Book Title: Dharmasangraha Part 2
Author(s): Bhadrankarvijay
Publisher: Amrutlal Jesinghbhai Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004502/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1945ORNS zrI dhartAsaMgrahanuM gujarAtI bhASAnAra dlar Qull [ rainasAdhruonA muthAra " ] TUE UiE ' bAI rAja24 na rahe tAruonpha Rrti khU74 4 sAdIka nIrahAra - jamanAdAmI elseInI poTalI, zae s&te. T tathA zrI bheTa QUMLOr+2576 " muni rAja zrI dakavijayajI mahArAja | DATAO D) OS D. D. ) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arha namaH zrI jinapravacanAya zrI dharmasaMgrahanuM gujarAtI mULa-svepaNa granthakAra pUrva mahopAdhyAya zrI mAnavijayajI gaNivara. bhASAntara. bhAga khIjo. - - sazeAdhaka ane saceAjaka - pu. vidvacchirArmANu nyAvizArada nyAyAcAya maheApAdhyAya zrI yazAvijayajI gaNivara. A. zrI kailAmasAgara vijJAna maMdi zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, koNa * AT $.. zeTha manasukhabhAinI pALa kALupura amadAvAda bhASAntarakAra pUrva AcArya mahArAja zrI vijayamaneAharasUrIzvara ziSya munirAja zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja. - bAi samaratha-jaina zvetAmbara mUrtipUjaka jJAnAdvAra kuMDa taraphathI bheTa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka-- zA. amRtalAla jezIMgabhAI kAlupura--jahAMpanAhanI pALa amadAvAda. patravyavahAranuM ziranAmuM- zA. zAntilAla cunIlAla The. mAMDavInI pALa-suradAsa zeThanI pe 1805 amadAvAda. graMtha meLavavAnAM ThekANAM amadAvAda. 1 zA. zAntilAla cunIlAla suradAsa zeThanI pALa-1805. 2 zeThe sukhAjI ravacaMdra jecaMda jaina vidyAzALA, dozIvADAnI poLa. AvRtti pahelI : nakala 1000 vIra saM. 2484 : vi. saM. 2014 Azvina mAsa. 3 sarasvatI pustakabha'DAra ratana pALa - hAthIkhAnA. pAlItANA 4 sAmacaMda DI. zAha kalyANu prakAzana maMdira. mudrakaH-paTela jIvaNalAla purUSottamada zrI utkRSTa mudraNAlaya gAMdhIrADa-pula nIce-DhI'kavAnI vADI amadAvAda. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G! bhUmikA ||||||||||||||||| dhanAM cAra agA zraddhA vinA eTale kAi paNa eka sArA viSayanI jijJAsA thayA vinA sAcuM jJAna thatuM nathI, sAcuM jJAna thayA vinA vana sudharatuM nathI ane vana sudharyA vinA zubha dhyAna saMbhavatuM nathI. zubha dhyAna mATe zuddha vartananI jarUra che, zuddha vartana mATe jJAnanI jarUra che ane jJAnane mATe zuddha zraddhAnI jarUra che. zraddhA vinAnuM jJAna niSphaLa che. jJAna vinAnu` cAritra kAyakaSTa che. cAritra vinAnuM dhyAna durdhyAna che. durdhyAnanuM pariNAma druti che. durgaMtithI bhIrU ane sadgatinA kAmI AtmAone jeTalI jarUra zubha dhyAnanI che, teTalI ja jarUra dhyAnane sudhAranAra sananI, vartanane sudhAranAra sajJAnanI ane sadnAnane pedA karanAra sazraddhAnI che. zrI jaina zAsananI ArAdhanA eTale sazraddhA, sajjJAna, savana ane sardhyAna tathA e cArane dhAraNa karanArA satpurUSonI ArAdhanA che. e cAremAMthI keAinI, ke e cArane dhAraNa karanAra koI ekanI paNa avagaNanA e zrI jaina zAsananI avagaNanA che. e cArenI ane e cArene dhAraNa karanAra satpurUSonI ArAdhanA e zrI jaina zAsananI sAcI ArAdhanA che. ekaluM jJAna ke ekaluM dhyAna, ekalI zraddhA ke ekaluM cAritra muktine ApI zakatuM nathI. muktinA mArga eTale zraddhA ane jJAna, kriyA ane dhyAna, e cArenA sumeLa ane e cArenI sampUrNa zuddhi che. ahI zraddhA zabda zraddheya, zraddhAvAn ane zraddhAdinAM hetu, e traNene sUcaka che. e rIte jJAna zabda zeya, jJAtA ane jJAnanAM sAdhana, e tripuTIne jaNAvanArA che. kriyA zabda kriyA, kriyAvAn ane kriyAnAM sAdhanAne tathA dhyAna zabda dhyeya, dhyAtA ane dhyAnanAM sAdhane ne jaNAvanAra che. e cArenI zuddhi eTale anukrame zraddheya, zraddhAvAn ane zraddhAnAM hetuo, jJeya, jJAtA ane jJAnanAM sAdhanA, kriyA, kriyAvAn ane kriyAnAM hetuo tathA dhyeya, dhyAtA ane dhyAnanAM sAdhanAnI zuddhi. jainazAsanamAM zraddheya tarIke vItarAga, temane mArge cAlanArA nirtha ane temaNe RtAvelA anupama zruta ane cAritradharma che. temAM-- vItarAga vItarAga te che ke jemaNe rAgAdi doSo upara sapUrNa vijaya meLavyeA hoya. je rAgAdi doSAe traNe jagata upara vijaya meLavyeA che, tenA upara paNa jeoe vijaya prApta karyAM che, teo traNe jagatanA 'Victors' vijetA gaNAya che. dASA uparanA e vijayanuM nAma ja vIta Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgatA che. vItarAgatA uparanI zraddhA eTale denA vijaya uparanI zraddhA arthAt "jagatamAM jema doSo che, tema te de upara vijaya meLavanArAo paNa che. evI akhaMDa khAtrI. e zraddhA doSonA vijetAo upara bhaktirAga utpanna kare che. denA vijetAo upara A bhaktirAga eka prakArane vedhaka rasa che. vedhaka rasa jema trAMbAne paNa suvarNa banAvavAnI tAkAta dharAve che, tema deSanA vijetAo uparano bhaktirAga jIvarUpI tAmrane zuddha kAcanasamAna-sarva doSa rahita ane sarvaguNa sahita-ziva-svarUpa banAvavAnI zakti dharAve che. deSarahitatA ane guNasahitatA sama vyApta che. jema aMdhakArane nAza ane prakAzane uddagama eka sAthe ja thAya che, tema dene vijaya ane guNone prakaSa samakALe ja udaya pAme che. vItarAga e denA vijetA che, mATe ja guNonA prakarSavALA che. e rIte vItarAga uparanI zraddhAmAM jema dAnA vijaya uparanI zraddhA vyakta thAya che, tema guNanA prakarSanI zraddhA paNa abhivyakta thAya che. e ubhaya uparanI zraddhAthI jAgele bhaktirAga jayAre tenA prakarSapaNAne pAme che, tyAre AtmA eka kSaNavAramAM vitarAga sama banI jAya che. nigraMtha zrI jainazAsanamAM zraddheya tarIke prathama naMbare jema vItarAga che, tema bIje naMbare nitha che. nirgatha eTale vItarAga nahi, chatAM vItarAga banavAne satata prayatnazIla. grantha eTale gAMTha athavA parigraha. parigraha zabda mUchanA paryAya tarIke oLakhAya che. AtmA ane tene guNe sivAya jagatanA keIpaNa padArtha upara-mUchanA atyaMta kAraNabhUta svazarIra upara paNa mamatva ke rAgabhAva dhAraNa kare nahi, e nircanthatAnI Toca che. AtmA ane tenA guNo upara rAga e mUcha ke mamatva svarUpa nathI, kintu svabhAvekhalArUpa che. tethI te deSarUpa nahi paNa guNarUpa che. nircanthatA uparanI zraddhA e vItarAgabhAva uparanI zraddhAne ja eka phaNago che. vItarAga deSarahita che, te nircantha deSa sahita hevA chatAM deSa rahita thavAne prayatnazIla che. dezanA abhAvamAM doSa rahita banI rahevuM, e sahaja che. dezanI hayAtimAM deSane AdhIna na thavuM e sahaja nathI, kintu parAkrama sAdhya che. denA hallAnI sAme aDaga rahevuM ane dene mULamAMthI ukheDI nAkhavA mATe satata mathyA rahevuM, e jenuM sAdhya che te nircanthatA vItarAgatAnI sagI bahena che-bahena paNa che. evI nirgasthatAne varelA mahApurUSa pratye zraddhA "Respect for the Spiritual Heroes' vitarAgatAnI bhaktinuM ja eka pratIka che. vItarAga upara bhaktibhAva e jema dene dAhaka ane guNane uttejaka che, tema nigraMtha uparane bhaktibhAva paNa dezadAhaka ane guNettejaka che. zruta-cAritradharma zrI jainazAsanamAM zraddheya tarIke pahelo naMbara vItarAgane ane bIjo naMbara nitthane che, tema trIje naMbara vItarAge kahelA ane niSe pALelA kRtadharma ane cAritrane Ave che. zratadharmanI zraddhA eTale vItarAganA vacana svarUpa zAse batAvelA padArtho ane to uparane vizvAsa. "jIvAdika dravya ane mokSAdika tattvanuM nirUpaNa zAstramAM je rIte karyuM che, Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te temaja che evI akhaMDa pratIti. e pratItinA yoge jagatane svabhAva ane mokSanuM svarUpa jevuM che, tevuM jANavAnI ane samajavAnI taka maLe che ane tenA phaLa svarUpa cAritradharmanI prApti thAya che. cAritradharma tene kahevAya che ke jemAM bIjAnI pIDAno parihAra hoya. jyAM sudhI jIva bIjAne pIDA karanArI pravRttiothI pratijJApUrvaka sarvIze ke amuka aMze paNa mukta thatuM nathI, tyAM sudhI te nimitte thato karmabandha aTakI zakato nathI. ane karmabaMdha aTakato nathI tyAM sudhI tenA phaLasvarUpe janmasmaraNa ane tajInita pIDAo aTakI zakatI nathI. svapIDAnuM utpattisthAna jANe ke ajANe parapIDAmAM thavAtuM nimitta che. e nimitta manathI, vacanathI ke kAyAthI leza paNa thavAtuM hoya, tyAM sudhI tagnimittaka karmabaMdha cAlu rahe che. enAthI chUTavAne upAya eka ja che ane te hiMsAdi pApasthAnethI nivRtta thavuM te che. parapIDA e pApa che ane para-upakAra e puNya che, e nirvivAda che. pitAne kaI pIDA Ape te te pApI che, ema mAnanAro bIjAne pIDA ApatI vakhate pote pApa karanAro nathI, ema kayI rIte kahI zake ? pitAnA upara keI upakAra kare che te puNyanuM kAma kare che ema ja lAge che, te te niyama pitAne mATe sAce che ane bIjAne mATe sAco nathI, ema keNa kahI zake ? vizvanA avicala niyamo akATya hoya che. kAMTAmAMthI kAMTA uge che ane anAjamAMthI anAja uge che. e niyamane anusAre ja pIDAmAMthI pIDA ane upakAramAMthI upakAra phalita thAya che. cAritradharma e parapIDAnA parihArasvarUpa ane paropakAranA pradhAna aMgarUpa che. te cAritradharma uparanI zraddhA ane tenA pAlananA zubha ane kalyANakArI phaLo uparano akhaMDa vizvAsa, e sabhakti ane sadAcaraNanI preraNAnuM anupama bIja che. parane leza mAtra pIDA na thAya ane saMsargamAM AvanAra yogya ane zuddha dharmanI prAptirUpa bhAvapakAra thAya, evA cAritradharmanuM pAlana karavA mATe zrI jainazAstramAM sUmamAM sUma agaNita niyama batAvyA che. te badhAne saMgraha caraNasittarI ane karaNasittarInA 7070 bhedamAM, agara saMyama ane zIlanA 18000 prakAromAM thaI jAya che. sadAcAranAM sarva zreSTha aMge temAM samAI jAya che ane eka paNa aMga bAkI rahetuM nathI. prastuta dharmasaMgraha grantha eTalA mATe mahAgrantha che ke sadAcAranA e sarva zreSTha aMgenuM varNana karavA sAthe enA pAlana mATe ati Avazyaka evI cakravAla sAmAcArI ane pratidina (gha) sAmAcArI vagere sAmAcArIonuM emAM yuktiyukta vistRta vivecana che. IcchA-micchAdika daza prakAranI cakravAla sAmAcArI kahevAya che ane Avazyaka-pratilekhanAdi pratidina (ogha) sAmAcArI kahevAya che. enA pAlanamAM satata upayegavaMta jIvane jIvanamAM sadAcArane bhaMga ke tenA phaLa svarUpa karma baMdha thavAno avakAza rahetuM nathI. zraddhAnI zuddhi mATe vItarAga, nirgastha ane zruta-cAritra dharmarUpa zraddheya vastuonI zuddhi joie. evI zuddha vastuo uparanI zraddhA kaI paNa AtmAne pavitra banAvI zake che, emAM koI paNa jAtanI zaMkA nathI. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddAvAnu AtmAdinI zuddhi zraddhA eka guNa che. guNa guNI vinA rahI zakatA nathI. zraddhA rUpI guNane dhAraNa karanArA guNI 'AtmA' che. e AtmAnI zuddhi eTale tenA svarUpanI zuddhi. AtmAnuM svarUpa tevuM mAnavuM joIe ke jethI tenAmAM adha-meAkSa, puNya-pApa, sukha-du:kha vagere (bhAvA) ghaTe. AtmAne ekAnta nitya mAnavAmAM Ave ke ekAnta kSaNika mAnavAmAM Ave, ekAnta zuddha ke ekAnta azuddha mAnavAmAM Ave, zarIrAdithI ekAnta bhinna ke ekAnta abhinna mAnavAmAM Ave te kevaLa zraddhA ja nahi, kintu bIjA kAI paNa guNanI, puNya-pApanI, sukha-duHkhanI, ke baMdha-meAkSanI vAta ghaTI zakatI nathI. zraddhA, jJAna, Adi guNA ke sukha-duHkha Adi avasthAe AtmAmAM teA ja ghaTI zake che, ke je te katha Mcit nityAnitya, ka Mcit zuddhAzuddha ke kaMcit zarIrAdithI bhinnAbhinna svarUpavALA hAya. dravyathI nitya chatAM paryAyathI anitya, meAkSamAM zuddha chatAM saMsAramAM azuddha, nizcayathI bhinna chatAM vyavahArathI abhinna ItyAdi prakAranA je AtmAne mAnavAmAM na Ave, te zraddhAdi guNNAnI ke baMdha-meAkSa Adi avasthAonI prApti-aprAptinA vicAra nirarthaka ane ane e vicArAne darzAvanArAM zAstra paNa kalpita Thare. zrI jaina zAsanamAM AtmATribyAnuM svarUpa je rIte nityAnityAtmaka Adi rUpe batAveluM che, te rIte mAnavAmAM Ave te ja mAkSamArganuM nirUpaNa zraddheya Thare. zraddheya padArthonI ane zraddhAvAna AtmAnI zuddhinI sAthe zrI jainazAsanamAM zraddhA Adi guNNAne pragaTa karanArAM sAdhanenI paNa zuddhi batAvelI che. zraddhA utpanna thavAnAM sAdhane zrI jainazAsanamAM e prakAranAM kahyAM che. zizodhiAmAdA arthAt samyag darzananI utpatti nisagathI ane adhigamathI kahI che. nisarga eTale jemAM AtmA sivAya khIjA kAI paNa sAdhananI jarUra na rahe. adhigama eTale AtmA uparAMta gurUupadezAdi khIjA sAdhanAnI AvazyakatA rahe. ekalA nisargathI ke ekalA adhigamathI samyag dananI prApti mAnavAmAM pratyakSa khAdha che. viziSTa saMskArI AtmAne pUrva janmAnA zubha abhyAsathI A janmamAM bAhya nimitta vinA paNa zraddhAdi guNAnI prApti thAya che ane kAI jIvane upadezAdi malyA pachI ja thaI zake che, mATe e banne prakArAne mAnavA e zraddhAnAM sAdhanAnI zuddhi che. jema zraddhAnI, tema jJAnanI zuddhi mATe jJeya, jJAtA ane jJAnanAM sAdhanAnI, kriyAnI zuddhi mATe kriyA, kriyAvAn ane kriyAnAM sAdhanAnI, tathA dhyAnanI zuddhi mATe dhyeya, dhyAtA ane dhyAnanAM sAdhanAnI zuddhi paNa teTalI ja jarUranI che. zrI jainazAsanamAM jJeya tarIke anaMta vizva, temAM rahelA sacetana jIveA, acetana pudgaleA, paramANu, pradeze, skaMdhA, uparAMta jIva ane pudgalAnI gati ane sthiti tathA tenAM sahAyaka dravyA, e badhAne avakAza ApanAra AkAza, parivartana karanAra kALa vagere pratyeka padArtho tenA yathArtha svarUpamAM darzAvela che. jJAtA AtmA paNa kathaMcit nityAnitya, zuddhAzuddha ane zarIrAdithI bhinnAbhinna khatAvelA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tathA jJAnanAM bahiraMga sAdhane upadezAdi ane aMtaraMga sAdhana kSapadamAdi yathAsthita varNavelAM che. jJAnanA mati, kRta, avadhi, mana paryava ane kevaLa, e pAMca mULabheda, ekAvana piTAda ane avAnara sUma asaMkhya bhede saMgata rItie nirUpaNa karelA che. kriyAnI zuddhi mATe saMyamanA sattara ane kriyAnA sIttera vagere bhede, prabhede ane tenA pariNAme prApta thatAM asaMkhya saMyama sthAne batAvelAM che. kriyAvAna AtmAnI lezyA, tenI zuddhi-azuddhinA prakarSa-apakarSathI prApta thatAM guNasthAnake ane tenA avAntara saMkhya-asaMkhya bheda-prabhedo prarUpelAM che. kriyAnAM bAhya sAdhane gurUkulavAsAdinuM ane atyaMtara sAdhane vIryAntarAyanA kSapazamAdinuM paNa zuddha varNana kareluM che. dhyAnanI zuddhi mATe dayeya tarIke mukti, muktisthAna ane muktajInuM sukha, dhyAtA tarIke kathaMcit nityAnityasvAdi svarUpavALe AtmA ane dhyAnanAM sAdhana tarIke bAhya-abhya. tarAdi tapanA aneka prakAranuM suvistRta, susaMgata ane sUkSamAtisUkama vivecana kareluM che. ApaNe joyuM ke ahiMsA dharmanA zreSTha pAlana vinA ekSaprApti zakya nathI. kevaLa zarIrathI ja nahi, kintu vacana ane manathI paNa pUrNa ahiMsAnuM pAlana thavuM joIe. jaina zAsanamAM ahiMsAnA paripUrNa kAyika pAlana mATe vividha prakAranA uttama AcAre batAvyA che, tema vAcika ane mAnasika ahiMsAnA zikhare pahoMcavA mATe syAdvAda siddhAntanuM nirUpaNa kareluM che. syAdvAda eka evA prakAranI nyAyabuddhi che ke jemAM satyanA keI paNa aMzane asvIkAra ke asatyanA keI paNa aMzane svIkAra saMbhavI zakato nathI. A granthanA prathama vibhAganA prAraMbhamAM ja ApelA mArganusAritAnA "nyAyasampannavibhavathI mAMDIne prakRti saumyatA paryantanA saghaLA (pAMtrIze) niyamanuM pAlana e syAdavAda siddhAntane pAmavAnI ane pacAvavAnI pUrva bhUmikA che. mArgAnusArInA guNothI AraMbhIne chelle nirapekSa yatidharmane pAlana sudhInA sarva sadAcA saMbaMdhI sarvazreSTha niyamone A granthamAM evI rIte varNavI batAvyA che ke tene vAMcanAra-bhaNanAra kevaLa dharmazAstramAM nipuNa thAya eTaluM ja nahi paNa syAdvAdanyAya ane tenA AcaraNamAM paNa nipuNa bane. pratyeka vicAra ke uccAra koI eka apekSAne AgaLa karIne ja thaela hoya che. te pUrNa satya tyAre ja bane ke jyAre anya apekSAo temAM AvIne bhaLe ane vastu ke viSayanA samagra rUpane svIkAravA tatpara thAya. e rIte pratyeka pravRtti paNa mokSagAmI tyAre bane ke jyAre tenI pAchaLa pUrNatAnI prAptine hetu heya. arthAt pUrNatAnA sAdhanarUpa mAnIne tene apanAvavAmAM Ave. pravRtti pite kadI pUrNarUpa heI zakatI nathI, kintu pUrNatA tarapha laI janArI saMpUrNa pravRttio paNa pUrNatAne hetu hevAthI pUrNa manAya che. syAdavAdInA aMta - karaNamAM A jAtine vicAra sadA jAgrata hoya che, vRtti ane pravRttine ahiMsaka banAvanAra tathA satyano ghAta ke virodha nahi karAvanAra ekanuM eka sAdhana jIvanamAM syAdavAdane pariNumAve te che. koI kahe che ke jIva anAdithI jJAnanA abhAve saMsAramAM bhaTake che, koI kahe che ke kriyAnA abhAve bhaTake che, tyAre sthAvAdI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahe che ke jIvanamAM syAdavAda pariNatinA abhAve jIva saMsAramAM bhaTake che. mukti mArgamAM AgaLa vadhavA mATe sauthI vadhAre jarUrI vastu satyamAM mamatva ane asatyanuM amamatva che evI samajaNa jyAre pragaTe che, tyAre jIvamAM syAdavAda rUci jAge che. pachI tene syAdavAdI purUSanAM vacane ane nirUpaNe amRta samAna mIThAM lAge che. dharmasaMgraha nAmane A grantha apekSAe syAdavAdane darIo che. syAdvAdI evA mahopAdhyAya zrI mAnavijayajI enA kartA che ane mahAsyAvAdI evA mahepAdhyAya zrI yazovijayajI enA saMzodhanakartA tathA TIppaNukAra che. e kAraNe emAM dharmanAM pratyeka aMgene saMgraha thavA uparAMta pratyeka aMganA aucitya-anaucityane pUrNatayA viveka karavAmAM AvyuM che. kayI bhUmikAvALA jIva mATe karyo ane keTalo dharma kevI rIte mekSane hetu bane che, tathA potapotAnA sthAne dharmanA pratyeka aMge keTaluM mahattva dharAve che, tenuM suspaSTa vivecana A granthamAM maLI rahe che. ekAnta rUci jIvane A granthamAM varNavelI vistRta vigate kadAca rUcikara na nivaDe, e banavA yogya che. kintu anekAnta rUci jIvane te A granthamAM varNavelo eka eka viSaya atyanta upayogI, punaH punaH vAMcavA lAyaka, vicAravA lAyaka ane jIvanamAM utAravA lAyaka che, enI khAtrI thAya che. granthakAre granthamAM navuM kAMI ja kahyuM nathI. pUrva maharSioe je vAta kahI che, tenI te ja kahI che. te paNa tenI saMkalana evI suMdara rIte karI ApI che ke A eka ja graMthane bhaNavAthI ke vAMcavAthI cAre anuyogane sAra samajAI jAya che. dharmanAM cAre aMga dAna-zIlatapa-bhAva athavA darzana-jJAna-cAritra-tapa saMbaMdhI Avazyaka saghaLIya mAhitI maLI rahe che. vadhAre mahatvanI vAta che te che ke-AgamazailI ane yogazailInuM milAna kevI rIte thAya che, tene samajavA mATe A grantha eka ananya bhomIyAnI garaja sAre che. coga saMbaMdhI pUjyapAda suvihita ziromaNi zrI haribhadrasUrIzvarajInA graMthe ane Agama saMbaMdhI pUrvAcArya maharSionA graMthanuM dahana karIne granthakAra maharSie ApaNane ubhayanI upayogitA ane ekatAnuM sacoTa mArga darzana karAvyuM che. - A graMthanuM sarjana jaina saMdhane mATe AjasudhI apUrva AzIrvAdarUpa nivaDayuM che, bhaviSyamAM paNa AdhArarUpa nivaDaze. saMskRta-prAkRtamAM racAyela A graMtha sarva koIne sulabha bane, te mATe tenA bhASAnuvAdanI AvazyakatA hatI. graMthanA be vibhAga che. temAM prathama vibhAgano anuvAda karavA mATe te Aja pUrve paNa prayatna thayelo hato. bIjA vibhAganA anuvAdanuM kAma teTaluM sarala na hatuM. temAM prabhu mahAvIre prapelo sAdhudharma varNavela hoI tene samajavA ane samajAvavA mATe adhikArI vyaktinI jarUra hatI. graMthamAM kahelI vidhimujaba sAdhupaNuM aMgIkAra karI, gurukulavAsamAM vasI, zratadharmanuM adhyayana karI, cAritradharmanuM pAlana karI, jJAnakriyAmAM niSNAta banI gItArtha paNAne pAmela vyakti kharI adhikArI hatI. tevuM vyaktitva svargastha sUripugava AcAryadevazrImad vijaya meghasUrIzvarajI mahArAjamAM hatuM. teo A graMtha upara Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyaMta prema ane mamatva dhAraNa karatA hatA. graMthamAM kahelA padArthAne aneka vAra vAMcI vicArIne AtmasAt karavA mATe satata prayatnazIla hatA. peAtAnu' jIvana te rIte ghaDatA hatA, eTalu ja nahi paNa peAtAnA saMsargamAM AvanAra aneka munivareAnu jIvana te rIte ghaDavA satata prayAse karatA hatA. tenA ja eka phaLarUpe na hoya tema temanA ja eka praziSya munirAja zrI bhadraMkaravijayajI Aje A graMthanA daLadAra ane vibhAgAnuM saraLa ane spaSTa bhASAMtara nirvighnapaNe pUrNa karI zakayA che. tathA seMkaDo TippaNe ApI graMthanAM viSama sthaLeAne khALabhAgya banAvI zakayA che. A kArya temanI ekalAnI zakti bahAranuM hatuM, chatAM tene pAra pADI zakayA che, te ema batAve che ke gurubhakti ane mahApuruSonA ArzIvAdane kAMi duSkara nathI. A bIjA bhAgane anuvAda ane TippaNe vAMcatAM ema lAge che ke svastha sUripuMgava pote ja temanA eka praziSya dvArA jANe ApaNane graMthanAM rahasyA samajAvI rahyA na hoya ! gurubhakti uparAMta saMghabhakti paNa A duSkara kAryane sukara banAvanAra nivaDI hoya, teA nA pADI zakAya nahi. A graMtha caturvidhasa Mghane ane temAM paNa khAsa karIne zramaNa-zramaNI vane peAtAnI sAdhanAmAM eTale badhA upakAraka che ke vartamAna paDatA kALamAM AvA eka graMthanA svAdhyAya ghaNA Avazyaka che. pU maharSionA utkRSTa jIvanane sAkSAtkAra karAvavAnI sAthe sAdhupaNuM niraticArapaNe pALavA mATe ane temAM praveza pAmatA doSothI bacavA mATe A graMtha sAcuM mArgadarzana Ape che, eka sAcA gurunI garaja sAre che. A graMthanA adhyayanathI munijIvanamAM bhASAMtarakArane apUrva preraNA maLelI heAI sakala saghane paNa te preraNA maLe. sayamanA khapI evA sAdhu-sAdhvI jIvavA mATenuM suMdara mArgadarzana maLe, evA udAtta AzayathI A graMthanA Ara MbheluM, te satata prayatnanA pariNAme Aje pUrNa thayuM che. tenI pAchaLa e udAtta bhAvanAnuM khaLa ane saMdhabhaktinA bhAvanA prabhAva paNa kAma karI gayela che, ema mAnavuM paDe che. vane zAsrAkta jIvana anuvAdanuM kAma A graMthanA pahelA bhAgane anuvAda khUba rasapUrvaka vaMcAI rahyo che. gRhastha jIvananuM dhAraNa uMcuM lAvavA mATe te ghaNuM agatyanuM vAMcana puruM pADe che. sAdhu-sAdhvIenuM jIvana dheAraNa arthAt zraddhAna, jJAna ane AcaraNanuM pramANa uMcu lAvavAnI sauthI vadhu agatya che. temAM A mIjA bhAganA anuvAda tenA vAMcanadvArA sArA kALeA Apaze, emAM jarApaNa zaMkA nathI. TippaNAmAM vistAravA jevI je vAteA che, tene yogya vistAra thayeA che. kevaLa graMtha lagAvavA mATe ja nahi paNa graMthamAM ApelA padArthone hRdayaMgama karAvavA mATe je yuktio joie, te paNa vartamAna yugane anurUpa apANI che. anuvAda ane TippaNA lakhavAnA A kAryamAM aneka Tie rahI gaI haze, tene bahuzruta puruSo kSatanya gaNaze. A kAryanI pAchaLa sevAyelA dIrgha parizramaneA lAbha saMdhamAM vadhune vadhu levAya e mATe sau kAi potapotAthI banatuM karaze, evI AzA sAthe viramIe chIe. prathama zrAvaNa vada 8, vi. sa. 2014, navA DIsA-jaina upAzraya. pa. bhAravijaya gaNI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - ne aruM che. | nama: zrIfjhanapravacanA | prAkakathana jIvana kaLA-anAdi saMsAramAM bhaTakatA jIvane anaMtAnaMta janma-maraNe thayAM ane haju paNa cAlu che, temAM Ex e kAraNa che ke jIvane jevuM zuddha jIvana jIvavuM joIe, je jIvana tenA janma-maraNene aMta lAvI zake, tevuM jIvana Aja sudhI te kyAre ya paNa jIvI zakyo nathI. jIva caitanya svarUpa che, tethI teNe caitanyanA AlaMbane jIvavuM joIe. maLelI jaDa sAmagrIthI paNa caitanyane ja puSTa karavuM joIe-anAdi kALathI karmonAM AvaraNathI avarAI gayelA jJAna-darzanacAritra vagere guNene pragaTa karavA joIe. jyAM sudhI tevuM jIvana na jIvI zake tyAM sudhI te zakti pragaTAvavA mATe levA paDatA navA navA janmothI ane tenAM vividha kaSTothI jIva kadI paNa chUTI na zake ! bhale tene duHkha na gamatuM hoya, paNa eTalA mAtrathI duHkha TaLe nahi. tene TALavA mATe te jJAnIoe kahelA ane AcarelA mAge tevuM viziSTa jIvana jIvavuM joIe. e mArga svIkAryA vinA traNe kALamAM kaI mukta thayuM nathI, thatuM nathI ane thaze paNa nahi. A eka sunizcita hakIkata che, tethI AtmAnuM kartavya thaI paDe che ke teNe pitAnAM bhAvi janma-maraNonI paraMparAne aTakAvI zake tevuM jIvana jIvavAnI kaLA prApta karavI. dharma ane jIvana-jIvanamAM (jagatamAM) dharmanI AvazyakatA upara kahelA eka ja kAraNe che. dareka dharmanA pratyeka anuSThAnene sAra e che ke te te anuSThAnanA AlaMbanathI jIve saMpUrNanirdoSa jIvana jIvavAnI kaLA prApta karavI. jIvananI A nirdoSatA ane tenAM sAdhane e bannene dharma kahevAya che. jenA AzrayathI sva-para duHkho TaLe te dharma. dharma sivAya koI evuM tattva nathI ke je jIvane sukha ApI zake-duHkhane dUra karI zake. A kaMI kevaLa vyAkhyA ja nathI, vastutaH sukhano ane dharmano evo saMbaMdha che. mATe ja saune dharma game che. bhale dharmane sAcA svarUpamAM samajI na zake, kintu thaDA paNa vivekane pAmelA sau koI dharmano pakSa kare che, dharmI kahevaDAvavuM saune game che, adharmInI chApa keIne gamatI nathI, manuSya uparAMta pazuomAM paNa A hakIkata keTaleka aMze dekhAya che, tenuM kAraNa sukha sAthe dharmane saMbaMdha ja che. dharma ja AtmAnA sukhanuM eka saphaLa sAdhana che" evuM gata janmamAM ghaNIvAra jIve anubhavyuM che, Aje e bhUlI javA chatAM enA saMskAra bhUMsAyA nathI. vartamAnamAM dharmanA abhAve paNa maLelI sukha sAmagrInI pAchaLa dharma rahelo ja che. pUrvakRta puNya(dharma) vinA vartamAnamAM sukha sAmagrI maLatI nathI, maLelI TakatI nathI ane bhogavI zakAtI nathI. padagalika padArtho paNa te ja sukha ApI zake che ke jene sarjaka-temAM utpanna thaelo AtamA kaIne koI aMzamAM dharmane pAmela hoya. ciMtAmaNI, kAmadhenu vagere ke suvarNa-cAMdI-hIrA, mANeka-motI vagere je je padArtho jagatamAM Adara pAme che, ke bIjAne sukhanuM sAdhana banI zake che te Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darekanA sarjaka-temAM utpanna thanArA ekendriyAdi jo sajAtIya sAmAnya jInI apekSAe paNa amuka aMze zuddha ane puNyavALA hoya che, teonI e zuddhi ane puNya e dharmane ja eka aMza che. tene baLe te Adara pAme che ane tene bhegavanAra paNa sukha anubhave che. anyathA evI keTalIya jaDa vastuo che ke jenI IcchA sarakhI paNa kaI karatuM nathI. bhUlathI paNa teno upayoga kare che te duHkhanuM kAraNa bane che. ema sukhanA sAdhanabhUta pagalika vastu paNa dharmanA prabhAve ja sukha ApI zake che. eTaluM ja nahi, bhegavanAra paNa dharmanA prabhAve ja sukha anubhavI zake che. jeNe pUrve dharmane pakSa, Adara ke sevA karI hoya tene ja evI sukha sAmagrI maLe che ane dharma dvArA tene bhegavavAnI kaLA jeNe prApta karI hoya te tenAthI sukhane anubhava karI zake che. anyathA sukha sAmagrI maLatI nathI, maLe te paNa sukhano anubhava karI zakAtuM nathI ane balAtkAre sukha mANavA prayatna kare te pariNAme duHkhI thayA vinA raheto nathI. ema sUkSmabuddhithI vicAratAM samajAze ke sukhanI sAthe dharmane vRkSa ane bIja jevA saMbaMdha che. jyAM dharmane prabhAva che tyAM ja sukha che, je jIvanamAM sukha nathI tyAM dharmano prabhAva nathI. athavA dharmano prabhAva nathI tyAM sukha nathI, sukha che tyAM dharmane prabhAva che ja. AthI e nizcita che ke sukhanA arthane dharma anivArya che. sAcuM sukha-A hakikata paNa pagalika sukhane aMge samajavI, ke je sukha anitya hevAthI jIvane aMte nirUpayogI che. jIva Icche che te sukha te koI juduM ja che. dharmathI maLatAM pagalika sukha nAzavaMta hovAthI jyAre tene viyega thAya che tyAre jIva pitAnI jAtane ThagAelI mAnI bhAre aphasosa sAthe duHkhane anubhava kare che. tattvathI te jIvane kadI nAza na pAme tevuM, jene bhogavatAM leza paNa duHkha na thAya tevuM ane sarva rIte sapUrNa, arthAt nirUpAyika, zAzvata, zuddha ane saMpUrNa sukha ISTa che. kAraNa ke pote svarUpe zAzvata, zuddha (tasvarUpa) ane sapUrNa che. e kAraNe Aja pUrve ghaNAM ghaNAM sukha bhegavyAM te paNa tene saMtoSa thayo nathI, te tene mAphaka AvyAM nathI. jIvane A ISTa che tene AdhyAtmika sukha kahevAya che. te bAhya padArthonI apekSA vinAnuM, svAdhIna ane sva-svabhAvarUpa hovAthI traNe jagatanA sarva jInAM paulika sukhone traNe kALane saravALe paNa tenA eka aMzanI barAbarI karI zako nathI. e kAraNe ja Aja sudhInI sukha prApti tene saMtoSI zakI nathI. A che jIvanI vAstavika paristhiti !! dharmazAsakene upakAra-anaMta jJAnIoe pitAnA nirmaLa-sapUrNa jJAnathI A satyane joyuM che, jANyuM che ane jAhera karyuM che. eTaluM ja nahi, AtmAnA te ISTatama sukhane meLavavAnA ane tenAM bAdhaka bhAvene dUra karavAnA saphaLa upAya paNa batAvyA che. e che teone ananya upakAra! jIva te kAraNe teone atyanta RNuM che. hIrAnI paNa oLakha vinA tene meLavavAnA upAye ke maLavA chatAM tenAthI sukhano anubhava karI zakAtuM nathI ane patthara tulya mAnI tene pheMkI devAnuM bane che. sukha mATe paNa tema ja che. sukhanI oLakha vinA tene meLavavAno prayatna ke maLe to paNa tenI kiMmata thaI zakatI nathI. jIva tenuM rakSaNa Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke AsvAdana karI zakato nathI. ulaTuM koIvAra vadhAre duHkhanuM kAraNa banAve che. A aMdhApAmAMthI ugAranAra jJAnIone upakAra amApa che, anaMta che, kadApi badalo na vaLI zake te che. jagatamAM paNa auSadha karatAM roga nidAnanuM mahattva che. vartamAnamAM te moTA DokaTara tarIke gaNAtA keTalAke mAtra reganidAna ja kare che. auSadha to bIjA ja Ape che. chatAM nidAna karanArA moTA gaNAya che. tema sukha sAmagrI ApanArA mAtA-pitA, svajanAdi, vidyAgurU dharmagurUo, e sarvathI adhika upakAra duHkhane tathA tene auSadharUpa dharmane oLakhAvanArA zrI arihaMta devane che. bhale Aje te ApaNI sAme na hoya, paNa teone upakAra asIma che, pratyakSa che. emanA vinA bIje kaI A upakAra karavAne samartha nathI. koDe vandana he e paramatAraka zrI arihaMta devone ! ke jeoe jagatane anAdi ajJAnarUpI aMdhakRpamAMthI bahAra kADhyuM che. zAstrone parama upakAra-upara joyuM ke sukhane ane tene pApta karavAnA upAyone batAvanArA zrI arihaMta deve mahA upakArI che, tema e upadezane saMgraha karanArA pUrvaSione ane te saMgraha jemAM karyo che te zAstrone paNa parama upakAra che. kAraNa ke eka bAju jIvane dharmane pakSa che, ane udyama karavA chatAMya tene Aja sudhI sAcuM sukha malyuM nathI. bIjI bAju tenA upAyarUpa dhamane oLakhAvanArA arihaMte Aje vidyamAna nathI. A paristhitimAM paNa arihaMtanA upadezane jaNAvanArAM zAstro jIvane arihaMta tulya upakAra karI zake che. A kAraNe ja atula upakArI evAM te zAne akhaMDa ane abAdhita rAkhavA mATe pUrvarSioe pitAnAM jIvane kharcI nAkhyAM che. Aje ApaNI sAme je dharmazAstro che, te e pUrva mahApurUSonA upakAranA phaLarUpa che. enA AdhAre ja ApaNe ISTa sukhane ane tenA upAyane oLakhI zakIe tathA te upAyarUpa dharmanI sevA karIne sukha meLavI zakIe. granthanuM mahatva-prastuta dharmasaMgraha nAmaka grantha e upakArI zAstro paikInuM eka zAstra che. temAM sukha ane tenA upArUpa dharmanI sAcI oLakha karAvI che ane pratyeka jIva svayogyatA ane zakti anusAra te upAya karI zake tevI vyavasthA samajAvI che. granthanuM yathArtha mahattva che ke te viziSTa jJAnI ja samajI zakaze, bIjAo te sva-svabuddhi ane rUcine anusarIne tenuM mahattva ochuM vadhatuM AMkaze. kAraNa ke-vastu game teTalI zreSTha heya paNa tene samajavAnI jeTalI zakti AtmAmAM hoya teTalI ja te tene zreSTha mAnI zake che. A eka sAmAnya niyama che ane e ja kAraNe jagatamAM "hIrAnI kiMmata jhaverI ja samajI zake " ema manAya che. A anubhava sarvatra varte che, eka ja vastu ekane ati mahatvanI samajAya che tyAre bIjAne te sAmAnya jevI lAge che. e kAraNe A granthanuM mahattva ane tene upakAra vAcaka svayaM ene abhyAsa karIne ja sva-sva zakti pramANe samajI leze. te paNa TuMkamAM "A grantha eka saMpUrNa dharmazAstra che ema kahevuM jarA paNa khoTuM nathI. gRhasthane ane sAdhune jIvanamAM upakAraka nhAnI moTI sarva vAtane temAM ukela che. tenuM e kAraNa che ke graMtha atiprAcIna na hovA chatAM prAcInatama vividha zAstronA rahasyane eka bhaMDAra che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina darzana mAnya mULa Aga, paMcAMgI, pUrvadharoe racelAM vividha zAstro ane prabhu mahAvIranA nirvANa pachI 2200 varSa paryanta thaelA anekAneka samartha vidvAna maharSie racita zAstronuM emAM dahana che. granthakAra mahopAdhyAya zrI mAnavijayajI gaNivara evA samartha vidvAnuM che ke chUTAM motInI mALA guMthavAnI jema teoe anya anya zAstronI rahasyabhUta sarva vAtone vINI vINIne A graMthamAM saMkalanAbaddha guMthI che. uparAMta prakhara tirdhara, sarvavidamAnya nyAya vizArada, nyAyAcArya, mahepAdhyAya zrImadda yazovijayajI vAcake ene zodhIne vacce vacce viziSTa TIppaNothI alaMkRta karIne mahera chApa ApI che. e kAraNe A graMthanI eka eka hakIkata nirvikalpa pramANabhUta manAelI che. aneka bAbatonA prazno ane samAdhAna karIne tenI siddhi-zuddhi karI che, bhinna bhinna vicAradhArAne paNa samanvaya karIne tene aMtima niSkarSa Ape che, a5mati paNa samajI zake te rIte gahana viSayane paNa saraLa ane vizada banAvyA che. emAM bahudhA prAcIna dharmazAstronA pAThene saMgraha karelo hevAthI enuM dharmasaMgraha nAma sAnvartha che. uparAMta samartha chatAM granthakAre pUrva purUSonA pAThano saMgraha karavArUpe A granthanI racanA karI che, tethI teozrInA "pUrvaSio pratye pUjyabhAva, guNAnurAga, laghutA, ane vinaya-bahumAna vagere guNanuM eka jANe A graMtha pratika hoya tema tenuM adhyayana karatAM ja samajAya che. prAyaH eka evI hakIkata A granthamAM zodhI nahi jaDe ke jene aMge granthakAre pUrvAcAryonA pAThenI sAkSI-AdhAra na Apyo hoya. e kAraNe A grantha prAyaH baso uparAnta granthonA AdhAre racAelo mAnI zakAya, temAM deDha se jeTalAM nAmonI yAdi te ame ahIM ApI che. e yAdine tathA viSayAnukramane jovA mAtrathI paNa granthanI mahattA samajAya tema che. dharmanuM svarUpa-granthanA mahattva viSe ATaluM vicAryA pachI jene temAM saMgraha karelo che, te dharmane paNa samajavo joIe. kahyuM che ke-"vadhu sAvo dhamo " arthAt vastu mAtrane mULa svabhAva te tene dharma che. je sukha mATe dharma jarUrI che ane sukha e AtmAnuM ISTa che, te AtmArUpI vastunA svabhAvarUpa Atmadharma ja ahIM prastuta che. AtmA svarUpe jJAnadarzana cAritramaya che, tene keTalAka sat-ci-AnaMdane samUha "saccidAnaMda' paNa kahe che. arthAt satyanuM jJAna karavA pUrvaka rAga-dveSAdi AMtara zatruothI para rahIne samabhAvane AnaMda anubhava te AtmAne dharma che. anAdi jaDa vAsanAone jere saMsArI jIva te dharmane anubhava karI zakatuM nathI, kAraNa ke jaDanuM AkramaNa tene rAga-dveSAdinI pariNati karAve che. e ja enAM sarva duHkhonuM, janmojanmanuM ane bhavabhramaNanuM mULa che. jIva ajJAna ane mUDhatAne kAraNe tene samajI zakatuM nathI. anaMta anaMta kALa te ene A rIte pasAra thaI jAya che, pachI jyAre "kALane paripAka vagere nimittA prApta thAya che, tyAre azubha karmonI maMdatArUpa puNyanA prakarSathI te ajJAna TALavA mATe ane je jaDanA AkramaNathI te duHkhI che te jaDane tenA zabdarUpa-rasa-gaMdha-sparzAdi dharmodvArA oLakhavA mATe tene jIlDA vagere te te Indriya ane mana prApta thAya che. A Indriyone jJAnendriya kahevAya che, kAraNa ke enA dvArA mAtra te te padArthonuM ane tenA dharmonuM AtmAe jJAna karavuM te ja tene sadupayeAga che. AvuM jJAna karavuM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te AtmAnuM svarUpa hovAthI dharma che. paNa jIva teTalethI aTakatuM nathI, jANyA pachI svakalpanAnusAra manathI zubha-azubha zabdAdi pratye rAga-dveSAdi karIne kAma-krodhAdi pitAnA ja aMtaraMga zatruone paSe che ane nava karma baMdha kare che. e kAraNe evI rAga-dveSAdipariNatine adharma kahyo che ane padArthanuM satyarAna karIne rAga-dveSanA abhAva rU5 samabhAvamAM sthira thavuM tene dharma kahyo che. - jJAnI tene kahevAya ke je potAnA jJAnathI rAga-dveSAdi karI karIne kAma-krodhAdinuM piSaNa na kare. jJAnInI daSTi vizuddha hoya che, ajJAnInI viparIta hoya che. mATe zuddha daSTivALAne jJAnI ane viparita daSTine ajJAnI kahyo che. samyaSTi jIva Indrio dvArA je je vastunuM jJAna meLave che te te dvArA samatAne sAdhe che ane mithyAdaSTi Indriyo dvArA thatA jJAnathI rAga-dveSAdine poSe che. jema ke samyagadaSTi ane mithyAdaSTi be manuSyo kaI pazuonI pAzavatA jue, te joIne samyaguSTi ema vicAraze ke mAre jIva cAre gatimAM bhamatAM AvA paNa janma ane kazaH karI cUkyo che, te vakhate meM pote paNa AvuM ja jIvana anubhavyuM che. ahaha ! A jIvana kevuM ajJAna bhareluM hAsyAspada ane duHkhadAyI che ? AvAM duHkho mArA jIve keTalI vAra bhagavyAM haze? have te evuM jIvana jIvuM ke punaH A janma na levo paDe. jIvane karmonI parAdhInatA kevuM pAgala jIvana jIvADe che? vagere vagere sva AmadazAne vicArIne te pazuo upara paNa karUNAbhAva pragaTAvaze. e ja dazya joIne mithyASTi tenA upara tiraskAra vagere ayogya pravRtti karaze, arthAt je dazyane joIne jJAnI karmonI nirjarA karaze, saMsAra pratye virAgI banaze, te ja dazya ajJAnIne kamabandhanuM kAraNa ane rAga-dveSAdi zatruonuM piSaka banaze, ema sarvatra daSTibhede pariNati bheda saMbhavita che. A kAraNe ja jJAnIoe kahyuM che ke "je mAvA te sivA, varasavA te bAvA' arthAt ajJAnInAM AvanAM nimitto jJAnIne nirjarAnAM nimitta bane che ane jJAnInAM nirjarAnAM nimitte ajJAnIne AzravanAM kAraNe bane che. vastutaH vicArIe te A jagatamAM rAga-dveSa karavA lAyaka kaMI ja nathI. je je dRzyamAna bhAve che, te saghaLAya apekSAe pratyeka AtmAnA bhUtabhAvi janma janmanA jIvanane ItihAsa che, enAM sAkSAt citra che. anaMta kALathI cAre gatimAM paribhramaNa karatAM jIve saMsAra nATakamAM kayo veza nathI bhajave ? ane mokSa nahi thAya tyAM sudhI kayo veza nahi bhajave ? samyagaDhaSTi jyAM jyAM je je jue che, tene te pitAnA jIvananA ItihAsarUpa samajIne samagra bhUtakALane sAkSAtkAra kare che ane e rIte saMsAranA svarUpanuM jJAna meLavIne samatAnI sAdhanA kare che. ema karavuM e ja Indriyone ane manano sadupayoga che, te AtmAnA mULa svabhAva hovAthI dharma che ane ajJAna tathA mUDhatAthI tema na karI zakAya te adhama che. . dharmanA prakAra-upara jaNAvyuM te AtmasvabhAvarUpa zuddha dharma sAdhya che. paNa IcchA ke jJAna mAtrathI te siddha karI zakAya tema nathI. te mATe janma janmanA prayatna paNa ochA paDe che. jemAM Arogyane samajavA ke IrachavA mAtrathI te maLatuM nathI, tene mATe karavA yogya saghaLuM karavuM paDe che ane choDavA egya pravRttione, kupacca vigerene, ke tevI icchAone paNa Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 cheDavI paDe che. tema AtmadharmanI siddhi mATe aneka pravRttio karavI paDe che ane anekanA tyAga paNa karavA paDe che. A pravRtti-nivRttirUpa vyavahArane sAdhanadharma kahevAya che. ema dharmAMnA sAdhyadharma ane sAdhanadharma evA e prakAza paDe che. ene bhAvadha ane dravyadharma, nizcayadhama ane vyavahAra dhama, evAM paNa vividha nAme zAstromAM ApelAM che. ArAgyanu lakSya ane tenA upAye| ane sAthe maLavAthI Arogya saMbhavita che, tema sAdhdhadharmanA lakSya pUrvakanA sAdhanadharma AtmAne jaDanA anAdi AkramaNathI (kamarAgathI) bacAvI zake che. mATe ja sAdhya dharmanuM jJAna ane sAdhana dharmarUpe kriyA, bannene mekSanAM samAna aMge mAnyAM che. kahyuM paNa che . ke jJAnaniyAmyAM mokSaH" arthAt jJAna ane kriyA bannenA sahayAgathI meAkSa thaI zake che, A sAdhyadharma AtmasvabhAva tarIke eka ja hovA chatAM AtmAnA bhinna bhinna guNArUpe tenA jJAna--darzanacAritra e traNa, athavA kSamA-mAva-Ava vagere daza, ema vividha prakAza paNa kahyA che. te prakAza paraspara eTalA sApekSa che ke emAnAM ekanA paNa abhAve AtmAne meAkSa thatA nathI. sAdhanadhama paNa pravRtti ane nivRttirUpa kriyA tarIke eka ja prakAranA hovA chatAM pravRttinA ane nivRttinA bhinna bhinna viSayaiAnI apekSAe tenA paNa vividha prakAra kahelA che, e badhA prakAreAnA saravALAne virati dharma kahevAya che. arthAt pApavyApArAthI virAma karavA ane upalakSaNathI zubhavyApArAmAM pravRtti karavI tene virati dharma kahevAya che. A viratidharmanA artha sAmAnyatA 'AtmAne thatA karma baMdhane rAkavA' avA karIe te tenA prAraMbha sAdhanadharmanI apekSAe jIvane caramAvata kALamAM apunama dhakabhAva pragaTyA pachI mArgAnusAritAnA vyavahArathI thAya che ane enI aMtima samApti sAtamA guNasthAnake apramatabhAvamAM thAya che. sAdhyadharmanI apekSAe viratinI bhUmikA ceAthA guNasthAnake, prAraMbha pAMcamA dezavirati gusthAnake ane samarpata caudamA guNasthAnake zalezI avasthAmAM thAya che, te pachI jIvanA tu meAkSa thAya che. A granthamAM viratidharmanA Adi kALathI mAMDIne samAptikALa sudhInAM kabyAnuM kramaza: varNana karyuM che, sAmAnyatayA A granthanA be bhAgeAmAM paNa velA dhama koi eka ja bhavamAM pUrNa thAya tevA nathI. dharmanA arzIe granthanA abhyAsa dvArA svasva AtmAnI guNabhUmikA nakkI karIne tyAMthI AgaLa vadhavAnA A granthamAM kahelA kamika upAye| AdaravAnA che. saMsAranuM mukhya kAraNa hiMsA che. kAI paNa jIvane (duHkha) ahita thAya tevuM mana, vacana, ke kAyAthI vartana karavuM, tene anukrame mAnasikI, vAcikI ane kAyikI hiMsA kahelI che. IcchavA chatAM bIjAnuM ahita karavuM nizcita nathI, paNa tevI icchA karanAranuM te ahita avazya thAya che ja. AvuM ahita karavAnI icchAmAM meha, ajJAna, kAma-keAdhAdinI pariNati, tenA pariNAme kapelI jIvananI vividha jarUrIAtA, hita karavAnI anAvaData, vigere kAraNeA rahelAM che. tenAthI anya jIvAnI vividha prakAranI hiMsA saMbhavita che ane hiMsakane paNa karmabandha thavA rUpa peAtAnI (Atma) hiMsA thAya che. jaina darzanamAM hiMsAnI koInA paNa 'prANAnA viyeAga pharavA' eTalI TUMkI vyAkhyA nathI, kintu kAine paNa karmabandha thAya tevuM vartana karavuM, tene Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 paNa hiMsA kahI che, temAM paNa prANu viyeAgarUpa hiMsA eka ja bhava pUratI thAya che ane karmabandharUpI hiMsA te anekAneka bhavA sudhI kaDavA vipAkA (duHkhA) bheAgavAve che. pariNAme janma-maraNAdirUpa vipattionI paraMparA bhAgavavI paDe che. A kAraNe viratinuM mukhya sAdhya ahiMsA che. A ahiMsAnI siddhi mATe je je tajavAnI, AcaravAnI ke svIkAravAnI jarUra paDe tenA tyAga, svIkAra ke Adara vagere karavu te badhAne aMtarbhAva viratidhamAM thAya che, arthAt te darekane virati kahevAya che. mATe hi MsAnA mukhya kAraNabhUta asatya, caurya karma, abrahma ane parigrahane paNa tyAga karavA tene virati kahI che. jaina dazanamAM kramazaH ene ahiMsAvrata, satyavrata acau vrata, brahmacarya vrata ane parigrahavrata kahevAya che. anya dazanAmAM e pAMcane yame kahevAya che, e pAMce tratAne anukULa-sahAyaka ane tenA tenA tyAga ke svIkAra karavA rUpa bIjA paNa vividha niyame karavAmAM Ave che, ethI teAnI saMkhyA gRhasthadhamamAM vadhIne sAmAnyatayA AranI ane sAdhujIvanamAM sarvathA rAtribhAjananA tyAganI sAthe chanI kahelI che. gRhasthajI vanamAM e teAnuM pAlana pUrNatayA thaI zakatuM nathI, amuka aMzamAM ja thAya che, tethI tene dezivarita ane sAdhujIvanamAM te pUrNatayA pALI zakAya che mATe tene sarvavirati dhama kahevAya che. A granthanA pahelA bhAgamAM gRhastha jIvanamAM pALI zakAya tevA gRhasthadharmanuM ane khIjA bhAgamAM sAdhujIvana svIkArIne pALavA yogya yatidharmanuM AdithI aMta sudhInuM varNana kareluM che. pahelA ane bIjA bhAgamAM anukrame bannenA sAdhana dharmanuM varNana karIne enA dvArA sAdhyadharma rUpa Atmazuddhi kevI rIte karI zakAya ? te samajAvavAmAM AvyuM che. pUrve jaNAvyA pramANe vyavahAra dharmanI zarUAta apunamandhaka bhAvathI thAya che; mATe gRhasthajIvanamAM apuna- anyaka bhAvathI mAMDIne dezivarata paryaMtane dhama keNa-keTaleA-kevI rIte karI zake ? tenu varNana pahelA bhAgamAM karyuM' che ane chaThThA guNasthAnakathI AgaLa tene sampUrNa kevI rIte-keNu karI zake ? te yatidharma tarIke khIjA bhAgamAM jaNAvyuM che. A yatidharmane ceAgya AtmAnI bhUmikA taiyAra karavA mATenA kALa gRhasthajIvana ane upAya gRhasthadharma che. tene yatidharma sAthe kevA saMbaMdha che, te have joie. eka ja jIMdagInI bAlyakALa, yuvAvasthA, pauDhAvasthA ane vRddhAvasthA, vigere uttarAttara caDhattI avasthA hoya che, tema ahI gRhasthadhama, yatidharma, temAM paNa gaNIpada Adi viziSTadharma ane nirapekSa yatidharma, vagere AtmAnI uttarAttara caDhatI avasthAe che. apekSAe gRhasthatrane AtmAnA bAlyakALa, sApekSa yatidharmane yuvAvasthA, gaNIpada Adine prauDhAvasthA ane nirapekSa yatidharmane vRddhAvasthA kahI zakAya, eka jIvanamAM zarIra ane AtmA e ja hevA chatAM tenI bhinna bhinna avasthAmAM jIvana vyavahAra ane kabyA badalAya che, tema ahIM paNa eka ja sAdhakanI avasthAne anurUpa te te dharmanA pAlana rUpe jIvana vyavahAra ane kabyA badalAya che. te sarva karttabyAnuM dhyeya Atmazuddhi che. A bhinna bhinna avasthAnA jIvanavyavahAra ane kabyA uttara uttara dharmanI sAdhanA mATenI caiAnyatA pragaTa kare che ane e viziSTa ceAgyatA uttara kartavyonuM kAraNa ane che. ema paraspara dharmanA prakArAno kArya-kAraNa rUpe saMbaMdha che, Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 gRhasthadhama ane sAdhudhanA saMbaMdha-sAdhudhanI apekSAe gRhasthanI mahattA ghaNI ochI che. sAdhanA pragaTIkaraNa vinA pUrve kahI tevI vizuddha-paripUrNa jIvana kaLA prApta thatI nathI ane janma maraNanA aMta AvatA nathI, tA paNa e dharmanA pragaTIkaraNamAM upAyabhUta gRhasthadhanI AvazyakatA leza paNa ochI nathI. jaina danamAM gRhasthAzramanuM mahattva nathI, paNa gRhasthadhamanuM mahattva ghaNuM che. mATe ja pUrvASie zAomAM gRhasthadharmanuM vistRta varNana karyuM che. khUda tIrthaMkaradevAe paNa e dharmane pAmelA zrAvaka ane zrAvikA vargane caturvidha zrIsa MdhanAM e aMgeA tarIke svIkAryAM che. sAkara bhale meAMghI ane svAdiSTa hoya paNa bhrUNanu kAma karI zake nahi, dUdha, dahI, ghI vagere game teTalAM zreSTha ke pauSTika hAya paNa te pANInu kAma karI zake nahi ane pAghaDI game teTalI kiMmati heAya paNa te lajjA DhAMkavAnuM kAma karI zake nahi. ema lUNa, pANI ke adhAvastrAdinuM mUlya ochu chatAM AvazyakatAnI apekSAe tenuM mahattva jarA paNa ochu nathI. ulaTu ghaNAonA jIvananA sAdhanabhUta hAvAnI apekSAe te darekanI mahattA adhika che. tema gRhasthadharma halakA-saraLa chatAM tenI upAdeyatA jarA paNa ochI nathI. ulTuM tenA ArAdhakanI saMkhyAnI apekSAe tenuM mahattva vadhI jAya che. sAdhu jIvananI cAgyatA pragaTA vavA mATe Avazyaka hAvAthI granthakAre prathama tenuM varNana karyuM che ane te gRhasthadharmanu ArAdhana karIne ceAgya anelA AtmAne sAdhudhama mATe yAgya jaNAvyeA che. uparAMta kAI AtmA pUrvajanmamAM karelI . ArAdhanAdinA yeAge tathAvidha karmanI laghutA thavAthI A janmamAM saraLa pariNAmI ane dharmanA rAgavALeA hoya te tene gRhasthadharmanI ArAdhanA vinA paNa sAdhudhama svIkAravA mATe cAgya mAnyA che. ema sAdhudhanI cAgyatA pragaTa karavAmAM mukhyatayA gRhasthadha kAraNabhUta hovAthI te banneneA kAraNa--kAryarUpa pArasparika saMbaMdha che. sAdhudhama mATenI ceAgyatA--ayeAgyatAnu vistRta varNana madhyastha ane syAdvAda dRSTithI sva-para kalyANakara thaI zake tevuM granthakAre A granthanI AdimAM ja karelu' che. ahI te gRhasthadharmamAM evI zuM kaLA che ke je sAdhutAnI yeAgyatA prApta karAve ? e ja mAtra vicAravuM apekSita che. gRhasthayamanI vizeSatA-jIvane koipaNa pravRttinA mULamAM rAga kAraNabhUta hoya che. rAga vinA koi pravRtti thaI zakatI nathI. jIva dveSa kare che, ke krodhAdi kaSAyAne vaza thAya che, te pratyekamAM paNa kAine koI prakAranA rAga naDatA haiAya che. A rAganA vividha prakAre che. viSaya bhede te kAmarAga, sneharAga, dRSTirAga, dha`rAga, vigere bhinna bhinna nAmevALA che. viSayAnA ke viSayAnAM sAdhaneAbhUta strI AdinA rAga te kAmarAga; mAtA, pitA, putra, bhAi, mhena, Adi svajanAdinA rAga te sneharAga ane mithyAbhAveA, zarIra ke kAmakrodhAdi AMtarazatruo vagere atikara che, ema jANavA chatAM tenA pratyenA tIvra rAga te dRSTirAga kahevAya che. dRSTirAganuM sAmAnya lakSaNu asatya samajavA chatAM te te bhAveAne pakSa karavA te che. jIva anAdi kALathI A trividha rAgane ceAge jaDa bhAvAnA pakSa kare che ane vividha duHkhA veThe che. aneka kaSTothI bharelA pazu vividha saMbadhA jIvAne sadhAya che ane tUTe che te A rAganu' ja nATaka che. cAre gatimAM 3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahudhA A trividha rAgathI jIva rIbAya che. e rAganAM bIja saMsArI jIva mAtramAM rahelAM hoya che ane tenA sAdhanane tathA te te viSayone vega thatAM te ceSTArUpe pragaTa thAya che. mananA abhAve paNa vividha saMjJAo rUpe kAma rAganuM ceSTita asaMjJI jIvomAM paNa dekhAya che. saMjJI jIvone mananI prApti thatAM svajanAdinI prIti rUpe neharAga pragaTa thAya che ane mithyAjJAna sAthe mehanuM jora vadhatAM asatyane pakSa karavArUpa dRSTirAga paNa pragaTa thAya che. A traNe rAga vividha konuM kAraNa che, kAraNa ke traNenA viSaye AtmAne jaDanI parAdhInatA dvArA duHkha ApanAra che. A rAgone dharmarAgamAM badalavAthI duHkhane badale te sukhanuM kAraNa banI jAya che. kAraNa ke tenA viSaye dharmanAM sAdhanarUpa banI jAya che. AthI jIvanuM kartavya che ke teNe rAgano nAza na thAya-rAga vinA jIvI na zakAya, tyAM sudhI potAnA rAgane dharmarAga tarIke badala joIe. A rAgane badale prAyaH mAnava jIvanamAM thaI zake che. dharmarAga eka evo viziSTa rAga che ke saMsArI samagra jIvo pratye mitrI, pramoda, karuNA ane upekSAdi bhAva sAthe AtmAmAM kSamAdi aneka AtmaguNene pragaTa kare che. sApekSa yatidharma eTale nhAnA kuTuMbamAMthI AgaLa vadhIne samasta jIvonI sAthe kauTumbika bhAvanuM jIvana. ekendriyathI mAMDIne paMcendriya sudhInA koI paNa jIvane mana-vacanakAyAthI karaNa-karAvaNa ane anamedanarUpe paNa duHkha na thAya tema jIvavuM te sAdhudharma che. te tyAre bane ke ahiMsA pratyene rAga (dharmarAga) pragaTyo hoya! e sivAya satya, acaurya, brahmacarya, aparigraha ke bIjA keI paNa sAdhana dharmo siddha thaI zakatA nathI. jema satya vagere bhAve ahiMsAnI rakSA ane puSTi Adi karanAra che, tema ahiMsakabhAva satya vigereno janaka che. vADa bhale khetaranuM rakSaNa kare paNa vADane janma khetarane AbhArI che, khetara na hoya te vADa hoya ja nahi. tema ahiMsA sarva guNenI mAtA che, tenA dhyeya vinA koI guNa sAcahitakara banI zakatuM nathI. e rIte ahiMsAne ane zeSa guNene pArasparika saMbaMdha che. gRhastha dharmamAM batAvelAM mArgonusAritAthI yAvat pratimavahana sudhInAM sarva anuSThAnepratyeka vyavahAro dharmarAgane pragaTa karanArA (trividha rAgane dharmarAgarUpe badalI nAkhanArA) che. e kAraNe tenA pAlanathI jIvane kAmarAga vigerene nAza thaIne dharmarAga pragaTe che. (sarva rogo dharmarAgarUpe badalAI jAya che.) ene ja jaina paribhASAmAM vairAgya kahevAya che. A vairAgyanA baLe vItarAgabhAvanI siddhi karI zakAya che. je A vairAgya-dharmarAga pragaTyA vinA dIkSAne svIkArI koI yatidharma pALavA taiyAra thAya che to trizaMkunI jema te ubhaya bhraSTa thAya che. kAraNa ke sAdhu jIvanamAM anya rAganI sAmagrI nathI, tethI ulaTuM sAdhu jIvana tene mATe kAmarAga vigerenuM piSaka banI jAya che. dharmarAga pragaTyo na hoya te sAdhu dharmanA vyavahAramAM mamatva thaI zakatuM nathI ane mamatva vinA keI kAryamAM sarAgInI pragati thaI zakatI nathI. e kAraNe TuMkamAM ema kahI zakAya ke sAdhu jIvanamAM AnaMda anubhava karAvanAra-bhUkha tarasanAM kaSTomAM paNa prasannatA pragaTAvanAra tyAga tapamAM paNa uttarottara rUci vadhAranAra-gurvAdi pratye samarpitabhAva ke teonAM vinayAdi karAvanAra-zAeN pratye paNa vaphAdArI pragaTAvanAra ane yAvata dharmanI khAtara prANanI paNa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ahuti apAvanAra keI hoya te te dharmarAga che. enA vinA sAdhu jIvananuM eka paNa anuSThAna rUcikara thatuM nathI ane tethI te nirjarA paNa karAvI zakatuM nathI. jagatanA cha sAthe mitrI, pramada, karuNA ke upekSA jevA jIvana vikAsanA prAthamika bhAvene paNa pragaTa karI zakAtA nathI, kevaLa kAyakaSTarUpe sAdhujIvana A-raudra dhyAnanuM ghara banI jAya che. e kAraNe gRhastha dharmanAM anuSThAnerU5 dAnAdidharmo, yathAzakaya pApa kAryonI virati ane deva-guru-saMgha-sAdhamIAdinI dravya-bhAva bhakti, vagerenA abhyAsathI dharmarAga pragaTa karavo jarUrI che. ema sAdhu jIvanamAM bhUmikArUpe je je guNonI jarUra che, te pratyekane pragaTa karavAmAM gRhastha dharma keTalo upakAraka che? enuM vistRta vivecana karIe te eka meTa grantha banI jAya, mATe ahIM TuMkamAM eTaluM ja kahevuM basa che ke gRhastha dharma eka haja ke nAnA sarovaramAM taravAnuM zIkhavA jevo che ane sAdhudharma samudra taravA je che. gRhastha dharma pravAhanA baLe taravA jevuM che, sAdhudharma sAmA pUre taravA jevuM che. ema sarva rIte gRhastha dharma sahelo ane saraLa che, sAdhudharma Akaro ane viSama che. alabatta, sAdhudharma vinA vItarAgabhAva ke mukti thatI nathI. paNa ethI kaMI sarva keI tene pALI zake te te sahelo nathI. tene mATe janma janma sudhI gRhastha dharmanuM ArAdhana karavA dvArA sarvathA rAgano nAza karavAnuM ane te mATe gurnAdine samarpita thavAnuM-dharmarAganuM sAmarthya pragaTAvavuM paDe che. mAtA-pitAdi gRhastha gurUvargane vinaya karatAM karatAM gurnAdine vinaya zIkhavAnuM che. pitAnA AzritonuM-kuTuMbanuM rakSaNa-pAlana karIne gurvAdi sAdhavarga ane caturvidha saMghanuM rakSaNa pAlana karavAnuM zIkhavAnuM che. pitAnA puNya pUratI maLelI sAmagrI pratye vairAgya keLavIne dharmanA prabhAve maLatI zreSTha paNa jIvanasAmagrI virAgabhAve bhegavavAnI che. gRhasthajIvananA vyavahAronA zuddha akhaMDa pAlana dvArA sAdhujIvananA AkarA vyavahAranI koTImAMthI pAra utaravAnuM che, deva-gurnAdinI bAhya bhakti dvArA teonI AjJAne Adara ane pAlana karavA mATe sarva jaDa IcchAone tajavAnI che. ema sarva laukika vyavahAra dvArA lokottara vyavahAramAM pasAra thavAnuM sAmarthya keLavavuM Avazyaka che, taravAnI kaLA zIkhavA mATe chIcharA ane sthira pANIvALAM jaLAzaya upayogI che, tema samudrane ke moTI nadIne sAmA pUre taravA jevA sAdhudharmamAMthI pAra utaravAnI kaLA zIkhavA mATe sAmAnya sarevarAtrinI upamAvALe gRhastha dharma upagI che. e rIte dIkSA mATenI yogyatA-sAmagrI na pAmyuM hoya te paNa gRhastha dharmanuM pAlana karate sAdhutAnI yogyatA pragaTAvavAnA dhyeyathI sAdhudharmane ArAdhaka banIne gRhasathadharmathI paNa paraMparAe mukti sAdhI zake che ane egya sAmagrIne pAmelo dIkSAne svIkAra karIne mukti sAdhI zake che. siddhonA paMdara prakAramAM hilige siddha' paNa eka prakAra che ja. e kAraNe ja granthakAre dIkSA na laI zakAya tyAM sudhI gRhastha dharma dvArA paNa mAnava jIvanane saphaLa karavAnuM jaNAvyuM che. hA, gRhastha dharmamAM ja itikartavyatA mAnI lenAra ajJa che, sAdhudharmane prApta karavAnI bhAvanA vinA gRhastha dharmanI vAstavatA ja nathI. arthAt sAdhuMdharmanI gyatA pragaTAvavA mATe karelI gRhasthadharmanI ArAdhanA e sAdhanArUpa che ane tenuM sAdhya sAdhudharmanI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ceAgyatA pragaTAvavI te che. sAdhudharma pAmavAnA dhyeyathI karAtA ja gRhasthadhama vastutaH dhama che. jenu e dhyeya nathI te gRhasthadharmanu pAlana game tevu' zreSTha kare te paNa meAhane maMda karI zakate nathI, rAgane dhama rAgarUpe badalIne kAmarAga-sneharAga-STirAganAM duSTa adhanAthI chUTI zakatA nathI. A dharmarAga sAdhudharmanA pratyeka vyavahArAnA prANa che, te jeTaleA viziSTa hAya, dRDha hAya, teTalA pramANamAM sAdhanA AcArA nirmaLa ane niraticAra paLAya che. dharma rAgathI AtmA kAma krodhAdinA parAbhava karI samatAne sAdhI zake che. sAdhujIvanamAM koipaNa aniSTa tattva tyAre ja pravezI zake ke rAga dhama rAgarUpe badalAyA na hoya ! phleza-kaMkAsa, mAna-apamAna, ke anukULatA-pratikULatAmAM rita-ati vagere sarva sAdhudharmanA-AtmAnA rAgeA che ane dharma rAga tenuM parama auSadha che. te guNNAnA pakSa karAvIne sarva durguNAne (pApavyApArAne) rokI de che. ane ahiMsAditAnA niraticAra pAlana dvArA jJAnAdi guNeA pragaTAvIne AtmAnI meAkSasAdhanAne niSkaMTaka ane nirmaLa banAvI de che. A dharmarAgane pAmelA AtmAne sAdhu dharmanAM anuSThAnA dvArA vikAsanI paramabhUmikAe pahoMcavAnA upAyA A bIjA bhAgamAM batAvyA che. sAdhu jIvanamAM tenI upacAgitA kevI che, te have vicArIye. grantha paricaya yAne sAdhudhanI vizeSatAo-A khIjA bhAgamAM sAdhudharmanA AcArAnuM sAdyanta kramika varNana che. tenA niraticAra akhaMDa pAlanathI kramazaH AtmavikAsanI chellI bhUmikA prApta thatAM jIvanA kamabaMdhanamAMthI sadAne mATe chUTakArA (meAkSa) thAya che. meAkSanuM anantara kAraNa hovAthI sAdhudharmanuM mahattva gRhasthadharmanI apekSAe ghaNuM che, tethI tenA sAdhakanI paNa viziSTa yeAgyatA apekSita che. jagatanA pratyeka vyavahArAmAM yAgyatAayeAgyatAnA vicAra raheleA che. nhAnuM-meTu kAipaNa kArya karavAnI ceAgyatA pAmyA hAya tene ja te karaNIya hAya che. cAgyatA vinA te te kArya karavAthI anadhikAra ceSTA 'manAya che ane te jagatamAM Adara pAmatI nathI. ceAgyatAnI maryAdA paNa te te kAryanA mahattvanI apekSAe nakkI thaelI hAya che. eka ja peDhInA pratyeka mANaseAne peDhInAM, gharanA dareka mANasAne gharanAM ke rAjyanA sarva adhikArIone rAjyanAM, sarvAM kAryo sAMpI zakAtAM nathI, saune sarakhA adhikAra hateA nathI. sa kAryAMmAM caiAgyatAne anusarIne vyavahArA thAya che. e ja nyAya dharmane a Mge paNa kahelA che. darekane sAdhyadhama tarIke eka ja kAgane nAza karavAnA hovA chatAM auSadhatulya vyavahAra (sAdhana) dharma darekane svasva ceAgyatAne anusAre karavAnA hoya che ane tA ja te hita kare che. kahyuM che ke 66 'adhikArivazAcchAstre, dharmasAdhanasaMsthitiH / vyAdhipratikriyAtulyA, vijJeyA guNadoSayoH // " [ hAri0 aSTaka prakaraNam ] arthAt adhikArIne vyAdhinA pratikAra (yAgya auSadha) guNa kare che ane adhikArIne doSa kare che, tema zAstramAM dharmasAdhanAnI paNa vyavasthA adhikArI paratve batAvelI che. te te dharma sAdhanAnA adhikArIne te te sAdhanA guNa kare che ane adhikArIne doSa kare che. sAdhanA ane siddhine anusAre dharmanI paNa caDhatI-utaratI kakSAe che. sva-sva ceAgya Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 dha sAdhanA jIvane te te dharmanI (guNanI) siddhi karIne tenI cAgyatAmAM vadhAro kare che, ane tethI vizeSa dharma mATe te caiAgya bane che, ethI viparIta dharma sAdhanA karavA chatAM ayeAgyatAne vadhAre (doSa kare) che. A kakSAone jainadarzanamAM guNasthAnakA kahevAya che. tenI saMkhyA caudanI che. te pratyekamAM paNa caDhatI-utaratI kakSAonA prakAre asaMkhya ke anaMta paNa che. upara uparanA guNasthAnakanI sAdhanA kliSTa hAya che mATe tenA sAdhakanI paNa te mATe viziSTa ceAgyatA apekSita che. gRhasthadharmanI chellI bhUmikA pAMcamuM guNasthAnaka che ane sAdhutAnA prAraMbha chaThThA guNusthAnakathI thAya che, mATe sAdhudharma nA ArAdhaka gRhasthadharmanI apekSAe viziSTa guNavALA joie ja. bIjI rIte jagatanAM sarvotkRSTa pAMca pUjya pado arihaMtAdi paMcaparame SThio che. temAM trIjA-ceAthA-pAMcamA pade rahelA AcArya-upAdhyAya ane sarva sAdhue svaya sAdhaka che, tethI te arihaMta ane siddhapadanA pUjaka che ane caturvidha zrIsaMghanA pUjyapade birAjamAna heAvAthI pUjya paNa che. A pUjyapade rahIne jagatanuM kalyANa karavAnI teonI bhISma pratijJA hAya che. tethI prANAnte paNa kAInuM ahita citavavAnA temanA AcAra nathI. zatrunuM paNa hita karavAnuM temanuM kavya hoya che. tethI hiMsA--asatya-caukama-abrahma-parigraha ane rAtribhAjananA tee jIvanabhara tyAga kare che, uparAMta bIjI paNa ghaNI ghaNI AkarI kaseATIemAMthI pasAra thavAnA temanA dharma che. AvA kaThIna ane svAzrayI jIvanane jIvavA mATe paNa AtmAmAM sattva, dRDha vairAgya, viziSTa puNyakhaLa, karmonI mantratA, zarIrabaLa tathA svAsthya, vizuddha jJAna, nirmaLa buddhi, vagere aneka guNNAnI jarUra rahe che. gRhasthadhama mAM paNa ceAgyatA apekSita che, tathApi te sAmAnya che, kAraNa tyAM zrI jinAjJAne sampUrNatayA pALavAnI pratijJA haiAtI nathI, ahiMsAdi vratA ke bIjA paNa niyamAnu pAlana zakti-sAmagrI anusAre nyUnAdhika karavAnuM hAya che, e kAraNe zrIsaMghanAM cAra paikI e aMgeA hovA chatAM zrAvaka-zrAvikAne pUjyapadamAM sthAna nathI. zrIjinAjJAnI sapUrNa vaphAdArI te svIkArI zakatAM nathI, tethI dharmAMmAM netRtva paNa teonuM hotuM nathI. sAdhu teA dharmanA netA gaNAya che, jinAjJAne vaphAdAra rahevAnI pratijJAvALA hAya che, e kAraNe tenuM parameSTiemAM pUjyapade sthAna che. vaLI sAdhudharmanA nirmaLa ArAdhanathI vizeSa yAgya anelA AtmAo upAdhyAya ane AcArya pada vagere padanA paNa adhikArI ane che, ityAdi aneka kAraNeAthI sAdhunI yeAgyatA viziSTa joIe te samajAya tevuM che. A viziSTa ceAgyatAnA maLe ja zramaNusaMgha Aja sudhI jagatamAM meAkhare hatA. rAjA- mahArAjA ane eka kALe deva-dAnavA paNa tenuM dAsatva karatA hatA. kALanI parihANithI jema jema sa MghayaNu khaLa ane jJAnakhaLanI sAthe e ceAgyatAmAM madatA AvatI gaI tema tema tenA mahattvamAM paNa eTa AvatI gaI. te paNa jeTalA pramANamAM e yeAgyatA-maryAdA sacavAI rahI che teTalA pramANamAM Aje paNa jainazramaNAnu mahattva surakSita che. bhale sau kAi ane samajI na zake, paNa jagata upara jainazramaNNAnA upakAra adyApi paryanta sarvopari che. enuM jIvana kAine bhAra rUpa nathI. aneka kaSTo veThIne svAzrayI jIvana jIvIne paNa anya Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAone duHkhathI mukta karavAnA upAyenuM Aje paNa te rakSaNa ane pracAra kare che. aneka prakAranAM mAna-sanmAna ane sagavaDe vacce paNa teo tyAga ane vairAgyathI sAdhanA karI rahyA che. sarvakALamAM hoya tema Aje paNa emAM dUSita che ane rahevAnAM, te paNa A eka hakikata che ke sarvajJanA vacananA AdhAre jIvanArA jenazramathI jagatane ghaNe lAbha thaye che ane Aje paNa thAya che. jana zramaNanA A vaizithyane sAcavavA mATe zAsananA aMta sudhI gyatAnuM vidhAna ane tene jaNAvanArAM zAstro saMghane upakAraka che. e kAraNe granthakAre A granthanI racanA karI che ane temAM sauthI prathama ziSyanI cegyatAnuM vizada varNana karyuM che. gurU paNa gya joIe, anyathA ziSyano vikAsa na thAya, e kAraNe ziSyanI yogyatA pachI gurUnI yaMgyatAnuM varNana che. sarva sAdhuone gurUpada mATe egya nathI mAnyA, sAdhudharma mATe yogya chatAM temAMne cheDe varga gurUpada mATe yogya nIvaDe che. mATe gurUpadane yogya thaye hoya tene dIkSA ApavAne adhikArI mAnya che. granthokta autsargika saMpUrNa gyatAne prApta karavI sarvakALamAM durlabha che, tethI te te kALane AzrIne vizeSa gyatAne pAmelA AtmAo sAdhudharma mATe ane gurUpada mATe yogya gaNAya che. e vAtane paNa granthakAre spaSTa karI che. granthamAM kaheluM gRhastha dharmanuM svarUpa gRhasthanAM ane sAdhudharmanuM svarUpa sAdhunAM kartavyanuM sacoTa jJAna karAve che. uparAMta saMghanA cAre aMgenI rakSAnA ane vikAsanA kAraNene ane patananA pratikArane (upAyane paNa samajAve che. koIpaNa vyakti, samAja, rASTra, ke dharma sampradAya je te pitAnA rakSaNa ane vikAsane Iracha hoya te teNe AcArabaLa keLavavuM joIe ane te mATenuM kAyadAzAstra paNa hovuM joIe. A granthanA bane bhAge zrIsaMghanA vikAsa mATe vidhi-niSedharUpe saMpUrNa mArgadarzana Ape che. enuM yathAzakya pAlana karavAmAM ja vyaktinuM, saMdhanuM, zAsananuM ke jIvamAtranuM kalyANa che. regIne roganuM nidAna, auSadha ane parejI vagerenI jema sarva Avazyaka bAbatene pUrI pADate A grantha zrIsaMghane sAce mArgadarzaka che. yogyatA vinA lIdhelI, ayogya gurUe ApelI, ke avidhithI svIkArelI dIkSA sva-para hita na karI zake e vAtane InakAra dharmano atha keipaNa karI zake nahi. dIkSA mATe jaghanya-utkRSTa vayanuM pramANa, mAtA-pitAdinI saMmati mATe niSpakSa nyAya, vagere saghaLA praznone A granthamAM saraLa ukela che. madhyastha ane sUkSama buddhivALo satyane athI keIpaNa mAnya kare ane gya AtmA AtmavikAsanA ananya sAdhanabhUta sAdhudharmathI vaMcita na rahe tevuM tathA anadhikArI AvA ucca pade AvI na jAya tevuM emAM spaSTIkaraNa che. vayanuM pramANa, vAlInI saMmati, vagere vividha bAbatene utsarga-apavAdapade vicAra karIne "sAdhudharmane pALavA mATenI zAstrokta bhUmikAne pAmelo egya AtmA dIkSA mATe adhikArI che ema spaSTa karyuM che. yogyatA vinAne abAla hoya ke vAlIonI saMmativALe heya te paNa tene anadhikArI gaNya che. ema syAdvAda daSTie vicAratAM A granthamAMthI aneka bAbatene hitakara ukela maLI rahe che. nimittonuM bI-yogyatAnA vicAra pachI dIkSA vidhi batAvyuM che. temAM prazasta dravya-kSetra-kALa-bhAva vagere nimittAdi sAmagrIne yoga meLavavAnuM vidhAna karyuM che. nimitte Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM sudhI AtmA sarAgI ane bhAvuka che tyAM sudhI tenA upara cakkasa asara upajAve che. zubha nimitto zubhabhAvanA ane azubha azubhabhAvanA janaka che, e hakIkata AbAla-gopAla eTalI anubhavasiddha che ke ghaNI bAbatamAM nimittAnI sAme manuSya potAnI jAtane paNa sAva bhUlI jAya che. "amuka khAvAthI mAMdo paDI gaye, amuka davAnA prabhAve ja bace, A upakArI hAtha pakaDanArA na hota to huM daridra kyAMya bhIkha mAgato hota, A amuka kAraNathI ja barabAdI thaI, A amuka dhaMdhAthI ja huM sukhI thayo, meM ja tane A kesamAM bacAvyA, A amukanA puNyathI ja ame Aje sukhanAM svapna siddha karI zakyA, A nibhaMgInA pagale cAlyA tyArathI amAre dI' palaTAyo, vagere vagere pratyeka vAtamAM prAyaH manuSya e rIte bolate heya che ke jANe tenAM karmo, purUSArtha, kALa ke AtmA jevuM kaMI che ja nahi. eka mAtra te te nimitte ja tenA sukha-duHkhanAM sarjaka heya ema teno anubhava tene bolAvate hoya che. koI ekAnta nizcayavAdI tene mithyAjJAnI kahIne uDADe che, chatAM uDADanAro pote paNa jIvanamAM e nimittene mahattva ApatA hoya che. game tevI ekAnta AtmAnI vAta karanAre paNa prasaMge AtmAne bhUlI nimittonI prabaLatAne svIkAre evI nimittonI sacoTa asara anubhavAya che. A hetuthI ja zubhAzubha dravyanA viveka mATe padArthonuM vijJAna jaNAvanArAM vividha zAstra, kSetranA zubhAzubhapaNAne jaNAvanArAM zilpAdinAM zAstro, kALanI zubhAzubhatAne jaNAvanArA jayotiSAdinA grantha ane bhAvanI zuddhi-azuddhine viveka jaNAvanArAM mAnasavijJAna AdinA vividha zAstro sadAne mATe jIvanamAM upayogI nIvaDyAM che. enI upekSA jeTalA aMze thAya teTalA aMze te cokakasa hAni kare che. A hakikata spaSTa samajAya e rIte te te sthaLe TIppaNa lakhIne paNa tene adhika spaSTa karI che. A uddezathI ja dIkSA jevI pavitra vastune AtmopakAraka banAvavA mATe zubha dravya-kSetra-kALa-bhAvAdi nimitte yoga meLavavAnA viSayamAM granthakAre bhAra mUkyo che. zakya hoya tyAM sudhI sau anumodanA kare ane prasannatA anubhave e rIte dIkSA karavI joIe. tyAM sudhI ke amArI paLAvIne ke AraMbha-samAraMbha aTakAvIne ekendriyathI mAMDI paMcendriya pazu-pakSI sudhInuM paNa rakSaNa karavuM joIe. laukika-lokettara sarva zubhaprasaMgomAM uttama alaMkAra-AbhUSaNadi paheravAM, maMgaLa vArji vagaDAvavAM, zreSTa bhajana jamavAM-jamADavAM, bIjAonAM satkAra-sanmAna karavAM. ItyAdi je je vyavahAre AryadezamAM prasiddha che, te sarva anya jIvonI prasannatA pragaTAvavA mATe che. e prasannatAthI zubha kAryomAM AvatAM vinA TaLe che ane karanArane Atmika preraNA maLe che. ItyAdi nimittonuM baLa ghaNuM ja che. ahIM te eTaluM ja kahevuM paryApta thaze ke niSkAraNubadhu jagatavatsala zrI vItarAgadeve je je vidhiniSedha upadezyA che, te khUba rahasyapUrNa che. ene samajavA mATe sUkSma ane zodhaka daSTi jarUrI che. bhale e satya saune na samajAya, paNa tenuM pAlana karavAmAM ja sva-para sarvanuM kalyANa che.. enI pachI "sApekSa eTale gurvAdi vagerenI sahAyatAnI apekSAvALo ane "nirapekSa eTale saMpUrNa svAzrayI-sahAyatAnI apekSA vinAne, ema yatidharmanA be prakAre batAvyA che. mAtA-pitAdi gRhastha gurUvarganA vinayAdi karavAthI dharmagurUnI AjJAne AdhIna rahI jinAjJA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pramANe jIvavAnu sAmarthya pragaTe che ane jinAjJAnA pAlanathI kAma-krodhAdi aMtara`ga zatruo upara vijaya meLavI zakAya che. dharmagurUmAM e vijaya karavA-karAvavAnI zakti heAya che tethI teonA AzrayathI e vijaya karI zakAya che. ityAdi sApekSa yatidharmanA pAlanathI AtmAne acintya lAbheA thAya che. te pachI te nirapekSayatidhama ne cAgya anI tene svIkArIne peAtAnI jIvana kaLAne vikasAvI pariNAme sarvakarmothI mukta thaI zake che. gurUnI nizrAmAM rahevA niLa nIvaDe che te AtmA ekaleA rahevA mATe te avazya nirmULa siddha thAya che. eTaluM ja nahi, rakSaka vinA kAma-krodhAdi aMtaraMga zatru tene parAjaya kare che ane dIkSAne niSphaLa banAvI tenA durUpayAga karAvI de che. ethI ja sAdhu jIvananI e maryAdAe kahI che, eka kAma krodhAdinA vijaya karavAnI zakti prApta karIne svayaM gItA anavuM ane bIjI e zakti na pragaTe tyAM sudhI gItAnI nizrAmAM rahevuM. e sivAya trIjo mA nathI. evA yeAgya gurUnA abhAvamAM ziSye zuM karavuM ? tene paNa suMdara mA granthakAre matAnyeA che. te granthanA vAcanathI prasaMge prasaMge svayaM samajI zakAze. nathI teA jainadarzanamAM gurUnA pakSa ke nathI teA ziSyanA pakSa, bannene sva-para kalyANa thAya tevA niSpakSa ane ekAnte hitakara nyAyamArga batAvyo che. pU. maharSioe bhAvi jIveAnI karelI A hitacitA samajAyA pachI niSkAraNa upakArI teonA caraNeAmAM mastaka namI paDe che. harSoMthI yuM nAcI uThe che. ane cakSu harSAzruthI ubharAya che. ema thaI Ave che ke AvA niSpakSa ekAnte kalyANakara mArga A upakArIe vinA bIjo kANu batAve? te pachI dIkSAnA niraticAra pAlana dvArA Atmavizuddhi karavA mATe jarUrI gurUkuLavAsanuM mahattva, tenuM svarUpa, tenAthI thatA lAbha, vagere vividha vAtAne jaNAvI che. temAM prasaMgAnusAra kaheluM bhAvAcAryanuM svarUpa, temAM utsa-apavAda, ziSyanuM kartavya, samarpitabhAvanA lAle, tethI thatI kliSTa karmonI nirjarA ane viziSTa puNyanA aMdha, ItyAdi ati upakAraka aneka khAkhatA kahI che. ene samajyA pachI gurUkULavAsa kaSTane badale AnadarUpa banI jAya che. kAraNa ke ceAsa lAbha jANyA pachI te mATe game tevuM kaSTa veThavA paNa jIva sadA tatpara hAya che. saMsAramAM jIve vividha kaSTone saharSa veThe che temAM khATA chatAM tene ajJAna ane mUDhatAthI paNa sAcA samajAyelA lAbhA ja kAraNa bhUta hoya che. tema ahIM paNa janma-maraNAdinAM duHkheAthI trAsI gaelA jIvane dIkSAnA pAlana mATe gurUnI parAdhInatA janma-maraNAdinA kAraNa bhUta kAma-krodhAdine parAjaya karavA mATe ati Avazyaka ane upakAraka che' ema samajAyA pachI te kaSTane badale agamya AnaMda Ape che. te AnaMdamAM saMtuSTa aneleA AtmA indranI ke cakravatI nI sampattine paNa tuccha mAnI zake che. ceAgya gurUnI nizrA pAmIne paNa je AtmA temAM AnaMdanA anubhava karI zakatA nathI te saMsAranAM kaSTothI kaMTALelA che e siddha thatuM nathI. tenI pachI zAsrAdhyayananA vidhi ane te mATe upadhAna-yeAga (tapa sahita viziSTa anuSThAna) karavAnuM vidhAna karyuM che, sAdhujIvanamAM zAstrAdhyayananI mukhyatA che. kAraNa ke zAsrA sivAya Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 AtmAnA anAdi aMdhArapaTane dUra karavAnA anya kAI upAya nathI. uparAMta viziSTa kSayopazama vALA sAdhunuM zAstrAnI rakSA karavAnuM, tene pracAravAnuM ane te te kALe jIvAnI buddhine anusAre upayogI ane tevI navI navI racanA karavAnuM vagere karttavya che. kahyuM che ke 'carmacakSubhRtaH sarve, devAzvAvAdhicakSuSaH / 46 sarvatazcakSuSaH siddhAH sAdhavaH zAstracakSuSaH || " ( jJAnasAra) arthAt jagatamAM sarva jIvAnA vyavahAra cA~cakSuthI cAle che,devA avadhijJAnarUpa cakSuvALA, siddho kevaLajJAnarUpa cakSuvALA ane sAdhuo te zAstrarUpa cakSuvALA hoya che. arthAt sAdhuone zAstranA pramANe jIvavAnuM hoya che. ema zAstrAdhyayana vinAnA sAdhu adhatulya hovAthI teNe zAstrajJanI AjJAne anusaravAnuM hAya che. gRhasthane ardhIpAnanA lakSyanI jema sAdhune zAstrAdhyayananuM lakSya mukhya hAvAthI te te kALe karavAyAgya pratilekhanAdi Avazyaka kAryo sivAyanA zeSa samaye zAsrAdhyayana karavAnuM vidhAna kareluM che. zAstrAdhyayanane tyAM sudhI mahattva ApyuM che ke pratilekhanAdi anya kAryo karatAM ace teTale adhika samaya bacAvIne adhyayanamAM gALavA, ema chatAM zAstrAdhyayananA uddezathI anya kAryo pratye leza paNa anAdara na thAya tema karavA paNa bhArapUrvaka jaNAvyuM che. hA, tathAvidha viziSTa zaktivaMta AtmAne bhaNavAnI adhika sagavaDa ApavAnI vyavasthA che. arthAt je kAryo vaiyAvaccakAra Adi khIjAethI zakya heAya te te karIne paNa bhaNanArane adhika sagavaDa Ape evuM vidhAna che. ema karavAthI teo paNa zAstranA ArAdhaka bane che. bhaNunArAe paikI paNa parizramasAdhya tarkazAstranuM adhyayana karanArane amuka vizeSa sagavaDo ApI che. ema anya katta byAnI apekSAe zAsrAdhyayananuM mahattva jaNAvavA chatAM sau koine bhaNAvAnA adhikArI mAnyA nathI. jJAnane pacAvavAnI ane tenAthI sva-para hita karavAnI nirmaLa zaktirUpa vairAgyAdi bhAve| jenAmAM pragaTyA hoya tene ja zAstrAdhyayanamAM adhikArI mAnyo che. jJAna meLavavuM ke tapa vagere kriyAo karavI jeTalI duSkara nathI, tethI adhika duSkara tenAthI sva--para hita karavuM te che. mATe ja amuka varSanA dIkSApAlana pachI zAsrAkta yogAdvainAdi anuSThAna pUrvaka te te zAstrone bhaNavAnuM vidhAna karyuM che. dIkSAparyAya vadhe tema tema paMcAcAranA pAlanathI yogyatA vadhe ane yogendvahanAdithI Atmazuddhi kare tene gurUAjJAthI te te zAstrAne bhaNavAnA adhikArI kahyo che. game te zAstrane svecchAe sau bhaNI zake nahi. yogya banyA pachI paNu gurU AdinA vinayapUrvaka bhaNavAthI zAstro upakAraka bane che. 'jJAnanuM mULa vinaya che" ema kahevAnuM kAraNa e che ke jJAna-jJAnI Adine vinaya karavAthI jJAnAvaraNIya ane mAhanIya Adi vighnabhUta karmanI nirjarA sAthe zubha karmone adha thAya che. vighnabhUta jJAnAvaraNIyAdinI nirjarAthI AtmAnA jJAna guNu pragaTe che, tene ja tattvathI jJAnaprApti kahevAya che. sAthe meAhanIyanI maMdatA thavAthI tene AtmApakAraka manAvI zakAya che. uparAMta zubha puNyanA maLe zarIrAdi khAhya jIvana sAmagrI paNa evI pavitra maLe che ke tenAthI jJAnane durUpayoga thatA nathI. kahyuM che ke avinayathI meLaveluM jJAna ajJAnarUpe * Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 AtmAnuM ahita kare che ane vinayanA baLe pragaTeluM jJAna cakakasa lAbha kare che. mATe ja avinIta ke ayogyane muMDavAthI, bhaNAvavAthI, ke tenI sAthe vasavA vagerethI gurUnA paNa cAritrane ghAta thAya che ema agyane zAstra bhaNAvavAthI sva-para ahita thAya che. vicAra karatAM ema samajAya che ke vartamAnamAM "jinamUrti ane jinAgama " be ja karegane TALavAnAM auSadhe che. te paikI jinamaMdire ane mUrtio gAme gAma, parvata upara, pahADomAM ane jaMgalamAM paNa pragaTa che, bIjI bAju AgamagraMthe te amuka sunizcita sthaLe bhaMDAromAM ja apragaTa che, te sahetuka che. jinamUrti kASTAdi auSadha tulya hovAthI tenAthI thAya te lAbha thAya che, hAnino saMbhava nathI. mATe saune tenA darzana-pUjana Adi karavAnI vyavasthA che. jo ke temAM paNa viveka che. tathAvidha jAti AdinI viziSTatA vinA rAjA-mahArAjA vagerenAM darzana meLApa vagere karI zakAtuM nathI, tema jinamUrtinAM darzana-pUjana paNa karI zakAtAM nathI. tevA AtmAne jenAM darzana-pUjanane te Icche che, te jinezvaranAM vacanamAM zraddhA rAkhI tenI AjJAnuM pAlana karavArU5 bhAvadharmathI ja ArAdhanA thAya che. te paNa zAstrAdhyayananI jema jinabhakti mATe amuka ja adhikArI che ema nathI. rAsAyaNika auSadhanI jema zAstrAdhyayana na pace te ahita thavAno saMbhava hevAthI jema vaidya svayaM viziSTa rogIne ja roganuM nidAna vagere karIne yogya lAge te ja rAsAyaNika auSadha tenI mAtrA (pramANu) Adine khyAla karIne ja Ape ane parejI vagerene pUrNa prabaMdha karAve, tema bhAvavaidyatulya dharmagurU viziSTa guNavAnane tenI yogyatAnA pramANamAM zAstro bhaNAvI zake ane tene durUpayoga na thAya tenI kALajI rAkhI rakhAvI zake, e temAM Azaya che. kaI paNa niSpakSa vicAraka A vyavasthAne yogya mAnaze. kAraNa ke temAM lAbhane badale hAni na thaI jAya tevuM kALajIbharyuM hitaciMtana che. tene anusaravAthI Aja sudhI jenAgama akhaMDita, abAdhita tathA tenA svarUpamAM pavitra rahyuM che ane jIvanuM kalyANa karI zakyuM che. A kAraNe jinAgamanA rakSaNane, upadezane ane bhaNavA-bhaNAvavA vagerene vyavahAra zramaNasaMghane AdhIna che, te sarva rIte saMghanA hitArthe hovAthI tene abAdhita rAkhavAmAM ja sarvanuM kalyANa che. ene artha e nathI ke sAdhuomAM paNa darekane bhaNavAno adhikAra che ane kaI ja gRhasthane adhikAra nathI ja. egya AtmA gRhastha paNa gurUnI nizrAe zAstrokta vidhipUrvaka zAstrAbhyAsa karI zake che ane sAdhune paNa tevI cagyatAnA abhAve zAstra bhaNuM-bhaNAvI zakAtAM nathI. ema sarvatra jIvanuM hita thAya e daSTibindu acaLa che. jagatamAM paNa keI kSetramAM sarvane sarva adhikAra maLatA nathI, sarva viSayamAM Avo viveka hoya che. ene mAnya rAkhIne ja te te kAryo sAdhI zakAya che, tema zAstrAdhyayanamAM paNa keIne hAni na thAya ane egya AtmA tene lAbhathI vaMcita na rahe tevI niSpakSa A eka vyavasthA hovAthI te jIva mAtrane hitakara che, nyAyarUpa che ane sarvane upAdeya che. - te pachI sAmAcArInA traNa prakAre jaNAvIne prathama oghasAmAcArInuM vistRta varNana karyuM che. temAM ghaniyukti graMthakta sAta dvArethI sAdhunAM prAtaHkALathI mAMDIne bIjA divasanA prAtaHkALa sudhInAM kartavyanuM kramika varNana che. pratyeka kAryo niyata samaye mAMDalIbaddha kevI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 rIte karavAM? tene Atmazuddhi sAthe kevo saMbaMdha che? vagere zAstrIya daSTithI vicAravAmAM AvyuM che. pratilekhanAdi dravya kriyAothI AtmAne kevI asara thAya che? sAdhanadharmamAM jJAnAdi guNorUpa nizcaya dharmane pragaTa karavAnI kevI zakti che? vagere sArabhUta ciMtana kareluM che. te te kriyAone vidhipUrvaka karavAthI thatA lAbhe ane tenA avidhijanya paNa jaNAvyA che. prasaMgAnusAra mUkelAM TIppaNe enA mahatvane samajAve che. sUryodayathI be parisi (prahara) sudhI zAstrAdhyayana karavAdvArA divasanA prAraMbhamAM ja jinavacanAmRtanA pAnapUrvaka ganI zuddhi karavAnuM vidhAna che, ke jene baLe te pachInAM paNa dareka kAryomAM jinAjJAnuM prAdhAnya rahe. pR. 79 thI 94 sudhI kahelA A vidhimAM utsarga- apavAdane AdhAra laIne vividha vAtonuM spaSTIkaraNa karyuM che. te pachI lagabhaga 50 jeTalAM pRSThomAM AhAra-vastra-pAtra ane vasatinI zuddhi-azuddhine vistRta vicAra karyo che. temAM AhArAdino Atmazuddhi sAthe kevo saMbaMdha che ? te vyavahArika daSTie samajI zakAya tevAM aneka TIpaNe karelAM che. "AhAra te oDakAra e lokavAkyanI satyatA siddha thAya che. Arya AcAramAM AhAra, paheraveza, pAtre ke raheThANa mATe vividha maryAdAo ghaNA prAcIna kALathI cAlI Ave che ane tenAM varNane paNa sAhityamAM sthaLe sthaLe maLe che. te darekanuM mahatva samajI zakAya te rIte zubhAzubha AhAra, vastra, pAtra ane vasati (makAna)nAM lakSaNe, tenuM pramANa tathA tethI thatA guNadoSanuM yuktisaMgata varNana kareluM che. bhakyAlakSya AhArathI thatA lehInI asara vicAramAM kevI thAya che ? e vicArothI manavacanakAyAnA vyApAramAM ke bheda paDe che? te vyApAre zubhAzubha karmone baMdha ke nirjarA karavAmAM ke bhAva bhajave che? ItyAdi samajAvIne yatidharmanI siddhimAM AhArazuddhinuM ati mahattva che te yuktipUrvaka siddha karyuM che. e satya che ke vartamAnamAM nirdoSa AhAranI prApti durlabha che, granthakAre paNa vartamAnamAM gRhasthane vyavahArazuddhinI ane sAdhune AhArazuddhinI zakyatA svIkArI che. te paNa granthokta vidhAnane Adara keLavI zuddha AhArAdi mATe zakya prayatno karanArane vartamAnamAM paNa ghaNuM lAbha thAya che. kaI kaI AtmAo e anubhava karI paNa rahyA che. je te zakya ja na hota te jJAnIo tenuM vidhAna karata ja nahi. hA, duSkara che ane e kAraNe vartamAnamAM saMyamane durArAdhya kahyuM che, paNa ene artha e nathI ke te azakya ja che ? Aje paNa keTalA ya uttama jI laukika-lakattara jIvanamAM vyavahArazuddhi mATe prayatna karIne jIvanane urdhvagAmI banAvatA joI zakAya che. guNonA vikAsanuM mULa kyAM che? jIvanamAM guNe kevA upakArI che? ane tenA anAdarathI jIvanamAM keTakeTalI muzkelIo vadhatI jAya che ? ene vicAratAM saMyogavazAt gRhastha ane sAdhujIvananA vartamAnamAM badalAI rahelA vyavahArathI AtmAne keTalI hAnino saMbhava che e spaSTa samajAya che. e paristhitimAMthI bacavA mATe zAstrIya vidhAno keTalAM upayogI che te vividha rIte samajAvyuM che. jIvanapayogI AhArAdi padArtho, tene meLavanAra ke bhagavanAra, vagere dareka aMgo kevAM nirmaLa joIe ? e mATe mana-vacana-kAyAnA vyApAra keTalA zuddha joIe? ItyAdi aneka bAbato eTalI suMdara Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 batAvI che ke tene samajyA pachI AhArAdi levA chatAM sAdhu upavAsI che' e vacananuM sAcu rahasya samajAya che. vastutaH sAdhujIvananA pratyeka vyavahArA jIvanane urdhvagAmI banAvI zake che, kAraNa ke temAM ahiMsA uparAnta nIti, vyavahArazuddhi, aucitya, Arogya, dharmavRddhi, paropakAra, indrionA vijaya, viSayonA AkaSa NunuM damana, sAdhutAnA prabhAva, kAma-krodhAdi aMtaraMga zatruonA vijaya, gurvAdinA vinaya, bALa-vRddha AdinI vaiyAvacca, audAya ane e sarvanA yoge rAga-dveSAdinA vijayarUpa cAritrane praka, vagere anekAneka guNeAnI siddhienuM lakSya che. ene anusaravAthI ja AtmavikAsa sAdhI zakAya e vAtane kAipaNa sujJa svIkAre evuM suMdara varNana che. sAdhaka karmabandhathI bace, kAine aprItikAraka na thAya, sAdhujIvana pratye trIjA AdaravALA ane ane jIvana uttarAttara svAzrayI ane, evI suMdara temAM yojanA che. bhAjana pachI pAtra dhAvAnA, sthaMDilabhUmie javA-AvavAneA vagere vidhi jaNAvyo che. temAM paNa ekendriyAdi keAI jIvane pIDA na thAya, dharmanI halakAI na thAya, leAkavirUddha na sevAya, ityAdi aneka vAtA kahI che. te pachI trIjA praharanA prAraMbhamAM vastra-pAtrAdinA pratilekhananuM, te pachI svAdhyAya karavAnuM ane sAMje pratikramaNa karavAnuM vidhAna che. temAM prasaMgAnusAra pratikramaNanAM sUtreA artha sahita ApyAM che. TuMkuM chatAM saMkalanAbaddha pUrNa ane vivecana sahita AvuM anuM varNana anya granthAmAM ochuM' jovA maLe che. jaina darzanamAM ArAdhanAnI sAthe virAdhanAthI khacavAnu lakSya paNa mukhya che. mATe nhAnI paNa bhUla thatAM tenA pApane TALavA mATe turata 'micchAmi dukkaDaM' devAnuM ane savAra-sAMja pratikramaNa karavAnuM avazya vidhAna che. ArAgya bhale mADu thAya, roga vadhavA joie nahi. te nyAye 'nAnI meATI kAI paNa khAkhatamAM bhUla thavA devI nahi ane thAya teA tuta zuddhi karI levI.' e hetuthI karAtA pratikramaNanu mahattva anya sa anuSThAneAthI adhika che. ema kahI zakAya ke zeSa sa anuSThAneA pratikramaNa mATe che, pratikramaNa vinA te niSphaLa che. mATe ja yAvajjIva ubhayakALa karAtA pratikramaNane Avazyaka kahevAya che. te pachI rAtrikattabdha tarIke svAdhyAya, zayananA vidhi, rAtre jAgyA pachI bahAra nIkaLatAM cArAdinA upadraveAthI bacavAnA upAyo, kaiANe keTalI nidrA karavI ? tyAre jAgavuM ? jAgavAnA vidhi, jAgatAM turata parameSThi namaskAranuM vidhAna, uparAMta kAmavAsanAne rokavA mATenuM dhyAna, viziSTa manArathAthI AtmAne utsAhita kema karavA ? vagere aneka bAbatA mAtA putrane zIkhavADe tema hetupUrvaka guNa--doSanA varNana sAthe kahI che. e rIte AdhasAmAcArImAM ahArAtranAM sampUrNa karttavyonuM varNana vistArathI karyuM che. te pachI dazadhA sAmAcArImAM gurUthI mAMDIne nAnAmAM nAnA sAdhu sAthe yathAyogya pUjyabhAva ane vAtsalya vadhe te rIte leAjana, parasparanAM kAryAM, bhUlanI zuddhi, AjJA, tene svIkAra, javuM-AvavuM, vagere sava vyavahAro karatAM kAinI ichA upara AkramaNa na thAya tevA vidhi jaNAvyo che. enA pAlanathI IcchAneA rAdha, vinaya, vaiyAvacca, paraspara prIti, pUjyabhAva, kRtajJatA, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 vAtsalya, vagere guNA vadhatA jAya ane saMyukta dharmakuTumba tarIke joDAelA dareka AtmAe e saMskArathI anya janmAmAM paNa eka sAthe upaje-joDAya, tyAM paNa niSkAma prIti ane bhaktithI paraspara ArAdhanAmAM sahAyaka banI aMte e joDAyelA saMbaMdhane meAkSamAM zAzvata banAvI zake evA suMdara jIvanavyavahAra batAvyo che. jJAnAdi guNNAnI viziSTa sAdhanA mATe paNa anya gacchanA Azraya levArUpa upasadA, tenA prakArA, vidhi ane temAM vyavahArazuddhi sacavAya tevuM parasparanuM kartta bya, vagere aneka mAmate jaNAvI che. te pachI upasthApanA (mahAvratAnuM ane tene pAlana karavAnuM jJAna vagere meLavIne yeAgya anelA ziSyane vaDIdIkSA) karavAnA vidhi jaNAvyeA che, temAM sahadIkSita mAtA pitAdi vaDIla vane aprIti na thAya te rIte nhAnA-meATA sthApavAnI suMdara vyavasthA che. ceAgyatA vinAnA ziSyanI upasthApanA karavAthI virAdhaka thavAya che, ceAgyanI upasthApanA karavAmAM vilaMba na karavA joie, vagere khAkhatA jaNAvI che. je mahAtratA uccarAvavAnAM che, tenuM varNana karatAM pahelA vratamAM pRthvIkAyAdi pAMce sthAvarAmAM karelI jIvatvanI siddhi, khIjA vratamAM bhASAnA 42 prakAre, trIjA vratamAM cauyanA prakAro, cAthA vratamAM brahmacaryanI sarva zreSThatA ane jIvana vikAsamAM enI AvazyakatA, pAMcamA vratamAM aparigrahanuM mahattva, vagere sarva vAtA yuktipUrvaka samajAvI che. pratyekanAM TIppA emAM vizeSa prakAza pADe che. ema pAMce mahAvratAnuM Atma vikAsa mATe kevuM mahattva che te jaNAvIne tenA vizuddha pAlana mATe upayAgI pratyeka vratanI pAMca pAMca bhAvanAe jaNAvI che ane chelle chaThThA vratamAM rAtrieAjananA tyAganuM vidhAna karyuM che. te pachI caraNasittarI ane karaNasittarInuM varNana che, temAM cAritranA sAdhya-sAdhana bhAvarUpa davidha zramaNadhama, sattaravidha sayama, vaiyAvaccanA prakArA, brahmacaryanI nava vADA, jJAnAdi guNAnI sAdhanA, kaSAyAnA jaya, samiti-guptirUpa aSTa pravacana mAtA, indrionA nirAdha, bhAvanAo, sAdhunI bAra piDemA, vagere viSayA tenA prakAro, svarUpa ane guNa-doSa sAthe vaNaeNvyA che. te darekanA mahAvratAdinA pAlanamAM kevA sahakAra che ? parasparanA saMbaMdha kevA che ? ekanA abhAve khIjAnI niSphaLatA kevI rIte thAya che? vagere vistArathI samajAvyuM che. temAM paNa brahmacarya nI nava vADAnuM ane bhAvadhanI siddhi mATe jarUrI khAra bhAvanAonuM varNana vistArathI karyuM che. te pachI mahAtratAmAM aticAra| lAgavAnAM kAraNeA ane temAMthI khacavAnI AvazyakatA jaNAvI che. nAnA paNa aticAra pariNAme kevuM aniSTa sarje che, tenI bhayAnakatA paNa batAvI che. te pachI mahAtratA ane caraNasittarI, karaNasittarI, AdinA pAlana mATe gacchavAsa, kusaMsa gatyAga, artha paciMtana, grAmAnugrAma vihAra ane gItA nizrA, vagerenI AvazyakatA sAthe pratyekanuM svarUpa jaNAvyuM che. temAM prasaMgAnusAra pAMca ninthA, dazavidha prAyazcitta, parISaheA, upasargI, vagere khAkhatA tenA svarUpa sAthe kahI che ane tenA utsa-apavAda sAthe guNadoSanuM paNa varNana karyuM che. temAM paNa gacchavAsanA lAbhA ane vihAranA vidhi varNavatAM karelI sarva sAdhuonI saMyamarakSAnI ciMtA, pAsasthAdi sAthe paNa kAraNe kevI rIte vyavahAra karavA ? vagere varNana ghaNuM mananIya che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pachI e rIte saMyamanA nirmaLa pAlanathI gItArtha banelA sAdhune gaNapada, upAdhyAyapada, pravartakapada, Adi pade ApavAne vidhi jaNAvyo che. temAM padastha thayA pachI teonuM gacchanI rakSA mATenuM kartavya, mULa AcAryo gacchathI nivRtta thaIne savizeSa ArAdhanA karavAne vidhi, vagere varNavyuM che. rAjyanA adhikArIonI jema pratyeka padasthAnAM bhinna bhinna vividha kartA jaNAvyAM che. agyane padastha banAvavAthI gacchane thatI hAni, zAsananI apabhrAjanA, vagerenuM varNana karyuM che. ayogya padastha pratye sthavironuM kartavya, gacchamAM sthavironuM prAdhAnya, padasthane ane sAdhu-sAdhvIne hitazikSA, padastha thavAmAM gItArthapaNAnuM mahattva, AcAryanA pAMca atizaya, ATha prakAranI gaNI sampatti, lakSaNe peta pUrNa avyaMga zarIra, AbhAvya vyavahAranI vyavasthA, vagere aneka Avazyaka bAbate varNavI che. A badhuM varNana jotAM laukika rAjya zAsana karatAM paNa zrI jinezvare sthApelA dharmazAsananI vyavasthA ghaNuM ja zreSTha che, ema koI paNa sujhane svIkAravuM paDe tema che. eTaluM ja nahi, rAjA vinAnI nirnAtha prajAne rAjAnI jeTalI AvazyakatA che tethI kaI guNa gurUnI ane gurUkuLavAsanI AvazyakatA siddha thAya che. sAdhvagaNanA saMyamanI rakSA ane vRddhi mATe paNa mahattarApada tathA pravatinIpadanI vyavasthA che, teone saMcAlana nIce rahIne sAdhvIvarga sva-para utkarSa sAdhI zake tevuM zAsananuM baMdhAraNa jaNAvyuM che. e uparAMta yogyatA ane adhikArane anusaratAM pratyekanAM vividha kartavyanuM gacchamAM pAlana na thAya te kevA upAye karavA ? gurU paNa ziSyanI sAraNA vageremAM pramAda kare, agyane dIkSA Ape ke uttejana Ape, te tene kevuM prAyazcitta lAge? kaI gurU ziSyane ArAdhanA mATe svayaM sahAya kare nahi ke mahattva yA mamatvane kAraNe anya gurUnI nizrAmAM javAnI saMmati Ape nahi to zuM karavuM? kevA guNavALo svalampika (gurUAjJAthI bhinna vicAravAmAM adhikArI) gaNAya ? vagere aneka bAbatonuM varNana karyuM che. te pachI chellI avasthAmAM dravya-bhAva saMlekhanA karavAne vidhi, aMte anazana karavAnA prakAre, tene vidhi, tathA chelle mahApArikApanikAne vidhi ane tenA guNadoSa, vagere vistArathI varNavyuM che. ema granthane lagabhaga badhe bhAga sApekSayatidharmanA varNanathI pUrNa karyo che. trIjI padavibhAga sAmAcArInI mAtra vyAkhyA karIne tene samajavA mATe cheda granthanI bhalAmaNa karI che. tenI pachI chele nirapekSa-yatidharmanuM varNana, tenA prakAro ane vidhi vagere saMkSepamAM jaNAvyuM che. emAM e paNa hetu saMbhavita che ke vartamAnamAM nirapekSa yatidharma vidyamAna nathI. ema ahIM dizAmAtra granthane paricaya Ape che tene pUrNatayA jANavA mATe te granthanuM AdarapUrvaka saghaMta vAcana karavuM te ja Avazyaka che. te sivAya te te viSayeno pUrNa khyAla AvI zake tema nathI. TIppaNe-granthakAranI granthajanA evI viziSTa che ke granthanA viSayane vAMcatAM ja te te viSayane baMdha thaI zake che. te paNa granthanuM samagra varNana kriyApradhAna che. te kiyAne cAritranA prANabhUta adhyavasAyo(bhAvadharma) sAthe ke saMbaMdha che? te samajAvavA prasaMgane anusaratAM lagabhaga savA traNaso jeTalAM TIpaNe yathAmati lakhyAM che. AzA che ke ethI vAcakagaNa anukAnane Atmadharma sAthe saMbaMdha samajIne tenA pratye savizeSa Adara pragaTAvaze. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAntara karavAmAM udeza-A bhASAntara karavAmAM te te viSayamAM mAre bedha vadhe e uddeza mukhya rahyo che, uparAnta sAmAcArI e zrI jinakathita "samya darzana-jJAna-cAritrarUpa mokSano mArga che. te mArge cAlIne sva-sva yogyatA pramANe jo kSamAdi Atmadhamane sAdhI zake che, mATe tene manasvIpaNe bagADI zakAya nahi. bIjI rIte sAmAcArI eTale 21 hajAra varSa paryanta cAlanArI jainazAsananI peDhI che, pUrva purUSa taraphathI vArasAmAM maLelI te peDhInA AcAryAdi saMcAlako ane sarva ArAdhake tenA grAhakanA sthAne che. sva-svazakti anusAra tenI rakSA-pAlanarUpa vyApAra karIne bhavya jIvoe kSamAdi dharmadhana meLavyuM che ane Aje paNa meLave, temAM bIje kaI bhAga mAgI zake nahi. paNa vArasAmAM maLelI peDhInuM-sAmAcArInuM te rakSaNa karIne bhAvi saMghane te seMpavAnI che. sarakArI dhoraNe paNa vArasAgata dhanamAM sarvano haka hoya che, keI eka ja svecchAe tene vyaya karI zakatuM nathI. e nyAye bhavya jIe sAmAcArInuM pAlana karavuM joIe. sAmAcArIne pAlaka-rakSaka-pracAraka ke pakSakAra ja jaina kahevAya che. A kAraNe pUrva puruSoe tenA pAlana-rakSaNAdi mATe ghaNAM kaSTo veThyAM che, te te prasaMge dravya-kSetra-kALa-bhAva-puruSa Adine AzrIne sarva saMmata sudhArA-vadhArA karIne jIrNoddhAra paNa karyA che ane paraMparAe teno pravAha cAlu rAkhyo che. vartamAna saMghanuM paNa sAmAcArI aMge e ja kartavya che. ItyAdi sAmAcArInA vividha mahatvane samajIne egya che tenA pAlanathI sva-para AtmakalyANa sAdhe, jaina zramaNa saMskRtine vikAsa thAya ane jagatamAM jaina zAsananuM sarvoccapaNuM prakAzita rahe, e Azaya sevyo che. dharma te tenA svarUpe nirmaLa ja che, zAsana paNa tenA sthApaka zrI tIrthakara de ane saMcAlaka tyAgI-virAgI zrama hovAthI pavitra che, doSita hatuM nahi, che nahi ane thaze nahi. te paNa tenA ArAdhakanI zuddhi-azuddhinA kAraNe jagata dharmane ane zAsanane paNa sadeSa-nirdoSa mAne che, te te upacAra karIne pakSapratipakSa kare che. e kAraNe sarva AtmAthI jIvonuM kartavya che ke je dhamane pote ArAdhe che, jenAthI sukha prApta karavAnuM che, Aloka-paralokamAM je parama AdhArabhUta ane jagatanA jIva mAtranuM kalyANakAraka che, te jaina dharma ane zAsana jagatamAM sarvadA pavitra ane paropakArI tarIke prasiddha rahe ane bhavya cho tene ArAdhavA mATe udyata bane te rIte sAmAcArInI nirmaLa-nirdoSa ArAdhanA karavI joIe. bhASAntaranI kilaSTatA-A granthanuM zuddha bhASAntara karavuM e mArA jevA alpa badhavALAne mATe kaThIna gaNAya. anubhava vinA na samajAya tevI aneka bAbate temAM che. tene aMge saMgane anusAre jenI pAsethI jeTaluM samajavuM zakya banyuM te samajavA prayatna karyo che, te paNa aneka bAbatono ukela mArI buddhithI adhuro ja rahyo che, mAtra zabdArtha karIne ja saMtoSa mAnavo paDyo che, zakyatA pramANe pUchavA chatAM keTalIka bAbatomAM hRdayaMgama samAdhAna maLI zakyuM nathI. saMbhava che ke keI kSatio paNa rahI gaI hoya! mATe vAcake te te bAbatene gItArthone Azraya laIne yathAsvarUpa samajI leze, evI AzA rAkhuM chuM. bhASAntaramAM preraNu-vi. saM. 2005 mAM zarU kareluM A kArya Aje daza varSe bane bhAganA prakAzana rUpe pUrNa thAya che, ene eka AnaMda anubhavuM chuM. tethIya vizeSa AnaMda Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te pU. parama upakArI mArA dAdA gurUdeva sva8 AcArya mahArAja zrI vijaya meghasUrizvarajInA upakArane yAda karIne anubhavuM chuM. teozrIe dIkSA ApyA pachI prathama saMyoge ja mane ogha sAmAcArIne TukA prAthamika bodha A granthanA AdhAre ja karAvyA hatuM. te vakhatathI ja A granthanI mahattAnuM bIja teozrIe mArA hRdayamAM repyuM hatuM. duHzakya chatAM svasuzrAvaka mayAbhAI sAMkaLacaMdanI A granthanuM bhASAntara karI ApavAnI mAgaNIne svIkAravAnI IcchA paNa e bIjamAMthI ja udbhavI hatI. e kArya Aje pUrNa thAya che, tyAre jANe parokSa rIte te pU. gurUdeve mane ApelI gupta preraNAne ja A prabhAva hoya ema lAge che. prAte-mArA parama upakArI vayevRddha prAtaHsmaraNIya saMghasthavira dAdA gurUdeva zrImad vijaya siddhisUrIzvarajI mahArAjanI pavitra chAyAmAM bhASAntara lakhavAnA kAryamAM vividha sahAya karanAra pUjya zamamUrti mArA gurU mahArAja, viSama sthaLonAM samAdhAna ApanAra pU. AcArya zrI vijyAdayasUrIzvarajI mahArAja, pU. AcArya zrI vijayalabdhisUrIzvarajI mahArAja, pU. AcArya zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAja, udhana lakhI ApanAra pU. AcArya zrI vijaya jambusUrIzvarajI mahArAja vageree ghaNe upakAra karyo che. bhASAntaranA (TIppaNe sivAyanA) samagra mULa lakhANane te te grantha sAthe meLavIne zuddha karavA mATe pUrNa AdarathI prayatna karanAra pU. paM. zrI mAnavijayajI gaNI, chapAelA pharamAene sAdyanta vAMcIne zodhI ApanAra pU. paM. zrI kAntivijayajI gaNI, ane prAraMbhathI aMta sudhI vAraMvAra preraNA dvArA utsAha ApanAra tathA prAraMbhamAM bhUmikA lakhI ApanAra pU. paM. zrI bhadrakavijayajI gaNIne upakAra paNa kadI bhUlI zakAya tema nathI. te sivAya paNa pUruM jevA vageremAM jeNe sahAya karI che te dareka mahAnubhAvone A prakAzanamAM phALo che ja. grantha chapAvavAmAM amadAvAda suradAsa zeThanI poLanA rahIza zA, zAnitalAla cunIlAlanI jJAnabhakti, presamAlika paTela jIvaNalAla purUSottamadAse tathA rAjanagara buka bAIDIMga varkasanA saMcAlaka bAInDara zrI bAbubhAIe dAkhavelI nIti ane saujanya noMdhapAtra che. lagabhaga eka varSamAM chApavAnuM kArya pUrNa thavAmAM teono utsAha ane Adara hetubhUta che. upasaMhAra-bhASAntara ane khAsa karIne TIpaNe lakhavAmAM mAre alpabedha, anupayoga, chadmasthabhAva vagerene vege je kaI kSatio rahevA pAmI hoya tene micchAmi dukkaDaM daI tene sudhArI levA vinaMti karuM chuM. granthamAM je kaMI suMdara che te zrI jinezvaradevanA zAsanane ane granthakAranA gItArthapaNAne AbhArI che ane je je asuMdara ke kSatirUpa jaNAya te mArI khAmIrUpa che. prAnta A granthaprakAzananA lAbhathI sarva jIvonuM kalyANa thAo! e bhAvanApUrvaka virAma karuM chuM. vi. saM. 2014, vIra saM0 2084, ] || dvitIyazrAvaNa suda 6 budhavAra. mu. sANaMda-jI amadAvAda pU. AcArya mahArAja zrI vijayamanehara. A sUrIzvara ziSya bhadrakaravijaya. ka Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eeeeeeeeeeeeeeee de . uddabodhana dvitIya vibhAga- vi. saM. 1731 mAM mahepAdhyAya 3 zrI mAnavijayajI gaNivara viracita S zrI dharmasaMgrahanA pahelA bhAganuM mULa sTeja para saMskRtamAMthI daLadAra gujarAtI bhASAntara munirAja zrI bhadrakara vijayajIe cAra cAra varSane akhaMDa zrama sevIne lakhyuM ane te sagata zeTha mayAbhAI sAMkaLacaMdanA suputro zeTha narotamadAsa Adie pitAnA kharce chapAvI vi. saM. 2010 mAM prasiddha karyuM. be varSamAM ja tenI dvitIyAvRtti nIkaLI te batAvI Ape che ke e bhASAntare janatA upara sAro e upakAra karyo che ane tethI te sarasa rIte lokarUcine viSaya banyuM che. vAMcakane jANIne AnaMda thaze ke e ja granthanA bIjA bhAganuM A bhASAntara e ja munizrInA athAga parizrame lakhAeluM chapAIne bahAra AvI rahyuM che. kathitathana- prathama bhAganA udhanamAM ame mULa granthakArane paricaya, racanA samaya, granthanA saMzodhaka mahAtmAo, vAcakavara upAdhyAyajI zrIyazovijayajI mahArAjAe granthamAM sthaLe sthaLe pUrelI camakadAra raMgelI, granthanirmANa karavAmAM preraka, granthane prathamAdarza lakhanArA, granthanI vastu, granthanuM pramANa, granthakArazrInuM bahuzratapaNuM, granthakAranI zilI, granthathI karAvAtuM mArga- darzana, granthakAranI anyakRtio, gurjarakavi tarIkenI paNa granthakAranI nAmanA, prastuta granthanuM bhASAntara, bhASAtarakAra muni zrI bhadraMkara vijayajI, teone bhASAntara karavAmAM preraka, teoe bhASAntaramAM mULane spazIne karelI jhINAmAM jhINI bAbatenI paNa spaSTatA ane anyathAvAda na thaI jAya tenI rAkhelI pUrI sAvacetI, vagere hakikato ThIka ThIka pramANamAM kahI gayA chIe, eTale A udhanamAM tene punaH ullekha nahi karIe. granthane viSaya A granthanA pahelA bhAgamAM gRhasthanA sAmAnyadharma ane vizeSa dharma upara vistArathI prakAza pAtharavAmAM AvyuM che. bAkI rahela sApekSa yati-sAdhudharma ane nirapekSa yati-sAdhudharma upara A bIjA vibhAgamAM khUba ja uDo abhyAsa pUrNa prakAza pAtharavAmAM Avyo che. ame pahelA bhAganA udhana (pRSTa 11) mAM jaNAvI gayA chIe ke prANI mAtrane sukhanI abhilASA svAbhAvika rahelI che, paNa tene janma-maraNAdika phaLa ApanArA anAdikAlIna karegane e te pakSAghAta lAgu paDelo che ke abhilASA sukha meLavavAnI hovA chatAM meLave che duHkha ja. bebhAna-bImAra-madonmatta AdamInI ceSTAo jagatamAM jevI jaNAya che, tevI ceSTAo karmagathI gherAelA saMsArI AtmAonI hoya che. A rogane mITAvavAnI ekanI eka je rAmabANa davA che tenuM nAma dharma che. A dharmanI uccakakSA te yatidharma che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma- A yatidharma saMbaMdhI ame pahelA bhAganA udhanamAM lakhyuM che ke yati be prakAra che. eka sApekSa eTale sthIrakalpI, je gacchanI maryAdAmAM vartanAre hoya che, bIje nirapekSa eTale jinakalpI Adi, jene garacha Adi kazAnI apekSA na hovAthI yegyatA prApta karIne kevaLa utsarga mAge vartanAre hoya che. e bannene dharma eTale jIvana paryata saMsAranA sarva AraMbha, parigraha, strIsaMga, vagerene tyAga karIne sarvathI ahiMsA Adi mahAvate aMgIkAra karavAM tenuM nAma yati kivA sAdhudharma che. jIvana sAdhanAnuM ahIM pUrNa virAma Ave che. enuM bIjuM nAma saMnyAsaga paNa che. AnA jevuM bhUtapakAraka, zAna, dAnta, avazvagrAhA bIjuM eka paNa uttama jIvana nathI. jeo A jIvana svIkArIne kama sAme saMgrAma mAMDe che ane tene chellI lapaDAka mArI hata prahata karI nAkhe che, teone A saMsArane ja janmanA atikaTu parAbhava bhogavavA paDatA nathI ?" A yatidharmanuM sAMgopAMga svarUpa je tamAre jANavuM hoya te have A granthamAM praveza kare ! taka na gumAvo- dehAdhyAsamAM paDelA ghaNu manuSya AtmA-paramAtmA, Aloka-paraloka, puNya-pApa, saMsAra-mekSa, kazAnI ciMtA nahi karatAM kevaLa khAvuM-pIvuM-kamAvuM ane moja-majhA karavAmAM ja mahAlI rahelA jevAya che, evA paNa kaI manuSyane jyAre temanA dhArelA pAsA uMdhA paDe che, sagAM nehI viparIta bane che, zarIramAM asahya roga thAya che, priyA ke putranuM aNadhAryuM mata thAya che; kiMvA pitAnA upara maraNa trATakI paDe che, tyAre AtmA vagere kaMIka che ema lAge che, jJAnInA vacananI satyatA bhAse che ane aMtaramAM dharmanI bhUkha jAge che. paraMtu aphasosa ! tyAre kadAca ghaNuM moDuM thayuM hoya che. yogya sAmagrIne viraha paNa hoya che. mATe ja manuSya hAthamAM AvelI AtmasiddhinI aNamola taka kSaNika-mAyAvI bhautika vAsanAonI parAdhInatAmAM gumAvI devI joIe nahi. e yAda rAkhavuM joIe ke cAritra vinA AtmAnI mukti nathI ane mukti vinA sAcuM sukha nathI. Adaza saMskAra jIvana nirapekSayatidharma sApekSayatidharmanI sAdhanA vinA siddha thaI zakato nathI, e satyane najaramAM rAkhIne granthakAra maharSie A granthane ghaNuM ja moTe bhAge sApekSa yatidharmanuM varNana karavAmAM rokyo che ane tene prAmANika aneka prAcIna zAstra pAThe ApIne ghaNe ja saddhara banAvyuM che. ene vAMcatAM ja samajAya che ke jaina sAdhudharma eTale tathAvidha yogyatAne pAmelA AtmAne karmajanya janma-maraNAdi kaSTone nAza karavAne saphaLa prayatna. temAM bhAga nathI tyAga che, rAga nathI virAga che, ArAma nathI AkarAM kaSTonuM samabhAve vedana che. ItyAdi aneka vizeSatAothI anya tyAgI-vairAgInI apekSAe jenazramaNanI sAdhutA viziSTa cIja che. A granthamAM jenasAdhu jIvananA sidhAra samA tyAga-vairAgyathI bharapUra AhAravihAra-svAdhyAya-sAmAcArI-kaSAyanigraha-Indriyajaya-ahiMsAdi saMyama vyApAra-le kAnugraha gurU Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 pAratatrya vagerene pAlana karavAnA niyamAnA tema ja te mATenI jarUrI mAnelI zurU-ziSyanI ceAgyatA vagerenA jema jema abhyAsa karIe tema tema sAkSAt dekhAI Ave che ke jainasAdhu jIvana eTale kevaLa ka mukti kivA duHkhamuktine khAtara jIvAtuM Adaza sa`skAra jIvana che, emAM adbhUta Atma samarpaNu che, aneApu' Atma vigeApana che, alaukika parAkrama che. emAM pUrva janmanA saMskArAnu divya darzana che ane sarva upAdhi rahita svagIya sukha che. dIkSA kANu laI zake ?-- A sAdhu jIvana emane ema svIkArAtuM nathI, e mATe prathama saMsAra tyAganI dIkSA levI paDe che, e dIkSA mATe kANu caiAgya, kANu ayeAgya, kANu ApI zake, keNu na ApI zake, kevI rIte ApavI, kyAM ApavI, kyAre ApavI, ajANyAnI parIkSA karavI, vagere vidhi A granthanA prAraMbhathI ja sArI rIte carcAvAmAM Avye che. dIkSA lenAranI seALa prakAranI yeAgyatA ahIM batAvavAmAM AvI che, temAM pahelI yAgyatA A dezeAtpannapaNAnI jaNAvIne dIkSAmAM uccakuLa-jAtine mahattva ApavAmAM AvyuM che, AthI kula-jAtineA sakarabhAva ayeAgya che te pAkAne svayaM samajI zakAya che. pR. 3 mAM pravacanasArAdvAranA pATha ApIne sADA pacIsa AryadezA batAvyA che, te uttama purUSAnA janmanI apekSAe zAsrakAre kahelA che. sAdhuonA vihAranI apekSAe emAM kyAreka parAvartana paNa thAya ema zrI gRhakalpamAM kaheluM che. (jue bRhatkalpasUtra, uddeza 1, sUtra 50, pR0 9057) dIkSAnI jaghanya thaya-- pRSTha 9 mAM A bhAgavatI dIkSA mATe ayeAgyanA bheda jaNAvyA che, temAM prathama bheda khALanA che. jaina zAstrakArIe te ALane dIkSA mATe aceAgya kahyo che ke je ATha varSathI AchI ummaranA hAya, ATha varSa pUrNa thayAM hoya te ayeAgya nahi. e ja sthaLe zrI paMca vastunuM pramANa ApIne granthakAre dIkSAnI yAgya vayanuM echAmAM Adhu pramANu ATha varSanuM pratipAdana karyuM che. A ATha varSa janmathI ane gA~thI e rIte gaNI zakAya, mATe zrI nizIthacUrNinA AdhAra laine " Aveleba nA janmaTramasa vitti '' e khIo mata jaNAvyA che. AmAM 'garbhASTama' zabda sa MkhyApUraka pratyayAnta chatAM 'garbhathI AThamuM eTale AThamAnI zarUAta' eve akaravA kharAbara nathI. kAraNa ke prakaraNAnusAra zAstranI vivakSA 'sampUrNa ADha' evA artha levAnI che. satra siddhAnta paNa e ja che. zrI nizIthasUtranA 11 mA uddezAnA bhASyanI gAthA 254 mAM kahelA Te nasthi vaLa' zabdothI AThathI nyUna varSa vALAne cAritranA niSedha karyAM che ane bhASya gA0 264nI cUrNimAM cUrNikAra mahArAjAe lakhyuM che ke--' vaDhamasANa jIvarasova nadhana TsamenuM vivalA, veseLa vA nanmavumamsa vilAmmano Turile / " A pAThamAM AThathI uparanI vayavALAne zAstrakAroe dvIkSA kahI che, khInna matathI je garbhAmanI dIkSA lakhI te garbhaSTamanA atha cUrNikAre 'janmathI AThamA varSanA' lakhyuM che. A janmathI AThamuM eTale gathI ATha pUrAM. sUtromAM - kalAgrahaNanI jadhanya vayanuM pramANu paNu janma yA ga thI ATha varSanuM +jue zrI kalpasUtra sukhetrikA, lekhazALA adhikAra pR0 87/ra, zrI jJAtAsUtra-meghakumArano kalAgrahaNa adhikAra sUtra 17, pR0 38/1. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 kaheluM che. kSapakazreNI mAMDI kSAyika samyaktvopArjananI vaya paNa ATha uparanI kahI che. dAyakadvAra (pR0 123)mAM avyaktanA hAthathI ApeluM sAdhune na khape, ema kahyuM che, tyAM anyatta eTale ATha varSathI ochI ummaravALA khALa kahyo che ane te dIkSA mATe aceAgya che. tAtparya ke A graMthanA mUla tathA bhASAMtaramAM je rmASTamanI vaya jaNAvI che, te garbha thI ATha varSa pUrAMnI che. nhAnI vayamAM paNa dIkSA thaI zake- manuSyA ane rASTro sau pAtapeAtAnA kSullaka-nazvara adhikAro mATe paNa jIvaNu maraNunA jaMga khele che, tyAre devAdhideva paramAtmAnA jagata upara e mahAn upakAra che ke temaNe peAtAnA jJAnathI yeAgyatA joine manuSyane saMsAranA sa saMganA parityAga karIne AtmAnu zrayaHsAdhavA mATe cAritra grahaNa karavAne adhikAra AThavarSathI ativRddha na thAya tyAM sudhInA samarpita karyo che. bALaka ATha varSanA thatAM jema tenAmAM duniyAnI bIjI aneka prakAranI samajadArI svIkArAelI che, tema AdhyAtmika mArge AjIvana pALavAnI dIkSA jevI gaMbhIra vastunI samajadArI paNa tevA saMskArita khALakAmAM vinA matabhede svIkArAelI che. ATha varSa pachI kAI viziSTa bALaka je kevaLajJAna pAmavAne paNa lAyaka banI zake che teA pachI dIkSA levAne lAyaka banavAmAM zaMkAne sthAna rahetuM ja nathI. hA, duniyAmAM jema badhAM bALako camatkArika zakti dharAvatAM nathI, paNa koIka ja dharAve che, e hakIkata che, tema badhAM bALaka dIkSAnA mArge vaLatAM nathI, paraMtu jemane AtmA ceAgya heAya te katiSaya bALaka ja dIkSAnA mAge AvavA tatpara thAya che. temAM rUkAvaTa ubhI karavI te teonA prakRtidatta adhikAra upara trApa mAravA jevuM che. A saMbaMdhamAM muMbAinA vaDApradhAnanA zabdo jovA jevA che. " A khAladIkSAnI prathAnA virodha karavA te) kevaLa sAmAjika sudhArAno prazna che ema kahI zakAya tema nathI.........kAIpaNa vyaktinuM jIvana tenA vartamAna jIvana mAtrathI zarU thAya che, ema nathI, paNa tenI pAchaLa aneka bhavAnAM karmonI bhUmikA rahelI che. vaLI bALapaNamAM saMsAra tyAga karelAemAMthI aneka mahApurUSA pADyAnuM paNa ApaNe jANIe chIe, sata jJAnezvara jevA samartha vidvAne mAhyavayamAM saMsAra tyAgI anyA hatA X .......A (bALadIkSAnA) AkhA prazna tyAganI bhAvanA sAthe joDAelA che. A tyAgabhAvanA ApaNA bhAratadezanI eka lAMbA kALathI cAlI AvatI paraparA che, A bhAratadezanI sabhyatA ane saMskRti tyAga upara AdhArita che, tyAganI bhAvanA dhama sAthe joDAelI che ane dhama mAnava jIvananA sAra che. te A paristhitimAM 21 varSanI nIcenA sagIra ke ATha daza varSanA na ja hovA joie evuM kazuM nathI. game teTalA varSanA hAI zake, AThe vanA ke sALa-sattara varSanA kAI paNa hoI zake. je pRthva janmanA saskArane lIdhe pUrI samajaNuvALA hoya ane te dIkSA levA mAgatA hoya tene huM x jaina madhyeAmAM tA A vajrasvAmI, vajrasenasUrijI, sAmasundarasUrijI zrI munisundarasUrijI, zrI hemaca`drasUrijI, Adi aneka yugapradhAnA ane pramAvaka AcAryAM tathA upAdhyAyajI zrI yazeAvijayajI jevA aneka vAcakA vagere mATA bhAge khAladIkSitA ja thayA che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema aTakAvI zake ?" (kalyANa mAsika, varSa 12, aMka 8, pR. 546, okaTombara 1955) "eka bIjI paNa evI bAbata che ke jene mAre spaSTa karavI joIe. sAdhuo ane saMnyAsIonA je saMpradAyane meM joyA che te badhA saMpradAyomAM mAre jene gaurava ApatAM kahevuM joIe ke jenA sAdhuoe Aje paNa tapa ane Atmabhegane jeTalA vizALa pramANamAM jALavI rAkhe che, eTale bIjA saMpradAyoe jALa nathI. keTalAka mAnanIya sabhyoe bALalagnanA kAyadAne nirdeza karyo che, paraMtu bALalagna, e saMnyAsa dIkSAo karatAM tadana bhinna vastu che, mane nathI samajAtuM ke A be vastuone sarakhAvI ja zI rIte zakAya? lagna e sAmAnya vastu che, jyAre saMnyAsa dIkSA e asAdhAraNa vastu chehuM nathI dhArato ke zaMkarAcArya hemacandrasUri, ane jJAnezvara jevA AtmAonA mArgamAM avarodha karavAnuM ApaNe mATe gya hoya!...mAnava svabhAvamAM enI (dharmanI) jhaMkhanA evI che ke jene dabAvI zakAtI nathI ane tene dabAvavI paNa na joIe" (divyadarzana-varSa 4, aMka 15, tA. 24-12-55) ziSya niSkaTikA vaLI nhAnA bALakone je corI-chUpIthI dIkSA apAya te tene sAmAjika anyAya mAnyo che, corI-chUpIthI dIkSA apAya ja nahi, ApavI e adharma che, zAstramAM paNa tene niSedha karela che. dIkSAne mATe ayogyanA bhede pikI 18mo bheda ziSyaniSphaTikAne kahyo che. (juo pR. 12). tene artha mAtA-pitAnI rajA vinA apaharaNa karIne dIkSA ApavI tene cerI athavA niSphaTikA kahevAya che, e rIte dIkSA ApavI akathya che. A corI nizIthAdi zAstranA "di vacanathI AThathI soLa varSanI ummara sudhI gaNAya che. (juo nizItha sUtra uddeze 11, bhASya gAthA 444 ane tenI cUrNi.) soLa varSathI uparanI ummaravALAne mATe niSphaTikA gaNAtI nathI. zAstrakAranA matathI soLa varSanI ummara thatAM sagIra maTI jAya che ane agAu rAjakIya kAyadAonuM sagIra dhoraNa paNa e ja hatuM. hAlanI sarakAranA kAyadAnuM dhoraNa 18 varSanuM che. te pachI jagatane laukika vyavahAramAM paNa rajAmaMdInI AvazyakatA manAtI nathI te dhArmika vyavahAramAM paNa na manAya te spaSTa samajAya tevI sAdI vAta che. strIonI dIkSAmAM te zAstrakAre AkhI ummara rajAmaMdInI AvazyakatA jaNAvelI che. rajA-arajAne viveka dIkSA mahAmaMgaLa cIja che, tene svIkAratAM je pitAnAM upakArI mAtA-pitAnuM ja amaMgaLa thAya te te ISTa nathI. AthI ja pukhta ummaranA mahAnubhAvene dIkSA ApavAmAM yadyapi niSphaTikA lAgatI nathI, tathApi tevA mumukSue potAnA mAtA-pitAnI anumati meLavIne A maMgaLa kArya karavuM, evI zAstranI maryAdA che. temAM kadApi mehamUDha mAtA-pitAne samajAvatAM mAyA karavI paDe te paNa te dharmalAbha tarIke guNa mATe havAthI deSarUpa nathI. hA, jo teo koI upAye anumati na ja Ape te temanI rajA vinA paNa dIkSA laI zakAya, paraMtu teonA nirvAha vagerenuM sAdhana pUrNa karIne dIkSA levI joIe. e rIte vidhithI karele mAtA-pitAne tyAga Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ plAna auSadhanA nyAye atyAga (sevA) rUpa che. ulaTuM mAtA-pitAdinA mohathI muMjhAIne je mumukSu tyAga na kare te tene atyAga e ja tyAgarUpa che. (juo A graMthanAM pR. 25 vagere) uparanA vivecanathI e spaSTa che ke jenadIkSAmAM nathI lobhanI daSTi, ke nathI svArthanI vRtti. che phakta eka AtmAnugrahanI nirmaLa bhAvanA. jainadIkSAnuM vaiziSTaya A graMthanuM manana karatAM bhAgavatI dIkSA ane jaina sAdhujIvana saMbaMdhI ghaNI vizeSatAo samajAya che, tenA keTalAka namunA ApaNe joIe. (1) "dIkSA lenAre rAjavidhi, ke corI-jArI vagere gunhAhita kRtya karanAra ho na joIe AthI samajAya che ke jainadIkSA rAjyAnukuLa che. (2) "dIkSA lenAre keInA devAthI pIDita ke kharIdAela ho na joIe" AthI samajI zakAya che ke bhAgavatI dIkSA nItinuM rakSaNa ane gulAmI prathAne virodha karanArI che. (3) "dIkSA lenAra jAtithI aspRzya-caMDALa vagere jAtino ane karmathI kasAI vagerene dhaMdho karanAre na hovo joIe, tema ja zarIrathI paNa lulo-laMgaDe, ke nAka-kAnaAMkha vinAne vyakma na deva jaIe' A niyamanathI sanAtana kALathI jaina dIkSAnuM ucca dhoraNa jaLavAI raheluM spaSTa joI zakAya che. "samAnatAnA kRtrimavAdathI karma sarjita uccatAnIcatA vagere bheda bhuMsAI jatA nathI, e paNa hakikata che. e te tyAre ja bhuMsAya ke jyAre AtmAne lAgelAM karmone saMpUrNa kSaya karAya! ane te karavA mATe ja cAritradharma ArAdhavAnuM anaMta jJAnIonuM elAna che. (4) "samyaktvapUrvaka zrAvakanAM vratanuM pAlana vagere karelAne dIkSA ApI zakAya che, tema e guNane nahi svalA paNa yathAbhadrika-saraLa pariNAmI jIvane paNa je tenAmAM dIkSAnI gyatA hoya te samyaphavano Aropa karIne dIkSA ApI zakAya che. ethI sarva Aryadarzana saMmata " va vita tava pratraneta" arthAt "je divase tamene vairAgya pragaTe te ja divase tame saMsAra tyAga karI dyo e sUtra abAdhita rahe che ane ethI gRhasthAzrama karatAM tyAganI-dIkSAnI zreSThatA dIvA jevI spaSTa dekhAya che. (5) gurUe dIkSA lenAranI parIkSA dIkSA ApavA pUrve ane pachI vaDI dIkSA ApatAM pahelAM paNa karavI, muhUrta baLa jevuM, zubha nimittone yoga meLavo' ItyAdi ahIM karelAM vidhAnothI spaSTa che ke dIkSAmAM manasvI utAvaLane leza paNa sthAna nathI, zramaNa saMghamAM aniSTa ta praveza na karI zake te mATe A niyamana ghaNuM mahattvanuM che. (6) "dIkSA lenAre cityavadanAdika vidhithI dIkSA laIne nitya gurUkuLavAsamAM rahevuM, ekala svachaMda vihArI na thavuM, pratikramaNa-pratilekhanA, paccakakhANu, sUtrArtha bhaNavAM, svAdhyAya samiti-gupti vagere cAritranA mULa-uttara guNemAM sadA tatpara rahevuM, godvahana karavuM, zubhabhAvanA-dhyAna vagerethI AMtara zuddhi karavI ItyAdi vidhAnathI bharatacakrI ke marUdevA mAtAnA dRSTAntane ke ekAnta nizcaya nayanA pariNAmavAdane Azraya laIne vyavahAra dharma Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyAnuM vilopana karavuM yogya nathI. A graMthanA pR. 38mAM "jinamata vyavahAra-nizcaya ubhaya nayAtmaka che, temAMnA vyavahAra nayane ucheda thatAM tIrthane ja avazya uccheda thAya che ema sApha jaNAvyuM che. evI aneka viziSTatAo jaNAvIne AtmAne suvizuddha sAmAcArInA sevanathI saMyamanI puSTi karavA pUrvaka bhAvacAritranA vikAsakramamAM uce caDhavAne mArga batAvanAra A eka amUlya grantha che. utsarga ane apavAda- A grantha mukhyatve sAdhunA AcAranuM pratipAdana kare che. A AcAre eTale " zuSka kriyAnI jALa guMthaNa nathI, enI pAchaLa sAdhunA mULa paMca mahAvratanA-camanA zuddha pAlananI bhavya daSTi rahelI che. e yame nIce pramANe che. (a) ekendriyAdi koIpaNa jIvane mAravo nahi, marAva nahi, mAratAne vakhANa nahi. (ahiMsA) (ba) hAMsI vagerethI paNa jarAya juThuM bolavuM nahi, balAvavuM nahi, belatAne sAruM jANavuM nahi. (satya) (ka) ghAsanA taraNa jevI cIja paNa adatta levI nahi, levaDAvavI nahi, letAne sAruM mAnavuM nahi. (acaurya) (kha) cetana ke jaDa paNa strI vagere rUpa sAthe bhegA kara nahi, karAve nahi, karatAne anuda nahi. (brahmacarya) (ga) keDI mAtrane paNa saMga-parigraha rAkhe nahi, rakhAva nahi, rAkhatAne Teke Apavo nahi. (aparigraha) jaina muni thanAranAM e pAMca mahAvrata che ane te mana-vacana-kAyAthI aMgIkAra karavAnAM hoya che. enI sAthe chaThuM vrata rAtribhojana viramaNa paNa e ja rIte rAtribhojana na karavuM, na karAvavuM ane na anudavAnuM che, ahIM e prazna thAya ke jIvanamAM A rIte sarvathI ahiMsAdika vratanuM pAlana thavuM zakya nathI paNa A prazna e TUMkI dRSTine khyAla che. zAstramAM eTalA ja mATe aneka prakAranA utsargo ane kAraNika apavAdo dekhADelA che. tathA te AcaravAnI yatanAo paNa batAvI che. jethI saMyama virAdhanA ane AtmavirAdhanA vagere thAya nahi. (juo pR. 98 vagere) mahAvate barAbara pALI zake te mATe sAdhune nirdoSa bhikSA, Dila, vastra--pAtra, tenI parIkSA karavI, vasati, kAjA + vagerene vidhi, pAdavihAra, cikitsA, bhUmizayana, kezaluMcana, brahmacaryanI vADo, audhika ane aupagrahika upadhi, rajoharaNa-muhapatti, te vagerenuM + kAjo uddharavAmAM koI kAjo ekaThe karavAnI paNa eka vadhAre iriyAvahi kare che, te vAstavika jaNAtI nathI. (juo. pR. 68), pramANuthI vadhAre lAMbA ghA ane pramANa vinAnI bAMdhI rAkhelI-muhapati, vagere zAstrAdhArathI rahita che (juo pR. 182-83-84).. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pramANu, upayeAga, hetu, muhapatti vagerenuM pratilekhana ane temAM vaijJAnikapaNuM (jue pR 65-Ti0 65), nAnA meATAnA vinaya, zrutAdhyayana, AbhAvyatA viveka, parISaha sahana, dhyAna, prAyazcita zodhana, sadbhAvanA, vagere pAyAthI zIkhara sudhInI dareka bAbatano ukela karatI vyavasthA A granthamAM jema jema joie chIe tema tema enA mULamAM rahelI sajJaSTinA sAkSAtkAra thAya che. eka chAMTe nIce paDatAM sAdhue bhikSA vaheAravI nahi, tethI SaTkAya jIvAnI virAdhanA thAya' ityAdi aneka apAyAthI bacAvI lenArA dharmanA dIrghadaSTiyukta nakkara AvA vidhiniSedhA sarvajJa vinA bIjo karI paNa keNu zake? koI ja nahi. eka nAnAmAM nAnA jIva jaMtunI hiMsA na thaI jAya e mATe sAdhune geAcarInA paNa tyAga karI devAnI AjJA pharamAvanArAM jainazAstrAmAM paMcendriya jIvanI hiMsAthI yukta evA 'mAMsAhAra'nI vAta kI paNa susaMgata thai zake tema nathI. jainadarzanamAM jyAre mAMsa-madirA vagere mahAvigaie gRhasthAne paNa kevaLa abhakSya ja pharamAvelI che, tyAre yati jIvanamAM tA mAMsAhArane sthAna hoI zake ja nahi, e vAta nirvivAda siddha che. sAdhujIvananI pratiSThA A granthamAM vasati dvAra zvetAM ' pUrve sAdhue jaMgalamAM rahetA ane have vasatimAM rahe che, te zithIlAcAra che' ema mAnavuM khATu Thare che, sthavirakalpIenA pUrvakALathI vasativAsa che, upadhidvAra jotAM * pUrve sAdhue nagna rahetA ane have zithIla thavAthI vastro vApare che' ema mAnavuM te paNa khATu Thare che. pahelethI ja sAdhunuM vastra-pAtradhArIpaNuM che ane te kalpasUtranA AcelayAdi kalpAthI paNa nirvivAda siddha che. nagnapaNAmAM mukti mAnanArA digambarAnA mata te pAchaLathI eTale bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI 69 mA varSe kevaLa zivabhUtijIthI zarU thayA che. chatAM te digambarAnA paNa keTalAka granthAmAM sAdhune tathA sAdhvIne paNa vasrapAtrAdi upadhinuM grahaNa svIkArAeluM che, e bhUlavuM joie nahi. (jue mUlAcAra, pR. 19 tathA pR. 163.) vihAradvAra vagere jotAM ' sAdhu, vadhAre leAkeApakAra thatA hoya te revihAra vagere paNa karI zake ' ityAdi mAnavuM e paNa kharakhIlApha che. sAdhu, jIvanabharanA sAmAyikavALe che, sAvadya mAtrane tyAgI che, e ghaDInA sAmAyikavALA zrAvaka paNa AvAM (sAvadya) kAryAM na karI zake te sAdhu kema karI zake ? arthAt na ja karI zake, e sutarAM siddha che. sAdhue sAdhu ja rahevuM joie, sAdhu jIvanamAM rahIne leAkanI ke rASTranI sevAnA svAMga dharavA ke leAka athavA rASTrasevaka tarIke jIvIne dharmagurUpaNAnA svAMga dharavA, te banne vastutaH dezanI, rASTranI ke dharmanI unnati mATe khataranAka che. peAtapeAtAnA kSetramAM (maryAdAmAM) rahIne sAcI sevA karavAthI ja kharI unnatti thAya che. mAna-pAna, ke sukha-sagavaDanI khAtara pramAdanA atireka karanArA sAdhuone A grantha cImakI Ape che, ke je sAdhujIvananI pratiSThA mATe AvakAra pAtra che. (juo pR. 401 vagere) * sAdhue pAsasthArdikanA saMsaga na karavA ane karavA paDe te peAtAnA saMyamaguNNAnI zuddhi vagere sAcavIne karavA' (jue pR0 405 vagere). zAstranI A vidhi jotAM deza-kALajamAnAnA mhAne zAstronI avagaNanA karIne game tenI sAthe sa sa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara karavAnI vAta karavI adhata che. sAdhue samatA keLavIne peAtAne kyAMya dveSa na thai jAya tenuM dhyAna rAkhavAnu' che. (jue pR0 353.) pavidhAna vagere vidhithI dIkSita thaelA sAdhu AvA vizuddha AcArapAlanathI jema jema suyegya ane tema tema tene gurue gaNi-vAcaka-ke sUripade pratikti karavAnuM vidhAna paNa A granthanI gA. 132mAM kareluM che. ethI e samajI zakAya che ke cAgyane yAgyapada pradAna karavuM e zAstravihita vastu che. saMsAramAM paNa AvA vyavahAra ApaNe joI zakIe chIe. gA. 138 mAM 'ayeAgyane yadvA tadnA padavI ApanAra mahA pApakArI che' ema khatAvavAnuM paNa graMthakAra cUkyA nathI. jaina sAdhuomAM gurUpade rahelAonI paNu asAdhAraNa javAbadArI che. e ja gAthAnI TIkAmAM AgaLa cAlIne jinAjJA virUddha cAlatA kugurU ane kuziSyAne zramaNusaMdha bahAra karavAnI paNa AjJA che, 'vartamAnamAM evA uttama gurUe nathI' ema kahenArane puSkaraNI vAvaDIe ane AjanI vAvaDI, vagere aneka vastuonAM dRSTAntA ApIne vartamAnamAM paNa bhavabhIrU ane Agamatatpara gItA gurUenI gautamAdi gurU jevI kAryasAdhakatA suMdara rIte samajAvI che. A kAraNe ja kAkalpamAM pariniSThita evA zAstrAnusArI gurUenuM ja vacana mAnya karavA cAgya TharAvyuM che. (jIe-pR0 304, vagere.) paramAtmapadanI cAvI-- granthakAra maharSie audhikAdi sAmAcArInA vizeSAthI zramadharmanA sAdhanAkrama vistArathI varNavIne ante gurvAdi gaccha pratyenI peAtAnI pharajo bajAvI cUkelA sAdhakane anazana sAdhavAne tathA kAntarSikI Adi aniSTa bhAvanAe nahi sevavAnA vidhi batAvyeA che. A pramANe sApekSa-sthavirakapIzramaNa sAdhakane dharma sAdyanta batAvIne ceAthA vibhAgamAM cAra gAthAo vaDe jinakalpI Adi zramaNAne nirapekSa yatidharma vaLuMbhye che. temAM jinakalpI paNu ekAnta nagna ja nathI hotA ane rajoharaNAdi te tene paNa rAkhavAnuM vidhAna che ja. samyag darzana-jJAna--cAritranI ArAdhanA karatA sAdhaka bhasthiti paripAka thatAM bhAvacAritrane sparzI apramatta bhAvane pAme che, pachI apUrvakaraNa vagere karIne anAdi mAhanI upazamanA vA kSapaNA kare che. kSapaNA karanArA mahAtmA zeSa paNa ghAtIkAM vagerene kSaya karIne ananta kevaLajJAna-darzanane pAme che, te pAmIne pachI meAkSamAM jAya che, siddha-buddha-mukta thaI rahe che. A che AtmAne paramAtmA anAvavAnI vikAsa zreNI. tenI siddhi cAritra vinA kAine kadApi zakya ja nathI. mATe ja dIkSA e vizvAdvAranA mahAmUleA maMtra che, Arya saMskRtinA prANa che, jainazAsanane mUlAdhAra che. tulanAtmaka dRSTipAta bhAratamAM dAnika paDitAe e vicAradhArAe pramANita karI che. eka zramaNusaMskRti ane khIjI vaidika saMskRti. zramaNsaskRtinA be bhedA paDe che, eka jaina ane bIjo yuddha. mArI zraddhA che ke AmAM jaina saMskRti sauthI prAcIna che. tenu mULa yuganA AdikALathI, arthAt Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna zrI RSabhadevasvAmithI che. pachI temAMthI vaidika ane bauddhAdika vicAra dhArAo kame krame nIkaLI che. (juo kalikALa sarvajJa zrI hemacandrasUrikRta triSaSTi za0 putra ca0 parva 1 luM, vagere.) koI paNa darzana-paMtha ke mata pitAnI AgavI gurU saMsthA dharAvyA vinA rahI zakatuM nathI. udAharaNa tarIke musalamAnene phakIra, khrIstIone pAdarI, pArasIone dastura, bauddhone bhikSu, vaidika hinduone caraka-parivrAjaka-saMnyAsI-gesAI vagere. A saunA AcAra vagerenuM pratipAdana karatA graMthe paNa pratyeka matamAM mojuda che. ahiMsAdi yama-niyamo upara eAchAvadhatA aMze bhAra mUkAelo temAM paNa jovAya che. chatAM pramANikapaNe joIe te AraMbhaparigrahanA tyAgapUrvaka sarvAgINa ahiMsA Adi yamaniyamenuM vidhAna jenazramaNa nigraMthonuM zreSTha che. tenuM kAraNa sUkSamadaSTithI nirUpita temanA zAstragraMtha che. vadhAre zuM ? caraka-parivrAjaka vagere kaI paNa bhikSAcarane bhikSAdine aMtarAyapa De te rIte jainazramaNane bhikSA levAne paNa niSedha che (jue. pR0 107 vagere). ema jainazAstromAM ahiMsAnI ghaNI ja sUkSamadaSTi ciMtavI che. zramaNane upakAra- A vizvavaMdya zramaNa-zramaNI varga sarva kaIne ghaNo upayogI che. manuSyamAM mAnavatA, nIti, vyavahArazuddhi, sajJAna, dayA, dAna, sadAcAra, sevA, vagere ucca saMskArone utpanna karanArasiMcana karanAra-poSaNa karanAra-vRddhi karanAra A ja varga che. sAdhupurUSanA eka vacana mAtrathI aneka bhavya manuSyanAM jIvana dhoraNe sudharI jaIne je hRdaya parivartana thAya che te rAjakIya hajAre kAyadAothI seMkaDo varSe paNa zakya nathI. janatA upara zramaNane zuM A je te upakAra che? AnA jevuM kAragata utpAdana jagatamAM bIju kayuM che ? ane enuM mArgadarzana karAvanArA juga juganA dIvA jevA gaMbhIra zAstra-sAhityagraMthonuM sarjana karI tene amara vArasa ApanAra varga paNa karyo che? kahevuM ja paDaze ke te jinazramaNa varga che. sva. sAkSara mohanalAla dalIcaMda jaina sAhityanA saMkSipta ItihAsamAM pitAnuM nivedana karatAM pR. 32 mAM sAcuM ja lakhe che ke - sAhitya sarjake pradhAnapaNe vetAmbara sAdhuo-AcAryo-munio che. zrI mahAvIranA pravacana-Agama sAhityanI "paMcAMgI che, temAM mUla Agama para niyukti, bhASya, cUrNi, avacUrNi, TIkA, vRtti, vagere utpanna karavA uparAMta te Agamane anulakSIne dhArmika grantha tathA sAhitya pradezamAM viharI te te viSayanI kAvya, mahAkAvya, nATaka, kathA, kAdaMbarI, vyAkaraNa, chaMda, keSa, jyotiSa, nyAya, tarka, Adi vividha viSayenI kRtio racanAra tarIke saMsAratyAga karI zramaNa dIkSA laI dharmopadezaka tarIke sthAne sthAne viharanAra AcAryone ane tenI ziSya paraMparAne upakAra mukhyapaNe che, ke je kadI bhUlI zakAya tevuM nathI." AvI mahAupakArI ane samAjanA utthAna-utkarSa tathA abhyadaya temaja niHzreyasa mATe atyaMta jarUrI jainazramaNa saMsthAne ApaNe jeTalI abhivandanA sAthe aMjalI ApIe teTalI ochI che. e nirAbAdha rIte ciraMjIva rahe te mATe A graMthanuM vidhAna ati upakAraka che A uttama zramaNa saMsthAne e daSTie ja nihALavAne sarakArane paNa dharma che, ema kahIe te te khoTuM nathI ja, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAntarakAra have ApaNe A uddabodhana pUruM karavA pUrve A graMthanA bhASAntarakAra munizrIne yAda karI laIe. prathama bhAganA uddabodhana pR. 15 mAM A bhASAntarakArane paricaya ApIne ame lakhyuM che ke-"A prANavAna parizrama teo bIjA bhAganA bhASAntara mATe paNa kare evuM jarUra IcchIe." kahevAnI jarUra nathI ke prathama bhAganuM bhASAntara bahAra paDI gayA pachI turata ja temaNe bIjA bhAganuM bhASAntara lakhavAnuM kAma hAthamAM lIdhuM ane Aje to Akhe graMtha pragaTa thavAnI taiyArImAM che. A rIte pragaTa karelI IcchAne saphaLa thatI joIne mane sauthI adhika AnaMda thAya te svAbhAvika che. A bhASAntaranA royala ATha peja pa6 pharyA te Aja pUrve chapAI gayA che ane eTalA bhASAntaramAM karelAM bhinna bhinna TippaNane AMka 290 ne AvyA che. haju mUla graMthanAM mudrita 33 pAnAnuM bhASAntara chapAvavAnuM presamAM cAlu che. A uparathI A bhAganuM bhASAntara paNa keTaluM daladAra-vizAlakAya thayuM che, tathA tenI pAchaLa bhASAntarakAra munizrI zaMkara vijayajIne keTalo abhyAsa pUrNa parizrama thaye che, tene vAMcaka pite ja khyAla karI leze. munizrInA A zubha parizramane ApaNe dhanyavAda ApIe ane IcchIe ke pAThake AmAM keI chadmasthasulabha bhula dekhAya te te sudhArIne sAratatva grahaNa karaze. uparanA alpa vivecanathI A bhASAntaragraMthanI upakArazIlatA mATe have ame kaMI vadhAre kahIe tenA karatAM grantha pite ja te sArI rIte kaheze. munizrInI vinaMtithI mane A bhAganuM paNa udabodhana lakhavAne lAbha maLe te mATe khuzI anubhavuM chuM. prAnta prathama vibhAganA udabodhanamAM pragaTa karelI amArI zubhecchAnuM ahIM ame A viSayane lAyaka punaruccAraNa karIe chIe ane zrI jinavacanathI anyathA amArAthI kaMI lakhAyuM hoya tenuM mithyAduSkRta ApatA viramIe chIe. dharmamAM ke vyavahAramAM manuSya je aneka prakAranA vicAra, vacana ke pravRttimAM do sevatA mAluma paDe che, te niHkevaLa teonI ajJAnatAne AbhArI che. te sau samyajJAna pAme e mATe ja mahApurUSe uttama prakAranA sAhityanuM sarjana kare che. te pratinA A eka grantharatnane vAcake Adara kare, Adara karIne mAnavatAnA maMdiramAM adhyAtmabhAvanAnA dIvA pragaTAve, tenA prakAzamAM potAnA jIvanane Adarza zramaNapaNanA raMgathI raMge, raMgIne sva-paranI abhyadaya temaja nizreiyasanI sAdhanAmAM kadama kadama AgaLa vadhe ane AgaLa vadhIne vizvatAraka zramaNa saMskRtine vizvamAM jaya jayakAra belAve, e ja zubhecchA. vIra saM. 2484, vi. saM. 2014, | jeTha suda 1 semavAra, A. vijaya dAnasUrijJAnamaMdira--pauSadhazALA, kAlupuroDa-amadAvAda, pUjyapAda paramagurU AcArya bhagavanta si0 ma0 1008 zrImad vijyapremasUrIzvarajI caraNacaMcarika vijayajabUrI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana dharmasaMgrahanA A bIjA bhAganA bhASAntaranuM prakAzana karatAM mane harSa thAya che, kAraNa ke A grantha sarvatra khUba AvakAra pAmyo che. thoDAja varSamAM pahelA bhAganA bhASAntaranI be AvRttio pragaTa thaI ane bIjI AvRttinA paNa have alpa pustake sIlikamAM rahyAM che. e rIte saMbhava che ke A bIjA bhAganuM bhASAntara paNa khUba upakAraka thaze. mULagranthanuM bhASAntara karavAnAM kAraNo vagere prathama bhAgamAM jaNAveluM hovAthI ahIM te eTaluM ja kahevuM iSTa che ke pahelA bhAganI jema bIjA bhAganuM paNa bhASAntara jarUrI hatuM. pU. munirAja zrIbhadrakavijayajIe e kAma AraMbhya ane Aje te nividane pUrNa thAya che. granthano viSaya, mahatva, upakAra, vagere te prAraMbhamAM ApelAM bhUmikA, pAphakathana ane udhana vAMcavAthI samajAze. te paNa graMthanA banne bhAgomAM mukhyatayA varNavelI sAmAcArInuM mahattva zAsanamAM keTaluM che? te jANyA vinA mahattvanuM eka aMga ajJAta rahe che. zrI jaina saMghane dharma sAmagrI tarIke maLelAM jinamaMdirAdi sarva dharma-sAdhana, dAna zIyaLa, tapa, bhAva vagere dharma, sAmAyika, pratikramaNAdi sarva prakAranI dharmakriyAo, padArthomAM heya, ya, upAdeyapaNAnuM ane janmathI maraNa paryantanAM kartavyanuM jJAna ityAdi je vAraso pUrva purUSo taraphathI malyo che, te sAmAcArIne ane tenA graMzene AbhArI che. sAmAcArI eTale laukika-lokettara jIvana jIvavAnA kAyadA. tenA graMtha dvArA uttarottara saMghane tenuM jJAna vArasAmAM ApI zakAya che. enA AlaMbane ja jainasaMdha dharmanI ane dharmasAdhananI sarvatra ekasarakhI rakSA ane ArAdhanA karI-karAvI zakyo che ane tene pravAha Aja sudhI akhaMDa cAlI zakyo che. pUrva puruSoe vividha kaSTo veThIne sAmAcArIne pALI-paLAvI che ane vartamAna saMghanuM paNa teja kartavya che. rAjakIya kAyadAnA pAlananI jema dharmazAsananA kAyadArUpa sAmAcArInA pAlanamAM zrIsaMgha, dharmazAsana, ane sarvanuM hita raheluM che. enA AdhAre ja dharma ane dharmI jIvaMta che. mATe ja sAmAcArInA bhaMjakane dharmaghAtaka mAnI mithyAdaSTi kahyo che (juo pR. 506). ema sAmAcArInuM pAlana ane tene grantha sarva keInuM hita karanAra che. mATe paNa A prakAzana ghaNuM mahattvanuM che. pUjya mahArAjazrIe AvA upayogI granthanuM bhASAntara karIne zrIsaMghane upayogI sAmagrI pUrI pADI che. eno bhavya jIvo yathAzakya upayoga karaze ane ene pravAha akhaMDa rAkhavArUpe bhAvi zrI saMghanI sevA dvArA AtmakalyANa sAdhaze, evI AzA rAkhavI asthAne nathI. grantha prakAzananuM saghaLuM kAma upADI lenAra amadAvAda-suradAsa zeThanI poLanA rahIza zA. zAntilAla cunIlAlanI jJAna sevAne huM kadApi bhUlI zakuM tema nathI. jJAnakhAtAnI rakama laIne chapAvelA A granthane khapI AtmAo ni:saMkoca meLavI zake ane jJAna khAtAne peTa na jAya, e kAraNe tenI kiMmata rAkhavI paDI che. prAnta A grantha prakAzanamAM jeone prayatna che te sava pUjya gurUvaryone vAraMvAra vandana karIne zrIsaMghanI sevAnA kiMcita maLelA lAbhanI anumodanA sAthe mAruM nivedana pUrNa karuM chuM. vi. saM. 2014, zrAvaNa suda 13. | prakAzaka Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhArabhUta granthanI nAmAvali 1 adhyAtmamata parIkSA 2 anuyAgadvAra mULa 3 anugadvAra TIkA 4 anekArtha saMgraha 5 agavyavo drAviMzikA 6 aSTaka prakaraNa mULa 7 asvAdhyAya niryukti 8 AcArAMgasUtra mULa 9 AcArAMgasUtra TIkA 10 AcArAMgasUtra cUrNi 11 Ayurveda 12 Avazyaka sUtra mULa 13 Avazyaka cUrNi 14 Avazyaka niryukti 15 Avazyaka bhASya 16 Avazyaka saMgrahaNI 17 uttarAdhyayana mULa 18 uttarAdhyayana TIkA 19 uttarAdhyayana niryukti 20 upadeza pada 21 upadeza mAlA 22 upadeza ratnAkara 23 upAsaka dazAphUga 24 eghiniyukti mULa 25 oghaniryukti cUrNi 26 eniyukti TIkA 27 eghiniyukti bhAgya 28 kammapayaDI TIkA 29 ke-5-vyavahAra 30 kalpasUtra TIkA 31 kalyANakalikA 32 karAtAjInIyam 33 gaNivijajA prakIrNaka 34 gacchAcAra >> 35 gurUvandana bhAgya. 36 causaraNa payane 37 caramAvarta dvAaizikA 38 ceIyavaMdaNa mahAbhAsa 29 caityavandana bhAgya 40 caityavandana saMghAyAra bhASya 41 jIvAbhigama sUtra 42 ThANuga sUtra 43 tattvArtha sUtra 44 triSaSThi zalAkA 50 caritra 45 dazavaikAlika mULa 46 dazavaikAlika TIkA 47 dazavaikAlika niryukti 48 dazAzrutaskaMdha cUrNi 49 darzanazuddhi prakaraNa 50 dinacaryA 51 dvAciMzam dvAaizikA para dharma bindu prakaraNa 53 dharmabindu TIkA 54 dharmaratna prakaraNa 55 dharma saMgrahaNI 56 dhyAnazataka 57 navatarU prakaraNa 58 navya yatijitaka95 59 nizIthasUtra 60 nizItha cUrNi 61 nizItha bhAgya dura nIti zAstra 63 paccakhANuM laghubhAgya 64 5cakalpa bhAgya 65 pacanirgathI prakaraNa 66 5gnavastu 67 5gnavastu TIkA 68 5gnasaMgraha 69 5gnAzaka 70 5gnAzaka TIkA 71 padmacaritra 72 pariziSTa parva 73 pAkSikasUtra cUrNi 74 pAkSikasUtra vRtti 75 pArAzarasmRti 76 picchaniyukti 77 piDaniryukti TIkA ha8 piDavizuddhi 79 piDavizuddhi TakA 80 pUjAprakaraNa 81 pUjAvidhi prakaraNa 82 pUjAviMzikA 83 prajJApanA sUtra 84 pratikamaNahetugarbha 85 pratiSThA5ddhatti 86 pravacanasAroddhAra 87 pravacanasAroddhAra vRtti 88 prazamarati prakaraNa 89 prAcinA sAmAcArI 90 buddhazAstra 91 pRhatka95 bhAgya 92 bRhatka95sUtra mULa 93 bRhacchAnti 94 bRhat saMgrahaNI 95 bhagavatIsUtra 96 bhagavatIsUtra TIkA 97 bhASArahasya 98 manusmRti 99 mahAnizItha sUtra 100 yatidinacaryA 101 gadRSTisamuccaya 102 gabindu 103 yugavidhi 104 yogazAstra mULa 105 yogazAstra vRtti Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 yaMgasUtra (pAtaM0) 107 rAyapAseNIya sutra 108 laghu kSetrasamAsa 109 lalitavistarA 11. lekavyavahAra zAstra 111 laukika nItizAstra 11ra vasudevahiM DI 113 vyavahAra piThikA 114 vyavahAra cUNi 115 vyavahAra cUlA 116 vyavahAra bhASya 117 vyavahArasUtra mULa 118 vicArAmRta sArasaMgraha. 119 vicArasAra prakaraNa 120 vivAha cUlikA 121 vivekavilAsa 122 vizeSAvazyaka bhASya 123 vItarAgastotra 124 zataka bRhasthUrNi 125 zivapurANa 126 zramaNapratikamaNusUtra vRti 127 zrAddhajitakalpa 128 zrAddhadinakRtya 129 zrAddhapratikamaNusUtra cUrNi 130 zrAddhapratikramaNa sUtra vRtti 131 zrAddhavidhi prakaraNa 132 zrAddhasAmAcArI 133 zrAvakadharma prajJapti 134 zrAvakadharma vidhi prakaraNa 135 zrAvakatrata bhaMgAvacUri 136 paDazaka mULa 137 paDazaka vRtti 138 saddharmaviMzikA 139 sanmati prakaraNa 140 samavAyAphuga sUtra 141 sa dha prakaraNa 14ra samyakatvaviMzikA 143 saMsaktaniryukti 144 skandapurANa 145 sAmAcArI prakaraNa 146 siddhaprAbhUta 147 siddhasenIya ddhAtrizikA 148 siddhahemazabdAnuzAsanam 149 suda saNAcariyam 150 sUtrakRtArga sUtra 151 hitopadezamALA che * A sivAya paNa keTalAya granthAne AdhAra lIdhela che je sthaLo ane nAmo meLavI zakAyAM nathI. ka agatyanI sucanAdharmasaMgraha" grantha sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA sarvane eka sarakho upakAraka che. gRhasthane sAdhudharmanA jJAna vinA gurU tattvanI ArAdhanA vizuddha thaI zake nahi ane sAdhu munirAjenegRhastha dharmanA jJAna vinA zrAvaka-zrAvikA vargane dharmamArge joDI zakAya nahi. ema pratyekane ubhayanA dharmanuM jJAna Avazyaka che. emAMne gRhastha dharma pahelA bhAgamAM ane sAdhudharma bIjA bhAgamAM varNavelo che. AthI khAsa bhArapUrvaka vinaMti che ke pahelo bhAga meLavyo hoya teNe bIjo bhAga ane bIjo bhAga maMgAvanAre pahelo bhAga paNa maMgAvI levo. bane bhAge sAdyanta abhyAsa karavAthI jaina darzananA vyavahAra ane nizcaya ubhaya dharmanuM saceTa jJAna thaI zake che ane Aje vaNasatA kALe manuSya janmanI saphaLatA mATe te pUrNa Avazyaka che. dhanasaMgrahanI vadhatI jatI bhUkhathI jagata je kALe dhasaMgraha mATe upekSA karI rahyuM che te kALe dhasaMgraha nAmane A grantha A loka-paralokamAM sarvatra upakAraka e dharma saMgraha karavA mATe uSaNa kare che. suSu kiMbahunA ? prakAzaka Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha--paMkti, azuddha-zuddha nattvA-natvA pAlana-pAlana karatA nahi-nahi te upamaza-upazama acAravAnI-AcaravAnI 1-9 1-22 11-15 20-21 23-18 24-12 25-17 26-27 28-21 32-14 36-26 36-28 37-32 465 46-6 50-31 54-14 57-12 65-20 65-20 68-32 73-24 74-- 75-7 797/18 79-27 9824 101-35 102-21 prasanna-sampanna keATIva-nA-kATIdhvajanA mAyeba - mAyyeva sajAvIne--samajAvIne hahIne-rahIne buddhi-buddhI Arogya-Arogya, dIrghAyuSya ghaTatuM--ghaTanuM sAriNi-sAriNI p 0vaNijjamu0 - 0 vaNijjatamu0 zaMkalajI-zalakajI zuddhi patraka 0vAsagasya-0vAsagassa sAmAcaya.sAmAcAya" paDilehuNA - paDilehaNAe jIara kkhaNaM-jIa rakkhaNaM aMja-taiaM ca che A- -che devasiADa 0 -devasiA paDi0 - 0vaJcAsaM0vaccAsaM parave--paDAve mUtrasUtreA-mULasUtrA geAcarI TALyA vinA-TALyA vinA geAcarI AjJAvyavahAra-jItavyavahAra ghecchAmo-ghecchAbho pRSTa-paMkti, 103~2 1058 105-- 111-34 134-19 134-29 148-2 160-18 161-19 164-16 173-25 178-16 178-25 182-25 182-32 1978 198-18 198-26 1999-25 202~3 204-2 208-17 208-22 219-11 223-30 226-25 233-13 azuddha-zuddha karI-kahI hija-ahi teNa0 / jaio - teNA0 / jaiNo jaDanI lAlasA-peAtAne maLatI sevAnA badalAmAM koI paulika upakAra karavAnA dhyeya 0gukkaDabaNa - 0gukkaDaMbaNa dhUpathI-dhU pelI 0I annakkhittaM - 0I avvakkhittaM '' bhANasa - [" bhANassa kAle- kole paNa manAranuM savegImAM- sa vegImAM paNa maneAjJanuM vAparavAnuM ane-ane vAparavAnuM mahurnivasanI--ahirnivasanI ukosa-ukosaM 'dhanaM'dhana AdhArIyuM)-AdhArIyuM) acchaDa0-acchoDa0 porasIi-porisIi pagalAM-hAtha usAsa0 UsAsa0 r-3-11-8-2-2 hitanema gAya--hitane maMgAya karavAthI doSanA karavAthI-deSanA bIjabhAjanayA - bIjabhojanayA pariNatine vaza-pariNati hAya-haiya caMdrasUmajJAta-caMdramajJAta manuSyadine-manuSyAdine Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa-paMkti, azuddha-zuddha 239-11 vana-vinam 241-15/18 kavarapa0 -3vasaMpa0 241-18 - 249-7 vRddhithI-vRttithI 21ra-11 0DanayA-0DanatayA 252-17 cinya-citya 252-20 0lAmAya-0lAbhAya 256-3 (citrAdi -(sajIva strI AdinAM) 266-19 dhanapratibandhaka-dhana pratibandhaka 272-24 saMta-saMte 273-18 duvAlasaga duvAlasaMga 278-26 acUlikA-aGgacUlikAH 280-11 gninasarga-gninisargaH 285-7 0procchanan-0proJchanam 286-10 abhyusthito0-abhyutthito0 290-33 293-7 kAMI olyA prAvaraNa-utsargathI kAMI olyA 296-12 maNoharehi-maNorahehiM 301-31 A ethI-ethI 304-12 nizrIta-nie 304-30 sagI-saMvegI 311-12 saMmata-saMmata na 312-15 veyAcce-veyAvacce 331-22 havene-have te 332-11 kahie kahie 333-20 savadhyAya-svAdhyAya 339-20 pratyAkhAta-pratyAkhyAta 343-32 adattAnA-adattanA pRSTa-paMkti, azuddha-zuddha 344-10 tha--trahma 3pa0-11 etovan-etAvan0 3516 abhigraha-avagraha 361-26 jema-jema zvAnane 366-3 takanA taLAva 367-10 lenuM-levuM 389-4 bALa (ziSya)-tenAM bALake 392-19 saMravevaNaM-saMkhevaNaM 402-18 0gacchavAsa-gacachavAsa e 403-10 gANuM409-27 prArtha0-pArtha 409-33 prazcA--pazcA 415-30 avisaMvAdI-visaMvAdI 421-11 keLavI-kevaLI 424-15 vaiyAvacce-veyAvacce 446-30 mAna-abhimAna 448-5 AgaLana-AgaLanA 449-25 rIte e--rItie 468-20 AyArakappa0-AyArapakappa0 468-33 vartana karI-vartana karI-karAvI 469-28 vana-~ArU (lthi) 469-28 sarva-prazasta 473-27 cethA-pAMcamA 480-28/29/30 vicAravuM-vicaravuM 485-31 NusAraA-0NusArao 506 19 " jJA-" . 517-33 caturlaghu anu-caturgurU anu pa28-30 lokakAzanA-lokAkAzanA pa31-19 0 kosa-0cejana Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pRSTa bhUmikA, prAkathana, udbodhanAdi prAraMbhika 3 prakAzakIya, zuddhipatraka, viSayAnukrama vagere 44 bhAga ra-vibhAga ro 1 dIkSA mATe ceAgyatArUpa guNA dIkSA mATe aceAgyatArUpa doSa gurUnI ceAgyatAnuM varNana gurU-ziSyanI ceAgyatAmAM apavAda dIkSA lenAranuM kattavya dIkSA ApanAranuM katta bya laghu viSayAnukrama viSaya sUryAsta pahelAMnuM katta vya pratikramaNanA vidhi-sUtrA zramapratikramaNa sUtra sAthe pAkSikasUtra sA pratikramaNa pachInu -rAtrinu katta bya dazadhA sAmAcArInuM svarUpa 16 22 25 29 sApekSayatidhama nuM vana 43 thI 520 43 gurUkuLavAsa, tenuM mahattva, lakSaNAdi. zAstraadhyayananA vidhi para AdhasAmAcArInuM varNana 57 5 dinacaryAnAM sAta dvArA vagere pratilekhanAnuM svarUpa ane vidhi svAdhyAyanuM svarUpa ane vidhi geAcarI javAnA vidhi ane eSaNA zayyA(vasati)zuddhi ane guNa-doSa vajrazuddhi ane tenA guNadoSa pAtrazuddhi ane tenA prakAza geAcarI lAvyA pachInAM katta byA bhAjanane vidhi leAjana pachInAM mutta byA stha'Dilazuddhi ane javAnA vidhi sAMjanI pratilekhanAnA vidhi 2 $ re e 95 134 137 139 144 152 159 162 170 upadhinA prakAro, pramANu ane prayAjana 173 v 45. dhRSTa 197 199 205 245 286 298 upasthApanAnA vidhi 320 355 caraNasittarInu svarUpa karaNasittarInuM svarUpa 364 mahAtratA ane tenA aticAra vagere 387 paMcAcAranuM varNana 392 gacchavAsa, kusa'satyAga vagerenuM vidhAna 401 vihAranA vidhi ane lAbha 416 pAMca nigranthanuM svarUpa dravidha prAyazcittanuM svarUpa gaNI vagere padapradAnane vidhi salekhanAnA prakAro ane svarUpa anazananA prakAza ane svarUpa mahApArikSApanikAne vidhi bRhatkalpAkta sthavirakalpanuM svarUpa bRhatkAkta yathAlandikanuM svarUpa vibhAga kathA-nirapekSayatidhama jinakalpanuM svarUpa ane sAmAcArI parihAravizuddhikalpa ane tenI maryAdA yathAlandikanuM svarUpa-maryAdA vagere nirapekSayatidharmanuM audhika vana ganthakAranI prazasti Wan 431 43 453 491 496 510 515 519 521 523 para para9 532 534 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya bhUmikA pAkathana uddabodhana prakAzakIya nivedana bRhad viSayAnukrama pRSTAMka viSaya AdhArabhUta granthonI nAmAvalI 10 zuddhipatraka laghu viSayAnukrama 44 bRhad viSayAnukrama bhAga 2 -vibhAga 3 je 9 9 2 2 ~ ~ gRhastha ane yatidharmane kAraNa-kArya bhAva dIkSAmAM ayogya daza napusakenAM lakSaNe 13 "dIkSA' zabdanI niryukti (artha) dIkSAmAM yogya cha napuMsakenAM lakSaNe 14 dIkSA yogya AtmAne ja saphaLa thAya che. dIkSA' nA paryAya zabdo ane "thatinI vyAkhyA 15 dIkSA mATe soLa prakAranI yogyatA gurUnuM svarUpa, ane yogyatAnA 15 prakAre 16 dIkSAnA dravyAdi cAra prakAro dIkSA nirjarA mATe anugrahabuddhithI ApavI 21 Aryadeze ane temAM janmanuM mahatva ziSya-gurUnI yogyatAmAM apavAda vizuddha jAti-kuLa ane temAM janmanuM mahattva 4 mithAdaSTi yathAbhadrakane dIkSA apAya prAya kSINaazubhakarmA ane nirmaLabuddhivALo 5 dravya dIkSAnA baLe bhAva cAritra pragaTI zake saMsAranI asAratAne zAtA ane vairAgI 6 sakRbaMdhaka, apunabaMdhakanuM svarUpa kapAya-hAsyAdi alpa vikAravALe pU. haribhadrasUrijInA mate gurUnI yogyatAnAM katajJa, vinIta ane rAjAdine saMmata apavAdapade cha lakSaNo adrohI, pUrNa aMgopAMgavALo, zraddhALu ane sthira-8 gurUnI yogyatAmAM paratIrthika daza mato. buddhi gurUne samarpita dIkSA levAne vidhi dIkSA mATe ayogyanA 48 doSa mAtA-pitAdi pratyenuM kartavya, anumati mATe upAyo 26 bALanI vyAkhyA, dIkSAnI jadhanyavaya ane cha mahamUDha pitAdi pratye mAyA paNa karI zakAya 26 mAsanI ummare vajIsvAminI dIkSA kema ke... ? 9 AjIvikAne prabaMdha vagere karavA chatAM mAtA-pitAdi vRddhanI vyAkhyA-dIkSAnI utkRSTavaya na mAne to dIkSA levAya, te mATe zAstrIya danta 27 napusaka ane kulIbanI vyAkhyA tathA ayogyatA 10 mAtAdinA mohathI dIkSA na lenAra mUDha che 28 janA prakAro svarUpa ane ayogyatA dIkSA levA-nahi levAmAM phaLanI mukhyatA 28 ke rogI dIkSA mATe ayogya ? utsarga pade mAtA-pitAno badalo vALa joIe 28 cera, rAjadrohI, unmattane dIkSA na apAya dIkSA ApanAra gurUnAM kartavya aMdhanI vyAkhyA, prakAra ane ayogyatA ziSyanI parIkSA karI dIkSAnI duSkaratA samajAvavI 29 dAsa ane viSaya-kAyadaSTanI agyatA 12 sAmAyikAdi Avazyaka bhaNAvavuM mUDha ane deNadArane dIkSA na apAya ahiMsAdi kartavyo kevAM pALe che ? te jovuM 31 jugitanuM svarUpa, prakAro ane agyatA zakunAdi zubhAzubha nimitto jovAM 31 parataMtra ane cAkarane dIkSA na apAya 22 dIkSAmAM kSetra-kALa ane dizAzuddhinuM svarUpa 31 sagIrane rajA vinA dIkSA na apAya 12. kSetrAdi zubha nimitothI cAritranA prariNAma pragaTe che 32 garbhavatI ane bALavatsAne dIkSA na apAya 12 | azubha kSetrAdimAM dIkSA karavAthI jinAjJAne bhaMga 32 11 11 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pu [GM dIkSAthIMe deva-guryAdinI pUjA, bhakti dAnAdi karavuM 32 | AdyasAmAcArI, tenAM sAta dvAranuM varNana 59 dIkSA ApavA ane vAsa maMtravAna vidhi 33 sAdhunAM prati lekhanAdi daza dinako "parameSThi' Adi muddAonuM svarUpa 34 sAdhune jAgavAno samaya ane vidhi dIkSAnA vidhi mATe zivanA prakA ane uttara 37 AcAryAdine nidrA levAmAM-jAgavAmAM viveka 61 dIkSA ApavAnI kriyA e vyavahAra dharma che 38 jAgyA pachInuM kartavya ane dharma jAgarikA 62 jinamatamAM nizcaya-vyavahAranuM baLa samAna che 38 sUryodaya pUrve kAlagrahaNa, pratikramaNa, pratilekhanAdi 63 dIkSAnA vidhithI sva-paramAM pragaTa thatA bhAve 39 bahulanA AdezanuM rahastha ane phaLa 64 "dIkSA pAdiyarUpa che ema mAnanArA khoTA che 40 pratilekhanAne vidhi ane temAM vaijJAnika draSTi 65 sAdhudharmanA viziSTa AnaMdanuM svarUpa savAranI daza pratilekhanA, tene samaya ane krama 66 eka varSanA saMyamanA sukhanI sAme bAhya sarva sukho sthApanAcAryanI pratilekhanAne vidhi 67 tuccha che ghanitimAM kahela vastra pratilekhanAne vidhi 68 yatidharmanA prakAre ane sApekSa yatidharma 43 pratilekhanAmAM uSya, sthira, atvaritAdi guNo 69 gurukuLavAsa ane aMtevAsIpaNAnAM lakSaNe 43 pratilekhanAmAM "AraTA' vagere cha tathA bIjA doSo 71 gurukuLavAsanuM phaLa ane te bhAvasAdhutAnuM ciha che 45 pratilekhanAnA 'abhUtAtirikta' vagere 8 guNa 73 ajJAnI paNa gurUkuLavAsI cAritravALe che 45 savAranI pratilekhanAne samaya nirNaya 74 dharmaratna prakaraNakta bhAvasAdhunAM 7 lige 46 pratilekhanamAM purUSo ane vastrone krama prati lekhanAnA samaya ane kramamAM apavAda paMcAzakamAM gurukuLavAsa rahitane granthibhedane abhAva 47 glAnanI pratilekhanA pUrve potAnI karavAno niSedha 75 dazavaikAlikokta gurukuLavAsanuM mahatva gurU avajJAnAM duSTa phaLo pratilekhanAmAM besavAthI chakAyanI virAdhanA 75 ekAgra pratilekhanA karavAthI chakAyanI ArAdhanA 76 sAmAnya guNethI rahita guru heya nathI 49 zAsana bakuza-kuzIla sAdhuethI ja cAlaze pa0 pratilekhanA avidhie karavAthI ke na karavAthI pramAdI paNa gurUne sevAthI saMyamamAM sthira karavA 50 deze guNahIna gunI sevAthI gurukuLavAsa na manAya 51 vasati pramAnane vidhi 76 bhAvAcAryanAM nAma, sthApanA ane dravya pApa hare che 51 vasati zepakALe be vAra, varSARtumAM traNavAra evA paNa AcAryo thayA ane thaze ke jenuM tathA jIvonA upadrava prasaMge ghaNIvAra pramAjavI 77 nAma levA mAtrathI paNa prAyazcitta lAge savAre pratilekhanA pachI vasati pramArjavAmAM hetu 77 zA bhaNavAna vidhi 52 visati gItArtha sAdhue ekAgra thaIne pramArjivI 77 upadhAna ane yogadvahananAM zAstrIya vidhAne para vasati pramArjana mATe DaMDAsaNa kevuM joIe? 77 kAje uddharavAno vidhi, IriyAvahi prati keTalA varSanA paryAye kayAM zAstra bhaNAvAya ? 54 dIkSA pachI paNa yogya-parIkSitane ja bhaNAvAya 55 keTalIvAra karavuM ? iMDAnuM pratilekhana keNu kayI rIte kare ? agya jANavA chatAM dIkSA, muMDana, sUtradAna, 78 pratilekhanA ane pramAjanAmAM zo bheda che ? vicAraNa ke sAthe bhojana karavAthI gurUnA 78 paNuM cAritrane ghAta thAya che sutra bhaNavAno vidhi 79 - sAmAcArInA prakAro ane svarUpa 57 sUtra pirisI ane sUtramaMDalAne artha 79 nayabhede sAmAcArInA bhinna bhinna arthe vartamAnamAM upayoga pahelAM sajajhAya karavAnuM kAraNa 79 trividha sAmAcArInAM lakSaNe bIjA praharane arthaperisI kema kahevAya che ? 79 . 76 57 58 ] Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra nahi bhaNelA ke navadIkSitane banne sUtraperisI kahI che. 19 svAdhyAyanA prakAro, vAcanAte ane besavAnA vidhi 80 pRcchA, parAvattanA, anuprekSA ane dhama kathAnA vidhi 80 paMcavidha svAdhyAyanA vividha lAbhA 21 81 khare prakAranA tapamAM svAdhyAya zreSTha tapa che jJAnI zvAsAvAsamAM krUDA varSoM jeTalAM kama` khapAvI zake che. 81 82 svAdhyAya nahi karavAthI thatA deSA svAdhyAyamAM anadhikArI e perisInA samayamAM AtapanAdi kare 82 sUtrAnA pAra pAmelAne perisI samaye kAryeAsaga karavAnuM vidhAna 23 83 83 sUtrapeArisI pachI pAtra paDilehavAM khIjA prahare atha bhaguvA, pachI caityavandana karavu 83 perisI meDI-vahelI bhaNAve te 1 kalyANaka prAyazcitta lAge perisI bhaNAvavAne, pAtrapaDilehaNune vidhi Y upayeAganI kriyAnuM rahasya ane temAM jIyatanA 85 pAtra-puDalAdi Asane besIne paDilehavAM pAtrAdine sacitta pRthvI mATI-jaLa Adi lAgyuM hAya te zuM karavuM ? 85 e 87 88 90 90 90 pAtra pratilekhanamAM akhADA-pakhADA kema karavA paDilehelAM vastra-pAtrAdi mUkavAnA vidhi re ceomAsAmAM ane zeSakALe patrane gurudi bAMdhavA na dhavAnuM kAraNa pratilekhanAtA bRhatkapekta vidhi ane apavAda 89 cAlu vAcanAe paccakkhANa paNa na apAya. vAcanA ApanArane thatAM dhI karmoni`rA vAcanA lenArane paNa thatA lAbha gAcarInI veLAne anusAre caityavandananA samaya nyUnAdhika-vahelA meDA karavA. gRhasthanI bhejana veLAe geAcarI javAya tema sUtra-artha perisIne samaya nyUna,trika rAkhavA. 91 utsaga mAge gocarI ane vihAra trIjA prahare karAya 91 sAdhue aSTamI-catu zIvagere pardine sa` ma`di rAmAM ane zeSa dine eka ma MdiramAM caityavandana karavu 9 1 gocarI javA pUrve karaNIya aucitya karIne javu' 92 90 52 95 95 98 'sarva samparkarI' vagere traNa bhikSAnuM svarUpa 92 vata mAnamAM upayoganeA kAusagga savAre krama ? 93 upayoga karavAne vidhi ane AdezAnu rahasya. 94 'jJaIjJAna' ziSye kahevu, anyathA ziSyane kaMi paNa vaheravAne adhikAra nathI upayoganA vidhimAM cAra uccAra sthAne eSaNAnA prakAro, varNana ane AhArazuddhi hapa gaveSaNNAnAM pramANAdi ATha dvArA ekalA gecarI karavAnAM nava kAraNeA gAcarI jatAM sAthe mAtrakanuM prayojana gAcarI jatAM 'gautamasvAminuM smaraNa'vagerevidhi 100 gocarI bIjA gAmamAM jAya te tyAM karavAne vidhi 100 zAstraniSiddha kuLamAM geAcarI javAthI doSA ucca-nIcane vyavahAra ane tenA hetuo gocarI karanAre kevA Azaya rAkhavA ? AhAra meLavavAmAM drazyAdi abhigrahA kSetra abhigrahamAM ArTa gecarabhUmi dravyAdi abhigraha sAdhvI na karI zake ajJAnInAM lAvelAM AhArAdi kalpe nahi AhArane dhama sAthe pAraparika saMbaMdha sadeSa AhArathI Atmadhama duSprApya che ejaAhAra, le mAhAra, kavaLAhAranA Atmazuddhi sAthe sabaMdha 101 101 102 102 102 104 105 106 106 107 10!3 107 114 115 11 118 epaNuAnA mULa traNa ane uttara 47 prakAro gavai NaipaNAmAM AdhAkaoNMdi sALa doSo avizeAdhikATInuM svarUpa vagere vizAdhikATInuM svarUpa tathA apavAda seLa utpAdana dekhenu svarUpa 'zakita' vagere daza deASAnuM svarUpa navakATI zuddha piMDepaNunuM svarUpa gaLupaNAnA sthAna, dAyaka' vagere 11 dvArA 122 'avyakta' vagere niSiddha dAyakA ane temAM apavA6 123 kALa, dAtArAdi vividha apekSAe 'tridhA'tuM 123 15 126 129 piMDa-pALupaNAnAM 'asaMsaSTA' Adi 7 dvArA 128 lepa-alepakRta pANInA vibhAga zayyAtaranI vyAkhyA ane tene piMDa grahaNa karavAmAM utsa-apavAda 130 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zeyAtarane niSiddha-aniSiddha piMDa 130 | bhikSAne zuddha karIne vasatimAM AvavAnA 8 vikalpa 145 zithilanA paNa zayyAtarano piMDa avazya vaja 131 bhikSA lAvIne upAzrayamAM praveza karavAne vidhi 145 zayAtarapiMDa keTalA divasa sudhI na levAya. 132 upAzrayamAM praveza karyA pachInuM kartavya 147 niSiddha-aniSiddha rAjapiMDanA prakAro 132 bhikSA AlecavAne vidhi ane temAM nRtya-valanAdi eSa samitino pAlaka muni nityamo paNa vividha de 1417 upavAsI che 132 mAnasika, vAcikI, kAyikI AlocanA 149 sAdhune AhArazuddhi-gRhasthane vyavahArazuddhi duSkara che 132 kAyikI AlocanAno vidhi 149 upAzraya bahAra-anyatra AhAra vAparavAnAM kAraNo 132 bhikSA AlecatAM kAyotsargamAM zuM ciMtavavuM? 150 akaya kSetrAtIta, mArgAtIta, kALAtIta vagere paccakkhANa pAravAnuM vidhAna ane sAdhune deSita piMDanuM svarUpa 133 dararojanAM 7 caityavaMdanA 151 vasati zuddhi ane tenA mULa-uttaraguNe 134 bhojana pUrve ochAmAM ochuM 17 gAthAnA vasatimAM vidhi-avizedhikATi vibhAga 134 152 svAdhyAyanuM vidhAna mAMDalImAM ane judA bhajana karanAra sAdhuono mukhyatathA sAdhune nhAnAM gAmomAM vicaravAthI lAbha 135 vibhAga sAmAdinA vividha vibhAgane AzrIne vasatinA asahiSNune vaheluM paNa bhAjana karI zakAya 15ra guNadoSa ekalabhajIne bhojana vidhi 153 sAdhune vasatinuM dAna karavAthI viziSTa lAbho 137 bhajana pUrve anya sAdhuone nimaMtraNa karavI 153 vastrazuddhinuM svarUpa ane vastranA prakAra 137 AcAryAdi mATe pANI svaccha karavAnI vidhi 153 vastromAM yathAkRta, alpaparikarma, bahuparikarma prakAre pahelAM yogya AhArathI bALa-znAnAdine saMtoSavA 153 ane tenuM svarUpa 137 mAMDalImAM sAthe bhojana karavAnAM kAraNo 154 vastramAM vidhi-avidhikaTIno vibhAga 138 bhojana karatAM AtmAne upadeza ane nirmaLa theya 154 gRhastha pAsethI vastro levAne vidhi 138 | bhajana vidhinAM maMDalI, bhAjana vagere 7 dhAro 155 vastranA ajana, kha-jana, lipta doSo tathA deva, manuSya bhajanamAM kayAM dravyo pahelAM pachI vAparavAM 156 rAkSasa vibhAgo ane tenAM zubhAzubha phaLo 138 kaTakA, prataracheda ane siMhalakSita bhojana 156 vividha dezane rUpIyAnuM pramANa ane sAdhune grAsiSaNAnA pAMca de che ane bhajananAM cha kAraNo 1pa7 utsargathI keTalI kiMmatavALuM vastra vAparavuM kaze ? 139 hradhAne ruThe bhAga uNAdarI rAkhavAnuM vidhAna 158 pAtrazuddhi, ane pAtranA prakAra 139 strI-purUSane AzrIne AhAranuM pramANa 158 dahI, dUdha vagere kAcA gorasanA bhajana vidhi 158 pAtranAM zubhAzubha lakSaNo ane tenAM phaLa 139 nAM-navAM pAtrane raMgavAno vidhi, ane lepanA sarvara samizrita pAtradhevaNanuM pANI pIvAthI prakAre 140 pAcana sudhAre che 158 riMgelA pAtrane tapAvavAno vidhi 142 vadhelA AhArane vAparavA-pAThavavAne viveka 159 pAtra sAMdhavAnA mudrA, nAvA ane cerabadha ema pAtra kevI rIte, kayA kramathI, keTalI vAra devAM ? 1pa9 traNa prakAre 143 | lapakRta-alepakRta ane sarasa drA vibhAga 160 lepanA tajajAta, yukti ane prajana, traNa prakAro 143 bhajana pachI caityavandana vagerenuM vidhAna 161 lepamAM jadhanya, madhyama, ukRSTa prakAro 143 UDilabhUmi (vaDInIti mATe)javAne vidhi161 caturvidha piMDanI zuddhi vinA dIkSAnI nirarthakatA 144 akALa saMjJA-kALasaMjJAe bahAra javAno vidhi 162 siMcamane nivaha na thatAM apavAdasevo duSTa nathI 144 sthaDila bhUmie saMdhATa sAthe javuM 163 nirdoSa paNa bhikSAne zuddha karIne vasatimAM AvavuM 145 | WDila bhUminA anApAta, asaMkAdi daza gaNe 114 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 daza guNAnA asaMcAgI-saMyogI 1024 bhAMgA ane sayAgI-asa cAgI bhAMgAnuM gaNita vaDInIti mATe besavAne ane zaucane vidhi 167 zuddha bhUminA abhAve dharmAstikAyAdinA AdhAra ciMtavavAnuM vidhAna 186 laghunIti, vaDInIti, Dagala, pANI vagere vaisirA- vavAne vidhi 54 191 168 vasatimAM AvatAM sAdhvInA mAma tajavA 162 gAmamAM praveza karatAM paNa pramArjavAnA vidhi 168 pAdalekhanikAnu svarUpa, sakhyA ane mApa 168 sa kAryAM karatAM bacelA samaye svAdhyAyanuM vidhAna 169 trIjA prahare vastrAdi pratilekhanane vizeSa vidhi 170 upavAsInA prartilekhana vidhimAM vizeSa upadhinA audhika,aupadmahika bheda, saMkhyA,pramANu 173 jinakalpI, sthavirakalpI sAdhu ane sAdhvInI autrika upadhinA kramazaH 12-14-25 prakAra 174 upadhinA jadhanyAdi prakArA ane svarUpa sAdhvInI upadhinuM svarUpa, pramANu ane prayojana 175 upadhitu jadhanya, madhyama utkRSTa mApa 178 pAtra rAkhavAnuM vidhAna ane naMdIpAtranu' prayojana 109 chakAya jIvAnI rakSAthe pAtra rAkhavA joie 179 pAtra-paDalAdinuM svarUpa, prayAjana ane mApa 180 rajoharaNanu svarUpa ane tenuM mahattva mukhavastrikAnuM mahattva ane upayoga kema karavA? 184 mAtraka ane cAlapaTTakanuM pramANa tathA prayeAjana 185 svayaM buddha ane pratyekamuddanu svarUpa aupagrahika upadhituM svarUpa 175 182 186 187 saMthArAnuM, uttarapaTTAnuM pramANa tathA prayojana 187 varSAkALamAM aupahika upadhi khamaNI rAkhavI 188 utsaga thI vastro kAkhyA-sAMdhyA vinAnAM vAparavAM 188 AcAya ane pratyeka sAdhunI aupahika upadhi 188 aupatraDika upadhinuM lakSaNu, jadhanyAdi prakAre 189 vaSaeNtrANapa'caka, cilimilipaMcaka ane tRNupaMcaka 190 daMDapa cakanuM svarUpa, pracAjana ane mApa 190 cama pAMcaka tathA pustakapa cakanuM svarUpa sAdhune vinA pratyeAjane eriMgaNu levAnA niSedha 193 upakaraNa ane adhikaraNanI vyAkhyA gaciMtakane adhika upadhi rAkhavAnuM vidhAna 194 191 194 bolo ke 195 vastro dhAtrAmAM viveka ane tene vidhi vastromAM jUo thAya teA rakSA karavAne vidhi 196 vastra dhAvAmAM purUSAzrIne krama tathA dhAvAnI rIta 196 cothA praharanuM' katta vya, stha'Dila paDilehavAneA vidhi 197 pratikramaNane ane maMDalImAM esavAnA vidhi 199 gurU Ave tyAM sudhI mAMDalImAM sAdhuonuM katta vyU 200 me vAra-eka vAra aticAra ciMtavavAnuM kAraNu 200 'sacaLasannapALe' gAthA atha sahita 201 daivasika-rAtrika aticAra sUtreA ane a 201 pratikramaNusUtra kayI mudrAe kevI rIte khelavu'? 203 dhAri maMgaruM'vagere atha sahita 204 nome tettio sUtrane zeSa pAThe ane atha 204 zramapratikramaNa sUtra ane a e anyanA, traNa krUDa, traNa guptinuM pratikramaNa 212 trividha zalya, gArava, ane virAdhanAnuM svarUpa 213 caturvidha kaSAya, sa MjJA ane vikathAnuM svarUpa 216 cAra dhyAtA, tenA uttarabhede ane tenu rahasya 216 pAMcakriyAo, pAMca kAma-guNA ane pAMcamahAvratA 221 pAMca samiti, cha kAya jIvA ane cha lesyA 222 7 bhayeA, 8 madasthAnA, 9 guptie ane darzAvadha sAdhudhanuM svarUpa 11 zrAddhapa'imAe, 12 bhikSupaDiyA, ane 13 kriyAsthAnAAnuM vaNa na 14 bhUtagrAmA, 15 paramAdhArmiSThA, 16 gAthAyADazakara25 205 223 224 225 17 prakAre asaMyama, 18 prakAre anna, ane ogaNIsa jJAtAdhyayana 20 asamAdhisthAne, 21 zakhalA, 22 parISahA 226 sUtrakRtAphuganAM 23 adhyayanA, 24 devA ane pacIza bhAvanAonuM varNana 228 229 26 dazAkaparvyavahArAyA, 27 sAdhuguNA cAra ane nizIthanAM 28 adhya0,29 pApa sUtrora29 30 meAhanIyasthAne ane siddhonA 31 guNA 230 yogasa grahanA 32 upAyA ane33 AzAtanAe 231 asvAdhyAyanA prakAre, ane kAraNA vagere 235 nizrantha pravacanane mahimA ane sAdhunI bhAvanA 239 asa yama-sayamAdinA jJAnanI ane svIkAranI pratijJA huM zramaNu chuM ' vagere yatidhamanI bhAvanA 241 242 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAra hajAra zIlADraganuM svarUpa 243 ' 244 245 249 sa jIveA pratye kSamApanA, upasaMhAra ane maMgaLa 244 rAi pratikramaNamAM '30 gobaraApa ' Adi pArdanu prayAjana pAkSikasUtra mULa atha sahita Adi ma`gaLa tathA pahelA mahAvratanu uccAraNAdi 247 zramaNadhamanAM 22 vizeSaNAtA sAtha zramadharmAMnI virAdhanAnAM 11 kAraNeA trividha-trividha bhAMge traikAlika pratikramaNa punaH ahiMsA vratanI pratijJA ane mahimA prathama vratanu" uccAraNa, pratikramaNa, stuti, svIkAra, upasaMhAra khIjA vratanuM uccA., prati, stuti, svIkAra, upa0 253 trIjA ,, 254 250 250 251 252 * 25 '' cothA pAMcamA .. chaThThA cha mahAvratAnA aticAra ane rakSaNanI gAthA 258 vrata pAlana mATe 1 thI 10 bhAvAnA tyAga ane svIkAra - 217 manasatya, vacanasatya ane kAyasatyanuM svarUpa 4 du:khazayyA, 4 sukhazayyA ane cha aprazasta bhASAonuM vaNu na 262 saptavidha vibha'gajJAna, 7 avatrA, 9 niyANAM 264 10 upaghAta, 10 asaMvara, 10 sa-kaleza, 10 prakAranuM satya, 10 samAdhisthAnA, 10 dazAo, ane 10 prakAre zramaNdhama mahAtratAnI pratijJA ane stuti 267 270 vratAnA prarUpaka zrI arihaMtanI stuti, namaskAra 201 prabhu mahAvIra devanI stutirUpa madhyama gaLa 272 aMgapraviSTa-aMgabAhya vagere zrutajJAnanI vibhAgavAra stuti, ArAdhanAnI anumedanA ane virAdhanAnI niMdA, prAyazcitta vagere vidha Avazyaka sUtranuM uccAraNa vagere dazavaikAlikAdi 28 ulkAlika AgameAnI stuti 275 uttarAdhyayanAdi 38 kAlika 272 274 278 , "" 280 AcArAkUgAdi khAra aMgAnI stuti Adi zrutanA racayitA gaNadharAdinI stuti-namaskArarUpa .. 23 dw ,, 39 ,, 33 93 "1 33 . 19 ,, ,, wr "3 255 261 22 55 aMtima mAMgaLa ane zrutadevatAnI stuti cAra khAmaNAMsUtra sA rAtrinu kabje 282 282 28 256 prAdeSika kALagrahaNutA vidhi pahelA praharamAM sAdhunI vizrAmaNA ane svAdhyA- yAdi kac 288 sa'thArA perisI bhaNAvavAne vidhi sArvajanika vasatimAM sathArA karavAnI vyavasthA ane vidhi rAtre pAtra ane zepa vastrAdinI rakSAnA upAyA 290 sathArA perisIne mULapA4-a sAthe 291 rAtre laghunIti mATe khahAra nIkaLavAnA vidhi 292 maeNMDI sahavAnA upAyo ane keTalAM vastra rakhAya ? 292 zayanane vidhi, kANe kyAre keTalI nidrA karavI, tathA rAtrIe virenuM ka yaM 294 paDakhuM badalavAnA vidhi, jayA ane maneratha 296 rAtrinA chellA praharanuM karttavya-vairAtrika kALagatuNu, svAdhyAya, gurUnI vizrAmaNA ane prAbhAtika kALa- grahaNAdinuM vidhAna dezadhA ane pavibhAga sAmAcArI 1 ' icchAkAra'nuM svarUpa, utsaga -apavAda ane tenuM viziSTa phaLa 2219 289 290 298 300 30 3 303 2-mithyAkAra sAmAcArI ane tenuM mahattva 3-tathAkAra sAmA. ane temAM utsa-apavAda 4-5 Avasahi-nisIhitu pratyeAjana ane tenI paraspara sApekSatA 6thI ApRcchA, pratipRcchA, chaMdanA ane nima traNA sAmAcArInu svarUpa 308 10 upasampadA sAmAcArImAM AbhAnI vyavasthA308 jJAnaupasampadAne vidhi 305 31ra vyAkhyAna (vAcanA) sAMbhaLavAnA vidhi 314 vAcanAcAya ne ratnAdhiSTha vandana karavuM duSTa nathI 315 darzana ane cAritranI upasampadA tathA prakAza 315 vaiyAvacca mATe AvelA sAdhune rAkhavAmAM viveka 317 tapa mATe AvelA sAdhune rAkhavAmAM viveka dezadhA sAmAcArInA viziSTa lAbhA tathA nityakama rUpa dezadhA sAmAcArI ane pavibhAga sAmAcArI 319 317 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 \ 1ra1 upasthApanA (vaDI dIkSA)ne vidhi 320 kula-gaNu vagerenuM svarUpa 359 vaDI dIkSA mATe yogyatA-ayogyatAnuM varNana 320 brahmacaryanI navavAnuM vistRta varNana upasthApanAnI jaghanyAdi bhUmio (yogyatA) ka22 caraNasittarImAM apunarUktatA ane viveka 363 aprAptabhUmikAe upasthApanA karanAra gurUnA doSe 323 karaNasittarI-cAritrane uttara 70 guNe 364 pitA-putrAdinI upasthApanAmAM viveka ane vidhi 324 pAMca samitionuM svarUpa 365 vyavahAranayathI sAmAyika cAritramAM durAgraha saMbhave 325 anityAdi bAra bhAvanAo samyaphavasAmAyika, zrutasAmAyikAdinA AkarSe 325 AzravabhAvanAmAM bandhano aMtarbhAva 372 upasthApanAmAM prApta-aprAptane AzrIne viveka 326 sAdhunI bAra paDimAonuM varNana 381 pRthvIkAyAdi pAMce sthAvaromAM jIvatvanI siddhi 326 25 paDilehaNuM ane traNa guktio 385 vanaspatimAM rahelo mAnavasvabhAva 329 caraNa-karaNasittarImAM bheda zuM che? 386 vaDI dIkSA pUrve ziSyanI vividha rIte parIkSA karavI 330 karaNasittarInA bhedomAM paraspara viveka 386 mahAvatene uccarAvavAne vidhi 331 mahAvratonA aticAronuM svarUpa 389 digbandhanuM rahasya, 7 mAMDalIno krama ane rahasya 333 rAtribhojananI caturbhagI ane atikramAdi doSo 301 pAMca mahAvratanuM sAmAnya varNana 334 mULa-uttara guNemAM aticArAno viveka 391 pahelA-bIjA mahAvratanuM svarUpa ane mahattva 335 paMcAcAranuM svarUpa 392 satya-asatya bhASA eka citrarUpa che, tenAthI tapAcAranA bAhya-abhyattara prakAro 392 thanA guNadoSa vinanA sAta ane bAvana prakAronuM varNana 394 pavidha aprazasta bhASA ane pIDAkAraka satya- paMcAcAra, temAM tapa ane tenA prakAranuM rahasya 397 vacana paNa asatya che 336 gacchavAsanuM svarUSa, mahatva ane phaLa 401 bhASAnA 4 mULa ane 4ra uttara bhedanuM varNana 338 kevA gacchamAM rahevuM-na rahevuM ucita che ? 401 bhASAnA nizcayathI be ja prakAro che 339 kAraNe kajhinyAye pramAdI gacchamAM paNa rahevAya 402 upayoga vinA satya be lAya to paNa virAdhanA 339 jyAM paraspara guNavRddhi na thAya te chavAsa satyabhASAnA janapadAdi daza prakAranuM varNana 339 zebhA mAtra che 43 asatyanA dhaasatyAdi daza prakAranuM varNana 340 kusaMsI vajana ane saMsargane prabhAva 404 utpanna mizrita' Adi dazavidha mizrabhASA 341 AtmA bhAvuka che tyAM sudhI kusaMsarga vaLyuM che 406 AmaMtraNI" Adi bAra prakAranI vyavahAra bhASA 342 kAraNe kusaMsargamAM rahevA mATe viveka 407 trIju mahAvrata ane svAmiadattAdinuM svarUpa 343 pAsAdinA vinAdimAM utsarga-apavAda 410 evuM mahAvrata, brahmacaryanA 18 bheda ane mahattava 344 pAsatyAdinI sAthe vyavahAra karavAnAM kAraNe 412 pAMcamuM mahAvrata, aparigrahanuM mahatva vagere 347 arthapadanI vyAkhyA ane ciMtanano vidhi 414 mahAvratanI 25 bhAvanAonuM svarUpa ane mahatva 349 karyuM prAyazcitta kyA aticAranI zuddhi karI zake? 415 kSetra, kALa AzrIne avagrahanuM svarUpa tathA prakAro 351 vihAranuM mahatva ane svarUpa brahmacaryanI bhAvanAomAM-nava guptino samanvaya 353 416 kAraNe vihAramAM apavAda mArga 417 25 bhAvanAe ATha pravacana mAtArUpa che 354 vihAra karatAM sAdhuoe kevI rIte cAlavuM ? 419 chaThThA rAtribhajana viramaNa vratanuM svarUpa 355 gItArthano ke tenI nizrAe ja vihAra zAstrokta che 420 caraNa sittarI-cAritranA mULa 70 guNe 355 gItArthanI vyAkhyA ane svarUpa 420 dazavidha zramaNudharma ane 17 prakAre saMyama 356 bahakapokta vihArane vidhi 422 dazavidha vaiyAvacca ane pAMca prakAranA AcAryo 359 | adhurA kape ke kalpa pachI vihAra karavAnAM kAraNe 423 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihAra pUrve kSetra-vasati zodhavA javAne vidhi 423 | karavAmAM kuzaLa hovA joIe 455 kSetravasati zodhake mArgamAM zuM zuM jue ? 424 uttaraguNahIna paNa yogyane AcArya banAvAya 455 kSetranI parIkSAno ane vasatine yAcavAno vidhi 425 cogyanA abhAve paNa agyane pada na apAya 455 vihAra vakhate gurUnuM zayyAtara pratye aucitya 4ra7 agyane pada ApavAthI thatA mRSAvAdAdi de, AgaLa-pAchaLa cAlavAmAM viveka 427 ziSyane hAni ane paramArthathI zAsanano viccheda 456 koI sAdhu pAchaLa rahe tene aMge zuM karavuM? 427 AcAryapada ApavAno vidhi 457 gAma ane vasatimAM praveza karavAne vidhi 428 nutana AcAryane ane nizrAvata sAdhuone sthApanA kulene AhAra levAmAM viveka 429 hitazikSA 450 mahAmunionAM caritra kahevA-sAMbhaLavAM joIe 430 AcAryanA pAMca atizaya ane aSTadhA gaNuMtapAlana mATe AlocanA-prAyazcittanuM vidhAna 431 saMpadanuM svarUpa pAMca nircanthAnuM svarUpa paraspara vinayAdi nahi karavA-karAvavAthI prAyazcitta 463 14 abhyatara parigraha ane nigraMthanI vyAkhyA 431 AcAryuM pratidina yogya ziSyAdine vyAkhyAna pulAka ane bakuzanuM svarUpa tathA uttara bheda 432 karavuM ja joIe kuzIla, nircanya ane snAtakanuM varNana tathA bhede 433 rasAyaNanI jema zA paNa ayogyane ApavAthI vartamAnamAM bakuza-kuzIla cAritra kema? 435 tene hAni thAya che 464 bakuza-kuzIlanI AzAtanAthI thatA doSa 435 yogyane paNa sUtra, artha, ityAdi kramathI bhaNAvavuM 465 daza prAyazcitto ane tenuM kramazaH varNana yukticA bhAva yuktithI ane AjJA grAhyabhAva 436 prAyazcita karavA-na karavAthI thatA guNa-deSa 440 AjJAthI na samajAve te virAdhaka kahyo che 465 upasargonA prakAro, svarUpa ane sahavAnuM vidhAna 441 zAstromAM AjJAcAi ane yuktigAtha ema be 22 parISahenuM svarUpa ane jItavAnuM vidhAna 442 prakAranA bhA hovAnuM kAraNa kayA karmanA udayamAM ane kayA guNathAnakamAM sUtranI anujJA karyA pachI ja gacchanI anujJA parISaha heya karAya - 445 parIkSAnA vijayathI thate AtmopakAra 445 gacchAcArya guNogI joIe, tenAM lakSaNe 467 gacchavAsAdinI saMyama mATe AvazyakatA ane gacchAcAryuM cheda paryanta mRtane jJAtA na hoya tene pAlanathI cAritramAM te lAbha te te AbhAya mATe adhikArI che 468 449 nizcayathI cAritra ane jJAna-darzana bhinna nathI 450 gacchAcArya dravya-bhAva sampatti yukta joIe 468 cAritra vinA mukti thAya, paNa darzana vinA na apavAdapade samucachedaka95thI aprAptane paNa thAya e vacanane paramArtha 451 gacchAcArya pade sthApI zakAya . 468 bhAvathI samyaktvAdi pragaTavAno krama ane temAM sArAdi karanAro gurU daMDa mAre te paNa upakArI, uttarottara karmonI sthitimAM thato ghaTADo 451 che ane sAraNa rahita gurU paga cATe te paNa apakArI che madevAmAtAnI mukti AzcaryarUpa kema? 45ra pravatinI pada mATe sAdhvInI yogyatAnuM varNana 469 AcAryapada Adi padapradAnane vidhi 453 nirguNane pada ApanAra gurU, mahApApI che 470 utsargathI keTalI ummare AcAryapada apAya? 453 mahAnizIthakta gacchAcAryanI yogyatA 471 AcAryapadanI yogyatAnuM varNana 453 gacchAcAryamAM jaghanyapade jarUrI traNe guNe 47ra ayogyane AcAryapada ApavAthI mahA AzAtanA 453 vartamAnamAM hInaguNI paNa AcArya Adi yogya AcAryanA chatrIsa guNo che, tenA samarthanamAM puSkaraNa vagerenAM dRSTAMta 473 AcArya jadhanyathI gItArtha ane sArAdi AcArya aNadhAryo kALa kare te pathaviree 454. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 nutanane AcAryapade sthApavAne vidhi 474 | pravartinI padanI anujJAne vidhi ane kartavya 490 gaNi pada ApavA, mAnya karavAne ke ayogyanuM chellI vaye saMkhanAnuM vidhAna 491 pada chInavI levAne paNa sthavirene adhikAra che 475 saMlekhanAnI vyAkhyA, vidhi ane utkRSTAdi bheda 491 sANAdi na kare te AcAryane moTuM prAyazcitta 477 saMkhanAthI ApaghAta nahi paNa saMyamanI viziSTa ayogyane dIkSA ApanAra gurUne prAyazcitta 478 ArAdhanA thAya che 494 ja agya ziSyane nahi tajanAra AcArya saMgha hiMsA-ahiMsAnuM tAttvika lakSaNa 485 bahAra karavAnuM vidhAna 478 saMlekhanAnA pAMca aticAronuM varNana 496 gacchanI sAraNAdi nahi karavAthI ziSyAdi pApa seve te saghaLAnA pApanuM prAyazcitta gurUne lAge 479 anazananuM svarUpa, vidhAna ane prakAre 496 ayogya gurUnI nizrAmAMthI yogya ziSyane balAtkAre bhaktaparisa nA niyama ane 12 kartA 499 choDAvIne paNa yogya nizrAmAM mUkavAnuM vidhAna 480 niyamaka vinA anazana karanAra virAdhaka che 501 kurane paNa yogya nizrA maLe te vidhithI choDavA 480 gyAnanuM auSadha karAvavAno AcArya ane gaccha valabdhika kevA guNavALe thaI zake ? 482 Adine dharma ane temAM viziSTa viveka 501 gurUAjJAthI zvalabdhika bhinna vicarI zake 482 kAndapa Adi pAMca duSTa bhAvanAo 52 jAta-ajAta, samApta-asamApta kalpanuM svarUpa 483 kAnda Adi bhAvanAmAM paNa cAritra ghaTe che 506 jAta ane samApta5 AbhAvyano adhikArI che 484 akAraNe sAmAcArIne bhaMjaka mithyAtvI che 506 sAvI paNa svalabdhika thaI zake che. bhaktaparijJAanazana karavAne vizeSa vidhi 507 sAdhvIne samAptakA jaghanyathI digaNa joIe 485 Agamokta mahApArikA panikAne vidhi ane upAdhyAyapada Adi zeSa padanI anujJAna vidhi 486 tenuM rahasya 510 . jyAM AcAryAdi pAMca saMyamanA rakSake na hoya te sApekSa yatidharmane upasaMhAra upayahAra 07mAM utsarga mAge rahevuM na kalpe 487 bRhatkalpa sthaviraka5nI sAmAcArInuM 27 pAMca padastha vinAno ga7 apramANu che 487 dvArathI varNana 515 - upAdhyAya, pravartaka, sthavira, ane gaNAvacchedananI - bRhatyakata 19 dvArathI sthavirakalpanuM svarUpa 517 yogyatA tathA pratyekanAM bhinnabhinna kartavyo, 488 yathAlakikalpanuM bRhakakata prakSipta 19 vAcanAcAryanuM varUpa ane teonuM kartavya 489 | hArathI varNana bhAga 2 je, vibhAga 4 the 'nirapekSayatidharmanI gyatA, prakAro ane parihAravizuddhi kalpanA 20 dhAre para7 tenA adhikArI 521 yathAlandikanI vyAkhyA, svarUpa ane vidhi pa29 vipakSadharmane yogya bhAvanA ane aMtima kartavya para2 | chapratibaddha-apratibaddha yathAladikamAM vizeSa nirapekSayitadharmanA svIkAra. pUrve karaNaya pAMca - tathA gaNanAthI tenuM pramANa 531 tulanAe nuM svarUpa - 522 nirapekSayatidharmanuM odhika svarUpa 532 jinakalpane vidhi ane maryAdAnAM 27 dvAra para nirapekSa yutidharmane ane ganthane upasaMhAra 533 jinakapanuM svarUpa ane tenAM 20 dhAre 525 ! graMthakAranI prazasti parihAravi svIkAravAnI vidhi ane prakAre 526 | 514 519 - 534 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharmasaMgraha bhAga bIjAne | gujarAtI bhASAntara cAne 8 - By A 2 8 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pin samarpaNa mAtAnI jema jeee mane vividha hitazikSA ApIne sayamanI ruci pragaTAvI, vividha ciMtA karIne gRhasthAzramanAM baMdhanA teDAvyAM, pitAnI jema pU premathI pAramezvarI pratrajyAnuM pradAna karyuM, AtmAnI puSTine karanArUM jJAna-kriyArUpa pathya bhAjana ApIne mArUM pAlana-poSaNa karyu. ane e rIte jeonA puNya prasAdathI mAlakanI jema huM kaMika bhAMgyuM tUTayu' khelatA thayA, hAlatA cAlatA thaye| ane lakhatA-vAMcatA thayA, te parameApakArI kSamAsAgara pUjya gurUvaryAMnA padmapaMkajamAM praNAma karIne teonA ja upakArarUpa A eka puSpa teozrInA karakamaLamAM arpaNa karatAM Aje Anadane anubhava karUM chuM.... Wan E E Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / oM namaH zrImahAvIrasvAmine tAyine paramAtmane / namaH sugRhiitnaamdheypuujypaadaacaaryshriivijysiddhi-megh-mnohrmrigurubhyH| pU. mahApAdhyAya zrImAnavijayajagaNivarakRta pATIkA saha zrIdharmasaMgrahane savistara gujarAtanuvAda bhAga bIje vibhAga 3 - sApekSa yatidharma. bhASAntarakAranuM maMgalAcaraNa " nattvA zrIpArzvazaGkhazaM, dhyAtvA guruM guNAkaraM / stutvA pravacanaM janaM, smRtvA ca zrutadevatAm // 1 // dharmasaMgrahagranthokta-yatidharmo'tha lezataH / vAbhAvavadhakhuddhi, nomanuvAdyate rA" guman | artha-zrIzaMkhezvara pArzvanAthane namaskAra karIne, guNonI khANa samA zrIgurU mahArAjanuM dhyAna dharIne, zrI nAgamanI stuti karIne, tathA zrI zrutadevatAnuM smaraNa karIne, mArA AtmAne baMdha karavAnA uddezathI, zrI dharma saMgraha nAmanA granthamAM kahelA gRhastha dharma pachInA yatidharmane gujarAtI bhASAmAM lezamAtra lakhuM chuM. pahelA bhAgamAM-pUrvAddhamAM sAmAnya ane vizeSa ema be prakAre gRhastha dharmanuM varNadvai karyuM, have yati (sAdhu) dharmanuM varNana karavAne avasara prApta thaye, tethI mULa granthakAra pote yatidharma gRhasthanA vizeSa dharmanA phaLarUpa che ema kahevA dvArA yatidharmanI stuti kare che. mUlam " enaM dharma ca nikhilaM, pAlayan bhAvazuddhitaH / ___ yogyaH syAdyatidharmasya, mocanAt pApakarmaNaH // "71 // ' mUlAtha-A (pUrve pahelA bhAgamAM kahelA) samasta gRhastha dharmane bhAvazuddhithI pAlana AtmA (tenAM) pApakarmo khapI javAthI yatidharmane egya bane che. TIkAno bhAvArtha-A (pUrve kahelA) samasta eTale samyakatvathI AraMbhIne yathAvata zrAvakanI agIyAra paDimAo paryantanA gRhasthanA vizeSa dharmanuM pAlana karate AtmA yatidharma mATe egya bane che. dharmanuM pAlana te abhavyanI jema dravyathI paNa thaI zake, kintu tethI te AtmA sAdhudharma mATe egya banatuM nathI tethI jaNAve che ke "bhAva zuddhithI arthAt dharmamAM AvaraNabhUta (cAritra mohanIyAdi karmone kSayopazama thavAthI pragaTelo je Atma pariNAma rU5 bhAva, tenI vizuddhi eTale prakarSarUpa nirmaLatA, tenA dvArA e gRhastha dharmanuM 1-mULane kamAMka pahelAM bhAganA kamAMka 70 pachI cAlu che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s dha. saM bhA0 2 vi0 3-gA0 72 thI 77 pAlana karanArA AtmA (lAyaka) ane che ema samajavuM. te kevo (lAyaka) ane te kahe che ke yatidharma mATe lAyaka ane che, ahIM 'yati' eTale ceAgya AtmA, jeNe ceAgya gurUnI pAse zAstrokta vidhi pramANe dIkSA lIdhI hoya vigere jevu' svarUpa kahevAze tenA ' dharma ' eTale mULa ane uttaraguNurUpa AcArA, tene mATe cAgya bane che. arthAt tene svIkAra ane pAlana karavAmAM samartha thAya che. zAthI evA cAgya ane che ? cAritramAM vinna karanAra karmanI prakRtirUpa cAritra mAhanIya karmathI mukta thavAthI, arthAt ' kSAyeApazamika ' vigere AtmAnA (vizuddha) pariNAma dvArA te karmInI udita avasthA TaLI javAthI--udaya nahi rahevAthI te cAgya mane che. AthI ja kalyANunuM dAna karanArI ane aziva (viThTho) ne khapAvanArI dIkSAnI ceAgyatA AvA AtmAmAM ghaTe che. A vAta pU. zrIharibhadrasUrijIe dheADazakamAM nIce mujaba kahI che-- 'zreyodAnAdaziva-kSapaNAcca satAM mateha dIkSeti / sAjJAnino niyogA- yathoditasyaiva sAdhvIti // " poDa 012 - gA02 // 66 bhAvA--kalyANanuM (TvI' eTale) dAna karavAthI ane azivanA ('kSA' eTale) kSaya karavAthI, ema e kAraNathI jainazAsanamAM satpurUSo tene dIkSA' kahe che, te dIkSA yathokta (SoDazakamAM kahelA traNa guNavALA) jJAnImAM ja niyeAjana karavAthI (ApavAthI) zreSTha bane che. e jJAnIpaNuM-1-gurUcaraNanI sevAmAM rakta, ra-dRDha samyag darzanavALA, ane 3-zrAvakanA samagra AcArAnA paripAlanathI pragaTelA saveganA pariNAmavALA AtmAomAM (temanAM te te kAryAthI) pragaTa ja che--siddha ja che. 571aaaa have granthakAra e yatidharmanI ceAgyatA mATe keTalAka jarUrI guNAnuM svarUpa nAmapUrvaka te te guNIdvArA cha zleAkeAthI jaNAve che ke mUk " brAyavesamutpanna,1 yuddhagatiSThAnvita: 2 / kSILAyADagumamAM, "tata viSNuddhI:' rA 'tuoma mAnuSaM nama, nimitte maLasya ca / saqkSmavanA duHrava--deto viSayAstathA / / 7 / / saMyoge viprayogazca maraNaM ca pratikSaNam / dAruNazca vipAko'sya, sarvaceSTA nivartanAt ' // 74 // iti vijJAtasaMsAra - nairguNyaH svata eva hi / tadviraktastata 'eva, tathA mandakaSAyabhAkU // 75 // alpahAsyAdivikRtiH, 'kRtajJo vinayAnvitaH " 1 sammetathya tRSAdrInA--madroddI``mundrA,mRt gAThyA zrAddhaH 14 sthirazca 15 samupasaMpanna zveti'" sadguNaH / bhavedyogyaH pravrajyAyA, bhavya sattvotra zAsane // 77 // SaDUbhiH kulakam // 1 16 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA lenAranI ceAgyatA] mUlA--1-je A dezamAM janmelA hoya, ravizuddha jAti-kulavALA hoya, 3-azubha karmAM jenAM ghaNAM kSINa thaelAM hoya ane 4-tethI jenI buddhi nirmaLa hoya, vaLI pa-manuSyapaNuM ati durlabha che, janma maraNanuM nimitta che, saMpattie caMcaLa che, viSayeA bhayaMkara che, saMyAgAnA viyAga avazya che, pratisamaya AyuSya ghaTavArUpa maraNu cAlu che ane aMtima maraNa vakhate sa ceSTAo aTakI javAthI tene vipAka ati dArUNa hoya che" e pramANe svayameva jeNe saMsAranI asAratA jANI (samajI) lIdhI hAya, tethI ja, 6-je saMsArathI virAgI thayA hoya, ane 7-kaSAya jenA mada paDelA hoya, 8-hAsya vagere vikArA jenA alpamAtra hoya, 9-kRtana hoya, 10-vinIta hoya, 11-rAjA-maMtrI vagerene je mAnya hoya, 12-adrohI hoya, 13-suMdara zarIravALA hoya, 14-zraddhALu hoya, 15-sthiratA guNavALA hoya ane 16-je samarpaNa bhAvathI svayaM dIkSA levA AvelA hoya, evA sadguNI bhavyAtmA A jaina zAsanamAM dIkSA mATe cAgya che. TIkAnA bhAvAtha----chacha mI gAthAmAM kahelA ' vRtti ' zabdathI A guNe| jenAmAM che tevA sadguNI bhavyAtmA pratrajyA mATe eTale pApAthI mukta thaI prakarSatayA zuddha cAritranA AgAmAM gati karavA mATe ceAgya-lAyaka ane che, e pramANe vAkyane sabaMdha joDavA. A dIkSA dravyathI (dravyadIkSA) tA caraka vigere anyamata vALAone paNa hoya che, tethI ahIM jaNAvavAmAM AvyuM che ke ' A zAsanamAM arthAt jaina zAsanamAM uparyukta guNavALA dIkSA mATe lAyaka che. kAraNa ke '; nAmAca ubhe, esA dantrammi caragamAINaM / mAveLa niLamayaMmi 3, gAmacitro / / / / '' paMcavartuLA 3 artha--A dIkSA nAma--sthApanA dravya ane bhAva, ema cAra prakAre kahI che. temAM dravyadIkSA caraka--parivrAjaka-maudha-bhautika vigeremAM hoya che ane bhAvathI te zrIjinazAsanamAM hoya che. A bhAvadIkSA te AraMbha ane parigrahanA tyAga samajave. te guNeA paikI dIkSA cAgya AtmA 1--A dezamAM janmelA joie, ahIM Aya dezA eTale tIrthaMkara, cakravartI, vAsudeva, vigere uttama purUSonI janmabhUmivALA deze, te magadhadeza vigere saMkhyAthI sADA pacIsa deze| pravacana sArAddhAramAM A pramANe jaNAvyA che " rAzida mAda caMpA, nA tadde tAmaNitti vA ya / kaMcaNapuraM kaliMgA, vArANasI ceva kAsI a // 1 // sAkea kosalA gayapuraM ca kuru soria kusattA ya / kaMpillaM paMcAlA, ahichattA jaMgalA ceva // 2 // bArAvaI suraTThA, mihila videhA ya vaccha kosaMbI / naMdipuraM saMDillA, bhaddilapurameva malayA ya // 3 // vairADa vaccha varaNA, acchA taha mattiAvaha dasaNNA / sottiavaI a cedI, vIabhayaM siMdhu sovirA // 4 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = [10 saM0 bhA2 vi0 3-gA0 hara thI 77 mahurA ya sUraseNo, pAvA bhaGgI a mAsapuri vttttaa| sAvatthI a kuNAlA, koDIvarisaM ca lADA ya // 5 // seaMbiyA ya nagarI, keaiaddhaM ca Aria bhnni| etthuppatti jiNANaM, cakkINaM rAmakaNhANaM // 6 // " dvAra 275 // artha-1-rAjagRhanagara-magadhadeza, ra-caMpAnagarI-aMgadeza-3-tAmalimInagarI-vaMgadeza, 4-kaMcanapuranagara-kaliMgadeza, pa-vANArasInagara-kAzIdeza, 6-sAketapura-kezaladeza, 7-gajapura nagara-kurUdeza, 8-saurikapura-kuzArtadeza, 9-kAzlilyapura-paMcAladeza, 10-ahicchatrAnagarIjaMgaladeza, 11-dvArikA nagarI-saurASTra deza, 12-mithilA nagarI-videhadeza, 13-kauzAmbI nagarI vatsadeza, 14-nandIpura nagara-sADilya deza, 15-bhadilapura nagara-malayadeza, 16-vacchArAjadhAnIvairATadeza, anya AcAryo vairATanagara-vacchedeza ema kahe che, 17-varUNApurI--adeza, ahIM paNa anya AcAryo acchApurI-varUNa deza kahe che, 18-RttikAvatInagarI-dazArNadeza, 19-zutimatInagarI-ceTIdeza, 20-vItabhayanagara-sidhusauvIradeza, 21-mathurA nagarI - saurasena deza, 22-pApApurI-bhaMgIdeza, 23-mAsapuranagara-vartadeza, anya AcAryonA mate cedI dezamAM sautikAvatI, silvadezamAM vItabhaya nagara, sauvIra dezamAM mathurA, saurasena dezamAM pApA nagarI, ane bhaMgI dezamAM mAsapurIvaThThI nagarI kahelI che, te rUDha vyavahAra samajavo paraMtu bahuzruta paraMparA pramANurUpa samajavI. 24-zrAvastI nagarI-kuNAladeza, 25-kaDI varSa nagara lATadeza, ane 26-vetAmbikA nagarI-kekayadeza aDadhe. ema sADA pacIsa dezarUpa AryakSetra kahyuM che ke jyAM zrItIrthakare, cakavartIe, baladevo ane vAsudevonA janma thAya che. Avazyaka cUrNamAM te Arya-anArya dezanI vyavasthA jaNAvI che ke je kaI dezamAM hakArAdi nItio cAlu -rUDha hoya te deze Arya ane bAkInA anArya samajavA. uparyukta AryadezamAM jene janma thayo hoya te dIkSA mATe gra gaNAya, kAraNa ke marUdezamAM kalpavRkSanI prAptinI jema anArya dezamAM dharmanI prApti ati durlabha kahI che. 2-zudajAti ane kuLavALe eTale (dharmasaMgraha bhASAbhA. 1-pR13mAM jaNAvelA) dhamyavivAhavALA cAra varSa pachI kaI paNa varNamAM mAtRpakSa (sALa) hoya te jAti ane pitRpakSa (janma) hoya te skULaema zuddha jAti ane zuddha kuLathI yukta hoya, [upAkAraNa ke-jAti ane kuLathI je AtmA vizuddha hoya tene kadAcida duSkarmanA udayathI cAritra pratye - 2-AryadezanA (Arya) AcAro paraMparAe jIvane jaDanI parAdhInatAmAMthI mukta karavA mATe zikSaNa rUpa che, e AcArane samajIne pALavAthI uttarottara jIva viSaya kaSAyone vijetA bane che. enuM vizeSa svarUpa pahelA bhAgamAM jaNAvelA mArganusAritAnA pAMtrIsa guNe vicAratAM samajAya tema che. tIrthakara vigere viziSTa purUnA janmathI ane jIvanathI tyAMnuM vAtAvaraNa paNa AtmAne sanmArga preraka hoya che, tyAMnI bhUminA paramANuo paNa jIvane jIvanuM zuddhi mATe anukULa hoya che, ItyAdi jIvana zuddhi mATe AdezamAM janmanI parama AvazyakatA che, e hakikata jIva pratye jaDanuM kevuM AkramaNa cAlu che ane temAMthI bacavA mATe AryadezanA AcAra vigere kevA sahAyaka che e sUkSmabuddhithI vicAratAM sahaja samajAya tevuM che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA lenAranI yogyatA] viparIta pariNAma thAya to paNa rathanemine jema rAjImatIe kuLanA gauravathI bacAvI lIdhA hatA tema tenAM jAti-kuLanI mahattA samajAvIne punaH cAritramAM sthira karI zakAya. 3-prAya: azubha karmo kSINa thayAM heya-prAyaH eTale moTA bhAganAM (ghaNAM) cAritramAM vinna karanArAM (cAritra mehanIyarU5) kliSTa karmo jenAM kSaya thayAM hoya tevo. A ( 3-jAtithI mAtA ane kuLathI pitA jenA uttama sadAcArI (saMyamI) hoya tene ejAhAra (zarIranA mULa AdhAra rUpa mAtA pitAnAM rUdhirU ane vIrya) rU5 bIja suMdara (nirvikArI) maLavAthI tenuM zarIra nirvikArI banI zake che, enA pariNAme IndriyonA viSayanI parAdhInatA ane kaSAyonuM jera tene ochuM karavAmAM sahAya maLe che, ema zuddha jAhAra paNa viSaya kaSAyone jItavAnuM kAraNa banI zake che. dIkSAnuM pAlana viSaya kakSAnI parAdhInatAmAMthI chUTavA mATenA abhyAsarUpa che, tethI je zarIra, Indriya mana vigere kabaje karI zakAya tevAM a95 vikArI hoya che temAM saphaLatA maLe che. e uparAMta mAtA pitAnA uttama guNene vArasa paNa maLe che, ethI dAkSiNyatA, lajajA vigere guNe tenAmAM sAhajika-akRtrima pragaTa thaI zake che, ethI paNa te jIvanane urdhvagAmI banAvI zake che, durAcArathI bacAvI zake che. hA, uttama mAtA pitAthI janmele paNa koI tIvra azubha karmonA udaye adhama jIvana vALo hoya te tene ejA hAra uttama chatAM azubha karmonI tIvratA tene parAbhava kare che. ahIM jAtikuLanI uttamatAmAM dhamyavivAhane hetu kahyo che te vicAratAM samajAze ke Aryadezara lagna vyavasthA mATe jJAti ane gALa vigerenAM baMdhAraNe manuSyanA adhyAtmanAM keTakeTalAM rakSaka ane piSaka che. AkhA zarIramAM phelAeluM jhera jema mansanA baLe DaMkhamAM lAvI dUra karI zakAya che tema e baMdhAraNanA baLe jIva vizALa-vyApaka anAdi viSaya vAsanAne potAnI jJAti ane gALa jeTalI maryAdita banAvI mAtA pitAdi gurUjanane samarpita thaI teo jenI sAthe vivAha kare te vyaktimAM ja saMteSI rahI zake che, pariNAme saMtoSI daMpatI ziyaLanA baLe saMpUrNa brahmacarya pALavA paNuM samartha thaI zake che, A brahmacarya cAritranuM mULa che, enA abhAve sarva virati jevo mahAna guNa zuM ? sAmAnya mAnavatA paNa pragaTI zakatI nathI. lagna ane lagna mATe ucca kulanI sAmAjika maryAdA (nIti) e be bhAve bhinna che, ethI lagna karavuM paDe to paNa e maryAdAnuM pAlana karavAthI AtmA patanathI bacI jAya che, mATe mArganusArIpaNAnA trIjA guNa tarIke zAstrakAroe e maryAdAnuM nirUpaNa kareluM che. enuM pAlana nahi karanArA varNAntara lagnathI varNasaMkara prajA pAke che ane evI prajAmAMthI halakA varNonI utpatti thAya che, vigere zrI AcArArga sUtramAM jaNAveluM che te AtmAthI e khAsa samajavAnI jarUra che. 4-pAMca kAraNe pikI karma paNa eka kAraNa che, tenI anukULatA pratikULatA upara paNa kAryanI siddhiasiddhi avalaMbe che. karmanuM ghAtI-aghAtIpaNuM ane zubhAzubhapaNuM vicAratAM zubha-azubha ubhaya prakAranAM aghAtI karmo sadA jJAnI AtmAnA hitamAM vate che, ema jJAnathI samajAya che kAraNa ke-zubhakarmo tene te te kALe pragaTelI yogyatAnusAra jIvana sAmagrI Ape che ane jIva jayAre mahAdi ghAtI karmone vaza banI e sAmagrIne dUrUpayoga kare che tyAre tyAre azubha aghAtI tene vadhAre patanathI bacAvavAnuM kArya kare che. ema aghAtI zubhAzubha karmonI sahAyathI jJAnI-gya jIva ghAtI karmone ghAta karI zake che ane sarvathA mukti paNa meLave che. ajJAnI zubha ke azubha aghAtI karmo bhagavatAM na AvaDavAthI rAga-dveSa karI ahita kare che. aghAtIne sabhAthabha baMdha mehanIyAdi ghAtI karmonI tIvratA maMdatAne anusare che, ethI je mehanIyAdi ghAtI karmo maMda paDyAM hoya te aghAtI zubhane sAtha maLatAM tenA udaye maLelI sAmagrIne upayoga jIva ghAtInA ghAta mATe karI zake che, dIkSAnI saphaLatA ghAtI karmonI uttarottara madatAmAM che, ethI ahIM jaNAvelo guNa ghAtI karmonA ghAtanI sAmagrI meLavavAmAM ane tene sadupa ga karavAmAM sahAyaka tarIke Avazyaka che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 hara thI 77 guNa e kAraNe jarUrI che ke--AvAM kliSTa karmo kSINu na thayAM hoya te AtmAne koI kAraNe te dIkSA grahaNa kare te paNa 'sahasramalla' vigerenI jema ulaTA anatha thavAnA paNa sabhava rahe. 4-nima La buddhivALA-upara kahyuM tema prAyaH dhaNAM azubha karmo kSINa thaelAM hovAthI buddhi vizuddha (nirmULa) thaI hoya tevo. * buddhi karmAnusAriNI ema kaheluM hovAthI jenAM azubha karmo kSINu prAyaH hoya tenI buddhi paNa nirmaLa hoya. vaLI-- pa-saMsAranI asAratA jene samajANI hoya temAM maraNanuM nimitta janma che, kAraNa ke janme tenuM maraNa avazya tathA zabda-rUpa-rasa-gaMdha-sparzarUpa viSaye duHkhanAM kAraNeA che, nArA che, saMcAganA vicAga niyamA thatA hovAthI sasaMcAganI pAchaLa viyeAga rahelA ja che, zAstramAM kahelA AvIci maraNanI apekSAe prati samaye mRtyu cAlu che, kahyuM che ke " yAmeva rAtri prathamAmuIti, meM vasatye naravIra ! hoda: / Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA lenAranI gyatA] 7apakaSAyI-alpaSkaSAyavALo, a5kaSAyI ni pitAnA ane bIjAnA krodhanA anubaMdhane paraMparAne aTakAvIne gyatA prApta karI zake che. 8-alapahAyAdi vikAravA--alpa eTale pAtaLo thaI gayo che hAsyarati-arati bhaya-zeka-durgachA tathA vedano vikAra jene evo. kAraNa ke-evuM bahu hAsya vigere anarthadaMDa rUpa che, ane gRhasthane paNa tene niSedha che. tathA -kRtajJa -bIjAnA karelA upakArane jANe-samaje tevo [upara kAraNa ke je upakArInA upakArane samajAtuM nathI, te sAmAnya lokomAM paNa ati adhama gaNAya che. tathA 10-vinayavAn--vinIta,deg dharmanuM mULa vinaya hovAthI dIkSAthI vinIta hovo joIe. 11-rAjAdine saMmata-rAjA-maMtrI vigerene je saMmata hoya, arthAt jenI dIkSAmAM anAdara pragaTa jarUrI che. A anAdara padArthanI asAratA-duSTatA samajAyA vinA zakya nathI ane anAdara vinA dIkSAnA Adara ke tenA pAlanamAM prIti pragaTatI nathI. karmonI maMdatA ane buddhinI nirmaLatAnuM sAcuM phaLa saMsAranI asAratAnuM jJAna thavuM te che, mATe dIkSAthImAM te guNa jarUrI che -kaSAyo kamabandhamAM mukhya bhAga bhajave che, dIrghakALa paryanta cAritranAM kaSTo veThIne karelI karmanirjarAne kaSAyanI vivazatA kSaNamAM nAza kare che. cAritrane prANabhUta samatA che ane te kaSAyane udaya maMda paDyA vinA pragaTa thatI nathI, mATe ja cAritravaM tane vAraMvAra kSamApanA karavAnuM kaheluM che, ubhaya TaMka pratikramaNa kaSAyonA tyAga mATe che ema pratyeka anuSThAnamAM prANabhUta evo kSamAdidharma kaSAyanI maMdatA vinA pragaTI zakatuM ja nathI : 8-vastutaH hAsyAdi kaSAyo saMsAranI sAcI oLakhanA abhAve ja jIve che. sabhya jJAnathI, jotAM A jagatamAM hasavA-2DavA jevuM koI kAraNuM dekhAtuM nathI, je kaMI hAryAdina nimitto che te bhUtakAlIna svajIvanapratibiMbe (pratIko) che, je kaMI che. hatuM, ke thaze te vyavahAra nayathI pratyeka jIvanA jIvananA paryAyAnA pratyakSa citro che. arthAta dareka bhAgane sparzanAre jIva je jue che te pitAnuM ja pUrvakRta- aitihya che, pachI hAsya-zeka vigere konA nimitte ? ema saMsAranA pratyeka banAnA saMbaMdhenuM jJAna thayA pachI hAsyAdi dUSaNe naSTaprAyaH thaI jAya che. ATaluM gAMbhIrya na heyu te hAsyAdine vaza banela dIkSita paNa kaSAyone piSaka banI javA saMbhava che. 9-kRtajJatA vinA deva-gurnAdi pUjya varga pratye sanmAna pragaTatuM nathI ane sanmAna pragaTyA. vinA enI AjJAnuM pAlana karavAnuM vIrya paNa pragaTatuM nathI. "bApa dhaarthAt dharma AjJAna pAlanamAM che' e satyane saphaLa banAvavA mATe AjJApAlananuM baLa keLavavuM joIe, e mATe "kRtajJatA guNa ananya upAya che. 10-"jJAnayAkhyAM mosaH' arthAt mokSa mATe jJAna ane kriyA bane paraspara sApekSa che, jJAna vinAnI kriyA mokSa karI zakatI nathI ane jJAna vinaya vinA pragaTa thatuM nathI, ema dharmanuM mULa vinaya che ane saMyamane zaNagAra paNa te ja che. ugra tapazcaryAdi guNavALA paNa avinIta zAsananI apabhrAjanA kare che ane aSTapravacana mAtAnuM mAtra gAna dharAvanAra vinIta zAsananI prabhAvanA karI zake che. 11-rAjavirodhI dharmanAM ane saMghanAM kAryo sAdhI zakatA nathI, kAraNa ke dharma sAmagrInI vyavasthA ane rakSA vigere mATe rAjyanI sahAyanI jarUra rahe che. paradazanInA AkramaNathI jaina zAsananuM rakSaNa karavA mATe paNa rAjyabaLanI jarUra paDe che.. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhi saM. bhA. 2 vi. 3-gAya 72 thI 77 rAjAdine virodha na hoya. kAraNa ke-rAjA vigereno je virodhI hoya tene dIkSA ApavAthI ulaTa anartha thavAne saMbhava che, tathA- 12-adrohI-keIne paNa ThaganAre na hoya. vaLI- 13-suMdara zarIravALo-suMdaraka eTale keI avayava-Indriye vigerenI khoTa na hoya tevA avyaMga-pAMce IndrithI pUrNa zarIravALo. kAraNa ke vinaSTa avayavavALo dIkSA mATe ayogya che. kahyuM che ke "the ne, nAla de vivALA vA. vAmaNagavaDabhakhujjA, paGgula DhuMTA ya kANA ya // 1 // " pra0sAro0 795 // artha--jeo hAtha-paga-kAna-nAka-athavA hoTha vinAnA hoya, eTale ke jene te kapAyelAM ke bIjI rIte nAza pAmyAM hoya, tathA TuMkA ke mApa vinAnA hAtha-paga vigere avayavovALo je vAmaNe hoya, AgaLa ke pAchaLa chAtI ke pITha nIkaLavAthI je vaDabha (muM) hoya, eka paDakhe hIna-kubaDe hoya, page cAlavAnI zakti vagarane pAMgaLa hoya, hAthathI kAma na karI zake tevo-TuTe hoya, ke eka AMkhavALa-kANe hoya. (te dareka dIkSA mATe ayogya jANavA) vaLI- 14-zraddhALu-zraddhAvALe, kAraNa ke-zraddhA vagaranA AtmAe dIkSA lIdhI hoya te paNa aMgAramaEkAcAryanI jema tene tajI de joIe--tathA- 15-sthira-zairya guNavALe," arthAt svIkArelA kAryane vacce adhurUM nahi choDanAre. [upA. kAraNa ke-asthira cittavALo pote svIkArelA paNa tapa-abhigraha vigere kAryone pUrNa karI zakato nathI.] tathA-- 12-drohI avizvAsya bane che ane malina pariNAmane kAraNe ArAdhanA karavAne badale virAdhaka bhAvane poSe che, zAsanane apabhrAjaka bane che. 13-"zarIramAM hindu dharmasAdhanam" arthAt dharmanI sAdhanAmAM zarIrane naMbara pahelo che. parISaha upasargAdi sahana karavAmAM ke vinaya, viyAvacca, vihArAdi kaSTa uThAvavAmAM nirbaLa zarIra bAdhaka bane che. dharma mATe paNa zarIra svAsthaya apekSita che. mATe ahIM rUpathI suMdara nahi paNa Aregya ane svAzca vALuM pAMce ya nirvikArI indriyathI paripUrNa zarIra dIkSA pAlanamAM Avazyaka che. AkRti paNa prabhAvaka hoya te bIjA prabhAvathI prabhAvita thaI AjJA ulaMghI na zake. mATe te paNa suMdara hevI jarUrI che. 14-jinavacana pratye zraddhA na hoya tene guNa-depAne ke lAbha-hAnine viveka tAtvikarUpamAM thatA nathI, ulaTuM jinAjJAmAM zaMkA kuzaMkAo ke kutarka-vitarko karI karmathI haLave thavAne badale bhAre thAya che. ekaDA vinAnA mIMDAnI jema zraddhA vinAnAM jJAna-kriyA niphaLa che. 15-caMcaLa cittane pariNAme ArAdhanA mATe karAtI ke karAelI pravRtti pratye sanmAnane badale asanmAna thaI jatAM te te pravRttinA phaLane anubaMdha thatuM nathI. arthAt te te pravRttinA phaLa rUpe punaH tevI pravRti vadhatI nathI. ulaTuM anAdara thavAthI viparIta baMdha thatAM satyapravRti pratye asaddabhAva janme che ane paraMparAe AtmA satyane dveSI paNa bane che. mATe cittanI sthiratA Avazyaka che, enA baLe uttarottara anubaMdhathI ArAdhana vadhe che. A Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIkSA lenAranI agyatA] 16-samapita bhAvathI Avelo-sArI rIte arthAt sarva rIte AtmasamarpaNa bhAvathI "upasaMpanna--dIkSA levA Avela. A guNanI AvazyakatA e che ke upara kahelA saghaLA guNavALo hovA chatAM gurUne je samarpita na hoya tene dIkSA siddha-saphaLa thatI nathI. - e pramANe ahIM dIkSAnI yogyatArUpa guNe kahyA. te dvArA paramArthathI tenA pratipakSI dIkSAnI ayogyatArUpa de paNa kahyA, ema samajavuM. te saMkhyAthI aDatAlIsa che. kahyuM che ke - bAle vuDDhe napuMse a, kIbe jaDDe a vaahie| teNe rAyAvagArI a, ummatte a asaNe pra0 sAro0 790 // dAse duDhe a mUDhe a, RNatte juMgie ia / obaddhae a bhayae, sehanipheDiA ia ||pr0 sAro0 791 // ia aTThArasa bheA, purisassa tahitthiAe te ceva / gumviNI sabAlavacchA, dunni ime huMti anne vi // 792 // " prava0 saaro0|| vyAkhyA-1-bAla-ahIM (dIkSA viSayamAM) janmathI ATha varSanI ummara-thAya tyAM sudhI. bAla kahevAya che, te dIkSA aMgIkAra karI zakato nathI. kAraNa ke-ATha varSathI ochI ummaramAM saghaLA ya jIne tathAvidha jIvasvabhAve ja dezaviratinI ke sarvaviratinI prApti tenA (pariNAmano) abhAva hoya che. kahyuM che ke - " eesi vayapamANaM, aTThasamAutti vIarAgehiM / bhaNiyaM jahannayaM khalu, ukkosaM aNavagallo tti // " paMcavastu0 gA0 50 // artha-zrIjinezvaree dIkSAne yogya draliMga (sAdhuveza) dhAraNa karavA mATe ochAmAM ochuM manuSyanI vayanuM pramANa ATha varSanuM ane utkRSTathI ativRddha na thAya tyAM sudhInuM kahyuM che. anya AcAryo te garbhathI AThamA varSavALAne paNa dIkSA mAnya kare che. kAraNa zrInizItha cUrNimAM kahyuM che ke "gaLa jA janmamarU iitta" arthAt "vikalpa garbhathI AThamA varSavALAne paNa dIkSA hoya che" ahIM prazna thAya ke bhagavAna zrIvAsvAminI dIkSA sAthe te A vAta ghaTatI nathI ? kAraNa ke "mati che; caM, majhaNa samannizaM ve" arthAt "cha mahinAnI ummare cha kAyanI jayaNAmAM yatanAvALA evA zrIvAsvAmine tathA tenI mAtAne paNa huM vandana karuM chuM" ema kaheluM che tethI teo cha mahinAnI ummaramAM dIkSita thayA hatA evuM sUtranuM pramANa che, tenuM 16-je pitAnA jIvananI ke ArAdhanAnI saghaLI javAbadArI gurnAdikane sepe nahi te gurU AjJAnuM pAlana karI zake nahi, kintu potAnI buddhimAM jeTaluM grAhya lAge teTaluM svIkArI bIjuM pheMkI de. vAta ema paNa che ke je soMpAya nahi tene svIkAra paNa gurU zI rIte karI zake ? koI paNa kAryamAM be virUddha vicAradhArAothI athaDAmaNa thAya, ethI ziSya samarpita na hoya to gurUnI ane ziSyanI vacce paraspara athaDAmaNa ubhI thavA saMbhava rahe ke ayogya samajI ziSyanI upekSA karavAne prasaMga Ave. sarva nhAnA meTA kAryomAM gurUnI buddhine AgaLa rAkhIne ene AdhIna va, dere tema herAya, te dIkSAnuM pAlana karI zake, mATe dIkSite sarva viSayamAM gurUne samarpita rahevuM joIe, Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUdha saM0 bhA. 2 vi. 3-gA0 7ra thI 77 zuM? tenuM samAdhAna e che ke tevo prasaMga keIka vAra ja banatuM hovAthI upara jaNAvelI ummaramAM kaMI deSa nathI. pU. zrIharibhadrasUrijIe kahyuM che ke - to parimavaviraM, mAvo vi vAyauff AhaccabhAvakahagaM, suttaM puNa hoi NAyavyaM ||"pNcvstu0 gA0 51 // artha-ATha varSathI nIcene dIkSA lenAra parAbhavanuM bhAjana bane, bAlaka hovAthI jenA tenAthI parAbhava pAme, vaLI ethI nyUna ummaravALA bALakane prAyaH cAritranA pariNAma paNa na thAya. ahIM ziSya prazna kare che ke "ema kahevAthI te sUtra sAthe virodha Ave che, kAraNa ke-cha mahinAnI ummaravALA zrIvAsvAmI chakAyamAM yatanAvALA hatA ema sUtramAM saMbhaLAya che, te cAritranA pariNAma vinA teo bhAvathI chakAyamAM yatanAvALA kema thaI zake ? tene uttara Ape che ke-zrIvajIsvAmine aMgenuM sUtravacana kadAcika bhAvanuM sUcaka che ema samajavuM. ahIM ame paNa prAyaH "zabdathI te vireAdha TALe che, tethI virodha rahetuM nathI.' ema eka te ATha varSathI nIce parAbhava thavAne saMbhava hovAthI ane bIjuM tene cAritranA pariNAmane (prAya) abhAva hovAthI tevAne dIkSA ApavI nahi, - bIjI vAta A paNa che ke-ethI nhAnAne dIkSA ApavAmAM tenAthI saMyamanI virAdhanA vigere de thAya. jema ke--ajJAnathI te jyAM jyAM phare tyAM tyAM tapAvelA lonanA goLAnI jema chakAya jIvone vadha karanAra thAya, vaLI "sAdhuomAM te dayA paNa nathI ke jeo AvAM nhAnAM bALakane paNa balAtkAre dIkSArUpI jelamAM purIne teonI svatannatAne luMTI le che." ema lokanindA paNa thAya ane mAtAne karavA yogya evI tenI saMbhALa levuM-jovuM, vigere) sAdhune karavI paDe, te karavAthI sAdhune svAdhyAyamAM paNa vidana thAya, ItyAdi kAraNathI ethI ochI ummaravALo dIkSA mATe ayogya samajavo. 2-vRddha-sIttera varSathI vadhu ummaravALe dIkSA mATe vRddha kahevAya. bIjAo te kahe che ke sIttera varSathI pahelAM paNa IndriyonI hAni (nabaLAI) thavAthI sATha varSanI uparane paNa vRddha kahevAya. (bALakanI jema) tevA vRddhane paNa vinaya zIkhavADe--samajAvavo vigere duHzakya che, kAraNa kahyuM che ke " uccAsaNaM samIhai, viNayaM Na karei gavvamuvvahai / ___ vuDDho na dikkhiavvo, jai jAo vAsudeveNaM // 1 // " dharmabinduvRtti // artha-vRddha sAdhu uMcA AsananI IcchA kare, vinaya kare nahi, garva kare, mATe vAsudevane putra hoya te paNa vRddhane dIkSA na ApavI. vRddhanuM uparyukta vayanuM pramANa se varSanA AyuSyanI apekSAe samajavuM. vastutaH te je kALe utkRSTa AyuSya jeTaluM hoya tenA daza bhAga karavA, temAM je AThamA-navamA-dazamA dazAMzamAM pahoMcyuM hoya tenuM vRddhapaNuM samajavuM. tathA ( 3-napuMsaka-strI ane purUSa ubhayane bhegavavAnI abhilASAvALe purUSAkRti manuSya napuMsaka jANavo. te paNa ghaNA denuM kAraNa hovAthI dIkSA mATe agya kahyo che. (bIje kahelo vA gulle there " pATha nizIthasUtra vigeremAM na jevAthI ame tenI ahIM upekSA karI che) Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 dIkSA lenAranI agyatA] 4-lIba-strIoe bhegA mATe nimantraNa karavAthI, athavA vastravinAnI strInAM algopAMga jevAthI, ke strIonA kemaLa zabda vigere sAMbhaLavAthI pragaTa thaelI bheganI IcchAne revA-sahana karavA je zaktimAna na hoya, te purUSAkRti manuSya "klIba kahevAya, te purUSadanI prabaLatAne kAraNe (tIvra vedodayathI pitAne pragaTelI bhoganI IcchAnA jore kadAca balAtkAre paNa kaI strIne AliMganAdi kare, evI saMbhAvanA che. ema zAsanane apabhrAjaka thAya, mATe dIkSAmAM agya ja jANavo. pa-jarU-jaDanA traNa prakAro -eka bhASAthI jaDa, bIjo zarIrathI jaDa ane trIje kriyAjaDa. emAM bhASA jaDanA paNa traNa prakAra-1-jaDamUka, 2-manmanamUka ane 3-elakamUka. je pANImAM DubelAnI jema buDakhuDa avAja karate bele te jaLa(Da)mUka, jIhA kheMcAtI hoya tema bolatAM jenuM vacana vacce khacakAya (tuTe) te "manmanamUka" ane je muMgApaNAne lIdhe bekaDAnI jema avyakta uccAra mAtra ja kare te "elakamUka? jANavo. bIjo zarIrathI jaDa sthULa zarIravALo hovAthI vihAra karavAmAM, bhikSA mATe pharavAmAM, tathA vandana vigere karavAmAM azakta hoya ane samitiguptinuM pAlana ke paDilehaNa vigere kriyAone vAraMvAra samajAvavA chatAM atizaya jaDatAne lIdhe samajI zake nahi. trIje karaNa eTale "kriyAmAM jaDa" samajavo. temAM upara jaNAvyA te traNe prakAranI bhASA jaDa jJAnagrahaNa karavAmAM asamartha hovAthI, ane zarIrajaDa paNa mArge cAlavAmAM (vihArAdimAM) ke AhAra-pANI lAvavA vigeremAM azakta hovA uparAMta zarIre atisthULa hovAthI pasInAne lIdhe tenA bagala vigere bhAgamAM kahevATa thatAM te avayavone pANIthI devAmAM kIDIo vigere jIvonI virAdhanArUpa asaMyama thAya, vaLI "ghaNuM khAI zarIra vadhAryuM che" ema kahI leke paNa ati nindA kare, tathA te uMcA zvAsavALe hoya tene zvAsa caDhe, mATe dIkSA na ApavI. (trIje kriyAjaDa te kiyAne samajI zake nahi mATe spaSTa agya che ja) 6-dhyAti-meTA rogathI pIDAte regI. te paNa dIkSA mATe agya che, kAraNa ke tenI cikitsA karavA-karAvavAmAM chakAya jIvonI virAdhanA ane svAdhyAyamAM hAni-antarAya vigere thAya. -ra-cerInA vyasanavALe. te paNa gacchane aneka prakAranA anarthonuM kAraNa bane, tethI dIkSA mATe agya ja che. 8-rAjApakArI-rAjyanuM dhana, parivAra vigere droha karanAra. evAne dIkSA ApavAthI reSAyamAna thayelo rAjA "sAdhuone mAravA, dezapAra karavA, vigere upadrava kare evo saMbhava hevAthI tenI agyatA paNa spaSTa che ja. 9-unmatta-vakSa, vyantara Adi duSTa devothI ke ati prabaLa mehanA udayathI paravaza thaye heya te unmatta kahevAya, tene naDatA yakSa vigere taraphathI upadrava thavAno saMbhava hovAthI, tathA svAdhyAya dhyAna vigere saMyama megenI hAni thavAne prasaMga AvavAthI te paNa dIkSA mATe agya samaja. 10-daSTi vinAna-ahIM bAhAdaSTi (ne) jene na hoya tevo (dravya) anya tathA antaradaSTi eTale samyakatva jene na hoya tevo satyAnaSkrinidrAvALe paNa (bhAvathI) anya. ema netrathI 1-cAnaddhi nidrAvALe divase citavelAM zatrune mAravA jevAM AkarAM kAryone paNa rAtre uMghate ja Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. [50 saM0 bhAva 2 vi0 3-gAha 92 thI anya ane sthAnaddhi nidrAvALo mithyASTi, e bannene dIkSA ApavAthI paNa anartha ja thAya. mATe te agya che. 11-dAsa-meInA gharanI dAsIne putra athavA duSkALa vigeremAM dhana vigerethI kharIda karelo hoya te dAsa, tene dIkSA ApavAthI tene mAlika upadrava kare, e paNa spaSTa ja che. 12-duSTa-duSTanA be prakAro, 1-kaSAyaduSTa ane 2-viSaya duSTa, temAM pahelo utkaTakepavALe, bIjo parastrI vigeremAM atIva Asakta, ema ati saMliSTa adhyavasAyane kAraNe baneya prakArane duSTa dIkSA mATe agya jANo. 13-mUDha-sneharAga ke ajJAnAdine vaza paratatrapaNAthI yathArtha svarUpe vastune jANavA samajavAmAM zUnya manavALe te "mUDha" jANo. tevo paNa jJAna ane vivekamUlaka bhAgavatI dIkSAmAM adhikArI nathI, arthAt dIkSAmAM mULa gyatA rUpe jJAna ane viveka che, tenA abhAve te anadhikArI che. ( 14-devAdAra-jene mAthe bIjAnuM devuM hoya, tene paNa dIkSA ApavAthI leNadAra taraphathI parAbhava thAya te spaSTa ja che. 15-jugita-jAtithI, karmathI, ane zarIra vigerethI dUSita hoya te "jugita kahevAya temAM caDALa, kalika, garUDa (barUDa), sUcaka, chippA vigere jeo aspRzya manAya che, teo jAtinuMgita, pRzya chatAM kasAIne, zikArane, vigere vindita dhaMdhA karanArA te "karma jugita ane pAMgaLA, kubaDA, vAmaNa, kAna vinAnA-heza, vigere "zarIra jugita samajavA. dIkSAne mATe te traNeya paNa agya che, kAraNa ke tevAone dIkSA ApavAthI lokamAM zAsananI-sAdhutAnI halakAi thAya. tathA-- 16-parAdhIna-je dhana laIne ke vidyA vigere grahaNa karavAnA nimitte amuka kALa sudhI bIjAne baMdhAyelo hoya tevo parAdhIna-avabaddha jANavo. evAne dIkSA ApavAthI kalaha vigere thavAno saMbhava hevAthI te paNa agya samaje. tathA- 1cAkara-amuka "rUpIyA vigere pagAra laIne dhanikane ghera nekarI karavA mATe rahelo. tene dIkSA ApavAthI paNa te te dhanikAdine aprIti thAya ethI agya ja samaja tathA - 18-zaikSaniSphaTikA-"zikSa" eTale jene dIkSA ApavAnI IcchA hoya tenI niSphaTikA" eTale apaharaNa karavuM tene zikSaniSphaTikA kahI che. ethI jene mAtA-pitAdie rajA na ApI hoya tenuM paNa apaharaNa karIne dIkSA ApavI te paNa zikSaniSphaTikA " thAya, mATe apaharaNa karAyelo paNa agya samaja, kAraNa ke-apaharaNathI tenA svajanAdine karma- " bandha thavAno saMbhava rahe ane dIkSA ApanArane adattAdAna (ra) vigere doSane prasaMga bane. - A aDhAra de puruSane aMge samajavA. strIone aMge paNa e ja aDhAra de che. kahevAno bhAva e che ke vrata mATe ayogya "bALa vigere je aDhAra de puruSane aMge kahyA te strIone aMge paNa samajI levA, uparAMta-bIjA paNa be doSa strIne aMge vadhAre karI nAkhe. te nidrA vakhate vajaRSabhanArA saMghayaNavALAne vAsudevanA baLathI aDadhuM ane sevA saMghayaNavALAne be-traNagaNuM baLa thAya che, te niyamAM miyAdaSTi hevAthI ayogya samaja. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA lenAranI apeAgyatA] 13 che, eka gabhavatI, arthAta sagarbhA ane bIjI 'sakhAlavatsA' eTale dhAvatA bALaka vALI, jene bALaka dhAvaNuM hAya. ema sa maLIne dIkSA mATe aceAgya strIonA vIsa bhedo che. tenA doSA paNa (purUSane age) jaNAvyA tema strIne aMge paNa samajI levA. - dIkSA mATe ayAgya napuMsakAnA daza prakAreA che, jevA ke-- paMDa vAie kIve, kuMbhI IsAlu yatti a / saNI kammasevI a, pakkhiApakkhie ia // 793 // sogaMdhie a Asatte, dasa ee napuMsakA / maMjijiTTi(du)tti sAmULa, gAyaka aai 574 va.mAronA atha--A gAthAmAM jaNAvelA paDakAdi dazeya prakAranA napusakA sakvicittavALA hAvAthI sAdhuoe temane dIkSA ApavI yAgya nathI, te nagaradAhanI jema bhega mATe atitIvra adhyavasAyavALA heAvAthI strI ane purUSa bannene leAgavavAnI IcchAne Azrine darekanu sakliSTapaNuM (duSTapaNuM) eka sarakhuM samajavuM. A napuMsakA nizce strI-puruSa ubhayane bhAgavavAnI icchAvALA hoya che. temAM~~ 1-paDaka--tenuM lakSaNa A pramANe kahyuM che-- " mahilAsahAvo saravaNNabheo, miNTaM mahantaM mauA ya vANI / " sasaddayaM muttamapheNayaM ca, eANi chappaMDa galakkhaNANi // 1 // " dharmabindu a0 5 TIkA 0 a -purUSanA AkAravALA chatAM svabhAva strInA jevA hoya, e svabhAvane jaNAve che ke enI cAla-gati trAsayukta pagalAMvALI Akula ane dhImI hAya, zakA pUrvaka pAchaLa jotA jotA cAle, zarIra ThaMDuM ane kAmaLasparzavALu hoya, e hAthe strInI jema vAra vAra tALIo pADe, khelatAM strInI jema DAbA hAthanI hatheLI savaLI peTa upara rAkhIne temAM jamaNA hAthanI koNI karAvIne jamaNA hAthanI hathelImAM mukha geAThavIne bhujAne uchALatA Ale, vAraMvAra kaTI (kUlDeDa) upara (e mAjI be) hAtha mUke, vasra na hoya tyAre srInI jema e hAthathI hRdayane DhAMke, khelatAM vAravAra e bhrakuTIne vAMkI ke ke-kaTAkSa ke ke, mAthAnA keza khAMdhavA, vajra ADhavuM, vigere strInI mAphka kare, strIonAM ghareNAM vigere paheravAmAM bahumAna-Adara rAkhe, snAna vigere ekAntamAM gupta rIte kare, purUSonI sabhAmAM bhayabhIta-zakkAzIla rahe ane strIonI sabhAmAM niHzaMkapaNe bese, rAMdhavAnuM daLavAnuM vigere strIonAM kAryA kare, ityAdi tenAmAM strIpaNAnA svabhAva hAya. paDakanuM e eka lakSaNa, bIjI--svara eTale zabda-avAja tathA zarIrane vaNu ane upalakSaNathI zarIranA gandha vigere strIpuruSanI apekSAye tene vilakSaNa viparIta hoya, trIjuM -purUSacinha-liMga meTTa hAya, cAthu vANI kAmaLa hAya, pAMcamuM-srInI jema mUtra karatAM avAja thAya ane chaThThuM te phINa vinAnuM DAya, e cha lakSaNA paDakanAM jANavAM. 2-vAtika----vAyu(nIprakRti)vALA hoya te vAtika. peAtAnA kAmeAdayathI athavA anya kAraNe vikAra thatAM strIne bhAgaLyA vinA te rahI zake nahi, vedodayane rokavAmAM asamartha hoya. 3-kalIma-asamartha hoya te 'klIma' kahevAya, tenA dRSTiksIkha, zabdablIma, AzliSTaslIma ane nimantrazuklIkha, ema cAra bhedo che. temAM 1-je vasrarahita strIne joIne kSeAbha Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. [dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gATa 72 thI 77 vikAra pAme te daSTiklaba, 2-strIne zabda sAMbhaLavA mAtrathI kSebha pAme te zabdaklIba, 3- strInA AliMganathI kSobha pAme te AzliSTaklaba ane strIe bhegA mATe nimaMtraNa karavAthI kSebha pAme te nimantraNAlIba samaja. 4-kumbhI-jene veda mohanIyanA udayathI pucinha ke akkekaSa kumbhanI jema stabdha rahe. 5-irSAlu-strIne bhegavatA keI purUSane dekhIne jene atIva IrSyA thAya. 6-zakunI-vedanI ati utkaTatAthI cakalAnI jema vAraMvAra strI sevavAmAM Asakta. -tamasevI-maithunathI vIryapAta thavA chatAM kutarAnI jema vedanI atitIvratAthI jIhAthI cATavuM" vigere ninja AcaraNamAM sukha anubhave te tatkamasevI. 8-pAkSikApAkSika-jene pakSa zukala pakSamAM atIva ane apakSa kRSNa pakSamAM sva95 kAma vAsanA jAge te pAkSikApAkSika. -saugandhika-sugandha mAnIne svaligane suMghe te saugandhika. 10-Asakta-maithunathI vIryapAta thavA pachI paNa strIne AliMgana daIne tenAM kakSAbagala, khoLe, guhyabhAga, vigere aMgomAM svaaMge lagADIne (vaLagIne) paDyo rahe te Asakta. e daza prakAranA napusako dIkSA mATe agya kahyA che. "A paMDaka che ItyAdi teonI oLakha teoe ke teonA mitra vigeree kahevAthI thaI zake che. ahiM ziSya prazna kare che ke-purUSanI agratAmAM napusake kahyA ane ahIM paNa kahyA te temAM zuM taphAvata che? gurU kahe che sAMbhaLa! purUSanI agratAmAM kahyA te purUSAkRtivALA ane ahIM kahyA te napusaka AkRtivALA napusake samajavA. zrInizIthacUrNimAM kahyuM che ke" eANi napuMsayA dasa, te purisesu ceva vuttA napuMsadAre, jai je purisesu vuttA te ceva ihaMpi kiM o mema? manna, tarda purisArivALi senA avaMti" arthAt "ahIM A daza napusake kahyA, te purUSonI ayogyatAnA napuMsaka dvAramAM kahyA ane ahIM paNa kahyA temAM bheda zuM che? e ziSyanA praznano javAba Ape che ke-sAMbhaLa, tyAM purUSanI ayogyatAnA varNanamAM kahyA te te mAtra purUSAkRtivALA ja samajavA, bAkInAnuM tyAM varNana karyuM nathI." ema strIomAM paNa strI AkRtivALI chatAM napusaka agya samajavI. vaLI ziSya prazna kare che ke-e samAdhAna ThIka lAgatuM nathI, kAraNa ke zAstramAM napusako seLa prakAranA saMbhaLAya che, te ahIM daza ja kema kahyA? gurU kahe che sAMbhaLa! tArI vAta sAcI che, paNa te seLa pikI daza ja prakAranA dIkSA mATe agya che, tethI teonuM ja svarUpa ahIM jaNAvyuM, bAkInA che te dIkSA mATe yogya che. tene aMge kahyuM che ke - " vaDhie cippie ceva, maMtaosahiuvahae / isisace devasatte a, pavAvejja napuMsae" ||1||dhrmbindu a0 5 TIkA // yAkhyA-(bhaviSyamAM rAjAnA aMtaHpuranI cAkI mATe kaMcukIpaNAnI nokarI maLe vigere uddezathI) bAlakapaNAmAM ja cheda karIne jene apsakoSa-gaLIo gALI nAkhI hoya te 1-vaddhitaka, janma vakhate ja jene aThekeja aMguThA-AMgaLIo vaDe masaLIne gALI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA ApanAranI ayogyatA] nA hoya te 2-zipiTa, A bannene e rIte kaSa gALI nAkhavAthI napusaka vedane udaya thAya che. tathA 3-keI strI athavA purUSane matvanA baLe, tathA 4-keI strI yA purUSane auSadhinA prayogathI tene strI veda ke purUSa veda nAza karavAthI napusakaveda prApta thaye heya te, 5-keine RSi-muni-vigere tapasvinA zApathI, ane 6-devanA zApathI napusaka vedane udaya thaye heya-napusaka banI gayela hoya te. e cha prakAre napuMsaka thayelA strI yA purUSane tenAmAM dIkSAne gya bIjAM lakSaNo hoya te dIkSA ApI zakAya che. ahIM ziSya pUche che ke-prArambhamAM (pR. bIjAmAM) yatidharmanI yogyatAnI prastAvanA karavA chatAM ahIM mAtra dIkSAnI gyatA jaNAvIne te viSayane samApta karavAmAM Ave che, te pUrvApara virodha kema na gaNAya ? gurU javAba Ape che ke sAMbhaLa! tuM prazna kare che te tema nathI, kAraNa ke tuM paramArtha samaje nathI. ame ahIM je yatidharmanuM varNana zarU karyuM che te dharma AcAra rUpa che, eTale tene ane dIkSAne artha eka ja che. kAraNa pU0 zrIharibhadrasUrijI jaNAve che ke - " pavvajjA nikkhamaNaM, samayA cAo taheva veraggaM / dhammacaraNaM ahiMsA, dikkhA egahiAI tu // " paMcavastuka gA0 9 // artha-pApamAMthI khasI zuddha cAritranA cogamAM 'g=vizeSatayA "kananaY"=gamana karavuM te 1-pravrayA, dravya ane bhAva saMgathI bahAra "ni mam" arthAt nIkaLavuM-para thavuM te 2-niSkamaNa, ISTa aniSTa sarvamAM samabhAva kare te 3-samatA, bAhya abhyantara parigrahane (jaDa bhAvonI mUchane) parihAra te 4-tyAga, viSane rAga cheDavo te pa-vairAgya, kSamA vigere daza prakAranA dharmanuM pAlana karavuM te -dharmAcaraNa, prANione ghAta vajevo te -ahiMsA, ane sarva jIvone abhaya ApavArUpa bhAvadAnazALa te 8-dIkSA, e ATha arthe pravajyAnA jANavA. have A "yatidharma" zabdamAM rahelA yati ane dharma be aMzenA arthajJAna vinA samAsAH "yatidharma zabdanuM jJAna mukela thAya, mATe pahelAM "yati' zabdano artha kare che. __ mUlam " yatirevaMvidho bhavyo, guroryogyasya sannidhau / vidhi draSita vyavahAninaitiH II78" mULane artha--upara jaNAvI te dIkSAnI yogyatA pAmelo tathA bhavya mokSa mATe yogya ane egya gurUnI pAse vidhi pUrvaka dIkSita thayela hoya tene zrIjinezvarAe zuddha vyavahAparanayathI "yati' kahyo che. TIkAne bhAvArtha-upara jaNAvyA pramANe e artha thaze ke-pate yogya ane gyanI pAse vidhi pUrvaka dIkSA lenAre yati kahevAya. temAM dIkSA lenAranI gyatA kahI, have pAMca zlekathI caDyagurUnuM svarUpa kahe che. mUlam " yogyo gurustu pUrvokta-guNaiH saGgata eva hi / vidhiprapanapravrajya,' AsevitagurukramaH // 79 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [0 saM0 bhA2 vi. 3-gA0 79 thI 83 akhaNDitavrato nityaM, vidhinA paThitAgamaH / tata evAtivimala-bodhayogAcca tattvavit // 8 // 3vazAnta vAtsA-pu pravane rivA sarvasatcahitAnveSI, Adeya cAnuvartakaH10 // 81 // gambhIra 'zvAviSAdI, copasargAdiparAbhave / tathopazamalabdhyAdi-yuktaH13 sUtrArthabhASaka:14 // 82 // svagurvanujJAtaguru-padazceti jinairmataH / pAdAguNahInau ca, yogyau tau madhyamAvarau // 83 // " paJcabhiH kulakam / / mULane artha-pUrve kahyA te guNethI yukta evA jeNe 1-vidhipUrvaka dIkSA lIdhI hoya, 2-gurUnAM caraNonI sevA karI hoya, 3-jenAM vrate akhaDita hoya, 4-vidhipUrvaka jeNe nitya siddhAntane abhyAsa karyo hoya, ethI 5-atinirmaLa bodha thavAthI je tane jANa hoya, 6-vikAra jenA zAnta thayA hoya, catuvidha zrIsaMdhapratye vAtsalya dharAvate hoya, 8-sarva jIvene hitacintaka hoya, -AdeyavacanavALo hoya, 10-bhinnabhinna prakRtivALA paNa jIne anusarIne paNa saMbhALI zake te hoya, 11-gambhIra hoya, 12-upasargAdi parAbhava prasaMge paNa kheda na kare, 13-bIjAonA kaSAyAdine zAnta karavAnI zaktivALa hoya, 14-sUtra tathA arthane samajAvanAre-vyAkhyAtA hoya, ane 15-pitAnA gurUe jene gurUpada ApyuM (gya mAnyo) hoya, e 15 guNavALo hoya tene zrIjinezvaree egya (uttama gurU kahyo che. upara kahyA temAMthI caturthI ochA guNavALo yati ke gurU madhyama ane aDadhA ochA hoya te yati ke gurU jaghanya koTinA samajavA. 79 thI 83. TIkAne bhAvArthI-gya eTale dIkSA ApavAnI yogyatAvALA gurUne oLakhAvavA zrIjinezvarAe kahyuM che ke pahelAM jaNAvyA te dIkSA levAnI yogyatArUpa guNethI yukta banI jeNe dIkSA lIdhI hoya-nahi ke je te, kAraNa ke-pitAnAmAM je guNano abhAva hoya te te jene dIkSA Ape tenAmAM guNanuM bIja zI rIte vAve ? mATe evI lAyakAta pUrvaka dIkSita thaelo hovo joIe, uparAMta tenAmAM gurUtA rUpe bIjA kayA guNa joIe te kahe che ke- 1-vidhithI dIkSA lenAra-vidhipUrvaka eTale AgaLa kahIzuM te kramathI jeNe dIkSA lIdhI heya. 18-sAmAnya kArya paNa avidhithI kareluM saphaLa thatuM nathI te dIkSA jevI uttamottama vastu saphaLa banAvavA mATe vidhi vinA kema cAle ? ethI ja uttama dravya kSetra-kALa ane bhAvane vega meLavIne dIkSA karavAnuM vidhAna che. e rIte thaelI dIkSA te kALe paNa ghaNu one anumodanIya banI upakAra kare che, dIkSAnI pAchaLa sva-para jIne anumodanA jeTalI vadhAre thAya teTaluM tenuM pAlana-ArAdhanA nirvidana ane nirmaLa bane che. sArA kAryo karatAM keInI paNu aprasannatA na thAya te mATe jemAM amArI pravartAnAdinuM vidhAna che te zAsanamAM dIkSA jevA mahAna kAryamAM koIne paNa aprasannatA na thAya tenI zakya kALajI ane upAya karavAnI bhalAmaNa karelI che ja, upAye karavA chatAM azubha karmonA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA ApanAranI gyatA - 17 2-gurUne upAsaka-gurUnA caraNanI sevA karanAre, arthAt gurUkuLavAsamAM rahIne gurvAdika sAdhuonI yathAyogya sevA jeNe karI hoya. 3-akhaMDitata--dIkSAnA prArambhathI haMmezAM akhaNDatratavALo-20cAritra jeNe na virALyuM hoya tevo, 4-vidhithI Agama bhaNele-zAstramAM jaNAvyA pramANe roga te te zAstrane bhaNavA mATe tapa ane kriyA) karavA pUrvaka jeNe Agama-sUtrane abhyAsa karyo hoya. tAtparya ke sUtraudaye zubhane pI koI nArAja thAya tyAM doSa nathI paNa bedarakArIthI chate upAye bIjAne aNagame thAya te rIte dIkSA thAya to te amaMgaLa rUpa bane che. bIjI vAta, "koIpaNa jIvane karmane baMdha na thAo, sarva jIvo jana zAsananA pakSakAra banI sukhI thAo" evI mitrI bhAvanAne varelo jIva dIkSA mATe lAyaka kahyo che, to te evuM kema karI zake ke chatA upAye pitAne nimitte bIjAne karma baMdha thAya ? ema vicAratAM jaNAya che ke vidhi e dIkSA lenAranuM parama maMgaLa che, mATe tene zakaya Adara karavAthI dIkSA jevI mahAnuM pratijJAmAM viratimAM) te saphaLatA pAmI zake che ane pariNAme gurUpadane lAyaka bane che. 19-jevA banavuM hoya tevAnI sevA karavI joIe e nyAye gurUnI sevA karanAra gurU padane lAyaka bane che. gurU sevAthI "ahaM ane mama" ke je badhA denAM mULiyAM che, tene nAza karI zakAya che, teonI kupA ke je karmonA kSayapazama mATe jarUrI prasannatAnI sAdhaka che te meLavI zakAya che ane teonA AzrayanA baLe kaThera paNa parISahAdi sahelAIthI jItI zakAya che. 20-dharmamAM sAtatya guNa ati Avazyaka che, vacce vacce virAdhaka bhAva AvavAthI karelI kamANI nAza pAme che, eka patthara uMce laI javA upAkyA pachI aDadhethI ke vaccethI choDI de te mULasthAne ke tethI paNa nIce jamInamAM utarI jAya, mATe cheka sthAne pahoMcADyA vinA choDI devA nathI, tema dharmanA pariNAme paNa vacce chUTI jAya to thayelI Atmazuddhi aparAI javA saMbhava che, mATe dharmamAM kheda (thAka) ne dUSaNa jaNAvI aviratapaNe satata udhama (apramAda) ne Azraya levAnuM vidhAna che, tethI e pramANe pitAnI pratijJA (vratane akhaDita ArAdhaka pariNAme gurU padane lAyaka bane che. 23-zAstra eka rAsAyaNika auSadha tulya che. jema regIne auSadha sAthe parejI ane DeTarI sAravAra (salAha-sUcana) na hoya te Arogyane badale rega vadhe tema zAstra paNa vinaya ane te te tapa pUrvaka gurUnI nizrAmAM bhaNeluM kamaroganAzaka bane che. anyathA jhera samAna banI AtmAne mahAna anartha kare che, roganuM nidAna ane auSadhanI meLavaNI e jema kaThina che, tema ahIM paNa kA jIvane kayuM zAstra (upadeza) kayI rIte upakAraka thaze, e samajavuM kaThina che, sahune sarva zAstranuM adhyayana upakAraka thatuM nathI, paNa tenA karmanA kSapazamane anurUpa bhaNe te upakAra kare che. mATe ja zAstra adhyayanamAM gurU pAratavya Avazyaka che. vaLI jJAnI gurUnA vinayathI jJAnAvaraNIya kune kSayapazama thavAthI gahana viSaya paNa sahelAIthI samajAya che. eTaluM ja nahi, jema vidhAsAdhakane vidhA pitAnA baLe sAdhavAnI chatAM uttarasAdhakanI nizrA vinA siddha thatI nathI tema zAstranuM adhyayana paNa pitAnI buddhinA kSayopazama pramANe paNa uttarasAdhakarUpa gurUnI nizrA vinA siddha thatuM nathI, uTe anartha thavAne saMbhava che. hA, pUrvabhave viziSTa ArAdhanA karIne janmelo koI AtmA gurUnI nizrA vinA zAstranA marmane pAmI zake che, paNa teNe pUrvabhave te siddha karyuM hoya che. vAstavamAM to svachaMdapaNe adhyayana karanAra prAya : zAstrone dveSI banI temAMthI paNa dUSaNe ja zodhe che. mATe gurUnI nizrAmAM adhyayana karanAra samyagratAnanI prAptithI gurUpadane yogya bane che. zakAya Iko kAraka Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 10 sa0 bhA0 r vi0 3-gA0 99 thI 83 artha ane sUtrAtA jJAnapUrvaka kriyA karanArA (jJAna-kriyA guNanA bhAjana evA) gurUnI sevA karIne (vinayathI) zrIjinAgamenuM rahasya jeNe meLavyu heya pU zrIharibhadra sUrijI jaNAve che ke" tithaeN muttasthALa, hAM viddiA 3 chya tisthamiya / ubhayannU caiva gurU, vihI u viNayAio citto // 851 // ubhayannU vi a kiriyA - paro daDhaM pavayaNANurAgI a / samayapanavao, pariNao a panno accatthaM || 852|| upa0 pada || " a-sUtra ane artha bhaNavAnuM kArya vidhi pUrvaka tImAM karavAnuM che te tItha kayuM(kANa) ? sUtra ane arthe bannenA jJAtA-vyAkhyAtA 'gurU te tIrthaM' ane tenA kAyika-vAcika mAnasika vinaya kaavagere aneka jAtanA vidhi jANavA, (851) upara kahyA te tIthaeN svarUpa gurU sUtra-artha ubhayanA jANu hoya, uparAnta mULa-uttaraguNunI ArAdhanArUpa kriyAmAM tatpara hoya, jinavacana pratye ghaNA ja bahumAnavALA hoya, caraNakaraNAnuyAga vigere cAre prakAranA anuyAgarUpa zrIjainasiddhAntanI te te prakAre prarUpaNA karanAra hoya, vayathI ane vratathI pariNata (pAkaTa) hoya ane ' mahu, mahuvidha ' ' vigere prakAravALI zrutajJAnane grahaNa karanArI tIkSNa buddhivALA hoya. AvA gurUe samajAvelA artha kadApi viparIta bhAvane pragaTa karatA nathI. (852) 5-atinima La medhavALA--tethI ja eTale upara kahelA vidhithI zAstro bhaNavAne ceAge ja khIjA samyag Agama bhaNelA karatAM ati nimaeNLa-kuTa Adha (buddhinA vikAsa) thavAthI jIva-ajIva vigere tattvAne yathAsvarUpa jANanArAtattvavettAka hoya. 22 6-upazAnta--mana-vacana-kAyAnA vikArAthI24 mukta (zAnta) hoya. 22-jema ke-lADanu bhAjana karatAM kAI temAM meLavelI pratyeka vastune samajI zake te bahugrAhI ane temAMnI amuka ja eALakhI zake te abahugrAhI. vaLI te pratyeka vastunA guNu Sane paNa sathA samajI zake te khavidhagrAhI ane tevA sa dharmAM na samajI zake te abahuvidhagrAhI, ItyAdi matinA 28 prakAranA uttara khAra khAra bhede che temAMnA zreSTha prakAranI buddhivALA. arthAt matijJAnanA viziSTa kSayeApazamane yAge janmelI tIkSNa, madhyastha ane niLa buddhivALA. 23-vidhipUrvaka dIkSA, gurUnI upAsanA, akhaNDatArAdhana, bhaNavAmAM vidhi, vigere je guNA kahyA tenA baLe sAdhu mehanIyakane manda karI zake, ethI Agraha-durAgraha ane rAga--dveSanI mantratAne kAraNe mAdhyasthya pragaTe, khIjI bAju buddhi paNa tIkSNa bane, tethI gahana viSayane paNa sama7 zake ane ethI nirmaLa kheAdhane yege gurUpadanI lAyakAta pragaTe. chatAM kAI kiThana kA~nA udaye vinayAdi karavA chatAM tathAvidha khAdha jene pragaTatA nathI tene gurUpada mATe ayeAgya kahyo che. kAraNa ke je svaya jJAnI nathI, tattvane pAmyA nathI, te ziSyane kevI rIte tattva samajAvI zake ? je peAte tathAvidha jJAnane nahi pAmavA chatAM khIjAne dIkSA Ape te ajJAnInI pUra'parAnA poSaka khanI pariNAme zAsananA apabhrAjaka bane. 24-khAdha nirmuLa chatAM kaSAyAdinI utkaTatA DhAya te ulaTA e khAdha tenA kaSAyenI vRddhinuM nimitta bane, ziSyAnI kSatiene samajavAnI sAthe sahana karavAnI, sudhAravAnI ane upekSA karavAno pazu zakti jAie. anyathA samajavAthI ulTuM nukazAna (kaSAyAdi) thavAnA sabhava che. mATe upazamabhAvane pAmelA je maitrI-prameAda-karUNA ane upekSA bhAvanAethI vibhUSita DrAya te ziSyAdinuM hita karI zake, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 dIkSA ApanAranI yogyatA] 7-akhilasaMgha pratye vAtsalya yukta-sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA e cAravarNarUpa zrIzramaNa saMgha pratye yathAyegya vAtsalyama dharAvanAro. 8-savajIne hitecchu-svabhAve ja sarva jIvonA hitane cintaka. eTale ke te te prakAre cintana, vicAra, upAya, vigere karIne sAmAnyatayA saghaLA jIvonuM hita karavAmAM udyamI. 9-AdeyavacanavALA-bIjAo svIkArI le-mAnya kare tevuM jenuM vacana mAnanIya hoya. 10-anuvaka-bhinna bhinna svabhAvavALA jIvane paNa savizeSe guNavAna banAvavAnI buddhithI temanA svabhAvane anusaranAre, virodha nahi karatAM teone anukula thaIne pAlana karanAra. vastutaH ziSyanI prakRtine anusaravAmAM ja-sahI levAmAM ja gurUnuM gurUpaNuM che. ziSyanuM e rIte pAlana nahi karavAthI ulaTamAM teo zAsananA zatru bane, vigere doSa ja thAya. pU. zrIharibhadrasUrijI kahe che ke "ettha ya pamAyakhaliyA, punvanbhAseNa kassa va na huMti / jo tevaNei sammaM, guruttaNaM tassa saphalaM ti // 18 // ko NAma sArahINaM, sa hojja jo bhaddavAiNo damae / duDhe vi a jo Ase, damei taM AsiyaM viti // 19 // 25-saMghavAtsalya vinA saMghanAM kAryo ke caturvidha saMghamAM dharmane Adara vadhArI zakAto nathI. vAtsalyamAM sAmAnA dene sahana karavAnI tAkAda hoya che ane jene (ziSyAdine) sudhAravo hoya tenAmAM che te hoya ja! anyathA sudhAravAnuM zuM ? e kAraNe enAM dUSaNane sahavApUrvaka hRdaya mIThuM banAvavuM joIe, te vAtsalyabhAva vinA zakya nathI. mAtA-pitA jevuM hRdaya heya te gurU saMghane ke ziSyAdine upakAra karI zake. ra6-ekalA dharma pratye ja vAtsalya guNa ja basa nathI, pratipakSe adharmI-pApI jIvo pratye paNa karUNA ane hitabuddhi joIe. te ja hitabuddhithI ayogya jIvo pratye upekSA karI zakAya, athavA je jevI gyatA pAmelo hoya tene teTalA pramANamAM saddabhAva keLavI zakAya. je A guNa na hoya te dharmanA mULabhUta mitrI bhAvanA ja pragaTavI zakaya nathI ane mitrIbhAva vinAne koI sAre paNuM bhavi AtmApakAraka banI zakatA nathI. mATe netA (guru) bananAramAM A guNanI AvazyakatA che. 27-Adeya nAmakarma-eka puNyaprakRtirUpe zubhakama che, tenA udayathI jIvane evuM puNya pragaTe. che ke tenuM boleluM prAyaH sAme mAnya rAkhe. ziSyane AjJAnuM pAlana karAvanAra A guNa gurU padanI prAptimAM eTalA mATe Avazyaka che ke ziSya te suyogya na hoya to paNa gurUne puNyabaLe te gurUAjJAnuM pAlana prasannatApUrvaka karI zake ane ethI ArAdhaka bhAvane pAme. 28-ziSyAdi Azritavargane anukuLa banIne sanmArge vALa e saraLa mArga che. kAraNa kepratikULatAne sahavAnI zakti prAya: sAmAnya jIvomAM ochI hoya che mATe tevA jIvone yogya banAvavA mATe anukULa banI sadbhAva pragaTa karAvo Avazyaka che, ema karavAthI saddabhAvanA baLe te duSkara AjJA paNa pALavA zaktimAna thAya che. pratikULa banIne sattAnA jore ekavAra AjJA paLAvI zakAya che paNa prAyaH tethI asadubhAva maTavAne saMbhava hoI Akhare ziSya AjJAvimukha paNa bane, mATe gurU anuvartaka joIe. AnI paNa maryAdA joIe, anukULatAne durUpayoga thavAne paNa saMbhava che. tevA prasaMge lAbha-hAnine vicArI lAbha thAya tema vartavuM joie, hRdaya mIThuM joIe, AMkha avasare lAla paNa karavI paDe che te ayogya nathI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 dha sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 9 thI 83 pannAveUNa nANupAlei / jo AyareNa paDhamaM, sehe suttavihIe, so pavayaNapaccaNIo ti // 20 // avikavi aparamatthA, viruddhamiha parabhave asevaMtA / jaM pArvati aNatthaM, so khalu tappaccao savvo // 21 // " (paMcavastuka) a -dIkSAne pALavAmAM pUrvabhavAnA pramAdanA abhyAsathI skhalanA-bhUla keAnI na thAya? arthAt chadmasthanI bhUla thAya. kAraNa ke anAdi kALathI abhyasta (rUDha thaelA) pramAdanA ekAeka tyAga thaI zakatA nathI. mATe te bhUleAne zAkta vidhithI je dUra kare tenuM gurUpaNuM saphaLa che, kAraNa ke-te ja guNeAthI (bhAva) gurU che. (18) evAne kANu sArathI kahe ke je sArA-sIdhA gheADAone dame zikSA kare ? arthAt enAmAM sArathIpaNAnI vizeSatA nathI mATe te sArathI na kahevAya. vastutaH vatAphAnI, vigere duSTa gheADAone saraLa-zAnta banAve tene leAkA sArathIazvapAlaka kahe che. (19) vaLI je pahelAM Adara pUrvaka dIkSA ApIne-grahaNa karAvIne pAchaLathI sUtreAkta vacanAnusAra tenuM pAlana nathI karatA te gurUne zAsananA zatru kahyo che. (20) ziSyane zAstranAM rahasyo nahi samajAvavAthI zAstravirUddha vartana karanArA ziSyA A bhavamAM ane parabhavamAM je anI pAme te saghaLA anarthI ziSyAnuM yatheAktarIte pAlana nahi karanArA gurUne nimitte samajavA. (21) 11-gambhIra-rASa-teSa vigere thavA jevA prasaMge paNa jene rASatASa bahAra dekhAya nahi te gambhIrara9 kahevAya. gurUmAM e guNa joie. 12-aviSAdI--upasargo-parISaho vigerethI parAbhava thavA chatAM 'kAya rakSaNa' (cha kAya jIvAnI rakSA) vigere saMyama pAlanamAM dInatA nahi karanArA hoya. 13-upazamalabdhi vigerethI yukta 'upamaza" labdhi' eTale bIjAne zAntu karavAnuM 29-chIcharA (tuccha) hRdayavALo chUpAvavA yAgya bhAvene chUpAvI zake nahi, ethI ziSyAdivaga peAtAnAM dUSNeA tene jaNAvI zake nahi, agara jaNAve teA te jAhera thavAthI tenI halakAI thAya, ItyAdri kAraNe paNa gurU gambhIra joIe. anAdi mehAdhIna jIve! peAtAnAM AntaradUrNAne TALI Atmazuddhi mATe tA gurUnA Azraya kare, chatAM je evAM dUSa@A gurUne jaNAvI zake nahi te| Atmazuddhi zI rIte thAya ? vaLI jaNAvelAM gupta na rahe teA te sAdhupratye khIjAene saddabhAva--pUjayabhAva vigere paNa zI rIte pragaTe ? ane parasparanA saddabhAva vinA ArAdhaka zI rIte thAya ? pAte pazu zubhAzubha prasaMge ha-zaika ne vaza thAya te! ArAdhaka zI rIte bane? mATe gurUpadane ceAgye sanmAnAdi maLavA chatAM ke tenI javAkhadArIne aMge viSama prasaMga AvavA chatAM ha-viSAda na thAya tevI gambhIratA gurUmAM Avazyaka che. 30-viSama prasaMge sattvanA abhAve viSAda thavAthI kArya paNa khagaDe. gurUpada atijavAbadArIvALu sthAna che, ethI zAsanasevAnAM ke ziSyAdrine sabhALavAnAM AkarAM kAryAM gurUne karavAnA prasaMga Ave ja. tevA prasage dInatAne mahi karatAM sattva keLavI te prasaMgAne pAra pADavAnA utsAha ane baLa gurUmAM joie. 31-rAga, dveSa ke kaSAyAdine khaLe kAI sArA kAryanI siddhi thatI nathI. nAnuM paNa zubhakArya karavA mATe AdhyAtmika baLa e ja sAcI zakti che. bAhya kAryo mATe paNa A sthiti che, te! AtmAnI zuddhirUpa anAdimalinatAne TALavAnA mahat kAryamAM AdhyAtmika khaLa vinA kema cAle ? mATe tapa AdithI jeNe peAtAnA AtmAne upazAnta (bAlabhAvAmAM saMtuSTa banAvI abhyantarayAgAnI zaktirUpa www.jainelibrary.org Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA ApanAranI yogyatA] 1 sAmarthya, ane Adi zabdathI vastrapAtrAdi saMyamamAM upakAraka vastu meLavavAnI zakti, tathA sthirahastadhara vigere te te zaktie (labdhi)thI yukta. 14-sUtrAnA prarUpaka--sUtrAnA ane saMbhaLAvanArA.33 arthAt AgamanA arthAne yathAvasthitarUpamAM samajAvanAra-prarUpaNA karanAra. 15-svagurUe gurU pade sthApelA--ahI` zrI dharmabindunI TIkA pramANe svagurU eTale gacchanA nAyaka, ane pa McavastunI TIkA pramANe svagurU eTale gacchanAyaka athavA gacchanAyakanA abhAve diAcAya vigere samajavA. teee jene gurUpade sthApana karyAM heAya tevA. 4 mULa gAthA 83mAM 2 zabda che te vizeSaNAnA samuccaya arthamAM ane 'iti' zabda te gurUnA guNNAnI saMkhyAnI maryAdA karavAnA aCmAM che, arthAt eTalA guNayukta gurUne hita karavAnI buddhie ziSyane dIkSA ApavAno adhikArI samajavo, pU. zrIharibhadrasUrijI kahe che ke'eaarisenn guruNA sammaM parisAikajjarahieNaM / 66 pavvajjA dAyavvA, tayaMNuggahaNijjarAheU // paMcavastuka gA0 16 || " a-evA gurUe paNa peAtAne ziSya vadhaze ke dIkSA ApavAthI AhAra pANI vigere lAvavAnuM kAma karaze' vigere A leAkanAM kAryAnI apekSA pADIne, mAtra dIkSA lenAra upara upakAra karavA ane peAtAnAM karmonI nirjarA karavA mATe samyag vidhi pUrvaka dIkSA ApavI. labdhi pragaTAvI.hAya... ziSyAnA kaSAyAdine zAnta karAvI zake ane saMyamamAM upayegI vastue vigere pazu meLavI zake. eTaluM ja nahi, tevA pavitragurUnI nizrAthI ziSyomAM paNa cAritrapAlananI zakti (vairAgya-sattva-prazamabhAva vigere) pragaTa thaI zake. 32-jene vrata niyamAdri Ape te AtmA tenA pAlanamAM sthira-sazakta bane tevI labdhi eTale AtmazaktivALA AtmA. 33-gurU sUtra ane arthAMnA jANu uparAnta bhaNAvavAnI zakti ane utsAhavALA joie, anyathA ziSyA ajJAna rahe ane saMcamanuM bhAvapAlana karI zake nahi. je gurUe peAte tathAvidha jJAna meLavavA chatAM ceAgyaziSyAne paNa pramAdane kAraNe bhaNAvatA nathI te varadattanA jIvanI jema jJAnAvaraNIya karmAM upArjana karI saMsAramAM bhame che. bAhya ke abhyantara je je guNu ke vastu prApta thAya te bIjA yeAgya AtmAene ApI upakAra karavAthI ja saphaLa thAya che. anyathA anyabhave te guNunI prApti thatI nathI. vaLI dAnadhama nI sAdhanA mATe sAdhune 'jJAnadAna' e ja eka sAdhana che. ziSya yeAgya chatAM tene dAna na kare te khAkInI ArAdhanA niSphaLa jAya che. ema svahitArthe paNa gurUe yeAgya ziSyAne jJAnadAna karavuM joie, ayeAgyane nahi ja karavuM joie. 34-gurUe gurUpade sthApele!' enA artha e che ke lAyaka banelA. anyathA mahattvAkAMkSAthI svayaM gurU khanele| dravya guNAvALA chatAM bhAvathI gurUnI lAyakAta vinAnA gaNAya che. evA svacchaMdrAcArInI nizrAmAM ziSyAnuM hita sadhAtuM nathI. tAtparya ke tenA gurUe tene gurUpada mATe yeAgya mAnI tenA ziSyA banAvyA hAya. 35-svajIvana nirvAhanA ke mahattva meLavavAnA uddezathI ziSya banAvavAnI vRtti e jaDatA che, eve jaDa gurU je ziSya pAtAnI anukULatA na sAcavI zake tenI upara vAtsalya rAkhI zakate! nathI ane vAtsalya vinA ziSyanuM Atmahita sAdhI zakAtuM nathI. ulaTuM paraspara gurU-ziSyanA ArAdhaka bhAvamAM nimitta banavAnA dhama che. tene badale virAka bhAvane pAme che ane kamathI bhAre thaI saMsAra vadhAre che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja kara. ke. kema ke kone maLavAne kAraNe temanA para kApa 5 . 22 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gAtra 99 thI 83 ahIM dIkSA lenAranA seLa ane ApanAra gurUnA paMdara guNo kahyA. paNa te utsarga pakSe samajavA. arthAt eTalA guNavALo dIkSA lenAra ke denAra yogya (zreSTha) gaNAya, emAM apavAda e che ke-e seLa ane paMdaramAM cethAbhAganA guNa ochA hoya te dIkSA lenAra ke denAra madhyama kakSAnA ane aDadhA guNa ochA hoya te jaghanya kakSAnA gaNAya. (vizeSamAM kahyuM che ke-) "trividyAvihoNA, pro dvArA vihI vi. je bahuguNasaMpannA, te joggA huMti NAyavvA // 1 // " paMcavastuka gA0 37 // bhAvArtha-"kALanI hAnirUpa deSanA avasarpiNI kALanA prabhAve upara kahyA temAMthI eka--be Adi guNa ochA chatAM jemAM ghaNA guNe hoya te (gurU ke ziSyane) egya samajavA." dvitIyapade eTale apavAdamArge dIkSAnI e yogyatA kahI. AthI ja jema dezaviratidhara evA zrAvakane dIkSA Ape che tema AmAMnA keTalAka guNavALA yathAbhadraka-saraLapariNAmI prathamaguNasthAnavatI jIvone paNa temanAmAM saMyamane nirvAha karavAnI yegyatA joIne gItArtho dIkSA Ape che. e rIte ApelI dIkSA te te guNavALA teone uttarottara vizeSaguNo pragaTa thavAmAM heturUpa bane che ane avyutpannadazAmAM vizeSa samajaNanA abhAvamAM paNa jIvanA mAtra samyaphakriyAnA rAgathI paNa te dharmanA ja hetu tarIke saphaLa thAya che. pUjAnA adhikAramAM vizikAmAM paNa pU. zrIharibhadrasUrijI kahe che ke paDhArame, gaMgAsatra dhamikSaT I sAhujjugAibhAvo, jAyai taha nANubaMdhatti // 1 // " pUjAviMzikA // artha-(tyAM pUjAnA adhikAramAMnI A gAthA hovAthI) "prathamakaraNa eTale chelluM yathApravRttikaraNa pUrNa thavAthI granthI dezanI pAse AvelA jIvane zrIjinapUjA mAtra dharma rUpe ja saphaLa thAya che, arthAt tenuM phaLa dharma rUpe ja Ave che, sagAvaMcakabhAva " pragaTe che ane samyagadaSTi" vigere uttara uttara bhAvane avicacheda thAya che. tAtparya ke granthabheda thatAM pahelAM 36-pUrvabhavanI ArAdhanAthI karmonI laghutA thatAM koI jIva gRhasthadharmanA baLe sarvavirati guNasthAnaka pAmIne dIkSA levA yogya banyuM hoya che te kaI dIkSA laI tenuM pAlana karavAthI pachI paNa te guNasthAnakane pAme che. upara uparanAM guNasthAnako nIce nIcenA guNasthAnakanAM karaNIya anuSThAna karavAthI pragaTa thAya che, mATe mithyAtvaguNasthAnavALo mArganusArI dharmathI samyagadarzananI, sampradarzanane pALatA dezaviratinI ke dezavirati guNane ArAdhate sarvaviratinI prApti karI zake che, tema pahelA guNasthAnake vartate paNa koI samakitanI dezaviratinI ke sarva viratinI ArAdhanAnA baLe te te guNasthAnakane pAme che. e kAraNe ja mithyAtvIne paNa je te viziSTa hoya to dIkSA ApI zakAya che. ethI ahIM jaNAvyuM che ke bhadraka pariNAmI avyutpanna chatAM samyapha sAdhukiyAnA baLe viziSTa yogyatA pAmI zake che. arthAta sarvavirati guNasthAnakane paNa pragaTa karI zake che. te te kiyA te te guNene pragaTa karavA mATe hoya che, sudhAnAzaka bhajana sudhA vakhate, daridratA nAzaka vANijya daridratA vakhate, ItyAdi lokamAM karAya che tema te te guNamApakakriyA paNa te guNanI prApti pahelAM karaNIya che. guNaprApti pachI te kiyA te guNonI rakSA vRddhi ke nirmaLatA mATe karavAnI hoya che, athavA anyajI paNa e kriyAne svIkAre evuM Alambana purU pADI tene pravAha akhaDa rAkhavA mATe karavAnI cheAya che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA lenAra-nAranI yogyatAmAM apavAda] . paNa apunabaMdhUkane zrIjinapUjAnA phaLa tarIke dharma ja pragaTe che. (saMsAra vadhatuM nathI.) arthAta zrIjinapUjAthI tene sagAvaMcakapaNuM ane AgaLa vadhIne samyagadaSTipaNuM vigere uttarottara AtmaguNonA vikAsanI paraMparA cAle che. zrIpaMcAzakamAM tapanA varNana prasaMge paNa teoe) kahyuM che ke - gs rivAi, pramANu sAmAvALo. caraNaM vihiyaM bahavo, pattA jIvA mahAbhAgA // " paMcA0 19-gaa027|| atha-e pramANe karavAthI, athavA dharmakriyAmAM thatA upasargAdi upadravanuM nivAraNa vigere karanArA sAdhArmika-deva (vigere)nI sahAyathI "pratipatti--taparUpa upacArane (AcArane) aMgIkAra karavAthI ane kaSAya vigerene rokavAmAM paNa tapa samartha hovAthI te tapanA ArAdhakemAMthI ghaNuM mahAbhAgyavanta jI mekSamArgane anukULa adhyavasAyanA baLe zrIjinezvaradevoe prarUpelA cAritrane paNa prApta karI gayA che. arthAt tapanA sevanathI ghaNA ja mArgAnusArIpaNAnA baLe AgaLa vadhIne cAritrane paNa pAmyA che. ema mArgAnusArIe karelo tapa samyaktvanA abhAvamAM paNa paraMparAe cAritranuM kAraNa bane che. dIkSAne uddezIne paNa tyAM kahyuM che ke " rivAvihA, mArita saMtouI. zarU-puNavaMdha, guru virahuM chuM gurU " vaMvATa 2, mAtra 44 vyAkhyA-zrIjinezvarae karelA A dIkSAnA vidhAnanuM (dIkSAvidhinuM), tene acAravAnI vAta te dUra rahI, paNa zAstroktanItithI mAtra paryAlocana karavAmAM Ave to paNa sabandhaka ane apunarbandhaka jIvane te zIdhratayA kugrahane nAza kare che, temAM 'sakRbandhaka " eTale have pachI vAraMvAra nahi paNa eka ja vakhata mehanIya karmanI sthitine utkRSTabandha karanAre ane apunarbandhaka eTale have pachI mehanIyakarmane utkRSTa sthitibandha nahi karanAre. teonuM svarUpa A pramANe kaheluM che-cathApravRttakaraNadvArA jeNe karmonI utkRSTa sthiti ghaTADI eka kaDADa sAgarepamamAM paNa popamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI nyUna karI dIdhI che-arthAta je granthIdeze AvyA che, paNa granthIbheda karyo nathI ane eka ja vakhata sIttera kreDADI sAgarApama pramANa mehanIyanI utkRSTa sthitine bhaviSyamAM punaH bAMdhaze, te sabandhaka kahevAya che ane je te ja rIte sthitine khapAvIne chelle grIdeze Avelo pharI te utkRSTa sthitine nahi bAMdhatAM granthIne bhedaze te apunarbandhaka kahevAya che. kAraNa ke "parva tivyamAM ku" arthAt te (apunabaMdhaka) "tIvrabhAvathI pApane karate nathI" ema kahyuM che. A banne prakAranA AtmAone granthIbheda nahi thayelo hovAthI kugraha (asatyane, Agraha) saMbhavita che, paNa aviratisamyagudaSTi vigerene te saMbhava nathI. (mATe ahIM sakUda bandhaka, punarbandhaka be kahyA) je ke mArgAbhimukha ane mArgapatita avasthAne pAmelAne granthabhedanA abhAve kuhane saMbhava che, tathApi temane prApta thaelI mArgAbhimukha tathA mArgapatita avasthAthI teonA te kugrahane tyAga karI zakAya te che, mATe ahIM teone paNa nahi gaNatAM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 dUdha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 7 thI 83 jeone kugraha balavAna che te mAtra sabandhaka ane apunarbandhaka e bene dIkSAnuM paryAlacana karavAthI kugrahano zIvratayA viraha thAya che ema kahyuM. athapattie bIjAone te thAya ja che. A bannene bhAvasamyakatvane abhAva hovAthI dIkSA ApatAM dravyathI ja samyaphattvane Apa karavAmAM Ave che. tenA Alambane teo kugrahano viraha eTale asatyanA pakSane tyAga jaladI karI zake che. dIkSA ApanAra mATe paNa apavAdamAgaeN pU. zrIharibhadrasUrijI kahe che ke "kAlaparihANidosA, itto ekkAiguNavihINeNaM / anneNa vi payajjA, dAyavvA sIlavaMteNaM // 30 // gIattho kaDajogI, cArittI taha ya gaahnnaakuslo| aNuvattagovisAI, bIo pannAvaNAyario // 31 // " pNcvstuk|| artha-(dIkSA) ApanArane aMge gyatA kahI temAM apavAdane jaNAve che ke-) kALaparihANirUpa deSane kAraNe (arthAtu vartamAnamAM sarvaguNuprasanna gurUne yoga durlabha hovAthI). upara jaNAvyA te paMdaramAMthI eka be Adi guNe ochA hoya tevA bIjA (asapUrNa guNavALA) paNa zIlavanta gurUe dIkSA ApavI. ethI paNa AgaLa vadhIne vartamAnamAM ucitagurUnuM svarUpa jaNAve che ke je gItArtha eTale sUtra arthane jANa hoya, kRtagI=sAdhunA rogo eTale karaNane karate heya, cAritrIzIyaLa-sadAcAravanta haya, grAhakuzaLa-ziSyane kriyAanuSThAna vigere zIkhavADavAmAM-paLAvavAmAM kuzaLa hoya, ziSyanA svAbhAvane anuvakaanusaravA pUrvaka tenI (cAritranI rakSA karanAre hoya, ane cAritramAM (upasargAdi) Apatti Ave to te prasaMgamAM paNa viSAda-kheda karanAra na hoya, bIja eTale apavAda mAge te paNa dIkSA denAra tarIke yogya samajo. arthAt apavAdathI evo gurU paNa dIkSA ApavA mATe lAyaka che. e pramANe dIkSA ApanAra gurUnI yogyatAnuM varNana karyuM. A viSayamAM daza paratIrthionA mata vizeSa jijJAsuoe dharma bindumAMthI 7 jANI levA. (nIce TIppaNImAM te jaNAvyA che.) 37-dharmabindumAM kahelA daza paravAdIonA mate- 1-vAyunAme vAdI-sapUrNa guNavALe ja yogya gaNAya, kAraNa ke je kArya jeTalI sAmagrIthI sAdhya hoya temAM teTalI joIe, echI sAmagrIthI siddha na thAya. ra-vAmikatraSi-vAyunuM kathana barAbara nathI, taddana guNavinAnAne paNa koI vakhata ekAeka guNe pragaTe che, daridrane paNa koIvAra rAjya kyAM nathI maLatuM ? 3-vyArSi --vAmikanuM kathana ayogya che, kAraNa ke sAmAnyaguNonA abhAve viziSTaguNone niyamo abhAva hoya, kAraNane anurUpa kArya thaI zake, anyathA kArya-kAraNu bhAva asatya Thare. 4-samrATa nAmanA rAjarSi-upara kahyuM te vyAjabI nathI, guNa game teTalA heAya paNa yogyatA vinA jIva kArya sAdhI zakatA nathI, mATe guNa hoya ke na hoya, jIvamAM te te kArya mATe yogyatArUpa adhikArIpaNuM devuM joIe. 5-nAradane mata-e che ke-samrATa je kahe che temAM tathya nathI. mAtra sAmAnya yogyatAthI ja viziSTa kAryanI siddhi thatI hoya te jIvamAtramAM prAyaH sAmAnya rUpe te gyatA savana heAya che ja, tethI sarva jI viziSTaguNavALA banI ja javA joIe, koI sAmAnya guNavALo na rahe. mATe viziSTa guNonI sAdhanA mATe yogyatA paNa viziSTa joIe. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dIkSAlenAranI mAtApitAdi pratye pharaja]. e pramANe dIkSArthI ane dIkSAdAtAnuM svarUpa kahyuM, have pahelAM mULa gADha 78 mAM vidhipUrvaka dIkSita thaelo " ema kaheluM hovAthI dIkSAnA vidhine jaNAvavAnI IcchAthI pahelA zvekathI dIkSA lenArane tathA bIjAkathI ApanArane vidhi jaNAve che. mUlam " gurvanujJopadhAyogo, vRtyupAyasamarthanam / / glAnauSadhAdidRSTAntAt, tyAgo gurunivedanam // 84 // praznaH sAdhukriyAkhyAnaM, parIkSA kaNThato'rpaNam / sAmAyikAdisUtrasya, caityanutyAdi tadvidhiH / / 85 // " yugmam // mULane artha--dIkSArthIe vaDilonI anujJA meLavavI, mohathI AjJA na Ape te temanI saMmatti maLe tema kapaTa paNa karavuM, teonI AjIvikAne prabandha kara, ema chatAM anujJA na Ape te glAnane choDIne jAya tema teone cheDavAM. (e vAta cAlu prasaMge ja hamaNAM AgaLa kahevAze.) ema vidhipUrvaka gurU pAse AvIne gurUne nivedana karavuM. gurUe paNa tene vairAgyanAM kAraNe pUchavAM, sAdhukriyAnuM kilaSTapaNe jaNAvavuM, yogyatAnI parIkSA karavI, sAmAyikAdi 6-vasu nAmanA rAjA-pUrva guNamAMthI ja uttarottara vizeSa guNo paNa pragaTa thaI zake che, bIja vinA pAkanA abhAvanI jema guNarUpI bIja vinA kadI koI kAryanI siddhi thatI nathI, mATe sAmAnya guNe ja viziSTa guNenA paNa utpAdaka bane che. ha-kSIrakadaMbaka-vasunuM vacana eka keDInA dhanavALA daridranA vyApArane koTIvajanA vyApAranI tulanAmAM mUkyA jevuM aghaTita che, keDIne vyApArI kaMDAdhipati bane te paNa ghaNe kALa lAge, eTalo kALa tenuM jIvana paNa duHsabhavita che, tema taddana sAmAnyaguNavALo viziSTa guNavALo bane te paNa tevuM ja che. 8-vidha-eAchAdhanavALAmAM paNa dhanapati thavAnI yogyatA sambhavita che. eka kaDivALo paNa tathAvidha bhAgyodayathI se-hajAra-lAkha guNe vigere lAbha maLatAM kreDAdhipati banavAnI yogyatA te dharAvI zake che, evA prasaMge saMbhaLAya paNa che ke-atituchavyApAra karanArA paNa tathAvidha bhAgyanA baLe 5kALamAM koDane vyApAra karanArA thayA che. A mata kaMIka samATanA matane anusarata che. 9-bRhaspati-koI viziSTa guNanI nyUnatA hoya, to paNa paramArthathI bIjA ghaNA sAmAnya guNArUpa yogyatA hoI zake, mATe paNabhAganA ke aDadhA guNa hoya te gya gaNAya, vigere vicAraNAnI jarUra nathI. '' 10-siddhasena nAmanA nItikAra--dharma-artha-kAma ane mokSarUpa saghaLA vyavahAramAM buddhimAne je viSayamAM jene nimitta tarIke (ghaTita-vyAjabI) mAne che, te saghaLuM yogyatArUpa ja che, yogyatA ane nimitta ghaTanAmAM kaMI bhinnatA nathI. e paradarzanIonA daza mato jaNAvIne pUchazrIharibhadrasUrijI mahArAja potAne mata jaNAvatAM kahe che ke-cheDA paNa asAdhAraNa guNe (viziSTa guNe) kalyANane utkarSa sAdhI zake che, mAtra sAmAnya guNe ja nahi, mATe 'A dezamAM janma' vigere je asAdhAraNa guNe kahyA temAMnA aDadhA-te joIe ja. asAdhAraNa guNe niyama bIja chuTatA gAte prakaTa karI zake che. upara kahyA temAM vAyu-vAlmika-vyAsa-samrATa-nArada-vasu ane kSIrakadambaka e sAtanA mate to praspara eka bIjAthI asatya Thare che ethI AdaravA lAyaka nathI ane chellA traNa mate asAdhAraNa mAne anAdara karavApUrvaka mAtra yatAne ja AgaLa kare che jethI te paNa gya nathI, vigere madhyastha boddhathI vicAravuM, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 dha0 sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 84 thI 85 sUtro kas (mukhapATha) karAvavAM ane devavantanAdi vidhi karAvavA, e dIkSA levA--ApavAnA vidhi che. TIkAnA bhAvA--gurUnI AjJA meLavavI" vigere dIkSAnA vidhi eka karttavya rUpa che, evo granthakAranA upadeza che ema chellA padmanI sAthe vAkyanA sabandha joDavA. temAM gurUo ahIM mAtA pitAdine samajavA, teonI anujJA eTale 'tuM dIkSA le' evI anumati meLavavI joie. e rIte te te upAyeA pUrvaka anujJA mAgavA chatAM paNa te na cheDe, tyAre zuM karavuM ? te jaNAve che ke upadhAyAga' arthAt 'upadhA' eTale mAyAne prayAga karavA. te mAyAne khIjAe jANI na jAya tevA tevA prakArothI karavI. A mAyAnA prakAro zrIdharmabindu granthamAM kahyA che ke duSTa svapna vigere kahevuM, eTale ke ' huM gadheDA--UMTa-pADA vigere upara beThelA hatA 'vigere (aniSTa sUcaka) meM svapnamAM joyuM, vigere zabdathI * meM mArI be AMkhAnI madhyanA bhAga joyA, devIonuM TALuM joyuM, vigere (manuSyathI na dekhI zakAya tevu) viparIta dekhANuM, ItyAdi kapaTathI mAtA-pitAdine jaNAvavu', kAraNa keethI tee anumati Ape. vaLI prakRti viparIta karavI, arthAt maraNa samaye prAyaH svabhAva-prakRtinA bheda thatA heAvAthI 'have AnuM maraNu najIkamAM che' ema samajI vaDileA anujJA Ape e uddezathI svabhAva badalavA. (bahArathI maraNanAM cinho dekhADavAM.) ema viparIta prakRti vigere ceSTAo karavA chatAM te svayameva na samaje te zuM karavuM? te kahe che ke-daivajJa eTale nimittazAstrAdinA jANupurUSodvArA tene te rIte nimittazAstrAnI vArtA saMbhaLAvavI. arthAt * AvI amuka ceSTA thAya tyAre maraNu najIkamAM thAya 'vigere te viparIta ceSTAonAM kaLA jyAtiSIe dvArA jaNAvavAM. ahIM kAine ' ema kapaTa dvArA dIkSA svIkAravAthI zuM lAbha thAya?" evo prazna thAya ethI samAdhAna Ape che ke 'na dharme mA' arthAt dharmanI sAdhanA mATe karAtI mAyA te mAyAogAI nathI, kAraNu ke (emAM kAinuM kharAba karavAnA uddeza nathI, kintu mUDhajIvone samajAvavAnA zubha uddeza heAvAthI) paramArthathI temAM mAyAnA abhAva che-amAyIpaNuM che. emAM paNa prazna thAya ke ema kema kahevAya ke te mAyA nathI ? tene javAba Ape che ke ema karavAmAM bhayanuM hita che, arthAt dIkSAnI anujJA meLavavA mATe mAyA karavI paDe te peAtAne ane mAtA-pitAdine paNa hita karanArI-kalyANurUpa che. kAraNa ke-enA phaLa rUpe lIdhelI dIkSA sva-paranA upakAra karanArI che, ( sva-paranuM hita IcchatA dIkSA lenAra Avo mAyA bhAva nirUpAye ja kare) kahyuM che ke-- "amAyospi hi bhAvena, mAyyeva tu bhavet kvacit / vakSet svarayoyaMtra, sAnundha hitotyam // " dharmacinTuga. 4-rU? TInnA / atha hRdayathI mAyA vinAnA chatAM sva-paratuM uttarAttara hita thatuM-vadhatuM dekhe tyAre kaI hitArthI (dravya-kSetra-kALa-bhAvAdine Azrine) koI viSayamAM bahArathI mAyA paNa kare. ema zubhAzayathI hita sAdhavA karAtI mAyA te mAyA nathI,18 mATe e carcAthI saryu", 38-prAyaH leAka vyavahArAmAM paNa ajJAna-mUDha veAnA hita mATe satra AvuM ja vartana dekhAya che. ajJAna khAlakane mA e rIte ja ucherI meATA kare che, echI buddhivALA vidhArthIne mATe paNa buddhimAna zikSaka e ja upAya le che, khImAra paDelA manuSyane auSadhAddei ApavAmAM vaidho ke paricArakA paNa evI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAlenAranI mAtApitAdi pratye pharaja] have cAlu prasa`gane anusarIye. keAI ema pUche ke ema bhale kare, paNa tenI gerahAjarImAM mAtA-pitADhi potAnA nirvArDa mATe AjIvikAne meLavI zake tema na hoya, mATe anumati na ApatAM hoya te zuM karavuM ? tene kahe che ke--teonI AjIvikAnA prabandha karavo joie. arthAt sAujAra' vigere amuka nANAM vigere AjIvikA mATe sAdhana teone ApavuM joie, ke utpanna karI ApavuM joie, ke jethI pAte dIkSA lIdhA pachI mAtA-pitAdi AzritA AjIvikAthI sIDhAya nahi. ema karavAthI upakArInA upakAranI kRtajJatA (ane bhakti) paNa karI gaNAya. vaLI e rIte gurUvanI bhakti karavI te jainamArganI prabhAvanAnuM (mahattA vadhAravAnuM) bIja paNa che, mATe evo prabandha karIne paNa tenI anumatithI dIkSA algIkAra kare. vaLI ahIM prazna thAya ke--ema karavA chatAM paNa mAnA ke mehane ceAge tee putrane cheADavA taiyAra na thAya te zu karavuM ? tenA uttaramAM jaNAve che ke keAI suputra tathAvidha vyAdhinI pIDAthI pIDAtAM mAtapitAdine (aTavImAM) cheADIne tenA auSadha mATe ane potAnA nirvAha mATe javu jarUrI hovAthI (zaheramAM) jAya, tema AjIvikAnI vyavasthA karavA chatAM Dile anumati na Ape te tene cheDIne paNa dIkSA algIkAra kare. dRSTAnta tarIke mAneA ke-keAI eka kulinaputra peAtAnA mAtApitAdinI sAthe meATI aTavImAM jai caDhyo, tyAM mAtA-pitArdinI sAthe te musApharI kare che, aTavImAM AgaLa jatAM mAtA-pitAdi ke jeenI sevAmAM te che teone auSadhAdinA abhAve niyamA maraNu nipajAve tevo, vaidya ke auSadha vinA mAtra sevA karanAra purUSathI asAdhya ane tene anukULa auSadha vigere maLI jAya te maTe tevo mahA AtaMka--mAraNAntika rAga pragaTyo, tyAre tenA te putra teonA rAgathI ema vicAre ke A mArA DileA auSadha vigerenA abhAvamAM niyamA rAga mukta nahi thAya, auSadhAdi maLI jAya tA sambhava che ke kadAca rAgathI mukta thAya, athavA na thAya, vaLI te samaya kADhI zake tema che, eTale ke turtamAM tenu' maraNu nipaje tevuM paNa nathI, mATe zaheramAM jaI auSadha lAvuM, ema samajI judI judI yuktithI e vAta tene samajAvIne auSadha ane peAtAnAM ahAra-pANI mATe tene tyAM cheDI (vasatimAM) jAya teA te putra uttama ja gaNAya, teNe tenA tyAga karavA chatAM tyAga karyAM na ja gaNAya. evI mAyA kare ja che. jenuM sundara phaLa pratyakSa dekhADI zakAya tema na hrAya chatAM AvavuM savita DhAya evA viSayamAM pravRtti karAvavA mATe * asatya khelavuM-mAyA karavI-satya chUpAvavuM' vigere karanArA lekamAM buddhimAna gaNAya che, kAraNa ke temAM anyanuM bhaluM karavAnI zuddha bhAvanA rahelI che. tema ahIM paNa mAtA-pitAdine koI sabaLa kAraNa vinA mAtra putrane dIkSA jevA uttama mArge jatA aTakAvanArA ayeAgya mAhathI bacAvavAnA zubha Azaya haiAvAthI kapaTa nathI, sva-para hitakara che. hA, pAte ayeAgya hAya ke dhAgya chatAM pAchaLa AjIvikA vigere mATe kuTumbane nirAdhAra mUkIne jatA teenI sevA karavAmAM kaMTALelAne AvI mAyA karavAnA adhikAra nathI. dIkSA lenAra saMsAranAM du:kheAthI nahi paNa te du:khAnAM mULabhUta pApakarmAthI kaMTALele-trAsele| havA joie. te ja te sayamanAM Tone prasannatAthI sahI zake che. jane je javAbadArI peAtAnA kamaeNmmadayane anusAra AvI paDI hoya tene pUrNa karavI te tenA dharma che, tene pU karyA vinA sauMsAranAM kaSTothI kaMTALIne ghara cheDe te sAcA vairAgyanA abhAve meAhu-mUDha DhAvAthI dIkSA levA chatAM prAya: Atmazuddhi karI zake nahi. A viSayamAM ekAnta nathI, zAstramAM paNa bhajanA kahI che, mATe madhyastha banI sva-para hitane vicAravuM. 27 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dhava saM0 bhA. 2 vi. 3-gA0 84 thI 85 ulaTuM evA prasaMge emanA rAgane yoge ke putra auSadhAdi mATe paNa mAMdAM mAtApitAdine cheDe nahi, temanI pAse ja rahe, to te tyAga nahi chatAM temane tyAga karavA barAbara che. kAraNa ke ahIM (kriyAnI nahi paNa) phaLanI mukhyatA che. vastutaH sAtvika purUSo dareka pravRttimAM phaLane ja jenArA hoya che. (auSadhAdi mATe tyAga karanAro putra temane nirogI banAvavA mATe prayatna karanAre hAI sAcI rIte te temane choDatuM nathI paNa sevA kare che ane pAse besI rahenAre temane nirogI banAvavA mATe Udyama karate nathI ethI vastutaH sevAne choDe -teonA ArogyanI ke bhaviSyanA hitanI upekSA kare che.) tethI auSadha meLavI ApIne kadAca tene jIvADI paNa zakAya evo saMbhava hovAthI ema karavuM te satparUSane mATe Ucita che. e nyAye ahIM paNa saMsArarUpI aTavAmAM AvI paDelo zulapAkSika uttama AtmA (putra) mAtApitAdi sAthe gharamAM rahe te paNa dharmane banzanathI rahe (mAtA pitAdine pratyupakAra karavAnI buddhithI rahe.) ane tyAM te vaDilone mithyAtvamohanIya vigere karmanA udayarUpa roga thAya, ke je kamaraga niyamo (Atma sukhane) vinAza karanAre, (saMsAramAM rakhaDAvanAro.) samyakattvanAM bIja vigerenI prAptirUpa auSadha vinA (te karmodayane TALavAnI buddhivALA hitasvI paNa) purUSa mAtrathI TaLavo azakya ane samyaphajvAdi auSadha maLe te tenAthI maTavAnI sambhAvanAvALo che ema samajI tevA prasage te zulapAkSika purUSa (putra) dharmanA bandhanathI (pratyupakAra karavAnI potAnI javAbadArIthI) ema vicAre ke samyaphajvAdi auSadha vinA (karma regathI) avazya teo vinAza pAmaze (durgatimAM jaze), vaLI tevuM dharma auSadha meLavavAthI sambhava che ke teo bace, athavA na paNa bace, vaLI vyavahArathI haju kALane khame (amuka vakhata sudhI jIve) tema paNa che, mATe teonA gharavAsane (jIvanano) nirvAha thAya tevI yathAgya (zakya) vyavasthA karIne ane te rIte sajAvIne teone mATe samyaphattva vigere auSadhane nimitte tathA mArA cAritradharmanI prAptine nimitte mArA jIvanane ucita (karavA jegu) karIne abhISTa evI saMyamanI siddhi karUM. ema vicArI teone cheDe te paNa te mAga sAre ja che, tattvathI vicAratAM mAtApitAdine te tyAga tyAga nathI ja. arthAt tAttvikabhAvanA hovAthI te tajato nathI, kintu ethI ulaTuM vicArIne tevA prasage tyAga nahi karanAre putra taravathI tyAga karanAre che. AvA prasaMge buddhi mAnene kriyAnI nahi paNa phaLanI pradhAnatA hoya che, kAraNa ke nikaTamAM mokSa janArA dhIra purUSe phaLane jenArA hoya che, mATe e rIte teone "samyaktva vigere auSadha prApta karAvIne atyanta , jIvADe, arthAt navA navA janma nahi levA rUpe sadAne mATe janma-maraNathI mukta kare. kAraNa ke-jemAMthI amaraNa eTale mokSarUpI phaLa nizca pragaTa thAya ja tevA (dharma) bIjane ahIM ga thavAthI pariNAme sarvathA amaraNane (mekSane) sambhava che. A rIte mAtApitAne pratyupakAra kare te saMpurUSane age Ucita paNa che, kAraNa ke--mAtApitAnA upakArane badale vALa e sajjanene dharma che, e viSayamAM bhagavAna zrI mahAvIradeva draSTAntarUpa che, kAraNa ke jemAMthI akuzaLakane anubandha (paraMparA) cAle tevA mAtApitAdinA zakane teoe TALyo hate. e rIte pravajyA mATe taiyArI karIne pachI zuM karavuM? te kahe che ke gurUne pitAne bhAva Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 - - - - - - - - - IMkSAmAM zubhanimittAnuM svarU5] 29 jaNAva, arthAt gurUne pitAne AtmA samarpita 39 kare. (85) ahIM sudhI dIkSA lenAranuM kartavya (vidhi) kahIne have dIkSA ApanArane agenuM kartavya kahe che ke -gurUe tene prazno karavA, arthAta e rIte dIkSA levA mATe AvelA ziSyane pRcchA karavI, sAdhunA AcAre kahI jaNAvavA, gyatAnI parIkSA karavI, mukha pAThathI tene sAmAyikAdi sUtro bhaNAvavAM-ApavAM ane "cityavandana" vigere dIkSA ApavAnI kriyA karAvavI, e dIkSA ApanAra vidhi che ema prathamanI jema ahIM paNa vAkyano saMbandha jeDa. kahevAne bhAva e che ke-uttama dharmakathA (dharmanuM svarUpa) sAMbhaLIne AkarSita thavAne ge dIkSA levA taiyAra thayelA bhavya jIvane pUchavuM ke--he putra! tuM koNa che ? kayA kAraNe dIkSA levA Icche che ? tenA javAbamAM je te kahe ke-"he bhagavana ! huM kula putra (uccakulamAM janmela) chuM, tagarAnagarI vigere sundara (Arya) kSetramAM utpanna thayelo chuM, ane saghaLAM azubhanI (karmonI) khANatulya saMsArarUpa vyAdhinA kSaya mATe huM dIkSA levA taiyAra thaye chuM," ItyAdi kahe te tene pRcchAthI zuddha samajI dIkSA ApavI, te na hoya tene anne bhajanA samajavI. (arthAt dIkSAne niSedha paNa kare). ema ahIM prasagAnusAra samajI levuM. kAraNa kahyuM che ke "kulaputto tagarAe, asuhabhavakkhayaNimittameveha / pavvAmi ahaM bhaMte !, ii gijjho bhayaNa sesesu // " paJcavastuka gA0 117 // artha-(dIkSA lenAra ema jaNAve ke, "brAhmaNAdi kulinane putra chuM, tagarA ke mathurA nagarI vigere (AryakSetro mAM janmelo chuM, ane duHkhonI khANarUpa saMsAranA kSaya mATe he bhagavan! dIkSA levA IcchuM chuM" te dIkSA mATe grAhya (5) samajavo. bIjA akulaputrAdine aMge bhajanA samajavI. A bhajanA vizeSa sUtrane anusAre jANavI. 39-samarpitabhAva vinA gurUnI nizrAnuM phaLa meLavI zakAtuM nathI. pite ajJAna mahAvRtta hovAthI kAryAkAryane viveka na karI zake, hitAhitane na jANI zake, e hetuthI to gurUnI pAse dIkSA levAnI hoya che, chatAM pitAnA jIvana ghaDataramAM (hitAhitamAM) pitAnI mUDha buddhine vacce rAkhe te gurUnI buddhine upayoga te zI rIte karI zake ? anAdi viSaya-kaSAyanI vAsanAo jJAnIne paNa unmArge kheMcI jAya che, te bIjA mATe te pUchavuM ja zuM ? mATe ja jagatanA vyavahAramAM DokaTare ke vidho pitAnI davA svayaM karI zakatA nathI ke nyAyAdhIza paNa potAnA kesane cukAde pite ApI zakatA nathI, bIjAne Azraya levA ja paDe che. e nyAye bIjAnI zuddhi karI zake tevA jJAnIne paNa pitAnI Atmazuddhi mATe gurUne samarpita thavuM yukti phUgata che, eTaluM ja nahi, samarpita na thavAthI gurU pratye pUjyabhAva pragaTAvo, pitAnI buddhinuM abhimAna TALavuM ke vinaya keLave te paNa zakya nathI, ulaTI potAnI ane gurUnI benI samaja paraspara athaDAvAthI lAbhane badale hAni sambhavita che. samarpita bhAva e ja bhAvaziSyapaNAnuM svarUpa che, enA vinA dravyaziSyapaNuM paNa manAtuM nathI. je ziSya yogya gurUne gurU tarIke svIkArIne paNa samarSita thato nathI te pitAnI pachInA AtmAone evuM ja azubha Alambana Ape che, ethI sAdhu jIvananA prANabhUta AjJApAlanane toDanAre te saMyamane virAdhaka bane che, enAthI e doSanI paraMparA cAle che ane jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNaya, mohanIya, aMtarAya karmo uparAnta durbhAgya, anAdeya, apayaza Adi azubha karmone khabdha kare che. A bhavamAM ane parabhavamAM prAyaH tenuM vacana tenA ziSe ke Azrita paNa svIkAratA nathI. te sAre upadezaka hoya te paNa tene upadeza mAtra vANuvilAsa banI rahe che, zrotAgaNamAM zubha bhAvone pragaTAvI zakato nathI, ema ghaNuM dUSaNe janme che. mATe samarpita bhAva joIe. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 84 thI 85 te pachI tene samajAvavuM kekAyara purUne dIkSAnuM pAlana duHkhadAyI che, chatAM Araznane tyAga karanArA satvazALIone dIkSAthI A bhavamAM ane parabhavamAM paramakalyANarUpa lAbha thAya che. vaLI jema jinezvarenI AjJA sArI rIte pAlana karavAthI mokSa-rUpa phaLa Ape che tema ulaTamAM tene virAdhavAthI saMsAranI vRddhirUpa duHkhane paNa te Ape che. jema koI koDhI vigere rogI reganA pratikAra mATe kriyAne (auSadhAdi cikitsAne) zarU karIne kupanuM sevana kare te auSadha nahi lenAra karatAM vadhAre ane vahelo nAza netare che. tema karmarUpa vyAdhine nAza karavA saMyamarUpa bhAvaauSadhane svIkArIne pAchaLathI asaMyamarUpa kupathyanuM sevana karanAro (saMyama nahi lenArA karatAM ya) vadhAre karmo bAMdhe che. e pramANe sAdhuno AcAra jaNAvo." pachI paNa tenI sArI rIte parIkSA karavI joIe kAraNa ke "atyAra satyahaMsA, satyAgraNAtrimANe dRzyante vividhA bhAvA-stasmAdyuktaM parIkSaNam // 1 // atathyAnyapi tathyAni, drshyntytikaushlaaH| citre nimnonnatAnIva, citrakarmavido janAH // 2 // " dharmabinda a0 4 TIkA // atha--jagatamAM asatya chatAM satya jevA ane satya paNa asatya jevA, ema vividha bhAvo ulaTA dekhAya che, mATe padArthanI parIkSA karavI gya che. jema kuzaLa citAre (samabhUmI-bhata upara karelA) citramAM vaNa nIcANa-uMcANane (khADA-TekarAne) batAvI zake che tema atikuzaLa manuSyo khoTAne paNa sAcuM dekhADI zake che. ema dIkSArthinA samyakatva, jJAna, ane cAritra vigere guNethI tenI pariNatinI A parIkSA tathAvidha upAyathI karavI joIe. tene kAla sAmAnya rIte cha mahinAne ane tathAvidha gyAyegya jIvanI apekSAe tethI thoDe ke vadhAre paNa jANavo. kahyuM che ke 40-dIkSAnA uttama lAbho jaNAvavA sAthe tenA pAlananI duSkaratA jaNAvavAthI dIkSArthine virAgya daDha thAya che ane tenA vairAgyanI parIkSA paNa thAya che. kevaLa lAbhane lAlacu tenA pAlananI duSkaratAthI ajJAna jIva dIkSita banyA pachI pAlana vakhate A dhyAnane vaza paNa bane, gurU paNa prathamathI tene duSkaratA na samajAve te pAchalathI tene pariSaha-upasargomAM sthira banAvI zake nahi ane dIkSA lenAra jANe ThagA hoya ema mAnato thaI jAya. ethI saMbhava che ke-kAM to dIkSA cheDI de ke pAlavA chatAM tenA pratye asaddabhAvavALA banavAthI darzanamohanIyAdi karmabaMdha karIne durlabhaMbodhI paNa thAya. mATe vyApArI gharAkane samajAve tema madhyama mAge lAbha ane hAni bane samajAvavAM joIe. ekAte lAbhanI lAlaca ApatAM pAchaLathI tenuM pAlana karavA asamartha nIvaDe ane ekAnta duSkaratA ke nahi pALavAthI thatI hAnine samajAvatAM tenAmAM utsAha tUTI javAne ke dIkSA leto aTakI javAne sambhava rahe, mATe madhyama mAge tene bane bAju samajAvavI joIe. duSkaratA samajAvIne tenAthI thatA mahAnuM lAbhe samajAvavAmAM Ave te yogya jIvamAM utsAha ane sarva paNa pragaTavAne saMbhava che, mATe tene AtmA pAchA na paDI jAya tenI kALajI rAkhIne sattva pragaTAve te rIte dUzkaratA paNa avazya samajAvavI jarUrI che. ema chatAM zrIvItarAganA zAsanamAM koI vidhi-niSedha ekAnta nathI, keI:lajajAdi guNAvALAne duSkaratA samajAvavA jatAM utsAha bhaphUga thaI jAya ane pAchaLathI lajajAdi guNene yoge pAlana karavAmAM gya nIvaDivAne saMbhava hoya to tevAne duSkaratA nahi samajAvavA chatAM dRSi nathI. - Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAmAM zubhanimittanuM svarU5] "abbhuvagayaM pi saMtaM, puNo parikkhijja pvynnvihie| chammAsaM jA''sajja va, pattaM addhAe appabahuM / " paJcavastuka gA0 122 // artha-(praznAdi vidhithI) "saMta" eTale yogya jANavA chatAM paNa sAdhutAnA AcAre vigere samajAvavA pUrvaka (cha kAya jIvonI hiMsA, juTha, cerI, vigere pApane tene bhaya che ke nahi te jANavA) cha mahinA sudhI parIkSA karavI. athavA kaI pariNata pAtranI apekSAe e parIkSAno kALa alpa ane apariNutanI apekSAe ghaNe paNa hoI zake che. tathA upadhAna karyA na hoya te paNa (sArA divase) sAmAyika sUtra mukhapAThathI zIkhavavuM, prathamathI ja pATI upara lakhIne na ApavuM, bIjAM paNa "IriyAvahI' vigere sUtro tenI pAtratA pramANe bhaNAvavAM, vaLI 'cityastuti" eTale cityavandana Adi vidhi karAvo ane Adi zabdathI vAsakSepa kara, rajoharaNa Apa, kAtsarga karAva, vigere dIkSAnI saghaLI kriyA karAvavI, ItyAdi samajI levuM. tene vidhi sAmAcArIthI jANa, te pATha hamaNAM AgaLa kahIzuM. prathama te gurUe dIkSA levA AvelA ziSyane upakAra (uddhAra) karavAnI buddhithI svIkAra, te pachI zakuna vigere zubhAzubha nimito jevAM, kAraNa ke-sarva kAryomAM nimittonI zuddhi e eka zreSTha vidhi(kAryonI siddhinAM ciheo)rUpa che. te uparAnta kSetra, kALa ane dizAzuddhine paNa Azraya levo. (eTale ke sArA sthAne, sArA muharta ane pUrva--UttaradizA sanmukha rAkhIne dIkSA ApavI.) kSetrazuddhimAM zeraDInuM vana vigere Uttama sthaLa samajavAM. kahyuM che ke gaMbhIrasANuNAe, payAhiNajale jiNahare vA // " vizeSAva0 gA0 3404 // artha-zeraDInA vanamAM, DAMgara pAkatI hoya tevA kSetramAM, padya (vALuM) sarovara hoya tyAM, puSpo khIlelAM hoya tevA bagIcA AdimAM, paDave (zabdane pratizabda) thato hoya tevA sthaLamAM, pANI pradakSiNA detuM hoya tevA jaLAzayanI pAse, athavA zrIjinamaMdiramAM (dIkSA ApavI) 41-je ke nimitto sUcaka che te paNa zubhAzubha nimitte pAmIne-jANIne lAbhArthI jIva zubha thakanAdithI utsAhI ane azubhathI nirUtsAhI bane che. A utsAha-nirUtsAharUpa adhyavasAye bhAvarUpa che, ane bhAmAM tathAvidha vidanakAraka karmomAM palaTo lAvavAnI tAkAda che. jemake koI mANasa koI zubhakAryanI siddhimAM saMzayavALe che, bIjAnI preraNAthI taiyAra thayuM che, kama paNa kaMI vidana kare tevuM udayamAM varte che, te ja vakhate zubhasUcaka nimitta (zakuna vigere) jotAM tene pitAnuM kArya siddha thavAnI AzA bandhAya che, ethI utsAha vadhe che, ane e utsAhathI (adhyavasAyathI) vidanakAraka kama jo nikAcita vigere badhavALuM na hoya te niSphaLa thavAne sambhava che. arthAt tene kSApayama vigere thaI jatAM kArya siddhi paNa sammavita che. e kAraNe ja sahu koI zubhakAryomAM vaDIlonA AzIrvAda ke sArA zakuna, sArU muhUrta, vigere sAdhe che ane enuM phaLa paNa tene kaIvAra turta maLe che. e kAraNe kahyuM paNa che ke 'DarAda prathama muhUrtama' arthAtu zubhamuhUta, zakuna, vigerethI paNa baLavAna nimitta utsAha che. e utsAha vadhAravA-ghaTADavAmAM nimitto kAraNabhUta che, mATe tene anAdara nahi kara joIe. kahyuM che ke "nimittanA dvaSIne kuzaLa, vedhana dveSIne Arogya, nyAyanA helIne dhana, ane dharmanA TrelIne e traNa pikI eka paNa hetuM nathI." Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 [dhava saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 84 thI 85 kALazuddhimAM "gaNividyA" nAmanA payajJAmAM kahyA pramANe Uttama tithi-nakSatra-vAraga-karaNarUpa paMcADmazuddhi levI tyAM kahyuM che ke- " vArSi bhafe, vajonA amI nI rA chaTThI ca cautthIM bArasIM ca doNhaM pi pakkhANaM // gaNivijjA-gA0 7 // tihiM uttarAhiM taha rohiNIhiM kujjA u sehanikkhamaNaM / gaNivAyae aNuNNA, mahavyayANaM ca AharaNA // 2 // " gA0 26 / / artha-zukla-kRNa banne pakSanI caturdazI, pUrNimA, aSTamI, navamI, pachI, catutha, ane dvAdazIe tithieno (dIkSAdimAM) tyAga kare tathA traNa uttarA ane rehiNI nakSatramAM ziSyane dIkSA ApavI, gaNipada-vAcaka padanI anujJA karavI ane mahAvratanuM AropaNa karavuM. dizA zuddhimAM prazasta dizA vigere jevuM. jemake - "qvyAmimuddo uttara-duho vaheLavI vicchinnA | jAe jiNAdayo vA, disAe jiNaceiAI vaa||" vizeSAva0 gA0 3405 // artha-pUrva dizA ke uttara dizA sanmukha hahIne, athavA "jina" eTale sunaH paryavajJAnI avadhijJAnI, caudapUrvI, dazapUrvI ke navapUva je dizAmAM vicaratA hoya, athavA je dizAmAM zrIjinezvaranuM citya-tIrtha vigere najIkamAM heya te dizAnI sanmukha rAkhIne ke rahIne gurU (dIkSA) Ape athavA ziSya grahaNa kare. upara jaNAvelI kSetra vigerenI zuddhi Adi vidhi sAcavavA pUrvaka sAmAyikAdi ucarAvavAthI AtmAmAM uzcaratAM pahelAM na hoya te paNa tevA tevA sAmAyikAdinA pariNAme pragaTe che. ane hoya te sthira thAya che. ulaTamAM A zuddhine nahi anusaravAthI jinAjJAne bhajJa, vigere deze lAge che ja. kahyuM che ke - " esA jiNANamANA, khettAIA ya kaMmuNo huMti / 3thAra , tA | saSya " vastravatuM 24 / arthakSetra (dravya-kAla-bhAva-bhava) vigere karmonA udaya(kSaya-kSapazamAdi)mAM nimitta kAraNa bane che mATe e(darekanI zuddhi sAcavavA prayatna kare, evI zrIjinezvaranI AjJA che. pachI dIkSAthI zrIjinezvarenI (puSpa-vastra vigerethI tathA sAdhuonI paNa vastra vigerethI) pUjA kare, pachI gurU dIkSAnI vidhi (kriyA) kare. (karAve.) tyAM paccavastumAM ja kahyuM che ke 4ra-zubhakAryanI siddhi mATe mananI pavitratA Avazyaka che, A pavitratA devagudinI bhaktibahumAna karavAthI jIvamAM pragaTe che, mATe dareka darzanamAM zubhakArya karatAM deva-gurnAdinI pUjA-satkArasanmAna vigere karavAnuM vidhAna che. A eka lokottara maMgaLa che ane tema karavAthI kAryasiddhimAM naDatAM vidane nAza pAme che. koIvAra maMgaLa karavA chatAM kAryasiddhi na thAya tyAM vidane baLavAna che ema samajavuM joIe ane baLavAna vidanene nAza karavA maMgaLa paNa teTaluM ja baLavAna thavuM joIe. koIvAra keIne vinA maMgaLe paNa kAryasiddhi thatI jovAya che tyAM janmAktarIya maMgaLathI vinenAM nAza thaelo che ema mAnavuM joIe, ItyAdi zAstramAM maMgaLanuM mahattva jaNAveluM che ja. mATe uttama purUche tene anAdara nahi karavuM joIe, Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 dIkSA ApavAnI vidhi " tatto a jahAvihavaM, pUaM sa karejja vIarAgANaM / sAhUNa ya uvautto, eaMca vihiM gurU kuNai // " paJcavastu0 gA0 124 // atha-sAmAyikasUtrAdi bhayA) pachI potAnI zakti (vaibhavane anusAre dIkSAthI zrIjinezvarenI puSa vigerethI pUjA kare, ane sAdhuone vastra-pAtrAdinuM dAna kare, te pachI (AcAryAdi) gurU A vidhi kare. (tene karAve.) te vidhi sAmAcArInA pAThanA AdhAre ahIM jaNAvIe chIe "dIkSAthI sArA divase sundara veSa paherIne samRddhi (varaghoDAdi ADambara) pUrvaka gharathI nIkaLI dIkSasthAne AvIne zrIjinamandiramAM (nandImAM) praveza karatAM be hAthanI abbalImAM akSata bharIne zrI jinamandirane ane samavasaraNa (nandI)ne traNavAra pradakSiNA de, pachI gurU anukrame potAnAM age ziramukha-hRdaya-nAbhi ane adhogAtra (nAbhi nIceno paga vigere bhAga)ne jamaNA hAthanI anAmikA (pUjA karavAnI) AMgaLIthI sparza karatA ArohanA (nIcethI upara javAnA) krame "kSi--3-sthA ' e mannAkSarene (manathI) ucAre, pachI avarohanA (nIce utaravAnA) kramathI e ja pAMce a ne anAmikAthI sparza karatA utkame "huA-sthA-----kSi" e mancAkSarane manamAM uracAre ane punaH ArehanA krame e agone anAmikAthI sparza karatA kSi-s-oN-svAsA" e mannAkSarene kramazaH manamAM uccAre. ema traNavAra pitAnI AtmarakSA karIne ziSyanI paNa (e vidhithI traNavAra)- Atma rakSA kare. pachI uttarAsagga karIne mukhaDeSa bAMdhIne DhIMcaNanA AdhAre beThelA uttama bhavyazrAvake be hAthamAM pakaDelA vAsacUrNanA thALamAne gandha (vAsa) gurU manne, te AcArya hoya te sUrimannathI, upAdhyAya pAThakamannathI ane te sivAyanA bIjA vardhamAnavidyAthI44 manve. tene vidhi-anAmikA AMgaLIthI pahelAM te vAsanA thALamAM vacce dakSiNAvarta karIne upara svastika ane tenI madhyamAM " " akSaranuM Alekhana kare. te pachI 1-pUrvathI pazcima sudhI, 2-uttarathI dakSiNa sudhI, 3-IzAnathI naiRtya sudhI ane 4-agnikoNathI vAyavya sudhI, ema cAra rekhAo karI ATha ArAvALuM caka Alekhe, tenA madhyamAM mULabIja eTale "zrI" mancane AlekhI AjubAju traNa Avarse karI Ava7ne cheDe ne Alekha kare, pachI zrI mancAkSaranI sAme pUrva dizAmAM "mA~ zrI namo arihaMtA nI sthApanA manathI ja mancAkSaranuM cintana karate kare. pachI e ja rIte anikeNa, dakSiNadizA, naiRtyakeNa ane pazcima dizAmAM mA 43-pUrva kALe jinamandire bahAranA maNDapamAM vyAkhyAnAdi ApavAnI prathA hatI te kALe mandirane pradakSiNA ApavAmAM AvatI, vartamAnamAM anyatra dIkSA apAya che tyAre kevaLa nandIne pradakSiNA devAya che. 44-vaddhamAna vidhAmAM vartamAnamAM aneka pAThAtare maLe che. A granthanI chApelI pratanA pR0 170 mAM nIce pramANe laghu vaddhamAnavidyA kahelI che- "A~ namo arihaMtANaM, A~ namo siddhANaM, A~ namo AyariyANaM, A~ namo uvajjhAyANaM, A~ namo loe savvasAhUNaM, A~ namo arahao bhagavao mahaimahAvIravaddhamANasAmissa, sijjhau me bhagavaI mahaI mahAvijjA, vIre vIre mahAvIre jayavIre seNavIre vaddhamANavIre jae vijae jayaMte aparAjie aNihae o ha 34 34 (3ra) " ' s / \ Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha saM. bhA0 2 vi0 3-gA0 84 thI 85 savvasAdUnaM ' sudhInAM cAra padonI sthApanA phrI no yaMttaLasta" ane chelle IzAnamAM 'A phrI" no pAttista' padmanI sthApanA manathI ja kare. pachI upara kahyA pramANenA peAtAnA (sUrimantra Adi) mantrane smaraNa karatA (zarIra-hAthanI viziSTa AkRtirUpa) sAta mudrAethI vAsane sparza kare. te mudrAo anukrame 1-5-caparameSTi, ra--surabhI, 3-saubhAgya, 4-garUDa, pa-padma, (-mugara ane 7-karamudrA pa ema sAta kare. (A cakrAlekha ane mantrAkSanI sthApanA vigerenuM citra nIce ApyuM che te pramANe samajavuM.) 34 anukrame "dI namo siddhANaM thI gA~dI namo ho cintave. vAyavyamAM 8 / namo nALasa, 'uttaramAM ( " _mine the halle bold hild lala la | tolltbPS_le te @ dolke tho 9 E hI namo AyariyANaM 5 hI namo cAritarasa OM hI namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM) e pramANe vAsane mantrIne khamAsamaNu devarAvavA pUrvaka 'samyakttvasAmAyika-zrutasA- mAyika-sarvaviratisA- 45-5-caparameSTi--cattA rAkhelA be hAtheAnI AMgaLIenA veNIbandha karIne (eka khIjImAM bharAvIne) e aguThAe vaDe be TacasIe! ane e tarjanIe vaDe e madhyamAe pakaDIne joDe e anAmikAe ubhI karavAthI parameSTi mudrA thAya. A mudrA AhavAna karavAmAM upayegI che. surabhI-paraspara guMthAelI AMgaLIemAMnI kaniSThikAekane anAmikAe sAthe ane madhyamAene tanIone sAthe joDavAthI geAstananA AkAre surabhImudrA thAya. Ane dhanumudrA paNa kahe che. enAthI amRta jharAvAya che. mAyika ArAvAvaNiya nanhIkarAvaNiya vAsanikakheva' kareha' arthAt samyakattva, zrutajJAna, ane savirati ApavA mATe ane magalika karavA mATe mane vAsakSepa kare ! ema ziSyanA mukhe khelAvatA gurU ziSyanA mastake vAsakSepa kare. jeNe pahelAM samyaktvasAmA saubhAgya--khe hatheLIe eka bIjI sAme ubhI rAkhI AMgaLIe paraspara guthavI, pachI e tarjanIe vaDe be anAmikAene pakaDI madhyamAene ubhI karI teenA mULamAM e adbhUAA rAkhavAthI saubhAgya mudrA thAya, enAthI saubhAgyamantranA nyAsa thAya che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA ApavAnA vidhi] 35 * yika Adi uccayu hoya tene teA * sarvaviratisAmAyikAdi ja ' uccarAve. te pachI pUrvanI 6 jema jayavIyarAya sudhI caitya(deva)vandana karAve. te pachI gurU pAtAnA mantrathI (eTale sUri mantra-pAThakamantra ke varSoM mAnavidyAthI) vAsane mantrIne ziSyane khamAsamaNu devarAvIne tene mukhe 'mama pavvAveha, mama vesa' samapeha' arthAt mane dIkSA Ape!! mane sAdhu veSa samarpaNu karA ! ema vinanti karAve. tyAra pachI AcArya AsanethI ubhA thaIne zrInamaskAramahAmantra (traNa vAra) gaNavA pUrvaka pUrva sanmukha ke uttarasanmukha rahIne eghAnI DhasIe ziSyanI jamaNI Aju rahe tema eghAne pakaDIne 'yuvRtti 6 ' arthAt 'sArI rIte svIkAra karA ! ' ema khelatA ziSyane edhAnuM ane sAdhuveSanuM samarpaNa kare, ziSya paNa 'Iccha" kahIne IzAnanirdezAmAM jaine AbharaNu-alakAra vigere utAre ane gRhasthaveSanA tyAga kare. (muNDana karAvI snAnAdika kriyA karI sAdhuveSane dhAraNa karI) punaH AcAryanI pAse AvIne vandana (khamAsamaNu) daine cchikAri bhagavan mama muNDAveha, saviraIsAmAiya mama Aveha' arthAt he bhagavan ! ApanI icchAnusAra mArUM muNDana karo ane mane sapApanA tyAga rUpa sAmAyika uccarAvo ! ema khelIne dvAdazAvatta vandana kare (vAMdAM de) pachI gurU-ziSya ane sarvaviratisAmAyikanA AreApaNu mATe sattAvIsa zvAseAcchavAsane (sAgaravaragaMbhIrA sudhIneA) kAyAtsaga kare, pArIne upara pragaTa lAgassa khele. te pachI lagnavelA Ave tyAre AcAya ubhA thaine traNa vAra namaskAramantrane gaNIne zvAsa aMdara letA (ucchvAsa pUrNAMka) ziSyanA mastakethI traNa aDhDhALIo eTale gheADA kezanI traNa capaTI le. arthAt traNa capaTIthI gheADA thADA keza laI ziSyanA mastake lAca kare. lAca karIne zrInamaskAramantra pUrvaka traNavAra sAmAyikasUtra khele-ucarAve, tyAre zuddhapariNAmathI bhAvita ane sAmAyika uccaravAthI peAtAne kRtArtha mAnatA ziSya paNu ubhA ubhA ja gurU khele tema tenI sAthe sAmAyikasUtrane manamAM kheAle. te pachI gurU jo pahelAM vAsane saMkSepathI manyeA hoya te ahIM vistArathI mantra ane caturvidhazrIsaddhane vAsa Ape, te pachI ziSya prathama khamAsamaNu devApUrvaka ' icchakAri bhagavan tumhe ahaM samyaktvasAmAyika garUDa--peAtAnI sanmukha jamaNeA hAtha ubheA karI tenI TacalI AMgaLI vaDe DAbA hAthanI TacalI AMgaLI pakaDIne be hAtha nIcalI tarapha ulaTAvI devAthI garUDamudrA thAya. A mudrAdvArA duSTathI rakSA mATe mantrakavaca karAya che. padma--avikasita kamaLapuSpanA AkAre banne hatheLIe bhegI karI vacce karNikAnA AkAre e aphUguThA sthApavAthI padmamudrA thAya. A mudrA pratiSThA (sthApanA) mATe karAya che, mugara--khe hatheLI eka khIjAthI ulaTI joDIne AMgaLIe guMthavI ane hatheLIe peAtAnI sanmukha sulaTAvavI, ethI muddagaramudrA thAya te vinavidhAtAthe karAya che. kar--mULamAM ' jarA ca' pATha DhAvAthI ame karamudrA e a karyAM che, paNa karamudrA jANavAmAM nathI. eTale a-jalimudrA samajI tenuM svarUpa lakhIe chIe. cattA be hAthanI AMgaLIe kaMika vALIne be hAtha joDavAthI khAkhAnA AkAre alimudrA thAya. tenAthI puSpArApaNAdi ArApaNa thAya che. (cANukalikA bhA-1) 46-4 saMgraha bhASAntara bhA. 1 lA nI AvRtti khIjI pRSTha 14 mAM kahyA pramANe. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dhava sa 0 bhA. 2 vi0 3-gATa 84 thI 85 zratasAmAyika, sarvaviratisAmAyika Avau!" arthAt he bhagavana ! ApanI IcchAnusAra Apa mArAmAM samyaktva, zruta ane sarvapApanA tyAgarUpa sAmAyikanuM AropaNa (upacAra) kare ! gurU kahe "Arami ' ityAdi (sAta khamAsamaNa pUrvakane bhA. 1 nA bhASAntara pR, 150mAM jaNAvyA pramANe) vidhi kare, temAM pAMcamuM khamAsamaNa daI samavasaraNa eTale nandIne ane gurUne pradakSiNA Ape, tyAre prathama gurU ane te pachI zrIsadgha paNa tenA mastake vAsanikSepa kare, ema cAvat traNavAra pradakSiNa ApyA pachI (sAta paikI cha ThuM) khamAsamaNa daIne tumhANuM veIaM, sAhUNaM pavaI, saMdisaha kAusagga karemi ?" arthAt "Apane nivedana karyuM , sAdhuone nivedana karyuM, have Apa AjJA Apo ! kAussaga karuM?' ema pUche. gurU kareha" ema kahe tyAre "Icche " kahI punaH (sAtamuM) khamAsamaNa daI "sarvaviratisAmAyika sthirIkaraNArtha karemi kAussagna " arthAt "sarvapApanAtyAgarUpa sAmAyikamAM sthira thavA mATe kAussagna karuM chuM ' ema kahI "annattha0 " belI sattAvIsa dhAvAsa pramANa (sAgaravara- gAMbhIrA sudhI) kAussaga karI, pArIne pragaTa "ga" bole, pachI ziSya punaH khamAsamaNa daIne IcchakAri bhagavad mama nAmaThavaNuM kareha ! arthAt "he bhagavana ApanI IcchAnusAra mAruM nAma sthApana kare! kahe, tyAre gurU ziSyanA mastake vAsanikSepa karatA karatA (namaskArama-pUrvaka kula-gaNa ane zAkhA tathA gurUnuM nAma jaNAvIne) gurUnA nAmanI sAthe varga vigerene deSa na Ave tevuM (jyotiSa zAstramAM jaNAvelI SaDvarganI zuddhivALuM) nAma traNa vakhata sthApe. (zrIsaghane saMbhaLAve.) te pachI navadIkSita (jJAnAdiguNaratnathI adhika evA) ratnAdhikanA kamathI sarvasAdhuone vandana kare ane sarva zrAvake zrAvikAo tathA sAdhvIo paNa te navadIkSitane vandana kare. te pachI gurU "mAnullavitta rU40 athavA "vattari paramaniTa 48 vigere kAvyane anusAre manuSya janmanI atIva durlabhatA sAthe saphaLatA mATe saMyamanI atizaya AvazyakatA samajAve. athavA " devo yatra jino guruH zamanidhirdharmaH kRpAvAridhiH, zuddhavartanamanapAnavasanairvidyA manaHprItaye / / rakSAyai vapuSaH kSamA guNamaNizreNI paraM bhUSaNaM; zrAmaNyaM tadavApya mAdyati na kaH kalpadrumAptau yathA // 1 // " 47-mANussanittajAi, kularUvAromgamAuyaM buddhi / savaNomgaha saddhA saMjamo ya logaMmi dullahAI // aav0nigaa0832|| artha-manuSyapaNuM, AryakSetra, uttamajAti, uttamakula, paMcedriyapUrNa alaMgazarIra, Arogya, paralokanAM kAryomAM pravaNa buddhi, dharmanuM zravaNa, tenuM avadhAraNa, dharmakamanI rUcirUpa zraddhA, ane niSpApa jIvanarUpa saMyama, e darekanI prApti thavI te jagatamAM uttarottara atIva durlabha che, 48-cattArI paramaMgANi, dullahANIha jaMtUNo / mANusattaM suI saddhA, saMjamaMmi a vIriaM // utta0 a0 3 gA0 1 // artha-manuSyapaNuM, dharmazravaNane yoga, temAM zraddhA ane niSpApajIvanarUpa saMyamamAM purUSArtha kare, mekSanI sAdhanAnAM A cAra paramaaphago A jagatamAM jIvane prApta thavAM adhika adhika durlabha che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA ApavAnA vidhimAM praznottarI] 37 atha-jyAM deva zrIjinezvara che, gurU zamaguNanA bhaskAra che, dharma kRpAnA samudra sarakho che. betAlIsa daSathI rahita zuddha (ahiMsaka) nimiSa AhAra-pANI-vastra-pAtrAdithI jIvana jIvavAnuM che, mananI prIti (prasannatA) mATe vidyAbhyAsa che, zarIranI rakSA mATe jyAM kSamA che, ane (dasa prakAranA yatidharmarU5) guNaratnonI zreNI-hArarUpa alakAro che, te sAdhutAne prApta karIne kalpavRkSanI prAptinI jema kaNa khuzI na thAya? vigere dhamanI durlabhatAdi (evI rIte) saMbhaLAve ke te sAMbhaLIne anya che paNa vairAgI banI saMyama vigere dharmane svIkAra kare). te pachI AyaMbila upavAsa vigere yathAzakti tapanuM paccakhANa kare. e pramANe vidhipUrvaka dIkSA lIdhI hoya tene yati (sAdhu) kahevAya, ema samajAvyuM. zrIdharmabindumAM kahyuM che : yogena, parityakA hAthamaNA saMyame ramate nityaM, sa yatiH parikIrtitaH // " adhyA0 4 gA0 22 // artha--e pramANe je bhavyAtmA zuddhaAcAra (vidhipUrvaka gRhasthAvasthAne tyAga karIne hiMsAdinA tyAgarUpa saMyamamAM nitya rata rahe tene yati kahe che. prazna--jinezvarene upadeza te e che ke AtmAnA viratinA pariNAmane bhAvadIkSA (zuddhadIkSA) kahevAya, te mATe te viratinA pariNAma pragaTAvavA satata udyama kara jAIe, upara kahI te caityavandana vigere nirarthaka bAhya kriyAo zA mATe karavI ? saMbhaLAya paNa che ke- e kriyA vinA ja zrIbharatacakI vigerene viratine pariNAma pragaTyo hato, nahi te teone kevaLajJAna kema thAya? viratinA pariNAma vinA kadi kevalajJAna thAya ja nahi, bIjI vAta e che ke kriyAo karanArane viratipariNAma thAya ja e niyama paNa nathI, saMbhaLAya che ke abha paNa e badhI kriyA kare, vidhipUrvaka dIkSA le, chatAM teone (tenA phaLa svarUpa) viratipariNAma thatA nathI ja. ema anvaya-vyatireka (pariNAma thavA ke na thavA) banne prakAre vyabhicAra (ghaTatuM nahi) hovAthI uparyukta cityavandanAdi vidhi karAvavAnuM kaMI prayajana nathI. uttara-A prazna ahIM ghaTita nathI, kAraNa ke e caityavadanAdi karavAthI viratinA pariNAma thAya ja e ekAnta nathI, viratipariNAmamAM cityavandanAdi kriyA "prAyikakAraNa" tarIke jaNAvelI che, e vidhi jene prApta thaye (jeNe karyo hoya te prAyaH akArya (hiMsAdi anucita pravRtti) karate heya tema jovAmAM AvatuM nathI (prAyaH niravadyapravRttivALe dekhAya che), ema tenA bAhya vartanathI evuM anumAna thaI zake ke te sAvadha pravRtti karato nathI mATe tene atyaMtara viratinA pariNAma che ane tenuM kAraNa A caityavandanAdi che. bIjI vAta e che ketame kahyuM tema vyabhicAra mAnI laIe te paNa cityavandanAdinI kartavyatAne bAdha AvatuM nathI, kAraNa ke e vyabhicAra keI kALe keIka ja jIvamAM sambhave che. ema te kaI prasaMge daDa vinA ja mAtra hAtha vigerethI cAkane bhamAvIne ghaTa banAvI zakAya che, tethI kaMI ghaTamAM daNDanI kAraNutA uDI jatI nathI, daDa ghaTatuM kAraNa che ja, tema caityavadanAdi vidhi vinA paNa keI bharatacakI Adine pUrva janmamAM dIkSA svIkAravArUpa e vidhine abhyAsa thayelo hoya ane tethI bhavyatAne paripAka thavAthI kadAca cityavandanAdi vinA paNa viratinA pariNAma te mA " Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 dUdha sa bhA0 2 vi0 3-gA0 84 thI 85 thAya teA (sarvAM jIvo mATe) Atma (virati)pariNAmarUpa (nizcaya) cAritramAM (dharmamAM) caityavandanAdi vidhi karavArUpa vyavahAra dharmanI kAraNutA uDI jatI nathI. ghaTamAM dRNDanI kAraNutA cakrabhramaNurUpa vyApAra dvArA siddha che, bhramaNu vinA mAtra dazta kAraNa nathI, tema dareka hetuo peAtAnA vyApAra dvArA svakAryamAM kAraNa manAya e vyApAra keAI prasage e kAraNu dvArA, tA kAI prasange bIjA upAyathI paNa siddha thAya che tyAre ja kArya bane che, dRNDa vinA paNa bIjA kAI upAyathI cakrabhramaNa thAya tyAre ja ghaTa ane, tema ahiM paNa A janmanA caityavandanAdi vidhidvArA nahi teA pUrva janmanA tevA vidhidvArA viratipariNAmarUpa (cAritra) dharma pragaTa thAya, teTalA mAtrathI e vidhinI kAraNatA asatya na manAya. bharatacakrI Adine te dvAra eTale caityavandanAdi vyApAra bIjI rIte (pUrva janme karelA caityavandvanAdithI) paNa thaele ja che, pUrvajanmamAM teoe cAritra svIkAreluM hatu ja ane tethI A bhavamAM e pariNAma teone pragaTyo hatA. tAtparya ke koI paNa hetu potAnA thApAra dvArA ja kAraNa bane che, bhale, e vyApAra kAI prasange kAI khIjAthI paNa siddha thAya, (vyApAra vinA kArya thatuM nathI mATe) eTalA mAtrathI hetunI hetutAne khAdha paheAMcatA nathI. abhabyAne A vidhi karavA chatAM viratipariNAma thatA nathI, tethI paNa caityavandana di vidhinI hetutAne khAdha Avate nathI kAraNa ke teone caityavandanAdi mAhyahetu hAya tA paNa abhyantara hetunA niyamA abhAva hAya che, kAI paNa phAya ne kAI eka ja hetu siddha karI zakatA nathI paNa samagra phAraNeAnA samUharUpa pUrNa sAmagrI kAryane siddha kare che. abhabyAne caityavandanAdi karavA chatAM pUrNa sAmagrI nathI, abhyantara heturUpa jIvanI cAgyatA (bhavyatA)nA abhAva che, mATe virati pariNAma rUpa kArya siddha thatuM nathI. ema tamArA samaja vinAnA viAdhathI vivekIAne caityavandanAdinA vidhAnamAM azraddhA thAya tema nathI, jo thAya te avivekathI tene thaele te avizvAsa mahA anatha kare. ema tame ApelA anvaya-vyatireka ubhaya prakAranA vyabhicAra (dUSaNu) paNa aviveka mUlaka che. kahyuM che ke-- 46 'patte abuddhakara (ha) Ne, caraNaM NAsaMti jiNavariMdANaM / AbhAva kahaNe, paMcahi ThANehiM pAsatthA ||" ( Ava0 ni0 1951) atha pratyeka mudde ' ke jeoe pUrvajanmamAM 'jJAna-kriyA' nA abhyAsa karyo hoya che tevA bharatacakrI AdinI vAtA AgaLa karIne je zrIjinakathita cAritranA (anuSThAnane) virAdha kare che, te mandamati pAsasthAo hiMsA-jIvDa-cArI-abrahma ane parigrahanuM sevana karatA karAvatA svaparanA ghAta kare che. mATe ahIM caityavandanAdi vidhi jaNAvyA te vyavahAra nayathI ghaTita ja che, AgamamAM vyavahAra ane nizcaya bannenI upacAgitA samAna kahelI che. kahyuM che ke-- jaha jiNamayaM pavajjaha, tA mA vavahAra- Nicchae muaha / 56 vALavuche, titpuogo nagovAM '(=vastu0 0 272) artha "jo tame zrI jinamatane svIkArA (mAnA) che teA vyavahAra ane nizcaya bemAMthI ekeyane Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAvidhinI upakArakatA ]. tajaze nahi, kAraNa ke-vyavahArano viccheda thavAthI tIrthane (zAsanane) nAza avazya thaze. ethI nakkI thayuM ke vyavahArathI dIkSita thaelo paNa sAdhu gaNAya che ja. (kAraNa ke-) vyavahArathI paNa caityavandanAdi vidhi karanArane te vidhithI "huM dIkSita thayo vigere zubha pariNAmo pragaTe che, tenAthI tenAM karmone kSayopazama (mandatA) vigere thAya che ane e kSapazamAdithI nizcayanaya-mAnya viratinA zubha pariNAma tenAmAM pragaTe che. ema vyavahAra e nizcayanuM kAraNa hovAthI nizcaya jeTalI ja vyavahAranI AvazyaktA che, vaLI "muktirUpakAryamAM nizcayika baLa (pariNAma) mukhya kAraNa che ane vyavahArika (caityavandanAdi) vidhi paraMparA kAraNa che, mATe nizcayanI (pariNAmanI) upayogitA che ane vyavahAranI nathI" e paNa bheda pADI zakAya tema nathI. kAraNa ke nizcaya e kriyA vyApArarUpa vyavahAranuM kArya che. (dalDa ane bhramI je banene saMbandha che), tethI svavyApAradvArA vyavahAranuM sAkSAt hetupaNuM akhapta rahe che ane tethI tenI upayogitA paNa leza mAtra ochI thatI nathI. tarkavAdIo kahe che ke-phaLa vyApArathI maLe che, vyApArIthI nahi, mATe vyApArI nirUpagI che" ema keIthI kahI zakAya nahi. kAraNa ke vyApArI vinA vyApAra ke phaLa eke paNa hoya ja nahi, tema potAnA vyApAradvArA kArya sAdhanA vyavahAra paNa niSphaLa nathI, bhUmI dvArA ghaTakAryane sAdhaka daSTha pitAnA bhramarUpa vyApArathI ghaTarUpa kAryanuM kAraNa manAya che tema ahIM dIkSAnA vidhi mATe paNa samajavuM, pariNAmane pragaTa karavA dvArA vyavahAraanuSThAna paNa muktinuM kAraNa che ja. vaLI virati pariNAma vagaranA ziSyane cityavandanAdi vidhi karAvavAthI gurUne mRSAvAda lAge ema paNa nathI. kAraNa ke-tene vidhi karAvIne jinezvaranI AjJAnuM pAlana karavA dvArA "tuM dIkSita (sAdhu) thayo vigere kahevuM te "vyavahAra satya mAneluM hovAthI satyane kSati pahoMcatI nathI, ulaTuM e vidhi nahi karAvavAthI tIrthano ucchada, jinAjJAne bhaMga, vigere doSo kahyA che. kAraNa ke vidhi vinA to viratipariNAmanI siddhi thAya ke na thAya te paNa banne rIte "dIkSA ApavI ItyAdi vyavahAra dharmane nAza ja thAya. (prasaMga evo bane ke viziSTa jJAna vinA pariNAme jANI zakAya nahi ane pariNAma jANavA mATenuM tevuM "avadhi' Adi viziSTa jJAna dIkSA vinA pragaTa thAya nahi. phaLa e Ave ke "dIkSA ApavI ItyAdi vyavahAra kaI kaIne karI-karAvI zake ja nahi, tethI tIrthane uccheda thAya, jinakathita chatAM nahi karavA-karAvavAthI jinAjJAne bhaMga thAya) mATe kaMIka ja jIvane keI kALe thAya tevAM bharatacakrI AdinAM daSTAnto levAne azAstrIya che 4-paMcavastu gA. 171 mAM pUchazrIharibhadrasUrijIe kahyuM che ke-bharatacakI AdinA banelA prasaMgo paNa pUrvajanmanA vyavahAra dharmanI ArAdhanAnA phaLarUpe che, mukhyatayA upadeza e che ke-pUrvabhavamAM ke vartamAnamAM vyavahAradharmarUpa anuSThAna sevyA vinA ja nizcayadharmarU5 AtmapariNAma pragaTa thAya nahi. anubhavathI paNa vivekI manuSyone kriyA ane pariNAmane saMbadha pratyakSa dekhAya che, jema ke-vivAhane saMbadha thatA pahelAM dampatImAM sAmAnya mAnavatA eTale saMbandha hoya che te vivAhane kelakarAra thatAM (vacana ApatAM)ja vadhIne pati-patnIpaNAnA bhAvarUpe badalAya che, ane karInA kela thayA pahelAM bemAM samAnatAnA bhAva hoya che te nekarInI kabUlAta thatAM ja zeTha ane nekara paNAnA bhAvarUpe badalAI jAya che, koI be Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[dhava saM. bhA. 2 vi. 3-gATa 84 thI 85 koI anyamatavALAo te vaLI ema kahe che ke-"sAdhu thanArA pApedayathI gharavAsane cheDe che, kAraNa ke-pUrva bhave dAna nahi karavAthI A janmamAM zItaLa jaLa, sarasa-sundara AhAra, vigerene bhega teo karI zakatA nathI, bahu prayAse meLaveluM paNa nipuNyaka (nibhaMgI) jIvanuM dhana vinA bhogave nAza pAme tema sAdhu thanArAne paNa puNyadaye maLelo gharavAsa pAdiyathI vinA bhogave nAza pAme che, teo bhegavI zakatA nathI mATe tajI de che, te evA gharabAra vagaranA bhUkhyA tarasyA sAdhuone pAdiyathI gherAyelA kema nahi mAnavA ? vaLI ghara, ahAra, pANI, vigere jIvana sAmagrInA abhAve (tenI zodhamAM pharatA) tevA sAdhuone zubhadhyAna paNa zI rIte hoya? ane zubhadhyAna vinA dharma paNa kema hoya ? mATe gRhasthAzramamAM rakta (bhegI) saMtuSTacittavALo, parahita karavAnA AdaravALo ane madhyastha svabhAvavALo grahastha ja dharmane ArAdhI zake? vigere- teone pUchIe ke pApanuM lakSaNa zuM? jo ema kahetA he ke cittamAM phleza (saMtA5)ne anubhava thAya te pA5, te dhananI AkAMkSA vigerethI te cittaphaleza gRhasthane ja hoya che, kahevAya paNa che ke-dhanane meLavatAM duHkha ane maLelAnA rakSaNamAMya dukhe. ema dhana AvatAM yu duHkha, sAcavatAM yu duHkha ane jAya tyAre te (ethI paNa) vadhAre duHkha, ema sarva rIte duHkhanA kAraNa rUpa evA arthane dhikkAra ho !" (te evA arthanA lolupI gRhasthane citta zAnti kema hoya ?) vaLI jo ke munione ghara vigere nathI, chatAM tene rAga nahi hovAthI teone ArtadhyAnanA vikalpathI thatA duHkhanA abhAve ulaTo saMyamane (sateSane) Ananda heya che, teone duHkhI kema kahevAya? ane teone cittamAM kaleza paNa kema thAya? jo ema kahetA he ke duHkhadAyaka kriyAnAM kaSTo karavAthI teo duHkhI che, te temAM kaMI sAdhu mATe ekAnta zabdo sanmAnanA saMbhaLAve ke turta sAMbhaLanAranA cittamAM tenA pratye prIti ane apamAna vAcaka bole to aprIti pragaTe che, kamaLa ke suzobhita vastro paheratAM ke candanAdinuM vilepana karatAM prasannatA pragaTe che, tema aniSTa vastune sparza thatAM ja aprasannatA pragaTe che, puSpAdinI suvAsathI Ananda ane viSTAdinI durvAsathI durgachA pragaTe che, miSTAnna ke ISTa bhejanathI sukhane ane aniSTa ke besvAda bhajanathI du:khane anubhava thAya che, ema ISTa-aniSTa rUpa jevAthI paNa prasannatA aprasannatAne anubhava pratyakSa thAya che. dunIAmAM jaDa jIvananA AnaMda ke khedamAM paNa jo e rIte iSTa-aniSTa nimitto kAraNa bane che te jayAM sudhI AtmA jaDakamane ke tenA phaLarUpa te te ISTa-aniSTasaMga-viyAgAdine - parAdhIna che, rAga-dveSane vaza che, tyAM sudhI AtmazuddhimAM paNa bAhya zubhanimito (kAraNe).upakAraka ane azubha nimitto apakAraka banI zake e sahaja samajAya tevuM che. hA, AtmAmAMthI rAga-dveSane samUla nAza thayA pachI e nimitte niSphaLa che, paNa pachI te tene te vyavahAra karavAnuM paNa kaMI kAraNa rahetuM nathI, te kRtakRtya thaI jAya che. chatAM te kare che te anya rAga-dveSanI pariNativALA ne potAnA samparkathI nukazAna na thAya mATe pitAne nirUpayegI evA paNa vyavahArane sAcave che ane e rIte anyane vyavahAranuM zikSaNa Ape che. ema madhyastha banI kArya-kAraNa bhAvane vicAratAM saMmajAze ke AtmAmAM te te zubha pariNAmo pragaTa karavA mATe zubhanimitta-kAraNarUpa vyavahAradhama (anuSTAno) vinA cAlI zake tema nathI ja. jeo kevaLa pariNAmamAM dhama mAne-manAve che teone jaDa-cetananA pArasparika saMbandhanuM ke kAryankAraNabhAvanuM zuddha jJAna nathI, ema ja mAnavuM joIe. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhutAnA zuddha AnanuM svarU5]. nathI, kAraNa ke-sAdhune e kaSTa AtmAnI atiuttirUpa moTAlAbhane karanArAM hovAthI tenAthI pragaTatA zubha adhyavasAyarUpa AnandanA baLe teone lezane leza paNa hoto nathI,deg ulaTuM e kaSTakArakakriyAo karatAM teo Ananda anubhave che. ethI viparita gRhastha te "are ! A viSama kArya kyAre-zI rIte siddha thaze ? athavA A kALa ke kharAba Avyo? kiM vA rAjA-cAra vigerethI A dhana dhAnyAdinuM rakSaNa zI rIte karavuM" ItyAdi (anekavidha) cintAnA bejAthI muMjhAIne duHkha(santApa)ne anubhave che, nahi ke viSayethI virAgI banelA munie ! kAraNa ke teo te svAnubhavasiddha evuM santaSanuM sukha ja bhogave che, cittanA santoSa mATe ekalI bAda saMpatti kaMI upakAra karI zakatI nathI. eka yogIe eka rAjAne kahyuM ke-"he rAjana! ame valkalanA (jhADanI chAlanA) vastromAM ane tuM rezamI pizAmAM satuSTa che, ema santoSa ApaNA bene samAna hovAthI hAre ne amAre bheda bIcAre abheda svarUpa banI gayuM che. (arthAt ame daridra nathI.) daridra te tene kahevAya ke jenI tRSNa vizALa che, manamAM santaSa thayA pachI dhanika keNu? ane daridra koNa?" vaLI "Icchita padArtho na maLavAthI sAdhuo duHkhI che ema kahevuM paNa beTuM che, kAraNa ke (vastutaH IcchAthI ja du:kha che, ISTaprAptithI thatuM IcchAnI pUtinuM sukha "AbhAsa mAtra che-sAcuM sukha te anicchAmAM raheluM che) "IcchAne nAza thavo e ja sAdhuonA cAritranA prakarSanuM (vizuddhinuM) phaLa che, jo ke-A Ina sarvathA nAza sarvajJane (vItarAgane) ja hoya che e satya che, ame paNa kaMI ema nathI kahetA ke "dIkSAne svIkAra karatAM munine IcchA nAza pAme che te samaye te munine paNa IcchA hoya che, paNa te muktinI hoya che. te IcchA (bIjI jaDa IrachAonI nAzaka) prazasta hovAthI duSTa nathI. vastutaH prArazmika mAtra "sAmAyika cAritravALA sAdhune karaNIya anuSThAnanuM Asevana karatAM vadhatI vadhatI te muktinI IcchA ja Akhare sarva IcchAone nAza kare che. jo ke viSayatRSNAnA virAgarUpa prArazmika vairAgya muktinI IcchAne rokI zakatA nathI, paNa e vairAgyathI Atmazuddhine paripAka (vRddha) thatAM je uttarottara vairAgya pragaTe che temAM chello sarvathA anicchArUpa hoya che. e ja vAta patanjalogasUtramAM gAcArya mahAtmA patanjalI paNa kahe che ke "tAM purghatevai7:0thati" (Ti0 2-20) arthAta te muktinI IcchAnA baLe pachI purUSa(AtmA)ne sAkSAtkAra thavAthI (rAjas vigere) guNonI vitRSNa pragaTe che, arthAt koI tRNA-IcchA rahetI nathI. (kAraNa ke IcchAnuM mULa "rAjase - 50-phlezane anubhava niSphaLa kriyAmAM sambhave che, je kriyAnuM phaLa maLavAnI sambhAvanA hoya che te kriyAnA karanArane du:kha thatuM nathI, e kAraNe to dhanane arthI majurI paNa kare che. bIjI vAta-kaleza ajJAnajanya che, jIva jyAre AtmajJAnI bane che tyAre tene potAnI sthitinA mULa kAraNo ane upakArakatAne sAce khyAla Ave che, tethI emAM samabhAvane keLavI te pitAnAM azubhakarmonI nirjarA ke zubhakarmonuM upArjana karavAdvArA Atmazuddhi sAthe che. ajJAnIne te sukhanAM ane du:khanAM bane nimitte kalezanuM kAraNa bane che. jagatamAM A paristhiti pratyakSa dekhAya che. keTalAya manuSyo evA che ke vipula bhegasAmagrI maLavA chatAM rAta-divasa AdhyAnamAM saDe che ane evA paNa santa che ke jeo bhAgasAmagrI vinA paNa AtmAnandane anubhave che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM0 bhA. 2 vi. 3-gATa 84 thI 85 vigere guNo che, tenA nAzathI sarva IcchAo paNa nAza pAme che.) zrIgautamagaNadharanA praznathI zramaNabhagavanamahAvIre paNa kahyuM che ke-ekamAsathI vadhatAM anukrame bAramAsanA cAritraparyAyavALo sAdhu kamaza: vANavyantara dethI mAMDIne anuttaravimAnavAsI denA sukhane paNa atikramI jAya che ane pachI te cAritranI vizuddhi vadhatAM te) zukla (karmothI nirmaLa-halake) ane zuklAbhijAtya (Azaya-pariNAmathI paNa ativizuddha) thaIne Atmasukhane anubhavate zreSThAtizreSTha bhAvene (adhyavasAne) bhaja sarvottama sthAnarUpa mokSane pAme che. ema vizuddha thatI zuklalezyAnA zuddhaAzayanA) baLe pragaTa thatA nirmamabhAvathI sAdhuone ja sAcuM sukha hoya che (e vAta yuktisaggata paNa che) ane tethI teone gRhavAsane tyAga pApodayanuM nahi, paNa puNyanA paripAkanuM anumAna karAve che, e nizcita che. uparyukta praznottara (zrIbhagavatIjInA a0 14mAM u0 9 sUtra 537mAM) A pramANe che. prazna-he bhagavanta! vartamAnamAM je A zramaNanintha che teo tenAthI vadhAre sukhI che? uttara-he gautama ! eka mAsanA cAritraparyAyavALA zramaNa-nirco vANavyantara devAthI paNuM vadhAre sukhI che, bemAsaparyAyavALA asurakumAranikAya sivAyanA zeSa bhavanapatidevothI, traNamA paryAyavALA asurakumAranikAyanA devothI, cAramAsaparyAyavALA grahothI, nakSatrothI ane tArAothI, pAMcamA paryAya thatAM candra-sUryanAM sukhothI, ema chamAsaparyAyavALA saudharma-IzAna devalokanAM, sAtamAsanA paryAyavALA sanatakumAra-mahendra kalpanAM, AThamAsanA paryAyavALA brahma ane lAntakadevakanAM navamAsane paryAya thatAM mahAzukra ane sahastrAradevalokanAM, dazamAsanA paryAyavALA Anata-prANata-AraNa ane amrutadevalokanA, agIyAramAsanA paryAyavALA navagreveyakanAM ane bAramAsanA paryAyavALA sAdhuo anuttaravimAnavAsIdenAM sukhethI paNa vadhAre sukhI hoya che. pachI paryAya vadhatAM zukla eTale akhaNDa AcAravALA, matsarathI rahita, kRtajJa, sapravRttivALA ane uttarottara hitane sAdhatA teo pariNAme zuklAbhijAtya eTale paramanirmaLa thaIne siddha thAya che, atyanta zAntine pAme che, sarva duHkhone sarvakALa mATe ane kare che. pa1-alpabuddhithI samajAya tevI vAta che ke-parAyInatA pApodaya ane svAtaMtrya puNyodaye maLe che. jIva anAdi kALathI zarIrane, indrione ane enA viSayone parAdhIna che, tenI prApti mATe janmajanma anekanI tAbedArI uThAvate Ave che, A tAbedArInuM mULa viSayone rAga-meha che, e vAta sahaja samajAya tevI che. AtmAne pUchIe ke evI viSayAdinI tAbedArIthI janmajanma jagatanI gulAmI karavI te puNodaya ke e viSayone virAga keLavI zarIranI paNa jIvavA puratI saMbhALa karI AtmaguNemAM Ananda anubhava te puNodaya ? vastutaH mithyAtvarUpI pATAthI jJAnacakSuo DhaMkAI gayAM che mATe jIva jagatamAM tattva-atatvane viveka karI zakatuM nathI, enuM ja pariNAma che ke te pite ja tenA sAcA sukhane draSI banyA che ane sukhanA nAme du:khane pakSa karI rahyo che. para-santoSa athavA IchAne dha e mahAna tapa che, te ja sarva tapanuM bIja athavA prANu che. bIjamAMthI akara-thaDa-DALAM-patro-puSpa ane phaLo badhuM pragaTe che tema mehanA udayathI pragaTatI jaDavastuonI IcchAno repa karavAthI pariNAme sarvathA rAga-dveSAdithI muktirUpa pUrNa AtmAnanda pragaTe che. e nirmaLabuddhithI sahaja samajAya tevI vAta che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSya gurUnI sAthe ke vartAva rAkhe?]. mU sApekSa nirapekSa, variyama driSA mataH | sApekSastatra zikSAyai, gurvantevAsitA'nvahama // 8 // mULane artha-sApekSa ane nirapekSa ema yatidharma be prakAre kahyo che, temAM zikSA mATe hamezAM gurU pAse rahevuM te sApekSa jANa. (86) TIkAne bhAvArtha-thati eTale jenuM lakSaNa pUrve kahyuM tene dharma eTale anuSThAna vizeSa te yatidharma. tenA zrIjinezvaroe be prakAre kahelA che, eka sApekSa ane bIje nirapekSa, temAM gurU, ga7 (sAdhu samuha), vigerenI sahAyatAnI apekSA pUrvaka dIkSAnuM pAlana karavuM te dharmane sApekSa ane tevI apekSA vinA svAzrayabhAve dIkSAnuM pAlana karavuM tene nirapekSa jANo. jo ke sApekSa ane nirapekSa e ahIM yatinAM vizeSaNe kahelAM che, to paNa dharma- dhamInA abhedanI apekSAe e banne prakAranA yationA dharmane eTale "gacchamAM rahevuM vigere prathama prakAranA sAdhunAM dharmAnuSThAne ane "jinakapaTa vigere bIjA prakAranA sAdhunAM dharmAnukAnane ahIM anukrame sApekSa ane nirapekSa dharma kahelo che. A sApekSa ane nirapekSa be dharmo pikI (jenuM varNana ahIM paheluM karIzuM te) A sApekSayatidharma che, ema vAkyasaMbandha jeDa, AgaLa paNa kriyApadane saMbandha e rIte svayaM samaje. te dharma mATe eTale pratidina zikSA(jJAna ane kriyAnA abhyAsa)mATe gurUnI chAyAmAM rahevuM vigere sAdhune AcAra. A zikSAnA be prakAre che, eka grahaNazikSA ane bIje AvanAzikSA. temAM grahaNazikSA eTale pratidina gurU pAse sUtra-arthane bhaNavArUpa kRtajJAnane abhyAsa kare che ane AsevanAzikSA eTale pratidina saMyamanI kriyAne abhyAsa kare che. A banne prakAranI zikSAne mATe nahi ke udarapati-AjIvikAdi mATe! gurU eTale dIkSA ApanAra AcAryanuM antavAsipaNe (ziSyapaNuM svIkAravuM te sApekSa yatidharma kahevAya che. A antavAsipaNuM paNa koIne mAtra amuka samaya puratuM ja (alpakAlIna) paNa hoI zake, ema kaI na samajI le mATe jaNAvyuM ke "kanva' arthAt jIvatAM sudhI gurUnuM antavAsipaNuM svIkAravuM tene sApekSa yatidharma kahyo che. antavAsipaNuM eTale zuM ? te samajavA mATe kahyuM che ke dareka pravRttimAM "anta eTale gurUnI samIpamAM vasavuM-rahevuM, arthAta (jJAnAdi guNarUpa) Atmayogone Azraya karIne zraddhA ane samaja pUrvaka pravRtti karatA thakA gurUnI sAthe vasavuM, sAthe bhajana karavuM, sAthe zayana karavuM, sAthe pratikramaNa karavuM, sAthe * gAmAnugrAma vicaravuM, (paryaTana karavuM) vigere mahAbhASyamAM kahelI gurU sAthenI caryA samajavI. AgamamAM paNa kahyuM che ke [upATa dilhI to tapurakSA]tarUom tasavelane kavi pittaLavA paMthanizA vAhire pANI pALe chenA" ItyAdi. [vyAkhyA- iteonI (gurUna) daSTie vartana karavuM, tAtparya ke heya-upAdeya bhAvamAM gurUnI AMkhe jovuM, teonA mantavyane anusaravuM-teonI icchA pramANe vartavuM, "totti = 53-[ ] AvA cerasa kATakhUNAmAMnuM lakhANa pU0mahAmahe pAdhyAya zrImadda yazovijayajI gaNivare karelA sudhArA-vadhArA5 che, ema mAnavAmAM Ave che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 dha. sa bhA0 2 vi0 3-gA0 86 teoe jaNAvelI bAhya--abhyantara sarvAMsacAgeAthI je virati eTale mukti(anAzasa bhAva), tenA baLe sadA jIvavuM. tAtparya ke bAhya-abhyantara sasaMcAgeAmAMthI Asakti dUra karavA sadA prayatna karavA, ' tapurAre '=te gurUnA puraskAra karavA, eTale ke saghaLAM kAryamAM gurUne AgaLa rAkhavA, te te viSayamAM teonI kRpA mAnavI. tAtpa ke ' gurUkRpAthI ja (teonA AzIrvAdathI ja te te kAryamAM saphaLatA prApta karI zakuM chuM evI dRDhazraddhA rAkhavI, tathA ' tAsaLI '=teonI saMjJA-(jJAna)vALA banavuM, arthAt saghaLA kAryAmAM gurUnA jJAnane (hitazikSAnA) upayAga karavA, pAtAnI buddhikalpanAthI kAI kArya nahi karavuM. ' taLivesane '= te gurUnA sthAnane ja peAtAnuM sthAna banAvavuM, arthAt sadAya gurUkuLavAsamAM (gurUnI samIpamAM) ja rahevuM. have te gurUkulavAsathI sAdhu kevA ane? te kahe che ke-nayaMvihAra)=sarva vyApArAmAM jayaNApUrvaka pravRtti karavAnA svabhAvavALA, tathA cittaLivad'gurUnA citta(abhiprAya-Azaya)ne anusarIne dareka kriyAmAM pravRtti karavAnA svabhAvavALA, arthAt gurU AjJA ke upadeza na kare te paNu gurUnA hRdayane samajIne te pramANe vanArA paMcaLiA gurU kAI sthaLe bahAra gayA hoya tyAre teonA AvavAnA mArgane rastAne vAraMvAra jotA rahe tevA, ' kyAre gurU padhAre ' ema dhyAna karanArA, gurUnA virahane sahana karavAmAM azakta, upalakSaNathI-gurUne zayana karavAnI IcchA thAya tyAre sa MthAro pAtharavA, vigere teonI sarva sevA karavAnA svabhAvavALe, agara gurU nidrA le tyAre vAravAra temanI saMbhALa karanArA, kSudhita hoya tyAre zuddhaAhAra meLavI ApanAra, ItyAdi gurUbhakti karavAnA svabhAvathI gurUnA ArAdhaka. vaLI ' hivAdi '=ahI 'pari' eTale cAre dizAmAM gurUnA avagrahathI (eTale besavuM, zayana karavuM, vigere gurUne vAparavAnI sADA traNu hAtha pramANa jagyAthI) prayeAjana na hoya tyAre Ahire'=pAchaLa-AgaLa bahAra rahe, tApa vinA prayeAjane avagrahamAM na jAya, gurUthI sADA traNa hAtha dUra bese-ubhA rahe-e rIte gurUnA vinaya karanArA, tathA '=pAtriya pALe chaggA 'gurU koI kArya prasage koI sthaLe meAkale tyAre hiMsA na thAya tema bhUmine-jIvAne joine (iryAsamitinA pAlanapUrvaka) cAlanAro.] vaLI-- osANamicche maNue samAhiM, aNosie'NaMtaretti (raMti ) NaccA / 66 (6 omANe daviassa vittaM, Na Nikkase bahiA Asupanne / " sutrakRtAGga a014-41|| a-- gurUnI pAse ja sanmArga sevanarUpa samAdhine ane avasAnane Icche, arthAt ' sanmAnA AsevanapUrvaka mArA antakALa paNa gurUnI nizrAmAM ja thAe ' ema IcchatA yAvajjIva gurUnI nizrAmAM rahe, peAtAnI IcchAnusAra vartana karanArA je gurUnI pAse na rahe te pAtAnAM karmanA anta na karI zake tathA gurUsevAthI rahita hoya tenuM vijJAna paNa hAMsInuM pAtra bane ema samajI svayaM gusevAdi zuddha AcaraNa kare ane 'muktine ceAgya sAdhunuM AcaraNa kevuM hoya ? ' teneA (peAtAmAM) prakAza karatA (niraticAra muktimArgane sAdhatA) buddhimAna sAdhu gacchane cheADIne bahAra na nIkaLe. " AthI je khAdyavana mAtrathI nAmamAtra gurUkulavAsane mAne che--pracAre che ane samyag gurUkulavAsane sevatA nathI, (eTale ke gurUkulavAsanI sevAnA phaLasvarUpe ja jJAnAdi guNAnI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhutAnAM lakSaNa] 45 prApti-rakSA ke vRddhi thAya e lakSya jeo-cUkelA che) teonI gurUkulavAsanI mAnyatA duSita (asata) che ema samajavuM. kAraNa ke jIvananA cheDA sudhI gurU pratye ziSyabhAva keLave te gurUkuLavAsanuM phaLa che. kahyuM che ke - jAnna ho mALa, thiyaro) saMta zire zA dhaNNA AvakahAe, gurukulavAsaM na muMcaMti // " vizeSAva0 gA0 3459 // artha-gurUkulavAsamAM rahenAra samyaga jJAnanuM bhAjana bane che ane darzana tathA cAritramAM Dha-atidraDha bane che, mATe dhanyapurUSa jAvAjIva sudhI gurUkulavAsane cheDatA nathI. A hetuthI ja "zrIsudharmAsvAmie zrIjasvAmine uddezIne kahelAM "su ne AkarSa te mAvA ghavAye" (mArapha phUTa ) arthAt "he AyuSyamAn jammu ! (athavA AyuSyamAna eTale jIvatA evA) bhagavAna zrI mahAvIra prabhue A pramANe kaheluM meM sAMbhaLyuM che, (athavA bhagavantanI nizrAmAM haMmezAM vasatAM (rahetAM) meM bhagavAne kaheluM A pramANe sAMbhaLyuM che) vigere vacane dvArA "gurUkulavAsa sakaLa sadAcAranuM mULa che ema jaNAvyuM che. (tAtparya ke gurU pAse rahenAra ziSya teonAM hitavacanethI saghaLA sadAcArene prApta kare che.) bhAvasAdhunuM mukhya liDjha paNa A gurUkulavAsa ja che. kAraNa kahyuM che ke-- "eyaM ca asthi lakhavaNa-mimassa nIsesameva dhannassa / taha guru ANAsaMpADaNaM ca gamagaM ihaM liMgaM // " (upa0pada gA0 200) artha-(ahIM mASatuSAdine uddezIne jaNAvyuM che ke-) tevAmAM gurU pratyenI zraddhA te hoya ja, uparAnta dharmarUpI dhanane yogya evA teone "mAnusArapaNuM vigere bhAva sAdhunAM A saghaLAM lakSaNo paNa hoya. enI nizAnI zuM ? ema pUchanArane kahe che ke-gurUnI samakSa kare tema pakSamAM paNa gurUAjJAnA pAlanarUpe "paDilehaNa pramArjana vigere sAdhusAmAcArInuM pAlana yathAvidhi kare, e ja teonA bhAvasAdhupaNAnI nizAnI samajavI. [A gurUkulavAsaguNane yoge ja (jJAnarahita paNa) bhASa0Sa muni vigerene cAritra mAneluM che. kahyuM che ke gujArataMta nA, saM sthAMnAM reva.. po 3 varirI, mAsatusAi ddhi " paDyA ??-7 | bhAvArtha-"gurU pratye samarpitabhAva e ja jJAna, ane zraddhA paNa enAmAM ja ghaTe che, ethI 54-vaidhanI parAdhInatA vinA Arogya na maLe" evuM samajI vaidhane AdhIna rahenAra jema buddhimAna ane Arogyane sAce artho gaNAya che, tema bhAvagarUpa anDaraga zatruone nAza karavA mATe gurUne parAdhIna rahevuM ja joIe. kAraNa ke teo sAcA (bhAva) vedha che evuM samajavuM ane teone parAdhIna rahevAmAM ananda anubhava, e ja sAcA jJAnInuM (samyam jJAnanuM lakSaNa che, vItarAganA vacananI sAcI zraddhA (samyagya darzana) paNa tenAmAM ja ghaTe che. kAraNa ke te pitAnI samajane (jJAna) saphaLa banAve che, samajavA chatAM je vaidhanuM kahyuM na kare te Arogyane sAce artha manAya nahi tema game teTalI sArI samaja hovA chatAM ane gurUnI parAdhInatA vinA ka9yANa thatuM nathI evuM samajavA chatAM je gurUne parAdhIna rahevAmAM Ananda na mAne te sAce zraddhALu manAya nahi. sAcI zraddhA sabhya Jain Eaucation International Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 dha sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 86 ja atijaDa jevA paNa mASatuSamuni Adine jJAna, darzana ane cAritra kaheluM che. kAraNa ke teo gurUne paratantra (samarpita) hatA, tethI gurUnA jJAnAdirguNAnuM phaLa tene prApta thayuM hatuM "] ahIM prasajjJApAtta dharmaratnaprakaraNamAM kahelAM bhAvayatinAM ligAne jaNAvIe chIe. 'eassa u liMgAI, sayalA maggANusAriNi kiriA' | 66 R saTTA vavA dhamme, padmavijJamunumAvA // dharmatta 10 78 || kiriA appamAo, 'AraMbha' sakaNijja'NuTThANe | guruo guNArAo, guruANArAhaNaM paramaM // 79 // F atha-A bhAva sAdhunAM liGgAmAM 1-tenI pratilekhanAdi sadhaLI kriyA meAkSamAne anusaratI hAya, ra-dhama karavAmAM dRDha zraddhA hAya 3vinA prayatne durAgrahathI bacAvI zakAya tevA saraLa hAya, 4-zAstrakathitakriyAmAM pramAda na hoya, pa-tapa vigere zakya anuSThAnamAMpravRttizIla hoya, arthAt zaktine chUpAvanAra ke zakti uparAnta pravRtti karanAra na hoya, (guNAnA dRDha pakSapAtI hAya, ane cha-sarva guNAmAM pradhAnaguNurUpa zurUAjJAnuM ArAdhana (pAlana) karanArA hAya, emAM Agamane anusaratuM athavA ahusa MvegI puruSAe Acarelu AcaravuM, te meAkSamAne anusaratI mArgAnusAriNI kriyA jANavI. kahyuM che ke" mano Agamardi, avA saMvivadunaLAphaLa / ubhayAnusAriNI jA, sA maggaNusAriNI kiriA || 80 // atha-ahIM samyag jJAna-darzanacAritrarUpa, athavA AtmAnA kSAryeApazamikabhAvarUpa mArga te meAkSanagaranA mArga ane (tenAM kAraNeAne paNa kAryarUpe mAnavAthI) 1-AgamanIti, arthAt siddhAntamAM kahele| AcAra vizeSa, athavA 2-mokSArthI bahu savijJapurUSoe Acarela anuchAna, e bannene anusaratI eTale Agamane ane bahuM gItA puruSoe AcarelA mAne paNa khAdha na pahoMce tevI je je kriyA te mArgAnusAriNI kriyA jANavI. bAkInA cha liGgonA artha sugama 55 che. pravara zraddhAnAM cAra lakSaNA A pramANe che saddhA tivvabhilAso, dhamme pavarattaNaM imaM tIse / 66 vimeiva' atittI' mu(4)-ataLA vahiva'muTThI' / / oll'' a-zraddhA' eTale jJAna-kriyArUpa dharmamAM zuddha samajaNa pUrvakanA AtmAnA abhilASa. tenI prakhalatAnAM A cAra kaLA che, eka-vidhinI sevA, arthAt dareka dharmakAryamAM avidhinA tyAga karI zakya vidhinuM pAlana kare, bIjuM-jJAna, cAritra, tapa, vigere dharmAMkAryo karatAM paNa tRpta na thAya, trIjI--dezanA zuddha-sutrAnusAre Ape ane cAthuM-bhUla thAya tyAM tyAM prAyazcitta svIkArI AtmAnI zuddhi kare. jJAna ane samyag cAritranI sAthe rahe che, ekalI kArI zraddhAthI kArya siddha thatuM nathI. e buddhimAnAne sahaja samajAya tevuM che. 55-vizeSArthIe dharatnakaraNa gA0 78 thI 139 sudhI joI levuM. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvasAdhutAnAM lakSaNA] 47 'zukulavAsa' e bhAvayatinuM mukhya liga hovAthI tenA abhAve duSkara kriyA karanArAone paNa zrIpatcAzakamAM prAyaH granthIbheda vinAnA (mithyASTi) mAnyA che. tyAM kahyu che ke"ne 3 tavivajJasthA, samma gurujAdhava gayAAMtA / sAdA jiyiyA, vathaLavisAvadA vuddA | padmA. 2-rUNA pAyaM ahiSNagaMThItamA u taha dukkaraMpi kuvaMtA / yajJA va La te sAdU, aMdhApoLa viLayA / / 38 / a-je tevA uttama gurUkulavAsathI viparIta che, te duSTa svabhAvavALA ane akRtajJa hAI gurUkulavAsanA lAbhane ane ekAkI vihAranA nukazAnane yathArtha svarUpamAM samajatA nathI. tAtparyaM ke-gurUkulavAsamAM aneka sAdhuenI sAthe rahevAthI sambhavatA AhArAdinA doSone ke parasparanA rAga-roSa vigere doSone bahu (meTA) doSarUpe kalpIne ekAkI vihAramAM evA doSAnI asambhAvanA samajIne ekalA rahevAmAM jee alpa doSane mAne che teonuM jJAna sAcuM nathI, kAraNa ke te siddhAntanAM vacaneAne khAdha karanArUM che. (e hakikata tyAM pacAzakamAM pUrva varNavelI che tyAMthI joI levI.) evA sAdhu Agrahane vaza thaI svabuddhie kalpelAM 'zuddha AhAra pANI vApare, zarIranI mamatA cheDe, alpa ane sAmAnya upaddhithI nirvAha kare, AtApanA le, ke mAsakSamaNa jevI mahA AkarI tapazcaryA kare, te paNa te Agamane anusaratuM nahi hAvAthI ane pote ekAkI rahenArA hAvAthI zAsananI apabhrAjanA karAvanAra che, tathA peAtAne mahAna mAnatA gurUjanAnI avajJA karanArA hovAthI tuccha che, athavA tathAvidha bheALAleAkeAne vaza karanArA hovAthI kRpaNu, ke bIjA sAdhuonA mahattvane tADanAra hovAthI krUra che, vaLI prAyaH teone eka paNa vakhata granthIbheda thayA nathI ema samajavuM. tAtparya ke je granthIbheda karI samakita pAmyA pachI punaH mithyArdaSTiguNasthAnane pAmyA hoya te paNa AvuM avicArita kAryo karatA nathI. mATe tethI paNa halakI pravRtti karanArA AvA ekAkI vihArIone prAyaH eke ya vAra granthIbheda thayA nathI ema samajavuM joie. ahIM prazna thAya ke-tA pachI zA mATe te AvI duSkarakriyAo kare ? uttaramAM-samajavu ke teo ajJAnathI-meAhathI mAtra kAyakaSTo uThAve che, mATe teone kAgaDAnA jevA anyadazanI sAdhunI jema jainatvathI bAhya samajavA. jema kAgaDA vAvaDInuM pavitra pANI chatAM gandApANI ke mRgajala tarapha doDe che, tema AvA ekAkI rahenArA ajJAnatAthI zuddha ArAdhanAnI kalpanAmAM bhramita thayelA jJAnanI vAvaDI tulya uttama gurUone choDIne mRgajaLa tRSNAnI jema ekAkI vihAra kare che, gaccha--gurU kulavAsane tajI de che.16 56-gacchane samudranI upamA ApI che, samudramAM rahelA mAchalAne macchagaLAgaLa nyAye tyAM meTAM mAchalAM enA, vahANu vagerenA, ke samudranAM meAjA enI athaDAmaNunA, ema aneka prakAranA upadrava DhAya che, teA paNa tenuM jIvana samudramAM ja salAmata che, samudrane cheDIne bahAra te jIvI zake nahi, tema gacchamAM bhinnabhinna prakRtivALA sAdhuonA sahavAsathI, meATA nhAnAnA viveka vinaya karavAnA haiAvAthI, ke jarUrI sAmagrI ghaNuAe.nA samUhamAM durla.bha haiAvAthI, jIvanamAM agavaDa veThavI paDe te paNa sAdhunuM jIvana gacchamAM ja salAmata che. gacchane cheADIne ekAkI pharanArA bhale zuddhacAritrane ArAdhavAnA kADa sevate| hAya teA paNu Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 [dha. sa0 bhA0 r vi0 3-gA0 86 (e kAraNathI ja sva-paraparyAyanI apekSAe eka vastumAM ananta dharmane jANanArA anantajJAnI paNa gurUkulavAsane cheDatA nathI.) te viSayamAM paramarSi zrI zayyabhavasUrijIe kahyuM che kejhaahiaggii jalaNaM namase, nANA huImaMtapayAbhisittaM / 66 vAyariga vidyutannA, anaMtanALovALo vi saMto" vai0401,30 -2aa atha--jema nAnA prakAranI ghI vigerenI AhUtiothI tathA 'svAhA' vigere mantrapothI saMskRta karelA-pUjelA agnine yAjJiko namaskAra kare (pUje) che, tema anantajJAnIe paNa AcAryanI (gurUnI) sevA karavI joie. arthAt jJAna prApta thavA chatAM gurUnI sevA cheADavI joie nahi. gurUnI avahelanA (halakAi) karavAthI mahAdoSo lAge che. tene aDga paNa kahyuM che ke-- je Avi maMditti guruM vittA, Dahare ime appasua tti naccA / 46 hIlati micchaM paDivajjamANA, karaM (kuNaM ) ti AsAyaNa te gurUNaM ||2|| paI maMdAviha (bha) vaMti ege, DaharAvi je suabuddhovaveA / bAyaramaMtA muLabhumruigappA, ne phrIhibA gaLI(fdri)vi mAladhuggA 10 je Avi nAgaM haraM ti naccA, AsAyae se ahiAya ho / vAriya pi duhIvaMto, nijhare nArUM vu mate (ho) / '!! (vAvai. ka.1-3. 2) atha--je koI kSudra prakRtivALA nAmasAdhue peAtAnA AcArya mAM (gurUmAM) tathAvidha kSaceApazamanI nyUnatA heAvAthI teone zAstrAnusAre AlecanAdi kAryAMmAM asamartha jANIne, tathA koi kAraNe laghuvayamAM paNa AcAryapade sthApelA hoya teone 'A teA bALaka jevA che' ema samajIne, tathA alpadbhutavALA= AgamanA viziSTa medha vinAnA ' jANIne, tenI 'tame to buddhizALI che, vRddha che, bahuzruta che ' ityAdi hAMsI kare, athavA ' buddhi vinAnA che. ema nindA kare te gurUnI helanA na karavI' e zAstravacanathI virUddha vanArA leApaka che, te gurUnI AzAtanA kare che. gurUmAM karelI AcAya padanI sthApanAnuM apamAna karanArA tevAo ekanI ja nahi, khAhya-antaraphUga zatruenA AkramaNu sAme sayamanuM rakSaNa karI zakate! nathI. jinakalpa, ekAkI vihAranI paDimA 'vigere ekalavihArIpaNuM svIkAranArA mahAtmAee te! gacchamAM rahI gurUnI upAsanAthI svajIvanane khUba yeAgya banAvyuM DhAya che, tapa-sattva-vigere zAsrAkta tulanAethI tevuM haiAya che, daivI paNu anukULa-pratikULa upasargA-parISaheAne jItavAnuM teemAM sAmarthya khIlyuM hAya che, tethI jJAnI, gItA ane viSaya-kaSAyAnA vijetA banelA teene nirapekSa sAdhupaNuM vizeSa upakAra kare che. kAcA ghaDAmAM pANI bharatAM pANInA ane ghaDAne! paNu nAza thAya tema gacchavAsanA parAbhavathI akaLAeaA niHsa sAdhu ekAkI vicare teA sayamanA ane peAtAne paNa nAza kare. vinayAdinuM Alambana nahi haiAvAthI kA~nirjarA paNa na karI zake. vastutaH te anAdikALanA anukULatAnA mAhane! nAza karavA mATe dIkSA laI gurUne samarpita thavAnuM che, tene badale gurUnI parAdhInatAnI ke gacchanA vyavahArAnI pratikULatAne sahI zake nahi te anukULatAne te kema pacAvI zake ? pratikULatA sahavI rahelI che, anukULatA pacAvavI ghaNI AkarI che, meTA yAgIe paNa temAM phasAI jAya che, mATe ja pratikULatAne veThI anukULatAne pacAvavAnuM sAmarthya. pragaTAvavA prathama gurUkuLavAsa jarUrI mAnyA che, temAM yAgya baneaA ja ekAkI vihAra mATe lAyaka bane, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtra sAmAnya doSavALA gurU heya nathI] 40 ekadvArA sarva (ananta) AcAryonI AzAtanA kare che, athavA te nimittathI potAnAM jJAna-darzanacAritranI (paNa) AzAtanA (nAza kare che. mATe nhAnA ke alpabedhavALA paNa AcAryanI (gurUnI) avahelanA nahi karavI. (1) have te mATe kahe che ke-kamanI vicitratAthI kaI vayevRddha chatAM buddhithI rahita paNa hoya, ane keI apariNutavayavALA (laghuvayavALA) chatAM kuzaLa eTale nirmaLa buddhivALA, jJAnAcArAdi AcArothI yukta ane AcArya padane yogya guNavALA paNa hoya, mATe hAnA (ke alpajJa) samajI teonI halakAI nahi karavI. evI halakAI karavAthI agni jema InjaNAne bALI nAkhe tema te gurUnI halakAI paNa tene karanArAnA jJAnAdi guNene nAza57 kare che, arthAt agnine sparza karanAra jema bhasmIbhUta thAya tema nhAnA paNa guNI AcAryanI AzAtanA karanAre potAnA guNone bhamasAt kare che. (2) have nhAnA samajIne halakAI karanArAne vizeSa doSa lAge che te jaNAve che ke-jema kaI mUkha "A te nhAne che ema samajIne sarpane satAve-kadarthanA kare, te te sApanA karaDavAthI tenA prANane nAza (ahita) thAya che, tema kaI kAraNe apariNata-laghuvayavALA paNa gyane AcAryapade sthApyA hoya tenI hIlanA karanAro beIndrIya vigere kSudra jAtiomAM (halakaTa banIne) saMsAramAM paribhramaNa kare che, arthAt potAnI saMsAranI rakhaDapaTTI vadhArI mUke che, nIceniomAM upajI duHkhI thAya che. (3) mATe mULaguNothI yukta chatAM bIjA eka--be vigere thaDA sAmAnya guNothI rahita hoya tevA paNa gurUne choDavA nahi. pUzrIharibhadrasUrijI paNa kahe che ke - "gurUpuhiloDevi uM, go mUAvika go ja 3 suttaviSio tti, vo hA " (vastrAzaya-21 mAtra rU5) artha-(gurUkulavAsane uddezIne kahyuM che ke, "ahIM te gurUne gurUnA guNethI rahita samaja panvayanI sAthe ke kerA pustakiA jJAna vigerenI sAthe AtmAnI yogyatAne ekAnta sambanadha nathI. hA, vaya ke zrutajJAna vigere yogyatA pragaTAvavAmAM nimitto che, paNa te sarva jIvone yogya banAve ja e ekAta nathI. mATe to pUrNa ummare pahoMcelA paNa keTalAkamAM sAmAnya mAnavatA paNa dekhAtI nathI ane navapUrva uparAnta 8 jJAna meLavavA chatAM a ne Atmasukhane khyAla paNa Avato nathI. yogyatAne mukhya sambandha mehanIyakamanI mandatAnI sAthe che ane mehanIyanI mandatA (kSApamAdi)ne sambandha deva-gurnAdi pUjayabhAvanI nirmaLa sevA (prIti ane bhakti) sAthe che. pUrva janmamAM ke A janmamAM evI sevA jeNe karI hoya tene mithyAtva, kaSAyo ane viSayAdine rAga, vigere manda paDavAthI yogyatA pragaTI zake che. AvI yogyatAne pAmelo ja bhinnabhinna prakRtivALA jInA guNAnI rakSA ane zaddhi karI-karAvI zake, mATe tevAne gacchane nAyaka banAvI tenI nizrAmAM ga7 soMpyo hoya, chatAM ummaranA ke kerA jJAnanA abhimAnathI jee tene tuccha mAne te e svayaM tuccha heAya che, e samajavA mATe koI yuktinI jarUra nathI. je bIjAnA mahatvane sAMkhI zake nahi te pite ja halakAnibaLa che, e vAta bALaka samaje tevI spaSTa che. mATe granthakAree evAe virAdhaka ane prAyaH anAdimithyAtvI hoya ema kahyuM che. eka vAra samakitane pAmelo AtmA punaH mithyAtvI thavA chatAM paNa evI yogya che dharAve che ke prAyaH pitAnA upakArIeAnI avajJA karI zakato nathI, tenAmAM utaratA pragaTe che, ethI upakArIne thoDo apakAra paNa thAya che tene mahatva nahi ApatAM tenI sevAmAM Ananda anubhave che. A hakikatane samajavA mATe jaNa tathAvidha yogyatAnI jarUra paDe che, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. [dhava saM0 bhA. 2 vi. 3-gA86 ke je mULaguNa eTale mahAvrata ane samyagrAna-kriyAthI rahita heya. mULaguNa sivAyanA bIjA "viziSTa rUpa vigere ke viziSTa upazamabhAva' Adi sAmAnya guNethI rahita hoya tene guNarahita nahi samaja. A viSayamAM caNvarUdrAcAryanuM udAharaNa samajavuM. arthAta teo tathAvidha kaSAyamehanIyanA udaye kedhI chatAM jJAna, kriyA ane mahAvratAdi guNothI yukta (gItArtha) hovAthI ghaNA saMvijJa ane gItArtha ziSyoe paNa temane choDyA na hatA. " koI amuka ja guNa ochA hoya tevA gurUne paNa tajavA gya mAnavAthI te "bhagavAna mahAvIra devanuM zAsana bakuza-kuzIla muniothI ja cAlaze ema kaheluM hovAthI (pAMcamA ArAmAM nircantha sAdhutAne abhAva thAya ane sarva kaI sAdhune varjavAne ja prasaMga Ave. kahyuM che ke "vArA tirtha, DhoraDhavA taiku niyamasaMmaviLo jai tehiM vajjaNijjo, avajjaNijjo tao ntthi||" (dharmaratnapra0 gA0135) artha-tIrtha (jaina zAsana) bakuza-kuzIla sAdhuothI cAlaze ane bakula-kuzIla cAritramAM te AMzika de niyama sambhavita che, je tevA doSathI vajevA ke mAnIe te A kALamAM avanIya keI rahe ja nahi AthI ja gADha pramAdI paNa zikSakagurUnI sevA mahAmuni zrIpatthake cheDI na hatI. kahyuM che ke "mUlaguNasaMpautto, na dosalavajogao imo heo| mahurovakkamao puNa, pavattiabbo jahuttaMmi / / dharmaratna0 pra0 gA0 131 // patto susIsasaddo, evaM kuNaMteNa paMthageNAvi / gADhappamAiNovi hu, selagasUrissa sIseNaM // 132 // bhAvArtha-je mUlaguNathI saMprayukta (yukta) che te lezadeSanA ge tajavA lAyaka nathI, kintu tene anukULa upakrama (paricaryA) karIne punaH yakta (zuddha) ArAdhanAmAM vALa joIe8 gADhapramAdI zilakasUrinA ziSya patthakamunie paNa e pramANe (pramAdI gurUnI anukULa paricaryA) karavAthI "suziSya" evuM bIrUda prApta karyuM hatuM " likAcAryanA mUlaguNo akhaNDa hatA ja, kAraNa ke-zAstramAM "zayyAtarane piNDa vApare vigere doSathI "pAsasthApaNuM" vigere ane evA zaithilyAda)ne tajavAthI abhyaghatavihAra (sucAritra) kahela che, taduparAnta zayyAtarapiNDa vAparavA vigerenuM kaI prAyazcitta granthamAM cheda-ke mULa jevuM sakhta prAyazcitta paNa jaNAveluM ja nathI, pramAdI evA paNa svagurUzrI zailakasUrijInI vaiyAvaccamAM panthaka munine kinArA je pAMca sAdhuo hatA teone paNa abhya 58-mAtApitA karatAMya gurUne upakAra ghaNuM maTe che. koDAkaeNDa bha sudhI sevA karavA chatAMya tene badale vaLe tema nathI. e badalo vALavAne eka ja upAya che ke-kaI tathAvidha azubha karmodayathI gurU dharmathI vimukha bane to yogya upAyothI teone punaH dharmamAM joDavA-sthira karavA. zaikalajI rAjA hatA ane pakajI mastrI hatA. ane guziSya thayA hatA. prasaphUgane pAmI zailakajI rAjamandiranAM sukhamAM Asakta (zithila) banI gayA hatA tyAre zrIpatthakajIe teonI akhaMDa sevA cAlu rAkhIne paNa puna; ArAdhanAmAM kyA hatA, temAM gurUnA upakArane badale vALavAnuM dhyeya hatuM. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha ane azuddha gurUkuLavAsa] tavihArI (jinAjJA pAlaka) kahyA che. jo zailakajI vavAlAyaka ayeAgya heta tA tevA asAdhunI sevAmAM gItA sAdhue zrIpanthakajIne kema rAkata ? ItyAdi sUkSma buddhithI vicAravu joie. ema chatAM paNa nAmamAtra gurUnI sevA karanArAne gurUkulavAsa paNa sAcA manAtA nathI. dravyAdi cAramAM bhAvanikSepAne ja sUtrakAroe svatantrarUpe svIkAryAM che, arthAt (mukhyatAe) bhAvanikSepA ArAdhya che. jo ema na hoya to potAnA abhiprAyathI abhimata (pote mAnelA) gurUnI sevA karanArA darekane paNa gurUkulavAsI mAnavAneA prasaga Ave, e te iSTa nathI. kAraNa ke-ethI te dharma-adharma nA zambhameLA thavAnA prasaphLa Ave. (sugurU-kugurUnA viveka nAza pAme.) A viSayamAM mahAnizItha-adhya0 4 nuM sUtra 12muM A pramANe che-- 66 se bhayavaM ! titthayarasaMtiaM ANaM nAikamijjA udAhu AyariyasaMtiaM ? goyamA ! cavvihA 'AyariyA pannattA, taM jahA - nAmAyariyA ThevaNAyariyA davvAyariyA, bhAvAyariyA, tattha NaM je te bhAvAriyA te tthiyarasamA ceva daTThavvA, tesiM saMtiaM ANaM nAikamijjA, sesA nijjUhiavvA "|| pA arthAt--"he bhagavanta ! sAdhu tIthaeN karanI AjJAnuM pAlana kare ke AcAryanI ? e praznanA javAkhamAM prabhue kahyuM he gautama ! AcArya cAra prakAranA kahyA che, 1-nAmAcArya, ra--sthApanAcArya, 3-dramAcAya ane 4-bhAvAcArya, temAM bhAvAcAne tIrthaMkara tulya jANavA, tenI AjJAnuM ullaMghana niha karavuM, khAkInA traNa gauNu samajavA." bIje paNa kahyuM che ke-- " tisthavaratamo tUrI, sukSma no niLamaya yAsepha / ANaM aikamaMto, so kApurisoNa sappuriso || 1 ||" gacchAcArapra0 gA0 27 // a--je jinapravacanane samyagrUpe (satya) upadeze che, te AcArya zrItItha kara jevA che. je teonI AjJAne ullao te satpurUSa nathI, kintu dupurUSa che. '' kahevAnA Azaya e che ke zuddhabhAvagurUnuM nAma, sthApanA ane dravya, traNe ya pApane haranArAM che, kAraNa ke teonAM te nAma sthApanA vigerenA zravaNathI ke teonI sthApanAne jovAthI pu-jagatanA satya padArtha mAtramAM 'nAma-sthApanA-dravya ane bhAva' cAra hAya che, temAM nAma eTale padAnA vAcaka akSara samUha. je akSara ke akSarAnA samUhathI je padAnuM jJAna thAya te akSara samUha te padmAnuM nAma kahevAya. sthApanA eTale AkRti (citra-mUrti ityAdi), je AkRti (mUrti-citra vagere)thI je padA eLakhAya te AkRti te padArthInI sthApanA kahevAya. dravya eTale pattAnI pUrvApara avasthAe, (bhUta-bhAvikAraNu), je avasthAdvArA temAMthI pragaTa thanArA ke nAza pAmelA padArthAMnuM jJAna thAya te avasthA te padArthInuM dravya kahevAya. ane bhAva eTale e nAma, sthApanA ane dravya je vastunI sAthe sambandha dharAve che te yathArtha vastu. padmA mAtramAM jo te satya haiAya te A cAra nikSepAe DhAya ja. gurUmAM paNa nAmArtti e cAre ghaTe che. je nAma, sthApanA ke dravyathI yathA (tathAvidha guNavALA) gurUnI oLakhANu thAya te nAma vigere zuddha ane ayathArtha (guNuhIna-pAsasthArtti) gurUnI eLakhANa thAya te azuddha jANavAM. vastutaH bhAva (vastunA vAstavika svarUpa)ne vastu kahevAya che, te paNa tenI sAthe zabda, AkAra ke paryAyarUpe sambandha rAkhanArAM te nAmAdi traNa paNu zuddha vastunAM zuddhapaNuM ane azuddhanAM azuddhapaNe AtmAne upakAra-apakAra kare che, mATe ahIM zuddhabhAvagurUnAM nAmAi traNa pApane haranArAM che ema jaNAvI zubhabhAva pragaTAvavAmAM te nimitta kAraNu DhAvAthI tenuM upakArIpaNuM darzAvyuM che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dha sa'0 bhA. 2 vi0 3-gA0 83 * A nAma zuddhabhAvagurUnuM che, A sthApanA teonI che. ' vigere tene zuddha-bhAvagurUpaNe oLakhAvavAdvArA athavA oLakhAvyA vinA ja svatantrapaNe paNa zubhabhAvane pragaTa karAve che. AgamamAM paNa kahyuM che ke "mA N ravajI taddAvALuM thALuM mavaMtAnuM nAma jattavi savaLayANa '' * arthAt--tevA prakAranA zuddhabhAvagurUrUpa sthavira bhagavantAnAM nAma--geAtranuM zravaNa paNu mahAphaLadAyI che. " e nyAye azuddhabhAvagurUnAM nAmAdi traNe nizceSA pApanA anya karAvanArA che, kAraNa ke te azuddhabhAvanA janaka che. A kAraNe ja mahAnizItha sUtramAM kahelu prasiddha che ke " tIvALA yAche, rpha hortRiti goyamA ! pUrI / jesi NAmaggahaNe, hujjA piyameNa pacchittaM // 1 // atha--he gautama! atIta-anAgatakALe keTalAya evA AcAryAM thayA che ane thaze ke jeenuM nAma levA mAtrathI (paNa) niyamA prAyazcitta lAge, ' mATe bhAvazurUnI ja upAsanArUpa gurUkuLavAsane mukhya yatidharma samajavA, vadhu samajAvavAnI jarUra nathI. gurU pAse rahevAnuM prayAjana 'zikSAgrahaNa' kahyuM, tethI have e prakAranI zikSAne jaNAvavAnI icchAthI granthakAra sUtradAnane vidhi jaNAvavAdvArA prathama grahaNuzikSAnuM pratipAdana kare che. mUk--vizuddhamuvayAnena, kALuM meiLa 6 / yogyAya guruNA sUtraM, samyag deyaM mahAtmanA // 87 // mUlA--je je sUtrane bhaNavA mATe zAstramAM AyaMbila Adi je je tapa karavAne kahyo che te te tapa karavAthI zuddha ane zAsrAkta dIkSAparyAyane yAge je je sUtrane bhaNavAmAM adhikArI banelA heAya te yAgyaziSyane mahAtmAgurUe te te sUtra samyag rIte ApavuM. (87) TIkAnA bhAvA--AyaMbila vigere te te tapa karavAthI bhaNanAra ziSyamAM tathAvidha ceAgyatA pragaTa thavAthI te te sUtranuM paThana tene mATe nirdoSa bane che ane teTalA dIkSAparyAya thatAM te te sUtra bhaNavuM tene mATe ucita bane che. utkramathI bhaNavAmAM sUtranuM aucitya haNAya che. ahIM 'sUtra' eTale kAmazAstrAdi pApasUtreA nahi, paNa Atmahitakara 'AvazyakAdisUtreA' samajavAM. sUtra ApanAra 'mahAtmA' eTale jenA sAdhuAcAra askhalita-akhaNDa hoya tevA dIkSAApanAra (vigere) gurU samajavA ane yeAgyaziSya eTale vinIta AtmArthI muni samajavA, tevA gurUe tevA ziSyane samyag eTale jinAjJAne anusarIne sUtra ApavuM, te sApekSa tidharma samajavA. ahIM ' upadhAna ' arthAt * AyaMbila Adi tapathI vizuddha ' ema kahyuM, ethI upadhAna vahyA vinA zrAvakane ane yAgAndvahana vinA sAdhune pAta-pAtAne ucita (paNa) bhaNavuM, vAMcavu', vigere adhama che, ema nakkI thayuM. yAgeAddahana mATe zAstrakSA A pramANe che--< sidi ThANehiM saMpanne aNagAre aNAiaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cAuraMtasaMsAra kaMtAraM vitivaejjA, taM jhaaaniALayA, vinsiMpannavALu, gALavAdittA, ' arthAt--traNa sthAnamAM vyutpanna (yogya) sAdhu anAdi ananta dIkALavALI cAragatirUpa saMsAra aTavIne pAra karI zake che, te traNa sthAne A pramANe che 1-aniyANAthI, ra-dRSTi (samyagdarzana)nI prAptithI ane 3-ceAgaDhahana karavAthI' ema sthAnAphUganA trIjA sthAnamAM kahyuM che. tathA-- ' Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = upadhAna-yoga karavAnuM zAstrIya vidhAna] 53 __"dasahiM ThANehiM jIvA AgamesibhaddagattAe kammaM pakareMti, taMjahA-aNiyANayAe, disiMpannayAe, jogavAhittAe, khaMtikhamaNayAe, jiiMdiattAe, amAillyAe, apAsatthAe, susAmannattAe, pavayaNavacchallayAe, pavayaNaunbhAvaNayAe" arthA-"daza sthAne vaDe jI bhaviSyamAM kalyANakAraka karma bAMdhe che-1-aniyANAthI, 2-samyakatvaprApti (pAlana)thI, 3-egadvahana karavAthI, 4-kSamApUrvaka (pratikULa nimittane) sahana karavAthI, pa-Indriyone vijaya karavAthI, 6-amAyAvIpaNAthI, 7-apArzvasthapaNAthI, 8-susAdhupaNAthI, -zAsananuM (siddhAntanA) vAtsalyathI, ane 10-zAsananI (dharmanI) prabhAvanA karavAthI" ema sthAnAlganA dazamA sthAnamAM kahyuM che. uttarAdhyayana-adhya0 34mAM paNa kahyuM che ke - viviU hate, voDAva uThThAvaM sArA" bhAvArtha-- gavAhI sAdhu tathA upadhAnavAhI zrAvaka namratAyukta, acapaLa, mAyArahita, kutUhaLarahita, vinayathI vinIta ane dAna hoya," uttarAdhyayana-adhya) 34 mAM bIjuM kahyuM che ke - pathagoma , mAyAmayage | vasaMtattei hetavA, vorva sAvaM mArA bhAvArtha-"ce gavAhI sAdhu ane upadhAnavAhI gRhastha pAtaLA (alpa) kaidha-mAna-mAyA - bhavALa, prazAnta cittavALe ane dAnta AtmA heya. tathA "nirikSaNovALe " eTale anAsaktabhAve gadvahana karanAre heya, ema zrIsamavAyAgamAM "batrIsa vegasaMgraha" adhikAramAM paNa kahyuM che, anugadvAramAM paNa kahyuM che ke- "nANaM paMcavihaM pannattaM, taM jahA-AbhiNibohianANaM jAva0 kevalanANaM tattha cattAri nANAI ThappAiM ThavaNijjAI, No uhissaM(sijja)ti No samuhimsaM(ssijja)ti No aNuNNavijaMti, suanANassa (puNa) uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuogo 4 pavattai" arthAta-"jJAna pAMca prakAre kahyuM che, te A pramANe Abhinidhika(mati)jJAna vigere kevaLajJAna paryanta, temAMnAM cAra jJAno "sthApya =sthApana karavA yogya vyavahAramAM anupayegI) che, teone uddeza, samudeza ke anujJA eke thaI zakatuM nathI, mAtra eka zrutajJAnane ja 1 udeza, 2 samudeza, 3 anujJA ane 4 anuyAga karavAmAM Ave che " vigere. - A uddeza-samudezAdi karavuM te paNa yoganI ja kriyA che, e prakAre aneka zAstra pramANothI ganI karIyatA siddha che ja.6deg "kAlagrahaNa vigere yogavidhi paNa uttarAdhyayanamAM kahyA pramANe ane te te ajJa-upAga vigere sUtre mATe je tapa karavAne kahe che te paNa gavidhinA granthamAMthI jANuM le. 60-eka sAmAnya mAtra A janmamAM upayogI manna, vidhA vigerenI sAdhanAmAM paNa tapa, japa, tyAga, vigere karavuM paDe che, anyathA te siddha thatuM nathI, te AtmAne upakArI evI AgamarUpa viziSTa vidhAnI sAdhanAmAM yoga ke upadhAna vahana karavA joie, e sAmAnya rIte samajAya tevuM che. hA, yoga ke upadhAnanI kriyA karavA mAtrathI sUtra bhaNavAnI gyatA pracaMTa thatI nathI, kega vigerenI kiyA uparAnta Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 87 AcArAga vigere sUtrone bhaNavA mATenI gratAno "traNa varSa vigere dIkSA paryAya ane sUtrane krama paNa sUtromAM kahyuM che. tenuM ullaMghana karIne vaheluM sUtra ApanArane "AjJAbhaga" vigere doSo lAge ja che. kahyuM che ke "tivarisapariAgassa u, AyArapakappaNAma ajjhayaNaM / cauvarisassa ya sammaM, sUyagaDaM nAma aMgaM ti // 1 // dasA-kappa-vavahArA, saMvaccharapaNagadikkhiasseva / ThANaM samavAotti a, aMge e aTThavAsassa // 2 // dasavAsassa vivAhA, ekkArasavAsayassa ya imAo / khuDDiavimANamAI, ajjhayaNA paMca NAyavvA // 3 // bArasavAsassa tahA, aruNuvavAyAi paMca ajjhayaNA / terasavAsassa tahA, uTThANasuAiA cauro // 4 // caudasavAsassa tahA, AsIvisabhAvaNaM jiNA viti / paNNarasavAsagasya ya, diTThivisabhAvaNaM taha ya // 5 // solasavAsAIsu a, ekuttaravuDhiesu jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNa mahasuviNa-bhAvaNA teaganisaggA // 6 // eguNavA(vI)sagassa u, didvivAo duvAlasamamaMgaM / saMpuoLAvasAriso, juvAE savamutta /gA" (gnava0 182ta 88). bhAvArtha-traNavarSa paryAyavALAne "AcAraprakalpanAmanuM" (AcArAnuM) adhyayana (arthAt AcArAlga), cAravarSa paryAyavALAne samyagra "sUtratA nAmanuM alga, pAMcavarSanA dIkSitane ja "dazA-kalpa-vyavahAra, ATha varSa paryAyavALAne "sthAnAlga ane samavAyAjJa, dazavarSavALAne vivAhaprajJapti (bhagavatyaga), ane agIyAra varSanA dIkSitane "kSullikA vimAna pravibhakti" vigere pAMca adhyayane, bAravarSa vALAne "arUNapapAta' vigere pAMca, teravarSa pachI "utthAnaAgamanuM bahumAna, gurU vinaya, AgamanA upadezaka zrIjinezvarade ke tenA 2canAra gaNadharabhagavanto. vigere pUrva purU pratye vizvAsa-aTalazraddhA, vigere joIe. e zraddhA-bahumAna-vinaya vigere AtmabhAvane pragaTAvavAmAM yoga-upadhAnanI kriyA nimitta kAraNa che, jema pUrve jaNAvyuM ke dIkSAdine vidhi karavAthI na hoya te paNa tevA sAmAyikAdinA pariNAma pragaTe che tema yoga-upadhAnanI kriyA karavAthI Agamane atmipakAraka banAvavA mATe jarUrI zraddhA-bahumAna-vinaya purUSArtha vigere guNe paNa pragaTe che. vaLI paMcAcAramaya zrIjinazAsananA pahelA jJAnAcAranA AThaprakAramAM cothA prakArarUpe jaNAvela hovAthI upadhAna (ga) vahana eka mahAna AcAra che, tene AcaravAthI jJAnAvaraNIya karmo khape che ane AtmAmAM jJAna pragaTe che tyAre ja sUtrathI meLaveluM jJAna bhAvakRta bane che. e sivAya game teTaluM bhaNeluM-jANeluM paNa dravyazrata che, te AtmAne upakAra karatuM nathI. mATe jJAnaguNane AtmAmAM pragaTa karavA kAla, vinaya, bahumAna, vigere ATheya AcArone ArAdhavA joIe. aneka bhavamAM bhaNavA chatAM bhavabhramaNa nathI karyuM temAM nAnAcAranI AvI. ArAdhanAnI 5Na khAmI kAraNabhUta che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 pAka banI jAya che. tenA vA chatAM rAga-dveSAdi zaa kayAM Agamo keTalA dIkSA paryAye bhaNAvAya?]. 55 mRta Adi cAra, caudavarSa paryAya pachI "AzIviSabhAvanA, pandara varSe "dRSTiviSabhAvanA, ane te pachI soLa-sattara-aDhAra varSanA paryAye yathAkrame "cAraNabhAvanA, mahAsvapnabhAvanA, tejasanisarga e traNa, ogaNIsa varSa vALAne bAramuM "dRSTivAdaalga" ane saMpUrNa vizavarSa pachI sarva sUtrone ApavAM, ema zrIjinezvaree kahyuM che." Avazyaka vigereno paThanakALa te tenA gadvahana sAthe dIkSA pachI turta ja samaja.1 jo ke dIkSAne yogya hoya te sUtra bhaNavAnI egyatAvALe hAya ja, chatAM mULagAthAmAM punaH gyane" ema vizeSaNarUpe kahyuM te "sUtra bhaNavAmAM gyatAnI pradhAnatA nirvivAda che, ema jaNAvavA, athavA sAmAnya rIte "adhikatara guNavAna sAdhune sUtro bhaNAvavAM ema jaNAvavA athavA dIkSA samaye yogyatA jevA chatAM ThagAelA gurUne pAchaLathI sahavAsane vege sAdhunI ayogyatA jaNAya te tene sUva ke artha na bhaNAvavA ema jaNAvavA mATe samajavuM. kahyuM che ke 62-ummara vadhatAM jema "pariNAmikI" buddhi khIle che, tema dIkSA paryAya vadhatAM Atmikazaddhi vadhe che, e vAta pUrve jaNAvI paNa che. ema te te paryAya pUrNa thatAM te te sUtrane bhaNavAnI (pacAvavAnI) zakti pragaTe che. A zakti pragaTyA vinA bhaNavAthI te jJAna pacatuM (mahAdinuM nAzaka banatuM) nathI, ulaTuM awNa thavAthI abhimAnanuM nimitta banI AtmAnA zatranuM poSaka banI jAya che. te nAna jJAna nathI ke je bhaNavA chatAM rAga-dveSAdi zatruo manda na paDe. laukika zikSaNamAM paNa dhoraNavAra bhaNavAne vyavahAra che te A kAraNe ja che, auSadha paNa pahelAM sAmAnya (kASTAdika) apAya che, jema jema rogamabda paDe tema tema baliSTa apAya che, emAM paNa e kAraNa che ke jo ema na kare te auSadhathI roga maTavAne badale pASAIne jIvaleNa bane. bALakanA ucheramAM paNa pahelAM mAtAnuM dhAvaNa, pachI dUdha, cATaNa ane dhIme dhIme anAja apAya che, pAcana vinAnA bALakane te game teTaluM sAruM ke vahAluM hoya paNa pahelAMthI miSTAnna jevo mAdaka rAka Ape che tenuM maraNa nIpaje, ema sarvatra laukika vyavahAramAM paNa A nyAya che ja, te AtmAnA anAdi anDaraphUga deASAne TALanArUM jJAnarUpI auSadha meLavavAmAM e vidhi sAcavavuM ja joIe. jeo utsuka banI svecchAe game tyAre game te bhaNe te potAnA jJAnathI ja potAnuM ahita kare che. mATe A vidhine khUba upakAraka samajI Adara kara joIe. 62-koI uttama bhAvanI prApti paNa tenI gatAvALA jIvane thAya te ja upakAra kare che. sAmagrI maLavA mAtrathI saMtoSa mAnanAre ThagAya che. upakAraka dekhAtI paNa sAmagrI je tene meLavanAra gya na hoya, tenA guNadoSane samajato na hoya, te ThagArI nIvaDe che. anAdikALathI jIve e kAraNe ja bhavamAM bhaTakI rahyo che. jema pacAvavAnI zakti vagara lIdhelo khorAka roga vadhAre che tema yogyatA vinA maLelI sundara paNa sAmagrI durgAne poSe che, mATe zAstromAM AtmahitanAM sarva kAryomAM yogyatAnI mukhyatA kahI che. loka vyavahAramAM paNa sajajane dareka prasaMgamAM yogyatAayogyatAnA vicAra kare ja che. ayogyanA hAthamAM ApelI talavAra rakSaNane badale jIvanane jokhamamAM mUke che tema kupAtrane ApeluM zratajJAna paNa sva-parane aneka anarthonuM kAraNa bane che, zAstra chatAM zastranuM kAma kare che. mATe uttama jJAnIe jJAnanI viDambanA kare tevA agyane kadI bhaNAvatA nathI, zrIbhadrabAhusvAmie zrIsthUlabhadrajI jevAne paNa ayogya jANatAM AgaLa bhaNAvavAne niSedha karyo hato, te sAmAnya manuSyanI vAta ja zI karavI ? mATe gya pAtramAM vidyA A5nA ArAdhaka bane che ane viparIta karanAre virAdhaka bane che ema samajI pUrvArSioe vidyAne nAza thavA dIdhe paNa agyane na ApI. e paNa vartamAna jIvo pratye teeAne upakAra ja che. sAcI mAtA pitAnA vhAlA paNa regI putrane kupaththa na Ape tema sAcA hitasvI gurUo ayogya ziSyane na bhaNAve temAM teonI bhAvadayA ja kAraNa che, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [60 saM0 202 vi03-087 66 (2 suttassa huMti jaggA, je pavajjAe Navaramiha gahaNaM / pAhaNNadaMsaNatthaM, guNAhigayarassa vA deyaM // 571 // chalieNa va pavvajjA - kAle pacchAvi jANiamajAggaM / tassavi na hoi deyaM, suttAi imaM ca sUcei ||572 || (paJcavastu) bhAvA -- je dIkSAyeAgya hAya te sUtradAnane cAgya te hAya chatAM ahIM je * ceAgyane " ema kahyuM te bhaNanAramAM ceAgyatAnI pradhAnatA joie' ema jaNAvavA, athavA guNAtizayavALAne bhaNAvavuM ema jaNAvavA, athavA dIkSAkALe ThagAelA gurUe pAchaLathI paNu ayeAgya jaNAya te ziSyane sUtrAdinuM dAna na karavuM, ema jaNAvavA mATe samajavuM." arthAt e vizeSaNa ceAgyatAnuM sUcaka che. e ja vAtane pacavastumAM punaH bhArapUrvaka kahI che ke-- pavvAvivi tahA, ittha muMDAvaNAivi NisiddhaM / 08, 56 jiNamayapaDikuTThassA, puvvAyariyA tahA cAhU || ( gA0 573 ) bhAvA-- dIkSita karelAne paNa jo te jinazAsananA virodhI jaNAya te AgaLa muNDana vigere karavAnA niSedha che, e vAtane anusaratuM bhASyakAra paNa jaNAve che ke-- "ayogyane dIkSA (veSa) AApavAthI, veSa Apesa nyayogyane bhueDavAthI, bhueDelA ayogya zikSaNa ApavAthI, ayeAgya zikSitane mahAtratA uccarAvavAthI, ayeAgya mahAvratIne sAthe leAjana karAvavAthI, ane sAthe bhAjana karAvyA pachI paNa ayAgya jaNAya teA sAthe rAkhavAthI, cAritramAM sthita paNa gurU peAtAnA cAritranA ghAta kare che '" ema sUtromAM kaheluM che. pacavastumAM kahyuM che ke---- jiNavayaNe paDikuDaM, jo paJcAves lobhadoseNaM / caraNaDio tavassI, love tameva cAritI // 1 // pavvAvio siatti a, muMDAveu aNAyaraNajAggo / jo taM muMDAveI, dosA aNivAriA purimA ||2|| muMDAvio siatti a, sikvAveuM aNAyaraNajoggo / ahavA sikkhAveMte, purimA aNivAriA dosA || 3 | sikkhAvio siatti a, udyAveuM aNAyaraNajAggo / ahavA uTTharviti, purimapayaNivAriA dosA ||4 // visiti a, saMbhuMjetuM aNAyaraNajAggo / ahavA saMbhuMjaMte, purimapayaNivAriA dosA ||5|| saMbhuMjio siatti a, saMvAseu aNAyaraNajaggA / ahavA saMvAsaMte, dAsA aNivAriA purimA // 6 // emAI paDisiddhaM, savvaM cia jiNavareha'jogassa / pacchA vinAyassavi, guNaThANaM vijjaNAeNaM // 7 // ( gA0 574 thI 580) Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa prakAranI sAmAcArInuM svarU5] bhAvArtha-"lobhane vaza thaI je jinavacananA vidhine sAdhuveSa Ape te gurU cAritra (guNasthAna)mAM rahela paNa pitAnA cAritrane lepaka bane che, kadAca veSa ApyA pachI paNa muzkana mATe agya jaNAya chatAM je tene muDe to tene pUrve kahelA doSo anivArya (lAge ja) che, kadAca muNDayA pachI paNa zikSaNa mATe ayogya jaNAya chatAM tene zikSaNa Ape te pUrvanA doSe anivArya che, e pramANe bhaNAvyA-zikhavADyA pachI kadAca agya jaNAya chatAM mahAvate Ape te, mahAvrate uccarAvyA pachI ayogya jaNAyA chatAM sAthe (maNDalImAM) bhajana karAve che ane bhaDalImAM bheLavyA pachI paNa-kadAca agya jaNAya chatAM sAthe rAkhe te upara jaNAvyA te deSo anivArya (lAge ja) che. zrIjinezvaree pAchaLathI paNa jANavAmAM AvelA agyane bhaNAvavuM vigere sarva kAryane vaidyanA dRSTAntathI niSedha karelo che. arthAt, zANe vaidya jema regane asAdhya jANyA pachI turta ja cikItsAthI aTake, tema gurUe agya ziSyane "sUtra bhaNAvavuM vigere kaMI paNa karavuM joIe nahi, chatAM kare te adharma ja samajavo. ema upadhAna (gavahana) karavAthI zuddha chatAM te te sUtra bhaNavA mATe dIkSA paryAya pUrNa thayA pahelAM bhaNanAra-bhaNAvanArane adharma ja kahyo che. e grahaNazikSAne (bhaNAvavAne) vidhi kahyo, have bIjI AsevanAzikSAnuM (kriyAnuM) vidhAna karavA pUrvaka tene vidhi jaNAve che - mUlam-" audhikI dazadhAkhyA ca, tathA padavibhAgayuk / sAmAcArI vidhetyuktA, tasyAH samyak prapAlanam // "88 // mULane artha-1 aughikI, 2 dazadhA ane 3 padavibhAgayupha, ema sAmAcArI traNa prakAre kahI che, tenuM samyapha pAlana karavuM te sApekSa yatidharma che. (88) TIkAne bhAvArtha-zrIjinezvaree AgaLa kahIzuM, te traNa prakAre sAmAcArI kahelI che. prathama te sAmAcArI zabdano artha kahe che ke-ziSTapuruSoe Acarela kriyAkalApa te sAmAcArI. temAM "sama-AcAra=samAcAra ane tene bhAva te samAcAratA, arthAt sAmAcarya tene strIlingane DhI pratyaya lagADatAM vyAkaraNanA niyamo pramANe "sAmAcArI" zabdanI siddhi thAya che, ema "sAmAcArIne artha "samyam AcAranuM pAlana" evo thAya che. [upATa A sAmAcArInA bhinna bhinna nAnI apekSAe vibhAga karatAM sAta prakAre bane che, jemake-1-saMgrahanayanA mate AtmA e ja sAmAcArI, anAtmA nahi, kAraNa ke sakalasAmAcArIrUpa vizeSaNathI viziSTa AtmAne te naya sAmAcArI mAne che. ra-vyavahAranayanA mate sAmAcArInuM AcaraNa karatA AtmAne sAmAcArI kahI che, AcaraNa karatuM na hoya tene nahi. kAraNa ke AcaraNa vinAnA AtmAne paNa sAmAcArI mAnavAmAM atiprasanga (alakSyamAM paNa lakSaNa ghaTavA rUpa) deSa Ave. 3-RjusUtranayanA abhiprAya AcaraNa karate paNa temAM upagavALo AtmA te sAmAcArI, nahi ke upayoga rahita. kAraNa ke-vyavahAra puratuM samyam AcaraNa karanAra mAtra vyaveSadhArI ajJa AtmAmAM paNa sAmAcArI mAnavI te tenA mate asatya che, te naya te jANavA gya ane paccakakhANa karavA yogya che te bhAvanuM jene jJAna hoya tevA jJAnavantane ja upagavALo mAne che. 4zabdanaya te upagavALa paNa je cha javanikAyanI rakSAmAM prayatnazIla hoya te AtmAne Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 88 sAmAcArI mAne che, asayamI-pramAdIne nahi. kAraNa cha jIvanikAyanI rakSAnA mAtra upayAgarUpa-pariNAmarUpa sAmAcArI teA asaMyamI aviratisamakitaSTi vigere AtmAomAM paNa sabhave ane temAM A vyAkhyA ghaTavAthI zabdanayanA mate atiprasaGga doSa Ave. 5-samabhirUDhanayanA abhiprAye te susayata paNa je pAMcamitithI samita ane traNa guptithI gupta evA aSTapravacanamAtAnA pAlaka hoya te AtmAne sAmAcArI kahevAya che, tenAthI vilakSaNane nahi. kAraNa ke tethI pramattasayata vigeremAM atiprasaGga doSa Ave ane tevA pramAdI vigeremAM samabhirUDhanaya Atmatvane svIkAratA nathI. 6-evammUtanaya te upara jaNAvelA saghaLA guNavALA paNa sAvadya ceAgathI virAma pAmelA AtmAne ja 'sAmAcArI' mAne che. temAM kAraNa e che ke sAyagno Avadho' ema (Avazyaka)cUrNimAM kaheluM. hAvAthI ahIM 'sAvadya evA je karmabandha' tenI sAthe ceAga eTale joDAeluM je AtmavI, tenAthI virAma pAmelA (arthAt ka bandha karanArA azubhavI thI virAma pAmeleA) ane 'jANyuM che kabandhanuM svarUpa AtmajJAnathI jeNe' evA AtmA te sAmAcArI, je tevA na heAya te nahi. kAraNa ke te te bhAvane pAmelA apramattasayata vigerene paNa e (azubhavI thI nivRtti ane kama bandhanA jJAna) vinA apramatta vigere prAptabhAvonuM (guNAnuM) phaLa maLatuM nathI. A naya tene ja kAraNu mAne che ke je kAraNa peAtAnA kAryane siddha karatuM hAya. ethI ja (azubha) karmabandhanA virAma jenAthI na thAya tevA bhAvane (guNane) te satya mAnatA nathI. cha naigamanaya zuddha-azuddha ubhayarUpa hAvAthI zuddhAzuddha sakaLa(bhAva)viziSTa AtmAne athavA dvika--trikAdi (bhAvAne) pAmelA AtmAne sAmAcArI mAne che, nizcaya ane vyavahAranayathI sAmAcArInA vicAra karatAM te vyavahAranayathI sAmAcArInA AcaraNurUpa bAhyaliGagajanya anumAnathI oLakhAtA pariNAmane ane nizcayanayathI cAritramAhanIyanA vicitra kSayeApazama vigerethI pragaTa thayelA AtmAnA amuka pariNAmane (adhyavasAyane) sAmAcArI kahevAya. ema nizcayanaye tathAvidha AcaraNa vinAnA paNa AtmA sAmAcArI kahevAya che. kAraNa ke-bAhyaAcaraNurUpa liphLa vinA paNa (dhumADA vinA lAkhaNDanA gALAmAM agni hoya che tema) liggI eTale tevA AtmapariNAma sambhavita che, paNa vyavahAranayanA abhiprAye samyag AcaraNu hoya teA ja sAmAcArI (tevA pariNAma) manAya che. temAM paNa zuddhavyavahAranaya bhAvapUrvakanA bAhya AcaraNane ane azuddhavyavahAranaya te mAtra bAhya AcaraNane paNa sAmAcArI mAne che, eTalu emAM antara che. ema prasajjJApAtta bhinna bhinna nayAthI sAmAcArInuM svarUpa kahyuM. have granthakAre kahelA sAmAcArInA traNa prakArA kahevAya che] 1 AdhikI, 2 dazadhA ane trIjI pavibhAgacu. kahyuM che ke-" sAmAvALI tividdA, odde-laddA--vimAne ' arthAt-1-egha, ra-dazadhA ane 3-5vibhAga, ema sAmAcArInA traNa prakAro che. temAM 1-megha eTale sAmAnya' arthAt sAmAnyaviSayarUpa edhasAmAcArI eTale sAmAnyathI mAtra saAparUpe 'Aghaniyukti' granthamAM kahelI sAkriyA te eghasAmAcArI. kAI vAra vAcya(viSaya)ne ane tenA vAcaka (pratipAdaka) granthane abhinna mAnIne e granthane paNa eghasAmAcArI, kahevAya che. ema AgaLa paNa te te vyAkhyAmAM vivakSA samajI levI. ra-dazadhA' evuM nAma che jenuM te 'IcchAkAra' vigere dRza prakArAvALI sAmAcArI te dazadhA sAmAcArI' ane 3-padA' tA < 58 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eusAmAcArInuM vizeSa varNana]. - 59 eTale utsarga ane apavAda jaNAvanArAM vacane tene vibhAga eTale viveka, arthAt yathAsthAna upayoga. tAtparya ke-utsarganuM Alekhana kayAre levuM ane apavAdanuM kayAre? evo vibhAga batAvanArI je cheda sUtromAM kahelI sAmAcArI te padavibhAgayupha sAmAcArI, temAM je AcaraNamAM keI kAraNa na hoya te utsarga ane je AcaraNa tathAvidha keI kAraNathI karavuM paDe te apavAda jANavo. ema A traNe prakAranI sAmAcArInuM "sabhya te te sUtramAM jaNAvela vidhi pUrvaka eTale mana-vacana-kAyAnA utkarSathI zuddha "TDhana=AcaraNa karavuM te sApekSa yati dharma che, ema ahIM paNa pUrvanI jema kiyAno saMbadhu samajo. - ahIM tatkAladIkSita thayelA je sAdhuo zrutajJAnane bhaNavAnI tevI zakti rahita hoya, teonA AyuSyanA hAsane (alpatAne) uddezIne (thaDA vakhatamAM ghaNuM jJAna ApavA mATe) uddharelI sAmAcArIne ghasAmAcArI jANavI. te navamAM pUrvanI AcAranAmanI trIjI vastunA vIsamA prAbhUta pikInA edhaprAbhRtaprAbhUtamAMthI uddharelI che. A sAmAcArI pratidina kriyAmAM upayogI hovAthI sAdhune dIkSAnA prathama divasathI ja apAya (zIkhavADAya) che, mATe tene ahIM prathama kahI che, dazadhA sAmAcArI chavvIsamA uttarAdhyayanamAMthI thoDA vakhata pUrvanA dIkSitane baMdha karAvavA mATe uddharelI che, tene upayoga ghasAmAcArInI pachI thatuM hovAthI tene bIje naMbare kahI che ane bAramA daSTivAda nAmanA agamAM kahelI "padavibhAga sAmAcArI bAramA daSTivAdamAMthI uddharelA kalpa-vyavahAra grantharUpe hovAthI "kalpavyavahAra " evA nAmathI oLakhAya che. te viziSTazrutajJAnane abhyAsa karatAM karatAM kramathI bhaNI zakAya tevI lAMbA samayanA dIkSita (dIrdha paryAyavALA) sAdhune bhaNavA gya hovAthI tene chellI kahI che. e pramANe nAma mAtrathI trividha sAmAcArInuM varNana karIne tenuM vizeSa varNana karavA mATe prathama eghasAmAcArInuM svarUpa tenA dvArene nirdeza karavA pUrvaka jaNAve che ke mUlam-pratilekhanikA' piNDopadhya nAyatanAni ca / tisevAiDarovara, zuddhizeauSiI matA 8. mULane artha-1-paDilehaNa, 2, piNDa, 3-upadhi, 4-anAyatana, pa-pratisevA, 6tenI AlocanA, ane 7-zuddhi, ema ghasAmAcArI sAta prakAre kahI che. (89) TIkAne bhAvArtha--ahIM "vinA" zabda "akSare lakhavA e arthavALA "sTi" dhAtune "ka" upasarga ane bhAva arthamAM "cu" pratyaya AvavAthI vyAkaraNanA niyama pramANe siddha thAya che. dhAtune artha upasarga upara AdhAra rAkhe che" e zabda zAstrane nyAya hovAthI ahIM Agamane anusarIne pratilekhanAne artha "kSetra-vasati-vastra-pAtra vigerenuM nirUpaNa karavuM e thAya che. sarva kriyAo pratilekhanApUrvaka karavAnI hovAthI ahIM prathamadvAra tarIke enuM nirUpaNa che. A pratilekhanA 1-pratilekhenA karanAra ane pratilekhya padArtha e be vinA sambhavita ja nathI, mATe e benuM svarUpa paNa A pratilekhanA dvAramAM ja kahevAze. 2-1ve-piNDa eTale jaththo, arthAt ahIM deSa rahita AhArane piNDa samajavo. te pratilekhanA pachI levAtuM hovAthI bIjA dvAramAM tenuM nirUpaNa che, Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha. saM bhA0 r vi0 3-gA0 89 rUSi--A zabdamAM 'u' eTale AtmAnI samIpamAM 'vyAti' eTale saMyamane dhAraNa kare, athavA pASaNa kare te 'upadhi' eTale vastra-pAtrAdi vastu samajavI. A vastra-pAtrAdi vinA piNDa levAnuM zakya nathI mATe piNDanI pachI te vastra--pAtrAdi keTalI saMkhyAmAM ane keTalA mApavALAM nhAnAM-moTAM rAkhavAM ? te bannenuM pramANa A trIjA dvAramAM kahevAze. 4-banAcatana--Ayatana' eTale vasati--rahevAnuM sthAna, je tevuM kalpsa(sAdhune rahevA yAgya) na heAya tene 'anAyatana" kahevAya, arthAt strI-pazu (pakSI) napusakAdi jemAM hoya te sAdhune rahevA mATe aceAgya sthAnane 'anAyatana' kahevAya, upadhidvArA piNDa (AhAra)meLavyA pachI paNa cAgya sthAna vinA tenA upayAga karI zakAya nahi, mATe ceAthA dvAramAM anAyatanane vajra vA sAthe Ayatanane Azraya karavA ema kahevAze. 60 dha--pratisevA--'prativiparIta sevA=sevanA. arthAt saMyamanAM anuSThAnathI virUddha AcaraNu karavuM te pratisevA. pratiakhanAthI mAMDIne anAyatana varjana sudhInA AcArane pAlatAM paNa sAdhune kadAcit koI sthaLe (kAI viSayamAM) kAI aticAra (kSati-bhUla) sambhavita che, mATe anAyatana varjana pachI pAMcamA dvAramAM tenuM nirUpaNa karavAmAM Avaze. 6--AjoSanA--ahIM '' upasarga maryAdAvAcaka che, enA artha evA che ke e rIte thaelA aticAranuM maryAdA(vidhi)pUrvakoSana=AcArya vagerenI AgaLa pragaTa kahI jaNAvavuM te 'AleAcanA'samajavI. meAkSArthie nAnA paNa aparAdha (bhUla) thatAM gurUnI samakSa tenI AlocanA karavI joie, mATe pratisevAnI pachI chaTThA dvAramAM AleAcanAnuM nirUpaNu thaze. 6 -zuddhi-- zuddha karavuM e ja zuddhi ' kahevAya. jyAre ziSya potAnA aparAdhanI AlecanA kare tyAre gurUe tene ucita prAyazcitta ApavuM te zuddhi. AlecanAnI pachI yAgya prAyazcitta ApavAnuM (levAnu) hovAthI sAtamA dvAramAM prAyazcittarUpa zuddhinuM nirUpaNu thaze. sAmAnyatayA A sAta prakAre (sAta dvArAthI) edhaniyuktimAM kahelA kriyAnA samUhane AghasAmAcArI kahelI che. arthAt AniyuktirUpa eghasAmAcArInAM A sAta dvArA che. temAM-- prathama pratilekhanA-pratilekhaka ane pratiakhyapadArthanuM varNana eghaniyuktimAM kSetrAdi te te viSayAnA nirUpaNu pUrvaka aneka prakAre kaheluM che, te bahu vistRta heAvAthI ahIM tenA vistAra karIzuM nahi, vistAranA arthIe te granthamAMthI ja jANI levuM. ahIM te dinacaryAmAM sAdhune pratidina upayAgI hAvAthI uparaNu sambandhI pratilekhanA ja kahIzuM. pacavastumAM paNa ema ja kaheluM che ke''jIvananApotrA ghuLa, hyaM vioA mutranA 1 appaDile hiadosA, viSNeA pANighAyAI // " 231 // bhAvA--" upakaraNAnI pratilekhanA punaH pratidinanI kriyArUpe A (kahIzuM te) rIte samajavI, jo te pratilekhanA na kare athavA jema tema kare tA jIvahiMsAdi dveSA lAge. " pacavastumAM sAdhunI pratidinanI kriyA A pramANe daza dvArAthI varNavI che, " paDilehaNA pamajjaNa-bhikkhiriyAssloabhuMjaNA ceva / sAyuvaLavijJA, caMhittamAyakkArphaMga / / " 220 || Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratilekhanA karavAnA krama vigere vidhi] 1 bhAvArtha - 1-pratilekhanA 2-pramArjanA, 3-bhikSA lAvavI, 4IriyAvahi kAyAtsa, pa-gAcarInI AleAcanA, 6-bheAjana karavuM, 7-pAtra dhAvAM, 8-laghu (vaDI)nIti mATe javuM, te mATe sthaNDila (zuddha bhumi jovI) ane 10-Avazyaka (pratikramaNa) karavuM, tathA Adi zabdathI 'kAlagrahaNa' vigere paNa samajavu' ? have AghasAmAcArImAM upakaraNanI pratilekhanA je krame karavI joie te krama paNa dinacaryAM tarIke jaNAvavA pUrvaka kahe che ke mUlam - " nizAntayAme jAgaryA, gurozcAvazyakakSaNe / utsargo devagurvAdi-natiH svAdhyAyaniSThatA // 190 // mULanA a-sAdhuee rAtrinA chellA prahare ane gurUe pratikramaNa vakhate jAgavuM, kusvapna-du:svapnane kAyAtsarga karavA, devagurUne namaskAra (caityavandana-gurUvandana) karavA ane svAdhyAya (sajajhAya) niSTha banavuM. (90) TIkAnA bhAvArtha -rAtrInA chellA prahare nidrAnA tyAga karavA, vigere sApekSa yatiSama che, ema AgaLa paNa sarvatra samajavuM. temAM jAgavAnA vidhi A pramANe kahyo che ' nAmiLISThima(me)nAme, save naLaMti cAhavuDhADuM / 66 paramiTThaparamamaMtaM, bhaNati sattaTThavArA u / / " yatidi0 ca0 gA0 3|| bhAvArtha-rAtrinA chellA prahara(nI zarUAta)mAM ja khAla-vRddha vigere sarva sAdhue jAge ane prathama sAta-ATha vAra zrIpacaparameSThinamaskAra mahAmantrane gaNe " ItyAdi. temAM namaskAramantra kevI rIte gaNavA ? vigere pahelA bhAganA bhASAntaramAM dinanRtyanA prArambhamAM gRhasthanA vizeSadhanA varNanamAM (pR0 344mAM) jaNAvyuM che te pramANe samajI levu ahIM chellA praharanA prArambhamAM jAgavuM e sarvane mATe ke amukane mATe ? e jANavAnI IcchA vALAne jaNAvyuM che ke-gurUe, arthAt pratrajyA ApanAra gurU, athavA digAcArya vigerene, ke glAna vigere azakta sAdhuone pratikramaNanA prArambhamAM jAgavuM. kAraNa AgaLa kahIzuM tema gurU trIjA prahare jAgelA hovAthI ane glAnAdine zarIra azakta hAvAthI mADu' jAgavu' te ucita ja che. kahyuM paNa che ke-- " savve vi paDhamayAme, dunni a vasahANa AimA jAmA / taio hoi gurUNaM, cautthe savve gurU suai ||" prava0 sAro 0861 // bhAvAtha-sarva sAdhue pahelA prahare, vRSabha (prauDha) sAdhue prathamanA be--prahara sudhI, trIjA prahare gurU, ane cAthA prahare saghaLA jAge, tyAre gurU punaH zayana kare (ane pratikramaNa vakhate punaH jAge)." pratikramaNane avasara e samajavA ke pratikramaNa pUrNa thayA pachI dasa upakaraNA(upadha)nuM paDilehaNu pUrNa thatAM sUryodaya thAya. kahyuM che ke 46 Avasyassa samae, NiddAmuddaM cayaMti AyariA / taha taM kuNaMti jaha dasa - paDile hANaMtaraM sUro || yatidi0 ca0 gA0 13 || Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [0 saM0 bhAva 2 vi. 3-gA0 90 bhAvArtha-pratikramaNa karavAnA samaye AcArya nidrAne tyAga kare ane pratikramaNa te TAIme zarU kare ke pratikramaNa pachI daza upakaraNanuM paDilehaNa karyA pachI sUryodaya thAya." have jAgyA pachI zuM karavuM ? te kahe che ke-kAusagna kara, A kAusagga IriyApathikI pratikramaNapUrvaka kusvapna-duHsvapnanA aticArene nivAraNArthe karavAnuM che, temAM hiMsAdi kaI pApAcaraNa karavArUpa kusvapna AvyuM hoya te eka se zvAse chuvAsa pramANa (cAra legasTa caMdesu nimmalayarA sudhIne) ane svayaM mithuna sevavArUpa duHsvapna AvyuM hoya te upara pramANe cAra logassa uparAnta eka navakAranA cintanathI (athavA cAra-logassa "sAgara vara gaMbhIra pada sudhI) 108 zvAsozvAsane kAussagna samaja. e mATe yatidinacaryAmAM kahyuM che ke " iriaM paDikkamaMto, kusumiNadusumiNanivAraNussaggaM / tame kuiti nini-AmApirAmAni IkA pANivahappamuhANaM, kusumiNa bhAve bhavaMti ujjaaaa| vattari ciMtA nA, sanamu sthApa" vaNitinAryA che. bhAvArtha-"pramAda ane nidrAnA vijetA mahAmunio IriyAvahI pratikramaNa karIne kusvakha-duHsvapnanuM nivAraNa karavA mATe samyaga kAusaggane kare, temAM jIvahiMsA vigerenuM "kusvapna AvyuM hoya te cAra logassa "caMdesu nirmalayarA' pada sudhI ane caturthavratanI virAdhanArUpa duHsvapna AvyuM hoya te navakAra sahita (te) cAra legasasa cintavavA." A kAussagna pachI deva-gurnAdine namaskAra karavA, temAM devane namaskAra eTale (jaga cintAmaNi vigere 'yavIyarAya sudhInuM) cityavadana ane gurune namaskAra eTale (khamAsamaNa pUrvaka "bhagavAn haM' vigere) cAra khamAsamaNathI gurnAdine namaskAra. te pachI turta ja svAdhyAyamAM niSTha banavuM, svAdhyAya eTale vAcanA-pRcchanA-vigere pUrve je kahyo, temAM yathAsambhava ekAgra banavuM. upalakSaNathI pUrve grahaNa karelA tapa-niyama abhigrahanuM cintana tathA dharmajAgarikA karavI, vigere paNa samajI levuM. kahyuM che ke vinAnA jaLamaMgiSya to guiti sakso . citaMti puvvagahiraM, tavaNiyamAbhiggahappamuhaM // 6 // ki sakaNijjakajjaM, na karemi ? abhiggaho a ko ucio ? / kiM maha khaliyaM jAyaM ?, kaha diahA majjha vaccaMti // 7 // kaha na hu pamAyapaMke, khuppissaM ? kiM paro va appo vA / maha picchai aiAraM, ia kujjA dhammajAgariaM // 8 // " yatidinacaryA / / bhAvArtha-"jinanamana ane muninamana pUrvaka te pachI svAdhyAya kare, pUrve svIkArelA tapa, niyama, abhigraha, vigerenuM cintana kare, pachI kayuM kArya zakti chatAM huM karato nathI ? ka abhigraha mAre kara ucita che? cAritramAM mArI skUlanA (bhUla) kyAM thaI? mArA divase (ArAdhanA ke virAdhanAmAM kevI rIte jAya che? huM pramAdarUpa kAdavamAM na phasAvA mATe zuM karuM? huM ke bIje kaI mArA kayA aticArane jANe che ?" ItyAdi cintanarUpa dharma Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAte dharma jAgarikA pachInu karttavya] 63 jAgarikA kare. dha jAgarikAnuM phaLa e che ke-prAtaHkALanA brAhmamuhUrtamAM buddhi nirmaLa rahetI hovAthI dharma kAryanA upAyAnu cintana saphaLa thAya che, mATe dharmanA manerathAne kare, kahyuM che ke 'jAmiNIvirAmasamae, sarae salilaM va nimmalaM nANaM / 66 ia tattha dhammakamme, AyamuvAyaM vicitejjA // " yatidinaca0 gA0 9|| bhAvA-zaradaRtumAM pANI nItarIne nirmaLa thAya tema rAtrInA chellA samaye (cAra ghaDI bAkI hoya tyAre) jJAna nirmaLa (viSaya-kaSAyanA vikAro rahita) heAya che, tethI te TAime dharmakAryoMmAM lAbha thAya tevA upAyA cintavavA 63 pachI ugdhADAperisI (sUryodayathI peANAprahara) sudhI karavAnAM kAryo have kramazaH jaNAve che. mUlam -- kAle ca kAlagrahaNaM, tatazcAvazyaka kriyA / drAk pratyupekSaNA samyakU, svAdhyAyazcAdyapauruSIm // 91 // mULanA atha-te pachI samaya thatAM zAstrokta vidhithI kAlagrahaNa karavuM, pachI pratikramaNa, pachI tu vasrAnI paDilehaNA, ane pachI pahelI pArisI pUrNa thatAM sudhI svAdhyAya karavA. TIkAne bhAvA-zAsrAkta veLAye 'prAbhAtika' kAlanuM 'grahaNa' eTale nirUpaNa karavu te sApekSa yatidharma che, ema kriyApadanA sabandhu samajavA. prAbhAtikakAla levAneA samaya rAtrinA cothA praharanA zeSa chellA-ceAthe bhAga samajavA, zAstramAM kahyuM che ke-- '* po(2)kSINa 23mALa, sese vittu to (vaMcittA aaN tako) puruM / paDikkamittu kAlassa, kAlaM tu paDilehae ||" uttarAdhyayana 26-45 // 63-kAi paNa zubhakAryAM karatAM pahelAM tenI siddhi mATe mahUgala karavuM jarUrI che, lekavyavahAramAM pazu sa` zubhakAryoMmAM sahu maGgala kare che. janma vakhate karAtuM maphgala janmane saphaLa karavA mATe che, ema vidyAbhyAsanA prArambhamAM, lagna vakhate, vyApArADhi kArya zarU karatAM, ema leAkeA A janmanAM ThagArAM sukha ApanArAM paNa kAryonI siddhi mATe satra magala kare che. kAraNa ke 'prAya: sArAM kAryamAM vinA na heAya tyAMthI Ave che' ema sahu samaje che. ATaluM samajatArA paNa AtmA, tenA manuSyajanma ke je daza dRSTAnta durlabha che, jenA AyuSyanI eka paLa paNa ghaNI ja kiMmatI che, tene saphaLa karavA mATe khedarakAra rahe che te Azcarya che. hA, jIve tyAM sudhI jIvanasAmagrInI jarUra che, paNu kaMi jIvananuM te phaLa nathI, mAtra jIvavAnuM sAdhana che, jIvananuM phaLa tA Atmazuddhi che ane tene mATe aa karavA jevA eka mAtra dharma che. eka paLa paNa dharma vinAnI jAya te cintAmaNIratna gumAvavAthI paNa vadhu nukasAna che. mATe pratyeka divasane saphaLa karavA prAtaHkALe mahUgaLa karavuM Avazyaka che. dareka prma zAstrakArAe A siddhAntane mAnya rAkhI divasanA prArambhamAM devaguIdine vandana-namana Adi mahUgala karavAnuM vidhAna karyuM che. munijIvana ja eka maphugalarUpa chatAM munione A magala karavAnuM kahyuM che teA aDhAra pApasthAnakamAM jIvatA gRhasthane mahUgala vinA kema cAle ? A mahUgala karanAre prAyaH jIvanamAM du:khI rahetA nathI, rahe tA kAI pUrve khAMdhelAM tIvra kauMdayanuM ja e prariNAma samajavuM. prAta:kALe ahIM batAvelA mahUgalane karanArA prAyaH jIvanane nirdoSa jIvI zake che. laukika karyAM karavAnI paNa vicAraNA(nizcaya) mANusa vAraMvAra karyAM kare che te leAkeAttara kAryo mATe AvI dharma jAgarikA vinA te kema siddha thAya ? vigere nirmaLa khuddhithI vicAra karatAM AtmArthIne sukhanA sundara mA samajAya tema che, Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ << dha. sa0 bhA0 2 vi0-3-gA0 91 bhAvA--"rAtrinA chellA praharanA ceAthA bhAga bAkI rahe tyAre gurUne vandana karIne, virati kAlanu pratikramaNa karIne prAbhAtikakAlanu paDilehaNa eTale nirUpaNa kare ane prAbhAtika kAla le" kAlagrahaNanA vidhi ceAgavidhinA granthAmAMthI jANI levA, ATalu temAM vizeSa che ke tAhe ego sAhU uvajjhAyassa aNNassa vA saMdisAvittA pAbhAikAlaM giNhai, tao gurU uTThei ti " arthAt--" prAbhAtikakAlagrahaNanA samaye eka sAdhu upAdhyAyanI athavA khIjA vaDIlanI AjJA meLavIne prAbhAtikakAla grahaNa kare, te pachI gurU nidrAmAMthI jAge" te pachInI 'ii pratikramaNa Adi pratikramaNanI saghaLI kriyA dhIme dhIme (manda svare) karavI, vigere tathA kAussaga keTalA karavA ? vigere vidhi pahelA bhAgamAM jaNAvI dIdhe ja che. pratikramaNa vakhate jAganArA AcArya, glAna vigeree IriyApathikI pratikramaNa, kusvapna du:svapna nivAraNa mATe kAussagga, deva-gurU vandana, vigere sarva vidhi te ja vakhate (pratikramaNa pahelAM) karavA. kahyu che ke-- " bAriyanihALAchuM, ne navi nagati vaSThine nAme / 4 Avasyassa samae, kajjaM iriAi tehiM tu ||" yatidinacaryA - 14 // bhAvA- AcAya, glAna vigere jeo chellA praharanA prArambhamAM na jAge teoe IyiApathikI Adi (jAgyA pachInuM kAryAM) AvazyakakriyA vakhate (pratikramaNa pahelAM) karavuM.' te pachI turta ja (rAi) pratikramaNa karavuM vigere. A rAIpratikramaNanA vidhi paNa pahelA bhAgamAM kahI AvyA chIye, keTaleAka pheraphAra (sAdhune mATe) kahevAnA che te daivasika pratikramaNanA pheraphAra sAthe saMbandhavALA hAvAthI tyAM ja jaNAvIzuM. rAIpratikramaNane ante (gurU samakSa) 'bahuvela'nI rajA meLavIne 'mahuvela' karavAmAM Ave che. (AjJA meLavAya che) temAM 'bahuvela' eTale vAraMvAra thanArAM rekI na zakAya tevAM AMkha, bhrakuTI, ke pAMpaNanuM krakavuM, zvAseAcchavAsa levA-mUkavA, vigere sUkSmAryAM samajavAM. AvAM sUkSmakA paNa gurUnI AjJA vinA sAdhune karavAM tAM nathI, mATe vAraMvAra thanArAM te kAryArUpI sUkSama yeAgeAnI AjJA meLavavA mATe 'khahuvela' karavu' (AjJA levI) te ucita ja che. kahyu` che ke guruNA'NuSNAyANaM, savvaM ciya kappaI u samaNANaM / kiccapi jao kAuM, bahuvelaM te kareM (riM) ti tao ||1|| pnycvstu0gaa0553|| bhAvA--"gurUe anujJA ApI hoya te sAdhuone te te svAdhyAyAdi64 sarva kAryA karavAnA adhikAra che, mATe teo ghaNI vAra thanArA sUkSmakAryo mATe eka sAthe 'bahuvela'ne vidhi karIne AjJA meLave che. (anyathA zvAsa levA-mUkavAmAM paNa doSa lAge.)" 64-gurUnI AjJA vinA AtmakalyANanAM svAdhyAya, dhyAna, kAyetsaga, vigere atimahattvanAM kAryA paNa karavAneA adhikAra nathI, ema AgamamAM kaheluM che tenuM kAraNu e jaNAveluM che ke ke gItApaNuM pragaTyA vinAne jJAnI paNu meAhAdhIna heAvAthI peAtAne kayI ArAdhanAthI lAbha-hAni thaze ? te samajI zakatA nathI, e samajanArA teA bhAvagurU eka ja sAcA vaidha che. vaidha jema * kene kayAre keTalu kayuM auSadha kevI rIte upakAra karaze ' te samajIne eka ja regavALAene paNu bhinna bhinna auSadha ane vidhi-pareja vigere sUcave (Ape) che, tema niHsvA` paropakArI gurU ja AtmAnA antaraphUga zatruone (ka rAgane) oLakhIne je je ArAdhanAthI Atmazuddhi thAya te te ArAdhanAmAM ziSyane joDI zake che, mATe Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAtaH pratilekhanAne vidhi ane rahasya] te pachI ene bane bAjuthI sapUrNa jevA pUrvaka zAstrokta vidhithI pratilekhanA karavI te gurUAjJA vinA ArAdhanAnuM paNa koI kArya karavAne ziSyane dharma nathI. jo AtmakalyANa mATe paNa AvuM niyamana che to zArIrika kAryo mATe to pUchavuM ja zuM ? arthAta zArIrika kAryo-auSadha karavuM, khAvuM-pIvuM-suvuM-besavuM-uThavuM-yAvatu AMkha ughADavI-mIMcavI ke zvAsa levA-mUkavo, vigere paNa gurUnI AjJAnusAra ja karavAM joIe. vastutaH to gurUnI prasannacittathI maLelI AjJA eka mahAmarUpa che, ethI ja khAvuM-pIvuM, sthaDila mAtru, vigere bhautika kAryo paNa gurUnI AjJAthI karatAM te nirjarAnuM kAraNa bane che. mATe kahyuM che ke-saMyamI AtmAnI eka eka kriyA nirjarA karanArI che, khAvA chatAM tene tapasvI kahevAya che. jina sAhitya prasiddha mahAtmA skUlibhadrajI SaDrasa bhejana karavA chatAM veyAne dhama banAvI zakyA temAM gurUnI AjJAnuM baLa paNa kAraNabhUta hatuM ane siMhanI guphAmAM rahI cAra cAra mahinA AhAra-pANI vinA ja jIvavAnI zaktivALA-siMhane paNa zAnta banAvI zake tevA tapasvI chatAM siMhaguphAvAsI muni vezyAnA thADA paricayathI paNa parAbhava pAmyA temAM gurU AjJAne anAdara paNuM kAraNa bhUta hate. gurUnI prasannatA pUrvaka maLelI AjJAnuM AvuM alaukika sAmarthya hovAthI zAstrakAranI AjJA pramANe jemAM AjJA meLavI zakAya nahi tevAM avazya ane vAraMvAra thanArAM kAryo mATe A "bahavela" eTale vAraMvAra karavAnI AjJA meLavAya che. A vidhAnathI sAdhujIvanamAM gurUnI kevI-keTalI AvazyakatA che te samajIne AtmArthIe sarvaprayatnathI paNa gurU AjJAnuM pAlanamAM prayatna karavo hitakara che. 65-pratilekhanA" e jenAne pAribhASika zabda che ane te vastra-pAtra vigere vastuone vAraMvAra pramArjanA karavAnI kriyAmAM vaparAya che. tenuM mahatva jainakuLamAM janmelA te kriyAne karanArAo paNa ghaNu ochA ja samaje che ane ethI mAtra kAyakSeza mAnI tenA phaLathI vicita rahe che. zAstramAM pratilekhanAnA hetuo jaNAvatAM kahyuM che ke "jedujANa 3, ravi vagara karava vinA cA taSi rudaM makhama, nittAtyuM putra viMti zA" arthAtu-"je ke pratilekhanAne sAmAnya hetuo te jIvarakSA ane jinAjJAnuM pAlana che, to paNa mukhya hetu A manarUpI mAMkaDAne vaza karavAnuM che, ema zrIjinezvaree kahyuM che... A manamAMkaDAne vaza karavA mATe pratilekhanA karatAM bela citavavAnuM vidhAna che. te bela, ane te kayA kayA prasaMge kayA kayA aphUgane sparza karatAM cintavavA vigere varNana A granthanA pahelA bhAgamAM ApeluM tyAMthI joI levuM. ahIM ame kaMIka vizeSa jaNAvavA IcchIe chIe. pratidina vastra-pAtrAdinI pratilekhanA karatAM cittavavAnA e bela Atmazuddhi karavA sAthe AtmAne saMyamamAM sthira karanArA che, eTaluM to e bAlanA sAmAnya arthane vicAratAM paNa samajAya tevuM che. paNa te zI rIte kare ? e samajavAnI jarUra che. pratilekhanA mAtra vastrone ke pAtrAne khaMkheravAnI kriyA nathI, emAM gambhIra Azaya rahelo che. eTalI zraddhA to joIe ke ananta upakArI zrI tIrthaMkaradeva, zrIgaNadhara ane te pachInA aneka maharSio jene svIkArI gayA ane zIkhavADI gayA, te kriyA sAmAnya na heya. bhale, a95buddhivALo huM ene samajI na zake, paNa enI pAchala gambhIra mahattva ane AvazyakatA hovI joIe. eTalI zraddhA vinA A tane oLakhI zakAya tevuM nathI. te te muhapatti vigere vastrane zarIranI sAthe sparza karatAM je je done bolatAM "pariharuM ane je je guNene belatAM "AdarU" cittavavAnuM che, te te cintavatAM te te dezane parivAra ane guNenuM pragaTIkaraNa thAya che. jIvane hAsya-rati-arati vigere bhAve te te nAmanAM karmonA udayathI thAya che, te karmo pugalarUpa che, te te belanA cintana pUrvaka te vastrAdine te te rIte sparza karavAthI te pudgalo dUra thavAno saMbhava che. jema zarIranAM amuka amuka agone sparza karavAthI kAmavAsanA, harSa, zeka, reSa, abhimAna, vigere bhAve jAge che, tema muhapatti AdinA te te sparzathI te te izAnta paNa thAya e nirvivAda Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 [%00 saM bhA0 2 vi 3-gA0 91 paNa sApekSa yatidhama che, ema kriyApada sAthe sambandha samajaveA. ahIM pratilekhanA sAmAnyatayA upakaraNeAnI samajavI ema pahelAM jaNAvyuM che, te paNa pAtrAnI pratilekhanAnuM varNana AgaLa kahevAnu' heAvAthI ahIM prAtaHkALanI vaccenI pratilekhanA samajavI. yatidina caryAmAM paNa ema ja kahyu` che ke-- " vedinna giArame, TamAM gvADoramausamai / pattANaM nijjAgaM, savvaM puNa pacchime jAme / / " yatidinacaryA gA0 287 || bhAvA -- divasanA prArambhamAM (vastrAdi) daza vastunI, ugdhADApeArisI vakhate pAtra ane pAtrabandhana-paDelA-gucchA vigera pAtronA upakaraNeAnI, tathA chellA prahare vasra-pAtra vigere saghaLI vastuonI pratilekhanA karavI," A daza eTale 1-mukhavastrikA, 2-rajoharaNa, 3-4-e niSadyA (AdhAnAM antara-uparanAM e vastrA), 5-cAlapaTTo, 6-7-8-traNa kapaDA (kAmaLI ane e sUtrA), saMthArIyuM ane 10-uttarapaTTo, eTalI vastunI pratilekhanA sUryodaya thatA pahelAM ja karavI. kahyuM che ke-- muhapattI rayaharaNaM, dunni nisajjA ya cola kappatigaM / 66 saMdhAttarapaTTo, A veddALu" ghare / / ". tinicaryA-60 // samajAya tevuM che. A hakikata vamAnamAM 'mesamerijhama'nI kriyAthI paNa siddha thaI cUkI che, uparAnta laukika jIvanamAM paNa AvA aneka vyavahArA jovAya che. kAI kAI rAgane zAnta karavAnA AvA upAye! Aje paNa lokA kare che ane temAM saphaLatA paNa meLave che. jemake-AMkhe lAgelA jheAkAnI lAlAza, sApa-vi'chI vigerenuM jhera, bhUta-pretAdinA vaLagADa, garamIthI lAgelI lu, vigerene dUra karavAnA AvA upAyA leAkA kare che ane tethI thate lAbha paNa dekhAya che. mAtA putranA zarIre prema puka hAtha pherave, ke mAlika peAtAnA gheADA, baLada, gAya, bheMsa vigere pazue upara prasannatAthI hAtha pherave, te tenA zeka ane thAka vigere utarI javA sAthe prasannatA ane ArAma thAya che, tema ahIM paNa samajavAnuM che. dhArmika anuSThAnAmAM jainetara paNa Ave vidhi karatA dekhAya che. brAhmaNeA vigere gAyatrI kheAlatAM hAthathI aDgane sparza kare che, kAI DAbhanA ghAsathI, te koI zrutithI aDgane sparze che, musalamAnA nimAja paDhatAM judI judI rIte amuka amuka agAne sparza kare che, jainA paNa bhinna bhinna mudrAe karatAM tathA AtmarakSA mATe jinapa%0rAdi stotrone khelatAM paNa te te aphagAne sparzI kare che ane tethI lAbha thAya che, vigere satra prasiddha che. e ja nyAye pratilekhanA karatAM paNa te te kheAla khelatAM te te aphUga sAthe mukhavastrikA vigerenA sparza karavAthI te te guNe! pragaTe ane dveSA TaLe e paNa sahaja samajAya tevuM che. mAtra zraddhA pUrNAMkane tevA prayatna ane praNidhAna (dhyeya) joie. zrIjinezvare e kaDelA bhAvane samajayA vinA anAdarathI karanArane bhale te saphaLa na thAya, paNa te kadI asatya nathI * pratikSekhanA karavAthI ATheya kameInA nAza thavAthI mekSa thAya che' ema teeAe kaheluM satya ja che. jaina sAhityaprasiddha mahAtmA zrIvalkalacIrI tApasapaNAmAM pAtrone pramAtAM pramAtAM kaeNtraLI thayA te pUrva bhavanI karelI zuddha tilekhanAnuM phaLa hatuM. ema vicAra karatAM samajAze ke pratilekhanA eka AtmazuddhinuM Avazyaka ane pradhAna aGaga che, mATe sAdhune pratiddina be vakhata ane zrAvakane paNa pauSadha vigeremAM pratilekhanA avazya karavAnuM vidhana che. divasamAM aneka vAra mukhavastikAnuM pratilekhana karatAM bAlAtA kheAla ane tenuM rahasya upayegapUrvaka vicAranAre avazya Atmahita karI zake che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAtaH pratilekhanAne vidhi ane rahasya] bhAvArtha-sUryodaya pahelAM muhapatti, rajoharaNa, be niSadyA, colapaTTo, traNa kapaDA, saMthAre ane uttarapado, e dezanI pratilekhanA karavI." nizIthanI cUrNimAM ane bRhatkalpanI cUrNimAM 11me daNDa paNa kahyuM che. A pratilekhanAno kama A pramANe che-prathama khamAsamaNa devA pUrvaka pratilekhanAne Adeza meLavIne pachI mukhavastikAnuM pratilekhana karI prakAzavALA sthAne ukuTuka Asane (ubhA page besIne roharaNanuM pratilekhana kare, temAM paNa savAre pahelAM aMdaranuM sUtramaya (nizathiyuM) ane cothA prahare bahAranuM UnanuM (ghArIyuM) paDilehavuM. kAraNa kahyuM che ke " dAUNa khamAsamaNaM, puttiM paDilehiUNa ukkudduo| paDilehai rayaharaNaM, payAsadesaDio sammaM // 8 // paDilehijjai paDhama, pabhAyapaDilehaNAi rayaharaNaM / abhaMtarA nisajjA, majjhaNhe bAhirA paDhamaM // 8 // " yatidinacaryA // bhAvArtha-khamAsamaNa daIne prathama mukhavastrikAnuM pratilekhana karI, prakAzavALA sthAne ukuTuka Asane besIne vidhipUrvaka rajoharaNanuM pratilekhana kare, temAM prabhAtanA rajoharaNanA pratilekhanamAM prathama aMdaranA niSethiyAnuM ane madhyAhune (thA prahara) prathama bahAranA nizethiyAnuM (ghArIyAnuM) paDilehaNa kare." te pachI lapaTTAnuM paDilehaNa karIne khamAsamaNa pUrvaka-IcchakArI bhagavana pasAu karI (prasanna thaIne) paDilehaNAM (sthApanAcArya tathA vaDIlAdinAM upakaraNe vigere) paDilehA ! (paDilehavAnI anumati Apo !) ema Adeza mAgane tera paDilehaNAthI (belathI) zrIsthApanAcAryane paDilehIne yogya sthAne padharAvIne khamAsamaNa devApUrvaka 66-prAcIna kALamAM karo rAkhavAne vyavahAra na hato, vartamAnamAM to karAnuM pratilekhana karI tene bAMdhavAmAM gAMTha vALavAthI thatI ayatanAnA kAraNe dhari pratikramaNa karI pachI khamA daIne AgaLane vidhi karAya che. vartamAnamAM je pAMcavastunuM pratilekhana prArambhamAM karAya che temAM 1-mukhavastrikA 2-3-ghAnuM aMdaranuM bahAranuM nithiyuM, A bahAranA nithiyAne ja upayoga pUrvakALe besavAmAM (Asana rUpe) thatA, tethI ja vartamAnamAM edhe, pachI Asana ema 2-3 gaNAya che. upara jaNAvelA vidhithI samajAze ke savAre pahelAM A pachI Asana thAya che te bahAranA niSathIyAne naMbara trIje che mATe. sAMje pahelAM Asana pachI e paDilehAya che te sAMje paheluM bahAranuM garama niSadhA paDilehavAnuM che mATe. nizathiyuM e "niSadhAnuM apabhraMza thayeluM che, mULa "niSadyA" eTale besavAnuM Asana. 4-5 cilapaTTo ane kandara. A celapaTTo kare sAdhune zarIra sAthe sambandhavALAM hovAthI pAMcamAM tene gaNelAM che. ema zarIranI sAthe avazya rAkhavAnAM pAMca vastronuM paDilehaNa prathama karavAnuM che. tenA upalakSaNathI sAdhvIne zarIra upara avazaya rAkhavAnAM vastro "ka-cuke" vigere paNa prathama paDilehaNAmAM samajI levAM. kAraNa vicAratAM samajAze ke paDilehelo saDe aNapaDilehelA ka-cuka vigerenI sAthe paherI rAkhavAthI tene sparza thatAM paDilehelA zarIranI ane sADAnI paDilehaNa paNa niSphaLa thAya. mukhya mArgo nahi paDilehelI vastu paDilehelI vastune sparze te paDilehelI vastunuM paDilehaNa niSphaLa thAya, puna: karavuM paDe, ema vartamAnamAM bRhadyoganI kriyAmAM 2khAtA saTTAnA prasaMgathI paNa samajAya che. vizeSa khulAse gItArtho dvArA meLave. raka gurU, rathI4-zuddha jJAnamaya, zuddha darzanamaya, zuddha cAritramaya, pathIkazuddha zraddhAmaya, zuddha prarUpaNAmaya, zuddha sparzanAmaya, 8thI10-paMcAcArapALa, paMcAcAra palA, paMcAcAra anume, 11thI1-managuptie gusa, vacanaguptie gusa, kAyaptie gupta, Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM0 bhA. 2 vi. 3-gA0 91 dimuputti parimi' ema kahI Adeza meLavIne mukhavArikAnuM paDilehaNa kare. te pachI eka khamAsamaNathI upadhine saMdisAvIne bIjA khamAsamaNathI upadhine paDilehavAno Adeza mAgIne zeSa upadhi (va)nuM pratilekhana kare. temAM pahelo Unane kapaDA (kAmaLI), pachI sutarAu be kapaDA, te pachI saMthArIyuM, ane pachI uttarapaTTo, ema sUryodaya pahelAnI pratilekhanAne krama kahyo. te vAta yatidinacaryAmAM raharaNanA paDilehaNa pachInA prasadhdhe kahI che ke "aha lahuvaMdaNajuyaM, kAuM nimmavai aMgapaDilehaM / ThavaNAyariaM tatto, paDilehai Thavai ThANaMmi // 82 // muhaNaMtagapaDilehA, pubbi do ceva thobhavaMdaNae / / kAUNa saMdisAvai, uvahiM paDilehae tatto // 83 // " yatidinacaryA // bhAvArtha-"te pachI be ladhuvandana (khamA ) daIne aDjhanuM paDilehaNa kare, pachI sthApanAcAryanuM pratilekhana karIne tene yogya sthAne padharAvIne upAdhimuhapattinuM pratilekhana kare, be bhavandana (khamAsamaNa) ApIne upadhine saMdisAvI te pachI upadhinuM pratilekhana kare. (82) upadhinI pratilekhanAmAM prathama vastrAdi upakaraNone levAnuM sthaLa eTale pakaDavAno cheDo vigere, tene mUkavAnuM sthaLa ane ekathI bIje sthAne pheravavuM hoya tyAre te paNa sthaLa dRSTithI jevuM ane rajoharaNAdithI prAjavuM joIe." (83) e vAta ghaniryukti bhASyamAM paNa kahI che ke - __" uvagaraNAIyANaM, gahaNe nikkhevaNe ya saMkamaNe / nirivaravapamannA, vAjaM riA 3 " gopani. mAtha-257) bhAvArtha-upakaraNAdine lavAmAM, mUkavAmAM, ane ekathI bIjA sthAne pheravavAmAM, te te sthAnane (daSTithI) joIne-pramAIne upadhinuM paDilehaNa karavuM ahIM mULa zlokamAM "samyapha pada kahIne vastranA pratilekhanane sakaLa vidhi sUcavyo che, te vidhi ghaniyukti-pacavatuka vigere granthomAM A pramANe kahelo che. " uDUDhaM 1 thiraM 2 aturiaM 3, savvaM tA vattha 4 puvapaDilehe / to bIyaM paSphoDe, taiaM ca puNo pamajje(jji)jjA ||(opni0 gA0264) vyAkhyA-ahIM 1-Urdhva zabdathI AcAryanA (bhASyakAranA) mate vastra ane zarIra enuM UrvapaNuM ema artha karavAmAM Avaze, praznakAra e viSayamAM zuM mata che? te AgaLa kahevAze, vastranuM Urva paNuM eTale te jamInane na spaze tema uMcuM pakaDIne pratilekhanA karavI, 2-1thI eTale sthira, arthAt sArI rIte (paDI na jAya tema) pakaDIne pratilekhanA karavI, 3-'bAribaM eTale tvarA vinA, dhIme dhIme paDilehaNa karavuM, ane 4-"savaM' eTale sarva arthAt sapUrNa. temAM pahelAM dRSTithI eka bAjuthI ane saMpUrNa javuM ane pachI pAmuM pheravIne bIjI bAjuthI ema sapUrNa jevuM, "to thI paDe eTale te pachI bIjIvAra vastranuM prasphoTana karavuM." arthAt cha puri karavAM, (be cheDethI traNa traNa vAra nacAvavuM) "tagaM = puLo minijJA eTale trIjI vakhate vastramAMthI hAtha upara paDyA hoya te jIvanuM te vastrathI ja pramArjana karavuM. have A gAthAnI bhASyakAre karelI vyAkhyA jaNAvIe chIe. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAtaH pratilekhanAna vidhi ane rahasya] "vaLe-umila, paravathA-kizo paNa ciMtA taM na bhavai ukkuDuo, tiriaM pehe jaha vilitto opani0 bhA0 gA0 159 // vyAkhyA-Urva be prakAre-eka vastranuM, bIjuM kAyAnuM. ema AcArye kahyuM tyAre paravacana'=praznakAra prazna kare che ke-"fo ca simaMti-u ubhe vastrane dazIonA antathI (cheDethI) pakaDIne prasphoTana kare te ja ahIM kahyuM tema vastra ane kAyA bane Urdhva bane ! tyAre AcArya kahe che ke praznakAre kahyuM te barAbara nathI, kAraNa ke "3go siddhi pe= ukuTuka (ubhA page) beThelo vastrane (sAme) tichuM pahoLuM karIne paDilehaNA kare. te ja amArA mate kAlva ane vartha che, bIjI rIte nahi. jema zarIre kaMI candanAdinuM vilepana karyuM hoya tyAre vilepananA rakSaNa mATe paraspara agena ke algo sAthe vastrane saghaTTo na thAya tema rAkhe, e rIte ahIM paNa paraspara ane ke aga sAthe vastrane saphaghaTTo na thAya tema vastrane pakaDIne pratilekhanA kare. e rIte ubhA page besavuM te ahIM " kAvU ane vastrane "ti chuM pahoLuM karavuM te " vavuM samajavuM. e niyuktinI gAthAnuM a pada kahyuM, have 'sthira vigere padonI bhASyakAre karelI vyAkhyA kahe che ke "ghittaM thiraM aturiaM, tibhAgabuddhII cakkhuNA pehe / to biiaM papphoDe, taiaM ca puNo pamajjejA // " (oghani0 bhA0 gA0 160) vyAkhyA-vastrane sthira eTale daDha pakaDIne "atvarituM eTale zIvratA rahita pratilekhanA karavI, temAM buddhithI vastranA traNabhAga kalpIne cakSuthI eka eka bhAga jotAM traNa vAramAM pUrNa vastra joI levuM. te pachI bIjI vakhata "prasphoTana ane trIjI vAre pramArjanA karavI, bene artha upara kahI gayA tema samaje. anyatra te e pATha che ke - "aMguTThaaMgulIhiM, ghettuM vatthaM tibhaagbuddhiie| tatto a asaMbhaMto, thiraM ti thiracakkhuNA pehe // " (paJcava0 gA0 235) vyAkhyA-"hAthanA aMguThA ane AMgaLIothI vaane pakaDIne vastranA traNa bhAga kalpIne ekAgracitte cakSune sthira rAkhIne juve." tathA- "parivatti(aM) ca sammaM, aturiamiti aduaM payatteNaM / vAvayAnimitta, hA tavomamAtrA " (TgnanA 236) vyAkhyA-sArI rIte pheraveluM bIjuM paDakhuM vAyukAyanI virAdhanA na thAya te mATe dhIme dhIme paDilehaNa karavuM, anyathA vAyukAyane kSobha (virAdhanA) vigere da lAge." tathA- "ia dosuvi pAsesu, daMsaNao savvagahaNabhAveNaM / savvaM ti niravasesaM, tA paDhamaM cakkhuNA pehe / / " (paJcava0 gA0 237) vyAkhyA-"vaM be paDakhethI jevAthI saghaLuM jovAI jAya tema vastrane saMpUrNa prathama e rIte cakSuthI juve" have paDilehaNa nahi karavAthI ke jema tema karavAthI) doSa lAge te kahe che - Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 [dha0 sa0 bhA0 r vi0 3-gA0 91 '" saLaMmi ya taddA, muLAbaLa nIvALuM / to bIaM paphoDe, iharA saMkAmaNe vihiNA || " ( paJcavastu gA0 238 ) vyAkhyA-- paDilehaNa karavA chatAM kIDI Adi jIvA dekhavAmAM na Ave te| (prathama karelA purimanI apekSAe) bIjI vAra prasphATana kare, ane jIvA dekhAya te tenuM vidhipUrvaka (hiMsA na thAya tema anyatra) saMkrAmaNa kare, arthAt utArIne khIje mUke. have prasphoTana kevI rIte kare te kahe che-- '' gaLacAviA ana(ya)hiDA, gaLAnueSi gosahiM caiva / purimA navavolA, vALavALa()ivamAM '' boni dvAraI[02L) vyAkhyA-- paDilehaNa karanAre LAvidha vasrane athavA AtmAne (manane-dhyAnane) nacAvaveA jAie nahi, tathA ayabiM-vasra ane zarIrane nahi nameluM (acaLa) rAkhavuM, (pratilekhanAnI kriyA sivAya jema tema uMcuM nIcu' karavuM nahi,)LAnuvaMdhi=pratilekhanamAM AsphATana-praphATana--pramAjaina, vigere satata nahi karatAM AMtare AMtare tene karavAnA vidhi pramANe karavA, 'amoSTi = DilehaNumAM muzaLanA jevI kriyA na karavI, jema muzaLa ekadama uMce, vaLI tyAMthI nIce ke tig athaDAya, tevI rIte pratilekhanA na karavI, kintu paDilehaNa karanAranI upara pIThabhAgamAM vastra timbu, bhIMte ke nIce jamIna sAthe na athaDAya tema pratilekhana karavu'. che mi'= vajranuM potAnI sAmenuM eka paDakhu` dRSTithI sampUrNa joine pahelA traNa 'purima' karavA, khIjuM paDakhuM badalI tene sampUrNa joine khIjIvAra traNa purima karavA. ema e vakhatanA maLIne cha purima eTale cha vAra 'prasphoTana' karavu.18 have 'navasronuM'=paDilehaNamAM hAthanI upara nava 'a`ADA' karavA. te pALI ni pamaggaLa '=hAtha upara 'kunthuA' vigere jIvA utaryA hAya tenu nava vAra pramArjana karavu. A niyuktinI dvAra gAthA kahI, have enI bhASyakAra vyAkhyA kare che. " vatthe appAmi a, cauha aNaccAviaM avaliaM ca / aNubaMdha niraMtarayA, tiriuDUDhaha ghaTTaNA musalI / / " (oghani0 bhA0 161) vyAkhyA--ahIM vastra ane AtmA e pothI catugInuM sUcana karyuM che, te 'cAra prakAre anacAvavu' A rIte ane che, pahelA bhAMgAmAM vastra ane AtmA ene nahi nacAvavAM' (AtmAne nahi nacAvavA eTale manane caMcaLa nahi banAvatAM ekAgra banavu), bIjA bhAMgAmAM 'vajrane nahi nacAvavuM-AtmAne nacAvavA.' trIjA bhAMgAmAM 'vajrane nacAvavuM AtmAne nahi nacAvavA' ane ceAthA bhAMge 'bannene nacAvavAM.' temAM pahelo bhAMgeA zuddha jANavA. e pramANe 68-A praspheTana=vaane eka eka bAju joine traNa traNa vAra nacAvavuM, te pachI vadhuTaka karIne (vastrane AMgaLIe vacce dukhAvIne-pakaDIne) hatheLIthI kANI tarapha laI jatAM traNavAra traNu traNa vakhata nacAvavuM te 'nava AsphATaka' ane tenI vacce vacce vaane kANIthI hatheLI tarapha laI jatAM vajra vaDe hAthanI (kunthuAdinI rakSA mATe) pramAnA karAya te paNa traNavAra traNa traNa karAtI hAvAthI 'nava pramAnA' kahevAya che. A AsphATaka ane pramAnA eka khIjAnA AMtare traNa traNa vakhata traNu traNa vAra karAtAM hAvAthI kula nava AsmeTika ane nava pramAnA thAya che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAtaH pratilekhanAne vidhi ane rahasya 71 "avalita padanA paNa "vastra ane zarIra" benA ge cAra bhAMgA thAya, temAM pahelo bhAga zuddha jANa. anubandhane artha "nirantara-satata" thAya che, tethI nirantara pratilekhanA nahi karavI, kintu "purima-praphaTana-pramArjanA" vigere eka bIjAnI vacce-AMtare AMtare karavAM, tathA muzalIkiyA" traNa prakAre thAya, 1-ti ra-Urva ane 3-adha, ema traNa sthaLe saMghade, arthAt pratyupekSaNA karanAra vastrathI tichuM bhIMta vigerene, "upara chata-mALavigerene ane nIce jamInane sparza kare te "muzalIkiyA" kahevAya. AvI muzalIkriyA na karavI, arthAt prapekSaNa karatAM vastrane kyAMya sparza na thavA de. have "cha purima" nI vyAkhyA kare che- "chappurimA tiriakae, nava akkhoDA tinitini aMtariA / te 30 vidyAtigaLyA, lyumi unnatiof I" (jannagha0 0 ra42) vyAkhyA-cha prasphoTanene "purima" eTale prathama karavAM. arthAt prathama vastrane sAme pahoLuM karIne banne bAjuthI jovuM, pachI nava "AsphoTaka traNa traNa AMtare AMtare karavA, te kyAM karavA ? hAtha upara. kene AMtare ? traNa traNa pramArjanAnA AMtare. have e pramArjanAnuM svarUpa kahe che - " tai pamajjaNamiNaM, tavvaNNa'dissasattarakkhaTThA / takravaNapamajjiAe, tabbhUmIe abhogaao|" (paJcava0 gA0 243) vyAkhyA-trIjA dvAramAM pramArjana che, A pramArjane " taNuM eTale hAthanA jevA samAna varNavALA hovAthI nahi dekhAya tevA jInA rakSaNa mATe karAya che. (prasphoTaka karatAM) hAtha upara jIva utaryo hoya te tenI rakSA thAya evI saMbhAvanAthI (uddezathI) karAtI A pramArjanA saphaLa che. ahIM zAstrakAranI e yukti che ke--jyAM takSaNa pramArjanA karI hoya te bhUminI paDilehaNA karyA pachI punaH pramArjanA na thAya tyAM sudhI te abhAga (vaparAtI nahi) hevAthI A pramArjanA saphaLa che. have- " vihipAhaNNeNevaM, bhaNi paDilehaNaM ao uDDhaM / evaM cevAha gurU, paDisehapahANao NavaraM // " (paJcava0 gA0 244) vyAkhyA-ahIM sudhI paDilehaNAnuM svarUpa vidhinI pradhAnatAe eTale paDilehaNAmAM zuM zuM karavuM joIe ? tenA vidhAnarUpe kahyuM, have e ja paDilehaNAne gurU (bhASyakAra) pratiSedhanI pradhAnatAthI eTale paDilehaNamAM zuM zuM na karavuM ? arthAt niSedharUpe bIjA prakAre kaheze. temAM mAtra e hetu che-ke dharmanuM varNana vidhi (karaNayanuM vidhAna) ane niSedha (akaraNIya niSedhIema ubhaya viSayaka hoya che. tethI have niSedhaprAdhAnya pratilekhanA kevI karavI? te kahe che ke "ArabhaDA saMmaddA, vajjeavvA ya mosalI taiA / ghoraNa 2 thI, vidhivattA verUtra che " (ni. dvArA radda6). vyAkhyA-eka ArabhaTA, bIjI saMmardI, trIjI muzalI, cothI prasphoTanA, pAMcamI vikSiptA ane chaThThI vedikAbaddha, e cha prakAranI paDilehaNA na karavI. paccavastumAM te muzalIne badale "asthA sthApanA e pATha che. arthAt paDilehaNAmAM e cha de nahi sevavA. have A dvAra gAthAmAM kahelAM cha dvArenI bhAkhyakAra vyAkhyA kare che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 'vitahakaraNe ca turiaM, aNNaM aNNaM ca giNhaNA''rabhaDA / aMto tu hujja koNA, nisiaNa tattheva sammaddA || ( oghani0 bhA0 gA0 162 ) vyAkhyA--vitatha' eTale viparIta karavuM, athavA AkulapaNe bIjuM bIjuM vajra laIne zIghra zIghra paDilehavuM tene 1-'ArabhaTA' paDilehaNA kahI che, mATe tevI viparIta ke tvarAthI pratilekhanA karavI nahi. 'aMtA' eTale paDilehaNA karatAM vastranA cheDA vajranA madhya bhAga tarapha vaLI jAya tene, athavA paDilehaNA upadhi upara besIne tenI pratilekhanA karavI tene paNa 2-saMmardA' kahI che. mATe tevI pratilekhanA na karavI. tathA 66 dha saM0 bhA. s vita 3-gA0 91 46 moli (lI) yobuddiTThA, paphoDaNa reNuguMDie ceva / viSeyaM tavevo, vepaLana 2 TosA / / " (boni. mA. 0 162) vyAkhyA--muzalI'nuM varNana pAchaLa kahI AvyA. pa-cavastukamAM tA guruvA bA evA pATha che, tenA artha 'gurUnA avagrahamAM vigere asthAne' evA thAya che. arthAt pratilekhana karelI peAtAnI upaSine gurUnA avagrahamAM nahi mUkavI. (kAraNa ke-gurUnI avahita bhUmine vAparavAthI ziSyane doSa lAge che. ema kaheluM che.) 4-prasphoTana'eTale rajavALAM vastrane gRhastha jhATake tema paDilehaNa karatAM vastrane jhATakavuM nahi, 5-vikSepaNu' eTale vastranI prati lekhanA karIne (pAse rAkhavAne badale) paDadA vagere upara uMce mUkavu, athavA cheDAe uMce nAkhavA (uMce TIMgAvavuM) ityAdi vikSepaNa na karavuM ane 6-'vedikA pancaka' eTale Urdhva vedikA vigere (have kahIzuM te) pAMca prakAranI vedikA pratilekhanAmAM na karavI, e cha doSo pratilekhanAmAM vavA. vedikA pazcaka' mATe kahyu che ke-- ' uDUDhamaho egatto, duhao aMto a veiApaNagaM / nAmULamudde phaiTTA, pAyare tujju vIla' tu / / " (vazvavastu l[0 248) vyAkhyA--1 DhIMcaNeA upara hAtha (kaiANI) mUkIne paDilehaNa karavu, 2--DhIMcaNeAnI nIce (be sAthaLeA vacce) hAtha rAkhavA, 3-eka DhIMcaNane AMtare be hAtha rAkhavA, 4-e hAthanI vacce e DhIMcaNA rAkhavA ane 5-andara eTale e DhIMcaNAnI vacce (kheALAmAM) e bhujA rAkhavI. e rIte hAtha rAkhavAthI thatI pAMca vedikArUpa doSane pratilekhanA karanAre tajavA. bIjA paNa pratilekhanAnA doSA kahe che-- 66 ' pasiDhilapalaMca lolA, egAmosA aNegarUvadhuNaH / kuNa pamANipamAyaM, saMkiagaNaNovagaM kujA || ( oghani0 gA0 267) vyAkhyA-1-prazithila' eTale vajrane majabUta na pakaDavuM athavA sampUrNa paheALu (vistAra) karyA vinA pakaDavuM, 2-pralamba' eTale vAMku pakaDIne lAMbuM karavu` ke jethI lambANa (thAya) pakaDAya, arthAt eka cheDethI pakaDIne lAMbu karavu, 3-lAlana' eTale paDilehaNA karatAM anAdarathI hAtha upara ke jamIna upara jema tema vastrane sparza karavA, 4-ekAma" eTale paDiletAM vastrane vaccethI pakaDIne eTaluM ja paheALu kare ke tenA trIjo bhAga khAphI ja rahI jAya, arthAt traNa vibhAge paheALu karIne jovAne badale vaccethI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 prAtaH pratilekhanAmAM-da, samayanirNaya ane krama] pakaDI eka sAthe teTaluM ja pahoLuM karIne bAkIno bhAga joyA vinA ja rahe tema paDilehaNA karavI, ke traNa AMgaLIthI nahi pakaDatAM mAtra eka (be) AMgaLIthI pakaDavuM, athavA ekAmarSane badale ane kAmarSa=e zabda mAnIe te vastrane vistAratAM-ane pakaDatAM aneka sthaLe sparza tema aneka vAra vastrane jyAM tyAM sparza karatAM paDilehaNa karavI. paanekakampana' eTale traNa parimo karavA uparAnta paNa vastrane aneka vAra kampAvavuM, arthAt traNane badale ghaNAM purime karavAM, athavA bIjo artha-ghaNAM vane bhegAM pakaDIne eka sAthe parime karavAM, -pramANamAM pramAda eTale nava aphaDA ane nava pramArcanA karavAne badale pramAdathI jUnAdhika karavAM, ane 7-zakitagaNapata eTale paDilehaNamAM pUrima aphakheDA ke pramArjanA vigerenI traNa-nava ItyAdi gaNanAmAM zakA thavI. AvI zakA rahe tema na karavuM. tAtparya ke-parimAdi karatI veLA tene gaNavAmAM je sAdhu pramAdI hoya te pAchaLathI "parima" vigere keTalA thayA ? evI zakAthI tene gaNe, AvI keI doSathI daSita paDilehaNA na karavI joIe, ema nakkI thayuM te paDilehaNA kevI karavI joIe? te have jaNAve che- "tUpArijApavida, vivAnA taheva paDhamaM payaM pasatthaM, sesANi u appasatthANi // 1 // " (opani0 gA0 268) vyAkhyA-1. anyUnAtirikta eTale jemAM paDilehaNA-pramArjanA vigere nyUna ke adhika na hoya tevI, tathA 2-aviparyAsA eTale vastranA kamathI ane bALa-vRddha vigere purUSanA kramathI paDilehaNa karavI joIe. ema 1-anyUnA, ra-anatirikatA ane 3-aviparyAsA, e traNa padanI aSTa bhagI thAya. temAM anyUnA anatirikatA ane aviparyAsAe pahelo bhAga zreSTha-mekSane aviredhI jANa, bAkInA sAta bhAMgAomAM "viparyAsa vigere de heya mATe te aprazasta jANavA. te ATha bhAMgA A pramANe che. 1-anyUnA anatiriktA aviparyAsA, 2-anyUnA atiriktA aviparyAsA, 3jUnA anatiriktA aviparyAsa, kanvenA atiriktA aviparyAsA, pa-anyUnA anatiriktA viparyAsA, 6-anyUnA atiriktA viparyAsA, jUnA anatiriktA viparyA sA, ane 8nyUnA atiriktA viparyAsA.nyUnA-atiriktAnAM kAraNene jaNAve che A "voipaHaviANu, ceva kAtriA mukavyA. kukkuDaaruNapagAsaM, paropparaM pANipaDilehA // " (paJcavastu gA0 255) vyAkhyA-ahIM prasphaTana, pramArjana ane veLAmAM jUnAdhikatA samajavI. navathI jUna ke vadhAre prasphoTana ane pramArjanA na karavI, ane veLAnI (paDilehaNAnA samayanI) apekSAe paNa nyUnAdhika samaye paDilehaNA na karavI, e ahIM tAtparya jANavuM. temAM samaya jaNAvavA mATe "vahu vigere gAthAnuM je uttarAddha kaheluM che, tenA artha saMbandhI vRddhaparaMparA evI che ke-kAlathI jUnA te paDilehaNa kahevAya ke paDilehaNane je kALa hoya tethI nyUnakALe (vahelI) kare! ene alga ziSya pUche che ke-paDilehaNane kALa kaye? javAbamAM eka AcArya kahe che ke pratikramaNa karIne jyAre kukaDe bole tyAre paDilehaNA karavI, te pachI sajhAya paTaThAvIne (karIne) adhyayana kare, (ahIM mULa granthamAM azuddhi hevAthI pavastunI gA. 25panI TIkAmAMthI 10 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10 saM0 bhA. 2 vi. 3-gAha 91 A artha lIdhe che.) bIjA kahe che ke-jyAre zarIra rAkhuM thAya (sUryodaya pahelAM prabhA paDe-arUNodaya thAya) tyAre, vaLI bIjA kahe che ke-jyAre prabhA phATe tyAre, te bIjA eka kahe che ke-jyAre paraspara eka bIjAnuM mukha dekhAya tyAre, vaLI eka kahe che ke-jyAre hAthanI rekhAo dekhAya tyAre, ema A viSayamAM e darekane A vibhrama thavAnuM nimitta zuM che? te jaNAvatAM kahe che ke - "vasiSAhA, laM carimANa ni vinsamo ghaNo kukkuDagAdesissA, tahiMdhayAraMti to sesA ||shaa" (pazcavastu gA0 256) vyAkhyA-vastrAdinI devasiTI paDilehaNa cethA praharanA prArambhamAM kahI che ane te pachI turta ja svAdhyAyanuM vidhAna che, tethI prabhAte kukaDo bese tyAre paDilehaNA karavAnuM kahetA AcAryanI sAme ziSyane A brAnti thaI che ke te samaye te andhAruM hoya, te anyAre paDilehaNA kema thAya? bAkInA vikalpa te svaracchanda kalpanArUpa che. AnA samAdhAnamAM siddhAntavAdI kahe che ke " ee u aNAesA, aMdhAre uggaevi hu Na dIse / muharayaNi sijjacole, kappatiadupaTTa thuI sUro // 1 // " (opani0 gA0 270) vyAkhyA-A sarva vikalpa svacchaH kalpanArUpa hevAthI anAdaraNIya che. kAraNa ke anyakAravALA upAzrayamAM sUrya ugavA chatAM ya hAthanI rekhAo na dekhAya. mATe pratilekhanAne kALa e samajavo ke--Avazyaka(pratikamaNI karIne traNa stutiokahyA pachI turta paDilehaNa zarU kare ane daza (vastunI) paDilehaNa pUrNa thatAM sUrya uge ! e daza paDilehaNa "muttipaM." gAthAthI (pR. 66mAM) kahI te samajavI. sArAMza e che ke vayA rehA, ghaNo moTo mIra tA . bAvAzurU ti, pehA 3(g) ghara ?(pannavastu nA 218) bhAvArtha-"paDilehaNa jIvadayAne mATe kahI che, tethI ene kALa e samajo ke pratikramaNa ane traNa stutio kahyA pachI paDilehaNA zarU karatAM dazanI paDilehaNA pUrNa thatAM sUrya uge." have paDilehaNAmAM purUSa ane upadhine krama jaNAve che, temAM puruSane krama A pramANe che-sarvathI prathama gurUnI upadhinI paDilehaNA karavI, te pachI tapasvInI, pachI bImAra-glAnanI, pachI navadIkSitanI, te pachI vaiyAvacca karanAra sAdhu je te bIjAnA kAryomAM rokAyelo hoya to tenI, ane pachI pitAnI karavI. vastra mATe e krama che ke-pahelAM je vastrAdi "yathAkRta hoya tenI paDilehaNA karavI, kAraNa ke tevAM vastrAdi bahumAnanuM pAtra gaNAya che. (je vastra gRhastha pAsethI evuM maLe ke tene sAMdhavA-phADavA vigerenuM prayojana na rahe te yathAkRta ane jemAM tevI kaI kriyA karavI paDe te parikarmavALAM kahevAya, A bIjA eTale parikarmavALAM vastrAdi paNa eka alpaparikarmavALAM ane bIjAM bahuparikarmavALAM, ema be prakAranAM hoya, temAM alpaparikarmavALAM prathama ane bahuparikamavALAM pAchaLathI paDilehavAM. e utsargathI kahyuM. nizItha curNimAM paNa ene atre 69-rAI pratikramaNamAM chelle karAtA devavandananI traNa stutio kahyA pachI vartamAnamAM belAtI cethI stuti AvazyacUrNi vigeremAM kahyA pramANe AcaraNArUpa che, mATe ahIM "traNa stuti kahyA pachI ema jaNAveluM che, Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratilekhanAmAM kramanA apavAda, elavAthI DhASA ane vasati pramAna] 75 kahyuM che ke upadhimAM savAre prathama muhapattI, pachI rajoharaNa, pachI andaranuM niSethIcuM, pachI bahAranuM niSethiyuM (AdhArIyuM), pachI cAlapaTTo, kapaDA, uttarapaTTo, saMthArA ane chelle daNDAnuM paDilehaNa karavuM, e krame paDilehaNA karavI te upadhikrama, ane tethI viparIta utkrama samajave. purUSakramamAM paNa prathama AcAryanI, pachI tapasvInI ane pachI glAna vigerenI paDilehaNA karavI te krama ane tethI viparIta utkrama samajavA. have emAM apavAda jaNAve che, ke-- 'purisuvahi vivajjAse, sAgAriekarejja uvaddivazcAsaM / bApuSThittALa puruM, vajhumAre vitatlR // // " (sroni. 0 272) 66 vyAkhyA--eka purUSanA ane bIjo upadhanA, ema be prakAranA paNa kramamAM(viparyAsa) utkrama thaI zake. temAM je pratilekhanA samaye kAi gRhastha ke cAra vigere AvyA (dekhe tema) hAya tA upadhinI paDilehaNAnA krama badalavA. pahelAM pAtrAMnI, pachI vastrAnI paDilehaNA karavI. A savAranI paDilehaNAmAM krama badalavAnI vAta thaI. e pramANe jo paDilehaNAnA TAime koi gRhasthA AvelA hoya te sAMje paNa krama badalavA. e upadhinA viSayamAM jaNAvyuM. purUSanA viSayamAM A pramANe samajavuM--jyAre ('gurvAdinI upadhinuM mAre paDilehaNa karavuM' evA) abhigrahavALA sAdhue gurU vigerenI upadhitu paDilehaNa karanArA hoya tyAre bIjA sAdhue gurUne pUchIne (gurvAdine cheDIne) peAtAnI athavA mAMdA sAdhunI DilehaNA kare, paNa evA abhigrahavALeA koI sAdhu na hoya chatAM pahelAM peAtAnI kare tyAre avidhi-arthAt anAcAra samajave. AvA anAcAra kevaLa paDilehaNA vakhate udhine age ja nahi, A bIjI rIte paNa thAya che. "hioLa jato, middo nheM r nAvatuM vA deha va paccakkhANaM, vAei sayaM paDicchara vA // 1 // puDhavI AukAra, teUvAUvaNassaitasANaM / paDilehaNApamatto, chaNhaMpi virAhao hoi ||2|| " ( oghani0 gA0 272 - 273) bhAvA. jo paDilehaNA karatAM paraspara vArtAlApa kare, (athavA anyamate maithunanI vAtA kare,) deza vigerenI vikathA kare, paccakkhANa Ape ane svayaM vAcanA le ke bIjAne vAcanA Ape, te paDilehaNAmAM pramAdI te sAdhu pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya; e chakAyajIvAnA virAdhaka thAya (kahyo) che " ahIM prazna thAya ke khelavA mAtrathI chakAyajIveAnI virAdhanA kema thAya ? te kahe che ke-- ghaDagApoTTaNayA, maTTi a agaNI a bIa kuMthAI / t karyA ya tamegara, jImmutadazAvaLayA za" (loni. 0 274) vyAkhyA--paDilehaNA karanAra sAdhu kAi kumbhAra vigerenA sthAnamAM paDilehaNA karatAM vacce kaI eTale tA (eka samaye jIvane eka ja upayeAga rahetA heAvAthI) paDilehaNAnA upayAga cUke, tethI paDilehaNA karatAM pANInAM bhAjana-ghaTa vigerene dhakko lAgI jatAM te ghaDA vigere vastu jo sacitta mATI, agni, anAjanA kacurUpa bIja vigere vanaspati, ke kunthuAdi trasa Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ st dha. sa0 bhAva 2 vi0 3-gA0 91 jIvAnI upara paDe tethI (DhaLavAthI) temAM rahelA te te kAyanA jIvAnA nAza kare, jyAM agni hAya tyAM vAyu paNa avazya hAya ethI tenI paNa virAdhanA thAya, athavA DhaLelA ghaDAmAM pANI hAya ane temAM pArA' vigere trasa thavA hAya te paNa mare, vaLI bIjA vanaspatikAya vigere jIvA paNa nAza pAme, tathA jo vasranA cheDAthI paDilehaNAmAM anupayAgI sAdhu agnivALA uMbADIAne aDake teA te hAlavAthI (temAM ke) tenAthI bIjo paNa agni saLage, tyAre te sayama ane AtmA ubhayanI virAdhanA (nAza) thAya. e pramANe anupayAgIne virAdhanA sambhavita che ema jaNAvyuM. vastutaH tA pramAdI sAdhune pariNAma azuddha hovAthI kAI eka kAyanA vadhumAM (ke avadhamAM) paNa chakAyanA vadha sa Mbhivata che ja. kahyuM che ke~~ bhAvA "C "navi La vAva MtI, yimA teti vi (5)tino so3/'(yoni. rU) je jIvA maryA nahi tene paNa te niyamA hiMsaka ane che" upayAgapUrvaka paDilehaNA karanArA (rakSAnA dhyeyathI) cha e kAyaneA ArAdhaka thAya. te mATe kahyuM che ke-- 46 puDhavI AukkAe, teUvAUvaNassaitasANaM / parityeLamAtto, chaThThuM (vA)no dora ?" (eni0 0 271) bhAvA paDilehaNAmAM ekAgra (upayAgavALA) sAdhu pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya; e chakAyanA paNa ArAdhaka (rakSaka) ane che. mATe paDilehaNA sArI (vidhithI) karavI, na karavAthI paNa doSo lAge che, kahyuM che ke-- ' hioddhi DhosA, bALArUM viAivi te ceva / taddA 3 sivibavA, hitjhA sevitrantA ya / / " (vaRRvastu0 262) bhAvA--jinAjJAneA bhaga, (anavasthA-chakAyavirAdhanA ane mithyAtva) vigere doSo pratilekhanA nahi karavAthI lAge che, avidhie karavAthI paNa te ja doSo lAge che, mATe paDilehaNa karatAM zIkhavuM joie ane te zuddha karavI paNa joIe. '' ema paDilehaNA karatAM sUryAMya thayA pachI khAkInI upadhinI paDilehaNA karI vasatinI pramAno karavI. (kAjo uddharavA.) pacavastukamAM kahyu che ke-- " vahioLi ai, gosami pamannA 3 vasaddI! / varadde puLa pama, mannA pa7 hioddA / / " (pallavastu0 263) bhAvA. prAtaHkALe pahelAM paDilehaNA karIne pachI vasatinI pramAnA ane sAMje pahelAM vasatinI pramArjanA pachI paDilehaNA karavI. " yatidinacaryAmAM paNa kahyuM che ke-- "chinnA maniAnA, mAyasamami savvago vajjA / puttItaNupaDilehA, samaNaMtarameva majjhaNhe ||" yatidinacaryA 0 87 // bhAvA--" prabhAtamAM vasati sahuthI pachI pramArjavI ane madhyAhne muhapatti ane kAyAnu' (25-25 mAlathI) paDilehaNa karIne vasati turta ja pramAvI. " e pramANe vasati jIvarahita hAya tA paNa cAmAsA sivAyanA zeSa RtubaddhakALamAM dararoja Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke '' vasatinuM pramArjana kayAre, keTalIvAra, ane keNa kevI rIte kare ?]. be vAra, varSARtumAM traNavAra ane jIvanA upadravavALI hoya te ghaNIvAra paNa pramajIvI. ema karavA chatAM jIne upadrava vadhAre rahe che tene badalI paNa devI. yatidinacaryAmAM kahyuM che ke - kuni pigo, 33fma vAlA taphaDA mATe vasahiM bahuso pamajjai, aisaMghaTTe'nahiM gacche // 1 // " bhAvArtha-"vasati (upAzraya)nI paDilehaNAo RtubaddhakALamAM be ane varSAkALamAM trIjI madhyAhane paNa karavI, jIne upadrava vadhu hoya te ghaNIvAra paNa vasatine pramArjivI, chatAM jIvana saMghaTTa (upadrava) atipramANamAM rahe te anya vasatimAM javuM." vasatinI pramAjInA jayaNAne uddezIne che, te jayaNa andhakAramAM na thaI zake, mATe (savAramAM) upadhinI paDilehaNa pachI ja vasati pramArjavI zreyaskara che, e mATe paNa kahyuM che ke he ? nigALA, paNa vayanAnimittamahUvA vize ravikarahayaMdhayAre, vasahIi pamajjaNaM seyaM // " yatidinacaryA 88 // bhAvArtha"prazna-upadhi pachI vasati pramArjavAmAM zo hetu che ? uttara-zrIjinezvaranI evI AjJA che, athavA jayaNA nimitte pramArjavAnI hovAthI sUryodaya thatAM andhArUM TaLe tyAre vasatinuM pramArjana zreyaskara che. vasatinuM pramArjana kaI jAtinA vyAkSepa(vyagratA) vinA upaga pUrvaka gItArtha sAdhue karavuM joIe, ethI viparIta asAdhue nahi, kAraNa ke enAthI avidhi Adi doSa lAge. kahyuM che ke - vI mannizaDyA, vivAvivanir gif I uvautteNa vivakkhe, NAyavyo hoi avihI u // 1 // " (paJcavastu gA0 264) bhAvArtha-"mananA keI vikSepa rahita upayoga pUrvaka gItArtha sAdhue vasati pramArjavI, ethI ulaTa ajJasAdhu ke gItArtha paNa upayoga vinA pramAje te avidhi thAya, ema samajavuM gItArtha sAdhue paNa hamezAM kamaLa tattvavALA cIkAza-mela vigerethI rahita pramANe pitadacchA sAthe vidhipUrvaka bAMdhelA daNDathI (daDAsaNathI) vasati pramAvI, sAvaraNI vigerethI nahi. kahyuM che ke - "sai pamhaleNa miuNA, coppaDamAirahiNa jutteNaM / kAvihaMhai, DhaMhapurA jaDauri (qjhavatu-) bhAvArtha-hamezAM kamaLa dasIvALA, cIkAza-mela vigerethI kharaDAyA vinAnA, pramApeta darDa sAthe vidhipUrvaka gAMThovALIne bAMdhelA daNDAsaNathI vasati zuddha karavI joIe, te sivAyanAM sAvaraNI vigerethI nahi." vasatinuM pramArjana karIne ekatra thayelA rajapunjane (kAjAne) jayaNA pUrvaka uddhara. ene vidhi kahe che ke "aha uggayaMmi sUre, vasahiM supamajjiUNa jayaNAe / Uddharia reNupuMjaM chAyAe vikkhireUNaM // 84 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ce [10 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 91 saMgahi chappayAo, maANa kIDANa lahai to saMkhaM / puNyaM ca lei (khela)bhUI, vosiria navaMca givhaMti // 85 // jo taM puMja chaMDai, iriyAvahiA havei niyameNaM / saMsattagavasahIe, taha havai pamajjamANasma // 86 // " yatidinacaryA // bhAvArtha-"pachI (sUrya uge tyAre) yatanAthI vasatine sArI rIte pramAjIne, rajanA pujane (kAjAne) uddharIne, chAyAmAM vikherIne, temAM "juo" heya tene (rakSaNa karavAnA sAdhanarU5) yukAgharamAM (vasamAM) grahaNa karIne pachI marelA kIDA vigere (jI)nI saMkhyA gaNe ane prathamanI thuMkavAnI kuthvinI rAkhane paNa tenI sAthe) sirAvIne kuDimAM navI rAkha bhare. emAM je sAdhu te pujane (kAjAne) sirAve teNe te avazya IriyAvahi pratikamaNa karavuM joIe ane vasati jIvAkuLa hoya te vasatinI pramArjanA karanAre paNa IriyAvahi pratikramaNa karavuM joIe." A vakhate abhigrahavALa koI hoya te te, nahi te abhigraha vinAne sAdhu prathama daztAonuM pramArjana kare ane pachI (jenA AdhAre te mUkyA-mUkavAnA hoya te) bhUminA uparanA bhAganuM (bhIMtanuM) pramArjana kare. kahyuM che ke - "abhiggahio aNabhigahio va daMDe pamajjae sAhU / paDile hijjai kamaso, daMDA(De) kuDDovariM bhUmi // 1 // " ytidincryaagaa096|| bhAvArtha-"abhigrahavALo ke abhigrahavinAne sAdhu daNDAone kramazaH pramArjana kare ane bhIMtanI uparanI bhUminuM paDilehaNa kare.71 ahIM pratilekhana eTale cakSuthI nirIkSaNa karavuM ane pramArjana eTale rajoharaNa vigerethI pramArjana karavuM, ema bheda samaja. kAraNa ke tyAM yatidinacaryAmAM ja jaNAvyuM che ke "cakkhUhi Nirikkhijjai, jaM kira paDilehaNA bhave esA / syaharaNamAiehi, pamajjaNaM biti gIatthA // " ytidincryaagaa090|| bhAvArtha-"cakSuothI jovuM te paDilehaNA ane rajoharaNa vigerethI pramArjavuM te pramArjanA kahevAya, ema gItArtho kahe che? e pramANe prabhAtanI pratilekhanA vidhi kahyo, have te pachInuM kartavya jaNAve che ke te pachI "svAdhyAya kare te sApekSa yatidharma che, ema vAkyone saMbandha pahelAM kahI gayA chIe. A svAdhyAya keTalo kALa kare ? te kahe che ke pahelI paurUSI sudhI, arthAt sUryodayathI paNa prahara pUrNa thAya tyAM sudhI karavo. - 70-A vidhithI-eka sAdhu kAjo uddhare ane bIje paraThave te avidhi nathI, tathA kAjo levAmAM Iri prati karavAno paNa ekAta nathI, paraThavyA pachI eka vAra ja Iri prati karavAthI cAle, ema samajAya che. koI vartamAnamAM kAje letAM pahelAM ane pachI paNa Iri kare che. - 71-A gAthAnI vyAkhyAmAM "abhigrahita" eTale vaherela ane bIjo "anabhigrahita" eTale gRhastha thake mAgIne lIdhe, ema daDAnA be prakAre kahelA che, tenuM yathAkrama pramArjana karavuM ane " juvara mU"i eTale daDAne paga upara mUkIne paDilehaNa karavuM e artha karelo che. chatAM ame ahIM granthakAranI vyAkhyAne saMvAdita artha lakhe che. ---- Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAtaH pratilekhanA pachI svAdhyAyane vidhi ane be pirisInuM svarU5] asvAdhyAyane age vidhi A pramANe che-vasatithI se hAtha sudhInuM kSetra zuddha karIne joIne), tyAM hADakAM vigere (asvAdhyAyanuM kAraNu) paDeluM hoya tene vidhipUrvaka (aucitya sacavAya tema) dUra karIne, sAdhuo gurUne vasatinuM pravedana kare, arthAt "vasati zuddha che ema jaNAve. pachI je sAdhu kAlagrahaNa karanAra hoya te muhapattinuM paDilehaNa karIne gurUne be vandana daIne "zuddhavasati ane zuddhakALanuM pravedana (prajJApana) kare. pachI prathama upayogayukta vAcanAcArya pite ane pachI teonI anujJA pAmelA bIjA sAdhuo paNa sUtramAM jaNAvelA vidhi pramANe sajajhAya paraThave. kahyuM che ke - " hatthasayaM sohittA, jANittA pasavamitthimAINaM / pariThavia advipamuhaM, vihiNA vasahiM pveiNti|| ytidincryaa-91|| je uNa kAlaggAhI, te putti pehiUNa kiikammaM / kAuM vasahiM tatto, kAlaM suddhaM paveti // 92 // siddhatasiTTavihiNA, uvautto paTThavei sajjhAyaM / vAghariyarivo, tALuoLavA tahAM rUthare rUA" bhAvArtha-"sAdhuo so hAthamAM kSetrazuddhi karIne, strI-pazu Adine prasuti thaI hoya te te paNa jANIne, tathA hADakuM vigere kaMI asvAdhyAya heya te vidhipUrvaka tene pAThavIne gurUne vasatinuM pravedana kare, pachI kAlagrAhI hoya te sAdhu muhapattinuM paDilehaNa karIne, gurUne kRtika (vandanaka) karIne, zuddhavasatinuM ane pachI zuddhakALanuM nivedana kare (jaNa), pachI siddhAntamAM jaNAvelA vidhithI pahelAM upayuktavAcanAcArya ane teonI anujJAthI bIjAo sajajhAya paraThave. A macchalIne (sAdhumaNDalane) te sUtronI vAcanA mATe hovAthI "sUtramaNDalI" kahevAya che ane te pirisI pramANa hovAthI prathama pirisIne paNa "sUtraperisI" kahevAya che. vartamAnamAM te gItArthe upayoga karatAM ja sajajhAya karIne sUtramaNDalInA vidhine sAcave che. kahyuM che ke " uvaogakaraNakAle. gIatthA jaM kareMti sajjhAyaM / so suttaporasIe, AyAro daMsio tehiM // " (yatidinacaryA gA0 95) bhAvArtha-"vartamAnamAM upayoga karatI veLA gItArthe sajajhAya kare che, tenAthI teoe sUtraporisIne AcAra dekhADyo che. arthAt te sUtraperisInA anukaraNa rUpe che. bIjI pirisI te artha bhaNavA mATe hevAthI "arthaporisI samajavI. A vidhi utsagarUpa jANa. apavAdathI te jeo mUtrasUtra bhaNyA nathI tevA bALa (navadIkSita) munione bane pirisIo sUtra bhaNavA mATenI ja samajavI. ane jeo mULasUtro bhaNI cUkyA che teone banne ya pirisIo artha mATenI jANavI. A viSayamAM paNa tyAM jaNAvyuM che ke - " ussageNaM paDhamA, chagghaDiA suttaporisI bhnniaa| viiA ya atthavisayA, niddiTThA divasamaehi // 16 // biiapayaM bAlANaM, agahiasuttANa do vi suttassa / je gahiasuttasArA, tersi do ceva atthassa // 97 // (yatidinacaryA) Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10 saM0 bhA0 2 vio 3gA0 91 bhAvArtha-"siddhAntanA jJAtAoe utsargathI pahelI cha ghaDInI pirisIne sUtraporisI ane bIjIne arthaporisI kahelI che. apavAda mAge te mULasUtra nahi bhaNelA bALa (nUtana) sAdhuone banne pirisI sUtranI ane sUtrarUpI sAra grahaNa karI cUkelAone bane arthanI jANavI." A svAdhyAya 1-vAcanA, ra-pRcchanA, 3-parAvartanA, 4-anuprekSA ane pa-dharmakathA, ema pAMca prakAre che, temAM vAcanA-ApavA levAne vidhi A pramANe che " uvavisai uvajjhAo, sIsA viaraMti vaMdaNaM tassa / so tesi savvasamaya, vAyai sAmAiappamuhaM // 100 // so gAhaNAikusalo, viarai vayaruvva vAyaNaM tesi / sIsA vi jaha sugaMti a, jaha sIsA siNhgirigurunnaa||10||"ytidincryaa // bhAvArtha-"upAdhyAya (vAcanA ApanAra) Asane bese, pachI ziSyo (vAcanA lenArA) temane vandana Ape (ka) ane upAdhyAya teone sAmAyika vigere sarva siddhAnta vaMcAve(samajAve). ziSyane zAstra grahaNa karAvavAmAM kuzaLa vAcanAcArya AryavAsvAmInI jema (vAtsalya bhAve) vAcanA Ape ane ziSya paNa (pUjyabhAvathI) tevI rIte bhaNe ke jema AryasiMhagirinA zikhya AryavAsvAmijInI pAse bhaNatA hatA. bIje paNa kahyuM che ke "pattizAmavajhanma, tathA pA varjayedvikathAM hAsya-madhIyan gurusannidhau // 1 // " bhAvArtha-"gurUnI pAse adhyayana karate ziSya paganI palAMThI, avaSTabha (ke), paga lAMbA-pahoLA karavA, vikathA karavI tathA hasavuM, vigere avidhi-avinayane tyAga kare." pRcchanA mATe vidhi evo che ke "kAlano na g(jI)nA, (neva) fsanAno thA uSA AgammukkuDDuo saMto, pucchijjA paMjaliuDo // " (uttarAdhyayana 1-22) bhAvArtha-"Asana upara beThAM beThAM na pUche, zayyAmAM sutA sutAM to kadI paNa na pUche, kintu gurUnI sanmukha AvIne ukuTuka Asane (ubhA page) besIne be hAthathI anjalI karIne pUche." parAvartanA svAdhyAyane vidhi zrAvakone che, te ja sAdhuone paNa che. te A pramANe "iriyaM supaDikkato, kaDasAmAio a suThu pihiamuho| suttaM dAsa vimuttaM, sapayaccheyaM guNai saDDho // 1 // " bhAvArtha-"sAmAyikavALo zrAvaka IriyAvahI pratikramaNa karIne mukhavasvikAne mukhagaLa rAkhIne, "kAne-mAtrA-anusvAra Adi bhUlo na thAya tema zuddha uccArathI padacchedane khyAla rAkhIne, jyAM jyAM aTakavAnuM hoya tyAM tyAM aTakIne sUtra gaNe cothe svAdhyAya anuprekSA eTale arthacintana, tene vidhi kahyo che ke- "jiNavarapavayaNapAyaDaNapauNe guruvayaNao suNiapugve / egaggamaNo dhaNiyaM, citte ciMtei suviAraM // 1 // " Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 pAMca prakAranA svAdhyAyano vidhi ane phaLa] bhAvArtha-"zrIjinezvaranA siddhAntane heya-upAdeyAdi tatvane) prakAzavAmAM samartha ane gurUnA mukhethI pahelAM sAMbhaLelAM, zrIjinavacanane cittamAM atyanta sthiratA pUrvaka sundara rIte vicAre. (naya-nipAdinA baLe tenA rahasyane zodhI tAtvika arthane samaje.)" dharmakathA nAmanA pAMcamA svAdhyAyanuM svarUpa te A pramANe che - " suTU dhammuvaesaM, guruppasAeNa sammamavabuddhaM / saparovayArajaNagaM, joggassa kahijja dhmmtthii||1||" bhAvArtha-"dharmane arthI upadezaka gurUkRpAthI sArI rIte samajAelA dharmane upadeza yogya (dharmAthI) zrotAne sundara (sva-parane upakAra thAya te rIte kare" A pramANe karela svAdhyAya ghaNA guNene pragaTa kare che. zrIpaccavastakamAM kahyuM che ke zAyadipanniA , mAvasaMvare vAve ! nikkaMpayA tavo NijjarA ya paradesiattaM ca // 1 // " (paJcavastu gA0 555) vyAkhyA-svAdhyAyathI "AtmahitanuM jJAna thAya che. je jIva Atmahitane nathI jANate te mahine vaza thAya che, mohavaze mUDha banelo te jJAnAvaraNIyAdi karmone bAMdhe che ane te karmothI ananta saMsAra sudhI janma-maraNAdi karato judI judI gatiomAM bhaTake che. tethI ulaTuM Atmahitane samajavAthI vastutaH hiMsA, juTha, vigere akAryarUpa ahitamArgathI aTake che ane paropakArAdi hitanA mArge vaLe che, mATe Atmahitane jANavuM joIe. te svAdhyAyathI jANI zakAya che. vaLI svAdhyAyathI "bhAvasaMvara" pragaTe che, te e rIte ke svAdhyAyathI thatA jJAnathI yathAsthAna jarUrI hitAhita bhAvenuM jJAna thAya che ane evA jJAnathI AtmAmAM akAryane bhAvapUvakane anAdara pragaTe che, ene 'bhAvasaMvara' kahevAya che. vaLI svAdhyAyathI "na na savega pragaTa thAya che. kAraNa ke jema jema muni atizaya rasa pUrvaka pratidina zratajJAnamAM AgaLa vadhe che tema tema zubhabhAvarUpa AtmazItaLatAthI te navA navA saMvega (vairAgyanA vega) vALe ane zraddhAvALe bane che. tathA svAdhyAya karavAthI mokSa mArgamAM "nizcaLatA" paNa thAya che, uparAnta svAdhyAya e utkRSTa "tapa" che, te mATe kahyuM che ke "bArasavihaMmi vi tave, sabhitarabAhire kuslditthe| ___Navi atthi Navi a hAhI, sajjhAyasamaM tavokammaM // 1 // " (paJcavastu gA0562) bhAvArtha-"zrIjinezvaroe kahelA bAra prakAranA bAhA-abhyantara tapa pikI svAdhyAya je kaI tapa che nahi ane thaze paNa nahi. arthAt svAdhyAya satkRSTa tapa che. A kAraNe ja svAdhyAyathI karmonI utkRSTa nirjarA thAya che, kahyuM paNa che ke "nA laH, vera vadukAduM vAsordiA taM nANI tihiM gutto, khavei UsAsa mitteNaM // 1 // " (paJcavastu gA0 564) bhAvArtha-"ajJAnI keDo varSomAM je karmo khapAve te pharmone traNa guptithI guma jJAnI eka ucchavAsamAtramAM khapAve che." Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 [dhava saMbhA. 2 vi. 3-gAha 91 A badhA lAbhe uparAnta "paradezakatva eTale sva-parane saMsArathI pAra utaravAnuM paNa svAdhyAyathI thAya che. A paropadezakaguNathI zrIjinAjJA pratye vAtsalya, tene pracAra, tathA tenA pratye bhaktibhAva jAge che ane e rIte jainazAsanane aviccheda thAya che. upadezathI bhaviSyamAM paNa jIne uttarottara jinazAsananI ArAdhanAne lAbha pravAha rUpe maLatA rahe che, mATe vidhipU rvaka svAdhyAya karavo joIe, svAdhyAya nahi karavAthI unmAda vigere doSa pragaTe che. kahyuM che ke "3mAM 3 minnA, sAyaM pApane lIdhuM. kevalipannattAo, dhammAo vAvi bhaMsijjA // 1 // " (paJcavastu gA0 568) bhAvArtha-"(svAdhyAyanA abhAve) viparIta mArge caDhavAthI unmAdI thAya, dIrdhakAlIna kSaya-tAva, vigere rogo-Atake pragaTa thAya, ane pariNAme zrI kevalibhagavanta kahelA cAritra dharmathI bhraSTa paNa thAya je munio sUtra-artha sapUrNa grahaNa karIne ane ziSyane sUtra-artha bhaNAvIne pitAnI javAbadArI pUrNa karI cUkyA hoya teo, athavA jeo mad buddhine lIdhe bhaNI zake tema na hoya teo AtApanAdi kare. dinacaryAmAM kahyuM che ke "samayanA nirmANa sinnipurasyA ahavA vi maMdamaiNA, tesi imo ujjamo bhnnio|"ytidincryaa-gaa0105|| bhAvArtha-"jeo siddhAntane sAra grahaNa karI cUkyA hoya ane ziSyane sUtrArtha bhaNAvI paNa cUkayA heya, athavA je mandabuddhivALA hoya, teone zuM karavuM? te mATe kahyuM che ke "gAvAvayaMti niyuM. deNuM vAsaNA vAsAsu paDisaMlINA, saMjayA susamAhiA // " dazavai0 a0 3 gA0 12 // bhAvArtha-jJAna-darzana-cAritranI ArAdhanAmAM tatpara sAdhuo uSNakALamAM AtApanA le, zItakALamAM ane tyAga karI zItaparISahane sahe ane varSAkALamAM eka sthAnamAM rahIne (alga 7ra-svAdhyAya sAdhu jIvananuM vizeSa kartavya che. gRhasthane jema devagudinI sevA, ke khAna-pAna vigere Avazyaka kartavyo sivAyano samaya dhane pArjana mATe jAya che tema sAdhune pratilekhana-pratikramaNa ke AhAra-nihAra-vihAra, vigere Avaka kartavya sivAyane saghaLA samaya svAdhyAyamAM gALave, evuM zAstrIya vidhAna che. kAraNa ke svAdhyAya eka moTuM tapa che. anazana vigere bAhya tapamAM mana-vacana kAyAnA vegene vaza karavAnI je tAkAda che tenAthI abhyantara tapamAM e gAne vaza karavAnI ke IguNI tAkAda che, eTaluM ja nahi, AtmAnA jJAna-darzana ane cAritra vegene khIlavavAnuM baLa abhyatara tapamAM che. sAmAnyatayA lokomAM bhale bAhya tapane mahimA jhaLahaLatA hAya, paNa abhyanta2 tapanI kismata anAkhI che, AtmAne sIdhe upakAra te karI zake che, temAM paNa svAdhyAyanuM mahattva ghaNuM che. ahIM jaNAvyA pramANe bAra prakAranA tApamAM svAdhyAya samAna bIje tapa nathI, tenAthI kramazaH te mATe lAbha ane emAM pramAda karavAthI bAhya abhyatara thatuM ahita paNa khUba manana karavA jevuM che. bhale, sAmAnya buddhithI e vAta na samajAya, paNa ahIM kaheluM svAdhyAyanuM uttama phaLa ane temAM pramAda karavAthI thatuM ahita, e jJAnIoe kareluM ekkasa nidAna che, tene zraddhApUrvaka svIkArI svAdhyAyamAM 2kta rahenAre avazya sarva prakAranAM sAcAM sukhane pAmI zake che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI parisInuM kartavya-pAtrapaDilehaNA] pAga sakecIne) virAdhanAthI bace." (arthAta unDALe zayALe uNu parISaha-zItaparISaha sahana karIne ane comAsAmAM javA AvavAnuM ochuM karIne vividha tapazcaryAdi karatA karmanijara kare.) tathA anyamunio vAcanA le tyAre dhImunio ekAntamAM kAyotsargane paNa kare. kahyuM che ke " vAyaMti jattha sIse, ujjhAyA jattha sUriNo atthaM / __sAhaMti tattha dhIrA, kuNaMti ussaggamegate // " yatidinaca0 gA0 107 // bhAvArtha-"jyAM upAdhyAya bhagavanta ziSyane sUtra vaMcAve ane jyAM AcArya bhagavata arthanI vAcanA Ape, tyAM ekAntamAM dhImunie kAryotsarga kare. vaLI kahyuM che ke- " tamhA u nimmameNaM, muNiNA uvaladdhasuttasAreNaM / kAussaggo uggo, kammakhayaTThA ya kAyavyo / " yatidinaca0 gA0 110 // bhAvArtha-"tethI je muni sUtrone bhaNIne tenA rahasyane samajyA hoya teNe kamane kSaya karavA mATe zarIrAdinI mamatA choDIne ugra mATe) kAtsarga karo." have sAdhunuM bIjI pirisInuM tene samaya pUrNa thatAM sudhInuM kartavya jaNAve che ke - mU-"pratithi tata pAtrA- tharcA thava gu. ___ evaM dvitIyapauruSyAM, pUrNAyAM caityavandanam // 12 // mULa artha-te pachI bIjI parisImAM pAtra paDilehaNa karIne gurUmukhe arthanuM zravaNa karavuM ane te pUrNa thAya tyAre cityavandana karavuM. TIkAne bhAvArtha-te pachI eTale prathama pirisI sudhI svAdhyAya karyA pachI bIjI pirisInA prArambhamAM) pAtrAnuM pratilekhana karIne gurUnA (AcAryanA mukhethI sUtranI vyAkhyArUpa arthanuM zravaNa karavuM, te sApekSa yatidharma jANa. ahIM sAdhune pahelI parisI pUrNa thAya tyAre pAtranuM pratilekhana karavAnuM jaNAvyuM, te mATe kahyuM che ke - " carimAe(paDhamAe) porisIe, pattAe bhAyaNANa paDilehA / sA puNa imeNa vihiNA, paNattA vIarAehiM // " paJcavastuka gA0 267 // bhAvArtha-"prathama pirisI, arthAt sUryodayathI piNe prahara pUrNa thatAM pAtronI paDilehaNA karavI, te paDilehaNA zrIjinezvaree A vidhithI karavAnI kahI che- pAtrapratilekhanA pahelAMnuM kartavya yatidinacaryAnI gAthAomAM A pramANe kaheluM che- " suttatthanivahasaMgaha-kAussaggAidhammakammehiM / __ugghADapora(ri)sIe, jaINa patto imo samao // " yatidinacaryA gA0 111 // bhAvArtha-"sAdhuone pahelI pirisImAM "sUtro tathA ane saMgraha kare, (gurU pAse bhaNavAM,) kAtsarga kare, vigere dharmakaraNIthI prathama pirisI (paNe prahara) pUrNa thatAM te pachIne samaya bIjI udaghATa parisInA kArya karavAnuM AvyuM, ema samajavuM." porisInuM pramANa te (gRhastha dharmanA adhikAramAM) pazcaphakhANanA varNana vakhate kahevAI gayuM che. A parisInI pratilekhanAne kALa ullaMghI jAya, meDI bhaNAve te "eka kalyANaka prAyazcitta Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 [10 saM0 bhA0 2 vi0 3-gATa kare Ave. kahyuM che ke -"jisTrejiyA , jillA strALa tu chinna" I zoSani. mAtra zabdo arthAt "pratilekhanAne kALa ullaMghe te eka kalyANaka prAyazcitta ApavuM." A kAraNathI "nAjha mAM samuM, to nami mADu jAgo . bhayavaM ! bahupaDipunA, saMjAyA porisI paDhamA // " yatidinacaryA gA0 118 // bhAvArtha-"A ugvADA porisI samaya sArI rIte jANIne gItArthasAdhu gurUne namaskAra karIne (khamA daIne) vinati kare ke-he bhagavanta ! prathama porisI sapUrNa thaI." "tatto udvittu gurU, kAUNaM lahuavaMdaNaM puti / pati to , rasALa vikAsaMta zA" (siddhinA nA 220) bhAvArtha-"e vinati sAMbhaLyA pachI gurU AsanethI uThIne khamAsamaNa daI (IriyAvahI. pratikamI) porisImuhapattinI paDilehaNA kare, te pachI zive paNa (nIce kahyA pramANe) pAtrAnuM pratilekhana kare, tyAre gurU ziSyone pAtra paDilehaNane vidhi samajAve " vaMdittu tao samaNA, givhia savvaMpi pattanijjogaM / pAuMchaNaganividyA, putiM pattANi pehaMti // 125 // pAuMchaNamuubaddhe, vAsAsamayaMmi pIDhapaTTAI / AsaNamiNaM jaINaM, bhUmiphaliyANi sayaNaMmI // 126 / / pattaM pattAbaMdho, pAyaThavaNaM ca pAyakesariA / pAchuM pattA, mucho vAyagALo 2aa" yattiniro bhAvArtha-"zi paNa gurUe muhapatti paDilehaNa karyA pachI gurUne vandana (khamAsamaNa) daIne pAtro ane pAtrAnI sarva sAmagrI laIne Asane besIne pahelAM (khamAsamaNa pUrvaka IriTa pratikramIne) muhapatti paDilehI pachI pAtrAnuM pratilekhana kare. "sAdhune RtubaddhakALamAM Asana tarIke pAdapenzana ane varSAkALamAM pATa-pATalAdi (vAparavuM) tathA zayana mATe zeSakALamAM jamIna ane varSAkALamAM pATIyAM (pATa)ne upayoga kare. "pAtrone niga (jarUrI vastuo) sAta prakAre che-1-pAtra, 2-pAtrabandha (BLI), 3-pAtraThavaNa, (nIcene guccha,) 4-pAtrakesarikA, (pramArjanI caravaLI,) pa-paDalA (gocarI pharatAM pAtrA upara DhAMkavA mATe varunA traNa cAra ke pAMca paDa-kakaDA), 6-rajasmaNa (rajathI rakSaNa karavA pAtro jemAM vIMTAya te vastra)ane 7-guccha (upara) A pAtrAdinuM varNana (varU5) upakaraNa adhikAramAM kahIzuM. pAtronI pratilekhanAna vidhi A pramANe che-pAtronI pAse Asana upara besIne pahelAM pUrve jaNAvyA pramANe mukhavastikAnuM ane pachI kAna vigere indriyethI upayoga karatAM pAtronuM pratilekhana kare. kahyuM che ke mANasa pAsa veThTho, paDhamaM soNArUpaf IT I uvaogaM talleso, pacchA paDilehae pAyaM / ' paJcavastuka0 269 / / bhAvArtha-"pAtrAnI pAse beThelo sAdhu prathama zrotrAdi Indrio vaDe upayoga karIne temAM ekAgra cittavALo thaI pAtrAnuM pratilekhana kare. ghaniryuktimAM kahyuM che ke- Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtrapaDilehavAne vidhi, temAM upayoga tathAjyaNA] " uvauMjiUNa punvaM, talleso jai karei uvaogaM / soeNa cakkhuNA ghANao a jIhAe phAseNaM // " oghani0 gA0 287 / / / vyAkhyA-"mAre amuka veLAe pAtrapratilekhana karavAnuM che ema prathamathI ja upaga rAkhIne punaH pAtra pratilekhananA samaye temAM ja ekAgra banelo sAdhu pAtranI pAse besIne A pramANe upaga kare. prathama kAnathI pAtrone khyAla kare, je temAM bharAI gaelA keI bhramarA-bhramarI Adine zabda (gujjArava saMbhaLAya che te jIvane jayaNA pUrvaka dUra mUkIne pachI te pAtranuM paDilehaNa kare, e rIte netrothI paNa khyAla Ape, kadAcit temAM uMdaraDI vigere ke teNe bharelo kacaro dhULa-raja vigere dekhAya che tene jayaNAthI dUra kare, nAsikAthI paNa upavega Ape, kadAca temAM surabhakAdi ("suMvALI nAmanA) kemaLa jIvanA pharavA vigerethI mardana thayuM (kharaDAyuM) hoya te gabdhathI jANIne tene dUra kare, e rIte jIhAIndriyathI upayoga Ape, eTale ke kaMI hoya te tenA rasathI jANIne dUra kare, te e rIte ke jyAM rasa hoya tyAM gabdha hovAthI) gandhanAM pugale potAnA (ucchavAsa vigerethI) heThane lAge tyAre tyAM heTha sAthe jIhAne sparzIne tenA rasathI kaMI jaNAya che tene jayaNAthI dUra kare. e rIte sparzanendriyathI paNa upaga mUke, kadAcit temAM uMdaraDI vigere hoya te tenA ni:zvAsane vAyu zarIre lAgavAthI tenI khAtrI thAya ane dUra karI zakAya. e pramANe pAMce IndriyethI upaga ApIne pAtronI pratilekhanA kare. punaH pratilekhanA mATe jaNAvyuM che ke - __" muhaNaMtaeNa gucchaM, gocchaM gahiaMgulihiM paDalAiM / ukkuDua bhANavatthe, palimaMthAIsu taM na bhave // ' oghani0 gA0 288 // vyAkhyA-jenuM lakSaNa AgaLa kahIzuM te gucchAne mukhanantakathI eTale rajoharaNa tathA mukhavastrikAthI pramAjo, punaH te ja gucchAne azlIothI pakaDIne paDalAonuM pramArjana kare, prazna-vastronI pratilekhanA utkaTa Asane besIne karavAnuM kahyuM che te pAtronAM vastra, (5DalAjhoLI) gucchA, vigere paNa utkaTa Asane besIne ja karavuM joIe ? uttara-tame kahyuM te tema nathI, tema karavAthI te sUtra-arthanA adhyayanamAM (vilamba thavA rU5) vizna Ave, kAraNa kepahelAM sAdhu Asane bese, pachI pAtrAnAM vastronI pratilekhanA mATe utkaTa AsanI bane, punaH pAtra pratilekhanA mATe Asane bese, ema karatAM te sAdhune vilamba thAya, mATe Asane besIne ja pAtronI ane vastronI paNa pratilekhana karavI. A pratilekhanA darekanI pacIsa (belathI) karavI. kahyuM che ke- "muLe ta , Tche ghaewAruug p. paNavIsA paNavIsA, ThANA bhaNiyA jiNidehiM // " yatidinacaryA0 138 // bhAvArtha--" mukhavacikA, zarIra, guccha, tathA paDalA, vigere darekanI pratilekhanAnAM pacIsa pacIsa sthAne zrIjinezvarae kahelAM che" te pachI zuM karavuM ? te kahe che ke " caukoNabhANakaNNaM, pamajja pAesarIi tiguNaM tu / bhANassa puSphagaM to, imehiM kajjehiM paDilehe // " opani0 gA0 289 // . Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 9ra vyAkhyA--paDalAnuM pratilekhana karIne pachI gucchAne DAkhA hAthanI anAmikA AMgaLIthI pakaDe, pachI pAtrakerikAne (pAtra vIMTavAnAM vastrane) pAtrAmAMthI laIne jhoLInA cAra khUNAne pAtrAnI upara ja bhegA rAkhIne tenu pramArjana e pAtrakesarikAthI kare, pachI e ja pAtrakesarakAthI pAtranA kAMThAne (kInArIne) pramAje,pachI (antare antare) traNa vAra bahArathI ane traNavAra andarathI pAtrAnu pramArjana kare, ane chelle pAtranuM taLIyuM (bahAranA nIcenA madhyabhAga) pramA2e. (paNa eTaluM vizeSa che ke-) have kahIe chIe te kAryo karavAnAM hoya te te karIne pachI pAtrAnA taLIyAne pramA2e. te kAryo kahe che kendra 66 86 musagarayaukere, ghaNasaMtANae ia / uda mahiA ceva, emeA paDivattIo ||" oghani0 gA0 290 // vyAkhyA-kadAcit uMdare jamInamAM karelA khIla(dara)nI raja pAtranA taLIe lAgI hoya, (rAtrIe) kALIyAe tantunI jALa karI hoya, athavA teA kadAcihna nIcenI jamIna bhInI hAvAthI temAMthI phUTeluM (bhejanuM) pANI lAgeluM hoya, ema jo kaMI hoya te tene dUra kare. A dUra karavAmAM jayaNA kevI rIte karavI te AgaLa kahIzuM. e upara jaNAveluM kai na banyuM hoya te (agara anyuM hAya tA jayaNAthI tene dUra karIne) budhAnuM (taLIyAnuM) pratilekhana kare. have pAvAMne A uMdaranA khIlanI raja lAgavI' vigere zI rIte sa Mbhave ? tenAM kAraNeA kahe che ke-- 66 'vaganivise phUga, uke mUhiM ukiNo / mihi harataNU vA, ThANaM bhettUNa pavisejjA ||" oghani0 gA0 291 / / vyAkhyA--je grAma vigeremAM sAdhue rahyA heAya te jo navuM vasyuM hAya te tyAM pAtrAMnI samIpamAM jamInanI uMDANamAMthI udarA khIla (dara) kAtarI zake, tethI tenI raja pAtrAMne lAge, pAtrAM rAkhyAM hoya tyAM nIcenI jamIna bhInI hAya teA bhejanAM bindu jamIna phADIne bahAra paNa nIkaLe, ane te pAtrasthApanane (nIcenA gucchAne) bheDhIne paNa pAtrAne lAge, kAraNa ke 'huratanu' pANInAM bindue UrdhvagAmI hAya che tethI bhejanu pANI e rIte pAtrAne paNa lAge. tene dUra karavAmAM yA zI rIte karavI te AgaLa kahIzuM. ahIM ra90 mI gAthAmAM jaNAvelA krama pramANe bIjA naMbaranA 'kALIyAnI jALane' hetu cheoDIne trIjo pANInA binA hetu pahelAM jaNAvye tenuM kAraNa e che ke--mATI ane pANI' e bannenI ekendriya tarIke samAnatA che. have bAkInA hetuo kahe che ke-- 66 'kotthalagAriagharagaM, ghaNasaMtANAiA va laggejjA / ukeraM sahANe, harataNu saMciTTha jA sukko // " oghani0 gA0 292 // vyAkhyA--kAnthalakArikA nAmane jantu vizeSa (guMgaNI bhramarI) je mATInuM ghara manAve che, te ghara teNe pAtra nIce karyuM. hAya teA tenI jayaNA zI rIte karavI te paNa AgaLa kahIzuM. tathA karALIyAnI jALa vigere kaI lAgyuM hAya, ke Adi zabdathI koi jIve. iMDAM vigere mUkyAM hAya tA tenI paNa jayaNA karavI. have e sarvanI jayaNA kevI rIte karavI te kahe che ke-- Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RtubaddhakALamAM upadhi-pAtranuM rakSaNa kevI rIte karavu ?] uMdaranA darane ukaraDA (rajapuMja) hoya te tene te uttaranA daranA ukaraDA bhegA jayaNAthI mUkavA, pANInAM bindue (haratanu) lAgyAM hAya tA te svayaM sUkAI jAya tyAM sudhI pAtra paDilehaNA na karavI, sUkAyA pachI karavI. zeSa prasaRsgAnI jayaNA kahe che ke-- " ta(tha)tu poiisatimAM, saMdhivAvittu tattiA chidde / savvA vivifies, porANaM maTTiaM tAhe / / " oghani0 gA0 293 // vyAkhyAtira' eTale kAnthalakArikAnuM ghara, karALIyA vigerenI jALa, ItyAdi hoya te tevA prasaDgAmAM traNaprahara sudhI pAtrane mUkI rAkhavuM, tyAM sudhI paNa te svayameva dUra na thAya, mIjI' sAdhana na hoya ane Avazyaka kAryAM hoya te te pAtrasthApanAdinA (nIcenA gucchA vigerenA) jeTalA bhAgamAM te lAgelu hoya teTalA bhAga kApIne tenA tyAga karavA, (paraThavI devA,) paNa tenA badale khIjI' pAtrasthApanAdi hAya teA (jemAM te jALa-dhara vigere karyuM heAya tene) sampUrNa paraThavI devuM. temAM paNa jo kAnthalakArikAe ghara sacitta mATIthI na karyuM. hAya, junI acitta mATInu' hAya ane temAM teNe kRmi (kIDAiyaLa) na mUkyo hoya teA pAtra pratilekhanAnA samaye ja tene dUra karavuM, vigere yathAyeAgya jayaNA samajI levI. have pAtra kevI rIte paDilehavuM ? te kahe che ke " vatta vagni, caMto vArlRi sarpha tu pote / . ke puNa tinnivArA, cauraMgulabhUmiM paDaNabhayA ||" oghani0 gA0 294 || vyAkhyA te pAtrane pAtrakesarikA vaDe bahArathI traNavAra sapUrNa pramAIne pachI hAthamAM rAkhIne andarathI sarva khAjue traNavAra pramAe~, pachI adhomukha (uMdhuM) karIne eka ja vAra sudhAnuM (taLIyAnu) prasphATana (pratilekhana) kare, keTalAka AcArco ema kahe che ke--prathama ekavAra bahArathI pramAe~, pachI ekavAra andarathI pramAe~, punaH uMdhuM karI bIjI vAra bahArathI, punaH andarathI, punaH uMdhuM karI trIjI vAra mahArathI, punaH andarathI, ema pahelAM bahArathI pachI andarathI pramAje ane trIjI vAra UMdhuM karIne chelle punaH yudhAne pramA, nIce paDI javAnA bhace pAtrane jamInathI mAtra cAra AMgaLa uce rAkhIne pratilekhanA karavI. ethI vadhAre uMce rAkhavuM nahi. A pAtranI pratilekhanA paNa pacIsa (khAlathI) karavI. yatiddinacaryAmAM kahyu` che ke 46 'bArasa bArhi ThANA, bArasa ThANA ya huMti majjhami / pattapaDilehaNA, paNavIsaimo karaphAso ||" yatidinacaryA - gA0 142 || $2 bhAvA --pAtranI paDilehaNAnAM bAra sthAnA bahAra, bAra sthAnA andara ane pacIsame karasparza, ema pacIsa sthAne thAya che. " ahI sudhI savAranI vastra-pAtranI pratilekhanA kahI. have pratilekhanA karIne upadhinu' zuM karavuM ? ane pAtraka kyAM rAkhavuM ? te jaNAve che ke-- 66 'viM ( ve') TiabaMdhaNa dharaNe, agaNI teNe ya daMDiyakkhobhe / ubaddhadharaNabaMdhaNa, vAsAsu abaMdhaNA ThavaNA / / " oghani0 gA0 295 / / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10 saM0 bhA2 vi0 3-gA0 92 vyAkhyA-pratilekhanA karyA pachI sarva vastronuM viMTIuM bAMdhavuM ane pAtra tathA rajaNane pitAnA khiLAmAM rAkhavAM, nIce nahi mUkavAM. kAraNa ke kadAcit agnine cAra-daNDikane (pararAjAne) vigere bhaya ubhuM thAya te bacAva karI zakAya. (arthAt laIne turta tyAMthI anya sthaLe jaI zakAya) A vidhi Rtubaddha eTale zIyALA-unhAvA mATe samaja. varSAkALamAM te upadhi bAMdhavAnI jarUra nathI, tema pAtra paNa bIje kaI surakSita sthAne mUkavAM. Ane atre bhASyakAra kahe che ke - "pattAnamALadharA(), 33 niviviveka vAlAmu ! agaNIteNabhaeNa va, rAyakvobhe virAhaNayA // " oghani0 bhA0 gA0 175 // vyAkhyA-zIyALA-unDALAmAM rajadmANa ane pAtrAnuM dhArI rAkhavuM, arthAta bIje mUkyAM nahi-pAse rAkhavAM ane varSAkALamAM ekAnta mUkavAM. kAraNa ke-pAse nahi rAkhavAthI agnine upadrava, cArane bhaya tathA rAjAne viplava thAya te (mUkyAM hoya tyAMthI) zIdhra levAmAM vilamba thatAM saMyamane ane zarIrane paNa nukazAna thAya. zI rIte thAya? te jaNAve che ke- "parigalamANA hIrija, DahaNaM bheo taheva chkkaayaa| mutta () saghaM je, harika ra te vizoni mAruddA vyAkhyA-agni vigerenA bhayathI bha pAmelA sAdhune utAvaLathI chUTI-upadhi letAM, bAMdhatAM temAMthI vastrAdi kaI paDI jAya ane paDI javAthI tene koI uThAvI (corI) jAya. athavA chUTI vastuo levAmAM vilamba thavAthI piote agnithI baLe. vaLI utAvaLathI nIkaLavA mATe dUra mUkelA pAtrane levA jatAM te bhAgI (phUTI) jAya, te tethI chakAyajInI virAdhanA paNa thAya, athavA kSebhathI mUDha banI jatAM upadhi--pAtra vigere levA jatAM pote paNa dAjhe. chUTI upadhine tathA dUra mUkelA pAtrane levAmAM bhayathI vyagra banelAne sahelAIthI cera paNa lUMTI le, ane tethI vastrapAtra vinA saMyama tathA zarIra banenI virAdhanA (harakata) thAya, ItyAdi paNa saMbhavita che. varSAkALamAM upadhi nahi bAMdhavAnuM tathA pAtra eka sthaLe mUkavAnuM kAraNa kahe che ke - __ "vAsAsu natthi aggI, Neva ya teNA u daMDiA satthA / teNa abaMdhaNa ThavaNA, evaM paDilehaNA pAe // " oghani0 bhA0 177 // vyAkhyA-varSAkALamAM pANInI bahulatAthI agnine upadrava na saMbhave, palIpati vigere cerene (dhADa pADuone) paNa varSAne lIdhe nAsavAnuM viSama bane, vigere kAraNathI teonA upadrava paNa na hoya, ane varSamAM prayANanI sAmagrInA abhAve anya rAjAone upadrava paNa na hoya, A kAraNathI upadhine bAMdhavAnI ke pAtrane pAse rAkhavAnI AvazyakatA nathI. mATe upadhi chUTI rAkhavAnuM ane pAtrane ekAnta mUkavAnuM vidhAna che. e pAtranI pratilekhanA kahI. bRhakalpamAM pAMcadvArathI pratilekhanA A pramANe kahI che- "paDilehaNA u kAle,'paDilehaNadAsa chasu vi kAesu / paDigaha nikkhevaNayA, paDilehaNiyA sapaDivakkhA // " vRkalpa-bhA0 1660 / / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 paDilehaNamAM apavAda, vAcanAnuM phaLa ane gocarI javAne samaya] vyAkhyA-1-gya kALe pratilekhanA karavI, -na karavAthI prAyazcitta lAge, 3-"ArabhaDA vigere doSa lagADIne karavAthI prAyazcitta lAge, 4-chakAya jI upara upadhi mUkavAthI ke svayaM besavA-ubhA rahevAthI prAyazcitta lAge, enA cAra bhAMgA thAya. (1-cha kAya pikI koI hoya tyAM pite bese ane upadhi paNa mUke, 2-pite nijIva sthAne bese-upAdhi chakAya jIvo upara mUke, 3-pote cha kAya upara-upadhi acitta sthAne, ane 4-pita ane upadhi bane acitta sthAne, A cAra pikI chello nirdoSa che.) ane pa-varSAkALamAM pratilekhana karIne pAtrane ekAnta mUkavuM. A pAMce dvAre utsagathI ane apavAdathI be rIte samajavAM. temAM utsargathIte pAMcenuM varNana karyuM, apavAda A pramANe che-1-aziva (upadrava) vigere kAraNe akALe paNa pratilekhanA karI zakAya. kahyuM che ke - " asive omoarie, sAgAra bhae va rAya gelanne / jo jaMmi jayA jujjai, paDivakkho taM tahA jAe ||1||"bR0 kalpa bhA0 1665 // vyAkhyA-mArI-marakI vigere upadravane ge paDilehaNa na karI zakAya tyAre, "duSkALa vigeremAM AhAranI durlabhatA hoya tethI savAramAM ja AhAra mATe jatAM pratilekhanA mATe samaya na maLe tyAre, koI gRhastha pratilekhanA karatAM zreSTha upAdhine dekhe tema hoya tyAre, cAra vigerenA upadravathI uttama upakaraNo dekhavAthI corAI javAne saMbhava hoya tyAre, kaI rAjA sAdhune pratyenIka verI) hoya tenA bhayathI rAtri-divasa pattha kApavAnuM hoya tyAre ane mAMdagIne kAraNe ekalA rahevAne prasaMga Ave te zaktinA abhAve, e kAraNathI 2-pratilekhanA na kare, athavA bhaviSyakALa (meDI) kare, 3-utAvaLathI "ArabhaDA vigere deSa yukta kare, ke azakta hovAthI gurvAdinI pratilekhanA na karatAM pitAnI ja kare, ema azivAdinA kAraNe paDilehaNa na karavI, moDI vahelI karavI, ityAdi jyAre je apavAda ghaTate hoya tene te rIte seve. - have 4-cha kAya jI hoya tevI bhUmimAM pratilekhanA na karavI e apavAda kahe che ke-( nivaacitta sthAnanA abhAve) asthira (komaLa) saMghayaNavALAnI rakSA mATe saMghayasuvALA upara pratilekhana karavAthI prAyazcitta lAgatuM nathI. ahIM "beIndriya Adi trasajI ane "DAMgara vigere dANAnA jIva asthira (maLa) saMghayaNa(zarIra)vALA jANavA. kahyuM che ke tasavIjhavA , vANu vi # je pedA " (9 mAtra ) vyAkhyA-"trasa ane bIjonI rakSAnA kAraNe pRthvIkAyAdi upara paNa pratilekhanA karI zakAya" vigere ema pAtra pratilekhanA pachI turta bIjI pirisImAM AcArya sUtronA arthone samajAve ane ziSya sAMbhaLe. AthI ja A vAcanAne "arthabhaDalI ane te samayavALI pirisIne paNa (upacArathI) arthaparisI kahevAya che. vAcanAnA samaye vacce vikSepa (vina) na thAya, e uddezathI koIne paccakkhANa mAtra paNa ApavuM nahi. kahyuM che ke 12 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 AraMbhi aNuogaM, paccakkhANaM na dijjae jattha / anasa tatthavattA mittassa vi nAma kA vattA ||1|| " ( yatidinaca0 gA0 153) bhAvA" jo vAcanA(vyAkhyAna)nA prArambha thayA pachI vacce paccakkhANu paNa apAya nahi, teA khIjI kAI vArtA karavAnI to vAta ja kacAM rahI ? arthAt anya koI vAta na karAya ' sAdhunA AcAramAM zithila hoya tevA paNa vyAkhyAnakArane zuddhaprarUpaNAthI karmonI mATI nirA thAya che, pachI apramAdI (utsAhI udyamI) mATe te kahevuM ja zuM ? kahyu che ke-- osana vAvare (fa vihAre ), kammaM sohei sulahavohI a / 66 dha. saM bhA0 2 vi0 3-gA0 9ra 66 vaLALuM vimuddha, vRdaMto pavaMto zA" (tivinaca. 0 217) bhAvA--" sAdhunA AcAramAM sIdAtA (pramAdI) paNa muni vizuddhabhAve caraNa-karaNAnu ceAganI prazaMsA ane prarUpaNA karatAM kanirjarA kare che tathA edhi sulabha thAya che." 3 vyAkhyAna sAMbhaLanArane paNa te sAMbhaLavAthI gRhasthadhama ane sAdhu dharma emAMthI ekanI prAptirUpa phaLa maLe che, keAI emAMthI ekeya prApta na kare te paNa tenAthI teTaleA kALa cha kAya jIvAnI rakSA thAya, te phaLa tA spaSTa che ja. kahyuM che ke-- 46 'je agahiadhammA vi hu, jattiakAlaM suNaMti vakkhANaM / niyamA chajjIvadayA, tehi kayA tattiaM kAlaM / / 155 // je uNa sammattaM vA, gihatthadhammaM va samaNadhammaM vA / giti dekhaNA, paramattho tehi paDivabho / / " 156 yati dinacaryA // 73-cAra prakAranA dharmomAM 'dAna' mukhya che, tenA nambara pahelA che, A dAnanA prakAre bhinnabhinnarUpe zAstramAM kahelA che, te! paNa AtmApakAraka dAnanA jJAnadAna, abhayadAna, ane dharmAMpaTTambhadAna, ema traNa prakAra che. temAM jJAnadAna sa zreSTha che, jagatamAM sarva vastue dAnamAM ApanArane echI thAya che tathA lenArane Akhare chUTI jAya che. mAtra jJAna jema Ape tema vadhatuM jAya che, tathA lenArane paNa anyabhavamAM sAthe rahe che. ema jJAna eka evI amUlya vastu che ke tenA dAnanI kharAkharI kAI paNa vastunuM dAna karI zakatuM nathI. munijIvanamAM khIjA dAna gauNa khanI jAya che paNa jJAnadAnarUpa eka mahAdAna tene cAvatu meAkSasukha ApI zake che, mATe jJAnIe peAtAnuM jJAna yeAgya veAne ApavAmAM upekSA karavI joie nahi. jainasAhitya prasiddha varadatta rAjaputraneA jIva pUrvabhavamAM sundara sAdhupaNuM pAlavA chatAM varadattanA bhavamAM je du:khada dazAne pAmyA hatA temAM jJAnadAna pratyenA anAdara kAraNabhUta hateA. evAM te! aneka dRSTAnta jainasAhityamAM prasiddha che. vastutaH jJAnadAna karanAre ApavA chatAM peAtAnA jJAnanI vRddhi kare che, uparAnta jJAnAvaraNIyade ghAtI karmInI nirA sAthe aghAtI zubhakarmAMnA bandha thavAthI uttarAttara viziSTakeATInAM sukhe bhAgavavA chatAM anAsakta (vItarAga) bhAva tarapha AgaLa vadhate te sampUrNa jJAna pragaTa karI sauMsAranA pAra pAmI zAzvata sukhanA bhAktA bane che. bIjAne jJAnadAna karavuM e vyavahAra vacana che. nizcayathI teA jJAna guNa haiAvAthI kAine ApI zakAtuM nathI. paNa jJAnadAnanI kriyA dvArA AtmA pe!te peAtAnA ajJAnano nAza karI jJAnaguNune pragaTa kare che. mATe emAM mukhyatayA tA pAtAnuM ja hita che ema samajI jJAnIe yAgyajIvane jJAna bhaNAvavuM joie, pramAda karanArA cauda pUrva dharA paNa saMsAramAM rakhaDatA thayA che, mATe pramAdane prayatnapUrvaka tajavA joie. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSAno samaya, devavandana, bhikSAnA prakAre] bhAvArtha-"jeo sAMbhaLavA chatAM dharmane svIkAra nathI karI zakatA te AtmAo paNa dharma sAMbhaLe teTalo kALa niyama chakAya jIvonI dayA (rakSA) kare che. vaLI jeo upadeza sAMbhaLIne samyakatva, dezaviratirUpa gRhastha dharma ke sarvaviratirUpa sAdhu dharmane pAme che, teoe te moTA paramArthane prApta karyo samaja. e vyAkhyAnanuM phaLa jaNAvyuM. have te pachI karavAnuM kahe che ke-ema sUtra-arthanuM vyAkhyAna karatAM ane sAMbhaLatAM bIjI artha parisI pUrNa thAya tyAre caityavandana (jinamandiramAM devadarzana, devavandana) karavuM te sApekSa yatidharma che. eTaluM vizeSa che ke bhikSAkALanI (gRhasthane bhojana samayanI) vAra hoya te cityavandana viziSTa (sthiratAthI) e rIte karavuM ke gocarI javAne samaya thAya ane (gRhastha vaheluM jamatA hovAthI) vaheluM javuM paDe tema hoya te be parisImAM thoDo thoDo samaya ocho paNa kare. kahyuM che ke "biiAe porisIe, puNNAe ceiAI vaMdijjA / khitaMmi pahuppate, bhikkhAyariAi kAlaMmi // 163 // aha na pahuppai kAlo, bhikkhAe tayaNu porisIjualaM / hAvijjasu lavamittaM, ceiajiNanAhanamaNatthaM // " 164-yatidinacaryA // bhAvArtha-"je kSetramAM bhejanane vakhata meDo hoya tyAM bIjI parisI pUrNa thaye cine vAMdavAM. ane je be pirisI pachI gocarI jatA pahelAM caityavandanane samaya pahoMce tema na hoya to cityavandana karavA mATe be pirisImAMthI lavamAtra thoDo thoDo samaya kApavo." arthAt gRhasthane jamavAnA samaye bhikSA mATe javAya tema sUtra-artha bhaNavAne vakhata rAkha. kahyuM che ke " khittaMmi jattha jo khalu, goaracariAi vaTTae kaalo| taM sAhijjasu porisI-jualaM puNa tayaNusAreNaM ||"ytidincryaa gaa0171|| bhAvArtha-"je kSetramAM gocarIne (bhajana) je samaya hoya te samaye gocarI mATe sAdhave ane be pirisI tadanusA (jUnAdhika) karavI." gocarIne samaya utsargathI trIjI parisI che ane mAsakalpanA chellA divase vicaravAno samaya paNa te ja che. kahyuM che ke " taiAi porisIe, pajjattadigaMmi mAsakappassa / vihiNA kuNasu vihAraM, dUraMmi u biiapaDhamAsu // " ytidincryaa-170|| bhAvArtha--"vidhi anusAra vihAra mAsa kalpanA chellA divase trIjI porisImAM kare, paNa jo dUra (ke atiddara) javAnuM hoya te bIjImAM ke pahelI parisImAM paNa karo." aSTamI-caturdazIe sarvajinamandirAe ane zeSa divasamAM eka ja mandire jinadarzanavandana karavAM. kahyuM che ke "aTThamicauddasIsu, savvANi vi ceiAi vNdijjaa| savve vi tahA muNiNo, sesadiNe ceiaM ikkaM // " ytidincryaa-165|| Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TdhasaM0 bhA. 2 vi0 3-ga 03 bhAvArtha-"aSTamI ane caturdazIe sarva jinamandira ane sarva sAdhuone vandana karavuM, bAkInA divasamAM eka mandiramAM jinadarzana-vandana karavuM." A cityavandananA bhedo ane vidhi pahelA bhAgamAM gRhathadharmanA adhikAramAM kahela hevAthI ahIM te kahetA nathI, have trIjI DiporisInAM kartA kahe che - mUlam-" kRtvopayogaM nirdoSa-bhikSArthamaTanaM tadA / AgatyAlocanaM caitya-vandanAdividhistataH // 93 // " mULane artha_bhikSAnA samaye upagane kAryotsarga karIne nirdoSa eTale beMtAlIza deze rahita, arthAt sarvasaMpakarI bhikSA mATe paryaTana karavuM, AvIne gurUsamakSa tenI AlocanA karavI ane pachI paccakakhANa pAravA mATenI cityavandanAdi kriyA karavI. TIkAno bhAvArtha-A te bhikSAnA samaye poY=te avasare karavA yogya ucita kartavyane "tyA=karIne "ni =AgaLa kahIzuM te gaSaNa vigerenA betAlIsa thI rahita, arthAt "sarvasampat karI "mikSArtha=bhikSAne mATe "badana=gRhasthonA gharamAM pharavuM, te sApekSayatidharma che, ema vAkyano saMbandha jANa. tAtparya ke bhikSA traNa prakAranI che, 1-sarvasampatkarI, 2-paurUSanI 3-vRttikarI, tenuM lakSaNa A pramANe che. " yatiAnAdiyukto yo, gurvAjJAyAM vyavasthitaH / sadA'nArambhiNastasya, sarvasampatkarI matA // 2 // vRddhAdyarthamasaGgasya, bhramaropamayA'TataH / gRhidehopakArAya, vihitetizubhAzayAt // 3 // pravrajyAM pratipanno ya-stadvirodhena vartate / asadArambhiNastasya, pauruSaghnI prakIrtitA // 4 // niHsvA'ndhapaGgavo ye tu, na zaktA vai kriyAntare / . mikSAmatti vRrtha, vRttimileyamukhyate I" (hari. ijha-1) bhAvArtha_"zubhadhyAna, vigere sAdhutAmAM varta, gurUAzA pAlaka, AjIvikAdi mATe paNa Arambha jeNe vajrale che e sAdhu vRddha, glAna, vigerene mATe nirmama bhAve bhramaranI jema ghera ghera pharIne (dAtAne arUci vigere na thAya tema) thoDuM thoDuM lenAro, tathA "A bhikSA gRhasthanA tathA sAdhunA zarIranA upakAra mATe zrIjinezvaree pharamAvelI che mATe mAre lajajA vinA te mAgavI joIe" evA zubha AzayathI (utsAhathI) pharanAre, evA sAdhunI bhikSAne sarvasampatkarI kahI che," "je dIkSita thavA chatAM sAdhutAthI virUddha varte che, pApArambhamAM pravRtti kare che, ane bhikSAthI (bIjAnA upara) jIvana calAve che, tenI bhikSA (tenA vIryAntarAyakarmanA kSapazamathI pragaTelA) purUSArthanI ghAtaka hovAthI parUSanI kahI che," ane "jeo anyanirdhana-ke pAMgaLA hovAnA kAraNe koI upAya dvArA AjIvikA meLavI zake tevA nathI, teo mAtra udara bharaNa (jIvavA) mATe bhikSA mAge teonI bhikSAne "vRttibhikSA' kahI che. temAM ahIM Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihArane ane bhikSAne samaya tathA upagane vidhi]. nirdoSa bhikSA kahelI hovAthI te "sarvasampatkarI jANavI.74 bhikSA mATe paribhramaNane kama A pramANe che-jyAre samaya thAya tyAre sAdhu mAtrAdinI bAdhA TALIne gurUne khamAsamaNa devA pUrvaka mukhavastrikAnuM paDilehaNa karIne punaH khamAsamaNa daI "mavana pAtrAmAM sthAne sthApayAmi' kahIne pAtrAnuM pratilekhana-pramArjana karIne pahelA sAthe jheLImAM grahaNa kare ane DAbA hAthamAM daDe pakaDIne gurU sanmukha ubhuM rahI upayogane kAyotsarga kare. vartamAna sAmAcArI pramANe te bALa-lAna-vRddha, vigere asahu sAdhuonA anugraha (bhakti) mATe prabhAtamAM ja A upayogane kAryotsarga karAya che. kahyuM che ke "patte bhikkhAsamaye, paNamia paDilehiUNa muhputti|| namiUNa bhaNai bhayavaM !, ThANe ThAvemi pattANi // 172 / / paDilehia supamajjia, tatto pattANi paDalajuttANi / uggAhia gurupurao, uvaogaM kuNai uvautto // 173 // saMpai sAmAcArI, dIsai esA pabhAyasamayaMmi / / jaM kijjai uvaogo, bAlAiaNuggahahAe // 174 // " (yatidinacaryA) bhAvArtha "bhikSAne samaya thAya tyAre gurUne (khamA) praNAma karIne muhapatti paDilehI, punaH khamA daIne "he bhagavanta! pAtramAM sthAne sthApe?" ema kahIne pAtrone paDilehI-pramAjIne paDalA sAthe grahaNa karIne gurUnI AgaLa AvI upayukta thaI upayoga kare. vartamAnamAM A 74-vastutaH to svAzrayI jIvana jIvavuM te manuSyane dharma che. jaina munio bhikSAthI AjIvikA calAve che temAM mAtra jIvavAne uddeza nathI, kintu gRhasthanA upakAranuM paNa dhyeya che. gRhasthane pitAnI lakSamInuM uttama pAtramAM dAna karavAthI nirmaLa(puNyAnubandhI)puNyakarma bandhAya che, ane tenAM phaLa tarIke maLelI sAmagrI prAyaH dharmasAdhaka bane che, arthAt rAga-dveSAdi doSane poSavAne badale ghaTADe che, ane uttarottara AtmAne nirmaLa karI sarvaviratinI yogyatA paNa pragaTa kare che. ema gRhasthane dAnadharma uttama sAdhuone AhArAdi ApavAthI sacavAya che. jainamanie e dAna levA chatAM temAM Asakta hatA nathI, ethI ja teo nahi ApanAranuM paNa aniSTa IchatA nathI, kintu tenuM paNuM kalyANa icche che. haka mAnIne letA nathI, paNa dAtAranI dAnarUcine saphaLa karavA le che, ItyAdi jina muniene bhikSA meLavavAne AcAra ane dhyeya sva-52 kalyANakAraka che. temAMnA ghaNu pitAnI saMpattine cheDIne sAdhu thayelA hoya che, AjIvikA mATe sAdhu banelA nathI. ghera ghera pharI alpa alpa levAne teone AcAra koine bhArarUpa nathI paNa upakAraka che, mATe bhikSAthI jIvavA chatAM teonI bhikSA lenAra-denAra ubhayane upakArI (sarvasampattine ApanArI) che. hA, je sAdhu banavA chato sAdhutAnuM pAlana nahi karatAM bhautika sukhane vaza thaI gRhasthAne bhArabhUta bane, tevA sAdhunI bhikSAvRtti lenAra-denAra ubhayane ahita paNa karanArI ane vyavahArathI ayogya paNa kahI che, evI bhikSAvRttithI jIvanAra sAdhune paNa duSTa kahyo che. tenA phaLarUpe paNa tene anyabhomAM duHkhe ghaNAM bhegavavAM paDe che. trIjI "vRttibhikSA' zarIrathI lAcAra nirAdhAra manuSyane mATe hovAthI te ayogya nathI. kAraNa ke evAo upara anukazyA karavI ane teone jIvADavA, e gRhasthane dharma che. mATe teo gRhasthanuM aprItipAtra banatA nathI. hA, temAM paNa jeo saMgrahakherI karanArA hoya teo lAcAra chatAM anyanI ApelI vastuone durupayoga karI ahita sAdhe che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUdha saM0 bhA. 2 vi0 3-gAha 93 sAmAcArI prabhAta samaye karAtI jovAmAM Ave che, kAraNa ke bAla Adi sAdhunA anugraha mATe prabhAte upayoga karavAnuM pUrva gurUoe kaheluM che." pacavastakamAM paNa kahyuM che ke " kAiamAiajogaM, kAuM ghettUNa pattae taahe| ___ DaMDaM ca saMjayaM to, gurupurao tthaaumuvu(ttaa)||" gA0 287 // bhAvArtha-"laghu-vaDInIti vigerenI bAdhA dUra karIne pAtro-daDo laIne sthira citte gurU AgaLa ubhA rahIne cittanI ekAgratA karIne (A pramANe upayoga kare)" upaga karavAno vidhi paNa tyAM ja kahelo che ke - "saMdisaha? bhaNaMti guruM, uvaoga kare ? tenn'nnunnnnaayaa| uvaogakarAvaNiaM, karemu (mi) ussaggamiccAi // 288 // aha kaDUDhiUNa suttaM, akkhaliAiguNasaMju pcchaa| ciTuMti kAussagge, ciMtiti a tattha maMgalayaM // 289 // (paJcavastuka0) vyAkhyA--huM upayoga karuM? mane Adeza Apa! ema ziSya gurUne kahe. (arthAt "prakAreNa saMhida mavana ! 3 ?' ema ArA mAge.) te pachI gurU 're kahI AjJA Ape, tyAre ziSya "kAvyo vijayaM varemi vAranAM, UUsthi" vigere bole, (1) arthAt te pachI "annatya vigere sUtrapATha "akhalita' vigere guNe sAcavIne bele, pachI kAyetsarga kare, ane temAM mAstra eTale paccaparameSTi namaskAra mahAmaggaLane (zrInamaskAramahAmanTane) cittave. A viSayamAM be mata che te jaNAve che ke "tappuvvayaM jayatthaM, anne u bhaNaMti dhammajogamiNaM / guruvAlavuDDhasikkhaga, esemi na appaNo ceva // 290 // ciMtittu tao pacchA, maMgalapuvvaM bhaNaMti viNayaNayA / 'saMdisaha ti gurUvi a, lAbho tti bhaNa(NA)i uvautto ||29||"(pnycvstuk) vyAkhyA-eka pakSa ema kahe che ke A kAyetsargamAM namaskArama- pUrvaka AhArAdi je lAvavAnuM hoya tenuM paNa cintana kare. kAraNa ke samyagU AlecanA vicAra) karyA vinA kaMI paNa vahoravAne niSedha che, sAdhune jyAM sudhI hadayamAM vicAryuM na hoya tyAM sudhI kaI paNa grahaNa karavuM nahi. anya AcAryo kahe che ke-upaganA kAryotsargamAM uttama munio A rIte dharmagane cinta-gurU-bALa-vRddha-navadIkSita' vigerene mATe paNa amuka amuka lAvIza, "mAtra mArA mATe ja lAvIza" ema nahi, ema cintavIne "namo arihaMtANuM" Adi (pragaTa) namaskArama- kahIne vinayathI namelA munio kahe ke "(rUchIrena) saMli (mAva !) arthAt he bhagavanta! AjJA Ape !" gurU paNa nimitta SomAM saMbrAnta (vaza) thayA vinA upaga pUrvaka kahe ke "jAma: arthAta "kALane ucita, anukULa (havAthI)--apAya janaka nuM hovAthI e lAbha tame ! " ema saMmati Ape. te pachI zuM karavuM? te kahe che ke - "kaha ghetthAmotti pacchA, savisesaNayA bhaNaMti te samma / Aha gurUvi tahatti a, jaha gahiaM puncasAhUhiM // 292 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayAganuM mahattva, bhikSAmAM traNa eSaNAnuM svarUpa] Avassie jassa ya, jogutti bhaNittu te tao Niti / nikAraNe Na kapa sAhUNaM vasahi NiggamaNaM // 293 ||" paJcavastuka || vyAkhyA--te pachI hU~ (jenuM ?) arthAt kevI rIte grahaNa karIe ? ema ziSyA jyAre vizeSatayA namra thaIne samyag rIte pUche tyAre gurU paNa 'tatkRtti" (arthAt) 'nAhiba purvyasAmUhiM jema pUrva sAdhuee grahaNa karyuM' tema tame paNa grahaNa karo ! AthI e samajAvyuM ke 'uttama gurUe ziSyAne kusAdhunA jevuM vartana karavAnuM kahe nahi' pachI sAdhue 'nastano ? kahIne 'bAvaHddI' kahevA pUrvaka upAzrayamAMthI nIkaLe, temAM nasa vastra-pAtra-AhAra ke ziSyAdghi, saMyamapakAraka je je vastunA leHjoga banaze (maLaze) tene huM grahaNa karIza. Ama pUchavAnuM kAraNa kahe che ke-niSkAraNa sAdhune vasatithI bahAra paNa javuM kalpatuM nathI, kAraNa ethI doSane saMbhava che. arthAt nasla no" kahevAmAM na Ave te doSa che. kahyu che ke-- 'jassa ya jogamakAUNa, niggao na labhejjA saccittaM / (6 95 na ya yasthapAyamAruM, teLA gaLe Lanu taddA / '' loniyu-i4ra8nA vyAkhyA anumati mATe gurUne ' sa ca lona' kahyA vinA gAcarI mATe nIkaLelA sAdhune sacitta ke acitta koI paNa padArtha vaheAravAnA adhikAra nathI, mATe dIkSA levA taiyAra thayelA (sacitta) gRhasthane ke vastra-pAtrAdi kAi acittane paNa lai zake nahiM, le te tene adattAdAna (gurUnI cArI karyAnuM pApa) lAge,mATe nasa ca goLa kahIne ja nIkaLavuM joie. upayAganI vidhi karavAmAM A cAra sthAneA thAya che. kahyuM che ke-- 66 'Apucchati paDhamA, biA paDipucchaNA ya kAyavvA / AvasiyA ya taiA, jassa ya jAgo cautyo u ||" oghani0 bhA0 228 // bhAvA- gurUne pUche ke ' saMsidda ! kayoAM remi ' e pahelI pRcchA, pachI upayega karAvarNie' kAussaggamAM A zvAsocchvAsa cintave, upara pragaTa navakAra kahI ziSya 'sadisaha' kahe, tenA uttaramAM gurU 'lAbha' kahe, tyAre ziSya 'kaha" arthAt kevI rIte ? ema pUche, e bIjI pratispRcchA, pachI tenA uttaramAM gurU 'tadghatti' (arthAt 'jahugahiya puvvasAhUhiM) kahe, tyAre ziSya 'AvasiAe' kahe te trIjuM sthAna 'AvasahInu" ane gurU jassa ya jogA' kahe e cAthuM sthAna anujJAnuM samajavuM. " A geAcarInA viSayamAM ema samajavuM ke-eSaNA' traNa prakAranI che--eka gaveSaNeSaNA, zrIjI grahaNaSaNA ane trIjI grAsaNA. temAM 'gaveSaNA' eTale AhArAdine grahaNa karavA mATe 75-A upayoga karavAnA vidhi jaNAvyA. te pAtra pratilekhanAmAM indriethI upayAga mUkI jIvayatanA karavAnuM pUrve jaNAvyuM tenuM pratIka samajAya che, te pachI gecarI jatAM gurUne pRcchA, pratikRcchA, AvasahI, ane 'jasoga" karavAnuM jaNAvyuM, te sAdhujIvanamAM gurUtyene pUjayabhAva, samayane sadupayeAga ane gurUAjJAnuM mUlya, vigere viziSTatAnuM sUcaka che. ahIM jaNAvyA pramANe 'AvasiAe ane jasoMgA, e be pAThe ziSye khelI zayyAtara kANu che te paNa pUchavuM joie. tiddinacaryAM, ethaniyukti, 5-2vastuka, vigere sAdhusAmAcArInA granthAmAM e pramANe kaheluM che, Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [0 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 93 jevAM (zodhavA te mATe pharavuM) ane temAM "eSaNa" eTale zodhavAnI veLAne, ke zodhavA mATenA (kahevAze te uddagamAdi dene vicAra kara, ema "gaveSaNa ane eSaNA be pado maLIne 1-gaveSaNaSaNa" samajavI. AhArAdi letAM ke levA mATe vicAra kare te ra-grahaNaSaNA ane grAsa eTale bhajana, tenA samaye athavA te saMbandhamAM vicAra karavo te 3-grAseSaNa samajavI. temAM gocarI mATe nIkaLatAM pahelAM "laghuzaMkA TALavI vigere je upara kahyo te saghaLe gaveSaNaSaNAne vidhi jANo. gaSaNaSaNAnuM varNana A pramANe ATha dvArethI kareluM che- " pamANe 1 kAle 2 Avassae a 3, saMghADae a4 uvagaraNe 5 / mattaga 6 kAussaggo 7, jassa ya jogo 8 sapaDivakkho ||411||oghniyukti|| vyAkhyA-"=keTalIvAra gRhasthane tyAM bhikSA mATe javuM? tenuM vidhAna karavuM, arthAta be vAra javuM, eka vAra akALe vaDInIti (sthaDila javA)nI bAdhA thatAM te mATe pANI 76 levA ane bIjI vAra bhikSA levA. ema ghaniryuktinA bhASyamAM jaNAvela nirNaya ahIM dvAragAthAnA sambandhamAM jaNAvyuM, AgaLa paNa ema samajavuM. bIjuM 'Ta' eTale bhikSAnI gaSaNA kyAre karavI? uttara-bhikSAnA (gRhasthanA bhajananA) samaye, ane pahelI sUtraparisI aDadhI thAya tyAre, bRihatkalpanI TIkAmAM te jaNAvyuM che ke-je tapasvI, bALaka athavA vRddha sAdhu gRhasthanA gherathI pUrva divasanuM vAsI raheluM je (kaccha) maLe tenAthI "prathamAlikA eTale prAtaHbhajananI IcchAvALI pahelI pirisI pUrNa karIne levA mATe nIkaLe, je teTalo samaya paNa nirvAha na thAya te parisI aDadhI thaye nIkaLe. kAraNa ke-sAdhu atiprabhAte AhArAdi mATe phare te "mAsalaghuM prAyazcitta lAge ane bhadrika (bhakta) gRhastha doSita (paNa) vaherAve. jeo prAnta (eTale kSudra ke sAdhunA-dveSI) hoya teo nindA paNa kare, vigere doSo lAge] "jAvara eTale laghu-vaDInIti vigerenI bAdhA TALIne jAya, nahi te mArgamAM karavAthI dharmane uha (halakAI) thAya. cothuM "saMghATa" eTale ekalA nahi jatAM bIjA sAdhunI sAthe javuM. ekAkI javAthI keI ne, keI cheSIne vigere upadrava thavAno saMbhava rahe te spaSTa che. [sAdhune ekalA thavAnAM kAraNe kahyAM che ke " gAravie kAhIe, mAille alasa luddha niddhamme / dullaha attAhiTThia, amaNunne vA asaMghADo !" bRhtklp-1703|| A vyAkhyA-1-gaviSa='huM ja gocarInI labdhivALo chuM vigere abhimAnI. tAtparya ke saMghADAnA be sAdhuo paikI eka ratnAdhika (vaDIla) chatAM AhArAdi meLavavAnI labdhi rahita ane bIjo avamaratnAdhika (laghu) chatAM labdhivanta haya, tethI AgaLa thaIne te bhikSAne 76-pUrvakALe parigrahanA tyAgarUpa pAMcamA mahAvratamAM "saMnidhi' nAmane doSa paNa na lAge te uddezathI munio pANI paNa rAtre rAkhatA nahi, tethI sthaDila mATe pANInI jarUra paDe tyAre ja te lAvatA. arthAt AhAradinI niyamitatAthI zarIranuM bandhAraNa sAruM hovAthI rAtre pANI rAkhavAnI jarUra rahetI nahi. vartamAnamAM tevuM zarIrasvA na hovAnA kAraNe kSAra nAkheluM pANI rAtre rAkhavuM te ucita che, emAM cheSa mAnanArA utsa-apavAdarUpa vyavahArane samajatA nathI, Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaSaNaSaNanAM ATha dvAre tathA sAdhune ekAkI thavAnAM kAraNe] meLave, paNa bane upAzraye Ave tyAre muzkelInA (AhAradinI vyavasthA karanAra) vira temAMnA vaDIlane kahe ke he jyeSTha Arya! pAtra (bhajana) ahIM mUke, (athavA "nhAnA sAdhune kahe ke jyeSThAryane pAtra sepee ghani) tyAre amaratnAdhika (laghu) pitAnI labdhinA garvathI ema mAne ke meM mArI labdhi(puNya)nA baLe A AhArAdika meLavyuM ane ahIM te heTA (ratnAdhika) muni enA mAlika manAyA, tethI te sthavire pAtra teonI pAse mAgyuM, ema abhimAnarUpI kaSAyane vaza (mahatvane Iccha) pite ekAkI vicare-saMghATakane sAtha na rAkhe. ra-kAthika-vAtaDI, te gecarI karatAM jenI tenI sAthe vAta kare tyAre bIjo sAthene muni tene reke, ethI tene sAtha choDI pote ekAkI bane. 3-mAyAvI meLavelA AhAramAMthI sAruM sAruM vAparIne bAkI vadhe te laIne upAzraye AvanAre kapaTI, A paNa bIje sAdhu sAthe hoya te kapaTa karI na zakAya, mATe ekalo bane. 4-ALasu gocarI mATe ghaNe vakhata (ghaNuM) pharavAnI IcchA vinAne, najIkanAM ceDAM gharamAM pharIne lAvavAnI vRttivALo, te paNa ekAkI bane. pa-lubdha=rasanAthI jItAele, dahIM vigere vigaIonI (gRhastha pAse) yAcanA karanAre, te paNa ekalo phare. -nirdharmAdaSanI bedarakArI karanAre, doSa lagADIne (paNa ISTa vastu) meLavanAre, te paNa ekAkI bane che. -durlabha duSkALAdine kAraNe bhikSA durlabha hoya tyAre eka eka sAdhune judA judA paNa javAne adhikAra hovAthI tenA kAraNe ekale paNa jAya. 8-AtmAthikapatAnI labdhivALo, (mahAtmA DhaDhaNunI jema) pitAnI puNyAithI je maLe te ja vAparavAnA niyamavALo e paNa vizeSa ArAdhanAthe ekAkI bane. 8-amanojJa=kalahakArI, sarva sAdhuone aniSTa (aLakhAmaNo) banelo, te paNa ekalo phare. e saghaLAone ekAkI banavAthI prAyazcita lAge.% (e cothuM sadghATaka dvAra kahyuM) pa-pav=bhikSA mATe pharatA sAdhue zuM badhAM 77 nava paikI sAtama-AThama ArAdhanA mATe ekAkI phare te duSTa nathI to paNa ahI sarvane prAyazcitta jaNAvyuM temAM kAraNe paNa apavAda sevanArane ni:zakatAdi na AvI jAya te hetu saMbhave che. 78-zrIjinezvaradee sAdhatAnI rakSA mATe karelI vyavasthA keTalI upakAraka che ane tenuM pAlana nahi karavAthI kevI rIte AtmA ThagAya che, e A saghaTika dvAranA varNanathI paNa spaSTa samajAya che. anAdi indrionA viSayane vaza banelo jIva anukuLatAne pakSa karavA mATe AvuM ekalavAyuM jIvana jIvatAM pitAnA AntarazatruothI kevI rIte luMTAya che tenI samajaNa A varNanamAM spaSTa maLe che. uttama kALamAM paNa saMyamanA rakSaNa mATe A vidhinuM pupurUSa pAlana karatA hatA tyAM viSamakALe to e vizeSatayA pAlana karavA yogya che. ekAkI bhramaNanAM aniSTha pariNAme bhutakALamAM mahApurUSa tarIke prasiddha zrI jhAMjharIA aNagAra, zrInaMdighaNajI, zrIaraNimuni, vigerene paNa bhogavavAM paDyAM che tyAM kSadra-satvahIna AtmAo mATe te pUchavuM ja zuM ? jinAjJAnA anAdarathI mAtra anAdara karanArane ja nahi, sakaLa zrIcatuvidhisaghane ane paramatAraka zrIjainazAsanane paNa moTuM ahita thAya che. kAraNa ke evI paramparA cAlavAthI jIvanamAM mithyAtva vadhe che, jenazAsane pakSa tUTe che ane tethI jIve virAdhabhAvane pAme che. mATe AtmAthI e jinakathita sAmAcArInuM prayatna pUrvaka pAlana karIne saMyamanuM rakSaNa karavuM hitakara che. sAmAcArI e samagra bhavya ArAdhaka AtmAeAnuM dhana che, tene manasvI upayoga karanArA pitAnAM janma-maraNAne vadhArI mUke che. kevaLa upadezathI ke sAhityanA rakSaNathI sAmAcArInuM rakSaNa thatuM nathI, tenA pAlanapUrvaka upadezAdi karavAthI thAya che, mATe pUrvakALe zathila thatI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saMbhAra vi0 3-gAha 93 ke amuka zeDAM upakaraNone sAthe rAkhIne pharavuM ? uttara-utsarga mAge te saghaLAM upakaraNane sAthe rAkhIne bhikSAnI gaveSaNa karavI joIe. je azakta hoya teNe paNa "AcArabhAThu" eTale pAtra, tathA paDalA, rajoharaNa, daDo, unanI kAmaLI ane sutarAu ema be kapaDA, tathA mAtraka, eTalAM vAMnA sAthe rAkhavAM ja joIe, temAM paNa mAtra =bhikSAe pharatAM sAdhue "mAtraka sAthe rAkhavuM, kAraNa ke koI saMsakta (jIvayukta) padArtha levAI jAya to tene alaga karavA sivAya mAtrakane bIjo koI upaga nathI, tevA prasaMge upayoga karavA mATe ja mAtraka rAkhavAnI anujJA che. kahyuM che ke "Ayarie a gilANe, pAhuNae dullahe sahasalAbhe / saMsattabhattapANe, mattagagahaNaM aNunnAyaM // 1 // " (oghani0 426) bhAvArtha-AcArya mATe koI gya AhAra judo levA mATe, e rIte glAnane regya, ke prALuka sAdhuone egya AhAra jude levA mATe, vRta vigere kaI durlabha vastu maLe te levA mATe, sahasAtuM ekA eka keI vakhata ghaNe AhAra maLe tyAre jeo ceDA AhArathI nirvAha na karI zakatA hoya ane tethI muzkelIe saMyamane nirvAha karatA hoya teone anugraha (bhakti) karavAnA uddezathI vadhu AhAra levA mATe ane kaI "sathu (sekelA ghauM caNAno loTa) vigere vastu saMsakta (sajIva) AvI jAya te tene mAtrakamAM nAkhI jIvanI rakSA pUrvaka jUdo karavA mATe mAtraka rAkhavAnI anujJA karelI che. ' eTale upagane kAussagna karIne nIkaLavuM, 8- 2 ne" eTale bhikSA mATe jatAM gurUnI AgaLa "jalsa jege" kahIne (AjJA laIne) javuM. A ATha dvAranuM varNana sapratipakSa eTale utsarga ane apavAda baMne rIte karavuM joIe. temAM utsargathI te karyuM, have apavAdathI te kahe che-1-pramANadvAramAM-AcArya-(gurU), lAna, tapasvI prAdurNaka, vigerene mATe ghaNIvAra paNa gocarI mATe gRhasthanA gharamAM jaI zakAya. 2-kALIdvAramAM-bImAra ke tapasvInA pAraNAdi kAraNe te savAramAM vahelA, ke bhikSA samaya vyatIta thayA pachI paNa jaI zakAya. 3AvazyakakAramAM-anAgathI (avicArita paNe) laghu-vaDInItinI bAdhA gocarI TALyA vinA gaelAne je najIkamAM ja bAdhA thAya te pAche AvIne bAdhAne TALIne jAya, dUra gayo hoya te pAtra bIjA sAdhune ApI bAdhA TALavA jAya, paNa jo vadhu samaya rokAvA asamartha hoya te najIkamAM ekasAmAcArI(AcAra)vALA sAdhuonuM sthAna maLe te tyAM, tevuM na maLe to bhinnasAmAcArI vALA sAdhuo rahyA hoya te sthAnamAM jAya, tenA abhAve unmAga (pAsasthAdi)nA sthAnamAM, tenA abhAve (zraddhALu) zrAvakanA ghera, te paNa na maLe te najIkamAM rahelA keI vaidyanA ghera jaI "zarIranAM maLa-mUtra vigere traNa zalyo kahevAya che, ItyAdi tene samajAvIne pitAne sAmAcArInuM punaH punaH samIkaraNa karavAmAM AvyuM che. Agamane mATe bhAga sAmAcArI (AcAranA vidhi ane niSedha) rU5 che, ethI samajAya che ke sAmAcArI bAhya anuSThAnanI rakSaka che, tenA pAlanathI dravya anuSThAnanuM rakSaNa thAca che, ane te bhAvadharmanuM kAraNa banI zake che. vigere ghaNuM mananIya che, 79 uparAnta lipaTTamuhapatti paNa sAthe hoya, ema svayaM samajI levuM. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaveSaNaSaNAnAM ATha dvArAmAM apavAda, gAcarI gaelAnu' kabya] 99 'laghu-vaDInItinI khAdhA che ema kahe, tethI peAtAnA gharanI pAchaLa ke te jyAM anumati Ape tyAM khAdhA TALe, ema paNa na thaI zake teA rAjamAmAM e ghareAnI vacce jyAM zerI hAya tyAM, agara gRhasthanI mAlikInI jagyAmAM paNa AdhA TALe. temAM eTaluM vizeSa che ke-rAjamArga vigere jAhera sthaLamAM bAdhA TALavI paDe teA vaDInIti karavI, laghunIti nahi, kAraNa ke--kadAca rAjakacerImAM pharIAda thAya te te vaDInItine tyAMthI upADI (upaDAvI). levAthI samAdhAna karI zakAya. e trIjADhAramAM yatanA. kahI. 4-saMghATakadvAramAM- labdhinA garvathI ekAkI thAya tene dharmakathAthI gurU samajAve keA tArA ja upakAra che ke tArI labdhinA Alamba nathI sAdhu svAdhyAya vigere kare che' vigere, e rIte vAteADIyA, mAyAvI, Alasu, rasanAnA leAlupI, ane niSNumAM je je ekAkI thatA hoya temane paNa samajAvavA. bhikSAnI durlabhatA vakhate e sAdhu saMghATake (sAthe) krU te paNa gRhasthA ekane ApavA jeTalI gheADI ja bhikSA Ape ane e rIte pUrNa AhAra meLavavAnA samaya pahoMce tema nahAya tyAre bhikSAnI durlabhatAthI ekAkI javuM ja paDe, AvA prasage badhA ya dhRtasAdhue peAtAne mATe ekalA gAcarI javA Icche, tyAre AcArya teone niSedha karIne je zraddhALu (dharmaprIya) labdhivata hoya tene anujJA Ape te ekAkI gocarI jAya, [vaLI je kalahakArI hAvAthI darekane aprItikara hoya tene paNu bIjA maneAjJasAdhunI sAkhata karAvIne mekale, chatAM tene sAthe rAkhavA kAI na Icche teA tene tajI de, samudAyathI dUra kare, hA, tenAmAM kalaha karavAnA eka ja dveSa ane bIjA satASa vigere ghaNA guNA heAya, eSaNAnI zuddhi mATe dRDhatA hAya te| tajavA nahi, ekAkI paNa mokalavA.] have mAnA ke-A rIte ekAkI nIkaLyA pachI tene kAI srI upadrava (bhAganI prArthanA) kare, (tene asvIkAra kare, teA ALa caDhAve) te tene dhama kahIne samajAve agara samayAnusAra kapaTa karIne (asatya vigerene Azraya laIne paNa) tene ThagIne tyAMthI nAse, khacI jAya. ema karavA chatAM paNa nAsI--chUTI zakAya nahi te svayaM mare, paNa akRtyane te na ja Acare. e rIte zvAna vigerenA upadrava thAya tyAre paNa yathAsaMbhava upAyA karavAnuM samajI levuM. e cAthA dvAranI yatanA jANavI. 5-upakaraNadvAramAM-tA yatanA (apavAda) utsarganI sAthe tyAM ja kahI AvyA. 6-mAtrakadvAramAM-bImArane mATe jaldI javAnuM hAya tyAre ke anAbhAga (bhUla)thI mAtraka vinA javAnuM ane, athavA tene lIpyuM (raphLa karyAM) hAya tA sAthe na laI zakAya. 7-kAusagadvAramAM-anAbhAga, utAvaLa, vigere kAraNeAthI upayAganA kAussagga karyA vinA javAnuM ane ane AThamAdvAramAM-gurU samakSa 'jasoga' kahevu' ja joIe, nahi teA gurUnI cArI gaNAya. upara kahyA pramANe vidhi karIne zrIgautamasvAminuM nAmasmaraNa karavA pUrvaka je bAjunI 80-eniyuktimAM te jaNAvyuM che ke 'laghunIti' na karI hAya te! mAtra vaDInIti karavAthI dekha gaNAtA nathI, cANAkayanItimAM kahyuM che ke-jene laghunIti na karI haeNAya te| gunhA nathI' ethI pharIAda thavA chatAM sAdhu gunhegAra na Thare, mATe vaDInIti kare paNa laghunIti na kare. na 81-sAdhujIvanamAM zistanuM keTalu sAdhudhama pratye durgokhkhA ke aprIti thAya thavAthI ubhayanA saMsAra vadhe che. mahattva che, te AnAthI samajAya che. uparAnta kAine paNa tevuM vana karavAthI sva-para mithyAtvameAhanIya karmonA bandha Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 93 nAsikAmAMthI pavana vahetA hoya te mAjIneA (jamaNeA ke DAbeA paga) prathama upADIne daNDAne IMDA jamInane na lAge tema (addhara) pakaDIne bhikSA mATe pAte jyAM rahelA hAya te gAmamAM jAya--tidinacaryAmAM kahyuM che ke-- " bAvazmiA mAttA, guskhA maLiyami mavadda suva'ttA / sirigoyamaM saritA, saNiaM ukkhivia to daMDa // 175 // vAyavanADipAyaM paDhamaM uppADiUNa vaccijA // dharaNialaggaM daMDa, dharijja jA labbhae bhikkhA ||176 || yatidinacaryA // bhAvA--"gurU kahe ke upayukta ane ! (upayoga kare!) tyAre AvasahI kahIne zrIgautamasvAminuM smaraNu karIne dhImethI daNDAne hAthamAM laIne upAzrayanA dvAra pAse ubhA rahI hAthanI AMgaLIthI nAsikAmAM vahetA pavanane tapAse, jamaNI ke DAmI je nADImAM pavana vahetA hAya te mAjInA paga pahelA upADI cAle, gAcarI na vahere tyAM sudhI daNDA jamInane na aTake tema kaMIka uMcA pakaDe, vahAryA pachI (vahAratAM) jamInane lagADavAno niSedha nathI." 100 jo najIkanA bIjA gAmamAM jAya te tyAM A pramANe vidhi sAcave, gAma bahAra rAkA Ine kAIne bhikSAnA samaya pUche, jo samaya (pUrNa) thayA hoya te te ja veLA paga pramAIne e pAtrAMne paNa joine pramAne-pratilekhana karavA pUrvaka gAmamAM praveza kare ane bhikSA samayanI vAra hAya te teTale vilamba karI praveza kare, gAmamAM pesatAM kAI sAdhu athavA gRhastha vigerene pUchIne tyAM bIjA sAdhuo che ke nahi e paNa jANI le. te gAmamAM sAdhue hAya tA teonA sthAne jaIne te eka sAmAcArI vALA hoya teA (upakarA sahita praveza karI dvAdazAvatA) gurUvandanathI temane vAMde, bhinna sAmAcArIvALA hoya teA upakaraNA bahAra mUkIne upAzrayamAM praveza karIne (Adhaniyukti gA. 433nA abhiprAye bRhadvandanathI) vAMde, savijJapAkSika (zithila chatAM sa MvegInA pakSakAra) hoya teA bahAra ubhA rahIne ja temane vAMdI sukhazAtAdi pUche, ane dhUta jevA unmArgI hAya teA tene mAtra ceAbhavantana kare. (martyaeNu vadyAmi he.) te pachI teone kuzaLa samAcAra pUchIne potAnuM AvavAnuM kAraNa paNa jaNAve ane teonAM sthApanAkuleA ( darAja nahi jatAM vizeSa kAraNe vaheAravA javA mATe teoe anAmata rAkhelAM heAya te gRhasthanAM ghare) kyAM kyAM che te jayaNA pUrvaka pUche, teo paNa te rIte AvanArane te gharA khatAve. A jayaNA eTale 'ghAnI sAme AMgaLI karI nahi 82-sAdhudharmAMnA vyavahAra ghaNuMA zreSTha che, e A vana samajAve che. jema jema jIvana ucca bane tema tema te jIvananI javAkhadArI paNa viziSTa hAya, anyathA jIvananI zreSThatA nAmanI ja rahI jAya. sAdhujIvana sarvazreSTha che mATe teneA vyavahAradhama paNa ghaNuM! uMcA che. dareka kAryoMmAM zrIjinezvaradeve paNa aucitya sAcave che, te! khIjA mATe pUchavuM ja zuM ? aucitya jIvananA zaNugAra che, tenA vinA jJAna, ke tyAga tapa, game teTaluM uMcu hoya teA paNa zebhatuM nathI. mATe sAdhunA e dhama che ke sarvAMga aucityane sAcave. vadhAre zu? pahelA guNusthAnake mArgAnusArIdhama mAM paNa aucityanuM pAlana Avazyaka kahyuM che, teA samakitaSTi, dezivarati, ane sa`virati guNusthAnakA ethI ghaNA 'cA guN! che, ' Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSiddhagharamAM gocarI javAthI de, ane cAra prakAranA abhigraha] 101 batAvavA vigere aucitya samajavuM. e rIte pUchIne te sthApanAkulamAM ane (chipA vigerenAM) niSiddha gharamAM gocarI levA na jAya. kahyuM che ke "ThavaNAmilakkhuniMdu, aciyattagharaM taheva paDikuTuM / eaMgaNadharameraM, aikkamaMto virAhejA // " opani0 gA0 440 / / bhAvArtha-"sthApanAkule, mlecchanAM ghare, nindaAcAravALAonAM ghare, aprItivALAnAM (azraddhALuonAM ghare, tathA "chipA vigerenAM ke sUtakInAM gharamAM sAdhue AhArAdi mATe javuM nahi, gaNadharanI A maryAdAnuM ullaMghana kare te dezana-jJAnAdine virAdhaka jANavo." niSiddha gharamAM janArane mahAdeSa kahyo che. kAraNa ke- chAyAvaMto vi, saMkazo kuTuM purUM vordiA AhAre nihAre, duguMchie piMDagahaNe a||' oghani0 gA0 441 // " tene pAmelo ke tene abhyAsI jIva aucityanI upekSA karIne kadApi zebhA pAme nahi, AtmaguNenI jema aucityAdi bAhya vyavahAre paNa zAsana prabhAvanAnuM viziSTa aMga che. - 83-jo ke jainadarzanamAM tAtvika dRSTie uccanIcane bheda mAnya nathI, upacArathI mAnele che, te paNa enuM pAlana karavuM ja joIe. kAraNa ke upacAra e kaI upekSaNIya vastu nathI, paNa vyavahAradhamanuM mULa che. kAraNa ke sarve vyavahAro upacArathI ja cAle che. ekAnta nizcayadRSTie vyavahAra bhale nakAme dekhAya, paNa vyavahAra vinA tattvanI prApti ja saMbhavita nathI. jo upacArane mATe akicikara mAnavAmAM Ave to pASANAdinI jinamRti, dravyaveSathI sAdhu, kriyA, ke bAhya tapa, vigere anuSThAnanI paNa kaMI kismata rahe nahi. e viSayanI carcA A granthamAM granthakAre paNa dIkSAnA vidhinA prasagamAM karI che. ethI samajAya che ke upacArarUpa vahAradharma e syAdvAdasvarUpa jainadarzananuM eka mahattvanuM paDakhuM che. mATe ahIM AtmadaSTie nIca ucca bheda nahi mAnanArA paNa janadarzane vyavahArathI niSiddha (halake dhaMdhA karanArAnA) kuLomAMthI AhArAdi levAne niSedha karyo che. A vyavahAranA vidhAnamAM paNa jinadarzananI dRSTi ghaNI udAra (upakAraka) che, tenI mAnyatA pramANe uttama bhAvone anAdara, durUpayoga ke AzAtanAdi karavAthI jIvane "nIcagotra vigere halakuM karma baMdhAya che, ane tenA udayathI halakA kuLamAM janma, halake dha, vigere saMge tene prApta thAya che, tene samabhAve bhegavI levAthI ja te karmo khape, ane sAthe uccagetra vigere zubha karmone bandha thatAM sArI gati, uttamakuLa, vigere maLe, ke jyAM dharma sAmagrIne saMyoga thAya. svatakarmodayAnusAra maLela halakA bhAvene tiraskAra karavAthI punaH ethI ya vadhu halakA bhAvone vaza thavuM paDe che, mAThI gatimAM janma levA paDe che, mATe bhaviSyanA vadhu ahitamAMthI bacAvavA jinadarzana vartamAnamAM maLelA halakA bhAvomAM paNa samatA (upekSA) keLavI tene anusaratuM jIvana jIvavAnI bhalAmaNa kare che. zubhakamanA udayathI uccabhAvane pAmelA bIjAeAne vinaya, samAna, vigere karavAthI paNa pitAnAM nIca sAmagrI prApaka karmone kSaya thAya che, vigere tAtvika dRSTie vicAratAM samajAze ke jainadarzanane vyavahAra dharma sukhI du:khI, zrImanta-daridra, rAnI -ajJAnI, bhAgI-gI, ke tyAgI-rAgI sarva jIvonuM hita karanAra che. pUrvakALe viziSTajJAnanA dhAraka AgamavihArIo hatA, ethI teo bhAvi hitA-hitane jANatA hovAthI hitakara pravRtti karavA mATe adhikArI hetA, vartamAnamAM tevA viziSTa jJAnanA abhAve AjJAvyavahAra (jinAjJApradhAna jIvana) che, ethI zAstrokta vyavahAradharmanuM pAlana ati Avazyaka che. vyavahAranI upekSA e AtmattvanI upekSA karavA tulya che. zAstramAM tenuM phaLa durlabhAdhIpaNuM vigere kaheluM che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 [dhasaM0 bhAva 2 vi0 3-gAha 92 bhAvArtha-"cha kAyanI dayA (rakSA) karanAre paNa sAdhu je AhAra-vihAra pragaTa rIte (gupta na) kare, athavA chipA vigerenAM niSiddha (halakA AcAravALAnA gharamAMthI AhAradine grahaNa kare, te bedhine durlabha kare che." A rIte bhikSA mATe pharatA sAdhune e vidhi karavAthI mekSarUpa mahAphaLa maLe che. kAraNa ke "sAdhune bhikSA mATe pharavuM, ema zrIjinezvaree pharamAveluM che. pacavastakamAM kahyuM che ke - "fhRdaMti to pachI, yamurijhA ughaDattA . vyAva(Ala)mina kuvA, moravA saMzvamA " 026LA. bhAvArtha--"vidhi pUrvaka gocarI nIkaLelA sAdhuo AhArAdimAM mULa rahita, grahaNa karavAnA (deSa TALavA vigere) vidhimAM sAvadhAna, dravyAdi (cAra) abhigrahavALA ane "mekSanI sAdhanA mATe zikSAthe pharavAnuM vidhAna hovAthI eka mAtra mokSanA dhyeyavALA, ema pavitra AzayavALA thaIne bhikSA mATe phare." temA "abhigraha sAdhune eka viziSTa AcAra che, te abhigraha dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI ema viSaya bhede cAra prakAranA che. temAM "amuka vastu, ke amuka sAdhanathI vahorAvaze te ja dravyane grahaNa karIza" vigere dravyane niyama kare te 1-dravya abhigraha,(AgaLa kahevAze te "oTha necarabhumionA kramane, ke amuka saMkhyA jeTalAM gharomAMthI je bhikSA maLaze te ja laIza" e kSetraniyama te 2-kSetraabhigraha, bhikSAne samaya vyatIta thayA pachI ke samaya thayA pahelAMja je maLaze te ja laIza, e kALane niyama te 3-kAla abhigraha, ane "bhAjanamAMthI pitAne mATe upADelo, athavA amuka rIte, ke amuka sthitimAM vaherAvela, vigere maLaze te ja AhAra laIza e vicitra niyama te 4-bhAvaabhigraha jANa. pacavatumAM kahyuM che ke " levaDamalevaDaM vA, amugaM davvaM ca (vA) ajja ghejchAmA / amugeNa va daveNaM, aha davvAbhiggaho NAma // 298 // aTTa ya goarabhUmI, elugavikvaMbhamittagahaNaM ca / saggAmaparaggAme, evaiagharA ya khittami // 299 // pnycvstu0|| bhAvArtha-"amuka lepakRtavastu=jenAthI pAtra kharaDAya tevA "rAba-dudha-dhUta" vigere, athavA tenAthI mizravastu, athavA amuka "apakRta=rUkSakaThoLa vigere, agara amuka macchaka (TaleroTalI) vigere, ItyAdi vastune ja levAne, ke amuka ja dravyathI=kaDachI, vATakI, bhAlAnI aNI, vigerethI Ape te ja levAne niyama te dravyaabhigraha samajo. ATha "gecarabhUmio" eTale bhikSA mATe pharavAnA mArgo, jenuM lakSaNa hamaNAM ja kahevAze te mArge pharatAM je maLe te levAne, athavA uMbarA upara ubhA rahIne maLe te ja levAne, agara svAgrAmamAM ke paragrAmamAMthI maLe te ja levAne, ke amuka saMkhyA jeTalAM gharomAMthI ja maLe te levAne niyama te kSetraabhigraha jANa. A ATha gecarabhUmio A pramANe che- "3jhuja gacchA(blA)- ka (rUbA) gaumuttA pathaMjavihA hA lapeDA, kiMmatavAhiyaM " pannavastu0 rU001 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA abhigraho ane ATha gecarabhUmio] 103 vyAkhyA-1-RjavI, 2-gavA pratyAgati, 3-gomUtrikA, 4-pataggavithI, pa-peTA, 6-addhapeTA, abhyantarazakhUkA ane 8-bAhyazakhUkA, e nAmanI ATha gocara bhUmi kahI che, temAM-1-pitAnA upAzrayathI sIdhA mArge (eka zreNimAM rahelAM gRhasthAnAM gharamAM anukrame bhikSA mATe phare ane eTalAM gharamAM bhikSA pUrNa na thAya te paNa pAchA pharI bIjethI lIdhA vinA sIdhA mAge upAzraye AvavuM, te "RvI gecarabhUmi jANavI. -javInI jema eka zreNimAM pharI pAchA pharatAM bIjI zreNinAM gharamAM paNa gocarI mATe pharI upAzrayamAM AvavuM, te bIjI 'gatvA pratyAgati' bhUmikA karI che. 3-paraspara sAme sAme rahelAM gharonI be zreNio pikI prathama DAbINinA pahelA gharamAM, pachI jamaNIzreNinA pahelA gharamAM, punaH DAbInA bIjA gharamAM, tyAMthI jamaNInA bIjA gharamAM, tyAMthI punaH DAbInA trIjAmAM, tyAMthI jamaNInA trIjA gharamAM, ema anukrame bane zreNionAM sAmAM sAmAM gharamAM bhikSA lete be zreNio pUrNa kare te trIjI gomUtrikA' bhUmi jANavI. 4-5targanI jema aniyatakrame, je te gharamAM phare te cothI padgavithI bhUmi kahI che, 5-peTInI jema gAmamAM cAre dizAmAM cAre zreNie gharano vibhAga (kalpanA) karIne tenI vaccenAM ghare choDI cAradizAmAM kalpelI cAralAInamAM ja gocarI 1- RvI. ja-patavidhi. - 7-anyantara zabbakA T 2- gava pratyAti | pa-paTA, ETITI 3- gemUtrika. 6-khUjhapeTA TTA TITLE mATe pharavuM, te pAMcamI peTA jANavI. i-peTAnI jema cAra zreNInI dhAraNA karI cAremAM na pharatAM be zreNiomAM ja pharavuM te "addhapeTA" jANavI. 7gAmanA madhyabhAgamAMthI zarU karI zakhanA AvartanI jema geLa zreNImAM rahelAM (kapelAM) gharamAM pharatAM uttarottara chelle gAmanA cheDe rahelAM cAredizAnAM gharomAM pharavuM, te "alyantarazakhUkA" ane 8-abhyantarazakhUkAthI ulaTA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 [dhasaM0 bhA. 2 vi0 3-gATa 93 kame, arthAta pahelAM bahAranAM (gAmanA cheDe AvelAM) chellAM gharomAM goLa zreNIe pharatAM anukrame aMdara aMdaranAM gharamAM pharatAM chele gAmanI vaccenAM gharamAM pharavuM, te bAhyazakhUkA gocarabhUmi samajavI. enuM svarUpa pAchaLanI sthApanAthI spaSTa samajAze. "kAle abhiggaho puNa, AI majjhe taheva avasANe / appatte saikAle, AIbitimajjhataiaMte // 1" (paJcavastu-gA0 301) bhAvArtha "bhikSAkALa thayA pahelAM gocarI pharavuM te Adi, bhikSAkALe pharavuM te bIje madhya ane bhikSAkALa vyatIta thayA pachI pharavuM te trIje atya, ema Adi madhya ke anya, ke eka kALe gocarI pharavAne nizcaya te trIje "kALaabhigraha' samajo. vaLI- " ukkhittamAicaragA, bhAvajuA khalu abhiggahA huMti / gAaMto a rUaMto, jaM dei nisaNNamAI vA // 303 // osakaNa abhisakkaNa, paraMmuho'laMkio va iyaro vi / bhAvaNNayareNa juo, aha bhAvAbhiggaho NAma // 304 // " pnycvstu0|| bhAvArtha-"mULabhAjanamAMthI gRhastha hAtha, kaDachI, vigeremAM upADI hoya, athavA mULa bhAjanamAMthI laIne jamavAnA pAtramAM mUkelI hoya, tevI bhikSA maLaze to ja laIza, athavA gAyana karate, raDate, beThele ke ubhe rahelo dAtA Apaze te ja laIza, ke "pAcho khasa (dara haTato) sAme Avate, parAbhukha (avaLa mukhavALo), AbharaNa-alakkAra paherele, ke alakAra vinAno, vigere amuka amuka rIte dAtA je Apaze te ja laIza, evA niyamane'bhAva abhigraha jANa." e rIte dravya-kSetra-kALa ane bhAvathI abhigrahanuM svarUpa jaNAvIne have purUSanI apekSAe tenuM svarUpa-arthAtu AvA abhigraha koNa kare? te kahe che ke - __ "purise paDucca ee, abhiggahA Navari ettha vinnnneyaa| sattA vicittacittA, keI si(su)jjhaMti emeva // 1 // " (paJcavastu gA0 305) bhAvArtha-"mAtra AvAM anuSThAnanI rucivALA sattvazALI sAdhuone uddezIne ja jenazA sanamAM A abhigraho kahelA che. kAraNa te ja vicitra abhiprAya (rUci)vALA hevAthI keI AvA abhigraho pALIne kamalane kSaya karI zuddha thAya che. 84 84-abhigraha eTale amuka nizcaya, pratijJA paccakakhANa, vigere kahevAya che tene mahimA e che ke abhigraha karatAM pahelAM potAne asamartha samajato jIva abhigraha karyA pachI samartha banI jAya che. arthAt abhigrahanA baLane sAtha maLatAM vIrya phrAyamAna thAya che. A mAtra kalpanA nathI, anubhavathI samajAya tevuM tatva che. kAraNa ke abhigraha nizcayarUpa che ane nizcayanuM baLa acinya che. mATe zAstrakaree kaI paNa kAryanI siddhimAM praNidhAnarUpe nizcayane prAthamika aphUga tarIke svIkAryo che. A nizcaya karatAM ja tenuM virodhI baLa nabaLuM paDe che ane sahAyaka tara pragaTavA mAMDe che. A kAraNe ja dunyavI vyavahAramAM paNa kela karAra, lekha, dastAveja vigere svIkArAyAM che. ahIM anAdi AhAra saMjJAne ke rasanI lupatAne nirbaLa karavA mATe karelA AvA abhigraho sAdhutAne ghaNI nirmaLa banAvI jinAjJAnA zuddha pAlananuM sAmarthya (utsAha) pragaTa kare che, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piISaNAnuM svarUpa ane AhArazuddhinuM mahatva] 105 A varNanathI zAstrakAroe ema jaNAvyuM ke-A (uparanA geAcarI javA mATenA) vidhithI, piNDanI zuddhi(azuddhi)ne jANavAmAM kuzaLa hoya tevA ja sAdhu jenAthI jJAnadana cAritrane upaghAta (nAza) thAya te AhArAdine nahi letA saMyamane upakAraka hAyate AhArAdinI gaveSaNA kare (meLave). arthAt pisSaNA(dazavai pAMcamA)adhyayana vigerenA abhyAsa karyAM hoya te ja sAdhue vahArI lAvelI AhArAdi vastue sAdhuone kalpya che, ajJAna sAdhue avidhithI lAvelI doSita hAi kalpya nathI. kahyu che ke-- '" ahinA vahu neLa, piMkezaLavaNijJapAnA ! teNiANi jaio, kappaMti na piMDamAINi // " ( yatidinacaryA gA0 183 // bhAvA--" je sAdhue betAlIsa doSa rahita-vizuddhapisSaNAnAM pratipAdaka zAsrAnA abhyAsa karyo nathI, tathA vastra, zayyA(upAzraya) ane pAtranI eSaNAne je jANatA nathI tenA lAvelA piNDa vigere munione kalpatA nathI " ahIM 'piNDa vigere' kahyuM te vigerethI zayyA (makAna) vajra ane pAtra paNa samajavAM. zrIzaSyabhavasUrijIe zru che ke-- " viSNu niSna j vathaM 2, ratnuM pAyameva yu akappiaM na icchijA, paDigAhijja kappiaM ||" dazavai0 a0 6-48 // bhAvA--1-piNDa (azanAdi), ra--zayyA (makAna), 3-vastra ane 4-pAtra, e cAre ya akalpyanI IcchA paNa na karavI, je kalpya (sa MyamApakAraka-nirdoSa) hoya te ja grahaNa karavuM.' kAraNa ke--piNDa vigere je je 'udgama-utpAdana" vigere suDatAlIsa dASAthI dUSita hAya te jJAnAdi guNNAnA upaghAta (nAza) kare che, te doSa| A pramANe che-- 85-' zarIramAnuM lahu dharmasAdhanam ' kahyuM che ke zarIra e nizce dharma karavAnuM prathama sAdhana che. arthAt zarIrane dhanuM sAdhana banAvavuM joie. kAraNa ke-rasa, rUdhira, mAMsa, meda, hADakAM, majjA ane zukra, e dundhamaya sAta dhAtue!nI kothaLI samA mAnava dehanI vizeSatA kAi kAraNe DhAya te dharmasAdhanAnA kAraNe ja che, te satya tyAre kare ke zarIra dhanuM sAdhaka bane. zarIrane AvuM banAvavA mATe tenA AdhArabhUta AhAra(piNDa) paNa dharma pASaka joie. dravya ane bhAvanA sabandha eve gADha che ke prAya: zuddhadravya vinA zuddhabhAva (rUpa dharma) pragaTa thatA nathI. ethI jainadarzanamAM bhAva mATe jeTaleA vicAra karavAmAM AvyeA che teTaaA athavA tethI paNa vizeSa dravya mATe vicAra karavAmAM AvyA che. e kAraNe ja AhAranI nirdeiSatA upara khUba bhAra mUkavAmAM AvyA che. mAtra bAhya dRSTie pavitra manAte| AhAra ekAnta zuddha nathI, paNu tatvaSTie ahiMsaka upAyAthI banele| nirvikArI AhAra zuddha che. je AhAra levAthI kAma, krodhAdi antaraga zatrue nabaLA paDe ane upazama vigere zubha bhAva pragaTe te AhAra zarIrane (manane) pavitra banAvI zake, ke je mana dharmanuM prakhaLa sAdhana che, jenA upara dharma nA meATA AdhAra che. kahyuM paNa che ke-- mana paNa manuSyAnAM jALuM vadhamokSayoH ' Ane age jainadarzana kahe che ke mAtAnA garbhamAM AvelA jIvane prathama samaye maLateA rUdhira ane zurUpa 'eja' AhAra ke jemAMthI zarIranuM ghaDatara zarU thAya che te pavitra joie, e kAraNe prAyaH kulIna ane vizuddhajAtivata mAtA-pitAthI janmelA AtmA dharmane mATe lAyaka gaNyA che. kAraNlR ke mAtA-pitAnA saMyama-asayamanA vArasA mAya; saMtRtimAM utare che. lAkokti paNa che ke bApa evA 14 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 dha sa0 bhAva 2 vi0 3-gA0 93 " solasa uggamadosA, solasa uppAyaNAi dosA ya / sa sabAda DhosA, gaNe paLa kuMti (mijiyA) sAyAjA / / " vyAkhyA--udgama eTale utpatti, arthAt piNDAdine taiyAra karatAM gRhastha je je doSAne seve te 'udgama doSA' kahevAya ane te seALa che, utpAdanA' eTale piNDane meLavavA ane te viSayamAM sAdhuthI thatA doSo te utpAdanA dASA, arthAt piNDa mULamAM nirdoSa hoya te paNa sAdhu tene levA mATe dhAtrIkama" vigere aticAra sevavAthI dUSita banAve te sAdhuthI thatA 'utpAdana DhASA' kahevAya, te paNa seALa che, tathA eSaNA eTale azanAdi piNDane letI veLA 'zakita' vigere prakArathI tene tapAsavA, (zuddha azuddhanA nirNaya karavA,) te viSayamAM gRhastha ane sAdhu angethI thatA dASA 'eSaNA dASA' kahevAya, te daza che. e uparAnta'grAsa' eTale bheAjana karavuM, temAM lAgatA doSo 'grAmaiSaNAdoSA' kahevAya, te pAMca che, A darekanuM svarUpa te te adhikAramAM kahevAze. ema kula (16+16+10+5=47) suDatAlIsa thayA temAMnA udgamanA ane utpAdanAnA maLIne trIsa gaveSaNaSaNAmAM, eSaNAnA daza grahaNaSaNAmAM ane bheAjananA pAMca grAseSaNAmAM, ema trividha eSaNAmAM 47 doSone vibhAga samajavA. kahyuM che ke-- (piNDavizuddhipra0 2 TIkA) beTA ane vaDa evA TeTA'. manuSyamAM ja nahi, pazuemAM ane ethI ya AgaLa vadhIne vanaspatimAM paNa A nIti spaSTa jaNAya che. e kAraNeja vAvetaramAM paNa uttama bIjanI pasaM6gI karAya che. sayamI-sadAcArI mAtApitAnI sa Mtati paNa jo bheAjana (kavaLAhAra) deASita ke teA jIvana dUSita khane che, A hakikata vaidhakazAstrathI paNa siddha che ane AjanA vijJAne paNa svIkArI che. jo ke sAcuM khaLa ane AreAgya kayuM ? enI pUrNa samaja temAM nathI teA paNu khaLa ane AreAgya mATe amuka amuka AhAra-bhAjana-phaLa-phUTa vigerenI je pasaMdagI thaI rahI che te 'AhAranI asara zarIra upara thAya che' e mAnyatAnuM ja pariNAma che, paNa eTalI samaja pUrNa nathI, mAtra zarIranuM baLa ke Aragya hitakara nathI, paNa e khaLanA ane ArAgyanA sadupayeAga karAve tevuM saMyamanuM ane sadAcAranu' khaLa hitakara che. tene mATe AhAra hiM'sA-jIka-cArI-DhAlupatA-mUrchA, vigerethI rahita' nirdoSa joie. tene khAtAM paNa mAtra bAhya zauca nahi, kintu sa*aASa, audAryAM, anAsakti,vigere abhyantara zauca paNa joie. e rIte pavitra AhAra vidhi pUrvaka levAya te AtmAmAM saMyama-sadAcAranuM te peASaNa kare che. mATe ja je mAnava jIvana sva-para sarvAMnA hita mATe jIvavAnuM che, temAM AhArazuddhi mATe atIva bhAra mUkele che, te have pachI kahevAtA dveSAnuM varNana jovAthI samajAze. taduparAnta trIjo leAmAhAra' kahyo che, te pavitra vAtAvaraNurUpa che. manuSya vigerenA AcAra-uccAra ane vicAranAM puddagale! jagatamAM vyApaka banatAM rahe che ane tenI asara bIjAe! upara paNa thAya che, sArAM puddagaaAnI (vAtAvaraNanI) asara zubha bhAvene ane mehamalIna puddagaleAnI asara azubha bhAvene pragaTa kare che. mATe sadAcArI purUSanI sAkhata sadAcAra mATe jarUrI mAnI che. A trIjA AhAra tarIke sAdhujIvananuM sundara vAtAvaraNu upakAraka-atiupakAraka che. ema trividha AhAra mATe jainadarzInanuM mantavya ghaNuMja upakAraka che. ema paNa kahI zakAya ke A AkhA grantha sAdhujIvanamAM upayukta zuddha AhAra meLavavAnA upAyAnA darzIka che. te upAyAne jIvanamAM svIkAravAthI AtmA karmAMnA melathI mukta thatA Akhare sa thA zuddha kevI rIte thaI zake che, tenuM mika varNana A granthamAM sundaratama kareluM che, e phikata manana pUrNAMka enuM vAMcana karavAthI spaSTa samajAya tevI che, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piccheSaNamAM saLa uddagama dA] 107 "bhaNiA gavesaNAe, gahaNe gAse a esaNA tivihA / vana-8-vaMva-volavimuLa mA vAmaNo III" (ttinirdhA25) bhAvArtha-"eka anveSaNa (zodha) karavAmAM, bIjI grahaNa karavAmAM ane trIjI bhajana karavAmAM, ema traNa prakAre eSaNA kahI che. arthAt auSaNA traNa prakAranI che. te anukrame batrIsa, daza, ane pAMca doSothI rahita-nirdoSa A pramANe karavI. " temAM seLa uddagamadoSa kahe che. "AhAkammuddesia, pUikamme a mIsajAe / parivAi, pojhara (3ra) rAga vAri II74 zA pariaTTie abhihaDubbhinne mAlohaDe a acchijje / aNisiTTe ajhoara, solasa piMDuggame dosA // 742 // pnycvstu0|| vyAkhyA-1-AdhAkarma, ra-dezika, 3-pUtikarma, 4-mizrajAta, pa-sthApanA, 6prAbhUtikA, 7-prAduSkaraNa, 8-kita, 9-prAmiyaka, 10-parAvartita, 11-abhyAhata, 12-ubhinna, 13-mAlApahata, 14-Achidya, 15-aniSTa ane 16-adhyavapUraka, ema piNDa banAvavAmAM soLa deSo lAge che. temAM- 1-AdhAkama-AdhA" eTale sAdhune cittamAM dhAraNa karIne, arthAt sAdhunuM nimitta dhArIne kareluM karma eTale sacittane acitta karavuM ke acittane pakAvavuM, tene "dharma" ema (padacchedathI) "AdhAkarma kaheluM che. kahyuM che ke " saccittaM jamacittaM, sAhUNahAe kIraI jaM ca / nimeva varu, zAhabbe tAM maNizaM " (pannavastu jAva 743) bhAvArtha-"sAdhune mATe je sacitta vastune acitta karAya, ke acittane pakAvAya tene AdhAkamakahyuM che." 86-AdhAkarmamAM hiMsA thAya che ane sAdhue hiMsAne trividha tyAga karela hoya che, mATe te akakhya che. ahIM ema prazna thAya ke gRhastha AhArane banAvatAM hiMsA to karI lIdhI ane emAM sAdhue to Adeza paNa karyo nathI, te sAdhune te hiMsA kema lAge ? tyAM samajavuM ke hiMsAne karavAne, karAvavAne ane anumodavAne paNa sAdhune niSedha che. AdhAkama AhAramAM teNe svayaM hiMsA karI nathI, karAvI nathI, paNa ene svIkAra kare te hiMsAnI anumodanA thAya, mATe te le joIe nahi. kAraNa ke-anumodanAnA 1-anidhi, ra-upaga ane 3-sahavAsa, ema traNa bhede che. adhikAra chatAM pApakAyana niSedha nahi karavAthI anidhianumodanA, pApathI taiyAra karelI vastune upabhAga karavAthI upabhogaanumodanA ane pApa karanArAonI sAthe vasavAthI sahavAsa anumodanA thAya che. e kAraNe ja jANavA chatAM cAra vigerene cirIthI nahi aTakAvanAra ke jAhera nahi karanAra gunhegAra gaNAya che, tema cArInI vastu lenArA ane enI sAthe rahenAro paNa cArI nahi karavA chatAM zikSAne pAtra bane che. jema jagatanA bAhya vyavahAramAM paNa A nyAya svIkArAelo che tema sAdhune uddezIne hisAthI gRhastha svayaM taiyAra karelo AhAra vigere paNa letAM sAdhune "upabhega anumodanA" deSa lAge che ane te nahi levAthI deSa lAgato nathI. ahIM' e kAraNe sAdhune doSa lAge ke gRhastha e AhArAdi taiyAra karavAmAM sAdhune udeza rAkhela heya che. ema AgaLanA de paNa gRhastha sAdhunI preraNA vinA segyA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ saM0 bhA0 r vi0 3-gA0 93 raauddezikauddeza eTale kAi paNa yAcakane uddezIne tenA prayAjane saMskArAdi karavAmAM Ave te 'zika'. tenA AdhathI ane vibhAgathI ema be bhedo che, temAM sva-parane vibhAga (vikalpa) karyA vinA potAne mATe ja bhojana banAvatI veLA temAMthI keTaluMka yAcakane ApavAnI buddhie temAM amuka pramANa (je taiyAra karAtuM hoya te) cAkhA vigere vadhAre nAkhIne taiyAra kare te ' eaudezika' kahevAya che. AvuM prAyaH duSkALa pUrNa thayA pachI temAMthI bacelA keAI dhanikane vicAra thAya ke A duSkALamAM muzkelIthI jIvatA rahyA tA have nitya thADu thADudAna ApIe' ema puNya upArjana karavAnA AzayathI (amuka bheda vinA) keAi paNa yAcakone ApavA mATe vadhAre rasoI kare tyAre ane. ane * ATalu bheAjana mATe, ATaluM dAna mATe' evA vibhAga nahi karavAthI te 'eghauddezika' kahevAya. AvA piNDa paNa dAtAre jeTalA dAnanI icchA karI hoya teTalA apAi gayA pachInA vadheaA zuddha che. (kAraNa ke te peAtAnA mATene-dAnanI kalpanA vinAnA hAya) 'vibhAgauddezika' tene kahyu che ke-keAi dAtAra vivAhAdi jamaNavAranA prasage vadhelA AhArAdimAMthI amuka bhAga yAcakAne ApavA mATe judo karI rAkhe. (taiyAra karavAmAM dAnanA uddeza nahi heAvAthI nirdoSa chatAM) A rIte vibhAga karIne potAnI sattA utArI yAcakeAnuM TharAvyuM-dAna mATe juduM karyuM, tethI te dUSita gaNAya, ema samajavuM. 108 A vibhAgauddezikanA 1-STi, ra-kRta ane 3-ka, e bhedo hAvAthI te traNa prakAranuM ane che, temAM jamaNavAra vigeremAM peAtAne arthe taiyAra kareluM je vadhyuM hoya temAMthI amuka bhAga yAcakane ApavA mATe kai paNu saMskAra karyA vinA judo kare te, 1-STi auddezika' jANavuM, paNa jo rAMdhelA bhAta vagere vadhyA hAya ane tene dAna mATe jude karI temAM dahIM vigere meLave, tyAre te 2-'kRta auddezika' kahevAya. te uparAnta vivAhAdimAM vadhele lADu vigerene bhuke| dAnamAM ApavA mATe judo karI jyAre cAsaNI vigere karIne temAM bheLavI punaH lADu vALe, tyAre te kama auddezika ' kahevAya. (kRtaauddezika'-dahIM vagerethI mizra karavA chatAM niravadya upAceAthI saMskAreluM ane 'kaauddezika'-agni, pANI, vigerenI virAdhanArUpa sAvadya upAcAthI saMskAreluM, ema bheda samajavA.) puna: A uddiSTa, dhRta ane karyuM, e traNe prakAza yAcakonI kalpanAnA bhede 1--uddeza, 2--samuddeza, 3-Adeza ane 4-samAdeza, ema cAra cAra bhedovALA ane che, temAM 1-(gRhastha hAya che, te paNa te darekamAM sAdhunA uddeza rAkheaA heAvAthI e levAmAM sAdhune upara pramANe anumedanArUpa doSa lAge che ane sAdhue temAM preraNA karI DhAya teA karAvavAnA doSa paNa lAge che. kAI paNu kA karavuM, karAvavuM ane anumeAdavuM, e traNe vyavahArathI samAna che, mATe te sAdhune levAnA niSedha che. 8-taiyAra thatA bheAjanamAM vadhAre umerIne taiyAra kare' e vyAkhyA piNDaniyuktine anusAre DhAvA chatAM tethI adhyavapUraka' doSamAM bheda rahetA nathI, mATe taiyAra thayA pachI yAcakAne ApavAnI kalpanA karI juduM rAkhavuM' evI pascavastunI ane piNDavizuddhinI vyAkhyAne anusaravuM ThIka lAge che, A graMthamAM paNa A doSane! upasaMhAra karatAM AdhArmika ane auddezikamAM batAvelA bheda paNa e vyAkhyAthI ja saphgata thAya che, anyathA eka ja graMthamAM vAvyAghAtanI jema banne vyAkhyAe paraspara virUddha jAya che. jIe, AnI pachI ja auddezikanI vyAkhyA, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pizkeSaNAmAM seLa uddagama da] 109 ke ghara tajelA sAdhu-saMnyAsI) sarva kaI yAcakone ApavAnI kalpanA karavI tene "udeza" kahyo che, ra-caraka (samUhabaddha pharanArI tridaDI saMnyAsIonI eka jAti), pAkhaDI (saMnyAsInI eka jAti,) tene mATe je kapeluM hoya tene "samudeza kahyo che, 3-nircantha jainamunio), zAkya (bauddho), tApase (pacArina vigere tApane sahana karanArA saMnyAsIonI jAti vizeSa), nairike (lAla bhagavA raMgathI raMgelAM vastra paheranArA tApasa vizeSa) ane AjIvika (zALaka matanA anuyAyI), e pAMca prakAranA zramaNe mATe kapeluM hoya tene "Adeza" ane 4-bhAtra nircantha (jaina) sAdhuone ApavAnI kalpanA karI tene "samAdeza" kahevAya che. kahyuM che ke - "jAvaMtiamuddesaM, pAsaMDINaM bhave samuddesaM / samaNANaM AesaM, NiggaMthANaM samAesaM // 1 // " (piNDani0 gA0 230) bhAvAtha- "koI paNa yAcakane ApavAnI kalpanA te uddeza, pAkhaDIo mATenI kalpanA te samuza, zramaNone ApavAnI kalpanA te Adeza ane nirgastha munione ApavAnI kalpanA te samAdeza kahevAya che." e pramANe traNanA cAra cAra bheda thavAthI vibhAgIdezikanA kula bAra prakAre ane eka odhauzika, ema audezikanA"kula tera prakAre jANavA. ahIM prathamathI ja sAdhuone mATe taiyAra karAya te "AdhAkarma ane pitAne mATe banAveluM hoya temAM pAchaLathI dAna devAnI kalpanA ke saMskAra kare te zika, ema banemAM bheda samajo. 3-pUtikarma-AdhAkarmikapiNDanA eka aMzamAtrathI paNa mizra thayeluM AhArAdi dravya zuddha hoya te paNa "azuci padArthathI kharaDAyeluM pavitra dravya paNa apavitra thAya tema te pratika doSavALuM samajavuM. mATe AdhArmika vigerenA eka aMzamAtrathI paNa kharaDAyelAM bhAjanacATa-kaDachI-kaDAI-kuDI vigerenI sahAyathI zuddha paNa AhArAdi vahoravuM nahi.9 4-mizrajAta-pitAnA ane sAdhu vigerenA nimitte bheguM taiyAra kareluM, arthAt prathamathI ja pitAnA mATe ane sAdhu Adine ApavA mATe bheguM taiyAra kareluM te mizrajAta jANavuM 88-auzikamAM sAdhu vigerenA uddezathI ka95vAnuM athavA jAduM karavAnuM che, temAM paNa te te pAtrane kharaDAvAmAM, devAmAM, ItyAdi prasaMgomAM hiMsA saMbhavita che. vaLI AhAra eka zastra che, temAM uDIne paDelA ke caDhelA jana prAya: nAza thAya che. jIva mAtra AhAranI zodhamAM bhamatA hovAthI AhAra ThAya tyAM pahoMcI jAya che. tethI anAnathI temAM paDI marI jAya vigere hiMsA paNa saMbhavita che. taduparAnta "kata ane karma' jenuM svarUpa ahIM jaNAvyuM che temAM te spaSTa hiMsA che ja. evI hiMsAdi karyA vinA paNa sarva yAcakone uddezIne je rAkhyuM hoya tene levA jatAM bIjA yAcakane bhAga paDavA vigere kAraNe ochuM maLavAthI aprIti Adi paNa thavAno saMbhava che. ema aneka dezanuM kAraNa hevAthI niSedha samajavo. jo ke AmAM sAdhu kaMI javAbadAra nathI, kAraNa ke gRhastha karyuM hoya che, te paNa tene levAthI, bhegavavAthI ke IcchavAthI sAdhune anumodanArUpa doSa lAge che. 89-dudhanA moTA bhAjanamAM paDeluM eka jheranuM bindu paNa badhA dudhane jherI banAve che, tema AdhAkarma doSanA bindumAtrathI paNa bIjo zuddha AhAra doSita bane che, mATe vijhAnA lezavALA apavitra bhojananI jema tene doSita kahyuM che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 [dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 93 enA yAvarthikamizrajAta, pAkhaDamizrajAta ane sAdhumizrajAta, ema traNa bheda che. (keIpaNa yAcakane ApavA bheguM taiyAra kareluM "yAvadarzikamizra, pAkhaDI tathA caraka vigere pAMca prakAranA zramaNone ApavA mATe bheguM taiyAra kareluM "pAkhaDamizra, ane kevaLa janasAdhuone ApavA mATe bheguM banAveluM "sAdhumizra samajavuM). ahIM zramaNone pAkhaDIomAM bhegA gaNavAthI " zramaNamizrajAta" evo judo bheda nathI kahyo. pa-sthApanA-sAdhu vigerene ApavA mATe keTalAka samaya sudhI mUkI rAkhavuM te, athavA "A sAdhune ApavA mATe che ema hadayathI kalpIne amuka kALa sudhI saMbhALI rAkhavuM te "sthApanA kahevAya. je piDa vigerenI A sthApanA karAya te dAna devA mATenA piNDa (AhArAdi) paNa "sthApanA kahevAya. A sthApanA 1-sva (mULa) sthAne ane 2-para (bIjA) sthAne, ema be prakAre thaI zake, temAM bhojananuM svAsthAna cullI vigere jyAM tene taiyAra karyuM hoya te, ane parasthAna tyAMthI jyAM chIMkA vigeremAM mUkAya te chIMku vigere. A bannenA paNa anantara ane paraMpara ema be be bhede che. temAM "ghata vigere mUkI rAkhavA chatAM jenuM svarUpa badalAya nahi tevA padArthonI sthApanAne "anantara sthApanA samajavI. kALanI apekSAe te (utkRSTathI) dezenyUna keDapUrvavarSo sudhInI thaI zake, ethI tene "cirasthApanA paNa kahI che. kAraNa ke te padArthanI hayAti sudhI rahI zake che. bIjI vikAra thavAnA svabhAvavALA dUdha-dahIM-mAkhaNa vigerenI sthApanAne paraspara sthApanA jANavI. dUdhanI sthApanAne te divase "anantara' samajavI. te uparAnta sAdhu jyAM viharatA hoya te ghara sahita traNa ghara choDIne pachInAM gharamAM vahorAvavA mATe keIe hAtha vigeremAM lIdhelI bhikSAne paNa sthApanA kahevAya. kAraNa ke ekaNimAM rahelAM gharomAM saMghATake vahoravA nIkaLelA sAdhuo paikI eka sAdhu eka gharamAM vaharato hoya tyAre bIje sAdhu te pachInAM be gharamAM upayoga rAkhI zake, tevo saMbhava hovAthI traNa ghare sudhI vaharAvavAnI kaI vastu keI hAthamAM laIne ubho rahe to paNa te ivarI (alpakAla mATe) hevAthI kapya che, sthApanAdeSathI dUSita nathI, te pachInAM gharamAM koI tema kare te doSa gaNAya. 6-prAbhUtikA-keIne amuka kALe vivAhAdi kArya karavAnuM hoya te, ema vicAre ke hAlamAM sAdhuo ahIM che, teone dAna devAne lAbha paNa maLaze mATe vivAhAdi kArya atyAre ja karavuM ThIka che AvI buddhithI gRhastha te kAryane vaheluM kare tyAre te prasage tyAMthI piDa le tene siddhAntanI bhASAmAM "prAtikA' kahI che, e rIte te najIkamAM karavAnuM 90-auzikamAM jaNAvyA pramANe sthApanAmAM paNa rAkhI mUkavAthI bhAjana kharaDAvAne, jIvahiMsA thavAne, vigere prasaMge saMbhavita che mATe te doSita samajavuM. kAraNa ke je vastu jenI mAlikInI bane temAM thatI hiMsAnuM pApa paNa tene lAge che, eka gharamAM koInuM khUna thAya te javAbadAra gharane mAlika gaNAya che, e pramANe ahIM paNa sthApanA sAdhune uddezIne karavAthI tevuM levAthI temAM saMbhavita hiMsAne javAbadAra paNa sAdhu bane, mATe te levAno niSedha karelo che, e spaSTa samajAya tevuM che. 91-"prAtikAmAM paNa gRhastha bhajana ke vivAhAdi sAvadhakAryo vahelAM moDAM kare temAM sAdhunuM nimitta hovAthI e sAvadha (ArambhavALA) kAryothI taiyAra thaelA AhArAdi levAthI sAdhune doSa lAge che, pApane bhAgIdAra bane che, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piccheSaNAmAM seLa uddagama ] 111 vivAhAdi kArya "sAdhuone amuka kALa pachI ega maLaze evI buddhiemaDuM kare tene paNa prAkRtikA' kahI che. arthAt sAdhune dAna ApavAnI buddhie gRhastha vivAhAdi kAryane meDuM ke vaheluM kare te prAbhUtikA jANavI, vivAhAdi maTAM kAryomAM amuka divase ke mahinAonuM vaheluM-moDuM thAya tethI tene "bAdaraprAbhUtikA" kahI che, ane te ja divase karavAnA kAryane paNa DuM vaheluM ke meDuM karavuM tene "sUmaprAkRtikA kahI che. jema ke koI strI sutranuM kAMtaNa vigere kAryamAM vyagra hoya, te veLA bALaka khAvA mATe maDakAdi mAge, tene raDatuM aTakAvavA te strI AzvAsana Ape ke raDIza nahi, najIkanA gharamAM AvelA muni ApaNA ghera Avaze, temane dAna ApavA mATe uThIza tyAre tene paNa ApIza. pachI sAdhu Ave tyAre temane bhikSA ApavA mATe uThelI te strI bAlakane paNa Ape (ema vaheluM karavAnuM kArya moDuM kare) te utpavaSkaNa kahevAya, e rIte puNIone kAMtavAnuM kArya pUrNa thAya tyAM sudhI bALakane vilamba karAvavAnI icchAvALI paNa strI vacce sAdhu AvavAthI vaherAvavA uThe tyAre (pharI uThavuM na paDe e uddezathI) bALakane paNa te ja veLA bhejana Ape te (karavAnuM kArya vaheluM karavAthI) "avaqSkarNa kahevAya. A zabdonI siddhi e rIte thAya che ke je kAma karavAne je samaya hoya te tenA samayathI "utta" eTale AgaLA-bhaviSyamAM "vatra eTale kheMcavuM, te ut+dhvaSkaNa =utpavaSkaNa ane kAma karavAne je samaya hoya tenAthI 'va' eTale arvApha (vaheluM) "A =karI levuM, te "avaqSkaNa avazvaSkaNa kahevAya. (ema bAdara ane sUkama banne prAkRtikAomAM kArya DuM ke vaheluM. karavAthI "utpavaSkaNa ane avaqSkaNa" evA be prakAre paDe che.) -prAdukaraNa-devA cogya padArtha andhArAmAM hoya, te tene cakSudvArA joI na zakavAthI sAdhuo vahoratA nathI ema samajIne tyAM agni ke dIvo saLagAvIne, athavA maNI vigerethI prakAza kare, athavA bhIMta toDIne (jALI-ArI mUkIne) prakAza kare, ke vaherAvavAnI vastu andhArAmAMthI bahAra prakAzamAM lAvIne mUke, "ema andhArAmAM rahelI vastune pragaTa karavI te prAduSkaraNa" kahevAya. te 1dAnamAM devA gya vastu hoya tyAM prakAza karavAthI ane 2gharamAM (andhArAmAM) hoya tyAMthI vastune bahAra prakAzamAM lAvavAthI, ema be prakAre thAya che. 8-kIta--sAdhunA mATenI vastu mUlyathI kharIdavI te "krata" kahevAya(r)tenA cAra bhede che, 92-prAduSkaraNamAM te sAdhune dAna devAnA uddezathI dI saLagAvavAthI ke jALI, bArI vigere mUkI prakAza karavAthI agni-pANI-mATI vigere sthAvarajIvonI hiMsA spaSTa che. uparAnta andhArAmAMthI prakAzamAM lAvIne mUkatAM traNa vigerenI hiMsA paNa saMbhavita che, mATe te levAthI sAdhune te doSa lAge che. 93-sAdhunA nimitta kharIdavAmAM dhanano vyaya thAya, e dhanane sAdhue upayoga karyo gaNAya, ane dhanane meLavavAmAM sevAyelAM pApAnane bhAgIdAra sAdhu bane. mATe utsarga mAge sAdhune pitAnA bAhya jIvananI (zarIranI) sagavaDa athe gRhasthanuM a95 dhana paNa kharacAvavAne adhikAra nathI. gRhastha pitAnA jIvana mATe lAveluM ke-taiyAra kareluM hoya tenAthI nirvAha kara e tene AcAra che. vaLI sudhArA ane sudhAravA zrAvaka ane sAdhune e AcAra che ke gRhastha koI jAtanA badalAnI AzA vinA sAdhunI sevA kare ane sAdhu koI jaDanI lAlasA vinA tene dharmanuM dAna kare. tene badale upadezAdi dvArA ke matannAdi ApavA dvArA sAdhu je gRhastha pAsethI AhArAdi ISTa vastu meLave Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 [dha saMbhA. 2 vi. 3-gAha 93 1-svadravyakata, ra-svabhAvakIta, 3-padravyakata ane 4-5rabhAvakIta. temAM sAdhu gRhasthane pitAne bhakta banAvavA (mannelA) cUrNa-goLI vigere dravya ApIne tenA badalAmAM AhArAdi vastune meLave te "svadravyakata ane AhAra Adi meLavavAnA uddezathI dharmakathA (vyAkhyAna) vigere karI zrotA vigerene Avarjana karIne tenA badalAmAM te te vastu meLave te "svabhAvakrata kahevAya. (sAdhu pratyenI ati bhaktithI tene dAna ApavAnI buddhie) gRhastha piote sacitta, acitta ke mizra kaI dravya bIjAne ApIne tenA badalAmAM tenI pAsethI sAdhune ApavA yogya vastu meLave te "padravyakrata ane sAdhune bhakta kaI maMkha lokene citro batAvI AjIvikA meLavanAre bhikSuka vizeSa) ke garva, vigere potAnI te te kaLAthI bIjAne khuzI karIne badalAmAM tenA pAsethI sAdhune ApavA mATenI vastu meLavIne sAdhune Ape te parabhAvakrata kahevAya. 9-kAmiyaka-sAdhune ApavA mATe je vastu ucchinnI (badale tevI pAchI ApavAnI kabUlAtathI udhArI levAmAM Ave te "prAmityaka deSa, tenA laukika ane lokottara ema be prakAre che. temAM gRhastha uchinuM lAvIne sAdhuone Ape te "laukika ane paraspara sAdhuo ja vastra vigere bIjI tevI vastu meLavIne pAchI ApavAnI zarate udhAra le te lokottara-prAmityaka jANavuM.94 10-parivartita-potAnuM bagaDI gaeluM ghI vigere bIjAne ApIne badalAmAM tenI pAsethI sAruM tAjuM ghI vigere meLavIne sAdhune ApavuM te "parivartita kahevAya.AnA paNa prAmiyakanI jema laukika ane lokottara evA be bhede samajI levA. 11-abhyAhata-gherathI ke pitAnA gAmathI sAdhune vahorAvavAnI vastu sAdhu hoya tyAM sAme laI javI tene "abhyAhata kaheluM che, tenA bIjAo jANe e rIte laI javuM te "pragaTa" ane keI na jANe tema laI javuM te "gupta (pracchanna) ema be prakAre jANavA. taduparAnta tenA AcINuM-anAcINa vigere paNa ghaNA prakAro che, temAM utkRSTathI se hAthanI aMdarathI te teNe zAstrane vecIne pitAnI AjIvikA calAvI gaNAya. AvuM karavAthI zAstronI ane zAsananI mATI AzAtanA thavAthI jIva dUlabhAdhi bane che ane mithyAtvane vaza thaI saMsAramAM bhaTakate thaI jAya che. anyabhAmAM bhejana Adi nahi maLavAnuM ke jIhA vigere indri enuM paNa du:kha bhogavavuM paDe che, 84-kAmiyakamAM paNa udhAre ke badale lAvyA pachI pAchuM ApavuM bhUlI jAya, ke ApavA jevI sthiti pAchaLathI na rahe to dAtArane leNadAranI tAbedArI vigere kaSTo bhegavavAne prasaMga Ave, temAM sAtha nimitta bane tethI sAdhune paNa doSa lAge, mATe tene niSedha samajavo. 95-parAvartita paNa vaherAvyA pachI te strIne pati jANe te pitAne apayaza thaya mAnIne strIne tarjanA kare, athavA badale ApanArane pati jANe te sApha ApI halakuM levAnA kAraNe te pitAnI strIne tarjanAdi kare, emAM sAdhu nimitta bane, mATe aka9ya che. 96-abhyAhutamAM to sAdhune vaherAvavAnA kAraNe sAme laIne AvavAmAM raste thatI virAdhanA, levAmAM lAvavAmAM, ke mUkavAmAM saMbhavita trasa jI vigerenI virAdhanA ane bhAjana kharaDAyAthI tene age thatI virAdhanA spaSTa che, mATe te levAthI sAdhune doSa lAge. mukhyatayA sAdhune AcAra evo che ke je vastu gRhastha pitAnA prajane jayAM jevI sthitimAM mUkelI hoya tyAMthI vaherAvatAM tene levA makavA vigeremAM hiMsAdi na thAya te rIte levI joIe. abhyAhatamAM e AcAranuM pAlana thaI zake nahi, mATe sAdhue sAme AvelAM AhAradi levAM joIe nahi, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piccheNAmAM seLa uddagama da] 113 ke gharanI apekSAe zreNibaddha traNa gharanI andarathI sAme AveluM dravya te 'AcIrNa (sAdhune laI zakAya) che, kAraNa ke traNamAMnA eka gharamAM bhikSA vahoranAra ane pachInAM be gharamAM saphaghATakano bIje sAdhu "sAme lAvanAra gRhastha sacittane saMghaddo vigere bhUla kare che ke nahi ItyAdi zuddhi (azuddhi) jevAmAM upayoga rAkhI zake tema che. tethI vadhAre dUra upayoga na rAkhI zakAya mATe "anAcINuM samajavuM.) pAMcamA sthApanAdeSamAM traNa gharanI andara karelI sthApanA ItvarI (apakAlIna) hovAthI tene " kamya" jaNAvelI hovA chatAM punaH abhyAhatamAM traNa gharanI andarathI AveluM "AcINuM kahyuM, temAM e kAraNa samajavuM ke sthApanAmAM a5kAlanI ane abhyAhatamAM a5kSetranI, ema bemAM judI judI apekSA (hAvAthI bhinnatA) che. 12-1bhinna-vastune ughADI-ukheDIne Ape te "ubhinna kahevAya. jemake keI goLa, ghI, vigerenA bhAjanane mATI vigerethI lIMpIne bandha karyuM hoya, te uparanI mATI vigere ukheDIne temAMthI vastu vaharAve tyAre A deSa lAge, (ahIM gAMTha choDIne pioTakImAMthI, tALuM ughADIne peTI-kabATa vigeremAMthI, ItyAdi paNa ubhinna samajI levuM.) 13-mAlApahata-mAlA" eTale "chIMku-mALIyuM-chAjalI vigere, temAMthI "apahatI' eTale sAdhu mATe lAveluM, te "mAlA+apahata=mAlApahata samajavuM. "tene Urvasthita, adhaHsthita, ubhayasthita, ane tiryasthita, ema cAra bhede che. temAM 1--aTTAlImAM-chAjalImAM mALIyA-meDA upara ke chIMkA vigeremAM mUkeluM hoya, tyAMthI laIne vaherAve te "Urdhvasthita mAlApahata", ra-bheMyarA vigeremAM nIce mUkeluM lAvIne vahorAve te "adhaHsthita mAlApahata 3-koThAra, keThI, (uMcI peTI-paTArA) vigeremAM mUkeluM hoya ke jene letAM bahArathI paga (pAnIe) addhara karI uMcA thavuM paDe ane andara nIcA namIne be hAtha lAMbo karIne laI zakAya, ema jene levAmAM zarIrane uMcuM ane nIcuM paNa karavuM paDe tevuM lAvIne vahorAve te "ubhayasthita mAlApahata ane 4-tiSNu bhIMtamAM gokhalA vigeremAM mUkeluM beThAM beThAM ke ubhAM UbhAM laI zakAya tevuM hovA chatAM sthAna viSama hovAthI jene letAM paDI javA vigereno bhaya rahe, kaSTapUrvaka laI zakAya tevA sthAne mUkeluM tyAMthI laIne Ape te "tiryasthita mAlApahata" samajavuM. 14-AchuMdha-pArakuM chatAM baLAtkAre laIne (jhuMTavIne) sAdhune Ape te "Acachedya kahevAya. tenA 1-svAmI eTale rAjA prajAjano pAsethI balAtkAre laIne Ape te "svAmi 97-ubhinnamAM bAMdheluM choDavAmAM, lIpeluM ukheDavAmAM, ke bandha kareluM ughADavAmAM, ema sAdhune nimitte te te pravRtti karavAmAM trasa, sthAvara vigere jIvonI hiMsAdi thAya. mATe tevuM sAdhune kape nahi. 98-mAlApahRtamAM sAdhune nimitte uparathI ke nIcethI sAdhu pAse lAvavA mATe javAmAM, AvavAmAM ke levAmUkavAmAM jIvahiMsAdi thAya, ane viSNu paNa viSama sthAnethI letAM lenAra paDI jAya to hAtha-paga vigere avayavone nukasAna thAya, trasajIvo cagadAI jAya, vigere saMbhava hovAthI sAdhune tevAM AhArAdi levAM ka95 nahi. 99-AcchedyamAM sAdhune nimitta bIjAne aprIti thAya, sAdhu pratye asaddabhAva thAya, tethI mithyAtane khabdha thAya ane durlabhabAdhipaNuM thAya. te uparAnta e rIte paNa AhArAdi levAthI sAdhune duzmane ubhA thAya, pariNAme AhArAdi meLavavA paNa durlabha thAya, ItyAdi ghaNuM abhyAra nuM kAraNa hovAthI tevuM bhajana vigere sAdhune levuM na kepe, Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 [0 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 93 Achidya, ra-prabhu eTale kuTumbane agresara kuTumbanA (gharanA) keI mANasa pAsethI balAtkAre laIne vaharAve te "prabhuAchidya ane 3-cAra vigere keInuM corIne lUMTIne sAdhune Ape te "tenAchidya ema traNa bhede jANavA. 15-anisRSTa-je AhArAdi amuka gechI arthAt amuka mANasanI maNDalI vigerenuM heya, tene te malImAM koI eka mANasa bAkInA mANasoe anumati nahi ApavA chatAM athavA niSedha karavA chatAM sAdhune vaherAve, te "anisRSTI kahevAya. "tenA paNa 1-"sAdhAraNa eTale ghaNAonuM hoya chatAM bIjAonI IcchA vinA teomAMne keI eka ke be-cAra) vaherAve te "sAdhAraNa anisRSTa, 2-llika" eTale keI khetaranA mAlIka vigeree khetara vigeremAM kAma karanArA ghaNA nekare mATe mokalAveluM bhejana vigere teone vaheMcI ApyuM na hoya tyAM sudhI khetaranA mAlika vigere te te mekalanAranuM gaNAya, tevuM tenI IcchA ke anumati vinA kaI vahorAve te "callaka anisRSTa' ane 3-ja" eTale hAthI, tenA mAlika rAjA vigeree hAthIne mATe mAvata vigerene seMgyuM hoya te hAthInI ke rAjA vigere tenA mAlikanI IcchA-rajA vinA mAvata vigere kaI sAdhune Ape che te "jahuaniSTa kahevAya. ema aniSTanA traNa prakAre thAya che. 16-adhyapUraka-pitAne mATe rasoIne prArambha karyA pachI jANavAmAM Ave ke sAdhuo vigere AvyA che, tethI teone dAna ApavA mATe cAlu raImAM navo vadhAre karavo te "adhyavapUraka kahevAya. tenA paNa ( mijAtanI peThe) 1-cAvadarthikaathavapUraka, 2-pAkhaDI nimittaadhyapUraka ane 3- sAdhunimittaadhyapUraka, ema traNa bhedo che. e pramANe soLa ugamaNe kahyA, temAMnA 1-AdhAkama, 2 thI 4-ozikanA tera bheda pikInA pAkhaDI, zramaNa ane nirgasthane uddezine karma karyuM hoya te anukrame samudezaka- auzika, Adeza karyadezika ane samAdezakamauzika e chellA traNa bheda, (juo zika daSanA bheda,) 5 thI 8mizrajAta ane adhyavapUrakanA traNa traNa bheda paikInA chellA (pAkhaDI ane sAdhune uddezine) be be bhAMgA, 9-pratikarmamAM-AhAra pratikarma, ane 10-Adara prAtikA, e daza dene "avidhioTIkahyA che. je daSavALI vastu judI karavA chatAM bAkI rahelI nirdoSa vastu paNa zuddha na thAya (kape nahi) te avizeSi, e ja keTI eTale prakAraarthAta bhinnatA jemAM che te dene "avidhiTI jANavA. kahyuM che ke - "ia kammaM uddesia-tia mIsajjhoyaraMtimadurga c| AhArapUDabAyara-pAhuDi avisohikoDitti // " pinnddvishuddhi-53|| bhAvArtha-emAM AdhAkama, auzikanA (chellA) traNa bhede, mizrajAta ane adhyavapUrakanA chellA be be bhede, AhArapUtikarma ane bAdaraprAtikA, eTalA avidhikaTI che. " 100-anisRSTamAM paNa ApanAra sivAyanA bIjAone aprIti Adi AThedhamAM kahyA tevA de lAge mATe tevuM na kalpa. 101-adhyavapUrakamAM paNa sAdhune nimitte na vadhAre karavAthI te rasoI vigere karatAM thatI hiMsAmAM sAdhu bhAgIdAra bane mATe te levuM na kalpa. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piISaNAnA udgama dASAmAM avizAdhikATI ane utpAdanA deASA] 115 A avizeAdhikATInA avayavamAtra, arthAt sukA dANA (kaNu) vigere, pAtra kharaDAya tevuM dravya tarka (chAza) vigere, ke jenI kharaDa paNa na lAge tevA (vAla vigere kaThoLaneA) kaNa vigere paNa jo zuddha bhojanamAM lAgyA hAya te te zuddha bhAjanane parAvyA pachI paNa bhAjanane pANIthI traNavAra zuddha karyA vinA temAM lIdhelu zuddha (nirdoSa) bhAjana paNa zuddha gaNAtuM nathI. kahyu che ke-- tI juaM pattaMpi hu, karIsa nicchoDiaM, kayatikappaM / 66 kappas jaM tadavayavo, sahassaghAI visalavu nca ||" piNDavizuddhi0 gA0 54|| bhAvA--te avizeAdhikATI AhArathI kharaDAelA pAtrane paNa nizce sukA geAkharathI (chANAthI) ghasIne traNavAra pANIthI zuddha na karyuM hoya te temAM lIdheluM bIjuM zuddha bhAjana paNa na ka2e. kAraNa ke jheranA kaNIyAnI jema avizeAdhikATIne avayava paNu sahastradhAtI che."102 upara kahyA te daza sivAyanA zeSa doSo vizeSikeATI jANavA. kahyu che ke~ " uttesiyaMmi yAM, vAro nuM Sa jUThThuM hor / jAti mIsagayaM, ajjhoarae a paDhamapayaM // 1 // pariaTTie abhihaDe, ubbhinne mA lohaDe ia / acchijje aNisihe. pAoarakI apAmicce // 2 // humA pAhuDiA via, ThaviyagapiMDo a jo bhave duviho / savvovi esa rAsI, visohikoDI muNeandho ||3|| " ( piNDani0 gA0 395 TIkA) bhAvA --audezikanA nava bhedo, upakaraNa pUtika, yAvadarthikamizrajAta ane yAvadarthikaadhyavapUraka, parivartita, abhyAta, ubhinna, mAlApahata, Acchidya, aniSTa, prAduSkaraNa, krIta, prAmityaka, sUkSmaprAkRtikA ane be prakAranA sthApanApiNDa, e sarva doSasamUha vizeAdhikATI jANavA. e doSomAMnA kAipaNa doSavALA bhAjananA doSita aMza judA kADhyA pachI bAkInuM nirdoSa (zuddha) bhojana zuddha gaNAya che. arthAt vAparavuM ka2e che. kahyuM che ke-- sesA visohikoDI, tadavayavaM jaM jahiM jahA paDiaM / 66 aso pAsa taM cir, tao tayA uddhare sammaM ||" piNDavizuddhi - 55 // bhAvA--bAkInI vizeAdhikATI che, tenA avayava (aza jemAM) jeTaleA lAgyA hoya tene munie azaTha (zubha) bhAvathI jANIne (oLakhIne) teTaleA aMza ja dU2 (sampUrNa jIMdo) karI kADhI nAkhave. ahIM vizeAdhikATIne aMza ja tajavAnu kahyuM, te paNa badhA AhAra vigere tajI detAM nirvAha thAya tema na hoya tyAre, ema samajavuM. jo nirvAha zakya hoya teA zuddha-azuddha saghaLu ya 102-jema tIvra jhera khAvAthI eka mare, tenA mAMsathI khIjo, tenuM mAMsa khAvAthI trIjo, ema paraparAe hajAra ma2e, tema avizeAdhikATIthI mizrita (dUSita) AhArAdi ekathI khIjA ghera, tyAMthI trIjA ghera, ema hajAra gharA sudhI jAya te paNa bIjA zuddha piNDane te doSita khanAve che, arthAt tenA mAliko badalAya te paNa te AhAra nisa~Sa thate| nathI. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM0 bhA2 vi0 3-gA0 93 bhojana tajI devuM joIe. temAM paNa ghI vigere durlabha vastu hoya te te sapUrNa nahi tajatAM azuddha hoya teTaluM ja mAtra tajavuM. eTale vizeSa (viveka) samajo. kahyuM che ke - te je vasaMthA, saMgha vamavi vififttA dullahadavve asaDhA, tattiamittaM citra cayaMti // " piNDa vizuddhi0 56 // bhAvArtha-nirvAha azakya hoya te e azuddha aMza ja taja ane nirvAha zakya hoya te zuddha-azuddha saghaLuM ya tajavuM, paNa temAM je durlabha vastu ( ghI vigere) hoya te niSkapaTabhAve temAMthI deSita hoya teTaluM ja tajavuM. e pramANe uddagamadoSa jaNAvyA. utpAdanonA doSo paNa nIce pramANe seLa che. "dhAI duI nimitte, AjIva vaNImage tigicchA ya / kohe mANe mAyA, lohe a havaMti dasa ee // 408 // puTvipacchA(va)saMthava, vijjA maMte a cunna joge a| uppAyaNAi dosA, solasame mUlakamme a||409|| piNDaniyukti / vyAkhyA-1-dhAtrIdeSa, 2-tiSa, 3-nimittaSa, 4-AjIvakaSa, parvanIpadeSa, -cikitsAdoSa, -kedoSa, 8-mAnadoSa, 9-mAyAdoSa, ane 10-lobhadaSa; e daza, tathA 11-pUrvavA pazcAt saMstavadeSa, 12-vidyAdeSa, 13-mannadeSa, 14-cUrNadeSa, 15-goSa ane 16-mULakarmaSa, ema utpAdanAmAM seLa doSa lAge che. temAM- 1-dhAtrIdoSa-dhAtrI dhAvamAtA sAmAnyathI 1-pArakA bALakane dhavaDAvanArI, ra-snAna karAvanArI, 3-kapaDAM-AbharaNa vigere paherAvanArI-4 ramADanArI ane 5-LAmAM besADanArI(teDIne pharanArI), ema kAryanI bhinnatAe pAMca prakAranI kahelI che. muni bhikSA (AhArAdri) mATe gRhasthanAM bALakanuM evuM dhAtrIkama karI piNDa meLave, te te dhAtrIpiNDa' kahevAya. 2-dUtidoSa-parasparane saMdezo kahe te hRtipaNuM kahevAya, bhikSA mATe sAdhu gRhasthanA parasparanA saMdezA kahI (prIti pragaTa karIne) piNDa meLave te "hRtipiccha doSa kahevAya. 3-nimittadeSa-sAdhu bhikSA mATe bhUta-bhaviSya ke vartamAna kALe thayelAM-thanArAM ke thatAM lAbha-hAni vigere gRhasthane kahI tenI pAsethI piDa meLave te nimittapiNDa kahevAya. 4-AchavASa-bhikSA meLavavAnA uddezathI sAdhu "gRhasthane prIti utpanna karavA mATe te je je jAti, kuLa, gaNa, karma ke zilpane vege pitAne zreSTha mAnate hoya te te jAti, kuLa, gaNa vigerethI pitAne samAna jaNAve arthAt sAdhu brAhmaNa vigerene kahe ke huM paNa brAhmaNa vigere chuM, ethI prasanna (AdaravALA) thaelo gRhastha je Ape te "AjIvakapiDa kahevAya. pa-vanapakoSazramaNa (bauddho), brAhmaNa, kSapaNa (tapasvI), atithi, ke zvAna (kutarA), vigerenA te te bhaktonI samakSa piNDa meLavavA mATe sAdhu paNa te te zramaNAdine huM paNa bhakta chuM" ema jaNAve, ethI dAtAra prasanna thaI je Ape, te piDa "vanIpaka doSa vALe kahevAya. 6-cikitsAdeSa-AhArAdi meLavavA mATe ulaTI, virecana, bastikarma (mukha dvArA kapaDuM nAkhI gudAdvArA kADhavuM, ItyAdi maLazuddhi mATe eka prayoga), vigere karAve, ke te te Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = piccheSaNamAM utpAdananA soLa de] 117 regavALAne tenA pratikAra karanArA vaidyonI bhalAmaNa kare, athavA te te auSadhanI salAha Ape, ema regIone prasanna karIne teonI pAsethI meLavela piDa "cikitsA doSa vALo kahevAya. -krodhadaSa-dAtArane sAdhu "huM amuka vidyA-ke tapa vigerethI prabhAvavatta chuM ema jaNAve, athavA "rAjA vigere paNa mArA bhakta (pUjaka) che ema kahe, ethI dAtArane "nahi Ape te vidyA vigerethI mAre parAbhava karaze, athavA rAjA vigere mane zikSA karaze evo bhaya pedA thAya, athavA 'tuM nahi Ape te huM tAruM amuka amuka kharAba karIza" ema kaidha karavArUpa bhaya batAve, ItyAdi dAtAne bhaya pedA karIne meLavelo piNDa kepiDu" kahevAya. 8-mAnapiDadoSa-AhArAdi meLavavAnI pitAnI labdhinI prazaMsA sAMbhaLIne garviSTha banele, athavA pitAnI prazaMsA vadhaze ema samajIne jyAre "bIjAo mAne caDhAvyA hoya ke A te tuM ja lAvI zake tyAre mAnanI rakSA mATe, athavA "tuM zuM lAvI zakavAne che? tArAmAM kyAM labdhi che?" vigere bIjAe abhimAne caDhAvelo sAdhu ahaMkArathI gRhasthane paNa te te yuktithI abhimAne caDhAvIne lAve, te rIte lAvela pi3 "mAnapi3 jANavo. 9-mAyApiDadeSa-AhArAdi meLavavA mATe judI judI rIte veSa badale, ke belavAnI bhASA badalIne gRhasthane ThagIne AhArAdi lAve, te "mAyApiNDa jANa. 10-lopiDadeSa-dhaNuM ke sAruM meLavavAnA lebhe ghaNAM ghaNAM gharomAM bhamI bhamIne lAvelo AhAradipiDa te "bhapiNDa kahevAya. 11-pUrva-pazciAsaMtavapiDadoSa-ahIM pUrva eTale pitRpakSa ane pazcAt eTale zvasurapakSa jANe, temAM dAtAra (ke dAtrI) samakSa-pitAnAM mAtA-pitA ke bhAI-bahena yA putra putrInI (tamArA jevAM mAre paNa mAtA-hena vigere hatAM, ke pitA-bhAI hatA, ItyAdi pitAnI ane denAranI ummaranuM anumAna karIne saMbandha rUpe) ghaTanA karIne AhArAdi meLave te "pUrva saMstava piNDa' ane dAtAranI sAthe zvasurapakSanA saMbandhIonI e rIte ghaTanA karIne meLave te "pazcAt saMstava piNDa jANo. 12 thI 15-vidyA-manna-cUrNa ane gapiDada -temAM mantrajApa, homa, vigerethI je siddha thAya ke jenI adhiSThAtrI devI hoya te vidyA kahevAya. evI vidyAnA baLe meLavela te vidyApiTha, pATha belavA mAtrathI siddha thAya athavA jene adhiSThAyaka deva hoya te "mantra kahevAya, tene prayoga karIne meLavelAM AhArAdi "mannapiDa', jene netramAM AMjavAthI (rUpa parAvartana thAya) adazya vigere thavAya, te "cUrNa kahevAya, tenA baLe meLavelAM AhArAdi "cUrNapiDe' ane jene pAdalepa vigere karavAthI hAlA-aLakhAmaNA vigere thavAya te "yoga kahevAya, tenA baLe meLavelAM AhAradine "yegapiNDa' jANa. 16-mULakarmapiDadeSa-bhikSA meLavavA mATe gRhastha strIne garbha thaMbhAva, garbha rahe tevA prayAga karavA, prasUti karAvavI, te mATe amuka (auSadhinuM) snAna karAvavuM, mULIyAne 103-ahIM gRhasthane bhaktine badale rAga pedA karAvIne levuM, tathA pite saMyamanuM satva nahi. keLavatAM gRhastha saMbandhIonA nAme dInatA batAvI levuM vigere doSa samaja. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 [dha saM0 bhA2 vi. 3-gA0 93 pravega kare, ke rakSAbana karavuM, ItyAdi prayoga karIne tenA badale meLavelI bhikSA te mUlakarmapiDa' jANa. e pramANe seLa utpAdanonA de kahyA.04 upara jaNAvyA te uddagama ane utpAdanArUpa batrIsa doSathI rahita-nirdoSa AhArAdine meLavavA zedha karavI te "gaveSaSaNA have grahaNSaNo jaNAve che. tenA daza de che. piDavizuddhimAM kahyuM che ke phula Tu kuttAzo(3), vIra ja taLAvo (se). gahaNesaNadose dasa, leseNa bhaNAmi te ya ime // 76 // saMkiya-makkhiya-nikkhitta, pihiy-saahriy-daaygummisse(mmiise)| pariNA-tti-chavi, saMgItA Tu vaMti 7Lo" bhAvArtha-e pramANe picchaniryukti Adi zAstramAMthI soLa udgamanA ane soLa utpAdanonA, ema gaSaNaeSaNAnA batrIsa de kahyA, have TuMkamAM grahaNaSaNAnA daza deze 104-udgamadoSa piDa banAvatAM gRhasthadvArA sevAya che ane tethI te piDa levAmAM Ave teja e doSa sAdhane lAge che. A upara jaNAvyA te utpAdananA seLa do te sAdhu pAse seve che, tethI e vizeSatA che ke e rIte dhAtrIka vigere karavA chatAM gRhastha taraphathI te te piDa viMgere maLa ke na maLe to paNa sAdhu te e doSane bhAgI bane che. kAraNa ke sAdhu je piDa levA mATe te te anucita kArya kare che ethI doSita thAya ja. bhale, pachI anarAyanA udaye ke gRhasthanI upaNutAdinA kAraNe piDa na paNa meLavI zake. bIjI vAtaA de sAdhutAnI apabhrAjanA-halakAI karAvanAra hevAthI apekSAe vadhAre sakhta che. dharmanI apabhrAjanA jevuM kaMI moTuM pApa nathI. mATe dareka manuSyane pitAnI avasthAne ucita-zobhe e rIte jIvana jIvavAnuM hoya che, tene badale anucita vyavahArathI AjIvikA calAve te tenA jIvana mATe doSa kahyo che. bhale temAM hiMsA juThTha vigere doSa na sevAya, paNa anucita vyavahAra e ja mATe doSa che. A utpAdananA doSe cAritranI mahattAne ghaTADanArA hovAthI bAhya hiMsAdi karatAM ya vadhAre ahitakara che, vastutaH AtmAnA guNane AvaranArA hevAthI te bhAvahiMsArU5 che. pitAnA amUlya cAritrane AhArAdi tuccha vastu mATe vyaya karavo e cAritranuM ghora apamAnaanAdara che, enA pariNAme anyabhavamAM cAritra durlabha thAya che ane bIjA bhavya AtmAo paNa cAritrathI parAmukha thAya che. nirdoSa paNa AhArAdi levAmAM lenAra pite jo Asakti, rasalolupatA vigere duSTa pariNAmathI le, to te AhArAdi tenA tyAga ane vairAgyanAM piSaka banavAne badale AhArasaMjJAne ane rasalolupatAne vadhArI mUke che. pariNAme cAritranA hoya te pariNAme paNa avarAI jAya che ane mAtra sAdhuveSa nAmane je rahI jAya che. ityAdi tenAthI thatA abhyatara nukasAnathI bacavA mATe jJAnIoe A soLa doSane tajavAnuM vidhAna kareluM che. temAM dhAtrIdoSa, dUtidoSa asatra vRttirUpa ane avirati piSaka che, nimitta, cikitsA, paraMparAe hiMsAdi AzranuM paNa kAraNa bane che, AjIvaka, vanapaka rAga-dveSAdinAM janaka che, krodhAdi cAra te saMsAranA mULa kAraNabhUta kaSAyarUpa ane kaSAyajanaka che e spaSTa che. saMstavapiMDa paNa rAga-dveSanuM kAraNa che, vidyA, mantra vigere cAra do balAtkAre bhikSA levArUpe mahAdoSanuM kAraNa che ane seLabhe mULakarma doSa te cAritrane mULamAMthI ghAta karanAra che. ema tenI duSTatAne yathAyogya samajI te doSamAMthI bacavA mATe evA deSita piDane levAne niSedha karela che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piISaNAmAM eSaNAnA daza dASA] 119 kahIzuM, te A pramANe che. 1-zakita, ra-prakSita, 3-nikSipta, 4-pihita, 5-sahata, (-dAyaka, 7-unmizra, 8-apariNata, lisa ane 10Rdvaiita, e grahaNaSaNAnA daza doSo che. temAM 1-zakita----upara kahyA te AdhAka vigeremAMthI koI doSanI cittamAM zakA hoya chatAM sAdhu je (nirdoSa paNa) AhArAdi le te 'zakita' doSavALA kahevAya. emAM zakApUrvaka levuM ane zakkA chatAM bhojana karavuM, e be padonI A rIte catubha`gI thAya che-1-letI vakhate zakA chatAM lajjAdine vaza pUchyA vinA le ane zakA dUra na thavA chatAM bhojana kALe bhojana paNa kare, raletI veLA zalkA chatAM le paNa te pachI kAinA kahevA vigerethI te zakA TaLe-nirdoSanI khAtrI thAya pachI bheAjana kare, 3letI veLA zalkA vinA ja nirdoSa samajIne le ane pAchaLathI koi kAraNe doSita hAvAnI zakA thAya, chatAM bhojana kare te, ane 4letAM ane bhojana karatAM paNa zakA na hoya, nirdoSa samajIne le ane vApare. e cAramAM bIjo ane ceAthA bhAMge bhojana veLA nirdoSanI khAtrIvALA heAvAthI zuddha che. A zakkA paNa AdhAkarmAdi sALa ugamadoSA ane have pachI kahevAze te prakSitAdi nava grahaNaSaNAnA doSo maLI pacIsa paikI je koi doSanI hoya te doSavALA te piNDa gaNAya. arthAt je doSanI zakA heya te doSa lAge. 2-mrakSita--sacittapRthvIkAya-apkAya-vanaspatikAyathI, ke acitta chatAM ninjI evA dArU vigerethI kharaDAelA AhArAdi piNDa 'prakSita' kahevAya. tevA ningha padAtha thI kharaDAyelA piNDa sarva rIte akalpya samajavA, ane ghI dUdha vigere khAdya padAthI kharaDAyelA haiAya te tene lAgelA kIDI Adi jIvAnI jayaNA (dUra) karyA pachI 'kampya' paNa thaI zake. ahIM (paNa) hAtha ane vaheArAvavAnuM pAtra kharaDAvAne ceAge cAra bhAMgA thAya che. (1-hAtha ane pAtra banne kharaDAya, ra-hAtha kharaDAya--pAtra nahi, 3-pAtra kharaDAya hAtha nahi, ane 4ane na kharaDAya.) emAM ceAtheA bhAMge zuddha jANavA, pahelA traNa bhAMgAmAM kharaDAvAne kAraNe 'puraHkarma, pazcAtka" vigere doSAnI saMbhAvanA * hovAthI te azuddha jANavA. temAM purakama eTale dAna detAM pahelAM gRhastha sAdhune nimitte hAtha--pAtra vigerene (sacitta vastuthI) dhAre-sApha kare te ane pazcAtkama eTale gRhastha vaheArAvyA pachI kharaDAyelAM hAthapAtrAdine dhAine sApha kare te. 3-nikSipta--sacittapRthvI--pANI--agni-vAyu-vanaspati ke trasajIvA upara je acitta paNa annAdi mUkeluM hoya te 'nizcima'kahevAya. tenA koI padArthanA AMtarA vinA ja pRthvI Adi upara mUkeluM te 'anantaranikSipta' ane bIjI vastunA AMtare mUkeluM paraMpara nimi' ema e bhedo thAya, te chae kAya nikSisamAM paNa svayaM samajI levA. temAM 'anantaranikSipta' tA agrAhya ja che, paraparanikSipta paNa jo sacittanA saMghaTTo karyA vinA laI zakAya tema hoya tA grAhya samajavuM. agnikAya uparanuM paraMpara nikSipta levAne vidhi pravacanasAroddhAranI TIkAmAM kahyo che ke cUllI upara mUkeluM kaDAyuM vigere bhAjana paheALA mukhavALuM hAya, cUllI uparanuM bhAjana (ka dAInI cUllInI jema) sarva bAjue mATIthI cheAMdelu hAya, ane temAM ukALavA mATe nAkhelA zeraDInA rasa (upalakSaNathI pravAhI vastu dUdha vigere) tu nAkheleA (hAvAthI) dhoAsakhta garama na thayeA hAya, tevu' gRhastha kALajIthI vahorAve te te kalpe. kAraNa ke mATIthI cUllI chAMdelI hovAthI tenA chAMTA phUllImAM paDavAnA bhaya nathI, pahoLA mukhanuM bhAjana hovAthI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 dha sa0 bhA0 r vi03-gA0 93 temAMthI nAnA vAsaNathI letAM vAsaNanA kAMThA vigerene sparcyA vinA laI zakAya. (jo letAM cUllI uparanA vAsaNanI sAthe ThamakAya teA tenI nIce lAgeluM kAjaLa (me'sa) cUlAmAM paDavAthI agnikAyanI virAdhanA thAya mATe na kalpe) ane atiuSNu nahi hovAthI vahorAvanAra ke lenArane maLavAne bhaya na rahe, mATe vizeSa kAraNe te pUrNa kALajIthI laI zakAya. 4-pahita--vaheArAvavAnI annAdi vastu sacitta kLA vigerethI DhAMkelI (sjidanI nIce mUkelI) hAya te pihita kahevAya. tenA paNa nikSiptanI jema 'anantarapihita ane paraMparapihita' bhedo jANavA, temAM paraparapihita jayaNAthI (sacittanA sa MghaTTo vigere na thAya tema) laI zakAya tema hAya teA levuM ka2e. 5-saMhRta--dAnadevA mATe jarUrI pAtranI sagavaDa mATe temAMnI devA cAgya na hoya tevI vastu pRthvI Adi sacitta vastumAM, athavA koI acitta vastumAM nAkhIne' e rIte pAtrane khAlI karIne te pAtrathI vaheArAve tA sahRta' doSa lAge. tenA 1-sacitta vastu sacittamAM, 2-sacitta acittamAM, 3-acitta sacittamAM ane 4-acitta acittamAM nAMkhavArUpa cAra bhAMgA thAya, temAMnA ceAthe bhAMgA zuddha jANavA. }dAyaka--vahorAvanAra dAyaka jo mALaka, vRddha, napuMsaka, kampavAvALA, jvara(tAva)vALA, anya, dArU vigere pIvAthI matta manelA, unmAdI (ati-zAkAdithI ecitta) baneleA, hAthe ke page beDI (bandhana)vALA, page pAdukA(lAkaDAnI cAkhaDI)vALA, khAMDatA, vATatA, bhajatA(anAja Adi sekatA), rUne kAMtatA, kapAsane leADhatA, hAtha vaDe rUne juduM (Tu) karatA, rUnuM pIRNu karatA, anAja vagerene daLatA, valANuM karatA, bhojana karatA, tathA chakAya jIvAnI virAdhanA karatA hoya tenA hAthe levAnA niSedha che, vaLI je strIne garbhanA AThuM mahinA pUrNa thaI gayA hoya, jeNe bALakane (teDeluM) lIdheluM hoya, ke jene bALaka mahinA mahinAnuM taddana nhAnuM hoya, tevI strInA hAthe paNa sAdhune AhArAdi levAM na ka2e. A dAyakAmAM kAnA hAthe kyAre kevI rIte levu' kalpe-na kalpe, vigere utsaga apavAda o graheNaiSaNAnA daza doSo pachI kahIzuM. te agIAra dvArA paikI bIjA dvAramAM kahevAze. ema je dAyakanA hAthe levAnA niSedha karelA che tenA hAthe levuM te 'dAyakadeoSa' jANavA. cha-smizra--vaheArAvavAnI khAMDa vigere kampyaacitta vastumAM paNa anAjanA dANA vigere sacitta vastunuM mizraNa thayuM heAya te tevI vastu levAthI 'unmizra' doSa lAge. 8-apariNatadAna devAnI vastu pUrNa acitta na thatAM kAcI rahI hoya, te apariNata kahevAya. tenA sAmAnyathI ' dravyaapariNata ane bhAva apariNata' ema be bheda che, te bannenA paNa dAtAne apariNata ane grahaNa karanArane apariNata, ema e e bhAMgA thAya che, temAM je pUrNa acitta na hoya te dravyaapariNata dravya (padA) dAtAranI pAsethI lIdheA na hoya te dAtArane dravyaapariNata' ane sAdhue lIdheA hoya te te grahaNa karanArane apariNata jANavA 105 bhAvaapariNata' te kahevAya ke jenA mAlike aneka hoya te vastu ApavAmAM 105-piDavizuddhinI gA0 40mAM dravya apariNatanA be bhede! judA judA kahyA nathI, bhAvaapariNatanA ja be bhedde kahyA che, Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikaeNSaNamAM navakeTI zuddhi tathA agIAra dvAre ekane dAnanI bhAvanA hoya bIjA(o)ne na hoya, te "dAtAne bhAvaapariNata ane vahoranAra be sAdhu(saMghATaka) pikI eka sAdhu nirdoSa ane bIje sadeSa (akathya) samajatuM hoya te grahaNa karanArane bhAvaapariNata gaNAya. AvuM dravya sAdhune levuM na kare, kAraNa ke dAtArane apariNata levAthI dAtAremAM kalaha thAya ane grahaNa karanArane apariNata levAthI zakitAdi levAne prasajJa Ave. ahIM 'dAtAne bhAvaapariNuta" te dAtAnI samakSa ApeluM ane sAdhAraNaaniruNa (ugama paikI15 me deSa) te dAtAnI asamakSa ApeluM, ema bemAM bheda samajo, 9-lipta-dahiM, dUdha, chAza, zAka, dALa, kaDhI, vigerethI hAtha, pAtra, vigere kharaDAyalepAya, mATe tevI vastuo "lipta' kahevAya. utsarga mAge sAdhuoe tevuM dravya levuM nahi, jenAthI lepa-kharaDa na thAya tevuM vAla-caNA vigere levuM. puSTa kAraNe te tevuM lepakRta paNa levuM kalpa. gazAstranI vRttimAM te carabI Adi(azuci)thI kharaDAyeluM hoya tene lipta kahyuM che. temAM 1-kharaDAelA ke nahi kharaDaelA hAtha, 2-kharaDAeluM ke nahi kharaDAeluM vaherAvavAnuM pAtra ane 3-vaharAvavAnI vastu sapUrNa ke asapUrNa vahoravI, e traNa vikalpanA ATha bhAMgA thAya che, tenuM keka nIce pramANe che. temAM viSama askavALA (1-3-5-7) bhAMgAthI laI zakAya, sama 1 saM0 hAtha, saM0 pAtra, sAvazeSa dravya (2-4-6-8) ahakanA bhAMgAthI nahi. tAtparya ke-hAtha ke pAtra kharaDAyelAM hoya 2 saM0 hAtha, saM. pAtra, niravazeSa dravya ke na hoya te paNa dravya sapUrNa na 3 saMve hAtha, asaM0 pAtra, sAvazeSa dravya vaharyuM hoya te pazcAtaka (vahe4 saM. hAtha, asaM. pAtra, niravazeSa dravya rAvyA pachI hAtha pAtra chevA-vigere) 5 asaM. hAtha, saM0 pAtra, sAvazeSa dravya saMbhava na rahe, pazcAtukarmane saMbhava 6 asaM0 hAtha, saM0 pAtra, niravazeSa dravya sapUrNa dravya vahoravAthI che. saMpUrNa na 7 asaM. hAtha, asaM0 pAtra, sAvazeSa dravya vahore, pAtramAM thoDuM paNa bAkI rAkhe 8 asaM0 hAtha, asaM0 pAtra, niravazeSa dravya | to punaH tene pIrasavA vigerene saMbhava havAthI hAtha-ke pAtra kharaDAyeluM hoya te paNa dhovAno (pazcAtukamane) saMbhava nathI, mATe (sAvazeSa dravyavALA) ekI bhAMgAomAM vahoravuM kape. 10-chadatadAtA ghI dUdha vigere vastune DhaLate (chAMTA pADate) vaherAve te "chardita kahevAya. ghI-dUdha vigere DhaLavAthI tyAM rahelA ke temAM AvIne paDanArA jatuonI madhubinduinA dRSTAne virAdhanA sarbhAvita che. 106-vArattapura naga2mAM abhayasena rAjAne vAra nAme amAtya hatuM, tene tyAM saMyamamAM ekatAnavALA vithaddhacAritravatta dhamaSanAmanA sAdhu bhikSAthe gayA, amAtyanI patnI e bhikSA ApavI ghI-khAMDamizrita khIrathI bhareluM pAtra upADayuM, temAMthI khAMDamizrita ghInuM bidu jamIna upara paDavAthI "A piMDa charditadoSathI dUSita che' ema samajI sAdhu lIdhA vinA pAchA pharyA, jharUkhe beThelA amAtye A badhuM joyuM ane vicAravA lAgyo ke mArA gherathI kaMI paNa lIdhA vinA ja A sAdhu pAchA kema pharyA ? teTalAmAM te paDelA bindu upara mAkhIo besI gaI, tene pakaDavA gALI, tenI upara kArkiDa, tenuM bhakSaNa karavA bIlADI ane tenI upara mahemAnane pALelo kutare kudI paDyo, tyAre Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 93 e grahaNaSaNAnA daza do kahyA, te maLIne kula beMtAlIsa dezo thayA. A doSathI rahita picchanI vizuddhi saMkSepathI kahIe te tenA nava prakAre A pramANe thAya. sAdhu svayaM haNe (sacittanuM acitta kare) nahi, kharIda kare nahi, ane agnithI pakAve nahi e traNa, ema bIjA pAse e traNa paikI kaI Arambha karAve nahi e traNa, tathA bIje vinA preraNAe paNa sAdhune vaherAvavA mATe e traNa paikI keI Arambha kare te anumoda paNa nahi e traNa, ema kula nava vibhAgomAM saMpUrNa piNDavizuddhi AvI jAya che. e mATe kahyuM che ke "piMDesaNA ya savvA, saMkhittA avatarai navasu koDIsu / na haNai na kiNai payaI, kArAvaNa-aNumaIhiM vA // dazavai0 niyukti-242|| bhAvArtha-"saghaLI piDeSaNa saMkSepathI navakeTimAM AvI jAya che. te navakeTi svayaM haNe nahi, kharIde nahi, pakAve nahi, bIjA dvArA e traNa karAve nahi ane e traNa karanArane anude paNa nahi, e rIte thAya che." ema sakaLa doSa rahita AhArAdi piNDane grahaNa karavA rUpa grahaSaNA kahI, enuM pAlana agIAra kArothI karavuM. kahyuM che ke - "to ja sAtha jeva, rAma "ss ". variSa" hira nu tiddAmAla " zodhaniri-kaddarA bhAvArtha-1-sthAna, 2-dAyaka, 3-gamana, 4-grahaNa, 5-Agamana, 6-pAtra athavA prApta, ha-parAvartita, 8-pAtita, 9-gurUka 10-trividha ane 11-bhAva, ema pinDanAM agIAra dvAre che, mATe te pramANe zuddhapiDa levAnuM jaNAvyuM. e dvArenI vyAkhyA A pramANe che 1-sthAna-piDa vaheravAmAM traNa sthAne tajavAM. 1-AtmapaghAtI 2-saMyamapaghAtI ane 3-pravacanepaghAtI. temAM paheluM-gAya vigere pazuovALuM sthAna, tyAM ubhA rahIne bhikSA nahi levI, kAraNa ke gAya vigere pazuothI upadrava thavAne saMbhava rahe, ema AgaLa paNa je je deze saMbhavita hoya te svayaM vicArI levA. bIjuM-sacitta pRthvI-pANI vigere hoya tevuM sthAna, tyAM ubhA rahevAthI tenI virAdhanA thAya, athavA vaharAvanAra jyAM ubhA rahIne vaherAve tyAM te upara ke nIce sacitta phaLa vigerene saMghaTTa kare tevuM sthAna saMyamapaghAtI hovAthI tajavuM. trIju-bALa vigere azucivALuM sthAna, tyAM ubhA rahIne bhikSA letAM zAsanane uThAha (halakAI) thAya, mATe pravacanapaghAtI samajIne tene paNa tajavuM. mahelAnA kutarAe tenI upara trApa mArI. ema bannenuM yuddha thavAthI tene parAbhava nahi sahI zakanArA te te kutarAonA mAlIkoe pratispardha kutarAone dUra karavA jatAM temAM ja mArAmArI zarU thaI. A badhuM joIne amAtya vicAryuM ke "ghInuM mAtra eka bindu paDavAthI paNa AvuM anarthakAraka pariNAma Ave tema samajI dayAsAgara muni pAchA pharyA. dhanya che teonA dharmane, sarvajJa vinA A nirdoSa dharma keNu batAvI zake ? mATe enA prarUpaka vItarAga kharekhara sarvajJa che, te ja mArA deva ane temane kahelo dharma ja mAre dharma, ema nizcaya karI siMha guphAmAMthI nIkaLe tema vairAgya ane sattvathI gRhavAsa cheDI sAdhu banI niraticAra cAritranuM pAlana karatA te ja bhave siddhine pAmyA, Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piiSaNAmAM dAyakAnuM svarUpa] 123 radAyaka--sAdhue AhArAdi grahaNa karatAM dAtAranI parIkSA karavI, arthAt (niSiddha) khAlaka vigerenA hAthe nahi levuM. niSiddha dAtAra A pramANe che 66 avvata apahu there, paMDe matte a khittacitte a / vitta navADhe, varaniMdha pigrahe gA taddosa guntriNI bAla-vaccha kaMDaMta (ti) pIsabhajjaMtI 1 taMtI vinaMtI, majJA DhagamALo DhosA ||rA' (ko. ni. 467-468) bhAvA--avyakta, aprabhu, sthavira, paNDaka, matta, kSikSacitta, dIpta, yakSAviSTa, chinnahasta, chinnacaraNa, andha, nigaDita, tvauASI, garbhiNI, khAlavatsA, khAMDatI, daLatI-cUratI, sekatI, kAMtatI ane pi~tI, eTalA dAyakAnA hAthe bhikSA levA na levAmAM vikalpa samajave, arthAt ekAnta vidhi-niSedha nathI, evA dAtAne vaheArAvatAM akAya virAdhanAdvi doSA saMbhavita che. tenuM vizeSa varNana nIce pramANe che. 107 1-cantaH--AThavarSa thI echI ummaravALA khALa kahyo che. te bhikSA Ape te paNa na levAya. kAraNa ke-tenA hAthe levAthI 'sAdhu bALakanI pAsethI saghaLu cArI gaye!' ityAdi tenI mAtA vigerene dveSa thavAnA prasaphLa Ave. AgaLanA dAyakAmAM paNa e rIte yathAsaMbhava dASA samajI levA. 2-muH----cAkara-nAkara vigere, tenA hAthe vaheAravAthI paNa khALakamAM jaNAvye te rIte gharadhaNIne dveSAdi thavAne prasaga Ave. 3-rthAH--sIttera athavA matAntare sAITha varSothI vadhAre ummaravALeA vRddha, tevA vRddhane hAthe vaheAratAM hAtha zarIra vigere kampavAne ceAge piNDa paDI jAya, ke te pote paDI jAya, ItyAdi doSa jANavA. 4-6H--napuMsaka, tenA hAthe bhikSA letAM tenI ceSTAo kAmajanaka hAvAthI vedodayarUpa kSeAbha vigere thavAnA prasaphLa Ave. pa mantaH--dArU vigere pIvAthI matta baneleA, tenA hAthe bhikSA letAM te ekadama sAdhune vaLage, tethI pAtrAM paNa bhAgI jAya, vigere doSanA prasaphLa Ave. 6-fcittaH--cittavibhramavALA, -tiH--kAI mATuM kArya karavAne cAge hanA AvegathI dIpI (chaThThI) gaeleA ane 8cAviSTaH------bhUta-pretAdinA vaLagADavALA, e traNanA hAthe vaheAravAmAM teo sAdhune ekadama vaLage, pAtrAM kADe, vigere doSo jANavA. 9-chinnaraH--kapAelA hAthavALA, tenA hAthe letAM tenA hAthe lAgelA rUdhira-parU vigere azucipadArthathI apabhrAjanA (sAdhu dharmanI halakAi) thAya, athavA hAthanA abhAve potAnA zarIranI azuci paNa sAph nahi karI zakavAthI te zarIranI azuci piNDane lAge, athavA tenA hAthamAMthI devAnI vastu paDI jAya, vigere doSo sambhavita che. 10-chinnapara-kapAelA pagavALA, tenA paNa hAthe bhikSA letAM te paDI jAya vigere doSAnA prasaphLa Ave. 11-anyaH--AMdhaLA, te paNa dekhI na zakavAthI vaheArAvatAM cha kAyanI virAdhanA kare. 12-nihitaH----(hAthe ke) page kheDI(bandhana)vALA. tenA hAthe paNa bhikSA letAM 10-eniyuktinI khIjI prateAmAM 'munnata' evA pATha che ane TIkAmAM paNa 'mujJAnala' zabda laIne vyAkhyA karelI che, kintu tenA bhASyanI gA0 247 mAM 'majjaLa' zabda che ane tyAM sekavuM' evA a karelA che. ame ahIM (samitinI) chapAelI eniyuktinA pAThane AdhAre lakhyuM che, Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 dha. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 93 tene paDI javAnA ke bhikSA paDI javAnA, vigere prasaphLa Ave. 13-va ApI--cAmaDInArogavALA kADhIe vigere, tenA hAthe vaheAratAM azucipaNAne tathA koDhane cepa lAgavA vigerenA prasaphLa Ave. 14 minI--gabha vatI strI, tenA hAthe bhikSA letAM uThavA besavAthI tenA garbhane pIDA thAya. 15-dmAvattA--nhAnA bALakavALI strI, te bALakane nIce mUkI vaheArAvavA mATe pravRtti kare tyAre bALaka nhAnuM hovAthI tene khIlADI vigere krUra jIvAthI upadrava vigere thavAnA prasaphLa Ave. 1764ntI--khAMDatI strI, tenA hAthe letAM citta dANA (bIja) vigerenA saMghaTTa thAya. 17-peyantI--ghau vigere sacittane daLatI athavA zIlAmAM vATatI (laseATatI) strI. te vaheArAve teA (uThatAM sacittane saMghaTTa tathA) hAtha dheAve, vigere dASA jANavA. (mujhjhatI--anAja-caNA vigerene tAvaDImAM sekatI strI, te vaheArAve temAM paNa sacittanA saghaTTo vigere thavAne prasaga Ave) 18-TMyantI--rUne kAMtI sutara banAvatI strI, tenA hAtha zukathI kharaDAelA hAya, te vaheArAvatAM dhAve tyAre 'purakama" vigere doSo lAge. ema 19-lintI--rUnuM pi~Na karatI strI, te vaheArAve temAM paNa kAMtanArInI jema doSA lAge. mATe e avyaktathI mAMDIne pi~Na karatI strI sudhInA sarva dAyakAnA hAthe utsa mAge bhikSA na levI. emAM apavAda jaNAve che ke teonA hAthe vaheAravAmAM bhajanA-vikalpa samajavA, arthAt ekAnta niSedha nathI. gAthAmAMnA''mALA phesa'nA atha e che ke evA dAyakA dAna Ape tyAre hAtha dheAvA, AhAra nIce paDI javA, vigere vividha doSo lAgavAnA prasaphLa Ave, te upara vicArI paNa lIdhuM. have teonA hAthe levAmAM apavAda samajAve che ke-1-bAlaka jo pramANeApeta bhikSA Ape, ke gharanA mAlikanI hAjarImAM tenA kahevAthI te ghaNI paNa bhikSA Ape te laI zakAya, e avyaktamAM jayaNA (apavAda) che. e pramANe ra-nAkara cAkara vigere Ape temAM paNa avyaktanI jema ja jayaNA samajavI. 3-vRddha khIjAnI sahAyathI vaheArAve tA lai zakAya. 4-napuMsaka chatAM durAcArI na hoya tenA hAthe laI zakAya. 5-mattanA hAthe zraddhALu hoya te alpa gRhasthAnI hAjarImAM laI zakAya. 6-cittabhramI chaThThIpI (chakI) gayelA (gAMDA) ane 8-bhUta pretAdinA vaLagADavALA, e traNa paNa sAdhu pratye pUjyabhAvavALA hAya tA teonA hAthe vaheArI zakAya. 9-kapAelA hAthavALA alpa gRhasthAnI hAjarImAM ApatA hAya tA levAya. 10-paga kapAelA gheADA gRhasthAnI hAjarImAM beThAM beThAM Ape te levAya. 11-anyane paNa Aje sahAya karI tenA hAthe vaheArAvarAve te levAya, 12-pagamAM beDI-andhanavALA chatAM AkaruM bandhana na hoya-khasI zake tema hoya, tA tenA hAthethI levAya. 13-kADha vigere gaLatA na hoya tevA cAmaDInA rogavALAnA hAthe paNa levAya. 14-ATha mahinA sudhInA garbhavALI strInA hAthe sthavirakalpavALA munie grahaNa karI zake, prasUtiveLAne navame mahinA zarU thayA pachI nahi. jinakalpI vigerenuM teA cAritra nirapavAda hAvAthI garbhanI utpatti thAya tyArathI garbhiNInA hAthe teo vaheAre nahi (kAraNa ke-viziSTa jJAnI hovAthI te garbhavatIne prArambhathI jANI zake che.) 15-stanapAnathI ja jIvanArA khALakavALI mALavasA strInA hAthe sthavirakalpI vahAre nahi, kintu jinakalpika vigere te ethIya AgaLa vadhIne jyAM sudhI bALaka bAhyaavasthAvALuM gaNAya tyAM sudhI tenI mAtAnA hAthe vaheAravAnuM taje. 16-khAMDanArI strIe muzaLa Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piNaiSaNAmAM sthAna vigere 11 dvAre] 15 khAMDavA mATe hAthamAM laI uMcu karyuM' hoya (ane muzaLanI nIce sacitta dANA vigere lAgelA na heAya) tevA avasare sAdhu AvavAthI te muzaLane niravadya sthAne mUkIne uThIne vaherAve te vahArI zakAya. 17-4LanArI (vATanArI) ne acitta dravya daLatI (vATatI) hAya teA tenA hAthe vaheArAya, sacitta dravya daLanArIe pahelAM nAkheluM sacitta daLI nAkhyuM hoya ane pachI bIjI nAkhyuM na heAya te avasare sAdhu AvavAthI te uThIne vaheArAve te levuM ka2e. e pramANe 18-anAjane tAvaDI AdimAM sekanArI mATe paNa e ja jayaNA samajavI. 19AAjana karanArInA hAthe paNa vaheArI zakAya, jo teNe bhAjanamAMnuM bheAjana hajI sudhI vaTalAvyuM (eMThuM karyuM) na heAya. 20-kAMtanArI paNa jo jADuM sutara kAMtatI hoya teA tenA hAthe vaheArAya, kAraNa ke jADuM kAMtavAmAM thuMka lagADavuM paDatuM na heAvAthI hAtha dheAvAnA prasaga na Ave. 21-kasa leADhanArI strI mATe paNa daLanArInI jema jayaNA samajavI. 22-pinjanArI strI paNa jo zaucavAdavALI na heAya ane hAtha dhoyA vinA ja vaheArAve teA levuM ka2e. e dAyakane age apavAda kahyo. have mULa gAthAnuM trIjuM dvAra kahevAya che. 3-gamana--vaheArAvavAnI bhikSA levA mATe dAtAra gharamAM (raseADA vigeremAM) praveza kare te tenuM 'gamana' sAdhue jovuM joie. kAraNa ke--ajayaNAthI jatA dAtAra nIce jamIna upara cha kAya jIvAnI, uMce vRkSanI DALI vigerenI virAdhanA, ke tiryaMc dizAmAM nhAnA khALaka vigerenA saMghaTTo karatA jAya te sAdhune saMyamavirAdhanA thAya ane dAtAne paNa sarpa Adi karaDe te AtmavirAdhanA (maraNu) thAya, mATe e rIte ajayaNAthI gamana karanAra pAsethI bhikSA nahi levI. 4-grahaNa--jyAMthI bhikSA (vastu) dAtAra vaheArAvavA mATe grahaNa kare te 'grahaNasthAna' sAdhue jovuM joie. jo mAraNuM nhAnuM-nIcuM hAvAthI, kapATa (kamADa) anya kareluM hevAthI, athavA dAtAnA zarIranuM AMtarUM naDavAthI tene grahaNa karatAM joi na zakAya te tevI bhikSA utsaga mAge levI nahi. apavAda mArge tA grahaNakriyA na jovA chatAM virakalpavALA munio zravaNa vigere indriyeAdvArA upayAga mUkIne (khyAla ApIne) doSane jANI zake che. jemake-gRhastha AhArAdi grahaNa karatAM hAtha ke pAtrane dhAve teA kAnathI pANInA 'lala' zabda sAMbhaLavAthI ane vikalendriya-taiindriyAdi jIva cagadAya te gandhathI jANI zake, vaLI jyAM gandha hoya tyAM rasa paNa hAya mATe rasadvArA paNa jANe, pANInuM bindu vigere uchaLIne zarIre lAgatAM sparzInendriyadvArA paNa samajI zake ane netrathI te dAtAnuM gamana, Agamana, ke lAve te vastu, hAtha, pAtra vigerene kaMI pANI-pRthvI Adi lAgyuM hAya te saghaLuM joi zake. e rIte indrie dvArA upayAga karIne puraHkarmAdi doSanI zakA na rahe teA grahaNa kare. 5-Agamana-vaheArAvavAnI vastu laine sAdhunI sanmukha Ave te dAtAranuM 'Agamana' paNa sAdhue jovuM joie. emAM paNa gamananI jema viveka samajavA. 6-patta--prApta athavA pAtra. temAM gRhastha peAtAnI najIka vaheArAvavA Ave te prApta' kahevAya, tenA hAtha pANIthI bhIMjAelA che ke nahi? vigere jovuM. ane pAtra eTale gRhastha jemAM AhAra lAvyeA hoya te pAtrane uparathI, nIcethI ane khAjuthI jovuM, athavA pAtra Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 dUdha saMbhA. 2 vi0 3-gAha 93 eTale "bhikSAnI vastu" te jIvathI saMsakta che ke asaMsakta ityAdi jevuM. ahIM vatsala08 ane putravadhUnuM daSTAnta samajavuM. -parAvartita-gRhastha vaherAvatAM pAtrane uMdhuM kare te "parAvartita kahevAya, tene sAdhue jevuM. je te pANIvALuM ke trasajIvayukta hoya te tenAthI nahi vahoravuM. 8-pAtita-sAdhue potAnA pAtramAM "pAtita (lIdhelA) piNDane (azanAdine) jevAM. te bhAta, ke bhAgelecUkelo chUTo padArtha cUramuM vigere svAbhAvika che ke sekelA java-caNA vigerenA loTanA ke maganA loTanA banAvelA piNDa (lADu) vigere kRtrima che? ityAdi vicAravuM. je lADu vigere kRtrima (banAveluM) hoya te tene bhaMgAvIne jevuM, na juve ane keI dAtAe sAdhu pratyenA dveSAdi kAraNe temAM ratna-vITI vigere mUkIne te lADu vigere banAveluM hoya te te akhaDa vahAratAM pAchaLathI sAdhu upara cerInuM kalaphaka AvatAM saMyama virAdhanA ane rAjadaDa vigere thavAthI AtmavirAdhanA paNa thAya. (mATe kRtrima banAvelI vastu maMgAvIne jevI, je phaLa vigere akRtrima vastu acitta hoya te te akhaDa paNa vaherI zakAya.) 9-gurUka-gRhasthanuM vaharAvavAnuM bhajana ke tenA uparanuM DhAMkaNa vigere ghaNuM bhAre hoya te gurUka kahevAya. evuM bhAre upADatAM, ke nIce mUkatAM dAtAnI kaheDa bhAge ke paDI javAthI paga bhAge, (ethI sAdhunI halakAI paNa thAya). mATe tevA bhAre bhAjanathI na levuM. (utraDa utAratAM caDhAvatAM paNa A deSa lAge, sahelAIthI ApI zakAya tevuM levAya.) 10-tihA-traNa prakAre. emAM kALa, dAtAra, vigerene traNa traNa prakAre khyAla karavAne che. temAM 1-grIma, hemanta ane varSARtu, ema kAla traNa prakArane ane 2-strI, purUSa ane napuMsaka, ema dAtA paNa traNa prakArane. temAM strI uSNa, purUSa madhyama ane napusaka zItaLa jANa. vaLI 3- "purakama, udakAka ane sasnigdha, ema purakamanA paNa traNa prakAre jANavA. temAM bhikSA ApatAM pahelAM hAtha-pAtra vigere devuM te "purakarma kahevAya, hAtha, bhAjana vigere jemAMthI pANInAM binduo gaLatAM (paDatAM) hoya te "udakA kahevAya ane bindurahita chatAM je hAtha-bhAjana bhInuM hoya te "sasnigdha" samajavuM. e traNenA paNa sacitta, acitta ane mizra, ema traNa traNa prakAre thAya. temAM pura:karma ane udakAdra e be te sacita acitta ke mizra hoya te paNa tevA hAtha vigerethI vahorAya nahi. mATe trIjA sasnigdhane anne ahIM kahevAnuM rahyuM, temAM paNa acittathI sasnigdha hoya te hAthe bhikSA levAya, mATe temAM kaMI kahevAnuM nathI, mAtra sacitta ke mizrathI sasnigdha hoya tene age kahevAnuM che, te A pramANe-hAtha sasnigdha hoya tenA 1kaMIka ne, 2-kaMIka sUkAela ane 3-kaMIka nahi sUkAela, ema traNa prakAro thAya. tevA 108-eka vaNikane tyAM vAcharaDA hatA, eka divasa tene ghera koI kAraNe jamaNavAra hevAthI tene koI cAra-pANa ApI zakAyuM nahi, sahu pitAnA kAmamAM mazagula hatAM, ema madhyAhna thatAM bhUkhyA vAcharaDAe raDavA mAMDayuM te sAMbhaLI zeThanI putravadhU ke jeNe bahumUlyavALAM AbharaNa alaMkAra tAM teNe vAcharaDAne cAra-pANI khavaDAvyuM. te veLA vAcharaDAnI dRSTi mAtra cArA-pANImAM ja hatI, zeThANInA rUpa ke vastrAlakAra tarapha nahi. tema sAdhue pAtra ke piDane ja saMdeza-nirdoSa-jevAM, paNa vaharAvanAranA rUpa, raMga, ke AbharaNa alakAra tarapha lakSya paNa ApavuM nahi. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piSaNAmAM asaMsRSTAdi ATha prakAre] 17 hAthe ekeka sUkAyelA bhAganI vRddhithI pUrvAnupUrvIe, athavA ekeka sUkAelA bhAganI hAnithI pazcAnupUvae grahaNa karavuM. A ekeka bhAganI (hAni) vRddhi strI, purUSa ane napusakanA hAthanA nIcA, uMcA ane uMcA-nIcA bhAgene AzrIne karavI. te A rIte-AMgaLIonAM parvonI vaccenI traNa rekhAo te nIce bhAga, AMgaLIonAM parvo (veDhAo) te uMce bhAga ane hatheLIne nIcouca (madhyama) bhAga samaja. temAM traNa parvo, traNa tenI upara nIcenI rekhAo ane eka hatheLI maLI kula sAta bhAga kalpavA. jeTalA samayamAM uMce bhAga (pa) sUkAya teTalAmAM madhyama bhAga (hatheLI) kaMika bhIne ane nIcebhAga (pa) tethI vizeSa bhInAM hoya, e rIte eka eka sUkA bhAganI vRddhi karatAM je RtumAM jenA hAthe AhArAdi vaherI zakAya te kahIe chIe. yuvati strInA hAthano uMco eka bhAga (eka parva) sUkAya tyAre usNukALe tenA hAthe vahorAya. kAraNa ke strInA hAthanI uNutA ane kALa paNa uNu hovAthI jeTalAmAM uMce ekabhAga (parva) sUkAya teTalAmAM bAkInA be (uMcA, eka madhyama ane traNa nIcA) bhAgo bhInA chatAM uNutAthI acitta thaelA heya. hemanta (zIta) RtumAM yuvatI strInA be sAtI eTale (535) be uMcA bhAge sUkAya tyAre ane varSARtumAM traNa sAtI A uMcA bhAgo (traNa) sUkAya tyAre tenA hAthe bhikSA levAya. madhyama vayavALI (prauDha) strInA hAthe uNakALamAM be uMcA bhAge, zItakALamAM traNa uMcA bhAgo ane varSAkALamAM cAra sAtIyA (traNa parvo ane hatheLI) sUkAya tyAre bhikSAdi laI zakAya. ema vRddhA strInA uSNakALamAM traNa uMcA (pa), zItakALamAM traNa uMcA ane eka madhyama (hatheLI) maLI cAra bhAga ane varSAkALamAM eka nIcA bhAga (parvarekhA) sahita kula pAMca bhAge sUkAya tyAre bAkInA bhInA paNa bhAga acitta thAya mATe vaherI zakAya. e krame sAmAnyatayA traNa prakAranA purUSanI apekSAe be bhAgathI mAMDIne cha bhAge sUkAya tyAre vaherI zakAya. jemake-yuvAnanA hAthe uNakALamAM tenA hAthanA be uMcA bhAgo (be pa), zItakALamAM traNa uMcA bhAge (traNa parvo) ane varSomAM cAra sAtIyA bhAga (traNa parvo ane hatheLI) sUkAya tyAre bhikSA levAya, madhyama vayavALA purUSanA uNakALamAM traNa bhAgo (pa), zItakALamAM cAra bhAgo (traNa parvo sAthe hathelI), ane varSAmAM pAMca bhAgo (traNa parvo, hatheLI ane eka parva rekhA) sUkAya tyAre bhikSA levAya, ane vRddhapurUSanA hAthe uNakALe cArabhAgo (traNa ane hatheLI), zItakALe pAMca bhAgo (traNa parvo, hatheLI ane eka parvarekhA),tathA varSomAM chabhAgo(traNa parvo hatheLI ane beparva rekhAo)sUkAya tyAre bhikSA laI zakAya. - napusakanA traNa prakAranI apekSAe traNa bhAgathI Arambhane sAta bhAgo sUkAya tyAre vahorI zakAya. jemake-yuvAna napusakanA hAthanA uNakALamAM traNa sAtIyA bhAga (pa), zItakALe cArabhAga (traNa parvo tathA hatheLI) ane varSAkALe pAMca bhAge (traNa parvo, hatheLI ane eka parvarekhA) sUkAya tyAre vaherI zakAya. madhyamavayanA napusakanA hAthanA uSNakALamAM cAra bhAga (traNa parvo ane hatheLI), zIta kALe pAMca bhAgo (3 parvo, hatheLI ane 1 parvarekhA) ane varSomAM chabhAge (3 parvo, hatheLI ane be parvarekhAo) sUkAya tyAre bhikSA levAya ane vRddhanapusakanA hAthe uSNakALamAM tene hAthane pAMca sAtIyA bhAga (traNa parvo, hatheLI ane Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ' [dha saM0 bhAva 2 vi0 3gA0 93 1 parvarekhA), zItakALamAM chabhAgo (parvo, hatheLI ane be parvarekhA) tathA varSAkALamAM sAtabhAga (sapUrNa hAtha) sukAya tyAre bhikSA levAya.9 11-bhAva-bhAva eTale adhyavasAya. te AhAra levAmAM malina-aprazasta nahi karavo, kintu nirmaLa-prazasta karo. temAM aprazasta bhAva tene manAya ke je zarIranA varNa-baLa (svAda) vigerene mATe AhAra vaharate hoya. AcArya, bALa, vRddha, ke bImAra sAdhune mATe vaheranArane bhAva aprazasta nathI, kintu AcArya vigerene mATe AhArAdi vahere che te sAdhu te jJAnadarzana-cAritra guNanuM bhAjana mahAbhAgyavanta kahevAya che. 10 ema agIAra dvArethI grahaNaSaNane vicAra karyo. piccha (bhajana) viSayamAM ane pANInA viSayamAM A grahaNaSaNAnA 1-asaMsRSTa, 2-saMsRSTA, 3-uddhatA, 4-alpalepA, 5-avagRhItA, 6-pragRhItA ane 7-ujikatadharmA, ema sAta sAta prakAre che kahyuM che ke - "saMsadamahaMsA, tat sarvavijhA jevA uggahiA paggahiA, ujjhiyadhammA u sattamiA / / " prava0 sAro0 739 // bhAvArtha-1-asaMsRSTA, 2-saMsRSTA, 3-uddhatA, 4-alpalepA, 5-udgItA (avagRhItA), -pragRhatA, ane 7-ujikatadharmA, ema sAta eSaNAo che, temAM pachI pachInI eSaNA vizeSa zuddha hovAthI e krama che, mULa gAthAmAM "saMsaOM" zabda chaMdabhaMga TALavA mATe pahelo kahyo che. upara kahI te picchanI eTale AhArAdi levAnI eSaNAo (levAnA prakAre) sAta che. temAM 1-asaMsRSTA-gRhasthanA je hAtha ane pAtrathI vahore te kharaDAeluM na hoya te ane vahoravAnI vastu sapUrNa (gRhasthanuM pAtra khAlI thAya tema) vahere ke ochI vahore te asaMsRSTI bhikSA kahI che, emAM saMpUrNa (badhuM) dravya vaheravAthI pazcAtukarmane (vaharAvyA pachI hAtha pAtra chevAno saMbhava chatAM gacchamAM bALa-vRddha-asahiSNu-bImAra vigere sAdhuo (mATe kAraNe levI paDe tema hovAthI gacchavAsI sAdhuone tene niSedha nathI, mATe ja sUtramAM tene vicAra karyo nathI. 2-saMsRSTA-kharaDAyelAM hAtha ane pAtrathI levAya che, emAM saMskRSTa ke asaMsRSTa hAtha ane pAtra tathA vastu sapUrNa ke asapUrNa vahoravAne vege ATha bhAMgA thAya che (juo pR0 121) temane AThama (? pahele) bhAMgo ke jemAM saMskRSTa hAtha, saMsRSTapAtra ane sAvazeSadravya kaheluM che te gacchathI nirapekSa (jinakalpika-parihAravizuddhika, vigere) sAdhuone kalpa, ga7vAsIone te AhAranI durlabhatAthI sUtra-arthane bhaNavA vigeremAM hAni thAya, ItyAdi kAraNe zeSa bhAMgAovALI paNa kalpa. 3-uddhatA-gRhastha pitAnA prajane mULa bhajanamAMthI bIjA bhAjanamAM - 109-a nyAye-yuvati strInA zarIramAM uSNatA vadhAre, tethI ochI madhyama strI ane yuvAna purUSamAM, tethI ochI vRddhA strI, madhyama vayane purUSa ane yuvAna napuMsakamAM, tethI ochI vRddha purUSa ane madhyama vayanA napuMsakamAM, ane tethI ochI vRddha napuMsakamAM samajavI. 110-A agIAra dvAramAM dazeya dvArethI zuddha chatAM bhAdvArathI azuddha hoya te AhAra saMyamaghAtaka che mATe dazeya dvArenI zuddhi bhAva dvAranI zuddhithI samajavI. vizeSa varNana ghani gA0 694 thI 501mAM jevuM. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANaSaNa ane cAtaranI vyAkhyA tathA tenA piDane viveka] 129 kADhelo piccha uddhata kahevAya ane tene lenAra sAdhunI bhikSAne "uddhatA kahevAya. 4-alapalepAemAM "alpa" zabda abhAvavAcaka hevAthI jenAthI pAtrAdine lepa (kharaDa) na lAge tevA nirasa vAla, caNa, vigere padArtho levA te bhikSAne, athavA jemAM "pazcAtakarma vigere Arambhajanya lepa eTale karmone bandha alpa hoya te bhikSAne "alpalepA" samajavI. AcArAgamAM (dvitIya zrutaskaMdhanI pahelI cUlAnA sU0 62) kahyuM che ke-&i vahu pariciMsi pe pavanA ' arthAt nize e piDa grahaNa karavAmAM alpamAtra pazcAtakarma ane a5mAtra paryAyajAta hoya che. A piNDane AcArAyugamAM pAMkha vigere jaNAvela che ane "alpaparyAyajAta eTale photarAM vigere jemAMthI taLadevA gya aMza alpa hoya te padArtha, ema artha karela che. (tAtparya ke je vastuthI pAtrane kharaDa na lAge, ke alpa lAge tethI tene sApha karavAmAM khAsa pANIno upayoga na karavo paDe tevA vAla, caNA, sekelo acitta paMkha, ke photarAM vigere nirUpayegI aMza jemAM alpamAtra hoya, tevI vastune levI te zikSAne "alpalepA" kahevAya) pa-avagRhItAbhojana vakhate thALI, vADakI, vADakA vigeremAM kADhIne bhajana karanArane ApeluM hoya te piNDa vahoranAra sAdhunI bhikSAne "avagRhItA" kahI che 6-gRhItA-bhejana vakhate jamavA beThelAne pIrasavA mATe pirasanAre mULabhAjanamAMthI camacA vigeremAM laI dharyuM hoya te bejana karanAre bhejanAthe na letAM sAdhune vaherAvarAve, athavA jamanAre pote khAvA mATe bhajananA vAsaNa (thALa)mAMthI potAnA hAthamAM lIdhuM hoya te svayaM vaharAve, te tevuM azanAdi lenArA sAdhunI zikSAne "pragRhItA kahevAya. 7-ujhitadharmAgRhasthane nirUpayegI tajI devAyegya hoya tevA piNDane lenAra sAdhunI zikSAne ujhiyama' kahevAya. bhikSAnA A sAteya prakAromAM "saMsRSTa-asaMskRSTa pAtra-hAtha ane sAvazeSa-niravazeSa dravyanA ge thatI aSTabhagI samajavI, mAtra cothI bhikSA apA (alpalepA)mAM kharaDAvAnuM nahi hovAthI temAM (aSTabhakzI na ghaTe, e) bhinnatA samajavI. pAnaiSaNe judI kahelI hovAthI piDa zabdano artha ahIM bhejana mAtra (azanAdi AhAra) samaja. sAta pAneSaNAo paNa piDeSaNanI tulya ja samajavI. mAtra cothImAM e bheda che ke-kAMjInuM pANI, osAmaNa, garama(ukALeluM) pANI, cokhAnuM dhAvaNa, vigere pANI, apakRta ane bAkInAM zeraDIne rasa, drAkSAnuM pANI, AmalInuM pANI, vigere lepakRt samajavAM. kahyuM paNa che ke- "Tari , nari vaDathI ho nAno sovIrAyAmAI, jamalevADatti samaotti (yuttii)||1|| (prava0 sAro0 744) bhAvArtha-"e ja rIte pAraiSaNA paNa asaMsRSTAdi sAta prakAre samajavI. mAtra ethI alpalepa mAM bheda che, kAraNa ke "kAMjI-osAmaNa vigere apakRta che ema zAstramAM kaheluM che, zeraDInArasa vigere bAkInAM pANI lepakRta che, tene vAparavAthI sAdhune kamane lepa (bandha) thAya." uparyukta pANI pikInuM kaI pANI na maLe te varNAdi badalAI javAthI acitta thaeluM pANI paNa laI zakAya. kahyuM che ke - "jijJa gAnAruM, vA (viru) dhovA tikilo * 17 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 dUdha saMbhA. 2 vi. 3-gAha 93 vannaMtarAipattaM, phAsuasalilaMpi tayabhAve // 224 // " ytidincryaa| bhAvArtha-"sAdhue kAMjI, athavA AmalInuM pANI, dhAvaNanuM pANI, ane traNa ukALAthI ukALeluM acitta pANI levuM, ane tenA abhAve varNa-gaLyAdi badalAI gayAM hoya tevuM paNa acitta pANI levuM." e pANI saMbadhI eSaNA jANavI. have upara jaNAvyuM te zuddha piNDa paNa zayyAtarane nahi le. temAM "zayyA eTale vasati (makAna), te sAdhuone (utaravA) rahevA mATe ApavA dvArA je (saMsArane) tare te zAstarazayyAtara kahevAya. arthAt jenA makAnamAM sAdhu rahe te makAna mAlika. tenA be prakAre thAya, eka svayaM makAna mAlika, bIje mAlikanA AdezathI makAna saMbhALanAra (TrasTIo vigere), e bemAM paNa kaI makAna mAlika eka ane keInA aneka hoya, tathA mAlike kahevAthI saMbhALanAra (TrasTI vigere) paNa kaI makAnane eka ane keInA aneka hoya, mATe benA eka-aneka evA be be bheda paDe. e rIte tenA 1-mAlika eka-saMbhALanAra eka, ra-mAlika eka-saMbhALanArA aneka, 3-mAlike aneka-saMbhALanAra eka ane 4-mAlike aneka-saMbhALanArA paNa aneka, ema cAra bhAMgA thAya. temAM sAdhue. utsargathI te te badhAyanI mAlikIne bAre prakArane piNDa vaje, ema karatAM nirvAha na thAya te apavAdathI pratidina temAMnA eka ekano hato avazya) tyAga kare. kahyuM che ke - "sArika-saMhi, mane raDImAM 3 egamaNege vajA, Negesu a ThAvae egaM // 1 // " (pravacanasAro0 801) bhAvArtha-sAdhunA upAzrayana mAlIka ane saMbhALanArA eka eka athavA aneka paNa hoya tethI tenI caturbhagI thAya. (utsargathI) te eka ke aneka (badhAya)ne (piccha) tyAga kare ane (apavAdathI) aneka paikI koI ekane ja zayyAtara TharAvI teno piDa taja. tAtparya ke ghaNA mAlIkanuM makAna utaravA maLyuM hoya tyAM sAdhunA AcArane samajanArA zrAvaka vinaMti kare ke amArAmAMthI kaI ekane tyAga kare-badhAyane nahi, te ekane zayyAtara karAvI bAkInAonAM gharamAMthI bhikSA le, athavA tyAM sAdhue ghaNuM hoya chatAM saghaLA sAdhuone nirvAha thAya tema hoya te badhAya makAna mAlIke-ke saMbhALanArAone zayyAtara tarIke taje." zayyAtarane bAra prakArane piDa tyAjya kahyo che, te 1--azana, 2pAna, 3-khAdima, svAdima, papAdapRSNana (rajoharaNu), 6-vastra, pAtra, 8-kambaLa, 8-seya, 10-rikA (muNDana mATe ae), 11-kAna zodhavAnI saLI ane 12-nakharadanI (naraNa). kahyuM che ke- ariA che, paraMchA valyavattAjI. sUI churi kannasohaNa, naharaNiyA sAgariyapiNDo ||"ytidincryaa-186|| bhAvArtha--azanAdi cAra, pAdacchana, vastra, pAtra, kambaLa, soya, chUrikA, karNazodhana, ane nakharadanI, e zayyAttarane piNDa (sAdhue nahi le." tRNanDagala vigere vastu te zayyAtaranI paNa kalpe, te mATe kahyuM che ke Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zazcAtara piNDa tathA rAjapippanuM svarUpa) " taNaDagalachAramallaga-sijjAsaMthArapIDhalevAI / sijjAyarapiMDA so, na hoi seho vi sovhio|" ytidincryaa-187|| bhAvArtha-1-tRNa (saMthArA mATe DAMgara vigerenAM phetarAM ke DAbha vigere ghAsa), 2Dagala (zarIrazuddhi mATe upayogI ITa-mATI-patthara vigerenA kakaDA), 3-bhasma ( rADI), 4-bhAtraka(kuDI vigere), pa-zayyA (zayana mATe pATa ke moTuM pATIluM vigere), 6-saMthAre (nhAnuM pATa pATIuM), -pITha (pAchaLa Teke levAnuM pATIuM), 8-lepAdi (auSadha ke pAtra mATene lepa vigere) ane tenA ja gharamAM kaI vastra-pAtrAdi upadhi sahita paNa dIkSA mATe Avelo ziSya. eTalAM vAnAM zayyAtara piTha tarIke tyAjaya gaNAtAM nathI--arthAt zayyAtaranI paNa teTalI vastuo sAdhune levI kape che." je kaI prasaMge sArtha vigerenI sAthe vihAra karavAne yoge parAdhInatAthI ke eka gAmamAM-sthaLamAM suve ane savAranuM pratikramaNa bIje jaine kare te be sthAnanA mAlike zayyAtara thAya, kintu samagra rAtrI jAge ane sAthe vigerenI (sebatanI) parAdhInatAthI ke cera vigerenA bhayathI pratikramaNa bIje sthaLe jaIne kare te pahelA makAna mAlika zayyAtara na gaNAya, pratikramaNa jyAM karyuM te gharavALo gaNAya. 11 vaLI makAnane dhaNI sAdhuone utAre ApIne dUra-dezAntare cAlyA jAya te paNa zayyAtara te ja gaNAya kahyuM che ke - ___"dAUNa gehaM tu saputtadAro, vANijjamAIhi u kAraNehiM / taM ceva annaM va vaijja desa, sijjAyaro tattha sa eva hoii||"prv0 saaro0804|| bhAvArtha-"kaI gRhastha pitAnuM ghara sAdhune utaravA ApIne vyApArAdi projane pitAnA putra-zrI Adi sarvaparivAra sAthe te ja dezanA dara gAme, ke bIjA dezamAM jAya te paNa zayyAtara te ja gaNAya." vaLI kaI (anya makAnamAM) sAdhu mAtra vezadhArI hoya, zayyAtarane piDa tajate hoya kenahi, te paNa susAdhunA zayyAtaranI jema tenA zayyAtarane piDa paNa sAdhu avazya taje. kahyuM che ke f&Asthi vi vanna, te riho 2 muMno vA vi. juttassa ajuttassa va, rasAvaNe tattha diLaMto // 1 // " (prava0 sAro0 805) bhAvArtha-zayyAtara piDane tyAgI ke bhegI paNa je sAdhu mAtra veSadhArI hoya tenA zavyAtarane paNa piNDa le nahi, bhale pachI te sAdhu sAdhutAthI yukta hoya ke ayukta, paNa tenA zayyAtarane tyAga avazya karavo. A viSayamAM rasa (dArU)nI dukAnanuM daSTAnta samajavuM 12 111-zayyAtaramAM e vidhi che ke mAtra gRhasthanA sthAnamAM rahevAthI te zayyAtara gaNato nathI, kintu tevA makAnane suvA ke pratikramaNa karavArUpe upayoga kare te makAna mAlIka zayyAtara gaNAya. vaLI ghaNA sAdhuo havAthI aneka makAnamAM eka ja gacchanA sAdhue utare to je makAnamAM gacchAdhipati rahe te makAna mAlika zayyAtara gaNAya, bIjAM makAnevALA nahi. (pravacana sAre dvAra gA0 803) 112-mahArASTra dezamAM saghaLI dArUnI dukAne upara dukAnamAM dArU hoya ke na hoya te paNa dArUnI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - 132 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 93 A zayyAtara eka ahorAtra sudhI gaNAya che, pachI nahi, kahyuM che ke-"puche (tye) thaLe gora" ti arthAta-sAdhuo jyAM rahyA hoya te sthAnethI je divase je TAIme nIkaLe te TAImathI bIjA divasanA te TAIma sudhI tene (piccha) tyAga kare" mAMdagI vigere gADhakAraNe te zayyAtarane paNa piNDa levAya. pravacana sAroddhAranI (gA. 808) TIkAmAM kahyuM che kebImArI AgADha (bhayarU5) na hoya tyAre te traNa vAra gAmamAM bImArane egya dravyanI gaveSaNA karavA chatAM na maLe to zayyAtarane tyAMthI levAya, ane bImArI gADha (sapta) hoya te tu paNa tyAMthI levAya. zayyAtara ghaNA AgrahathI nimaNa kare te ekavAra tyAMthI vaherI pharI vahoravAne prasidgha na AvavA de. (zayAtarane samajAve.) vaLI AcAryane yogya kSIra vigere viziSTa dravya bIjethI maLavuM durlabha hoya te, ke vyantarI Adine upadrava (bhUta-pretAviSTa) thaye heya te, duSkALanA kAraNe AhAra na maLatuM hoya te, rAjAe sAdhune dAna nahi devAne Adeza karyo hoya te gupta rIte ane cAra vigerenA upadravathI bahAra vahoravA javAya tema na heya te, eTalAM kAraNe zayyAtarane piDa paNa le kalpa. tathA ATha prakArane rAjapiNDa varka joIe. kahyuM che ke "asaNAIA cauro, pAuMchaNavatthapattakaMbalayaM / purapacchimANa vajjo, aTThaviho rAyapiMDA u||" yatidinacaryA 190 // bhAvArtha-azana-pAna-khAdima ane svAdima e cAra, pAdacchana, vastra, pAtra ane kambaLa, e ATha prakArano rAjapiDa pahelA ane chellA tIrthakaranA zAsananA sAdhuoe vaje." e pramANe vizuddha AhArane vAparavA chatAM (mUchanA abhAve) sAdhuone nitya upavAsa (nuM phaLa) thAya che. kahyuM che ke - __"niravajjAhAreNaM, sAhUNaM niccameva uvvaaso| reurgar(f), vastracaMtA tApanna " gativinava-282 ! bhAvArtha---"deze nyUna pUrvakaeNDa varSo sudhI paNa niravadya (nirdoSa) AhAra levA chatAM zuddha cAritrane pALatA sAdhuone nitya upavAsa che." sAdhu dharmamAM AhArazuddhi ghaNI ja durlabha che, mATe temAM sapta prayatyanazIla rahevuM. kahyuM che ke "gAdAra vastu suddhA, kuThThA samAja maLavakhaMmi. vavahAre puNa suddhI, gihidhamme dukarA bhaNiA // " yatidinaca0 180 // bhAvArtha-"nize sAdhuone sAdhudharmamAM AhArazuddhi durlabha ane gRhasthane gRhasthadharmamAM vyavahAra zuddhi duSkara kahI che." e pramANe nirdoSa-zuddha piDa meLavIne traNa kAraNothI upAzraye AvyA vinA ja tyAM (gAma bahAra ke gya sthaLe) paNa prathama bhajana kare evI jinAjJA che. te kAraNa-1-uSNukALa dukAnanI nizAnI mATe dhvaja bandhAya che, tene joIne saghaLA cAcako "ahIM dArU che" ema samajI te dukAnane choDe che, tema sAdhu sAdhutAthI yukta hoya ke ayukta, paNa rajoharaNarUpa sAdhutAnI nizAnI joIne tene sAdhu manAte hevAthI tenA zayyAtarane taja joIe. (prava0 sAre. 85 nI TIkA) Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piNDamAM kSetrAtItAdi dASA tathA vasatinI zuddhi] 133 hAya (tethI kSudhA tRSAnI bAdhA hoya), ra-saghATaka (sAthenA sAdhu) asahanazIla hAya (tethI tenAmAM upAzraye paheAMcavA jeTalI zakti-dhairya na hAya) ane 3-upavAsI hAya (tethI azakta thaelA hAya). kahyu' che ke putti jAhe lavo (maLe), padmamAhiya tInu TALelu " (eni 250) arthAt " purUSa (sAdhu) asahanazIla hoya, kALa uSNu hAya, ke tapasvI hAya, te te traNa sthAnake (kAraNe) prathama leAjana karI zake ' 66 temAM vidhi A pramANe che-bhikSAnA samaya na thayA hoya (te pahelAM AhAranI jarUra paDe) te AgaLanA divasanuM (paNa kampya) anna grahaNa karIne jaghanyathI traNa ane utkRSTathI pAMca kavaLA(kALIyA)thI, athavA pAMca gharanI bhikSAthI, eTaluM khIjA pAtramAM judu karIne ke eka hAthamAM laIne prathamabheAjana kare, gurU mATe te eka pAtramAM (tene ceAgya) bhAjana ane khIjA pAtramAM saMsakta 17pANI pahelAMthI juduM karI rAkhe. e rIte paNa kSetra-kALa vigerethI atikrAnta thaeluM dUSita na heAya te ja vApare, paNu tevuM kSetrAtikAntAdi doSavALuM nahi, kAraNa ke te sAdhuone akalpya kahyuM che. kahyuM che ke'jmnnugge raviMmi, atAvakhettaMmi gahiamasaNAi | kappa na tamuvabhottuM khittAIyatti samauttI // 811 // asaNAIaM kappara, kosadugandhaMtarAu ANeuM / parao ANijjaMta, maggAIaMti tamakappaM // 812 // paDhamapaharANIaM, asaNAi jaINa kappae bhottuM / 44 nAva tijJAme 364, tamaLuM hrAvata 8zA" (ba. sArodvAra) bhAvA--je azanAdi sUryAMya pahelAM vaheAyu... hAya te kSetrAtIta' hAvAthI sAdhune khAvuM-pIvuM na ka2e, ema zAsravacana che. (1) e kAza (gAu)nI andarathI lAvelu' azanAdi sAdhune kalpe, te uparAnta dUrathI lAveluM 'mArgAtIta' hovAthI akalpya che. (ra) pahelA praharamAM lIdheluM azanAdi sAdhune divasanA traNa prahara pUrNa na thAya tyAM sudhI vAparavuM ka2e, te pachI te kAlAtIta hovAthI na ka2e (3)" ema ahIM sudhI piNDavizuddhinuM pratipAdana karyuM. pravAhI chatAM pANIne paNa siddhAntanI paribhASAthI piNDa kahevAya che. te mATe kahyuM che ke 66 piMDe deho bhanna, tassaya'vabhakAraNaM davvaM / chAMmAM vika, samayavasiddha vibALa i '' tiniSa+-8|| bhAvA -- piNDa zabdanA arthoM dveSa (kAyA)' kahevAya che, ane tene AdhAra ApanAra kAraNarUpa dravyane paNa kAraNamAM kAryanA upacArathI piNDa kahevAya che. te piNDa siddhAntanI paribhASAthI (zailIthI) azana-pAna-khAdima vigere aneka prakAranA jANavA." 113-pUrvakALe dhAvaNu vigerenAM pANI vaheAravAnA paNa vyavahAra hateA, te apekSAe tevA pANIne nItArI-zuddha karavA, ke kAI trasa jIva temAM paDyo Apa te tene khacAvI levA mATe e rIte pANIne judA pAtramAM kADhI zuddha karavAnI AvazyakatA rahetI, te apekSA ahIM sambhavita che. vizeSa gItA gamya. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA nA tA najara rakama . . . . . . . . . - - - - - 134 [0 saM0 bha0 2 vi0 3-gAha 93 have zayyA (vasati-makAna) nI zuddhi jaNAvIe chIe. te zuddhi be prakAranI che, eka mUlaguNazuddhi ane bIjI uttaraguNazuddhi. temAM eka gharane pRSTavaMza (bhanuM) madhya tiLuM lAkaDuM, be tene dhAraNa karanArA ubhA thAMbhA, ane cAra bAju mULavaLI, eka eka thAMbhA sAthe joDelAM be bAju be be hoya te (derIyAM), e sAta gharanA mULa (AdhAra bhUta hovAthI mULa) guNe kahevAya. ( 1 sthApanA) te je makAnamAM gRhastha pitAne mATe karelAM hoya te vasati mULaguNazuddha kahevAya. kahyuM che ke - ___ "piTTIvaMso do dhAraNAo, cattAri muulveliio| mRdAdi vibhutA, sAgha bahAra vasahI " tidina-26zA" bhAvArtha-mabha, tenI nIcenA be thAMbhA, ane mobhanI sAthe joDelI be cheDAnI be be bAjunI maLI cAra mULavaLI (derIyA), e sAta mULaguNadeSathI dUSita vasati sAdhune AdhArmika kahI che." uttaraguNanA mULa ane uttara ema be prakAre che, temAM 1-upara chAparA mATe ticha nAkhelA vAMsa, 2-tenI upara chAjavA mATe nAkhela (vAMsanI) sAdaDIo vigerenuM sarva bAjue DhAMkaNa, 3 tenuM doraDAMthI guMthaNa, 4-upara darbha vigere sukI vanaspatithI kareluM DhAMkaNa, pa-sarvatra lIMpaNa, 6-bAraNuM banAvavuM ane bheMya taLIyuM sarakhuM karavuM, e sAta mULa uttaraguNa kahA che, gRhastha e pitAne mATe jemAM karyA hoya te makAna sAdhune mULauttaraguNathI zuddha jANavuM. kahyuM che ke "vaMsagakaDagukkaMDabaNa, chAyaNalevaNaduvArabhUmI ya / parikammavippamukkA, esA muluttaraguNesu // " ytidincryaa-192|| bhAvArtha-1-vAMsa (upara nAkhelA), 2-chAjavA mATe nAkhelI vaMja (sAdaDI), 3vAMsa ane jaMjInuM deraDAthI guMthaNa (baMdhana), 4-(naLIyAMne sthAne) ghAsanuM DhAMkaNa, 5-AjunI bhIte vigerenuM lIMpaNu, 6bAraNuM, -bhumI sarakhI karavI, e kaMI jemAM sAdhune mATe na thayuM hoya te vasati "mULauttaraguNa' zuddha jANavI. 14 e sAta mULaguNonA ane sAta mULauttaraguNonA maLI cauda de avizadhikeTI ( te deSita bhAga kADhI nAkhavA chatAM te makAna sAdhune rahevA mATe zuddha na gaNAya tevA) kahyA che. uttara uttaraguNene vizeSikeTI kahyA che, te A pramANe che -kramitA, 2-dhUmitA, 3-vAsitA, 4-udyotitA, pabalIkRtA, -AvartA, siktA, ane 8-saMmRNA, temAM je cunA vigerethI suvAsita karelI hoya te "mitA, kundarUka vigerethI dhUpathI athavA puSpa vigerethI suvAsita karelI hoya te "vAsitAra, dIpaka vigerethI prakAzavALI karelI "udyotitA, baLI vigere utAra mUkyo hoya te "balIkRtA, chANa-mATI vigerethI lIMpelI "AvartA, mAtra pANI chAMTayuM hoya te "sikatA, ane sAvaraNI AdithI saMmArjana (sApha) karelI "saMmRNA samajavI. 114-A varNana nAnAM gAmaDAmAM IMTanAM ke kevaLa mATInAM gharene uddezIne che, evAM makAne sAdhudharmamAM upakAraka che ema have pachI granthakAra jaNAvaze. A gAthAo paccavastakamAM thoDA pAThAntarevALI che, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasati zuddhinuM khaLa tathA tenA guddASA] 135 e kAryAM sAdhune nimitte gRhasthe karelAM hoya te vasati (mULa--uttara gu@AthI)zuddha chatAM 'vizeAdhikATI' doSavALI jANavI.115kahyuM che ke~~ 46 sUmiya-vRmiya-vAziya, ingeAphTa pahiDA vattA ya sitA mahAviya, visohikoDiM gayA vasahI ||" yatidinacaryA 0 193 || bhAvA---- mitA, dhUmitA, vAsitA, udyotitA, alIkRtA, AvartA, sikatA, ane samRThThA vasati (nirdoSa hoya teA paNu) vizeAdhikATI doSane pAme che. ' tAtpaya e che ke upara jaNAvyA te SAthI rahita ane strI-pazu-napuMsaka vinAnI vasati- (upAzraya)nA sAdhue sayama mATe upayoga karavA. kahyuM che ke " mRluttaraguNasuddhaM, zrIpasupaNDagavivajjiyaM vasahiM sevijja savvakAlaM vivajjae huMti dosA u / / " yatidinacaryA - 194 // bhAvA--mUla-uttara guNu zuddha ane strI-pazu-paRskathI rahita vasatine (sAdhue) vAparavI, ethI viparIta vAparatAM (saMyamamAM) dASA thAya che,' ahIM je (gAmaDAnA mATInA gharanA ke jhupaDInA vibhAga karIne) mULa-uttara guNA kahyA tene anusAre catuHzAlA (jene cAre bAju paDALI hoya tevI cAra dizAvALI dharmazALA) vigeremAM paNa mUla-uttara guNNAnA vibhAga svayaM samajI leveA. ahIM catuHzALA vigere meATA makAnanI apekSAe mULaguNa-uttaraguNeAne vibhAga na (kahetAM nhAnA jhuMpaDA ke mATInA gharanI apekSAye) kahyo temAM e kAraNa che ke (varNana vistRta thavAthI) svAdhyAyamAM vikSepa thAya, vaLI sAdhuone prAyaH nAnAM gAme vigeremAM rahevAnA saMbhava hovAthI ane tyAM (upara jaNAvyAM tevA) mAla vigerethI yukta makAnanA vizeSa saMbhava hovAthI tevI vasatinuM ahIM sAkSAt vana karyu che. kahyu paNa che ke 66 'cAusAlAIe, viSNeo evameva uvibhAgo / iha mUlAiguNANaM, sakkhA puNa suNa Na jaM bhaNio / / 710 / / viharaMtANaM pAyaM, samattakajjANa jeNa gAmesuM / vAso tesu avasahI, piTThAijuA ao tAsi ||711 ||" (paJcavastu0 ) bhAvA--e pramANe catuHzAlAdimAM paNa (mULa-uttara guNunA) vibhAga svayaM samajI levA. ahIM tene sAkSAt nahi kahevAnuM kAraNu sAMbhaLa ! (710). prAyaH (potAnA gacchamAM ja zrutajJAnAdi kAryo siddha thaI zake tema heAvAthI) anyatra javAnuM jene pratyeAjana nathI tevA vicaratA sAdhuone prAyaH nAnAM gAmaDAMmAM rahevAnu hoya che ane tyAM makAne upara jaNAvyAM tevAM 'mAla" vigerethI yukta (nhAnAM) hoya che, mATe tenA vizeSa upayoga thavA savita hoi ahIM tevAM makAnAnuM varNana karyuM. (711)" 115-aALelA cunA vigere utarI javAthI, dhUpanI gandha ke puSpA vigerenI suvAsa nIkaLI javAthI, prakAza bandha karavAthI, khalI uThAvI levAthI, lIMpaNa jInuM thavAthI, chAMTeluM pANI sukAI javAthI, ane sAdhue punaH svayaM pramaMjana karavAthI te te lagADelA deSA TaLI jAya mATe te vizodhikATI' kahevAya. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha saM. bhA0 2 vi0 3-gA0 93 AvI nirdoSa vasati paNa 'nagara-gAma' vigeremAM jyAM rahevAnuM thAya te gAma athavA nagaranI svabuddhithI 'eka AgaLanA paga lAMbA karIne pUrvIsanmukha DAbA paDakhe beThelA vRSabha jevI kalpanA karIne kalpelA te vRSabharUpa nagara-gAmanA prazasta pradezomAMthI meLavavI. kahyu` che kengraaies ghippara, vahIM puvvAmuhaM Thavia vasahaM / 66 vAkaDI nivi, dIhIkayaM aggimikapayaM // " yatidinacaryA - 195 // 136 bhAvA--" AgaLanA eka paga lAMkhA karIne, DAbA paDakhe, pUrva dizA sanmukha, beThelA AkAravALA vRSabha jevI nagara-gAma vigerenI kalpanA karIne tenA prazasta pradeze jyAM Ave te pradezamAMthI vasati grahaNa karavI." duSTa pradezamAM rahelI vasati meLavI temAM vAsa (utArA) karavAthI du:kha AvI paDe che, mATe te te pradezamAM raheluM makAna sAdhue vavuM. kahyuM che ke " vivavAre to, DhALa puLa hor naiva ratnonuM / prANi punnu(Ta) teno, puomi ya jDaLa nALa II9ddA mUhamUlami ya cArI, sire ya kauhe ya pUyasakAro / vaSe viTI mATe, peTTami ya thAyabo vasaddo gA" koSani mAdhya. || bhAvArtha-gAma ke nagaranA kalpelA te vRSabharUpanA zIMgaDAMnA pradezamAMnI vasati meLavI temAM rahevAthI kalaha thAya, paganA pradezanI vasatimAM sthAna sthiratA na thAya (vihAra tuta karavA paDe), adhisthAna (apAna) pradezanI vasatimAM rahenAra sAdhuone peTanA roga thAya, pucchana pradezamAMnI vasatimAM rahevAthI te vasatinA nAza thAya, (arthAt bIjA manuSyA kabaje kare.) mukhanA pradezamAMnI vasatimAM rahevAthI bhAjananI prApti sArI thAya, e ziMgaDAM vacce mastaka uparanA tathA kakuda (khabhAnI khAMdhanA) pradezamAM rahelI vasatimAM utaravAthI loko taraphathI zreSTha vastrapAtrAdi maLavArUpa pUjA tathA mAna-sanmAna--vinayAdi satkAra thAya, khAMdha ke pITha (vAMsA)nA pradezamAM AvelI vasatimAM rahevAthI bhAra vadhe, (arthAt anyAnya gAmeAthI AvelA sAdhuethI makAna bharAI jAya) ane peTanA pradezamAM rahelI vasatimAM vAsa karavAthI temAM rahelo sAdhuva dharAya--tRpta thAya. (arthAt saMyamapayogI sarva sAmagrI maLe)116 116-jaina zAstrAmAM kaheleA dravya, kSetra ane kAlanI sAthe bhAvanA kaeNveza sambandha che te AhikakatathI paNa samajAya tevuM che. mAtra jainadana nahi, anyadanAe paNa A mAnyatA svIkArelI che. aSTAGga nimittazAstranI mahattAne sarvAM kAie kabUla rAkhI DhAya te temAM nimitto bhAvanuM kAraNa bane che e ja eka hetu raheleA che. Aje zAstro pratye zraddhA nahi dharAvanArA va paNa zatrunanAM, zarIra paranI rekhAe-masa ke tala vigerenAM ane jyAtiSacakranA graha-nakSatrAdi cAranA (muhUtanA) baLAbaLanAM, ema vividha phaLAne peAtAnA aihika sukhanA upAya rUpe svIkAre che, te e vAtane mAnya rAkhe ja che. jayAM sudhI jIvane jaDa zarIra ke tenA kAraNa bhUta kA~nA sabandha che tyAM sudhI jaDanimittonI zubhAzubha asara tenA AtmA upara thAya e vAta zrIsa jJabhagavaMtAe peAtAnA nirmALa jJAnathI joine jagatanI sAme tenuM nirUpaNa kareluM che. gRhasthajIvanamAM ke sAdhu jIvanamAM sukhanA arthI AtmA tenA Adara kare te Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAzraya ApanArane phaLa tathA vazuddhi ane tenA guNa-deASa] 137 sAdhuone rahevAnu sthAna saMyamamAM atiupakAraka hovAthI teone rahevA mATe sthAna ApanAra dAtArane paNa meATu phaLa maLe che. kahyu` che ke 46 jo dei uvasyaM muNi- varANa tavanANajeAgadhArINaM / te diNA vicchiNa - pAyasayaNAsaNavigappA // 1 // jaM tattha ThiANa bhave, savvesiM teNa tesimuvaogo / rakkhaNa paripAlanA via, odinA eva te savve // 2 // sIAyavacArANaM, dasANaM tahaya vAlamasagANaM / rAvato visa,, mujho mudde sarjaLa 'phI' bhAvA tapa ane jJAna vigere saMyama cAgAnA sAdhaka evA munivarane je gRhastha rahevA mATe upAzraya (makAna) Ape, teNe vastutaH pAtra, zayana, Asana, (AhAra-pANI,) vigere saghaLuM sampUrNa AkhkhuM samajavuM. (1) kAraNa ke-te saghaLI vastu sAdhue bIjethI mAgIne lAve te paNa tenuM rakSaNa, saMbhALa, ke upayAga te makAnamAM rahevAthI (makAnanI sahAyathI) karI zake, mATe makAna ApanAre saghaLuM ApyuM samajavuM. (2) ThaMDI, tApa, cAra, DAMsa, sarpa, macchara vigere upadravakArI prasaMgothI paNa (Azraya ApIne) munivarAtuM rakSaNa karatA gRhastha vasati (raheThANa) ApavAthI tenA phaLarUpe devalokanAM sukhAne prApta kare che." (3) e zayyAnI (upAzraya-makAnanI) zuddhi kahI. have vasranI vizuddhi kahevAya che. vastranA 1--ekendriya, ra-vikalendriya(be-traNa-cAra indriyavALA)ane 3-5kscendriya, ema traNa prakAranA jIveAnA zarIranA avayavAdithI baneluM vastra paNa traNa prakAranuM kahyuM che. temAM kapAsa (rU), zaNu, vigerethI aneluM sUtrAu ke zaNIyu vigere pahelA prakAramAM, kezeTA vigerenA avayavAnuM baneluM (sAdhune kAI vizeSa kAraNe ja laI zakAya te) rezamI vastra khIjA prakAramAM ane gheTAM vigerenI Una-vALa vigerethI banelu kAmaLI, Asana, vigere trIjA prakAramAM samajavuM. e traNenA paNa 1-yathAkRta, 2-alpaparika ane 3-bahuparika, ema traNa traNa bhedo thAya che. je sIvaNu vigere kaMI paNa kriyA karyA vinAnuM saLaMga eka paTTarUpa maLe te yathAkRta, ekavAra phADeluMsIveluM heAya te alpaparikama ane ghaNI kriyAvALu-aneka kakaDAthI sAMdhelu vigere bahu parika jANavuM. e traNemAM uttarottara aDuMparika thI alpaparika, ane alpaparikamathI yathAkRta zuddha che, tethI pUrva pUrvanuM na maLe teA ja uttaranuM levuM. AvuM paNa je vastra sAdhune mATe kharIda karyu karAvyuM na hoya, ke banAvyuM-anAvarAvyuM na hoya, tevuM nirdoSa levuM. kahyuM che keja ISTa sukhane meLavI zake. aihika sukhane gauNu mAnanArA AtmazuddhinA eka lakSyavALA sAdhu jIvanamAM paNa bhAvadha rUpa Atmazuddhi mATe enI AvazyakatA keTalI che ? te uparyukta zAstrIya vacanAthI samajAya che. pUvaSa ee ati prayatna pUrvaka pAlana karelA ane vArasAmAM ApelA sAdhujIvananI pavitratA abAdhita rahe te mATe sva-52 kalyANanA athI e A vidhAnA pratye Adara keLavIne yathAzakaya pAlana karavuM, temAM peAtAnI ja nahi, zAsananI ane zAsananA ArAdhakAnI paNa sevA che, uparAnta zrItI*karadeveAnI paNa sevA che. AgaLa kahevAze te vastra-pAtra vigerenAM zubhAzubha lakSaNuM ane tenAM phaLene age paNa A nyAyane samajI tenI mahattAnA khyAla karavA, te saMyama mATe hitakara che, 18 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 0 sa bhA0 2 vi0 3-gA0 93 46 jaM na tayaTThA kIaM, nea vuaM jaM na gahiamannesiM / bAddavAmijyuM citra, " sAduLo thai / / " pravacanasArodvA2-8415 bhAvA--je vastra sAdhune mATe kharIdyuM na heAya, vaNyu ke guchyuM na heAya, ane dAtAe putrAdinuM balAtkAre lIdhelu ke bIjAonuM cArI vigerethI lAveluM na heAya, te sAdhune levuM kai, paNa je bIjethI (paragAmathI) vaheArAvavA mATe sAme lAveluM, ke dukAna vigere anya sthAnethI lAvatAM sAdhu joI zakyA na hoya tevuM levuMna ka2e, lAvatAM joI zakAyu hAya tA ka2e, sAdhune vaheArAvavA mATe bIjuM tevuM pAchuM ApavAnI kabUlAtathI bIjAnuM udhAra lAvelu na hoya te paNa levuM ka2e. vastramAM paNa avizeAdhikATI ane vizeAdhikATI e e koTI jANavI joie. temAM je mULathI sAdhu mATe vaNyu ke vaNAvyu` hAya, ityAdi avizeAdhikATI doSavALu gaNAya, mATe tevu vastra na levAya. sAdhune vaheArAvavA mATe dheAeluM-2 gela vigere vizeAdhikATI kahevAya, (nirdoSa na maLe teA te laI zakAya.) ema pahelAM vastra jANavu joie ane kalpya hoya tA paNa letAM pahelAM tene be hAthe be cheDA (khUNA) pakaDIne joI levuM joie. kAraNa ke kadAca cheDe gRhasthe maNi-mudrAdika kaMI mAMdhyu' hAya tA cArI vigerenu kalaka Ave. mATe svayaM joine gRhasthane paNa kharAkhara dekhADIne levu joie. te pachI te vastra 'ajana-khajjana ane lipta' vigere vibhAgavALu hAya te te levAmAM zubhAzubha pariNAma (phaLa)nA vicAra karavA joie. kahyu che ke" aMJaLavagaLa [ddana] hitte, mULamavitra zivaDho e ! tunni kuTTa pajjavalIDhe (Dho) hoi vivAgo suha asuho vA // 850|| navabhAga vatthe, cauro koNA ya dunni aMtA ya / do kanAvaTTIo, majjhe vatthassa egaM tu // 851 // cattArI devayA bhAgA, duve bhAgA ya mANusA / AsurA ya duve bhAgA, ego puNa jANa rakkhaso ||852 // deve uttama lAbho, mANusesu a majjhimo / Asuresa a gelannaM, maraNaM jANa rakkhase ||853 || " ( pravacanasArodvAra ) bhAvA AMkhanA surameA ke telanuM kAjaLa vigere ajjanavALuM, dIvAnI meMza ke kAjaLa vigere khanjanavALuM ane paka eTale kAdava ityAdithI vastra kharaDAyelu' hAya, uMdara-kaMsArI, vigeree khAdhelu (karaDelu) hoya, agnithI maLelu hoya, tuNanAre tuNelu hoya, dheAJIce dheAtAM phUTavAthI chidro paDelu hoya ane atijINu thavAthI bIjA bIjA (kharAma) varNanA TukaDAethI sAMdhelu hoya, evu vasra levAthI zubha-azubha phaLa Ape che. arthAt vajranA nava bhAga kalpIne jotAM tenA amuka bhAgeAmAM e doSA hoya teA zubha ane amuka bhAgeAmAM hoya teA azubha phaLa Ape che. e bhAgA vigerenuM svarUpa A pramANe che-vastranA svakalpanAthI cAra khUNAnA cAra bhAgA, cheDAnA be bhAgeA, kInArInA madhyanA e bhAgA, ane eka vasrane madhya bhAga, ema kula nava bhAge kalpavA, temAM khUNAnA cAra bhAgone phrIya, cheDAnA (dazIenA) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajra keTalA mUlyanuM vaparAya ? tathA pAtrazuddhi ane tenA guNadA] 139 dIvya AsurI dIvya madhyanA e bhAgAne mAnuSya, kInArInA madhyanA e bhAgAne AsurI ane madhyanA eka bhAgane rAkSasa kahyo che. (jIe sthApanA AjumAM). e bhAgomAM anukrame dIvya bhAgamAM arnAdi DAgha (lepa) vigere upara jaNAvelAM paikInu kAI dUSaNa hoya te te vastra levAthI sAdhune vasra-pAtrAdine sundara (uttama) lAbha thAya, mAnuSya mAnuSya bhAgamAM dUSita hoya teA madhyama lAbha thAya, AsurI bhAgamAM dUSita hoya teA munione bImArI thAya ane rAkSasa bhAga(madhya)mAM kRSita hAya tA maraNa thAya. ' mAnuSya | rAkSasa dIvya AsurI dIvya ema zubhAzubha phaLanA vicAra karIne zubhaphaLavALuM vastra levuM. mUlyanI apekSAe aDhAra rUpIthI ochA mUlyavALu' levu'. pacakalpabRhadbhASyamAM (sthavirakalpanA asthitakalpamAM) kahyu che keuunn aTThArasagaM, vatthaM puNa sAhuNo aNuSNAyaM / 66 rUtto va(4)tti puLa, nALuLacaM(ta) mane vahyuM " mAkU-2066|| bhAvA--" sAdhune aDhAra rUpIyAthI nyUna mUlyavALu vasra levAnI anujJA che, tenAthI bhinna(adhika) mUlyavALuM vastra levAnI AjJA nathI '" ahIM rUpIyeA kone kahevA ? tenuM pramANa anya granthAmAMthI117jANI levuM. e vaazuddhi kahI. have pAzuddhi kahIe chIe. pAtra tuMbaDAnuM, lAkaDAnuM ane mATInuM, ema traNa prakAranuM sAdhune kalpanIya che, te paNa 'AdhAkarma' Adi doSothI rahita-nirdoSa hAvuM joie. kahyuM che ketaMtrayavAbadiApAM mmAlotamuinuM| 66 uttamama[jjha] jjhimajahannaM, jaINa bhaNiyaM jiNidehiM // 204 // dArumayaM lAghumayaM, ahavA giNhijja maTTiyAmaiaM / kaMsamayaM taM mayaM, pattaM vajje akappaM ti || 205 || " ( yatidinacaryA) bhAvA - sAdhune zrIjinezvarAe 'AdhAkama'vigere doSAthI rahita tuMbaDAnuM, lAkaDAnuM ane mATInuM pAtra anukrame uttama, madhyama ane jaghanya kahyuM che. mATe tumaDAnuM, lAkaDAnu' athavA mATInu pAtra grahaNa karavuM, kAMsAnuM ane tAMmAnuM (vigere) akalpya hAvAthI vavuM." te paNa sArA lakSaNavALuM levuM, lakSaNa vinAnuM nahi. kahyu che ke [" pAyarasa lakkhaNamalakkhaNaM ca bhujjeo imaM viANittA / lakkhaNajuttassa guNA, dosA ya alakkhaNassa ime // " 685 // ] va samacauraMsaM, hoi thiraM thAvaraM ca vaNNaM ca / kuMTuM thAyAddha, nimna = badhAggiArUM 68ddA (koniyutti) bhAvA--pAtranAM lakSaNA ane alakSaNAne punaH punaH joine lakSaNavALuM hoya te grahaNa karavuM. sallakSaNunA guNA ane alakSaNanA doSA A pramANe che (685). cAre bAju sarakhu' gALa, 117-dIvanA be rUpIyAnA uttarApathanA eka rUpIyeA, tevA be rUpIyAnA pATalIputra (paTanA)nA eka pIe. athavA dakSiNAthanA be rUpIyAnA kAcIpurInA eka, ane tevA be rUpIyAnA pATalIputranA eka rUpIyA, evA aDhAra rUpIyA samajavA. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 [0 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 39 te paNa sthira sArI beThaka(paDaghI)vALuM, te paNa kAyamI, arthAt pArakuM amuka kALa pachI pAchuM ApavAnuM hoya tevuM nahi ane snigdha (TakAu) varNavALuM, evuM pAtra sulakSaNa hovAthI levuM. je amuka bhAgamAM ucuM, akALe (kAcuM sukAyeluM hovAthI vaLIyAM paDeluM ane bhAgeluM- rAjI(taraDa)vALuM ke chidrovALuM-kANuM hoya, evuM pAtra grahaNa karavuM nahi." (686). lakSaNavanta pAtranuM phaLa A pramANe kaheluM che ke "saMkimi ma amo, paTTA supaTTA nidhyane uttama , vaMdde nAraMpavA " (ni. 687) bhAvArtha--"cAre bAju sarakhuM geLa pAtra rAkhavAthI lAbha thAya che, sArI beThaka(paDaghI)vALA pAtrathI gacchamAM pratiSThA vadhe che, nakha vigerethI traNa (ghA vigere) na lAgyA hoya tevA pAtrathI kIrti ane Arogya vadhe che, ane sArA ragavALA pAtrathI jJAnarUpI saMpatti vadhe che." alakSaNavALA pAtranuM phaLa kaheluM che ke " huMDe carittabhedo, sabalaMmi ya cittavinbhamaM jANa / su(pu)vasaMdA, jaLa para 2 no TAii 688 paumuppale akusalaM, savaNe vaNamAdise / aMto bahiM ca daDDaMmi(iDhe), maraNaM tattha nidise // 689 // (oghaniyukti) bhAvArtha-"nIcA uMcA pAtrathI cAritrano vinAza thAya, eka pAtranA (kASThAdimAM) bhinna bhinna varNa hoya che tevAthI cittavibhrama thAya, nIce beThaka(paDaghI) vinAnuM tathA khIlAnI jema uMcA ghATa vALuM hoya te te pAtravALA sAdhunI gacchamAM ane cAritramAM sthiratA na thAya. vaLI pAtranI nIce padma-kamaLano AkAra hoya te akuzaLa, cAMdAM-DAgha(kSata)vALuM hoya te vAparanAra sAdhune paNa traNa (kSata) thAya ane andara ke bahAra dagdha (baLeluM) hoya te maraNa thAya. ema jANavuM." e pAtrazuddhi kahI. lepanI (pAtranA raMganI) eSaNA te pAtranI eSaNAmAM (zuddhimAM) ja AvI jAya che, ethI judI jaNAvI nathI. kahyuM che ke "pAyaggahaNaMmi desiaMmi, levesaNAvi khalu vuttA / tamhA ANayaNA liMpaNA ya pAyassa jayaNAe // 1 // " (oghaniyukti-375) bhAvArtha-pAtrane grahaNa karavAnA upadezanI sAthe lepa lAvavo, pAtrane lagADa, ItyAdi paNa kahyuM ja samajavuM mATe lepa jayaNAthI lAvavo ane pAtrane vidhithI lIMpavAM.tene vidhi A pramANe che "tuvidda hRti Hiaa, gunnAra pavA 3 viMti. junne dAeUNaM, liMpai pucchA ya iyaresiM // 1 // " (oghaniyukti-377) bhAvArtha-"raMgavAnAM pAtro junA ane navAM ema be prakAranAM hoya, temAM junAM gurune "A raMgavA gya che ke nahi?" ema batAvIne teonI anumatithI raMgavAM, ane navAM mATe "A raMgavAnAM che ke rAkhI mUkavAnAM' ema pUchavuM. (Adeza maLe te ja raMgavAM)." raMgavAnuM kArya savAre ja karavuM ke jethI jaladI sukAya. lepa (mATe gADAnI maLI) vastrathI sArI rIte bAMdhelA zarAva(kaDIyAM)nA sampaTamAM lAva. kahyuM che ke Jain Education Interational Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtrane raMgavAne tathA sAMdhavAne vidhi 14 "puSaNhe levadANaM, levaggahaNaM susaMvaraM kaauN| levassa ANaNA liMpaNA ya jayaNAvihiM vocchaM // " oghni0379|| bhAvArtha-"lepa (raMga) pUrvAne (savAre) kara, lepa vacathI sArI rIte bAMdhelA, upara nIce DhAMkelA zarAva sampaTamAM grahaNa kare. have lepane lAvavAno tathA pAtrane lepavAne vidhi kahIzuM" te vidhi A pramANe che-pAtrane lepa karavA Icchate sAdhu te divase upavAsa kare, ke jethI pAtranI jarUra na rahevAthI lepa sArI rIte karI zakAya. tevI zakti na hoya te savAre ja (AhAranuM kAma patAvavA pUrvanA divasanI kamya vastu lAvIne) bhajana karI le, (ema savAre AhAra na maLe te bIjA sAdhuo lAvI Ape te vApare.) pachI lepa levA mATe jatAM pahelAM gurUne vAMcIne anujJA mAge, gurU anuzA Ape tyAre pUche ke huM lepa lAvIza tenuM Apane paNa prajana che? ema bIjA sarva sAdhuone paNa pUche. teo pitAnI AvazyakatA pramANe maMgAve teTalA pramANamAM lAvavAnuM kabUla kare, pachI upayogane eka navakArane kAussagga, upara pragaTa navakAra, vigere upaganI vidhi karIne te vastra-pAtrAdi lAvavAnA vidhine jANu-gItArtha heya te lepa levA mATe zarAvasapuTa (be kaDIyAM) ane lepane DhAMkavA mATe rU gRhasthane tyAMthI meLave, svayaM te meLavavAmAM anubhavI-gItArtha na hoya te bIjA gItArtha lAvI Ape te laIne temAM chAra (bhasma) bharIne jAya, (jyAM) zarAvamAM le5 le, tyAM leya upara eka kapaDAne cIre (TukaDo) mUkIne temAM trasa jIve na caDhe (mare te mATe rU mUkI upara bhama (rakSA) nAkhe. e rIte lepa levAnI badhI sAmagrI laIne jAya, gADAnI pAse jaIne je gADAmAMthI lepa (paiDAMnI maLI) levAnuM hoya, tenA mAlIkanI anujJA meLave, (lepa zayyAtaranA gADAne paNa laI zakAya,) kaDavo mIThe lepa jANavA mATe nAkathI suMghIne gandhathI kaDavI-mIThI maLIne nirNaya kare, kaDavA telane (ka) lepa pAtra upara Take nahi, utarI jAya, mATe te nahi letAM mIThA telane le. gADuM paNa lIlI vanaspati ke sacitta bIja vigere upara na hoya, tyAM bhamatAuDatA jI (maravAno bhaya) na haya, mahAvAyu na haya, ke AkAzamAMthI dhummasa na paDatI hoya, te lepa levAya. te paNa jarUra jeTalo le-vadhAre nahi, e rIte egya sthaLethI gADAne lepa laIne upara vastrane TukaDe, pachI rU, ane rUnI upara bhasma dAbIne (upara bIjuM zarAva DhAMkIne) vastrathI te saMpuTane bAMdhIne gurU pAse AvI Iri pratikramaNa karIne lepanI AlocanA kare. (kevI rIte kyAMthI lAvyA vigere gurUne jaNAve.) pachI gurUne vinaMti karIne pitAnuM pAtra lIMpe. pAtra lIMpavAne vidhi A pramANe che-(lepanI paTTalI banAvavA mATe) pAtra uMdhuM karIne tenI upara vastrane eka kakaDe pAtharI, temAM rUnuM paDa pAtharI pachI temAM lepa nAkhIne tenI piTTalI banAvIne te piTTalIne aguTho, tarjanI ane madhyamAM, e traNa AMgaLAMthI pakaDe, e rIte pakaDelI paTTalInA jADA vastranA TukaDAmAMthI nIkalatA lepanA rasathI pAtrane lepa kare. lIMpavAnAM eka, be ke traNa pAtrone lIpIne AMgaLIthI ghasIne kamaLa (suMvALAM) kare, temAM paNa eka pAtrane khoLAmAM mUkIne bIjAne AMgaLIthI ghase, ema vAra vAra eka ke be pAtrone kheALAmAM mUkIne eka pAtrane laIne ghase, pAchuM tene khoLAmAM mUkIne bIjuM kheLAmAMthI laI tene ghase, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 dha0 saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 93 ema ghasAeluM kheALAmAM mUkI khIjuM ghasavA le, vArA pramANe badalIne darekane AMgaLIthI ghasatA rahe. jo eka ja pAtra utkRSTa (talanA telanI gADAnI maLInA) lepathI lekhyuM hoya te te sukAya tyAre te ja divase paNa temAM pANI lAvI zakAya. pAtra raganAra upavAsI hAya tenA A vidhi kahyo. have je svayaM upavAsI chatAM glAna vigere bIjA sAdhuonI vaiyAvacca karanArA (tevA abhigrahavALA) heAya tyAre tenuM raMgeluM pAtra nahi sukAvAthI tene sunuM mUkIne mahAra javAya nahi ane te glAnAdi sAdhue AhAra pANInA abhAve sIAya tyAre, athavA svaya upavAsa karavA azakta heAya tyAre zuM kare ? te kahe che ke--bIjA upavAsI sAdhuone, ke upavAsI nahi evA paNa gocarI nahi janArA khIjA sAdhuone lIMpeluM pAtra bhaLAvIne khIjAtuM te divase lepa karyAM na heAya tevuM pAtra laine geAcarI jAya, jo e rIte tenuM pAtra sa MbhALe tevA bIjo sAdhu na hoya ane 1-lIMpela ra-vaheAravAnuM, ane 3-nAnu (mAtraka), ema traNa pAtro sAthe laI javA samartha na hoya te kIDI AdinA upadrava (virAdhanA-hiMsA) na thAya te mATe ra MgelA pAtrane ane lepathI kharaDAyelAM pAThThalInuM kApaDa, (rU) tathA zarAvasapuTa' vigerene bIjI bhasmathI mizrita karIne (ragadoLIne keAI jIva na mare tema) nirjana sthAne mUkIne geAcarI jAya, pANI te tene mATe bIjA sAdhu lAve. e lepa levAno, lAvavAno ane pAtra lepavAno vidhi (tathA) jayaNA kahI. have tenA parikanA (tapAvavAne) vidhi kahe che-lIMpelA pAtrane chANu, bhasma ghasIne (cApaDIne) jeLI sahita rajasrANumAM vIMTIne kutarAM, khIlADAM, vigere kheMcI na jAya mATe gAMTha dIdhA vinA ja phUTelA ghaDAnA paDilehelA kAMThalA vigere upara tApamAM mUke. tApa (taDakA) phare tema pAtrane paNa paDakhuM badalIne tApamAM pherave (mUke). rAtre te peAtAnI samIpamAM ja mUkI rAkhe. parigraha doSane TALavA mATe te divase vAparelA ghaDAnA kAMThalA vigerene 'kAle jA maLaze' ema mAnI paraThavI de, bAkI rU sahita vadhelA lepane (kdAcit te pAtrane ke bIjA pAtrane aSTaka (kUTA) devAnA hoya teA hAtha vaDe cUrI-masaLIne aSTaka (phUTa) anAve, ane pracAjana na heAya te bhasma meLavIne parave. ema lepa jaghanyathI ekavAra ane utkRSTathI pAMca vAra karI zakAya. pAtra tApamAM mUkavAmAM zizira (zIta) kALamAM pahelA ane chellA prahara sapUrNa ane grISma (uSNu) kALamAM pahelA praharanuM pUrvAddha ane chellA praharatu uttarAddha, ema aDadhA aDadhA prahara tajavA. kAraNa ke te kALa snigdha (huvAvALA) hAvAthI lepanA nAza thavAnA bhaya rahe, mATe te samaye pAtrAne tApamAM na mUkavAM, varSA tathA kutarAM vigerethI rakSaNa karavA mATe sukAtA pAtrane vAravAra jotA rahe, athavA pote glAna vigerenA kAmamAM rokAya tA khIjA sAdhune pAtra saMbhALavAnI bhalAmaNa kare. e gADAnI maLInA lepanA vidhi kahyo. bIjo lepa 'tAta' nAmanA kahyo che. taMtra jJAta kRti tantrAnta' e vyutpattithI gRhasthanA cApaDa bharavAnA vAsaNa upara cIkAzamAM lAgelI ghaTTa banI gayelI (telanA kuDalA vigere uparanI) maLIne 'tAta' lepa kahelA che. A lepathI lIMpelA pAtrane ghuMTAthI ghasIne (ghuMTIne) suMvALuM manAvI kAMjIthI dhAvuM, e tenA vidhi che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuvidraSDinI zuddhinu mahattva ane gAcarI laine AvavAnA vidhi] 143 trIjA lepanuM nAma yuktiAta' che, 'yogana yuntiH' evI vyutpattithI te lepa patthara vigerenA kakaDAonA cUrA karIne temAM (rU-tela vigerenI) meLavaNI karIne banAvelo jANavA. A lepane sa Mnidhi (saMgraha) karavA paDe mATe tene niSedha karelo che. ema lepa traNa prakArane jANavA. bhAMgelA pAtrane bAMdhavAnA (sAMdhavAnA) andhanA paNa mudrikAmanya, nAvAmanya ane cAraanya, ema traNa prakAre che. temAM pAtranI phATanI ane mAjI sAmasAmA chidro karI temAM deza nAkhI sAmasAmA dvArAnA be cheDAone prati chidra gAMTha vALavAthI pahelo 'mudrikAbandha' thAya. bIjA nAvAmanyamAM eka gAmUtrikAnA AkAre ane bIjo cAkaDInA AkAre dorI nAkhavAthI, ema e prakAre thAya che. trIjo cArabandha tene kahelo che ke jemAM sAMdhelo dvArA gupta rahe, arthAt phATanI mAjumAM pAtranA kASThane kAtarIne temAM evI rIte dvArA nAkhe ke dvArA mahAra dekhAya nahi. ema cArabandha karavAmAM pAtranA kAne kheADhavAthI jarjarita thaI jAya, mATe A cArabandha karavAno niSedha karyo che. uparanA traNe anyanI sthApanA koSTaka pramANe samajavI. kahyuM che ke 'tajjAyajuttilevo, khaMjaNalevo ya hoi bodhavvo / AAA * ' muniAvAvadho, teLavavayeLa hiTTo / / " (proni. 402) bhAvA. tajAta lepa, yuktilepa ane gADAnI maLIneA (khajjana)lepa, ema lepa trividha jANavA tathA mudrikAbandha, nAvAmanya ane spena(cAra)anya, ema anya paNa trividha jANavA, temAM spenabandhanA niSedha karelo che. ' lepanA uttama, madhyama ane jaghanya, ema paNa traNa prakAro kahyA che. temAM talanA telane utkRSTa, aLasInA telanA madhyama ane sapanA telanA anelo jadhanya jANavA. ghI-geALa vigerethI anelA lepane niSedha karelo che. ratna vigerethI mAMdhelI jamInanI pharasabaMdhI jema sarakhI hoya, tema lepa (jADA-pAtaLo nahi, paNa) sarvatra sarakhA karavA. kahyuM che ke kuTTimatalasaMkAso, bhisiNIpukkharapalAsasariso vA / 66 sAmAsayugamudrA dhA ya suharine hor // ? // " (ATHS T0) bhAvA pAtralepa sarakhA, ratnathI bAMdhelA bhUmitaLa jevo, athavA kamalinI ke puSkara nAmanA kamaLanA pAMdaDA jevA suMvALeA karavo. kAraNa ke e rIte lIMpelA pAtramAMthI jo kAi dANeA lepamAM bhaLI gayeA hAya, ke kacarA vigere hoya teA te sahelAithI 'sAmAsa (p+gA+ ananana) eTale zAstravidhi pramANe sampUrNa dUra karI zakAya ane tethI pAtra traNa pANIthI sArI rIte dheAi zakAya ane sukAvI zakAya. e lepanI eSaNA (samyag vidhi) kahI. lepanI A eSaNA pAtrane age ja che, mATe pAtraeSaNAmAM tene samAveza thAya che. (judI gaNavI nahi.) e rIte piNDa eTale AhAra, vasati, vajra ane pAtra, e cAranI vizuddhi jaNAvI. A cAranI vizuddhithI ja sAdhu saMyamanA nirvAha karI zake che, temAM doSa sevanArA dIkSAnuM sAcu` pAlana karI zakatA nathI. kahyuM che ke-- Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 * viSNu soyato. rattI hatya saMto ya / cAritaMmi asaMte, savvA dikkhA niratthayA || 210 // sijjaM asohayaMto, acarittI ittha saMsao natthi0 // 211 // vatthaM asohayaMto, acarittI ittha saMsao natthi0 // 212 // . pattaM asohato, acaritI ittha saMsao natyi0 || 213|| " ( yatidinacaryA) bhAvAtha azana-pAna vigere piNDanI, zayyA eTale vasatinI (makAnanI), vastranI ane pAtranI zuddhine nahi sAcavatA (niSkAraNa doSa lagADatA) sAdhu cAritra rahita che, emAM saMzaya nathI, ane cAritranA abhAve teNe lIdhelI dIkSA sarvathA nirarthaka che. (210 thI 213)" A kathana utsathI saMyamane nirvAha thaI zake tema hoya tene mATe samajavuM. saMyamanirvAha na thAya tyAre te azuddha azanAdi levA chatAM doSa nathI.118kahyu` che ke~~ saMrama arddha, duhaSi giNhaMtaditayANa hiyaM / 44 dha. sa0 bhAva r vi03-gA0 93 ApanavidyutAM, te ceva ciM saMcaraNe zA" (tivinacaryA-231) C bhAvA "saMyamano nirvAha thaI zake tema heAya tyAre paNa azuddha azanAdine levAthI lenAra-denAra anenuM 'rAgI kupathya seve te maraNu nIpaje ane vaidya kupathya karAve teA tenI AjIvikA tUTe tema' ahita thAya che ane saMyamanA nirvAha thAya tema na hoya tyAre azuddhaAhArAdine paNa ApanAra lenAra bannenuM saMyamanI rakSA tathA temAM sahAya karavArUpe' hita thAya che. A hakikata (pahelA bhAgamAM) gRhasthanA madhyAhne supAtradAnanA vidhimAM paNa kahelI che." have e rIte sAdhu pUve jaNAvyA te udgamanA 16, utpAdananA 16 ane eSaNAnA 10, maLI betAlIsa doSa rahita pU bhikSA laine ane zuddha karIne vasatimAM Ave. te AvavAne ane bhikSA zuddha karavAnA vidhi A pramANe che-vasati tarapha jatA sAdhu mAmAM maLe te kAI khAlI paDelA gharamAM, devamandiramAM ane tevuM sthAna na maLe teA upAzrayanA mAraNe AvIne paNa AhAra pANIne tapAse. tapAsIne bhikSA letAM nahi dekheluM, athavA dekhavA chatAM paNa te veLA gRhastha (adharma-pAme vigere) bhayathI na tajI zakAya tevuM kAI kAMTo ke marelI mAkhI (kAMkare kastara Adi hoya te tene) tyAM taje-paravI de, jo te azana-pANI jIvayukta heAya te tene paravIne punaH bIjI laI Ave. ema lAvelA asanAdine zuddha karIne upAzrayamAM praveza kare, kahyu che ke-- 118-syama mohanA nAza karavA mATe che, mATe niSkapaTabhAva sevaveA te saMyamanA prANa che, vastuta: A kathana kreASita sevavAnI chUTa nathI ApatuM, paNuM niSkapaTa bhAve eka saMyamanI rakSAnA dhyeyathI tevA gADha kAraNe saMcamanI rakSAnA mArga sUcave che. evuM Sita kAraNe lIdhA pachI paNa prAyazcitta avazya karavuM, nahi te! AtmA zalyavALo rahe che. vAstavamAM te traNavAra paTana karyA pachI zuddha na maLe te taddana ochA deSavALuM, tevuM na maLe teA tethI vadhAre dekhavALuM, tevuM paNa na maLe teA tenAthI vadhAre dekhavALuM, ema kramaza: tevuM paNu na maLe tyAre ja azuddha lenArane prAyazcitta prAya: haiM|tuM nathI. tevo prayatna karyAM vinA na maLavAnuM mAtra manaH phapita nimitta teA AtmAne mAyA dveSathI dUSita kare che, vigere AtmA e svayaM vicAravuM, Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 gocarI laIne AvyA pachI upAzrayamAM pesavAno vidhi. "sunnagharadeule vA, asaI a uvassayassa vA dAre / saMpattAMTArUM, sohemuvayaM viSe " (koni pa0rUA) bhAvArtha-"zUnyaghara ke zUnyadevakulamAM, tenA abhAve upAzrayanA bAraNe AvIne trasAdi jIva ke koTa vigere hoya tene dUra karIne athavA lAveluM bhojanAdi sacitta hoya te tene paraThavIne, bIjuM lAvIne upAzrayamAM praveza kare." prathama vahoreluM azanAdi sacitta hoya to parAvIne bIjuM lAve tenA gAma-pAtra ane kALanI apekSAe ATha bhAMgA thAya. temAMnA kALa pahoMcatuM hoya te cAra (1-ra-pa-6) bhAMgAthI ja bIjuM lAve, nahi te lIdhA vinA upAzrayamAM praveza kare. (ATha bhAMgAnuM koSTaka bAjumAM juo.) temAM jaghanya samaya A pramANe jANo-gocarI lAvIne, vAparIne Dila || te gAmamAM | samaya pUro | mULa pAtramAM levAyA (bahAra) bhUmie jaI pAchA AvI sthanDimaLe. hAya. tema hoya. lanuM pAtra (sUryAsta pahelAM sukAvA mATe anya pAtranI jarUra lUchIne) sUkave, te sukAyA pachI ra7 mAMDalAM hAya.. kare 19 tyAre suryAsta thAya, eTalo vakhata pure samaya na mULa pAtramAM levAya heya. " tema heAya. ochAmAM ocho pahoMce tema hoya te bIjI anya pAtranI jarUra vAra vahorIne Ave. e jaghanya samaya hAya. jANo. ane AhAra lAvI, vAparIne sthabIjA gAme samaya pUrNa mULa pAtramAM levAya | Dila bhUmie jaIne pAcho Ave tyAre cothI javuM paDe. | heAya. tema hAya. pirisI (prahara) zarU thAya, teTalo samaya anya pAtranI jarUra | utkRSTa jANo. hAya, vasatimAM praveza karatAM pagapramArjana, | samaya puro | mULa pAtramAM levAya hAya. tema hAya. traNavAra nisAhi ane be hAthe anjalI, anya pAtranI jarUra (karI gurUne "name khamAsamaNANuM kahevuM) 5 | * | hAya. | vigere vidhi kare. praveza karIne do, tathA (jhoLI, paDalA, ane sAthe rAkhI hoya te) upadhine mUkavAnuM sthAna zuddha kare, pramAje kahyuM che ke pApamanA(vArdi) nitIdiAya)tina 3 vare saMmi. ___ aMjaliThANavisohI, daMDagauvahissa nikkhevo // " (opani0 509 / / ) bhAvArtha-upAzrayamAM pesatAM pahelAM bahAra (sacitta-acitta rajanuM mizraNa na thAya te mATe) paga pramArjana karIne vasatimAM pesatAM traNa nizIhi kahe ane anjalI joDIne gurUne "namo khamAsamaNANuM kahe, praveza pachI daMDe-upAdhi mUkavAnA sthAnanI zuddhi (pramArjanA) kare." temAM traNa nizIhi anukrame bahAra mukhya dvAre (varaDA vigerenA bahAranA dvAre), bIjI madhyamAM (varappA vigere maryAdAnI andara) ane trIjI mULA (upAzrayanA) bAraNe kare. paga pramArjana je 119-sthaDila mAtrA mATe covIza ane phALagrahaNa mATe traNa, ema sattAvIza mAMDalAM jANavAM. -l Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 [dha saM0 bhAva 2 vi. 3-ga 03 tyAM gRhastha na hoya te (varappAdinI) bahAra ja kare ane gRhastha dekhe tema hoya te andara AvIne kare. tyAM paNa gRhastha hoya te madhya nizIhi kahevAnA sthAne ane tyAM paNa gRha stha dekhe tema hoya to upAzrayamAM praveza karIne kare. A kAraNe ja ghaniryuktimAM bhAgyakAre nisAhidvAranI pachI pagapramArjanadvAranuM varNana kareluM che. te gAthA A pramANe che "evaM paDupanne pavisao u, tini ya nisIhiyA hoti / - aggaddAre majhe, pavesa pAe ya sAgarie // " (oghani0 bhA0 262 / / ) bhAvArtha-ema pUrNa azanAdi prApta thayA pachI praveza karatAM traNa nizIhi kramazaH aDhAre, madhyamAM ane pravezadvAre kare, ane pAdapramArjana te gRhasthanI hAjarI na hoya tyAM, chevaTe upAzrayamAM praveza pachI paNa kare, ema pAdapramArjana aniyata sthaLe karavAnuM hovAthI tenuM varNana pachI karyuM. anyathA pahelAM pAdapramArjana karI pachI pesatAM agrakAre nisAhi kahevAnuM samajavuM." tathA anjali eTale gurUnI sanmukha be hAtha uMcA karI mastaka namAve, tathA vacanathI name khamAsamaNAnuM kahe. je hAthamAM pAtra bhAre heya te anjali vinA ja mastaka namAvI mAtra vacanathI "namo khamAsamaNAnuM kahe. bhAre pAtra paDI javAnA bhaye hAtha uMcA na kare. kahyuM che ke " hatthusseho sIsappaNAmaNaM vAio nmokaaro| gurubhAyaNe paNAmo, vAyAe~ namo na usseho // " (opani0 bhASya 263) bhAvArtha-namaskAra mATe behAtha uMcA (anjalibaddha) kare, mastaka namAve ane "name khamAsamaNANuM kahI vAcika namaskAra kare. paNa gocarInuM bhAjana bhAre hoya te mAtra mastakathI praNAma ane vacanathI "name khamAsamaNANuM" kahe, hAthathI anjali na kare, praveza pachI upara bhIMtanuM ane nIce bhUminuM pramArjana karI tyAM do mUke, calapaTTAne upadhi upara 2degane paDalAne pAtra upara mUke. kahyuM che ke - "hari aa ja pablika rdi na sadA parTa uvahissuvariM, bhAyaNavatthANi bhANesu // " (opani0 bhASya 264) bhAvArtha-daNDa mUkavAnA sthAnane upara nIcethI pramAIne tyAM darpe mUke, elapaTTo upadhi upara ane pAtranAM vastrone pAtra upara mUke. - je mAtrAdinI bAdhA hoya te pahelA sahita AhAranuM pAtra anya sAdhune ApIne pahelAM te bAdhA TALe. kahyuM che ke - ___"jai puNa pAsavaNaM se, havejja to uggahaM sapacchAgaM / dAu annassa sacola-paTTao kAiaMnisire // " (opani0 bhASya 265) bhAvArtha-je gocarI laIne AvyA pachI prazravaNa(mAtrA)nI bAdhA thaI hoya te paDelA sahitapAtra bIjA sAdhune seMpIne calapaTTo rAkhIne te badhA TALe. ( 120-kAcIna sAmAcArI pramANe te kALanA munio calapaTTo pAse laIne besatA, bahAra jatAM ke gRhasthanuM Agamana vigere kAraNe paheratA, jema tadana vastrarahita rahevuM e avyavahArU-lokavirUddha che, tema vasane zarIra sukhAkArI mATe upayoga kare te asaMyamarUpa che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarIne AlecavAne vidhi] 147 e pramANe bhikSA mATe pharavA vigerenA vidhi vistArathI kahyo. have vasatimAM AvyA pachInuM kartavya kahe che-mUla 93mA zlokamAM kahelA "mArca vigere zabdothI upara kahyuM tema vidhi pUrvaka AvIne vasatimAM pesIne gurUnI sanmukha "AlocanA kare, arthAt bhikSA levAmAM lAgelA aticAre yathArUpe kahI jaNAve, te sApekSa yatidharma che. temAM kama A pramANe che-vasatimAM piThA pachI Avela sAdhu mAtrAnI bAdhA TALIne bhajananI mAMDalI besavAnI hoya te bhUmine pramAjIne tyAM ja Iri pratikame. kahyuM che ke - "sijjAmajjhe pavisai, paDilehaha maMDalIi jaM ThANaM / baccai gusssa pAse, iriyAvahiyaM paDikkamai // " (yatidinacaryA-227) bhAvArtha-vasatimAM praveza kare, jyAM bhojananI mAMDalI besavAnI hoya te bhUmine paDilehe (cakSuthI joI daskAsaNathI pramAje), pachI gurU pAse jAya ane tyAM iriyAvahi pratikrame. temAM kAryotsarga karatAM nIce DhIMcaNathI cAra AMgaLa uMce ane upara nAbhithI cAra AgaLa nIce rahe tema be bAjue koNIothI lapaTTAne dhArI (dabAvI) rAkhe, je celapadAne chidra hoya te tyAM paDalAne rAkhe. ema ubhA ubhA kAussagnamAM ja gocarI javA makAnamAMthI nIka tyAMthI mAMDIne punaH vahorIne makAnamAM praveza karavA sudhI je kaI aticAro lAgyA hoya tenuM gurUne jaNAvavA mATe manamAM avadhAraNa kare. ghaniyukti ane pacavastakamAM kahyuM che-ke "kAussaggaMmi Thio, ciMte samuyANie aIAre / vA nijAgapaNa, tI 3o wiphu(nA)NI( navapa2) bhAvArtha-kAusaggamAM sAdhu vasatithI nIkaLyo tyArathI praveza karatAM sudhI bhikSA levA vigeremAM lAgelA aticArone cinta (yAda kare) ane temAM lAgelA denuM manamAM avadhAraNa kare. Acintana ( pite prAyazcittanA kamane jANa gItArtha na hoya to) je krame aticAre lAgyA hoya te karma kare ane gItArtha hoya te (pahelAM thoDA prAyazcittavALA nhAnA, pachI uttarottara vadhu prAyazcittavALA meTA, ema) prAyazcittanA kamathI cintavI te krame ja manamAM avadhAraNa kare. e be padanI (1-vAda kare lAgelA karma ane dhArI rAkhe prAyazcitta kame, 2-cAda kare lAgelA krame ane dhAre paNa te ja kame, 3yAda kare prAyazcittanA kame dhArI rAkhe lAgelA krame, ane vyAda kare prAyazcitta karma ane dhAre paNa te ja kame, ema) caturbhagI thAya, e rIte sakaLa doSanuM cintana karIne (avadhArIne) "namo arihaMtANuM kahI kAusagga pArIne upara pragaTa logasa kahIne lAgelA deze gurUnI samakSa Aloce (pragaTa kahe). kahyuM che ke - __ "ciMtittu jogamakhilaM, navakAreNaM tao a paarittaa|| - vaDhika thayaM tA, sAdU zAkoNa vidhi '' (pustravatuM-rUra6). bhAvArthagocarI lAvanAra sAdhu mana-vacana-kAyAnA sakaLa vyApArane cintavIne (yAda karIne), navakArathI kAyetsarga pArIne, caturvizatistava kahIne, vidhipUrvaka Aloce, (gurUne kahe). 121-pahelAM mAMDalImAM iri pratikramaNa kahyuM ane ahIM gurU samakSa kahyuM te matAntara samajAya che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 93 AlocanAno vidhi A pramANe che-gurU dharmakathAdimAM rokAyelA na hoya tyAre, IriTa pratikamaNa karIne khamAsamaNa daIne "IcchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! bhAta pANI AlouM ema pUchIne manamAM dhAryA hoya te pramANe "kayA gharamAMthI konA hAthe zuM zuM lIdhuM vigere saghaLuM kahI jaNAve. gurU bIjA kAryamAM rokAyelA hoya tyAre nahi. kahyuM che ke - vaLAvivae, durvasaMtuphrikavare . saMdisahatti aNuNNaM, kAUNa vidinaAloe // 330 // " "vakkhittaparAhutte, pamatte mA kayAi Aloe / bajAra ra te, jIllA vA varu je rUragA" (vaccavatuM) bhAvArtha-gurU dharmakathA vigeremAM rokAyelA na hoya, krodha vigerethI rahita-zAnta heya, (keI zAsananA pratyenIkanA parAbhava mATe AcAryane prazasta kedha karavAne paNa prasarga Ave mATe tevA vyagra na hoya ane AlocanA sAMbhaLavA mATe upagavALA hoya tyAre "AjJA Apo" ema kahI teonI AjJA mAgIne AjJA Ape tyAre AlocanA kare. (1) dharmakathAdimAM kAyelA hoya, avaLA mukhe beThelA hoya, nidrAdi pramAdamAM hoya, AhAra karatA hoya, ke nihAra karavA IcchatA hoya tyAre kadI AlocanA nahi karavI. (2) AhAra karatAM AlocanA karavAthI te sAMbhaLavAmAM upayoga Apavo paDe tethI AhArAdi karavAmAM antarAya thAya, bAkInAM kAraNe te samajAya tevAM che. AlocanA karatAM nAcavuM, zarIra namAvavuM, hAtha paga halAvavA, gRhasthanI bhASAmAM, muMgAnI jema, ke ati moTA avAje bolavuM, vigere kuceSTAo na karavI, uparAnta vahorAvanAra strI (Adi)ne hAtha, vaherAvavAnuM pAtra, vigere bhIMjAeluM hatuM ke nahi, ItyAdi vahorAvanAre kevI rIte ApyuM hatuM, te sarva gurUne jaNAvavuM. kahyuM che ke - "narsTa 22valaM calaM bhAsaM, mR taha DhaDDharaM ca vjjejjaa|| gAro suvidi, Turgha ma vAvAra " (zoni pa26) bhAvArtha-nAcavuM, vAMkA vaLavuM, ao vigerene jema tema halAvavAM, (paccavastu-gA 332 mAM te kAyAthI ane manathI calAyamAna thavuM ema kahyuM che. gRhasthanI bhASAmAM, avyakta (aspaSTa), ke moTA avAje bolavuM, vigere kuceSTAone tajIne suvihita sAdhu denArane hAtha, pAtra tathA tenI vaherAvavAnI pravRtti, vigere kevuM hatuM ? te saghaLuM kahe. temAM-hAtha, paga, bhrakuTI, mastaka, netro, hoTha, vigerene vikArI karI nacAvavAM te nRtya, hAtha ke zarIranA cALA karavA (namAvavuM) te vilana, dravyathI kAyAne maraDavI ane bhAvathI maLelI sArI bhikSAne chUpAvavI (na jaNAvavI) te kAyAnuM ane bhAvanuM calana, gRhasthanI bhASAe bolavuM te durbhASA (evuM nahi belatAM sAdhunI bhASAmAM bolavuM), aspaSTa bolavuM te muMgApaNuM, 122-pacavatu gA. 331mAM "na varuM mAruM evuM prathama caraNa che, ane tyAM gA. 33ranI TIkAmAM "hAtha-paga-bhrakuTI vigerenA cALAne "tya, aphagopAdUga jema tema calAvavAM tene "kAyAnuM calana, ane zreSTha AhArAdine gurUthI chUpAvavAnA adhyavasAya karavA tene "bhAva calana" kaheluM che. e bheda samaja. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarIne AlecavAne vidhi tathA bhejanapUrvenuM kartavya] 149 ane moTA avAje bolavuM te taddara deva che, mATe e dene tajIne je vastu je kramathI je je rIte lIdhI hoya te saghaLuM tevI rIte kahevuM.e utsargathI AlocanAne vidhi jANo. apavAdathI te samaya na pahoMcate heya tyAre, bhikSAmAM pharavAthI pite, ke zAstrAdinA cintanathI gurU zramita thayA-heya tyAre, athavA bImAra sAdhune bhajananI veLA vyatIta thatI hoya tyAre, ItyAdi kAraNe sAmAnya rUpamAM paNa AlocanA kare. kahyuM che ke - "jA , 3LyA vA vi godamAoNA velA gilANagassa va, aigacchaha guru va uvvAo // "335 / / (paJcavastu) bhAvArtha-samaya pahoMcatuM na hoya, pote bhikSA pharatAM thAkyo hoya, bImArane bhejanamAM vilamba thatuM hoya, ke gurU kRtacintAdithI zramita hoya, tyAre sAmAnyathI (TuMkamAM) AlI. Aghe (sAmAnya) AlocanA karavAmAM badhuM varNana nahi karatAM mAtra purakama-pazcAt karma vigere doSa lAgyA nathI, AhAra "AdhAkama" vigere dezavALa nathI, vigere TUMkANamAM jaNAvavuM, athavA keI utAvaLanuM kArya karavAnuM hoya tyAre je je zuddha na hoya te teTaluM ja gurUne kahI jaNAvavuM. kahyuM che ke - "purakammapacchakamme, appe'suddhe a ohamAloe / viMmi che, na mu tatti , " (gSyavahu-rU36) bhAvArtha-pura karma-pazcAtakarma " (Adi) deze lAgyA nathI ane ahIM "alpa zabda abhAva arthamAM hovAthI AdhArmikAdi doSavALuM nathI, vigere oghathI AlocanA kare, ethI paNa vadhAre tvarA karavAnI hoya te je zuddha na hoya teTaluM ja kahI saMbhaLAve. " ema A vAcikI, mAnasikI AlocanA kahI, kAyikI AlocanA te gurUne bhikSA dekhADavAthI thAya, mATe e rIte mana-vacanathI AlocanA karIne, pote muhapattithI mastakane ane paDalA sahita pAtrane pramAjIne pite udyAna vigeremAM rahelA hoya te uMce puSpa-phaLAdine saMghaTTa vigere ke gIrelI Adino upadrava na thAya (AhAramAM tenuM thuMka vigere na paDe) tene khyAla rAkhIne, nIce nIce-uMce bhUmipradeza jeIne ane bAjumAMthI bilADA-kutarAdine upadrava na thAya tenuM dhyAna ApIne pAtra hAthamAM laIne aDadhI kAyAthI namIne bhikSA gurUne dekhADe. e ghani, paccavastu banemAM kahyuM che ke "AloittA savvaM, sIsaM sapaDiggahaM pmnjittaa| 34madhe tiribaMmiza, pati to zA" (vastrAhu-rU37) "kAuM paDiggahaM kara-yalaMmi addhaM ca oNamittA gaM / 1ra3 niSkapaTabhAve vidhi pUrvaka AlecavAthI aticAre lAgyA hoya te paNa TaLI jAya che, vaLI aka9ya, abhakSya, vigere saMyamane hAnikAraka vastu AvI hoya te gurU tene tyAga karAvI bacAvI le che ane e rIte saMyamanI rakSA thAya che. uparAnta gurUne niSkapaTa bhAve jaNAvyA pachI teonA Adeza pUrvaka sadeSa vApare te paNa vAparanArane doSa lAgato nathI, kAraNa ke gurU AjJAnuM pAlana karavA 35 mukhya ArAdhanA thAya che, ItyAdi AlocanAthI ghaNuM lAbha thAya che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dhava saM bhA0 2 vi0 3-gA0 93 bhattaM vA pANaM vA, paDidaMsijA gurusagAse || 2 ||" ( paJcavastu 340 ) bhAvA --" (manathI vacanathI) sarva AlocanA karIne mastaka ane pAtranuM pramAna kare, upara-nIce ane bAjumAM paNa sarva dizAmAM sarva rIte paDilehaNa kare, (arthAt uparathI kaI paDe nahi, nIce khIlo vigere vAge nahi, ane bAjuthI kutarA khilADA AhArane lai jAya nahi tenA khyAla kare.) (1) te pachI hAthamAM pAtrane laine a kAyAthI namIne gurUne pratyakSa AhAra ke pANI badhuM pragaTa rIte dekhADe. (2)" 150 mastaka pramArjavAmAM e hetu che ke dekhADavA mATe pAtra hAthamAM laI nIce namatAM marataka uparathI (pasInAnAM khintu ke kastara-kacarA vigere) pAtramAM na paDe. paDelA tathA pAtra pramArjavAnuM kAraNa e che ke-pAtra ughADatAM uparanA paDalA ane jhoLI saMkocavAthI (vaLI javAthI) tenI upara trasAdi jIvA hoya te tenI hiMsA na thAya. pachI tu pUrva jaNAvyA te 'nRtya-valana-calana' vigere doSo sevIne AhAra pANI doSapUrvaka AlocyAM hoya, athavA vaheAravAmAM zuddhi-azuddhinA upayAga na rahetAM doSa rahI gayA hAya, te dUra karavA nimitte ' mAtapALI ghurAjoba tuhitA kruSNAvAyeLa saMvisad. mavad gobarI Dimmara ? pharsTa kahI 'phchAmi paddhimika robari ityAdi sUtrapATha elIne kAussagga kare, temAM ' banne nidigasAvagnA.' ityAdi gAthA cintave. kahyuM che ke---- jaM kiMci durAlAia - maNesaNijjaM bhavijJa bhattAI / tappaDikkamaNanimittaM, ussaggaM kuNai ia vihiNA || 231 // phAmi himiDa, jogarariyA' thamArela uccariU suttaM, kaussagge vicitei || 232 // 66 saddA ! lioai basAvajhA, vittI sAmULa TremikA / muvazALahema, sAduMvedasa dhArA / / 22 / / '' (tivinacaryA) bhAvA- je kaI duSTa AlocuM hoya ane azanAdi aneSaNIya (azuddha) AvyuM hoya, tenA pratikramaNa nimitte AgaLanI vidhie kAyAtsaga kare. (1) rURAmiddhimika gobaraparivAr ' ityAdi sUtra kheAlIne kAussagga mudrAmAM rahelo A rIte vicAre. (2) ahA ! zrI jinezvarAe meAkSanI sAdhanAmAM hetubhUta sAdhunA zarIrane TakAvavA mATe sAdhuone niSpApa jIvikA (nirdoSa bhikSA) jaNAvI che. (3)' AdhaniyuktimAM te A kAussaggamAM zrI namaskAramahAmantranuM ke rU me anu AdjnA, sAdU, duggAmi tAoi||' ityAdi e gAthAnuM cintana12432, ema kaheluM che. te gAthA A pramANe che-- 124-ahIM jaNAvyA pramANe 'nadda maiM anutlR vunnA' padathI zarU thatI e gAthAo jovAmAM AvatI nathI, saMbhava che ke dazavaikAlikanA pAMcamA adhyayananI pahelA uddezAnI nIcenI be gAthAenuM dhyAna ahI' abhipreta haiAya. 8 go'iLendi bhAvapnA, vittI sAdUna phesiJA / mukkhasAhaNaheussa, sAhudehassa dhAraNA ||12|| Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bheAjananI pUrva-pachInuM kavyu ane ekalabhAjI sAdhuenuM svarU] 66 taro (tAhe ba) TurAhola, mannACnamaLelAr haiM / aksAse bahavA, anuhArIka jJAnA " (loni. 274) bhAvA ane te veLA AlocanAmAM doSa sevyA hAya, ke AhArapANI nirdoSa-sASa levAmAM upayAga na rahyo hoya, te doSane TALavA ATha zvAseAAsanA kAryAtsaga kare. temAM zrInavakAramantra ke 'nar ne anuduM hraSnA ' ityAdi e gAthAonuM dhyAna kare. pachI ' namo arihaMtANaM' kahIne pArIne upara pragaTa logassa kahe. pachI bhUmine pramAIne AhAra-pANI (nAM pAtra) tyAM mUke. eniyuktimAM te te pachI (ceAvidhinI jema) sajjhAya paDhAvIne (jaghanyathI traNa gAthAno athavA labdhivanta hoya te utkRSTathI caudapUvanA) svAdhyAya antarmuhUta sudhI kare ema kahyuM che. e rIte geAcarIne AlocavAnA vidhi kahyo, have te pachInu kartavya kahe che-- 1 AlocanA karyA pachI caityavantanAdi vidhi kare, (te paNa pUrva kahyA pramANe sApekSa yatidhama jANavo ) temAM 'Adi' zabdathI pahelAM karelA paccakkhANane pAre, ema samajavuM. ene vidhi prasiddha che. yatidinacaryAmAM je kAryAtsaga pachI tu paccakkhANa pAravAnuM jaNAvyuM che te paNa 'caityavandanapUrvaka pAre' ema samajI levuM. kAraNa ke--paccakkhANa pAravAnA vidhi caityavandana sAthe sabandhavALA che. (caityavandana vinA paccakkhANa parAya nahi, evuM vidhAna che.) caitya0 bhASyamAM kahelAM dararAja sAta caityavandana paikI A bhAjananuM caityavandana jANavuM. bhASyanI gAthA A pramANe che. " paDikamaNe ceia jimaNa, carima paDikamaNa suaNa paDivohe | . ciivaMdaNa ia jaiNo, satta u velA ahArate / / " ( caitya0 bhASya 59 ) bhAvA--1-prabhAtanA pratikramaNamAM, 2-jinamandiramAM, 3-bhejana pUrve, 4-bhAjana pachI divasacarama' paccakrRkhANa karatAM, 5-sAMje pratikramaNamAM, 6-zayana karatAM perisInuM ane cha- jAgatAM jagacintAmaNInuM, ema sAdhune eka ahArAtramAM sAta vAra caityavandana karavAnA vidhi che. caityavandana karyAM (paccakkhANu pAryA) pachI jadhanyathI paNa seALa zloka jeTalo svAdhyAya karavA, ema zrIdevasUrikRtayatidinacaryAmAM kahyu che. te gAthA---- " munnarU matta vALa, mamma ninAdavaMtAM kuLad / somasinDromamAAM, nanno LaT sannAruM radda' (tivinanI) vIsamaMto imaM ciMte, hiyamaTTha lAbhamaTThio / jai me aNuggahaM kujjA, sAhU hujjAmi tArio || 93 || bhAvA -ahai| ! zrIjinezvarAe meAkSanI sAdhanAmAM hetubhUta evA sAdhunA zarIranI rakSA (TakAva) mATe sAdhuone asAvadya (niSpApa) AjIvikA kahelI che. (92) vizrAma letA lAbhanA arthI sAdhu peAtAnA A hitakara ane cintave ke-je sAdhue mArA upara anugraha kare (mArA lAvelA AhAramAMthI kaMi svIkAre), te! huM saMsAra samudrathI tarphe !' arthAt AmAMthI kaMi pazu AhAra laIne sAdhue mane tAre teA sArUM. " (93) Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ saM bhA0 r vi0 3-gA0 94 bhAvA-AhAra pANI nIce mUke, zrIjinezvarane vandana (caityavandana) kare ane janyathI sALazloka pramANu(dazavaikAlikanA pahelA bIjA adhyayananA) svAdhyAya kare. pacavastumAM tA kahyuM che ke" dhammaM kahaNNu kujjaM, saMyamagAhaM ca niyamao savve / damitte vaDaLa, siddha naM nami tirthaMmi // ' (. rUpara) bhAvA--dharmAM' eTale dazavaikAlikanuM paheluM adhyayana, blu lukhkhuM' eTale bIjuM adhyayana ane 'saMyamarUM' eTale trIjA adhyayananI 'saMgame supiALa'0 gAthA, eTalo svAdhyAya sarva sAdhue avazya kare, athavA eTalo zrIRSabhadevAdinA tIrthamAM je je siddha hoya te khIo kare. have te pachInuM sAdhunuM kartavya kahe che. mUk--" purvAlicchandanApUrve, vidhinA moganajhiyA / yatanA pAtracatI ja, punacaityananayiA / / 14 / / ", mULanA atha -gurvAdikane leAjana mATe nimantraNa karIne vidhi pUrvaka leAjana kare, pAtrane zuddha karavAmAM jayaNA sAcave, ane punaH caityavandana kare. 152 TIkAnA bhAvA-gurU eTale AcAyane ane Adi zabdathI prAbhrUNUMka (bIjA samudAyanA AvelA) vigere sAdhuone, lAvelA AhAranuM nimantraNu karavA pUrvaka AgaLa kahIzuM te vidhi pUrvaka bhAjana karavuM te paNa sApekSayatidhama che. temAM prathama nimantraNane vidhi evA che ke--sAdhuemAM eka mAMDalImAM (sarva sAdhuenI sAthe) bhAjana karanAra ane khIjA kAraNa vazAt ekalA bhAjana karanAra, ema be prakAra hAya, temAM bIjA prakAranA ekala bhAjI AvA heAya- " bALAjanavAdI, nijhttakriyA na vAduLa | sehA sAyachittA, vAjA yuddhenamATM n'' (koSani 148) bhAvArtha -gaNipadavInA yAgavALA, asundara (svabhAvathI ke zarIrathI mAMDalImAM sAthe nahi jamADavA cAgya) ane AtmAthI (svalabdhithI jIvanAra) hoya te judu bhAjana kare, tathA prAkrU ka (hemAna AvelA) teene pahelAMthI pUrNa AhAra ApavA joie mATe te paNa judA bheAjana kare, navadIkSita upasthApanA na thAya tyAM sudhI gRhastha (tulya) heAvAthI te prAyazcittavALA--dUSita cAritravALA mAMDalIthI ahAra karelA, prAyazcitta pUrNa kare tyAM sudhI e paNa mAMDalIthI bhinna vApare, bALa ane vRddho te asahiSNu heAvAthI te paNa pahelAM bhAjana kare ane Adi zabdathI e sivAyanA kADha' vigere cepI reAgavALA, e mAMDalImAM bheAjana nahi karanArA-ekala bhAjI jANavA. temAM mAMDalImAM bhAjana karanArA sAdhu maNDalabhAjI khIjA sa munie bhegA thAya tyAM sudhI teonI rAha jue ane badhA bhegA thaye tenI sAthe bheAjana kare. A paNa sahiSNune uddezIne jANavuM, asahiSNu te pahelAM jaNAvelAM (upavAsI hAya, pote ke saMghATakasAdhu geAcarI bhramaNathI thAko hAya, athavA uSNukALane ceAge pipAsAdithI parAbhava pAmele hoya e) traNa kAraNe vaheluM leAjana karavA Icche te nhAnA pAtramAM kADhIne tene pahelAM ApI zakAya. jo evA asahiSNu ghaNA heAya te tene leAjana ApavA mADhuM pAtra paNa ApavuM. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 bhajana karavAne vidhi je ekala bhojI heya te te gurUnI sAme AhAra dharIne "he bhagavanta ! prApUrNaka-upavAsI, azakta, bAla, vRddha, navadIkSita, vigere sAdhuone A (AhAra-pANa) Apa Apo ema kahe. mAMDalIbhAjI paNa e ja rIte gurUne pUche (kahe). paccavastuoghaniryuktimAM paNa kahyuM che ke " duviho ya hoi sAhU, maMDaliuvajIvao ya iyaro ya / maMgi(3)vavaMto, vaccha kA uMDiyA save parazA iyaro vi gurusagAsaM, gaMtUNa bhaNai saMdisaha bhaMte ! / pAhuNagarakhavagaataraMta-bAlavuDDhANasehANaM // 523 // " (oghaniyukti) bhAvArtha-sAdhuomAM mAMDalIbhojI ane ekalojI ema be prakAranA sAdhuo hoya, temAM mAMDalIbhojI gocarI lAvyA pachI paNa bhejana karanAra sarva sAdhuo mAMDalImAM Ave tyAM sudhI bhajana na kare. (1) ekalojI gocarI lAvyA pachI gurU pAse jaIne "he bhagavanta ! prApUrNaka-tapasvI-asamarthaALa-vRddha ane navadIkSitane A AhArAdi Apa Ape ! " ema kahe. (2) ema kahyA pachI gurU svayaM, ke teonI AjJAthI pite prApUrNakAdine nimantraNa kare, bIjAo na Icche (le) te paNa nimantraNa karanArane pariNAmanI zuddhi hovAthI nirjarA thAya ja. kAraNa ke vaiyAvaccanuM phaLa mahAna che. ahIM sudhI grahaNaSaNA kahI. have grAsaSaNA kahIe chIe. temAM gocarI gaelA sAdhu enI upAdhi AdinI tathA vasatinI rakSA karanAra sAdhu gocarI AvatA pahelAM darekanAM pAtra ugharAvIne (bhegAM karIne) taiyAra rahe, jyAre gocarIvALA sAdhuo Ave tyAre teonuM lAveluM pANI AcArya vigerene mATe nandIpAtramAM 25nItArI svaccha karIne gALI le. gALIne gacchamAM sAdhuonI saMkhyAnA anusAra eka--be--ke--traNa pAtramAM bhare. kAraNa ke te AcArya vigerene pIvAmAM vigere ghaNA kAryomAM upayogI bane che. kahyuM che ke - nIyarijhamAveza-vANA payaposayuvA ! hoi a suhaM vivego, suha AyamaNaM ca sAgarie // " (opani0 556) bhAvArtha-AcArya ane (dhAvaNa vigerenA malina pANIne pIvAmAM nahi TevAelA) abhAvita sAdhuone pIvAmAM tathA paga devAmAM tathA DilazaucamAM upayogI thaI zake, vadhyuM hoya te sukha pUrvaka (jAhera mArgamAM) paraThavI paNa zakAya, ane nirmaLa hovAthI gRhasthanI hAjarImAM saMkeca vinA zauca (hAtha vigere sApha) karI zakAya, mATe pANI svaccha karIne gALavuM joIe. te pachI (gya AhAra ApavA dvArA) bALaka vigerenA cittane prasanna karIne gurUne pUchIne gItArtha, dIrdha paryAyavALA ane alolupI evA mAMDalInA vRddha (vaDIla) mADalImAM hAjara thAya ane te pachI AgaLa kahIzuM te vidhi pUrvaka bIjA paNa sAdhuo mAMDalImAM Ave. vastutaH mAMDalI glAna vigere parAzrita sAdhuo mATe upakAraka che, kAraNa ke te darekane judA judA viyAvaccakAraka seMpavAnuM azakya bane, athavA soMpavAthI darekane sUtra-arthamAM (svAdhyA 125-ghaNA sAdhuo mATenuM eka moTuM pAtra. 20. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 [dha saM. bhA0 2 vi0 3-gA0 94 yamAM) paNa hAni thAya, mAMDalImAM te ghaNA sabhALanArA hoya eTale evI agavaDa na paDe ane sahunI vaiyAvacca sukha pUrvaka thaI zake. kahyu` che ke 66 . ataraMtabAlabuDDhA, sehAesA gurU asahuvaggo / sAhArA gahAladdhikAraNA maNDalI hoi ||" (oghani0 553) bhAvA -asamartha evA glAna, khALa, vRddha, navadIkSita tathA prAkrUrNAMka, gurU ane asahiSNu rAjaputrAdi vigere sukAmaLa kAyAvALA, e sarvanA anugraha (upakAra) mATe tathA je sAdhu lAbhAntarAyanA udaye AhAra meLavavAnI labdhi vinAnA hoya tenA anugraha mATe maNDalI che. bhojana karavA beThele sAdhu prathama potAnA AtmAne A pramANe hitazikSA Ape-- " vAyAhInemaLataMjDami gaddAMmi nIva ! naTu ijiyo / phardUi r (4) na jinnati, mugato rAkhoseai !" (loni. 14) bhAvA--he jIva! beMtAlIsa eSaNAnA doSothI gahana aTavI jevI grahaNaiSaNAmAM tuM tyAre DhagAyA na kahevAya, ke have rAga-dveSathI bhojana karatA tuM na ThagAya. (arthAt nirdoSa AhArAdi vAparatAM paNa tuM rAga-dveSathI jema na DhagAya tema have tyAre bhojana karavuM joie.) te pachI zrIpa McaparameSThi namaskAra mantra bhaNIne gurU pAse bhAjanane Adeza mAgIne temanI anujJA maLe tyAre, kSata-cAMdAM upara lepa (auSadha) lagADavAnI rItie bhAjana kare,126zlokamAM 126-'bhAjananuM dravya, dAtAra, lAvanAra, pIrasanAra ane vAparanAra,' e sarvAMnI zuddhi AhAranA pariNamanamAM nimitta khane che. kAraNa ke adhyavasAyAnuM khaLa ghaNuM heAya che. tenI nirmaLatA-anima LatA upara mukhyatayA kAnuM zubhAzubha phaLa avalaMbe che. ethI pUrve jaNAvyuM tema AhAra, dAtAra, lAvanAra sAdhu, ane mAMDalInA nAyaka, e badhA pavitra joie. ema khadheA yeAga maLavA chatAM evA pavitra AhArane paNa bheAjana karanArA bheAjana vakhate zuddha adhyavasAya na sAcave teA azuddha banAve che. ema A kikatathI paNa puravAra thAya che. e kAraNe ja ahIM kahevAmAM AvyuM ke kheMtAlIsa dveSarUpI mahAaTavImAM luMTAyA vinA AhAra lAvanAra bhAjana karatAM na luMTAya tyAre aA gaNAya. anAdi AhArasajJA ane rasaleAlupatAnuM AtmA upara jabbara AkramaNa che, mATe te bhalabhalA yAgIne paNa bhUlAve che, ema A siddhAntathI paNa samajAya che. khaza-kuzIla cAritravALA vamAnakAlIna sAdhuemAM evAM dUSNeAnA abhAva DhuvA azakaya che te paNa AtmAthI ne jAgRti rAkhavA mATe zAstrakArAnA A upadeza niSphaLa nathI, jAgrata AtmA zakti pramANe deeAmAMthI bacI zake che, ane dareka pravRttimAM e ja khyAla ene mukhyapaNe rAkhavAnA che. bheAjana karatAM anAdi sa`jJAnA AkramaNuthI jIvane aDhAre pApasthAnakA lAgavAnA saMbhava che. 'AdhArmika' Adi DhASita AhAra levAmAM hiMsA, rasanI leAlupatAthI judRDha, gurU AdithI chUpAvavAmAM ke vidhipUrvaka AYAcanA nahi karavAmAM adatta, rasAsakti pUrvaka levAthI maithuna, khIjAe emAM bhAga na paDAve vigere mamatva bhAvathI parigraha, sa`kaleza pUrNAMka khAvAthI dveSa, rasagArava sevavAthI mAna, khATI rIte zArIrika vigere nimitto AgaLa karavAthI mAyA, ati AhArathI aAbha, ISTa vastu pratye rAga karavAthI rAga, aniSTa vastu pratye nArAja thavAthI dveSa, paraspara bhAjana nimitte jhaghaDavAthI kalaha, peAte karelI bhUlane bacAva karavA mATe bIjAne kAraNe bhUla jaNAvavAthI abhyAkhyAna, peAtAnI bhUlanA khacAvarUpe khIjAnI bhUaAne khullI karavAthI vaizunya, bhAjana pratye prIti-aprIti karavAthI rati-arati, pAte tyAgI chatAM khIjA tapa-tyAga nahi karanArAonI halakAi karavAthI paraparivAda, bhUla chUpAvavA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAjanamAM grAseSaNAnA dASA, ane bheAjananAM kAraNA] 155 'vidhipUrvaka bhAjana karavuM' ema kaheluM hovAthI edhaniyuktimAM khatAvelo bheAjananA saghaLe vidhi sAta dvArAthI ahIM jaNAvavo jarUrI che. te A pramANe dvAragAthA - " maMDali bhAyaNa bhoyaNa, gahaNaM sohI u kAraNuvtrarie / mAyaviddI na to, mALo tehuddhanItlRi '' (bonithutti-166) vyAkhyA--1-mAMDalI-vaDIlanA (yathAratnAdhikanA) krame prakAzavALA sthaLe A pramANe karavI-nIkaLavA pesavAnA mArga mUkIne ratnAdhika (sthavira) pUrvAbhimukha bese, eka sAdhu mAMDalInA sthavire ApelA azanAdi bIjA sAdhuone ApavA tathA vadhArAnuM levA gurUnI sanmukha bese, bIjAe gurUnI taddana sanmukha, pAchaLa ke mAjImAM nahi besatAM sanmukha kaMika bAjumAM agnikANu ke izAna koNamAM bese, leAjana gurUnI sanmukha besIne karavuM ke jethI kupathya vigeremAMthI tee saraLatAthI khacAvI zake. ra-bhAjana-pahoLA mukhanuM levuM, sAMkaDA mukhanuM nahi. kAraNa ke temAM mAkhI vigere dekhI na zakAya. pratyeka sAdhu pAse 1-zrleSmanI, 2-AhAramAMthI nIkaLelA kAMTA kaMkara vigere akhAdya vastu nAkhavA mATe ema e e kuRsie rAkhavI. mAMDalInI bahAra kADha gRhastha vigere AvI ubhe| na rahe tenI rakSA mATe upavAsI vigere bheAjana nahi karanAra sAdhune rAkavA. kAraNa ke sAdhune pracchanna (gupta) bhojana karavAnI AjJA che. kahyuM che ke~~ " pacchanne bhattavyaM, jaiNA dANAu paDiniatteNaM / tuccha nAgo, caMdho hatA gosArUM ?' (vastu-rU.1) bhAvA dAnadharmathI nivRtta thaelA sAdhue gupta bhAjana karavuM, kAraNa ke dekhIne dIna du:khIAe tenI yAcanA kare ane sAdhu Ape te anukampAdAnathI puNyakarmanA bandha thAya, e puNyaanya sAdhujIvanamAM niSedhyeA che, kAraNa ke seAnAnI kheDInI jema te paNa andhana che. khIjI khAju mAgavA chatAM na Ape te yAcakane pradveSa (aprIti) vigere thavAthI tene mithyAtvamAhanIya karmInA anya thAya, tethI te durlabhamAdhi thAya. (eka anyamAM sAdhune pramAda nimitta banavAthI sAdhune paNa mithyAtva vigere karmanA anya thAya.) bhAjanA 1-'yathAjAta'=eTale gRhastha pAsethI lIdhA pachI tenI upara koi paNa kriyA karyA vinA ja vAparI zakAya tevuM pAtra, 2-alpaparikama'=lIdhA pachI tenI upara alpa kriyA (raMga vigere) karavuM paDyu. hAya tevu' pAtra, ane 3-ahurikama'=jemAM (sAMdhavuM-raMgavuM) vigere ahu kriyA karavI paDI hoya tevuM pAtra, ema pAtra traNa prakAranAM hoya, temAMthI AhAra mATe IrAdA pUrNAMka asatya kheAlavAthI mAyAmRSAvAda, aNuAhArIpadanI upAdeyatAne badale AhArane upAdeya mAnavAthI mithyAtva, ema vividha rIte pApanuM sevana savita che, ethI e AhAra tevA tevA DhASAnA janaka khane che, jo ke tathA tathA prakAranAM karmAMnA dalikAnA udayathI te dASA te AtmAmAM pragaTe che te! paNu kamanAM dalikA nimitta vinA phaLa ApI zakatAM nathI. zubhAzubha puddagalAnA baLane pAmIne karyAM peAtAnA vipAka khatAvI zake che, ethI ja AhAra zuddhi mATe ATalA bhAra zAstrakAroe ApyA che, e kAraNe ja temAMthI khacavA mATe ahIM 'kSata upara auSadha lagADavAnI jema bheAjana levuM' ema kahyu che te khUba vicAraNIya ane AdaraNIya che. vItarAga prarUpita zAstronuM jema jema sUkSma avaleAkana karavAmAM Ave tema tema tenA parameApakArIpaNAnI siddhi pratyakSa thatI jAya che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 [dha saM0 bhA2 vi. 3-gA0 94 vaheMcavA mATe pahelAM (yathA jAta) parikarma vinAnAM pAtra pheravavAM, te pUrNa thayA pachI alpaparikarmavALAM ane te pachI bahuparikarmavALAM pAtra pheravavAM joIe. 3-jana paNa pitta vigere vikAranI zAti mATe ane baLa buddhi vigerenI vRddhi mATe snigdha tathA madhura AhAra pahelAM vApara, evAM dravya pAchaLa vAparavAnuM rAkhavAthI vadhI paDe te ghI vigerene pAThavavAmAM paNa asaMyama thAya. je tevAM dravya alpa ke bahu parikarmavALAM pAtromAM hoya te paNa tene pahelAM te pAtromAM vAparIne hAtha sApha karIne yathAjAta pAtra bhojana mATe mUkavAM. 4-grahaNa-pAtramAMthI AhAra keLIo kukaDInA IMDA jeTale le ke je mukhamAM mUkatAM (ke cAvatAM) mukha bahu pahoLuM (vAMku) na karavuM paDe, athavA haLavA hAthe (nhAnA kaLIyAthI) jamanAra jeTalA le teTalo kaLIo le. ahIM pAtramAMthI levuM ane mukhamAM mUkavuM, ema grahaNa be prakAre jANavuM. temAM 1-kaTaka cheda, 2-prataracheda ane 3-siMhabhakSita, e traNa paikI kaI eka vidhie pAtramAMthI levuM. temAM vRddhaparaMparAe 1-kaTakacheda-eTale je eka bAjuthI kakaDe kakaDe khAvA mAMDe te yAvat pUrNa thAya tyAM sudhI te ja bAjuthI khAya, jemake sAdaDIne kakkaDe kakaDe kApI pheMkI detAM badhI pUrNa thAya." tema badhI relIo vigerene sAthe eka bAjuthI kApI kApIne khAtAM badhI pUrNa thAya te kaTakaccheda. ra-prataracheda-eTale eka eka paDa pUrNa kareta yAvat badhI roTalIo vigere pUrNa kare, 3-siMhabhakSita-eTale siMhanI jema je bAjuthI prAraMbha kare te bAjue ja pUrNa kare. e pAtramAMthI levAnAM prakAre kahyA. mukhamAM kavala nAkhavA mATe te kahyuM che ke " asurasuraM acavacavaM, aduamavilaMbiaM aparisADi / maNavayaNakAyagutto, muMje aha pakkhivaNasohI // " (oghaniyukti 289) bhAvArtha-saraDa-saraDa avAja thAya tema saDAkA lIdhA vinA, "cabacaba avAja karyA vinA, tvarAthI nahi tema ativilambathI paNa nahi, dANe choTe vigere nIce na paDe tema, mana vacana kAyAthI gupta (manathI rAga-dveSAdi vinA, vacanathI prazaMsA ke nindA vinA, ane kAyAthI-romAnzita, mukhathI praphullita, ke mukha kaTANuM karyA vinA) bhajana kare, e prakSepaNanI (kavala mukhamAM mUkavAnI) zuddhi samajavI. je bhojana karatI veLA dareka sAdhuone bhojana vaheMcavA mATe pheravavAnuM pAtra aDadhA sAdhuone bhojana ApatAM ja khAlI thAya to temAM bIjuM bhojana nAkhIne bAkInA sAdhuone Ape, temAM e vizeSa che ke bALa vigere sAdhuonuM vadheluM eMThuM na thayuM hoya te te pheravavAnA pAtramAM laIne bAkInA sAdhuone Ape ane gurUnuM vadheluM te eMThuM thaeluM paNa vaheMcavAnA pAtramAM laIne bALa vigere sAdhuone Ape. (gurU sivAyanA) bIjAonuM vadheluM eMThuM hoya te vaheMcavAnA pAtramAM nahi nAkhavuM vigere. pa-zudi-bhojananI zuddhi te saMyama 127-kaTaka chedamAM-game tyAMthI TukaDe TukaDe laI badhuM pUrNa kare, pratarachedamAM-eka eka paDa purUM karate vApare ane siMhabhakSitamAM-TukaDA karyA vinA pAtranI je bAjuthI khAvAnI zarUAta kare tyAMthI kamazaH pharatAM pharatAM jyAM prArambha karyo che, tyAM bhejana pUrNa kare. ema bheda samaja. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhunA AhAranuM pramANu-ane pAtra chevAne vidhi]. 157 yAtrArUpa dharmanA sAdhanabhUta zarIranA nibhAva mATe ja beMtAlIsa doSa rahita AhAra levAthI thAya che. jo ke ahIM pahelAM 42 de kahyA temAM grAmaiSaNAnA pAMca meLavatAM 47 thAya, te paNa grAsaSaNanA pAMca paikI "kAraNa abhAva" nAmane chello doSa cAlu viSayanA sAtamA (chaThA) dvAramAM ahIM svatanne jaNAvavAnuM hovAthI zeSa cAra bhede meLavIne 46 kahyA te barAbara che. zAsaSaNanA de 1-sacejanA, ra-pramANathI adhika, 3-ajJAra, 4-dhUmra ane pa-kAraNabhAva, ema pAMca che. kahyuM che ke - "saMjoaNA pamANe, iMgAle dhUma kAraNe ceva / uvagaraNa bhattapANe, sabAhirabhantarA paDhamA // 1 // " (pravacanasAro0 734) bhAvArtha-"grAseSaNadoSo-1- saMjanA, ra-pramANAdhijya, 3-agAra, 4-dhUmra, ane pa-kAraNabhAva, e pAMca che, temAM pahelI saMjanAnA 1-upakaraNaviSayA ane ra-bhakta pAnaviSayA, ema be ane te benA paNa bAhya-abhyantara ema be be bhede che. " temAM- 1-sAjanA-narasa vigerenA) lobhathI jeTalI vigeremAM 'khAMDa-ghI vigere bIjA dravya meLavavAM te bhaktapAnaviSayA saMjanA kahevAya, te upAzrayanI bahAra meLave te bAhya ane andara AvIne meLave te abhyantara saMyejanA thAya, sAdhue te nahi karavI. (upakaraNasaMcojanAmAM paNa kaI sthaLethI sundara caLapaTTo vigere maLe tene anurUpa bIjethI kamaLa suMvALo kapaDe vigere meLavIne upAzrayanI bahAra pahere te bAhya ane upAzrayamAM pahere te abhyantara samajavI.) ra-pramANAdhica-dhIraja-zarIrabaLa-ane saMyamanAM anuSThAnamAM nyUnatA na thAya teTalo AhAra pramANabhUta kahevAya, adhika AhArathI te vamana, maraNa, ke rego paNa thAya, mATe AhAra pramANuthI vadhAre le te doSa che. 3-algAra-svAdiSTa annanI ke tenA dAtAranI prazaMsA karate vApare te sAdhune rAgarUpI agnithI saMyamarUpa kASTanA algArA thAya, mATe te aAra doSa nahi seva. 4-dhUmra-aniSTa anna ke tenA dAtAranI nindA karate vApare te sAdhu zreSarUpa agnithI cAritrarUpI Injanane bALa cAritrane dhUmADAthI malina-kALuM kare, mATe dhUmra doSa paNa nahi seva. 5-kAraNubhAva- nIce kahIzuM te cha kAraNe vinA bhejana karanArane "kAraNAbhAva" doSa lAge che, mATe vinA kAraNe bhajana na karavuM. bhajananAM kAraNe 1-sudhAnI vedanA sahana na thAya, 2-AhAra vinA azakta (bhUkhyA) zarIre vaiyAvaccAdi karI na zakAya, 3-netranuM teja ochuM thatAM IryAsamitinA pAlanamAM azuddhi thAya, kapratilekhanA-pramAjanA vigere saMyamanuM pAlana na thaI zake, pa-sudhAnI pIDA vadhI javAthI maraNane sambhava thAya ane 6-Araudra dhyAnathI bacIne dharma dhyAnamAM sthira na thavAya, e kAraNe te bhejana karavuM, e bhajana karavAnAM kAraNe cha che. kahyuM che ke - "veaNaveyAvacce, iriaTThAe a sNjmtttthaae| taha pANavattiAe. chadraM puNa dhmmciNtaae||" (opaniyukti-580) bhAvArtha-sudhAnI vedanA sahana na thavAthI, vaiyAvacca mATe, riyAsamitinA pAlana mATe, pramArjanApaDilehaNAdi saMyama mATe, prANa TakAvavA mATe, ane chaThuM dharmadhyAnanA cintana mATe, Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 dha. saM bhA0 r vi0 3-gA0 94 ema cha kAraNe munine AhAra-pANI levAnAM che. evA kAraNe paNa bhAjana karatA sAdhu AhArAdinA cha bhAgA ka2e. kahyuM che ke-- 'addhamasaNassa savvaMjaNassa kujjA davassa do bhAe / 66 vAyavayAdA, chammArtha LayuM dur / / '' (tivinacaryA-244) bhAvA --sAdhu (bhUkhanA) aDadhA (traNa) bhAge! zAka vagere badhA ya bheAjana mATe ane e bhAgeA pANI mATe kare (kalye), arthAt pAMca bhAge AhAra-pANI vApare ane vAyunA saMcAra mATe chaTTho bhAga uNAdarI kare. AhAranuM' pramANa(sAmAnyatayA)purUSane 32 ane strIne 28 kavaLA kahyA che. kahyuM che ke" battIsaM kira kavalA, AhAro kucchipUrao bhaNio / pusisa ya maEihiyALu, baThThAvIsuM mave vaLA' (vijaniyuktti-642) bhAvAtha--purUSane sAmAnyatayA udarapUraka AhAra trIsa kavaLa kahyo che ane strIne aThThAvIsa kavaLa hoya che. geArasa (dahI-dUdha Adi)nA bhAjananA vidhi tA A pramANe kahele vidalaM jimiya pacchA, muhaM ca pattaM ca dovi dhoejA / 46 gAvi annatte, muninA posaM yimA !" (tiniSA-246) bhAvArtha vidala (kaDhALa) jamIne pachI sukha ane pAtra banne dheAvAM, athavA nizce viThThalanA sparzI vinAnA bIjA pAtramAM gArasanuM bhAjana karavuM (mukha, hAtha vigere tA khIjA pAtramAM jame te paNa dhAvAM ja.) te pachI traNakavaLa jeTaluM bheAjana khAkI rahe tyAre tenAthI kharaDAelAM pAtrAMnI cIkAzane hAthanI aMgulIthI luchavI, (pachI te traNa kavaLa vAparIne)DALAyelA (dhAvaNa vigerenA) pANIthI pahelI vAra pAtrane dhAine te pANI pI jAya, ane pachI mukhazuddhi karIne nirmaLa (nItareluM) pANI laIne khIjIvAra pAtrane dhAvA maNDalInI bahAra jAya. kahyuM che ke-- 44 pattANaM pakkhAlaNa-salilaM paDhamaM pibaMti niyameNaM / sohati mudde to, mAtlRi jJALi dhovati ' (tiddinacaryAM-290) bhAvAtha-pAtrAnA dhAvaNanuM paheluM pANI niyamA pIvuM, te pachI mukhazuddhi karavI ane pachI pAtrAMne khIjIvAra mAMDalI ahAra dhAvAM. 128-kukaDInA iMDA pramANu AhArane eka kavaLa kahyo che, temAM kukaDInA upacArathI dravya ane bhAva be prakAreA che, dravya krukaDInA paNa uttara ane gaLuM ema be prakAre che temAM jenuM uttara jeTalA AhArathI madhyama rIte bharAya tene tenA khatrIsame| bhAga udara kukaDI kavaLa ane gaLAmAM sukhapUrvaka utArAya te galakukaDI kavaLa jANuve. athavA zarIra e ja kukaDI ane tenuM mukha te aNDaka samajavuM. e vyAkhyAthI mukhamAM vinA muzkelIe mUkAya te zarIra kukaDI kavaLa, athavA kukaDInA IMDA jeTaleA AhAra te kavaLa samajave. bhAvathI jeTaleA AhAra letAM dhaiya rahe, saMyama sadhAya ane jJAnAdinI vRddhi thAya te AhAra bhAvakukaDI ane tenA khatrIsameA bhAga te kavaLa, e nyAye strIne mATe paNa samajavuM(piNDaniyuktiTIkA) Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtra chevAne vidhi-lepa-alepakRta dravyo] bhajana karatAM AhAra vadhe te gurU AjJAthI AyaMbila ke upavAsanA tapavALo sAdhu te vadhyo heya teTale ja AhAra vApare, athavA (sacitta-jIvAkula na hoya tevI) niravadya bhUmimAM paraThave. ahIM 1-vidhithI lIdheluM ane 2-vidhithI paraThavaNa (bhajana), e be padanI caturbhagI jANavI. (temAM vidhigrahIta ane vidhimukta" e pahelA zuddhabhAMgAvALuM tathA "avidhigrahIta ane vidhimukta" e trIjA bhAMgAvALuM paNa gurU AjJAthI kape, zeSa bhAge na ka29)e grAsaSaNAno vidhi kahyo. have bhajana pachInuM kartavya kahe che ke "pAtrazuddhi jayaNAthI karavI te paNa sApekSa yatidharma che. temAM pAtrane pahelIvAra dhavAne vidhi kahI AvyA, bIjIvAra mAMDalImAMthI sAthe lAvelA nirmaLa pANIthI badhA sAdhuo bahAra dhu, dhovA mATe dhavAnI jagyAe sarva sAdhuo mAMDalInA AkAre bese ane nirmaLa jaLa laIne vacce ubhelo sAdhu trIjI vAra pAtra dhovA mATe darekane nirmaLa pANI Ape tenAthI trIjI vAra dhuve. gurUnuM pAtra te pahelAM ja juduM dhu ane bAkInA sAdhuonAM pAtramAM je yathAkRta(parikarma vinAnuM) pahelAM, pachI sahuthI ochA (alpa) parikarmavALuM ane pachI tethI vadhAre(bahu)parikarmavALuM, ema kramazaH dhuve. kahyuM che ke - "guruNo pattaM bhinnaM, kappijja ahAgaDa tu sesesu / paDhamaM pavaravAjibbA, nAviyuddha , sesA " (yatidinacaryA-rapa2) bhAvArtha-gurUnuM pAtra pahelAM juduM devuM, zeSa sAdhuonAM pAtromAM "yathAkRtIne pahelAM devo ane zeSapAtromAM alpaparikarmavALAM-vizuddha pAtro pahelAM ane bahuparikarmavALAM pachI, ema vizuddhinA keme devAM. te pachI zuddhi(sthaDila zauca)mATe be be sAdhuone pAtramAM bheguM pANI Ape. kahyuM che ke "dAUNa bitiyakappaM, bahiyA majjhaTTio u dvhaarii| ___ to diti taiakappaM, doNhaM doNhaM tu AyamaNaM // " (oghaniyukti0 586) bhAvArtha-bIjI vAra pAtra dheyA pachI vacce ubhelo pAchuM ApanAra sAdhu trIjI vAra pAtra devA mATe zuddha pANI Ape ane chelle Acamana (sthaSThila zauca) mATe be be sAdhuone teonAM pAtramAM bheguM pANI Ape. A vidhi paNa gRhasthanA abhAve samaja, je tyAM koI gRhastha dekhe tema hoya tyAre te pAtrone bhojana mAMDalImAM ja dhuve. kahyuM che ke muvijhA pachI, nALA pade tA. je ghuvaMti , nAgari navarama vi ." (pannavastu rU88) bhAvArtha-ema bhojana karIne pachI hAtha-mukha vigerenI zuddhi karIne te veLA nirmaLa pANIthI pAtrone bahAra dhuve. gRhastha hoya te tenAthI parAbhava halakAI vigere thavAnA kAraNe) aMdara (mAMDalImAM) paNa dhuve. jANavAmAM AvyuM hoya ke AhArAdimAM AdhArmikAdi deSavALAM paNa AhArAdi hatAM, te pAtrane vadhAre vAra paNa dhuve. kahyuM che ke - 129-vizeSa mATe juo e ghanirvakti gA, pa3 uparanuM bhASya, Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 46 'acchada veNuvauttA, Niravayave diti tesu kappatiaM / NAUNa va paribhogaM, kappaM tAhe pavaDUDhaMti ||" (paJcavastu0 389 ) bhAvArtha -nirmaLa pANIthI zuddha thaIne (AhAranA aMza vigerene pAtra, hAtha, vigeremAMthI upayAgapUrvaka dhAI nAkhIne) AhAranA aMza vigerethI zuddha thaelAM te pAtrAMne traNa kalpathI ve ane AdhAka Adi doSavALuM bhAjana vaparAyAnuM jANe te vadhAre vAra paNa ve. (ke jethI doSanI vRddhi (ni:zukatA) na thAya.) dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 94 temaja pIjI-trIjI vAra dhAvA chatAM bahAra jo AhAranA koI aza rahI gayelA dekhAya tA pUrve dhAvA mATe lIdhelA pANIthI ja tene dUra kare, paNa traNavAra dhovAnA vidhine bhaga thavAnA bhace navuM pANI na le. kahyu che ke " aMtoNiravayavi cciya, biatiakappe'vi bAhi jai pehe / avayavamaMtanaheAM, teva --i te javuM " (padmavastu-310) --mAMDalImAM pAtrane dhAtAM AhAranA aMza dUra karyA pachI bahAra besIne te pAtrane khIjI trIjIvAra dhAvA chatAM kAi aMza dekhAya te te (trIjIvAra) lIdhelA pANIthI ja te aMzane dUra (sA) kare. bhAvA temAM A pramANe viveka karavA-jemAM alepakRta azanAdi dravya lIdheluM heAya tene nahi170 dhAtu, paNa je pAtramAM lepakRta dravya lIdhuM hoya tene te avazya dhAvuM. bRhatkalpamAM kahyuM che ke' mALasa vAro, ahevaLe naci ditti hAyavuM / tamhA levakaDasa u, kAyavyA maggaNA hoi ||" 1705 / / bhAvApAtra dhAvAmAM e viveka karavA ke-jemAM alepakRta dravya lIdhuM hoya tene kaI karavAnuM (dhAvAnuM) nathI, lepakRtathI kharaDAelAne avazya dhAvuM joie. e kAraNe ahIM tenI vicAraNA (prarUpaNA) karavAnI che. e uddezathI ahI' prasajjJAnusAra alepakRta dravyo kahe chekNjunnicaaulode (ka), saMsadvAyA makaTTamUlarase / kaMjiyakaDhie loNe, kuTTA pijjA ya nittuppA ||1706 // kaMjiyaudagavilevI, odaNakummAsa sattu piTThe / 46 maMDalamiDasine, niyatte ahevaOM / / '' 2707 II (vrutttattvamA.) vyAkhyA kAMjI=sAbudANAnI rAkha, uSNa traNa ukALA Ave tyAM sudhI ukALeluM pANI, cAulAdaga=cAkhAnA dhAvaNunuM pANI, saMghra=geArasathI kharaDAelA pAtramAM nAkheluM dahIM dUdhanA rasavALuM (mizra) thaeluM acitta pANI, AyAma=osAmaNa, kASThamULacaNA, cALA, vigere kaThoLa (dvidaLa) dravyA ane tenA rasa=aMzeAthI mizra (acitta) thaeluM hoya te 'kASThamULarasa' 130-chApelI pratamAM 'vidheya:' pADe che tyAM 'na" rahI gayA che, amadAvAdanA saMvegInA upAzrayanA bhaDAranI dharma saMgrahanI lakhelI prata naM. 1688 mAM 'na vidheya' pADe che ane te athI saphgata hAvAthI te pramANe a karyAM che, Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasavanyA ane bhAjana pachInuM kavya] 161 pANI, kAMjIvathita=kAMjImAM ukALeluM pANI, leANu-lavaNuthI(mIThAthI)mizra (acitta) thaeluM pANI, kuTTA=ambalI (AmalI) tenuM pANI peyA=ukALA vigere ane tistukhyA=cApaDa ke vaghAra vinAnI rAma (gaLamANuM) vigere, (1706) tathA kAMjIyukta ane pANIyukta be prakAranI vilepikA (pIvAnuM dravya vizeSa), edana=cAkhA vigere rUkSa AhAra, kumASa=aDada ke cALA, satu=sekelA javanA (ane caNAne) leTa, piSTa=kAcA maga vigerenA leATa, maNDakareATalA-reTalI vigere, samita= ATA (ghauMnA leTanuM maNDaka vigere pakAveluM dravya vizeSa), utsvinna=mudgaraka vigere (mugaDI Adi sambhave che) ane kArjiMkapatra=araNIkASThanAM pAna vigerenuM pANImAM khApheluM zAka, e sa dravyo alepakRta jANavAM. (1707) have lepakRta dravyo kahe che ke vigaI viga avayavA, avigaipiMDarasaehiM jaM mIsaM / 66 gurudradditaLAvathaye, vizammi ya sekSanuM 2 // " vRdda5mA0 57085 bhAvA --vigaIe, vigaIonA avayaveA, arthAt manthu (dahIMmAMthI mAkhaNa judu paDyuM na heAya tevuM valeANuM kareluM dahIM-maThA), viga'enAM nIvitAM vigerethI mizradravya ane avigaIrUpa (khajU rAdi) sarasa drabyAnA raseAthI mizra vastu, e sadravyeA lepakRta samajavAM. ahIM gALa, dahIM ke telanA avayavA, madyanA a MzA, ane zeSa ghI vigaI vigerenA avayave, ItyAdi je kAI vigaIrUpa ane avigairUpa (vigaienAM nIviAtAM) hAya te sarva dravye lepakRta samajavAM. (1708) have e ja piNDarasA(sarasadrabyA)nAM nAma kahe che ke " jIvavAhavitjha, mudbiA mArjina jyare ga / vargInArei, jAhe viSA ya vAdhavA " dhRtva mA. ||7|| vyAkhyA--Amra(dareka jAtinI kerI), AmaLAM, kADAnu phaLa (kA N), drAkSA, bIjorAnu phaLa, keLAM, khajU ra, nAliera, kAla eTale kheranA cUro, ane AmalI vigere piNDarasa (sarasa) dravyeA jANavAM. vigaie nathI paNa sarasa drabyA tarIke lepakRta che. e lepa-alepakRta drabyAnuM svarUpa ahIM prasajjJApAta kahyuM] have upara pAtra dhAvAne vidhi kahyo te (karyA) pachI riyAvahi. pratikramaNa karIne zakrastava 131kahevA rUpa caityavandana karavu te paNa sApekSa yatidhama che. ema mULa 94mA zrlAkanA atha kahyo. have te pachInuM kartavya kahe che. mU--"guruvantanapUrve ca, zyAvyAnastha tiA / AvazyakyA bahirgatvA sthaNDile vivisarjanam // 95 // " mULanA a-bhAjana pachI gurUvandana pUrvaka 'divasa rima' paccakkhANu karavuM ane 'AvassahI' kahI bahAra bhUmie jaine zuddha(zAstrAkata)bhUmimAM vaDInItinI badhA TALavI. TIkAnA bhAvA-gurUne dvAdazAvatA vandana karavA pUrvaka bAkI rahelA divasanuM tivihAra 131-vamAnamAM bhAjana pachI 'divasarrima" paccakkhANu mATe 'jaciMtAmaNI' AdinuM 'jayavIyarAya.' sudhInuM karAtuM A caityavandana sAta paikI ceAthuM samajavuM, 21 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 95 ke cavihAra paccakkhANu karavuM te sApekSa yatidhama che. jo ke ekAzana paccakkhANu karatI veLA prathamathI ja tivihAra ke caSvihAra paccakkhANa kareluM hoya che, teA paNu apramAda172 ( smaraNu ) mATe bhAjana pachI punaH te karavu hitakara che. temAM gurUvandana karatAM pahelAM mukhavakiA paDilehavI, kahyuM che ke 44 'vihiNA jemia uDia, iriaM paDikkamia bhaNia sakkathaya / puti pehia vaMdaNa - miha dAu kuNai saMvaraNaM / " yatidinacaryA - 256 // bhAvAtha vidhithI bhAjana karIne, uThIne, iriyAvahi. pratikramIne, zakrastava kahIne, muhapatti paDilehIne, gurUne vandana karIne, (divasacarama) paccakkhANu karavu" tyAM A viSayamAM ATaluM vizeSa jaNAveluM che ke " sohia pattAbaMdha, sammaM nimmajjiANi pattANi / kRSinu te viAi, vighna nA[hi]oduLasamajo ||rapA kaha vihu pattAbaMdho, pamAyavasao kharaMTio hujjA / paDalAI ahava kappo, kappijjasu tANi jayaNAe || 258 || paDhamaM lUhijjaMte, cIvarakhaMDeNa jeNa pattANi / taM niccaM dhovijjai, annaha kucchAiA dosA || 259 // " yatidinacaryA // bhAvA -pAtrabandhanane (jhoLIne) cakSuthI joine, sArI rIte zuddha karelA pAtrAMne tenAthI vidhi pUrvaka AMdhIne pratilekhananA samaya thatA sudhI mUkI rAkhavAM. (257) je pramAda vigere kAI kAraNe kheALI kharaDAyelI hoya athavA paDalA ke kapaDA kharaDAyelAM hoya teA tene jayaNAthI dhovAM. (258) vaLI je vakhaNDathI pAtrane pahelI vAra lUchyAM hoya tene (pahelA vyUhaNAne) te dararoja dhAvuM, kAraNa ke nahi dhAvAthI jugupsA (saMmUrchima jIvAtpattizAsananI apabhrA janA) vigere doSo lAge." te pachI bahAra javAmAM hetubhUta 'AvasahiyA' jenu lakSaNa pahelAM jaNAvyuM che te kahIne bahAra bhUmie jAya, kAraNa ke-vinA kAraNe sAdhune bahAra javuM kalpatuM nathI. gAmazaheranI bahAra bhUmie jaI tyAM zuddha-nirjIva sthaLe vaDInIti kare-bAdhA TALe. ahI sthaNDila jatA sAdhuonI maryAdA evI che ke-vaDInItinI khAdhA kALe ane akALe ema e samaye thAya, temAM savAranI sUtra ane artha perisI pUrNa karIne kALanu paDilehaNa karyAM pachI thAya te athavA bhAjana pachI thAya te anne kALasaMjJA' kahevAya ane te sivAyanA kAI samaye thAya te akALasaMjJA' kahevAya. A akALasaMjJA jo pahelI(sUtra)parisimAM thAya te te sAdhu anya sAdhuene pUche ketamArAmAMthI koI sthali bhUmie javAnA che ke nahi? jo kAIne javAnu heAya te tene anurUpa (teTaluM) pANI (kAMjI) lAve, e pANI tara vinAnu, 132-savAre tivihAra-cauvyihAra vigere paccakakhANa karavA chatAM temAM 'riTThAviNuA' AgAra rAmeaA haiAya che tenuM bheAjana samApta thayA pachI prayeAjana TaLI javAthI bheAjana pachI karAtA A pRcca krUkhANumAM e AgAranA tyAga karAya che e kAraNe paNa puna: A 'divasarima" paccakkhANu sArthaka che, www.jaineljbrary.org Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa-akALasaMjJA, sthaDila javAne vidhi ane bhUmizuddhi ] 163 gandha vinAnuM ane khATuM (khATI chAzanI Aza) sthaSThilabhUmie javAnI dizA sivAyanI bIjI kaI dizAethI vahorI lAve, ethI gRhasthane evI zakI na thAya ke sAdhuo kAMjIthI (chAzanI AzathI) zauca kare che, kAraNa ke dharmanI halakAI thAya. kahyuM che ke "kAlamakAle saNNA, kAlo taiAi sesymkaalo| paDhamA porisi Apuccha, pANagamapuphiya'nnadisi // " opniyukti-309|| bhAvArtha-saMjJA kALe ane akALe be samaye thAya, temAM trIjI pirisImAM thAya te kALa ane zeSasamaye thAya te akALa kahyo che. je pahelI pirisImAM thAya te sAdhuone pUche ane bIjI dizAethI tara vinAnuM pANI teTaluM (tevuM) lAve ke jenArane te nirmaLa pANI jevuM samajAya. A pANI upalakSaNathI "gandha rahita levuM vigere paNa samajI levuM. vaLI "bArejAbhAMi, gADho puchavuM che. esA u akAlaMmI, aNahiMDia hiMDa(Di)A kaalo||" oghaniyukti0 310 // bhAvArtha-LImAM pAtra rAkhIne temAM pANI jarUra karatAM vadhAre lAvavuM, kAraNa kekadAca anya sAdhune upayogamAM Ave, athavA gRhasthanA dekhavAthI zauca ke pAdaprakSAlana karavAM paDe che temAM vAparI zakAya. lAveluM pANI gupta rIte gurU samakSa AlocavuM ane teone pUchIne sthaSThila bhUmie javuM. A akALasaMjJAne vidhi kahyo te carI janArane gocarI jatAM pahelAM thAya tethI "akALa" samaja, gecarI jaIne AvyA pachI athavA bhejana pachI trIjI pirisImAM saMjJA thAya te te kALa jANa. (anya AcAryonA mate gocarI nahi janArane artha pirisI pachI (bhajana pahelAM) saMjJA thAya te paNa kALasaMjJA ane gocarI janArane trIjI parisImAM bAdhA thAya te kALasaMjJA manAya che.) have kALasaMjJAe bAhirabhUmie (sthaDile) javAne vidhi kahe che ke - "kappeNaM pAe, ekkekkassa u duve paDiggahie / tAraM te che, vida taraM tu gharf " govenitti-rUzA vyAkhyA-bhejana pachI dhAelAM pAtro be sAdhunA saMghATakamAMthI je bahAra javAne na heya tene eka tenuM ane bIjuM bahAra janAranuM, ema be be pAtra ApIne bahAra janArA be be sAdhu traNane pahoMce teTaluM pANI laIne bIjA saMghATakanA sAdhu) sAthe jAya. kahyuM che ke "kappeUNaM pAe, saMghADailo u egu doNhaM pi / pAe dharei viio, vaccai evaM tu annasamaM // " pshcvstu-396|| vyAkhyA-pAtro Ine pitAnA saMghATakanA eka sAdhune bannenAM pAtra soMpIne bIje sAdhu anyasaMghATakanA sAdhu sAthe (sthaDile) jAya. javAne vidhi kahyo che ke - "ajugaliA aturaMtA, vigahArahiA vayaMti paDhamaM tu / nisipha DA , kAve vazamAjha '' vaccavaratu-318 vyAkhyA-bAjumAM nahi paNa AgaLa pAchaLa cAle, jaldI na cAle, vArtAlApa vinA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 dha saM bhA0 r vi0 3gA0 95 (iryAsamiti pALatA) cAle, ema gAmAdinI bahAra (pahelI bhUmie, tenA abhAve trIjI) bhUmie jAya, tyAM paheAMcI prathama ubhA ubhA letAM paDI javAnA saMbhava hAvAthI nIce besIne 'Dagala' (zuddhi mATe upayAgI patthara-mATI-iMTa vigerenA kakaDA) grahaNa kare. te paNa narama ke kaThina sthaNDilanA anusAre be athavA traNa grahaNa kare. Dagala laIne ubhA thaIne vaDInIti mATe bIje bese, sthaNDilabhUminuM svarUpa kahyuM che ke 'aNAvAyamasaMloe, parassaNuvaghAie / 66 same asire A vi, acirakAlakami a // 399 // vicchinne dUramogADhe, NAsaNNe bilavajjie / tamavALathIbahi, cALi yotire '4005 cavastu II vyAkhyA-1-anApAta=khIjAnuM anAgamana, arthAt jyAM bIjuM kAI Ave nahi, asaM hennA=anya kaI jyAM dekhe nahi, arthAt jyAM kAI Ave nahi ane dekhe nahi tevI bhUmie besavu. kAraNa ke sAdhune nihAra gupta rIte karavAnA vidhi che. have anyanu` Agamana ghaNA prakAre sa'bhavita che mATe kahe che ke-tiya ca ke manuSya kAinuM paNa Agamana thAya, manuSyamAM paNa svapakSanu (saMyamInu) ane parapakSanuM (gRhasthanuM), svapakSamAM paNa sAdhunuM ke sAdhvInuM, sAdhumAM paNa saMvegInu' ane asaMvegInuM (zithilAcArInu), paNa maneAjJanuM sa MvegImAM (eka AcAravALAnu) ane amaneAnanuM (bhinna AcAravALAnuM), maneAjJamAM paNa savegInA pakSakAranu' ane asa'vegInA pakSakAranu, temAM paNa purUSanu-srInuM ke napuMsakanuM, purUSamAM paNa daNvikanuM' (rAjAnuM ke rAjyAdhikArInu) athavA kauTumbikatu (gRhasthanu ke gAmadhaNInu), te emAM paNa zaucadharmavALAnuM ke azaucadhamavALAnuM, vigere anekanu Agamana thavAnA sa bhava rahe, temAM svapakSI-saMyamI--savegI-manAjJa Ave te niSedha nathI, amaneAna Ave te tenA AcAra oine navadIkSita sAdhuone kadAca pariNAma badalAI jAya, mATe tevA sthaLe nahi besavuM. sAdhue sAdhvInA (ke sAdhvIe sAdhunA) AgamanavALuM sthaLa te avazya tajavuM. parapakSIya (gRhastha) Ave tyAre jo te zaucavAdI hAya tA paga dhovA ane zuddhi karavAmAM paNa pANI vadhAre vAparavuM e mATe dareka sAdhue judA pAtramAM pANI paNa juduM juduM rAkhavu, ItyAdi viveka (jayaNA) karavA. e 'ApAtanu' svarUpe kahyuM 'asalAka'mATe tA kahyuM che ke tiryaMcA dekhe tyAM besavAmAM doSa nathI, manuSya dekhe tema hoya te ApAtamAM kahyo tema viveka karavA. A anApAta ane asalAka' e be padAnI catu gI thAya,temAM pahelo 'anApAta-asa leAka'bhAMge zuddha samajavA 2-anuSaSAta' eTale mAlikI vinAnI bhUmimAM paNa khIjA manuSyeA zAsananI halakAI vigere na kare (ane mAlikIvALI bhUmimAM tenA mAlika taraphathI parAbhava na thAya) tyAM besavuM. 3-'sama' eTale sarakhI (khADA ke DhALa vagerethI rahita) bhUmimAM besavuM-DhALa ke khADA 66 133-bhUmimAM coMTelAM Dagala nahi levAM, chUTAM paDelAM paNa pattharanAM utkRSTa, iMTa vigerenAM madhyama ane mATInu... DhekuM janya kaheluM che. mATe je utkRSTa, kamaLa ane sama haiAya te pramAIne levAM. te narama sthaDila vALAe traNa, kaThina AvatA DaeNAya teNe e levAM ane bhagandara vigere gudAnA davALAe nahi levAM. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthaNDila bhUminI zuddhi ane tenA bhAMgAnuM gaNita] 165 TekarAvALI bhUmimAM besavAthI paDI javAya teA zarIre nukasAna thAya, viSTAthI kharaDAya, (virAdhanA thAya) ane kIDI Adi jIvAnI hiMsA thAya. 4--'a'i=ghAsa-tRNa-pAMdaDAM vigerethI nahi DhaMkAelI pragaTa bhUmimAM besavuM, e upara ghAsa vigere hAvAthI jamIna DhaMkAelI heAya te tyAM besavAthI nIce viMchI, kIDA, kIDIo vigere hAya. te tenA karaDavA vigerethI zarIranI ane tenA maraNathI saMyamanI virAdhanA thAya. 5'virAyata'-jene acitta thayA pachI bahu samaya na thayeA hAya, te ja RtumAM (be mahinAmAM) agni AdithI acitta thayelA sthaLamAM besavuM. e mahinAthI vadhAre vakhata jatAM (Rtu badalAvAthI) acitta sthaLa paNa mizra thaI javAthI aceAgya mane che. 6-'vistIrthaM'=jadhanyathI ceArasa ekahAtha ane utkRSTathI kharaceAjana paheALA sthaLamAM besavuM. -'dUrayAda"nIce dUra sudhI arthAt agni (sUrya) AdinA tApathI janyathI cAra AMgaLa sudhI acitta thaelI bhUmimAM besavuM. 8-'banAsa'=najIkanA sthaLamAM nahi paNa dUra pradezamAM. A najIkanA be prakArA thAya che, eka dravyathI ane bIjo bhAvathI, dravyathI najIka=kAInA ghara ke khagIcA-kuvA vigerenI pAsenuM sthaLa ane bhAvathI najIka=jyAM sudhI vaDInItine zakI zakAya, badhA sakhta thavAthI dUra jatAM rokI zakAya nahi, ethI jyAM najIkamAM esavu ja paDe te bhAva najIka, A be prakAranuM najIka TALavu, arthAt bahu khAdhA na thAya ane pahelAM dUra pradezamAM jaI zakAya tevA samaye nIkaLI (sAmAnyajanApayeAgI bhUmithI) dUra jaMgalamAM javu'. 9-'vivaniMta'--je bhUmimAM nIce darA (chidro) na hoya tyAM besavu, ane 10-'traNamALavI gati'sthAvara-vasa jIvAthI rahita-nirjIva bhUmimAM besavuM. tAtparya ke e daza doSarahita zuddha bhUmimAM vaDInIti-laghunIti vigere paraThavavuM. A daza dASAnA ekasayAgI, dvikasayAgI, yAvat dazasayAgI bhAMgA karavAthI eka hajAra cAvIza bhAMgA thAya che, kahyuM che ke 46 'ekkaM dugatigacaupaMca- chakasa taTThanava gadasahiM / saMjogA kAyavvA, bhaMgasahassaM cauvvIsaM || " paJcavastu0 401 // bhAvAtha -eka -e-traNa-cAra-pAMca-cha-sAta-ATha-nava ane dazanA AMkanA sacegA karavA, ethI eka hajArane cAvIza sa'cAgI bhAMgA thAya. temAM dvikasayAgI cAra, trikasa ceAgI ATha, ema uttarottara amaNA karatAM catuHsaMcAgI seALa, vigere dazasudhInA saMcAgI bhAMgA 1024 thAya, tenuM gaNita A pramANe che. '; ubhayamuhaM rAsidugaM, hiTTillANaMtareNa bhaya paDhamaM / laddhaharAsivihataM, tassuvariguNaM tu saMjogA || 403||" (paJcavastu) vyAkhyA-jeTalA akanA sayeAgI bhAMgA kADhavA hoya teTalA aNUkanI saMkhyA 'ubhayasukha' eTale jamaNI tathA DAbI taraphathI upara nIce lakhavI. pachI nIcenA DAbI taraphanA prathama akkathI anantara eTale tenI pAsenA akathI uparanI rAzInA DAmI bAjunA pahelA Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 [. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 95 aMkane bhAga devA, javAba Ave tenAthI tenI anantara (bAjunA) uparanA aNUkane guNatAM sayAgAnA aka Ave. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 A hakikata sthApanAthI samajAve che ke ahIM dazasa yAgI bhAMgA kADhavAnA che, mATe A pramANe e rAzI lakhavI. pachI 109 8 7 6 5 4 3 2 1 nIcenI rAzInA DAkhA cheDe ekaneA AMka che tenI pAsenA enA AMkathI uparanI rAzInA chellA dazanA AMkane bhAga detAM pAMca javAba Ave, tenAthI uparanA te dezanI pAsenA navanA AM kane guNatAM 45 javAba Ave, eTalA dvikasayAgI bhAMgA jANavA, pachI trikasaceAgI bhAMgA kADhavA mATe e 45nA AMkane nIcenI rAzInA benI pAsenA traNanA AMkathI bhAgI tenI uparanA AThanA AMkathI guNatAM ekasesa vIsa bhAMgA Ave, teTalA trikasa yAgI bhAMgA jANavA. pachI catuHsa McAgI bhAMgA nipajAvavA mATe 120ne nIcenI rAzInA cAranA AMkathI bhAgI tenI uparanA sAtanA AMkathI guNatAM khaseAne daza bhAMgA catuHsa MyogI thAya, te pachI pacsayAgI bhAMgA mATe khaseAdazane nIcenI rAzInA pAMcanA AMkathI bhAga ApI uparanA cha nA AMkathI guNatAM masAne khAvana Ave, teTalA bhAMgA pazcasaceAgI jANavA. chasaMcAgI bhAMgA mATe pacasaMcAgI bhAMgAnA 252nA AMkane nIcenI rAzInA cha nA AMkathI bhAga daI tenI uparanA pAMcanA AMkathI guNatAM asAne daza javAba Ave, teTalA bhAMgA chasayAgI thayA. sAtasa yAgI bhAMgA mATe e asAdasanA AMkane sAtathI bhAga daI tenI uparanA cAranA AMkathI guNatAM ekasA vIzanI saMkhyA Ave, teTalA samasayeAgI jANavA. AThasa`yeAgI bhAMgA mATe e 120nI saMkhyAne nIcenI rAzInA AThanA AMkathI bhAga daI tenI uparanA traNanA AMkathI guNatAM pIsatAlIsa javAba Ave teTalA ATha saMcAgI bhAMgA thAya, navasaMcAgI bhAMgA mATe AThasayAgInI 45nI saMkhyAne nIcenI rAzInA navanA akathI bhAga daI uparanA enA athI guNatAM dasa Ave teTalA bhAMgA navasaMcAgI jANavA ane zasaMcAgI mATe navasaMcAgI daza bhAMgAne nIcenI rAzInA dezanA AMkathI bhAgI uparanA ekanA AMkathI guNatAM eka javAba Ave, te bhAMgeA dazasayAgI jANavo, arthAt darzane sa McAgI bhAMgA eka ja thAya. ema jeTalI saMkhyAnA sa McAgI bhAMgA kADhavA heAya te mATe e rIte gaNita karavu. sthalibhUminA deza paryantanI saMkhyAnA sa McAgI bhAMgA keTalA thAya ? te jaNAvatAM kahyuM che ke " dasa paNayAla vIsuttara - sayaM ca dosaya dasuttarA do ya / bAvana to muttA, vImuttara paMcavattAvA dasa ego a kameNaM, bhaMgA egAi cAraNAe u / sudveNa samaM miliA, bhaMgasahassaM cauvvIsa ||405 ||" (paJcavastu) bhAvA--daza, pIsatAlIsa, ekase vIza, khaseAne daza, khasAne khAvana, khasAne daza, ekase vIza, pIsatAlIsa, daza ane eka, ema anukrame ekasaceAgI-kisa yAgI yAvat daza sa McAgI bhAMgA jANavA. e badhAnA saravALA karatAM 1023 thAya, te saghaLA doSavALA hAvAthI azuddha che, temAM eka zuddha (daza paikI kAIpaNu doSa vinAnA) maLe tyAre 1024 thAya, te chellA bhAMge zuddha jANavA. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDInIti mATe esavAnA, zaucanA ane pAchA AvavAne vidhi] sthApanA khAjumAM che. A eka hajAra cAvIsamA 3 8 9 10 sayAga 1 2 bhAMgA 10 45 4 5 6 7 120210 25ra | 210 120 45 10 1 kula 1023 azuddha ane eka zuddha sAthe 1024. 46 bhAMge 167 zuddha pradeza (bhUmI) prApta thAya tyAM besatAM pahelAM karavAnA vidhi A pramANe che. disipavaNa gAmasU ria - chAyAeN pamajjiUNa tikkhutto / nammuddotti AjhaLa, vosire bAyamennA vA rUkzA'-(koSaniyuktti) vyAkhyA sthaNDila besavAmAM sAdhue pUrva ane uttaradeizAmAM pITha nahi karavI, kAraNa ke te e dizAo leAkamAM pUjya hAvAthI puMTha karatAM leAka virAdha thAya. rAtre dakSiNa dizAmAM puMDa nahi karavI, kAraNa ke rAtre deve dakSiNamAMthI uttaradizAmAM jAya che evI leAkazruti che. e rIte leAkamAM sUrya deva tarIke pUjya manAtA hovAthI sUrya sanmukha puMTha karIne ane (gAmamAM devamandirAdi heAvAthI) gAma tarapha puMTha karIne paNa nahi besavuM. tema besavAthI paNa leAkavirodha thAya. pavana je dizAmAMthI AvatA heAya te tarapha puMTha karIne nahi besavuM, kAraNa ke vaDInItine sparzine AvelA pavanathI zvAseAcchavAsa letAM nAkamAM masA thAya. mATe eTalI dizAe vajIne (vRkSAdinI) chAyA hoya tyAM bhUmine traNavAra (dRSTithI) pramAIne aNunAd nassumA' arthAt A bhUmi jenI sattAmAM hoya te mane anumati ApeA' ema kahIne sthaNDila vAsirAve, vRkSAdrinI chAyA na hoya teA vAsirAvyA pachI eka muhUrta sudhI vaDInIti upara svazarIranI chAyA paDe tema ubhuM rahe, ethI chAyAmAM kRmIyA (jIvA hAya tene tApanA upadrava na thatAM AyuH pUrNa thatAM svayameva pariNAma pAme. kahyuM che ke-- 66 'saMsattagahaNI puNa, chAyAe niggayAe vo siras | chAyAssai uhami vi, vosiriya muhuttayaM ciThe || 185|| ( oghani0 bhASya ) bhAvA--jenI viSTAmAM kRmIyA nIkaLatA hoya te vRkSAdinI chAyA heAya tyAM bese, chAyAnA abhAve tApamAM paNa bese ane vAsirAvIne eka suhUta (upara chAyA karIne) ubhuM rahe. esatI veLA rajoharaNa, IMDA, vigere upakaraNA (kaTI bhAganA dRmANuthI) DAkhI sAthaLa upara rAkhe ane pANInuM pAtra jamaNA hAthamAM rAkhe, apAnanI zuddhi te tyAM ja, ke tyAMthI khasIne khIje paNa kare. arthAt viSTA kaThina (baMdhAelI) heAya te tyAM ane narama hAya tA khIje, ane zauca najIkanI bhUmImAM ja kare ane temAM traNa ceAgaLAM pANI vApare. kahyuM che ke " vALuM vAme gaMmi, mAM 2 vAddi the / tattha'nnattha va puMche, tihi AyamaNaM adUraMmi ||317 || " ( oghani0 bhASya 0 ) bhAvAroharaNa, IMDA, Adi upakaraNeA DAkhI sAthaLa upara ane pAtra jamaNA hAthamAM rAkhe, zuddhi tyAM ke beThA hoya tenI najIkamAM ja kare. ane zauca traNa cAgaLAM pANIthI (traNa vAra) kare. gRhasthAdinA dekhatAM te vadhAre pANI paNa vApare, ityAdi jayaNA pahelAM kahI. kahyuM che kejdd' picchaMti gihatthA, patte mattagANi givhittA | 66 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 to kujjA AyamaNaM, kurukuage bhUrisalileNaM || yatidinacaryA - 275 // bhAvA - jo gRhasthA dekhe tA pratyeka sAdhue bhinna bhinna pAtra laine zuddhi karavI 66 joie ane pAdaprakSAlana paNa ghaNA pANIthI karavuM joie.'' dha0 sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 95 jo zuddha bhUmi na maLe te| adhyavasAyanI rakSA mATe dharmAstikAya vigere dravyonA AdhAra cintavaveA. arthAt dharmAstikAyAdi upara beThe chu' ema mAnavuM. kahyu` che ke-- 'jai thaMDilaM na lagbhai, tatto dhammAdannasaMghAyaM / 66 bAdhAra vitato, ranna cAmAni tiniSA-274A bhAvAtha-- jo sthaNDila (niravadya bhUmi) na maLe te dharmAstikAyAdi dravyonA samUhane AdhAra (tenI upara vAsirAvu chu. ema) cintavatA viSTA, mAtru, pANI, Dagala, vigere tyAM vAsirAve." te pachI traNavAra 'vAsire' kahIne uThe. kahyu che ke-- kA asannADagalaM, tikhutto vo siritu magaMmI / samaLILa vidvatA, vattA to niskrRti ArA" (tivinacaryA) bhAvA--" laghunIti, vaDInIti ane Dagala (pANI vigerene) traNavAra (vaisi' kahI) veAsirAvIne mArgamAM (sAdhvInI sAthe cAlavAnA prasaGga na Ave tema) sAdhvInA tyAga karatA upayAga pUrvaka tyAMthI (vasati tarapha) pAchA kuM." e pramANe TukamAM sthajhilabhUmie javAne, besavAnA, vesirAvavAnA, vigere vidhi kahyo. (vistRta artha Adhaniyukti, pazcavastu, Adi granthAmAMthI jANI levA.) have tyAMthI pAchA vaLelA sAdhu gAmamAM praveza karatAM RtukhaddhakALamAM (varSA sivAyanA ATha mahinAemAM) rajoharaNa vaDe ane varSAkALamAM pAdalekhanikA (pagathI kAdava dUra karavAnI kASThanI paTTI) vaDe pagAne pramA, kAraNa ke--sthauilamAMthI (zuddha acitta bhUmimAMthI) asthaNDilamAM (kAdava vigere vALI ke jaMgalanI mizra rajavALI vigere bhUmimAM) ke asthaRsilamAMthI sthaNDilamAM praveza karatAM sAdhuone paga pramAvAnuM vidhAna che. AghaniyuktimAM kahyuM che ke-- " 33matuM cALa, vAsanAsAmu jAyacheLiyA / vaDauMbare pilaMkhU, tassa alaMbhaMmi ciMciNiyA ||26|| bArasaaMguladIhA, aMgulamegaM tu hoi vicchinnA / sanivvaNA via, purise purise a patteaM ||27|| ubhao nahasaMThANA, saccittAcittakAraNA masiNA ||28|| pUrvArddha || bhAvArtha -zIta-uSNakALamAM rajoharaNathI ane varSAkALamAM varSAnA kAraNe kAdava hoya tyAre pAdalekhanikAthI pAipramArjana karIne gamana karavuM. e pAdalekhanikA vaDanI pIMpaLInI ke pIpaLAnI ane tenA abhAve AMbalInI karavI. te lAMbI bAra AMgaLa, paheALI eka AMgaLa, majabUta (bhAMgI jAya nahi tevI), suMvALI ane chidravagaranI, pratyeka sAdhue eka eka rAkhavI, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothA praharanuM kartavya ane sAMjanA paDilehaNano vidhi]. 169 be cheDethI nakha jevI pAtaLI karavI, tenA eka cheDAthI sacitta pRthvIkAyane ane bIjA cheDAthI acitta pRthvIkAyane ukheDavI, (arthAt acitta bhUmimAMthI sacittamAM jatAM acitta ane sacittamAMthI acittamAM AvatAM sacitta mATI vigerethI lepAelA pagane tenAthI sApha karavA ke jethI sacitta acitta pRthvIkAyanuM mizraNa thavAthI paraspara zastrarUpe tene upaghAta na thAya.) te paNa suMvALI rAkhavI, ati tINa nahi rAkhavI, kAraNa ke pagane nukasAna na thAya." e pramANe jayaNAthI vasatinA bAraNA pAse AvIne meTA zabdathI "nisIhi' traNavAra kahIne pAdapramArjana vigere vidhi karavA pUrvaka makAnamAM praveza kare, e trIjI parisInuM kartavya jaNAvyuM. have makAnamAM AvIne zuM karavuM te kahe che - mUlam "Agatya vasato gatyA-gatyorAlocanaM sphuTam / zeSe'tha pazcime yAma, upadhipratilekhanA // 96 // " mULane atha-"upAzraye AvIne pragaTa rIte gamanAgamananI AlocanA karavI, ane pachI chelo prahara bAkI rahe (zarU thAya) tyAre upadhinuM paDilehaNa karavuM." TIkAne bhAvArtha-upAzraye AvIne upara jaNAvelA vidhi pUrvaka praveza karIne gurUnI samakSa gamanAgamana Aleca, javA-AvavAmAM je kaMI anucita vartana thayuM hoya ke thayAnuM anumAna hoya te kahI saMbhaLAve,) te paNa jema tema nahi, gurU samaje tema spaSTa-je jevI rIte banyuM hoya te te rIte jaNAve. arthAt upAzrayamAM IriyAvahi pratikramaNa karIne javAAvavAmAM thaelI (ke saMbhavita) virAdhanAnI AlocanA kare. kahyuM che ke "gaMtUNa vasahidAre, udArasadde nisIhi kaa| iriyApaDikamaNeNaM, gamaNAgamaNAi viaDaMti // 277 // " (yatidinacaryA) bhAvArtha-upAzrayanA dvAra pAse jaIne moTA zabdathI 'nisAhi' kahI praveza karIne IriyAvahi0 pratikramaNa pUrvaka gamanAgamanAdinI virAdhanA Alece, te pachI je trIjI pirisI pUrNa na thaI hoya te pUrNa thatAM sudhI svAdhyAya kare. kahyuM che ke__snnaato Agao carama-porisiM jANiUNa ogADhaM / paDilehaNama(hei a) pattaM, nAUNa karei sajjhAyaM / / " oghani0 626 // bhAvArtha-sthahiDala bhUmithI Avela sAdhu "thA praharanI zarUAta thaI che ema jANIne paDilehaNa kare, ane "zarU thavAne vAra che ema jANe te tyAM sudhI svAdhyAya kare. sAdhune te te samaye karavAnAM kAryo karatAM vacce samaya bace tyAre tyAre svAdhyAya kare te ja ucita che. kahyuM che ke-- "kajassa ya kanjassa ya, samae samaea kajjamANassa / jai hujja samayasesaM, tattha karijjA ya sajjhAyaM // " ytidincryaa-279|| bhAvArtha-te te samaye karavAnAM kAryo karanAre vacce samaya vadhe temAM svAdhyAya kara. have carama pirisI zarU thAya tyAre zuM karavuM te kahe che-"gatha' eTale trIjI pirisI pUrNa 22 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 [dha. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 96 thayA pachI-divasanA chellA prahara bAkI rahe tyAre audhika ane aupacahika prakAranAM upakaraNeA vastra--pAtra, vagere saMyama sAmagrI)rUpa upadhinuM pratilekhana karavuM te sApekSa yatidharma samajavA. madhyAhna pachInI pratilekhanAmAM saghaLAM upakaraNeAnuM paDilehaNa karavuM joie, kAraNa AgamamAM kahyuM che ke 'savva puLa padhdhine nAme' arthAt chellA prahare sarva vastunuM paDilehaNa karavuM. A paDilehaNunA vidhimAM savAranA paDilehaNunA vidhimAM kahI AvyA temAM je kaI vizeSa karavAnu che te ja ahIM kahIe chIe ke chellI perisInA prArambha thAya tyAre eka (vaDIla) sAdhu khamAsamaNu daine gurUne tenA samayanuM nivedana karavA mATe kahe ke "mAvan ! madduhipunnA pegariNI' arthAt 'trIjI pArasI sathA paripUrNa thaI.' te sAMbhaLIne sarva sAdhue gurU samakSa ekatra maLIne iriyAvahI pratikramaNa pUrvaka eka khamAsamaNu ApIne (chA0 saMvi.) mavan ! dioLa me' arthAt he bhagavan ! (ApanI IcchAnusAra) paDilehaNa karIe chIe, ema jaNAvIne bIjuM khamAsamaNa daI (phecchA. saMvi.) mavan ! vasati manneme arthAt 'he bhagavanta ! (ApanI IcchAnusAra) vasatinuM pramAna karIe chIe' ema kahIne muhapatti ane zarIranuM (25-25 elathI) paDilehaNa kare. kahyu che ke-- " iimagAma sesa, samma nALijI samayatattamna cArU vamAnamaLI, patto vaheLAsano 280nA pabhAMti khamAsamaNaM, guruM tao : sAhuNovi paDhamaMmI / DiheThaLa remo, vi" varlRi vamangemo / / " 28 / / yativinacaryA / / bhAvAtha-samayane jANavAmAM kuzaLa sAdhu ' have divasanA chellA prahara bAkI rahyo-traNa prahara pUrNa thayA' ema barAbara jANIne khamAsamaNa daIne gurUne 'bhagavat paDilehaNAne samaya Avyo (thayA)" ema kahe, te pachI khIjA sAdhue paNa ekatra thaine paheluM khamAsamaNa daIne rUA saMti mA. pavioLa mena' arthAt he bhagavanta ! ApanI IcchAnusAra ame DilehaNA karIe chIe ane bIjI khamAsamaNu daine ghRcchA maMtri mA. vadivadhnene arthAt he bhagavanta ! ApanI IcchAnusAra vasatinuM pramArjana karIe chIe, ema kahe. A pratilekhanA karanArA be prakAranA sAdhu hAya, eka bheAjana karelA ane bIjA upavAsI, te ene paNa upara jaNAvyo tyAM sudhInA vidhi tulya che. kahyu` che ke-- " hiotanA 3 truvidyA, maThThila tharA 3 LAyatrI | dohavi a AipaDalehaNAu muhaNaMtagasakAyaM ||" oghaniyukti - 628 // bhAvAtha-pratilekhanA karanArA upavAsI ane bhojanavALA ema be prakAranA hoya, te bannene prArambhamAM muhapatti ane kAyAnI paDilehaNA sudhI (sAMjanI) paDilehaNAnA vidhi tulya che. te pachI je upavAsI hoya tee 'hi<Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMjanA paDilehaNane vidhi] IcchAnusAra audhika upadhine paDilehIe ? ema pUchIne pahelAM pitAnuM pAtra, mAtraka(nAnuM pAtra) ane pachI pitAnI saghaLI upadhinuM paDilehaNa kare, calapaTTo chelle paDilehe kahyuM che ke - " tatto gurU pariNA, gilANa sehAi je abhtttttthii| saMdisaha pAyamatte ya, appaNo paTTagaM carimaM // "629 oghaniyukti // bhAvArtha-mukhavastrikA ane zarIranuM paDilehaNa karIne gurUnI, te pachI parijJA eTale AhAranuM paccakhANa karanArA anazanavALAnI, pachI glAnanI, pachI navadIkSita (jene saMyamanI zikSA mATe sthavirene soMpyA heya te) sAdhunI ane Adi zabdathI vRddho vigerenI, e darekanI upadhinuM upavAsI paDilehaNa kare, pachI gurUne jaNAvIne audhika upadhinA paDilehaNanI anumati meLavIne pitAnuM pAtra, mAtraka, zeSaupAdhi ane temAM chelle colapado paDilehe. A upavAsIne paDilehaNano vidhi kahyo, bhojana karanAre te mukhatrikA ane zarIranuM paDilehaNa karIne calapaTTAnuM, pachI vadhelo) koI AhArAdi (mUkelo) na hoya te nAnA mAtrakanuM ane te khAlI na hoya te tene pAchaLathI paDilehavAnuM bAkI rAkhIne paDalA, jhoLI, gucchA, vigere pAtronA upakaraNe sahita moTA pAtranuM paDilehaNa kare. temAM paNa kama A rIte jANa-pahelAM (uparano) guo, pachI caravaLI (pAtra kesarikA), pachI jheLI, pachI paDalA, pachI rajastrANa, pachI pAtrasthApana (nIcene guccha), pachI mukhya pAtra ane pachI khAlI na hovAthI bAkI rAkhyuM hoya te temAMnI vastu (moTA) pAtramAM nAkhIne chelle mAtraka (nAnuM pAtraka), e keme pAtronI upadhi sahita pAtrAM paDilehe, pachI gurU vigerenI upadhinuM paDilehaNa karIne gurUnI anujJA mAge ke-saMsida! gobiM hisTema" arthAt "Apa anumati Ape, have audhika upadhinuM paDilehaNa karIe ?" ema pUchIne AjJA meLavIne bAkI rahelAM gacchasAdhAraNa (sarva sAdhuone upayogI) je je vAparyA vagaranAM hoya te te pAtrone ane vastrane paDilehe, pachI pitAnA (eka kAmaLI ane be sUtrAu ema) traNa kapaDA ane vAparavAnI zeSa upadhine paNa paDilehe, yAvat chelle pAdacchana(daskAsana)nuM ane rajoharaNa (ghA)nuM paDilehaNa kare. e pramANe bhojanavALA sAdhuno sAMjanI paDilehaNane vidhi samaje. kahyuM che ke "paTTagamattaya saga(ya)moggaho a gurumAiyA annunvnnaa| to sesa bhANavatthe, pAuMchaNagaM ca bhattaTThI // 630 // jassa jahA paDilehA, hoi kayA so tahA paDhai sAhU / pariaTTei va payao, karei vA annavAvAraM // 631 // " oghaniyukti / bhAvArtha-(muhapatti ane kAyAnI paDilehaNA pachI)elapaTTo, pachI(pAtrAdinA paDilehaNamAM) uparane guccha, pachI jheLI, pachI pahelA, pachI rajastrANa ane pachI mukhya pAtra paDilehavuM. mAtraka khAlI na hoya te A vidhi jANavo ane khAlI hoya te lapaTTA pachI sahuthI pahelAM mAtraka paDilehIne pachI pitAnA pAtronA parikaramAM gura cho, jhoLI, paDalA, rajastrANa, ane mukhya pAtrane paDilehavuM. te pachI gurU vigerenI upadhinuM paDilehaNa karIne teonI anujJA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 [10 saM0 bhAva 2 vi0 3-gAha 96 meLavI je vaparAtAM na hoya te gacchasAdhAraNa pAtro, vastra, vigerene paDilehe, pachI pitAnA kapaDA vigere yAvat chelle pAdacchana ane rajoharaNa34 paDilehe. A vidhi jeNe bhojana karyuM hoya te sAdhune jANavo. (630) ema banne prakAranA sAdhuomAM jene je rIte pratilekhanA karavAnI kahI te rIte te pUrNa thAya tyAre tyAre te sAdhu sUtrAdi bhaNe, parAvartana kare, pUrvanuM bhaNeluM gaNe, athavA keI anya sAdhu kaMI kAma karI ApavA vinaMti kare te svAdhyAya cheDIne tenuM te kAma AdarathI karI Ape. agara bIjuM kaMI sAMdhavAnuM, tuNavAnuM, vigere kArya heya te te kare. (631) yatidinacaryAmAM te A pramANe kaheluM che ke "puttiM pahia to lahu-vaMdaNajualeNa aMga paDilehe / ikkeNa saMdisAvai, jaMpai biie karemi tti // 282 // ukbAsI savvovahi-pajjate colapaTTagaM pehe / iaro paDhamaM paha, rayaharaNaM sabao pacchA // 283 / / vasahiM pamajjiUNaM, ThavaNAyariyaM taheva pehitA / kAUNa khamAsamaNaM, putti pehaMti uvauttA // 284 // aha lahuavaMdaNeNaM, samma kuvyaMti tayaNu sajjhAyaM / suttatthagAhiNo je, tesiM so ceva sjjhaao||285|| cattAri khamAsamaNA, do uvahIthaMDilANa pehAe / dunni a goaracariA-paDikkamaNe kAussagge a||286|| taha pakviAidiahe, tayAi(mahayA)saddehiM lahua vaMdaNae / kAUNa dubhi putti, pehia pehijja uvahiM ca // 288 // aha pattANuvagaraNaM, paDilehia nikkhivaMti to uvahiM / pehaMti gurUNa puro, gilANasehAi appassa // 289 // (yatidinacaryA) bhAvArtha-khamAsamaNa pUrvaka muhapatti paDilehIne atrenuM paDilehaNa kare, temAM be khamAsamaNa daI ekathI algapaDilehaNAne saMdisAve (IcchA jaNAve) ane bIjAthI anujJA mAgI agenuM paDilehaNa kare. (282) upavAsI sAdhu colapaTTAne sarva upadhinI pachI paDilehIne pahere ane khAnAro pahelAM muhapatti, pachI calapaTTo ane chello rajoharaNa paDilehe. (283) te pachI upAzrayanI prArthanA karIne e ja rIte sthApanAcAryanuM paDilehaNa karIne mAtra daIne upayoga pUrvaka upAdhimuhapatti paDilehe. (284) te pachI khamA daI samyak svAdhyAya kare, jeo sUtra-arthane bhaNatA hoya teone te ja svAdhyAya jANa, bIje jude nahi. (285) te pachI cAra khamAsamaNa devAM, temAM eka mAtra "upadhi saMdisAmi kahevA mATenuM ane 134-ghaniryuktinI TIkAnA pAThathI pAdapRSNana ane rajoharaNa bene eka ja mAnelAM samajAya che, te paNa dharmasaMgrahanA (pR. 62)pAThanA AdhAre ahIM be judAM kahyAM che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadhimAM odhika-aupagrahika bhede ane jina-sthavira kalpamAM tenI saMkhyA ane mA5] - 173 bIjuM 'upadhi paDilehemi kahevA mATenuM samajavuM, trIjuM sthaDila paDilehavA mATenuM ane zuM gocarI pratikramaNane kAusagna karavAnA avasare samajavuM. (A khamAsamaNuM A krame nahi paNa je je vakhate te kriyA karAya te te vakhate devAnAM samajavAM. arthAt kula cAra khamA devAnAM heya) (286). pAkSikAdi eTale pANI vigere parvanA divase paDilehaNamAM tenI pUrve belavAne pATha bolIne (moTA zabdathI) eka khamA daIne pahelAM paDilehaNanI muhapattinuM, bIjuM khamA daIne upAdhimuhapattinuM ane trIjuM khamA daIne upadhinuM paDilehaNa kare. (288) pahelAM paDilehaNanI muhapatti paDilehIne pAtronAM upakaraNane (gura cho-caravaLI-jhoLI-paDalArajastrANane) paDilehe, te pachI vidhithI pAtra paDilehIne eka bAju nirupadrava sthAne mUke, pachI gurUnI samakSa anukrame glAnanI, navadIkSitanI ane pitAnI upadhinuM paDilehaNa kare.135(289) te pachI pATa, pATalA, mAtrAdinI kuMDIo, vigere zeSa vastuonuM paDilehaNa kare, e sAMjanA paDilehaNane vidhi jaNAvyuM. have pratilekhanA upadhinI karavAnI hovAthI prasaMgopAta upadhinuM svarUpa kahIye chIe. upadhinA 1-aughika ane 2-aupagrahika, ema be prakAro che, te darekanA paNa saMkhyAthI ane mApathI ema be be prakAro che. kahyuM che ke - "gore 30ma ja, kuvi DI3 ho jAya ! ekekovi ya duviho, gaNaNAe pamANato ceva // " ogha niyukti 667 // bhAvArtha-ghaupadhi ane aupagrahika upadhi, ema upadhinA be prakAro che, te eka eka paNa gaNanAthI ane pramANathI ema be be prakAre che. temAM je upadhi nitya pAse rAkhI zakAya ane kAraNe vAparI zakAya te "audhika ane kAraNe rAkhI zakAya ane kAraNe vAparI zakAya te "aupagrahika ema bheda samaja. kahyuM che ke __ "oheNa jassa gahaNaM, bhogo puNa kAraNA sa ohohii| vasa 3 suvi LiyA, rAjayo so vAhizo "pannavastu-8rUdrA bhAvArtha-je pAtra-vaAdi vastu sAmAnyatayA haMmezAM pAse rAkhIne gocarIbhramaNAdi te te kArya prasage vAparavAmAM Ave te ghaupAdhi ane jene rAkhavAnuM vAparavAnuM ane bane dhumasa, ThAra, vigere viziSTa kAraNe ja karI zakAya te pATa-pATalA vigere aupagrahika upAdhi kahI che. te benuM eka, be, vigere saMkhyAthI pramANa te "gaNanA pramANa ane lambAI, pahoLAI nhAnuM, moTuM vigere mApathI pramANa te "pramANa pramANa jANavuM. temAM gaNanA pramANathI jina kapione ghaupadhi bAra prakAranI, sthavirene cauda prakAranI ane sAdhvIone pacIsa prakAranI kahI che, ethI vadhAre je kALe jarUrI kAraNe je je rAkhe-vApare te aupagrahika upAdhi kahevAya che. kahyuM che ke 135-A gAthAomAM batAvela Dhama vartamAnamAM tevA rUpamAM jovAmAM AvatA nathI. sAmAcArInA bene ge ke parAvartanane vege bhinnatA jovAmAM Ave che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [. sa0 bhA0 r vi0 3-gA0 96 " niLA vArasa vALi, gherA asaviLo / ajjANaM paNavIsaM tu, ao uDUDhaM uggaho ||671||" (paJcavastu) bhAvArtha-jinakalpika khAra prakAranA (upadhivALA),sthavirakalpikA cauda prakAranA (upadhivALA)ane AryAne pacIsa prakAre (Aghaupadhi) hoya che, tethI vadhAre hoya te aupagrahika jANavI. temAM jinakalpikAnI khAra prakAranI upaSi A pramANe che-- pattaM pattAbaMdho, pAyaTTavaNaM ca pAyakesariyA / 66 194 paDajA vattAE (2), mucchako pAyanijJo ddA tinneva ya pacchAgA, rayaharaNaM caiva hoi muhapAtI / eseo duvAlasaviho, uvahI jiNakappiANaM tu || 669 ||" ( ogha niyukti ) vyAkhyA-1-mukhyapAtra, 2-pAtra bAMdhavAnI vastranI ceArasa jhoLI, 3-pAtrasthApana eTale kAmaLanA kakaDo, jemAM pAtra mUkAya te (nIcene guccha), 4-pAtrakesarikA' jenAthI pAtronuM paDilehaNa karAya te vartamAnamAM 'caravaLI' nAme prasiddha che, pa-paDelA' bhikSA bhramaNa vakhate pAtrA upara DhAMkavAnA vastranA kakaDA, (te traNathI sAta sudhI hAya tenI badhAnI ahIM ekamAM gaNanA karI che,) 6-'rajasrANu' pAtrane vIMTavAnA kAmaLa sutrAu vastranA kakaDA, (te darekane paNa prAkRta bhASAnA niyamathI ekamAM gaNyA che,) cha--gumhe' UnanA kAmalInA kakaDA pAtrAMnI upara AMdhavAmAM Ave che te (uparanA gucchA), ema pAtra sahita tenA parivAra kula sAta prakAranA tathA 8thI 10-eka UnaneA (kAmaLI) ane e sUtrAu ema traNa kapaDA, 11-rajoharaNa ane 12-mu hapatti, A bAra prakAranI upadhi jinakalpikAne utkRSTathI jANavI, jaghanyathI teA tene mAtra e paNa hAya, tethI tene upadhinA be, traNa, cAra, pAMca, nava, deza, agIyAra ane khAra, ema ATha prakArA thAya che, te A rIte-je jinakalpI sAdhu pANIpAtrI (bheAjana mATe pAtranI jarUra vinAnA hAthamAM game teTalAM AhAra pANI levA chatAM bindu mAtra paNa nIce na paDe tevI labdhivALA) hoya ane vastrane paNa jeNe tyAga karelA hoya tene mAtra muhapatti ane rajoharaNa e ja vastu hAvAthI te be prakAranI upadhivALo kahevAya, vastradhArI heAya temAM rajoharaNa muhapatti uparAMta eka kapaDA rAkhe te traNa prakAranI upadhivALeA, kapaDA rAkhe te cAra prakAranI ane traNa kapaDA rAkhe te pAMca prakAranI upadhivALA jANavo. je vastra rahita chatAM (pANIpAtranI labdhirahita) pAtra rAkhanArA hoya tene rajoharaNa, muhapatti ane upara jaNAvyo te sAta prakAranA pAtra parivAra maLI kula nava prakAranI, pAtradhArI ane vastradhArI hoya teo e nava uparAnta eka kapaDA rAkhe te 10 prakAranI, e kapaDA rAkhe tA agIAra prakAranI ane traNa kapaDA rAkhe te khAra prakAranI upadhivALa kahevAya. e jinakalpikanI upadhi gaNanA pramANathI kahI, sthavirakalpikAne e khAra prakAra uparAnta 1-cAlapaTTo ane 1-mAtraka (nAnuM pAtra) maLI caudaprakAranI udhi hoya. kahyuM che ke 66 'ee caiva duvAlasa, mattagaairegacolapaTTI a / o akSavA (viThThA), vaddI puLa therazmi / / " koSaniyuktti 670nA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinakalpika ane sthavira kalpikAnI upa ane sAdhvInI upadhinuM svarUpa] 175 bhAvA--jinakalpikane kahyA te ja khAra prakArane mAtraka ane cAlapaTTA sahita karatAM caudaprakArA thAya, teTalI upadhi sthavirakalpIene jANavI. ahIM upadhimAM uttama-madhyama76 ane jaghanyane vicAra karatAM jinakalpikAne traNa kapaDA ane pAtra maLI cAra prakAre uttama che, kAraNa te zarIranA (ane saMyamanA) nirvAha mATe Avazyaka vastuo che. gucchA, pAtrasthApana (nIceneA gucchA), muhapatti ane pAtrakesarikA (caravaLI), e cAra madhyama kahyAM che ane pAtrabandha (jhALI), paDalA, rajasrANu ane rajoharaNa, e cAra prakAro jaghanya che. sthavirakalpikAne paNa jina kalpikane kahyA te ja cAra prakAro uttama che. paDalA, rajasrANa, pAtrabandha, cAlapaTTA ane nAnu` mAtraka e cha prakAro madhyama ane pAtrasthApana (nIcene guccho), pAtrakesarikA, uparanA gumhe ane muhapatti, e cAra jaghanya che. sAdhvIonI pacIsa prakAranI upaSi A pramANe kahelI che. 66 'uvagaraNAI cauddasa, acolapaTTAI kamaDhayajuAI | ajJALavi maLigADuM, dbiALi ga (vi) dyuti tALakuM khara uggahaNaMta paTTA, addhorua calaNiA ya boddhavyA / abhiMtaravAhiniaMsaNI a taha kaMcue caiva // 530 // ucchir vekacchI ya, saMghADI ceva khaMdhakaraNI a / oho hiMmi ee, ajjANaM paNavIsaM tu // 531 // " ( pravacanasAroddhAra0) vyAkhyA sthavirakalpika sAdhune kahelI cauda prakAranI upadhimAMthI ceAlapaTTo bAda karIne eka kamaDhaka gaNatAM sAdhvIone paNa saMkhyA ane svarUpathI sthavirakalpI tulya upadhi hAya che, A kamaka eTale lepa kareluM (ra MgeluM) tumbaDAnuM kAMsAnI meATI kathATanA AkAranuM sva-sva udara (AhAra) pramANa bhAjana samajavuM. sAdhunI jema sAdhvIne mAMDalImAM sarva sAdhAraNa mATu' (nandI) pAtra na heAvAthI darekane judu judu kamaka hoya che. kAraNa ke strIjAtipaNAne lIdhe prAyaH svabhAva tuccha hAvAthI pAta peAtAnA judA kamakamAM ja tene bhAjana karavAnu hoya che. e cauda uparAnta tene nIce kahyA pramANe 11 prakAre upadhi vadhAre hoya che. 1-avagrahAnantaka-avagraha eTale ahIM jainaparibhASA pramANe ceAnipradeza'samajavA, tenA anantakavastrane 'avagrahAnantaka' kahevAya che. nAvAnA AkAre te madhyamAM paheALu ane be cheDe sAMkaDu guhyapradezanI (brahmacaryanI) rakSA mATe laDyeATInA AkAranuM samajavuM. saMkhyAthI te eka ja hAya ane pramANathI te svasva zarIranA anusAre lAMbu-paheALuM samajavuM, Rtudharma vakhate rUdhiranI rakSA mATe te jADA ane suMvALA vastranuM karavuM, purUSanA zarIranA sparza jevA kaza sparza strIne vikArajanaka hovAthI tevA karkaza spavA nahi karavu, (paraspara asamAna spardhA vikAra pragaTa kare che tethI) suMvALA vastrane sparze ceAninA sparza sarakhA 136--upadhimAM uttama-madhyama ane jadhanya prakAranA AlecanA karavAmAM ane prAyazcitta levAmAM upayeAgI che, uttama--madhyama-jaghanyanuM prAyazcitta bhinna bhinna batAveluM che, mATe upadhinA A uttamAdi prakArAnu jJAna Avazyaka che, Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 [10 saM0 bhAd 2 vi0 3-gA0 96 hovAthI samAnatAnA kAraNe te vikAra karI zakatuM nathI. kahyuM che ke- __"aha uggahaNaMtagaM, NAvasaMThiyaM gujjhadesarakvaTThA / taM tu pamANeNikkaM, ghaNamasiNaM dehamAsajja ||532||-prvcnsaaroddhaar0 bhAvArtha-avagrahAnantaka nAvAnA AkAranuM guhyapradeza (brahmacaryanA rakSaNa mATe jANavuM. te gaNanAthI eka ane pramANathI Rtudharma vakhate rUdhirapAtanA rakSaNa mATe kaTibhAga sudhI be cheDA pahoMce tevuM sva zarIra pramANe lAMbu, pahoLuM, jADA ane suMvALA vastranuM karavuM. 2-paTTo-kaTipradeze bAMdhavAne pATe, tenAthI avagrahAnantakanA be cheDA dabAvIne te kaTie bAMdho. saMkhyAthI te eka ane pramANathI cAra agula ke tethI paNa vadhAre pahoLo lakhAImAM kaTie bandhAya teTalo lAMbe kare. kahyuM che ke - "paTTo vi hAi ego, dehapamANeNa so ya bhaiyavyo / chAyaMtAggahaNaMtaM, kaDibaddho mallakaccho vva // 533 // " (prava0 sAroddhAra0) bhAvArtha-pATe paNa saMkhyAthI eka ane pramANathI zarIra pramANe lAMbe jANa, te avagrahAnantakanA be cheDAne dAbIne bAMdhI zakAya te mallanI kaTie bAMdhavAnA kaccha je kare. 3-arUka-urU (sAthaLa)ne aDadho bhAga DhAMke te "addhArUka" kahevAya. te AkAramAM malanA caLaNuM jevo avagrahAnantakane ane paTTAne DhAMkIne saghaLA kaTipradezane DhAMkavA mATe hoya che ane bane sAthaLanI andaranA pradezamAM te kasothI baMdhAya che. 4-calanikA-te paNa arUka jevI hoya che, paNa te nIce DhIMcaNa sudhI lAMbI, sItyA vinAnI ane vAMsapara nAcatI naTaDInA calaNA jevI kAMsethI bandhAya che, e bheda che. kahyuM che ke "addhoruovi te dovi, gihiu chAyae kaDIbhAgaM / jANupamANA calaNI, asIviA laMkhiAi va // 534 // " (pravacanasAro0) bhAvArtha-addharUka paNa upara kahyAM te avagrahAnantaka ane paTTAne DhAMkIne kaTibhAgane DhAMke tevA pramANavALa hoya che, ane "calanikA" tenA jevI paNa DhIMcaNa pramANa lAMbI sIvyA vinAnI ane naTaDInA cALaNAnI jema kasothI bAMdhavAnI hoya che. pa-antarnivasanI-upara kaTibhAgathI mAMDIne nIce aDadhI jaghA (sAthaLa) sudhI ane te kheMcIne (kaThina) paheravAnI hoya che. kAraNa ke koI prasage AkuLatAthI cAlatAM uparanAM vae pavanAdithI khasI jAya te paNa lekahAMsI na thAya. - -bahirnivasanI-kaTibhAgathI upara, nIce ghuMTI sudhI lAMbI, ane kaTibhAgamAM korAthI bAMdhavAnI hoya che. kahyuM che ke - "saMtaniva(caM)yT, hAyarI vAva nAgo .. bAhiragA jA khalugA, kaDIi doreNa paDibaddhA // 535 // " (prava0 sAro0) bhAvArtha-antarnivasanI upara kaTithI nIce addha sAthaLa sudhI lAMbI, kheMcIne paherAya ane bahirnivasanI kaTibhAgathI nIce paganI ghuMTI sudhI kandorAthI banyAya, ema samajavuM. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvInI upadhinuM svarUpa ane pramANa]. - 177 A kaTIbhAganI nIcenA zarIranI cha prakAranI upadhi kahI, have uparanI kahe che. 7-kecuka-aDhI hAtha lAMbo, eka hAtha pahoLe, sIvyA vinAne, kApAlikanI kanyAnI jema (be khabhA uparathI) nAkhelo, be bAju paDakhAmAM stanabhAgane DhAMkavA mATe DhIlA bandhanathI kAMsethI bAMdhavAnuM hoya che. (kaThina bAMdhatAM stanabhAga spaSTa dekhAvAne kAraNe lokene rAganuM kAraNa bane mATe bane stana andara chUTA rahI zake te rIte DhIlA banzanathI bAMdhavAnuM hoya che.) 8upakakSikA-"kAkhanI samIpa te "upakakSa ane upakakSane DhAMkavAnuM vastra te "upakakSikA jANavI, ene "utkalikA" paNa kahe che. te paNa kamyukanI jema sIvyA vinAnI, samacorasa deDha hAtha lAMbI-pahoLI hoya, tenAthI hadayane bhAga, jamaNuM paDakhuM ane pITha DhaMkAya te rIte DAbA khabhe ane DAbA paDakhe (kAkhamAM) bITakabandhathI cheDA bharAvIne ?) paherAya. kahyuM che ke " chAyai aNukkuie, uroruhe kaMcuo asivviyo| meva ca zokiya, sA navaraMvAdi vAre karUddA" (pravacanasAro) bhAvArtha-kacuka sIvyA vinAne be stana calAyamAna rahe tema DhAMkIne bandhAya che ane upakakSikA paNa e ja rIte mAtra jamaNuM paDakhuM (hRdaya ane pITha) DhAMkIne DAbA paDakhe bandhAya che. Tu-vaikakSikA-upakakSikAthI viparIta eka pATo hoya che, te DAbA paDakhe kaccaka ane upakakSikAne DhAMkIne upara paherAya che. kahyuM che ke-- "vekacchiyA u paTTo, kaMcuamukkacchiaM ca chAyaMto // 537 puurvaa0||" (pravacanasAro0) bhAvArtha-"vaikakSikA pATAnA AkAre heya che, te kamyuka ane upakakSikAne DhAMkIne DAbe paDakhe paherAya che." 10-saMghADI-saMghADIo upara oDhavA mATe saMkhyAthI cAra rAkhavAnI hoya che, eka be hAtha pahoLI, be traNa hAtha paheLI, ane eka cAra hAtha paheLI. te pratyeka judA judA prasage eka eka ja vAparavAnI hovAthI saMkhyAthI eka ja gaNe che. laMbAImAM cAreya sADAtraNa ke cAra hAtha lAMbI hoya che, sAdhvIe saMghADI vinAnA khullA zarIre kadApi besavuM na joIe mATe be hAtha pahoLI upAzrayamAM oDhavA mATe, traNa hAtha paheLI be hoya temAMthI eka gocarI pharatAM ane eka sthaDila bhUmie jatAM oDhavA mATe ane cAra hAtha pahoLI (samavasaraNamAM) vyAkhyAna sAMbhaLatAM (ke snAtrAdi prasage mandiramAM) oDhavA mATe hoya che. sAdhvIne samavasaraNamAM tathA vAcanAmAM ubhA rahevAnuM hovAthI cAra hAtha pahoLI hoya to ja ubhAM rahetAM zarIra sapUrNa DhaMkAya. kahyuM che ke - " saMghADIo cauro, tattha duhatthA[ya] ubassayaMmi // 537 // " uttarArddha (prava0sAro0) doSNi tihatthAyAmA, bhikkhaTTA ega ega uccAre / zoravasthAninnapachIya maNi jarU8" (pravacanasA) bhAvArtha--upara (oDhavA) mATe saMghADIo cAra hoya che, temAM be hAtha pahoLI upAzrayamAM, traNa hAtha pahoLI eka gocarI jatAM ane eka Dile jatAM ane cAra hAtha Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 96 pahoLI samavasaraNa (vyAkhyAna)mAM ubhA rahI mAthAthI paga sudhInA zarIrane AcchAdana mATe suMvALA sparza vALI sAdhvIne hoya che. 11-skandhakaraNI-lAMbIpahoLI cAra hAtha samacorasa upara oDhelI saMghADI pavanathI khasI jatAM rakSaNa mATe cAra 5Da karIne khabhA upara nAkhavAnI hoya che. rUpavatI sAdhvIne pitAnuM zarIra beDeLa banAvavA mATe upayogamAM levAtI hovAthI ene "kumbhakaraNuM" paNa kahe che, tene pIThanA bhAgamAM khabhAnI nIce Duco-(vIMTalo) karIne ke maLavasanA kakaDAthI utkaMkSikA ane vaikakSikA sAthe bAMdhIne rAkhavAthI zarIra khuMdhAnI jema beDoLa dekhAya. kahyuM che ke "khaMdhakaraNI u cauhattha-vitthaDA vaayvihuyrkvtttthaa| khujjakaraNI u kIrai, rUvavaINaM kuDahaheU // 539 // " (pravacanasAro0) bhAvArtha-skandhakaraNa cAra hAtha lAMbI) pahoLI (cAra-ATha 5Da karIne) pavanathI uDatA kapaDAnI rakSA mATe khabhe rAkhavAmAM Ave che te rUpavatIsAvIne khabhA nIce pIThanA bhAgamAM virUpa karavA mATe upayogamAM levAtI hovAthI "kumbhakaraNI paNa kahevAya che. esa cauda ane agIyAra maLI pacIsa prakAre sAdhvIonI upadhinA jANavA, te paNa pUrve (sAdhune kahyA tema jaghanyAdi traNa prakAre che, temAM mukhya pAtraka, traNa kapaDA, cAra saMghADIo maLIne eka, skandhakaraNa, antarnivasanI ane baharnivasanI, e ATha utkRSTa pAtrabandha jheLI), paDalA, rajasANa, rajoharaNa, mAtraka, avagrahAnantaka, pATe, arUka, calanI, kambuka, utkakSikA, vaikalikA ane kamaDhaka, e tera madhyama ane pAtrasthApana (nIcene guccha), pAtrakesarikA, upara guccha ane muhapattI, e cAra prakAre jaghanya samajavA. upadhimAM A utkRSTa-madhyama ane jaghanya prakAre jaNAvyA te prAyazcitta vigeremAM vibhAga karavA mATe upayogI che. e rIte "gaNanA pramANa kahyuM, have sarvanuM pramANa pramANa (mApa) kahIe chIe. temAM- 1-pAtranuM pramANapatranI paridhi traNata ane cAra AMgaLa thAya teTaluM (eka veMta pahoLuM) hoya te madhyama, tethI ochuM jaghanya ane vadhAre hoya te utkRSTa pramANa jANavuM. kahyuM che ke "tiNi vihatthI cauraMgulaM ca bhANassa majjhimapamANaM / ___ etto hINa jahannaM, airegayaraM tu ukkosa // 50 // " (pravacanasAro0) bhAvArtha-traNa veMta ane cAra azulanuM (paridhi)mAna thAya te pAtranuM mAdhyama pramANa, ethI ochuM hoya te jaghanya ane adhika hoya te utkRSTa pramANa jANavuM. bIjAM (oghaniTa vigere)zAmAM bIjI rIte sAdhune sva-sva AhArane anusAre paNa pAtranuM bIjuM pramANa kaheluM che. e rIte sarva sAdhuone pramANe peta ja pAtra hoya che, paNa vaiyAvacakAra hoya tene te gurUe ApeluM tenuM pitAnuM ke nandIpAtra tarIke moTuM hoya, te audhikamAM nahi paNa aupagrahika upadhimAM samajavuM. kahyuM che ke - "veyAvaJcakaro vA, gaMdIbhANaM dhare uvgghirN| so khalu tassa viseso, pamANajuttaM tu sesANaM // 321 // " (oghani0 bhASya) Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakarAnI saMkhyA, mApa ane prayAjana] 199 bhAvA--vaiyAvaccakAra sAdhu gurUe ApeluM peAtAnuM mADhuM. (gacchasAdhAraNa) nanhIpAtra rAkhe te tenI aupagrahika upadhirUpa samajavuM. eTaluM anya sAdhunI apekSAe tene vizeSa che, bAkInAne te darekane upayukta pramANavALu ja hAya. A nandI(meADu)pAtra rAkhavAtu prayeAjana e kahyuM che ke-- " phaijJAtlRi mALapUra tu, ridghima jora rAmAnuM / tahiyaM tasvaogo, sesaM kAlaM tu paDikuTTo ||624|| " ( oghaniryukti) bhAvA anya rAjAe nagarAdikane gherA ghAlyA hoya, ItyAdi saDkaTa prasange sAdhue mahAra jaI zake nahi tyAre kAI Rddhimanta pAtra bharIne vahorAve tyAre nanhIpAtranA upayAga thAya, evAM kAraNeA vinA tenA upayoga karavAno niSedha karelA che. bhAjananA mukhapramANa mATe kahyu che ke-- " avanami mALe, tho boDha' nA na thaTeD / E nabhayamuduM, vaLuM vaLyA visAruM tu / / " loniyuktti-660nA bhAvArtha-gALa-samarcArasa pAtramAM hAtha nAkhatAM kAnAnA sparza na thAya eTaluM pahoLu sukha te jadhanya samajavuM ane meTI vastu paNa gRhastha sukhapUrvaka pAtramAM vahorAvI zake, vigere kAraNeAne AzrIne ethI vizALa mukhavALu te utkRSTa pramANu samajavuM." pAtra rAkhavAnA prayAjana mATe kahyu che kechkkaayrkkhddaa, pAyaggahaNaM jiNehiM pannattaM / 44 ne ya zuLA samoLuM, hati te pAyadaLe vi / / '' loniyukti-66|| bhAvAbhAjana karatAM cha kAya jIveAnI virAdhanA na thAya, te uddezathI jinezvarAe sAdhune pAtra rAkhavAnuM kaheluM che. je guNA mAMDalImAM (sahu sAthe) bheAjana karavAthI thAya te guNA pAtra rAkhavAthI thAya, mATe pAtra sAdhue rAkhavuM joie. te guNA A pramANe che. ataraMtavAla buDDhA - sehAesA gurU asahuvagge / 46 sAhAraNoggahAladdhikAraNA pAyagahaNaM tu / " oghaniryukti - 692 / / bhAvAtha--glAna, mALa, vRddha, navadIkSita, prAbhrUNaka, gurU, ane (keAI rAjaputrAdi sAdhu thayA hoya tevA) asahiSNu, e darekane sarva sAdhAraNa moTA pAtradvArA avaSTamsa (pAtramAM AhAra lAvIne sahAya) ApI zakAya, tathA kAi alabdhimAna (lAbhAntarAyanA uddayavALo) sAdhu geAcarI na meLavI zake tene paNa lAvIne ApI zakAya, e kAraNe nanhIpAtra rAkhavu joie. ra-pAtrabandha-(jhoLI) cheDAne gAMTha vALatAM khUNA (khUMpaDA) cAra aDyula vadhe, teTalA pramANavALuM pAtrandhana joie. kahyuM che ke-- ' vattAvadhavamALa, maLavamAoLa, hor AthatuM | jaha gaThimi kami, koNA cauraMgulA huMti ||" oghaniyukti - 693 / / bhAvA -pAtramandhanuM (jhoLInuM) pramANu pAtrapramANane anusAre (andara pAtra rAkhI) gAMTha vALatAM khUNA cAra AMgaLa vadhe teTaluM karavuM. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 [dhava saMva bhAva 2 vi. 3-gAha 96 sUtra trikALa viSayaka hovAthI A varNana apavAdapade samajavuM, kAraNa ke haMmezAM gAMTha bAMdhavAnI hotI nathI. arthAt gAMTha bAMdhavAnA prasage khUNA cAra AMgaLa vadhe tevuM rAkhavuM. 3-pAvasthApana 4-guccho ane pa-pAtrapratilekhanikA te traNenuM pramANa eka veMta upara cAra AMgaLanuM seLa AMgaLanuM) karavuM. kahyuM che ke - "pattaTThavaNaM taha gucchao a pAyapaDilehaNIA ya / tihaMpi ya pamANaM, vihatthi cauraMgulaM ceva // " oghniyukti-694|| bhAvAtha-pAtrasthApana (nIcene guccho), guccho (upara), tathA pAtrapratilekhanikA (caravaLI), e pratyekanuM pramANa eka veMta upara cAra (sela) agulanuM jANavuM. temAM nIce-uparanA gucchAo unanA ane pAtranImukhavastrikA (pUrve jenAthI pAtra paDilehaNa karAtuM hatuM te) kSaumika (sUtrAu) karavI. " rayamAdirakvaNaTThA, pattaTThavaNaM jiNehiM pannattaM / hoi pamajaNaheuM, tu gocchao bhANavatthANaM // 695 / / pAyapamajjaNaheDaM, kesariA pAe pAe ekekkA / gocchagapattaTThavaNaM, ekkekkaM gaNaNamANeNaM // " oghaniyukti-696 bhAvArtha-pAtranI rajaAdithI rakSA karavA mATe nIce pAtrasthApana rAkhavAnuM zrIjinezvaree jaNAveluM che, uparano guccha pAtranAM vastronuM (paDalA) pramArjana karavA mATe ane pAtrakesarikA 137(sUtrAu vastra) pAtranA pramArjana mATe pAtre pAtra ekeka rAkhavAnuM che, chatAM saMkhyAthI tene eka gaNeluM che, guccha tathA pAtratrasthApana paNa saMkhyAthI eka eka rAkhavAnuM kahyuM che. 6-5DalA-eTale pAtra DhAMkavA mATe kapaDAnA kakaDA. tenA mATe kahyuM che ke "jehiM saviA na dIsai, aMtario tArisA bhave paDalA / tinni va paMca va satta va, kayalIgabbhAvamA masiNA // 697 // gimhAsu tinni paDalA, cauro hemaMta paMca vAsAsu / ukkosagA u ee, etto puNa majjhime vocche (vucchaM) // 698 // gimhAsu huMti cauro, paMca ya hemaMti chacca vAsAsu / ee khalu majjhimayA, etto u jahannao vAccha // 699 / / gimhAsu paMca paDalA, chappuNa hemaMti satta vAsAsu / tivihaMmi kAlachee, pAyAvaraNA bhave paDalA // 700 // " (opaniyukti) bhAvArtha-paDayA bhegA karyA pachI tenA antare rahelo sUrya dekhAya nahi tevA jADA ane keLanA garbha jevA ke maLa (suMvALA) traNa, pAMca athavA sAta rAkhavA. grISmaRtune kALa ati rUkSa hevAthI thoDA ja kALamAM sacitta raja-pANI vigere acitta (nirjIva) thaI javAno 137-vartamAnamAM pAtra kesarikAne sthAne eka caravaLI rAkhavAmAM Ave che, pUrvakALe pAtramAM vastrane eka eka kakaDo rAkhavAmAM Avato ane tenAthI pAtra pramArjana thatuM. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakAnI saMkhyA, mApa ane prayAjana] 181 saMbhava hAvAthI paDalAne bhedIne raja vigere pAtramAM dAkhala thai zake nahi mATe grISmaRRtumAM traNa, hemantaRtu snigdha hAvAthI pRthvInI raja vigere cUrAyA vinA acitta na thAya mATe te kALe paDalA bhedAvAne saMbhava hAvAthI cAra ane varSARtu atisnigdha hAvAthI ghaNA lAMbA samaye pRthvIraja (acittarUpe) pariName mATe te RtumAM paDalAne bhedIne rajane pAtramAM pesavAne vadhu saMbhava hAvAthI pAMca paDalA rAkhavA. te paNa jo utkRSTa-atisuMdara (junA na) hoya te A pramANa samajavuM, addha jINuM thaelA (madhyama) hAya tA grISmaRtumAM cAra, hematamAM pAMca ane varSARtumAM cha rAkhavA, e madhyama paDalAnI saMkhyA jANavI, kAraNa ke-madhyama vadhAre bhegA thAya tyAre kArya sAdhI zake. ethI paNa ati jINuM (jaghanya) heAya te grISmakALamAM pAMca, hemantamAM cha ane varSAkALamAM sAta rAkhavA, ema traNa kAlanA vibhAgathI pAtranAM AvaraNAnu' (paDelAnu) upara jaNAvyuM te saMkhyA pramANa jANavu. tenuM mApa kahyuM che ke~~~ 66 'aDUDhAijjA hatthA, dIhA chattIsa aMgule ruMdA / vikA nahi pAtro, samarItro A vijjaLa // " 705 (loniyu)i bhAvA--paDalAnuM eka mApa ahI hAtha lAMbA ane chatrIsa AMgaLa paheALA' eTaluM ane bIjI' mApa (khabhA ane pAtra DhaMkAya teTaluM) pAtranA anusAre ane sva-sva zarIranI uMcAi-jADAine anusAre joie teTaluM karavAnu kahyu che. paDalA rAkhavAnu prayeAjana jaNAvyuM che ke-- CC 'pupphaphalodayaraja reNu - sauNaparihArapAyarakkhaDDA / liMgassa ya saMvaraNe, veodayarakkhaNe paDalA || 702 ||" ( ogha niryukti) bhAvA DhAMkyA vinAnA pAtramAM puSpa, phaLa, pANInA chAMTA, sacitta pRthvIkAya, acitta retI, ke kAivAra AkAzamAMthI (pakSI AdinI) viSTA vigere paDe tyAre tenAthI pAtranI (ane AhAranI)rakSA karI zakAya, temaja lajjA DhAMkavA ane koivAra vedanA tIvra udayathI purUSacinha stabdha thAya te DhAMkavA mATe paDalAnA upayAga karI zakAya che. 7-2jarastrANa-pAtrane vIMTavAnuM vastra, tenu pramANa kahyu' che ke-- " mALa tu cattA, mALavamALa aAra ninuM | pAyAhiNaM kareMtaM, majjhe cauraMgulaM kamai // 703 || " ( oghaniyukti) bhAvA -pAtrane bahArathI cAre bAju vIMTatAM nIce paDadhIthI mAMDIne andara cAra AMgaLa pahoLu vadhe (paheAMce), e rIte rajasrANunuM mApa rAkhavuM. prayAja na mATe kahyuM che ke'muusgryukkere, vAse sinhA rae ya rakkhaTThA / 46 skruti muLA yatALa, vALu vALu haiM (6)vi N 704 (broyanigtti) bhAvA -uSNAdi kALamAM uMdare rAtre jamInamAMthI rajanA utkara (Dhagale!) pAtramAM na bhare 138-pU kALe cAlapaTTo TuMkA, kaMDherA vinA kANIthI dakhAvIne kAraNe paheravAmAM AvatA tyAre gAcarI jatAM sAdhune paDalAthI lajajAnuM rakSaNa thatuM, vamAnamAM vasatimAM ja rahevAnuM heAvAthI cAlapaTTo kAyama paherI rAkhavAmAM Ave che. ethI paDalA paNa pAtrane DhAMkavA pUratA TuMkA vaparAya che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 . 1 karoDa ' nat 0.011 . . . . . . . . - - - [dhara saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 96 tathA varSAkALamAM ThAra (dhumasa) tathA sacitta rajathI pAtranuM rakSaNa thAya, ItyAdi guNe rajasrANa rAkhavAthI thAya che ane te prati pAtre eka eka rAkhavAnuM kahyuM che. 8-9-10-traNa kapaDA-(eka unane ane be sUtrAu ema traNa) kapaDAnuM pramANa kahyuM che ke M vApamALA, gAphanA vAgavA (visthA) TrasthA . dA ceva suttiA u, uNNiu taio muNeyavvA // 705 // " (oghaniyukti) bhAvArtha-kapaDA zarIra pramANe, arthAt zarIre oDhIne khabhA upara nAkhelo cheDo rahI zake teTalA-sADA traNa hAtha lAMbA ane aDhI hAtha (panAmAM) pahoLA rAkhavA. te paNa be sUtrAu ane trIje unane (kAmaLI), ema traNa samajavA. kapaDA vira-kalpika sAdhune te zarIra pramANa ke ethI kaMIka moTA tathA jinakalpikane aDhI hAtha lAMbA hoya, ema pacavastunI TIkAmAM jaNAveluM che. prajana mATe jaNAvyuM che ke " taNagahaNA'nalasevA-nivAraNA dhmmsukkjhaanntttthaa| vi qha, triAmaravA jevI chA(ni%i) bhAvArthakapaDA hoya te ThaMDIthI bacavA ghAsa na levuM paDe, ane agninI upAsanA na karavI paDe mATe, tevA (nirbaLa) saghayaNavALAone dharma-zukladhyAnamAM sthira thavA) mATe, bImAranA rakSaNa (oDhADavA) mATe ane mRtakane DhAMkavA mATe sAdhune zrIjinezvaree kapaDA rAkhavAnuM upadezya che. unanI kAmaLIne (kapaDAno upayoga varSARtumAM bahAra gaelA sAdhune ekAeka varSo paDe to apakAyanuM rakSaNa karavA mATe karavAnuM che, kAraNa ke-bALa-vRddha-bImAra vigerene mATe varasatA varasAdamAM paNa bhikSA mATe ane asahya laghu-vaDInItinI bAdhA TALavA mATe upAzrayathI nIkaLelA sAdhunuM zarIra kAmaLIthI AcchAdita hoya te tenI sahAyathI apakAyanI virAdhanAthI bacI zakAya. 11-rajoharaNa- jaina sAdhunuM mukhya cinha), enuM svarUpa jaNAvyuM che ke "ghaof pUche yAM,ma, ane madyagurathA .. egaMgiyaM ajhusiraM, pArAyAma tipAsiyaM // 1707 // (opaniyukti) vyAkhyA-rajoharaNa "mUtradaMDAnA cheDe dhanaM=daDha (majabUta), "SeitramadhyamAM "ri= sthira (nizcaLa) ane " =dasionA cheDe komaLa kare. 'rifizte kAmaLIne kakaDAmAMthI ja dasI banAvIne kare (pUrve pATe-dI judI nahi, paNa dasavALI kAmaLInA cheDAmAMthI pATA tarIke kAmaLIne amuka bhAga ane tenA ja cheDAnI (AMtarInI) dasa karavAmAM AvatI hatI.) "balira'=sIo ane nizathiyuM ane gAMTha vinAnAM joIe, (vartamAnamAM paNa kharatarAdi anya gacchAmAM dasane gAMTha pADavAmAM AvatI nathI,) borIyAmaM=aguThAnA madhyaparvamAM tarjanI AMgalI rAkhatAM vaccenA pilANamAM AvI zake teTalo jADe, arthAt dAMDI ane be nizathiyAM (eTale sutrAu nizathiyuM ane unanuM dhArIyuM) e traNa viMTatAM teTalo jADo thAya te ane "tipAsiMca=darAnA traNa pAza (AMTAthI) bAMdheluM joIe. e ja arthane bhASyakAra kahe che ke - Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakaraNenI saMkhyA, mApa ane prajana] 183 "vA miDa urdU ra, pafpune hatyagri. rayaNIpamANamittaM, kujjA pArapariggaraM // 322 // " (opaniyuktibhASya) bhAvArtha--daDha-majabUta vIMTavAthI pilANa rahitaghana, dasInA cheDA mRdu-kamaLa, azuThAmAM joDelI tarjanI AMgaLI vacce je pilANa rahe te (dAMDI tathA be nizathiyAthI). pUrAya teTalo jADe ane eka hAtha lAMbI dAMDI vALe, e rajoharaNa kare. tenuM ekaMdara pramANu kahe che ke " battIsaMguladIhaM, cauvIsaM aMgulAi daMDA se / ahaMgulA dasAo, egayaraM hINamahiyaM vA // 708 // " (odhaniyukti) bhAvArtha-rajoharaNa batrIsa AgaLa lAMbe kare, temAM paNa tene daSTha vIsa aDyula ane dasIo ATha agula lAMbI karavI, dasIo TuMkI hoya te daSTha lAMbo ane dasDa Tuke hoya te dasa lAMbI ema banne maLI batrIsa azula lAMbo kare. rajoharaNa kevA dravyone kare ? te mATe kahyuM che ke - "aai vadi vAvi, saMvarka payapuchaf I tirijhamarf()E, rathaf dhAe g I70SI" (loniksi) bhAvArtha-jayapuchai=raharaNa unane, uMTanA mane athavA kambalane banAvo, dorAnA traNa AMTA vIMTavA, kamaLa banAvavo. tathA pratyeka sAdhue eka rAkha. projana mATe kahyuM che ke ___ "AyANe nikkheve, tthaannnisiianntuattttsNkoe| pulve mannATTa, &iATTA veva radaof I7" (konikri) bhAvArtha-kaI vastu letAM-mUkatAM bhuminuM ane te vastunuM pramArjana karavA mATe, kAyatsarga (vigere) mATe ubhA rahetAM pahelAM, nIce besatAM pahelAM ane zayana karatI veLA zarIrane sakecatAM pahelAM pramArjana karavA mATe rajoharaNa upayogI che tathA sAdhunuM mukhya linga (cinha) hovAthI (nitya pAse rAkhavA mATe) rajoharaNa upayogI che. 39 139-raharaNa sAdhunAM bIjAM upakaraNonI apekSAe mahattvanuM upakaraNa che, tenuM prayojana paNa ghaNuM mahattvanuM che. pUrve gRhasthAvasthAmAM sAvadha pravRtti karatAM je saMskAre dRDha thayA hoya che temAMthI bacAvIne niSpA5 jIvana jIvavAmAM rajoharaNa AtmAne sakhta jAgrati Ape che, mATe prAyaH tene kSaNa paNa dUra karavAmAM aticAra mAnya che, bahudhA te zarIrane sparzIne ja tene rAkhavAnuM vidhAna che. vijaLInA karaMTanI jema rajoharaNane sparza thatAM ja AtmAne sakhta jAgrati maLe che, A hakikata sAdhacaryAnuM AMtara nirIkSaNa karatAM spaSTa samajAya tevI che. rajoha2Nu pAse hoya te pApa pravRtti thai zakatI nathI, mAtra vezadhArI banI gaelA jatio vigere je sAvadha pravRtti karI zake che tenuM e paNa kAraNa che ke teo te pravRti karatAM pahelAM prAyaH rajoharaNane dUra-uMce mUkI tenAthI chUTA thAya che, jyAre AhArAdi levA nIkaLe che tyAre sAdhuvRtti karavAnI hovAthI 2haraNa laIne nIkaLe che, ane tenA baLe teo sAdhutAnuM anukaraNa karI zake che. ema rajoharaNa pAse rAkhavAthI mahAvratonA pAlana mATenuM AMtarika baLa krUre che, mATe ja dIkSA ApatAM rajoharaNa muhapatti ApavAnuM-levAnuM kArya viziSTa gaNAya che. bIjA upakaraNa mATe teTaluM vaiziSTaya nathI. gRhasthAne paNuM sAdhu pratye pUjyabhAva ke sanmAna pedA karAvavAmAM rajoharaNa mukhya bhAga bhajave che, ItyAdi tenuM rahasya ghaNuM mAmika che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 [dhara saM0 bhAva 2 vi. 3-gAha 96 12-mukhavastrikA-muhapatti (belavA vigere prasaMge mukha AgaLa rAkhavAnuM vastra.) tenuM pramANa kahyuM che ke - "cauraMgulaM vihatthI, eyaM muhaNaMtagassa u pamANaM / vivuiM muLamAAM, japamALA vijaf I72 za" (nivRtti) bhAvArtha-muhapattinuM eka pramANu ekaveMta cAra AMgaLanuM ane bIjuM pramANa mukha pramANe karavuM. saMkhyAthI dareka sAdhune muhapatti eka eka rAkhavI. ahIM mukha pramANu e mATe kahyuM ke vasati (makAna) AdinI pramArjanA karatAM nAka ane mukhamAM raja praveza na kare, te uddezathI muhapattine mukha ane nAka upara rAkhavAnI hoya che, te trikoNa karIne be khuNA pakaDI tenAthI pAchaLa garadana upara gAMTha daI zakAya mATe sva sva zarIranA anusAra gya mApanI rAkhavI. muhapattinuM prayojana jaNAvyuM che ke - ___ "saMpAtimarayareNU-pamajjaNavA vayaMti muhapattiM / nAsaM muhaM ca baMdhai, tIe vasahiM pamajjaMto // 712 // " (oghaniyukti) bhAvArtha-bolatAM uDatA jIva (zvAsevAsathI kheMcAIne) mukhamAM praveza na karI jAya mATe mukha sAme muhapatti rAkhavAnI che, sacitta rajanuM pramArjana karavA mATe tathA (acitta) dhULanuM pramArjana karavA mATe mukhe muhapatti rAkhavAnuM pUrva maharSioe kaheluM che ane vasati pramArjatAM mukha-nAka bAMdhavA mATe muhapatti kahI che. 140 13-mAtraka-(laghupAtra), tenuM pramANa kahyuM che ke - je mAno patthA, savizeSa tu mattAvALuM . dosu vi davvaggahaNaM, vAsAvAse ahigAro // 713 // " (oghaniyukti) bhAvArtha-magadha dezamAM je prastha (nAmanuM mApu) hoya che, tenAthI mAtrakanuM pramANa kaMIka moTuM kahyuM che. ahIM be asatinI (hatheLIonI) eka pasati (pasalI), be patinI eka setikA (khobo), ane cAra setikAne magadha dezane eka prastha thAya che. tenAthI mAtraka kaMIka moTuM rAkhavuM. varSa ane Rtubaddha bane kALamAM (haMmezAM) temAM gurnAdine cagya AhArAdi vastu vahoravAne adhikAra che. tathA- 140-muhapattinuM upara jaNAvyuM te bAhya prayojana che, te uparAta antaradRga projana e che ke belatI veLA mukha AgaLa muhapatti rAkhavAthI belanAra prAyaH krodhAdithI yukta kaThora vacana bolI zakatuM nathI, asatya ke ayogya bAlAtuM nathI, kAraNa ke muhapatti hAthamAM laI mukha AgaLa dharatAM ja Aveza utarI jAya che. kAyama muhapati mukha upara bAMdhI rAkhavAthI paNa e kArya saratuM nathI. ane maha5ttine belAtI veLA upayoga nahi karavAthI paNa e lAbha thatA nathI. ema kahI zakAya ke niravadya ane zAstrokta bhASA bolavAmAM muhapatti mahattva bharI sahAya kare che. kAyama bAMdhI rAkhavAthI belatI veLA tenuM baLa maLatuM nathI, belatI veLAe ja upayoga karavAthI e lAbha maLe che. A rahasya anubhavathI samajAya tevuM siddha che ane tethI mukhe muhapatti rAkhyA vinA belanAranI bhASAne sAvadhabhASA kahI che te yathArtha che. prAya: jana sAdhunAM pratyeka anuSThAnamAM bAhya ane antaraphaga ubhaya lAbha rahelo che. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikalpInI upadhinuM prayojana, mApa ane pramANa "Ayarie ya gilANe, pAhuNae dullahe sahasadANe / saMsattabhattapANe. mattagaparibhogaNunnAo // 716 // ekkaMmi u pAuggaM, guruNo bitioggahe a paDikuThaM / giNhai saMghADego, dhuvalaMbhe sesa ubhayaM pi // 717 // asaI lAbhe puNa mattaesu savve gurUNa geNhaMti / eseva kamo niyamA, gilANasehAiesuM pi // 718 // " (oghaniyukti) vyAkhyA-jyAM "gurUgalAna-prApUrNaka vigerene egya azanAdi vastu avazya maLe tema hoya tyAM eka ja saMghATaka teone vastuo mAtrakamAM vahAre, sarve nahi. vaLI ghI vigere durlabha vastu maLe te te levA, keI gRhastha sahasA ghaNuM dAna Ape che te levA, ke kaI kALe kaI kSetramAM kSetrasvabhAve ja vastu jIvasaMsakta maLe tema hoya te tene prathama mAtrakamAM laI zuddha karIne bIjA pAtramAM nAkhavI paDe tyAre, ema) jIvasaMsakta vastu levAmAM paNa pAtrane upayoga karavAnI anujJA che. (716). gurnAdi prAgya vastu levAnI vidhi kahe che ke eka pAtramAM gurnAdine cagya (viziSTa) ane bIjAmAM pratikuSTa eTale jIvasaMsakta vigere pratiSiddha, athavA kAMjI vigere gurnAdine nirUpayegI (tuccha) vastuo levI, ema gurnAdine prAyogya viziSTa vastu avazya maLavAne sambhava hoya tyAM eka saMghATaka be pAtromAM bhinna bhinna vastuo vahore ane bIjA eka pAtramAM potAne mATe AhAra ane bIjAmAM pANI ema be bhinna vahore. (717) paNa jyAM gurnAdine gya vastu durlabha hoya tyAM to sarva saMghATaka mAtrakamAM gurnAdikane egya juduM vahere ane bIjA pAtramAM potAne cagya vahore, na mAluma gurnAdi mATe vahoreluM teone anukULa raheze ke nahi? mATe juduM vahore. e ja krama plAna, navadIkSita Adine upayogI vastu mATe paNa samaja. mAtrakanuM bIjuM pramANa kahyuM che ke- "sudAsa mariyuM, kuvADavA mAgo sAdU. bhuMjai egaTThANe, eyaM kira mattayapamANaM // 714 // " (oghaniyukti) bhAvArtha-sUpa-dana (dALa-bhAta)thI bhareluM mAtraka laIne be gAune paltha kApIne Avelo sAdhu eka sthaLe besIne vAparI zake teTaluM azana laI zakAya teTaluM mAtrakanuM bIjuM pramANa jANavuM.(arthAt gocarI upADIne be gAu cAlelo-thAkele sAdhu jeTaluM vAparI zake, teTaluM jemAM samAya tevaDuM mAtrakanuM bIjuM pramANa jANavuM.) 14-colapaTTI=(adhovastra) tenuM pramANa kahyuM che ke "huALo vALo vA, TUtho vAMsa cosTa 4 (3) thera juvANANaTThA, saNhe thUlaMmi a vibhAsA // 721 // " (opaniyukti) vyAkhyAbe paDa ke cAra paDa karatAM eka hAtha samarasa thAya teTaluM calapaTTAnuM pramANa kramazaH vRddha ane yuvAna sAdhu mATe jANavuM. arthAt vRddha mATe be hAtha lAMbo eka hAtha pahoLo ane yuvAna mATe be hAtha lAMbA-pahoLe samaja. pAtaLA jADAnI apekSAe vRddha mATe + 24 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 [10 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 96 pAtaLo ane yuvAnane jADe, ema vikalpa samajave. tenuM prayojana karyuM che ke " veuvva'vAuDe vAtie hie khadvapajaNaNe ceva / tesiM aNuggahaTTA, liMgudayaTThA ya paTTo u // 722 // " (oghaniyukti) bhAvArtha-koI sAdhune dakSiNanA lokone benTa mATe (2) viMdheluM putracinha jema vikArI thAya che tema liphaga vikArI thatuM hoya, keI sAdhu svAbhAvika agrabhAganI cAmaDI utarI javAthI khullA liMgavALe heya, keIne vAyunA vikArathI unnata rahetuM hoya, keI prakRtie lajajALu hoya, keIne kudarate te moTuM hoya, teonA upakAra mATe tathA keIne prakRtie strIne levAthI ligane udaya thatuM hoya tyAre koI dekhe nahi te mATe "cala=purUSacinha, tene DhAMkavAnuM "paTTa=vastra rAkhavAnuM che. ItyAdi colapaTTo rAkhavAnuM prayajana samajavuM. ahIM prasagane anusarIne svayaMbuddha ane pratyekabuddhanI upadhine vibhAga (bheda) jaNAvavA mATe teonuM svarUpa vigere kahe che ke - "avarevi sayaMbuddhA, havaMti patteyabuddhamuNiNo'vi / paDhamA duvihA ege, titthayarA tadiyarA avare // 520 // titthayaravajiANaM, bohI uvahI suaMca liMgaM ca / NeyAI tesi bohI, jAissaraNAiNA hoi // 521 // muhapattI rayaharaNaM, kappatigaM satta paaynijjogii| ia bArasahA. uvahI, hoi sayaMbuddhasAhaNaM // 522 / / havai imesi muNINaM, puvvAhIaM suaM ahava neva (ntthi)| jai hoi devayA se, liMgaM appai ahava guruNo // 523 // " (pravacanasAro0) bhAvArtha--(jinakapIvikalpI uparAnta) bIjA paNa "svayaMbuddha ane pratyekabuddha munio hoya che, temAM svayaMbuddha be prakAre che-eka tIrtha kare ane bIjA te sivAyanA, A bIjA prakAranA svayaM buddhamAM ane pratyekabuddhamAM badhiprApti, upadhi, zruta ane liganI apekSAe A pramANe bheda hoya che bIjA prakAranA svayaMbuddhone 1-samyakUvanI (bodhinI) prApti-bAhya keI nimitta vinA ja potAnA jAtismaraNajJAna AdithI thAya, 2-upadhi-muhapatti, rajoharaNuM, traNa kapaDA ane sAta prakArane (pAtra, paDalA, jhoLI, rajastrANa, caravalI ane be gucchA, e) pAtra niyoga maLI bAra prakAranI hoya, 3-zrata-teone pUrva janmamAM bhaNeluM zrata (jAtismaraNathI) hoya athavA na paNa hoya (na hoya te gacchavAsamAM rahIne gurUpAse navuM bhaNe), je pUrvajanmanuM kRta hoya te tene 4tsAdhuveSa-devatA-(zAsanaadhiSThAyakadeva) Ape (gurUnI nizrA na svIkAre), athavA deva na Ape to gurU paNa Ape. pUrvajanmanuM zruta nA hoya tene te sAdhuveSa gurU ja Ape. vaLI "gam vidu viNavaravamo tAriNI vi(va) se rU I to kuNai tamanaha gaccha-vAsamaNusarai niyameNaM // 524 / / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svayaMbuddha-pratyekabuddhamAM bheda ane aupahika upadhinu' svarUpa, prayeAjana, vigere] patyabuddhasAhUNa, hoi vasahAidaMsaNe bohI / jottiyatha peai, tetti na(matro)no DhuddA vaddI kharA muhapotI raharaNaM, taha satta ya pattayAiNijjogo / kosova navaviho, suaM puNo puvvabhavapaDhiaM // 526 // ekkArasa aMgAI, jahannao hoi taM tahukkosaM / deseNa asaM punnAI, huMti puvvAI dasa tassa || 527 // liMgaM tu devayA dei, hoi kaiyAvi liMgarahio ki jJAnI viya viharapha, nAnaT cchavAse so kha28|| (vanalA.) bhAvA--je A bIjA prakAranA svayaM buddha ekAkI vihAra mATe samatha (gItA) hoya ane tenI tevI IcchA hoya teA ekAkI vicare, anyathA niyamA gacchavAsane svIkAre, pratyekabuddha sAdhune kAI vRSabhAdi bAhya nimittane joine ja eSi (samakita) pragaTa thAya, teenI uSi jaghanya-utkRSTa ema be prakAranI hoya, temAM jaghanyathI muhapatti ane rajoharaNa ema be, ane utkRSTathI te uparAnta pAtra vigere sAta prakAranA pAtrAMneA niyeAga, ema kula nava prakAranI hoya, zruta teone niyamA pUrva janmamAM bhaLeluM hoya ja, te paNa janyathI 'AcArAga' vigere agIAra aNNAnuM ane utkRSTathI dezenyUnaHzapUrvanuM hoya, liGgasAdhuveSa tene niyamA devatA ja Ape, kAI prasange (devanA upayAga na rahe te) liga vinA paNa vicare, vihAra ekalA ja kare paNa gacchavAsane svIkAra na ja kare. ema svayaM yuddhamAM ane pratyekayuddhamAM cAra khAkhatAmAM antara (bheda) hoya. pratimAdhArI sAdhune paNa (jinakalpikanI jema) khAra prakAranI upadhi jANavI. ahIM sudhI audhika upadhinuM varNana karyuM, have aupagrahikanuM svarUpa kahIe chIe. aupagrahikaupadhi-saMthArA, uttarapaTTA, daDA vigere aneka prakAranI hoya che. kahyu` che keltttth viTThI daMDa, vidaMDao nAliA ya paMcamiA / saMthAttarapaTTo, rUcArU vaddo(di) vaddI rUAA' (tininI) 187 bhAvA--lADI, vilI, daNDa, viNDa, ane pAMcamI nAlikA (naLI), e pAMca prakAranA daNDA tathA saMthArA, uttarapaTTo, vigere aupahika upadhi che. saMthArA uttarapaTTAnuM pramANa kahyuM che ke saMthAruttarapaTTo, aDDhAijA ya AyayA hatthA / 46 do pi a vitthAro, hattho cauraMgulaM caiva // 514 || " ( pravacanasAroddhAra) bhAvA-saMthArA ane uttarapaTTo lAMkhA aDhI hAtha ane bannenI pahoLAI eka hAtha cAra AMgaLa rAkhavI. e enu prayeAjana kahyuM che ke-- 46 'pANAdireNusaMrakkhaNaDayA huMti paTTayA cauro / avAranavaLadA, tatyune vomiyaM chuggA II724' (koSaniyuktti) Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 96 vyAkhyA-pRthvIkAyAdi jIveAnA rakSaNa mATe ane (saMthArA vinA) zayana karatAM zarIre dhULa lAge tethI khacavA mATe upara kahyA te 1-UnanA saMthArA, 2-sUtrAu uttarapaTTo, 3-rajo--- haraNanuM uparanuM Unanu nizaithiyuM (AdhArIyuM) ane 4-aMdaranuM sUtrAu nizethiyuM, e cAra paTTa kahelA che. temAM UnanI kAmaLI sAthe zarIranuM saMgharSaNa thavAthI e marI jAya mATe jAnu rakSaNa karavA mATe saMthArA upara uttarapaTTo sUtrAu ane kAmaLa rAkhave, have rajoharaNanA aMdaranA sUtrAu nizethiyAnuM pramANa kahe che ke 188 ''cavaTTamettA, brahmAnA viSi vA samaye / ekaguNA unisejjA, hatthapamANA sapacchAgA || 725 ||" ( oghaniryukti) vyAkhyA--jenI sAthe dasIyA na hoya tevA roharaNanA pATA jevaDuM ke tethI ka Mika mATu sUtrAu nizethiyuM rajoharaNanI aMdara hoya. te saMkhyAmAM eka, ane pramANathI eka hAtha lAMbu, ane te bahAranA UnanA eka hAthanA nizethiA (AghArIyA) sahita hAya, emAM bahAranA nizethiyAnuM paNa pramANu jaNAvyuM samajavuM. vaLI- 44 'vAsovaggahio puNa, duguNo ubahI u vAsaka pAI / bAyAsaMgamaheluM, muLo teto apha ||2ddA" (gonithutti) vyAkhyA--varSAkALamAM aupahika upadhi bamaNI hoya che, temAM varSARtunA kapaDA (ADhaNu) ane AdizabdathI paDalA vigere. je sAdhune geAcarI Adi prasage bahAra javAnuM hoya tene je je varSAthI bhijAya te te upadhi khamaNI rAkhavI, kAraNa ke eka bhijAtAM bIjI badalI zakAya. khamaNI rAkhavAmAM peAtAnu ane sayamanuM annenu rakSaNa karavAnA uddeza che, jemake varSAnuM eDhaNa vigere eka ja hoya ane bahAra janAra varSothI bhijAya tyAre khIjuM na badalavAthI zaradIthI peTamAM zULa vigere roga thatAM maraNa paNa thAya ane jo eka ja hoya te te atimalina thaeluM eDhIne nIkaLe tyAre tenI upara varSAnuM pANI paDatAM akAyanI virAdhanA (hiMsA) paNa thAya, mATe zarIranA ane saMyamanA rakSaNa mATe khamaNI rAkhe, bhijAya nahi te eka eka rAkhe. vaLI " naM puLa sapamALAo, kRmaiiM phILAyi ya haMmeggA / ubhayaMpi ahAkaDayaM, na saMghaNA tassa chedAvA || 727|| " ( oghaniryukti) vyAkhyA--audhika ke aupagrahika upakaraNeA peAtAnA (zarIrAdinA) mApathI ka Mika nhAnAM ke meTAM je yathAkRta eTale jevAM maLe te tevAM ja vAparavAM, sAMdhavAM ke fADavAM nahi. (arthAt zastra hoya tyAM sudhI sAya vigere zasranA upayoga na karavA paDe tema jevAM maLe tevAM gheADAM nhAnAM meTAMthI nirvAha karavA.) tathA ['kuMDa" hradinA ceva, dhamma samajotam / cammaccheda paTTe a, cilimilI dhArae gurU || 728 || " ( oghaniryukti) vyAkhyA--upara kahyA uparAnta A paNa aupahika upadhi kahI che--eka daNDA ane lAThI, e e pratyeka sAdhune bhinna bhinna aupahika tarIke rAkhavAnA kahyA che, e sivAyanI vastuo Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carmacaka, varSAvyANaparacaka ane dapaka] 189 sarva sAdhuone mATe mAtra gurUne ja rAkhavAnI hoya che, temAM 1-camakRtti-mArgamAM dAvAnalane upadrava hoya, jamIna chathI yukta hoya tyAre pAtharIne ubhA rahI zakAya, ke ceArAdithI vastra luMTAyAM hoya tyAre adhevastranA sthAne paherI (rAkhI) zakAya evuM carmanuM Asana vizeSa. 2 camakeSa cAmaDAnI kothaLI, jemAM nakharadanI vigere za rAkhI zakAya, athavA pattharavALI bhUmimAM Theka lAgavAthI paganA nakha ukhaDI jAya, A vigere prasanne paganI AMgaLIo upara paherI (caDhAvI zakAya. 3-carmada cAmaDAnI vAdharI (dorI), koI prasarge cAlavAthI paga nIcenI cAmaDIne nukasAna thayuM hoya tyAre cAmaDAnAM taLIyAM bAMdhavAmAM upayogI thAya, athavA "cachedana" eTale muskana mATe a, 4-gapaTTa=(Aga mATe upayogI) pATalI dAMDIo vigere ane pa-cilimilIga(AhAra karatAM bAMdhavAno) vastrane paDade. eTalI vastu aupagrahika upadhi tarIke gurUne rAkhavAnI hoya che. vaLI "jaM caNNa evamAI, tavasaMjamasAhagaM jaijaNassa / zAmadivaM, govAhiyaM vidyAri II72" (ni%i) vyAkhyA-je evuM bIjuM paNa sAdhuone tapa ane saMyamanI sAdhanAmAM upayogI ghaupAdhi sivAyanuM rAkheluM hoya tene aupagrahika jANavuM. ema upara jaNAvyA sivAyanI paNa aupagrahika upadhi hoya che, ema samajavuM. aupagrahikamAM paNa audhikanI jema utkRSTAdi bhede che, te kahe che - " pIDhaga nisijja daMDaga, pamajjaNI ghaTTaga DagalamAI / pippalaga suI naharaNi, sohaNagadugaM jahaNNo u // 834 // " (paJcavastu) vyAkhyA-1-pIThaka kAI ke chANanI banAvelI pIThikA, jene sAdhuo bhejavALA makAnamAM athavA varSAkALamAM besavA mATe ane sAthvIvarga (keI Avazyaka kAraNe) teonA upAzrayamAM AvelA sAdhune vinaya karavA-Asana mATe rAkhe che. ra-niSaghA=pAdachina (besavA mATenuM UnanuM Asana), jinakalpI sAdhune besavAnuM nahi hovAthI te na hoya, 3-daNDaka-daDo, te paNa jinakalpavALAne upadrava karanArane paNa zekavA nahi hovAthI na hoya, sthavira kalpikone hoya, 4-pramAjanI vasati pramArjavA mATe (daDAsaNa) rakhAya che te, 5-ghaTTaka=ghuTe, pAtrone lepa ghuMTavA mATe upayogI pattharane kakaDe vizeSa, daDagalAdi=zarIrazuddhi mATe upayogI pattharanA, IMTanA ke mATInA kakaDA, 7-pimpalaka=pAtrAnuM mukha vigere karavA mATe upayogI lahanuM zastra (athavA muskana mATe ao) vizeSa 8-seya kapaDAM vigerene sIvavAnI seya, 9-nakharadanI=nakha kApavA mATe upayegI naraNa ane 10-11-rodhanaka draya kAnane ane dAMtane mela khotaravA mATenI be saLIo, eTalAM aupagrahika upadhimAM jaghanya upakaraNo kahyAM che. have madhyama kahe che ke "vAsattANe paNagaM, cilimilipaNagaM dugaM ca saMthAre / hiMyApA gur, mattAtti pALiyA 8rU" (jhava7) vyAkhyA-varSothI rakSaNa karavAnAM pAMca sAdhane, temAM 1-UnanuM, 2-sUvAu, 3-tADapatranuM, Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 dha sa0 bhA0 2 vi0-3-gA0 96 4-palAza (khAkharA)nA vRkSanAM patronuM (khumpaka vizeSa) ane 5-chatra, te pAMcane varSotrANu 5-2141 samajavu, enuM mApa leAkeAmAM prasiddha che. 'cilimilipa-caka' eTale pAMca prakAranA paDadA, temAM 1-sUtrAu, 2-ghAsanA, 3-vADmaya (eTale agalAM vigerenAM pIchAMne ke jhADanI chAlane guMthIne banAveleA), 4-6STamaya (vAMsane dorIthI guMthIne banAvele) ane 5-kaTakamaya 142(vAMsa vigerenI banAvelI sAdaDI), e pAMcenuM mApa (sAdhunI saMkhyAnA anusAre) nhAnA mATA gacchane anusarIne karavuM. arthAt jevaDA rAkhavAthI gRhasthAthI gupta rIte bheAjana karI zakAya teTalA mApanA rAkhavA. e saMthArA eka polANavALA, bIjo peAlANa rahita temAM tRNa (ghAsa) vigerene peAlANavALA (ane kASThAdine polANa vinAnA) samajavA. te uparAnta pAMca jAtanAM tRNu (ghAsa) sAdhune upayAgI che, te A pramANe kahelAM che-- '' tAvaLAM puLa mAtra, nirdi nigAhe sohe haiM / sAlI vahI kodava, rAlaya rannetaNAI ca // 675 // " ( pravacanasAro 0 ) bhAvArtha-rAga, dveSa ane mAhanA vijetA zrIjinezvaroe sAdhune pAMca prakAranAM ghAsa (tRNu) upacAgI kahyAM che, 1-kalama, kameAda, vigere DAMgaranAM, ra-sAThI vigere DAMgaranAM, 3-kAdravAnAM, 4-kAMga(anAja vizeSa), e cAranAM photarAM ane 5-jagalamAM ugelu ghAsa, daDapa-caka= pAMca prakAranA dRzyA, temAM 1-4saa, 2-viNDA 3-lAThI, 4-vilI ane 5-nAlikA jANavA. kahyuM che ke 44 laTThI hA vilaTThI, daMDA a vidaMDao a nAlIo ( a ) / bhaNiaM daMDagapaNagaM, vakkhANamiNaM bhave tassa || 669 // ruTThI bAyapamALA, viTTI SaGaraMtuaLa vIkhA | daMDo bAhupamANo, tridaMDao kakkhamitta a ( u ) ||670 // laTThIe cauraMgula - samUsiA daMDapaMcage nAlI / navamuddananuttAre, tIvra (if)'n sahinuM ddazA baddha laTThI javaNiyA, vilaTThIi a katthai duvAraM / Timna, vAya--ttAya teLavavadA |67rA (vacanAro) bhAvAtha -lAThI, vilI, daNDA, viNDA, ane nAlikA, ema pAMca daNDAe kahyA che. tenuM svarUpa A pramANe che 'lAThI' zarIra pramANe lAMkhI, 'vilaThThI' ethI cAra AMgaLa TuMkI, 'nruNDA' khabhA jeTalA lAMkhA, 'viNDa' kakSA (bagala) jeTaleA uMcA ane 'nAlikA' lAThIthI (svazarIrathI) paNa cAra AMgaLa vadhAre lAMkhI hAya, temAM nadI, draha vigere jaLAzayAne ALagatAM 141-navyayatijitakalpamAM pAMca vaSa~trANu-1-aurNika (UnanuM), ra-sUtrAu, 3-tADapatranI saLIe AdinA khumpaka, 4-khAkharAnA pAMdaDAMnA khumpaka ane pa-vAMsanuM chatra, A pramANe che. 142-kalpasUtranA navamA vyAkhyAnamAM sUtra 71mAM pAMca paDadAo 1-UnanA, 2-UMTanA vALane varculA, 3-ghAsanA guthIne khanAveaA, 4-sUtrAu kapaDAnA ane pa-tADapatranAM athavA palAza (khAkharA)na patronA guMthIne banAvelA, ema kahelA che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19ii carmacaka AdinuM svarUpa ane prajana tathA pustakapacaka] pANInI uMDAI mApavA mATe nAlikAne upayoga karAya che. bhajana karatAM gRhastha dekhe nahi te mATe tenA dAMDA sAthe paDade bAMdhavAmAM lAThIne upayoga karAya che, "viladdha ke gAmamAM upAzraya gAmanA cheDe hoya te aMdarathI bAraNuM khakhaDAvavA mATe upayogI che ke jethI teno avAja sAMbhaLIne bahArathI cAra-kutarAM vigere nAsI jAya, vaLI- " uubaddhaMmi u daMDo, vidaMDo dhippae varisayAle / - 6 se kuzo niSapha, dhvaMtaribo kama pharUA" (pravacanamA ) vyAkhyA-Rtubaddha kALamAM bhikSAdi mATe jatAM daDo laI javAya che, guse (DhaSI) thayelA be pagavALA (manuSyAdi), cAra pagavALAM (pazue), tathA ghaNA pagavALA zarabhAdi eTale aSTApada (pazu vizeSa), vigerenA upadravane tenAthI aTakAvI zakAya, athavA koI viSama-kaThina mAge cAlatAM cera-vAgha vigerethI rakSaNa karI zakAya, vRddha sAdhune cAlavAmAM Teke (AdhAra) laI zakAya. varSAkALe te darDane badale vidaNDane laI javAya che, kAraNa ke-te TuMke hevAthI kapaDAmAM DhAMkIne laI jatAM tene apakAyane saMghaTTa (kAvAthI hiMsA) na thAya. lAThI nava parva sudhInI ekI (3-5-7-9) parvavALI ane dazArvavALI paNa zubha che, samaparvavALI azubha che, temAM "ekI parvavALI14 prazaMsanIya che vigere yatidina caryAthI tenuM svarUpa jANavuM. mAtrakaaNu eka vaDInIti mATe, bIjuM laghunIti mATe ane trIjuM zleSma mATe, ema kuDio vigere traNa, pAdalekhanikA=pagethI kAdava dUra karavAnI (pahelAM kahI te) pIpaLA-pIpaLa vigere vRkSanA kASThanI paTTI, e uparAnta- "cammati padugaM, NAyavvA majjhimA uvahI eso| ajjANa vArao puNa, majjhimao hoi airitto // 836 // " (paJcavastu) vyAkhyA-carmatrika-eka vAdharI, bIjuM taLIyuM, trIjuM kRtti, (enuM svarUpa cAlu adhikAramAM ja kahevAze) bIjA zAstromAM te "capaccaka A pramANe kahyuM che- "vA davi (va) mahilI, miAki ja paMcama . tAi ravaja vaDhe, velA jirA ya vIya tu saddA " (gravacanasAra) bhAvArtha-bakarAM-gheTAM-gA-bheMso ane mRgalAM, e pAMcanuM carma te "carmapaccaka jANavuM, athavA bIjI rIte talikA, khalaga, vAdharI, keSa, ane kRtti e "carma paccaka jANavuM. temAM 1-talikA=page bAMdhavAnuM cAmaDAnuM mAtra taLIyuM, te kaI viSama prasaMge rAtrinA andhakAramAM ke divase paNa sArthanI sAthe cAlatAM ubhAge cAlavuM paDe tyAre paganA taLIe bandhAya che. 2-alaga =pagarakhAM, te khasathI kharajavAdithI ke vAyugathI jenA paga phATelA hoya te sAdhune paheravA mATe hoya che, 3-vAdharI cAmaDAnI dorI, tallikA (tUTI gaI hoya te tene) bAM(sA)dhavAmAM upayogI che, 4-koSa kothaLI, te nakharadanI vigere zastrone rAkhavA mATe ke DuMgarAu pattharanA raste cAlatAM jenA nakha bhAge tevA hoya tenA paganA AMgaLAMmAM bAMdhavA mATe upagI che. 143-eka parvavALI lAThI prazaMsanIya, be vALI kalahakAraka, traNa parva lAbhaprada, cAra parva maraNaprada, pAMca parvA panthamAM kalahanAzaka, cha parva Ataka(pIDA)kArI, sAta parva Arogyaprada, ATha parva saMpattinAzaka, nava parvA cazakAraka, ane dazArvA sarva saMpattikAraka jANavI, yatidinacaryA gA. 31thI313 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 96 ane 5-kRtti=mArgamAM dAvAnaLanA (agni hovAnA) bhaya hoya tyAre, ke bhUmi sacitta athavA jIvAkuLa hAvAthI ubhA rahevAnuM nirdoSa sthaLa na maLe tyAre pAtharIne ubhA rahevA mATe, athavA cArathI kadAca luMTAyA hoya te adhAvastranA abhAve tenA sthAne paheravA mATe, ema aneka rIte upayAgI che, ema bIjA prakAre sAdhuone upayogI ca pacaka kahyuM. te uparAnta e paTTaga=sathAza ane uttarapaTTA, eTalI aupahika upadhi madhyama prakAranI kahI che. aupahika upadhinA A madhyama prakAromAM sAdhvIone vAra-laghunIti mATe upayogI pAtra vizeSa vadhAre hAya che, kAraNa ke teone sadA gRhasthAnI vacce rahevAnuM hAvAthI te Avazyaka che. have aupahikanA utkRSTa prakAranuM varNana kare che ke-- akkhA saMthAro vA, egamaNegaMgio a ukkoso / votthAvAnuM jaLa, jomAhA so 58rUNA'" (pazcavastu) 66 vyAkhyA akSA sthApanAcArya mATe upayegI cantanakanAM zarIra vigere, sathArA=(pUrve varSAkALamAM pATane badale rakhAtuM) eka saLaga kASThanuM pATIuM, athavA tevuM na maLe te (pATIAM, lAkaDIo ke vAMsa vigere) aneka avayaveAne joDIne (bAMdhIne) banAvelA anekAjJika sathArA, ema be prakAranA saMthArA rAkhI zakAya, pustakapa-caku=pAMca prakAranAM pustako, 1-gaNDikA, ra-chivADI, 3-kacchavI, 4-muSTi ane 5-sapuTa. uparAnta AgaLa kahIzuM te phleka, e sa aupahika upadhinA utkRSTa prakAra che. 'pustakapacaka' mATe kahyu che ke-- " naMdI jAva muThThI, saMpura 46 taddA chinnArI 6 / a(2) meciyAnuM, vadhavALamiAM mane taphsa 66 // bAhallapuhutterhi, gaMDIpAttho u tullageo dIho / kacchavi aMte taNuo, majjhe pihulo muNeyavtro ||665 // cauraMguladIho vA vAgi muTThitthago ahavA / cauraMguladIhocci, cauraMsA hoi vinneo ||666 || saMgo dugamAI, phalayA vocchaM chivADimittAhe / taNupattUsiyarUvo, hoi chivADI buhA beMti // 367 // dIho vA haso vA, jo pihulo hoi appabAhallo / teM muLiyasamayasArA, vihipeArUM manaMtIH 668 / (pravacanasAro.) bhAvA--gaNDikA, kacchapI, muSTikA, sampuTalaka ane chedapATI-chevADI, ema pAMca prakAranAM pustako che, tenuM svarUpa A pramANe che. jene--jADAi paheALAimAM samAna-samacArasa ane lAMkhA-lakhacArasa AkAra hAya te 1--DikA kahI che, be bAju cheDe pAtaLo, vacce paheALA ane jADAimAM eche. hAya tevA AkAravALAne ra-kacchapI, cAra AMgaLa lAMkhA ke gALa AkAravALA hoya athavA je cAre bAju cAra AMgaLa pramANanA (cArasa) hoya te 3-muSTikA, jene e Aju kAgaLanI ke lAkaDAnI pATalIo hAya te vepArIone udhAra lakhavAnI pATI Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eriMgaNamAM apavAda, lAThInuM prayAjana ane auhikamAM apavAda] 193 jevA AkAranA 4-sapuTalaka. ane je thADA pAnAM hAvAthI kaMika uMcAivALA hoya, athavA lAMdhe, athavA TukA, jADAimAM alpa ane paheALA hoya tene AgamanapurUSo pachIvADI chedapATI kahe che. lalakhavAnuM pATIyuM, jemAM lakhIne geAkhI--bhaNI zakAya te, athavA kAraNe je Teko (ArkiMgaNu) levA mATe hoya che vyAkhyAnanuM pATIyuM phalaka kahevAya che. utsathI te sAdhune AhiMgaNa (Teko levA) cegya nathI, kAraNa ke--paDilehavA-pramArjavA chatAM thAMbhalA vigere AThagaNu devAnAM sAdhanA ke sthAnAmAM thatA kundhuA, kIDIo, vigere jIvAnA saMcAra rAkavA duSkara che. [kahyuM che ke-- " avvacchinnA tasA pANA, paDilehA na sujjhaI taddA naidhruvaTTamsa, baduMmo na rphe // 3225" (boSaniyukti) bhAvA-thAMbhalA vigere ArDiMgaNu devAnA sthAnane paDilehavA chatAM (tyAM kratA) trasa jIvAne rAkI na zakAvAthI paDilehaNA zuddha thatI nathI, tethI nirAgI evA sazakta sAdhune eDiMgaNu levuM kalpatuM nathI.] mAMdagI Adi kAraNe te majabUta ane suMvALA pATIyAnuM, pattharanA thAMbhalAnu, cUnAthI dhoLelI bhIMtanu, ke tene AdhAre mUkelA upadhinA viTIyAnu eDiMgaNa niSedhyuM nathI. kahyuM che ke '" gatAMtata 3 pAtA, gADhuM tuoti teLavatlRme saMgacapaTI thame, seTe chu(muddAx vihri(veMTi), 5rUrA"(koSanivRtti) bhAvArtha -azaktane (glAna vigerene) te pAsAM (paDakhAM) atiduHkhe, e kAraNe sAdhunI pIThanA, thAMbhalAnA, patthara (nA thAMbhalA)nA, dhALelI bhIMtaneA ke upadhinA viTIyAnA TekA levAne niSedha nathI, A 'akSa' vigere sarva vastu aupahikanA 'utkRSTa' vibhAgamAM jANavI. A dRNDA vigere saMyamanAM upakarAne rAkhavAnAM kAraNeA kahyAM che ke-- 46 36musALatAvaya, vivavisamenu mAre(mo)mu / laTThI sarIrarakkhA, tavasaMjamasAhiyA bhaNiyA ||739|| mokkhaTTA nANAI, taNU tayaTThA tayaTThiA laTThI / diTTho jahovayAro, kAraNa takAraNesu tahA ||740 ||" ( oghaniryukti) bhAvA-duSTa pazu, kutarAM ane zikArI prANIothI rakSaNa karavA mATe, kAdavavALA ke uMcA nIcA sthaLe (cAlatAM ke ubhA rahetAM) AdhAra mATe, tathA pANImAM cAlatAM zarIranI rakSA mATe paNa lAThI upakAraka che, tethI lADIne tapa sayamamAM sahAyaka kahI che. kahyuM che ke meAkSa mATe jJAnAdi guNlRA, jJAnAdi mATe zarIra, ane zarIra mATe lAThI upayogI (sAdhana) che, kAnA kAraNamAM ane te kAranA paNa anya kAraNamAM upacAra karIne leAkomAM khelAya che ke-AkAza ghIne varasAve che temAM varSAdanuM pANI ghAsanuM, ghAsa dUdhanu ane dUdha ghInuM kAraNa chatAM pANIne upacArathI ghI kahevAmAM Ave che, tema lAphIne paNa upacArathI te tapa-saMyamamAM sAdhanabhUtaupakAraka hAvAthI upakaraNamAM gaNI che. 25 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 96 kevaLa lAThI ja nahi, kintu jJAnAdi guNAnI sAdhanAmAM je je upakAraka hoya te darekane upakaraNa kahevAya che. kahyuM che ke-- 66 jaM jujjai uvakaraNe (gAre), uvagaraNaM taM si hoi uvagaraNaM / ', airegaM ahigaraNaM, ajao ajayaM pariharato || 741 | " ( oghaniryukti) bhAvA--je je pAtrAdi vastu jJAnAdinI sAdhanAmAM upayegI thAya te te sAdhune upakaraNa che, te sivAyanuM je jJAnAdi mATe upayAgI na ane, ke upakaraNa chatAM ayatanAvanta sAdhu tene ayatanAthI vApare, te (sa) tene mATe adhikaraNa (durgatinuM kAraNa) che. tathA-- " muchAraDhiyALo, samaM carasa sALo trio / 194 juttIe iharA puna, dosA ityapi ANAI || 839 ||" (paJcavastu) bhAvA-mUrchA rahita sAdhuone A (be prakAranI audhika-aupahika) upadhi mApathI saprayeAjane rAkhe ane yatanA pUrvaka vApare te samyak cAritrane sAdhanArI kahI che, anyathA (pramANa rahita, niSprayeAjana rAkhe ke ayatanAe vApare) teA upadhi rAkhavAmAM ane vAparavAmAM paNa AjJAbhaDjha (anavasthA, mithyAtva, cAritranI virAdhanA) vigere dASA lAge che. e rIte aupahika upadhinuM varNana karyuM. [ahIM eTaluM vizeSa samajavAnuM che ke-pahelAM sthavirakalpikAne je traNa kapaDA vigere upakaraNeA kahyAM te sarvasAmAnya apekSAe samajavAM, vizeSa apekSAye te adhika paNa rAkhavAmAM doSa nathI. bRhatkalpanI TIkAmAM kahyuM che ke-sAdhu kevI (keTalI) upadhi rAkhe ? tyAM ja uttara tarIke kahyuM che ke-- << bhinnaM gaNaNA juttaM, pamANaiMgAladhUmaparizuddhaM / Bai dhArai bhikkhU, jo gaNarcitaM na ciMtei // 3987|| " (bRhatkalpabhA0 ) bhAvArtha-sAmAnya sAdhu jene gacchanI cintA karavAnI na heAya te dIyA athavA upadhi (citra--raga vigere) zAbhA vinAnI, zAstrokta saMkhyAthI vadhAre nahi, laMbAI paheALAimAM paNa zAstrAkta mApavALI, ane agAra tathA dhUmradoSa rahita (rAga-dveSa karyA vinA) rAkhe, paNa gacchanI cintA karanArA hoya tene upadhinuM pramANa niyata nathI. kahyuM che ke-- * gaLaciMtAmya ddo, dhoto mAimo nazo ya / so vi hoi uhI, uvaggahakaro mahANassa / / 3988 ||" (bRhatkalpabhASya) bhAvArtha-gacchanI cintA karanArA gaNAvacchedyakavigerenI pAse tA upara jaNAvelA pramANathI vadhAre hAya te paNa utkRSTa, madhyama ke jadhanya, traNe prakAranI audhika ane aupaki upadhi gacchane upakAra kare che. kahyuM che ke-- 66 AlaMbaNe visuddhe, duguNo tiguNo caugguNo vA vi / savyo vi hoi uvahI, uggahakaro mahANassa || 3989 || " (bRhatkalpabhASya) bhAvA-Alambana (kAraNa) zuddha (sakhaLa) heAya teA khamaNI, traNa guNI, ke cAra guNI hAya tA paNa te upaSi gacchanA munione upakAraka thAya che. AlambanA be prakAranAM che, Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastro dhevAnuM vidhAna, tenI vidhi, krama ane jyaNA] 195 eka dravya ane bIjuM bhAva. temAM khADA vigeremAM paDatAne deraDA vigereno AdhAra te dravya Alakhana ane saMsArarUpa khADAmAM paDatAne AdhArabhUta jJAnAdiguNe te bhAva Alambana samajavuM. ahIM je kSetramAM athavA je kALamAM vastra (vigere maLavuM) durlabha hoya te kSetra-kALa vigerene Alambana tarike samajavuM, te prazasta (rAga-dveSa-mUcha-mAyAdi dUSaNavALuM na) hevuM joIe, arthAt je kALe je kSetramAM saMyama yogya sAmagrI durlabha hoya, tyAM te kALe saMyama rakSAnA mAtra uddezathI gaNAvacchedakAdi munio vadhAre paNa upadhi rAkhe to te sAdhuone upakAraka hovAthI rAkhI zake.] vastra vigere sarva upadhi varSAkALane aDadhe mahine bAkI hoya tyAre jayaNApUrvaka jevI joIe. pUrNa pramANamAM pANI na maLe te pAtranA paDalA-LI vigere ja dhovuM. kahyuM che ke "appatte cia vAse, savvaM uvahiM dhuvaMti jynnaae| va tAra 3, vastro pathaninno rUpa" (ni4i) bhAvArtha-varSAkALa AvatAM pahelAM ja sAdhuo sarva upadhine yatanApUrvaka deve ane pANI pUrNa na maLe te jaghanyathI pAtranI upAdhine ja jayaNAthI dhave. AcArya, glAna vigerenI upadhine te vAraMvAra devI joIe. kahyuM che ke "AyariyagilANANaM, mailA mailA puNo vi dhovaMti / mA hu gurUNa avaNNo, logaMmi ajIraNaM iyare // 351 // " (oghaniyukti) bhAvArtha-gurUnI lokamAM halakAI (apakIrti) na thAya ane bImArane melAM kapaDAMthI (zaradI thatAM) ajIrNa na thAya, e uddezathI AcAryanI (gurUnI) ane bImArInI upadhi(vastrone jyAre jyAre malina thAya tyAre tyAre anya sAdhuo vAraMvAra dhove. vastrAdi devAmAM paDalA, jheLI vigere pAtranI upadhi, rajoharaNanAM bahAranuM-UnanuM ane aMdaranuM-sUtrAu" e be nizaithiyAM, "saMthArIyuM, uttarapaTTo ane colapaTTo e traNa paTTA, tathA muhapatti ane rajoharaNa, eTalI vastumAM bahu vilamba nahi kara, arthAt jUo utAravA mATe be traNa divasa rAkhI mUkavI nahi, kAraNa ke tene badale vAparavA mATe bIjAM vastro hatAM nathI. jo temAM jUo dekhAya to tene jotAM pahelAM hAthanA aMtare bIjuM vastra rAkhIne temAM (bIjuM vastra pakaDIne te vastradvArA) jayaNAthI utAre, pachI deve kahyuM che ke "vAsa pahoLAI, nisa(sa)tipatti thaI .. ete Na u visAme, jayaNA saMkAmaNA dhuvaNA // 352 // ' (opaniyukti) bhAvArtha-pAtrone parikara (va), be nizathiyAM, traNa paTTA ane rajoharaNa tathA muhapatti, eTalI vastuone betAM pahelAM juo utAravA mATe be traNa divasa vAparyA vinAnI rAkhI na mUkatAM temAM jUo dekhAya to jayaNAthI eTale sIdhI hAthathI nahi pakaDatAM anya vastranA AMtare hAthathI (vaathI) pakaDIne te bIjA vastramAM utAre ane pachI dhave. bAkInI upadhinI vizrAmaNA kare-visAme Ape. arthAt amuka divasa vAparavAnuM banya karI temAM thIjUo utarI gayA pachI che. te mATe kahyuM che ke - Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 abbhiMtaraparibhogaM, uvari pAuNa NAtidUre ya / tini yatibhi ya ekkaM, nisiM tu kAuM paDicchejA || 353||" (ogha niryukti) bhAvA-zarIre aMdaranA bhAgamAM paheravAnA kapaDAmAM ene saMbhava che, mATe tene traNa rAtri sudhI e kapaDAnI upara ADha, (ethI temAM jUe hAya te utarIne nIcenA--aMdaranA e kapaDAomAM jAya,) pachI traNa rAtri sudhI peAtAnA AsanathI bahu dUra ke bahu najIka nahi, paNa kaMika dUra bhUmi upara mUkI rAkhe, (ethI jUe bAkI rahI heAya te te svayaM utarIne anya vastramAM caDhI jAya,) pachI eka rAtri Asana pAse uMce khIlI (khIMTI) vigerenA AdhAre lambAvI rAkhe, (ethI koI jhU bAkI hoya teA te paNa utarI jAya,) ema sAta 44 divasarAtri pachI punaH zarIre oDhIne nirNaya kare, jo temAMthI A zarIre lAge te na dhAve ane na lAge te e nathI ema samajIne dheAve. dha0 saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 96 46 vastro dhAvA mATe pahelA varasAdanu paDeluM pANI gRhasthanA pAtramAM jhIleluM (lIdheluM) vAparavAnI sAdhune anumati che. kahyuM che ke 46 nivodagassa gahaNaM, keI bhANesu asuipaDiseho / nimiyAmu hAM, divAne misayaM chArA rU" (loniyuktti) bhAvA-pahelA varasAdanu chAparAmAM paDeluM pANI (chAparAnAM naLIyAM ati tapelAM hovAthI athavA rasAinI dhUNInuM kAjala lAgeluM hAvAthI) acitta thavAnA sambhava che, tethI) sAdhune udhi dhAvA mATe te upayAgI jaNAveluM che, tene koI AcArya sAdhunA pAtramAM levAnuM kahe che, paNa tenA zAstrajJa AcArya niSedha kare che, kAraNa ke te pANI ati melu (azucivALu) hovAthI sAdhu tene peAtAnA pAtramAM le te leAko sAdhue melA che' ema halakAI kare, tethI zAsananI paNa apabhrAjanA (halakAi) thAya, vaLI cAlu varasAde AkAzamAMthI paDatuM pANI citta hAvAthI paDyA pachI paNa mizra hAya, tene sAdhuthI sparzI zakAya nahi mATe te gRhasthanA bhAjanamAM (kuDA vigeremAM) levuM, te paNa varasAda bandha thayA pachI levuM, kAraNa ke- tyAre acitta thaelu hAya, ane puna: sacitta na thAya mATe temAM kSAra (cUnA vigere)nAkhavA. upadhine dhAvAnA krama kahyo che ke-- 66 'guNacaravALi(ya) nijhALa-memALa dhotranuM pudhi / to apaNo puvvamahAgaDe a iare duve pacchA ||356 || " ( oghaniryukti) bhAvA--pahelAM (vinaya mATe) gurUnI, pachI pratyAkhyAnInI (tene samAdhi rahe mATe 144-jUene vINI lIdhA pachI paNa tenI lIkhA (ke yenei) vajramAM Aya, te tenI sAta aheArAtramAM jUe banI jAya ane uparanA vidhithI te bIjAM vastromAM utarI jAya. jo ema na kare te| lIkhA (jUonI yAnie) sajIva hAvAthI tenI hiMsA thAya. sAdhudha mAM ahiMsAnI sAdhanA mukhya che, kAraNa ke te vinA AtmAnI hiMsA aTakI nathI, mATe Ave! prayatna Avazyaka che. pUrvakALe vajrone vAraMvAra dheAtA nahi tethI lIkhe-jUenA saMbhava raheteA, vamAnamAM dhovA chatAM aSTa vigere rAganA pasInAnA yeAge enA saMbhava che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - a st? divasanA chelA praharanuM, chelA muhUrtanuM kartavya ane mAMDalAne vidhi]. 197 upavAsInI) pachI glAnanI, pachI navadIkSitanI (teo abhAvita hovAthI malaparISahathI teonA cittane bhaga thAya mATe) ane pachI pitAnI upadhinuM prakSAlana kare. temAM paNa sahuthI prathama yathAkRtanuM (tuNyA-sAMdhyA vinAnAM je jevAM paheryA hoya tevAM ja vaparAtAM hoya tenuM), te pachI alpaparikarmavALAnuM (je koI koI sthaLe tyAM hoya tenuM) te pachI bahuparikarmavALAnuM (je sAMdhyAM hoya ane tuNyAM hoya te vastronuM prakSAlana kare. vastro dhevAmAM A pramANe purUSane ane vastrane krama kahyo. dhovAmAM jayaNA mATe kahyuM che ke "kacchadizAsu , dhuve dhove vathAva na re ! parimo .parimoLa, chAta veTTa varALa rUpaLA" (nitti) bhAvArtha-vasone jotAM sAdhu pattharAdi upara bebInI jema jhake nahi, lAkaDAnA dhekAthI phUTe nahi, kintu hAthathI jayaNa pUrvaka masaLIne peve. dheelAM vastrane tApamAM sukave nahi, temAM e viveka che ke je vastro vaparAtAM hoya temAM jUone saMbhava hovAthI chAyAmAM sukave, vaparAtAM na hoya tene tApamAM (paNa) sukave ane sukAya tyAM sudhI koI laI na jAya te mATe joyA kare. e pramANe jayaNAthI dhoyA pachI tene gurU "eka kalyANaka prAyazcitta Ape. ('kalyANaka prAyazcittanuM eka pAribhASika pramANa che.) ema upadhinuM paDilehaNa ane prasangAnusAra tenuM svarUpa vigere kahyuM. have sarva upakaraNonA paDilehaNa pachInuM (cethA praharanuM) zeSa kartavya jaNAve che ke - mUlam-"tataH svAdhyAyakaraNaM, muhUrta yAvadaMtimam / tatroccAraprazravaNa-kAlabhUmipramArjanam // 97 // " mULane artha-te pachI chelluM muhUrta (be ghaDI divaso bAkI rahe tyAM sudhI svAdhyAya kare ane chellA muhUrtamAM sthaSThila, mAtru ane kALagrahaNa mATenI bhUmionuM pramArjana-mAMDalAM kare. TIkAne bhAvArtha-sarva upadhinI pratilekhanA karyA pachI divasanA seLamA bhAgarUpa chelle antarmuhUrta divasa bAkI rahe tyAM sudhI svAdhyAya kare, e sApekSa yatidharma che, ema vAkyane saMbandha samaja. kahyuM che ke "ba puchAvi ujJA, suraM vAi muttai . ___ atthatthINaM guruNo, kahaMti taha ceva atthaM pi // " ytidincryaa-320|| bhAvArtha...te pachI (pUrvAhnanI apekSAe) bIjI vAra upAdhyAya sUtragrAhI sAdhune sUtranI ane tevI rIte gurU (AcArya) arthazAhIne arthanI vAcanA paNa Ape. chelluM muhUrta Ave tyAre rAtrie Dila-mAtru paraThavavA mATe ane kALagrahaNa mATe sthAnanI bhUmionI) pramArjanA kare, arthAt divasa be ghaDI bAkI rahe tyAre svAdhyAyamAMthI uThIne sAdhu bAra bhUmio rAtrie Dilane ane bAra mAtrAne pAThavavA mATe paDilehe kahyuM che ke "caubhAgavasesAe, carimAe paDikkamittu kAlassa / uccAre pAsavaNe, ThANe cauvIsaI pehe||632||" oghaniyukti bhAvArtha-divasanA chellA (thA) praharane ce bhAga bAkI rahe tyAre kAlanuM prati Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 dha. saMbhA0 r vi0 3-gA0 97-98 kramaNa karIne (kAlagrahaNa mATe netarAM daine) khAra vaDInIti mATe ane khAra laghunIti mATe, ema cAvIsa NDilanu' (bhUmIonu) pratilekhana kare. khAra bhUmIe A pramANe kahI che, ' AiniyA 3 aMto, gAmane mAi taya mUre ya / tinneva baLAitI, baMto che chaThya vAoi ddarza'' (koSanivRtti) vyAkhyAAisiyA=sthaNDila mAtrAnA vegathI ati pIDita na hoya, sukhapUrvaka dUra jai zake tema hAya, tyAre vrato upAzrayanA AMgaNAmAM traNa bhUmie makAnanI najIka, madhyamAM ane dUra paDilehavI. tathA adbiAsI=saMjJAnA vegathI ati khAdhA thavAthI dUra na jaI zakAya tevA prasaGga mATe eka upAzrayanI ati najIka, bIjI madhyamAM ane trIjI kAMIka dUra ema traNa bhUmi paDilehe, ema AMgaNAmAM cha tathA AMgaNAnI bahAra cha maLI kula khAra uccAra (vaDInIti) mATe ane e rIte khAra prazravaNa (mAtra) mATe paDilehavAnI kahI che. kahyuM che ke'emev ya pAsavaNe, bArasa cauvIsayaM tu pehitA / HH vhAla vi titri mave, garU ne bathamruvayAti rUAA" (loniyuktti) bhAvA --e pramANe khAra prazravaNa mATe, kula cAvIsanuM paDilehaNa karIne punaH kALagrahaNanI traNa bhUmie paDilehavAnI hoya che. te jadhanyathI hAtha hAthane AMtare paDilehI zakAya che. e sarva bhUmionuM paDilehaNa karatAM sUrya asta thAya tevA samaye paDilehavI, yatidinacaryAmAM paNa kahyuM che ke-- 8 23mAvasetAi, zaramALa posIpha vAlla paDikkamiUNa kuNate, thaMDilapaDilehaNaM tatto // 329 // asi hisi a, bahiraMto dUra majjha Asanne / muttuvAre bArata, cAraNa jAmi bhUmiti+ pha2ra" bhAvAtha chellI perisInA ceAthe bhAga bAkI rahe tyAre kAlagrAhI sAdhu kALanuM pratikamaNu karIne (neAtarAM daIne) te pachI (sattAvIsa) sthaNDilanu (bhUmienu) paDilehaNa kare. temAM sajJAnI haLavI khAdhAnA prasaMge krUra ane vizeSa mAdhA thatAM dUra na jaI zakAya tyAre najIka, ema upAzrayanA AMgaNAmAM be sthAne dUra, vacce ane najIka' maLIne cha AgADha kAraNe ane AMgaNAnI bahAra (se pagalAM sudhImAM) najIka, vacce ane dUra traNa traNa maLIne cha anAgADha kAraNe, ema khAra vaDInIti mATe ane khAra laghunIti mATe tathA traNa kAlagrahaNa mATe ema kula sattAvIza bhUmienu paDilehaNa kare. have te pachI zuM karavuM te granthakAra mULa zleAkathI jaNAve che ke-- mUk--" AvazyakRti:, A--candvattArAtrayelo | tataH kAlikasUtrAdya-dhyayanAdi yathAvidhi // 98 // mULanA atha-pratikramaNa karavuM, traNa tArA dekhAya tyAre kAlagrahaNa levuM ane te pachI vidhi pramANe kAlikasUtra vigerenuM adhyayanAdi karavuM. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhune pratikramaNanI mAMDalInuM svarUpa ane roSa hetuo] 199 TIkAnA bhAvA--Avazyaka' zabdathI ahiM 'pratikramaNa' samajavu. tenA athaeN pahelA bhAgamAM--gRhasthadharmanA adhikAramAM jaNAvyA pramANe samajavA sAdhuone te mAMDalImAM (sAthe) karavAnu' hAvAthI pacavastumAM kahelA teneA krama (vidhi) A pramANe che-- 'ittheva patthavaMmI, gIo gacchaMmi ghosaNaM kuNai / 44 sanmAyAtuva'ttALa, nALajjA musAphULa 544rU|" (vastravastu) bhAvA--A (sUryAsta) veLAe ja gItA (avasaranA jANu) sAdhu svAdhyAyAdimAM ekAgra banelA uttama sAdhune jaNAvavA mATe ghASaNA kare. (arthAt sUryAsta samaya thaye che, jene je kaMi divasanu kArya--gAcarI, pratilekhana, sthaNDila paDilehaNa, Adi khAkI hAya teo te mATe sAvadha thAo ! vigere upayoga Ape.) sAdhue pratikramaNanI jagyAe bhegA thAya (Ave), tyAM besavAmAM mahuDalInI vyavasthA mATe yatidinacaryAmAM kahyu` che ke-- te pachI sarva * puvvAbhimuhA uttara- muhA va AvastayaM pakuvvaMti / sivicchAkArAe, AgamavihiA ThavaNAe || 329 // AyariyA iha purao, do pacchA tiSNi tayaNu do tatto / tedRivi tayajI (puLo) jo, navapagamALA mAyarA ||230||" bhAvA-AgamamAM jaNAvelA zrIvatsanA AkAre maNDalI sthApIne (te AkAre besIne) pratikramaNa pUrva sanmukha ke uttarasanmukha kare, zrIvatsanA AkAra e rIte thAya ke sanI AgaLa madhyamAM AcArya bese, tenI pAchaLa e, te enI pAchaLa traNa, te traNanI pAchaLa che ane e enI pAchaLa eka, ema nava sAdhuonA maNDalathI zrIvatsanA AkAre eka mAMDalI thAya, evA vidhi che. (sthApanA A pramANe samajavI.) A pratikramaNanA prArambhamAM devasika prAyazcittanA vizeAdhana mATe ekase zvAse zrvAsa pramANu kAussagga kare. yatidinacaryAmAM kahyuM che ke-- 16 'devasiaM pacchittaM, visohayaMtA kuNaMti ussaggaM / 0 0 0 0 0 0 . 0 0 sAmatathapamALa, viAi vipattivamA(mA)me rUrUza" bhAvAtha devasika prAyazcitta vizeAdhanAthe (sAdhue) se| zvAseAAsa pramANa kAcAtsaga devasika pratikramaNanA prArambhamAM vidhi pUrvaka kare che. va mAnamAM te AcaraNAthI pratikramaNane ante A kAyAtsaga karAtA dekhAya che. pratikramaNanA samaye jo gurU nivRtta hAya tA badhA ya gurU Ave tyAre sAthe pratikramaNa kare, ane tee phAI zrAvaka vigerene dharma samajAvavA vigere kAmAM hAya teA mAMDalImAM pAchaLathI (paNa) Ave. kahyu che ke-- 66 jar3a puNa nivvAghAo, Avarksa to kariti savve vi / mALavAyAya--yANa nA gurU OMti prakA'" (vastravastu) Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 [dhava saM0 bhA. 2 vi0 3-gAha 98 bhAvArtha-je gurU nivRtta hoya te sarva sAdhuo te veLAe gurUnI sAthe ja pratikramaNa kare ane gurU ke zrAvakAdine dharma kahevA vigeremAM rekAelA hoya te pAchaLathI (paNa) Ave. gurU Ave tyAM sudhI bIjA sAdhuo gurUne pUchIne pratikramaNa mAMDalImAM ratnAdhikanA kame pitAnA Asane sUtra (artha)nA maraNa mATe kAryotsarga mudrAe ubhA rahe. arthAt kAusagga mudrAmAM ubhA rahIne sUtrAdinuM cintana kare. kahyuM che ke - " sesA u jahAsattI, ApucchittANa ThaMti saTThANe / suttatthasaraNaheDaM, AyarieN ThiaMmi devasi // 446 // jo hunja u asamattho, bAlo vuDDho va rogio vA vi / so vAvanutto, chinna nijhAdI kakaLA" (patravatu) bhAvArtha-zeSa sAdhuo gurUne pUchIne pratikramaNanI mAMDalImAM yathAzakya sUtra-arthanuM smaraNa karatA sva-sva Asane (kAusagga mudrAmAM) ubhA rahe ane AcArya (guru) Ave tyAre e mudrAmAM ubhA ubhA ja devasika prAyazcittanuM (aticArenuM) cintana kare (446). emAM apavAda kahe che ke-nirjarAne arthe hoya te azakta, bALa, vRddha, athavA regI vigere ubhA rahevAmAM asamartha hoya te (rajoharaNa--muhapatti Adi) Avazyaka yukta thaIne zaktine gopavyA vinA beThAM beThAM paNa kAussagna kare. A viSayamAM keTalAka ema kahe che ke-te sAdhue "karemibhate kahIne kAusagga mudrAe ubhA ubhA gurU Ave tyAM sudhI sUtra arthane cintave, te pachI jyAre gurU AvIne karemibhaMte kahI kAusagga mudrAe devasika aticArene cintave tyAre maunapaNe kAussagga mudrAmAM rahelA sAdhuo paNa devasika aticArene cintave. bIjAo vaLI ema kahe che ke-te sAdhue ("karemi bhaMte' kahyA vinA ja) gurU Ave tyAM sudhI kAussagga mudrAe ubhA rahIne sUvArthane cintave, jyAre gurU AvIne 'karemibhaMte bole tyAre teo paNa kAussagga mudrAmAM ja gurUnI sAthe manathI "kamibhate bole-cintave, ema "kamibhate cintavIne devasika aticArene cittave. pratikamaNanI vidhi te pUrve (pahelA bhAgamAM gRhastha dharmane adhikAramAM) kahI te pramANe samajavI. je kaMI sAdhunI pratikramaNa vidhimAM vizeSatA che tene te te sthAne jaNAvIzuM. ahIM devasika aticAranA cintanamAM eTaluM vizeSa che ke AcArya tene be vAra cintave, kAraNa kebIjA sAdhuo AhAra levA Adi kAraNe bahAra pharelA hovAthI teone cintana vadhAre karavAnuM hoya, tethI AcArya be vAra cintave teTalA vakhatamAM sAdhuo eka vAra cintavI zake. kahyuM che ke ___"jA devasiaM duguNaM, ciMtei gurU ahiMDio ceheM / vAlAvAra rUca, Toi tAva citaiitti 45." (pRccavarata) bhAvArtha-bahAra nahi pharelA gurU divasanA vyApArane be vAra cintave teTalA samayamAM gocarI Adi kAraNe bahAra pharelA ghaNI pravRttivALA bIjA sAdhue ekavAra cintave. temAM devasika aticArene cintavavA mATe AlakhanabhUta gAthA-jenA AlambanathI te te viSayamAM lAgelA aticAre yAda karI zakAya te gAthA A pramANe che - Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNanAM zeSa sUtrAnA a ane hetuo] " sathaLAmaLatrapALa, veDjha na niSna jAya cAre / sami bhAvaNa guttI, vihAyaraNaMmi aiAro || 1498 || " ( Ava0 niryukti) vyAkhyA zayanIyavastu=sa thArA vigere vastune avidhi-ayatanAthI levAM, mUkavAM, pAtharavAM, vAparavAM, vigere aneka rIte aticAro lAge, e rIte Asana besavA mATenAM pATa-pATIyA vigerene pazu avidhi--ayatanAthI levAmAM, mUkavAmAM, ke vAparavA vigeremAM aticAro lAge, AhArapANI tene avidhae vaheAratAM vAparatAM aneka jAtanA aticArA lAge, 'caitya' eTale jinamandira- mUrtinI paNa AzAtanA karatAM, avidhie caityavandanAdi karatAM ane tene aphUge sAdhudhama mAM karavA ceAgya cintA, sAra-saMbhALa, vigere nahi karavAthI ema aneka prakAre aticArA lAge, "yati=sAdhu samudAya ke samagra sAdhuo, tene yathAyeAgya vinaya, aucitya, vAtsalya, ke vaiyAvaccAdi, svakartavya na karavAthI, avidhi-anAdara ke tenA pratye dveSa vigere karavAthI ema yatine age paNa aneka rIte aticAro lAge, zayyA vasati-upAzraya, tenuM pramArjana vigere avidhie karavAthI ke taddana nahi karavAthI temaja temAM rAga-dveSa ke meha karavAthI, strI-- pazupaNDaka Adi jyAM hoya te upAzrayamAM rahevAthI, ityAdi upAzrayane age paNa aneka rIte aticAro lAge, kAya-laghunIti ane uccAravaDInIti, te bene arthAt sthaNDila-mAtrane avidhie paraThavavAthI, jIvasa'sakta bhUmimAM paraThavavAthI, bIjAene asadbhAva thAya tevA rAjamA ke leAkeApayogI kuvA-bagIcA vigerenA sthAne paraThavavAthI, sthaNDilanA 'AleAka' vigere doSA sevavAthI, ityAdi aneka prakAre temAM paNa aticAro lAge, samiti=ryA vigere pAMca samiti, bhAvanA=anityAdi bAra ane maitrI Adi cAra, athavA mahAvratAnI pacIsabhAvanAo, tathA gupti=manAgupti Adi traNa gupti, e samiti, bhAvanAo ane guptienA pAlanamAM avividha sevavAthI agara tenu' sarvathA pAlana nahi karavAthI, vigere aneka rIte aticA lAge, ema zayanIyathI mAMDIne guptinA pAlana sudhImAM je je 'vitatha' eTale virUddha AcaraNa karyuM" hoya, te te aticArAne samajIne, manamAM tenI saMkalanA (avadhAraNA) karIne, gurUe pAryA pachI sAdhue paNa kAussagga pAre. te pachI pahelAM (gRhastha dharmanA adhikAramAM pratikramaNanI vidhimAM) kahelA krama pramANe A daivasika aticAronI (gurU samakSa) AlecanA karIne gurU 'TALe maLe cuMmaLe' ItyAdi pATha kahe te pachI bIjA sAdhue paNa te pATha bole. te pATha A pramANe che-- (6 'ThANe gamaNe caMkramaNe, Autte aNAutte, hariakAya saMghaTTiya bIakAyasaMghaTTiya tasakAyasaMghaTTaya thAvarakAyasaMghaTTiya chappaIsaMghaTTiya, ThANAo ThANaM saMkAmiA, dehare goaravarI bAhira bhUmi mAraga jAtAM AvatAM hariakAya bIakAya nIla phUla trasa thAvara jIvataNA saMgha paritApa upadrava huA, mATI taNo khero cAMpyo, kAcA pANItaNA chAMTA lAgA, strI tiryaJcataNA saMghaTTa huA, oghao muhaputtI ussaMghavyAM, aNapUjai hIMDyA, UghADe mukhe bolyA, aneruM ji kAMi pApa lAgu hui savi huM mana vacana kAyAI karai micchA mi dukkaDaM // " vyAkhyA'ThANe'=kAussaga vigere karavA mATe ubhA rahevAmAM, 'gamaNe'-geAcarIAdi kAraNe 26 201 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * I | 202 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 98 javAmAM, "caMkamaNe=Ama tema paribhramaNa karavAmAM, ItyAdi pravRtti "Autte'=upaga pUrvaka ane "aNautta-upaga vinA karavAthI, A be zabdomAM "pachI vAM' (T. khU. rU-3-121) sUtrathI napuMsaka ligamAM bhAvaarthamAM "" pratyaya Avelo hovAthI tenA "upaga pUrvaka ane upayoga vinA" e be arthe samajavA. "vicisaMdira vigere padamAM "kAya' zabdane artha "prANa athavA zarIra samUha samaja, ethI "riva" =vanaspati chene ke teonAM zarIrane, e rIte pachInAM padamAM "vika-sukA chatAM sacitta anAjanA dANA ke bIjAM paNa vRkSonAM aneka jAtinAM bIjene, "=beIndriya Adi jIvane ke teonAM zarIrane, "thAvara = sacitta pRthvI AdinA jIne ke tenA zarIrarUpa pRthvI Adine, e darekane ubhA rahetAM, cAlatAM, pharatAM, upagapUrvaka ke anupagapaNAthI "saMpaTTiyara=sparza karyo. tathA "chav=jUone saMghaTTa thayo, "kAgo sAthe saMvAmi=eka sthAnethI anya sthAne mUkyA, jinamandira, AhAra levA, bahAra bhUmie, ke anya prajAne raste jatAM-AvatAM kaI lIlI vanaspati, sacitta bIja (dANa) vigere tathA tri--lIla, "kU =pu ke anantakAyika pAMca varSanI phUga, trasa athavA sthAvara che, te darekamAM kaI ekane ke anekane ghaNe ke cheDe saMghaTTa (sAmAnya sparza) thaye, teone "ritA=sakhta pIDA thAya te saMghaTa karyo, "padra=atyanta trAsa Apyo, mATIne khere ( Dhagale saMbhave che) cAM (pagathI dabAvyuM ke upara cAlyA), sacitta pANInA binduo zarIre lAgyAM, strIne ke kutara-kutarI Adi keI lingavALA tiryaccano sparza thaye, e muhapatti zarIrathI utsughaTyA-eka hAtha uparAnta dUra rahyA, pUjyA (IsamitinA pAlana) vinA cAle, mukhe muhapatti rAkhyA vinA be, te sivAya bIjuM paNa je kaI pApa lAgyuM hoya te sarvane paNa manavacana-kAyAthI mAre " micchAmi dukkaDaM thAo! arthAt mAruM te te pApa mithyA thAo !! e pATha bolIne gurUnI samakSa aticArenI AlocanA kare teone saMbhaLAve.) tyArapachI vizeSa zuddhi mATe "vyasa visijha" ItyAdi sUtra devasika pratikramaNa karatAM kahevuM. (ene artha pahelA bhAgamAMthI joI le) rAI pratikamaNanA aticAranI AlocanAne pATha A pramANe che __ "saMthArAuTTaNa kia, pariadRNa kia, AuMTaNa kia, pasAraNa kia, chappaIsaMghaTTaNa kia, acavakhuvisaya hUo, saMthArAgerisItaNo vidhi bhaNavo visAryo, kaDUthalaM aNapUjaI halAvyu calAvyu, sauNai svapnAMtari dRSTiviparyAsa manoviparyAsa saMkalpa kuvikalpa skhalanAdika aticAra lAgA, mAtra avidhi pariThaviuM, aneruM ji kAMi pApa lAguM hui te savi huM mana vacana kAyAI kAra micchAmi dudhauM " vyAkhyA-saMthArAmAM-1-udavartanA=(ekavAra pAsuM badalavuM te) kica=karI, ra-parivartanA= (punaH mULa pAsuM badalavuM, te) kia karI, 3-AuMTaNa kia paga vigerene keca karyo (TuMkA karyA), 4-pasAraNa kia paga vigere lAMbA karyA, pa-jUone saMghaTTo karyo ane 6aMdhArAmAM mAtru karyuM -parAThavyuM, e che sthAne je sAvadya kriyA karI, tathA saMthArAparisI bhaNAvavI bhUlI gayA, kaDUthaluM=(mAravADamAM tamAruM kahe che te ) pUjyA vinA halAvyuM-khaseDyuM, Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ desika pratikramaNanA zeSa vidhi ane zramaNa pratikramaNa sUtra sA] 203 uMghamAM svapnadvArA aniSTa darzana thayuM, aniSTa mana thayuM, arthAt ka Mi khATu dana thayuM ke duSTa vicAra AbyA, maithuna sa MbandhI saMkalpa, kuvikalpa thayA, ke brahmacarya mAM skhalanA thai, ityAdi koI aticAra lAgyA, mAtru avidhithI paraThavyuM, e uparAnta paNa je koI pApa lAgyuM heAya te saghaLAM paNa pAponA mana-vacana-kAyA dvArA mithyAduSkRta dauM chuM, arthAt mArUM te pApa mithyA thAo ! e pATha kahIne savvarasa vi rAia " ityAdi sUtra khAle, pachI gurU 'himma'ema kahIne pratikramaNa nAmanuM prAyazcitta Ape, ityAdi zeSa vidhi pahelA bhAgamAM (pR0 583 mAM) jaNAvelA vidhi-krama pramANe jANavA. pachI zramaNa pratikramaNa sUtra', khele. kahyuM che ke-- AloiUNa dose, guruo paDivannapAyacchittA ya / 66 46 sAmAbaputrayaM te, ddhati to himAM / / 466 // (vaRRvastu) bhAvA-daivasika aticArAnI AlecanA karIne gurU mukhethI algIkAra karyu che 'pratikramaNa prAyazcitta' jeee, evA sAdhuo 'karemi bhaMte' sUtra khelIne pratikramaNa sUtrane kahe. te khelatAM besavAnI mudrA A pramANe kahI che 64 kAU vAmajANuM, hiTThA uDDhaM ca dAhiNaM jANuM / suttaM bhAMti sammaM, karajuakayaputtirayaharaNA ||21||" ( yati dinacaryA) bhAvADAmA DhIMcaNu nIce DhALIne ane jamaNeA DhIMcaNu ubhA karIne be hAthamAM AghA muhapatti che jene evA sAdhue pratikramaNusUtrane sArI rIte (zuddha uccArAdi pUrvaka) kheAle. have zramaNa pratikramaNusUtra 'vAma vijJA.' nuM vivaraNu lakhIe chIe, temAM 'pratikramaNa' zabdanA artha pahelA bhAgamAM (pR0 573 mAM) jaNAvyA che, te pramANe14pazubhayAgAmAMthI azubhayAgamAM gaelA AtmAnuM punaH zubhayAgAmAM pratikULa (ulaTu) gamana karavuM-pAchA pharavuM, tene pratikramaNa" kahevAya che, te pratikramaNa e prakAranu che eka yAvajrajIva sudhInuM, khIjuM amuka kAla sudhInu', temAM mahAvratA Adi uccaravAM te yAvajrajIva mATenu' ane devasika-rAi vigere pratikramaNa maryAdita kAlanuM samajavuM. pratikramaNanA viSaye 1-pratiSiddha kArya karavuM, 2-karaNIya nahi karavuM, 3-temAM (jina vacanamAM) azraddhA karavI ane 4-viparIta prarUpaNA karavI' e cAra che. arthAt e cAra viSayanu pratikramaNa karavAnu che. pratikramaNusUtrane prArambha karatAM zrI-caparameSThimahAmaGgala namaskAra mantra', ane 'karemi bhaMte'0 kahevuM, tenA atha pahelA bhAgamAM kahevAI gayA che. te pachI vighnAnA nAza mATe pratikramaNa sUtra khelatAM maGgala karavuM joie, mATe sUtrakAra svayaM e maGgalane jaNAve che ke- " cArimaMgaDhaM-(f)etA maMgaruM, siddhA magaruM, sAdU mA, maNipaLatto dhammo mAruM / / " : 145-pramAdane vaza AtmA svasthAnamAMthI parasthAnamAM (svabhAvamAMthI parabhAvamAM) gaye! hAya teNe punaH svasthAnamAM (svabhAvamAM) AvavuM, athavA kSAyeApamikArtti bhAvomAMthI auyikabhAvamAM (karmIne vaza khanI) gaelA AtmAe jJAnAdi guNeAnA AzrayarUpa svabhAvamAM sthira thavuM, ema 'prati'=pAchA 'maLa'= cAlavuM tene ' pratikramaNu' kahevAya che. < Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 [dha saM0 bhA. 2 vi. 3-gA 98 vyAkhyA-saMsArathI "mane gALe (pAra utAre) te "magala athavA jenAthI hitanema gAya (prApta karAya) te "mangala" athavA "marga eTale dharmane 'lA eTale Ape te "mangala', ema mannala" zabdanI bhinnabhinna vyutpatti dvArA judA judA artho thAya che (tAtparyathI badhA arthe ekArthika che.) A "magala' tarIke cAra padArtho che tene nAmapUrvaka kahe che "arahaMtA malgalaM " vigere, arthAt 1-arihanta, 2-siddho, 3-sAdhuo ane 4-kevaliprarUpita dharma, e cAra magUlo che. temAM AcAryo-upAdhyA vigere paNa sAdhupaNAthI yukta (sAdhu) hovAthI teone sAdhuemAM samajI levA, kevaliprarUpita dharma eTale "mRtadharma ane cAritradharma (jJAna ane kriyA)e bane dharmo samajI levA. e padArthonI mazlatA e kAraNe che ke hita teo dvArA ja maMgAya che (meLavAya che), A hetuthI ja teonuM lokattamapaNuM che, athavA lekamAM te padArthonuM uttamapaNuM che mATe teomAM malcalatA che, e arthane jaNAvavA kahe che ke __ " cattAri loguttamA-arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA, sAhU loguttamA, kevalipaNNatto ghammo ropuro " vyAkhyA-pUrve kahelA arihaMtAdi cAra padArtho leka eTale (kSAyopathamika Adi bhAva rU5) bhAvaka vigeremAM uttama che mATe te lokottama' che, temAM paNa "arihanto bhAvalokamAM pradhAna che, kAraNa ke teone kamanI sarva zubha prakRtiono udaya hoya che, arthAt zubhaaudayika bhAve teo vartatA hoya che, arihantanI tulanAmAM Ave te lokane koI AtmA zubhadayikabhAvavALe hete nathI. "siddho caudarAja lokanA cheDe-upara, arthAt traNa lokane mastake rahelA hevAthI kSetralokamAM te uttama che, "sAdhuo" samyagU rAna, darzana ane cAritrane AzrIne bhAvalokamAM uttama che, arthAt jJAnAdiguNarUpa bhAvadharmanI prAptivALA hovAthI bhAvakottama che ane be prakAranA dharmamAM "zratadharma kSAyopathamika bhAvalokanI apekSAe tathA cAritradharma kSAyika bhAva ane mizra (sAnnipAtika) bhAvanI apekSAe bhAvalokottama che, ema teonuM lokottamapaNuM hovAthI ja te zaraNa karavA yogya paNa che, athavA teo zaraNa karavA gya hovAthI temAM lokottamapaNuM che. e jaNAve che ke __ "cattAri saraNaM pavajAmi-arihaMte saraNaM pavajjAmi, siddhe saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pavajjAmi, kevalipaNNattaM dhamma saraNaM pavajjAmi // " vyAkhyA cAra zaraNane huM alagIkAra karuM chuM, arthAt sAMsArika dukhethI mArI rakSA mATe huM A cArane Azraya-bhakti karuM chuM, 1-arihatene Azraya svIkAruM chuM, 2-siddhone Azraya svIkAruM chuM, 3-sAdhuone Azraya svIkAruM chuM ane 4-kevaliprarUpita dharmane Azraya svIkAruM chuM. e rIte mArgalika vyavahAra karIne (laghu) pratikramaNa mATe "chAmi kimi no me. ItyAdithI tarasa micchAmi du " sudhI kahevuM. tenI vyAkhyA pahelA bhAgamAM (pR. 49) mAM kahI che. emAM sAdhuone age je je pATha bheda che tenI vyAkhyA karIye chIye. "sAvavAne badale sAdhue asamAnAro kahevuM, ane tene artha 'zramaNane egya nahi, Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra ' vAlignA. 'ane tene a] 205 arthAt sAdhuone nahi acaravA lAyaka' ema samajavA. 'varattAritta' ne badale tti' khelavuM ane tenA sarva virati cAritramAM' ema artha samajavA, tathA vant sAcALa pachInA pADa " va mayAAM, inheM nIyaniSThAvALuM, sattarlR vinTetALa, arR vayaLamALa, navad yamavenuttILa, viSe samAyanme, samaLALa gopALuM ' elave. vyAkhyA-prANAtipAta viramaNu Adi 'pAMca mahAvratAmAM', pRthvIkAya Adi 'cha jIva nikAyamAM", asaMsRSTa-saMsRSTa ' vigere jenuM varNana geAcarInA doSomAM jaNAvI gayA te 'sAta prakAranI piNDaSaNAmAM,' kAI AnA sAta pANaiSaNAmAM ' ema paNa artha kare che, pAMca samiti ane traNagutirUpa ' ATha pravacana mAtAnA pAlanamAM, vaLI jenuM varNana AgaLa kahevAze te 'vasati-kathA' vigere ' brahmacaryanI nava guptimAM ' tathA AgaLa kahevAze te kSamAdi ' daza prakAranA zramaNa dharmamAM', upara jaNAvyAM te traNa gupti vigere 'samALa govALaM=sAdhunA je je yogA eTale vyApArAmAM, arthAt e gupti vigerenuM samyak pAlana-zraddhA-prarUpaNA vigere sAdhunA AcArAmAM, '=je kaMI 'vruttimaM'=dezathI bhAgyuM hoya, jJa vi'i=je virAdhyuM. eTale mahurIte bhAgyuM hoya kintu ekAnte nAza na karyAM hAya, (ekAnte nAza karyA pachI micchA mi duDa" devA chatAM zuddhi thatI nathI mATe ahIM ghaNI rIte bhAgyuM hoya tene virAdhyuM samajavuM.) 'takSNa'=divase lAgelA te aticArAnuM, ahIM sudhInA pATha kriyAkALanA samajavA, arthAt te te samaye karelA te te aticArAnu, * micchAmi tunuM ' A vArlR samAptikALanuM vAcaka che, mATe enA atha kriyAkALe karelA te te aticAronuM vartamAnakALe 'micchA mi dukkaDa' eTale pratikramaNa karUM chuM ema karavA, arthAt mArUM te te samaye thaeluM (kareluM) te te pApa vata mAnamAM mithyA thAo ! ema bhAva samajavA. 6 A aticAranuM (no me lesiko. ityAdi) sUtra pratikramaNanA vidhimAM ahIM sudhI traNa vAra khelAya che, temAM prathama vAra ni maMte. khAlyA pachI aticArAnA smaraNa mATe, khIjI vAra gurUvandana (vAMdaNAM) pachI gurUne aticAzanu nivedana karavA mATe, ahIM trIjI vAra pratikramaNa (prAyazcitta) mATe ane ceAthI vakhata khelAze te aticArAnI rahI gayelI azuddhinA vimalIkaraNa (vizeSa zuddhi) mATe samajavuM. ema A sUtra khelavAmAM bhinnabhinna uddeza hovAthI punarUkti doSa nathI. ema eghathI ja aticArAne jaNAvIne tenuM sakSepamAM pratikramaNa jaNAvyuM. have te aticArAne vibhAgavAra jaNAvIne tenu' pratikramaNa kahe che--temAM paNa prathama gamana--Agamana karatAM lAgelA aticArAnA pratikramaNa mATe phchAmi paddhimika rUvidyiA' sUtra khAlavuM. enI vyAkhyA pUrve (pahelA bhAganA bhASAntara rR. 39 thI) kahI che te pramANe samajavI. A gamana--AgamanamAM lAgelA aticArAnuM pratikramaNa kahyuM, have bAkInA saghaLA aticArAnA pratikramaNa mATe mUlapratikamaNusUtra kahetAM prArambhamAM zayana kriyAmAM lAgelA aticArAnA pratikramaNa mATe kahe che ke " icchAmi paDikkamiuM pagAmasijjAe NigAmasijjAe saMthArAuvaTTaNA (gayA) e paria - rRLA(LayA)Na bAvaMTaLA(yA)d nasArA(yA). isaMghaTTaLA(LayA)d pa varALa chId jaMbhAie Amose sasarakkhAmose AulamAulAe su (so) aNavattiAe itthIvippariAsiAe Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 98 diTThIvipariAsiAe maNavipariAsiAe pANabhoaNavipariAsiAe jo me devasio zarUjhA vALo ta micchAmi surIluM '" vyAkhyA-rUchAmi timitu=pratikramaNa karavA IcchuM chuM, pratikamaNane artha pUrve jaNAvyA pramANe kare, have konuM pratikamaNa? te kahe che ke kamaracA=prakAmazaSyA karavAthI lAgelA divasa saMbandhI aticAronuM, ahIM paNa kriyAkALa samaja, arthAt te te samaye prakAmazayA (vigere ahIM je je kahIzuM te te) karavAthI lAgelA aticAranuM vartamAnamAM mAre micchAmi dukkaDaM" thAoA "micchAmi dukkaDa' pATha samAptikALa (vartamAnakALa) vAcaka jANo. e rIte pachInAM padomAM paNa kriyAkALa ane samAptikALane viveka svayaM samajI le. have prakAmazAne arthe kahe che ke-"zayana karavuM te zayyA" ane "prakAma'=atizaya-cAre prahara sudhI suI rahevuM te prakAmazayyA e eka artha, bIjo artha jemAM zayana karAya te "saMthAvigere zayyA te prakAmA=saMthArA uttarapaTTAthI adhika upakaraNavALI hoya te prakAma zayyA athavA kapaDAnI apekSAe traNathI vadhAre kapaDA(tAtparya ke jinAjJAthI virUddha vadhAre vAra zayana karavuM ke vadhAre upakaraNo)vAparavAM te prakAmazadhyA kahevAya, AmAMnI koIpaNa prakAmazacyA karavAthI lAgelA aticAronuM pratikamaNa karavA icchuM chuM, ema arthane saMbandha che. A prakAmazayAthI svAdhyAyamAM hAni thAya te ahIM aticAra samaje. have "nivAmA =uparyukta prakAzacyA pratidina karavI te nikAmazA, tenAthI paNa svAdhyAya hAnirUpa aticAra lAgyA hoya tenuM pratikramaNa karuM chuM, "saMjJA vartanayA(tayA)=saMthArAmAM uddavartana=pAsuM badalI bIjA paDakhe zayana karavAthI ane parivartanayA(tA)= punaH te ja paDakhe zayana karavAthI-punaH paDakhuM badalavAthI, (ahIM pAThAntare "tA' pratyaya che te svArthamAM karelo che, AgaLa paNa jyAM jyAM e pratyaya che tyAM svArthamAM samajavo) A uddavartanaparivartana karatAM (paDakhuM badalatAM) saMthAre ane zarIra nahi pramArja vArUpa aticAra samaje. bAghugvanayA(tathA)=paga vigere zArIrika avayavone saMkocavAthI ane prasAra thA(ta)=saMkocelAne pahoLA-lAMbA karavAthI lAgelA aticAranuM pratikramaNa, ahIM kukaDInI jema pagane UMce avakAzamAM lAMbA karatAM ke saMkocatAM pramArjana nahi karavArUpa aticAra samajo. pIsaMpathA(tA)=jUonuM avidhie saMghadRNasparza karavAthI, dUSitaHkhAMsI AvavAthI (mukha AgaLa muhapatti ke hAtha nahi rAkhavAthI), citte vasatimAM (upAzrayamAM) "khADA TekarA ke zaradIgaramI che" vigere arUcithI balavuM te "karka rAyita kahevAya, evI makAna pratyenI nArAja ArtadhyAnarUpa hevAthI te aticAra che, te smite chIMka ke bagAsuM AvavAthI (mukha AgaLa muhapatti ke hAtha nahi rAkhavAthI) AmaLa= letAM mUkatAM pramAryA vinA) vastune sparza karavAthI, ane saranAma=pRthvI Adi rajavALI (sacitta) vastune sparza karavAthI, ema je je kAraNethI aticAra lAgyA hoya tenuM pratikramaNa karuM chuM, ema arthane saMbandha samaja. A jAgrata avasthAmAM saMbhavita aticAro kahyA, have nidrA vakhate saMbhavita aticArone kahe che ke-aDhAyA-vanimittAtrauMghamAM AkuLa-vyAkuLatAthI AvelA svapnane yoge lAgelA aticAra, arthAt nidrAmAM viSayanI AkulatAthI strI-purUSa AdinA bhega, vivAha, ke keInI Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 zramaNa pratikramaNa sUtra "mitijJApaoane tene artha) sAthe yuddha karavA vigerenuM svapna AvavAthI lAgelA aticAranuM pratikramaNa0, A AkuLavyAkuLatA paNa mULaguNa ane uttaraguNa saMbandhI ema be prakAranI hoya che, tethI tene judI judI jaNAve che ke-"zrIvaipati =abrahmasevananI AkuLa-vyAkuLatAthI, "daSTiparyAsiyA =rUpane jevAnA anurAganA yoge strIne jevArUpa daSTi vikArathI thayelI AkuLa-vyAkuLatAthI, e pramANe manovaizi =manamAM strInuM dhyAna ke cintana karavA rUpa manevikArathI thaelI AkuLavyAkuLatAthI, tathA "namonanapasica=rAtre AhAra pANI vAparavAItyAdi viparIta vartana karavA saMbandhI AkuLa-vyAkuLatAthI, arthAt nidrAmAM che te prakAranI AkuLa-vyAkuLatAne kAraNe abrahma sevananuM, strInA rUpane jovAnuM, tenA cintananuM, ke AhAra pANI vAparavAnuM, AvA svapno AvavAthI "yo mA vaivasi: tivAra: zataH meM divasa saMbandhI je je aticAra karyo hoya te mithyA me subrata=mAruM pApa mithyA thAo ! prazna-sAdhune divase zayanane niSedha hovAthI svapna saMbadhI AvA aticAre divase kevI rIte lAge ? uttara-prazna barAbara che, paNa A pATha ja ema jaNAve che ke vihArathI thAka lAgyo hoya ItyAdi kAraNe sAdhu divase paNa zayana kare to AvA aticAro paNa saMbhavita che. ema nidrAnA aticArenuM pratikramaNa kahIne gocarInA aticAronuM pratikramaNa kahe che ke "paDikkamAmi goaracariAe bhikkhAyariAe ugghADakavADugghADaNayAe sANAvacchAdArAsaMghaTTaNayAe maMDIpAhuDiAe balipAhuDiAe ThavaNApAhuDiAe saMkie sahasAgArie aNesaNAe pANesaNAe pANabhoaNAe bIabhoaNAe hariabhoaNAe pacchekammiAe purekammiAe adiTThahaDAe dagasaMsaTTahaDAe rayasaMsaTThahaDAe pArisADaNiAe pAriThAvaNiAe ohAsaNabhikkhAe jaM uggameNaM uppAyaNesaNAe aparisuddhaM pariggahiraM paribhuttaM vA, jaM na pariTThaviaM tassa micchA mi dukkaDaM // " vyAkhyA-pratikri ="pratikramaNa karuM chuM zAnuM? gocarI karavAmAM lAgelA aticAranuM, ema sarvatra arthane saMbandha samajavo. viracA =gAyanuM caravuM te nara ane e gocaranI jema ' =bhramaNa karavuM te carcA kahevAya, temAM lAgelA aticAranuM prati, kayA viSayamAM ? "mikSAcAmuM=AhAra mATe bhramaNa karavA rUpa bhikSAcaryAmAM, arthAt AhArAdi mATe gocarI pharatAM lAgelA aticAranuM pratikramaNa karuM chuM, te aticAre A pramANe che, jarUrI vastu maLe ke na maLe paNa sAdhu tenI apekSA vinAne hovAthI cittamAM dInatA rahita hoya, arthAt maLe te saMyamavRddhi ane na maLe te tapavRddhi, ema ubhayathA lAbhane mAne, mATe ja maLavA-na maLavAnI apekSAnA abhAve dInatA vinAne, vaLI uttama(dhanikanAM), adhama(daridronA) ane madhyama(sAmAnya lokonAM gharomAM, ISTa ke aniSTa vastu maLe te paNa rAga-dveSa vinA sarvatra gocarI phare, e sAdhune AhAra levAno vidhi che, temAM aticAra kevI rIte lAge ? te kahe che ke pATIdAranA='uddaghATa' eTale mAtra sAMkaLa caDhAveluM ke alpamAtra bandha kareluM-aDakAveluM, "kapATa=kamADa (ane upalakSaNathI jALI-ArI-kabATa-koThAra) vigerene uddaghATanayA=saMpUrNa ughADavAthI, ahIM vinA pramAje ughADavAthI aticAra jANavo. zvAnavatsatArasaMpana=kutarAne, vAcharaDAne ke nhAnA bALakane, upalakSaNathI bIjA paNa tiryacca vigerene Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 [ saM0 bhAva 2 vi. 3-gAha 98 saMgho (spI) thavAthI lAgelA aticAra, prAgRtivaca=ahIM prAkRtikA=siddhAntanI paribhASAmAM bhAta (AhAra) samaje, tene jeo "maNDimAM' eTaNe DhAMkaNuM-DhAMkaNa ke anya koI bhAjanamAM agrakrara tarIke uparathI judo kADhI laIne bhikSA Ape te "macchIprAbhUtikAkahevAya, sAdhune ApavA e rIte karavAthI pachI bIjAone dAna ApavA rUpa pravRttidoSa thAya temAM prathama lenAra sAdhu nimitta bane mATe aticAra jANa, vanimRtiyA=svadharma samajIne anya dharmIo mULabhAjanamAMthI AhArane prathama cAre dizAomAM digapAlone ke agnine balidAna ApIne pachI bIjAne bhikSA Ape tyAre AhAra pheMkavAthI ke agnimAM nAkhavAthI hiMsAdi thAya temAM prathama lenAra tarIke sAdhu nimitta bane tethI aticAra samaja, sthApanAkAbhUtiyA=anya bhikSuo vigerene mATe rAkhI mUkele bhAta (AhAra) te "sthApanAprAkRtikA' kahevAya, te levAthI anya yAcakane antarAya (prASa) thAya, (athavA ninya sAdhuone ApavA mATe paNa rAkhI mUkelI vastu, sthApanA kahevAya) mATe te levAthI sthApanApiDa levArUpa aticAra lAge. zaphikta AhArAdi je vastu letAM pUrve kahyA te AdhAkarma vigere je je dezanI zakA thAya te AhArAdi levAthI te te deSarUpa aticAra lAge, sI =(rabhasavRttithI) utAvaLe akakhya vastu lIdhA pachI tene na paraThavavAthI athavA annavidhie paraThavavAthI aticAra lAge, e rIte 'nevAtha=aneSaNa karavAthI, arthAt (ahIM rajU alpa vAcaka hovAthI) eSaNA samitinA pAlanamAM pramAda karavAthI ane kALeSA=sarvathA avicAritapaNe atyanta aneSaNA karavAthI deSane-sarvathA vicAra nahi karavAthI lAgelA aticAra, tathA " pramozana=prANa eTale rasavigeremAM utpanna thatA jIve, tene "bhejane eTale khAvAthI arthAt (kAlAtIta) dahIMmAM ke (vAsI) bhAta vigeremAM ke saDelAM phATI gaelAM keLAM, kerI vigere phaLomAM, athavA junI khAreka vigeremAM utpanna thaelA che vALI te te vastu khAvAthI virAdhanA thAya te prANunA (cho vALI varatunA) bhajanathI lAgelo aticAra, e pramANe "vAmananAM'=tathA "timothA"=talasAMkaLI vigere khAvAmAM kAcAtala vigere bIjenI virAdhanA ane dALa vigerene mATe bhijAvelA kaThoLanA dANAnI nakhImAM ugelA akurAne (anantakAyane) saMbhava hovAthI tevI vastu khAvAmAM harita (vanaspatikAya)nI virAdhanA, ema bIja ane haritanI virAdhanAthI lAgelo aticAra tathA "nirmijayA ane purbhiva= dAna dIdhA pachI pAtra ke hAtha dharavAmAM pANI vAparavuM vigere "pazcAtukarma jemAM thAya tevI ane dAna dIdhA pahelAM pAtra hAtha devA vigere "puraHkarma jemAM thayuM hoya tevI bhikSA levAthI lAgelA aticAra, "badaSTadatA=letAM mUkatAM dekhAya nahi te rIte lAvelI bhikSA levAthI denArane e lAvavA mUkavAmAM jIvane saMghathro vigere thavAno saMbhava hevAthI joyA vinA levuM te aticAra, vaMdatA (sacitta) pANIthI saMskRSTa (bhiMjAelA) sthAnethI lAvelI bhikSA levAthI sacitta saMghanarUpa aticAra, e pramANe "saMskRSTata=sacitta pRthvI Adi rajavALA sthAnethI lAvelI bhikSA letAM paNa sacitta saMghaTTanarUpa aticAra, "phinilaya = dAnamAM devAnI vastune bhUmi upara DhaLatAM DhaLatAM (chAMTA pADatAM) vahorAve te "pArizAnikA kahevAya, te levAthI cha kAya jIvonI virAdhanArUpa aticAra, pAriSTaniyA=bhejana ApavA mATenA bhAjanamAM rahelA anya dravyane khAlI karIne tenAthI dAna devuM tene "parijhApana kahevAya. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra "gri-ramg? ane teno artha) tevI rIte ApelI bhikSA levAthI paNa sacittAdinA saMghaTTa vigerene saMbhava hovAthI aticAra, navamAMsmmikSA=zreSTha dravyanI mAgaNI karavI tene siddhAntanI bhASAmAM "avabhASaNa (ohAsaNa)" kahevAya che, evI mAgelI bhikSAthI lAgelA aticAra, have granthakAra upasaMhAra karatAM kahe che ke-e rIte te deSo ghaNuM ja che, keTalA ahIM kahI zakAya ? mATe saghaLA de "uddagama, utpAdana ane eSaNA e traNa prakAramAM antargata thatA hovAthI kahe che ke "yaMdu kahumena upaniyA ghauMcA ra parizuddha pariNIta =je "AdhAkarma vigere ugamadoSathI, "dhAtrISa" vigere utpAdanAdeSothI, ane zakita vigere eSaNAdoSothI dUSita lIdhuM, "parigupta vA canna pariNati=levA chatAM je paraThavyuM nahi, athavA vAparyuM, ema je je aticAra lAgyA hoya "tata micchA mi duhaM-te mAruM pApa mithyA thAo" vigerene artha pUrve karelI vyAkhyA pramANe e pramANe gocarI saMbandhI aticAronuM pratikramaNa kahIne have svAdhyAyAdimAM lAgelA aticArenA pratikramaNa mATe kahe che ke - "paDikkamAmi cAukAlaM sajjhAyassa akaraNayAe, ubhaokAlaM bhaMDovagaraNassa appaDilehaNayAe duppaDilehaNayAe-appamajjaNayAe duppamajjaNayAe, aikkame vaikkame aiAre aNAyAre, jo me devasio aiAro kao tassa micchA mi dukkaDaM // " vyAkhyA-pratikramaNa karuM chuM eno artha pUrvanI vyAkhyA pramANe. konuM pratikramaNa? tuwAruM svAdhyAcaca aUtathA=divasa ane rAtrine pahelo ane chelle eka eka prahara, ema cAra veLA sUtrane svAdhyAya nahi karavAthI lAgelA aticAronuM pratikramaNa karuM chuM, ema saMbandha samajavo. tathA mavatridivasanI pahelI ane chellI be parisImAM "mA vara= bhArDa" eTale pAtra vigerene ane "upakaraNa eTale vastra vigerene, (ahIM samAhAradrasamAsathI ekavacanAnta pravega samaja) "banyuphekSa'=sarvathA netrothI nahi jevAthI, "huwjuvekSA '= jema tema (asapUrNaavidhithI) jevAthI, "tramArganacA=sarvathA rajoharaNa vigerethI pramArjana nahi karavAthI ane "duSyamAna'=14 avidhithI(jema-tema) pramArjana karavAthI lAgelA aticAranuM - 146-pUrve pR. 65 nI 65mAM naMbaranI TIppaNImAM pratilekhanAne age jaNAvelI hakikata layamAM levAthI samajAyuM haze ke pratilekhana eka jIvanazuddhi mATe mahattvanuM aphaga che, e kAraNe ahIM ubhayakALa pratilekhanA ane pramArjana nahi karavAthI ke avidhie karavAthI aticAra jaNAvyA che te barAbara che. vastuta: jIvane jayAM sudhI jaDa karmone ane tenA phaLasvarUpa jaDa zarIrane saMbandha che, tyAM sudhI zarIranA nirvAha mATe jaDa AhAra, pANI, vastra, pautra, pudgalanA zabda, rUpa, gabdha, rasa ane sparza, ema pAMca dharmo che, tene grahaNa karavA mATe jIvane indrie paNa pAMca maLI che, indrio svayaM jaDa hovAthI viSane vaza karI jIvane jaDatA tarapha kheMcI jAya che, mATe temAMthI bacavAnA upAya tarIke janazAsanamAM pa-ca parameSThionuM Alambana svIkAravAnI bhalAmaNa karI che, te Alambanane jeTalA dRDha pramANamAM AtamAM prApta kare teTale jaDatAnA pAzamAM paDate te badhI jAya che, mAtra e Alambana levAnI bhUmikA AtmAmAM pragaTavI joIe. e uddezathI (e bhUmikA pragaTAvavA mATe) jainadaSTie sarve anuSkAne sevavAnuM vidhAna che. temAMnuM eka anuSThAna pratilekhana (paDilehaNa) paNa che. paDilehaNa karatAM je 25-50 bela bolavAnuM vidhAna che te bele mahAmantro che, sAmAnya * 27 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 98 pratikramaNa, tathA "simenthatimeDaviDanavA =atikrama-vyatikrama--aticAra ane anAcAra karavAthI macA vaivasiSa tivA chataH tasya mithyA me tucchataY'=meM samagra divasamAM je aticAra karyo hoya te "mAruM pApa mithyA thAo." enI vyAkhyA pUrve kahyA pramANe. mAtra atikrama vigerenuM svarUpa A pramANe che-jemake koI AdhArmikAdi doSita vastu vaheravA nimantraNa kare, tene (doSita jANavA chatAM) sAMbhaLavAthI (niSedha nahi karavAthI) 1-atikrama, te vaheravA mATe jatAM 2-vyatikrama, deSita chatAM tevI vastu levAthI 3-aticAra, ane tenuM bhajana karavA koLI hAthamAM levAthI 4-anAcAra. ema anya sarva kAryomAM atikramAdinuM svarUpa svayaM samajI levuM. have ekavidha-dvividha Adi bhedathI pratikramaNa kahe che ke "paDikamAmi egavihe asaMjame / paDi0 dohiM baMdhaNehiM-rAgabaMdhaNeNaM dosabaMdhaNeNaM / paDi0 tihiM daMDehi-maNadaMDeNaM vayadaMDeNaM kAyadaMDeNaM / paDi0 tihiM guttIhiM-maNaguttIe vayaguttIe kaayzabdaracanA nathI. jaDaviSayonA rAga-dveSarUpa bandhanAthI jaDatAnA pAzamAM bAMdhanArA moharUpI sarSanI be hAerUpa mithyAtva ane avirati e be mehanAM baLavAna tare che, eNe AkhA jagatane pAMca bhUtanA pAzamAM bAMdhI rAga-dveSarUpI jhera caDhAvyuM che, te utAravAmAM samartha evA prathamanA 19 belo mithyAtvanuM ane pachInA 31 belo aviratinuM jhera utArI AtmAnI rakSA kare che, tAtparya ke e 50 belathI masaeNlAM (paDilehelAM) vastra-patri-AhAra-pANI ke vasatine upaga karanArA AtmAne te upakaraNeAnA sArA narasANAthI bebhAna karanAruM rAga-dveSarUpI jhera asara karI zakatuM nathI, kevaLa jIvarakSA mATe vajadina paDilehaNa hota to temAM bAla bAlavAnuM vidhAna na heta, mAtra netrothI javAnuM ja hota, paNu jIvarakSA uparAnta manarUpI mAMkaDAne vaza karavAnuM hovAthI (rAga-dveSane vaza thatA manane jItavAnuM hovAthI A bAlo bolavAnuM vidhAna muktiyukta jaNAya che. belenA arthane-2hasyane vicAratAM A tatva spaSTa samajAya tevuM che. ethI ema kahI zakAya ke jema eka sUtrane dera matsathI mantrIne zarIre bAMdhatAM tAva vigerene utAre che ane bahAranI duSTa asarathI bacAve che tema A pacAsa balarUpamatrothI matrelAM (paDilehelAM) upakaraNe jIvane rAga-dveSanuM nimitta banavAne badale AtmAne caDheluM rAga-dveSanuM ane tenA vikArarUpa kAma krodhAdinuM jhera utAravAmAM hetubhUta bane che, mATe svAdhyAya jevA viziSTa abhyatra tapane gauNa karIne paNa ubhayakALa vAparelAM ke vAparavAmAM pratyeka upakaraNane nitya paDilehavAnuM vidhAna che, enI pAchaLa rAga-dveSAdi anDaraga zatruone vijaya karavAnuM gabhIra rahasya raheluM che, mATe te pramANe paDilehaNa nahi karanAre ke jema tema karanAre AtmA aticArane bhAgI bane ema jaNAvyuM che, ityAdi sUkSma cittanathI vicAratAM spaSTa samajAya che. ahIM ema prazna thAya ke e pramANe bola belIne paDilehaNa karanArAone paNa rAga-dveSanI pariNati TaLatI nathI tenuM zuM ? tenuM samAdhAna e che ke mAtra mAtra japavAthI kAma karatA nathI paNa tene siddha karavo paDe che, arthAt jJAna ane zraddhAthI tene AtmasAt kara paDe che, laukika kAryomAM paNa sAdhelo mitra saphaLa thAya che, tema lokottara kAryonA tara mantro paNa siddha karyA pachI saphaLa thAya che. ahIM "kahelA sUtra artha tatva karI sadahuM, samakita mehanIya mizramehanIya mithyAtva mehanIya pariharU, vigere belAne (matrone) siddha (AtmasAtu) karavAnA che, arthAt tene prANabhUta banAvI jIvanasvarUpa banAvavAnuM che, te pachI e avazya saphaLa thAya che, jyAM sudhI laukika manTo siddha na thAya tyAM sudhI tene vidhipUrvaka japavAthI te siddha thAya che ane siddha thayA pachI sAdhyanI siddhi kare che. tema ahIM paNa samajavuM. 147-A atikramAdinuM svarUpa te te dezanA prArambhanI apekSAe samajavuM, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrabhANu pratibhA sUtra 'pagAmasijjAe0 ' ane tete| artha] 211 0 guttI / paDi0 tirhi sallehiM - mAyAsalleNaM niyANasalleNaM micchAdaMsaNasalleNaM / paDi0 tihiM gAravehiM - iDDhIgAraveNaM rasagAraveNaM sAyAgAraveNaM / paDi0 tihiM virAhaNAhi - nANavirAhaNAe daMsaNavirAhaNAe caritavirAhaNAe / paDi0 cauhiM kasAehiM - kohakasAeNaM mANakasAeNaM mAyAkasAeNaM lobhakasAeNaM / paDi0 cauhiM sannAhiM - AhArasannAe bhayasannAe mehuNasannAe pariggahasannAe / paDi uhiM vigAhiM - itthI kahAe bhattakahAe desakahAe rAyakahAe / paDi. cauhiM jhANehiM- aheNaM jhANeNaM ruddeNaM jhANeNaM dhammeNaM jhANeNaM sukkeNaM jhANeNaM / paDi0 paMcahiM kiriArhi - kAiAe ahigaraNiAe pAusiAe pAriA (tA)vaNiAe pANAivAyakiriAe / paDi0 paMcahi kAmaguNehiM - saddeNaM rUveNaM gaMdhe se phAseNaM / paDi0 paMcahi mahavvaehi - pANAvAyAo veramaNaM musAvAyAo veramaNaM adi I dANA veramaNaM mehuNAo veramaNaM pariggahAo veramaNaM / paDi0 paMcahiM samiIrhi - IriAsamiIe bhAsAsamiIe esaNAsamiIe AyANabhaMDamatta nikkhevaNAsa miIe uccArapAsavaNakhela jalla siMghANapAriTThAvaNA (piyA) samiIe / paDi0 chahiM jIvanikAehiM - puDhavIkAraNaM AukAeNaM teukAerNa vAukAeNaM vaNassaikAeNaM tasakAeNaM / paDi0 chahiM lesAhiM - kiNhalesAe nIlalesAe kAulesAe teulesAe pahalesAe sukkalesAe / paDi0 sattahiM bhayaThANehiM, ahiM mayaThANehiM, navahiM baMbhaceragutI hiM dasavihe samaNadhamme, igArasahiM jvAsagapaDimAhiM, bArasahiM bhikkhupaDimAhiM, terasa ikiriyAThANehiM, caudasahi bhUagAmehiM, panarasahiM paramAhammiehi, solasahiM gAhAsolasaehiM, sattarasavihe asaMjame, aTThArasavihe abaMbhe, eguNavIsAe nAyajjhayaNehiM, vIsAe asamAhiThANehiM, eka ( ika) vIsAe sabahiM, bAvIsAe parisahehiM, tevIsAe suagaDajjhayaNehiM, cauvIsAe devehi, paMca ( paNa ) vImAe bhAvaNAhiM, chavIsAe dasAkappavavahArANaM uddesaNakAle hiM, sattAvIsAe aNagAraguNehiM, aTThAvIsAe AyArapakappe hiM, egUNatIsAe pAvasuappasaMgehiM, tIsAe mohaNIyaThANehiM, egatIsAe siddhAiguNehiM, battIsAe jogasaMgahehi, te (ti)ttIsAe AsAyaNAhiM, arihaMtANaM AsAyaNAe, siddhANaM AsAyaNAe, AyariANaM AsAyaNAe, uvajjhAyANaM AsAyaNAe, sAhUNaM AsAyaNAe, sAhUNINaM AsAyaNAe, sAvayA AsA0, sAviyANaM AsA0, devANaM AsA0, devINaM AsA0, ihalogassa AsA0, paralogassa AsA0, kevalipannattassa dhammassa AsA0, sadevamaNuAsurassa logassa AsA0, savvapANabhUajIvasattANaM AsA0, kAlassa AsA0, suassa AsA0, suadevayAe AsA0, vAyagAriyassa AsA0, jaM vAi vaccAmeliaM hINakkharaM accakkharaM payahINaM viNayahINaM jogahINaM ghosahINaM suThu dinnaM du paDicchiaM, akAle kao sajjhAo, kAle na kao sajjhAo, asajjhAe sajjhAiaM, sajjhAe na sajjhAiaM tassa micchAmi dukkaDaM || " vyAkhyA-'pratiGabhaNu 43 chu' se 'pratikramAmi = nI vyAcyA pUrve hyA pramANe. udyA hetumAthI sAgasA atiyAronuM atibha ? te vigatavAra 4 che - 'ekavidhe asaMyame' = 148 aviratiya khe 148-virati eTale virAma pAmavuM, aTakavu. jIvane pratyeka janmamAM kAyA-vacana ane mana paikI eka, be athavA traNa yegAnuM baLa maLe che, tenA upayAga A jIva AtmAnI zuddhi mATe karavAne badale ajJAna Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *11 dha saM0 bhA02 vi0 3-gA0 98 asayama sevavAthI je aticAra karyA (sevyA) hAya 'te mArUM pApa mithyA thAe ' ema chellA 'mithyA me duSkRtam " padanI sAthe * vAcAriyamsa AsAyabA' sudhInA dareka padAnA sabandha samajavA. ' pratimAmi dvAAM vadhanAkhyAM vanyanena, dreSavanena'=rAga ane dveSa e e bandhanAthI sevelA aticArAnuM pratikramaNa karUM chuM, temAM 'rAga' eTale abhivaGga (Asakti-anurAga) ane 'dveSa' eTale aprIti, e anne AtmAne (karmabandha karAvanArA heAvAthI) saMsAranA andhanarUpa che, e spaSTa che.149(ahI koi padomAM tRtIyA ane koI padAmAM saptamI vibhakti che te vyAkaraNanA niyama pramANe hetu atha mAM tRtIyA, pacamI, saptamI vigere vibhakti thatI hAvAthI sarva padomAM hetu artha samajI levI). ahIM mAtra zabdA kahIe chIe. jenAthI AtmA daNDAya arthAt jJAnAdiguNArUpa aizvaryanuM haraNa karIne je AtmAne nina (ridrI) banAve te druNDa' kahevAya che, duSTa mArge joDAelAM mana-vacana-ane kAyA ema traNa chyA che, mATe kahe che ke'pratimAni trimi> kaimanojjena, vatrojjena, vAyattvena'=manodaNDa, vacanadaNDa ane kAyadaNDa, e traNa daNDathI je aticAra sebyA hoya tenu pratikramaNa karUM chuM....150timAmi titRminuMImiH-manonulyA, vAmbulyA, jAcamulyA='151maneApti, vacanapti ane kAyapti, e traNa guptiothI karelA atiane meAhathI tathA tenA vikArarUpa viSaya-kaSAyAthI muMjhAine jaDanA peANu mATe kare che, temAMthI aTakIne te prApta yeAgeAnA jJAnanA baLe kriyArUpe jaDanA (AhAra-bhaya-maithuna-parigrahanA) pASaNamAMthI aTakIne jJAna-darzIna-ane cAritranA pragaTIkaraNamAM upayeAga karavA, te tenA sukhanA sAcA mArga che. mATe zrIjinezvarAe akuzaLa yeAgeAnI viratirUpa saMyama (yogA uparanA kAbu) karavAnuM kahyuM che, tene badale asaMyamarUpe (yAgAne bekAbU banAvI) pApanuM-jaDanuM peANa kare te! jinAjJAnA bhaDUMgarUpa deSa lAge che, mATe tenu pratikramaNa karavAnuM kahyuM che. sarva pApakriyAene antarbhAva yeAgeAnA asayamamAM thAya che, mATe tenA eka ja prakAra che, ema samajavuM. 149-ahIM. asayamamAM rAga-dveSanA antarbhAva thAya che, AgaLa paNa kahevAze te traNa dRIA vigere badhA hetue paraspara antata che, arthAt asaMyamanA ja prakAreA rUpe rAga-dveSa che, rAga-dveSa paNa mana-vacana ane kAyAnA akuzaLa vyApArarUpa traNa dazDAnA hetue che. ema eka hetumAM badhAya hetue antata chatAM bhinna bhinna jaNAvavAnuM kAraNa e che ke pratikramaNu karanAra bhinna bhinna rIte khyAla karIne te te lAgelA deASonuM pratikramaNu spaSTa rIte karI zake. vaLI asaMyama, rAga-dveSa, traNu daNDa, zayA, gAraveA, kaSAyA, vigere azubha bhAveAthI te! aticAra lAge ane tenuM pratikramaNu karAya e spaSTa che paNu traNa guptie, zubhadhyAnA, pAMca mahAvratA, samitie, vigerenuM pratikramaNa zA mATe karavuM ? ema prazna thAya, te samajavuM ke te te guptie vigere karaNIya bhAvene nahi karavAthI, avidhie karavAthI, temAM zraddA nahi karavAthI ke tenI viparIta prarUpaNA karavAthI, zubha bhAvomAM paNa aticArA lAge, mATe tenuM pratikramaNa karavAnuM che. e rIte 'harlRi nAAghonarda, pazuLavIsApa, nAcakAthaLe vigeremAM paNa te te zrutajJAnanI zraddhA na karavAthI, ke utsUtra prarUpaNa krithI lAgelA aticArAnuM pratikramaNa karavAnu... hAya che. ItyAdi svayaM samajI levuM. 150-2AjA duzDa karIne dhanavAnane lUTe tema mAharAjA mana-vacana-kAyA dvArA AtmAnA guNuratnAne lUTe che mATe te traNane 'daDa' kahevAya che. 151-1-A-raudradhyAnane karAvanArI kalpanAonA rAdha karavA te, ra-dharma dhyAna janaka zA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra * vANijJA50 'ane tenA aM] 6 13 cAranu pratikramaNa karUM chuM, temAM geApana-rakSaNa karavuM te gupti kahevAya, arthAt zubhamAM pravRtti ane azubhamAMthI nivRttirUpe mana-vacana ane kAyAnuM rakSaNa karavArUpa traNaguptie samajavI, tevuM rakSaNa nahi karavAthI lAgelA aticAronuM pratikramaNa karUM chuM, ema samajavuM. prati. trimiH rAnaiHmAyArajyena--nidrAnarAjyena--midhyAvAsyena=mAyAzalya, niyANazalya ane mithyAtvazalya, e traNa zalyAthI lAgelA aticArAnuM pratikramaNa karUM chuM, jenAthI AtmAne zalya-duHkha-pIDA thAya te zalya arthAt kAMTA kahevAya. temAM 1-mAyA'=kapaTa e ja zalya, jema ke-jIva jyAre aticAra sevavA chatAM gurUnI AgaLa kapaTathI AleAcanA na kare, athavA bIjI (kheATI) rIte kare ke kapaTathI potAnA doSa bIjAnI upara caDhAve tyAre azubhakarmanA anya karIne AtmAne duHkhI kare, tethI te 'mAyApravRtti e ja tenu' zalya kahevAya, tenAthI lAgelA aticAro, ra-nidAna'devanI athavA manuSyanI jaDa Rddhi joIne ke sAMbhaLIne tene meLavavAnI abhilASAthI (dharma) anuSThAna karavuM te paNa pApa sAdhananI anumAinA dvArA AtmAne kaSTa Ape, mATe zalya ane 3-mithyAtva'= viparIta dana, (arthAt khATI mAnyatA-zraddhA)tenAthI kA~bandha karIne AtmAne duHkhI kare, mATe te paNa zalya, ema mAyA, nidAna ane mithyAtva, e traNa zalyeAthI parakarelA aticArAnu pratikramaNa, tathA 'ti. triminAve:-hiauveLa, rasauraveza, sAtALaurave'=ahIM gurUpaNuM (meTAi) nusArI mAdhyastha pariNati sevavI te, ane 3-mana: kalpanAenA sarvathA rAdha karavA te, e manAguptinA traNa prakAro che, vacanaguptinA be prakArA che-1-mukhanetrAdithI saMjJA karavAne paNa tyAga karIne sathA mauna karavuM te ane 2-mukhe mukhavastrikA rAkhIne vAcanA-pRcchanAdi svAdhyAya karaveA tathA zAstra ke vyavahArathI avirUddha satya-hitakara bAlavuM te, kAyaguptinA paNa be prakAreA che-eka parISaha-upasargAdi trasahUge paNa kAyAtsaga rUpe kAyaceSTAnI nivRtti, athavA caudamAguNasthAnake kAyayeAganA sarvathA nirAdha pharavA te, bIjo vinaya vaiyAvacca-paDilehaNa-pramArjana Adi zAstrAnusArI saMyamamAM pravRtti karavI te, e pramANe traNe guptinuM pAlana nahi karavAthI, temAM zraddhA nahi karavAthI, ke viparIta prarUpaNA karavAthI aticAro lAge. A traNa guptie dvArA traNa daibhUta mana vacana ane kAyAne saMyamamAM (kAbUmAM)rAkhI zakAya che, mATe te kattavya che. enu svarUpa vicAratAM spaSTa samajAya che ke guptie dRzyanA aMkuza svarUpa che. 152-1-'mAyA' karanArA 'bIjAne ThaMgu chu" ema samaje che, paNa tattvathI te potAnA AtmAne ThagatA DhAya che, vacanA e mahApApa che, kAraNa ke khIjAne ThagavAnA mULamAM AtmavascanA DaeNAya che, mAyA vastutaH katta vyabhraSTatArUpa ane peAtAnAM pUrvopArjita karmAMne bhAgavI levAmAM samAdhine badale asamAdhirUpa che. 2-niyANu" jaDavastunI mUrchAthI karavAmAM Ave tene 'pApaniyANuM' kaheluM che, tenA nava prakAro tathA tenuM svarUpa vigere cAlu adhikAramAM pAkSikasUtranI ' navapAniyALAe~'0' gAthAnA amAM jaNuAvAze. vastutaH anitya jaDa sAmagrInA baLe AtmAnA caitanyarUpa jJAnAdiNune pragaTa karavA, temAM sAdhutA che, tethI ulaTuM jJAnAdiguNurUpa sAdhutAnA phaLarUpe 'rAjA, zeTha', vigere thavAnI icchA karavI te saMsAravRddhinI icchArUpa haiAvAthI pApa che ane 3-mithyAva'-tattvAtattvanA vivekanA ja nAza karI sukha ke sukhanA mArgomAM duHkhanuM bhAna karAvI AtmAne meAkSamAgathI bhraSTa karanAra mahApApa che, ene vaza thaelA AtmAne upakArIe. paNa apakArI tarIke samajAya che, ethIsudeva-sugurU ke sudhama thI vimukha banI te satyathI-sukhathI cita rahe che, sAcA sukhane pAmI zakate! nathI, uttarAttara vadhAre duHkhI thAya che. vacce vacce the!DuM sukha maLe te| paNa te vadhAre duHkha mATe bane che, ema jIvanAM e traNe zalyA arthAt kAMTA che, mATe te tajavAM. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -ka ba- kAkA kemaka-:: 3 thI 4 : ' mA na 214 [10 saM0 bhA. 2 vi. 3-0 98 e ja gaurava, arthAt abhimAna ane bharUpa AtmAne azubhabhAva te gaurava, AvuM gaurava jIvane rAjapUjA ke AcAryapaNuM vigere Rddhi (sanmAna, sampatti vigere) maLavAthI, ISTa (mane nukULa) ranI prAptithI ane zAtAthI (sukhathI) thAya, arthAt te te maLelI vastunuM abhimAna karavAthI ane vadhAre meLavavAnI prArthanA (abhilASA) karavAthI thAya, mATe tenA Rddhi, rasa ane zAtA ema traNa prakAre kahyA che, te karavAthI lAgelA aticAranuM pratikamaNa, "pratitimirdhiAdhAmaH-virAdhana, virAdha, cAritravirAdhanA-traNa prakAranI virAdhanA 153 eTale khaDanA, eka jJAnanI, bIjI darzananI, ane trIjI cAritranI. e traNa virAdhanA karavAthI lAgelA aticAronuM pratikamaNa, temAM jJAnanI virAdhanAnA pAMca prakAre che, 1-jJAnanI nindA karavI, 2-upakArI gurnAdine chUpAvavA, arthAt upakArI mAnI kRtajJatA dAkhavavAne badale teonA upakArane oLava, 3-zAstronI nindA karavI, jemake-zAstromAM ekanuM eka pRthvIkAyAdi jIvanuM ane prANAtipAta viramaNAdi vratanuM varNana vAraMvAra karyuM che, magha, viSaya, kaSAye, vigere pramAdanuM ane tenA pratipakSI apramAdenuM paNa jyAM tyAM vAraMvAra varNana karavArUpa punarUkti doSa vahe che, vaLI sAdhu jIvanamAM nirUpayegI evA tikazAstranuM ane yoniprAtamAM yoni vigerenuM varNana karyuM che te jatiSa ke eninA jJAnanI sAdhune zuM jarUra che? ItyAdi zAstronI nindA-zAtanA karavI (paccavastu1637), 4-svAdhyAya karanArane (bhaNanAra-bhaNAvanArane) antarAya vidana) karo ane ATha jJAnAcArothI virUddha "akALe svAdhyAya vigere karavuM. bIjI darzananI eTale samyaktvanI virAdhanA, tenA paNa jaina darzananA mahimAne (tattvane) jaNAvanArAM 'sanmatitika vigere darzanazAstronI nindA vigere karavArUpa e ja pAMca prakAre che, jemake 1-jainadarzananI nindA karavI, 2-jainadharmanA ArAdhakonI nindA karavI, 3-- jainadarzananI satyatAnAM prarUpaka darzanazAstronI, jinamadira-mUrtinI ke tIrthonI ane jainadarzananI prabhAvanA karanArAM udyApana, occhava, mahotsava, Adi dharmakAryonI nindA karavI, 4-sAdhamI 153-durjananI jema para padArthanuM jema jema piSaNa karavAmAM Ave tema tema te AtmAnuM ahita kare che, mATe jAtine bhila chatAM rakSaNa mATe rokIdArane jema sAvadhAnIpUrvaka rAkhavuM paDe tema, ane jarUra hoya tyAM sudhI ja auSadhanuM sevana karAya tema, pa25dArtharUpI jaDa bhAvene samparka paNuM AmaMdhananIjJAnAdiguNanI rakSA mATe sAvadhAna banIne jarUra purate ane te paNa jarUra rahe tyAM sudhI ja Akhare cheDavAnI buddhie karavo hitakara che, anyathA te apakAraka nIvaDe che. bIjI bAju sajajananI jema svapadArthanuM (saguNAnuM) piSaNa (sevA) jema vadhu karavAmAM Ave tema tema te AtmAnuM hita kare che, mATe regI avasthAmAM paNa thoDe theDe ane pathya AhAra levAnI jema jIvane rUce ke na rUce paNa AtmAne ekAnta hitakara guNenuM piSaNa-pAlana karavuM Avazyaka che. zuddha buddhie karelI sajananI sevA kadI vikAra karatI nathI tema saddaguNenuM sevana kadI ahita karatuM nathI. ema chatAM sajajanane virodha karanAre pitAnI duSTa prakRtithI duHkhI thAya che tema AtmaguNene virodhI pitAnI guNaSI prakRtithI avazaya du:khI thAya che. A paramasatyane uddezIne ja upakArIoe guNene pakSa (pAlana--sevana) karavAnuM vidhAna karyuM che, tene badale virAdhanA karavAthI aticAra lAge che. upara kahelA jJAnAdi traNa guNo AtmAnI mULa muDI che, mokSanI sAdhanAnuM upAdAna kAraNa che, tenI virAdhanA e pitAnI sAcI sampattine nAza karavArUpa ane mokSamArgathI bhraSTa thavArUpa che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra 'nAmattijJApa0' ane tenA a] 215 vigere caturvidha saMghane upadrava ke tenA dharmakAryamAM antarAya karavA ane 5-danAcAranA ATha AcArAnu'pAlana nahi karavuM, ema pAMca prakAre yathAyeAgya svayaM samajI levA. trIjI cAritranI virAdhanA paNa 'vrata vigerenuM khaNDana karavuM" ityAdi pAMca prakAre samajavI. (jemake 1-cAritranI nindrA, 2-cAritrapAtra sAdhunI ke sAdhvInI nindA, 3-cAritranAM upakaraNeAnI tene avidhie vAparavAM vigere AzAtanA, 4-cAritra lenAra ke pALanArane te te prakAre antarAya karavA ane 5-aSTapravacana mAtAnuM ke caraNa-karaNa sittarI vigere cAritranAM anuSThAnenuM vidhie pAlana nahi karavuM.) 'prati caturmi pAcaH-jodhapayana, mAnapAyana, mAyApAyana, homapAyana' temAM jyAM jIvAvividha duHkhAthI kasAya eTale pIDAya, rIkhAya ke marI jAya te 'kaSa' arthAt saMsAra, ane tene 'Aya'= lAbha (vRddhi) jenAthI thAya te 'kaSAya' kahevAya, tenA kredha, mAna, mAyA ane leAbha, ema cAra prakAra che, temAM krodha aprItirUpa, mAna akkaDatArUpa, mAyA kapaTa-kuTilatArUpa ane lebhajaDa vastumAM mUrchArUpa che, e cAreyano udaya thatAM pahelAM udaya nahi aTakAvavAthI ane udayamAM AvelAne niSphaLa nahi karavAthI aticAra lAge, (enu' svarUpa, uttara bheda, sthiti ane phaLa vigere anya granthAthI poi levuM.) e kaSAyAthI lAgelA aticArAnuM pratikramaNa0 'prati patatRmi: saMjJAmiH-bArasaMjJA, mayasaMjJA, maithunanaMAcA, paripraEAyA=saMjJA eTale samajaNu, abhilASA, vigere. arthAt anAdi kALathI AtmAne lAgeluM paulikavAsanAonuM khaLa, tenA cAra bheda che, 1-kSudhAvedanIyakarmanA udmayathI thatI AhAranI abhilASA te AhArasaMjJA' 2--bhayamAhanIyakanA udayathI bhaya lAge te 'bhayasa'jJA', 3-vedamAhanIyakanA udaye maithunanI (bhAganI) abhilASA jAge te 'maithunasa'jJA' ane 4-tIvraleAbhanA udaye jaDapadArthImAM mUrchA (mamattva) thAya te ' parigrahasa'jJA ', (zAstrAmAM saMjJAnA daza, seALa, vigere bhedo kahyA che te paNa A cAranA uttarabhedarUpa che te anya granthAthI pANI levA.) e saMjJAone vaza thavAthI je 154-anantAnubandhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnAvaraNI ane saMjavalana, ema krodhAdghi cAranA cAra cAra bheTThA che, temAMnA anantAnubandhI Adi cAra kaSAye.nI sthiti anukrame yAvajIva, eka varSI, cAra mahinA ane eka pakhavADI che, enA udbhaya vakhate AgAmI bhavanu AyuSya bandhAya te anukrame nArakI, ti^-2, manuSya ane devagatinu bandhAya che ane anukrame tee samyaktvanA, dezaviratinA, sa viratinA ane yathAkhyAta cAritranA ghAta kare che, athavA pragaTa thatAM aTakAve, ema sAmAnya rIte kaSAyA AtmAnA vikAsamAM bAdhaka che. A kikata kAyanA udayane vaza thavAnI apekSAe samajavI. 155-saMjJAnA sAmAnya artha jIvanA caitanyane jaNAvanArI ceSTA che, tenA mULa be bhede che 1 jJAnasa'jJA eTale pAMcajJAna ane traNa ajJAna rUpa jANapaNuM ane 2-anubhavasaMjJA eTale meAhanaiya karmanA udaya athavA kSayeApazamathI pragaTele abhilASa. ahIM jaNAvelA bheDhe anubhavasaMjJAnA prakArA tarIke jANavA, uparanA cAra uparAnta 1-eghasaMjJA ane 2-leAkasaMjJA kahelI che, temAM eghasaMjJA eTale pUrva sa'skAra, muMguM (mAghama) bhAna, sAmAnya zabda-anI samajaNu athavA danApayeAga, samajave. ane leka vyavahArane anusaravAnI vRttine (leAkeSaNAne) leAkasaMjJA samajavI. emAM dveSa, mAna, mAyA ane leAbhanA adhyavasAyA rUpa cAra saMjJAe tathA upara kahI te cAra meLavatAM daza thAya, tene aspaSTa che. te uparAnta 1-meAhasa jJA=mUDhatA, 2-dharma saMjJA-dharma karavAnI vRtti (pariNAma), 3-sukhasaMjJA=sukhanI lAgaNI, 4-du:khasa'jJA=du:khanI lAgaNI, pannugupsA=kaMTALA, aNugamA Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 dha0 saMbhA0 2 vi0 3-gA0 98 aticAza lAgyA hoya tenuM pratikramaNa. 'prati ratatRmiviyAmiH-TvIcacA, mo'nacacA,terAjyacA, rAnathayA'='vi'=viparIta-virUddha 'jyA'-khAlavuM te vakathA, (tenA cAra prakAro che 1--strI ke purUSa saMbandhI kAmeAttejaka vArtAlApa karavA te 'zrIkathA,' ra-khaLa rUpa-svAda vigerene uddezIne rAga ke dveSa thAya tevI rIte bheAjananI ke AhArAdinI vArtA te 'bhAjana(bhakta) kathA, 3-rAgadveSane vaza thaI te te dezanAM sukha-sampatti vigerenI prazaMsA-nindA vigere karavArUpa vArtA te 'dezakathA' ane 4-rAga-dveSAdithI te te rAjAonA guNa-doSa vigere khelavA te 'rAjakathA' samajavI) zrIsthAnAGgasUtramAM te mRdukANukI, danabhedinI ane cAritrabhedinI e traNa sahita sAta vikathAo kahI che, temAM putrAdinA viyAgathI du:khI mAtA-pitAdi atyanta karUNAjanaka vilApAdi kare te 1-mRdukANikI, sAMbhaLanArane jainadarzananI zraddhA tUTe te rIte anya kutIrthikonAM jJAna, AcAra, vigerenI prazaMsA karavI te ra-darzanabhedinI ane 'sAdhu-sAdhvIe bahu pramAdI che tethI vamAnamAM mahAvratAne saMbhava nathI, aticArAnI zuddhi karI zakAya tevA AleAcanAcAya nathI, ane teoe ApelA prAyazcittathI vartamAnamAM aticArAnI (pApanI) zuddhi paNa thatI nathI,' ityAdi cAritramAM azraddhA thAya tevuM khelavuM te 3-cAritrabhRttinI kathA samajavI. A traNanA apekSAe pUrvanI cAra vikathAomAM antarbhAva thatA hovAthI ahIM cAra kahI che, tenAthI lAgelA aticArAnu pratikramaNa, 'vruti caturmirzana:--niSyAnena, raudreLa dhyAnena, dharmena dhyAnena, jIvaona dhyAnena'=ahIM dhyAna eTale manane sthira adhyavasAya, arthAt mananuM anta hata sudhI eka viSayamAM ekAgra Alambana, tenA cAra prakAro che 1-Atta' eTale viSayAnA anurAgathI thatuM, ra--raudra' eTale hiMsAdinA anurAgathI thatuM, 3-dha" eTale kSamAdi daza prakAranA dharmanuM-zrIjinavacananA anA nirNayarUpa ane 4-zukla' eTale zAkane dUra karanAruM, jemAM rAganuM baLa na heAya tevuM rAga vinAnuM dhyAna, e darekanA nIce pramANe cAra cAra prakAre che- 1-AttadhyAna-tenA 1--aniviyAga=aniSTa zabda, rUpa, gandha, rasa ane sparUpa indriyAnA amaneAna viSayeAnA ke te viSayAnA AdhArabhUta gadheDAnA, UMTanA vigerenA yAga thayA hoya tenA viyAganI ane bhaviSyamAM evA yAga na thAya te sArUM, evI abhilASA karavI, ra-rAcintA=zUla vigere rAga thatAM tenA viyeAganuM dhyAna karavuM, ke te madhyA pachI punaH na thAya evI cintA karavI te, 3/4sayAga=maLelA managamatA zakhvAdi viSayA tathA udayamAM AvelA zAtAvedanIya (sukha)nA viyoga na thavAnI ke te sukha ke sukhanAM sAdhanarUpa zabdAdi viSayone yoga karavAnI abhilASA-cintA karavI ane 4-nidAna-anyabhavamAM cakravartI AdinI Rddhi(sukha)nI prAthaeNnA karavI, te cAra prakArA jANavA. A Atta dhyAnane eLakhavAnAM 1-du:khIAnA duHkha pUrNa vilApa, 2-azrvapUNaeNnayane rUdana, 3-dInatA karavI ane 4-mAthuM kuTavu', chAtI pITavI vigere, ema cAra lingo che, tevuM karanAra Atta dhyAnI che ema samajavuM. ke tiraskAranI lAgaNI ane 6-ze!=dilagIrInI lAgI, e cha saMjJAe! sahita seLabhede paNu kahyA che. emAM paMdara saMjJAe| jJAnAvaraNIya, danAvaraNIya ane meAhanIya karmAMnA avAntara bhedeAnA udayathI ane dharma saMjJA' meAhanIya karmanA kSaye|pazamathI pragaTe che, ItyAdi yathAmati samajavuM. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra 'zAliggA'0 ane tenA a] 217 2-raudradhyAna-tenA 1-hiMsAnubandhI=(jaDa sukhanI prApti vigerene uddezIne) jIvAne mAravA-vidhavA-bAMdhavA-DAmadevA-ahgApADUMga vigere chedavAM ke prANamukta karavA, vigere vicAravu, rasRSAnubandhI=cADI, asabhya, asatya, ke koino ghAta vigere thAya tevuM vacana meAlavAnuM vicAravu, 3-steyAnubandhI=krAdhalAbha, vigerethI bIjAnuM dhana haraNa karavAnu cintavavuM ane 4-viSayasa rakSaNAnubandhI=pAMce indriyAnA zabdAdi viSayAnA AdhArabhUta drabyAnA rakSaNa mATe 'rakhe, kAI laI na le" evI sarva pratye zakA karIne bIjAone mArI nAkhavA sudhI dhyAna karavuM-vicAravuM, ema cAra prakAro jANavA. A raudradhyAnanAM paNa cAra lingeA che, temAM upara raudra dhyAnanA hiMsAnubandhI, vigere cAra prakAro kahyA te paikInA keAI ekAdi prakAramAM utsana' eTale satata pravRtti kare te 1-utsannadoSa, e cAre ya prakAromAM satata pravRtti karavArUpa utsannadASa seve te 2-bahuladoSa, bIjAnI cAmaDI utAravI, netro ukheDavAM, vigere hiMsAnA bhinna bhinna pratyeAgA vAraMvAra kare te 3-nAnAvidhadoSa, ane potAnA akAryathI pote ke bIjo kAi (manuSyAdi) mATA sa'kaTamAM paDe (maravAnA prasaMga Ave) te paNa potAnA karelA akAryanA pastAvA na thAya (maraNa Ave te paNa akAryathI na aTaka) te 4-AmaraNadoSa jANavA. 3-dhama dhyAna-tenA 1--AjJAvicaya-jJAna, darzana, cAritra, vairAgya (ane) bhAvanAone abhyAsa karI jeNe AtmAne te te guNAnA abhyAsI karyo heAya tevA AtmA naya, nikSepa, saptabhAgI, vigere te apekSAethI gahana-atigahana evAM zrIjinavacanAne tuccha buddhinA kAraNe na samajI zake te paNa te 'satya ja che' ema mAne-samaje (vicAre) te, ra-apAyavicaya-rAgadveSa-kaSAyA tathA tenA yeAge hiMsA, bruTsa, cArI, vigere AzravAne sevanArA jIvA tenA phaLa tarIke A leAka ke paraleAkamAM je je duHkheA pAme che tenuM dhyAna (cintana) karavuM te, 3vipAkavicaya=ATha karmonu svarUpa tenA prakRti, sthiti, rasa ane pradeze, e cAra bhedothI vicAravu te, ane 4-sasthAnavicaya-zrIjinezvarAe kahelAM dharmAstikAyAdi cha dravyonAM lakSaNo, AkAra, AdhAra, bhedo ane pramANa, vigerenu dhyAna karavuM te, tAtparya ke dharmAstikAyanuM lakSaNa gatisa-hAyakatA, jIvanuM lakSaNa jJAnAdi guNeA, vigere lakSaNAnA, e rIte dharmAstikAya ane adharmAstikAyane AkAra leAkAkAza (be paga pahoLA karIne be hAtha keDe mUkIne(kuMdaDI krUratA) ubhA rahelA purUSa) jevA, jIveAnA AkAra(svasva zarIranI apekSAe)'samacaturaasa'sthAna' vigere cha prakAranA, ajIvanA (pudgalAstikAyanA) geALa, lambaMgALa, cArasa, lambacArasa, valayAkAra, vigere pAMca prakAranA, ane kALanA (sUryAM candrAdinuM bhramaNa manuSya kSetramAM ja heAvAthI). manuSyakSetra tulya gALa, vigere te te dravyeAnA AkAranA, dharmAstikAyAdi pAMceya dravyonA caudarAjaleAka pramANu leAkAkAzarUpa AdhArane, tathA te drabyAnA prakArA ane pramANanA, arthAt jIva tathA ajIva dravyonA bheda- prabhedone tathA tenA jaghanya, madhyama, utkRSTa vigere mApanA, ema sava dravyeAnAM lakSaNA, AkAra, AdhAra, prakAre ane pramANanu 'vicaya' eTale cintana karavArUpe ALakhANa karavI te, ema dharmadhyAnanA cAra bhedo samajavA. tenAM lakSNA 1-AgamathI, 2-upadeza zravaNathI. 3-gurUna AjJAthI ane 4 naisargika bhAve (svabhAvathI), jIva ema mAne ke zrIjinezvarAe kahelA bhAvA 28 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 98 padArtho satya che, kahyA che tevA ja che, ItyAdi jinakathita tanI zraddhAthI samajAya ke A jIvamAM dharmadhyAna che, ema dharmadhyAnanAM cAra lio jANavAM. zukaladhyAna-enA paNa 1-pRthakatva vitaka savicAra, 2-ekatva vitarka avicAra, 3sUkSmakriyA anivRtti ane 4-bucchinnakriyA apratipAti, ema cAra bhede che. temAM eka ja dravyamAM tenI utpatti-nAza ane stharyAdi paryAnuM te dravyathI bhinna je vitarka (kalpanA), tene vicAra eTale saMkama, tenAthI yukta evuM ja dhyAna te 1-pRthakutvaritakasavicAra A saMkrama paraspara arthamAM vyasjanamAM tathA gemAM samaja, temAM artha eTale padArtha, temAMthI vyasjana eTale zabdamAM pafane zabdamAMthI dravyamAM, evI ja rIte traNa yogomAM (mana vacana ane kAyAmAM) paNa paraspara vicAranuM saMkramaNa te "vicAra ane tevA vicAravALuM dhyAna, mATe savicAra arthAt eka ja dravyamAM tenA paryAnA bhedanI (paraspara te judAM che evI) kalpanA karatAM paraspara zabdamAMthI arthamAM paryAyamAM ane manamAMthI vacanamAM, temAMthI kAyAmAM, ema paraspara saMkramaNa karavA rUpa cintana jANavuM. ra-ekatvavitarkaavicAra=ahIM "ekatva eTale dravya paryAya vigerenI ekatA, tene "vitaka =paraspara (tenA vAcya-vAcaka) zabdanI ane arthanI (zabdArthanI) "kalpanA, tene "avicAra-zabda, artha ane yoganA "saMkramaNano abhAva arthAt kaI eka ja yoganuM Alekhana karIne keI zabdanI arthanI ke paryAyanI eka ja apekSAe dravya ane paryAnA abhedanuM cintana karavuM te. zukaladhyAnanA A be bheda pUrvadharone paheya, 3-sUkSmakriyAanivarsi-traNa vege paikI manane vacanane saMpUrNa rAdha karyA pachI ardhA-bAdara) kAyayegane rodha karanArA kevaLajJAnIne yoganirodha karatI veLA (mAtra sUmikAyegane vyApArI hoya te ane 4-bucchinnakriyAapratipAti=caudame guNasthAnake zailezI avasthAmAM traNe yuganA vyApArane abhAva (nirodha) hoya tethI 'buchinnakriyA ane avinAzI hovAthI 'apratipAti(arthAt jaDa-caugika kriyAne sarvathA kAyamI abhAva) temAM chavAsthanI mananI nizcalatA jevI kevaLIne kAyAnI nizcalatA te trIjuM, ane sarvagone nirodha thavA chatAM dravyamananA (vyApAranA) abhAve paNa pUrva prayogathI (kumbhAranuM caka cAle tema) jIvane upaga varte te bhAvamana ethuM dhyAna kahevAya che, e kAraNe bhavastha (ayogI) kevaLIne A ceAthuM dhyAna hoya. dhyAna" zabda che dhAtumAMthI siddha thaele che, te dhAtunA cintana, manana, kAyAno nirodha ane agIpaNuM, evA bhinna bhinna artho thatA hovAthI "kAyanirodha ane agIpaNuM" e bene paNa dhyAna kahyuM te yukta che. A zukaladhyAnanAM ligo 1-avadha, --asaMmeha, 3-viveka ane 4-butsarga, ema cAra che, temAM parISaha-upasarga prasage paNa - 156-eka dravyathI bIjA dravyamAM ane eka zabdathI bIjA zabdamAM evI paNa vyAkhyA guNasthAnakamarehanI gA. 63-64 mAM che. 157-pUrvadharAne zrutAnusAra ane pUrvanA jJAna rahita sAdhune zruta vinA paNa heya, ema dhyAna zataka gA. 64-77 mAM kahyuM che, kAraNa ke A dhyAna vinA kevaLajJAna thAya nahi ane pUrvanA jJAnathI rahita evAM paNa zrImarUdevAmAtA vigerene kevaLajJAna thayuM hatuM. tema bIjAne paNa thAya, mATe pUrvadhara na hoya tene zrutanA baLa vinA paNa thaI zake ema samajavuM. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ == zramaNa pratikramaNa sUtra "nAmaNikaago ane tene artha). 219 dhyAnathI na caLe e sthira AtmabhAva te 1-avadha, atyanta gahana evA sUkSmabhAve na samajAya te paNa saMmehane mUDhatAne) vaza na thAya, tathAvidha deva mAyAmAM paNa na muMjhAya te -asaMmoha, zarIrane ane bIjA paNa sarva bAhya saMgone AtmAthI bhinna anubhave, temAM mamatva na kare te 3-viveka, ane zarIra, AhAra tathA upadhi, e sarvane sarva prakAre tyAga karI niHsadga bane te ka-vyutsarga samajo. A cAra padhyAne pikI prathamanAM bene 158-dhyAnanuM uparyukta caturvidha svarUpa vicAratAM emAMthI e bodha maLe che ke-A anAdi jagata upara eka bAju meharAjAnuM adharmarUpa mahAsAmrAjya pravarte che, bIjI bAju arihantAdipaca parameSThienuM cAritradharmarUpa pavitra sAmrAjya pravarte che, anAdikALathI karma pariNati(bhAvakarmo)ne vaza banelo jIva bemAM jene pakSa kare che tene te potAnI sahaja prakRtithI durjana-sajajananI jema pitAnA pakSakArane duHkhIsukhI kare che. karma pariNatine vaza jIvana baLa vinA banne kaMI karI zake tema nathI Akarma pariNati mULa te jaDakarmona (mehanA) vikArarUpa hovAthI mukhyatayA jIvane mahAdhIna banAvavAnA svabhAvavALI che; to paNa paccaparameSThinA (cAritranA) prabhAva nIce AvelA jIvane te sukhanI sAmagrI Ape che, tyAre tene puNyakarma ane te sivAya pApakarma kahevAya che. A pu-pApa bane aghAtI karmonA prakAre che. ghAtakarmone te pApa eka ja prakAra che, kAraNa ke te bAhya sAmagrIne durUpayoga karAvI AtmAnI mULasampattirUpa jJAnAdiguNane nAza karanAra (AvarI lenAra) che, arthAt sadeva AtmAnA (sukhanA) pratipakSamAM che. cAritradharmanI chatrachAyAmAM vartatA jIvane puNyakarma tarIke karma sahAya kare che. te prabhAva paNa vAstavika te cAritrane che ane tethI ja cAritranA mahimAthI pragaTelA puNyabaLane sadupayoga cAritranI puSTi (rakSA) mATe karo e nyAdhya che, chatAM mohanI duSTa chAyAmAM phasAIne jIva ene jyAre adharmanI puSTi thAya te rIte upayoga karavArUpa anyAya kare che tyAre tenI e ayogyatAnA kAraNe prApta (zubha) sAmagrI paNa nAza pAme che, athavA punaH prApta thatI nathI. ema jaDane ISTasaMga ke aniSTaviyoga puNyakarmane AdhIna chatAM temAM mukhyatA cAritranI (pa-caparameSThinA prabhAvanI) che ane ITaviyega aniTa saMga pApakarmane AdhIna chatAM temAM mukhyatA adharmanI (mahanA prabhAvanI) che. A satyane anusarIne ArogyanI, InTa sukhanI, ke tenI sAmagrInI prApti tathA rakSaNa mATe ane aniSTa evA rega, du:kha, ke tenI sAmagrI vigerethI bacavA tathA chUTavA mATe AtmAe 52. parameSionA (cAritranA) pakSamAM (zaraNe) rahevuM e tenuM kartavya che. vartamAnamAM prApta ITAniSTa saga-viyogAdi badhuM svopArjita pUrvakarmanuM phaLa che, tene samabhAve jogavI levAmAM ja hita che. kahyuM paNa che ke "baMdhasamaya citta cetIe, udaye ze saMtApa saluNe, zeka vadhe saMtApathI, zeka narakanI chApa sala' ItyAdi, vaLI jaDanA zubhAzubha saMyogo anitya che, keAI upAye te kAyama rahetA nathI, chatAM tenI cAlyA javAnI ke sthira rahevAnI ciMtA karavI te paNa ajJAna mUlaka che. che vAta e che ke zAstramAM pApakarmane lUMTArU ane puNyakamane vaLAu kahevAya che. jAti bilanI chatAM cekIdAra bhila jema cAra luMTArUthI rakSaNa kare che tema puNakarma paNa jIva jyAre mehathI luMTAya che, durUpayoga kare che, tyAre te puNyakarma tene dharma (sukha) mATe maLelI sAmagrInA durUpayogarUpa luMTamAMthI bacAve che ane je maLelI te te sAmagrIne dharmamA sadupayoga kare che te tene adhikAdhika sahAya paNa kare che, ema jIvamAM dharma sAmagrInuM rakSaNa ane tene saphaLa karavAnI jeTalI zaktiyogyatA pragaTe che teTalA pramANamAM puNyakarmathI tene jarUrI mAnavabhava, Aryadeza, uttamakuLa, dIrdhAyu, paccendriya pUrNa zarIra, dhana, Arogya, sajajanakuTumba, vigere maLe che, ItyAdi jena zAstrokta zubhAzubha karma bandhanA hetuo vicAratAM paNa samajAya che. ema chatAM vaLAu karatAM vadhAre tene vizvAsa Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 [dhava saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 98 kara hitakara nathI, kAraNa ke mULasvarUpe to te AtmAnuM ahita karanAra che, je kaMI zubha sAmagrI Adi maLe che te paNa mukhyatayA to cAritradharmane (pacca parameSTionA zaraNane) mahimA che, ItyAdi tAvidha bhavabhAvanAdi granthAthI thAya che. | ATaluM samajyA pachI uparyukta AdhyAnanuM svarUpa jotAM samajAze ke te cAritradharmanuM (dharma dhyAnanuM) ghAtaka hevAthI karaNIya nathI. vaLI raudradhyAnanA cAre prakAre te ethI paNa AgaLa vadhIne prApta ke bhAvikarmodayajanya azubha saMyegamAMthI chUTavA ke baLAtkAre zubha saMyoga meLavavA mATe hiMsA juTha, corI ane parigrahanuM cintana karavArUpa che, ke je hiMsAdine zAstromAM karmone AvavAnAM pAMca Azra kahyAM che. (abrahma rAgarUpa hovAthI tene parigrahamAM antarbhAva thAya che, mATe rIdradhyAnanA cAre prakAre tattvathI pAMca Avo rUpa che.) ema A be dhyAne samatA-sAmAyikanAM ghAtaka hevAthI duSTa kahyAM che. enA vazavatipaNAthI ja jIva Aja sudhI saMsAramAM janma maraNAdi asahya pIDAone bhiga banyo che, cAre gatimAM viziSTa evI manuSyanI gatine ane tethIya viziSTa janazAsanane pAmelA jIvanuM ekanuM eka kartavya samatAnI sAdhanA che, temAM ghAtaka A be dhyAnene vaza thavuM te puNyaprApta mananI, buddhinI, ane viveka jevA durlabha rananI bhAre viDambanA che, bhaviSyamAM manabuddhi ane viveka jevAM amUlya sAdhanathI vacita rahevAnI nizAnI che. dharmadhyAnanA cAre prakAramAM samatAsAdhaka zrIjinAjJAnA svarUpane tathA temAM zraddhA vigerene, (ajJA vicayamAM)AtmAnI vAsanArUpa banI gayelA rAga, dveSa, kAma, kedhAdi, anDaraphUga zatruonA svarUpa vigerene, (apAya vicayamAM)enA vege AmAmAM thatA vikArarUpa azubhakarma pariNatithI bandhAtAM ATha karmonA vipAkone ane te karmabandhanAM kAraNe vigerene(vipAka vicayamAM)enA pariNAme caudarAjalokamAM paribhramaNa karatAM jIvane prApta thanArI zubhAzubha avasthAone, tathA tenA kAraNabhUta pudgala dravyane ane dharmAstikAya vigere anya nimittone,(saMsthAna vicayamAM)vicAra (cittana) hovAthI tejIvane te te bhAva pratye thatA rAgadveSAdi adhyavasAyathI aTakAvIne te te bhAvamAM samatA-sAmAyikane pragaTa karAve che, mATe dharmadhyAna AtmAnI, tenA bhavabhramaNanI, tenAM kAraNonI, temAMthI chUTavAnA (muktinA) upAyonI ane temAM sahAyaka sAmagrInI. tathA sAdhaka bAdhaka tattanI sAcI pIchANu karAvanAra hovAthI tene upakAraka kahyuM che. nizcayathI te AvA dharmadhyAnanuM baLa jIvane apramattaguNasthAnakamAM pragaTe che, eTaluM ja nahi, tyAM te mAtra dhyAnarUpa ja nahi rahetAM jJAna, zraddhA ane cAritra, e traNanA sahayogarUpe mokSamArga banI jAya che, ane te pUrve pramattadazAmAM paNa jIvane svasvarUpe prApta karavAnI zraddhA tathA bAdha pragaTAve che. sArAMza tarIke dharmadhyAna AmAne te kALe prApta karma janya zubhAzubha dazAmAM prasanna (upazAnta)rAkhIne zrIjinAjJAnA pAlana dvArA samatA sAmAyikanI sAdhanA karAvanAruM hovAthI dharmasvarUpa che. zukaladhyAna-dharmadhyAnanA phaLa svarUpa che, tenA prathamanA be prakAre jIvane anAdikALathI saMbazvamAM AvatA pudgalanA anyatvanuM ane ekatvanuM (bhedabhedapaNAnuM) tathA tenA phaLasvarUpa AtmAnI sAthe zarIrAdinA paNa bhinnabhinna5NunuM bhAna karAvI jaDasaMganA mULakAraNabhUta ajJAna ane mehano nAza karIne AtmAne ghAtakarmothI mukta karanArA che ane trIje ceAtho prakAra bAhya gAne (mana vacana kAyAnA vyApArane) dha karavA pUrvaka sarva Atmapradezone paNa nizcaLa karIne sarvathA karmanA bandhanamAMthI mukta kare che. e rIte cAra dhyAnanuM svarUpa jIvane evI samajaNa Ape che ke teNe bhUtakALamAM karelI zubhAzubha pravRttionA kAraNe bandhAelA karmonA udayathI vartamAnamAM prApta thayelI zubhAzubha dazAne samabhAva (sAmAyika)nA baLe bhogavI levA pUrvaka ArtadhyAna raudradhyAnathI bacavuM joIe ane punaH tevA karmonA bandhanamAMthI bacavA mATe zrIjinAjJAne (cAritrane anusaravA rUpa dharmadhyAna ane zukaladhyAnane Azraya Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra "TrufsarakA" ane tene artha) 221 sevavAthI ane chellAM bene (gyatA chatAM, nahi sevavAthI (athavA cAreyanI azraddhA, viparIta prarUpaNA, vigere karavAthI) lAgelA aticAronuM pratikramaNa 'prati0 paJcabhiH kriyAbhiH kAyikyA, AdhikaraNikyA, prAdveSikyA, pAritApanikyA, prANAtipAtikyA'= ahIM kiyA eTale vyApAra, temAM kAyAne vyApAra te kAyikI kriyA traNa prakAre che,1-"aviratakAyikI,'= A kriyAmAM mithyASTinI ane aviratisamakitadaSTinI (tathA dezavirati-pAMcamA guNasthAnaka sudhInA jIvanI) "pheMkavuM vigere karmabandhanA kAraNabhUta sarva kriyAo samajavI. 2-dupraNihita kAyikI= A kriyAmAM pramattasaMyata (chaThA guNasthAnakavALA)nI (5vidha)pramAdayukta Indriya ane mana dvArA thatI saghaLI pravRtti samajavI ane 3="uparatakAyikI =AmAM prAyaH pApavyApArathI nivRtta apramatta saMyatanI (chathI uparanA guNasthAnavALAnI) sarva kriyAo samajavI, ema pahelI kAyikI kriyAnA traNa bhedo jANavA. bIjI AdhikaraNikI=jenAthI AtmA narakAdi durgatine adhikArI thAya (tyAM jAya) te "adhikaraNa kahevAya, evAM adhikAraNe dvArA thatI kriyAne "AdhikaraNikI" kahevAya, tenA be bhede che, temAM cakra ratha-(gADAM-moTarasAyakala-rIkSA) vigere vAhana calAvavAM, pazuone bAMdhavAM, (pakSione pAMjarAmAM, manuSyane jelamAM puravA vigere) tathA mantra-tattvavigerene prayoga kare te 1-adhikaraNapravartanI ane khagna vigere zA banAvavAM te 2-adhikaraNanivartanI jANavI. trIjI TADheSikakiyA matsara karavArUpa kriyA, (arthAta matsara karo) tenA paNa 1-kaI sajIva upara matsara kare ane ra-keI ajIva padArtha upara asara kara, ema be bhede che. cothI pAritApanikI eTale tADana-tarjanAdinuM duHkha te paritApa ane te duHkhathI thAya te paritApanikI kriyA, tenA paNa 1-pitAnA zarIrane tADana-tarjanAdi karavuM ane bIjAnA zarIrane tADanatarjanAdi karavuM, ema be bheda jANavA. pAMcamI prANAtipAkiI=prANane nAza karavArUpa kiyA, tenA paNa pitAnA prANane nAza ane paranA prANane nAza, ema be bheda che, temAM pahelI-saMsAranAM duHkhAnA kaMTALAthI temAMthI chUTavA mATe, athavA svargAdinAM sukha meLavavA mATe parvata uparathI paDIne marI javuM, ityAdi aneka prakAre potAne ApaghAta kare che ane bIjI-meha, krodha vigerene vaza thaI bIjAne haNa, e be prakAre jANavA. upara jaNAvelI pAMca kriyAo karavAthI je kaI aticAra lAgyo hoya tenuM pratikamaNuM, "pratika pUmika jAmapurAna-peja-ghena-nana-5na'=zabda-rUpa-ga-rasa-ane sparza, e pAMca kAmaguNethI lAgelA aticAronuM pratikramaNa, temAM jenI IcchA-cAhanA thAya te zabda-rUpa vigere pAMca IndriyanA viSayone kAma ane te bhinna bhinna dravyane Azrine rahelA te te dravyanA guNa hevAthI tene ja guNa kahevAya, mATe "kAmaguNa" ema samajavuM. 'ttipadmamiryAvrata -prANAtipAtadiramalevo joIe. AvI samajaNanA-jJAnanA prabhAve te navA karmonA baMdhanamAMthI bacI jAya che, eTaluM ja nahi, saMsAravardhaka nimittone paNa samatAsAdhaka banAvI zake che. mATe A cAra dhyAnanA svarUpanA jJAna dvArA jagatanA TaukAlika bhAvonuM tAttvika cintana karIne jIva saMsArathI pAra pAme che. zukaladhyAnanA prathama be bhedonI vyAkhyA tatvArthasUtramAM yogazAstramAM, guNasthAnaka kamarehamAM ane giviMzikAmAM bhinna bhinna svarUpe karelI che te paNa te paraspara bAdhaka nathI. ahIM prathakAre e dareka granthone lakSyamAM rAkhIne vyAkhyA karI hoya ema samajAya che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 [0 saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 98 mRSAvArimAM-lattAvAnAdiramAM-maithunAdiramAM-rijhadiramarg=(ahIM prathamAvibhakti saptamInA arthamAM hovAthI) prANAtipAtaviramaNAdi pAMca mahAvratamAM je kaI aticAra lAgyo hoya tenuM pratikramaNa, ahIM te te vratane aDage nahi karavA egya karavAthI, karavA yogya nahi karavAthI, ItyAdi kAraNe aticAra, athavA saghaTTo paritApa-vigere karavArUpa te te prANAtipAtAdi temAM aticAre svayaM vicArI levA. pratiogzvama samitimirUnamasyA, mAthAsamilyA, ghaNA milyA, jhAlAnamavemAtranikSepaNamalyA, zarijhavAvetakSAparijhApanimityA Isamiti Adi pAMca samitionuM yathArtha pAlana vigere nahi karavAthI temAM lAgelA aticAronuM pratikamaNa, (temAM 1-iryAsamiti je raste leka, gADAM, vAhana, vigere cAlelAM hoya, sUryane prakAza jyAM paDatuM hoya, te raste jIvahiMsA na thAya te mATe yugapramANa daSTithI bhUmine joIne cAlavuM te, 2-bhASAsamiti-niSpApa, sarva jIvone hitakArI ane priya evuM mita (alpa) bolavuM te, 3-eSaNasamiti pUrve kahI AvyA te eSaNAnA 42 dezone AhAra-vastra--pAtra ane zayyA letAM TALavA te, 4-AdAnabhADamAtranikSepaNusamiti=ahIM "AdAna" eTale levuM ane nikSepaNA eTale mUkavuM, tathA "bhArDamAtra eTale pAtra-vastrAdi saMyamopakAraka sarva vastuo, temAM vaccene "bhAmAtra zabda AgaLa-pAchaLanA banne zabdo sAthe saMbandhavALe hovAthI e artha thayo ke bhADumAtra (sarva upakaraNane) levAmAM-mUkavAmAM-pUjavA-pramArjavA pUrvaka samyapha pravRtti karavI te "AdAnabhASThamAtranikSepaNusamiti 5-uccAraprazravaNakhelajallasilphaghANapAriSThApanikAsamiti ahIM 'uccAra maLa-jhADe, "prazravaNa mAtru(pezAba,)khela=thaMka-kapha vigere, "jalla--zarIra upara mela ane " sighANI lebsa (nAkano mela), e darekanI 'pArikApanikAsamiti =pharI nahi levAnA uddezathI nirjIva bhUmimAM vidhipUrvaka tene sarvathA tajI devAM te. e pAMca samiti dvArA lAgelA aticAre, vigere bAkIno artha sugama che. prati mirjIni- pRthvIvAra, pAna, tainasaMgena, vAyuvAna, vanasapativana, trIvana-pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya, e cha kAyavALA nI virAdhanA (hiMsAdi) karavArUpa je kaI aticAra lAgyo hoya tenuM pratikramaNa0, "tti. ghamirjhAmi sTecA, niruskecA, paheravA, tenorA, pAskecA, zukrecA kRSNAdi cha legyAmAM pahelI traNamAM pravRtti karavAthI (sevavAthI) ane chellI traNamAM pravRtti na karavAthI (nahi sevavAthI) je aticAra lAgyo hoya tenuM pratikramaNa, temAM jema nirmaLa sphaTikane tevA tevA varNavALA dravyanA sahagathI tevo te varNa dekhAya che, tema nirmaLa AtmAne paNa sarva karma prakRti nA rasa(jharaNAM)bhUta te te "kRNu-nIla vigere dravyonA saMbandhathI tevo tevo pariNAma thAya tene lezyA kahevAya che, tenA kRSNa, nIla, vigere cha prakAre che, tenuM svarUpa gAmanA vadha mATe nIkaLelA cerenA ane jAMbUne khAnArA cha purUSanA daSTAntathI 150samajavuM, tathA prati 159-keTalAka core kaI gAma tarapha cerI karavA nIkaLyA, raste jatAM paraspara vicAratAM eka bolyo, je gAmamAM javuM che tyAM jene dekhIe tene mAravA, bIjAe kahyuM, ema zA mATe ? bicArA pazuone zuM aparAdha che ? manuSyone ja mAravA, trIjAe kahyuM, e paNa ThIka nathI, strIo-bALako vigerene choDIne mAtra purUSone ja mAravA, kAraNa ke dhananA mAlika purUSo hoya che. cothAe kahyuM, ema paNa Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra ' vAli450 'ane tenA a] samimayasthAnaiHbhayanAM sthAna eTale AzrayA (nimitto), te 'AleAka-paraleAka-AdAna-akasmAta AjIvikA-maraNa ane apayaza' ema sAta che, temAM manuSyane manuSyathI' vigere svajAtithI bhaya te 1-hilAbhaya, parajAtine eTale manuSya vagerene tiryaMca vigere anyajAtithI bhaya te ra-paralAbhaya, rakhe, keAI cAra vigere mArUM (dhana) vigere laI jAya ! evA bhaya te 3-AdAnabhaya, kAI khAdya nimitta vinA (ekAeka vijaLI paDavA vigere) athavA ghara vigeremAM andhakAranA bhaya te 4 akasmAbhaya, nina vigerene 'huM duSkALamAM zI rIte AjIvikA vigere calAvIza ?' ItyAdi bhaya te 5-AvikAlaya, 6-maraNanAbhaya, ane leAkamAM apakIrti thavAnA bhaya te7-apayazabhaya, e sAta bhayasthAneAne kAraNe bhaya thavAthI je koI aticAra lAgyA hoya tenuM pratikramaNa karUM chuM. have pachInA pAThamAM sUtrakAra zA mATe ? jee zastradhArI hoya tene ja mAravA, pAMcamAe kahyuM, nahi nahi, bhale zastradhArI DhAya paNa je nAsI jate! hAya tene na mArave, je sAme thAya tene mArave, chaThThAe kahyuM, are ! eka AcArI ane khIjI manuSya hatyA ? zA mATe kAine paNa mAravA ? mAtra dhana ja levuM, e cha judA judA pariNAmavALA cArenI anukrame kRSNa-nIla-kApeAta-tejo-padma ane zukala sezyA jANavI. e rIte kaiAi cha mANusA aTavImAM bhUlA paDyA, bhUkhyA thaelA temaNe cAre khAju najara pheMkI, tyAre eka pAkelAM phaLothI yukta jAbUnuM vRkSa joyuM. AnandamAM AvI eka khelyA, kApe jhADane mULamAMthI, nAmeA nIce, ke jethI sukhapUrNAMka jAbU khAI zakIye, khInne mAlyA, AvuM meATuM vRkSa pharI kacAre uge ? mATe meTAM DALAM ja kArpA, kAraNa ke jANlR teA DALAM upara ja che ne ? trIjo bAlyA, meTAM DALAM paNa ghaNAM varSA pachI taiyAra thAya, tene zA mATe kApavAM ? nAnI DALIyeA kApe!, jANlR teA nhAnI DALIyA u52 ja che, ceAtheA catura khAlyA, khIcArI DALIene zA mATe kApavI ? jA khUnA gucchA ja kApe ne! ApaNe jarUra te jAbUnI ja che ne ? pAMcame melyuM, are! gucchAmAM paNa ghaNuAM kAcAM ke saDelAM jAMbu haiAya tenuM paNu ApaNe zuM prayeAjana che ? mAtra pADelAM jANlR ja kApA, ApaNe kAma te tenuM ja che ne ! chaTreDo khAyA, vinA prayeAjane uparanAM jANlR zA mATe teADavAM ? nIce pAkelAM DhagalAbaddha paDyAM che te ja khAone ! kAma te! jAbUnuM che ne ? vinA prayAjane hiMsA zA mATe karavI ? e rIte cha manuSyeAmAM je pariNAmanuM tAratamya hatuM te kRSNAdi sezyAnA pariNAma rUpa samajavuM, cha paikI prathamanI traNa dhaiyAe uttarAttara e!chI duSTa che ane pachInI traNa adhikAdhika zubha che. e pratyekamAM paNa tAratamyanI apekSAe asakhyAtA bheDhe! hAya che, arthAt pratyeka lezyAmAM vatA vicitra pariNAmavALA jIvAnA asaMkhyAtA bhede paDe che. A kezyAnA pariNAmathI jIvane navAM khandhAtAM karmAMmAM zubhAzubha rasabandha thAya che, azubha laizyAnA pariNAmathI zubha karmAMnA mantra ane azubhanA tIvra rasa bandhAya che, tema zubhaAzyAnA pariNAmathI azubha karmonA mantra ane zubhanA tIvrarasa bandhAya che, mATe azubha hAya ane zubha upAdeya che. 113 160-bhayamAhanIya kA~nA udaye ajJAnavaza jIvane bhaya lAge che te hitakara nathI, kAraNa ke prApta aprApta bAhya sAmagrInA saMyeAga viyeAga jIvanI te te prakAranI yeAgyatAne anusAre pUrve khAMdhelA karmAMnA udayane AdhIna heAvAthI te te karmAMnA phaLasvarUpa che, AtmAnI peAtAnI vastu nathI, paNa para (jaDa) vastu che, temAM mithyA mamatva karavAthI bhaya lAge che, paravastumAM mArApaNAnA khyAla ajJAna ane mAhI thAya che, tethI te satya nathI. vastutaH te! prApta thaelI te te sAmagrInA AtmahitArthe sadupayoga karI levA e ja jIvanuM karttavya che, kAraNa ke te anitya haiAvAthI jayAre tyAre avazya chUTI jAya che, nAzavanta vastunA viyoganA bhaya e meAhanuM nATaka che, mATe temAM muMjhavuM tene aticAra kahyo che, Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224. | dUdha saMva bhAga 2 vi. 3-gAha 98 bhagavanta "pratimakri e kriyApadane tathA te te sthAnenI nAma pUrvaka gaNanAne kahI nathI, te svayaM samajI levI. kRmirmakathAna=ATha sadasthAne sevavAthI "lAgelA aticAronuM pratikamaNa karuM chuM, ema svayaM samajI levuM. madasthAnemAM 1-jAtimada, 2-kuLamada, 3-aLamada, 4rUpamada, pa-tapamada, 6-aizvaryA-ThakurAInemada, 7zrutamada, ane 8-lAbhamada, e ATha prakAre che. nAmirjhahArcanumi =brahmacaryanI rakSA mATe upAyabhUta "vasatizuddhi vigere caraNasittarImAM kahIzuM te brahmacaryanI navavADenuM pAlana vigere nahi karavAthI lAgelA aticAronuM pratikramaNa, viSe zramar="kSamA" vigere dazaprakArane zramaNadharma caraNasittarImAM kahevAze temAM lAgelA aticArenuM pratikramaNa, gvAmipatasimAmi=pahelA bhAgamAM zrAvakanAM janmakRtyamAM (pR. 691mAM) kahI te "darzana-vata-sAmAyika' vigere zrAvakanI pratimAomAM (abhigrahomAM) zraddhA nahi karavAthI, ke viparIta prarUpaNa vigerethI lAgelA aticAronuM pratikamaNa, tirAmirmabhuttimAma =jenuM varNana caraNasittarImAM kahIzuM te sAdhunA abhigraharUpa bAra paDimAomAM "avidhi-azraddhA-viparItaprarUpaNA" vigere karavAthI je aticAre lAgyA hoya tenuM pratikramaNa, trAmaH TicA =ahIM kriyA eTale karmabandhamAM hetubhUta ceSTA ane tenA sthAne eTale bhede te kriyAsthAne, tenA dvArA je aticAre lAgyA hoya tenuM pratikramaNa0, kriyAsthAne A pramANe che. 1-arthAya eTale saprajana=saMyama nirvAha na thAya tevA prasage athavA plAna vigerene mATe, ema sakAraNa sva-parArthe doSita AhArAdi vastu levI paDe te (athavA trasAdi jIvonI virAdhanA karavI paDe te) arthAya kriyA, 2-anarthAya eTale niprayajana-kriyA=vinA prajane paNa deSita AhArAdi levAM (athavA kAkiMDA vigere jene mAravA, ke vananA velA vigerene toDavA) ItyAdi kriyA, 3-'hiMsAmai" eTale hiMsA mATe kriyA, arthAt deva-gurU ke saghanA zatruone, athavA "sarpa vigere hiMsaka jIvonI hiMsA karI, kare che, ke bhaviSyamAM karaze ema samajI teonI traNe kALanI hiMsA mATe darDa kara, teone mAravA te teNe amuka hiMsA arthAta hiMsA mATe kiyA, 4-akasmAta kriyA keI bIjAne haNavA mATe bANa vigere zastra pheMkavA chatAM ghAta bIjAne thAya che. pa-STiviparyAsakiyA =mitra chatAM zatru jANIne ke cAra na 16-madrasthAnethI aticAra e kAraNe lAge che ke je je padArtho (bhAva) prApta thAya tene Atmahita mATe sadupayoga karI levAnuM jIvanuM kartavya che, tene badale (jaDa karmothI maLelAM) "jAti- kuLa" vigere parapadArtho upara petAne mamatAbhAva karI tene mada karavAthI jIva abhimAnane piSe che, e ene spaSTa anyAya che. jJAnIo kahe che ke "je je bhAvenI prAptine jIvane maMda thAya che te te bhAve bhaviSyamAM tene hINA maLe che athavA te maLatA ja nathI" ane e yuktigata paNa che, pArakI vastune mAlika thaI bese tene punaH evI vastu kANu zA kAraNe Ape ? vastuta: bAhyasampati ke jJAnAdigaNe rU5 Atmasampatti, ke.Ine madada karavo hitakara nathI, kAraNa ke tenAthI abhimAna poSAya che ane te Akhare AtmAne apamAna karAve che, e hetuthI (pAcana zaktine anusare lIdhelo kherAka hita kare che ane na pace te teTale levAthI roga pragaTe che. e nyAye) jIvane prApta thayelI vastuonuM abhimAna vigere ajIrNa na thAya tyAM sudhI te puNyAnubandhI puNyarUpe upakAra kare che ane abhimAna-mamatva vigere thavAthI pApAnubandhI puNya rUpe apakAra kare che ItyAdi tatvane samajIne madane tajavo joIe. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra 'pAlika'Av0' ane teneA a] 225 hoya tene cAra samajIne haNe te, 6-mRSAkriyA= (potAnA jJAtijana vigerenA mATe) mRSAvAda (asatya) khelavA rUpa kriyA, 7-adattAdAnakriyA= (peAtAnA ke jJAtijana vigerene mATe) svAmiadyatta, jIvaadatta, tIthaeN karaadyatta ane gurUadyatta e cAra prakAranuM 162 adatta grahaNa karavAnI kriyA, 8-adhyAtmakriyA=zrI RSabhadeva bhagavAnanA kAMkaNu dezanA sAdhunI 167 jema 'jo mArA putrA vartamAnamAM kSetranA velAo vigerene bALI nAkhe teA sArUM, nahi teA anAja nahi pAkavAthI du:khI thaze' vigere anucita cintavavuM, (athavA keAI nimitta vinA svaprakRtithI ja manamAM krodha, mAna, mAyA, lAbha, kleza vigere karIne du:khI thavuM) te kriyA peAtAnA AtmAmAM thatI hovAthI adhyAtmakriyA jANavI. -mAnakriyA=peAtAnAM 'jAti, kuLa, aizvaryAM khaLa, rUpa, tapa, jJAna, lAbha' vigerenA mada (abhimAna) karIne, peAtAne moTA mAnIne bIjAne halakA mAnavA, ityAdi abhimAnikI kriyA, 10-amitrakriyA=mAtA, pitA, ke svajana saMbandhI athavA jJAtijana vigerene teonA alpa aparAdha chatAM tADana, tarjana, dahana vigere sakhta zikSA karavI, (Ane 'mitradveSakriyA' paNa kahI che), 11-mAyAkriyA puTathI manamAM juduM vicAravuM, vacanathI juduM khelavuM tathA kAyAthI juduM karavuM, 12-lAbhakriyA lAbhathI AhArAdi azuddha (doSita) levAM (vAparavAM) vigere (athavA pApArambhamAM ke strIbhAga vigeremAM Asakta potAnA bhAgAdinI rakSA karatA bIjA jIvAne mAre, haNe, bAMdhe, ItyAdi) kriyA, 13-dhariyApathikIkriyA= mAhanA upazama kSaya thavAthI 'vItarAga' thaelA AtmAnI kevaLa yaugika kriyA, jemAM mAtra ceAganA vyApArathI trisAmayika karmabandha thAya, pahele samaye anyAya, khIje samaye bheAgavAya ane trIje samaye nirjarA thaI jAya, A tera kriyAsthAnA 164kahyAM, have 'caturvamimrUtatrAmai' 'bhUta' eTale jIvA ane tenA 'grAma' eTale samUhA, te cauda jIvasamUheAmAM tenA astitva 162-kAI vastu tenA mAlikanI rajA vinA levI te svAmi adatta, sajIva vastu peAtAnI haiAvA chatAM tenA mULamAlika temAM rahelo jIva che tenI anumati nahi haiAvA chatAM tene bhAgavAthI, khAvAthI, te vastu je jIvanA zarIrarUpa heAya te jItranI cerI gaNAya mATe te jIvaadatta, khIjAe ApelI ajIva paNu vastu bheAgavavAnI, khAvAnI, levAnI, jinAjJA na heAya te levAmAM, khAvAmAM, vAparavAmAM tItha kara adatta ane bIjAe ApelI acitta vastu zAsraniSiddha na DhAya te paNa gurUnI anumati vinA ke teene dekhADyA vinA vAparavA vigerethI gurUdatta lAge. 163-kAMkaNudezanA eka kheDute prabhu zrI RSabhadevanA zAsanamAM dIkSA lIdhelI, teNe eka divase kAyaeNAtsaga karele, temAM bahu samaya lAgavAthI gurUe pUchyuM, he mahAnubhAva ! ATale vakhata teM phAyeAsamAM zuM cintayuM ? teNe kahyuM-jIvadayA ! kevI jIvadayA cinhavI ? tyAre kahyuM ke-atyAre varSARtu che, huM khetI karatA tyAre kSetramAM 'sUDa' (nakAmuM ghAsa ugyuM DhAya tene kApI nAkhavAnI kriyA) vigere sArI rIte karate hateA, tethI anAja ghaNuM pAkavAthI nirvAha sArA thatA, have putro pramAdI hAvAthI 'sUDa' vigere nahi kare tethI anAja echuM pAkavAthI te bicArA du:khI thaze, mATe 'sUDa' vigere kare te! sukhI thAya, ItyAdi daiyA cinhavI, gurUe AvuM cintana karavuM te sAvadya (pAparUpa) che, ema samajAvI niSedha karyAM, ItyAdi 164-pahelAM pAMca kriyAe kahI ane upara tera kriyAsthAnA kahyAM, temAM kriyA eTale mana-vacana ke kAyAnA vyApAra (pravRtti) ane kriyAsthAnA eTale e vyApAranAM nimitto (kAraNe); ema bheda samajave. temAM zukriyA ke tenAM nimittarUpa zubhakriyAsthAnAAmAM azraddhA, avidhi ke anAdara karavArUpa aticAra ane azubhakriyA karavA vigerethI tathA tenAM kAraNeAmAM Adara vigere karavAthI aticAra samajavA. 29 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10 saM0 bhA. 2 vi. 3-gAha 98 vigerenI azraddhA, viparIta prarUpaNA, ke hiMsAdi karavAthI lAgelA aticAronuM pratikamaNa, cauda bhUtagrAmo A pramANe che-sUkSma ane bAdara ema be prakAranA ekendriyajI, beIndriya, trIndriya, caturindriya ema traNa vikasendriya che, ane saMjJI tathA asaMjJI be prakAre paccendriya jIve, e sAta prakAranA paryApta ane aparyApta ema be be bheda hevAthI (742= 14) cauda prakAranA che, athavA cauda guNasthAnake vatatA cauda prakAranA viziSTa zuddhi pAmelA te "cauda bhUtagrAma" samajavA. "puSparAmi paramadhArmika = paMdara prakAranA ati saMkilaSTa cittavALA (mAnadhArmiA =) paramAdhArmika jAtinA (bhavanapati nikAyanA) asurane atre (azraddhAdi karavAthI) lAgelA aticArenuM pratikamaNa0 teonAM nAme A pramANe che-1-amba, 2-ambarIza, 3-zyAma, 4-zabala, pa-raudra, 6-uparIdra, kAla, 8-mahAkAla, 9-asipatra, 10-dhanuSya, 11-kulsa, 12-vAlukA, 13-vaitaraNI, 14-kharasvara ane 15-mahAghoSa, (e paramAdhAmie svasva nAma pramANe nArakane ghaNAM duHkho Ape che), "mithApeharA =jemAM gAthA' nAmanuM adhyayana seLayuM (cheluM) che, te suyagaDAlga sUtranA pahelA zrutaskandhanAM seLa adhyayomAM (azraddhA-viparIta prarUpaNAdi karavAthI) lAgelA aticArenuM pratikramaNa, tenAM nAme A pramANe che 1-samaya, 2-vaitAlIya, 3-upasarga parikSA, -strI pariNA, 5-narakavibhakti, da-vIrastava, 7--(kuzIlIonI) kuzIla paribhASA, 8-vIrya, 9-dharma, 10-samAdhi, 11-mArga, 12-samavasaraNa, 13-avitatha, 14-grantha, 15-cadatIta ane 16-gAthA. "satavidheDame caraNa sittarImAM kahIzuM te sattara prakAranA saMyamathI virUddha (asaMyamane) AcaravA vigerethI je aticAre sevyA hoya tenuM pratikamaNa, 'mazrAva zatrazi=vratAdhikAramAM kahIzuM te aDhAra prakAranA brahmacaryathI viparIta abrahmane AcaravA vigerethI lAgelA aticArenuM pratikamaNa, "onarvirAnca jJAtAthanai="jJAtAdharmakathA' nAmanA chaThA algasUtranA pahelA zrutaskandhanAM ogaNIsa adhyayanamAM (azraddhA, utsutra prarUpaNA vigere karavAthI) lAgelA aticAranuM pratikamaNa, te adhyayane A pramANe che 1-ukSitajJAta, ra-saghATakajJAta, 3-aSThakajJAta, 4-kUrmajJAta, pa-selakajJAta, 6-tumbakajJAta, rohiNajJAta, 8-mahilajJAta, 9-mAkadijJAta, 10-caMdrahmajJAta, 11-dAvadravajJAta, 12-udakajJAta, 13-maDukakajJAta, 14telIjJAta, 15-nandiphaLajJAta, 16-aparakakAjJAta, 17-AkIrNajJAta, 18-ssumAjJAta ane 1-puNDarIkajJAta, virAgasamAdhisthAnaiH =samAdhi eTale cittanI svasthatA-mokSamArgamAM sthiratA-daDhatA, tene abhAva te asamAdhi, tenAM sthAne eTale Azraye-nimitte te sva-parane asamAdhi pedA karanArAM hovAthI tene asamAdhi sthAne kahyAM che, te A pramANe vIsa che 1-jaladI jaldI (ayatanAthI) cAlavuM vigere, 2-apramArjita sthAne besavuMsuvuM ItyAdi, 3-jema tema pramAjelA sthAne besavuM vigere, 4-zAstrArAthI vadhAre zayyA vAparavI, pa-zAstrajJA uparAnta vadhAre Asana vAparavuM, (ahIM upalakSaNathI vastra-pAMtrAdi sarva upakaraNe paNa adhika vAparavAM te doSa samajI le.) 6-ratnAdhika(vaDIla)ne parAbhava (apamAnAdi) kara, 7-sthavira 165 upaghAta (vinAza) 165-sthavirone traNa prakAre che. eka-samavAyAga sUtra sudhInA jJAtA zrutasthavira, bIjA-viza varSanA dIkSA paryAyavALA paryAyasthavira, ane trIjA-sATha athavA sIttera varSanI vayavALA te vayasthavira. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra "nAmafavo? ane tene artha) kare, 8-pRthvIkAyAdi bhUtanI eTale jIvanI hiMsA karavI, 9-kSaNika (saMjavalana) kapa kare, 10-lAMbA kALa sudhI kodhane vaza thavuM, 11-bIjAne avarNavAda bola (nindAdi karavuM), 12-kaI deSitane paNa vAraMvAra "tuM cora che, tuM kahI che, tuM kapaTI che, vigere kahevuM, 13-zAnta thaelA kakSAnI punaH udIraNA karavI, 14-zAstraniSiddha kALe svAdhyAya kare, 15-hAtha-paga sacitta rajathI kharaDAelA chatAM pravRtti karavI, 16-rAtri vigeremAM (divase paNa) avivekathI uMcA svare belavuM, 17-kalaha (vAkalaha) kara, 18-jhuMjhA eTale gacchamAM (sAdhuomAM) paraspara bheda paDAva, 19-sUryAsta sudhI AhAra pANI vigere vAparavAM, ane 20-eSaNA samitinuM pAlana nahi karavuM, A vIza asamAdhinAM ke kAraNene sevavA vigerethI lAgelA aticAronuM pratio, "rvilya =zabalatA eTale cAritranA (mULathI virAdhanA nahi paNa) da sevavArUpa malinatA, tene karanArAM ekavIza nimittone "zabala kahyAM che, temAM 1-hastakriyA karavA-karAvavArUpa abrahmanuM sevana, 2-atikama, vyatikrama ane aticAra rUpe divyAdi deva-manuSya ane tiryaMcanuM) trividha maithunanuM sevana arthAt e trividha mithunane arthe atikramAdi traNa doSonuM sevana, (ahIM niSkAraNa atikramAdi cAreyane sevanAre virAdhaka kahyo che. ane kAraNe atikramAdi traNane sevanAre zabala che, ema bheda samaja, AgaLanA bhedamAM paNa e viveka samaja.) 3-bhajananA-1-divasanuM lIdheluM divase, 2-divasanuM lAveluM rAtre, 3-rAtre lIdheluM divase, ane rAtre lIdheluM rAtre vAparavuM" e cAra bhAMgAmAM pahele bhAMga zuddha che, zeSa traNa bhAMgA rAtribhejanarUpa che, tene mATe atikramAdi doSa sevavA te zabala jANavuM, gADha kAraNe te jayaNAthI rAtre saMnidhi vigere rAkhavA chatAM doSa manAto nathI, 4thI10mAM - 166-samAdhi eTale cittaprasannatA, athavA AtmAnuM rAga-dveSAdina nimitto upasthita thavA chatAM samabhAvamAM ramavuM te, mAnavabhavane sAra saMyama che ane saMyamane sAra sama anAdi rAga-dveSAdinI pariNati rU5 bhAvaka AvAM asamAdhinAM nimitte pAmIne e samAdhine lAga karAve che, mATe e nimittane vaza na thatAM jJAna ane zraddhAno baLe samabhAvamAM rahevuM e saMyamano sAra che, e kAraNe asamAdhinAM sthAnethI-nimittothI bacavuM joIe, na bacavAthI "jinAjJAne bhaga" vigere rUpa aticAro lAge che, sparzana vigere pAMca jJAnendriothI sarva padArthonuM ane tenA dharmonuM svarUpa jANavAne jIvane adhikAra che, paNa tene temAM rAga-dveSa vigere karavAno adhikAra nathI, gadheDAne candananuM ke viSTAnuM jJAna nathI tethI tene rAga-dveSa thatuM nathI, tema saMyamI AtmAe zubhAzubha bhAnuM jJAna hovA chatAM rAga-dveSa karavo nahi e tenuM bhAva cAritra che, tene pragaTAvavA mATe jyAM sudhI je nimittothI asamAdhi thAya tyAM sudhI tenAthI dUra rahIne ke gurU nizrAmAM rahIne samAdhinuM baLa keLavavuM joIe. e baLa jeTaluM vadhe ane zubhAzubha nimittonI asarathI rAga-dveSAdi na thAya teTaluM tenuM cAritra baLa vadhyuM gaNAya, te tyAM sudhI vadhe ke sArA ya jagatanA sarva bhAvene te zAtA bane chatAM koI pratye rAga-dveSa na thAya, ene vItarAga dazA kahevAya che, kevaLajJAnAdi guNenI te bhUmikA che. tene mATe vairAgyanuM baLa vadhAravuM jarUrI che, mATe rAga-dveSAdinAM kAraNene tyAga karavAne che, e tyAga AtmAne vairAgyanuM baLa vadhArI vItarAga banAve che, tethI viparIta asamAdhinAM sthAnenuM sevana rAga-dveSAdinI pariNatinuM poSaNa karI janma maraNane joze vadhAre che, mATe asamAdhisthAnonA sevanathI etacAra kahyo che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gAha 98 1-AdhArmika, 2-rAjapiDa, 3-kItapiccha, 4-prAmiyakapiDa, 5-abhyAhatapi7, 6-AcchaghapiNDa, ane 7-pratyAkhyAta dravya bhajana-tyAga karelo piNDa, e sAta prakAranAM dUSita-akaccha dravyone niSkAraNa bhegavavAmAM atikrama vigere traNa deze sevavA te, ahIM paNa viziSTa kAraNa vinA atikrama, vyatikrama, aticAra ke anAcAra sevanAra zabala nahi paNa virAdhaka jANa, 11jJAnAdi prayajana vinA cha mahinAmAM eka gaNathI bIjA gaNanI (gacchanI) nizrAmAM javuM, 12-eka mahinAmAM traNavAra "dugalepa=nAbhi jeTalA pANImAM utaravuM, ahIM ardha jahyA sudhI pANImAM utaravuM te "saMgha', nAbhi sudhI pANImAM utaravuM te 'dagalepa ane ethI vadhAre uMDu utaravuM te 'lepopari kahevAya che. temAM eka mAsamAM vadhumAM vadhu be vAra "daMgalepa" utarI zakAya, traNa utare te zabala thAya, 13-eka-mAsamAM traNa vAra kapa-bhAyA karavAthI zabala, ahIM anAcaraNIya AcarIne lajajA. (bhayAdi)thI gurUne nahi kahevuM-chupAvavuM, te mAyA-kapaTa samajavuM, 14-IrAdA pUrvaka (hiMsAthI nirapekSa) eka -e athavA traNavAra lIlI vanaspatinA akurA vigere teDavA, ItyAdi prANAtipAta hiMsA karavI, 15-IrAdApUrvaka eka--be ke traNavAra jUThuM bolavuM, 16-IrAdApUrvaka ekabe ke traNavAra adatta vastu levI, 1-IrAdApUrvaka bhInI, kIDI, mekeDI vigerenAM IMDAMvALI, trasajIvavALI ke sacitta bIja(kaNAdi)vALI jamIna upara tathA sacitta patthara ke kIDAoe khAdhelA (kIDAvALA) lAkaDA upara kaMIpaNa AMtarA vinA sIdho saMghaTTo thAya tema (AsanAdi pAtharyA vinA ja) ubhA rahevuM-besavuM, 18-IrAdApUrvaka nirvasa pariNAmathI mULa-kandapuSpaphaLa vigere lIlI vanaspatinuM. jojana karavuM, 19-eka varSamAM dazavAra daMgalepa karavA (nAbhi sudhI pANImAM utaravuM), 20-eka varSamAM dazavAra mAyA kapaTa karavuM (bhUlo karIne chupAvavI) ane 21-(IrAdApUrvaka) sacitta pANIthI bhIMjAelA-gaLatA jaLabinduvALA hAtha ke pAtravALA dAtAra pAsethI vahorIne vAparavuM, e ekavIza pikI koI paNa zabalathI lAgelA aticAranuM pratikramaNa, tathA "viMrAtya parISadai =jenuM svarUpa mULa gA. 127nA arthamAM jaNAvIzuM te bAvIza parISahamAM (ArtadhyAnAdi karavA dvArA) je aticAra sevyuM hoya tenuM pratikramaNa, tathA 'virAsyA sUtrakRtanai =sUyagaDAga nAmanA bIjA algasUtranAM vIza adhyayana che, temAM pahelA zrutaskandhanAM seLa "sohiM hordi nI vyAkhyAmAM kahyAM, te uparAnta bIjA zrutaskaMdhanAM 1-purIka, rakriyAsthAna, 3-AhAra parikSA, 4-paccakhANa- kriyA, 5-anagAra 6-AdrakIya, ane nAlaMdIya, e sAta maLI trevIza adhyayanemAM azraddhA; viparIta prarUpaNuM ke virAdhanAdi karavA dvArA lAgelA aticAronuM pratikramaNa, tathA rvityA re =zrI RSabhadevAdi vIza jinezvarenI virAdhanAthI, athavA daza bhavanapatio, ATha vyantare, pAMca tiSIo ane eka prakAre vaimAnika, ema kula cAre nikAyanA cAvIza jAtinA devanA astitvAdimAM azraddhAdi karavAthI lAgelA aticAronuM pratikamaNa, tathA "viMrAtyA mAvanAmi=pAMca mahAvratanA rakSaNa mATe bhAvavAnI pratyekanI pAMca pAMca maLI pacIsa bhAvanAo, jenuM varNana gratAdhikAramAM (gA116nI vyAkhyAmAM) kahIzuM, tenuM pAlana nahi karavuM ItyAdithI je aticAra lA hoya tenuM pratikramaNa, tathA "rvitriA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra "pAlikA ane tene artha) 229 rarASacaMIiTmuzanavA=ahIM sUtrAdinA uddeza-samudeza ane anujJA mATe gurUne cha vandana devAM, traNa vAra kAryotsarga kare, ItyAdi zAstrokta (meTA jeganI) kriyA karavI te uddezana kALa jANavA, te dazAzrutaskandhanAM daza adhyayanamAM daza, kalpasUtranAM daza adhyayanamAM daza, ane vyavahAranA cha uddezAnA che, ema chavvIzanuM adhyayana (ga) karatAM kAlagrahaNAdi kriyA avidhie karavAthI (ke azraddhA-adbhAvAdi sevavAthI) lAgelA aticAronuM pratikramaNa , tathA "sarvirAcADanArayLe'=sAdhunA sattAvIza guNanuM pAlana vigere nahi karavAthI lAgelA aticAronuM pratikramaNa, te guNe A pramANe che-1thI6-rAtribhojana viramaNa sahita cha vratanuM pAlana, 7 thI 11-pAMca indriyone vijaya, 12-bhAvazuddhi, 13-pratyupekSaNAdi kriyAnI zuddhi, 14-kSamAnuM pAlana, 15-vairAgya, 16-17-18-mana-vacana-kAyAnI duSTa pravRttine nirAdha, 19 thI 24-cha kAya jIvonI rakSA (ahiMsA), 25-vinaya-vaiyAvacca-svAdhyAya vigere saMyamanA vyApArenuM sevana, 26-zItAdi parISahonI pIDAone samabhAve sahana karavI ane ra-prANAnta upasarga vigere prasage paNa samAdhi rAkhavI. "bharvirAcA mArA =ahIM "AcAra eTale AcArAlga sUtra, ane prakalpa eTale tenI ja pAMcamI cUlArUpa "nizItha' nAmanuM adhyayana, e be maLIne AcAraprakalpa kahevAya, temAM AcArAganAM 25 adhyayana hovAthI te pacIza ane prakalpanAM (nizIthanA) 1-'udaghAtima' (eTale ghaTADI zakAya), ra-anuddaghAtima' (eTale ghaTADI na zakAya) ane 3-"ApaNu" ApelA prAyazcittamAM darpAdi kAraNe vadhAre karI zakAya, ema (prAyazcitta ane tene nyUnAdhika karavAnuM jemAM varNana che te) traNa adhyayane meLavavAthI aThAvIza prakAre thAya, temAM (azraddhA-viparIta prarUpaNuM-virUddha AcaraNa, vigere karavAthI) lAgelA aticAranuM pratikamaNa, AcArAlganAM te pacIsa adhyayananAM nAme A pramANe che-1-zastraparijJA, 2-laka vijaya, 3-zItANIya, ka-samyaktva, pa-AvantIlokasAra, 6-dhUta (karmadhUnana), 7-vimeha, 8-upadhAnazruta, 9-mahAparijJA, 10-piDeSaNa, 11-zayyA, 12-I, 13-bhASA jAta, 14-vaeSaNA, 15-pASiNA, 16-avagrahapratimA, 17-thI-23mAM 1-sthAna, nadhikI, 3-uccAraprazravaNa, 4-zabda, pa-35, 6-parakriyA ane 7-anya kriyA, e sAta sahika (sattakIyAM), 24-bhAvanA ane 25-vimukti. pahelAzrutaskandhamAM te nava ane bIjAmAM soLa che. "nirviphati pApakRtaprasaH pApanA kAraNabhUta 29 grantha te pApakRto ane tenA prasanga eTale sevA (AcaraNa) te pApakRtaprasajJo, tenA sevavA vigerethI lAgelA aticAronuM pratikramaNa, te ogaNatrIza A pramANe che-nimitta zAstranAM ATha alga temAM, 1-divya =vyantarAdi devanA aTTahAsa vigerenA phaLanuM jemAM varNana heya, 2-utpAta=rUdhiranA varasAda, vigerenA phaLanuM jemAM varNana hoya, 3-AntarikSa AkAzamAM thatA grahanA bheda vigerenA phaLanuM jemAM varNana hAya, 4-bhaumabhUmikampa vigere pRthvInA vikAranA AdhAre "AnuM Ama thaze vigere phaLa jaNAvyuM hoya, pa-agaeTale zarIranI ceSTA uparathI tenuM phaLa jaNAvanAra, 6-"svara--Sarja 16-uddeza=mULasUtra bhaNAvavuM-bhaNavuM, samudeza=arthathI bhaNavuM-bhaNAvavuM, sthirakaravuM ane anujhA=bhaNeluM barAbara che evI parIkSA pUrvaka bIjAne bhaNAvavAnI AjJA levI devI. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - --aa 30 [dhava saMva bhAva 2 vi0 0 98 vigere svarenuM svarUpa (ane pakSio vigerenA svarenuM phaLa) jaNAvanAra, vyajjana=zarIra uparanA masa tala vigerenuM phaLa jaNAvanAra ane 8-lakSaNa =alsanI rekhAo vigere uparathI tenuM phaLa jaNAvanAra, nimittazAstranAM A ATha agenA darekanA traNa traNa bheda che-1-sUtra, ra-vRtti ane 3-vArtika, e traNathI guNatAM (843=24) covIza, 25-saMgItazAstra, 26-nRtyazAstra, ra- vAstuvidyA (zilpazAstra), 28-vaidyaka (cikitsA) zAstra ane 2dhanurveda vigere (zastrakaLAjJApaka) zAstra, algavijajA nAmanA pannAsUtramAM te nimittanA ATha algo A pramANe kahyAM che 1-aga, 2-svapna, 3-svara, 4- jjana, pa-bhauma, 6-lakSaNa, -utpAta, ane 8-antarikSa (arthAt dIvyane badale svapnazAstra kaheluM che eTale bheda jANa. "trirAtA mohanIcanai=mohanIya nAmanuM cothuM karma bAMdhavAnAM trIsa kAraNe sevavAthI lAgelA aticAranuM pratikamaNa, te kAraNe A pramANe che-1-kUra pariNAmathI strI vigere nirbaLa jIvene pANImAM DubAvIne mArI nAkhavA, hAthathI ke vastrAdithI mukha bandha karIne (Duce daIne, zvAsa guMgaLAvIne, gaLe TuMpo daIne, ke evA kaI krUra pragathI) nirdayapaNe mArI nAkhavA, 3-reSathI mAthe cAmaDAnI vAdhara vIMTIne (bAMdhIne) parI teDIne mArI nAkhavA, 4-magara, hatheDa, ghaNa ke patthara vigerethI mAthuM phoDavuM vigere kharAba mArathI mArI nAkhavA, 5-saMsAra samudramAM DubatA jIne parama AdhArabhUta (gaNadhara, AcArya vigere) dharmanA nAyakane (ke ghaNA jIvane AjIvikA puranArane) haNa, da-chatA sAmarce nirdhvasa pariNAmathI plAna vigerenI auSadhAdithI sevA na karavI, 7-sAdhune (ke dIkSArthI gRhasthane) baLAtkAre dharmabhraSTa kara, (ke dIkSAmAM antarAya nAkha), 8-samyagadarzana-jJAna-caritrarUpa mekSamArgathI viparIta prarUpaNuM, sAdhunI ke dharmasAdhananI nindA, vigere karIne tenA upara bIjAone arUciasadbhAva pedA karavA dvArA sva-parane apakAra kara, arthAt lokone jainazAsananA draSI banAvavA, 9-kevalajJAna che ja nahi, athavA kaI kevaLI bane ja nahi, vigere tIrthakaronI ke kevalajJAnIonI nindA karavI, 10-AcArya, upAdhyAya, vigere sAdhu varganI (ke teonAM jAti-jJAna vigerenI) nindA karavI, 11-jJAnadAna vigerethI upakAra karanArA pitAnA upakArI paNa AcArya upAdhyAya-gurU AdinI sevA-vaiyAvacca na karavI, 12-punaH punaH nimitta kahevArUpa adhikaraNa karavI, arthAt nimitte vigere kahevAM, 13-tIrthane bheda (kusaM5) karAve, 14-vazIkaraNAdi karavuM, 15- tyAga (paccakakhANa) karelA bhegonI IcchA karavI, 16-bahuzruta na hoya chatAM potAne bahuzruta ke tapa na karavA chatAM tapasvI tarIke vAraMvAra jAhera karavo, (bahuzrutamAM ke tapasvImAM gaNAvavuM), 17-agninA dhumADAmAM guMgaLAvIne ghaNAone mArI nAkhavA, 18-pote pApakarma karIne bIjAne zire caDhAvavuM, 19-pitAnA asada AcaraNane (ne) kapaTathI chupAvI bIjAone ThagavA, 168-sUtra=mULagrantha, vRttisUtranA arthanuM saMskRtamAM vistRta niyamana ane vArtika=vRttinA koI koI bhAganuM vizeSa spaSTIkaraNa, ema traNamAM vizeSatA samajavI. 169-zrata e jJAnanA bheda rUpe AtmAne guNa che, tenA baLathI AmaguNAne vikAsa sAdha e nyAya che ane hiMsAdi pAponuM sevana karavuM te anyAya che, arthAt jJAnane durUpayoga karavArUpa AzAtanA che, A zAstro prAyaH hiMsAdi AzronAM prarUpaka ane poSaka hevAthI pApakRta kahyAM che, tenuM jJAna jIvane AzromAMthI bacavA bacAvavA mATe jarUrI che, tene badale tenuM AcaraNa karavAthI aticAra lAge che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra "maNibhAI ane tene a7. 231 (pitAne sadAcArImAM gaNAva), 20-adbhAvathI sabhAmAM satya bolanArane paNa juThe TharAva, 21-nityakalaha karAva, 22-bIjAne vizvAsa utpanna karIne (aTavI vigeremAM laI jaIne) tenuM dhana vigere luMTavuM, 23-e rIte para vizvAsa pamADIne tenI strIne lobhAvavI-lalacAvavI, 24-kumAra nahi chatAM bIjAnI AgaLa pitAne kumAra tarIke jaNAvavuM, 25-e rIte brahmacArI nahi chatAM pitAne brahmacArI jaNAva, 26-jenI sahAyathI pote dhanADhya thayuM hoya tenA dhanano lobha kara, rajenA prabhAvathI pite lokamAM prasiddha (yazasvI) thayo hoya tene koI prakAre antarAya (duHkhI) kare, 28-rAjA, senApati, mandI, rASTracintaka, vigere ghaNA jInA nAyakane (rakSakapAlakane) haNa, ra-devene nahi dekhavA chatAM kapaTathI "huM devane dekhuM chuM" ema kahI asatya prabhAva vadhAro ane 30-onI avajJA karavI, arthAt "viSayAkhya devenuM zuM prayojana che? huM ja deva chuM" ema bIjAone jaNAvavuM, (AThe karmone zAstramAM sAmAnyathI mAha evuM nAma ApeluM hovAthI A trIsa prakArethI sAmAnyatayA ATheya karmo ane vizeSatayA mehanIyakarma bandhAya che) A mahAmahane pedA karanArAM che ane sAdhuone jene pakSa ke sammavita che evAM A trIsa sthAnake paikI kaI pApa karavAthI, koI pApa karAvavAthI ane manamAM koI pApa karavAnI IcchA vigere karavAthI je kaI aticAradeglAgyo hoya tenuM pratikramaNa0, tathA "trirAtA siddhAdri =jIvane ATha karmonA nAza rUpa siddha avasthA prApta thatAM prArambhamAM ja pragaTa thatA hovAthI je siddhonA Adi guNa kahevAya che te ekatrIsa che, temAM azraddhA, viparIta prarUpaNa, anAdara, abahumAna vigere karavAthI je aticAre lAgyA hoya tenuM pratikamaNa, e guNe A pramANe kahyA che(goLa, carasa, lambacorasa, trikeNa ane valayAkAra, ema) pAMca saMsthAne (AkRtio),zuklAdi pAMca varNa, surabhi-durabhi be prakArane gabdha, madhura vigere pAMca prakArane rasa, gurU-laghu vigere ATha sparzI ane puveda vigere traNa vede, e aThAvIzanA abhAvarUpa aThavIza tathA azarIri- paNuM, asalgApaNuM ane janmane abhAva, ema ekatrIza, athavA AThakarmonA 31 uttarabhedonA kSayathI pragaTa thatA ekatrIza guNe samajavA. te 31 bhede A pramANe che-jJAnAvaraNIya karmanA pAMca, darzanAvaraNIyanA nava, vedanIyanA be, mohanIyanA (darzanamohanIya ane cAritramehanIya ema) be, AyuSyanA cAra, nAma karmanA zubha-azubha) be, gotranA be ane antarAyanA pAMca ema ekatrIza prakAranAM karmone kSaya thavAthI pragaTatA ekatrIza guNe samajavA. "rAtA coSika =mana vacana ane kAyAnI prazastatArUpa zubhaganA saMgraha mATenAM nimitte (upA ) rU5 "AlocanA' vigerene saMgraha kahyAM che, tenA batrIsa prakAramAM je kaI aticAro sevyA hoya tenuM pratikamaNa, te prakAre A pramANe che 1-ziSya vidhipUrvaka AcAryane AlocanA devI, arthAt niSkapaTabhAve potAnA aparAdhane kahI jaNAvavA, ra-AcAryuM paNa ziSyanA te te aparAdhane jANavA chatAM bIjAne nahi jaNAvavA, 3-ApattinA prasage (dravyAdi 170-pUrvopArjita mohanIyAdi karmonA udayathI vartamAnamAM jIvane AvAM atiduSTa pApa karavAnI IcchA thavI sambhavita che, paNa ethI puna: tevAM AkarAM karmone bAMdhIne jIva sva-para ghAta karatA saMsAramAM bhaTake che, tevuM na bane e udezathI zAstromAM te mahAmahanAM kAraNene tajavAne upadeza karyo che, chatAM tene Acare te aticAra lAge ema samajavuM. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 dha0 sa0 bhAva 2 vi0 3-gA0 98 cAra prakAranA upsamAM) paNa dhamAM dRDhatA keLavavI, 4-upadhAna (vividha tapa) karavAmAM A leAka-paralAnAM (jaDa) sukhAnI apekSA na rAkhavI, pa-grahaNa ane AsevanarUpa e prakAranI zikSAnu vidhithI sevana karavuM. (vidhi pUrvaka jJAna bhaNavuM ane kriyAmAM pramAda nahi karavA,) 6-zarIranuM pratika (zuzruSAAAbhA vigere) nahi karavuM, -peAtAnA tapa mIjo jANe nahi tema gupta karavo, 8-nibhitA mATe yatna karavo-lAbha tajavo, -parISahA-upasargA, AdinA jaya karavA, samabhAve sahavA, durdhyAna nahi karavu, 10-saraLatA rAkhavI, 11-saMyamamAM tathA vrata vigeremAM (mUla-uttara guNAmAM) pavitratA rAkhavI (aticAra nahi sevavA), 12-samyaktvanI zuddhi sAcavavI (SAdi nahi sevavu), 13-cittamAM samAdhi keLavavI (rAga-dveSAdi nahi karavAM), 14- AcArAnu pAlana karavuM (dekhAva mAtra nahi karavo), 15-vinIta thavuM (karavA yAgyanA darekanA vinaya karavo) mAna nahi karavu, 16-dhairyavAna thavuM (dInatA nahi karavI), 17-saMvegamAM (meAkSanI ja eka sAdhanAmAM) tatpara rahevu, 18-mAyAnA tyAga karavo, 19-dareka anuSThAnAmAM sundara vidhi sAcavavI, 20-saMvara karavo (navo kaanya ane teTalA aTakAvavo), 21-AtmAnA doSonA upasaMhAra karavo (ghaTADavA), 22-sava paudgalika IcchAonA virAganI tyAganI bhAvanA keLavavI, 23-mULa guNAmAM (caraNa sittarImAM) vizeSa vizeSa paccakkhANa (vadhArA) karavAM, 24-uttaraguNAmAM (karaNa sittarImAM) paNa savizeSa paccakkhANu (vadhAre) karavAM, 25-dravya ane bhAva ubhaya viSayamAM (vividha) vyutsaga (tyAga) karavo, (dravyathI khAhya upadhi AdinA ane bhAvathI antaraGga rAga-dveSAdina tyAga karavA, pakSa tajavo), 26-apramatta bhAva keLavavo, 27 kSaNe kSaNe sAdhusAmAcArInuM rakSaNa-pAlana karavuM, 28-zubha dhyAnarUpa savaraceAga sevavo, ra-prANAntavedanAnA udaye paNa manamAM kSobha nahi karavo, 30-puddagalanA saMbaMdhanuM jJAna meLavavuM ane tene tyAga vadhAravA mATe sivazeSa paccakkhANa karavAM, 31-aparAdhAnuM prAyazcitta karavuM, ane 32-anta kAle ArAdhanA (salekhanA--niYamaNA) karavI, ema 32 ceAgasaMgrahonu pAlana-AcaraNa (ke zraddhA vigere) nahi karavAthI lAgelA aticArAnu'171pratikramaNa0, 'travadhatA AzAtanAmiH'= A granthanA pahelA bhAgamAM gurUvandana adhikAramAM kahelI gurUnI tetrIza AzAtanAo dvArA, athavA ahIM ja have pachI sAkSAt kahIe chIe te tetrIza AzAtanAo dvArA lAgelA aticArAnu pratikramaNa, te AzAtanAe ahintathI mAMDIne vAcanAcAya sudhInA ogaNIsanI egaNIsa, tathA 'vyAvindva' thI mAMDIne chelle svAdhyAya kALe svAdhyAya na karyAM' tyAM sudhInI zruta jJAnanI cauda maLIne tetrIza samajavI. temAM 1-bAmAzAtanA'=ahintA nathI, athavA te tyAjya jANavA chatAM bhAgone kema bhAgave ? ItyAdi khelavA vigerethI karelI arihantanI AzAtanA dvArA, 2-siddhAnAmAzAtanayA'=kAI siddho nathI, ItyAdi khelavA vigerethI karelI 191-siddhanA 31 addei guAnu... ane yAgasagrahanA 32 upAyeAnuM jema jema vadhAre dhyAna, Adara, AcaraNu thAya tema tema AtmA arihArdi puScaparameSTienI najIkamAM paheAMce che ane kAma aSAdi mulina tattve manda paDatAM jAya che, enA pariNAme AtmAmAM jJAnAdi guNenA prAdurbhAva thAya che, mATe tene sevavAnu (AcaravAnuM) zAstrIya vidhAna che, tene nahi sevavAthI jinAjJAnA bhaphUga vigere thavAthI aticArA lAge che, Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 zramaNa pratikramaNa sUtra "jAtijJA, ane tene artha) siddhonI AzAtanA dvArA, 3-"vAvALAmarAtinA, 4-"upAdhyAyanArittina=A mahArAthI nhAne che, akulIna che, dubuddhi che, alpalabdhi(zakti)vALe che, ItyAdi AcAryanI halakAI-apamAna karavArUpa karelI AcAryanI AzAtanA dvArA, tathA e ja pramANe karelI upAdhyAyanI AzAtanA dvArA, 5-6-"sAdhUnAmaratanA-sArthanA maritiya=eTale bhejana, vAcanA, vigere prasalgomAM "A te avasarane oLakhatA nathI ItyAdi bIjA sAdhu-sAdhvInA avarNavAda (apamAnAdi) karavAthI sAdhu-sAdhvIne age karelI AzAtanA dvArA, -8-AvavAnImarAtanA -vinimariAtinA=zrAvaka tathA zrAvikAne aDage paNa "jinadharmane jANavA chatAM virati (cAritra) nahi lenArA evAne "dhanya-puNya (bhAgyavAna) kema kahevAya? vigere asadbhAvAdithI karelI AzAtanA dvArA, 9-10-"revAnImarAtinA-revanAmAratanayA devane tathA devIone age paNa "e te avirati che, kAmagamAM Asakta che, sAmarthya chatAM tIrthanI (zAsananI).rakSA ke prabhAvanA karatA nathI, vigere avarNavAda balavAthI karelI AzAtanA dvArA, 11-12-2ojhArAtanavA-jUrocArAtina=manuSyadine manuSyapaNuM vigere samAna janmate A loka ane manuSyadine devapaNuM vigere asamAnajanmate paraloka jANa, tene Age asatya prarUpaNA vigere karavAthI karelI AzAtanA dvArA, 13-vesTibannatI gharmacAratinayA =kevalajJAnIoe kahelA zruta-cAritra (jJAna-kriyA) rUpa dharmanI, jemake-"Agama prAkRta bhASAmAM raceluM che, te keNuM jANe che ke koNe raceluM che vigere zratane age tathA "jemAM dAna devAnuM nathI te cAritrathI zuM kalyANa thAya ? vigere cAritrane age asara tya-avarNavAda bolavAthI karelI AzAtanA dvArA, 14-"manu muskovastharatanA=ahIM devathI Urdhvaloka, manuSyathI tirtholoka ane asura zabdathI adholoka, ema traNaloka (rUpa caudarAja) ne aMge "sAta dvIpa-sAta samudra jeTalo ja loka che, brahmAe tene utpanna kare che, athavA prakRti ane purUSanA vegathI thayela che vigere asatya prarUpaNAdi karavAthI karelI AzAtanA dvArA, 15-sarvakALamUtarnavasvAnA rAtanayA'="prANaH--eTale beIndriyAdi pragaTa zvAsevAsavALA thaelA thatA ke thanArA trasa jIvo, "bhUtAni =pRthvI vigere sthAvara jIve, "jIvA=jIve te jIva, arthAt AyuSyane bhegavatA sarva saMsArI che, ane "sattA=saMsArI-asaMsArI sarva jIvo, ema jude jude artha samaja, athavA bhinna bhinna dezamAM janmelA zikone samajavA mATe bhinna bhinna zabda prayoga karelo hovAthI darekane artha eka ja "sarva jIvo" ema samaja, teone aMge temanA svarUpathI viparIta prarUpaNA (azraddhA) Adi karavAthI thaelI AzAtanA dvArA, te viparIta prarUpaNA A rIte-jemake, beIndriya vigere cha mAtra aMguThAMnA parva jevaDA ja che, pRthvI AdimAM te hAlavuM cAlavuM vigere citakriyA dekhAtI nathI mATe teo jIva che ja nahi, cha kSaNika (anitya) che, savo te saMsArI che ane te mAtra aMguThAnA parva jevaDA ja che, saMsArathI pAra pAmelA kaI che ja nahi, mokSa te bujhAelA dIpaka sarakho che, vigere kaI kaI darzanavALAnAM tevAM tevAM mantane anusarIne je je kahevuM te asatya prarUpaNA samajavI. 16-"sTAratana=kALa dravyane na mAne, kALa che ja nahi, athavA jagata kALanI pariNatirUpa che ItyAdi kALanI viparIta prarUpaNA-azraddhAdi karavAthI karelI AzAtanA dvArA, 1-zutArAMtinA jJAnAcArane aMge viparIta bele, jemake-mAMdAne vaLI kALa akALa ko? Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 [dha saMbhA. 2 vi. 3-gAha 98 melAM vastra dhAvAmAM vaLI kALa-akALa ke ? je jJAna mekSanuM sAdhana che te tene mATe "A kALa ane A akALa" vigere zA mATe ? tathA "AgamamAM jyAM tyAM te ja cha kAyanuM, te ja vratonuM, vigere vAraMvAra eka viSayanAM varNana karIne punarUkti doSa karyo che, sAdhune vaLI tiSanI zI jarUra che ke-tiSaprAkRta vigere grantho racyA haze ? A rIte zAstrone avarNavAda bela, ItyAdi AzAtanA dvArA lAgelA aticAranuM pratikamaNuM, upara zratadharmanI ane ahIM svata- zratanI AzAtanA kahI mATe punarUkta doSa samaja nahi. "mRtadevatA garAtina'= "zrata devI che ja nahi. athavA tenAmAM kaMI sAruM cheTuM karavAnI zakti ja nathI" vigere viparIta bevArUpa AzAtanA dvArA, 19-vAranAcAryarAtinA=vAcanAcAryane anne "sAmAnA sukha-duHkhane khyAla karyA vinA vAraMvAra ghaNAM vandana devarAve che ItyAdi asadubhAvavALuM vacana bolavA vigerethI karelI AzAtanA dvArA, ema ahIM sudhI ogaNIsa AzAtanA kahI. have pachInAM vaM vAddha vigere cauda pade kahIzuM te mRtanI kriyA ane kALa viSayaka AzAtanAnAM pade che, mATe punarUkti deSa samaja nahi. 1-"cAvida=sUvAdimAM je astavyasta karyuM, jema ratnanI mALAnA derAmAM rane nAnAM moTAM jema tema pave tema kRtamAM paNa kama vigere sAcave nahi, uccAra yathArtha kare nahi, ItyAdi AzAtanA dvArA je aticAra karyo hoya tenuM pratikramaNa, ema AgaLa paNa vAyasaMbandha samajavo. 2-cAritam =jyAMthI tyAMthI vastu lAvIne banAvelI keLAnI phIranI jema judAM judAM zAstranA pATha (aMze) bhegA karIne sUtranA mULasvarUpane badalI nAkhavArUpa AzAtanA dvArA, 3-1InAkSara' ekAdi akSare nyUna karavA rUpa 10AzAtanA dvArA, 4-"atyakSara =eka ke aneka akSare vadhAravArUpa AzAtanA dvArA, 5-1vhInaY=(ekAdiyapada ghaTADavA rUpa AzAtanA dvArA, 6-vinayInaY=ucita vinaya nahi karavArUpa AzAtanA dvArA, 7--"poSahInaY = udAtta, anudAtta, vigere te te varNana ghoSa (avAja) yathArtha nahi karavA rUpa AzAtanA dvAra, 8-"corInaE=vidhipUrvaka yogadvahana nahi karavA rUpa AzAtanA dvArA, 8-tattamu=ahIM suC zabdane prAcIna bhASAmAM "adhika artha thatuM hovAthI gurUe a95 zratane yogya sAdhu vigerene "suhu eTale ghaNuM sUtra ApyuM, arthAt yogyatA uparAnta vadhAre bhaNAvavA rUpa AzAtanA dvArA, 10-duSku pratIchitaf=ziSya kaluSita citte grahaNa karavA (bhaNavA) rU5 AzAtanA dvArA, 11-12-"he zataH svAdhyAyaH- je na zataH zALA svAdhyAya mATe niSiddha kALamAM svAdhyAya karyo ane aniSiddha kALamAM svAdhyAya na karyo, ema ubhaya AzAtanA dvArA, 1314- svAdhyAya AdhyAcita-svAdhyaci = svAdhyathitaY=ahIM vyAkaraNanA niyama pramANe svArthamAM pratyaya hovAthI "svAdhyAya' e ja "svAdhyAyika ane svAdhyAyika nahi te asvAdhyAyika jANavuM, tenAM kAraNabhUta rUdhira-hADakuM? vigerene paNa kAraNamAM kAryane upacAra karavAthI 172-jema nAmuM lakhavAmAM eka mIMDuM ke aka saMkhyAmAM nyUnAdhika lakhAI jAya te saravaiyuM maLe nahi, anartha thAya, tema Agamasatrano paNa akSara kAna mAtrA vigere nyunAdhika anartha saMbhavita che, tema na bane e hetuthI pUrvAcAryoe akSaranI, pAnI ane gurU-laghu akSarAnI gaNanA karI ane jaNAvelI hoya che, temAM hunAdhika karavAthI anartha thAya mATe aticAra samajavo. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra "marivA " ane tene artha) 235 asvAdhyAyika kahevAya, te asvAdhyAyikanuM svarUpa asvAdhyAyaniyuktimAMthI joI levuM.173 173-asvAdhyAya amuka, kALamAM ane kSetramAM te te azuci dravyanA ke zeka sutAparUpa saMkSiNa bhAva nA vege thAya che, enuM kAraNa e che ke keIpaNa guNanI sAdhanA mATe jIvane padgalika Alaane vartamAnakALamAM Avazyaka che, kAraNa ke jIvathI vartamAnamAM sAlambana dharma ja thaI zake che. A Alambane dravya (padArtha), kSetra, kALa ane bhAva ema cAra prakAranAM pavitra heAya te AtmAnI karma rU5 malinatA TaLe ane apavitra hoya te vadhe mATe jaina sAhityamAM koIpaNa anuSThAnamAM dravyAdi cArane viziSTa vicAra kare che, svAdhyAya e sAdhanAnuM parama aphUga che, tene mATe paNa dravyAdi AlambanenI pavitratA Avazyaka che, te na hoya te svAdhyAya saphaLa na thAya athavo, ulaTuM ahita thAya mATe svAdhyAyano niSedha karyo che. tene asvAdhyAya kahevAya che tenuM svarUpa nIce pramANe che. rUdhirAdi azuci vigerene kAraNe svAdhyAya (sUtrAdinuM paThana-pAThana) vigere na thaI zake tevA prasaMgane asvAdhyAyika kahevAya che, tenA be mULa bhede che, svAdhyAya karavAnI IcchAvALAthI asvAdhyAyanuM kAraNa upaje te 1-Atmasamuntha" ane bIjAthI asvAdhyAyanuM kAraNa upaje te 2-"parasamuttha' jANavuM. temAM parasamuthanuM varNana nIce pramANe che. Atmasamutya asvAdhyAya te parasamutthamAM kahIzuM te pramANe anyamanuSyanA asvAdhyAyanI tUlya samajavo. asvAdhyAyanA uttara prakAre pAMca che, 1-saMyamaghAtika, rAtika, 3-sadeva, 4-bukjhAhika ane 5-zArIra, e pAMce prakAranA asvAdhyAyikamAM svAdhyAya karanArane jinAjJAne bhaga, anavasthA, vagere deze lAge che. temAM 1-saMyamaghAti=saMyamane ghAtakaranAra, tenA (1) mahikA, (2) sacitta rajovRSTi ane (3) apakAyanI vRSTi, ema traNa bhede che, temAM kArtikathI mAgha mahInA sudhI AkAzamAM je dhumarI (dhummasa) varase te 1-mahikA, A dhummasa varasatAM turta ja sarva sthAne apUkAyamaya banI che, mATe aMge pAMga saMkecIne, maunapaNe upAzrayAdi sugupta sthAne besI rahevuM joIe, hAthapaga paNa halAvavA joIe nahi, 2-ravRSTi=araNyanA pavanathI uDelI vyavahArathI sacitta raja, te varNathI kAMIka lAla hoya ane dUradUra dizAomAM dekhAya, A sacittaraja paNa satata varase te traNa divasa pachI sava sthAna pRthvIkAyamaya banI jAya che, (3) A kAyanI vRSTi, tenA traNa prakAra che (1) khubudda varSA (2) khubud rahita, ane (3) phusiA, temAM bubudda eTale je varasAdamAM nIce pANImAM parapoTA (pANInI saLIo) thAya, te jo ATha prahara sudhI (anyamate traNa divasa sudhI) satata varase te te pachI asvAdhyAya. bIjA prakArane khubudde (parapoTA) rahita varasAda satata pAMca divasa varase te te pachI asvAdhyAya ane 3-phUsikA (jhINI phUzi) satata sAta divasa varase te sarvatra apUkAyamaya banI jAya, mATe te te samaya pachI asvAdhyAya samajo. (A asvAdhyAya AthI citrA nakSatrane sUya heya tyAre gaNAya che, zeSakALe te a5 varasAda paDe to paNa bandha thayA pachI traNa prahara asvAdhyAya che.) vaLI A saMyamaghAtikane parihAra vAdhyAyamAM dravyAdi cAra bhede kahyo che, temAM dravyathI-uparyukta mahikA, sacitta 2ja ane ane varSAne svAdhyAya karatAM tyAga karavo te, kSetrathI-je gAma-zahera AdimAM varase te kSetrane svAdhyAyamAM tyAga, kALathI-te te kALa pachI jyAM sudhI te varase tyAM sudhI (teTalA kALana) tyAga ane (4) bhAvathI-netra phuraNu-zvAsocchavAsa sivAyanI saghaLI ceSTAne tyAga karavo, uparAnta javuM-AvavuM, paDilehaNa karavuM, vagere kAyika pravRtti paNa varjavI, vinA kAraNa leza paNa pravRtti nahi karavI, bimArI vagere Avazyaka kAraNe javuM paDe to hAtha-AMkha ke AMgaLInA IzArAthI kAma levuM, bAlavuM paDe to mukhavastrikAthI mukha DhAMkIne bolavuM, ane javuM-AvavuM paDe te varSakalpa(kAmaLI)thI zarIrane DhAMkIne javuM-AvavuM. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 [10 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 98 uparyukta anadhyAya samaye svAdhyAya karyo ane svAdhyAya karavA gya (ananadhyAya) samaye svAdhyAya na karyo ema ubhaya rIte karelI AzAtanA dvArA "lAgelA aticArenuM pratikramaNa karuM chuM" ema sarva padanA arthamAM vAkyartha jeDa. 2autpAtika-rajasU, mAMsa, rUdhira keza ane pASANane varasAda thAya to autpAtika asvAdhyAya jANu, temAM acitta raja varase te 1-ravRSTi, mAMsanA kakaDA AkAza mArgethI paDe te 2-mAMsavRSTi, rUdhiranA bindue paDe te 3-rUdhiravRSTi, uparanA bhAgathI keza paDe te 4-kezavRSTi, ane karA vagere pattharane varasAda paDe te 5-pASANuvRSTi samajavI. tathA rajeghAta=dizAo rajavALI hoya tyAre sUtra nahi bhaNavuM, bIjI saghaLI pravRtti karI zakAya, temAM mAMsa ane rUdhiranI vRSTi thAya te eka ahorAtra sudhI asvAdhyAya, ane zeSa rajovRSTi vageremAM te te vRSTi jyAM sudhI thAya tyAM sudhI nandI vagere sUtro na bhaNavAM, zeSakALe bhaNavAM, uparyukta rajovRSTi ane raddaghAtamAM e bheda che ke dhumADA jevA AkAre kaMika sapheda acitta dhuLa varase te rajovRSTi ane sarva dizAe acitta dhuLathI chavAI jatAM sarvatra andhakAra jevuM dekhAya te raghAta jANa, e bane pavana sahita ke rahita varase tyAre tyAM sudhI sUtra nahi bhaNavuM. 3-sadeva devAdithI thaela asvAdhyAyikane sadeva athavA (sAdivya) kahevAya che, te A pramANe che 1-gAnjavanagara Ane cakavatI vagerenA nagaramAM utpAtanuM sUcaka kahyuM che, saMdhyA samaye te te nagara upara kIllA, aTArI vagere AkAra sahita bIjuM nagara dekhAya te gAdharvanagara avazya devakRta DhAya, 2-digAha koi eka dizAmAM UMce meTuM zahera saLagatuM hoya te prakAza dekhAya ane nIce andhakAra dekhAya te, 3-vijaLI=svAtithI mRgazIra nakSatra sudhIne sUrya hoya te divasamAM vijaLI thAya te, 4-ukApAtaetAre paDe, tema ja pAchaLa rekhAvALI athavA prakAzayukta ukA (mATI prakAzanI rekhA) paDe te, pa-gajita=vAdaLAMnI garjanA, 6-cupaka zukla pakSamAM bIja, trIjA ane cotha e traNa divasa sudhI candra saMdhyAgata hevAthI saMdhyA spaSTa na dekhAya tene yupaka kahevAya che. A traNa divasa saMdhyAnI samApti na samajAya mATe kALaveLAne nirNaya na karI zakAya tethI prAdeSika kALa ke sUtra piorisI na thAya, 6-cakSAdasa=eka dizAmAM AMtare AMtare vijaLInA sarakhe prakAza dekhAya te, uparyukta gAdharvanagara vagere thAya tyAre eka eka prahara ane garjita thAya tyAre be prahara sudhI asvAdhyAya 2 te devaphata ja heya, zeSa digadAha vagere devakRta hoya ke svAbhAvika paNa hAya, temAM svabhAvika hoya to asvAdhyAya nathI te paNa devakRta nathI svAbhAvika che' e nirNaya karavAnuM viziSTa jJAna nahi hovAthI svAdhyAya nahi karavo. A uparAta paNa candragrahaNa, sUryagrahaNa, nirdhAta, gujita, catuHsaMdhyA, mahApaDavA, mahAmaha, vagere upadrane sadeva asvAdhyAya tarIke kahelA che, temAM- candragrahaNane asvAdhyAya utkRSTa bAra ane jaghanya ATha praharane che, te A pramANe-ugatAM ja candragrahaNa thAya che te rAtrInA cAra ane bIjA divasanA cAra maLI ATha prahara sudhI, prAtaH grahaNa thAya ane grahaNa sahita Athame che te pachInA divasa, rAtrI ane bIjA divasanI sAMja sudhInA bAraprahara sadhI athavA upatathI samagra rAtrI grahaNa rahe ane saMgrahaNu Athame che te rAtrI ane bIje divasa tathA rAtrI maLI bAra prahara, athavA vAdaLathI candra na dekhAya tyAre grahaNa kayAre thayuM, kayAre chUchyuM ? te nahi jANavAthI te samagra rAtrI, bIje divasa ane bIjI rAtrI maLI bAra prahara, grahaNa spaSTa dekhAya te grahaNa thAya tyArathI bIjA divasane candra uge tyAM sudhI asvAdhyAya jANu, A siddhAntane mata kahyo, bIjA AcAryone mate te AcaraNa evI che ke-rAtre candragrahaNa thAya ane rAtre mUkAya te savAre sUryodaya thatAM sudhI asvAdhyAya, (ane grahaNa sahita Athame te grahaNa thAya tyArathI bIjA ahorAtra Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra "rAmasiMgApa0deg ane tene atha] 237 ema eka vigere tetrIsa sthAne sudhI lAgelA aticAronuM pratikramaNa sUtramAM kahyuM, te uparAnta AgaLa paNa bIjI AzAtanA age pratikramaNa samajavuM, jemake zrIjinezvaranA cotrIza atizayamAM azraddhA, viparIta prarUpaNA, vigere karavAthI karelI AzAtanA dvArA, zrI tIrthakarenA pAMtrIsa vacanAtizayomAM azraddhAdi karavA rUpa AzAtanA dvArA, uttarAdhyayananAM chatrIsa adhyayanamAM azraddhAdi karavArUpa AzAtanA dvArA, ema sADatrIsa-ADatrIsa yAvat se tArAyukta zatabhiSA nakSatra che, tyAM sudhI samavAyANa sUtramAM kahelA te te viSayanA teTalA prakAranI thaelI AzAtanAnuM pratikramaNa karuM chuM, ema samajI levuM. sudhI asvAdhyAya jANo.) sUryagrahaNano asvAdhyAya jaghanyathI bAra (ATha) ane utkRSTathI seLaprahara te A pramANe che-grahaNa sahita sUrya Athame che te rAtrI ane bIje aherAtra maLI bAra prahara, ugate sUryagrahaNa thAya ane utpAtane vaza Akhe divasa grahaNa rahe, grahaNa sahita Athame tyAre te divasa, rAtri, ane bIjo ahorAtra maLI saLagahara, AcaraNathI to anya AcAryonA mate sUryagrahaNa divase thAya te mUkAyA pachI Athame te divase grahaNa thAya tyArathI bIjA sUryodaya sudhI asvAdhyAya pALavo. nirdhAtakavAdaLa sahita ke rahita AkAzamAM vyaktadeve karelo mahAgurjanA tulya avAja, tene asvAdhyAya ATha prahara, gujita garjanAne ja vikAra thatAM gujArava karato mahAdhvani (avAja) thAya te, tene paNa asvAdhyAya ATha prahara sudhI pALa. cAra sadhyA sUryAsta pachI, madhyarAtrie, sUryodaya pUrve ane madhya divase, ema cAra saMdhyAkALane be be ghaDI asvAdhyAya, A cAra saplAnA viSayamAM judA judA zAstrapAThe maLe che, to paNa asvAdhyAyaniyuktinA "agrg sUgi, makaavche, arathama, ma tte ja, pAThanA AdhAre tathA AcArapradIpamAM aneka pAThanI sAkSI ApI chevaTe AcaraNa rUpe je mata svIkAryo che te pramANe ahIM jaNAvyuM che, vizeSa nirNaya gItArtho pAsethI karI levuM. tyAre mahApaDavA=aSADha, Ase, kArtika, ane caitra mAsanI pUrNimA tathA pratipadAe cAra laukika mahAmahotsavanA divase che, je ke mahatsava cartudazInA madhyAhnathI pUrNimA sudhI hoya che, te paNa pratipadAnA divase paNa cAlu raheto hovAthI e mahelamAM pratipadA sudhI ghaNI hiMsA thatI hovAthI e divasomAM svAdhyAya nahi karo, bIjI pravRtti karavAne niSedha nathI. A Indramahatsava je deza gAma-nagaramAM jeTalA divasa cAle teTalo asvAdhyAya samajavo, citrI Indramaha zukla pratipadAthI kRSNapratipadA sudhI prasiddha che, te paNa vartamAnamAM A citramAM suda 5 ne ane aSADha kArtikamAM zuda 14 nA madhyAhnathI ArambhI vada 1 nI rAtrInI samApti sudhI asvAdhyAya pALavAnI AcaraNa che, ane phAgaNamAM te hAlikA pragaTe tyArathI dhULa uDe (dhuleTI samApta thAya) tyAMsudhI asvAdhyAyika gaNAya che. (4)-bulgAhika=daDika rAja vagerenA paraspara yuddhathI loko bhayathI asvastha-gabharAelA hoya te kAraNe svAdhyAya varja. daDika rAjAo, senApatio, ke tevI prasiddha koI strIo laDe-jhaghaDe tyAM sudhI asvAdhyAya, athavA mallayuddha thAya ke kAi. be gAmanA loke (athavA eka ja gAmanA meTA pakSA) paraspara patthara-zastradithI yuddha karatA(jhaghaDatA) hoya te zAnta na thAya tyAM sudhI asvAdhyAya, kAraNa ke tevA yuddhAdi prasaMge vyantara vigere deva pitA potAnA adhiSThita gAma vigerenA pakSamAM AvavAne sambhava hovAthI svAdhyAya karanArane teo upadrava kare, prajAjanane paNa aprIti thAya ke ame bhayamAM chIe tyAre paNa nirdIkSiNya sAdhuo nizcitta thaIne bhaNe che, keI rAjA maraNa pAme tyAre paNa bIjA rAjAne rAjyane abhiSeka na thAya tyAM sudhI arAjakatAnA kAraNe asvAdhyAya jANu. oNcho vagere gAma upara AkramaNa kare tyAre paNa bhayathI leke AkuLavyAkuLa hoya mATe asvAdhyAya pALave. upa2 kahyA te yugrahAdinA kAraNe lokomAM kSebha hoya te zAnta thayA pachI paNa eka ahorAtra asvAdhyAya pALavo. maraNa mATe Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha saM bhA0 2 vi0 3-gA0 98 e pramANe aticArAnI vizuddhi karIne nIceno pATha melIne namaskAra kare. athavA pUrve karelI azubha pravRttinuM (aticArAnu )pratikramaNa karIne punaH tevuM nahi karavA mATe namaskAra pUrvaka kahe ke'nmo cavIsAe titthayarANaM usa bhAimahAvIrapajjavasANANaM' (namazcaturviMzataye tIrthakarebhyaH RSabhAdimahAvIraparyavasAnebhyaH) 238 eve viveka che ke kaiAI gAmamAlika ke rAjayAdhikArI upAzrayathI sAta ghara sudhImAM maraNa pAme te tenuM mRtaka laI gayA pachI eka aheArAtra asvAdhyAya, koI anAtha manuSyanuM mRtaka saiA hAthanI andara paDyuM hAya tene zayyAtara ke kAi anya zrAvaka vigere dUra na kare tyAM sudhI asvAdhyAya, paNa te anAthanA mRtakane kutarAM vigeree teADayuM hoya te tenA avayavAda aMze jayAM jyAM dekhAya tyAM tyAMthI dUra kare nahi tyAM sudhI asvAdhyAya, zayyAtara ke anya koi gRhasthe upAzrayathI sAta ghare sudhImAM mare te tenuM mRtaka lai gayA pachI paNa eka aDhArAtra asvAdhyAya pALavA, athavA laI gayA pachI bahAra anya kAI sAMbhaLe nahi tema svAdhyAya karave, anyathA leAkAmAM sAdhudharmAMnI halakAI thAya. du:khathI raDatI kAI strInA zabda sA~bhaLAya tyAM sudhI asvAdhyAya, ityAdi zAka-saMtApanA samaye bhaNavAthI leAkamAM sAdhutAnI apabhrAjanA-nindA thavAnA sabhavathI asvAdhyAya kahyo che. 5-zArIrika=zarIranI azuci AdinA yeAge gaNAte asvAdhyAya, tenA manuSyazarIra ane ti+c zarIranI apekSAe be bhede! che, temAM ekendriyathI carindriya sudhInA zarIramAM hADa, mAMsa vigere na hAvAthI tene asvAdhyAya gaNAtA nathI, pu-cendriya tiya-canA macchu-kAcabeA vigere jaLacara, gAya- bheMsa vigere sthaLacara ane menA-peApaTa-kabUtaro vigere khecara, ema traNa prakAre che, tenA asvAdhyAyanA dravyAdi cAra bhede cAra prakAra che, temAM dravyathI tiya 2nuM aAhI, mAMsa, carakhI, hADakuM, dAMta, cAmaDuM ke kheMcelA vALa vigere kAI paNa dravyathI asvAdhyAya, kSetrathI-sAiDa hAthanI andaranI bhUmimAM asvAdhyAya, temAM paNa nhAnA gAmamAM vacce traNa mAryAM nIkaLatA hAya te| ane meTA nagaramAM vacce eka meATA rAjamArga nIkaLate! hAya teA 60 hAthanI andara paNa asvAdhyAya thatA nathI. hA, nhAnA gAmanAM kAi kutarA-bilADAduie kalevarane ThekANe ThekANe thavAthI sarvatra rUdhirAdi paDyuM DhAya teA gAma bahAra jaine svAdhyAya karaveza. kALathI-te rUdhirAdi aMzeAnA sA~bhavakALathI (paDyA DhAya tyArathI) mAMDIne traNu prahara sudhI, ane bhAvathI-nandI' vagere sUtro nahi bhaNavAM, athavA khIjI rIte cAra prakAra kahyA che ke-jaLacarAdinAM 'rUdhira-mAMsa-hADaku ane cAmaDuM' e cAra dravyAne aDUMge asvAdhyAya, emAM vizeSa e che ke sAiTha hAthanI andara mAMsa dheAyuM ke pakAvyuM DhAya te! te mAMsa bahAra lai javA chatAM tyAM avazya bindue paDe mATe traNa praharanA asvAdhyAya, paNa je traNa prahara pahelAM varasAdanA ke khIjA pANInA pravAhathI dhAvAi jAya teA tyArathI asvAdhyAya maTe, kAI pakSinu` iMDu sAiTha hAthanI andara paDe paNu phUTe nahi tA te dUra karatAM sudhI asvAdhyAya, paNa phrUTe ane tenA rasa jamIna upara paDe teA dUra karavA chatAM traNa praharanA asvAdhyAya, je kapaDA vagere upara paDeluM iMDu phUTe te paNa sAiTha hAthanI khadvAra te kapaDAne dheAvAthI asvAdhyAya nathI, iMDAnA rasa ke leAhInuM bindumAkhInA paga DUbe teTaluM alpa paNu paDyuM DhAya teA asvAdhyAya gaNavA. vaLI jarAyu (evALa) rahita hAthaNI vagerenA prasava thAya te tenA traNa prahara asvAdhyAya, jarAyuvALA gAya vigerenA prasava thAya tenA evALa paDyA (dUra karyAM) pachI traNa prahara avAdhyAya, sAiTha hAthamAM rAjamAga upara rUdhirAdinA bindue paDyAM DhAya teA jatA AvatA manuSya-pazuenA cAlavA vigerethI jinAjJA evI che ke asvAdhyAya na thAya, tathA rAjamArga sivAya anyatra paNa sAiTha hAthamAM paDeluM tiya canuM rUdhirAdi varasAdanA pravAhathI hevAya ke agnithI baLI jAya te asvAdhyAya na thAya, paDI raheluM DhAya teA thAya. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zramaNa pratikramaNa sUtra "grmarijA50 ane tene artha) vyAkhyA-zrI RSabhadeva prabhuthI mAMDIne zrI mahAvIradeva sudhInA vIsa tIrthakarone mAre namaskAra thAo ! ema namaskAra karIne prastuta jainapravacananA (AgamanA guNonuM varNana (prazaMsA) karato kahe ke - " iNameva niggaMthaM pAvayaNaM saccaM aNuttaraM kevaliaM paDipuNNaM NeAuaM saMsuddhaM sallagatagaM siddhimaggaM muttimaggaM nijANamaggaM nivANamaggaM avitahamavisaMdhiM savvadukkhappahINamaggaM, itthaM ThiA jIvA sijhaMti bujhaMti muccaMti parinivvAyaMti savvadukkhANamaMtaM kareMti, taM dhammaM saddahAmi pattiAmi roemi phAsemi pAlemi aNupAlemi, taM dhamma saddahato pattiaMto roaMto phAsaMto pAlaMto aNupAlaMto tassa dhammassa (kevalipannattassa) anbhuTTiomi ArAhaNAe viraomi virAhaNAe" vyAkhyA-phame=A sAmAyika, cauvIsae, vigere paccakhANa sudhInAM cha Avazyake, athavA bAraaphagarUpa AcAryanI jhaverAtanI peTI sarakhuM tainca prAvana=naintha eTale bAhya abhyantara granthathI (parigrahathI mukta thaelA sAdhuonuM "pravacana eTale prakRSTa(vizeSa)tayA vyApakarUpe jIva-ajIva Adi padArthonuM varNana jemAM karyuM che evuM Agama ke je sAdhu jIvanane upakArI che. have te AgamanuM viziSTapaNuM kahe che ke-sarcama=sajjanene hitakArI, vaLI nyAyanaya) darzana paNa svaviSayanA nirUpaNamAM te satya che mATe kahe che ke anuttaramuM=jenAthI uttara eTale zreSTha bIjuM koI Agama nathI, kAraNa ke samasta padArthonuM A pravacanamAM yathArtha pratipAdana che, chatAM keIenI tulya anya zAstrane paNa mAne tene mATe kahe che ke sTivasTi) kevaLa eka ja che, athavA svArthamAM pratyaya AvavAthI vevane badale vaivesTive banyuM che, tene paNa artha phakta eka ja, advitIya, jenI tulya bIjuM kaI pravacana nathI evuM, tathA pratipUfma=sarva viSayanuM prarUpaka hovAthI athavA sarva na(apekSAe)rUpa hovAthI mokSaprApti karAvanArA sarva guNethI paripUrNa, naicivamUtramakSamAM laI janAruM, arthAt muktine prApta karAvanAruM, athavA bIjo artha nyAyathI yukta (nItine samajAvanAruM), evAne paNa kaI azuddha mAne te tenuM nirAkaraNa kare che kesaMzuddha=(pahelA bhAgamAM pR0 61mAM kahelI) kaSa-cheda-ane tApa, e traNa parIkSAothI sarvathA zuddha, ekAnta kalaka (doSa) vinAnuM, tathApi keI mAne ke evuM chatAM te svabhAve ja kadAca saM. - have manuSya saMbandhI asvAdhyAya, temAM paNa manuSyanAM rUdhira, mAMsa, cAmaDuM ane hADakAM e cAra dravyAmAM hADakA sivAyanA traNa pikI kai se hAthanI andara paDeluM heAya te eka aherAtra asvAdhyAya, paNa tirya-canuM rUdhira sAITha ke manuSyanuM rUdhira se hAthamAM paDeluM sukAIne varNAntara thaI gayuM heAya to asvAdhyAya nathI. strI rajasvalA thAya tyArathI traNa aherAtra (24 praha2) asvAdhyAya, te pachI rUdhira gaLe te paNa asvAdhyAya nahi, strIne putra janme te sAta ane putrI janme te ATha ahorAtra asvAdhyAya jANa, hADakAM pikI dAMta sivAyanuM manuSyanuM kAI paNuM hADakuM se hAthanI andaranI jamInamAM dAhya hoya te bAra varSa sudhI asvAdhyAya thAya, paNa dAMta se hAthathI dUra paraThavyA pachI asvAdhyAya nathI, paDelo dAMta khavAI jAya, zeAdhavA chatAM na jaDe, te asvAdhyAya nathI. keI ema kahe che ke-tene haDAvaNAI* kAyotsarga karavuM joie. agnithI baLelAM hADakAM se hAthanI andara hoya te paNa asvAdhyAya nathI, asvAdhyAyamAM anuprekSAne nidhi nathI, paNuM sutranI vAcanA, pRcchanA, parAvartAnA na thAya, ane dharmakathAmAM sUtra na vaMcAya. (pravacanasAreddhAra vigerenA AdhAre) Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 dha0 sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 98 sAranA kAraNabhUta mAyAdi zalyeAne dUra karavAmAM asamartha haze tene mATe kahe che ke rAjya rrAnam=pAchaLa jaNAvyAM te 'mAyA' vigere traNa zalyeAne kApI nAkhanArUM, have bIjA matavALA jee siddhi Adine mAnatA nathI teonA matanuM nirAkaraNa karatAM kahe che ke siddhimAnlRH--muttimArta: siddha thavuM (karavuM) te siddhi, arthAt hitakarabhAvA(avasthA)nI prApti te siddhi tenA mA bhUta, ane mUkAvuM te mukti. arthAt ahitakArI karmAdinA bandhanathI chUTavuM te mukti, tenA mA bhUta, tAtparya ke kevaLajJAnAdi Atmahitakara bhAvAne pragaTa karAvavA pUrvaka ahitakara ka-zarIra-saMsAra vigere bandhanAthI mukti (meAkSa) karAvanArUM, (ahIM 'ma N" zabdamAM napuMsaka laDjhanA prayAga ASa hAvAthI prAkRta bhASAnA niyamathI kare che, anyathA 'maLaeN' zabda pullige che.) uparyukta vizeSaNAthI je ema mAne che ke 'muktAtmAone kevaLajJAnAdi guNA heAtA nathI kintu teo kayukta hoya che' teonA dunayanu (asatya-nirUpaNanuM) nirAkaraNa karyuM.... have nirvALamA :=(emAM 'ca' dhAtune kamaNi sthU' pratyaya AvavAthI 'cAna' zabda banyA che mATe tene a) 'yAna'sthAna samajavuM, arthAt jIvA jyAM gamana kare te sthAna, jIvanu' svabhAve Urdhva gamana che mATe 'Sit-prAgabhArA' (siddhazilA) nAmanuM muktAtmAonu nirUpama (anupameya) sthAna te nirmyAna, tyAM javA mATenA mArga, te 'nirmANamA' samajavA. A vizeSaNathI jee muktAtmAonuM sthAna aniyata mAne che te duya(kuvikalpavALAe)nA matanA pratikAra karyAM, vaLI nioLamAttva=nivRti (zAnti) te nirvANa, arthAt sakaLa karmonA kSayathI pragaTatuM AtmAnu atyanta (sampUrNa avinAzI-zuddha-nirUpAdhika) sukha, tene mArga te nirvANumA, A vizeSaNathI jeo mAne che ke 'muktAtmAe sukha-duHkha bannethI rahita hoya che" teonA te kuvikalpane (duyaneA) nirAsa karyo, have upasaMhAra kare che ke-vitathan=satya, athavA ahIM satya artha karavAthI punarUkta doSa thAya te TALavA mATe pUrve sajjanA atha 'satya' karyAM che tene badale 'sacca'nA 'sArva" paryAya karIne arcA-pUjA sahita te 'sAca' evA artha karavo, kAraNa ke A pravacana (Agama) jagatamAM pUjAnuM pAtra (pUjya) che ja, avisandhi=avyavacchinna, arthAt pazcima mahAvidehAdi kSetramAM sadaiva vidyamAna hovAthI nAza vinAnuM--zAzvata, sarvadunnabILamAna =jyAM sarva duHkho prahIzu eTale sarvathA kSINa thayAM che te meAkSa, tenA 'mA' eTale meLavavAnuM nimitta kAraNa, have parApakArI tarIke e pravacananuM cintAmaNipaNuM siddha karatAM kahe che ke-tra sthitA nIvA= nigrantha pravacanamAM (tenI ArAdhanAmAM) rahelA jIvA siddhajanti=aNimA'vigere labdhio (atizayeA) rUpa zreSTha phaLanI siddhi (prApti) kare che, vaLI duSyanta khAdha pAme che, arthAt kevaLajJAna dazanavALA bane che, vaLI mujyante=bhavApagAhI (aghAtI) karmothI paNa mukta thAya che, vaLI parinirvAnti (athavA pAThAntara pattinivru'nti)= sa rIte nirvANune (zAntine) pAme che, eTale zuM ? sarvaduHllAnAmanta yuvaeNnti-zArIrika, mAnasika, vigere sarva duHkhAnA vinAza kare che. e pramANe pravacananA mahimA varNavIne have cintAmaNiratna tulya e pravacanamAM peAtAnI kammelane dhAvAmAM sama pANInA pravAtulya zraddhAne pragaTa karatAM kahe che ke tuM dharma zraddhe= je A nind pravacana sabandhI dharma kahyo te dharmamAM huM 'tatti' (eTale 'te tevuM ja che" evI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrimaNa pratikramaNa sUtra "TTruvijJA' ane tene artha) 241 pratIti-vizvAsa karuM chuM, keIne sAmAnya vizvAsa paNa thAya mATe vizeSaNa kahe che ke pratye mitra emAM vizeSa zraddhA karuM chuM, athavA prIti karavArUpe tene svIkAra karuM chuM, vaLI sevAmitrae dharmane vadhAre sevavAnI bhAvanApUrvaka tenI sevAnI rUci-abhilASA karuM chuM, A prIti ane rUci bane bhinna che, jemake koI jIvane dahIM-dUdha vigere upara prIti hevA chatAM sadeva tenI rUci na hAya, ema prIti-rUci paraspara bhinna jANavAM, vaLI pRramite dharmanI satata sevA (ArAdhanA) karavArUpe sparzanA karuM chuM, pAyAmi (A "ni=zabda adhika jaNAya che, te paNa jo te atirUDha che to tene artha pAlana eTale "aticArethI tenuM rakSaNa karuM chuM" ema kara, e rIte AgaLa kahevAze te "pucita pATha mATe paNa samajavuM, vaLI 3nuYcama=punaH punaH rakSA karuM chuM, enI pachInA "te dharma zraddhAnA prayat (pratipavamAno) hovAnuM sthAna ( na)nanupasTiyana tasya dharmagra vaDhiprajJaptaca) kamyuWitomi bArAdhanAthI vitarima virAdhanAyam e pAThane arthadharmanI zraddhA, pratIti, rUci, sparzanA, pAlana ane anupAlana karato huM te kevalikathita dharmanI ArAdhanA karavAmAM udhata thayo chuM ane virAdhanAmAMthI nivRtta thayo chuM -aTakyo chuM, ema kare. have e ja ArAdhanAmAM udyamane ane virAdhanAmAM nivRttine vibhAgathI jaNAve che ke " asaMjamaM pariANAmi-saMjamaM upasaMpajjAmi, ababhaM pariANAmi-bhaM ubasapajjAmi, a grra -i 320, zanALaf vri0-nA 30, vizvari ra0-viri 30, michatta pari0-sammattaM uva0, abohiM pari0-mohiM uva0, amaggaM pari0-maggaM uva0, jaM saMbhagami-jaM ca na saMbharAmi, jaM paDikamAmi-jaM ca na paDikkamAmi, tassa savvasma devasiassa aiArassa paDikkamAmi, samaNo'haM saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAyakamme aNiANo didvisaMpanno mAyAmosa vivjjio|" vyAkhyA-asaMcapaMprANAtipAtAdi rUpa asaMyamane rinnAnAmitrajJAnathI jANIne tenuM paccaphakhANa karavApUrvaka tapuM , tathA saMcamaM=jenuM svarUpa caraNasittarImAM kahevAze te saMyamane upalabdhaa=algIkAra karuM chuM. ema rijJAnAmi ane 3pampaLe padane artha AgaLa paNa sarvatra samajI le. have saMyamane A svIkAra asaMyamanAM agone tyAga karavAthI thAya, temAM paNa asaMyamanuM mukhya aMga abrahma che mATe kahe che ke- tra=ahIM bastikamane aniyama te abrahma ane tethI viparIta graha= bastikarmanA niyamarUpa brahma samajavuM, samajapUrvaka te abrahmane tyAga karuM chuM ane "brahone svIkAra karuM chuM, vaLI asaMyamanA aMgabhUta =jANI-samajIne akRne tyAga karuM ane kRtyene svIkAruM chuM. (ema sarvatra tyAga ane svIkAra samajI levo). A "akalpa ajJAnathI ja thAya mATe tene parihAra kare che ke ajJAna=samyajJAnathI viparIta evA ajJAnane tyAga ane jJAna jinavacanane svIkAra karuM chuM, A ajJAnanA prakAre tyAga karavA mATe kahe che ke- cAM=nAstikanA matarUpa akriyAne tyAga ane ci=Astikane samyavAda, tene svIkAra karuM chuM. A ajJAnanuM mULa mithyAtva che mATe tene tyAga karavA mATe kahe che ke-mithyAtve atattvamAM rUci (tasvarUcine abhAva) tene tyAga ane sabhyatve-tattva prItine svIkAra karuM chuM, A mithyAtvanA algabhUta abodhi hovAthI tene mATe kahe che ke-kavordhi=mithyAtvanA kAryarUpa zrIjinadhamanI aprApti te abAdhi kahevAya che, tene tyAga ane varSa samyakatvanA kAryarUpa zrIjina Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 [[dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gAha 98 dharmanI prAptirUpa badhi tene svIkAra karuM chuM, vaLI mithyAtva e mokSa mATe unmArga che, mATe bIjA paNa unmArgane tyAga karatAM kahe che ke mA=mithyAtva-avirati-kaSAyAdi mokSa mATenA unmArgane tyAga ane ma=samyagudarzana, prazama, saMvegAdi sanmAne svIkAra karuM chuM. zAstromAM uparyukta padanA pAThane krama jaNAvanArI saMgrahagAthA (pUrvAcArya kRta zramaNa pratikramaNusUtranI vRttimAM) kahI che ke " saMjama baMbhe kappe, nANe kiriAi sammabohIsu / magge savipakkhesuM, parina uvasaMpayA kamaso // 1 // " bhAvArtha saMyama, brahma, kalpa, jJAna, kiyA, samyakatva, bodhi ane mArga e sAtane aDage kamazaH (pratyAtti nyAye pratipakSI) asaMyamAdinI parijJA eTale jANapaNuM ane saMyamAdinI upasaMpadA eTale svIkAra karo. vaLI chadmastha jIva keTaluM yAda kare ?mATe sarva doSanI zuddhi karavA kahe che ke-cazmAma= je kaMI thoDuM paNa mane smRtimAM che te ane ca ra mAmi je chaghasthapaNAne kAraNe upaganA abhAve mArI smRtimAM nathI, tathA ca7 tirAmami upayogathI jANavAmAM AvavAthI jenuM pratikramaNa karyuM tathA cA na pratimami=sUkSma jANavAmAM na AvavAthI jenuM pratikramaNa na karyuM, ema je kaI aticAra jANavAmAM hoya ke na hoya to sarvazya levasivAya tivArasya pratimitrate divasa saMbaMdhI sarva aticAronuM pratikramaNa karuM chuM. (ahIM ekavacanAnta prayoga che te jAtimAM ekavacana samajavuM) ema pratikramaNa karIne punaH paNa akalyANakara pravRttine parihAra karavA pitAnI avasthAne (gyatAne) vicAra karate kahe che ke amoghuM tapa saMyamamAM rakta huM zamaNa(sAdhu) chuM, temAM paNa caraka vigere anya mithyAdarzanavALo asaMta nahi, paNa saMtA=samasta prakAre yatanAvAna (pramAdanA parihAra mATe prayatnazIla) chuM ane have pachI virataH=nivRtta thayo chuM, arthAt bhUtakALane aticArenI nindA ane bhaviSyamAM saMbhavita aticArone saMvara (dha) karato huM te aticArethI aTakyo chuM, e kAraNe pratitaM vartamAnamAM paNa akaraNIya tarIke pratyAkyAtApa tyAga karyo che te pApakarmone jeNe evo huM sarva doSa rahita chuM, tAtparya ke bhUtakALanAM pApakarmone nindA dvArA tyAga ane bhaviSyamAM saMbhavitane saMvararUpe tyAga karela havAthI vartamAnamAM paNa huM pApakarmonA paccakkhANa (tyAga)vALa chuM. vaLI niyANuM saMsAravRddhinuM mULa hovAthI meTo doSa che, mATe pote e dRSathI rahita che ema bhAvanA bhAvate kahe che ke nitIna =huM niyANA rahita chuM, (arthAt A nigraMtha pravacananI ArAdhanA keI aihika ke pAralaukika bAhya sukhanI IcchAthI karatuM nathI.) vaLI sakaLa guNonA mULabhUta "darzana" potAnAmAM che, ema samajate kahe che ke-daSTipUna =huM samyagadarzanavALe chuM, have vadana mATe je kahevAnuM che te vandana dravya vandana nathI paNa bhAva vandana che. te mATe kahe che ke-cAmRSAvivati =mAyA pUrvaka mRSA bolavuM te "mAyAmRSAvAda tene tyAga karyo che jeNe e huM have zuM karuM chuM te kahe che ke" aDDhAijjesu dIvasamuddesu panarasasu kammabhUmIsu jAvaMta kevi sAhU rayaharaNagucchapaDiggahadhArA paMcamahabbayadhArA aTThArasasahassasIlaMgadhArA akkhuyAyAracarittA te savve sirasA maNasA matthaeNa vNdaami||" vyAkhyA-ddhatIpu dvIpasamudepu=aDhI dvIpamAM ane vaccenA be samudramAM, arthAt jambudvIpa, ghAtakI khaDa ane puSparAvartadvIpa aDadhe, ema aDhIdvIpa ane tenI vaccenA lavaNa Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa pratikramaNa sUtra "marinnApa0) ane tene artha) 243 tathA kAledadhi nAmanA be samudromAM, ahIM samudra kahevAnuM kAraNa e che ke-keI prasaMge cAraNamunio vigere (AkAzamArge pasAra thatA hoya tyAre samudramAM paNa hoya, mATe aDhIdvIpamAM, temAM paNa purusaspa-bharata pa-eravata ane 5-mahAvideharUpa pandara varmabhUmiputra karmabhUciomAM, cAvata. zeritsAdhavaje kaI sAdhuo, sAdhudharmanAM upakaraNe rogojI pata<Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA 98 ArSa prayogathI "zuM thayelo che ema samajavuM) tInuM sarvAna te gacchavAsI ke jinakalpikAdi agacchavAsI, sarvane zirasA mastakathI, manana-aMtaHkaraNathI ane mana huM mastakathI vAMduM chuM ema vacana dvArA uccAra karIne, punaH e ja " pAThathI (manathI vacanathI ane mastaka eTale kAyAthI) trividha vandana karuM chuM, ema artha karavo, arthAt "va kriyApadanI punaH pejanA karavI. e rIte sAdhuone vAMdIne sAmAnyathI sarva jIvonI kSamApanA dvArA maitrIbhAva dekhADe che ke "vAmi savya, sarve navA ravanaMta che! mittI me sababhUesu, ve majjha na keNai // 1 // " bhAvArtha-spaSTa che. sarva jIvone huM khamAvuM chuM, sarva che paNa mane kSamA kare, mAre sarva nI sAthe maitrI che, tenI sAthe vera nathI. ahIM "sarva jIvo mane kSamA kare" evuM kahevAmAM teone paNa mArA pratye akSamAne kAraNe karmabaMdha na thAo" ema karUNa rahelI che. have pitAnuM svarUpa (ArAdhakapaNuM) batAvavA pUrvaka sUtranuM samApti magala kare che ke "gvamahuM thAka, naivika mAhira lujhivuM . tiviheNa paDikkato, vaMdAmi jiNe cauvvIsaM // 2 // " bhAvArtha--upara pratikramaNa sUtramAM kahyA pramANe nAchokagurUnI samakSa (aticArone) pragaTa karIne, rinvitthA=AtmasAkSIe potAnA pApakArI te te paryAyanI nindA karIne, vA= gurUsAkSIe pitAnI (pApanI) nindA karIne, grfkSavAe pApa pravRtti duSTa che ema tenI durgacchA karIne, athavA keI sthaLe "duchi pATha che, te pazcamI vibhaktinA lepavALo hovAthI tene paryAya "gulita kare ane tene artha e rIte jugupsA karelA pApa vyApArathI (aticArothI), sacce triSeina pratinti =samyam (sArI rIte) mana, vacana ane kAyAthI nivRtta (mukta) thaelo huM je jinani turvisativIza jinezvarene vandana karuM chuM, A AlecanA, nindA, gartA ane pratikramaNanuM phaLa anukrame 1- zane uddhAra, 2-prazcAttApa, 3-apuraskAra (anAdara-tiraskAra) ane 4-vratanAM chidrone DhAMkavA (vratane akhaMDa banAvavAM), vigere uttarAdhyayana sUtramAM kahyA pramANe jANavuM. upara devasika pratikramaNa (sUtra) kahyuM, rAI pratikramaNa paNa ema ja samajavuM, mAtra "devasika ne sthAne "rAtrika (pha)" zabda kahIne rAtrinA aticAre kahevA. prazna-je rAI pratikramaNamAM paNa A pratikramaNa sUtra ja kahevAnuM che te temAM "phacchAmi fhami garabAI vigere gocarInA aticAronuM pratikramaNa nirarthaka che, kAraNa ke rAtre gocarInA dene sambhava nathI - uttara-e ekAnta nathI; svapna vigerethI paNa gocarInA aticAranI rAtre paNa sambhAvanA che, athavA sUtra akSata rAkhavA mATe e pATha belavAne che, je ema na hoya te gavahana karanArA sAdhuone paraThavavA yogya AhAra vAparavAne adhikAra nathI, tema chatAM teoe paccakhANamAM parivaLicALe e AgAra zA mATe uccAre Ie? chatAM (pATha akhaMDa rAkhavA) teo bele che, tema A pATha bolavAmAM paNa deSa nathI. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikatra (pappIsUtra) ane tenA artha] pAkSikasUtra asahita upara sAdhunuM pratikramaNusUtra ane tenA artha kahyA, have pAkSikasUtra ane tenA artha kahIzuM, temAM prAraMbhika magala mATe 'arihaMta, siddha,' vigerene praNAma karatAM kahyuM che ke-- " tirthaMkare kA tirthe, tittpattia ya tisthasiddhe haiM / siddhe niLe ya iitta, mahatti [tra] nALuM 2 caMdrAmi / / '' vyAkhyAya--mi=vAMdu' chuM, A kriyApada che, te dareka padonI sAthe joDavuM. keAne vAMdu chuM ? tIrthAn=vItarAga evA tIrthaMkarAne, 'tra (2)' eTale vaLI, tenA atha traNe kALanA tIkarAne, tIrthAn tIbhUta gaNadharane, athavA saphLane (ke dvAdazA gIrUpa Agamane), battIrthasiddhAn tIrthasiddhAn siddhAMtrya-atI siddhone, tIrthaM siddhone ane siddhone (eTale zeSa 'jinasiddha-ajinasiddha Adi bhinna bhinna prakAre siddha thaelA sarvasiddhone), A e siddhonuM svarUpa 'siddhANu buddhANu'nA a thI `samajI levuM. niA sAmAnya kevalione, pI=mULa ane uttara guNAthI yukta sAdhuone, marpItrae sAdhuomAM paNa jee 'aNimA' vigere labdhievALA hoya tevA mahAmuniene, jJAna='matijJAna" vigere pAMca prakAranA jJAnane, ema tIrthaMkarAdi sarvane vAMdu chuM. (mULamAM 'T' avyaya che te badhAnA samuccaya amAM samajaveA) vaLI 45 " ne ya ma guLasthaLamAga(tha)ravizahindrA tiLasaMsArA 1 te mAruM ttiA, vi bALamimuddo rA" vyAkhyA--ca vaLI, anya maGgalane kahe che ke ce=je munio, rUma nuratnasAgara avirAdhyaka guNaratnAnA sAgaratulya A mahAvratAdinI ArAdhanAne nirmaLa rIte ArAdhIne tosaMsAraH= saMsAra samudranA pAra pAmyA che teo mane magalabhUta thAo !, a=ihuM paNa tAn majJatuM nRtvA= te munione mahUgala tarIke svIkArIne, (guNaratneAnA samudra sarakhAM mahAvratAdinI) sAdhanAmimujJa =ArAdhanA karavA mATe ekacitta thayeA che, arthAt upayukta munivaronI ane mahAvratAnI ArAdhanA mATe utsAhI thayeA che. 64 vaLI paNa arihaMteAnI ane dharmanI AziSarUpa svamaGUgala mATe kahe che ke-- 'mama maMgalamarihaMtA, siddhA sAhU suyaM ca dhammo a / vaMtI muttI muttI, bakhtavayA ma caiva " vyAkhyA-arjuntaH jinezvarA, siddhAH=pa Mdara prakAre siddhine pAmelA siddho, sAdhanaH-munio zrutaM=Agama, dharmadha=sAdhu ane zrAvakanA AcArarUpa be prakAranI virati kSAntiH=kSamA--sahana-- zIlatA, krutti:=mana vacana ane kAyAnA cogAnI unmAthI rakSA, muttiHaAbhanA abhAva 175-caturvidhasa dharUpa tItha cAlatuM DhAya te kALamAM siddha thAya te'tA siddha' ane tI sthapAyA pUrva ke viccheda thayA pachI siddha thAya te atI siddha' kahevAya. zeSa'jinasiddha' Adi 13 prakAranuM svarUpa pahelA bhAganA bhASAntara dhR0 445 mAM jaNAvyA pramANe samajavuM. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 98 (parihAra), gArnavatA=niSkapaTabhAva-saraLatA, mA=nirmadapaNuM, e uparyukta arihaMtAdi mama mAruM mAruM magala kare ! emAM "ka" e kriyApada uparanI gAthAmAMthI ahIM joDavuM. have mahAvratanuM (uccArelAM che tenuM smRtirUpe punaH) uccAraNa kare che- "oma saMgAthA , (f)tti paramiisicamujA(vA)paM vamavi dilo , mahAcAra jAu.IchA vyAkhyA-"o karmabhUmiorUpa paMdara kSetromAM, laMcatA =munivaro, je kare che, zuM kare che ? pa rita tIrthaMkarAdie prarUpeluM, DA=atibalavAna (zreSTha), mahAvrato vAra pacca mahAvatenuM uccAraNa (kathana), hai tuM tene karavAne amara=paNa, sthita taiyAra thaye chuM. e pramANe gurUe pratijJA karavAthI ziSya pUche che ane gurU uttara Ape che ke- "se kiM taM mahavvayauccAraNaM(NA) ? mahavvayauccAraNA paMcavihA paNNattA rAIbhoaNaveramaNachaTThA, taMjahA-savvAo pANAivAyAo veramaNaM 1, sabAo musAvAyAo veramaNaM 2, sabAo adiNNAdANAo veramaNaM 3, savvAo mehuNAo veramaNaM 4, savvAo pariggahAo veramaNaM 5, savvAo rAmothaLAgo veramaf 6 " vyAkhyA-ahIM chAe pada sudhI praznasUtra samajavuM, temAM che eTale have pachI, ane jiM praznArthaka che, arthAta ziSya pUche che ke te mahAvatenuM uracAraNa zI vastu che ?, athavA prAkRta bhASAnA niyamAnusAra abhidheyane anusarIne liga ke vacana hoya che tethI ja ne * sthAne che, teM ne sthAne sI ane pharavA ne badale vIrA, mAnIne bIjI rIte e artha * thAya ke mahAvratanI te uccAraNA kevI che ? ziSyanA A praznane gurU uttara Ape che ke mahAvratanI uccAraNuM pAMca prakAranI kahelI che, tenI sAthe "rAtrIjanane tyAga' e chaThTho prakAra che. tene nAma pUrvaka jaNAvavA mATe kahe che ke--tAyA te A pramANe, 1-sama-trasa ane sthAvara, temAM paNa sUkSama ane bAdara, ema sarva jIvonI (hiMsA), te paNa karavI, karAvavI ane anumedavI, ema traNa karaNathI, pratipAtA=prANane atipAta eTale hiMsA, tenAthI viramai=aTakavuM tene prathama mahAvrata kahyuM che), e pramANe ra-sarvagRSAvAdimavie lebha, bhaya ke hAsya, emAMnA keI paNa hetuthI belAtuM mithyA vacana, tenAthI aTakavuM te bIju), 3-sarvasmattAnAdiramai=dAMta khetaravA mATenI ghAsanI saLI jevI nhAnI-kiMmata vinAnI paNa vastu tenA mAlike ApyA vinA levI te "adattAdAna" eTale cerI kahI che, tenAthI aTakavuM (te trIjuM), 4-sarvAmaiithunAdiramAM mAtra purUSe strInI (ke strIe purUSanI a5) vAta mAtra karavA jeTaluM paNa maithuna eTale kAmane saga, tenAthI aTakavuM (te cothuM), pa-sarvapridiramai sarva eTale (bIjuM vadhAre te dUra rahyuM, saMyamapakAraka vastumAM paNa) alpamAtra mUcha karavA rU5 parigraha, tenAthI paNa aTakavuM (te pAMcamuM), ane 6-sarvekSmAtrimonAdimAM sarva 176-mULa pratamAM chati vAvara ema jaNAveluM hovA chatAM prazna "pharAra' pada sudhI ghaTe che ane te pachI "cha" pada sudhI gurUne uttara che ema samajAya che. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakhIsUtra) ane tenA artha] 247 eTale "divase lAveluM divase vAparavuM ItyAdi prakAro paikI kaI duSita prakArathI mAtra AhAra karavA rUpa paNa je rAtrI bhojana, tenAthI aTakavuM (tene chaThuM vrata kaheluM che). e rIte nAmathI kahIne have tenA svarUpa sAthe pahelA vratanuM vistArathI uccAraNa kare che ke " tattha khalu paDhame bhaMte! mahanbae pANAivAyAo veramaNaM, savvaM bhaMte ! pANAivAyaM paccakvAmi, se suhumaM vA bAyaraM vA tasaM vA thAvaraM vA Neva sayaM pANe aivAe(i)jjA, NevaNNehiM pANe aivAyAvijjA, pANe aivAyaMte vi aNNe Na samaNujANAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM-maNeNaM vAyAe kAeNaM, Na karemiNa kAravemi karataM pi aNNaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi" vyAkhyA-tatra-te mahAvratanA uccAraNamAM, vahu nizcayathI, manta-he bhagavaMta! ema ahIM gurUnI samakSa pratikramaNa karatAM pUjya gurUne saMbedhana mATe mane ! pada samajavuM. prathame mAtra prANAtipAtadiramAM pahelA mahAvratamAM jIvahiMsAthI aTakavuM, ahIM "aTakavuM eTale sarvathA hiMsAno tyAga kare, ema sarva temAM sarvathA aTakavAnuM samajavuM. ahIM koI AcAryo saptamI vibhaktinA sthAne prathama karIne prathama matrita kahe che, ema saghaLA vratamAM paNa pahelI vibhakti kahe che. sarva manta! kAtipAta pratyAhyAmi he bhagavaMta! prANAtipAtane sarvathA huM tanuM chuM. have ahIM kahyuM ke "sarvathA prANAtipAtane tajuM tene ja vizeSarUpamAM kahe che ke te sudui vA ItyAdi, temAM te zabda te vratane jaNAvanAre che, arthAt "te A pramANe" ema jaNAvavA mATe che, tUma vA=pAMce IndriothI jANuM-joI na zakAya, mAtra jJAnathI samajIjANI zakAya tevA jIvane, vAha vA=IndriyathI jANI-joI zakAya tevAne, traNaM vA=agnikAya ane vAyukAya e be (gatitrasa) tathA beIndriyathI paccendriya sudhInA keI paNa jIvane, jIva vA=pRthvI-pANI ane vanaspati rUpa traNa ekandriyone, ahIM vA pado paraspara eka bIjAnA samuccaya mATe che. naiva svaye prAn ripatayAmi huM svayaM (e upara kahyA te) jIvane haNuM nahi, naivaHi prAdhAn pitAmi bIjAo dvArA e ane haNAvuM nahi ane prANAtipasayatoDavAnna manujJAnAmi e jIvone haNatA bIjAone huM sArA jANuM nahi; (anumodanA karUM nahi; kayAM sudhI ? jJAnIvA ItyAdi cAvaMIvaM=jIvuM tyAM sudhI, triviyaMtraNa prakAranI (karavA karAvavA anumedavArUpa) hiMsAne, trividhena-traNa kAraNathI(manavacana-kAyAthI) tajuM chuM, ema saMbandha samajavo. e ja jaNAvatAM kahe che ke manasA vArA jAna vani vAramAM kuttama na samajuttAnAmi=mana-vacana-kAyAthI karUM nahi, karAvuM nahi ane bIje kare te tene anumati ApuM (anumodanA karuM) nahi. tasa te trikALabhAvinI hiMsA paikI bhUtakALanI hiMsAnuM mana he bhagavanta pratitramAmi huM pratikramaNa karuM chuM-mithyAduSkata ApuM chuM, ninAma AtmasAkSIe jugupsA (nindA) karUM chuM, ane mi=pasAkSIe jugupsA karuM chuM, e nindA vigere konI ? te kahe che ke garbha hiMsA karanArA mArA AtmAne (bhUtakAlIna mArA AtmaparyAyane) ke je prazaMsA karavA cogya nathI tene zusRjJAnisarvathA tejuM chuM vaLI paNa dravya-kSetra-kALa ane bhAva bhede prANAtipAtanuM (hiMsAnuM) pratikramaNa karavA mATe kahe che ke- Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 [dhava saM0 bhAva 2 vi0 3-gAha 98 " se pANAivAe caunvihe panatte, taMjahA-davvao khittao kAlao bhAvao, danvaoNaM pANAivAe chasu jIvanikAesu, khittaoNaM pANAivAe savvaloe, kAlao NaM pANAivAe diyA vA rAo vA, bhAvao NaM pANAivAe rAgeNa vA doseNa vA, jaM mae imassa dhammassa kevalipannattassa ahisAlakkhaNassa saccAhiDiassa viNayamUlassa khaMtipa(ppa)hANassa ahiraNNasuvaNNiassa uvasamappa(pa)bhavassa NavabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittiyassa kukkhisaMbalassa NiraggisaraNassa saMpakkhAliyassa cattadosassa guNaggAhiyassa niniyArassa nivva(bi)ttilakSaNassa paMcamahatyayajuttassa asaMNihisaMcayassa avisaMvAiyassa saMsArapAragAmiyassa nivvANagamaNapajjavasANaphalassa, puddhi aNNANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM rAgadosapaDibaddhayAe bAlayAe mohayAe maMdayAe kiDyAe tigAravaguruyAe caukkasAovagaeNaM paMciMdiya(o)vasaTTeNaM paDipunamAriyAe sAyAsokakhamaNupAlayaMteNaM, ihaM vA bhave aNNesu vA bhavaggahaNesu, pANAivAo kao vA kArAvio vA kIraMto vA parehi samaNuNNAo, taM niMdAmi garihAmi tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM, aIaM niMdAmi paDuppaNNaM saMvaremi aNAgayaM paJcakkhAmi, savvaM pANAivAyaM jAvajjIvAe, aNissio'haM, neva sayaM pANe aivAejjA, nevannehiM pANe aivAyAvijjA, pANe aivAyate vi anne na samaNujANAmi(NijjA), taMjahA-ara(ri)haMtasakviyaM, siddhasakkhiyaM sAhusakviyaM, devasakkhiyaM, appasakkhiyaM, evaM bhavai bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapaDihayapaJcakkhAyapAvakamme, diyA vA rAo vA, egao vA parisAgaovA, sutte vA jAgaramANe vA, esa khalu pANAivAyassa veramaNe hie suhe khame nissesie ANugAmie pAragAmie, savvesiM pANANaM savvesi bhUpANaM sanvesi jIvANaM savvesiM sattANaM, adukravaNayAe asoyaNA(NayA)e ajUraNayAe atippaNayAe apIDaNayAe apariyAvaNayAe aNuddavaNayAe mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucinne paramarisidesie pasatthe, taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mo(mu)kravayAe bohilAbhAe saMsAsttAraNAe tti kaTu uvasaMpajjittA NaM vihagami / paDhame bhaMte ! mahabbae ubaDhiomi savvAo pANAivAyAo veramaNaM // 1 // " vyAyA-sa prANAtipAtazcaturvidhaH prajJaptaH te prAtipAta yA prAranA 4 cha, tadyathA= te 2mA pramANe, dravyataH kSetrataH kAlataH bhAvataH-1-dravyathI, 2-kSetrathI, 3- thI bhane 4-mAthI, tabhA dravyataH NaM prANAtipAtaH SaTsu jIvanikAesu-mahINaM pAyanI zAlA bhATe che, te prAtipAta dravyathI cha javanikAya dravyane viSe, arthAt pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane vasa, secha 4Aya va hI dhanI 55 DisA 42vI te dravyaprANAtipAta, kSetrataH prANAtipAtaH sarvaloke-se DisA kSetranI apekSA nyauha244 35 somai, kAlataH prANAtipAto divA vA rAtrau vA-4AsanI apekSA hiMsA hivase athavA rAtrIsa, mane bhAvataH prANAtipAto rAgeNa vA dveSeNa vA bhAvanI apekSA rAgathI athavA dveSathI DisA, sebha leha pUrva 4 2135 4DIna bhUta mA 42vI te DisAnI vizeSatayA ninhA 42ta cha -yo mayA'sya dharmasya- sAdhunA AcArarUpa dharma ke jenAM kevalimarApta vigere bAvIza vizeSaNe AgaLa kahIzuM, temAM pUrve Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakhIsUtra) ane tenA artha] 249 ajJAnatAdi cAra (kahIzuM te) kAraNathI ane pramAdAdi bIjAM agIAra (kahIzuM te) kAraNathI prANAtipAta karyo hoya tenI nindA karuM chuM ema AkhA AlAvAne vAjyArthine saMbandha jeDa. have te pratyeka padone artha kare che ke padamAM vibhakti badalAelI hovAthI ca=je prANAtipAta macA=meM (arthAtu pratikrAmaka pote pitAne jaNAve che ke meM), vAstha dharmaca=A sAdhunA AcArarUpa sarvavirati dharmamAM, te dharmanuM vizeSa svarUpa kahe che ke-1vajhibaca= kevalajJAnIe kahelo, -hiMsADhakSAca=ahiMsA jenuM lakSaNa che (ahiMsaka vRddhithI oLakhAte), 3-satyadhiNita=satya e jene AdhAra che (satya jemAM vyApaka che), 4-vinImUDhaca= jenuM mULa vinaya che, 5-kSattibadhAnaca=kSamAM jemAM mukhya che, 6-3phisuvarNaca=hiraNya (kAcuM-nuM rU5) ane suvarNa (naiyA ke ghaDeluM senuM) jemAM rAkhI zakAtuM nathI (tevA sarva prakAranAM dhanadhAnyAdinA saMgraha rahita), rAmamavaca=Indriyane ane manane nigraha karavA rUpa upazamamAMthI je pragaTa thAya che, 8-navabrahmaguptaca=nava prakAre brahmacaryanI jemAM rakSA karavAnI hoya che (brahmacaryanI nava vADa sahita), 9-apamAnaca=je dharmanA ArAdhake pAka (raseI) banAvatA nathI, arthAt AhAra pakAvavAnI kriyAnA tyAgI sAdhuo jenuM pAlana kare che, 10-mika vRttivAca=(AhAra pakAvavAne tyAga hevAthI) bhikSAvRttithI jemAM jIvavAnuM che, 11-rica=(bhikSA dvArA paNa jemAM saMcaya karavAnuM nathI, kita) saMyama ane prANenA rakSaNa mATe jemAM mAtra kukSipramANa bhejana levAnuM hoya che, 12-nirirAjajIlsa(smaraTca vA)=jemAM (ati ThaMDInA prasage paNa) agninuM zaraNa ke smaraNa (IcchA) paNa karavAne niSedha che, 13-laMbAsTiTya-sarva karmanalanuM jenAthI prakSAlana (nAza) thAya che (athavA sarva dene jenAthI nAza thAya che), 14-coparAgAdi dene (athavA toSa eTale zreSane) jemAM tyAga che, e kAraNe ja 15-guNagrAci =je guNone grahaNa karAve, (tAtparya ke A cAritradharma tenA ArAdhakane doSone--DhaSane tyAga ane guNone anurAga karAve che, athavA anyanA guNanuM kIrtana karAvanAra che, kAraNa kahyuM che ke samyaktva paNa je malIna na thayuM hoya ke avarAI na gayuM hoya te paNa te jIvane paraguNanI upabRhaNA vigere guNAnurAga thAya ja che), 16-nirviraca=jemAM Indrione ke manane vikAra (bAhya IcchAone unmAda) nathI, 1% nivRttixsyasarva pApavyApArono tyAga e jenuM lakSaNa (cinha) che, (athavA je dharma bAhya sarva yogonI nivRtti karAve che), 18-pagnamaMtritayuracaM=je dharma pAMca mahAvratarUpa che, (upara "ahiMsAlakSaNa" ema kahevA chatAM ahIM "pAMca mahAvratayukta' kahyo tenuM e kAraNa che ke "ahiMsAnI jema bIjA mahAvratanI paNa A dharmamAM teTalI ja pradhAnatA che, athavA "ahiMsAlakSaNa nI jema pratyakSa nahi kahelAM paNa adattAdAnaviramaNAdi mahAvratanuM nirUpaNa karavA mATe "pacamahAgratayukta" vizeSaNa kahyuM che), 19gannidhisara jemAM lADu vigere AhAra, pANI, khajurAdi mevo ke phaLaphUlAdi khAdima, ane haraDe Adi auSadha vigere svAdima kaMI paNa rAtrIe rAkhavA rUpa sannidhina saMcaya (saMgraha) karAte nathI, 20-gavisaMvAdinaH= jenuM nirUpaNa (ke pravRtti paNa) daSTa-ISTathI virUddha nathI, (arthAt jagatanA pratyakSa bhAvonuM ane AtmAnA ISTasukhane Ape tevA upAyenuM yathArtha ane yatheSTa nirUpaNa jemAM kareluM che), 21 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 dUdha saM0 bhA2 vi. 3-gA0 98 saMsAra paramina je dhama saMsArathI pAra utAranAre che, ane 22-nirvAgAmanavasAna H nirvANa eTale sarva duHkhanA abhAva rUpa mokSa, tenI prApti e jenuM antima phaLa che. uparyukta 22 vizeSaNavALo je cAritra dharma tenI, ArAdhanA karatAM ajJAnatAdi kAraNe hiMsA karI heya, ema dareka padamAM kahelI pachI vibhaktine saMbaMdha joDavo. have tenI ArAdhanA karatAM zuM karyuM hoya? te kahe che ke 1-pUrvamAnatA=(te dharma pAmyA) pahelAM ajJAnatAthI, ra-gajhavakhatayA=(gurnAdikanA mukhe) nahi sAMbhaLavAthI, 3- volgA=(sAMbhaLavA chatAM yathArtha rUpe) nahi samajavAthI ane 4-banamiSAbena= (sAMbhaLavA ane samajavA chatAM) samyapaNe nahi svIkAravAthI, mAmena vA=athavA "abhigamena padanI vibhakti badalIne sasabhyantavALe mine paryAya karavAthI svIkAravA chatAM paNa pramAda vigerethI, ema cAra nimittothI je je prANAtipAta karyo hoya, ema saMbaMdha joDe). have kayA hetuthI prANAtipAta karyo hoya? te pramAda vigere hetuo (sAdhano) kahe che1-kamAna=ma vigere pAMca prakArane athavA ALasa vigere pramAda karavA dvArA, 2-nArASativaddhaticA=rAga-dveSanI AkuLatAthI (vaza thaine, 3-vADhatathA bAlabuddhi(mUDhatA)thI, athavA bAlaDhapraNAthI, 4-motiyA=mithyAtva vigere mehanIya karmanA udayane AdhIna thavAthI, pa-manvataca= kAyAnI mandatA(jaDatA)thI-AlasathI, 6-jIvanayA kIDApriyatAthI (kutuhalapaNAthI), trivi ta=rasa, Rddhi ane zAtA, e traNa gAravanA bhArepaNAthI (madathI), 8-catuviSayopAnakrodhAdi cAra kaSAyonA udayane vaza thaine, 9-gnendriApavAna=parzanAdi pAMca indrionA upavaza(AdhIna)paNAthI AdhyAnane (vivaLatAne vaza thaIne, 10-pratyutpannamArijAta)ca= vartamAnakAlIna karmane bhAra jene che. te pratyutpannabhArika kahevAya, e pratyutpannabhArikapaNAthI, arthAta vartamAnakAlIna karmonA bhArepaNAthI, 177 ane 11-sAtasalyamanuNcatA-zAtAkarmanA udayathI maLelAM sukhone guddhithI bhogavatAM, arthAt sukhamAM manane Asakta karavAthI,4(ema agIAra hetuothI) ni jA vartamAna janmamAM, jevu vA mavahaLapu=athavA bhUtakALanA ane bhAvikALanA janma(bha)mAM, prANAtipAtaH to vArito vA cimano vA jaiH samanujJAti= je prANAtipAta svayaM karyo, bIjAo dvArA karAvyo, athavA bIjAoe svayaM karatAM tene meM sArA mAnya arthAt huM emAM saMmata thayo, taM ninAma ji-te prANAtipAtane AtmasAkSie meM te khoTuM karyuM' ema nindu chuM, ane parasAkSie "meM te agya karyuM ema mArI duSTatAne kabUla (jAhera) karuM chuM-gaha karuM chuM, te nindA gaha kevI rIte? trividhatrividhena karavA karAvavA ane anumedavArUpa trividha prANAtipAtane traNa vega dvArA (nindu chuM--gahu chuM). e traNa yoga kahe che ke-manA rAjA jAna-mana vacana ane kAyA e traNa gothI, (nindA-gaha karuM chuM), ahIM vAkyane saMbandha pUrNa thaye. 17-tapUrvamAnitayA" paryAya karIne pAkisUtranI TIkAmAM "kamanA pUrNa bhArepaNAthI kahyuM che. 178-rAjulamanupAtA=sarvakALa sukhane bhogavatAM ema paNa pAThAntarathI pAkisUtranI TIkAmAM che, Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakhIsUtra) ane tenA artha| 25? - have traNakALa mATe prANAtipAtane tyAga karato kahe che ke-atIta nimi=bhUtakAlIna prANAtipAtane nindu chuM, pratyuttanna saMskRmitravartamAnamAM prANAtipAtane saMvaruM (ku) chuM tAjuM chuM ane anIti pratyasthimi=bhaviSyamAM "nahi karavA ema paccakakhANa karuM chuM. sarva jJAtipAtra ema sarva prANAtipAtanI nindA saMvara ane paccakakhANa karIne tene vaikAlika tyAga karuM chuM. hive A bhaviSyanA paccakakhANane ja vizeSarUpamAM kahe che ke-] viknIvanizritoDae= jIvuM tyAM sudhI AzaMsA rahita e huM, naiva svayaM baLIna gatitiyAmi, naivAjoH prANAtipatami, kAtipAtacaronganyAjha samajuttAnAmi svayaM prANene nAza nahi ja karuM, bIjAo dvArA prANene nAza nahi ja karAvuM ane bIjA prANanAza karanArAone paNa huM sArA nahi mAnuM, A paccakakhANa konI konI sAkSipUrvaka kare che te kahe che ke tathA-akSi , siddhAkSi, sAdhusaMkSi, revatA, gAtmasAte paccakhANa A pramANe karuM chuM 1-arihaMtenI sAkSie, arthAt tyAM tyAM rahelA tIrthaMkarAdi potAnA kevaLajJAnarUpa cakSuthI mArA A paccakkhANane pratyakSa dekhe che, mATe teonI sAkSie' ema tAtparyathI arihaMtanI sAkSipUrvaka kahI zakAya. ema 2-siddhonI sAkSie, 3-sAdhuonI sAkSie, 4-devanI sASie ane pa-mArA AtmAnI sAkSie. =A pramANe paccakakhANa kare chate (karavAthI) mavati miThu mikSu thAya che, sAdhu athavA sAdhvI, te kevAM thAya che ? laMcata-virata-ti-pratyAti/ patrasaMyata, virata, pratihata ane pratyAkhyAta karyA che pApakarmone jemaNe (evAM thAya che), temAM "saMyata =sattara prakAranAsaMyamathI yukta, 'virata=bAra prakAranA tapamAM vividha prakAre rakta, "pratihata=sthitine hAsa thavAthI granthibheda dvArA jJAnAvaraNIyAdi pApakarmone vinAza, tathA paccakakhANa (mithyAtva vigere karma bandhanA) hetuonA abhAve punaH vRddhi na thavA rUpe nIrAkRta karyA che (dIrghasthitivALAM na baMdhAya tevAM karyAM chejJAnAvaraNIyAdi pApakarmone jemaNe, evA thAya che. (arthAt sattara prakAre saMyama yukta, vividha tapamAM rakta, ane alpasthitivALAM tathA punaH dIrghasthitina bandhAya tevA karmovALA thAya che.) A vAkyamAM prathamanAM be padone karmadhAraya samAsa karIne chellAM traNa padane bahuvIhI samAsa karavApUrvaka punaH karmadhAraya samAsa karo. have te kevI kevI avasthAmAM kayAre kayAre tevA thAya che, te kahe che ke--divA va patro vA=divase athavA rAtre, arthAt sarva kALe, vijo vA varSano vA=kaI kAraNe ekAkI hoya tyAre athavA sAdhunI parSadAmAM(samuhamAM) hoya tyAre paNa, arthAt ekAkI ke anya sAdhuonI sAthe, ema keIpaNa prasaMge sunno nA kAkA-rAtrie be prahara sutA hoya tyAre ke zeSakALe jAgatA hoya tyAre paNa, arthAta keIpaNa avasthAmAM, (te sAdhu ke sAdhvI saMyata virata pratihata pratyAkhyAta pApakarmI bane che) - have prANAtipAtanI traNakALanI trividha trividhathI karelI A viratino mahimA varNave che ke-pa (A padamAM vibhaktine vyatyaya havAthI) tata sujhAtipati viramajte prANAtipAtanI virati (tyAga) ni hitaM (pathya AhAranI jema) hitakara che, (tRSAturane zItalajaLanI jema) sukha karanAra che, kSamaM-tAravAmAM (karmaghAta karAvavAmAM samartha che, naitikUkanaHzreyasuM eTale mokSa, tenA kAraNabhUta che, mokSakAraka che, kAnuM midaM=bhavobhava sAthe rahenAra (arthAt Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spara [dha saM0 bhA0 2 vi03-gA0 98 viratinA saMskArane anuanya (paraMparA) cAlavAthI anya bhavAmAM paNa viratine prApta karAvanAra), tathA pagAmi-saMsArathI pAra utAranAra che, have e 'hitakara' vigere kayA kAraNe che te kahe che sarveSAM mALAnA be-traNa ane cAra indriyavALA sava jIvAne, sarveSAM mUtAnAm sava vanaspatikAya jIvAne sarvezaM nIvAnAm sava pAMca indriyavALA jIvAne, sarveSAM sattvAnAm 179 sa pRthvIkAya Adi jIvAne, duHvanatacA=manamAM satAparUpa duHkha nahi karavApaNAthI, azoSanatacA=zAkane utpanna nahi karavApaNAthI, ajhUratayA= jINuM (azata) nahi karavApaNAthI, (arthAt vRSabha-pADA-gheADA hAthI--uMTa-gadheDA vigerene atibhAra bharavAthI, AhAra nahi ApavAthI, akuza-cAjIka vigerenA prahArAthI, azakta vRddha anatAM dekhAya che, mATe tevuM nahi karavAthI), tevanatacA=kheda vagere nahi pamADavAthI (pasIne, lALa, AMsu vigere paDe tevA parizrama nahi ApavApaNAthI), pIhanacA=paga vigerethI (pIlavArUpa) pIDA nahi karavAthI, tApanatA=(sarva prakAranA zArIrika duHkhArUpa) saMtApa karavAnA abhAvathI (nahi karavAthI), anupadravaLatacA=sarvathA maraNu (athavA atitrAsa) nahi karavAthI, (e kAraNeAthI sarva prANa-bhUta vigerene hitakara-sukhakara vigere guNAnuM karanAra che), vaLI paNa A prANAtipAtaviramaNu pada (vrata) kevuM che ? te kahe che ke-mArce mAnuAM mahAnumAvuM mahApuruSAnuvI" marSi vaizitA prazasta=mahA athavALuM, (tenuM phaLasvarUpa vigere kaheluM hovAthI) 'mahA guNa svarUpa' (A mahAvrato sakaLa guNNAnA AdhAra heAvAthI), 'mahAmahimAvALuM" (svarga-meAkSa vigere cinya phaLa ApavAthI), 'mahApurUSoe AcareluM (tIthaMkara gaNadharAdie AcareluM hovAthI), 'paramaSie upadezeluM' (zrI tIthaMkarAdie upadezeluM hovAthI, ane (sakaLa kalyANune karanArUM hAvAthI) 'prazasta' che, te prANAtipAta viramaNa mane duHlayAya, mayAya, mokSAya, yopitjhAmAya, saMbhAro ArAca,= zArIrika-mArnAsaka vigere sarva duHkhAnA kSayane mATe, jJAnAvaraNIyAdi karmInA kSaya mATe, rAgadveSAdinAM anyaneAthI mukta thavA mATe, janmAntaramAM samyaktvAdi saddharmanI prApti mATe, ane mahAbhayaMkara bhavabhramaNamAMthI pAra utaravA mATe 'sahAyaka thaze' ema ahIM adhuro pATha samajI levA. kRti vRrttA e kAraNathI pasadya naM vijJAni=te prANAtipAta viramaNane sarvathA algIkAra karIne 'mAsakalpa'vigere navakalpI sAdhunA vihArathI vicarUM chuM, (i vAkayanI zaiAbhA mATe avyaya samajavA,) kAraNa ke-ema nahi vicaravAthI vratanA svIkAra bya thAya. have chelle vrata svIkAranI pratijJA (nizcaya) karatAM kahe che ke came matta ! mAtrate upasthito'sma sarvamAn mALAtipAttAt vimaLa=he bhagavanta ! huM pahelA mahAvratanI samIpamAM rahyo --sathA prANAtipAtanI viratine svIkAra karUM chuM, arthAt mAre AjathI sarva prakAranA prANAtipAtanuM viramaNu (hiMsAnI nivRtti-hiMsA nahi karUM evI pratijJA) che. ahIM 'he bhagavanta' 19-'prANa' eTale davidha prANone dhAraNa karanArA pacendriyA, 'bhUta' eTale thayA, ane thaze, ema trikALavartI pRthvIkAyAdi pAMca prakAranA jIvA, 'jIva' nirUpakrama AyuSyathI jIvanArA-devA nAra ke, zalAkApurUSe, asa`khyAta vaSaeNnA AyuSyavALA tiryaMco,manuSyo, yugalikA tathA caramazarIrI manuSyA, ane 'sattva' eTale leAkanA upakAra puratuM ja jemanuM sattva che tevA vikalaprANavALA vikalendriya jvA, tathA sAkramI AyuSyavALA ti ca-manuSya, evA paNu atha anya granthAmAM karele che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 pAkSikasUtra (pakhAsUtra) ane tenA artha evuM AmaMtraNa AdimAM madhya ane anta paNa kareluM hevAthI "gurUne pUchaLyA vinA kaMI karavuM nahi ane pUchIne paNa karyA pachI teone jaNAvavuM. ema karavAthI A vratanI ArAdhanA thAya che? ema samajavuM. A vrata levA chatAM prANAtipAta karanArAone "parabhavamAM narakamAM javuM, alpa AyuSyavALA thavuM, bahurAgI thavuM, kadarUpa thavuM vigere doSe samajavA. (1) A pramANe paheluM mahAvrata kahyuM, have bIju mahAvrata kahe che te bIjA mahAvratanA AlApakamAM prathama mahAvratanA AlApakathI je vizeSa che te ja kahIe chIe.). "ahAvare du(do)cce bhaMte ! mahanvae musAvAyAo veramaNaM, savvaM bhaMte ! musAvAyaM paJcakkhAmi, se kohA vA lohA vA bhayA vA hAsA vA, neva sayaM musaM vai(e)jjA-nevannehiM musaM vAyAvi(ve)jA. susaM vayaMtevi anne na samaNujANAmi jAva0" zeSaM pUrvavat " se musAvAe cauvihe pannatte, taMjahA-davvao khittao kAlao bhAvao, darao NaM musAvAe savvadanvesu, khittao NaM musAvAe loe vA aloe vA, kAlao NaM musAvAe diyA vA rAovA, bhAvao NaM musAvAe rAgeNa vA doseNa vA, jaM mae imassa" zeSaM pUrvavat / muvAro mAsiko vA mAsAvivo vA mAsino vA jefe samajAvyo, taMfiAmi tyAdi "savvaM musAvAyaM jAvajjIvAe aNissio'haM neva sayaM musaM vai(e)jjA nevannehiM musaM vAyAvi(ve)jjA musaM vayaMte vi anne na samaNujANijjA, taMjahA0" zeSaM pUrvavat "esa khalu musAvAyassa veramaNe hie0" zeSaM prAgvat / du(do)cce bhaMte ! mahavvae uvaDiomi saLAgo murAvAyAgo vema zA' - vyAkhyA-"have pahelA mahAvrata pachInA bIjA mahAvratamAM he bhagavaMta! samyajJAna ane zraddhApUrvaka mRSAvAdanI virati80karavAnI kahI che, he bhagavaMta! te mRSAvAdanuM huM sarvathA paccakakhANa (tyAga) karuM chuM, te A pramANe-krodhathI, lobhathI, bhayathI athavA hAsyathI (hAMsI mazkarIthI), (ahIM pahelo krodha tathA chello lAbha kahyo mATe upalakSaNathI tenI vaccenA) mAnathI - 180-mRSAvAdanA cAra prakAro che-1-satyane niSedha kara, 2-asatyanI sthApanA karavI, 3hAya tethI bIjuM ja kahevuM, ane 4-anucita (gahaNIya) bolavuM. temAM 1-AtamAM nathI, puNya-pApa nathI, vigere satya vastuno niSedha thAya evuM bolavAthI AtmA, puNya-pApa, vigerenA abhAve dAna, dhyAna-tapa ane adhyayanAdi, sarva kriyAo vyartha thAya che, ane tethI jagatanI vicitratAnuM kAraNa paNa na rahe, A vigere hetuthI tenuM juThThApaNuM samajavuM. 2-AtmA bahu hAne che, te lalATamAM ke hRdayamAM rahe che, athavA sarvatra vyApaka che, ItyAdi asatyanI sthApanA jANavI. enAthI paNa sarva zarIramAM sukhadu:khane anubhava thAya che te asatya Thare, athavA jIva sarva vyApaka hoya te sarvatra zarIrane ane sukha khano anubhava thavo joIe. te thato nathI. mATe paNa te mRSA samajavuM. 3-gAyane ghaDe, strIne purUSa, ItyAdi balavuM, te te spaSTa mRSA che ja, 4-ayogya-gaha yogya bAlavuM te, jemake kANAne kANe kahe, ItyAdi kaTuvacana, athavA paraloka jenAthI bagaDe tevAM sAvadha vacane, jemake-khetI karo ! baLada vigerene paLA ! kanyAne paraNa! zatrune mAre !' vigere bAlavuM te. e cAreyane tyAga samaja. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 [dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA tathA mAyAthI paNa, ema kaI hetuthI huM svayaM mRSA boluM nahi, bIjAne mRSA bolAvuM na ane mRSA bolanAra bIjA keIne sArA jANuM nahi" te pachIne artha pahelA mahAvrata pramANe jANa A mRSAvAda cAra prakArano kahyo che, te A pramANe-1-dravyathI, 2-kSetrathI, 3-kALa ane 4-bhAvathI. temAM 1-dravyathI-jIva-ajIva (dharmAstikAya) Adi sarva dravyamAM viparI bolavAthI, 2-kSetrathI-caudarAja pramANu lokamAM, athavA tenI bahAra alakamAM paNa, artha loka alokanA viSayamAM viparIta bolavAthI, 3-kALathI--ane 4-bhAvathI-vigere te pachInA A paNa pahelA mahAvratamAM kahyA te pramANe samajI levA. e mRSAvAda huM be athavA bIjA pAse mRSAvAda bolAvyuM, ke belanArA bIjAe meM sArA mAnyA" vigere saghaLo artha paNa pahelA mahAvratamAM kahyo te pramANe samajavo, yA sapUrNa AlApakane artha e rIte samajI le. mAtra jyAM prANAtipAta zabda che tyAM meM vAda mAnIne te pramANe artha samajavo (2) have trIjA mahAvratanuM varNana karavA mATe pahelA mahAvratathI jeTalI bhinnatA che teja kahe che ! _ " ahAvare tacce bhaMte ! mahabbae adinnAdANAo veramaNaM, savvaM bhaMte adinnAdANaM paJcakkhA se gAme vA nagare vA raNNe (aranne)vA appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtaM vA acitta vA, Neva sayaM adinnaM(NaM) givhijjA nevannehiM adinnaM(Na)gihAvijjA adinna(f) giNhaMta anne na samaNujANAmi jAva0" zeSaM pUrvavat / "se adinAdANe caunvihe paNNatte, taMjahA-davvao khittao kAlao bhAvao, davvao, adinAdANe gahaNadhAraNijjesu davvesu khittao NaM adinAdANe gAme vA nagare vA raNNe (aranna vA kAlao0" ityAdi pUrvavat / "adinnAdANaM gahiraM vA gAhAviraM vA dhippaMtaM vA parehi samaNunnAyaM" zeSaM pUrvavat " savvaM adinnAdANaM jAvajjIvAe aNissio'haM neva sayaM adiNaM givhijjA nevanne adiNaM gihAvijjA adiNaM giNhaMtevi anne na samaNujANijjA" zeSaM pUrvavat "esa khalu adinnAdANassa veramaNe hie0" zeSaM pUrvavat " tacce bhaMte ! mahavvae uvaDiomi savvAo adinnAdANAo veramaNaM // 3 // vyAkhyA-"have e pachInA trIjA mahAvratamAM he bhagavaMta ! zrI jinezvare e mAlike Apa vinAnuM kaMI paNa levAne (adattAdAnane) niSedha (eTale virati) kahelo che, he bhagavaMta! te mATe ApyA vinAnuM kaMIpaNa levAne huM sarvathA tyAga karuM chuM, te A pramANe-gAmamAM, nagaramAM, araNyamAM kaI paNa sthaLe, thoDuM ke ghaNuM, nhAnuM ke meTuM, sajIva ke niva, kaI paNa padA mAlikanA ApyA vinAno svayaM laIza nahi, bIjA dvArA levarAvIza nahi, ke svayameva lenArA bI keIne huM sArA mAnIza nahi, thAvajajIva sudhI," vigere te pachIne artha pahelA mahAvata pramANe "te adattAdAnanA mAlike ApyA vinAnuM levAnA) cAra prakAre A pramANe che-1, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paleekasUtra (pakkhIsUtra) ane tenA artha] 55 kacathI, 2-kSetrathI, 3-kALathI ane 4-bhAvathI, temAM dravyathI adattAdAna=je levA ceAgya ke pAse rAmavA cAgya heAya tevA dravyane levuM, ema kahevAthI cAlavAmAM sthira thavAmAM ke bIjA jIvana vyavahAromAM upayAgI dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa e cAra drabyAnA paMcAga karavA chatAM tene grahaNa karavAnAM ke pAse rAkhavAnAM heAtAM nathI mATe tene aMge hattAdAna doSa na lAge ema samajavuM, kSetrathIgAmamAM, nagaramAM, ke araNyamAM (aTavIja sa-vana vigere vasati bahAranA kSetramAM) kAI paNa sthaLe, kALathI ane bhAvathI teneA ane pachIne arthe paNa pahelA mahAvratamAM jaNAvyA pramANe samajavo." "te adattAdAna grahaNa karyuM, bIjA pAse grahaNa karAvyuM, athavA khIjAe grahaNa karyu. kAca tene sArUM mAnyuM," vigere pachInA artha paNa pUrva pramANe-- " jIvuM tyAM sudhI AzaMsA rahita huM e sa adattAdAnane grahaNa karIza nahi, bIjA dvArA grahaNa karAvIza nahi, ane bIjA grahaNa karanArAone sArA mAnIza nahi," vigere a pazu prathama mahAvratamAM kahyA pramANe-- " nizce A adattAdAnanA tyAga hitakArI che" vigere pUrva kahyA pramANe-- " he bhagavaMta ! huM A trIjA mahAvrata mATe upasthita thaye| . sarvathA adattAdAnanA rAgane (viratine) svIkArU chu." (3) have ceAthA mahAvrataneA viziSTa (pheraphAravALA) pATha kahe che ke-- 66 ahAvare cautthe bhaMte ! mahavvae mehuNAo veramaNaM, savvaM bhaMte ! mehuNaM paccakkhAmi, se divvaM mANussaM vA tirikkhajoNiyaM vA, paNeva sayaM mehuNaM setrijjA, NevaNNehiM mehuNaM sevAvijjA, mehuNaM ti vi anne na samaNujANAmi0 " zeSaM pUrvavat 46 * se meduLe caDhei" zeSa pUrvavat / davvao NaM mehuNe rUvesu vA rUvasahagaesu vA, oNaM mehuNe uDDhaloe vA aholoe vA tiriyaloe vA, " zeSaM pUrvavat / " mehuNaM seviaM vA, viaM vA, sevijjataM vA, parehiM samaNunnAyaM" zeSaM pUrvavat / "savvaM mehuNaM jAvajjIvAe aNistineva sayaM mehuNaM sevijA nevannehiM mehuNaM sevAvijjA mehuNaM sevate vi anne na samaNujANi" phophaM pUrvavat / esa khalu mehuNassa veramaNe hie0 " zeSaM pUrvavat / " cautthe bhaMte ! mahavvae vaidigomi savvAlo meduLAlo vemAM '' III ' , vyAkhyA--have te pachInA ceAthA mahAvratamAM zrIjinezvarAe maithunathI virAma (virati)karavAnuM dhuM che. he bhagavaMta! te sava maithunane huM paccakm' (tyAga ka) chuM, temAM deva-devInA vaikriya dharIra saMbandhI, manuSya strI ke purUSanA zarIra saMbandhI, ane tiryaMcajIvA gheADA-gheADI AdinA rIra saMbandhI, ema kAI paNa maithunane huM svayaM sevuM nahi, khIjA dvArA sevarAvuM nahi, ke khIjA svayaM sevanArAone paNa huM sArA mAnuM nahi, (e maryAdA mAre) jAvajIva sudhI che" vigere pUrvavat. " te maithuna cAra prakAranuM che, dravyathI kSetrathI kALathI bhAvathI,'' vigere pUrva kahyA pramANe. temAM dravyathI maithuna-rUpAmAM' eTale nirjIva pratimAomAM, athavA jene AbhUSAdi "C Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 dha sa'0 bhA0 2 vi0 3-gA0 98 zaNagAra na hoya tevAM rUpa-citromAM Asakti, tathA 'rUpa sahagatamAM eTale sajIva srI-purUSanAM zarIrAmAM, athavA AbhUSaNu-alakArAdi zAbhAvALAM (citrAdi) rUpAmAM, kSetrathI maithunaurdhvaleAka, adheAleAka, ke tirthyaleAkamAM, arthAt traNe leAkamAM, kALathI-bhAvathI" vigere pUrva pramANe. " te maithuna sevyuM hAya, sevarAvyuM hoya, ke bIjA svayaM sevanArAone sArA mAnyA hAya, tene nindu chuM" vigere pUrvavat. " jIvuM tyAM sudhI Aza MsA vinAnA huM te sarva maithunane svayaM sevIza nahi, bIjA dvArA sevarAvIza nahi, khIjA sevanArAone sArA mAnIza nahi.''vigere pachInA atha pUrva kahyA pramANe. " nizce A maithunanA tyAga hitakara che" vigere pachInA artha paNa pUrva pramANe 66 he bhagavaMta! A cothA mahAvrata mATe huM upasthita thayA chuM. (pAse AvyeA chuM.) e kAraNe sarvathA maithunanA tyAgane huM svIkArUM chuM." (4) have pAMcamA mahAvrataneA pheraphAravALA pATha tathA tenA atha kahe che~~ " aDhAvare paMcame maMte ! mantraNa rijjAno veramAM, sAM aMte ! tuM padmavAmi, se appaM vA bahuM vA aNuM vA dhUlaM vA cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA Neva sayaM pariggahaM parigivhijjA, nevannerhi pariggahaM parigiNhAvijjA, pariggahaM parigiNhaMtevi anne na samaNujANAmi " zeSaM pUrvavat / 181 " se pariggahe cau0 " zeSaM pUrvavat / "davvao NaM pariggahe sacittAcittamIsesu dabvesu, khittao parig savvaloe,' kAlao NaM pariggahe diA vA rAo vA, bhAvao NaM pariggahe apavA mahagghe vA rAgeNa vA doseNa vA " zeSaM pUrvavat / pariggaho gahio vA gAhAvio vA ghito vA parehiM samaNunnAo " zeSaM pUrvavat / " savvaM pariggahaM jAvajjIvAe aNissiohaM neva sayaM pariggahaM parigihijjA, nevannehiM pariggahaM pariginhAvijjA, pariggahaM parigiNhate va anne na samaNujANijjA0" zeSaM pUrvavat / "esa khalu pariggahassa veramaNe hie0 " zeSaM pUrvavat / paMcame bhaMte ! maha uvaoma savvAo pariggahAo veramaNaM ||5|| vyAkhyA have te pachInA pAMcamAM mahAvratamAM zrIjinezvarAe parigrahathI virAma (virati) karavAnu kahyu che, he bhagavaMta! huM te sarva parigrahane paccakkhuM chuM, (te A pramANe) gheADA ke ghaNA, nhAnA ke meATA, te paNa sacitta (sajIva) ke acitta (nirjIva) kAI paNa padArtha mAM huM svayaM parigraha (mUrchA) karIza nahi, bIjAone tevo parigraha (mUrchA) karAvIza nahi, ane bIjA kAI svayameva parigraha karanArAne sArI mAnIza nahi" ItyAdi zeSa a pahelAM mahAvratamAM jaNAvyA pramANe-- " te parigraha cAra prakAranA che, dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI, ItyAdiSTa pU vat. " temAM dravyathI-sajIva (zrI vigere), nirjIva (ghareNAM AbhUSaNa vigere), ane mizra sAlaDkAra zrI vigere), evA kAI padArthImAM (pAkSika sUtranI TIkAnA AdhAre 'AkAza' vigere 181-pAkSikasUtravRttinI pratamAM vaTo' nA sthAne hova vA mahova vA' ane 'aghe'nA sthAne 'aphLaLye' eve pADAntara che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakSIsUtra) ane tene a] 257 sarva dravyeAmAM) mUrchA karavI te dravyaparigraha, kSetrathI-sava (caudarAja) leAkamAM, kAraNa ke AkAza vigere sarva padArthImAM mUrchA karI zakAya che. pAThAntare leAkAkAzamAM ane aleAkAkAzamAM paNa mamatva karavuM te kSetra parigraha, kALathI divase ke rAtre arthAt sarva kALe ane bhAvathIalpamUlya ke bahumUlya koI padAmAM rAgathI ke dveSathI (prIti ke aprItithI) mamatva karavuM te bhAvaparigraha." bAkInA artha pUrve jaNAvyA pramANe. " e parigraha meM grahaNa karyAM, khIjA dvArA grahaNa karAbyA, ke khIjAe svayaM grahaNu karelo sA| mAnyA hoya, tene nindu chuM" vigere zeSa artha pUrva kahyA pramANe. " yAvajjIva sudhI Asakti vinAnA huM svayaM sarva (kAI paNu) parigrahane grahaNa karIza nahi, khIjA dvArA grahaNa karAvIza nahi, ane bIjA parigraha grahaNa karanArAone sArA mAnIza nahiM," bAkInA artha pUrva kahyA pramANe " A parigrahanuM' viramaNu (virati) nizce hitakArI che" vigere pUrvavat. " huM bhagavanta ! huM A pAMcamA mahAvratane pALavA mATe upasthita (taiyAra) thayA chuM, sarvathA parigrahathI virAma (kAI paNa padArthanI mUrchAne tyAga) karUM chuM." (5) have chaTThA rAtri@Ajana viramaNa vratanA pheraphAravALA pATha kahe che-- " bAvare idde maMte ! yad zarramoyaLo veramAM, santra mate ! rAmoyAM pacavAmi, se asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA, Neva sayaM rAI bhuMjijjA, vaNNehiM rAI bhuMjA vijjA, rAI bhuMjaMtevi anne na samaNujANAmi0 " zeSaM pUrvavat / " se rAIbhoyaNe cau0" zeSaM pUrvavat / " davvao rAIbhoya asaNe vA pANe vA khAime vA sAime vA, khittao NaM rAIbhoyaNe samayakhitte, kAlao rAIbhoyaNe di vA rAo vA, bhAvao NaM rAIbhoyaNe titte vA kaDue vA kasAile (kasAe) vA aMbile vA mahurevA lavaNe vA rAgeNa vA doseNa vA0" zeSaM pUrvavat / "rAIbhoyaNaM bhuktaM vA bhuMjAviaM vA bhuMjataM vA parehiM samaNunnAyaM 0 " zeSaM pUrvavat / " savvaM rAIbhoyaNaM jAvajjIvAe aNissiohaM neva sayaM rAI bhuMjijjA nevannehiM rAI bhuMjAvijjA rAI bhujaMtevi anne na samaNujANijjA 0" zeSaM pUrvavat / esa khalu rAIbhoyaNassa veramaNe hie0" zeSaM pUrvavat / "chaTThe bhaMte ! vae uvaDiomi savvAo rAIbhoyaNAo veramaNaM" ||6|| vyAkhyA have te pachInA chaThThAnnatamAM zrIjinezvarAe rAtrieAjananA virAma (tyAga) kahelA che, he bhagavanta ! huM te 'rAtre grahaNa kareluM rAtre vAparavuM' vigere (pUrva jaNAvyA te cAra bhAMgAvALA) sarva rAtrileAjanane paccakSu (tajI) chuM, (tenI maryAdA A pramANe) azana athavA pANI athavA khAdima ke svAdima, e cAre prakAranA AhAranuM huM svayaM rAtre leAjana karIza nahi, bIjAone rAtrie bhAjana karAvIza nahi ane khIjA svayaM rAtrieAjana karanArAone sArA mAnIza nahi, te A pramANe'ItyAdi zeSa pAnA atha pahelA mahAvratamAM kahyA pramANe, " te rAtrieAjana cAra prakAranuM kahyuM che, te A pramANe' vigere pUrvavat (6 temAM dravyathI-rAtribhAjana azana, pAna, khAdima athavA-svAdima, e cAra prakAranA 33 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 dUdha saMbhA. 2 vi. 3-gAha 98 AhAra paikI kaI vastu khAvI te dravyathI rAtribhojana, kSetrathI-manuSya lokamAM, kAraNa ke-rAtri tyAM ja hoya che (manuSyalaka sivAya rAtri-divasane vyavahAra bIje nathI), kALathI-divase athavA rAtre ane bhAvathI-kaDavuM, tIkhuM, turuM, khATuM, mIThuM, ke khArUM, koI paNa ISTa aniSTa svAda pratye rAga ke dveSa karavA pUrvaka bhajana karavuM te "bhAvathI rAtribhUjana kahevAya." ItyAdi. * "e rAtribhejana svayaM karyuM (khAdhuM), bIjAne karAvyuM athavA bIjAoe karelA rAtribhojanane sAruM mAnyuM, tene nindu chuM" vigere pUrva pramANe jAvajIva sudhI AzaMsA vinAno huM sarva rAtribhejanane svayaM karIza nahi, bIjAone rAtribhojana karAvIza nahi, ane bIjA rAtribhejana karanArAone sArA mAnIza nahi." ItyAdi. A rAtribhejananI virati niyamA hitakArI che" vigere. zeSa artha pUrvavat - "he bhagavana! huM A chaThThA vratamAM (pAlanamAM) upasthita taiyAra) tha chuM, e kAraNe sarva (prakAranA) rAtribhejanane huM virAma (tyAga) karuM chuM.(6) have e sarva (cha e) vratonI eka sAthe uccAraNA (stuti) kare che ke " icceiyAI paMcamahanvayAI rAIbhoyaNaveramaNachaTThAI attahiaTTayAe(TTAe) upasaMpajjittA NaM viharAmi" vyAkhyA-e upara jaNAvyA te pAMca mahAvrata ke jenI sAthe rAtribhUjana viramaNa vrata chaThuM che, te (arthAt chae) vratene huM mArA AtmAnA hita mATe samyapha svIkAra karIne vicarUM (pAlana karuM) chuM" have kramazaH te mahAvratonA aticArene kahe che "appasatthA ya je jogA, pariNAmA ya dAruNA / pANAivAyassa veramaNe, esa vutte aikkame // 1 // tivvarAgA ya jA bhAsA, tivvadosA taheva ya / musAvAyassa veramaNe, esa vutte aikkame // 2 // uggahaM ca ajAittA, avidinne a uggahe / adinAdANassa veramaNe, esa vutte aikkame // 3 // saddArUvArasAgaMdhA-phAsANaM paviyAraNe (nnaa)| mehuNassa veramaNe, esa vutte aikkame ||4||icchaa mucchA ya gehI ya, kaMkhA lobhe a daarunne| pariggahassa veramaNe, esa vutte aikkame // 5 // aimatte a AhAre, sUrakhittami saMkie / rAIbhoyaNassa veramaNe, esa vutte aikkame // 6 // vyAkhyA-ajayaNathI cAlavuM bolavuM vigere karAtiya je thoDA =hiMsAjanaka vyApAre (pravRtti) ane pariNAma tA.=dArUNa pariNAmane eTale ene haNavAnA raudra (dhyAna rUpa je) adhyavasAye, tene prANAtipAta viramaNa mahAvratamAM ati =aticAra kahe che, (mATe tene taja joIe) ema mAnIne te aticArene taje. ema sarva mahAvratonI gAthAomAM (adhure) vAkyartha svayaM jeDa. (1) tIvra =utkaTa viSayanA rAgavALI je bhASA, tathA tIvraSA ugra matsaravALI je bhASA (arthAta utkaTa rAga ke dveSa pUrvaka bolAtuM vacana) tene mRSAvAda viramaNa mahAvratamAM gatima = aticAra kahyo che mATe tene taja joIe), ema mAnIne tene taje. (2) zakayuM acAritnA mAlIka pAsethI ke teNe jene bhaLAve heya tevA bIjA pAsethI Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakhIsUtra) ane teno artha 259 avagrahanI (upAzraya-AzrayanI) yAcanA karyA vinA (anumati meLavyA vinA) temAM rahevuM, (eTalA zabda adhyAhArathI samajavA), tathA vijo vA vakatathA pratiniyata (meLavelA) avagrahanI (jagyAnI) hada bahAra (je jagyA tenA mAlIke vAparavAnI saMmati na ApI hoya tyAM) "ceSTA karavI tene upayoga karavo) e zabdo paNa adhyAhAre samajavA, tene adattAdAnaviramaNa mahAvratamAM gatima=aticAra kahe che, ema mAnIne te aticArone taje. (3) siddA A zabdamAM Amika hevAthI "sarakArane Agama karelo che, ahIM prasagAnusAra zabda, rUpa, vigere zubha (zreSTha) samajavAnA che, mATe zabda rAjapanAmakazreSTha zabdo, rUpe, rase, gandha ane sparzInI pravivAranA=185rAgapUrvaka sevA karavI jogavavA) tene mithunaviramaNa mahAvratamAM "atikrama eTale aticAra kahyo che, ema mAnIne taje. (4) rUchA=bhaviSyamAM keI amuka padArtha meLavavAnI prArthanA, mUrNa ja=ane cerAI (haraNa thaI gaelA-nAza pAmelA padArthane zeka, buddhi vidyamAna parigrahamAM (padArthamAM) mUcha (mamatva), vaphA vartamAnamAM nahi maLelA vividha padArthonI prArthanA (IcchA), te svarUpa je lobha te "kAkSAlabha, te kevo ? =raudra, raudradhyAnanA kAraNabhUta ati utkaTa), e IcchA, mUcha, gRddhi, ane dArUNa kAkSArUpa lebha, e sarva parigraha viramaNa mahAvratamAM atikrama (aticAra) kahelo che, ema mAnIne tene taje. (anya granthamAM IcchA mUcha vigere zabdane eka arthavALA jaNAvIne judA judA ziSyane teonI bhASAmAM samajAvavA mATe bhinna bhinna zabdone prayoga karyo che ema paNa vikalpa jaNAveluM che. ahIM mULamAM '==' jyAM jyAM che te dareka samuccaya (vaLI) arthamAM samajavA. (5) ttimAtra bAra =rAtre kSudhA lAgavAnA bhayathI divase ghaNe AhAra le, tathA sUkSetre ttei udaya-asta thavArUpa sUryakSetramAM, arthAt sUrya jyAM uge ane Athame te AkAza kSetramAM zakita eTale sUrya udaya athavA asta thaye ke nahi ? evI zakkA hovA chatAM AhAra le, te rAtribhe jana viramaNa vratamAM atikrama (aticAra) che ema samajI tene taje. (5) ema cha vratonA aticAra kahyA, have tenI rakSAne upAya kahe che - "daMsaNanANacaritte, avirAhittA Thio samaNadhamme / paDhamaM vayamaNurakkhe, virayAmo pANAivAyAo // 1 // dNsnn| bIaM vayamaNurakkhe, virayAmo musAvAyAo // 2 // daMsaNa / taiyaM vayamaNurakkhe, virayAmo adinnAdANAo // 3 // daMsaNa / cautthaM vayamaNurakkhe, virayAmo mehunnaao||4|| dasaNa / paMcamaM vayamaNurakkhe, virayAmo pariggahAo // 5 // dasaNa / chaTheM vayamaNurakkhe, virayAmo rAIbhoyaNAo // 6 // 182-mULa chApelI pratamAM dArtha prArthanA pATha pachI cha-4nA tAjatI eTalo pATha chApo rahI gayo jaNAya che. eTale "IcchA" zabdanI TIkA rahI gaI che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 [dhava saM0 bhAva 2 vi. 3-gAha 98 vyAkhyAnazAnavAritraviSya darzana-jJAna ane cAritranI virAdhanA karyA vinA (avirAdhita), citaH rAma=sAdhu dharmamAM sthira (nizcaLa) thaele hu, katha vratam anurakSAmika pahelA vratanuM kaI aticAra na lAge tema rakSaNa (pAlana) karuM chuM, ke huM? (virAmo ahIM vacanane vyatyaya hevAthI bahuvacanane badale ekavacanAna karavuM) tethI vigatoDami pratipAta7i= sarvathA prANAtipAtathI (hiMsAthI)virAma pAmelo huM, arthAt darzana jJAna ane cAritranuM yathArtha pAlana karate, zramaNa dharmamAM nizcaLa ane prANAtipAtathI virAma pAmele huM kaI paNa aticAra na lAge tema pahelA mahAvratanuM rakSaNa-pAlana karUM chuM. (1) e pramANe bAkInI pAMca gAthAone artha paNa samajI le. mAtra "mRSAvAdathI virAma pAmelo" ema bIjI gAthAmAM, "adattAdAnathI virAma pAmele" ema trIjI gAthAmAM, A pramANe cothI-pAMcamI-chaThThI gAthAmAM anukrame mithunathI, parigrahathI ane rAtribhejanathI virAma pAmelo e artha te te vratane anusAra te te pAThathI samajI le. vaLI paNa e vratanA rakSaNane upAya kahe che ke "AlayavihArasamio, jutto gutto Thio smnndhmme| paDhamaM vayamaNurakkhe, virayAmo pANAivAyAo // 1 // Alaya / bIyaM vayamaNurakkhe, virayAmo musAvAyAo // 2 // thAya ! taye vayamagvavirAmo tnivALo rUA. Alaya0 / cautthaM vayamaNurakkhe, virayAmo mehunnaao||4|| Alaya0 / paMcamaM vayamaNurakkhe, virayAmo pariggahAo // 5 // Alaya0 / cha8 vayamaNurakkhe, virayAmo rAIbhoyaNAo // 6 // Alaya0 / tiviheNa appamatto, rakkhAmi mahanvae paMca // 7 // " vyAkhyA-gA=ahiM "Alaya zabda sUcaka hevAthI AlayavartI, arthAt "strI, pazu, paDaka, vigere jyAM nathI evA sakaladoSa vinAnA sthAnamAM rahele huM e pramANe viphA = AgamAkta navakalpI vihArathI vicarate huM, mitaH=Isamiti Adi pAMca samitinuM pAlana karavAthI "samita e huM, yuvata: parISaha sahavA mATe gurUkuLavAsa sevA vigere sAdhunA guNethI yukta e huM, traNa guptinuM pAlana karavAthI "gupta" evo huM, sthita zramadhana kSamA, mRdutA, Adi daza prakAranA zramaNadharmamAM sthira-nizcaLa evo huM, prathama gratamaisurakSAna, vistorama prANAtipAtA=ene artha upara kahI te gAthAonA artha pramANe (prANAtipAtathI virAma pAmele huM pahelA mahAvratanuM aticArothI saMpUrNa rakSaNa karuM chuM. ema) kare. (1) e gAthA pramANe ja bIjathI chaThI gAthA sudhIne artha paNa kare, mAtra "bIjImAM mRSAvAdathI, trIjImAM adattAdAnathI, jethImAM mithunathI, pAMcamImAM parigrahathI ane chaThThImAM rAtribhojanathI virAma pAmele huM eTalo artha te te zabdone anusAra bhinna bhinna karavo (2 thI 6). sAtamI gAthAnA pUrvArdhane artha paNa upara jaNAvyuM tema kara, uttarAddhamAM vizeSa che te A pramANe triviSena=mana-vacana ane kAyA e traNa vegathI zamatta =sArI Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakhI sUtra) ane tene artha) zata me415 mane hu~, rakSAmi mahAvratAni pnyc2|| prANInI rebha pAMya mahAtAnu 2kSaya (pAna) 43 . (7) have ekathI daza paryantanA heya bhAvono tyAga ane upAdeya bhAvane svIkAra karavA dvArA punaH mahAvratanI rakSA mATe kahe che ke- 1-" sAvajjajogamegaM, micchattaM egameva annANaM / parivajjaMto gutto, rakkhAmi mahavvae paMca // 1 // aNavajjajogamegaM, sammattaM egameva nANaM tu / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahabbae paMca // 2 // " 2-"do ceva rAgadose, do (du)Ni ya jhANAI aTTarudAI / pari0 // 3 // duvihaM carittadhamma, do(du)Ni ya jhANAI dhammasukkAI / uba0 // 4 // " 3-"kiNhA nIlA kAU, tiNi ya lesAo appstthaao| pari0 // 5 // teU pamhA sukA, tiNNi ya lesAo suppasatthAo / uva0 // 6 // maNasA maNasaccaviU, vAyAsacceNa karaNasacceNa / / tiviheNa vi saccaviU, rakkhAmi mahavvae paMca // 7 // " 4-" cattAri ya duhasijjA, cauro sannA tahA kasAyA y| pari0 // 8 // cattAri ya suhasijjA, caunvihaM saMvaraM samAhiM ca / uva0 // 9 // " 5-"paMceva ya kAmaguNe, paMceva ya aNhave mahAdose / pari0 // 10 // paMciMdiyasaMvaraNaM, taheva paMcavihameva sajjhAyaM / uva0 // 11 // " 6-"chajjIvanikAyavahaM, chabiha(ppi ya)bhAsAu appasatthAu / pari0 // 12 // chavviha a(ma)bhitarayaM, bajrthApi ya chavvihaM tavokammaM / uva0 // 13 // " 7-" satta ya bhayaThANAI, sattavihaM ceva nANavibhaMgaM / pari0 // 14 // piMDesaNapANesaNa, uggahasattikkayA mahajjhayaNA / uva0 // 15 // " 8-" aTTa (ya) mayaTThANAI, aha ya kammAI tesi baMdhaM ca / pari0 // 16 // aTTha ya pavayaNamAyA, diTThA aTThavihaNi TThiadvehiM / uva0 // 17 // " 9-" nava pAvaniyANAI, saMsAratthAya navavihA jIvA / pari0 // 18 // navabaMbhaceragutto, dunavavihaM baMbhaceraparisuddhaM / uva0 // 19 // " 10-" uvaghAyaM ca dasavihaM, asaMvaraM tahaya saMkilesaM ca / pari0 // 20 // saccasamAhiTThANA, 'dasa ceva dasAo samaNadhammaM ca / uva0 // 21 // " 11-"AsAyaNaM ca savvaM, tiguNaM ikkArasaM vivjNto| pari0 // 22 // evaM tidaMDavirao, tigaraNasudvo tisllnissllo| tiviheNa paDikkato, rakkhAmi mahanvae paMca // 23 // " Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 [dha saMbhA. 2 vi. 3-gATa 98 vyAkhyAvicArmI=(sarva nindhakarmorUpa) eka pApa vyApArane, mithyAtvane eka mithyAtvane, mazInamukae rIte eka ajJAnane, parivarlakSyAga karate, gupta mana, vacana, kAyAthI gusa, rakSAmAM mAtratAni patra pAMca mahAvratonuM huM rakSaNa karuM chuM (1). mAnavamenF(sakaLa Atmahitakara anuSThAnerU5) eka niSpApa vyApArane, sa ne -eka samyaga darzanane, have zAna sutrae pramANe eka samyagrajJAnane paNa, parampanna =prApta thayelo huM, (arthAt cAritra, samyaktva ane jJAnavAna huM), tathA gujara=(vinaya vaiyAvacca vigere) saMyamanA vyApArathI yukta e huM pAMca mahAvratanuM rakSaNa karuM chuM. (2) to jaiva rAjA-eka rAga ane bIje dveSa e bannene, ja thAne bArI ane be duSTa dhyAneeka Atta ane bIjuM raudra, e darekane tyAga karato huM pAMca mahAvratanuM rakSaNa karuM chuM. (3). divi pAritradharmadezavirati ane sarvaviratirUpa be prakAranA cAritradharmane, te ja sthAne dharmaru ane dharma tathA zukla, e be dhyAne ne, 350 vigereno artha prApta thaelo ane gupta e huM pAMca mahAvratanuM rakSaNa karuM chuM." ema pachInI gAthAomAM paNa samajI levuM. (4) mULa gAthAmAM kriSnA vigere prathamAnta che, paNa te vibhaktine vyatyaya hovAthI kaMAM niSThAM potA=ema paryAya karavo ane tene artha kRSNa nIla ane kApita, e tikSo jevA makarAstA traNa aprazasta vezyAone, ghara vigerene artha pUrva pramANe (5). taisI zukzAna tejalezyA, padmazyA ane zuklalezyA, e tillo pherA sumarAtA traNa atiprazasta vezyAone 350=artha pUrva pramANe (6). manA=zubhabhAvarUpa prazasta citta dvArA pAMca mahAvratanuM huM rakSaNa karuM chuM, ema sa baMdha joDe. temAM huM ke ? mana satyavi=mana satyane jANate, arthAt akuzaLa manane nirodha ane zubhacittanI udIraNA karavArUpa mana satyane (mananA saMyamane) jANata, e pramANe vAsatyena-kuzaLa vacananI udIraNuM ane akuzaLa vacanane nidhi karavArUpa vacana saMyama vaDe ane sacenakriyAnI zuddhi arthAta kAyasaMyama vaDe, e kAyasaMyama sarva kAryo karatAM gamanaAgamana vigere jayaNApUrvaka karavAthI ane kAryuM na hoya tyAre hAtha, paga, vigere avayavone su kecIne sthira besavAthI thAya che, ema trividhena tatvavi-traNa prakAre saMyamane jANatA huM pAMca mahAvratanuM rakSaNa karuM chuM. ahIM "manasaMyama vigere traNa bhAMgA kahyA temAM hiMsagI paNa traNa bhAMgAnuM sUcana karyuM che, te A pramANe-1-mana-vacana benA saMyamathI, 2-manakAyAnA saMyamathI, 3-vacana-kAyAnA saMyamathI ane eka trikasaMgI eTale mana-vacana-kAyA ema traNeyanA saMyamathI, e rIte sarva bhAge satyane (sayamane) jANata, arthAt zuddhasaMyamane pAlaka huM, ema samajavuM. A kathanathI trikasaMgI bhAge paNa kahyo, kula sAtamAM 1-mAtra mana, -mAtra vacana, 3-mAtra kAyA, 4-mana-vacana, 5-mana-kAyA, 6-vacana-kAyA ane 7-manavacana-kAyA, e sAta bhAge saMyamanuM rakSaNa karuM chuM, ema artha jANa (7). vartAya surakSarAvyA =cAra duHkhazayA, te dravyathI kaI dUSita khATalo (saMthAre) vigere ane bhAvathI duHkhazamyA eTale cittajanya sAdhutAne adhyavasAya jANa. A cAra prakAro Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakhIsUtra) ane teno artha]. 263 (ThANAlga sUtramAM) A pramANe che. 1-pravacanamAM (jinavacanamAM) azraddhA, 2-bIjA pAsethI (pIgalika) dhana-AhArAdi meLavavA vigerenI IcchA-prArthanA, 3-devamanuSyasaMbandhI kAma (ge)nI AzaMsA (meLavavAnI-bhegavavAnI IcchA) ane snAnAdi karavArUpe zarIra sukhanI (gRhasthapaNAnAM sukhanI) IcchA, A cAra daSTa bhAvanAothI saMyamamAM duHkhane anubhava thAya mATe tene dAkhazasyAo kahI che, taMtraH saMjJA =(azAtAdanIyanA ane mehanIyanA udayajanya) cAra prakAranI cetanA, 1-AhAranA 2-bhayasaMjJA, 3-maithunasaMjJA ane 4-parigrahasaMjJA, jatvA: yA tathA krodhasAna-mAyA ane lobha e cAra kaSAyo, e darekane pariva=vigerene artha pUrva pramANe. (8) tathA kularAvyAH cAra sukhazayyA, te dravyathI ane bhAvathI je duHkhazAonuM svarUpa kahyuM tenAthI viparIta (ThANArganA cethA ThANamAM kahyA pramANe) jANavI. rarviyaM saMvaramu= cAra prakAranA saMvarane, arthAt mana-vacana ane kAyA e traNane akuzaLa vyApAramAMthI rokIne kuzaLamAM pravartAvavAM te traNane saMvara tathA (mahAmUlya va, suvarNa AdinA tyAgarUpa) upakaraNa saMvara jANa, madha ane cAra prakAranI samAdhi, arthAt darzana, jJAna, cAritra ane tapa, e cArane age AtmAne prazasta(ArAdhaka) pariNAma te cAra prakAranI samAdhi jANavI. e badhAM pado dvitIyA vibhaktivALAM hovAthIcAra prazasta zasyAone, cAra prakAranA saMvarane ane cAra prakAranI samAdhine 350=svIkArate (prApta thayelo) gupta e huM pAMca mahAvratanuM rakSaNa karUM chuM. vigere pUrvanI jema. (9) pava vImAnAna=mane bhISTa zabda-rUpa-rasa-gandha ane sparza e pAMca (kAma eTale vikArane guNa karanArA hovAthI) kAmaguNo kahyA che, tene tathA pacaiva ra magnavAna mahAvISAnaprANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha, e pAMca (karmonuM Azvavana (grahaNa) kare mATe) "Azno" arthAt karma AvavAnAM (bandhanAM) dvArarUpa Azrava jANavAM, e (AtmAne dArUNa duHkhonAM kAraNe havAthI) "mahAdeSo che, tene pari vigerene artha pUrva pramANe (10). tathA jondriyasaMvara=(nivRtti ane upakaraNarUpa be dravyendriya ane labdhi tathA upayogarUpa be bhAvendriya ema cAra cAra prakAranI) sparzana-rasanA-prANu cakSu ane zrotra, e pAMca IndrionA (ISTa viSayamAM rAga ane aniSTamAM TheSa nahi karavArUpa) saMvarane, tathaiva vimeva svAdhyAyamU tathA e ja rIte pAMca prakAranA (vAcanA-pRcchanA-parAvartana-anuprekSA ane dharmakathArUpa) svAdhyAyane, 350= prApta thayela ane gupta e huM pAMca mahAvratanuM rakSaNa karuM chuM, vigere pUrva pramANe. (11) A pathvInivAryavayaMpRthvIkAyAdi cha prakAranA jInA vadhane(vinAzane), tathA vidhA(1pa) ramA akarAtA=7 prakAranI aprazasta(karmabandha thAya tevI bhASAone, te A pramANe-1-hIlitA, 2-khisitA, 3-parUSA, 4-alIkA, 5-gAhI ane 6-upazamitAdhikaraNadIraNa. temAM asUyAthIavajJAthI (anAdarapUrvaka) he gaNi! he vAcaka.! he kArya ! vigere belavuM te 1-hIlitA, nindApUrvaka (bIjAnA ayogya vartanane pragaTa karavApUrvaka) balavuM te 2-khasitA, (he duSTa ! vigere) gAvI devApUrvaka kaThora vacana bolavuM te 3-parUSA, (" divase kema uMghe che"? vigere zikhAmaNa ApatA gurnAdine "nathI uMghate " ema) asatya bolavuM te 4-alIkA, gRhasthanI jema "pitA, putra, kAkA-bhuNeja' vigere balavuM te pa-gAhasthI ane zAnta thaelA kalaha Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- == [dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 98 vigere punaH zarU thAya tevuM bolavuM te -upazamitakalahamavarNanI, e darekano para =tyAga karate, vigere artha pUrvanI jema (12). vadhimanta vAha ra pazviyaM tavorma-prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, kAryotsarga ane zubhadhyAna, e cha abhyantara tapa karma, vaLI anazana, UdarikA, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyakleza, ane saMlInatA, e cha bAhya tapakarma, tene 350=prApta thayelo vigere artha pUrvanI jema (13). sata ja mathasthAnani=Ihaleka bhaya, paraloka bhaya, vigere pUrve (pagAma sijajAnA arthamAM)kahyA te sAta bhayasthAnene (kyumehanIya karmanA udayathI utpanna thanArA AtmAnA yurUpa adhyavasAyonAM kAraNene Azrayane) tathA saMjJavidha vi jJAnavimamu=ahIM "jJAna ane vibhanga' e be padene pUrvApara vyatyaya karavAthI sAta prakAranA vibhadmajJAnane parityAga karato, vigere arthapUrva pramANe vibhajJajJAnanA sAta prakAre A pramANe che-"za-visi sTorImo, rivara muddo nI mugo vI, sarva nI sA vimar" arthAt 1--pazi hovAmiAma =pUrvAdi keI eka ja dizAmAM loka (sarva jagatuM) che e bedha te prathama vibhAgajJAna, 2-5% rijju sTowAminAma = cha dizAne badale urdhva, adhe pikI kaI eka ane cAra ticha dizAe, ema pAMca dizAomAM loka che e bedha, 3-kriyAvaLa nIvA=jIva prANAtipAta vigere kriyAo kare che. te te pratyakSa dekhAya che paNa temAM hetubhUta karma te dekhAtuM nathI mATe jIva karmathI AvRta nathI, paNa phiyA ja jIvanuM AvaraNa che" e bedha, 4-muka bhavanapatyAdi devenuM vaikiya zarIra bAhya abhyantara pudagalanA grahaNapUrvaka karAtuM jovAya che tethI jIva "mudagra" arthAt "svazarIravagAhakSetranI bahAranA ke aMdaranA kSetramAM rahelA pudgalothI racelA zarIravALo che e abhiprAya. pa-amula vaimAnika devenuM vikiya zarIra bAhya abhyantara pudgalenA grahaNa vinA racAtuM jovAya che. mATe jIva "amedagrI eTale bAhya-abhyantara kSetramAM rahelA pudagalanA grahaNa vinAnA zarIravALe che e vikalpa, 6-fii pItrakriya zarIradhArI denA rUpane joIne zarIrane ja jIva mAnavAthI jIva rUpI che evo abhiprAya, ane 7nsa gIva =vAyuthI calAyamAna yugalene joIne temAM paNa jIvanI mAnyatA karavAthI jagatamAM dekhAya che te "sarva vastuo jIvo che e abhiprAya, A sAte abhiSAmAM "loka cha dizAomAM che, tene badale nyuna dizAmAM mAnavArUpe, karmone nahi mAnavArUpe ane zarIranA te te dharmone dekhIne AtmAne te mAnavArUpe viparIta bhargo (kalpanAo) hovAthI tene vi+bhaga=vibhaNa jJAna kahyuM che, (A jJAna jIvane mithyAtvamehanIyanA udaya sahita jJAnAvaraNIya karmonA kSapazamathI thAya che, ane mithyAtvI deva-nArakIne A vibhAga jJAna bhavapratyayika hoya che mATe te ajJAna che) (14) tathA viSa naiSa =sAtapiDeSaNA ane sAta pAneSaNAnuM varNana gocarInA deSamAM jaNAvyuM tene, tathA mavaka (H)=ahIM sUcanA mAtra karI che mATe "avagraha eTale vasatine (raheThANa-upAzrayane) ane sAta prakAranI pratimAo (pratijJAo) jANavI. te A pramANe-1-A-A amuka upAzraya meLava, bIje nahi" ema prathamathI abhigraha karIne tevAnI ja yAcanA karIne meLave te pahelI pratimA, 2-huM bIjAone mATe upAzraya yAcIza, athavA bIjAe e yAcelAmAM rahIza Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakhIsUtra) ane tenA a] 265 evA abhigraha te bIjI pratimA, pahelI pratimA sarva sAmAnya (sarva sAdhuone uddezIne) ane khIjI gacchavAsI sAmbhAgika (eka mAMDalIvALA) ke asAmbhAgika (bhinna mAMDalIvALA) utkaTa vihArI (niraticAra cAritravALA) sAdhuone uddezIne che, ema emAM bhinnatA samajavI, kAraNa ke teone eka bIjAne mATe e rIte yAcanA karavAnA vidhi che. 3-mIjAne mATe vasatinI yAcanA karIza, paNa huM khIjAe yAcelI vasatimAM rahIza nahi' evA abhigraha, A trIjI pratimA 'yathAlantaka' (jinakalpanA jevI kaDhAra ArAdhanA karanArA) sAdhuone hAya, kAraNa teo khAkI rahelA sUtra-artha vasatimAM rahetA AcAya pAse bhaNavAnI abhilASAvALA heAvAthI AcAryane mATe AvI rIte vasatinI yAcanA kare, 4'huM bIjAone mATe vasati yAcIza nahi paNa bIjAe yAcelI vasatimAM rahIza' evA abhigraha, A cAthI pratimA gacchamAM rahIne jinakalpanA abhyAsa (tulanA) karanArA sAdhuone hAya. 5-'huM mArA mATe vasatinI yAcanA karIza, khIjAne mATe nahi' evA abhigraha, A pAMcamI pratimA jinakalpikasAdhuene hAya, 6-jenI vasati grahaNa karIza tenu' ja sAdaDI, ghAsa, vigere paNa saMthArA mATe maLaze te laiza, khIjAnuM nahi, anyathA utkaTukAsane ke beThAM beThAM rAtrI pUrNa karIza' evA abhigraha, A chaThThI pratimA paNa jinakalpika vigere mahAmunione hAya che, 7-A sAtamI pratimA paNa chaThThInA jevI ja che, mAtra 'saMthArA mATe zilA, ghAsa, vigere je jevuM pAthareluM haze tevuM ja laIza, anyathA nahi' AvA abhigraha paNa jinakalpikAdine ja hoya che. e sAta avagrahone (pratimAone), tathA (jJattijjA) sapta saEA=sAta saptakima, AcArAGgasUtranA khIjA zrutaskandhanI bIjI cUlArUpe je sAta adhyayanA che te uddezA vinAnAM hAvAthI 'ekasarAM'kahevAya che. te sa MkhyAmAM sAta hAvAthI pratyekane saptakaka (saptakiAM) kahevAya che, enAM nAme paNa pramANe ja che, te nAmeA (pagAmasijjAnA amAM) pUrva kahyAM che, e sAta saptakine, tathA maddAdhyayanAni=sUtrakRtAga sUtranA bIjA zrutaskandhanAM sAta adhyayanA, pahelA zrutaskandhanAM adhyayanAnI apekSAe te meTAM hAvAthI 'mahAdhyayana' kahevAya che, tenAM nAmeA paNa pUrve (5gAmasijjAnA amAM) kahyA pramANe jANavAM, te sAta mahAdhyayanAne, e pratyekane 350= prApta thaele. vigere atha pUrve jaNAvyA pramANe (15). zrI masthAnAni-jAtimada vigere (pagAmasijjAmAM kahyAM te) ATha madyasthAne, (maDha thavAnAM 'jAti' vigere ATha nimitto,) tene, tathA bau vartanijJAnAvaraNIyAdi ATha karmone, ane teAM banyuM na=e ATha karmonA anyane, te darekane .i=tyAga karatA vigere artha upara pramANe (16). aSTa 2 pravacanamAtara:='iyasamiti' Adi pAMca samitio ane maneAgupti' Adi traNa guptie, e ATha pravacana mAtAo, ke je vinitiyai : daSTAH-ATha prakAranA artho (jJAnA-- varaNIyAdi ATha karmA) jeAne kSaya thayA che te zrIjinezvarAne 'STA' eTale prApta thaI che, te pratyekane 750=prApta thaelA vigere artha upara pramANe (17). nava pApariyAnAni=pApanA kAraNabhUta (bhAga vigerene meLavavAnI bhAvanA rUpa) nava niyANAM, te A pramANe "niva-sidghikRcitte, vigare sapavibAre ja appayamuni sahune dukhA 4 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *66 dha0 sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 98 navanimALe vyAkhyA 1-keAI (tapasvI)sAdhu ema vicAre ke deva-devalAka tA pragaTa che nahi, mATe A pratyakSa dekhAya che te Rddhimanta rAjAe ja devA che, jo mArA tapa-niyamAdinuM phaLa kAMi paNa hoya te 'bhaviSyamAM huM rAjA thA,' 2-keAI ema vicAre ke rAjAne te bahu khaTapaTa ane duHkhabhaya hoya che, mATe huM dhanapati zeTha thAuM, 3-koI ema vicAre ke purUSane yuddhamAM utaravuM, duSkara kAryo karavAM, vigere ghaNI duHkhadAyI pravRttie hAya che, mATe mArAM tapa-niyama vigere saphaLa hAya tA bhaviSyamAM huM strI thAuM, 4-keAI vicAre ke strI tA niLa-parAdhIna--nindAnuM pAtra gaNAya che, mATe huM anya janmamAM purUSa thA, 5-kAI ema vicAre ke A manuSyanA bhAgeA teA mUtra-puriSa-vamana-pitta-zleSma-zukra vigerenI azucithI bharelA che, deva-devIe bIjA deva devIo sAthe, athavA peAtAnAM ja khIjAM deva devIenAM rUpA banAvIne tenAthI bhAga bhogave che, mATe huM paNa e rIte deva-devIenA azucirahita bhAgo bhAgavI zake teve parapravicArI deva thA, 6-kAI vaLI ema vicAre ke emAM te khIjA deva devInI parAdhInatA che, mATe huM mArA potAnAM ja deva-devInAM ubhaya rUpe viSuvIne banne vedonAM sukha bheAgavI zakuM tevA svapravacArI deva thA, cha kAI vaLI manuSyanA ane devAnA ubhaya bhAgeAthI vairAgI banelA sAdhu ke sAdhvI ema vicAre ke jo mAre A dharma saphaLa hoya te jyAM pravicAraNA nathI tevA (nava caiveyakAdi) alpavedodayavALA deva thAuM, 8-kAI ema vicAre ke deva te avirati heAya che, mATe A dharmanuM phaLa maLeteA huM anya janmamAM zrImanta evA 'ugnakula' vigere uttamakulamAM vratadhArI zrAvaka thAu ane 9-keAI ema vicAre ke kAma-bhAge duHkhadAyI che, dhanapratibandhaka che, mATe anya bhavamAM huM daradra thAuM, ke jethI sukha pUrNAMka gRhasthapaNAne tajIne saMnyAsa-dIkSA laI zakuM, ema potAnA tapa-niyama-vrata vigerenI ArAdhanAnA phaLa rUpe anya bhavamAM te te avasthAne prApta karavAnI kalpanA karavI te. A navaniyANAnA18 tathA saMttArathAya navavidhA nIvA=pRthvI-ap--tejovAcu-vanaspati-eindriya- taiindriya-caurendriya ane pacendriya, ema nava prakAranA saMsArava jIvAneA (tenI hiMsAdi virAdhanAnA) pari=tyAga karatA vigere artha pUrva pramANe (18). navadrAvata:-brahmacarya nI nava vADAthI surakSita (akhaNDa brahmacaryavALA) huM, dghinavavidha mArca pazuiham 'dvinavavidha'eTale aDhAra prakAranA nirdoSa brahmacaryane 360=prApta thaele 0 183-AmAM prathamanAM cha niyANAvALAne vItarAganA mA sAMbhaLe teA paNa tenI zraddhA na thAya, sAtamA niyANAvALAne dharmAMmAM zraddhA thAya paNu dezaviratinA pariNAma na thAya, AThamA niyANAthI zrAvaka ne paNa savirati prApta na thAya ane navamA niyANAthI sAdhupaNuM prApta thAya paNa meAkSa na thAya, ema dha sAmagrI maLavA chatAM tenA phaLathI AtmA vaMcita rahe che mATe niyANAM nahi karavAM. niyANAM karyAM vinA ja sAdhudhama nA ane zrAvakadharmAMnA phaLarUpe te te phaLa maLe ja che, ulaTuM nicANAM karavAthI bhaviSyamAM dharmI prApti thatI nathI, chellAM niyANAthI samakita, dezavirati, sarva virati pragaTa thavA chatAM jIvanA meAkSa aTake che, prathamanAM sAta niyANAM te| niyamA sauMsAramAM bhamAve che. 184-cUrNi mAM te| 'navadya kaLAvaLa, nava ca niyALA6 navidyA nIvA' evA pATha che, te apekSAe 'cakSuda'nAvaraNAdi cAra ane pAMca nidrAe maLI danAvaraNIyanA nava bhede samajavA. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikastra (pakSIsUtra) ane tenA a] 267 vigere arthAM pUrva pramANe. (navaguptinuM svarUpa AgaLa caraNa sittarImAM kahevAze.) brahmacarya nA-- devI tathA audyArika bhAgAne, mana-vacana-kAyAthI, sevavA nahi, sevarAvavA nahi ane bIjA sevanArAone anumeAdavA nahi, ema (243=643=18) aDhAra bhedo samajavA (19). // upavAta ja vRzivadham daza prakAranA cAritra vigerenA upadmAtane, te A pramANe--"kAmabAptaLa, vRdiLa-risAkaLA ca jJAtine| saMlagADannibatta, vaSAyA na me Truti '' arthAt AhAra-vastra-pAtra-zayyA, vigerene meLavavAmAM (pUrva kahyA te) seLa udgama doSo paikI koI doSa lagADavAthI cAritranA upaghAta thAya te 1-udgamApaghAta, sALa utpAdanA doSo paikI kAI dASa sevavAthI 2-utpAdanApaghAta, daza eSaNAone age kaI doSa sevavAthI 3-eSaNApaghAta, saMyamamAM akalpsa, niSiddha ke lakSaNarahita upakaraNAnA upaleAga karavA 4-pariharApaghAta, vastra, pAtra vigerenuM parikama eTale 'ragavAM-dhAvAM" vigere kriyA zAbhA mATe karavAthI (svAdhyAyanuM ane saMyamanuM pirezATana--hAni thAya tethI te) 5-parizATane paghAta, pramAda vigerene vaza thaI jJAnAcAramAM Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 98 vigere, temAM rAga-dveSAdi thAya te -upadhisaMkuleza, IcchAniSTa vasati(upAzraya)ne aMge aMkaleza thAya te 8-vasatisaMkaleza, krodhAdika kaSAyane vaza thavAthI kaSAyasaMkleza, ane ISTaniSTa AhArapANI vigeremAM rAga-dveSAdi thAya te 10-anna-pAna saMkaleza. ema daza prakAranA asaMvarane tathA dazavidha saMlezane pariva=tyAga karate, vigere bAkIne athe pUrva pramANe. (20) satya-samAdhisthAnAni ravi za zamadhamaeNra=daza prakAranuM satya, daza samAdhisthAne, daza dazA ane dazavidha zramaNadharma, e darekane 350=prApta thaele vigere bAkIne athe pUrva pramANe, te darekanuM varNana A pramANe che-daza prakAranuM satya (ThANArga sUtranA trIjA uddezAmAM sU. 741mAM) kahyuM che ke-"nava-saMmaya-vA, nAme je vahu saranA vAra-bhavano, govAsaMje I" arthAt bhinna bhinna dezanI te te bhASAmAM te te vastunAM bhinna bhinna nAme, jevAM ke kekaNAdi dezamAM pANIne "payA, paya, nIra, udaka' vigere judA judA nAmathI oLakhavAmAM Ave che te, te te dezonI apekSAe satya che mATe te 1-janapada satya jANavuM, ema "kumuda-kuvalaya-kamaLa--aravindI vigere dareka paka eTale kAdavamAM utpanna thanArAM hevAthI vastutaH pakaja che, chatAM AbAla-gopAla sarve aravindane ja pakkaja mAne che, mATe aravinda eTale sUryavikAsI kamaLane ja "pakkaja kahevuM te sarvasaMmata hovAthI ra-saMmatasatya jANavuM, tethI viparIta bIjAM candravikAsI kamaLa jevAM ke kumuda ane nIlakamaLa eTale kuvalaya vigere tathA bIjA sUryavikAsI kamaLomAM paNa pakaja zabdane vyavahAra asaMmata hovAthI tene "pakaja kahevAM te asatya jANavuM. koI pASANAdinI mUrti banAvI tenI amuka devAdi tarIke sthApanA karavAmAM Ave te 3-sthApanA satya, jemake prabhu mahAvIranI mUrtine "mahAvIra" kahevA te sthApanA satya. keInuM nAma pADayuM hoya te nAmathI tene saMbaMdha te nAmasatya, jemake kaI kuLane vadhAranAra na hovA chatAM tenuM nAma "kuLavardhana rAkhyuM hoya te tene te nAmathI bolAve te nAma satya jANavuM. keInA bAhArUpane anusAra tene te kahe, jema keI kapaTIe paNa bahArathI sAdhuveSa paheryo hoya tene sAdhu kahe, ke kaI lAMca rUzvata lenAra nyAyAdhIzane paNa nyAyAdhIza kahe ItyAdi 5-rUpasatya. eka bIjI vastune AzrIne belAya te 6-pratItyasatya. jema ke anAmikA(pUjananI AMgaLI)ne nhAnI ane mATI kahevI te pratItya satya, kAraNa ke anAmikA kanichAthI moTI che ane madhyamAthI te nhAnI paNa che. -vyavahAra satya eTale "parvata baLe che, ghaDe jhame che vigere belavuM temAM vastutaH te parvata nahi paNa ghAsa vigere baLe che, ghaDo nahi paNa pANI gaLe (jhame) che, to paNa tema bolavAne vyavahAra hovAthI te vyavahArasatya che. 8-bhAvasatya je padArthamAM je dharmanI vizeSatA hoya tene mukhya gaNIne belavuM te, jemake-bhamarAmAM pAMce varNa chatAM kALovarNa vizeSa hovAthI bhamarAne kALo kahe, bagalAmAM zulavaNuM vizeSa hovAthI tene "zaphala kahe vigere, - satya kaI padArthane bIjA padArtha sAthenA gathI-saMbandhathI tene te kahevo te, jemake-47nA rogathI sAdhune "daDI' kahevo vigere tathA 10-upamA satyaaupamAne Arepa karavo te, jemake-meTA sarovarane samudra, punyavAna manuSyane deva, ke zUravIrane siMha ItyAdi kahevuM che. have daza samAdhi sthAne A pramANe kahA che-- Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 pAkSikasUtra (pakhIsUtra) ane teno artha "itthikahA''saNaiMdia-nirikta saMsatta vasahi-vajjaNayA / aimaayaahaarpnniia-puvvrysrnnprihaaro||1|| na ya sAe ya siloge, majjijja na saharUvagaMdhe ya / iya dasa samAhiThANA, saparesi samAhikAraNao // 2 // " vyAkhyA-purUSa strInI ke strIe purUSanI vikArajanaka vAtano tyAga kare, athavA purUSa mAtra strIonI sabhAmAM kathA nahi karavI te paheluM samAdhisthAna, ema strInuM Asana purUSe ane purUSanuM Asana strIe varjavuM te bIjuM, rAgadaSTie strInAM rogajanaka a-indrio vigere purUSe, ke purUSanAM aga-Indrie Adi strIe nahi jevAM te trIjuM, strI-pazunapuMsaka AdithI yukta (saMsakta) vasati(upAya)mAM sAdhue Azraya nahi kare te cothuM, atimAtra pramANAdhika) AhArane tyAga kare te pAMcamuM, snigdha-mAdaka AhArano tyAga kare te chaThuM, pUrve gRhasthAvasthAmAM bhegavelA bhogonuM samaraNa nahi karavuM te sAtamuM, zAtA vedanIyajanya sukhamAM athavA zAtAne upajAvanAra zubha rasa-sparza Adi viSayanA sukhamAM rAga-mada nahi kare te AThamuM, e pramANe potAnI prazaMsA-kIti Adino mada nahi karavA te navamuM ane zubha zabda-rUparasagabdha vigere IndriyanA viSamAM Asakti nahi karavI te dazamuM. A daza prakAranAM sthAne sva-parane samAdhi utpanna kare che mATe e dazane samAdhisthAne kahyAM che. tathA daza adhikArane jaNAvanArAM daza zAstro te daza dazAo kahI che. ahIM te darekanuM nAma strIlige bahuvacanAnta che tenuM kAraNa e che ke te zAne tevAM nAmathI AgamamAM jaNAvelAM che, te A pramANe che"kmmvivaagaann dasA, uvAsagaMtagaDaNuttaradasA ya / paNhAvAgaraNadasA, dasAsuakkhaMdhadasA ya // 11 // baMdhAi dasA cauro, sesA vakkhANiyA na cunnIe / mahavvayakasAyacaujua-tavehiM dasahA samaNadhammo // 2 // " vyAkhyA-1-karmavipAkadazA, ra-upAsakadazA, 3-antakRtadazA, 4-aNurepapAtikadazA, pa-praznavyAkaraNadazA, 6-dazAzrutaskandhadazA, 7-abdhadazA, 8-dvigRddhidazA, 9-dIrghadazA ane 10saMkSepakadazA. ema daza dazAsUtre jANavAM, temAM chellI cAra dazA vartamAnakALe aprasiddha hovAthI cUrNimAM ene kahI nathI. tathA pAMca mahAvratonuM pAlana, cAra kaSAyate tyAga ane bAra prakArane tapa, e daza 185prakAre zramaNadharma samaje. (21) zArItinAM ja =sAmAnyatayA sarva keI AzAtanAone, athavA triguNam rimU=agIAranA arkathI traNa guNI arthAt, (pagAmasijjAmAM kahI te) tetrIza AzAtanAone vicitra tyAga karato ane tethI ja upalaMpanna =athapattie anAzAtanAnA bhAvane prApta thaela, yua:= sAdhutAnA guNothI yukta e huM pAMca mahAvratonuM rakSaNa-pAlana karuM chuM e artha pUrva pramANe(22). e pramANe eka-be Adi zubhasthAnene algIkAra ane azubhasthAnane tyAga karavAdvArA mahAvatenA rakSaNanI (pAlananI) pratijJA karI, have nahi kahelAM bAkInAM sthAnone atideza (bhalAmaNa) karavApUrvaka mahAvratanI pratijJA karatAM kahe che ke-vaM=upara traNa lezyA vigerene tyAga karavApUrvaka ItyAdi kahyuM tema trivirataH traNa daDathI virAma pAmele, arthAt jema rAjA 185-samA, mRdutA, Arjava, nirlobhatA, tapa, saMyama, satya, zauca, aparigraha ane brahmacarya, yatidharmanA ema paNa daza prakAre kahyA che, tathA bIjA AcAryo-samA, nirlobhatA, mArdava, ArjavA lAghava, tapa, saMyama, tyAga, aparigraha ane brahmacarya ema paNa daza prakAro kahe che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 [ saM0 bhA. 2 vi0 3-gA 98 daNDa karIne dhananuM haraNa kare che tema azubha mana-vacana ane kAyA paNa cAritrarUpI dhananuM apaharaNa karatAM hovAthI tene traNa daNDa kahevAya che, tene tyAga karate, trivaraphuddha mana-vacana ane kAyA, e traNa karaNathI zuddha thaelo, (ahIM prazna thAya ke tridaNDa virata hoya te trikaraNa zuddha paNa gaNAya, te punaH kahevAnuM kAraNa zuM ? tenuM samAdhAna e che ke vidaDavirata eTale sAvadya gothI nivRtta ane trikaraNa zuddha eTale nirava pogomAM pravRtta, athavA sAvadya pravRtti karavA mAtrathI aTakavuM te "vidaDanI viratiane karavA-karAvavA-anumedavArUpa traNethI aTakavuM te "trikaraNanI zuddhi ema bheda samaje, athavA gItArthoe bIjI rIte paNa ghaTe tema tene bheda ghaTAva, kAraNa ke pUrvArSionA zabda arthagambhIra hoya che) tathA trirAnirarAnca=mAyA, niyANAM ane mithyAtva, e traNa bhAvaza (AtmAne kaSTa ApanArA duSTa pariNAme) hara gayAM che jenAM e zalyarahita ane trividhena karitranti =traNa prakAre (aticAro karavA nahi, karAvavA nahi ane anumodavA nahi ema) sarva aticAronuM pratikramaNa karyuM che jeNe, arthAt sarva aticArethI nivRtta thaelo huM sAmi makriAnipapAMca mahAvratanuM pAlana-rakSaNa karuM chuM.(23) have upara pAMca mahAvratanI pratijJA karI te mahAvratanI stuti karatAM kahe che ke " icceiaM(yaM) mahanvayauccAraNaM thirattaM salluddharaNaM dhiibalaM(layaM) vavasAo sAhaNaTTho pAvanivAraNaM nikAyaNA bhAvavisohI paDAgAharaNaM nijjahaNArAhaNA guNANaM saMvarajogo pasatthajhANovauttayA juttayA ya nANe paramaTTho uttamaTTho, esa (khalu) titthaMkarahiM rairAgadosamahaNehiM desio pavayaNassasAro, chajjIvanikAyasaMjamaM uvaesiuM(yaM) telukkasakkayaM ThANaM abbhuvagayA, Namu(namo)tthu te siddha buddha mutta nIraya nissaMga mANamUraNa guNarayaNasAyaramaNaMtamappameya namo'tthu te mahaimahAvIra ! vaddhamANa sAmissa, namo'tthu te arahao, namo'tthu te bhagavao tti kaTu, esA khalu mahavyaya uccAraNA kayA, icchAmo suttakittaNaM kAuM" vyAkhyA-tyeta ema A upara kahyuM ke, mAtrAma=mahAvratonuM uccAraNa (pAlana), te kevuM che? athavA enAthI kevo lAbha thAya ? te kahe che ke thiratva e ja mahAtrAmAM athavA cAritradharmamAM te sthiratAno hetu hovAthI AtmAne dharmamAM nizcalatA-daDhatA karAve che, roddharapakFzane nAza karavAmAM kAraNa hovAthI mAyAdi traNa zalyone nAza karanAruM che, tivastra dharma eTale cittanI samAdhimAM baLa-Alambana ApanAruM che, (kaI jagyAe vidyartha pATha che tene kRtivam paryAya karIne svArthika " pratyaya mAnIne tene paNa artha e pramANe ja karavo), vyavasAca duSkara paNa ArAdhanA (udyama) karavAnA adhyavasAye AtmAmAM pragaTAve che, sAdhanArtha =mokSanI "sAdhanA mATe te parama "artha eTale upAya che, nivA2Amuka(azubha) pApakarmonuM te nivAraka (aTakAvanAruM) che, nijanA-AtmAne mahAvratanI prAptinuM (sparzanAnuM) atidaDha kAraNa che, athavA zubhanI nikAcanAnuM kAraNa che, mATe tene ja "nikAcanA" kahI che, mAvavidhiH=bhAva eTale AtmapariNAma, tenI vizuddhi karanAra mATe bhAvavizuddhi che, patAvaLa-patAkA eTale cAritranI ArAdhanArUpa vijayadhvaja, tenuM haraNa(grahaNa) karavArUpa hevAthI patAkAharaNa" che, (arthAt A vratanA pAlanarUpa cAritra AtmAne karmonI sAme Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakSIsUtra) ane tenA a] 271 vijaya karAvanAra che) nivyUnA=eTale dUra karI devuM, kamarUpI zatruone AtmArUpI nagaramAMthI hammezane mATe nirvAsa (bahiSkAra) karanArUM che, ArAdhanA muLAnAm muktinA sAdhaka saMyamanA vyApArA (udyameA)rUpI 'guNeAnI ArAdhanA' eTale akSayatA karanArUM che (arthAt muktiprApaka vyApArezamAM akhaNDa pravRtti karAvanArUM che), saMvacova=navAM karmAne rAkavArUpa savaranA coga eTale vyApAra che, athavA saMvaranI sAthe AtmAne ceAga karAvanAra che, (AtmAmAM savara pragaTa karanAra che) prAptadhyAnopayutA=zreSTha (dha-zukla) dhyAnanI prAptikAraka che, cukhtatA na jJAneahIM vibhaktinA vyatyaya hAvAthI trIjI vibhaktineA prayAga samajavo, ethI jJAna sAthe saMbandha karAvanAra che, arthAt viziSTa 'avadhi' Adi nAnA ane ante AtmAmAM kevaLajJAnane pragaTAvanArUM che, paramArthaH-A mahAvratAnuM uccAraNu e satya padAtha che-akRtrima tattva che, uttamartha =mAkSarUpI phaLanuM sAdhaka hovAthI atizraSTha tattva che, kAraNa ke jagatanA sarva padArthomAM mahAvratAnI pradhAnatA che. vaLI ''=ahI'lilDsanA vyatyaya hAvAthI 'A mahAnatAnuM uccAraNa' e tIthareH - pravavanasya sAro vaizitaH=zrItI karAe dekhADelA siddhAntaneA sAra (AgamanuM sarvasva) che, kevA tIrthaMkarAe ? rAMtA dveSamathaneH-mAhanIyakarmanA udayathI janya tathAvidha AnandarUpa rati-cittanA vikAranuM tathA rAga ane dveSanuM manthana (nAza) karanArAee, e tIthaMkara bhagavantA yajJIniAcasaMjJamam upavica vaijosata sthAnaM acyutAH=cha jIvakAyanuM saMyama eTale ahiMsA ane upalakSaNathI satya-asteya--brahmacarya tathA aparigraha, e pAMca mahAvratAnA upadeza karIne ane upalakSaNathI svayaM paNa pAlana karIne traNe leAkamAM satkAra pAmeluM siddhakSetrarUpa meAkSasthAna tene pAmyA che. have maGgalane mATe bhagavAna mahAvIranI stuti karatAM jaNAve che ke mostu te=he vadhu mAna svAmi ! tameAne namaskAra thAo ! kevA tame ? siddha=sampUrNa karyA che sarva prayeAjane (kAryA) jeNe evA, yuddha =tattvanA jANu, mu=pUrve khAMdhelAM kammarUpa anyaneAthI chUTA thaelA, nI[:= andhAtAM paNa karmothI rahita, arthAt vamAnamAM jeene karmone navA anya paNa thatA nathI, niHsaGga:=putra-srI-mitra-dhana-dhAnya-suvarNa vigere sakala sa MbandhAthI mukta, mAnamUraLa:=gavanA cUra karanArA (dhAtaka), guLaratnasAgaraH=ananta guNArUpI ratnAnA samudra, mananta=emAM prAkRtabhASAnI zailIthI karelA '" alAkSaNika hAvAthI anantaH-anantAnavALA bhagavAnane paNa 'ananta' kahelA che, pramecaHsAmAnya janathI na oLakhI zakAya tevA (viziSTa svarUpavALA), mati madAvIra vardhamAna != ahIM mati pada mahat nu` saptamyanta ekavacanAnta che tethI tene a'mATAmAM' arthAt meAkSasukhamAM karI che buddhi (lakSya) jeee evA (eTale atha prasanUgAnurUpa karavA), vaLI 'he mahAvIra ! eTale karmonA nAza karavAmAM samartha he mahAna vIra ! evA he vamAna!" evA atha karavA, athavA maddamAvInA bIjo artha rUDhivazAt 'ati mahAn vIra !" evA karIne vamAna' padanuM vizeSaNa karavuM. arthAt 'ati mahAn vIra evA he vamAna prabhu !, namoDastu te= tameAne namaskAra thAo !, kayA hetuthI namaskAra kare che ? te kahe che ke sAmiAE=ahIM chaThThIne badale vibhaktine vyatyaya heAvAthI pahelI vibhakti karavI, ethI Apa mArA svAmI eTale prabhu che, tti Tu (ti nRtya)=ethI karIne (e hetuthI Apane namaskAra thAe !) ema AgaLa pazu tti sabandha satra joDavA, jemake namoDastu te arjuna vRtitvA 'tame ahinta che' e hetuthI Apane nA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 0 sa'0 bhA0 2 vi0 3-gA0 98 bhaa| nabhasGAra thAo! ! vaNI namo'stu te bhagavAniti kRtvA = 'nyAya bhagavAn ch|' me hetuthI AApane bhAro nabhasDAra thaao| !, athavA tti kttttune| 'trikRtvas' paryAya bhAnIne 'vAra' yevo artha urIne 'he atimahAna vIra vamAna! mArA svAmI evA Apane traNavAra mArA namaskAra thAo !, ema 'ahinta evA Apane mAre traNavAra namaskAra thAe' ane 'bhagavAna evA Apane mArA traNavAra namaskAra thAe,' ema artha karavA, ahIM prabhu stutinA prasaGga hovAthI dareka vAgye (travAra) 'namo'stu te ' uvA chatAM punasta hoSa bhAnavo nahi. jema mahAtratAnI pratijJA (stuti) karmakSaya karanArI che tema zrutanuM kIrtana paNu karmakSaya caranAI che, methI zrutanA DIrtana bhATe uDe he - eSA khalu mahAvratoccAraNA kRtA-nica mA (ghara) bhaDAvratAnI ubhyA2|| ( pratijJA ) 4rI, icchAmaH zrutakIrtanaM kartum = ve zrutanI stuti 42vA bhATe IcchIe chIe, te zruta be prakAre che-eka aGgapraviSTa ane khIjuM aphLa bAhya kahyu che ke" gaNaharakayamaMgagayaM, jaM kaya therehiM bAhiraM taM tu / aMgapaviTTha niyayaM, aniayasuaM bAhiraM bhaNiaM // " arthAt gaNadharakRta zruta te 'algapraviSTa' ane sthavirAe kareluM te 'agabAhya' kahevAya che tathA je zruta niyata che tene aphUgapraviSTa ane je aniyata che tene aDgabAhya kahyuM che. A aphUgabAhya paNa be prakAranuM che--eka Avazyaka ane bIjI Avazyaka sivAyanuM, temAM alpavarNana karavAnuM hAvAthI pahelAM namaskAra karavA pUrvaka Avazyaka zrutanI stuti karatAM kahe che ke-- "na (Na) mo tesiM khamAsamaNANaM, jehiM imaM vAiyaM chanvihamAvassayaM bhagavaMtaM, taMjahA- sAmAiyaMcavIsatthao - vaMdaNa - paDikkamaNaM - kAussaggo - paccakkhANaM, savvesiM (hiM) pieyaM mi chavvihamA (heA) vassa bhagavaMte sasutte saatthe sagaMthe saNijjuttIe sasaMgahaNIe je guNA vA bhAvA vA arihaMtehiM bhagavaMtehiM paNNattA vA parUviA vA te bhAve saddahaMtehiM pattiyaMtehi royaMtehiM phAsaMtehiM pAlate hiM aNupAtehiM aMto pakkhassa jaM vAiyaM paDhiyaM pariaTTiyaM pucchiyaM aNupe ( ppe ) hiyaM aNupAliyaM taM dukkhakkhayAe kammakkhayA mo (mu) kkhayAe bohilAbhAe saMsAratAraNAe ti kaTTu uvasaMpajjittANaM viharAmi | aMto pakkhassa jaM na vAiyaM na paDhiyaM na pariaTTiyaM na pucchiyaM nANupe (pe) hiyaM nANupAliyaM saMte bale saMta vIrie saMte purisakkAraparakkame tassa Aloemo paDikkamAmo niMdAmo rAmo mo visohemo akaraNayAe anbhuDemo ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajjAmo tassa micchAmi dukkaDaM // " have AvazyakathI bhinnanA be prakAre che, eka utkAlika ane khIju kAlika, temAM pahelAM utkAlikanI stuti kare che. ff na (Na) mo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiyaM aMgavAhiraM ukkAliyaM bhagavaMtaM, taMjahAdasaveyAliyaM kappiyAkappiyaM cullakappasuyaM mahAkappasuyaM uvavAiyaM rAyapaseNiyaM jIvAbhigamo paNNavaNA mahApaSNavaNA naMdI aNuogadArAI deviMdatthao taMdulaveAliyaM caMdAvijjhayaM pamAyappamAyaM porisimaMDalaM maMDalappaveso gaNivijjA vijjAcaraNaviNicchao jhANavibhattI maraNavibhattI AyavisohI saMlehaNAsuyaM vIyarAga (ya) suyaM vihArakappo caraNavihI AurapaccakkhANaM mahApaccakkhANaM, savvesiM(hiM)pi eaMmi aMgavAhire ukkAlie bhagavaMte 0 zeSaM pUrvavat // " Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 pAkSikasUtra (paSmIsUtra) ane tene artha) have kAlikakRtanI stuti karavA mATe kahe che ke - "na(Na)mo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiyaM aMgabAhiraM kAliyaM bhagavaMtaM, taMjahA-uttarajjhayaNAI dasAo kappo vavahAro isibhAsiyAI nisIhaM mahAnisIhaM jaMbUddIvapaNNattI caMdapaNNatto sUrapaNNattI dIvasAgarapaNyattI khuDDiyAvimANapavibhattI mahalliyAvimANapavibhattI aMgacUliyAe vaggacUliyAe vivAhacUliyAe aruNovavAe varugovavAe garulovavAe dharaNovavAe velaMdharovavAe vesamaNovavAe deviMdovavAe uTThANasue samuTThANasue nAgapariyAvaliyANaM nirayAvaliyANaM kappiyANaM kappavaDiMsayANaM puphiyANaM puSphacUliyANaM vaNhiyANaM vaNhidasANaM AsIvisabhAvaNANaM dihivisabhAvaNANaM cAraNa(samaNa)bhAvaNANaM mahAsumiNabhAvaNANaM teyagginisaggANaM savvesi pi eaMmi aMgabAhire kAlie bhagavaMte0 zeSaM pUrvavat // " have agapraviSTa kRtanI stuti karatAM kahe che ke-- " na(Na)mo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM bhagavaMtaM, taMjahAAyAro sUyagaDo ThANaM samavAo vivAhapaNNattI NAyAdhammakahAo uvAsagadasAo aMtagaDadasAo aNuttarovavAiyadasAo paNhAvAgaraNaM vivAgasuyaM didvivAo savvesi pi eyaMmi duvAlasaMge gaNipiDage bhagavaMte0 zeSaM pUrvavat / / " have e zrutanA dAtAonI ane ArAdhakenI stuti tathA potAnA pramAdane parihAra karatAM kahe che ke - "na(Na)mo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiyaM duvAlasaMga gaNipiDagaM bhagavaMtaM sammaM kAraNa (NaM) phAsaMti pAlaMti pUraMti sohaMti tIraMti kiti samma ANAe ArAhaMti, ahaM ca nA(NA)rAhemi tassa micchA mi dukkaDaM // vyAya-namastebhyaH kSamAzramaNebhyaH nabha2412 thAmI, te 'kSamAzramameTo potAnA zu3 mathavA tIrtha 42|-dhre| vigere pUrva 53SAne, yairidammAme 241 (3DIzute) zrutane, vAcitam samAna PAyu cha, athavA sUtra tathA yatha35 22yu cha, 4yA zrutane ? SaDvidham Avazyakam= sapazya 429||y mej cha 2adhyayana35 mAvazya:ne, bhagavat-tizayayukta me pArthAnA varSa na35 (bhaga) "samRddhi vigere guNavALAne, (arthAt aizvarya rUpayazalakSmI dharma ane praya e chane "bhaga" kahevAya che te chae "bhaga guNothI) yukta mATe "bhagavat e Avazyaka zrutanuM vizeSaNa sabhA.) ta cha nyAvazya4 2 // pramANe-1-sAmAyikam sAmAyi sUtra-5yogAnI viratibhA bhuNya cha te 2madhyayana, merIta 2-caturvizatistavaH sasUtra-zrIzamAha yAvI binAnI nAmapUrvamA guNastuti cha te adhyayana, u-candanakam-zu3panna sUtra (zuSNavantanI pratipatti35 vinaya mA chete madhyayana), 4-pratikramaNam pratibhA sUtra (thamesI samasana (Kel)nI ninch| OrARnAI 25dhyayana vizeSa), 5-kAyotsargaH=dhabha3thA 4AyAmA bAgesA mtiyaa|34ii kSata (l) tenI zaddhi 42nAI adhyayana, (bhA 2AbhihAmi0, tassattarI0, mannatya viAra sUtrI), bhane pratyAkhyAnam-virati gusAdha adhyayana, (arthAt vAsa vigere pathya maanne| mAM bha RAMMEHam Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 dha. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 98 che te), sasminnatti tasmin dviSe vacane mati=A bhagavat evA chae prakAranA AvazyakamAM, kevA AvazyakamAM ? te kahe che ke-samUtra=mULasUtrarUpaAvazyakamAM sArtha-a yukta AvazyakamAM, sace taniyukti; sasaMtrIne-granthasahita, niyuktisahita ane saMgrahaNI sahita, evA AvazyakamAM, temAM mAtra sUcana karavArUpa-bIja svarUpa je pATha te 'sUtra' jANavuM, vRtti tathA TIkAthI je varSoMna karyuM hoya te a'jANavA, aNDita sUtra ane artha, emakhanne prakAranA pATha tene grantha' kahevAya, vividha anukramaNikAdi vistArayukta pATha hoya te niyukti' ane bahua jemAM gAthAbaddha sagraha karelA hoya te sagrahaNI kahevAya. e darekathI yukta evA saghaLAya AvazyakamAM, ce nuLA vA=viratinA ane jinezvaranA guNAnuM utkIrtana eTale stuti vigere guNA eTale dharmo, [ahIM 'va' padma uttarapadanuM joDANa khatAvavA mATe che tethI] mAvA vA=ane kSAyeApazamika, kSAyika, Adi AtmAnA bhAve, athavA jIva-ajIva Adi padArtho, adbhUH mavamiH prajJallA:-zrI arihanta bhagavantAe sAmAnyarUpe kahyA che, (vA pado dareka padonA samuccaya (vaLI) atha mAM che), pittA(vA)=vizeSa rUpamAM kahyA che, tAn AvAna=te bhAvAne, (ane upalakSaNathI te guNAne paNa), zrad= A ema ja che" e rIte sAmAnyathI zraddhAgata karIye chIe, pratipathAmahe=prIti karavA dvArA vizeSatayA aMgIkAra karIe chIe, rovavAma:=te bhAvomAM vahAla (AcaravAnI abhilASA) karIe chIe, spRzAmaH=mAtra te te kahelI kriyAo dvArA te bhAvone sparza karIe chIe, pAvAmaH=rakSaNa karIye chIe, anupAyAma:= vAraMvAra te bhAvonu rakSaNa karIe chIe, e mahuvacanAnta padothI kartArUpe 'ame' padanI ceAjanA karavI. arthAt te guNeA ane bhAvomAM ame zraddhA-prIti-vahAla karavApUrvaka sparza--rakSaNa ane vAraMvAra rakSaNa karIe chIe. e rIte te te guNeAmAM ane bhAvomAM zraddhAna, pratipathAnai, roSaddhi:, dhrumi:, pAruyami:, anupAdna:=upara jaNAvyA pramANe zraddhA, prIti, vhAla karavApUrvaka spardhA, rakSaNa, ane vAravAra rakSaNa karatA ameAe antaH kSamya=A pakSa (pakhavADIyA)mAM, cadyAnvitam=khIjAone je je zruta ApyuM, tik--je svayaM bhaNyA, parivartitam=je je mULa sUtrathI gaNyuM (Avartana karyuM), E=pUrve bhaNelA sUtra artha vigeremAM zakita vigere raheluM je je pUchyuM, anuprekSita vismaraNanA bhaye atuM cintana karyuM ane anupASThitam upara jaNAvyA pramANe bhaNAvavAthI-bhaNavAthI-Avartana karavAthI, pUchavAthI ane artha cintanathI niraticAra ArAdhyuM, tan duHvacAyate amene (zArIrika-mAnasika) aMzAtAnu (du:khAnu) nAzaka thaze, (ema dareka padomAM samajavuM), mAya=jJAnAvaraNIya vigere karyAMnu ghAtaka thaze, mokSAya= parama kalyANa(meAkSa)kAraka thaze, vodhihAmAya=anya janmamAM saddhanI prApti karAvaze, saMtottArAca=bhavabhramaNathI pAra utAraze, (ema amene upara kahyA pramANe lAbha karaze eTaluM uparathI samajavuM), krRti tyA=e hetuthI upasaMyAM vidvAmi-tene aMgIkAra karatA ame (arthAt te te rIte vAcanA--paThana-parAvartanA-pRcchA vigere rUpa ArAdhanA karatA ame 'mAsakalpa' vigere sAdhu vihAranA kalpa pramANe) vartIe (rahIe) chIe. ahIM'f' padma vAkyanI ze|bhA mATe che ane vini=e. patramAM vacananA vyatyaya heAvAthI ekavacanAntane badale bahuvacanAnta 'vidAma:' samajavuM. vaNI antaH pakSasya yanna vAcitam na paThitam na parivartitam na pRSTam nAnuprekSitam nAnupAlitam = Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSika sUtra (pakhIsUtra) ane tene artha) 275 A pakhavADIyAmAM je bhaNavuM nahi, bhaNyA nahi, mUlasUtrathI Avartana karyuM nahi. pUchyuM nahi, artha cintana karyuM nahi ane e rIte yathArtha ArAyuM nahi, te paNa sAtti rahe zArIrika (prANenuM-indriyAdinuM) baLa hovA chatAM, sati vIrya AtmAnuM utsAhajanya baLa (vIrya) hovA chatAM ane rati puruSavAra-mei purUSAbhimAnanI saphaLatArUpe parAkrama hevA chatAM (je vAcanAdithI ArAdhyuM nahi), tAroracA =ema je avAcanAdika pramAda karyo tene gurUnI samakSa jaNAvIe (kabUla karIe)chIe, pratimAma =pratikramaNa (mithyA duSkRta) karIe chIe, ninjAma =AtmasAkSIe pazcAttApa karIe chIe, ma =gurUnI samakSa nindIe chIe, kacativacAmA=vizeSatayA teDIe chIe, arthAta enI paramparAno viccheda karIe chIe, virodhamatte pramAdathI sarva rIte Atmazuddhi karIe chIe, avaLacakyurijhamaH punaH nahi karavAne nizcaya karIe chIe, ane cA=aparAdhane anusAre yAcita tA:karma=nivi vigere tapane, A tapa e ja pApane cheda karanAra hovAthI kArtiku=prAyazcittane pratipadyAtma aMgIkAra (svIkAra) karIe chIe, tathA saca mithyA me succhadmuktanuM (arthAt chatAM balavIya parAkrame paNa je "vAcana-paThana Adi na karyuM che te aparAdhane " micchAmi dukkaDaM" daIe chIe. e pramANe AvazyakazrutanuM kIrtana karyuM. have Avazyaka sivAyanA aMgabAhyazratanuM kIrtana karavA mATe kahe che ke-te paNa be prakAranuM che eka kAlika ane bIjuM utkAlika. temAM je divasanI ane rAtrinI pahelI ane chellI pArasImAMja (dIvasanA ane rAtrinA pahelA tathA chellA praharamAM ja) bhaNI zakAya temAM paNa asvAdhyAya nA hoya tyAre ja bhaNI zakAya A rIte bhaNavAnA kALathI baddha te kAlika ane je cAra saMdhyAe rUpa kALaveLA ane pAMca prakAranA asvAdhyAya sivAyanA koIpaNa samaye bhaNI zakAya tene utkAlika kahyuM che. A pAMca prakArane asvAdhyAya 1-saMyamaghAtI, rautpAtika (ukApAtAdi) 3-sUrya--candranAM grahaNa vigere sAdivya, 4-vyugraha (yuddhAdi) ane pa-zArIrika-mRtakAdi azuci nimittaka, ema (pagAma sikkAnA arthamAM "mannA sannArU' e padanI TIppaNuM pRSTha 235mAM naMbara 173 mAM jaNAvyA pramANe) samajo. e Avazyaka vyatirikta aMgabAhyanA be prakAramAM pahelAM ulkAlikanuM varNana karatAM kahe che 3-namastebhyaH kSamAzramaNebhyaH yairidam vAcitam aGgabAhyamutkAlikaM bhagavat , tadyathA-te kSamAzramazAna namaskAra thAo ! ke jeoe A bhagavat algabAhya utkAlika (kRta) amane ApyuM, athavA sUtrArtha ubhayatayA rasyuM, te (zrutanAM nAmo) A pramANe che-1-vaiDhi[=dazavaikAlika, (zrI zayyabhavasUrijIe jene mahAtmA manakamuninI ArAdhanA mATe pUrvazrutamAMthI udbhareluM che, tenAM adhyayane daza hevAthI "rA' ane "mRdhyAhuna pachI sUryAsta pahelAM ema vikALa veLAe raceluM hevAthI tyAtri evuM nAma thayuM che, zrIsaMghanI vinaMtithI bhAvijIvanA upakArArthe tene upasaMhAra na karatAM vidyamAna rAkhyuM te.) 2-pArijI=(kapya ane akathya bhAvene viveka jemAM batAvelo che te) ka9yAkaNva, 3-hyuevzruta 4-mapitrutamuphi9eTale AcA, arthAt sthavirakalpa, jinakalpa, vigere sAdhuone te te AcArone jaNAvanArAM sUtragrantha ane artha jemAM alpa che te "laghukalpasUtra' ane tenI apekSAe grantha (sUtra) tathA artha jemAM vistRta che te bRhakalpakRta' ema bene bheda samajo, pa ti upapAta eTale deva-nArakapaNe utpanna thavuM, ke AtmAnuM Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 [dha saM0 bhA. 2 vi. 3-gA0 98 siddhasthAne javuM, te upapAtane uddezIne racAyeluM hovAthI "papAtika nAmavALuM zrIAcArAsasUtranuM upADuga che, zrIAcArAgasUtranA pahelA "zarU5rijJA adhyayananA pahelA uddezAmAM "gvameai ne nIyaM mave, asthi vA ne bAya 3vavArA ItyAdi sUtra che tene vistAra A aupapAtikasUtramAM che. 6-nAgaucamu=pradezI rAjAnA praznone anulakSIne apAelA uttaro rUpe racAeluM bIjA "sUtrakRtAgasUtranuM "rAjapraznIya' nAmanuM upAga. -jJAmina emAM jIvonuM ane ajInuM varNana hevAthI "jIvAbhigama"nAmanuM trIjA zrIsthAnAgasUtranuM' upADyuM. 8-trajJApanA ane 9-mAbApanA= e bemAM jIvAdi padArthonuM prajJApana eTale nirUpaNa che, te sAmAnya havAthI paheluM "prajJApanA ane bIjAmAM vistRta hovAthI tene "mahAprajJApanA"kahyuM che, A bane cothA zrIsamavAyAgasUtranAM upAo che. 10-nantI bhavyajIne nandI eTale Ananda karanAruM mATe "nandI" nAmanuM, mati Adi pAMca prakAranA jJAnanuM svarUpa jaNAvanAruM eka adhyayana (grantha) vizeSa. 11--anurAzi anuga" eTale vyAkhyAna, tenAM "upakrama-nikSepa-anugama ane naya" e cAra dvAronuM svarUpa jaNAvanAra hovAthI anugadvAra nAme eka adhyayana (grantha), 12- stavaH=denA indro "camarendra-alIndra vigerenuM stavana eTale teonAM bhavane, AyuSya vigere ane teonuM svarUpa, ityAdi viSane jaNAvanAruM hovAthI tenuM nAma "devendrastava che, 13tattvavArika varSanA AyuSyavALA purUSanA pratidina leMgya tandula(nA dANA)nI saMkhyAne jemAM vicAra karela che tethI "tandulavaicArika nAmavALe eka grantha. 14-cALe candra eTale rAdhA nAmanI yAgnika pUtaLInI AMkhanI kIkI, tene maryAdApUrvaka vedha te rAdhAvedha jANavo, tenI upamA dvArA maraNa samayanI ArAdhanAne jaNAvanAre "candrAdhyaka' nAmane eka grantha. 15-tramAmA=pramAda ane apramAdanuM svarUpa, bannene bheda, phaLa ane tethI thanAro sukha-duHkhane anubhava vigerene jaNAvanAre hevAthI, pramAdADapramAdanAmano eka grantha. 16-Sima09-pratidinanuM pirisInA samayanuM jemAM nirUpaNa che te grantha. ahIM sarva vastunI sva-sva pramANa chAyA thAya tyAre paurUSI (purUSa pramANa chAyAvALo samaya) thAya, AvuM pramANa uttarAyaNa ane dakSiNAyanamAM eka eka divase ja Ave, te pachI phra AMgaLa pratidina dakSiNAyanamAM vadhe ane uttarAyaNamAM ghaTe, ema sUryanA pratyeka mAMDale parisIne jude judo samaya jaNAvanAro grantha, tethI tenuM nAma "pirisImaDala" che, 1- ma verA=jemAM candrane ane sUryane dakSiNa ane uttara dizAnAM mAMDalAmAM praveza varNavelo che, tethI te granthane paNa "maSThalapraveza nAmane kahyo che, 18 vidyA=gaNa eTale sAdhuone athavA guNane samudAya, te jemAM hoya te gaNI eTale AcArya, tene upayogI vidyA jemAM varNavelI che te granthanuM nAma paNa "gaNividyA" arthAta dIkSA ApavI, vigere kAryomAM upayogI zubha tithi, karaNa, nakSatra, vigere tiSanuM ane lakSaNAdi nimittonuM jJAna karAvanAra grantha vizeSa. 19-vicAravinizcaya vidyA eTale samyagadarzana pUrvakanuM samyajJAna ane caraNa eTale cAritra, tenA vizeSa nizcayane jaNAvanAra granthanuM nAma paNa "vidyAcaraNavinizcaya". 20-LAnavimati =ArtadhyAnAdi cAra dhyAna vibhAga jemAM varNavela che te granthanuM nAma paNa dhyAnavibhakti". 21-maravimavitaH=AvIci Adi 17 prakAranAM maraNanuM jemAM pratipAdana(vibhAga) che te granthanuM nAmakaraNavibhakti, 22-3 tmivizuddhi jIvane "Ale Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUtra (pakSIsUtra) ane tenA artha] 277 canA-pratikramaNa'vigere prAyazcitto dvArA karmonA nAza karavA rUpe vizuddhi karavAnA jemAM upAya batAvelA che te grantha 'Atmavizuddhi'. 23-saMjelanAzrutam=dravya ane bhAva ema ubhaya sa lekhanAnuM pratipAdana karanArA granthanuM nAma 'slekhanA zruta' che. temAM dravya sa lekhanA eTale cAra varSa vicitra tapa, cAra varSa vigaienA tyAga, vigere bAra varSa paryaMnta zarIrane kRza banAvavAnI (AgaLa kahIzuM te) prakriyA ane bhAva sakhelanA eTale krAdi kaSAyAne jItavA mATe kSamAdinA abhyAsa samajavA. 24-vItarA zrutam=sarAga avasthAnA tyAga sahita AtmAnA vItarAgatAnA svarUpane jaNAvanArA grantha tenuM nAma vItarAga zruta', 25-vijJAq:-vihAra eTale vana tenA kalpa eTale vyavasthA, arthAt jemAM 'sthavirakalpa' vigere sAdhutAnA vividha AcArAnuM varNana che te granthanuM nAma 'vihArakalpa', 26-caravidhi=mAgaLa kahIzuM te 'tratA, zramaNadharma" vigere caraNasittarIne jaNAvanArA granthanuM nAma 'caraNavidhi'27-supratyAhyAnam=ahIM Atura eTale kriyAmAM azakta banelA glAna, tenu paccakkhANa je granthamAM che tenu nAma 'Aura paccakkhANu, emAM evA vidhi che ke gItA gurU glAnane kriyA karavA mATe azakta anelA jANIne dina pratidina AhArAdi drabyAne AchAM karAvatA chelle sarvAM dravyo tarapha vairAgya pragaTAvI bhAjananI icchAthI nivRtta kare, tevA nivRtta thaelA mahAtmA munine ante cAre AhAranA sarvathA tyAga karAve' vigere vidhine jaNAvanAra grantha. 28-mahApratyAAna moTA pratyAkhyAnanuM varNana jemAM che te grantha vizeSa. emAM sthavirakalpa athavA jinakalpanuM pUrNa pAlana karIne ante sthavira kalpikamuni bAra varSa sudhI sa MlekhanA karIne ane jinakalpika sAdhu vihAra karavA chatAM yathAyAgya salekhanA karIne chelle 'bhavacarama' nAmanuM mahApaccakkhANu kare, vigere vistAra pUrvaka jemAM jaNAvela che te granthanuM nAma 'mahApaccakkhANu.'(ema utkAlika zrutanAM ahIM aThThAvIza nAmeA kahyAM te upalakSaNurUpe jANavAM. arthAt eTaluM ja utkAlikazruta che ema nahi samajavuM.) sarveminnati tasmin zanAyArthe kArji=A uparyukta sarva prakAranA agabAhya utkAlika zrutamAM (ke je sUtra-artha-grantha-niyukti ane sa MgrahaNIthI sahita che temAM je guNeA athavA bhAve zrI arihanta bhagavantAe sAmAnya ane vizeSa rUpamAM kahyA che te bhAvAne ame zrazvAgata karIe chIe, temAM prIti-rUci, tenA sparza-pAlana ane anupAlana karIe chIe, te bhAvAmAM zraddhA, prIti, ruci, tathA tenA spardhA-pAlana ane vAraMvAra pAlana karatA ame A pakhavADIyAmAM bIjAne je kaMi bhaNAvyuM, svayaM bhaNyA, sUtranuM parAvartana karyuM, zakita pUchyuM, athathI cintayuM ane e rIte sarva prakAre ArAdhyuM, te saghaLuM amArAM duHkhAne-kamanA kSaya karaze, amArI mukti karaze, anyajanmamAM samyag dharmanI prApti karAvaze, ane bhavabhramaNathI pAra utAraze, e kAraNe tene aNNIkAra (vAraMvAra anumedanAdi) karatA ame vIe chIe. A pakhavADIyAmAM (adhikArIne) je na bhaNAvyuM, svaya' na bhaNyA, sUtra parAvartana na karyuM, pUchyuM nahi, arthe cintA nahi, ema zarIrakhaLa, utsAha ane parAkrama hAvA chatAM je je ArAdhyuM nahi te te pramAdarUpa aticAranI AlecanA, pratikramaNa, nindA, gA~, vyAvana ane vizuddhi karIe chIe, punaH e pramAda nahi karavAnA nizcaya karIe chIe ane e pramAdarUpa anArAdhanAne ghaTatuM tapa nAmanuM prAyazcitta aMgIkAra karIne te pApanuM 'mithyA duSkRta' karIe chIe, Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 vigere bAkInA athaeN pahelAM kahyA pramANe svaya' samajI levA. have kAlika zrutanuM utkIrtana karatAM kahe che ke-'namastemyaH kSamAtramaLo viM yAnvitam LavAnuM 'gAhika maLavat tathA=te amArA gurUne athavA zrI jinezvarA, gaNadhara Adi kSamAzramaNAne namaskAra thAo ke jeoe A bhagavat evuM agabAhya kAlikazruta amAne ApyuM che, athavA sUtra artha ane ubhayatayA jeoe racyuM che, te zrutanAM nAmeA A pramANe che-1-kattAcanAni=uttara eTale pradhAna, athavA pahelA zrIAcArAGUgasUtranA upara 'uttara' eTale vadhArAmAM kahelAM vinayaadhyayana' vigere chatrIza adhyayaneAvALA grantha te 'uttarAdhyayanAni,' 2-zAH daza adhyayanAtmaka grantha, jenuM prasiddha nAma dazAzrutaskandha' che, 3-1H sthavirakalpa, jinakalpa vigere kA, athavA 'kalpa'eTale sAdhunA AcAra, tenA pratipAdaka grantha te 'kalpa'4vyavahAra:=prAyazcitta sabandhI vyavasthAne jaNAvanArA grantha te 'vyavahAra,' 5-RRSimAtiAni RSio eTale ahIM pratyekabuddha sAdhuo levA te zrI nemanAthaprabhunA tIrthamAM 'nArada' vigere vIsa, zrI pArzvanAtha svAminA tImAM 5dara, ane zrIvaddha mAnasvAminA tImAM daza, ema kula pIstAlIza, tenAM kahelAM 'zravaNu' vigere te te viSayanAM pIstAlIza adhyayanA te 'RSibhASitAni' jANavAM. --nizIyaH=nizItha eTale madhyarAtrI, temAM jema vastu gupta rahe tema gupta rAkhavA ceAgya rahasya bhUta (gItAthen sivAya sAmAnya sAdhune nahi bhaNAvavA cAgya) adhyayana te 'nizItha', arthAt zrIAcArAGga sUtranI pAMcamI cUlikA. A (laghu) nizIthanI apekSAe mULa grantha ane a jemAM mahAn che te cha-manizItha:=bRhad nizIthasUtra,' 84-dhUmrItrapatiHjemAM 'jammUDhIpa' vigerenuM svarUpa jaNAveluM che te granthanu' nAma 'jammUdrIpa prajJapti,' h--candraprajJapti:candranuM peAtAnA mAMDalAMmAM paribhramaNa, tene jaNavanArA grantha te 'candraprApti,' 10sUryaprajJatiH=sUryanAM mAMDalAM ane tenuM paribhramaNa vigere jaNAvanArA grantha, te sUrya prajJapti, (keAI Ane utkAlika zrutamAM gaNe che kAraNa ke nandI sUtramAM tene utkAlikamAM gaNeluM che,) 11dIpattAprajJaptiH-asaMkhyAtA dvIpa ane asaMkhyAtA samudronu jemAM varNana che te granthanuM nAma 'dvIpasAgaraprajJapti' 12-bhruddhiA vimAnannavimantiH 13-matI vimAnavimantiHvaimAnika devAnAM zreNigata ane prakIrNaka vimAneAnA vibhAga jemAM varNavyeA che te eka 'laghu vimAnapravibhakti' ane bIjI vadhAre sUtreA tathA avALI te mATI vimAna pravibhakti,' 14-trapUAiH= zrIAcArAga vigere aMga sUtronI cUlikAe (jemake AcArAga upara aneka cUlikAo che) te 'aMgacUlikA,' arthAt mULa granthamAM kahyA uparAnta vizeSa arthanA saMgraha jemAM karelA hoya te 'cUlikA' jANavI. 15-navRddhi :-ahIM vaga eTale adhyayane vigerenA samUha, jemakezrIantagaDadazAsUtramAM ATha vargo che, tevA vargo uparanI cUlikAne 'vacUlikA' jANavI. 16- vivAddavRddhiA=ahIM 'vivAha' zabdathI vivAha-prajJapti, arthAt pAMcamuM aMga zrI bhagavatIsUtra, tenI cUlikA te vivAha (vyAkhyA) cUlikAo, 17-anopapAtaH=arUNa nAmanA devane tathA tenA siddhAntane (kalpane-AcArane) jaNAvanArA tathA tenA utpAtamAM hetubhUta granthane 'arUNeApapAta' kahelA che, jyAre sAdhu upayAga pUrvaka tenuM Avartana (pATha) kare tyAre peAtAnuM Asana calAyamAna thatAM te grantha peAtAnA AcArone jaNAvanArA heAvAthI saMbhramita thaine [dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 98 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSisUtra (pakhIsUtra) ane tene artha) 279 arUNadeva avadhijJAnathI tenA AvartananuM kAraNa jANIne ati harSita thaI tyAM sAdhu hoya tyAM jaI bhaktithI puSpavRSTi karavI vigere zAsananI prabhAvanA kare che, temaja suveganI zuddhivALo te deva te granthane upayoga pUrvaka sAMbhaLe che, ane sAdhune varadAna mAgavAnuM kahe che, sAdhu niHspRhatA batAve che tyAre adhika saMvegavALo thaI te deva traNa pradakSiNA daIne namaskAra karIne pAcho jAya che. e ja pramANe 18-vaLopAta, 19-hopati, 20-dhaLopati, 21-vedharIpatA, 22vaizramaLopati, ra3 joSapAtA, e cha granthanuM paNa svarUpa jANavuM, mAtra te te devonAM te te nAma samajavAM ane pATha karavAthI tenuM Agamana vigere jANavuM. 24-=sthAnazrata-utthAnakRta nAmanuM adhyayana, te jyAre saMghanuM kaI viziSTa kArya AvI paDe tyAre keI kuLagAme rAjadhAnI vigerenA upadravathI bacavA mATe (tene upadrava karavA mATe tene saMkalpa karIne Avezayukta sAdhu aprasannamanathI viSama-azubha Asane utthAnathutanuM parAvartana(pATha)eka-be athavA traNavAra kare te saMkalpita kuLa-gAma ke rAjadhAnI vigere bhayabhIta thaIne vilApa karatAM zIdhratayA nAsavA mAMDe. AvuM kArya saMgha vigerenI rakSA mATe keI tathAvidha ceSya sAdhune karavAnuM hoya che. punaH e upadravane zAnta karavA mATe jenuM parAvartana kare te 25-samutthAnakRtam=samuthAnakRta" nAmanuM adhyayana jANavuM, enA parAvartanathI punaH sarva loke nirbhaya-svastha-zAnta thAya. 26-no paryAvasTivA =nAga eTale nAgakumAra de, temanA siddhAnta eTale kalpa-AcArane jaNAvanAruM adhyayana vizeSa, tenuM nAma "nAgaparyAvalikA che, jyAre sAdhu upaga pUrvaka tenuM parAvartana kare tyAre te devane saMkalpa na karavA chatAM te nAgakumAra deva svasthAne rahyA rahyA tene jANe-vandana kare, namaskAra kare, bahumAna kare ane saMdha vigerenA kArya mATenuM varadAna Ape. ra7- nivarjiA=zreNibaddha ane prakIrNaka narakAvAsAnuM, tathA tyAM bhaviSyamAM utpanna thanArA tiryaMce ane manuSya vigere te te narakAdhikArI jIvanuM jemAM varNana che, te "nirayAvalikAo kahevAya che. 28-spivA =saudharma vigere konuM (devalokanuM) jemAM varNana che te sUtrazreNIne "kalpikAo" kahI che, 29-pataMsiva =saudharma ane IzAna devakamAM kalpapradhAna je vimAne che te "kalpAvartasaka' kahevAya che, temAM utpanna thatA deva-devIo (svasva kartavyathI banthAelAM) je je viziSTa tapathI upaje che ane je je savizeSa Rddhine pAme che, te te bhAvenuM varNana vistArathI jemAM che te grantha zreNIne "kalpAvatasikAo" kahevAya che. 30-puSiHI =jIva gRhavAsanAM bandhanonA tyAgathI ane samabhAvathI pupita (sukhI) thAya, punaH saMyama bhAvanA tyAgathI azubha karmo bAMdhI duHkhathI halakA bane (karamAya), punaH tenA tyAgathI (zubha bhAvathI) puSpanI jema khIle (AtmavikAsa sAdhe), te te viSenuM pratipAdana karanArI sUtrazreNIne "puSpikAo" kahevAya che. 31-puWpUDhir=upara kahI te pupiMkAonA viSayane savizeSa jaNAvanArI cUlikAone "puSpacUlikAokahI che, 3ra-vRdhdhiA ane 33eLatarA =vRSaNa eTale andhakavRSNI rAjA, tenuM varNana jemAM kareluM che tene "vRNikAo' kahI che ane te saMkhyAthI daza hovAthI tene "vR@idazAo' kahevAya che, 34-AviSamAvanA =AzI eTale dADhA, temAM jene viSa hoya te AzIviSa kahevAya, tenA jAti ane karmathI be bheda che. temAM viMchIdeDakA, sarSa ane manuSya vigerene jAti AzIviSe jANavA, temAM anukrame-viMchInuM jhera utkRSTathI aDadhA bharatakSetra jevaDA zarIramAM, dekAnuM saMpUrNa bharata jevaDA zarIramAM, sarpanuM jambudvIpa Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 dha0 sa0 bhA0 2 vi03-gA0 98 jevaDA zarIramAM ane manuSyanuM jhera utkRSTathI ahIdvIpa jevaDA zarIramAM vyApI zake che, e rIte 5kscendriya tiMkhyA, manuSyA ane te uparAnta aparyApta avasthAvALA pUrva-bhavanI labdhivALA sahasrAra sudhInA devA paNa tapazcaryAthI athavA khIjI kaI zaktithI AzIviSa jAtinA vichI-sarpa vigerenI jema zApa vigerethI bIjAnA nAza karI zake che, mATe teo kama thI AzIviSa kahevAya che, te anne prakAranA AzIviSa svarUpanA jemAM vicAra che tene 'AzIviSa bhAvanAe' jANavI. 354iivaSamAvanAH-jenI dRSTimAM jhera hoya te jIvAne 'dRSTiviSa' kahevAya, tenA vicAra jemAM karelA che tene 'dRSTiviSabhAvanAo' kahelI che, 36-cAraLamAvanA=ja dhAcAraNa ane vidyAcAraNu ema anne prakAranA cAraNalabdhivALA munionuM varNana jemAM che tene 'cAraNabhAvanAe' kahelI che, 37-mahAsvapnamAvanA'gaja--vRSabha' Adi mahAsvapnAnu svarUpa jemAM vistArathI jaNAveluM che te granthazreNIne 'mahAsvapna bhAvanAe' kahelI che ane 38-tanasAbinasarna:tejolezyAdvArA taijasa nAmanA zarIramAM rahelA agnine bahAra pheMkavA vigere varNana jemAM che tene 'tejasAgninisarga' kahevAya che. (AzIviSabhAvanA vigere pAMcanuM varNana tenAM nAmeAne anusAre kahyuM che, ethI vizeSa varNana zAsrAthI ke paramparAthI maLatuM nathI ema pAkSikasUtranI TIkAmAM kaheluM che.) sarvaspringacetasminnAvAghe aa imAvatti.=bhagavat evA A sarve 186aMgamAhya kAlika zrutamAM vigere zeSa artha pUrve jaNAvyA pramANe. ahI sudhI Avazyaka ane Avazyaka sivAyanuM utkAlika tathA kAlika, ema aMgabAhyazrutanuM varNana karyuM, have agapravidyutanuM varNana kare che-- namastebhyaH kSamAzramaNebhyo yairidaM vAcitam dvAdazAGgam gaNipITakam bhagavat-tadyathA te kSabhAkSamaNone namaskAra thAe, jeoe A bhagavat evuM 'dvAdazAGga bipITaka zruta' ameAne ApyuM che, athavA sUtrArUpe racyuM che, vigere a pUrve jaNAvyA pramANe samajI levA, ahIM 'dAvA nuM eTale khAra algAnA samuha, ane te, 'nipITa'-gaNI eTale AcAryanI peTI, arthAt Agamavacana rUpa ratnAnA kara'DIe-khajAnA che, mATe 'gaNipITaka' kaheluM che, ema artha samajavA, tenAM nAmeA A pramANe che-1-AvA: ziSTa purUSoe AcarelA jJAnAdi guNasAdhaka vidhi eTale 186-A jaNAvelAM nAmA upalakSaNu mAtra che, kAraNa ke je tIrthaMkarane jeTalI sAdhusampannA haiya tenA zAsanamAM teTalI sakhyAmAM prakIrNeka (payannA) sUtro DhAya che, e nyAye paDelA tItha karane cArAzI hajAra, madhyama khAvIza tI kareAnA sa` maLIne sakhyAtA hAra ane zrIvIra bhagavantane cauda hajAra zramaNe| ane teTalAM pacannAsUtro hatAM. ahIM aDatrIsa nAmeA kahyAM, temAM anyagranthAmAM sUrya prajJaptine utkAlikamAM gaNIne ane vRSNuikA tathA vRSNuidazA bene eka gaNI kAlizrutanAM chatrIsa nAmeA paNa kahyAM che. 187-zrutarUpa purUSanA jamaNuM! DAkheA be paga, jamI-DAkhI e jaghAe, jamaNI DAkhI khe sAthaLA, pITha, udara, jamaNI-DAnI e bhujAe, grIvA ane mastaka, ema khAra algA tarIke anukrame zrIAcAra!phga Adi khAra sUtro che, jemake zrIAcArAGga ane zrIsUtrakRtAga be jamaNe! DAkhA paga 'ThANAMga ane samavAyAMga' e jarUghAe, ema chelle 'dRSTivAda' mastaka, ityAdi vibhAga svayaM samajI levA, e kAraNe A dvAdazAhUgIne khAra aMgAvALA Agama purUSa kahelA che. kahyuM paNa che ke " pAyatuAM jorU, gAyadugadvaM tu doya bAhU ya / govA siraM ca puriso, bArasabhaGgo suyavisiTThI // 1 // " Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSika (pakSI)sUtra tathA pAkSika (pakakhI)khAmaNAM sA] 281 AcAra, tene jaNAvanArA granthanuM nAma paNa AcAra' che, 2-sUtamu=mAtra sUcana kare te sUtra, tevAM sUtreAthI guMthelA, sva-para darzananuM svarUpa vigere sakaLa padArthane jaNAvanArA je grantha te 'sUtrakRta' jANavA. 3thAna temAM eka, be, traNa, vigere saMkhyAnI vivakSApUrvaka 'AtmA' vigere padArthAne sthApelA (varNavelA) che mATe 'sthAna' kahyuM che, athavA eka thI daza paryantanA AtmA vigere padArthAnAM sthAnAne (svarUpane) jaNAvanArA grantha mATe 'sthAna' jANavuM, 4- samavAca:=sam=samyakRtayA, lava-adhikarUpamAM, caH=jIvAjIvAdi padArthonu varNana jemAM che te grantha 'samavAya', 5-vijJAprajJapti=jemAM bhagavAna zrI mahAvIra devane zrI gautama gaNadhare pUchelA prazno ane uttarArUpe anekavidha viSayAnu gambhIra varNana kareluM che te 'vyAkhyAprajJapti nAme grantha. adhika pUjya hovAthI te 'bhagavatI' evA nAmathI paNa eLakhAya che, de-jJAtAyarmacA=jJAta' eTale udAharaNa, te pUrvaka dha kathAne jaNAvanArA grantha te jJAtAdhama kathAo' jANavA. 7-3pAsazA='upAsaka' eTale zramaNeApAsaka (zrAvaka), tenI kriyA vigerenu' jemAM varNana che te grantha 'upAsakadazA,' 8-antaH=konA athavA kanA phaLarUpa sa MsAranA anta jeee karyAM che te zrI tIrthaMkaro vigere antakRtAnuM pahelA varganAM daza adhyayanAmAM varNana heAvAthI te granthanuM nAma antakRzA' kaheluM che, -anuttaropattivA=anuttara eTale uparanAM (chellAM) vimAno, tyAM utpanna thanArA, athavA anuttara eTale sarva zreSThasthAne (deva tarIke) upajanArA arthAt 'sarvAMsiddha' vigere pAMca vimAnAmAM utpanna thanArA AtmAonuM varNana jemAM che, te grantha daza adhyayanavALA heAvAthI tenuM nAma 'anuttare pAtikadazA,'10-brahmacAraf=prazno ane vyAkaraNa eTale uttarA (samAdhAna vacanA) rUpe racelA grantha te 'praznavyAkaraNa' 11-vipAzruta zubhAzubha karmonA vipAkAne (phaLane) jaNAvanArA grantha te 'vipAkazruta' ane 12-dRSTivA ='STi' eTale darzana, tene vAda, arthAt sa danAnA vAda, athavA sanayarUpI bhinna bhinna dRSTie (apekSAo), te jemAM kahelI che te grantha 'dRSTivAda' kahevAya che. ema khAra agasUtronAM nAme jANavAM. sarvabhinnapletasmin dAvo niTive mati-bhagavat evuM A piTaka, arthAt khAra aga rUpa sarvAM dvAdazAMgI, temAM vigere bAkInA artha pUrva kahyA pramANe. e pramANe sAmAnyathI aGgapraviSTazrutanu varNana karyuM. ahIM sarva zAstrAnAM mAtra nAmeA ja kahyAM 188 che. tenAM bhedo, viSaya tathA tenAM adhyayana, uddezA, A vigerenuM varNana grantha vistAranA bhayathI ahiMA kahyuM nathI, te khIjA granthAmAMthI jANI levuM. have A zrutane ApanArA tathA pAlana karanArAone namaskAra karavA mATe tathA peAtAnA pramAdanA micchAmi dukkaDa' devA mATe kahe che ke-- namastemyaH kSamAtramaLeco vairinuMvAnvita dvArASTranuM niTivuM mAva te kSamAzramaNAne(mArA gurU athavA zrI jinezvara-gaNadhara vigerene) mArA namaskAra thAo ! ke jeoe bhagavat evu A 188-ahIMM nAmeAnI sAkatA samajAvavA puratuM ka Mika vizeSa varNana bhASAntaramAM karyuM che te mULapratamAM nathI, chatAM anya granthAnA AdhAre lakhyuM che, ema samajavuM. e rIte pAkSikasUtranA amAM paNa mULa granthathI je kaMi vadhAre kauMsamAM ke cAlu lakhANamAM paNa lIdhuM che te anya granthAnA AdhAre te te viSayAne spaSTa samajAvavAnA uddezathI lIdhuM che, 36 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 dha0 sa'0 bhA0 2 vi0 3-gA0 98 zrI AcAryanA ratnAnA khajAnA tulya mAra agArUpa zruta amene ApyuM che, athavA sUtra ane atha rUpe guchyuM-racyuM che. tathA sAyanaaenti pAnti pUyanti tIrayanti kIrtanti sAAyADaDAyanti=jee sArI rIte kAyAthI sparza kare che, pAlana kare che, pUrNa kare che, tare che, kIrtana kare che ane AjJAnA yathA pAlana dvArA ArAdhe che, (teone paNa namaskAra thAe' e artha ahIM paNa joDavA) temAM kAyAthI sparza kare che" eTale mAtra manathI ja nahi paNa kAyAthI aviparItapaNe bhaNavAnA samaye bhaNe (grahaNa kare) che, 'pAlana kare che' eTale punaH punaH abhyAsa karIne tenuM rakSaNa kare che, 'pUrNa kare che' eTale mAtrA-binduakSare vigerene bhaNanAra bhUle tA tene sudhAre che-pUre che, 'tare che'eTale jIve tyAM sudhI vismaraNa nahi thavA detAM jIvananA cheDA sudhI paheAMcADe cheyAda rAkhe che, kIrtana kare che" eTale peAtAnA nAmanI jema satata svAdhyAya karavA dvArA stuti kare che, athavA samyak prakAre zabdoccAraNa kare che, ane yathArtha AjJAnusAra ArAdhe che' eTale temAM kahelI AjJA athavA svagurUnI AjJAnA yathArtha pAlanapUrvaka temAM kahelI kriyAone anuSThAneAne karIne saphaLa kare che. ema artha samajavA. vaLI duM 2 nArApayAmi tasya mithyA me tutam huM pramAdAdine vaza thaI je je ArAdhanA nathI karatA te te doSanA 'mithyAduSkRta' dau chuM, arthAt mArUM te pApa mithyA thAo. have magaLa mATe zrutadevInI stuti kahe che. 44 muLa(yu)tevA mArpha, nALAvaLIyammasaMdhAya | tehiM vaveka saya, naiti muzAyare mattajJAzA'' vyAkhyA--bhagavatI zrutadevatA teonA jJAnAvaraNIya karmanA samUhane satata (hammezAM)kSaya karA, ke jeone A zrutajJAnarUpa samudramAM vinaya ane bahumAnarUpa bhakti che. ahI sudhI pAkSikasUtranA lezamAtra artha kahyo. have jema maGgala pAThakA (malika saMbhaLAvanArA) koI zreSThakA pUrNa thatAM rAjAnuM bahumAna karatAM akhaNDa balI evA he rAjan ApanA gaelA kALa suMdara gayA ane bIje paNa evA hitakara--suMdara AbyA' vigere kahe che tema sAdhue paNa (aTTae sUtranI apekSAe khIjA) khAmaNA (kSamApanA) sUtrathI gurUno pAkSika vinayarUpa upacAra (stuti) kare che, te khAmaNA sUtra A pramANe che-- ' 66 icchAmi khamAsamaNo ! piaM ca me, jaMbhe ! haTThANaM tuTThANaM appAyaMkANaM abhaggajogANaM susIlANaM suvvANaM sAyariyauvajjhAyANaM nA (NA ) NeNaM daMsaNeNa caritteNaM tavasA appANaM bhAvemANANaM bahusubheNa me ! divaso posaho pakkho vaikkaMto, anno (ya) bhe! kallANeNaM pajjuvaDio sirasA maLatA macaLa caMdrAni " ("tumaitlRi sama" kRti guruvacanam) vyAkhyA-- chAmi=huM (AgaLa kahIza te rIte) khamAvavAnI abhilASA karUM chuM, athavA icchuM chuM? AgaLa kahIza te, have e ja kahe che ke-he kSamAtramaLaH !=he pUjya gurUjI ! priyaMtra mama=(huM IcchuM chuM) ane mane priya-mAnya paNa che (ema kahevAnuM e kAraNa che ke kAIne koI kAraNe apriyanI paNa IcchA thAya.) zuM ? U~ me ! (cat avatAM)=je Apane pa divasa ane pakSa (paMdara divasa jJAnAdinI ArAdhanA pUrvaka) pUrNa thayA ane khIjo paNa tevA Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSika (pakhI)khAmaNuM ane tene artha) 283 zarU thaye (te mane priya che ema vAkya saMbandha jevo) have gurUnAM vizeSa kahe che kekevA Apane ? dRSTanAM niragI evA Apane, tuSTa nAkacittanI prasannatAvALA Apane, 3tAnA=ahIM "alpa" zabda abhAva vAcaka hovAthI sarvathA Ataka (tatkAla ghAtaka roga) rahita evA Apane, (athavA sarvathA Arogyane asambhava hovAthI alpa mAtra regavALA eTale sAmAnyatayA nirogI evA Apane), mamayonIma=saMyamanA pega (vyApAra) jenA akhaNDa che evA Apane, kurAnImu=aDhAra hajAra zIlAphUga (nA AcAra) sahita evA Apane, yuni.mu-suMdara pacca mahAvratanA dhAraka evA Apane, nApAdhyAyanImU=bIjA paNa anugAcAryAdi upAdhyAya vigere sahita evA Apane, arthAt Apane ane anya paNa AcAryAdika sarvene jJAnena nena vALi tapasI AtmAnaM maracA=jJAna, darzana, cAritra ane tapa dvArA AtmAne vizuddha karatA evA Apa sarvene mo!=he bhagavanta ! vivaH auSadha pakSa vadumena caMtittaH=divasa, pauSadha, arthAt Ajane parva divasa ane pakSa (pakhavADIyuM) (sarvathA zubhano saMbhava na hovAthI) atyanta zubha (ghaNAM sArA kAryo karavAmAM pUrNa thaye, anya sevatAM cAna paryuSati =ane bIjo (pakSa-amAsa) Apane kalyANakArI zarU thaye. he kSamAzramaNa (pUjA) ! huM te IcchuM chuM, mane priya che, mAnya che, ema gurUnI bhUta-bhAvi ArAdhanAmAM ziSya pitAnI prasannatA jaNAvIne praNAma kare che ke-phArasA manasA=ziravaDe, manavaDe ane upalakSaNathI (vArA) vacana vaDe mathagy vaMmi=huM mastakavaDe vAMduM chuM-praNAma karuM chuM. zikSA kahevA chatAM ahIM maltha vaMlAni kahyuM te pada jainazAstra prasiddha vyutpatti vinAnuM samagra pAribhASika namaskAravacana hovAthI punarUkti doSa nathI. e prasaMge AcArya paNa kahe ke(tuhiM samuM) pumi sArvabhUstame sarvanI sAthe. (tamAre ane amAre sva-paranA sahakArathI ArAdhanA thaI ane AgAmI pakSamAM ArAdhanA thaze). (1) have bIjA khAmaNAsUvathI gurUne cityanuM ane anya sAdhuonuM vandana karAvavA mATe ziSya (anya sAdhu sAdhvI Adie) pitAnA gurUne karelI vandanAdinuM nivedana kare che ke - ____ "icchAmi khamAsamaNo ! puci ceiAI vaMdittA namaMsittA tubbhaNhaM pAyamUle viharamANeNaM je kei bahudevasiA sAhuNo diTThA, sA(sa)mANA vA vasamANA vA, gAmANugAma dUijjamANA vA, rAyaNiA saMpucchaMti, omarAyaNiA vaMdaMti, ajjayA vaMdati, ajjiAo vaMdaMti, sAvayA vaMdaMti, sAviAo vaMdaMti, ahaM pi nissallo nikasAo ttika? sirasA maNasA matthaeNa vaMdAmi // " ("kavi vaMki veLA rUti gurUvavanam) rA. vyAkhyA-rUchAmi kSamAmA != he pUjya! huM IcchuM chuM!" zuM? "Apane cityavandanA tathA sAdhuvandanA karAvavA mATe nivedana karavAne eTale adhura vAkyAthe svayaM samajI le. pUrvAhe vihAra karyA pahelAM ApanI sAthe hato tyAre "huM A cityavandanA zrIsaMghanI vatI karuM chuM ema adhyavasAya karIne vaicAni=zrIjinapratimAone triA (stutio dvArA) vandana karIne ane namaskRtya praNAmarUpe namaskAra karIne, kyAM ane kyAre vandana-namaskAra karIne te kahe che ke gumAve che ApanI sAthe hatA tyAre ahIM, ane te pachI vitA mAtra Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 dha. sa0 bhA0 r vi0 3-gA0 98 anyatra vicaratAM khIjA' kSetrAmAM me', ce vana vavaiviA je kAI ghaNA divasanA (vAnA) paryAyavALA, sAdhanaH daSTAH-sAdhuone joyA, (huM malye), kaivA sAdhue ? sAmALA vA vRddhapaNA dinA kAraNe jahvAkhaLa kSINa thavAthI eka sthAne (sthiravAsa) rahelA, vasamALA vA=athavA nava kalpa vihAravALA (nhAnA gAmamAM eka rAtri, nagaramAM pacarAtri, vigere kramathI vicaratA), ane tethI ja prAmAnutrAmaM dravanto va=igAmegAma pharatA, (ahIM vA zabdo sa ThekANe samuccaya (ane) aMmAM samajavA.) arthAt vihAramAM je kAI bahu paryAyavALA sthiravAsa rahelA ke gAmAgAma vicaratA sAdhue mane maLyA, temAM rAtniA saMkSayanti je ApanAthI dvIdha cAritraparyAyavALA (AcAryAM) malyA temane meM vAMdyA ane ApanI vatI paNa me tene vandanA karI tyAre teoe paNa mane ApanA kuzaLa samAcAra Adi pUchyuM. (anuvantanA vigere kahyuM) ane lavamAtniAH vante ApanAthI laghu paryAyavALA je je AcAryAdi malyA teee Apane vandanA karI (amArA dvArA vandanA jAvarAvI) ane kuzaLa samAcAra vigere pUchyuM hatuM, vaLI bAryA vantattta= nhAnA (sAmAnya) sAdhuoe paNa Apane vandana karyuM' (amArA dvArA jaNAvarAvyuM)che, tathA gAcitrAH vanse=je je AryAe (sAdhvIo) maLyAM teoe paNa vandanA kahI che, vaLI zrAvAH vande= gAmAMgAma je je zrAvA maLyA teoe paNa vandana karyuM che, zravijAH vante-ane je je zrAvikAA malI teoe paNa vandana karyu. che, (arthAt caturvidha zrI sadgha paikI je je malyA te sahue Apane yathAyeAgya anuvantanA vandanA karavA pUrvaka sukhazAtAdi kuzaLasamAcAra pUchyA che, tathA te veLA niHzastyaH niSAcaH zramavizitA manasA mastavena vanvAmi=zayarahita ane kaSAyAthI rahita evA me paNa zirathI-manathI ane (prasAnusAra) vacanathI paNa tene vandena kayu" che, kRttistyA tethI ' Apa pUjya paNa teone vandana kare ! ' ema ziSyanA nivedanane sAMbhaLIne gurU kahe ke-bapi yante caityani=huM paNa te (temAe vandana karelAM) 'caityAne (ane upalakSaNathI te te AcAryAdi sa Mghane paNa) vandana karUM chuM.' ahIM bIjA AcAryAM ema kahe che ke-'bavi vantrAvemi vaijJA' e pATha che mATe artha ema karavA ke-ziSya kahe che ke huM paNa caityavandana karAvuM chuM. arthAt amuka nagaramAM-gAmamAM tamArI vatI je je caityAne me vandenanamaskAra karyA, tathA sa Mghe paNa Apane je je vandanAdi jaNAvarAvyuM. tene Apa paNa vandana kare ! (samagra AlApakanA bhAva e che ke ziSya gurUne A pakSamAM vihAra karatAM gAme gAma je caityAne vandanA karI tathA anya AcAryAdaeNi zrI sa Mdhane malyeA, vandana namaskAra karyA ane potAnA gurUnI vatI paNu vandanA-namaskArAdi yathAyeAgya jenI sAthe je je ucita vyavahAra karyAM, te te gurUnI samakSa jaNAvIne gurUne paNa te te caityAne tathA zrI saMghane vandana karavA vinaMti kare che, te sAMbhaLIne prasanna thaelA gurU paNa te te caityAne ahI rahyAM rahyAM vandana nama-- skArAdi kare che ane anya AcAryAM Adine tathA zrI sa Mghane vandanA-anuvantanA ane gRhasthAdine dharmalAbha vigere yathAyeAgya kare che.) (2) : - have trIjA khAmaNAthI ziSya peAtAnA taraphathI nivedana karatA kahe che ke-- "icchAmi khamAsamaNo ! uvaDio'haM (mi) tumbhaNhaM saMtiaM ahAkappaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAya puMchaNaM vA (syaharaNaM vA ) akkharaM vA payaM vA gAhaM vA silogaM vA (siloga vA ) ahaM vA Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - pAkSika (pakhI)khAmaNa sAthe tathA sAMjanA pratikramaNa pachInuM kartavya] 285 heuM vA pasiNaM vA vAgaraNaM vA tubbhehiM ciatteNa dinnaM, mae aviNaeNa paDicchiaM, tassa micchAmi tu " ("zAriti" ti vAna cArA vyAkhyA-rUchAmi mamaH !=he pUjya-kSamAzramaNa ! huM "AgaLa kahIza" te pramANe IcchuM chuM, cittoDaphreM mAruM nivedana karavA huM taiyAra thaye (Avyo chuM, e nivedana kare che keyuSmA satyaM ApanuM ApeluM A saghaLuM je amAre upayogI che te, kevuM ? athAvara-sthavirakalpane ucita-kapya Ape ApeluM, te nAmapUrvaka kahe che ke, huM, ruM, chone, (jJodara),=vastra, pAtra, kAmaLa, rajoharaNa ( raharaNa e judo pATha kaI sthaLe dekhAya che, mATe tyAM pAdaprocchanano artha daMDAsaNa ane rajoharaNano artha che ema judo kara ThIka lAge che.), tathA akSAM, ghauM, jAthA, sTora, vAddhana), sUtrane eka mAtra akSara, pada, gAthA (AryAbaddha padya), kaloka (anuNya padya)ane kvacit "akAddha, pATha che, mATe aDadhe , vaLI, arthaH detuH praznaH cAra=sUtranuM abhidheya (vacce) te artha, (mULa pAThamAM napuMsaka ligane praga che te prAkRta zailIne ge samaja.) hetu eTale kAraNa, mAna utAravA mATe bIje pUche te prazna ane tene sAme uttara Apa te vyAkaraNa, ahIM dareka padanI sAthe "vA pada che te samuracaya (vaLI) arthamAM jANavAM. e pramANe vastrAdi, akSarAdi, ane artha vigere je je gubbamaH TviItyA Ape vinA mAge mane prItipUrvaka ApyuM chatAM mAMDaviyena pratazvitaMtra meM te avinayathI grahaNa karyuM, te ziSyA ne Turta te mAruM pApa mithyA thAo !" ema ziSya pitAnA avinayAdi aparAdhanI kSamApana mAge tyAre gurU paNa kArca-e badhuM pUrvAcAryoe ApeluM tamane ApyuM che, emAM mAruM zuM che? ema kahI pitAnA ane tyAga ane svagurU pratyenI bhakti pragaTa kare. (3) have cethA khAmaNAmAM gurUe (jJAna-kriyArUpa) je zikSA ApI te gurUnA anugrahanuM ziSya bahumAna kare che ke- " icchAmi khamAsamaNo ahama[vi]punvAiM kayAiM ca me kiikammAI AyAramaMtare viNayamaMtare sehio sehAvio saMgahio uvaggahio sArio vArio coio paDicoio ciattA me paDicoyaNA, uvaDio(ha) (abbhuDio haM) tubbhaNhaM tavateasirIe imAo cAuraMtasaMsArakaMtArAo sAhaTTa nittharissAmi ttikaTTu sirasA maNasA matthaeNa vaMdAmi" // ("nitthAragapAragA hoha" rUti guravevana) chA vyAkhyA-rUchAmi kSamazramaNa ! bahumapUrvANi (tivarmA )=he pUjya kSamAzramaNa ! huM apUrva=bhaviSyakALe (paNa) kRtikarmo (vandana) karavAne IcchuM chuM. ema vAkya saMbandha joDa. tani mA ti itathA meM je bhUta kALe kRtikarmo (vandane) karyA, te vandanemAM bAvAntikeI jJAnAdi AcAronA pAlana vinA, arthAt temAM kaI jJAnAcArAdi AcArenuM pAlana nahi karatAM, tathA vinacAnta =vinaya nahi karatAM, arthAt temAM vinayane bhaga karatAM zikSita =Ape svayaM mane te te AcArAdimAM vinaya vigere zikhavADyA, annA bIje paryAya dhita karavAthI tene artha te AcAromAM ane vinayamAM mane kuzaLa banAvyA phikSAvita = Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 [dhava saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 98 athavA medhArtiH=zrI upAdhyAya bhagavanta Adi anya sAdhuo dvArA mane zikhaDAvarA, athavA kuzaLa banAvarAvyo. saMgRhIta =Ape mane ziSya tarIke Azraya Ape (svIkA), 3patti =mane jJAna vigere ApIne tathA vastrAdi ApIne saMyamamAM AdhAra Ape, saritaH= mane mArA hitamArge doryo, vAritA=ahita pravRtti karate aTakAvyo, vodita saMyamanI ArAdhanAmAM khalanAdi karatAM "tamArA jevAne Ama karavuM yogya nathI" vigere madhura zabdathI mane te te khUlanAmAMthI bacAve, pratirohita =e rIte vAraMvAra mane bacAvyo-preraNA ApI, citta mama pratini=Ape e vAraMvAra karelI preraNA ane prItikara banI che, ahaSkArAdithI aprItikara nathI lAgI, upalakSaNathI-upara kahI te "zikSA-sedhanA-sAraNavAraNa-preraNA ane prItikara banyAM che ema paNa svayaM samajI levuM, ethI ja upasthitoDa (vusthitoDa)=e Ape preraNA-pratipreraNA karI che te viSayamAM huM mArI bhUlo sudhAravA taiyAra-udyamI thaye chuM, (mane pUrNa zraddhA che ke) yudhdhA tA :ziyA=ApanA tapanA tejarUpI lahamIthI (mahimAthI), rutaH vAturantati saMsAntAtti saMda2 nistarithami=A cAragatirUpa cAra cheDAvALI saMsArarUpI ati durgama aTavImAM kaSAye indrio ane yoge vigerethI phelAelA (phasAelA-bhamatA) mArA AtmAnuM huM saharaNa karIne arthAt kheMcI laIne e aTavIne huM ullaMghI jaIza, arthAta saMsArarUpI aTavIne pAra pAmIza, tivA e hetuthI zirasA mana mastana vakvAmipUrve artha karyo che tema zira dvArA, manadvArA ane upalakSaNathI vacana dvArA Apane huM vandana karUM chuM. ema gurUne mahA upakAra mAnate ziSya kRtajJAtA dAkhave, tyAre gurU kahe nitIra= tame saMsAra samudrathI anya jIne athavA tame karelI tamArI pratijJAone (tratAdi niyamena) nistAra (nirvAha) karanArA ane pariNA =saMsAra samudrathI pAra pAmanArA, mavati thAo, arthAt anya chAnuM ane tamAruM kalyANa kare ! ema gurU AzIrvAda Ape. (4) A rIte pAkSika khAmaNAM tathA tene artha kahyo. pratikramaNanA prasargane anusAra e zeSa kahevA yogya kahIne have pratikramaNa pachInuM kartavya jaNAve che ke (mULa zloka 98mAM kahelA) vaDhaH pratikramaNa pachIne adhikAra hovAthI (pradeSa samaye levAtuM) prAdeSika kAlagrahaNa karavuM te sApekSa yatidharma che ema vAkyAthe joDe. A prAdeSikane vyAghAtika (vAghAI) paNa kahevAya che, kAraNa ke pratikramaNa pachI gurU zrAvakanI AgaLa dharmanI vAta kare tethI athavA dharmazALA jevA sAMkaDA makAnamAM rahyA hoya te paradezI manuSyanA AvavA javAthI vyAghAtane te kALe sambhava che, ethI te vakhate kAlagrahaNa thaI zake nahi. mATe tene samaya kahe che ke tA5triyeLe AkAzamAM traNa tArAo dekhAya tyAre, ene artha e nathI ke traNa tArAo jovA ja joIe, kintu traNa tArAonA darzanathI oLakhAte zAstrokta kALa te prAdeSika kALagrahaNane samaya jANa. ema kahevAthI varSARtumAM vAdaLAdi kAraNe tArAo na dekhAya, te paNa tenI veLAe prAdeSika kALagrahaNa thaI zake. kahyuM che ke " devasiapaDikkamaNe, kayaMmi giNhaMti tayaNu kayakaraNA / tArAtiasaMpikkhaNa-samae pAosiaM kAlaM // 349 // " (yatidinacaryA) Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMjanA pratikramaNa pachInuM kavya] 287 bhAvA--devasika pratikramaNa karyAM pachI karavA ceAgya kAryAM jeAe karyA che, tevA sAdhuo traNa tArA dekhAya tyAre prAdeoSikakALane grahaNa kare che. kALagrahaNunA vidhi cAvidhimAMthI jANI levo. tataH te pachI, arthAt kAlagraha karyo pachI-e prAdeoSika kALa zuddha Ave te mahisUtrAnAm agIAra aphLa vigerenuM, AmAM vigere zabdathI 'upAga' vigere utkAlikazrutanu paNa lakhyacanAvi=paThana-pAThana vigere karavuM te sApekSa yatidharma che, ema vAya sabandha joDavA. A paThana pAThena kAI avidhithI paNa kare mATe kahe che ke-cayAvidhi=vidhinuM ullaMghana na thAya tema paThana-pAna karavu A vidhi pahelAM kahyA pramANe jANavA. kALagrahaNa zuddha na thAya teA utkAlikasUtra ke niyuktiAdi-arUpa zrutane gaNe, sAMbhaLe, athavA vicAre. A mATe dinacaryAmAM paNa kahyuM che ke-- 46 aha vAghA akAle, suddhami pati kAliaM sutaM / puvvagahiaM guNaMti, annaha annaM pi atthaM vA || 350 // kAliasa kAlo, bhaNio ajjhayaNaguNaNavisayaMmI / divasasa paDhamapacchima - jAmA evaM tijAmAe || 351 || " ( gatidinacaryA) bhAvAtha je vyAghAtika (prAdeSika)kALa (grahaNa) zuddha heAya te sAdhue pahelAM bhaNeluM hAya te kAlikazrutane (agIAra aga vigerene) bhaNe, ane zuddha na heAya teA khIjuM prakaraNAdika bhaNe, athavA (kAlikazrutanA) ane vicAre, (350) kAlikazrutanA adhyayanane bhaNavA-gaNavAnA kALa mATe divasanA pahelA ane chellA be praharo, ane e ja pramANe rAtrinA paNa pahelA chellA e praharI kahelA che. (351)" e pramANe mULanA 98 mA zrlAkanA apUrNa thayA, have khIjI rIte paNa rAtrinA pahelA prahara pUrNa karI zakAya che, te rIta tathA te pUrNa karavA mATe zuM kArya karavuM te kahe che-- mUlam - " sAdhuvizrAmaNAdyaizca, nizAdyaprahare gate / sunAvaijJAtividhinA, saMstAre rAvana tathA oaa" mULanA asAdhunI (AcArya-mAMdA-prAkrUrNaka vigerenI) vizrAmaNA vigere karatAM rAtrinA prathama prahara pUrNa thAya tyAre 'gurUnI pAse Adeza mAgavA' vigere vidhi pUrvaka saMstArakamAM zayana karavuM te, sApekSa yatidharma che. (9) TIkAnA bhAvA-sAdhuonI eTale AcAya (zurvAdi), glAna, prAbhrUNuMka, vigerenI vizrAmaNA eTle thAka dUra karavA' ane Adi zabdathI 'zarIra dAkhavuM" vigere sevA karatAM ane upara jaNAvyA pramANe svAdhyAya vigere karatAM jyAre rAtrinA paheleA prahara pUrNa thAya tyAre jenuM svarUpa hamaNAM kahIzuM te saMthArAmAM zayana karavuM, arthAt nidrA levI te sApekSa yatidharma che, ema vAkyanA saManya joDavA. te saMthArA vigere kAi avidhithI paNa kare, mATe kahe che ke-'gurUnA Adeza meLavavA' vigere vidhipUrvaka karavA. temAM gurUnA Adeza eTale gurUne pUchIne teonI anumati meLavavI' vigere vidhipUrvaka karavA. te mATe kahyuM che ke-- Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 | dUdha saM0 bhAga 2 vi. 3-gAha 99 " sajjhAyajhANagurujaNa-gilANavissAmaNAikajjehiM / jAmaMmi vaikkate, vaMdia pehaMti muhapottiM // 354 // paDhamami khamAsamaNe, rAiasaMthArasaMdisAvaNayaM / pamaitti puLo viSa, vAsaMthArA kAmo rUA" (yatidinacaryA) bhAvArtha-svAdhyAya, dhyAna, tathA gurU vigere vaDIle, bImAra, ke prApUrNaka sAdhuonI vizrAmaNa, ItyAdi karatAM jyAre eka prahara pUrNa thAya tyAre (pirisI bhaNAve, temAM) vAMdIne eTale khamAsamaNa daIne (Adeza mAgIne) muhapatti paDilehe (354), te pachI pahelA khamAsamaNamAM rAIsaMthArAne saMdisAve, arthAt khamA daI "IcchAkAreNa saMdisaha bhagavad rAIsaMthAra saMdisAmi?" ema anumati mAgavI, punaH bIjuM khamAsamaNa daI "icchA saMdi. bhaga, rAIsaMthAre kAmi?' ema kahe. (te pachI "caukasAya" ItyAdi cityavandana karIne muhapatti paDilehe, ema paNa samajavuM.) (355) saMthAre pratyeka sAdhune pahoLAImAM traNa hAtha pramANa karavo e mApa kahyuM che te pramANayukta vasatine AzrIne samajavuM. kAraNa ke vasati kaI sthaLe pahelI (meTI), kvacita sAMkaDI (nhAnI) ane koI sthaLe pramANapata (dareka sAdhune traNa traNa hAtha jagyA maLI zake tevI) ema traNa prakAranI sambhave, temAM paNa AcAryane pavana vinAnI, vadhu pavanavALI ane mizra (madhyama pavanavALI), ema traNa paikI ISTa bhUmimAM saMthAro karavAnI chUTa che, bAkInA sAdhuo mATe traNa paikI koI eka ja prakAranI jagyAe saMthAre karavAne vidhi che. temAM vasati pahALI (moTI)hoya te cera vigere AvI na jAya e kAraNe badhA sAdhuo samagra bhUmimAM verelAM puSponI jema makAnamAM chUTA chUTA suve, sAMkaDI hoya te pAtro vacce mUkI tenI bAjumAM 18mAMDalIbaddha (cAre bAju) suve ane pramANe peta hoya te paMktibaddha suve. kahyuM che ke " saMthAragabhUmitigaM, AyariyANaM tu sesgaannegaa| ruMdAe pupphainnA, maMDaliA AvalI iare // 202 // " (opaniyukti) bhAvArtha-AcAryane nirvAta vigere saMthArAnI traNa bhUmio ane anya sAdhuone keI eka ja hoya che. vasati moTI hoya te verelAM puSponI jema, nhAnI hoya te mAMDalIbaddha ane pramANapata hoya te sAdhuo zreNibaddha saMthArA kare. temAM nhAnI ane pramANopeta (madhyama) vasatimAM saMthArAdine vidhi kahe che ke "kaMthArang, viveva tu vayavaM saMthAro ghettavyo, mAyAmayavippamukkeNaM // 205" (oghaniyukti) bhAvArtha-"saMthArAnI jagyA vaheMcatAM pahelAM sahue pitapotAnAM upAdhinAM viMTIyAM upADI levAM, ke jethI vaDIlane jagyA vaheMcI ApavAmAM sahelAI thAya. te pachI vaDIla je 189-ahIM chApelI pratamAM maugyA: pATha che, paNa dharma saMgrahanI lakhelI ane eghiniyuktinI chApelI pratamAM "maugyA' pATha che, te zuddha jaNAya che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhune saMthArA pAtharavAne vidhi]. 289 jagyA vaheMcI Ape te sahue mAyA-mada choDIne svIkArI levI, kintu "mAre pavananI jarUra che mATe mane ahIM jagyA Ape!, athavA huM moTo chuM mATe mane A amuka jagyA Apa ItyAdi mAyA-mada karavAM nahi" arthAt sthavira vigere vaDIla sAdhue ApelI saMthArAnI bhUmimAMthI yathAratnAdhika eTale meTA-hAnAnA kamathI sarva sAdhuoe pahelAM pita pitAnI upadhinAM viTIyAM upADI levAM, jethI bhUminuM mApa samajI zakAya ane sahelAIthI bhUminI vaheMcaNI karI zakAya. te vahecelI bhUmimAM dareka sAdhune saMthAre A pramANe traNa hAtha paheLe thAya, prathama Unane saMthAra (saMthArIyuM) aThAvIza aMgula pahoLe, te pachI pAtro ane saMthArA vacce vIza aMgula AMtarU (khAlI jagyA) ane te pachI covIza aMgula paheLA pAdacchana (pAtharaNa) upara pAtro mUkAya, (ema 28+20+24=72 AMgaLa (traNa hAtha) jagyA dareka sAdhune kAya), ane sAdhune paraspara be hAthanuM AMtaruM rahe. ahIM sAdhu eTale pratyeka sAdhu mATenI saMthArAnI traNa hAtha bhUmi samajavI. arthAt traNa traNa hAtha vacce be be hAthanuM AMtaruM rahe. sthApanA 90 nIce TIpaNI pramANe samajavI. te mATe kahyuM che ke - " tamhA pamANajuttA, ekkekkassa u tihtthsNthaaro| bhAyaNasaMthAraMtara, jaha vIsaM aMgulA huMti // " oghniyukti-226|| bhAvArtha-te mATe vasati (maLe tyAM sudhI) pramANe peta meLavavI, ane temAM ekeka sAdhune traNa hAtha bhUmi maLI zake te rIte saMthAro kare. jema ke-traNa hAthe pikI-saMthAro eka hAtha cAra AMgaLa bhUmine roke, pAtrA cAvIsa AgaLa reke ane te benI vacce vIsa AgaLa AMtaruM rahe. rAtre pAtra paNa pAse ja mUkavAnuM kAraNa kahyuM che ke " majjAramUsagAi ya, vArae navi a jaannughnnyaa| do hatthA ya abAhA, niyamA sAhusma saahuuo||" oghniyukti-227|| bhAvArtha-(pAtrA najIkamAM mUkavAthI rAtre) bilADA-uMdara Adi pAtrone upadrava kare te rekI zakAya, taddana pAse nahi mUkatAM vIsa AMgaLa dUra mUkavAnuM kAraNa paNa e che ke pAtrone jAnu (DhIMcaNa) vigerenI Thekara lAge nahi. ema eka sAdhuthI bIjA sAdhunI (traNa traNa hAtha bhUminI vacce be hAtha AMtaruM avazya rAkhavuM. 190-A sthApanAyaMtranI samajaNa ema che ke-pahelAM saMthArAnA 28 AMgaLa, pachI pAtro ane sAdhu AMtarU pADyAM AMtarUM AMtarUM pAtro AMtaruM sAdhu saMthArA vacce AMtarUM 20 AMgaLa, pachI pAtronI jagyA 24 AMgaLa, 28 20 24 24 24 24 20 28 ema eka sAdhunI traNa hAtha jagyA thAya te pachI bIjA sAdhunI jagyA vaccenuM benuM cAvIza vIza AMgaLanuM (be hAthana) AMtara, te pachI bIjA sAdhunAM pAtronI bhUmi civaza AMgaLa, pachI tenAM pAtro ane saMthArA vaccenuM aMtarUM 20 AMgaLa, ane chelle saMthArAnA 28 AMgaLa, ema be sAdhunA saMthArAnuM pramANa jANavuM. te pachI punaH be hAtha AMtarUM cheDIne bIjA sAdhunI jagyA jANavI, A sthApanAyaMtra chApelI pratamAM azuddha jaNAya che, tethI hastalikhita pratamAM che te pramANe lIdhuM che, sthApanAmAM-AvI lITI che te purelI ane mIThuM 1 che te khAlI bhUmi samajavI. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUdha, saMve bhA. 2 vi0 3-gA0 99, sArvajanika makAnamAM te upara kahyuM tema vacce be be hAtha AMtaruM rAkhavAthI ghaNI jagyA khAlI rahe ane balAtkAre koI gRhastha tyAM suI jAya, evA prasaMgathI bacavA mATe bIjI rIte enI vyAkhyA jaNAve che ke - sAdhunuM zarIra eka hAtha bhUmi reke, te pachI sAdhu zarIra pramANane saMthAre ane pAtro te benI vacce vIsa AgaLa AMtaruM rahe, te pachI pADyAM ATha AMgaLa bhUmi reke ane pAtrAthI bIjA sAdhunA saMthArA sudhI vacce vIsa AMgaLa AMtaruM rahe, temAM Unane saMthAre te 28 AMgaLano ja samajo, kintu zarIrathI cAvIsa AMgaLa zekAya ane bAkInA cAra AMgaLa saMthArAnA vadhe te sahita vIsa AMgaLanuM pAtro vacce AMtaruM rahe, te pachInI ATha AMgaLa bhUmimAM pAtro mUkAya ane pAtramAMthI bIjA sAdhu vacce 20 AMgaLa AMtaruM rahe. ema sAdhu zarIranA 24, AMtarAnA 20, pAtronA 8 ane bIjA sAdhunA AMtarAnA 20, maLI kula 72 AMgaLanA traNa hAtha thAya, ema pratyeka | saMthAre AMtaruM pADyAM AMtarUM kula sAdhune mATe traNa traNa hAtha bhUmi samajavI. 28 16 8 20 =72 juo sthApanA bAjumAM- ahIM be hAtha abAdhA (AMtaruM) e ! sAdhuzarIra AMtaruM pADyAM AMtaruM rIte rahe ke eka sAdhunA zarIrathI anya | 24 20 8 20 =72 sAdhunA zarIra vacce eka (eka) hAtha ane paganI nIce (bIjAnA mastaka upara) paNa eka eka hAtha javA AvavAne mArga mUkIne saMthAro kare. e lAMbI (lambArasa) vasatimAM suvAne vidhi kahyo. samarasa vasatimAM te bhIMtathI traNa hAtha jagyA mUkIne sUve, temAM bhatathI eka hAtha bhUmi choDIne pAtro eka hAtha pramANa pAtharaNA upara mUke, ethI eka hAtha bhUmi pADyAM reke, te pachI eka hAthanuM AMtaruM rAkhIne saMthAro (mastaka) kare, ema be AMtarAnA hAtha ane pAtrone eka maLI traNa hAthanuM bhIta ane mastakane AMtaruM rahe. e vidhithI zayana karanArA sAdhuone bAjumAM sAdhu-sAdhunI vacce be hAtha AMtaruM samajavuM. A mApa pramANapata vasati mATe samajavuM. je vasati nhAnI hoya te be mAthAonI pAse vacce pAtramAM mUkavAM. ane je vasatimAM bhUmi khADAvALI hoya to sarva sAdhuonAM pAtro bhegAM karIne te khADAmAM mUkavAM, temAM paNa je pAtro "prAsuka' eTale doSa vinAnAM ane je a5rikama (alpaSa)vALAM hoya te pAtro maMgalarUpa hovAthI upara mUkavAM. (zeSa bahuparikamevALAM hoya tene nIce mUkavA). have vasati ethI paNa nhAnI hevAthI ati saMkaDAza hoya ane pAtramAM mUkavAnI jagyA na - 191-sarvajanasAdhAraNa dharmazALAdimAM utaryA hoya ane vacce jagyA khAlI paDI hoya to koI musAphara AvIne vacce suve e saMbhavita che, prAcIna samayamAM sAdhuo mATe bhAge sarvasAdhAraNa dharmazALAmAM makAnanI yAcanA karIne temAM utaratA hatA, te kALe sAdhu jIvana pratye mAnava jAtine ghaNuM sanmAna hatuM, mATe e pravRtti ucita hatI, Aje paNa jyAM tenuM sanmAna jaLavAtuM hoya tyAM te pravRtti jarUra ucita che, paNa jayAM tenuM sanmAna ta jaLavAya tyAM sAdhue evI pravRttine rekI sAdhutAnuM mAna jaLavAya te rIte yogya vyaktinA makAnamAM utaravuM e ucita che, kAraNa ke sAdhune je sAdhutAnA baLe pitAnuM AtmakalyANa sAdhavAnuM che, te sAdhutAnuM sanmAna jagatamAM jaLavAI rahe ane gRhastho sAdhutA pratye AdaravALA rahe tema vartavuM te jarUrI che, Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - rAtrinA prathama praharanuM kartavya-saMthAra parisI vidhi 29ii rahetI hoya, te paDado karavA mATe sarva sAdhuone sAdhAraNa dera (darI) aupagrahika upadhi tarIke rAkhyuM hoya te dorA vaDe khIMTI vigeremAM uMce bAMdhavAM. te mATe kahyuM che ke - usIsamAya, na viNane vahANa 3 uvagahio jo doro, teNa ya vehAsi laMbaNayA // " opniyukti-232|| * bhAvArtha-(sAMkaDI vasatimAM) pAtrA mastaka pAse be saMthArAnI vacce mUkavAM, bhUmi khADAvALI hoya te te khADAmAM (nIce bahuparikarmavALAM mUkI) upara yathAkRta ane alpa- parikarmavALAM pAtro mUkavAM ane eTalI paNa jagyA na hoya te aupagrahika upadhi tarIke paDado bAMdhavA je dore rAkhyuM hoya tenAthI uce khIMTI vigerenI sAthe bAMdhavAM-TIMgADavAM. nhAnI vasatI na maLe te mATI (pahoLI) vasatimAM rahevuM, paNa tyAM rahevAmAM ATaluM vizeSa che ke-dareka sAdhue verelAM puSponI jema chUTA (dUra-phara) saMthArA karI AkhA makAnane rokI levuM, ema karyA pachI paNa tyAMnA rakSaka vigere Ave tyAre upakaraNa (pAtrA-upAdhi Adi) bhegAM karIne vasatinA eka amuka bhAgamAM rahevuM ane zakya hoya (bane)te teonI vacce sAdaDI ke paDado vigere bAMdhI devo. tathA rAtre sUtraporisInuM (paThana-pAThana vigere) kArya paNa badhAe sAthe sAmudAyika karavuM, (kAraNa ke badhA sAthe bele) tethI bIja tyAM AvelA gRhasthadi sAdhue belelA (hAsyajanaka) kaI pada ke vAkyane spaSTa nahi) sAMbhaLavAthI hase (mazkarI kare, nahi. (kAla grahaNa karatAM) "Asajja' ane 'nisIhi' zabda bela nahi, hAtha vaDe AgaLanI bhUminuM pramArjana karavuM nahi, arthAt jamIna upara hAtha pheravIne jamInane pramAjevI nahi ane khAMsI Ave te mAtra khAMkhAre karavo. kahyuM che ke - " piMDeNa suttakaraNaM, AsajanisIhiraM ca na kariti / __ kAsaNa na ya pamajjaNayA, na ya hattho jayaNa verti||" oghniyukti-235|| bhAvArtha-sUtra pirisInuM kArya samudAyathI (sAthe) karavuM, "Asajja ane nihi zabdo na kahevA, khAMsI AvatAM (khArAne) zabda kare, bhUminI pramArjanA hAtha pheravIne na karavI, ane vairAtrika (tti)kALa jayaNApUrvaka levo. e saMthArAno vidhi kahyo, te pramANe saMthAro pAtharIne ziSya gurUnI sanmukha (pAse)AvIne kahe ke-"phUchAmi masamo vaM ikAvaLijJApa nitriA maltha vaMdAmi, rAmAmaLA vaghupahipunA parisI gajunA rAgathAracaM" ema kahI saMthArAnI (suvAnI) anumati mAMge ane te pahelAM (oghaniryuktinA abhiprAye te samaye) kAyikabhUmie arthAt laghunIti (mAgu) karavA jAya, tyAMthI jyAM saMthArAnI bhUmi hoya tyAM Ave, tyAre pota potAnI upadhine upayoga (saMbhALa) karIne pramArjanA karatAM upadhino de re cheDe, pachI saMthAra ane uttarapaTTo, e enuM paDilehaNa karIne be bhegAM karI sAthaLa upara mUke, pachI saMthAre pAtharavAnI bhUminuM paDilehaNa karIne tyAM uttarapaTTA sahita saMthArAne pAthare, pachI tyAM besIne mukhavastrikAthI uparanI kAyAne ane rajoharaNathI nIcenI kAyAne pramAje (arthAt mukhavastrikAnuM paDilehaNa kare), kapaDAMne DAbI bAjue mUke, punaH saMthArAmAM caDhatAM (besatAM) jyeSTha sAdhuonI AgaLa kahe ke " ubhA rahelA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 [dhava saM0 bhAva 2 vi. 3-gAha 99 ane (saMthArAmAM besavAnI) anujJA Api" punaH traNavAra sAmAyikasUtra (karemi bhaMte !) kahIne suve. e pramANe saMthAre karavAne krama vidhi jANa. saMthArAmAM ArUDha thatAM traNavAra "karemi bhaMte !" kahIne "ANujANahavigere pAThathI ema jaNAve ke "amane saMthArAnI anujJA Apo" punaH bhujAnuM ozIkuM karIne DAbA paDakhe zayana kare, temAM kukaDInI jema paga uMce lAMbA kare. batanta uMce paga lAMbA na rAkhI zake te saMthArAne pramArjine be paga temAM mUke. rasaMgophaga saMhAsa ItyAdine artha punaH jyAre paga TuMkA kare tyAre "saMDAsA eTale sAthaLanA sAMdhAo vigerene pramAjIne TuMkA kare, ane pAsuM badalatAM kAyAne (tathA saMthArAnI teTalI bhUmine) pramA, e zayana karavAnI vidhi jANo. - have laghunIti mATe uThatAM zuM karavuM? te kahe che ke-dravyAdino upayoga mUke. (temAM dravyathI pite keNa che ? ItyAdi, kSetrathI kyAM sutele che, kALathI atyAre kaye samaya che, ane bhAvathI potAnA kartavya Adine khyAla kare.) tema chatAM nidrA na chUTe te zvAsane reke, ema chatAM nidrA na TaLe te chevaTe prakAzanuM dvAra jue, te pachI saMthArAmAM beThAM beThAM ja traNavAra "Asa padane bele, pachI paga TuMkA kare, pachI uThIne "Avasahi ane Asaja zabdone vAraMvAra bolate bhUmine pramArjate dvAra sudhI jAya, bahAra gayA pachI te pramArjanAdi karavAthI gRhasthane "cera haze" vigere zakkA thAya mATe pramArjanAdi na kare. e pramANe peta vasatina vidhi kahyo. have je vasati nhAnI hoya te beThAM beThAM AgaLanI bhUmine hAtha vaDe sparza kare ane pagane pramArjine tyAM mUkato jAya, e pramANe jayaNAthI bahAra nIkaLe. je te pradezamAM cirane bhaya hoya to be sAdhuo sAthe bahAra nIkaLe, eka bAraNe (cAkI mATe) ubhuM rahe ane bIje laghunIti kare, kaI zikArI prANione bhaya heAya te traNa sAdhuo sAthe bahAra nIkaLe temAM eka bAraNe ubhuM rahe, bIje laghunIti kare ane trIje tenuM rakSaNa kare. e pramANe laghunIti karIne sirAvIne pAcho saMthArA pAse AvIne "IriyAvahi0 pratikramaNa kare, pachI ochAmAM ochI traNa gAthAo gaNe, tema karavA azakta hoya te gAthAo gaNyA vinA paNa punaH suve. - temAM utsargathI te sAdhu kaMI paNa olyA vinA ja suve, tema na karI zake te eka kapaDe oDhIne suve, tema paNa na karI zake te be kapaDAM ane tema paNa karavA asamartha hoya te traNa kapaDA oDhIne zayana kare, tema karavA chatAM zItaRtumAM ThaMDI vadhAre hoya tyAre vasati bahAra (khullA zarIre) kAtsaga karIne atiThaMDIthI Tharelo makAnamAM AvIne have ahIM vAyu (ThaMDI)nathI' ema manane samajAve, te pachI gadheDAnA daSTAntathI kramazaH eka, be ane traNa kapaDA oDhe. te dRSTAnta A pramANe che gadheDo jyAre tenI zakti anusAra lAdele bhAra upADavA na Icche tyAre mAlika kuMbhAra upara bIje vadhAre bhAra bhare ane pite paNa upara bese, ema thoDuMka calAvyA pachI pote utarI jAya tyAre gadheDe mAne ke "mAre bhAra utarI gayo' ethI jaldI cAlavA mAMDe, vaLI thoDuMka gayA pachI vadhArAne bharela bhAra paNa kuMbhAra utArI nAkhe tyAre atizIdhra cAlavA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtrie zayanana, zIta pariSahu mahuvA vigerenA, vidhi] 293 mAMDe, ema sAdhu paNa zItaparISahane jaya karavA badhA kapaDAM utArI nAkhI eka eka ADhatAM samAdhi keLave, apavAdathI te| jema samAdhi jaLavAya tema karavuM. edhaniyuktimAM kahyu che ke-- 'ataraMto va nivajje, asaMtharaMto a pAuNe ikkaM / 64 gaddaddhitAM, to tiAi . garamAhI " boniyukti-2015 bhAvA je IryA pratikramaNa pachI traNa gAthA paNa na gaNI zake teA gaNyA vinA ja suve, vaLI kAMI paNa ekScA prAvaraNa vinA suve, ema na karI zake teA eka, athavA be, athavA traNa kapaDAM ADhe, tema chatAM paNa ThaMDI mahu lAge te gadheDAnA dRSTAntathI bahAra vinA vacce kAyAtsa karI vasatimAM AvI sASa mAne, tema paNa na karI zake teA eka, be, athavA traNa paNa kapaDAM oDhIne suve, yAvat samAdhi rahe tema ghaNA paNa eDha. [upA.bRhatkalpamAM paNa kahyuM che ke'appaa asaMtharaMto, nivArio hoi tIhi vatthehiM / 64 giti guruvidiNe, pagAsa paDilehaNe satta ||" bRhatkalpa - 3985 / / A gAthAnI vyAkhyA ema karI che ke AtmA' eTale zarIra zItADhithI parAbhava pAme (nirvAha na thAya) tyAre traNa varSoAthI tenA nirvAha karavA, athavA vasro ghaNAM jINu hAvAthI traNathI rakSaNa na karI zakAya gurUe ApelAM prakAzamAM (bIjAnA jotAM) paDilehI zakAya tevAM (arthAt atigu hAvAthI jonArane cAravAnI buddhi na thAya tevAM) vasro utkRSTathI sAta paNa vAparavAM. e ja vAtane spaSTa karatAM tyAM kahyu che ke-- " titri Rttio nane, paMca ya vatubahArUM membrenA / satta ya parijunnAIM, eyaM ukkosagaM gahaNaM ||" bRhatkalpa - 3986 / / vyAkhyA kRtsna' eTale jADAM ane kAmaLa paNa vajrA, ke je ADAM dharavAthI sUrya pazu na dekhAya, tevAM jaghanyathI traNa grahaNa karavAM, bAkInA artha sugama che. (te A pramANe-ghasAelAM majabUta hAya tevAM pAMca ane je ghasAelAM ghaNAM jINu hoya tevAM sAta vAparavAM, e utkRSTa saMkhyAthI kapaDA oDhavAnA vidhi jANavA.) A zayananA vidhi kahyo. yatidinacaryAmAM paNa kahyuM che ke " satyanuM mAttA, saMcAhattaravavuM 2 pehittA | joDittA jANUvari, ThAvia bhUmiM pamajjaMti || 357 // taM tattha attharittA, karajualaM ittha nisia pabhaNaMti / babunALand--nimnIddI--namo vamAsama puggALa khA ThAU saMdhAre, putiM pehiti tinni vArAo / navakAraM sAmAia - muccAria vAmapAseNaM // 359 // uvahANI bAhU, AkuMcia kukkaDi vva do pAe / ataraMtA supamajjia, bhUmiM vihiNA pasAraMti || 360 // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asna - mAyA 294 Tdha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 100 jai me huja pamAo, imassa dehassa imAi rayaNIe / AhAramuvahidehaM, savvaM (tivihaM) tiviheNa vosiriaM // 365 // iccAi ciMtayaMtA, niddAsukkhaM karaMti khaNamittaM / tattha vi nimbharaniI, pamAyabhIrU vivajjati // 36 // " yatidinacaryA // bhAvArtha-zarkastava (caukasAyathI jayavIrAya sudhI) kahIne, saMthArA uttarapaTTAne joIne (pramAIne), banne bhegAM karIne DhIMcaNa upara mUkIne saMthAra pAtharavAnI bhUmine pramAje (357). pachI tyAM tene pAtharIne temAM be hAtha mUkIne gurUne kahe ke "mane AjJA Ape,192 nisahi, namaskAra thAo, kSamAzramaNa evA pUjene vigere (358). ema kahI saMthArAmAM besIne mukhavastrikA paDilehe, pachI "zrI namaskAra mantra ane "karemi bhaMte." traNa vAra kahe, pachI DAbA paDakhe (359) hAthanuM upadhAna (sIyu) karIne kukkaDInI jema be paga AkAzamAM (uMce) lAMbA karIne suve, ema karatAM thAke tyAre saMthArA uparanI bhUmine pramArjina vidhipUrvaka pagene saMthArAmAM lAMbA kare (360). "je mArA A zarIrane A rAtrimAM pramAda (viyega) thAya te AhAra, upAdhi ane zarIra, e sarvane (traNene) trividha trividhe huM vosirAvuM chuM (365). ItyAdi dhyAna karatA sAdhuo kSaNamAtra nidrA sukhane anubhava kare (uMgha), temAM paNa sAdhuo pramAdabhIrU hevAthI ghora nidrAthI na ughe (366). e pramANe rAtrinA pahelA praharanuM kartavya kahyuM, have bIjA praharamAM sarva sAdhuo ughe ke keI jAge ? e jANavAnI IcchA thaye chate purUSabhedane (te te sAdhuone uddezIne bIjA tathA trIjA praharamAM karavA yogya bhinna bhinna vidhine jaNAve che- mUlam-" sthavirANAM dvitIye'pi, yAme sUtrArthabhAvanam / addharAtri, vatI pravruf taiH ? " muLane artha sthavira sAdhuoe bIjA prahare paNa svArthanuM cintana karavuM ane trIjo prahara zarU thAya tyAre teoe ardharAtrika (addharattI) kALa le. (100) TIkAne bhAvArtha-sthavira eTale prauDha gItArtha sAdhuoe rAtrinA pahelA praharanI jema bIjA prahare paNa sUtronuM ane arthonuM cintana karavuM te sApekSa yatidharma che, ema pUrvanI jema vAkayasaMbandha samajavo. pachI trIje prahara zarU thAya tyAre te ja sthavira sAdhuoe addharAtrika nAmanA bIjA kALane grahaNa karavo, arthAt zuddhipUrvaka bIjuM (addharatI) kAlagrahaNa karavuM. tAtparya ke vRSabha (prauDha) gItArtha sAdhuo (zeSa nidrAdhIna thaelA sAdhuonA rakSaNa mATe bIjA prahare paNa jAgatA rahe) ane sUtronuM ane arthanuM cintana karatA bIje prahara pUrNa kare, te pachI trIjA praharanA prArambha teo ja upAdhyAya vigere vaDIlane jaNAvIne (anumati meLavIne) addharAtrika kALa le, kAraNa ke anya sAdhuo te samaye sutelA hoya. kahyuM che ke - 192-sArvajanika vasatimAM rAtrie aMdhakArathI anya musAphare vigere saMthArAdinuM haraNa na karI zake, e kAraNe hAtha mUkIne parisI bhaNAve evuM pUrvakALe vyavahAramAM hatuM. vaLI ahIM "mane AzA Ape, nissIhi,namaskAra thAo, kSamAzramaNaneItyAdi zabda sUcana mAtra hAvAthI parisine pATha saMpUrNa bolavAnuM samajI levuM. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtrinA bIjA-trIjA praharanuM sAdhunuM kartavya]. "therA biiaM jAma, suttatthavibhAvaNAi nIsesa / aivAhia thirahiayA, patte taiaMmi jAmaMmi // 367 // giNhaMti advarattia-kAlaM guruNo tao viujhaMti / gs7f vidiA, gherA nidaM vakuvaMti pAradA" (ttinira) bhAvArtha-sthavire bIjo prahara sUtra ane arthonuM cintana karavAmAM pUrNa karIne dharmAnukAnamAM rithara hadayavALA teo trIjo prahara zarU thatAM "addharAtrikakALa grahaNa kare, te pachI gurU jAge ane pahelAM jaNAvyuM te vidhi pramANe sthavire nidrA kare (suve). (36-368). have rAtrinA trIjA praharanuM kartavya jaNAve che ke-- mU -" toDavozanu-stevAM zayana tathA urvanAviyatanA, tanmanorathacintana zA" mULane artha-"addharAtrika kAla lIdhA pachI gurUe jAgavuM ane teoe (sthaviree) zayana karavuM, nidrA choDatI vakhate pAmuM pheravavuM, paga TuMkA karavA, vigere jayaNA pUrvaka karavuM ane ugravihAra karavAnA, navuM jJAna meLavavAnA, vigere sundara manoratha karavA." (101).. TIkAno bhAvArtha te pachI eTale addharatI kAla grahaNa karyA pachI gurUe (AcAye) avabodha eTale uMghamAMthI jAgavuM ane teoe (bIjA prahare jAgelA sthaviree) zayana karavuM e banene sApekSa yatidharma samaja. arthAt gurUe jAgavuM ane sthaviree zayana karavuM e teonuM rAtrinA trIjA praharanuM kartavya samajavuM. temAM paNa vidhi e che ke sthaviro addharatti kAla grahaNa karIne AcAryane jagADe, te pachI teone vandana karIne "kAla zuddha (sUjhe) kahe ane gurU 'tahatti" kahe, te pachI sthavire suve. pachI AcArya bIjA sAdhune jagADIne kALanuM jJAna eTale AkAzamAM grahAdinI gati jovA dvArA keTalo samaya thayo gayo teno nirNaya karAve ane pite vairAtrika kALano samaya thAya tyAM sudhI sUtra-arthane cintave. je addharAtrika kALa azuddha hoya te jAgelA sAdhuo pahelAM lIdhelA zuddha prAdeSika kALanuM pravedana karIne svAdhyAya kare, ema AgaLa vairAtrika (veritti) kALa azuddha hoya te tenI pahelAM lIdhelA addharatti kALanuM pravedana (peyaNuM) karIne svAdhyAya kare, kintu prabhAtika (pAbhAI) kALa azuddha hoya te tenuM ja nivedana karIne paNa svAdhyAyane kare, eTalo prabhAtika mATe apavAda samajavo. have nidrA tajavAne (jAgavAna) vidhi jaNAve che ke-uddavartanAdi yatanA pUrvaka karavuM, temAM uvanA eTale eka paDakhethI bIje paDakhe pharavuM, AdizabdathI parivartana eTale punaH mULa paDakhe pharavuM, Akunzana eTale paga vigerene saMkoca karavo, (ane prasAraNa=paga vigere laMbAvavA), ItyAdi karatAM zarIrane ane saMthArAne pramAvArUpa yatanA karavI. kahyuM che ke "vazvArikattA-pay sphaLo luomtti karuM to paDilehayaMti paDhama. sarIrayaM tayaNu saMthAraM // ytidincryaa-369||" bhAvArtha-je sAdhuo uvartana ke parivartana vigere kare te te pahelAM zarIranuM ane pachI saMthArAnuM pratilekhana karyA pachI te te udavartanAdi) kare." Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 [10 saM0 bhA2 vi. 3-gA101 tathA mAre ugra vihAra karavo (saMyamamAM apramatta bhAve vartavuM), savizeSa sUtranuM adhyayana karavuM, ItyAdi manamAM uttama manera kare, Ane age yatidinacaryAmAM paNa kahyuM che ke-- "muku() vihAra, muvA (maLadA) va tAbAmami vinaMti gAtA, jayaMti puraka tahIM taraM pArU7" bhAvArtha-"trIjA prahare jAgelA sAdhuo "abhyata' eTale ugra vihAra (saMyamanuM pAlana karavAmAM apramAda, navuM sUtrAdinuM adhyayana, niraticAra cAritra pALavuM, ) vigere uttama manera kare tathA bhavanadvAra eTale upAzrayanA bAraNAnI cintA (cakI) kare, e vakhate gurU paNa tattvanuM (arthanuM) cintana kare." (371) "gurutheravAlapamuhA, nianiasamayaMmi thokkayanidA / ___ bhAveNa vi jaggaMtA, ThavaMti hiae imaM sammaM // " ytidincryaa-372|| " nivvANapurarahehiM, emAimaNoharehiM dhannANaM / jaggaMtANaM jAmiNi-pacchimajAmo samaNupatto // " ytidincryaa-384|| bhAvArtha-gurU, sthavire, ane bAlasAdhuo, vigere pitapotAnA nidrAnA samaye karI che alpa nidrA jeoe evA, ethI ja bhAvathI te jAgatA (arthAta saMyama mATe alpa nidrA letA) hadayamAM A pramANe uttama vicAro (manera) kare.12(372). nirvANa (mokSa) nagaramAM pahoMcavA mATe ratha tulya AvA uttama maravaDe jAgatA (dharma jAgarikA karatA) dhanya munione A rIte rAtrine chelle prahara prApta (trIje prahara pUrNa thAya che. (384). 193-yatidinacaryAmAM te manoratha A pramANe kahyA che-" te gara7, gAma ane deza, vigere dhanya che ke jyAM mana nitya madhyarAtrie kAusagnamAM rahe che, te jIva ! AtmAne rAjI (vadhAmaNa) kara ! AtmAthI AtmAnuM avalokana kara ! para-pudgalane rAjI karavAthI rogarahita sukha (mokSa) nahi maLe. sUtrathI, arthathI, manane nirmaLa upayogathI ane kriyAnA rAgathI meM A cAritra prApta karyuM che, mATe huM dhanya chuM. dhanya purUSane vidhine vega maLe che, sadAya vidhine pakSakaranArA paNa dhanya che, vidhinuM bahumAna kare te paNa dhanya che, are ! vidhimArgane dUSita na kare tene paNa dhanya che. jJAna ane kriyAthI yukta (AcArya- upAdhyAya-pravartaka-vi2 ane gaNAvacchedaka e) pAMca je gacchamAM hoya te gaccha sapUNuM kahyo che tevA gacchanI nizrAmAM huM niraticAra cAritranuM pAlana kayAre karIza ? gacchavAsamAM bAra paDimAonuM pAlana karIne mAyA rahita thaele huM jinaka95ne kyAre svIkArIza ? mAre te janma, te varSa, te divasa, ane te lagana kayAre Avaze ke jyAre huM zrI jinezvaradevanA caraNamAM cAritra laIne tenuM niraticAra pAlana karIza ? pavatanI guphAne sundara saMyama mandira mAnIne tyAM pratimAne pAlana karate harSathI zarIre romAMcita kyAre thaIza ? ane AnaMdanAM abuthI mArUM mukha jyAre bhiMjAze ? e suprabhAta(divasa) kyAre Avaze ? ke jayAre devAMganAo saharSa hAvabhAvathI kSebha pamADe te paNa huM nizcala manavALA banI e anukuLa upasana jatIza ? merUparvatanI jema nikaMpa thai parvatanA zikhare huM kAusagga kayAre karIza ane te divasa-mahine ke te varSa kayAre Avaze ke huM jayAre dharmadhyAna karIza ? e samaya kayAre Avaze ke zuddha-siddha evA siddhAntane madhura svarathI bhaNatAM mArA avAjathI AkarSaelAM jaMgalanAM mRgalAM saparivAra (TeLe TeLAM) mArI pAse AvI te sAMbhaLavAmAM tallIna thaze ? ItyAdi manera-adhyavasAya Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtrinA bAkI rahelA ceAthA praharanuM ka] have cAthA prahare karavAceAgya kattavyane jaNAvatAM kahe che ke-- mUk--" prApte catuthathAne tu, vizrAmaLakRtinuMzeH / sthavirAvaijJAriyA, tatra vairAtriX: zrA" mULanA a- cothA prahara zarU thAya tyAre sthavira, khALa, vRddha vigere saghaLAoe jAgIne gurUnI vizrAmaNA karavI ane te cothA prahare vairAtrika (veratti) kALagrahaNa karavuM. (102) TIkAnA bhAvA-cAthA prahara zarU thAya tyAre sthavirA, khALamunio, vRddho, vigere saghaLA sAdhuoe jAgIne gurUnI (zarIra dAkhavuM vigere) sevA karavI tathA te ceAthA praharamAM vairAtrika (veratti)kALane grahaNa karavuM. e banne kAryo karavAM e sApekSa tidharma che ema samajavuM. e samaye 'gurU puna: suve" e mULa AAkamAM nathI kahyuM te paNa samajI levuM. AghaniyuktinI (gA0 660nI) TIkAmAM tene aMge kahyu che ke tyAre trIjo prahara pUrNa thatAM te kALanA praticAraka (samayanI khabara rAkhanAra) sAdhu AcAya ne 'samaya AvyeA' ema jaNAvIne vairAtrika kAlane grahaNa kare, AcArya paNa kAlanu pratikramaNa karIne punaH suve, tyAre je sutelA hoya te (sthavira-ALa-vRddha vigere) saghaLA munie jAgIne prAbhAtika (pAbhAi) kAlagrahaNa karavAnI veLA thAya tyAM sudhI varAtrika svAdhyAya kare (sajjhAya paDAve) te pachI eka sAdhu upAdhyAyane athavA khIjA vaDIlane jaNAvIne (anumati meLavIne) prAbhAtika (pAbhAI)kALa grahaNa kare." yatidinacaryAmAM paNa kahyu` che ke~ " vasAmistya muLo, khaMti AMti tayajI cere / 297 vettitraM vi AruM, niSphiLa jyaMti sAthaeN 58!' bhAvA - rAtrinA chellA prahare sAdhue jAgIne gurU pAse AvIne gurUnI vizrAmaNA (sevA) kare, te pachI sthaviA vigere vairAtrika kALa grahaNa kare ane pachI sarva sAdhue bahu alpa avAjathI svAdhyAya kare. (385)'' have cAthA praharanuM bAkI raheluM karttavya jaNAve che ke- mUlam - " tataH svAdhyAyakaraNaM, yAvatprAbhAtikakSaNam / rUtyeva vinacIyA-mAM jhumotaH // o05" mULanA aMte vairAtrika kALagrahaNa karyA pachI prAbhAtika kALagrahaNanI veLA thatAM sudhI svAdhyAya karavA. e pramANe dinacaryAne (divasanI karaNIne) zubha (kuzaLa) ceAgothI karavI. (103). TIkAnA bhAvArtha-te pachI eTale varAtrika kALagrahaNa karyA pachI svAdhyAya pharavA te svarUpa-arthAt mAnasika zubha pravRttirUpa che, jema kAyika ane vAcika zubha pravRttithI AtmA azubha karmAMnI nirA ane zubha karmonA bandha kare che tema manArathA rUpa mAnasika zubha pravRttithI vizeSatayA azubha karmInI nirA ane zubha (puNya) karmAMnA bandha kare che, ethI saMyamanI ArAdhanAmAM vighnabhUta te te nimitto TaLI jAya che ane sahAyaka sAmagrI AvI maLe che. ema meDhA lAbha thAya che. mATe zubha manAratheA karaNIya che. jIva vata mAnamAM jevA manArathe kare che prAyaH bhaviSyamAM te te kAryo mATenuM khaLa-vI pragaTavA sAthe te te upayeAgI sAmagrI paNu meLavI zake che, ema manArathAthI AtmA nirmALa sayamanI ArAdhanA mATe yAgya banI iSTa sukhane pAmI zake che. 38 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 dUdha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 104-105 sApekSa yatidharma che, te kyAM sudhI kare te mATe kahe che ke-prabhAtika kALagrahaNanI veLA thAya tyAM sudhI, arthAt teTalI svAdhyAyanI veLA jANavI. A svAdhyAya "cethA prahare jAgyA pachI (kusumiNa dusumiNa) kAussagna vigere vidhi karIne pachI kare A pramANe pahelAM dinacaryAnuM varNana karatAM prArambhamAM A granthamAM ja kahyuM che, chatAM divasanI pahelI ane chelalI kriyAnuM anusandhAna jaNAvavA mATe ahIM punaH kAussaga vigere vidhi yAda karAvyo che, mATe punarUkta doSa nathI ane pUrve kahyo te uparAnta navo vidhi paNa nathI, ema samajavuM. - prabhAtikakALa upAdhyAya ke anya vaDIlane jaNAvIne grahaNa kare, te pachI gurU (AcArya) jAge e paNa pUrve kahyuM ja che. have pratidina karavAnI dinakaraNane upasaMhAra karatAM kahe che ke-ema je je prakAre dina-rAtrinuM kartavya kahyuM ke te prakAre karavuM te sApekSa yatidharma che, ema vAkyArthIne saMbandha samaja. e kartavya keIne azubha yogothI paNa thAya mATe kahe che kezubhagothI karavuM, arthAt prazasta mana-vacana ane kAyArUpa zubha hetuo dvArA dinacaryA karavI. e rIte ahIM sudhI dinacaryAnuM varNana karavA dvArA tenA agrabhUta (nitya kartavyabhUta) 1-pratilekhanA, 2-piNDa, 3-upadhi ane 4-anAyatananA tyAga (zuddha vasatinA sevana)rUpa ogha sAmAcArImAM kahelAM cAra dvArenuM varNana karyuM, bAkI rahelA aticAra-AlocanA ane prAyazcitta rU5 traNa dvAre te te sthAne kahIzuM, e pramANe ghasAmAcArIne krama jaNAvyuM, have dazadhA ane padavibhAga e bAkInI be sAmAcArIonuM svarUpa jaNAvatAM kahe che ke mUlam-" icchAmicchAtathAkArA, gtaa'vshynissedhyoH| ApRcchA pratipRcchA ca, chandanA ca nimantraNA // 104 // upasampacceti jinaiH, prajJaptA dshdhaabhidhaa| meDa pavimAnatu, kutaisSavAlayaH 05' guman | mULane artha-1-IcchAkAra, 2-mithyAkAra, 3-tathAkAra, 4-AzyikI, pa-dhikI, 6pRcchA, -pratipRra chA, 8-chandanA, 9-nimantraNa ane 10-upasammadA, ema jinezvaree "dazadhA nAmanI sAmAcArI kahI che. padavibhAga sAmAcArI te utsarga-apavAdanA bhedasvarUpa che. (104-105) TIkAne bhAvArtha_zrI jinezvarae kahelI dazA sAmAcArI A pramANe che-mUla plekamAM icchA" vigere padane anta kahe "kAra' zabda pramavAcaka che ane te IcchAdi traNe zabdo sAthe saMbandha dharAve che, tethI "zraddhA" arthavALe IcchA zabda, lIka (viparIta) arthavALe micyA' zabda, ane avitatha (temaja vyathArtha-sAcuM vigere) artha jaNAvanAre "tathA" zabda, e traNenuM "kAra' eTale karavuM, arthAt te te viSayamAM te te pramANe AcaravuM tene 1-IcchAkAra, 2-mithyAkAra ane 3-tathAkAra kahevAya che, ema traNene samagra (samAsAnta) artha samajavo. bhinna bhinna artha nIce pramANe che. 1-IcchAkAra IcchavuM te IcchA ane karavuM te kAra " arthAt balAtkAra vinA IcchAnusAra karavuM te. ethI "hArI IcchA hoya te A amuka kArya kara, athavA tamArI IcchA hoya te huM www.jainelibraty.org Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dadhA samAcArInuM svarUpa] 299 amuka kArya karUM ' ema sAmAnI icchAnurUpa Adeza ke svIkAra karavA te. 'icchAkAra' kahevAya che. ra-mithyAkAra=viparIta, khATuM, asatya, e mithyA zabdanA paryAya (arthA) che, mATe viparIta, khATu', ke asatya karavu' tene mithyAkAra kahevAya che. saMyama ceAgathI viparIta AcaraNu thaI gayA (karyA)pachI tenI viparItatA (kheATApaNuM) jaNAvavA (kabUlavA) mATe zrI jinavacananA mane jANanArA muni 'mithyAkAra' kahe (kare) che. arthAt 'A mithyA che' ema jaNAve che-kabUla kare che. 3-tathAkAra=' te rIte ja karavuM' tene tathAkAra kahevAya che. sUtra (athaeN vigerenA vyAkhyAna prasaMge) tathA praznanA samAdhAna vigeremAM ' Ape je jema kahyuM te tema ja che ' ema sAmAne jaNAvavA mATe tathAkAra'nA prayAga karAya che. 4-5--AvacikI-vaiSadhikIavazyakaraNIya ane akaraNIya kAryane age je sAmAcArI (vartAva) tene anukrame AvazyikI ane naiSadhikI kahevAya che, temAM jJAnAdi guNAnI prApti mATe avazya karaNIya adhyayanAdi pravRtti ke tevA kAI prayeAjane upAzraya vigere peAtAnA sthAnathI bahAra javAnI kriyAne tathA tene sUcavanAra zabdoccArane paNa 'ArthikI' kahevAya che. tathA asa'vRtta 14(ajayaNAvALAM) zarIranAM gAtrAnI (zArIrika) ceSTAne zakavA mATe karAya tene athavA tevI ceSTAne rokavA mATe vasatimAM praveza karAya vigere pravRttine ane tenuM sUcana karanAra zabda ccArane paNa 'naiSadhikI' kahevAya che. d 6-ApRcchA=emAM A avyaya che, tenA maryAdA ane abhividhi'ema e az thAya che, temAM maryAdA vaDe eTale tathAvidha vinayapUrvaka ane abhividhi vaDe eTale nhAnA meTA kAI paNa pratyeAjane (sava kAryAMmAM) gurUne 'pRcchA' eTale pUchavuM tene 'ApRcchA' sAmAcArI kahI che. 7-pratispRcchA-punaH pUchavuM te pratispRcchA, gurvAdie 'A kAma tyAre karavuM' ema pahelAM kahyuM hoya, teja kAmane karatI vakhate karanAre kAma bhaLAvanAra te gurvAdine 'huM te (Ape kaheluM) kAma karUM chuM' ema punaH pUchavuM tene pratispRcchA kahI che. A pratispRcchA e kAraNe jarUrI che ke-kAivAra e kAmane badale teo bIjuM kAma karavAnu` kahevAnA hAya, athavA pahelAM karavAnu kahyA chatAM tenuM pratyeAjana na heAya te niSedha karavAnA hAya, agara tA eka vAra gurUe nA kahI hAya chatAM karanArane te kAmanu pracAjana hoya tethI paNa punaH pUche tene paNa 'pratispRcchA' kahevAya che. 8-chandanA=azana-pAna-vastra-pAtrAdi lAvyA pachI sarva sAdhuone vinaMti kare ke huM A azanAdi lAvyo chuM, temAMthI koIne paNa e upayeAgI hAya te te icchA pramANe svIkAre' ema azanAdine ApavA mATe kahevuM tene 'chandanA' kahevAya che. nimantraNA-azanAdi lAvyA pahelAM ja sAdhuone vina Mti kare ke--'huM Apane mATe azanAdi lAvuM ?" tene 'nimantraNA' kahevAya che. 10-upasapadA=jJAnAdi guNeAnI prApti mATe peAtAnA gurUne cheADIne teonI anumatithI 194jenAthI azubha karmAMnA bandha thAya tevI zArIrika ceSTAne rAkavI, bahAra gaelAe tene rAkavA mATe peAtAnA nivAsasthAne (upAzrayamAM) AvI javuM, ke tevA ane jaNAvanAra zabdAccAra karavA, e dareka azubha pravRttinA niSedha (rAkANu) karavA mATe DhAvAthI tene ' naiSadhikI ' kahevAya che, Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 anya gacchIya gurUnI nizrAmAM rahevuM tene * upasampannA 'kahevAya che. dazadhA sAmAcArIne A pramANe TukA artha kahyo, vistRta atA darekanA judA judA viSayA vigerethI kahevAmAM AvyA che, te A pramANe-- dha. saM. bhA0 2 vi0 3-gA0 104-105 1-icchAkAra-utsaga mAge teA sAdhue chate sAmarthya koi kArya mATe khIjA sAdhune kahevuM (AzA karavI) nahi, kintu potAnuM zArIrika baLa ane AtmavIya (utsAha)gApacyA vinA svayaM karavu, jo kAI tevuM kAya karavAnuM sAmarthya ke AvaData peAtAnAmAM na hoya tA tevA sAdhu ratnAdhika (vaDIla) sivAyanA anya sAdhue pAse potAnuM te kArya karAvavA mAgaNI kare tyAre 'icchAkAra'kare, athavA tenI mAgaNI vinA ja tenu te kArya karavAnI zaktivALA ane nirjarA (vaiyAvacca) karavAnA arthI kAI sAdhu tenI pAse te kAryanI mAgaNI kare tyAre 'icchAkAra' kare, athavA koI eka sAdhu peAtAnu ati meATuM paNa kArya karavA samartha ane AvaDatavALA hAvA chatAM bIjo nirjarAthI sAdhu tenu te kArya karavAnI mAgaNI karatA heAya te jANIne te kA karI ApavAnI icchAvALA keAI trIjo sAdhu mAgaNI kare tyAre te paNa 'icchAkAra' kare, arthAt ' ApanI IcchA hAya te Apanu' A (amuka) kArya Ane (amuka sAdhune) badale huM karUM ? ema kahe. tAtparyaM ke * balAtkAre nahi paNa ApanI icchA hoya te karUM ' ema kahevu te ' icchAkAra ' kahevAya. Avazyaka niyuktimAM kahyuM che ke-- 4 jaI anmatthi (tthe )jja paraM, kAraNajAe karejja se koI / tavyani muchALAze, na r (OM) vAmitrono a(3) II668 // gar ddI(du)nna tatha(tA)Lajo, ma vijJAArUM n yA vALa | nehArdi nA ho(du)na, viyAvaDo Aroai so 67nA rAyaNiyaM vajjettA, icchAkAraM karei sesANaM / eaM majjhaM kajjaM, tubbhe u kareha icchAe ||671 // ahavA viviNAsaMtaM, abhatyeMtaM ca aNNa daNaM / gaLo jorU maLeggA, teM sAk() nimnaTvIlo // 7 // ahayaM tunbhaM eyaM, karemi kajjaM tu icchakAreNaM / tattvani sau pharjI se, ger majJAyamUhiya // 7 // " (gAya.nivRtti) bhAvAthaglAnatvAdi kAI kAraNe kAI sAdhu anya koI sAdhune kaI kAma karAvavA vinaMti kare tyAre teNe, athavA kAI sAdhu vinA vinatie paNa tenuM te kAma karavA icchatA hoya te teNe paNa te kAma mAgatAM 'icchAkAra' karavA, kAraNa ke balAtkAre kAinI pAse kAma karAvAya nahi ane koinuM' kAma balAtkAre karavAnuM paNa nahi. arthAt kAma karAvanAra-karanAra bannee vina Mti karatAM ke mAgaNI karatAM ' icchAkAra' sAmAcArInA prayAga karavA. (668). (kayA prasa Mge ema karavuM paDe te kahe che ke-) jo te sAdhu karavA cAgya kArya karavAnI zakti athavA AvaData vinAnA hoya, athavA glAna vigere sAdhuonA kAryamAM pAte rAkAyelA hoya, ItyAdi kAraNeAthI khIjA pAse kAma Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA sAmAcArInu' svarUpa] 301 karAvavu paDe tyAre icchAkAra kare. (970). A 'icchAkAra' ratnAdhika sivAyanA zeSa sAdhuone kare, jemake-A mArUM vasra sIvavA vigerenuM kArya tamArI icchA hAya tA tame kareA ' (671) athavA tevI vinaMti na kare teA paNa te kArya karavAmAM asamartha koI tene bagADatA hoya, athavA kAI AvaDatavALA na paNa bagADatA hoya, athavA bIjo koI sAdhu koinI pAse tenA kAmanI mAgaNI karatA hAya tene joine paNa keAI trIne nirAnA arthI sAdhu enI pAse te kAmanI mAgaNI kare tyAre kahe ke (672) ' Apanu' e kAma ApanI icchA hoya te huM karUM ' tyAre paNa 8 icchAkAra ' (ApanI icchA hAya te) ema kahe, kAraNa ke e maryAdAnuM mULa che. arthAt sAdhuonI paraspara evI maryAdA che ke"karanAranI icchA vinA khIjAe kAI kAma tenI pAse karAvavuM nahi ane karanAre paNa karAvanAranI icchA vinA balAtkAre tenuM kAma karavuM nahi. (73) je sAdhune bIjA taraphathI vinaMti karavAmAM Ave tene jo gurU vigere; khIjAnuM kArya te samaye karavAnuM na heAya tA te AtmApakAra mATe ' icchAkAra' kare, paNa jo te samaye gurvAdi vaDIlanu kAI kArya tene karavAnuM hAya tA te kAraNa jaNAve, arthAt 'ApanuM kAma karavAne huM IcchuM chuM. paNa amukanu kAma mAre karavAnu che' ema IcchAkAra' pUrvaka niSedha kare. e pramANe jene prAnA karavAmAM Ave te sAdhune 'icchAkAra' karavAnA vidhi jaNAvyA. kahyuM che ke" tattvavi to pharjI se, reph TIved ArAM vA vi / harA aNuggahatthaM, kAyacvaM sAhuNo kicca / / 675 ||" (Ava0 ni0 ) bhAvA- tyAM paNa' eTale phAI jyAre kAma karAvavA vinaMti kare tyAre sAme paNa ' icchAkAra ' kare, athavA tene gurvAdituM koI anya kAma karavAnuM hoya te te kAraNa jaNAve, paNa tevuM kAInuM khIjuM kAma karavAnuM na heAya te anugraha arthe te sAdhunuM kAma kare. (975) tathA jJAnAdinI prAptine mATe koI sAdhu AcAya nI (vaDIlanI) vaiyAvacca athavA vizrAmaNA (zarIra sevA) vigere karatA hAya, tene vaiyAvacca vigere karAvatAM AcAye paNa IcchAkAra karavA joie, arthAt tenI icchA joIne te te kAryamAM joDavA joie. kahyuM che ke 46 bahavA nALApheLa, badAm go(ga) regna vicALe ceyAvajyuM jinnI, tathavi tettei mane phacchA ddaddA'' (bAva. ni. ) bhAvA--athavA koI sAdhu potAnA jJAnAdi guNAnI vRddhi mATe AcAryanI vaiyAvacca athavA vizrAmaNAdi kaMI paNa kArya karatA (icchatA) heAya tene paNa te te kAryAMmAM joDatAM (karAvatAM) pUrva AcArye te sAdhu pratye paNa icchAkAra' karavA joie.195 195-A 'icchAkAra' saMyamasAdhaka pravRttine aMge samajavA, tenA pAlanathI kArya karanArane (ziSyane) atyanta prameAda thAya che, sAdhutAnuM-parampara sAmAcArInuM rakSaNa thAya chaeN, ziSTAcAranA pAlanathI moTI kaeNnirjarA thAya che, ane ucca geAtranI sAthe AdreyanAmaka nA bandha thAya che, A ethI khIjAene tenuM vacana deya bane che, nIca gAtranA bandha thayA haiAya te paNa tenI nirjarA thAya che, 'aaA jainA atinipuNu che ke peAtAnA svArtha mATe paNa kAine alpamAtra manAdu:kha karatA nathI' ityAdi zAsananI prabhAvanA thAya che, vIrmAMcAranA pAlanathI vIryaMntarAya ka tUTe che, ane ethI sa'yamamAM vIya skurAyamAna thAya che, ityAdi aneka AtmalAbhA zAstromAM varNavelA che. ethI viparIta khalAtkAre karavA-karAvavAthI AtmAne ghaNuM nukasAna thAya che. ethI jJAnAdviguNusAdhaka 'icchAkAra' sAmAcArInuM avazya pAlana karavuM. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 02 [dhava saM0 bhA2 vi. 3-gA- 104-105 kayA kAraNe IcchAkAra kare ? e praznanA uttaramAM kahyuM che ke- "vAramo, nizAbaM ja ra vaDe rUchI panA , haide rAzi ra tA 67LA" (kAva niyukti) bhAvArtha "tuM A kara ' evI AjJA ke kArya nahi karanAra pratye balAtkAra kare te ni sAdhune kalpa nathI. keI prayajana paDe tyAre paNa hAnA sAdhue ratnAdhikane, ane ratnAdhike paNa nhAnA sAdhune kaI prazna-pATha vigere pUchatAM tathA upalakSaNathI tenI pAse bIjuM paNa koI kArya karAvatAM "IcchAkAra karo. A utsarga mArga kahyo, apavAda mAge te keI tevA durvinIta sAdhune AjJA ke balAtkAra kara paNa anucita nathI. utsargathI to tevA duvinItanI sAthe rahevuM ja ucita nathI, chatAM te bahusvajananA saMbandhathI pratibaddha hovAthI tene cheDI zakAya tema na hoya tyAre e vidhi che ke-prathama tene "IcchAkAra pUrvaka karaNIya kAryomAM joDave, e rIte na kare te AjJAthI kAryo karAvavA ane chatAM na kare te balAtkAre paNa karAvavAM. kahyuM che ke - " ahuM kayAi , mAmA nAvAnuM kAyA ! sayameva khaliNagahaNaM, ahavA vi balAbhiogeNaM // 678 // purisajjAe vi tahA, viNIyaviNayaMmi natthi abhiogo / sesaMmi u abhiogo, jaNavayajAe jahA Ase // 679 / / " (Ava0 niyukti) bhAvArtha-jema jAtivanta vAhalika (dezanA) gheDAo svayameva lagAmane svIkAre che, ane anya dezamAM janmelA balAtkAre caDAvavI paDe che tema purUSanA prakAramAM paNa jeo vividha vinayathI vinIta hoya teone koI kArya mATe balAtkAra kare paDatuM nathI kintu sAmAnya dezamAM janmelA azvo jevA avinItane (AjJA ke) balAtkAra paNa kare jarUrI che.66 (678-679) 196-bUlAtkAra karavA chatAM hRdayamAM vAtsalyabhAva na tUTavo joIe, kAraNa ke gurvAdi vaDIlene ziSyAdi pratye vAtsalyabhAva ane ziSyAdine vaDIla gurnAdi pratye pUjayabhAva jeTalA pramANamAM akhaMDa ane nirmaLa hoya teTalA pramANamAM sva-paranI saMyam ArAdhanA thaI zake che, e bhAva tUTyA pachI ArAdhanAne badale kAyakaleze mAtra rahe che. ethI te AtamA saMyamanI pravRtti karavA chatAM Atmazuddhi karI zakatA nathI. vastutaH A icchAkAra' sAmAcArInuM sAdhya upara kahyo te gurU ziSyane paraspara vAtsalya ane pUjayabhAva paNa che, mATe irvinIta pratye AnA ke balAtkAra karavA chatAM vAtsalyane tUTavA devuM joIe nahi, bhAvadayAnA rakSaNa mATe upekSA karaNIya che, paNa bhAvadayA mATe je vAtsalyabhAva jarUrI che te tUTI jAya tevo. balAtkAra karaNIya nathI, eTaluM ja nahi, yogya-vinIta zikhyAdi paNa ajJAnAdi kAraNe bhUla kare to tene paNa upalabhyAdi kaThora zabdothI sudhArave. jo ke A rIte balAtkAra karatAM ke upAlabharUpa kaThora zabdo kahetAM thoDo phreSa thavAne paNa saMbhava che, to paNa te prazasta hevAthI prazastarAganuM jema saMyamane vighAtaka nathI, bhAvadayAmAMthI pragaTelo te heSa ziSyAdinA hita mATe hevAthI sva-para upakAraka che, jinakathita sAraNa vAraNAdi kavarUpa hAI_pariNAme lAbhuM kare che. jo je sUryAdi pitAnuM batAveluM kAma ziSyAdi karaze nahi ema mAnIne te kAma teo pAse nahi karAvatAM svayaM karI le to zikhyAdi Azritavarga avinita banI javAne pitAnA sUtrArthanA adhyayanamAM aMtarAya paDavAne, ane anya lokomAM Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIdhA sAmAcArInuM svarU5] 33 2-mithyAkAra-A sAmAcArIne viSaya A pramANe che-samiti guptirUpa saMyamanI sAdhanAmAM ujamALa sAdhue je kaMI bhUla thAya tenuM "micchAdugvatI devuM joIe. A mithyAduSkRta (micchAmi dukkaDe) saMyama yoganI (jJAnAdinI) sAdhanA karavAmAM lAgelA keI paNa dezane zuddha karavAmAM samartha che. paNa haThathI ke vAraMvAra karAtI bhUlonI zuddhi karavAmAM samartha nathI. (arthAta IrAdApUrvaka karAtI ke vAraMvAra karAtI bhUlanI zuddhi "micchAduSkRta devA chatAM thatI nathI).197 kahyuM che ke - "jaM dukaDaMti micchA, taM bhujjo kAraNaM apurito| rivi pavitra, rasa vahu kuza micchA 68SA" (vAvani.) | bhAvArtha-jeNe eka vAra je bhUlanuM mithyaduSkata dIdhuM punaH tevI bhUla viziSTa kAraNa vina na kare te tenuM mithyAduSkata trividha pratikramaNarUpa (zuddha) gaNAya. kahyuM che ke- kaM vAri micchA, saM je nisevA puLo vaM. pavaravamulAvArpha, mAya nirIkSako 1 68ddA" (vi. ni.) bhAvArtha-je karelI bhUlanuM mithyAduSkRta karIne punaH te pApane seve che te pratyakSa mRSAvAdI che (arthAt tene karelA mithyAduSkRta mRSA che, eTaluM ja nahi te mAyArUpa kapaTa karanAra che, mAyA-kapaTathI tene AbhA malina che, nizcayathI (bhAvathI) te pApane pratipakSI thayo nathI mAtra bAhyathI "micchAmi dukkaDaM" daIne gurUne prasanna karanAre che. 3-tathAkAra-A sAmAcArIne viSaya jaNAvatAM pahelAM 'tathAkAra (tahatti) kevA mahApurUSanI AgaLa kahevAya ? te kahe che ke-jenI sAme "tahatti kahevAnuM hoya te mahApurUSa gItArtha ane pitAnA gurUpadanI apabhrAjane thavAne pUrepUro saMbhava che, ItyAdi vistAra Avazyaka vRtti, Avazyaka cUrNi, pacAzaka vigere anya granthomAMthI jeI le. 197-" micchAmi dulAruM' evo zabda prayoga karavo tene vyavahAranaye "micchAkAra' kahyo che, nizcaya nayathI to potAnI anupayogAdi kAraNe thaelI bhUlanA pApamAMthI chUTavA mATe tenA cha akSarane artha samajIne temAM vizvAsa karavo tene 'miththAkAra' kahyo che, yogya jJAnI AtmAne A akSaranA arthamAM vizvAsa karavAthI saMvega pragaTe che, ethI tenA karelAM pApanI nirjarA thAya che, ane e saMveganA baLe punaH te tevuM pApa karI zakatuM nathI. je mAtra zabdaprayoga kare che tene tevA saveganA abhAve punaH pApa pravRttine sambhava che, ethI tenuM " micchAmi dukkaDa' niSphaLa paNa thAya che, eTaluM ja nahi, eka vakhata punaH pApa pravRtti nahi karavAnI pratijJA karIne punaH karavAthI mAyA ka5TanuM sevana paNa thAya che, mATe A mithyAkArasAmAcArInA pAlana mATe " micchAmi dukkaDa"ne artha samajIne punaH evuM pApa nahi karavAnA dhyeyapUrvaka mithyAkAra karavo. ema chatAM koine anAdi vAsanAthI anupayogAdinA vege punaH pApa sevana thAya to tene karelo mithyAkAra niSphaLa thatA nathI, e hetuthI ja pratidina punaH punaH pratikramaNa karavAnuM vidhAna che, e rIte anupayogAdinA yoge thatI bhUlone paNa jayAre jyAre bhUla thAya-gyAmAM Ave tyAre tyAre mithyAkAra paNa karavAnuM kahyuM che. zAstra darzita A cha akSarone badale tevA arthavALuM bIjuM vAkaya bAlavAthI vAstavika "micchAkAra thato nathI, kAraNa ke "micchAmi suvarAvuM" e cha akSarone prayoga pUrve mahA purUSone kare--hevAthI--matrA tulya che, mATe te ja vAkAne prayoga kara joie. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 [dhava saM0 bhA2 vi. 3-gA104-105 mULa-uttara guNAthI vibhUSita havA joIe. kahyuM che ke - "kappAkappe parinidviassa ThANesu paMcasu Thiassa / saMgamatAsa 3, ravivAre tAre 688'' (zAva. ni.) vyAkhyA-kalpaeTale vidhi, AcAra ItyAdi, tethI viparIta avidhi asadAcAra vigere akalpa samajavo, athavA jinakalpa, sthavirakalpa vigere kalpa ane caraka-parivrAjaka vigerenI dIkSA te aka95 samajavo. (athavA "karyA eTale grahaNa karavA gya ane akathya eTale grahaNa nahi karavA gya), e be zabdane samAhAradvasamAsa karavAthI ekavacanAnta kalpAkalpa' zabda siddha thayo che. temAM paraniti te te kalpa-akalpanuM pUrNa jJAna jene hoya tevA, tathA paMDuM TALavuM-pAMca mahAvrata e ja pAMca sthAne, temAM sthitaHsthira, dUSaNa rahita ane saMtavaddhA=saMyama tathA tapa vigere guNothI Atya eTale mahAna hoya, tevA uttama jJAnIne nizcIta 'tathAkAra kara, arthAt tenI AjJAne-vacanane "tahatti kahI svIkAra kare. A "tathAkAra vAcanA levI, gurnAdine javAba sAMbhaLa, vigere prasaMgomAM karavo. kahyuM che ke "vAyAdimuLapaIE, 3Ne muttanya vedanA kavitati tA, vasudhALA tahIM 68." (vAva niva) vyAkhyA-gurU vacana Ape tyAre sUtragrahaNa karanAre "tathAkAra kare, gurU ke anya jJAnI bIjAne sAmAnya sAdhunA AcArane upadeza Ape tyAre sAMbhaLanAre "tathAkAra kare, tathA sUtrArtha kathana veLAe (vyAkhyAna sAMbhaLatAM) "Ape je kahyuM te satya che ema kahevuM. upara jaNAvyA teTalA prasaMgomAMja "tathAkAra kare ema nathI, paraMtu pULyA pachI paNa AcArya uttara Ape tyAre punaH sAMbhaLatAM paNa zrotAe tathAkAra (tahatti) zabdano prayoga karo. e utsarga mAga kahyo apavAdathI te vaktA-prarUpaka upara (688 gAthAmAM) jaNAvyA tevA kalpAkalpa pariniSita' vigere guNothI viziSTa na hoya tyAre je te- " suddhaM susAhudhamma, kahei niMdai ya niyymaayaarN| sutAsiMgALa puro, varka somarAja(m)o para(350 mIThA) bhAvArtha-susAdhunA zuddha AcAronuM pratipAdana kare, pitAnA (zithila)AcaraNanI nindA kare, ane uttama tapasvIo (susAdhuo)nI AgaLa sarva rIte pite laghu bane, (vandana na karAve. pite nhAnA paNa susAdhuone vandana kare ityAdi laghutA keLave) A vigere lakSaNavALA saMvijhapAkSika (susAdhutAnA pakSakAra) ane gItArtha sAdhu vAcanAupadeza vigere ApatA hoya tyAre temanuM vacana yuktisagata heya ke yuktirahita hoya te paNa tahatti" zabda kahe, te sivAyane gItArtha paNa saMyegI na hoya, saMgI chatAM gItArtha na hoya, athavA saMvegI ke gItArtha bemAMthI ekapaNa guNa jenAmAM na hoya tevA prajJApakanA yuktisaNata vacanamAM 'tahatti' kahevuM ane yuktisagata na hoya temAM nahi kahevuM. kahyuM che ke Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zidhA sAmAcArInuM svarU5] 305 " iyarammi vigappeNaM, jaM juttikhamaM tahiM Na sesammi / saMviggapakkhie vA, gIe savvattha iyareNa // " pazcAzaka 12-gA0 16 // bhAvArtha-itara eTale prajJApakanAM lakSaNothI rahita hoya tevA upadezakanI sAme vikalpa "tahatti kahevuM, te A pramANe-je vacana yuktisaMgata hoya temAM "tahatti" kahevuM ane bIjAmAM nahi hevuM, athavA apavAde saMvijJapAkSika gItArtha upadezakanAM sarva vacanemAM tahatti kahevuM.198 eTaluM ja nahi paNa susAdhune ane saMveganA raMgathI zuddha dezanA denArA saMvijJapAkSikane tathAkAra nahi karanArane mithyAtvane udaya samajavo. kahyuM che ke vizasyvarSa, nahera sumArivaM vivA vAto saMmi tahIM, katAro 3 michatta " ghaDyA. 22-27LA bhAvArtha...je saMvijJa (bhavabhIrU) hoya te utsutra bhASaNanAM kaDavAM phaLane jANatA hovAthI anupadeza (utsutra bhASaNa) na kare, mATe tevA saMvijJapAkSika gItArtha susAdhuo hoya tevAnA vacanamAM "tathAkAra nahi karo te mithyAtva jANavuM. (kAraNa ke- mithyAtvanA udaya vinA tevA zuddhakarUpakanA vacanane asvIkAra na thAya.) e trIjI 'tathAkAra sAmAcArI kahI. 4-5-AvayikI-nadhikI=A bene viSaya anukrame "nIkaLavuM ane pesavuM che kahyuM che ke "bAvasiAyaM fl, la va zakuMto pisahiyaM kuru drA " vAvani. bhAvArtha-makAnamAMthI nIkaLate "AvahiyaM ane pesate "naidhikI (nisahiya' kahe. AthI sAdhune vasatimAMthI kAraNe ja nIkaLavAnuM che ane tenA kAraNe bahAra nIkaLatAM ja "AvasahiyaM" kahevAnuM hoya che, e nakkI thayuM. kahyuM che ke-- 198 "tathAkAra' zabdane prayoga bIjAnA vacanane svIkAra karavA rUpa che. koI zubha zukana ke jetiSIe ApeluM mahUrta vigere ISTa vastune paNa jevA bhAvathI svIkAra asvIkAra karavAmAM Ave tevuM tenuM phaLa nipaje che, kAraNa ke vastu zubha chatAM svIkAra karanAra zubha bhAvathI svIkAra na kare te tene te yathArtha phaLa ApI zakatI nathI. ekanuM eka jinavacana paNa sAMbhaLanAra jeTalA Adara pUrvaka svIkAre teTaluM tene phaLa Ape che. A eka parama satya che, mATe gurnAdi upakArIonI hitazikSA ke zAstravacana vigerene Adara pUrvaka "tahatti' kahIne svIkAra karavo joIe. ethI AtmAmAM mithyAtvanI mandatA thavA sAthe zraddhAnuM baLa pragaTe che, e zraddhAthI jaLanA AkramaNathI jema agninuM baLa kSINa thAya tema prati pakSI ajJAna, mahi vigerenuM baLa kSINa thAya che, bIjA mugdha zrotAone paNa te vacana mAnanIya bane che, gurU, zAstrone, ane zAstropadezaka zrI tIrthaMkarAdine vinaya thAya che, eTaluM ja nahi, paNa sukatanI anumodanA, duSkatanI nindA vigere aneka lAbha thAya che. ema A 'tathAkAra" sAmAcArIthI zrI jinAjJAne pAlana karavAnuM baLa AtmAmAM pragaTe che ane pratipakSI jinAjJAne virAdhavAnuM baLa tuTe che, pariNAme jIva uttarottara jinAjJAne pAlaka banI anAdinA ataraMga zatruone parAbhava karavA samartha bane che. kalpasUtramAM svapnanA arthone sAMbhaLatAM belAelA "raze paNa chuM" " avarije" bine, ghaDijhame", fiffme' ItyAdi zabdo A tathAkAranA prayAgarUpa che, e rIte svIkAra karavAthI e artha satya nIvaDe che, ItyAdi vizeSa svarUpa anya granthAthI jANI levuM. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 104-105 "prAMta() pahaMta, na hRti riyA (6) junA ti. - gaMtavvamavassaM kAraNaMmi AvassiyA hoi // 693 // " Ava0 ni0 vyAkhyA-eka artha eTale Alambana jene che te sAdhu "ekAgra kahevAya, e paNa kaI sAdhu aprazasta AlambanavALo hoya mATe kahe che ke "paraMtarara'=prazAnta-dha vigerethI rahita, tevA sAdhune makAnamAM rahevAthI 'Iryo' eTale kAraNane kAryamAM upacAra karatAM IryAnuM karma (bandhana) ane Adi zabdathI zarIravirAdhanA, saMyamavirAdhanA vigere doSo thatA nathI, uparAnta svAdhyAya-dhyAna vigere guNe thAya che. arthAt zuddha saMyamanA uddezathI eka sthAnamAM rahetA kaSAyAdi dethI rahita sAdhune upara kahyA te gamanAgamanAdithI thanArA karmabandhana vigere doSo thatA nathI, ulaTuM svAdhyAya vigereno lAbha thAya che. paNa ethI to ema nakkI thayuM ke saMyamanA athIne bahAra na javuM e ja zreyaskara che mATe temAM apavAda kahe che ke eka sthAne rahetAM guNene lAbha thAya mATe bahAra na ja javuM ema nahi, kintu gurU, lAna, vigere anya sAdhunA prajane te avazya javuM, evA prasaMge bahAra na javAthI ulaTA dezo thAya che. A kathanathI niSkAraNa javAne niSedha samaja. kAraNe eTale jJAnAdi guNanI prAptimAM hetubhUta 'bhikSAdi mATe pharavuM" vigere bahAra javAnA avazya prasaMge vasati bahAra jatAM "Avassahi kahevI, kAraNa ke Avasatine artha "avazya prajane ema kahelo che [paccAzakamAM paNa kahyuM che ke "kajjeNaM gacchaMtassa, guruNioeNa suttaNIIe / __ Avassiyatti NeyA, suddhA aNNasthajogAo // " paJcAzaka 12-gA0 18 // vyAkhyA-eka jevaM kArya paDavAthI saprajane, ema kahevAthI niSpAjana bahAra javAne niSedha thayo, bIjuM guruoiuT=gurUnI AjJAthI, e kathanathI svachaMdapaNAthI javAne niSedha karyo, trIjuM suttaLaphasUtranItithI, arthAt upayegapUrvaka IryAsamiti vigerenA pAlanarUpa jinAjJA pramANe, ema kahevAthI anupagapaNe avidhithI javAne niSedha karyo, mATe e rIte bahAra janArane AvarUhi "anvartha eTale zabdArthanA yogavALI vyathArtha hevAthI tevA sAdhue vidhipUrvaka bahAra jatAM karelI Avasyahi zuddha jANavI. ahIM javAnAM kAraNe paNa jJAnAdi guNonI vRddhi, gurU-galAna vigere sAdhuonI vaiyAvacca, ItyAdi prazasta kAryo samajavAM. ethI je te kArya mATe bahAra janAranI Avasyahi zuddha nathI. te ja vAta tyAM kahI che ke "kajaMpi NANadaMsaNa-carittajogANa sAhagaM jaM tu / vaphaLo sanni , jaLa tatya sAvasisathA muddA " unnAva 12, jAva ? bhAvArtha-ahIM je je kArya jJAna, darzana ane cAritranA yugamAM sAdhaka hoya tevuM gocarI pharavuM vigere pravRttirUpa kArya samajavuM, bIjuM nahi. kAraNa ke e sivAyanuM kArya sAdhune akArya che, mATe tevA kAryane age bahAra jatAM karelI Avasati zuddha nathI."] uparyukta kAraNe paNa sarva sAdhuone Avasati zuddha hoya ema nathI, kintu je sAdhu pratikramaNa-paDilehaNAdi sarva Avazyaka kAryothI sarvadA yukta hoya ane mana-vacana-kAyAne Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA sAmAcArInuM svarU5] 307 tathA Indrione je vijetA hoya tevA gInI Avasati vasatimAM rahetAM ke kAraNe bahAra jatAM paNa zuddha che, kahyuM che ke - "AvassiyA u AvassaehiM savvehiM juttajogissa / maNavayakAyagutiMdiyassa AvassiyA hoi // 694 // " (Ava0ni0) bhAvArtha-Avasyahi te pratikramaNa vigere sarva Avazyaka anuSThAnethI yukta evA yegInI ane jeNe mana, vacana, kAyA tathA Indriyane vaza karI hoya tenI zuddha heya thAya) che. tAtparya ke-savuM Avazyaka anuSThAnene sadeva karanAre, arthAta bahAranI pravRni sivAyanA kALe paNa niraticAra cAritravALA kriyAyukta sAdhune gurU AjJAthI pravRttikALe bahAra jatAM Avasyahi kahevI te sAnvartha hovAthI zuddha che, zeSa artha sugama che, e A vastahina viSaya ko. nisIhine viSaya "avagrahamAM praveza kare e che, avagraha eTale zayyA (upAzraya), sthAna (kAyotsarga mATe ubhA rahevuM), Adi zabdathI devane avagraha eTale jinamandira ane gurUne avagraha (gurUnA AsanathI sarvatra sADA traNa hAtha bhUmi), vigere samajavuM. kahyuM che ke- " sejjaM ThANaM ca jahi, ceei tahiM nisIhiA hoi| gA tatya niridro, te tu niradigA ho ' (zAva. ni.) vyAkhyA-"zayyA" eTale suvAnuM sthAna-sthaLa, ane "sthAna" eTale kAtsargAdi mATe ubhA rahevuM, A kAryotsarga je sthaLe karavAnuM citta arthAt samaje-kare, tyAM ane zayana kriyA karate eTale nizcayathI jyAM zayyA kare-suve tyAM, ema artha kare. '' zabdathI gAthAmAM pratyakSa nahi kahelI paNa vIrAsanAdi pravRttio karatAM, athavA "" zabda tu zabdanA arthavALe jANo ane te vizeSaNarUpe samaja.te A pramANe-pratikamaNAdi Avazyaka kAryo jeNe karI lIdhAM che te viziSTa sAdhu zurU AjJAthI jyAM zayana, kAtsarga, vigere kriyA karavAnI hoya tyAM ja nisAhi kahe, bIje sthaLe nahi. kAraNa ke- zayyAdi karavAnI AjJA hovAthI te sivAyanuM anya sarva kArya karavAno niSedha thaye, mATe) niSedhArthaka nizIhi zabdane pravega (niSiddha kAryane aMge karavAne hevAthI) tyAM ja karavuM joIe. [tathA devanA-gurUnA avagrahanI bhUmimAM praveza karatAM nisIhine prayoga karavo joIe, e paNa samajI levuM. ] A AvarUhi nisAhi banene viSaya (arthapattie) eka ja hevAthI vastutaH bannene artha paNa eka ja samaja. kAraNa ke-avazya kartavya karavA mATe AvarUhi ane anya te kALe akaraNIya ke pA5) kAryonA niSedha mATe nisIhi che. avazya karaNIyane karavAnI kriyA ane pApakarmanA niSedharUpa kriyA bane eka ja hovAthI vastutaH bannenuM ekArthikapaNuM che, ekanA vidhAnamAM bIjIne niSedha ke ekanA niSedhamAM bIjInuM vidhAna sUcita che, chatAM zAstromAM benAM nAme bhinna che ane keI samaye ubhA rahevuM, keI samaye gamana karavuM, ema bhinna bhinna kriyA karavAnI hovAthI ahIM bhinna bhinna varNana karyuM 99 che. [tAtparya e che ke 199-A Avarasahi ane nisIhine prayoga eka pratijJA rU5 che, AvasahithI avazyakAryane karavAnI ane nisAhithI AkaraNIyanA tyAganI pratijJA thAya che, AvI pratijJA karavAthI pratijJA bhAga Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 [dha, saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 104-105 nisIhi' zabdano prayoga ni keI Avazyaka kArya karavA pUrve temAM anupayegAdithI thanArA pratyavAyanA ( vinA) tyAga mATe che, Avazyaka kArya mATe bahAra jatAM pahelAM upAzrayamAM vidhipUrvaka beThelA sAdhune evA pratyavAne sambhava nathI ke jenA niSedha mATe nisIhi kahevI joIe, mATe AvasahinA samaye nisIhi nirUpagI che. nizIhi karatI veLA Avasahi paNa ghaTita nathI, kAraNa ke AvarUhi te te kALe karaNIyanA vidhAna mATe ane arthapattithI anyakALe karaNIya (te kALe anAvazyaka) kAryanA niSedha mATe che, vastutaH anyAkALe karaNI yanA tyAga vinA tatkAlIna Avazyaka kArya thaI zake ja nahi, ethI "AvasyahinA pragathI uttarakALe karaNIyane niSedha paNa thaI ja jAya che, (ane anAvazyaka kAryane niSedha (nisahi) karavAthI tatkAlIna Avazyaka kAryanuM vidhAna paNa thaI ja jAya che). ema nisAhi-Avasahi bannenA viSayamAM ekArSikapaNuM samajavuM. ]. e cothI pAMcamI sAmAcArInuM svarUpa ane viSaya ko. have- 6thI9-ApRcchA, pratipRcchA, chandanA ane nimatraNa-e cAra sAmAcArIone viSaya te darekanuM svarUpa pahelAM kahyuM che temAM kahevAI gayo che. 20deg te pramANe samaje. 10-upasarpadA-enA eka gRhasthaupasarpadA ane bIjI sAdhuupasarpadA, ema be prakAro che, temAM pahelAM sAdhuupasarpadAnuM varNana kare che ke-sAdhuupasarpadAnA jJAna, darzana ane cAritra, ema traNa viSaya hovAthI traNa prakAre che. kahyuM che ke - vAne bhaya lAgavAthI te te pratijJAnuM pAlana karavAno prayatna-utsAha-Adara vigere pragaTe che, ItyAdi lAbha thAya che. pratijJA eka praNidhAna (nizcaya) rUpa che ane praNidhAnanuM baLa ghaNuM che. koI paNa kArya karavAne nirNaya karavA pUrve temAM aneka vidane dekhAya che, paNa e kArya karavAne nirNaya (daDha pratijJA) karavAthI vidane TaLI jAya che, e vidanene dUra karavAnI kartamAM zakti pragaTe che, ityAdi anubhavasiddha che tema ahIM paNa "AvarUhinA prayogathI avazya karUNIya karavAnuM sAmarthya-utsAha pragaTe che ane nisIhinA prayogathI te kALe akaraNIya kAryone karavAnI mamatA hoya te paNa tUTI jAya che, ema yathAmati vicAravAthI A be sAmAcArIonuM sAdhu jIvanamAM keTaluM mahattva che te samajAya che. hA, ene zunyacitte mAtra zabda prayoga ja na joIe, paNa upayoga ane samaja pUrvaka bAlavuM-pALavuM joIe. 200 "ApRchA'=gurUne vinaya pUrvaka pUchIne pitAnA hitakAraka kAryane karavuM tene "ApRcchA" kahI che, ethI gurU (jenI nizrAmAM hoya te) sivAyanA bIjAne pUchavAthI, gurUne paNa avinayathI pUchavAthI, je kArya jJAna darzana cAritranuM sAdhaka hitakArI na hoya tevuM ke mAtra anyane hitakArI hoya tevuM pUchavAthI "ApRcchA" gaNAtI nathI, vinayapUrvaka pUchavAthI je kArya je rIte jene hitakara hoya tene nAnI hovAthI gurU samajAve, avidhithI bacAve, e moTo lAbha thAya che, uparAMta gurUnI evI salAha (sahAya)maLatAM AtmAne pujayabhAvarUpa zubha leyA pragaTa thavAthI te te kAryomAM AvanArAM vidano nAza pAme che ane ISTa kArya nirvidane pUrNa (siddha) thAya che, tevuM hitakara kArya punaHpunaH karavAne anubandha (puNyabadhu) thAya che, vidana kAraka pApakarmone kSaya thAya che, ema evaMbhUtanayanA mate "ApRcchA eka mahAmaMgala rUpa che, zraddhAvALA ziSyane gurUnAM AvAM hitakara vacanathI bhAvalAsa thAya ja che, mATe unmeSa nimeSAdi sUkSama kAne choDIne nhAnAM moTAM saMyamanAM dareka kAryomAM gurUne pUchavAthI saMyamanuM nirmaLa pAlana karI zakAya che. jana zAzvaprasiddha mahAtmA sthUlabhadrajI bAra bAra varSanA bhAgathI Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dadhA samAcArInuM svarUpa 30EUR " uvasaMpayA ya tivihA, NANe taha daMsaNe caritte ya / haMsAnA vividyA, vihAra carittadAi 18" (Ava. ni.) bhAvArtha-jJAnaviSayaka, darzanaviSayaka, ane cAritraviSayaka, ema upasarpadA traNa prakAranI che. temAM jJAnanI ane darzananI upasanmadA traNa traNa prakAranI che ane cAritra upasammadA be prakAranI che. temAM darzana-jJAnanI upasamparAnA A rIte traNa prakAre che. paricita kazyAvezyAnA hAvabhAva bharelA vartanathI paNa na DagyA emAM gurUnA AzIrvAdanuM baLa paNa kAraNabhUta hatuM ane cAra cAra mahinA upavAsa karanArA, siMha jevA dUra-hiMsaka prANIne paNa pitAnA upazamathI zAnta karanArA siMhaguphAvAsI muni a95 paricayathI paNa vezyAnI sAme saMyamathI calita gurUnA AzIrvAdane anAdara paNa kAraNabhUta hato, ethI "ApRchA karavA chatAM te ApRcchA gurUnI avajJArUpa hatI ane guNaSamAMthI janmelI daSTa bhAvanAnI siddhi mATenI hatI. ItyAdi vicArato "apachI sAmAcArIne aMge vinaya, Atmahitakara kArya mATe pRccha, gurU pratyene saddabhAva, vigere je je jaNAvyuM che te ati mahattvanuM che, ema samajAyA vinA nahi rahe. pratipRcchA koI kArya mATe gurUne pUrve pUchavA chatAM kArya karatI veLA punaH pUchavA rUpa che. e rIte punaH pUchavAthI kadAca gurU pahelAM karavAnuM kahyuM hoya tenAthI viziSTa bIjuM koI kArya karavAnuM kahe, athavA "e kArya have karavAnI jarUra nathI ema kahI aTakAve, athavA anya kALe karavAnuM kahe, ke "koI anya sAdhu e kArya karaze" ema kahe, athavA bIjAe e kArya karI lIdhuM che mATe have na karazo" ema kahe, ke e ja kAryane vizeSatayA (amuka rIta) karavAnuM kahe, ItyAdi pratipachInA ghaNA lAbhA che. athavA eka kArya gurUAjJAthI karavAne prArambha karyA pachI vizna Ave to ATha zvAsa chavAsane punaH vidana Ave te tethI bamaNuM ane trIjIvAra vina Ave te bIjA sAdhune AgaLa karIne enI nizrAmAM kArya karavuM, tema chatAM vidana Ave te gurUne punaH pUchavAthI teo e mATe mArga jaNAve, ItyAdi pratipRcchAnuM phaLa che, eka vakhate puchavA (ApRcchA karavA) chatAM kArya karatI veLA je pratipRchA na kare to ApRcchA niSphaLa bane che, mATe paNa pratipRchA karavI joIe, ItyAdi anya granthamAM enuM vizeSa svarUpa kaheluM che. - chandanA-A sAmAcArI pitAnAM lAvelAM AhArAdi anya sAdhune ApavA mATe che, te sarva ne karavAnI nathI. paNa je AhArAdi lAvavAmAM lAbhAnatarAya karmanA kSapazamAdithI labdhivALo ke aThamAdi viziSTa tapa karanAra hovAthI mAMDalIthI bhinna bhajana karanAra hoya tene karavAnI che, kAraNa ke evA labdhivanta vigerene bALa, glAna vigerene yogya AhArAdi maLe te lAvavAnI jinAjJA che. bIjAe to eka vAra sAthe bhojana karanArA hovAthI teone e prasaMga maLatuM nathI. A chandanA paNuM gurUnI saMmatipUrvaka karAya to phaLa Ape che, manasvIpaNe game te game tene lAvI Ape te vastutaH chandanA nathI. A chandanA karanArane anya sAdhunA saMyama mATe sahAyatA karavAne nirmaLa bhAva hovAthI bIje sAdhu enI vinaMtine svIkAra na kare te paNa tene te nirjarA thAya che, lenAra sAdhue paNa pramAdanA piSaNa mATe nahi, kintu lAvanAranI bhAvanAne saphaLa karavAnI buddhie levAthI tene paNa nirjarA thAya che. A chandanI (prArthanA) karanAre kIrtinI ke koI badalAnI AzA nahi karavI joIe, kintu sva-para saMyamanI vRddhinA eka nirmaLa dhyeyathI lAvIne je vastu jene yogya hoya tenI prArthanA zurUAkhAne anusarIne karavI joIe. ityAdi. nimantraNa-A sAmAcArI paNa svAdhyAyAdimAM rakta hoya tevA vaiyAvacca karavAnI bhAvanAvALA sAdhuone karavAnI Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 [. saM bhA0 2 vi0 3-gA0 104-105 64 vattaNA saMghaNA ceva, gahaNaM sutatthatadubhae / veyAvacce khamaNe, kAle AvakahAi ya // 699 ||" ( Ava0 ni0 ) vyAkhyA--sUtranI, anI ane tadrubhayanI ema traNanI vanA, sandhanA ane grahaNu, karavA mATe levAtI 'jJAnaupasaspadA' kula nava prakAranI che, temAM pUrve bhaNelA asthirasUtranu anu ke tadrubhayanuM guNana (eTale pATha karavA) tene 'vanA' kahI che, pUrve bhaNelA te te sUtrAdimAMnA anya pradezamAM (je je azamAM) je je bhAga vistRta thayA hoya tene punaH meLavaveA (vacce vacce bhUlAeluM punaH meLavIne joDavu) tene 'sandhunA' kahI che ane sUtrAdi prathama vAra levuM-bhaNavuM, tene grahaNa kahyu che. ema sUtra-artha ane tadrubhaya darekanA sandhanAdi traNa traNa prakAra gaNatAM jJAna--upasampadAnA nava prakArA thAya che. darzana upasaspadAnA paNa e ja traNa (nava) bheda che, bheda mAtra e che ke dananI (jainamatanI prabhAvanA kare tevAM sanmati taka" vigere zAstronI vanA-sandhunA ane grahaNa karavA mATe Azraya levAya te darzana-upasaspadA jANavI, tenA paNa sUtra-artha-tadrubhaya bhede uttara bhedA nava thAya. emAM gurUAjJAthI ane 'amukane upasampadA ApavI' evI bhalAmaNa jene karelI hoya te AcAya pAse, ema upasarpadA levAmAM e padanI catubha kUMgI thAya, temAM (AjJA pUrvaka AjJA karelA AcAryanI pAse javuM, e) pahelA bhAMge kahyo, bIjo-gurU AjJA pUrvaka paNa jene AjJA na karI hoya tevA anya AcAryanI pAse javu, trIjo bhAMge-AjJA vinA AjJA karelA AcArya pAse javuM, jemake'humaNAM tyAre amuka AcArya pAse najavu' ema kahyuM hoya tyAre AcAya ne (bhaNAvavAne) nirdeza karavA chatAM ziSyane tyAM javAnA niSedha hAya te, ane ceAtheA bhAMgeA-AjJA vinA AjJA nahi karelA AcAryanI pAse javuM, jema ke atyAre na javuM, tathA amuka AcArya pAse na javu, ema viziSTa sAdhune DAya che ane te AhAra lAvatA pahelAM gurUnI AjJA meLavIne bIjA sAdhue mATe AhAra lAvavAnI teone prAthanA karavArUpa che. ahI ema prazna thAya ke svAdhyAyAdimAM rakta sAdhune te! svAdhyAyAi karavAnI bhAvanA rahe, vaiyAvaccanI icchA kema thAya ? tenuM samAdhAna e che ke jinavacananuM tAttvika paribhAvana karanAranA hRdayamAM vivekarUpI dIpaka pragaTe che, e viveka pratikULa (jaDa) IcchAonA ane pramAdanA nAza kare che, e mainA nAza thavAthI meAkSanI icchA satata rahe che, meAkSanI IcchAvALAne pratyeka sayama yAgAmAM pravRtti karavAnA zuddha bhAva akhaNDa rahe che ane evA zubhabhAvathI tene mAtra svAdhyAyathI saMtAya nathI. thatA paNa vaiyAvacca karavAnI IcchA paNa akhaNDa rahe che, mATe vastutaH svAdhyAyAdimAM rakta haiAya tevA ja sAdhu bhAvathI A sAmAcArIne! adhikArI bane che. ene mAravADamAM kalpavRkSanI jema saMsAramAM manuSyapaNAnI prApti atidurlabha che, mATe temAM pramAda na karavA joie' evI tIvrazraddhA pragaTavAthI apramatta haiAya che. bhUkhyAne jema bheAjananI IcchA maTatI nathI tema meAkSArthIne saMyamanAM kAryonI IcchA akhaNDa rahe che, AvI vaiyAvaccanI IcchA paNa darekane dareka prakAranI thAya te ucita nathI, paNa je kA` karavAnI jenAmAM yeAgyatA (adhikArIpaNuM) heAya tene te prakAranI icchA upakAraka che, mATe peAtAnI icchA yAgya che ke nahi te nirNaya karavA gurUnI AjJA meLavavI joie, teenI AjJA maLe te| AjJApAlanarUpa nimantraNAneA lAbha maLe ane tee niSedha kare te nimantraNA nahi karavA chatAM gurUAjJAnA pAlananA lAbha maLe, mATe A nimantraNA sAmAcArInA pAlana (vaiyAvacce) mATe gurU AjJAne anusarIne anya sAdhuonA kAnI prAthanA karavI. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA sAmAcArInuM svarU] 11 anne niSedha chatAM tyAM jAya te ceAthe bhAMgeA. te cAramAM pahele zuddha che, khAkInA traNa bhAMgA azuddha che. 201kAraNa ke-prathama svagurUnI pAse sUtra-atha (ane tadrubhaya) grahaNa karyA pachI tethI adhika bhaNavAnI zaktivALA te buddhimAna sAdhu gurU AjJAthI gurUne je ISTa hoya (jenI pAse bhaNavA mekale) teonI pAse upasabhyadA le (teonI nizrA svIkAre), evA upasabhyadAne kalpa (vidhi) che. te mATe kahyuM che ke tr vasaMthAya(C) jaLo, muttuhala pAse nadIgamuttastho / dahigagahaNa samattho - SNunnAo teNa saMpajje // 986 // |" (paJcavastu0 ) bhAvA upasampannA svIkAranArAonI A vyavasthA che ke svagurUnI pAse jeNe sUtraatha grahaNa karyA hoya tevA tethI adhika bhaNavA mATe sama prAjJa sAdhu gurUnI AjJApUrvaka, gurU upasampadA mATe je AcArya pAse mekale te amuka AcAryanI upasaspadA svIkAre. temAM paNa pAchaLa gurUnI pAse rahenArA sAdhu parivAra apariNata (azikSita) hoya ke anya parivAra (sAdhue) na hoya te ziSye gurUnI pAse upasarpadA mATe anujJA mAgavI joie nahi, tathA jenI pAse jAya te AcAye paNa tevA prasage AvelAne rAkhaveza nahi. arthAt AvanAra gurUne ekalA mUkIne ke azikSita sAdhuone gurU pAse mUkIne AvyeA hoya te anya AcAye tene rAkhavA joie nahi. vaLI gurUe je AcAryanI pAse javAnI AjJA karI heAya te AcAyanI pAse upasarpanA svIkAratAM ane ApatAM bannee paNa paraspara parIkSA karavI joie. jemake-AvanAra sAdhu tyAMnA sAdhue unmArge pravRtti karatA hoya te teone sanmArgamAM prere tyAre teo :micchAmi dukkaDa'' (na) 202 Ape, punaH asaMyamamAM pravRtti karatA te sAdhuone bhUla samajAve chatAM tee na mAne, evuM traNathI vadhAre vAra thAya tA gurUne kahe, ane gurU tenI bhUlamAM saMmata thAya te te gurU paNa zItaLa (zithila) che.' ema mAnI AvanArA tene choDI de (tyAM na rahe) ane jo gurU ziSyAnI bhUlamAM saMmata thAya te rahe. e pramANe gurUe paNa AgantukanI parIkSA mATe tene adhika kaThora vacana kahevAM te temanA AcAra che. (evAM vacaneAthI paNa vinaya na cUke te tene yeAgya samajavA.) e rIte paraspara cAgya gurU ziSyanA (niya) svIkAra thayA pachI (Agantuke) gurUne zruta saMbandha vigerenuM nivedana karavu, arthAt 'amuka zrutathI AgaLa bAkI rahelA abhyAsa amuka kALa sudhImAM karavA mATe AvyeA chu" vigere jaNAvavuM. AbhAvyavyavahAranuM ziSya ke vajrapAtrAdi, sacitta ke acitta vastu maLe te konI gaNAya, kAnI nahi? vigere adhikAranI zAstrIya vyavasthAnuM ziSye ( AvanAre ) pAlana 201-Avazyaka vRttimAM cUrNimAM, ane cAzakamAM 'sUtra-arthInA jJAnanA pravAha cAlu rahe, evA zubha AzayathI gurU AjJA vinA paNa bhaNatAM-bhaNAvatAM khIje trIjo ane ceAtheA bhAMgA paNa ekAnta azuddha nahi, apavAde zudhdha kaheaA che. 202-57-2vastukanI 990 gAthAnI TIkAmAM 'mithyAputArAne' pATha che ane dharmAMsaMgrahanI chApelI temaja lakhelI prateAmAM "micchAdutarAne' pATha che. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 [50 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 104-105 karavuM joIe. te maryAdA evI che ke-pitAnA gurUnI pAsethI ahIM AvatAM mArgamAM ziSyAdi je je malyuM hoya te nAlabaddhava lIsivAyanuM hoya te te (upasampanna) gurUne ApavuM ane gurUe paNa e vyavahAranuM pAlana karavuM. ema karavAthI gurUne Agantuka upara ke tene maLelA ziSyAdi upara potAnuM svAmitva na thAya, niHsaMgatAnuM rakSaNa thAya, itara eTale upasaMpannanI apekSAe potAnA mULa gurU, teonI pUjA paNa nAlabaddha ziSyAdi upasampanna gurUne na ApatAM teone ApavAthI thAya, (athavA 'Itara eTale potAnA mULa gurUnI apekSAe bIjA upasampanna gurUne nAlabaddha sivAyanuM ApavAthI tenI pUjA thAya, ema artha samajo. A prakArane parasparane ka95 che ema zrI jinezvare kaheluM che). e vyavahAra sAcavavAthI bannene paraspara zubha bhAva (vAtsalya ane pUjya bhAva na ghaTe (pragaTe) ane tethI zrutajJAna paNa yathArtha (cAritramAM zuddhi-vRddhikAraka thAya te rIte) pariNAma pAme (AtmasAt thAya). anyathA bhaNavA-bhaNAvavA chatAM prayatna vyartha thAya, mATe ziSya AbhAbe dAna karavuM ane gurUe paNa lebhathI nahi, kintu Agantukane anugraha karavAnI buddhie svIkAravuM joIe. 204 cAritra mATenI upasampadAnA be prakAre jaNAvatAM (upara Avazyaka niryuktinI 69 mI gAthAnA uttarArdhamAM kahyuM ke "vecAtte maLe lAvavA " arthAt cAritranI upasammadA eka vaiyAvacca viSayaka ane bIjI kSapaNa (ta5) viSayaka kahI che, te kALanI apekSAe yAvanyajIva sudhInI ane (gAthAmAM kahelA "ca padathI) amuka maryAdita kALa sudhInI paNa hoya che. tenuM svarUpa (bhAvArtha A pramANe che-pitAnA cAritra (nIvRddhi ke zuddhi) mATe keI sAdhu AcAryanI vaiyAvacca karavAnuM svIkAre tyAre kALathI te amuka kALa ke yAjajIva sudhI paNa vaiyAvacakAra thAya. e pramANe kaI tapasvI tapa mATe upasammadA svIkAre to paNa te amuka kALa sudhI ke yAjajIva teonI nizrAmAM rahe. jJAnanI upasamparA svIkAravAne vidhi pacavastakamAM e rIte kahyo che ke-- manA ni(hi) zAvara(vA), vizvAsa vaMta che. bhAsaMto hoi jiTTho, na u pariyA(pajjA)eNa to vaMde // 1001 // " (paJcavastu) bhAvArthabhUmipramArjana, niSadyA (Asana), akSa (sthApanAcArya), kRtikarma (vandana), kAyetsarga, ane jhane vandana, e cha dvArethI A vidhi kahIzuM, temAM vAcanAdAtA paryAyathI laghu hoya te paNa jJAnathI ratnAdhika hovAthI teone vAMdavA. have pratyeka dvArane varNave che ke - 203-zAstramAM A bAvIsane nAlabaddha kahelAM che-mAtA, pitA, bhAI, brena, putra, putrI. mosALanA dAdA, dAdI, mAme, mAsI pitAnAM dAdA, dAdI, kAko, phAI, bhatrIjo, bhatrIjI, bhANeja, bhANejI. putranAM putra-putrI ane putrInAM putra-putrI. e bAvIza nAlabaddha kahyAM che, te sivAyanAM kei dIkSA levA mAge che te upasampanna gurUne ApavAM, ane e bAvIza pikIne koI dIkSAthI Ave te potAnA mULa gurUne saMpa. 204-ISTa vastunI prApti aprAptinA ge thatA rAga-dveSAdinA pariNAmathI baMdhAtuM karma saMsAramAM janma maraNadinA kalezane anubhava karAve che, mAnava jIvana ane emAM paNa sAdhudharma evAM nimittAnI sAme AtmAne samabhAva keLavavAnuM baLa pUre che, chatAM samatAnA abhyAsa kALamAM jIva evA nimittone vaza banI jyAre samatAne cUke che tyAre zAstrIya vyavasthA ene emAMthI bacAvI le che. upara kahelA A Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 dazadhA samAcArInuM svarU5] " ThANaM pamajjiUNaM, doni nisijjA u hu~(hoM)ti kAyavvA / ekA guruNo bhaNiA, bIA puNa hoi akkhANaM // 1002 / / " (pazcavastu) vyAkhyA-prathama (vAcanAnuM) sthaLa-bhUmi pramArjana karIne tyAM be Asane karavAM, eka vAcanAcArya (guru) mATe ane bIjuM samavasaraNa (sthApanAcArya) mATe. samavasaraNa karyA (sthApanAcArya) vinA vyAkhyA (vAcanA) nahi karavI e utsarga mArga jANave. ema pramArjanA Asana, ane sthApanAcArya e traNa dvAre kahyAM, cothA vandana dvArane mATe kahyuM che ke " do ceva mattagAI, khele kAia sadosagassucie / evaMviho vi NiccaM, vakkhANijjatti bhAvattho // 1003 // " " jAvaiA ya(u) suNiti, savvevi hu te tao a uvuttaa| parihephrikA potti, gujave veti mAvAyA ra004" (vajhavatu) bhAvArtha-mAtraka eTale zarIrasamAdhi mATenAM pAtro (kuMDIo), teno ahIM prasaMga nathI te paNa vAcanA vakhate gurUnI zarIra samAdhi mATe te jarUrI hovAthI kRtikarma dvAramAM ja enuM vizeSa varNana karavuM anucita nathI. mAtrakanI jarUra e kAraNe che-ke addhavAcanAe mAtru vigere avazya kAraNe uThe te vAcanAmAM antarAya paDe ane na uThe te zarIranI pIDA thAya, vigere deze svayaM samajI levA. mATe eka ghUMkavA mATe ane eka kAyikI (mAtru) mATe ema be kuMDIo gurUnA upaga mATe vAcanA levAnI hoya tyAM lAvIne egya sthaLe (AzAtanA na thAya tyAM) mUke. A kahevAmAM Azaya e che ke-evI bImArIvALA paNa vyAkhyAnakAra (zarIra svAthya pahoMce tyAM sudhI) nitya vAcanA Ape. A kuMDIo pratyeka vAcanAcArya mATe nahi, paNa zarIra deSathI dUSita (mAMdA vigerene) mATe ja mUkavI. (1003) te pachI jeTalA vAcana lenArA hoya te saghaLA upaga pUrvaka mukhavastrikAnuM (ane zarIranuM) paDilehaNa karIne bhAvathI namra banIne gurUne vandana kare (vAMdaNuM de). (1004) e cothuM dvAra kahyuM. kAryotsarga (ane vandana) dvAra mATe kahyuM che ke - AbhavatuM vyavahAra' e rIte samabhAvane sAdhaka hovAthI tenuM pAlana ati hitakara che. ziSyAdinuM mamatva tajavuM duSkara hovAthI vartamAna kALe to A vyavahAranI ati AvazyakatA che, e pramANe digabadhumAM (dIkSAdi prasaMge gurU-ziSyanA nAma sthApanamAM) paNa caturvidha zrI saMghanI sAme kula, gaNu, AcArya, vigerenA nAma sAthe gurUnuM ane ziSyanuM nAma traNa vAra jAhera karavAmAM Ave che temAM paNa antargata keAinA ziSya upara kei bIjo hakka na kare ke ziSya paNa svagurUne cheDI na de te bhAva samAelo che. ema zrI jinAgamamAM jaNAvelA vyavahAre samatArUpI sAmAyikanI (cAritranI) sAdhanAmAM atIva upakArI che. AvA zAstrIya vyavahAranA nirmaLa ane satata pAlana vinA anAdi viSaya kakSAnA AkramaNa - mAMthI bacavA mATe ane cAritranA prakarSane sAdhavA mATe kaI AdhAra nathI ema lAgyA pachI enuM pAlana duSkara lAgatuM nathI. dharma saMgrahanI chapAelI ane hastalikhita pratamAM ApATha athaddha ane kaMIka adhura jaNAyAthI ahIM AbhAvyavyahAranuM varNana 5-vastukanI gA. 990 nI TIkAnA AdhAre karyuM che, Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 savvevi u ussagaM, kariti savve puNo vi vaMdati / nAsanne nAidUre, guruvayaNapaDicchagA hoMti / / 1005 / / " ( paJcavastu) bhAvA -pachI sarva sAdhue vighnanI zAnti mATe vAcanAnA prArambhamAM (anuyAga ADhAvaNA) kAryAtsaga kare, ane tene pArIne punaH gurUne vandana kare (vAMdaNAM de). pachI bahu dUra nahi, mahu najIka nahi, ema gurUnA avagrahanI bahAra (AsanathI sADA traNa hAtha dUra) besIne gurUnA zabdone sAMbhaLavAmAM upayAga rAkhe (upayAgathI sAMbhaLe). sAMbhaLavAnA vidhi kahyo che kenniddaavighaaprivjjiehiN guttehiM paMjaliuDehiM | mattivanumALapurvya, vAtte haiM mutrantra ra006A mirjAvatehaiiM muddA(mA)nibArUM vayaLArUM thamaDhu(sA)ArUM / fater harisA gaehiM harisaM jaNaMtehiM // 1007||" (paJcavastu) 66 dha0 sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 104-105 $6 bhAvA--nidrA-vikathAne! tyAga karIne, gupta (ekAgra) thaine (bIjI ceSTAone tajIne), be hAthathI alI sampuTa karIne (hAtha joDIne), bhakti bahumAna pUrvaka, upayukta thaIne, sUtrane ke ane sAMbhaLavu. (1006) tathA gurUnA-mukhamAMthI nIkaLatAM athathI madhura (paraleAkanuM hita karanArAM, zreSTha avALAM) subhASita vacanAne Ape zreSTha samajAvyuM' ityAdi khelavA pUrvaka, jonArane paNa zrotAnA Ananda dekhAya tevI mukhamudrA karIne, rezamarAjI vikasvara thAya tevA harSa pAmIne ane bIjAene (gurvedikane) paNa e joine harSa pragaTe tevA gurU pratye Adara (savega) pragaTa karIne (vyAkhyAna) sAMbhaLavu joie. (1007) ema sAMbhaLavAthI gurUne paNa pragaTatA atIva satASathI ziSyane thatA lAbhAne kahe che-- gurupa riosagaeNaM, garubhattIe taheva viNaNaM / 66 icchittatthANaM, khiSpaM pAraM samuvayaMti ||1008 || " ( paJcavastu) bhAvAgurUne satASa thavAthI, gurUnI bhakti (sevA-upacAra) karavAthI ane vinayathI (sadbhAvathI sAMbhaLatA ziSya) icchita sUtra-arthanA jaldI pAra pAme che, arthAt zAstranAM gUDha rahasyAne paNa zIghra samajI zake che. (1008) ema vidhipUrvaka zravaNa karyA pachI vakkhANasamattIe, jogaM kAUNa kAiAINaM / 64 saMvRtti to niyuM, ane putraM citra maLatio00||'' (pallavastu) bhAvArtha-vyAkhyAna (vAcanA) samApta thAya tyAre 'kAyikI' vigerenA ceAga karIne (mAtru vigerenI khAdhA TALIne) ane AdizabdathI gurUnI vizrAmaNA vigere karIne, pachI jyeSThane eTale (paryAye laghu hAya tevA paNu) vAcanAcAryane saghaLA vAMDhe. anya AcArcIe kAyikI Adi karyAM pahelAM (ane Ava. niyuktinI gA0 710nA abhiprAye vyAkhyAna zarU thatAM pahelAM) vandana karavAnuM kaheluM che. vAcanAcArya laghu chatAM vandana karavAnuM kAraNa e kahyuM che ke-- javi vayamAiehiM, lahuo sutthadhAraNApaDuo | C6 vakkhANaladdhimaM jo, socia iha dhippaI jir3o || 1012||" (paJcavastu) Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazadhA sAmAcArInuM svarU5] 315 vArtha--vaya, dIkSAparyAya, vigerethI laghu hoya te paNa je sUtra-arthane yAda rAkhavAmAM samartha hoya ane (saraLatAthI samajAvavuM, ziSyone Avajana karavuM, vigere) vyAkhyAnanI zaktivALo hoya tene ahIM (vAcanAmAM) ye tarIke svIkAra. (1012) ahIM ema prazna thAya ke-ochA paryAyavALA vAcanAcAryane jayeSTha mAnavAthI vadhu paryAyavALAnI, ane bIjI bAju vadhu paryAyavALA paNa vAcanAlabdhi rahitane cha mAnavAthI vAcanAcAryanI, ema vandanathI bannenI paraspara AzAtanA thAya tenuM zuM? (vandana vinA ja vAcanA levAthI zuM deSa ?) tenuM samAdhAna kare che ke "AsAyaNA vi NevaM, paDucca jiNavayaNabhAsagaM jamhA / caMdra rAuirg, te guoff no veva ra0rUA" (vastravatuM) bhAvArtha_e rIte vAcanAcAryane vandana karatAM te zrIjinavacanane prarUpaka hovAthI AzAtanA paNa thatI nathI, kAraNa ke vandana rannAdhikane karavAnuM kahyuM che ane pitAnI vAcanA labdhithI vAcanAcArya ratnAdhika che ja 205(1013). e jJAnaupasarpadAne vidhi kahyo, darzana upasarpadone vidhi paNa banemAM yukti-samAdhAna tulya hovAthI jJAnaupasarpadAnI tulya ja kahyuM samaja. darzanaprabhAvaka "zrI sanmati 205-ahIM kahelAM vAcanAnI vidhinAM cha dvAre pikI pahelAmAM apramAjiMtabhUmie besIne vAcanA ApavA-levAne niSedha e kAraNe che ke zratavAcana jJAnAcAranI ArAdhanA rUpa che, A jJAnAcAranI ArAdhanA cAritranA athIne cAritranI virAdhanA na thAya te rIte karavI yogya che, anyathA cAritranI virAdhanAthI jJAnanI paNa virAdhanA thAya ja che. e kAraNe bhUmipramArjanarU5 cAritranI ArAdhanA pUrvaka jJAnanI ArAdhanA karavI joIe. sAdhune mukhya mA sarva kAryomAM saMyamayAtrAnI virAdhanA na thAya tema vartavAnuM kaheluM che, jJAnAdinI pravRttinuM sAdhya cAritra che, tene virAdhIne karelI jJAnAcAranI, dazanAcAranI, tapAcAranI ke vIryAcAranI, koIpaNa pravRtti hitAvaha nathI. sthApanA dvAramAM sthApanAcAryanI nizrA vinA ja gurUe vAcA ApavI te paNa utsargathI ayogya kahelI che, kutikarma dvAramAM vAcanA mATe adhikArI evA jJAnIne mAMdagI chatAM zakti pahece tyAM sudhI vAcanAnuM (vyAkhyAnanuM) dAna karavAnuM kahyuM, tethI sazakta nIrAgIne te avazya vAMcanA ApavIjoIe ema siddha thAya che, ethI adhikArI chatAM ziSyAdine bhaNAvavAmAM pramAda karanAra virAdhaka samajavo, kAraNa ke zrI jinazAsananI (pravacananI) vidyamAnatA (pravAha) TakAvavA mATe jJAnadAna mukhya sAdhana che, tene pravAha aTake teTalI zAsananI kasevA thAya che. vItarAga vacanane jagatamAM pracAravuM ane AcaravuM e sAdhujIvananuM mukhya kartavya che, jo ziSyAdi ajJAna rahe te pariNAme kriyA paNa ajJAnakriyArUpa ja rahe ane jJAna (samajaNa) vinAnI tevI kriyA paNa Akhare nAza pAme. jayAM jayAM kriyA pratye anAdara dekhAya che tyAM kriyAnA lAbhanuM ajJAna mukhya hetu heAya che. varadattanA jIve pUrvabhavamAM adhikArI chatAM jJAnadAna pratye karelA anAdarathI gADha jJAnAvaraNIya kama upArjana karyuM hatuM e vAta jenazAstromAM prasiddha che. ATha prabhAvamAM paNa pravacanI ane dharmakathIne naMbara AgaLa che temAM paNa A hetu che. jo ke ene artha e nathI ke adhikArIe paNa sUtradAna karavuM ja joIe, zAstranAM 2hasyAne tathAvidha kSapazamanA baLe vinayapUrvaka gurUkRpAthI meLavyAM hoya ane je ziSyAdinuM Avajana karavAnI labdhivALo (puNyazALI) heya teNe jinavacananA pravAhane zAsananA cheDA sudhI pahoMcADavAnA Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 dha. sa0 bhA0 2 vi0 3gA0 104-105 taka" vigere zAstrAne bhaNavA mATe ja danaupasaspadA kahI che, ethI tenA vidhi paNa jJAnanA tulya ja che. cAritra upasarpadAnA vidhi kahyo che ke-- ' duvihAya caritaMmI, veyAvacce taheva khamaNe ya / NiagacchA aNNaMmi ya, sIaNadosAiNA huMti // 718 // ittariAi vibhAsA, veyAvaccami taheva khamaNe ya / avidyivinikRmi ya, gaLiLA(go) gucchakSa pujjAr / / 1 / / '' (Ava. ni.) cAritranI upasampadA e prakAranI che, 1-vaiyAvacca mATe ane bIjI tapa mATe. e upasampadA sIdana (cAritranI hAnirUpa) doSa vigerenA kAraNe peAtAnA gacchamAMthI anya gacchamAM javArUpa che. (718) vaiyAvaccanI ane tapanI A banne upasarpaDhAo rika (amuka vikSita kALanI) ane jAvavanI, ema e prakAranI che, temAM tapavALA mATe evA vikalpa che ke vikRSTa (aTThamArdi) ke avitkRSTa tapa mATe AvelAne AcArya gacchane (nizrAmAM rahelA sAdhuone) pUchIne upasaspadA ApavI (rAkhaveA) joie. (719) bhAvA ahIM tAtparya e che ke-peAtAnA cAritranI vRddhi zuddhi mATe kAI sAdhu AcAya nI vaiyAvacca karavAnuM svIkAre, temAM kALanI apekSAe kAI amuka vivakSita kALa mATe ane kAI jAvajjIva mATe, ema e prakAre svIkAranArA. hAya AcAryane paNa te sivAyanA bIjo vaiyAvacca karanArA hoya ke na paNa hoya. evA prasaNamAM karavAnA vidhi A pramANe che-- jo bIjo vaiyAvacca karanArA na hoya teA upasampadA levA AvelAnA (avazya) svIkAra kare (tene rAkhe), paNa jo pahelAMne (anya) heAya te te Irika che ke yAvathika ? tema AvanArA paNa Ivarika ke yAvatkathika kAla mATe AvyeA che te vicAravuM joie. jo banne yAvatkathika hAya tA emAM je labdhimAna (dhruvastu lAvavAmAM sama) heAya tene vaiyAvaccakAraka karavA, ane khIjAne upAdhyAya vigere khIjA cAgyane soMpavA. jo ane labdhivALA hAya tA prathamanA (rahelA) heAya tene ja rAkhI Agantukane upAdhyAyAdine sAMpavA, paNa je AvanArA e pramANe na mAne te pahelAne samajAvIne tenI prasannatA pUrvaka tene upAdhyAyAdine seAMpavA ane ziSyAdghi pAtAnA AzritAnA anugraha karavAnA nirmaLa dhyeyathI avazya vAcanA ApavI joie. khImAra paNa vAcanA dAtAe pAtAnI vAcanA ApavAnI zakti gApavI khIjI ArAdhanA karavI te ucita nathI, kAraNa ke 'zakti gAvyA vinA yatna kare te yati' kahevAya che. adhikArIe sUtradAnane ADIne anyakAya mAM pravRtti karavI tene aviveka kahyo che, vastuta: je kA mAM je adhikArI che te te ja kAna kare te! vivekI kahevAya che. vandenadvAramAM vaya ane paryAyathI ladhu chatAM jyeSTha mAnIne vAcanAcAya ne vandana karavAmAM e paNa kAraNa che ke vAcanA lenArane je jJAnaguNu mATe vAcanA levAnI che te guNuthI vAcanAcAya ratnAdhika DhAvAthI vaya-paryAyathI adhika hoya teNe paNa vAcanAne vandana karavuM te yuktiyukta che. apavAde te| jJAnaguNuthI adhika evA pAsasthAdine paNa tenA jJAna guNu meLavavAnA dhyeyathI vandana karavAnuM vidhAna che, temAM mAtra tenA jJAnAdi guNu apekSita havAthI zeSa tenA zaithilyanI anumAdanAnA abhAve ravaithilyanI upaNlR hA thatI nathI. ItyAdi yathAmati vicAravuM. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA sAmAcArInu svarU] 317 ane navA AvelAne peAtAnI pAse rAkhavA, chatAM prathamanA (potAnI pAse rahelA) upAdhyAyAdinI vaiyAvacca svIkAravA khuzI na hoya teA navA AvelAne pAche mAkalavA. jo peAtAnI pAse raheleA (junA) yAvatjharthika ane nUtana AvanArA Ivarika hAya te paNa upara pramANe vikalpa samajavA, yAvat pahelAMnA upAdhyAyAdinI vaiyAvacca na svIkAre te navA AvelAne niSedha karavA, bheda eTale ke pUrvanA yAvatkathika upAdhyAya vigerenI pAse rahevA na Icche teA paNa prema pUrvaka samajAvIne navA rahe tyAMsudhItene vaiyAvaccathI visAme ApavA. junA Irika hoya ane AvanAra yAvatjhathika hoya teA jInAne tenI avadhi sudhI upAdhyAyAdi kAinI vaiyAvaccamAM mUkavA. zeSa vikalpA (vidhi) upara kahyA tema samajavA. jo jIneAnavA ane Itvarika hoya te paNa bemAMthI je mAne tene samajAvIne upAdhyAyAdinI vaiyAvaccamAM mUkavA, zeSa vikalpe pUrvanI jema. athavA emAMthI koI ekane avidha sudhI rAkhavA ane bIjAne niSedha karavA. e pramANe vidhipUrvaka vikalpa (vyavasthA) karavAnuM samajavu'. e vaiyAvaccanI upasaspadAne vidhi kahyA.ra6 have kSapaNu (tapa) upasarpadAnA vidhi kahe che ke-cAritranI viziSTa ArAdhanA mATe koI sAdhu tapa karavA mATe upasaspadA svIkAre, te paNa tvarika ane yAvatkathika, ema e prakAraneA hAya. ahIM 'yAvakathika' eTale chevaTe anazana svIkAranArA jANavA. Itvarika e prakAranA hAya, eka echAmAM oche. amArtti vikRSTa tapa karanArA ane bIjo ceAthabhakta, SaSTabhakta, sudhI tapa karanArA. temAM vidhi evA che ke je avitkRSTa hAya tene AcArye pUchavuM ke he AyuSman ! tapanA pAraNe thArI zakti kevI rahe che ? jo te kahe ke mAMdA jevA azakta thaI jAuM chuM' te AcArye tene kahevuM ke tyAre tapa karavAthI saryuM, (tapa nahi karatAM) svAdhyAya-vaiyAvacca vigeremAM udyama kara !, vikRSTa tapavALAne paNa e rIte pUchyuM, te paNa te azakta thaI jatA hoya te tene paNa e ja pramANe samajAvavA. anya AcAryA tA ema kahe che ke-vatkRSTa tapasvI pAraNA vakhate glAnanA jevA azakta thai jatA hoya teA paNa tene svIkAravA, ane je mAsakSapaNu karanArA ke anazana karanArA (yAvatkathika) hoya tene teA avazya svIkArave tene svIkAratAM pahelAM AcArya gacchane paNa pUchavu joie ke A tapasvI upasampannA icche che.' jo ema pUchavAmAM na Ave te (icchAkAra) sAmAcArInA bhaga thAya, kAraNa ke--pUchyA vinA svIkAravAthI IcchA rahita gacchanA sAdhuone preravA chatAM teo (azakta thaelA) te tapasvInI 'upadhitu... pratilekhana' Adi (vaiyAvacce) na kare, (pariNAme AttadhyAnAdinA prasaphuga 206-e rIte rAkhavAmAM vaiyAvacca karAvavAnA Azayana rAkhatAM peAte je mahAna padathI bhUSita che te padmanI mahattAne sAcavavAnA uddeza rAkhavAthI peAtAnAM kAryAM anyanI pAse karAvavAnA doSa nathI lAgatA, ulaTu peAtAne prApta thaelA AcArya padyanI sevA karavA rUpe mahAna lAbha thAya che. Agantukane pazu vaiyAvacca karavAthI viziSTa nirjarA thavA uparAnta AcAya padmanI prabhAvanAmAM peAte nimitta thavAthI nirmaLa puNyakhanya thAya che, ema vaiyAvaccathI bhayane lAbha thAya che. peAtAne prApta thaelA padanI rakSA pharavAnA (pratiSThA vadhAravAnA) AcAryanA dhama che, e karavAthI pravacananI sevAnA mahAnlR lAbha thAya che.. vaiyAvacca karanArA paNu azubhanI nirjarA sAthe niLa puNyakama dvArA tevA pada mATe lAyaka bane che. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - 318 [dha saMbhA. 2 vi. -gA0 104-105 Ave.) je pUchavAthI teo paNa ema kahe ke "amAre eka tapasvI(nI vaiyAvacca karavAnI che ja, mATe tene tapa pUrNa thayA pachI avazya (navA tapasvInI vaiyAvacca vigere) karIzuM, te AvelAnetyAM sudhI pAse rAkha. je gacchanA sAdhuo sarvathA na I che te visarjana (vidAya) karo ane gacchanI anumati maLe te avazya svIkAra karavo. gaNe paNa vidhipUrvaka upasammadA svIkAranArA tapasvInAM "udvartana (zarIra cALavuM) vigere kAryo karavAM. pramAda ke viramRti AdithI je ziSya tenI vaiyAvacca na kare te tene AcAryo nedanA (preraNA) karavI, ItyAdi svayaM samajI levuM. 207 cAritra upasarpadAnI vidhimAM eTaluM vizeSa che ke DavA ja che, te te kArane zaf()to. kavA samALiya, sALA vA(vi) visa(vA) 7rabA" (lAva. ni.) vyAkhyA-je kAraNathI upasarpado svIkArI hoya ane 'zabdathI sAmAcArIrUpa kaI paNa kAraNe Avyo hoya te vaiyAvaccAdi kAraNane je te pUrNa karate na hoya te AcAce tene te yAda karAvavuM, athavA je avinIta hoya te tene chUTe kara-tajI paNa de, te paNa jyAre te kAraNa pUrNa na karate hoya tyAre ja smaraNa karAvavuM ke tajI devo. kintu je kAraNe upasarpada svIkArI hoya te pUrNa karate heya te pUrNa thAya tyAre "tamAruM prayajana samApta thayuM che ema yAda karAvavuM, athavA visarjana kara. (tenA mULa gurU pAse javAnuM kahevuM). e rIte sAdhuupasabhyadAnuM varNana pUrNa thayuM, have gRhasthanI upasammadA mATe kahe che. temAM sAdhuonI maryAdA che-ke "vihArano mArga vigere koI paNa sthaLe sAdhune thoDo TAIma vRkSanI nIce rekAvuM paDe te paNa tenA mAlikanI) anujJA meLavIne rahevuM. kahyuM che ke - " ittariaMpi na kappai, avidinnaM khalu paroggahAIsu / jidinuM nirIphA va, taravAranavedRAA 72?" (kAva. ni.) bhAvArtha-trIjA vratanA rakSaNa mATe sAdhune sthAnanA mAlike sthAnanA je je bhAgane upayoga karavAnI anumati na ApI hoya te avagrahamAM (bhAgamAM) svalpa kALa mATe paNa 207-upasamparAmAM sAdhutAnA vikAsa mATenI viziSTa vyavasthA che. jema gRhasthane pitAnA kSetramAM AjIvikA meLavavI durlabha hoya, agara vizeSa meLavavAnuM zakaya na hoya te putrAdine vyApArAdi mATe anya dezamAM mokalavAne vyavahAra che, tema ziSyane tenI ArAdhanAnI viziSTa bhAvanA pUrNa karavAnI kacchamAM sagavaDa na hoya to jJAna, vaiyAvacca ane viziSTa tapanI ArAdhanA mATe anya gacchamAM mekalavAthI gurUne paNa ArAdhanA thavA sAthe gurUpadanI javAbadArI paNa sacavAya che. bIjI bAju gurUnI AjJAthI vaiyAvacca ke tapa mATe AvelA rAkhavAmAM je zAstrIya vyavasthA ahIM kahI che te paNa svapara ati upakAraka che. potAnA ke potAnI nizrAmAM rahelA sAdhuonI ArAdhanAne ke bhAvanAne kSati na pahoMce tema Agantukane rAkhavAthI ubhayanuM hita surakSita bane che, eTaluM ja nahi, pitAnI che te viSayanI zakti ane sAmagrIne bIjAnI ArAdhanAmAM upayoga thavAthI te saphaLa thAya che, saMkucita vRttine nAza thAya che ane anyonya sAdhu samudAyane dharma sneha vadhavAthI anya janmamAM paNa te AtmAo paraspara dharmamAM sahAyaka thAya che. eTaluM ja nahi, AgAmI janmamAM paNa e saMbadha akharaDa banIne Akhare mekSamAM (pUrNa) zAzvata banI jAya che. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazadhA sAmAcArInuM svarUpa 319 ubhA rahevuM, besavuM, vigere na ka2. gAthAmAM "gAI padamAM Adi pATha che tenAthI paravigrahanA ja bIjA avAntara bheda samajavA. e gRhasthanI upasammadA kahI, A pramANe sAmAcArInuM varNana pUrNa thayuM. cakanI jema pade pade bhame te kAraNe jenuM nAma "cakavAla che, te daza prakAranI cakravAla sAmAcArInuM sevana (pAlana) karanArA AtmAone mahAnuM phaLa maLe che. kahyuM che ke "eyaM sAmAyAriM, jujaMtA crnnkrnnmaauttaa| sAdu vayaMti jamma, vominiyamaid II7rarA" (bhAva) ni.) bhAvArtha-caraNa-karaNa sittaramAM udyamI sAdhuo A sAmAcArInuM pAlana karavAthI aneka bhavanuM bAMdheluM anatuM karma apAve che.208 pravacanasAroddhAramAM te A cakravAla sAmAcArI nIce pramANe bIjI rIte varNavI che-- " paDilehaNApamajjaNa-bhikkhiriyA''loya-muMjaNA ceva / pattagadhuvaNaviArA, thaMDilaAvassayAIA // 768 / " (prava0 sAro0) bhAvArtha-1-savAra sAMjanuM vastra pAtrAdinuM pratilekhana, 2-vasatinI pramArjanA, 3-bhikSA mATe pharavuM, 4-AvIne IpathikI pratikramaNAdi karavuM, pa-bhikSA AlocavI, 6-AhAra vApave, pAtra vAM, 8-vaDInIti mATe bahAra bhUmie javuM, 9-27 sthaSThila paDilehavA (mAMDalA karavAM) ane 10-pratikamaNa karavuM, kAla grahaNa kare, ItyAdi nitya karavAnI dazavidha sAmAcArI pukhyavastu granthanA bIjA dvAramAM kahI che, te vistAranA athae tyAMthI joI levI) enuM varNana A granthamAM oghasAmAcArInI antargata lagabhaga kahevAI gayuM che. have trIjI padavibhAga sAmAcArIne kahevA prasaMga AvyA, te sAmAcArI kala5, vyavahAra, nAmanAM cheda sUtrorUpa che ane tene vistAra ghaNe che tethI ahIM te mAtra tenuM svarUpa ja TuMkANamAM kahIe chIe. (mULa 105mAM zlekanA uttarAddhamAM "maH pavimAnItu, :khavAra kahyuM che, temAM "utsarga ane apavAda jene artha pUrve jaNAvyuM che, te bene je vibhAga tene "padavibhAga jANa. arthAt utsarga ane apavAdarUpa be padene (bhAgano) vibhAga te pavibhAga' evI vyutpatti samajavI. "tuM" avyaya "samyapha" evA vizeSaNArthe hovAthI samyaga padavibhAga ema samajavuM. e bene viveka bRhatkalpa, vyavahAra, vigere granthomAM che, te temAMthI jANavo. ahIM te mAtra "utsarga-apavAdane samyagu bheda samajAvanArI sAmAcArI te padavibhAga sAmAcArI' eTaluM ja samajavuM. te nimittanI AlocanA ane prAyazcitta, vigere 208-A daza prakAranI sAmAcArI sAdhutAnI (rAga-dveSAdine vijaya karavArU5) sAdhanAmAM prabaLa sAdhana che ema te svarUpane vicAratAM samajAya tevuM che. mATe ja zrI jinAjJAnA bahamAnavALA ane gurU AjJAne AdhIna rahIne A sAmAcArInuM pAlana karanAre mahAmuni avazya rAga-dveSAdine vijaya karI saMsAranAM bIjabhUta ananta karmone nAza kare che, ema kahyuM te pUrNa satya che. ahIM je je kaLa vigere jaNAvyuM che te mahApurUe potAnA anubhavathI siddha kareluM hAI parama satya che. temAM Adara ane zraddhA keLavavAthI jIvane te lAbha avazya prApta thAya che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 - dUdha saM0 bhAva 2 vi. 3-gA106-107 kahevAnuM che te have (upasthApanA adhikAranI) pachI kahIzuM. sAmAcArIne adhikAra pUrNa karI have upasthApanA kahe che - e traNa prakAranI sAmAcArIne ArAdhanArA AtmAmAM upasthApanAnI eTale chedepasthApanA nAmanA bIjA cAritranI yegyatA pragaTe che, te jaNAvatAM kahe che ke - mUlam-"evamArAdhayan sAmAcArI sarvAtmanA ytiH| mausthApanA, tA ra aa yathAvidhi IPddA" mULane athae pramANe sAmAcArInuM akhaMDa ArAdhana karate sAdhu upasthApanA mATe yogya bane, tyAre te upasthApanA vidhipUrvaka karavI. TIkAne bhAvArtha-upara jenuM svarUpa jaNAvyuM te sAmAcArInuM sarva prayatnathI eTale akhaDu (satata) pAlana karato "yati eTale jenuM svarUpa granthanA prArambhamAM ja kahyuM te sAdhu, upasthApanA eTale jenA dvArA vratanuM AropaNa karAya te (pAMca cAritre pikI) bIjA cAritrane yegya bane che. tethI have tenI ja kartavyatA jaNAve che ke-(ziSyamAM) te upasthApanA gurUe yathAvidhi eTale AgamamAM kahelA vidhi pramANe karavI. temAM pahelAM upasthApanA mATe ziSyanI yegyatAnuM svarUpa jaNAve che ke - mU-"jJAtAparikSAdri-sthAuivsaMyutaH priyadharmA'vadyabhIru-rupasthApyo'yamucyate // 207 // " mULane artha----"zastraparijJA adhyayana Adi zAstrane artha pUrvaka jeNe jANyAM che, tyAga, zraddhA, saMvega, vigere guNothI je yukta che, cAritradharma jene priya che ane hiMsAdi pApone jene bhaya pragaDyo che, tene upasthApanA mATe egya kahelo che. TIkAne bhAvArtha-zrIjinezvaroe AvA sAdhune upasthApanA eTale mahAvratanuM AropaNa karavA mATe egya kahyo che, e gyatAne ja kahe che ke-jANyAM che zastraparijJAdi zAstro jeNe ahIM "zastra parijJA eTale AcArAlgasUtranuM prathama adhyayana samajavuM, tathA Adi zabdathI dazavaikAlika, vigere Agamane jeNe arthathI jANyAM che te, "arthathI ema kahevAne Azaya e che ke sUtra te jene je jeTaluM ucita hoya te teTaluM ja bhaNAvI zakAya che. vastutaH zaaparignAdi arthathI jeNe jANyAM hoya te ja jayaNAmAM kuzaLa banI zake che, kAraNa ke evA arthanA jJAna vinA dayAne pAlI (karI zakAtI nathI. pUrvarSinuM kathana che ke ra09-zAstrone jAyA vinA ahiMsAdi mahAvratanuM pAlana zakya nathI, kAraNa ke sAdhune sarva kAryamAM eka zAstra ja nirmaLa cahyuM che, jema abdha mArga-amArgane nirNaya karI zakatA nathI tema ajJa paNa kAryakAryane viveka karI zakato nathI. zAstro jANavA chatAM viSaya kaSAyAdine tyAga na hoya to ahiMsAnuM pAlana zakaya nathI, kAraNa ke hiMsAnAM e mukhya kAraNa che, viSayAdine tyAga paNa zradhdhAsaMvega vinAne heAya to te vairAgya mUlaka nahi hevAthI ulaTe rAga ane dveSane piSaka bane che, pari. NAme hiMsAdi anivArya bane che. mATe jJAnI ane tyAgAdi guNavALA u5sthApanAne yogya bane che ema chatAM saMyama pratye prIti na hoya te prApta thaelA mahAvratothI je saMyamamAM (AtmazuddhimAM) vikAsa Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAna vidhi, te kevA ziSyamAM na karavI. ?] 321 "paDhamaM nANaM tao dayA, evaM ciTThai savvasaMjae / vannA jiM dI?, fuM va nAdIfe? kapAva za za04mA bhAvArtha-"prathama (cha kAya jIvanuM svarUpa, tenA prakAre, tenI hiMsAnA nimitto, rakSAnA upAya ane ahiMsAnuM phaLa, vigerene jaNAvanAruM) jJAnara10 ane pachI 'dayA' eTale saMyama, ema sarva sAdhuo jJAna ane dayA benI sAdhanAvALA hoya, jJAna vinAne ajJAnI (ahiMsAnuM pAlana) zuM karaze ? ane hitAhitane paNa kaI rIte samajaze?" tathA 'tyAga vigere eTale parigraha parivAra ane vigere zabdathI zraddhA, saMvega, ityAdi bIjA guNa samajavA. arthAt aparigraha, zraddhA, saMvega, vigere guNothI yukta hoya tene yogya samaja, kAraNa ke evA guNethI rahita hoya te "agAramaEkAcArya" vigerenI jema hiMsA vigerenI pravRttithI aTake nahi. tathA "priya dhamAM' eTale 'A ja paramArtha che bAkI sarva anartha che evI samaja pUrvaka A zAstramAM (granthamAM) jenuM lakSaNa pUrve kahyuM te (cAtri)dharma pratye prItivALe, ane "avadyabhIrU eTale hiMsAdi pAponA bhayavALe. jene pApane bhaya hoya te ja pApathI aTake. uktaguNavALo yati (sAdhu) upasthApanAne yogya jANa. have ethI viparIta upasthApanA mATe agya ke hoya? te kahe che ke- muulm-"apraapto'nuktkaayaadi-rjnyaataartho'priikssitH|| vanupasthApanayogathe, guru pAmINa 0i8" maLane atha-je upasthApanA mATe kahelA dIkSA paryAyane pAmya (pahoMce) na hoya, jene pRthvIkAyAdi chakAya jIvanuM, mahAvratanuM tathA tenA aticAro vigerenuM jJAna ApyuM na sAdhavAne che te sAdhI zakAto nathI, tenuM niraticAra pAlana karavA chatAM jJAnAdi guNenI vRddhi thatI nathI ane pApabhIrU na hoya to vratanuM niraticAra pAlana ja karI zakato nathI, mATe mahAvrate uccaranAramAM ahA kahelA guNenI AvazyakatA anivArya che. e vinA mahAvrata uccaravA chatAM AtmAnuM hita na thAya. eTaluM ja nahi, petAnA doSita jIvanathI mahAvratanuM mahattva ghaTADavAnuM pApa vadhe ane reNAme saMsAranI vRddhi thAya. vyavahAranayathI anaMtakALathI saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvane aneka vAra dharma kAryo prApta thAya che, chatAM yogyatA vinA tenI virAdhanA karavAthI saMsAra vadhAre che ane janma-marAne vaza thAya che. dharma sAmagrI prApta na thavAthI jIve jeTalo saMsAra vadhAryo nathI tethI vadhAre dhamasAmagrInI apabhrAjanAthI vadhAryo che. 210-A gAthA saMyama mATe jJAnanI AvazyakatA jaNAvanArI che, jema jIvana mATe zvAsanI jarUra che tema saMyama mATe jJAnanI jarUra che. jIvananA dhyeya vinA zvAsanI kaI viziSTatA nathI, tema saMyamanA dhyeya vinAnuM jJAna nirarthaka che. ulaTuM saMyamanA dhyeya vinAnuM jJAna asaMyamanuM piSaka banI AtmAnuM ahita kare che. mATe ja tene ajJAna kahyuM che. mana:paryava ane kevaLa e be jJAna saMyamIne ja hoya che mATe tenAM pratipakSI ajJAne nathI, paNa mati, zrata, avadhi, saMyamanA prANabhUta samyakatva vinA paNa hoya che mATe te traNene ajJAna paNa kahyAM che. tAtparya ke jJAnanI mahattA saMyamane AbhArI che, saMyamarUpI phaLa je jJAnamAMthI pragaTayuM na hoya te jJAna niSphaLa che, e tatvane jaNAvavA mATe ja gAthAmAM 'pachI dayA ane bene ga" ema kahyuM che, e lapharAmAM levAthI A gAthAne syAdvAda samajAze, Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3rara dha saM bhA0 2 vi0 3gA0 108 hAya, ke ApavA chatAM te te ane je samajyA na heAya, athavA samajavA chatAM jenI parIkSA na karI hAya, tevA ziSyanI upasthApanA pApabhIrU gurUe nahi karavI. TIkAnA bhAvA--akhaNDa zIyaLa' vigere guNavALA gurUe jenu svarUpa ahIM kahevAya che tevA ziSyanI upasthApanA nahi karavI, arthAt tevAne (mahA)tratA nahi uccarAvavAM. kevA ziSyane ? te kahe che ke--paryAyathI je upasthApanAnI bhUmie na pahoMccA hAya (jenA dIkSA paryAya eche hAya), jene kAyAdi na kahyAM hoya' arthAt SaTkAya jIvAnu` svarUpa ane Adi zabdathI mahAtratA, vratAnA aticArA, (tene pAlavAnA upAyA caraNasittarI, karaNasitterI), vigere bhaNAvyuM na hoya. kAraNa ke-paryAya pUrNa thavA chatAM SaTkAyanuM svarUpa, vratA, tratAnA aticArA, vigerene jANyA vinA SaTkAyanI rakSA vigere saMyamanu pAlana thaI zake nahi. tathA 'ajJAtA" eTale jeNe arthAnA (sUtranA tApanA) bedha sArI rIte na meLavyo hoya, avadhAraNa karyuM na hoya, tAtparya ke-gurUe SaTkAya vigerenuM svarUpa samajAvavA chatAM je tenA ane (rahasyane) sArI rIte samajye na heAya tenAthI paNa tenuM pAlana thai zake nahi. e kAraNe ke-tratAnu pAlana tenA bAdha jene hAya te ja karI zake che. tathA 'aparIkSita' eTale jenI parIkSA karI na hAya, kAraNa ke cha kAya jIvA, teA, vigerenA svarUpane samajyuM hAya tevA AtmAmAM paNa tenuM pAlana karavAnA pariNAma pragaTacA che ke nahi ? te chadmastha jIvAne parIkSA karyA vinA samajAya nahi. upara jaNAvyA tevA asainya ziSyane pApabhIrU gurUe mahAvratA uccarAvavAM nahi. ethI pUrNa paryAyavALA, SaTkAyAdinA svarUpane samajelA, tenA anA jANu, ane parIkSita ziSyane mahAvatA uccarAvavAM, e siddha thayuM. kahyuM che ke " banne adittA, baLamiAyadghiLe e bALArUM 1 dosA jiNehi bhaNiA, tamhA pattAduvadvAve // 615 || " ( paJcavastu0 ) bhAvA-paryAyathI upasthApanAnI bhUmine nahi pAmelA, bhaNAvyA vinAnA, tattvanA ajANa, ane aparIkSita, evA ziSyamAM upasthApanA karavAthI zrIjinezvarAe AjJAdi (AjJAbhaDga, anavasthA, vratAdinI virAdhanA ane mithyAtvAdi (pApAnI) vRddhi, vigere) dASA kahyA che. mATe 'paryAyaprApta'vigere guNavALA ceAgya ziSyamAM upasthApanA karavI. kevA gurUe (na) karavI te kahe che ke-pApabhIrU gurUe (na) karavI, arthAt upasthApanAne ayeAgya ziSyamAM vratAnI sthApanA karavAthI jinAjJAnA bhaMga thAya, anavasthA (bhaviSyamAM tevI paraMparA) cAle, mithyAtva vadhe, saMyama (tA)nI virAdhanA thAya, ane AtmAnI (zarIranI) virAdhanA paNa thAya, vigere doSothI mAMdhAtA azubhakarmArUpa pApanA bhayavALA gurUe evA ayeAgyamAM upasthApanA nahi karavI. e samudAyane (saLaga) artha kahyo. bhAvArtha te A pramANe che-jaghanyA, madhyamA ane utkRSTA, ema ziSyanI upasthApanAnI bhUmikAe traNa che, jaghanyA bhUmikA sAta rAtrirdivasanI, madhyamA cAra mahinAnI ane utkRSTA cha mahinAnI. temAM pUrve bIjA kSetramAM (anya gacchAdimAM) dIkSita thaelA hoya tevA purANane te (te SaTkAya jIvAnA, teAnA, vigerenA jJAna vigerethI yukta hoya e kAraNe) mAtra Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanA (vaDIdIkSA)ne vidhi ane hAnA meTAne AzrIne kartavya] 323 Indrione vijaya karavA mATe jaghanyA bhUmi ane buddhithI hIna, azraddhALu, evA ziSyane mATe utkRSTa bhUmi samajavI. madhyamAM paNa bodhavinAnA azraddhALu mATe ja samajavI, paNa pUrve kahelI jaghanyAnI apekSAe te moTI ane utkRSTAnI apekSAe ochI (TuMkI)heya, ema bheda samajavo. pariNata ane buddhivantane paNa Indriyajaya karavA mATe madhyamAM bhUmi ja samajavI. kahyuM che ke - " sehassa tinni bhUmI, jahaNNa taha majjhimA ya ukkosaa| rAiMdi satta caumAsigA ya chammAsiA ceva // 616 // pucovaThThapurANe, karaNajayaTThA jahaniyA bhuumii| ukkosA dummehaM, paDucca assaddahANaM ca // 617 // emeva ya majjhimiA, aNahijjaMte asaddahaMte a / bhAviamehAvissavi, karaNajayaTThAe majjhimiA // 618 // ' (paJcavastu0) bhAvArtha-zakSaka(navadIkSita)nI upasthApanAnI jaghanyA madhyamAM ane utkRSTI ema traNa bhUmikAo anukrame sAta rAtridivasanI, cAra mAsanI ane cha mAsanI kahI che, temAM pahelAM anya kSetramAM (gacchAdimAM) dIkSita thaelA purANAne IndrionA jaya mATe jaghanyA ane hInabuddhivALAne sUtra na bhaNI zakavAthI tathA azraddhALune tattvabe na thavAthI utkRSTa bhUmi samajavI. e pramANe nahi bhaNelA ane azraddhALu mATe paNa madhyamA samajavI. mAtra pUrva benI apekSAe te maTI ke nhAnI hoya ema tAtparya samajavuM, pariNutabuddhivALA paNa nUtanane te IndriAnA jaya mATe madhyamAM bhUmi jANavI. tene (svagRbhUmine) prApta nahi thaelAnI upasthApanA karavAthI, ke prApta thaelAnI nahi karavAthI gurUne mATe deSa lAge che. kahyuM che ke - "eaM bhUmimapattaM, sehaM jo aMtarA uvaTThAve / so vA valya, mijharavi va " (padmavatu) bhAvArtha--je gurU evA (svayegya) bhUmine nahi pAmelA ziSyanI vacce ja upasthApanA kare te gurU jinAjJAne bhaga, anavasthA, mithyAtva, saMyama AtmavirAdhanA, e doSane pAme che. A bhUmine prApta aprApya evA pitA-putra vigerene kalpabhASyamAM kaheluM kema A pramANe che. "pitiputta khur3a there, khuDDaga there apAvamANammi / sikkhAvaNa panavaNA, diTuMto daMDiAIhiM // 622 // " ra11-guNone prApta karavAmAM kALa paNa kAraNa che, pAMca kAraNemAM kALane gaNya paNa che. jema vayanA paripAkathI "pariNAmikI', ane kArya karatAM karatAM "kAmikI" buddhi pragaTa thAya che tema yogya jIvane te te paryAya pUrNa thavAthI ane tyAM sudhI te te kriyAne abhyAsa karavAthI upasthApanAnI yogyatA pragaTe che, e kAraNe ja zratanA abhyAsamAM paNa amuka sUtra amuka traNa vigere varSanA paryAyavALAne bhaNAvavuM vigere viveka jaNavyo che. ahIM paNa jIvanI tathAvidha yogyatAne anusarIne mahAvratanA pAlananI buddhi ane zakti pragaTAvavA mATe A bhUmikAo (eTale kALakSepa) kAraNabhUta che. . Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 [10 saM. bhA2 vi. 3-gA0 108 thereNa aNuSNAe, uvaTThANicche va ThaMti paMcAhaM / tipaNamaNicchi'vuvariM, vatthusahAveNa jaahiiaN||623||" (paJcavastu0) A gAthAonI vRddho evI vyAkhyA kare che ke-pitA ane putra be dikSita thayA hoya te bane je upasthApanAnI bhUmine pAmyA hoya te bannenI upasthApanA sAthe karavI, je eTale nhAne (putrAdi) sUtrAdithI aprANa (bhaNuM zaka nI hoya ane there sthavira (pitAdi) sUtrAdi bhaNune prApta thAya te sthaviranI upasthApanA (pahelI) karavI, paNa raju nhAne (putrAdi) sUtra vigerene bhaNIne prApta thayo hoya ane there = sthavira (pitAdi) bhaNIne prApta na thayo hoya te jyAM sudhI upasthApanA karavAne zuddha (sAra) divasa na Ave tyAM sudhI prayatna pUrvaka te sthavirane bhaNAva, ema karatAM te prApta thAya te bannenI upasthApanA kramathI sAthe ja karavI, kintu upasthApanAnA divasa sudhImAM paNa sthavira prApta (taiyAra) na thAya te A pramANe vidhi karavo-sthavirane daSThika ane Adi zabdathI manvinA daSTAntathI samajAvo, je te anujJA Ape te kSullakanI (nhAnAnI) upasthApanA karavI. te daSThikanuM dRSTAnta A pramANe che-eka daSThika rAjA rAjyathI padabhraSTa thavAthI potAnA putranI sAthe anya rAjAnI sevA karavA lAgyo, te rAjA tenA putra upara prasanna thayo, tethI teNe tenA putrane rAjyagAdIe besADavAnI IcchA jaNAvI, tyAre zuM te daDika rAjA pitAnA putrane rAjA banAvavAnI anumati na Ape ? arthAt Ape! ema hAre putra je mahAvratanuM rAjya pAme che to tuM kema saMmati nathI Apate ? ema samajAvavAthI je (anumati Ape to putrane upasthApa, paNa samajAvavA chatAM) te na mAne te pAMca divasa upasthApanA aTakAvavI, pAMca divasa pachI punaH samajAva, chatAM anumati na Ape te bIjA pAMca divasa vilamba karo, punaH samajAvavA chatAM na mAne te trIjI vAra pAMca divasa rokAvuM, ema traNa vAra pAMca pAMca divasa vilamba karatAM paNa je sthavira bhaNIne prApta (gya) thaI zake te bannene sAthe upasthApavA ane ema karavA chatAM sthavira egya na thAya ane anumati paNa na Ape to kSullakanI upasthApanA karavI, athavA te kahyuzaLa eTale vastunA (te vyaktinA svabhAvane joIne vartavuM, arthAt te mAnadazAvALo sthavira ema mAne ke "putrane praNAma kema karUM?" te traNa vAra pAMca-pAMca divaso gayA pachI paNa kSullakane upasthApo nahi. kAraNa ke mAnabhaga thavAthI sthavira dIkSA choDI de, athavA gurU ke kSullaka pratye dveSI 12thAya mATe tyAM sudhI reko ke sthavira "jhAjhI" =bhaNune prApta thAya. 212-te dharma kArya nirava che ke utsarga mAge jenAthI koIne aprIti Adi na thAya, mATe te te kAryamAM je je vyakita apekSita hoya te darekanA pariNAmanI rakSA thAya tema vartavuM, anyathA anyane dveSAdimAM nimitta bananArane paNa kamabandha thAya che. pUjyapAda zrIharibhadrasUrijI mahArAja svaracita pracchannabhejanASTakamAM kahe che ke-upAya chatAM pramAdathI anyane rAga-dveSAdimAM nimitta bananArane paNa karmabandha thAya che. ahIM yogya chatAM laghunI upasthApanAne aTakAvavAmAM paNa zAstrakArone e ja Azaya che, ekane dharmamAM sahAya karatAM chate upAye anyane adharmamAM nimitta thavuM e vastutaH dharmanI eLakhANanA abhAvanuM ane bhAvadayAnI nyunanatAnuM pratIka che, sarva jIvanA hitanI buddhi pragaTayA vinA eka jIvanuM ke potAnuM paNa hita thaI zakatuM nathI, ItyAdi jainazAstranuM rahasyane vicAravAthI, mahAtmA Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAnA vidhi-ane nizcaya vyavahArathI sAmAyikanuM svarUpa ] 315 ahIM ziSya prazna kare ke-ema jo sthavira samajAvyA paNa samare nahi tevA (amrUjha) hAya tA tene samabhAva jenuM lakSaNa che te sAmAyikarUpa pahelA cAritranA paNa abhAva manAya, ema chatAM 'zAstranIti pramANe pAMca pAMca divasa vilamba karIne paNa tenAmAM dvitIyacAritranI sthApanA karavI' ema kahyuM te (bhUmikAnA abhAve) AkAzamAM khIlA ThokavAnI jema kema ghaTe ? tenuM samAdhAna jaNAve che ke tamArA prazna ThIka che, kintu 'sAmAyika cAritravALA samajAvyA samaje tevA saraLa hoya ja e mata nizcayanayanA che, vyavahAranayanA mate teA jevuM sAmAyika azuddha hoya te na samajAvI zakAya tevA heAya ja. kAraNa ke sAmAyika hovA chatAM tene aticAranA, kAraNabhUta sajjavalana kaSAyanA udaya na heAya evA mata vyavahAranayanA nathI, ane jo maticAra hoya che te sAmAyikamAM azuddhine paNa sambhava hAya ja, arthAt vyavahAranaye durAgrahI athavAta tenuM sAmAyika pratipAti (adhyavasAyA cAlyA jAya tevuM) paNa hAya, zAsramAM kahyu paNa che kendvavyaveSa hAvA chatAM eka bhavamAM (paNa) sarvaviraticAritranI prApti ane patanarUpa AkarSI zatapRthahtva (seMkaDA) thaI zake che. kahyuM che ke-- * tii satavrudutta, bhayapudutta ca hodda viz / egabhave AgarisA, evaiA huMti NAyantrA ||857||" (Ava0 niryukti) vyAkhyA--traNanA' eTale samyaktva sAmAyika, zrutasAmAyika ane dezivarati sAmAyikanA AkarSI utkRSTathI sahasrapRthakktva, arthAt be hajArathI mAMDI navahajAra sudhI (hajAra) ane saviratinA zatapRthakktva arthAt khaseAthI navaseA (seMkaDo ) sudhI thAya, te paNa eka bhavamAM paNu eTalA thAya. pachI AvelAM te te samyaktvAda jAya niha ane gayAM hoya te Ave.213 A AkarSonI vacce jyAre jyAre bhAvasAmAyika (sAmAyikanA adhyavasAye!) na hoya tyAre dravyaveSa hovA chatAM aprajJApanIya (durAgrahI) hAya ja. mATe ahIM je virane samajAvavA' ItyAdi kahyu temAM doSa nathI. tevA viziSTa-atizAyi guNa(jJAna) vagaranA gurU paNu (ziSyanuM bhaviSya samajI zake nahi, mATe) sAmAyika rahita jaNAya te paNa tene punaH sAmAyika prAptinA sambhava hAvAthI tacha nahi detAM samajAvavA, ema ahIM tattva samajavAnuM che. ema 'vastusvabhAva' eTale rAjA-neAkara, (pitA-putra, mAtA-putrI, zeThavALuMAtara) vigere sAthe dIkSita thaelAne jyAM paraspara meTu' antara (cheTuM) paDe tyAM leAkavirAdhathI anumAna karIne vastu sthiti jANIne (zAsananA uDDAha vigere aniSTa na thAya tema) vartana karavuM. kahyuM che ke-- "to there judu zere, tu to valtha (vocasya) mALA Dhora / ramo maca mArUM, saMgar pUrve [ma] tevI gamakhva| "zA metA munivara,zrI kandhakasUrijI ke zIlabhUSita zeTha sudaOna vigerenA jIvana mane samajI zakAya che. e kAraNe ja bhAvadayAthI bharapUra hRdayavALA gurU ayeAgya ziSyamAM upasthApanA na kare ema kahyuM che. ema sarvAMtra syAdvAdaneA Azraya karave eja zuddha mAga che. 213-5Mcavastu gA. 6299 mAM te 'te pachI AvelAM jAya nahi * athavA jAya te Ave nahi' ema kahyuM che. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra6 | dUdha saM0 bhAva 2 vi0 3-gAya 108 do puttapiA pattA, egassa u puttao na uNa thero| gAhio sayaM ca viarai, rAyaNio hotu esa viA // 2 // rAyA rAyANo vA, doSNi vi sama patta dAsadAsesu (mAIduhiyAsu) / IsaraseTThI amacce, NigamaghaDAkula duve khuDDe // 3 // samayaM tu aNegesuM, pattesu annbhiogmaavliaa| egaduhaviTThiesaM, samarAiNiyA jahAsanne214 // 4 // paJcava0 633-36 // A gAthAonI vyAkhyA (vRddho ema) kahe che ke-be vRddho pitApitAnA putro sAthe dIkSita thayA hoya temAM be vRddho upasthApanAne yogya thAya tyAM sudhI putra taiyAra (gya) na thAya te paNa vRddhone upasthApavA, paNa be putro gya-taiyAra thAya tyAM sudhImAM vRddho gya na thAya te evA prasaMge sthavirene samajAvavA, na mAne te upekSA karavI, vigere upara jaNAvyA pramANe karavuM. je temAM "sthavira ane kSullaka eTale be sthavire ane eka kSullaka prApta thAya te upasthApanA (traNanI) karavI, je be kSullaka ane eka sthavira ema traNa prApta thAya ane eka sthavira prApta na thAya, tyAre (1) (bIjI gAthAnA pUrvAddhamAM kahyA pramANe "be putra pitA prApta thAya ekane putra prApta thAya paNa pitA na thAya, te) AcArya pitAne samajAve, je te samaje te tenA putrane upasthApa. e rIte samajAve ke "A hAre putra ati buddhimAna che, upasthApanA mATe egya thayuM che, A banne pitA-putra tenAthI moTA thaze te tAro putra nhAne raheze, mATe hAro putra paNa temAMthI moTo bhale thAya' ityAdi samajAvavuM. (2) e rIte rAjA ane amAtya sAthe dIkSita thayA hoya teone AzrIne paNa upara pitA putrane mATe je kahyo te saghaLe vidhi samajI levuM. sAdhvIomAM paNa mAtA putrI che, athavA mahArASTra ane mandInI strI be, vigere sAthe dIkSita thayAM hoya teone age paNa e ja vidhi samaja. (3) ema be ezvaryavALA, be zeThIAo, be amA, be vyApArIo, be geSTie (mannio), ke be moTA kuLavaMte dIkSita thayelA hoya te sAthe upasthApanAne prApta (gya) thAya te teone sAthe upasthApavA, (nhAnA moTA nahi karavA.) e pramANe prApta-aprApta vidhi jANo. kathana eTale chakAya jenuM jJAna vigere karAvavuM, tene vidhi A pramANe che-chakAya jIvanuM, tenuM,vigere varNana zrotAnI buddhi pramANe te samajI zake tema) hetu-daSTAnta pUrvaka anumAna pramANanI zailIthI karavuM. kAraNa ke-SaskAya che ane vrate vigere samajAvyA vinA upasthApanA karavAthI doSa lAge ema pahelAM jaNAvyuM che. te vAyazelI A pramANe karavI, "eka IndriyavALA pRthvIkAyAdi paNa jIve che e pratijJA karavI, kAraNa ke-zeSaIndriyanA abhAve paNa teone sparzana Indriya che, e hetu jaNAva, "je je rasanA vigere zeSa IndrionA abhAvamAM paNa sparzana 214-A gAthAo paMcavastakamAM 633 thI 636nA kamAMkavALI che. ahIM lakhelI chApelI pratAmAM tenAthI pATha bheda ghANe che. artha saMgati paNa thatI nathI, tethI dharma saMgrahamAM chapAelI che temAM thoDA pAThabheda sudhArIne lIdhI che. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAne vidhi, pRthvI AdimAM jIvavanI siddhi] 3ra7 IndriyavALA hoya te te pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vigere kAya" eTale jIva kahevAya che, jema haNAelI paNa ghaNuM-rasanA-AMkha-kAna IndriyavALe andha-here vigere paNa jIva che tema" e deSTAnta ApavuM, "ekendriyavALA pRthvIkAya vigere tevA che e upanaya ghaTAvavo ane mATe te kAya (eTale jIva) che' ema nigamana karavuM. e pramANe pAMca avayava yukta anumAnavAjyanI zilIthI ekendriyavALA pRthvIkAya vagere jIve che ema samajAvavuM. tathAvidha karma pariNAmathI kAna vigere indrionuM AvaraNa thavAthI te IndrionA abhAve paNa jema bahera-anya vigere ajIva nathI, tema ekendriya paNa ajIva nathI, ema bhAvArtha samajAvo. e pramANe beIndriya vigere caurendriya sudhInA jIvanamAM paNa jIvatva siddha karavuM. ahIM koI ema kahe ke-herA-anya vigerene te nivRtti 15 ane upakaraNa rUpa (be prakAranI) kAna-AMkha vigere bAhA-(dravya) idri dekhAya che tethI teone jIva mAnI zakAya, paNa pRthvIkAya vigerene te dekhAtI nathI mATe tame ApeluM anya vigerenuM daSTAnta cheTuM che.-ghaTatuM nathI te tenuM kathana yogya nathI, tenA pratIkAra mATe tene corendriya vigerenuM daSTAnta ApI zakAya tema che, jema ke-teone karma pariNatithI kAna vigere nathI ja, to paNa cAra ke traNa IndriyavALA ane be indriyavALA paNa sarva jIve che ane sarva darzanavALAo jIva mAne paNa che, vivAda te mAtra ekendriyenA jIvatva viSayamAM ja che, (to jema kAna vinA caurendriya, AMkha-kAna vinA trIndriya, ane chANa-AMkha-kAna vinA paNa beIndriyane sahu jIva mAne che tema rasanA-prANa-AMkha ane kAna na hovA chatAM eka sparzanA IndriyavALAne paNa jIva mAnavo joIe.) tene bIjI rIte paNa samajAvavo ke-pRthavI, paravALAM, lavaNa, patthara, vigere pArthiva padArtho paNa sajIva ja che, kAraNa ke tene davA chatAM mAMsanA aMkuranI jema tevA ja aMkurAo ugatA pragaTa dekhAya che. ahIM anumAna pramANane prayoga te svayaM karI batAvo. jema jIvatA paccendriyanA zarIramAMthI kakSAeluM mAMsa punaH pUrAya che tema pRthvI, paravALA vigere paNa kApavA (davA) chatAM punaH pUrNa thAya che (uge che), mATe teonuM jIvapaNuM siddha che. 216 ema tAtparya samajAvavuM. kahyuM che ke ra05- IdriyanA bAhya ane atyaMtara be prakAre che, temAM IndriyarUpe pudgala racanA ane e pudgalanI zakti rU5 be prakAre bAhya indriyanA che. (jema AMkha ane tenuM teja.) temAM pudgala racanAne (DALAkIkI vigerene) "upakaraNa ane te pudgalanI zaktine "nivRtti kahevAya che. - 216-madirA pAnathI ke sarpa vigerenA viSanI asarathI tathAvidha ceSTAo baMdha thavA (pragaTa nahi dekhAvA) chatAM temAM jIva mAnavAmAM vivAda nathI tema ekendriya jIvomAM tathAvidha spaSTa cetanA nahi dekhAvA chatAM tene jIva mAnave e ayuktika nathI. vastuta: jIvanAM sAmAnya lakSaNe upayoga, yoga, dhyavasAya, matiajJAna, zrutajJAna, akSadarzana, aSTavidha karma, tene badha, udaya, vezyA, zvAsocchavAsa, ane kaSAyAdi ekendriya jIvamAM paNa aspaSTa hoyaja che, AhAra paNa hoya che, dareka anukULa AhArane vege praphulla bane che-vadhe che ane AhAranA abhAve ke pratikULa havApANa vigerene page ghaTe che-karamAya paNa che, parvate ane mATInA TekarAo vadhe che. te pratyakSa che ItyAdi pRthvIkAyamAM paNa ghaNI vastuomAM jIvanAM lakSaNe spaSTa dekhAya che. A sivAya paNuM zAstramAM pRthvIkAyanA jIvavAnI siddhinAM vividhapramANe che te tyAMthI joI levAM. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 [dha saM0 bhAga 2 vi. 3-gA. 108 "masaMkuro iva smaannjaaikhvNkurovlNbhaao| puDhavIvidumalavaNovalAdao huMti saccittA // 645 // " (paJcavastu0) bhAvArtha-jema jIvatA manuSyanA mAMsanA azkarA (masA vigere) kApavA chatAM punaH uge (vadhu) che tema samAnajAti-rUpavALA azkarA ugatA (vadhatA) hovAthI pRthvI, paravALAM lavaNu, patthara, vigere padArtho paNa sacitta (jIvavALA-jInAM zarIre) che. ahIM 'samAna jAtinA akura uge che ema kahevAthI zilgaDAnA akurane vyavaccheda samaja, kAraNa ke te samAnajAtivALe nathI, ema pRthvIkAyamAM jIvatvanI siddhi samajAvavI. (1) jaLanuM jIvatva paNa A rIte siddha che, jemake-pRthvInuM (kuvAdinuM) pANI sacitta (jIva vALuM) che, kAraNa ke bhUmi khedatAM deDakAnI jema te svAbhAvika pragaTe che, jema bhUmi khodatAM deDakAMnI utpatti svAbhAvika che tema bhUmi khedatAM jaLanI paNa saMbhAvanA svAbhAvika che. athavA "varasAdanuM pANI sajIva jIva che kAraNa ke jema svabhAve mAchalAM varasAdamAM vase che tema svabhAvathI AkAzamAM utpanna thaeluM jaLa paNa varase che, arthAt svAbhAvikatayA AkAzamAM utpanna thayelAM mAchalAMone pAta (varasAdamAM paDatAM) dekhAya che tema svAbhAvika utpanna thaelA AkAzanA (varasAdanA pANIne paNa pAta (varasAda paData) dekhAya che. ema bhUmi ke varasAdanA sarva jaLamAM paNa jIvapaNuM siddha che, e tAtparya samajavuM. kahyuM che ke "pUNiravAmA(ha)vijha-saMmatro ne ca namuttA ahavA maccho va sahAva-vomasaMbhUapAyAo // 646 // (paJcavastu0) bhAvArtha-bhUmi badatAM deDakAnI jema svAbhAvika utpanna thatuM hovAthI jaLa sacitta che, athavA ma27nI jema svabhAvathI AkAzamAM utpanna thaIne varasatuM hovAthI paNa jaLa sacitta che. athavA jaLa e kAraNe paNa sacitta che ke-garbhanI kalala (rasa) 21avasthAnI jema temAM svAbhAvika dravatva (pravAhipaNuM) che. ema aneka rIte jaLamAM jIvapaNuM siddha che. (2) agnimAM jIvapaNAnI siddhi A pramANe che-"agni jIva che, kAraNa ke purUSanI jema te AhAra leta dekhAya che, athavA temAM thatA vRddhi ane vikAra dekhAya che." (ema anumAna vAkyano prayoga kare). jema purUSa AhAra karate ane vRddhi pAmate dekhAya che tema agnimAM paNa AhAra ane vRddhi dekhAya che, mATe purUSanI jema agninuM paNa jIvatva siddha che18(3) 217-garbhamAM kalala avasthAmAM hAthInuM zarIra ke pakSInAM iMDAMne rasa drava (pravAhI) chatAM te vadhe che ane janme che mATe jIva che tema jaLa paNa pravAhI chatAM sajIva che ja. 218-agnine vAyune, lAkaDAne ke tela vigerene kherAka maLavAthI vadhe che ane tenA abhAve nAza pAme che e pratyakSa che, manuSyanA zarIramAM paNa javaranI ane jaTharanI garamI dekhAya che te temAM rahelA jIvane AbhArI che, maraNa pachI jaTharanI garamI jIvanI sAthe cAlI jAya che ane tAvathI tapelA avayava ThaMDA paDI jAya che e sahu mAne che, tema agnimAM anubhavAtI garamI paNa temAM rahelA jIvanA prayoga rUpa che, agnimAMthI jIvatva nAza thatAM kelase, rAkha, vigere tenA acetana aMze ThaMDA paDI jAya che, ItyAdi agnimAM jIvatvanI siddhi aneka prakAre thAya che, Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAne vidhi, pRthvI AdimAM jIvavanI siddhi] 329 vAyunuM jIvapaNuM A pramANe che, jemake-vAyu jIva che, kAraNa ke-ghoDAnI jema bIjAnI preraNA vinA paNa te aniyata ticha dizAmAM gamana kare che. ema anumAnane prayoga kare. arthAt jema ghoDe bIjAnI preraNA nahi chatAM aniyata tichuM gamana kare che tema vAyu paNa bIjAnI preraNA vinA svayaM gati kare che, mATe emAM jIvapaNuM siddha che. 19kahyuM che ke - "AhArAo aNalo, viddhivigArovalaMbhao jiivo| aparapperiatiriA-NiamiadiggamaNao anilo // 647 // " (paJcavastu0)220 bhAvArtha--agni kANadine AhAra kare che ane temAM thatI vRddhi tathA vikAre paNa pratyakSa dekhAya che, mATe te sajIva che. anyanI preraNA vinA paNa vAyu aniyata dizAmAM tichuM gamana kare che mATe vAyu paNa sajIva che, jIva na hoya te tenuM gamana paNa na hoya. bannemAM jIvatvanI siddhi karavA mATe anukrame manuSyanuM ane pazunuM daSTAnta samajavuM. vAyumAM "anyanI preraNA vinA gamana" kahyuM, ethI mATInA DhephA vigerenI sAthe virodha nathI raheto, kAraNa ke huM vigere bIjAnI preraNA vinA hAlI cAlI zakatAM nathI. "aniyata dizAmAM gamanamAM kahyuM tethI niyata dizAmAM (zreNIbaddha) gati karanArA paramANunI sAthe paNa virodha nathI rahetuM, kAraNa ke paramANuM zreNIbaddha niyata (cha dizAmAM) gamana kare che. arthAt mATInuM DhekuM vigere, dhumADe ane paramANu, e pratyeka ajIva ane vAyu jIva che mATe lakSaNa bhinna che. (4) vanaspatimAM paNa jIvatva che, te A pramANe anumAna karIne samajAvavuM "vRkSe sacetana che, kAraNa ke temAM strInI ane upalakSaNathI purUSAdinI peThe janma, jarA, jIvana, maraNa, vadhavuM, AhAra, dehada, Amaya (bImArI-pIDA), roga, cikitsA, vigere hoya che jema strIone janma vigere dekhAya che tema vRkSemAM paNa te dekhAya che, mATe vanaspatimAM jIvatva siddha che. kahyuM che ke mAnavAmA-roLardAhoddAmA.. rottinichAdi , or a to 648mA" (pannavaratu ) bhAvArtha-strInI jema vRkSone janma-jarA-jIvana-maraNa-vRddhi AhAra dehada, Amaya, roga ane cikitsAdi hoya che mATe vRkSo (vanaspati) sacetana che. (vanaspatinAM janma, jarA, vigere paNa prasiddha che) ema vanaspatimAM jIva-2che. (5) 219-acetana padArtha vinA preraNAe gati karI zakatA nathI, zarIra jaDa che chatAM temAM je halana-calanAdi kriyA thAya che te temAM rahelA jIvanI preraNAne AbhArI che, manuSyAdinI buddhi, saMjJa, IcchA vigerenA baLe tenuM halana-calana, gamana-Agamana, besavuM-uThavuM, vigere niyata ane IchAnusArI hoya che, vAyumAM tevI buddhi Adine abhAva chatAM aniyata ti" gamana heAya che, te kevaLa jaDa che, to thaI zake nahi, tene preraka jIva hoya to ja thaI zake, mATe vAyumAM jIvatva siddha che. 220-A gAthA chApavAmAM dharmasaMgrahamAM pUrvAddha -uttarAddhane vyatyaya thaele sama naya che, paMcavastu AdimAM upara pramANe che ane kramanI apekSAe paNa te barAbara che. 221-manuSya zarIramAM janma pachI bALa, yauvana, vRddhatva vigere avasthAe pragaTe che ane temAM citanya paNa spaSTa dekhAya che tema ketakI, Amra, vaDa, vigere vanaspatinuM zarIra (vRkSAdri) paNa mULamAMthI Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330. [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 108 beIndriya vigere trasakAya-jevA ke kRmi, kIDIo, bhramare, vigere te jIva che ja. ema (cha) kAyanuM svarUpa jaNAvIne sAdhunA mULaguNorUpa "prANAtipAta viramaNa vigere rAtribhajana viramaNa sudhInAM cha vrato samajAvavAM. tenuM varNana upasthApanAna vidhi pachI mULagranthathI ja kahevAze, pachI tenA aticAro kahevA, te paNa vratanA varNanamAM kahevAze. te pachI eTale upara pramANe varkayanuM, vratanuM ane gratAticAranuM svarUpa kahIne tenA arthane samajelA ziSyanI gurUe zAstroktavidhi pramANe parIkSA karavI. kahyuM che ke - "hika vadhAravA, rUma tenuM nAmamiApanuM . gIeNa paricchijjA, sammaM eesu ThANesu // 663 // " (pazcavastu0) bahAra Ave (janma) che, tenI komaLa vigere bAlyAdi avasthAo pragaTe che ane lajAmaNu-bakulavRkSa vigere keTalIya vanaspatimAM lajajAdi rU5 caitanya paNa spaSTa dekhAya che, manuSya zarIranA avayanI jema akarA, kuMpaLo, patro, zAkhA-prazAkhAo ane strIne yonInI jema puSpa tathA temAM saMtatinI jema phaLa paNa Ave (janma) che. manuSyanI nidrA jAgaraNanI jema dhAvaDI, prapunATa, vigere vRkSanAM patro ane sUryavikAsI kamaLA, vigere keTalIya vanaspati sUryAsta samaye saMkocAya che ane udaya vakhate khIle che. ghuvaDa vigerenI jema candravikAsI kamaLo vigeremAM ethI viparIta je saMkecAdi thAya che te tenI saMjJAne baLe thAya che. zarIrathI kapAIne TA paDelA avayave zeSAya che tema patrAdi paNa kapAyA pachI sUkAya che. mAnavIya zarIrane TakAvavA ke vadhAravA AhAra-pANInI jarUra paDe che tema vanaspati paNa pRthvI, pANI vigerenA AhArathI jIve che ane vRddhi pAme che, manuSyanA zarIranI anekavidha sAravAra chatAM AyuSya pUrNa thatAM AtmA tene choDI de che tema vanaspatinI rakSA karavA chatAM tenuM vividha AyuSyanuM pramANa pUrNa thatAM jIva cAlyo javAthI acitta bane che. zAstromAM vanaspatinuM AyuSya utkRSTa dazahajAra varSonuM ane jaghanya antarmuhUrtanuM jaNAveluM che. manuSya zarIranI jema vanaspatimAM paNa anekavidha rogo hAya che, tenI vividha cikItsA paNa thAya che, manuSyanA zarIramAM te te avayavomAM koine kheDa-khAMpaNa Ave che tema vanaspatimAM paNa nuM pratyakSa dekhAya che, keInAM pAMdaDAM kharI paDe che, koInI zAkhA-prazAkhAo vAMkI vaLI jAya che, lakavAnI jema vRkSa sajIvana chatAM koI koI aphUga (zAkhAo) sUkAya che, vadhyA strInI jema eka ja jAtinA paNa koI vRkSane phaLo AvatAM nathI, aneka jAtinAM vRkSamAM nara-mAdAne bheda paNa hoya che, ItyAdi vividha samAnatA pratyakSa dekhAya che. tAtparya ke manuSya zarIranI jema vanaspatimAM janma, bAhya, yauvana, vRddhatva, maraNa, saMjJA, lajajA, harSa, vega, zeka, zIta-uSNa vigere sparzInI asara, ityAdi pratyakSa che mATe te jIvanuM zarIra che, sajIva hovAthI temAM jIvatva siddha che. Adhunika vijJAnika paNa pAMceya prakAranA ekendriyAmAM jIvatva svIkAravA lAgyA che. 222-hAnI (kAcI) dIkSA pachI Avazyaka sUtranA ane dazavaikAlikanA cothA adhyayana sudhInA yogadvahana pUrvakALe te te sUtrane bhaNavA pUrvaka karAvAtA hatA. Aje paNa keTalAka eTaluM bhaNyA bhaNAvyA pachI ja upasthApanA kare che te A vidhAnanA pAlana rUpe che. je bhaNAvyo ja na hoya to parIkSA vigere karI zakAya nahiM, gyAyegyanA nirNaya vinA ja mahAvate uccarAvavAthI ajJa ziSya tenuM pAlana karI zake nahi, ane vratavirAdhanAthI vastutaH zAsananI ane sAdhutAnI virAdhanA thAya, e sarva virAdhanAmAM gurU nimitta bane tethI tene paNa te saMbaMdhI kamabandha thAya, ItyAdi spaSTa che. jagatamAM hAnA moTA kaI paNa kAryamAM yogyatAne vicAra karAya che, bajAramAMthI be AnAnuM zAka paNa jevA tevAnI pAse maMgAvI zakAtuM nathI, jema kArya moTuM tema yogyatA viziSTa hovI joIe Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSyanI parIkSAne ane upasthApanAna vidhi]. 331 bhAvArtha_e rIte SaTakAyajIvone, vratane, (tathA aticArone) kahyA pachI je ziSyane tene baMdha thAya tenI ja gItArtha gurUe A viSayamAM parIkSA karavI. parIkSAnA viSaya (sthAne) paNa pacavatukamAM nIce pramANe kahyA che. "3aaaa kathaMki, vozira kALA vAvi pujavI NaimAidagasamIve, sAgaNi Nikkhitta teummi // 664 // viyaNa'bhidhAraNa vAe, harie jaha puDhavie tasesuM ca / meva jogarANa, DhorU ifchI 3 vArdi ddhA" () vyAkhyA-ziSyanI parIkSA mATe gItArtha gurU pite uccAra-prazravaNa (vaDI-laghunIti) vigere arthADilamAM (jIvAkULa vigere sAvadya bhUmimAM) vosirAve (taja), kAtsarga mATe ubhA rahevuM, besavuM, vigere paNa sacitta pRthvImAM kare, nadI-vigeremAM (pANInI pAse) uccArAdi sirAve (kare), tathA jyAM bIjAe agninAkhyo hoya tevA agnivALA pradezamAM spaMDila vigere sirA, (664) vAyu mATe viMjaNo vApare, lIluM ghAsa hoya tevI pRthvImAM tathA kIDIo vigere trasajIvo hoya tyAM sthaDilAdi sirAve, e rIte gocarI pharatAM paNa "rajasaMskRSTa vigere deSavALAM AhArAdi vahAre, ema karavAthI ziSyanI parIkSA thAya, (arthAt gurU IrAdA pUrvaka cha kAyajInI virAdhanA thAya tevI pravRtti kare tethI gyAyegya ziSyano nirNaya thaI zake. (665) "parihA saMma, vIra vArSi tathA gomo Dho DA , tI kA vihI rUmo ho ddaddA" (patravatu) bhAvArtha-(gurU evI virAdhanA kare chatAM) je ziSya e virAdhanAne taje, pite evI pravRtti na kare ane bIjA (saphaghATaka) sAdhune paNa "Ama karavuM agya che ema samajAve, to tene upasthApanA mATe yogya jANavo, te upasthApanAna vidhi A pramANe che. (666) 106 zlokamAM kahyuM hatuM "upasthApanA vidhi pUrvaka karavI tethI havene vidhi kahe che. mR-"sevakuvendrane 1, vratocAH kSiAdA digbandhastapa AkhyAnaM, maNDalIvezanaM vidhiH // 109 // " mULane artha-devagurUne vandana karAvavuM, te ucarAvavAM, traNa pradakSiNA devarAvavI, digubandha kare, tapa karAvavo, vyAkhyAna karavuM ane mAMDalImAM praveza karAvavo, e upasthApanAne vidhi jANavo. TIkAne bhAvArtha-deva-gurUne vandana eTale ATha stutithI (naMdinuM) devavandana karAvavuM e hakikata dareka vyavahAramAM sarvamAnya che, te rIte vicAratAM mahAvratonuM pAlana atigahana ane viziSTa hovAthI ziSyamAM gurUne samarpita thavAnI viziSTa bhAvanA ane vratonA pAlana mATe veThavA paDatA parISahAdine sahavAnuM satva hovuM joie. je ziSyanA Atmahita mATe mahAvrate uccarAvavAmAM Ave che te hitane badale ahita na thAya teTaluM vicAravuM te Avazyaka che ja. e kAraNe ja dIkSArthamAM ane gurUmAM kevA keTalA guNe joie ? vigere varNana granthanA prAraMbhamAM ja karyuM che, te ati mahatvanuM ane AtmApakAraka hevA sAthe zrI jainazAsananI ane jinezvaradevanI sevA mATe anivArya che. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 [dha saM0 bhA. 2 vi. 3-gA0 109 ane gurUne dvAdazAvarta vandana eTale be vAMdaNAM devarAvavAM. te pachI ahiMsA vigere rAtribhUjanaviramaNa sudhInAM cha vratone uzcarAvavAM, samavasaraNa(naMdi)ne traNa pradakSiNa apAvavI, sAdhu heya te AcArya-upAdhyAyanA bhede be prakArane ane sAdhvI hoya to tenI pravartinI sahita traNa prakArane digabadha (nAmasthApanavidhi) kara. AyaMbila vigere (zakti anusAre) tapa karAvavo, pAMca mahAvratanA pAlana mATe zeThanI (cAra) putravadhuonA (rohiNInA) daSTAntathI upadeza karavo, ane sAtamAMDalImAM praveza karAve, e upasthApana vidhi saMkSepathI jANavo. vistRta artha te (prAcIna) sAmAcArImAMthI samajI le, tene pATha A pramANe che "dizA vA vivA, titi veDhA ramAmAsattA phisivaMdho viti tava " maMtrI jasthApanAdAra vyAkhyAti ca phira hi" ItyAdi (sattaramA pacAzakamAM kahelI 30-31) be gAthAo (jenuM varNana upara paccavaratunI gAthAothI kahyuM te) pramANe sArI rIte jenA guNenI parIkSA karI che tevo ziSya zubhatithi-vAra-nakSatra-muhUrta ane raviga vigere zubha gavALA prazasta divase zrIjinamandira vagere pradhAna(pavitra)pradezamAM AvIne gurUne vAMdIne kahe ke-IcchakArI bhagavad ! tuhe aha paMcamahAvrata rAtribhejana viramaNa varNavata ArevAvaNi naMdi karAvaNi vAsanikakheva kareha' arthAt he bhagavana ! Apa mane pAMcamahAvatenA ane rAtribhojanaviramaNa nAmanA chaThThA vratanA AropaNa mATe ane tene uddezIne naMdi (magalapacAra devavandanAdi) karAvavA mATe vAsanikSepa kare? (maMtrita vAsane mArA mastake nAkhe !) ema kahIne ATha stuti pUrvaka (naMdinuM) devavandana (jaya viyarAya sudhI) karIne gurUvandana kare (vAMdaNAM de). te pachI gurU-ziSya bane (Adeza mAgavA pUrvaka mahAvratonA ArepaNu mATe sattAvIsa zvAsocchavAsane (sAgaravara gambhIrA sudhIne eka logassano kAussagna kare, pachI hAthInA datuzaLanI jema peTa upara be keNIe sthApIne be hAthathI rajoharaNa pakaDIne AcArya DAbA hAthanI anAmikA AMgalIe laTakatI muhapatti pakaDIne samyagU upayoga pUrvaka uparanuM aDadhuM zarIra (tathA mastaka) namAvIne (be hAthe alI karIne rajoharaNane pakaDIne muhapatti be hAthanI anAmikA ane kaniSThA vacce rAkhIne) ubhelA ziSyane ekeka mahAvrata zrInamaskAramahAmaMtra bolavA pUrvaka traNa traNa vAra uccarAve (saMbhaLAve). te A pramANe-eka vAra zrI namaskAra mahAmaMtrauccArIne " (tattha) paDhame bhaMte ! mahatvae pANAivAyAo veramaNaM, savvaM bhaMte ! pANAivAyaM paJcakkhAmi, se suhumaM vA, bAyaraM vA, tasaM vA, thAvaraM vA, neva sayaM pANe aivAijA, nevannehiM pANe aivAyAviJjA, pANe aivAyaMtevi anne na samaNujANAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM-maNeNaM vAyAe kAeNaM, na karemi na kAravemi karataMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / paDhame bhaMte ! mahavvae uvaDiomi savvAo pANAivAyAo veramaNaM // 1 // "223 e pramANe pahelA mahAvratane pATha bela, punaH namaskAramahAmaMtra bolIne bIjI vAra ane e pramANe ja trIjI vAra saMbhaLAva. te pachI namaskAra mahAmaMtra bolIne "jhAre 223-A pAThanA ane bAkInA vratonA pAThanA paNa artha pAkSika sUtramAM kahyA pramANe samajavA. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAnA vidhi, digbandhanuM mahatva ane mahAvratA] 333 (6 "" aMte ! maLvaNa muttAvAco veramAM" vigere bIjA mahAvratanA pATha paNa pahelA mahAvratanI jema traNa vAra pUrNa saMbhaLAvavA. e rIte trIjA, ceAthA vigere mahAvratAnA pATha traNa traNa vAra zrInamaskAramahAmaMtra pUrvaka uccarAvavA, te pachI lagnaveLA Ave tyAre ( zrInamaskAra- mahAmaMtra khelavA pUrvaka ) icceiAIM paMcamahavvayAI rAIbhoaNaveramaNachaTThAI attahiyA (TThA) e vasaMpaksittA naM vidvAmi " e pATha traNavAra saMbhaLAvavA. pachI ziSya vandana karIne kahe ke-- 'cchikAri bhagavan ! tumhe ahaM paMcamahAvrata-rAtribheAjanaviramaNuSa(ta) AreAva' vigere sAta khamAsamaNunA ane traNa pradakSiNAnA vidhi pUrve (pahelA bhAgamAM samakita-vrata vagere uccaravAnA vidhimAM) jaNAvyA pramANe karAvavA. pachI ziSyane AcArya tathA upAdhyAyarUpa e prakAranA digbandha kare, (arthAt amuka AcAryanA amuka upAdhyAyanA amuka (gurUnA amuka) nAmavALA tame ziSya che, ema caturvidha saUnI 24 samakSa kahe), jema ke kATika gaNu, verI (va)zAkhA, cAndrakula, amuka gurU (AcA,) amuka upAdhyAya, (amuka gurUnAziSya tamArUM nAma) vigere. sAdhvIne amuka pravartanI'e trIjo prakAra vadhAre samajavA. te pachI Aya Mbila, nivI, vigere te divase(magaMLa mATe) tapa karAvaveA ane dezanAmAM zeThanI cAra putravadhuenuM (rAhiNInu) dRSTAnta ApI pAMca mahAvratanu pAlana karavAnu ane uttarottara vRddhi karavAnuM samajAvavuM. e rIte upasthApanA karyo pachI ja ziSyane mAMDalIpraveza karAvavA mATe sAta Ayakhila karAvavAM. te sAta mAMDalIe A pramANe che-- 44 'sutte atthe bhoaNa, kAle Avassae a sajjhAe / saMthArae caiva tahA, satteyA maMDalI jaiNo ||692 ||" ( prava0 sAroddhAra) bhAvArtha sUtramAM, amAM, bhAjanamAM, kALagrahaNa karavAmAM, pratikramaNamAM, sAvadhyAya 224-jema kAI makAna vagere vecANu-kharIda karyAM pachI tenuM khata patraka (dastAveja) lakhavAmAM tenI AjI khAjunA khUMTanI (cAre dizAmAM AvelAM makAna ke mA` vigerenI) noMdha levAya che temAM meAhane vaza makAna badalavAnA ke inakAra karavAnA prasaphUga na Ave tyAdi kAraNa che tema ziSyanA nAma sthApanamAM kuLa--gaNu ke AcAryAdinAM nAma traNa vAra cartuvidha zrIsaMghanI samakSa saMbhaLAvavAmAM mA~gaLa uparAnta meAhane vaza koine ziSyane badalI devA vigerenA prasaMga na Ave te kAraNu samajAya che. anAdi mehavaza jIvane evI bhUla thavI te Azcarya rUpa nathI, kintu saMbhavita haiAvAthI jJAnIe e 'ziSyaniSphaTikA' vigere zAstromAM varNavyuM che ane temAMthI bacavA mATenA upAya! paNa jaNAvyA che. saMyamIne paNa pramattaguNusthAnaka sudhI te! meAhu mA cUkAve che, mATe ja apramattaguNuthI tuja vAra vAra pramattaguNusthAne utaravAnuM satata haiAya che, e dazAmAMthI mukta thayA pachI teA jIvane ghAtIkama~nA ghAta karavAmAM eka antarmuhUta jeTaaA ja vilamba thAya che. tyAM sudhI pramatta apramattanA caDhAva-utAranI athaDAmaNu zenyUna pUDheDava| sudhI paNa sahana karavI paDe che. arthAt pramattadazAthI mukta thavuM atiduSkara che. tyAM vataMtA AtmA bhula na karI bese te mATe samagra sAmAcArInu vidhAna che. Adigbandha paNa sAmAcArI nA aMza che, tenA khaLe ziSyane gurUAjJA pAlananI ane gurUne ziSyanA sayamanI javAkhadArI nIce mUkavAmAM Ave che, ethI ziSya gurUAjJAnuM pAlana kare ane gurU tathA gacchanA anya munie paNa te ziSyanI prakRtine sahIne tene cAritramAM AgaLa vadhAre, ItyAdi digbandhamAM gUDha upakAra rahelo che, tA Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 [dha sa0 bhAva 2 vi0 3-gA0 110-111 paDAvavAmAM ane saMthArAmAM, ema nizce sAta kAryoMmAM sAdhune mAMDalI25 hAya che ane e darekamAM eka eka AMkhila karIne praveza thaI zake che, AMkhila vinA praveza karAtA nathI. temAM evA vidhi che ke-(AMbilanA tapa karIne) sAMje gurU pAse muhapattinuM paDilehaNa karIne be vAMdaNAM daIne 'IcchA. sadi. bhaga. sUtramAMDalI sakhrisAvuM ? punaH khamA. daIne IcchA0 sadi bhaga. sUtramAMDalI hAsyuM' Iccha, kahI khamA. daI 'tassa micchAmi dukkaDaM" kahe. e pramANe dareka mAMDalIne vidhi jANavA, paNa bAkInI mAMDalIemAM 'tiviheNuM' kahevuM, e rIte vistArathI upasthApanAnA vidhi kahyo. A upasthApanA tArApaNurUpa che, ethI have vratonuM varNana kare che. mUlam - " ahiMsA satyamasteyaM, brahmA''kiMcanyameva ca / mahAvratAni hatuM ca, vrataM AtrAvamonanam // 220 / / " mULanA aM--ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha, e pAMca mahAvratA che tathA rAtrie bheAjana tajavuM e chaThThuM vrata che. TIkAnA bhAvA-ahiMsA, satya, asteya(acauya), brahmacarya, ane Akicanya (aparigraha) ema pAMca ja mahAvratA eTale anyanI apekSAe meTAM te arthAt niyameA (pratijJAo) che, tethI tene mahAtratA kahevAya che, ema vAkyamAM kriyApada joDavuM. temAM 'ahiMsA' sarvajIvAnI sarva prakAranI, mRSAvAdane tyAga sa drabyAnA (padAnA) viSayamAM, ItyAdi A vratAnA viSaya anyanI apekSAe viziSTa hovAthI e pAMceyanuM mahattva che ja. kahyuM che ke-- paDhamaMmi savvajIvA, bIe carime a savvadavvAI | sesA mahavvA khalu tadekadeseNa davvANaM // 791 ||" ( Ava0 niryukti) bhAvA--pahelA mahAvratamAM sUkSma-khAdara-trasa-sthAvara' ItyAdi sarvajIvAnI hiMsAne tyAga 46 225 mAMDalI eTale sAdhu maMDaLa, arthAt te te viSayanI yagyatA pragaTatAM anya sAdhuenI sAthe te te kAryAM mATe bhaLavuM tene mAMDalImAM praveza karyAM kahevAya che. tathAvidha yeAgyatA pragaTacA pachI mahAvratA uccarAvavAthI sAdhu mahAvratI kahevAya che, te pahelAM mAtra sAmAyika cAritravALA hAya che tethI mahAvratInA mAMDalathI tene bhinna rAkhavAmAM Ave che. A bhinnatA anAdara rUpa nathI, kintu viziSTa viveka che. bALakane yuvAnanuM ke yuvAnane dhRddhanuM kAya nahi soMpavAmAM paraspara anAdara nahi paNa vinaya, bhakti vigere viveka che tema ahIM paNa samajavuM. jagatanA kAi paNa hitakara vyavahArAmAM sarvAMkALe Ave! viveka sahue svIkArelA che, kamanI vicitratAne kAraNe vicitra avasthAene anubhavatA jagatamAM kadApi sahkAmAM sane samAna adhikAra malyA nathI, vastuta: asamAnatA e ja saMsAra che ane asamAnatAmAM bandhana (kAraNu)rUpa kanA nAza karI samAnatA prApta karavI e ja mukti che. enA upAya tarIke peAtAthI adhika yeAgyatAne pAmelAe pratye sanmAna, bhakti, setrA, vigerene bhAva keLavI bhaviSyamAM evI adhika cAgyatA prApta karavAnA lakSyathI jIvanavyavahAra karavA te sa dharmAnuSThAnAnuM rahasya che, kAI dha, rASTa, deza, samAja ke kuTumbanA vikAsa mATe A vyavasthAnA kAi anAdara karI zakatuM nathI, sahune eka cA mIjA rUpamAM svAmi-sevaka ke pUjaya-pUjaka bhAtrane svIkArave ja paDe che. dha sAmrAjyanA sthApaka zrI tIrthaMkara devAe paNa pAte enuM pAlana karyuM che ane jagatane 'Nu e mArga batAvyA che, vastuta: A zAzvata tattva che. tethI jagatamAMthI tenA nAza thaI zakatA ja nathI. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAno vidhi ane mahAvratonuM svarUpa]: 335 karAya che, bIjAmAM " sa veluM zabdathI sarvadravyamAM mRSAvAdane ane carima eTale pAMcamA mahAvratamAM paNa 'cittAvittama | zabdathI sarvadravyanA parigrahano tyAga karAya che, mATe te sarvaviSayaka che, zeSa mahAvate dravyanA amuka ekadezanA tyAgavALAM che. jemake--trIjAmAM grahaNadhAraNIya (laI zakAya, rAkhI zakAya tevAM) dravyonA adattAdAnane, cothAmAM rU5 ane rUpavALA padArthonA viSayamAM abrahmane tyAga che ane chaTakuM te mahAvrata nathI, rAtrie abhejanarU5 hovAthI tene "patribhejanaviramaNavrata kahevAya che. e pramANe nAma mAtrathI tene kahyAM, have te darekanuM lakSaNa jaNAvavAnI IcchAthI pahelA "ahiMsA vratanuM lakSaNa jaNAve che ke - mR-"mAratoDazeSa-nIvADakuvyogapati nivRttiH sarvathA yAvajjIvaM sA prathamaM vratam // 111 // " maLIne athapramAdane vege sarva kaI jIvanA prANane nAza karavAne sarvathA yAvasajIva sudhI tyAga kare te paheluM vrata che. TIkAne bhAvArtha ajJAna, saMzaya, buddhinI viparItatA, rAga, dveSa, vismaraNa, mana-vacana kAyAnI duSpavRtti ane dharmamAM anAdara, e ATha prakAranA pramAdanA vegathI eTale e pramAda karavAthI azeSa" eTale sUkSma ke bAdara athavA trasa ke sthAvara, sarva jInA "pAMca Indriyo, traNa baLa, zvAsocchavAsa ane AyuSya" e daza prANe paikI jene jeTalA hoya teTalA tenA prANane vinAza kare te hiMsA ane tenI nivRtti eTale virAma pAma-aTakavuM, te ahiMsA kahevAya. te dezathI paNa thaI zake mATe ahIM kahyuM che ke "sarvathA eTale sarva prakAre, arthAt "mana-vacana-kAyAthI karavAne karAvavAnuM ane anudavAne" ema trividha-trividhabhAMgAthI tyAga karavo, te tyAga amuka maryAdita kAla sudhIno paNa thaI zake, mATe kahyuM che ke-"yAjajI' arthAta jIvana paryanta e hiMsA nahi karavI (ahiMsAnuM pAlana karavuM), tene paheluM "ahiMsA vrata' kahyuM che. ema vAkayamAM kriyApada joDavuM. A vratane sarvathI paheluM e kAraNe kahyuM che ke bIjAM badhAM vratano AdhAra 26 ahiMsA che, ane sUtromAM vratone kama paNa te pramANe che. sUtromAM kama e pramANe che e hetu bIjA trIjA vigere sarva vratonA kramamAM paNa samajavo. - rara6-"afErA gharano uM." e sUtrane sarva darzanakAre mAne che, arthAt "ahiMsA parama che. e sarvamAnya che. temAM e paNa kAraNa che ke hiMsA karanAra ke nahi karanAra, sarva jI pitAnI ahiMsA Icche che. bhale, pite pitAnI ke paranI hiMsAne cheDI zakatA na hoya, paNa kura hiMsaka siMha, vAgha, ke IrAdA pUrvaka hiMsA karanArA zikArIo, pAradhio ane kasAio vigere paNa pitAnI hiMsA thAya tema IcchatA nathI. A svaahiMsAnI IcchA dareka AtmAno AtmIya avAja che ane savane te avAja samAna hovAthI sarvane ISTa te " ahiMsA " eka ja paramadharma che. ema ahiMsA sarva mAnya iSTa tattva hovAthI paramadharma che ane tenI siddhi mATe satya, asteya, brahma ane aparigrahavrata sAdhane che. sAdhanAnuM astitva sAdhyane AzrIne hevAthI ahiMsAne zeSagratonA AdhAra bhUta kahI che. jo ahiMsAnuM dhyeya na hoya te satya, asteya, brahnA ke aparigrahane Adara karavA chatAM tenuM vastutaH kaMI phaLa nathI, temAM paNa pitAnA AtmAnI ahiMsAne sAdhya nathI banAvI te vastutaH paranI sAcI ahiMsA karI zakatuM nathI mATe nizcayathI pitAnA AtmAnI ahiMsA (rAga-dveSA Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [. saM. bhA0 2 vi0 3-gA0 112 (arthAt-satya, asteya, brahma, vigerenA krama sUtromAM te pramANe kahelA heAvAthI ahIM paNa te rAkhyA che) e paheluM vrata kahyuM. have khIjA vratanuM lakSaNa kahe che ke-- mUlam - "sarvathA sarvato'lIkAdapriyAccAhitAdapi / 336 vazvanAdvinivRttiryA, takSatyavratamukhyate zrA' mULanA asava asatyathI, apriyathI ane ahitakara vacanathI paNa sarvathA nivRtti karavI, tene satyavrata kahevAya che. TIkAnA bhAvArtha-sarva prakAranA' eTale krodha vigere kAIpaNa kAraNathI kheAlAtA alIkathI'=asatyathI, apriyathI'=aprItikArakathI, ane 'ahitathI'='bhAvikALe ahitakArIthI, ema kevaLa asatya vacanathI ja nahi, kintu e traNe prakAranA duSTa vacanathI 'sarvathA'=trividha trividhathI, 'nivRtti'=aTakavuM, tene zrIjinezvarAe satyavrata kahyu che. prazna-ahIM satya-vratanA adhikAra heAvAthI mAtra asatya kheAlavAthI aTakavuM" teTaluM satya vrata kema na kahevAya ? apriya ane ahitanA tyAga zA mATe ? nAmathI mAtra 'satya vrata' kaheluM hovAthI apriya ane ahitakaranA tyAgane temAM adhikAra che ja kayAM ? uttara-prazna kharAbara nathI, kAraNa ke vyavahArathI satya chatAM apriya ane ahitakara vacanamAM paramAthI asatyatA che, jemake cArane tuM cAra che, keADhiAne tuM kADhI che.' ityAdi kahevuM te tene apriya hAvAthI satya nathI. kahyuM che kethev kANaM kANetti, paMDagaM paMDage tti vA / "6 vAha vA virogitti, teNaM coretti no vae / / " dazavai 0 a0 7-12 // bhAvA-te rIte kANAne kANe, napuMsakane napuMsaka, rogIne rAgI athavA cArane cAra paNa nahi kahevA. dithI mukti) karavI e zuddha ahi MsA che ane zeSa anyanI ahiMsA karavI, ke tenI sAdhanA mATe satyAdi vrate pALavAM e badhAM tenAM sAdhanA che, eTaluM vicAratAM samajAze ke ahiMsAnA naMbara pahele che te yuktiyukta che, khIjA vrate! te tenAM Azrita che, ahiMsA jIvaMta rahe teTalA pramANamAM ja satyAdi zeSa vrate jIvaMta rahI zake. ahiMsA mAtra AtmAne ja upakAraka nathI, zArIrika sukhe paNa ahiMsAne AdhIna che, dI AyuSya, zreSTarUpa, Arogya, praza'sanIya jIvana, ItyAdi ahiMsAnAM ja puSpA che, tenuM phaLa teA mukti che, prANI mAtrane mAtAnI jema sa` rIte hita karanArI ahiMsA vastutaH kAmadhenu che, arthAt sarva ISTane ApanArI che, jIva jyAre jyAre thoDuM paNa sukha pAmyA hateA ane pAmaze tyAre te saghaLuM ahiMsAnu... ja phaLa samajavuM. ethI viparIta je je du:kha pAmyA hatA, vamAnamAM bhegave che ane bhaviSyamAM bhAgavavuM paDaze tenuM mULa kAraNa hiMsA ja che. kAIne duHkhI karIne sukhI thaI zakAya te te zakaya ja nathI, yuktithI paNa ghaTatuM nathI, mATe ATaeNkanA kaeN paaAkanA koi paNa sukha mATe ahiMsA anivAya che. 227-satya vratanuM mahattva e kAraNe che ke jIvane vacanayAganI prApti jeTalI durlabha che te karatAM tenI saphaLatA ghaNI du bha che. vacanayAganI prApti jIvane beindriyAktti sa` jAtiomAM thAya che paNa tene saphaLa karavAnI zakti paMcendriya jAtimAM ane vizeSatayA te manuSyabhavamAM ja maLe che, temAM paNa sarje manuSyAne nahi, kintu jJAna ane virati (cAritra)nA yAga jene prApta thAya che tene e zakti upakAraka bane che, te pUrve te vacanayAganA kavyApArarUpa aneka viSayamAM mRSAvAda, kalaha, abhyAkhyAna, zUnya, puSTivAda ane mAyAmbAvAda jevAM ApharAM pApasthAnakAne sevIne jIva ulaTe sa*sAra vadhArI mUke che, Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAne vidhi ane mahAvratamAM satyanuM svarU5] e kAraNe ja zAstramAM A cha prakAranI bhASAne aprazasta kahI che. "hIliya khisiya pharasA, aliyA taha gArahatthiyA bhAsA / chaThI puNa uvasaMtAhigaraNaullAsasaMjaNaNI / / pravacanasAro0 132 / / " bhAvArtha-1-hIlitA (asUyA-avajJA pUrvakanI), 2-khaMsitA (nindAvacana), 3-parUSA (karkaza-kaThora vacana), 4-asatyA (jUTaka vacana), 5-gAIthI (sAdhue gRhasthanI bhASAmAM "A "putra che, bhANeja che vigere besavuM), ane dazamelA kalahane pragaTAvanArI, e cha bhASAo duSTa che. mukhyatayA te jJAnIne jema jema jJAna vadhe che tema tema jagatanI viSamatAnuM bhAna thavAthI bolavAnI vRtti ghaTe che, mauna karavAmAM hita samaje che ane maunarUpe ke bhASA samiti-vacanaguptirUpe belavAnI paNa zakaya virati kare che. mATe ja zAstramAM maunane mahAna dharma kahyo che. kAraNe paNa satya na haNAya te rIte bolavAnuM kahyuM che, kAraNa ke- aDhAra pA5sthAnakemAM vacanaganA durUpayeAge cha pApasthAnakone rokayAM che. temAMthI bacavA mATe ATha pravacanamAtAomAM vacanaganA sadupayogarUpe bhASAsamiti ane vacanagupti ema be pravacanamAtAo che. belivuM duSkara nathI, sAMbhaLavuM duSkara che. ethI ja ati durlabha evAM mokSanI sAdhanAnAM cAra mukhya aMgomAM paNa zrutine (sAMbhaLavAnI vRttine) pragaTa karavI ati dalabha kahI che. "lavuM e jokhama che' ema samajanArA zrItIrthakara bhagavaDatA paNa pite cAra jJAnathI yukta chatAM kevaLajJAna pragaTavA pahelAM upadeza detA nathI, kAraNa ke-vastuta: vacanamAM vatAnA hRdayagata bhUA bahAra Ave che ane zretAne te asara kare che, mATe rAga-dveSAdi antaraga regene sarvathA nAbuda karyA pachI ja zrI tIrthaMkare upadeza Ape che, zeSa chadmastha jIvene je upadeza ApavAnuM che temAM paNa tIrthaMkara devee upadezeluM (zAstrothI boleluM) ja bolavAnuM vidhAna che. tevuM bolatAM paNa pitAnA antaraga regethI te mizrita na kare tevI yogyatA jenAmAM pragaTI hoya te AtmA bolavAmAM adhikArI gaNAya, anyathA hitane badale zrotAnuM ane pitAnuM paNa ahita thAya, mATe kAraNe satya (eTale saoNne, sadaguNane athavA satpadArthane hita kare tevuM), balavAnuM-zeSa nahi balavAnuM A vratathI niyamita thAya che. e mATe bhASAne prayoga ke kara hitakara che ItyAdi samajAvavA granthakAre A vratanA varNanamAM viziSTa prayatna karyo che. anyazAstromAM paNa vacanaganA savyApAra mATe vividha samajaNa ApelI che, kaI kaI zAstra te svatantra bhASAnA jJAna mATe ja racAelAM che. A badhuM vicAratAM samajAze ke bhASAne Atmahita mATe sadupayoga karavA mATe satyavrata keTaluM upakAraka che ? bhASA eka citra che, citrakaLA bhUtakALanA, bhaviSyakALanA ane vartamAnanA paNa dUra pradezamAM rahelA bhAvonuM jJAna vA jJAnane ApavAmAM ja citrakalAnI saphaLatA che, citranI bhinna bhinna prakAre che, eka vastunA yathAyogya AkAranuM citra, bIju akSare lakhavA dvArA te vastune eALakhAvatuM lekhanacitra, trIjuM zabdaccAra dvArA racAtuM bhASAcitra, vigere bheda che. bhASAcitrathI jIvane te te padArthanuM jJAna thAya che, lekhanamAM zAhI ane kalama vigerenI jema bhASAnuM citra paNa "zabdavagaNA' nAmanA pudagalone upayoga karI jIhAdvArA bhASArUpa citra uccArI dArI) zakAya che, dareka citrAnI te te bhAvane samajAvavAnI bhinna bhinna zailI svataMtra che, AkAra je bhAvane rajU kare che tene lekhana ke bhASaNa rajU karI zakatAM nathI, je bhAvane lekhana rajU kare che tene AkRti ke bhASA samajAvI zakatI nathI ane bhASA je bhAvane rajA kare che tene zeSa be citro rajU karI zakatAM nathI, ema chatAM bhASAnI zakti anAkhI che te hArdika bhAvone jaNAvI zake che, mATe ja bhASAne hRdayanuM pratibimba paNa kahevAya che, te evuM pavitra ane yathArtha (satya) hevuM joIe ke sAMbhaLanAramAM satyajJAna sAthe yuddhabhAve pragaTa kare, A pavitratAne Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 [dhava saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 112 tathA kaI zikArIo pUche tyAre meM mRgone A dizAmAM jatAM joyAM che ema sAcI hakikata kahevAthI zikArIo te dizAmAM jaIne mRgalAne haNe, mATe prANionA ghAtamAM hetu bane tevuM (sAcuM) vacana paNa sAcuM nathI. kahyuM che ke - "kathana mAta, pIDA vI. has yate thawAra, rio nA " thozAha- 2-dazA bhAvArtha-parane pIDA kare tevuM satyavacana paNa nahi bolavuM, kAraNa ke lokamAM (laukika zAstramAM saMbhaLAya che ke evA vacanane satya mAnate kauzika28 nAmane tApasa narake gaye. A vratanA pAlana mATe jenA betAlIza uttarabheda che te cAra prakAranI bhASAne samyagasamajavI joIe, mATe tenuM svarUpa jaNAve che ke - "paDhamA bhAsA saccA, bIA u musA vivajjiA tAsi / __saccAmusA asaccAmusA puNo taha cautthI tti // pravacanasAro0 890 // " vyAkhyA-mukhathI bolAya te vacanaprAgane bhASA kahevAya, tenA cAra prakAre che. temAM eka "satane hitakAraka te satyA" jANavI. ahIM "sat zabdanA 1-satparU, ra-sa' eTale uttama evA mULagu ane uttaraguNa, athavA 3-"satuM eTale vidyamAna evA jIva-achavAdi padArtho, ema bhinna bhinna arthe samajavA, te darekane hitakaranArI bhASAne satya kahevAya (1). arthAt te te vastusvarUpane jaNAvavAnI IcchAthI belAtuM saMvAdiyathArtha)vacana te 1satyAbhASA, tethI viparIta arthAt vastusvarUpane siddha karavAmAM visaMvAdi vacana tene 2mRSAbhASA kahI che, satya ane mRSA ubhayathI mizrita(ubhayasvabhAvavALI) bhASAne 3-satyAmRSA kahI che ane e traNethI vilakSaNa (satya nahi, asatya nahi ane ubhayasvabhAvavALI paNa nahi, evI) bhASAne 4-asatyAamRSA bhASA kahI che. bhASAnA A cAra prakAro kahyA te vyavahAranayathI jANavA, nizcaya nayathI te te naya upayogane pramANabhUta mAnate hovAthI upaga pUrvaka belAya te 1-satyA ane upayoga rahita belAya te ra-asatyA, ema be ja prakAre paDe che. bhASArahasyamAM kahyuM che ke - ane yathArthatAne ApavAnI zakti satyavratamAM che, mATe ja te satenuM, satya bhAnuM ane saddaguNanuM hita karanAra (rakSaka) che. jayAM sudhI A satyavratanI prApti na thAya tyAM sudhI bhASAne sadupaga thaI zakato ja nathI, je jIvane mokSa mATe zuddha bhAve jaNAvavAnI AvazyakatA che, ane tenA sAdhana tarIke vacanayoganI jarUra anivArya che, to vacanoganA durUpayogathI bacI sapayoga karavA mATe satyavrata vinA bIjo koI ja upAya nathI, ItyAdi satyavratanuM mahattva aneka rIte samajAya tevuM che. - 228-kauzika nAmane tApasa gAma cheDIne gaMgAkAMThe tapa karato hato, te asatya nahi bolavAthI satyavAdI kahevAtA, ekadA pAsenA gAmamAM luMTa karIne AvelA cAre tenA AkAma AgaLa thaIne nIkaLyA, teone bhayathI eka parvatanI jhADImAM chupAtA teNe joyA, pAchaLa paDelA gAma lokoe tApasane pUchayuM ane asatya bolavAthI pApa lAge ema samajI tApase ce kayAM che te jaNAvyuM. ethI lokoe cerene hayA, satyanI oLakhANanA abhAve AvA pApamAM nimitta banavAthI kauzika narakamAM gaye. (yogazAstra) Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 upasthApanAne vidhi ane mahAvratamAM satyanuM svarU5] "bhAsA caubihatti ya, vavahAraNayA suyaMmi pannANaM / saccAmusatti bhAsA, duvihA cia haMdi Nicchayao // 17 // " (bhASArahasya) bhAvArtha-bhASA cAra prakAranI che, ema sUtramAM jaNAvyuM che te vyavahAra nayanI apekSAe samajavuM, nizcayanayathI te satyA ane mRSA, ema bhASA e ja prakAranI che. A paNa kathana yuktiyukta che, kAraNa ke bolavAmAM jIvanuM ArAdhakapaNuM ane virAdhaka- paNuM ema be bheda ja rahelA che, dezathI ArAdhakapaNuM ane dezathI virAdhakapaNuM ene zuddha (nizcaya)naya mAnatuM nathI, temAM e kAraNa che ke jIvane eka sAthe be cogAne vyApAra) ane be upaga ghaTatA nathI, je ema baMne sAthe mAnIe te tene yoge karma paNa zabala (zubhAzubha ubhayasvabhAvavALuM) bAMdhavAne prasanga Ave (ane evuM kaMI karma te che ja nahi, je ATha karmo ke tene uttarabheda kahyA che te pratyeka kAM te zubha ke azubha ja che, mizra kaI nathI) vigere vizeSacarcA vizeSaAvazyakamAM karelI che. A abhiprAyathI ja (prajJApanA sUtramAM bhASApadanA sUtra 174mAmAM) bhagavAna zrIzyAmAcAryajIe kahyuM che ke "eAI bhaMte ! cattAri bhAsajjAyAI bhAsamANe kiM ArAhae vA virAhae ? goyamA ! AuttaM bhAsamANe ArAhae, teNa paraM asaMjaya aviraya appaDihaya-paJcakkhAyapAvakamme saccaM vA bhAsaM bhAsau, mosaM vA, saccAmosaM vA, asaccAmosaM vA, virAhae No ArAhae" ' arthAt zrIgautamasvAmijI bhagavAna zrI mahAvIrane pUche che ke he bhagavanta ! bhASAnA A cAra prakArone bolanAre zuM ArAdhaka che ke virAdhaka ? tyAre bhagavaMta kahe che ke he gautama upage pUrvaka belanA ArAdhaka ane e upayogI vinA belanAro asaMyamI virati ane apratihata pratyAkhAtapApakarmavALA (gaNAya, te) satyA, mRSA, satyAmRSA, ke asatyAamRSA bole te paNa virAdhaka che, ArAdhaka nathI. vigere prasage pAra kahyuM. e cAranA uttarabhede pikI pahelI satyA bhASAnA daza prakAre kahe che ke - "navA saMmaya vaLA, rA padAsajo zA vavahAra bhAva joge, dasame ovamasacce a||" pravacanasAro0 891 // vyAkhyA-te te dezamAM je bhASA je arthamAM rUDha thaelI hoya tenAthI anya dezamAM te arthamAM ne vaparAtI hoya te paNa tene "satya" mAnavI te 1-janapada satya, jema ke koMkaNa vigere dezamAM pANIne percA' kahevAya che, AnuM satyapaNuM e kAraNe che ke loka te te zabda sAMbhaLIne te te dezamAM te te vyavahAra kare che, arthAt vyavahAramAM pravRttimAM) hetu che. bIjA prakAramAM paNa e rIte bhAvArtha samajI le. sarvalokamAM sAmAnyarUpe satya tarIke prasiddha= sammata hoya te 2-sammatasatya, jemake-kumuda, kuvalaya, utpala, tAmarasa, e badhAM pakaja che, arthAt kAdavamAM upaje che, te paNa govALIyA(sAmAnya loke)ne aravinda ja "pakaja tarIke mAnya che, bIjAone teo "pakaja mAnatA nathI, ema aravindanuM pakaja nAma sarvane sammata hevAthI te sammatasatya jANavuM. 3 -sthApanAthI satya, jemake ekanA AMkanI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 [0 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 112 AgaLa be mIMDAM mUkavAthI se, traNa mIMDAM lakhavAthI hajAra, (100-1000) vigere manAya che te athavA cunAnA lepathI, citrathI, ghaDatarathI, ema vividha rIte banAvelI che te pratimAomAM arihaMta vigere vikalpa kare, ItyAdi te te akSaranA AkArane ke citramUrti vigerene te te arihaMtAdi tarIke mAnavA te 3-sthApanA satya, 4-mAtra nAmathI satya te "nAmasatya", jema ke kuLane nahi vadhAranAranuM paNa nAma "kulavardhana rakhAya ane manAya vigere nAmasatya, parUpanI apekSAe satya te rUpasatya, jema ke dilmathI paNa yatine veSa svIkAryo hoya tene veSamAtrathI yati kahe ItyAdi parUpa satya, da-vastunA antarane AzrIne belAya te pratIyasatya, jema ke-anAmikA azlI kaniSThAnI apekSAe moTI ane madhyamAnI apekSAe nhAnI che, tene te rIte nhAnI ke moTI kahevI te anya azlIne AzrIne kahevAya che mATe te 6-pratItyasatya jANavuM, 7-lokavivakSArUpa vyavahArathI bolAya te vyavahArasatya, jema keparvata baLe che, bhAjana gaLe che (jhame che), kanyA anudarA (peTa vinAnI) che, bakarI rema(vALa) vinAnI che, vigere (sAcuM nathI, vastutaH te jhADo baLe che, pANI jhame che, kanyA dubaLA peTavALI che, bakarIne vALa alpa che, te paNa) lokavyavahAra evo cAle che mATe evuM bolavuM te 7-vyavahAra satya, e pramANe sAdhue paNa vyavahArane anusAre bolavuM te vyavahArasatya gaNAya ema bhAvArtha samaja. 8-bhAva eTale varNa (guNa), vigerenI apekSAe satya manAya te bhAvasatya, jema ke-jyAM je varNa-guNa vigere bhAve utkaTa (vadhAre ke daDha) hoya tenAthI tene tevuM mAnavuM, daSTAntarUpe zakhamAM pAMce vaNe chatAM zukalavarNanI utkaTatA hevAthI tene zukala kahe, (ke-bhramaramAM pAMca varNo chatAM kRSNanI utkaTatA hovAthI tene kRSNa kaheva) vigere 8-bhAvasatya. 9-"ga" eTale saMbandhanI apekSAe satya manAya te gasatya, jema ke chatra rAkhanAre kaI vAra chatra vinAne paNa hoya chatAM tene "chatrI" (ke daMDa rAkhanArane kaI vAra daMDane abhAva hoya chatAM daMDI) kahe, vigere 9-gasatya ane 10-pamya=upamAthI satya manAya te "pampasatya" jemake-meTA taLAvane samudra jevuM kahevuM, (vizeSa dhanavALAne kubera kahe, buddhihInane pazu kahe,) vigere 10-upamA satya. A daza bhede satyabhASAnA kahyA. asatyAnA daza bhede A pramANe kahyA che- "kohe mANe mAyA lobhe, pejje taheva dose a| hAsa bhae akkhAiya, uvadhAe nissiA dasahA ||prvcnsaaro0 892 // " vyAkhyA-gAthAmAM kahelA "nisigA=nivRtA' zabdano krodha vigere pratyeka zabdanI sAthe saMbandha hovAthI "zodhaniHsRtA' eTale "krodhathI nIkaLelI (belAelI) vigere artha karo. temAM krodhathI eTale visaMvAdabuddhithI belanAre satya bele te paNa te asatya ja che, jema ke krodhathI "dAsa na hoya tene dAsa (ke dAsane paNa krodhathI dAsa) kahe te asatya che, ema krodhathI belAya te satya ke asatya bhASAne paNa 1-ke asatya samajavuM, e pramANe svAmI na hoya te paNa mAnathI pitAne bIjAne svAmI kahe vigere 2-bhAnaasatya, bIjAne ThagavAnA AzayathI (mAyAthI) belAya te 3-bhAyAasatya, lebhathI belAya Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAnA vidhi ane mahAvratAmAM satyanuM svarUpa] 341 te 4lAbhaasatya, jema ke alpamUlya padArthane bahumUlya kahevA vigere, premathI khelAya te 5-premaasatya, jema ke (kAmarAgathI) strIne kahevuM ke 'huM tAro dAsa chu' vigere, dveSathI khelAelI bhASA te 6-dveSaasatya, jema ke matsarI (khArIle| ) guNavAnane paNa 'A nirguNI che ema kahe vigere, hAsyathI khelAya te cha--hAsyaasatya, (jema ke hAMsI mazkarIthI 'kRpaNane paNa dAtAra' kahevA vigere), bhayathI khelAya te 8-bhayaasatya, jema ke cAra vigerenA bhayathI (gabharAIne) jema tema khelavuM, 'AkhyAyikA' eTale kathA(vArtA), koi vAta karatAM na banyuM hAya tevuM paNa khelavuM te. AkhyAyikAasatya, ane upaghAta eTale hRdayanA AghAtathI kholAya te 10-upaghAtaasatya, jema ke koI cAra kahe tyAre 'tuM cAra che" ItyAdi asabhya kholavuM. e dRza prakAro asatyabhASAnA kahyA. trIjI (mizra)bhASAnA daza prakAro kahyA che ke66 'uppanna vigaya mIsaga, jIva ajIve a jIvaajjIve / tadda mIzibA baLatA(khaMta mIsA) ravajI, vitta adbhA ya adbhuDhDhA 812 // " (vasatte.) vyAkhyA A gAthAnA mIlA=mizrita ' zabda pratyekanI sAthe samandhavALA hovAthI ' utpannamizrita ' vigere samajavuM. temAM utpannanI saMkhyA pUravA mATe anutpanna chatAM je utpanna tarIke kholAya te 1-utpannamizrita, jema ke koi gAmamAM ochAM ke adhika mAlakAnA janma thavA chatAM Aje ahIM daza khAlake janmyAM' ityAdi vyavahArathI anizcita kholavuM temAM satya sAthe asatya paNa che ja, ema 'kAle huM tane seA (rUpIyA) ApIza' evuM kahIne khIje divase pacAsa Apete paNa lekamAM te mRSAvAdI manAtA nathI ane vastutaH mAkInA pacAsa na ApyA teTalA aMzamA jADApaNuM teA che, mATe tevI bhASAne 'utpannamizritA' samajavI. ema AMzika satyAsatya khIjA bhedomAM paNa yathAmati samajI levuM. maraNAdi mATe evuM kahevu, te ra--vigatamizrita, jema ke marelA mANaseAnI saMkhyA nyUnAdhika hovA chatAM kahevu ke 'Aje gAmamAM daza mANaseA marI gayA, ema maraNAdi gatabhAvAne AzrIne' mizravacana kholAya te vigatamizrita samajavu. utpanna--vigata ubhayane AzrIne mizra kholavu te 3utpannavigatamizrita, jemake Aje daza mANase janmyA ane daza maryA vigere kahevu. temAM nyUnAdhika janma maraNu thavA chatAM vyavahArathI satya manAya che ane vastutaH asatya che, ema e aMze| hAvAthI mizrita jANavu. 4-jIvamizrita, jema ke-eka kAi DhagalAmAM ghaNA jIvA jIvatA hAya ane thADA marelA paNa hoya, evA bhegA rahelA zaMkha zaMkhanaka'vigerenA DhagalAne jIvanA DhagalA kahevA te jIvamizrita. 5-ajIvamizrita, jema ke jemAM ghaNA marelA ane ceDA jIvatA hoya tevA samuhane ajIvasamuha kaheveA, ajIvane AzrIne evuM khelAya mATe ajIvamizrita 6-jIvAjIvamizrita tevA ja DhagalAmAM nizcaya karyA vinA ATalA jIvatA che ane ATalA marelA che' evuM nizcaya vAkaya khelavu te jIvAjIvamizrita, chaanantamizrita= 'mUlA' vigere kAI anantakAyane tenAM ja pAMdaDAM pAkI gayAM hoya tyAre, ke bIjI kAI pratyeka vanaspatinI sAthe mizrita thaelA hoya tyAre A saghaLA anaMtakAya che' ema elavu' te anantamizrita samajavuM. e pramANe pratyeka vanaspatine anantakAya sAthe mizrita joine 'A Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34ra dha. sa0 bhAva r vi0 3-gA0 112 badhA samuha pratyeka che' ema khelavu te 8-pratyekamizrita jANavuM. tathA 'addhA' eTale kALa, te ahIM prasa MgAnusAra divasa athavA rAtrine samajavA, tenAthI mizrita te 9-ahvAmizrita, jema ke 'eka mANasa koI kAma mATe bIjAne utAvaLa karAvavA mATe divasa chatAM khele ke 'rAtri paDI' (athavA rAtre paNa kAIne jagADavA mATe kahe che ke divasa ugyA) te addhAmizrita kahevAya, 10-addAddAmizrita divasa ke rAtrinA eka bhAga te ahvAhA kahevAya, temAM bIjAne zIvratA karAvavA mATe pahelA praharamAM koI eka ele ke 'jaldI kara, madhyAhna thaye!' (ema rAtri mATe paNa svayaM vicArI levu) evI bhASAne addhAddhAmizrita jANavI. e dRza bhedo trIjI bhASAnA kahyA, cAthI 'asatyAamRSA' bhASAnA A pramANe mAra bhedo che-- " AmaMtaNi ANavaNI, jAyaNi taha pucchaNI ya pannavaNI / paccakkhANI bhAsA, bhAsA icchANulomA ya // euroore bhAsA, bhAsA ya abhiggahaMmi boddhavvA / saMsakaraNI bhAsA, vAyaDa avvAyaDA ceva ||" pravacanasAro0 894-895 // vyAkhyA--1-AmantraNI, kAine AmantraNu karavA mATe khelavu' te, jema ke 'he devadatta !' ItyAdi AmantraNI bhASA kahevAya, A bhASA satyA, asatyA, ke satyAsatyA paNa nathI, kintu traNethI bhinna (vilakSaNa) mAtra vyavahAramAM upayAgI che, ethI ene 'asatyAamRSA' kahI che, ema bhAvArtha samajavA. ra-AjJApanI, jema ke 'tuM A kArya kara' vigere khIjAne kAmamAM joDavA mATe AjJAvacana kholavu te. -cAcanI, kAi bIjAnI sAme 'tu amuka Apa' ItyAdi yAcanA mATe kholavu' te. 4-pRcchanI, jema ke-amuka vastune jANatA na hoya ke anukane aMge sa Mdeha hAya, tevA prasa Mge jANavA mATe khIjAne 'A kema che ? (athavA A Ama kema che ?) 'vigere prazna rUpe bolavu' te. 5-prajJApanI=ziSya vigerene upadeza devA kholavuM te, jema ke 'hiMsAnI virati karavAthI AyuSya lAMbu bhagavAya che? ItyAdi upadeza vacanane prajJApanI bhASA kahevAya. 6-pratyAkhyAnI=kAI kaI mAge, pUche, ItyAdi prasage niSedha karavA kholavu te. -icchAnulAmA=bIjAnI IcchAne anusaratuM kholavu te, jema ke--kAi manuSyaamuka kAma karavAnI IcchA pragaTa kare tyAre tene tame e kAma kare! mArI paNa e icchA che" vigere. kahevu' te. 8-anabhigrahItA=padArtha nA jenAthI niya(praznanuM samAdhAna) na thAya tevuM khelavuM, jema keghaNAM kAryo karavAnAM hoya, tyAre kAI pUche ke kayuM kArya karUM ? tyAre tene 'je ThIka lAge te karA' evuM nirNaya vinAnuM khelavuM te. abhigrahItA jenAthI nizcita samAdhAna ke preraNAdi maLe tevu khelavu', jema ke 'A kA hamaNAM karavAnuM che, A (amuka)nathI karavAnuM vigere spaSTa jaNAvavuM te. athavA mIjI rIte 'anabhigrahItA' eTale kAi padArtha na samajAya tyAre tenA nirNaya karyA vinA 'A vRkSanuM ThuMThuM che' (samajaNanA abhAve 'kaMika che') vigere khAlavuM ane 'abhigrahItA' eTale A ghaTa che, (A paTa che,) vigere vastunA nirNaya karIne khelavu' eve paNu atha samajavA. 10-saMzayakaraNI-aneka anuM jJApaka je vacana khAlavAthI sAMbhaLanArane sazaya thAya tevuM khelavu, jema ke saindhava lAva' ema kahevAthI zrotAne luNa, Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 upasthApanAna vidhi ane mahAvratamAM acaurya, brahmacaryanuM svarUpa purUSa ke ghaDe zuM mAge che ? e nizcita na thAya, kintu saMzaya thAya, kAraNa ke sinthava zabdanA e dareka artho thAya che, mATe tevI bhASAne saMzayakaraNa samajavI. 11-vyAkRtA spaSTa arthavALI, je vacana bolavAthI zrotAne spaSTa nizcita)jJAna thAya. 12-avyAkRtA=atigambhIra (gahana) zabdArthavALI, ke spaSTa chatAM aspaSTa akSaravALI zrotAne na samajAya tevI bhASA. ema bhASAnA cAre ya prakAranA maLIne 42 uttarabhedo kahyA che. e sadhaLAne sArI rIte jANavA joIe. A cAra pikI pahelI ane cithI bhASA bolavA gya che, kahyuM che ke "cauNDaM khalu bhAsANaM, parisaMkhAya pannavaM / duNhaM tu viNayaM sikkha, do na bhAsijja savyaso // 1 // jA a saccA avattavyA, saccAmosA a jA musA / jA a buddhehiM nAinnA, na taM bhAsijja pannavaM // 2 // asaccamosaM saccaM ca, aNavajjamakakkasaM / samudramahaMddhi, nira mAsika parva ArA" (vai0 0 7) bhAvArtha-cAra bhASAonA svarUpane yathArtha samajIne buddhimAna manuSya satyA ane asatyAmRSA, bene zuddha prayoga kare, asatyA ane satyAgruSA bene sarvathA prayoga na kare. (1) je satya chatAM belavA yogya nathI, je satya paNa asatyartha. mizra che, je kevaLa asatya che ane je "AmantraNI, AjJAkAriNI vigere bhASAne zrI tIrthaMkarAdi jJAnIoe AcarelI nathI, tevI vyavahAra bhASAne paNa buddhimAna (muni) bole nahi. (2) buddhimAna (muni) vyavahAra ane satya bhASAne paNa pApamAM hetu na bane ane karkaza na lAge tema pUrve buddhithI vicArIne zrotAne saMdeha (brama) pedA na thAya tema bole. (3) e pramANe bIjuM vrata varNavyuM, have trIjA vratanuM varNana kare chemuulm-"sklsyaa'pydttsy, grahaNAdvinivartanam / sarvathA vIva rAvata, tatteyAM natam ??rA" mULane artha-sarva prakAranA adattane jIvana paryanta sarva rIte letAM aTakavuM tene zrIjinezvarae trIjuM asteya(acauryagrata kahyuM che. 1 TIkAne bhAvArtha-sakala' eTale ke I eka be vigere prakAranuM nahi, paNa cAre ya prakAranuM "adatta eTale nahi ApeluM letAM aTakavuM tene zrIjinezvaree adattAdAnaviramaNa(asteya) nAmanuM vrata kahyuM che, te dvividha, trividhAdi kaI bhAMgAthI paNa thaI zake, mATe ahIM sarvathA eTale sarva prakAre arthAt "trividha trividhena nahi levuM, ane te paNa amuka alpakAla mATe paNa thaI zake, mATe kahyuM ke "jIvana yAvata' eTale "yAjajIva sudhI nahi levuM te asteyavata che. ahIM e bhAvArtha che ke-1-vastune svAmI, 2-jIva, 3-tIrthakara ane 4-gurU, e cArane uddezIne adattAnA cAra bheda che, temAM tRNa, patthara, kASTa, vigere vastune tene mAlika Ape nahi chatAM levI te svAmiadatta kahevAya, tene mAlika Ape tevI paNa sacitta vastumAM rahele Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 | dUdhava saM0 bhAva 2 vi. 3-gA113-114 jIva jyAM sudhI saMmata na thAya tyAM sudhI tene upayoga kare te jIvaadatta gaNAya, jema ke pratrajyAnI IcchA vinAnA putra vigerene tenAM mAtA pitAdi sAdhune Ape te jIva adatta kahevAya. je levAne tIrthakaroe niSedha karyo hoya tevuM (tenA mAlike ApeluM ane nirjIva paNa) levAthI trIjuM tIrthakara adatta kahevAya ane je mAlike ApeluM hoya "AdhAkarma vigere deSa vinAnuM hovAthI tIrthakaree niSedhyuM na hoya, nijIva hoya, chatAM gurUnI anujJA vinA levuM ke (vAparavuM) te cothuM gurUadatta jANavuM. e cAre prakAranA adattane jIvanaparyata tyAga tene "adattAdAnaviramaNe kahyuM che. e trIjuM vrata kahyuM, "have cothuM kahe che - mUlam-"divyamAnuSatairazca-maithunebhyo nivartanam / trividhuM trividhenaiva, tak kSatimaritam IkkA " mULane artha-svarga saMbandhI, manuSya saMbandhI ane tiryacca saMbandhI, ema traNeya mithunathI trividha trividha bhAge nivRtti karavI, tene brahmavrata kahyuM che. TIkAno bhAvArtha_eka "svargamAM thaeluM divya eTale devasaMbandhI, arthAtu vaikriyazarIra saMbandhI, bIjuM "manuSyathI thAya te mAnuSa' arthAta mAnavadeha saMbadhI ane trIjuM tiryothI thAya te tarazaM' arthAt tiryacca nivALA deha saMbandhI. e traNe prakAranAM mithuna eTale strI-purUSanA mithunanI (yugalanI) kriyA, tenAthI aTakavuM. tene "brahmavata' kahyuM che. - rara9-"acauryavrata Atmika sukha pragaTAvavAmAM mahatvane sAtha Ape che, mATe tenI mAtrAmAM gaNatrI che. granthakAre jaNAvelAM "svAmiadatta, jIvaadatta, tIrthaMkara adatta ane gurU adatta' e cAra paikI hastha eka ja svAmiadattane, ane te paNa je adatta eTale nahi ApeluM levAthI lokamAM cAra gaNAya ke rAjadaMDa thAya tevA ja svAmiadattane tyAga karI zake che, mATe tenuM vrata sthUla ke aNu (nhAnuM) kahevAya che. sAdhu jIvanamAM uparyukta cAreya adattAdAnane tyAga karavAne hAvAthI te mahAvrata kahevAya che. vastune lekamAM manAte mAlika bhale potAnI mAlikInI vastu bIjAne Ape, paNa ethI lenArane te vastu bhogavavAnA sapUrNa hakka maLatuM nathI, kAraNa ke je je vastu sajIva heAya che te koI eka yA anatA nuM zarIra hoya che, tenA lekamAM manAtA mAlike te vastunuM dAna karavA chatAM tene sAcA mAlika aMdara jIvate jIva che, potAnA zarIra vastune kAi bhagave tethI tene pIDA rUpa maraNa thAya che, e kAraNe teNe e vastu bhegavavAne hakka Apyo nathI, chatAM bhegave te te jIvaadatta gaNAya, kerInuM dajhAnta A viSayane spaSTa samajAvaze, jemake mAlike bhale kerI bheTa ApI, paNa aMdara nuM maraNa thatuM hovAthI te kerI khAI zakAya nahi, tema koI paNa sajIva padArthane mATe samajavuM. ethI AgaLa vadhIne nirjIva padArtha, jevA ke gRhastha svaprayojane taiyAra karelo kerIne 2sa vigere, temAM have jIva nathI, tene tene mAlika gRhastha Ape paNa gharanA anya mANasane te ApavAnI IcchA naheya, chatAM levAmAM Ave to teone aprIti thAya, sAdhu pratye dveSa thAya, mATe evA prasaMge utsarga mAge tevI kapya nirjIva vastu paNa sAdhune levAne zrI jinezvaree niSedha karyo che, chatAM te le, te "tIrthakara adatta' gaNAya, ethI AgaLa vadhIne vastu nirjIva hovAthI jIvanI anumatinI AvazyakatA na hoya, mAlike kAInAvidha vinA prema pava, ApI hAya ane zAstrIya kAi niSedha na hoya tevI paNa vastu levAmAM ke bhegavavAmAM gurUnI anumati na hoya chatAM che ke bhagave to gurUadatta lAge, bhale zrI tIrthakare e niSedha na karyo hoya paNa gurUne Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAnA vidhi ane mahAvratAmAM brahmacarya aparigrahanuM svarU5] 345 te dezathI paNa thAya, mATe kahyuM ke * trividha trividhena' arthAt mana vacana ane kAyAthI sevavuM nahiM sevarAvavuM nahiM ane anumedavuM paNa nahi tene zrIjinezvarAe brahmavrata kahyuM che. ahIM" mULa 'Ira' dhAtu che, tenA 'preraNA' atha che, teA paNa dhAtunA aneka artho thatA heAvAthI 'kahyu che' evA artha jANavA. A vyAkhyAthI 'divya-audArika banne prakAranA kAma eTale IcchAne (maithunane) karavA karAvavA ane anumedavAnA mana vacana kAyAthI tyAga' te brahmavratanA aDhAra prakAza kahyA, ethI ceAgazAstranA pahelA praphAzanA 23mA zrlAkamAM kahyA che, te aDhAra prakAranA brahmacaryanuM ahIM sUcana samajavuM',230 ceAthuM mahAvrata kahyu, have pAMcamuM kahe che mU-'" priyasya sarvazya, sarvathA vijJanam / AkiJcanyatrataM proktamarhadbhirhitakAGkSibhiH // 115 // " temAM rAga-dveSAdike rAgAdi thavAnA sambhava jaNAya te teene niSedha karavAnA adhikAra che mATe gurUe paNa niSedha karelI vastu levA bheAgavavAnA tyAga karavAnuM kahyuM che. sAdhune A cAre prakAranA adatta paTTAne levA vigerenA niSedha A vratathI thAya che. tenI jarUra e kAraNe che ke-jIvane anAdi sa MjJAenA khaLe bhinna bhinna IcchAe thAya che ane tene pUrNa karavA te hiMsA, phlU vigere pApAne paNa seve che. vastutaH dareka pApanuM mULa kAraNu AvI bhAganI icchAe ja hAya che, je tevI icchA na hoya te! 55 kANu zA mATe kare ? mATe peAtAnA mana, vacana ane kAyAne pApa pravRttithI aTakAvavA tevI IcchAene nAbUda karavI joie, kintu jIva Alambana vinA IcchAethI chUTI zakatA nathI, mATe IcchAethI mukta thavAmAM A vrata sahAya kare che ane pariNAme jIva sa` IcchAethI mukta thatAM sarva pApeAthI kheMcI zake che. khIjI vAta-mAlikanI icchA virUddha teNe nahiM ApelI, ke jinAjJA ane gurU AjJA virUddha ahitakara paNa vastu tyAre ja levAya ke jyAre icchAnuM AkramaNu sakhta haiAvAthI tenA sAmanA karavA mATe jIva niLa banyA haiAya, Ani LatA adatta laine icchA pUravAthI ghaTatI nathI, uttarAttara vadhe che, pariNAme jIva bhAganI icchAonA gulAma banatA jAya che ane enA AkharI aMjAma e Ave che ke cerI karavAnI paNa sAmagrI ke tevuM mAnavIya zarIra paNa maLatuM nathI. pAzavI jIvananI parAdhInatAmAM ke narakanAM asahya du:khAnI AgamAM saLagI javuM paDe che. mATe IcchAenA rAdha mATe A vrata suMdara sahAya karanArUM hAvAthI mahAna che. taduparAnta mAlikanI icchA virUddha vastu levAthI tene je duHkha thAya ane tenA pariNAme badhAtA vairanI je paraparAne vaza thavuM paDe tenAM du:khe paNa asahya haiAya che. ema anekavidha yAtanAemAMthI bacavA mATe A vrata atIva upakAraka che, tenA pAlanathI cittamAM sa MteASanu nirmAMLa amApa sukha pragaTe che, sa anarthI TaLe che, yazakIti vadhe che, Adeya, saubhAgya, zAtAvedanIya, Adi zubhakA~nA bandha thAya che, ane meAkSamAM na jAya te paNu svarganAM ke uttama rAjya vaibhavAdinAM manuSyapaNAnAM sukhA maLe che. ethI virUddha tene nahi pALavAthI ke aticAre| lagADavAthI dauoNgya, dAsapaNuM, daridratA, vigere vividha duHkhA bhAgavavAM paDe che. 230-brahmacaryanA atha nizrayathI brahma eTale AtmA' tenA svarUpamAM ramaNa karavuM, evA thAya che ane vyavahArathI enI sAdhanA mATe maithunanA tyAga karavA dvArA vInuM rakSaNa karavuM, evA thAya che. traNe jagatamAM traNe kALamAM A brahmacaryaMnuM mAna sarvAdhika rahyuM che, deve paNa brahmacArIne name che, daivI zaktithI paNa je zakaya nathI tevAM duSkara paNu kAryAM manuSya chatAM brahmacArIe karI zakayA che ane kare che. AtmAmAM nhAnA meTA sava guNuMAnA vikAsanuM mULa eka brahmacaryAM che, mATe brahmacarya vratane mahAvratAmAM gujju che. enI sAcI eALakha vinA ja jIva anAdi kALathI du:khI thayA che. 44 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 [0 saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 115 mULane artha-sarva prakAranA parigrahane sarva prakAre tyAga kare tene hitakAMkSI zrIarihaMta devIe "Akicanya vrata kahyuM che- TIkAne bhAvArtha-sarva eTale sacitta, acitta, vigere dareka padArthomAM, athavA sarva dravya, sarva kSetra, sarva kALa ane sarva bhAvamAM, "parigraha eTale mUchane pariNAma, tene sarvathA =vividha trividhathI tyAga kare, tene hitecchu evA zrIarihaMta devoe "Akicanya" eTale aparigrahavrata kahyuM che. jene "kicana eTale (kaMI paNa) dravya na hoya te "akicana ane akicanapaNuM te "Akignanya arthAt aparigrahavrata" kahevAya. e zabdArtha kahyo, bhAvArtha to e che ke-mUchane ja parigraha kahe te yuktiyukta che, kAraNa ke pAse dhana nahi chatAM AtmAne je mukti meLavyA sivAya sukha nathI to mukti meLavavAnI sAmagrI paNa enI pAse hevI joIe, anyathA muktine upadeza niSphaLa gaNAya. uttama purUSo ane temAM ca zrI tIrthaMkaradevoe muktine upadeza karyo che mATe te niSphaLa nathI, mukti mATe atmA karI zake tevA tene svAdhIna rahelA upAya ane sAmagrIne paNa teoe oLakhAvI che. mAtra jIve enI oLakha karI nathI, kiM vA karavA chatAM satva keLavIne tene jIvanamAM Adara karyo nathI, e ja kAraNa che ke jIva Aja paryanta sukhane ke tenA sAcA upAyone (mArgane) pAmI zakyo nathI. - sAdhujIvananuM dhyeya muktinI sAdhanA che, te mATe kahelAM pAMca mahAvrato pikI caithuM vrata brahmacarse che, tenA nirmaLa pAlana vinA vIryarakSaNanA abhAve zeSa cAra vratonI ke tenA phaLa svarUpa jJAnAdi guNAnI sAdhanA thaI zakatI nathI. brahmacaryathI jenuM rakSaNa karavAnuM che te vIrya mu manuSyanI sarvadezIya zakti che. vIrya e guNavAcaka nAma che, tene "dhAtu' paNa kahevAya che. jema bhASAmAM vaparAtA agaNya zabdonuM mULa "pa ma naE' vigere dhAtuo che, arthAta eka dhAtumAMthI anekAneka zabda bane che ane vividha sampattinuM mULa paNa "suvarNa-trAMbu vigere sAta mULa dhAtuo che, tenA vistArarUpe vidha vidha sampattinuM sarjana thAya che, arthAta tene meLavavAnuM mukhya sAdhana senaiyA, rUpiyA eTale sonuM cAMdI vigere che tema zarIranI paNa vidha vidha zaktionuM mULa A dhAtumAM (vIryamAM raheluM che. vIryamAM uSNutA, prakAza, vijaLI ane AkarSakapaNuM, vigere aneka zaktio che, tenA baLe jIvanI zArIrika, mAnasika, bauddhika ane AdhyAtmika zaktio pragaTe che ane temAMthI jagatanAM sthULa-sUkSma vividha sarjane karI zakAya che. kramazaH A cAre prakAranI zaktionuM udhvIkaraNa vIryamAMthI thAya che, arthAta vIrya dvArA zarIrabaLa, enAthI mane baLa, enAthI buddhibaLa ane enA baLe AtmabaLa khI vIryasaMcaya na thAya to e zaktionA abhAve anAdi vAsanAonA vegane kAbUmAM laI zakAya nahi. mANasa jema jema kSINavIrya thAya che, tema tema pAMce IndriyonA viSayonI vAsanAone te gulAma banato jAya che, prakRti upara kAbU gumAve che, pAgala bane che ane pariNAme maraNane zaraNa paNa thAya che. ethI ulaTa Ajanma brahmacaryane pALanAra thegI mana-vacana-ane kAcAnA vikAre upa2 kAbU meLavIne e yoganA baLane AtmahitArthe upayoga karI zake che ane kramazaH samyagadarzana, jJAna ane cAritrarUpa bhAvagane pragaTa karIne thAvat mukti paNa sAdhI zake che. zrutajJAnanI paNa viziSTa prApti vayasaMcayane AbhArI che, mATe anya darzanamAM brahmacaryAzramane prathama sthAna che ane te avasthAmAM manuSyane dareka kaLAeAnuM jJAna ApavAmAM Ave che. sarva dezanI prajAmAM paNa sarva kALe vidhA(kaLA)bhyAsa mATe prathama vayane sthAna maLyuM che temAM mukhya hetu vIryasaMcaya che, Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAno vidhi, mahAvratamAM brahmacarya ane aparigrahanuM svarU5] 347 (rAjagahInA bhikhArI) kamakane 31 sakaleza thaye hatuM tema mUchavALAne durgatinA kAraNabhUta cittane sahakaleza saMbhavita che ane bIjI bAju tRSNArUpa kALI nAgaNI jeonA manane upadrava karI zakatI nathI tevA mahAtmAone prazamanA sukhamAM AnaMda anubhavavAthI viziSTa dravya-kSetra-kALa-bhAva rUpa sAmagrI (sampatti) hovA chatAM cittamAM viplava thatuM nathI. e kAraNe ja dharma mATe dharmopakaraNane rAkhavA chatAM munione potAnA zarIramAM ane upakaraNa (vastra, pAtra, arthAt vIryabaLathI aneka sthUla sarjane ja nahi, sUkSmAtisUkSma sajIne paNa karI zakAya che. kAma krodhAdri) durgAne TALIne Atmazuddhi(adhyAtama), pragaTa karavArUpa sUkSmasarjanamAM paNa vIryane saMcaya ati Avazyaka che. jaina darzanamAM bALadIkSAnuM mahattava A kAraNe paNa che. vIryasaMcaya mATe brahmacarya jarUrI che tema vIryanI zudhdhi vRddhi mATe AhAra paNa zuddha le jarUrI che, mAMsAhAra ke bIje paNa vikArI pauSTika AhAra athavA abhakSya padArthonuM bhakSaNa karavAthI vIryavRddhi thavA chatAM te brahmacaryane nAza kare che. bhakSya AhAra paNa avidhithI levAnuM pariNAma bahmacaryanA nAzamAM Ave che. mATe jainadarzanamAM AhArane aMge paNa sUma vicAra karyo che. A janma ke anya janmamAM A addabhUta zaktine meLavavAne zuddha ane saphaLa upAya brahmacarya che, karma sAhityamAM paNa vIryantarAya" nAmanuM tenuM AvAraka eka svataMtra karma mAnyuM che, tene kSayopazama ke kSaya brahmacaryathI thAya che. vaiyAvacca, vinaya, ke anazanAdi vIryAnarAyanA kSayopazamanA upAyo che te paNa vastuta: brahmacaryanA aMza che, kAraNa ke zuddha brahmacarya kevaLa sparzanendriyanA viSaya upara kAbU meLavavArUpa nathI, paNa pAMce IndriyonI vAsanAone ane manane paNa jJAna tathA viveka dvArA vijaya karavA rUpa che. vIrya kevaLa "strI saMbhegAdi dvArA khUTe che e paNa ekAta nathI, tathAvidha zabda, rUpa, rasa, gaMdha ke sparzathI thatA rAga-dveSAdi vikArothI, kaSAyone vaza thavAthI, cintA kaleza vigerethI, ItyAdi aneka prakAre vIrya kharcAya che. vIryanuM apara nAma "bIja" paNa che, AdhyAtmika ke Adhibhautika sarva sukhanuM sAdhaka vIrya hovAthI tene sarva sukhonI sAdhanAnuM bIja kahyuM che te paNa yathArtha che. "bindunuM patana eTale maraNa ane bindune saMcaya eTale jIvana" ema zivasaMhitAmAM kahyuM che te paNa A varSanA eka bindunI zaktinuM sUcaka che, uttarAdhyayana sUtranA adhya. 16nI 14mI gAthAmAM te A brahmacaryarUpa dharmane dhruva, nitya ane zAzvata kahevA sAthe enA baLe bhUtakALamAM anaMtA AtmAo siddhi pAmyA che. vartamAnamAM pAme che ane bhaviSyamAM anaMtA pAmaze, ema kahyuM che. ItyAdi sarva darzanazAstromAM brahmacaryanuM mahatva aneka prakAre jaNAvyuM che, ene ahIM pUrNatayA jaNAvavAne avakAza nathI. - TUMkamAM eTaluM ja kahI zakAya ke je vIryane baLa mazaH zArIrika, mAnasika, bauddhika ane AdhyAtmika zaktione pragaTAvI tenA baLe mana vacana ane kAyArUpa bAda yoganI sAdhanA kara dvArA samyaga darzana-jJAna-cAritrarUpa mokSa mArganI nirmaLa ArAdhanA thaI zake che, te vIryasaMcayanA zuddha ane siddha upAyarUpa A brahmacaryavratanuM mahattva varNavavA mATe vastutaH mAnavInI zakti apUrNa che. ra31-rAjagraha nagaramAM lAbhAntarAya kamanA tIvra udayavALe eka dramaka (bhikSaka) hatuM, te sudhAnA du:khanI pIDA TALavA zrImantanA gharomAM bhikSA mATe bhaTakate, chatAM tenA te lAbhAntarAya karmanA udayathI tene peTa pUrato AhAra paNa maLato nahi, ethI ajJAnane yoge te zrImanta pratye dveSa dharAvate thayo. ekadA prabhu zrImahAvIradeva rAjagRhInI bahAra vibhAragirI upara padhAryA, devoe samavasaraNa racyuM ane rAjagRhInI prajA prabhune upadeza sAMbhaLavA ulaTI, tyAre dveSI thaelA A dramake tene mArI Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 dha0 sa'0 bhA0 r vi0 3-gA0 116 vasati, ziSyAdi parivAra) vigeremAM nimmatva hovAthI aparigrahI kahyA che, (arthAt parigrahane vastu sAthe ekAnta sa Mbandha nathI, vastu pAse chatAM koIne mamatva nathI paNa thatuM, mATe pAse padArtha hAya ke na hoya, kAi paNa padAmAMmUrchA karavI tene parigraha kahelA che). kahyuM che ke" yadvatturagaH satsvapyAbharaNavibhUSaNeSvanabhiSaktaH / 46 tadvadupagrahavAnapi na saGgamupayAti nirgranthaH || 141 || " ( prazamarati 0 ) a-jema azvane AbharaNeA AbhUSaNeA paherAvavA chatAM temAM te Asakti karatA nathI, tema nintha (muni) upakaraNA rAkhavA chatAM temAM Asakta thate nathI. (bheda e che ke azva ajJAna hAvAthI vastunI ALakhanA abhAve ane jJAnI jJAnathI vastunA svarUpane jANavA chatAM anAsakta rahe che. ) jema dharmopakaraNa rAkhavA chatAM mUrchArahita munione parigraha rUpa doSa nathI tema gurUe upadezelAM dharmopakaraNa (vadi) rAkhanArAM jJAna-darzanacAritrarUpa traNa ratnAvALAM sAdhvIone paNa parigraha doSa(thI kheMcavu azakaya) nathI, mATe dhaipakaraNa tarIke te te (vastrAdi) rAkhavA mAtrathI 'tenA meAkSa na thAya' ema kahevuM te kevaLa vAcALatA ja che. ema pAMcamA vratanuM svarUpa kahyuM. 232 te kahevAthI pAMce tratAnuM lakSaNa kahevAi gayuM, te paNa e tratAne age ja have vizeSa varNana kare che ke-- mUha-'tAni mAtranAmitra, pratye pazcami Tar mavanti mAvitAnyena, thayottanuLamApti tu / / / " nAkhavAnA uddezathI vahelI savAre vaibhAragirI upara caDhIne AvatA manuSyAnI sAme meATI pattharanI zilA gabaDAvavAnA prayatna karyAM, pariNAme te peAte ja e zilA nIce cagadAine durdhyAnapUka maraNa pAmIne sAtamI nArakImAM upajyA. ema peAtAnI pAse kaI nahAvA chatAM paradhananI mUrchAthI durdhyAnane vaza banelA dramakane durgatinAM kaSTo veThavAnA prasaphUga AvyA te mUrchArUpa parigrahanu phaLa samajavuM. 232-'pradU' dhAtunA bhinna bhinna upasargAMne yAge sagraha, parigraha, Agraha, durAgraha, vigraha, nigraha, vigere aneka zabdA khane che. zAstromAM zani, magaLa, rAhu, vigere yAtiSI graheA karatAM paNa parigrahane duSTa kahyo che, kAraNa ke jyAtiSI sa` duSTa grahe| je du:kha ApI zakatA nathI tethI ya adhika duHkha parigrahane vaza paDelA jIvane bhAgavavuM paDe che. jIvane jyAM-sudhI karmAMnA ane tenA phaLa svarUpa zarIranA sabandha che tyAM sudhI jIvanapayeAgI jaDa padArthInI AvazyakatA rahevAnI, mATe jIvanApayeAgI pramANepeita jarUrI evAM zarIrathI mAMDIne AhAra, vastra, pAtrAdine meLavavAM ke bhAgavavAM tene saMgraha kahIye te te duSTa nathI. hA, temAM mamattva-mUrchA pragaTe te te anyAyarUpaDhAvAthI duSTa che, vastutaH AtmA arUpI che, jJAnAdi guNamaya che,nizcayathItene jaDa-paudgalika padArtha sAthe kai sabandha nathI, jaDavastunI sayAga jaDarmAMnA kAraNe che, mATe nizcayathI sa jaDapadArthAMne ve para mAnavA joie, chatAM tenI sAthenA anAdikAlIna vividha paricayathI te eTaleA bhramita thaele che ke peAtAnA vAstava svarUpanA tene khyAla paNa rahete| nathI, para-jaDa vastune peAtAnI mAnI (mUrchA karavA rUpe) bhUlo kare che ane pariNAme paravastunI prApti, rakSaNu, ke vRddhi Adi karavA hiMsA-i, cauka, abrahma, vigere vividha pApe (anyAya)ne AcarIne bhavabhramaNa kare che. e pApAmAMthI bacavA mATe samaja pUrvIka mUrchAnA tyAga karyA vinA Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAne vidhi, temAM mahAvratanI pacIsa bhAvanAo] 349 mULane atha-e pAMce vrate pratyeka, tenI pAMca pAMca bhAvanAthI samyagu bhAvita (vAsita) thAya te ja kahyA tevA (viziSTa) guNavALAM bane che. TIkAne bhAvArtha-vaLI e pAMca mahAvrate, "sarvathA hiMsAne tyAga, sarvathA asatyane tyAga, vigere pratyekanuM je je lakSaNa kahyuM tevA lakSaNavALAM tyAre bane che ke jyAre te vrato tenI bhAvanAothI samyagra bhAvita thayAM heya. mahAvratone viziSTa guNothI je vAsita (bhAvita) kare te tenI bhAvanAo, kahevAya. evI bhAvanAo pratyeka vratanI pAMca pAMca che, tenAthI vAsita thAya te ja te mahAvrato (ahiMsAdi) yathArtha guNavALAM bane, anyathA nahi. temAM- te pahelA mahAvratanI bhAvanAo yegazAstramAM A pramANe kahelI che. anya koI upAya nathI. jyAre tyAre ene paravastune parakIya mAnIne AtmasaMtoSa keLavo ja joIze. lokamAM paNa belAya che ke "sarva pApanuM mULa parigraha che ane sarva sukhonI khANa saMtoSa che? para ane sva padArthonuM vAstavika jJAna thAya ane evA jJAnapUrvakane viveka pragaTe te saMtoSa duSkara nathI. ema paNa kahI zakAya ke sAcA jJAnIne te mUcha thavI duSkara che, kAraNa ke-jIvane jayAM sudhI pitAnuM ke paranuM vAstavika jJAna pragaTayuM nathI tyAM sudhI ja te paramAM mUcha karI zake che. A mUcha thAya tyAM sudhI bInajarUrI, ke jarUrI paNa vastuno adhikasaMgraha thAya che, mUcha vinA te thato nathI mATe mUchamAM nimittabhUta bInajarUrI ke jarUrI vastunA paNa adhikasaMgrahane tyAga karavo joIe, jene tyAga zakya na hoya tene mUrchA na thAya tevI jAgrati pUrvaka upayoga karavo joIe, ItyAdi A vratanuM rahasya che. jIva je A viveka na kare te mUcharUpa parigraha thAya, tethI AgaLa vadhIne Agraha (ArtadhyAna) thAya, te paNa na chUTe te temAMthI durAgraha (raudradhyAna) thAya, pariNAme hiMsA, 6, vigere pApanA sevanathI jInI sAthe vigraha (vara-vidhi) 5Na thAya ane enA pariNAme tiryaMca ke nArakI jevI duSTa gatimAM javA rUpa nigraha sahana karavo (durgatirUpI jelamAM purAvuM) paDe. ema parigrahamAMthI duHkhanI paraMparA ubhI thAya che mATe A vratanuM pAlana ati Avazyaka che, ene vinA anAdikAlIna parigraha saMjJAne teDavAnuM bIjuM Alambana nathI, mATe tenuM mahattva che. mAtra vastunA saMgrahane (saMgane) parigraha mAnIe te vastrAdinI jema jIvane zarIra ane tenA AdhArabhUta AhAra vigerene paNa tajavAne prasaMga Ave ane e to kai rIte hitAvaha nathI. jayAM sudhI mokSanI sAdhanA mATe zarIra upayogI che tyAM sudhI zarIrane ke tenA AdhArabhUta AhArane tajavAmAM aAve te mokSanI sAdhanAnuM bIjuM sAdhana zuM? mati, zrata, vigere jJAnanA, ke e jJAnanA phaLa svarUpa viratinA AdharabhUta zarIra vinA dharmanI ArAdhanA ja konA AdhAre thAya ? A kAraNe ja kahevAmAM AvyuM che ke "rIma hRdu dharmasAdhanAm arthAt dharma sAdhanAmAM zarIra mukhya sAdhana che, mATe zarIranA nirvAha mATe upakAraka saMyamasAdhaka upakaraNene " pati ta 3pa ' e vyutpattithI upakArI kahyAM che. ane je saMcamasAdhaka na bane tene bAhya dRSTie upakaraNo chatAM "adhikAraNe" arthAt durgatinAM kAraNe kahyAM che, ItyAdi vivekapUrvaka A vratanuM pAlana karate jIva sarvathA parigrahathI mukta thaI zake che. ra33-koI paNa niyama, paccakakhANa ke vratane svIkAravA mAtrathI nahi, paNa tenuM pAlana mATe ghaTita sabaLa upAya karavAthI te te niyamAdinuM phaLa maLe che, dhananI prApti, putrane janma, ke Arogya, vigere pragaTa thayA pachI tenA rakSaNa pAlananI jeTalI AvazyakatA che tethI ghaNuM AvazyaktA svIkArelAM vrata vigerenuM pAlana-rakSaNa karavAnI che. ahIM kahevAtI mahAvratanI bhAvanAo vastutaH te te vratanA prANabhUta che, mATe vratanA rakSaNa mATe tenA jJAnanI ane pAlananI ati AvazyakatA che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 [dha saM0 bhA2 vi0 3-gA0 116 "manoguptyeSaNAdAneryAbhiH samitibhiH sadA / dRSTAnapAnagrahaNenA'hiMsA bhAvayet sudhIH // prakAza 1-26 // " vyAkhyA-1-managupti, 2-eSaNasamiti, 3-AdAnasamiti, 4-Isamiti ane 5AhAra pANIne joIne grahaNa karavAM, e pAMca bhAvanAothI buddhimAna muni ahiMsAnuM rakSaNa (pAlana)kare. temAM je mane guptinuM svarUpa (karaNa sittarImAM) kahevAze tenAthI prathama vratanI rakSA karavI te pahelI bhAvanA, beMtAlIza doSa rahita (AhAra-pANI-vastra-pAtra-vasati vigere) zuddha piMDane grahaNa kare te eSaNAsamiti rUpa bIjI bhAvanA, "AdAna" zabdanA upalakSaNathI "nikSepa" paNa samajI le, ethI pITha, pATIyuM, vigere sarva vastunA AdAna-nikSepamAM eTale levA mUkavAmAM nirdoSa pravRtti karavI te AdAnabhaMDamattanikSepaNasamitirU5 trIjI bhAvanA, 'I' zabdathI javA AvavA vigeremAM "IryAsamitinuM pAlana karavuM (deSa nahi lagADavA) te cothI bhAvanA ane anna-pAna vigere jene levAM, upalakSaNathI joIne vAparavAM, vigerene pAMcamI bhAvanA samajavI. e pAMca bhAvanAthI buddhimAna jJAnI muni ahiMsAne pavitra banAve, tenI rakSA kare. ahIM mAguptine bhAvanA kahI tenuM kAraNa e che ke-hiMsAmAM mananA vyApAranI mukhyatA che. saMbhaLAya che keprasannacaMdrarAjarSie mane gupti nahi pALatAM durgAnathI ahiMsAvratanuM khaNDana karIne pratyakSa hiMsA nahi karavA chatAM sAtamI nArakane yogya karmono (dalikone) saMcaya karyo hate. eSaNA, AdAna ane IryA, e traNa samitionuM pAlana te ahiMsAmAM avazya (pratyakSa) upakAraka hovAthI enuM bhAvanApaNuM spaSTa che ane annapAna joIne grahaNa karavAthI jIvasaMsakta AhArapANIne tyAga thAya te paNa ahiMsAvatanA upakAra mATe che, tethI tene pAMcamI bhAvanA kahI che. bIjA mahAvratanI bhAvanAo mATe yogazAstramAM kahyuM che ke - "hAsyalobhabhayakrodha-pratyAkhyAnai nirantaram / Alocya bhASaNenA'pi, bhAvayetsnRtavratam // prakAza 1-27 // " vyAkhyA-hAMsI karanAra nize mithyA bolanAre che, ema "labhI" dhananI AkAMkSAthI, bhayavALo prANa vigerenA rakSaNanI IcchAthI ane krodhI kAdhAviSTa manavALo thavAthI mithyA bole che, e kAraNe bolavAmAM hAsyAdi cArene tajavAM te cAra ane vicArIne bolavuM' arthAt asatya na bolAya tema jJAnathI samyagra paryAlacana karIne mahine dUra karavApUrvaka belavuM te pAMcamI bhAvanA jANavI. vastutaH asatya bolavAmAM meha kAraNabhUta che, e prasiddha che ane kahyuM paNa che ke-rAgathI, dveSathI ke mehathI je vacana bolAya te asatya samajavuM. trIjA mahAvratanI bhAvanAe gazAstramAM A pramANe kahI che- "AlocyAvagrahayAzcA-'bhIkSNAvagrahayAcanam etovanmAtramevaita dityavagrahadhAraNam // samAnadhArmikebhyazca, tathA'vagrahayAcanam / anujJAvitavAnInAzanamastejamAvanAra." kariza 1, 28-21. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAne vidhi, temAM mahAvratanI pacIsa bhAvanAo]. 351 vyAkhyA-manathI vicArIne avagraha yAca. (avagraha eTale rahevA ke vAparavA mATe amuka bhUmi, makAna, sthaLa, vigere.) te avagrahanA 1-Indrane, 2-rAjAne, 3-gRhapatine, 4-makAnamAlikane ane pa-sAdharmika(sAdhu), ema pAMca prakAra che. emAM pUrva pUrva prakArane 5chIne prakAra bAdhaka che. (arthAta uttara uttara vyaktinA abhAve ja pUrva pUrva vyakti pAse yAcI zakAya.) temAM 1-devendrane abhigraha e rIte kahyo che ke-saudharmendra hakSiNa dizAnA aDadhA lokanA ane IzAnendra uttara dizAnA aDadhA lokanA adhipati che, (ApaNe je bharatakSetramAM chIe te merUthI dakSiNa dizAmAM hovAthI tenA adhipati saudharmendra che mATe teone avagraha gaNAya.) --rAjA eTale ahIM cakavatI ane bharatavigere te te kSetre (je jyAMnA cakravatI hoya te kSetranA che e khaMDe) tene avagraha. 3-gRhapati eTale amuka dezane adhipati (rAjA), tenI sattAmAM je deza vigere hoya te tene avagraha. 4- zayyAtara eTale makAna(sthAna)ne mAlika, tenuM makAna, bhUmi, vigere tene avagraha ane pa-sAdharmika eTale sAdhuo, teone avagraha teone rahevAvAparavA mATe gRhastha ApeluM ghara vigere samajavuM. pravacanasAre dvAra (gA. 683)nI TIkAmAM te ema kahyuM che ke-sAdhune sAdharmika AcArya, upAdhyAya vigere gaNAya, mATe AcArya vigere je nagara(gAma vigere)mAM cAturmAsa rahyA hoya te te nagarAdi pAMca gAu sudhI dareka dizAmAM teonuM pratibaddha hovAthI te nagarAdi sarva dizAmAM pAMca gAu sudhImAM teone avagraha gaNAya, ema samajavuM. A avagraha paNa kSetrane Azrine samaja, kALathI te varSAkALa (mAsI) pUrNa thayA pachI paNa (AcAryAdi tyAM ja rahyA hoya te) uparAnta be mahinA sudhI teone avagraha samaje. tyAM 683 gAthAnA uttarArdhathI AgaLa kahyuM che ke sAhammio a sUrI, jammi pure vihiavarasAlo // 683 // " " tappaDibaddhaM taM jAva, donimAsehiM ao jaINa sayA // pravacanasAroddhAra0 // bhAvArtha-sAdharmika eTale AcArya, teoe je gAma-nagarAdimAM cAturmAsa karyuM hoya tyAM(kSetranI apekSAe) te nagarAdithI pAMcagAu sudhI ane kALane AzrIne varSAkALa pachI paNa be mahinA sudhI sarvadizAomAM te kSetra teonuM pratibaddha(sattAmAM) gaNAya, mATe sAdhuone sadA te AcAryAdinI anujJA lIdhA vinA rahevuM vigere na ka9pe. e rIte avagrahonA prakArone samajIne yathAyogya (jenI pAse je ) mAgavAne hoya tenI pAse te mAgave. tenA mAlikanI pAse yAcanA karyA vinA rahevAthI ke vAparavAthI paraspara virodha thatAM ekAeka (akALe) nIkaLavAne (kADhavAno prasaMga Ave vigere A janmamAM de thAya ane adattane paribhoga karavAthI je karma baMdhAya tene parabhavamAM paNa bhegavavuM paDe. e pahelI bhAvanA kahI. 2-mAlike eka vAra ApavA chatAM avagrahane vAraMvAra yAcave. pahelAM anumati maLavA chatAM bImArI vigere kAraNe vAparatAM ApanAranA cittamAM kaleza na thAya te hetuthI laghu-vaDInIti paraThavavAnAM, pAtra raMgavA-dhevAnAM, ke hAtha-paga vigere devAnAM sthAnonI vAraMvAra yAcanA karavI. 3-amuka pramANamAM avagrahane nizcaya kare, arthAt "A ATalI bhUmi vigere - Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 0 saM. bhA0 2 vi0-3-gA0 116 amAre upayAgI (jarUrI) che, adhika nahi,' evA (tenA dAtAra sAthe) nizcaya karavA te trIjI bhAvanA samajavI. evA nizcaya karavAthI te teTalI bhUmimAM kAryeAtsaga vigere peAtAnI te te kriyAo karavA chatAM sAdhuthI tenA dAtArane (zayyAtarane) agavaDa (asadbhAva) pedA na thAya, arthAt dAtAnI prasannatA jALavI zake. jo yAcanA vakhate ja AveA niya na kare te pAchaLathI ApanAranA cittamAM paNa viparIta pariNAma (asanmAna) thAya ane peAtAne paNa dAtAranI icchA virUddha tenI bhUmi Adi vAparatAM adyattanA bheAgavaTA thavAthI kA~bandha thAya. 4-sAdharmika pAse avagrahanI yAcanA karavI.'ahIM sAdharmika eTale dharmane Acarete dhArmika ane sarakhA- tulya--eka dharmane anusaranArA dhArmika te sAdharmika.' AvA sAdhikA sAdhune sAdhue gaNAya, te pahelAM amuka kSetramAM yAcanA (avagraha) karIne rahyA hoya, te kSetrAdi kALanI apekSAe mAsa ke cAturmAsa sudhI ane kSetranI apekSAe pAMca gAu sudhI, vigere temanA avagraha gaNAya, mATe khIjAthI temanI anujJA pUrvaka ja tyAM rahevAya. te jeTalI anujJA Ape teTaluM ja kSetra (upAzraya ke geAcarI mATe zrAvakanAM ghA) vigere saghaLuM (rahevA, vAparavA ke AhArAdi vaheAravA mATe) svIkAravu, anyathA cArI karI gaNAya. e cAthI bhAvanA kahI. pa-gurU AjJA maLI heAya te ja AhAra pANI vigere vAparavu. arthAt sUtreAkta vidhi pramANe, prAsuka (acitta) ane eSaNIya (42 doSa rahita), sAdhutAmAM ka2e tevAM (dravya kSetra kALa bhAva vigerethI zuddha), AhArAdi lAvIne paNa gurUnI samakSa tenI AleAcanA kare, je jyAMthI, jevI rItie ane jevA bhAvathI lIdhuM (ke sAmAe vaheArAvyuM) heAya te te sava gurUne pragaTa jaNAve, pachI teo temAMthI je jeTaluM vAparavAnI anumati Ape te teTaluM ekaleA ke mAMDalImAM (anya sAdhuonI sAthe) besIne te rIte vApare. mAtra AhAra pANI ja nahi, upalakSaNathI je kaMI audhika ke aupagrahika (pUrve vyAkhyA kahI te) sa upakaraNarUpa dharmAMsAdhana, te dareka gurUe anumati ApelI hAya te teTaluM ja vAparavu joie, ema karanArA sAdhu asteya (adattAdAna viramaNa)vratanuM atikramaNa karatA nathI, arthAt pAlana karI zake che. e pAMcamI bhAvanA samajavI. ceAthAmahAvratanI bhAvanAe--yAgazAstramAM kahI che ke-- 46 'strIpazumadvezmA''sanakuDayAntarojjhanAt / , sarAgastrIkathA tyAgAt prAgratasmRtivarjanAt // strIramyAGgekSaNasvAGga - saMskAraparivarjanAt / praNItAtya'zanatyAgAt, brahmacaryaM tu bhAvayet // " prakAza 1-30-31 // vyAkhyA--strIonA devIe ane manuSya strIe ema be bhedo che, tenA paNa sacitta acitta e be bheda che"--sacitta eTale sAkSAt devI-mAnuSI ane ra-acitta eTale pattharanI, cunA vigere lepanI, ke citrelI, vigere strInI AkRti-AkArA. taduparAnta 'SaSTha' eTale napuMsakavedanA udayavALA ane mahumAhanIyakama aMdhAya tevAM karmo karanArA tathA strI-purUSa ubhayanA bhAgeAmAM rAgavALA napu Msaka purUSo, (dharmamAM purUSanI pradhAnatA heAvAthI ahIM napuMsaka purUSo kahyA te paNa strIone AzrIne vicAratAM strIo, vigere yathAyAgya svayaM samajI levuM) tathA 'pazuo' Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthApanAmAM mahAvratonI pacIsa bhAvanAo]. 353 eTale tiryaccanimAM janmelAM gAya, bheMsa, ghaDI, gadheDI, bakarI, gheTI, vigere (jenI sAthe) mithunane sambhava hoya tevAM pazuo, e traNane ThaMdva samAsa karIne ahIM "manu pratyaya karelo che, ethI strIo, napusake ane pazuo jyAM hoya tevI vasatine (sthAna) ane teoe vAparelAM saMthAro vigere Asanene tyAga kare, tathA bhIMtane AMtare paNa jyAM strI-purUSanI kAmottejaka vAte (zabdo) saMbhaLAya tevA eka ja mAtra bhIMtanA AMtarAvALA, jyAM gRhasthAzramIo vasatA hoya tevA sthAnamAM rahevuM paNa nahi ema brahmacaryane bhaga thavAnA bhayathI strI, pazu ke paMDakavA, tathA eka bhIMtanA mAtra AMtarAvALuM sthAna tajavuM, te pahelI bhAvanA. 2-sarAgapaNe strInI kathA nahi karavI, arthAt "rAga" eTale mehanA udayane vaza banIne strIonI sAthe kathA, athavA strInI kathA, athavA purUSanI kathA, athavA purUSanI sAthe paNa strIonI (ke purUSonI rogayukta) kathA, vigere rAgathI kathA, ke rAgane (kAmane) pragaTa karanArI kathA nahi karavI. jema ke--amuka dezanI strI AvI hoya, amuka jAtinI, ke amuka kULanI strIo AvA guNa-doSavALI heya, vigere vAte tathA strIonA paheravezanI, bhASAnI, gatinI (cAlanI), zRMgArika ceSTA(cALA)nI, hAva-bhAvanI, hAsyanI, laTakAnI(hekAnI), netranAM kaTAkSonI, rIsAmaNAMnI, manAmaNAnI, ke teonA zRMgAranI, vigere te te rasa pedA karanArI vAte pavanathI jema samudra khaLabhaLe tema AtmAne cittarUpI samudramAM #bha pragaTa karatI hovAthI tevI kaI paNa rAgajanaka vAta nahi karavI, te bIjI bhAvanA jANavI. 3-pUrvakrIDitanuM smaraNa nahi karavuM, arthAt sAdhue dIkSA pUrve ke (gRhasthe) brahmacarya svIkAryA pUrve gRhasthAvasthAmAM strInI sAthe mithuna sevyuM hoya tenuM smaraNa nahi karavuM. kAraNa ke injanathI agni saLage tema pUrvakAlIna mithunakrIDAne yAda karavAthI kAmarUpI agni saLage che. 4-avivekI manuSya jene ramaNIya-pRhaNIya mAne che tevAM strInAM mukha, netro, stana, kaTibhAga, sAthaLa, vigere ane ati Azcaryane vaza banIne phATeDeche (sthira daSTie) nahi jevAM, rAgadveSa vinA mAtra daSTithI jovAI jAya te duSTa nathI. kahyuM che ke "zarAja pUmaDuM, cakSaramAtamAM tatra, ta sudhaH rivara zA" (zrAddhatti. jA26 vRtti) bhAvArtha-daSTi sanmukha AvelA rUpane na jevuM azakya che, (arthAta sahasA jevAI jAya te saMbhavita che.) vastutaH rUpa jovAmAM paMDita purUSe rAga-dveSane tajavA joIe. tathA pitAnA zarIrane snAna-vilepana karavuM, dhUpavuM, nakha, dAMta, ke keza saMmArjavA, vigere saMskAra nahi karavA, ema sarAgapaNe strInAM aMgopAMga jevAnuM tathA svazarIrane saMskA* ravAnuM varjavuM te cAthI bhAvanA samajavI. strInAM manarama apAgane jovAmAM Asa ktanetrovALo jIva dIvAnI jALamAM pataMgIyuM nAza pAme tema (brahmacaryane) nAza kare che ane azucithI bharelA zarIrane saMskAravAmAM mUDha banelo te te IcchArUpa vikalpa karIne vinA kAraNe AtmAne thakAve che. pa-praNataAhAra ane atiAhAra vaje. arthAt praNIta eTale vIryavardhaka, snigdha, 45 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 116 mAdaka, miSTAnna vigere rasavALo AhAra taja ane luo paNa AhAra gaLA sudhI (ajIrNa thAya tema) nahi khAva te pAMcamI bhAvanA kahI che. haMmezAM mAdaka ane snigdha madhura rasadAra AhAra vAparanAra zukra nAmanI mukhya dhAtunA atiSiNathI (pragaTatA vikAranI vedanAthI pIDAele) abrahmane sevavA sudhI paNa patana pAme che ane lukho paNa atiAhAra kevaLa brahmacaryane ja nahi, zarIrane paNa pIDA (regAdi) karanAra che. kahyuM che ke " addhamasaNassa savvaMjaNassa kujjA davassa do bhaage| vAyapaviAraNaTThA, chanbhAgaM UNayaM kujjA // 867 // " (pravacanasAro0) bhAvArtha-bhUkhanA cha bhAga karIne temAMthI aDadhA (traNa) bhAgane vyajana sahita AhAra le, be bhAga pANIthI pUravA ane vAyunA (zvAse chuvAsanA) saMcAra mATe eka bhAga udarI rAkhavI. e brahmacaryanI (nava guNionApAlanarUpara34) pAMca bhAvanAo kahI. pAMcamA mahAvratanI bhAvanAo yogazAstramAM kahI che ke - " sparze rase ca gandhe ca, rUpe zabde ca hAriNi / paJcasvapIndriyArtheSu, gADhaM gArddhasya varjanam / eteSvevAmanojJeSu, sarvathA dveSavarjanam / gAjhivatA, mAvanAra panna bhinnatA "jhAza 2, 32-rUrI vyAkhyA-gavavAthI rAga upaje tevA manahara sparza, rasa, gandha, rUpa ane zabda, e pAMce IndrionA viSayemAM ati gRddhi (Asakti) nahi karavI, tathA e ja sparzAdi pAMca viSaye pratikULa (aniSTa) hoya temAM sarvathA dveSa nahi kare, te pAMcamA mahAvratanI pAMca bhAvanAo samajavI. ISTa viSamAM AsaktivALe nizca aniSTa pratye dveSa kare che, mUccharahita madhyastha AtmAne zubha-azubhamAM prIti ke aprIti thatI nathI. rAganA kAraNe ja TheSa thAya che, ema samajAvavA ahIM "Sa nahi karavo" ema kahyuM che, anyathA ISTamAM rAga nahi kare eTaluM ja kahevA mAtrathI aniSTamAM zreSa nahi kare e siddha thAya che. 235 ema vistArathI pAMca mahAvratane varNavyAM, have chaThThA vratanuM lakSaNa kahe che ke - ra34-pahelI bhAvanAmAM 1-vasatizuddhi, 3-niSadhA (Asana) parivAra ane 5-mUkyAntara varjana Ave che. bIjI bhAvanAmAM-ra-sarAgastrIkathAno tyAga, trIjImAM pUrvakIDitasmaraNanA ta 4-strInAM aMgopAMga nIrakhavAne tyAga ane 9-sva zarIra vibhUSAne tyAga, tathA pAMcamI bhAvanAmAM ha-praNIta AhArane ane 8-atiAhArane tyAga che. ema pAMca bhAvanAomAM navaguptie samajavI. - 25-prathama vatanI pAMca bhAvanAomAM manogupti mAnasikahiMsAthI (Arta-raudradhyAnathI) bacavA mATe, eSaNasamiti AhArane aMge kahelA kara derU5 dravya-bhAva hiMsAmAMthI bacavA mATe, AdAnasamiti saMcame pagI vastu levA mUkavA vigeremAM saMbhavita hiMsAthI bacavA mATe, IryAsamiti gamanAgamanathI saMbhavita hiMsAthI bacavA mATe ane anna-pAnAdi joIne levAM te paNa eSaNA ke AdAna samitirUpe AhAra-pANI AdimAM rahelA trasa vigere jIvonI hiMsAthI bacavA mATe che ema pAMce bhAvanA ahiMsA mATe Avazyaka che ane te pAMca samitimAM ane traNa guptimAM antargata che. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThA vratanuM svarUpa ane caraNasirImAM dazavidhi yatidharma ] mUlam-"caturvidhasyAhArasya, sarvathA parivarjanam / SaSThaM vratamihaitAni, jinarmUlaguNAH smRtAH // 117 // " mULane artha-cAre prakAranA AhArane (rAtrIe) sarvathA tyAga kare, tene chaThuM vata kahyuM che, e cha vratane zrIjinezvaroe sAdhutAnA mULaguNo kahyA che. TIkAne bhAvArtha--azana, pAna, khAdima ane svAdima, e cAre prakAranA AhArane (rAtrIe vAparavAno) "sarvathARtrividha vividha bhAMgAthI tyAga kare, tene chaThuM vrata kahyuM che, ema vAkyamAM kriyApadane saMbandha jeDa. have e vratane ahIM sAdhudharmanA prasaMgamAM zrIjinezvaree zeSaguNonA AdhArabhUta hevAthI mULaguNa kahyA che ane enA upalakSaNathI sapUrNa caraNasittarIne paNa mULaguNorUpa kahI che. te A pramANe che - "va samAdhawdeg saMgama, videg 2 caMmapurAvo.. nALAti tava nahAvarame rA" (ni. bhASya0) vyAkhyA--A pramANe che, pa-te, 10-prakArane sAdhudharma, 1-prakAre saMyama, 10prakAre vaiyAvacca, -prakAre brahmacaryanI gupti, 3-jJAnAdiguNe, 12-prakAre tapa, ane 4-dhAdi kaSAyane nigraha, ema (70 prakAre) cAritra (mULa guNe) che. temAM- bIjuvrata satyanI rakSA mATe che, temAM jaNAvyA pramANe priya, pathya ane satya paNa zAstrIya maryAdAnA pAlana pUrvaka balavAnuM vidhAna che te mATe bolavAmAM hAsya, bhaya, lobha ane Thodhane tyAga karavA rUpa cAra bhAvanAo ane vicArIne (upayoga pUrvaka) bolavA rUpa pAMcamI bhAvanA paNa bhASAsamiti rUpa che ema satyanI pAMce bhAvanAone aMtarbhAva bhASA samitimAM thAya che. trIjIMvata adattagrahaNathI bacavA mATe che, tenI prathamanI cAra bhAvanAo je vastu vAparavAnI hoya te jenI mAlikInI ke jenI sattAmAM hoya tenI anujJA meLavavArUpa hevAthI eSaNA samitirUpa che ane pAMcamI zrIjinAjJAnA ane gurUnI AjJAnA pAlanarUpa hevAthI IcchA rAdha ke samarpitabhAva rUpe mane muktinA pAlanarUpa che, athavA pAMce bhAvanAonuM rahasya anyane aprIti nahi upajAvavAnuM ane gurUAjJAne AdhIna thavAnuM hovAthI eka marAptimAM paNa tene aMtarbhAva thaI zake che. cothuM vrata brahmacarya pAlana che. tenI pAMce bhAvanAo brahmacaryanI nava vADonA pAlanarUpa hovAthI tene aMtarbhAva bhASA-eSaNa samitimAM ane traNa guptiomAM thAya che. pAMcamuM vrata pALavA mATe jaNAvelI pAMce bhAvanAe pAMca indriyonA anukULa-pratikuLa viSayomAM rAga-dveSane varjavA rUpe manane vijaya karAvanArI hovAthI managuptimAM tene aMtarbhAva thAya che. ema pAMce vratonI pacIza bhAvanAone aMtarbhAva pAMca samiti ane traNa gupti rUpa aSTa pravacanamAtAmAM thAya che, tethI te AThane mAtAo kahI che te paNa yathArtha che. mAtAnI jema aSTapravacanamAtAe pAMca mahAvratarU5 cAritraputrane janma Ape che, pAlana (poSaNa) kare che ane TeSiArUpa melanI zuddhi kare che, e hakikata karaNasittarImAM tenA svarUpane varNavatAM kahevAze. sAdhunuM sAdhya cAritra (caraNa sittarI) che, mATe pAMca vratane caraNasittarImAM mULa guNe tarIke gaNAvyAM che ane tenA rakSaNa-pAlana vigeremAM karaNa eTale sAdhanabhUta hevAthI aSTa pravacana mAtAone karaNa sittarImAM gaNelI che, ethI paNa samajAya che ke aSTapravacanamAtAonuM pAlana cAritranA rakSaNa mATe ati Avazyaka che. e ja bhAva A pacIsa bhAvanAonuM vidhAna karavA dvArA zAstrakAroe jaNAvyo che. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - ~ ~ - ~ 3pa6 [dhava saM0 bhAva 2 vi. 3-gAha 117 1-"prANAtipAtaviramaNa' vigere mahAtra pAMca che, tenuM varNana upara karyuM. 2-zramaNane" eTale sAdhuone dharma A daza prakAre che-1-kSamA, 2-mArdava, 3-Arjava, 4-mukti, nirlobhatA), pa-tapa, 6-saMyama, 7-satya, 8-zauca, 9-Akicanya ane 10-brahmacarya. Avazyaka sUtranA cothA adhyayanamAM kahyuM che ke ciMtI(tha) nava, muttara tava saMga ga ghoghA saccaM soyaM AkiMcaNaM ca baMmaM ca jaidhammo // " Ava0saGgrahaNI gA0 3 // bhAvArtha-kSamA, mArdava, Ava, mukti, tapa, saMyama, satya, zauca, Akignanya ane brahma, e (dazavidha) yatidharma che. temAM-1-kSamA sazakta ke azakta paNa jIvana sahana karavAne adhyavasAya-AtmapariNAma, arthAt sarva rIte kreine viveka kara-(tenA udayane) niSphaLa banAvI tene kSamA kahevAya che. 2-mArdava=astabdhatA, arthAt akaDAIne abhAva, astabdhatAnA pariNAmane eTale bhAvane ane tenAthI thatI kriyAne paNa mArdava kahe che; arthAt jIvanI namratA ane nirabhimAnatA. 3-ArjavaRju eTale vaktA rahita mana vacana ane kAyavALo saraLa jIva, tenA bhAvane athavA karmane "Arjava kahyuM che, arthAt jIvane mana vacana ane kAyAne avikAra, niSkapaTapaNuM, te Aje va. 4-mukti chUTavuM ke choDavuM te mukti, arthAt bAhA anityapadArthonI ane abhyantara(kAma krodhAdi) bhAve pratyenI tRSNAne cheda karavArUpa lebhane sarvathA taja tene mukti kahI che. pa-tapa jenAthI rasa-rUdhirAdi zArIrika dhAtuo athavA jJAnAvaraNIyAdi karmo tape (khape) te tapa kahevAya, tenA "anazana, udaritA" vigere (cha bAhya ane "prAyazcitta, vinayAdi cha abhyantara, ema) bAra bhede kahevAze. -saMyama =AzravanI virati, arthAt navAM karmone babdhane aTakAvavA te saMyama. (enuM vizeSa varNana A adhikAramAM ja kahevAze.) 7-satya-mRSAvAdane tyAga, 8-zauca-saMyamamAM nirmaLatA eTale niraticArapaNuM. - Akikhya =jenI pAse " kicana' eTale kaMI dravya na hoya te azcina ane agninapaNuM tene Akinzanya kahevAya, enA upalakSaNathI (dravyamAM ja nahi) zarIra ane dharmopakaraNa vigeremAM paNa mamatvane abhAva tene "Akignanya samajavuM. 10-brahma navavidha brahmacaryanI guptinA pAlana pUrvakane sparzanendriyane saMyama, e dazavidha yatidharma kahyuM. bIjA AcAryo te enA daza prakAre A rIte kahe che- "khatI muttI ajjaSa, maddava taha lAghave tave ceva / saMjama cAo'kiMcana, boddhavve baMbhacere ya // ' pravacanasAro0 554nI TIkA // bhAvArtha-kSamA, mukti, Arjava, mAva, lAghava, tapa, saMyama, tyAga, Akignanya ane brahmacarya, e dazavidha yatidharma jANo. temAM "lAghava eTale dravyathI alpaupadhi(vastuothI nirvAha karavA)paNuM ane bhAvathI gaurava meTA)ne tyAga, tathA 'tyAga eTale sarva saMgothI mukti (nirAgatA), athavA yuti(sAdhu)one vastra vigerenuM dAna, ema artha samaja, zeSa kSamA vigerene artha pahelI Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caNasattarImAM sattara prakAre sayama] vyAkhyAmAM kahyA pramANe 276 samajavA. 3-saMyama='sa'' eTale (mana-vacana-kAyAnA) ekIkaraNa dvArA Atma rakSA mATe 'yama' eTale yatna karavA te sayama, tenA-pAMca AzravAneA rAdha karavA te pAMca, pAMca indrionA nigraha karavA te pAMca, cAra kaSAyAnA jaya karavA te cAra, ane traNa krUDanI virati karavI te traNa, ema kula sattara prakAza che. kahyu che ke-- '" paMcAlavA vimaLAM, viviyaniDho sAyakalo / daMttassa viraI, satarasahA saMjamo hoi ||" pravacanasAro0 555 / / bhAvAtha-pAMca AzravAthI aTakavuM, pAMca indrione vaza karavI, (cAra) kaSAyAnA jaya karavA ane traNa daDanI virati karavI, ema saMyama sattara prakAre che. temAM prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha, e pAMca AzravAthI arthAt navAM navAM karmo AvavAnAM kAraNeAthI aTakavuM te pAMca AzravAnI virati. spanA, rasanA, ghrANu, cakSu ane kAna, e pAMca indrionA nigraha karavA, arthAt te te indriyanA sparza-rasa vigere viSayAmAM lampaTatAne ( AsaktinA ) tyAga karIne mAtra jIvana nirvAhanI buddhie bhAga pharavA te indriyAneA nigraha, krodha, mAna, mAyA ane leAbha, e cAra kaSAyAnA jaya karavA arthAt udayamAM AvelA e kaSAyAne niSphaLa karavA ane sattAmAM hoya tenA udaya aTakAvavA rUpe parAbhava karavA te kaSAyajaya tathA traNa DenI virati eTale cAritrarUpI Atmasampattine haraNa karIne AtmAne daridra (nirguNI) manAve tevAM duSTa mana vacana ane kAyArUpa traNa daDAnI azubha (eTale akuzaLa-AtmAne anathakAraka) pravRttine aTakAvavI te traNa daMDanI virati. e sattara prakAranA saMyama jANavA. anya AcAryo te bIjI rIte kahe che ke-- 46 357 puSi-AgaLi--mAya--vaLAT-vi-ti-23--rni-ibannItrA / pehuppeha - pamajjaNa, pariThavaNa maNovaIkAe ||" pravacanasAro0 557 || vyAkhyA--pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, eindriya, teindriya, caturindriya, ane pacendriya, e dareka jIvAne mana-vacana ane kAyAthI saMraAE, samArambha ane Arambha karavA nahi, karAvavA nahi tathA anumedavA nahi (te nava prakArA). te mATe kahyu che ke-- 236-pAMcamahAvratAne vyavahAracAritrarUpe sAdhanadhama mAnIe te| kSamAdi daza prakAranA kRtiSama nizcayarUpe sAdhyama kahI zakAya. arthAt mahAvratA vyApArarUpa che ane yatidhama tenA phaLa svarUpa che. ema AgaLa kahevAze te vaiyAvacca sAdhanadhama ane jJAnAdi traNa guNlRA vigere sAdhya dharma tarIke nizcaya cAritra samajavuM. brahmacaryanI navavADe sAdhanadhama che ane tenuM sAdhya brahmavrata che. sacamanA sattara prakAranI vyAkhyA ahIM be prakAre kahI che temAM paNa pahelI vyAkhyA-sAdhya ane khIjI vyAkhyA tenA sAdhanarUpa samajAya che. chelle kahelA medhAdinA nigraha rUpa cAra prakArA paNa kSamAdi prathamanA cAra atidharmAMnA sAdhanabhUta che. ema A caraNasittarInA prakArA paraspara sAdhya sAdhanarUpa che ane samagra caraNasittarI yathAkhyAta cAritranA sAdhanarUpa che, ema A caraNasittarImAM syAdvADha zailIe vyavahAra ane nizcaya ubhaya dhanI vyavasthA karelI che. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 [dhava saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 117 " saMkappo saMraMbho, paritAvakaro bhave samAraMbho / kAramo dvo, yuddhanA () sarSa 206" (pravacanasAra) bhAvArtha-mAravAno (hiMsAne) saMkalpa karavo te saMrambha, pIDA upajAvavI te samArambha, ane prANane viyoga kare te Arambha, e hiMsAnA saMrahmAdi traNe ya prakAro sarva zuddha nane (athavA "akArane prakSepa karavAthI sarva azuddha eTale naigama, saMgraha ane vyavahAra nayane paNa) mAnya che. ema nava prakAranA jInA sarasnAdi na karavA te saMyamanA nava prakAre. tathA duSamA vigere kALanA deSathI tathAvidha buddhinI, AyuSyanI, zraddhAnI, saMveganI, udyamanI ane baLanI, vigerenI hAnivALA vartamAna kALanA ziSyonA upakAra mATe saMyamamAM upakAraka pustako vigere ajIva padArthone tenuM pratilekhana, pramArjana karavA pUrvaka jayaNAthI rAkhavA te 10-ajIvasaMyama samaje, "prekSA" eTale bIja, vanaspati ke trasajIvanA saMsarga vinAnA niravadya sthAne netrethI joIne suvuM, besavuM, ubhA rahevuM, ke cAlavuM, vigere 11-prekSAsaMyama samaja, pApavyApAra karatA gRhasthanI upekSA karavI, arthAta "amuka ghara-gAma vigerenI saMbhALa khyAlapUrvaka kare ItyAdi upadeza nahi kare te 12-upekSAsaMyama jANa, athavA prekSA-upekSAne bIjo artha saMyamamAM anAdara karatA sAdhuone tete saMyamanAM kAryomAM joDavA te "prekSAsaMyama ane niSpharvasa pariNAmI pAsatthA vigere saMyamanI virAdhanA kare tenI upekSA karavI te "upekSAsaMyama ema kare. netrothI jeelI paNa bhUminuM ke vastra-pAtrAdinuM rajoharaNa vigerethI pramArjana karIne te vAparavAM, arthAt sutAM, besatAM, letAM, mUtAM, vAraMvAra pramArjana karavuM, kALIbhUmivALA vigere pradezamAMthI sapheda bhUmivALA vigere pradezamAM praveza karatAM gRhasthAdi joI zake tema na hoya tyAre sacitta-acitta ke mizrarajathI kharaDAelA paga vigerenuM pramArjana karavuM ane gRhastha vigere joI zake tyAre pramArjana nahi karavuM, te 13-mArjanA saMyama. kahyuM che ke "pAyAI sAgarie, apamajittAvi saMjamo hoi / pAyAI (te ceva) pamajjate-'sAgarie saMjamo hoi||" prava0sAro556nI ttiikaa|| bhAvArtha--gRhastha dekhe tyAre paga vigerenuM pramArjana nahi karavAthI saMyama thAya che ane gRhastha na dekhe tyAre paga vigerenuM pramArjana karavAthI saMyama thAya che. 14-vaDanIti, laghunIti(sthaDila-mAvu), zleSma, kapha, vigerene tathA jIvasaMsakta, daiSavALA ke anupakArI (vadhI paDelAM) AhAra pANI, vigerene jatu rahita acittasthAne vidhipUrvaka paraThavavAM (tajavAM) te pariSThApanAsaMyama samaja. 15-droha, IrSA, abhimAna, vigere duSTa bhAvathI manane rokavuM ane dharmadhyAnAdi zubhabhAvamAM joDavuM te manasaMyama, hiMsaka kaThera vigere vacana nahi balavuM ane zubha (hitakArI, satya, madhura) vacana bolavuM te 16-vacanasaMyama 237-gRhastha saMyamanA AcArothI ajJAta hevAthI paga pramArjana karatA dekhIne sAdhu pratye durgachAdi kare, ethI dharmanI ane zAsananI laghutA vigere de thAya, mATe teonA dekhatAM pramArjana na karavuM. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ casittarImAM vaiyAvacca ane brahmacaryanI nava vADA] 359 ane javu, AvavuM, vigere AvazyakakabyAmAM kAyAnI pravRtti upayoga pUrvaka karavI te 17- kAyasaMyama samajavA. e pramANe prANAtipAtanI nivRtti rUpa saMyama sattara prakAre samajavA. 4-vaiyAvacca-vyApAra (pravRtti) karanArA 'vyAvRta' ane tenuM kArya, athavA tenA bhAva eTale vyAdhRtapaNuM" te ja vaiyAvacca'ema zabdasiddhi samajavI. tenA 1-AcArya, 2--upAdhyAya, 3-tapasvI, 4navadIkSita-zaikSa, 5-glAna sAdhue 6-sthavirAdi anya sAdhue, cha-samaneAna (eka sAmAcArIvALA anya gacchIya) sAdhue 8-saMdha, -kula ane 10-gaNu, e dezanI vaiyAvacca karavAne yoge vaiyAvaccanA paNa deza prakAro thAya che. kahyuM che ke-- " bAyagaDavA, tavasiseDhe nihALasAdUnuM / samaNunnasaMgha kulagaNa - veyAvaccaM havai dasahA ||557|| " ( pravacanasAro0) bhAvArtha-AcArya, upAdhyAya, tapasvI, zaikSa, glAna, sthavira sAdhu, eka sAmAcArIvALA anyagacchIya sAdhuo, saMgha, kuLa ane gaNu, e dRzanI vaiyAvacca daza prakAranI jANavI. temAM 1--AcAya -sAdhu jenI sahAyathI jJAnAcArAdi pAMcaprakAranA AcArAnuM AcaraNu kare, athavA tene mATe sAdhu jenI sevA kare te AcAya kahevAya, tenA pAMca prakArA che, dIkSA ApanAra te 1-pratrAjakAcAya, sacitta acitta ke mizra padArthone sayama arthe levAnI, vApa ravA vigerenI anujJA-anumati Ape te radigAcAya, je prathamathI ja (nAmanA nirdeza karIne sUtra pATha Ape) zrutanA uddeza kare te 3-uddezAcAya, uddeza karyA pachI uddezAcAnA abhAve te ja zrutanA je samuddeza (atha bhaNAve, athavA sUtrane sthira karavAnA upadeza) kare ane anujJA (anyane bhaNAvavAnA Adeza) kare te 4-samruddezAnujJAcAya ane utsarga-apavAdarUpa ane, arthAt AgamanA rahasyane samajAvanArA upakArI je gurU ( yogya sAdhune) sthApanAcAya ane AsananI anujJA Ape te 5-AmnAyA vAcaka, ema AcAryanA pAMca prakAre samajavA, ra-upAdhyAya=AcAryanI AjJAthI jenI 'upa'=samIpe jaIne sAdhue AcAranA viSayane jaNAvanArA jJAnane 'adhIyante'=bhaNe te 'upAdhyAya' jANavA. 3-tapasvI=aThThama, ke te uparAMta kaThora tapa karanArA sAdhu. 4-zaikSatu ne navadIkSita sAdhu, arthAta sAdhutAnI zikSA meLavatA hAya te zakSa, 5-glAnavara vigere bImArIvALA sAdhu, 6-cera eTale sthavira, tenA zruta, paryAya ane vayanI apekSAe traNa bhede che, temAM ceAthA 'samavAya" aga sudhI zruta bhaNelA te 1-zrutasthavira, jenA dIkSAparyAya vIsa ke tethI vadhAre varSonA hAya, te 2-paryAyasthavira, ane jenI vaya sIttera ke tethI vadhAre varSanI heAya te 3-vayasthavira jANavA. cha-samanAna= eka ja sAmAcArInuM samyag AcaraNa karanArA (anya gaNunA) sAdhu. 8-sagha=sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, e cAranA samudAya, kuLa=eka ja jAti(sAmAcArI)vALA ghaNA gacchone samuha, jema ke 'cAndrakuLa" vigere. ane 10-gaNa=eka AcAryanI nizrAmAM vatA sAdhu samuha, arthAt aneka kuLAnA samudAya. jema ke 'kauTika gaNu' ityAdi gaNu kahevAya. e dazane anna, pANI, vastra, pAtra, upAzraya, pATa, pATIyAM (pATalA), sa MthArA, vigere dharmopakaraNa(lAvI) ApavAM (sahAya karavI) ane zarIra sevA, auSadhakriyA, avImAM vihAra, rAga, ke upasa, Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 [dha, saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 117 vigere prasomAM temanI rakSA-sevA vigere karavI te vaiyAvaraca (daza prakAre) samajavI.238 pa-brahmacaryanI guptie brahmacaryanI rakSAnA upAya. te A pramANe nava che- "vahinisinnijiA, chetarapurAjhig(5)gig . aimAyAhAravibhUsaNAI, nava baMbhaguttIo // 558 // " (prvcnsaaro0)| vyAkhyA-brahmacArIe strI-pazu ke paMDaka ( napuMsaka) heya tevA sthAne nahi rahevuM te 1-vasahi, enAM kAraNe vigere vistAra pUrve 25 bhAvanAonA varNanamAM jaNAvyuM che. kevaLa strIone ekalA sAdhue dharma dezanA rUpe vAkya racanA arthAt kathA nahi saMbhaLAvavI, athavA strIonAM rUpa, raMga, vigerenI vAta nahi karavI te ra-kathAtyAga, Asana tyAga, arthAt strIonI sAthe eka Asane nahi besavuM, kAraNa ke strIe vAparelA Asane besavAthI purUSane cittamAM vikAra thavAne sambhava che. strIoe paNa purUSe vAparelA Asane traNa prahara sudhI nahi besavuM te 3-niSadyA gupti samajavI. kahyuM che ke - "purisAsaNe tu itthI, jAmatiaM jAva no va uvavisai / itthIi AsaNaMmI, vajjeavvA nareNa do ghaDiA // 1 // " bhAvArtha-purUSe vAparelA Asane strIe traNa prahara sudhI nahi besavuM ane strIe vAparelA Asane besavAmAM purUSe be ghaDIne tyAga kare. arthAt be ghaDI pahelAM nahi besavuM. - 238-vaiyAvacca-e vinayanA phaLa svarUpa che, guNa-guNI pratye pUjyabhAva pragaTa tene vinaya kahIe te te guNa-guNanI pUjA-sevAne vaiyAvacca kahevAya. vaiyAvaccane artha kevaLa kArya karI ApavuM" eTalo TuMke nathI, kintu zAstranA vidhi-niSedhene khyAla rAkhavA pUrvaka guNavAna pratye bahumAna pragaTAvIne tenA guNAnI vRddhi thAya te rIte dravya-kSetra-kALa-bhAvane AzrIne tenAM saMyamanAM kAryomAM potAnI te te prAptazaktine yathAyogya upayoga kare te vaiyAvacca che. AvI yuddha niSThAthI pitAnA Atmahita mATe karAtI vaiyAvaccathI zAsananI paNa apUrva prabhAvanA thAya che, tapa, jJAna, vyAkhyAna,vidhA, maMtra, ke bIjAM paNa zAsanaprabhAvanAnAM ao vinaya, vaiyAvacca pUrvaka ja zAsanaprabhAvanA kare che, anyathA hIre mAnIne rAkhela hIrAthI paNa dedIpyamAna kAca avasare jIvane pagI nahi banatAM AbarUnI paNa hAni karAve tema zAsanaprabhAvaka agene mATe paNa samajavuM. arthAt vinaya, vaiyAvacca pUrvakanAM zAsana prabhAvanAnAM age AtmAne ane zAsanane paNa upakAra kare che. saMyamInI (guNavAnI) vaiyAvacca karanArane paNa pitAnA te te guNenuM (saMyamanuM) AvaraNa karanArA karmo tUTe che, pariNAme pote guNavAna banI aMtima zAzvata sukhane bhegI bane che. tethI viparIta manasvIpaNe kareluM kArya te guNaguNunI nahi, paNa mananI sevA (IcchAnI pUrti) rU5 hevAthI ane keTalIka vAra to evI vaiyAvacca hAmAM u5kArIne (guNIne) aprasanna karatI hovAthI viparIta phaLa Ape che. topadezathI ya vaiyAvaccanuM re che, kAraNa ke tasvanirUpaNa viziSTa buddhivALA tarUci jIvane ja prabhAvita kare che ane sarvakALamAM bALabuddhi ane madhyamabudhdhi jIvanuM pramANa vadhAre hoya che, teone prabhAvita karavAmAM tattvanirUpaNa saphaLa thatuM nathI, kintuvinaya, vaiyAvacca vigere bAhya AcaraNe joIne teo prabhAvita thAya che, mATe zAstramAM vaiyAvaccane viziSTa guNa tarIke vakhANyo che, A vaiyAvaccanA sAcA lAbhane paNa uttama jJAnIo ja samajI zake che, ane tethI ja teo ucita vaiyAvacca karavAnuM cUkatA nathI. A hakikatane nimantraNa sAmAcArImAM (TIpa naM. 200 mAM) sAmAcArI prakaraNanA AdhAre jaNAvI paNa che. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNasirImAM zeSa brahmacaryanI nava vADA vigerenuM svarUpa]. 361 4-Indrione ane upalakSaNathI strInAM aMgarUpa stana, kaTibhAga, sAthaLa, vigere avayavone phATe DoLe (sthira daSTie) nahi jevA, kAraNa ke e rIte jovAthI kAmavAsanA jAge che, A Indrio nahi jevArUpa gupti samajavI. pa-bhIMtanA aMtare nahi rahevuM, arthAta jyAM bhIMtanuM AMtaruM hovA chatAM strI-purUSanA viSayavikArI zabda (vAta) saMbhaLAtI hoya tevA sthAne nahi rahevuM. 6-pUrvIDita pUrve gRhasthAvasthAmAM bhegavelA bhegarUpa krIDAne yAda nahi karavI. prata eTale atisnigdha (mAdaka) AhArano tyAga kare. 8-atimAtra AhAra eTale rUkSa paNa adhika nahi khAvuM, udarI rAkhavI, gaLA sudhI khAvuM nahi, (1khe paNa ati AhAra varja). 9-vibhUSA eTale snAna, vilepana, ke nakha vigerenuM saMmArjana (kapAvavA), vigere zarIrazebhA mATe nahi karavuM. e nava guptio eTale brahmacaryanA rakSaNanA upAye che.23 239-brahmacaryanA rakSaNa mATe zAstramAM nava vADa kahelI che, kAraNa ke anAdi viSayavAsanAthI vAsita vedanA udayavALA jIvane brahmacaryanuM rakSaNa atIva duSkara che. zAstramAM paNa karmomAM mehanIya kama, IndriyAmAM rasanendriya, vratamAM brahmacaryavrata ane mustiomAM manogupti, e cArane vijaya kara atiduSkara kahyo che. zaheranI rakSA mATe killAnI ane khetaranA rakSaNa mATe vADanI jema tenAthI paNa kaMI guNI jarUra brahmacaryanA rakSaNa mATe nava vADAnI che. A nava pikI pahelI pAMca vaDe bAdhaAkramaNathI ane cheTalI cAra vaDe abhyantara AkramaNathI brahmacaryanI rakSA kare che, ema ubhaya AkramaNethI bacavA tenuM pAlana atIva Avazyaka che. vratonA adhikAramAM (230 naMbaranI TIppaNImAM) jaNAvyA pramANe brahmacaryanuM mahattva samajyA pachI A vADanuM mahattva tethI paNa adhika che ema samajAyA vinA rahe tema nathI. zAstramAM vADanuM mahattva e rIte jaNAvyuM che ke pahelI vADamAM je makAnamAM bilADAne vAsa hoya tyAM rahelA uMdaronuM jIvana jeTaluM jokhamamAM hoya, tethI vadhAre jokhamamAM jyAM strI-pazu ke paMDakAdi hoya tyAM purUSanuM brahmacarya hAya, (dharmanA varNanamAM purUSanuM prAdhAnya hovAthI ahIM purUSa puranuM mAthA upavAthI ahI purUSane uchAne varNana karyuM che te paNa arthapattie jyAM purUSa vasatA hoya tyAM strInuM brahmacarya paNa teTaluM ja jokhamamAM samajavuM. ema sarva vADAmAM pratipakSe strI mATe paNa samajI levuM.) mATe vRkSanI DALe beThele vAnara, bilADAne dekhIne pIMjarAmAM rahelo popaTa, ke mAthe jaLapAtra paipADIne cAlatI strI, vigere jeTalo upayoga rAkhe teTalo upayoga bahmacArIe strI-pazu-paMDakAdi jayAM hoya tyAM rAkhavuM joie. bIjI vADamAM AkAzamAM vAdaLanI garjanA sAMbhaLIne jema haDakavA uchaLa, dUrathI paNa lImbune joIne khaTAzathI dAMta gaLe, ke pavananA tephAnathI kSe ukhaDI paDe tema strIne zabda mAtra sAMbhaLIne kAmanI pIDA vadhe che, mATe rAga pUrvaka strInA zabdo sAMbhaLavAnuM, tenuM varNana karavAnuM, ke tenI sAthe) vAta karavAnuM, vigere brahmacArIe tajavuM. joIe. trIjI vADamAM keLA nAmanA phaLanI vAsathI jema kaNakane vApha (cIkAza) nAza pAme, athavA keDha vigerenA ke tenI havAnA sparza mAtrathI koDha vigere rogo thAya tema strIe vAparelAM Asana, zayana, >> paDyA vigere vAparavAthI tene lAgelA strInA paramANunA sparzathI purUSanuM brahmacarya bagaDe. mATe strIe ke purUSe vAparelAM AsanAdine paraspara vajevAM. cothI vADamAM sUryanI sAme jevAthI jema netronuM teja haNAya tema strInAM aMgepAMgAdi avayane saragadRSTie jovAthI brahmacarya ghavAya che, eka vAra joyA pachI vAraMvAra jovAnI IcchA thAya che, pariNAme mohane vikAra vadhe che ane Akhare vratabhaMga thavAne prasaMga Ave che, mATe strInAM mukha, stana, jaghana, Adi vikAraka avayane sarAga daSTie jevA nahi, pAMcamI vADamAM-bhIMta vigerenA AMtare rahelAM strI-purUSanA kIDA prasaMgane saMbhaLAtA kaMkaNadinA, hAsya-rudananA, ke hAva-bhAvanA, vigere zabda purUSane Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 [dhasaMbhA2 vi0 3-gA117 6-jJAnAditrayajenAthI vastu (avastu) vigerene jANI zakAya te matijJAnAdi pAMca prakAranuM jJAna, tathA Adi zadathI samyagadarzana ane samyagracAritra, ema traNa samajavAM. kahyuM che ke "vAsagaMAze, nA tattarathI tA dasaNameaM caraNaM, viraI dese a savve a||" pravacanasAro0 559 // bhAvArtha-bAra age, upA, vigere jinakathita zruta e ja jJAna, tatvarUpa vastumAM zraddhA karavI te darzana, ane sAvadya vyApAramAMthI amuka aMze ke sarvathA aTakavuM te cAritra samajavuM. -tapatra(dhAtuone ane karmone tapAve ItyAdi) jenuM lakSaNa pUrve jaNAvyuM te tapa che bAhya ane cha abhyantara bhedathI bAra prakAre che, tenuM varNana tapanA adhikAramAM vistArathI kahIzuM. 8-kedhAdi (cAra) nigraha= krodhane ane Adi zabdathI mAna, mAyA ane tene nigraha kare (tenA udayane niSphaLa kare), te cAra prakAre jANavA. manane agnithI mINa pIgaLe tema pIgaLAve che, pariNAme vedanI vedanA pragaTe che ane vratane paNa bhaMga thavAno prasaMga Ave che, mATe bhIMta vigerenA AMtare paNa jyAM strI-purUSa kAmakrIDA karatAM hoya tyAM vasavuM nahi. A pAMca vADo bAdha AkramaNathI bacavA mATenAM uttama a lambane che. cha bhArela (bharasADA) ami upara pULA mUkatAM, ke ughADatAM prajavalita thAya, athavA varSo pahelAM karaDelA sarpanuM jhera varSo pachI sarpa karaDavAnI smRti ke zaMkA thatAM zarIramAM saMme, tema varSo pahelAM bhagavelA bhegone yAda karavA mAtrathI viSayanuM viSa vyApaka bane che, pariNAme vrata pAlana duSkara banI jAya che ane jIva vratathI patana paNa pAme che, mATe pUrve bhagavelA bhegenuM smaraNa karavuM (thavA devuM) nahi. sAtamI vADamAM-ghInA bhejanathI sannipAtane roga bekAbu bane tema svAdiSTa, vigaIvALo, ke mAdaka AhAra levAthI IndrionA vikAre vadhI jAya che, tene kAbUmAM levAnI zakti ghaTI jAya che ane pariNAme vrata bhAgavA sudhIno prasaMga Ave che, mATe brahmacArIe svAdu, vigaIvALA ke mAdaka (kephI) AhArane tyAga karavo joIe. AThamI vADamAM-zeranA mApavALA pAtramAM deDhazera khIcaDI bharIne DhAMkaNuM devAthI pAtra bhAge ane khIcaDI nAza pAme tema bhUkha karatAM adhika pramANa AhAra levAthI te rUkSa hoya to paNa nidrA vadhe, svapnamAM brahmacarya tUTe ane jAgrata avasthAmAM paNa vikArathI vIryakhalanAdi thavAthI bhAge, mATe rUkSa paNa atiAhArane vaja. navamI vADamAM zarIranI zobhA karavAthI suzobhita baneluM zarIra aneka jIvone vikAranuM kAraNa bane che, uparAnta petAne paNa te zAtAgAravAdithI vikAra vadhe che ane . pariNAme brahmacaryaratna lUMTAya che. jema ajJAna kuMbhAra mATImAMthI maLeluM ratna gheIne sApha karavAthI gumAvyuM tema brahmacaryanI kiMmatane nahi samajate jIva snAna, vilepana, tela, tALa, vigerethI zobhA kare che ke uttama, ke uddabhaTa veza pahere che te tenuM brahmacaryaratna lUMTAya che. ema chellI cAra vADA zarIramAMthI uddabhavatA AkramaNamAMthI bacavAnA uttama Alambane che, tenuM jJAnIeAnA vacana upara zraddhA rAkhI nirmaLa rIte pAlana karavAthI AtmAne ekAnta lAbha thAya che. jema viSanI parIkSA mATe khAvAnuM sAhasa jIvaleNa bane che, mATe vaDIlonA vacananI zraddhAthI viSane tyAga karavAmAM Ave che tema A brahmacarya mATe paNa vADonA pAlanamAM prayatna karI joIe, tenI virUddha akhatarA karavA e AtmAnA zatru banavA tulya che. sahazikSaNa ane strIsvAtaMtryanA akhatarA jagatane jheranI jema ahitakara nIvaDayA che, ItyAdi AnAM dRSTAntarUpa pratyakSa anubhava che. vastutaH jJAnIonAM vacananI parIkSA mATe virUddha prayatna karavo te buddhinI bhayaMkara hAMsI che, enuM pariNAma viparIta AvyA vinA rahetuM ja nathI. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNasittarInA bhedamAM pArasparika viveka tathA karaNasittarI]. 363 A badhA bhede caraNa eTale cAritrarUpa hevAthI "caraNa ane saMkhyAmAM sittera hevAthI sittarI' ema zAstromAM tene caraNasittarI kahI che. A bhedamAM ATalo viveka che ke-cothA(brahma)vratamAM antargata chatAM brahmacaryanI guNione judI kahI, te "caturthavratanA pAlanamAM apavAda nathI' ema sUcavavA mATe che, kahyuM che ke - " na ya kiMci aNuNNAyaM, paDisiddhaM vA vi jinnvridehi| muttuM mehuNabhAvaM, na viNA taM rAgadosehiM // 1 // " (pravacanasAroddhAra0 552 TIkA) bhAvArtha-zrIjinezvaroe eka mithuna sivAya koInuM vidhAna ke pratiSedha ekAne karyo nathI, mithunamAM ekAnta niSedha e kAraNe karyo che ke te rAga ke dveSa vinA sammavita nathI. vaLI pAMca mahAvate kahevAthI vastutaH cAritra AvI javA chatAM jJAnAdi traNamAM punaH cAritra kahyuM te sAmAyika cAritra sivAyanAM zeSa chedepasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSmasamparAya ane yathAkhyAta, e cAra cAritronA nirUpaNa mATe samajavuM. kAraNa ke "vrata' zawdathI pAMca cAritro pikI eka "sAmAyika' aMzanuM ja grahaNa thAya che ane zeSa cAra cAritre bAkI rahe che, mATe tenuM nirUpaNa karavA punaH cAritra kahyuM che ema samajavuM. tathA dezavidha zramaNadharmamAM saMyama ane tapa kahevA chatAM punaH tene judAM kahyAM, temAM mekSaprApti mATe saMyama ane tapanI pradhAnatA jaNAvavArUpa kAraNa samajavuM. lekabhASAmAM paNa A nyAya jovAmAM Ave che, jema ke brAhmaNe AvyA ane vasiSTa paNa Avyo" ema bolavAmAM vasiSTha brAhmaNa hovAthI brAhmaNemAM AvI javA chatAM tenI mukhyatA jaNAvavA mATe juduM kathana karAya che, tema ahIM paNa saMyamane ane tapane judAM kahyA che ema samajavuM. saMyama ane tapanI muktinI sAdhanAmAM pradhAnatA A rIte spaSTa che-saMyama navAM karmonA baMdhane aTakAvavAmAM ane tapa pUrve bAMdhelAM karmone khapAvavAmAM hetu che, ItyAdi vicAravuM. e rIte tapamAM vaiyAvacca kahevA chatAM punaH judI kahI te paNa vaiyAvacce potAne ane parane upakArI hovAthI tapanA "anazana vigere bIjA prakAre karatAM vadhAre atizayavALI che ema jaNAvavA mATe samajavuM. tathA zramaNa dharmamAM "dhanigraha" vigere kahevA chatAM punaH bhinna kahyA te udayamAM AvelA krodhAdine niSphaLa karavArUpa nigraha che ane "udIti krodhAdinA anudayarUpa kSamA, mRdutA, vigere che, ema banene bheda samajAvavA mATe samajavuM. athavA "kSamAdi upAdeya che ane krodhAdi heya che ema teomAM bheda hevAthI juduM nirUpaNa samajavuM." 240-vastu tenA aMtima prakarSane pAme tyAM sudhI pUrvAvasthAnI apekSAe sAdhya ane uttarAvasthAnI apekSAe sAdhana gaNAya che. jema ke jJAnamAM avadhijJAnAdi pUrvanA mati-zrata jJAnanuM sAdhya che ane kevaLa jJAnanuM sAdhana che, cAritramAM pramattaguNasthAnaka nIcenAM guNasthAnakanuM sAdhya che ane uttara apramata cAritranuM sAdhana che, tema A caraNasittarImAM kahelA vrata, zramaNudharma, saMyama vigere prakAramAM paNa pArasparika sAdhya-sAdhana bhAva che ane e sarvanuM aMtima sAdhya te zelezI avasthAnuM yathAkhyAta cAritra che, tenI prApti sudhI A mahAvrato vigere caraNasittarI vacagALAnuM sAdhya kahevAya. vastutaH ahIM kahelA sittera prakAro yathAkhyAta cAritranAM sAdhana che. te darekanI yathAyogya ArAdhanA vinA Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [. saM bhA0 2 vi0 3-gA0 118 e pramANe cAritranA 70 mULaguNAnuM svarUpa kahyuM. have te sivAyanA guNAne 'karaNasittarI' evA nAmathI jaNAvIne e guNAne niraticAra pALavA joie, ema jaNAvavA mATe kahe che kemuulm - " zeSAH piNDavizuddhayAdyAH, syuruttaraguNAH sphuTam / eSAM cAnaticArANAM, pAlanaM te tvamI matAH ||118 / / " mULanA a-bAkInA 'piDavizuddhi' vigere guNAne nizce 'uttaraguNA' samajavA. e guNAnuM niraticAra pAlana karavuM te sApekSayatidharma che. te uttaraguNe! A pramANe kahelA che-- 364 TIkAnA bhAvA-zeSa' eTale ahIM kahyA te mULaguNA uparAnta bIjA piMDavizuddhi ane Adi' zabdathI 'pi'DanI nirdoSatA, samitie, bhAvanAe' vigere sittera bheddo che, te zAstramAM uttaraguNA tarIke prasiddha che, temAM Adi zabdathI kahelA te sittera bhedo A pramANe che-- vikavisoddI' samiDuM,' mAtra 2 himA'De ya vinoddo" / ubheLa ' munnIbo, miggA ceva La tu / / " koSani. mA. ga.rUA 46 bhAvAtha -cAra prakAranA piMDanI vizuddhi, pAMca samitie, khAra bhAvanAe, khAra DimAe, pAMcaindrionA nigraha, pacIsa pratilekhanA, traNa guptie ane cAra abhigrahA, ema sittera prakArA karaNanA (sAdhana dharmanA) che, arthAt tene 'karaNasittarI' kahevAya che. temAM 1piDavizuddhi eTale piMDa meLavavAmAM pUrve kahyA te 'AdhAka" vigere (betAlIsa athavA suDatAlIza) doSAnA tyAgarUpa zuddhi, arthAt nirdoSatA, tene piMDavizuddhi jANavI. ahIM piMDa zabdathI 1-cAra prakArano AhAra, ra-zayyA (vasati), 3-vasrA, ane 4-pAtro samajavAM. e cAra vastune levA pUrve A granthamAM dinacaryAnA varNanamAM jaNAvyA pramANe (dASAne TALavA rUpa) vizuddhi karavAnI hAvAthI piMDanA bhede piDavizuddhinA paNa cAra prakAre samajavA. ra-pAMca samiti=pAMca prakAranI samyak ceSTAne jainaparibhASAmAM 'samiti' evA nAmathI oLakhAvI che, arthAt 'samyA=zrIarihaMtanA Agamane anusaratI nirdoSa 'kRti'=ceSTA jIvane e atima cAritranI prApti thavI zakaya nathI. AvI ni`La ArAdhanA caraNasittarInA mULa ATha ane uttara sittera prakA2eAnI paraspara sahAya vinA zakaya nathI. vatA vigere pALavA chatAM tenA prANabhUta dazazramaNudha vigerenA sahakAra na hAya teA vratAdinuM pAlana kevaLa kAyakleza ( kalevara mAtra) rahe ema saMyamanA sattara prakArA vinA vrateA ane zrama paNuM nAma mAtra banI jAya e rIte sittera bhedeAnuM mahattva pAta peAtAnuM svataMtra haiAvA chatAM anyanya sApekSa che, mATe te sitteranuM eka ja 'caraNasittarI' nAma kahyuM te paNa sAMka che. zarIra eka chatAM bhinna bhinna avayaveAnA sahakArarUpe te upakAraka che, temAMnA eka avayava peTa, mAthuM, chAtI, pITha, hAtha ke paga svata MtratayA kaMI kAma ApI zakatA nathI, tema eka cAritrarUpa zarIranA e avayavA DhAvAthI badhAnA sahakArathI cAritranI sAdhanA-saphaLatA thaI zake che. ItyAdi yathAmati vicAravAthI ahIM kahelA sittera prakAreAnI eka sarakhI mahattA samajAya tema che. mUlagranthamAM ja enu vizad varNana haiAvAthI A adhikAra ane tenuM mahattva spaSTa samajAya tevuM che, uparAnta granthakAre punarUkta dezane TALavA mATe aMtamAM karelA samanvaya paNu ati gabhIra ane baiAdhaprada che. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNasittarImAM pAMcasamitionuM svarUpa 365 karavI tenuM nAma saMkUti=samiti samajavI. te IrSA, bhASA, eSaNA, AdAnanikSepa ane pAriSThApanikA, evA nAmathI pAMca prakAranI che. kahyuM che ke " iriA bhAsA esaNa, AyANAIsu taha pritttthvnnaa| sammaM jA u pavittI, sA samiI paMcahA evaM // " pravacanasAro0 571 / / bhAvArtha_"cAlavAmAM, belavAmAM, eSaNAmAM, AdAna-nikSepa vigeremAM ane (nirUpagI vastune) pAThavavAmAM je AgamAnusAriNI pravRtti te samiti zAstramAM A pAMca prakAre kahI che." 1-isamiti-temAM trasa-sthAvara jIvonA samUhane (arthAta jagatanA sarva jIne) abhayadAna devA (ahiMsA) mATe dIkSita thaelA sAdhune keI avazya prajane bahAra jatAM (AvatAM) te jIvonI ane pitAnA zarIranI rakSA nimitte paganA AgaLanA bhAgathI ArazlIne eka yuga (dhuMsarI) arthAta cAra hAtha pramANa bhUmine netrothI AgaLa jevA pUrvaka "IraNa eTale gati karavA (cAlavA)rUpa samyagna pravRtti karavI te 1-samiti jANavI. kahyuM che ke "purao jugamAyAe, pehamANo mahiM care / vajjato bIahariAI, pANe a dagamahi // ovAyaM visamaM khANaM, vijjalaM privjje| saMjameLa na cha(cchi), vimAne che . akha, 302,rU-kA' bhAvArtha-muni pagathI AgaLa dhuMsarInA AkAre zarIrapramANa jamInane je jetebIja, lIlI vanaspati, beIndriyAdi trasajI, tathA pANI, pRthvI ane upalakSaNathI agni, vAyu, e sarvajIne tajane sparzAdi na thAya tema) cAle. (3) tathA cAlavAmAM khADe, uMcI-nIcI bhUmi, ubhuM kareluM kASTAdi ane kAdavane paNa taje tyAM na cAle ane bIjo mArga maLe tyAM sudhI pANI vigerene oLaMgavA mATe gRhasthAdie mUkelAM (chUTAM) patthara, kASTa, vigerenI upara paga mUkIne paNa na cAle. e pramANe upayogathI cAlatA sAdhune keI kAraNe hiMsA thAya te paNa te pApa nathI. kahyuM che ke ra41-karaNasittarImAM AgaLa kahevAze te traNa guptisAdhune yAvanyajIva sudhI mana, vacana ane kAyAne anAdi akuzaLa pravRttiomAMthI rekIne kuzaLa pravRttimAM joDavA rUpa che ane ahIM kahevAtI samitio saMyama jIvananA AhAra, nihAra, vihAra, levuM, mUkavuM vigere, athavA jJAnAdi guNe vigerenI sAdhanA mATe vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya kAyotsarga vigere vividha vyApAra karatI veLA mana, vacana, ane kAyAne samyagra pravartAvArUpa che. ema guptie satata cAvajajIva heAya che ane samitionuM pAlana amuka vivaNita pravRtti karatAM hoya che, e bemAM bhinnatA che, samitio te te vyApArarUpa hevAthI kevaLa sapravicAra che ane guptie akuzaLamAMthI nivRtti ane kuzaLamAM pravRtti ema ubhayarUpa TavAthI sapravicAra-aDhavicAra ubhayamika hAya che. ethI ja kahyuM ke-samita niyamAM gupta heAya che, gupta samita heya e ekAnta nathI paNa bhajanA chearthAt samitinA prasaMge muni samita hAya zeSa kALe na heya. saMyamanA:vividha vyApArane pAMca prakAremAM vahecIne te vyApA dvArA AtmavikAsa (cAritrane prakarSa) sAdhavA mATe samyak pravRti karavArUpa pAMca samitienuM vidhAna che, arthAt A 'pAMca prakAmAM saMyamanA bAhya sarva vyApArane samAveza thaI jAya che. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhi saM. bhA. 2 vi. 3-gA118 " uccAliyaMmi pAe, IriAsamiyassa saMkamaTThAe / vAvajjijja kuliMgI, marijja tajjogamAsajja // na ya tassa tannimitto, baMdho suhamovi desio samae / aNavajjo upaogeNa, savvabhAveNa so jamhA // " oghani0 749-750 // bhAvArtha-Isamiti pALavAmAM upagavALA sAdhune cAlavA mATe paga upADyA pachI (nIce mUktA keI kAraNe ekAeka) koI jIva dabANamAM Ave ane te pega pAmIne te mare te paNa te sAdhune e jIvavadha nimitte sUkama paNa karmabandhana thAya ema zAstramAM kaheluM nathI, kAraNa ke te sAdhu sarva prakAre (mana vacana kAyAthI) te hiMsAnI kriyAmAM niravadya (niSpApa) che, (arthAta ahiMsAnA pariNAmavALe ane apramatta hevAthI nirdoSa che). tathA "jiadu va maradu va jIvo, ajadAcArassa nicchao hiMsA / paNa ci vadho, nimitte misa " (AzAtra -rUrI) bhAvArtha-jIva na mare ke mAre, paNa ajayaNAthI cAlanArane nizcayathI hiMsA kahI che, (kAraNa ke ajayaNAthI cAlanArane hiMsAne bhaya na hoya,) samyagU upagavALA "prayatane eTale apramAdIne hiMsAmAtrathI karmabandha nathI. 241(kAraNa ke tene pariNAma hiMsAne nahi, ahiMsAne heya) 2-bhASAsamiti-(dazavaikAlikamAM) vAkyazuddhi adhyayanamAM bhASAnA prakAromAM varNavelI dhUrta, lampaTa, caMDALa, cora, cArvAka (nAstika), vigerenI (pApa)bhASAne niSkapaTabhAve tyAga karate (tevI bhASA nahi belate) muni sarva jIvane hitakArI, alpa chatAM mahAprayeAjana sAdhaka, tathA asaMdigdha (spaSTa-nizcita arthavALuM) vacana bole tene 2-bhASAsamiti samajavI.24kahyuM che ke- 24ra-gazAstramAM utsargathI lothI vaTAelA ane sUryanAM kIraNathI pati rAjamArge jIva- rakSA mATe yuga pramANa bhUmIne netrothI jeIne cAlavuM tene IryAsamiti kahI che. ethI e siddha thayuM ke nahi vaTAelA mArge cAlatAM sapa-viMchI Adine upadrava ke galInA mArge cAlanAra pratye cera, jAra vigerenI zaMkA thavI saMbhavita hovAthI zakya hoya tyAM sudhI rAjamArge cAlavuM. rAjamArgo paNa rAtrIe, ke divase paNa aMdhArAmAM joI zakAya nahi mATe sUryathI prakAzita mArge cAlavuM, dIpaka vigerethI prakAza thaI zake, chatAM sUryanA prakAza vinAnI bhUmi sacita hovAnuM ane dIpakathI agnikAyanI virAdhanAne sambhava che. prakAzita mAge paNa joyA vinA ke bAjunAM dazyone jotAM cAlavAthI kIDI Adi jIvane cagadAvAne prasaMga Ave mATe nIce joIne cAlavuM, nIce javA chatAM dUra najare jevAthI spaSTa dekhAya nahi ane cheka najIka jaIne cAlI zakAya nahi mATe pagathI AgaLa cAra hAtha (yuga pramANa) bhUmine jotA jotA cAlavuM. e rIte vidhi pUrvaka cAlavAthI IsamitinuM pAlana thAya che. mukhyatayA AtmA jema jema viziSTa thatuM jAya che tema tema sudravyavahArane pasaMda karatuM nathI, uttama purUSa saMkaTa vigere kAraNa vinA galI vigere kSudra mArge cAlatA nathI, lekamAM paNa belAya che ke "nIcuM joI cAlatAM, traNa guNa meTA thAya jIva bace kAMTe TaLe, paga paNa navi kharaDAya" ItyAdi sarva sAmAnya upadeza che. - 243-gazAstramAM kAraNe, sarvajIne hitakara, pramANapata ane niSpApa vacana bolavuM tene bhASA samiti kahI che. enuM rahasya e che ke AjJAkArI, pApapadeza rUpa, anyane ahita thAya tevuM, kaDavuM, vinA projane, ghaNuM, athavA zAstravirUddha belivuM joIe nahi, AjJA karavAthI "IcchAkAra' sAmAcArI Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karNasattarImAM pAMcamiti vigerenu svarUpa] 66 mahuraM niuNaM thovaM, kajjAvaDiaM agavjiamatucchaM / putri mahasaMkaliaM, bhaNati jaM dhammasaMjuttaM || upadezamAlA gA0 80 / / " bhAvA-madhura, cAturya yukta, apazabdovALuM, saprayeAjana, garahita, atuccha (tuMkArAdithI rahita) ane buddhithI prathama vicArIne je muni dhArmika vacana khele tene bhASAsamitivALA jANavA. athavA khelavAmAM samyak (nirdoSa ane hitakara) pravRtti tene 'bhASAsamiti' jANavI. 3-eSaNAsamiti-( pUrvokta ) vaiSaNA, grahaNaSaNA, ane gAseSaNAnA (suDatAlIsa) dASAthI dUSita na heAya tevAM anna pANI vigere, nirdoSa rajoharaNa, muhapatti vigere aughika upadhi, ane zayyA, pATa, pATalA, camaeNpacaka, daMDapa-caka, vigere (pUrve kahI te) aupahika upadhi, e sarvAM nirdoSa lenuM tene 3-eSaNAsamiti kahI che. kahyuM che ke-- da 'utpAdanodgamaiSaNa-dhUmAGgArapramANakAraNataH / maMthonanAbna vijyuM, zoSayatAmeLAsamitiH / / " bhAvA-seLa utpAdana doSA, seALa ugama doSA, daza eSaNAnA doSo ane dhUmra, aDuMgAra, pramANu, kAraNu tathA sacaiAjanA, e pAMca grAsaiSaNAnA doSo, ema 47 doSone TALavArUpa piMDazuddhinI rakSA karatA munienI eSaNAsamiti jANavI.244 4-AdAna-nikSepasamiti--Asana, saMthArA, pATa, pATIyuM, vastra, pAtra, IMDA; vigere pratyeka vastune netrAthI joine ane upayAga pUrvaka rajoharaNa vigerethI paDilehaNa karIne levI-pakaDavI tathA netrothI joelI ane pramAna karelI bhUmi upara upayoga pUrNAMka mUkavI tene 4AdAnanikSepasamiti jANavI.245 upayAga vinA pratilekhanAdi pUrvaka levA mUkvA chatAM samiti hAya, pApavacanathI pApapravRtti cAle, ekane hita-karatAM bIjAnuM ahita thAya evuM vacana vastuta: ekane paNa hitakArI na thAya, kaTu vacana upakAraka chatAM upAdeya bane nahi, yeAjana vinA khelatAM vacanaguptineA bhaphUga thAya, ghaNuM khelatAM asatya kheAlAya, ane zAstravirUddha khAlatAM sarva rIte ahita thAya, ItyAdi vividha dASAnA sambhava DhAvAthI vacana yAJanI saphaLatA mATe priya, pathya ane satya khelavuM. 367 244-mAnavazarIrane dharmanuM mukhya sAdhana mAnyuM che, tenA mana, vacana ane kAyArUpa traNa yAgeAnI pavitratA upara dharmanA AdhAra che, A pavitratA AhArane AbhArI che, AhAranA eAhAra, kavaLAhAra ane le!mAhAra evA traNa prakAre che, te traNe mahAra pavitra joie, temAM ahI' kavaLAhArane uddezIne eSaNAsamitinuM vidhAna che, te mATe TALavAnA 42 deSA A granthamAM pUrve vistArathI vaNu vyA che, tene samajIne TALavA tene eSaNAsamiti kahI che. 'AhAra teve eDakAra, catura vahu culAmAM pese' vigere kiMvadantIe rahasyathI bharapUra che. dravyazaucamAM mAnanArA ajaneAe AhAranI pavitratA upara tyAM sudhI bhAra mUkayeA che ke snAna vinA bhAjana karAya nahi, ethI AgaLa vadhIne abhyantara zaucane pazumahattva ApanAra jainadarzane AhArazuddhi upara vadhAre bhAra ApyA che, e ja kAraNe bhakSyaabhakSya, peca-apeya, sAvadya-niravadya, vigere AhAranA viveka viziSTatayA jaNAvyA che. enA abhAve mana-vacana-kAyAne pavitra banAvavAnI ke dharmanI vizuddha sAdhanA karavAnI icchA ajJAnamUlaka DAi pAyAvinAnI havelI caNavAnA maneAratha jevI che, ItyAdi A viSayamAM ghaNuM rahasya che. 245-ahiMsAnA pAlana mATe vastune letAM mUkatAM punaH punaH pUjavAnI pramArjavAnI jarUra che, Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 0 sa0 bhA0 r vi0 3-gA0 118 zuddha gaNAtI nathI, kAraNu (uttarAdhyayananA chavvIsamA adhyayananI gA0 29-30 mAM) kahyuM che ke--paDilehaNA karanArA paraspara (athavA maithunanI) vAtA kare, dezakathA kare, paccakkhANa Ape, svayaM bhaNe, ke khIjAne bhaNAve, te paDilehaNAmAM (upayAga nahi rahevAthI) te pramAdI sAdhu pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, ane trasakAya, e chakAyavAnA virAdhaka thAya che. (arthAt upayAganA abhAve cha kAya jIvAnI virAdhanAnA sambhava hAvAthI tene virAdhaka jANavA.)" 5-pariSThApanAsamitisthaMDila, mAtru, thUMka, zleSma, zarIrane mela, ke nirUpayeAgI vastra tathA AhAra pANI, vigerene nirjIva ane zuddhabhUmimAM upayAga pUrvaka tajI devAM tene 5pariSThApanAsamiti jANavI.246 e pAMca samiti ane AgaLa kahevAze te Agamaprasiddha traNa guptie sahita AThane 'sAdhuonI mAtAe' kahI che. kahyuM che ke-- 66 'tAzcAritrAtrasya, bananAr varAjanAt| saMzodhanAcca sAdhUnAM mAtaro'STau prakIrtitAH // " yogazAstra pra0 1 - zlo0 45 // bhAvA sAdhuonA cAritrarUpa zarIrane (mAtAnI jema) janma ApanArI, paripAlana karanArI ane zuddha karanArI hAvAthI e ATha (sAdhutAnI) mAtAe che. Ara bhAvanAo-bhAvIe (cintavIe) te 'bhAvanAe' kahevAya. arthAt cintana dvArA Agama zabdane anusarIne jagatanA te te padArthonuM (dharmAnuM) nirIkSaNu jenA dvArA thaI zake te bhAvanA 1-anityatA, ru-azaraNutA, 3-saMsAra, 4-ekatva, pa-anyatva, 6-azuciva, 7-Azrava, 8-sava2, 9-nirjarA, 10-leAkasvabhAva, 11-dhinI atidurlabhatA, ane 12dharmakathananI suMdaratA, ema khAra kahelI che. temAM-- 1-anityabhAvanA-e rIte bhAvavI ke je prAtaHkALe hoya te padArtho madhyAhane (tevA) hAtA nathI ane madhyAhne hAya te rAtre (tevA) hAtA nathI, ema A saMsAramAM nizce sa padArthonuM pratyakSa anityapaNuM dekhAya (1). vadhAre zuM ? 'zarIra' ke je prANionA sa purUSAnu' (dharma --artha-kAma-meAkSanu) sAdhana che, (jenA vinA kaMI thaI zake tema nathI,) te paNa pracaMDa vAyuthI kSaNamAM vAdaLAM vikharAya tema kSaNavinazvara (2). lakSmI samudranAM meAjA kAraNa ke jaDa vastue nhAnA meATA jIvanI ghAtaka che, jaDa zarIranA rakSaNu pAlana mATe jaDa padArthAMnA upayAga karaveA anivAya che, mATe tene vAraMvAra pUjavA pramAvAnuM A samitimAM vidhAna che. AhArasajJAdine vazavI jIvAnI eTalI kreDa-dhAma cAlu che ke kSaNu pahelAM jyAM kAi jIva na dekhAya tyAM kSaNu pachI jIveAnA sambhava che, e anubhavasiddha paNa che. mATe sAdhu jIvanamAM A samitinuM pAlana anivAya che. 246-nIrUpayAgI banele! alpa paNu maLa zarIramAM gheADI vAra paNa rokAi jAya teA pIDA kare che ane vividha regeA pragaTAve che tema saMyamarUpa zarIra mATe nirUpayeAgI banelI vastuene ke maLa-mUtrAdine vidhi pUrNAMka yAgya sthaLe paraThavavAM joie. vinA prayAjane nirUpayogI vastu rAkhavAmAM mamatva ke pramAda vinA anya kAraNa sambhavita nathI ane e banne saMyamamAM ahitakara che, mATe pAriSThApanikA samitinu" pAlana sa'yameAkAraka che. jayAM tyAM bhulAelI ke anAdarathI mUkI dIdhelI nirUpayogI vastue cha kAya jIveAnI hiMsAmAM nimitta bane che, mATe jainadanamAM mAthAnA eka keza, nakha ke thUMka, kapha, vigere sane vidhipUrvaka paravavAnu jaNAvyuM che ane tema nahi pharanArane te te rUpamAM prAyazcitta jaNAvyuM che, Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNasittarImAM bAra bhAvanAo] 366 jevI capaLa che, saMge svapna tulya (asat kalpanA jevA) che ane yauvana te mahAvAyunI AMdhImAM uDelA AkaDAnA rUnI peThe kSaNamAM adazya thAya tevuM che (3). ema sadA ya padArthonI anityatAne vicArate jJAnI manuSya pitAne putra mare tene paNa anitya mAnIne zeka karatA nathI ane vastunI nityatAnA Agrahane vaza thaelo mUDha AtmA bhIMta paDI jAya te paNa rovA bese che (. he jIva! prANione kevaLa A zarIra, dhana, yauvana, badhuo ke svajane vigere ja anitya nathI, paNa jagatamAM sacetana ke acetana je kaMI utpanna thatuM dekhAya che te sarva (utpatti dharmavALuM hovAthI) anitya (nAzavaMta) che, ema purU kahe che (5). ema tRSNArUpI kALI nAgaNane vaza karavA ane mamatAne tajavA (buddhimAna purUSe) sthiracitta pratikSaNe jagatanuM anitya svarUpa ciMtavavuM 24y (6). (gazAstra pra. 4, zloTa pa7thI60, Antara zlo0 19-20) - 2-azaraNabhAvanA A pramANe che-"svargane indra ane pRthvIne mAlika vAsudeva vigere paNa je maraNane zaraNa thAya che te te maraNanA bhayathI sAmAnya jIvone keNa bacAve tema che ? arthAt jIvane kaI zaraNya nathI. "zaraNya eTale bacAvanAra-zaraNa karavA gya, ema samajavuM (1). pitA, mAtA, bahena, bhAI ane putranA dekhatAM paNa nirAdhAra-azaraNu jIvane karmo yamanA darabAramAM laI jAya che, sarvanA dekhatAM jIva mare che tathApi keI tene bacAvI zakatuM nathI (2). mUDhabuddhivALAo svakarmothI maratAM potAnAM svajanene zeka kare che, kintu pratikSaNa maraNanI sanmukha kheMcAI rahelA pitAnA AtmAne zeka karatA nathI (3). jaMgalamAM mRgalInA baccAne keInuM zaraNuM nathI tema kharekhara ! dAvAnaLanI javAlAothI paNa ati bhayaMkara duHkharUpa A saMsAramAM prANione koInuM zaraNuM nathI4(4)" (gazAstra pra. 4, zla0 61 thI 64) 3-saMsArabhAvanA-saMsAra eTale bhinna bhinna niomAM punaH punaH upajavuMmaravuM. te A pramANe che-"zrotriya" vedane pAraMgAmI brAhmaNa) marIne caMDALa thAya che, je svAmI hoya te ja patti eTale sevaka thAya che ane brahmA marIne kIDo thAya che, vigere khedanI vAta che ke saMsArI jIva saMsArarUpa nATakazALAmAM naTanI jema (navA navA) vezane(zarIrane) dhAraNa karIne nAce che (1). karmonA saMbadhathI bhADAnI koTaDInI jema (vAraMvAra yonione badalato saMsArI jIva) evI kayI 24-anitya bhAvanA bhAvavAthI padArthonI anityatAnuM bhAna thAya che, tethI ISTa-aniSTanA saMgavivegamAM AnaMdanA ke tethI viparIta viyoga-saMyogamAM kalezanA pariNAmarU5 AdhyAna-raudradhyAnathI bacIne jIva navAM karmo bAMdhatAM aTake che. vadhAre zuM ? maraNa jevA bhayane paNa vijaya karI samAdhi maraNa prApta karI zake che ane IndranI ke cakravartInI sampattimAM paNa virAgI rahI tene AtmahitArthe upayoga karI zake che, ItyAdi anityabhAvanAnA aneka lAbha che. 248-azaraNa bhAvanAne bhAvate AtmA te bhAvanAjJAnane baLe karmonI rIbAmaNuthI lAcAra ane dIna banavAne badale sarva keLavI svAzrayI bane che, kamanI gahana yAtanAomAMthI pAra utaravAnuM lakSya bAMdhe che ane karmanA baMdhanathI rIbAtA tene jagatamAne koI jIva bacAvavA samartha nathI ema samajI karmane nAza karavAmAM kuzaLa ane samartha evA dharmane tathA te dharmanA upadezaka gurnAdine eka zaraNabhUta mAnI tenuM zaraNa svIkAravA ujamALa bane che. arthapattie bAhya vibhava, kuTumba, ke zarIra vigerene pitAnuM sarvasva mAnavAnI bhramaNAne tajIne jIvananA AdhArabhUta mAnelA te sarvanI mamatAne choDe che, Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 dha sa0 bhA0.2 vi0 3-gA0 118 ceAni che ke jemAM (upa)jatA nathI ane kayI ceAnine e cheADatA nathI ? arthAt badhI ceniemAM upaje ane mare che . (ra). samagra leAkAkAzamAM eka vALanA agrabhAga jeTaluM paNa evuM sthAna nathI ke peAtAnAM karmone vaza bhaTakatA jIvAe judAM judAM rUpe karIne jene na spaztu" hAya (3). (cAgazAstra pra0 4, zlA0 65-66--67). A viSayamAM cAragatirUpa saMsAramAM bhaTakavA vigerethI thatI du:khAnI paramparAnuM svarUpa cegazAstranI (pra0 4aaa0 67) TIkAnA AMtara zleAkeAthI samajI levuM. vistAra thavAnA bhayathI ahIM lakhyuM nathI, tenA chellA (90 mA) zlAkamAM A pramANe che ke "e pramANe saMsArI jIvAne cAra gatimAM bhaTakavA chatAM leza paNa sukha nathI, kevaLa dI kALa paryantanuM mAnasika ane kAyika duHkha ja che, ema samajIne jo saMsAranA bhayeAnA cheda karavA utkaMThA hoya te huM bhavyaprANio ! zuddha AzayathI mamatAnA nAza mATe saMsAra- bhAvanAnuM satata dhyAna karo.249, 4-ekatva bhAvanA- jIva ekalA upaje che, ekalA ja parabhavamAM bAMdhelAM karmone paNa ekaleA ja bhAgave che (1). teNe bheguM kareluM ' dhana dhAnya ' vigere tA vAravAra tenA saMbandhIe meLavanAra pAte te ekalA ja narakane kheALe paDelA pUrva dhana meLavatI veLA bAMdhelAM karmothI tyAM du:khI thAya che5(2). (cAgazAstra pra0 4, zlA0 68-69) mare che ane A bhavamAM ane ekalAe mahA pApeA karIne bhegA thaine bhegave che ane 5-anyatvabhAvanA-A pramANe bhAvavI "jyAM jIva ane zarIranA viparIta svarUpane kAraNe (asamAnatAthI) jIvane peAtAnA zarIrathI paNa judAi che tyAM dhana, svajana, ke sahAyaka (mitra) vigerenI judAI che ema kahevuM te leza paNa khATu' nathI ja (1). je peAtAnA zarIra, dhana ane svajanAthI peAtAnA AtmAne judA dekhe (jANe) che tene zAkarUpI zalya kyAM kevI rIte pIDI zake ? (arthAt AtmA teA arUpI che, tene duHkha devA koi samartha nathI, jIva pAtAne zarIrAdithI abhinna mAne che tyAre te zarIrAdinAM duHkhA tene duHkhI kare che.251(cAgazAstra prakA04, 70-71) 249-saMsAra bhAvanAne bhAvavAthI jIvanA anAdi bhUtakALanA jIvananuM te te janmamAM thaelA sayeAga-viyeAga vigerenuM jJAna thAya che, tenA pariNAme A janmamAM ene rAga tUTe che, prApta vaibhavAskrinA sukhanuM abhimAna TaLe che ane kRtrima-akRtrima sukhanA viveka jAge che. enA phaLasvarUpa kRtrima sukhane meLavavAnI mamatA tUTe che, eTaluM ja nahi saMjJoLamUDhA lIyeLa vattA kulalavaraMparA ' arthAt 'jIve anAdi kALathI je je du:khanI para'parAe bhAgavI che tenuM mULa kAraNu saMyeAgo che' e vAkayanI yathAtAnuM tene bhAna thAya che ane evA bhAnathI jAgrata khanele jIva anAddikALanA sayeAgano Anada mAnavAmAM ke sAga meLavavAnA upAyAne mUkI saMyogathI chUTavAmAM ke chUTavAnA upAyAmAM AnaMda anubhave che. Aja sudhInA dareka vyavahAramAM keLavelI sayeAga vadhAravAnI dRSTine badalIne dareka vyavahAra karatAM sayeAganI muktinuM dRSTibindu keLave che, enA pariNAme sa` saMyeAganI 'muktirUpa meAkSane prApta kare che. 250-ekatva bhAvanAnA khabe jIva parAzrayanI mamatA cheADIne svAzrayI khanavAnuM lakSya bAMdhe che, ane AzA-nirAzAnI nAgacUDamAMthI mukta thaine peAte ja peAtAnA zatru ke mitra che evuM samajate! ahirAtma dazAthI mukta thaI aMtarAtmadazAnA baLane pAmI paramAtmadazAne sAdhavA ujamALa bane che, mamatA rUpI meAhanuM jhera utArI AtmAnandane anubhave che. 251-anyatra bhAvanAthI jIvane 'nizcaya dRSTie dharmAstikAyAdi chae dravyeA paraspara thacihna bhinna * Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNasittarImAM bAra bhAvanAo] 371 6-azucisvabhAvanA-A pramANe bhAvavI-rasa, rUdhira, mAMsa, meda, asthi (hADakAM), majajA (hADakAMnA pilANamAMne cIkaNe bhAga), zukra, AMtaraDAM ane maLa-mUtrAdi, ema vividha azucionuM sthAna (dhara) je zarIra che te tenuM pavitrapaNuM kema hoI zake? (1). be netra, be nAsikAo, eka mukha, be kAna, eka gudA ane eka puliMlaga, e nava (purUSanAM tathA garbhAzaya ane be stana maLIne bAra strIonAM) azucinAM dvAramAMthI jharatA durgandhimaya rasovALI kAyAmAM pavitratA te paNa mahajanya moTI bhramaNA ja che.pa(gazAstra pra. 4, . 72-73) -AzravabhAvanA A pramANe bhAvavI-mana vacana ane kAyAnAM karmo eTale vyApArarUpI vego prANione zubha-azubha karmonuM AzravaNa" (banzana) kare che tethI tene "Avo kahevAya che (1). temAM mitrI, pramada, karUNA ane upekSA, e cAra bhAvanAothI vAsitacitta zubha (puNya) karmane tathA tethI viparIta krodhAdi kaSAyathI ane sparzAdi IndriyonA viSayothI vazIbhUta(vAsita)citta azubha(pApa)kane janma Ape chebaMdhAve che (2). rogazAstra pra. 4, zlo. 74-75) (kAraNu anyatra) kahyuM che ke-" saMsArI sarva jIvo pratye mitrI, vizeSaguNavAnane jANIne (joIne) harSa, avinIta (zikSAne agya) jIvo pratye mAdhya (upekSA) ane duHkhIAo pratye kRpA (dayA), (1) ema sarva jIvonI mitrI, te te ja pratye harSa, mAdhyacya ane karUNAthI satata vAsita kaI puNyavAnanuM citta beMtAlIza prakAranA zubha (puNya) karmane vistAre che. (vadhAre che) (2). tathA mithyAtvathI rahita ane samyagU kRtajJAnane AdhAre belAtuM vacana zubhakarma upArjanamAM ane tethI viparIta mithyAtva ane ajJAnane vaza thaIne belAtuM vacana che, koI koIne sukha duHkha ApI zakyuM nathI, ane te nimitta mAtra che, jIva je paramAM pitApaNAnI vikRta dRSTine choDI de to parapadArthanA duHkhe duHkhI thavAnI anAdi ApattithI chUTI jAya, sukha-du:khanAM sarjaka karmo ane tene bhogavanArUM zarIra paNa je AtmAthI bhinna che te zarIranAM sukha-duHkhamAM ke tenI prAptiaprAptimAM AtmAne zuM lAbha hAni che ?' ItyAdi samajAya che. karmone ane zarIrAdine anAdi bandhanarUpa mAnI, temAMthI AtmAne bhinna karI devAthI mithyAbhrama TaLI jAya che ane parabhAvamAMthI chUTI svabhAvamAM vartatI tenI dRSTi satya-zaddha mAganuM jJAna karAve che. pachI te mAlikInA ghoDAnI ane ghoDAne vecyA pachI pArako banatAM tenI sukha duHkhanI ciMtAmAM ke mAlikInA ane bhADAnA gharanI sArA narasAnI ciMtAmAM jevuM aMtara hoya che tevuM aMtara paDe che, ethI "ahaMtra ane mamatva 'rUpI jagatane abdha banAvanArA mehanA jherane nAza thAya che ane nA" "ra mama" nI dIvyadRSTi khUlatAM svasvarUpanA AnaMdano anupama anubhava thAya che. pitAnA guNa-deASa sivAya bIjA padArthamAM sukha duHkhanI ka95nA tUTI jAya che, vigere A bhAvanAnA cintanathI AtmAne ane lAbha thAya che. 21ra-zarIranA mAtra khAdha rUpa raMga vigeremAM mUDha banelo jIva jyAre azucitra bhAvanAthI zarIranI vAstavika oLakhANa kare che tyAre tenI bheganI Asakti tUTI jAya che, eTaluM ja nahi, bhegane ja sAcA rega mAne che, zArIrika sukhamAM du:khane anubhava kare che ane zarIranI mamatA choDIne tene mAtra dharmanuM sAdhana banAvI de che, enuM pAlana poSaNa paNa zarIranA rAgathI nahi paNa dharmanA rAgathI kare che, ethI pariNAma e Ave che ke zarIranA rAgathI zarIrane duHkhI ane rogI banAvavAne badale dharmanA rAgathI zarIra sukhI ane nirogI rahe tevA prayatno kare che, chatAM zarIrano rAga tUTI javAthI karmathI bhAre thatuM nathI, ItyAdi vividha lAbho thAya che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 772 [dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 118 azubhakarma upArjana karavAmAM hetu che ema samajavuM (3). sArI rIte guma eTale duSTaceSTAothI rahita jANuvALA zarIra vaDe jIva zubha karmane ane satata AraMbhavALA jIvaghAtaka (jayaNArahita) zarIra vaDe azubhakarmane bAMdhe che (8). e uparAnta paNa krodhAdi kaSAye, hAsyAdi kaSAya, zabdAdi viSaye, mana vacana kAyAnI pravRttirUpa yogo, "ajJAnasaMzayaviparyaya-rAga-dveSa-smRtiza-dharmamAM anAdara ane caMgenuM duSpaNidhAna e ATha prakArane pramAda, avirati (pApanA tyAgarUpa niyamane abhAva), mithyAtva ane Arta-raudradhyAne, e badhA azubhakarma bandhamAM hetuo che (5). (gazAstra pra. 4, 7677-78) prazna-upara jaNAvyA te te bandhanA hetuo che? zrItatvArthasUtra-adhyAya 8-sUtra1lAmAM vAcakamukhya zrIumAsvAtijIe paNa kahyuM che ke mithyAdarzana, avirati, pramAda, kaSAyo ane yoge, e sarva baMdhanA hetuo che, te tene AzravabhAvanAmAM kema kahyA ? uttara-tamAruM kathana satya che, kintu AzravanI jema bandhane paNa pUrva maharSioe bhinna bhAvanA tarIke kahyo nathI, Azrava bhAvanAmAM karmabandhane aMtarbhAva thaI jAya che, kAraNa ke vastutaH Azrava dvArA grahaNa karelAM karmanAM je pudagalo AtmapradezonI sAthe baMdhAya tene ja baMdha kahevAya che. tattvArthamAM ja (navamA adhyAya-sUtra 2 mAM) kahyuM che ke-"(kaSAya-pariNata) jIva sakaSAyapaNAthI karmone yogya pagalene grahaNa kare tene bandha kahevAya che. e kAraNe paNa ka- pudgalonA grahaNamAM hetubhUta AzravamAM bandhanA hetuone paNa jaNAvavA te apekSAe khoTuM nathI. prazna-je ema che te "e bandhanA hetuo che" ema kahevuM nirarthaka che, uttara-nA, ema paNa nathI, kAraNa ke bandha ane AzravanuM ekapaNuM hevAthI bandhanA hetuo e ja AvanA hetuo che, ema vicAratAM sarva deSa TaLI jAya che. ahIM dareka karma prakRtinA judA judA vizeSa (hetuo rU5) AzravanuM cintana yegazAstranA (pra. 4-0 78 nA) AntarakethI, athavA karmagranthAdi anya zAstrothI samajI levuM. 53 8-suMvara bhAvanA- sarva Azrane nirodha kare tene saMvara' kahyo che, te dravya ane bhAva bhede be prakArano che (1). temAM Azrava dvArA je karma pudgalenuM grahaNa thatuM hoya tene cheda kara (grahaNa thatAM aTakAvavAM) te dravyasaMvara ane temAM hetubhUta sAMsArika kriyAne (gonA vyApArane). tyAga tene bhAvasaMvara jANa (2). temAM kaSA, viSa, vigere je azubha 253-je uparanI bhAvanAo dvArA e siddha che ke sarva duHkhanuM mULa karmanI parAdhInatA che, to tene toDavAnI pUrNa AvazyakatA che. e mATe jarUrI karmono baMdha kayA kAraNathI thAya che enuM jJAna Azrava - bhAvanAthI thAya che, temAM paNa zubha ane azubha be prakAranAM karmonuM AtmA upara kevuM AkramaNa thAya che? ityAdi karmanA vipAkanuM jJAna maLavAthI azubha karmone vijaya karavA pUratI zubha karmonI sahAya jarUrI che ema cintave che ane karmothI sarvathA mukti mATe zubha AzranuM upAdeyayaNuM ane azubha karmonuM heyapaNuM che ema svataH samaje che, ethI cAra-luMTArA vigerethI rakSaNa karavA cekIdAranI jema jIvane puNyAnubaMdhI puNyane pakSa thAya che, pariNAme pApAnubaMdhI puNya vigerene pratipakSI banI niyANa vigerethI rahita zubha dharmakriyAomAM kuzaLa manavacana-kAyAne joDavAnI ane akuzala mana-vacana-kAyAnA vyApArane rokavAnI vRtti pragaTe che. pariNAme navAM azubha karmone babdha na thAya te mATe zakaya prayatno karI zake che. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNasittarImAM khAra bhAvanAe] 303 karmIne AvavAnA hetue che tenA pratipakSI upAcA A pramANe che' je je upAyathI je je Azrava rokAya tenA tenA nidhi mATe te te upAyane buddhimAnAe yeAjavA (karavA) (3). te upAya! kahe che ke-anukrame krodhane kSamAthI, mAnane mRdutAthI, mAyAne RjutA(saraLatA)thI ane leAbhane anIhA(satASa)thI rAkavA (4). viSayAnA kSaya mATe pratipakSe kahyuM che ke-te te indriyAnA asaMyamathI poSAelA viSa sarakhA viSAnA mahAmAMta evA jIva (indrionA) akhaMDasa yamadvArA nAza kare (5). pramAda ane aviratinA pratipakSIone kahyA che ke-traNa guptidvArA mana-vacanakAyArUpa traNa (akuzaLa) ceAgAne, apramAdathI pramAdane, ane pApa vyApAranA tyAgathI aviratine paNa sAthe (rAke) (6). have mithyAtva ane AttaraudradhyAnanA pratipakSI upAyAne kahe che kesavaramAM prayatnazIla AtmAe samyag darzanathI mithyAtvanA ane zubha tathA sthira cittathI Atta dhyAnanA ane raudradhyAnanA vijaya karavA.254(ceAgazAstra pra0 4thA zlA. 79 thI 85) -nirjarAbhAvanA-A pramANe bhAvavI--saMsAranAM khIjabhUta karmone je jINu kare tene nirjarA kahI che, te sakAma ane akAma ema e prakAranI che (1). temAM sakAma nirjarA (nirjarA mATe 'ahiMsA-satya' vigere tratAnuM pAlana karata!) munivarone ane akAma ni rA zeSa jIvAne hAya che. jema Amranu phaLa svayaM pAke che ane upAyAthI paNa pakAvI zakAya che tema karmoneA pAka svayaM thAya che ane tapa vigere upAyAthI paNa thAya che. karmonA paripAka nirjarArUpa hovAthI upAyapUrvaka karmonA paripAka karavA te 'sakAnirjarA' ane karmI svataH pAke te akAmanirjarA' samajavI (2). (yogazAstra pra0 4 zlo-86-87). (mATe ja) * amArAM karmono kSaya thAo !' evA AzayathI tapazcaryAM vigere karanArA uttama munione sakAmanarA kahI che (3) ane ekendriya, vikalendriya, vigere jIve ke jene tevuM jJAna nathI teone sadaiva ThaMDI, garamI ane varasAdanAM tathA maLavAnAM, kapAvAnAM, vigere kaSTo sahana karavAthI khapatAM karmone jJAnIoe akAmanirjarA kahI che. tapa-saMyama vigere guNAthI vadhatI jatI nirjarA mamatAnA, tenAthI khaMdhAtAM karmonA ane karmonA phaLarUpa saMsAranA nAza kare che, mATe tevI nirAnI bhAvanA bhAvavI joie (4-5 prava0 sArA gA0 572 nI TIkA). jema 254-saMvara bhAvanAthI te te azubha AmaveAmAM nimittabhUta mana-vacana kAyAnA vyApArone rokavA pratipakSI upAyAne svIkArI navAM rmAMnA manmathI bacavA mATenI vRtti pragaTe che ane Atmavene rokavA saMvara karavAnuM sattva pragaTa thAya che. AthavA jaDa prakRtinA baLe thAya che tenI sAme sA~vararUpa AtmabaLanA prayAga karavAthI jaDanuM baLa kSINu thai jAya che, ahIM kahelA dveSAdghinA pratipakSI kSamAdvirUpa AtmabaLa kevuM viziSTa che, te te| anubhavathI samajAya tevuM che, zabdeAmAM tenA sAcA khyAla ApavAnI zakti nathI. hujArA lAkhA vAnA DhAdhanI sAme eka AtmAnI nimaLa kSamA evA Azcaya kAraka vijaya meLave che ke je khIjA kAI upAyathI zakaya nathI. tenA pratyakSa daSTAntarUpe caMDakauzika ane saMgama jevAnI sAme prabhu mahAvIranI ane kamaThanI sAme prabhu pAnAthanI karUNAyukta kSamA, kArayAnI sAme mahAtmA sthUlibhadranuM sayama, siMhanI sAme siMhaguphAvAsI muninI nirbhaya kRpALu prasannadaSTi, vigere te te durguNNAnA vijaya karanAra tenA pratipakSI guNeAnAM vividha dRSTAntA jagatprasiddha che. mATe ja AzravamAMthI khacavA mATe saMvara eka amegha upAya che. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tya pArA - - = = 374 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 118 malina paNa suvarNa AkarA agnithI zuddha thAya che tema taparUpa agnithI jIva paNa vizuddha thAya che (gazAstra pra. 4-88). ahIM bAhya abhyattara bAra prakAranA tapanuM ciMtana samajavuM.55 10-blakasvabhAva bhAvanA-leka eTale jIvo ane jaDa eTale dharmAstikAyAdi cAra, ema pAMca dravya jyAM che te kSetra, tene AkAra be paga pahoLA karIne be hAtha keDa upara rAkhIne ubhelA purUSanA AkAra jevo che ane te sthaya, utpatti tathA nAzadharmavALAM uparyukta pAMca dravyathI pUrNa bharelo che (1). tene jinezvae Urdhva, adhe ane ti che, ema traNa vibhAgapUrvaka samajAvyA che, temAM merU parvatanI (nIce) barAbara vacce (gastana AkAre) rahelA ATha rUcaka (nAmanA AkAza) pradezathI navaso jana uMce tathA teTaluM ja nIce, ema 1800 ejana Urva-a (ane pahoLAImAM ekarAja)pramANavALA tirpoloka aneka vicitra (jAtinA) padArthothI bharelo che (2-3). tichokanI upara sAta rajaju (rAja) pramANa uMce Udavaleka ane nIce paNa sAta rajaju pramANa (uMDe) adheloka kahelo che (4). alakamAM ghaNA aMdhakAravALI "ratnaprabhA' vigere (goLa) sAta pRthvIo ghodadhi, ghanavAta ane tanuvAtathI (nIce ane bAjumAM, gherAelI (vIMTAelI) che (5). tyAM naraka-gatine pAmelA nArake tRSA, bhUkha, vadha, prahAra, zarIrane phADavuM-cIravuM tathA kApavuM, vigere vividha pIDAothI satata duHkhane bhegave che (6). temAM ( tilakanI nIcenI) pahelI ratnaprabhA pRthvIne piMDa (jADAI) ekalAkha eMzIhajAra jejana che, temAM nIce upara eka eka hajAra jojana choDIne vaccenA ekalAkha aThThotera hajAra jejanA piMDamAM bhavanapatidevanAM bhavane che, ema zrIjinezvaree kahyuM che (--8). te bhavanapatideva asurakumAra, nAgakumAra, taDitu kumAra, supa(va)rNakumAra, agnikumAra, anila(vAyu)kumAra, svanitakumAra, udadhikumAra, dvIpakumAra ane digakumAra, evA nAmavALA daza prakAranA che (9). te badhA dakSiNa ane uttara dizAmAM vibhAgazaH rahelA che, temAM dakSiNadizAvAsI asurakumAradevonA svAmI (Indra) "camara nAmane ane uttaradizAvAsIdene svAmI "balI' nAmane che. tenI nIcenA nAgakumAra vigere navamAM dakSiNa-uttaradizAvAsI denA svAmio (indro) anukrame A pramANe che--dharaNa ane bhUtAnanda, hari ane harisaha veNudeva ane veNudAlI, anizikha ane agnimANava, velamba ane prabhanjana, suSa ane mahASa, jalakAnta ane jalaprabha, pUrNa ane 255-nirjarA bhAvanAthI pUrve pArjita sattAmAM paDelAM ke udayamAM AvelAM karmone nAza karavAnA upAyabhUta bAra prakAranA tapamAM Adara vadhe che, samajaNa vinA ane IcchA vinA bhUtakALamAM anaMtAM karmone khapAvyAM che to paNa sarvathA karmanI mukti thaI zakI nathI enuM kAraNa nirjarA bhAvanAnA baLane abhAva che, jIvane karmo khapAvavAnuM vAstavika jJAna nahi hovAthI eka karma bhAgavatAM navAM aneka karmo bAMdhe che ane janma-maraNAdi kalezAnI paraMparA vadhAre che, mATe ja nirjarA bhAvanAnuM mahattva che A bhAvanAnA baLathI prerita thaele jIva kamene bhAgavI levAnuM satva keLavI zake che, samaja ane IcchApUrvaka karmonI yAtanAone prasanna citte sahI zake che ethI ArtA-radradhyAnathI bacIne dharmadhyAnamAM lIna banelo jIva pariNAme zukaladhyAnano Azraya laI sarva karmone nAza karI zake che. AzravabhAvanAthI karmabandhanAM kAraNenuM, saMvara bhAvanAthI navA karma bandhane rokavAnuM ane nirjarA bhAvanAthI junAM karmone teDavAnuM jJAna ane sAmarthya pragaTa thAya che. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNasittarImAM bAra bhAvanAo]. 35 viziSTaka, tathA amita ane amitavAhana, ema dakSiNa-uttara dizAmAM nava nikAyanA 18 indro maLI kula vIsa bhuvanapati Indo samajavA (10 thI 13). e ratnaprabhA pRthvInA uparanA (chaDI dIdhelA) eka hajAra jojana piMDamAMthI nIce upara ekase eka jana choDIne madhyanA A ejanamAM (14). dakSiNa tathA uttaramAM "pizAca vigere ATha prakAranA baLavAna vanacara (vyantara) nikAyanA devanAM nagaro che (15). teo pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, jiMpurUSa, maheraga, ane gandharva, e nAmathI ATha prakAranA che (16). jJAnIoe dakSiNa uttara bhAgamAM rahelA teonA paNa be be Indro anukrame A pramANe kahelA che (17). 1-kALa ane mahAkAla, ra-surUpa ane pratirUpaka, 3-pUrNabhadra ane mANibhadra, 4-bhIma ane mahAbhIma, pa-kinnara ane kipurUSa, 6-sapurUSa ane mahApurUSa, atikAya ane mahAkAya tathA 8-gItarati ane gItayazA, ema ATha nikAyanA seLa indro kahelA che (18-19). e ja pRthvIne cheka uparano je se jana piMDa zeSa rahyo temAMthI paNa upara nIcenA daza daza jana choDIne vaccenA eMzI jana piMDamAM aprajJaptika (aNupatrI) vigere (vyastarothI) alpaRddhivALA ATha vanacaranikAyo (vANavyaMtara devo) che (20-21). ahIM paNa suMdara kAntivALA dakSiNa-uttara vibhAganA eka eka ema pratyeka nikAyamAM be be (maLI saLa) Indro che ema buddhimAnee samajavuM (22). (A vyantaro ane vANavyantare nIcenA navase jejanamAM rahelA hovAthI tirachalakamAM ane bhuvanapati deve eka hajAra jejanathI nIce hovAthI adholakamAM gaNAya che. have zeSa tichalokanuM varNana kare che ke- ekalAkha yojana UMcA, suvarNamayapiMDavALA, ane lokanA barAbara madhyabhAgamAM rahelA evA "merU' nAmanA parvatane yege jenI anya dvipa karatAM vizeSatA che te A jambudvIpamAM bhArata vigere sAta varSo (eTale manuSyakSetro) che, ane te darekanI vacce tenI sImAmAM rahelA jenI upara zAzvata zrIjinamaMdira che tevA "himavAnuM' vigere cha varSadhara parvate che (23-24). eka lAkha pejanuM pramANa (paheLA) A jambudvIpanI pachI (valayAkAre cAre tarapha vIMTAela) bamaNA (be lAkha yeAjana pahoLAInA) pramANavALA lavaNa nAmane samudra che, tenI pachI tenAthI bamaNA bamaNA vistAra(pahoLAI)vALA (valayAkAreanukrame dhAtakIkhaMDa, pachI kAlodadhi, vigere (eka dvIpa pachI eka samudra ema) chellA svayaMbhUramaNa nAmanA samudra sudhI kramazaH asaMkhyAtA dvIpa ane samudro che (25-26). emAMnA cAra samudro bhinna bhinna eka eka rasavALA, traNa pANInA rasa(svAda)vALA ane zeSa saghaLA samudro zeraDInA rasa(jevA pANI)vALA kahyA che (ra7). temAM uttama jAtinAM dravyothI banAvelI suMdara madirAnA svAda jevuM pANI "vArUNIvara' nAmanA samudramAM che, sArI rIte ukALelA ane khAMDa vigere dravyothI svAdiSTa banAvelA dUdhanA jevuM svAdu pANI "kSIradadhi samudramAM che. sArI rIte tapAvelA (tAvelA) tAjA gAyanA ghInA svAdatulya pANI "vRtavara" samudramAM che ane lavaNa jevA khArA pANIthI bharelo "lavaNa samudra che. (arthAt e cAra samudromAM potAnA nAma pramANe svAdavALuM pANI pUrNa bhareluM che.) bIjA "kAledadhi, puSkaravara ane svayaramaNa' e traNamAM varasAdanA pANI jevA svAdavALuM pANI che, kintu kAlodadhinuM pANI varNamAM kALuM ane bhAre che, puSkaravaranuM pANI phAyadAkAraka halakuM ane svacchasphaTika jevuM nirmaLa che ane svayaMbhUramaNa samudranuM pANI paNa puSkara Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 118 varanA pANI jevuM ja che (28 thI 32). zrIjinezvarAe bAkInA samudranuM pANI (taja, tamAlapatra, elacI ane nAgakesara e) cAra sujAtadravya nAkhIne ukALatAM be bhAga baLI gayA pachI trIjo bhAga bAkI rahe tevA ukALelA zeraDInA rasanA svAda jevuM svAdiSTa kaheluM che (33). samabhUminA taLathI (samabhUtalAthI) uMce sAta navu jana jatAM tiSka denuM adhastala Ave che (34). tyAMthI uMce daza yojana jatAM sUrya, tenAthI eMzI jana uMce candra (35) ane tenAthI uparanA vIsa yojanamAM graha (nakSatra tArA) vigere rahelA che. ema jyotirSi devanuM sthAna (790 thI 900 sudhInA) ekase daza ejanamAM hovAthI te paNa tithyalokamAM) che (36). jambudvIpamAM be candra ane be sUrya (sAmasAmI dizAmAM) bhame che, lavaNa samudramAM cAra candra-cAra sUrya (sAmasAmA) paribhramaNa karatA kahelA che (37). dhAtakI khaMDamAM bAra candro bAra sUryo che ane kAlodadhimAM beMtAlIsa candrA beMtAlIsa sUryo kahyA che (38). puSkaravarAddha dvIpamAM tera candro ane tera sUryo che, ema manuSya lokamAM (aDhIdvIpa be samudramAM maLIne) 132 caMdro ane 132 sUryo che (39). (te 66-66 sUryo be be caMdranI vacce ane 66-66 candro paNa be be sUryonI vacce eka paMktimAM sAmAsAmI bhame che.) te pachI mAnuSAra parvatanI bahAra pacAsa pacAsa hajAra jejanane AMtare AMtare candro ane sUryo (sthira) rahelA che (candrathI 50 hajAra jojana dUra sUrya ane sUryathI 50 hajAra jojana dUra candra che) (40). manuSyakSetranI bahAranA candra-sUrya manuSyakSetrAntargata candra-sUryanA pramANathI aDadhA mAnavALA che ane jema jema dvIpasamudronI paridhi pahoLAIne yoge vadhatI jAya tema tema saMkhyAmAM 256paNa vadhatA vadhatA thAvat chellA svayaMbhUramaNa samudra sudhImAM asaMkhyAtA caMdro ane sUryo che, ghaTAnA jevA AkAravALA, zubha ane manda tejavALA te saghaLA atyanta sthira rahelA che (41-42). samabhUminA taLathI (samabhUlAthI) uce doDharAja upara dakSiNa-uttaramAM ghaNI ja saMpatti (Rddhi) vALA 1-saudharma ane ra-izAna nAmanA kalpi (vaimAnika devaka) che(43). (samabhUtalAthI) aDhIrAja (saudharmathI eka rAja) uce dakSiNa-uttaradizAmAM samAna mApavALA 3-sanakumAra ane 4-mahendra nAmanA be suMdara devaloka che (4). (samabhUtalAthI sADA traNa rAja) upara UrvIlokanI madhyamAM pa-brahmaloka che, tyAMthI (aDadhe rAja) upara 6-lAntaka, ane (aDadhe rAja) upara mahAzuka nAmane devaloka che (45). (samabhUlAthI) pAMca rAja UMco 8 sahastrAra ane (tyAMthI aDadhe rAja) upara candranA je geLa 9-ANata ane 10 prANutanAmane devaloka che, te bena Indra eka ja che (46). cha rAja uMce eka ja IndranA adhikAravALA 11-AraNa ane 12-azruta nAmanA be devaloka candranI jema goLAkAra che, ema kula kalpa (eTale AcAravALA devaloka) - 256-pUrvanA (aMdaranA) anantara dvIpa ke samudragata candronI ke sUryonI saMkhyAne traNe guNI temAM, te anantara dvIpa ke samudra sivAyanA zeSa aMdaranA dvIpa-samudronA caMdro ke sUryonI saMkhyA meLavavAthI ISTa dvIpa ke samudranA candra ke sUryanI saMkhyA Ave. A mata zrI candramahattarAcArya kRta bRhatsaMgrahaNImAM gA. 79 mAM che, laghukSetrasamAsamAM paNa e ja upAya jaNAvyo che, ema chatAM ukta saMgrahaNanI gA. 83 thI 85 mAM A viSayamAM digambarIya mata tathA anya mata paNa zuM kahe che te jaNAvela che, te vistRta ane carcAtmaka hevAthI ahIM AvyuM nathI, vizeSAthI e tyAMthI joI levuM. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNasittarImAM bAra bhAvanAo] 37 bAra kahyA che (47). e bArakalpanI upara eka rAjamAM traNa nIcenI, traNa madhyanI ane traNa uparanI, ema (kramazaH eka ekanI upara) kula nava grevayake (kalpAtIta ahamindradevonAM sthAno) che (48). tenI upara pAMca anuttara (chellAMzreSThatama) vimAne che, te anukrame pUrvamAM vijaya, dakSiNamAM vijayanta, pazcimamAM jayanta, uttaramAM aparAjita ane madhyamAM sarvathI uttama sarvArthasiddha nAmanuM vimAna kaheluM che (4950). kramazaH saudharmathI AraMbhIne yAvat sarvArthasiddhavimAnavAsI devenuM AyuSya, prabhAva, vezyA, avadhijJAnanI vizuddhi, dehakAnti ane sukha, vigere uttarottara adhika hoya che (51) ane upara uparanA devenuM zarIramAna, gati (zIvratA), garva ane parigraha, vigere kramazaH hIna hInatara hoya che (52). pahelA be kalpanAM vimAno ghane dadhinA AdhAre, trIjAcothA-pAMcamAnAM ghanavAta(vAyu)nA AdhAre, tethI upara traNa devalokanAM vAyu ane ghane dadhinA AdhAre ane (53) tenI uparanA pratyeka devalokanAM vimAne kevaLa AkAzamAM (nirAdhAra) rahelAM che. e UrvalakanA vimAnane AdhAra kahyo (5). sarvArthasiddhavimAnathI bAra ejana uce hIma jevI ujavaLa, 45 lAkha jana lAMbI-pahoLI (manuSya lokanA jeTalI gaLa), madhyamAM ATha yojana jADI, (aMte mAkhInI pAMkha jeTalI sUkSma,) zuddhasphaTikanI nirmaLa "ISatapAgabhArA nAmanI jenazAstra prasiddha siddhazilA che, (ane tene jANatA paNa nathI) (55-56). tenI upara traNa gAu pachI cothA gAunA chaThA bhAgamAM sarvarogarahita siddhAMtanA AtmAo) rahelA che (57). te siddho sadAya anata vijJAna, ananta sukha, ananta vIrya, sadda(ananta) darzanavALA, zAzvata ane lokanA uparanA cheDAne sparzIne paraspara avagAhanA karIne rahelA che (58). AvA lokasvarUpane vicAratAM bhavyajIvanuM mana saMsAranA kAraNabhUta viSayomAM jatuM nathI, anyAnya padArthonA cintanathI pragaTatA jJAnamAM masta banIne dharmadhyAnamAM atisthira thAya che. 25 11-odhidurlabhabhAvanA-anaMtA pudagalaparAvartI sudhI nigodAdi yoniomAM janma-maraNa vigerenAM duHkhone bhogavatAM prANIne (karmonI laghutArUpa) puNyathI sthAvarapaNuM maTIne trasapaNuM ane e nirjarArUpa puNyanI vRddhi thatAM keIvAra paccendriya tiryaSyapaNuM paNa maLe che (1). punaH karmone hAsa thavAthI manuSyapaNuM, keIvAra Aryadeza, temAM ya kaIvAra uttama jAti(kuLa)mAM 257-lokanA svarUpane vicAravA mATe tenA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe cAra prakAre kahyA che, kAkAzamAM rahelAM dharmAstikAyAdi dravyane dravya, guNa ane paryAyanI apekSApUrvaka vicAra karavAthI te te dravyonA svarUpane yathArtha bodha thAya che, e dravyone te te kSetranI apekSAe vicAra karavAthI loka-aloka rUpa kSetrane ke Ugdha, adhe ane tichalakane baMdha thAya che, tene paNa utsarpiNI avasarpiNI vigere kALanI apekSAe vicAra karatAM vyavahArakALane tathA vastunA saikAlika paryAne vicAra karatAM nizcayakALane baMdha thAya che ane e dravya, kSetra ane kALanA bodhane pAmIne jIvamAM pragaTatA te te kSApathamika, aupazamika, kSAyika, ke audayika ane pariNAmika bhAvano vicAra karatAM jIvadravyanuM yathArtha jJAna thAya che. AvuM AtmajJAna thavAthI jIvane karmonI viziSTa nirjarA thAya che ane pariNAme mekSa paNa thAya che. ema jinakathita lokanA svarUpamAM yathArthatAnuM bhAna thatAM atindriya evA mokSamArgamAM paNa jIvane vizvAsa pragaTe che ane tethI temAM te prayatna karavA mAMDe che. arthAta lekasvarUpabhAvanAnA baLe 5rabhAvamAMthI mukta thaI AtmA svabhAvamAM sthira thaI zake che, ItyAdi. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 [dhava saM0 bhA2 vi. 3-gA. 118 janma, temAM paNa pAMca IndrionI paTutAvALuM zarIra ane dIrgha AyuSya paNa prApta thAya che (2). tenAthI paNa vizeSa puNyane vega (karmonI laghutA) thatAM zAstromAM zraddhA tathA upadezaka gurUne ane dharmazravaNane vega paNa jIvane prApta thAya che, kintu tatvanA nizcayarUpa samakita ratna pragaTa thavuM atIva durlabha che (3). vadhAre zuM? "rAjya, cakrIpaNuM, ke indrapaNuM jeTaluM durlabha nathI teTaluM jinezvaronA vacanamAM yathArthapaNAnI zraddhArUpa bodhi (samakita) durlabha che" (4). Aja sudhI bhavabhramaNa cAlu dekhAya che, mATe (vyavahAranayathI) samajAya tevuM che ke sarva jIe sarva saMgo (bhAve--avasthAo) pUrve anantIvAra prApta karelA che, mAtra eka samakita (ke tethI pragaTatuM Atmika sukha) ene kadI prApta thayuM nathI 58(5). (gazAstra pra. 4, -107thI 109, Antaraa.1-2). 12-dharmakathananI suMdaratA-zrIjinezvara bhagavatee A e suMdara dharma kahyo che ke jene Azraya lenAre AtmA nize bhavasamudramAM bhamatuM nathI (1). e kathananI suMdaratA e kAraNathI che ke teoe 1-saMyama, 2-satya, 3-zauca, 4-brahmacarya, pa-aparigraha, 6-tapa, 7-kSamA, 8-mArdava, 9-RjutA ane 10-saMteSa, ema daza prakArane dharma kahela che (2). (gazAstra pra. 4, kao 92-93). ahIM e bhAva che ke upara pramANe saMyama vigere daza prakArane (sundara) dharma zrIjinezvarae kahelo hevAthI teo sundara dharmanA kahenArA che, teoe kahelo "dazavidhadharma guNasvarUpa (ane AtmAne uttamaguNanI prApti karAve tevI che ityAdi dharmanI stuti karavAthI te dvArA tenA prarUpaka zrIarihaMta bhagavatenI viziSTatAnuM jJAna thAya che, teonI zuddha oLakhANa thAya che ane A uttama dharma kahenArA hovAthI teo kharekharA arihaMta che e daDha sadbhAva AtmAmAM pragaTe che. e ja A bhAvanAnuM moTuM phaLa 258-jagatamAM jIvane jJAna, darzana, cAritra ane mokSa jevA bhAve ati durlabha che, tema chatAM bodhinI durlabhatA e sarvathI vadhI jAya che. jJAna, cAritra ane mokSa paNa tyAM sudhI ja durlabha che ke bodhinI prApti na thaI heya, bAdhi prApta thayA pachI to cAritra paNa durlabha nathI ane mekSa paNa durlabha nathI, mAtrA aDadhA pudgalaparAvartAmAM te avazya mekSa thAya che. anaMta pudgalaparAvartI sudhI janma-maraNAdi kalezo sahavA chatAM, anaMtI vAra yathApravRttikaraNadvArA karmonI sthiti haLavI karavA chatAM kaMIka jIvane kaI vAra ja bedhibIja prApta thAya che, mATe vastutaH te atIva durlabha che. jIvane anaMtIvAra mAnava bhava, Aryadeza vigere sAmagrI maLavA chatAM ane tattvane upadeza karanArA jJAnIone vega maLavA chatAM, temAM vizvAsarUpa bAdhi Aja sudhI pragaTayuM ja nahi mATe tenI rakhaDapaTTI cAlu rahI che. badhirUpa tatvone vizvAsa pragaTavAmAM "kuzAstronuM zravaNa-vAMcana, miyAdRSTione saga, anAdi viSaya kaSAyonI vAsanA ane tenI sevArUpa pramAda vigere aneka vidano naDe che, bAdhi vinA paNa jIva kreDapUrvavarSa sudhI cAritra pALI zake che, chatAM te saphaLa thatuM nathI. bhale, cakravatInI riddhi maLI hoya paNa badhi vinA jIva te riddhine dAsa banavAthI raMka-bhIkhArInI dazAne anubhave che, ethI viparIta bhIkhArI chatAM jene bAdhinI prApti thaI hoya che te cakavatI karatAM ya viziSTa AnaMda anubhave che. vadhAre zuM ? vastutaH laukika ke lokottara koI paNa prakAranA sukhane sAco AnaMda badhi vinA thato ja nathI. mATe durlabhatama evuM bodhiratna meLavavA mATe A bhAvanAnuM satata ciMtana karavuM joIe, enA satata ciMtanathI durlabha paNa bedhi sulabha bane che, e rIte A bhAvanA ati upakAraka che. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNasittarImAM bAra bhAvanAo] 379 che.59ethI (A dazavidha dharmane ane tenA prarUpaka zrIarihatene jANyA pachI)hiMsAmAM hetubhUta ane paraspara virUddha evA vicitra dharmone svecchAe upadeza karanArA anyadarzanIonA saddagatinA virodhI bIjA sakaLa dharmomAM suMdaratA kema ghaTe? arthAt na ghaTe ema samajAya che (3-4). teonAM zAstromAM paNa kaI kaI vacanemAM dayA, satya, vigerenuM nirUpaNa dekhAya che tene 259-zrI jinezvarae kahele ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraharUpa cAritra dharma, athavA dAna, ziyaLa, tapa ane bhAvarUpa dharma, ke kSamA vigere daza prakArano dharma je AtmAne parza kare che tene kalpavRkSa, cintAmaNaratna, ke kAmadhenu jevA devAdhiSita padArtho vinA mAge ISTa vaibhava Ape che ane adhamI ne to te jovA paNa maLatA nathI. ativasala e dharma apAra evI du:kha samudramAM paDatA jIvanuM sadA rakSaNa kare che. agni ti na phelAtAM UMce jAya che ane pavana uce nahi jatAM tirtho vAya che, te dharmane ja eka prabhAva che. samasta vastunA AdhArabhUta pRthvI paNa nirAdhAra TakI rahI che ane jagatanA upakAra mATe candra-sUrya vigere niyamita udaya pAme che, e sarva dharmane ja mahimA che. vadhAre zuM ? AkhA jagatanuM hita karanAre dharma e ja anAthane nAtha che, mitra na hoya tene mitra che ane bhAInA abhAvamAM sAro bhAI che. e dharmanuM zaraNa svIkAranArane rAkSasa, bhUta, preta, sarpa, vAgha, agni, jhera, ke evA koIpaNa upadrava naDatA nathI, pApImAM pApIne paNa dharma bacAve che ane nirUpama evuM sarvajJApaNAnuM sukha Ape che. A jIva mAtranuM ekAnta hita karanAre dharma mithyASTi ane svapnamAM paNa prApta thatuM nathI. vedanI RcAethI mAtra kaThazoSaNa karanArA vedAntIene, gamedha, azvamedha, naramedha, Adi yajJomAM dharma manAvanArA yAjJikone, paraspara virUddha ane azraddheya varNanane karanArA purANIone ane vividha yuktiothI paradravyane levAmAM tatpara tathA mATI ane pANI vigerethI AtmAnuM zauca icchatA smArta vigerene A uttama dharmanuM svarUpa samajAtuM nathI. kAraNa ke teonAM zAstro hiMsA, asatya, anIti ane parigraha AdinAM piSaka che. e rIte rajasvalA dharma pUrveja kanyAne paraNAvavAmAM dharma mAnanArA maithunanA prarUpaka brAhmaNe te brahmacaryane a5lApa karanArA che, arthane mATe prANane paNa choDanArA ane dharmane nAme yajamAnanuM sarva dhana luMTanArA che, teone A dharma kema prApta thAya ? rAtrI ke divasane vicAra karyA vinA icchAnusAra khAnArA bhakSyAbharyAnA viveka vinAnA sauto (bauddho) paNa A dharmathI vaccita che, vaLI svalpa paNa aparAdha thatAM bhaktane zApa ApanArA laukika RSione te kSamAne paNa leza nathI, jAtyAdi madathI garvita banelA cAraAzramamAM dharmane mAnanArAone namratAne leza nathI, daMbhathI jIvanArA ane bahArathI dhamIne dekhAva karanArA pAkhaMDiene ArjavatAne leza nathI, ane strI-ghara-putra parivArarUpa parigrahathI bhArekhama banelA gharabArI gurUone te saMtoSane leza paNa nathI, ema sarva mithyASTio daSamAM DUbelA havAthI jinakathita dharma teone prApta thayuM ja nathI. rAga-dveSa ane mohathI rahita hovAthI zrI jinezvaradeva je AvA uttama dharmane upadeza ApI zake e spaSTa samajAya tevuM satya che. jeo rAga-dveSa ke mohathI muMjhAelA hoya teo kadApi satya vastune pAmI zakatA nathI ane bIjAne satya vastu darzAvI zakatA paNa nathI. ItyAdi dharmanI suMdaratAne vicAra karavAthI tenA prarUpaka zrI arihaMta deve pratye kRtajJabhAva pragaTe che, upakArI evA teonI sAthe AtmA sevakavRttithI saMbaMdha bAMdhe che ane tenI pratyeka AjJAnuM pAlana karavAmAM utArthatAno anubhava kare che. ema A bhAvanAnA cintanathI zrIarihaMtAdi paMcaparameSTionI sAthe saMbaMdha baMdhAtAM saMsAranA sarva kaleze kSaya pAme che ane arihaMtAdinI anaMta zaktione sAtha maLavAthI jIva jinAjJAnuM niraticAra pAlana karIne saMsArathI pAra utare che, ema A bhAvanA zrIarihaMtAdi parameSionA upakArane eALakhAvI teo pratye kRtajJabhAva pragaTAve che, Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 dha0 saM bhA0 2 vi0 3-gA0 118 DAhyA purUSAe mAtra vacana vilAsa samajavA, kAraNa ke-tattvathI teoe kahelAM dayA-satya vigere koI sAcAM nathI (5). jIvane atizaya uddAma ane madonmatta hAthIonI sampattivALuM sAmrAjya (rAjya) maLe che, saghaLAene harSa thAya tevA vaibhava maLe che, pUrNimAnA caMdra jevA nirmaLa guNA prApta thAya che ane sarvazreSTha asAmAnya saubhAgya khIle che te saghaLI ya A zrIjinakathita dharmanI ja lIlA che, arthAta e saghaLu jinakathita dharma thI ja maLe che (6). pANInA meATA tarangeAnI paramparAvALA (khaLabhaLeleA) samudra pRthvI upara relAtA nathI, varasAda pANIne varasIne sa pRthvIne tRpta kare (bhIMjAve) che ane haMmezAM andhakAranA nAza karavA candra-sUrya jagatamAM uDDaya pAme che, te saghaLe ya nizce jinakathita dharmanI ja eka pratibhAne vijaya che (7). zrIarihaMta devAe dharmane jaNAvyeA che mATe te satya che' ema samajIne buddhimAna manuSya sarva sampattikAraka (duHkhanivAraka) dharmamAM atyanta dRDha (sthira) thAya chaeN, (arthAt dhamAM dRDha thAya te ja buddhimAna gaNAya che.) e A bhAvanAnu phaLa che. (8). e pramANe khAra bhAvanAo jaNAvI. 260 260-maitrI' Adi cAra bhAvanAe dharmadhyAnanI puSTi mATe rasAyaNa tulya che, e cAra bhAvanAe jIvane vyavahAra(pravRtti)dhama mATe preraka che ane ahIM kahelI bAra bhAvanAe nizcaya (nivRtti) dharmanI preraka che. zAstrakAroe sa`sArane samudranI upamA ApI che, dharmAMne pravahaNunI upamA ApI che ane jIvane taravAnuM kArya sAdhavAnuM che, te amAM jema samudramAM pANInA AlambanathI pravaNune calAvI zakAya che ane samudrano pAra pAmI zakAya che, tema ahIM paNa te te maitrI Aphri bhAvanAenA AlambanathI dharUpa pravahaNune calAvI zakAya che, (vyavahAra dharmIne karI zakAya che) jema samudramAM pravahaNu calAvavA chatAM jaLa ane pravahaNu beno mAtra AdhAra (Alambana) ja apekSita che, lakSya teA pAra utaravAnuM DhAya che, DUbI na javAya tenI satata kALajI rAkhavAnI hAya che, tema saMsAranA te te anityAdi bhAvA ke tenA AlambanathI karAtA vyavahAradharma eka AdhAra (Alambana)rUpe ja apekSita che, dhyeya te| pAra utaravAnuM arthAt nizcaya (nivRtti) dharmanuM rAkhavAnuM che, vyavahArika pravRttimAM baMdhAine jIva saMsAramAM guMthAi (guMcavAi) na jAya te mATe satata kALajI rAkhavAnI che. A nizcaya (nivRtti) dharma nuM dhyeya bAra bhAvanAo dvArA keLavI zakAya che, mATe tenI mahattA maitrI Adi cAra bhAvanAe karatAM anokhI ane svataMtra che. A khAra bhAvanAenA baLa vinA nivRttine sAdhavI zakaca nathI, mATe tenu cintana satata karavuM joie. je pANIthI (pANInA AlambanathI) pAra utarAya che te ja pANI DUbavAmAM paNa kAraNa bane che, tema ahIM je je bAhya bhAvAnA (sAdhanonA) AlambanathI sa*sArano pAra pAmI zakAya che te ja bhAvA saMsAramAM DUbAve (bhamAve) paNa che, mATe kahyuM paNa che ke-je Azrave che te ja jJAnIne parive che ane je parizrvaveA che te ja ajJAnIne Azraveza che' arthAt karma bandhanAM sAdhano paNa jJAnIne--vairAgIne kanirAnAM sAdhano bane che ane kama~nirAnAM sAdhano paNa ajJAnIne-2AgIne ka bandhanAM sAdhano khane che. A upadeza vAkacanuM rahasya vicArI tenA phaLasvarUpe saMsAranA sa` bhAvene ka*nirAnu` sAdhana banAvavA mATe A bhAvanAe ati upakArI che. e kikata khAre bhAvanAenA ahIM kahelA mAtra TuMkA svarUpane vicAravAthI paNa spaSTa samajAya tevI che. pravRttidharmAMnI saphaLatA nivRtti dhamanI siddhi upara che. vyavahAre bhale laukika haiAya ke leGAttara, jenAthI nivRttidharmAMnI siddhi thAya, jIvanI bAhya tRSNAe maTatI jAya, dRSTi antamu`khI khane, te te dharmavyavahArA zuddha manAya che ane jenAthI AtmAmAM khAdya tRSNA vadhe che, pravRttino rasa vadhatA jAya che, ke dRSTi bahumukhI bane che te azuddha vyavahArA adharma rUpa manAya che. mATe sarvAM vyavahArA karavA chatAM jIvane tenI tRSNAnI zAnti karAvanArI Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNasittarImAM bAra paDimAo ] 381 bAra pratimAo-pratimAo eTale bhinna bhinna prakAranA abhigraharUpa pratijJAo samajavI. te 1-eka mahinAnI, be mahinAnI, 3-traNa mAsanI, 4-cAra mAsanI, 5-pAMca mAsanI, 6-cha mAsanI, sAta mAsanI, 8-5helA sAta aherAtranI, 9-bIjA sAta ahorAtranI, 10trIjA sAta ahorAtranI, 11-eka ahorAtranI ane 12-eka rAtrinI, ema bAra che. kahyuM che ke "mAsAisattaMtA, pddhmaabiitiasttraaidinnaa| aharAi egarAI, bhikkhUpaDimANa bArasagaM // " pratimApazcA0 3 // bhAvArtha-ekamAsikI vigere sAtamAsikI sudhI sAta, pachI pahelI bIjI trIjI sAta sAta ahorAtranI, eka ahorAtranI ane eka rAtrinI, ema sAdhuonI paDimAe bAra che. tene bhAvArtha A pramANe che-pratimA agIkAra karavA Icchate sAdhu prathama jinakalpika sAdhunI jema garachamAM rahIne ja (pratimA pAlananA sAmarthya mATe) pAMca prakAranI tulanA kare ane e rIte yogyatA pragaTAvIne pratimAone agIkAra kare. te A pramANe "paDivajjai eyAo, saMghayaNadhihajuo mhaastto| paDimAu bhAviappA, samma guruNA aNuNNAo // 4 // gacche cciya nimmAo, jA puvvA dasa bhave asaMpuNNA / javama tarUvara, horu no guyAddhiAmo III" (tibhAvazaw) 61 bhAvArtha-prathamanAM traNa saghayaNavALe, cittanI svasthatA(sthiratA)rUpa dhairyavALe ane mahAsAtvika, sabhAvanAthI bhAvitacittavALA, (athavA pratimAnI kriyAno abhyAsa karIne yogya banelo), evo muni zAstravidhi pramANe gurUnI AjJA meLavIne A pratimAone agIkAra kare. (4) te ga7mAM rahIne ja pratimAonA abhyAsa mATe AhAra, upadhi, vigerenA parikarmamAM pAraMgAmI (kuzaLa-gya) thaelo heya. parikanuM pramANa A pramANe che-mAsikI, dvimAsikI, vigere sAtamAM jenuM jeTaluM kALamAna kahyuM te pratimAnuM parikarma paNa teTalA kALa sudhI karavAnuM hoya che, temAM paNa A pratimAone svIkAra ane tenuM parikama varSAkALe karI zakAtuM nathI. e rIte (parikarma sAthe pahelI bemAM cha mahinA lAge, tethI) pahelI be eka ja A bhAvanAonuM sthAna anokhuM che. koI paNa anuSThAna tyAre ja dharma anuSThAnarUpe AtmAne upakAra kare che ke jayAre tenA prANabhUta A bhAvanAonuM baLa AtmAmAM jIvaMta hAtha! A kAraNe ja A bhAvanAonAja eka svarUpane darzAvatA "bhavabhAvanA" jevA aneka grantha jaina sAhityamAM 2cAelA upalabdha thAya che. ema kahI zakAya ke dareka dharmAnuSThAnanA prANabhUta (dharmane eka agabhUta) bhAvadharmanI sAdhanA mATe A bAra bhAvanAo atIva upakArI che. ema chatAM padArthanI anityatA vigerenuM ekAnta lakSya baMdhAI jAya ane enA pariNAme matrI Adi vyavahAro chUTI jAya te paNa ekAntavAdarUpe hAnikara che, mATe svasvaprApta saMyogAdinA anusAra maMtrI Adi vyavahAra karanArane anityatAdinuM jJAna upakAra kare che. 261-dharma saMgrahanI mULa pratamAM gAthAo che tene anusaratI thaDA pAThabhedavALI gAthAo AvakamAM pratikramaNa adhyayananI niryuktimAM maLe che, te paNa pratimApabhyAzakanI gAthAo zuddha jaNAyAthI te ahIM lIdhI che, teno dharma saMgrahanI gAthAo sAthe koI kAI pATha bheda che. i Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 dha. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 118 vamAM, trIjI ceAthI eka eka varSImAM ane pAMcamI-chaThThI-sAtamI traNa (eka varSa parika ane bIjA varSe pratimApAlana, ema) e be varSamAM pUrNa thAya. e rIte karavAthI kula nava varSamAM pahelI sAta pratimA pUrNa thAya. A pratimAe svIkAranAra utkRSTathI dazapUrvathI nyUna ane jadhanyathI navamA pratyAkhyAna pUrvanI trIjI AcAra vastu sudhInA zrutajJAnavALA (bhaNelA) hAya, (ethI nyUna jJAnavALAne kALa vigerenuM jJAna thaI zake nahi tethI ane sampUrNa dazapUrva dharanuM vacana ameAgha heAvAthI sadhane vizeSa upakAra thatA aTake, vigere zAsanaprabhAvanArUpa meATA lAbhanuM te kAraNa hevAthI teone pratimAdi svIkAravAnA niSedha che, tethI te pratimA svIkArI zake nahi). vaLI- 'vo saTTacattadeho, uvasaggasa ho jaheva jiNakappI | 66 saNa abhiggahIA, bhattaM ca alevayaM tassa || 6 || " (pratimApaJcAzaka ) bhAvAtha-pratimAdhArI sAdhu mamatAjanya zarIranu parikama tajavAthI zarIranA (paricaryAne) tyAgI ane jinakalpikanI jema daivI vigere upasargAne sahana karavAmAM samaya hAya, eka divasamAM saMsAdi (pUrve kahI te) sAta eSaNAo paikI chellI pAMcamAMthI eka eSaNAthI AhAra ane ekathI pANI lenArA, temAM paNa(pUrva kahyA tevA) alepakara AhAra lenArA hoya. vaLI- gacchA viNikkhamittA, paDivajje mAsiaM mahApaDimaM / dattegabhoyaNassA, pANassavi ega jA mAsaM ||7|| 66 pacchA gacchamaII, evaM dumAsi timAsi jA satta / varaM dattivivaDDhI, jA satta usattamAsIe // 13 // tattoya aTThamI khalu, havAi ihaM paDhamasattarAdI | tI cautthacauttheNapANaNaM aha viseso || 14 ||" (pratimApaJcAzaka) bhAvArtha-gacchathI nIkaLIne pahelI eka mahinAnI mahApratimAne svIkAre, temAM eka mahinA pUrNa thatAM sudhI pratidina AhAranI ane pANInI eka eka dRtti le. (7) te pU thatAM punaH gacchamAM Ave, (bIjInu parikama karIne khIjI svIkAre,) ema dvimAsikI, traNa- mAsikI, yAvat sAtamAsikI pratimAne svIkAre. mAtra uttara uttara pratimAmAM eka eka vrutti AhAra ane pANInI vadhe, yAvat sAtamAsikI pratimAmAM AhAranI ane pANInI sAta sAta dattie le. (dareka pratimA pUrNa thatAM gacchamAM AvIne uttarapratimAnu parikama karIne pachI tenA svIkAra kare, e kramathI sAta pUrNa kare) (13). te pachI pahelA sAtaaheArAtranI AThamI pratimA svIkAre, temAM ceAthabhaktanA (ekAntara upavAsanA) cavihAro tapa kare, arthAt upavAsamAM pANI paNa le nahi ane pAraNe paNa (ThAmaceAvihAra) AyaMbila kare, AThamI pratimAmAM dattiAnA niyama nathI. vaLI 46 'uttANagapAsallI, posajjI vAvi ThANagaM ThAuM / saha uvasagge ghore, divvAI tattha avikaMpo ||" pratimApaJcA0 15 || bhAvA-AThamI pratimAmAM UrdhvamUkha (catto) athavA pAsuM vALIne suve, athavA sarakhA bese ke ubheA rahe, e rIte (dazAzrutaskandhanA abhiprAyathI gAma, nagara, vigerenI bahAra) sutA, Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 karaNasirImAM bAra paDimAo vigere beThe, ke ubhA rahIne denA, manuSyonA, ke tiryacenA ghora upasargone manathI ane zarIrathI calAyamAna thayA vinA nizcitapaNe sahana kare. ___ "docAvi erisacciya, bahiyA gAmAiyANa NavaraM tu / ukaDalagaMDasAI, daMDAyayao vva ThAUNaM // " pratimApazcA0 16 // bhAvArtha-sAtaahorAtranI bIjI (navamI) paNa (cothabhakta tapa, pAraNe AyaMbila ane gAma vigerenI bahAra rahevuM, ItyAdi) AThamInA jevI kare. vizeSa eTalo che ke A pratimAmAM utkaTa eTale mastaka ane pAnIonA AdhAre mAtra vacce sAthaLa-vAMsAthI addhara rahIne athavA lagaMDa" eTale vAMkA lAkaDAnI jema kevaLa pIThanA (vAMsAnA) AdhAre mastaka-paga jamInane na spaze tema), athavA daMDanI jema paga lAMbA karIne suI rahIne upasargAdi sahana kare. __ " taccAvi erisacciya, NavaraM ThANaM tu tassa godohI / vIrAsaNamahavA vi hu, ThAejjA aMbakhujjo vaa||" pratimApazcA0 17 // bhAvArtha-trIjI(dazamI) pratimA paNa e enA jevI ja che, mAtra temAM besavAnI rIti) gAyane dohavAnI jema (paganAM AMgaLAMnA AdhAre) ubhaDaka besavAnuM che, athavA vIrAsanathI eTale siMhAsana upara paga nIce laTakatA rAkhIne (khurasInI beThake) beThA pachI siMhAsana laI levA chatAM e ja pramANe besI rahe tema, athavA AmranI (kerInI) jema vaka zarIre besavAnuM che. emAMnA kaI paNa AsanathI A pratimAne vahana karI (pALI) zakAya. ___"emeva ahorAI, chaTuM bhattaM apANagaM nvrN| gAmanagarANa bAhiM, vAghAriyapANie ThANaM // " pratimApazcA0 18 // bhAvArtha_eka aherAtrikI 11mI pratimA paNa evI ja che, vizeSa e che ke temAM "cha bhaktano eTale be upavAsanA be divasanAM cAra bhejano ane AgaLa pAchaLanA divase (pAraNeuttara pAraNe) ekAsaNuM karavAnuM hovAthI te be divasanA eka eka bhajanane, ema kula cha janane pANI sahita tyAga karavAnuM che. A pratimA eka ahorAtra sudhI pALIne pachI be upavAsa karavAnA hovAthI traNa divase pUrNa thAya, (AgaLa pAchaLa ThAmavihAra ekAsaNuM ane vacce cevihArA be upavAsa karIne) gAma ke zaheranI bahAra (kAusagga mudrAnI jema) hAtha lAMbA karIne ubhA rahIne enuM pAlana thAya. kahyuM paNa che ke-vaphA tahaM pacha cha tti ' arthAt eka ahorAtrikI pratimAnuM pAlana karIne pachI temAM dRne tapa karavo. meva IjArA, gaTTAmA vAhizo. IsIpabbhAragao, aNimisaNayaNegadiTThIe // " pratimApazcA0 19 / / bhAvArtha--e ja rIte ekarAtrikI (bAramI) pratimAmAM amabhakta tapa kare, gAmanagarAdinI bahAra siddhazilAnI sAme animeSa dRSTi joDIne ubhA ubhA tenuM pAlana karavuM, athavA nadIvigerene kAMThe, ItyAdi viSama bhUmie ubhA rahIne eka keI yugala (padArtha) upara khullI dRSTithI netrone sthApavAM. (calAyamAna karavAM ke mIMcavAM paNa nahi) A bAramI pratimAmAM avadhijJAna vigere traNamAMthI kaI paNa eka jJAna AtmAmAM pragaTe, Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 dha. sa0 bhAva 2 vi0 3-gA0 118 rAtrIe A pratimAnuM pAlana karyAM pachI traNa divasa upavAsa karavAnA heAvAthI cAra divase pUrNa thAya. kahyuM che ke 'rAbA cahuM, pachA akrama Rtti' arthAt pAchaLathI arjuma kare, mATe ekarAtrikI pratimA cAra divase pUrNa thAya. ema khAra paDimA kahI,262 pAMca indrionA nirodha-spana, rasanA, nAka, netro ane kAna, e pAMce indrione pAta peAtAnA viSayAthI nivAravI, arthAt tenA ISTa viSayAmAM rAga ane aniSTamAM dveSa na karaveA.263 262-pratimAonuM svarUpa jaNAvatAM pacAzakamAM DhahyuM che ke ' viziSTa kriyAthI yukta zasta ayvasAyavALuM sAdhunuM zarIra' tene pratimA samajavI. arthAt tevI viziSTa kAyAthI tathAvidha guNeAnA yAga thatA haiAvAthI ahIM viziSTa kriyAvALI kAyAnI mukhyatA mAnIne kAyAne pratimA kahI che. arthAt te te prakAranA abhigraheAthI maryAdrita karelI kAyAne pratimA samajavI. e pratimAnA pAlana mATe jIvanI yeAgyatA mATe saoNMghayaNu, dhaiya, sattva ane viziSTa zruta vigerenI AvazyakatA mAnI che. evA guvALe paNa gurU AjJAthI ja pratimAne aMgIkAra karI zake. temAM nirapavAda pariSaDhAne ane devAdanA upasarvAMne sahavAnA DhAvAthI pahelA traNa saghayaNavALe A pratimAne pAlavAmAM adhikArI kahyo che, saMghayaNakhaLa sAthe dhaya eTale cittanI svasthatA joie, te na hrAya tA pariSahArdi sahevA chatAM rati-atine vaza A dhyAna thAya, e rIte viziSTa sattva paNa joIe, te na heAya te! satkAra sanmAna vigere thavAthI hA~ ane na thavAthI viSAda thAya. sattvazALI" ja mAna-apamAnane gaMbhIratAthI pacAvI zake. e uparAnta zubha bhAvathI cittane bhAvita karyuM. DhAya ke gacchamAM rahIne tapa, sattva, sUtra, ekatva ane khaLanI tulanAthI AtmAne te te viSayamAM abhyAsI karyAM DhAya teA ja pratimAnuM pAlana thai zake. tevA paNu gurUAjJA vinAno adhikArI na gaNAya, kAraNa ke kI ArAdhanA mATe kANu kevA yAgya-ayAgya ? che te gurU samajI zake. mATe gucchavAsamAM rahIne gurUnI nizrAnA khaLe jeNe tyAga-vairAgya sAthe jJAnAdi guNuM!nuM khaLa prApta karyu" haiAya teve viziSTamuni vizeSa nirjarA mATe svAzrayIbhAve pratimAnuM ArAdhana karI zake. A pratimApAlana anya sAmAyika vigere anuSThAnAnI jema aupacArika abhyAsarUpe karI zakAtuM nathI paNa prathamathI yeAgya banIne yathA guNunA khaLeja karI zakAya che. vigere anya anuSThAneAnI apekSAe pratimApAlananI aneka rIte viziSTatA che. 263-vastutaH indrienA vijaya mananA vijaya mATe Avazyaka che, mana ati sUkSma caMcaLa hAvAthI tene vaza karavuM duSkara che, teA paNa zatrunA hAtha-paga bAMdhI letAM te vaza thAya che tema indrione aMkuzamAM levAthI mananA vikalpe niSphaLa thatAM mana vikalpAthI aTakI jAya che ane pachI te tene vaza pazu karI zakAya che. mana vaza thayA pachI indrienA aMkuzanI kaI mahattA nathI, teA paNa puna: mana niraMkuza khanavAnA saMbhava che mATe manano vijaya karavA pUrve ane vijaya karyAM pachI paNa indrae no vijaya Avazyaka che. kAI ema mAne ke ' manane jItyA vinA indriene aMkuzamAM levI e teA balAtkAra che ane malAtkAramAM dharma nathI' teA te ayeAgya che, vastutaH mana ane indrienA pArasparika sabaMdhanuM tene jJAna nathI, indrienA vijaya vinA manano vijaya karavAnI icchA ajJAnamUlaka che, kAraNa ke- Indrie dvArA mananA manorathA saphaLa thAya che. aerA thayA pachI sAMbhaLavAnA, aMdha thayA pachI jovAnA, vigere mananA vividha vikalpA zAnta paDe che e anubhavasiddha che, mATe manane zAnta (sthira) karavA mATe indriono vijaya Avazyaka che. manano vijaya nizcayadharmAMrUpa hAvAthI peAtAne upakAra kare che ane indrie nA vijaya vyavahAra dharmAMrUpa DhAvAthI sva-para ubhayane upakAra kare che, mATe paNa indriesano vijaya Avazyaka che. vAstavamAM te| manane ane manovijayane samajanArA jJAnI indrienA vijayanI sahuthI pahelI AvazyakatA samaje che, mATe ahI. caraNasittarInA rakSaNa mATe sAdhanabhUta karaNasittarImAM pAMca indrieno nigraha jarUrI gaNyA che ema tAtpa samajavuM. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNasittarImAM pratilekhanA, guptio ane abhigraho] 385 pacIsa pratilekhanA-va-pAtrAdinI pacIsa paDilehaNAo pUrve (savAranA pratilekhanamAM) jaNAvelA vidhipUrvaka karavI. traNaguptio-gupti eTale gopana karavuM, arthAt AtmAnuM (saMyamanuM rakSaNa karavuM. mekSArthIe mana-vacana-kAyAnA yogane nigraha karavArUpa gupti traNa prakAranI che, temAM- 1-managupti traNa prakAranI che, pahelI-AdhyAnamAM ane raudradhyAnamAM kAraNabhUta manAlpanAonI paraMparAne viyega, bIjI-dharmadhyAnanA kAraNabhUta zAstrAnusAriNuM parakamAM hita karanArI mananI madhyasthapariNati keLavavI te ane trIjI-mananA kuzaLa-akuzaLa (zubhAzubha) sarva vikalpanA tyAga pUrvaka caudamAM guNasthAnake peganirodha avasthAnI AtmAnaMdarUpa AtmapariNati. enuM varNana yegazAstramAM traNa vizeSaNothI karyuM che ke- vipulavanAgAruM, sama sughariNitA gAmArAmaM manaraMtarmanonidvAdatA " thazAstra-40 - 4 / bhAvArtha-kalpanAjALathI rahita, samabhAvamAM raheluM ane AtmArAmane anubhavatuM. evuM mana, tene managuptinA jJAtAoe mane gupti kahI che. arthAt e traNa prakAranA manane mane gupti samajavI. have ra-vacanagupti be prakAranI che, saMjJAothI paNa potAnA prajanene sUcavanArane mauna niSphaLa hovAthI mukhano, netrono, ke bhrakuTIne vikAra (cALe) kare, agulIthI IsAra kare, patthara DhekuM vigere pheMkavuM, athavA huMkAre kara' vigere saMjJAonA tyAgapUrvaka vacanathI mauna karavuM te pahelI vacanagupti ane vAcanA levI, pRcchanA karavI, bIjAe pUchelAne uttara Ape, vigere saMyamanA kAraNe mukhe mukhasikA rAkhIne lokathI ane zAstrathI avirUddha vacana belanArane vANInA kAburUpa bIjI vacanagupti jANavI. kahyuM che ke - "sajJAdiparihAreNa, yanmaunasyAvalambanam / vAvRtta saMskRti vA, sA vanirihara " yogazAstra-02-karA bhAvArtha-zarIranAM age vaDe saMjJAo (isAreya paNa nahi karatAM sarvathA mauna karavuM, athavA bolavAnI vRttimAM saMvara kare tene ahIM vacanagupti kahI che. - ahIM 1-balavAne sarvathA tyAga, ane ra-samyagu belavuM, ema vacanaguptimAM be prakAre ane bhASA samitimAM "samyaga balavuM" e eka ja prakAra che, e bheda samajavo. kahyuM che ke afmo niSamA kutto, To miyaffma maryAjJio (ro ) kusalavaimuIrato, jaM vaiguttovi samio vi / / " updeshpd-605|| bhAvArtha-samitivALe (samita)te niyamA gupta heya che, guptivALe samita hoya ke na paNa hoya, ema tenAmAM bhajana jANavI. kAraNa ke akuzaLa vacanane taja levAthI vacanaguptivALo ane upagapUrvaka belata hovAthI bhASAsamitivALo paNa che. ( 3-kAyagupti paNa be prakAranI che, eka sarvathA kAyaSTAne tyAga ane bIjI AgamAnusAre ceSTAne niyama, temAM parISaha-upasargAdi prasage ke te vinA paNa kAussagna Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 dha. sa0 bhA0 2 vi0 3gA0 118 vigerethI kAyAne nizcala karavI, athavA sacAgAnA nirodha vakhate kAyaceSTAnA sarvathA nirodha karavA te pahelI ane gurUne pUchIne zarIra, saMthArA, bhUmi, vigerenuM paDilehaNa-pramAna karavuM, vigere zAstrokta kriyAe karanArA sAdhune zayana karavuM, besavuM, vigere karavAnuM kaheluM hAvAthI te rIte suvuM, besavuM, levuM, mUkavu, vigere kAryomAM svacchanda pravRttino tyAga karIne zarIrathI niyata ceSTA (pravRtti) karavI te khIjI. kahyuM che ke-- 66 upasargaprasaGge'pi, kAyotsargajuSo muneH / sthirIbhAvaH zarIrasya, kAya guptirnigadyate ||43|| zayanAsana nikSepAdAna caGkramaNeSu ca / sthAneSu ceSTAniyamaH, kAyaguptistu sA'parA ||44 | | ( yogazAstra prakAza - 1 ) bhAvA upasarga prasage (tathA te sivAya) paNa kAceAtsaga karanArA munine zarIranu je sthaya tene kAyagupti kahevAya che (43). tathA suvu, khesavu, mUkavuM, levuM, cAlavu', vigere kriyAmAM zarIranI svacchaMda ceSTAne tyAga karavA tene bIjI kAyagupti kahI che. (44)264 abhigrahA-dravya-kSetra-kALa ane bhAviSayaka cAra prakAranI pratijJAo karavI, 265 A '(peDhavizuddhi 'vigere bheda jaNAvyA tenu' meAkSAthI sAdhuee pAlana karavuM te (caraNa-cAritranu` sAdhana hovAthI) 'karaNa' ane bhedo sittera hovAthI tenu' 'karaNa sittarI' nAma che. prasaMge karAya te 'karaNa' ane satata karAya te 'caraNu' ema emAM bhinnatA che. karaNasittarImAM paNa A pramANe viveka che-eSaNAsamitimAM piMDavizuddhi AvI javA chatAM karaNasittarInA bhedomAM piMDavizuddhinI pradhAnatA jaNAvavA tene judI kahI che. ema sAdhunA mULaguNA ane uttaraguNA kahyA, have te uparAnta aticArothI tenuM rakSaNa karavArUpa yatidharma kahe che ke--e mULaguNeAnu ane uttaraguNAnu aticAra rahita (aticAro na lAge tema) pAlana (rakSaNa) karavuM te sApekSayatidhama che ema vAkcasabandha joDavA. aticAra na lAge tema pAlana karavA mATe aticArAnu paNa jJAna Avazyaka che, ethI tene ja kahe che kete svamI ' arthAt te aticAre A (kahIzuM te)pramANe" zrIjinezvarae kahelA che. dareka vratanA aticArAne judA kahevAnI icchAthI prathama vratanA aticArA mATe kahe che ke264-guptienuM mahattva vigere, TIppaNI naM. 241mAM kahyuM che te pramANe samajavuM. 6 265-abhigrahe| mananA eka nizcaya (praNidhAna)rUpa che. AvuM mananuM maNidhAna AtmAmAM eka viziSTa zakti pragaTa kare che ane tenA baLe duSkara paNu kAryAM sukara banI jAya che. kAipaNu kAya je jIvanamAM te pahelIvAra ja karavAnuM hAya che te! tene karavA mATe prathama nizcaya karavA paDe che e nizcaya jeTale baLavAna teTaluM te kA` jaldI siddha thAya che mATe abhigrahe| duSkara ArAdhanA karavAmAM AtmAne viziSTa preraNA Ape che. laukika kAryoMmAM paNa te te nizcaya karanArA jaldI saphaLa thAya che e prAyaH sahune anubhavasiddha che. chatAM enA artha e nathI ke game tevA manuSya game te abhigraha kare te paNa saphaLa thAya. khAkSa-abhyantara khaLAkhaLanA vicAra karIne tene anurUpa nizcaya karavA te ahIM apekSita che, arthAt manane te te ArAdhanAmAM utsAhI ane sthira karavA mATe abhigrahe| AlambanabhUta che, Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 mahAvratamAM aticAnuM svarUpa] mUlam-"Ayavrate hyaticArA, ekAkSAdivapuSmatAm / saGghanTaparitApopadrAvaNAdyAH smRtA jinaiH // 119 // " mULane artha_ekendriyAdi ane saghada, paritApa, ke upadrava, vigere karavuM tene zrIjinezvare e pahelA vratamAM aticAre kahelA che. TIkAne bhAvArtha-jene sparzanArUpa eka Indriya hoya te ekendriya, arthAt pRthvI, pANI, vigere pAMca (sthAvaro) ane Adi zabdathI beIndriya teIndriya, caurindriya tathA paccendriya, evA vapu mAnavapuH eTale zarIra jene che te uparyukta "ekendriya vigere jevo" ema samAsa kare. te ekendriyAdi jene "saghaTTa' eTale sparza kare, "paritApa' eTale sarva rIte tApa (saMtApa) upajAve ane "upadrAvaNa eTale atizaya pIDA karavI, vigerene pUrvokta "ahiMsA nAmanA pahelA vratamAM zrIjinezvarae aticAro kahelA che, ema artha kare. kahyuM che ke ___ "paDhamaMmI egidia-vigaliMdipaNidiANa jIvANaM / saMgha paribAvaLa-morvAbhi phaLAT() " pAtu. dakSa bhAvArtha_ekendriya, vikalendriya ane paccendriya jIvone sparza, vizeSa saMtApa tathA mahApIDA, vigere karavuM tene pahelA vratamAM aticAre kahyA che. bIjA vratanA aticArene kahe chemuulm-" asau dvidhA'NusthUlAbhyAM, tatrAyaH prclaaditH| dvitIyaH krodhalobhAde-mithyAbhASA dvitIyake // 120 // " mULane atha-bIjAvatamAM aticAra aNu(nhAno) ane skUla(meTa) ema be prakArane che, temAM pracalA nAmanI nidrA vigerene vege mithyA bolAya tene nhAne ane krodha-lebhAdine vaza thaIne mithyA bAlavuM tene mATe aticAra samaje. TIkAne bhAvArtha-bIjA mRSAvAda viramaNa vratamAM sUkSma ane bAdara ema be prakAre aticAra thAya che, temAM beThAM beThAM ke ubhA ubhA uMghavuM te) "pracalA' nAmanI nidrA vigerene vaza mithyA besavAthI sUkSama aticAra thAya, jemake-divase kaI beThe ke ubho) udhatuM hoya tene kema ughe che?' vigere pUchavAthI te kahe ke "huM uMghate nathI vigere sUkSma aticAra samaja. bIje krodhAdi eTale krodha-lobha-bhaya ke hAsyathI (hAMsI mazkarIthI). mithyA bolavuM te bAdara aticAra jANavo. belanAranA pariNAmanA bhedathI sUrama-Adarane bheda samaja. kahyuM che ke - " biiammi musAvAe, so suhumo bAyaro u nAyavyo / payalAi hoi paDhamo, kohAdabhibhAsaNaM biio // " pazcavastu0 656 // bhAvArtha-bIjA mRSAvAdaviramaNavratamAM sUkSama ane bAdara ema be prakAre aticAra samaje, temAM pracalA vigerethI pahele ane krodhAdine vaza thaIne bolavAthI bIje thAya che. bIjA vratanA aticAre kahyA. have trIjA vratanA aticArene kahe chemuulm-" evaM tRtIye'dattasya, tRNAdegrahaNAdaNuH / krodhAdibhirvAdaro'nyasacittAdyapahArataH // 121 // " Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = - - 388 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA119 thI 12 mULane artha_ema trIjAvratamAM paNa nahi ApeluM tRNa vigere levAthI aNu (sUkama)aticAra ane krodhAdine vaza bIjAnI sacittAdi vastune haraNa karavAthI bAdara aticAra lAge che. TIkAne bhAvArtha-jAvatamAM kahyA pramANe trIjAvatamAM paNa sUkSma ane bAdara ema aticAra be prakAranuM che, temAM vastunA mAlika vigeree ApyA vinAnuM tRNa vigere ajANapaNe levAthI sUkSma aticAra thAya, temAM tRNa te prasiddha che ane Adi zabdathI Dagala (mATI patthara AdinuM DhekuM vigere zaucanuM sAdhana), bhasma, mATInI kuMDI, vigere samajavuM. e tRNAdi vastu ajANapaNe levAthI sAdhune aticAra ane jANIne levAthI anAcAra thAya ema samajavuM. tathA krodha vigere kaSAyathI bIjAnI eTale sAdharmika sAdhu-sAdhvInI, "caraka vigere vidhama- sAdhuonI, athavA gRhasthonI sacitta, acitta ke mizra, kaI paNa vastu haraNa karavAnA pariNAma karavAthI bIje-bAdara aticAra lAge. (levAthI anAcAra thAya). kahyuM che ke " taiammivi emeva ya, duviho khalu esa hoi vinneo| taNaDagalachAramallaga, avidinnaM giNhao paDhamo // 657 / / sAhammiannasAhammi-ANa gihigANa kohamAIhiM / sacittAcittAI, avaharao hoi biio u // " paJcavastu0 658 // bhAvArtha-bIjAnI jema trIjA vratamAM paNa aticAra (sUma-Adara) be prakArane jANa, temAM tRNa-Dagala-bhasma-zarAva (DI) vigere vastu ApyA vinA ajANatAM levAthI pahela (sUma) ane sAdharmikanI (sAdhu-sAdhvInI), caraka vigere anyadharmasAdhuonI, ke gRhasthanI sacitta acitta ke mizra vastu kodhAdi kaSAyone vaza thaI haraNa karavAne pariNAma) karavAthI bIjo bAdara aticAra jANa. trIjA vratanA aticAre kahyA. have cothA vratanA aticAre kahe che kemuulm-"brhmvrte'ticaarstu, karakarmAdiko mataH / samyaktadIyaguptInAM, tathA cAnanupAlanam // 122 // " mULane artha-cothA brahmavatamAM hastakarma' vigere karavAthI tathA brahmacaryanI vADene samyagU nahi pALavAthI paNa aticAra kahyo che. TIkAno bhAvArtha-brahmavrate eTale mithunaviramaNavratamAM te "hastakarma' vigere karavAthI tathA adhyavasAyanI vicitratAthI "tadIyagupti eTale bhAvazuddhipUrvaka brahmacaryanI "strI vigere hoya tevA upAzrayane tyAga karavo vigere nava vADAnA nahi pAlanathI aticAra kahyo che. kahyuM che ke - " mehunnassa'iAro, karakammAIhi hoi naayvyo|| tamuttA ja tahA, kapALano ja same tu " gharAvatu- bhAvArtha-mithunaviramaNavratamAM hastakarma vigere karavAthI aticAra thAya ane tenI navavADanuM bhAvazuddhipUrvaka pAlana nahi karavAthI paNa aticAra thAya, ema samajavuM. cothA vratanA aticAre kahyA, have pAMcamA vratanA aticAre kahe che ke- Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAra ke papapa . pa la che ." pAkA ke 5. mahAvratomAM aticAre ane kAraNe dhananI AvazyakatA 389 mUlam-" kAkAdirakSaNaM bAla-mamatvaM pnycme'pynnuH| thAti soma, yUkyAyadhA pAm IIIrarUA" mULane artha-kAgaDA vigerethI (gRhasthanI) AhArAdi vastunuM rakSaNa karavuM, tathA bALa (ziSya) upara kaMIka mAtra mamatva karavuM, tene pAMcamAM vratamAM sUkSama aticAra ane lebhathI dravya vigere rAkhavuM, ke vastra-pAtrAdi paNa jarUrathI adhika rAkhavAM, tene sthUla aticAra kahyo che. TIkAne bhAvArtha-pAMcamA parigrahaviramaNavratamAM (paNa sUkSma ane bAdara ema be aticAre che temAM) kAgaDA ane Adi zabdathI kutarAM, gAya, vigerethI gRhasthanA (zayyAtarAdinA) AhArAdinuM rakSaNa karavuM-te khAI na jAya tevI rIte prayatnapUrvaka mUkavuM, sAcavavuM, vigere zayyAtarAdi pratye mamatva karavuM tathA bALa eTale laghu(nhAnA)ziSya (ke gRhasthanAM bALako) pratye kaMIka mAtra mamatva karavuM te sUkSma aticAra ane lebhanA pariNAmathI "suvarNa Adi dravya grahaNa karavA ane vasA-pAtrAdi upadhi paNa zAstramAM kahelI saMkhyAthI ane mApathI vadhAre rAkhavI, saMgraha kara, te bAdara aticAra che, temAM eTale viveka che ke pustaka vigere jJAnAdinAM upakaraNe (adhika) rAkhavA chatAM doSa nathI, te sivAyanA (adhika) saMgrahathI aticAra jANa. kahyuM che ke - "vAmi za kumo, gharakAre pado nALyo kAgAisANagoNe, kappaTTagarakSaNamamatte // 660 // davvAiANa gahaNaM, lohA puNa bAyaro munneavvo| airittu dhAraNaM vA, mottuM nANAiuvayAraM // "661 // (paJcavastu) bhAvArtha-pAMcamAvatamAM kAgaDA vigere tathA kutarAM, gAya, vigerethI (zayyAtarAdi gRhasthAe sukavavA mATe) pAtharI mUkelI 'tala vigere vastuonuM rakSaNa karavuM, athavA (gRhasthanAM bALaka ke) bALaziSya upara alpamAtra mamatva karavuM te paNa sUkama aticAra jANa (660). tathA lobhathI dhana vigere levuM-rAkhavuM, ke jJAna vigerenAM upakaraNe sivAyanI vastra pAtrAdi upadhine jinAjJAthI vadhAre saMgraha kara, tene bAdara aticAra samajo. (661) ahIM e bhAva che ke-niSkAraNa dravyane grahaNa karavAne te vicAra kare te paNa aticAra che ane kAraNe te grahaNa karavA chatAM aticAra nathI. bRhatkalpa tathA sthAnAgasUtramAM kahyuM che ke"badalAyaMti nirthi nipAthe fimANe vA vavabhAge vA nAmitti" (bRhatkalpa u0 6-sUtra 18) arthAt "arthAta evI sAdhvIne uddezIne dravya levA ke rAkhavA chatAM vratamAM atikAma thatuM nathI. ahIM artha eTale dravya, tenuM prajana jene AvI paDe te artha jAtikA kahevAya. [saMyamI chatAM sAdhvIne kAraNu yoge arthanuM prayojana paDe, te kAraNe bRhatkalpamAM kahyAM che ke - sevAmajhA gome, sAvaUA zaUtta vogi te pta ivadalAta, 3MMti saMvAditAi hatpani. 628LA' bhAvArtha-sevakanI strIne mATe, durbhikSane vege, dAsapaNuM prApta thavAthI, devAdAra hovAthI, myucchonA upadravathI ane cArenA upadravathI, eTalAM kAraNe saMyamamAM rahelI paNa sAdhvIne aMge arthanuM prayojana AvI paDe. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. [dha saM0 bhAva 2 vi. 3-gADha 123, 124 tAtparyArtha e che ke-keI rAjasevaka pitAnI strIne mUkIne dezAntara gaye, (ghaNA kALe pAcho na AvavAthI) tenI strIe dIkSA lIdhI, te pachI tene pati AvIne strIne mAge, tyAre tenA saMyamanI rakSA mATe bImArI na hoya te paNa upAyathI (reca vigere ApIne) bImAra kare, (keI auSadhi-guTikA khavarAvIne svara athavA rUpa-raMga badalI nAkhe,) vigere upAye kare, tema chatAM tene na choDe te tenA patine dhana ApIne paNa sAdhvIne choDAvavI, arthAt saMyamanI rakSA karavA mATe sevakanI strIne mATe dhananuM prayojana paDe, tathA keI vyApArI saghaLA kuTumba sAthe dIkSA levAnI icchAvALe pitAnI hAnI ummaravALI dIkSA mATe ayogya putrIne potAnA kaI mitrane soMpIne dIkSita thAya, te pachI te mitra marI jAya ane pachI duSkALa paDatAM tenA putrone te putrInA pAlanamAM anAdara thavAthI, putrI keIne tyAM dAsI bane, tevA prasanne putrInA dIkSita pitA je vihAra karatAM kALAntare tyAM jAya, ane e saghaLI hakIkata jANIne dIkSArthI banelI (pitAnI) putrIne choDAvavA mATe tenA mAlikane upadeza kare, bIjA paNa zAstrIya upAya kare chatAM te na choDe te dIkSA letAM piote je dravya rAkhI mUkyuM hoya te tyAMthI maMgAvIne tene ApIne paNa cheDAve, tevuM dhana na hoya te pitAnA pUrvAvasthAnA saMbaMdhIone zodhIne paNa te prabandha karAvIne putrIne choDAve, ema dAsatvamAMthI choDAvavA dhananuM prayojana paDe, e rIte durbhikSamAM, mleccha ke coranA upadrava prasage ke devAdAra vigerene aDage paNa svayaM vicArI levuM ahIM sarva prasangamAM pariNAmane AzrIne aticAranuM (anaticAranuM svarUpa jANavuM. pAMcamA vratanA aticAre kahyA. have chaE vratanA aticAre kahe che. mUlam-" dinaattdinbhuktaadicturbhnggyaadirntime| sarveSvapyeSu vijJeyA. doSA vAtikramAdibhiH // 124 // " mULane artha-divase lAvavuM ane divase vAparavuM, ItyAdi cAra bhAMga sevavA vigerethI chellA(cha)vatamAM aticAra lAge, athavA sarvatratamAM atikramAdithI doSa (aticAre)jANavA. TIkAne bhAvArtha-(pUrva divase lAvIne rAkhI mUkeluM bIjA divase khAtAM) saMnidhi doSa lAge, mATe "divase lIdheluM divase vAparavuM vigere cAra bhAMgAvALI caturbhagrI sevavA vigerethI chellA(cha)vratamAM aticAre kahyA che, ema prasajJAnusAra samajI levuM. temAM pUrva divase lIdheluM bIjA divase vAparavuM te pahele bhAge, te divase lIdheluM rAtre vAparavuM te bIjo bhAga, rAtre lIdheluM bIjA divase vAparavuM te trIjo bhAgo ane rAtre lIdheluM rAtre vAparavuM te the bhAge. e cAre ya bhAMgAthI tathA vidhapariNAmane anusare aticAre samajavA. Adi zabdathI atimAtrAe (pramANatirikta) AhAra levo, vigerethI paNa chaPS vratamAM aticAro samajavA. have mULa guNomAM ane uttara guNomAM samAna rIte de kevI rIte lAge te jaNAvavA kahe che ke-kevaLa vratAdimAM ja nahi, kintu samasta mUlaguNomAM ane uttaraguNamAM atikrama, vyatikrama, aticAra, athavA anAcAra de samajI levA. vyavahArabhASyamAM AdhAkakidoSane AzrIne atikramAdinuM svarUpa kahyuM che ke Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvratomAM aticAre, atikramAdinuM svarUpa ane paMcAcAra pAlana vigere) 391 sAhAra nimaMtA-muLamALa gAmo ho. mevADuM rUma, hipa tarata jAi " thavapari-A-karUA. vyAkhyA-"AdhAkarmaSathI dUSita vastune ApavA vinaMti karatA dAtAranI vinaMti sAMbhaLe te mATe taiyArI karate yAvat upayogane kAyotsarga vigere karIne javA mATe paga na upADe tyAM sudhI atikrama deSa gaNAya, tyAM javA mATe pagaluM bhare tyAMthI mAMDIne gRhasthanA gharamAM praveza kare ane pAtra dhare tyAM sudhI vyatikrama gaNAya, AdhArmika vastu grahaNa kare ane upalakSaNathI grahaNa karIne pAchA upAzrayamAM Ave, gurUnI samakSa AlocanA kare, bhejana mATe besIne mukhamAM te vastu nAkhe (gaLe utAre nahi) tyAM sudhI aticAra nAmane trIje deSa gaNAya ane gaLe utAre tyAre cothe anAcAra karyo gaNAya. e pramANe mULaguNAmAM ane uttaraguNemAM atikramAdi deSanI ghaTanA svayameva karavI. ahiM A pramANe viveka kara-mUlaguNemAM atikramAdi traNa deze lAgavAthI cAritramAM malinatA samajavI, tethI "AlecanA-pratikramaNa' vigere prAyazcittothI tenI zuddhi thaI zake, cothA anAcArathI te guNane bhaMga thAya, mATe anAcAra deSa lAge te e guNanI punaH upasthApanA karavI yogya che. uttaraguNomAM to atikramAdi cAre ya doSa lAgavA chatAM cAritranI malinatAja kahI che, bhaMga kahyo nathI,(arthAt prAyazcittathI zuddhi thAya) e mUla-uttaraguNanA aticAre kahyA.66 ra66-aticArane sAmAnya artha "aticaraNa" arthAt "maryAdAthI AgaLa vadhavuM evo thAya che. koI paNa vrata-niyamAdi jIvananI amuka maryAdArUpa hoya che, te maryAdAnuM cokkasa pAlana karavAthI ja vrata-niyamAdi anuSThAne jIvane guNavikAsamAM ke dezanA nAzamAM sahAyaka bane che. laukika jIvanamAM paNa sukha meLavavA ke duHkhathI bacavA mATe vividha maryAdAonAM badhAne saharSa svIkAranArane "lokottara (Atma)jIvananA vikAsa mATe vividha maryAdA rUpa vrata-niyamAdi Avazyaka che' ema samajavuM kaThina nathI. maryAdAne svIkAra jeTalo duSkara che tenAthI tenuM pAlana ghaNuM duSkara che, mATe ja vratAdi svIkAryA pachI anicchAe paNa aticAre lAgavAne sambhava che. e kAraNe amAthae aticArene oLakhavA joIe ane tenAthI bacavA satata jAgRti keLavavI joIe. chastha jIvane upaga mUkavAthI aticAra lAgI jAya ke anAdi mahAdinI vAsanAthI upayogapUrvaka paNa atikramAdi sevAI jAya e asaMmbhavita te paNa tenI zuddhi mATe zIghatayA AlocanAdi karavuM joIe. tatkAla zuddhine upAya karavAthI addhi TaLI jAya che ane vilamba karavAthI ke zuddhi nahi karavAthI roganI jema te ghAtaka nIvaDe che. prAthamika sAmAnya rAganI jema dekhAvamAM ke mAnyatAmAM aticAre bahu nAnA-sAmAnyadeSarUpa hoya che te paNa pariNAme tenAmAM vratAdine nAza karavAnI zakti chUpAelI heAya che. kRddhimAM vilamba thAya ke aticArAnuM pramANa vadhI jAya te pachI tene dUra karavA kaThina bane che. e kAraNe ja sAdhu ane zrAvaka ubhayane eka divasamAM be vAra pratikramaNa karavAnuM vidhAna che, vAstavamAM te aticAra sevAI jAya tyAre ja turta enI zuddhi karI levI joIe, uparAnta pratikramaNa karIne vizeSa zuddhi karavI joIe. anazana, udaritA vigere bAhyatA che ane aticArenI zuddhi karavArUpa prAyazcitta vigere abhyantara tapa che, e vicAratAM samajAze ke prAyazcitta duSkara che. mAsakSapaNa je Akare tapa karI zake, enAthI paNa zuddha-vidhipUrvaka aticArenI zuddhi thavI duSkara che, enuM phaLa paNa mahAnuM che. eTaluM ja nahi, aticAranI zuddhi vinA sevelAM AkarAM paNa anuSkAne AtmAne hita karavAmAM asamartha bane che, kevaLa dehadamanarUpa Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30ra [0 saM0 bhA2 vi0 3-gA0 125 - have mUlaguNemAM lagabhaga kahevAI javA chatAM jJAnAcArAdinuM saMyama jIvanamAM prAdhAnya jaNAvavA mATe te AcArene judA kahe che. mUlam-"jJAnAdipazcAcArANAM, pAlanaM ca yathAgamam / gacchavAsakusaMsarga-tyAgo'rthapadacintanam // "125 // mULane artha-jJAnAcArAdi pAMca AcAronuM AgamAnusAre pAlana karavuM, garachamAM rahevuM, kusaMsargane taja ane AgamanA padone sUmabuddhithI arthapUrvaka vicAravAM, te sApekSa yatidharma che. TIkAne bhAvArtha-jJAnAdi eTale jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya, e pAMca AcArenuM pAlana ulaTuM paNa thAya mATe kahyuM ke "Agamane anusarIne pAlana karavuM te sApekSayatidharma che. ema vAkyane saMbaMdha joDe. temAM 1-jJAna" eTale tattvane samyagUdha, te paNa jJAnAcAramAM hetubhUta hovAthI ahIM bAra aMge, upAMgo, vigere zrutajJAna samajavuM. 2-darzana eTale tatvomAM samyapha zraddhA, 3-cAritra eTale jJAna ane zraddhApUrvaka (bAhya-atyaMtara) sarva pApavRttione (yathAzakya) tyAga, 4-"tapa" eTale IcchAone rodha (vijaya) ane pa-vIrya eTale zaktine pheravavI. e pAMcamAM jJAna, darzana ane cAritra e traNanA AcAre ATha ATha che, te pUrve (pahelA bhAgamAM bIjI AvRttinA pR. para thI) dezanA adhikAramAM dharmabindugranthanA AdhAre jaNAvyA che, tenAthI viparIta karavuM te aticAra. te teTalA ja (covIsa) aticAre samajavA. tapanA AcAre (prakAre) cha bAhya ane cha abhyantara ema bAra che, te paikI cha bAhya A pramANe kahelA che. gANAmUriyA, visaMva vAgyo kAyakileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi // " dazavai0 ni0 gA0 47 // vyAkhyA-zanaranaMAhArane tyAga, tenA be prakAre che-eka amuka maryAdita kAla sudhI ane bIje jAvAjIva sudhI. temAM pahele "namaskAra sahita tapathI AraMbhIne zrIvaraprabhunA zAsanamAM utkRSTa cha mahinA sudhI, zrI RSabhadevasvAminA zAsanamAM utkRSTa eka varSa sudhI ane banI jAya che, mATe jinadarzanamAM AcAranA pAlana jeTaloja athavA tethI paNa vadhAre bhAra aticAranI zuddhi upara mUkavAmAM Avyo che. ema paNa vibhAga karI zakAya ke AcAronuM pAlana cittanI puSTi mATe ane aticArenI zuddhi cittanI zuddhi mATe che. cittanI zuddhi ane puSTi ubhayAtmaka dhama che, te bemAMthI eke vinA cAle tema nathI, mATe dharmanAM be aMgerU5 "AcAra pAlana ane aticAra zuddhi ane Avazyaka che. aticArenA adhika paDatA bhayathI AcArenuM pAlana nahi karavuM, vrata-niyamAdine nahi svIkAravAM e aghaTita che ane temAM lAgatA aticAronI upekSA (zuddhi nahi) karavI. te paNa aghaTita che. mATe ja pUrvamaharSioe zAstro racavAmAM A be viSayone mukhya rAkhyA che, ityAdi vicAratAM samajAya che ke aticArethI bacavuM ane zuddha thavuM e atimahattvanuM che. dhanika banavA mATe dhana vadhAravuM ane devuM TALavuM, zArIrika sukha mATe baLa, rUpa, vigere vadhAravuM ane rAgane TALavA, vigere laukika vyavahAra paNa ubhaya mArgane anusare che tema lokottara(mokSanI)ArAdhanAmAM paNa e ja nyAya svIkAre che. 26-chApelI pratamAM "tavatta havAtivAra eTalo pATha rahI gayuM che. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe paMcAcAramAM tapAcAranuM svarUpa 303 madhyama (bAvIza) tIrthakaronA zAsanakALamAM utkRSTa ATha mahinA sudhI hoya che. bIjA jAvajajIvaAhAratyAgarUpa anazanamAM 1-pAdapi gamana, 2-ITrigatamaraNa ane 3-bhaktaparijJA, ema traNa prakAre che. enuM svarUpa mULagranthathI kahevAze. 2-3noratA-UNuM arthAt je tapamAM khAnAranuM udara (peTa) UNuM (apUrNa) rahe te Udara kahevAya ane "UnedarapaNuM e ja UnedaratA, evI e zabdanI vyAkhyA che. AcaraNathI te apUrNatAne UdaratA kahevAya che. te UNApaNuM (apUrNatA) dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre che, temAM dravyathI UNApaNuM eka upakaraNane AzrIne ane bIjuM AhArapANIne AzrIne thaI zake, te upakaraNane AzrIne jinakalpikane hoya che. AhArapANane AzrIne te "alpAhAra vigere bhedathI pAMca prakAre che. kahyuM che ke- "vahAra javA, sumApattA taheva vUi I aTTha duvAlasa solasa, cauvIsa tahekkatIsA y||" (dazava0ni0 gA047-TIkA) bhAvArtha--ATha, bAra, soLa, covIsa ane ekatrIsa kavaLa paryanta AhAra le tene anukrame 1-alpAhAra, ra-apAddha, 3-dvibhAga, 4-prApta ane 5-kizcinyUna, e nAmanI UNadarikA kahI che, temAM paNa pratyekanA jaghanyAdi bhede che, jema ke-jaghanya eka kavaLa, utkRSTa ATha kavaLa ane madhyama bethI sAta kavaLa AhAra levAthI alpAhAra UdarikA thAya, ema bIjA prakAramAM paNa jaghanyAdi svarUpa svayameva samajI levuM. AhAranuM pramANa (sAmAnyathI) purUSane batrIza ane strIone avIsa kavaLanuM mAnyuM che, tadanusAra nyUnaAhAra, alpAhAra, vigere bheda samajI levA. A dravya UdarikA kahI, bhAva UrikA eTale krodhAdi antaraga zatruone (yathAzakya) tyAga kara. e rIte Une-- daratAnuM svarUpa jANavuM. 3-vRttisaMkSevoi=jenAthI jIvAya te vRtti, arthAt AjIvikA, te sAdhune bhikSAthI thAya, tene saMkSepahAsa kare te "vRttisaMkSepaNa samajavuM temAM (gRhasthAdi ekasAthe jeTaluM Ape tene eka datti kahevAya tevI) dattionuM pramANa (niyamana) karavuM, (jemake-eka, be, ke traNa, vigere amuka dattiothI vadhAre nahi levuM) tathA amuka saMkhyAthI vadhAre gharamAMthI, ke amuka zerI, gAma ke aDadhA gAma vigere amuka kSetrathI vadhAre kSetramAMthI nahi levAno niyama kare te "vRtti saMkSepa samaje. (karaNasittarImAM kahyA te) dravya-kSetra-kALa-bhAva saMbandhI abhigraho paNa A vRttikSepa tapano ja prakAra che. 4- tyA=rasene eTale ahIM (bhAva) pratyayana lepa thaelo hovAthI viziSTa rasavALA, mAdaka, ke vikAraka padArthone tyAga, arthAt vigaI zabdathI oLakhAtA madha, mAMsa, mAkhaNa ane madirA, e cAra abhakSya vigaIone ane dUdha, dahIM, ghI, tela, geLa ane pakavAnna, e cha bhakSya vigaIone tyAga te "satyAga jANa. tathA pazAcarajeza=kAyA" eTale zarIra tene zAstravidha na thAya tema "leza--bAdhApIDA upajAvavI. jo ke zarIra jaDa che tene kaSTa ApavAthI tapa gaNAya nahi. te paNa ahIM zarIra ane zarIrI apekSAe eka hovAthI kAyaklezathI Atmakaleza paNa sambhavita che ja, (mATe tene tapa kahyo che. te kAyakaleza amuka viziSTa Asana karavAthI tathA zarIranI sArasaMbhALa, rakSA, ke paricaryA nahi karavAthI, athavA kezane keca karavA vigerethI karI zakAya. 50 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 [dha saM0 bhA. 2 vi. 3-gA0 125 A kAyakleza svayaM karelA kalezanA anubhavarUpa che ane parISaha svayaM tathA bIjAe karelA lezanA anubhavarUpa che ema kAyaklezamAM ane parISahamAM bhinnatA che. I-sInatA-gAvavApaNuM. te 1-Indrione, 2-kaSAyane ane 3-gone gopavavAthI tathA 4-pRthar (nirjanAdi pradezamAM) zayana-Asana karavAthI (suvA-besavAthI), ema cAra prakAre thAya che. temAM Indriyane, kaSAyane ane yogone gopavavAnuM varNana te lagabhaga pUrve kahevAI gayuM, pRthapha suvA-besavAne artha e che ke-ekAnta, bAdhArahita, jIvasaMsaktithI ane pazu, napuMsaka, vigerethI rahita, evAM zUnyaghare, devakulikA, sabhA, ke parvatanI guphA, vigere kaI sthaLe rahevuM. e cha prakArane bAhyatapa kahyo. enuM bAhyapaNuM e kAraNe che ke-emAM bAhya vastuonI apekSA rahe che, bIjAone te pratyakSa hoya che, bAhya zarIrane tapAve che, ane anyadharmIo tApasa vigere tathA gRhastha paNa te kare che. abhyantarata A pramANe che. " pAyacchittaM viNao, veyAvaccaM taheva sjjhaao| zA varUNovijha, himaMtaro to ho " (vai0 ni 50 48) vyAkhyA-zcittamu=mUla-uttara guNomAM lAgelo atialpa (nhAne) paNa aticAra cittane meluM kare che, e kAraNe tenI zuddhi mATe prAyazcitta kahyuM che. tenI vyutpatti ema che keprAyaH aticArathI malina thaelA cittanuM vizedhana (vizuddhi) kare te prAyazcitta, athavA prakarSathI (vizeSatayA) AcArarUpa dharma jenAthI te prApta thAya te "prAya , arthAta munilaka (sAdhuo), teo aticAranI vizuddhi mATe "cintana=smaraNa kare mATe prAyazcitta, arthAta te eka prakAranuM anuSThAna samajavuM. tenA daza prakAre AgaLa kahevAze. ra-vina=ATha prakAranuM karma jenAthI "vinIyate" =dUra karAya te vinaya jJAnAdi viSayabhede sAta prakAranuM che. kahyuM che ke "nA taMba, majAvavavavAra(rivo)vigo [A] ] nANe paMcuvayA(capagA)ro, mainANAINa saddahaNaM // 1 // bhattI taha bahumANo, taddiTTatthANa sammabhAvaNayA / vihigahaNabbhAsovi a, eso viNao jiNAbhihio // 2 // " (vai0 ni jA 48-TI.) bhAvArtha-jJAnavinaya, darzanavinaya, cAritravinaya, mane vinaya, vacanavinaya, kAyavinaya ane upacAra vinaya, ema vinaya sAta prakAre che. temAM jJAnavinaya pAMca prakArano che. 1-matijJAna vigere te te "jJAnanA svarUpamAM zraddhA karavI, te te jJAnavALA jJAnIonI ke jJAnanAM sAdhanonI bAhyasevArUpa bhakti karavI, 3-hRdayathI teo pratye bahumAna karavuM, temAM jaNAvelA "arthone samyapha (aviparIta) vicAra kare ane pa-vidhipUrvaka "jJAna bhaNavuM, vAraMvAra abhyAsa kare, zrIjinezvaree e pAMca prakAre jJAnavinaya kahyo che. "zuzruSA" vigere dazanavinaya mATe kahyuM che ke " sussUsaNA aNAsAyaNA ya viNao a daMsaNe duviho / dasaNaguNAhiesuM, kijjai sussUsaNAviNao // 1 // Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAddhinA pAlana mATe paMcAcAramAM tapAcAranuM svarU5] 395 sakAra bhuTTANe, sammANAsaNaabhiggaho taha ya / AsaNaaNupayANaM, kiikammaM aMjaligaho a ||2|| itarasaNugacchaNayA, Thiassa taha pajjuvAsaNA bhaNiyA / chaMtALungayAM, to muspUnaviLo| / '' (vai. ni00 48-TIkSA) bhAvAdana vinayanA 1-zuzruSA ane 2-anAzAtanA, ema e prakAre che. temAM dana guNamAM jeo adhika (nirmaLa-zraddhAvALA) hoya teone zuzrUSArUpa vinaya karavA. (1) te kahe che ke teonI stuti vigere karavArUpa satkAra karavA, Ave tyAre ubhA thavuM (athavA te ubhA hAya tyAre ubhA rahevuM) vigere abhyutthAna karavuM, vastra vigere bheTa ApavArUpa sanmAna karavuM, ubhelAne Asane padhArA, eseA' vigere vina Mti karavArUpa AsanAbhigraha karaveA, teonu Asana temanI icchAnusAra eka sthAnethI bIjA sthAne mUkavuM, vigere AsananuM anupradAna karavuM, kRtika eTale vandana karavuM, darzana thatAM tuta ali joDIne be hAtha masta lagADavA, Ave tyAre sAmA javuM, beThA heAya tyAM sevA karavI, ane teo jAya tyAre pAchaLa vaLAvavA javuM, ityAdi zuzrUSA vinaya jANavA. anAzAtanA vinaya A pramANe paMdara prakAre kahyo che, " titthayaradhammaAyariavAyage therakulagaNe saMghe / saMmoiirabA, maphanALAphe ya tahe[5] / / / kAyanvA puNa bhattI, bahumANo tahaya vannavAo ya / deg arihaMtamAiANaM, kevalanANAvasANANaM ||2|| " ( dazacai0 ni0 gA0 48 - TIkA ) bhAvA-1-tI karo, ra(cAritra athavA kSamAdi dazavidha) dharma, 3-AcArya, 4-upAdhyAya (pAThaka), pasthavira, 6-kula, 7-gaNu, 8-saMdha, 9-sAmbhAgikasAdhu, 10-kriyA eTale astitvavAda ane 11 thI 15-matijJAnAdi pAMca jJAneA (jJAnIo), e paMdaranI bAhyasevArUpa bhakti karavI, hArdika prItirUpa bahumAna karavuM, ane varNavAda eTale temanA guNAnI prazaMsA karavI. (upalakSaNathI AzAtanA vavI ane doSa nahi khelavA.) e pramANe arihaMta vigere kevalajJAna (jJAnI) paryaMtanA paMdara(nI bhakti vigere karavuM te darzana)nA anAzAtanA vinaya jANavA. 3-cAritravinaya A pramANe kahyo che. 46 'sAmAiAicaraNassa, saddahANaM taheva kAraNaM / saMphAsaNaM parUvaNamahapurao bhavtrasattANaM ||1||" (dazavai0 ni0 gA0 48 - TIkA) bhAvArtha-sAmAyika vigere pAMca prakAranA cAritranI (manathI) zraddhA karavI, kAyAthI tenuM sparzana (pAlana) karavuM ane (vacanathI) bhavya prANIonI AgaLa tenI prarUpaNA karavI. (te cAritravinaya samajavA.) 4 thI 6--mana-vacana-ane kAya vinaya paNa tyAM A pramANe kahyo che. 'maNavaikAiaviNao, AyariAINa savvakAlaMpi / mahamaLo(gA)roddo, vRkSabALa uraLa tad ya 5 // " 46 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 125 bhAvA-AcAya vigere dareka pUjyA pratye sadA duSTamana (durbhAva, duSTavacana, avinayI vana) vigerenA rAdha karavA ane prazasta mana (sadbhAva, praza MsA, sevAbhakti) vigerenI udIraNA karavI tene anukrame maneAvinaya, vacanavinaya ane kAvinaya kahyo che. (arthAt manathI duSTa vicAravuM, vacanathI kaThAra vigere khelavuM ane kAyAthI duSTa vartAva karavA, vigere yAgAnI akuzaLa pravRtti nahi karavI, ulaTamAM manathI teo pratye bahumAna-pUjyabhAva vigere dharavA, vacanathI teonA guNAnI stuti vigere karavuM ane kAyAthI sevA vigere karavuM, ityAdi yAgAnI kuzaLapravRtti karavI.) cha-upacAravinaya-upacAra' eTale (vinayane pAtra evA) sAmAne sukhakAraka kriyA vizeSa, evI kriyAdvArA vinaya karavA te aupacArika vinaya jANavA. tenA A pramANe sAta prakArA che'ammaa'cchnnchNdaannuvttnnN kayapaDikkiI taha ya / 66 396 binimittaLa, tuvattAvatAM(gA) tarphe ya // tadda hemAjagALa, savvattha [mu] tattva [tra]numad manikA 3mo 3 viLo, to matro samAseAM rA"(vai. ni0 48-TIza) bhAvA-mAlacchA=zruta bhaNavA sivAyanA samaye paNa gurvAdinI pAse besavuM, vALuvattaLa= teonI icchAne (hArdika bhAva joI jANIne) anukULa vavuM. jyapattivid-bhakti karavAthI mAtra eka nirA ja nahi, kintu prasanna thaelA 'gurU mane sUtra bhaNAvaze' ityAdi pratyupakAra paNa karaze, ema samajI AhArAdi lAvI ApavAM, vigere bhaktimAM udyama karavA, Aritanimittaf= 'A gurUe mane zrutajJAna ApyuM' vigere teonA upakArAne nimitta banAvIne (tenA badalA vALavAnA uddezathI) teonI sevA bhakti vigere vinayamAM vizeSa pravRtti karavI, duHddhAntaveLA= teo glAna hoya tyAre auSadha vigere meLavI ApavuM, arthAt khImArI vigeremAM svayaM athavA pAtAnA AzritAdi--ziSyAdi dvArA bhakti karavI, verAjJAnaM=deza, kALa vigerene oLakhavA, te te kALe te te kSetramAM teenI jarUrIAtAne samajIne te pramANe sevA karavI ane sarvArthanumatiH= sa arthAmAM anumati eTale sarva viSayamAM temanI (icchAne joIne te pramANe) anukULa pravRtti karavI, e saMkSepamAM upacAra vinaya kahyo. bAvana prakAre vinaya-athavA A rIte bAvana prakAre paNa vinaya kahyo che-- 46 titthayarasiddhakulagaNa - saMgha kiria (yA) dhammanANanANINaM / bArika cena(bo)Aya-khIjuM temavayADuM(fr) rU| sAyaNAya bhattI, bahumANo taha ya vaNNasaMjalaNA / tithayArUM tela, jazuLA deAMti vAvanA pharIddA' (zavai. ni. =0 1) bhAvArtha-1-tIrthaMkara, 2-siddha, 3-nAgendra vigere kula, 4-kATika vigere gaNu, pacatuvidhasao, 6-astitva vigere kriyA, 7-zrutadharmacAritradharma, 8-mati Adi pAMca jJAna, 9-jJAnIo, 10-pAMca prakAranA AcAryAM, 11-traNa prakAranA sthaviA, 12-upAdhyAya ane 13-gaNanA adhipati gaNadhare, te pratyekanA (325) 1-helakAI vigere AzAtanA nahi karavI, 2-khAdya Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratAdinA pAlana mATe paMcAcAramAM tapAcAranuM svarUpa]. 397. sevArUpa bhakti karavI, 3-AMtaramAM prItirUpa bahumAna karavuM ane teonA guNa, upakAra, vigerenI prazaMsA karavI, ema cAra prakAre teno vinaya karavAthI bAvana prakAro thAya. (326)e vinaya kahyo. 3-vaiyAvacca-daza prakAre vaiyAvacca caraNasittarImAM kahI te pramANe samajavI. 4-svAdhyAya-ju+AdhyAca=RvAdhyAya. temAM eka yu sArI rIte =kALaveLAne choDIne (kALa vinayAdi jJAnAcArapUrvaka) athavA pirisInI maryAdAthI, gaLAca bhaNavuM, tene svAdhyAya kahevAya. tenA vAcanA, pRcchanA, parivartana, anuprekSA ane dharmakathA, ema pAMca bhedo che. temAM 1-vAcanA=ziSyane bhaNAvavuM. ra-pRcchanA=bhaNelAmAM zaMkita vigere hoya te pUchavuM, 3-parivartinA bhaNeluM bhUlI na javAya te mATe "ghoSa vigere uccAranI zuddhithI vidhipUrvaka bhaNavuM (vAraMvAra pATha kara), 4-anuprekSA=bhUlI na javAya mATe arthanuM vAraMvAra cintana karavuM ane pa-dharmasthA=bhaNeluM e rIte vAraMvAra abhyasta (paricita) thayA pachI dharmanuM kathana karavuM (anyane bhaNAvavuM, samajAvavuM), ema svAdhyAya pAMca prakAre che. pa-dhyAna-pratikramaNa sUtranA arthamAM cAra dhyAna kahyAM, te pikI dharmadhyAna ane zukaladhyAna bene tapamAM gaNavAM. da-utsagannatajavA yogya (nirUpayogI) vastune tyAga kare te utsaga bAhya ane abhyantara ema be prakAranuM che, temAM vadhArAnI-nirUpayegI upadhi ane azuddha AhAra vigere bAhyavastuno tyAga kare te bAhya utsarga ane kaSAyo vigere doSo)no tathA mRtyakAle zarIrane tyAga kare te atyaMtara utsarga samaja. A utsagane daza prakAranA prAyazcittamAM gaNe che te aticAranI zuddhi mATe ane ahIM tapamAM kahyo te sAmAnya nirjarA mATe samaja. arthAt punarUktatA nahi samajavI. A cha prakArane tapa lekamAM tapa tarIke pragaTa nathI, anya darzanIo ene bhAvathI karatA nathI, mokSanI prAptimAM te antaraga kAraNabhUta che ane abhyantara karmone tapAve che, e kAraNothI ene "alyantara tapa kahevAya che. e tapAcAra kahyo. pa- vIcAra-enA traNa prakAre che, mana, vacana, kAyA dvArA prApta sAmarthyane anusAre (anyUnAdhika) dharmakAryo karavAthI traNa prakAre vIryAcAranuM pAlana thAya che. e pramANe (pAlana karavA mATe) pAMca AcAro kahyA. 268-zrI jainadarzanamAM paMcAcAranuM pAlana e mukhya dhyeya che, tenuM kAraNa e che ke AtmAnA zuddhasvarUpane prApta karavAnI bhUmikA upara te sthapAeluM che. AtmA anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra ane anaMtavIrya, e anaMta catuSTayIsvarUpa che, chatAM anAdikALathI jJAnAdinA avAraka te te karmothI tenuM svarUpa avarAeluM che. te karmone dUra karI te guNene (Atma svarUpane) pragaTa karavAne mArga, e ja mokSane mArga che ane jainadarzana tenuM prarUpaka tathA prApaka che. jJAna, darzana ane cAritra paraspara bhinna chatAM eTalAM sApekSa che ke jJAna e ja darzana ane cAritra, darzana e ja jJAna ane cAritra ane cAritra e ja jJAna ane darzana paNa kahevAya che. traNenA sahayogathI ja AtmA pitAnuM kArya sAdhI zake che, A traNa avayamaya hovAthI AtmAne saccidAna paNa kahe che, temAM sat eTale darzana, cita eTale jJAna ane e benA baLe jagatanA sarva bhAvanA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karo - -- - -- -- - 15 = parivAra - = = = ====== = === = = == = = . ! = = . . . . yAma 398 [dhava saM0 bhA2 vi. 3-gADha 125 have (125 mAnuM uttarAddha tathA 126-127 zleka, ema) aDhI glaeNkathI mahAvratanA pAlanamAM upAyabhUta sApekSayatidharmanA keTalAka (Avazyaka) ka . (anuSThAne) kahevA mATe (125 mAnA uttarAddhamAM) "cchavA vigere kahyuM che, temAM "gacacha' eTale gurU-ziSya-praziSyAdi muni parivAra ane temAM "vAsa eTale rahevuM, tene sApekSayatidharma kahyo che, ema vAkya saMbaMdha joDe. jJAtA ane daSTa banavA chatAM svasvarUpamAM ramatArUpa AnaMda anubhava te tenuM zuddha cAritra che. TUMkamAM AtmAnA jJAnAdi guNo e ja enuM svarUpa che, e guNane AnaMda bhogavavo e ja enuM nirUpAdhika zAzvata evuM sahaja sukha che ane tene meLavavA prayatna te ja sukhane prayatna kahevAya che. mATe te te guNonA pragaTIkaraNa mATe te te jJAnAcArAdi AcarenA pAlananuM jinadarzanamAM vidhAna kareluM che. pahelA bhAgamAM kahelA jJAnAcAranA kAlAdi ATha prakAro, dazanAcAranA niHzaMkitAdi ATha prakAre, cAritrAcAranA aSTapravacanamAtAnA pAlanarUpa ATha prakAre, tapAcAranA ahIM kahelA bAra prakAre ane vIryAcAranI traNe prakAre che. temAM tamAcAra aMge ahIM kaMika jaNAvIe chIe. dhamane ane tapane e saMbaMdha che ke tapa vinA koI dharma vastutaH dharma banI zakato nathI. kAraNa ke 'karmakSayo ane mukti mATe tapanuM AcaraNa anivArya che. e kAraNe dareka dharmamAM tapane eka cA bIjA rUpamAM svIkAravAmAM Avyo che, te paNa jainadharmamAM tapane je viziSTa sthAna che te bIje kyAMya nathI. ema paNa kahI zakAya ke tamaya dharma e ja jainadharma. Aje paNa lokamAM jainadharmanI eLakha prAyaH tapathI thAya che, enuM e kAraNa che ke jenA pratyeka parve tapathI saMkaLAelAM che, jenAM pratyeka tIrtho tapanI sAdhanAnA dhAma sarakhAM che, tema jainenA pratyeka AcAra-vicAramAM tapanI mukhyatA pragaTa dekhAya che. rAtribhojanane tyAga, savAre namukkArasahI, pirisI, sAperisI, purimaDUDha, ane avaDha paryAnA nityanA paccakkhANa tathA ekAzana, AyaMbila, upavAsa, cha, ama, ke tethI paNa adhika tapazcaryAnI vAraMvAra ArAdhanA karavI e jainenI bAhya tapadharma pratyenI tatparatAnAM dRSTA che. ATaluM ja paryApta nathI, ajene jene prAyaH tapa tarIke samajatA ke mAnatA paNa nathI tevo prAyazcittAdi mA abhyattara tapa e to jainadharmanI eka anokhI viziSTatA che. saMkhyAmAM alpa chatAM paNa jainasaMgha jainadharmanuM gaurava digaMtavyApI banAvI zakyo hoya te te jainadharmanA tapane AbhArI che ema kahevAmAM leza paNa atizayokti nathI. tapanuM ATaluM mahattva e kAraNe che ke ahIM kahelA bAra prakAranA tapane jJAna, darzana, cAritra vigere upara kahyA te guNe sAthe ghaniSTa saMbaMdha che. prAyazcittAdi adhyakta2 tapa karmone tapAvanAra hevAthI jJAnIo tene jJAna (ga) svarUpa mAne che ane anazanAdi bAhyatapane abhyataratapane sahAyakapiSaka mAne che. vicAra karatAM samajAya paNa che ke jJAnanuM phaLa virati che, tapa cAritramAM-viratimAM vyApaka hovAthI te viratisvarUpa che mATe tapane jJAnanA phaLa tarIke upacArathI jJAnasvarUpa paNa kahI zakAya. bAlakanI jema ajJAnI jIvo sukhazIliA hevAthI bhale tapanA kaSTathI Dare, paNa paMDita buddhivALA jJAnIe ITasukha mATe sadeva kaSTano sAmane karanArA hevAthI sAcA subhaTanI jema kadI DaratA nathI. arthAta tapanA AdaravALo jIva sAce jJAnI kahevAya che. kAraNa ke dhana vigerenI icchAvALA vyApArIo vigere ThaMDI-garamI-bhUkha-tRSA vigere aneka kaSTo sahavA tatpara hoya che tema samyagRjJAnanA baLe saMsArathI virAgI banelA tattvajJAnanA athI jJAnI tapathI vividha jJAnAdi ISTa lAbha thatA hovAthI tapanA kaSTane kaSTa mAnatA nathI, ulaTuM "svasAdhyanI siddhi thAya che ema samajIne tapamAM pratidina AnaMda anubhave che. ema chatAM e tapa jema tema jenA tenAthI karI zakAto nathI. " duSyana na thAya, saMyamanA anya pratilekhana pratikamaNAdi vyApArane hAni na pahece ane netronuM teja vigere indrionuM baLa kSINuM na Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe paMcAcAramAM tapAcAranuM svarUpa] 399 gacchamAM rahevAthI peAtAnAthI adhika guNavALA keTalAka sAdhuonA vinaya karI zakAya, thAya, teTaleA tapa te rIte karavA joie. ' ema kahevAmAM paNa jainadananI anekAntadRSTi spaSTa dekhAya che. vadhAre zuM ? zAstramAM jaNAvelA caraNu-karaNasittarIrUpa mULacu@A ane uttaraguNuM!ne pragaTAvavA mATe jainazAsanamAnya bAhya-abhyantara ubhuMya prakAranA tapa eka ameAgha upAya che. tapanI cAritramAM 'mukhyatA-vyApakatA', che ema tenuM prAdhAnya jaNAvavA mATe tapAcAra tarIke tene cAritrAcArathI bhinna kahyo che. e prAdhAnya samajavA mATe ema kahI zakAya ke tapa cAritranA prANabhUta ane AbhUSaNabhUta che. prANarahita zarIra akika-catra che, uparAnta durgaMndha phelAve che ane vastrAdi AbhUSaNe| vinAnu zarIra AdaranuM pAtra khanatuM nathI tema tapa vinAnuM cAritra AtmAne upakAra karI zakatuM nathI ane leAkamAM zAbhAne paNa pAmatuM nathI. vicAratAM ema paNa samajAya che ke je tapa vinAnuM cAritra kiMmata vinAnuM che teA je dana ane jJAnanuM paNa mUlya cAritranA khaLe che te te! tapa vinA niSphaLaprAyaH thaI jAya. ema je tapathI samyagdarzana, jJAna ane cAritra guNlRA saphaLa bane che te tapa dana, jJAna ane cAritrarUpa che. arthAt jinAjJA mujaba karAtA tapamAM e traNe guNeAnI akhaMDa sAdhanA rahelI che ke je guNA mukti mATenI AArI saDakarUpa che. zarIranA ArogyanI ane yeAgeAnI zuddhi mATe tapa upakAraka che e vAta teA pUrva kahevAi gaI che. AvA viziSTa ane Atmahitakara tapanA khAra prakArAmAM rahelA rahasyanA ka'Ika mAtra vicAra karIe. khAdyutapanA cha prakAre| vastuta: prakAre nahi paNa tenAM age che, eka bAhyatapanA cha avayave che. kAraNa ke temAMnA ekanA abhAve paNa bAhya tapanI pUrNatA thatI nathI, khAdyayegAnI pUrNa zuddhirUpa tenuM kArya pUrNa thatuM nathI ane tethI tenI abhyantara tapanI kAraNutA paNa vikala khane che. upavAsAdi anazana karavA chatAM UnAdaratArUpa saMteAnA abhAve anazana saphaLa thatA nathI, UneAdaratA upavAsAdi anazananuM phaLa che, te pragaTavAthI upavAsAdi anazanatapa saphaLa thAya che. e rIte UnAdaratA pachI vRttisakSepa, te pachI rasatyAga, te pachInA kAyakaleza ane chellA salInatA, e dareka pU`pUrva tapanAM pUraka ageA che, te chaenA yeAge bAhyatapanI pUrNatA thAya che ane teAja te abhyantaratapanuM kAraNa bane che. bIjI rIte vicAratAM svasva-kSayApazamAnusAra sarva jIve! AcarI zake tevI temAM vyavasthA che. upavAsAdvi sa thA AhAranA tyAgarUpa anazanatapa mATe azakta AtmA UneAdaratAthI, eTalI sa``ASavRtti na heAya te paNa vRtti-sakSepathI te karavAmAM paNu nibaLa AtmA rasatyAgathI, rasatyAga na karI zake te paNu pUrNa bheAjana levA chatAM parISaheupasarvAM sahuvA, vihAra-leca karavA, vigere kAyakalezathI ane kAyakalezane paNu na sahI zake te kAyAne azubha vyApArAthI re!kavArUpa salInatAthI paNa tapanA ArAdhaka bane tevI temAM yeAjanA che. A cha prakAranI sAdhanAmAM uttarottara* mananA vijaya vadhe che, anazana karatAM paNu vinA paccakkhANuM UNA 2hevAmAM manane vadhAre daDha banAvavuM paDe che, UNA rahevA karatAM paNu chatI vastune (dravyAnA) tyAga karI bane teTalAM echAM dravyAthI nirbaMha (sa'teASa) karavAmAM ane tethI paNa AgaLa vadhIne te dravyAmAM rasAsaktinA parihAra karavAmAM manane vadhAre daDha banAvavuM paDe che, tethI AgaLa vadhIne anAdi kALathI kAyAnA je dRDha rAga che te rAgane teADIne tene kaleza-thAka vadhe teveza kAyakaleza sahavAmAM ane je azubhavyApArA anArdikALathI vyasanarUpa banI gayA che tene! tyAga karavArUpa salInatAmAM te| mananA (AhAranA, rasanA, ane kAyAnA paNa rAgane!) sakhta vijaya karave! paDe che. ema bAhya tapanI vizeSatA aneka rIte samajAya che. abhyantaratapanuM paNa vividha rahasya samajAya che. enA paNu cha prakAre! cha avayavarUpa che, chaenI pUrNa tAthI (sahayAgathI) abhyantaratapa sampUrNa (meAkSasAdhaka) ane che ane te chamAM paNa kramika vikAsa athavA kArya-kAraNu bhAva rahelA che, jemake-prAyazcitta sevelA unmArganA pazcAttAparUpa che, jIvane jayAM sudhI Jia Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 dha. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 125 pote bIjA navadIkSita vigerene vinayanuM kAraNa ane (arthAt pAte vinaya kare te joine bIjAe anAdi saMsArasevana tarapha vairAgya thavArUpa pazcAttApa na thAya tyAM sudhI vastutaH tenA bAhyatapa saphaLa manAte| nathI ane abhyantara tapa karavA chatAM ka`nirjarA thatI nathI. tAtparya ke eka bAju tapathI kA~ne teADe che ane khIjI bAju sauMsAranA rAgathI navAM karyAM baMdhAtAM ja rahe che. pariNAme ghAMcInA baLadanI jema te TheranA Thera rahe che. mATe sa tapanI bhUmikA rUpe prathama sAMsArika sukhanA virAgarUpa, athavA unmAnA anAdararUpa prAyazcitta pragaTavuM joie. A prAyazcitta vinA guNuM! ke guNavAnA pratye bahumAna athavA pUjyabhAvarUpa vinaya pragaTateA nathI, saMsAra sevananA virAgathI ke unmArgInA anAdarathI pariNAme meAkSanA rAga ane mekSamArgInA Adara pragaTe che, tenAthI meAkSamArgImAM sahAyaka sa sAmagrI pratye bahumAna ane pUjayabhAvarUpa vinaya pragaTe che. Ave vinaya e vaiyAvaccanI bhUmikA che, deva-gurvAdi ke jJAnAdibhAvA pratye vinaya pragaTyA pachI ja tenI sevArUpa vaiyAvacca yathA rUpe thai zake che, vinaya vinA karelI khAghasevA vastutaH vaiyAvaccarUpa banatI nathI, AvA vinaya-vaiyAvaccadvArA jyAre Atmavizuddhi thAya che tyAre ja jItrane zrIjinakathita Agame! AtmApakAraka thai zake che, mATe tevA vinIta AtmA vAcanA, pRcchanA, parAvarttanAdi te te prakAranA svAdhyAyanA adhikArI gaNAya che, zAstramAM paNa vinIta, suyeAgya ane adhikArI khanelA ziSyane te te sUtro ApavAnuM vidhAna che, ityAdi vicAratAM samajAze ke vinaya-vaiyAvaccathI paribhAvita thaelA jIva - svAdhyAyatapa mATe adhikArI che ane evI yeAgyatA pragaTyA pachI maLeluM jJAna saMsAravaka nahi banatAM meAkSasAdhaka bane che. anyathA zAstra paNa zastrarUpa khune' ema kaheluM che. svAdhyAyatapathI tattvAtattvanuM jJAna thatAM tenA AlambanathI dhyAna karI zakAya che ane 158 mI TIppaNImAM jaNAvyAM che te dharmadhyAna ane zukladhyAnarUpa dhyAnatapanA AlambanathI vizuddha thatA AtmA ghAtIkaoNnA ghAta karIne kaivalajJAna-kaivaladanAdi guNene pragaTa kare che. ema dhyAnatapanI prAptithI AtmAne viziSTa lAbhA thAya che. te pachI yAniAdha ane zailezI avasthArUpa kAyAsa dvArA sa jaDa saMbaMdheAthI mukta thaelai| AtmA svasvarUpanA sahaja sukhane anubhanna karate| anaMtakALa nirUpAdhika sukhanA AnaMda bhogave che. e rIte abhyantara tapanI vizeSatA che te paNu vartamAnamAM sva-sva bhUmikA anusAre prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, vigere te te tapanuM AcaraNa karavAthI jIva tenA abhyAsanA baLe uttarAttara Atmazuddhi sAthe che ane enA phaLarUpe upara jaNAvyA te 'saMsAra vairAgyarUpa prAyazcitta' vigere te te yathA tapanA adhikArI paNa bane che. mATe vamAnamAM abhyAsa tarIke paNa te te tapa karave jarUrI che. ema tapAcAranA khAra prakAre sa anuSThAnAnA prANabhUta che. ema kahI zakAya ke jainazAsananuM eka eka anuSThAna pachI te nhAvu hAya ke mATu, kaSTasAdhya heya ke jJAnarUpa heAya, paNa tapasvarUpa ja che.' eka rathanAM e cakranI jema athavA eka gha'TInAM khe paDeAnI jema bAhya-abhyantara tapa paraspara sApekSa che, ityAdi tenuM mahattva jema jema vadhAre samajAya tema tema tenuM phaLa vadhAre maLe che, vIryaMcAra vIryAMntarAyakarmanA kSaye|pazamathI pragaTelA khaLavIne saphaLa karI vIryaMntarAyA samUla nAza karavA mATe che. temAM vighnabhUta pramAda vividharUpAthI jIvane vaza karI puna: vIryaMntarAya kane! bandha karAve che, mATe thaelo kSayeApazama avarAi na jAya ane zeSa rahelA vIryantarAya kanA samUla nAza karI AtmA anaMta vIte pragaTa kare te mATe vIrmAMcAranuM pAlana Avazyaka che. je je pravRtti karavAthI jIvane jJAnAvaraNIyAdri dhAtIkamAMM tUTe te te sa` pravrutti vIryaMcArarUpa che ane je pravRttithI ghAtIkA~nA nave! bandha thAya tevI pravRtti pramAdarUpa gaNAya che. mATe jyAre je pramANamAM je viSayamAM khaLa-zakti pragaTa thai DhAya tyAre te te viSayamAM prayatna karI jJAnAvaraNIyAdi kameine teDavA apramatta banavuM e vIrmAMcAra che. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 vratAdinA pAlana mATe upayogI gacchavAsa ane tenA lAbha]. paNa zIkhe), vidhi vigerenuM ullaMghana karIne te te pravRtti karatA keTalAka sAdhuone te te viSayamAM kartavyanuM smaraNa karAvI zakAya ane pote paNa tevI bhUla kare tyAre bIjAo smaraNa karAve, e pramANe gacchamAM rahevAthI sva-para ubhayane kartavyanuM smaraNa karAvavArUpa smAraNA, akAryathI rokavArUpa vAraNA, preraNArUpa nedanA ane vAraMvAra preraNArUpa pratinedanA paNa karI-karAvI zakAya che, ethI paraspara vinayAdi gAmAM pravRtti karanAra (karAvanAra) gacchavAsI sAdhune avazya mokSanI sAdhanA thAya che, e kAraNe gacchavAsa paNa sApekSatino mukhya dharma che. kahyuM che ke "guruArivAro gaccho, tattha vasaMtANa nijjarA viulA / viLayo tat sArA-mAhiM hotapahi dauddA aNNoSNAvikravAe, jogaMmi tahiM tahiM pyto| NiyameNa gacchavAsI, asaMgapadasAhago bhaNio // 699 / / " (paJcavastuka) bhAvArtha-munione parivAra te ga7 kahevAya, temAM rahenArAone parasparanA vinayathI ghaNuM nirjarA thAya, tathA smAraNA vigerethI cAritramAM deze paNa na lAge (696). anya sahAyathI te te vinayAdi emAM pravRtti karatA gacchavAsI sAdhune niyamA asagga mokSa) padane sAdhaka kahyo che. gacchamAM thatI mAraNa, vAraNA, vigere guNakAraka yugothI kaMTALIne (lAbhane badale duHkha mAnIne) gacchane choDI denArA sAdhuone jJAnAdi guNanI hAni kahI che. kahyuM che ke - "nA nAnA iLA, saMvo vAra gaNatA. Niti tao suhakAmI, niggayamittA viNassaMti // 116 // evaM gacchasamudde, sAraNa(mA)vIIhiM coiA saMtA / Niti tao suhakAmI, mINA va jahA viNassaMti // 117 // " (opaniyukti) bhAvArtha-jema sukhanA Icchuka mo samudramAM samudranA saMbhane (upadravane sahana nahi. karatAM bahAra nIkaLe te nIkaLatAM ja vinAza pAme tema gaccharUpI samudramAM rahetAM ramAraNA-vAraNAdi rUpa mejAnA kSebhathI gabharAIne sukhanI IcchAthI je sAdhuo gacchane choDI bahAra nIkaLe (ekalA phare) te jaLa vinAnAM mAchalAMnI jema vinAzane pAme. (117) jyAM mAraNA, vAraNa vigere na thatuM hoya te gaccha te choDavA gya che ja, kAraNa ke paramArthathI (vastutaH) te gaccha ja nathI. kahyuM che ke "sAraNamAiviuttaM, gacchaMpi hu guNagaNehiM parihINaM / vi(2)ttaLAva, varUna te suttavi3i " pannAd-700 bhAvArtha--jeNe AtmakalyANa mATe jJAtivargane paNa taje che te sAdhue jyAM smAraNAdi na thatuM hoya te jJAnAdi guNenA samUhathI rahita gacchane paNa zAstroktavidhi pramANe taja joIe. e paNa garacha tyAre choDa ke jayAre bIjA ga7mAM saMkrama (Azraya) maLe. anyathA (uttama Azraya na maLe te) AtmarakSA (saMyamarakSA) vigerene mATe pite gItArtha hoya te paNa 51 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 [dhasaM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 125 samajavA chatAM prajAnI sAthe mUrkha banIne rAjAe pitAnA rAjyanI rakSA karI temAM kAraNe pramAdIgacchamAM paNa rahe. (paNa nirAdhAra ekalo vicare nahi) A viSayamAM viveka jaNAvyuM che ke - "zanIvAvAjhuom, vera aUI dilamAsmiA. bhAvANuvaghAyaNuvattaNAe tesiM tu vasiavvaM // " updeshpd-841|| vyAkhyA-agItArthoe tathA Adi zabdathI gItArthoe paNa bIjA agItAryAdi jyAM heya te kSetramAM duSkALa vigerenA kAraNe rahI zakAya tema na hoya tyAre pArthastha vigere jyAM hoya te kSetramAM jaIne paNa zuddhaprarUpaNArUpa ane zuddhasAmAcArInA pAlanarUpa pitAnA bhAvane (cAritranA pariNAmane) hAni na pahoMce tema teonuM "vANIthI namaskAra kare" vigere aucitya sAcavIne teonA kSetramAM rahevuM. ema (bAhya dekhAvarUpe tene anusaravAthI teonA hRdayamAM bahumAna pragaTe ane tethI duSkALa vigerenA saMkaTamAM sahAyaka paNa thAya. ahIM daSTAnta kahyuM che ke-- " etthaM puNa AharaNaM, viSNeyaM NAyasaMgayaM eyaM / __ agahilagahilo rAyA, buddhIe aNaTTharajjo tti // " upadezapada0 843 // bhAvArtha...A viSayamAM nyAyayukta A udAharaNa samajavuM ke "subuddhi nAmanA maMtrIe buddhimAna evA paNa pitAnA rAjAne (kRtrima rIte) ghelo banAvIne rAjyanuM rakSaNa karAvyuM arthAt maMtrInI salAhathI rAjAe ghelA banIne paNa rAjya rAkhyuM.ra49 prazna-pahelAM kahelA gurUkuLavAsanA varNanamAM "gacchavAsane artha AvI ja gaye, kAraNa ke "gaccha eTale gurUparivAra e artha hovAthI gurUkulavAsa ane gurUparivArarUpagacchavAsae bene artha eka ja thAya, mATe A varNana punarUkta (bIjIvAra kahevArUpa)SavALuM che, tenuM zuM? uttara-prazna sAce che, kintu jema gurUkuLavAsathI "eka gurUne vinaya vigere thAya tema ra69-pRthvIpuramAM pUrNa nAmanA rAjAne subuddhi nAme maMtrI hatA, ekadA eka nimittioe sabhAmAM kahyuM ke "mahinA pachI e jherI varasAda thaze ke tenuM pANI pInArA unmAdI thaze, ane punaH keTalAka samaye sArI vRSTi thaze tenuM pANI pIvAthI badhA svastha thaze" e jANIne rAjAe paDatuM vaja.. DAvIne prajAne pANI saMgraha karavA sUcavyuM, pote paNa saMgraha karyo, mahinA pachI varasAda thayo, , tyAre tenuM pANI keAIe na pIdhuM, paNa saMgraha kareluM jema jema khUTavA lAgyuM tema tema navuM pANI pIvAthI lokomAM unmAda thato gayo. ema karatAM samagra prajAvarga gAMDo thaI gayo, sAmaMtarAjAonuM paNa ema ja banyuM. 5NI vadhAre saMghareluM hovAthI maMtrI ane rAjA be svastha rahyA, teoe badhAne unmAdI mAnI temanA kAryomAM sAtha na ApavAthI lokee paraspara maMtraNA karI ke "ApaNA sahakArathI rAjA sukhI thaI zake, je ema na kare te duHkhI thAya, mATe ApaNe rAjAne bAMdhI levuM joIe.' e vAta maMtrIe jANI lIdhI ane rAjAne paNa jaNAvI. lokomAM potAnuM ane rAjayanuM rakSaNa karavAne bIje upAya ja na hato, ethI maMtrInI salAha pramANe rAjAe umAdI banelA sAmane ane prajAjananI sAthe unmAdI jevuM jIvana banAvI pite paNa temanA jevo dekhAva karyo. ethI badhA zAnta thayA, punaH suvRSTi thatAM tenuM pANI pIvAthI badhA svastha thayA ane rAjAe paNa pUrvanI jema jIvavA mAMDayuM. ema gAMDAnI sAthe gAMDA banIne paNa pitAnuM ane rAjyanuM rakSaNa karyuM tema gItArthoe paNa samayane pArakhIne pitAnI ane saMyamanI rakSA mATe pAsasthAdinI sAthe paNa rahevuM joIe. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 vratAdinA pAlana mATe kusaMgano tyAga, vidhi ane temAM viveka] (gacchavAsathI) bIjAone paNa vinaya vigere thaI zake, te mATe ga7mAM rahevuM joIe ema jaNAvavA mATe gurUkulavAsa kahevA chatAM gacchavAsane bhinna kahyo. tAtparya ke gurUkuLavAsa mAtra eka gurUno ja vinayAdi karavAthI paNa thAya, ane gacchavAsathI bIjAonA paNa vinayAdi thAya, mATe garachavAsane jude jaNAvyuM che. arthAt anya sAdhuone paNa eka bIjAthI upakAra thAya e rIte gurU pAse rahevuM tenuM nAma gacchavAsa. anyathA paraspara sAdhuone upakAra na thAya te gacchamAM (rahevA chatAM, nahi rahevA barAbara che. kahyuM che ke - p()La migvayA, vaLaorriAmAvasaMvA channa(4)machattatulyo, vAso 3 jA vaccharAtti " padmavatu 704ll. bhAvArtha-parasparanA guNa vigeremAM bahumAna vigere karavArUpa bhAvasaMbaMdhathI pradhAna-gaNi bhAve, (eTale pUjya-pUjakapaNAne saMbaMdhathI) gacchavAsI sAdhuone paraspara upakAra na thAya te te gacchavAsa chatramaThanA (ke DhAMkelA maThanA) chatra tulya samajavo. vastutaH tene gacchavAsa nathI kahyo. tAtparya ke uparathI DhAMkelA chAparAvALA maThanI (AzramanI) upara chatrI hoya te mAtra zebhA rUpe che, tenAthI kaMI kArya saratuM nathI (athavA upara chAparA vinAnA maTha upara mAtra chatrI bAMdhavAthI varasAda ke cora vigerethI rakSaNa thatuM nathI, tema gacchamAM rahevA chatAM guNavAnaratnAdhikasAdhuo pratye nhAnAne sanmAna na jAge ke ratnAdhikane nhAnA pratye vAtsalya na pragaTe te gacchamAM rahevA chatAM tenuM prAyaH kaMI phaLa nathI, te gacchavAsa mAtra parasparanI zobhA pUrato ja gaNAya, chatranI jema dekhAva pUratA bhale sAthe rahe ke rAkhe, paNa paraspara kaI upakAra na thAya.270 - 270-saMsAra pratikULa ane anukULa nimittonI khANa samAna che, temAM rahevA chatAM pratikULatAanukuLatAnI asarathI dUra rahe (bace) te AtmAne karmabandha thatuM nathI, tethI virUddha tenI asara taLe AvI rAga-dveSAdinA pariNAma karanArane karmabandha thAya che. jIvane navAM karmabandhanathI bacavuM ane pUrve bAMdhelAM karmothI chUTavuM e mukti mATenuM kartavya che, mATe rAga-dveSAdinAM anukULa-pratikULa nimitta maLavA chatAM AtmAe tenI asarathI bacavuM joIe. ema chatAM jIvamAM enAthI bacavA mATenuM satva khUTe tyAM sudhI anicchAe paNa tenI asara tene thAya che ane pariNAme rAgadveSAdi thavAthI karmabandha paNa thAya che. jema rogI manuSyane zaradI-garamI vigerenI asara thavAthI IcchI na hovA chatAM roga vadhe che mATe zaradI-garamI vigere pratikuLa asarathI bacavA te te janAo kare che ane tenI asara na thavA devA mATe ke thaelI asarane TALavA mATe auSadhopacAra kare che tema jIvane paNa pitAnA rAgadveSAdinA udayarUpa kareganA prabhAve anukULa-pratikULa nimittenI asara thAya che, tethI IcchA na chatAM sattvanA abhAve rAga-dveSAdine vaza thaI navAM karmone bandha paNa kare che. e ja kAraNe Aja sudhI aneka bhavomAM dharmarUpa auSadha sevavA chatAM te kamaregathI mukta thayA nathI. " A paristhitimAM navAM karmothI bacavA ane junAM karmothI chUTavA mATe samatIdharmanA sevana(abhyAsa mATe jaina zAsanamAM pravajyA ane mahAvratanuM vidhAna karyuM che ane tene pAlana mATe gacchavAsa ane jinakalpa vigere ekAkI vihAra (sApekSa ane nirapekSa), ubhaya prakAranA mArga Avazyaka mAnyo che. temAM gacchavAsanA sevanathI ziSyamAM pratikULatAne sAmane karavA mATenuM sarva pragaTe che. pratikULatAthI bacavAnuM satva jenAmAM nathI te anukULatAthI bacI zakatA nathI, kAraNa ke pratikULatA sahavI sahelI che, anAdikaLathI mAyA jIva pratikULatAmAM AvyA che, tethI tene tene abhyAsa paNa che. anuzaLatAmAM samatA anubhavavA Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM bhA0 r vi0 3-gA0 115 sasanA tyAga-ahIM 'ku' eTale uttama purUSone na zobhe tevA saMsa' eTale sahavAsa (paricaya) vigere, tenA tyAga karavA te sApekSa yatidharma che. ahIM pApamitratulya pAsastyAdinI sAthe sAdhue sabandha rAkhavA te kusaMsaga kahevAya, teenI sAthe rahevAthI peAtAne paNa tenA jevA (zathilyAdinA) pariNAma avazya thAya. kahyuM che ke-- 404 mATe. tathAvidha viziSTa jJAna ane viziSTa sattvanI jarUra rahe che. pratikULatA pragaTa zatru jevI che ane anukULatA mitranA lebAzamAM zatrunuM kAma karanArI che. pragaTa zatruthI bacavuM jeTaluM duSkara nathI teTaluM chUpA (mitra tarIke vatana karanArA) zatruthI bacavuM duSkara che. e kAraNe prathama pratikULatAne (samatAthI) sahana karavAnI DrAya che, tema karavAthI jIvamAM tenA vijaya karavA mATenuM sattva pragaTe che. ane te pachI ja te gurUpadane lAyaka bane che. gurUpadamAM ziSyAdinI sevA, sa`ghanuM mAna-sanmAna, anukULa viziSTa jIvanasAmagrI, ityAdi vividha anukULatA vacce jIvavAnA prasa`ga Ave che. AvI anukULatA bhagavavA chatAM ziSyapaNAmAM vinayAdi vidhipUrNAMka meLavelA jJAnanA tathA gurUsevAdithI pragaTa karelA sattvanA baLe te temAM muMjhAte! nathI. eTaluM ja nahi, e dareka anukULatA vacce paNa te nipa rahI zake che. ema ziSyabhAvathI pratikULatAnA vijaya karavAnuM ane gurUbhAvathI anukULatAnA vijaya karavAnuM sattva gacchavAsamAM rahevAthI ja pragaDha thAya che. pachI tene gacchanI apekSA rahetI nathI, tethI jo te icche ane saghanI tathA gacchanI javAbaddArI pUrNa karI cUkayA hAya, uparAnta tathAvidha jJAna, sattva, tapa, vigerethI a mAne yAgya banAvyA DhAya te| svAzrayI sAdhupaNuM pALavA mATe nirapekSa yatine svIkArI viziSTa kanirjarA sAdhI zake che. laukika jIvanamAM paNa sarvAMtra A nIti pravarte che, prathama bAyakALamAM mAtA-pitAdghi gurUvanI parAdhInatA ane pratikULatA sahIne yegya banele! yuvAvasthAmAM svataMtratAne ane sAnukULatAne bhAgavavA mATe adhikArI bane che. vidhArthI jIvanamAM zikSakanI parAdhInatA ane adhyayananA vividha kone veThanAreza bhaviSyamAM vidvattAnuM sukha bhegavI zake che. bharavADanI parAdhInatA ane vADAmAM pUrAine rahevuM, vigere kaSTo veThanAra gheTAM paNa nirAbAdha jIvI zake che. tethI viparIta bAlyakALamAM mAtApitAdinAM tathAvidha vinayAdi nahi karanArA ke vidyArthI jIvanamAM gurUnI parataMtratA ane adhyayanAdinAM kaSTo nahi veThanArA yuvAvastha mAM paNu svata MtratAnA AnaMda bhAgavI zakatA nathI, yAvajjIta avinIta ane mUkha` tarIke leAkanu` apamAna-anAdarAdi vividha kazo bhAgave che, svataMtra yatheccha vanavihArI siMhaiA ke hArthIe paNa rakSakanA abhAve prANane gumAve che, piMjarAmAM pUrAya che, ke leAkhaMDanI sAMkaLenAM badhaneAmAM paDe che, ityAdri aneka dRSTAntA pratyakSa che. jaLAzayamAM aneka kaSTo veDavA chatAM maccha vagerenuM jIvana tyAM sudhI ja salAmata che ke jayAM sudhI te jaLAzayane cheDatA nathI. sAdhujIvana mATe paNa ema ja samajavAnuM che, gucchavAsanAM kaSTo vastutaH kaSTo nathI paNa kaSTomAMthI chUTavA mATenAM sAcAM alambanA che, je atmA peAtAnA rAga-dveSAdi ke kAma-keSAdri zatruothI Dare che tene 'gacchavAsa bhayarUpa nathI paNu paramazantinu dhAma che' ene anubhava thAya che. A kAraNe ja te gacchavAsamAM pratikULatA sahavA dvArA pratikULatAnA dveSane vijaya ane anukULatAmAM nirabhimAnI ane nile`pa jIvana jIvavA dvArA anukULatAnA rAganA vijaya sAdhI zake che ane pariNAme mekSa thatAM sudhI pratikULatA-a kULatA vacce rahevA chatAM tenI asarathI bacI saCthA ka`mukta paNa thaI zake che. ema gacchavAsa pratyakSa rUpa dekhAvA chatAM kaSTarUpa nathI, kaSTomAMthI cheDAvanAra che, ema samajatA jJAnI muni jIvana paryanta gacchavAsane tajavA icchatA paNu nathI. ahIM gItA munine paNa aye.gya gacchane cheDatAM pahelAM yeAgya gacchanA Azraya zeAdhavAnuM ane te na maLe teA pAsadghATThinA Aya nIce rahIne paNa peAtAnA sayama ane jJAnanI rakSA karavAnuM zAstrIya Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra = = .rArakA -- rasa --- - - - - - - - katAdinA pAlana mATe kusaMsargane tyAga, vidhi ane temAM viveka] " jo jAriseNa mitti, karei acireNa tAriso hoi / kusumehiM saha vasaMtA, tilAvi taggaMdhiyA huMti // " paJcavastu0 731 // bhAvArtha-jema pupanI sAthe rahelA tala paNa puSyanA gandhavALA thAya che tema ja jevAnI sAthe mitrI kare te zIdhra te thAya che. ethI pAsasthAdine saMsarga paNa zAstramAM gaNAya jaNAve che. AvazyakamAM kahyuM che ke muddA parA, mArA (vi) vIra rIte pAsatthAIThANesuM, vaTTamANA taha apujjA // 1111 // pakkaNakule vasaMto, sauNIpArovi garahio hoi| phula nadizA vidizA, malzi vasatA kA "???rA(vAva) nivRtti) bhAvArtha-jema viSTAvALA azuci sthAne paDelI caMpAnA puSpanI mALA paNa mastake na caDhAvAya tema pAsasthAdinA sthAnamAM (sAthe) rahenArA (susAdhuo paNa) apUjya samajavA. niMdya-caMDALakuLamAM rahete cauda vidyAne pAraMgAmI paNa nittva gaNAya che tema pAsasthAdi kuzIliona bhegA rahetA suvihita paNa nittva samajavA. ziSyane prazna-pAsasthAdinA saMsarga mAtrathI guNavaMtane zI rIte deSa lAge ? kAraNa ke kAcanA TukaDAonI sAthe cirakALa sudhI rahevA chatAM vaiDUryamaNi potAnA guNanI vizeSatAne kAraNe kadApi kAcapaNAne pAmate nathI athavA te naLa(naDa) nAmanI vanaspatine choDa zeraDInA khetaramAM ugavA chatAM potAnA deSathI madhuratAne pAmate nathI. anyatra paNa kahyuM che ke" asAdhuH sAdhurvA bhavati khalu jAtyaiva puruSaH, na saGgAddaurjanyaM na ca sujanatA kasyacidaho / prarUDhe saMsarga maNibhujagayorjanmajanite; maNi he doSAn spRzati na ca so mnnigunnaan||1||" artha-"purUSa niro potAnI jAtithI (gratAthI ja sAro ke kharAba thAya che, salsathI keInAmAM durjanatA ke sajajanatA pragaTatI nathI. sApane ane tenA mastakanA maNine janmathI atirUDha saMsarga chatAM mAMNa sApanA dene ke sA5 maNinA guNane sparza paNa karatuM nathI." vidhAna eka sundara mArgadarzanarU5 che, vartamAnamAM te savizeSa upakAraka che. sAcI mAtAnA abhAvamAM dhAvamAtAnA AzrayathI paNa jIvana rakSA karavAnI jema e vidhAna saMyama jIvananI rakSA mATe atIva upakAraka che. ema chatAM gacchavAsanuM ahIM kaheluM svarUpa eka viziSTa bodha Ape che. kevaLa jIvananirvAha pUrato gacchavAsa e gacchavAsa nathI, gachagata sarva nehAnA meTA munio pratye guNAnurAgathI yathAyogya vAtsalya ane bahumAna tathA pUjyabhAva pragaTa kara e ja sAco guchavAsa che. je ga7mAM rahevA chatAM e lAbha na laI zakAya che tevA gacchavAsanI vastuta: kei viziSTatA nathI. parasapara guNAnurAgarUpa 'bhAvasaMbadhathI gacchavAsamAM rahevAthI cAritramAM paraspara sahAya maLe che, e saMbadha akhaMDa rahevAthI bhaviSyanA bhAvomAM paNa te AtmAe prAyaH eka sthAne bhegA thaI, pa252 dharma saMbadhathI joDAya che ane bhAbhava e saMbadhane dRDha-majabUta banAvI uttarottara mekSamAM tene zAzvata banAve che. bhagavAna zrI RSabhadeva ane tenuM kamba, zrInemanAthabhagavAna ane satI 2AjImatI, prabhuzrI mahAvIradeva ane zrIgautamasvAmijI, vigere enAM aneka daSTA jainazAstromAM prasiddha che. zAstramAM to gurUkuLavAsane ane gacchavAsane brahmacaryarUpa kahyo che, ItyAdi sAdhu jIvanamAM enI ghaNI mahattA che. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 125 mATe guNavAnuM paNa sAdhu pAsasthAdinA saMsargathI pitAnA guNane taje nahi. gurUne uttara-dravyanA pariNAmo vicitra hevAthI tame kahe che tema (ekAnta) nathI. dravya be prakAranAM hoya che, eka bhAvuka ane bIjA abhAvuka, temAM "virUddha dharmavALAM dravya potAnA guNadoSathI jene potAnA jevAM banAve, arthAt bIjAM dravyo jenA upara potAnA guNa deSanI asara upajAve athavA te "virUddha dharmavALAM je je dravyo bIjA dravyanA saMsargathI (asarathI) tenA jevAM thAya te dravya bhAvuka ane bAkInAM abhAvuka kahevAya che. jIva bhAvukadravya che, anAdi kALathI (svarUpe zuddha chatAM) pAsasthA vigeree AcarelA pramAdabhAvathI te viparIta pariNAmI banelo che, tethI te zuddha chatAM kuzIlanA saMsargathI nAza pAme (kuzIla thaI jAya) che, tame kahyAM te veDUryamaNi tathA naDanAmanI vanaspati vigere te abhAvuka dravya che, mATe tenA dRSTAntanA baLe (bhAvuka evA) jIvane paNa saMsargajanya guNa-doSa na thAya ema kahI zakAya nahi. jemAM paNa je kevalI(vItarAga)thaelA hoya ane je abhavya hoya te te abhAvuka ja che, je ja sarAgI (ane bhavya) che te pAsasthAdinI sobatathI tevA bane che. eTaluM vizeSa che ke-sarAgIomAM paNa jeonA (jJAnAdi) vega paripakva thaelA che te utkRSTajJAnanA pariNAmavALA che jo ke abhAvuka che, te paNa je madhyamadazAmAM varte che te te bhAvuka ja hoya che. mATe te pAsasthAdinI sAthe cheDe paNa eka vAra bolavArUpa) mAtra AlApa vigere paNa saMsarga suvihita sAdhuone niSedhelo che. kahyuM che ke "kAsamA, viMvAraM rimiti tamAaAM vArApha, nahA, vajoda sIkSA 2018nA (vAva niSita). vyAkhyA-zatAMzathI paNa nyUna virodhI evA koI anya padArthanA saMbaMdhamAM Ave te (bhAvuka) dravya "mIThAnA Akara vigeremAM paDelA anya padArtho khArA thAya che tema tenA jevAM thAya che. ahIM vigere zabdathI khAMDa, svAdikAno rasa, vigere samajavAM. vadhAre zuM ? leha paNa tenA (luNanA) saMsargathI tenA jevuM thAya che arthAt khavAI jAya che, te anya padArtho mATe kahevuM ja zuM? ema suvihita paNa sAdhuo pAsatkAdinI sAthe mAtra eka vAra bolavA (AlApa) jeTalo paNa saMsarga kare to teonA jevA thavAne sambhava che, mATe kuzIlane saMsarga avazya taja joIe.271 ra71-sarva dravya guNa ane paryAya yukta che, temAM guNa sahabhAvI (sahaja) che ane paryAya kamabhAvI (kamazaH pragaTe che. A paryAye keTalAMka dravyane svabhAvapariNamanarUpa ane koIne parabhAvapariNamanarUpa hoya che, jenA paryAye svabhAva pariNamanarUpa che te dravya abhAvuka ane jenA paryAya parabhAvapariNamanarUpa che te dravya bhAvuka kahevAya che. jIva dravya nizcayathI te abhAvuka che, kintu te karma janya rAga-dveSAdithI pa2pariNAmavALo thAya che tethI vyavahArathI bhAvuka che. A bhAvukatAne kAraNe ja te anya dravyonA saMsargathI tadrupa banI jAya che ane pitAne zuddha svabhAvane pragaTa karI zako nathI. tethI tene kusaMsarganA tyAga dvArA para5riNamanathI bacavAne upadeza karavAmAM Avyo che. je te upara jaNAvyo tevo bhAvuka na hota to te saMsArI paNa na kahevAta ane te mukti paNa na meLavI zakata. jIva svabhAvanA baLe ja sukha anubhavI zake che, kahyuM paNa che ke-"dharme nidhanaM yaH para macAva" Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe kusaMsargane tyAga, vidhi ane temAM viveka]. 407. saMvegI sAdhuo ghaNA hoya te kALanI apekSAe A utsarga mArga jANa. (apavAda mAge te) saMkSiNa (cho bahu hoya tevA) kALamAM tevA (zuddha saMvegI) sahAyaka na maLe tyAre te pAsasthA, kuzIla, vigere kaI zithilAcArInI sAthe paNa rahevuM. paccaka5bhASyamAM kahyuM che kearthAt svadharmamAM maravuM paNa sAruM che, kAraNa ke paradharma bhayanuM kAraNa che. phalitArtha e thayo ke-sukhane anubhava karavo hoya to potAnA dharmamAM (svabhAvamAM) vartavuM joIe. ema chatAM vinA upAye svabhAvamAM TakI zakAtuM nathI. ethI svabhAvanA pragaTIkaraNa mATe ahI kusaMsarganA tyAganuM vidhAna kareluM che. ahIM prazna thAya ke kusaMsargathI svabhAvane zuM bAdhA thAya ? tenuM samAdhAna e che ke cauda rAjalokamAM pratipradeze anaMtAM pudgalo(ne jaththa-vagaNa) che, sarva jIve potapotAne yogya dArikAdi bhinna bhinna zarIra, bhASA, zvAsozvAsa, ke manarUpe tene upayoga kare che ane choDI de che. sarva ne yathAyogya A vyApAra satata cAlu che, thI te te rIte bhagavAelAM pagalo teonA zabhA gavyApArathI vAsita thaIne chUTe che ane tenI asara sarvatra phelAya che. tevuM vAtAvaraNa sarajAya che. anubhavasiddha che ke eka sabhAmAM prasanna vAtAvaraNa vacce koI prasaMgane pAmIne jyAre kaI krodhathI kaDavuM-apamAnakAraka vigere bole che, ke evuM bIjuM paNa kaMI ayogya uccAre che tyAre badhA sabhAsadenI prasannatA uDI jAya che, punaH koI madhura, mAnavAcaka, AzvAsanarUpa, ke evuM kaMI suMdara vacana bole che-samajAve che tyAre mana zAnta ane punaH prasanna paNa bane che. e rIte belanAranA zubhAzubha bhASApudgalonI asara anubhavAya che. tema mananA pulanI paNa asara anubhavAya che. eka premALa ane paropakAra5rAyaNa manuSyanI chAyA mAtra manuSyanA saMtApane chedI nAkhe che, bIjI bAju abhimAnI ane svAthI manuSyanI chAyA saMtApane upajAve che. e rIte zabdanA, varNanA, gandhanA, rasanA, sparzanA vigere te zubhAzubha pratyeka pudgalonI asara bhAvuka AtmAne thAya che e sahu anubhave che. sArA ke naThArA varNathI, gadhethI, rasethI, sparzethI, ke vicAra vigerethI prasannatA-aprasannatA pragaTe che. je pudgalene grahaNa karanArI indrio dvArA te te pugalonA saMbaMdhamAM AvatA bhAvuka jIvanuM AvuM svarUpa che te tyAM sudhI teNe zubhAzubha pugalonA saMbaMdhamAM paNa rAgazreSa vigerenI pariNati na thAya tevA Azraya taLe rahevuM e ja hitAvaha che. A ene anAdine roga che, mATe tene nAza karavAnuM baLa jayAM maLe tyAM rahevuM ane e roga vadhe tevA vAtAvaraNathI bacavuM, e ene mATe jarUrI che. jyAM viSayAdi pratye rAga-dveSanA ke krodha, mAna, mAyA, lobha, kalaha, vigerenA pariNAma thAya tene kusaMsarga kahevAya che ane jyAM rAgAdi pariNativALA paNa AtmAne e pariNati sudharIne tyAga, vairAgya ane samabhAvanI pariNati vadhe te susaMsarga kahevAya che. AvA susaMsarga mATe kusaMsargathI bacavuM e sahuthI prathama Avazyaka che, mATe jainadarzanamAM virati (tyAga) dharmanI prarUpaNa karI che, e tyAga dvArA vairAgya sadhAya che. ema tyAga ane vairAgyadvArA samatA (sAmAyika) siddha thAya che mATe vairAgyanI jarUra che. samatA vinA navA kamabadhathI bacI zakAtuM nathI ane mukti paNa thatI nathI, mATe samatA(sAmAyika)nI, tene mATe vairAgyanI ane tene mATe saMsarganA tyAganI ja32 svIkArI che, enuM ullaMghana karIne samatAnI siddhi thatI nathI. hA, pUrvabhavanI ArAdhanAthI pavitra (sAtvika) banelA jJAnI AtmAne ke A bhavamAM paNa uparyukta ane virAgI ane samatAnika banelA AtmAne kasaMsarga - susaMsargane bheda rahetuM nathI paNa jyAM sudhI e avasthA prApta na thaI hoya tyAM sadhI A saMsarga tyAganI ati AvazyakatA che. prAya: pratyeka anuSThAne samatAnI siddhi mATe che, tema kusaMsarga tyAga paNa samatAne sAdhaka che. e sivAya sAmAyika siddha thatuM nathI, Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 [tra saM. bhA0 r vi0 3-gA0 125 66 'kAlaMmi saMkiliTTe, chakAyadayAvarova saMviggo / yajJonIgamahaMme, vaLaJayaLa saMvasara / / '' bhAvA (kaSAya vigerethI)kALa sakliSTa heAya tyAre tathAvidha kRtayeAgInA (kRtakRtya-gItAnA) ceAga na maLe te chakAyajIvAnI dayAnA pariNAmavALA savegI paNa sAdhue (pAsastheA, avasanna, yathAsjIda, akuza ane kuzIla e) pAMca paikI koI eka doSavALAnI sAthe rahevuM, paNa e-traNa vigere vadhAre doSothI dUSitanI sAthe na rahevuM. kAraNa ke deSa-guNanA saMcAganI taratamatAne AzrIne virAdhaka-ArAdhaka bhAvanI taratamatAmAM paNa cUnAdhikatA thAya che. kahyuM che ke-- '' vALI vAsatho, sa Mto TALavAnI bomo / 'dugamAIsaMjogA, jaha bahuA taha gurU huMti || 387 || gacchagao aNuogI, gurusevI aniyao guNA (yavAsayA ) utto / saMgoLa vALuM, saMgamabA mahilA rU88||'' (3vaddezamAjhA) bhAvA-ekAkI, pAsastheA, svacchaMdI, eka ja sthAne rahenArA ane AvazyakAkrikriyAmAM sIdAtA, e pAMca tathA tenA krikasa yAgI vigere bhAMgA paNa thAya, jema ke-keAI ekAkI ane pAsastheA, koI pAsastheA ane svacchaMdI, (keAI ekalA ane svacchaMdI paNa, koI ekale ane niyatavAsI hoya,) vigere dvikasayAgI daza bhAMgA thAya. trikasa ceAgImAM paNa koI ekalA, pAsastheA ane svaccha MdI, keAI ekalA, svacchaMdI ane aniyatavAsI, vigere daza bhAMgA thAya, (e rIte cAra sa'yeAgI pAMca ane pAMcasaceAgI bhAMge eka thAya) ema sa yeAgane AzrIne bhAMgA ghaNA thAya, temAM saMcAgA jeTalA pramANamAM vadhe teTalA doSa meATA--AkarA thAya (387). ethI viparIta gacchavAsI, jJAnAdi guNavALA, gurU AjJAne pAlaka, aniyata (apratimaDha) vihArI, ane cAritraguNayuktaapramAdI, e pAMcanA paNa eka sayAgI vigere bhAMgA kramazaH pAMca, daza, deza, pAMca ane eka thAya. temAM jema jema sa McAgapado vadhe tema tema (guNavRddhithI) adhika ArAdhaka thAya. (388). upadezapadamAM paNa pAsasthAdinA saMsargamAM jayaNA karavAnuM kahyuM che, tenI 'bAvALe' vigere 841 mI gAthA ahIM cAlu adhikAramAM ja kahI. upadezamAlAmAM paNa kahyuM che ke'subhupaastthaannN, nAUNaM jo na hoi majjhattho / 66 naya sAhe sakajjaM, kAgaM ca karei appANaM ||" upadezamAlA 0 510 || bhAvAje sAdhu potAnA samUhamAM ghaNA pAsasthAdine joine mAdhyasthya (upekSA) seve nahi te svakAryane sAdhI zake nahiM ane potAne kAga tulya banAve. (arthAt ghaNA pAsasthAdine virAdha karavAthI teo ulaTI tenI nindA karIne nirdoSane paNa dUSita TharAve.) ahIM prasa MgeApAtta pAsasthAdine vandanA vigere karavAnA viSayamAM utsa-apavAda kahIe chIe. teone vandanAdi karavAneA niSedha (viveka) (pahelAbhAganA bhASAntaramAM pR0 480mAM gurUvandrana adhikAramAM 'pAsasthAn yaMtramALarasa' vigere gAthAedvArA jaNAvyeA che ane teonu abhyutthAna vigere vinayAdi karavAthI A pramANe prAyazcitta kahyu` che Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe kusasanA tyAga, ane kAraNe kusaMsaga karavAmAM viveka] 'ahacchaMda0bhuTThANaM, aMjalikaraNe ya huMti cauguruA / kALamu paDavugA, vaM vALAmuvi oya / / " vyAkhyA teonu abhyutthAna vigere karavAthI prAyazcitta kahe che keyathAcchandane abhyutthAna tathA anjali (be hAtha joDIne namana) kare te te pratyekanuM prAyazcitta 'caturU" samajavuM. temAM abhyutthAnanA A cha prakAro che, 1-sAme ubhA thavuM (rahevu), ra-Asana ApavuM, 3-zuM kArya karUM ?? ema teonA kAryanI mAgaNI karavI, 4-dharmathI cUkelA(paDelA)ne punaH dharmImAM joDavA mATe abhyAsa karavA (samIpa thavuM-paricayamAM AvavuM), 5-abhedyarUpa avibhakti eTale ekameka vyavahAra karavA ane 6-e pAMce prakArAthI teonA saMbandha karavA. A chamAM ceAthA abhyAsakaraNa sivAyanA pAMca prakAre sevavAthI ane sAmarthya chatAM abhyAsakaraNa nahi karavAthI prAyazcitta samajavuM. anjalikaraNanA paNu cha prakAro che. 1-pacIza AvazyakapUrvaka (dvAdazAva) vandana karavu', 2-mastaka namAvIne praNAma karavA, 3-eka ke be hAtha joDavA, 4 bahumAnabharyA hRdayathI rabhasapUrvaka 'name khamAsamaNANu' kahevuM, 5-Asana pAtharI ApavuM ane 6-e pAMce prakArAthI sa McAga karaveA, ema cha prakAre yathAccha Mdane vinayAdi karatAM prAyazcitta lAge. zeSa pAsasthAdi (ATha) tathA gRhastha e navane272kRtika (vandana) ane anjali karavAthI 'catu ' prAyazcitta samajavu. tene dAna, anupradAna, vigere karavAthI paNa A pramANe prAyazcitta samajI levu-pAsatyAdine azana, pAna, vigere ApavAthI ane levAthI paNa 'catula' prAyazcita lAge, kAraNa ke teo 'udgama-utpAdana' vigere doSone sevanArA hoya tethI teone azanAdi ApavAthI te doSonI anumeAdanA (puSTi) thAya. (arthAt te AhArAdi vAparIne teo tevA doSone seve,) teonAM deSita azanAdi levAthI paNa te doSo sevyA gaNAya. kahyuM che ke- 46 * pAtattvo nALa, jImIjIsaMmattanIpravAsInuM / ne millU ma(ba)saLADuM, vigna vicchinna vAD // ugamadosAIA, pAsatthAI jao na vajjaMti / tamhA u tavvisuddhI, icchaMto te vivajjijjA // 2 // ijjai aNurAgo, dANeNaM pIio a gahaNe tu / saMsaggayAya dosA, guNA a ia te pariharejjA // 3 // " pura bhAvAtha-prArzvastha, avasanta, kuzIla, saMsakta, ke tevAonI sAthe rahenArA, teone je sAdhu azana vigere Ape athavA le tene AjJAbhaMga, anavasthA, vigere doSo lAge. kAraNa ke pArzvastha vigere (pramAdIe eSaNA samitimAM) uddagama vigere dASAne TALatA nathI, mATe eSaNAnI vizuddhine icchatA sAdhue teene azanAdi ApavA--levAM nahi. ApavAthI anurAga janme, levAmAM prIti thAya, ema saMsargathI guNu dASA thatA heAvAthI te tajavu. 408 272-1-pAsastheA, 2-avasanna, 3, kuzIla, 4-saMsakta, 5-yathAcchaMda, 6-niyatavAsI, ha-sArUpI, 8-siddhaputra, 9-prakSAkRta ane 10-gRhastha, e dazamAM yathAcchandane bhinna kahevAthI zeSa nava samajavA. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 125 pArzvastha vigerene vasra ApavAthI ke teonI pAsethI prAtihArika (uchInuM-pAchuM ApavAnI sarate) paNa levAthI 'caturthAM' prAyazcitta lAge ja. teone bhaNAvavAmAM ke teenI pAse bhaNavAmAM (paNa) sUtra levA-devAthI 'caturthAM' ane atha bhaNavA-bhaNAvavAthI 'caturU' tathA yathAcchandane bhaNAvatAM ke tenI pAse bhaNutAM sUtranuM 'caturU' ane arthanu 'khaDga' prAyazcitta samajavuM. te paNa aneka divasa sudhI bhaNavAbhaNAvavAmAM 'sattarAM to hor arthAt sAta rAtri divasa sudhI tapa prAyazcitta lAge" vigere zAstrokta kramathI prAyazcittanI vRddhi samajavI. pArzva sthAdine bhaNAvavAmAM-- bhaNavAmAM vandana (levuM devuM), teonA duSTa sasa, vigere aneka dASA sabhavita che, ethI (vAcanAnA niSedhathI) utsagathI teone vandana vigere paNa nahi karavuM, ema nakkI thayuM. kAraNe (apavAda mAge )tA vandanAdi karavuM joie, mATe prathama vandvananA viSayamAM kahe che ke 66 410 'gacchaparirakkhaNaTThA, aNAgayaM AuvAyakusaleNaM / va gaLAdivaLA, munnInavelA jJA / / ' mRdu 1-414rA vyAkhyA--duSkALa, rAjabhaya, vigere prasaMgeAmAM ke khImArImAM azana, pAna, vigere dvArA gacchane upakAra karIne tenuM pirapAlana karavA mATe 'anAgata' eTale bhaviSyamAM tevA duSkALAdi prasaMga Ave te pahelAM ja 'lAbhanA upAyamAM kuzaLa' eTale pAsasthA vigerenI sahAyathI nirvighnasayama pAlana thAya tevo yeAga meLavavAmAM kuzaLa munie tevA upAyeA kare ke te pAsasthAdine vandena karyA vinA mAtra teonA zarIranI vArtA vigere pUchavAthI paNa teo prasanna thAya, (arthAt kuzaLatA--sukhazAtAdi pUchIne teone prasanna kare,) ema karavAthI tene aprIti na thAya, kintu te ahe ! A svayaM tapasvie chatAM A rIte amArA pratye sneha dharAve che" ityAdi samaje. ema lAbha (alAbhane samajavAmAM) ane tenA upAyA karavAmAM kuzaLa evA gaNanAyake nIce kahIzuM te rIte sukhazIliAmenA (pAsasthA vigerenA) AzrayanI zodha karavI. temAM sukhazAtAdi kyAM pUchavuM te kahe che ke 66 bAhiM AgamaNapahe, ujjANe deule sabhAe vA / ra5(jI)vAvavAi, aMto gayA mA hor / '' nRaq0-4142 // vyAkhyA--pAsatyAdi jyAM rahelA hoya te gAmanagarAdinI bahAra AvelA (saMvegI) sAdhue jo tyAM te pAsasthAdikane AvelA dekhe te tyAM zarIranI sukhazAtAdi pUche ane bhikSAdi mATe te gAmAdimAM javAnuM thAya tyAre pAsasthAdikane AvavAnA raste ubhA rahI (tyAM) pUche. darzanArthe udyAnamAM AvatA dekhe teA caityavandanAnA nimitte tyAM jAya (ane tyAM pUche), ema devakulamAM ke vyAkhyAnamAM jovAmAM Ave athavA zerImAM bhikSA mATe kratAM sAmA maLe te tyAM paNa kuzalatAdi pUche. vaLI koi prasaMge tee kahe ke 'amArA upAzraye tame kadI paNa AvatA nathI' te teonI icchAnusAra sAthe sAthe teonA upAzraye jAya, paNa tyAM khahAra ubhA rahIne sukhazAtAdi sarva kuzaLa samAcAra pUche, jo te Agraha kare teA upAzrayamAM jaIne paNa pUche. have tyAM kevA purUSa vizeSane AzrIne vandanAdi viveka karavAna karavA, te kahe che-- Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 vratAdinA pAlana mATe kAraNe pAsasthAdine saMsarga karavAmAM viveka] "muradhurA saMpAvI (je) vanavAmafI ) : liMgAvasesamitte, jaM kIrai tArisaM bocchaM // 4544 // vAyAi(e) namu(mo)kkAro, hatthusseho ya sIsanamaNaM ca / saMpuchaI(M)Schait komacaMdra caMdra vAvi 4pa4pa. eAI akuvvato, jahArihaM arihadesie magge / Na havai pavayaNabhattI, abhattimaMtAiA dosA // 4549 // (bRhatkalpabhASya) bhAvArtha-pahelA bhAgamAM (dinacaryAmAM paccakkhANa pachInA kartavyamAM bhASAntaranA pR. pa38-539-540 mAM) A pramANe kahI AvyA chIe--saMyamanAM kaSTo sahavAM jeNe cheDI dIdhAM che, dharmanI apabhrAjanAthI nahi DaratAM pragaTapaNe mULa-uttaraguNamAM je dUSaNe seve che, tethI te guNe jenAmAM rahyA paNa nathI, evA mAtra vezadhArIne vandana karavA na karavAnA viSayamAM zuM karavuM te mATe kahyuM che ke-(sthaDila bhUmi Adi jatAM gAmAdinI bahAra maLe te) "sukhazAtA pUchavI, mathaeNa vaMdAmi kahevuM vigere vacanavyavahAra kara, je te mAnI hoya te hAtha paNa joDavA, prabhAvazALI hoya te mAthuM paNa namAvavuM ane prabhAvaka hoya te bahArathI sadabhAva paNa dekhADe. zarIrAdinuM kuzaLa pUchavuM, bahumAna mATe DIvAra tyAM ubhA rahevuM, ane vizeSa kAraNe te teonA upAzraye paNa javuM. uparAMta jarUra jaNAya te bhavandana ke adhika lAbha mATe saMpUrNa vandana paNa karavuM. vizeSa kAraNe pAsasthAdine arihaMta bhagavaMte kahelA vidhithI je yathAyogya vandanAdi karatuM nathI, tene pravacana (zAsana)nI ArAdhanA thatI nathI, ulaTI zAsananI abhakti vigere deze thAya che. have kayA kAraNe vandana karavuM ? te mATe kahyuM che ke " pariAya(vAra) parisa purisaM, khettaM kAlaM ca AgamaM naccA (naauN)| kAraNajAe jAe, jahArihaM jassa jaM joggaM (kaayvvN)|"bRhtklp bhA0 4550 // Ane bhAvArtha paNe tyAM kahI AvyA chIe ke-(cAritraparyAya athavA) ziSyAdi parivAra moTo heya, vinIta sAdhuonI moTI pArSadA jenI AjJAmAM haya, jenuM saMghamAM vyaktitva hoya, saMdhakula-guNa vigerenI rakSAnAM kAryo jeone AdhIna heya, vihAranAM kSetre paNa jemane svAdhIna hoya (jenI anumati vinA anya kSetramAM rahevuM zakya hoya), durmikSa vigere kALa viSama hoya, Agama anyatra maLavuM duzakaya heya (bIjA bhaNAvanAra na hoya), abhyasthAna, vinaya, vandana, vigere je je karavAthI temanI te te viSayamAM sahAya maLe te te teTalA pramANamAM karavuM. ulaTamAM kAraNe teone vandana nahi karavAthI prAyazcitta paNa kahyuM che ke - 3AnAmi, phijanma vo na jana suvi fpA. pAsatthAIANaM, ugghAyA tassa cattAri // " bRhatkalpa bhA0 4540 // bhAvArtha-uparyukta keI kAraNa AvI paDe tyAre paNa je pAsasthAdine "vandana--abhyasthAnarUpa be prakAre vinaya nathI karate tene "caturlaghu' prAyazcitta lAge, vigere samajI levuM. e pramANe AhAra-vastra vigere ApavA-levAmAM paNa kAraNone vicArIne vartavuM. kahyuM che ke Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara dha. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 15 44 asive omoarie, rAyaduDe bhae va gelanne / gaDhALa rauDhu vA, vingA baDhavA hinTenA ||zA?" bhAvA -mArI, marakI, vigerenA upadrava prasaMge, duSkALamAM, rAjA dveSI thayeA hAya tyAre, cArAdinA bhaya prasaMge, khImArImAM ane vihAra mATe rAjAdinA vizeSa hoya tevA prasa Mge, pAsavthAdine paNa 'AhAra vastra' vigere ApavAM ane jarUra paDe te levAM. AcArAGgasUtramAM paNa kahyuM che ke te bhikSuka athavA bhikSukI yAvat gRhasthanA ghera bhikSA mATe jAya tyAM ema jANe ke ahIM kAI nigranthamuni, kAI yati, brAhmaNa, gAmanA kAI bhikSuka, ke atithi, pahelAM bhikSA mATe AvyeA che te te jANIne (dAtAranA cittamAM kSeAbha ke grAhakane aMtarAya na thAya te mATe) te dekhe tema athavA nikaLavAnA bAraNA pAse paNa ubheA na rahe, kintu bhikSArthe AvelA te te zramaNAdikane jANIne teo na jANe tema pAte ekAnte (mAmAM) khasIne kAI na hoya tyAM na dekhAya tema ubheA rahe. chatAM tyAM ubhA rahelA tene joine dAtAra pUrve AvelAne azana, pAna, khAdima athavA svAdima, e cAre (ke cAra paikI kAi) prakAranA AhAra lAvIne Ape ane tene ema kahe ke he 'AyuSyamAn zramaNAdi ! A azana vigere (badhAne vaheMcIne ApavA huM samatha nathI, mATe) sane bheguM ApuM chuM tene tame tamArI icchA pramANe ekalA lyA ke vaheMcIne lai lyeA' ema kahe te te azanAdi utsarga mAge te levuM ja nahi, kAi duSkALa ke mATI aTavI utaravAthI lAgelA parizramAdi kAraNe-apavAdapade levuM paDe teA ja levuM. lIdhA pachI muMgA muMgA cAlyA na javuM, tathA evI kalpanA paNa na karavI ke 'mane ekalAne ja ApyuM che athavA ceADuMja ApyuM che mATe huM ekaleA ja vAparUM' kAraNu keema karavAthI mAyAdoSa lAge. tyAre zuM karavuM ? te kahe che ke-te azanAdine laIne (bahAra ubhelA-pAchaLathI AvelA) te zramaNAdinI pAse javuM, tyAM jaine pahelAM te azanAdi tene dekhADavuM ane kahevuM kemhe AyuSmAn zramaNAdi ! A azanAdi vastuo dAtAre tamane (amane) sarvane mATe ApI che, mATe bhegA vAparo athavA vaheMcI tyA ! e rIte kahyA pachI (sAmethI) koI ema kahe ke-he AyuSyamAna zramaNa ! tame ja ene vaheMcIne ApeA. tyAre vaheMcatAM temAMnu 'khaddha' eTale medakAdi, 'DAya' eTale zAka, 'UsaDha' eTale vaNu gandha vigerethI zreSTha, 'rasi" eTale svAdavALu', 'maneAjJa' eTale manapasaMda, 'Niddha' eTale vigaievALuM, athavA 'lukha' eTale lakhu', je maLyuM hoya tene pote ja na letAM temAM mUrchA, vRddhi, prIti, ke Asakti karyAM vinA badhAne ahu sarakhI rIte (zakya hoya tyAM sudhI thADuM paNa cUnAdhika na thAya tema vaheMcavuM, jo sAme ema kahe ke he AyuSyamAna zramaNu! ene vaheMce nahi, ApaNe badhA ekaThA (sAthe ja) khAizuM, athavA pIzuM. te paNa paratIrthikAnA (anya dharmionA) sAthe te legu' khAvuM nahi, jo te svadharmavALA paNa pAsasthA vigere ke peAtAnA sAMbhAgika heAya te Aghe AleAcanA karIne tenI sAthe khAvuM, paNa temAM A vidhi samajavAje ghaNuM ghaNuM, sArUM sArUM, sArA varNAdivALuM, rasadAra, manapasaMda, ke vigaiovALu, vigere zreSTha hoya tene mUrchAdithI pote ja nahi khAvuM, kintu mUrchA, Asakti, ke leAlupatA vinA dareke sarakhuM (samabhAge) ja khAvAnuM Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe kAraNe pAsatyAdine saMsarga karavAmAM viveka] 413 khAvuM ane pIvAnuM pIvuM, ItyAdi. (AcArAMgadvitIyazrutaskaMdha, adhya0 1luM, udeze 5-29) vastra vigerene levA-ApavAmAM paNa e ja vidhi che. temAM A pramANe apavAda kahelo che ke-gRhastha ke koI anyadharma sAdhu dIkSA levA Icche te tene potAnAM vastra-pAtrAdi ApI zake, vastra sulabha hoya tyAM-tyAre pArzvasthAdi pAsethI levAya athavA tene apAya, mArge jatAM (vihAramAM) cerethI cerAyA ke (dhADa ke lUMTathI) lUMTAyA hoya tevA prasaMge bIjethI vastro na maLe te pAsasthAdi pAsethI paNa levAya, keI hIma(ThaMDI)vALA pradezamAM zItAdi parISaha sahana na thAya tyAre prAtihArika (uchInuM paNa levAya, athavA keI bImAra sAdhu mATe AstaraNa (pAtharavA) egya jarUra paDe te mAgIne paNa levAya. ItyAdi apavAda samaja. - tathA pArthasthAdine vAcanA ApavAmAM paNa A rIte apavAda che-kaI pArthasthAdi ughatavihArI pAse upasammadA svIkAre tyAre te je udyavihArathI varte te tene vAcanA ApavI. (mULa chApelI pratamAM (ra) ane vA che te adhika samajAya che, athavA tene "udyavihArathI vartavA chatAM yogyatA na jaNAya to nahi paNa ApavI, ema artha kare) athavA pAsasthAdi chatAM je saMvegIpaNuM svIkAravA irache tene jyAM sudhI saMvegI na bane tyAM sudhI pAsasthAdipaNAmAM paNa vAcanA ApavI. ItyAdi ahIM prasaMgAnusAra 27 kahyuM. have mULamAM kahyuM ke- 273-jagatanA pratyeka vyavahAramAM utsarga ane apavAda, ubhayamArganuM anusaraNa hoya che. utsarga eTale akAraNika vyavahAra ane apavAda eTale kAraNika vyavahAra. cAlavAmAM paNa rAjamArga ane chIMDI ke galIno saMke ke surakSita mArga hoya che, temAM uttama purUSe mukhyatayA rAjamArge cAle che ane te surakSita na hoya tyAre chIMDI vagerene mArga svIkAre che, rAjamArga surakSita chatAM chIMDI vigerenA mArge cAlanAra pratye loka AcAra vigerenI zaMkA dharAve, ethI akAraNa evA mArge cAlanAra pitAnI uttamatAne hAni pahoMcADe che, lokamAM halakA gaNAya che, e rIte sarvatra samajavAnuM che. vastutaH jagatanA sarva vyavahAra, niyame, ke kAyadAo, jIvana vigerenI rakSA ane vizuddhi mATe hoya che. chatAM viparIta pariNAmanI saMbhAvanA hoya tevA samaye apavAdamArgane Azraya laIne paNa jIvana vigerenI rakSAdi karaNIya che. eka hajAranuM sAcuM leNuM chatAM devAdAra tene pUrNa Ape tevI zakyatA na hoya tyAre tenI zakti pramANe ochA laIne paNa khAtuM bharapAI karavAmAM Ave che, viziSTa kAraNe kAyado na pAlI zakanArane kAyadAno bhaMga karavA chatAM nirdoSa TharAvI choDI devAya che, zakya prayatna karavA chatAM maraNa pAmela svajana pachI te game teTaluM snehanuM pAtra hoya te paNa tene svahaste agnisaMskAra karAya che, tema rAga-dveSa-kAma-dha vigere antaraMga zatruonA vijaya mATe ke jJAnAdi guNenI vRddhi mATe karAelA vidhi-nidhei ke je dharmanA kAyadAo rU5 utsarga mArga che, tenuM paNa pAlana sarvIze karavAnI zakayatA na hoya, tema karavA jatAM 2AgAdi vadhavAne saMbhava che, jJAnAdi guNane hAni pahoMcatI hoya, ke jIvana jIvI zakAya tema na hoya, tyAre eka brahmacarya sivAya sarva vidhi-nidhinI gauNatA karI zakyatA pramANe vartavuM, arthAt bAhya-abhyantara zaktine gepaDyA vinA nimayI banIne rAgAdithI bacavuM, jJAnAdinI rakSA karavI, ke jIvanane bacAvavuM tene apavAda kahevAya che. jema utsargamArganA kathaka zrIjinezvara deve che tema apavAdamAganA prarUpaka paNa teo ja che. utsarganI zakayatA hoya tyAM sudhI utsagane ArAdhanA ane viziSTa kAraNe apavAdane Azraya lenAre paNa jinAjJAne pAlaka manAya che, kAraNa ke dRDha kAraNe apavAdane Azraya levAnuM paNuM zrIjinezvaree jaNAvyuM che, te pramANe nahi vartavAthI saMcamane hAni thAya che, ulaTI jinAjJAnI virAdhanA thAya che. Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha. sa0 bhA0 r vi0 3-gA0 125 a pacintana =je pada ke vAkyanA AdhAre anu jJAna thAya te 'a padma' kahevAya, evA pada, vAkya, vigerenA AdhAre anu cintana karavuM, arthAt padAdinA viSayanA vicAra karIne je padmAdi je anA vAcaka hoya te ane ghaTAvavA, tene apaDhanu cintana kahevAya. bhAvArtha evA che ke sUkSmabuddhithI vicAra (cintana) pradhAna banIne zAstrapAThInA arthAnA vicAra karavA joie, ema svayaM vicArIne, khIjA bahuzruta pAsethI tenI khAtrI meLavIne, je padanA je artha thatA hAya te ja artha nakkI karavA joie. A rIte zAstrapAThAnA anI vicAraNA vinA dharmAMmAM zraddhA ghaTatI (pragaTatI) nathI. paramarSinuM kathana che ke-zrIarihaMta bhagavaMte kahelA dharmane sAMbhaLIne tenA apadonA zuddha vicAra karIne nakkI karelo a' vigere (zuddha gaNAya). mATe te te padmAdinA vicAra karIne tenA ane nizcita karavA joie. jemakesUkSma paNa aticAra brAhmI-sundarIra'vigerenI jema zrIavatAra vigerenu' kAraNa ane teA 'pramatta (guNasthAne vatA) sAdhuonuM cAritra (sAticAra chatAM) meAkSanu kAraNa ane' ema zAstramAM kahyuM che te kema ghaTe ? kAraNa ke te guNasthAne pramAda hAvAthI tyAM aticArA ghaNA lAge ? [enu samAdhAna e rIte vicAravuM-ke jo sAdhu dIkSita thavA chatAM sUkSma paNa aticAra seve te tene vipAka atiraudra (AkarA) ja hoya che, kintu te aticAranA pratipakSI zuddhaadhyavasAyA ja prAyaH te aticArajanya pApano kSaya karI zake che, AleAcanA vigere prAyazcitta karavA mAtrathI tenA kSaya 414 ema chatAM tathAvidha viziSTa (dRDha) Alambana (kAraNa) vinA apavAda mAnA Azraya levAthI jinAjJAnI virAdhanA paNa thAya che, vinA Alambane ke niLa Alambane apavAdane anusaranArA zeSakALe utsargane anusare teA paNa te jinAjJAne anusaranArA gaNAtA nathI. e kAraNe ja kayA prasaMge utsa mAge vavuM ane kayA prasaMge apavAdanA Azraya leve, ItyAdi samajavuM ati mahattvanuM che. tevI samaja prApta karavA mATe gItA tAnI Toce paheAMcavuM paDe che, tevI yeAgyatA vinA utsa-apavAdanA viveka karavA duSkara che, mATe ja jainadarzanamAM vidhi-niSedho, utsarga -apavAde, vigere jaNAvavA chatAM tene anusaravA mATe teA gItA gurUnI nizrA ke gItA tA upara ja bhAra mUkayA che. svayaM agItA ke gItA gurUnI nizrA vinAnA AtmA zAstrAnusArI vana kare te! paNa ArAdhaka thai zakatA nathI. sa vyavahArAmAM A nyAyane svIkAravAmAM AvyA che tema ahIM jaNuAvelA pArzva sthAdinA AzrayamAM, vastrAdi levA ApavAmAM, tenI pAse bhaNavAmAM ke tene bhaNAvavAmAM, ityAdi sa` viSayeAmAM utsarga-apavAda jaNAvyA che, te paNa te ekAntika nathI, madhyasthabhAve dravya, kSetra, kALa, bhAva, purUSa vigerenI apekSAnA vicAra karI sva-parane hAni na thatAM lAbha thAya, zAsananI laghutA na thAya, anya jIvA paNu dharmathI vimukha na thatAM AdaravALA khane, ItyAdi vicArIne vavuM temAM zrIjinAjJAnuM pAlana che. gItA tAnI uttarAttara hAni thatI haiAya tyAre te AtmAthI e vizeSa jAgrata thavAnI jarUra che. 274-bAhu-subAhu-pITha ane mahApITha vigere sAthe dIkSita thaIne ugra tapa karatA hatA, temAM sAdhuone AhArAdi lAvI ApavAmAM khAhunI tathA vaiyAvaccamAM sukhAhunI vizeSatA hatI, ekadA gurUe karelI teenI prazaMsA sAMbhaLIne pITha ane mahApIThane evA vikalpa thayA ke " ApaNe ATalA AkarA tapa karIe chIe chatAM gurU prazaMsA karatA nathI ane bAhunI-sukhAhunI praza'sA kare che, kharekhara ! sahu peAtAnuM kAma karanAranI prazaMsA kare che" AvA vikalpa thavAthI strIveda bAMdhyA ane brAhmI-sundarI tarIke janmyAM. zrImallinAtha bhagavate paNa pUrvabhavamAM theDI mAyA karatAM strIveda bAMdhyA, vigere prasiddha che, Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlanamAM zAciMtananuM mahattva ane tene vidhi] thatuM nathI. kAraNa ke-brAhmI vigeree paNa te AlocanA karI hatI, chatAM aticArane kSaya thayo na hato. ahIM saMvarabhAvanAmAM (pR. 373 mAM)kahyo te krodhAdine pratipakSI kSamA dine adhyavasAya (vigere te te deSane pratipakSI te te adhyavasAya)samaja. e rIte te te aticAranA pratipakSI tulyaguNa (sarakhA baLavALA) athavA adhikaguNavALA zuddhaadhyavasAye jenAmAM pragaTe te pramattacAritravaMtane paNa cAritranuM pAlana aghaTita nathI. sArI rIte pratikAra karavAthI jhera pitAnuM kAma karI zakatuM nathI tema aticAre paNa tenA tulyaguNa ke adhikaguNavALA pratipakSI adhyavasAye dvArA pratikAra thavAthI niSphaLa thAya che, pitAnuM kAma karI zakatA nathI. prazna-"jo ema pratipakSI adhyavasAyathI aticArane pratikAra thaI zake te prAyazcitta vigere karavA-karAvavAne vyavahAra (bAhya vyavahArarUpa hovAthI nirarthaka che?" uttara-prAyazcitta vigere yatanAne (saMyamana) vyavahAra jyAM aticAranI tulanA na karI zake (arthAt prAyazcitta karavA chatAM aticAra Akare hovAthI niSphaLa na thAya) tyAM "pratipakSI adhyavasAye pUrvaka te AlocanAdi prAyazcitta karavuM ema kahevAthI prAyazcittanI viziSTatA jaNAvanAruM "pratipakSI adhyavasAye pUrvaka" e vizeSaNa saphaLa che-ghaTe ja che. kAraNa ke vizeSaNa dvArA vizeSyane utkarSa thavAthI vizeSya saphaLa thAya che. (tAtparya ke pratipakSI adhyavasAya pUrvakanuM prAyazcitta saphaLa thaI zake che, mATe prAyazcitta karavA chatAM te "pratipakSI adhyavasAya pUrvaka karavuM ema kahevuM nirarthaka nathI) ema chatAM vizeSa-vizeSaNa pikI keNa baLavAna? tene nirNaya nayanA bhedanI apekSA rAkhe che, ethI enA nirNayane abhAva TALave (nirNaya kare) te duSkara ja che. prazna-uparyukta samAdhAna svIkAravA chatAM e prazna uThe che ke-vAraMvAra kareluM pramAdAcaraNa kamika hoya, tene pratipakSI eka adhyavasAyathI kema TALI zakAya ? kAraNa ke vAraMvAra mithyAduSkata devA chatAM paNa vAraMvAra karelA aticAre TaLI zakatA nathI. uttara-e samAdhAna karavA mATe ja ahIM mAtra "pratipakSI adhyavasAya ema nahi kahetAM tulyaguNa athavA adhikaguNa pratipakSI adhyavasAya" ema kahyuM che, ethI ema samajavuM ke mAtra eka paNa balavAna pratipakSathI ghaNA paNa anarthone parAbhava (nAza) thAya che, tema karyajanita jaDatAthI thatA hovAthI aneka paNa aticAre nirbaLa che, tenI sAme AtmAnA svabhAvathI pragaTele thaDo (nhAno) paNa (caitanyarUpa) pratipakSI adhyavasAya balavAna hovAthI teno nAza kare che, e vAta upadezapada vigere granthamAM pragaTa jaNAvelI che ja. 275-je ke brAhmI-sundarInA pUrvabhavanA jIva pITha ane mahApITha AcanA karyA vinA ja kAladharma pAmyA hatA, evA pAThe triSaSTizalAkApurUSacaritra, pa~cAzaka, vigere anya granthomAM maLe che, te paNa te vasaMvAdI nathI. kAraNa ke ahIM jaNAvyA pramANe AlocanA karavA chatAM te samAnabhaLavALA pratipakSI adhyavasAya pragaTyA vinAnI nibaLa hovAthI tenuM phaLa pUrNa na maLyuM hoya. arthAt aticArajanya pApane kSaya nahi thavAthI prAyazcitta karavA chatAM na karavA tulya mAnIne tyAM "AlocanA vinA ema jaNAvyuM hAya, ityAdi samAdhAna thaI zake che. zAstrapAThe paraspara visaMvAdI na bane te rIte teno artha vicAravo e samyam jJAnanuM lakSaNa che, arthAt te ja vastutaH arthapadanuM citana che. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [0 saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 126 prazna-bhale, e vAta svIkArIe ke mAnasika vikAre pratipakSI adhyavasAyathI (mAnasika zuddhithI nivRtta thAya, paNa kAyika6STapravRttirUpa aticAre (mAnasika)adhyavasAyathI zI rIte TaLe ? uttara-enuM samAdhAna ema vicAravuM ke saMjavalana kaSAyanA udayathI thanArA aticAre paNa mAnasika vikArarUpa che ane dravya aticArarUpa kAyikaduvRtti vigere te (jaDa che, tethI te) DI ja bhAvazuddhithI TaLI zake che, ItyAdi ahIM dizAsUcana mAtra samajavuM. arthAt e rIte zAstravAya-padene gaMbhIra artha taka ane samAdhAnarUpe cintava, ethI zraddhA zuddha thAya che. artha padaciMtana kahyuM. ahIM 125 mAM zlekanuM varNana pUrNa thayuM. have zeSa kartavya kahe che kekhUNa-vihAvratibaMdha lagA tAnizrayA mahAmunicaritrANAM, zravaNaM kathana mithaH // 12 // mULane artha-gItArthanI nizrApUrvaka AgamAnusAre apratibaddha vihAra kare ane mahAmunionAM caritra sAMbhaLavAM tathA paraspara kahevAM, te paNa sApekSayatidharma che. TIkAne bhAvArtha--(dravya, kSetra, vigerenA pratibandhathI thanArA) rAga-dveSAdi tajIne mAsakalpa vigerenA kamathI anya anya sthAne javArUpa vihAra kare te sApekSayatidharma che. vihArane aMge dravyAdi cAra nimittonA bhede cAra prakAra pratibandha bAdhArUpa kahyo che. temAM dravyaviSayamAM eTale (bhaktivALA) zrAvaka vigeremAM, kSetramAM eTale (pratikULa) pavana-prakAzAdi rahita upAzraya vigeremAM, kALamAM eTale (zItAdi parISahAnA hetubhUta) zizira Adi RtuomAM ane bhAvamAM eTale zarIrapuSTi vigeremAM, ema anukULa-pratikULa dravyAdicAra pratye rAga-dveSa karavArUpa cAra prakAre pratibandha samajavo. ahIM ema samajavuM ke, uparyukta pratibandhathI, arthAt sukhanI lAlace utsargamArge eka mAsathI adhika eka sthaLe nahi rahevuM. (ane vicaravAmAM paNa dravyAdine pratibandha nahi karavo.) tAtparya ke mAsakalpa vigerenA kemathI paNa je vyAdimAM pratibaMdha vinAne heya tene vihAra saphaLa (saMyama sAdhaka) thAya che. tethI ulaTa "amuka zahera vigere kSetramAM rahIne ghaNuM zrImatene zrAvake banAvuM ane e upadeza karuM ke mArA vinA teo bIjAnA bhakto na bane 276-zAstrapadane artha cintava, vAravAra citava ane nizcita karavuM, tene pAMca prakAranA svAdhyAya pikI ceAthe "anuprekSA" nAmane bhAva svAdhyAya kahyo che vAcanA, pRchanA, vigere dravya svAdhyAya che. bhAvasvAdhyAya vinA artha jJAna thatuM nathI ane artha jJAna vinA zraddhA pragaTatI (ke zuddha thatI) nathI. zraddhA ane bhAvazrata vinA cAritranAM adhyavasAya sthAne prApta thatAM nathI, ke tenI vizuddhi paNa thatI nathI. A kAraNe zAstramAM jJAnanA mutajJAna, cittAjJAna ane bhAvanAjJAna, ema traNa prakAre jaNAvyA che, bhaNavuM-bhaNAvavuM, pUchavuM, parAvartana karavI, vigere zrutajJAna, tarka ane samAdhAna pUrvaka tenA arthanuM (arthapadanuM) cintana karavuM te cittAjJAna ane pachI tene pariNatirUpa banAvavuM (jIvanathI anusaravuM) tene bhAvanAttAna kahevAya che. AtmavikAsamAM hetubhUta cintAjJAna ane bhAvanAjJAna che, enA vinAnuM kevaLazrutajJAna jIvane bhArarUpa bane che, abhavyo paNa dazapUrva nyUna jeTaluM dravyazrata pAmI zake che, kitu te teone lAbha karatuM nathI. mATe svIkArelAM mahAvrato vigerenA pAlana mATe arthapadanA cintananI savizeSa AvazyakatA che, enA baLe ja heya-upAdeyane viveka thaI zake che, mAtra jANapaNuM niSphaLa nIvaDe che. For Private.& Personal Use Only Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe vihAra ane tene vividha] 417 ema (bhakto, AhAra, pAtra vigere) dravyonA pratibandhathI, tathA amuka kSetramAM 'pavana rahita upAzraya vigere hAvAthI te kSetra ISTa sukhane ApanArUM che, mATe tyAM jAuM ema kSetranA pratibandhathI, tathA A (amuka) kSetramAM amuka Rtu sukhakara (anukULa) che, (mATe te RtumAM tyAM jAuM)' ema kALanA pratibandhathI, tathA snigdha (mAdaka) madhura" vigere AhArAdi maLavAthI mArA zarIranI puSTi vigere sukha thAya, ahI~ tevI AhArAdi puSTikara sAmagrI maLe tema nathI' (mATe te maLI zake tyAM vicarUM) ItyAdi bhAva pratibandhathI ugra (lAMmA) vihAra kare, eTaluM ja nahi, e rIte ugra vihArathI vicaratAM leAkA mane vihArI ane amuka sAdhune te zithila mAnaze ItyAdi bhAvapratima'dhathI vicare tA paNu (saMyama rakSAne badale paulika sukhanI IcchA vigere hAvAthI) tevA zAstrAnusArI mAsakalpAdinA krame kareleA vihAra paNa kArya (saMyama) sAdhaka banatA nathI ja. mATe eka sthaLe rahe ke vicare paNa je sAdhu uparyukta draSyAdinA pratianya rahita hoya tene ja vihAra (athavA gADha kAraNe sthiravAsa paNa) zreyaskara che. kAraNe teA nyUnAdhika (eTale apUrNa ke adhika) mAsakalpa paNa karI zakAya. te kAraNeA tarIke (pratikULa) duSTadravyAdirUpa doSo samajavA. temAM jyAMnAM AhArapANI vigere dravyeA zarIrane (ke saMyamane) anukULa na heAya te dravyathI pratikULa, sayamane upakAra na kare tevA upAzrayAdi te kSetrathI pratikULa, duSkALa vigere samaya te kALathI pratikULa ane bImArI ke jJAnahAni thatI (vRddhi na thatI) hAya vigere bhAvathI pratikULa. ema dravyAdinI pratikULatArUpa doSo samajavA. kAraNe mAhyaSTie mAsakalpAdi vihAra na thaI zake tyAre paNa bhAvathI upAzraya, mahelle, (zerI paLa vigere,) athavA te upAzrayamAM ja saMthArAnI bhUmi (khUNA) badalIne paNa eka ja gAma vigeremAM rahevuM paDe te paNa pratimAsa sthAna badalavuM. pacavastumAM praznottararUpe kahyuM che ke'motuunn mAsakappaM, anno suttammi natthi u vihAro / 44 tA r mAmULa ?, bne kaLAmAvo " 816) (vaAvastu) bhAvAtha-prazna-sUtramAM mAsakalpanI maryAdA vinAnA khInne vihAra kahelA nathI, te ahIM Adi zabda kema kahyo ? uttara-tathAvidha (jJAnAdinI vRddhi AdinA) prayeAjane mAsakalpa nyUnAdhika pazu karAya, saMyamanA kAraNe nyUnAdhika paNa thAya, mATe 'Adi' zabda kahyo che. kahyuM che ke'kaalaaidoso jai, na davyao esa kIrae niyamA / 66 bhAveNa tahavi kIra, saMthAragavaccayAIhi ||" pravacanasAro0 774 || bhAvArtha-kAla vigerenA dvASathI jo dravyathI parAvana (mAsakalpAdi vihAra) na karI zakAya tA paNa chevaTe 'saMthArAnI bhUmIne badalavI' vagere bhAvathI tA niyamA vihAra karavA ja. ema eka ja gAmamAM rahIne paNa bhAvathI sthAnAntara karatA sAdhuone tema karavuM te (jinAjJAthI) virUddha nathI. kahyuM che ke-- 14 " paMcatamiyA tiputtA, kanuttA saMgame tane caro / satayaMtti saMtA, muLiLo ArAghanA zilA||' have mAru-rU.A Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 dUdha saM0 bhAva 2 vi. 3-gA0 126 bhAvArtha-pAMca samitithI samita, traNa guptithI gupta tathA sattaravidha saMyamamAM, bAra prakAranA tapamAM ane cAritraanuSThAnamAM udyamI sAdhuone se varSo sudhI eka sthaLe rahevA chatAM paNa ArAdhaka kahyA che. 27 277-anAdi kALathI parigraha saMjJAne vaza paDelA jIvane jIvavAnI anya sAmagrIonA parigrahanI jema sthAna(raheThANa)ne paNa parigraha lAgelo che, e kAraNe AjasudhI anukULa-pratikULa raheThANamAM paNa te rAgavaiSa karato Avyo che, ene vijaya karavA mATe vihAra (anya anya sthaLe paryaTana karavuM te) eka uttama upAya che. vihArathI sthAnanI mUcha thatI nathI. udAharaNa tarIke eka manuSya yotrArthe javA mATe nIkaLe, jenA dvArA javAnuM hoya te relve vigere sAdhana turta maLI jAya te reyADa vigere tyAMnI bhUmi pratye tene kaMI mUcha na thAya, kAraNa ke tyAM rokAvAnuM nathI. paNa have moDI paDI heya, be kalAka kAvuM paDe tema hoya, to turta sthAnane zodhaze, pasaMda karIne mamatva karaze ane e sthAne bIjo na besI jAya te mATe kALajI karaze. e ja rIte eka kalAka mATe relvemAM besavAnuM hoya tyAre ane bAra kalAka besavAnuM hoya tyAre beThaka meLavavAnI vRttimAM bheda paDe che, yAtrA karIne eka ja divasamAM pAchA pharavAnuM hoya tyAre ane eka be aThavADIyAM tyAM rokAvAnuM hoya tyAre dharmazALAnA oraDAnI pasaMdagI vigaremAM paNa meTe bheda paDe che. jANe tyAM ja kAyama rahevAnuM na hoya ? tema dareka jAtinI sagavaDone meLavavAnI khaTapaTamAM paDe che, ItyAdi anubhavo prAya: sahune thAya che. te pramANe sAdhujIvanamAM paNa chava sthAna pratye, ke te sthaLanI anukULa-pratikULa dravyAdi (AhArAdi) sAmagrI pratye rAga-dveSanA ravADe na caDhI jAya, samatA sAdhI zake, ane mamatAne toDI zake, e uddezathI vihAra karavAmAM chakAya jenI hiMsAne saMbhava chatAM jaina munione anyAnya sthaLe vicaravAnuM vidhAna che. chakAyanI hiMsAne saMbhava chatAM hiMsA karavAnA pariNAma nahi hevAthI, IryAsamitinA pAlanapUrvaka cAlavAnuM hovAthI ane rAga-dveSane vijaya karavArUpa bhAvaahiMsAnI sAdhanA mATe vihAra karava hovAthI vihArathI hiMsAnI nahi paNa ahiMsAdharmanI sAdhanA thAya che, ema zuddha uddezapUrvaka vidhithI vicaranArA munine vihArathI saMyamanI (samatA sAmAyikanI) zuddhi ane vRddhi thAya che. anekavidha zAstrone viziSTa abhyAsa karanArA jJAnIne paNa anAdi rAga-dveSAdi antaraMga zatruone vijaya karavA mATenA ucita upAya karyA vinA te nabaLA paDatA nathI ane samatArUpa sAmAyikanI siddhi ke rakSA paNa thatI nathI, mATe jJAnI muni zakya hoya tyAM sudhI vicAravAmAM saMyamanI sAdhanA mAnIne vidhithI vihAra kare che. rogAdi prasaMge, vRddhatvAdi kAraNe, duSkALAdi nimitte, ke evA bIjA paNa kAraNe sthiravAsa (eka sthaLe) rahevuM paDe te paNa upara jaNAvyAM te dravyAdina pratibadhethI saMyamanI hAni na thAya te mATe satata jAgrati 2Akhe che. kahevAya paNa che ke "vahetAM pANI nirmaLAM, bAMdhelAM gandhAya" arthAt nadInuM pratidina vahetuM pANI aneka malina padArtho temAM maLavA chatAM nirmaLa rahe che ane nirmaLa paNa saravarAdinuM bAMdheluM pANI amuka kALe malina (durgandhavALuM) thAya che, tema mAtra aSTapravacanamAtAne pAlaka paNa muni saMyamanA dhyeyathI vidhipUrvaka vihAra kare to tenuM saMyama nirmaLa ane uttarottara vivRddha bane che ane jJAnI paNa vinA kAraNe dravyAdinA pratibandhane vaza banIne sthiravAsa 2 tena saMyama aneka dethI dUSita thaI jAya che. mATe mahAvratanA pAlana mATe vihAra ati upakAraka che. vihArathI jinAjJAnuM pAlana thatuM hovAthI karmonI nirjarA thAya che, pariNAme parISahAne sahavAnuM satva pragaTe che, dravyAdinuM mamatva ke zubhAzubha dravyAdi pratye rAga-dveSAdi tUTe che. jIvanamAM nispRhatA pragaTe che ane pariNAme svAzrayI banI zakAya che. ema vihAra saMyama mATe ghaNe upakAraka che. ema vihAranuM mukhya dhyeya saMyama sAdhanA che ane gauNapaNe jainazAsananI prabhAvanA ane te dvArA www.jainelibrareorg Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe vihAra ane tene vidhi]. 419 ema chatAM ajayaNAvALAne paNa vihAra te thaI zake, mATe tenA pratikAra mATe mULamAM kahyuM che ke vihAra "samyaga eTale dravyAdinI jayaNAthI kara, temAM dravyathI mArgamAM jIne jetA jetA, kSetrathI AgaLa cAra hAtha bhUmine jotA jotA, kALathI cAlavuM jarUrI hoya tyAM sudhI ane bhAvathI upaga pUrvaka cAlavuM, ema dravyAdiyatanAthI vihAra karavo. kahyuM che ke " dabao cakkhusA pehe, jugamittaM tu khitto| kAlao jAva rIejjA, uvautto a bhaavo||" pravacanasAro0 771 // bhAvArtha-dravyathI netra vaDe joIne, kSetrathI yuga pramANa AgaLa bhUmine jete, kALathI cAle tyAM sudhI ane bhAvathI upagapUrvaka, ema caturvidha jayaNAthI vihAra kare. tathA "paMthaM tu vacamANo, jugaMtaraM cakkhuNA va paDilehe / aidUracakkhupAe, suhumatiricchaggaya na pehe // " opaniyukti0 325 // bhAvArtha-mArge cAlate muni eka yuga jeTalI bhUmine netrethI paDilehe (te cAle), kAraNa ke daSTi ati dUra paDe te bhUmi uparanA sUkSama ne joI na zakAya. vaLI- "gamana, Turva pivAthavi | chakkAya viu(o)ramaNaM, sarIra taha bhattapANe ya // " oghaniyukti0 326 // anyajIne jainadharmanI prApti karAvavAnuM paNa che. jo ke zAsanaprabhAvanA karavI, bIjAone dharma prApta karAvo. ityAdi paNa-pitAnA saMyama mATe ja vyApAra che, to paNa temAM gauNapaNe parepakAra rahe che. mATe anya jIvone paNa jainazAsananuM (sAdhutAnuM) mahattva samajAya ane jainadharma pratye Adara vadhe te rIte vihAra karavo joIe. te tyAre ja bane ke jyAM jyAM vicare tyAM vasatA te te gRhasthonI dharmabhAvanA, zakti, ke sAmagrIne anurUpa maLe te sAdhanAthI saMyamane nirvAha karI zakAya. ema na karI zakAya te gRhasthAnI dAnarUci ghaTe ane pariNAme anAdara paNa vadhe. A kAraNe vihAra jayaNapUrvaka ane gItArtha ke tenI nizrAmAM karavAnuM kahyuM che. samyaphatvanI prApti ke nirmaLatA vigerenA kAraNabhUta paNa tIrthayAtrAnuM ke te te dezanAM aitihAsika sthaLo vigerene jovAnuM laya paNa vihAramAM gauNa joIe. jema sAdhutAnAM pratyeka anuSThAnamAM eka ja saMyamayAtrAnuM (arthAt roga-dveSAdinA vijayanuM), te mATe jarUrI jJAnAdi guNene pragaTa karavAnuM ane parISahAdi sahana karavA dvArA karmanirjarAnuM vigera dhyeya mukhya che, tema vihAra paNa e ja dhyeyathI karavAnuM vidhAna che. saMyamasAdhanAne gauNa karIne tIrthayAtrAdi mATe vihAra kare te hIrAne badale kAca meLavavA jevuM che. mATe A dhyeyanI siddhi na thaI zake tevAM kSetra kALa ke avasthAmAM vihArane badale sthiravAsa karavo te paNa hitAvaha che. kintu sthiravAsa rahIne te te dravyAdi pratibandhAthI AtmAne bacAva (rAgAdine vijaya karavo) te atiduSkara che. mATe madhyastha banI saMyamanI . ane saMghanI rakSA tathA dharmanI vRddhi thAya te mArga svIkAravuM joIe. vartamAnamAM A viSayamAM adhika jAgratinI jarUra che. "raMga phu su dde avirata6' arthAta "saMyama nitye durArAdhya banaze" ema prabhu mahAvIra deve svamukhe uccAryuM che, te pramANe vihAranAM kSetro ghaTatAM jAya, gRhasthAnI dharmabhAvanA kALabaLe hIna thatI jAya tyAre sva-parahitane IchatA jJAnI munio tyAga ane vairAgyane vadhAravA pUrvaka pitAnI saMyama yAtrAne nirvigha ane nirdoSa banAvavA zakya udyama kare ja. jena zAsananI prAptine e ja anupama upakAra che, emAM ja enI saphaLatA che. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 [dha saMbhA. 2 vi. 3-gA. 126 bhAvArtha-je daSTine ati najIka reke te bhUmigata jIvane jevA chatAM pagane pAchA pharavA duzakaya bane, arthAt jIvane bacAvI na zakAya, chatAM bacAvavA prayatna kare te (paDI javAthI) cha kAyanI virAdhanA tathA zarIre bAdhA thAya ane AhAra pANuM paNa DhaLI jAya. mATe " uddho vo , vi(va) varavaMto vicAravALo che bAtarakAe vahae, taseyare saMjame dosA // " opaniyukti 327 // bhAvArtha-mukha uMcuM karIne, vAtomAM rakta (vAta karata), pAchaLa jete ane AgaLa paNa sarva dizAmAM (jyAM tyAM) jete cAle te bAdara (traNa) tathA pRthvIkAyAdi sthAvara jIne paNa haNe, (hiMsAne saMbhava rahe, tethI saMyamamAM (athavA pAThAntare asaMyama thavAthI) doSa lAge. ema chatAM te (jayaNApUrvakano) vihAra yathAzkendakene (zithilAcArIone paNa hoya, te ISTa nathI, mATe ahIM kahyuM che ke "gItArthanI nizrAmAM vihAra kare. temAM "gIta eTale jANe che kRtya-akRtyane "artha eTale vibhAga jeoe te gItArtha, athavA "gIta" eTale sUtrathI ane "artha eTale arthathI jeo yukta heya (arthAta zAstronAM vacane ane rahasyane je jANatA heya) tene gItArtha samajavA. kahyuM che ke - "gI bhaNNai suttaM, attho puNa hoi tassa vakkhANaM / gIeNa ya attheNa ya, jutto so hoi gIatho // 1 // " bhAvArtha-sUtrane gIta kahevAya che ane tenA vyAkhyAnane (vAone) artha kahevAya che, e gIta ane arthathI je yukta hoya tene gItArtha kahevAya. teonI nizrAe eTale AjJA pUrvaka vicaravuM, agItArthanI nizrAmAM nahi, kahyuM che ke - "gIattho avihAro, bIo gIasthamIsio bhnnio|| etto taiavihAro, nANuNNAo jiNavarehiM // " updeshmaalaa-121|| bhAvArtha-eka svayaM gItArtha hoya tene ane bIje gItArtha mizrita (gItArthanI sAthe, ema be prakAre vihAra kahyo che. e uparAnta trIje vihAra zrIjinezvaree kahyo nathI, arthAt trIjA prakAre vicAravAnI AjJA karI nathI.ra78 ra78-musApharImAM mArganuM jJAna athavA sAthe mArganA jANakAranI AvazyakatA che, kAraNa ke-ajANa asahAya musApharI kare te mArga bhUlavAne, corI-luMTa vigerene, ke jaMgalI prANione bhaya rahe, tema mokSanI ArAdhanA mATe vicaranArane mokSamArganuM viziSTa jJAna, athavA tevA jJAnInI sahAya Avazyaka che, e bemAMthI ekanuM Alambana avazya hovuM joIe. sAdhune grAmAnugrAma vihAra mAtra lokika masAkarI taya nathI, temAM viziSTa karmanirjarA karavAnI haiAya che. vicitrakarmodayajanya vicitraprakativALA manuSyanA paricayamAM AvavuM, teone sAdhujIvana tarapha Adara pragaTe te temanI sAthe ucita vyavahAra kara, teone kSayapazAdine anusAra AdarI zake te rIte dharma samajAvo, judA judA dharmavALAone paNa jenadarzananuM mahatva samajAvavuM, mAna sanmAna maLe ke anAdara thAya, AhAra-vasati vigere anukULa maLe ke pratikULa maLe, eAchAM maLe ke na maLe, ItyAdi prasaMgamAM paNa cAritranA prANabhUta samatAnA rakSaNa mATe rAga-dveSAdi antaraga rIpueAne vijaya karavA mATe uttarasAdhakatulya gItArtha * Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA kAkaDA zA mA kAma kAmakanaka ka ka ka ka ka aa aa ka . navA DarUma , , : - - - - - - pratAdinA pAlana mATe vihAra ane tene vidhi]. 421 ahIM tAtparya e che ke-gItArtha hoya te ja kArya-akAryane joI-jANIne (samajIne) jema (saMyamamAM lAbha thAya tema varte, (ajJAna sAdhu svabuddhie vate, tethI saMyamanI virAdhanA thAya ja.) zrI bRhatkalpamAM kahyuM che ke- " sukAdIparisuddhe, sai lAbhe kuNai vANio ciTTha / ___ emeva ya gIatyo, AyaM daTuM samAyarai ||"bRhtklp-bhaa0 952 // bhAvArtha--jema vyApArI rAjyAdinuM dANa, makAna vigerenuM bhADuM, vyAja, nekarAdine kharca, vigere saghaLuM ApavA uparAnta lAbha thAya che tevI pravRtti (vyApAra) kare ane teTale lAbha na thAya te na kare, tema gItArtha paNa jJAnAdiguNenA adhika lAbhanI saMbhAvanA hoya te (nhAnA deSarU5) apavAdane seve (anyathA na seve). e kAraNe ja zAstramAM gItArthane keLavI tulya kahyA che. kahyuM che ke - sarva jo vA, saM (ve) ni nA taddana go cittamacittaM mIsaM, parittaNaMtaM ca lakkhaNato // " bRhtklpbhaassy-962|| bhAvArtha-saghaLA yabhAvanA dravya, kSetra, kALa, ane bhAva, ema cAra bheda che, te cArene zrIjinezvare je rIte varNave te rIte gItArtha paNa varNavI zake, kAraNa ke sacitta, acitta ke mizra, pratyeka ke sAdhAraNa, sarva padArthone zrIjinezvare kevaLajJAnathI jANIne jeTaluM kahe teTaluM gItArtha jinakathita zAstramAM kahelA lakSaNethI jANI zake, mATe banenI prarUpaNA tulya hAya. prazna-kevaLajJAnI sarva samUhane (vaikAlika paryAyo vigerene paNa jANe ane gItArtha (zrutajJAnI) kevaLajJAnanA anaMtamA bhAganuM jANe, te tene kevaLI tulya thavAmAM kahevAmAM) deSa kema na gaNAya? ene uttara kahe che ke sAMbhaLa! "kAmaM khalu sanvannU, nANeNahio duvaalsNgiito| panattIi u tullo, kevalanANaM jao mUyaM // " bRhtklpbhaassy-963|| vyAkhyA eTale ni. ame paNa mAnIe chIe ke sarvajJa kevalI dvAdazAMgIdhAraka zrutakevalI karatAM jJAnathI adhika che, kintu prajJaptithI eTale prarUpaNAthI kevalI paNa zrutakevalInA tulya che, kAraNa ke-kevaLajJAna mUguM arthAt akSara (avAgyo che. tAtparya ke-jeTalA padArthone zrutakevaLI kahI zake teTalA ja kevalI paNa kahI zake, kRtajJAnanA viSayanI bahAranA adhika je bhAve kevaLI jANe te kahI zakAya tevA nahi hovAthI kevalI paNa tene kahI zakatA nathI, mATe prarUpaNA bannenI tulya hoya che, vigere vistAranuM ahIM prayajana nathI. (have nIcene vihAranA svarUpane jaNAvanAre pATha anyapratamAM prAyaH prakSipta (vadhAre) jaNAya che tene jaNAvIe chIe.) gurUnI nizrAnI ke gItArthatAnI upayogitA che ja. eka sAmAnyamaMtra, vidyA, ke zatru vigerene sAdhavAmAM paNa uttarasAdhaka vinAnA sAdhake niSphaLaprAyaH nIvaDe che, laukika sarva kAryomAM paNa prAyaH yogyatA na pragaTI hoya tyAM sudhI uttarasAdhaka tarIke te te viSayanA niSNAtane Azraya levAya che te kaThInatama cAritranI kottara sAdhanA mATe tevA AzrayanI apekSA vinA kema cAle ? mATe vihAranA be ja prakAre che. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha. saM bhA0 2 vi0 3gA0 126 prasaMgAnusAra vihAranA kAMika vidhi bRhatkalpabhASyane anusAre kahIe chIe. gacchamAM AcArya, upAdhyAya, sthavira, bhikSuka ane kSullaka, e pAMca prakAre sAdhuo hAya. kahyuM che ke " nitti LamALA, tharA vikRti tezimA merA / AyariyauvajjhAyA, bhikkhU therA ya khuDDA ya ||" bRhtklpbhaagy-1447|| bhAvArtha ziSyAnI (upalakSaNathI upakaraNAdinI) prAptine karatA gacchavAsI sAdhue (apratikhaddha bhAvathI) vicare, teonI maryAdA--sAmAcArI A pramANe che te gacchavAsI sAdhue AcAya, upAdhyAya, bhikSuo, sthaviA, ane kSullakA (nhAnA navadIkSita), ema pAMca prakAranA hAya che. teo ziSyAnI utpatti karatA (yAgya jIvAne dIkSA ApatA) ATha mahinA sudhI vicare, tyAre je pratyupekSaka (eTale upadhi-vasati Adine meLavI ApanArA gItArthI) hoya te kSetranI pratyupekSaNA (vicaravA yAgya kSetranI zeAdha) A pramANe kare. vihAra karavAmAM koI vighna hoya tA . teo kArtikacAmAsI pUrNa thatAM pahelAM ke pachI paNa nIkaLe ane kAI vighna (kAraNa)na hoya te kArtikacAmAsInA prathama divasa prApta thatAM ja nIkaLe, aSADha cAmAsI pUrNa thatAM (jyAM cAmAsuM rahyA hoya te kSetrathI) mahAra jaine ja paccakkhANu pAre, AhAra-pANI vApare. kahyuM che ke" niggamaNammi u pucchA, pattamapatte aicchie vAvi / 422 vAghAyaMmi apatte, aicchie tassa asatIe ||" bRhatkalpabhASya - 1450 // bhAvArtha prazna-cAmAsuM rahyA hoya tyAMthI vihAra karavAnA viSayamAM ziSya pUche che kekArtikacAmAsI besatAM, beThA pahelAM, ke besI gayA pachI, kyAre vihAra karavA ? uttara-jo kAi vyAghAta (viA) hAya tA kArtikaceAmAsInA prArabha pahelAM athavA pachI nIkaLavuM ane vyAghAtanA abhAve kArtikacAmAsI zarU thAya te ja divase nIkaLIne bahAra jaIne paccakkhANu pAravuM. ema pUrvAddhathI ziSyanA prazna ane uttarAthI gurUnA uttara jANavA. te vyAdhAtAnuM varNana ema che ke-kArtikacAmAsInA divase athavA te pahelAM vihAra mATe AcAryane nakSatra vigere (muhUta) anukULa nahAya, athavA anyaleAkamAM kArtikapUrNimAnA mahAtsava cAlu hAvAthI sAdhune jatA joIne ajJAnale amaMgaLa(apazukana) samajIne tene upadrava kare, mATe kArtikacAmAsIne pahele divasa gayA pachI vicaravuM. athavA (nUtana)cAmAsInA prathama divase ke te pachInA divaseAmAM nakSatra vigere anukULa na hoya, kArtikamahAtsavamAM leAkeAne amaMgaLanI (apazukananI) kalpanA thavI saMbhavita hAya, athavA viziSTa jJAnathI 'bhaviSyamAM ghaNA varasAda thaze' ema svaya' jANe te| kArtikacAmAsInA prAraMbha pahelAM ja nIkaLe. ema nIkaLavAnA samaya nakkI karIne kSetranI gaveSaNA mATe gItArthIne pahelAM e rIte mAkale ke te (jyAM javAnu hAya tyAM jaIne--kSetra nakkI karIne) pAchA Ave tyAre nIkaLavAnA samaya paNa AvI paheAMce. (arthAt teo kSetranI gaveSaNA karIne pAchA vihAra karatAM pahelAM AvI maLe tema teone pahelA mAkalavA). kahyuM che ke-- 44 pattamapatte kkhiM, asAhagaM puNNamAsiNimaho vA / paDikula tti ya logo, mA vocchiha to aIammi / / 1451 / / Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe vihAra ane tene vidhi] 43 patte aicchie vA, asAhagaM teNa Niti appatte / nAuM niggamakAlaM, paDicarae pesaviti tahA // " bRhtklpbhaassy-1452|| bhAvArtha-kArtikIcemAsI bese te divase ke te pahelAM muhUrta anukULa na hoya, athavA kArtika pUrNimAne mahatsava hovAthI sAdhune AvatA joIne ajJAna leke "A muMDa sAdhuo amArA virodhI che mATe AvA divase amane apazukana kare che ItyAdi bele tema hoya, te mAsIne eka divasa gayA pachI nIkaLavuM (1451) ane mAsIne pahelo ke te pachInA divaso paNa nakSatrathI anukULa na hoya, upalakSaNathI atizAyijJAna dvArA bhaviSyamAM varasAdanI ke mArgamAM kAdavanI saMbhAvanA jaNAya, te comAsI beThA pahelAM paNa nIkaLavuM. ema javAne samaya jANIne kSetranI gaveSaNa karanArA sthavirene evI rIte mekalavA ke nIkaLatAM pahelAM pAchA Ave. (1452) - jyAM javAnuM hoya te kSetra pUrve jeeluM hoya ke na hoya, paNa tenI pratyupekSaNa (mAhitI) avazya karavI, anyathA (tyAM jAya tyAre sthAna na maLe vigere) deze thAya. kahyuM che ke - "appaDilehiyadosA, vasahI bhikkhaM va dullahaM hojjaa| bAlAigilANANa va, pAuggaM ahvsjjhaao||" bRhtklpbhaassy-1453|| bhAvArthapahelAM kSetranI mAhitI meLavyA vinA tyAM javAthI deSa thAya, jemake-pUrve jeela upAzraya paNa bhADA vigerethI keIne sekhe heya, paDI gaye hoya, athavA bIjA sAdhuo tyAM utaryA hoya te raheThANa na maLe, (vinA anumatie javAthI) te kSetranA lokonI arUci thaI hAya (thAya) te bhikSA paNa na maLe, athavA bALa ke bImAra vigere sAdhuone gya AhArAdi vastu durlabha thAya, mAMsa-rUdhirAdi vAraMvAra paDatAM hoya te tyAM svAdhyAya karI na zakAya, (loke rUdhirAdine dUra na kare,) ItyAdi de (vi) ubhA thAya. (1453) kSetranI zodha mATe gItAne mekalavAne vidhi A pramANe che-sAMje pratikramaNAdi Avazyaka kriyA pUrNa thayA pachI AcArya badhA sAdhuone bhegA karIne teone pUchIne cAre dizAmAM, athavA aziva vigere upadrava hoya te zeSa traNa, be ke eka dizAmAM pratyuprekSakone mokale. jo sAdhuone pUchyA vinA ekale te janArane mArgamAM cAra vigerene, ke tyAM pahoMcyA pachI keI duzamana vigerene bhaya ubho thAya te pAchaLa rahelA sAdhuo teonI zedha-sahAya mATe na jAya. temAM paNa dareka dizAmAM utkRSTathI sAta, teTalA na hoya te pAMca, athavA jaghanyathI niyama traNa traNa abhigrahadhArIo (kSetranI zodha karavArUpa vaiyAvaccanA abhigrahavALA kSetranA pratyu pakSaka) jAya. (bRhatkalpabhASyanI gA. 1463nA uttarAddhamAM paNa) kahyuM che ke-cAra, traNa, be, ke eka dizAmAM sAta sAta, pAMca pAMca ke jaghanyathI traNa traNa sAdhuone mokalavA ItyAdi. - evA abhigrahavALA na hoya te gaNavacchedaka (gacchanAM sarva kAryonI ciMtA karanAre) javuM joIe, tenA abhAve keI anya gItArthane, tenA abhAve anukrame agItArtha, dvAhI, tapasavI, vRddha, bALa, ane te paNa na hoya te vaiyAvaccakArakane mokalavA. kahyuM che ke - "veyAvaccagaraM bAla, buDDha khamayaM vahaMtajgIatthaM / gaNavaccheiagamaNaM, tassa va asatI ya paDilomaM // " bRhtklpbhaassy-1464|| Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 [[dhava saM0 bhAva 2 vi0 3-gAha 126 bhAvArtha-vaiyAvaccakAra, bALasAdhu, vRddhasAdhu, tapasvI, vahata eTale gavAhI ane agItArthane kSetranI zodha mATe nahi mekalavA, kintu gaNAvacchedakane mekalavA. arthAt gaNAvachedakane, tenA abhAve bIjA gItArthane ane te paNa na hoya te pazcAnupUvae upara kahyA te agItArtha, gavAhI, vigerene mokalavA. gacchanI nizrAmAM rahelA yathAlanika (jinakalpa jevuM cAritra pALanArA munio, jenuM varNana nirapekSayatidharmamAM kahevAze te) te e paNa eka ja dizAmAM jAya ane bAkInI traNa dizAomAM gaelA gacchavAsI munie yathAlanikane egya kSetranI zedha kare, ema samajavuM. temAM paNa je agItArthane mokalavuM paDe te tene ghasAmAcArI (sAmAnya vidhi) samajAvIne, tenA abhAve gavAhIne mekala paDe te nikSepa karIne nAga choDAvIne)ane tapasvIne ekalave paDe te pahelAM pAraNuM karAvIne pachI "tapa na karIza" ema kahIne mekala. vaiyAvacca karanAre jAya to pAchaLa rahelA sAdhuone sthApanAkuLa (kAraNe jarUrI AhArAdi meLavavA mATe rAkhI mUkelAM, arthAta jyAM dararoja sAdhuo vahoravA na jatA hoya tevAM ghare) batAvyA pachI, ane bAla ke vRddhane mokalavA paDe te sazaktane athavA vRSabhanI (yuvAnanI) sAthe mokalavA. kahyuM che ke "sAmAjimag, komaLAdi ravamA pA. vaiyAvacce dAyaNa, juyala samatthaM va sahiyaM vA / / " bRhtklpbhaassy-1471|| bhAvArtha -agItArthane (mokalavA paDe to) sAmAcArI samajAvIne, anAgADha yogIne nikSepa karIne, tapasvIne pAraNuM karAvIne AgaLa tapa nahi karavAnI bhalAmaNa karIne, vaiyAvaccakArane teNe sthApanAkuLa batAvyA pachI, bALa-vRddha samartha hoya tene, athavA (nirbaLane mokalavA paDe te) bIjA vRSabha(samartha)sAdhunI sAthe mokalavA. (janArA potAnI upadhi pAchaLa rahenArA sAdhune seMpIne, paraspara kSAmaNAM karIne ane punaH gurune pUchIne jAya, anyathA prAyazcitta lAge.) e rIte mekalelA teo mArga (raste) sugama che ke durgama? tathA kayAM kayI dizAmAM vaLe che? vigere joIne dhArI le. uparAnta vaDInIti-laghunIti mATenI yogya bhUmi, pANI maLavAnAM sthaLa, visAmAnAM sthAne, bhikSA sulabha che ke durlabha, vacce rahevA mATe upAzraya maLe tema che ke nahi, mArgamAM cera-luMTArA vigere che ke nahi? athavA divase ane rAtre kayAM kayAM kevAM vidane vigere AvavA saMbhava che? ItyAdi saghaLuM jANuM le. kahyuM che ke - "oNizare 3, 4 mivAvetara 5 ghaNIvo teNA sAvaya vAlA, paJcAvAyA ya jANavihI // ' bRhtklpbhaassy-1473|| bhAvArtha-mArga, prazravaNanI ane uccAranI bhUmi, pANInAM sthAne ke jyAM bALa vigere sAdhuone egya prAsuka pANI maLI zake, tathA visAmAnAM sthAne, vacce kyAM kyAM bhikSA maLavAne ke na maLavAne saMbhava che, vacce rahevuM paDe che te mATe upAzraya sulabha che ke durlabha, care, zikArI prANio ke sarSa vigerene upadrava kyAM ke che, ane divase ke rAtre kayAM vidane saMbhavita che, ItyAdi saghaLuM sArI rIte jotA jotA javuM, e javAne vidhi jANu. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe vihAra ane teno vidhi. 425 janArA mArgamAM-dravyathI kAMTA, cora, vigere che ke nahi ? ItyAdi jANI le, kSetrathI khADATekarAvALe vigere bhUmi pradeza kevo che ? kALathI rAtre athavA divase pratikULatA ke upadrava vigere kevAM naDaze ? vihAra sugama ke durgama kevo che? ane bhAvathI pitAnA dharmavALA ke anya pakSanA kayA kayA manuSyathI mArga bhAvita che? vigere jANI le. kSetrane zodhavA janArA (gara chavAsI) pratyupekSa (bhaNe, paNa) sUtraperisI--artha parisIne na kare, arthAtu (pAchA Ave tyAM sudhI) svAdhyAyane gauNa kare. anyathA (vilamba thavAthI) gurUne teTale sthira(nitya)vAsa kare paDe, vigere deSa thAya. yathAlandika sAdhuo jAya te sUtra-artha parisInA krame) bhaNe. nIkaLyA pachI gacchavAsI pratyupekSake najIkanA gAmamAMthI bhikSA lAvIne, vAparIne, madhyAhana pachI vivakSita kSetramAM jAya, tyAM sAMje pratikramaNa karIne rAtre kALagrahaNAdi vidhine sAcavIne savAre svAdhyAya karatAM aDadhI pirasI pUrNa thAya tyAre be sAdhuonuM saMghATaka bhikSArthe phare. kAraNa ke-pharavAthI tyAM bALa-vRddha-tapasvI Adine egya bhikSA traNe kALa maLe tema che ke nahi ? vigere jANI zakAya. je tyAM bhikSA maLe te kSetra yogya che ema samajI le. te paNa kSetranA traNa bhAga karIne eka eka bhAgamAM traNa kALe bhikSA mATe phare. e bhikSA mATe pharavAne vidhi samaje. temAM jyAM jyAM gRhastha bhejana savAre karatA hoya tyAM athavA savAre pAchaLanA divasane kamya AhAra maLe tema hoya tyAM savAre phare, madhyAne ane sAMje paNa e pramANe ja samajavuM. arthAt jyAre gRhasthane bhajanaveLA hoya ke AhArAdi maLI zake tema hoya) tyAre gocarI mATe phare ane te te gharamAMthI A amuka ghare bALa, vRddha, tapasvI, vigerene yogya che ke nahi? vigere samyagU nizcaya kare. kahyuM che ke vAke putre se, vArika triA vamana vAdaLag I tinni ya kAle jahiyaM, bhikvAyariyA u pAuggA / " bRhtklpbhaassy-1481|| bhAvArtha-baLa, vRddha, navadIkSita, AcArya, jJAna, tapasvI tathA prAdurNaka sAdhuone yegya-anukULa AhAra pANI Adi jyAM traNe kALa maLe te kSetra gacchane mATe gya samajavuM. temAM krama A pramANe che-savAre be sAdhuonuM saMghATaka bhikSA mATe phare ane trIjo rakSaka tarIke upAzrayamAM rahe. janArA be eka sAdhunI kSudhA zame teTalo AhAra laIne pAchA phare ane lAvelo AhAra janArA bemAMthI eka vApare. madhyAhane te vAparanAre rakSA mATe rahe ane savAre rakSapALa rahyo hoya tene laIne bIjo ema be sAthe bhikSA mATe jAya, te veLA paNa ekanA eTale AhAra laIne pAchA phare ane be vAra pharyo hoya te sAdhu te AhArane vApare. trIjI vAra tene rakSapALa rAkhIne bAkInA be jAya, ekanA jeTalI bhikSA laIne pAchA phare ane jeNe vAparyuM nathI te trIjo vApare. ema traNa vakhatamAM darekane be be vAra bhikSA pharavAnuM (ane eka vAra rakSA karavAnuM) thAya te krame pharavuM. tathA- "osaha bhesajjANi ya, kAle a kule a dANasaDDhAI / saggAme pehittA, pehaMti tao paraggAme // " bRhtklpbhaassy-1486|| Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha, saMve bhA2 vi0 3-gA0 126 bhAvArtha-haraDe vigere auSadhe, kAMjI ke triphaLA vigere bhaiSa, AhAra, ke auSadhAdi, jarUra paDe tyAre kyAre kayA gharamAMthI maLavAne saMbhava che? tathA "dAnanI zraddhA" vigere guNavALA gRhasthanAM ghare kyAM che? ItyAdi saghaLuM svagAmamAM (gacchane vihAra karIne jyAM javAnuM-rahevAnuM nirNita kare tyAM ane paragAmamAM (te gAmanI bAjunAM gAmamAM) paNa jANI le. emAM "dAnanI zraddhAvALA vigere ghare A pramANe samajavAM. " mimala, vastu tava micchA ___ mAmAe aciyatte, kulAi~ jANaMti gIyatthA // " bRhtklpbhaassy-1489|| bhAvArtha-dAnamAM zraddhALuM eTale prakRtie dAnarUcivALAnAM ghare, "abhigamazrAddha eTale aNuvrata uryo hoya tevA vratadhArI zrAvakenAM ghare, e rIte "sammare eTale aviratisamyagR- daSTi zrAvakanAM, "micchatta eTale mithyASTionAM, "mAmAe eTale "mArA ghera sAdhuoe AvavuM nahi e pratiSedha karanArAonAM, ane "aciyate eTale sAdhuo Ave che jene aprIti thAya tevAonAM ghare, vigere bhikSAne mATe pharatA sAdhuo te te kuLane jANI le. tathA sadaSa-nirdoSa upAzrayane paNa jANI le. jAne (pR. 136 mAM kahyA pramANe) pUrva tarapha mukha karIne DAbA paDakhe beThelA baLadanA AkAranA je kSetrano AkAra potAnI buddhithI kalpane te paikInAM prazasta sthAne mAM upAzrayane grahaNa kare (mAge). e rIte gRhastha pAse sthAnanI yAcanA karatI veLA gacchanA sAdhuone egya tRNanDagala-bhasma-kuMDI vigere jarUrI vastuo, va-pAtrone devA mATe (makAnanI) bahAra bhUmi, svAdhyAyAdi prajane AMgaNAmAM besavAnI, akALe vahIniti karavI paDe te tene vosirAvavAnI bhUminI, ane glAna tathA prApUrNa vigerene samAdhi mATe vAyurahita ke vAyuvALA sthAne rAkhavAnI, vigere anumati paNa mAgI le. je zayyAtara pUche ke "tame mArA makAnamAM kyAM sudhI raheze ? te "tamane ane amArA gurUne anukULatA jaNAze tyAM sudhI rahIzuM, sAmAnyataH kaI vidana na Ave te eka sthaLe eka mAsa rahevAne amAre kalpa che ane keI kAraNa AvI paDe te ochuM vadhAre paNa rahevuM paDe ema javAba Ape, paNa (amuka samaya sudhI rahIzuM, ema) nizcayAtmaka na bole. tathA gRhastha pUche ke ahIM tame keTalA raheze ? te javAbamAM "amArA gurU samudra jevA che tethI kaIvAra ghaNA ane kaIvAra gheDA sAdhuonI sAthe paNa rahe ema kahe. vaLI pUche ke kayAre Avaze ? te javAbamAM "bIjI dizAmAM paNa bIjA pratyupekSa gaelA che, teo pAchA AvyA pachI gurUnA vicAramAM ahIM AvavAnuM yaMgya jaNAze ane keI vinna nahi hoya te ATalA (amukI divasomAM ane vina Ave te tethI vahelA-moDA paNa avAya ema anizcita kahevuM. je makAna mAlika amuka saMkhyAmAM ke amuka sAdhunuM nAma nakkI karIne (teTalA teone ja) rahevAnI anumati Ape te bIjI na maLe tyAre ja tevI vasati levI, anyathA nahi levI. tathA "AvIzuM ja e nizcaya paNa nahi jaNAvavo, kAraNa ke ema jaNAvavAthI gRhastha makAnanuM parikarma (lIMpaNa vigere) kare, ItyAdi doSane saMbhava rahe. tathA nahi AvIe ema paNa nahi kahevuM, kAraNa ke- ema kahevAthI makAna bhADe ApI de, te kadAca ! Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe vihAra ane tene vidha] 427 AvavAnuM bane tyAre sthAna na maLe. mATe bIjA paNa gaelA pratyupekSaka (vasatinI zodha karanArA) pAchA AvyA pachI gurUnI IcchA pramANe nirNaya thaze ema kahevuM. te pachI be jaNa gurU pAse jaIne (pate jeelA) kSetranuM svarUpa jaNAve. ema (bIjI dizAmAM gaelA paNa AvIne pote nakkI karelA kSetranuM svarUpa jaNAve. pachI gurU sarvakSetronuM svarUpa vicArIne kyAre kyAM javuM? te nakkI karIne samagra ga7nI saMmati pUrvaka je kSetra nirdoSa jaNAya tyAM javA mATe nirNaya kare. javAnA pUrvanA divase sAMje pratikramaNa karyA pachI jenA makAnamAM rahyA hoya te gRhasthane dharmopadeza karIne pitAne javAne samaya (nirNaya) jaNAve. pahelAMthI jaNAve te (gurU have jaze ema samajIne) sAruM jamaNa banAve ane jatI veLA jaNAve to (gurUvirahanA duHkhathI) raDe, vigere aneka doSa lAge. te pachI bIjA divase savAre sUtranI-arthanI be pirisI pUrNa karIne (vAcanA pachI) ane apavAdathI sUryodaya pachI ke pahelAM paNa vihAra kare. (bRhatkalpa bhASya gAthA 1543 mAM) kahyuM che ke- sUtraperisI ane arthaporisI ubhaya karIne, kSetra dUra hoya te pAdena pArasIe pAtranuM paDilehaNa karIne, vadhAre dUra hoya te sUryodaya pachI turta, athavA atizaya dUra hoya te sUryodaya pahelAM paNa vihAra karI zakAya. (sarva sAdhuo makAnathI bahAra nIkaLIne sAthe karIne cAle, ekAkI ke ghaNA paNa AgaLa pAchaLa cAlavAthI corane bhaya, ke sUryodaya pahelAM aMdhArAmAM cAlavAthI paraspara belAvatAM avAja thavAthI gRhastha jAgIne Arambha kare, vigere doSa lAge.) koI nidrALu vahelo jAgI zake nahi) athavA koI dharmazraddhALu (aMdhAre cAlavA na IcchatI hoya te tevAne "amuka mArge amuka kSetramAM AvavuM vigere saMketa karIne tenI sAthe bIjA sahAyaka sAdhune rAkhIne jAya, uparAnta pAchaLa rahe tene upADavA upadhi junI hoya te ApavI. (ke jethI tene cirAdinA upadravane bhaya na rahe.) vihAranA divase sAdhuo savAre paDilehaNa karatAM ja vastronAM viTalAM kare, pachI "carama eTale padanaparisI (sudhI svAdhyAya karI samaya) thAya tyAre pAtronuM paDilehaNa karIne tene gAMTha vigerethI bAMdhe (pachI vihAra kare). zubhamuhUrta vihAra karatAM vRSabha (prauDha) sAdhuo gurUnI utkRSTa upadhirUpa akSa (sthApanAjI) laIne zakuna joIne pahelAM cAle, kAraNa ke gurU pahelA cAle ane kadAca apazakunanA kAraNe pAchA vaLavuM paDe te teonI halakAI thAya, mATe gurU vRSabhene zubha zakuna thatAM zayyAtaranI anumati laIne pachI cAle. zeSa sAdhuo paDade bAMdhIne tenA aMtare upAzrayanuM saMmArjana karIne upadhine ekaThI kare. temAMthI bALa, vRddha, ke rAjA, vigere dIkSita thaelA je azakta hoya teo upaDe teTalI ja upAdhi upADe, bAkInI vaiyAvaccanA abhigrahavALA mahAmunio vaheMcIne upADI le ane tevA abhigrahavALA na hoya te bIjA samartha sAdhuo upADe. temAM paNa eka khabhe gurUnI upadhinuM ane bIjA khabhe pitAnI upadhinuM viMTaluM upADe. - te pachI kSetra pratyupekSako batAve te mArge kramazaH mULa gAme (kyAM javAnuM nakkI kareluM hoya tyAM) pahoMce. tyAM pahoMcyA pachI prathama kSetranI gaveSaNa karanArA pratyuprekSako paDade, dAMDo ane daMDAsaNa laIne jyAM utaravAnuM nirdhAyuM hoya tyAM jAya ane "amArA gurU padhAre che ema zayyAtarane jaNAvIne vasatine pramAjIne bAraNe paDade bAMdhe ane dharmakathA karanAra ekane tyAM zAtaranI pAse mUkIne bIjA pAchA gurU pAse jaIne saghaLuM jaNAve. pachI vRSabhasAdhue zakunene Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 dha. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 126 jotA akSa (sthApanA) laine AgaLa cAle. kAraNa ke-gurU pahelAM cAle ane makAna vyAdhAta- (koI vijJa)vALuM hoya te te nimitte pAchA kvAthI halakAI thAya. gurUnI pachI zeSa sAdhue gheADA thADA praveza kare, paNa badhA eka sAthe praveza na kare. je dhama kathakane tyAM rAkhyA hoya te gRhasthane dharma kathA saMbhaLAve ane eka gurU-AcArya sivAyanA bIjA (padastha-ratnAdhika vigere) meATA sAdhue Ave tA paNa ubhA thai te teoneA satkAra na kare. pachI zubhazakuna joine vRSabhasAdhue makAnamAM praveza kare ane pachI AcArya-gurU praveza kare. praveza karatI veLA makAna mAlikane maLe, te na le te paNa AcAya tene khelAve. (anyathA tene asahbhAva vigere thavAnA sambhava rahe.) A mAjI dharmadezaka uThe ane peAtAnuM Asana (sthAna) karavA makAnamAM jAya, tyAre AcAya 'zayyAtarane vasati ApavAthI thatA lAbheA' vigere prAsaMgika dharmopadeza kare, kSetrapratyupekSako zayyAtare anumati ApI hoya te te glAna vigerene laghunIti karavAnI, pAtra dhAvAnI, vigere bhUmi teone jaNAve. saMthArA (Asana) karavA mATe (pavanayukta, pavanarahita ane madhyama, ema) traNa bhUmie AcArya-gurU mATe rAkhIne zeSa bhUmimAM ratnAdhikanA krame kone kyAM Asana karavuM te sarva sAdhuone samajAve. pratyupekSako paNa pAtapAtAnI mUkelI upaSi upADI le. (ane peAtAne sthAna maLe tyAM mUke, ke jethI sahune sarakhI rIte bhUmi vaheMcI zakAya.) temAMnA tapasvIe praveza karatAM ja caityavandana kare, ane pratyupekSako te vakhate ja teone sthApanAkuLA batAve (ke jethI teo tu AhAra lAvIne pAraNuM karI zake). gurU-AcArya nityaeAjI- sAdhuomAMthI be traNa pAtrAvALAne ane bAkInAne pAtrAM vinA ja sAthe laine prathama saMghanAM madirAmAM caityavandana kare, pachI gharamaMdiramAM caityavantana kare. temAM gharamaMdiramAM caityavandranAthe jatAM sAthe paDilehelAM pAtrAMvALA keTalAka sAdhuone laine jAya ane gRhastha AhAra pANI mATe nima traNa kare tA vahore. tyAM jatAM--AvatAM mArgamAM ja pUrva kahyAM te dAnamAM zraddhAvALAM vigere je pahelAM kSetrapratyupekSako teoe nakkI karyAM hoya te gharA gurUne (ane sAdhuone) batAve. te joine upAzraye AvelA gurU prathama iryApathikInA kAyAtsa karyA pachI sarva sAdhuene peAtAnI pAse khelAvIne te gharonI vyavasthA karI Ape. (koNe kayAM kAM javuM na javuM, vagere samajAve.) e rIte ke AbhihikamithyAtvIenAM, ghera sAdhu Ave te niSedha karanArAonAM tathA aprIti karanArAonAM gharomAM nahi javuM, uparAnta dAnarUcivALAnAM, vratadhArIonAM, ke samyagdRSTizrAvakonAM gharA hoya tyAM gurvAdinI vaiyAvacca karanArA eka ja gItA saghATake javuM, teNe paNa tyAM gurU athavA prANu ka sAdhuone prAyeAgya AhArAdi mATe javu, hamezAM ke niSkAraNu nahi javu. tyAM javAnu` sathA aMdha paNa nahi karavu, kAraNa nahi javAthI gAdohananA athavA puSpAne vINavAnA dRSTAntara%0 teonI dAnarUci avarAi jAya. 279-badhA sAdhue pAtrAM sAthe laine jAya te! gRhasthane zuM badhA peTabharA haze ? athavA khadhAne huM AhAra pANI kema purAM pADI zakIza ?' vigere kalpanA thAya, jo be traNa pAtrAMvALA sAthe na heAya te paNa kAI AhAra-pANI mATe nima...traNa kare tyAre pAtrAMnA abhAve na lai zakavAthI tenI zraddhAnA bhaMga thAya ane pachI pAtrAM lai AvavAnuM kahe te| sthApanA dveSa lAge. ityAdi kAraNeA svayameva vicAravAM. 280-ghaNuM dUdha ApanArI gAyane paNa dohavAnuM baMdha karavAthI te dUdha ApatI khaMdha thAya, puSpa Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe pUrSionAM caritronu zravaNa] 429 temAM paNa evAM sthApanAkuLo(dharA)mAM asAyika (saMgharI na zakAya tevI dUdha vigere) vastu ghaNA pramANamAM dekhAya te levI ane sAmcayika (sa MgharI zakAya tevI ghI vigere) khImAra, prAkrUrNaka vigerene mATe vizeSa jarUra jaNAya tyAre levI, gRhastha atiAgraha kare tyAre te tevA kAraNa vinA paNa levI. kintu dararAja nahi letAM eka be divasanA AMtare levI. e pramANe sAcayika vastuo levAmAM apavAda samajavA. A apavAdamAM paNa evA apavAda che ke-zrAvakanI dAnarUci tIvra heAya, tenA ghera vastu ghaNI hoya, duSkALa vigere kALa duSTa heAvAthI bIje maLavI durlabha hAya, vaLI koi mAMdA sAdhune puSTi mATe athavA bALa-vRddha vigerene sattASa mATe tenI jarUra hAya, vigere kAraNe tA sAcayika vastuo paNa pratidina paNa levAya, paNa tyAM sudhI ke dAtAranI dAnarUci tUTe nahi. ema sakSepathI vihAranA vidhi jANavA.281 paNa vINavAnuM baMdha karatAM jhADa upara navAM puSpA na uge, ema vaheAravA javAnuM sava thA baMdha karavAthI teenI dAna ApavAnI pravRtti ane rUci paNu aTakI jAya. 281-vihAra eTale anyAnya gAma, nagare, ke dezeAmAM paTana karavuM. te sAdhutAmAM aki-cnatA vigere dharmAMnI ArAdhanA mATenuM ane parISahAnAM-upasargaInAM vividha kaSTone sahuvA pUrvaka karmInI nirA mATenuM zreSTha nimitta che, chatAM te avidhithI thAya te dhane badale adharmAMnA sevanarUpa ane nirAne badale kama bandhanA kAraNu rUpa bane, mATe vihAranA viziSTa vidhi bAMdhavAmAM AvyA che. ahI kahelAM vihAranA aMgabhUta pratyeka kanyAmAM aucitya, viveka, sva-para kalcANunI dRSTi, sazakta-azakta, sahuasahu, jJAnI ke alpajJAnavALA, bALa ke vRddha, regI ke ni2egI, vigere sarva sAdhuonA bAhyaabhyantara hitanI tathA jarUrIAtAnI ciMtA ane e pratyeka kavyAmAM rahelo pravacanaprabhAvanAnA pavitra Azaya, zAsananI apabhrAjanAnA bhaya, vigere saghaLu* viziSTa kATInuM che. vasati zeAdhavAnA vidhimAM, vasatinA mAlika sAthenI vAtacitamAM ke vartAvamAM, vihAra karavAmAM mAnI kaThanAI, muhUrta ne ane leAka- lAgaNIne prAdhAnya ApavAmAM, vihAranA mArgImAM muzkelIe ke anukULatAe vigerenA niNaeNya karavAmAM, kSetranI pasaMdagImAM, sa` sAdhuenA nirvAhanA viSayamAM, gRhasthAnI avasthAnA ane rUcinA khyAla karavAmAM, te pachI mULasthAnethI nIkaLavAmAM, mULa zayyAtaranA saddabhAva akhaMDa rAkhavAnI yuktimAM, vihAramAM upadhi upADavAnA vivekamAM, gAmamAM ke vasatimAM praveza karavAnA vidhimAM, tyAM paNa AcAryAMnuM mahattva surakSita rAkhavAnI yAjanAmAM, tyAM gayA pachI devadarzane javAmAM, gRhasthanI dAnarUcine jALavavAmAM, ane pachI pazu pratiddina AhArAdi meLavavAnA vidhimAM, ema sarva viSayamAM aucityanuM teja jhaLahaLatuM dekhAya che. enuM kAraNa e che ke-sAdhutA mana-vacana ane kAyArUpa mAayAgAnI ane jJAna-darzana-cAritrarUpa abhyantara yogAnI zuddhi-siddhi mATe che ane e ceAge aucityarUpa che. caudasA cu'mAlisagraMnthanA praNetA zrI haribhadrasUrijIe yogamindumAM yAga eTale aucitya kahyuM che. A ceAgarUpa aucityanuM phaLa mukti che ane tenu pAtra (sAdhaka) muni che. A vyAkhyAne vicAratAM samajAya che ke sAdhudhama sarva viSayamAM viziSTa prakAranA aucityarUpa che, aucityane cheoDIne sAdhudhama rahI zakatA ja nathI. aucityanuM TuMkuM lakSaNu e kahI zakAya ke sva-sva kanyAne anyanAdhika karavApaNuM, arthAt sva-sva yeAgyatAne (karmAMnA kSaye pazamAdine) anusaratuM zuddha vana(athA) jIvana e ja aucitya. kAI paNa kA mAM--viSayamAM svayeAgyatAne anusAre pravRtti karavI te kaI rogane kApavAnuM auSadha che, nyUnAdhika auSadha jema reAganA nAza karavAne khadale rAgane vadhAre che tema nyUnAdhika pravRtti AtmAnuM ahita kare che, kAraNe ja teoe svakRta aSTaka prakaraNamAM kahyu che ke-zAstramAM adhikArane anusarIne dharmAMkAryaMnI Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raka ma da da = = = = - - - 430 dUdha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 126 have kahyuM ke-"mahAmunivaritrAnAM rathanaM mitha eTale mahAtmAsthUlabhadramuni, AryavAsvAmijI, vigere pUrvakAlIna mahAmunionAM caritranuM (jIvanacaryAnuM) paraspara zravaNa karavuMkarAvavuM te paNa sApekSa yatidharma che. bhAvArtha ema che ke-sAdhue pratidina dinacaryArUpe svAdhyAya (paDilehaNa) pratikamaNAdi kAryo karavA ane svAdhyAyAdi karatAM zramita thAya tyAre sthiraAsana vigere vidhipUrvaka besIne savega (saMsArane udvega ane mokSane rAga) vadhAre tevI maharSionI kathA-vArtAo karavI ane sAMbhaLavI. kahyuM che ke - "vAsaMto, tisthANuvALuM ! | huM kaLa, viveDha vihinA IP stravatu-102A bhAvArtha-svAdhyAyAdi karatAM zramita thaelo sAdhu sthiraAsana vigere vidhipUrvaka besIne tIrthakaranA kulane anurUpa dharmane sevanArA mahAmunionI saMveganI vaddhi kare tevI dhArmika kathAo (vArtAo) karavI. (sAMbhaLavI)282 sAdhanA-siddhi karavAnuM kaheluM che, tethI viparIta eTale adhikArathI nyUnAdhika pravRtti karanArane guNane badale deSa thAya che, ItyAdi zAstra rahaye vicAratAM eka aucityamAM sarvadharmane antarbhAva thaI zake che. eka aucitya vinA moTA paNa guNa zebhatA nathI ane aucityanI sAme meTA paNa deze TakatA nathI. ThedhAdi kaSAyo tathA viSayAdi jaDa padArtho pratyenA rAga-dveSa, vaira-virodha, vigere anAdi ataraMga zatruo aucityanI sAme akicikara bane che ane bAhya zatruo paNa mitra banI jAya che. kaMI avasthA evI nathI ke jemAM aucitya vinA calAvI zakAya. e kAraNe ja traNa-cAra jJAnanA dhaNI zrItIrtha kare paNa aucityane leza anAdara karatA nathI. aucityathI mitrI vigere cAra bhAvanAo siddha thAya che ane e siddhinA baLe zeSa sarva guNAnI siddhi thaI zake che. mATe ja ahIM kahelA vihAranA vidhimAM ja nahi, sAdhujIvananAM pratyeka anuSThAnamAM aucityanuM vidhAna mukhya tarI Ave che. vadhAre zuM ? utsarga ane apavAda paNa aucityanAM ja be paDakhAM che. ItyAdi aucityanuM mahatva viziSTa che, "anAdi jaDa vAsanAonA baLe ajJAna jIvane rAga-dveSAdi ke kAma krodhAdi zatrue A aucityarUpI ratnane nAza karAvI pavitra sAdhutAthI bhraSTa kare che ItyAdi samajAya te sarva vyavahArane alaMkArarUpa aucitya apakAraka bane. 282-anumAna pramANane daSTIna dvArA daDha karI zakAya che tema Agama pramANane (Ama purUe AgamamAM kahelA atIndriya bhAvane) paNa kathAnugarUpa te te prakAranAM caritrothI zraddhAne viSaya banAvI zakAya che. eTaluM ja nahi, jIvane svabhAva anukaraNa karavAnuM hovAthI mahAmunionI kathAo sAMbhaLatAM guNanA rAgane vege teo pratye AtmAmAM pUjyabhAva pragaTe che, tenAthI mehanIya vigere karmo khape che, tenA phaLarUpe tevuM viziSTa jIvana jIvavAnA manoratha thAya che, tene yogya zakti (vIrya) jhUre che, ane tevuM jIvana jIvavA AtmA prerAya che. uparAMta tevA pUjayabhAvathI pramodabhAvanAnI siddhi thAya che, ethI guNanAM pratibandhaka nimitte nabaLAM paDI jAya che ane guNasAdhaka sAmagrIne saMyoga thAya che. eTaluM ja zA mATe ? bhUtakALamAM vyatIta thai gaelA paNa te mahAmunienI mitrI, pramAda, karUNa ane upekSAne sAMbhaLIne zretAmAM paNa te te bhAvanAo siddha thatI jAya che ke je bhAvanAe samagra sAdhujIvananuM mULa che, jenA vinA sAdhutA pragaTatI nathI TakatI nathI, vRddhi pAmatI nathI ane saphaLa paNuM thatI nathI. ema mahApurUSAnI kathAonA zravaNathI mahAvratanA pAlana mATenI vipula sAmagrI prApta thAya che. temAM ekAgra baneluM mana cAMcalya rahita-kuzaLa bane che, vacanathI mauna thAya che ane ahIM kahyA pramANe Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe AlecanA ane pAMca nirmathenuM svarU5] 431 e pramANe uttama kathAonA kathanathI ane zravaNathI potAne ane bIjAone paNa cAritramAM sthiratA, utsAha vigere ghaNu guNe thAya e spaSTa che. have bIjAM vizeSa kartA kahe che kemUtra-ativArona, brAyazcittavidheyatA upasargatitikSA ca, parISahajayastathA // 127 // mULano arthaaticAranI AlocanA karavApUrvaka gurUe ApelA prAyazcittane karavuM, upasargo sahana karavA, tathA parISahena jaya karo, te paNa sApekSa yatidharma che. TIkAne bhAvArtha-mULaguNa ane uttaraguNamAM lAgelA, tathA pUrve kahyA te jJAnAcAra vigere AcArothI viparIta vartana karavArUpe sevelA je je "aticAro thayA hoya tenuM "Alocana karavuM eTale gurUnI AgaLa yathArtharUpe jaNAvavuM ane gurUe tene aMge ApelAM "AlocanApratikramaNa vigere prAyazcittane karavAM (te sApekSa yatidharma che). AlocanAne vidhi pahelA (bhAganA bhASAntaramAM zrAddhadharmanA adhikAramAM (pR. 665 mAM kahyo che. ahIM e samajavAnuM che ke-pulAka 8ane pratisevAkuzIla, e be mULaguNanA virAdhaka ane e benI sAthe bakuzane gaNatAM traNa uttaraguNanA virAdhaka hoya che, arthAt pulAka ane prati sevAkuzIla bane mULa-uttara ane guNenA ane bakuza mAtra uttaraguNane virAdhaka hoya che. e sivAyanA kaSAyakuzIla vigere daSavALA chatAM mULaguNa-uttaraguNanA virAdhaka nathI. kahyuM che ke __ " mUluttaraguNavisayA, paDisevA sevae pulAe ya / uttaraguNesu bauso, sesA paDisevaNA rahiyA // " pravacanasAro0 729 // bhAvArtha-mUlaguNa ane uttaraguNa ubhayanI virAdhanA-pratisevanA kuzIlane tathA pulAkane hoya che, eka ja uttaraguNanI virAdhanA bakuzane hoya che ane bAkInAone eke ya hotI nathI. ahIM prasaMganusAra pulAka vigere nircanthonuM eTale sAdhuonuM svarUpa kahIe chIe. "micchattaM veyatigaM, hAsAI chakkagaM ca nAyavvaM / kohAINa caukkaM, caudasa abhiMtarA gaMthA // " pravacanasAro0 721 // bhAvArtha- mithyAtva eka, strI, purUSane ane napuMsakane ema vede traNa, hAsya, rati, arati, bhaya, zeka ane durga chA e hAsyAdi che, tathA krodhAdi kaSAyo cAra, ema kula cauda abhyantara grantha (bandhane) kahevAya che. e cauda abhyantara ane bhUmi vigere (daza)284bAhya granthothI (bandhanathI) nirgata (chUTelA) hevAthI sAdhuone nigrantha kahevAya che, te pAMca prakAranA che. kahyuM che kesthira Asane zravaNa karavAthI kAyayoga paNa sadhAya che. zravaNa mATe je ekAgratA jarUrI che, te asthira AsanathI thaI zakatI nathI. mATe ahIM sthiraAsane besIne, viziSTa mudrA pUrvaka sAMbhaLavAnuM kahyuM che. 283-pulAka vigere sAdhuonA prakAre che, tenuM svarUpa cAlu adhikAramAM ja spaSTa thaze. 284-1-bhUmi, 2-makAne, 3-dhana ane dhAnya, 4-mitro ane jJAtijane, pa-vAhane, 6 zayane, -Asana, 8-dAsa, 9-dAsIo ane 10-kuNya (zeSa rAcaraciluM-gharavakharI). e daza prakAre jANavA. bRhatka95mAM zayana-Asana bene ekamAM gaNI dazame tRNAdine saMcaya kahe che. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 [dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 127 "paMca niyaMThA bhaNiyA, pulAya bausA kusIla niggaMthA / hoi siNAo ya tahA, ekeko so bhave duviho // " pravacanasAro0 719 // bhAvArtha-sAdhue pAMca prakAranA kahyA che, 1-pulAka, 2-bakuza, 3-kuzIla, 4-nircantha ane pa-snAtaka. te pratyekanA be be prakAre che. jo ke e pAMcane cAritrane sAmAnyatayA te sadabhAva hoya che, paNa mohanIyakarmane kSayopazama vigerenI vicitratAne vege teomAM bhede kahyA che. temAM- 1-pulAka=sattva vinAnuM, arthAt cokhA vinAnAM photarAM vigere asAra dhAnyane jema pulAka (lAla) kahevAya che tema asAracAritra je sAdhune hoya tene paNa pulAkanA je hevAthI pulAka' kahe che. arthAta tapa ane zrutanI ArAdhanAthI pragaTelI evI saMgha vigerenA koI prajane vAhana ane lazkara vigerethI yukta evA cakravatI vigerene paNa cUrI nAkhavAmAM samartha, evI pitAnI labdhi(zakti)ne pravega karavA dvArA jJAnAdi guNamAM (cAritramAM) aticAre lagADavAthI je saMyamanA sarvasArane gALI nAkhe (asAra karI de.) te phetarAnA jevA nisAra cAritravALe sAdhu tene pulAka kahevAya che. tenA be bhede che, 1-labdhipulAka ane 2-pratisevApulAka. temAM labdhipulAka eTale indranA jevI samRddhi vimuvI zakavAnI labdhivALo. kahyuM che ke- "saMdhAyA , guomna vakribhava nI ! tIe laddhIe juo, laddhipulAo munneyvyo|" pnycnigrnthii-7|| bhAvArtha-zrIsaMgha vigerenA prajane je labdhithI cakravartIne paNa cUrI zakAya, tevI labdhivALA sAdhune labdhipulAka samajavo. bIjAo ema kahe che ke-AsevanApulAkanA prakAromAM je jJAnapratisevanA pulAkanuM svarUpa kahevAze tene A labdhi hoya, mATe e jJAna pratisevApulAkane ja labdhipulAka samaje, tenAthI jo bIje nahi. bIjA pratisevApulAkanA jJAna, darzana, cAritra, ligna ane yathAsUphama, ema pAMca bheda che, temAM sUtranA akSara(pATha)mAM khalanA kare tathA khUTatA pAThane jema tema meLave, ItyAdi aticAre dvArA jJAnavirAdhanA karIne AtmAne asAra kare te jJAnapulAka, ema mithyAdarzanIonI prazaMsA, vigere karIne darzanane virAdhanAre dazanapulAka, mUlaguNa-uttaraguNanI virAdhanA kare te cAritrapulAka, zAstrokta munivezamAM vadhAro (bheda) kare, ke vinA kAraNa anya (sAdhuonA jeva) veza kare te liphugapulAka ane kaMIka mAtra pramAdathI athavA mAtra manathI sAdhune na kalpe tevA akathya padArthone grahaNa kare-bhagave, te yathAsUmapulAka jANa. anyatra te vaLI ema kahyuM che ke-e rAna, darzana, cAritra ane vezamAM je DI DI virAdhanA kare tene ja yathAsUkSmapulAka samaja. ra-bakuza bakuza eTale zabala, kabUra, vicitra vigere. arthAt kaMIka doSavALuM ane kaMIka nirdoSa, evuM kAbaracInuM cAritra jene hoya te sAdhu bakuza kahevAya. aticAravALuM hovAthI tenA cAritrane paNa bakuza kaheluM che ane evA cAritravALo hovAthI te sAdhune paNa bakuza kahevAya che. arthAt aticAra yukta zuddhAzuddha-mizra cAritravALe. A bakuza upakaraNabakuza ane zarIrabakuza, Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcitta adhikAramAM pAMca nitthAnuM svarU5] 433 ema be prakAra hoya che, temAM akALe (vinA kAraNe) colapaTTaka, aMdara (oDhavA)ne kapaDe, vigere vastrone dhanAro, bAhyazaucamAM Asakti-prItivALe, zobhAne mATe pAtro-daDe vigerene paNa tela vigerethI suzobhita-ujaLAM karIne (athavA raMgIne) vAparanAre upakaraNabakuza tathA pragaTapaNe (gRharathAdine tAM) zarIranI zebhA(sukha) mATe hAtha-paga dhavo, mela utAravo, vigere asapravRtti karanAre zarIrabakuza jANa. A baMne prakAranA bakuzanA Aga, anAga, saMvRta, asaMvRta ane sUkSma, ema pAMca pAMca bhede che. kahyuM che ke - "3ArANIsu, ghara vihori ghora paMvido. AbhogaaNAbhoe, saMvuDaasaM (saM)vuDe suhume // " pravacanasAro0 724 // bhAvArtha-upakaraNamAM ane zarIramAM bakuza, ema banne prakAranA bakuza Aga, anAbhoga, saMvRta, asaMvRta, ane sUma, e pAMca pAMca prakAranA arthAt bane bakuzenA pAMca pAMca prakAre che. temAM pahelAM kahyuM tema "zarIra ane upadhi bannenI zobhA (sAdhuone) akaraNIya che e prakAranuM jJAna hovA chatAM je tevI zebhAne kare (arthAt samajIne bhUla karanAra)te 1-Abhega bakuza, upara kahI te banne prakAranI zebhAne (akaraNIya mAnavA chatAM) sahasA (irAdA vinA) karanAre 2-anAgabakaze, jenA doSo lokamAM apragaTa rahe te (chUpI bhUlo karanAra) 3-saMvRtabakuza, pragaTa rIte bhUla karanAre (niSphara-nirlajja) te 4-asaMvRtabakuza ane netrane mela dUra kare, vigere kaMIka mAtra (sUma) bhUla karanAre te pa-sUkSmabakaze. e sarva bakuze sAmAnyatayA vastrApAtrAdi RddhinI ane prazaMsAdi yazanI IcchAvALA, bAhyasukhamAM gaurava mAnI temAM Adara (Azraya) karanArA, avivikta parivAravALA, ane (dIkSA paryAyane cheda karavArUpa) che prAyazcittane egya sadoSa-nirdoSa(zabala cAritravALa samajavA. temAM "avivikta eTale asaMyamathI dUra nahi rahenArA arthAt samudrapheNa vigerethI jaMghAne ghasanArA, tela vigerethI zarIrane cALanArA, kAtarathI kezane kApanArA, evA ziSyAdi jene hoya te "avivikta parivAravALA" jANavA. 3-kuzIla mUla-uttaraguNonI virAdhanAthI, athavA sajjavalana kaSAyonA udayathI jenuM zIla eTale AcAre kutsita hoya te kuzIla kahevAya. tene paNa AsevanAkuzIla ane kaSAyakuzIla, ema be prakAre che. temAM AsevanA eTale saMyamathI viparIta AcaraNa karanAra te 1-AsevanAzIla ane sajjavalanAdi kaSAyavAna te 2-kaSAyazIla te spaSTa che. te bannenA paNa jJAna, darzana, cAritra, tapa ane yathAsUma, ema pAMca pAMca prakAre che. kahyuM che ke "kAvana zAha, kulla sITo suhAve paMviho nANe daMsaNa caraNe, tave ya ahasuhumae ceva // " pravacanasAro0 725 // bhAvArtha-AsevanathI ane kaSAyathI ema kuzIla be prakAre che, te banne prakArane kuzIla jJAna, darzana, cAritra, tapa ane yathAsUma, ema pAMca pAMca prakArane kahyuM che. temAM- pita pitAnA jJAna darzana caritra ane ta5 guNathI AjIvikA meLavanAre hoya te anukrame jJAna darzana cAritra ane tapa pratisevAvALe kahevAya che. bIjA AcAryo te ce tapane badale "za" kahe che. e uparAnta " A tapasvI che, jJAnI che, zraddhALu che, ItyAdi lokenA Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 [dha saM0 bhAga 2 vi0 3-gA127 mukhe svaprazaMsA sAMbhaLIne khuzI thAya te 5-0thAsUtmakuzIla jANa. kaSAyakuzIla paNa pAMca prakAra che, pitAnA jJAnane, darzanane ane tapane je koi vigere cAra sajvalana kaSAne vaza thaIne te te krodhAdinA viSayamAM vApare (arthAt jJAnAdithI krodhAdi kare) tene anukrame jJAna, darzana ane tapa kuzIla jANa, je keIne paNa zApa de te cAritrakuzIla ane manathI mAtra dveSa vigere kare te yathAsUmakuzIla samaja. 4-nigranthamehanIyakarmarUpa granthIthI (bandhanathI) nIkaLela (chUTele) te nirgastha kahevAya, tenA upazAntamohanirgastha ane kSINamehanircantha, ema be bhede che. te benA paNa A pramANe pAMca pAMca prakAre che. temAM 1-prathamasamayanircantha, ra-aprathamasamayanircantha, 3-caramasamayanircantha, 4-acaramasamayanircantha ane pagathAsUkSmanircantha. kahyuM che ke " uvasAmago ya khavago, duhA niyaMTho dahAvi pNcviho| paDhamasamao apaDhamo, caramAcaramo ahAsuhumo / / " pravacanasAro0 726 // bhAvArtha-upazAmaka ane kSapaka, ema nircanTe be prakAranA che, te bannenA paNa prathamasamaya, aprathamasamaya, caramasamaya, acaramasamaya ane yathAsUma, ema pAMca pAMca prakAre che. - temAM cAra bheda spaSTa che ane pahelA chelA vigere samayanI vivakSA vinA ja zreNinA sarva samo paikI kaI paNa samayamAM vartate te yathAsUma, bane nirgaLyo ema pAMca prakAranA samajavA, arthAt e bannenA (pUrvAnupUrvIe ane pazcAnupUvIe te te samayenI) vivekSAthI (ane vivakSA vinA) pAMca bhedo che. temAM zreNine prAraMbha karanAra kSINameha (kSapakazreNivALA) niSe utkRSTathI eka samaye eka so ATha ane jaghanyathI eka, be, vigere hoya ane upazAnameha (upazamazreNine prAraMbha karanArA) utkRSTathI cepana ane jaghanyathI eka, be, vigere heya, (ema zrIjinezvaree jJAnathI jANyuM che.) bhinnabhinna samaye praviNa zreNimAM vartatA sarva kSINamehavALA utkRSTathI zatapRthakRtva (bathI navaso) ane upazAntamohavALA saMkhyAtA kahAya. pa-snAtaka-snAnathI sakaLa melane beI nAkhanArAnI jema jeNe ghAtakarNorUpI Atmamelane sarvathA joI nAkhe heya te "snAtaka" kahevAya, tenA sagI ane ame be bhedo che. kahyuM che ke " suhajhANajalavisuddho, kammamalAvikkhayA siNAotti / / daviho aso sajogI, tathA ajogI vinnittttio||" pravacanasAro0 728 // bhAvArtha-zukladhyAnarUpa pANI vaDe sarva ghAtakarmorUpI mela dhoI nAkhavAnI apekSAe 285-zreNInA aMtamuhUrtanA pahelA samaye rahele, pahelA sivAyanA koI paNa samayamAM vartate, zreNInI samAptinA aMtima samaye vartata ane aMtima samaya pahelAnA koI paNa samaye vartato, ema pUrvanupUrva ane pazcAnupUrvIe be be bhede gaNatAM cAra ane pAMcame sapUrNa zreNInA koI paNa samayamAM vartate. 286-jo ke bane zreNione kALa aMtamuhUrta hovAthI asaMkhyAta samaya hoya che, te paNa zreNigata AtmAo saMkhyAtAthI vadhAre na hoya. temAM e kAraNa che ke pratisamaye zreNi mAMDanArA hoya nahi, vacce ghaNA samayonuM aMtara paDe ja. utkRSTathI manuSyo saMkhyAtA ane temAM paNa sAdhuo te ghaNI nAnI saMkhyAmAM hovAthI pratisamaya zreNi mAMDanArA maLe nahi, saMkhyA ochI paDe--khUTI jAya, Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcitta adhikAra-tIrtha bakuza-kuzala sAdhuethI ja cAlaze]. 435 snAtaka kahevAya che, te sagI ane ayogI, ema be prakArane kahyo che. temAM mana, vacana ane kAyArUpa yeganA vyApAravALe sagI ane e yogone nirodha karyo hoya te agI samaja. A pAMca prakAre paikI nigrantha, snAtaka ane pulAka, e traNane (AryajabUsvAmithI) viccheda thaele che, prabhu mahAvIra devanuM tIrtha(zAsana) cAlaze tyAM sudhI bakuza ane kuzIla be prakAranA ja sAdhuo raheze. kahyuM che ke - " niggaMthasiNAyANaM, pulAgasahiyANa tiNha voccheo| samaNA bausakusIlA, jA titthaM tAva hohiMti // " pravacanasAro0 730 // bhAvArtha-nigrantha, snAtaka tathA pulAka, e traNane AryajabUsvAmithI viracheda thaele havAthI zeSa bakuza ane kuzIla sAdhuo zAsananA aMta sudhI thaze (raheze).87 287-jagatanA svarUpane vicAratAM ema samajAya che ke te te kALa vigere nimittone pAmIne jagatanA bhAvanI utpatti-nAza thayA kare che. jo ke vastune sarvathA nAza thato nathI, tenAM rUpAntara thAya che, to paNa vyavahAramAM pUrvarUpanA viyogane nAza ane navA rUpanA saMgane utpatti mAnavAmAM Ave che, A rUpAtarAne jenA paribhASAmAM paryAye kahevAya che. ema vastu zAzvata chatAM nAza ane utpatti dharmavALI paNa che zrI jinezvarae kahelI "je vA vinA vA khuda rA" e tripadI paNa A satyanuM ja nirUpaNa kare che ke vastu mAtra dhruva chatAM tenI utpatti ane nAza paNa che, sarva satyanuM A mULa che. ema chatAM "vastu mAtra tenA svabhAvathI ja badalAya che ema mAnavuM te ekAntika hovAthI mithyA che, vastutaH svabhAvathI badalAtI paNa vastu te te nimittanA baLe badalAya che. vartamAnakALa avasarpiNIne che, arthAt pratyeka bhAvo nIcA utaratA jAya tevuM vartamAnakALa che. e kAraNe zramomAM paNa mulAka, nirgatha ane snAtaka e traNane viccheda thayo che ema samajavuM. sAmAnyatayA nAza- viccheda tene thAya che ke tatkAlIna che jenI rakSA ke sadupayoga vigere karavAnuM baLa (puNya) vigere na dharAvatA hoya, utpatti paNa tenI thAya che ke te kALanA jIvamAM tenI rakSA ane sadupayogAdi karavAnuM baLa hAya. sAdhutA nizcayathI AtmapariNAmarUpa ane vyavahArathI tene anusaratA anuSThAnAdine AcaravArUpa che. ahIM palAka vigere pAMca prakAre kahyA te vastutaH sAdhutAnA nahi paNa tene pALanArA AtmAonA che. te te jIva sva-sva kSaye pazamane (guNa prAgaTyane) anusarIne tathA purayathI maLelI sAdhana-sAmagrIne anusarIne sAdhutAnuM ArAdhana karI zake che. A kSapazama ane puNayabaLa sarvane samAna hotAM nathI, pratyeka jIvamAM tenuM tAratamya hoya che, A tAratamyane ja pAMca bhAgamAM vahecIne zramaNAnA pAMca prakAre kahyA che. pratyekanA bhinna bhinna tAratamyanI apekSAe te jeTalA sAdhu teTalA prakAre thaI zake. A zopazama ane puruyAdinI tAratamyatAne kAraNe dareka kALamAM dareka kSetramAM dareka ne dareka bhAve upakAra karI zakatA nathI, jenI rakSA ane sadupayegAdi karI zakAya te te bhAve ja upakAra karI zake che. mATe upakAraka thaI zake athavA upakAraka banAvI zakAya tevA bhAve che te kSetramAM te te jIvone prApta thAya ane upakArI na thaI zake-jene upakAraka na banAvI zakAya tevA bhAvone viyoga thAya. A badhuM jagatasvabhAve thAya che, te paNa e bhUlavA jevuM nathI ke enI pAchaLa zrIarihaMtAdi paMcaparameSione ane samAdi dharma vigerene agamya-acitya prabhAva rahelo che. A sAdhatA mAtra tene pALanArA sAdhunuM ja nahi, anya sAdhuenuM, gRhasthAnuM ane AgaLa vadhIne samagra jIvanuM kalyANa karanArI che. tethI jene te upakAraka che te darekanI svazakti anusAra javAbadArI Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 127 ema prasaMgane pAmIne paMcanitra cAnuM svarUpa kahyuM. have davidha prAyazcittanu' vaSa~na kare che. 1-AleAcanA, ra-pratikramaNa, 3-mizra, 4-viveka, 5-jyusa, 6-15, cha-cheda, 8-mULa, 9- anavasthApyatA ane 10pArAMcika, ema prAyazcittanA daza prakAro che. kahyuM che ke-- 43 che ke sAdhutAnI rakSA-pAlana kare ane sAdhusevA dvArA tene ArAdhe. javAbadArI chatAM svazakti anusAre je tene ArAdhatA nathI, tene apakAra paNa thAya che. A eka sa sAmAnya aTala dheAraNa che, enA AdhAre jagatanuM tantra cAle che, tene kAI mithyA karI zakatuM nathI. tIrthaMkara jevA atulabalI paNa A dheAraNane anusarIne ja peAtAnI siddhi sAdhe che. A rahasyane samajavA mATe maraNunuM dRSTAnta laie. maraNu prAyaH sahune aniSTa che, chatAM te avazya Ave che. tenuM kAraNu AyuSya kanI samApti che tema e paNa kAraNa che ke jIvanamAM janmane yeAge maLelAM zarIrAdi nimittone (sa`yAgAne) je upakAraka na banAvI zake ke rakSaNa na karI zake tene te jIvathI viyAga karI tenI yeAgyatAne anurUpa anya nimittonA saMyoga karavA mATe, athavA je uttama jIva janmaprApta nimittone sadupayeAga ane rakSaNa vigerethI saphaLa karI viziSTa yeAgyatAne pAmyA DhAya te AtmAne ethI adhika yAgyatA pragaTAvavAmAM nirUpayeAgI banelAM vamAnakAlIna te nimittone badalIne tethI zreSThanI prApti karAvavA mATe maraNa thAya che. e rIte zarIra dhana, dhAnya, kuTumba, prabhutva, vigere pratyekanA sayeAga-viyeAga A niyamane anusare che. sAdhutA upakAraka che, tethI upakA pAtro paNa tevAM joie. anyathA te upakAra na karI zake ane svayaM TakI paNu na zake. e kAraNe upakAya pAtro, jevAM ke-tenA pAlaka sAdhu, anya sAdhue, ke gRhasthA, vigerenI yAgyatAne anusAre sAdhutA upakAra kare ane rahI paNa zake che. hA, tenA upakAranAM pAtro gheADI sakhyAmAM heAvA chatAM ghaNAenI pAtratA echI paDatI haiAya te! sAdhutAnu` khaLa paNa teTale aMze ghaTe, tema viziSTa pAtro ghaNAM DhAya ane kSudra (halakAM) pAtro the!DAM DhAya te| sAdhutAnuM baLa vadhe. TuMkamAM upakA athavA rakSakanI yeAgyatAnA pramANamAM upakAraka bhAvAnA sayeAga-viyeAga thAya che. zrI tIrthaMkaradevA, zrutaparA, pUrvadharA, ke khIjA paNa viziSTajJAnIonA sayeAga ke viyeAga thAya che te te kALe te kSetramAM vidhamAna jIvenI yAgyatA-ayeAgyatAne paNa AbhArI che. ethI ahIM samajavuM joie ke zrIA jambusvAmI pachI khakuza-kuzIla be prakAreA rahyA ane khIjAenA viccheda thayA temAM tatkAlIna AtmAenI pAtratA paNa kAraNabhUta che. e rIte ke yeAgya-uttama sAdhunA yAgamAM AvelA anya yAgya veAne teenI viziSTa sAdhutAthI pUjyabhAva pragaTe che, teenI sevA pratye prerAya che, ethI sAdhu paNa nirdeSa sAdhutAnuM sahelAithI pAlana karI zake che, aticArA lagADavAnAM-lAgavAnAM ke apavAdanA Azraya levAnAM kAra@A ubhAM thatAM nathI. ema gRhastha ane sAdhu banne vargane paraspara eka bIjAnA sayAgathI vana ucu lAvavAnA mArga maLe che. ethI virUddha tevI cAgya pAtratAnA abhAve sAdhutA pratye jayAre pUjyabhAva pragaTatA nathI tyAre sAdhusevA karavAnI vRtti pragaTatI nathI, ethI sAdhune sAdhutAnA pAlana mATe jarUrI nirdoSa AhArAdi durlabha banatAM jAya che, pariNAme apavAda mAne anusaravAnA ke AgaLa vadhIne aticAra saivavAnA prasaMga Ave che ane ema sAdhutA malina thatI jAya che. e rIte paraspara gRhastha ane sAdhu bannenA jIvana vikAsa aTakI jAya che ane jIvana nIce utaravA mAMDe che. pulAka jevA labdhimAna, ningyu jevA niSparigrahI ane snAtaka jevA pavitra sAdhue vidhamAna haiAya che, te kALe tenI sevA karanArA gRhastha vaga paNu saMsArathI udvigna, meAkSanA eka tAnavALA, jIvanathI paNa dharma ane dhamagurUene adhika mAnanArA, nyAyasampanna vaibhavavALA, satya ane sadAcArAnA eka AzrayabhUta ane dhamaiM sasva mAnanArA DhAya che. mahArAjA zreNika, sammati, Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe prAyazcittanuM vidhAna, prakAre ane tenuM svarUpa]. 47 "AloaNapaDikkamaNe, mIsavivege tahA viussagge / tavaccheyamUlaaNavaThThayA ya pAraMcie ceva // " pravacanasAro0 750 // bhAvArtha-AlocanA, pratikramaNa, mizra, viveka, vyutsarga, tapa, cheda, mULa, anavasthApyatA ane dazamuM pArAgnita, ema prAyazcitta daza prakAranAM kahyAM che. temAM- kumArapAla, vigere tathA maMtrIzvara zrI abhayakumAra, vimaLazAha, pethaDazAha, vastupAla, tejapAla, vigere uttama koTinA zrAvakone paNa abhAva thaye ja che. jenI bhaktithI sAte kSetro vyavasthita nabhatAM hoya tevA zrAvakone abhAva e paNa uttama sAdhuonA abhAvanuM kAraNa che. ema gRhastha ane sAdhu ubhayane dharma parasparanI nirmaLatAthI nirmaLa ane malinatAthI malina thAya che e eka rahasya che. e kAraNe gRhastha pitAnA mATe ane sAdhudharmanI nirmaLatA mATe paNa pitAnA jIvanane sAdhunuM upAsaka banAve ane jJAnI gurUo pitAnA ane gRhasthAnA upakAra mATe cAritranuM nirmaLa pAlana kare e dharmavRddhino uttama mArga che. hA, bemAMthI ekane paNa badalo levAnI AzA hovI joIe nahi. A mAge nahi cAlatAM eka bIjAnI nirbaLatAnuM Alekhana levAthI jIvana nIce utaratuM jAya che. A hakikatathI e samajAze ke jyAre jene je saMge prApta thAya tyAre teNe te saMgane tiraskAra-anAdara nahi karatAM saphaLa karavA joIe. tiraskAranuM pAtra kaI che nahi, chatAM tiraskAravRttine TALI na zakAya to yegya-ISTa ke upakAraka saMga-sAmagrI na maLavAmAM kAraNabhUta pitAnI ayogyatA upara tiraskAra karo, tene TALavAne ane yogyatA pragaTAvavA prayatna karavo te hitAvaha che. ema chatAM anAdi karmasaMgathI jIvano svabhAva aprANapriya che, tethI tene prAptasAmagrInI mahattA samajAtI nathI. te haMmezAM amAsane meLavavA mathatA hoya che. paNa vastu svabhAva eve che keprAsane sadupaga karavAnA abhAve bIjuM maLe te paNa te upakAraka na thAya, nahi maLeluM ane te paNa sArUM-hitakara meLavavAne sAro upAya prAptane sadupayoga karavAmAM che. e vinA sAruM ke adhika kadI maLatuM nathI ane maLe te hita karatuM nathI. mATe mehane dUra karIne prAptane sadupayoga karavo joIe. nisaraNI caDhatAM paNa uparanA pagathIyAne prApta karavA mATe je pagathIye paga mUkelo hoya tene tiraskAra nahi karatAM barAbara paga TharAvIne tenA AlaMbanathI uparanA pagathIe paga mukavAnuM baLa dra jayAM ubhe hoya te pagathIyAnA sAtha vinA tema nathI banatuM. tema ahIM paNa mane bhISTa-hitakara sAmagrIsaMgane meLavavA mATe prAptasaMgenA sadupayoga dvArA gyatA pragaTAvavI paDe che. mAtra icchAthI ke prAptinA anAdarathI ISTa kadApi maLatuM nathI. bIjI vAta e paNa che ke-prAptasaMgane anAdara-tiraskAra karavAthI pite paNa uttarottara ayogya bane che ane aNagamatA-ahitakara saMge meLavavAmAM pitAnI ayogyatA kAraNabhUta che" ema mAnavAthI tene TALavAnI ane yogyatA pragaTAvavAnI preraNA maLe che, te AtmAnI pavitratA mATe khUba mahattvanI che. vartamAnamAM bakuza-kuzIla cAritrane paNa AtmApakAraka banAvavuM e ja gurUpadanI sevAne mArga che. e mATe vartamAna sAdhue paNa mArI yogyatAnA vartamAna sAdhuo paNa mArI yogyatAnA pramANamAM mane avazya upakAra karI zake tema che. teonI sevAthI mArA AtmAne lAbha che, mATe mAre teonI upAsanA karavI joie. AvI samaja pUrvaka guNasevA karanArane lAbha thAya ja che. anyathA tIrthakaro vartamAna gurUnI sevAne upadeza na karata paNa niSedha karata. mATe sAdhutAnA pAlaka sAdhue ke anya AtmAoe paNa vartamAna cAritranuM mUlya AMkIne tenI upAsanA dvArA hita sAdhavuM joIe. je zarIra pite garbhamAM bAMdhyuM ane jemAM va, ja, te zarIranI sahAyathI saMpUrNa jIvana Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAmA == = - - - - 438 [dha0 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 127 1- AlocanA=gurUnI AgaLa svaaparAdhone pragaTa kahevA. te AlocanA eka aparAdha sevyA hoya te krame, ane bIjI prAyazcitta nAnuM (alpa) heya te aticArene pahelA, tethI adhika prAyazcittavALA pachI, tethI paNa adhika prAyazcittavALA pachI, ema prAyazcittanA krame, ema be rIte thAya che, te pahelA (bhAganA bhASAntaranI bIjI AvRtti pR. 671 mAM jaNAvyuM che. A AlocanA gocarI mATe pharavuM, vihAra kara, sthaDila bhUmie javuM-AvavuM, vigere kAryo mATe se hAthathI dUra javA-AvavArUpa Avazyaka kAryomAM samyagU upagavALA ane ethI zuddha bhAvanAne yege jene aticAra lAge na hoya evA chadmastha chatAM apramatta sAdhune mATe samajavI. kAraNa ke-aticAravALA sAdhune upara uparanAM prAyazcittane saMbhava che ane kevalI bhagavate to kRtakRtya hovAthI teone AlocanA prAyazcitta paNa hetuM nathI. prazna-Agamane anusare vartanAre hevAthI jene aticAra lAgyo na hoya tevA apramattasAdhune AlecanA niSphaLa hovAthI te zA mATe kare ? uttara-prazna vyAjabI che, kintu zuddhabhAva ane upagapUrvaka karAtI kevaLa zuddhaceSTAthI (pravRttithI) ane teonI kriyAmAM sUkSama pramAda nimittabhUta hevAthI paNa teonI kriyA Azrava (karmabandha)vALI hovAno saMbhava che, mATe teoe AlocanA karavI te saphaLa che ja. 2-pratikamaNu=aticArane pakSa tajIne tenAthI pratIpa' eTale ulaTuM "kramaNuM eTale khasavuM(pAchA pharavuM), tene pratikramaNa kahevAya che. arthAt pazcAttApathI mithyAduSkRta devA pUrvaka "punaH A aparAdha nahi karuM ema belavuM, nizcaya kare, tene pratikramaNa samajavuM. samiti-gupti vigerenA pAlanamAM sahasAkArathI ke upaga(khyAla)nA abhAve pramAdathI bhUla thAya tyAre gurUnI sanmukha AcanA karyA vinA paNa mithyAdukRtadevArUpa A pratikramaNa prAyazcitta karavAmAM Ave che. 3-mizra uparyukta AlocanA ane pratikramaNa ubhaya jemAM hoya te prAyazcittane mizra kahyuM che. temAM prathama gurUnI samakSa aticAranI AlocanA kare, pachI gurUnA AdezathI micchAmi jIvavAnuM hoya che, tene badalI zakAtuM nathI, tema svayogyatAne anusAra je saMgamAM pite jamyA tenA AdhAre ja AtmavikAsa paNa sAdhavAne che. bhaviSyamAM viziSTa-hitakAraka saMge meLavavAne A eka ja sAro upAya che. eno artha e nathI ke bakuza-kuzIlanA doSano Adara kara joIe, ke te doSane bhaya tajI devo joIe. paNa jema regI zarIramAM jIvavA chatAM te rogane Adara karyA vinA, rogathI nirbhaya banyA vinA, zarIrane nIrogI banAvavAnA upAye cAlu rAkhIne paNa te ja zarIramAM jIvavAnuM pasaMda kare che, maravAnuM tene gamatuM nathI, tema svayegyatAne anusAra prApta thaelA bakuza-kuzIla cAritranAM dUSaNane Adara karyA vinA, te depAne bhaya rAkhIne, tene TALavAnA zakya upAye karavA pUrvaka te ja cAritranI sevAthI vartamAnakAlIna e svakalyANa sAdhavuM joIe. ahIM koI ema kahe ke Aje te bakuza-kuzIla sivAyanuM nirdoSa cAritra hoya ja nahi, mATe vartamAnamAM te deSa sevAya to te asamaja che. vastutaH temAM lAgatA doSAne TALIne ane na To tenI upekSA karIne, jeTale aMze jJAnAdi guNone lAbha thAya teTale aMze te cAritranI sevA-pAlana karavuM joIe. bakuza-kuzIla cAritravata evA vartamAna sAdhuo dvArA paNa vartamAnakAlIna yogya ne upakAra thAya ja che. mATe teonI sevA dvArA thatA upakArane jhIlIne pitAnI pAtratA-gyatA pragaTAvavI joIe. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 vratAdinA pAlana mATe AlecanA ane daza prAyazcittonuM svarUpa] dukkaDaM de. A prAyazcitta ISTa-aniSTa zabdAdi viSayamAM rAga-dveSa vigere saMzaya hoya tene samajavuM. paNa rAgadveSa vigere karyAne nizcaya hoya tene chaThuM "tapa" prAyazcitta Ave. 4-viveka doSavALAM AhAra, pANI, upakaraNa, vasati, vigerene tyAga karavo nahi vAparavAM) tene viveka kahyo che. A viveka samyagaupayogapUrvaka "A vastu zuddha che ema samajIne levA chatAM lAvelI AhArAdi vastu "azuddha che ema pAchaLathI samajAya, tyAre tene tyAga karavAthI thAya che. upalakSaNathI (pUrve piMDavizuddhimAM jaNAvyAM te) kSetrAtikAnta, kAlAtikAnta vigerene paNa tyAga kare te sarva "viveka" prAyazcitta samajavuM. pa-Tyunsaga-uparyukta aneSaNIya (deSita) vigerene tyAga, gamana-Agamana, sAvadyasvapnadarzana, nAvaDIthI jaLAzaya utaravuM, vaDInIti-laghunIti paraThavavI, vigere pravRtti karyA pachI viziSTa ekAgratApUrvaka mana-vacana-kAyAnA vyApArane tyAga (kAyetsarga) kare, tene vyutsarga kahyo che. 6-tapa chedagranthamAM athavA takala5mAM kahyA pramANe je je tapathI (je aticAronI) zuddhi thAya te te tapa Alecakane ApavuM ane te pramANe teNe karI ApavuM, tene tapaprAyazcitta samajavuM. A prAyazcitta sacittapRthvI Adine saMghaTTo (vigere) thAya tyAre jaghanyatayA nIvithI AraMbhIne utkRSTa cha mahinAnA upavAsa sudhInuM apAya che. 7-cheda tapa prAyazcitta ApavA chatAM sudhare tema na hoya tevA sAdhune pAMca ahorAtra, daza ahorAtra, vigere kramathI cAritraparyAyano cheda karo (paryAyane ghaTADavo), te cheda prAyazcitta jANavuM. je AtmAne tapa prAyazcittathI sudhArI na zakAya, te kliSTa(akumAdi)tapa karavAmAM paNa samartha sAdhu tapathI ulaTo garva kare ke "bhalene game teTalo tapa karAve ethI mane zuM kaI che ?" evAne, athavA tapa karavAmAM asamartha evA glAna vigerene, athavA vinA kAraNe apavAda mArgane ( ne) sevavAnI rUcivALAne A cheda prAyazcitta apAya, ema samajavuM. 8-mULa=mahAvratane punaH uzcarAvavAM (arthAt pUrvanA saghaLA paryAya cheda karo) te prAya- ' ttine mULa kahevAya. A prAyazcitta "AkuTTIthIeTale vAraMvAra, ke jANI samajIne paMcendriya jIvane vadha kare, garva-ahaMkArathI maithuna seve, utkRSTa mRSAvAda seve, adattAdAna ke parigraha kare, athavA nhAnA paNa e mRSAvAdAdi doSone jANavA chatAM vAraMvAra seve, tene ApavAmAM Ave che. anavasthApyatA-"avasthApanaM eTale punaH vrate cAraNuM, te paNa na karI zakAya tevI moTI virAdhanA karanAra sAdhu anavasthApya kahevAya ane evA atiduSTapariNAmavALA sAdhune Apelo tapa jyAM sudhI te pUrNa na kare tyAM sudhI punaH vrate nahi uccarAvavAM, evuM prAyazcitta tene paNa anavasthApya kahevAya. evA virAdhakane tapakarma paNa evuM apAya che te pUrNa karatAM tenAmAM "uThavuM besavuM vigere kArya karavAnI paNa zakti na rahe ane jyAre te tapa karatAM taddana azakta banI jAya tyAre anya sAdhuone prArthanA kare ke-"he Aryo! mArI ubhA thavAnI IcchA che. tyAre anya sAdhuo enI sAthe vAta paNa nahi karatAM tenuM mAtra kAma kare. e pramANe tapa karyA pachI ene traccAraNa karAvAya. A prAyazcitta je sAdhu lAThI, muddI vigerethI maravAnemAravAne paNa bhaya choDIne nirdayapaNe pitAne athavA para prahAra karavArUpa atiduSTa-raudvaadhyavasAyane seve tene apAya. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [0 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 127 10-pArAcika-jenAthI moTuM bIjuM prAyazcitta ke aparAdha na hovAthI saghaLAM prAyazcittone pAra (cheDe) pAmeluM evuM chelluM prAyazcitta tene "pArAgnika kahevAya. A prAyazcitta "sAdhvIne ke rAjapatnIne bhegavavI, athavA sAdhu-sAdhvI ke rAjA vigere uttama manuSyone vadhA vigere kare ityAdi atimoTe aparAdha kare tene kula, gaNu ane saMghathI paNa bahAra mUkavA mATe apAya che, te jaghanyathI cha mahinA ane utkRSTathI bAra varSa sudhInuM hoya che. teTalA kALa pachI aparAdhI aticArone pAra pAme (TALI de), tyAre zuddha thaelAne punaH dIkSA apAya, anyathA nahi. A pArAgnika prAyazcitta AcAryane ja apAya che ane prAyazcitta daramIAna te apragaTapaNe sAdhune veSa rAkhIne (lekamAM sAdhu tarIke na oLakhAya tema) jinakalpikamuninI peThe pote je je kSetramAM vicaryo hoya, jyAM leke oLakhatA hoya te kSetro sivAyanA) ajANyA pradezamAM rahIne atiAkare tapa kare tyAre pUrNa thAya che. upAdhyAyane te dazamAM prAyazcittane vegya aparAdha karavA chatAM anavasthA prAyazcitta ja apAya, pArAkhyika na apAya. e rIte sAmAnya sAdhuone paNa anavasthApya ke pArAgnikane yegya mATe aparAdha karavA chatAM AThamA mULa sudhInuM ja prAyazcitta apAya, ema samajavuM. A anavasthApyanA be bheda che, 1-AzAtanAanavasthApya ane ra-pratisevA anavasthA. temAM paheluM tIrthakara, gaNadhara vigere uttamottama purUSonI avahelanA kare tene jaghanyathI cha mahinA sudhInuM ane utkRSTathI eka varSa sudhInuM apAya che. bIjuM te hAthathI mAra mAre, samAnadhamInI(sAdhuonI) ke anyadhamInI corI karavI, vigere kukRtya karanArane jaghanyathI eka varSa ane utkRSTathI bAravarSa sudhInuM apAya che. kahyuM che ke-"temAM AzAtanAanavasthApya jaghanyathI cha mahinA-utkRSTathI saMvatsara ane pratisevanAanavasthApya jaghanyathI bAra mahinA-utkRSTathI bAra varSo sudhInuM apAya che. - navamuM ane dazamuM be prAyazcitta caudapUvIo ane pahelAsaMghayaNavALA sAdhuo sudhI hatAM, te pachI viracheda pAmyAM che. mULa sudhInAM ATha te zrIduSNasahasUrijI sudhI raheze. kahyuM che ke- "dasa tA aNusajjatI, jA caudasapusvipaDhamasaMghayaNI / teNa paraM mUlaMtaM, duppasaho jAva cArittI // " pravacanasAro0 758 // bhAvArtha-daze prAyazcitta caudapUrtio ane prathamasaMghayaNavALA haze tyAM sudhI ane te pachI mUla sudhInAM ATha duSNasahasUrijInA kALa sudhI cAlaze. e pramANe dazavidha prAyazcittanuM svarUpa leza mAtra89kahyuM. 288-prAyazcitta, pazcAttApa, zAdhi, vizuddhi, vigere zabdo eka ja arthanA vAcaka che. jenAthI prAya: citta (AtmA) nirmaLa thAya jemAM karelI bhUlane pastAvo heAya, je AtmAne karma mela sAka kare, ane je vizeSa zuddhi kare, te prAyazcitta kahevAya. prAyazcita karavA chatAM paNa je prAyazcitta karanAranuM citta dethI parAkumukha na bane, bhUlane pastA na hoya, bhUla karavAthI lAgelA aticAranA melane je sApha na kare ke AtmAne savizeSa nirmaLa na banAve, te mAtra vyavahAra prAyazcitta che. koI vAra te de sevavAmAM nirbhaya banAvI de che, mATe prAyazcitta nirmaLabhAvathI zAstrokta vidhithI karavuM. prAyazcittanuM mahatva vigere TIppaNI naM. 266 mAM kahyuM che, uparAta AlocanAcArya ane AlecakanI thegyatA vigere pahelA bhAgamAM pU. 66pa thI joI levuM. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe upasargAne sahuvAthI thatA lAbhA] 441 tathA upasargatitikSA emAM '35 eTale samIpamAM ane sarje eTale sarjana karavuM' arthAt (devAdi)samIpamAM AvIne kare, athavA je samIpamAM thAya, (dUrathI na thAya,)tene upasaga kahevAya.289 vaLI svarUpathI ja mahAvratAnuM pAlana duSkara che ane vamAnamAM te anicchAe paNu deASa sevavAnA prasaDrega Ave tevuM saMyama durArAdhya kahyuM che, ema je jIvanamAM DhASA anivAya che teA tene TALavA mATe prAyazcitta paNa anivAryuM bane che. khAdhazatru, rega, ke agnine ugatA ja dAkhI devA joIe, jo gheADI paNa upekSA sevAya te! te jIvaleNu khane, tema jJAnAcArAdi pAMce AcAromAM lAgele| aticAra bhale pachI te nhAnA DhAya paNa upekSA karavAthI cAritrarUpa bhAvaprANunA nAza karavA samartha bane che. sAdhudhama nAM ke zrAvakadharmInAM pratyeka anuSThAnA ja vastuta: jIvanA anAdi mehamUDhaAcaraNanA prAyazcittarUpa che, te jeTalAM zuddha karI zakAya teTaluM vaheluM saMsAranuM bandhana tUTe. e kAraNe anuSThAnA niraticAra setravAM joie, chatAM kALa, zarIra-sAmarthya ane buddhinI hAni, vigere dveSAnA kAraNe dveSa sevave anivAya ane tyAre tenuM prAyazcitta zIghrAtizIghra karI levu' joie. prAyazcitta mAnasikazuddhi rUpa che, pastAvA rUpa che, ethI tenA prakArA na paDe, athavA pariNAmanI vicitratAthI saMkhyAtA prakAre paDe, chatAM ahIM daza prakAre kahyA te sevelA deSAnI tAratamyatAnI apekSAe samajavA, dAkha, deSasevanAranI pariNati, ke tenA vyaktitvanI (prabhutvanI), ema vividha apekSAe deSa nhAnA meTA manAya che. eka sarakheA deba paNa setranAranA pariNAma mA~da ke tIvra DhAya, athavA tenuM vyaktitva sAmAnya ke viziSTa hAya, teA tenA dveSa paNa nhAnA ke meTA gaNAya che ane tenI zikSA paNa tene anusAre nhAnI mATI thAya che, tema prAyazcitta mATe paNa samajavAnuM che. ahIM kahelA daza prakAre kramaza: meTA (AkarA) che, sahuthI jaghanya AyAcanA ane utkRSTa pArA-cata che. temAM paNu sa`prAyazcitto sane apAtAM nathI, jene je ApavA yeAgya DhAya tene te apAya che. e kAraNe prAyazcitta ApanAra savizeSa jJAnI ane gItA DhAvA sAthe jarUrI guNenuM bhAjana haiAvA joie. lAdine vaza thaI AyAcanA nahi karavAthI kevuM pariNAma Ave te mATe zAstramAM kaheluM aTTanamallanuM, nhAnA paNa ghaNA deSA sevavAthI cAritra kevuM niLa bane te samajavA mATe kRSNajInI bherInuM, vigere dRSTAntA khAsa vicAravA yeAgya che. leAkamAM paNa 'jhAjhI kIDIe sApane tANe' evI kahevata che. prAyazcittanA viSayamAM paNa te vizeSa aiAdhaprada che, mATe nhAnA paNu deSanu prAyazcitta zIghra karavuM joIe. prAyazcitta nahi karanArA aMtakALe ArtadhyAnane vaza thaI samAdhi prApta karI zakate! nathI. viziSTa vaibhava, buddhi, yazakIti` ke saMpatti haiAvA chatAM rAgI prasanna thaI zakateA nathI tema jJAnI paNa prAyazcitta na kare te AtmAnandanA anubhava karI zakate! nathI. vastuta: AtmAnuM niSi jIvana e ja tenI prasannatAnuM saja ka che, prasannatA vratapAlananI bhUmikA che ane vratAdinuM nirmAMLa pAlana sa` sukhanuM sAdhaka che. vastuta: prAyazcitta eTale anAdi meAhamUdratAnA pratipakSa, tenA abhAve mehArdinuM baLa kadI paNa tUTe nahi ane AtmAnA jJAnAdi guNu! pragaTe paNa nahi. e kAraNe jainadanamAM prAyazcittane dareka anuSThAnemAM vyApaka (prANabhUta) mAnavAmAM AvyuM che. je anuSThAnathI saMsAranuM prAyazcitta thAya nahi, arthAt pakSa tUTe nahi te anuSThAnane nAmamAtra kahyuM che, mATe sa pravRttimAM prAyazcittanuM dhyeya mukhya rahevuM joie. A kAraNe abhyantara tapamAM paNa tenA naMbara pahele che, prAyazcitta vinA vinaya, vaiyAvacca vigere khIne kAipaNu tapa tenA sAcA svarUpamAM pragaTatA nathI. A aOmAM jinAjJAnI nhAnI meTI kAi paNa ArAdhanA svarUpe ja prAyazcittarUpa che, temAM paNa lAgelA DhAne dUra karavA mATe ahIM prAyazcittanuM vidhAna tathA tenA prakAre vigere jaNAvyuM che, 289-ahIM kahelA cAra ke sALa prakAranA upasaI saMsAravatI jIvAne eka cA khIjA kAraNe pa Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44ra dha. sa0 bhAva r vi03-gA0 127 te mATe (cAgazAstra prakAza 3, zlA0 153nI TIkAmAM) kahyu che ke devathI, manuSyathI, tiryaMcathI ane svayaM karAtA, ema upasargo cAra prakAranA che, te pratyekanA paNa cAra cAra prakAro che (1). temAM 1-hAsya (kutUhala)thI, ra-dveSathI, 3-rASathI, ane 4-e traNe prakArathI karAtA mizra, ema daivI upasarga cAra prakAre thAya. 1-hAMsI-mazkarIthI, 2-dveSathI, 3-vima-rASathI ane 4-durAcArI- enI seAkhatathI, ema manuSyathI cAra prakAre thAya (2). tathA 1-bhayathI gabharAine, 2-krodhathI, 3-AhAra meLavavA mATe ane 4-baccAMnA rakSaNa mATe, ema tiryaMca taraphathI cAra prakAre thAya ane 1-svayaM athaDAvu, ratha bhavu, 3-bheTavuM (vaLagI paDavuM) ane 4-paDatuM mUkavuM, e cAra prakAre svayaM karAya (3), athavA 1-vAtarAga, 2-pittaroga, 3-4nA rAga ane 4-e traNe bhegA thAya te trideSa arthAt sannipAta, ema paNa svakRta upasanA cAra prakAro zArIrika rAgajanya samajavA. te pratyekane samatAthI sahana karavA te sApekSa yatidhama che. tathA pISanaya: eTale meAkSamAmAM sthira-dRDha-acala thavA mATe tathA karmonI nirjarA mATe vAraMvAra sahana karavAmAM Ave te parISaha kahevAya. te 1-kSudhA, 2--tRSA, 3zIta, 4-uSNu, 5-DAMsa-maccharAdinA deza, 6-nagnapaNuM (acelaka), 7-arati, 8-srI, 9---caryA (vihAra), 10Asana, 11-zayyA (upAzraya), 12-Akroza, 13-14, 14-yAcanA, 15-alAbha, 16-rAga, 17 tRNaspaza, 18-mela, 19-satkAra, 20-prajJA, 21-ajJAna ane 22-samyagdarzana, ema khAvIza che, tenA jaya eTale parAbhava karavA te sApekSayatidharma che. ceAgazAstra(prakAza-3 tryA. 153)nI TIkAmAM parISaheAnu' svarUpe kahyu` che ke 1-sudhA-bhUkhathI pIDAvA chatAM zaktimAnlR sAdhu eSaNA samitimAM doSa na seve,kintu dInatAvihvaLatA vinA ja vidvAn te mAtra AjIvikAnA dhyeyathI apramattapaNe AhArAdi mATe kre. (1) ratRSA-vihAra karatAM mAge tRSAthI pIDAvA chatAM tattvane jANa muni dInatA cheoDIne cAle, ThaMDA (ke sacitta) pANInI icchA na kare, maLe te acitta pANIne icche. (2) 3-zIta-uttama muni ThaMDIthI parAbhava pAmavA chatAM vRkSeAnI chAla ke bIjA sUtrAu vigere vastronA abhAvamAM paNa akalpyavastrane na svIkAre ane agninI sahAya paNa na le. (3) AvatA haiAya ja che, prAyaH kAine kAI parAbhavathI te pIDAtA hoya che. te paNa tene upasa sahavArUpa dha nahi kahetAM kaSTonuM vedana kahevAya che. tenuM kAraNa e che ke-e parAbhava kaSTone sahavA chatAM jIvanuM lakSa ka`nirjarAnuM DhAtuM nathI, tethI temAM samAdhinA cittaprasannatAne!) anubhava te karI zakateA nathI, ulaTuM kaleza-kheda vigere karIne navAM karyAM khAMdhe che, jo sa`sAra kaSTonI khANa che, eka cA khIjA kAraNe bhinna bhinna kaTTo bhAgavavAM ja paDe che, te tene karmAMkSayanAM nimitta kema nahi banAvavAM ? karmAMnA udayathI jIva je je kaSTone bhAgave che te kaSTone ja te karmAMnI nirAmAM sAdhanabhUta banAvavAM e ja sAdhudhanuM lakSya che--phaLa che, e uddezathI ja sAdhudhama pALavAnuM ane tenuM jJAna meLavavAnuM che, anyathA jJAna ane kriyAnuM kaMI phaLa nathI. ahIM vividha kaSTonA A rIte prakAro pADIne tene samatAthI sahana karavAnA upadeza karyAM che temAM paNa e ja hetu che. vastuta: jIva jema jema svakRtakauMdayajanya kaSTothI gabharAya che tema tema tenAM kaSTo vadhatAM rahe che ane samatAthI sahavAnuM sattva keLave che tema tema kSaya thatAM jAya che. A kAraNe ja anaMta khaLa, vIrya ane parAkramavALA chatAM prabhu zrImahAvIre peAtAnA jIvanamAM kone samatAthI sahyAM ane sahevAnA upadeza karyAM che. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gratAdinA pAlana mATe parISahene jaya ane tenA upAya) 443 4-uSNa-garamIthI pIDAvA chatAM muni tenI nindA, chAyAnuM maraNa, vijaNe, paMkhe ke havA vigereno upayoga ane zarIre pANI chAMTavuM vigere zItaLa upacAre paNuM na kare. (4) pa-macchara ane DAMsa-karaDavA chatAM "sarva jIvone AhAra priya che ema samajato jJAnI muni tenI upara dveSa ke trAsa na kare, uDADe nahi, upekSA kare ane pIDAne samabhAve sahana kare. (5) -nagnatA-jIrNa ane turacha vastro paheravA chatAM muni "mAre vastra nathI, athavA kharAba che, athavA sAruM che ItyAdi vastranA rAga-dveSamAM muMjhAya nahi paNa lAbhAlAbhamAM (lAbhAntarAyakarmanA) kSaye pazamanI vicitratAne jANa alakaparISahane sahana kare, kuvikalpa na kare. (6) -arati-dharmathI anubhavAtA ArAmamAM AnaMda mAnate muni cAlavAmAM, ubhA rahevAmAM ke besI rahevAmAM, kadApi arati (da) na kare, kintu (cittanI) svasthatAne ja anubhava kare. (7) 8-strIo-"durthonanA sevana(kAraNa)rUpa kAdavathI bharelI ane tethI mokSapurInA daravAjAnI sAMkaLa tulya (mekSamAM pratibandhaka) strIne vicAra mAtra karavAthI paNa dharmane nAza thAya che ema samajate muni strIne bhegane vicAra paNa na kare. (8) -vihAra-kaI gAma, zahera, vigere sthAne sthira nahi rahetAM sthAna vigerenA pratibadhathI mukta muni (gacchavAsane pUrNa karIne paDimA vagere vividha abhigraha karIne ekalo paNa phare. (9) 10- Asana-strI, pazu ane napusako vigere bhAvakAMTAothI rahita smazAna, (parvatanI guphA) vigerene Asana mAnIne nirbhaya ane zarIramamatAthI paNa rahita banelo muni tyAM ISTa-aniSTa upasargone sahana kare. (10) 11-zayA (upAzraya,-"savAre te anyatra javAnuM che ema samajate nispRha muni sArA-narasA upAzrayanAM sukha-duHkhane samabhAve sahana kare, temAM rAga ke dveSa na kare. (11) 12-Akoza-keI Akroza kare te paNa pitAnA kSamAzramaNapaNAne samajate muni sAme Akreza na kare. Akroza karanArane apakAra nahi paNa upakAra mAne. ane potAnA samatAdharmanI sAdhanA mATe te nimitta Ape che ema samajI prasannatA anubhave. (12) 13-vadha-kaI tADana-tarjana kare te paNa samatAthI sahana kare ane "mArA prANa te lIdhA nathI ne ? ema mAnate, kaMdhanI duSTatAne ane kSamAdharmanA upakArane samajate jJAnI sAme prahAra na kare(mAravAnI IcchA paNa na kare, kintu sAmAne thatA karmabandhathI tenI karUNA cintave).(13) 14-cAcanA-bIjAnA dAna upara jIvanArA sAdhuone yAcanA karavI anucita nathI" ema (jinAjJAne)samajate muni yAcanAnuM duHkha na dhare ane punaH gRhasthajIvananI IcchA paNa na kare. (14) (15)-alAbha-lAbhAntarAya karmanA udayathI nahi maLanArAM tathA kSapazamathI maLanArAM) AhAra-vA-yAtrAdi bIjAne mATe ke pitAnA mATe gRhastha-dAtAra pAsethI na maLe te paNa kheda na kare ane maLe te harSa paNa na kare, eTaluM ja nahi, na maLe temAM pitAnA antarAyakarmanA udayane kAraNabhUta mAnI samatA dhAraNa kare paNa bIjAnI nindA na kare. (bIjA labdhivaMta sAdhune maLe te joIne tejoDheSa paNa na kare kintu teo pratye Adara rAkhe) (15) 16-ga-zArIrika rega Ave tyAre udvega na kare, "karmodayajanya rogane samatAthI sahana Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 [. sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 127 karatAM karmAM khapI jAya che' ema samajI auSadhanI icchA paNa na kare, kintu AtmAthI zarIrane bhinna mAnIne dInatA vinA sahana kare. (auSadha kare te paNa saMyamanA dhyeyathI kare.) 16. 17-tRNaspaza-vastronA abhAve ke vastro thADAM athavA TUMkAM hovAthI tRNu-dhAsa vigere pAtharIne suve, tRNunA kaza sparzIne sahana kare, kintu kAmaLa tRNanI (sparzInI) icchA na kare. (17) 18--mala-unhALAnA tApathI thatA parasevAne ceAge sarva aDgAmAMthI jharatA melathI uttama suni udvega na pAme, snAnane na icche, ane melane na utAre, kintu (zarIranI azucitAnu tathA vastunA te te dhamanuM dhyAna karatA) samatAthI sahana kare. (18) 19-satkAra-uttama muni mArA koI satkAra, jevo ke--sAme ubhA rahevuM, pUjana karavuM, dAnAdi vinaya karavA' vigere kare, evuM icche nahi, tevA satkAra koi na kare teA dIna thAya nahi, tema kare teA ha paNa na kare. (kintu te satkAra cAritradharmanA thAya che ema samajI temAM sanmAna-prIti vadhAre.) (19) 20- prajJA-prajJAvaMta muni peAtAnI prajJAnA (buddhinA) utkarSa thI ahaMkAra na kare. kintu adhika jJAnIonI apekSAe peAte ajJAna che ema samajIne tenA vinaya kare tathA alpajJAnavALAe pratye anAdara na karatAM vAtsalya kare. (20) 21-ajJAna-(bhaNI zake nahi teA) 'huM bhaNI zakatA nathI' ane jJAnI hAya teA 'huM jJAnacAritravALA tA chuM paNa chadmastha hAvAthI ghaNA ajJAnI chu' evA kheda na kare, 'jJAnanI prApti kramathI thAya che' ema samajI purUSArtha kare ane ajJAnane samatAthI sahana kare. (21) 22-samakita-zrIjinezvarA, teoe kahelAM zAstravacanA, tathA jIva, ajIva, dharma, adharma, parabhava, vigere bhAvA parAkSa chatAM mithyA nathI, ema mAnatA sakitane pAmelA uttama muni te sarva satya che' ema ciMtave, kAinA prayatnathI cilata na thAya. (22) " ema sva-parathI thatA zArIrika tathA mAnasika parISahAne mana-vacana ane kAyAnA vijetA muni nirbhaya (adIna) banIne sahana kare. 90(23) 290-jIvane anAdi kALathI ajJAna ane mAhanA udaye jaDa sukhane!, te sukhane bhAgavavAnA sAdhanabhUta zarIrane ane e zarIranI rakSA mATenA AhArAdinA pakSa che. eTaluM ja nahi, peAte ajJAna ane mAhajanya dUSaNeAthI bharelA chatAM bahArathI sArA dekhAvAnA ane dUne chUpAvavAnA paNa satata prayatna kare che. A prayatna karavAthI tenA dveSa, mAna mAyA, leAbha vigere kaSAyeAnuM ane zubhAzubha zabdAdi viSaye|nA rAga-dveSanu. pASaNa thayA kare che ane tethI pArAvAra ko-du;khA veThavA chatAM tenA anta thatA nathI. e kAraNe viSayeA pratye thatA rAgAdinAM ane krodhAdi kaSAyAnAM mULane ukheDavA parISahene sahavA joie. parISaheAnu` svarUpa mULa granthakAre jaNAvyuM che, te uparAnta paNa parIbaheAne sahavAthI thatA vividha AtmalAbha samajavA jarUrI che. manuSya parIDhAne sahana karI zakateA nathI temAM e paNa eka hetu che ke parISahe| sahavAthI thatA lAbhanau tene zraddhA nathI. 'amuka kAma-kaSTa karavAthI saMsAranuM amuka sukha maLaze' evI zraddhA dharAvatA mAnavI sa sAranAM kaSTo jeTalA pUrNAMka veThe che, teTalA ja ke tethI paNa adhika harSoMthI parISaDhAne paNa sahI zake, jo tene tenA lAbheAmAM zraddhA haiAya. jIvamAM lAbhanI AzAe kaSTa veThavAnuM baLa pragaTe che. parISaheAne vidhithI sahana karanArane je viziSTa lAbha thAya che, te Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdinA pAlana mATe parISahane jaya ane tenA upA] A parISaha jJAnAvaraNIya, vedanIya, mohanIya ane aMtarAyakarmanA udayavALAne saMbhavita che (24). temAM vedanIyakarmanA udayathI 1sudhA, 2-tRSA, 3-zIta, 4-uSNa, pa-DAMsa (macchara) vigere 6-caryA (vihAra), -vasati (upAzraya), 8-vadha, 9-roga, 10-tRNasparza ane 11-mela parISaha saMbhave che (25), jJAnAvaraNIyakarmanA udayathI 12-prajJA, ane 13-ajJAnaparISaha hoya che tathA aMtarAyakarmanA udayathI 14-alAbhaparISaha hoya che. A cauda chavasthane ja hoya che lAbhane meLavavAnI jagatamAM kaI bIjI kaLA, buddhi, ke zakti che ja nahi, hA, parISahone sahavAnuM samyam jJAna joIe. AhAranI sudhAne sahavAthI mananI bhUkha je jagatanA sava anarthonuM bIja che tene nAza thAya che ane AtmA svaguNanI vRddhine AnaMda meLavI zake che. mATe jIvavAnA dhyeyathI nirdoSa AhAra levo joie. sudhAne nAza karavAnuM dhyeya siddha karavuM hoya te tene ja sahavI joIe, anaMta kALathI bhUkhanA duHkhe vividha prayatna-pApa karavA chatAM ane parvate jeTalAM anAja khAvA chatAM je bhUkha bhAgI nahi tene mAnavI zuM zerabhara anAjathI bhAgI zakavAne che ? e buddhigamya paNa nathI ke khAvAthI sadAne mATe bhUkha TaLe. khAvAthI asaMtoSa-zarIranuM mamatva vadhe che ane bhUkha sahavAthI tene nAza thAya che, e anubhavasiddha satya che. mATe ahIM sudhAne sahavAnuM ane mAtra jIvana TakAvavA pUrato nirdoSa AhAra levAnuM vidhAna karyuM che. e rIte tRSAne paNa sahavAthI mananI tRSNane jaya thAya che ane AtmA svasvarUpanI zItaLatAne anubhava kare che. jaLapAna mAtra prANanI rakSA mATe joie. evA dhyeyathI karmanirjarA thatAM tRSAnI sarvathA zAnti thAya che. je zarIranA saMbaMdhathI anaMtA janma-maraNAdi thayAM te zarIranI mamatA teDavI, tene kevaLa dharma sAdhana banAvavuM, e ja mAnavadeha pAmyAnuM phaLa che. sAgaranA pANI jeTaluM jaLapAna karavA chatAM je tRSA zamI nathI tene zamAvavAne eka ja upAya che tRSAne sahana karavI te. ThaMDuM-uSNa ke bhInuM havAmAna pagIne asara kare te roga vadhe che mATe tevI havAmAM jIvavA chatAM tenI asarathI bacavuM jarUrI che. eTaluM ja nahi, te vividha RtunA vividha havAmAnathI zarIranuM Arogya meLavavAnuM che tema zIta ane uSNu parISahene samatApUrvaka sahavAthI anukULatAne rAga ane pratikULatAne dveSa ke je AtmAne rega che te TaLe che, e jema jema TaLe tema tema jIvane pratikULatA sahana karavAmAM AnaMda Ave che, anukULatAthI bhaya pAme che, ane pariNAme tene sarvatra anukULatA maLavA chatAM temAM te jarA paNa na lepAya evuM vairAgyamaya AtmabaLa pragaTa thAya che. tenA baLe rAga-dveSanAM mULIyAM ukhaDI jAya che ane pariNAme jIva vItarAgatAne vare che. daMza parISahane sahatAM e vicAravAnuM che ke meM pUrvajanmamAM bhUkhanA trAsathI aneka jIvatA jIvene paNa cAvI khAdhA ane prANumukta karyA te pApa teDavuM hoya to bhUkhathI rIbAtA A kSudra jIvone rAhata ApavI joIe. je zarIranA sukha mATe meM anaMtA jIvonA prANa lIdhA che to mArA zarIrathI bIjA cha tRpta thAya tethI te pApa tUTe, mATe A zarIranA rUdhiramAMsa AdithI paNa bIjAone bhale upakAra thAya. teone upakAra thavAthI vastutaH mane ja upakAra thAya che, ityAdi vicAravAthI zarIranI mamatA taTe che. acelakapaNAthI zarIrane zaNagAravAnI ane saMbhALavAnI kuTeva TaLe che, e TaLe tyAre ja AtmAnA alaMkArarUpa guNenI prApti, rakSaNa ane vRddhi thAya che. mATe jinAjJA che ke "sAdhue TUMkAM, jIruM ane tucchaprAyaH vastro paNa mAtra saMyamanI sAdhanAnA ane lokavyavahArane anusaravAnA dhyeyathI paheravAM jaie' mATe enI AjJAnA pAlanathI mAre keInI AjJA mAnavAnI nahi rahe ane AtmAnuM svAtaMtrya prApta thaze. sAcAM vastro te akAryanI lajajA che, tene mAre akhaMDa rAkhavI joIe. ema vicAratAM lajajA pragaTe che, ahaMtA ghaTe che ane jIvana halakuMsvAzrayI bane che. saMyamanAM kaSTo veThavAmAM arati karavAthI saMsAranAM kaSTonI paraMparA vadhe che mATe Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 dha. saM bhA0 r vi0 3gA0 127 (26). te paikInA kSudhA, pipAsA (tRSA), zIta, uSNa, daza, vihAra, vadha, mela, zayyA (upAzraya), roga tathA tRNusparza, e agIAra vedanIyakarmanA udayathI thatA heAvAthI chadmastha uparAnta kevaLIne (jinane) paNa hAya che (27). anyatra (pravacana sArAddhAramAM) kahyuM che ke-parISaheAnI ghaTanA e prakAre thAya che, eka ka prakRtinA udayanI ane bIjI guNusthAnakAnI apekSAe. temAM paheleA prakAra A pramANe chetenAthI chUTavuM hAya te! saoNMcamanA vyApAramAM (kaSTAmAM) ati nahi karatAM cittanI prasannatA keLavavI joie. ema karavAthI bAhya-abhyantara kaSTone sahavAnu` ane tenAthI sarvathA chUTavAnuM sattva pragaTe che ane uttarAttara vadhatA jatA sattvI karmonA-sarva duHkhAnA sa`thA nAza karI zakAya che. A arita ratinA pakSamAMthI janme che, mATe ratine paNa tajavI joie. jema be pAMkhAnA baLe pakSI uDe che tema ati-ratinA vikalpAthI mana sthira-zAnta-prasanna thatuM nathI ane mananI prasannatA vinA kAI kriyA saphaLa thatI nathI. mATe sAdhutAnA Ana te anubhavavA ati-rati rUpa mananI kalpanAenA nAza karIne adhyavasAyasthAnAne nirmaLa karavAM joie. strInA zabda ane tenA zarIranuM rUpa, rasa, gandha tathA sparzI, e pAMca viSayeA uparAMta tenA kaTAkSeA, hAva-bhAva vigere saghaLuM evuM kAtila jhera che ke tene vaza thaele! manuSya pachI bhale te game tevA jJAnI DhAya, kAmavAsanAthI kheMcI zakatA nathI. bIjA padArthImAM eka-be prakAranuM jhera haiAya che, srImAM pAMce indriyAnuM jhera che. are ! 'strI' zabda paNa eTaleA vikAraka che ke tenuM smaraNa thatAM manuSya dharmadhyAnathI bhraSTa thaIne Atta-raudra dhyAnamAM phasAI jAya che. e kAraNe sAdhune nava vADAnA pAlanamAM strInA citra ke zabdathI paNa khacavAnuM vidhAna che. cAritranuM mULa brahmacaya che, tenI ghAtaka strI che, mATe te game tevA hAvabhAva khatAve paNa cittane acala banAvavuM joIe. tema karanArA kAmanA vijetA bane che, kAmanA vijaya karyAM pachI tene jagatane kAI zatru parAjita karI zakatA nathI. ema srIparISahanA jayathI AtmA traNe jagatane vijetA khanI zAzvata sukhane vare che. vihAranA lAbha te| AnI pahelAM vihArane aMgenA 277-278 TippaNeAmAM kahyA che. Asana-besavA-ubhA rahevAnu sthaLa vigere jeTaluM keAmaLa ane sukhaprada haiAya teTalo te AtmAne bhAvathI vihvaLa banAve che, mATe tenI mamatA cheADIne kAMTA, kAMkarAne paNa avagaNIne samatA sAdhavAthI mananA vijaya karavArUpa lAbha thAya che. upAzraya-makAnanI mamatAne tajavA mATe ghara cheADyA pachI paNa upAzrayanI anukULatA-pratikULatAthI parAbhava pAme te gRhasthajIvananA kareaA tyAga niSphaLa thAya che, ulaTuM gRhasthAnAM anekAneka makAnAnI icchA ane mamatA vadhe che. pariNAme AlAmAMthI cUlAmAM paDavAnI jema vizeSa ahita thAya che. mATe nimamatAnI sAdhanA mATe sArA-narasA upAzrayamAM samatA keLavavI hitakara che. Akroza sahavAthI krodhAdi kAyAnA jaya thAya che, ene sahavA mATe sAdhune sahu kSamA-kSamaNu'nuM birUda Ape che. krodhI hAya tene ja khIjAnA krodha naDe che, mAnIne ja khIjAnuM mAna (avinaya) khaTake che, vigere vicAratAM samajAya che ke Akroza khIo kare che, paNa naDe che te vastutaH pAtAnA ja Akroza haiAya che. khIjAnA Akroza sahana karavAthI peAtAnA Akroza nAza pAme che ane kSamAmamaNu' birUdru sAka khane che. vadha karanAra pratye bhAvadayAthI ema ciMtavavuM joie ke 'mArA nimittane pAmIne A bicArA kama thI bhAre thAya che, mane upadrava karavA chatAM ahita tenuM thAya che, ema te svayaM marI rahyo che tene mAre mAravA te maratAne mAravA tulya che, mAre tene aTakAvave-bacAvavA DaeNAya te! mAre sahI levuM joie' ema vicArI samatAthI sahana karatAM vaira maTe che ane zatru paNa mitra thAya che. jagatanA prAyaH sarva jIvAnI sAthe jIvane vaira che tene TALavA mATe pratyekanA AkramaNane sahana karavuM, kAine AkramaNu nahi karavuM, e ja vaira TALavAnA uttama upAya che. yAcanA karatAM lajjA pAmanAro prAya: mAnathI muMjhAyele Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 447 vratAdinA pAlana mATe parISahano jya ane tenA upA] " daMsaNamohe daMsaNaparIsaho panna'nANa pddhmmii(mi)| carame'lAbhaparIsaha, satteva crittmohNmii(mi)||687|| akkosa arai itthI, nisIhiA'cela jAyaNA ceva / sakkArapurakkAre, ekkArasa veyaNijjaMmi // 688 // paJceva ANupuvvI, cariyA sejjA taheva jalle ya / vadda ja tAtA, serenuM nathi javA ddaDhA" (vanasAroddhAra) heya che, te mAnane mAravA mATe ane "ahaMtA" ke je jagatane AMdhaLuM karanAro mohana mahAmaMtra che, tene niSphaLa banAvyA vinA dAnAdi ke kSamAdi koI dharma saphaLa thato nathI, ema samajI yAcanA karavAthI moTAIno mada utarI jAya che. alAbha ke lAbha dAtAranA ane lenAranA kSapazamane AdhIna che. chatAM tene pitAnAM mAnI durbAna karavuM te ajJAna che. vastutaH sAdhujIvanamAM prApta thatAM AhArAdi zrIvItarAgazAsananI vyavasthAnuM ane gurUnI kRpAnuM phaLa-baLa che, te na maLe temAM lAbhAntarAyano udaya mAnIne samatA keLavavAthI lAbhAntarAya tUTe che. alAbha tyAre thAya che ke pUrve aneka nA sAcA hakkone lUMTIne aMtarAyakarma bAMdhyuM hoya, tene samajIne samatApUrvaka bhegavavAthI lAbhAntarAya tUTe che. jarUrI vastu na maLe te paNa samabhAva rAkhavAthI tyAga-tapanI siddhi thAya che, mATe alAbhanuM mULa kAraNa samajavApUrvaka cittane prasanna rAkhavuM ane kheda ke nahi ApanAra upara dveSAdi nahi karavuM. balAtkAre, ke jinAjJA virUddha meLavavAthI lAbhAntarAyakama badhAya che ane pariNAme durgatimAM javuM paDe che. rega pUrve pArjita azAtAdanIya vigere karmonuM phaLa che, pitAnAM upArjelAM karmone badale bhogavI le te ja nyAya che, tene badale auSadhAdinuM sevana karavuM te anyAya che. auSadhathI roga TaLavAne nirNaya nathI paNa te eka ArtadhyAna hovAthI navuM karmabandhana te thAya che ja. uparAnta auSadha karavAmAM hiMsA, pratijJAne bhaMga thavArUpa asatya, jIvaadatta, tIrthakara adara vigere adAdAna, zArIrika sukhanI icchArUpe abrahma ane zarIranI mamatArUpe parigrahadoSa paNa rahelo che. "zarIrane roga maTADavAne badale auSadhathI kamaregane vadhAravAnuM thAya che, mATe sarva reganA mULabhUta karegane maTADavAnA upAyabhUta bAhyaregene sahana karavAmAM ja AtmAnuM zreya che ema samajato muni utsarga pade ragane samatAthI bhagave paNa auSadhanI icchA na kare. samatAthI maTe rega punaH kadI pragaTato nathI, davAthI maTe to paNa eka yA bIjArUpe punaH pragaTyA vinA rahetuM nathI. zarIra ane AtmAnI bhinnatAne samajate muni karkaza paNa tRNasparzathI muMjhAya nahi ulaTuM "Aki -canya dharmanA pAlana mATe zrI jinezvaree karelI AjJAnA sparzamAM (pAlanamAM) ja sarva sukhaprada sparzI rahelA che ema mAnIne prasannatAthI jinAjJAnuM pAlana kare. zarIrane mela zarIranI azucitAnA pariNAme che, tenA pratye jugupsa karavAthI bIjuM zarIra jugupsanIya maLe che ane te dharmanuM sAdhana banatuM nathI. mATe dhamanI sAdhanAmAM sahAyaka zarIranI prApti karavA tene mela saha joie, bAhya melanI jugupsAthI kamamela vadhe che, mATe "karmamelano nAza karavA malaparISaha saha Avazyaka che' ema samajIne mala parISahane sahavAthI uttama-nIrogI zarIra vigere maLe che. saMskAra kaI kare to te pitAne nahi paNa cAritrane kare che ema samajI tenuM abhimAna nahi karavuM joIe. "cAritra ke tene veba na DAya to koI satkAra kare nahi" ema samajatA muni jema jema satkAra vadhe tema tema cAritra pratye pUjayabhAva-bahumAna pedA kare, ema karavAthI cAritramehanIyAdi karmo tUTe che, abhimAna karavAthI te te ulaTAM bandhAya che. satkAra na maLe te potAnI zithilatAne kAraNe cAritranuM mAna ghaTe che ema samajIne Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 [dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 127 bhAvArtha-darzanamehanIya karmanA udayathI darzanaparISaha, pahelA eTale jJAnAvaraNIyakarmanA udayathI prajJA ane ajJAnaparISaha, antarAyanA udaye eka alAbha ane cAritramehanIyanA udaye sAta parISaha hoya che (687). te kahe che ke-Akroza, arati, strI, niSadyA (Asana), alaka (nagnatA), yAcanA ane satkAra-puraskAra, e sAta cAritramehanA udayathI tathA AgaLana agIAra vedanIyanA udayathI hAya (688). te anurvithI eTale kramazaH sudhA, tRSA, zIta, uSNu ane daMza, e pAMca, tathA caryA(vihAra), zayyA(upAzraya), mela, vadha, roga ane tRNasparza. e agIAra vedanIyanA udayathI jANavA. zeSakarmone udayamAM parISahe hetA nathI. (689). (ema bAvIsa parISaha pikI eka darzana mehathI, be jJAnAvaraNathI, eka antarAyathI, sAta cAritrahathI ane agIAra vedanIyakarmanA udayathI hAya, e karmanI apekSAe kahyA.) have bIjA prakAre eTale guNasthAnakanI apekSAe kahe che ke "vAthI vAyarasaM5ra, () sumarAji . chaumasthavIyarAge, caudasa ekkArasajiNaMmi // " prvcnsaaro0690|| bhAvArtha-bAdarasamparAya(navamA)guNasthAnaka sudhI bAvIza, sUmasamparAya(dazamA)mAM cauda, chadyasthavItarAgane (agIAme-bArame) cauda ane kevalIne agIAra parISaha hoya che, temAM navamA sudhI bAvIza, dazame-acelaka, arati, strI, niSadyA, Akroza, yAcanA, satkAra ane darzana, e darzana-cAritramehanIya udayajanya ATha sivAyanA cauda ane agIAramebarame paNa e ja cauda hoya che. terame caudame guNasthAnake vedanIyakarmodayajanya uparokta agIAra hoya che) eka kALe (sAthe) utkRSTathI ane jaghanyathI eka jIvane parISaha kahyA che ke "vIsa volapa, vati vatro che dA. sIosiNacariya nisIhiA ya jugavaM na vaTuMti // " pravacanasAro0 691 // zithilatAne dUra kare, paNa pite kheda na kare. prajJA jJAnAvaraNIyAdi karmonA kSayopazamane anusAra pragaTe che, tene mada karavAthI te karmo bandhAya che, mATe jema jema prajJA vadhe tema tema laghutAne ane vinayane vadhAratA munine prajJAmadane vijaya thAya che. ajJAna che ke deSarUpa che, paNa te icchA mAtrathI TaLatuM nathI, jJAna-jJAnIne vinaya vigere karavAthI TaLe che, ema samajate muni ajJAnathI dIna na bane paNa vizeSajJAnIone vinaya-bhakti karate temAM mukti eTale AnaMda anubhave. jJAna karatAM ya jJAnInI bhakti ghaNo lAbha kare che, teonI bhaktithI ajJAnane nAza thaI jJAna pragaTe che, eTaluM ja nahi, sarva doSamAM ziradAra evuM mohanIya karma paNa tUTI jAya che ane jIva vItarAga banI kevaLajJAna pragaTAve che "mAsatusa" muni vigere enAM jhaLahaLatAM dRSTA che. samakita guNane daDha ane nirmaLa banAvavA mATe munie tene de calAyamAna kare ke koI indrajALI bhrama utpanna kare te paNa zrIjina ane jinavacana sivAya saghaLuM mithyA mAnavuM joIe, deve karelI paNa parIkSAmAM zreNikanI jema zraddhAthI acalita thavuM joIe. eka zraddhA akhaMDa rahe te saghaLA guNe javA chatAM punaH pragaTe che ane zraddhA-samakita gayA pachI saghaLA guNe avarAI jAya che, pragaTa rahe te paNa lAbha karatA nathI. ema parISahanA jayathI ghaNe Atmika lAbha thAya che. uparAnta granthamAM jaNAvyA pramANe te karmonA udayathI thAya che mATe te te karmone teDavA mATe paNa tene samajapUrvaka sahavA jarUrI che. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAnI saphaLatAmAM gacchavAsAdinI AvazyakatA ane tenuM mahattva] 44 bhAvA-eka sAthe eka jIvane utkRSTathI vIsa ane jadhanyathI eka ja parISaha hAya che, kAraNa ke-zIta ane uSNa tathA vihAra ane upAzraya (vasati), e e e paraspara virUddha heAvAthI eka sAthe emAMthI koI eka ja hAya. e parISahAnu varNana karyuM.. A gacchavAsa, kusa'satyAga, artha pacintana, vihAra, AleAcanA, prAyazcitta karavuM, upasargAne sahavA tathA parISaheAne jItavA, vigere cAritrAnuSThAnAnuM bhAvapUrvaka nirmaLa manathI pAlana karanArane prApta thaelA cAritranA adhyavasAyAnuM rakSaNa thAya che, eTaluM ja nahi, na pragaTyA hoya tevA uparanA (vizuddha) adhyavasAye paNa A gacchavAsAdinA pAlanarUpa upAyAthI pragaTe che, mATe tenuM yathAvidhi pAlana karavuM joie. jo mAtra tratA svIkAravAthI ja pariNAmanI rakSA ke vRddhi thatI hoya te abhane paNa te thAya, kAraNa ke-abhaLye paNa tratAne tA svIkAre che. mATe chadmastha (paNa) gurUnI AjJAnA pAlanarUpa cAritra pALavAthI ja upasthApanA arthAt svIkArelAM mahAvratA saphaLa thAya che ema samajI teenI AjJA mujaba upara kahyAM te gacchavAsAdi dareka kAryAnuM yathAvidhi pAlana karavuM. vadhAre zuM ? (utsaga mAge) gurUAjJAnA pAlanathI ja mahAvratAnuM (utkRSTa) yAvata muktirUpa phaLa maLe che. mATe ja ahIM gacchavAsAdi kabyAnu pAlana karavuM ja joie' evA niyama jaNAvyeA che. anyathA 'mAtra sAmAyika cAritrane pAmIne paNu' anaMtA siddha thayA heAvAthI upasthApanA ane gacchavAsa vigere . A saghaLu vidhAna niSphaLa gaNAya. hA, mAtra sAmAyikathI mukti thAya, paNa te rAjamArga nathI. rAjamArga tA mahAtratA svIkAravArUpa chedyApasthApanA nAmanA bIjA prakAranA cAritrane svIkArIne gurUAjJAnA pAlanapUrvaka guNasthAnakAnI vRddhi karavI te che. mATe ahIM kareluM gavAsAdinuM vidhAna saphaLa che. gAvintavAcaka vigerenI jema vratAne uccaratI veLA na hoya tevA paNa cAritranA pariNAma A gacchavAsa vigerenA pAlanathI pAchaLathI paNa pragaTe che. mATe A gacchavAsAdinu pAlana udyamapUrvaka karavuM joie.291 291-dIkSAnA sAmAnya artha pratijJA chatAM jainaparibhASAmAM ene cAritranA svIkAra mAnavAmAM Ave che, gha2 cheADIne sAdhujIvananA mArge athavA sauMsAranA mArga cheDIne meAkSamArge pravrajana (satata gamana) karavAnuM DhAvAthI tene 'pravrajyA' paNa kahevAya che, e sivAya paNa tenAM nAmeA ane arthAM judI judI rIte e che. ahIM te prastuta nathI. A pratijJA jIvanaparyaMtanI karAya che, kAraNa ke-jo bhaviSyamAM ene cheADI devAnI hAya tA tenA viziSTa prayatna karavAnuM baLa-utsAha jIvamAM pragaTe nahi. sAmAnyatayA jIvanA e svabhAva che ke je vastu tene kAyamane mATe upayogI lAge che tenI sAthe ja te saMbadha karI zake che ane tenu' rakSaNu ke pAlana paNa karI zake che. A kAraNe ja AryAMnA lagnasambandha paNa vacce tUTavAnA sabhava chatAM jAvajIvana ja karavAmAM Ave che. jo tema na thAya te| dampatinA paraspara sabandha ke gRhasthadhama sacavAya ja nahi. ahIM ema prazna thAya ke-zarIra-ghara-kuTumba-dhana-vaibhava vigere Akhare chUTe ja che chatAM manuSyA enA subandha akhaMDa jALave che, rakSA kare che ane pAlana paNa kare che, te kema bane? enuM samAdhAna e che -saghaLuM anitya chatAM jee 'te chUTavAnuM nathI' evuM mithyAjJAna dharAve che, tee ja temAM rAga TherI zake che ane ene kAyamI banAvavAnA prayatnA jIvanabhara karavA chatAM e mithyAjJAnathI Akhare gAya che. tene anitya mAnanArA jJAnI zakaya hAya teA pahelAMthI ja cheADI de che ane na cheADI zake te| paNa tenA 57 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA. 127 tattvaSTie te A rIte cAritrapAlana karavuM te ja jJAna ane zraddhA (che athavA tenuM phaLa) che, enA vinA mAtra koruM jJAna ke korI zraddhA saphaLa nathI. kahyuM che ke "NicchayaNayassa caraNAyavidhAe NANadaMsaNavaho'vi / vavAra 3 vara, hayami maya 3 senA " pacAza - 4 // bhAvArtha-nizcayanayanA mate cAritrarUpa AtmasvabhAvane vighAta thavAthI jJAna ane darzanane paNa vighAta manAya che, (nizcayathI jJAna-darzana ane cAritra traNe abhinna che, mATe ekanA ghAte traNene ghAta gaNAya che.) vyavahAranayanA mate te cAritrane vighAta thavA chatAM darzana jJAnane vighAta thAya athavA na paNa thAya. (anaMtAnubaMdhinA udayathI cAritrane ghAta thAya te darzana ane jJAna haNAya, apratyAkhyAnIyanA udayathI te eka ja cAritrano ghAta thAya.) saMbandhathI pAse nathI. dIkSA paNa jo amuka mudata sudhInI ja hoya che tenuM pAlana-rakSaNa karavAne utsAha jAge ja nahi ane tenuM yathAvidhi pAlana paNa thAya nahi. ema chatAM prazna thAya ke maraNa vakhate te dIkSA choDavAnI (chUTavAnI)ja che, te tene sambandha karavAthI zuM ? athavA te paNa anitya hovAthI temAM jJAnI rAga kema karI zake ? enuM samAdhAna e che ke-dIkSA bhale A bhava pUratI hoya, paNa tenuM phaLa 5rabhavamAM sAthe Ave che mATe tene sambandha jIva karI zake che. je ema prazna thAya ke-e nyAya ane pakSamAM tulya che, kuTumba vigerenA sambandhathI paNa tene rAga-ema vigere phaLa parabhavamAM sAthe Ave che, to tene zA mATe choDavuM? pAlana vigere kema nahi karavuM ? tenuM samAdhAna e che ke dhana-zarIra-kuTumba vigerene rAga-prema bhale parabhavamAM sAthe Ave, paNa te jema jema vadhe tema tema AtmA vadhAre duHkhI thAya che, mATe tene vahelAmAM vahelo cheDo joIe. dIkSAnuM phaLa to jaDa pratyene vairAgya tha te AtmAno guNa che, mATe te jema jema vadhe tema tema AtmAnuM sukha vadhe che ane parabhavamAM paNa te sukhI kare che. arthAt dIkSA bhale anitya che paNa tenuM phaLa nitya ane upakArI che, mATe jIva tene prayatna utsAhathI karI zake che. je te vacce ja cheDI devAnI hoya te te utsAha ke prayatna thaI zake nahi, mATe tenI pratijJA jIvanaparyanta karavAmAM Ave che. kintu e pratijJA karavA mAtrathI kArya pUrNa thatuM nathI, tenuM pAlana karIne cAritranI parAkASTAe pahoMcavAnuM che. e kAraNe eka ja cAritraguNanI nIcenI uparanI bhUmikAo rU5 pAMca pagathIyAM jaNAvyAM che, ene ja anukrame sAmAyika, chede sthApanA, parihAravizuddhi, sUkSmasamparAya ane yathAkhyAtacAritra pagathIethI bIja paheAMcavA mATe prayatna karatAM karatAM atimA chelA yathAprakhyAta cAritrane pAme che tyAre tenI sAdhanA pUrNa thAya che. A prayatna cAritra anuSThAnanA sevanarUpa che, te karavAmAM Ave te ja uparanA cAritranI prApti thAya. bhUmikAne anusAra prayatna paNa jude jude viziSTa heAya che ane prayatna jema jema viziSTa thAya che tema tema cAritranI kakSA paNa uMcI thatI jAya che, ema mazaH cheluM yathAkhyAta cAritra prApta thAya che. ahIM samajAze ke dIkSA(sAmAyikacAritra)nI pratijJA karyA pachI vizeSa prayatnanI javAbadArI ubhI thAya che, te prayatna karavAthI rAga-dveSanAM nimitte vacce rahela muni paNa rAgadveSano parAbhava karIne sAmAyikane (samatAne) sAdhI zake che. e sAdhanAthI chedapasthApanA cAritra mATe gya banelo te mAtra tene svIkArIne sAmAyikanI bhUmikA upara tenuM pAlana karavA lAge che. ane A mahAvratanA pAlana (siddhi) mATe ahIM kahelAM gacchavAsa, kusaMsarga tyAga, vigere kAryo sAdhavAM ati Avazyaka che, tene vinA upara uparanAM cAritre pragaTa thatAM nathI. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muktinI ArAdhanA mATe bhAvacAritranu` mahattva] 451 prazna--cAritrarahita AtmAe siddha thAya che, paNa danarahita siddha thatA nathI' ema AgamamAM darzananI pradhAnatA sabhaLAya che, teA tame kahyuM te kema ghaTe ? uttaraprazna khareAkhara nathI, jema dInAra(ekajAtinuM nANuM) vizeSasa'pattine utpanna karavAmAM hetu che, tema darzana paNa mukti thavA pahelAM vacce cAritrarUpa kAryanI siddhi karAvavA dvArA muktinuM kAraNa ane che, arthAt cAritranI prApti karAvavA dvArA samyagdarzana muktinuM paraparakAraNa che ethI tenI pradhAnatA ghaTita che, anyathA nahi. mATe ja bhAvanI apekSAe samyagdarzanAdi guNeA kramazaH pragaTa thAya che, e mATe AgamamAM (vizeSAvazyaka bhASyamAM) kahyuM che ke~~ 66 saMmattaMmi u laddhe, paliyapuhutteNa sAvao hujjA / caraNovasamakhayANaM, sAgarasaMkhatarA huMti ||1222 // evaM aparivaDie, sammatte devamaNuajamme / gAya sevigga, pAmaveLa tu(ca) sALi(ra) '" 22 // bhAvA-deze nyUna eka kroDAkoDa sAgarApama jeTalI karmonI sthiti khAkI rahe tyAre samyaktva pAme, te pachI temAMthI ethI nava palyApama jeTalI sthiti ghaTatAM dezavirati, temAMthI pazu saMkhyAtA sAgaropama jeTalI ghaTatAM sarvavirati, temAMthI saMkhyAtA sAgarApama jeTalI sthiti ghaTatAM upazamazreNi ane temAMthI paNa saMkhyAtA sAgarApama jeTalI sthiti ghaTatAM kSapakazreNi(nA adhyavasAyA) pragaTe che. (1222) apratipatita samyakRtvavALA je jIva devanA ane manuSyanA ja bhavA kare tene aMge A krame te te guNeAnI prApti samajavI, athavA kAine emAMthI koI eka zreNi sivAyanA samyAdi sarva bhAve eka ja bhavamAM paNa prApta thAya. eka bhavamAM e zreNie hAya laukika kAryoMmAM paNa lagna karavA mAtrathI kaMi vaLatuM nathI, jIvanaparyaMta pati-patnIe peAtAnI javAbadArIne anusaravuM paDe che, putrane janma ApyA pachI ucheravAnuM kAryAM pharajIta karavu paDe che, nokarInA svIkAra karyAM pachI mAlikanuM te te kArya karI ApavuM paDe che, kevaLa lagnathI, putrajanmathI, ke nAkarInA svIkAra vigerethI kaMI phaLa maLatuM nathI, tema cAritrarUpa lokottara kA`mAM paNa mAtra dIkSA levAthI ke mahAnatA uccaravAthI kaMI vaLatuM nathI, te te bhUmikAne yeAgya prayatna karavAdvArA karelI pratijJAne saphaLa-siddha karIne uparanI bhUmikAne-cAritrane prApta karavAnuM auAya che. ethI samajAze ke mahAvrateAnI pratijJA karatAM paNu gacchavAsa, kusa'satyAga, vigerenu' niraticAra pAlana karavuM' ati mahattvanu' che, e ja kAraNe granthakAre 'tene pAlavu joie' evA niyama khAMdhyA che. gacchavAsa vigerenA pAlanathI AtmAne kevA viziSTa lAbheA thAya che te teA tenA vaNu na vakhate agAunI TIppaNIe dvArA jaNAvyuM che. ahIM teA mAtra eTaluM ja samajavAnuM che, dIkSA lenAre gacchavAsanuM pAlana' vigere granthakAre kahelAM kAryAM pharajIAta karavAnAM che, e karavAthI ja jinAjJAnuM pAlana thAya che, saMdhanI ane zAsananI rakSA thAya che ane AtmA uttarAttara guNanu bhAjana bane che. ethI viparIta, zakti chatAM te kavyA nahi karavAthI jinAjJAnA bhaMga, saMghanI kusevA (AzAtanA) ane zAsananI apabhrAjanA thAya che, ethI danameAhanIya vigere karmAMnA bandha thavAthI AtmAnuM bhavabhramaNa vadhe che. mATe ja 'dIkSA zvetAM pahelAM dIkSAnuM tathA tenI karaNI vigerenuM jJAna ane tenuM pAlana karavAnI peAtAnI yAgyatA pragaTAvavAnI jarUra che.' ema anya zAstromAM ane A graMthanA prArambhamAM paNa jaNAvyuM che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45ra [0 saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 128-129 nahi, mATe eka ja bhavamAM sarva bhAvane pAmanAre paNa anyatara zreNi na kare. (1223) mATe ahIM "cAritra vinA mukti nathI thatI ema kahyuM che te bhAvacAritrane AzrIne ghaTe che. dravyacAritra(veSa)nI prAptimAM te niyama nathI (veSa vinA paNa mokSa thAya che). kAraNa ke-saMmezvara vigere aMtakRta kevaLIone dravyacAritrane (veSane) abhAva hato ja. hA, teone paNa je bhAvacAritrathI annakRtakevalIpaNuM prApta thayuM te bhAvacAritra pUrva janmanA dravyacAritranuM phaLa hatuM, kAraNa ke-(gRhasthajIvananA tyAga vinA jenAthI mokSa sAdhI zakAya) tevuM caramazarIrIpaNuM pAmavuM ghaNuM uttama che ane tethI ja te aneka bhava sudhI kuzaLa (zubha) yogeno abhyAsa thavAthI prApta thAya che. jene vijaya bahu ja duSkara che te moha aneka bhavanA cAritranA ArAdhanathI ja chatAya che, marUdevAmAtA vigere dravyacAritrane abhAva AzcaryabhUta hovAthI virodha mAnave nahi. (ahIM prazna thAya ke Azcaryo te daza ja kahyAM che ane temAM marUdevA mAtAnuM nAma te gaNAvyuM nathI, chatAM ene Azcarya kema kahe che? tene uttara Ape che ke) Azcaryo daza ja nathI, zAstromAM kahelAM daza te bIjAnA upalakSaNarUpa che. arthAt dazanA upalakSaNathI bIjAM paNa Azcarya thayAM che, ema samajavuM. kahyuM che ke "NaNu NeyamihaM paDhiaM, saccaM uvalakSaNaM tu eAI / ___ accheragabhUaMpia, bhaNioM neaMpi aNavarayaM // " paJcavastu0 928 / bhAvArtha-prazna-A marUdevAnA daSTAntane daza AzcaryamAM kaheluM nathI ? uttara-prazna barAbara che, kintu e daza Azcaryo upalakSaNabhUta che mATe bIjAM paNa Azcaryo thayAM che) marUdevAmAtAne pUrvabhavamAM dravyacAritra vinA mokSa thaye te paNa AzcaryabhUta mAnyuM che, kAraNa ke evuM sadAya banatuM nathI. (kintu vanaspatimAMthI anantara bhavamAM manuSya thaIne te ja bhavamAM mukti anaMtA kALe kaIkane ja thAya, mATe te Azcarya che ja.) ema sarva kathana sughaTita che, mATe "gacchavAsa vigerenA pAlanamAM prayatnazIla banavuM. A uttama kriyAone ArAdha (kaMI sAdhu) paryAya pUrNa thatAM gaNanI anujJAne (gaNapadane) yogya paNa bane, tethI have gaNapadarUpa sApekSayatidharmane kahevApUrvaka kamanI prastAvanA kare che ke " nuthAkALajJaSSyanavamAtA - tameva vidvita, varNavAno yathAsthita 28" mULane atha--anuyoga ane garachanI anujJAne paNa kahevAne zAstrokta kama have prApta the, mATe zAstramAM kahelA te kramane yathAsthita kahIe chIe. TIkAne bhAvArtha-"anuga" eTale sUtronA arthanuM vyAkhyAna ane gaNa eTale gaccha, e bannenI anujJA eTale anumati ApavI te paNa, arthAt upara kahelAM gacchavAsAdi ja nahi, kintu vyAkhyAnanI ane gacchanI anumati (anujJA) ApavI ane lenAre levI te paNa ApanAra-lenAra ubhayane sApekSayatidharma che. te anujJAnI viziSTatA kahe che ke te "anavadya eTale (sAdhudharmane pALavAnA) zuddha kramathI egya banelA AtmAne "prApta thaelI ApavI, tAtparya ke dikSA laIne grahaNazikSA ane AsevanazikSA meLavavI, vigere kamathI ArAdhanA Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryapada mATe krama, gyatA ane lenAra-denAranI javAbadArI 453 karIne jeNe anujJAnI yogyatA pragaTa karI hoya tene A anujJA prApta thaelI gaNAya, have tevAne anujJA karavI te sApekSa yatidharma che e kAraNe te kramanuM yathArtha svarUpa zAstromAM kahyA pramANe ahIM kahIe chIe. e rIte pratijJA karIne have te kramane ja kahe che ke mUlam-" vratagrahe'STau sUtrArtha-vihAre dvAdaza kramAt / paJcacatvAriMzavarSe, yogyataivaM gaNisthiteH // 229 // " mULIne artha-pratagrahaNa karavAmAM ATha ane sUtra, artha tathA vihAramAM bAra bAra, ema (kula cuMmAlIza varSa gayA pachI ummarathI) pIstAlIzamAM varSe anuyeganI ane gaNanI anujJA mATenI yogyatA pragaTe che. TIkAne bhAvArtha-cAritranI prApti mATe ATha varSe kahyA che, kAraNa ke "tethI ochI ummare cAritra ApavAthI tene parAbhava vigere thAya ItyAdi kAraNe ATha varSanI nIce (dravya) cAritra na levuM. (adhyavasAyanI) prApti paNa ethI ochI ummare na thAya, ethI dravya-bhAva ubhaya cAritrane ATha varSa pUrve niSedha che. tathA sUtrAthavidyAre emAM traNa padone samAhAradrasamAsa karelo hovAthI sUtramAM eTale sUtra bhaNavAmAM, arthamAM eTale artha bhaNavAmAM ane vihAramAM eTale bhinnabhinna dezanuM (anubhava) jJAna meLavavA pUrvaka bhavyajIne dharmane upadeza karatA vicaravAmAM, ema traNamAM anukrame bAra bAra varSe jAya. e krame (ummarathI) pIstAlIsamuM varSa prApta thAya tyAre sUtronA anuganI eTale vyAkhyAnanI ane garachane saMbhALavAnI anujJA meLavavAnI yegyatA pragaTe che. (prAcIna sAmAcArInA dvAra-11 mAmAM) kahyuM che ke "aDavarisa dikkha bArasa, sutte atthe ya vAyagatte a / paNayAlIse erisa-guNajutto ho(hava)i Ayario // 2 // " bhAvArtha-ATha varSe dIkSA, te pachI bAra bAra varSe sUtramAM, arthamAM ane vyAkhyAna karatA dezadeza vicaravAmAM, ema cuMmAlIsa varSa gayA pachI pastAlIsamA varSe AvA (kahIzuM te) guNavALo muni AcArya padane pAmavA mATe yugya thaI zake che. have te gyatA ane te pragaTa thayA pachInuM kartavya be kethI kahe che ke - mUlam-" IdRgaparyAyaniSpannaH, SaTtriMzadguNasaGgataH / dRDhavrato yatiyukto, muktyarthI saGghasammataH // 130 // zrutAnuyogAnujJAyAH, pAtraM na tu gunnojjhitH| patra tatrane vana, mahArAtinA mRta bhara rUzA"puHE I maLane arthaevA paryAye (ummare) pahoMcelo, chatrIsa guNothI yukta, daDha(akhaMDa)vratavALo, ziSyAdi parivAra yukta, muktine arthI ane siMdhamAnya; e guNothI yukta muni zratanI anujJAnuM pAtra che, nahi ke guNa vinAne. kAraNa ke apAtramAM AcAryapada sthApavAthI | moTI AzAtanA kahI che. ra92-je ke A hakIkata utsarga pade kahelI che, apavAda pade te saMghanI ane zAsananI rakSA mATe uparokta guNe pUrNa na hoya tene paNa AcArya pada ApI zakAya che. jo evA guNavALAne ja AcArya Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha sa0 bhA0 2 vi0 3-gA0 130-131 TIkAnA bhAvA-e upara kahyA pramANe paryAya (ummara) jenI pUrNa thaI hAya, tathA je chatrIza guNAthI yukta hoya, te (gaNIpada mATe ceAgya che, te) guNeA A pramANe che-- 'paMcidia saMvaraNo, taha navavihabaMbhaceraguttidharo | uhisAmukkI, aTThArasaguNehiM saMjutto // 1 // paMcamahavtrayajutto, paMcavihAyArapAlaNasamattho / paMcasamitro ttinutto, chattIsaguLo curu odda rA'' 64 bhAvA --pAMca indriyAthI saMvRtta (vijetA), tathA brahmacaryanI nava prakAranI guptineA dhAraka, caturvidha kaSAyathI mukta, ema aDhAra guNAthI saMyukta (1) tathA pAMca mahAtratAthI yukta, pAMca prakAranA AcArAnuM pAlana karavAmAM samartha, pAMca samitithI samita ane traNa guptithI gupta, ema gurU (AcAya--gaNI) kula chatrIza guNavALA hAya. 454 jo ke gurUnA guNA zAstramAM ghaNA prakArAthI kahelA che, kintu ame ahIM' vistAra thavAnA bhaye khIjA prakArAne choDIne prasiddha che te ja prakAza kahyA che ema samajavuM. tathA jenAM mahAnatA deDha( akhaMDa ) hAya, parivArarUpa sAdhuethI yukta hAya, mukti eTale paramapadano abhilASI hAya kintu leza paNa sAMsArika sukhanI spRhAvALA na hAya, sAdhu-sAdhvI--zrAvaka-zrAvikArUpa zrIcartuvidhasadhane mAnya heAya-evA yati (muni) zrutanA anuceAganI eTale zrIjinaAgamanA vyAkhyAnanI anumatinI, arthAt 'tuM dravya, guNa ane paryAyarUpa padma apAya, khIjAne nahi,ema Agraha rAkhavAmAM Ave te kALAdi dAkhe tevA uttama purUSanA abhAve zAsananA viccheda thAya. te| paNa tenA a` e nathI thate ke icchAmAM Ave tene AcAya banAvI zakAya ! je uddezathI AcArya pada ApavAnuM zAstramAM vidhAna che te uddezane siddha karavAnI yAgyatA te te deza--kALane anusAre paNu DhAvI joie. anyathA ahIM kaheluM 'mahatI AzAtanA' eTale meATI AzAtanA thAya' e vacana asatya thAya. temAM paryAMyathI pukhta hovAthI khIjA sAdhue ne vinaya karavAmAM kSAbha na thAya, AcAya ne lAyaka guNo DhAvAthI khIjAene guNu pragaTa karavAmAM AlambanabUta thAya, vrate akhaMDa hoya te| ja prabhutva pragaTe, vidvAna sAdhuvathI parivareDhA DhAya te| saMghanAM vividha kAryAMnI vyavasthAmAM sahAyaka thaI zake, mAkSAthI hAya teA ja pApanA bhayavALA hAvAthI khIjAone pApathI bacAvI meAkSanI sAdhanA karAvI zake ane saghamAnya hoya teA ja sauMghamAM tenuM vacana Adeya bane-sadha tenI AjJAne anusare. ema ahIM jaNAvelA guNo AcArya pada mATe ati Avazyaka che. jo ke anAdui kALathI mAna kaSAyathI mujhAeaA jIva satra meATAine icche che, prabhu mahAvIradevanA najIkanA kALamAM paNu e zrIbhadrabAhusvAmine AcArya pada ApavAthI varAhamihire peAtAne parAbhava mAnIne zAsananI halakAI karavAnA vividha prayatnA karyAM hatA, te pachInA itihAsa paNa A DhASathI bacyA nathI ane bacI zake paNa nahi, chatAM AtmAthI purUSa! peAtAnuM hita sAdhI zake te mATe jJAnIe tene sanmAnA prakAza ApatA ja rahyA che. uparyukta kathanamAM AcArya pada ApanAra-lenAra ubhayane hitanA mArga jaNAvyA che. yAgyatAne pAmelA eka paNa AcAya nuM cAritrabaLa saghane saMgagnita banAvI zAsananuM mahattva vadhArI zake che, ethI virUddha ajJAnAdine vaza paDelA aneka haiAya ane te na iccheteApaNu peAtAnA mahattvane sAcavavA jatAM zAsananu' ane saMghanuM mahatva ochuM kare che, e eka hakIkata che. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryanI yogyatA ane lenAra-denAranI javAbadArI] 455 traNe apekSAothI zrInagamonuM vyAkhyAna kare evI anumati mATenuM pAtra kahe che. arthAt tene AcArya pade sthApavA gya kahyo che. kahyuM che ke - "desakulapabhiichattIsa-guNagaNAlaMkio daDhacaritto / nathaTgutto saMgharSa, saMmo kuvaraNI ' vInAnAmAvA tA-zA. bhAvArtha-'AryadezamAM-uttamakuLamAM janma vigere chatrIza guNathI zobhita, daDha (akhaMDita) cAritravALo, jayaNAyukta, zrIsaMghane mAnya tathA mokSAthI, e muni AcAryapadane yogya jANa. evA guNavaMtane egya kahyo che, paNa e guNethI sarvathA rahitane yogya gaNyo nathI. hA, kALa vigerenA prabhAvathI temAMnA eka-e Adi guNethI hIna agya nathI. kahyuM paNa che ke - ___ "kAlAivasA ikkAiguNavihINo'vi suddhgiiantho| TAvinnaDuM ripas, 3jhutto sArA" prAcIna samAcArI, tAra-zA. bhAvArtha-kALa, saMghayaNa, vigere (vartamAna kAlina) dene vaza ekAdi guNathI hIna chatAM je vizuddhagItArtha (zAnAM rahasyonA jJAtA,) virAgI ane ziSyAdinI sAraNA vigere karavAmAM udyamI (kuzaLa) hoya tene sUripade sthApa. A hetuthI ja kahyuM che ke - swdA vayasaMpamAM, vivAhitranAmuttasthA ! koLubhAI, vokaII() maLiyA kiffe gjhavataMtra rUA. bhAvArtha-mATe jeNe ghatene sArI rIte ArAdhyAM hoya tevA te te kALe vidyamAna sakaLa sUtra-arthanA jANu sAdhuone zrIjinezvaroe anuganI anujJA (AcAryapada) mATe regya kahyA che. pacAzakamAM paNa kahyuM che ke "guruguNarahiovi ihaM, daTTayo mUlaguNaviutto jo| 3 puttavihILo tti, vaMdo 3f i" pAra -rUpaII bhAvArtha--ahIM eTale AcArya padanI cagyatAmAM je mULaguNo(vratAdithI rahita heya tene gurUpada mATenI yogya guNothI rahita (agya) samajavo, sAmAnya guNothI rahita hoya te ayogya nathI. A viSayamAM caMDarUdrAcArya daSTAntabhUta che. A gyatAnI jarUra zA mATe ? te kahe che ke-zrIjinezvaroe agyane anuyAganI anumati (AcArya padavI) ApavAmAM zrI tIrthakara vigerenI moTI AzAtanA kahI che. kahyuM che ke- " suguNAbhAve na puNo, guNaparihINo Thavijjae suurii| appatte sUripayaM, ditassa gurussa gurudoso // " prAcInAsAmAcArI dvaar-11|| bhAvArtha-saguNInA abhAve paNa hInaguNIne AcAryapade nahi sthApa, kAraNa ke guNathI aprAptane (agyane) sUripada ApanArA gurUne meTe deSa che. 297pa-cavastakamAM paNa kahyuM che ke ra97-pANI TAMkInI jeTalI uMcAithI utare che teTaluM UMcuM caDhI zake che, arthAta sarakhA levalamAM rahI zake che tema vacanane paNa sAmAnya niyama che ke te jeTale UMDethI nIkaLe che teTalI uMDI asara kare che. ethI lokamAM paNa nAbhinA avAjane prabhAva paDe che. A avAje tyAre ja nIkaLe Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 [10 saM- bhA2 vi3-gA0 130-131 " iharA u musAbAo, pavayaNakhisA ya hoi logmmi| sesANavi guNahANI, titthuccheo a bhAvaNaM // " paJcavastu0 923 // bhAvArtha--anyathA eTale agyane AcArya pada ApavAthI ApanAra gurUne mRSAvAda deSa thAya, lokamAM zAsananI apabhrAjanA thAya, egya nAyakanA abhAve bIjAonA paNa guNenI hAni thAya ane samyagrajJAnAdi guNonI vRddhi nahi thavAthI vastutaH tIrthane paNa uchera thAya. ke belanAra je kaMI bole te pramANe mAnanAre ane zakya hoya tyAM sudhI AcaranAro paNa hAya. ahIM gaNIpada ApavAne je vidhi jaNAvavAmAM AvyA che temAM te padane yaMgya guNavAnane e pada ApavAnuM vidhAna che, kAla vigerenI hAnithI ahIM kahelA sarvaguNa na hoya to paNa ochAmAM ochuM jenAM vrata nirmaLa (akhaMDa) hoya ane gacchanuM (saMghanuM) rakSaNa-pAlana karavAnuM sAmarthya jenAmAM hoya tene gaNipada ApavuM ema jaNAvyuM che, tethI viparIta karanArane zrI tIrthakaronI AzAtanA uparAnta paccavastunI sAkSI ApIne bIjA paNa de lAge ema jaNAvyuM che te ati mahattvanuM che. gaNIpada ApavAmAM trikAlAbAdhita zrIjanazAsanane pravAha cAlu rahe ane tenI ArAdhanAne bhavya AtmAone lAbha maLatA rahe e ja eka udeza che, te tyAre ja saphaLa thaI zake che tevA viziSTa guNavALA-prabhAvaka AtmAne gaNipada ApavAmAM Ave. sAmAnya evo niyama che ke je guNo pite siddha karyA hoya te guNo bIjA yogya AtmAomAM sahelAIthI pragaTa karI zakAya che. jo bhavyajIvone vItarAga zAsananA ArAdhaka banAvavA hoya to potAnAmAM zAsana pratye ArAdhakabhAva pragaTAve joIe ane zAsanane prANathI paNa adhika mAnavuM joIe. jenAmAM AvI yogyatA pragaTI hoya tene kaSAyo manda paDI jAya che, theDA udayamAM hoya te paNa prazasta (upakAraka) banI jAya che ane viSayane rAga vigere to mRtaprAya: khanI jAya che. evA pitAnA pavitra jIvananA prabhAvathI ane zrIjinavacananI mahattAthI te agamanI, anya jInA dharmanI ane zAsananI rakSA karI zake che. kevaLa zrutajJAnanuM baLa A kAma karI zakatuM nathI. kAraNa ke jJAnanA phaLarUpa upazama-samatA vairAgya vigere guNonA baLe AcAryapadanI javAbadArIne pUrNa karI zakAya che, mATe viziSTa jJAnI karatAM paNa gItArthane AcArya pada mATe yogya mAnyo che. have pachI teonAM kartavyonuM varNana karavAmAM Avaze, te vAMcavAthI paNa samajAze ke AcAryane upakAra ke hoya ? jinezvarade sthApelA caturvidha saMghane gaNadharadee guMthelI dvAdazAMgInA baLe mAkSamArganI ArAdhanAmAM joDavo. sahAya karavI, vigere AcAryanuM kartavya che te zratanA viziSTa bAdha vinA paNa na thaI zake. ema chatAM temAM ekAnta nathI, zAsananI paraMparAne avicchinna rAkhavA mATe viziSTa AtmAnA abhAve sAmAnya paNa yogyane gacchAdhipati banAvI zakAya, temAM meha ke meTAIne pakSa na joIe, bhaviSyamAM viziSTa AtmAnA yoge zAsanane udyota thaze evI kevaLa zAsanahitanI ane bhavyajIvonA kalyANanI nirmaLa bhAvanA hovI joIe. e rIte gaNIpada lenAra-denAra bane ArAdhaka bane che, pitAnA jIvanane zakti-sAmagrIne anusare udarvagAmI banAvI zake che, zakaya javAbadArIne pUrNa karI zake che ane bhaviSyamAM yogya AtmAne lAbha thatAM e javAbadArI tene soMpI pite kRtakRtya thaI zake che. zrIzaabhavasUrijInI prApti mATe A prabhavasvAmie karelA prayatna, kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcAryanI prApti teozrInA gurUe karelI ciMtA, vigere AmAthI ne ghaNo bodha Ape che. - tathApi TIppaNuM naM. 287mAM jaNAvyA pramANe "svayogyatAne anusAre saMyoga paNa maLe che e bhUlavA jevuM nathI. AtmakalayANane irachatA bhavyaAtmAe haMmezAM pitAnI yogyatA- ayogyatAne sarvatra kAraNabhUta mAnI maLelA saMgane baLe yathAzakaya ArAdhakabhAva pragaTAvIne kalyANa sAdhavuM e ja zreSTha che. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayogyane AcAryapada ApavAthI doSa ane AcAryapadanI anujJAne vidhi] 457 temAM paNa jeNe te te kALe vidyamAna-upayogI sakaLa sUtrane ane arthane jANyA na hoya tene "tuM vyAkhyAna kara " ema kahevuM te tenI pAse vyAkhyAna karavAnuM jJAna nahi hovAthI daridra putrane "tuM A ratnonuM dAna kara " ema kahevA jevuM hovAthI asatya che, ala5mAtra adhyayana karyuM hoya te paNa te vyAkhyAnane viSaya banI zakatuM nathI, mATe agyane anujJA (AcAryapada) ApanArane mRSAvAda doSa lAge che. vaLI anugIne (AcAryane) Azraya saMzayane TALavA mATe ane niHzaMka bedha meLavavA mATe kare te paNa jyAre AcArya banela svayaM bIcAre ajJAna ane gaMbhIra padano artha samajAvavAmAM asamartha hoya te lekene sUkSama bhAvone zI rIte samajAvI zake ? ema chatAM sAhasa karIne kaMI asambaddha bele te vidvAnane te sAMbhaLIne tenA pratye evI avajJA thAya ke "A ajJAnIne Agamadhara kema banAvyo haze ? kharekhara A zAsana ja asAra che ke jene nAyaka Avo ajJa che " vigere zAsananI halakAI thAya. ziSyone paNa janma-maraNAdine nAza karanArI jJAnAdi sampattine A ajJAna zI rIte prApta karAve ? ziSya paNa bIjA jJAnI pAsethI jJAnAdi meLavI zake nahi, kAraNa ke " huM paNa AcArya chuM ja, te mArA ziSyo bIjAnI pAse kema bhaNe ?" evuM tene mithyA abhimAna thAya, tethI ziSyone paNa te anumati na Ape ane gurUnI anumati vinA bIjAnI pAse bhaNe te ziSyone paNa gurUnI avajJA thAya,) ema tenA ziSyo paNa mUkha ja rahI jAya, tenA ziSyanA ziSya paNa mUkha rahe, ema paraMparAe jJAnAdi guNonI hAni thAya. ane jJAnAdi guNanA abhAve te "mAthuM ane mukha muMDAvavuM, bhikSArthe pharavuM" vigere saghaLuM caraka vigere anyadhamI sAdhuonI jema anarthakArI ja bane. kAraNa ke jema ajJAnI chatAM pitAnI matikalpanAe roganuM auSadha kare che te anarthakAraka thAya, tema ajJAnI svamatikalpanAe dharma kare-karAve te paNa pramANabhUta (saphaLa) na thAya. e rIte mAtra dravyaza prAyaH anartha hetu hovAthI bhAvathI (guNavRddhinI apekSAe) te tIrthane ja uchera thAya. mATe te te kALe vidyamAna ucita sakaLa sUtra-artha jeNe nizcita jANyA hoya tevAne ja vyA khAnanI (AcAryapadanI) anujJA karavI, mAtra sUtra-artha sAMbhaLyAM hoya tene nahi. zrI. siddhasena surIjIe paNa sanmati prakaraNamAM kahyuM che ke - " jaha jaha bahussuasaMmao a sIsagaNasaMparikhuDo a| ___ aviNicchio a samae, taha taha siddhaMtapaDiNIo // " 66 // bhAvArtha-jema jema lokamAM bahuzruta tarIke khyAti pAme, ane jema jema ziSya pari. vAra bahu vadhato jAya, chatAM je siddhAntanA adhyayanamAM (arthamAM) sunizcita na hoya te gurU uttarottara siddhAntane zatru thAya te kevA sAdhune kevI rIte AcArya banAve ? te kahe che ke- mU-tamAkuTMlyio, 'yaM sUripaduM jIvaNa | vidhipUrva vidhivatra, sAmAjA sita: "?rUra II Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 [dha saM. bhA. 2 vi. 3-ga 102 mULane artha te kAraNe ahIM kahyA te guNothI yuktane sUripada vidhipUrvaka ApavuM, te vidhi sAmAcArI granthamAM kahela che. TIkAne bhAvArtha-mATe pUrvokta guNethI saMpUrNa hoya tene gurUe ni AcAryapada vidhi pUrvaka ApavuM. A vidhi (prAcIna) sAmAcArInA 11 mA dvAramAM A rIte vistArathI kahelo che "vaLA mA nimiSA, vivaMtAna nahi sama maMtava(2) nAma vaM, gasiddhi niddha thaiyou I DhAmAthA che. bhAvArtha-sAdhumAM (sUripadane ge) guNanI parIkSA karavI, padavI uttama samaye (zubhalagna) ApavI, be Asane karavAM, caityavadana ane gurUvandana karavuM, sattAvIza zvAsocchavAsane kAryotsarga kara, naMdisUtra kahevuM-sAMbhaLavuM, sAta khamAsamaNune vidhi kare, sUri maMtra ane akSanuM dAna karavuM, nAma sthApavuM, gurnAdi sarvasathe nUtana AcAryane vandana karavuM, nUtana AcAryane ane ziSyAdine hitazikSA ApavI, gurU ane nUtana AcArya banee nirUddha karavuM, nUtana AcAryane gaNa saMpa ane AcArya padanA lAbhe samajAvavA. - temAM guNe upara jaNAvyA te che ke nahi ? tenI parIkSA karIne, tithi, nakSatra, muhUrta, lagna, vigere uttama hoya tevA zubhalagna sUripada ApavuM joIe. te ApavA pUrve (te divase ) prAbhAtika kAlagrahaNa karIne gurU-ziSya bannee sajajAya paThAvavI. pachI zrI jinamaMdira vigere uttama sthaLe ziSyane (kaI pratamAM sthApanAcAryane) ane gurUne egya be Asana sthApIne AcArya padanI anujJA karavA mATe jenA mastakano (kezana) leca karyo che te ziSyanA muDelA mastake gurU prathama maMtrela vAsakSepa kare. pachI pahelA (bhAganA bhASAntaramAM pR. 147 mAM samyakatva vigere uccaravAnA vidhimAM) jaNAvyA pramANe vidhithI devavandana kare, pachI gurUne be vandana daIne anuyoganI anujJA mATe gurU-ziSya sattAvIza dhAskR- vAsane kAryotsarga kare. pachI pragaTa logassa kahIne gurU svayaM ke bIjA egya sAdhu (jeNe yega vahyA hoya te) ubhA ubhA traNavAra navakAra mahAmaMtra kahevA pUrvaka "akhalita uccAra kara" vigere guNa(vidhi) pUrvaka meTuM nandIsUtra pragaTa uccArathI saMbhaLAve ane ziSya paNa mahAmaMgaLarUpa te sUtrane aDadhI kAyAthI namIne mastake be hAthe anjalI karIne (mukhavastrikA be hAthanI chellI aMgulIonI vacce rAkhIne) manane ekAgra karIne vadhatA saMvega pUrvaka sAMbhaLe. pachI caturvidha zrIsaMghane vAsa (sahita akSata) vaheMcavA. pachI ziSya vaMdana karIne (khamA daIne) kahe ke-IcchakAri bhagavan! tuhe anha aNuomeM aNujANaha !' gurU kahe-"ahameassa sAhuksa dadhvaguNa-pakjhahiM khamAsamaNANuM haeNuM aNuogaM aNajANemi." pachI bIjuM khamAra daI ziSya kahe-saMdisaha kiM bhaNAmi ?" gurU kahevandittA payaha', trIjuM khamA daI ziSya kahe- "IrachakAri(bhaga0) tuhe a-- aNuego aNunnAo, IrachAme Asa"i tyAre gurU "samma avadhAraya, anesiM ca payaha" ema kahe. cothuM khamA daI ziSya kahe- "tumhANuM paIe, saMdisaha sAhUNuM paemi? (gurU payaha" kahe, ziSya "Icche ' kahI) pAMcamuM khamAsamaNa daI cAre bAju eka Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya padanI anujJAnA vidhi ane hitazikSA] 459 eka namaskAra mahAmaMtrane gaNatA samavasaraNa( nadi )ne ane gurUne pradakSiNA Ape. e pramANe traNa vAra pradakSiNA ApyA pachI chaThThuM khamA. daI ziSya kahe tumhANuM vei, sAhUNaM paveie, sadisaha kAussagga' karemi ? '(gurU 'kareha' kahe, ziSya 'Iccha' kahI ) sAtamu khamA. daI 'aNuega aNujANAvaNu karemi kAussagga, annattha, ityAdi kahIne ( 27 zvAseAzrvAsanA ) kAussaga karIne pArIne upara pragaTa leAgasa' kahe, pachI ziSya zurUe ApeluM Asana laIne gurUne traNa pradakSiNA daIne vaMdana karIne gurUnI jamaNI bhujAnI pAse Asana upara bese, e rIte beThelA ziSyanA jamaNA kAnamAM lagnaveLAe gurU gurUparaparAgata ( sUri)matranAM pade traNavAra kahe. te pachI vadhatI vadhatI traNa akSamuSThira Ape. ziSya upayAga pUrvaka tene be hAthanA sampuTathI grahaNa kare, pachI gurU nUtana AcAryanI nAma- sthApanA karIne AsanathI uThe ane ziSya te Asane bese, tyAre yathAsanihita sarva saMdha sahita gurU tene (nUtana AcAryane) vaMdana kare, A vanadvArA ane havethI samAna guNavALA che' ema jaNAvavAnuM heAvAthI karanAra-karAvanAra bannene doSa nathI. kahyu` che ke-- bhAvA " bAyayi nitijJALu, vijJaLa yaMLa 2 tarphe jIgo ! tullaguNakhAvaNatthaM, na tayA duhaM duvehaM pi / / prAcInA sAmA0 dvAra 11 / / ziSya AcAya (gurU)nA Asane besavu, tathA gurUe ziSyane vaMdana karavuM. A vaMdana 'guNuthI anenI samAnatA jaNAvavA mATe che ' tethI te bannene doSarUpa nathI. te pachI gurU vyAkhyAna kare ' ema kahe tyAre tyAM beThA beThA ja nUtana AcAya nadinu prAraMbhika (maMgaLa vigere), athavA sAMbhaLanArI padAne anurUpa vyAkhyAna kare, te samApta thAya tyAre sa Mgha vaMdana kare. te pachI nUtana sUri AsanathI uThe ane gurU tyAM besIne A rIte ' upamR Nu ' eTale utsAha vadhe tevI preraNA-hitazikSA Ape. jema ke-- * " he mahAbhAga ! tuM dhanya che ke sa MsArarUpa parvatane bhedanArA vAnA jevA durbhedya (TTu mya) jinAgamanA bAdha artha pUrvaka te prApta karyAM che (1), je sUriSadanA tArA jIvanamAM 294-akSanA asAmAnyatayA sthApanAcArya thAya che ane sthApanAcAya rAkhavAnA adhikAra mukhya mArge AcAyanA che, e kAraNe ahIM akSa eTale sthApanAcAae samajAya che. kAi sAmAcArI granthAmAM sugaMdhitro' pATha che, tethI ema samajAya che ke suga MdhimAna cU(vAsa)vALA akSatAnI sAthe sthApanAcAya ApavAnA vidhi haiAya. sva AcAya zrI khAntisUrijI sampAdita bRhayAgavidhinA pustakamAM 'sthApanAcA` Ape' ema jaNAvelu paNa che. vamAnamAM kevaLa vAsa sahita akSatanI traNa murrie ApavAnuM jovAmAM Ave che tenuM kAraNa e DhAya ke sthApanAcAya sUripada ApyA pUrve pa gurUe ApelA hAya che. athavA akSa eTale sugaMdhimAna vAsa karIe te te paNa ghaTita che, kAraNa ke te samaye sUrimaMtra ApavAmAM Ave che tethI nUtana AcAryane sUrimatranA paTa gaNavAnA adhikAra maLe che, temAM gurU para parAgata cAlye! Avate vAsa sUrimatranA paTane pUjavA mATe upayegI hAvAthI ApavAmAM AvatA haiAya te| te paNa ghaTita che. kAraNa ke-e rIte gurU para parAthI pUrjA enA vAsa paNa cAlu rAkhavAnA Azaya DhAya, A viSayamAM anubhavaenA anubhavane pramANika samajavA. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460. [dha saM0 bhA. 2 vi. 3-gA0 13 Arepa karyo che te pada (Atma)saMpatti prApta karavAnuM evuM uttama sthAna che ke je sthAnane zrIgautamaprabhu, zrIsudhama gaNadhara, Adi anekAneka mahAmunioe bhAvyuM che (2). he bhadra AtmA ! A pada dhanya purUSane ja ApavAmAM Ave che ane dhanya purUSo ja tenAthI pAra utare che (yathArtha saphaLa kare che). eTaluM ja nahi, te dhanya AtmAo padane pAra utarIne (A padanI javAbadArIne pUrNa karIne) A saMsArasamudrane pAra paNa pAme che (3), saMsArarUpI aTavIthI bhayabhIta banelo A sAdhu samUha (have pachI) saMsArathI mukta karAvavAmAM samartha evA hArA zaraNe Avyo che (), mATe yathAyogya sAraNA, vAraNa vigere karIne, saghaLAM vidathI bacAvIne, A saMsArarUpa aTavIthI tyAre prayatna pUrvaka tene pAra utAra joIe. (5)" e pramANe nUtanasUrinI upabRhaNa karIne ziSyavargane paNa hitazikSA Ape. jemake "tamAre paNa saMsAra sAgarathI pAra utAranArA suMdara vahANa tulya A gurUne kadApi tajavA nahi (1). temAMthI pratikULa vartavuM nahi, sadA anukULa thavAmAM prayatnazIla banavuM, ke jethI tamoe karelo gRhatyAga (dIkSA) saphaLa thAya (2). teone vinayAdi nahi karavAthI zrIjinezvaradevanI AjJAne lopa karyo gaNAze ane tethI A loka-paralokamAM ghara viDambanAo veThavI paDaze (3), mATe kaI kAmamAM te Thapako Ape te paNa he bhavyo ! kuLavatI strInI jema tamAre jAvajajIva teonA caraNanuM zaraNa choDavuM nahi (I), jeo sadA gurUnI sevA kare che teo samyaga jJAnanuM bhAjana bane che. eTaluM ja nahi, te dhanya che, te nirmaLa samakitavALA paNa che, ane te daDha (nirmaLa,cAritravALA 5NuM che (5).**e pramANe hitazikSA 25-ahIM kahelI hitazikSA AcAryapadane svIkAranAra AcAryanI ane e padane ApanAra gurUnI, sammati ApanAra chavAsI sAdhuonI tathA zrI saMghanI javAbadArIne khyAla Ape che. pada ApyA pachI pada svIkAranArane ane ApanArane zire meTI javAbadArI Ave che, pada svIkAranAra jema saMghanuM ane zAsananuM rakSaNa karavA mATe javAbadAra bane che tema ApanAra caturvidha zrIsaMgha paNa tenA padanuM bahumAna karI AjJA pAlana karavA mATe javAbadAra bane che. mATe te ubhayane ghaTita hitazikSA ApavI te nyAyasaMgata che. "be hAtha vinA tALI paNa na paDe' e prasiddha lokokti dareka prasaMgamAM ghaNe bodha pATha Ape che. utsarga mAge te darekane pitAnI javAbadArIne khyAla karIne te pramANe vartana karavAnuM ja hoya che, temAM je je kSati thAya tene nyAya ApavAnuM kArya sarva keInuM nathI 5Na rAjyazAsananI jema nyAyAdhIza tulya zAsananA agresaranuM che, e paNa cUke te karma sattA ene nyAya cUkave ja che. A aTala vyavasthAne teDIne anadhikAra ceSTA karavAthI ke adhikArI banyA pachI upekSA karavAthI lAbhane badale hAni thAya che. sevya-sevaka ubhaya potAnA kartA ane anusare tyAre ja ubhayanuM kArya siddha thAya, ene badale paraspara eka-bIje pakSa sAmAnA kartavyane karAvavAno Agraha seve te vigraha pedA thAya. ahIM gurUne ane nizrAgata gacchane pitapotAnA kartavyane mArga batAve che, ene anusaravAthI ja sarvanuM zreyaH sadhAya che. eka hAtha aTake te tALI na paDe tema bemAMthI eka pakSa paNa svakartavyane cUke te bIje pakSa yogya chatAM pitAne kartavyane sAdhI zake nahi, kAraNa ke ubhayanuM kartavya 5raspara sApekSa che. mATe gurU-ziSya ubhayane pitAnuM kartavya bajAvavAnI A preraNa ghaNI uttama che, ene anusaravuM e ja paraspara eka bIjAnI uttama sevA che. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryanA pAMca atizayo] 461 ApIne bane nirUddha kare ane banera sajhAya paThAvIne kAlamAMDaluM kare. zrI vyavahAra bhASyamAM A pramANe AcAryanA pAMca atizaye kahyA che. "matte pApo dhova, pasaMsAM sthapAyo che Ayarie aisesA, aNAisesA aNAyarie // 229 / / uppannanANA jaha no aDaMtI, cu(co)ttIsabuddhAisayA jiNiMdA / evaM gaNI aTThaguNovaveo, satthA va no hiMDai iddhimaM tu // 125 // guruhiMDaNaMmi gurugA, vasabhe lahugA'nivArayaMtaMmi (tss)| gIAgIe gurulahu, ANAIA bahU dosA ! / 126 // paMcavi AyariAI, acchaMti jahannaevi saMtharaNe / gI pi (ka)maMtharate, tameva (m) ; jAme rUA" (udde-6) 296-"nirUddha kare eTale gaNIpada ApanAra-lenAra bane tapanuM paccakkhANa kare, "nirUddha eTale tapa e artha pU. AcArya zrI vidayasUrijI mahArAjane abhipreta che. ra97-padapradAna pachI sajajhAya paThAvavAne ane kAlamAMDalAM karavAne vidhi nUtana AcAryane karavAne saMbhave che, chatAM ahIM tathA sAmAcArI granthamAM "vi' e pATha hovAthI ame "bane" ema lakhyuM che. 298-AcArya pada ApavAne ahIM kahele vidhi ati mahatvane che. gurUparaMparAe zAsana kALathI cAlyuM AvatuM anekAneka AcAryo vigerenI ArAdhanAnuM baLa A vidhi karavAthI nUtana AcAryane prApta thAya che ane caturvidha zrI saMghane AzIrvAda maLavAthI paNa AmAmAM viziSTa kSapazama pragaTe che. vadhAre zuM ? vidhi pratye eTale Adara vadhAre teTaluM mehanIya karma jaldI manda paDe che ane jJAnAdi guNane AtmAmAM prakAza pragaTa thAya che. hA, pAtAne vidhi pratye mAna na hoya to te karavA chatAM tene lAbha maLato nathI. vAsakSepanuM baLa paNa amApa hoya che, kAraNa ke pUrva paraMparAthI cAlyo Avato pavitra vAsa anekAneka viziSTa AtmAonI ArAdhanAnA pavitra adhyavasAyanA baLe viziSTa maMtra tulya banelA hoya che, te mastaka upara paDatAM ja tenA paramANue AtmAne apUrva adhyavasAyo pragaTAvI zake che. sUrimaMtranA zravaNa mAtrathI paNa e lAbha thAya che ane pachI te uttarottara tenA jApathI viziSTa prakAza maLe che. A hakikata mAtra zabdathI samajAya tevI nathI paNa zraddhALu AtmAne zraddhA pUrvakanA te te anubhavothI samajAya tevI che. mATe ja viziSTa yogyatA pragaTAvavAmAM samartha A vidhine ArAdhavo hitakara che. je tene anAdara kare che tene AcAryapada pAmavA chatAM anAdara thavAno saMbhava che. yogya AtmAne yogya gurUe caturvidha zrI saMghanI saMmati pUrvaka upayukata vidhithI ApeluM AcAryapada tene saphaLa karavAnI yogyatA prAraMbhamAM na hoya te paNa bhaviSyamAM tenAmAM viziSTa gyatA pragaTa karI zake che. uparAMta ahIM kahelAM uttama kSetra, zubhalagnarUpa uttama kALa, vigere nimittanuM paNa acitya baLa maLe che. AtmA game teTalo yogya chatAM te te prakAranAM uttama dravya-kSetra, kALa, bhAva vigere nimittane pAmyA vinA svaguNene pragaTa karI zakato nathI, e vyavahAra nayanuM daDha manatavya che, e kAraNe ja vyavahAranaya pratyeka kriyAmAM vidhinuM mahatva jaNAve che. vidhi eka nimitta tarIke AtmAmAM zuddhi pragaTa karI zake che, e zuddhi ja nizcayanayanuM sAdhya che ane te mATe karAte vidhi tenuM sAdhana che. ema sAdhya-sAdhanane saMbandha paraspara sApekSa hevAthI sAdhyana jeTaluM ja mahatva sAdhananuM (vidhinuM) paNa che, ItyAdi rahasya yathAmati svayaM vicAravuM. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 13ra bhAvArtha-1-AhAra ane ra-pANI, e be AcAryane utkRSTa (viziSTa) ApavAM, 3-teonAM malina vAne devAM, 4teonI prazaMsA karavI ane teonA hAtha-paga dhovA" vigere zauca kare, ema AcAryane e pAMca atizayo (karavA yogya) che, anAcAryane te anatizayo che (arthAt karavA yogya nathI) (rara). sarvajJapaNAnA zetrIza atizayovALA zrIjinezvare jema kevaLajJAna thayA pachI bhikSA mATe jatA (pharatA) nathI, tema ATha prakAranI ra99gaNa(AcAyaM) padanI sampattithI (guNethI) yukta AcArya paNa tIrthakaranI jema RddhimAna hovAthI bhikSA - ra99-AcAryaje ATha viSayothI viziSTa hoya che te ATha viSayane gaNisampatti kahevAya che. temAM 1-AcAra saspatti, tenA cAra bheda che 1-cAritramAM nitya samAdhi rahe te upaga, ra-potAnAM ucca jAti-kuLa vigerenA Agrahane-gauravane abhAva, 3-aniyata (apratibaddha) vihAra ane 4zarIranA ane mananA vikAreno abhAva vigere. 2-buta sampatti, tenA paNa cAra bheda che, 1-bahuzrutapaNuM (te yugamAM anyanI apekSAe jJAna viziSTa hAya), 2-sUtra (Agamana) daDha paricaya, 3 sva-para siddhAntarUpa vividha sUtronA jJAtA ane 4- udAtta, anudAtta vigere te te svarene-zabdA-- dine uccAra karavAmAM kuzaLa. 3-zarIra sampatti, tenA cAra bhemAM 1--zarIranI uMcAI-pahoLAI vigere te kALane ucita hoya, 2- lajjA na pAme tevAM sarva aMgo zebhAyukta (ghATIlAM) heya, 3 bAvA pUNuM (khADa-khApaNa vinAnuM) zarIra ane 4-zarIranuM suMghaNuM (badhA) sthira (majabUta) hAya. 4-vacana sampatti, tenA cAra bheda pikI jeonuM vacana 1-Adeya (sava mAnya) hAya, 2-madhura hAya; -madhyastha hoya ane 4-saMdeha vinAnuM hoya. 5-vAcanA sampatti, tenA cAra bhede che, 1-ziSyanI yogyatAne joIne tene upakAraka thAya te--teTalA sUtrane uddeza kare ane aAgyane (anadhikArIne) uddeza na kare, 2-uddezanI jema yogyatAne joIne arthAt ziSya pariNata che ke apariNata ? te vicArIne samudeza kare, 3-pUrve ApeluM kRta (AlApako) barAbara samajAyA pachI navuM zruta Ape ane 4-pUrvApara saMgata thAya te rIte sUtronA arthone samajAve. 6mati sampatti, tenA 1- avagraha, 2-ihA, 3-apAya ane 4-dhAraNA e cAra bhedo che, temAM te te IndriyonA zabdAdi viSayonuM mAtra nirAkAra grahaNa te avagraha, tene vimarza--vicAra karavo te IhA, nirNaya kare te apAya ane IhA-apAya dvArA paDelA saMskAre dhAraNa karI rAkhavA te dhAraNa samajavI. ha-prayoga sampatti, ahIM pravega eTale vAda karo ema samajavuM, tenA cAra bhedo che, temAM 1-vAda vigere karavAmAM pitAnuM AtmabaLa-jJAnabaLa keTaluM che te samaje, 2-sAme vAdI koNa che ? kayA nayane AzrIne vAda karavA Icche che vigere vAdIne 2 zake, 3-jayAM vAda karavAnuM hoya te kSetra ( nagaragAma-deza ) kenA pakSamAM che ? kayA dharmanuM rAgI che? vigere samaje ane 4-je sabhAmAM vAda karavAnuM hoya tenA sabhApati, sabhAsada, (rAjA, maMtrI, prajAjana-paMDita purUSo) vigerene oLakhI zake. 8-saMgrahapariNAsampatti eTale saMyamane upakAraka vastuonA saMgrahanuM jJAna, tenA cAra bhede che. 1-bALa-vRddha glAna vigere sarvane anukULa rahe tevA kSetranI pasaMdagInuM ( meLavavAnuM ) jJAna ya, 2-paTa-pATalA vigere jarUrI vastu meLavavAnuM jJAna hAya, 3svAdhyAya, bhikSA, bhajana, vigere te te kAryo karavAnA che te samayanuM jJAna heAya. ane 4-nhAnA--meTA yogya-ayogya, vigere kANu sAdhu kAne vandanIya che, vigere vinaya saMbadhI jJAna heya. gRhasthane kacasaspattinI jema AcAryane A ATha prakAranI bhAva (guNa) sampatti heAya to ja ga7nuM pAlana, rakSaNa karIne bhAva prANurUpa jJAnAdi guNenI rakSA karI-karAvI zake mATe tene sampatti che. tenA vinA daridranA kambanI jema sava' sAdhuonuM saMyama jIvana sadAya ane e mATe AcArya javAbadAra TheravAthI tenuM bhavabhramaNa vadhe, ItyAdi yathAmati svayaM vicAravuM. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryuM pratidina ziSyane vyAkhyAna karavAno vidhi] 463 mATe phare nahi (125), uparAnta AcArya bhikSA javA Icche che ema jANyA pachI vRSabha sAdhu roke nahi te tene "caturladhu prAyazcitta, rekavA chatAM AcArya na rekAya te te sAdhu nirdoSa gaNAya ane AcAryane "caturgurU prAyazcitta lAge. gItArtha sAdhu na reke te tene "mAsagurU prAyazcitta, agItArtha sAdhu na reke te tene "mAsalaghu prAyazcitta ane baMnee revA chatAM na rokAya te AcAryane pratyekanuM "caturgurU prAyazcitta Ave, uparAnta jinAjJAne bhaSma vigere bIjA paNa do thAya (126). anya sAdhuethI gacchane jaghanya paNa nirvAha thatuM hoya te AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira ane gaNAvacchedaka, e pAMce gocarI na jAya ane madhyama ke utkRSTa nirvAha thatuM hoya tyAre te niyama na jAya, paNa anya sAdhuothI gacchane jaghanya paNa nirvAha na thaI zake te AcArya (paNa) svayaM gAmamAM AhArAdi levA mATe jAya (173). anuganI anujJA thayA pachI nUtana AcAryane vyAkhyAna karavAne vidhi kahe che ke- mR-" to sau nityakRyu, varSe pravacanastha jA vyathAne teDaphaizyaka, siddhAntavidhinA rahuM " rUrU che. mULane atha-AcAryapadanI anujJA thayA pachI nUtana AcArya zAsananAM (saMghanAM) kAryomAM nitya udyama karavA sAthe Agamokta vidhithI egya sAdhuone avazya vyAkhyAna saMbhaLAve. TIkAne bhAvArtha -AcArya padavI ApyA pachI te nUtana AcArya nitya (haMmezAM) AgamanAM athavA saMghanAM kAryomAM avazya udyama kare ane Agamokta vidhine anusAre yogya ziSyone nize vyAkhyAna (vAcanA) paNa Ape te sApekSayatidharma che, ema vAkyane saMbandha jeDa. ahIM jeo sarvaviSayamAM rAga-dveSa rahita, buddhimAna ane paralokanA bhayavALA hoya teone sAmAnyatayA siddhAntane sAMbhaLavAnI yogyatAvALA samajavA. kAraNa ke-sarva viSayamAM " asadAgrahane vaza thayA vinA tevAo nhAnI meTI pitAnI bhUlane svIkArI zake che ane haDanI peThe vinayathI namra evA te dhanyaAtmAo ajJAnarUpa (agAdha)jaLathI tarI paNa zake che. (Agama bhaNanArA) prApta vigere vizeSaNathI viziSTa hovA joIe, teone ja viziSTa sUtrone bhaNavA mATe egya (adhikArI) kahyA che. ahIM prApta eTale paryAyathI ane gratAthI adhikArI bane, evA prAptane (gyane) jaina AgamamAM "kalpika kahyo che. temAM paNa Avazyaka vigere sUyagaDAMgasUtra sudhI bhaNelo hoya tene prApta samaja. arthAt viziSTa sUtra bhaNavAmAM gya samaja. ahIM sUyagaDAMga sudhI bhaNelo ema kahevAmAM e apekSA che ke eTaluM bhaNanAre tarkathI nirmaLa ane (sukuma)buddhivALo bane che, arthAta jenI buddhi tarka-samAdhAnathI nirmaLa (sUma) banI hoya tene egya samaja. cheda grantha vigere sAMbhaLavAmAM bhaNavAmAM) te paryAyathI yogya banyuM hoya te paNa je sabhAvayukta, (cAritra ane zruta) dharmamAM prItivALo, pApabhIrU, ane pariNAmika (pariNata) heya tene adhikArI samaja. pariNAmika eTale te te dravya kSetra kALa bhAva vigere te te apekSAone anusarIne utsarganA viSayamAM utsagane ane apavAdanA viSayamAM apavAdane, ema jyAM je ucita hoya tyAM baneno viveka karI 300-haDa nAmanuM vRkSa nameluM rahe tema asadAgrahathI rahita hovAthI satyane pAmI zake, Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 [dha saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 133 zake te samaja. evA guNavAnane cheda vigere sUnuM vyAkhyAna saMbhaLAvavuM te nirmaLa vigeremAM hetu banavAthI hitakara thAya, atipariNAmaka ke apariNAmakane saMbhaLAveluM te teonA vicitra karmonA deSathI ahitakara ja thAya ema samajavuM. kAraNa ke tevAone te viSaya sAMbhaLavAthI (prAyaH) anartha thAya. pUjya zrI haribhadrasUrijIe kahyuM che ke - " Ame ghaDe nihattaM, jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / siddhatA, kahAra vinA '' vaccavatu-182 | bhAvArtha-jema kAcA ghaDAmAM bhareluM pANI te ghaDAne nAza kare tema a5 AdhArane (apAtrane) ApeluM siddhAntanuM rahasya paNa te AtmAne nAza kare che. 11 301-jema koI bhasma ke rAsAyaNika auSadha letAM pahelAM kASTika auSadha-reca vigerethI zarIra zuddhi karavI paDe che, te vinA game te mANasa evAM auSadhe le te lAbhane badale nukasAna thAya che, tema vartamAnamAM kareganA nAza mATe jinabhUti ane jinAgama be auSadhatulya che. temAM jinabhakti kAchika auSadha tulya hovAthI AraMbha-samAraMbha karanArA gRhastho paNa te karI zake che, jo ke temAM paNa amuka yogyatAne sthAna che ja, sarva keIne lAbha thatuM nathI. paNuM Agama bhaNavA mATe te viziSTa zuddhi avaza: . kAraNa ke te rAsAyaNika auSadha tulya che. zAstramAM tenuM phaLa paNa ghaNuM moTuM kaheluM che ane te bhaNavA mATe mukhyatayA zramaNa jIvanane yogya mAnyuM che. te paNa sarva sAdhune te bhaNAvavA yogya nathI. viziSTa verAgya, pariNata buddhi, vigere guNo pragaTyA hoya, moharUpI maLane vikAra maMda hoya tevA gya sAdhune ja te bhaNAvI zakAya. A vyavasthA mahApurUnI bhAvadayAnA jharaNArUpa che, hita karatAM paNa koinuM ahita na thAya tevI jAgrati mAMthI pragaTelI che, mATe te upakAraka che. jinezvare pratye pUrNa vizvAsa-ane pUjyabhAva pragaTAvavA mATe prAraMbhamAM jinabhakti karaNIya che, tenA baLe mithyAtva vigere roge maMda paDe tyAre Agama granthAne pacAvavAnI yogyatA pragaTe che ane e yogyatAnA pramANamAM te te sUtra bhaNavAthI lAbha thAya che. anyathA ahIM kahyuM tema kAca ghaDAmAM pANI bharavAnI jema bhaNanArane ahita thAya che. e yuktisiddha che. samyaktva jJAnanI rakSA kare che ane samyakatvathI samagra baneluM jJAna cAritrane janma Ape che, rakSA kare che, vRddhi kare che ane saphaLa kare che. ethI ja prathama samyaktva, tenA yogathI samyak jJAna ane pachI cAritra pragaTe che tathA e ja kamathI sAtame, terame ane caudame guNasthAne te guNa aMtima utkarSane paNa pAme che. darzana vinAnuM jJAna dazapUrvajUna sudhI paNa vizvAsapAtra hetuM nathI, tene ajJAna paNa kahevAya che, samyakatva pachInuM ja jJAna vizvAsapAtra ane samyam bane che. tema chatAM rAsAyaNika auSadha lenAro yogya chatAM parejI na pALe te ahita thavAno saMbhava che, tema caudapUrvanA jJAtAne paNa tenuM jJAna samyagna chatAM mehanIyanA udayanI viSamatAthI mithyA banI jatAM bhavabhramaNa vadhI javAne paNa saMbhava che ja. e kAraNe ja mohane sarvathA kSaya na thAya tyAM sudhI zrutajJAna ekAnta vizvAsapAtra banatuM nathI. ema jJAna jeTaluM vadhAre upakAraka che teTaluM te ayogyane ahitakara paNa che, e kAraNe jIvane ahita na thAya tene pUrNa khyAla rAkhIne pAcana zakti vadhe tema tema khArAkamAM vadhAre karAya che te nyAye jJAna paNa AtmAne upakAraka bane tema vadhAre ApavuM joIe. je kevaLa jJAna meLavavA karatAM pacAvavAnA lakSyavALA hoya che teo pitAnI yogyatAne anusare bhaNe che ane saphaLa kare che, evI gyatA vinAnA kAcA ghaDA jevA AtmAne bhale jJAna meLavavAnI tIvra bhUkha hoya, paNa tenA hitAhitane vicAra karI lAbhaprada thAya teTaluM ja mRta tene bhaNAvavuM joIe ane tene pacAvavA (saphaLa karavA) mATe tapa- japa-tyAganuM Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA ane yuktigamya padArthone teja rIte samajAvavA] 465 eTaluM ja nahi, paraMparAe bIjA zrotAone paNa te atipariNata ane apariNata upadezakadvArA zuddha purUSArthanA (mekSa mAnA) lAbha thatA nathI. kAraNa ke jIvane anAdi kAlathI sevAelA mithyAAgraha thayA sahele che. mATe je upasaMpanna (bhaNavA mATe AveleA) hAya tene tathA upara kahyA tevA guNavAnane pahelAM sUtra, pachI artha, ityAdi kramathI ane te paNa mAtra peTanA pralApanI jema nahi paNa sunizcita (mAdha thAya tema) vyAkhyAna saMbhaLAvavuM. upasampannAnA vidhi tA pahelAM jaNAvI AvyA. vyAkhyAtAe padArthonuM vyAkhyAna evI rIte karavuM ke jethI zrotAne samyag dha thAya. Agamagamya padArtho AgamanA vacanathI ja ane yuktigamya padArtho yuktipUrvaka ja samajAvavA joie. temAM 'svargamAM apsarAo che, kurUdeza uttaramAM che" vigere zraddheya viSaye AgamavacananA AdhAre, ane 'AtmAnu pramANa svadeha pramANa nhAnuM mATu hoya che" vigere yuktigamya viSayA yuktipUrvaka samajavA. kahyuM che ke-- ANAgijjho attho, ANAe ceva so kaheavvo / diTTheti ditA, kahaNavihi virAhaNA iharA // 994 // jo uvApakvaM mi, heuo Agame a Agamio / - 66 mo samayAvago, siddhaMtaviAbo bano / / 11 / " (padmavastu) bhAvAtha-jinAjJAthI grAhya ane 'jinezvaradeve e ja pramANe kahyuM che" ema samajAvIne ane dRSTAntathI samajAvavA yAgya ane yuktithI dRSTAntathI ja samajAvavA joie, ema na karavAthI AgamanI virAdhanA thAya che. (994) je yuktigamya vastune yuktivaDe ane AjJA(zraddhA)grAhya ane jinavacananI zraddhAnA baLe samajAve che tene zrI jinezvarAe svasiddhAntane prarUpaka kahyo che, ema na kare (yukti na lAge tyAM potAnI matikalpanAthI yuktine AgaLa kare ane yuktigamya chatAM yuktithI na samajAve te jinavacananI laghutA karanArA heAvAthI) tene siddhAntanA virAdhaka kahyo che. 302(993) khaLa vadhAravuM joie. rAsAyaNika auSadhe! paNa tenI zaktinA pramANamAM pauSTika khArAkanA yeAge lAbha kare che tema jJAna paNa AtmAnA Arogya mATe rasAyaNa DhuvAthI japa--tapa-tyAga rUpa pauSTika tattvonA sahakArathI vairAgyarUpa AreAgyane (zaktine) vadhAre che ane enA khaLe rAga-dveSarUpa meAhanA pramala yAndrAenA parAjaya karI AtmA meAhanA vijetA (vItarAga) khanI zake che. A prakriyAne anusAre jJAna upakAraka thai zake che, anyathA ahIM jaNAvyuM che tema bhaNanAranA AtmAne bhavamAM bhaTakaaA karI de che. 6 302-AtmAnA mULa guNeA athavA jene me!kSamAga kahevAmAM AvyA che te 1-samyagdana, 2-samyag jJAna ane 3-samyak cAritra che. kahyuM paNa che ke * samyagdarzana-jJAna cAritrANi meAkSamAgaH' arthAt samyagdarzana, jJAna ane cAritra traNenA sahakArathI mekSa thAya che. zAstranuM adhyayana jo meAkSa mATe che teA tenA khaLe kevaLa beAdha nahi paNu e traNe guNeA pragaTavA-vadhavA joie. ekaluM jJAna, ekaluM darzana ke ekaluM cAritra meAkSa karI zakatuM nathI. A traNa guNe paikI darzana-zraddhA prathama pragaTe che, tenA yAge bhASa (jJAna) samyag thAya che ane benI bhUmikA upara cAritranuM maMDANu maDAya che. ema traNe sahaSkRta khIne AtmAne lAbha kare.che. jo zrRtanuM adhyayana mekSa mATe Avazyaka che te tenA adhyayanathI AtmAmAM te traNe guNe! pragaTe tevI temAM vyavasthA (zakti) paNa DhAvI joie. yuktisiddha pa Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dhava saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 133 vadhAre zuM kahevuM? nizcaya vigere aneka nayasApekSa (bhinna bhinna apekSAe bhinna bhinna) arthathI pradhAna padArthonuM vyAkhyAna te rIte karavuM ke zrotAone (saMsAra pratye udAsInatA ane mokSamArgamAM utsAharU5) saMga pragaTa thAya ane e mekSamArganA darzaka sarvarA bhagavaMta pratye vizvAsa pragaTe. IrAdA pUrvaka vyAkhyAnadvArA jinavacanane asatya TharAvavuM te viSAdi tulya che, kAraNuM ke tene vipAka (phaLa) atidArUNa (mahA duHkhadAyI) bane che. bIjI bAju vItarAganI AjJA pratye bahumAna thavArUpa gabaLa (Atma sAmarthya) eka mahAmaMtra (tulya) che, kAraNa ke te samasta dene TALanAra che, mATe vartamAna kALamAM paNa mUDhatA tajIne (sUmabuddhi keLavIne) jinAjJAnuM pAlana karavAmAM yathAzakti prayatna karavo joIe. vyAkhyAnane vidhi upasarpadAnA prasaMge (pR. 312 mAM) "mamnirikA vigere pAThathI kahyo che te pramANe samajavo. ema mogya ziSyone "nandI vigere Agama granthanuM, daSTivAdanuM, ke temAMthI uddharelA (devendrastava vigere) vividha staronI parijJA (paryAlacana) vigere granthanuM vyAkhyAna karavuM. e rIte vyAkhyAna karavAthI nipuNa buddhithI samajavA gya bhAvono paNa baMdha thAya che ane AkarA (jaTila) paNa vividha saMzone nAza thavAthI zAsana zebhAmAM (AgamanA mahimAmAM) vRddhi thAya che. tAtparya ke jinAgamanI mahattA dvArA jainazAsananI paNa mahattA vadhe e uddezathI upara kahyuM tema zine vyAkhyAna karavuM. ahIM sudhI anuga(sUtradAna)nI anujJAne vidhi kahyo, have gacchanI anujJArUpa sApekSayati dharmanuM varNana kare che. bhAnA adhyayanathI baMdha thAya che paNa zraddhA pragaTa thatI nathI. A zraddhAne pragaTAvavA mATe te zraddhAgrAhya bhAvane jaNAvanArA zrI tIrthaMkaradeva ane tenA vyAkhyAtA gurUo pratye zraddhA joie, uparAnta na samajAya tevA bhAvene paNa e zraddhAthI satya mAnavA joIe. e rIte AjJA(zraddhA)grAhya vacanone zraddhAthI mAnatAM jIvane zraddhA guNa vikAsa pAme che. bIjI bAju zraddhA game tevI nirmaLa ane daDha hAya paNa bAdha (jJAna) vinA cAritranuM pAlana, rakSaNa, zuddhi ke vRddhi thAya nahi, mATe bedhanI paNa AvazyakatA che, te bedha yuktisiddha vacanethI thAya che. yuktigrAhya vacanathI AtmAne dravyabodha (zAstronuM jJAna) thAya che ane tene AtmAnI pariNatirUpa bhAvakRta banAvavAnuM kArya zraddhA kare che. arthAt zraddhA dvArA dravyazruta bhAvakRtamAM pariName che ane enA pariNAme cAritraguNa pragaTa thAya che. ema AgamanA AAgAdha bhAvathI zraddhA, yuktigrAhya bhAvathI jJAna, ane te bannenA AlambanathI cAritra pragaTa thAya che, heya tenI zuddhi ane vRddhi thAya che. laukika vyavahAramAM paNa A prakriyA vyApaka che. na samajAya te viSayamAM bALakane mAtA upara, vidhAthIne zikSaka upa2, musApharane vaLAu upara, regIne vaidha upara, ema bhinna bhinna viSayamAM alpajJane tenA jJAtA upara zraddhA rAkhIne ja te te kArya karavAnuM hoya che, evuM kadI na bane ke ajJAnI jJAnI upara vizvAsa mUkayA vinA ja te te viSayane jJAtA banI zake. sarvatra a5ne zraddhAnA baLe ja jJAna vadhAravAnuM hoya che. zraddhAthI kAya jema jema siddha thAya che tema tema zraddhA jJAnarUpe pariName che, ethI ja zraddhAnA paripAkane zAstramAM jJAna paNa kahyuM che. e jJAnathI zraddhA vadhAre dRDha bane che ane punaH kArya siddha thatAM jJAnarUpe pariName che. e kamathI jayAre jagatanA sarva bhAvenuM AtmapratyakSa (kevaLa) jJAna thAya che tyAre zraddhA nirUpayegI banatAM tene abhAva thAya che. ema AtmAmAM zraddhA ane jJAna ane guNe kramazaH Agama mAM kahelA AjhAgrAha ane yutigrAhya vacanathI pragaTe che ane e benA baLe cAritra pragaTa thAya che. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *, 467 gacchAcArya kene banAve ? ane tenA guNonuM varNana] __ mUlam-" etasyaiva gaNAnujJA'nyasya vA gunnyoginH| guThA vidhinA kAryA, juyogI vaye mata: rUkA mULane atha-upara kahyA te anugAcAryane ja athavA bIjA guNagIne gurUe vidhipUrvaka gacchanI anujJA karavI. guNagI te AvA guNavaMtane mAnya che. ' TIkAne bhAvAtha-A (anuyegI karyo hoya te) nUtana AcAryane ja athavA bIjA guNanA yogavALAne (guNavaMtane) pada ApanAra gurUe pAchaLa kahIzuM te vidhipUrvaka gacchAcAryapade sthApa. temAM nIce kahIe chIe te guNavALAne zrI jinezvarae guNayogI kahyo che. mR-"sUtrArthA priyadadharmA sarvAnuvartA sajAtikulasaMpanno, gambhIro labdhimAMstathA // 135 // saMgrahopagrahaparaH, zrutarAgI kRtkriyH|| evaMvidho gaNasvAmI, bhaNito jinasattamaiH // 136 // " yugmam // mULIne artha-sUtra-arthane jJAtA, dharmamAM prItivALe ane daDha, sarvane anukaraNa karAvanAre, uttama jAti-kuLavALe, gambhIra, labdhivaMta, ziSyAdine saMgraha karanAro tathA teone Azraya ane Alambana ApanAra, zratane rAgI ane pratilekhanAdi sarva kriyA-anuSThAnane abhyAsI, e hoya tene zrI jinezvaradee gacchAdhipati (pada mATe yogya) kahelo che. TIkAne bhAvArtha-sUtra, artha ane te ubhayane jJAtA=pUrNa abhyAsI, arthAt 1sUtrane jJAtA arthathI ajJAta, 2-arthane jJAtA sUtrathI ajJAta, 3-ubhayane jJAtA ane 4ubhayathI ajJAta, e cAra bhAMgA pikI trIjA bhAMgAvALo joIe. kAraNa ke zeSa sarvaguNa hovA chatAM chedasUtranA arthane jJAtA (pAra pAmele) na hoya te bhAvathI ene avyavahArI (AbhAvyA vyavahAra mATe anadhikArI) kahelo che. vyavahArabhASyanA dazamA uddezAmAM kahyuM che ke " jo suamahijjai bahuM, suttatthaM (ca) niuNaM na yANei / kappe vavahAraMmi a, so na pamANaM suaharANaM // 604 // jo suamahijjai bahuM, suttatthaM niuNaM viANAi / kappe vavahAraMmi a, so u pamANaM suaharANaM // 605 // kappassa u (ya) Nijjutti, vavahArassa ya paramaNiuNassa / jo atthao Na yANai, vavahArI so nn'nnunnnnaao||606|| kappassa u nijjutti, vavahArassa ya paramaNiuNassa / jo atthao viANAi, vavahArI so annussnnaao|"607|| bhAvArtha-je kalpa ane vyavahArane mULasUtrathI saMpUrNa ane sArI rIte jANe chatAM tenA arthane na jANe te jJAnI (gaNo) mRtadharene mAnya nathI. (604) je kalpa ane vyavahArane mULasUtrathI jANe ane arthathI paNa yathArthatayA jANe te jJAnI (gaNI) zratadharane mAnya (pramANabhUta) che (605). je mULa sUtrathI vyavahAra ane kalpamAM atinipuNa hovA chatAM vyavahAra Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 134 thI 136 ane kalpanI niryuktine arthathI na jANe tene vyavahArI (gacchAdhipati thavA gya) mAnya nathI (606). kintu mULa vyavahAra ane kalpamAM atinipuNa je vyavahAranI ane bRhatkalpanI niryuktine (arthane) paNa jANe tene vyavahArI (gacchAdhipati tarIke) mAnya rAkhyo che-(607). dravya ane bhAvasampatti vinAne vyavahAra mATe ayogya hovAthI tevAne gacchanI anujJA karavAne zAstramAM niSedha che. vyavahAra sUtramAM (trIjA uddezAnA pahelA sUtramAM kahyuM che ke" bhikkhU icchejjA gaNaM dhArittae bhagavaM se apalicchanne, evaM se No kappai gaNaM dhArittae tti" arthAt "bhAgyavAn evA gacchane keI sAdhu dhAraNa karavA (gaNane adhipati thavA) irache te je aparirachada (dravya-bhAvasampatti rahita) hoya te tevAe gacchane dhAraNa kare kape nahi." temAM dravyapariccheda (sampatti) sacittAdi traNa prakAre che, 1-sacitta eTale ziSyAdi, 2-acitta eTale upadhi-upakaraNAdi, ane 3-mizra eTale upadhiyukta ziSyAdi. bIjI bhAva pariccheda (guNasampatti) samyagadarzana, jJAna, cAritra, ta5 ane vinayarUpa samajavI. e ubhaya pariccheda(sampatti)thI yukta hoya tene ja gacchAdhipati (uttama vyavahArI) mAnya che. e kAraNe "sUtra ane artha bannenuM jANapaNuM e gacchAdhipatine mukhya guNa che ema phalitArtha thayA. e kAraNe je te paricchanna (dravya-bhAva sampattithI yukta) hoya teNe ja karmanirjarA mATe gaccha calAvavAnI IcchA karavI egya che, nahi ke aparicchanna hoya teNe mATe ja ucita adhyayana ane traNa varSane paryAya paNa pUrNa na thayo hoya te ziSya zeSa sarvazratane bhaNavA icche te kAraNe (apavAdathI) tene anujJA karavAnuM vidhAna A pramANe kahyuM che- ___ "NiruddhavAsapariAe samaNe niggaMthe Ayariya-uvajjhattAe uddisittae samuccheakappaMsi, tattha NaM AyArakappassa dese ahijjie bhavai, dese No ahijjie, ahijjissAmitti ahijijA, evaM se kappai AyariuvajjhAyattaM udisittae " tti // vyavahAra0 uddezo 3-suutr-10|| bhAvArthaahIM "ddhi eTale vinAzita, arthAt pUrva paryAyane cheda karyo hoya, tathA (te kAraNe vartamAnamAM) jene traNa varSane paryAya pUrNa na hoya tene "samuccheda kalpathI" eTale AcArya kALadharma pAme chate bIje pUrNa lakSaNavALo bahuzruta(sthavirAdi na hoya tethI(gacchAdhipatinA abhAve) gacchane viccheda thavA jevo prasaMga Ave tyAre, aparipUrNa paryAyavALA zramaNa-nigranthane paNa AcAryapade vA upAdhyAyapade sthApI zakAya, temAM "AcAraprakalpa " eTale nizitha adhyayananuM dezathI adhyayana karyuM hoya ane dezathI bAkI hoya te adhyayana pUrNa karIza" ema kahe ane "pUrNa karaze ? ema samajAya te tene AcArya-upAdhyAyapada ApI zakAya. - arthAt (utsargathI te) upara kahyuM tema sUtra-artha ubhayane jJAtA joIe. e viSayamAM have adhika vistArathI saryuM. priya-daDhadharma eTale (zrata ane cAritra)dharmamAM prItivALa ane pALavAmAM daDha (samartha). A be padenA 1-priya-adaDha, 2-apriya-adaDha, 3-priya-daDha ane 4-apriya-daDha, ema cAra bhAMgA thAya temAMnA trIjA bhAMgAvALo yogya. tathA sarvAnuvartaka eTale sarvane anukULa vartana karI zake tevo, arthAt sarvanI prakRtine anukULa rahIne prasannatA pUrvaka sahune dharma mArgamAM joDanAre tathA uttamajAti-kuLavALo eTale jene mosALa pakSa ane Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevA guNavALI sAdhvIne pravartinI banAvI zakAya ?] pitRpakSa (niSkalaMka sadAcArI) uttama hoya. vaLI gambhIra (eTale udAra hRdayavALa, zubhAzubha nimittomAM paNa prasanna ane gambhIra mukhamudrA rAkhanAro, gupta vAtane jyAM tyAM pragaTa nahi karanAre), tathA labdhimAnuM eTale zimone upayogI saMyamanAM upakaraNo vigere meLavavAnI labdhi (zakti)vALa, tathA saMgraha-upagrahamAM tatapara=ahIM "saMgraha " eTale dharmopadeza vigerethI zikhyo banAvavA, teone Azraya Apavo, vigere ane "upagraha eTale teone saMyamamAM upakArI vastra-pAtra vigere meLavI ApavuM, e bannemAM tatpara. A vizeSaNathI dravya ane bhAva ubhaya prakAranI sahAya karanAro ema samajavuM. tAtparya ke sarvanuM ubhaya lekanuM hita karanAra, tenA cAra bhAMgA thAya, jemake 1-vastra, pAtra, AhAra-pANI vigere saghaLuM pUrNa meLavI Ape paNa saMyamamAM pramAda karanArane sAraNAdi na kare. te A lokamAM hitakara-paralokamAM nahi, 2-saMyamamAM pramAdIne sAraNavAraNAdi kare paNa vastrAdi jarUrI vastuo pUrI na pADe, te paralokane hitakara-Alokane nahi, 3-vastra-pAtrAdi sarva sAmagrI pUrNa meLavI Ape ane saMyamamAM pramAda kare tene sAraNAdithI rakSA paNa kare, te ubhayalokamAM hitakara ane 4na vastrAdi vastu pUrI kare ane na pramAdathI rakSA paNa kare, te ubhayalokamAM ahitakara. A cAramAM chellA bhAMgAvALo te gaNanI anujJA mATe sarvathA agya che ja ane pahelA bhAMgAvALo paNa yogya samajo. vyavahArabhASyamAM kahyuM che ke "jIhAe vi lihaMto, Na bhaddao jassa sAraNA nntthi| daMDeNavi tADato, sa bhaddao sAraNA jattha // " vyavahAra bhA0 u0 1-382 / / bhAvArtha-jIbhathI cATe (arthAt mAna-satkAra kare, bAhya sukhanI saghaLI sAmagrI pUrI paDe, ItyAdi badhI rIte sukha Ape) to paNa je gurU saMyamamAM zithila thatA ziSyanI sAraNAdi (rakSA) na kare te hitasvI nathI, bhale daMDAthI mAre, kintu sAraNAdi kare te hitasvI che. tathA zrata eTale zrutajJAna ane tenA sAdhanabhUta Agama grantha vigeremAM rAga(bhaktibahumAna) dharanAra ane taci eTale sarvakriyA-anuSkAnamAM kuzaLa heya, e guNavaMta sAdhu gacchAdhipati thaI zake, ema zrI jinezvaroe kahyuM che. ema guNavAnanA (guNagInA) varNana dvArA gacchAdhipatinA guNe kahyA, have prasaMganusAra pravartinInA guNe kahe che. mUlam-"gItArthA kulajA'bhyasta-sakriyA paarinnaamikii| gambhIrobhayato vRddhA, smRtArthyA'pi pravartinI // " 137 // mULane artha-sAvI paNa gItAtha, kuLavatI, sarva kriyAomAM kuzaLa, pariNata(prauDha) buddhivALI, gaMbhIra ane ubhayathA vRddha hoya tene pravartinI(pada mATe yogya) kahI che. TIkAne bhAvArtha-ttA kRtanA vibhAgone (utsarga-apavAda, vyavahAra-nizcaya, dravya-kSetra-kALa-bhAva vigere apekSAone) samajanArI, yunA=uttama kuLa (jAti)mAM janmelI, cistaricA=pratilekhanAdi sarva uttama kriyAonA daDha abhyAsavALI (kuzaLa), jA =gambhIra, hadayavALI (sukha-duHkha vigere zubhAzubha nimittomAM harSa-zokane nahi karanArI, guvAne pragaTa nahi karanArI), umato vRddhA-dIkSA paryAya ane vaya bannethI vRddha, arthAt ciradIkSita ane prauDhapariNata ummaravALI, ema sAdhvI paNa A guNavALI hoya tene pravartinI karI zakAya. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha. sa0 bhA0 r vi0 3-gA0 137-138 A gacchanI anujJAnA vidhi paNa sAmAcArImAMthI jANavA cAgya che, te A pramANe-upara kahyA tevA guNavALA jene pUrvakALe ke tatkALa (anuyAga mATe) AcArya pada ApyuM hoya tevAne gacchanI anujJA karavI. te jyAre prazasta tithi, karaNa, nakSatra, lagna, vigere heAya tyAre zubha samaye gurUnI samakSa khamA. daine ziSya kahe ke-IcchakAra tumhe amha digAI aNujANAvavaNaa nadi rAvaNua vAsa nikheva' kare' vigere pUrva jaNAvyA pramANe caitya(deva)vandana ane gurUvandana pUrvaka kAryatsa karavo, nandIsUtra kahevuM, gandha(vAsa)nuM dAna, sAta khamAsamaNa devAM ane kAussagga karavo' vigere saghaLA vidhi karyAM pachI sUrinI samIpe Asana upara beThelA te navA gacchAdhipatine sAdhu sAdhvI vigere zrIsaMgha vaMdana kare, pachI mULagurU tene A pramANe hitazikSA Ape. saMsAranA kaSTothI duHkhI jIvAnI rakSA karavAmAM sama evA zreSTha jJAnAdi guNAne pAmIne je saMsArathI bhayabhIta thaelA jIveAnuM dRDha (suMdara) rakSaNa kare te dhanya che (1). ajJAna rUpa vyAdhithI grasta jIve! jo ke A (tyAga pradhAna) dharmane karavAmAM samyag AdaravALA heAtA nathI tathApi bhAvavaidyo (uttama guphte) tenA ajJAna vigere vyAdhine dUra kare che (2). tuM have bhAvavaidya che, ane saMsAranA du:khathI pIDAtA A jIvA hArA zaraNe AvelA che, mATe prayatnapUrvaka tene saMsArathI mukta karavA joie. (3)" (paccavastu gA0 1349 thI 51) 470 pachI gacchane paNa A pramANe zikSA Ape "tamAre paNa sa'sAraaTavIrUpI mahA saMkaTamAMthI pAra utAranArA ane zivapura nagaranA sAthavAha tulya A gurUne kadApi choDavA nahi. gurUkuLavAsamAM rahenArA sAdhu jJAnane bhAgI ane che, zraddhAmAM ane cAritramAM sthira thAya che, ethI dhanya purUSa jIve tyAM sudhI gurUkuLavAsane choDatA nathI. e pramANe ja sAdhvIone paNa AcArya hitazikSA Ape tathA AryAM caMdanA ane AryA mRgAvatInA zreSThaguNAnuM varNana kare' ityAdi. (5cavastu-gA0 1354-1358 ane 1359) have uparyukta guNAthI rahita hAya tene gaccha sAMpavAthI thatA dASAne kahe che-- mUr-- tazuLaviyone tu, gaLInuM vA pratinIm / sthApayetsa mahApApa, ityuktaM pUrvasUribhiH // 138 // mULanA atha-evA guNAnA abhAve paNa je ayeAgya sAdhune gacchAcArya pade athavA sAdhvIne pravartinIpade sthApe te mahApApI che ema pUrvAcArcAe kahyu che. TIkAnA bhAvA spaSTa che. pacavastukamAM kahyuM che ke e cuNA na hoya tene je gaNipada athavA pravartinIpada Ape, ane aceAgya chatAM yazanI icchAthI je tene svIkAre te (ane) AjJAbhaMga, anavasthA, mithyAtva, ane virAdhanAdi doSAnA bhAgI bane che (1318). zrIgautamasvAmi vigere mahAtmAoe je 'gaNadhara zabdane vahana karyAM che, (arthAt je 'gaNadhara' zabdathI mahApurUSA ALakhAyA che) te padane je jANavA chatAM apAtramAM (aAgyamAM) sthApe che te mahApApI arthAt mUDha che (1319). ema je pravartinI' zabda(pa6) AryA caMdanA vigere mahAsatIoe vahana karelA che, tene je apAtramAM sthApe te (paNa) mahApApI che (1321) ityAdi. Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNarahitane paNa gaNI ke pravartinIpada ApanAra gurU mahApApI che] 471 gacchane soMpavA mATe yogya guNa che ke mahAnizitha (adhyaka pasUtra 15)mAM ghaNuM kahelA che temAMthI kaMika) A pramANe che. "zrIgautamagaNadhara prabhu mahAvIrane pUche che ke-he bhagavana! kevA guNavALA gurUne gacchane nikSepa (pAlaka) karI zakAya? prabhu kahe che-gautama! je suMdara- vratavALo, je sArA zIlavALo, je daDhavatavALe, je daDhacAritrI, je aniMdita aMgavALo (pAMce IndriyothI paripUrNa-Da rahita- nigI zarIravALo), je egya (pUjanIya), rAgarahita, (rahI. gaelo pATha "oNe je =je dveSa rahita,) mehanIya ane mithyAtva melarUpI kalaMka rahita, (mATe ja) upazamabhAvane pAmelo, jagatanA svarUpane yathAsvarUpe jJAtA, (ethI) uttama mahAvairAgya mArgamAM daDhaprItivALo, (ethI ja) kathAne dveSI (varjaka), bhaktakathAne virodhI, cara kathAne virodhI, rAjakathAne virodhI, dezakathAne virodhI, atyaMta dayALu (dravya-bhAva dayAnA svabhAvavALo), paralokanAM kaSTothI Darelo, kuzIla-durAcArIothI dUra rahenAra, zAstranA marmane jANa (ethI ja) zAstra rahasyane pAmelo, pratidina-pratisamaya ahiMsAnAM lakSaNarUpa kSamAvigere dazavidha yatidharmamAM sthita (sthira), bAra prakAranA tapakarmamAM rAtridivasa-pratisamaya udyamavALo, pAMca samitinA pAlanamAM zrutanA (pAThAntare "su vatte '=samyaga) upagavALo, traNa guptiothI satata sugupta (akuzaLa vyApArathI mana-vacana-kAyAnuM rakSaNa karanAra), svazakti anusAra aDhAra hajAra zIlAMga (sadAcArano) ArAdhaka, je svazakti pramANe ekAnta sattaravidha saMyamane avirAdhaka, je utsarga mArgamAM rucivALo, tattvanI rUcivALa, zatru-mitramAM samAnadaSTivALo (rAga-dveSane vaza nahi thanAre), sAta bhayasthAnethI mukta (nirbhaya), ATha madasthAnethI rahita, brahmacaryanI nava vADenI virAdhanAnA bhayavALo, bahuzrata, Arya (uttama) kuLamAM janmelo, dInatA rahita, kRpaNatA rahita, ALasa vinAne, sAdhvI (strI) vargathI dUra rahenAre, satata dharmopadeza denAre, ghasAmAcArI (sAdhunA AcAra)ne satata prarUpaka, maryAdAnuM ullaMghana nahi karanAre, asAmAcArI (duSTavartana)thI DaranAre, ziSyAdine AlocanA pramANe yogya prAyazcitta ApavAmAM samartha, vaMdanamaMDalInI virAdhanAne, pratikramaNa maMDalInI virAdhanAne, svAdhyAya maMDalInI virAdhanAne, vyAkhyAna (vAcanA) maMDalInI virAdhanAna, AlecanA maMDalInI virAdhanAne, uddeza maMDalInI virAdhanAne, samudeza maMDalInI virAdhanAne, dIkSA(pradAna)nI virAdhanAno, upasthApanAnI (mahAvrata uccAraNanI) virAdhanAne jANa ane uddeza-samudeza anujJA traNenI virAdhanAne jANa, kALa, kSetra, dravya, bhAva ane bhava(saMsAra)nA aMtarano bhedanajANa, kALa, kSetra, dravya ane bhAvanA AlambanenI (nimittAnI) apekSA vinAne, bALa, vRddha, glAna, navadIkSita ane zikSAne yegya sAdhuone tathA sAdhvIone anukULa(AjJA pAlaka)banAvavAmAM kuzaLa, jJAna-darzana-cAritra ane tarUpa guNene samajAvanAre, jJAna-darzana-cAritra-tapa guNane smaraNa karanAra-karAvanAra. dhAraka (dhAraNa karAvanAra), ane prabhAvanA karanAra (mahimA vadhAranAra), daDha samyakatvI, satata parizrama karavA chatAM zramita nahi thanAro, dhImAn (viziSTa buddhivALo), gambhIra (keInA mane athavA potAnAM sukha-duHkhane pragaTa nahi karanAre), (caMdranI jema) saumyalezyAvALe (prazAnta AkRti), tapa tejathI sUryanI jema bIjAthI parAbhava nahi pAmanAro, zarIranA (prANanA bhAge paNa chakAya chanI hiMsA nahi karanAre, dAna zIla tapa ane bhAvarUpa cAra prakAranA dharmanA Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 [10 saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 138 aMtarAyathI vijJathI) DaranAre, sarva(gurUnI tetrIza ke deva-gurU-jJAna vigere sarvanI)AzAtanAothI DaranAre, Rddhi-rasa-zAtAgArava ane AnaM-raudra dhyAnathI vizeSatayA mukta, (bAhya-abhyantara granthIrUpa) parigrahathI mukta, sarva Avazyaka (kAryomAM-saMyamanA) gomAM udyamI (apramAdI), viziSTa labdhiothI yukta, ApattithI pIDAelA keI bIjAe (keI anucita kArya karavAnI) yAcanA karavA chatAM pApakAryane nahi karanAre, bahu nidrA nahi karanAre, bahu AhAra nahi khAnA (alpanidrA alpAhArI), sarva Avazyaka-svAdhyAya-dhyAna-pratimApAlana ane dravyAdi abhigraho, vigere (anuSThAne) karanAre, ghera parISaha ane upasargo thavA chatAM paNa te parISahane (pAThAntare parIName parizramano) vijetA (dhIra), supAtra(ziSyAdi)ne saMgraha karanAre, apAtrane tajavAnA vidhine paNa jANu, sazakta ane avikaLa (akhaMDa) zarIravALe, sva-para zAstrone sArI rIte samajanAre, krodha, mAna, mAyA, lobha, mamatA, rati, hAsya, ramata, kAmaceSTA ane nAstikavAdathI mukta, dharmane kathaka, saMsAravAsa ane viSayanI abhilASA vigeremAM vairAgya utpanna karanAra ane bhavya prANione pratibaMdha (samyagu jJAna dAna) karanAre, evA sAdhune gacchAdhipati banAvo yogya che, te gaNI che, gaNadhara che, tIrtha che, tIrthakara che, arihaMta che, kevalI che, jina che ane tIrthane prabhAvaka paNa che. te vaMdanIya che, pUjanIya che, namaskaraNIya che, darzanIya che, parama pavitra che, paramakalyANa che ane parama maMgaLa paNa che. te siddhi che, mukti che, ziva che ane mokSa che, te trAtA (rakSaka) che, sanmArga che, te Azraya (sadagati) che, ane svarga (pAThAntare soLe zaraNa karavA gyo che. te siddha che, buddha che, mukta che, pAraMgata che, deva che ane devane paNa deva che. he gautama ! evAne gaNane nikSepa (gacchAdhipati) karI zakAya, evAne gaNune nikSepa karAvI zakAya ane evAnA gaNu nikSepanI anamedanA paNa karI zakAya. anyathA he gautama! jinezvaranI AjJAne bhaMga thAya. Iti. e pramANe kaheluM hovA chatAM kALane ucita mahAvratanA pAlanamAM daDhatA, zuddha gItArtha paNuM ane sArA vigere karavApaNuM vigere guNe te jaghanyathI paNa joIe, kAraNa vyavahAra bhASyamAM (trIjA uddezAmAM) praznottara dvArA jaNAvyuM che ke - "gvaM varSa, pariNAvasaMvAisA. dasapubIe dhIre, majjAraruaparUvaNayA // ' gA0 167 / / vyAkhyA-prazna-pUrve (prathama) AcAryapadanI yegyatAvALAne dIparyAya kahyo, ati viziSTa saMdhayaNa kahyuM, zraddhA paNa ati uttama kahI, AgamanI apekSAe AcAryapadane yogya dazapUva, dhIra ane (autpAtikI vigere) cAra buddhithI kalita jaNAvyo, ema viziSTa varNana karIne punaH prarUpaNa karatAM paryAyathI traNa varSa paryAyavALo ane AcAra prakalpa (mahAnizitha) sudhInA zrata dhAraka hoya tene upAdhyAya pade sthApa, pAMca varSa dIkSA paryAyavALo ane dazAkalpa vyavahAra sudhInA zrutane dhAraka (AcAryapadane yegya jaNAvya), vigere kahyuM te A prarUpaNA bIlADAnA rUdananI tulya che. jema bIlADe pahelAM moTA zabdathI raDe ane pachI dhIme dhIme pite paNa na sAMbhaLI zake tevuM rahe, te rIte he AcArya ! tame pahelAM te meTA moTA guNavALe Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAnamAM hInaguNIne paNa AcAdi paDhA apAya] 473 kahyo ane pAchaLathI thADA thADA arthAt alpa guNavALAne yAgya kahyo te kema ghaTe ? tenA gurU uttara Ape che ke-e satya che, mAtra pahelAM atizayavALI vastusthitine (viziSTakALa viziSTa guNavAna vigerene) AzrIne kahyuM ane pachI vartamAnakALane anurUpa jaNAvyuM, mATe e anne rIte kahevAmAM nIcenAM doSa nathI. A viSayamAM nIcenAM dRSTAntA samajavA yAgya che-- ' puvavALI gAyAre, kALayaLA tevA ya nIvaDye AyariaMmi u ee, AharaNA huMti NAyavvA ||168 || satyaparinnAchakkAya-ahigame piMDauttarajjhAe / rukkhe avasabha gAvo, johA sohI a pukkharaNI // 169 // " ( vyavahAra0 u03) bhAvArtha-AcArya padanI ceAgyatAmAM 1-vAvaDI, ra-AcAra prakalpa(nizitha)sUtrane pUrvamAMthI lAvavuM (uddharavuM), 3-cArA, 4-gItArtho, e cAra (168) tathA 1-zastraparijJAne sthAne chajjavanikAya adhyayana, ra-piMDa, 3-uttarAdhyayanasUtra, 4-kalpadruma vigere vRkSA, pa-vRSabheA, (-gAyA, -ceAddhA, 8-zeSi ane 9-vAvaDIe, ema kula 13 udAharaNA che (169). (te ahIM vyavahAranI gAthAnA aMka sAthe athI mAtra jaNAvIe chIe) pUrvakALe jevI vAvaDIo hatI tevI vamAnamAM nathI, te paNu vartamAnanI vAvaDIe kAya sAdhaka che (170). AcAraprakalpa(nizitha)adhyayana ane prAyazcitta paNa pahelAM navamA pUmAM hatuM, temAMthI uddhareluM vartamAnamAM AcArAMgamAM che te zuM te AcAraprakalpa nathI ? ane tenAthI zuM prAyazcitta thatuM nathI ? (171). pUrvakALe tALAM ughADavAnI ane avasvASinI nidrAthI uMghADavAnI vidyAvALA cArA hatA, hAlamAM tevA nathI, teA paNa zuM vartamAnamAM cArI karanArA ceArA nathI ? (172). pUrvakALe gItArthI caudapUrvI hatA, vartamAnamAM jaghanyathI mahAnizithanA ane madhyamathI bRhatkalpasUtranA dhAraka hoya che te zuM tee gItA na gaNAya ? (173). pUrve AcArAMgasUtranuM zastraparijJA adhyayana bhaNyA pachI upasthApanA (vaDIdIkSA) karAtI, vartamAnamAM dazavaikAlikanuM chajjavanikAya adhyayana bhaNyA pachI thAya che teA zuM te upasthApanA nathI ? (174). pUrvakALe AcArAMgasUtranA bIjA leAkavijaya nAmanA adhyayananA pAMcamA uddezAmAM 'savAmanayaM paramnAya nizamAMSo parizrva' (sU. 87) arthAt 'sa Amagadhane (geAcarInA sava doSAne) jANIne doSane na lagADe te piMDa lAvavAmAM adhikArI che' ema kaheluM heAvAthI sUtra ane arthathI teTaluM bhaNele AhArAdi piMDa lAvavAmAM adhikArI thatA, chatAM vata mAnamAM dazavaikAlikanA cAthA piMDeSaNA adhyayana sudhI bhaNeleA paNa adhikArI thAya che ja (175). pUrvakALe AcArAMgasUtranI pachI uttarA dhyayananuM adhyayana thatuM hatuM, vamAnamAM dazavaikAlikanI pachI (AcArAMgathI pahelAM) thAya che, te zuM te adhyayana nathI ? (176). pUrvakALe 'mastaMga' vigere (daza prakAranAM) zreSTha kalpavRkSeA hatAM, vartamAnamAM te nathI, ethI zuM AMbe vigere vRkSeA nathI ? pUrva vRSabhe meTA cUthonA (gAyeAnA TALAnA) adhipati, zveta, suMdara ziMgaDAMvALA ane darSika(baLavAna) hatA ane vartamAnamAM pAMca-dazAdi nAnA yUthavALA che, pUnA jevA nathI, (tethI zuM vRSabhAne sarvathA abhAva che?) (177). pUrve nadagAya vigerenAM kreADAnI saMkhyAvALAM gAyAnAM cUtheA hatAM, vartamAnamAM tevAM nathI, teA zuM vamAnamAM pAMca Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM0 bhAva 2 vi. 3-gA0 138 paMdara gAyanAM hoya te yUthe nathI ? (178). pUrve "sahasramala vigere mahAbaliSTha ane sAhasika yoddhAo hatA, tevA Aje nathI, te vartamAnamAM che te zuM ddhA nathI ? (179). pUrvakALe parihAra tapathI athavA cha mahinAnA tapathI zuddhi-prAyazcitta thatuM ane Aje "nidhI (paMcakalyANakadazakalyANakarU5) thoDA ja zuddha tapa vaDe thAya che te zuddhi nathI ? (180). arthAta jema pUrvakALanI ane vartamAnakALanI vAvaDIomAM vastra vigere zuddha thatAM ane thAya che tema zedhiprAyazcitta paNa nivI vigere tapathI paNa thAya ja che. (181). ema pUrve cauda pUrvadhara vigere viziSTa guNavALA AcAryAdi hatA ane vartamAnamAM kALane anurUpa haya, ema samajavuM. (182). tathApi (te te) kAlecita guNomAM paNa gItArthapaNuM ane sAraNa-vAraNA vigere karavApaNuM te avazya apekSita che, arthAt vartamAnamAM paNa te te tevuM ja joIe. kAraNa kahyuM che ke "kAlAivasA ikkAi-guNavihINo'vi suddhgiiattho| ThAvijjai sUrIpae, ujjutto sAraNAisu // " prAcInA sAmA0 dvAra 11 // bhAvArtha-kAla, saMdhayaNa, vigerenI nabaLAIne vaza eka be vigere guNothI hIna chatAM zuddha gItArtha ane sAraNa-vAraNAdimAM udyamI hoya tene ja sUripade sthApI zakAya. ucita paNa e che, kAraNa ke gurUe AcAryapaNuM vigere pada ApyuM hoya ke na ApyuM hoya paNa gItArtho tene kabUla kare to ja te mAnya thAya ane asvIkAra kare te amAnya thAya, ema zAstromAM (vyavahAra bhAgamAM) kahyuM che. kAmukkArovAi, vaTA()vA jaI rUmA ne . vi#ifmaristhAzubha, parimava muttasthAvAyA " tha0 mA. 30 4-27rA vyAkhyA-AyukAreNu" eTale zULa vigere Akasmika kAraNe AcArya "uparata=kALadharma pAmI jAya, ane "aThAvie gaNahare'=nUtana AcArya sthApyo na hoya te "ImAM merA =A pramANe maryAdA (vidhi) che. e maryAdA jaNAve che ke sthaviree AcAryanA mRtakane "cilimilI eTale paDadAmAM gupta rAkhavuM ane bahAranA sAdhu maMDalane jaNAvavuM ke "AcAryanA zarIre atIva azubha che, balavAnI paNa zakti nathI ema bahAranAone samajAvIne je sAdhu vigere AcArya padane gya hoya tene paDadAnI bahAra besADIne mRta AcAryane pUche ke "sUripade kene sthApe ?" ema belIne paDadAmAM rahelA gItArtho (sthavire) AcAryano (mRtakano) hAtha AcAryapada jene ApavAnuM hoya tenI sanmukha lAMbe karI bIjAone dekhADe ane kahe ke "AcAryapaNuM A amukane ApavAnI gurUnI anujJA che, paNa teo mukhe uracAra karI zakatA nathI, hAtha lAMbo karIne Ane anujJA kare che, mATe enA mastake ame sUripadane vAsanikSepa karIe chIe, have pachI AcAryapade A sAdhune sthApyo che ema kahIne pachI AcArya ekAeka kAlagata thayA che, ema jAhera kare. "paribhava sunnatthahAvaNayA eTale jeo nUtana AcAryane parAbhava karavAnI buddhithI teno yogya vinaya na kare te sAdhuonA sUtra athavA artha kApI nAkhe, arthAtu na bhaNAve. ema paramArthathI gurUe nahi ApelI paNa dizA (eTale digAcAryanI padavI) sthaviree ja ApI gaNAya, have gurUe ApavA chatAM gItArtho (sthavire) tene kabUla na paNa kare, kAraNa Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryAdi padane mAnya karavAmAM sthavirAnI mukhyatA che. 475 e che ke-purANa AcArye kahyuM hoya ke "A(amuka)ne AcAryapade sthApa" tyAre tenA deSa-guNe jANIne sthaviree "AcAryapade sthApavA ke na sthApa" te mATe sUtramAM vikalpa saMbhaLAya che, ethI "sthavirenI ja anumati AcAryapada (digadAna)mAM pradhAna che ema siddha thayuM kahyuM che ke Ayaria uvajjhAe gilAyamANe aNNayaraM vaejjA-ajjo! mae mAmaMsiNaM kAlagayaMsi samAgaMsi ayaM samukkasianve, se asamukkasaNArihe samukkasianve, se aNo samukasaNArihe No samukkasianve, asthi a ittha(yAI tthe)kei aNNe samukkasaNArihe se samukkasiavve, Natthi a ittha (yAI stha anne) kei samukkasaNArihe se ceva samukkasianve, taMsi ca samukkalusi paro vaijjA 'dussamu ( te) no! LivivA(vA)rdi! tad i forvimAnasa [civavamAnasa ] patthi koi chae vA parihArie(re) vA je te sAhammiA ahAkappeNaM (no) anbhuTuMti(TThA viharaMti) sanvesiM tesiM tappattie(aM) chee vA parihAre vA." icAi (vyavahAra0 u0 4 sUtra-13) A sUtrane artha A pramANe che-AcArya athavA upAdhyAya dhAtuonA (bha) vikAra vigere kaI kAraNathI(ekAeka)bImAra thAya ane upAdhyAya, pravartaka, gaNAvacchedaka ke sAdhuo paikI keIne pUrve keI kAraNe meTa (AcArya) banAvI zakyA na hoya, te e bImArI prasaMge eka amuka sAdhune AcArya banAvavAnI icchAthI gurU kahe ke "he Aryo ! huM kAladharma pAmuM tyAre A amukane AcArya banAvaje e rIte jene AcArya banAvavAnuM kahyuM heya tenI sthaviree parIkSA karIne je te cagya heya te tene AcAryapade sthApe, paNa je te moTAIne atha (rasa-Rddhi-zAtAgAravavALA) heya, potAnA gurUne asamAdhimaraNane bhaya pamADavAthI gurUe DarIne tene AcArya banAvavAnuM kahyuM hoya, bhinna bhinna dezamAM vicarIne (vividha) bhASAo vigerene jANa na thayo hoya, athavA pada ApyA pachI kaTherabhASI thayo hoya, te pUrve gurUnI samakSa kabUlyuM heya chatAM uparyukta kAraNe ema lAge ke "AcArya banAvavA yogya nathI to tene AcArya nahi banAva. vaLI pUrve kabUla rAkhe heya te madhura (sarvanI prIti saMpAdana kare tevo hoya chatAM asaMgrahazIla (ziSyone, upadhine, ke sUtrArthane meLavavAnI-rakSaNa karavAnI vRtti vinAno) ane rogyatA pramANe vAcanA ApIne ziSyane egya (jJAnI) banAvavAnI kaLA (AvaData) vinAno, ema guNothI rahita hoya tene paNa AcArya nahi banAva. athavA kAlagata AcAryane eka paNa ziSya (gurUnI hayAtimAM) pUrNa-cagya na thavAthI gurUe aMtasamaye "mAre ziSya gyA bane tyAre tyAre ene AcArya banAvo ane ApeluM A AcAryapada hAre cheDI devuM evI kabUlAta laIne anyagacchIya keI sAdhu upasampada svIkArIne rahyo hoya tene, athavA viziSTa pratibhA vigere guNethI bhaviSyamAM egya banavAno saMbhava hoya te pitAne ziSya hovA chatAM te vartamAnamAM mRtathI ke paryAyathI apUrNa hoya tyAre (paryAya-mRtathI) pUrNa thaelA potAnA kaI anya ziSyane pUrve kahI tevI kabUlAta laIne gurU tene gacchAdhipati sthApe, chatAM banne (anyagachIya ke pitAne ziSya pratijJA pUrNa thatAM pitAnuM sthAna (pada)na choDe te teone cheda, parihAra, athavA saptarAtrane tapa, ItyAdi prAsaMgika prAyazcitta ApavuM. vaLI AcAryuM kAladharma pAmatAM je yogya ziSyane bhaviSyamAM gacchAdhipa banAvavAnuM kahyuM hoya te svayaM AcAryanA maraNa pachI abhyaghata Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 [0 saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 138 vihAra (jinakalpa vigere ekAkIpaNuM, athavA abhyatamaraNa(anazana) karavA Icche tyAre je bIje keI te ja gacchane sAdhu gacchAdhipatipada mATe yogya hoya te tene gacchAdhipati banAvI (anya gacchIyane tajI) deve, paNa bIje yogya sAdhu na hoya te gItArtha-sthaviree je ughatavihAra ke anazana karavA Icchate hoya tene kahevuM ke "bIjAne gItArtha banAvatAM sudhI tame gacchAdhipati padanuM pAlana kare, bIje gya taiyAra thayA pachI tamane jema yogya lAge tema karaje" ema prArthanA karIne tene ja AcArya banAva. e rIte te gaNadharapadane svIkArIne keI ekane gya banAve, je pAchaLathI tene cittamAM ema samajAya ke "abhyatavihAranI apekSAe paNa gacchanuM pAlana karavuM te moTI nijerAnuM kAraNa che, mATe huM ja gacchane saMbhALuM" te gItArtho tene kahe ke have "gaNadhara padane cheDo tyAre te kahe ke-cheDIza nahi, huM ja garachane pAlana karavA IcchuM chuM' evA prasaMge kSobha pAmIne je bIjAo ema kahe ke "tane (agyane) acAryapada khoTuM ApyuM, tane tAruM AcAryapada bhale rUchyuM paNa amane rucatuM nathI te teone "caturgurU prAyazcitta Ave tathA teo pUrNa-cogya na thayelAne AcArya pada Ape to tenuM paNa teTaluM ja prAyazcitta Ave, ema samajavuM. eTaluM ja nahi, e agItArtha AcAryanI gacchanA sAdhuo bhaviSyamAM sevA karaze teTaluM tene prAyazcitta vadhAre samajavuM. hA, pUrNa--Agya thayA pachI tene AcArya pada ApatAM cheda, parihAra, athavA saptarAtratapa, eke ya prAyazcitta lAge nahi. vaLI gacchanA je sAdhuo (pUrve jaNAvyA pramANe jene Itvarika AcAryapada ApyuM hoya te) pitAnA gacchanA athavA upasarpadA laIne rahelA anyagachIya sAdhune AcArya banAvyA pachI kalpane anusAre (svastha maryAdA pramANe) vandana vigerethI tene vinayAdi kare nahi teone paNa yathAyegya cheda, parihAra athavA sasarAtrane tapa, ItyAdi prAyazcitta lAge. ema ahIM saMkSepathI kahyuM. prazna-gurUe AcAryapada ApavAnI AjJA karI hoya chatAM gItArthe tene chInavI le (AcAryapada na Ape), te gurUnI AjJAne bhaMga thAya tenuM zuM ? uttara-tyAM samajavuM ke-ema nathI, vastutaH prastuta viSayamAM AjJAnuM pAlana mAtra zAbdika samajavAnuM nathI, paNa bhAvarUpe (Azayane anusarIne) samajavAnuM che, gurUe paNa (ga7nI rakSAnA) bhAvathI (AzayathI) AcArya pada ApyuM (heya che ke ApavAnuM sUcavyuM) hoya che, mATe je te pramANe garachanI rakSA na thAya te tyAM gurUnI AjJAne ja abhAva samajo. eTaluM ja nahi, ayogya tyAga kare te nizcayathI gurUnI AjJAnuM pAlana ja che, ulaTuM asavyavahAra karavA chatAM padane chInavI na le te (sthaviree) gurUnI AjJAne bhaMga karyo gaNAya. vaLI e paNa vicAravuM joIe ke) mahAnizithamAM kugurUne saMdha bahAra karavAnuM kahyuM che te paNa padavInA apaharaNa vinA kema ghaTe? mATe gurUnI ane zrIjinezvarabhagavAnanI A eka ja AjJA che, ema nakkI thayuM. kugurUne saMgha bahAra karavAne paNa AlA (zAstrapATha) hamaNAM ja pragaTa kahevAze. zuddha gItArtha tene jANa ke koI kArya AvI paDe tyAre je mAyAvI, mRSAvAdI, azuci (AhArAdine arthe asadAcArI) ane pApakRtane (tiSAdi nimittene) prarUpaka (Azraya lenAro) paNa na hoya, kAraNa ke te doSone kAraNe tevAne te jIve tyAM sudhI AcAryapaNuM vigere pada ApavAno ja niSedha che, e vyavahAranA trIjA uddezAmAM 23 thI 29 sAta sUtrethI kahyuM che, te sUtra A pramANe che- Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * 477 sthavirene ayogya padasthanuM pada chInavI levAno adhikAra che] 1-"bhikkha bahussue bajjhA(bhA)game(bahusso)bahusu AgADhAgADesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvasuovajIvI jAvajjIvAe tassa tappatti No kappai AyariattaM vA jAva gaNAvaccheiattaM vA (jAva) uddisittae (vA dhArIttae vA)" evaM 2-gaNAvaccheie vi, 3-Ayariya-upajjhAe vi|| 4-bahave bhikkhuNo, 5-bahave gaNAvaccheiA, 6- bahave AyariauvajjhAyA bahussuA bajjhA(bhA)gamA (bahusso)bahusu AgADhAgADhesu kAraNesu mAI musAbAI asuI pAvasuovajIvI jAvajjIva(vAe) etesiM tappatti No kappai AyariattaM vA uvajjhAyattaM vA pavittittaM vA gaNaharattaM vA vALAva chelaoN vA dimittA vA (dhArittA vA)" (lU0 26 tA 28) ["7-bahave bhikkhuNo bahave gaNAvaccheiA bahave AyariauvajjhAyA. jAva dhArittae"] artha-kaI eka bhikSuka (sAdhu) bahuzruta (mUlasUtrane jJAtA) heya, bahuAgama (arthane jJAtA) hoya, te vAraMvAra (kulagaNa ke saMghane uddezIne AveluM sacittAdi vyavahArathI tajavuM ke nahi levuM joIe chatAM) AgADha-anAgADha (Avazyaka-anAvazyaka) kAraNe mAyA kare, mRSAvacana bele, azuci (AhArAdine mATe eSaNAne bhaMga) kare athavA pApakRta(tiSAdi nimitta)ne upayoga kare che te doSonA kAraNe tene (prAyazcitta kahe che ke, jIvatAM sudhI AcArya paNuM (upAdhyAyapaNuM, gacchAdhipatipaNuM, pravartakapaNuM) yAvat gaNAvacchakapaNuM paNa ApavuM na joIe (teNe svayaM levuM paNa na joIe). e ja arthavALuM bIjuM sUtra eka gaNAvacchedakane ane trIjuM sUtra eka eka AcArya-upAdhyAyane uddezIne kaheluM che. ema 23 thI 25 sUtrone artha jANa. 26mA sUtrathI ghaNA sAdhuone, 27 mA sUtrathI ghaNuM gaNAvacchedakene ane 28 mA sUtrathI ghaNA AcArya-upAdhyAne aMge (e vidhAna) samajavuM. artha to dareka sUtrane upara pramANe ja samaja, mAtra 23 thI 25 sudhInAM sUtro eka eka vyaktinAM (hAvAthI ekavacanAnta) che ane 26 thI 28 sUtro aneka vyaktione uddezIne (hevAthI) bahuvacanAnta che. 29 muM sUtra (dharma saMgrahamAM chapAyuM nathI, vyavahAramAM che, te) ghaNuM sAdhuo, ghaNuM gaNAva chedake ane ghaNuM AcAryaupAdhyAye, ema traNenuM bheguM hovAthI)bahuvacanAnta che. artha darekane sarakhe che. arthAt evAone jIvatAM sudhI te pade ApI zakAya nahi. ahIM " aparAdha karanArane mAre yogya nathI ane hajAra aparAdha karanArane daMDa paNa kare egya nathI ItyAdi laukika nyAyane anusarIne vAraMvAra ghaNA aparAdha karanArane prAyazcitta parNana apAya, (kAraNa ke ghaNuM ApavA chatAM tenI zuddhi na thAya,) e kAraNe jAvajajIva mATe tene nivRtta karavA (pada cheDI devA) mATenAM bahuvacananA prayogavALAM A sUtro kahelAM che, ema pUvAcAryone abhiprAya che. - tathA gacchAcAryamAM gItArthapaNAnI jema sAraNa guNa paNa avazya apekSA rAkhe che, kAraNa ke gItArtha paNa AcArya je ga7nI sAraNA-varaNAdi na kare ane duSTa ziSyane paNa na taje, te tene mahAnizithasUtranI pahelI cUlAnA teramA sUtramAM A pramANe moTuM prAyazcitta kaheluM che ___"se bhayavaM ! je gaM gaNI appamAI bhavittA NaM suANusAreNaM jahuttavihANehiM ceva sayayaM ahanisaM gacchaM na sAravejjA, tassa kiM pAyacchittaM uvaisejjA ? go0 appauttI pAraMciaM havaphalegA " Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 [dha saM0 bhAva 2 vi. 3-gAha 138 " se bhayavaM jassa uNa gaNiNo sayapamAyAlaMbaNavippamukkasmAvi NaM suANusAreNaM jahuttavihANehiM ceva sayayaM ahanisaM gacchaM sAravemANassa u kei tahAvihe duTThasIse na sammaggaM samAyarejjA tassa NaM kiM pacchittaM uvaisejjA ? go0 uvaisejjA" se bhayavaM keNaTheNaM ? go0 jao NaM teNaM aparikkhiyaguNadose NikkhamAvie havijjA eteNaM aTThaNaM // " " se bhayavaM kiM taM pacchittaM uvaisejjA ? go0 je NaM evaMguNakalie gaNI se NaM jayA evaMvihe pAvasIle gacche tivihaM tiviheNaM vosirittANaM AyahiyaM No samaNuDhejjA tayA NaM saMghavajjhe " se bhayavaM jayA NaM gaNiNA gacche tivihaM tiviheNaM vosirie havijjA tayA NaM gacche AdarijjA ? (go0) jai saMvigge bhavittA NaM jahuttaM pacchittamaNucarittA annassa gacchAhivaiNo upasaMpajjittA NaM sammaggamaNusarejjA tao NaM AyarejjA, ahA NaM sacchaMdattAe taheva ciThe tao cauvvihassAvi samaNasaMghassa bajhaM taM gaccho no AyarejjA // prathamA cUlA-sU0 13 // artha-"he bhagavaMta! je gaNI (anya kAryomAM) apramAdI thaIne sUtrane anusAra yathAkta upAyothI ni ahAnizi satata gacchane na saMbhALe (sAraNAdi na kare, tene zuM prAyazcitta apAya? he gautama! garachanI saghaLI pravRttinA parihArarUpa (choDAvavArUpa) pArAcita apAya tathA he bhagavaMta! je sarva pramAdanAM kAraNe thI mukta (apramAdI) gaNI sUtrane anusAre yakta upAyathI satata rAtadivasa gacchane saMbhALe, chatAM tene keI te duSTa ziSya sanmArge na Ave te zuM gurUne prAyazcitta apAya? he gautama! apAya. he bhagavaMta! kayA kAraNe apAya? he gautama! teNe guNadoSanI parIkSA karyA vinA ziSyane dIkSA ApI te kAraNe apAya." "he bhagavaMta ! tene kayuM prAyazcitta apAya ? he gautama ! evA guNothI yukta (paNa) je gacchAdhipati evA pApAcArI gaccha(ziSya)ne trividha trividha sirAvIne pitAnuM hita (saMyama) sAdhavA mATe samya udyamI na thAya tene saMghabahAra karavo joIe." he bhagavaMta! je te gaNIe ga7ne (svaziSyane) trividhe trividhe vosirAvyuM hoya te tene garachamAM svIkArAya? (he gautama !) je saMvigna banIne, yakta prAyazcitta karIne, bIjA gacchAdhipatinI upasarpadA(AjJA) svIkArIne sanmArgane anusare te svIkArAya ane je svachaMda- paNAthI tevuM ja vartana kare te caturvidha zrIsaMghanI bahAra karelA tene ga7 (paNa) na svIkAre." je pramAdI gacchanI sAraNAdi na kare tene te (anya sarva sAdhuonA prAyazcittane) ekatra saravALe karavAthI jeTaluM thAya tenAthI cAraguNuM prAyazcitta lAge. mahAnizithamAM kahyuM che ke - "iNamo sayamavipacchittaM goamA! jAvaiaM egattha saMpiMDiaMhavijA, tAvaiaMceva egattha(ssa NaM)gacchAhivaINo mahayarapavittiNIe caugguNaM uvaisejjA, jao NaM sabamavi eesiM pasaMsi havejjA, ahA NaM ime ceva pamAyavasaM gacchejjA tao annesiM saMte dhIbalavIrie suThutarAgamabhujjamaM ha(hA)vejjA, ahA NaM kiMci sumahaMtamavi tao'NuDhANamabbhujjamejjA tA NaM na tArisAe dhammasaddhAe Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayeAgya gurU ke ziSyane tajavAnA ane anya gacchamAM javAnA vividha] xce kiMtu maMducchAhe samu (maNu) TThejjA, bhaggapariNAmassa ya niratthagameva kAyakile se, jamhA eaM tamhA uva(3 a) ciMtANaMtaNiraNubaMdhe ( dhi ) punnapanbhAreNaM samu (saMju ) jjamANe vi sAhUNo Na saMjujjaMti, evaM (ca) sanvamavi gacchA hivayAdINaM doseNeva pavattejjA, eeNaM pavuccai goamA ! jahA NaM gacchAhivAINaM imo savyamavipacchittaM jAvaiaM egattha saMpiMDiaM havijjA tAvaiaM ceva caugguNaM uvaisejjA // " (mahAnizIya thamArRnA sUtra-2) artha-A sarve paNa prAyazcittane he gautama ! ekatra saravALA karatAM (jeDatAM) jeTaluM thAya tenAthI cAraguNuM eka gacchAdhipatine athavA mahattarA (ke) pravartinI(sAdhvI)ne ApavuM. kAraNa ke gacchanI sArAdi nahi karavAthI anya sAdhue je aticArA vigere seve te saghaLu' ('aniSiddham anumatama' e nyAye) teee prazasyuM (kabUla rAkhyuM) gaNAya. (vaLI) jo ema gacchAdhipati ke pravartinI pAte ja pramAda kare te bIjA (sAdhu-sAdhvI)ene buddhibaLa ane parAkrama he|vA chatAM Agama pratye (jinAjJA pAlana mATe) suMdara udyama na thAya, tethI teo koi moDhuM paNa tapa vigere anuSThAna kare te paNa tevI suMdara dharmazraddhAthI na kare, kintu mAM utsAhathI kare, evuM bhAgelA (mantra)pariNAmavALAnuM anuSThAna paNa kAyakleza mAtra niraka kahyuM che, te arcitya-cintAmaNi tulya ane anaMta evA sAnubaMdhI (paraMparAe paNa vadhe tevA) puNyanA maLe udyama karavA ceAgya sAdhue paNa suMdara udyama na karI zake. (lAbha na meLavI zake.) ema (gaccha pramAdI thAya) te saghaLuM gacchAdhipati vigerenA doSathI ja thAya, e kAraNe ema kahyu ke he gautama! saravALA karatAM sarva sAdhuonu (gacchanu)prAyazcitta jeTaluM thAya teTaluM (tethI) cAraguNuM gacchAdhipati vigerene ApavuM." ziSye paNa tevA kugurU (gacchAdhipati)ne sarvathA cheDI devA joie ane gurU-ziSyapaNAnA sabaMdha cheADavA saMbaMdhI lekha lakhAvI levApUrvaka teonA adhikAra teADIne bIjA suvihita gacchanI AjJA svIkArIne Ara tapa (ane AkarA saMyamanuM) anuSThAna karavuM joie. chatAM e rIte ArAdhanA mATe udyata ziSyane je gurU hastAkSarathI lakhI Ape (cheDe) nahi te mahApApa prasaMganA karanAra gurUne saMgha bahAra karavA joie. mahAnizithanI prathamacUlA sUtra 14mAM kahyuM che ke-- " se bhayavaM jayA NaM sIse jahuttasaMjama kiriAe (varddhati) tahA vihe a keI kugurU dikkhaM pvijJA, tathA La sAme %0i samajITengA ? goyamA ! thovItavasaMgama(ma) 5 se mathavuM ! tuM ? go0 ! annattha gacche pavisittA NaM, tassa saMtie NaM sirigAreNa'vihie samANe aNNa[ttha]gacchesu pavesameva Na labhejjA tathA NaM kiM kuvvijjA ? go0 ! savvapayAreNa tassa saMtiaM sirikAraM phusAvijjA, se bhayavaM keNaM payAreNaM tassa saMtiaM siriAraM savtrapayAreNaM phusijjaM havijjA ? go0 ! akkhare, se bhayavaM kiM NAme te akkhare ? go0 ! jahA NaM apaDiggAhI kAlaMtaresuMpi ahaM imassa sIsANaM sIsiNIvA, se bhayavaM ! jayA NaM evaMvihe akkhare Na payAi tayA NaM kiM karijjA ? go0 ! jayA evaMvihe akkhareNa payAi tayA NaM AsannapAvayaNINaM pakahittANaM utyAdI samakkamittANaM akkhare dAvejjA, se bhayavaM ! jayA NaM eeNaM payAreNaM se NaM kugurU akkhare (Na) padejjA Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 [10 saM0 bhA. 2 vi0 3-ga 138 tayA NaM kiM kujjA ? go0 ! jayA NaM eeNaM payAreNaM se NaM kugurU akkhare Na padejjA, tayA NaM siMdharo DarajJA" phatyAddhi " atha-"he bhagavan! jyAre yakta saMyamanI kriyA karatA tathAvidha (uttama) ziSyane kaI kugurUe dIkSA ApI hoya, tyAre te ziSya zuM karavuM? he gautama ! ziSe ghera-vIra tapa-saMyama karavAM joIe. he bhagavanta ! te zI rIte kare ? he gautama! bIjA gacchamAM rahIne kare. (he bhagavana!) te kugurUne (gurU-ziSyapaNAne) adhikAra cheDAvyA vinA bIjA garachamAM jaI paNa na zake tene bIjo koI rAkhe ja nahi) te zuM kare? he gautama! sarva prakArathI (upAthI) tene adhikAra cheDAve. he bhagavanta ! kevA upAyothI tene adhikAra sarva prakArethI chUTe ? he gautama ! akSaro (lekha) karAvI levAthI. he bhagavanta! te akSara kevA joIe ? he gautama! jema ke kAlAntare paNa huM A ziSyane, tenA ziSyane, athavA tenI ziSyAone paNa pAchA grahaNa nahi karuM" evA akSare (lekha) thavA joIe. he bhagavanta ! jyAre evA akSare na (lakhI) Ape tyAre zuM kare? he gautama! jyAre evA akSaro na lakhI) Ape tyAre (kula- paNa vigere saMbaMdhathI najIkanA ane tevA najIkamAM na hoya te kSetrathI) najIka rahelA AcAryane saghaLuM kahIne cethA pAMcamA vigere (anya sAdhuo) dvArA Agraha karAvIne (balajabarIthI) akSare lakhAvI le. he bhagavanta! jyAre e prakAre (paNa) te kugurU akSare na Ape te zuM kare? he gautama! je e prakAre te kugurU akSare na ja Ape te tene saMgha bahAra kara. ItyAdi." e rIte kugurUno tyAga paNa bIjA gaNuno Azraya maLe tema hoya tyAre ja (ane vidhipUrvaka) kara ucita gaNAya, anyathA nahi. kAraNa (bRhatkalpanA u. kasUtra 23 mAM) kahyuM che ke "bhikkhU a gaNAo avakkama icchejjA annagaNaM saMbhogavaDiAe uvasaMpajjittA NaM viharittae, no se kappai aNApucchittA AyariaM vA, jAva annaM gaNaM saMbhogavaDiAe utrasaMpajjittANaM viharittae, kappai se ApucchittA AyariaM(vA) jAva viharittae, te a se No vitaraMti(viarejjA) evaM se No kappar3a jAva viharittae, jatthuttariaM dhammaviNayaM na (no) labhejjA, evaM se No kappar3a atre e vAva vitti' ri! artha-keI sAdhu pitAnA gacchamAMthI nIkaLIne bIjA ga7nI sAthe AhAra-pANI(bhajana) vigerene saMbandha karavA Icche te teNe AcArya (upAdhyAya-gaNa-pravartaka-gaNAvarachedaka)ne pUchavA vinA anyagacchanI sAthe AhAra--pANI (bhejana)vigerene saMbandha karavA mATe teno svIkAra kare thAvat tenI sAthe rahevuM ke vicAravuM na kalpa, kintu AcArya (vigerene) pUchIne (anumati meLavIne AhAra pANI Adine vyavahAra kare, sAthe rahevuM, ke vicAravuM kalpa. te AcAryAdi je tene rajA Ape te tema karavuM vicAravuM kape ane te rajA na Ape te na ka9pe. jyAM uttarika (vizeSa-viziSTa) dharma eTale vinayane (sAraNa vAraNAdine) lAbha thAya ema hoya tevA bIjA gacchano svIkAra kare eTale rahevuM, ke vicaravuM vigere kalpa, paNa jyAM uttara dharmane eTale vizeSa vinayAdine ke sAraNa-vAraNAdine lAbha na thAya tyAM javuM, rahevuM, vigere na kape." Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 anyagacchamAM javAne vidhi, labdhika ane tenA vihArane vidhi] bIjA garachamAM saMkramaNa (praveza) karavAnuM cAra bhAMgAthI ghaTe, 1-saMvegI sAdhu saMvegIgarachamAM, 2-saMvegI sAdhu asaMvegI ga7mAM, 3-asaMvegI sAdhu saMvegI ga7mAM ane 4- asaMvegI sAdhu asaMvegI gacchamAM saMkramaNa kare. temAM pahelA bhAMgAmAM jeTalA divaso (vacce) saMgIothI chUTe (dara) rahe, tenA pahelA divasathI AraMbhIne (jyAM jAya tyAM AcAryAdinI samakSa) vihArAdinI AlocanA na kare tyAM sudhI azuddha ane AlocanA kare tyArathI zuddha samaja. bIjA bhAgamAM (asaMvegI evA pAsasthAdine Azraya levAthI jJAnAdi guNene nAza vigere) ghaNA deze thAya, trIjA bhAMgAmAM (asaMgI chatAM) janAre gItArtha hoya te svayaM mahAvratane uccarIne mArgamAM ja (pUrvanI deSita upadhine tajI de.) navI upAdhi meLavIne anya gacchamAM jAya, ane agItArtha hoya te tyAM jaIne gurUdvArA vratane svIkArIne pUrvanI (daSita) upadhine tyAga kare tyAre zuddha thAya. cothA bhAMge te saMkramaNa karavAmAM ja avidhi che, vigere vistAra bRhatkalpa (nA cothA uddezAnI bhASyanI gA5458) vigeremAMthI joI le. e viSayamAM vadhAre vistAranuM prayojana nathI. have "svalabdhika sAdhunI cogyatAnuM varNana kare che ke - 303-deva, gurU ane dharma, e traNa tomAM dharmatatvanI sAdhanA mATe deva ane gurU be mukhya AlambanarUpa che, Alambana jeTaluM vizuddha ane daDha teTaluM kArya sundara thaI zake te samajAvavuM paDe tema nathI, mATe ja janadarzanamAM tene aMge sUma ane gaMbhIra vicAra karelo che. bhejana jIvana mATe Ala- anarUpa che to sukhI jIvana jIvavA mATe tenA sArA-narasApaNAne vicAra Avazyaka che, mAtra svAda ke rUpa-raMgane vaza thaI bhejana karanAre prAyaH rigI bane che, tema A jIvanamAM (dharmamAM) AlakhanabhUta deva-gurU tattvane paNa vicAra sUkama ane gaMbhIra buddhithI karavo Avazyaka che ja, kevaLa sthULadaSTie vicAravAthI e tattanI sAcI oLakha thatI nathI ane AMdhaLuM anukaraNa karavA mAtrathI tenI sAdhanA paNa thatI nathI. upAsya deva jema vItarAga-sarvajJa-traNalokathI pUjA elA-padArthane satyasvarUpe prarUpanArAaSTaprAtihAryAdi sampatti yukta chatAM nimama ane aDhAradeSathI rahita heAya te ja zuddha che, tema je gurUnA zaraNe rahI (samapita banI) sarva karmonuM umUlana karavAnuM che te gurU paNa chadmastha chatAM mAnavazreSTha hAya to zuddha che. gurU mahAvratanA akhaMDa upAsaka, dhIra, mAtra bhikSAvRttithI jIvanArA chatAM adIna ane pUrISaha-upasargone sahana karavAmAM jAgrata hAvA sAthe jinavacanane yathArtharUpe samajanArA ane samajAvanArA joIe. evA gurUnA AlambanathI anAdi donI zuddhi karI zakAya, paNa zuddha dharma tyAre ja prApta (pragaTa) thAya ke A janma ke pUrva janmamAM tevA viziSTa gurUnuM Alambana sevyuM hoya ! ke je hakikata Ama che te gurUpadane prApta karanAra amAmAM tevI viziSTa yaMgyatA joie ja. A kAraNe cAlu adhikAramAM ayogya AtmAne padapradAna karavAmAM mahApApa jaNAvyuM che. mahAnizithanI sAla ApIne uttama gurUnI yogyatAnuM varNana karyuM che, chatAM avasarviNu kALanA mahimAthI evA viziSTa gurU na maLe tyAre paNa jainazAsana avicchinna cAlu rahe-nirNAyaka na banI jAya, e lakSyathI hInaSNuNavALA paNa te te kALe viziSTa yogyatA dharAvanArane gurUpade sthApI zakAya ema jaNAvyuM che. zAstrakathita sarvaguNa teomAM nahi chatAM tatkAlIna bhavya AtmAonuM teonA dharmanuM) rakSaNa karavAmAM temane samartha mAnya che, mATe tatkAlIna ArAdhakoe te gurUne pUrvarSienI tulya mAnI svakalyANanA eka layathI saivavA joIe. A tattvane samajAvavA mATe laukika vyavahAramAM svIkArAelAM vAvaDIo, vRSabha, vRdhyA, vigerenAM daSTAto ApI vartamAnamAM yogya gurUone abhAva mAnanArAone sanmArganuM darzana karAvyuM che. ethI AgaLa vadhIne viziSTa vAta e paNa jaNAvI che ke gaNIpada ApanAra-lenAra gurU-ziSya Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 0 saM0 bhA0 2 vi0 3-gA0 139-140 mUk--" TIlAvayALito, dhRtimAnanuvartta:| svaruviyogyaH pIThAti-jJAtA viSNuSAvivit ||2rU|" mULanA a-dIkSA ane vayathI pUrNa, dhairyavAn, sarvAMne anuvartana karAvanAra, bRhatkalpa sUtranI pIThikAnI niyukti vigerenA ane piMDeSaNAdinA jANu, evA sAdhune svalabdhika kahyo che. TIkAnA bhAvAtha-dIkSAthI ane ummarathI pariNata eTale pUrNa, arthAt ciradIkSita ane prauDha ummaravALA, dhRtimAna eTale saMyamamAM sArI rIte sthira, anuvaka eTale sarvanA (ziSyAdinA) cittane anusaranArA, (anukULa vatana karanArA-karAvanArA), pITha eTale bRhatkalpa sUtranI pIThikA vigerenA aneA jANa tathA AhArAdinI zuddhi-azuddhi vigerene samajanArA, evA sAdhune potAnI labdhi(zakti)thI AhAra-vastrAdine meLavavA mATe ceAgya kahyo che. arthAt pUrve tene thaelI vastra-pAtrAdinI prApti gurU (zuddha-azuddha vigere) parIkSA kare te pachI zuddha gaNAtI hatI, have (uparyukta yAgyatAne kAraNe) svayaM parIkSA karavAne lAyaka thayA, ema samajavuM.74 have teneA ja vihAranA vidhi kahe che ke-- mUr--" chAvi gurunA sADhuM, vidyA pRthazeH / taddattArhaparivAro'nyathA vA pUrNakalpabhAg // 140 // " bannee ke kAI eke svaya* mAnelI ke manAvelI yAgyatA pramANika manAtI nathI, paNu pada ApavA chatAM ke ApavAnI bhalAmaNa karavA chatAM prauDha-gItA ane niSpakSa sthaviro mAnya kare teA ja te gaNipada vigere pramANabhUta manAya che, kaI ayeAgya AtmA gaNipade AvI gayA haiAya ane tenI nizrAmAM rahelA yeAgya ziSyA tenAthI mukta thai khIjA yeAgya AcAryanI nizrA svIkAravA icchatA haiAya te mukta karAvavA mATe paNa sthavirene adhikArI kakthA che, uparAnta gacchAcArya ayeAgya DhAya teA tenI gaNIpadavI 26khAtala karavAnA paNa teene adhikAra che, vigere A adhikAramAM kahelI bhinna bhinna chatAM eka mAtra sva-pura kalyANune karanAra ane jainazAsananI vyavasthA akhaMDa, akhAdhita ane zuddha cAle tevA mA ApanArI aneka hakikateA khUba ja upakAraka che, bhavabhIrU AtmAe enu' zakaya pAlana karavu' yAgya che. 304-svalampika eTale sayamajIvana mATe upayeAgI AhAra, pANI, vastra, pAtra, makAna vigere vastuone pUrva kahelA uddagama AdRi deSAthI rahita-zuddha meLavavAnI yAgyatAvALe. A yeAgyatA jJAna ane vairAgya ubhayanA yAga thavAthI pragaTe che, sadeSa-niSinuM jJAna ja na haiAya tevA sAdhu nirdeSane badale sadeSa lAve ane dveSAnuM jJAna haiAvA chatAM vairAgya na DaeNAya te| jANavA chatAM daiASita lAve, mATe svalabdhika jJAna ane vairAgyayukta joie. uparAnta te te kALamAM te te kSetramAM te te dravyAnI prApti sulabha che ke dula bha ? khALa-vRddha--plAna vigere sAdhue mATe zuM zuM jarUrI che ? kANu kevI vastunI icchAvALe che? bhAvathI kANu keTaleA tyAga sahI zake tema che ? dAtAra gRhasthAnA dAnanA pariNAma kevA che ? ityAdi samajavA sAthe zAstramAM kahelA utsaga -apavAda vigerene paNa samajanArA haiAya tevA vyApArInI jema lAbha-hAnine samajIne svanizrAgata sAdhuenA saMyamanI rakSA karanAre sAdhu svalampika thai zake. evI yeAgyatA pragaTa thayA pUrve tenAM lAvelAM AhArAdi gurU jaNAve te pramANe zuddha-azuddha gaNAya ane yAgyatA pragaTyA pachI tenI svaparIkSAthI zuddha-azuddha gaNAya. mATe ja te gurUthI jude paNa vicaravAne adhikArI gaNAya, ane gurUAjJAthI anya sAdhuenI sAthe jude grAmAnugrAma vicarI zake. tAtparya ke sva-parasa camanI rakSA karavAnI yeAgyatA jenAmAM pragaTI hAya te svalabdhika thaI zake. www.jainelbrary.org Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAta, ajAta, samAta ane asamAta kakSAnuM svarU5] 483 mULane artha_e svalabdhimAna paNa sAdhu gurUnI sAthe, athavA gurUe ApelA (ziSya) parivAranI sAthe ke bIjI rIte pUrNa (samApta)kalpavALe gurUthI jude paNa vicare. TIkAne bhAvArtha-gurUnI labdhithI parAdhIna te gurUnI sAthe vicare, paNa A svalabdhivaMta paNa utsargathI gurUnI eTale svalabdhithI AhAra-vastrAdi lAvavA mATenI anujJA ApanArA AcAryanI sAthe vicare-gAmAnugrAma vihAra kare. emAM apavAda kahyo che ke svalabdhika anujJA ApanArA gurUthI judo paNa vicare. judA vicaravAne vidhi kahe che ke-jene gurUe yegya parivAra sAthe Ave che te judo vicare, temAM paNa apavAda kahe che ke-athavA "anyathA" eTale gurUe yogya parivAra sAthe Apela na hoya tyAre pote pUrNaka5 arthAt samAptakalpa thAya te jude vicare. samAptaka95nuM svarUpa (paMca)ka95nI gAthAothI A pramANe kaheluM che. "305nA banAvo , suviho to 3 ghora pApo. ekviko'vi a duviho, samattakappo a asamatto // " pnycvstu-1328|| vyAkhyA-jAta ane ajAta ema be prakAre kalpa eTale (vicaravAne) samyapha AcAra che, temAM "jAtA' eTale zrutajJAnarUpa sampattiyukta thavAthI jeoe AtmalAbha prApta karyo hoya tevA sAdhuo. teothI abhinna hovAthI kalpane paNa "jAta' kahevAya che, enAthI viparIta (eTale evI zrutajJAnarUpI saMpattine nahi pAmelA sAdhuone kalpa) te "ajAta' kalpa jANo. te darekanA be be bhede che, eka samAptakalpa ane bIje asamAptaka5. temAM samAptakalpa eTale (sAdhuAdinI) paripUrNa sahAyavALo, ane bIje asamAptakalpa tethI viparIta (pUrNa sahAya vinA) samaja. e jAta' vigere cAranuM svarUpa kahyuM che ke- "gastha kApo, amo vahu mane jhADA paNagaM samattakappo, tadgago hoi asamatto // 1329 // uubaddhe vAsAsu u, satta samatto tadUrNago iyaro / samAvAyA, goLa ghA ro gAvuM " rUrU (varAvatu) vyAkhyA-gItArtha saMbandhI eTale gItArtha sAthene je vihAra tene "jAtakalpa kahevAya che. kAraNa ke tene gItArthapaNAthI vicaravAne adhikAra spaSTarUpe maLe che. ethI virUddha "agIta - agItArthapaNe (gItArthanI sahAya vinA) vicaravuM te "ajAtakalpa samajo. kAraNa ke sUtrArtha pUrNa nahi thavAthI te (svataMtra vicaravA mATe) anadhikArI che. temAM 1330 mI gAthAmAM rahe pada che tene ahIM saMbandha hovAthI "Rtubaddha' eTale varSARtu sivAyanA ATha mahinAmAM (jaghanyathI) pAMca sAdhuo sAthe vicare teone samAptaka95 kahevAya ane tethI nyUna be traNa ke cAra sAdhuo sAthe vicare teone kalpa "asamApta" eTale pUrNa sahAya vinAne aparipUrNa kahevAya. varSAkALe te (jaghanyathI) sAta sAdhuo sAthe rahe te "samAptaka95 ane tethI nyUna (bethI che) sAdhuo sAthe rahe te asamAptakalpa samaja. ema sAta sAdhuone 305-A gAthAo vyavahArasUtranA cothA uddezAnA bhAgyamAM 15 thI 22 che. Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 140 sAthe rahevAnuM e kAraNa che ke varSARtumAM koIne bImArI vigere thAya te bIjA sAdhuo sahAyamAM AvI zake nahi tyAre teone alpasahAyatAnuM nimitta na thAya. e kAraNe asamApta kalpavALA ane ajAtakalpavALA sAdhuone utsargamArge teo jyAM rahe te kSetra ke tyAMthI prApta thaeluM ziSya-AhAra-pANa-vastra-pAtra vigere kaMI paNa zAstra prasiddha vyavahArathI "AbhAvya" eTale temanI mAlikInuM thatuM nathI. (arthAta agItArtha ane apUrNa saMkhyAvALA sAdhuo vicare tyAMthI temane maLelI vastuomAM ke kSetramAM teone adhikAra manAte nathI). adhikAra kone kevI rIte manAya ? te kahe che ke- "havai samatte kappe, kayammi annonnasaMgayANapi / gIajuANAbhavyaM, jahasaMgAraM duveNDaMpi // " paJcavastu0 1331 // vyAkhyA-bhinna bhinna kuLa, gaNa vigerenA asAMgika sAdhuo paNa paraspara gItArtha sahita maLe tyAre teone je je ziSya, vastra, pAtra, AhAra, vigere maLe te teoe karelA saMketa pramANe gItArthanI ke agItArthanI mAlikInuM thAya (gaNAya).100 306-gItArtha gurU sAthe na hoya te sAdhune samUha me Ta hoya te paNa ajAta eTale senApati vinAnI senA jevo akicitakara gaNAya, teo mahinA subhaTarUpa kAma dhrodhAdi antaraMga zatruone parAjaya karI zake nahi, mATe gItArtha yukta vihAra joie. gItArtha sAthe chatAM sAdhusamUha a95 hAtha te paNa senA vinAnA senApatinI jema te aMtaraMga zatruone jItI zake nahi, mATe upara kahyA pramANe varSAkALamAM ochAmAM ochA sAtanI ane zeSakALamAM pAMcanI saMkhyAmAM sAthe vicAravuM joIe. kAraNa ke eAchA hoya te AhAradi levA mATe, UDila bhUmie javAnA prasaMge, ke anya kArya prasaMge bahAra jatAM ekalA sAdhune javuM paDe, be be sAthe jatAM upAzrayamAM keI na rahe, gItArtha chatAM gurUne upAzrayamAM ekalA rahevuM paDe, ekalAne strI Adine, ke pratyenIkone vigere bhaya rahe, upAdhi (vastra-pAtra) vigerene kaI cera vigere carI jAya ane keI sAdhu bImAra paDe te vaiyAvaccAdi thaI zake nahi, ItyAdi aneka vidano Ave. e kAraNe samAptaka95thI vicAravuM joIe. sAdhvIne te sAmAnyatayA paNa saMyamanI rakSA duSkara hovAthI sAdhu karatAM dviguNa saMkhyAthI vicaravuM joIe. ema ahIM jaNAvelI jAta ane samApta kalpanI vyavasthA saMyamanI rakSA mATe ati upayogI hovAthI amAthIe tenuM pAlana karavuM te ghaNuM hitAvaha che. ethI jinAjJAnuM pAlana thAya che ane zAsananI prabhAvanA vigere viziSTa lAbha paNa thAya che. 30-ka95 eTale vyavasthA, tenA be prakAro che 1-jAta, ane 2-ajAta. temAM je sAdhuvarganA nAyaka gItArtha hoya te jAtaka95 ane agItArthanI nizrAvALA sAdhusamUha ajAtaka9pa samaja. e benA paNa samApta ane asamApta ema be be bheda che, temAM RtubaddhakALamAM ochAmAM ochA pAMca ane cemAsAmAM sAta sAdhuo sAthe rahe te samApta ane ethI ochA sAdhuonI saMkhyAvALA asamAptaka65 samaja. ahIM kahevAno Azaya e che ke je jAtaka95 ane samAptakalpa hoya tene to ziSya, vastra, pAtrAdi je maLe te tenuM gaNAya, paNa je samApta na hoya tevA bhinna bhinna kuLa-gaNanA sAdhuo keAI kSetramAM bhegA thAya tyAM ziSya-vastra-patrAdi maLe te konuM gaNAya ? tenI vyavasthA che ke bhinna bhinna kuLa-gaNu vigerenA paNa theDA thoDA sAdhuo bhegA maLatAM samAptakalpa thAya ane te bannenA nAyaka gItAtha hovAthI jAtaka95 hoya tyAre te te gItArtho pite drazya, kSetra, kALa, bhAva, vigerenA jJAtA hevAthI paraspara saMketa kare te pramANe AbhAvya gaNAya, be samUhamAM ekanA nAyaka gItArtha ane bIjAnA Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 sAvI paNa labdhika, heya upAdhyAyAdi zeSapadanI anujJA ] e pramANe svalampikanA vihArane vidhi jaNAvyuM. sAdhvI paNa zeSasAdhvIothI guNomAM je adhika hoya, dIkSA paryAya ane vaya (ummara)thI pariNata (prauDha) hoya, tene svalabdhi mATe egya kahI che. kahyuM che ke - vA vi guNakALa, lA dinA ghera sevarUfi . dikkhAsuAiNA pariNayA ya joggA saladdhIe // ' paJcavastu0 1332 // bhAvArtha-sAdhvI paNa anya sarva sAdhvIomAM guNasamUhathI je adhika (vadhAre guNavatI) ane dIkSA paryAya tathA zrutajJAnathI pariNata prauDha) hoya te svalabdhi mATe egya che. (arthAta teNe meLavelI ziSyA, AhAra, pANI, upadhi vigere nirdoSa gaNAya.) ahIM keI ema kahe ke "sAdhvIone svalibdhi na haya, kAraNa ke teone prAyaH vastrAdi sarva gurUnI parIkSAthI ja levAnuM hoya, kAraNa ke svalabdhie vastu levAthI teone lAghava (apamAna-anAdara)janya doSo avazya thAya to ema kahenAranuM kathana barAbara nathI, kAraNa ke ziSyA vigere ke bhikSA vigere svaucita vastu meLavavAmAM teo avazya svalabdhika hoya che. vaLI (sarvane nahi, paNa) pariNata vayavALI prauDha sAdhvIne e svalabdhirUpa kalpa Acarita (paraMparAgata) che. (arthAta prauDha sAthvIne e adhikAra Acarita che) ane yogya pAtrane (prauDha-guNavALIne) ethI laghutA vigere doSa paNa thatA nathI. A viSayamAM praznottara pUrvaka pacavastumAM kahyuM che ke "kei Na hoi saladdhI, vayaNINaM guruparikkhiyaM taasiN| jaM savvameva pAyaM, lahusagadosA ya niyameNaM // 1333 // taM ca Na sissiNigAo, ucie visayaMmi hoi uvlddhii| kAlAyaraNAhiM taha, pattami Na lahutta dosAvi // 1334 // " (paJcavastu) bhAvArtha-kaI ema kahe che ke-sAdhvIne svalabdhi (svayaM vastra vigere levAnuM) na hoya, kAraNa ke teone prAyaH ziSyA, bhikSA ke vastrAdi sarva gurUe parIkSA kareluM levAnuM hoya che, svataH levAmAM teone avazya laghutA vigere dezo thAya. tene uttara kahe che ke te kathana barAbara nathI, kAraNa ke ziSyA ke bhikSA vigere ucita vastu levAne teone adhikAra hoya che, nahi ke nathI hote. tathA teone kALathI ane AcaraNathI(arthAt pariNutavayavALI sAvInuM) e Acarita che ane lenAra yogya-pAtra hoya tyAM laghutArUpa de paNa thatA nathI. - sAdhvIone bahuSane saMbhava hovAthI jAtakalpa ane samAptakalpane aMge sUtrAnusAre sAdhu karatAM "dviguNI vigere adhika vibhASA karavI, arthAt samAptakalpane aMge sAdhvIone sAdhunI tulya saMkhyA nahi samajavI. tyAM ja kahyuM che ke "lAyasanavimAsA, kutaroNA mA thayethI muttAputAro vahu, vahiiTTa jaze it ?rUrUpa" (jIvatuM) agItArtha hoya te paNa paraspara karelA saMketa pramANe AbhAvya samajavuM ane bane samUhanA nAyaka agItArthe hevAthI ajAtakalpa hoya tyAre paNa teoe paraspara karelA saMketa pramANe AbhAvya samajavuM. Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha0 saM0 bhA0 2 vi0 3gA0 141 bhAvAtha-sAdhvIone (saMyamamAM) mahutara doSanA saMbhava hAvAthI jAta ane samApta kalpamAM sUtrAnusAre saMkhyAmAM eguNI vadhAre vigere vibhASA che. e mATe vizeSa kahevAthI sayuM. ahI sudhI anuyAganI ane gaNunI anujJArUpa sApekSayatidhama vistArathI kahyo. have zeSapadonI anujJAneA vidhi atidezathI eTale bhalAmaNurUpe kahe che ke-- mUha-'" upAdhyAyavavArInA--mavyanuIyameva ca / 486 gItArthatvaguNastulya-steSu vyaktyA tvamI kramAt // " 141 // mULanA atha-upAdhyAyapada vigere anyapadonI anujJA paNa e ja rIte karavI. gItApaNAnA guNu tulya joIe, uparAMta vyaktigata guNNA kevA joie te kramazaH A pramANe samajavA. TIkAnA bhAvA upa'-jenI samIpe AvIne ziSyA aceti-adhyayana kare te upa+ adhyAya=upAdhyAya ane tenu pada te 'upAdhyAyapada'. AdizabdathI pravartaka, sthavira ane gaNA- vacchedaka pado paNa samajavAM. kevala AcArya padyanI nahi, ''i zabdathI te padonI anujJA paNa e prakAre arthAt gaNIpadanI anujJA pramANe jANavI. A anujJA levIdevI te lenAra-denAra bannene sApekSa yatidharma che, ema vAkya sa'anya joDavA. bhAvArtha e che ke-upAdhyAyapada Adi cAre padAnA saghaLA vidhi gaNunI anujJAnA vidhi pramANe samajavA. mAtra upAdhyAyapada ApatAM jene ApavAnu' heAya te ziSyanuM Asana karavuM tathA nadisUtra kahyA pachI (gurUe) lagna veLAe jamaNA kAnamAM bRhaddha mAnavidyArUpa nIcenA maMtra traNavAra saMbhaLAvave. * OM namo buddhiMtALa, OM namo siddhALuM, OM namo AyariyALa, OM namo vansAyALuM, OM namo loe savva sAhUNaM, OM namo ahijiNANaM, OM namo paramohijiNANaM, OM namo samvohijiNANaM, OM namo aNatohijiNANaM, OM namo arahao bhagavao mahAvIrassa, sijjhau me bhagavaI mahaI mahAvijjA, vIre vIre mahAvIre jayavIre seNavIre vaddhamANavIre jae vijae jayaMte aparAjie adi ii svAdI '' // A maMtrane upAdhyAye catubhakta tapa karIne eka hajAra vAra jApa karIne sAdhavA. pratrajyA, upasthApanA, gaNipada, cAga, pratiSThA, ane anazana, ityAdi kAryamAM A maMtrane sAtavAra jApa karIne vAsanikSepa karavAthI te adhikAranA (sva-svakAryAnA) pAra pAme che, ane pUjA-satkArane pAme che. 64 pravataka, sthavira ane gaNAvaiMkapadanI anujJAmAM paNa e ja pramANe karavuM, mAtra teonu Asana nahi karavuM, matra tarIke nIcenI vamAnavidyA saMbhaLAvavI, te A pramANe che OM namo arihaMtANaM, OM namo siddhANaM, OM namo AyariyANaM, OM namo uvajjhAyANaM, OM namo loe savvasAhUNaM, OM namo arahao bhagavao mahaimahAvIkhaddhamANasAmissa, sijjhau me bhagavaI maha mahAvijjA, vIre vIre mahAvIre jayavIre seNavIre vaddhamANavIre jae vijae jayaMte apnir " nirdeNa 30 te 4: 4: (:) svAddA ,, Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchamAM pAMca padasthAnuM mahattva ane tenA vizeSa guNe] 487 e pAMce (AcAryAdi) pada paryAyathI ladhu hoya to paNa paryAyathI moTA paNa anya sarva sAdhuone teo vaMdanIya che. kAraNa ke " mA vi vaMnniti arthAt "padastha ochA paryAyavALA hoya te paNa teone vAMdavA evuM AgamanuM pramANa che. vaLI kahyuM che ke "tattha na kappai vAso, guNAgarA jattha natthi gcchNmii| AyariauvajjhAe, pavittI there a rAyaNie // 1 // " bhAvArtha-sAdhune tyAM rahevuM na kalpe ke je gacchamAM guNonI khANa sarakhA AcArya, upAdhyAya, pravaka, sthavira ane ratnAdhika (gaNAvacchedaka) nathI. A pAMca pado jemAM heya te ja gacchanI pramANikatA kahI che. kahyuM che ke - "so kiMgaccho bhannai, jattha na vijaMti paMca vrpurisaa| AyariyauvajjhAyA, pavattitherA gaNAvacchA // " yatidinacaryA0 102 // bhAvArtha-AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira ane gaNAvacchedaka, e pAMca uttama purU jyAM nathI te kutsitagaccha (athavA zuM te ga7 kahevAya? na) kahevAya.08 308-jema laukika rAjyanI vyavasthA mATe prajAmAMthI viziSTa vyaktione adhikArI pade sthApavAmAM Ave che ane prajA tene vinaya-gaurava vigere karIne teonI sahAyathI jIvana rakSA kare che. tema lokottara zAsananI vyavasthA mATe paNa e mAga Avazayaka che ja. e kAraNe ja sAdhamaMDaLamAM je guNAthI viziSTa nIvaDe che. tevA yogya sAdhune yogyatAne anusare AcArya-upAdhyAya pravartaka vigere upara kahyAM te pada (adhikAra) ApavAmAM Ave che. adhikArI banelA teo paryAyathI laghu chatAM guNothI jeSTa hoya che. mATe zeSa sAdhuoe teonuM "vandanabahumAna vigere karavuM te yuktisaMgata che. e rIte teonI sahAyathI pitAnA saMyamajIvananI rakSA karI zakAya che, mATe dareka ga7mAM e pAMca pada (gacchanA pAlaka) hovA joIe ema jaNAvyuM che. padasthAe paNa ratanAdhika sAdhuonI avagaNanA karavI joIe nahi, kintu teo tarapha bahumAna ane vinayavRtti dAkhavavI joIe. jema rAjA banelo paNa putrAdi pitAdinA vinayane tajato nathI, mAtra rAjayadhurA saMbhALavA purate ja potAne rAjA manAve che, tema ahIM paNa padastha banelA sAdhue paryAya jayeka sAdhuo pratye vinayavRtti akhaMDa rAkhavI joIe adhikArane saphaLa karavA pUrato ja vaDIla tarIke vyavahAra karavo joIe. eTaluM ja nahi, jema rAjA prajAne pitAnI jema vAtsalyathI saMbhALe che tema nhAnA-moTA sarva sAdhuonI vAtsalyabhAve rakSA karavI joie, padAdhikAranA baLe keAIne saMtApavA joIe nahi. ema karavAthI padasthAne paNa svakarmonI mATI nirjarA thAya che. vastutaH to padasthAne ke sAdhuone sava vina yAdi kAryo sva-sva karmanijarAnA udezathI karavAnAM hoya che ane te kaI durguNane vaza thayA vinA ja sva-sva javAbadArI samajIne kare te ja banI zake che, paraspara eka bIjAnA nimite pitAnAM karmonI nirjarA karI zakAya che. mATe ja ahIM jaNAvyuM che ke "e pAMca padastha je gacchamAM na hoya te kutsitagaccha che" arthAta e pAMca padasthAnI sahAya vinA zeSasAdhuo svakalyANa sAdhI zakatA nathI. jema dhanavAnane dhananI rakSA mATe bIjA sahAyakanI apekSA rahe che tema sAdhune paNa saMyamadhananI rakSA mATe rAjayAdhikArIo tatya AcArya, upAdhyAya vigere pAMce padasthAnI sahAya Avazyaka che. teonI sahAya vinA prApta jJAnAdi gagAnI rakSA ke aprAptanI prApti thatI nathI. ema ahIM varNavelA padArthonuM saMyama jIvananI sAdhanA mATe atimahattava che, teonI zeSa sAdhuonA saMyamanI rakSAnI javAbadArI che tema zeSasAdhuonI Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 saM bhA0 2 vi0 3-gA0 142 thI 145 A upAdhyAyapada vigerenI anujJA kevA munivarone karAya? te mATe jaNAvavA caiAgya guNAne jaNAve che ke teupAdhyAyapada vigere padAne svIkAranAra munimAM gItApaNAnA guNa tulya eTale sarvAMmAM sAdhAraNa hovA joie, arthAt e cAre pado sAmAnyatayA gItAne ja ApI zakAya. e uparAMta have pachI kahIzuM te anukrame upAdhyAyAdi cAre padone svIkAranAranA vizeSa guNA vyaktigata jANavA. te ja guNNAne guNInA varNanathI cAra zlAkethI kramazaH jaNAvatA mULa graMthakAra prathama upAdhyAyapadane cAgya guNA kahe che ke 458 mUlam -" samyaktvajJAnacAritra-yugAcArya padocitaH / sUtrArthavidupAdhyAyo, bhavet sUtrasya vaackH||" 142 // TIkAnA bhAvA-samyaktva, jJAna ane cAritravAna, (bhaviSyamAM) AcAryapadane yAgya, sUtranA tathA anA jJAtA, ane sUtrAnI vAcanA ApanAra (bhaNAvavAmAM kuzaLa),evA guNavAn sAdhu upAdhyAyapadane yAgya hoya. have pravarttakanA guNAne jaNAve che ke mUlam - " tapaH saMyamayogeSu, yogyaM yo hi pravarttayet / nivattaye"ogya 2, LavintI vatta: '''?4 / / TIkAnA bhAvA spaSTa che. arthAt tapa saMyama vigere prazasta kAryoM paikI jenAmAM je ceAgyatA hAya tene temAM joDe ane ayeAgyane razake, evA gacchanI ciMtAne karanAra sAdhu pravatta kapadane yAgya gaNAya. mUk--" tena vyApAritaceM--ghvanataMtra sIttaH / cirIjoti matti, sthaviro mavatIhaiM saH II''44 // TIkAnA bhAvAte pravatta ke tapa saMyama vigere te te kAcAmAM joDelA je sAdhue sITThAtApramAda vigerethI sabhyavana na karatA hAya te te sAdhuone te te (ucita) upAyAthI je sthira kare, dRDha banAve, te (guNarUpI) suMdara sAmarthyavALAne zrI jinamatamAM 'sthavira' kahyo che, bIjAne nahi. ema bhAva samajavA. have gaNAvacchedakane ceAgya guNAne jaNAve che ke mUlam - " prabhAvanodbhAvanayoH kSetropadhyeSaNAsu ca / aviSAdI gaNAvacchedakaH sUtrArthavinmataH // 145 // mULanA a--zAsana prabhAvanA karavI, gacchane mATe dUra dUra pradezamAM pharavuM, tathA kSetra (vasati), udhi ane AhArAdinI zuddha gaveSaNA karavI, vigere kAryomAM kheda nahi pAmanAra tathA sUtra--ane jANu, evA sAdhune gaNAvacchedaka kahyo che. paNa teenI AjJA pAlana karavAnI javAbadArI che, ema ubhaya sva-sva vyane anusare tyAre ja sva-para kalyANa sAdhI zakAya che. mATe ja AgamamAM AcArya nI AzAtanAne tIrthaMkaranI AzAtanA tulya kahI che. vigere zrI jainazAsananI vyavasthA bhAvaupakArathI bharapUra che, e rahasya tenuM avaleAkana jeTaluM sUkSma thAya teTaluM vadhu samajAya che. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNAvadakanuM kartavya tathA vAcanAcAryAdi zeSa padanI anujJA] 489 TIkAne bhAvA-"prabhAvanA eTale zrI jaina zAsanane viziSTa mahimA phelAvA ane uddhAvanA eTale gacchanA upakAra mATe dUra dUra kSetra vigeremAM zIdhra javuM-AvavuM, e bemAM tathA "kSetra eTale gAma zahera vigere gyasthAna ane upadhi eTale kapaDAM vastra (pAtra auSadha vigere), e sarvanI "gaveSaNa eTale nirdoSa prApti karavAmAM, ItyAdi dareka kAryomAM "avipAdi eTale kheda (zrama) nahi pAmanAra-samartha, tathA sUtrArthane jANa eTale svasvakALa vigerenI apekSAe ucita sUtra ane arthane jJAtA, AvA guNavALo hoya tene zrI jinezvaree jaNAvachedake kahyo che, guNarahitane nahi. ema bhAva samaja. uparanA guNone anulakSIne ja e pAMceyane asAdhAraNa (viziSTa ane bhinna bhinna) adhikAre A pramANe jaNAvyA che. kahyuM che ke - "gacche atthaM suttaM, tavapamuhaM tattha ceva ya thirattaM / vihipa, riLamu pati 204 (yatidina) bhAvArtha-gacchamAM AcArya vigere pado paikI anukrame AcArya artha bhaNAve, upadhyAya sUtra bhaNAve, pravartaka tapa vigeremAM joDe, sthavira sIdAtAne sthira kare ane gaNAvarachedaka kSetra-upAdhi vigere saMyamanA sAdhane meLavI Ape, ema adhikAra pramANe kAryone sAdhe. ahIM prasaMganusAra vAcanAcAryapadavI paNa e pramANe ja samajavI. A vAcanA 309-anugAcArya, upAdhyAya ane vAcanAcAryanAM pado sthUladaSTie sUtra-arthanI vAcanA (vyAkhyAna) karavAnA adhikArarUpa hevA chatAM temAM vizeSatA che. anugAcAryapadathI sarva sUtra-arthanA vyAkhyAnane adhikAra prApta thAya che ane e padane pAmelAne tenI viziSTa yogyatAnA ge bhaviSyamAM digAcArya arthAt gaNI(gacchAcAryapada ApI zakAya che. upAdhyAyapada paNa evI ja viziSTa yogyatAvALAne apAya che, te paNa vidyamAna sarvasUtra-arthanA jJAtA hoya che, chatAM mukhyatayA sAdhuone mULasUtro bhaNAvavAnuM kAma teo kare che, uparAMta gacchAcAryanA yuvarAja tulya bhaviSyamAM teo gacchAcAryapadane yogya hoya che ane vartamAnamAM paNa AcAryanI nizrAmAM rahIne saMgharakSAnAM saghaLAM kAryo teo karI zake eTaluM vizeSa che. A bannene samAveza pAMca padasthAmAM thato hovAthI paryAyathI laghu hoya to paNa teo sarva sAdhuone vaMdanIya kahyA che, gocarI javuM vigere ga7nAM kAryothI teo utsarga mArge nivRtta hoya che. vAcanAcArya te mAtra adhyayana karAvavA (vAcanA ApavA) pUrato ja adhikAra dharAve che, tenuM mahattva anugAcArya ke upAdhyAya vigerenI barAbara hetuM nathI, kAraNa ke teone vandana vyavahAra paryAyana (ratnAdhikanA) kame hoya che ane necarI Adi levA paNa teo svayaM jAya che. hA, zeSa sAdhuo karatAM teonI yogyatA viziSTa hovAthI teo gacchAcAryanI anujJAne anasarIne AcAryanI jema saghaLAM kAryo karI zake che. ema adhikAra paratve darekamAM vizeSatA che. je kALa A vyavasthA tUTI javAthI te te adhikAre spaSTa paLAtA nathI, te kALe enA abhAve sAdhatAne yogya vikAsa thatuM nathI e nizcita che. jyAM sudhI gomAM A vyavasthA akhaMDa cAle tyAM sudhI ja prAca: sAdhujIvana UrdhvagAmI banI zake. e ja kAraNe pAMca pada jayAM na hoya te ga7ne kasitaga7 kahyo che. pAlaka vinA kuTuMbIonI, rAjA vinA prajAnI, senApati vinA senAnI, vadha vinA rogInI ke zikSaka vinA vidyAthInI avasthA jevI avasthA yogya padastha vinAnA gaccha(zi)nI thAya,mATe ja gacchAcArya vinAne gaccha na hovo joIe, e uddezathI AcAryAdi ekAeka kALa kare tyAre Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 [0 saM0 bhAva 2 vi. 3-ga 146 cArya gurUnI anumati anusAre AcAryanI peThe sarva kAryo kare, vandana viSayamAM to paryAyathI moTA hoya tene moTA samajavA. (arthAt laghuparyAyavALA ja teone vaMdana kare.) gocarI javAne paNa vAcanAcAryane niSedha nathI. tathA pUrve jenuM svarUpa kahyuM te pravartinIne AgamanI paribhASA pramANe "abhiSekA paNa kahevAya che, tene pada ApavAne saghaLe ya vidhi mahattarA5danA vidhi pramANe samaja. kevaLa maMtra tarIke "vaddhamAnavidyA" ane paryAyanA kamathI (ochA paryAyavALAM ja sAdhvIo tene) vaMdana kare, eTale bheda samajavo. "vAsakSepa karavo" ItyAdi mahattarApadane saghaLo paNa vidhi upAdhyAyapadanI peThe ja jANa. A mahattara paNa sarva sAdhvIone vandanIya samajavI. (arthAt dIrghaparyAyavALI sAdhvIo paNa mahattarAne vaMdana kare). mahattarApada ApIne tene A pramANe hitazikSA ApavI-"sarvajJa bhagavaMte upadezeluM A "mahattarApada sarvazreSTha phaLane ApanArUM che, AryA brAhmI, AryA suMdarI ane AryA caMdanabAlA vigere mahAsatIeAe tene samyapha prakAre ArAdheluM che ane sarva pademAM te pradhAna (zreSTha) che. mATe saMsAranA bhayathI tamAre zaraNe AvelI anya sAdhavIonuM tamAre sAraNA, vAraNA, nadanA ane pratinedanA vigerethI rakSaNa karavuM anya sAdhvIone paNa A pramANe hitazikSA ApavI-kaI kArya prasaMge Thapake Ape te paNa kulavadhu patine na cheDe tema tamAre A mahattarAnuM zaraNa jIvatAM sudhI nahi choDavuM, jJAnanA bhaMDAra tulya A mahattarAnA AdezathI virUddha vartana kadApi nahi karavuM. e rIte tenI AjJAnA pAlavAthI tamAre gRhasthavAsane tyAga saphaLa thaze." (prAcIna sAmAcArI dvAra-16) ahIM sudhI garachanI anujJA vigere vistArathI jaNAvyuM, have zeSa sApekSayatidharmanI ArAdhanA mATe kALa kahe che ke mUlam-" vidhinA gurvanujJAta-gaNyAdipadapAlanam / tAvadyAvaJca carama-kAlo na syAdupasthitaH // 146 // " mULane artha-vidhipUrvaka gurUe ApelA te te gaNipada vigere padenuM pAlana tyAM sudhI karavuM ke jyAM sudhI aMtakALa najIka na Ave. paNa tenA maraNane jAhera karatAM pahelAM bIjAne gacchAdhipati banAvavAnuM vidhAna zAstrakAroe karyuM che. laukika rAjayamAM paNa nUtana rAjAne gAdInazIna karyA pahelAM maranAra rAjAnuM mRtaka bALI zakAtuM nathI. emAM e paNa kAraNa che ke sampatti rakSaka vinAnI rahevAthI viplava thavAne saMbhava che, jema rAjaya sampattirUpa che tethI tene rakSaka na hoya te dezamAM viplava jAge, anya rAjAo AThamaNu kare, tema jainazAsana paNa eka lokottara viziSTa sampatti che, tene paNa rakSaka ane pAlaka he ja joie. bIjI bAju agya rAjAthI ( ! prajAnI ke rAjyanI rakSA thatI nathI tema nAma mAtra (guNarahita) AcAryathI jainazAsananI ke gacchanI paNa rakSA thatI nathI. e uddezathI ja agya gacchAdhipatine saMgha bahAra karavAnuM paNa vidhAna karyuM che. sAthe rAjyanA drohIne dezapAra karavAmAM Ave tema ayogya ziSyane paNa gacchathI mukta ke saMgha-- bahAra karavAnuM vidhAna paNa che. sAdhvI samUhamAM paNa gacchAcAryanI jema sahunI rakSA karanArI mukhya sAdhvIne mahattarA tathA tenI AjJAnusAra sarvane saMyama mArge joDanArIne pravartinI kahI che. vigere svayaM samajavuM, Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryAdipane pALavAnuM kALamAna ane aMtima kartavya]. TIkAno bhAvArtha-gurUe eTale anujJAcA AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira, gaNAvacchedaka ane pravattinI, vigere je je pada (adhikAra) ApyA hoya tenuM suMdara pAlana yAjajIvana eTale jyAM sudhI carama arthAt aMtasamaya(avasthA) prApta na thAya tyAM sudhI karavuM. 310ema karatAM ane zuM karavuM? te kahe che ke mUlam-" upasthite'tha tasmiMstu, samyag sNlekhnaakRtiH| 1 vorimena, trividha pavitA ninaiH 4LA" mULane artha-pachI te aMtakALa prApta thatAM suMdara saMlekhanA karavI. A saMlekhanA zrIjinezvarae "utkRSTa vigere bhedathI traNa prakAre kahI che. 310-manuSyanI dahanI) avasthA badalAya che tema tenAM kartA paNa badalAya che. bAlakanAM. tarUNanAM, yuvAnanAM, prauDhanAM ane vRddhanAM kartavyo samAna hatAM nathI, bAdhadaSTie te zarIrane anukULa hoya che ane tattvadRSTie yogyatAne (guNene anukULa hoya che. A yogyatAne pragaTAvavA mATe pUrva pUrva avasthAnAM kartavya kAraNabhUta hoya che, jema ke bALaceSTAomAMthI tarUNane yogya kartavyonI zakti pragaTe che, tema tArUNyanAM kartavyomAMthI yuvAnInAM kartavyonI, yuvAnInAM kartavyomAMthI prauDhanAM kartavyonI, vigere uttarottara avasthAne yogya che te zakti-yegyatA pragaTAvI zakAya che. e zakti jema jema pragaTe che tema tema pUrvaavasthAnAM kartavyonI javAbadArI pUrNa thAya che ane uttara avasthAnI javAbadArI ubhI thAya che. pUrva pUrva karatAM uttarottara javAbadArI viziSTa (AkarI) hoya che, mATe ene pUrNa karavA Atmazuddhi (guNo) paNa vizeSa jarUrI che. ema javAbadArI ane tene pUrNa karavA mATenI Atmazuddhi (gu) bane ekabIjAnA pUraka banIne vadhatAM ja jAya che, tyAM sudhI ke saMpUrNa guNe pragaTa thatAM javAbadArI pUrNa thAya ane sarva kAryothI nivRtta (siddha) thaelo AtmA pachI svaguNene akhaMDa AnaMda anubhave che. ATaluM vicAryA pachI samajAze ke javAbadArI kevaLa pUrNa karavA pUratI ja nathI, paNa tene baLe (AlambanathI) AtmaguNe pragaTAvavAnA hoya che, e na pragaTAvI zakAya te javAbadArI pUrNa karavA chatAM Amika lAbha manAto nathI. janazAsananI dareka vyavasthAo AmikalAbhane pragaTa karavA mATe hovAthI AkhA i avasthAne ucita gacchavAsanAM bhinna bhinna kartavyo karavAnuM kamika vidhAna kyuM che, te pUrNa karanArane pravRttidharma(vyavahAra)no aMta Ave che ane nivRtti(nizcaya)mA svIkAravAnuM baLa tenAmAM pragaTa thAya che. chatAM dareka AtmAone ema bane ja e ekAnta nathI, viziSTa kSayopazama ane puNyodayavALA yogya AtmAne ja e rIte sAdhanA (sAdhutA) saphaLa thAya che, jene te saphaLa thAya ane yogya zikhyAdine ga7nI javAbadArI soMpI zakAya tema hoya, tevA AtmAne ja gacchathI nivRtta thaI zakAya che, evI gachanI rakSAnI vyavasthA na thaI zake te nivRtta thaI zakAya nahi. kAraNa ke nivRttadharma karatAM ya gacchanI rakSA karavAmAM vizeSa nirjarA che. hA, gacchanI rakSA bIjAo dvArA thaI zake te pate nivRtta thaI AtmasAdhanA karI zake. ahIM e prazna thAya ke-ema te jene pitAnA gacchanI 2kSA karanAra anya yogya AcAryAdi taiyAra na thAya tene nivRttidharma mATe avakAza ja na rahe ane pravRttimAM ja jIvana pUrNa thAya, te eka aMganI sAdhanA adhurI rahe tenuM zuM ? uttara-Atmika sAdhanA eka ja bhavamAM pUrNa karI zakAya evo niyama nathI, pUrva bhavamAM sAdhanA karIne viziSTa prazya upArjana karanArane vartamAna bhavamAM te pUrNa thAya ane jene evI pUrva sAdhanA na hoya tene adhurI rahe te paNa bhaviSyanA bhemAM pUrNa thAya. mATe te te javAbadArIne pUrNa karyA vinA, ke bIjA upADI lenArAnA abhAvamAM cheDI zakAya nahi, cheDe te virAdhaka bhAvane pAme. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha. saM bhA0 2 vi0 3-gA0 147 TIkAnA bhAvA-atha' eTale e gaNI Adi padonuM pAlana karyA pachI jIvananA te caramakALa prApta thAya tyAre A viziSTa kArya karavuM. te kahe che ke-'samyak' eTale have kahIzuM te vidhipUrvaka 'salekhanA' eTale jenAthI 'deha, kaSAyA' vigerenuM salekhana thAya, arthAt kaSAya, zarIra vigere jenAthI ghasAya-kSINa thAya tevI tapa:kriyAne karavI, AvI tapazcaryAne aMtakALe karavI te sApekSayatidharma che, ema aneA saMbaMdha samajavA. jo ke saghaLI tapanI kriyA kaSAyA vigerene ni`La karanArI che ja, te paNa ahIM caramakALe dehanA tyAga karavA mATe karAtI tapa:kriyAne anyanI apekSAe viziSTa samajavI. (arthAt tene ja sa lekhanA kahevAya che.) kAraNa ke gaNipada vigerenuM pAlana karyAM pachI (gacchanA rakSaNa pAlananI javAbadArI pUruM thatAM sone azruvata vikAra (janakalpa vagerenA svIkAra) 492 " nivAjijhaLa vidhiLA, bhimAvayaM napheLamitramunila jammunnu(nga)tro vihAro, bavA azrunu(f)traM mAM / / '' vaRRvastu-136/ bhAvA-sAdhuone vidhipUrvaka 'gaNipada' vigerenuM pAlana karyA pachI abhyudyuta vihAra athavA abhyudyuta maraNa svIkAravuM ucita che. temAM abhyudyuta vihAranu' svarUpa sApekSayatidharmanI pachI nirapekSayatidharma tarIke svata Mtra (juduM) kahIzuM. abhyudyatamaraNa prAyaH salekhanA pUrvaka hAya che, mATe ahIM prathama salekhanA kahIe chIe. A salekhanA gRhasthA paNa karI zake che, kintu sAdhu-zrAvaka bannene samAnahAvAthI gRhasthadhamAM nahi varNavatAM sAdhudharmanA prasa Mge tenuM varSoMna karyuM che, ema samajavuM. have tenA ja bhedo kahe che ke te salekhanA utkRSTa, madhyama ane jaghanya, ema traNa prakAre zrIjinezvarAe kahelI che. temAM-- utkRSTa salekhanA Ara varSoMnI A pramANe che-pahelAM cAra varSo sudhI catubhakta, SaSTabhakta ane aSTamabhakta vigere vicitra (bhinna bhinna) tapane kare ane pAraNuM sarva kAma-guNavALA (pAMce indrione poSaka) ane udgamAdi dASAthI rahita-vizuddha AhArathI kare. te pachI bIjA cAra varSo sudhI te ja rIte vicitra (judA judA) tapa kare, kintu pAraNuM (viga'AthI rahita) nivinA AhArathI kare. te pachInAM be varSo sudhI ekAntara Aya'khIla kare, arthAt eka divase caturtha bhakta (upavAsa) ane eka divasa AyakhIla. ema upavAsanA pAraNe AyaMbIla kare. ema daza varSI gayA pachI agIAramA varSe prathamanA cha mahinA ceAthabhakta ke SaSTabhakta kare, aSTama vigere ativikliSTa tapa na kare ane pAraNe UNeAritA sahita AyaMbIla kare. te pachInA cha mahinA vikRSTa (aSTamabhakta vigere u) tapa kare ane maraNa vaheluM na thai jAya e kAraNe pAraNe paripUrNa (tRpti thAya tema) AyaMbIla kare, UNeAritA na kare ane khArame varSe kATIsahita paccakkhANuthI (vacce bIjo tapa karyA vinA saLaga) dararoja AyaMbIla kare, nizitha cUrNimAM kahyuM che ke-"duvAsAM varasa niyaMtAM hrAcamALa sigoLa bAvisTa repha, taM dohisAi mavarU, neLAvijapta hoDI hoDI6 mitti " arthAt khAramA varSe dararoja ghaTatA ghaTatA AhArathI uSNa pANI sAthe AyakhIla kare, te tapa 'kATisahita' thAya, kAraNa ke pahelA Aya'khIlane cheDe Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 salekhanA ane tenA utkRSTAdi bhedanuM svarUpa]. bIjA AyaMbIlanA pUrva cheDAnI sAthe maLe. arthAta eka AyaMbIla pUrNa thatAM sAthe ja bIjuM AyaMbIla karavAthI benA cheDA maLe, mATe te kaTisahita kahevAya. A bAramA varSamAM pratidina bhajana karavAmAM eka eka kavaLa e che karatAM AhAra tyAM sudhI ghaTADe ke chevaTe eka kavaLa AhAra vApare, pachI eka kavaLamAMthI paNa eka eka dANe ghaTADatAM yAvat chelle eka ja dANe vApare. jema dIvAmAM tela ane vATa banene kSaya sAthe thAya tema ahIM zarIra ane AyuSya banene kSaya eka sAthe thavo joIe, mATe AyuSya bhegavAtuM jAya tema tema zarIrane e rIte ghasate jAya ke yAvat chelle zarIra paNa pUrNa ghasAI jAya. A bAramA varSanA chellA cAra mahinAmAM saMlekhanA karanAre ekAntara divase telane : kegaLo cirakAla paryanta mukhamAM bharI rAkhe, (gaLI na jAya,) pachI zleSmanI kuMDInI bhasmamAM te ke gaLe ghUMkIne mukhane uoNa pANIthI zuddha kare, je e rIte telane kegaLo na kare te vAyuthI sukAI javAthI mukha (jaDabAM) baMdha thaI jatAM saMbhava che ke chelle samaye zrInamaskAramaMtranuM uccAraNa paNa na thaI zake. ema A paripATIthI anukrame bAra varSa sudhInI utkRSTa saMlekhanA jANavI. 11 311-salekhanAne artha "kaSa (pAtaLa-halakuM-eAchuM) karavuM' e thAya che. zarIrane kaSa karavuM te bAhya ane kaSAyane uSa karavA te abhyattara saMkhanA che. A ubhaya prakAranI saMkhanA ahIM uddiSTa che, mATe "rImAthaM vaMdu dharmasAdhana e prasiddha sUtranA bane aMzo abAdhita rahe te saMkhanAne vidhi jaNAvyA che. dIvAnI vATa, tela ane prakAza, e traNanI jema ahIM AyuSya, zarIrabaLa ane Atmazuddhine samajavAnI che, tela ane vATane yoga prakAza mATe che, prakAza (dIpaka) vinAnAM te bane nakAmAM che, temAM paNa tela chatAM vATa khUTI jAya ke vATa chatAM tela khUTI jAya te prakAza aTakI paDe, mATe ubhayane samAna yoga Avazyaka che, tema ahIM paNa zarIrabaLa khUTatAM pahelAM AyuSya khUTI jAya ke AyuSya khUTatAM pahelAM zarIrabaLa khUTI jAya to manuSyajanmanuM sAdhya arthAta guNa pragaTAvavAnuM kArya vacce ja aTakI paDe, mATe jyAM sudhI viziSTajJAnathI maraNa nirNaya na thAya tyAM sudhI salekhanA karI zakAya nahi. AyuSya amuka pramANamAM bAkI che te nirNaya thayA pachI zarIra tyAM sudhI ArAdhanAmAM TakI rahe te pramANe tenuM pASaNa cAlu rAkhavuM ane uttarottara piSaNa ochuM karIne AyuSyanI samApti vakhate zarIra pUrNa ghasAI jAya tevA upAyo karavA e saMkhanAnuM 2hasya che. zarIra baLa pahelAM khUTI jAya ane AyuSya vacce ja tUTI jAya te sAdhanA aTakI paDe, eTaluM ja nahi, je manuSyanA AyuSyanI kSaNa-kSaNa devanA AyuSyathI paNa kaMi guNI kiMmati che te AyuSya vaheluM tUTI jAya te mATI hAni thAya. eka "namo arihaMtaof ' padane jApa paNa viziSTa nirjarAnuM sAdhana bane che tyAM vacce ja AyuSya tUTI jAya ane viratimAMthI AtmA evirativALo banI jAya te kaI rIte ucita nathI. ema chatAM AyuSya nazvara che, eka vakhate te pUrNa thavAnuM ja che, ema samajIne ke tyAM sudhI te dharmanuM sAdhana bane e uddezathI zarIrane piSaNa ApavuM joIe. vadhu paDatuM poSaNa ApavAthI aMtakALe jIvane samAdhi duSkara bane che, zarIranA pradezo sAthe kharanIravat ekameka banelA Atmapradezone chUTA thavAmAM bahu kaSTa paDe che, mATe samAdhithI maraNa thAya e uddezathI zarIrane pahelAMthI ja karavAnI jarUra rahe che. je te vadhu poSAya to asamAdhi thavAne ane vadhu zeSAya te AyuSya vacce ja tUTI javAno saMbhava che. mATe ja bAra varSanI saMkhanAmAM tamane kema yuktiyukta kahe che. bAra varSanI utkRSTa saMlekhanA karI zakAya tevuM saMghayaNa vigere na hoya tene mATe Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 [50 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 147 madhyama saMlekhanA-utkRSTanI jema madhyama saMlekhanA bAra mahinA sudhI karavI. jaghanya saMlekhanA-paNa utkRSTanI jema jaghanya bAra pakhavADIyAM sudhI karavI. arthAt madhyamamAM bAra varSonA sthAne bAra mahinA ane jaghanyamAM bAra varSone sthAne bAra pakhavADIyA gaNane banemAM tapa karavAne sarva vidhi utkRSTanI jema samaja. tAtparya ke madhyamamAM bAra varSane badale bAra mahinA ane jaghanyamAM bAra varSane badale teTalAM pakhavADIyAM samajavAM. kahyuM che ke " cattAri vicittAI, vigaINijjUhiAiM cattAri / saMvacchare u doNi u, egaMtariaM ca AyAmaM // 1574 // NAivigiTTho a tavo, chammAse parimiaM ca AyAmaM / aNNe vi a chammAse, hoi vigiLaM tavokammaM // 1575 / / vAsaM koDIsahiaM, AyAmaM taha ya ANupuvvIe / saMghayaNAdaNurUvaM, etto addhAiniyameNa // 1576 // " (paJcavastu) bhAvArtha-(pAraNe vigaIo vAparavApUrvaka) cAra varSa cha vigere vicitra tapa kare, cAra varSa pAraNuM vigaIo vinA kare, te pachI be varSa AyaMbIla upavAsa ekAntare kare (1574). cha mahinA ati Akare tapa na kare, upavAsa chaC vigere kare ane pAraNe parimita (udarI sahita) AyaMbIla kare, te pachI cha mahinA vikRNa (aphUma vigere) tapa kare, temAM pAraNe AyaMbIla paripUrNa kare,) (1575). eka varSa kedI sahita (pratidina) AyaMbIla kare, (temAM paripATIthI kramazaH AhAra ghaTADe, chellA cAra mahinA mukhamAM telane kegaLe rAkhe vigere). ema saMghayaNa, zakti, Adine anusAre aDadhuM ke aDadhAthI paNa aDadhuM (cha-traNa varSa) vigere paNa kare. zarIranI saMkhanA na karavAthI mAMsa vigere dhAtuo eka sAthe kSINa thatAM maraNakALe ArtadhyAna thAya ane uparyukta vidhipUrvaka kramazaH ceDA thaDA dhAtuo kSINa karavAthI saMsArarUpI vRkSanA bIjabhUta A dhyAna na thAya, e kAraNe saMlekhanA karavI yuktiyukta (jarUrI) che. prazna-svanI, paranI ane sva-para ubhayanI, ema traNa prakAranI atipAtakriyA (maraNahiMsA) jIvane ghaNA kALa sudhI vAraMvAra aniSTa phaLone ApanArI che ema sUtromAM kahyuM che, te Atmavadha karavAnA nimittabhUta A saMlekhanA karavI te samabhAvamAM vartanArA sAdhu purUSone madhyama bAra mahinAnI ane teTaluM paNa na karI zake tene jaghanya bAra pakhavADIyAnI kahI che. emAM zarIranI rakSA ane dharmasAdhanA ubhayane vidana na Ave tevI viziSTa yojanA che. ema chatAM kevaLa zarIra ane AyuSyane ja meLa meLavavAthI saralekhanA pUrNa thatI nathI, azvattara saM lekhanA emAM mukhya sAdhyuM che, mATe jinAgamathI bhAvita mativALo jJAnI ke tevA jJAnInI nizrAgata AtmA jinavacananA baLe jaDa-cetanano viveka karIne jaDanA rAgane ghaTADatA jAya, pariNAme kaSAyonuM ane viSayavAsanAnuM jora maMda paDe, jIvana-maraNa ubhaya pratye upekSA janma ane atimaguNAmAM (svabhAvamAM) 2maNutA keLavI sApa kaMcakane utAre tema nirmamabhAve dehane choDI de, te bhAvasaMkhanAne prApta karI zake che. A bhAvasaMlekhanA ja manuSya jIvananuM sA2 (sAdhya) che, sAdhudharmane svIkAra paNa e uddezathI ja karavAnuM hoya che. A saMlekhanA na karI zakAya tyAre paNa tenA bahumAnathI jIva lAbha meLavI zake che. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMlekhanA ApaghAta kema nahi? ane tenA aticAre] 495 gya kema gaNAya ? uttara-traNa prakAranI atipAta kviAne mATe tame kahyuM te satya che, kintu A saMlekhanA AtmavizvamAM nimitta nathI, kAraNa ke vadhanuM lakSaNa temAM ghaTatuM nathI. vadhanuM lakSaNa te e che ke-pramAdane (ajJAna-hAdine) yoge karAto vadha svarUpe niyamA rAgadveSa) vigere doSothI pUrNa ane jinAjJA virUddha haya, arthAt zAstravirUddha hoya tene vadha kahevAya che. kahyuM che ke "jA khalu pamattajogA, NimA rAgAidosasaMsattA / To viA, sA hovAthiirakA ya " vajhavatu-258dA bhAvArtha-je niyama pramAdanA yoge thAya, nizca rAgAdideSa saMyukta hoya ane zAstrathI vara-jinAjJAthI bahibUta hoya, te atipAtakriyA kahevAya. A paNa je e lakSaNathI rahita hovAthI bhaviSyamAM niyamo zubhabhAvavardhaka hoya tene zuddhakriyA kahI che, kAraNa ke temAM zuddhakriyAnuM lakSaNa ghaTe che. kahyuM che ke "jA puNa eaviuttA, suhabhAvavivaDDhaNA a niyameNaM / sA hoi suddhakiriA, tallakkhaNajogao ceva // " 1587 // bhAvArtha-je kriyA vadhanAM e lakSaNothI rahita hovAthI niyamAM zubhabhAvane vadhAranArI heya tene tenA lakSaNanA vege ja zuddha kriyA samajavI. 12 vaLI jenuM kartavya (zeSa ArAdhana) A janmamAM pUrNa thayuM hoya ane mAtra zubha (samAdhi) maraNanuM kArya bAkI hoya te ja A lekhanAne svIkAre che, kAraNa ke-tenI A lekhanA paNa zuddha kriyAsvarUpa banIne (bhAvi aneka) janma-maraNanA pratikArabhUta bane che. uparyukta nyAye jema gaMDaracheda (oparezana) vigerenI kriyA maraNa mATe nahi paNa maraNathI bacavA mATe hitakara che tema A saMlekhanA paNa AtmavirAdhanA mATe nathI, (kintu aneka maraNemAMthI bacA - 312-atipAta eTale AtmaghAta arthAt ApaghAta. nizcayanayathI AtmAne (jJAnAdi guNana) ghAta kara-karAva-amedavo tene hiMsA kahevAya che. vyavahe anaesa tema hiMsA kavAya che. vyavahAramAM akALe maravuM-mAravuM tene hiMsA kahevAya che. paNa te dravyahiMsA che. pratyeka jIvane AyuSyAdi dravya prANAne viga tenA saMyoganI sAthe sarjAelo hevAthI anivArya che, avazya thAya ja che. te paNa maranAra ke mAranAra aprazasta dhyAnane vaza thaI pitAnA ke paranA prANane viyoga kare-karAve ke amede te tene kamabandha thAya che, mATe te hiMsA paNa tajavAnuM kahyuM che. nizcayanayathI to bhAvaprANAne (jJAnAdi guNAne) tibhAva thAya tevuM koI kArya karavuM tene hiMsA kahI che ane te guNene AvirbhAva (pragaTIkaraNa) karavAnA uddezathI karAtA ke I paNa prayatnane ahiMsA kahI che. vAstavamAM te ajJAna ane mehathI vaza banelo mUDha AtmA je je sAvadya yoganI pravRtti kare che tenAthI svayaM pitAnI hiMsA ja karI rahyo che, temAMthI bacavA-bacAvavA mATe jainazAsananI sthApanA che ane temAM tene mAga vyavasthita batAvelo che. e kAraNe paNa jaina darzananI sarvoparitA che. vratAdinA pAlananI jema saMlekhanA paNa zubhadhyAna pUrvaka Atmazuddhi yAne karmanirjarA mATe karAtI hovAthI temAM jinAjJAnuM pAlana che, karmanirjazanuM sAdhana hovAthI te karanAranA jJAnAdi guNe vRddhi pAme che, pariNAme ApaghAta nahi paNa AmAnI (guNenI) rakSA thAya che, mATe sAtvika AtmAone vastutaH te karaNIya che. A saMlekhanAnuM svarUpa vicAratAM samajAze ke saMlekhana te bhAvadayAthI bhAvita AtmAne durgatienAM anaMtAnaMta duHkhamAMthI bacavAne samajapUrvakane zuddha ane saphaLa upAya che. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 [dhasaMve bhA2 vi. 3gATa 148-149 vanArI hitakara che.) mATe carama(agI-zailezI)guNasthAnakanA sAdhaka evA svabhAvanI (kA tsarganI) vRddhi nimitta A saMlekhanAnI ArAdhanA avazya karavI joIe, e nizcita thayuM. ema saMkhanAnuM svarUpa jaNAvyuM have tenA aticAre kahe che mUlam-" aihikAmuSmikAzaMsA-''zaMsA jIvitakAlayoH / nihAna sivAre, mata rivanakti 48mA" mULIne artha-Aleka saMbaMdhI ane paraleka saMbaMdhI vAcchA, jIvavAnI ane maravAnI vAcchA ane niyANuM, saMlekhanA vratamAM e (pAMca) aticAre kahyA che. TIkAne bhAvArtha-A janma saMbaMdhI pUjA, kIrti, vagerenI je aihika ane paraloka saMbaMdhI svarganAM sukha vigerenI je Amumika, te baMne prakAranI AzaMsA eTale vAcchA te aihika-Amumika vAcchA kahevAya, temAM aihika AzaMsA saMlekhanAno pahele aticAra ane Amumbika AzaMsA bIjo aticAra samajo. tathA jIvita ane kALa eTale jIvana ane maraNa, te benI AzaMsA karavI te be aticAre, temAM saMlakhanA svIkAryA pachI pitAnI pUjA thatI joIne, mATe parivArane saddabhAva) vigere jeIne ane saghaLA leke prazaMsA kare te sAMbhaLIne ema mAne ke-"cAre prakAranA AhArano tyAga karanArA evA paNa mane udde zIne leka mArI AvI zabhA kare che, mATe "vadhAre jIvavuM sAruM che evI AzaMsA karavI te jIvita AzaMsA nAmane trIjo aticAra, ane jyAre saMlekhanA (anazana) svIkAravA chatAM na keI tene pUjA vaDe Adara-mahimA kare ke na koI prazaMsA kare, tyAre tene cittamAM e pariNAma thAya ke "have jaldI maraNa thAya te sAruM AvI duSkara kriyAne paNa koI Adara karatuM nathI mATe jIvavAthI zuM ? ema maraNanI AzaMsA karavI te cothe aticAra. te uparAMta niyANuM eTale prArthanA, arthAta A duzcara (duSkara) tapathI anya janmamAM cakravatI, vAsudeva, baLadeva, athavA meTa-mAMDalika rAjA thAuM, saubhAgyavALe, rUpavAna, athavA svAmI thAuM, ItyAdi prArthanA (abhilASA) karavI te pAMcame aticAra. e saMkhanAnA aticore kahyA, have te pachInuM kartavya jaNAve che. mUlam-" maraNasyAbhyudyatasya, prapattirvidhinA tataH / tadapyuktaM pAdapopagamanAdi tribhedakam // 149 // " mULane artha-te pachI vidhipUrvaka abhyaghata maraNane svIkAra kare, te maraNa paNa "pAdapipagamana vigere traNa bhede kaheluM che. TIkAno bhAvArthatataH eTale saMlekhanA karyA pachI abhyaghatamaraNane eTale paMDitamaraNano svIkAra karavo te sApekSayatidharma che, ema vAkayane saMbaMdha joDe. te keTalA prakAranuM heya? te jaNAve che ke-mAtra saMlekhanA ja traNa prakAre che ema nahi, te paMDitamaraNa paNa "pAdapapagamana, vigere traNa bhedavALuM che, arthAta tenA "pAdapapagamana Adi traNa prakAro che. arthAt (1) pAdapipagamana, (2) IginI ane (3) bhaktaparijJA, ema traNa prakAranA anazanathI oLakhAtuM paMDitamaraNa paNa traNa prakAranuM che, ema zrIjinezvarae kaheluM che. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdapapagamanAdi traNa anazanonuM svarU5] 497 temAM "pApa" eTale vRkSa ane "upa" upamA tathA sadaza arthamAM paNa vaparAya che, tethI pAdapanI barAbarI kare tevuM, arthAt pAdapanI sadaza hovAthI 1-pAdapopagamana anazana "vRkSanI jema nizcala" samajavuM. bIjuM pratiniyata pradezamAM ja je anazanakriyAmAM dRAnam eTale amuka maryAdita ceSTAo karI zakAya te anazanane "IginI' kahyuM che. tAtparya ke jemAM zAstrokta maryAdA pramANe amuka kriyAvizeSa niyata sthAne karI zakAya tene 2-IginI anazana jANavuM. trIjuM "bhakta eTale bhejana" tene pariNA eTale jJAnathI jANavuM-samajavuM ane paccakakhANa dvArA tajavuM, ema jemAM samajapUrvaka bhajano tyAga karAya tene 3-bhakataparijJA anazana kahyuM che 313 - have e traNenuM svarUpa jaNAvavA mATe be zloka kahe che ke - mU-"vAsaMninAmeva, tatrAhimavadane . iGginImaraNaM ceSTAvatAmAhAravarjanAt // 150 // AhArasya parityAgAt , sarvasya trividhasya vA / mamriNArartha, didhA sAnnir RzA'' mULane artha-temAM paheluM "pAdapapagamana anazana pahelA saMghayaNavALA manuSyone ja sarva ceSTAono tyAga karavAthI thAya che, IginI maraNa sarva AhArano tyAga karavA pUrvaka amuka maryAdita ceSTA karavAnI chUTa-jayaNAvALAne thAya che (150) ane sarva (cAre ya) AhArane, ke pANI vinA trividha AhArano tyAga tathA svayaM tathA bIjAo dvArA ema ubhaya prakAranI parikaNA(zarIra sevA)karavA vALAne bhakataparijJA nAmanuM anazana thAya che. TIkAne bhAvArtha-te trividha maraNamAM paheluM pAdapiyagamana maraNa pahelA vARSabhanArAcasaMdhayaNavALAone ja thAya che. (ahIM saMninAmu" prayoga kare che, te zrIsiddhahemanA "sarvadhanAnni" (7-ra-59) sUtrathI " " pratyaya AvavAthI thaelo samaja). A anazana "aceSTane eTale sarva ceSTAnA abhAve, arthAt (hAlavA cAlavAdi) sarva ceSTAone tyAga karavAthI ane "AhAravarjanAt" eTale sarva--cAre prakAranA AhArane sarvathA tyAga karavAthI thAya che, ema kriyApadane saMbaMdha samaja. ahIM bhAvArtha e che ke-pUrve kahyuM te rIte anazanIe dravyathI (zarIrane) ane bhAvathI (kaSAyane) kRza(pAtaLA) karIne, gRhasthane pAchI ApavA ge pATapATIuM vigere vastuo pAchI soMpIne ane gurU vigerene tathA gurUnI pAse rahelA zeSa sAdhuone 313-saMkhanA-zarIra ane rAga-dveSAdine kuza karavA mATe utkRSTathI bAra varSanI ane jaghanyathI cha mAsanI hoya che, tene aMte jayAre jIvatAM sudhI AhAra vinA ja nirvAha thaI zake eTalo maraNane ke samaya bAkI rahe tyAre samajapUrvaka AhArane ane zarIranI paricaryAne paNa yathAyogya tyAga kara tene "anazana" arthAt azanane (bhajana) tyAga kahevAya che, tenA traNa prakAramAM pAdapapagamana anazanamAM savaAhAranA ane zarIranI sarva ciMtAne sarvathA tyAga, iMginImAM paranI sevA levAne tyAga ane svayaM halana-calana vigere karavAnI chUTa tathA bhakta pariNAma sva-para ubhayadvArA zarIra sevA karavA-karAvavAnI maryAdita chUTa rAkhavAmAM Ave che. pahelA be prakAramAM cAre AhArane sarvathA tyAga ane chellAmAM pANI sivAya traNa athavA cAre AhArane tyAga karavAmAM Ave che. ItyAdi vizeSa samajAve, Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa dha saM. bhAr vi0 3-gA0 150-151 paNa yathAyeAgya kSamApanA (khAmAM) karIne, anazana mATe ujamALa thavuM joie. 'sava* sayeAgA ante viyeAgane pAme che" ema jIvane samajAvIne, devavantana karIne ane gurU vigerene paNa vAMDhIne, gurUnI samIpe cAre prakAranA AhAranA tyAga kare, te pachI samatAthI bhAvita thaele pote sava (mAhya) icchAone tajIne, parvatanI guphAmAM jaine, jyAM trasa-sthAvara keAI jIva na heAya tevI zuddha bhUmimAM, zarIrane daMDanI jema lAMbu daMDAyata vigere Asana(AkAra)vALuM karIne, unmeSa nimeSa (AMkhanI pAMpaNa halAvavAnuM) paNa tajIne, jIvatAM sudhI vRkSanI (jaDa padAnI) jema (halana-calanAdi) sava ceSTAe tajIne (samabhAvamAM) rahe, tene pAdApagamana anazana kahyu che. A anazanathI ALakhAtA maraNane paNa 'pAdApagamana' kahevAya che, ema AgaLanA prakAromAM paNa anazananA nAme maraNanAM paNa te te nAmeA samajI levAM. A anazana e prakAranuM che, eka vyAghAta rahita ane khIjuM vyAghAta (AyuSyanA upakrama) sahita. temAM paheluM tA upara jaNAvyuM te samajavuM. kahyuM che ke-- 'NivvAghAiameaM, bhaNiaM iha pakkamANusAreNaM / 66 saMbhava a iyaraMpi hu, bhaNiyamiNaM vIrAgehiM // / " paJcavastu 1699 / / OM, bhAvA nirvyAghAta pAdapAyagamana anazana ahIM upara kahyuM tene anusAre (te pramANe) samajavuM, khIjI sabyAghAta pAdapApagamana paNa saMbhave che, ema zrIvItarAgadevAe kaheluM che. tathA46 niSphAiA ya sIsA, gaccho paripAlio mahAbhAgo / azrunnu(nna)no vidyAze, havA gammunnu(nna)traM maLe ||'ka bhAvArtha-ziSyAne jJAna-kriyAthI saMpanna-AcAryAdipadane yAgya-gItA manAvyA ane mahAbhAga zrIgacchanuM pAlana paNa karyuM, have abhyutavihAra athavA abhyudyatamaraNa svIkAravuM joie. vyAghAtavALuM pApApagamana tA AyuSya dIdha chatAM kAI tathAvidha AkarA vyAdhinI pIDAthI, athavA siMha vigerenA AkramaNathI utpanna thaelI mahAvedanAthI have AyuSyane upakrama lAgaze (lAMbu jIvI zakAze nahi)' ema jANI zake tevA gItA ne hAya che. kahyuM che ke-- 64 sIhAI abhibhUo, pAyavagamaNaM karei thiracitto / AuMmi pahuSpaMte, viANiu navari gIattho ||" paJcavastu - 1620 // bhAvAtha siMha vigerenA AkramaNathI parAbhava pAmelA chatAM sthiracittavALA koI gItAtha ja jJAnathI AyuSyanA aMta jANIne (ceADu) AyuSya paheAMcatuM hoya teA pAdApagamana anazana kare." A anne prakAranuM pAdApagamana cauDhapUrvI AnI sAthe viccheda pAmyuM che. kahyu che kepddhmNmi a saMghayaNe, varddhate selakuDDusAmANA / 46 tesipi a voccheo, caudasapuvvINa vocchee ||" vyavahAra bhA0 u010 - 573 // bhAvA-pahelA saMghayaNamAM vartatA munie parvatanA kuTa sarakhA samartha zarIravALA hAya che, cauda pUrvIonA viccheda thatAM teonA paNa viccheda thayA che, e pramANe pAdApagamana anazananuM svarUpa jANavuM. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApApagamanAdi traNa anazanAnu svarUpa] 499 ra-iMginImaraNa-parimita (maryAdrita) ceSTAvALAone hAya che ane te paNa sarvAM AhAranA tyAga karavAthI thAya che. bhAvAtha ema che ke iginI maraNane svIkAranAra pUrve jaNAvelA krame gacchanAM kAryAthI mukta thaIne, AyuSyane gheADA vakhatamAM aMta jANIne, tevA (sama) sa MdhayaNunA abhAve pApApagamana anazana karavAmAM azakta hAvAthI AyuSyane anusAre thADA kALanI salekhanA kare. pachI gurUnI samakSa dIkSAkALathI mAMDIne Aja sudhInA aticArAnI AlecanA karIne niyamA cAre prakAranA AhAraneA tyAga kare. pachI tevA (pAdapApagamanavALAnI jevA) ja (pavitra) sthaLamAM ekalA, chAyAthI tApamAM ane tApathI chAyAmAM javA AvavAnI chUTa pUrvaka, nizcita karelA maryAdita pradezamAM ceSTA karavA chatAM samyag dhyAnamAM lIna banIne prANAne taje. . A anazanavALA khIjAdvArA parikaNA (sevA) na karAve, paNu svaya kare. kahyu` che keC uttara pariattara. kAiamAIsu hoi u vibhAsA / kiccapi apaNu cci, juMjar3a niyameNa dhitralio ||" paJcavastu0 1625 // bhAvA-kAyAthI una ane parAvartana kare (pAsuM pherave), dhAtuenI samatA heAvAthI laghuvaDInIti kare ke na paNa kare ane dhairya baLavALA (dvInatA vinA) peAtAnAM pratilekhanAdi kAryo svayameva kare. (kAI kAryamAM bIjAne Azraya na le.) e pramANe iginI anazana jANavuM. 3-bhaktaparijJA-sarva eTale cAre prakAranA, athavA trividha eTale pANI vinA traNa prakAranA AhAranA sarvathA tyAga karavAthI jenu lakSaNa upara jaNAvyuM te 'bhaktaparijJA' nAmanuM anazana thAya che, ema mULa AAkanA kriyApadane sabaMdha joDavA. A anazana kAne hoya ? te kahe che ke-parikama eTale vaiyAvaccavALAne hoya, parakama tA ginImaraNavALAne paNa hAya che, mATe ahIM jaNAvyuM ke 'dvidhA' arthAt svayaM parikarma karanAra ane khIjAe dvArA karAvanArane A anazana heAya che. (arthAt iginImAM mAtra svayaM parikama kare ane bhaktaparijJAmAM sva-para ubhayadvArA kare karAve. ginImAM cAre AhAranA tyAga thAya ane bhaktaparijJAmAM pANI pI zakAya.) ahIM bhAvArtha A pramANe che ke dIkSAkALathI ArambhIne sevelA aticArAnI AleAcanA karIne, pUrve jenu jIvana zithila (pramAdI) heAya te paNa pAchaLathI sa Mvega guNa pragaTa thatAM yathAcita salekhanAne karIne, gacchamAM rahIne ja, kAmaLa saMthArAnA Azraya levApUrvaka, zarIra ane upadhinA mamatvane cheDIne, trividha athavA caturvidha AhAranA tyAga karIne, svayaM zrInamaskAra mahAmaMtrane uccAre, athavA samIpati sAdhu saMbhaLAve. ema uttana-parivattana (avaranavara pAsuM vigere DhalavA)pUrvaka samAdhithI kAladharmane vaza thavuM tene bhaktaparijJA maraNu samajavuM. zanavALA khIjAe pAse vaiyAvacca karAvI zake, kAraNa zAstramAM kahyuM che ke utkRSTathI A ana- zanavALAne (aMtakALe ArAdhanA karAvanArA) aDatAlIza niyyamakA hoya che. kahyuM che ke31tta-vAra-maMthAra--hAvArpha ya zAraMmi / A ana 44 matte--pALa-viyAre-jjA-vitA ne samathA ya // 6 // siM tu payANaM, cakkageNaM guNijjamANANaM / ningAvamALa saMjJA, hor gaddAsamayanividyA / 630''5 (ghavavanasAIdvAra) Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha0 saM. bhA0 r vi0 3-gA0 150-151 (A gAthAonI vyAkhyA chApelI pratamAM rR. 177 nI pahelI puMDInI pakti 11 mIthI chapAelI che, te ame ahI tenA saMbaMdha hAvAthI ahIM lIdhI che ane 175 mA pRSThanI bIjI puMThImAM sattAvIsa prakAranI sAmAcArI chapAelI che tenA sambandha tyAM nahi heAvAthI lakhelI prata pramANe mULa 153 mA aAkanI TIkAnA bhAvAmAM pachI lIdhI che.) vyAkhyA-1-uvatta'=anazanImAM zaktinA abhAva hoya tyAre zarIranuM pAsuM badalavuM, (besADavA, uThADavA, bahAra laI javA, aMdara lAvavA,) vigere zarIranI sarva paricaryA (sevA) karanArA, 2-'dAra'=bahu manuSyeA bhegA thavAthI anazanIne asamAdhi thAya mATe aMdaranA dvAra pAse besIne Agantuka ghaNA leAkAne rokanArA (anazanInI rakSA mATe zAnti jALavanArA), 3-'saMthAra'zarIrane zAtA upaje tevA sukeAmaLa sparza' vigere guNAvALA (suMvALA-kAmaLa) saMthArA pAtharanArA, 4-'kahaga'=anazanI tattvaneA jANu hAya tA paNa tene aMta samaye samAdhisaMvega vadhe tevI rIte uttama dharmakathA saMbhaLAvanArA, 5-vAdI'-anazanathI thatI dhama prabhAvanAne sahana nahi karanArA koI (dharmadveSI) durAtmA sarvajJanA zAsananI halakAI (nindrA) ka2e tA tenI sAthe vAda karI dharmanuM satya samajAvanArA, 6-agadyAra=kAI anyadharmI-zatru tyAM AvIne anazanIne upadrava-asamAdhi kare nahi te uddezathI bahAranA daravAje rakSaNa karanArA, 7-'bhatte'= AhAranA tyAga karavA chatAM AhAra mAge tyAre (keAI pratyenIkadeva anazanInA zarIramAM adhiSThAna karIne anazana tADAvavA mATe AhAra mAge che ke) anazanI pAte kSudhAnI pIDAthI sAvadhaNe mAge che? tenI parIkSA karIne jo te pIDAthI mAgatA hoya te tene Artta dhyAnathI bacAvavA mATe ucita AhAranI gaveSaNA karIne AhAra lAvanArA, jo yAgya AhAra na Ape te Atta dhyAnathI tiya 'camAM ke bhavanapati Adi halakI deva ceAnimAM upaje, athavA zAsananA pratyenIka vyantara thAya teA krodhane vaza thaI pAchaLathI sAdhu athavA saMdhane upadrava kare, mATe tene ucita AhAra lAvI ApIne tenI samAdhinI rakSA karanArA, 8-pANu'=zarIradAha Adi thAya te tenI zAnti mATe ucita (kampya) pANI lAvanArA, 910-viyAra'-anazanI vaDInIti ane laghunIti kare te tene paraThavanArA, 11-'kahega'=mahArathI darzana-vandana mATe AvelA anya bhavya AtmAone bahAranA bhAgamAM besADIne dharmakathAdvArA anazanadharmane-jainazAsanane mahimA samajAvanArA-vyAkhyAtA ane 12 'disA ya je samasthA' pUrvAdi cAre dizAe kSudropadrava thAya te tenI rakSA karanArA sahasrayAdhI-mahAmalla sarakhA samartha, ema mAre kAmAM cAra cAra, arthAt khAra padone cArathI guNatAM niryAmakenI zAstramAM kahelI aDatAlIsanI utkRSTa saMkhyA thAya. eTalA pramANamAM na heAya te eka-be Adi ochA karatAM yAvat jaghanyathI e niryAmake te avazya joie. temAMthI eka anazanInI pAse rahe ane bIjo gaveSaNA karatA AhArapANI vigere meLavavA bahAra kre. mAtra eka ja niryAmakanA Azraye anazana svIkAravuM nahi. kahyuM che ke66 ego jar3a nijjavago, appA catto paro pavayaNaM ca / 50 sesANamabhAve vi hu, tA bIo'vassa kAyavvo / " pravacanasAro0 bhAvAjo anazanI eka ja niryAmakanA Azraye anazana kare te| 635 nI TIkA / / svaAtmA ane Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe anazanAnuM phaLa ane AcAryAdi glAnanI vaiyAvaccanA vivika-vidhi] 501 pravacana bannene teNe tyajI dIdhAM ema samajavuM. kAraNa ke sahAyakanA abhAve peAtAne asamAdhi ane pravacanane paNa uptAha thAya, mATe (vadhAre)na hoya teA paNa zeSa e niryAmake avazya karavA. A bhaktaparinA anazananA svIkAra sarva sAdhvIo (vigere) paNa karI zake che. kahyu che ke 'savvAvi a ajjAo, sacvevi a paDhamasaMghayaNavajjA / 44 savvevidesa virayA, paccakkhANeNa u maraMti || ' uttarAdhyayana- a05 - gA0 2 TIkA / / bhAvArtha -sarva sAdhvIo, prathamasa`ghayaNarahita sarva sAdhue ane sava dezaviratidharA paNa paccakkhANa eTale 'bhaktaparijJA' anazanapUrvaka mare che. A traNe anazanenuM phaLa mekSa athavA vaimAnikadevabhavanI prApti che. kahyuM che ke-- 'eaM paccakkhANaM, aNupAleUNa suvihio sammaM / 66 vemALo 1 Tevo, vigna gAyi siblijjA / '' uttarArdhya0 1-2 TIjA // bhAvArtha-A paccakkhANane (anazanAne) vidhipUrvaka suMdara-akhaMDa pALanArA jIva vaimAnika deva thAya, athavA siddha (sa MsArathI sarvathA mukta) thAya. e pramANe abhyudyatamaraNanuM (anazananu svarUpe kahyuM. ahI prasaMgAnusAra pravacanasAroddhAramAM kahelA te te viziSTa purUSane AzrIne bImArI vigere kAraNe sevA (pAlana) karavAmAM viveka kahIe chIe, te A pramANe che " jJAnanIya muLo, mumudrA; vAni jAyavyuM vasaDhe vArasa vAtA, gadArasa mistuLo mAsA / / " vacanasAze-863 / vyAkhyA-zuddha athavA (na maLe te) azuddha pazu AhAra, pANI, ke auSadhAdidvArA sAdhuoe ane zrAvakoe AcArya vagerenuM paripAlana karavuM joie. temAM gurUnu (gacchAdhipatinuM) jIvatAM sudhI karavuM, kAraNa ke teo saghaLA gacchanA AdhArabhUta ane yathAzakti sUtraanA dAnamAM (ane zAsananA--saMghanA rakSaNa vigeremAM) niraMtara pravRtti karanArA hoya che. tathA vRSabha=upAdhyAya vigerenuM paripAlana mAra varSa sudhI karavuM, te pachI tenA roga asAdhya jaNAya ane sazakta hAya teA AhAra cheADAvavA, (arthAt anazana karAvavuM,) kAraNa ke teTalA kALe temanA sthAne khIje (upAdhyAya vigere te te padmane cAgya) sAdhu taiyAra thaI zake. ema sAmAnya sAdhunuM paNa aDhAra mahinA sudhI doSita AhArathI paNa pAlana karavuM, te pachI (rAga na zame tA) upara kahyuM tema tene paNa AhAranA viveka (tyAga) karAvavA. ahIM zuddha-azuddha AhAra vigerethI pazu pAlana karavAnu kahyuM te rAga vigerethI gurvAdi zarIre asvastha anyA hoya ane kSetra-kALa vigerenI hAnine kAraNe bImArane yAgya AhArAdi na maLatA hAya tevA prasa`ge samajavuM, kintu svastha avasthAmAM (ke zuddha maLe tyAre) e pramANe azuddhanA upayAga nahi karavA. vyavahArabhASyamAM te sarvasAmAnya kAi paNa glAna sAdhune uddezIne paripAlana karavAnI vyavasthA A pramANe kahelI che " jImmAse bAvo, kuru tu saMvacchArUM titri mave / saMvaccharaM gaNo vi, jAvajjIvA ya saMgho u / / " u02 - gA0 2001 / / Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [0 saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 150-151 vyAkhyA-glAnanI cikitsA prathama cha mahinA sudhI AcArya karAve, tyAM sudhI Arogya (svastha) na thAya to te bImArane kuLanI nizrAmAM mUke, te pachI kuLa traNa varSa sudhI cikitsA karAve, chatAM svastha na thAya te te gaNune soMpe, gaNa paNa eka varSa cikitsA karAve, chatAM roga zAnta na thAya te bImArane saMghanI (gRhasthanI) nizrAmAM sepe. te pachI saMgha jIvatAM sudhI zuddha (AhAra pANI) vigerethI upacAra kare, zuddhanA abhAve azuddhathI paNa rakSA kare. A vidhAna je AhArane choDavA (anazana karavA mATe azakta hoya tene uddezIne samajavuM. je anazana karavA zaktimAna hoya tenI paNa prathama te aDhAra mahinA sudhI cikitsA karAvavI, kAraNa ke viratidharmayukta jIvana punaH punaH saMsAramAM duSmApya che. tema karatAM roga zame to sArI vAta, na zame te pachI AhAra choDAvo, arthAt anazana karAvavuM. 14 have anazanamAM avazya varjavA yogya duSTa bhAvanAone varNave che kemuulm-"kaandppii kailbiSikI cA'bhiyogikyAsurI tathA / . sAMmohI ceti pazcAnAM, bhAvanAnAM vivarjanam // 152 // " mULane artha-1-kAndarpa, 2-kebiSikI, 3-AbhigikI, 4-AsurI ane pa-sAhI, e pAMca duSTa bhAvanAone (anazanamAM) tyAga kare. TIkAne bhAvArtha-kandapa=kAma, te jemAM mukhya che tevA niraMtara mazkarI (kutUhaLa-kIDA) vigeremAM AsaktapaNAne lIdhe bhAMDa jevA eka kandarpa jAtinA deva hoya che, teonI bhAvanAne 1-kAdapa' kahI che. e pramANe "kilibaSa" eTale pApakArI hovAthI aspRzya vigere svarUpavALA deva, tene "kibiSa kahyA che, teonI bhAvanA te 2-kebiSikI samajavI. "Abhigika'= A eTale sarva rIte, "abhiga eTale joDavuM, arthAt dareka kAryamAM joDI zakAya te "AbhiyegA" arthAt kiMkaratulya devonI jAti, teonI bhAvanA te 3-AbhiyogikI bhAvanA tathA "asurA - 314-karmabhanita gAdi upasargo vakhate paNa asamAdhithI (durgAnathI) AtmAne bacAvI le, samabhAve vivekadRSTithI samajapUrvaka upasargone veThIne karmothI mukta thavuM, e sAdhujIvananuM phaLa che. e kAraNe koIne paNa asamAdhi na thAya te parasparane vyavahAra karavA mATe dazavidha sAmAcArImAM vistRta varNana agAu kareluM che. AcAryAdi padasthAnuM e mukhya kartavya che ke potAnI nizrAmAM AvelA bhavya AtmAone karmabaMdhathI bacAvI viziSTa nijara karavAmAM sahAya karavI. je roga prasaMge A rIte auSadhAdithI sahAya karavAmAM na Ave te saMbhava che ke glAnane cAritra pratye paNa anAdara janma ane bhavAntaramAM durlabhadhi thAya, tema upAya hovA chatAM upekSA karanAra paNa nimittabhUta bane tethI tene paNa mithyAtvane baMdha thAya, ane te paNa dUlabhAdhi thAya. vyavahArathI paNa glAnanI sevA na karatAM dharmanI halakAI thAya, ityAdi aneka kAraNothI glAnanI sevA karavAnuM vidhAna zAstrakAroe kareluM che. eTaluM ja nahi, glAnanI sevA sarva ArAdhanA karatAM viziSTa kahI che, vastutaH jinAjJAnuM pAlana paNa tene ja kaheluM che, je glAnanI sevAnI upekSA karIne uga paNa ta5-japa ke vividha ArAdhanA kare che tene jinAjJAne virAdhaka kahyo che. ema chatAM svAdhyAya-dhyAna vigere sAdhutAnuM sAdhya na haNAya te mATe ahIM jaNAvelI vyavasthA ghaNI zreSTha che, emAM dharmanA sAdhanabhUta glAnanA zarIranI rakSAne paNa sthAna che ane anya sAdhuonA svAdhyAyAdi na haNAya tenI paNa pUrNa kALajI karelI che. uparAnta jenazAsananI prabhAvanA thAya tevI vyavasthA che, mATe AtmArthIone sva-para kalyANane e eka viziSTa mArga che. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 kAndraSI vigere pAMca duSTa bhAvanAonuM svarUpa] eTale bhuvanapati devAnI eka jAti, tenI bhAvanA te 4-AsurI bhAvanA ane sa MmeAha pAme (muMjhAya), tevA mUDha devAne 'samAhA' kahelA che, tevA devAnI bhAvanAne 5-sAMmAhIbhAvanA jANavI. e pAMca duSTa bhAvanAo, arthAta vAra vAra tevA svabhAvavALu' vartana karavAnuM anazana karanAre sarvathA tajI devuM joie. kAraNa ke (Atmazuddhi mATe karelA) anazanamAM te te avazya tajavA yeAgya che. A duSTa vartanane tajavuM tene sApekSayatidhama kahyo che, ema pUrvanI sAthe vAkyanA saMbaMdha samajavA. cAritravAn paNa jo tevA tevA saMklezathI (duSTa svabhAvathI) tevI tevI bhAvanAo seve te te paNa tevI halakI devajAtimAM utpanna thAya che. kahyuM che ke-- " no saMnagovi bAbu, gaLatasthAmu vadar dviSi so (to)taniphremu i, murenu maztro paddIno " padmavastu 621 // bhAvA-saMyamI chatAM je vyavahAramAM bhAvanI maMdatAthI A aprazasta bhAvanAAne seve te, te te prakAranA halakA devAmAM upaje che ane tenAmAM cAritradharmanI bhajanA heAya che. arthAt te sarvathA (bhAva)cAritra rahita athavA dravyacAritra rahita hoya tethI kadAcit tevI devajAtimAM ane kadAcit nAraka, ti"ca athavA (hulakI) manuSya jAtimAM paNa upaje. e pAMce bhAvanAnA pratyekanA pAMca pAMca prakAre che. temAM-- 1-kAndI bhAvanA 1--kandaryAM 2-kaukucya, 3-krutazIlatva, 4-hAsya ane 5-paravismaya, e pAMca prakAranI ceSTAone cAge pAMca prakAranI che. kahyu che ke-- 66 kaMda kukkuie, davasIle Avi hAsaNapare a / vindhAdiMto be varSa, haLuM mAvaLe zurU '' vajravarte-620A vyAkhyA- 1-kandarpa eTale aTTahAsya karavuM, athavA svabhAve hasavuM, gurvAdine paNa niSThura (kaThAra) ke vakra vigere duSTa vacano kahevAM, kAmanI (viSayanI) vAto karavI, tevA upadeza deveza, ke kAmakathAnI praza'sA karavI, ityAdi sa'kandrapa" samajavA. ra-kautkaccha-bhADanA jevI ceSTA, te kAyAthI ane vacanathI ema be prakAre thAya. temAM bhrakuTI, netrA, vigere zarIranA avayavane vikAra karIne pAte nahi hasatAM bIjAone hasAvavA te kAyakotkacya' ane hAsyajanaka vacanA khAlIne bIjAone hasAvavA te vacanakautkrucya jANavuM. 3-zrutazIlatva=avicAritapaNe saMbhramanA AvezathI jaldI jaldI khAlavuM, jaldI cAlavuM, jaldI kArya karavuM, tathA svabhAve eThAM beThAM paNu ahaMkAranA atizayathI phUlavuM, 4-hAsya eTale bhANDanI jema vicitra veSa karIne ke vicitra vacane melIne peAtAne-parane hAsya upajAvavuM, tathA 552vismaya=bIjAnAM chidro (SaNA) zeAdhavAM ane 'indrajALa' vigere kutUhaleA karIne khIntane Azcaya karavu ke prahelikA (eTale gUDhaAzayavALA prazno athavA vAtAthI ane kuheDaka (eTale camatkArI maMtra-tantra) vigerethI pAte vismaya nahi pAmatAM bIjAenA manamAM vismaya pragaTa karavA. ema pAMca prakAranI kAnta - bhAvanA (ceSTA) vajra vI.715 315-'bhAva' mananuM kAya che, e kAraNe bhAvanAe mAnasika vyApArarUpa haiAya. te! paNa ahIM phAntupI ane te pachInI cAra bhAvanAomAM prAya; phAcika-vAcika vyApAra jaNAvyA che tethI e Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504, [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA15ra 2-kebipikI-1-dvAdazAMgIrUpazrutajJAna, 2-kevalI, 3-dharmAcArya, 4-sarva sAdhuo, e cAranA avarNavAda balavA tathA pa-svadoSane chUpAvavA mATe kapaTa karavuM, ema pAMca prakAre kaeNbiSikI bhAvanAnA che. kahyuM che ke - __ " nANassa kevalINaM, dhammAyariANa savvasAhUNaM / mA vAkArDa, kSitrisiSya mAvA " patravatu. 1636 . bhAvArtha-zAstromAM-e ja chakAya jIvonI ke ghate vigerenI vAte vAraMvAra kahI che, vAraMvAra apramAdanuM ja varNana karyuM che, mokSa mATe jyotiSa vigere nimitta zAstronI zuM jarUra che? ityAdi duSTa bolavuM te 1-zrutajJAnanI nindA, kevaLI chatAM sarvane tAratA nathI mATe pakSapAtI che, sarvane sarakhe upadeza karatA nathI, vigere avarNa bolavA te 2-kevalajJAnIonI nindA, A amuka AcAryanI jAti halakI che, vigere teonI sAcIkhoTI nindA karavI, prasaMge paNa sevA nahi karavI, chidro jevAM, ItyAdi 3-AcAryanI nindA tathA sAdhuo niSphara che, sahanazIla nathI, vihAra karatA nathI, athavA gAmegAma rakhaDe che, lAcAra bhIkhArI che, vAraMvAra reSataSa kare che, ityAdi aneka prakAre virUddha bolavuM te 4-sarva sAdhuonI nindA jANavI. pitAnA dene chUpAvavA, bIjAnA chatA paNa guNane chUpAvavA, cAranI jema sarvathI zaMkAzIla rahevuM ane sarva kAryomAM gUDha haiyAvALA rahevuM te 5-mAyAkaraNa, e pAMca prakAre biSikI bhAvanA che. ( 3-AbhiyogikI bhAvanA-kautuka, 2-bhUtikarma, 3-prazna, 4-praznAprazna ane panimitta, e pAMca upAthI AjIvikA meLavavI, te pAMca prakAre AbhigikI bhAvanAnA che. kahyuM che ke ___ "koua bhUIkamme, pasiNA iare nnimittmaajiivii| iDhirasasAyaguruo, abhiogaM bhAvaNaM kuNai / / " paJcavastu0 1643 // bhAvArtha-kautuka, bhUtikarma, prazna, praznAprazna ane nimittothI jIvanAre tathA rasa, Rddhi ane zAtAgAravavALo jIva AbhigikI bhAvanAvALo jANavo. temAM 1-kautuka eTale bAlaka vigerenI rakSA mATe (maMtra) snAna karAvavuM, (mAthe athavA zarIre maMtroccArapUrvaka) hAtha pherave, thuthukAra karo, ke balidAna-dhUpa vigere karavA. 2-bhUtikarma eTale makAnanI, zarIranI, ke pAtra vigere vastuonI rakSA mATe bhasma ke mATI cepaDavI-lagADavI, athavA sUtra (rA) vIMTavA (bAMdhavA). 3-prazna eTale lAbha-hAni vigere jANavA mATe bIjAne prazna pUchavA, athavA svayaM aMguTho, darpaNa, khaga, pANI, vigere jevuM, ItyAdi. 4-praznAprazna eTale svayaM ke vidyAe (adhiSThAtA devIe) kaheluM (gA) bIjAne kahevuM ane pa-nimitta eTale traNe kALanI vastune jaNAvanAra jJAna vizeSa bhaNavuM-jANavuM. rasagArava vigere gAramAM Asakta thaIne te te padArtho meLavavA mATe e pAMca prakAre sevanArA sAdhune te samajavAnuM che ke ahIM jaNAvelI bhAvanAe rUpa kAyika-vAcika vyApAra tevA tevA mAnasika bhAvane thAge saMbhavita che, athavA bIjAone tevo te mane bhAva pragaTAvanAro che, mATe tene bhAvanAo kahevI anucita nathI. sAmAnyatayA sAdhujIvana ja aucitya-zistathI suzobhita hoya, tyAM AvI dRSTa pravRitta ghaTatI ja nathI, te paNa anAdivAsanAothI vAsita jIvane AvuM vartana thavuM asaMbhavita nathI, mATe tene tyAga karavAnuM ane anazanamAM to tene avazya tajavAnuM jaNAvyuM che, Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 505 kApa vigere pAMca duSTa bhAvanAonuM svarU5] abhiga (cAkarI)karAvanArA (nIcagotra) karmabaMdhanA kAraNe bane che, mATe tevAM kAryo nahi karavAM. apavAdaprasaMge niHspRhabhAve zAsanaprabhAvanA mATe karanArane ArAdhakapaNuM ane uccagetrakarmane baMdha thAya che. kahyuM che ke " eANi gAravaTThA, kuNamANo AbhiogiaMbaMdhe / vAM mAravAhitro, kuvaid bAdag(3)caM " gzvavatuM. 1648. bhAvArtha-gAravane (moTAIne) mATe A kautuka vigere karanAre Abhiyogika eTale deva vigerenI cAkarIne karAvanArUM karma bAMdhe che. viSe eTale dvitIya(apavAda)pade te gauravarahita thaIne niHspRhatAthI zAsanaprabhAvanA mATe kare te ArAdhaka bane che ane uccatrakamane bAMdhe che. 4-AsurI-A bhAvanA paNa 1-sadA vigraha karavAne svabhAva, 2-saMsakta tapa, 3nimittakathana, 4-niSkapa ane pa-anakampArahitapaNuM. ema pAMca prakAre thAya che. kahyuM che ke ___"sai viggahasIlataM, saMsattatavo nimittakahaNaM c|| nikkivayAvi ya avarA, paMcamagaM niraNukaMpattaM / ' pravacanasAro0 645 // bhAvArtha-sadAvigrahazIlapaNuM eTale kalaha karyA pachI paNa pazcAttApa na thAya ane kSamApanAdi karavA chatAM prasannatA na thAya e virodhanI (varanI) paraMparA vadhAranAro svabhAva. 2-saMsaktatapa " eTale AhArAdinI abhilASAthI karele tapa, 3-nimitta kathana eTale aSTA gainimittone kahevAM, 4-kRpArahitatA eTale sthAvara jInI virAdhanA karavA chatAM pazcAttApa na thAya tevuM nirdayapaNuM ane pa-anakampArahitapaNuM eTale keIne kaMpate-duHkhI jevA chatAM dayA na thAya tevuM kaThorapaNuM. e pAMca karanArane AsurI bhAvanAvALo kahyo che. - pasAhI -A bhAvanA 1-unmArganI dezanA devI, 2-mArgane dvaSita kare, 3-mArgathI viparIta cAlavuM, 4-meha kare ane pa-moha karAva, ema pAMca prakAre thAya che. kahyuM che ke- "pahelo -to mamvihIvarI mode ya modittA, saMmohaM mAvA gurUM " vAstu, 15 .. bhAvArtha-1-unmArgadezaka eTale jJAnAcAra vigere paMcAcArarUpa pite svIkArelA mekSamAgane deSita jaNAvIne ethI viparIta (satya) mArgane satyamArga tarIke prarUpo tene unmAga dezanA kahevAya, tene karanAra. 2-mArgadUSaka ahIM bhAvamAga eTale mokSamArga, tene ane te mAgane pAmelA sAdhusAdhvIo vigerene dUSaNa denAre, 3-"mArgavipratipattika eTale beTAM haSaNethI satya(mekSa)mArgane dUSita karIne jamAlInI jema dezathI (amuka aMze) unmArgane svIkAranAre, 4-mehamUDha eTale anyadhamIonI samRddhi ane sUkSamabhAvomAM (gahana arthamAM) meha karanAro mUDha ane 5-mohajanaka eTale svabhAvathI athavA kapaTathI bIjAone ulaTA mAge caDhAvanAre. e pAMca prakAre vartana karanAre sAMhI bhAvanAvALe kahevAya che, A pacIse bhAvanAe azubha phaLane ApanArI che. kahyuM che ke Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 [dha saM0 bhA. 2 vi0 3-gA0 15ra " eAo bhAvaNAo, bhAvitA devaduggaI jaMti / tatto'vi cuA saMtA, pariti bhavasAgaramaNaMtaM // " paJcavastu0 1661 // bhAvArtha--A bhAvanAo bhAvIne jIva devanI durgatine (devanI halakI jAtine) pAme che ane tyAMthI cyavane anaMtakALa saMsAra samudramAM bhame che. jo ke A bhAvanAo cAritravaMtane sarvadA vajevA yogya che ja, tathApi anazana ke je cAritranI vizuddhi mATe karavAnuM che, temAM te vizeSatA vajevI ja joIe. ema jaNAvavA ahIM anazananA adhikAramAM enuM varNana karyuM che ema samajavuM. kahyuM che ke - "dayALo vileNef, rvithamUkAyo. eanirohAo citra, sammaM caraNaMpi pAve // " paJcavastu0 1662 // bhAvArtha-cAritramAM viddhabhUta A bhAvanAone anazanIe avazya tajavI, kAraNa ke enA nirodhathI ja samyapha cAritranI paNa prApti thAya che. prazna-A bhAvanAo cAritranI (sarvathA) vidhinI nathI, kAraNa ke (pR. 503 mAM) "no saMjovi mu" ItyAdi (pacavastunI 1629mI) gAthAmAM tema jaNAvyuM che. uttara-asaMkliSTa pariNAmavALo chatAM kaI sAdhu "kandapa vigere kare tene A bhAvanAo hovA chatAM vyavahAranayanA abhiprAye cAritra hoya che, te paNa nizcayanayanA mate A bhAvanAo sevanArane cAritra hetuM nathI. kAraNa ke-nizcayanaya sadeva ucita pravRtti karavApUrvaka niyama niraticAra guNasthAnakavALAne ja cAritra mAne che. sUtrakAre paNa kahe che ke - "kA kakSAe na , micchadita to che ? vaDUDhei ya micchattaM, parassa saMkaM jaNemANo // " pinnddniyukti-186|| bhAvArtha-deza-kALa-saMghayaNadine anurUpa ane zakti anusAre zAstranItine anusaratA anuSThAnane "yathAvAda' eTale yathArtha samyaktva kahyuM che, tethI) je zakti chUpAvIne evuM yathA- vAda anuSThAna (vartana) nathI karato tenAthI bIje mithyASTi keNa che? arthAt te mithyASTi ja che. kAraNa ke chatI zaktie je zAstra mujaba vartana karato nathI te zrIjinAgamamAM bIjAone zaMkA utpanna kare che ane ethI paraMparAe mithyAtvanI vRddhi kare che. 16 316-rAjyanA ke jJAtinA kAyadAo prajAjananA ke jJAtijananA hita mATe hoya che, tenuM pAlana karavuM te prajA ke jJAtijananI pharaja che, pAlana nahi karanAra te baMdhAraNane teDIne bIjAone ulaTuM vartana karavAne mArga khullo karI Ape che, mATe drohI ane zikSApAtra Thare che. tema dharmazAstranA kAyadAo (sAmAcArI) jagatane sarva jIvonA hita mATe hoya che, tenA yathArtha pAlanathI dharmamArga abAdhita rahe che. sazakta-azakta dareka te mArganuM pAlana karatA rahe te ja dharmamArga (zAsana) cAle, vinA kAraNe tenAthI virUddha vartAnA dharmane ane dhamIone drohI bane che ane aneka AtmAone unmAge cAlavAnuM nimitta Ape che, mATe utsutrarUpakane zAsanadrohI ane anaMtasaMsArI kahyo che. jema usUtra prarUpaNAthI miyAmArganI puSTi thAya che tema vinA kAraNe zAstravirUddha AcaraNa karanArA pramAdIthI paNa mikhyAmArga pivAya che ane aneka AtmAo tenuM anukaraNa karatA ubhAge caDhI jAya che, mATe unmArganI Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 507 duSTa bhAvanAomAM paNa cAritra saMbhave che. bhaktapariphAne vizeSa vidhi) ema paNa nahi kahI zakAya ke kandaryAdi bhAvanAo sevavI te yathAvAda (zAstrAnusArI) che, kAraNa ke kaI sUtramAM evuM sAMbhaLyuM nathI ke cAritravALo AtmA kandapa vigerene kare. mATe "kandape ? vigerenuM sevana karavuM te cAritravAdanuM paNa virAdhaka (vidhi) che ja. e pramANe nizcayanayathI kahyuM che, tAratamyarUpa bhedathI te cAritramAM paNa sajAtIya bhedanI apekSAe (te guNasthAnakanAM) asaMkhyAtA saMyama(adhyavasAya)sthAnaka AgamamAM kahyAM che. tethI kaI deSa rahe te nathI, kAraNa ke kanda vigere karanArane paNa tathAvidha kaI saMyamasthAna ghaTI zake che. mATe anazana karanAre pUrve sevelI paNa A bhAvanAone pazcAttApa vigere karavArUpa zuddha bhAvathI anazanamAM to tene vizeSatayA (avazya) tyAga karavo joIe ema samajavuM, vizeSa vistArathI sayuM. A bhaktaparikSAnA vidhine vistAra sAmAcArImAMthI jANavA yogya che, te prAcIna sAmAcArInA 19mA dvAramAM 24 kArothI A pramANe kahelo che- "gaMdhA saMgho cii saMti, sAsaNA khitta bhavaNa sabasurA / sakkatthaya saMti thuttA-rAhaNadevI caujjoA // 1 // sohI khAmaNa sammaM, samaya vaya tini maMgalAlAvA / causaraNa namo aNasaNa, vAsa thui aNusahi uvavUhA // 2 // " A gAthAone bhAvArtha A pramANe che. (1) prathama gurU uttamArthanI (anazananI) ArAdhanA mATe vAsane maMtrIne glAnanA mastake kSepa kare (nAkhe), (2) te pachI jina pratimA hoya te gurU caturvidha zrIsaMghasahita glAnanI sAthe (3) pratimAjI jenAM hoya te prabhunI stuti bela vApUrvaka citya(deva)vandana kare, te pachI (4) zrI zAntinAtha svAminI ArAdhanA mATe kAryotsarga kare, (5) zAsana devatAne, (6) kSetradevatAne, (7) bhavanadevatAno ane (8) samasta vaiyAvacca karanArA devadevIono kAyotsarga karIne tenI tenI stutio kahe. te pachI (9) zakrastava kahe, (10) zAti (ajita zAnti) stava bele, pachI (11) ArAdhanA (nI adhiSThAtrI) devIne kAyotsarga cAra legassa ciMtavavApUrvaka kare ane kAyotsarga pArIne A pramANe stuti kahe- "yasyAH sAMnidhyato bhavyA, vAJchitArthaprasAdhakAH / zrImadA(tyA)rAdhanAdevI, vighnavAtApahA'stu vH||1|| prA0 sAmA0 dvaar-19|| arthAta-jenA sAnnidhyathI bhavyaprANio vAMchita arthane sAdhe che te zrImatI ArAdhanA devI tamArA vinA samUhane dUra karanArI thAo." te pachI (12) Asane besIne gurU glAnane pAse rAkhIne teNe bAlyakALathI sevelA aticArenI A pramANe AlocanA karAve- dezanA ApanAre, sanmArgane doSita karanAra ane mehamUDha banIne unmArganuM AcaraNa karanAra mithyASTi zAsanane drohI gaNAya che. thoDuM paNa zuddha AcaraNa sva-parane upakAra kare che ane pramAdathI seveluM ghaNuM paNa azuddha AcaraNa dharmavRddhine badale dharmanI hAni kare che, prAyaH loka anukaraNazIla hoya che mATe tene ubhAge cAlavAnuM nimitta ApavuM te zAsanane ane sva-parane droha karavA tulya che. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 [0 saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 15ra "je me jANaMti jiNA, avarAhA jesu jesu ThANesu / te'haM Aloeu(mi), uvaDio savabhAveNaM // 1 // chaumattho mUDhamaNo, kittiyamittaMpi (ca)saMbharai jIvo / jaM ca na saMbharAmi ahaM, micchA me dukkaDaM tassa // 2 // jaM jaM maNeNa baddhaM, jaM jaM vAyAe bhAsi pAvaM / kAraNa yajaM ca kayaM, micchA mi dukkaDaM tassa // 3 // hA ! duDu kayaM hA ! ducha,-kAriaM aNumayaMpi hA ! du8 (cha) / aMto aMto Dajjhai, hiyayaM pacchANutAveNaM // 4 // jaM ca sarIraM suddhaM (atyaM), kuTuMbauvagaraNarUvavinnANaM / jIvovaghAyajaNayaM, saMjAyaM taMpi niMdAmi // 5 // gahiUNa ya mukkAI, jammaNamaraNesu jAI dehAI / pAvesu pasatthAI, vosiriAI mae tAI // 6 // prA0 sAmA0 dvaar-19|| bhAvArtha-mArA te te viSayamAM thaelA je je aparAdhane zrIjinezvare jANe che tene huM apramattabhAve AlecuM (kaDuM) chuM (1). chadmastha-mUDha manavALe mAre jIva keTaluM mAtra saMbhAre? mATe mane je yAda nathI rahyuM tene paNa mAre micchAmi dukkaDaM thAo ! (2). je (pApa) manathI bAMdhyuM (sevyuM) hoya, je je pApa vacanathI belAyuM hoya, ane kAyAthI paNa je je pApa karyuM Deya te sarvanA bhiAbhi hu thAme ! (3). / / ! meM huTa pani yu', hA ! meM bIjA dvArA je duSTa karAvyuM ane hA ! meM je duSTa kAryonuM anudana karyuM, te pApa pazcAttaapthii bhaa2| yana. sataramA (pazye 12ye) mANe cha, (bhane ten| pazcAttA5 zrAya che) (4). mArAM je je zarIra, dhana, kuTuMba, upakaraNa, rUpa ane vijJAna paNa jIvanI hiMsA (vigere) karAvanArAM thayAM hoya te sarvane paNa huM niMduM chuM (5). bhUtakALanA anaMtA janma-maraNamAM je je zarIrane grahaNa karIne meM cheDI dIdhAM te pApamAM prazasta (pApakAraka) sarva zarIrane huM sirAvuM chuM (6). pachI (13) saMghane kSamApanA karAve. prAcIna sAmAcArI dvAra 19 mAM kahyuM che ke , "sAhUNa sAhuNINa ya, sAvayasAvINa cauviho sNgho|| jaM maNavayakAehiM, sAio taM pi khAmemi // 1 // " / "AyariyauvajjhAe, sIse sAhammIe kula gaNe a (jaM maNa) // 2 // " "khAmemi savva jIve, (savve jIvA khamaMtu me / mitti0) // 3 // " " sabassa (samaNasaMghassa, bhagavao aMjaliM karI ya siise0)||4||" " savvassa jIvarAsissa, (bhAvao dhammanihianiacitto0) // 5 // " bhAvArtha-sarva sAdhuonI, sarva sAdhvIonI tathA sarva zrAvaka-zrAvikAonI, ema caturvidha pUjya zrIsaMgha, tenI mana vacana ke kAyAthI je je AzAtanAo karI hoya tene huM namAvuM chuM. Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktaparikSAne ane mahApAriSTAnikAne vidhi] 508 (1). AcArya, upAdhyAya, ziSya, sAdharmika (zeSasAdhue), kula ane gaNa, e sarva pratye meM je je kaSAye karyA ke karAvyA hoya tene trividhe khamAvuM chuM (2). huM sarva jIvane khAvuM chuM, sarva jI paNa mane kSamA kare? mAre sarva jI sAthe maitrI che, tenI sAthe mAre vaira nathI (3). vaLI zramaNe jemAM mukhya che te bhAgyavAna zrIsaMghane huM be hAthathI mastake aMjali karIne sahunI kSamA mAguM chuM ane huM paNa kSamA karuM chuM (4). bhAvapUrvaka mArA cittane dharmamAM sthira karIne jagatanA jIva mAtranI pAse kSamA mAguM chuM ane huM paNa kSamA karuM chuM (5). ityAdi yathAgya kSamApanA kare-karAve. pachI (14) zrInamaskAra mahAmantranA uccArapUrvaka "hUito mA revo." e gAthA traNa vAra saMbhaLAvIne samyakRtva uccarAve, pachI (15) zrI namaskAramaMtra ane karemi bhaMte !0 sUtra traNa vAra saMbhaLAvI sarvavirati sAmAyika uzcarAve, pachI (16) e ja pramANe pAMca mahAvrate ane chaDuM rAtribhojana viramaNa vrata, e che kate traNa traNa vAra ucarAve, ane aMte " phugAruM' e gAthA traNavAra saMbhaLAvIne chae vratane punaH svIkAra karAve. pachI " causaraNagamaNa dukkaDagarihA sukaDANumoyaNaM kuNasu / suhabhAvaNaM aNasaNaM, paMcanamukkArasaraNaM ca // 1 // " prAcInasAmA0 dvaar-19|| artha-cAra zaraNAne svIkAra kare, duSkatanI gaha kare, sukRtanI anumodanA kare, maitrI Adi athavA anityAdi zubha bhAvanA bhAve, anazana (AhAra tyAga) kare ane paMcanamaskAra (mahAmaMtranuM smaraNa) kare! ema kahI (17) paMcaparameSThi mahAmaMgaLa zrI navakAramaMtra traNa vAra uccAre, pachI (18) "rAri mahaM' vigere traNa gAthAo kahI cAra zaraNAM karAve. pachI (19) " samaNassa bhagavao mahAvIrassa uttamaDhe ThAimANo paccakkhAi 1-savvaM pANAivAyaM, 2-savvaM musAvAya, 3-savvaM adinnAdANaM, 4-savvaM mehuNaM, 5-savvaM pariggahaM, 6-savvaM kohaM, 7-savvaM mANaM, 8nsalve mArca, 2-savuM roma, 20-pii, 12, 3, 22-duM, 23-gamalA, 24-A-, 15-pesunnaM, 16-paraparivAyaM, 17-mAyAmosaM, 18-micchAdasaNasallaMca, icceiAiM aTThArasa pAvaThANAI bAvaLavA vivi tiviSe vAva vosirAmi " (kA. sAmA0 dara 12) e pATha belIne zramaNa bhagavanta zrI mahAvIra svAmie prarUpelA anazanane svIkAra karato AtmA sarvaprANAtipAtAdi mithyAdarzanazalya sudhInAM aDhAre pApasthAnakane jIvatAM sudhI trividha trividha sirAve. te pachI (20) zakuna ane svajanAdi saMmata thaye chate gurUne vandana karIne namaskAra mahAmaMtra gaNavA pUrvaka bImAra (sAdhu) A rIte anazana uccare. "mavaramaM pravAmi, tivihaMpi AhAraM-asaNaM, khAima, sAimaM, annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM mahatsarAgAreNaM svvsmaahittikAnaM vosirAmi " ema AgAra sahita anazana (traNa AhArane tyAga) kare. je AgAra rahita karavuM hoya te chellA be AgAre cheDIne "mavAramAM pravAmi, baiiri mAhAsvvN asaNaM, savvaM pANaM, savvaM khAima, savvaM sAimaM, annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM vosirAmi0 abha paccakakhANa kare. A sAkAra-nirAkAra bane paccakakhANamAM vosirAja pada pUrve arihaMtAdi pAMcanI sAkSI, arthAt " kviMtarica, siddhara0, sAdu, revana, apara0, vosirAmi" ema Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - 510 [10 saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 152 kahe, tAtparya ke arihaMtanI, siddhonI, sAdhuonI (gurUnI), deva(zAsanadeva)nI ane AtmAnI, ema pAMcanI sAkSie paccakakhANa kare. athavA bIjI rIte A pramANe paNa anazana svIkAre "jai me hujja pamAo, imassa dehassa imAi velAe / zAharamuhiM hiM, sarva sivila voriri II" (AvanAmardvA-16) arthAt - A mArA zarIrane A veLAe pramAda (viyegI thAya te sarva AhArane, sarva upadhine ane A zarIrane paNa huM trividhe-trividhe sirAvuM chuM. te pachI (21) zrIsaMgha nitthApanA ro" arthAt "saMsAra samudrane vistAra(pAra) pAmanArA thAo (pAra pAma) !" ema AzIrvAda ApI (zAnine athe) lAnane vAsakSepa kare. pachI (22) " vacaimi ko arthAt "zrI RSabhadeva bhagavanta aSTApada parvata upara nirvANa pAmyA ItyAdi stuti kahe ane pannAburAsarA, vigere stutra kahe. pachI (ra3) gurU namUnAmarakanTeDa vigere dezanA-upadeza Ape. te pachI (24) upabRhaNa eTale galAnane utsAha vadhe tevI anazananI ane anazanInI viziSTatA saMbhaLAvIne utsAha vadhAre tathA tene saMvega pragaTa thAya tevAM uttarAdhyayana' vigere zAstro pratidina saMbhaLAve, e vizeSavidhi sAdhune AzrIne jANa. zrAvakane vidhi paNa e ja pramANe samaja, mAtra zrAvaka samyakatvanI gAthAne sthAne samyakatva daMDaka (eTale samyakatva uccaravAne AlA marda ne aMte! tuLa samIka vigere) bele ane vratane sthAne zrAvakanAM bAra vate uccare, yathAzakti sAta kSetromAM dhana vyaya kare (vApare ane sAmagrI hoya te te pachI saMstAraka dIkSAne paNa svIkAre. e pramANe bhaktaparijJA (vigere) maraNathI marelA sAdhunuM mRtaka anya sAdhuoe vidhipUrvaka paraThavavuM joIe, ethI have mahApArikApanikAne vidhi paNa ahIM prasaMganusAra kahe joIe, tenAM 11 dvArA A pramANe che __"disi vattha ciMdha nakvatta-rakkha cunne ya kappa ussaggo / vira pujApura(m), vAsA zakAgo kAlAnA prAra-2mA. bhAvArtha-(1) "dizA" eTale navakalpI vihAranA keme cAturmAsa rahevA mATe gya kSetramAM praveza karatA sAdhuo utsargathI naiRtya dizAmAM (najIka, madhya ane dUra) traNa meTAM thaMDilene 317-gAmathI naiRtya koNamAM traNa bhUmie pramArjavI te utsargamArga che. te dizAmAM na maLe te 2-dakSiNamAM, tyAM na maLe te 3-pazcimamAM, tyAM na maLe te 4-agnikoNa, ema te te dizAmAM na maLe to uttarottara 5-vAyavya, 6-pUrva, ~uttara ane AThamI izAna dizAmAM bhUmie pramArjavI. A kamanuM vinA kAraNe ullaMghana kare moTA de utpanna thAya che ane kamanA pAlanathI ghaNAgu thAya che. naiRtya dizAmAM mRtaka paraThavavAthI AhAra-pANI-vastra-pAtrAdi sulabha thAya che ane samAdhi thAya che, vinA kAraNe tene cheDIne dakSiNamAM paraThavavAthI AhAra pANI na maLe, ethI saMyamanI virAdhanA thAya athavA eSaNa samitino bhaMga thAya, athavA adhurA comAse vihAra karavo paDe to mArgamAM moTI virAdhanA thAya. hA, nitya dizAmAM bhUmi na maLe te bIjI (dakSiNa)mAM paraThavavAthI pahelInA jeTalA ja lAbha thAya che. bIjI hovA chatAM trIjI pazcimamAM paraThave te upakaraNe vastra pAtradi na maLe, ema utare ttara cethImAM paraThavavAthI svAdhyAyamAM vidana thAya, pAMcamImAM paraspara sAdhune gRhasthAthI ke sAdhune anya Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = mahAparijhApanikAne prAcIna vidhi] 511 pramAje. (kaI sAdhu mare te tene mRtakane paraDavavA mATe niravadya bhUmiene joI rAkhe.) (2) vattha keI sAdhu maraNa pAme tyAre tenA mRtakane upayegI bane tevAM kerAM traNa vastrone saMgraha kare, divase ke rAtre maraNa pAmelA sAdhunA mRtakanA hAtha-paganA aMguThA AMgaLIo sAthe bAMdhavA athavA AMgaLIomAM (rekhAomAM) kaMIka mAtra cheda kare. e kAraNe ke mRtasAdhunA zarIramAM kaI vantarAdi pratyanIkadeva adhiSThAna karIne nAcavuM, kudavuM, deDavuM, vigere upadrava na kare, akhaMDa zarIra hoya to praveza karI zake, cheda (khaMDita) karyA pachI na karI zake.) e cheda ke aMgulI bandhana karyA vinA rAtre pAse beThelA uMghe ke jAge to jinAjJAna bhaMga thAya ane vyantarAdinA upadravane saMbhava rahe. uparAnta mRtakane snAna karAvIne kaMku (caMdana) vigerethI vilepana kare. pachI no akhaMDa celapaTTaka (adheva) paherAve, mukhe mukhavastrikA bAMdhIne, eka vastra (saMthAre) nIce pAtharIne upara bIjuM vastra oDhADIne saMthArAne dorIthI kaTIbhAga sAthe bAMdhe. (3) ciMdha=mukhavastrikA ane caravalI (nAne gho) e be sAdhunAM cinha mRtakanI pAse mUke. (kAraNa ke deva gatimAM gaele tene AtmA avadhi AdithI kadAca pUrvabhavanuM jJAna kare tyAre tene A sAdhudharmanuM phaLa che ema samajAvAthI samakitadaSTi bane, evAM cinha na dekhavAthI mithyAdaSTi thAya mATe sAdhunAM lige mUkavAM joIe. nIDara gItArtha vRSabha sAdhuo rAtre mRtaka pAse besIne (rakSaNa) jAgaraNa kare, navadIkSita ke bALa vigerene mRtaka pAse besADavA nahi, mahAparAkramavALA hoya teoe besavuM. vaLI mRtakanI pAse mAtrAnI kuMDI rAkhe ane vRSabha jAgatA rahe, mRtaka jo koI vyantarAdinA adhiSThAnathI uThe, beThuM thAya, te DAbA hAthamAM mA laIne "yu guNa guNA " arthAt "he guhyaka (yakSa) samaja! samaja !" ema kahIne tene mRtaka upara chAMTe. tathA (4) "navalatta' eTale maraNa nakSatrane anusare bibe (putaLAM) kare, kahyuM che ke "tinneva uttaroI, puNavyasu rohiNI visAhA ya / do puttalagA emuM, putti-ciravalIjuA kujjA // 2 // abhijia sayabhisa bharaNI, addA assesa sAi jiTThA ya / gutu na jAya, ghaNo setu evo jarUA" (bAvanavAsa) dharmanA sAdhu sAthe kalaha thAya, tethI zAsananI apabhrAjane thAya. chaThImAM gacchanA TukaDA thAya ke cAritra tUTe, sAtamImAM paraThavavAthI sAdhueAne mAMdagI Ave, ane AThamImAM paraThavavAthI bIjA sAdhunuM maraNa thAya. ema pUrva pUrva dizA maLavA chatAM uttarottara dizAmAM paraThavavAthI dA thAya ane pUrva SnA abhAve e ja uttara uttara dizAmAM paraThavavAthI pahelI dizAnA lAbhe kahyA te tyAM paNa thAya. A nimittanuM baLa azraddheya nathI, kAlakrame jIvana vyavahAra badalAtAM nimitta zAstrone jeTalo anAdara thAya che teTaluM saMkaTa vadhe che. - gacchAcArye ga7nA pramANamAM mRtakane uddezIne korAM traNa gaNuM vastrane saMgraha karavo joie. ochAmAM ochAM eka mRtaka mATe traNa rAkhavAM. kAraNa ke cAturmAsamAM ekAeka keI kAladharma pAme tyAre navAM vastro laI zakAya nahi, junAM ke melAM vastra sahita mRtakane kADhavAthI anya lokomAM dharmanI halakAI thAya, e rIte ke A sAdhadharma duSTa che ke bIcArAne maratAM paNa purAM vastra na malyAM, paralokamAM to zuM maLaze ? navAM ujavela vastra dekhIne dharmanI prazaMsA kare, dharmane svIkAra kare. e vastrone vRSabha sAdhue pAkSika, mAsI ke saMvatsaridine paDilehe, daraja paDilehavAthI melAM thatAM nirUpAgI bane, Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 [ba0 saM0 bhA0 2 vi. 3-gA152 bhAvArtha-traNa uttarA, punarvasu, rehiNI ane vizAkhA, e cha caMdranakSatromAM sAdhu kAladharma pAme te tenA mRtakanI sAthe mukhavastrikA ane caravalI sahita be putaLAM (darbhanAM) karIne mUkavAM, abhijit, zatabhiSaka, bharaNI, Adra, AzleSA, svAti ane jyeSThA e sAta nakSatramAM eke putaLuM na mUkavuM ane zeSa paMdara nakSatramAM eka eka putaLuM karIne mUkavuM. (kAraNa ke e vidhi nahi karavAthI sAmAcArane bhaMga thAya ane tenA pariNAme jeTalAM putaLAM karavAnAM na kare teTalA sAdhuonuM maraNa thAya) (5). mRtakane upADIne laI janArA cAra khAMdhIAnI "a" eTale rakSA karavI. arthAt chANAnI bhasma (nAM tilaka karavA) tathA kumArIe kAMtelA traNa tAravALA sUtrane "vAmaAvartathI eTale vAmaNujAnI nIcethI AraMbhIne jamaNA khabhA upara (janoInI peThe) bAMdhIne rakSA karavI. (ema karavAthI khAMdhIAone kaI vyantarAdi upadrava na karI zake). mRtakane vasati(makAna)mAMthI bahAra kADhatAM tenA paga AgaLa ane mastaka pAchaLa rAkhavuM. (kAraNa ke uThIne nAse te paNa vasatimAM na jatAM bahAra jAya). grAmAdinI hada bahAra gayA pachI mastaka AgaLa karIne paga pAchaLa rAkhavA. (6) daMDadhAraka (?) gItArtha vAcanAcArya jeNe pUrve paraThavavAnI bhUmi joI hoya teNe zarAvasapuTamAM kesarA (anya granthamAM kuza nAmanI vanaspatinAM tRNa eka hAtha cAra aMgula pramANa sarakhA mApanAM, te na maLe to kesarA (7) ane tenA abhAve cUrNa) sAthe levAM (ane pAchaLa joyA vinA AgaLa cAlavuM) anya sAdhuoe pAtramAM asaMskRSTa (mRtakane paraMpara paNa saMghaTTa na thAya te rIte) pANI sAthe levuM, (te je kaI gRhastha mRtakane parAvatAM jue te paraDavanAranA hAtha pagane zauca karavA mATe upayogamAM levuM. upalakSaNathI anya lekamAM dharmanI apabhrAjanA na thAya te mATe karavA egya saghaLuM karavuM.) upAzrayamAM rahelA sAdhuoe mRtakanAM vaDInIti-laghunItinAM tathA lemanAM pAtro (kuMDIo vigere) paraThavavAM, pachI vasatine pramArjivI, paraThavavA janArA je mAge jAya te mAge pAchA na phare. (kAraNa ke pAchaLathI mRtaka uThIne gAmamAM Ave te upadrava kare, mATe anya rastethI pAchA pharavuM) 18paraThavavAnI bhUmie pahoMcyA pachI vAcanAcArya te bhUmine pramAjIne sAthe lAvela - 318-paraThavavA mATenI bhUmimAM pANI bharAyuM hoya, ke vanaspati ugI hoya, athavA mULa bhUmi visarI jAya, ethI pAchA pharavuM paDe to anya mArgethI pAchA pharavuM ema samajavAnuM che. vaLI akhaMDa dhArAthI kuza vanaspatinA kakaDAne sarakhA-sama saMthAro pAtharIne mRtakane suvADe, tenA abhAve kesarAthI ke cUrNathI ane te paNa na hoya te pAdithI upara jaNAvyA pramANe akSare Alekhe ema samajavuM. ne ke vartamAnamAM A sAmAcArInuM pAlana thatuM dekhAtuM nathI te paNa temAM koI viziSTa tattva raheluM che. cAritravaMta chatAM sAdhu ke sAvIe zvettarAdinA upadravathI, rAjaga jevA rogathI ke bIjI rIte pIDAya temAM kei AvAM kAraNenI ka95nA asthAne nathI. bhale Aje na samajAya, paNa bAhya nimittonuM acitya baLa che e nirvivAda che. mRtakane paraThavavAne saMthAro sarakhe na thAya te paNa ahitakara kahyo che, jo upara mastakanA bhAge viSama thAya te AcAryanuM, madhyamAM viSama thAya to vRSabha sAdhuonuM, ane nIce viSama thAya to anya sAdhuenuM maraNa athavA regI thAya vigere kahyuM che. | mRtakane paraThavyA pachI yathAjAta upakaraNe muhapatti, rajoharaNa (caravalI) ane cilapaTTo tenI sAthe rAkhavAM. je na rAkhe te sAdhunuM mRtaka che ema na oLakhAvAthI gRhasthane mArI nAkhyo mAnI loko sAdhune upadrava kare, athavA rAjA prajA upara khUnane Apa mUkI zikSA kare, vigere aniSTa thAya, vaLI Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApArikSApanikAnA vidhi ane sApekSayatidhanA upasa'hAra] 513 kesarAenI akhaMDa dhArAthI te bhUmi upara avaLeA o' ALekhe. (sAmAcArImAM ane AvazyakAdi granthAmAM 't' AlekhavAnuM vidhAna che.) pachI tenA upara mRtakane sthApIne amukanA ziSya-amuka nAmanA sAdhu atIta thayeA (kALadharma pAmyA), amuka AcAyaeNnA, amuka upAdhyAyanA nizrAvartI amuka sAdhu kALadharma pAmyA, (ema sarvanAM nAma uccAravAM.) sAdhvI kALadharma pAme tyAre amukanI ziSyA amuka sAdhvI kAladharma pAmI, amuka pratinInuM nAma paNa AcAryAdinA mRtakane laI jatAM jo te makAnamAM ja ubhuM thaI jAya teA te makAna, phaLIyAmAM uThe te phaLIyuM, maheAllAmAM uThe teA maheAdhyA, gAmanA madhyamAM uThe te! aDadhuM gAma, gAmanA daravAje uThe te! gAma, gAma ane udyAnanI vacce uThe te! te dezanA amuka nhAnA bhAga-maDala, udhAnamAM uThe te dezanA mAMDalathI mATe amuka bhAga, udyAna ane sthaMDilanI vacce uThe te! nhAnA deza ane sthaMDilamAM uThe te te rAjya cheDIne anyatra vihAra karI javuM, te te pradezamAM nahiM rahevuM, tyAM rahevAthI vyantarAdi upadrava kare athavA anya sAdhunA prANa le, vigere ahita thavAnA saMbhava rahe. mRtakane paraThavyA pachI be ghaDI gItA sAdhuee eka bAju ubhA rahevuM. kadAca uThe ane tyAM ja paDe te upAzraya che|DavA, udyAna ane sthaMDilanI vacce paDe te phaLI, udyAnamAM paDe te! maDhelle, udyAna ane gAma vacce paDe te! aDadhuM gAma, gAmanA daravAje paDe te sampUrNa gAma, gAmanI vacce paDe teA maDala, mahellAmAM paDe te dezanA amuka bhAga, phaLIyAmAM paDe te deza, pAchuM AvIne makAnamAM paDe te| samagra rAjaya, khIjIvAra pAchuM makAnamAM AvIne paDe teA e rAjaya, ane trIjI vAra AvIne paDe tA traNa rAjyA cheADIne anyatra cAlyA javuM. azivAdi kAraNe bihAra thAya tema na heAya teA dareka sAdhune savizeSa tapa karAvave, namukkArasIvALAne peArisI, perisIvALAne purimA ane sAmarthya hAya te| Ayakhila karAvavuM. na karI zake te navi ane teTaluM paNa na thAya te! ekAsaNuM parAvavuM. e pramANe purimAvALAne upavAsa, upavAsavALAne chaThThuM, chaTThavALAne aTTama, vigere khamaNeA tapa karAvave. jo mRtaka kAi sAdhunuM nAma uccAre te jenuM-jeTalAnuM nAma bele teTalA sAdhue ne tu leAca karaveA ane pAMca upavAsa karAvavA, na karI zake te! cAra, traNa, khe, athavA eka upavAsa karAvave ane te sAdhune anya gacchamAM mekalI devA. A sAmAcArI pUrvakALe sAdhue mRtakane paravatA te kALanI che, vata mAnamAM mRtakane vesirAvIne gRhasthAne soMpI devAya che, teA paNa upa`kta zakaya pAlana karavAmAM jinAjJAnuM pAlana thAya ane uparyukta vividha aniSTothI khacI javAya e niHsadaihu satya che. mATe sAthI thaI zake te sAdhuee karavu' ane gRhasthAthI zakaya haiAya te gRhasthA dvArA karAvavuM. vata mAnamAM khalAelA jIvana vyavahAramAM azakaya DhAya tenI paNa zraddhA jatI karavI nahi. pUrNiee jainazAstramAM kahelAM eka eka vAkayo mahattvathI bharapUra che, viziSTa jJAnanA khaLe bhavya AtmAenu bAhya-abhyantara du:kha TALavAnA eka mAtra niHsvA karUNuA bhAvathI kahevAelA zabda-zabda atyaMta upakAraka che, manuSyanA AyuSyanI kSaNa paNa mahAmUlI che ema samajIne te niraka na jAya e uddezathI khane teTaluM TuMkuM chatAM pUrNa mArga dana karAvyuM che. jema zilpazAstrathI virUddha khAMdhelA makAnamAM rahenArA iSTa sukha bhAgavIzakA nathI ke lakSaNe! rahitaduSTa lakSaNavALA zarIramAM jIvatA manuSya duHkhanA bheAga bane che, tema jIvananA zilpasthAne sAmAcArI eTale zAstranA vidhi-niSedhA che, tenuM pAlana karavAthI ja AleAka-paraleAkanuM hita sAdhI zakAya che, anAdara karanAra game tevA jJAnI DhAya te paNa du:khI thAya che, e parameApakArI pUrvAcAryAMnI anubhavavANI che, mATe AtmakalyANanA arthI AtmAoe zAstrane anusaravA yathAzakaya prayatna karavA joie. 5 Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA. 15-153 nAma pachI bolavuM. (vartamAnamAM gaNa-zAkhA-AcArya, upAdhyAya ane pravartinInA nAme cArapUrvaka kALadharma pAmanAranuM nAma daIne sirAvAya che te A vidhinuM anukaraNa che.) ema nAmacArapUrvaka "tivihaM tiviheNe A sirAvyuM. ema traNavAra kahIne sirAve. paraThavyA pachI pAchA pharatAM mRtakane pradakSiNa na thAya tema jyAM ubhA hoya tyAMthI sIdhA) pAchA pharavuM. (7) paraThavyA pachI kapaDAM utArI laIne (8) mahApArikUvaNiA siraNathaM kAtsaga karavo, temAM eka navakAra maMtrane ciMtavIne "tivihaM tiviheNa siriaM" ema pragaTa bolavuM, te pachI vastra ulaTuM paherIne yathAranAdhikane krama tajIne tyAMthI cityagharamAM (naMdI pAse) jAya, ulaTA hAthamAM Agho ulaTa pakaDIne gamanAgamananI AlocanA kare, te pachI IriyAvahi pratikramaNa kare, te pachI ulaTuM caityavandana kare ane temAM"ajitazAnti" stava kahe, te pachI sIdhA kramathI Iri0 pratikramaNa karI (9) devavandana kare. stavamAM ajitazAntistava kahIne (10) AcAryanI sanmukha AvIne vandana karI paraThavavAmAM avidhi thaI hoya tene kAussaga kare, temAM eka namaskAra ciMtavIne upara pragaTa navakAra bele. (11) keI mahaddhika (AcArya, anazanI, moTA tapasvI, bahuzruta athavA bahujanamAnya) sAdhu kAladharma pAmyA heya te asvAdhyAya pALe ane te divase upavAsa kare, sarva sAdhunA nimitte asvAdhyAya ke upavAsa karavAne vidhi nathI. te paNa upadrava na hoya te A vidhi karavAno che, azivAdi upadrava prasaMge te upavAsa, asvAdhyAya ane avidhie paraThavavAne kAtsarga, eTaluM nahi karavuM. e pramANe mahApArikApanikAne vidhi kahyo. have sApekSa yatidharmane upasaMhAra karatAM kahe che ke - mU-"sApekSo pativaDavuM, ghArtha rAtrinA tIrtha vRttihetuvAd, vatiH zivaH zarU mULano artha-zivasukhane ApanAre A sApekSayatidharma pakSakAra vigere karavA dvArA tIrthanI avicchinna pravRttine hetu hevAthI ahIM tenuM varNana karyuM. arthAt sApekSayatidharmanI ArAdhanAthI paraMparAe mokSa ane sva-para kalyANAdi thAya che, jenazAsanano pravAha akhaMDa rahe che. TIkAne bhAvArtha_A ahIM sudhI jaNAvyuM te sApekSayatidharma eTale garachavAsI sAdhuone gurUnA atevAsIpaNAthI AraMbhIne maraNaparyantane ahIM varNavyo te dharma ziva eTale mekSa tenuM sarva bAdhAothI rahita je sukha tene ApanAro che, arthAt enuM phaLa mekSa che. ahIM mekSarUpa uttama phaLa ApavAmAM e hetu che ke-A dharma tIrthanI eTale zrI caturvidha saMghanI athavA pravacana(Agama) tenI pravRtti eTale avicchinna pravAhanuM (avicchedanuM) kAraNa che, tIrthane calAvanAra (rakSA karanAra) hevAthI sApekSayatidharma mekSarUpa phaLane ApanAro che, ema samajavuM. tIrthapravRttimAM e kAraNe hetubhUta che ke-parArtha eTale bIjAone upadeza dvArA samyaktva vigere guNene prApta karAvavAMrUpa paropakAra ane Adi zabdathI paropakAra dvArA potAnA paNa kartavyanI pUrNAhUti, ema sva-para upakAraka hovAthI tenAthI tIrtha pravarte che. ema parapa-ne kArAdi karavA dvArA tIrtha pravartAvanAra hovAthI sekSarUpa phaLane ApanAra che, ema bhAvArtha samajavo. Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- - - - - ---- 515 gacchavAsIonI sAmAcArInAM 27 dvAre]. (lakhelI pratamAM AnI pachI bRhatyakta 27 prakAranI sAmAcArI prakSita che, te chApelI pratamAM pR. 175/ra thI chapAelI che, chatAM tyAM tene saMbaMdha nahi hovAthI ame paNa lakhelI prata pramANe ahIM lIdhI che, te nIce pramANe che.) [upAya bRhatkalpabhASya (u-1-gAthA 1624 thI 1633)mAM te sthavirakalpavALA sAdhuonI sAmAcArInAM sattAvIza dvAre A pramANe che - 1-zrata, 2-saMghayaNuM, 3-upasargo, 4-AtaMka. 5-vedanA, 6-keTalA ?7-sthaDila, 8-vasati, 9-keTalo kALa ? 10-vaDInIti, 11-laghunIti, 12-avakAza (vadhArAnI bhUmi), 13-tRNapATa-pATIyAM, 14-saMrakSaNa, 15-saMsthApanA, 16-prAkRtikA, 17-agni, 18-dIpaka, 19avadhAna, 20-keTalA ? 21-bhikSAcarI, rara-pANI, 23-lepAlepa, 24-alepa, 25-AyaMbila, 26-paDimA ane ra7-nmAsikalpa. A dvArA pUrve yathAsthAne vicAravA chatAM temAM je vizeSa che te ahIM kahIe chIe. 1-zruta-gacchavAsIone jaghanyathI aSTapravacanamAtAnuM ane utkRSTathI caudapUrva sudhInuM hoya. 2-saMghayaNa-mananA Alambana rU5 dhIraja, temAM gacchavAsI dubaLA ke baLavAna, arthAt vairyavALA ane dhairya vagaranA paNa hoya. 3-upasarga ane 4-AtaMka temAM devAdita upasargo pR. 442 mAM jaNAvyA ane AtaMka eTale duHsAdhya athavA zIghaghAtaka roga, e bannene sAmAnyatayA sahana kare ane jJAnAdinI rakSA rUpa kaI vizeSa lAbhArthe sahana na paNa kare, arthAt auSadhAdikathI pratikAra paNa kare. 5-vedanA-paNa sAmAnyatayA sahana kare ane vizeSa kAraNe sahana na paNa kare. te vedanA be prakAranI che, eka svIkArelI ane bIjI upakramathI thaelI, temAM loca vigerenI svIkArelI ane vRddhAvasthAnI vigere upakramajanya kahevAya. 6-keTalA ?=jaghanyathI traNe ane utkRSTathI batrIsa hajAra sAdhuo eka gacchamAM heya. 7-sthaDila=anAgADha pahelI anApAta-asaMlaka vigere nirdoSa bhUmimAM, AgADha kAraNe bAkInI ApAtAdi dUSaNavALI bhUmiomAM paNa paraThave. 8-vasati upAzrayamAM mamatva na rAkhe ane eka mAtra pramArjana sivAya lIMpaNa vigere kriyA vagaranI hoya temAM rahe. navadIkSita-apariNata vigere sAdhuo te rAga thavAnA kAraNe tenA mamatvavALA paNa heya ane nirdoSa na maLe te lIMpaNa Adi parikarmavALI paNa vApare. -kacAM sudhI? vasatine mAlika pUche ke ahIM kayAM sudhI raheze ? tyAre keI vinna na hoya te eka mAsa ane vidana Ave te tethI nyUna ke adhika paNa rahevAnuM thAya ema kahe. 10-vaDInIti, 11-laghunIti zayyAtare e bane jyAM paraThavavAnI anumati ApI hoya tyAM ja paraTha, bImArI vigere kAraNe te kuMDI vigereno upayoga karIne bahAra pAThave. 12-avaze(agAsAmAM)=bahAra khullI bhUmimAM besavuM, pAtra vAM, vigere paNa zayyAtaranI . Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 dhi0 saM bhA0 2 vi0 3-gA0 153 mAM prakSipta anumati hoya tyAM kare, ane kAraNe tA kamaThaka (moTA pAtra)vigeremAM paNa dhAve 13-tRNu-pATI=saMthArA mATe tRNu ke pATIyuM vigere vastue paNa zayyAtaranI anumati maLe te vApare (bIjI nahi). 14-sarakSaNa jyAM rahelA hoya tyAM gRhastha kahe ke-pazuo vagerethI mArA makAnanI rakSA karo, athavA samIpamAM amuka makAnanI rakSA karo, tyAre azivAdi kAraNe rahevuM paDe tema hoya teA kahe ke * ame rahIzuM te rakSaNa karIzuM, ' 15-sa sthApana=gRhastha jaNAve ke vasatine saMskAra karavA, samAravI, sudhAravI, vigere makAnanI marAmata vigere karo, tyAre ema kahe ke evA kAmamAM ame kuzaLa nathI. ' 16-prAsRtikAjyAM khali-naivedya taiyAra thatuM hoya tevI vasati-utArAne prAkRtikA kahevAya. kAraNe evA sthAnamAM rahevuM paDayu hoya te potAnAM upakaraNAnuM sArI rIte rakSaNa kare ane jyAM sudhI gRhasthA khali taiyAra kare tyAM sudhI eka bAju rahe. 17 agni, 18-dIpake=je makAnamAM agni ke dIpaka saLagAvelAM hoya tyAM kAraNe rahevuM paDe tA Avazyaka (pratikramaNa) mahAra-tenA prakAzathI bacI zakAya tyAM kare. 19-avadhAna=jo gRhasthA mahAra khetara vigeremAM jatAM kahe ke amArA dharAnA upayega (sa'bhALa) rAkho, tyAre paNa kAraNe rahevuM paDayu hoya tA svaya' upayAga rAkhe athavA upasthApanA karyAM vinAnA sAmAyikacAritravALA sAdhue hAya tA temanA dvArA saMbhALa rakhAve, 20-keTalA ?=gRhasthe pUchyuM hAya ke keTalA sAdhue mArA makAnamAM raheze| ? tyAre kAraNe tyAM rahevuM paDyuM hAya ane 'amuka sakhyAmAM rahIzuM, adhika nahi rahIeTa evA nirNaya gRhasthane jaNAvIne rahyA hoya te pachI prAkrU kAdi (anya) sAdhue Ave tene rAkhavA mATe punaH gRhasthanI anumati mAge, jo Ape te tyAM, nahi te bIjA makAnamAM utAre, 21-22-bhikSAcarI ane pANI=gAcarI-pANI koivAra niyata drabyAdi bhAMge ane keAivAra aniyata dravyo, aniyata kSetramAMthI, aniyatakALe paNa grahaNa kare. 23-24lepAlepa-alepa=kAivAra AhAra-pANI lepakRta, kAivAra alepakRta vahere. 25-Aya mila kAivAra AyaMbila kare, koI veLA na paNa kare. 26-paDimA= bhadrA ' vigere paDhimA vahana karavI avirUddha che, arthAt vahana karI zake. 27-mAsa5=mAsakalpa vigere abhigraho paNa gacchavAsIone karI zakAya. e pramANe gacchavAsI (sthavirakalpI) munienI sAmAcArInI prarUpaNA karelI che. vaLI-- gacchavAsI munionI sthiti (prarUpaNA) paNa tyAM (bRhatkalpa--1 leA, gA0 1634thI 1656 sudhImAM) A pramANe egaNIsa dvArAthI kahelI che. temAM 1-kSetra, ra-kALa, 3-cAritra, 4-tI, 5-paryAya, 6-Agama, 7-35, 8-veda, -linga, 10glezyA, 11-dhyAna, 12-gaNunA, 13-teonA abhigraho, 14-dIkSA ane 15-muMDananA viSayamAM tenI sthiti kevI hoya ? Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchavAsI sAdhuonI sthitinAM 19 dvAre ]. 57 16-19manathI aparAdha thatAM "caturgurU anuddaghAta prAyazcitta, 17-kAraNa, 18-niSpatikarma tathA 19-AhAra-vihAra kyAre kare ? e egaNuza dvAre kaMIka jaNAvIe chIe. 1-kSetradvAre gacchavAsI (sthavira kalpI) munio janmanI ane sadabhAvanI apekSAe paMdare karmabhUmimAM hoya ane saMharaNa karAelA te akarmabhUmiomAM paNa hoya. 2-kALadvAre-janmathI ane sadabhAvathI, banne prakAre paNa avasarpiNamAM trIjA, cethA ane pAMcamA, traNe ArAmAM hoya, utsarpiNamAM janmathI bIja, trIjA ane cethAmAM hoya ane saddabhAvathI (cAritradhArI) te trIjA-cothA ArAmAM ja hoya, arthAt bIjA ArAmAM janme paNa cAritra te trIjA cothA ArAmAM ja che. vaLI utsarpiNIavasarpiNImAM (eTale yugalikakSetramAM jyAM sadAya avasthita kALa che tyAM) janmathI ane sAdhutAthI ane prakAre duSamasuSamA je kALa hoya te mahAvidehamAM ane saMharaNathI te suSamAdi jevA kALavALAM devakurU vigere sarva kSetromAM paNa hoya. 3-cAritrakAre cAritrane prApta karatAM bhinna vyaktinI apekSAe be (sAmAyika-chedapasthApanA) cAritravALA hoya ane pUrva pratipanna parihAravizuddhika vigere sarva cAritravALA hoya. 4-tIthadvAre sthavirakalpI sAdhuo niyamAM zAsana sthapAya tyArathI zAsana cAle tyAM sudhI (tIrthamAM ja hoya, tIrtha sthapAyA pahelAM ke viccheda gayA pachI na hoya. ' pa-paryAya dvAre paryAya be prakArane, eka gRhasthaparyAya bIje dIkSA paryAya. temAM gRhasthaparyAya jaghanyathI ATha varSo ane utkRSTathI (ke pUrvoDa varSanA AyuSyavALo chelle dIkSA le tene) pUrve kroDavarSane paNa hoya. cAritraparyAya jaghanyathI (dIkSA pachI turta kALadharma pAme athavA patita thAya, vigere kAraNe) aMtarmuhUrtane ane utkRSTathI deze ATha varSanUna pUrvaDa varSa heya. (kAraNa ke kroDapUrvathI adhika AyuSya heya tene dharma prApti na hoya, yugalikapaNuM hoya.) -AgamaDhAre sthavira kalpIo navuM zrata bhaNe athavA na paNa bhaNe. (ahIM mULa pratamAM pUrvagutAgrecana' pATha che te azuddha che, lakhelI pratamAM "pUrvakRtArthana' che, bRhatkalpanI TIkAmAM apUrvakRta pATha che te saMgata che. kAraNa ke-jinakalpI navuM kRtana ja bhaNe ane sthavirakalpIo bhaNe athavA na bhaNe ema kahevAnuM che.) -kapaDhAre sthavirakalpI sthita ane asthita ane kalpavALA hoya che. (kalpasUtramAM kahelA acalakapaNuM vigere daza kalpamAM jenuM niyata pAlana te sthitakalpa ane madhyama tIrtha karenA kALe jenuM aniyata pAlana te asthitakalpa ema samajavuM) 8-vedadvAre sthavirakalpIone cAritranI prApti veLA vedane udaya heya ja, pachI te ke avedI paNa hoya. 319-bRhatka95nI gA. 1655 mAM sthavirakalpI sAdhune mAnasika aticAramAM tapaprAyazcittane nidhi karIne mAtra AlocanA ane pratikamaNa be hoya ema kahyuM che, ethI samajAya che ke ahIM kahelA caturlaghu anuddaghAta' jinaka95I vigerene uddezIne heya. A granthamAM paNa cAlu adhikAranA seLamAM dvAranA vivecanamAM "vikalpIne mAnasika aticAramAM tapaprAyazcitta na hoya ema kaheluM che. . . Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 [dha saM0 bhAva 2 vi0 3-gA0 153 mAM prakSipta 9-2lezyAre sthavirakalpanI prApti veLA pahelI (chellI) traNa (paikI keI) zuddha lezyAvALA hoya ane pachIthI cha paikI kaI paNa eka vezyAvALA hoya. 10-dhyAnadvAre cAritranI prApti veLA dharmadhyAnI ane pachI A vigere cAra paikI kaI paNa dhyAnavALA hoya. 11-lilugadvAre dravyaliga (rajoharaNAdi) hoya athavA na hoya, bhAvaliza (cAritranA pariNAma) te niyamA sadaiva hoya. 12-gaNunAdvAre cAritra guNasthAnakane prApta karatA saMkhyAmAM utkRSTathI be hajArathI nava hajAra hoya ane keI kALe eka paNa na hoya, cAritra pAmelA jaghanya-utkRSTa ubhaya prakAre be hajAra kroDathI nava hajAra koDa (sahastrapRthaphatvakreDa) hoya. 13-abhigrahadvAre dravyAdi cAre prakAranA abhigrahavALA hoya. 14-15-dIkSAdvAre-muMDApanadvAre dIkSA ApavI, muMDana karavuM, jJAna-kriyA zIkhavADavArUpa bane zikSAo ApavI, upasthApanA karavI, sAthe AhAra-pANI karavA ane sAthe rahevuM, e cha prakArane sacittadravya (eTale ziSya karavArUpa) je kalpa tene pALe. (ahIM lakhelI pratamAM "janita ne badale bRhatkalpamAM vamavinti pATha che te zuddha samajAya che) athavA e kalpamAM pite asamartha heya te (mumukSune) upadeza karIne anya gacchamAM mekale. 16-prAyazcittadvAre manathI aparAdha thAya te paNa pahelAM be (AlecanA--pratikamaNa) prAyazcitta kare, (arthAt mAnasika deSamAM be prAyazcitta haya, bIjAM na hoya) 1kAraNudvAre jJAnAdi puSTa AlaMbane eTale sabaLa kAraNe apavAdamAgane paNa Acare. 18-pratikarma dvAre vinA kAraNe zarIranuM pratikarma (zuzruSAdi, na kare, kAraNe te bImAra, vAdI, AcArya ane vyAkhyAnakAra, eTalAne paga devA, mukha sApha karavuM, zarIra dAbavuM, vigere pratikarma hAya paNa kharuM. 19-bhikSAaTana ane vihArakAre A be kAryo utsargathI trIjA praharamAM ane apavAde bAkInA praharamAM paNa kare. e pramANe sthavirakalpanuM svarUpa bRhatkalpabhASyanI gAthAone anusAre jaNAvyuM. * (have pachIne chApelI pratane "tIrtha' ityAdi pATha amArI pAsenI lakhelI pratomAM dekhAtuM nathI, chatAM temAM karelI TIppaNInA "cArjarvio - zAke-sAtvei ja ninaviitta e zabdonA AdhAre te kaI pratamAMthI lIdhelo saMbhave che, tenuM svarUpa A pramANe che.) yathAladikacAritra-jenuM svarUpa nirapekSayatidharmamAM kahevAnuM che, tenuM (zeSa-prakSipta) varNana A pramANe ahIM 19 dvArathI jaNAvyuM che. - 320-chApelI pratamAM ATalo pATha rahI gayo che. "jesAdAre pratipama bApu tirUpu suddhAyu lezyAsu dharmadhyAnena ca pratipattavyAH, pUrvapratipannAstu SaNNAM lezyAnAmanyatarasyAM, ArtAdInAM ca dhyaanaanAmanyatasminnA zu: 20" ! Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * yathAlarjika sAdhuonuM prakSipta svarUpa] 519 1-2-3-kSetra, kALa ane cAritradvArenthathAlandrikAne AgaLa kahevAze te pramANe jinakalpInI tulya samajavA. 4-tI dvAre yathAlantike niyamA tIrthaMnI hayAtimAM ja hAya, jAtismaraNAdinA ceAge paN tI sthapAyA pahelAM ke viccheda thayA pachI hAya nahi. 5-paryAyadvAre=jadhanyathI gRhasthaparyAya egaNatrIza varSanA ane yatiparyAya vIza varSanA hAya ane utkRSTathI gRhasthati ane paryAyA dezenyUnapU kroDa varSoMnA hAya. 6-AgamakAre=navuM zruta na bhaNe, kAraNa ke svIkArelA ucitayAganA (yathAladikakalpanA) ArAdhanathI ja te kRtArthaM che. pUrvanu bhaNeluM te vismRtithI kSaya na thAya te nimitta ekAgracitta samyag smaraNa kare. 7-vedadvAre pratipattikALe purUSaveda, napuMsakaveda banne hAya, pachI upazamazreNInI apekSAe vededayavALA ke koi vedAya rahita paNa heAya. (sAdhvI yathAlantika na heAya.) 8-padvAre-sthitakalpa ane asthitakalpamAM paNa hoya. -lezyAdvAre pratipattikALe traNa zuddhavezyAvALA ane pachI chae lezyAovALA paNu heAya. 10-yAnadvAre-pratiprattikALe vizuddha thatA (vadhatA) dharma dhyAnavALA hAya, pachI Arttaraudra dhyAnavALA paNa hAya, tathApi prAyaH enuM durdhyAna niranuMdhi (anubaMdha rahita) heAya. 11-ligaDhAreyathAlandikane vastra pAtrAdi sAdhuveSa hoya, athavA je pANIpAtrI hoya tene na paNa hoya. 12-gaNanAdvAre yathAlandikakalpane svIkAranArA jadhanyathI pAMca pAMcanA traNa gaNA heAvAthI paMdara purUSA hoya ane utkRSTathI sahasra pRtha hoya. temAM vizeSa e che ke glAnatvAdi kAraNe koI pAchA gacchamAM jAya ke khIjAne levAmAM Ave te ochA-vadhAre thatAM svIkAranArA jaghanyathI eka ke e paNu hoya ane utkRSTathI eka seA paNa hAya. pUrvapratipanna teA jadhanya ane utkRSTa ane apekSAe kroDapRthaktva hoya. (A e dvArA bRhatkalpanA AdhAre ahIM lakhyAM che) 13-abhigrahadvAreyathAlandikakalpa abhigraha svarUpa hovAthI temAM draSyAdi anya abhigraho na hoya. 14-15-dIkSADhAra ane muMDApana dvAre yathAlantika kalpavALA bIjAne dIkSA na Ape ane muMDe paNa nahi. hA, dIkSAnA upadeza kare ane koI dIkSA levA taiyAra thAya teA bIjAne seAMpe. 16-pAyazcittadvAre=manathI paNa aparAdha thatAM teone 'anuddhAta' eTale ochAmAM ochu 'caturU' prAyazcitta hoya. 17-kAraNadvAre-kAraNa eTale jJAnAdinuM pratyeAjana, temAM yathAlakane kalpa nirapavAda cAritrane pAlana karavAnA hovAthI jJAnAdi puSTa AlaMbane paNa teo apavAda na seve. 18-pratika dvAre=A mahAtmAe netranA mela paNa dUra na kare, arthAt zarIranuM kA+ prahAranuM pratikamAM sarvathA na kare, Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520. [0 saM0 bhA. 2 vi. 3-gA0 153 mAM prakSipta 19-bhikSAaTana-vihAradvAre bhikSAbramaNa ane vihAra trIjA praharamAM ja kare, zeSa prahamAM prAyaH kAtsarga ane alpamAtra nidrA hoya. jaMghAbaLa kSINa thavA chatAM apavAda na seve, kintu vihAranA abhAve paNa jyAM rahe tyAM kalpanA anusAre pitAnA (jJAnAdi) gonI sAdhanA kare (chApelI pratamAM AnI pachI " lyA" vigere je pATha che te pratanA pR. 175 nI pahelI paMkInI 6-7 paMktinI "vavRtta" ItyAdi gAthAo sAthe saMbaMdha rAkhatuM hovAthI ame tene artha mULaka 151 nI TIkAnA bhAvArthamAM pR. 500 mAM lIdho che) Iti paramagurU bhaTTAraka zrIvijayAnandasUriziSya mukhya paDita zrIzAntivijayagaNicaraNasevi mahopAdhyAya zrImAnavijayagaNi viracita zrI panna dharmasaMgrahanI TIkAmAM "sApekSayatidharmanuM varNana" e nAmavALA trIjA adhikArane (bIjA bhAganA pahelA adhikArane) gujarAtI anuvAda pUrNa thaye. Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | | nama: zaninakavanAra che. dharmasaMgraha bhAga 2 je, vibhAga 4 the. have nirapekSayatidharmanuM varNana karatAM prathama tenI yogyatA jaNAve che. mUlam-" pramAdaparihArAya, mahAsAmarthyasaMbhave / zatAnAM nirapekSa-timatisundrA rA' mULane arthagachavAsanA(sApekSayatidharmanA) pUrNa pAlanathI kRtArtha thaelA atisAmarthyavALA sAdhuone pramAdane parihAra karavA mATe nirapekSayatidharma (svIkAravo) ati suMdara che. TIkAne bhAvArtha-masimarthasaMma=prathamanAM traNa saMghayaNe (paikI kaI eka) hovAthI vajanI bhIMta samAna bairyane vege kAyAnuM baLa ane (kAyA majabUta hevAthI) mananuM baLa, arthAt kAyAnI ane mananI zakti hovAthI pramAviparica=pUrve jenuM varNana karyuM te ATha prakAranA pramAdane tyAga karavA mATe je munio "tArthanAmuM-ziSyone AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira ane gaNAvacchedaka, e pAMca padene yogya banAvIne pitAnuM saMghane aMgenuM kartavya pUrNa karI cUkyA heya, teone "nirapekSA sahAyanI apekSA na hovAthI gacchathI mukta thavA rUpa "ttidharma = sAdhudharma 'tikunda =vizeSa nirjarA (kalyANa) kAraka che. arthAt kRtakRtya thaelA AcArya vigerene pramAdanA (mehanA) vijaya mATe nirapekSa yatidharma svIkAra ati zreSTha che. ahIM ema samajavAnuM che ke nirapekSasAdhue traNa prakAranA hoya che-1-jinakalpika, 2-zuddhapArivArika (parihAravizuddhivALA) ane 3yathAlandrika. temAM jinezvaranA je kalpa (AcAra) te "jinakalpa' eTale ugravihAra (ArAdhanA), tene je Acare te sAdhu jinakadipaka kahevAya. bIjA parihAra' eTale viziSTa jAtine tapa, tene Acare te sAdhu pArivArika ane tene "zuddha' vizeSaNa lagADatAM zuddhapArivArika kahevAya, trIjA thathAlanda eTale e(yathAlada) kaha5ne anurUpa amuka kALa, teTalo kALa kalpa pramANe AcaraNa kare te sAdhu "yathAlabdika jANavA. jo ke A uparAMta bArapratimAonuM pAlana karavuM te paNa nirapekSayatidharma che ja, paNa tene pahelAM jaNAvela hovAthI ahIM kahIzuM nahi. ahIM to upara kahyA te traNa prakAranuM ja svarUpa kahIzuM. A nirapekSa yatidharmanA adhikArIo prAyaH AcArya vigere pAMca (padastha) purUSe ja che. (sAdhvIone A dharma svIkAravAno adhikAra nathI.) kahyuM che ke "gaNiujjhAyapavittI, theragaNaccheiA ime pNc| pAyamahiALio pha, telimimAM ho tujhA 3 pazcaturU78 bhAvArtha-gaNa-gacchAdhipati-AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira ane gaNAvadaka, e pAMca purUSa prAyaH A nirapekSa yatidharmamAM adhikArI che, teone A (kahIzuM te) tulanA (gyatA mATe prayatna karavAno hoya che.. Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522. [dha saM0 bhA. 2 vi0 4-gA0 154 A dharmane svIkAravAnI icchAvALAe prathama te pUrva rAtre ane pAchalI rAtre ema vicAravuM ke "gacchavAsamAM rahIne dIrdha paryAya sudhI cAritranuM pAlana karyuM, egya jIne vAcanA paNa ApI ane aneka ziSyone (AcAryAdipadane) lAyaka banAvyA, te have pachI mAre zuM karavuM egya che?' ityAdi vicArIne jJAna hoya te pitAnuM AyuSya keTaluM bAkI che ? te svayaM vicAre ane evuM viziSTa jJAna na hoya te bIjA atizAyI jJAnIne pUche. je ema jaNAya ke AyuSya alpamAtra bAkI che te pUrve jaNAvyAM te pikInuM (svazakti pramANe) koI eka anazana svIkAre, AyuSya lAMbu bAkI chatAM jaMghAbaLa kSINa thayuM hoya te sthiravAsa svIkAre ane zakti puSTa (sArI) heya te jinakalpa vigere keI abhyata vihArane (nirapekSa dharmano) svIkAra kare. temAM kaI kalpa svIkAratAM pahelAM te AcArya vigeree prathama pote je kalpa I che te viSayamAM A pramANe tulanA (svasAmarthyanI khAtrI karavI joIe. te uparAMta AcArya jinakAdine svIkAravA Icche teNe prathama svagacchane amuka kALa mATe bIjA gya pAlaka(AcArya)nI nizrAmAM saMpa joIe, upAdhyAyAdi nirapekSadharma svIkAravA Icche te "sAdhuone vAcanA ApavI vigere potAnuM te te kArya tevA anya yogya sAdhune sepe ane e rIte te nUtana AcArya-upAdhyAya vigere te te kAryo karavAmAM keTalA yogya che? te te adhikArane lAyaka che ke nahi? tenI parIkSA kare. kAraNa ke yegyatAvALAne paNa A adhikAra(pada)ne nirvAha kare (nirabhimAnI rahevuM) duSkara che, kahyuM che ke " gaNaNikkhevittario, gaNissa jo vA Thio jahiM ThANe / vo te. samasja 3, jisivava rUAra veva " pannavastu rU76 . bhAvArtha-AcArya amuka kALa mATe pitAno gaNa anyane sepe, athavA je je upAdhyAya vigere je je pade hoya te te sthAne potAnA tulya bIjAne amuka kALa mATe sthApe. kAraNa ke- "vichImu tAva , sithA hatimasa tAbAsa? .. ___ joggANavi pAeNaM, NivvahaNaM dukkaraM hoi // " paJcavastu0 1380 // bhAvArtha-tyAM sudhI joIe ke teo A adhikArane mATe kevA gya che? kAraNa ke yegyatAvALAne paNa prAyaH A sthAnane (adhikAra) nirvAha kare (pacAvavuM) duSkara che. - te pachI nirapekSa yatidharma svIkAravAnI irachAvALo pite pAMca tulanAe vaDe AtmAne taLe, arthAta pitAnI zaktine keLave. (gyatAne mApe. kahyuM che ke - taLa , pr vA tulaNA paMcahA vuttA, jiNakappaM paDivajjao // " pravacanasArodvAra-499 // bhAvArtha tapa, mAnasika zairya, zruta, ekatva ane kAyika tathA mAnasika baLa, e pAMca prakAranI tulanAe jinakalpane svIkAra karanArane karavAnI kahI che. temAM 1-tapathI AtmAne te egya banAve ke kaI deva vigere "upasarga karavA mATe zuddha AhAra na maLe te prasaMga ubhuM kare te cha mahinA sudhI sudhAne sahana karI zake. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - nirapekSa yatidharmanI pAMca tulanAe tathA jinakalpanA AcAra] 523 ra-satvathI bhaya ane nidrAno vijaya kare, A sarvotulanA pAMca prakAre thAya che, pahelIjyAre rAtre sarvasAdhuo nidrAdhIna thAya tyAre upAzrayamAM ja kAyotsarga karavAthI ane zeSa cAra upAzrayanI bahAra vigere anya pradezamAM kAryotsarga karavAthI thAya. kahyuM che ke- "paDhamA uvassayaMmI, vIA bAhiM ti(tai)yA cukkmii| sunavaraMmi rasthI, ga(ta)huM mitrA mahAmina ' paDyuvatu rUBE bhAvArtha-savanI pahelI tulanA upAzrayamAM, bIjI upAzrayanI bahAra, trIjI cekamAM (cauTAmAM, ethI zu gharamAM (nirjana khaMDieramAM) ane pAMcamI smazAnamAM. (arthAt utta"ttara dharyane keLavatAM chelI rAtrie smazAnamAM paNa bhaya na lAge tevI nirbhayatA keLave.) 3-sUtrabhAvanAthI sUtrane pitAnA nAmanI mAphaka evuM atiparicita kare ke divase athavA rAtre zarIrachAyA vigere samayane jANavAnAM anya sAdhanano abhAva hoya tyAre paNa sUtra parAvartana karIne tene anusAra eka uzvAsa, ke prANa, stoka, lava, muhUrta, vigere te te samayane sArI rIte jANI zake. arthAt sUtra bhaNatAM je samaya lAge tene anusAre kALanuM mApa kADhI zakAya tevI rIte sUtrane atiparicita (daDha) kare. ka-ekatvabhAvanAthI ekAntamAM rahI zakAya tevA prayatna kare. temAM prathama gurvAdinAM darzana ane teo sAthe bolavAnuM paNa baMdha kare, ema karatAM bAhA (bAdara) vastunuM mamatva mULamAMthI ja tUTI jAya tyAre zarIra, upadhi, vagerenuM mamatva paNa dUra karavA AtmAne zarIrAdithI bhinna samajate uttarottara zarIrane, upadhine paNa rAga teDI nAkhe. pa-baLa bhAvanAthI zarIra ane mana baMnenuM baLa keLave. temAM zarIrabaLa zeSa manuSya karatAM atizAyI samajavuM, evA baLanA abhAve paNa dhairyabaLathI (manathI) AtmAne te daDha banAve ke AkarA paNa parISaha ane upasargo tene bAdhA na karI zake. A pAMca bhAvanAthI bhAvita thaela-jinakalpInA je banelo pate garachamAM rahIne ja upadhi ane AhAra bannenI parikarmaNa kare (gyatA keLave). upadhinA parikarmamAM je pitAne pANipAtrI (hAthamAM bhejana-pANI vigere levA chatAM eka bindu paNa nIce na paDe, kintu upara zikhA vadhatI jAya tevI labdhi hoya te tene anurUpa parikarma kare (saMskAra ghaDe) ane tevI labdhi na hoya te pAtradhArI tarIkenuM parikarma karavA yathAgya udyama kare. AhAra parikarmamAM te trIjA praharane prAraMbha thayA pachI vAla, caNA, vigere pramANe peta, gRhasthane vadhI paDeluM ane sukuM (nilepa)bhajana paNa pUrve kahI te asaMtRSTa, saMsRSTa, udghata, vigere sAta piMDeSaNAo paikI chellI uThThata vigere (uddhata, alpapikA, uddaghAhita, pragrAhita ane ujjitadharmA, pAMcamAMthI game te bene abhigraha karIne te bethI AhAra-pANa grahaNa kare, temAM paNa eka eSaNAthI bhejana ane bIjIthI pANI grahaNa kare. e pramANe vidhipUrvaka AtmAne saMskArI banAvIne, sakaLasaMghane bhego karIne, sakaLa sAdhuone khamAvIne ane pitAnA sthAne sthApelA AcAryane hitazikSA ApIne te kALe hoya Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para. [dha saM0 bhAva 2 vi0 4-gA0 154 te zrItIrthakaranI samIpe, teonA abhAve zrIgaNadharanI samIpe, teonA abhAve caudapUrvadharanI samIpe, teonA abhAve dazapUrvadharanI samIpe ane te paNa na hoya to vaDa, azeka, vigere uttama vRkSanI nIce svayaM, moTA ADaMbarathI (catuvidha zrIsaMghanI hAjarImAM) jinakalpane svIkAra kare. A jinakapIne (pUrve kahI te dazavidha cakravAla) sAmAcArI pikI 1-AvazyikI, 2-naidhika, 3-mithyAkAra, 4-gRhasthane pUchavArUpa pRcchA ane pa-(gRhasthanI) upasammadA, e pAMca heya, anya AcAryo kahe che ke AvazvikI, ne dhikI ane gRhasthanI upasarpadA, e traNa ja heya, kAraNa ke ArAma-udyAna vigeremAM rahenArA jinakalpIne sAmAnyatayA gRhasthanI anumati levI vigere paNa asaMbhavita che. ahIM pUrve (sthavirakalpanA kahyAM te ja zrata vigere 27 dvArethI jinakalpanA AcAranI maryAdA svarUpa alpamAtra) kahIe chIe. 1-mRta-zrutasaMpatti jinakalpIne jaghanyathI navamA pUrvanI trIjI vastu sudhI hoya, kAraNa ke ochAmAM ochA teTalA jJAnavALAne bhaviSyanuM jJAna thAya, (bhaviSyanA jJAna vinA jinakalpa svIkArI zakAya nahi). utkRSTathI te saMpUrNa dazapUrvaka21hoya. kAraNa ke sapUrNa dazapUrva saphaLa dezanAnI labdhivALA hovAthI zAsanaprabhAvanA ane bhavyajIvone upakAra kare, vigere dvArA sthavirakalpathIja ghaNuM nirbhara karI zake, tethI te jinakalpane svIkAratA nathI. 2-saMghayaNu-saMghayaNa paheluM ja hoya, ethI jinakalpInuM haiye vajanI bhIMta jevuM daDha hoya. 3-upasargo-deva vigerethI upasargo thAya athavA na paNa thAya, thAya te mAnasika pIDA (dudhdhana) vinA samAdhithI sahana kare. 4-AtaMka-AtaMka Ave athavA na paNa Ave, Ave te jinakapIne zarIranI pratikarmaNane (rakSAno) niSedha hovAthI sahana kare, paNa cikitsA na karAve. 5-vedanA-leca vigerenI svakRta ane vRddhAvasthA vigerenI upakramarUpa, e bane vedanAo hoya, chatAM zubhabhAvathI sahana kare. 6-keTalA ?-vasati vageremAM rahe tyAM (bIjA heya te paNa) bIjAnI sahAyanI apekSA rAkhavAnI nahi hevAthI bhAvathI ekalA ja hoya ane eka sthAne utkRSTathI sAtane saMbha hevAthI dravyathI te aneka paNa hoya. 7-sthaDila (paraDavavAnI bhUmi)-vaDInIti, laghunIti ane jIrNavone jinakalpI anApAtaasalaka vigere (pUrve jaNAvyA te) daza guNavALI bhUmimAM ja paraDave, deSitamAM nahi. 8-vasati (kSetranuM mamatva)-mAsaka5 ke cAturmAsakalpa mATe jyAM rahe te kSetranA cha bhAga kape ane eka divase je bhAgamAM bhikSA mATe phare tyAM punaH sAtamA divase phare. (arthAt cha bhAgamAM eka eka divasa phare, sthAna ke gAmanuM mamatva na kare, pramArjanA te kare.) 321-A pATha chApelI pratamAM rahI gayuM che, lakhelImAM che. "sapUrvAlApUrvaH punamoSavajanatA pravacanaprabhAvanA-paropakArAdidvAreNa ca bahutaraM nirjarAlAbhamAsAdayatItyasau na jinakalpaM pratipadyate " Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - jinakalpanA AcAre ane tenuM svarU5] 525 9-kyAM sudhI raheze ?, 10-11 vaDInIti, laghunIti amuka sthaLe paraThavavI, amuka bhUmimAM nahi, 12-avakAza ('ahIM besavuM, ahIM nahi" vigere), 13-tRNa, pATIyuM, vigere vAparaje athavA na vAparazo, 14-makAnanI rakSA, 15-vasatine saMskAravI-sAphasupha ke marAmata karavI, 16-bali taiyAra thato hoya te vasatimAM na rahevuM, 17-18-agni ke dIpaka saLagato hoya tevI vasatimAM na rahevuM, 19gRhasthanI vastunI rakSA karavI ane 20-keTalA raheze ? e dvAramAM je gRhastha pUche, tenI parAdhInatA hoya, te tevA sthAne jinakalpI rahe nahi, kAraNa ke sUkSma paNa aprIti thAya tyAM jinakalpI mahAtmA na rahe. mATe eTalAM dvAre jinakalpIne niSedharUpa samajavAM. 21-22-bhikSAcarI ane vihAra-AhAra (nihAra) ane vihAra ane trIjA praharamAM ja kare, kALanuM jJAna hovAthI e prahara zarU thatAM ja niyama hoya tyAM aTakI jAya. 23-24-lepAlepa ane alepa-pUrve kahI te sAta paikI be eSaNanA abhigrahapUrvaka AhAra-pANu apakRta maLe te ja le, lepakRta AhArAdi na le. 25-AcArlI-AcAmAnsa (vigaIvALAM) azanAdi na le ane anAcAmAmsa (AyaMbilanAM) paNa lepakRta na grahaNa kare. (arthAta tuccha-ukjhitadharmo maLe te grahaNa kare.) 26-paDimA-kaI jAtanI na svIkAre, kAraNa ke jinakalpa abhigraharUpa che, tenuM pAlana karavAthI ja kRtakRtya thAya. 2-mAsaka-eka kSetranA cha bhAga kalpIne pratidina eka eka bhAgamAM phare, keI kSetrAdimAM eka divasa paNa mamatva na kare, mATe chellAM traNadvArA paNa niSedha rUpa samajavAM. vizeSa zuM kahevuM ? siMha, vAgha, vigere hiMsaka jIva sAme Ave te paNa mArga choDIne ujjaDa mArge cAlI IryAsamitine bhaMga na kare, ItyAdi jinakalpikanI sAmAcArI (bRhatka9pabhASya u0 1, gA-1382 thI 1412 sudhImAM jaNAvelI che. have jinakalpanI sthiti (svarU5) jaNAvavA mATe keTalAMka dvAre kahIe chIe te 1-kSetra, ra-kALa, cAritra, 4-tIrtha, 5-paryAya, 6-Agama, 7-veda, 8-kalpa, 8-liga, 10-lezyA, 11-dhyAna, 12-gaNanA, 13-abhigraha, 14-pravAjanA, 15-muMDApana, 16-niSpatikamatA, 17-bhikSA ane 18-paMtha, e aDhAra (tathA 1-kAraNa ane 20-prAyazcitta e be maLI kula vIsa) dvAre che. temAM 1-tIrtha, 2-paryAya, 3-Agama, 4-veda, pa-dhyAna, 6-abhigraha, * pravajyA ApavI, 8-muMDana karavuM, 9-niSpatikatA, 10-bhikSA ane 11-paMtha, e agIAra dvArA AgaLa kahIzuM te parihAravizuddhikanAM dvAra pramANe ane bAkInAM nIce pramANe che. 1-kSetradvAre janmathI ane sadbhAvathI (jinakalpapratipanna) paMdare karmabhUmimAM hoya, saMharaNathI te karmabhUmi-akarmabhUmimAM paNa hoya. (ahIM chApelI pratamAM [] che te vadhArAne che, kAraNa bRhatka95 gA. 1415 mAM saMharaNathI karmabhUmi akarmabhUmimAM hoya ema kahyuM che.) ra-kAlakA-jinakalpIne janma avasarpiNInA trIjA-cothA ArAmAM ja hoya, vratadhArI (jinakalpa pAmelA) te (trIjA, cethA ane pAMcamA ArAmAM paNa hoya. (arthAt pAMcamA Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 [[dha saM. bhA. 2 vi0 4-gA0 154 ArAmAM janmele jinakalpane svIkArI na zake.) utsapiNamAM te jinakalpane pAmelA trIjA, cethA ArAmAM ja hoya ane janmathI (trIjA-cothA tathA) bIjA ArAmAM paNa hoya. (arthAt bIjA ArAmAM janmelo paNa vrata trIjAmAM laI zake.) avasthitakALe te avasarpiNa-utsarpiNInA duHSamAsuSamA kALamAM te ArAomAM) janmelA ane tratadhArI paNa haya, kAraNa ke mahAvideha kSetramAM teo sadaiva heya che. saMharaNathI te sarva ArAonA kALamAM paNa heya. (kAraNa ke devakurU Adi dareka kSetramAM saMharaNathI havAno saMbhava che.) 3-cAritradvAre-A kalpane aMgIkAra karanArA pahelA ane bIjA be cAritravALA ja hoya, temAM mahAvidehamAM ane bharata tathA erabatamAM bAvIza tIrthakaranA zAsanamAM sAmAyikacAritravALA ane pahelA-chellA tIrthakaranA kALamAM chedepasthApanIya cAritravALA heya. kalpane svIkAryA pachI te cothA sUmasaM5rAya ane pAMcamA yathAkhyAta cAritravALA paNa heya, kintu te upazamazreNIvALA hoya, kSepaka zreNIvALA nahi. kAraNa ke-"vastramAvo arthAt "jinakalpa svIkAranArane te janmamAM kevalajJAnanI prAptine niSedha che ema kaheluM che. (kSapakazreNIvALe te avazya kevalI thAya ja, mATe e zreNI jinakalpIne na hoya.) 4-995dvAre-sthitaka95mAM ja hoya, (asthita kalpa jinakalpIne na hAya.) pa-liMgadvAre-jinakalpane svIkAra karatAM avazya dravya ane bhAva bane lilga hoya, svIkAryA pachI bhAvaliSNa avazya heya, dravyaliza (rajoharaNAdi) upakaraNe keI haraNa karI jAya athavA jIrNa thaI jAya, vigere kAraNe na paNa hoya, mATe tenI bhajanA samajavI. 6-gaNunAdvAre svIkAra karanArA (pratipadyamAna) jaghanyathI eka athavA bethI mAMDIne utkRSTa zatapRthaphatva(basothI navasa) heya ane svIkArakarelA (pUrva pratipanna) jaghanya-utkRSTa bane prakAre sahasapRthaphatva hoya ja. 7-paMtha (vihAra) dvAre 32 gocarI bhramaNa ane vihAra avazya trIjA praharamAM ja kare, bAkInA praharemAM prAyaH kAyotsargamAM rahe. ema 18 dvArA varNavyAM, 1bhuM kAraNadvAra ahIM lIdhuM nathI, temAM kAraNa eTale puSTa nimitta, jinakalpI game tevA puSTa AlaMbane paNa apavAdane na seve ane 20mA prAyazcitta dvAre mananA sUkSama paNa aticAranuM jinakalpIne jaghanya paNa "caturU prAyazcitta heya. ItyAdi jinakalpInuM svarUpa kahyuM, have bIjA zuddhapArihArikanuM svarUpa kahIe chIe. pArivArika (parihAravizuddhi nAmanA cethA cAritravALA) sAdhuo be prakAranA hoya, eka nirvizamAna eTale vivakSita amuka tapane karatA ane bIjA nirvAiSTakAyika eTale vivakSita (kalpane anusAre karavA gya) amuka tapane pUrNa karI cUkelA. A kalpavALAone samudAya nava sAdhuone haya, temAM cAra tapa karanArA, cAra teonI anucaryA (vaiyAvacca) karanArA ane eka kapasthita vAcanAcArya hoya. jo ke te saghaLA kRtanA atizayavALA hoya, te paNa AcAra e che ke temAMthI keI ekane kalpasthita (vAcanAcArya) sthApe. 322-chApelI pratamAM A dvAre nathI, chatAM bRhatkalpamAM hovAthI tenA AdhAre ahIM lIdhAM che. . Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parihAravizuddha cAritranuM varNana] pa27 A pArivArikaka5mAM praveza (tene svIkAra) karanArAone tapa jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAra hoya che, temAM grISmakALe anukrame jaghanya caturthabhakta, madhyama SaSThabhakta ane utkRSTa aSTamabhakta hoya, zItakALe anukrame SaSThabhakta, aSTamabhakta ane dezabhakta hoya ane varSAkALe jaghanya adRma bhakta, madhyama dazabhakta ane utkRSTa dvAdazabhakta hoya. pAraNe traNe kALamAM AyaMbila karavAnuM kahyuM che ane bhikSAgrahaNa jinakalpanI jema (sAta paikI chellI pAMca eSaNAmAMthI koI ene abhigraha karIne ekathI AhAra ane bIjIthI pANI grahaNa kare. A tapa kalpa karanArAo mATe samaja, zeSa vAcanAcArya ane vaiyAvacca karanArA maLI pUrve (upara) jaNAvyA te pAMca te abhigraha karIne (be eSaNAthI) AhAra-pANI grahaNa kare ane "dararoja AyaMbila kare. e pramANe cha mahinA sudhI tapa pUrNa karIne tapa karanArA vaiyAvacca ane vaiyAvacca karatA hoya te kaha5ne svIkArIne tapa zarU kare. (vAcanAcArya hoya te ja rahe.) ema bIjA cha mahinA sudhI bIjA cAra ArAdhanA kare, kula bAra mahinA pUrNa thatAM vAcanAcArya hoya te cha mahinA pArivArika kalpane (upara jaNavyo te) tapa kare, bAkInA AThamAMthI ekane vAcanAcArya sthApe ane sAta vaiyAvacca kare. (temAM paNa tapa karanArA AhAra-pANI judA vApare ane vAcanAcArya tathA vaiyAvacca karanArAo sAthe vApare.) ema A kalpa kula aDhAra mahinAne che, kalpa pUrNa thayA pachI punaH te kalpane svIkAre, jinakalpane svIkAre, athavA pAchA gacchamAM bhaLI jAya. A parihAravizuddhika cAritravALA be prakAranA hoya, eka amuka kALa sudhI ane bIjA jAvAjIva sudhI kalpa pALanArA. temAM je kalpa pUrNa thatAM (aDhAra mAsa pachI) punaH e ja kalpane svIkAre athavA pAchA gacchamAM Ave te amuka kALavALA-Itvarika ane jinakalpane svIkAre te jAvajajIva sudhInA (yAvatakathika) jANavA. temAM paNa je pahelA prakAranA-I-rika hoya te A kalpanA mahimAthI ja upasargo ane AtaMka vinAnA hoya, je jinakalpa svIkAre te yAvatakathikane te jinakalpanI maryAdA samajavI. (arthAt jinakapInI jema temane upasargo ane AtaMka hoya athavA na paNa hoya.) A kalpane svIkAra tIrthakaranI samIpe athavA tIrthakaranI samIpe parihAravizuddhikakalpa svIkAryo hoya tenI samIpe ja thAya, bIjAnI pAse na thAya. enI prarUpaNA mATe paNa (jinakalpanA kahyAM te) vIza dvAre ahIM jaNAvIe chIe. temAM 1-kSetradvAre-parihArakalpavALA janmathI ane sadbhAvathI pAMca bharata ane pAMca eravrata kSetromAM (pahelA chellA tIrthakarane kALamAM-trIjA cethA ArAnA aMte) heya, (arthApattie madhyama tIrthakarenA zAsanamAM ane mahAvidehamAM na hoya,) haraNa teonuM thAya nahi. 2-kALA=avasarpiNamAM trIjA athavA cothA ArAmAM janma ane kalpapAlana-karanArA (trIjA cethA uparAMta) pAMcamA ArAmAM paNa hoya. utsapiNImAM bIjA, trIjA athavA cethA ArAmAM janma ane kalpanuM pAlana karanArA trIjA athavA cothA ArAmAM hoya. mahAvidehamAM temane abhAva hovAthI cethA ArAmAM bAvIza tIrthakarenA zAsanamAM paNa teo na hoya, Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha0 saM bhA0 r vi0 4gA0 154 3-cAritradrAre--parihAra kalpavALAne cAritra eka ja parihAravizuddhika hoya, tenAM sayama (adhyavasAya)sthAnakA prathamanA e cAritranAM jaghanya asa`khyAtAM sayamasthAnakAnI pachInAM paNa asaMkhyAta (leAkAkAzanA pradeze! jeTalAM) sthAnakA cheADIne tenI pachInAM asaMkhyAtA leAkAkAzanA pradeze! jeTalAM hAya.327 4-tI dvAre=A tapa karanArA niyamA tIrthaM vatuM hoya tyAre ja hoya, tIno viccheda thayA pachI ke sthapAyA pahelAM tInA abhAve jAtismaraNa vigerethI paNa na heAya. 518 5-paryAyadvAre=jaghanyathI gRhasthaparyAya egaNatrIsa varSanA tathA sAdhuparyAya vIsa varSanA hAya ane utkRSTathI gRhastha ane sAdhu ane paryAyeA dezenyUna pUrvakrADa vanA hoya. 6-AgamaDhAre A cAritravALA navuM zruta na bhaNe, kAraNa ke grahaNa karelA kalpanI ucita ArAdhanA karavAthI ja te kRtArtha thAya che. pUrve bhaNeluM hoya tenI vismRti na thAya ke nAza na pAme, mATe dararAja ekAgra manathI tenuM smaraNa kare, -vedadvAra=pravRttikALe (parihAra kalpa pALatAM) purUSa ane napuMsaka e e vedavALA hAya, kAraNa ke strIone A cAritranI prApti hotI nathI. pUrve kalpa svIkAryAM (pU karyAM) hoya te teA e veDhavALA athavA avedI paNa hAya. 8-padvAre=A cAritravALA sthita kalpamAM ja hoya, asthitakalpamAM na hoya. -ligadvAre=niyamA dravya ane bhAva ane lijjJA hoya, ekene abhAva na hoya. 10AyAdvAre traNa zuddha laizyAnA udaya vakhate A kalpanA svIkAra hoya, pUrvapratipanna (te pachI) tA chae lezyAvALA paNa hoya. 11-dhyAnadvAre vadhatA dharmadhyAnathI A kalpanA svIkAra thAya, pUrva pratipanna te ArttaraudradhyAnI paNa hoya, kintu te dhyAnA niranukha dhI hoya (paraMparAvALAM na hoya). 12-gaNunAdvAre=jadhanyathI traNa ja gaNA ane utkRSTathI se| gaNA paNa svIkAratA hoya, svIkAra karelA teA jadhanyathI ane utkRSTathI seMkaDA gaNu hoya. purUSanI apekSAe jaghanyathI svIkAra karatA 27, utkRSTathI hAra ane svIkAra karelA jaghanyathI seMkaDA ane utkRSTathI 323-cAritranAM adhyavasAyasthAnakAmAM prathama sAmAyika ane rdepasthApanIya che cAritranAM jaghanya ayyavasAya sthAnA asakhyAtAM haiAya che, te pUchInAM asakhyAtA leAkAkAzanA pradeze! jeTalAM (asa`khyAtAM) cheDIne te pachInAM asakhyAtA leAkAkAzanA pradezo jeTalAM (asa`khyAtAM) sthAnakA parihAra vizuddhi cAritrane yAgya haiAya che, te pahelA be cAritravALAne paNa DhAya kintu teone te madhyama gaNAya che. arthAt parihAravizuddhinAM sthAnA sAmAyika ane chede pasthApanIyavALAne DhAya paNa teone te madhyama gaNAya che, te pachInAM asaMkhyAtA leAkeAkAzanA pradezo jeTalAM adhyavasAyasthAnA prathamanA be cAritramAM utkRSTa sthAnA tarIke kahyAM che ane tethI uparanAM sthAnakAne sUkSmasamparAya ' cAritrane yAgya kahyAM che. (bRhatkapabhASya-gA0 1433) 324-mULa chApelI pratamAM 'sadA 'pATha che te azuddha 1436 nI TIkAmAM 'sajjannatRthAva ' pADe che. vaLI upara gaNu sAdhu gaNAtAM paNa hajArAnI sakhyA thAya. mATe ahIM be jaNAya che. kAraNa ke bRhatkalpanI gA seMkaDA kahyA teA eka gaNunA nava nava hajArathI nava hajAra ' saMgata jaNAya che. Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parihAravizuddhika ane yathAlabdika cAritranuM svarU5] pa29 hajAre hoya. jyAre kalpamAMthI kaI eka nIkaLI jatAM bIjo praveza kare tyAre te svIkAranArA jaghanyathI eka athavA bethI nava paNa hoya ane ekalAe aMgIkAra karelA paNa jaghanya-utkRSTa e rIte vikalpa hoya. 13-abhigrahadvAre-parihAravizuddhikane dravyAdi abhigraho na hoya, kAraNa ke A kalpa abhigraharUpa hovAthI tenA ja pAlanathI kRtArtha che. 14-1pa-pratrajyA ane maMDapanadvAramAM=A kalpamAM vartate keIne dIkSA Ape nahi ane muMDe paNa nahi 16-prAyazcittadvAre manathI paNa sUkamamAtra aparAdha thatAM niyamAM A kalpavALAne "caturU prAyazcitta kahyuM che, kAraNa ke A kalpamAM ekAgratAnI mukhyatA che ane e kAraNe ekAgratA tUTatAM meTe deSa mAnya che. 1-kAraNadvAre kAraNa eTale AlaMbana (nimitta), temAM ati (puSTa) zuddhanimitta jJAnAdikanuM gaNAya, paNa navuM bhaNavuM vigere te A kalpavALAne hoya nahi, arthAt kalpanuM pAlana nirapavAda karavAnuM hovAthI evAM nimittone Azraya A kalpamAM hoya nahi. 18-nipratikamadvAre=A mahAtmA netrane mela TALavA jeTalI paNa zarIra saMbhALa na kare. 19-20-bhikSATana ane vihAradvAramAM=A kalpavALo e be kAryo trIjA praharamAM ja kare, zeSa praharamAM kAryotsarga kare. nidrA alpa hoya, jaMghAbala kSINa thavA chatAM apavAdane Azraya na kare, sthiravAsa rahIne paNa kalpanA AcAre pramANe potAnA rogonI sAdhanA kare. e parihAravizuddha cAritranuM svarUpa kahyuM, have yathAlandikanuM kahIe chIe. temAM "landane artha siddhAntanI paribhASAthI "kALa' kahyo che, te kALa jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAra che. temAM pANIthI bhIMjAelo hAtha ahIM lokamAM sAmAnyathI jeTalA samayamAM sukAya teTalo kALa jaghanya jANa. je ke jaghanya kALa atisUkama samaya vigerene paNa kahe che te paNa A kalpavALAne jaghanyakALa upara pramANe kahyo, tenuM kAraNa e che ke tene paccakakhANa ke amuka amuka niyamo vigeremAM ATalo jaghanyakALa vizeSatA upayogI che. utkRSTa kALa te pUrvakroDa varSa pramANa jANa. te paNa vadhAremAM vadhAre A cAritra teTalA kALasudhI ja heya e apekSAe samaja, anyathA utkRSTa te popama, sAgaropama, vigere ethI paNa moTA kALane kahI zakAya. (e benI vaccena) bAkIne sarva kALa madhyama samajavo. emAM ahIM utkRSTa yathAlanda pAMca ahorAtrInuM thAya che, kAraNa ke A ka5mAM tene ja upayoga karavAnuM che. emAM e kAraNa che ke (pR. 103 mAM) pUrve jaNAvI te bhikSA aTananI peTA-addhapeTA" vigere kaI eka vIthi(krama)thI bhikSA levA mATe te pAMca rAtri-divasa sudhI ja phare che, mATe vikSita yathAlanda (kALa) pUrNa thatAM teo yathAlabdika bane che. vaLI A kalpavALAne gaccha pAMca purUSa pramANa hoya che. kahyuM che ke " sThThAM 3 paMcara, pati taNA 3 kuMtikArI is po ja, tere jovA " vAgag0 1540 che Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tra saM0 bhA0 2 vi0 4gA0 154 bhAvArtha eka vIthimAM pAMca ahorAtra bhikSArthe pharatA hovAthI (utkRSTa) yathAla teTale (pAMca divasanA) thAya ane tenA gaNu pAMca purUSonA hoya, e tenuM utkRSTa pramANa samajavuM. yathAntikAnI sarva maryAdA jinakalpavALAnA sarakhI ja samajavI. mAtra sUtra, bhikSA ane mAsakalpamAM bhinnatA che. kahyuM che ke 66 'jA caiva jiNakappe, merA saccaiva laMdiANaM pi / NANataM puNa sutte, bhikkhAcari mAsakappe a || ,, paJcavastu0 1541 // bhAvAtha-jinakalpamAM je maryAdA che te ja maryAdA yathAlandrikAnI paNa che. mAtra sUtra, bhikSAcarI ane mAsakalpa, e traNamAM bhinnatA kahelI che. pa30 yathAla drikA be prakAranA che, eka gucchathI pratibaddha ane bIjA apratibaddha, te pratyekanA paNa jina ane sthavira ema e e prakAre che. temAM jee yathAlarjika kalpa pachI jinakalpa svIkAre te jina ane gacchane Azraya le te sthavirA jANavA. jene ajJAna dezathI khAkI hoya tA te pUrNa karavA punaH gacchanA Azraya le, anyathA jinakalpika bane. kahyuM che ke-- paDibaddhA iyarevi a, ekikA te jiNA ya therA ya / 66 atthassa u desamI, asamatte tesi paDibaMdho / " paJcavastu0 1542 // bhAvAtha yathAla dikA gacchanA pratibaMdhavALA ane pratibaMdha vinAnA hoya, te pratyeka jina ane sthavira ema be prakAre hAya, ajJAna kaMika nyUna (apUrNa) hAvAthI teone gacchanA pratimadha hoya che. lagnakhaLa, cadrabaLa, vigere murhuta pahelu sArU hAya ane bIjuM zubha muhUta krUra hoya te sampUrNa sUtrA grahaNa karyA vinA paNa te kalpanA svIkAra kare. pachI te kalpane svIkArIne gurU jyAM rahyA hoya te kSetranI bahAra ja viziSTa kriyAnuM pAlana karatA bAkInA ane bhaNe. temAM A vidhi che ke-AcArya pote tyAM jaine teone bAkIno artha bhaNAve, kAraNa ke tee a bhaNavA mATe gAmamAM Ave te A pramANe doSo thAya, tyAM AvyA pachI tene vaMdana karanArA gavAsI sAdhuone tee prativaMdana (anuvaMdanA) na kare te leAkamAM gA~ thAya * ke 6 A sAdhue leAkavyavahArane jANatA paNa nathI, athavA khIjA (gacchavAsI sAdhu) zIla (sadAcAra) rahita cheH ityAdi lekamAM apabhrAjanA thAya. teonI maryAdA tA evI che ke eka AcAya sivAya bIjA kAine teo vaMdana kare nahi ane gacchavAsI sAdhu meATA hoya te paNa yathAladikane vaMdana kare. arthAt gAmamAM AvyA pachI gacchavAsI vaMdana kare tyAre prativadyana kare tA maryAdA tUTe ane na kare te leAkamAM apabhrAjanA thAya mATe AcArya. peAte yathAlantika rahe tyAM jaIne a bhaNAve. je AcAya vRddha hAvAthI tyAM na jaI zake te yathAlarjika gAma tarapha vaccenI pallI sudhI Ave ane AcAya tyAM sudhI jaIne artha bhaNAve, pachI ane potapotAnA mULa sthAne pAchA kuM. vaccenI pallI eTale AcAryanA kSetrathI aDhI gAu dUra raheluM (vaccenuM) gAma, tyAM paNa AcAya AvI na zake te yathAlantika mULa (AcAyanA) kSetrathI be gAu dUra kSetramAM (prativRSabha grAme) Ave, AcAya tyAM paNa na AvI zake te Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 531 yathAlanika ane jinakadipakanuM svarU5] mULa kSetranI bahAra kaI pradezamAM yathAlanTika Ave ane tyAM jaIne AcArya bhaNAve, eTalI zakti paNa na hoya te gAmamAM kaI bIjA makAnamAM bhaNAve, teTalI paNa zakti na hoya te AcAryanA makAnamAM paNa yathAlabdika Ave ane tyAM AcArya tene bAkIno artha bhaNAve. e rIte (pUrNa) artha grahaNa karyA pachI te gacchathI mukta thaIne vicare. A sUtranA viSayamAM jinakapIthI bhinnatA kahI. bhikSAnA viSayamAM bhinnatA e che ke-baMne prakAranA yathAlabdike paNa RtubaddhakALamAM moTA gAma vigere je kSetramAM rahyA hoya te kSetramAM gharanI paMktiorUpa (peTA, ardhapeTA, aMtarazakhUkA, bAhyazakhUkA, pataMgavIthi, ane gemUtrikA) cha zerIonI kalpanA karIne eka eka zerImAM pAMca pAMca divasa bhikSA mATe phare ane tyAM ja rahe, e rIte eka gAmamAM cha zerIomAM 1 mAsa pUrNa thAya. gAma evuM meTuM na hoya te najIka najIkanAM cha gAmamAM pAMca pAMca divasa mAsakalpa pUrNa kare. ka95bhASyamAM kahyuM che kepratyekamAM pAMca pAMca divasa bhamatAM (cha vIthiomAM) eka mAsa pUrNa thAya. je yathAladika gacchapratibaddha hoya teone te pite rahelA hoya te kSetrathI eka kesa ane eka jana (pAMca kesa) sudhI AcAryane avagraha gaNAya, arthAt teTalA avagrahamAM te AcAryane adhikAra gaNAya, tyAMthI maLe te vastu AcAryanI gaNAya. kahyuM che -ke __ "gacche paDibaddhANaM, ahalaMdINaM tu aha puNa viseso| uggaha jo tesiM tu, so AyariyANa Abhavai // " pravacanasAro0 616 // bhAvArtha-gacchapratibaddha yathAlaMdikenI e vizeSatA che ke teonA avagrahamAM (savAkesa kSetramAM) AcAryane adhikAra (AbhAvya) gaNAya.. gacchathI apratibaddha(chUTA)ne te jinakalpInI peThe kSetrane avagraha hoya ja nahi. tathA jinayathAlaMdika niyama zarIranA pratikarmathI sAra saMbhALathI) rahita hoya, sthavirayathAsaMdike vyAdhigrasta (yathAladika) sAdhune paricaraNa (vaiyAvacca) mATe gacchane sope ane tene sthAne bIjA sAdhune pitAnA (yathAladika) gaNamAM svIkAre. sthavirayathAlaMdike eka eka pAtradhArI ane vastradhArI hoya, tathA jinakalpika yathAlaMdike te jinakalpanI jema bhajanAvALA samajavA. arthAtuM pAtradhArI ane vastradhArI hoya athavA pANIpAtrI hoya te vigere vastra-pAtra na paNa rAkhe. - gaNanAne AzrIne yathAlaMdikenA jaghanyathI traNa gaNe ane utkRSTathI zatapRthaphatva gaNe hoya, purUSanI gaNanAe jaghanyathI paMdara ane utkRSTathI sahastra pRthaphatva heya. paNa kalpa pUrNa thatAM kaI sAdhu jinakalpa svIkAre ke gacchamAM Ave tene sthAne bIjAne umero karatAM jaghanyathI pratipadyamAna (svIkAra karatA) eka-be vigere paNa hoya ane utkRSTathI seMkaDo paNa hoya. pUrvapratipanna (pALatA ke pALI cUkelA) jaghanyathI ane utkRSTathI paNa kreDapRthaphatva ja hoya. (A yathAsaMdikenuM vizeSa svarUpa 19 dvArathI chApelI pratamAM 176/2 pRSThamAM chellI cAra paMktiothI zarU karIne 177 mA pRSThanI pahelI peDhI sudhI che, te tyAM prakSipta jaNAya che. lakhelI je prate amArI sAme che temAM te jovAmAM AvyuM nathI, chatAM tenuM bhASAntara ame A Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dha0 sa'0 bhA0 2 vi0 4-gA0 154 thI 159 granthamAM sApekSa yatidharmanA varNana pachI chelluM (pR. 519mAM) lIdhuM che, te pramANe samajavuM.) e nirapekSa yatidharmanI paddhati jaNAvI. have te dharmane bhinnabhinna sUtromAMthI sakSipta rUpamAM samajavavA mATe granthakAra traNa zleAkAthI kahe che ke mUlam - " sa cAlpopadhitA sUtragurutovihAritA / vArtyiAH, zarIreRspratiSThamA dezanAyAmaprabandhaH, sarvadA cApramattatA / UrdhvasthAnaM ca bAhulyAcchubhadhyAnaikatAnatA / / 156 || udghRtAdyeSaNAbhikSA, kSetre SaDbhAgakalpite / gamanaM niyate kAle, turye yAme tvavasthiti: 157 // " mULanA a-te nirapekSa yatidharmamAM alpaupadhi, potAnuM jJAna e ja gurU, ugravihAra, apavAdane tyAga, zarIranI sAra saMbhALanA abhAva, dezanA sAMbhaLavA AvelA upara paNa rAganA abhAva, sarvadA apramattapaNuM, mahudhA ubhA rahevuM, zubhadhyAnamAM ekAgratA, uSkRtAdi kAI e eSaNAdvArA kSetranA cha bhAga kalpIne AhAra-pANI levAM, niyata kALe vicaravuM aneceAthA prahare sthira thavuM, vigere kaDaka pAlana karavAnu che. TIkAnA bhAvArtha te nirapekSayatidhama mAM 'apApadhitA' vagere traNa zleAkamAM jaNAvyA pramANe maryAdA che, te A pramANe-apa eTale sthavirakalpanI apekSAe vajrapAtra vigere ejI rAkhavArUpa apaudhipaNuM jANavuM, mULa upadhinuM pramANa te A granthamAM agAu jaNAveluM che ja. tathA sUtra eTale Agama e ja gurU, arthAt sava pravRtti ke nivRttimAM Agama ja jeone upadezaka che tevA Agama vihArI hoya, tathA uvihArI=vicaravAnA svabhAvavALe te vihArI ane 'ugra' eTale gAmamAM ekarAtri, nagaramAM paMcarAtri, vagere ugra vihAra vicaravApaNuM te ugravihAritA. ahIM kahevAnuM ema che ke-vAre pratimAkalparUpa nirapekSa yatidharma svIkAryAM hAya tyAre Rtubaddha (zeSa) kALamAM gAmamAM ajANyA rahIne eka athavA be rAtrI rahe. kahyuM che kepragaTapaNe eka ahArAtra paNa na rahe, ajJAta rahIne eka athavA be rAtrI rahe.kara5jinakalpika, yathAlandika ane parihAravizuddhika nirapekSadharmavALA tA jJAta ane ajJAtapaNe paNa eka gAmamAM eka mAsa rahe. apavAda eTale utkRSTanI apekSAe halakA(zithila)vAda, tenA tyAga kare. kAraNa ke nirapekSa yatidhama vALA sApekSayatinI jema utsaga mAge kArya siddha na thAya te paNu apavAda mAnA Azraya na le, apavAdane svIkArIne alpa doSa ane bahu lAbha-- vALu kA paNa na kare, kintu kevaLa utsathI prApta thatA ekalA lAbhane ja sAdhe. tAtparya apavAda sevavArUpa ceDA paNa doSa na lAgavA de. mATe ja zarIranI apratikamiMtA (rakSA vinAnA) hAya, tevI kaiAI glAna avasthAmAM (bImArImAM) paNa rAganA pratikAra (cikitsA) na kare--karAve. tathA dezanA eTale dharma kathA karavAmAM (zrotAo pratye) rAga na heAya, arthAt tevA 325-dazAzrutaskaMdhanA sAtamA adhyayanamAM teA pragaTapaNe eka aheArAtra ane ajANu rahIne eka athavA be aherAtra eka gAmamAM rahe ema jaNAvyuM che. Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinakalpanuM svarUpa, granthanA upasa'hAra ane prazasti] para uttama prANio dhama sAMbhaLavA Ave chatAM teenI dAkSiNyatA na kare. nirapekSayati nizce eSaNA vigerenA kAraNa vinA kAinI sAthe na khele, kAraNa ke 'eka, be zabdo-vAkayo vigere amuka pramANamAM ja bele' ema zAstramAM kaheluM che. sadA eTale rAtre ane divase apramatta hAya, arthAt nidrA vigere pramAda na seve, tathA bAhulyAt eTale prAyaH (bahudhA) kAusagga mudrAe ubhA rahe, keAI veLA jinakalpika vigere bese te paNa niyamAM utkaTuka (ubhaDaka) bese, Asana upara na bese. kAraNa ke-tene audhika upakaraNa (Asana) heAya ja nahi. tathA zubhadhyAna eTale dharmAM dhyAna vageremAM eka tAna rahe, tAna' eTale cittaneA prasAra tene ekAgra hAya, tAtparya ke dharma dhyAnamAM ja eka mAtra ekAgratA (uttarazattara cittanI sthiratA) hAya. tathA saMsRSTa, asa MsRSTa, e e eSaNAo cheADIne zeSa 'uSkRtA, alpaapA, ugRhItA, pragRhItA ane ujijhatadharmA, e pAMca eSaNAothI bhikSA grahaNa kare. tAtparya ke uddhRtAdi pAMca paikI kAI e eSaNAonA abhigraha karIne eka eSaNAthI bheAjana ane bIjIthI pANIne grahaNa kare. evI bhikSA kacAMthI le ? te jaNAve che ke peAte gAma vigere je kSetramAM rahe tenA svabuddhithI cha bhAga kalpIne cha divasamAM judA judA eka eka bhAgamAMthI bhikSA grahaNa kare. tathA niyata eTale trIjA prahare niyatakALe ja gamana kare eTale saMcare. kahyu` che ke-bhikSA ane vihAra (5the cAlavuM) e trIjA praharamAM ja kare.' divasanA tu eTale cAthA prahare te avasthita (sthira) rahe, arthAt heAya tyAM ubhA rahe. (e rIte nirapekSa yatidharmanI maryAdA che, ema saMbadha samajavA.) have A dhanI prarUpaNAnA upasa'hAra kare che ke mUham"" saMkSepAnirapekSALAM, yatInAM dharma kRtiH / astupramevano, manovidhAtAH / / 18 / " mULanA a-kaSTakArI pAlana karavAnuM hAvAthI ati ugra (kaThAra) kane paNa khALavAmAM samartha evA nirapekSa sAdhuonA dharma ahIM e rIte sa MkSepathI kahyo. TIkAnA bhAvAjinakalpika vigere (gacchavAsathI) nirapekSa sAdhuonA A 'alpa upadhipaNuM'vigere dharma sakSepathI eTale leza mAtra kahyo. A dhama kevA che? ' ati ugra ' eTale kaThAra du:kha denArAM kama tene bALanArA nAza karanArA che, kayA kAraNe ? 'gahana' eTale duHkhe pALI zakAya tevA ugra vihAra eTale kaDaka AcAravALA che, mATe ati ugra kamane tADanArA che. iti. paramagurUbhaTTAraka zrI vijayAnandasUri ziSya mukhya paDita zrI zAntivijayagaNi caraNasevi mahAmahApAdhyAya zrI mAnavijayagaNi viracita svApaNadhama sagrahanI vRttimAM nirapekSayatima varNana nAmanA cAcA (bIjA bhAganA khInne) adhikAra samApta thayA. have sakaLa zAsrAnI (granthanI) samApti karatAM kahe che ke~~ mUlam - " ityeSa yatidharmo'tra, dvividhopi nirUpitaH / tataH garvaina dharmastha, siddhimAna nihavanam II ?deg 5'' mULanA a-e rIte ahIM A banne prakAranA yatidharma jANyeA, tethI dharmanuM nirUpaNuM sampUrNa siddha thayuM. Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534. - dUdha saM0 bhA2 vi. 4-ga 158-150 TIkAne bhAvArtha_ema=pUrve kahyo te prakAre, arthAt A zAstramAM ahIM pratyakSa ko te sApekSa ane nirapekSa be bhedavALo, arthAta banne prakArane paNa yatidharma eTale jenI vyAkhyA prAraMbhamAM kahI che te sAdhuone dharma nirUpaNa karyo, arthAta prarUpe-jaNAvyuM. tethI eTale prathama (bhAgamAM) be prakAra (sAmAnya ane vizeSa) gRhasthadharma nirUpaNa karela hovAthI ane ahIM (bIjA bhAgamAM) be prakArane yatidharma kahevAthI granthanI AdimAM "dharmanuM nirUpaNa karIzuM" evI je pratijJA karI hatI te pratijJA sarva prakAre siddha thaI, arthAta sapUrNa thaI. ema zrI dharmasaMgrahaprakaraNa mULasUtra (ka)thI ane vRtti eTale TIkAthI samApta thayuM. saMskRta akSaronI gaNanAthI A graMthamAM cauda hajAra chaso ane be (14602) anuSyanuM (batrIza akSarane eka anuTum thAya teTaluM pramANa gaNeluM che. " granthakAranI prazasti' zrImadda vIrajinezvaranI pATa paraMparA rUpI satI strInA zaNagAra sarakhA sapurUSamAM agresara tathA sarvatra prakhyAta, evA zrI hIravijayasUrijI nAmanA AcArya mahArAja (prabhu zrI mahAvIranI 58mI pATe) thayA ke "zrI kezIgaNadhare jema pradeza rAjAne pratibaMdha karIne svargasukhane bhoktA banAvyo tema jeoe ati duSkarma karanArA evA paNa "abara" nAmanA musalamAna bAdazAhane dharmano pratibodha karIne sugatine egya banAvyo (1). te saddagurUnI pATane, prauDha pratApazAlI ane sarvatra vijaya pAmelA, evA zrI vijayasenasUrijIe atyaMta bhAvI ane "sUrya jema pitAnAM kiraNethI tArAone nisteja kare tema teoe bAdazAhanI meTI sabhAmAM vAdIone jItIne nisteja banAvyA (2). teonI pATe pUrvAcala upara jema sUryane udaya thAya, tema ghaNA AcAryomAM agresara evA (jJAnaguNathI) sUrya samA zrI vijayatilakasUrijI nAmanA AcArya thayA, jeoe sarvatra phelAvelAM zuddha upadeza rUpI kiraNa dvArA kumatarUpI aMdhakArane nAza karIne bhavya che rUpI kamaLane vikasita banAvyAM (3). teonI pATe vijayavaMtA sadagurU zrI vijayAnandasUrijI thayA. teo mahAyazasvI, tejavI, madhura vacanamALA, saumyavadanavALA, kaSAyane jaya karanAra, prazamatAguNathI yukta, vidhimArganuM suMdara pAlana karanAra ane tapagacchanA nAyaka hatA, tathA saghaLA rAjAe paNa jeonI pUjA (sevA) karatA hatA (4). teonI pAse saghaLA guNothI mahAna, ziSTa purUSanI prazaMsAnuM pAtra, jeonI javelaphamI sarva dizAmAM vistAra pAmI hatI tevA, puNyanA ugra prabhAvavALA, sakala zAstronA pAraMgAmI ane mithyAtvanI jALane jeoe nAza karI che, tevA (vartamAnamAM) zrI vijayarAjasUrijI jayavaMtA varte che (5). teonI pachI atula bhAgyanA bhaMDAra, buddhimAna ane zrI "mAnavijaya evuM jeonuM prasiddha nAma che, teone (vartamAna) tapagacchanA nAyaka zrI vijayarAjasUrijIe hamaNAM paTTadhara banAvyA che. (6) A bAju (upara jaNAvyA te) zrI vijayAnandasUrijInA ziSya, ke jeo vinayaguNathI yukta che, paMDitamAM ziromaNI che ane zrI "zAtivijaya" jeonuM nAma che teo zAsanamAM zobhe che (7). te zrI zAntivijayajImAM, janmathI mAMDIne "zIla, satya, mRdutA, kSamA, Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAranI prazasti vigere] 135 saralatA ane atyaMta gurUbhakti' vigere ghaNA suMdara guNeA heAvA chatAM, guNArthIone pretsAhana ApavA mATe te guNeAthI prasanna thaelA teonA gurUe svaya gacchanAM saghaLAM kAryAM bhaLAvIne tene samagra bhUtaLamAM prasiddha karyAM che (8). tenA ziSya mAnavijaya upAdhyAya' nAma che jenuM, evA me' ati AdarapUrvaka A granthanuM vivaraNa karyuM che. matimaLpaNAthI A granthamAM rahI hoya, tene mArA upara kRpA karIne buddhimAnee sudhArI levI (9). kSati tarkazAstra jevAM kaThina zAstronAM rahasyAne paNa samajavAmAM atitIkSNa(nipuNu) buddhi vaDe jeo saghaLAM daneAmAM pramANabhUta manAyA che--khyAtine pAmyA che, tapagacchamAM jee agresara che, kAzImAM paraDhanIenI sabhAmAM vAdIone jItIne jeoe zrI jainadhama nA prabhAva sarvatra vistAryA che (10), pUrvanA samartha vidvAneAnA racelA taka-pramANunaya vigere kaThina viSayAnuM vivecana karIne pUrvakALe thaI gaelA te te zrutakevalIonA zrutakevalIpaNAne jee prakAzamAM lAvyA che, te upAdhyAyeAnI paMktimAM mukhya evA zrI yazovijaya vAcake A graMthanu parizeAdhana karIne (rahI gaelI nyUnatAne pUrNa karIne) mArA upara ati upakAra karyAM che (11). vadhAre zuM? khAlakanI mAphka zAstromAM maMda gativALeA paNa huM sAmAcArInA (caraNakaraNAnuyAganA) vicArarUpa A ati gahana graMthamAM gati karI zakyA chu, te teonA hastAvalaMbananu ja la che. arthAt tenI pUrNa sahAyatAnA maLe ja A graMtha racavAmAM huM sala thaI zamyA che. (12) vaLI [upA.~Agamo, vyAkaraNa, chaMdazAstra tathA kAvyazAo, vigere sarva zAstromAM niSNAta vAcakendra zrI lAvaNyavijaya vAcake A graMthane samyak zuddha karyA che (13). vikrama saMvata 1731 varSe, , vaizAkha mAse, suda trIje (akSaya tRtIyAe) graMtha racanAnA A prayatna sala thayA che(14).vaLI samagra dezeAmAM uttama zrI gujaradezamAM AvelA 'ahammadAbAda' nAmanA mukhya zaheramAM zrImAlI vaMzamAM janmelA ane zubha kAryane karanArA zrI 'matiA' nAmanA uttama vaNika hatA (15). teenA ghera huMmezAM cAlatI meTI dAnazALA, teenI zrI jainazAsananI unnati thAya tevI rItanI tirthAdhirAja zrI zatru MjayagirirAja Adi sa tIrthaMnI yAtrAe ane peAtAne prApta thaelI lakSmInA sAteya kSetrAmAM sarvyaya (vAvetara), vagere teonA guNeAnu varNana karavuM te amArA jevAne azakya che (16). A 'zrI mati' zrAvakane sadAcArI, uttama guNAnA bhaMDAra ane pRthvImAM jeenu nAma prasiddha che evA 'zrI zAntidAsa' nAmanA putra thayA. prasiddha * zrI jagaDuzA ' zeDa karatAM paNa adhika satkAryanA karanArA temaNe rakAne anna, vastra, auSadha, vigerenu dAna karIne duSkALanuM nAma paNa nAza karyuM, tathA uttama jAti bhAio ane sAdharmikAne aneka prakAre vAtsalya karIne pUjyA che (17), vRddhAvasthAmAM samasta gharanAM kAryAM peAtAnA putrone seAMpIne haMmezAM jee * siddhAMtanuM zravaNu karavuM. ' vigere dharmAMkAryomAM baddha pRhAvALA (ati AdaravALA) banyA che, te zrI zAntidAsa zeThane, sAdhudhama ane zrAvakadharma-ema dvividha dharmanA vidhinI (grantharUpe) racanA (saMgraha) karAvIne, tene zravaNu karavAnI pragaTa thaelI utkaMThAne yAge teoe prArthanA karavAthI A graMtha racavAmAM mArA prayatna thayA che. (18). jJAnanI ArAdhanA karavAnI buddhivALA ane vinayAdi guNAthI yukta evA zrI kAntivijayagaNIe' A graMthane sahuthI pahelAM pustaka (prati) tarIke lakhyA che, (19) Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 [dha saM0 bhAva 2 vi0 4 thA samApta saMpattine karanArI evI pRthvI samudro sahita jyAM sudhI zeSanAge pitAnA mastake dhAraNa karelI rahe, pitAnAM ati uMcAM suvarNamaya zikharethI devenI mAgane jeNe sparza karyo che evo merUparvata jyAM sudhI kAyama rahe ane jagatane prakAza karatA caMdra ane sUrya jyAM sudhI te merUparvatanI cAreya bAju bhramaNa karatA rahe, tyAM sudhI paMDita purUSathI vaMcAtAbhaNAte A graMtha paNa jayavaMte raho ! zAzvata bane !! (20). jeo graMthanA bhAvane pragaTa karavAmAM ati nipuNa che ane jeo samyagra guNene grahaNa karanArA che te purUSo (A graMtha dvArA) mArA upara prasanna thAo ! khalapurUnuM mAre zuM projana che? ke jema "mAravADanI bhUmimAM grISmaRtumAM paDelA varasAdane chAMTo paNa na jaNAya tema jeonA cittamAM zuddha ane suMdara vacane rUpa amRtanA rasa vaDe satata siMcela (tasvAvabodha rU5) pANune leza paNa jaNAte-TakatuM nathI. (22) aneka zAne joIne lakhelA A graMthanA kula rUpe anya bhavamAM paNa mane paramAnaMda (mokSa)nA kAraNabhUta bedhine lAbha thAo ! (22) ema paramagurU bhaTTAraka zrI vijayAnandasUriziSya-paDita zrIzAtivijayagaNinA caraNapAsaka mahopAdhyAya zrImAnavijayagaNiviracita pajJa zrIdhamasaMgrahanA bIjA bhAgamAM sApekSayatidharma ane nirapekSayatidharma nAmanA pahelA ane bIjA (bane bhAganI apekSAe trIjA ane cothA) adhikArane, tapAgacchAdhipati saMghasthavira AcAryazrIvijayasiddhisUrIzvarajI paddAlaMkAra svargata zamada-- mAdiguNubhUSita pU. AcArya zrI vijaya meghasUrivara paTTAlAkAra gAzmIryAdiguNopeta pU. gurUmahArAja zrIvijayamanaharasUriziSyANa muni bhadraMkaravijayakRta gurjara bhASAnuvAda ahIM samApta thaye. Iti zrI dharmasaMgrahanA gurjarabhASAnuvAdane bIjo bhAga samApta. vi. saM. 2013-vI. saM. 2483 sthaLa-amadAvAda mahA suda-10 ravivAra. jaina vidyAzALA. che iti dharma saMgraha bhASAntara samAptam ane Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ L austed 2 04 Aug S8 THREAUS SUN Peo, D IABEL