Book Title: Anubhav Sanjivani
Author(s): 
Publisher: Vitrag Sat Sahitya Prasarak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/007191/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gula sajIvanI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6))))))))))))))))))))))))))))) @ DOfDT - zrI vItarAgAya namaH | | anubhava saMjIvanI ) pU. bhAIzrInA agAdha maMthanamAMthI vahelI ciMtana kaNikAo) prakAzaka zrI vItarAga sat sAhitya prasAraka TrasTa bhAvanagara 200 zaS chachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachachacha ) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : zrI vItarAga satsAhitya prasAraka TrasTa 580, junI mANekavADI, pU. gurudevazrI kAnajIsvAmI mArga bhAvanagara-364001 prApti sthAna : zrI vItarAga sasAhitya prasAraka TrasTa 587, junI mANekavADI, pU. gurudevazrI kAnajIsvAmI mArga bhAvanagara-364001 phona : 423207 prathamavRtti H 16-12-1999, pU. bhAIzrI zazIbhAInI 67mI janmajayaMtI) prata : 750 pRSTha saMkhyA : 39 + 516 = papara paDatara kimata : 150/ DijhAInIMga : pUjA inmezansa ploTa naM. 1075/A mAtRchAyA - 4, AMbAvADI - bhAvanagara-364001 phona : (0278) 423470 mudraka : bhagavatI oNphaseTa 15/C, baMsIdhara mila kaMpAunDa bAraDolapurA, amadAvAda-380004 phona : (079) 2167603 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramopakArI pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 prastAvanA A duSama kALamAM jyAM eka bAju anAdikALathI anaMta anaMta jIvarAzi sukhanI jhaMkhanAmAM, duHkhane prApta thatI thatI samasta lokamAM paribhramaNane prApta thatI AvI che, tyAM bIjI bAju zAsana nAyaka aMtima tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIthI pravAhita sadopadezathI mArga prApta thayela AcArya bhagavaMto ane jJAnIo dvArA akhaMDa mokSamArga paNa sadeva jIvaMta rahyo che. AvA Adhi, vyAdhi ane upAdhirUpa trividha tApAgnimAM baLI-baLIne bhAvamaraNa karI rahela jIvone mATe kalpavRkSanI zItala chAyAM samAna A `anubhava saMjIvanI' graMthanuM prakAzana karatAM amo harSa anubhavIe chIe. A graMtha saumyamUrti pU. bhAIzrInA agAdha maMthanamAMthI sarI paDelI vibhinna viSayo saMbaMdhIta ciMtana kaNikAono aNamola saMgraha che, jene bIjA zabdomAM kahIe to A graMtha pU. bhAIzrIno `jJAna vaibhava' che. Aje mumukSugaNanA hAthamAM A ratnarAzIne mukatAM amo gaurava anubhavIe chIe. pU. bhAIzrInI jJAnadazAnA vizALa phalakamAMthI AkAra pAmela A ajoDa graMtha racanA eka aitihAsika graMtha racanA banI raheze. saMpUrNa nirdoSa thaI paripUrNa sukhanI prAptino upAya hamezA-hamezA rahasyamaya ja rahyo che. tema chatAM zruta labdhi prApta dharmAtmAothI pratyeka graMthomAM A rahasya pragaTa thatu Avyu che. 5. kR. zrImad rAjacaMdrajInA vacanAmRta anusAra `zAstramAM mArga to kahyo che paraMtu marma to satpuruSanA hRdayamAM rahyo che' te vacanAnusAra adhyAtmayuga pravartaka, zAsana divAkara gurudevazrI kAnajIsvAmI dvArA A marmanuM rahasyodghATana eka krAMti laI AvyuM che. aMdhArAmAM jyAM satya DubI rahyuM hatuM tyAM mokSamArganA staMbha banI tene jIvaMta rAkhI A bharata kSetrane teozrIe ujamALa karyuM che. pU. gurudevazrIe 45-45 varSa sudhI satya sukhanI prAptinA upAyanI varSA karI che. teozrInI pavitra dezanAnA sparzathI prazamamUrti bhagavatI mAtA pU. bahenazrI caMpAbahene 18 varSanI bALavayamAM kalyANakArI samyagdarzana pragaTa karyuM ane puruSArthamUrti pU. zrI nihAlacaMdrajI sogAnIjI jevA dharmAtmAe, sImaMdhara svAmInA laghunaMdananI vANIne eka ja pravacana sAMbhaLIne teozrInI vacanadivyatAne siddha karI. AvA samartha mahApuruSonA pavitra sAnnidhyamAM rahIne paNa jeo gupta rahyAM ane potAnI sAdhanAne akhaMDa rAkhI. kR. deva zrImad rAjacaMdrajI tathA pU. gurudevazrI kAnajIsvAmInI ekarUpatAne prasiddha karanAra pU. bhAIzrInA sAdhanAyukta jIvanano koI ajoDa purAvo hoya to te A `anubhava saMjIvanI' graMtha che. pU. bhAIzrIno vistRta jIvana paricaya anyatra prastuta che je mumukSu jIvo mATe avazya preraNArUpa che ane bodhasvarUpa che. A graMthamAM bahubhAga avaktavya evo bhedajJAnanI vidhino rahasyamaya viSaya, svayaMnI anubhava pradhAna zailIthI pU. bhAIzrIe kalamamAM utAryo che, je teozrInI asAdhAraNa lekhanI tathA zrutalabdhinI pratIta karAve che. 45 varSanA sAdhanAkALa daramyAna pravacana ane tattvacarcAo dvArA aneka mumukSuo, vidvAnonA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMparkamAM AvyA hoI, vartamAna jIvonI yogyatAne anurUpa nAnI-moTI muMjhavaNo ane doSo saMbaMdhita ukelanuM anubhava paddhatithI mArgadarzana A graMthamAM vizeSataH che. A graMtha koIpaNa satyanA khojI jIvane AtmazreyasAdhanAmAM prabaLa sAdhana thaI paDaze, e vAta nisaMzaya lAge che. aneka zAstronuM vAMcana, sapuruSono samAgama ane svayaMnI anubhava pradhAnatA A traNeno triveNI saMgama A graMthamAM jovA maLe che. satsaMga, sapuruSanA pratyakSa yoganuM mahattvanuM prayojana-aproyajanabhUta viSayonI chAMTaNI, bhakti, yathArthatA, bhedajJAna, jJAnadazA, sapuruSanI oLakhANa ityAdi aneka viSayanuM A graMthamAM pratipAdana thayeluM che. A vistRta mahAkAya graMthamAM aneka viSayono samAveza thayela che paraMtu mumukSujIvane saraLatAthI potAne yogya prayojanabhuta viSaya adhyayanAthe maLI rahe te arthe viSaya anusAra vargIkaraNa paNa ApavAmAM Avela che. A vargIkaraNa paNa pU. bhAIzrIe svayaM karAvela che. A vargIkaraNa "saMtoe mArgane sugama ane saraLa karyo che' A vacanAmRtanI pratIti karAve che. A graMthanA prakAzanArtha prApta dAnarAzinuM sAbhAra vivaraNa anyatra ApavAmAM Avela che. graMthanuM cIvaTatA pUrvaka prupha rIDIMga karI ApavA badala je je mumukSuoe sahakAra Apela che temano paNa atra AbhAra mAnavAmAM Ave che. graMthanA TAIpa seTiMga ane DijhAInIMganuM suMdara kArya karI ApavA badala pUjA iprezansa, bhAvanagarano tathA graMthanA suMdara mudraNa kArya badala bhagavatI oNphaseTa, amadAvAdano paNa AbhAra mAnavAmAM Ave che. aMtataH A graMthanuM adhyayana anAdikALathI maraNatulya suSupta thayelI cetanAne anubhavAmRtanuM pAna karAvI, saMjIvanI jema navajIvana prApta kasave tema, samyakajJAnarUpI divya cetanA prApta karAve tema che. mumukSajIva A saMjIvanImALAmAM AlekhAyela sukhI thavAnI kaLAne prApta karI akhaMDa mokSamArgane prApta thAya evI bhAvanA sAthe, jemano upakAra avismaraNiya che tathA temanA guNagrAma karavA azakta chIe evA pU. bhAIzrInA caraNomAM upakRta hRdaye koTi koTi vaMdana karIe chIe. satupuruSonuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo ! "parama puruSa prabhu saddaguru, parama jJAna sukhadhAma, jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma kArataka suda-11, vI. saM. 2526, tA. 19-11-1999 (pU. bhAIzrI smRti bhavanano zilAnyAsa divasa) TrasTIgaNa zrI vItarAga satsAhitya prasAraka TrasTa bhAvanagara Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthamUrti pU. nihAlacaMdrajI sIgAnI. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhALudeva zrImad rAjacaMdra Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamamUrti pU. bRhenazrI caMpAbahena Page #13 -------------------------------------------------------------------------- Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanInuM vargIkaraNa viSayAnusAra anukramaNikA krama viSaya vacanAmRta naMbara :- - a Wine 1 AtmajAgRti Atmarasa-anAtmarasa asaMgatA ajJAnanuM svarUpa aMtaradRSTi 6 ahamabhAva 7 anekAnta oghasaMjJA anukaMpA 10 avalokana :- 12,13,28,88,123,631 16,431,1871 29 34,35,36,67,52,53,61,87,90,91 39,101 A, 77,78,79,96 125,133,320,321,466,467,488,892 208,245,501,916,1307,1361,1514 285,1062 499,623,819,887,896,913,919, 1040, 1141,1184,1208,1220,1231,1305,1418, 1465,1472,1488,1563,1665,1668,167ra, 1984, 1987, 1989, 1990, 2012, 2031, 2034. 337, 1946, 1947, 1955, 1980, 2020, 2017, 2039, 2042, 2044 502, 1956. pa39,540,583,596,1033,1122,1484,1520, 1521,1526,1577,1616,1739,1832 599, 845,954,95 ,96 3,973,974, 1007, 1008,1106,1120,1261,1443, 1458,1469, 1544,1561,1655,1692,1729,1746,1761, 11 12 aMtara AtmavRtti aMtara abhyAsa 13 anaMtAnubaMdhI 14 AjJAkAritA | 15 asatsaMga | 16 abhiprAyanuM mahatva 1 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I I I 2, papa 1780,1790 Agama-adhyAtma 900, 1180, 1232, 1279, 1425,1464, 1519,1847,1876 AraMbha-parigraha 921,937 19 Atma saMbodhana 1950 Atmaruci 1740, 1770, 1781, 1860, 1871 apekSAjJAna 933,948 anubhava paddhati 1045, 1298,1298,1300, 1344, 146 2, 1834,1835,1873,1875 23 avalaMbana 1193,1209 arpaNatA 1763, 1775 IrSA 1641 upAsanA (jinAjJA) 27 upaguhana 328 udAsInatA 3pa6,532,1172,1399 utsarga ane apavAda 468 30 unnatikrama 627,668,684,815,867,877,929,1158, 1174,1228,1269,1296,1340,1407,1438, 1445, 1455,1457 31 upadeza-rahasya :- 1151, 1169, 1364 32 eka guNane aneka guNanu :- ' 1495 ekatvabhAvanA 65 kAraNazuddha paryAya 112,1093,1123,1145,1289, 2005 35 kramabaddhaparyAya 288, 36 396, 484, 485 37 kartA-karma 693 kAruNyavRtti 1025 39 kathAnuyogano paramArtha :- 109 1101 40 kALalabdhi * * :- 1166, 1831, 185ra rUpa kusaMga 38 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 guNapramoda para 53 54 55 56 57 58 te be ja je jar 61 66 kAyaratA : karmacetanA - jJAnacetanA :- kuTuMba pratibaMdha : 67 ka2NAnuyogano paramArtha gurumahimA / satpuruSa mahimA guNadRSTi gurUAjJA gaMbhIratA guru--upakAra gurukRpA guNa - doSa jinAjJA jinendra darzana : darzanamoha : : : : : : : : : : : : : jinazAsana jinapratimA sthApanA (akRtrima) jinAgama jinanIti jitendriyatA : jyotiSa aMge abhiprAya :- tatvadaSTi : tRSNAno parAbhava : tyAga : tirthapravRtti :- 1836, 1853 dhyAna : : 7 : 1320 1362 1805 1840 211,411, 447, 338, 558, 572, 585,604, 617, 718, 719 399, 758 1029 1154, 1170, 1630, 1664 1643 1707, 1853 1762, 1779, 1829, 1853, 1867, 1874 44 169, 367, 608, 1856 376, 415, 425, 646, 663, 955, 981 400, 1321 6-20 1218, 1460, 1613, 1868, 1869 1885 371, 419, 443 252, 253, 1080 729, 1070, 1125, 1159, 1845 27, 58, 149, 177, 216, 234, 265, 835, 1171, 1210, 1406, 1527, 1536, 1648 76, 410, 448, 590, 654, 703, 731, 767, 878, 907, 971, 986, 1111, 1207, 1483, Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6i8 dravyadRSTi 69 dezanAlabdhi 70 daMsaNa 71 dravyazruta 72 dArzanika sAmikSA 73 dAna 73 dharma prabhAvanA 74 dravyAnuyoga 75 duHkha nivRtti 76 deva-zAstra,gurU puruSa darzana dhyAtA 78 nirapekSatA 79 nizcaya-vyavahAra 1487, 1588, 1632, 1654 316, 339, 414, 831, 849, 899, 966, 1148, 1155, 1164, 1191, 1268, 1370, 1657, 1680 403 1998 256 427 683, 1236 914, 924 1018, 1112, 1346 1031 80 niyapakSa-nayajJAna namratA niSkAraNa karuNA niSkAmatA pAtratA 82 1124 1953 117, 118 284, 291, 346, 359, 377, 422, 423, 671, 967, 1573, 1603, 1828 790 1360 1647 1715, 1776, 1853 8, 10, 14, 31, 47, 48, 80, 81, 89, 96 A, 157, 167, 168, 380, 389, 407, 114, 559, pa66, 573, 637, 639, 649, 712, 750, 809, 820, 838, 853, 934, 938, 1015, 1042, 1069, 1078, 1081, 1085, 1119, 1135, 1167, 1190, 1206, 1256, 1318, 1324, 1373, 1395, 1591, 1636, 1698, 1807, 1858 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 puruSArtha pramAdanuM svarUpa paralakSa prayojananI dRSTi pUrNatAnuM lakSya pratyakSa yoga pararuci paryAyabuddhi prakRttisvarUpa prayoga paddhati : : : : 9 19, 38, 43, 148, 158, 160, 191, 192, 212, 255, 269, 282, 305, 315, 347, 383, 509, 554, 822, 841, 858, 927, 942, 965, 1147, 1195, 1265, 1309, 1310, 1311, 1478, 1494, 1710, 1712, 1716, 1756, 1768, 1776, 1786, 1796, 1800, 1824, 1838, 1872, 1874 : 71, 1734, 1864, 1867 116, 105, 686, 1219, 1229, 1355, 1384, 1511, 1585, 1667, 1677, 1811 126, 176, 355, 557, 570, 614, 664, 1187, 1315, 1389, 1390, 1396, 1533, 1530, 1539, 1589, 1689 131, 191, 601, 689, 851, 876, 1044, 1046, 1082, 1088, 1178, 1196, 1197, 1217, 1230, 1238, 1266, 1278, 1326, 1374 159, 381, 449, 451, 560, 622, 724, 736, 848, 852, 886, 895, 1014, 1021, 1073, 1091, 1092, 1098, 1108, 1109, 1137, 1273, 1276, 1312, 1314, 1335, 1347, 1378, 1387, 1400, 1410, 1447, 1481, 1500, 1504, 1518, 1523, 1524, 1525, 1564, 1565, 1575, 1604, 1701, 1708, 1732, 1747, 1775, 1851 :- 186, 281 : 336, 398, 788, 817, 857, 959, 960, 964, 1198, 1412 669, 867, 1084, 1553 694, 869, 884, 898, 904, 943, 1002, 1026, 1089, 1132, 1215, 1271, 1494, 1578, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 preraNA 96 paryAyanA SakAraka pramANajJAna 98 prazasta dveSa 99 paribhramaNanI vedanA | 100 pUrvagraha 101 pratibaMdha 102 parigraha 103 prabhAvanA 104 paribhramaNa 105 prayojanabhUta | | | 1593, 1663, 1741, 1745, 1758, 1765, 1766, 1771, 1774, 1786, 1787, 1788, 1803, 1822, 1838, 1850, 1857, 1863 715, 781, 1105, 1143, 1152, 1156, 1163, 1168, 1179, 1214, 1224, 1233, 1239, 1244, 1253, 1260, 1262, 1284, 1408, 1633, 1688 881, 928 1053 1461, 1466, 1475, 1479, 1516, 1538, 1609, 1615, 1623, 1631, 1661 1498, 1556, 1566 1547, 1550 1645 1683 1713, 1720, 1751 1773, 1810, 1825, 1831, 1843, 1855, 1858, 1862, 1866, 1871, 1874, 1877 1851 67, 69, 83, 86, 102, 109, 110, 144, 183, 188,214, 220, 225, 264, 274, 278, 306, 323, 325, 349, 363, 369, 372, 373, 386, 390, 393, 476, 518, 519, pa23, 551, pa69, 588, 628, 655, 720, 818, 871, 888, 911, 962, 982, 996, 997, 1005, 1006, 1010, 1011, 1017, 1043, 1055, 1071, 1181, 1228, 1257, 1287, 1342, 1392, 1415, 1470, 1501, 1508, 1513, 1658, 1679, 1687, 1691, 1697, 1702, 1705, 1706, | | | 106 pratyakSa-parokSa 107 bhAvanA | Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 bhedajJAna 109 bhAvabhAsana 11 1717, 1719, 1721, 1723, 1724, 1731, 1736, 1738, 1743, 1768, 1776, 1806, 1949, 1977, 1985, 2000, 2030, 2033, 2035, 2041 11, 41, 42, 50, 59, 60, 73, 115, 130, 165, 182, 268, 277, 283, 294, 296, 323, 331, 332, 420, 430, 436, 4pa8, 478, 680, 699, 746, 783, 792, 810, 829, 861, 889, 891, 906, 931, 939, 945, 949, 953, 979, 1022, 1087, 1138, 1176, 1250, 1259, 1285, 1325, 1330, 1496, 1638, 1639, 1640, 1644, 1673, 1746, 1796, 1804, 1815, 1817, 1826, 1893, 1939, 1954, 2008, 2017 45, 54, 70, 82, 98A, 103, 113, 293, 334, 338, 350, 366, 426, 470, 487, pa29, 530, 547, 629, 676, 772, 775, 812, 837, 872, 873, 874, 894, 925, 930, 950, 989, 994, 1133, 1203, 1211, 1237, 1331, 1334, 1335, 1336, 1371, 1381 1382, 1486, 1574, 1590, 1700, 1945, 1996, 2005 235, 589, 700, 11, 1054, 1100, 1116 1121, 1157, 1313, 1332, 1343, 1359, 1401, 1423, 1428, 1432, 1433, 1434, 14pa4, 1480, 1485, 1490, 1491, 1493, 1497, 1503, 1507, 1509, 1515, 1pa31, 1537, 1551, 1557, 1594, 1pa95, 1600, 1608, 1610, 1611, 1618, 1695, 1718, 1749, 1775, 1813, 1818, 1851 275, 286, 652, 690, 854, 917, 1482 | |110 bhakti 111 bhAvasaMtulana :- Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 :- :- 1010, 1011 1795, 1833 112 bhAvukatA 113 bhAvakRta 114 bhrAMtiroga ane teno ilAja 115 bAhyajJAna-aMtarajJAna 116 bAhyadRSTi-AMtaradRSTi 117 bodhakaLA 118 mumukSutA 119 mArgadarzana 2043 :- 778, 859, 860, 1297 1843, 1847. - 1976, 1977, 1985, 2000, 2030, 2033, 203pa 154, 161, 200, 215, 413, 441, 606, 611, 643, 708, 764, 864, 1286, 1288, 1291, 1293, 1349, 1357, 1368, 1369, 1375, 1391, 1413, 1444, 1477, 1505, 1601, 1606, 1732, 1739, 1747, 1748, 1751, 1787, 1798, 1797, 1818, 1858, 1864 20, 25, 32, 57, 65, 68, 72, 120, 132, 138, 139, 150, 152, 153, 156, 163, 166, 170, 172, 174, 175, 176A, 185, 187, 189, 193, 196, 201, 202, 206, 207, 209, 222, 224, 227, 233, 237, 239, 242, 243, 244, 247, 248, 254, 257, 258, 259, 261, 262, 263, 266, 267, 272, 276, 277, 290, 292, 295, 297, 300, 301, 308, 310, 314, 319, 326, 330, 333, 335, 344, 3pa2, 354, 358, 364, 379, 391, 395, 397,400, 402, 403, 406, 417, 429, 432, 435, 437, 440, 442, 445, 454, 459, 474, 475, 477, 489, 490, 493, 495, 497, 498, 504, 506, 507, 510, 513, 516, 522, para6, pa28, pa33, 544, 148, papa0, papa3, papapa, pa62, 565, 267, 279, 580, 582, 586, 587, 595, 197, 609, 610, 612, 616, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. 618, 619, 620, 624, 625, 630, 632, 636, 644, 647, 650, 651, 660, 661, 662, 679, 681, 682, 685, 692, 702, 705, 707, 710, 711, 713, 717, 723, 725, 738, 742, 743, 761, 765, 766, 767, 773, 777, 779, 785, 786, 787, 793, 7-6, 799, 800, 801, 806, 807, 813, 815, 816, 821, 823, 824, 826, 828, 832, 834, 840, 842, 845, 847, 850, 863, 865, 869, 892, 902, 909, 910, 915, 918, 935, 941, 946, 947, 952, 958, 961, 969, 976, 984, 990, 993, 1004, 1010, 1012, 1020, 1034, 1048, 1049, 1056, 1061, 1065, 1077, 1082, 1090, 1102, 1104, 1136, 1140, 1173, 1175, 1177, 1189, 1199, 1235, 1241, 1264, 1304, 1306, 1316, 1319, 1341, 1348, 13para, 1372, 1376, 1386, 1397, 1403, 1416, 1417, 1420, 14ra1, 1422, 1424, 1426, 1430, 1431, 1437, 1449, 1451, 1459, 1473, 1489, 1512, 1517, 1528, 1529, 1532, 1535, 1540, 1541, 1543, 154pa, 1papara, 1pa69, 1570, 1580, 1587, 1612, 1614, 1621, 1622, 1625, 1626, 1693 3) 120 munibhakti 121 mAyA 122 mArga avarodhaka 33, 1704 62, 63, 64, 75, 134, 194, 210, 228, 230, 241, 249, 299, 312, 348, pa94, 1727, 1733, 17pa4, 1779, 1801, 1805, 1819, 1824, 1843, 1855, 1859 412 123 muninuM svarUpa :- Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 124 mokSamArga 125 matArthI 126 mUlamAM bhUla 127 mukhya-gauNa . . . 128 mUlyAMkana 129 mArgano marma 130 manobaLa 131 mitratA 132 munidazA 133 yathArthatA . . . . . . 428, 491 759, 1586 864 1047, 1051, 1202, 1204, 1379, 1583, | 1629 1182 1251 1429 1448 1789 687, 706, 730, 883, 885, 8 93, 905, 926, 968, 992, 1039, 1041, 1067, 1146, 1186, 1192, 1240, 1248, 1254, 1281, 1292, 1301, 1323, 1327, 1377, 1385, 1405, 1411, 1435, 1439, 1440, 1446, 145), 14pa6, 1506, 1510, 1558, 1582, 1598, 1617, 1634, 1649, 1650, 1652, 1656, 1671, 1674, 1690, 1722, 1731, 1740, 1742, 1747, 1748, 1750, 17pa3, 1756, 1762, 1771, 1773, 1776, 1785, 1787, 1791, 1800, 1819, 1834, 1837, 1858, 1867 1846 542, 602, 1213, 1367, 1635, 1965, 1972 1860, 1871 1991 33 195, 245, 343, 479, 500, 581, 621, 1076, | 14pa3, 1499, 1568 511, 1013, 1365 | | 134 yogamArga 135 ruci 136 rasa 137 lakSa - lakSaNa 138 lobha 139 lokasaMjJA | | | | | 140 labdhi ane labdha :- Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 141 vaktAnuM svarUpa 142 vAtsalya 143 vastunuM svarUpa I144 viveka 145 vizAlatA 146 vairAgya 147 zaMkA-azaMkA 148 satsaMga 360, 545, 653, 667, 705, 1247, 1624 374, 607, 615, 1333, 1555, 1572, 1592, 1647 446, 456, 534, 1502, 1676 839, 897, 944, 97), 983, 991, 1009, 1036, 1050, 1057, 1066, 1105, 1130, 1277, 1427, 1542, 1559, 1562, 1829, 1843, 1853, 1861, 1877 1839 1759, 1760, 1768, 1777, 1830, 1861 1730 7, 24, 122, 205, 304, 327, 429, 438, 439, 4para, 4pa3, 465, 494, 503, 505, 512, 520, pa68, 577, 584, 600, 603, 634, 659, 677, 709, 726, 814, 1003, 1068, 1074, 1079, 1096, 1103, 1118, 1134, 1205, 1274, 1283, 1294, 1380, 1409, 1419, 1476, 1579, 1620, 1669, 1682, 1684, 2015 370 17, 105, 448, 808, 1110, 1626, 1627, 1628, 1660 21, 22, 23, 36, 37, 51, 98, 104, 107, 121, 238, 3pa1, 3pa7 149 samAdhimaraNa 150 samyakatva 151 sanmArga 34 15ra samyaka pratIti 153 satsaMga-vi asatsaMga (154 sukha-duHkha (155 suvicAraNA 156 svalakSa 1703, 1711, 1728, 173pa 1709, 1714, 17pa7, 1772, 1802, 1816, 1848 48, 101, 1338, 1398 pa6, 180, 231, 232, 273, 322, 342, 343, 469, para1, 769, 770, 1001, 1113, 1161, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 svAdhyAya paddhati 158 svAnubhava vidhi 159 svAnubhUti 160 svarUpanizcaya 161 sabhyatA 162 samAdhAna 163 samyak - mithyA 164 siddhAMtajJAna-upadezajJAna 165 saMyama 16 1200, 1201, 1227, 1329, 1414, 1581 106, 135, 108, 217, 366, 382, 408, 563, 564, 605, 648, 658, 698, 940, 1035, 1117, 1188, 1252, 1388, 1442, 1659, 1694, 1737, 1744, 1757, 1764, 1774, 1783, 1802, 1810, 1821, 1823, 1834, 1838 :- 111, 114, 115, 119, 127, 136, 137, 140, 141, 142, 146, 155, 164, 171, 173, 179, 181, 190, 197, 198, 218, 219, 221, 226, 229, 287, 309, 317, 324, 329, 341, 353, 361, 416, 421, 424, 436, 455, 462, 482, 517, 527, 556, 641, 672, 691, 696, 714, 727, 734, 735, 739, 740, 741, 744, 747, 754, 755, 760, 768, 797, 798, 936, 980, 987, 988, 1064, 1131, 1153, 1165, 1243, 1249, 1258, 1302, 1303, 1308, 1522, 1549, 1750, 1753, 1755, 1756, 1757, 1758, 1766, 1800, 1802, 1809, 1812, 1818, 1827, 1835, 1849, 1870, 1873 1726, 1752, 1753, 1758, 1782, 1792, 1795, 1827 1725, 1756, 1767, 1769, 1793, 1798, 1799, 1816 1778, 1784, 1791, 1808, 1820, 1827, 1828, 1835, 1865, 1876 1796, 1814 1876 203, 433, 124, 531, 598, 985, 1097, 1534, 1670, 1671 260 : : : : : : : Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 svarUpa mahimA :- 167 sAdhanA (upAsanA) krama :168 svacchaMda 169 saMpradAyabuddhi 170 svasaMvedana (jJAnavedana) : 17 368, 375, 756, 804, 805, 836, 890, 1194, 1317, 1366, 1662, 1699 471, 1019, 1037, 1246 pa61,745, 1150, 1546, 1567 635, 1222, 1345 688, 697, 757, 844, 866, 1073, 1216, 1272, 1322, 2029, 2038 695, 716, 870, 879, 972, 1928, 1038, 1282, 1841, 1876 701, 722, 827, 1027, 1063, 1091, 1892, 1094, 1114, 1338, 1554 830 880 2026 2032 171 sva.para prakAzaka 172 svarUpa pratyakSatA 173 svarUpAnaMda 174 saralatA 175 samayasAranuM hArda 176 saMsAra duHkhanuM kAraNa 177 svarUpa nirNaya mATenI pUrvabhUmikA 178 sahajatA 179 sAdhya-sAdhana 180 svalakSa - paralakSa 181 sukha upalabdhi 182 sadbhuta 183 saMvega 184 svarUpa prema 185 svarUpa lakSya 186 samarpaNa 187 satuM puNya 188 sevA 189 saMkalpa-vikalpa pratibaMdha :- 1981 901 957, 1394 1000, 1032, 1072, 1127, 1270, 1441, 1471, 1492, 1506, 1675 1016, 1255, 1290, 1363, 1393, 1696 1107 1223, 1225, 1226, 1560, 1598 1295 13pa3, 1685 1356 1467 1651 1681 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zAstrasaMjJA 191 192 heya-upAdeya zAstra vAMcavAnI rIta 193 jJAnadazA 196 jJAnInuM svarUpa 18 763, 1463 1999, 2028 571, 951, 944, 1351, 1784, 1791, 1794, 1795, 1847 9, 18, 26, 40, 46, 49, 84, 85, 92, 94, 95, 100, 128, 129, 143, 184, 199, 213, 223, 246, 250, 251, 271, 289, 298, 302, 307, 311, 340, 362, 378, 387, 388, 392, 401, 407, 409, 444, 461, 464, 474, 481, 492, 496, 515, 525, 537, 541, 543, 552, 575, 578, 192, 626, 633, 638, 645, 657, 665, 673, 675, 678, 721, 728, 732, 737, 771, 776, 780, 782, 784, 791, 794, 795, 825, 843, 855, 856, 862, 903, 908, 922, 923, 932, 975, 977, 995, 1060, 1115, 1149, 1168, 1221, 1234, 1267, 1280, 1328, 1468, 1571, 1576, 1597, 1602, 1605, 1607, 1686, 1872, 1877 74, 93, 145, 240, 450, 460, 463, 472, 486, 536, 546, 748, 749, 753, 774, 1030, 1059, 1144, 1383, 1678, 1844, 1877 108, 204, 236, 504, 559, 574, 576, 593, 642, 670, 732, 733, 833, 978, 998, 1066, 1142, 1212, 1267, 1275, 1337, 1339, 1350, 1354, 1358, 1402, 1436, 1584, 1596, 1653, 1783, 1854, 2001 : 147, 270, 309, 318, 365, 384, 385, 394, 457,480, 483, 613, 752, 777, 1052, 1128, 1185, 1245, 1548 162, 280, 303, 640, 666, 674, 789, 802, 197 jJAnInI vANI : : : 194 jJAnadazA - ajJAna dazA :samIkSA 195 jJAnInI oLakhANa : : -- Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 198 jJAnanI pradhAnatA 199 jJAnamAtra 200 jJAnIno mArga 803, 1129, 1781, 1842 2040 751, 762, 1023, 1058, 1139, 1160, 1183, 1637, 1642 920, 999, 1095, 1162, 1242, 1404, 1452, 1617, 1875 688, 697, 757, 844, 866, 1073, 1216, 1272, 1322 201 jJAnavedana - svasaMvedana : Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ratna kaNikA jene sukhI thavuM hoya teNe sukha samRddha AtmA ke je sukha svabhAvanuM AlaMbana ja pote che tenA AzrayathI sukhI thavAya che ane duHkhano nAza thAya che. e vaDe satya pratItamAM Ave che ane asatyanI pratItino nAza thAya che. AthI satyanuM yathArtha jJAna thAya che ane ajJAnano nAza thAya che. temaja satyamAM sthiratA thAya che ane asthiratAno nAza thAya che. (pU. gurudevazrI kAnajIsvAmI) sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM, eka kevaLa zuddha caitanyasvarUpa, paramotkRSTa, aciMtya sukhasvarUpa mAtra ekAMta zuddha anubhavarUpa huM chuM, tyAM vikSepa zo ? vikalpa zo ? bhaya zo ? kheda zo ? bIjI avasthA zI ? huM mAtra nirvikalpa zuddha zuddha, prakRSTa zuddha paramazAMta caitanya chuM. huM mAtra nirvikalpa chuM. huM nijasvarUpamaya upayoga karuM chuM. tanmaya thAuM chuM. zAMtiH zAMtiH zAMtiH (pa. kRpALudeva zrImad rAjacaMdrajI) pradeze-pradeze meM mAtra caitanya--caitanya va AnaMda hI AnaMdase otaprota vastu huM. svarUparacanA paryAyameM svataH hI hue jA rahI hai. icchA toDuM, svarUpakI vRddhi karuM Adi vikalpoMkA jisa sahaja svabhAvameM sahaja hI abhAva che. are ! sahaja zuddha paryAyakA bhI jisa trikAlI dhruva vastumeM sahaja hI abhAva hai, esI nitya vastu maiM huM, trikAlI paripUrNa huM. (pU. zrI nihAlacaMdrajI sogAnI) meM mArA paramabhAvane grahaNa karyo, te paramabhAva AgaLa traNa lokano vaibhava tuccha che. bIjuM to zuM paNa mArI svAbhAvika paryAya - nirmaLa paryAya pragaTa thaI te paNa, huM dravyadRSTinA baLe kahuM chuM ke, mArI nathI. mAro dravyasvabhAva agAdha che, amApa che. nirmaLa paryAyanuM vedana bhale ho paNa dravyasvabhAva pAse tenI vizeSatA nathI. - AvI dravyadaSTi kyAre pragaTa thAya ke caitanyano mahimA lAvI, badhAthI pAcho pharI, jIva potA tarapha vaLe tyAre. - (pU. bahenazrI caMpAbahena) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 saumyamUrti pU. bhAIzrI zazIbhAIno spArdhAtmaka jIvana paricaya sAmAnyataH koIpaNa sAdhAraNa manuSyano itihAsa ke jIvanacaritra lakhAtu nathI paraMtu je svayaMnA puruSArthathI svayaMno itihAsa banAve che arthAt janma-maraNano cheda karIne jIvanamukta thAya che, tenuM jIvana caritra lakhAya che ane tenI yazagAthA samasta lokamAM prasare che. evA ja eka puruSArthavaMta AtmAnuM arthAt pU. bhAIzrI' nuM jIvanacaritra atra prastuta che. jaMbudvipanA bharatakSetramAM Avela bhArata dezamAM aneka tIrthaMkaro, AcAryo tathA jJAnI bhagavaMto thatA AvyA che. A kAraNathI A bhUmi janmadhAma surendranagara (mosALa) hamezA pavitra rahI che. anAdikALathI paribhramaNa karatA aneka jIvo A kSetrathI sAdhanA sAdhIne mokSamAM padhAryA che. evA A bhArata dezanA saurASTranA surendranagara nAmanA eka nAnakaDA gAmamAM, saMvata 1989nA mAgazara suda AThama, tA-24-11-1933nA maMgala divase, pramANika sagRhastha zrI manasukhalAla laghuracaMda zeThane tyAM AvA ja koI pavitra AtmAnuM Agamana thayuM. mAtuzrI revAbahenanI kukha dIpI UThI. prabhAvazALI puruSanA punita AgamanathI kone harSa na thAya ? vAtAvaraNa praphullita ane anerA prakAranA AnaMdollAsathI harSavibhora thaI UThyuM che. bharata bhUmi pharI ekavAra gauravavaMtI banIne dhanyatAno anubhava karI rahI che. mAtA-pitAnA harSano pAra nathI. bALakanI zAMta ane saumya mukhamudrA dekhI tRpti thatI nathI. sau koI A AtmAne joIne anerI zAMti anubhave che. anaMta tIrthaMkaro je mArge cAlyA e mArge cAlavA A zUravIra AtmAe Agamana karyuM che. aho ! dhanya che A bhUmine ! ane dhanya che A Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 mAtA-pitAne ! pharIthI janma dhAraNa na karavo paDe e arthe jeNe janma dhAraNa karyo che. caMdranI cAMdanI jema zItaLatA relAve che ane bhUmine zveta kare che, tema trividha tApathI AkuLavyAkuLa thaIne jhAMjhavAnA jaLane levA doDatA kleSita AtmAone zItaLatA prApta karAvanAra ane doSonI kAlimAne dhoI pavitra ane zveta dazA prApta karAvanAra A bALakanuM nAma 'zazIkAMta rAkhavAmAM Avyu. (1) bALapaNa : mULa vatana rANapuramAM bALakumAra zazIkAMtanI nayanaramya ceSTAthI sau koI manomana malakAI rahyAM che. svayaMnI nirdoSa ceSTAthI lokonA mana haranAra bALakumAranuM jIvana AnaMdathI vyatIta thaI rahyuM che. atyArathI ja A bALakumAra nIDara, pApabhIrU, guNagrAhI, svataMtra vicAraka tathA Adarza vicAradhArA dharAve che. asAdhAraNa buddhimattAne kAraNe zALAmAM prAyaH prathama athavA dvitIya naMbare uttIrNa thAya che. 9-10 varSanI vaye temanA dAdAjI dvArA temanAmAM dhArmika saMskAronuM siMcana karavAmAM Ave che. vaizrava kuTuMbamAM janma thayo hovAne kAraNe rAmAyaNa, gItA, mahAbhArata, bhAgavata vagere graMtho vAMce che. pANInA puranI jema cAlI rahelI smaraNa zaktinA kAraNe jotajotAmAM zrImad bhAgavata gItAnA be-traNa adhyAyonA saMskRta zloko kaMThastha karI lIdhAM che. bALakumAra pratyeka kArya custatAthI tathA daDha manobaLathI kare che. A to alaukika AtmA, AtmAnI sAdhanA sAdhanArA che te sAdhAraNa bALakonI koTimAM rANapuranuM ghara jyAM bALapaNa vyatIta thayuM. kaI rIte AvI zake ? bALakumAranI custatA tathA daDha manobaLanA darzana ApaNe nimnalikhita prasaMga uparathI karIe. unALAnA divaso che, kALajhALa garamI relAvato sUrya AkAzamAM tapI rahyo che. AvA atizaya prakhara tApamAM nizALamAM Ara. esa. esa. pareDa cAlI rahI che. pareDa daramyAna atyaMta tRSAne kAraNe kaMTha sukAI rahyo che chatAM niyamonuM pAlana custapaNe karavAnuM hovAthI bALakumAra kaMIpaNa bolatA nathI. ekabAju dhomadhakhato tApa, bIjI bAju kaDakapaNe cAlI rahelI pareDa, sukAI gayelo kaMTha jANe ke pANInA biMdu mATe pokAra karI rahyo che, tevAmAM pareDa pUrI thavAnI jyAM taiyArI thAya che tyAM bALakumAra cakkara khAIne nIce paDI jAya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 juo ! bALakumAranI custatA ane daDha manobaLa !! - kumAra zazIkAMtanI svataMtra vicAradhArA tathA anubhava pradhAnatAnA darzana paNa atra karavA paDa te yogya che. 14 varSanI uMmara che, yugapuruSa pU. gurudevazrI kAnajIsvAmI jevA mahApratApI sapuruSa che. rANapuramAM padhAryA che. kumAra zazIkAMtane AtmakalyANakArI maMgaLa pravacano sAMbhaLavAnI utkaMThA para hAM thAya che ane pravacana sAMbhaLavA jAya che. pravacanamAM pU. gurudevazrI pharamAvI rahyAM che, juo ! . AtmAmAM jJAna svayaM thaI rahyuM che. A jJAna vANIthI utpanna thatuM nathI ke guruthI paNa utpanna thaS hana thatuM nathI. ApameLe ja utpanna thayA kare che. A vAta ja sAMbhaLatI vakhate juo zabdano prayoga thayo hovAthI, hA kumAra zazIkAMta aMdara jue che ane tene paNa ema lAge (aa che ke kharekhara, mAruM jJAna paNa svayaM sahaja utpanna thaI hI rahyuM che. juo ! pUrva saMskArane kAraNe anubhava paddhati jA kevI rIte jAgRta thAya che ! AvA AvA aneka saguNo sii dharAvanAra kumAra yovana avasthAmAM praveza kare che. | (2) yuvAvasthA : - asAdhAraNa buddhimattAne kAraNe khUba-khUba bhaNavAnA to vicAro Ave che ane epha. Ara. sI. esa. (laMDana) bALakumAra zazIkAMta au DaoNkTara thavAnI baLavAna mahattvAkAMkSA sevAya che. paraMtu umara varSa - 14) ho prArabdha kaMIka judu ja hovAne kAraNe ane kuTuMbanI Arthika je paristhiti atyaMta nabaLI hovAne kAraNe yuvAvayamAM praveza thatAM meTrikano abhyAsa pUrNa karI e hA pitAjInA vyavasAyamAM joDAvuM paDe che. tenI kAryakuzaLatA, buddhimattA ane pramANikatA joIne , tha temanA eka snehIe muMbaI jevA moTA kSetramAM javAnI preraNA ApI ane muMbaImAM eka varSa paNa moTA kamizana ejanTane tyAM nokarIe rahI jAya che. ( A arasAmAM muMbaImAM nokarI daramyAna viramagAmanA zrI dozI kIracaMda lakSmIcaMdanA DN paNa putrI, caMdrAvatI sAthe sagapaNa thayuM. A divasomAM ja pAMDuraMga zAstrIjIne sAMbhaLavAno prasaMga che " paNa thAya che ane tattvajJAna saMbaMdhIno rasa jAgRta thayo. mahAtmA nizcaladAsajI kRta zrI * vicArasAgara graMtha vAMcavAnuM banyuM. A vAMcanathI tattvavicAra tathA maMthana tIvratAthI cAlavA , lAgyuM. AvI aMtaraMga paristhitimAM samyakajJAnane anusarato eka dRSTikoNa sAdhya karavAno - abhiprAya thAya che ke koIpaNa prasaMge mArI te paristhiti aMgeno nirNaya yathArtha prakAre ( levAya tevo dRSTikoNa mAre prApta karavo joIe A viSaya upara niraMtara ciMtana tathA maMthana Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( cAlyA kare che. - prathamathI ja AdarzanI mukhya tArUpa vicAradhArA, tattvajJAnano rasa, kuLadharmano apakSapAta, madhyasthatA, sAMpradAyika dharma pratyenA AkarSaNa tathA aMdhazraddhAnA abhAvarUpa sadguNo sAthe te jaina darzana paratve kyA prakAre AkarSaNa thayuM te paNa atra dRSTavya che. eka vakhata muMbaImAM peDhI upara beThI che, tevAmAM sAthe kAma karavAvALA eka sagRhastha . AvI. hAtha joDIne kSamA mAge che. tyAre Azcarya sAthe kSamA mAMgavAnuM kAraNa pUche che ane e tyAre jANavA maLe che ke jaina dharmamAM A prakAre AkhA , varSa daramyAna jo koIpaNa prakAre ekabIjA pratye doSa thayo hoya to tenI kSamA mAMgavAmAM Ave che. sAnaMdAzcarya che. sAthe jainadarzana pratye ahobhAva jAge che ane AkarSaNa ) thAya che ane rANapuranA bALapaNano divasa yAda Ave , che; tyAM paNa jaina dharmInA gharamAM kevA prakAranI rItinIti hoya che te tAdRzya thAya che. agAu rANapuramAM , eka divasa eka jaina dharmInA gharamAM javAno prasaMga Ubho che" thayo hato. tyAM chANA bhegA karelA hatA temAMthI rasoInA kAma arthe chANA kADhavAmAM Ave che ane tApaNAMmAM mukatA pahelA khaMkherIne jue che ke koI jIvAta Adi uMmara varSa - 19 to nathI ? A joIne ema thayuM hatuM ke jaina darzanamAM nAnAmAM nAnA jIvanI hiMsA na thAya tenI paNa keTalI Da te kALajI rAkhavAmAM Ave che !! aho ! putranA lakSaNa pAraNAMmAMthI e kahevata anusAra jemanA , e thakI samasta jinazAsananI prabhAvanA thavAnI che evA A pavitra AtmAne guNa pratye pramoda ho Ave che. Ama jainadarzana ane kuLadharmane tulanAtmaka dRSTikoNathI jovAnuM sahaja bane che. jene A muMbaImAM atizaya kAmakAjanuM dabANa tathA sakhata parizramanA kAraNe svAthya kathaLe che ane e hA muMbaI choDI daI bhAvanagara Ave che ane bhAvanagaramAM eka sabaMdhInI peDhImAM nokarIe na rahI jAya che. hI paraMtu bhAvanagaramAM tattvajJAnanA rasane poSaNa nahIM maLatuM hovAne kAraNe tenI kSati che (aa lAgyA kare che. koI satsaMga nathI maLato, koI tattvajJAnanI vAta karavAvALu paNa nathI dekhAtu che" hI te kAraNe mana udAsa rahyA kare che. paraMtu jeno AtmA kharekhara A paribhramaNathI chUTI javAno "ja che tenAthI satya keTalA divasa dUra rahI zake ? zuM bhAvanA sAthe kudarata baMdhAyelI nathI ? " Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 avazya baMdhAyelI che. (3) dizAbodha : satsaMgano abhAva, svayaMnA tattvajJAnanA rasane nahIM maLatuM poSaNa, satyanI zodha ane sukhathI vaMcita aMtaraMga atRpta pariNati, AvI aMtaraMga paristhiti vacce, vidhinI koI dhanya paLa Ave che. eka divasa peDhI upara besIne kAma karI rahyAM che. tyAM bAjumAM paDelA eka graMtha upara najara jAya che ane graMthanuM nAma vAMce che . 'zrImad rAjacaMdra'. jaina darzanamAM praveza thavAnuM paheluM nimitta kAraNa banI gayuM. mukta thavAnI dizAnA maMDANano prathama maMgala prasaMga banyo. jijJAsA sAthe graMthanA pAnA pheravI jotAM lAgyuM ke koI tattvajJAna viSayaka graMtha che. graMthano vizeSa abhyAsa karatAM lakhanAra evA ku. deva zrImad rAjacaMdranA vacanAmRtothI pote prabhAvita thAya che. temanI madhyasthatA joIne hRdaya praphullita thaI UThyuM. tattvajJAnanA rasane poSaNa maLyuM, aMtaraMga atRpta pariNatine jANe ke vizrAMtinuM sthAna maLyuM !! A graMtha vAMcatA evI pratIti thAya che ke jaina darzanamAM jIva ane jaDa paramANunuM vijJAna che ane banne padArthomAM nimitta-naimittika saMbaMdhe je asara utpanna thAya che tenAthI jIvamAM sukha-duHkhanI utpatti thAya che. sukha-duHkhanI samasyAno ukela maLI jAya to haMmezane mATe bahu moTu kAma thaI jAya A apekSAthI jaina darzanamAM UMDA utaravAno atyaMta rasa utpanna thayo. guNa-doSanI carcA, padArthanI vaijJAnika dRSTikoNathI naya, pramANanI paddhatithI suvyavasthita pratipAdana karavAnI paddhati joIne jaina darzananI sarvotkRSTatA hRdayamAM aMkita thaI gaI. anaMta kALathI cAlI rahelA janma-maraNa ane te daramyAna thatAM duHkha ane klezathI chUTavAno ekamAtra upAya AtmajJAna che, A vAta upara dhyAna jAya che. A kAraNathI game tema karIne koIpaNa AtmajJAnInA sAnnidhyamAM rahIne potAnA pratyeka pariNAmonuM nivedana karIne mArgadarzana meLavavuM evo sau prathama maMgala vicAra udbhave che. kR. deva zrImad rAjacaMdrajInA satsaMganA mahattva aMgenA vicAro yathArtha prakAre samajAyAthI satsaMga arthe tIvra bhAvanA rahyA kare che ane jyAM cAha che tyAM rAha che' e anusAra bhAvanA phaLe che ane bhAvanagaramAM eka dharmapremI mumukSune tyAM satsaMganI sumaMgala zarUAta thAya che. (4) nija paramAtmAnA viyoganI vedanA tathA jhUraNA : kR. deva zrImad rAjacaMdra graMthanuM atyaMta gahana avagAhana cAle che ane sukha-duHkhanI samasyAno ukela maLI zake ema che tema dekhAtAM hRdaya pratidina A samasyAne ukelavA mATe UMDe-UMDe utaravA lAgyuM. satya sukha kyAM che ? duHkhanI nivRtti kema thAya ? sarva prakAranA doSathI kaI rIte nivRtta thavAya ? janma-maraNa zA mATe ? janma-maraNano AtyaMtika viyoga Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. ja kyA prakAre thAya AvA-AvA aneka prakAranA prazno mAnasapaTa para chavAyelA rahe che. AvI - aMtaraMga paristhiti vacce satsaMganI zarUAta thaI ane roja paroDhiye cAra vAge satsaMga arthe javAnuM zarU thayuM. eka bAju ke. devanA graMthanuM adhyayana ane bIjI bAju aMtaraMgamAM AvI do pariNAmonI sthiti ! te savAre 4 vAge ekAMtano samaya che. kaDakaDatI ThaMDImAM jyAM samasta vizva bhAvanidrA ane che Fii dravyanidrAmAM poDhI rahyuM che tyAM janma-maraNano ukela zodhavA nIkaLelo A AtmA dhIra, gaMbhIra NR hatuM ane dhImI cAlathI cAlatAM-cAlatAM satsaMgamAM jaI rahyo che. bAjunA gAmaDAmAMthI aDadhI rAtre kema ja ravAnA thaI eka kheDuta gADu laIne ukaraDo (khAtara) bhego hala karavA mATe cAlyo Ave che. A joIne vicAra Ave che. jo ke AvI tuccha vastu mATe paNa A kheDuta keTalI pratikULatA hatI ane parizrama veThe che to pachI huM to jagatanuM sarvotkRSTa ja kArya karavA nIkaLyo chuM; te mATe AthI vadhu koIpaNa kiMmata hI cukavavI paDe to temAM zuM vizeSatA che ? basa ! pachI to na AvI maMgala vicAradhArA vacce AMkhamAMthI codhAra AMsunI A dhArA vahI rahI che koI rokavA cAhe to rokI zakAya ( nahi evI hRdaya drAvaka vedanA vacce aMtaraMga zuddhikaraNanI A prakriyA cAle che. hRdayamAMthI tIvra vedanA sahita dhvani nIkaLI nijasvarUpanA viyogavazA rahyo che, udAsInatA he prabhu ! he prabhu ! zuM kahuM ? dInAnAtha dayALa, huM to doSa anaMtanuM, bhAjana chuM karUNALa'' anaMta kALathI AthaDavA, vinA bhAna bhagavAna sevyA nahi guru saMtane, mUkavuM nahi abhimAna adAmAdAma adhiko patita, sakala jagatamAM huMya e nizrAya AvyA vinA, sAdhana karaze zuMya ?'' nija doSano atyaMta pazcAtApa thayA vinA pavitratAnI zarUAta thatI nathI'. e siddhAMta " hatI anusAra anaMta kALathI cAlyA AvatA nija doSano atyaMta tIvra pazcAtApa ane nija paramAtma 'nA svarUpanA viyoganI vedanAthI A AtmAnuM hRdaya hamezA raDyA kare che. saMsAranI upAsanAnA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 : abhiprAyathI malina rahetuM aMtaHkaraNa A vedanAthI zuddha thAya che. (5) pUrNatAnuM lakSa : hatuM uparokta vedanAne kAraNe utpanna thayelI udAsInatAthI kyAMya rasa nathI Avato. jIvana che ja rasavihIna thaI gayuM. ekamAtra AtmakalyANa kema thAya ? basa ! eka ja vAtanA pAyA zodhAI ja hI rahyA che. aMdaramAM aneka prakAranI laukika mahattvAkAMkSAo ane bahAramAM nabaLI Arthika , ( kauTuMbika paristhiti vacce sau prathama bhautika jIvananI sarva mahattvakAMkSAono hRdayamAMthI tyAga 5 hata kare che. eka paLa mATe sAme AvatA bhaviSyanA vicArane jorathI lAta mArI, phagAvI daI , zuddha aMtaHkaraNathI AtmakalyANa karI levAno daDha nirdhAra janma le che ane aMtaraMgamAM AvA " hA mahAna kAryanA puruSArthamAM A AtmA parovAI jAya che. aho ! kevo adbhuta saMvega pragaTa , thayo che jema vAdaLA joIne sUrya pAcho pharato nathI ane nadInuM jaLa, vacce paDelA pattharane bhedI AgaLa vadhe che, pAchu jatu nathI; tema dhasamasatA pragaTa thatAM nirdhAra sahitanA A pariNAmone have vizvanI koI tAkAta rokI zake kharI ? jIvana samakSa phakta eka ja lakSa / dhyeya ane saMpUrNa zuddhinI upAsanA karavA jatAM bhale aneka prakAranI agni parIkSAmAMthI pasAra thavuM paDe to paNa AtmakalyANa karI ja Sii levuM che. ema vAraMvAra AvyA kare che. asAdhAraNa nizcaya zakti ane paramArthane pratikULa te priyajanonAM abhiprAya sAme aDaga rahevAnI ane jhajhumavAnI tAkAta aMdarathI skurAyamAna . thaI rahI che. nAhiMmata nahi thavAnI lokhaMDI vaja jevI hiMmata ane chatAM nirdoSa vRtti sAthe hi hatuM anAdi ajJAna aMdhakArane bhedavA mArganI zodha cAlI rahI che. AvA asAdhAraNa nizcaya za sAthe AgaLa vadhato A AtmA mUMjhavaNathI mUMjhAto paNa nathI ane pramAda paNa nathI thavA hA deto. atyaMta dhIraja ane gaMbhIratA sAthe mArgane grahaNa karavAno prayatna cAlI rahyo che. A ja juo ! kevA asAdhAraNa guNo pragaTa thayA che ! mumukSatA dedIpyamAna thaIne jhaLakI ja hI rahI che. jene chUTavuM ja che tene bAMdhanAra koI nathI ! e siddhAMta anusAra A AtmAnA che ja AvA adbhuta guNo joIne hRdaya namI paDe che. anaMtakALamAM je satpAtratA prApta thaI " hA nahotI te satpAtratA pragaTa thaI. samyagdarzanane rAkhavAnuM pAtra taiyAra thaI gayuM che , mA (6) nija doSanuM apakSapAtapaNe avalokana : > nirdoSa thavAnuM prathama pagathiyuM potAnA doSanI kabulAta che'. e siddhAMta anusAra aDola 3 ( vaja jevI hiMmata sAthe nirdoSa thavA nikaLelo A AtmA svayaMnA doSonuM apakSapAtapaNe A avalokana kare che ane te doSane TALavA arthe amalIkaraNa paNa kare che. ku. devanA graMthanuM huM hate gahana ciMtana tathA maMthana cAlI rahyuM che. je te vAtano nizcaya karavA arthe pariNAmanA A Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ( avalokanapUrvaka prayoga paddhatithI kArya karavAnuM zarU thayuM. juo ! kevI AtmahitanI sUjha AvI e che ! aMdarathI ja anubhavapaddhatithI kArya karavAnI AvI sUjha mokSArthIne ja AvI zake. bahAramAM paDa hato . devanA graMtha dvArA maLatuM mArgadarzana ane aMdaramAM prayoga paddhatithI aneka prakAranA pUrvagraha o tathA viparyAso moLA paDavA lAgyA. Ama satata apakSapAtapaNe doSonuM avalokana cAlatAM ja hato aMdaramAM jJAnanI nirmaLatA vadhatI cAlI. (aa (7) sapuruSamAM paramezvarabuddhi : tAraNahAra ke, devanA AtmakalyANanA hetubhUta mArgadarzananuM mUlyAMkana atizayapaNe vadhatuM , cAlyuM. upakArI zrIgurunI chabImAM paramAtmAnA darzana thatAM temanA bhautika dehanI chabImAM manuSyAkRtinI AkRti gauNa thaIne , bhAvAtmaka paramAtmAnA darzana thatAM hadaya " azrubhinuM thaI UThe che. anaMtakALathI . rajhaLapATa karatAM A AtmAne tAravA arthe ja jANe ke A graMthanI racanA thaI hoya . tema vAraMvAra lAgI Ave che. Ama ku. devane mAtra eka sapuruSanI najare nahIM jotA eka tAraNahAra paramAtmAnI najare joI rahe che. hRdayamAMthI dhvani sarI paDe hata che aho ! A puruSa AvA viSamakALamAM mAre mATe parama zAMtinA dhAmarUpa ane kalpavRkSa , che samAna che. aho ! mAre mATe to A bIjA zrIrAma ane mahAvIra che. Ama ke. devanI pa hA bhaktimAM lIna thaIne temanA lakSaNonuM ciMtana cAle che ane teozrInI mukhAkRtinuM hRdayathI , ja avalokana kare che. aho ! jJAnIoe hRdayamAM rAkheluM ane nirvANane arthe mAnya rAkhavA e ho yogya parama rahasyane prApta thAya che. eka maraNathI bacAve tenA pratyeno upakAra paNa vismRta thato nathI to pachI je anaMta janma-maraNathI bacAve tenA pratye zuM paramezvarabuddhi na Ave ? arthAt paramezvabuddhi Ave che, "ja ja. sarva zAstrono ane sarva saMtonA hRdayanA marmarUpa bIjanI prApti thaI arthAt prathama samakita " prApta thayuM. AvA prakAranA pariNAmothI jJAnamAM nirmaLatA AvavA lAgI, Atmaruci tIvra , ja thatI gaI ane aMdarathI AtmAne anaMtakALamAM nahIM AvelI tevI apUrva jAgRti AvI. > A jAgRti apUrva che evI cokkasa prakAranI pratIti Ave che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 (8) aMtara khoja : uparokta prakAranA nirmaLa pariNAmonI sAthe-sAthe Atmaruci tIvra thatI jAya che. svarUpa prAptinI tIvra jijJAsAvaza utpanna vairAgya eka navA tabakkAmAM praveza kare che. nija paramAtmasvarUpanI aMtara khojamAM A AtmA eTalo badho khovAyelo rahe che ke bahAranA vyavahAramAM tathA khAvA-pIvA ityAdi nityakramamAM khyAla paNa raheto nathI. vairAgyane kAraNe udAsInatA eTalI badhI AvI gaI che ke jamatI vakhate zuM jame che ? teno khyAla nathI raheto. jamavAmAM kaI vastu pUrI thaI gaI che ? teno paNa khyAla nathI raheto. paheravaza ane bIjI raheNI-karaNImAM eTalI badhI sAdAI AvI gaI che ke gharanA lokone evI dahezata thAya che ke A jaina dharmanI dIkSA laI leze ke zuM ? aho ! dhanya che te udAsInatAne ! Atma sAdhanA karavA nIkaLelA AvA AtmAne saMsAramAM zuM ruce ? jema haMsane motInA cArAmAM ja rasa hoya che tema AvA sAdhaka AtmAne nija svarUpa sivAya bIje kyAMya rasa nathI Avato. sukhanI sahelI ane adhyAtmanI janetA jyAM che tyAM satya sukha ane AtmAnubhava keTalA divasa dUra rahI zake ? arthAt e to have pragaTa thavAnA ja che. (9) svarUpa nizcaya : aho ! jenA AdhAre anaMta kALanuM sukha prApta thavAnuM che, jenA AdhAre anaMta kALathI cAlI AvatI janma-maraNanI zRMkhalA tUTavAnI che, jenA AdhAre atRpta AtmA paritRptatAne pAmavAno che evA nija svarUpa prAptinI tIvra jijJAsAvaza utpanna vairAgya tathA udAsInatAthI A Asanna bhavya jIvanA jJAnamAM nirmaLatA vadhatI jAya che. jJAnamAM svabhAva tathA vibhAva jAtinI parakha karavAnI kSamatA pragaTa thaI che. sarva prakAranA vibhAvabhAva AkuLatArUpa, malinatArUpa ane viparIta svarUpe bhAse che. cAlatA jJAna sAthe vibhAvabhAvanI vAraMvAra mIMDhavaNI cAle che ane A prakAre mIMDhavaNI cAlatAM jJAna taddana anAkULa, pavitra ane aviparIta svabhAve bhAse che. Ama aMtara khoja sAthe cAlatA avalokanathI jAtinI parakha AvavI zarU thAya che. tyAM to, kR. deva zrImad rAjacaMdrajInA sAtizaya vacana yogane ujamALa karato e dhanya divasa AvI pahoMcyo ! ke je divase nija paramAtmAno aMtaraMgamAM spaSTapaNe patto lAgI gayo. cAlatA jJAnanA paryAyamAM jJAna sAmAnya / vedananA AdhAre akhaMDa ekarUpa anaMta jJAna ane anaMta sukhanA sAmarthyarUpa sahaja svarUpanuM bhAvabhAsana AvyuM. laukika samudrane to taLiyuM hoya che paraMtu A taLiyA vagaranA nija sukha samudrane jotAM ane anaMta guNa ratnonI nidhine jotAM puruSArthe uchALo mAryo. nija siddhapadanuM sAkSAt astitva grahaNa thavAthI nija svarUpano apUrva mahimA cAlu thaI gayo ane guNa nidhAnanI ananya rucino uchALo svarUpa sanmukhatAnA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 puruSArthapUrvaka AvavA lAgyo. jenA kAraNe udayabhAvamAM jato upayoga vAraMvAra chaTakI chaTakIne A deza svarUpa bhaNI AvavA lAgyo. A prakriyA dina-pratidina vega pakaDe che. saMga tathA nirveda banne prakAranA pariNAmanA , deza apratima joranA kAraNe, svarUpalakSanA pariNAmapUrvaka nija paramAtmapadanI dhUna caDI gaI ane huM te puruSArthano vega phATaphATa thavA lAgyo. jANe ke aMdarathI puruSArthano baMbo na phATyo hoya! A deza anaMta kALathI sukhane arthe bahAramAM bhaTakatA upayogane vizrAMtinuM sthAna maLI gayuM. janma- S hata maraNanI jaTila samasyAno ukela AvI gayo. pachI to vizvanI evI koI zakti nathI ke , je AvA puruSArthane rokI zake ke upayogane nija paramAtmAthI anya rAkhI zake. nija svarUpathI ja anya - judI nahi rahI zakavAne kAraNe vartamAna paryAye svarUpa sAthe ananya thavA arthe pUrI , nA zaktithI puruSArtha upADyo. S' (10) AtmasAkSAtkAra : Aja arasAmAM zrI dIpacaMdajI kAsalIvAla kRta 'anubhava prakAza' graMtha hAthamAM Ave Sii che. temanA lakhAyelA vacana anusAra svarUpa lakSa sahita bhedajJAnano prayoga cAlI rahyo che. . A anubhava prakAza' graMthanA gahana abhyAsapUrvakanuM rasAsvAdana karI jema eka pANIdAra azva ke tenA mAlikanA eka ja izArAthI pavanavege doDavA lAge che tema A pUrva saMskArI AtmAne aMtaraMga pariNamanamAM apratikatabhAve puruSArthanI dhArA zarU thaI gaI che. 21 varSanI uMmara che. bahAramAM sAva sAmAnya dekhAva hovA chatAM aMdaramAM A AtmAne huM nija paramAtma padano patto lAgI gayo che te koIthI kaLI zakAtuM nathI. 100 rU. nA pagAranI ke nokarI karatA A AtmAne ema lAgatuM ke huM paramezvara chuM ane traNa lokano nAtha chuM. 8 ha aMtaraMga pariNati palaTI gaI. svarUpa sanmukhatAnA puruSArtha pUrvaka bhedajJAna dhArAvAhIrUpe che. ja cAlI rahyuM che. - pUrva karma anusAra zubhAzubha bhAva ane kramazaH udaya prasaMga che; te sarvathI huM jJAnamayapaNe , hovAne lIdhe bhinna chuM. tema samabhAve - svane jJAnarUpe vedavAno puruSArtha cAlI rahyo che. A ha kSaNe kSaNe, prasaMge prasaMge A prakArano abhyAsa cAlI rahyo che. jJAnamAM sva astitvanuM grahaNa (aa vedanathI thatAM cisa utpanna thAya che. A cisa pariNatimAM saheje jaIne bhaLe che. pariNati " S upayogane vAraMvAra potA tarapha kheMcI lAve che. A prakAranA vAraMvAranA bhedajJAnanA abhyAsathI , nirvikalpa svarUpanA Azraye nirvikalpa zuddhopayoga utpanna thayo ane AtmAnA pradeza pradezathI S' svasaMvedanajJAna ane apUrva AnaMdano anubhava thayo. janma-maraNanI zRMkhalA tUTI gaI, , pariNatimAM AnaMdanA pUra umaTyA ane anAdikALathI kartutvanA boja nIce dabAyelI pariNati mAM Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 31 - muktatAno anubhava karavA lAgI. anupama amRta AsvAdathI pariNati tRpta thaI. aho ! dhanya che A ajoDa puruSArthane ! dhanya che A pavitra sAdhanAne ! (11) yugapuruSa pU. gurudevazrI kAnajI svAmI tathA anya dharmAtmAono samAgama : suvarNapurI - sonagaDhamAM pU. gurudevazrI kAnajIsvAmI dvArA upadiSTa pravacanonuM saMkalana S karatA mAsika 'Atmadharma nA 4-5 aMko eka mumukSu bhAI pAsethI maLatAM teno abhyAsa karyo. tyArabAda sonagaDhamAM pU. gurudevazrI kAnajIsvAmInA pravacano sAMbhaLavAno prathama prasaMga > bane che tyAre sAthe rahelA mumukSu dvArA temanI vaiznava tarIkenI oLakhANa ApavAmAM Ave che. A sAMbhaLI pU. gurudevazrI bolyA ahIMyA to amAre koI jaina ke vaiznava nathI. amArI A dRSTimAM to badhA ja AtmAo che' teozrInA samadRSTibharyA vacanothI AkarSaNa thayuM ane huM tyAra pachI to avAra-navAra pU. gurudevazrIne sAMbhaLavAno prasaMga cAlu rahyo. prathama 4-5 - pravacano parIkSAdRSTi ane cikitsAvRttithI sAMbhaLIne evA nirNaya para AvyA ke A to ho kohinura hIro che. teozrIne AtmajJAnI tarIke svIkArIne vadhumAM vadhu satsaMga maLe evI bhAvanA rahe che. pU. gurudevazrIno jinamArga prabhAvanAno udaya joIne mArga prabhAvanA mATe hA abhiprAyapUrvaka evA bhAva thAya che ke A alaukika jagata hitakAraka mArganI prabhAvanA ja thatI hoya to te prabhAvanA peTe pATA bAMdhIne paNa karavI hA joIe. juo ! kevI adbhuta mArga bhakti pragaTa thaI hA pU. gurudevazrI sAthe AtmIyatA vadhI gaI che ane jA svayaMnI pariNatinA rasanuM poSaNa thatuM hovAne kAraNe teozrInI sAthe avAra-navAra ekAMtamAM carcAno prasaMga bane che. be jJAnI puruSonI jJAnagoSThI kevI haze !! jAhera S: pravacanamAM vAraMvAra thatuM premALa saMbodhana, khAsa sUkSma viSaya 'ja cAle tyAre eka-bIjAnuM smaraNa eka advitIya premane sUcave > che. eka prabhAvazALI puruSanA prema sAnnidhyamAM rahevAno | | parama premapUrNa sAnnidhya A sudIrgha kAlIna yoga prApta thavAthI sonAmAM sugaMdha bhaLavA jevuM banyuM. che pU. gurudevazrI kAnajIsvAmInI divya vANIno prathama camatkArika sparza thatAM ja jemane huM te vizvanI uttamottama vastunI prApti thaI evA puruSArthamUrti pU. zrI nihAlacaMdrajI sogAnIjInA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 32, A samAgamamAM AvavAnuM bane che. pAMca varSa sudhI satata teozrInA paricayamAM rahe che te vakhate ja - teozrInI ugra adhyAtma pariNatinA nikaTatAthI darzana kare che. te joIne temanA potAnA te pariNAmo vizeSa baLavAna thAya che. A dRSTikoNathI temano asIma upakAra bhAse che. pU. e sogAnIjInI ciravidAya bAda teozrInA patro ane tattvacarcAnuM saMkalana karI dravyadRSTi prakAza' A ho jevA adhyAtmanA ucca koTinA graMthanuM prakAzana kare che. A rIte, pU. sogAnIjI jevA ekAvatArI, , ja advitiya mahApuruSanA akSaradeha dvArA temanI tIvra jJAnadazAnA mumukSu samAjane darzana karAvI che hA mumukSu samAja upara upakAra kare che. 1 pU. gurudevazrInI sabhAnA dharmazobhArUpa pU. bahenazrInA sAnnidhyamAM rahevAnuM saubhAgya paM ha paNa saMprApta thayuM. pU. bahenazrI pratye sevA, bhakti tathA samarpaNano apUrva lAbha paNa teozrIne , nA prApta thayo. Ama AvA duSamakALamAM jyAM eka dharmAtmA maLavA paNa durlabha che tyAM 3- 5 hA 3 mahApuruSano samAgama e koI alaukika bhAvanAnuM phaLa che. Ama samagra jIvana pragADha jA satsaMga yukta banyuM. S (12) prabhAvanA yoga : A pU. gurudevazrInA prabhAvanA yogane joIne svayaMne prabhAvanA karavA saMbaMdhI je bhAvanA che. - hatI tene sarvaprakAre teozrIe sAkAra karI. jemAM mukhyataH zrI sImaMdhara svAmI jinamaMdirahave bhAvanagara, zrI paramAgama maMdira-sonagaDha, zrI naMdizvara jinAlaya-sonagaDha jevA jinamaMdironAM - nirmANa kAryamAM gupta rahI apUrva bhakti pUrvaka samarpaNa karyuM. tauparAMta pU. gurudevazrInI ho bhAvi paryAya - sUryakIrti bhagavAnanI sthApanA gAme-gAma karAvIne pU. bahenazrInI bhAvanAne ke mUrtimaMta svarUpa ApyuM. | vaLI, teozrInI preraNAthI pU. gurudevazrInI saMmatipUrvaka zAstra prakAzanArthe zrI vItarAga sat sAhitya prasAraka TrasTanI sthApanA thaI. jemAM pa lAkho graMtha prakAzita thayA ane vartamAnamAM paNa che. prakAzita thaI rahyAM che. vaLI, teozrIe vividha AcAryo ane , jJAnIo dvArA likhita so.eka zAstro jevA ke zrI samayasAra, zrI pravacanasAra, zrI niyamasAra, zrI paramAtmaprakAza, zrI mokSamArga prakAzaka, zrI )" samayasAra kaLazaTIkA, zrI anubhavaprakAza, zrI pravacanAmRta pIrasatA pU. bhAIzrI | aSTapAhuDa, zrI paMcAdhyAyI, zrI civilAsa, zrI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 samyakajJAna dIpikA, zrI nATaka samayasAra, zrImad rAjacaMdra vacanAmRta ane purANo ityAdikano che au gahana abhyAsa karI tenA rahasyane tathA hArdane svayaMnI maulika ane saraLa zailIthI pravacano ha te dvArA mumukSuone amRtapAna karAvyuM. niSkAraNa karuNAthI 35 varSa teozrIe samayasAra, . za pravacanasAra, aSTapAhuDa, kaLazaTIkA, zrImad rAjacaMdra, anubhava prakAza, cidvilAsa, bahenazrInA hai hAM vacanAmRta, gurudevazrInA vacanAmRta, paramAgamasAra, svAnubhUtidarzana, ityAdika aneka graMtho para mA za jAhera svAdhyAya Apyo. A svAdhyAyamAM mArganI vidhi, bhedajJAna, sapuruSa ane satsaMganuM ( mAhAbhya, sapuruSa pratyenI bhakti, bhAvanA ityAdi aneka viSayo upara vizeSa prakAza pADyo. A ja taeparAMta sAtizaya jJAnayoga tathA vacanayoganA pratApe mumukSu jIvone vartamAna bhUmikAthI mAM ha AgaLa vadhI mokSamArga paryata pahoMcavAnA kramanuM, svayaMnI maulika zailImAM suvyavasthita pratipAdana che jA karIne samasta mumukSu jagata upara avismaraNiya upakAra karyo che. vartamAnamAM jenI 4500 e hata DIyo keseTo bhAvanagaramAM upalabdha che. bhAratamAM temaja videzamAM paNa jinamArganI nA prabhAvanAnuM kArya teozrI karela che. hA taddaparAMta, svayaMnI anokhI prAyogika zailImAM nidbhuta darzananI keDI', prayojana siddhi', , 'tattvAnuzIlana bhAga-1-2-3', "mumukSatA ArohaNa krama', samyagdarzananA sarvotkRSTa nivAsabhUta > cha padano . amRta patra', paribhramaNanA pratyAkhyAna', "AtmayogI ane anubhava saMjIvanI ' ke jemAM svayaMnA aMtara maMthanamAMthI spharita vacanAmRtonI samartha racanA dvArA janma-maraNanI jaTila samasyAne hala karavA ati upakArI mArgadarzana ApyuM che. vaLI, teozrIe 'jJAnAmRta', te dravyadRSTi prakAza', 'paramAgamasAra', patha prakAza', 'bhagavAna AtmA', 'vidhi vijJAna, bIjuM au kAMI zodhamAM, dhanya ArAdhanA', 'adhyAtma parAga, nipA sAkSavi saLaM, ityAdi aneka A graMthone saMkalana tathA vivecanarUpe prakAzita karyA. adhyAtmamUrti pU. gurudevazrI kAnajIsvAmInA paMca paramAgama tathA anya paramAgamo hA uparanA viziSTa pravacano dhvanimudrita keseTo uparathI akSarazaH pustakAkArarUpe prakAzita thAya che ja tevI teozrInI vicAradhArA ane bhAvanAnA phaLasvarUpe pravacana ratnAkara' bhAga 1 thI 11 S ho prakAzita karavAmAM teozrInuM bahumUlya mArgadarzana tathA yogadAna rahyuM che. ( tauparAMta pU. gurudevazrInI 45 varSanI sAdhanAnA dohananA phaLasvarUpa, mAkhaNa svarUpa hA 143 pravacano prakAzita thavAmAM vilaMba thayo hovA chatAM teozrInA nirdezana taLe pravacana (aa navanIta' bhAga 1-2-3 prakAzita thayA ane TuMka samayamAM bhAga 4 paNa prakAzita thaze. pU. ) hA gurudevazrInA anya paramAgamo uparanA pravacano prakAzita thAya tevI teozrInI bhAvanA hatI , tA ane te paNa kramazaH prakAzita karavAmAM Avaze. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 (13) zruta bhakti : mahAna digaMbara AcAryo racita aneka prAcIna paramAgamo je upalabdha nathI tenI zodha arthe zrI kuMdakuMda kahAna tIrtha surakSA TrasTa nAmaka TrasTamAM teozrIe tAmilanADu tathA karNATaka prAMtamAM zAstranI zodha calAvela. jarmana yunivarsiTI sAthe A prAcIna zAstraprAcIna tADapatrInuM nirIkSaNa karI rahyAM che zodha arthe prayAsa karI rahyAM hatA. temaja iMglenDa, (mUDabidrI-varSa-1997) phrAMsa, jarmanI vagere sthaLonI prasiddha lAyabrerIonI mulAkAta paNa lIdhela. bhAratamAM AvelI anya saMsthAo sAthe maLIne paNa A prAcIna zAstra zodhanuM kArya karI rahyAM hatA ane vartamAnamAM paNa teozrInI bhAvanA anusAra A kArya cAlI rahyuM che. zrI samruta prabhAvanA TrasTa'mAM hindI tathA gujarAtImAM prakAzita thatI mAsika AdhyAtmika patrikA svAnubhUtiprakAza'ne apUrva nirdezana ApI rahyAM hatAM. A patrikA dvArA samAja paryaMta adhyAtma tattva pahoMce tevI bhAvanAthI A patrikAnuM niHzulka vitaraNa paNa teozrInA anugrahathI cAlI rahyuM che. (14) mahAprayANa : tA.21-3-99, caitra suda cotha, rojIMdA krama pramANe sAMjanA satsaMgano kAryakrama pUro thayo. kudaratanI koI akaLa gati AvI pahoMcI. rAtrinA 1:30 vAge hRdayamAM dukhAvo zarU thayo. vedanA vadhatI jatI hatI tema chatAM koI aNasAra AvavA dIdho nahIM. pote potAnA puruSArthamAM lAgelA rahyAM. temanA nAnA dikarA paMkajabhAI sAthe pU. bahenazrInI tathA pU. gurudevazrInI vAto karavA lAgyA. aMdaramAM AtmasvarUpa pratyenI puruSArthanI bhIMsa vadhatI gaI, bahAramAM upakArI zrI gurunA smaraNo vAgoLatA gayA. azAtA vedanI gauNa thaI gaI ane Atmika puruSArtha baLa pakaDavA lAgyo. DaoNkTaronI sUcanA pramANe hospiTala laI javAmAM AvyA. tyAM gayA tyAre zArIrika paristhiti kAMIka vadhAre kathaLI ane aMtaramAM aNasAra AvI gayo ke have A dravya, kSetra, kALa, bhAva chUTavAnI ghaDIo gaNAI rahI che. tethI pote tIvra vedanA hovA chatAM dhyAnamAM besI gayA. AjIvana sAdhelI akhaMDa Atma sAdhanA chellI ghaDIe AvirbhUta thaI. azAtA vedanIne atyaMta gauNa karI, upekSA karI upayoge aMtarmukha thavAno puruSArtha Adaryo. sAmAnya jJAnavedana AvirbhUta thaI pradeze-pradeze Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 ( svasaMvedananuM rasAsvAdana thayuM, puruSArthe bhIMsa lagAvI nija svarUpanuM avalaMbana lIdhuM, upayoga karo - sarvathI chUTo paDI nija svarUpamAM ramavA lAgyo. anaMtA karmonI nirjarA thaI. bahAramAM DaoNkTaro huM hata emanuM kAma karatA rahyAM, mumukSuo asahAya banI svayaMnA vhAlA zrIgurunI sthiti jotA . ke rahyAM ane paMcamakALa potAnuM kAma karato rahyo. deha ane AtmA judA che teno pratyakSa anubhava para DAM karI pote jIvana saphaLa banAvyuM. caitra suda-5, tA.22-3-99, paroDhIye 4:15 kalAke eka ke bhava ocho karyo ane dhyeyanI samIpa pahoMcyA. na joItI, nahi icchalI paristhiti AvIne khaDI thaI . gaI. aMdaramAM deha ane AtmAnI bhinnatAno anubhava " ane bahAramAM paNa deha ane AtmAnI bhinnatAnI che. vAstavikatA khaDI thaI gaI. | mumukSuonA jIvana AdhAra, mumukSuone niHsahAya, anAtha mukIne cAlyA gayA. zuM kudaratane A paristhiti maMjura nathI ke AvA divya puruSo zAzvata A dharAtala para birAjamAna rahe ? zuM kudarata ATalI hade niSphara thaI zake che ? zuM kALane koIpaNa prakAranI dayA na AvI ane sarva mumukSuonA vhAlasoyA paramezvarane chInavI lIdhA ? AvA-AvA aneka praznonA asamAdhAna vacce mumukSuo codhAra AMsue jotA rahyA. eka virATa vyaktitvano viyoga - mumukSuo mATe eka vajapAta samAna nivaDyo. mumukSuo avAcaka netrothI che svayaMnA zrIgurunI vasamI vidAya joI rahyAM. dUra-dUra sudhI phelAyelI amApa kSitijomAM svayaMnI hatuM AmA phelAvI A vizvavibhUtinuM mahAprayANa thayuM. - upakRta mumukSuvRMda Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 huM jJAnamAtra chuM. sukhadhAma anaMta susaMta cahI, dinarAtra rahe tathyAna mahI; prazAMti anaMta sudhAmaya je, praNamuM pada te varate jaya te. pAvana madhura adbhuta aho ! guruvadanathI amRta jharyAM, zravaNo maLyAM sadbhAgyathI nitye aho ! cidrasa bharyAM. gurudeva tAraNahArathI AtmArthI bhavasAgara taryAM, guNamUrtinA guNagaNataNAM smaraNo hRdayamAM ramI rahyAM. huM eka zuddha sadA arUpI, jJAnadarzanamaya khare; kaMI anya te mAruM jarI, paramANumAtra nathI are. sahajAtmasvarUpa sarvajJadeva paramaguru Page #46 -------------------------------------------------------------------------- Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agAdha maMthananA sArarUpa saMjIvanInuM maMgala darzana (pU. bhAIzrI zazIbhAInA maMgala hastAkSaromAM) vahetI saMjIvanI dhArA.. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( LeLatALE ". loyona sapane pUbhanga ma nus pye e zubha soya-zulA - yaNa DaM- - 04 - yA ananyanI sparzatI, mAsyAne peyaM-- prasA prasaMgamasyAsamA yomachale sAnapapAyo sabhA -"bhatsA " suzana pAna Herni to nag__ mAt-lAyansa. 92540 2 2 585. __sirha 2435 - TuMDaIyaNa masAtatyadhunie paitanya chu nizaba-nimpadRSya chu Eent 121.6 - 2435 -tiarjupreg. IdayumdAnubhUtispara pachu sampAda, rIcha, parama paritra . paripAraspadhyayI khu. Sar Mex 2030xi GLADEg. hu~nika mAma para ena cyApya vyApaDa mAyatanmayA (cha. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ July '91 3 motI paNa to sAmanya manuSya 40 ituM nI. saM IzudhdhinI MON -upAsanA, mana samati duta aIja lI/dhyeya za -rAkhanArane pratye khALa vadhatA bakhata agni parihniq prasAra ' paDe che. aAvA vaya ti ane priya janAnA abhiprAya - 2 pAzAne pratikuLahoya. tenI yAda ahA hovI- L -ajugatI tAta mAnita na vI -- toDI layaja je ta ane vRti tamutyumunA ratAtvika-khokhuM--- anAda adhar3ana hIna mArga 4nA je te tAvaLa pa na nyAla ane prada jhujhavuM paNa na f =Na havana dha. AvA nijatinA mArga sAthe samasta jIvAnA hu dhyAna karI bhAvanA thI adhanAkALa . te bhAvanA iMta loke mana-malA vibha adaparUra sAtha racana daLavavAnI pALatA ane dhIja najabhAvo deha khalIta che. kAryanI zaMbhAratA hovA dharo dho paNa na cAle. sunna4 dhAna tA - 4, -1080 ne javAnA sUrya Atma - AkharanI, mutIno thaI jAya to topaNa 1214. jIva munA kucI jatAM Tukana jove che, to deAta thaI anya bhAvamAM 2hevAnA pracArarUpa na thavA ghaTe, jethI pramagati avazyara Ave. chevaTa annA bhALa sukana che. sAra prApta thAya teTalA zukana Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hihihih . Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA nAma - 5 de jIva! trilokanAtha jenaparamezvaranI pradana nidhi hAtha lAgI che, jenAthI zAzvata phayANano upAya ajamAnAmAM prApta thaI, atyAre ja parama zAMtino anubhava thAya tema che, to pachI kayA kAraNathI tenI upekSA thAya -kurAya? Sunday 24 sarve udyamathI jinAjA uparAya che. svayaMprabhu AnaMdaghana che, nirvikalpa AnaMdadhana che saIja behada satya che, atyaMta pratyana chuM. tevaTe huM svayaMvadana 22 i. agAdha : amRtaramAM nima-1 che. tevA khaMtaH tatva hovAthI saMpUrNa aMtarmukha huM paheM | vApI sarva nihaba nirapekSa che. 15 : - -1153. hoI 0 kuTuMba-tibaMdhamithyAtvane daDha kare che. jetha-2pta2- niSphaLa jAya che. saMtAnA cAhaka jIva kuTuMbanI. cAInA sUkavI dhaTe che tatvajJAnano abhyAsa karavAvALAjIvanuM kAyamI pa2i9 - duti nA kApaDa khA mahadaati-yAma najata IvA thI, te abhyAsa niSphaLa jAya che. badaramAM 1405khA di thI nivRtti. baI, 5 vAjIva dharmavRti kare che, A dhI -eka bAju suMdara hovA chatAM, bAjI Aju ha ba pratibaMdhaka pAna pAse, dharma pravRti nA dhAsanA muLA ne cAlI jaya che, ane aMdha jananI mA phakajI para tenI koI. khaba . evsatI naLa !! kuTuMbI o pratye potApa ---ne te kuTuMba pratibaMdha che. saMsA2mAM te sAva sAdhArad 8RA) thaI gayela che, je tenI bhayaMkratA no jarA hAla tatvatA atyA2 jI vane..e .---- * A vatana ! sva va nA A bhA2ma, jIva vacana budde e ukta kAca, durbae manuSya saMgha mikatane TallA nAja maLe che.!!! -0,aMDa mRtyuna-prara thI bacavA mATe jIva hoI vimata cukavavA taiyAra thAya che. - paraMtu anaMta janmama2thI ghaTavA mATe najIvA bahanA have te anaMtI viparItatA nI? kharekhara 8 imAnadArIthI) je ghaTatuM hoya tene AkhuM jAta-sauNa thaI jAya; ane Atmahita ja mukhya kAya:- kAnokAmI hoya te ghaDavAnI koI takanI '-- . . . . . - 12,33, - Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ry Page #54 -------------------------------------------------------------------------- Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa ha ja ci dA naM da . pAna mAtra tivikalpa sparUpanA avalaMbananA 3 khAuM yakSatA-pino -:-manmapalAse, 0 1 aMtarmukha svabhAvanI lAlana kogni -kRtine ni - che bAkRti je urjana thAya che. - jI. pAbhi tatvanI bhAvanA, strInA aravaMzapabuno TdarI-anyane roke che. : karI-kanyana-ro - - - - - - - Tii . -- ' aA 64 ktAM jitano AribhAva pAka che. - A ) ', -- -- 0 sukhanI toti, 3.IMTaak_ane_uTasInatAne che jIruM utAre che , - ----ka rUY Zta pharakhkTo udhaco. - Fox.24 zAMta sudhI zAMti skuLatAne kare - che. ala nija svarUTanI kheta eejtA ne ' u 'kha : / | _ 154 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaH siddhabhya 5nubhava saMjInI pU. bhAIzrInA agAdha maMthanamAMthI vahelI ciMtana kaNikAo) me-1985 mumukSujIne potAnuM yogyapaNuM thAya tenI vicAraNA karavI-jenuM mukhya sAdhana AtmalakSa pUrvaka satsaMga che. (1) samAdhimaraNa samAdhi jIvanane laIne thAya che. jene samAdhimaraNa thAya che tene bhavAMtaramAM samAdhi jIvana prApta thAya / hoya che. . te nizaMka che. (2) Atmasa / jJAnarasanA abhAvamAM punyano rasa athavA kSayopazamano rasa tIvra thayA vinA raheto nathI; je pApAnubaMdhI pariNAmo che, tethI - jJAnI puNyodaya / prazastabhAvo (anukULatA) - layopazamAdi pratye udAsa che ane pratikULatAmAM puruSArtha sahaja vadhAre che . vadhe che. (3) dehAtmabuddhi tIvra thatAM ciMtAne lIdhe jyotiSAdi pratye jIva vaLe che. te AtmabhAvanA virUddha che. AtmArthIne dehAdi saMyoganI evI ciMtA hoya nahi ke jethI AtmabhAvanAno nAza thAya. (4) VAtmAne ahitarUpa bhAvo thatAM, gabharATa thAya te pAtratAnuM lakSaNa che. (5) (tattvadRSTinA abhAvamAM jagatanI racanA, jIvane mUMjhavaNa, AkuLatA ane asamAdhAna thAya athavA asatyano Agraha thAya-tevI che. (6) anaMtakALathI svarUpano svabhAvano paricaya na hovAthI vibhAva sahaja thaI gayo che. tethI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 anubhava saMjIvanI sudIrghakALa sudhI satsaMgamAM rahI bodha bhUmikAnuM' sevana thatAM, 'vibhAvanI sAdhAraNatA' TaLe ane svarUpanI sAvadhAnI Ave. (zrImadbhu) (7) * - koIpaNa udaya-prasaMgamAM tIvra 2se karIne na pravartAya athavA vadhAre ciMtApUrvaka na pravartAya, tema karavuM athavA thavuM te jJAnInA mArgamAM pravezavAnuM dvAra che. te tyAre ja thaI zake ke sarva udayaprasaMgo AtmAthI sau hIna / bhinna nizcita thayA hoya--ane tenI kiMmata abhiprAyamAMthI gaI hoya--nahi to udayabhAvano rasa upajyA vinA raheto nathI; ke je Atmarasano pratibaMdhaka che. - vibhAva 2sa svabhAvarasane upajavA deto nathI. (8) * zAstranI dhAraNArUpa jJAnathI hIta sadhAtuM nathI, anubhava-jJAnathI hita sadhAya che. (9) tIvra rase karIne paramAM sva-paNuM thaI jAya, tyAre pAtrajIvane' gabharATa utpanna thaI Ave che. jema bahu moTo gunho / nukasAna thatAM gabharATa thAya tema. (10) bhedajJAnanI vidhi : pUrvakarma anusAra zubhAzubha bhAva ane kramazaH udaya prasaMga che; te sarvathI huM jJAnamayapaNe hovAne lIdhe bhinna chuM. - tema samabhAve svane jJAnarUpe vedavuM'. kSaNe kSaNe, prasaMge prasaMge A prakAre abhyAsavA yogya che. jJAnathI / svathI rAganuM bhinnapaNuM anubhavavAmAM / thavAmAM, jJAnathI jJAnanuM / svanuM ekatva thavuM te mukhya che. jJAnamAM sva astitvanuM grahaNa - vedanathI thatAM cidrasa utpanna thAya. saheje A cidrasa pariNatimAM jaIne bhaLe che. jyAM jJAnaguNa che, tyAM anaMta guNa che. jyAM jyAM jJAna paryAya che, tyAM anaMtaguNanI paryAya che. jJAna kriyAnA AdhAre jJAna rahela che. tyAM 'mAtrajJAna' mAM - 'jJAnamAtra' huM paNAnA vedanamAM vibhAvano abhAva lakSita thAya che. rAgAdithI jJAnanI . potAnI bhinnatA vedanathI anubhavavAno prayAsa / abhyAsa vAraMvAra ukta prakAre karavA yogya che. (11) 'huM jJAnamAtra chuM' tevA bhAve aMtar sAvadhAnI che. tema sAvadhAnI thatAM anya bhAva sahaja rokAya. jJAnadazAmAM - jJAnacetanAmAM niraMtara AvI nirvikalpa jAgRti che; tevI dazA thavAne arthe mumukSujIvane paNa savikalpa jAgRti utpanna hoya che. saMkSepamAM A jAgRti te ja vAstavika mumukSutA che. satpuruSanA yoge te sahajapaNe utpanna thavA yogya che. (12) * Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI / udaya ane udayabhAvamAM jIva otaprota | tanmaya rahyA kare che . atyaMta mamatva kare che. tyAM jAgRtino abhAva varte che. (13) mumukSujIvane A kALane viSe saMsAranI pratikULadazAo prApta thavI te to tene saMsArathI taravA barAbara che. anaMtakALathI abhyAselo evo saMsAra spaSTa vicAravAno vakhata pratikULa prasaMge vizeSa hoya che. - zrImajI. pratikULatA samaye Atmahita pratye citta vaLe, te pAtratAnuM lakSaNa che. (14) che jene paripUrNa nirdoSa thavuM che, tevA mumukSujIve vyavahAramAM - udayaprasaMgomAM paNa, AraMbhaparigraha ane anIti vagerethI dUra thavA satata prayatnavAna rahevuM ghaTe che. jethI bodha prAptino pratibaMdhaka rasa vadhe nahi, arthAt upadezAdinuM niSphaLapaNuM na thAya. jJAnanI bIjabhUta - bhUmikAmAM, udaya - pratye nIrasabhAva, saraLatAdi thAya che. jethI siddhAMta jJAna pariNamavuM saMbhavita thAya. udaya - prasaMgamAM rasa na Ave, jAgRtine lIdhe te ja A bhUmikAnA verAgya ane upazama che. udayaprasaMgomAM rasa to ja na Ave, jo aMtara suvicAraNA karIne saMsArIka prasaMgonuM mahAbhya na Ave | na rahe . svabhAvanA mahAbhyane lIdhe. (15) vibhAvarasa ja cittane malina kare che. ke jethI satpuruSonA vacanono yathA yogya vicAra thaI zakato nathI. Atmarasa- cisa utpanna thatAM citta vizudhdhi che ke jethI mahApuruSonA vacanono bhAva yathAtathya bhAse che. je vacanono AdhAra anaMtaguNanidhAna evuM parama sat che tene namaskAra ho !! (16) samyak zraddhAna e nirmala Atma pariNAma che ke je saMyamanI vRddhinuM kAraNa che. - zrImadjI. . (17) parama pavitra paramAtmAnA aMtara avalaMbanamAM zuddha Atma sthiti hoya che . thAya che. tevA mahAtmAne bAhya avalaMbanamAM pAramArthika zruta ane Indriya jaya / vRttijaya sudaDhapaNe upAsavAmAM Ave che. - zrImajI (18) / maMda puruSArtha-pariNAma kALe, mahApuruSonuM abhuta AcaraNa smaraNamAM levuM yogya che. - jethI sahaja maMda pariNAma maTe - ane vihvAsa vadhe. (19) Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI nivRttimAM nijahitanA upayoga (sAvadhAnI | lakSa) pUrvaka sa-zrutanA adhyayana dvArA AtmabhAvane poSavo. (20) jIvane anAdithI viSaya - tRSNAno roga che . mahAroga che. jene AtmAnA sahaja sukhano anubhava / saMvedanarUpa AsvAda ja zAMta karI zake che. traNe kALe A eka ja IlAja che. (21) pratIti anusAra upayoganI pravRrtanA che, tethI caLa anitya padArthanI huM paNe pratIti jIvane hovAthI, upayoga niraMtara caLarUpa caMcaLatAvALo) rahyA kare che. upayoga caLarUpa dravyabhAvo pratye avalaMbita rahyA kare che. tethI sthiratva thaI zakatuM nathI; temaja acaLa nitya) padArthanI tyAM pratIti thatI nathI. acaLa padArthanI samyaka pratIti upayoganA sthiratvanuM kAraNa che. jethI vAstavika zAMti prApta thAya che. viparIta pratItine lIdhe upayoga paNa bhamyA kare che, je azAMti ane duHkhano anubhava karAve che. pratIti anusAra jJAna ane AcaraNa thAya che, tema chatAM tevI samyak pratIti thavA arthe jJAna ArAdhanA sivAI anya upAya nathI. tethI jIve jJAna ArAdhanA rUDA prakAre ArAdhavA yogya che. (22) A svabhAvano paricaya ja AtmAnI oLakhANa, vizvAsa, pratIti ane anubhavanuM kAraNa che. (23) satsaMganI prApti sarvakALe durlabha rahI che. temAM paNa A kALamAM to durlabhathI durlabha che. tevo satsaMga prApta thavA chatAM phaLavAna thato nathI- tenA kAraNo : 1. pUrve grahaNa karela / nizcaya karela mithyA abhiprAyano Agraha (rahe to ). 2. jIve sat samAgama atyaMta garajavAna thaIne upAsavA yogya che. te prakAranA garaja bhAvano abhAva svacchaMdanA sadbhAvane lIdhe hoya che ane tethI prApta satsaMga phaLavAna thato nathI. 3. satpuruSono bodha asidhArA samAna che. paraMtu darzanamohanA baLavAnapaNAne lIdhe sat samAgame sAMbhaLelA / dhArelAM bodhanuM pariNamana thatuM nathI. jene atre pramAda kahevAmAM Ave che. pramAdakALe sAMbhaLavA maLato bodha nIrasa / nirutsAhabhAve zravaNa thAya che tethI kALa sAdhAraNa tattvavicAra ane maMda kaSAyanI pravRttimAM nirgamana thaI jAya che. paraMtu satsaMganuM phaLavAna paNuM tyAM thatuM nathI-arthAt AtmA bodha pAmato nathI. tethI parama prasanna cittathI sanuM zravaNa thavA yogya che.) 4. Indriya - viSayo pratye sahaja nIrasatA - satsamAgama thavA yogya che; kAraNa satsamAgamamAM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 5 atindrIya caitanya rasa - nirvikAra svabhAvanI bhAvanAno vAraMvAra AvirbhAva thavAno (te) prasaMga che. tema chatAM viSayonI upekSA na thAya tyAM sukhabuddhie tIvra darzanamoha / Asakti pravarte che, je satsaMgane saphaLa thavA detI nathI. athavA, 5. satsaMgamAM eka niSThA ane apUrvabhaktino jeTale aMze abhAva teTaluM satsaMganuM aphaLapaNuM thAya che. (zrImad rAjacaMdra patrAMka - 609 nA AdhAre). (24) "jyAre mana saMdeha zaMkA yukta thAya, tyAre dravyAnuyoga vicAravA yogya che. mana pramAdI thAya tyAre caraNAnuyoga, kaSAyayukta thatAM kathAnuyoga ane jaDa karaNAnuyoga vicAravA yogya che. - susta thatAM (25) jagatamAM mohAsaktinA nimitto, vaibhava - vilAsanAM sthAno, jene aMtaHkaraNamAM vizeSa vizeSa vairAgyanAM utpAdaka (nimitta) thAya che; aho ! tevA vastu svarUpanA jJAnavAna mahAtmAo vaMdanIya che. (26) dhyAna - e ArAdhanAnuM utkRSTa aMga che. te sarva sammata che. paramapadanuM dhyAna paramapadanI prAptinuM ananya kAraNa che. evuM je dhyAna te satpuruSonA caraNa kamaLanI vinayopAsanA vinA thaI zakatuM nathI. - A utkRSTa rahasyamaya nigraMtha vItarAga pravacana che. (27) A saMsAranI jaMjALa viSama pariNAmonuM nimitta che. tevA A saMsAranA prasaMgomAM, svarUpe karIne potAnI bhinnatA avalokatA / anubhavatAM samatA rahe te ja AtmaciMtana che. (28) anekAMta - vastune parathI asaMga batAve che. ane svapaNe 'sat' batAve che. svataMtra vastunA asaMgapaNAnI 'svataMtra zraddhA' asaMgapaNAnI khIlavaTano upAya che. arthAt asaMga svatattva' nI zraddhA asaMgapadane pragaTa kare che - asaMgatAno saMpUrNa vikAsanuM mULa 'asaMga tattva'nI zraddhA che. (29) mahAna saMta munizcaroe, aMtaramAM vahetA svabhAva - amRtane paramAgamomAM vahetAM mUkyA che. zAMta pariNAme pariSahone vedatAM parama sat' ne jIvaMta rAkhyuM che. pavitra dharma / mArgane A kALamAM TakAvI rAkhavA AkAzanA staMbha thaIne - gajaba kAma karyuM che. aho ! temanAM kathanamAM kevaLajJAnanAM / pUrNatAnAM bhaNakAra saMbhaLAya che !! pade pade atyaMta gaMbhIra rahasya bhareluM che ! Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 anubhava saMjIvanI AnA saMskAra paNa apUrva cIja che; puruSArtha upaDe te to najIka muktigAmI che. - alpakALamAM teno mokSa thAya ja. (30) AtmArthIne deha chUTavA saMbaMdhI viSAda hoya nahi; tenI svabhAvanI ruci A viSAdane TALe che athavA te potAnA prayatnamAM paDelo che; tyAM dehanI ciMtAno koI prakAre avakAza nathI. (31) nayapakSanA vikalpa rahita, ekAkAra mAruM svarUpa che. tema prathama dRDha rahevuM joIe;' - niHzaMka thavuM joIe; pachI vikalpa thAya, to paNa te toDIne (ukta daDhatAthI) svabhAva prati javuM joIe. (32) lobha : yogya sthAnamAM dhananA vyayano abhAva. mAyA : (gupta pAparUpa bhAva) pApane gupta rAkhavAno bhAva. V 'vartamAnamAM ja huM zuddha paripUrNa cidAnaMda chuM. - evI pratIti te bhavanA nAzanuM kAraNa che. AvI pratIti thayA pachI alpa rAga rahe te parapaNe jaNAya che.' pU. gurudevazrI. - rAga sahita bhAse che. te (34) ajJAnadazAmAM - AtmA rAgarahita pUrNa cidAnaMda hovA chatAM bhavanuM bIja che.-(puruSArthasiddhi upAya) (33) - svabhAvane bhUlI - udayabhAvamAM 'huM paNuM' anubhavavuM - te ajJAna cetanA che - je anaMta saMsAranuM bIja che. vyavahAra mokSa mArga - asadbhUtavyavahArane tethI nizcaya mokSamArgathI bAhya gaNavAmAM Ave che. svabhAvabhUta evI jJAna cetanAne sadAya bhAvavA yogya che. (35) samasta rAga - prazasta / aprazasta - parAzrita pariNAma che. tema chatAM tenuM mamatva karatAM zraddhAnI viparItatA thAya che. samasta rAga rahita-evuM AtmasvarUpa che. je anaMta mahimAvaMta che. te jaNAtAM samasta rAgano mahimA UDI jAya che. Ama vastusthiti che. tema chatAM jene prazasta rAgAdimAM moha thAya che, teNe AtmAne jANyo nathI. samasta prakAranA rAgAdi pariNAma malina / azuddha. duHkhadAyI che ane tethI zuddhabhAva / mokSamArgarUpa bhAvanA ghAtaka svabhAve che. tethI paramAgamomAM mokSanA hetunuM rakSaNa karavA - teno niSedha karavAmAM Avyo che, te yogya che. (apUrNa) (36) Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 7 jUna - 1985 (cAlu) vaLI rAga svayaM duHkha rUpa che. svarUpanA AnaMda amRtanA svAda AgaLa rAgano svAda jhera jevo che. - AvA svAdabhedane je jIve jANyo nathI - tene anAdi rAga-vAsita buddhi che. tethI rAganuM mamatva kare che. topaNa madhyastha thaIne nija hitanI bhAvanAthI nyAya samajIne nijahitanA lakSe - svabhAva sanmukha thaIne rAgano pakSa choDavAmAM Ave to ja rAganA mamatvanA tyAgano avasara Ave. kharekhara to vikalpa mAtramAM (duHkhamaya che tethI) tIvra duHkha lAge tyAre ja vikalpathI khasI nirvikalpa sva-rUpamAM nirvikalpa thavAya che. paraMtu rAganA pakSapAtIne tenI khabara paNa hotI nathI. tene mAtra rAganI kiMmata che. vItarAgatA / nirvikalpatA arthAt dharmanI kiMmata nathI. rAganA pakSapAtIe vItarAgatAnuM svarUpa jANyuM nathI / oLakhyuM nathI. (37) 1 svabhAvanA bhAsanathI sahaja utpanna svabhAva pratino jhukAva - te rUpa puruSArtha sAthe sarva ughama' 'pUro prayAsa'no abhiprAya vartatAM - paryAya svabhAvAkAre thaI jAya - te svabhAvanI prApti che, arthAt svabhAvarUpa thayela avasthAno anubhava che. tyAM svabhAva dRSTi pragaTe che. (38) svabhAva dRSTi eTale zuM ? ke paryAyamAM vikAra hovA chatAM potAmAM (svabhAvamAM) teno abhAva kahe che arthAt dekhe che zraddhe che - avikAra svarUpanI hayAtI dekhe che. pratIta kare che te aMtara dRSTinuM lakSaNa che. AvI svabhAvadRSTinI vAta te dRSTivAnane ja samajAya che. dhAraNAjJAnavALAne temAM virodha bhAse che. - (39) jJAnamAM paradravya pratibhAsavA chatAM svarUpa avalokanamAM jJAnI nipuNa che. tethI tenuM jJAna vizuddha che. arthAt svarUpa astitvane (pariNati dvArA) vedatAM vedatAM paranuM jANavuM thAya che. te jJAna pUrNatAnA vikAsanA paMthe che, bhAvamaraNano abhAva karIne jJAnI temAM jIve che/ pUrNatAne anubhavato - pUrNa thaIne jIve che. (40) rAganuM ekatva chUTavAnI vidhi : bhinna jJAna svabhAvano vAraMvAra abhyAsa kartavya che. anaMta svabhAva sAmarthyane lakSamAM rAkhIne, ahaMpaNe svarUpane dekhavArUpa puruSArthathI rAganuM ekatva chUTe che. - A bhedajJAna che. (41) 'huM zAyaka mAtra' e rUpa dhArA / pariNitamAM rAgAdi bhAvo parasvarUpe bhAse che. AvuM rAga saMbaMdhInuM jJAna--te bhUtArtha Azrita thatuM hovAthI pote vikArarUpa thatuM nathI. jJAna kadI rAgarUpa Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI thatuM nathI. paraMtu svayaMnI sAvadhAnIno abhAva hotAM rAganA pratibhAsa kALe, adhyAsitapaNe rAgarUpa thatuM anubhavAya che . na thayuM hovA chatAM, arthAt bhinnapaNe anubhavAtuM nathI. ahIM rAga jaNAtAM rAga pratye sahaja udAsInatA bhaje che. Avo ja jJAnano svabhAva che. (42) / svarUpa pariNati sahaja thavA pUrve, sarva udyamathI svarUpanI sAvadhAnI tIvrapaNe Ave, to ja pariNati sahaja thAya. (43) - vicAra dizAnA kALe satya samajavAnI jijJAsA ane satya svIkAravAnI taiyArI vALI bhUmikA hovI ghaTe. (44) ka aMtarmukha cittanI vicAradhArAmAM pariNamana karatuM jJAna pote potAnA AdhArathI lakSaNathI svarUpano yathArtha nirNaya kare . tyAM anaMta sAmarthyavaMta pUrNa svarUpanuM avabhAsana che. temAM sadAya "huM Avo ja chuM . tema svarUpano apUrva mahimAno uchALo varyA kare ane pariNatimAM svarUpa ghUMTAyA kare . tevI svarUpanI laya hoya- astipaNe) tethI nAstipaNe) samasta jagata pratye udAsInapaNuM nIrasapaNuM AvI jAya. pUrva karmanA udayathI kyAMya joDAvuM paDe te bojArUpa lAge athavA anukULatAmAM joDAvuM paNa sukharUpa na lAge - vikalpamAtra duHkha rUpa lAge - tyAM svarUpanI laya tIvra thatAM, dhyeyabhUta, lakSamAM AvelA svarUpamAM aMta sAvadhAnI vadhe te rU5 sahaja puruSArtha vRddhigata thato thato parama sat / pratyakSa sat nA pratyakSa darzanamAM saphaLa thAya. bhAvamAsanathI sanmukhatA che. dazAnI dizAphera thavuM te apUrva che. sAdhakane svarUpanA abheda vedananI pariNati bAhya saMyogomAM pravRttikALe paNa bhinnapaNAnuM sAkSAt kAraNa che. tyAM svarUpa rasa / caitanya rasanI mukhyatA ghaNI che. tethI paradravya . bhAvamAM sahaja atyaMta nIrasapaNuM thaI jAya (karavuM paDe nahi). (46) guNanI ruci / nirdoSatAnI ruci hoya tene svabhAvanI ruci pragaTe kAraNake svabhAva guNamaya / guNa nidhAna che. AtmAno svAbhAvika puruSArtha AvI rucine anusarIne utpanna thAya. karuM karuM no kRtrima bhAva te puruSArthanuM svarUpa nathI. temaja tyAM hajI svabhAva lakSamAM Avyo nathI. tethI ananya ruci paNa pragaTI nathI. svabhAvanI rucine mAtra svabhAva ja ruce che. anya koI rucatuM ja nathI. tethI rucivaMta pAmI jAya che, na pAme te kevI rIte banavA yogya che ? (47) Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI svarUpa prApti pUrve, tad anurUpa vicAradazA hoya . tethI ja kahyuM che ke vicAradazA vinA jJAnadazA hoya nahi . jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nijajJAna' (zrImad rAjacaMdrajI). te vicAradazA kevI ? ke jenA phaLamAM Atma-jJAna pragaTe ? teno khyAla paNa na hoya ane upara uparathI zAstra vAMcI / sAMbhaLIne kalpanA kare che. paraMtu tethI AtmajJAna pragaTa thAya nahi. yathArtha svarUpanI aMtarmukhI nijalakSI vicAraNA nijahitanA prayojanAnI mukhyatAvALI hoya che. jAgRti tenuM mukhya lakSaNa che. jethI para pratyeno rasa - pararasamAM kApa paDe ane svarUpa rasa / Atma rasa ghUMTAya. kadAcit pararasamAM tIvratA thaI jAya to paNa tyAM kSobha utpanna thaI Ave, to ja dizA badalavAno avakAza che vagere prakAre suvicAraNA hoya temAM AtmArthI jIvane je kAMI karavuM che te ekamAtra AtmAthe ja karavuM che. tevo (lakSa) prakAra tene koI udayanA kAryamAM phasAvA deto nathI. paraMtu te UMDI vicAraNA dvArA aMtaru zodha karIne svarUpano nirNaya prayatnapUrvaka kare che. svarUpa prAptinI aMtarnA UMDANathI udbhavelI bhAvanA, te bhAvanA sAkAra thavAnI kharI laganI, pUrepUrI tAlAvelI... vagere suvicAraNAnA mukhya aMga che ke jene lIdhe upayogamAM svabhAvane pakaDavAnI sUkSmatA ane tIkSNatA Ave. anukULatAnA podgalika sukha (?) mAM mohathI mUMjhAnAra ane pratikULatAmAM puruSArtha upADanAra mumukSu vartamAna pAtra che. guNathI utpanna thatAM sukhanuM dhyeya hovAthI, bhautika vaibhava / viSayonuM mahatva na rahe, tene ja svabhAvano mahimA Ave, satpuruSano / satsaMgano mahimA Ave, jagatano mahimA na Ave. 'jJAyaka nA lakSe ja AgaLa vadhAya che, tethI tada nusAra prayatna rAkhe. vaLI satsaMga / puruSa pratyenI arpaNatA "sarvArpaNabuddhi e hoya . jANe ke sapuruSa ja pragaTa paramAtmA hoya che tevo pratyakSa yogamAM bhakti - vinaya no prakAra Ave, tyAM bodhabIja yogya bhUmikA thAya che. anaMtakALamAM sapuruSano samAgama thavA chatAM, niSphaLa javAnuM koI khAsa kAraNa hoya to te A ja che ke jeTalI hade satsamAgamamAM vinayAvita thavuM joIe temAM kSati (kSati rahevAnuM kAraNa prayojana yathArthapaNe samajAyuM nathI rahI jAya che. tethI te puruSano bodha pariNamato nathI. zrI dipacaMdajIe anubhava prakAza" mAM gUDha bhAvathI lakhela che ke pratItipUrvaka vicAra sAdhaka che ane nirvikalpa anubhava sAdhya che. (48) jenI pariNati svarUpa rasathI bhIMjAyelI che, jene mAtra svarUpanuM dhyeya che, ane vedana pragaTa che, tevA sAdhakane pUrvakarma / saMskArathI paradravya saMbaMdhI parapaNe vikalpa / pravRtti hotAM, temAM atyaMta nIrasapaNuM hoya che. (49) julAI - 1985 bhedajJAna : rAganI tIvra arucirUpa (arucinuM kAraNa malinatA, viparItatA, duHkha) bhAve Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 anubhava saMjIvanI ane jJAna svabhAvanI sAvadhAnI / mahimA rUpa valaNathI bhedajJAna thavA yogya che. bhedajJAna svaparanA vivekarUpa dazA che. jemAM sva-anaMta mahimAvaMtapaNe sthAna pAmatAM, para ane rAga nirmulya ne bhinna bhAse, jethI sahaja upekSAbhAva ane nIrasapaNuM thAya. aMtaraMgamAM sUkSma anubhavadaSTi vaDe jJAnavedana svapaNe vedAya tyAM rAgAdithI bhinnatA thAya . rAga-jJAnavedanathI bhinna anubhavAya, bhinnatA thAya. te ja jJAnathI jJAnanuM ekatvarUpa svaAzrayabhAva che; cit pariNatinA prAdurbhAvanuM mULa ahIM che arthAt pote AtmA caitanyarasamaya-ananyabhAve sadhAya che-A ja mokSanI kaLA che, sAdhana che. bhedajJAna rAgathI bhinna jJAnanI pravRttirUpa che. jemAM trikALI dhruva svarUpa lakSanA sthAne che, te sva Azraya che. . A sahaja che. kRtrima vikalpa kAryakArI nathI. nijakAryamAM prayoga pravRtti - rAgAdithI bhinnatAnI ane lakSamAM dhruva svabhAva ema banne potapotAnA yathA sthAne gauNa ane mukhya kramathI hoya che. paraMtu zuddha paryAya pragaTa thayA vinA . 'eka samayanI zuddha paryAyathI paNa bhinna huM chuM. evo kRtrima vikalpa-te prayoga nathI. chatAM tene prayoga mAnI temAM rokAya . to te bhedajJAnanI vidhi nathI. tethI tyAM kArya siddhi thavAne badale mithyAtva mArganI bhUlathI thAya che. kAraNa kRtrimatA-e upAya nathI, - vidhi sAdhana nathI. yathArthatAmAM to svabhAvano lakSa hovAthI paryAya no Azraya nathI. (50) anaMta-paripUrNa sAmarthyavAna guNanidhi, anaMta mahimAvaMta Atma vastu - svarUpe karIne pragaTa pratyakSa che. - tevo pratIti bhAva anaMta guNanI pragaTa nirmaLatAnuM kAraNa che. (51) jJAyakabhAva TaMkonkirNa che. caitanyaguNa vaDe niraMtara anubhavamAM AvI rahyo che. - sadAya aMtaraMgamAM prakAzamAna che. chatAM paranI ekatvabuddhirUpa ajJAnamAM jIva tene sarvathA cUkI jAya che. (sa.gA. 49) (52) // svabhAva taraphanA jora vinAnuM zAstranuM jANapaNuM vibhAva ane para taraphanA joravALuM hovAthI te yathArtha jANapaNuM nathI. tethI tenA phaLamAM samyak pratIti utpanna thatI nathI. (53) sva-tattvano vAstavika nirNaya sva-sanmukha jJAnamAM thAya che. svAnubhavanA prayatnavAna jIve vartatA vikalpanuM lakSa choDIne svabhAvanA mahimApUrvaka svabhAvanA lakSamAM ugratA ANavI te kartavya che. * pU. gurudevazrI.). (54) Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 11 pratyakSa prakAzamAna, parama zuddha, nirAvaraNa, jJAnAnaMdaghana, dhruva, paramapada, parama mahimA svarUpanI AtmabhAvanAthI upAdeyatA thAya che, upAsanA thAya che ane te ja jinezvaranI AjJA che. (55) aho A Atma tattva, anaMta AzcaryakArI mahAna adbhuta guNono nidhi che; ke jenuM lakSa thatAM anya koI ruce nahi. svabhAva aMgenA vikalpathI paNa khasavAnI jenI taiyArI / yogyatA che. te atyaMta maMda kaSAyamAM paNa aTakyA vinA svabhAva lakSe AgaLa vadhe che. (56) oNgasTa-1985 V ucca staranA vyavahArika pariNamana pratye paNa udAsabhAve rahevuM yogya che. anyathA teno rasa caDyA vinA raheze nahi. vyavahAranI mIThAza vedanAra mithyAdRSTi che. - A mIThAza jhera che. AnaMda amRta svarUpa AtmAnI mukhyatA - mahimA hotA / thatAM apUrNatA - vyavahAra saheje gauNa thaI jAya che. (57) che. svarUpa dhyAnI kevA hoya ? ke jene vastunuM . 1. yathArtha svarUpa jJAna hoya; 2. je sahaja vairAgI hoya-arthAt rAgathI virakta, duHkha lAgavAthI hoya; 3. indriya . mana jene vaza hoya; 4. acaMcaLa citta / upayogavALo hoya; 5. pramAda rahita hoya; 6. dhairyavAna hoya; 7. muktinA icchuka arthAt udyamI hoya; 8. svabhAvano ati mahimA hoya; 9. janapada tyAgIne sAdhanAmAM magna rahe. (58) (1) prajJAchINI aMtaramAM paTakavA - jJAna ane rAganI sUkSma saMdhI kyAre arthAta kevI bhAva bhUmikAmAM jaNAya ? ane (2) kaI rIte prajJAchINI kArya kare ? (3) prajJAchINInuM svarUpa zuM? (3) prajJAchINInuM svarUpa H je jJAna sUkSma thaIne sUkSmAtisUkSma trikAlI dhruva svabhAvane graha te prajJAchINI che. arthAt aMtarmukha thayelI jJAnanI paryAya prajJAchINInuM kAma kare che. (2) jJAna ane rAga sAthe (eka samaye) hovA chatAM svabhAva bheda jaNAtAM te judA jaNAya. svabhAva . vibhAvano bheda svane (vedanathI) grahatA, jJAnanI mukhyatA thatAM jaNAya . te sivAI jaNAya nahi. nijamAM nijane avalokatAM upayoga zuddha thAya. e vacana anusAra nija vedananA avalokanathI . vedanano arthAt sAmAnya jJAnano AvirbhAva thaI pragaTa svasaMvedana rasa upaje. V(1) svabhAvamAM ja rasa lAge ane anya sarva nIrasa lAge, tyAre ja aMtaranI sUkSma saMdhI jaNAya arthAt svabhAvano rasa upaje tyAre ja vibhAva ane svabhAva vacceno bheda / judApaNuM jaNAya. paraMtu evuM na bane ke paramAM tIvra ruci / rasa hoya ne upayoga aMtaramAM prajJAchINInuM kArya Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 anubhava saMjIvanI kare. A vejJAnika paristhiti che. je pratyakSa prayogathI (anubhavathI) samajAya tevuM che. (ba.va. 17) (59) sapTembara - 1985 dRSTi svarUpanI thatAM dRSTinuM jora ane jJAnamAM abhiprAyanuM (jJAna) baLa evuM rahe che ke huM to sadAya pUrNa . vItarAga svarUpa chuM . tyAre paNa jJAnamAM rAgAdi udayabhAvo utpanna thatAM bhinna jaNAya che. paraMtu te potAnA pUrNa vItarAga svarUpathI virUddha jAtinA bhAse che- ane temanA thavAmAM, mArUM kartApaNuM karAvavApaNuM ke anumodana - kAMI paNa nathI. kAraNa ke te te bhAvo thavA kALe paNa huM to pratyakSapaNe jevo chuM tevo ja pUrNa vitarAga rahuM chuM.-jarApaNa A bhAvo sAthe bhaLato nathI. (60) parapravezabhAva . e paramAM nijanuM avalokana (ahaMbhAva) arthAt anubhava che. je nijAvalokana thavA detuM nathI. jJAnamAM | svamAM nijanuM avalokana * vedanA thatAM upayoga zuddha thAya. VparamAM anukULatAmAM sukha buddhi / anubhava eja paranuM svapaNe grahaNa ane para rasa upajavAnuM mULa che. te ja svabhAvano ghAtaka bhAva che . jhera che; ke je bhrAMtithI mIThuM lAge che. duHkhamAM kalpanAthI mIThAza kalpI che. (61) mumukSu jIvane paNa pote satu paramAnaMdamaya che' ema daDha na rahe, to bAhya zAtAmAM ThIka lAge ke je puruSArthane utpanna thavAmAM avarodhaka kAraNa che . aTakavAnuM sthAna che, yogyatAne roke che. udayamAM sAvadhAnI svarUpanI sAvadhAnI thavA de nahi, te lakSamAM (tIkSaNatAthI rahevuM ghaTe. (62) pratyakSa satapuruSathI vimukha vartavuM athavA upekSitabhAve vartavuM - te pragaTa anaMtAnubaMdhIno kaSAya che. * zrImadjI.) (63) zuddhAtmAmAM magnatAno abhilASI jIva, asaMgatA cAhe che. . bAhyamAM saMgano rAga asaMga tattvane visaMgata che | anukULa nathI; azubhayogano rasa' to tIvra malinatAno utpAdaka hoI asaMga svarUpa bhAsavAmAM khacIta avarodhaka bane che. (64) Vanitya, azaraNa, anyatva : je sukhasvarUpa nathI, je anitya che, ane je zaraNabhUta thaI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 13 zakatAM nathI. tevAM bhinna (anyatvabhAve rahelA) padArtho jIvane prItinuM kAraNa kema thAya che. - te satata aMtarazodhapUrvaka vicAravA yogya che arthAt tapAsavA yogya che. (65) ekatva : jIva sarvatra ekalo ja che - bhavAMtara ekalAnuM ja thAya che, arthAt dehano saMyogarUpa janmAvasthA, deha tyAgarUpa maraNa tulya duHkhAvasthA AdimAM jIva ekalo ja duHkha bhogave che. samyak puruSArthathI svabhAvane pAmI jIva ekalo ja siddhi pAme che. (66) * ~ aho ! jagata AkhuM - bhale vividhatA sabhara che to paNa - potAthI zUnya (khAlI) ja jovAmAM Ave che; tyAM tenuM AkarSaNa zuM ? tenuM Azcarya zA mATe ? kutUhala zA mATe ? aMtaramAM mahA AnaMda sabhara nija caitanya ratna camake che, tyAM aMtarmukha - kevaLa aMtarmukha rahevA yogya che sthira thavA yogya che. (67) 5 vartamAnamAM, 'durlabha yoga' jIvane prApta thayo che. tyAM thoDoka pramAda karI - puruSArthathI vaMcita rahI, amUlya samaya gumAvavA jevuM nathI. paramarasa arthAt amRtarasano zIghra AsvAda levA yogya che. (68) // nija bhAvanA : huM sarvathI, sarva prakAre, sarvadA bhinna chuM. eka kevaLa zuddha caitanya, pragaTa caitanyasvarUpa, aciMtya sukhasvarUpa, AnaMda sAgara, parama utkRSTa zAMta, ekAMta zAMta - parama zAMta, abheda anubhUtimAtra nirvikalpa chuM. (69) V nija pUrNa bhagavAna jJAna lakSaNathI lakSita thatAM, tenI sahaja mukhyatA rahe che. (mukhyatA na rahe to lakSa thayuM ja nathI) ane te anya sarvathI upekSA thavAnuM mULa kAraNa che. (70) // Atma svarUpathI viparIta evAM zubhAzubha bhAvomAM AvavuM / pariNamavuM te pramAda che. pramAda cora che. te chupI rIte AtmaguNorUpa dhanane corI le che. sahaja pratyakSa nija svarUpamAM ananya rucithI abhedabhAva thavo te apramAda athavA puruSArtha che. (71) anaMta mahimAvaMta AtmasvarUpa, aciMtya divya caitanya ratna che. tenI, apUrvatAthI mahimA Ave te tenI saMbhALa che. svarUpanI A prakAre saMbhALa na levI, ane aprayojanabhUta, nirarthaka, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 anubhava saMjIvanI anya padArthomAM sAvadhAnI rahevI . te mahA mUrkhatA che. . anaMta phleSodadhinuM kAraNa che. (72). 5 "huM jJAna mAtra chuM tevA svIkAra * svarUpAkAra pariNamanamAM, anya sarva zeyamAtrapaNe rahI jAya che. sat deva-guru-zAstra pratye lakSa jatAM, teo paNa A'-'jJAnamAtra ne ja mane ja) batAvI rahyA che, tema jaNAya. ajJAnadazAmAM, pUrvapuNyanA udaye saMyogarUpa sAmagrI - kSaNika_anitya hovA chatAM . nityapaNe bhAse che; ke jANe A badhuM mAre kAyama rahevAnuM che, tethI teno tathArUpa rasa . pariNati banI jAya che; jyAre tethI uchuM . - jJAnadazAmAM, puNyayoge bAhya vaibhavamAM jJAnI hoya to temAM potAnI nityatApUrvaka - anityatAnuM bhAna rahe che. tethI tene temAM rasa Avato nathI. jJAna pariNati yathAvat rahe che. (74) oNkTobara - 1985 jANapaNArUpa jJAna sarva jIvanI dazAmAM sAmAnya che. tema chatAM sarvane vivekabuddhi sarakhI nathI. parigrahabuddhi arthAt parigrahanuM mamatva abhiprAyapUrvaka hoya tyAM avivekanI paraMparA UbhI thAya che, tethI parigrahabuddhine avivekanI khANa jJAnIoe kahela che. jemAMthI sarva doSo pAMgare (75) zubhAzubha pariNAma kALe bahirmukhabhAvomAM vega tIvra thatAM, temaja darzanamohane lIdhe, jIva nija avalokanamAM pravartI zakato nathI, tyAre AtmasvarUpa saMbaMdhI vikalpa paNa bekAra jAya che. ane jIva puNya-pApamAM sAvadhAna thaI - rahI klezane pAme che. paraMtu jAgRta AtmArthI darzanamohano rasa ghaTatAM avalokanamAM AvI rAga rasa toDe che. (76) caitanya sAmAnya abhaMga aMga che . "anubhava prakAza' [paryAya (caitanya vizeSa) bhaMga - aMga che.] bhaMga aMgamAM ahabuddhi duHkha | AkuLatAne utpanna kare che. (77) svarUpe pUrNa chuM . ema jyAM anubhava thayo tyAM paryAyanuM kartRtva UDI jAya che. tyAre paryAya sahaja zuddha thavA lAge che. to paNa kyAMya kartabuddhi thatI nathI . e ja svabhAva buddhi che. (78) svarUpanA vicArathI AgaLa vadhIne, nija akhaMDa zuddha svarUpane jotAM, pote ja trikALa pUrNAnaMdathI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 15 bharapUra nirvikalpa dekhAya che, ke jemAM vikAra karI zakAya / thaI zake tevo avakAza ja nathI. aho ! zuddha caitanya sivAI kAMI potApaNe dekhAtuM nathI. (79) adhyAtma tattvamAM kharekhara rasa paDayo hoya tene te aMgenI bAhya pratiSThA (dhArmika jagatanI pratiSThA) nI cAhanA hotI nathI. mAnanI rucivALAne AtmAnI ruci nathI. - adhyAtmano yathArtha rasa paNa nathI; tene saMyoganI ruci che. (jagatamAM dhananA lAlasunI jema). (80) * caitanya 2sa sarvoparI rasa che - amRtarasa che, jeno AvirbhAva thatAM sarva prakAranA vibhAvarasa phikkA paDI jAya che, kAraNa ke vibhAvarasa karatAM svabhAvarasamAM anaMta zakti vadhAre che. (81) * anaMta (caitanya nirvikAra) sAmarthya svarUpanA bhAsanamAtramAM vikAranuM bASpIbhavana thavA mAMDe che; vibhAvanI jaDa kapAvA mAMDe che; to sAkSAt anubhavamAM - vedanamAM mukti ananyabhAve hoya temAM zuM Azcarya ? (82) nijapada ArAmanuM dhAma vizrAma dhAma che. tene bhulIne - cukIne ArAma kyAMthI maLe ? tene bhulIne AhArathI tRpti kema thAya ? mAtra AkuLatA thAya - vedAya. tene bhulIne anya (mitrAdi) saMgathI hUMpha kema Ave ? mAtra saMyoganI AkuLatAmAM, bhrAMtithI hUMpha manAya. (83) - * mitra - parivAra vagere saMyoganI mIThAza jJAnIne utpanna thatI nathI. kAraNake samyajJAnamAM bIjA jIvo (dravyadRSTi hovAthI) mAtra caitanyamUrti jaNAya che ane temanA dehAdi pudgalo eTalA gauNa thaI jAya che ke jANe dekhAtA ja nathI. (84) sAdhakanI paryAyano vikArAMza - svarUpa bhAnarUpI lagAmamAM hovAthI - atyaMta maryAdAmAM che. te vibhAva aMza maryAdAmAM utpanna thaIne tyAMne tyAM nabaLo paDato paDato vyaya pAme che ane jJAnabaLa vadhatuM jAya che. mukta bhAvanI mastI kharekhara alaukika che. bIjAne teno khyAla Avato nathI. (85) v mahA AnaMdanA kaMdathI - nija svarUpathI - bIjuM zuM adhika che ? ke jene choDI dhyAve che ! (anu. prakAza) anyane (86) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 anubhava saMjIvanI V jIva, vyartha ja para cIjane potAnI mAnI mAnIne jUThI hoMza kare che . pudgalano rasa le che, parane mukhya kare che. bhramaNAthI jUThI kalpanAmAM rAcI khuzI thAya che. tyAM potAnA svarUpanI sAvadhAnIno aMza paNa nathI. pote traNa lokano nAtha hovA chatAM nIca padamAM svapaNuM mAnI vyAkuLa thaI rahyo che. tevI sthitimAM caitanyarasa utpanna thaI zakato nathI. (anu. prakAza) (87) vyavasAyAdimAM joDAvuM paDatuM hoya, tyAre temAM utsAha / rasa na vadhe tevI jAgRti / sAvadhAnI rahevI ghaTe che. jethI nivRtti kALe te te udaya bhAvano rasa naDe nahi. (88) AtmArthI jIvane je kAMI karavuM che, te sarva kAMI AtmArthe ja karavuM che tevI buddhi abhiprAya) pUrvaka tenI sarva pravRtti hoya che. ukta abhiprAyanI dRDhatAne lIdhe aMtaralakSamAM nijahitanI jAgRti vizeSapaNe utpanna hoya che. tethI parabhAvathI bhinnatAnuM kArya sAvadhAnI pUrvaka thavAnI ahIM / aMdaramAM sugamatA thAya che. AvI bhAva bhUmikAmAM 'svarUpano nirNaya saMzodhaka jIva kare che. je te udayamAM sarva saMsArI jIvo anukULatA / pratikULatAne mukhyatA ApIne vedanamAM vaLagelA paDayA che te prakArathI aTakI jaIne, AtmArthI jIva, udayamAM ISTa aniSTapaNAthI nivartato arthAt nivartavAnA puruSArthamAM lAgelo che. nijahitanI apUrva laganIthI lAgelo che. tene avazya nijahita thaze ja. (89) parapadArthamAM sukhanA anubhavane bhrAMti jANavI, te bhrAMtirUpadazAne roga . mahAroga jANavo. (90) - duHkha - e kalpanAmAMthI utpanna thayela bhAva che. vastunA svarUpajJAnanA AdhAre duHkhanI utpatti thatI nathI. vaLI, nijasvarUpamAM to duHkha che ja nahi. te to anaMta AnaMdamaya che. paraMtu jIva, AnaMdamaya - evA sva-svarUpanA vismaraNathI . bebhAnapaNAthI . koIpaNa prakAre kalpanAmAM gherAI jaIne duHkhano anubhava kare che. arthAt bhramathI potAne duHkhI mAnIne duHkhano anubhava kare che. (91). e svabhAve huM pUrNa / parathI nirdoSa / pavitra chuM. aMzamAtra doSa thavAno mArAmAM avakAza nathI--evA nija avalokanamAM . paryAyamAM vikArAMza hovA chatAM . (aMtarmukhanA dhyeyamAM) vikAranA karavApaNAno ke TALavApaNAno abhiprAya raheto nathI. - topaNa TaLato vikAra jJAnamAM parazeyapaNe pratibhAse che. (92) Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 anubhava saMjIvanI V anya jIvo ane pulonI citra-vicitra avasthAnuM nimitta pAmIne jagatamAM jIvo rAgadveSa / ISTa aniSTarUpa bhAvo kare che. - jyAre samyakajJAnamAM, aMtarmukhanuM dhyeya (arthAt dravyadRSTi) vartatuM hovAne lIdhe te te paradravyanI paryAyo mAtra zeyarUpe pratibhAse che. jJAna taTastha - jJAtA bhAve rahe che. dhyeyanI arthAt dhruva svarUpanI mukhyatA rahe che. tethI anya joyo gauNa paNe jaNAya che. - A vItarAgI jJAnakaLA che . abaMdha pariNAma che, pariNAmanI AvI cAla thavI | DhaLaka thavI, pariNamanazIlatA thavI, evo ja jeno mULa svabhAva che; tevA guNa nidhAna mahA pavitra nija Atmadevane abheda bhaktie namaskAra !! ( 3) sAdhaka dazAmAM svabhAva sarvathA te atyaMta upAdeya--evo bhAva varte che. trikALInI upAdeyatAmAM / mukhyatAmAM paryAyanI gaNatA sahaja rahe che. tethI paryAyamAM vikArAMza che tene TALavAno hovA chatAM tenI AkuLatA / mukhyatA nathI. paraMtu aMtarmukhanA vegamAM vikAra ApoApa TaLato jAya che. tema jJAna rahe che-A prakAre kAryasiddhi che. (94). 'svapadanuM paramezvararUpa aMtarmukha thaI) avalokatAM, vartamAnamAM ja pote paramezvarUpa che. aho! avalokana mAtrathI paramezvara (thavAya) thAya. evI avalokana na kare to, potAnuM nidhAna pote lUMTAvI . darIdrI thaI bhaTake che ane bhavavipattine vahore che ! ("anubhava prakAza'). V svAnubhavamAM pote zAzvata paramAtmA che' tevo pratyakSa anubhava thAya che. tyAre huM rAga ane saMyoganA AdhAre jIvanAro chuM tevI bhrAMti maTI jAya che. bhAva darIdrapaNuM maTI jAya che. tyAre cAragatinuM bhaTakavuM-maTI jAya che. cAre gatinI vipattio | duHkho, mAtra ajJAnabhAvathI vahorato hato te maTI jAya che. (95) VudayamAM sAvadhAnI jIvane bahirmukha thavAnuM kAraNa che.-Atma-svabhAvanI sAvadhAnI jIvane aMtarmukha thavAnuM kAraNa che arthAtu udayamAM sAvadhAnI rahetAM svamAM ekatva thaI zake nahi ane je svamAM sAvadhAna che tene paramAM ekatra thatuM nathI. V sat-zruta (zravaNa) thavAM chatAM, udaya kALe sAvadhAnImAM phera paDe nahi . to zravaNa thayuM ja nathI. bhAvapUrvaka zrutathI para pratyenI sAvadhAnImAM phera paDe ja, sAvadhAnI) moLI paDe ja-tevA bhAvathI). zravaNa vinA AtmabhAvanuM, svarUpalakSe, svarasathI gholana thAya nahi, jethI mumukSu jIvane AtmaprApti - satnI prAptinI icchA hoya to paNa saphaLa thavAtuM nathI. A vAraMvAra vicAravA - avagAhana karavA yogya che. jethI AtmArthatA utpanna thAya. (96-A) Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI AtmArthIjIvanuM jIvana / pariNamana 'AtmalakSa' pUrvaka hoya che; tethI cAlu pariNamanamAM iSTa-aniSTapaNuM thatAM, temAM (potAno) vibhAva rasa utpanna thAya che, tene tenuM avalokana - sUkSma avalokana rahe che. A avalokananA kAraNe kaSAyarasanI mAtrA vadhI zakatI nathI. paraMtu ghaTatI jAya che. arthAt kaSAyarasa maMda paDato jAya che. jyAre AtmalakSe vibhAvarasa gaLe tyAre samakitanI pUrva bhUmikA taiyAra thAya che, jemAM darzanamoha maMda thAya che. jJAna paNa svarUpanI oLakhANa karI zake tevuM nirmaLa thAya che, dhIruM ane gaMbhIra thAya che ane svabhAvanI jAgRti utpanna thAya che. temaja adhyAtmanA samyak nyAyomAM rasa / ruci vRddhigata thAya che ane anaMta naya (nyAya) nA adhiSThAtA sva-dravyanuM grahaNa sulabha thAya che. je zAstronuM bhaNatara karavAM chatAM paNa AtmArthI nathI, tene pariNamanamAM viparItatAno vega ghaNo che, teno darzanamoha baLavAna che ane jJAnano kSayopazama ghaNo hovA chatAM tenuM jJAna sthULa che. jethI te cAlatA pariNamanamAM kaSAyarasanuM avalokana karavA samartha nathI - jAgRta paNa nathI. jo ke mULamAM tyAM AtmalakSa nathI. avarodhaka tattva 18 tethI ema phalita thAya che ke, svarUpa lakSI yathArtha puruSArthamAM vibhAvarasa hovAthI - tenuM jANavuM - avalokana thavuM Avazyaka che. ahIM, jAgRti eTale `huM jJAnamAtra chuM' tevI aMtara sAvadhAnI--ema jANavuM - samajavuM. zabdArthanI samajaNa karatAM, bhAvanA anubhavane avalokavAmAM jJAnane laMbAvI ne samajavuM. (62) * pUrNatAne lakSe zarUAta karanAra - upADa karanAra jIvane, vartamAna cAlatA pragaTa pariNAmamAM, jJAnakriyAmAM, jJAna svabhAvanuM (guNanA guNanuM) avalokana pUrvaka saMzodhana cAlatAM, temAM kaSAyanA abhAva svabhAvanuM bhAsana thAya che arthAt (jJAna) huM nirAkuLa sukharUpa sadAya chuM"--tema nirNaya thAya che, temAM potAnA anaMta jJAna ane anaMtasukhano pratibhAsa che. jethI svarUpano apUrva mahimA 'jJAnamAM'upaje che ane lakSa tyAMthI khasatuM nathI. AvA lakSapUrvaka svabhAvanA mahimA sahitanuM gholana tIvra Atmarasane utpanna kare che. tyAM sUkSma vikalpa che, to paNa tenA upara lakSa nathItenI upekSA rahe che, tyAM saMyogonI upekSA to sahaja ja che. dhyeyabhUta sva-svarUpa upara vAraMvAra 'A huM'-ema upayoganI bhIMsa jAya che - sahaja jAya che. A rIte sahaja puruSArtha, sahaja bhedajJAnanI ahIMthI zarUAta thaI, svAnubhavamAM pariNamI jAya che. A prakAre svarUpanI sAcI oLakhANa thatAM, jagatanAM padArtho ane zubhabhAvano mahimA (je anAdithI hato te) maTe che. apUrva atindrIya sukhanI tulanAmAM bAhya bhAvo-dravyo duHkhanA kAraNapaNe - nimittapaNe jaNAya che. punyano udaya tuccha bhAse che. (98) Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 anubhava saMjIvanI AtmAne oLakhavA viSe : * AtmA upayoga lakSaNavaMta che. * lakSaNa lakSya . svabhAvathI sadaza ane vastapaNe abheda che. tenI prasiddhi svasaMvedanathI che. oLakhANa thatAM, lakSyanI mukhyatA ane lakSaNanI gauNatA sahaja thaI jAya che. lakSyanI mukhyatAmAM AkhI vastu (pramANanA viSayarUpa vastu) TakIne pariNamatI dekhAya che. tethI dravya, guNa, paryAyano AbhAsa / kalpanA thatI nathI. svabhAva sanmukhatAmAM AtmasvarUpa nirAvaraNa / pragaTa che, tema jaNAya che. A huM pratyakSa Avo . siddhasvarUpI-chuM, tevA bhAsanathI, AtmavIryanI phuraNA thaI Ave che ane jema jema) Atma AzrayanuM baLa vadhatuM jAya che, tema tema jJAna svarUpane suspaSTapaNe grahe che, sAthe sAthe AtmAnA bIjA guNo paNa sahaja khIlatA jAya che. jeTalo puruSArtha ugra teTalI zuddhi vizeSa ane jhaDapI . AvuM vastu svarUpa che. vastu - svarUpa mahAAzcaryakArI, anupama ane adbhuta che. (98-A) kevaLajJAnamAM vismayano abhAva che. kAraNake eka prathama samayamAM traNa kALa - traNa loka jaNAI gayA che. tethI koI dravyanI koI paryAya viSe - Ama kema ? evo vismaya bhAva utpanna thato nathI. AvA kevaLajJAna svabhAvane vartamAna zraddhA . jJAnamAM jeNe jhIlyo che, tevA samyadRSTi jIvane paNa zrutajJAnamAM vismayano abhAva che. bhAvazrutajJAnamAM paNa traNakALa-traNalokane parokSapaNe jANavAnI zakti che. tethI samyakazruta paNa svabhAvathI gaMbhIra ane acaMcaLa che. bIjA jIvonI ane pulonI aneka citra-vicitra avasthA jaNAvA chatAM kSobha na thavA pAchaLa A siddhAMtanuM grahaNa che. VA siddhAMta che ke jeNe AtmA jANyo tene bIjA koIpaNa AtmA pratye vairabuddhi hoya nahi; upasarga kartA pratye paNa nahi, kAraNake samyakajJAnamAM bIjA ajJAnI jIvanuM sAmAnya svarUpa mukhya rahe che. ane tenI doSita avasthA gauNapaNe jaNAya che. potAnA AtmA jevuM ja sarva AtmAonuM svarUpa - guNadhAma che. tevA jJAnamAM guNa - sAgara pratye verabuddhi kema thAya ? (100) V je jIvane saMyoganI pratikULatAno Dara . bhaya che, te saMyoganI anukULatAno icchuka che. je jIvane apamAna / apakIrtino bhaya che; te jagatanI AbarU - kIrtino kAmI che. paramAM iSTa-aniSTapaNanI buddhithI . jIva udayamAM sAvadhAna rahyA kare che. tethI udayabhAvathI nivRtta thaI zakato nathI, chatAM bAhyamAM saMyoga-viyoga to pUrva karmanA udaya anusAra che. jenuM kAraNa pUrve karelAM jIvanA (potAnA) zubhAzubha pariNAma che. je paramArthe duHkharUpa che. vicAravAna Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 anubhava saMjIvanI jIva to tenAM (zubhAzubhanA) nAzano upAya kare che, te vAstavika dIrgha dRSTi che athavA satya dRSTi che. TuMkI dRSTimAM jIva mAtra vartamAna pravRttimAM (udaya pheravavAmAM) rata rahe che. tethI zAzvata tattva pratye tenuM dhyAna jatuM nathI. (101) * vartamAna paryAyamAM vikArabhAva vartato hovA chatAM, huM vartamAnamAM ja paripUrNa zuddha chuM'. evI apUrva daSTi mULa svarUpa sattAne grahe - te svarUpa dRSTinuM kArya che. (101-A) paryAya lakSe, nirvikalpa thavuM che' tevI icchAthI nirvikalpa thavAtuM nathI; paraMtu huM svabhAvathI nirvikalpa ja chuM ane svayaM svasaMvedanapaNe pariNamavAno ja mAro svabhAva che. - svabhAvathI anyathA thavuM azakya che.' tema sva Azraya thatAM kArya thAya tevI vastu sthiti che. (102) svarUpanA yathArtha bhAvabhAsanamAM pariNamana upara bahu UMDI asara thAya che H * lakSa : jJAnamAM svarUpanuM lakSa baMdhAI jAya che. tyArathI jJAna svarUpa lakSI thaI jAya che. jJAnanA lakSamAMthI svarUpa bhUMsAtu nathI ane paralakSa maTe che. * ruci : ruci ananyabhAve svarUpa pratye jAgRta thaI jAya. A guNanI ruci che. vibhAva/ avaguNa pratye aruci thAya che. puruSArtha : caitanya vIryanI sphuraNA thAya che. vAraMvAra svarUpano - svarUpa pratyayI - vega utpanna thaI Ave che. puruSArthanI dizA badalAya che. je apUrva che. * svarasa : svarUpanA atyaMta rasavALuM gholana rahyA kare che. * mahimA : asAdhAraNa mahimAvaMta svarUpano, apUrva mahimA utpanna thAya che ane jagatano mahimA UDI jAya che. jagatanA koI padArthano mahimA Avato nathI - raheto nathI. svarUpa sanmukhanA * pariNAma rahe che, * aho ! nija jinapadathI adhika bIjuM zuM hoya zake ? * anaMta sukhano bhaMDAra potAmAM / aMtaramAM che tyAM vRttinuM valaNa thaI jAya che. * guNanidhi svarUpano patto lAgatAM apUrva... apUrva bhAvonuM vaheNa zarU thAya ja ne! lakSanA kAraNathI utpanna jJAnamAM AnaMdanA phUvArA phATe che.--pU. gurudevazrI (paramAgamasAra 516) (103) - / atindrIya evuM AtmasvarUpa, indriya jJAnano viSaya nathI, koIpaNa prakArano (maMda kaSAyarUpa) rAgano viSaya paNa AtmA bilakula nathI; AtmasvarUpa, mananA vikalpa - ciMtana gamya paNa nathI ja. paraMtu mAtra aMtarmukha jJAnamAM grahaNa thAya tevuM che; tethI kevaLa aMtarmukha upayoga kartavya che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J anubhava saMjIvanI vikalpa - rAganA sadbhAvamAM paNa vikalpanI ADa vagara jJAna sIdhuM svarUpane - nijane grahe - te aMtarmukhatA che. temAM AtmA jJAnagocara . vedanagocara thAya che. (104) vaMsa mUno vo . A zrImad bhagavAna kuMdakuMdAcAryanuM gaMbhIra vacanAmRta - sUtra siddhAMtarUpa che. darzana arthAt zraddhAna. AtmAnA sarva anaMta guNomAM . A guNanI viziSTatA darzaka A sUtra che. temAM ghaNI gaMbhIratA che. vAstavikapaNe darzana prApta . anubhavI mahAtmA teno yathAtathya anubhava kare che. kAraNa vacana agocara temAM ghaNuM che. je darzana zaktithI mokSamArgano aMkura phuTe che, sarva guNAMza svayaM samyapha thAya che, je evA prakAre mULa aMgarUpe pariNamatAM . vartatA, mokSamArga vRddhigata thaI, saMpUrNa zuddhatArUpa mokSa anivAryapaNe thAya ja thAya che. jene laIne siddha bhagavaMto siddha paryAyamAM anaMtakALa Take che. te haMsaUT . mULa dharma / lyANamUrti samyaka prakAre sevavA yogya che. A eka guNa evo che ke je zarUthI sadA potAnI pUrI - anaMta zaktithI pariName che ane anya samasta guNonI nirmaLatA thavAmAM vadhavAmAM nimitta thAya che. (105) AtmAnubhavI puruSo dvArA pravAhita thayelAM vacano arthAt sazAstro anubhavarasathI lakhAyelAM hovAthI, temAM anubhavanuM UMDANa hoya che. te vacanone anubhavano dRSTikoNa mukhya rAkhI avagAhana karavA yogya che; nahi to temanA bhAvo-vAcya, jJAnagocara thaI zake nahi. anubhavano dRSTikoNa lAgu karavAthI bhAva bhAse. zAstravAMcananI rIta paNa UMDI ane rahasya yukta che. paralakSI ughADavALuM sthaLa jJAna, tethI ja zAstranA marma sudhI pahoMcatuM nathI. vaLI paralakSI ughADa-paMDitAI-vidvatA sAthe, abhimAna svachaMda vi. doSa sahaja janma pAme che. tethI paNa tenAthI guNa thato nathI. AtmArthIne zabdArtha-bhAvArtha thI saMtoSAI javAnuM thatuM nathI . paraMtu te anubhavanI kaLA mATe atyaMta jIjJAsu rahe che. (106) navembara - 1985 bodhakaLA : nija zuddha jIvAstikAyamAM ahabuddhi thavI, abhedabhAve lakSa rahyA karavuM. A prakAre baLavAna pariNAma thatAM, upayoga zuddha thAya. (107) prazna : jJAnIne koNa oLakhe ? uttara : jJAnI, jJAnIne oLakhI zake, potAnA anubhava uparathI, jenI vANImAM, anubhava rasa vyakta thAya che; dRSTi, puruSArtha vagere prakArathI paNa sAdhaka dazAnI oLakhANa thAya che. aneka vidha adhyAtma bhAvo oLakhavAnI nirmaLatA jJAnIne hovAthI, te anya jJAnIne oLakhe che. samyaka Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI zruta jJAnamAM ghaNuM sAmarthya che. te sivAI . mumukSunAM netro mahAtmAne oLakhI lya che.'--(zrIma) te vacana anusAra pAtra jIvane paNa jJAnInI dazAnI aMtar pratIti cokkasa paNe AvI zake che. jema dardI potAnA roganA nidAna vagere prakAre vaidyanA jJAnane samajI zake che. tema mumukSu jIva, (bhavaroganA nidAnAdi jJAnanA prakArathI mArgano zodhaka jIva, mArga dekhADanAranA anubhava jJAnanI satyatAno nirNaya karI, oLakhI zake che. niHzaMka thaI zake che. (108) AtmabhAvanA : sarvotkRSTa, parama zAMtarasamaya, samarasa . svabhAvI, anaMta sukhadhAma, kevaLa aMtarmukha, svayaM abheda sahaja anubhavarU5 chuM. tethI samasta paramAM upekSA sahaja che). (109) / jagatanA samasta parapadArtha pratyethI AkarSaNa chUTI jAya ane ekamAtra sva-svarUpanuM ja kheMcANa rahyA kare, tevuM parama adbhuta, AzcaryakArI, anaMta mahimAvaMta AtmasvarUpa che. are ! pUrNa kevaLajJAnAdi paryAyanI paNa jene apekSA nathI, tevuM parama nirapekSa AtmasvarUpa che. AvA nija svarUpanI ekAkAra bhAvanAvAnane paNa anya kAMI apekSA na rahe. AvA nija svarUpanI dRSTi vinA, anya dravya-bhAvamAM mukhyatA thAya . svarUpa-daSTimAM to pote svarUpamAtra . "jJAyakamAtra (huM), sivAI anya kAMI che ja nahi. (110). je svasammukha bhAvamAM AtmasvarUpe pragaTa - sahajapratyakSarUpa che te bhAvamAM pratyakSatA sahita (sAthe) abhedatA sadhAya che, tethI te bhAvamAM parokSapaNAno sahaja abhAva thAya che; arthAt tyAM advaitabhAve atindriya pratyakSapaNe varte che. tethI bhAvamAM nijarasa - Atmarasa utpanna thAya che. aho ! anaMta zAMta sudha sAgarano parama AdarabhAva . e ja mahA viveka che. paramapadano viveka / Adara thavAmAM anya vikalpa zuM ? paramAtmapada pratyenA ullAsita vIryathI darzana zuddhi che vA sarva siddhi che. (111) kAraNa zuddha paryAyanuM svarUpa 1H pratyeka vartamAnamAM kArya-zuddha paryAyanA kAraNapaNe taiyAra-mojUda evuM anaMtaguNonA abhedabhAvanuM svAkArabhAve dhRvatva, te kAraNa zuddha paryAya che, je dravyanA anaMta sAmarthyane darzAve che, te A rIte : je dhruvanA vartamAnane avalaMbatA kevaLajJAnAdi pUrNa zuddhatA pragaTe to dravyanuM trikALI sAmarthya keTaluM anaMta ane gaMbhIra !! 2H samudranA pANInuM mojAnI sapATIvALuM asthira daLa pUruM thatAM nIce sthiradaLa zarU thAya Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 anubhava saMjIvanI che. te sthira daLanI uparanI sapATInA dRSTAMte, paryAyanA utpAda-vyayathI pAra UMDe . aMtaramAM anvayarUpa vartamAna dhruvattvane avalokavuM, avalaMbavuM. :3: jIvanA trikALI svarUpamAM, kevaLajJAnAdi pUrNa zuddha paryAyonA kAraNarUpa trikALa rahelI paryAya pariNamana zaktinuM vartamAna te kAraNa zuddha paryAya che. zrImad padmaprabhamaladhArI deve tene pUjita paMcamabhAva pariNati kahela che / samAdara karela che. (112) savikalpa dazAmAM, je kALe nija abheda nirvikalpa caitanya svarUpano yathArtha nirNaya' thAya che, tyAre nirvikalpa svarUpanI atyaMta mukhyatA varte che tethI - te jIvano nirvikalpa dazAno kALa pAkI gayo che. kemake te have vikalpamAM aTakaze nahi, tene vikalpanI mukhyatA nahi rahe; have te zIghra vikalpane vamI nAkhaze athavA tenA vikalpa have zIghra vamAI jaze. nirvikalpa zuddhAtmAno bhAvanAmAM ane jJAna lakSaNathI jJAnamAM yathArtha nirNaya karyo, tene nirvikalpatAno avasara AvI gayo che. (113) vidhi : aMtaraMgamAM sUkSma anubhavadaSTithI jotAM, jIvane mAtra jJAnano - sAmAnyano--ja anubhava che. tyAM jorathI svapaNuM thatAM aneka zeyAkAro ane paryAyatva gauNa thAya che; ne 'svabhAvano Azraya lakSanA kAraNathI thaI jAya che. svabhAvanA AzrayamAM dravya paryAyanA bheda sahaja nirasta thaI jAya che. kAraNake svabhAva dravya-paryAyanA bhedathI nirapekSa che. svabhAve anaubhaya svarUpa che. (114) vibhAvathI / rAgathI jJAnanI bhinnatAnA prayoga dvArA bhedajJAna prathama aMtaraMgamAM thavuM ghaTe che; ke jemAM jJAnanI mukhyatA dvArA jJAnathI jJAnanuM ekatva thAya che. eka samayanI pragaTa zuddha paryAya - trikALI svabhAvathI bhinna hovA chatAM, svayaM svabhAvane avalaMbe che. vibhAvanI jema te bhAvano paNa kSaya karavAnuM prayojana nathI. mAtra avalaMbananuM (AzrayanuM) sthAna te zuddha paryAya nathI - teTaluM ja prayojana che. tethI rAganuM avalaMbana (svabhAvanA avalaMbane) chUTavAnuM prathama kartavya che.-- A vidhi krama che. vidhi-kramamAM pharaka thatAM mArga badalAI jAya che athavA mithyAtvanI utpatti thAya che. mithyAddaSTine zuddha paryAya pragaTelI na hovAthI, tene tethI bhinna paDavAnI vidhino prAraMbha karavAno prazna nathI. (115) na V/paralakSI zAstranuM kSayopazama jJAna paNa prAyaH bAdhaka thAya che. A prakAranA jJAnanA vikAsamAM, AtmAnI zuddhatAno vikAsa mAnavo ke AtmajJAnano vikAsa mAnavo, te bhrama che. svalakSe thayela Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 anubhava saMjIvanI zAstra adhyayana yathArtha jJAnanuM kAraNa thAya che. paralakSI jJAnamAM, zuSkatA athavA abhimAna athavA svaccheda Adi doSanI saMbhAvanA rahe che. (116) laukika samAjanI to nahi, paraMtu dhArmika samAjamAM pratiSThA, kIrti maLe to ThIka . tevI apekSA rAkhe tevo AtmArthI nathI. pratiSThA - kIrtinI apekSA thatAM AtmArthIpaNuM na rahe. tevo AtmA nathI-kharekhara to vikAsa pAmatI avasthAnI paNa svarUpamAM tene apekSA nathI. jyAM sarvotkRSTa dravya upara dRSTi che tyAM zuddha paryAya upara paNa dRSTi nathI . tene bIjI koI bIjA koInI) apekSA kema hoI zake ! (117) WvartamAna AkhA bhava pratye (tIvra mumukSa) jJAnI udAsa che. eka AtmAnI ja apekSita vRtti thaI gaI hovAthI anya sarva upekSAno viSaya sahajapaNe thaI jAya che. tethI jJAnI bhava-udAsI che. udaya prasaMgo to bhavanA peTAbheda che, tethI temAM tanmayatA thatI nathI. manuSyapaNuM te mArUM svarUpa nathI, paravastu che; tethI heya che. tyAM udayanI upAdhi utpanna thatI nathI. upAdhi sahitapaNAmAM duHkha che ane upAdhi rahitapaNAmAM sukha che. tethI jJAnI sukhI che. temane potAno sukhasvabhAva paNa anubhava pratyakSa che. tethI bahAranA kheMcANarUpa AkuLatA nathI. (118) svasaMvedyamAna svarUpa avalokanamAM -anubhavamAM akhaMDa rasa dhArA varase che . te zAMtarasa, amRtarasa - caitanya rasadhArA che . akhUTa Atmarasano pravAha che. A eka deza, jaghanya vedana evuM che ke te AMzika AnaMda pAse IndrAdi saMpadA duHkhanuM nimitta - vikArarUpa bhAse che. (anubhava prakAza) (119) jJAnalakSaNapUrvaka svabhAvanI oLakhANa thayA vinA vibhAvanI oLakhANa paNa thAya nahi ane tethI ja svarUpanI oLakhANa vinA . ajJAna bhAve koIne koI vibhAvamAMja svabhAvanI arthAt AtmAnI kalpanA thatAM . vibhAvanuM sevana chUTatuM nathI. kaSAyanI maMdatA athavA jJAna - cAritra Adi koI guNanA parAbhukhI kSayopazamamAM svabhAvano bhrama-(oLakhANanA abhAve) thaI jAya che ane temAM ja AgaLa vadhavAnI abhilASAthI tenuM sevana thAya che. (12) svarUpanI sahaja aMtara sAvadhAnIrUpa valaNa . huM jJAnamAtra chuM, e sanmArganuM eka mAtra mukhya karoDarajju che. jenA abhAvamAM, anyabhAva / anya dravyanI sAvadhAnI sahaja rahetAM, pramAdanuM rAjya prasare che. (121) Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. anubhava saMjIvanI sat no pragaTa anubhava-dazA jene varte che evA puruSano samAgama - te satsaMga che. je ati durlabha che. - tema chatAM Avo satsaMga paNa aphaLa jAya tevA kAraNarUpa pariNAmane jIva seve che. tyAre ratnaciMtAmaNi tulya manuSya bhava gumAvI devAnuM / hArI javAnuM bane che. te satsaMga aphaLa thavAnA kAraNo nIce pramANe che. 1. mithyA Agraha : bhUtakALamAM jIve mithyA abhiprAya anAdithI sevyo che. teno Agraha satsaMga prApta thavA chatAM na mUkavo, te mithyA Agraha che. saMkSepamAM tenuM svarUpa evuM che ke je Agrahane vaza huM mAtrajJAna svarUpa chuM -tevI aMtara sAvadhAnI utpanna thAya nahi ane tethI paranI sAvadhAnIrUpa - pariNAmonI adhikAI . vajana rahyA kare. prazasta kriyA - pariNAmano Agraha paNa caitanya svarUpanI sAvadhAnI na thavA daze, te mithyA Agraha che. sarva prakAranA mithyA Agraha chUTe tevuM nimitta "satsaMga che. tema chatAM jIva tyAM paNa mithyA Agraha ne na choDe to prApta satsaMga paNa aphaLa jAya che. temaja mithyA Agraha chUTavA pachI koI kAraNa sAdhana nathI. 2. svacchaMdapaNuM H doSitabhAvano pakSapAta, doSamAM mamatva thatAM, svacchaMdane utpanna kare che. A sthiti satsaMgane aphaLa karanArI che. doSabhAvanA pakSapAtamAM . doSanI ruci kAma kare che. tethI teno abhAva thAya tevo prayatna thato nathI. ulTAno svachaMdI jIva doSane gauNa kare che athavA apekSAvAdanA bahAne doSano bacAva / rakSaNa kare che. - sarva anya bhAva doSarUpa hovA chatAM temAM utsAhathI . sAvadhAnIthI pravartavuM thAya te paNa svacchaMdano sUkSma prakAra che. huM jJAnamAtra chuM tevI svarUpa sAvadhAnInA abhAvamAM ukta prakAre svacchaMdano janma thAya che. A doSa tIvra thatAM mAna prakRtti jora kare che ane te tIvra thatAM deva, guru, zAstra ane puruSa saMbaMdhI aviveka paNa thavA lAge che. svacchaMdIne guNa ane guNavAnanI arucI che. tenI cAhanA nathI. 43. pramAda : 'huM jJAnamAtra chuM' tevI satata jAgRtino abhAva ane anyabhAvano rasa rahevo te pramAda che. pramAdabhAvamAM kaSAyarasano ghaNo bhAra che. tethI satsaMganI asara thatI nathI. V4. indriya viSayanI apekSA : jaDanI avasthAmAM sukhabuddhi - rasabuddhi - mahimAvaMtapaNuM thatAM tenI apekSA rahyA kare che. tyAre jIva nija mahimAne, nija sukhane . svabhAvane . bhUle che ane svabhAvanI upekSAmAM varte che. huM jJAna mAtra chuM tevI svayaMnI jAgRtikALe - indriyanA viSayabhUta padArtho sukharahita bhAse che. tethI paNa vyAmoha thato nathI. huM jJAna mAtra chuM tevI jAgRtipUrvaka indriya viSayano jJAnamAM . svamAM abhAva bhAsyamAna thatAM tenI apekSAvRtti - buddhi thatI nathI. indriya viSayanI apekSAvRttimAM (vAsanA) satsaMgamAM prApta bodha lAgato nathI. kAraNa indriya viSayanA rasamAM jJAnarasano abhAva che ane jJAnamAM arthAt svanI jAgRtithI utpanna jJAna rasamAM . indriya viSayano rasa abhAvapaNAne pAme che je satsaMganuM pratyakSa phaLa che. puruSa pratye atyaMta bhakti sameta samAgama karavAmAM Ave to ja satparuSano bodha pariName che ane Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 anubhava saMjIvanI sat samAgamamAM bhaktipUrvaka samarpaNa thatAM indriyo taraphanI vRtti zithila thaI jAya che ane atyaMta bhakti viSayavRttinA rasane maMda kare che tyAre nija hitano bhAva baLavAna thAya che. Ama para viSayano rasa - jaDano rasa satsaMga saphaLa thavAmAM prabaLa avarodhaka - pratibaMdhaka kAraNa che. 5. apUrva bhaktino abhAva : satsaMgadAtA evA jJAnI - paramapuruSa . paramAtmA pratye apUrva bhaktino abhAva hotAM upara kahelA cAreya doSa sahaja utpanna thAya che. jene apUrva bhakti varte che te jIva saMsAra tarI jAya che. tethI jJAnIno yoga parama hitakArI jANI, parama premathI, sarvArpaNabuddhithI, sarva saMyogane gauNa karIne upAsavA yogya che ane to ja jJAnIthI prApta bodha pariName che. anyathA pariNamana thatuM nathI . korI dhAraNA rahI jAya che. A vastu sthiti che. vAstavamAM to jJAnInI oLakhANa thaye pAtra jIvane uparokta prakAre apUrva bhakti jAgRta thAya ja che . thayA vinA rahetI nathI. AvI bhakti te mAtra prazasta rAga vRddhirUpa nathI, paraMtu pragaTa sanuM kharuM mUlyAMkana che, jene lIdhe darzanamoha daDha thAya tevA doSa utpanna thatAM nathI, paraMtu darzanamoha gaLI jAya . tevI pariNAmanI sthiti thAya che. A satsaMgamAM raheluM mahAna rahasya che. tethI ja sarva jJAnIoe svayaMnA anubhavathI ThAma ThAma satsaMganuM mahatva pradarzita karyuM che. je vivAdamAM jarApaNa kheMcI javA yogya nathI. (122) para viSayamAM sukhano anubhava te kalpita che, jUTho che. tyAM kharekhara sukha athavA AnaMda na thato hovA chatAM, AbhAsa thAya che. temAM jUTho AnaMda manAya che. A siddhAMta koIpaNa kakSAnA kaSAyanI maMdatAvALA pariNAmane paNa lAgu paDe che. nijahitanA prayojananI dRSTikoNavALA jIvane jUThA - kRtrima - AnaMdamAM pote chetarAya nahi tenI satata jAgRti ... sAvadhAnI prasaMge prasaMge, kAryo karye rahevA yogya che. kAraNa ke temAM adhyAtmika nukasAna che. (123). samyakajJAna mahAviveka dhAraNa karI, svapara prakAzaka pariNamanamAM, svaviSayamAM ane para viSayamAM nIce prakAre | pramANe pariName che : * svarUpane abheda anubhavarUpa, mahAmahimAvaMta jANI sarvotkRSTa upAdeyapaNe caitanyarasapaNe sva.AzrayabhAve sahaja pariName che. ja para padArtha ane rAga jJAnamAM pratibiMbita thatAM, bhinnapaNe, upekSAbhAve, nirmulya ane nIrasapaNe sahaja jaNAya che . pariName che. tethI te parathI nivRtta thatuM thakuM-vijJAnaghana thatuM jAya che. A samyajJAnanuM svarUpa che. (124) dravyAnuyoga AtmAnuM ekatva . vibhakta svarUpa batAve che. abheda svabhAvanuM lakSa karavAno Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 anubhava saMjIvanI parama gaMbhIra viSaya dravyAnuyogamAM che. nizcaya adhyAtmanA upadezanI pradhAnatA vaDe, dayA - dAnAdi pariNAmano ahIM niSedha Ave che. temAM svabhAva dRSTi karAvavAno hetu che. svabhAvanI abhedatA sAdhavA, A ja hetuthI dravyAnuyoga anusAra - guNa paryAyanA bhedonuM je nirUpaNa che . (je vyavahAranayanA viSayabhUta samasta siddhAMto che) tene-bhedane nirasta karavAnI zailIthI adhyAtma pradhAnatA abhedatA karAve che - sAdhe che. yathArthatAmAM AvI dRSTinI pradhAnatA sAme saMzaya ke anAdara bhAva thato nathI paraMtu vizeSa Adara - mahimAnA bhAva thAya che. tema chatAM dravya, guNa, paryAyanuM bhedarUpa nirUpaNa - je Agama anusAra che, tenA jJAnamAM paNa sapramANatA rahe che jarApaNa anyathA kalpanA thatI nathI. evuM saMtulana rahe te A viSayanI gaMbhIratA che arthAt samyak ekAMta ane anekAMta che. 1. A viSayamAM ayathArthatA utpanna thAya tyAre koIne dravya, guNa, paryAyanA bheda nirUpaka siddhAMtonI mukhyatAno ekAMta varte che. je abhedatA sAdhaka vacano paratve gauNatA athavA anAdara utpanna kare che. tyAM bhedonuM jANapaNuM mukhya karIne adhyAtma dRSTinI gauNatA thAya che. te yathArtha nathI. 2. jyAre koI to, adhyAtma pradhAna (jJAnI-AcAryonA) vidhAnonI mukhyatA kare che. paraMtu tyAM AzayanI gaMbhIratAne nahi grahaNa karIne (kAraNa adhyAtma tattva jJAnamAM bhAsyuM nathI.) abhedatA sAdhavAnA prayojana - puruSArthane prApta karatA nathI. paraMtu kalpanAthI dravyanuM - padArthanuM svarUpa anyathA grahaNa kare che. jethI gRhita mithyAtvanI utpatti thAya che. te mAtra adhyAtma kathananI zailInA rAgamAM rAce che. paraMtu adhyAtmabhAvamAM pariNamatA nathI te yathArtha nathI. kathana zailIno rAga mukhya thatAM - pudgala rasa, vikalpano rasa vadhe che. temAM adhyAtma rasa nathI. paraMtu ayathArthatAmAM, adhyAtma rasa hovAnI tyAM bhrAMti thAya che. temAM dravyAnuyoganA siddhAMta jJAnathI virUddha mAnyatA dRDha thaI jAya che. chatAM pote adhyAtmI hovAnuM mAne che. siddhAMtajJAna ane adhyAtmanA bhAva - jJAna vaccenuM saMtulana ane anaikAMtika valaNa yathArtharUpe rahevuM te ja A mArganI sUkSmatA che. (125) * paripUrNa nirdoSatA (mokSa)nuM jene dhyeya che; tevA sAcA AtmArthIne mAtra nirdoSatAnuM prayojana hovAthI sarva pariNamana A prayojananA lakSe thAya che. tethI prayojana virUddha evI ayathArthatA thatI nathI. samajaNamAM sarva nyAyo nirdoSatAnA prayojanane lakSe samajavAnI paddhati hovAthI, te jJAna AgaLa vadhIne samyajJAnamAM pariName che. tAtparya e ke samajaNa karavA pAchaLa nirdoSatAno eka mAtra dRSTikoNa hovo ghaTe che, nahi to mAtra ughADa - kSayopazamanI vRddhi arthe vAMcana - zravaNanI pravRtti thAya. temAM sAthe ayathArthatAnI utpatti thAya che. tethI mAtra zAstra jJAnanA ughADa pAchaLa vyAmoha pAmavuM yogya nathI. paraMtu zAstra jJAna pAchaLanA dRSTikoNane samajIne mUlyAMkana karavuM yogya che.(126) Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI jANapaNArUpa jJAna - jANavArUpa sadA pravarte che. paraMtu jJAna anusAra pratIti hoya to AcaraNa UbhuM thAya; jJAnane pratItino sAtha na maLe to arthAt jANapaNAthI pratIti virUddha vartatI rahe to jANapaNuM kAryagata thatuM nathI. svabhAvanA aMtara abhyAsamAM, sahajapaNe . pragaTa jJAna vedana dvArA svabhAvanA pratyakSapaNAnuM - pratItinA baLathI vAraMvAra ugratA thatAM, "huM Avo ja (jJAnamAtra) chuM . svasaMvedanano AvirbhAva thAya che. A prakAre zraddhA-jJAnanI maitrI che; (mokSamArgane viSe). (127) jJAnIne dravyadRSTi hovAne lIdhe, sarva jIvo siddha svarUpe jaNAya che. bhale teo ajJAna ane paryAya dRSTine lIdhe potAne game tema mAnatA hoya, paraMtu jJAnI to temane siddhapaNe ja dekhe che. tethI mAthAno vADhanAra arthAt tIvra virodha karanAra pratye paNa jJAnIne vyaktigata dveSa thato nathI. paraMtu tenI vikArI doSita vRttino niSedha Ave che, to paNa dravyanI mukhyatA chUTIne niSedha Avato nathI. (ddeSa mukhya thato nathI. paraMtu dravyanI mukhyatA sahita niSedha (doSabhAvano karuNAbuddhithI Ave che. - AvA aMtaraMga pariNAmone jJAnI ja samaje che. bIjA samajI zakatA nathI. (128) trikALI nija svabhAva, jevo sarvajJa bhagavAnanA kevaLajJAnamAM gocara thAya che, tevA svarUpanuM bhAna thavuM . rahevuM te pragaTa samyak dazA che; je apUrva nija caitanya rasanA nirvikalpa vedana svarUpe che. - AvuM bhAna zuddhopayoga pUrvaka utpanna thAya che. (129) jJAnamayapaNe nija astitvanuM sahaja vedana te (parathI) bhedajJAna che, ane svathI) abhedajJAna che athavA AtmajJAna che. je bhavabhramaNa roganuM parama (amogha) auSadha che. (130) potAnA kalyANanI zarUAta yathArthapaNe - vAstavikapaNe kevA prakAre hoya te viSayamAM siddhAMta sUtra, anubhavasiddha thayela . pUrNatAne lakSe zarUAta te ja vAstavika zarUAta che. ahIM pUrNatA - pUrNa zuddha dazarU5 dhyeyanA sthAne che. - sAdhyanA sthAne che, A sUtra ema nirdeza kare che ke jo dhyeya pUrNatAnuM na baMdhAyu hoya to sAdhyanI bhUla rahI che. tethI tene zarUAta yathArtha prakAre thatI nathI. tethI te jIva dharma aMge je kAMI kare che; te mArganI vidhi mATe zarUAta rUpa paNa nathI. koIpaNa (dharmamAM praveza karanAra jIve potAnA pariNamanamAM ukta sUtranuM vAcyabhUta - tAtparyabhUta sAdhya nizcita thayuM che ke kema ? te avazya maLavaNIthI . tapAsIne samajI levuM joIe. prAyaH jIva potAnI mati kalpanAthI dharma . mArgamAM pravarte che. paraMtu zarUAta anyathA prakAre hovAthI dharmano prAraMbha paNa thato nathI. paraMtu anAdi bhrama bhAMgavAne badale eka vadhu bhrama sevAya che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI sAdhyanI bhUla rahetAM sAdhana maLatuM nathI. 29 (131) buddhipUrvaka padArthanuM svarUpa viparIta ke anyathA nizcita karyuM hoya-te yathArtha vicAraNAthI jema che tema dravya, guNa, paryAyathI aviparItapaNe svIkAra thayA vinA, puruSArtha yogya dizAmAM zarU thaI zakato nathI. udAharaNa tarIke, koI jIvanI vastu svarUpanI samajaNamAM bhUla hoya ane adhyAtmanA viSayamAM te mukhyatA kare to paNa teno prayatna saphaLa thaI zake nahi, adhyAtma bhAvo to sahaja che. svarUpanI viparIta samajaNamAM prayatna kRtrimatA dhAraNa kare che arthAt adhyAtmano viSaya paralakSI kSayopazamamAM buddhigocara thatAM kRtrima mukhyatA thAya che. - temAM pote chetarAI jAya che. potAne adhyAtmI mAnavAnI A bahu moTI bhUla thAya che. (132) zrI 'samayasAra'paramAgamamAM AcArya bhagavaMtoe asti-nAstithI banne paDakhethI, adbhuta zailIthI nirUpaNa karyuM che. astithI : dRSTino viSayabhUta zAyaka (dravya) svabhAva, dravyadRSTinuM anubhavapUrNa nirUpaNa ane svabhAva dRSTivaMta - samyakdaSTinA - dRSTinA pariNamananI mukhyatAvALA aneka paDakhAne tAtvika dRSTikoNathI, adbhuta zailIthI prakAzyuM che. AkhA samayasAranuM A hArda che. nAstithI : anAdi ajJAna, mithyAtvanuM svarUpa, teno abhAva karavAnI vidhinuM aneka bhede nirUpaNa che. Ama asti-nAstithI sUkSma AtmAnuM tattva arthAt prAptinI rIta prakAzelI che. (133) pudgala paryAya prati jIvano rasa - vibhAvarasa jeTalI mAtrAmAM pravarte che, te paryAyane bahirmukha rahevAnuM - thavAnuM kAraNa che ane aMtarmukhano puruSArtha thavAmAM bAdhaka arthAt avarodhaka - pratibaMdhaka che. vibhAvarasathI adhikamAtrAmAM svabhAvano - caitanyano rasa thayA vinA paryAya aMtarmukha thatI nathI. Ama bahAramAM aTakavAmAM kaSAyarasa - rAgarasa mukhya che. tethI paramAgamamAM te rasane ja baMdha tattva' batAvyuM che. cAlatA pariNAmamAM tenuM yathArtha avalokana thavAthI te rasa maMda paDe che. tyAM svabhAva rasa upajavAno avakAza thAya che. (134) zAstra vacana vAcaka che, Atma svabhAva vAcya che. jJAnamAM vAcyanI yathArthatA jJAnarasa upajatAM siddha thAya che. vAcya jJAnamAM Ave chatAM jJAnarasa - Atmarasa na upaje, to te paralakSI ughADarUpa jJAna che, te kAryakArI thatuM nathI. tyAM prAyaH anyathA kalpanA thAya che. yathArthatAmAM - svalakSamAM caitanya rasa - utpanna thAya ja, kAraNa ke dravyazrutanA samyak avagAhanathI zraddhAguNajJatA prApta Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI thAya che, tethI paramArtha sadhAya che." athavA dravyazrutanuM samyapha avagAhana bhAvabRtane sAdhe che" (anubhava prakAza) uparokta siddhAMta vacana sva. zrI dipacaMdajI kAsalIvAlanuM anubhavaprakAza zAstramAM che. A nimitta-upAdAnanI pAramArthika saMdhi che. (135) jJAna paryAyamAM jJAnavedana sadA pragaTapaNe raheluM che. vedana apekSAe jJAnamAM anya dravyabhAvanuM vadana thavuM asaMbhavita ane azakya che; tema chatAM para pravezabhAvane lIdhe parabhAva ane padravyanuM vedana potAne thayAno adhyAsane lIdhe, A pragaTa vedanA tirobhUta thaI jAya che arthAt paraya sAthe jJAnanI ekatAbhAvane lIdhe svayaMnuM vedanA jJAnamAM jJAnane mojUda hovA chatAM te anubhava pakaDI zakAto nathI arthAt vedananuM upayogamAM) grahaNa thaI zakatuM nathI. vAstavamAM to pragaTa vedana ja svasaMvedana-svarUpa che . nija jJAnarUpa che. paraMtu te parapravezabhAvano abhAva thatAM Avirbhata thAya. te parapravezabhAvano abhAva ekamAtra bhedajJAnanA abhyAsathI thAya che. tyAre (upayogamAM) nija vedana vedovA uparAMta lakSyabhUta jJAnarUpa vastune anaMta sAmarthyarUpa ane anaMta mahimAvaMta jANe - sva svarUpapaNe - abheda anubhUti svarUpe anubhave. (136) sadA upayogadhArI, upayoga svabhAvI, AnaMda svarUpa pote svayameva - yatna vinA ja che, che ane che. potAnuM kAma potAne - sahaja svarUpane nihALavA pUratuM ja che, mAtra ATaluM kartavya che; che tene nihALavuM che. che temAM kAMI navuM karavAnuM nathI ke kAMI banAvavAnuM nathI. paranI apekSAvRttine palaTAvI uparokta svapadane oLakhI, sanmukha thaI, anaMta mahimAdhArIne, nija rasathI nihALa !! (137) nija astitvanuM grahaNa thavA arthe, sva. zrI dipacaMdajInuM samyaka vacanAmRta anuprekSaNIya che. amArA darzana jJAnano prakAza mArA pradezamAMthI UThe che. avalokanathI . prayogathI Ama dekhavuM. mAtra zabdArthano vicAra karI, vAgyane vicAranI maryAdAmAM na rAkhatAM, nija sattAnA grahaNano abhyAsa. prayatna thavo ghaTe. parathI vimukha thaIne vAraMvAra jJAna-darzanamaya nija padane avalokI svayaM sukhI thAya. (138) che jema jhera khAvAthI (jAgye . ajANya) maraNa thAya ja, tema pararucibhAve parane sevavAnA pariNAmathI saMsAra duHkha thAya ja thAya. tethI arasa pariNAme udayamAM pravRtti kartavya che. (139) svAnubhavamAM pUrNajJAna (AtmA)nA pratIti bhAvanuM vedana AvatAM, jJAna nirmaLa thAya che. A Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 31 rIte jJAnanI nirmaLatAne uparokta pratItibhAva kAraNa che. ahIM jJAne sarvajJa zaktino potArUpe anubhava karyo, tethI te anubhava sarvajJa zaktine pragaTa karaze. A anubhava sarvajJa zaktinA AdhAre thayo che. rAga, vikalpa ke nimittanA AdhAre thayo nathI. jJAna baLa sAthe pratItinuM baLa maLyuM, tyAM AcaraNa - ekAgratA thaI ane AnaMda uchaLyo. guNa anaMta ke rasa sabeM, anubhava rasake mAMhIe, tethI anubhava samasta jinazAsana che. (140) / svabhAvano bhAvamAM AvirbhAva karavAnI rIta aMge sva. zrI dipacaMdajInA nimna vacanAmRto ('anubhava prakAzamAM atyaMta prayoga paddhatine prakAze che. 1. "jJAnano pratyakSa rasa bhAvamAM vedavo te anubhava che." 2. potAnA paramezvarapadanuM dUra avalokana na kara, potAne ja prabhu sthApa." 3. "gupta caitanya zaktine vyaktapaNe bhAvavAthI te vyakta thAya che." (1) AtmasvarUpa sahaja pratyakSa jJAna svarUpa che. jJAna lakSaNamAM paNa te sadaza pratyakSapaNuM pragaTa che. je anubhavarUpa che. nijarasathI | bhAvanAthI tenuM vedavuM te anubhava che. (2) potAnA paramezvarapadanuM dUrapaNuM bhAvamAM na rAkhavuM paraMtu samIpatAthI bhAvatAM arthAt sahajapadanI pratyakSatAne mukhya karI svarUpe avalokatAM, AtmavIryanI phUraNA teja thAya che . ugra thAya che ne parokSapaNAno vilaya thaI svarUpano sAkSAtkAra sadhAya che. (3) gupta arthAt zaktirUpa cetanya svabhAvane, zuddha pariNamana svabhAvapaNe jotAM / bhAvatAM zaktinuM vyakta zuddha pariNamana thavA lAge che. * pariNamananI zuddhatAnuM A vijJAna che. svabhAvanI mahattAmAM anya sarva jagata sahaja gauNa che. gaNa karavAnI kRtrimatA tyAM karavI paDatI nathI. (141) - jema darpaNamAM mora (pratibiMba) ne jotAM, mora ja jaNAya che . dekhAya che. paraMtu pratibiMbane gauNa karIne arIsAne jotAM, te arIso ja che . tema dekhAya che. tema potAne jJAnamAM para padArtha . pratibiMbita thaI jAya che. tyAM (jJAnamAM) svamAM para tarapha . (para lakSe) jotAM mAtra para' - ekaluM para dekhAya che, jJAnane cUkI javAya che. tethI svane bhUlIne para tarapha kheMcAtA duHkha utpanna thAya che. A zeya-jJAyaka saMkara doSathI utpanna thatuM duHkha ane ajJAna che. samyakajJAnamAM to, para padArtha jaNAvAM chatAM, nijamAM para padArtha - para bhinna) paNe jaNAya che, kAraNa ke te (parane jANavAnA) samaye paNa nijamAM nijane jovAnI dRSTi - mukhyatA che, nijamAM nijanuM vedana pariNati che, je sukhane utpanna karanArI che. tethI samyakajJAna parane jANavAnA kALe paNa viparItatA sAdhatuM nathI; bhinna bhAve rahe che. sva. zrI banArasIdAse satya ja kahela che ke "jJAnakalA jisake ghaTa Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 anubhava saMjIvanI jAgI, te jagamAMhI sahaja vairAgI. (142) sAdhaka dazAmAM, heya-upAdeyano viveka samyaka prakAre thAya che. temAM heya tattvanI . para tattvanI heyatA ane nija svarUpanI upAdeyatAnuM gADhapaNuM thatuM jAya che. jenA pariNAma svarUpe sAdhaka nirvikalpa nija amRta rasane pIe che, jyAM heya upAdeyanuM ThaMdha nathI, vikalpa nathI. Ama prayojananI siddhi che. te mATe prayojananA tIkhA - sUkSma dRSTikoNathI heya-upAdeyanI vaheMcaNI kAraNarUpa che. (143) e AtmabhAvanA - svarUpa prAptinI bhAvanAmAM sanmArganuM bIja che. - (sanmArganuM mULa samyakatva che tema) mumukSu jIvamAM aMtaranI kharI bhAvanAvALAne ja bhedajJAna thaI zake che, bIjAne nahi. bhAvanAvALo ja svarUpane oLakhI zake che ane tethI bhAvanAmAM tathArUpa rasa hovAthI, pariNati janme che. pariNati thayA vinA svarUpano upayoga kyAMthI thAya ? pariNati vinA jIva svarUpamAM upayoga joDavA icche, to paNa tema thaI zakatuM nathI. vaLI, AtmAnI bhAvanA nathI, tene saMsAranI (rAganI bhAvanA che. teno puruSArtha | pariNati bAhya dizAmAM lAgelo | lAgelI rahe che, te aMtarmukha kyAMthI thAya ? pariNati vinA, aMtarmukha thavAno vikalpa te yathArtharUpamAM puruSArtha nathI, paraMtu upara uparanI icchA che. (144) mithyAtvanA sarbhAvamAM mati-zrutajJAnano kSayopazama para rasa - vedana vadhavAmAM nimitta thAya che, te ja kSayopazama samyaktvanA sadbhAvamAM, kaSAyarasa tUTavAthI ane akaSAya svarUpamAM sthiratA - rasa vadhavAthI, svasaMvedanarasa-Atmasa vadhavAmAM nimitta thAya che. - A svasaMvedana pUrNa svasaMvedananuM ja aMga che. anaMta sukhanuM mULa che. sAdhaka dazAmAM, nija paramapadamAM rahela Atmavaibhavane jonAra mati-zruta che. (145) svaAzraya bhAve svarUpa nivAsa . pariNAma kare che. pariNAma vastune . mane vedI svarUpa lAbha le che. svarUpa astitvane grahaNa karavuM te svarUpa lAbha che. pariNAma zuddha karavAmAM ATaluM ja kAma che. upayogasvabhAvInuM upayogathI abhedabhAve grahaNa thavuM te svarUpAcaraNa - vizrAma che. yuvAmo nIvo' ti vacanAta ! (146) anaMta sarva guNomAM jJAnaguNa mukhya che. jJAna vinA vastu svarUpano nizcaya na thAya. tethI jJAna pradhAna che . urdhva che. vastu svabhAvanuM prasiddha - avikRta, sAkArarUpa, vedanarUpa, anubhavarUpa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 anubhava saMjIvanI lakSaNa, jJAna ja che. te kAraNathI paNa jJAnanI pradhAnatA abAdhita ane avisaMvAdIta che. jJAna nija vedanano - jJAnanA vedakapaNAno kadI paNa tyAga karatuM nathI, para vedananA adhyAsa kALe paNa vedanano tyAga thato nathI ane tethI ja ajJAnabhAve paNa parane vedI . bhogavI zakAtuM nathI. nija vedanane nahi choDatuM evuM jJAna svapara prakAzaka svabhAvane lIdhe, sva vedanamAM rahIne parane jANe che arthAt para padArtha jJAnamAM pratibiMbita thAya . jaNAya che. temAM svanI apekSAthI para che arthAt svaparapaNuM paraspara apekSita che. apekSA rAkhIne . apekSA pUrvaka vivikSA thAya che . te vivikSAthI vastu siddhi che. ane nija jJAnathI svarUpAnubhava che. (147) VhuM jJAna mAtra chuM . A prakAre jJAnamAtra bhAvamAM aMtara sAvadhAnI dvArA jJAnathI nija pratyakSa jJAnamaya astitvanuM grahaNa thavuM - te prayoga che. Avo prayogAbhyAsa sAdhakane aMtaramAM thayA kare, temAM jJAnamAtra' no vikalpa vA raTaNa karyA karavAno prakAra (te prayoga) nathI; vikalpathI astitvanuM grahaNa paNa thatuM nathI. paraMtu jJAnanI pratyakSatAthI ane vedakatAthI jJAnamaya sattAno anubhava sUkSma aMtara avalokanathI sadhAya che. kAMIpaNa karavuM evo "karuM-karuM no vikalpa to upAdhirUpa che, puruSArthamAM bAdhaka che. vikalpathI nirapekSa arthAt vikalpathI parata AgaLa evuM avalokana te prayoga che. prayogamAM puruSArtha che, prayoga puruSArthathI thAya che. vikalpathI . rAgathI kArya siddhi nathI. puruSArthathI ja kArya siddhi che. (148) ke - nirvikalpa samAdhirUpa dharmadhyAna thavA arthe . zeyarUpa padArthomAM iSTa . aniSTabuddhi maTavI Avazyaka che. pote AtmA mAtra jJAna svarUpa che, anya padArtha mAtra zeyarUpa che. koI padArtha jJAnane iSTa-aniSTa nathI. tevuM vastu svarUpa che, taLusAra jJAna mAtra jANavArUpe rahetAM ane zeyane mAtra joya' nA sthAnamAM jANatAM - iSTa aniSTapaNe anya padArtha jJAnamAM bhAsato nathI, tethI iSTa-aniSTa buddhipUrvakanA rAga-dveSa thatAM nathI, tethI vikalpa jALa maTe che ane vikalpa rasa maTatAM dharmadhyAna thAya che. dharmadhyAna thatAM nijAnaMdanI utpatti thAya che. vItarAgI jJAnabhAva. jJAtA-daSTAbhAva thatAM, para sAtheno pratibaMdha maTatAM, svarUpamAM samAdhi upaje . svarUpamAM lInatA thAya, nirAkuLatA thAya, jenI sarakhAmaNImAM indrAdi saMpadA rogavat (upAdhi) bhAse che. udayamAM joDAtAM duHkha thAya ja thAya. (149) AkuLatArUpa duHkhanuM mULa anAdi ajJAnarUpa bhramabhAva che. A bhramabhAvathI anAtmA (deha ane rAga) no potArUpe anubhavano abhyAsa thaI rahyo che. A viparIta abhyAsane lIdhe potAnuM guNa nidhAna paramapadarUpa sthAna dekhAtuM nathI arthAt viparIta abhyAsano abhAva thatAM, potAnuM Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u4 anubhava saMjIvanI guNa nidhAna paramapadarUpa sthAna dekhAya ane bhava vAsanA vilaya pAme, tyAre jagatanA navanidhAnarUpa vidhavidha bhoga-upabhoga saMbaMdhI sukha jUThuM bhAse - kalpita bhAse. nija paramapadarUpa sahajapadane bhAvatAM, AtmabhAvo prakAze ane Atma zaktinI vRddhi thAya. nirAkuLa sukhAmRtano AsvAda Ave. (15)) zAstra vacanarUpa - vAcaka zabda te dravyazrata che. te zabdanA vAyabhUta svabhAvabhAvane, dravyazrutanA nimitte bhAvavo, te bhAvaRRta che athavA zrutajJAnamAM svarUpanA anubhavakaraNa ne bhAvazruta kahyuM che. te A prakAre ? paramAtmA upAdeya che' te dravyazrutanuM vAcya arthAt te rU5 bhAva te bhAvabhRta rasa che, tene pI. tethI svarUpa samAdhi thAya che ane amarapada sadhAya che. (151) pUrvakarma anusAra prApta saMyogomAM, te saMyogo pragaTapaNe paradravyasvarUpa hovA chatAM, temAM nijapaNuM mAnI, jIva potAmAM sukha kalpe che-te sarvathA jUTha che. sauthI moTuM jUTha che; teno daMDa, cAra gatinuM paribhramaNa che ane janma maraNAdinuM duHkha che. sukha to caitanyanA vikAsamAM utpanna thAya che. - sukhabhaMDAramAMthI sukha thAya. (15ra) R mohane lIdhe, manaraMjaka pariNAmone jIva kare che te jUThA vinoda vaDe potAne Thage che. jo jIva svarasa pariNAma kare arthAt AtmarasanuM sevana kare to parabhAvanI prIti jarApaNa na kare. (kAraNake Atmarasa nirAkuLa zAMtarasa che. . parabhAvanI mIThAzamAM AkuLatA thAya che. anaMta mahimA bhaMDAra svarUpanuM jJAna cetanAmAM potArUpe anubhave to avazya tarI jAya. (153) AtmArthInuM svarUpa arthAt samyaphanI yathArtha bhUmikAnA lakSaNo : | (1) lakSa : jene mArga prAptinuM ekamAtra lakSa hoya, jene (2) jijJAsA anaMta janma maraNathI . paribhramaNathI mukta thavAnI apUrva jijJAsA vedanApUrvaka utpanna thaI hoya. (janma-maraNathI mukta thavAnI vedanA) (3) pUrNatAnuM dhyeya : jIvanamAM saMyogI padArthonI prAptinuM dhyeya na hoya, paraMtu paripUrNa zuddha niSkalaMka) dazA prApta karavAnuM dhyeya hoya. (4) bhAvanA aMtaranA UMDANathI svarUpa prAptinI apUrva bhAvanA jenI utpatti pAchaLa koI rAga-dveSanI bhUmikA na hoya tevI vItarAgI bhAva - bhUmikA | abhiprAyanA AdhArathI utpanna bhAvanA. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 anubhava saMjIvanI (5) laganI : pUrNatAnA dhyeya pratye pUrI laganIthI lAganAra. (6) dhagaza : pUrI dhagazathI AgaLa dhapanAra. (7) prayojananI mukhyatA : pUrNatAne lakSe zarUAta karavAne lIdhe, nija prayojananA viSayamAM sahaja sUkSma ane tIkSNa dRSTipUrvaka pravartanAra. (8) khaTaka : samyakdnI pUrva bhUmikAmAM svabhAvane anulakSIne ucca kakSAnA zubha vikalpo thavA chatAM, anubhUtino abhAva hovAthI, aMdaramAM jene khaTaka rahyA karatI hoya. (9) yathArthatA : lezyA - pariNatimAM rAga rasarUpa raMjItapaNuM ghaTatAM, temaja darzanamohano rasa ghaTatAM, mumukSune yogya bhUmikAnuM jJAna nirmaLa thatAM, satpuruSanA vacano - zAstra vacanonI samajaNamAM yathArthatA, adhyAtma tattvano rasa, ruci vagere hoya. (10) tAlAvelI : svakArya mATe tAlAvelI hoya. (11) udaya bhAva bojArUpa : udaya kAryo bojArUpa lAge, pravRtti karavI paDe temAM trAsathAka lAge ane arucine lIdhe udaya janita pariNAmanuM baLa ghaTatuM jAya. (12) prayojanabhUtano rasa : sat samAgamamAM prayojanabhUta viSaya AvatAM rasa vRddhigata thAya. (13) aMtara avalokanapUrvaka tatva abhyAsa : tattvajJAnano abhyAsa aMtara saMzodhana pUrvaka - aMtara avalokana pUrvaka thAya. (14) eka AtmA sivAI kAMI joItuM nathI : jene A jagatamAMthI kAMIpaNa joItuM nathI. eka AtmA ja joIe, tevI daDha vRttivALo hoya. (15) prayogathI nirNaya H tattvajJAna - samajaNane zIghra prayoganI sarANe caDAvI, samajaNanI yathArthatA karato hoya. (16) udayanI vyarthatA : udayanA kAryomAM (karavA paDe temAM) vyartha amUlya jIvana gumAvavuM paDe che, tevuM lAgyA kare. tevo abhiprAya jeno hoya. (17) prApta guNadazAnI gauNatA : cAlu pariNamanamAM mArganI najIkatA Adi vikAsa thavA chatAM, pUrNatAnuM lakSa hovAthI, je saMtoSAya jAya nahi, paraMtu prApta guNo gauNa thaI jAya ane ucca dazAnI / pUrNatAnI abhilASA jene rahyA kare. (18) guNanI mahimA, mukhyatA : guNano mahimA ane guNanI mukhyatA jene rahetI hoya. (19) nIrasa pariNAma - UMDI jijJAsAvaza : sat svarUpanI UMDI jijJAsAne lIdhe, sarva udaya prasaMgomAM citta na lAge ane nIrasapaNuM AvI gayuM hoya. (20) tIvra ruci : tIvra ane UMDI rucipUrvaka prayojanabhUta viSayane sUkSma upayogathI pakaDato hoya. (21) UMDu maMthana : mULa vastu svarUpane UMDA maMthanapUrvaka samajavAnI paddhati hoya, sAthe sAthe Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 anubhava saMjIvanI Atmaruci posAtI hoya. (22) puruSanI aMtara oLakhANapUrvaka mahimA satu puruSonA vacanomAM rahela anubhavanI vidhinI gaMbhIratAne gahana ciMtana vaDe zodhato hoya ane tethI sat puruSonAM vacanomAM rahela pAramArthika rahasyane samajI zakato hoya, ane tethI sat puruSonI aMtara pariNatinI oLakhANathI satpuruSano mahimA jene hRdayagata thayo hoya. (23) sarva udyamathI puruSArtha : pUrI zaktithI zaktine gopavyA vagara) samagrapaNe jorathI - ullAsathI prayatna - puruSArtha karato hoya. (24) vikalpamAM duHkha-bhedajJAnathI : bhedajJAnano prayAsa karanAra hoya ane vikalpamAtramAM tyAre duHkha aMdarathI lAgatuM hoya ane AtmasvabhAvanA vikalpathI paNa khasavAnI taiyArIvALuM pariNAmamAM valaNa hoya (A sthiti anubhavanI najIkatAvALA jIvane hoya che). | (25) kyAMya game nahi : udayabhAvo bojArUpa lAge, tethI udaya prasaMgomAM kyAMya gamatuM na hoya. (26) svakAryanI zIghatA vRtti : svIkArya pachI karIza tevo prakAra pariNAmamAM na hoya, paraMtu atyAre ja thatuM hoya to vinA vilaMbe tatpara thAya arthAt zIvratA | sAvadhAnImAM pachI karIza' evo aruci-sUcaka prakAra na hoya. (27) pratyakSa sanduruSamAM ekaniSThA, sarvArpaNa buddhi pratyakSa yogamAM sapuruSanA sarva vikalpone anusaravAno bhAva rahe, ekaniSThAthI AjJAnuM ArAdhana karavAnA bhAvo hoya arthAt sarvArpaNabuddhithI vartato hoya. (28) guNa pramoda : potAne guNa prAptinI abhilASA hovAthI, anyamAM guNa dekhe tyAM pramoda bhAva sahaja thato hoya. (29) aMtarathI nivRtta thavAnI vRtti H aMtaramAM nivRtta thaIne svIkArya karavAnI dhagaza hoya. (30) brahmacaryanI cAhanA : seMkaDo - hajAro vikalpanI paraMparAnuM mULa (sarjaka) evuM abrahmacarya jANIne, vikalponI jALanI vRddhine aTakAvanAra evA brahmacaryanI cAhanAvALo hoya. (31) madhyasthabhAve nija doSa dekhanAra : potAnA doSane apakSapAtapaNe dekhavAmAM, doSane TALavAno dRSTikoNa hoya, jJAnamAM madhyasthatA hoya . jethI svacchaMda na upaje. (32) ekAMta priya : ekAMta - priyatA hoya (aneka arthAt bahujana paricaya Atma sAdhanAne pratikULa nimitta che) (33) AhAra vihAramAM vairAgya / niyamItatA : AhAra, vihAra ane nihArano niyamI hoya, jethI dehAzrita bAhyabhAvo niyamIta (maryAdita) thAya; rAgarasa jeno maMda thayo che, tene A sahaja sAdhya che. uparokta viSayamAM aniyamItatA tIvra rAgarasane lIdhe sahaja pravarte, tevo prakAra Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI na hoya, kAraNa AtmArthI sahaja vairAgyavAna hoya che. (34) potAnI gurutA dabAvanAra : AtmArthI jIva, sAmAnya manuSyathI vizeSa yogyatAvALo hovA chatAM, mAna-prasiddhithI dUra rahevA cAhe che ane tethI potAnI mahattAne gopave che ane te paNa kRtrimatA vinA gopave che. 37 (35) muktapaNAnuM mUlyAMkana : mokSa ane mokSamArganI mahattA vAstavikarUpe samajAI hoya, (cAre gatinA sarva duHkhano abhAva ane anaMta samAdhi sukhanI prApti ane prAptinA sAdhananI kiMmata samajIne Adarabuddhi utpanna thaI hoya.) (36) jAgRtipUrvaka avalokanathI nIrasatA : Atma jAgRti utpanna thaI hoya arthAt jAgRtipUrvaka nijabhAvonuM avalokana sUkSmapaNe thatAM pararasa-rAgarasa ghaTato hoya. (37) prayojananA lakSe zAstra vacanonuM avagAhana : zAstromAM AvatA sarva nyAyo ane aneka apekSita kathano, temaja vibhinna prakAre kathananI vivikSAo - te sarvane AtmahitanA prayojananA lakSe samajavAnI paddhati hoya. (jethI viparyAsapaNuM ke anyathApaNuM samajaNamAM na thAya). (38) udaya prasaMgomAM nirutsAha (tAlAvelI vaza) : svakArya mATe tAlAvelI hovAne lIdhe, anya udayamAna prasaMgomAM nirutsAhI bhAve joDAya. (39) gati niHzaMkatA : gati niHzaMkatA AvI hoya arthAt AgAmI bhavomAM nIcagati (narka ke tiryaMca) thavA saMbaMdhI zaMkA paNa na paDe, temaja svayaMnI (mukti-dazAnI) yogyatA mATe je niHzaMka hoya. (40) sukhAbhAsanuM jJAna Azrayabuddhi - vAsanA TaLavAnuM kAraNa : anya dravya-bhAvamAM 'sukhanI kalpanA'nuM svarUpa samajAyuM hoya, tethI tenI nivRtti arthe (sAvadhAna) prayatnavAna hoya, ke jethI jagatanA koI padArthamAM UMDe UMDe paNa sukhanI kalpanA (vAsanA) rahI na jAya athavA koIpaNa indriya viSayanI apekSA pariNatimAM rahyA kare nahi, temaja zubha pariNAmomAM ke zAtA vedanInA udaya kALe Azrayabuddhi rahI na jAya. (41) svacchaMdano abhAva : svacchaMda mahAdoSa che, je AtmArthInI bhUmikAno nAza karanAra che. jenA lakSaNo anekanA prakAre samajI tene TALavA athavA tevA prakAranA pariNAma jene na hoya; tevA keTalAka prakAronuM saMkSipta vivaraNa : A. 'huM samajuM chuM'--tevo ahaMbhAva, jJAnInA vacanonI potA barAbara tulanA karI H- paralakSI zAstranA ughADamAM 'huM samaju chuM tevo ahaMbhAva ane tevA ahaMkAravaza jJAnInA vacananI potAnI barAbara tulanA karavI. B. potAnA-paranA doSano pakSapAta thavo H- potAnA doSano pakSapAta thavo' temaja jenA upara rAga-mamatva hoya tevA bIjAno doSano pakSapAta thavo.' - bacAva thavo, Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 anubhava saMjIvanI C. jJAnInAM vacanamAM zaMkA thavI - satpuruSanA vacanamAM zaMkA thavI. AD, jJAnInAM vacanamAM bhUla dekhavI - satpuruSanA vacanamAM bhUla dekhavAnA zodhavAnA pariNAma thavA. E. mAnIpaNuM- lokasaMjJA rahe mAnArthe pravRtti rahe - mAnIpaNuM . jyAM jyAM mAna maLe tyAM AkarSaNa rahe athavA ru; mAna maLavA arthe mana-vacana-kAyAnI pravRtti thAya. samAjanI mukhyatA thaI Atma sAdhana gauNa thAya (jene zAstramAM lokadaSTi kahI che. jyAM bahumAna thayuM hoya - thatuM hoya tevA samuhamAM te mAna jaLavAI rahe . tevo abhiprAya athavA pariNati rahe, tanusAra pravRtti zubha (?) nI kare athavA anaitika azubha pravRtti paNa, svacchaMda tIvra thatAM kare. F. sapuruSanAM upakArane oLavavo :- satpuruSanA upakArane oLavavo. 6. puruSanA vacanapratye aprIti - satpuruSanA vacanAmRta pratye acaLa premano abhAva. H. puruSa pratye parama vinayamAM ocha5 :- pratyakSa sapuruSa pratye parama vinaya - atyaMta bhaktino abhAva, (sAmAnya vinaya hoya te ochapa yogya nathI. 1. satpuruSonA udaya bhAvo . kAryomAM potA samAna kalpanA rahevI. J. sapuruSanAM AcaraNamAM rAganI / cAritramohanI mukhyatAthI doSa dekhavA - satpuruSanA bAhya AcaraNamAMthI cAritramohanA doSane mukhya karavA. K. zAstranI dhAraNAnI mukhyatAmAM adhyAtma gauNa thavuM - mArga sUjhano abhAva - bAhya jJAna : zAstranI dhAraNA . uparanA jhukAvane lIdhe mArganI aMtaramAM sUjha na paDavI, adhyAtma gauNa thavuM . e vagere prakAranA pariNAmo svacchaMdanI tIvratA athavA maMdatAnA vidyamAnapaNAnA ghAtaka che. 42. asaraLatA haThAgrahano abhAva : asaraLatA, haThAgraha, jIda . AvI jAtanA bhAvo na thAya, kAraNa parama saraLatArUpa evuM aMtarmukhanuM valaNanA avarodhaka A asaraLa bhAvo che. 43. kSayopazamanI mahattAno abhAva : kSayopazamanI vizeSatAne lIdhe moTAInI icchAbhAva rahe tevuM na hoya. 44. kriyAkAMDa paraMparAnA Agrahano abhAva : paraMparA ane kriyAkAMDano Agraha na rahe. 45. jJAnInA vacanamAM kalpanAno abhAva : jJAnInA vacanonuM kalpita arthaghaTana karavAnuM na thAya. 46. satpuruSathI vimukhatAno abhAva : satpuruSathI vimukha thavAnuM koIpaNa bhoge svIkAre nahi. te mATe apakIrtibhaya, samAjabhayane gauNa kare. 47. pramAdano abhAva pramAda arthAt svakAryanuM ullAsita vIryano abhAva rahe to te pariNAmo upara uparathI zAMta (kaSAyanI maMdatAvALA) dekhAtA hoya, to paNa, kaSAyanA bhArathI pramAdita thayAM Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 39 che. . tevA pariNAma na hoya. 48. kutarka, zaMkAzIlatA, vibhramano abhAva. vikalpa vRddhi thAya tevI rItano abhAva, aparipakva vicArono abhAva, adhUrA nizcayano abhAva, DAmADoLapaNAno abhAva : zAstra adhyayana, tattva zravaNa, tattvacarcA, AdimAM evo prakAra na hoya ke jethI vikalpa vRddhi thAya, adhUro nizcaya, aparipakva vicAradazApaNuM, zaMkAzIlatA ane vizvama utpanna thAya, kutarka upaje ane bhAvamAM DAmADoLapaNuM rahe, tevA prakArano abhAva. 49. laukika abhiniveSano abhAva, zAstrIya abhiniveSano abhAva, prazasta - aprazastano abhAva :- laukika abhiniveSa ane zAstrIya abhiniveSathI dUra rahe te nimna prakAre : A-1. lokamAM je je vastu ane vAtonuM mahatva gaNAya che, tenI mahAbhyabuddhi te laukika abhiniveSa. B.1. AtmArtha sivAInI zAstranI mAnyatA, vA zAstranuM bhaNatara - dhAraNAmAM saMtoSa, aprayojanabhUta viSayamAM jANapaNAnI mahattA ane tethI AtmArthanI gauNatA vagere prakAra te (prazasta) zAstrIya abhiniveSa ane B-2. pratyakSa sapuruSanA samAgamane gauNa karI, tenI sarakhAmaNI svayaMnA zAstra adhyayanane gaNavI athavA zAstra - UMcA guNasthAna sthita puruSanAM vacano gaNI-vadhu bhAra devo te aprazasta zAstrIya abhiniveSa. (ahIM zAstranI mukhyatA hovA chatAM 'aprazasta' vizeSaNa lagAvela che. te gaMbhIra bhAva / vacana che. AvA prakAranA bhAvamAM vartato jIva - avazya kAMIne kAMI aprazasta laukika) prayojanavaza pravartato hoya che. tevI jJAnInI gaNatrI (maryAdA jJAnano niyama) che, je niyamabaddha che. 50. saMdigdha avasthAno abhAva--tethI sapuruSane viSe paNa saMdeha - teno abhAva H saMdigdha avasthA na hoya, saMdigdha avasthA ne lIdhe (1) jJAna prApti mATe aneka graMthonuM adhyayana karatAM aneka prakAre saMdehanuM upajavuM, jethI prayojanabhUta viSaya upara lakSa jatuM nathI. prAyaH aprayojanabhUta viSaya upara vajana rahe ane temAM aTake. (2) puruSano pratyakSa samAgama thavA chatAM oLakhANa na thAya; UMDe UMDe satpuruSanA mana, vacana, kAyAnA udaya pariNAma pratye saMdeha rahe athavA kyAMka paNa avizvAsa . apratItine yogya vAta lAge. 51. bhedanI rucino abhAva athavA abheda-paramArthamAM arucino abhAva : jJAnanA bheda prabhedamAM guNabheda, paryAyabheda, aneka prakAranA nyAyo, nayajJAna, karma baMdha, udaya - sattAnA bhedomAM) ruci thavAthI, abheda paramArtha viSayamAM rasa na upaje tevuM na thAya. para. bAhya jJAnane jJAna prApti athavA atipariNAmIpaNAno abhAva: zAstranA bAhya jJAnamAM jJAna prApti manAI jAya ane tethI samyak pariNamananA abhAvamAM paNa potAnuM mahatapaNuM mAnavuM, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI koI mAne to gamavuM - jene atipariNAmIpaNuM kahe che. jANapaNAnuM / jJAnanuM pradarzana karavAnA bhAva - vagere prakAra na thAya. 53. kSayopazama thavAthI jijJAsA maTI jAya, te sthitino abhAva : jJAnanA kSayopazamamAM nizcaya-vyavahAra Adi samajAya, chatAM mArganI vidhi potAne na pakaDAya tyAM sudhI athavA sAkSAt anubhUti na thAya tyAM sudhI jijJAsAno abhAva na thAya. 54. niMdA - prazaMsA arthe pravRttino abhAva : zAstra saMbaMdhI - (deva, guru, satpuruSa saMbaMdhI) koI pravRtti mAnArthe na thAya, tIrthanI - zAsananI koI pravRttimAM, potAnuM mAnanuM lakSa na rahe - na hoya. dA.ta. zrImadbhunuM vacana - niMdA-prazaMsA arthe vicAravAna jIva pravRtti na kare'. 55. kriyA dvArA asat abhimAnano abhAva : kriyA saMbaMdhI mithyA Agraha na hoya, ke jethI 'asat abhimAna' thAya arthAt dehAtmabuddhi dRDha thAya ane vrata-saMyamAdinI daihika kriyAmAM AtmAnI kriyA mAnatAM asamAM sat manAya athavA mAnArthe bAhya kriyA na thAya. 56. kriyA dvArA siddhimohano abhAva : bAhya anukULatA (puNyanA phaLa) nI abhilASAthI athavA siddhi moharUpa nidAna bhAvo sahita kriyA na kare. 57. adhyAtmano vyAmoha athavA zuSka adhyAtmIpaNAno abhAva : bAhya lakSe jANapaNAM mATe vA anyathA prakAre tattvanuM grahaNa thatAM, ekaluM adhyAtma ciMtavana arthAt zuSka adhyAtmIpaNuM (bhAvabhAsana vagara - jJAnarasa vagara) thatAM vikalpa ane adhyAtmabhASAno rasa - vANIno rasa - je pudgala rasa che. te adhyAtmano vyAmoha che. tevo prakAra na thAya. (154) 40 Disembara - 1985 mumukSujIvane AtmasvarUpanA mahimAnA bhAvo thavA svAbhAvika che. paraMtu svarUpanI oLakhANa vinA, mAtra othe oghe mahimA thAya te kAryakArI nathI. oLakhANa-bhAvabhAsana vinAnI svarUpa mahimAnA kartavyanI samajaNathI paNa kRtrimatAvALA bhAvothI mahimA karAya te paNa kAryakArI nathI. paraMtu svarUpanA yathAtathya pratibhAsane lIdhe AtmAno mahimA utpanna thavo svAbhAvika che. tyAM svarUpanI mukhyatA thatAM, svarUpa saMbaMdhI vikalpa / rAga vadhe - rahe tyAM sudhI zuddhanayano pakSa che. A nayapakSano vikalpa anAdinI ekatvabuddhinA sadbhAvane lIdhe samyak utpattimAM - nirvikalpa thavAmAM - bAdhaka che. tethI tevA rAganI vRddhi paNa icchanIya nathI. paraMtu jJAnamAM - vikalpanI ADa vinA - avabhAsita thayela mahimAvaMta svarUpa - apUrva AtmalakSa utpanna kare che. tyAM zuddha svarUpanA lakSe jJAnabaLa vRdvigata thAya che. vikalpanuM baLa tUTatuM jAya che te svarUpano kharo mahimA che. arthAt sUkSma vikalpa thavAM chatAM tenA upara lakSa nathI. eka jJAnamAtramayapaNe - vyApyavyApakabhAve - jJAnanA baLathI potAno, svayaM rAga rahitano anubhava thatAM buddhipUrvakanA rAganI utpatti sahaja Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 41 baMdha thaI jAya che. arthAt vItarAga svarUpanA mahimAno vikalpa - rAga utpanna thavA chatAM - ane mahimA vadhavA chatAM - rAga vadhato nathI paNa tUTe che. kAraNa ke rAgathI bhinnapaNArUpa bhedajJAna vRddhigata thaIne - rAgane miTAve che. vItarAga svarUpanA lakSe uttpanna puruSArthathI rAga maTe che. (155) viparItanA parihAra pUrvaka aviparItapaNAnI - yathArthapaNAnI - siddhi arthAt upalabdhi che. nava tattvanA zraddhAnanI paribhASAmAM A prakAra prasiddha che, tyAM ema spaSTa karyuM che ke : "viparIta abhiniveSa rahita nava tattvanuM zraddhAna te yathArtha zraddhAna che;" temAM atattvamAM tattva buddhi athavA eka tattvamAM anya tattvano adhyAsa (anyathA bhAsavuM) te mithyA zraddhA, viparIta abhiniveSane pradarzita kare che, tevI ja rIte zAstrajJAnanI yathArthatA - AtmalakSapUrvaka zAstranuM adhyayana thAya temAM che. AvuM yathArtha jJAna-zraddhAna hotAM, kudevamAM deva buddhi, lAbhabuddhi na thAya ane sarvajJadeva pratye anAdara, aviveka athavA niSedha na Ave; koIpaNa laukika kAraNathI niSedha AvatAM grahita mithyAtvano doSa upaje. tevI ja rIte bhAvaliMgI guru sivAI gurubuddhi na thAya, temaja dravyaliMgI ke liMgAbhAsI, anya liMgI pratye guru - pUjyabuddhithI, dharmabuddhithI - triyoge pravRtti na thavI ghaTe. kemake tyAM viparIta abhiniveSa thAya. tevI ja rIte suzAstra ane kuzAstra vacce viveka kartavya che. kuzAstra - anyamatanA zAstra ke mithyArdaSTie racelA zAstro pratye zraddhA - vinaya rAkhIne sat zAstro vAMce sAMbhaLe, temAM lAbha thAya nahi. tevI ja rIte, satpuruSa pratye zraddhA vinaya hovA chatAM, asatpuruSamAM - tenA vacanamAM zraddhA - vinaya karatAM - ayathArthatA viparIta abhiniveSa utpanna thAya che ane pratyakSa yoga - ayoga thaI paDe che. uparokta viSaya mumukSu jIve - vicAravAna jIve gaMbhIrapaNe vicAravA yogya che. (156) pAtratA : 1. jene ekamAtra nija svarUpa sivAI jagatamAMthI kAMI ja joItuM nathI te khAsa prakAranI pAtratA che. 2. satpuruSanA caraNano icchuka, ekaniSThAthI satpuruSanI AjJA zirodhArya karanAra vartamAna pAtra che. 3. pAtra jIvane svarUpa vicAraNA - ciMtavana Adi thavAM chatAM, svAnubhavanA abhAvanI khaTaka rahyA kare - asaMtoSa rahe che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 anubhava saMjIvanI A3-. aneka prakAranA mohAsaktinA pariNAma kALe mUMjhavaNano anubhava thAya te pAtratAnuM sucaka che. 4. guNathI utpanna thatAM sukhanI ruci che jene, temaja guNagrAhIpaNuM. 5. udayabhAvamAM kyAMya game nahi, tethI udayabhAvamAM jora-utsAha Ave nahi, pAtratAvaza sahaja ema thAya. 6. samajaNathI saMmata thayela bodhane zIdhra prayogamAM mukanAra paNa vartamAna pAtra che. 7. darzanamoha maMda thayo che jene tethI padArthano yathArtha nizcaya karavAnI kSamatAvALo . uttama pAtra che. svarUpa nirNaya te pAtratA. pU. gurudevazrI vacanAmRta-19, 8. zAstra vacanonI yathArtha samajaNa sAthe yathAyogya staranA vahevAranA pariNAma thavA chatAM teno / vyavahArano rasa caDI na jAya, tevI jAgRtivALo. 9, jagatanI moTAIvALI vastu ane vAtono mahimA na Ave. 10. svabhAva sAMbhaLatAM rucinuM poSaNa thAya - vRddhi thAya, svabhAva prApta karyA vinA cena na paDe . sukha na thAya - lIdhe ja chUTako. (vartamAna pAtra) 11. sUkSma aMtara avalokanapUrvaka bhedajJAnano puruSArtha karanAra vartamAna pAtra che. 12. upakArI satpuruSa pratye atyaMta bhaktivALo. 13. viSaya-kaSAyanAM tIvra rasavALAM pariNAma thatAM ahitarUpa pariNAmo thatAM gabharATa thavo. 14. prayojanabhUta ane aprayojanabhUta viSayanI vaheMcaNI karanAra. 15. aprayojanabhUta viSaya pratye upekSA - udAsa thanAra, temaja prayojanabhUta viSayanA UMDANamAM javA mATe tatpara vRttivALo, prayojanane anusaravAnA puruSArthavALo. 16. pratikULa prasaMgamAM pariNAma nahi bagaDatAM, sahaja AtmahitamAM sAvadhAna thanAra. 17. nijahitanI jeTalI garaja teTalI pAtratA vizeSa A pAtratAnA mApanuM dhoraNa che. 18. bhavabhramaNathI DaravAnA cittavALo arthAt potAnA janma-maraNanA duHkhanI dayA svadayA utpanna thaI che tevo. 19. AtmalakSI pariNAmavALo. 20. bhAvanA pradhAna pariNamanavALo arthAt bhIMjAyelA hRdayavALo, svarUpanI apUrva bhAvanAvALo. 21. madhyastha - niSpakSa jJAnano abhyAsI . satyane svIkAranAra, 22. svarUpa bhAvanApUrvaka aMtaramAM mArgano zodhaka . chUTavAnA mArgano zodhaka. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 23. potAnI gurutAne dabAvanAra. 24. samaya na veDaphanAra (udaya prasaMgomAM). 25. paramArthanI vAta sAMbhaLatA ja coMTa - UMDI coMTa lAgavI. 43 26. niraMtara satnI zodhakavRttivALo jIva. 27. svarUpa prAptinA abhAvamAM vyatIta thatuM AyuSya aMge kheda vartatA pariNAma arthAt ghaNuM moDuM thaI rahyuM che, tema lAgyA kare. 28. bhavanI zaMkA na thAya - mokSane pAtra ja chuM - tema mokSanA bhaNakAra Ave. koI bAhya kriyAkAMDa ke zAstra bhaNatarathI jIva mArgane pAmI zakato nathI. eka pAtratAthI ja jIva pAme che. tethI pAtratAnuM mahatva samajavA yogya che. (157) (koIpaNa jIva jyAre nija hita mATe tatpara thAya - tyAM zIghra pAtratA pragaTe che. te mATe amuka pUrva prakAra hoya to pAtratA Ave tevo niyama nathI. A mArganI suvidhA che.) jema lokamAM parAkramI puruSa netAnA sthAne sthapAya che ane loko tene anusare che, je svayaMnA parAkramathI pote netA thayela che, te bIjAnA TekAthI netA thayela nathI. bIjAo to te parAkramI puruSane gauravapUrvaka biradAve che. topaNa (paraMtu) jagatamAM tevI prasiddhine puNyanI apekSA che. jyAre AtmAno adhyAtma mArga to lokathI nirapekSapaNe svayaMnA aMtara puruSArthathI aMdara vicaravAno che. temAM lokottara parAkrama che, te jagatathI ane puNyathI nirapekSa che. - A mokSamArganuM alaukika gaurava che. kadAca mokSamArgIjIvane (pUrva puNyano udaya hoya to) paNa loko mAne, bahumAna kare, prazaMsA Adi kare, topaNa pote - tevA lokono premathI - rAgathI paricaya karato nathI. pote prazaMsA AdithI nirapekSa rahI aMtaramAM vicare che, jo pote rAgathI paricaya kare athavA thayela paricayamAM vRddhi thavAno prayAsa kare - ke evI apekSA rAkhe to potAnuM patana thAya, kAraNake paranI apekSAbuddhi e ja nirbaLatA che. je aMtara puruSArtha - ane nija anaMta sAmarthyathI virUddha - virAdhaka bhAva che. (158) koI mahAbhAgya (!) - mahApAtra jIvane bAda karatAM, prAyaH manuSya jIve anaMtakALathI satpuruSane oLakhyA nathI. oLakhavAnI yogyatA paNa prApta thaI nathI. tethI anaMtavAra (bhUtakALe) satpuruSa maLavA chatAM, jIvane pratyakSa satpuruSano yoga - ayoga samAna rahyo che, ke je yoge karIne jIva, janma-maraNanA cakkaramAMthI chUTI zake che. A kharekhara vidhi'nI karuNatA ja samajavI rahI. A prakAre anaMtakALanuM paribhramaNa nAza thavAno yoga vRthA bane nahi, te hetuthI niHspRhapaNe ane niSkAraNa karuNAbhAve koI prasiddha mahAtmA anya satpuruSa pratye aMgulI nirdeza karatA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 anubhava saMjIvanI jAya che. te temano anupama ane anaMta upakAra che. - satpuruSane oLakhavAnI kSamatA na hoya tevA jIvo sAmAnyataH pUrvagrahapUrvaka satsaMga upAse che. tyAM "A puruSa che' tevo pUrvagraha baMdhAIne. aMtarathI svIkAra karIne arpaNatApUrvaka samAgama karatAM yogyatA prApta thaI jIva nija kalyANa sAdhavAmAM agresara thAya che. jJAnInI oLakha vinA, sat samAgama prApta thatAM . tattvajJAnanA zravaNa kALe . koI vidvAna tattvacarcA kare che . tevA pUrvagraha pUrvaka prAyaH satsaMga upAsavAnuM bane che ane tethI yogyatA rokAI jAya che. kAraNake tene pUrvagrahane laI (ahIM) sapuruSano yathAyogya mahimA Avato nathI. tethI dharmabuddhivAna jIvane, eTale ke AtmArthI jIvane - jJAnIno anya jJAnI pratyeno nirdeza parama upakArI thaI paDe che. (159) AtmAnA guNone pariNamanamAM paraspara nimitta-naimittika saMbaMdha che. jo ke pratyeka guNa svayaM anaMta zaktimaya che, paraMtu paraspara nimitta paNa thAya che athavA koI koI guNasthAne avinAbhAve sumeLapaNe pariName tevuM vastunuM svarUpa che. temAM dravyanI akhaMDatA kAraNabhUta che. jo ke vastu - svarUpe . traNe kALe sAdhakajIvane dharmanuM mULa - samadarzana samAna che ane dRSTino viSaya paNa pratyekane sarakho che, temaja samyaka puruSArthanuM pariNamana paNa avinAbhAvIpaNe hoya che, tema chatAM paNa te puruSArtha darekano samAna hoto nathI - tevuM puruSArthanuM pariNamana svataMtra che. puruSArtha anusAra sarva guNa khIle che arthAt sarva guNanA vikAsamAM puruSArthanuM nimitta che. tethI puruSArtha aMge gahana * gaveSaNA kartavya che. (160) mumukSune puruSArthanI maMdatAne lIdhe zuddhopayogamAM na pahoMcavAthI zubha pariNAma thaI jAya, paraMtu te rIte utpanna zubhano Agraha na hoya; temaja A zubhabhAva ucca kakSAnA hovA chatAM temAM rokAvAnI cAha paNa na hoya. ahIM bhAvanA pradhAna pariNamana hovAthI, mumukSunuM hRdaya bhAvanAthI bhIMjAyeluM hoya che. ane te pApathI bhayabhIta hoya che. tethI zubhathI khasavAnA prayatnamAM . svaccheda bhAve pariNamato nathI. (161) sapuruSanA vacanomAM Atmahita thAya tevuM pUruM nimittatva hoya che. lakSya-svarUpano bodha thavAmAM acukapaNe te nimitta thAya che. je jIvanI tathArUpa pAtratA arthAt yogya taiyArI hoya to khacitapaNe kArya siddha thAya che. aho ! nija pUrNa vItarAga svabhAva uparanI bhIMsamAMthI pragaTelI vANI ! AvI vANI amogha-rAmabANa ja hoya ne ! te niSphaLa kema jAya ! tenI saphaLatA sAthe kudarata baMdhAyelI che. tethI A vANI paNa vyavahArathI) pUjya che. (162) Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 anubhava saMjIvanI V sAmAnyataH saMyoganI anukULatAmAM jIva harakhAya che ane pratikULatAmAM jIva khedAya che. A baMnne prakAranA bhAvo-pApa bhAva che. tethI harSa-zokane iSTa-aniSTa mAnI jIva durgatimAM jAya che. je pApanuM phaLa che. (163) anAdithI jIva rAganA AdhAre pariNamI rahyo che. huM jJAnamAtra chuM tema jo jJAnano AdhAra levAmAM Ave to ja jIva rAgathI bhinna paDI zake; rAgathI bhinna thavAmAM A prakAranI kArya paddhati anivArya che. jene samayasAramAM (nirjarA adhikAra) jJAnaguNa' kahevAmAM Avela che. A sivAI bIjo koI upAya . mArga nathI. anya upAya karatAM rAgAdinI utpatti thAya che; A vidhinI bhUla che. paraMtu jyAM rAgAdithI ja bhinna paDavuM che tyAM rAgano utpAdaka upAya karatAM, bhinnatA kema thAya ? jJAnanA AdhAre jJAnavedana upaje. (16) e bhedajJAna thavAmAM jJAna ane rucino sumeLa che. parama svabhAvanI atyaMta ruci ane svabhAva prAptinI apUrva bhAvanA vinA bhedajJAna pravarte nahi. svabhAvanI ruci ane rAgathI chUTuM paDatuM jJAna AgaLa vadhIne svarUpa grahaNa karIne svasaMvedana bhAve pariName che. temaja zraddhA abheda svarUpazraddhArUpe pariName che, tyAM rAgathI pratyakSa bhinnatA thaI jAya che, rAga-maLanI aruci thAya che. A prakAre ja svakAryanI niSpatti che arthAt koI jIva ekaluM jJAna ke ekalI dRSTithI svakAryanI prApti karavA dhAre / kalpanA kare, to te vidhithI ajANa che. kalpanA vAstavikatAthI bahu dUra (165) che. jagatavAsI saMsArI jIvanI viSayatRSNA anaMta che, tene vyasananI jema talapa lAgelI ja rahe che . evI sthitimAM, pUrvakarma anusAra saMyogIka pheraphAra thatAM jIva saMyoganA raNe caDI jAya che, anukULatAmAM prAyaH vizeSa saMyogano rasa caDI jAya che...(kartabuddhine lIdhe) - to koIvAra pratikULatAmAM vadhu khedAIne rasa bhogave che. paraMtu potAnuM dhAryuM kArya ahIM thatuM nathI . tevA anubhavane vicAravAno ahIM avasara / prasaMga che. jo vicAravAna hoya to ... jyAre anukULatAmAM AvA vicAranI saMbhAvanA nathI rahetI). Ama pararasanuM jheranI mAtrA vadhatI jAya che. tethI ja paribhramaNa karato jIva kramazaH adhogatine prApta kare che. tyAM satpuruSanuM zaraNa ja tene bacAve che, ke je puruSa AtmazAMti dvArA viSaya-dAhane zAMta karavAnA upAyamAM jIvane yoje che. (166) je jIva chUTavAnA upAyanI / mArganI zodhamAM hoya, tene mArga, sapuruSanI vANImAM, prakAzanI jema maLe che. satpuruSa - anubhavI puruSanI vANImAM ja mArga prAptinI vidhi Ave . ajJAnInI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 anubhava saMjIvanI vANImAM vidhinuM prakAzana thaI zakatuM nathI. tethI jene mArga'nI zodha varte che, tene satpuruSathI mArga niHsaMdeha maLe che. te jIvane satpuruSanI oLakhANa tenI aMtara pariNatithI thAya che. tene satpuruSano yathAtathya mahimA Ave che. anAdikALanA paribhramaNamAM, satpuruSano yoga thavA chatAM, jIvane ukta prakAre oLakhANa thaI nathI. othe oghe 'A jJAnI che' tema mAnyuM che. bahumAna paNa oghe othe karyuM che, paNa te kharo mahimA nathI. oLakhIne bahumAna - mahimA Ave to jarUra tarI jAya. - mArganI zodha e khAsa prakAranI pAtratA che. AvI pAtratAnA abhAvamAM jJAnI oLakhAtA nathI. (167) AtmAnuM padArtha jJAna-dravyAnuyoga (dravyAnuyoga, svasanmukhanA puruSArtha vinA nizcayAbhAsanuM prAyaH kAraNa thAya che). / Agama dvArA dravya, guNa, paryAyathI, naya-pramANa dvArA karavAmAM Ave che. tyAM vastu vyavasthAnuM samajavuM thAya che. paraMtu anAdi bhedavAsita buddhivALo jIva prAyaH bhedanI pradhAnatAmAM aTake che. nava tattvanA jJAnamAM paNa navanA - bhedamAM rokAvAnuM thAya che. paraMtu paramArthanA upadezaka mahApuruSoe nava tattvamAM chupAyelI akhaMDa caitanya jyotine judI pADIne anubhUti karavA upadezya che. tevI ja rIte paryAya ane dravyanA vyakta ane avyakta arthAt gupta ane pragaTa - e paNa avasthA (sthiti) nA bhedo che, 'bhedamAtra' - bhedanA avalaMbe, vikalpa / rAganuM kAraNa (chadmasthane) thAya che. tethI te banne avasthAmAM caitanya svarUpa to jevuM ne tevuM ekarUpa ja che. tevo zraddhA bhAva kartavya che. - arthAt ekarUpa - ekarasa akhaMDa - cetanAmAtra svarUpa huM chuM' tema caitanya sAmAnyamAM astitvanuM grahaNa thavuM - te prAptinI vidhinuM svarUpa che. caitanya sAmAnyane to kharekhara dravya-paryAyanI (bhedanI) apekSA paNa nathI. tevuM parama nirapekSa nizcaya - tattvanuM svarUpa che. (168) phebruArI 1986 jinendra devanI svasaMvedanarUpa vItarAga mudrA dekhIne potAnA svasaMvedanarUpa svabhAvane avaloke tevo hetu jina pratimAnI sthApanAno che. vANI - vyAkhyAmAM svasaMvedanarUpa - svAnubhava saMketamAtrapaNe darzAvI zakAya che. jyAre jina pratimA, aMtarmukha pariNamanarUpa svasaMvedanane vyaktapaNe darzAve che. tethI jinadarzana, jinendranI sthApanA paramArthanA hetubhUta che. arthAt Asanna bhavya jIvane samyakdarzananuM kAraNa che. jJAnIne dhyAnanuM nimitta che. AtmArthIne bhAvabhAsananuM nimitta che. (169) - parama tattvano Azraya - svabhAvanA jorathI Ave che. svabhAva upara jora thavuM te ja svarUpa jJAnanI vAstavikatA che; anyathA dravya, guNa, paryAya saMbaMdhI kSayopazamavALuM jJAna - anAdi kaSAyanA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 47 joravALuM kSayopazama jJAna vastunA dravya, guNa, paryAyanA bhedone jANe te parAzraya choDAvavA samartha nathI. anAdi paryAyamAtranA Azrayane choDAvavA samartha nathI. paraMtu svabhAvanuM jora ja paryAyAzritapaNuM choDAve che. paraMtu svabhAva prati jora devAmAM kRtrimatAkalpanA na thAya, te dhyAna rAkhavA yogya che. vAstavikapaNe to svabhAvanI oLakhANa * bhAvabhAsana - lakSapUrvaka jo svabhAva pratye jora - (vIrya) uchaLe to kalpanA / kRtrimatA thatI ja nathI. ane te prakAramAM dravya, guNa, paryAyarUpa vastunuM svarUpa jJAna ane trikALI svabhAva pratyenuM jora - baMnne vacce yathArtha saMtulana jaLavAI rahe che. je jIvane vastu svarUpamAM kalpanA thAya che, tene trikALI svabhAva pratye sahaja vIrya (puruSArtha) uchaLatuM nathI. te kRtrima jorarUpa vikalparUpa / bhASArUpa pravRtti kare, to paNa te svabhAvanI samIpa Avato nathI ane tene uparyukta svarUpajJAna ane trikALInuM jora devA vacce saMtulana rahetuM nathI, ekAMta thaI jAya che. tene ja ekAMta arthAt AbhAsa kahevAya che.) vastu svarUpano nizcaya thavAmAM kalpanA thaI javAnuM kAraNa ke je jIvane lokasaMjJA, oghasaMjJA athavA asatsaMganI pratirUpa pariNAma thavA, te che. duHkha te kalpanAthI utpanna thato bhAva che te satya vismaraNa karavA yogya nathI. tethI tattva vicAraNAmAM yathArtha nizcaya thavA arthe ane kalpanA na thavA arthe, AtmArthatA sameta aMtara saMzodhanapUrvaka nirNayanI dizAmAM prayatna thavA yogya che. - nahi to kalpanA . eTale ke duHkhanuM kAraNa avazya utpanna thaze ja. (170) eprila - 1986 AtmA astitvapaNe che, temaja jJAyakapaNe che. temAM svane jJAyakapaNe abhyAsatAM svarUpa astitvanuM grahaNa thAya te samyaka che. jJAyakapaNe abhyAsa thayA vinA svarUpa-astitva grahaNa karavA) koI dRSTinuM jora - vikalpAtmaka bhUmikAmAM kRtrimapaNe upajAvavA cAhe to te vidhi yathArtha nathI. jJAyakapaNAnA abhyAsamAM astitva AvI jAya che te satya ja kahyuM che ke : "jJAnam jJAna vinA prApta kSajte ra hi" (samayasAra nirjarA adhikAra) athavA "prasiddha jJAnarvivuM sAinAvivighoSita: svAnumUlya hetu tAtparamaM paN' . 401 (paMcAdhyAyI uttarArdha) (171) me - 1986 jJAtA daSTA (akartA) evA svabhAvanuM ajJAna rAga-dveSanuM kartutva UbhuM kare che. A siddhAMta che. paraMtu samyaka jJAna pragaTa thayAM pahelAM, yathArtha bhUmikAmAM ane samyakajJAna thayA pachI paNa deva, guru, zAstrano mahimA, svAdhyAya Adi hoya che. chatAM paNa te te zubharAganuM kartRtva svIkAravAnuM na thAya tevA prakAranuM saMtulana, prayojananI tIkSNa dRSTivAnane sahaja rahe che. jyAre niyAbhAsIne saMtulana na rahevAthI, deva-guru-zAstrAdi pratye avinaya thaI jAya che ane vyavahArAbhAsIne zubharAga Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anubhava saMjIvanI ane bAhya kriyAmAM vajana | rasa vadhI jaIne kartutva thaI jAya che. temaja ubhayAbhAsIne banne doSa (kramaza:) thatA rahe che. (172) AtmAnA anaMta guNomAM, jJAna-pradhAna guNa che athavA AtmA jJAna pradhAna anaMtaguNamaya che. kAraNa ke : (1) prathama svarUpanI oLakhANa jJAna dvArA thAya che. tyAM darzanamoha maMda thavAnuM kAraNa bane (2) jJAna dvArA jJAna svabhAvanI oLakhANapUrvaka utpanna bhedajJAna eka mAtra svAnubhUtinuM kAraNa che, jemAM rAgathI bhinna jJAnanI mukhyatAmAM svabhAva / astitvanuM grahaNa karavAno prayatna. prayoga . abhyAsa cAle che. - Ama vidhinA kramamAM jJAnathI ja upADa che, te sUcavavA . samayasAramAM AcAryabhagavaMta "jJAnamAtra thI AtmAne ane prAptinI vidhi ne darzAve che. anekAMta syAdavAdanI siddhi paNa jJAnamAtra thI karI che. (173) dRSTinuM pariNamana sUkSma che, te mithyAtvanI dizAmAM samajAtuM nathI-pakaDAtuM nathI, tethI vidhinA krama mAM jJAyakapaNAnA abhyAsanI upekSA karIne, (jo ke jJAyaka dhruva che) dhruvanuM jora (oLakhANa vinA - olve othe) dRSTi samyaka thavA arthe karavA cAhe, to temAM dhruvanA vikalpanuM / rAganuM jora vadhaze, paraMtu dRSTinuM jora utpanna nahi thAya. tethI ja kahyuM che ke jJAyakapaNAno abhyAsa karatAM jJAnamAM dRSTino viSaya grahaNa thavAthI dRSTinuM jora Ave che. tyAM dRSTinA jore AgaLa vadhAya che. samyakatvam vastuta: sUkSmamasti vAcAmagocaram tasmAt vaktuM ca zrotuM ca nAdhikArI vidhikramAt - (400 -- paMcAdhyAyI uttarArdha) (174) paraMtu anubhUti thayA pachI anubhavI jIvane dRSTinuM jora pariNamanamAM vadhu rahe to teTalI te jIvanI mukti najIka che. tethI mokSamArgIne jJAnapradhAna pariNamana karatAM dRSTipradhAna pariNamana iSTa che. daSTi pradhAna pariNamanamAM puruSArtha ugra rahe che. kemake dRSTine abheda nijAtmA sivAI bIjo viSaya nathI. jyAre jJAnapradhAna pariNamanamAM puruSArtha dharma maMda rahe che. jethI vikalpa - rAganI utpatti thaI Ave che. jJAnane bIjA bhedAdi viSaya rahe che. (175) Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 49 oNgasTa - 1986 (176) prayojananI jAgRti e ja prayojananI saphaLatAnI cAvI che. V nizcayanI mukhyatA karatAM, doSano bacAva na thAya te lakSamAM rAkhavA yogya che. yathArthatA hoya temAM doSano tyAga / abhAvanuM lakSa hoya temAM doSano bacAva athavA pakSa kema thAya? (176-A) sapTembara - 1986 - AtmasvarUpanuM dhyAna thavA arthe : 1. jene vastu svarUpanuM yathArtha jJAna arthAt Agama adhyAtmano sumeLa - hoya tevI samajaNa hoya arthAt vaicArika bhUmikAmAM asamAdhAna na hoya. 2. jene sahaja verAgya rAgathI viraktapaNuM - rAgamAM duHkhano anubhava . tethI nIrasapaNuM 3. bhedajJAnanA prayAsane jene lIdhe mana-indriyonuM parAdhInapaNuM na hoya . vaza hoya. pAMca indriya viSayanI AsaktinA / rasanA pariNAma na hoya. 4. jene svarUpamAM DhaLavAnuM valaNa, sahaja prayatna vartato hovAne lIdhe . temaja bhaya ane kutUhala vismaya Adi na hovAthI - upayoganI caMcaLatA ghaTI gaI hoya, je acaMcaLa cittavALA hoya. 5. jene tvarAthI nija kArya karavAnI vRttine lIdhe pramAda na hoya. 6. je pairyavAna hoya . utAvaLe athavA adhIrajathI kArya karavA utsuka na thAya. 7. je muktinA icchuka athavA udyamI hoya. pUrNatAnA lakSavALo puruSArthI. 8. jene nija paramapadano lakSa hovAthI atyaMta ... atyaMta svarUpa mahimA hoya. - 9. svakSetramAM vyApya-vyApakabhAve astitvapaNAnuM jora thAya . te mahAtmA svarUpamAM sthira thavA samartha hoya che. temane bhaktibhAve namaskAra ! 10. janapada tyAgathI vikSepa maTe che. (manamAM). paramapadanuM dhyAna paramapadanI prAptinuM kAraNa che. (A sarvemAM AThamuM sauthI mukhya che.). (177) Vzrutano svAdhyAya sthaLa upayoga temaja paralakSe kartavya nathI. temAM zAstrajIno avinaya che. sUma upayoge vAgyane lakSamAM laI svAdhyAya kartavya che. jethI viSayanA UMDANamAM javAya. (108) Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI oNkTobara-1986 sahaja svarUpanA avalaMbane zuddha svasaMvedana pragaTa thAya che. temAM vedana paryAyamAM paryAyanuM che - trikALImAM vedana nathI.' te bheda mAtra jANavAno viSaya che. jora devAno viSaya nathI. jora to avalaMbana sAthe rahe che, te samyapha che. huM paNa dhruvanuM avalaMbana vartatuM hovAthI ane paryAyamAM svabhAvamaya bhAva hovAthI . svabhAvanA AvirbhAvanA hetuthI "trikALI svarUpano abheda anubhava thAya che." tema adhyAtma paddhatimAM kathana thAya che. * temAM Agama anusAra vastu vyavasthAnuM (baMdhAraNanuM jJAna - saMtulana yathArtha rahe che. (179) navembara - 1986 * svalakSI jJAna pratItinuM utpAdaka thAya che. paralakSI AgamajJAna anAdi viparIta zraddhAne pheravavA samartha nathI. * svalakSI jJAna svabhAva7 guNane arthAt nirmaLatAne sAdhe che. paralakSI jJAna doSane / avaguNane sAdhe che . vikalpane sAdhe che. * svalakSI jJAna aMtaranA UMDANamAM sUma thaIne jAya che. paralakSI jJAna upara-upara chULapaNe bahAra rahI pravarte che. * svalakSI jJAna sAthe pratIti bhaLatAM-svarUpa sthiratAnuM sAmarthya utpanna thAya che. - A vastu vijJAna che. paralakSI jJAna svarUpa sthiratA mATe asamartha che. asthiratA / vikalpa lAve che. * svalakSI nirNaya puruSArtha utpanna kare, paralakSI nirNaya kSayopazamamAM aTake. (10) AtmAnI zaktio te sAmarthyarUpa svabhAva / svarUpa che, ekarUpe arthAt dravyarUpe tene jotA Atmarasa upaje che-ArAdhanA thAya che.-bhedarUpe-guNabhedarUpe jotAM ArAdhanA thatI nathI-vikalpa thAya che. rasa bhaMga thAya che. (181) Disembara-1986 jJAnAbhyAsa thavA arthe. - sanmukha thavA arthe, jJAnanI vyApakatA, svacchatA (sAkArapaNuM, vedakatA ane pratyakSatA dvArA parathI / rAgathI bhinna ane potAthI abhinna jJAnamaya AtmAno niraMtara Azraya / abhyAsa karavA yogya che, jethI aMtarmukha thavAya. (182) jAnyuArI - 1987 che nija paramasvarUpanI prAptinA abhAvamAM, vedanA sahitanI bhAvanA hoya to mArga maLe ja. (183) Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI - 51 V je samyakajJAnamAM potAnuM svarUpa paripUrNa AnaMda ane jJAnamaya pratyakSa che, atyaMta pratyakSa avyAbAdhapaNuM che, tyAM ciMtA zI ? bhaya zo ? zaMkA zI ? asamAdhAna zuM ? duHkha zuM ? potAthI bAhya cetana - acetana padArtho svakALanI yogyatA anusAra pariNamI rahelA che, temAM nirmamatva hovAthI, tenI ciMtA zI ? mAtra joya' hovAne lIdhe . iSTa aniSTanI kalpanAnI nivRtti sahaja samAdhAnarUpa che. vaLI tenuM pariNamana pheravavA koI indra, narendra, jinendra, paNa samartha nathI. kudaratano te krama yogya ja che. yogya samaye yogya ja dazA te kudaratano krama che. koI samaye ayogya dazA koI padArthane viSe hotI nathI . thatI nathI. (184) phebruArI - 1987 jIvano svabhAva anubhava karavAno che, jethI pratisamaya satata anubhava - kriyA cAlu ja rahe che. anAdithI akAraNapaNe, nirvikAra sahajAnaMda eka sukha svabhAvanA anubhavathI zUnya hovAne lIdhe jIva udayamAM AvelA svakIya karma ne ja satatapaNe prati samaya svarUpe anubhavI rahyo che, vA mAnI rahyo che. ane pharIne navA baMdhanane prApta thAya che. Ama saMsAra cakra cAle che, temAM sapuruSanA samAgame . "anubhUti svarUpa nija svarUpanI oLakhANa kare to karmodayanA anubhavano . bhramano tyAga thaI nijAnubhavamAM rahe. (185) para rucinuM poSaNa thavAthI, avivekanuM jora vadhe che arthAt viveka nirbaLa thAya che. mithyAktara Ave che. tethI nija hitanA upayogathI svarUpa saMbhALe (to) viveka sabaLa thAya to nija nidhino vilAsa thAya. (anubhava prakAza) (186) mokSamArga darzana, jJAna, cAritranA ekapada svarUpa eka hovAthI . mokSamArganA prakaraNane viSe, koI ekane (eka guNane sarvathA judo kAryarUpa na jovo. sarvathA ekanI judAI karIne mahatva ApatAM ayathArthatA thAya che. kAraNake anubhavamAM tema nathI, badhu sAthe che. anubhavamAM to abhedatA, nirvikalpatA anubhavAya che. vastutAe paNa abhedapaNuM ja che. (187) mArca . 1987 AtmAmAM rahelA anaMta sukha / anaMta AnaMdane lakSamAM levA yogya che, vAraMvAra lakSamAM levA yogya che. vItarAga bhAvanAthI zuddhopayogane dhAraNa karIne, temAM lIna rahevA yogya che. brahmasarovara AnaMda sudhArasathI pUrNa che'. (anubhava prakAza) (188) Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para anubhava saMjIvanI adhyAtma dazA mahimAvaMta hovAthI sat zAstromAM teno paNa mahimA gAyo che. paraMtu e lakSa rAkhavA yogya che ke sanmArgamAM sthita mahAtmAoe trikALI dhruva svarUpanA joramAM te mahimA gAyo che, tethI adhyAtmabhAvono mahimA Ave tyAre paryAyanI vAto--viSayamAM evA prakAre rasa na paDavo joIe ke jethI trikALI uparanuM jora khasI jAya athavA na rahe. trikALInuM jora DhIluM / maMda paNa na thavuM joIe, paraMtu tIvra thavuM joIe. e A viSayanI yathArthatA che. jene adhyAtmadazAno mahimA Ave che, paraMtu trikALInuM jora AvatuM nathI tene ayathArthapaNe adhyAtmano mahimA thAya che. jemAMthI vyAmoha utpanna thavAno saMbhava che - prAyaH thAya che. athavA anAdino darzanamoha tUTato nathI. . yathArthatAmAM to trikALInA lakSe - trikALInA joramAM adhyAtmadazAno mahimA rahe che . thAya che. - (189) prazna : jJAna pratItinuM kAraNa kaI rIte che ? samAdhAna : je jJAna parokSa pramANathI AdhArita rahe tyAM sudhI niHzaMkatA utpanna thatI nathI. paraMtu vicArathI AgaLa jaIne svabhAvanuM pratyakSa avalokana - potAmAM--jJAnamAM potAnA svarUpanuM avalokana pratItinuM kAraNa thAya che ane pratIti sahitanuM jJAna puruSArtha utpAdaka pariNamanavALuM thavAthI sthiratA thAya che. baLavAna (190) - eprila - 1987 vidhi :avalokanathI AgaLa vadhIne sva-svabhAvanuM grahaNa - pratyakSa svabhAvanuM pratyakSabhAve grahaNa' karavAmAM vartamAna puruSArthane yojavAthI kArya siddhi che. (191) sat zravaNa thavA chatAM yathArthatAmAM mAtra zravaNano abhiprAya hoto nathI. zruta thayela viSayanuM grahaNa thavAno prayAsa thAya tyAM zravaNanuM nimittapaNuM che. anyathA (nimittarUpe) nahi. (192) me - 1987 darzanamoha maMda thavAnA aneka kAraNo che. temAM vItarAgI deva, guru, zAstra, satsamAgama Adi mukhya nimitto che. A nimitto pratyenA bahumAna-bhakti AdinA pariNAmo svayaM maMda kaSAyarUpa che. to paNa sAthe sAthe tyAM darzanamoha maMda pAme che. (anya prakAre kaSAya maMda thatAM darzanamoha maMda thato nathI). paraMtu oghasaMjJAe uparokta sat nimitto pratye ane tattvajJAnanA abhyAsamAM (zarUAtamAM) utsAhita pariNAmo ane sadbhAvanA / hitabhAvanA ne lIdhe te darzanamohane maMda - alpa maMda kare che. paraMtu tyAM oghasaMjJAe aTakI jatAM darzanamoha tIvra thavAnuM prAyaH bane che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 anubhava saMjIvanI. tethI, svalakSI tattvAbhyAsa / zAstra adhyayana - zravaNa ane sat samAgamapUrvaka yathArtha suvicAraNA ane svarUpa nirNaya, jJAna pradhAna puruSArthathI thAya to atyaMta darzanamoha maMda thaIne abhAva (upazama) thavA pratye AgaLa vadhAya che. (193) sat zravaNa tyAre/to ja aTakavAnuM sthAna na thAya, jo svarUpa bhAvanA vA trikALInA avalaMbanano prayAsa cAlu karavAmAM Ave, nahi to prAyaH 'mAtra zravaNa'no abhiprAya jANe - ajANe baMdhAIne aTakavAnuM nimitta bane ane darzanamoha vadhAre. (194) 5 samAjane mukhya karIne Atmahita gauNa karanAra, potAnI vartamAna hAlata samajI zakyo nathI - tethI potAnI saMbhALa na rAkhatAM samAjanI ciMtA kare che te aprazasta abhiprAya sahitano rAga che. madhadariye DUbato hoya to samAjanI ciMtA karavA rokAya kharo ? tyAre samAjanI ciMtA karavA rokAto nathI. (195) jUna - 1987 zrI jinezvaranI AjJA ane zrI guruno upadeza (mumukSune) zuddhAtmAnI ruci karavAno che. tene avagaNIne jIva ruci karato nathI - te mahA anartha che. 'avagaNavuM' eTale udaya prasaMgonI mukhyatAmAM rahI zubhAzubhanA rasamAM lIna rahI, aMtarmukha prayatna na thavo te. (196) // jJAnamAM sahaja pratyakSatA che, tene pratIti bhAve vAraMvAra 'bhAvamAM laI'-bhAvanA'thI rasa levo . vedavo, te svAnubhavanI vidhi che. (197) * julAI 1987 jJAnasvabhAvI AtmA mAtra jJAnathI ja grAhya che / grahaNa thavA yogya che / anubhavavA yogya che. sivAI anya kAraNathI - koIpaNa prakAranA zubha rAgathI athavA parAzrita bAhya jJAnathI grahaNa thavA yogya nathI. tethI anyathA upAya kartavya nathI. abhiprAyamAM - A vidhi aMge jarApaNa phera thAya, to te viparIta abhiniveSa / gRhita mithyAtva thaI jAya che. (198) 5/ svAnubhUti pragaTa thatAM AkhuM jIvana palaTAI jAya che, samasta sAMsArika bhAvono rasa chUTI jAya che, jANe navo avatAra thaI gayo hoya evuM thaI jAya che. rAga ane kaSAyanA vedananuM je jIvana hatuM te Akhu palaTIne zAMti sudhAmaya thaI gayuM ane nija bhagavAna atIndriya AnaMdapaNe Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 anubhava saMjIvanI vedanamAM Avyo / pragaTa thayo. aho ! A dazA adbhuta che ! vacanAtIta che ! (199) je mumukSu bhava-bhIrU che, pApathI bhayabhIta che, te zubhano niSedha - rAgathI khasavAnA prayatna kALe, karatAM svacchaMdamAM pariNamato nathI. (200) anAdithI jIva vartamAna vedanamAM AvatI paryAya mAtramAM potApaNuM - huM paNuM rAkhI rahyo che. paraMtu koIpaNa paryAya thAya - samyak sukhanI alpa ke pUrNa paryAya kALe temAM ekatva hotuM nathI. paryAyamAM ekatva thatAM sukhano nAza thAya che - anaMta sukhanI paNa. dhruva svabhAvamAM ja huM paNuM sthapAI rahevuM joIe, nahi to paryAyathI ekatva chUTe nahi. paryAyanuM ekatva chUTatAM Atma bodha che. (201) aneka prakAranI apekSAvALuM jJAna - aneka prakAre asamAdhAnane dUra kare che; to paNa tethI AgaLa jaIne trikALInA joramAM prerita thavAmAM te nimitta thavuM ghaTe, nahi to ukta asamAdhAna maTavArUpa phaLa paryApta nathI vA saphaLa nathI. paraMtu saMtoSAIne aTakavAnuM sthAna thaI jAya che. tyAM nizcayathI samAdhAna thayuM nathI. (202) AMgasTa - 1987 siddhAMta ane sUtra : siddhAMtanA mukhya be bheda adhyAtmika ane Agamika, (karaNa, caraNa, dravyAnuyoga). 1. dravyAnuyoganA AgamanA siddhAMto vastunA svarUpa anusAre che athavA te dvArA vastunuM baMdhAraNIya svarUpa pratipAdita thAya che. tethI traNe kALe temAM pheraphAra thato nathI. A vastu vijJAna acala che. je mukhyapaNe dravyAnuyoganuM aMga che; temaja jaDa-cetananA paryAyonuM vijJAna karaNAnuyogamAM che. AcaraNanA siddhAMto caraNAnuyogamAM che. 2. adhyAtmanA siddhAMto paNa traNe kALe ekarUpa rahe che. AtmAnA trikALI acala svabhAvane AlaMbatA / upAsatAM anubhavarUpa thayela, traNe kALanA jJAnI - anubhUti saMpanna mahAtmAonI pavitra dazA - parama padArthane sparzIne nIkaLelI te vANI che. temAM phera paDavAno avakAza nathI. mukhyapaNe caraNAnuyoga ane karaNAnuyogamAM guNasthAna dvArA tenuM prakAzana che. cAreya anuyoga, dravyAnuyogano lakSyArtha adhyAtmane pratipAdita karavAno che. Ama sazruta Agama-adhyAtmanA siddhAMtone avirodhapaNe prakAze che. eka anuyoga ane bIjA anuyoganA siddhAMtamAM avirodha che. tethI koIpaNa be siddhAMta vacce virodha nathI. - chatAM virodha bhAse to tyAM jJAnano viparyAsa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa anubhava saMjIvanI che. jyAM siddhAMta tUTe tyAM ajJAna ane darzanamoha (mithyAtva) no prabhAva samajavo. sUtra : jJAnInA vacanomAM haMmezA ukta siddhAMtadvayanuM saMtulana hoya che. tethI kyAMya ekAMta thato nathI. siddhAMtane darzAvatA vacanaprayogane sUtra kahevAmAM Ave che. ane tenI anekavidha zailI jovAmAM Ave che. tethI koIpaNa prakAranI kathana zailIthI pratipAdita siddhAMta, yathArthatAne lIdhe, pramANita karavA yogya che. kathana zailIno Agraha ke niSedha tattvadRSTie yogya nathI. kALakrame judA judA kALanA jJAnI . dharmAtmAnI zailImAM vibhinnatA hovA chatAM kyAMya siddhAMta tUTato nathI ke viparyAsa thato nathI. paraMtu vastu - svarUpane vyakta karavAnuM teonuM adbhuta sAmarthya bahumAna | bhakti thavAnuM - upajavAnuM kAraNa bane che. kadAcit dravya, kSetra, kALa, bhAva ane vidyamAna jIvonI yogyatA vizeSane lIdhe zailI phera joIne paNa jJAnInA vacanomAM zaMkA karavA yogya nathI. (203) sAdhakapaNuM, puNya ane tenA phaLathI para che. kemake sAdhaka tenAthI bhinna paDIne, aMtaramAM vicare che. te mArga nirAlaMba che. tethI temanA pUrvakarmanA udayanI sarakhAmaNI, bIjA saMsArI jIvonA udaya sAthe karavA yogya nathI. arthAt udayanI sarakhAmaNIno dRSTikoNa bhUla bharelo . gera raste doravanAra che ane te dRSTikoNa rahetAM, jJAnanuM nirapekSa - nispRhatAvALuM aMtara dazAnuM pariNAmana oLakhAI zakAtuM nathI. - jJAnI udayanA AdhAre nathI, aMtara dhruva dhAmano temane AdhAra che. tethI te prakArane lakSamAM rAkhI mUlavaNI karavA yogya che. puNya pApanA dRSTikoNa thI nahi. (204) sapTembara - 1987 VsatsaMga nitya upAsavA yogya che . evI je satpuruSanI zikhAmaNa jIvane atyaMta hitakArI ane paDatI vRttine sthira rAkhanArI che. vartamAna duHSamakALamAM asat prasaMgano gherAvo vizeSa che; jIva sahaja mAtramAM kusaMganI asara taLe AvI jAya che. jethI dIrdhakALa paryata sevelo satsaMga niSphaLatAne pAmatAM vAra lAgatI nathI. ArAdhanA mATe to apUrva puruSArtha joIe. tenI niraMtara laganI ja Avazyaka che. (205) kTobara - 1987 v mumukSujIva tattvajJAnano abhyAsa kare, tyAM vastu svarUpane samajIne svAbhimukha thavAno prayatna, aMtara avalokana dvArA zarU na kare to dhArelA jJAnamAM zuSkatA utpanna thaI jAya che. tethI hitA sadhAtuM nathI. prAyaH ahita thavAnuM bane che. te lakSamAM levA yogya che. (206) Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 anubhava saMjIvanI navembara - 1987 udayamAM joDANa te baMdhamArga ane svabhAvamAM joDANa te mokSamArga. A baMdhamArga ane mokSamArgano saMkSepa niyatapaNe che. paramahita vivekathI nipaje, puruSArtha upajavAnuM kAraNa paNa te (207) - vItarAga deva, guru, zAstra maLavA chatAM, oghasaMjJAe jIva pravarte to lokasaMjJA ane asatsaMganI jema te darzanamoha vRddhimAM AvI jAya che. kemake oghasaMjJAe pravartatAM tyAM nija paramAtmapada prAptinI upekSA thaI, tethI yathArtha nirNayanI dizAmAM prayatna thavo ghaTe, jethI oghasaMjJAnI nivRtti thAya. ane svabhAva sanmukha / samIpa javAya. oghasaMjJA TALavA arthe tIvra laganI / darakAra hovI ghaTe. (208) svapaNe vedavAno jJAnano - jJAna svabhAva che. jyAM sudhI tevuM aMtara avalokanathI nija jJAnanuM svarUpa na jaNAya, tyAM sudhI te dRSTie jovA / zodhavAno prayAsa thavo ghaTe. tethI ja paramAgamamAM 'jJAnamAtra' nI jJAnaguNa / jJAna svabhAva dvArA prApti kahI che. je nijAvalaMbanarUpa che ane rAganA avalaMbanathI bhinna paDIne samutpanna che. (209) VzrIguru AtmAne anubhavavAno upadeza Ape che. paraMtu jene Atma ruci nathI, tevo jIva svAnubhavano puruSArtha karavAne badale aneka prakAre zubha kriyAmAM zubhanI rucine lIdhe dharma mATenA prayatnano ADaMbara kare che. te kapaTano khela che. (anubhava prakAza) (210) | AtmAmAM AnaMda che. tenI zraddhA ane vizvAsa vinA jagatanA padArthonI AzA ane mahatvAkAMkSA ghaTe nahi, paraMtu vadhye ja jAya. bIjamAMthI vRkSa thAya tema; ane tethI jIva jhAMpA mAre che, temAM bhavane bhAMgavAno A bhava maLyo che, temAM bhAva vRddhinuM kAraNa sevyuM tethI Atmahita sUjhatuM nathI. jhera pItAM pItAM jIvana icche che, paraMtu AnaMdakaMda bhagavAna amRta sarovara aMdara che. tyAM jato nathI. zrIguru Ama kahIne amRta pIvaDAve che, tene zuM upamA ApI zakAya ? (anubhava prakAza) (2011) satuM zAstra vAMcavA chatAM je svabhAvano puruSArtha karatA nathI, te adhyAtmajJAnathI zUnya rahe che. tenI adhyAtma - viSaya saMbaMdhI dhAraNA te jJAna nahi paraMtu eka kalpanA mAtra hoya che. (2012) abheda caitanyanA anubhavamAM AvanAra dharmI vyavahArathI mukta che. kAraNa ke vItarAga svabhAvano Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 57 sadbhAva thatAM vibhAva svayaM abhAva thaI maryAdita rahI gayo che. tethI vyavahArano bhAva hovo ja joIe tema dharmane nathI-arthAt vyavahAranuM baMdhana dharmane lAgu paDatuM nathI. prAyaH temano vyavahAra yathAyogya hoya che. (213) svarUpanI bhAvanA . e kalyANanuM mULa che. jIvane anaMta kALamAM kharI bhAvanA utpanna thaI nathI. tenuM sabUta e che ke anaMtavAra satyano mArga batAvanArA maLavA chatAM, teNe tatsaMbaMdhita - tathArUpa puruSArtha nahi karatAM vividha zubhabhAvo karI saMtoSa paDyo, pariNAme vidhinI bhUla thaI athavA sAcI vidhi hAtha AvI nahi. temaja sAcI bhAvanAnA abhAvane lIdhe virAdhaka bhAvono niSedha Avyo nahi ane bhedajJAnano puruSArtha jAgyo nahi. tethI ema phalita thAya che ke mumukSunI bhUmikAmAM A bhAvanAnuM ghaNuM ja mahatva che. (214) Disembara - 1987 V AtmakalyANanI taka manuSyabhava che. taka eTale thoDo kALa'. anaMtakALe mAMDa Avo thoDo kALa maLe che. te bIjA kAryomAM gumAvAya to kalyANano kALa jato rahe; tethI pAtra mumukSune AtmakalyANa sivAI kALakSepa thAya te posAtuM nathI. (215) je dhyAna kare che paNa AnaMda nathI Avato, to anAtmabhAvamAM eTale ke puNya-pApanA rAgamAM te jIva mUchaI gayo che. jo na mUchayo hoya to dhyAna kare ane AnaMda na Ave te kema bane ? AnaMda Ave ja. Agama - adhyAtmanI sAcI samajaNa pachI, uparokta niyama AnaMda AvavA mATe aphara che. jenI samajaNamAM bhUla hoya athavA vidhimAM bhUla hoya tene to dhyAnanI saphaLatA (thavA) no prazna ja nathI; kAraNa ke te bahu dUra che. paraMtu puruSArtha kyAM jAya che ? te paNa svataMtra-gahana viSaya che. (216) "mumukSuoe tattvano nirNaya ApasamAM sAdharmabhAI tarIkenI bhAvanAne mukhya rAkhIne, zAMtithI, samabhAvathI, carcA karIne karavo joIe. eka bIjAne khoTA pADavAnI vAta (hetu na hovI joIe. temAM to kaSAyarasa vadhe che. koInI bhUla hoya to samajAvIne kahevAnI rIta hovI joIe. virodhI kalpIne dveSabuddhithI vartavuM temAM to sajjanatA paNa na rahe to mumukSatA utpanna kema hoya? nyAyathI satyane grahaNa karavAno - svIkAravAno abhiprAya rAkhIne tattva nirNaya mATe paraspara vicAronuM AdAna-pradAna thAya te ja yogya che. (pU. gurudevazrI) (217) Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI phebruArI-1987 / maMtra kaNikA | sUtra kaNikA - "anubhava prakAza' (1) "parapadamAM potAne mAnI parabhAva karyA, tethI janmAdi duHkha sahana karavA paDayA- AvI duHkha paripATI potAne azuddha ciMtavavAthI thaI." - (2) "je A jJAna paramAM potAne jANe che, te A jJAna nija vAnagI che. A nijajJAna vAnagIne oLakhI-oLakhIne ghaNA saMto ajara amara thayA; te kahevA mAtra (zabdArtha mAtra) na grahaNa karavuM, paNa cittane cetanAmAM ( svabhAva ) lIna karavuM." | (3) "niraMtara potAnA svarUpanI bhAvanAmAM magna rahIne, darzana jJAna cetanAno prakAza vedana) potAnA upayoga dvAramAM daDha bhAvathI ciMtavatAM, ci pariNatithI (vaDa) svarUparasa- Atmarasa ( cisa) utpanna thAya." (4) "jyAre parapravezabhAvano abhAva thAya tyAre svasaMvedanarUpa nija jJAna thAya." arthAt parapravezabhAva svasaMvedanane roke che. (5) "upayogamAM jJAnarUpa (sva) vastune jANavI." (6) "jJAnarUpa vastu" eTale jJAna svabhAva - mAruM svarUpa anaMta mahimAvaMta - avikAra, apAra zaktithI maMDita che.--evo bhAva pratIti vaDe karI, dhyAna dharatAM nizcalatA - sthiratA thAya." 23-2-87 (7) "sadA upayogadhArI (upayoga svabhAvI) AnaMdarUpa pote svayameva ja, yatna vinA - sahaja . banyo che." arthAt che...che...ne che. "tethI nijane (nijamAM) nihALavAnuM ja kartavya che." arthAt teTaluM ja nihALavAnuM ja) karavAnuM che. (8) "svarUpa nizcaya: anaMta caitanya cinha sahita akhaMDita guNapuMjanA ane paryAyanA dhAraka dravyano - jJAnAdi guNa pariNatirUpa ane paryAya-avasthArUpa vastuno nizcaya - dhruva pUrvaka pramANa. (9) jaghanya jJAnI, kevaLa jJAnamAtra' vastunI pratIti pratyakSa karI karI svasaMvedana vadhAre che. (10) te A rIte : "mArA darzanajJAnano prakAza mArA pradezamAMthI UThe che. (pratyakSatA) vedanathI. avalokanathI jJAna prakAza eTale jJAnavedanane vedI pUrNanI pratIti karatAM nirvikalpa AnaMda thAya - te sukha che. jJAna vedanathI pratyakSatAne vAraMvAra pratItimAM levAthI puruSArtha pragaTa thaI svasaMvedana Avirbhata thAya che. (11) chuM evI pariNati vaDe AtmA pragaTe. huM chuM paNAnI mAnyatA svapadanuM sAdhana che. huM huM pariNAmoe svapadanI AstikyatA karI. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 59 (12) "citpariNati cihnAM ramya, AtmAnaMda Upaje." 24-2-87 (13) "nijapadanuM Astikya thatAM anupamapadanI lInatA thAya." (14) "mohanA vikArathI potAnuM pada sUjhatuM nathI." darzanamohathI paramAM sukhanI bhrAMti thatAM nija sukha dekhAtuM nathI. satpuruSanA caraNa sevanathI darzanamoha jAya, tyAre nija paramAtmapada pAme - anubhave, evo bhaktino pratApa che; jagatane viSe A jJAna gupta rahyuM che; to paNa jene samajAya - te pratyakSa amRtane pI ne amara thaI jAya che. (15) khAsa vidhi saMkSepamAM : "mAruM jJAna te ja huM chuM . paravikAra (parane anusarIne thato bhAva) para che. jyAM jyAM jANapaNuM tyAM tyAM huM evo daDhabhAva samyakatva che. te sugama che." (16) "je svarUpArasa (Atmarasa) potAnA svabhAvamAM che, te svabhAvane nija upayogamAM yogya sthAnarUpa karavo" arthAt upayoga dvArA upayogamAM rahela svabhAvamAM huM paNuM thAya, te abhedabhAvarUpa yogya sthAna che, jethI Atmarasa upaje. (17) "potAnA avalokanamAM akhaMDa rasadhArA varase che." svAnubhavamAM amRtarasa-caitanyarasa-AnaMdasa varase che. akhaMDa svabhAvanA Azraye svabhAvarUpa pariNAma upaje che. 25-2-87 (18) "lokAlokane jANavAnI zakti jJAnanI che. temAM jeTaluM svasaMvedana thayuM teTalI jJAnanI vizuddhatAnA aMze thayuM. te jJAne sarvajJa zaktimAM anubhava karyo. te jJAne sarvajJapaNAno potArUpe anubhava karyo. anubhavamAM anaMta jJAnanA pratItibhAvane vedatAM - zuddha thayuM.svabhAvarUpa thayuM te anaMtajJAnanI pratItithI AnaMda vadhyo. (te) jJAnanI vizuddhatAne jJAna sAmarthyano pratItibhAva kAraNa che. ekadeza svasaMvedana sarva saMvedana (pUrNa saMvedana)nuM aMga che, te sAkSAt mokSamArga che. tene jJAnI ja jANe." (bIjAo jANatA nathI.). (19) "jeTalo svarUpano nizcaya barAbara yathArtha bhAve, teTaluM svasaMvedana aDaga rahe, vedana ugra rahe) ane jeTaluM svarUpAcaraNa (sthiratA) thAya, teTaluM barAbara vizeSa tAratamyatAvALuM svasaMvedana thAya. eka thatAM traNenI siddhi che." svarUpano nizcaya yathArtha bhAvavo eTale sahaja pratyakSa svarUpane jJAnamAM jema jema suspaSTapaNe jJAna zaktithI abhedabhAve grahajpakaDavuM, - jethI svasaMvedanano AvirbhAva thAya. jJAna zaktinA pariNamananA anupAtamAM tAratamyatA-ugratA vadhe-sthiratA, AnaMda vadhe. (20) "anaMtasukhanidhAnanI svarUpabhAvanAne karatAM ja avinAzI rasa Upaje. te rasane saMto Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 anubhava saMjIvanI sevatA AvyA che. potAnA nija) paramezvarapadanuM dUra avalokana na karavuM. potAne ja prabhu thApe AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." - zrImad rAjacaMdrajI. anaMtasukhanI zAzvata vidyamAnatAne anulakSIne svarUpa bhAvavuM jethI Atmarasa Upaje. nija paramapadane | paramezvara pada vartamAnamAM ja pratyakSabhAve avalokavuM zraddhA vaDe sthApavuM. tenAthI zuM adhika che ke tene choDI anyane adhikAI Ape che ? svarUpasukhanI hayAtInuM vidyamAnatAnuM rahasya pAmI, svarUpanI bhAvanA thatAM, temAM avinAzIrasa | amRtarasano cUo cU che 26-2-89 (21) "ekadeza mAtra avalokana evuM che ke indrAdinI saMpadA vikArarUpa bhAse che." cothA guNasthAne AnaMdano nirvikArI anubhava evo che ke tenI sarakhAmaNImAM devalokana ucca saMpatti paNa vikAra-rAganuM nimitta bhAse. samyadraSTi ane ema ja lAge che. 27-2-8Da (22) "cidAnaMda ! tamArI gupta zuddha zaktine vyaktapaNe bhAva, jethI te vyakta thAya." avyakta zaktine zuddha vyakta (pratyakSa) pariNamana svabhAva vaDe, nijapaNe dekhavAthI | bhAvArtha zaktinuM zuddha pariNamana thavA lAge che. pariNAmanI zuddhatAnuM A vijJAna che. (23) "gupta ane pragaTa e avasthAbheda che. banne avasthAmAM svarUpa jevuM ne tevuM ja che evo zraddhAbhAva sukhanuM mULa che." svabhAva / svarUpa dravya, guNa, paryAya-avasthAbhedothI nirapekSa che. svabhAvanI A ja vAstavikatA che. ukta avasthAtrayathI svabhAva bhedato nathI. tevo abheda che-tene jema che tema zraddhavo-jANavo anubhavavo, jethI sukha upaje. 1-3-8 (24) "paramAM para bhAse, nija tarapha jue to para na bhAse; nija ja che. tethI sukhakAra nija dRSTi tajI duHkharUpa paramAM daSTi na do." paramAM tanmayabhAve parane jotAM mAtra para bhAse che. jJAna cukAI jAya che; jonAra jJA nija tarapha tanmayapaNe jue . jJAna jJAnane jue to (para atyaMta gauNa thaIne, bhAsatu nathI pote jJAnamaya ja che tema bhAse. (tethI jJAnamAM strIne jovAnA uddezathI jJAnane jovuM-to po jJAnamaya bhAse.) nijamAM nija astittvane grahanAra dRSTi sukhakArI che. paramAM nija astitva sthApanA daSTi duHkhakArI che. tema jANI yathAsthAnarUpa dRSTiupayoga kartavya che. (25) "jJAnano pratyakSa rasa bhAvamAM vedavo te anubhava che." pote pratyakSa jJAnamayapaNe che. tevI jJAnarasa vedavo te ja svAnubhava che. "svapaNe vedAnuM jJA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI te ja AtmA che." - pU. gurudevazrI. Avo pratItirUpa vicAra sAdhaka che, ane anubhavano bhAva sAdhya che. 2-3-87 (26) "jJAnazaktithI kevalajJAnarUpa, gupta, nijarUpa tene pratItimAM vyakta kare tyAre pariNatie kevalajJAnanI pratIti-ruci-zraddhAbhAva karI, nizcaya karyo. guptanA vyakta zraddhAnathI te vyakta thai jAya che." vyakta jJAnamAM svabhAva aMza vaDe anaMta jJAnasAmarthya / kevaLajJAnarUpa potAnuM svarUpa pratItimAM tye, to pariNatimAM rucipUrvakano nizcaya thAya-teno saMkSepa A ke-gupta eTale sAmartharUpa svarUpa, zraddhA jJAnamAM viSaya) vyakta thatAM, tenuM vyakta pariNamana thavA lAge che. (27) "svasaMvedanamAM jAtirUpathI potAnuM svarUpa kevalajJAnamAM barAbara jAmyuM." prathama svasaMvedana thatAM, svasaMvedana anubhavanI pratyakSatAnI jAtithI pUrNa svasaMvedanarUpa / kevalajJAnarUpa potAnuM svarUpa barAbara jaNAyuM / pratIta thayuM. (28) "nizcayanaya paramAtmA che." zuddha upayogamAM nija paramAtmapadano potA svarUpe anubhava thayo, tethI anubhave tyAM pote paramAtmArUpe anubhavAyo. 4-3-87 (29) "zabda sAdhaka che, artha sAdhya che, artha sAdhaka che. jJAnarasa sAdhya che." zabda dvArA artha eTale padArthano bhAva samajAya che. Atma padArthanuM svarUpe bhAvabhAsana thatAM, jJAnarasa / Atmarasa, sahaja utpanna thAya che. yathArthatAmAM A prakAre zabda nimitte AtmarasanI siddhi che. ayathArtha prakAra hoya tyAM Ama thatuM nathI. (30) dravyazrutanuM samyapha avagAhana sAdhaka che, bhAvakRta sAdhya che. bhAvazruta sAdhaka che, kevaLajJAna sAdhya che." paramAgamarUpI dravyazrutanuM samyaka eTale AtmalakSI avagAhana arthAt UMDuM avalokana thatAM bhAvazruta pragaTa thAya che. dA.ta. 'jJAna te AtmA' A nigraMtha pravacananuM samyaka avagAhana eTale jJAna svasammukha thaI nijamAM nijane avaloke-astitvane grahe tyAM bhAvakRta thAya. AvuM bhAvakRta jJAnanI sarva zaktinA avalaMbane pragaTeluM hovAthI AgaLa vadhIne kevalajJAna-sarvajJAnarUpa pariNamaze. (31) "zAstranuM samyak avagAhana sAdhaka che, zraddhALuNajJatA sAdhya che." AtmalakSI pariNAma vaDe vivikSita AtmasvarUpanuM yathArtha avagAhana (Azraya) thAya to AtmazraddhAna pragaTa thAya. Ama jJAnapUrvaka zraddhAna thAya che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 anubhava saMjIvanI 6-3-87 (32) "samyak prakAre heya-upAdeyane jANavuM sAdhaka che, nirvikalpa nijarasa pIvo te sAdhya che.'' AtmasanmukhatAmAM AtmA sarvasvapaNe upAdeya jaNAya che, tyAM anya samasta dravya-bhAvothI sahaja upekSita thai javAya che. nirvikalpa svarUpa mahimA vRddhigata thatAM nirvikalpa sva-saMvedana rasapAna thavA lAge che. tRptino anubhava thAya che. 9-6-87 (33) "pariNAma vastune vedI svarUpa lAbha le che-vastumAM lIna thAya che. svarUpanivAsa pariNAma ja kare che." pariNAma nija svarUpanuM (mArUM) avalaMbana laI AnaMdano lAbha meLave che, ane mArAmAM lIna rahe che . thAya che, mArAmAM mAro nivAsa che - tevo pragaTa mArApaNAno bhAva paNa pariNAma kare che. jo ke, pariNAma tevo bhAva nahotA karatA tyAre paNa mAro nivAsa mArAmAM ja hato ane che tema ja raheze, paraMtu pragaTa pariNAma dvArA svarUpa nivAsano bhAva thatAM sarva zuddhatA thaI. te pahelAM pariNAma pote azuddha rahetA hatA ane temAM ekatvanI bhUla thatI hatI, tethI svarUpa nidhAna hayAta (vidyamAna) hovA chatAM, na hovA barAbara hatuM. (34) '(devanI) svasaMvedanarUpa vItarAgamudrAne dekhI svasaMvedanabhAvarUpa potAnuM svarUpa vicAre. (bhAve.)'' A jinendradevanA darzanakALe aMtaraMga svarUpa avalokana karavA saMbaMdhita vidhAna che. kaI vidhithI jinendra darzana karavA yogya che tenuM suMdara adhyAtmika digdarzana ahIM maLe che. vItarAga jinadevanI mudrAmAM aMtarmukhI svasaMvedana bhAvanA darzana karatAM, nija svasaMvedanarUpa potAnA svarUpanI bhAvanA Upaje che. tethI ja lokamAM jinendradevanI akRtrima zAzvata ane kRtrima sthApanA paraMparAe anAdithI che. temAM uparyukta pAramArthika rahasya raheluM che. (35) "A sthApanA nA nimittathI traNakAla traNalokamAM bhavya jIvo dharma sAdhe che. tethI sthApanA parama pUjya che.'' dravyajina paNa bhAvinayathI pUjya che." -- (36) "anaMta guNAtmaka vastu topaNa jJAnamAtra ja che." AtmA-vastumAM anaMta guNo hovA chatAM AtmA jJAnamAtra' ja che, tema kahevAmAM gUDha rahasya raheluM che. 'samayasAra' Adi aneka graMthomAM AtmAne 'jJAnamAtra' kahyo che. kAraNa : .(ukta prakAre) sa.ka.264 ityAdi anaMtazakti sunirbharopi, 'jJAnamAtra" mayatAM na nAti mAvama... Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 1. jJAnalakSaNathI lakSyanI prasiddhi thAya che, ane svarUpa nizcaya thatAM AtmasanmukhatA thAya che. tema ja jJAnadrArA astitvagrahaNa thAya che, parathI ane rAgathI bhinnapaNuM thAya che. 2. jJAnadvArA svasaMvedanarUpa svAnubhava jJAnamAM ja thAya che. tema ja pariNatimAM paNa jJAnavedana pradhAna che. ane dravyanI pratItinuM kAraNa thAya che. 3. jJAna sivAya bIjA koI guNanA pariNamanane lakSaNanA sthAne rAkhIne svarUpanI oLakhANa thaI zakatI nathI. kAraNa vastu svabhAvanuM prasiddha, avikRta, sAkArarUpa, vedanarUpa pariNamana bIjA koI guNanuM ajJAna avasthAmAM hotuM nathI. 4. vaLI sarva guNonA pariNamanamAM jJAnanI urdhvatA che, tethI jJAnanI pradhAnatA abAdhita che. 5. aMtara sAvadhAnIrUpa puruSArthanA pariNamanamAM paNa "jJAnamAtrathI nijanuM avalaMbana mokSamArgamAM rahelA sAdhaka jIvo palakamAM le che. tethI sAdhana che. Ama oLakhANa, ruci svAnubhava, puruSArtha, pratIta, bhedajJAna Adi dareka stare "jJAnamAtra huM tema rahetuM hovAthI jJAna pradhAna che. arthAt prayojanabhUta viSaya-nija AtmarUpa ane tenI prAptinI vidhi-ema banne-ke je sarva zAstrono tAtparyabhUta viSaya che, teno saMketa eka maMtra-jJAnamAtra - mAM maLe che. samayasAra pariziSTamAM zrImad amRtacaMdrAcAryadeve jJAnamAtra' bhAvane (anekAMtanA prakaraNamAM anya anaMta zakti (aneka dharma vAna AtmapadArthane darzAve che, tema siddha karyuM che. tethI sAdhana jANIne 'jJAnamAtra upara vajana dIdhuM che. 12-3-87 (37) "upAya potAnA svarUpane pAmavAno, potAno upayoga che." ahIM paNa jJAna sAdhana che, tema kahela che. AtmA upayogasvabhAvI che. te vartamAna upayogathI svabhAvamAM AvatAM zuddhatA thAya che, rAgAdimaLano nAza thAya che. upayoganI jema jema zuddhi vizeSa thAya tema tema mokSamArgamAM vRddhi thaI upara caDe. A jinendra paramAtmAno nirAbAdha upadeza che. (38) je jIva samAdhi vAMchaka che, te iSTa aniSTano samAgama maTADI, rAga-dveSane choDI, anya ciMtA maTADI, dhyAnamAM mana dharI, cisvarUpamAM samAdhi lagAvIne nijAnaMdane bheTo; svarUpamAM vitarAgatAthI jJAnabhAva thAya, tyAre samAdhi upaje." jene upAdhithI parimukta thavuM che, teNe saMyogamAM (paradravyamAM) iSTa-aniSTa buddhi maTADIne (tyAgI devAthI rAga-dveSa maTI zake che. koI para padArtha sArA ke kharAba nathI. tema chatAM vyAmoha / bhramathI je jIvane temAM iSTa aniSTa abhiprAya rahyo che; je sakaLa rAga-dveSanuM mULa che, sarva ciMtAnuM mULa che. jo jJAnamAM koI padArtha sAro-kharAba bhAsato nathI-to koI ciMtA thavAnuM kAraNa paNa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 anubhava saMjIvanI rahetuM nathI. jene ciMtA nathI-te ja ciMtA nirodharUpa dhyAnadazAmAM ArUDha thaI zake athavA ciMtA vinAnA jIvane ja upayoga nivRtta thaIne caitanyasvarUpamAM lAge; kAraNa ke nirvikalpa samAdhibhAvane bAdhaka upAdhi / ciMtA che, te jatAM zivapaMtharUpa samAdhi sugama thAya. trikALa nirUpAdhi svarUpa nijasvarUpamAM, bAhya upAdhithI mukta thaI, upayoga Ave. svarUpAkAra thAya tyAM nijAnaMda Upaje. svarUpamAM paNa samabhAva, te samAdhi che, te ja kalyANa che, nijadharma (39) "bhAvazruta-zrutamAM svarUpa anubhavakaraNane kahyuM dA.ta.) paramAtmA upAdeya kahyo, te ja rUpa bhAva te bhAvazruta rasa, tene pI." 1 (zratamAM svarUpa arthAt svabhAvano anubhara karavo tene bhAvazruta kahevuM) dravyazrutanA vAgyano anubhava karavo, arthAt paramAtmA upAdeya che. tevA dravyazrata dvArA nija paramAtmAnI upAdeyatA (arthAt nija paramezvara padano sAkSAt anubhava te ja samyaka upAdeyatA che athavA svAnubhavakALe paramapada upAdeya thAya che.) sAkSAt upAdeyatA bhAvamAM thavI te bhAvakruta che. arthAt zrutajJAnamAM amedasvarUpano svabhAvano anubhava karavo te bhAvasRta che. jJAnamAM jJAnane svapaNe vedavuM, te bhAvakRta che; te nijarasa che. teno rucithI parama premathI AsvAda karavA yogya (40) "ekadeza upayoga zuddha karI, svarUpazaktine jJAnavAramAM jANana lakSaNa vaDe jANe." A svarUpane jANavAnI vidhinuM vidhAna che. darzanamohano rasa kapAtAM, AtmArthI jIvane bhUmikAnI jJAnamAM nirmaLatA (arthAt jJAnamAM bhUmikAnI nirmaLatA . samaktinI pUrva bhUmikA = ekadeza upayoganI zuddhatA) thatAM, nija upayoga dvAramAM svarUpazaktine jANana lakSaNa vaDe jANe; tyAM lakSya-lakSaNa abheda vedanamAM Ave, ane svarUpa zakti vyakta-pragaTa thAya. 14-3-87 | (41) je je upayoga UThe che, te huM chuM" upayoga mArA pradeza / kSetramAMthI svayaM, sahaja thayA kare che. indriyanA AdhAra vinA, vikalpa karyA vinA. evo nizcaya bhAvanAmAM kare, to te tare ne tare ja. uparokta vacanamAM jJAnadvArA svarUpamAM potApaNAno bhAva kevI rIte karavo tenuM prayoga paddhatithI vidhAna che-evo indriya rahita jJAna bhAva te huM chuM. evI svarUpabhAvanA taravAno upAya che. AtmabhAvanApUrvaka jJAnopayogane anusarIne astitvane daDhatAthI ane bhAvanAthI huM huM pariNAma vaDe bhAvatAM Atmarasa vRddhigata thAya che; anyarasa tUTe che. A ja taravAno upAya che. A ja svAnubhavano upAya che. sakaLa saMta, mahaMta, bhagavaMta anubhavamAM lAgelA che; svAnubhavathI paramAtmA thavAya che; anaMta kalyANa sadhAya che; tethI teno anaMta mahimA che. ....rUti-anubhava-prakAza ... Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI Disembara 1987 na vidhi :- jJAna vaDe svayaMnI (pUrNa sAmarthyanI) pratyakSatAnuM avalokana thatAM, temAM 'huM chuM'- ema nijapadanuM Astikya thatAM arthAt nija sattAnA avalaMbananI bhIMsa thatAM te rUpa puruSArtha dvArA anupama padanI lInatA thAya. (AmAM jJAnapUrvaka zraddhAna thatAM puruSArtha vaDe sthiratA (cAritra) thayuM.) badhuM sAthe ja che. (218) prazna :- jJAnanI vizuddhatA kema thAya ? samAdhAna :- svasaMvedanathI jJAnanI vizuddhatA thAya. prazna :- svasaMvedana kema thAya ? 65 - samAdhAna :- nija anaMta jJAnanI pratIti thatAM thAya. (paramAM-rAgamAM huM paNAnI pratItithI jJAna malina thAya.) (ekadeza) AMzika svasaMvedana sarva-pUrNa saMvedananuM aMga che. kAraNa che (tethI) te mokSamArga che. potAmAM sarvajJapaNAno / sarvajJazaktino anubhava, pratIti sahita thatAM, svasaMvedana Upaje. (219) Atma svabhAva sAmarthyarUpe hovAthI guptatattva che; tethI jJAnamAM grahaNa thavuM kaThina che; paraMtu asaMbhava nathI. vaLI, A svabhAva sAmarthyanI vizeSatA e che ke zuddha svarUpe vyakta thavuM' evo potAno svabhAva che. te jo vyaktapaNe bhAvavAmAM Ave to te (pariNAmarUpe) vyakta thAya. athavA svabhAvanI 'vyaktapaNe'bhAvanArUpa pariNAmanI tanmayatA / tadAkAratA te ja sahaja svabhAvanI abhivyakti che. (220) - aMtara jJAnAbhyAsamAM / (jJAna te huM ema) jJAnarasane pratyakSa vedatAM, svAnubhava upaje - A vidhi che. (221) v aMtaramAM nija prayojana sadhAya, tevA kAraNathI prazna UThe, te yogya jijJAsA che. tethI prApta samAdhAna vaDe lAbha thAya che. paraMtu paralakSI (prayojana vinAnA) tarka-vitarkathI prazna thavo te sAcuM jijJAsupaNuM nathI. tevA tarkanuM samAdhAna prAyaH potAne lAbhakartA saMbhavatu nathI. (222) dharmI aMtaramAM UMDe UMDe nirvikalpa jJAnarasamAM vicare che, AtmarasamAM sarAbora che. rAga rasavALAne tenI kalpanA paNa saMbhava nathI. (223) ~ je manuSyapaNAno sadupayoga siddhapadanI prApti arthe thAya / thaI zake, tenuM mUlya / mahimA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 anubhava saMjIvanI kaI rIte thaI zake ? te manuSyapaNuM mAtra dehArthamAM ja vyatIta karavAmAM Ave to te avicArIpaNuM paNa sAmAnya nathI ja, athavA te sarvAdhika avicArIpaNuM che. (224) jAnyuArI - 1988 AtmabhAvanA' e adhyAtmanI pAyAnI cIja che. kAraNake anAtmarasa toDavAmAM A sivAI bIjuM sAdhana nathI; athavA AtmabhAvanA' te Atmarasa utpanna thavAnuM svayaM sAdhana che; je anAdinA vibhAva rasane zAMta kare che-toDe che. tethI sarva jJAnIoe tenuM mahatva darzAvyuM che. (225) - koIpaNa paryAya, bIjI paryAyanuM kArya karavA samartha nathI. kAraNa banne vacce vyatireka che. bhinnatA che. tethI pariNatine aMdara vALavAno bhAva-vikalpa te paNa pariNatine aMtarmukha thavAno upAya-kAraNa thai zake nahIM. vilpamAM svarUpano anubhava karavAnI zakti paNa nathI, paraMtu paryAya mAtra huM nathI, huM to dhruva parama svabhAva chuM ema aMtara tattva upara jora jatAM paryAya aMdara sahaja vaLI jAya che.A vidhinuM rahasya che. (226) vsa-zrutamAM ThAma-ThAma jIvanA doSa TALavAnA prayojanathI ane guNa prakaTa karavAnA prayojanathI bodha vacano vidhi-niSedharUpe kahelAM che; paraMtu sarva kaSAyAdi doSothI moTo doSa paryAyamAM ekatva' arthAt mithyAtarUpa paryAya buddhi che. te sarva doSono abhAva thavAnuM prayojana siddha thavA mATe, pariNAmanA abhAva svabhAvamAM-trikALI dhruvamAM huM paNAthI sthApana thavuM dravya-svabhAvanI daSTi thavI, ke jemAM vidhi-niSedhano laya thaI jAya ane pariNAmamAtranuM kartutva nAza pAme, pariNAma pratyeno rasa maTe, ekatva maTe, te prakAre dravyabhAve vidhi-niSedhanA dhaMdhano abhAva thaI jJAtAdRSTAbhAve sthiratva sahaja thAya-te che. (227) phebruArI-1988 v paryAyamAM saMtuSTapaNuM paryAyabuddhi / darzanamohane tIvra kare che. tethI koIpaNa prakAre tema thavA yogya nathI athavA mumukSujIve te pratye jAgRta rahevuM Avazyaka che. kAraNa ke koIpaNa paryAyamAM aTakavuM nahi te puruSanI zikhAmaNa che, AjJA che. jyAM sudhI paryAyamAM ThIkapaNuM rahe tyAM sudhI svabhAvane avalaMbI zake nahi. mumukSu jIvane tattva vicAranI bhUmikAmAM paNa - udaya kALe, paryAyArthika naya-vicArathI mAtra vikalpathI samAdhAna rahetAM jo saMtuSTapaNuM rahe ane maMda kaSAya thatAM paryAyamAM saMtuSTapaNuM Ave to aTaka thaIne darzanamoha vRddhigata thAya. tethI tevA prakAramAM vicArathI) samAdhAna thatAM svabhAvalakSI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 anubhava saMjIvanI prayatna thavA yogya che, jethI puruSArtha dharma pragaTe. ukta samAdhAna athavA tattva vicAraNAnA koIpaNa prakAra samaye "svabhAva pratyayI prayAsa' athavA svabhAvanuM lakSa rahevuM ja joIe, cAlu ja rahevo joIe, nahi to prayAsa / lakSa vinAnA pariNamanane sAdhana mAnavAnI bhUla thavAnI ghaNI saMbhAvanA che. sAdhananI bhUla hoya tyAM iSTa sAdhya sadhAtuM ja nathI. A aphara siddhAMta che, sarva kALe. (228) mArca - 1988 tattva vicAravALA mumukSu jIve, mahatvapUrNa vidhi-darzaka, A dhyAna kheMcavA yogya vAta che keH mAtra vicAratA rahevAthI svarUpa viSe jAgRti nathI AvatI, paraMtu svarUpane huM paNe grahaNa karavAthI jAgRti rahe che - Ave che. kAraNake vicAramAM vastu parokSa rahe che; paraMtu grahaNa karavAmAM pratyakSa torathI svarUpanuM grahaNa karAya che. tethI nija astitvane - hayAtine vedavAno arthAt vedanathI grahaNa karavAno prayAsa zarU thavo joIe. (dravyadRSTi prakAza - 454 uparathI). (229) jyAM sudhI rAgamAM duHkha na lAge, tyAM sudhI jJAnamAM sukha na lAge, A niyama che. tethI ja jIva rAganI maitrI (ekatva) choDI zakato nathI athavA rAgathI khasI zakato nathI. jema potAnI icchA virUddhanA prasaMgathI jIvane AkuLatA thAya ja che, tema rAganA sadbhAvamAM duHkha thatuM nathI. te rAganuM thavuM jIvane goThe che, ruce che, saMmata che, icchA virUddha nathI. ahIM rAganI anumodanAno (sUkSma) doSa (paNa) hovAthI mithyAtva maTatuM nathI, rAganuM ekatva to tyAM che ja. (230) tattvanuM zravaNa - dhAraNA AtmarucinuM kAraNa thAya che. yathArtha bhAve--svalakSe thatAM jo Atmaruci na thAya / tIvra na thAya to te ayathArthabhAve / paralakSe thayela dhAraNA prAyaH nukasAna kare che. ruci aMtaramAM pariNamananuM kAraNa thAya che. guNanI rucivALo jIva anukULatA-pratikULatAne avagaNI svabhAvane sAdhe che. ruci vagaranuM dhAraNA jJAna zuSka hoI anartha sAdhaka che. ? (231) eprila 1988 parama sat'nI apUrvatA bhAse / coMTa lAge ane - samajaNanI yathArthatAnuM lakSaNa e che (aMtara vaLavAno) sahaja prayAsa zarU thAya. (232) v pariNAmamAM utpanna rasa te pariNAmanI vyakta zakti che. svabhAvano rasa svabhAva zaktine vRddhigata kare che. vibhAva rasa vibhAvabhAvo (zaktine) vRdvigata kare che. te dhyAnamAM / lakSamAM levA yogya che. (233) Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 anubhava saMjIvanI me - 1988 AtmasvarUpanI 52ma pavitratA, zuddhatA, sAmarthyanI zAzvata anaMtatA, dhruvatA, akhaMDatA ja samAdhi ane dhyAnanuM kAraNa che. niHcaMcaLatAnuM kAraNa che. AtmasvarUpa svayaM parama prayojanabhUta che, te sivAI anya dravya-bhAva niSprayojanabhUta che. (tema chatAM) aprayojanabhUta pratye vartanArA pariNAma caMcaLatAnA utpAdaka che, caMcaLatA malinatAnI utpAdaka che. svarUpa dhyAnI A sArI rIte jANe che. tethI asaMgatAne cAhe che. asaMga nija tattvanI dRSTi asaMgapaNAnI sAdhaka che. janapada tyAgadhyAnanuM aMga che. (234) prazasta rAga bhaktinuM bahiraMga che, 'sattvanuM jJAna bhaktinuM aMtaraMga che, jenAthI jagata ajANa che. - A rahasya sArabhUta che. rAga heya che ane ukta jJAna upAdeya che. je mumukSune samakitanuM kAraNa che, temaja sarva sAdhakane vizeSe karIne varte che. (- kRpALu deva) (235) 7 satpuruSanI oLakhANa thAya che, tyAre temanA hRdayamAM birAjamAna paramAtmAnA darzana, mumukSu jIvanA jJAnanetrane thAya che, jethI aMtaraMga bhakti pragaTa thAya che. A kAraNathI nija paramAtmAnA darzanane yogya bhUmikAnI prApti hoya che. A prakAre 'satpuruSamAM paramezvarabuddhi' sahaja Upaje che; je adhyAtmamArganuM mULa rahasya che, je sat-prAptinuM niyamathI kAraNa che. (236) duHkha icchAnA pramANamAM che. icchAnuM mULa paramAM sukhabuddhirUpa mithyAtva che. duHkha pratikULa saMyoga anusAra nathI. zAzvata caitanyarUpa svayaMnA anubhavapUrvaka paryAyane svAMga samAna jANe to maraNa suddhAno bhaya / du:kha rahe nahi, te ja mukta bhAva che. (237) 7 kuLa-kramathI dharma thato nathI. saMpradAyabuddhi pApanI janaka che. vItarAgano mArga anaMta vizALa che. 'sarva jIvamAM samabuddhi' sthApavA yogya che. aMtaramAM vaLatA pahelA sarva viparyAsa chUTavA ghaTe che. koI pratye tiraskArabuddhi na hoya ! duSTavRtti mAtra niSiddha che, vyakti nahi, vyakti to eka 'AtmA' che je paramArthe, svarUpe karIne paramAtmA che. (238) / hayAti (astitva)ne AdhAra buddhi sAthe saMbaMdha che. AtmasvarUpamAM raheluM anaMta sukha, tenI hayAti pratItamAM AvatAM, jIvane potAnA sukha mATe bIjAno AdhAra levAnuM maTI jAya che. jJAnavedanathI svabhAvanI anaMtatA - behadatAnuM astitva grahaNa thatAM, sarva prakAre dInatA chUTI jAya ane cidrasa utpanna thAya. (239) Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI - viparIta zraddhAnathI jIvane paramAM sukha na hovA chatAM, sukhanI pratIta che. tethI para viSayane sukhabuddhithI bhogavatAM sukhano (AbhAsarUpe) anubhava thAya che. paraMtu vAstavikatAe tyAM sukha nahi hovAthI koIne paNa tRpti thatI nathI. Atmika sukhanI gaTagaTIthI (anubhavathI) pratIta thatAM AkhuM jIvana badalAI jAya che; te jIva paramAM kyAMya sukhanA kAraNe ThagAto nathI. (240). v samasta anya mato, abhinivezamAMthI utpanna thayAM che, je darzanamohanI tIvratAnA ghotaka che. tethI mumukSu jIve abhinivezane sarvAdhika pAkhaMDa samajI, cetI, dUra rahevA yogya che. (1) laukika abhiniveza ane (2) zAstrIya abhiniveza, bannenuM phaLa eka che. aprazasta zAstrIya abhiniveza sauthI bhayaMkara aniSTa che. (241) 25me - 1988 / udayakALe pAMca indriyonA viSayabhUta padArthonuM vedana (bhogavaTo) jIva jeTalA rasanA anupAtamAM kare, (tethI azAtA vedanIno baMdha rasanA pramANamAM anubaMdha vALo paDe. jenA udaya pahelAM bhedajJAna zakti sAdhI na hoya to vedanAkALe tanmaya thaI ne azAtAnuM duHkha vedavuM ja paDe) teTalI parathI bhinna - jJAnavedana karavAnI zakti haNAya che. (tethI) pariNAme zArIrika vedanAnA udaya kALe, paravazapaNe azAtA vedavI paDe che. paraMtu bhedajJAnanA abhyAsathI bhinna jJAnavedanane keLavatAM ane vedanAkALe tIvra puruSArtha phoravatAM, puruSArthanA anupAtamAM jIva vedanAthI mukta rahI zake che. (242) V mumukSu jIva tattvajJAnano abhyAsa-vAMcana, vicAra kare, paraMtu udayamAM pUrvavat (rucithI) udayane vede to bhedajJAnano puruSArtha karavAnI zakti haNAI hovAthI, tenAthI, icchA hovA chatAM, bhedajJAna thaI zakatuM nathI. paraMtu tene bhedajJAna karavAnI samasyA thaI paDe che. tethI jAgRtipUrvaka, udayakALe maMda pariNAme udaya-vedana thAya, (bhedajJAnanA prayogane lIdhe) to AgaLa vadhAya. vAMcana - vicAra bAhya kriyA che, bhAvanAnI vRddhi arthe thavA yogya che. bhedajJAna aMtarakriyA che. bAhyakriyA udayAdhIna thAya che. aMtarakriyA puruSArtha AdhIna thAya che. tethI aMtarakriyA koIpaNa prakAranA bAhya sAdhana vinA satata thaI zake che. tethI bAhyadaSTi choDI, aMtarakriyAmAM pravartavuM te ja hitAvaha che. bAhya kAryonI gaNatrI karavAmAM bAhyadRSTi rahe che, je ahitakara che athavA aMtarakriyAne avarodhaka che. kharI AtmabhAvanA hoya to gaNatrI na thAya. (243) vyavahAra paratve koI rIte, koInA saMbaMdhathI dhArmikakSetramAM) lAbha levAnuM svapna paNa icchanIya Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 nathI. (te darzanamohanA AvaraNanuM kAraNa che). \ mumukSunA puruSArthanI Back Ground : thoDA kALano eka janma (bhava) prArabdha anusAra gALI levo; temAM dInatA karavI ucita nathI. e aDaga nizcaya rAkhavA yogya che. anyathA puruSArtha upaDe ja nahi. sarva prasaMgomAM sahaja bhAve vartavAno abhyAsa rahe, to nivRtti rahe, anyathA pravRtti / upAdhi vahoravI paDe. A prakAranI dazA keLavatAM bhava-udAsIpaNuM siddha thAya. (244) ja anubhava saMjIvanI lokasaMjJA ane oghasaMjJAnI vRddhi thatAM, paramArthanA viSayamAM jIvane kalpanA thavA lAge che. AvI kalpanA vAstavika vastu svarUpathI viparyAsarUpa che, bhavanA kAraNarUpa che. tethI oghasaMjJAnI nivRtti arthe jAgRta rahI puruSArtha kartavya che. pramAdamAM oghasaMjJA cAlu rahe te hAnikAraka che. lokasaMjJA to pratyakSa jhera ja che. (245) jUna - 1988 jJAnInuM upajIvana arthAt dehAdika saMbaMdhI bAhya pravRtti, pUrvakarma anusAra thAya che. jJAnane viSe (svarUpane viSe) pratibaMddhatA thAya tevuM kAMIpaNa teo karatA nathI, karavAno prasaMga paNa icchatA nathI, svarUpa-apratibaMddhatA arthe, je kAMI pUrvakarma anusAra udaya bhaje, te temane sammata che. evo daDha nizcaya svarUpAzrita thayo che, temane namaskAra ho ! (246) Vjene darzanamoha baLavAnapaNe varte che ane tethI je pratyakSa jJAnI - satpuruSathI vimukha varte che, tevA jIvone satpuruSanI avajJA bolavAnuM nimitta ApaNAthI prApta na thAya teTalo upayoga rAkhI vartavuM yogya che. aNaupayoga (A viSayamAM) doSa jANavo. satpuruSano avarNavAda karavo, temAM utsAhita thavuM, te jIvanuM anaMta saMsAra vadhavAnuM kAraNa che. paraMtu satpuruSanA guNagrAma karavAM, temAM utsAhita thavuM, temanI AjJAe 'saraLa pariNAme' parama upayogathI vartavuM, te anaMta saMsAranA nAzanuM kAraNa che. A anaMtA tIrthaMkaroe kahelI vAta che. (kR-deva) (247) 8 mumukSujIve siddhAMta ane adhyAtma saMbaMdhI jarApaNa viparyAsa na thAya tenI atyaMta sAvadhAnI rAkhavI ghaTe che; nahi to mithyA AgrahathI kahetAM / bIjAne preratAM, potAne bodha thavAnI yogyatA AvaraNa pAme; ema jANI nirAvaraNa thavAnA lakSe paNa doSita pravRttithI aTakavuM/ jAgRta rahevuM hitAvaha che. bhavabhIrU jIva AvA doSathI jAgRta rahI bace che. khAsa karIne adhyAtmarasathI vimukha na thavAya te gaMbhIrapaNe lakSamAM levA yogya che. (248) Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI samartha jJAnIpuruSanAM pragaTa AtmasvarUpane kahetAM (darzAvatAM evA vacano paNa jIvane lokasaMjJA, oghasaMjJA ane asatsaMganI rucivaza, nija svarUpano vicAra / nizcaya karavAnuM baLa utpanna thavAmAM saphaLa thatAM nathI. uparanAM avarodhaka kAraNone sAkSAt AtmaghAtI jANyA vinA, jIvane svasvarUpano nizcaya thavo . bhAvabhAsana thavuM atyaMta durlabha che. (249) je vedanIya Adi karmano udaya bhogavyA vinA chUTavAnI icchA jJAnI puruSa kare nahi, kare to te jJAnI nahi paNa dehAdhyAsI ajJAnI che. dehAdhyAsI ajJAnI ja evI icchA rAkhe, jJAnIne to bhedajJAna vartatuM hovAthI vedanAno bhaya nathI paraMtu vedanAnA udayakALa jJAnI vizeSa puruSArtha parAyaNa saheje rahe che. sarva kALe thavA yogya ja thAya che, tethI tevA samyaka samAdhAnapUrvaka AkuLatA karavA yogya nathI. je koI AkuLatA kare che te aparAdhI thAya che. to paNa je thavA yogya hoya te ja thAya che. tethI jJAne karI aparAdha nivAravA yogya che. (25O) AtmAne mULa jJAnathI vamAvI devA sudhInI sthiti prApta thAya tevo vikaTa prArabdhodaya athavA paDavAnA bhayaMkara sthAnaka . prasaMgoe jAgRta rahI, sAvaceta rahI, tathArUpa puruSArthe jemaNe Atmasiddhi siddha karI che, te satparuSanA puruSArthane saMbhAratA romAMcita Azcarya upaje che, yathAvata bhakti upaje che. "aho ! jJAnI puruSanI Azaya gaMbhIratA, dhIraja ane upazama ! aho ! aho ! vAraMvAra aho !" - zrImad rAjacaMdrajI (251) V duSkara evI tRSNAno yathArtha parAbhava thavA arthe 5 kRpALudeva zrImadjI e mumukSune bAMdhela upadezanA muddA : 1. AtmahitanI tIvra jijJAsAvaza bhogAdi pratye nIrasapaNuM, moLApaNuM. 2. laukika vizeSatA dekhADavAnI buddhi arthAtu lokasaMjJA ochI karavAthI. 3. laukika vizeSatAmAM kAMI sArabhUtatA nathI, tevA nizcayathI-samajaNathI lokasaMjJA toDavI. 4. mAtra AjIvikA sivAI vizeSanuM prayojana na bhAsavuM, tethI maMda (rasa) pariNAme vyavasAyamAM pravartavuM, tethI je upArjana thAya temAM saMtuSTa rahevuM. 5. sapuruSa pratye ananya Azrayabhakti thI vartavuM. 6. pUrvakarma anusAra samAdhibhAve prArabdha vedatAM dInatA na karavI ane AyuSyano zeSa alpakALa hoI Atmahitane mukhya karavuM. (upara) Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 anubhava saMjIvanI eka bhavanA zeSa kALane pUrvakarma anusAra vedI laI, te mATe bhAvInI ciMtAvaza, navA mAThA karma na bAMdhavA mumukSu jIvano abhiprAya ane nirNaya hoya che; tethI bharaNa-poSaNa mAtra maLe to temAM paNa saMtoSa pAme che. kAraNa ke vizeSanuM kAMI prayojana nathI. tethI mumukSu jIva mukhyapaNe Atmahitano ja vicAra ane udyama kare. deha ane deha saMbaMdhI kuTuMbanI mahattA mATe parigraha ane pravRtti vadhAravAnuM smaraNa paNa na thavA de, nahi to Atmahitano avasara ja na rahe, tevo A kALa che. AmAM zithilatA kartavya nathI. (253) julAI - 1988 kevaLa aMtarmukha thavAno bodha zrI tIrthaMkarAdi mahat puruSoe pharamAvyo che, je sarva duHkha kSayano upAya che. vizuddhamatithI ane tIvra puruSArthathI aMtarmukhano prayAsa thavA yogya che. manuSya paryAya te mATe utkRSTa avasara che; temAM pramAda thAya che te khedajanaka che. (254) jo tiryaMca avasthAmAM paNa, AtmA tIvra puruSArtha vaDe paMcama guNasthAnane yogya svabhAva sthiratAne pahoMcI zake che, pahoMce che, to manuSya caturtha guNasthAnane yogya caitanya vIryanI sphuraNA mATe pAcho paDe ! athavA pramAda kare che ? te Atma jAgRtinI atyaMta kSati athavA abhAva sUcaka che. tethI sAvadhAna thaI, sAvadhAna rahI, apramattabhAve puruSArtha pragaTavo ghaTe che. (255) parama nirdoSatA, pavitratA, paramazAMtarasa pratipAdaka, AtmabhAva AvirbhAva pAme tevA vItarAga vacanonI / vItarAga zrutanI anuprekSA vAraMvAra kartavya che. citta thairya mATe te parama auSadha che. (256) AtmAnaMda ke je svarUpa Azraye pragaTe che ane je apUrva hovA chatAM mukhya thato nathI (gauNa rahe che) te ja mAtra samyak nizcaMta sthiti che. anyathA maMda kaSAyamAM vRtti zAMta karI che' evuM ahaMpaNu jIvane sphuravAthI, evA bhulAvAmAM rakhaDI paDAya che athavA pariNAma mukhya thavAthI pariNAma nIca koTine bhaje che. (257) je pAtra jIva satpuruSane oLakhI, parama dainyavRttie te bhagavAnarUpa satpuruSanA caraNamAM rahevAno icchuka che; tevA yathArtha prakArane nimittAdhIna vRtti / daSTipaNuM gaNavA yogya nathI. kemake tevA jIvanuM upAdAna nija hitArthe jAgRta thaI ja gayuM che. tyAM nimittAdhIna dRSTinI zaMkA karavI, te kutarka che. kutarka manano roga che. kArya upAdAnathI thAya che, tevuM zIkhavAnuM - samajavAnuM te Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 73 jIvane bAkI nathI. vivekI jIva tenA upAdAnane joI, pramudita / prasanna thAya che. vakradRSTivALA tene nimittAdhIna vRtti gaNe che, (258) V potAno krama puruSArtha mATeno ati utsAha) daDha karavA yogya che, thavA yogya che. jAgRti hoya to ja cotaraphathI aMtara nivRtti rahI zake, nahi to bAhya nivRttino puNyayoga paNa kaSAyanI maMdatAmAM vyatIta thaze, pUro thaze. (259) - saMyama kyAre prApta thAya vA vardhamAna thAya ? tINa pariNatie brahmarasa - nirvikAra cidrasamAM sthirapaNuM utpanna thAya tyAre. saMyama = viSayo pratinA pariNAma na thAya te. (260) oNgasTa - 1988 jema sarva jIva svabhAva hovAne lIdhe sarvatra, sarvadA sukha icche; tema svarUpathI sarvotkRSTa hovAne lIdhe sarva jIvo, potAnI mahAnatA (prApta) thAya tema icche. paraMtu svarUpa bodhanA abhAvane lIdhe, parapadamAM sukha ane moTAIne (mahAnatAne dekhe che, tethI parapadamAMthI mAna ane sukha meLavavA mithyA / vRthA prayatna kare che ane tenA pariNAmo svaguNanA ghAtaka hovAne lIdhe, durguNa hoI, duHkha - AkuLatA janaka che. mAnano parihAra karavA arthe satpuruSa pratye sarva samarpaNabuddhi-parama dekhyatva, te ati suMdara ane sugama upAya che-sahaja mAtramAM uparokta banne mahAdoSa TaLI parama sukha svabhAva grahaNa thavAnI yogyatAnuM AmAM rahasya che. (261) ( rAgamAM duHkha nahi lAgavAmAM, eka nyAye ThIkapaNAthI rAganI anumodanA varte che. temAM rAganuM katva (tethI) siddha thAya che. - A prakAra, svarUpa pratyenA puruSArthanA abhAvane lIdhe, "jJAnamAtra nuM valaNa / jAgRti nahi hovAne lIdhe, mumukSune rahe che, te yogya nathI. (262) Atma dravya mecaka.amecaka svarUpa che. temAM mecakatA upAdeya nathI. mecakane amecaka upAdeya che ke jethI mecakabhAva zuddha samyapaNuM - zAMtatA pAme che. mecaka aMga calita pariNAmarUpa che. tene amecaka aMganuM avalaMbana ja iSTa che. anyathA temAM azAMti, malinatA thatI rokI zakAya nahi. (263) ke paramArthanI vAstavika icchA - bhAvanAnuM lakSaNa e che ke jIva udaya prasaMgothI udAsa thAya. tema na thAya to, AtmahitanI kharI, aMtaranI bhAvanA ja nathI. A vAstavikatA AvyA vinA, Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 anubhava saMjIvanI kadI kalyANa thAya ema bane ja nahi. (264) sapTembara - 1988 - trikALa nirAvaraNa nija paramAtmatatvanuM dhyAna, te ja bhagavAna ahaMta paramezvaranAM mukhAraviMdathI pravAhita divya dhvanino sAra che. temaja te divyadhvaninA parijJAnamAM kuzaLa evA cAra jJAnadhArI gaNadharadeva racita sakaLa zruta-siddhAMtanA artha samUharUpa sarvasva sAra arthAt rahasya che. (265) - svAnubhava arthe anubhavazreNInI kArya paddhati ja anukULa che vA sAdhana che. je aMtara kriyA che. jyAM vAMcana . vicAra Adi bAhya kriyA che. A kArya paddhatino prakAra nija avalokana che. je vicArathI AgaLa che. tethI vAMcana - vicAranI maryAdAthI AgaLa evuM nija avalokana zarU na thAya to te jIva vAMcanAdi bAhya kriyAmAM ja rokAI jAya che. vicAramAM parokSatA rahe che. jyAre vastu ane anubhava to pratyakSa che. te mATe mAtra vicArazreNInI paddhati aparyApta che. ekalA tarka ane vicAramAM kalpanA thavAnI saMbhAvanA che. (266) / "jIva karavA dhArato nathI, tethI svakArya thatuM nathI" (pU. bahenazrI) te vacana parama satya che. ukta vacanamAM bhAvanA ane nizcayanuM jora che. tene lIdhe paranI adhikAI chUTe che, tethI para pratye rokAvAnuM baMdha thaI svakAryamAM yojAya che. parathI udAsa thayA vinA svaprati javAno avakAza thato nathI. (267) / nirUupAdhika svabhAva dRSTimAM vikalpa mAtra bojArUpa lAge che. jJAnanA jJAtApaNAne rAganA kartRtvamAM anaMto bojo ane duHkha che. netra pAse vajana upaDAvavA jevuM che, avalokanamAM jyAM rAga upAdhirUpa lAge che, tene jJAna sAthe mIMDhavatAM jJAnanuM rUpa nirUupAdhika lAge che, tyAM (upAdhithI khasavArU5) bhedajJAna zarU thAya che. (268) che je mumukSu jIvane svIkArya zIdhrapaNe karavAnA tIvra bhAva - vega varte che, te sva sanmukha thavAnA sahaja prayAsamAM varte che. temAM tene pramAda thato nathI. sva sanmukhanA prayAsamAM darzanamohano rasa ekadama ghaTe che. Avo prayAsa te svAnubhavanuM mULa / ananya kAraNa che. (269) oNkTobara - 1988 - jJAna dI moDha kSaya vaIRUK va jJAnAt moda prapati jJAnam hiMmohetu: (samayasAra - Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 7pa 151-152). jJAna mohano nAza kare che athavA jJAna thatAM moha utpanna thato nathI, te kevuM jJAna? parapadArthathI bhinnatAnuM jJAna, (anubhava)-paranI jaDatAnuM jJAna athavA paramAM sukha-duHkha rahitapaNAnuM jJAna, sahaja parathI udAsa thaI, parathI vimukha thaI, sva sanmukha thAya che. - tyAM jJAna jJAnane - svayaMne vede che, samabhAve svasukhamaya thaIne, mAtrajJAnapaNe athavA "jJAnamAtrapaNe rahetAM moha vilaya thAya che. niyamasAra - 234 itthaM buddhA jinendrasya mAga~ nirvANakAraNam / nirvAsiMduM yati yakta punaH punaH || (niyamasAra * 249) (270) - nizcaMtadazAmAM samasta jagata tRNavat bhAse che, je vikalponA virAmanuM kAraNa che. asaMgavRttinuM baLavAnapaNuM, anaMta AnaMdamaya sva saMganI ramaNatAnuM nimitta che. sva zaktithI sthita rahI parama pada ArAdhya che, ArAdhya che. (271) AtmAnI koIpaNa zaktine / guNane - zaktinA bhedathI na jovI paraMtu dravyarUpe - ekarUpe dravyathI abheda, dravyanI viziSTatAthI jovI, tema jovuM te yathArtha che, nahi to bheda-vikalpa jAya nahi. jo bhedano rasa vadhe to abhedano rasa na Upaje, te moTuM nukasAna che. dravyAnuyoganA abhyAsakALe / abhyAsamAM A dhyAnamAM rAkhavA yogya che. (272) svalakSa-te yathArtha lakSa che. temAM nijahitanI jAgRti sahaja varte. svalakSa eTale svarUpa lakSa vA AtmalakSa-AvuM AtmalakSa, jJAnacakranI | jJAnanA pariNamananI dharI bane to jJAna kyAMya phasAya nahi vA ayathArthatA pAme nahi. jyAM sudhI svalakSa' thatuM nathI, tyAM sudhI jJAnanI pravRtti paralakSe ja hoya che, je aneka doSa, mULa doSa (ajJAna-mithyAtva) ne nirmULa karavA asamartha che. paraMtu paralakSI tIvra thavAnuM banatAM doSa utpAdana thAya che. paralakSI jJAna ayathArtha jJAna che. (273) V svarUpa prAptinI bhAvanA tIvra . apUrvabhAve thAya to te satata varyA kare. AvI sthitimAM nija svarUpanI prAptino avakAza utpanna thAya che, tyAre upayogamAM dedIpyamAna caitanya zaktine ravarUpe avalokatAM - bhAvatAM cisa Atmarasa upaje ane pariNati thAya. baLavAna - daDha pariNati zuddhopayoganuM kAraNa che athavA zuddhi vizeSanuM kAraNa che. A sarvanuM mULa bhAvanA che. mAtra yuktipUrvaka zAstranuM ciMtana, mananathI sadgaNonI prApti thatI nathI. (274) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 anubhava saMjIvanI samyak mArganI sUkSmatAnA viSayamAM vibhinna prakAranA bhAvomAM saMtulana jaLavAI rahe te viparyAsa na thavAmAM kAraNabhUta - samyaktva - svarUpanI upAdeyatA che. jema ke : (1) nizcaya - vyavahAra (2) dravya . paryAya (3) zraddhA . jJAna (4) upAdAna - nimitta (5) bheda - abheda (6) cAritramoha - darzanamoha (7) Agama - adhyAtma (8) utsarga - apavAda (9) jJAna - puruSArtha (10) paryAyanI bhinnatA - abhinnatA. E - (1) nizcaya - vyavahAra : AgamamAM prayojanavaza nizcayanI mukhyatA sthApI che. paraMtu nizcayAbhAsa na thAya, temaja kyAMka prayojanavaza vyavahAranI mukhyatAthI paNa nirUpaNa che; topaNa vyavahArAbhAsa na thAya ane ubhayAbhAsa paNa na thAya, te A viSayamAM saMtulana rahevAthI nizcaya - vyavahAranI avirodhatA sadhAya che. (2) dravya - paryAya : dravyanuM avalaMbana, dravya pratyenA jorathI levAya che; to paNa vedana paryAyanuM hoya che. AnaMda paryAyamAM Ave che te apUrva che. chatAM paryAyanI mukhyatA ke Azraya thato nathI. banne prayojana sAthe saMkaLAyelA hovAM chatAM yathAsthAne rahe te saMtulananA kAraNathI mokSapadanI bhAvanA kALe paNa ... (3) zraddhA - jJAna : sabhyazraddhA mAtra sva-svarUpane ja svIkAre che. jJAna svarUpane / potAne tema ja zraddhA, puruSArtha, AnaMda Adi paryAyo, guNabhedo, nimitto vagere ne jema che tema svIkAre che; to paNa mukhyatA / lakSa zraddhAnA viSayanI kare che. temAM zraddhA - jJAnamAM avirodhapaNuM rahe, te A viSayanuM saMtulana che. (4) upAdAna - nimitta : AgamamAM vItarAgI deva, zAstra, gurunuM sAcA nimittarUpe sthApana karela che. dezanAlabdhino siddhAMta paNa tad anusAra prasiddha che. tethI vidyamAna pratyakSa yogarUpa satsamAgamano mahimA paNa AgamamAM prasiddha che ane yathArtha bhUmikAmAM te samutpanna hoya che, to paNa saMtulana gumAvyA vagara sAdhaka upAdAnanA puruSArthamAM saMlagna rahe che, mukhyapaNe. (5) bheda - abheda : anAdithI abheda svarUpathI ajANa evA jIvane bheda vinA abheda svarUpa samajAvavuM azakya che. temaja vastu svarUpa paNa kacit bhedarUpe che. tethI bhedane svarUpa jJAna upajavAnuM aMga kahyuM che. te svarUpa jJAna thayA pachI paNa vastuno mahimA temAM rahelA aneka guNa vaibhavathI karAya che. to paNa abhedano anubhava sAdhavAno hetu temAM hovAthI abheda tattvanI ja mukhyatA rahe, tevuM saMtulana samyak mArgamAM hoya che. (6) cAritramoha - darzanamoha : cAritramoha vaza, mokSamArgI jIvane paNa rAga-dveSa thAya che; to paNa darzanamoha sahita thAya tevA rAgAdi na thAya tevuM saMtulana samyak mArgamAM hoya che, arthAt nija svarUpanA bhAnamAM rAgAdi thavAM chatAM, temAM tanmaya na thatAM, bhinna rahevArUpa saMtulana rahe che. kAraNa svarUpanuM ekatva chUTatuM nathI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 anubhava saMjIvanI ? (7) Agama - adhyAtma : adhyAtmano viSaya ane siddhAMta, cAreya anuyoganA siddhAMtothI para che - utkRSTa che. tethI cAreya anuyogano hetu adhyAtmanuM nirUpaNa karavAno - sthApavAno che. tethI A hetuvaza rahIne AgamanuM avagAhana kartavya che. adhyAtmanI siddhi arthe, AgamajJAna yathAvat rahI, gauNa thaI, nirUpaNa karatAM te samyak che. dA.ta. trikALI dhruvanI upAdeyatAmAM ahaMbuddhi thavA arthe - sarva paryAya (pramatta-apramatta), paradravya, parabhAva kahetAM, dravyAnuyogano siddhAMta - paryAya svadravyano aMza che - yathAvat rahI, jJAnamAM gauNa thAya che. Ama Agama-adhyAtmanuM saMtulana rahevuM te samyamArganI sUkSmatA che. rAga, jIva-vikArabhAva hovA chatAM, tenA niSedhakALe, rAgane pudgala kahetAM jJAnIne saMtulana rahe che. x4' (8) utsarga - apavAda : sAdhakanuM pariNamana utsarga - apavAdanI maitrIrUpa hoya che. kevaLa vItarAgatA ja upAdeya hovAthI tenI siddhi arthe utsarga / siddhAMta che. to paNa zuddhinA maMda puruSArthane lIdhe sAdhakane vikalpa thaI jAya che, te apavAda mArga che, tyAM azubhathI bacavA zubharAgarUpa pravartavuM paNa thAya che. Ama pariNAmanuM saMtulana gumAvyA vinA, sAdhaka ugra puruSArthamAM pravartatAM zuddhopayogarUpa nirvikalpa dazAmAM ArUDha thaI mokSamArgamAM AgaLa vadhe che. (9) jJAna - puruSArtha : paramatatvano Azraya svabhAvanA jorathI Ave che. svabhAva upara jora thavuM, te ja svarUpa jJAnanI vAstavikatA che; anyathA dravya guNa, paryAya saMbaMdhI kSayopazamavALuM jJAna, anAdi kaSAyanA joravALuM kSayopazama jJAna vastunA dravya, guNa, paryAyanA bhedone jANe te parAzraya choDAvavA samartha nathI. anAdi paryAyamAtranA Azrayane choDAvavA samartha nathI paraMtu svabhAvanuM jora ja paryAyAzritapaNuM choDAve che. paraMtu svabhAva prati jora devAmAM kRtrimatA / kalpanA na thAya te dhyAna rAkhavA yogya che. vAstavikapaNe to svabhAvanI oLakhANa bhAvabhAsana-lakSa pUrvaka jo svabhAva pratye jora-(vIrya) uchaLe to kalpanA-kRtrimatA thatI nathI, ane te prakAramAM dravya, guNa, paryAya rUpa vastunuM svarUpajJAna ane trikALI svabhAva pratyenuM jora banne vacce yathArtha saMtulana jaLavAI rahe che. je jIvane vastu svarUpamAM kalpanA thAya che, tene trikALI svabhAva pratye sahaja vIrya (puruSArtha) uchaLatuM nathI. te kRtrima jorarUpa vikalparUpa / bhASArUpa pravRtti kare, to paNa te svabhAvanI samIpa Avato nathI. ane tene uparyukta svarUpajJAna ane trikALInuM jora devA vacce saMtulana rahetuM nathI. ekAMta thaI jAya che. (tene ja ekAMta arthAt AbhAsa kahevAya che.) vastu svarUpano nizcaya thavAmAM kalpanA thaI javAnuM kAraNa :- je jIvane lokasaMjJA, oghasaMjJA athavA asatsaMganI prItirUpa pariNAma thavAM te che. du:kha te kalpanAthI utpanna thato bhAva che - te satya vismaraNa karavA yogya nathI. tethI tattva vicAraNAmAM yathArtha nizcaya thavA arthe ane kalpanA na thavA arthe, AtmArthAtA sameta aMtara saMzodhanapUrvaka nirNayanI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 anubhava saMjIvanI dizAmAM prayatna thavA yogya che. nahi to kalpanA-eTale ke duHkhanuM kAraNa avazya utpanna thaze (10) paryAyanI bhinnatA . abhinnatA : jIvanI paryAya kathaMcit bhinna hovAthI tenI svataMtratA darzAvatAM, pratyakSa saMsAra avasthAthI te svataMtratA siddha thAya che. mULa svabhAva saMsArathI sarvathA rahita, sadAya ekarUpa, siddha samAna hovA chatAM, anAdithI paryAya svataMtrapaNe saMsArarUpe, anekarUpe thaI rahI che. jyAM svabhAvanuM svabhAvarUpe pariNamavAnuM sAmarthyane AdhIna saMsAra avasthA thatI nathI. (to parane AdhIna thavAnI ke para potAne AdhIna thavAnI paryAya apekSita vAta ghaNI dUra rahe che). Ama paryAyanI svataMtratA jANatAM (1) parAdhInatA ajJAna * abhiprAyathI thatAM rAgaleSa maTe, (2) paryAyanI svataMtratA na svIkArI zake te dravyanI svataMtratA na svIkArI zake, te pratibaMdhaka abhiprAyano doSa maTe, (3) paryAyanI gaNatA thaI, huM paNe trikALI svabhAvanI mukhyatA paryAya upekSitapaNe thAya. A paryAyamAM ekatva maTADavA arthe mahatvapUrNa jAya che. Ama adhyAtmanA prayojanavaza, akriya svarUpa dRSTimAM pariNAma svayaM potAnA patkArakathI pariNamatA jaNAya che. paryAyanI svataMtratA dharmane sArI rIte darzAvavA paryAyanA laddhArakorUpI dharmo paNa kahevAmAM Ave che. tyAM kathaMcit abhinnatArUpe vastunA baMdhAraNanuM saMtulana jaLavAIne jJAnamAM rahe jethI ekAMta na thAya, te prakAra yathArtha che. pramANanA pakSavALAne paryAyanuM kartutva maTI zake nahIM. (275) navembara - 1988 pariNAmano viveka zubhAzubhanA dRSTikoNathI prAyaH jIvo kare che. paraMtu kharekhara to ArAdhakabhAva ane virAdhakabhAvanA dRSTikoNathI teno viveka' karavA yogya che. mumukSunI bhUmikAmAM khAsa karIne darzanamohanI virAdhakatA maTADavAnI mukhyatAvALo dRSTikoNa hovA yogya che-nahi to ArAdhakabhAvamAM praveza thavo saMbhavita nathI. tema ja virAdhakabhAvono khyAla paNa na rahe tyAM ajAgRta dazAmAM ahita thAya to paNa khabara na rahe. tethI A prakAranA vivekanuM mahatva samajavA yogya che. jyAM jyAM darzanamoha tyAM tyAM viparyAsa hoya che. darzanamoha, viparyAsathI dazyamAna che / dRSTavya (276) - jJAnanA pariNamanamAM jJAnatva jAti (jJAnaguNa) nuM kadI ullaMghana thatuM nathI. avalokanathI jAtinI anubhavAze parakha AvatAM svabhAvanI oLakhANa thAya che. jemAM svabhAva nijarUpe, sukharUpe, sAmAnya sadaza, behada sAmarthyavAna hovAthI, nirvikalpabhAve pratIta thAya che ane vibhAvajAti nA bhAvo bhinnarUpe, pararUpe, AkuLatArUpe, malinarUpe bhAsyamAna thAya che. A prakAre bhedajJAna kartavya che. vA thavA yogya che. (277) o Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI - 79 Disembara - 1988 mumukSujIvane sahaja puruSArtha utpanna thavAnA kAraNabhUta, puruSArtha karavAnI bhAvanA tIvra bhAvanA avazya hoya che. jema jJAna prApti mATe pUrvabhUmikAmAM jijJAsA avazya hoya che. tema eka nyAye AvA yathArtha kAraNamAM kAryAMzano upacAra paNa karavAmAM Ave che. je pUrva - uttara pariNAmanI saMdhirUpe che. A prakAre ja svarUpa prAptinI aMtaranI bhAvanA, svAnubhavarUpe phaLe che. topaNa temAM vikalpa paralakSa nathI, tema jANavuM. (278) jJAnanI yathArthatA, samyajJAna thavAmAM kAraNa che. ayathArthajJAna mithyAjJAnarUpe pariName che. tethI mumukSu jIve samajaNanI bhUmikAmAM yathArtha - ayathArthatAnA dRSTikoNapUrvaka jJAnamArgamAM pravartavuM yogya che. (279) * nirvikalpa sUkSma AtmasvarUpa ane teno nirvikalpa anubhava avaktavya hovAthI, tema ja mAtra anubhavagamya hovAthI, teno upadeza mahAna anubhavI guru-jJAnI dvArA ja maLI zake che. temanI vANImAM paNa saMketarUpe sUkSmabhAvo prakAzita thAya che. bIjAnI vANImAM, anubhava rahitapaNAne lIdhe - te sUkSmatA prakAzita thavAno saMbhava nathI. kAraNa ke bIjAo tethI ajANa che. temanuM vicAra - vikalpAtmaka jJAna paNa sthULa che. svabhAvanI sUkSmatAthI dUra che. tema samajavA yogya che. (280) pararuci - anAtmaruci jema aviveka jvarane utpanna kare che, tema svasanmukha thavAnI zaktine niHsatva-hInasatva kare che. tethI saMzI hovA chatAM ane paralakSIzAnamAM khyAla (aMtarmukha thavAthI Atmopalabdhi thaze, bahirmukha bhAvamAM nahi thAya, tevo khyAla) AvavA chatAM, pararucine lIdhe jIva svarUpa sanmukha thaI zakato nathI. jyAre svabhAvanI rucimAM sahaja sanmukhatA prApta thavA yogya hoya che. (281) * vartamAna paMcamakALa hovA chatAM, A ja bhavamAM pUrNatA pAmavA mATe jenA puruSArthamAM jora uchaLatuM hoya,--sahajapaNe--tevA mahAtmA prAyaH ekAvatArI hovA saMbhave che. kRpALudeva zrImad rAjacaMdrajI ane puruSArthamUrti pU. nihAlacaMdrajI sogAnIjI A prakAranA udAharaNa svarUpa lekhI zakAya. banne dharmAtmAonA vacano Aje paNa ukta lakSaNanI pratIti karAve che. te sau AtmArthIne puruSArthanI preraNAnuM kAraNa che. (282) Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 anubhava saMjIvanI | bhedajJAnano prayoga karavA mATe utsuka che, tevA jIve udaya prasaMge, upayogamAM jJAnanI vyApakatAne avalokavI, tapAsavI, jethI rAgAdithI bhinna vyApta jJAnarUpe (eTale ke pote bhAsyamAna thaze (jaNAze). A prakAre abhyAsa vadhatA jJAnamAtra mAM jJAnavedana grahaNa thaze athavA bhAsyamAna thaze, tethI sahaja svarUpa atyaMta pratyakSa che - evuM bhAvabhAsana svasamukhanA puruSArthane utpanna karI, parokSatAno abhAva karI, atIndriya pratyakSa avasthApaNe sthira bhAva ghAraNa karaze. A prakAre "avalokana thI kArya sadhAya che. (283) nizcaya - vyavahArano saMkSepa :- anAdikALathI mithyAtva Adi azuddha avasthAmAM, azuddha avasthAmAtrarUpe potAne anubhavatA jIvane, azuddhatAnuM parijJAna karAvyA vinA ja, zuddha AtmasvarUpanuM jJAna karAvI zakAtuM nathI. tethI jinazAsanamAM vyavahAra kathana dvArA nizcaya svarUpa sthApavAmAM Avela che. vyavahAranaya azuddha arthano dyotaka hovAthI (azuddhatAnA nAzano hetu (prayojana) hovAthI te naya anusaravA yogya nathI. (284) jAnyuArI - 1989 - samakitanuM anukaMpA lakSaNa sarva jIvo pratye zalya rahita, nirverabhAva che. mithyAjJAnathI ja verabhAvanuM zalya rahe che. kAraNake paryAyabuddhi vaDe sAmA jIvana paryAyamAtrapaNe avadhArIne pariNamana thAya che. dravyadRSTimAM mAdhyasthavRtti, maitrIbhAvarUpa anukaMpA sahaja rahe che ane sarva jIvone potAnA kAraNe duHkha na thAya, tevI bhAvanA sadAya rahe che. tema thavAmAM darzanamohano anaudaya che. tethI ja mumukSunI bhUmikAmAM ukta bhAvanAno udaya thAya che. je darzanamohanA rasane maMda kare che. (285) jIvanI paryAya kathaMcit bhinna hovAthI tenI svataMtratA darzAvatAM, pratyakSa saMsAra avasthAthI te . svataMtratA siddha thAya che. mULa svabhAva saMsArathI sarvathA rahita, sadAya ekarUpa, siddha samAna hovA chatAM, anAdithI paryAya svataMtrapaNe saMsArarUpe, anekarUpe thaI rahI che. jyAM svabhAvanuM svabhAvarUpe pariNamavAnuM sAmarthyane AdhIna saMsAra avasthA thatI nathI. (to parane AdhIna thavAnI ke para potAne AdhIna thavAnI paryAya apekSita vAta ghaNI dUra rahe che. Ama paryAyanI svataMtratA jANatAM (1) parAdhInatAnA - ajJAna-abhiprAyathI thatAM rAga-dveSa maTe. (2) paryAyanI svataMtratA na svIkArI zake te dravyanI svataMtratA na svIkArI zake te pratibaMdhaka abhiprAyano doSa maTe. (3) paryAyanI gauNatA thaI, huM paNe trikALI svabhAvanI mukhyatA paryAya upekSitapaNe thAya. A paryAyamAM ekatva maTADavA arthe mahatvapUrNa nyAya che. Ama adhyAtmanA prayojanavaza, akriya svarUpa-dRSTimAM, pariNAma svayaM potAnA SakArakathI pariNamatA jaNAya che. paryAyanI svataMtratA dharmane sArI rIte darzAvavA paryAyanA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI pakArako rUpI dharmo paNa kahevAmAM Ave che. tyAM kathaMcit abhinnatArUpe vastunA baMdhAraNanuM saMtulana jaLavAIne jJAnamAM rahe jethI ekAMta na thAya, te prakAra yathArtha che. pramANanA pakSavALAne paryAyanuM kartRtva maTI zake nahi. (286) jJAnathI thatAM jJAnavedanamAM trikALI zuddha dhruvanuM avalaMbana sahaja rahe che, banne saMlagna che, e ja svasaMvedananI vAstavikatA che. jJAna svabhAvanA avalaMbane, svasaMvedanano AvirbhAva thaI jAya che. tyAre AtmA ja jJAnavedanAmAM vedyo jAya che. kharekhara to jJAnavedana dvArA svabhAva pratyakSa thaI, bhAve (svarU5) abhedatA sadhAya che. A adhyAtma vidhinuM rahasya mAtra svAnubhava gocara che. vikalpa, vicArathI, tarkathI gocara nathI. (287) pU. gurudevazrIe kramabaddhaparyAya nA siddhAMtanI sthApanA zAyaka svabhAvanA lakSe karI. jJAyaka svarUpanA lakSa vinA . A siddhAMtanuM grahaNa yathArthapaNe thatuM nathI. kartabuddhirUpa mithyAtvanA nAza mATe A alaukika nyAya-siddhAMta che. je sarvajJatAno svIkAra, paryAyamAtranI upekSA, (paryAyanuM lakSI mahatva choDAvavAnuM prayojana che), Adi aneka prayojanabhUta viSayonA svIkArathI saMlagna che. sAtizaya zrata - samudramAMthI aneka samyapha nyAyonuM pratipAdana pU. gurudevazrIe A siddhAMtanI puSTi arthe karyuM che, je vaMdanane yogya che. (288) - nija svarUpanA anubhava jJAnane jJAnacetanA' kahe che. paraMtu zuddhopayogathI saMkrAMti pAmela jJAna, svAnubhavathI palaTIne anya kSeya prati pravarte tyAre samyaphadRSTine jJAnacetanAno abhAva thaI jato nathI. jo jJAnacetanAno abhAva thaI jAya to, 'sarva guNAMza te samyakatva' e siddhAMta tUTe che athavA jJAnacetanAno abhAva thatAM, te sAdhaka maTI ajJAnI - mithyAdRSTi thaI jAya. tethI ja parapadArthane viSaya karavA samaye, upayoga mAtra eka parapadArthane prakAze che; topaNa labdhajJAna vaDe svarUpAnuMsaMdhAna rahI, te samaye jJAnacetanAno sadbhAva rahe che, je yukti, Agama ane anubhavathI prasiddha che. (289) VaMtarmukha thavAnI vidhi paryAya apekSAe prayojanabhUta viSaya hovA chatAM, AzrayabhUta trikALInI jema prayojanabhUta nathI. vaLI, tenuM jANapaNuM (dhAraNA) thatAM te karI zakAya che, tema paNa nathI. paraMtu trikALI svabhAvanA lakSe puruSArtha utpanna thatAM, ugra thatAM, sahaja Azraya thAya che. tethI vidhi viSayaka jANapaNuM na karyuM hoya tevA jIvane paNa svabhAva lakSagata thatAM mahimA utpanna thayo, te ja tene vidhirUpa pariNamana cAlu thaI jAya che. je svabhAvanI mukhyatAmAM gauNa rahI jAya che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 anubhava saMjIvanI tethI ema phalita thAya che ke sau prathama mumukSujIvane svabhAvanuM lakSa thavuM Avazyaka che. (290) nizcayanayano viSaya nizcaya sva-svarUpa, pratItinuM / AzrayanuM sthAna che. vyavahAranayano viSayaguNabheda, paryAya Adi mAtra jANavAnuM sthAna che. te bhUtArtha AzritapaNe jANavuM nyAya saMgata che. topaNa, nizcaya svarUpanI pratIti, Azraya bhavanAzanuM kAraNa che. tevo sarvotkRSTa nyAya jANavo hitAvaha che, - Avo vyavahAranA sthAne vyavahAra na rahe te nizcaya Azraya mATe adhikArI nathI. (291) (1) paranI AdhArabuddhi, (2) paramAM sukhabuddhi, (3) parano mamatvabhAve rasa, (4) kartabuddhi, Adi mithyAtvanA ghotaka bhAva che, je jJAnane parapravezapaNAno, paravedanano anubhava karAvIne adhyavasita kare che. jethI jJAna-vedanano AvirbhAva / avalokana thaI zakatuM nathI. uparokta prakAre paranuM 'sva'paNe grahaNa hovAthI jJAnamAM / nijamAM nijanuM grahaNa thatuM nathI. 'nijamAM nijanuM grahaNa thatAM upayoga zuddha thAya' arthAt svAnubhava thAya. kRti vacanAm| (292) svarUpa nirNayanI pUrva bhUmikA - yathArtha bhUmikA :- udayamAna sarva pravRttikALe 'AtmArthanuM lakSa' daDha abhiprAyapUrvaka (mokSecchA) hovAne lIdhe tethI utpanna nijahitanI vizeSa (asAdhAraNa) jAgRti--A jAgRtikALamAM rAgAdi vibhAvathI bhinna jJAnano prayoga, svarUpa nirNayanA (lakSe) hetuthI aMtara saMzodhanapUrvaka karanArane sugamatAthI svarUpa nizcaya thAya che. (293) * bhedajJAna - e vartatA vibhAvanA niSedhapUrvaka pragaTa svabhAvano Adara che arthAt vibhAvamAM thatA ahaMpaNAno niSedhapUrvaka jJAnasvabhAvI 'sva'mAM astitvagrahaNano puruSArtha / vidhi che. tethI AvuM bhedajJAna paramArtha mArganA prayatnavAna jIvane' sahaja ja thavA yogya che. mumukSujIva paNa mokSa-pUrNazuddhatAno abhilASI hovAthI, pote 'jJAnamAtra' che--tevI jAgRtipUrvaka, vartatA rAgAdi bhAvanA arucibhAve - niSedhabhAve varte che, pariName che. vartamAna yogyatA anusAra, A rIte, tene bhedajJAnano udyama / prayAsa varte. mumukSujIvane AvA prayAsapUrvaka (tattvajJAnano) - satkrutano paricaya - adhyayana hovo ghaTe. anyathA prakAre na hovo ghaTe. kAraNa bAhya ughADa vadhatAM, paryAyabuddhivAnane, ughADamAM ahaMbhAva rokavo asaMbhava che. je ahaMbhAva krame karIne svacchaMdAdi bhayaMkara mahAdoSane utpanna thavAmAM kAraNa thAya che. (294) prazna : (mumukSune) rAgamAM duHkha kema lAgatuM nathI ? Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 83 uttara : maMda kaSAyanI zAtAmAM, temaja vartamAna ughADarUpa jJAnamAM saMtoSa thaI javAthI dRrzanamohane lIdhe rAgamAM duHkha lAgatuM nathI. duHkha lAge to sukhane zodhyA vagara rahevAya nahi. paraMtu duHkha nahi lAgavAthI sahaja sukhane zodhavAno prayAsa thato nathI athavA rAgathI chUTavAno puruSArtha zarU thato nathI. jene rAgamAM duHkha lAge che, tene tIvra duHkha lAge to zIghra mArga prApta thAya, ochuM duHkha lAge to vAra lAge. (dra.da.pra..uparathI). (25) bhedajJAnanA abhyAsa dvArA rAgathI bhinna jJAna vedanarUpa jJAtAdhArA - dazA keLavAya che. pariNati majabUta thAya che. tethI azAtAnA udaya kALe paNa duHkhanuM vedana gauNa thaI, svabhAvanI adhikatA thaI, zAMtinuM vadana rahe che. azAtA tIvra thAya to paNa, are ! prANa chUTe to paNa svabhAvanI adhikatA chUTatI nathI. tevI dazA keLavAI gaI hovAthI bhavAMtaramAM te pariNati cAlu rahI jAya che. atyaMta Atmarasane lIdhe bhavAMtaramAM pariNati laIne sAdhaka jAya che. A AtmAnI sahaja zakti che. tethI mumukSu jIve pratikULatAnA lakSe/kAraNe, ke udayanI mukhyatAmAM rahI bhedajJAna athavA 'jAgRti no prayAsa choDavo na ghaTe, paraMtu utsAhita vIryathI prayAsa karavo ghaTe che. (296). Vrasa levAno niSedha - saMyoganI anukULatAmAM anukULatAno, pAMca indriyanA manoramya viSayano, pratikULatAmAM khedano, prazasta prasaMgamAM rAgAdino, krodhAdi udayabhAvamAM veSano, avalokana, viveka, zuddhino lAbha, zAMti AdinI carcA vicAraNA kALe paryAyano, - A sarva prakAranA paryAyarasa niSiddha che. ekamAtra parama svabhAva ja rasano viSaya hovo ghaTe, je svarUpa dRSTi ane svarUpalakSane vaza sahaja utpanna hoya che. (297) phebruArI - 1989 VmokSamArganI hAni-vRddhirUpa paryAya paNa jyAM gauNa che tyAM anya dravya-bhAvanI mukhyatAne sthAna kyAM? vartamAnamAM ja huM paripUrNa chuM--evI dravyadRSTi / samadaSTino A sarvottama prabhAva che. adbhuta-AzcaryakArI che. ajoDa che. A samyaphadaSTinI khAsa prakAranI vilakSaNatA che. mukhyatAgauNatA to jJAnamAM, samyakajJAnamAM uparyukta prakAre dravyadRSTine anurUpa thAya che. daSTi to dravyamAM prasarI jatAM, paryAya dekhAya che ja kyAM ? (298). VsapuruSanA zrImukhethI paramArthanI vArtA sAMbhaLatA mumukSujIvane sahaja prasannatA - pramodabhAva thAya che, to paNa tevA bhAvamAM ThIkapaNuM thaI jAya, rahI jAya "zravaNano lAbha maLyo mAnI prasannatA ThIkapaNA sahita thaI jAya, to tyAM saMtuSTatA jAye . ajANya thaI jAya che, tethI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 anubhava saMjIvanI tyAM aTakavuM thAya che. aMdara javAne badale jANe ke jarUriyAtanI pUrti thaI gaI hoya, tevI sthitimAM jIva varte che. tyAM mULa svabhAvanI ruci thatI nathI. mAtra zravaNanI ruci, rAgamAM pheravAI jAya che. ahIM darzanamohano rasa ghaTato aTakI jAya che. tethI jIva AgaLa vadhI zakato nathI. yogyatA rokAya jAya che. (299) ( bAhya sAdhana athavA vyavahAra sAdhana aMgenuM nirUpaNa prayojanavaza zAstramAM karyuM che, tyAM eka to vyavahAra viSayaka maryAdAnuM prayojana che. bIjuM paryAyakramano niyama / siddhAMtanuM jJAna karAvavAnuM prayojana che. evA sAdhana-deva, zAstra, guru, zravaNa, vicAra, vAMcana, manana, ughADa / dhAraNA temaja pUrva-uttara paryAya Adi je je kahevAya che, te nizcayathI sAdhana nathI, (rokAya tyAM sudhI niyathI bAdhaka che) ema jANanAra dravya svabhAva pratye jhUkI zake che. paraMtu vyavahAra sAdhana / bAhya sAdhana upara jora - aMgenA rasathI (mahatva) denArane dravya svabhAvanuM jora (mahatva) AvatuM nathI-aMtara svabhAvano rasa na utpanna thAya. A mumukSu jIve khAsa lakSamAM rAkhavA yogya che. (8. daSTiprakAza - 147) (30) eka samaya . vartamAna samayanI paryAya/bhAva pAchaLa anaMtara kSetre vastu svabhAvanuM daLa pratyakSa mojUda che, sAkSAt che, tethI teno mAtra vikalpa nahi karatA asaMkhya pradezamAM vyApya-vyApaka bhAvathI tanmaya thaI- tadrupa thaI, svAnubhava - utsAhita vIryathI kartavya che. dra. dRSTiprakAza - 232) (31) / dhruva svabhAvanI jAgRtimAM, zarIrathI laIne AkhuM jagata svapna jevuM lAge che. anaMta jJAna ane anaMta sukhathI sadAya huM bharapUra chuM pachI zuM joIe ? zenI ciMtA ? zeno bhaya ? zeno vikalpa svapnavat jagatanuM mUlya zuM ? (302) dravya svabhAva - nija svarUpa samasta nigraMtha pravacananuM rahasya che. dharmadhyAnathI laIne zukladhyAna paryatanuM ananya kAraNa che. darzanamohano anubhAga ghaTavAthI te svarUpe pratibhAse che. samasta prakAranI vivikSAomAM, A parama tattvanI mukhyatA apekSita che ane to ja je te vivikSA yathArtha che. jJAnInA sarva kathanano A dhvani (Azaya) - (Under Tone) * hoya che. vidvatAmAM jyAM A mULa vAtanuM vajana-apekSAe . apekSAonuM jANapaNuM karIne ghaTe tyAM viparyAsa utpanna thAya che. (303) / mumukSujIva mATe satsaMga e amRta che. tenAthI mumukSunI Atmaruci vA guNanI rucine Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 anubhava saMjIvanI poSaNa maLe che. vartamAnakALamAM asatu-saMga-prasaMgano gherAvo bahu che. tevI paristhitimAM aciMtya jenuM mahatva che evA satsaMganuM mUlya koI rIte na thaI zake tevuM che. pratipakSe kusaMga e mumukSu mATe jhera che. jo tenAthI bacavAmAM na Ave to sarvicArabaLano nAza thaI aneka doSonI paraMparA AvI paDe, viparIta rucine prasiddha karanAra, kusaMga karavAno bhAva, kRta-kArita-anumodanAthI na thAya, tenI atyaMta saMbhALa rAkhavI ghaTe, A dRSTie koIno paNa saMga vicArIne karavo ghaTe. A viSayamAM jarAya agaMbhIrapaNe, avicArIpaNe pravRtti thavI ghaTe nahi. (304) V mULamAM jo svabhAvanI ruci hoya to svabhAvanA lakSe puruSArthano baMbo phATe-tema uchALo khAIne puruSArthano pravAha cAle ane svabhAvamAM jAmI javAya. dravya ja evuM che--ghaNuM gaMbhIra dravya che. tyAM bIjuM kAMI ADuM avaLuM ruce nahi. udaya vaza anya prasaMga AvI paDe to aruci thAya, upekSA thAya, te prasaMganI avagaNanA thaI potAnuM svIkArya AgaLa cAle. paraMtu ukta rucinA abhAvamAM jIva ulajhane bAhya prasaMgomAM paDe che ane rAga-dveSI thAya che ne amUlya jIvana khoI bese che. (dra. dRSTi prakAza - 410). (305) "huM nirvikalpa biMba chuM pachI mAre vikalpanI zuM jarUra ? chatAM vagara jarUra thAya tenI sAthe mAre zuM saMbaMdha ? temAM mAre zuM ? huM to mArAmAM jema no tema ja (siddha svarU5) chuM. (AtmabhAvanA) (306) svabhAvanA bebhAnapaNAne lIdhe vA lakSanA abhAvane lIdhe, jIva sahaja udayabhAvomAM ekatvabuddhie pariName che. te ja paryAya buddhi che. paraMtu zuddha samyak pariNamana, svabhAvamAM ekatva' thatAM, upalabdha thayela hovAthI, te kALamAM udayabhAvonA aMzamAM ke zuddhAMzamAM ekatra thavAnuM banatuM nathI. tethI pote sthira tattva-apariNAmI che', evo anubhava / bhAna chUTayA vinA pariNAma pravAhane jANe che ke, mArA AzrayabhAve pariNAma svarUpa nivAsa kare che . anubhave che. mane vedIne svarUpa lAbha pariNAma le che. arthAt astitvane grahaNa kare che vA mAruM dhyAna kare che. pote pariNAma pravAhanI sAthe pravAhita thato nathI. je cUM 1 hUM hI rahatA hUM - evuM bhAna te pAramArthika aliptatA che, parama nirlepatA che. jethI udayabhAva paryAyamAM thavA chatAM lepAyamAna thavAtuM nathI. svabhAvamAM ekatva svabhAvanA utkRSTa mahimAnA phaLasvarUpe rahe che. (307) jJAna baMdhanuM kAraNa nathI' e siddhAMta che. temAM (sva.para prakAzaka) svabhAva darzAvavo che. para padArthanuM pratibiMba jJAnamAM UThe tethI karmabaMdha thAya, evuM vastu svarUpa nathI. paraMtu anAdithI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI mithyAjJAnamAM para padArtha pratibiMbita thatAM para' para - tarIke jaNAtuM nathI, temAM svapaNAno adhyAsa thAya che, bhrama thAya che, ekatvabuddhi thAya che, te jJAnano vibhAva / doSa che, te avazya baMdhanuM kAraNa che. tAtparya e che ke sUkSmapaNe vibhAva-svabhAva vacceno bheda jANIne, svabhAvane mukhya karavo arthAt mAtra jJAna paNe rahevuM . rahevAno puruSArtha karavo. "jJAnamAtrathI svabhAva sAdhavo. A prayoga- jJAnamAtra paNe jAgRti -sarvakALe sulabha che. te prakAre sAdhana darzAvI- jJAna baMdhanuM kAraNa nathI-tema kahyuM che. (308) mArca - 1989 jJAna sva-para prakAzaka che. tethI jJAnamAM paranuM pratibiMba sahaja UThe che. anAdithI svane bhUlelo jIva paramAM sAvadhAna che. tethI paramAM para bhAse che, mAtra para ja bhAse che. para tarapha jue che tethI para bhAse che. paraMtu para' parapaNe bhAsatuM nathI. paraMtu jo jJAnamAM "svane jovAno udezya rAkhe arthAt nija tarapha jue, para tarapha na jue to nija ja bhAse, para na bhAse. jJAnamAM para jaNAtuM nathI paraMtu jJAnamAM (para saMbaMdhI UThela jJAnAkAre) jJAnanI paryAya jaNAya che. pU. gurudevazrI) - A vacanamAM, jJAnamAM nija tarapha jovAno saMketa che ke jethI jJAna svapaNe jaNAya athavA anubhavAya. Azaya ghaNo gaMbhIra che. arthAt jJAnamAM nijane jo tema kahe che. nijane jotAM jJAna svapaNe anubhavAze, te ja jJAnAnubhava che arthAt AtmAnubhava che. (309). dravya, guNa, paryAyanA bhedo, vastuno nirNaya karavA mATe che. tyAM paNa pratyeka bheda vastubhUta che, vastunA aMgabhUta hovAne lIdhe . nirNaya bAda AgaLa vadhIne pratyakSa anubhavanA prayAsa kALe bheda-vikalpa bAdhaka thAya che. kAraNa ke anubhava nirvikalpa che. tethI banne paraspara viruddha che. jema vItarAgatA arthe viruddha evo zubharAga viruddha svabhAvI hovAthI pratikULa che, tema nirvikalpa svAnubhava arthe bheda -- vikalpa pratikULa che, zubha rAgarUpa paNa che. tethI upayoga mAM jJAnarUpa svane jovuM. paraMtu upayoga to paryAya che . tevo bhedarUpa vikSepa prayAsamAM te kALe Ubho na karavo. (310) "ra nAtu jJAnIna: viMdha: arthAt jJAnI-samyadRSTine baMdha thato nathI. tenuM kAraNa A che ke : darzanamohanA abhAvamAM, mAtra cAritramohanA udayamAM thatAM rAgAdi pariNAmamAM rasa / zakti hotI nathI. tethI te nimitte thato baMdha zaktihIna hovAthI baMdha kahevAto nathI. vaLI, jJAnInA zuddha pariNAmamAM Atmarasa gADha hovAthI zuddhatva zakti ghaNI che tethI te mukta kahevAya che, te yathArtha ja che. tenuM yathArtha mUlyAMkana karanArane avazya bahumAna / bhaktinA pariNAma upaje che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 anubhava saMjIvanI graMtha-graMthomAM Avo samyakdaSTino mahimA prasiddha che. (311) mumukSujIve, asaMga AtmasvarUpanI samIpa javA arthe asaMgabhAva upAsavA yogya che. tethI parigrahabhAva ukta asaMgatattvanI bhAvanAthI pratikULa che, te lakSamAM levA yogya che. vAstavamAM parigraha pratyeno rasa avivekanI khANa che, je jJAnIne jJAnadazAmAM hoto nathI. paramAM sukhabuddhithI parigraharasa utpanna thAya che, upazamarasano te kALa che. temAM anaMta AkuLatA che. bhramathI sukhanI kalpanA thaI che. je ArAdhanAmAM mahAna pratibaMdharUpa che, tema jANI udayakALe atyaMta jAgRta rahevA yogya che. (312) aMtaraMgamAM, jo jJAnasAmAnyane anubhavadaSTithI jovAmAM . avalokana karavAmAM Ave to te (pote svabhAva svarUpa jJAtAbhAve . sAkSIbhAve sadAya che, tema mAlUma paDe che. avicchinna dhArAe Ama lakSagocara thatAM, sAmAnyano AvirbhAva thaI, pragaTapaNe jJAna anubhavagocara thAya ane udayabhAvothI bhinnatA thAya, upAdhi maTe, kyAMya paNa asamAdhAna na rahe. (313). svarUpanI abodhadazAmAM ja jIvane karma - udayaprasaMgamAM potApaNuM thaI, abhilASArUpa cikaNA pariNAma thAya che. AvI abhilASA te ja mithyAtva pariNAma che. paraMtu bodhadazAmAM pote mahAna vItarAgI paramAtmA hoIne, karma-udayarajanI bhIkha, dIna thaIne kema mAge ? sahaja jJAtA rahevAnA svabhAvano tyAga kema kare ? vaLI, dIna thaIne paNa paramAM to pote kAMI karI zakato nathI; evA bhAnamAM rAgAMza UThe to paNa cikaNAI temAM utpanna thaI zakatI nathI, dInatA thaI zakatI nathI. Ama sva-para vastusvarUpanuM jJAna karI, samyakatva pAmavuM. (314) -puruSArtha . vi . pramAda :- je mumukSujIva aneka prakAranA vikalpothI saMyukta che, tenuM kAraNa anubhava-kAryamAM zithilapaNuM che athavA anubhavamAM zithilapaNAne lIdhe te vikalpamAM rokAya che ane zuddhopayogamAM AvI zakato nathI. AvI sthiti rahevAnuM aMtaraMga kAraNa e paNa che ke azuddha pariNatinA udayanA tIvrapaNAne lIdhe vikalpa maTatA nathI. AvuM vikalpapaNuM . zithilapaNuM, azuddhapaNAnuM mULa che. te lakSamAM levA yogya che. tAtparya e che ke mokSamArgamAM puruSArtha pradhAna che, tethI pramAdane choDavo. (315). dravyadRSTi arthAt samyakdarzananuM mahatva paramArtha | adhyAtma mArgamAM sarvAdhika nirUpaNa thayeluM che, tema spaSTapaNe adhyAtma zAstronI zailIthI mAlUma paDe che. A pariNAma sUkSmAtisUkSma Atma Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 anubhava saMjIvanI svabhAva mAtrane svayaMnI viziSTa kAryapaddhati dvArA viSaya kare che- avalaMbe che; jANe ke anaMtaguNa samRddha khajAnAno kabajo kare che. A vacanAtIta, vikalpAtIta, pariNAma ghaNuM sUkSma che. tethI AcAryoe temaja sapuruSoe jJAnanI pradhAnatAthI tene darzAvavAno, samajAvavAno prayAsa karyo che. tauparAMta, dravyadRSTine pradarzita karatAM viziSTa zailInAM vidhAno paNa A pariNamananA rahasyano nirdeza kare che, tema jANI, jyAM jyAM sazAstromAM dRSTipradhAna zelI thI vacana prayoga thayA hoya, tyAM tyAM aMtagarbhita rahasyarUpa adhyAtmatattvanA UMDANamAM javAno prayAsa karavA yogya che. anubhavapaddhatithI jIvanA pariNAmamAM rahelo je dRSTino "vakkara' che, te samajavA yogya che. jethI dharmAtmAnuM aMtar oLakhI zakAya, dRSTine samajI zakAya. rAgAdi vibhAva pariNAme jIva vyApya-vyApaka bhAve pariNamana karavA chatAM, daSTi apekSAe te pulanA pariNAma kahevAya che. kAraNa ke samadaSTine teno svAmItvabhAve svIkAra nathI. athavA samyadRSTine rAgAdi bhAva nathI, tethI baMdha nathI, vagere je prasiddha vAto che temAM dRSTinuM pariNamana darzAvavAno udezya che. arthAt daSTi samyak thatAM "svabhAve karIne rAgAdi karI zakAtA nathI. evA svayaMnA akartApaNAnA svIkAra ane anubhavathI pote rAgAdimAM vyApato nathI, evuM pariNamana varte che. svabhAvanI sarvasvapaNe AvI pakkaDa je viziSTa prakArathI dRSTimAM thAya che, teno ukta prakAranA kathanomAM saMketa hoya che. (316) rAgAdi vibhAva AtmabhAva nathI paNa anyabhAva che, chatAM te mohathI AtmabhAve vedAya che. te prakAra choDI jJAnano sva-rUpe anubhava karatAM, moha (rAga te huM . evo mithyA anubhava) upajato nathI. paraMtu apUrva Atma sukha utpanna thAya che. zrImad amRtacaMdra AcArya kahe che ke thAvat jJAnam jJAnam na mavati, tAvat rASam yam 3dyate" (sa.sAra kalaza - 217) (317) koIpaNa vibhAvane grahaNa na karavAno jJAnano avicaLa svabhAva che. AvuM jJAna aMtaraMgamAM svabhAvathI ja mahimAvaMta che. jene mithyAtva / darzanamohane lIdhe jIva avalokana karato nathI. jo samyak avalokana jIva kare arthAt jJAna potAne jevuM che tevuM jue, to darzanamohano nAza thAya. darzanamohano nAza thavAthI bhinna jJAnano - zuddha jJAnano jJAnamAtrapaNe anubhava thAya che. (318) "maiM trikAla karanI so nyArA, civilAsa pad jaga ujiyArA; rAga virodha moha mama nAhi, mero avalaMbana mujhamAMhI' / 100 / (sa. sAra nAdava sarva. vi.) / jagatamAM . traNeya lokamAM, darzanamoha mahAna yoddho che. je zuddha caitanya svarUpanA anubhavathI Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 anubhava saMjIvanI jItAya che. pote anubhUti svarUpa ja che. rAgAdi vibhAvathI sadAya bhinna ja che, rahita ja che. jJAnalakSaNathI lakSita thaI je sadAya anubhavamAM AvI rahela che, evA caitanyanA - paramAtmAnA bhajanamAM sarvakarma-karmaphaLano sanyAsa che ane AtmAthI utpanna sukhathI tRpti che, ATalo ja paramArtha che. ati vacana vistArathI basa thAo ! (319) paryAyabuddhithI, zeyathI jJAna manAya che. temAM parathI (zeyathI) potAnuM astitva manAya che. jJAnane zeyanA AdhAre mAnatA pote paryAyamAtrarUpe avadhArita thAya che-anubhavAya che, je mithyA che. temAM zuddha sattAno nAza thAya che, abhAva sadhAya che. bhedajJAnanA abhAvamAM Avo prakAra bhaje che, temAMthI saMsAra pAMgare che. A paryAyabuddhi ja sarva prakAranA doSa utpanna thavAnuM mULa che. paraMtu zeyathI bhinna-nirvikalpa sahaja pragaTa jJAnamAtra vasturUpe potAne anubhavatA anAdi paryAyabuddhi maTe che . vastu sadhAya che. A prakAre "jJAnamAtra jIvasvarUpane anekAMtapaNuM ghaTe che. (32) eprila - 1989 / svarUpa - astitva nirbheda-nirvikalpa che. teno anubhava ane pratIti paNa nirvikalpa che. temAM dravya, kSetra, kALa, bhAvanA bheda, oLakhavA mATe, vastuvyavasthA darzAvavA mATe phakta che. anubhavanA prayojananI dRSTie te bhedakalpanA sAdhaka nathI paraMtu bAdhaka che. nirvikalpa svAnubhavamAM, svadravya eTale nirvikalpamAtra vastu, svakSetra eTale AdhAramAtra pradeza, svabhAva eTale mULa sahaja sAmarthya, svakALa eTale vastunI mULa sthiti je anAdi anaMta ekarUpa dhruva rahe che). A catuSTaya nirvikalpa eka vastumAtrapaNe anubhavAya to svacatuSTaya che. paraMtu buddhigocarapaNe cAra bheda thatAM te ja para catuSTaya che. kAraNake tethI bheda kalpanAthI) vastu sadhAtI nathI. (samayasAra kalaza . 252) (321) | anAdithI jIva kaSAyAdi vibhAva karato hovA chatAM paNa kadI kaSAyaAdirUpa thato nathI, thaze nahi--evuM AzcaryakArI mahAna jIvanuM svarUpa che. te pratye koI vicikSaNa puruSanuM dhyAna kheMcAya che. te bhavya jIvanA vibhAva virAma pAmI jAya che, tenuM kAraNa sakaLa zrutanA tAtparyabhUta parama satuM ke je potAnuM ja svarUpa che, tenA pratye tenuM lakSa thayuM. (322) / he jIva ! tuM kema duHkhI thAya che !! tAruM svarUpa to sadAya sahaja paramAnaMdarUpI pIyuSanAM puramAM DubeluM che ! tene saMbhALIne tuM AnaMdamAM lIna thA ! aDhaLaka saMpattivAna, dIna thaI yAce, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 anubhava saMjIvanI bhIkha mAge te zuM jarAya ucita che ? svayaMnA paramAnaMdamayI svarUpane jotAM, jagatanI vismRti thavI sahaja che. (323) V jJAna vinA anya sAdhana dvArA je AtmAne zodhe che, te prakAza vinA sUryane zodhavA cAhe (324) jene zrIgurunA vacanathI bodha svarUpano bodha thaI darzanamoha ane anaMtAnubaMdhIno upazama thayo, te jIva pUrNa mokSadazAno sAdhaka thayo, tene sarvAga uparanA guNasthAno caDhavAnI zakti pragaTI gaI. AvI samakitanI kaLA suhAvanI che. tethI kyA AtmArthIne tenI prAptinI bhAvanA na hoya ! na thAya !! (325). e zabda zAstrano vistAra ghaNo che. tenI sAme Ayu - samaya ghaNo thoDo che. vaLI zabda zAstrathI kAMI lAbha (mukti) thato nathI. tethI samayano vyaya prayojanabhUta tatvamAM pariNAmo lAge tema thavA yogya che. (5. ciMtAmaNI . 288) arthAtu zAstra adhyayananI mukhyatAmAM parama tattvanI gaNatA thaI na jAya te khAsa (zAstra adhyayana karatA hoya te mumukSue) lakSamAM rAkhavuM. (326) aneka vidha prakArathI upadeza / bodhano vistAra che. tethI mokSanA abhilASI jIvane upadeza grahaNa karavAmAM svayaMno viveka hovo te mArgane viSe ati mahatvano viSaya che. vaLI, eka ja jIvanI pariNAmanI yogyatA samaya samayanI bhinna bhinna hoya che. tethI paNa je te samaye tadyogya upadezane aMgIkAra karavA suyogya vicAraNApUrvaka vicAravAna jIva, yathAyogya samajI, yathArtharUpe pravarte, to ja Atmahita thAya. Ama hovAthI mArgadaSTA sapuruSarUpa sadguru maLe to te paramayoga jANI temanA caraNamAM sugamapaNe hita sAdhI zakAya che. anyathA hita sAdhavuM kaThIna che. dhAraNA thavI (upadeza vacanonI) sahelI che. tethI satsaMganuM mUlya samajAya tene tenI garaja utpanna thAya che. tyAM Atmahita thavAnI saMbhAvanA che. (327) - dharmI jIva anya dharmAtmAnA doSone pragaTa karatA nathI. temAM doSane uttejana ApavAno hetu ke doSano bacAva - rakSaNa karavAno hetu nathI. paraMtu eka no doSa dekhI, samasta dharma yA sarva dharmAtmAo pratye niMdAnuM-anAsthAnuM kAraNa na thAya te jovAno pradhAna hetu hoya che. kAraNa dharma. dharmAtmA pratye prIti - anurAga che ane te samadaSTinuM upaguhana nAmanuM aMga che. mithyASTi Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 anubhava saMjIvanI haMmezA doSano abhiprAyapUrvaka) pakSapAta . bacAva kare che. tevuM AmAM nathI. (328) V zarIrAdi pugala-anya viSayo indriya jJAnathI jaNAya che. jyAre AtmA pote svasaMvedana- jJAnathI jaNAya che. tethI ema samajavuM ghaTe che ke :- svasaMvedana jJAna sivAI bIjI rIte AtmAne potAne jANavAno prayatna karavo na joIe. (zAstrajJAnanA abhyAsathI AtmAne jANavAno prayatna na karavo joIe) - Ama vidhinI bhUla na rahe te lakSamAM levA yogya che. temaja Agama jJAna ane svasaMvedana jJAna vaccenuM aMtara samajavA yogya che. cAreya anuyoganA Agamo mULamAM svasaMvedana karAvavAnA hetuthI, svasaMvedanano ane svasaMvedanavaMta dharmAtmAno mahimA prasiddhapaNe kare che. tethI paNa A viSayanuM - adhyAtmanuM rahasya grahaNa karavA yogya, pragaTa thAya che. (329) aho ! deva, guru, dharma to jagatamAM sarvotkRSTa padArtha che. tenAthI to dharma zAsana pravarte che. laukika kAraNathI jIva temAM zithilatA rAkhe athavA gauNa kare ke abhiprAyamAM viparItatA grahe, te jIva atyaMta hIna satva thayo hovAne lIdhe, Atma-dharmano adhikArI nathI. tene Atmadharma pragaTa thaI zakato nathI. prAyaH tevI yogyatAvALo jIva gRhita mithyAtvamAM AvI jAya che, je adha:patana karAve che. (330) (rAga ane jJAna vacce bhedajJAna karatAM jJAnavaDe rAgano niSedha karAya che. jemAM rAga rasa tUTato jAya che. A prakAre rAgarasa ghaTatAM avinAbhAvapaNe darzanamohano rasa paNa gaLe che; jema jema mithyAtva pariNAmanI zakti hIna thAya che, tema tema jJAnabaLa vRddhigata thAya che. Atmarasa vadhe che ane phaLa svarUpe darzanamoha nirbaLa thaIne dabAvA yogya eTale ke upazama thavA yogya sthitie pahoMcatA zuddhopayoga thAya che ane zuddhAtma svarUpanA pratyakSa anubhavamAM svarUpanI pratItirUpa samyakdarzana thAya che. (331) zrIguru vAraMvAra parama karuNA karI kahe che, kemake, jIva anAdithI ajJAna / bhramamAM kheMcI gayo che. darzanamohanI atyaMta nibiDa gAMTha paDI che. tethI svapadanI bhUla thaI che arthAt svarUpa sUjhatuM nathI, parapada - dehapadamAM nijapada bhAse che. te sthitimAM bhedajJAna ekamAtra upAya che. bhedajJAnathI amRtarasa pIe to anaMtaguNa nidhAnanI anaMta zaktino mahimA pragaTa anubhavagocara thAya. zrIgurunA sarva kathananuM mULa A che. (332) Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI me - 1989 / praznaH ajJAna kyAM sudhI varte ? uttaraH jIva jyAM sudhI potAne "jJAnamAtra svarUpe na jue tyAM sudhI ajJAna varte arthAt jJAnamaya bhAve potAne na dekhyo, tyAM sudhI duSpacittathI jIva saMkalpa - vikalpamaya thaIne ajJAnarUpa varte che. paraMtu bhinna jJAnamaya bhAvamAM, je te vikalpa rahita pote pratyakSa rahe che, tema pavitra samyajJAna varte che. (333) zabdArthano bhAva bhAsyA vinA kathanano abhiprAya pakaDAya nahi athavA oLakhANa thAya nahi. mAtra zabdArtha ke bhAvArthathI huM jinavacana anusAra mAnuM chuM tema samajI besavuM na joIe; kemake bhAva bhAsyA vinA jJAnamAM anyathApaNuM thaI jAya. tethI bhAvabhAsana mATe heya - upAdeya tatvonI, cAlatA pariNamanamAM, prayoga karIne parIkSA athavA cakAsaNI karavI joie . A paddhatine prayoga paddhati athavA anubhava paddhati kahevAya che. (334) jUna * 1989 anaMta guNa nidhAna prabhu . svamAM ekatvabhAve rahevuM, eka samayanI vartamAna paryAya, rAga, ane paramAM ekatva na karavuM . A sarva upadezAbodhano saMkSepa che. tadartha puruSArtha apekSita che. puruSArthIne puruSArtha . paryAyamAM huM paNuM nathI-vajana nathI. koIpaNa sthAnamAM / bhAvamAM ekatvabhAve vartavAno svabhAva che, tene yathAyogya sthAnarUpa karavo. (335) trikALa zuddha svarUpa paramAtmA huM eka samayanI cAlatI saMsAra paryAyarUpe thayo nathI . thato nathI . Ama hovA chatAM, nijapadane bhUlI, cAlatI paryAyamAM . dhruvatva, nityatva kalpIne huM paNuM thavuM, te ja mULa viparyAya che; nija paramapadano anAdara che; jenuM phaLa saMsAranA sarva duHkho che. (336) paralakSIjJAna guNa sAdhaka nathI, jaDa che, avaguNanuM kAraNa che; tema jANI bahirmukha valaNa choDI, temAM sAdhananI apekSAno tyAga karI, aMtarmukha valaNa palaTAvavAnI preraNA grahaNa karavA yogya che; je mAtra aMtara avalokana dvArA, aMtara zodha dvArA ja palaTAya che. sva-para padArthanI bhinnatA, svabhAva - vibhAvanI bhinnatA paNa bahirmukha valaNane choDAve che, temaja mahA AzcaryakArI sva sAmarthya rU5 aMta:tatva svarUpa paramAtmA pote aMtarmukha thavAmAM pariNAmane sarvotkRSTa AkarSaNarUpa che. (337) Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 93 svarUpano yathArtha nirNaya - apUrva nirNayanA phaLamAM svAnubhava thAya che--kevaLajJAna thAya che. Avo nirNaya karavAmAM rAgano aMzataH abhAva thAya che, arthAt aMzataH rAgathI mukta thaIne; vartamAna vartatA cAlu jJAnathI - vartatA jJAnamAM jJAnathI jJAna- svabhAvarUpa 'sva' no jJAnanI adhikAImAM nirNaya thatAM, rAganI adhikAI tyAM chUTe che te apUrva che. nirvikalpa svarUpano nirNaya, nirvikalpadazAnuM baLa / rasa / puruSArtha utpanna kare che. (tethI) A prakAre kAraNa - kAryanI saMdhi che. kAraNa sAthe kArya pratibaddha che. (338) anaMta guNanuM ekarUpa dravya svabhAvane, cAlatI vikArI paryAya, apUrNa paryAyanI apekSA vinAparyAya mAtranI apekSA vinA, sarvasvarUpe grahaNa karavuM-te dravyadRSTi che; te ja yathArtha dRSTi che. AvI daSTipUrvaka mati-zruta jJAnAdi paryAya aMtarmukha thAya che, te paryAyamAM sAdhaka - sAdhyanA bhaMga paDe che, paraMtu dRSTimAM ane dRSTinA viSayamAM koI bhaMga paDato nathI ! (339) svasaMvedana jJAna ja jeno eka rasa che, te aciMtya ane apUrva Atmarasa che, te samayasAra rUpa AtmasvabhAva, dhIra, acaMcaLa, AtmalIna puruSo dvArA ja AsvAdyamAna che; arthAt anubhavamAM AvavA yogya che, anya dvArA nahi. te anubhavamAM sarvapada sarvaguNa samAya che. namaskAra ho pratyakSa sva-samayasArane ! (340) A anubhUti che te ja huM chuM' A aMtaraMgamAM sUkSma anubhavadRSTithI prayatnapUrvaka jJAnasAmAnyamAM nijane jovAno prayoga che. svabhAva lakSe A prayoga vAraMvAra apramAdapaNe karavA yogya che. Ane ja saMkSepamAM 'jJAnamAtra' thI kahevAmAM Avela che. dharmAtmAnI A AtmajJAnarUpa mukhyavRtti che / jIvana che. 'anubhava' jJAna-sAmAnya sivAI bIje kacAMya nathI; tema chatAM bIje anubhava - anubhavAya che, te mithyAbhrama che. te sthULa upayoga sAthe avinAbhAvI che. tethI jJAna sAmAnyarUpa anubhUti - sUkSma anubhavadRSTithI ja grahaNa thAya che. (sA. sAra 17/18) (341) svarUpa nizcaya thatAM svarUpa-lakSa thAya che. jethI svarUpa lakSamAMthI khasatuM nathI. sarva zAstrano bodha A lakSa thavA arthe kahevAmAM Avyo che; kAraNake lakSanA kAraNathI utpanna thayelA jJAnamAM svasaMvedana ane atindriya AnaMdanA phuvArA phATe che. lakSanA kAraNathI ja jJAnamAM jJAnanA vedanarUpa jJAna sAmAnyano anubhavarUpa - anubhUti che, 'te ja huM chuM' ema svaAzrayarUpa jora thaI, svabhAvano Azraya thAya che. (342) - Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 anubhava saMjIvanI mumukSu AtmArthIe zAstra svAdhyAya, svarUpa-lakSa thavAnA uddezyathI karavA yogya che; jethI anAdi viparyAsarUpa nirNaya badalAya athavA dehArthanuM lakSa chUTe. svarUpa lakSa thatAM nija anaMta jJAna ane sukharUpa sAmarthya lakSa gocara thAya; deha te huM' evuM lakSa maTe; paryAya bhAvo gauNa thAya; svarUpa-mahimA ane caitanyavIrya uchaLe. (343) - anaMtakALathI niraMtara bahirbhAvamAM vartatA jIvane, paralakSI jJAnamAM aMtaranI dizA sUjhatI nathI; tethI aMtarmukha thaI zakAtuM nathI. bAhyakriyArUpa paralakSI jJAna aMtarmukha thavAnuM sAdhana paNa nathI. (chatAM sAdhana mAnavuM te bhrama che.) aMtarmukha thavuM te kaLA che ane te mAtra nija-avalokana dvArA ja sadhAya che. jJAna potAmAM svabhAvanA / vedananA AdhAre nirNaya kare, tyAre aMtaranI dizAsUjha Ave che. aMtaraMgamAM anubhava dRSTinI sUkSmatApUrvaka 'sva'paNuM thAya - svarasa bhAve--tyAM svabhAva AvirbhAva pAme. (344) zAsana / samAjane mukhya karIne, AtmA ane AtmakAryane gauNa karI zakAya nahi. AtmA mukhya rAkhIne (AtmalakSa choDyA vinA) gauNapaNe zAsananuM kArya karavuM paDatuM hoya to dhIraja ane sAvadhAnIpUrvaka karavA yogya che; nahito stuti-niMdAnA prayatna arthe dehAdinI pravRtti thaI jaze; temaja nAnA prakAranA vikalpo siddha karavA jatAM AtmAne AvaraNa Avaze; A avicArIpaNuM che. (345) paramArthanAM lakSe thatA vahevAramAM paramArthanI nimittatA che. te ja yathArtha vyavahAra yathAsthAne hovA yogya che. paraMtu paramArthanAM lakSa vagaranA vyavahAramAM vyavahAranI mAnyatA thatAM vyavahAra saMbaMdhI abhiniveza thAya che. te prakArane niSedhavA arthe zAstra ane satpuruSa zubha-kriyA Adino niSedha kare che. athavA nizcayasvarUpanA avalaMbananuM baLa pragaTa karavAnA hetuthI (paNa) urdhva bhUmikAmAM ArUDha thavA arthe paNa tevo niSedhAtmaka upadeza / bhAva thavA yogya che. (346) anaMta lAbha-svarUpanA lakSe, aMtaraMgamAM sUkSma anubhava dRSTi vaDe vAraMvAra satata jovuM. A aMtaramAM svarUpa sanmukha thavAno prayatna che. jethI darzanamohano rasa ekadama ghaTato jAya che. A samyaktva thavAnuM mULa kAraNa / upAya che. (pa. sAra. - 901) A abhyAsa te bhedajJAnano abhyAsa che, paralakSa choDavAno puruSArtha che. paryAyanuM lakSa paNa choDIne vartamAnamAM huM A ja chuM.' ema dravyanI pratIti (bhAva) jorathI thatAM svaAzraya bhAva thAya. uparokta 'sahaja prayatna' mULa kAraNarUpa che. (347) - Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 95 V eka caitanya svabhAva sivAya, bIje kyAMya mIThAza arthAt rasa / mahimA rahI gayela haze to te caitanyarasa upajavA nahi de, caitanyarasa upajavAmAM, te mIThAza vidana karaze, te tIrNapaNe lakSamAM rAkhavA yogya che. paramAM rahI gayela mIThAza, e pariNati che, je udaya te prakAranA viSayano) vakhate upayoga rUpa thAya che, ane tethI puSTa thAya che. sva-sanmukhanA prayAsamAM A prakAre khAsa bAdhaka che; tethI AtmArthIe A bahu moTuM nukasAna samajI, jAgRta thavuM - AtmArthIe cetI javuM. (348) ja bhagavAna AtmAnA anaMtamAM bhAganA jaghanya AnaMdanI eka kSaNanI lahejatamAM- amRtarasanI mIThAza AgaLa - traNa lokanA sukha viSa jevAM lAge, tuccha lAge; evo pote che; teno aMtarathI ullAsa uchaLavo joIe; tenA mATe gAMDA thavuM joIe. paramAtma svarUpanI dhuna caDe to svarUpa pragaTa thayA vinA rahe nahi. ane te vinA pragaTe nahIM. (349) julAI-1989 AtmasvarUpa svabhAva anaMta gaMbhIra che. jeTalI anaMta gaMbhIra sva-vastu che, teTalI bhAsyA vinA yathArtha sahaja mahimA Ave nahi. paraMtu potAnA svabhAvanI gaMbhIratA bhAsatAM savikalpa jJAnamAM evo mahimA Ave ke e mahimA vRddhigata thaIne vikalpane oLaMgI jAya che. vikalpane rokavo paDato nathI, paraMtu vikalpa utpanna thato ja nathI. evo nirvikalpa bhAvano AvirbhAva thAya che, tyAM sahaja atindriya AnaMdano svAnubhava thAya che. (35) / mohabhAvano anubhava karanAra saMsArIjIvane ema lAge che, ke teno nAza karavo e saheluM nathI. saMsAranA A rogano nAza karavAno upAya paNa jJAnI-guru sivAI, bIje kyAMya nathI. tethI lokaprasiddha mAnyatA evI che ke A asAdhya roga che, tethI bahubhAga jIva tene maTADavAno prayatna ja nathI, tevA pUrvagraha vaDe, A upAyathI dUra rahe che, ajANyA rahe che. je koI jIvo, A upAya karavA jevo che" ema vicAre che; temAMthI koI virala jIva, moha nAza kare che. to paNa zrI gurue anaMta kRpA karIne, mohano tatkALa (zIrgha nAza karavAno upAya A batAvyo che ke bhAI ! tAruM tattva hAjarA hajura che, tenuM lakSa kara ! -pU. gurudevazrI - A AtmA pratyakSa chesvasaMvedana pratyakSa che; tene dekha ! te dekhatAM ja Atma siddhi che. arthAt tatkALa mohano abhAva thaI jaze nakkI. tethI pramAda choDIne, svasammukhano tat puruSArtha kara ! nirvANanA kAraNabhUta A upAya jinendrano mArga che, te mArga-saMpattine prApta saMtone punaH punaH vaMdana ho ! (351) Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI jJAnamAM rahelAM jJAna-vedanane sUkSmapaNe anubhavanA dRSTikoNathI svapaNe jovuM sarvakALe, sarva prasaMge . A prakArathI jJAna ke je urva (mukhya) che; tene urdhva ja rAkhavuM (gauNa thavA na devuM) jJAna urdhva hovA chatAM, gauNa thAya che ((zeyanI mukhyatA thavAthI tyAMthI ja viparyAsa ane mithyAtva utpanna thAya che. (352) * zAstrathI thatuM jJAna, zabdArtha, bhAvArtha, matArtha, nayArtha vagere prakAramAM vartato upayoga sthaLa upayoga che, tenAthI AtmA jaNAto nathI. AtmAne jANavA mATe upayoga sUkSma anubhavadRSTikoNavALo hoya to jJAna-vedana uparathI sUkSma anubhUtisvarUpa dravya . svabhAvane jANI zakAya; nahi to agiyAra aMganuM jJAna thaI jAya, to paNa upayoga sthaLa che, te sUkSma nathI. (353) potAnI aMdara AnaMdano sAgara' bharyo che; chatAM bahAra AnaMda meLavavA, AnaMda sAgarane bhUlIne bebhAna hovAthI) phAMphAM mAre - jhAMvA nAkhe, tethI duHkha / AkuLatA utpanna thAya che. paraMtu samyajJAnanI tIkSNa buddhithI AnaMdasAgarane - jenA eka samayanA anubhava AgaLa traNa khaMDanuM rAjya tuccha che-pakaDI le, to paribhramaNa TaLI jAya.. (354) dhAraNAmAM yathArtha jANapaNuM hovA chatAM, aMdaramAM ayathArtha prayojana hoya (dA.ta. aMdaramAM UMDe UMDe para taraphanA valaNamAM kayAMka mIThAza Ave, parasattA avalaMbI jJAnamAM kyAMka vizeSatA lAge, bIjAne samajAvatAM teo rAjI thAya, te game; vagere) to samyakdarzana thAya nahi athavA aMtarmukha thaI zakAya nahi. (355) mumukSujIvanI pUrvabhUmikAno prakAra evo che ke jema koInuM mRtyu thavAthI sarva udayono saMbaMdha pUro thaI jAya che; tema pote hayAta hovA chatAM, ekavAra parane mATe marI javuM joIe, cAre bAjuthI upayogane saMkelI laIne, aMtarmukhanA, svabhAva sanmukhanA prayatnamAM lAgavuM joIe. sarva saMyogomAMthI potAno adhikAra uThAvI levo joIe, aMtarathI. aNaupayoge parecchAcArI thaI udayamAM varte to bhAva pratibaMdha TaLe, ane to mArganI sugamatA thAya. (356) paramAtma tatvarUpa svabhAvane lakSamAM rAkhavo, jethI koIpaNa guNanA pariNAma maryAdAmAM raheze; svabhAvanA lakSathI svabhAvano saMga-zuddhopayoga - thaze, jenuM phaLa pragaTa paramAtmapaNuM che. tethI svabhAvanuM lakSa choDavA jevuM nathI. (357) Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI dareka dravyanI svataMtratAno svIkAra thavo joIe. dravyanI svataMtratAno svIkAra thatAM pratyeka guNa-paryAyonI svataMtratAno sAthe thAya che. A svataMtratAno svIkAra kaI rIte karavo ? ke potAmAM utpanna thatAM jJAnanAM avalokanathI, jJAnanI svataMtratAno anubhava, pratyakSa thAya che; arthAt koIpaNa zeyathI jJAna thatuM nathI. evA jJaya nirapekSa jJAnanA anubhavathI vizvanA sarva padArthonI svataMtratAnuM jJAna ApoApa thAya che, je vItarAgatAnuM - nijAvalaMbananuM kAraNa che, temaja parathI bhinnatA thavAnuM paNa kAraNa che. (358) Agama anusAra temaja vastu svarUpanA bhAvabhAsana anusAra, vastunuM baMdhAraNIya svarUpa dravyaguNa-paryAyAtmaka samajayA che, teo paNa AgamanA bheda-prabhedane gauNa karI, nizcaya abhedasvarUpanI mukhyatA kare che; tenuM kAraNa jIvanuM-prayojanasiddha karavuM te che. tethI A dRSTikoNathI vyavahAranI sadA mokSamArgamAM gauNatA che. mokSamArganuM AmAM rahasya che. AtmaciMtanamAM guNabheda gauNa thavA joIe. (359) V jainadharma to adhyAtma rasamaya che. jene adhyAtmarasa dvArA, AtmAnA zAMta rasa dvArA potAnA svarUpa - svabhAvanuM samyaka anubhavana na thayuM hoya, te vItarAga digaMbara jainamArganA rahasyane jANato nathI; paraMtu te mArgathI ajANa che, mArganA marmathI ajANa che. tethI tevo vakatA mAtra paddhati zIkhIne vakatA thAya che, paraMtu zAstramAMthI marmane kholI zakato nathI. ochAmAM ochuM adhyAtma tattvanI rucirUpa yogyatA vinA, vakatA thAya, te icchanIya nathI. deva-guru zAstranI zraddhAnI dRDhatA to prathama hovI ja joIe. (360) V jJAnakriyA sahaja, svAbhAvikapaNe thaI ja rahI che, te ja rIte vIryaguNanuM kArya paNa cAlu ja che, banne kAryane karavA-tevI koI samasyA nathI, paraMtu jo te kAryo yathAyogya sthAne thatA nathI, to sahaja duHkha-AkuLatA thavI anivArya che; je svabhAvathI viruddha che; tethI jJAna svayaM potAne anubhavI, Thare ane vIrya tenI sAthe joDAya to sahaja sukhazAMti rahe. AvA jJAna ane vIryAdinA sAmarthyano, behada sAmarthyano pIMDa pote che - tevI pratIti sarva sukhanuM mULa che. (361) VzAnadazAmAM koIpaNa paryAyanI kartA buddhi nathI. paradravyamAM to svayaMnI vyAptino abhAva pratyakSa anubhavagocara che, jethI paradravyanI paryAyane karavAno bhrama thato nathI. paraMtu azubha ne palaTAvI zubha karuM tevo abhiprAya nathI, tevo abhiprAya bhramabuddhi che. temaja pariNAma sahaja jJAtApaNe rahe tevo abhiprAya che; AvA nirNaya vinA je kAMI sAdhana karavAmAM Ave, to kartabuddhithI kare, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 anubhava saMjIvanI temAM mokSanuM kAMI sAdhana thatuM nathI. baMdha thAya che. (362) mumukSujIva prayojanabhUta tatvanI dhAraNA kare, chatAM aMtarmukhadaSTi ane lakSa na kare, to teNe 'prayojanabhUta'ne aprayojanabhUtarUpe ja jANyuM che. Ama thavAnuM kAraNa darzanamohanuM prAbalya che. kAraNake je prayojanabhUta tattvane jANatAM eTale ke prayojanabhUtapaNe lakSamAM letAM, darzanamoha gaLe, avazyagaLe, tene ja mAtra dhAraNAnI baMdha tijorImAM rAkhI lIdhuM !! jo svarUpa prAptinI yathArtha bhAvanA hoya to Avo prakAra na thAya. ekalI dhAraNA prAyaH abhimAna utpanna kare che. (363) paribhramaNa karatAM jIvane anaMtakALa vItI gayo. vartamAnamAM paNa jo jIvane saMsArika upAdhino bojo ghaNo hoya to te nirupAdhika Atmatattvano vicAra paNa karI zake nahi. tethI mumukSujIve vairAgyapUrvaka, Atmaruci sahita, upayogane (bojAthI) nivRtta karI svalakSe sva tattvanuM ciMtana Adi karavA yogya che, ke jethI apUrvatA pragaTe. (364) sva-paranuM jANavuM te vikAranuM kAraNa nathI, upAdhi nathI. ajJAnadazAmAM (rAga karavAno abhiprAya hovAthI, pa2ne jANavAnA kALe) parane jANatAM rAgAdi thAya che, tema bhAse che; tyAM sva-para prakAzaka jJAnanI svacchatAne jANato nathI, te bhUla che. tethI para saMbaMdhInA potAnA jJAnano niSedha, ajJAnathI jIva kare che, ke mAre parane jANavuM nathI. huM to kevaLa svane jANavA cAhu chuM, paraMtu tema thavuM asaMbhava che. jJAnI to samyajJAnanI svacchatA vaDe sva-parane jANe che, temAM rAgano abhiprAya nathI; tethI jJAtAbhAve jANe che, teTalI vItarAgatA che. thoDo rAganuM kAraNa svarUpa sthiratAnI apUrNatA che. paraMtu jJAna-jJeya rAganuM kAraNa nathI. (365) artha / padArthano bhAva bhAsyA vinA, satpuruSanA / zAstranA vacanano abhiprAya pakaDAya nahi; tethI mAtra zabdArtha / bhAvArtha samajI, pote mAnI le ke huM jina vacana anusAra mAnuM chuM. paraMtu bhAvabhAsana vinA anyathApaNuM thaI jAya, tethI heya-upAdeya tattvonI parIkSA avalokanapUrvaka anubhavapaddhatithI avazya karavI. jemake rAga duHkharUpa che tethI heya che- to rAgamAM duHkha na lAge (bhAse) tyAM sudhI aMtara-avalokana karavuM. temaja 'jJAna' sukharUpa che, temAM sukha na lAge / bhAse tyAM sudhI 'mAtra jJAna'no prayatnathI anubhava karavo. A ja paddhatithI jJAnanA AdhAre jJAnasvabhAvI AtmAnuM bhAvabhAsana-oLakhANa karI, dravya-guNa-paryAya Adi padArthone oLakhavA. (366) jevI rIte darpaNamAM, darpaNane nahi jotA, potAnA mukhane - rUpane pote jue che; tevI rIte - Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 99 vItarAga jinendradevanI vItarAgI mudrA dekhIne-Avo huM pote ja chuM -ema niHsaMdehapaNe potAnuM nizcaya svarUpa jue che, te jinadarzana kALe yathArtha nijadarzana kare che. mokSamArgamAM vicaranAra dharmAtmA A prakAranA pAramArthika AzayathI jina-pratimAnI sthApanA kare che. (367). caitanya svabhAvanuM teja behada che; je vikalpo atyaMta caMcaLa che, saMkhyAthI puSkaLa che, ane jenI ADamAM mahAna caitanyasUrya teja puMja anAdithI AcchAdita thaI gayo che; jenI IndrajALarUpa bhUlabhUlAmaNIthI jIva dimUDha thaI, bhramita thaI rahyo che; evA vikalparUpa taraMgo paNa jenA phuraNa mAtrathI bhAgI jAya che, takSaNa alopa thaI jAya che; te tejanA paMjanI . svayaMnI mahAnatA kevI? abhutathI paNa adbhuta che A phuraNa to mAtra caitanyavIryano aMkura che. mULa vastu pote to anaMta zaktiono kaMda che - amApa che. to paNa jJAnamAM mapAya che ! (368) oNgasTa - 1989 graMthabheda thavA arthe apUrva puruSArtha apekSita che; tyAM adhyAtma tattvanI mukhyatA ane pradhAnatA thAya che. jeo mAtra zabdanA guNadoSamAM rokAya che te adhyAtma tattvane samajI zakatA nathI. vaLI jeo zAstrane mAtra yuktipUrvaka ja vicArI, samajI saMtuSTa thAya che, teo paNa sadgaNane pragaTa karI zakatA nathI. paraMtu AtmabhAvanAthI pariNati thatAM, prApti thavI sugama che, tevA bhAvanAvAnane adhyAtma pradhAna vacano, bhAvanA-vRddhinuM nimitta thAya che, jethI aMtarabheda thAya che. (369) V jagatamAM mRtyune sarvAdhika duHkhadAyaka prasaMga jANI, ati duHkhamayapaNe anubhavavAmAM Ave che. paraMtu jJAnI dharmAtmA to ema jANe che ke A prasaMga, vizeSa Atmahita sAdhavA mATeno prasaMga che. jo ekavAra paNa samabhAva vaDe mRtyukALa udayane vedavAmAM Ave to nirvANa vizeSa najIka thaI jAya. tethI mRtyakALe sahaja utpanna svarUpa bhAvanA vizeSa lAbhadAyaka jANI, mumukSu jIve, abhiprAyamAM pahelethI ja taiyAra rahevuM. caitanyanI camatkArI zaktino lAbha levAnI A taka vicikSaNa puruSa gumAvato nathI. (37) - aMtaraMganI zuddhi vinA bAhyAcaraNanI zuddhi vizvAsane yogya nathI-A siddhAMta kyAMya paNa vizvAsa mUkavA mATe lakSamAM rAkhavo. svayaMnA vikAsa mATe paNa bAhyazuddhi upara vajana devuM nahi. paraMtu aMtazuddhine ja mukhya karavI yogya che. (371) Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 anubhava saMjIvanI mAtra yukti Adi vaDe je AgamanA siddhAMtane samaje che, paraMtu AtmabhAvanA rahita che, tene adhyAtma tatvanI aruci thAya che. tyAM adhyAtma zailInA dharmAtmAnA vacano, je bhAvanA vRddhinuM (pAtra jIvane nimitta thAya che, temAM zabdanA guNadoSa te jue che. je AtmahitanuM nimittate darzanamoha vadhavAnuM kAraNa thAya che, tethI adhyAtmanuM vijJAna / siddhAMta ane rahasyathI te dUra rahe che; sva-tattva dekhavuM durlabha thaI paDe che; je dekhavA mAtrathI sulabha che. (372) / bhAvanAmAM svapaNuM karavAnI vyakata zakita che, tethI tenuM phaLa mahAna che. anAdithI jIva paranI bhAvanA karI, bhava karI rahyo che. tethI e spaSTa che ke jIvane bhavabhramaNanuM kAraNa paranI bhAvanA che. jo jIva bhAvanAthI nija svarUpane bhAve to avazya bhavabhramaNa maTe, kAraNa svarUpe bhavarahita pote che. Ama mokSamArgane viSe svarUpa-bhAvanAnuM, tenA agaNita, anupama phAyadAo nizcita hovAne lIdhe, atyaMta mahatva che. (373) dravyadRSTie sarva AtmA samAna che. tethI samyaphadaSTine vAtsalya aMgarUpa mULaguNa pragaTa thAya che. jene lIdhe aMtaramAM guNanidhAnanI prIti ane bihAramAM sAdharmI, guNacAhaka, guNavAna pratye prIti / vAtsalya sahaja rahe. phaLa svarUpe mAnava sahaja IrSyA utpanna na thAya. ane zAsananI azobhA na thAya, tema vAtsalyavaMta pravarte. ukta vAtsalyanA abhAvamAM eka zAsanamAM Avela manuSyo (vidvAno paNa) IrSAthI ghAyala thaI pIDAya che; tema thavuM anivArya che. (svalakSe vicAravA yogya.) (374) - dharmAtmAe aMtaraMgamAM svayaMnuM alaukika siddha svarUpa teja ne joyuM che. temanuM hRdaya siddha svarUparUpI rasathI bharAI gayuM che. tethI ja temane samasta jagatanuM rAjaya suddhAM taNakhalAM samAna tuccha lAge che; temaja upAdhinuM nimitta lAge che; bhoga roga samAna lAge che. sAdhakadazAmAM jaghanya svarUpa-vedana thatAM AvI sthiti thAya, to pUrNa paryAya ane pUrNa dravyanuM zuM kahevuM? kharekhara ! svarUpa mahimA aciMtya che ! (375) jinazAsana be prakAre che; eka bhAva jinazAsana ane bIjuM dravya jinazAsana-bhAva jinazAsana te jina svarUpa nijapadanI ArAdhanA | sAdhanA svarUpa che. athavA mokSamArgamAM vicaranArA dharmAtmA dravya temaja bhAvarUpa samasta jIvaMta jina zAsanarUpa che. jJAna pradhAnatAthI bhAvakRtarUpa zuddhAtmajJAnabhAva jinazAsana che. ane dravyazrata eTale bhagavAnanI vANI athavA jinezvaranI AjJA dravyakRta, te dravya jinazAsana che. kAraNa ke dravyazruta svayaM tIrthanI pravRttirUpa che, temaja samasta prakAranI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 anubhava saMjIvanI tIrtha-pravRttine prakAzanAruM che. anekavidha bAhya tIrtha pravRttirUpa kAryo ane te kAryane anuzAsita manuSyone paNa (dravya) jinazAsanamAM gaNavAmAM Ave che. paraMtu te samasta dravya jinazAsanano prANa bhAva jinazAsana che. tethI bhAva jinazAsana vinAnI tIrtharUpa pravRtti, sarva manuSyonuM tevI pravRttimAM ekatrita thavuM vigere, niSprANa / mRtaka kalevara samAna che; ane tevA prakAranI pravRttimAM prAyaH viparyAsa utpanna thaI Ave che, tethI tevI pravRtti jokhamI che. / (376) * nizcayadharma jyAre pragaTa thAya che, te ja kALe nirvikalpa dhyAnamAM ja mokSamArgano vyavahAra utpanna thaI jAya che, arthAt samyakdarzana, potAnA sarva-48 mULaguNo sahita ja utpanna thAya ? che. A bahu ja svAbhAvika che athavA kudaratI che. dravyadRSTi ane sAtizaya mahA viveka saMpanna samyAna tenuM mULa kAraNa che. sarva 48 mULaguNorUpI kArya / pariNAmanA sadbhAvane AthI sugamapaNe samajI zakAya che. A prakAre dharmAtmAnuM aMtara-bAhya jIvana sarvAMga suMdara che. (377) mithyAtvadazAmAM jIva moniMdrAmAM aceta rahe che, tyAM puruSArtha hInatA ane pramAda che. samyaktva bhAvamAM puruSArthanI zakitapramANe svarUpa saMbhALe che; tyAM puruSArtha hInatA nathI. samyak pariNamanamAM jIva svayaMne cete che, arthAt jIvatvazakitanA zuddha pariNamana dvArA potAnuM jIvana jIve che, te ja sAcuM jIvana che. Ama samyaktvano prabhAva anaMtaguNa upara che, je aciMtya ane mahAAzcaryakArI che. (378) jo mumukSu jIva bhaviSyanI saMyogonI ciMtA kare che, to temAM te saMyoganI AdhArabuddhine dRDha kare che. jJAnI kadI tema karatA nathI, tevI dInatA temane thatI nathI. jene dInatA che, te potAnA nirapekSa mahAna Atma tattvane ADa mAre che; tethI teno puruSArtha upaDI zake nahi. tethI mumukSu jIve evo nirNaya karavo ghaTe ke game tevA dravya, kSetra, kALa, bhAva (je pUrvakarma pramANe upArjita hoya che.) mAM paNa huM sAkSIbhAve jJAtAbhAve rahevAnA puruSArthamAM joDAIza, paNa mArA nirapekSa svabhAvane ADa mArIne dInapaNuM- yAcakapaNuM karIza nahi; aMtaramAMthI sukha prApta karavuM e ja mAro puruSArtha / dharma che.' (379) - mumukSu jIvane potAnA virAdhaka pariNAmono kharA aMtaHkaraNathI pazcAtApa thayA vinA vibhAvathI pratikramaNa thavAno 'abhiprAya' maTe nahi, ane vibhAvarasa tUTe nahi, vibhAvanI zakti moLI paDe nahi ane tyAM sudhI sanmArgamAM vibhAvarasano avarodha / pratibaMdha che. jyAre hRdayathI potAnA doSa pratye jugupsAbhAva thAya che, pazcAtApa thAya che, tyAre ja AtmArthInI bhUmikArUpa dazA utpanna Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 anubhava saMjIvanI thAya che. ahIMthI guNa pragaTavAno avakAza thAya che. (380) - koIpaNa siddhAMtanuM yathArthapaNe grahaNa thAya to ja prayojana-Atmahita sadhAya; nahi to anartha upaje. anAdinA mati-viparyAsane lIdhe, mumukSunI bhUmikA ati nAjuka hovAthI mAthe puruSa (tethI ja) parama upakArI manAyA che. pUrNa nirdoSatAnA dhyeya vinA, upadeza-vacanonI maryAdA samajAtI nathI. tethI je te vacana upara (devo joIe te karatAM ocho athavA vadhu bhAra devAya che je ahita thavAnuM . ayathArtha grahaNarUpa kAraNa bane che. dA. ta. kRpALudeva zrImadjIe mata-maMDanakhaMDanamAM na paDatAM, mAdhyasthabhAve rahI, tattvanuM grahaNa game tyAMthI (!) karavA bodhyuM - to tenI maryAdA na samajAI, tethI paramArtha mArgarUpa jinamata traNe kALe eka ja prakAre che, te gauNa thaI javAthI, anya matano svIkAra, kuLadharmanA mamatva Adi kAraNathI na chUTavAne lIdhe thavA lAgyo ane parama vItarAga dazA prApta jinendra (pratimA)ne zRMgAra karavA saMbaMdhita viveka paNa na rahyo. bIjI bAju pU. gurudevazrIe gRhita mithyAtvathI jIvone bacAvavA-eka digaMbara mata ja satya che, tevI spaSTatA karI, to tattvane na dekhIne, mata-maMDanakhaMDananI (maMDana-khaMDananuM duSaNa e saMpradAyabuddhinI upaja che.) mukhyatA karavAmAM mumukSu jIvane keTaluM jokhama che, te vIsarAI gayuM, ane sapuruSanI (zrImadjInI) madhyasthatAne zaMkita thaI vicAratAM jIvo abhaktinA pariNAma thaI, sanmArgathI ati dUravartI pariNAmamAM AvI gayA che AvI vidyamAna paristhiti, aneka siddhAMtabodha ane upadezabodhanA vacanomAMthI AvI paristhiti upaje che. jethI pratyakSayoganuM mahatva vadhune vadhu AvatuM jAya che. puruSane mAthe rAkhavA saMbaMdhInuM keTaluM mahatva che ? pratyakSayoganuM. te mATe pharI pharI jAgRta thavA prere che. (381) sapTembara - 1989 / jijJAsu jIvo maLe zAstra svAdhyAya kALe mukhyapaNe potAnuM lakSa AtmalakSa hovuM yogya che, te A prakAre - 1. upadeza vacanathI mukhyapaNe potAnA jIvane upadeza ApI aMtaramAM saMbodhavo. 2. bhUla-doSanuM varNana karatAM, A jIve pote anAdithI AvA ja kAraNothI, mArgathI vaMcita rahevA pAmyo ! 3. je mArgathI bIjAne choDAve, tene pote kema seve ? 4. je vAta potAne sArI na lAge, lAgatI nathI, te tama-jijJAsune paNa nahi ja rucatI hoya, vicArapUrvaka mAnya karo.--vi. 5. potAnA prayoga dvArA samajAve, apariNAmI rahI na bole (upadeza na Ape) Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 6. vANI ane ceSTAmAM kRtrima hAvabhAva karavA na ghaTe. 7. je vAta kare, temAM niHzaMka hoya te ja kare. pote zaMkAmAM hoya, tenuM nirUpaNa na kare. 8. je viSayathI pote ajANa hoya, teno saraLatAthI svIkAra kare ajANapaNAno. 9. kadIpaNa AtmazlAghA ke paraniMdA na kare, 10. paraMtu Atmahitano tIkSNa ane sUkSma dRSTikoNa rAkhavo, jethI aneka prakAranAM saMbhavita doSo ApoApa sahajapaNe ja nahi thAya. 11. koI upara AkSepa na karavo. 12. koI khAsa vyakitane lakSamAM rAkhIne vAMcana na karavuM koInI IrSyA-niMdA, hAMsI na karavA, koInI gupta vAta khullI na karavI. 13. zAMti-premabhAvathI cuta na thavuM. 14. potAnI dazA dekhI nirUpIta upadeza jema potAne kAryakArI thAya tema pote aMgIkAra karavo. 15. zrotAnA manoraMjana karavAno prakAra hovo na ghaTe. 103 (382) jene saMsArano cheda karavAno upAya jANavA na maLyo hoya, te to tevo upAya na karena karI zake ane anya saMsArika kAryono udyama karyA kare, paraMtu alaukika puNyayoge, jene saMsArano cheda karavAnA upAyano zrIguruthI bodha prApta thAya, to buddhimAna puruSe vinA vilaMbe, tat saMbaMdhI puruSArtha karavo ucita che; anya kAryomAM vyasta rahI pramAda karavo ucita nathI. (383) jema ajJAnadazAmAM, vizeSa zeyAkAra jJAnano AvirbhAva thavAthI, jJeya padArthamAM ekatva athavA jJeyano Azraya anivAryapaNe thaI jAya che, tema jJAnadazAmAM sAmAnyajJAnano AvirbhAva thatAM sahajapaNe sAmAnya svabhAvanuM grahaNa-Azraya thaI jAya che, kAraNa ke jeno Azraya thaI jAya che, tenuM te kALe lakSa hoya che. Ama jJAnathI ja sva-para padArthanuM grahaNa che. (384) - * jJAnanI be mukhya vizeSatA che eka sva-paranuM prakAzavuM, bIjuM mAtra sva' nuM vedavuM. jema svarUpa prakAzana (svarUpa grahaNa) kALe, svarUpa anubhava che, tema paraprakAzanakALe paranuM vedana nathI ane nija-vedanano tyAga nathI; to paNa para-vedananA adhyAsa kALe, bhedajJAnanA abhAvane lIdhe, vedakatA adhyAsita pariNAmamAM rokAI javAthI adhyAsita bhAve para vedAya che', tevo mithyAbhAsa rahe che je sva-saMvedanane tirobhUta kare che, vA pragaTa thavA detuM nathI; tethI jJAna sAmAnyamAM vedana / anubhavano draSTikoNa sAdhya karI, svarUpa grahaNa karavuM. (385) Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 anubhava saMjIvanI V bahAramAM sarva dravya-bhAvathI sarva prakAre bhinna chuM, tethI koI para' nI ciMtA-bhaya Adi koI pariNAmane zuM avakAza che ? A aMtaramAM, huM pote atizaya prakAzamAna parama caitanya jayoti, zAzvata, pUrNa AnaMdAdi sarvaguNa saMpanna chuM. je svasaMvedana vaDe grahaNa thAva chuM. (bhedajJAna pUrvaka). 3 zAMti (386) jenA hRdayamAM gaNadharadeva jevo mahAviveka pragaTa thayo che, je AtmAnubhavathI AnaMdita thaIne mithyAtvano nAza kare che, je potAnA jJAna, sukha, samyakatva Adi svabhAvane dhAraNa kare che, je sva-para tattvano vibhAga karI, nirmaLa jJAnano prakAza kare che ane AtmabaLa vadhAravAno prayatna) puruSArtha kare che, te-tevo samakitI bhava samudrathI pAra thAya che; bIjAne pAra thavAmAM kAraNa thAya che. (387) apUrva atizaya AtmarasapUrvaka utpanna bhAvazrutajJAnanA sadbhAvathI, abheda svarUpajJAna parathI atyaMta virakta hovAthI, temAM paradravyane 'huM paNe anubhava karavAnI yogyatA' no nAza thaI javAthI, dharmAtmA udayane vedatA nathI. AvuM dharmInuM aMtaraMga vaMdanIya che. paramAtmapada pratye jeno varSollAsa gatimAna che, te avazya alpakALamAM paramAtmadazAne pahoMcaze, tema thavAmAM temanA sahAyaka (AdhAra) paNa paramAtmA ja che. tethI saMdehano avakAza kema rahe? (388) svarUpaprAptinI bhAvanA jene thaI che, te AtmArthI jIva saMsArathI bhayabhIta che, ane AtmAnubhavane atizaya durlabha amRta-pAna jANI, tenA puruSArthamAM sAvadhAna thAya che, ane svIkArya/ prayojananuM jarAya vismaraNa thavA detA nathI. tethI kayAMya aTakatA nathI. potAnA mahAna dhyeya mATe kaTIbaddha thaI jAya che, tevA AtmArthI A kALamAM dhanya che ! sapuruSanI kRpAdRSTi ne te prApta thayA che. (389) | sarvane bAda karatAM sarva zaiyAkArone, je abAdhya anubhava rahe, te AtmA che- bhagavAna AtmA che. Ama pote anubhUti svarUpa che, pragaTa che, atyaMta pragaTa che kemake svasaMvedana pragaTapaNe anubhavAya che. aMtaramAM sarva pradeza anaMta amRta bhareluM che. pote amRtakuMbha che. he jIva ! A amRta sarovarane chalakAva !! (397) daDha mokSecchA, e rUpa je pAtratA, te AvyA vinA jIvanI pravRttimAM, samajaNamAM yathArthatAyathArtha dRSTikoNa prApta thato nathI; ane te thayA vinA AgaLanI koI vAtanI apekSA rAkhavAmAM Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 105 Ave to te vyartha ja che. ema prathama khacIta nizcaya AvyA vinA sat prApti mATe kAlpanIka upAya jIva karavA lAge che. anaMta kALamAM, anaMta upAyo karyA, paraMtu mULamAM / pAyAmAM je karavA yogya hatuM, te vinA ja AgaLanI vAto - tattvAbhyAsa vagere karatAM, mArgane badale unmArga ja sadhAyo. tethI uparano kahelo / Apelo puruSano maMtra' samajI, tenuM mUlya thavuM ghaTe che. uparokta pAtratAvAna jIva sajIvanamUrti-sapuruSane zodhe che, athavA oLakhe che, ke jenA vacananA baLe jIva nirvANamArgane pAme che. (391) jeNe aMtaraMgamAM alokika, adbhuta, sAkSAta, mUrtimaMta nija siddhapadane joyuM, tene jagatanA ramya (?) padArtho priya lAgatA nathI. padArtho mohaka lAgatA nathI. kAraNa ke te bhavya-jIvanuM hRdaya siddha-svarUpanA rasathI bharAI gayuM che, tene samasta jagata tRNavat che. saMyogamAM zarIra che, tene khAlI khokhu jANe che. udayIkabhAva AvI paDelI upAdhi, netra pAse ukaraDo upaDAvavA jevo bojo thaI paDe che. tethI temAM AtmabhAve rasa kema Ave ? te to AtmArAmamAM nija rasathI ramI rahevA cAhe che, dhanya che teone ! (392) che ! Atmadeva ! svayaMnA jJAna bAgamAM ramo, kriDA karo vA karoanyathI zuM prayojana che? alaukika guNa-vaibhavanuM aciMtya ramaNIya dhAma ! advitIya parama padArtha jayavaMta vartA! jayavaMta varte !! te (padArtha) - padanA darzAvanArA sadguru, niSkAraNa karuNAmUrti sapuruSa-parama puruSadivyamUrti paramAtmA jayavaMta varto ! trikALa jayavaMta varto ! (393) oNkTobara-1989 AMzika svasaMvedana, pUrNa svasaMvedananA aMgabhUta che, eka ja jAtanuM che. A jJAnathI jJAnanuM vedana te AtmAnubhava che. temAM-jJAnavedanamAM AtmA vedyo jAya che; vedAI rahyo che. A sAdhaka avasthAmAM mokSamArga che, ane A ja siddha avasthAmAM mokSa che. ahIM kevaLa svarUpanuM ja vedana che. tethI saMkSepamAM teno "jJAnamAtra thI vyapadeza che. (394) jemAM sukha nathI, evA pula paryAyomAM, jIvane mithyA kalpanAthI sukhAbhilASA thAya che, te vyartha phuraNA kevaLa duHkharUpa ja che. A zuM jIvane unmatta avasthAnI prApti nathI ? A anAdi bhrAMti TALavA, vAstavika vastu svarUpa avalokavuM arthAt jaDanuM sukha rahitapaNuM ane jIvanuM jJAnamAtra paNuM, avalokatAM bhrAMtino vilaya thAya. (35) Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 anubhava saMjIvanI jIva jaDanI prIti kare, to avazya daMDa bhogavavo paDe che. jo ke jaDa padArthamAM ISTa aniSTapaNuM nathI, temaja jaDa paramANu jIvane kAMI AmaMtraNa paNa ApatuM nathI . Ama.) jIvanA daMDa mATe jaDa to kharekhara nirdoSa che, to paNa teno saMga karavA yogya nathI, to pachI je jIvo svayaM aparAdhI thaI varte che, teono saMga (kusaMga) karatAM jIvane atizaya daMDa bhogavavo paDe, to temAM zuM Azcarya che ? arthAt kusaMgathI atyaMta savAdhAna rahI, pravartavA yogya che. (396) dharmAtmAnI kathana zailImAM AMtara-dhvani evo hoya che ke jIva svarUpa bodhane aMgIkAra kare *vA avadhAraNa kare. mumukSujIva paNa tathArUpa avadhAravA prayatnazIla rahe; paraMtu ema na kare ke samajaNa ane rakRtinI maryAdAmAM rahetAM, tenuM aMgIkAra karavAnuM lakSa na rahe; nahi to samajaNa, (kahevA dhArelo) viSayanI, anurUpa thavA chatAM, ayathArthatA rahI jAya che, jeno khyAla, samajanArane potAne raheto nathI. kAraNa ke zeyane jANavAnI kSayopazamazakita bannenI yathArthatA ane ayathArthatAvALAnI sarakhI ja hoya che. yathArthatA hoya te hita sAdhavA lAge che, jyAre ayathArthatAvALo mAtra buddhimAM ghaDa besADe, samajAyAthI saMtuSTa thAya ane hita sAdhavAmAM prayatna zUnya rahe. (397) sva-sanmukhatA, svabhAva sanmukhatAmAM samyakatva che, te amRta che. svabhAvathI vimukhatAmAM rahI, karelAM sukRta paNa jhera sahitanA dUdha jevAM che, pachI te jJAna, tapazcaraNa, dhyAna, vrata, dAna, upazama (zAMtatA) vagere game te na hoya ! paryAya mUDhatAne lIdhe teno mada (ahaMbhAva) nivArI zakAze nahi. (398) jene svarUpa jJAna thayuM che, tevA jJAnI puruSane dravyadRSTine lIdhe, UMca-nIca, mAna-apamAnanI kalpanA - (jevI ajJAnadazAmAM thAya che te nAza pAmI jAya che. tethI guNanI dRSTivAna evA te dharmAtmAone guNa pratye eTale ke guNavAna pratye parama Adara bhAva rahe che. je abhiprAyane lIdhe guru-ziSyano bAhya saMbaMdha gauNa thaI, nIcenA guNasthAnanuM lakSa gauNa thaI, vaMdana / namaskAra karavAmAM Ave che. tevA prasaMge, bAhya dRSTivAna jIvane vikalpa thAya che, paraMtu aMtardRSTithI vicAratAM, koI vikalpa thavA yogya nathI. tevI alaukika, adbhutadazA-mAna-apamAnanA laMda rahita- mokSamArgamAM cAlanAra mahAtmAnI hoya che. A bAbata, paramAgamomAM prasiddha che, ke nigraMtha bhAvaliMgI saMtoe samyaka dRSTinI guNa-prazaMsA karI che, zrImadjIe pU. saubhAgyabhAIne, ane pU. gurudeve zrI nihAlacaMdrajI sogAnIjIne namaskAra kahyA che. tenuM aMtara rahasya samajI, mumukSu jIve, A manuSyaparyAyamAM mukhya pratibaMdharUpa "mAna kaSAyane samyaka prakAre nivAravA yogya che. (399) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 anubhava saMjIvanI adhyAtmano vyAmoha, sva-para ahita thavAmAM, eka asAdhAraNa nimitta / kAraNa che. jIvanI bAhyadRSTithI upajelI A eka anokhI vikRti che; jethI jIvane zuSkatA, svecchAcArIpaNuM (svacchaMdatA), athavA unmatapralApadazA utpanna thAya che. lokasaMjJA tIvra thatAM, asvAbhAvika (kRtrima) adhyAtmapradhAnatA karavAnuM bane che. ane jIva je adhyAtmika viSayathI darzanamohano upazama karI zake, te viSayano aMcaLo oDhI, darzanamohanI vRddhi karIne gRhita mithyAtva sudhI cAlyo jAya che. aneka anyamato (che te) A prakAranA pragaTa dRSTAMto che; tema ja jaina-mArgamAM paNa vibhinna saMpradAyo thavAmAM, keTalAka kAraNomAM A paNa eka kAraNa rahyuM hoya, tema dekhAya che. OM nirAkAra, nirvikalpa, anaMtaguNamaya, adhyAtmatattva AtmA che, tenuM aMtaramAM yathArtha avalaMbanathI dhyAna thAya che; paraMtu tathArUpa dRSTi sAdhya thayA vinA, prAyaH bAhyadRSTie teno vyAmoha thavAnI saMbhAvanA hovAthI, jainamArgamAM sAkAra bhagavAnanA svarUpanA AlaMbanathI bhakti / bhAvanA pradhAna dazA thavAthI zuSkatAAdi doSo thatA nathI, ane AtmA svAbhAvika ucca guNone bhaje che; tethI (jIva) adhyAtmanA vyAmohathI jIva bacI jAya che. Ama sthApanA (bhagavAnanI pratimAnI)no eka gaMbhIra hetu mAlUma paDe che. tethI anAdi paraMparAmAM kAryapaddhatimAM pAramArthika hetunuM rakSaNa karavAmAM (A rIte) Avela che. je koIpaNa bahAnA taLe niSedhya nathI. vivAdane yogya paNa nathI. (400) ati puruSArthavaMta, Atma-rasathI taraboLa vRttivAna dharmAtmA, paramArthamArgano upadeza mATenI bAhyavRtti ane prasaMgamAM paNa nIrasa thaI jAya; sahaja vANI maunapaNuM bhaje; kahevA / lakhavAnI vRtti saMkSepa thaI jAya / gopavAI jAya; dehanA astitvanuM vismaraNa thaI jAya; Adi prakAra / lakSaNa 'nizcaya-bhAvanA' nA che. A baLavAna vItarAgI asaMgabhAva che. AvA mahAtmA sahajapaNe sarvasaMga parityAga karI, nigraMthapadamAM nikaTa bhaviSyamAM ja birAjamAna thAya che vA thaI zakavA yogya che. jemanI mauna mukhamudrA paNa bodhanuM kAraNa thAya che. A vItarAgI gaMbhIratA prazastabhAve stavana karavA yogya che. (301) vartamAnamAM Ayu alpa che, AyunA sadbhAvamAM paNa zarIra prAyaH azAtA bhogavavAnuM ja sAdhana bane che; game teTalI zarIranI sAvadhAnI / mAvajata karavAM chatAM paNa rogAdi upadrava thayA ja kare che; ane pUrvakarma pramANe te hoya che, vartamAna prayatnathI, tenAthI (pUrvakarmathI) bacI zakAtuM nathI. evI sthitimAM kAyAne mokSamArgamAM khapAvI detAM (kAyAthI upekSita thaIne puruSArthane mokSamArga prati yojavAmAM Ave to) jo paramazuddha caitanyaghana avinAzI niHzreyasapadanI prApti thatI hoya to phUTI koDInA badalAmAM ciMtAmaNI ratnathI paNa adhika lAbha thayo, tema samajavA yogya che. (402) Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 anubhava saMjIvanI paramatattva / AtmA IndriyajJAnano viSaya nathI, manano viSaya paNa nathI, tethI mana dvArA vicAravAmAM Ave che, tyAM sudhI AtmA jaNAto nathI; mAtra zarIrAdi bAhya padArtho IndriyothI jaNAya che. AtmA to kharekhara atindriya svasaMvedana jJAnathI jANavAmAM Ave che. tema jANI, anyathA prayatnano tyAga karI, mumukSu jIve unmArgathI bacavuM ane satya upAya grahaNa karavo. (403) zuddha caitanyanI ekAgratAnI pariNAma-zreNIe caDelA sAdhaka jIvane, parakAryanI alpa paNa ciMtA, ghaNuM moTuM vidana kare che, tevI vastu sthiti che, to paNa pUrvakarmanA udayanA gherAvA vacce rahIne jemaNe sthira rahI, puruSArtha parAyaNa rahIne, Atma dhyAnathI calAyamAna na thayA, tevA mahAtmAonuM alaukika parAkrama Azcarya sahita AnaMda upajAve che, namaskAra che, temanI vIratAne !! kharekhara Avo ja jinamArga che ! (404) dezanA labdhi :- svarUpa-bodha pariNata AcArya, sapuruSano pratyakSayoga prApta thatAM, temanAthI upadiSTa arthanuM prayojanabhUta tattvanuM grahaNa, dhAraNa, ane vicAraNAnI zaktino samAgama thAya, tene dezanAlabdhi kahe che. (dha. pu.6) (405) mohaniMdrAmAM jIva aceta jevo rahe che; svarUpanI saMbhALa svarUpajAgRti rahetI nathI. jinavacana anusAra upadezanI dhAraNA hovA chatAM, pramAda ane puruSArtha hInatA mithyAtva dazAmAM hoya ja che. samyakatvabhAvanAM sadbhAvamAM puruSArtha sahaja utpanna hoya che, puruSArthahInatA hotI nathI; evI alaukika cetanAno saMcAra rahe che; te ja jIvanuM jIvana che. tenA abhAvamAM vartato mohabhAva ja saMpUrNa vipattionuM mULa che. (406) je jIva bhavabhayathI Dare che, te AtmArthIjIvanuM eka lakSaNa che. te jIvane gurUAzA vA jinabhagavAnanI AjJAno bhaMga karatAM bhaya lAge che, ane jene bhava-bhayano Dara nathI, tene jinaAjJA / guru-AjJAno bhaMga karavo sahaja che. tethI ja AtmArthIjIvane paribhramaNathI chUTavAnI bhAvanA athavA daDha mokSecchA sau prathama pAyAmAM hoya ja che. jo A pAyo na hoya to prAyaH AtmArthatA ja sthAna pAmatI nathI. bahu bahu vicAranA / anubhavanA aMte A siddha thayeluM satya che. (407) svAdhyAya paddhati - viparyAsano utpAdaka evo darzanamoha, teno kSaya karavAmAM zabdabrahmarUpa sadbhutanI upAsanA, bhAvajJAnanA avalaMbana vaDe, samyaka prakAre abhyAsavI; arthAt satazratanA abhyAsa kALe, tenAM vAyarUpa bhAvanuM avalaMbana levuM, avadhAravuM - samyaka prakAre levuM eTale Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 109 ke svabhAva-sanmukhatAmAM rahIne, daDha bhAve rahIne, tattvataH samasta vastu jANavI. A svAdhyAya karavAnI yathArtha paddhati che. (408) jeo mokSamArgI che, teo sadA svAnubhavarasane daDha kare che, gADha kare che. graMthanuM adhyayana karatAM svAnubhavano ja pATha bhaNe che. jemanA vicAramAM zAstra jJAna / siddhAMta jJAnanA taraMgo / lahero UThe che, tethI siddhAMtamAM praviNa-kuzaLa che, ane adhyAtmavidyAnA pAragAmI che. teo pavitra hovAthI pUjanIya ane vaMdanIya che. udayarUpI kutarA to temanI dRSTi paDatAM ja bhAgavA lAge che, evA jJAnI jJAnarUpI madamasta hAthI upara beThelA che. (zrI banArasIdAsa mokSadvAra- 31nA sa. sAra.) temanA jJAnatejathI / prakAzathI saMzaya, vimoha ane vibhrama nAza pAmyA che. ajJAna aMdhakAra dUra thavAthI jJAna prakAzamAM teo birAjamAna che. (409) - darzanamohanI ceSTA - anAtmIya padArthamAM Atmabuddhi, rAgAdimAM kartA buddhi / sukhabuddhi, zeya tattvamAM ISTa-aniSTabuddhi, parasattAmAM / rAgamAM ekatvabuddhi, paranI mukhyatA, vibhAvanI ruci, duHkhamAM sukhanI pratIti, kudevAdinI zraddhA (kata, kArita anumodanAthI), vItarAgI devAdino niSedha. (kRta, kArita anumodanAthI)lokasaMjJA, oghasaMjJA, kusaMganI rUci, vidyamAna sanduruSanI vimukhatA / upekSA / avarNavAda, apasiddhAMta nirUpaNa, jJAnanA ughADanI rUci, mithyA Agraha, ahitamAM hitabuddhi, hitarUpa prayojana pratye durlakSa, asaraLatA (vakratA, haThAgraha), doSano pakSapAta, guNavAna pratye mAtsarya, paryAyamAM ekatva / paryAyabuddhi (paryAyabuddhine lIdhe, jJAna athavA cAritraguNa vA varyAdinI kSayopazama paryAya upara vajana . adhikAI . mukhyatA rahevI.) udaya-bhAvamAM cIkaNA . rasayukta pariNAmo, bheda pradhAnatA vA bhedanI ruci, adhyAtmano vyAmoha, matAgraha, viparIta abhiniveSapUrvaka tattvano svIkAra (kalpita adhiSThAna, kalpita dhyeya), svacchaMda vyavahArano pakSa, satadharma ne svabhAvanI aruci, kalpita sAdhanano svIkAra, Adi. (410) je pAtratAvAna jIvane puruSano joga thaI jAya che, ane tethI mULa padArtha para lakSa jAya che ne saMsArathI taravAnI kaLA hAtha Ave che tyAre tene sarvArpaNa buddhie bhakti Uge che, athavA chevaTanI hada sudhInI parAbhakti Upaje che. te uparAMta ema samajAya che ke A zrI guru na maLyA hota to huM jema anaMtakALathI saMsAramAM duHkhI thaI bhaNuM chuM tema, hajI aho ! keTalA anaMta kALa sudhI bhamato raheta? aho ! aho ! zrI gurune dhanya che ! ke jemaNe mane Dubato bacAvyo !! temano anupama upakAra avismaraNIya rahe che. (411) Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 anubhava saMjIvanI apramattaAdi uparanA guNasthAne pramAdano abhAva hovAthI, te guNasthAnavartI jIvane AhAra saMjJAno abhAva hoya che, arthAt temane cAra saMjJAmAMthI prathamanI AhArasaMjJA hotI nathI. kAraNa ke AhAra saMjJAnA kAraNabhUta je azAtAvedanIyanI udIraNA, tenI bucchitti to pramatta guNasthAnamAM ja thaI che; tethI te kAraNanA abhAvane lIdhe kAryano paNa abhAva thAya che. to pachI teramA guNasthAne to AhAra kevI rIte saMbhave ?) bAkInI je traNa saMjJA che, te paNa munirAjane upacAra mAtra che, kemake te traNa saMjJAnA nimittabhUta karmano udaya hoya che, teTalI apekSA udaya mAtra puratI che; to paNa bhaya, maithuna, parigraha saMjJA apramAdI jIvane kAryarUpe hotI nathI. (kAraNa ke tyAM kAryarUpe nirvikalpa dhyAnadazA varte che.) (gommasAra gA. 139) (412). e sAmAnyataH mumukSu jIva, dharma / svakalyANanI bhAvanA laI, sanmArga prati vaLe che, te jo aMtaranI kharI bhAvanApUrvaka praveza thayo hoya, to pUrNatAnA dhyeyano daDha nizcaya avazya kare, ane jo tema kare to tattvanA abhyAsa-ciMtana-maMthana kALe svarUpa-nizcaya prathama sahaja kare, paraMtu anyathA upAya na kare. yathArtha svarUpa lakSa karI, mokSamArganA puruSArthamAM udyamavaMta thAya ane bhava-bhramaNathI chUTe. paraMtu sAmAnya bhAvanAthI praveza thayelA mumukSune jo pUrNatAnuM dhyeya na baMdhAya to prAyaH bhAvanAmAM AgaLa vadhI zake nahi, athavA bhAvanA moLI paDI jAya (kALe karIne). tethI dhyeya to avazya zIdhra bAMdhI levuM ja joIe; athavA dhyeya bAMdhavApUrvaka praveza thaI bhAvanA-pradhAna pariNAmo thAya to avazya AgaLa vadhAya ja, (svarUpa nizcaya ane puruSArtha pratye), Ama yathArtha zarUAta mumukSu dazAmAM thavI ghaTe. (413) STi ve nirdhAya pUjI zuddhi karI hu hai" pU. sonInI dra. da. prakAza 480) - A vacanAmRtamAM samyakradarzananuM sAmarthya darzAvyuM che. jema bIjamAM vRkSa jovAmAM Ave che, tema svarUpadaSTimAM pUrNa zuddhi bharI che tevo jJAnamAM nirNaya thAya che, dRSTinA garbhamAM mokSa dekhAya che, tethI samyakajJAnamAM dRSTino mahimA Ave che. Ama samyakdarzanamAM anaMtu UMDANa che; te mapAya che. bIjuM dravyadRSTinI khUbI paNa dRSTinA nirNayamAM samajAya che, ke je pUrNa zuddhinI ekAMta upAdeyatA svarUpe che, ane tenA yathArtha nirNayanA garbhamAM paNa pUrNa zuddhi pragaTa thAya tevuM satva raheluM che. AvuM ukta vacanAmRtamAM rahasya che; te vacanane namaskAra ho ! namaskAra ho ! (414) navembara - 1989 zAsananI avanati thaI rahI che, te unnati thAya tevo vikalpa, parama kAruNyavRttine lIdhe, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 111 mahApuruSone yathA saMbhava thaI Ave. tyAM prabaLa jeno darzanamoha thayo che, tevA jIvo svacchaMdapravRttine lIdhe vege karIne unmArge cAle che. ane tenA nimitte mULamArgathI (zAsanamAM AvelA) jIvo, koTayAdhi jojana dUra thaI jAya che. temAM paNa vartamAna hUMDAvasarpINI potAnuM svarUpa barAbara pragaTa kare che. tIvra darzanamoha vaDe, siddhAMtamAM pheraphAra karI, zrutino kopa jANe-ajANe vahorI laI, bhAvazrutanuM AvaraNa gADha karI lye che, ane tIrthaMkaradevanI paraMparA, tIrthaMkaradevanA nAme toDe che; tyAre najara sAme 'mAtA'nI beIjjati thAya, tethI vadhu vedanA dharmAtmAne thAya che - paramArthadRSTi na hoya to samAdhino nAza thaI jAya, tevo A vikaTa prasaMga che ! (415) samayasAra - svasvarUpa zuddhAtmA kaI rIte prakAze ? arthAt pragaTa thAya ? ke 'svAnubhUtyA' potAnI ja anubhavanarUpa kriyAthI prakAze che. Avo A svayaM anubhUti svarUpa pote che. mAtra anubhavarUpa'' chuM-Ama svarUpa prakAzanano saMkSepa che. vistAramAM, anya dravya-bhAvanA abhAva svarUpa anubhava arthAt jJAnavedana che; ane sva - vedanathI svAnubhava che. tenuM - para vedananA adhyAsIta bhAvathI nivRtta thaI, sanmukha thaI, jJAna anya jJAnathI jaNAya tema nahi, paraMtu jJAna svayaMne, jJAna vedanAne vede - avalokana thavuM, tevo sUkSma ane gaMbhIra bhAva AmAM che. (416) = AgamamAM ke adhyAtmamAM saMtulana gumAvIne, AbhAsI thayela jIvane, tenI mAnyatAno sIdho niSedha karavAthI prAyaH te jIvane samyak prakAra paNa saMmata thato nathI. (koI viziSTa pAtratAvAna jIvane choDIne), tethI satpuruSo tevA prasaMge sIdho niSedha karavAne badale, mAtra 'AbhAsa-rahita' vastu svarUpa samyakdaSTikoNathI darzAve che; tyAre saMbhavataH pAtratA anusAra viparyAsa chUTavAno avasara prApta thAya che. AvI paddhatine lIdhe vivAda / gharSaNamAM paDavAthI bacI javAya che. (417) potAnuM kalyANa IcchatA jIvomAM paNa kvacit koIka ja jIva paramArthane prApta kare che, tethI saMsAramAM bodhi-durlabhapaNuM spaSTatayA dazyamAna thAya che. to paNa je sadA (spaSTapaNe) pragaTapaNe aMtaraMgamAM prakAzamAna che, te AtmAnuM svabhAvathI ekatva svarUpa, nirmaLa bhedajJAnarUpa prakAzathI spaSTa dekhavAmAM Ave che), te adhyAsane lIdhe tirobhUta thaI gayuM hatuM, tethI potAne AtmajJapaNuM na hatuM, temaja bIjA AtmAne jANanAranI saMgati-sevA nahi karI hovAthI, bodhi-durlabhatva hatuM, tema samajAya che. (418) * jema dAhyAkAre pariNamelo agni, agni ja che. tema zeyAkAra avasthAmAM paNa jJAyakabhAva to jJAyakapaNe ja jaNAya, kemake jJeyAkAra avasthAmAM zAyakane jJeyakRta azuddhi thatI nathI. AvI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 anubhava saMjIvanI dRSTi te zAyakanI dRSTi che athavA satya svarUpanI dRSTi che. temAM kartA-karma Adi kArakonA bhedo vilaya thaI jAya che, ane zAzvata pragaTa svayaM pratyakSa prakAzamAna jayoti, evA eka akhaMDa bhAva svarUpa pratibhAse che. Avo pote zuddhAtmA che. (sa.sAra. gAH6) (419) / jJAna jANavArUpa bhAve pariName che, ane vedavA arthAt anubhava bhAve paNa pariName che. tyAM jJAnanI svaparaprakAzaka zaktimAM, mAtra jANavArUpa bhAvanI vAta che, kAraNa ke jJAna parane vedI zakatuM nathI. para zeyAkAra jJAnane paraprakAzaka jJAna kahe che, tyAre paNa pote parathI bhinna jJAyakapaNe jaNAyo eTale vedAyo, tema levAnuM che. ane tethI ja A prakAre parathI bhinnapaNe upAsavAmAM Ave che. anya rIte bhinnatA thaI zakatI nathI, arthAt bhinnatAno vicAra/ vikalpa thavo temAM bhinnatA thatI nathI. (sa.sAra. gAH6) (420) jJAna jJAnane jANe, anyane jANatuM nathI; jJAna anyanuM nathI - vagere prakAre kathana Ave che, tyAM paNa, jJAnavedana arthAt anubhava kahevA dhAre che, tema samajavA yogya che. tema ja jJAna jJAnane jANe che, temAM eka jJAnanI paryAya, thaI gayelI, bIjI jJAnanI paryAyane jANe che, tema kahevAno abhiprAya nathI, paraMtu utpanna vartamAna jJAna svayaM, potAne sva-rUpe vedatuM utpanna thAya che.(paralakSanA abhAvamAM) trikALInA laze. Ama trikALInA jJAnanuM svapaNe vedana, te ja svasanmukhatA athavA aMtarmukhatA che. A ja bhAvAtmaka rahasya che. (421) AtmakalyANa rUpa prayojana siddha thavA arthe, nizcaya zuddha AtmAnI mukhyatA karAvIne nizcayanaya / dravyArthikanayathI nirUpaNa karavAmAM Avela che, ane azuddha dravyArthika eTale paryAyArthika nayanA viSayane gauNa karAvI nirUpaNa karavAmAM Avela che. AvA jinavacanamAM (A prakAre mukhyatA - gauNatA pUrvaka) je 2me che, te zuddha AtmAne yathArtha pAme che; tyAre pramANanI prApti paNa yathArtha thAya che, arthAt zuddha / guNa svarUpanI upAdeyatAmAM, azuddha aMzano niSedha che, te yathArtha che. (422) vyavahAranaya dvArA vyavahArI janone nizcaya - svarUpanuM pratipAna thatuM hovAthI, tenAthI tIrthanI pravRtti thAya che, je sahajapaNe mokSamArgamAM vicaratA jIvone hoya che evA te dharmAtmA nizcayanaya dvArA tattvanI prApti kare che. AthI phalita thAya che ke dharma tIrthanI pravRttimAM / prabhAvanAmAM, nizcayanuM pratipAdana thatuM hoya to ja te yathArtha pravRtti che, anyathA dharmAtmA jevI pravRtti karAtI hoya to paNa temAM yathArthatA hotI nathI. Ama vyavahAranayathI 1. dharma--tIrthanI - - Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 113 pravRtti thAya che, 2. temaja nizcayanuM pratipAdana paNa thAya che. tethI te potAnA sthAne hovA yogya che, tyAM teno niSedha kartavya nathI. paraMtu svayaMnA ArAdhana kALe to teno paNa niSedha thaIne ja, sAdhakane anubhUtimAM pahoMcAya che, je adhika mUlyavAna che ane mukhya che. (423) svAnubhavamAM - sumaMtA - sarva tarapha eka jJAna ghana (anaMta jJAnamaya) AtmA-pote ja che. ema nirvikalpabhAve svAnubhava che. tene bhedathI ema samajAvAya che ke zuddha svabhAvanuM avalaMbana che ane jJAnano jJAnamAM jJAnane anubhava che, paraMtu jJAna ane AtmAno bheda anubhavAto nathI. kAraNa ke AtmA svabhAve sarvataH eka vijJAnaghanapaNe che, tethI ja te jJAnapaNe svAdamAM Ave che | anubhavAya che. temaja jJAna (paryAya) ane Atma (dravya) no bheda paNa anubhavAto nathIanubhavabhAvamAM to AtmAmAM AtmAne nizaLapaNe sthApIne, nirvikalpa thaIne, abhedabhAve svAnubhava che. (424) VAvo svAnubhava, bhAvazrutajJAnarUpa che; tethI sarvane sugama che. vItarAgI saMtoe ati sugama zailImAM jJAna che te AtmA che, ane AtmA che te jJAna che -ema kahIne guNa-guNInI abhedadaSTimAM AvatuM abheda svarUpa, potAnA sarva paryAyomAM ekarUpa nizcaLa, potAnA guNomAM ekarUpa, ane para nimittathI utpanna thayela vikRta bhAvothI bhinna, potAnuM svarUpa - tenuM anubhavana, te bhAvazrutajJAnarUpa jinazAsananuM anubhavana che, tema kahyuM, kAraNa ke samasta dravyazrutanA upadezabodhamAM AthI AgaLa have kAMI upadezavAnuM rahetuM nathI - Avo anubhava saMprApta thaye, AtmAnA sarva guNo khIlI jAya che. tethI anubhavamAM sarva upadezano sAra prApta che. tethI AkhuM jinazAsana temAM samAveza pAmI gayuM-te yathArtha che. temAM jarApaNa atizayokti nathI. (425) jagatanA jIvo, sAdhAraNa (prApta) saMyogonI upAdhimAMthI mukta thaI / chUTIne AtmA pratye potAnA bhAvane vALI zakatA nathI. teTaluM vajana sarvathA bhinna' eTale sAva nakAmA' saMyoga upara rahe che. paraMtu jo oLakhANa thAya to, AtmA eTalo mahAna padArtha che ke jenI pAse AkhuM jagata saDelA tRNa jevuM che. tethI jJAnInuM vajana AtmA uparathI khasIne bIjA koI saMyogo upara jatuM nathI. bhAvamAM potAnI mahAnatA ghaTatI nathI, tethI ja zrutamAM AtmAnI oLakhANanuM viziSTa mahatva darzAvyuM che. (426) jagatanA anya darzanamAM upadezabodha aneka prakAre che. jaina darzanamAM paNa upadeza aneka bhede nirUpaNa karela che, to paNa bannemAM ghaNo taphAvata che. te nIce pramANe mukhyapaNe jANavA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 anubhava saMjIvanI yogya che : anya matamAM padArtha-darzana vinA, mAtra buddhigamya doSa - nirdoSatAnI maryAdita prarUpaNA che. paNa upadezano AdhAra padArthavijJAna nathI. tethI yukti / kalpanA dvArA siddhi prApta karavA cAhe che. tyAre jene darzanamAM sva.para padArthanA guNadharmo ane pariNamananA anubhava jJAnapUrvaka aneka vidha prakAre, chatAM saMkalanAbaddha ane svAnubhavanA atindriya amaryAdita bhAvanA lakSabiMdupUrvaka, sarva bheda-prabhedarUpa upadeza che. te uparAMta vacanAtIta nirdoSa avasthAne, kathaMcita vacanagocara adbhuta sugama zailIthI, pAmI zakavA yogya nimittapaNAe alaMkRta - zobhAyamAna hovAne lIdhe, tevI vANInI pUjayatAne rokI zakAtI nathI. arthAt khacIt pUjaya bhAva; yathArtha samajaNa thatAM, upajI Ave che, rokI zakAya nahi-tevA prakAre.) (427) AtmajJAna A anubhUti che te ja huM chuM evuM svayaMnuM-potAnuM nirvikalpa anubhavarUpa jJAna. Atmadarzana / zraddhAna = ukta anubhavamAM potAne jevo jANyo tevo ja chuM evI nirvikalpa pratIti. AtmacAritra = ukta zraddhA-jJAnathI parathI bhinna paDIne, pariNAma svayaMmAM TharyuM-sthira thayuM AtmasAdhanA = ukta zraddhA, jJAna, cAritranuM ekatArUpa pariNamana-(samakALe thatuM). (428) satsaMga saraLatA sahita upAsavAmAM Ave to nizcaye tenuM phaLa muktapaNuM che. jyAM sarvArpaNabuddhithI sanduruSanA caraNamAM rahevAno nizcaya che, tyAM saraLatA sahaja che. anyathA satsaMganA yogamAM paNa jAye . ajANye asaraLatA thaI jAya che, je sva.para ahitanuM kAraNa thAya che. A viSayamAM zrI sobhAgabhAInuM udAharaNa mumukSu jIvane gaveSaNIya ane upakArabhUta thAya tevuM che. jemaNe potAnA prAyaH sarva pariNAma ane pravRtti viSe atyaMta saraLabhAve, sahajabhAve, kRpALudevane nivedana karavAnuM thayuM, parama pAtratAne lIdhe. mumukSu jIve A lakSamAM levA yogya che. (429) aMtarmukhano caitanyarasa / Atmarasa yukta sahaja puruSArtha kema utpanna thAya ? samAdhAna :- bhedajJAnathI yathArthapaNe potAnuM bhinna jJAnamaya svarUpa pratyakSa udyotapaNA vaDe aMtaraMgamAM pragaTa prakAzamAna paramArtha sarUpe, bhagavAna jJAna svabhAva svarUpa che, tema jaNAya. tyAre AtmarasanA vegathI pariNamana kheMcAIne aMtarmukha thAya, vyApya - vyApakabhAve svabhAvamAM kendrita thAya. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 115 AvuM bhedajJAna kema thAya ? samAdhAna - jJAna potAnA sva-rasathI, pote potAnuM svarUpa jANe, tyAre avazya jJAna potAnA AtmAne sarva parathI bhinna ja jANe. (430) | Disembara - 1989 rasa - pariNAmamAM utpanna thatA rasamAM mukhyapaNe jJAnapUrvaka cAritryabhAvanI lInatArUpa kArya che. jJAnamAM je zeya AvyuM, temAM jJAna tadAkAra thatAM, bhAvanI lInatAnA kAraNathI anya padArthanI / anya zeyanI IcchA na rahe / na thAya, te rasa che. pariNAmanI zakti rasamAM rahelI che. mithyAtva avasthAmAM Avo vibhAva rasa, ISTa - aniSTapaNAnA pUrvAgraha / mAnyatA sahita utpanna thAya che. tethI nava tattvamAM, tattvadRSTie tene baMdhatattva' kahela che. dharmAtmAne to svarUpe sAvadhAnI hovAthI, vibhAva-rasa tIvra thato ja nathI. cAritramAM kSaNika tIvratA thAya to tenI lALa laMbAtI paNa nathI, paraMtu temane svabhAva rasa tIvra anubhUti mAM thAya che. tethI cikkariNati thAya che, athavA pariNati vadhu majabUta thAya che. jema jema cisa vadhato jAya che, tema tema AtmA vijJAnaghana thato jAya che; ane vibhAvano kSaya thato jAya che. (431) nirpakSa thaI satsaMga karavAmAM Ave to arthAt pakSarahita / pUrvagraharahita thaI eTale ke ekAMta Atmahitane lakSya (Atmahitane mukhya rAkhIne satsaMga karavAmAM Ave to sat jaNAya' arthAt satya samajAya, ane pachI koI puruSano yoga bane je yoga mATenI Azraya bhAvanA ghaNI vRddhigatuM hoya to puruSanI oLakhANa thAya eTale ke te puruSa pratyenI vyavahArIka kalpanA TaLe. jagatamAM je prakAre oLakhAtA hoya tema na oLakhe. paraMtu parama hitanuM potAnuM kAraNa jANIne samarpita thAya to avazya bhava-bhramaNa TaLe. (432) 7 jene saiddhAMtika jJAna athavA yathArthajJAna, satpuruSo mAne che, te ati ati sUkSma che. AvI jJAnanI sUkSmatA anubhava' saMbaMdhita che. jemake jJAnanI vyAptine anubhavatAM, jJAna sarva paradravyathI, dehAdithI ane rAgAdithI bhinna anubhava gocara thAya che. Ama jJAna svayaM anubhUti svarUpa hovA chatAM, ane rAgAdi vibhAvo jIvanI vikArI paryAyo hovA chatAM, mAtra parama pariNAmIka bhAvarUpa trikALa dhruva svabhAva sAmarthyanuM ja avalaMbana rahe che, te ja yathArtha che; athavA prayojananI siddhi / paramArthanI prApti rUpa che, ane tyAre ja avalaMbana lenAra anubhUti potAnuM aMga che, evuM saiddhAMtika jJAna sapramANa thAya che. jemAM vyakta paryAya pratye paNa udAsInatA rahe che. (433) Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 anubhava saMjIvanI anAdithI jIvane rAgAdi vibhAvanuM vedana adhyAsIta bhAve mukhyapaNe vedAya che; te jJAnavedananI mukhyatA thayA sivAI, gauNa thAya nahi, tethI tema thavuM ghaTe che, to paNa jJAnavedana mukhya thavAmAM paryAyane mukhya karavAnuM ahIM kahevAmAM AvatuM nathI; paraMtu AvuM jJAnavedana, akhaMDa trikALI astitvamayI dhruva svabhAvamAM svapaNuM thatAM ja sahaja udaya pAme che. akhaMDa mahAna AzcaryakArI adbhuta svabhAvamAM, zraddhAbhAva abheda thatAM, phelAI jatAM, prasarI jatAM ja prasiddha vedana gauNa sahajapaNe thaI jAya che. jJAna svabhAvamAM ekAgra thayelAM pariNAma, vyApya-vyApakabhAve svarUpAnubhava kare che, svarUpalAbha laI, svarUpanivAsa kare che. tethI sahaja vibhAva aMzathI bhinna thaI vartatA evA te vibhAvane parajJeyanI jema jANe dekhe che. Ama sAdhakane eka ja samayamAM eka ja pariNAmamAM banne prakArano (judo judo) anubhava thAya che. ane anAkuLa svAdanA pratyakSa vedanathI AkuLatAnA svAdanI viruddhatA anubhava gocara thAya che. (434) jIvanA pariNAma be prakAre che, zuddha ane azuddha. temAM azuddhatA parabhAvabhUta hovAthI heya che, ane zuddhatA svabhAvabhUta hovAthI upAdeya che. A viveka pariNAma aMgeno che. paraMtu zuddha pariNAma svayaM svabhAvanI upAdeyatA thavAthI ja utpanna hoya che; bIjI rIte tenI utpatti thatI nathI. tethI zuddha pariNAmane upAdeya kahetAM, temAM svabhAvanI upAdeyatA abhidheya che. have niyamasAra Adi sat zAstromAM pariNAma mAtra heya (kSAyika / pUrNazuddha dazA paNa) che ane eka potAnuM parama pAriNAmIka bhAva svarUpa ja upAdeya che. - evA vacano / kathano Ave che. tyAM pariNAma mAtranuM avalaMbana, Azraya, mukhyatA ane dRSTi karavA yogya nathI, tevo abhiprAya che. paraMtu tevA pariNAma ja thavA na joIe;' tema, azuddhatAnI mAphaka niSedha karela nathI. AvI heya-upAdeyanI judI judI maryAdA samajavA yogya che, jethI anartha na thAya. (435) rAga ane jJAna vacce bheda jANI, bhedajJAna karavuM sUkSma avazya che, to paNa je bhavya AtmA chUTavAno kAmI che, te nijaavalokanano abhyAsa kare che; temAM tene rAgAdi bhAva duHkharUpe (AkuLatArUpe), milanatArUpe, ane potAthI viparItatArUpe anubhavAtA mAlUma paDe che; ane jJAna nisakuLa, pavitrabhAve, svapaNe thatu mAlUma paDe che, avalokananA abhyAsa sivAI, bhedajJAna karavA sudhI pahoMcI zakAtuM nathI. bhinna svabhAvavALA bhAvo - svabhAva ane vibhAvanuM anAdithI ekatva thaI rahyuM che; to paNa kema thaI rahyuM che, te pote samajI zakato nathI, tethI durgama ane agharUM lAge che. paraMtu avalokanano abhyAsa thavAthI jJAnamAM, (potAnuM svakArya karavAnI ruci hovAthI,) sUkSmatA Ave che, ane tethI vibhAva ane jJAna svabhAva vaccenI saMdhi jaNAya che, tyAre bhedajJAna thavAnI kSamatA Ave che, je apUrva che. (436) Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 117 paraNeya jaNAtAM, jJAna jJAnabhAvamAM rahe ane zeyanuM avalaMbana na lya, sva - avalaMbanamAM ja rahe, to te jJAna nirupAdhikabhAve, mAtra jJAtAbhAve puruSArthathI tathA prakAranA puruSArthathI, sopAdhika paNe nahi pariNamatuM hovAne lIdhe, tene mana vaza varte che. jene mana vaza varte che, te ja AtmA, AtmA viSe svarUpastha / sthira thavA samartha che. te pahelAM mananI gati caMcaLatAno prakAra paNa AzcaryakAraka tIvra hoya che, jethI dhyAnano bAhya prayoga yoga-upayogI niSphaLa jAya che. (437) mumukSajIvane jyAM sudhI asatsaMganI upekSA / udAsInatA thAya nahi, tyAM sudhI satsaMga phaLavAna thAya nahi, arthAt satsaMga prApta hoya to paNa satsaMgathI upadeza samajAyo hoya to paNa sajJAnanI prAptimAM ghaNAM prakAre aMtarAya hoya che; tema jANI daDha nizcayathI asatsaMgamAM, apramAdabhAve jAgRta rahI udAsapaNe vartavA yogya che. temaja satsaMga sivAI sarva anya saMga jIvane asatsaMga che, tema jANavA yogya che. kusaMga to (avaguNI, raMgarAgamAM tIvra rasavALAM, sadevaguru zAstra, tathA vidyamAna satpuruSanI virAdhanAmAM vartatA jIvo to dUrathI ja tyAgavA jevo che. (438) / satsaMgano sAmAnya artha sat jene pragaTa che, tevA mahAtmAnA saMga-caraNa sAmIpyane kahevAmAM Ave che. paraMtu vartamAna kALe tenI durlabhatA ghaNI che. tethI AtmArthI jIvo, samaguNI jIvo, eka dhyeyavALA jIvono saMga prAyaH satsaMga kahevA yogya che. paraMtu cAra vikathA rahita, sat svarUpa ane tenI prApti saMbaMdhi vicAraNAmAM ja tenI samApti prAyaH thAya che. temAM guNa-doSanI paNa aneka prakAre vicAraNA thatI hovA chatAM, parasparanA doSo, guNa dRSTie vicAravAnI paddhatino prAyaH abhAva varte che. tyAM sudhI saraLatAnI khAmI rahe che, athavA niSpakSa thaI satsaMga karavAmAM Avato nathI, ane thoDo athavA ghaNo svacchaMda paNa cAlu rahe che, ane tyAM sudhI sapuruSanA yoge paNa, temanI oLakhANa thaI zakatI nathI. tyAM apragaTa sat * potAnuM svarUpa to oLakhavuM na ja bane, te saheje samajAya tema che. (439) jJAnI puruSanA guNagrAma karavA, tevA prasaMgamAM ujamALa thavuM, ane temanI AjJAmAM saraLa pariNAme parama upayoga dRSTie vartavuM, te anaMta saMsArane nAza karanAruM che. ema zrI tIrthakara kahe che." (zrImad rAjacaMdrajI-383) tethI svAbhAvikapaNe ema phalita thAya che ke jJAnI puruSanI avajJA bolavI, tevA prasaMgane anumodana thavuM, e jIvanuM anaMta saMsAra vadhavAnuM kAraNa che. A uparAMta prAyaH evuM bane che ke jIva oghasaMjJAe jJAnI puruSanA guNagrAmaAdi pravRtti bhAve to pariName che paraMtu saraLatA ane sva-5ra hita saMbaMdhI parama upayoga dRSTinA abhAve, prApta satsaMgane aprApta phaLavAna saMjJAe Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 anubhava saMjIvanI upAse che. tethI parama yoga-ayoga samAna thaI paDe che. (440) jeno darzanamoha AtmakalyANanI aMtaranI bhAvanA thavAne lIdhe, maMda thayo che, tevA jIvane, sajIvanamUrti AtmajJAna svarUpa satpuruSa dvArA zravaNa prApta thayo che, evo je bodha, te pratye HekalakSapaNe vartavAnuM thAya che, eka dhyAnapaNe vartavAnuM thAya che, eka layathI / laganIthI vartavAnuM thAya che, eka upayogapaNe - jAgRti utpanna thaIne vartavAnuM thAya che, uttarottara caDatA pariNAma bhAvazreNIe vartavAnuM thAya che--evo apUrva mahimA, anaMta lAbha thavAnuM bhAsavAthI Ave che; ke jethI bIjI sarva vRttimAM 'prema' maTI jAya che; ane tyAre ane to ja te bodha pariNAma pAme che. anyathA bodha maLavA chatAM pariNamato nathI. ukta prakAre apUrva mahimA AvatAM, avazya jIvanuM kalyANa thavuM samIpa ja che, te niHsaMdeha che. (441) jAnyuArI - 1990 > mumukSu jIvane satpuruSa ane sAstranA yoge anekavidha prakAre upadezanI prApti arthAt jANapaNuM thAya paraMtu prayojananI tIkSNa ane sUkSma dRSTi hoya to ja potAne Avazyaka upadeza grahaNa karavAnA puruSArthamAM joDAya che, anyathA jANapaNAno saMtoSa AvI jAya che. prayojananI tIkSNa dRSTivALo jIva ja AvI tAravaNI karI zake che, athavA satpuruSanA samIpa vartIne, AvA prakAre mArgadarzana maLavAthI, te Atmahita sAdhavAmAM bhUlato nathI. nahi to vartamAnakALamAM bhUlavAmAMthI bacavuM ati kaThIna che. (442) Atmavastu guNa-dharma Adi bheda sahita che ane bheda rahita paNa che. naya pakSathI bheda grahaNa thatAM rAganI utpatti avazya thAya che tethI samasta nayapakSane choDI, abheda-zuddha svarUpane grahaNa karatAM, pakSAMtikrAMta dazA prApta thAya che, arthAt vItarAga bhAvarUpa samayasAra thavAya che, tethI svarUpagupta thaIne sAkSAt amRta pIvAya che. tethI padArtha bhedAbheda svarUpa hovA chatAM paNa 'bheda' mAtra jANavAno viSaya che, grahaNa karavAno viSaya nathI. je abheda svarUpanuM grahaNa kare che, te ja kharekhara tattvavedI che. (443) dharmAtmAnI aMtara pariNati acaLa, aMtaraMgamAM ugrapaNe jAjavalyamAna ane jJAtAbhAvarUpa jJAnazakitathI atyaMta gaMbhIra hoya che. je nikaTa bhavI jIvane, tenuM aMtara-darzana thAya che, tene yathArtha bahumAna Ave che. te kharekhara Atma svabhAvanuM bahumAna che. tethI oLakhanAra avazya tarI jAya che. A prakaraNanuM suMdara udAharaNa eka kRpALudeva zrImad rAjacaMdrajI che, bIjA pU. zrI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 119 nihAlacaMdrajI sogAnI che. A banne mahAtmAoe vartamAna ati duSamakALamAM madhyama ArthikasAmAjika kuTuMba madhye rahIne, pravRttikALamAM paNa, pUrva prArabdhane samyaka prakAre vedatAM, ghaNA samaye nirjarA pAme tevAM karmane, alpa samayamAM (alpa AyuSya hovA chatAM) bAhya tyAga karyA (thayA) vinA paNa, nirjarA karI, "eka bhavatArI pada prApta karyuM; te caitanya svabhAvano lokottara . gaMbhIra camatkAra - AtmahitanA lakSe mumukSujIve samajavA jevo che. pU. kRpALudeva bAhya pravRttino tyAga karI zake tevA hovA chatAM, pravRtti-nivRttimAM samapaNe rahevAno baLavAna puruSArtha, saMsAranI vicitra ane vikaTa paristhitimAM karavA daDha nizcayapUrvaka rahI, lokottara viveke varyA che. teozrInI AvI sUkSma AcaraNAthI prabaLapaNe-vegathI saMsAra parisamApta karavAnI puruSArthamayI alaukika vicakSaNatA ane kuzaLatA kharekhara vaMdanIya che. jo ke traNe kALanA jJAnIonuM A prakAranuM AcaraNa, sanAtana AcaraNa che. paraMtu jeo vikaTa paristhitimAM saMsAra - parikSaNa kare che, tyAMthI svabhAva vizeSe karI prakAzamAna thato hovAthI te prasaMga, sva-para upakArI thAya che, tethI stutya che, parama preme upAsavA yogya che. (444) pote koNa che ? kevo che ? tenA bebhAnapaNAne lIdhe jIva zubha karma pravRttine (tenA udayane). sArI samajI (abhiprAyapUrvaka) rAga tathA saMsarga kare che ane baMdhanamAM paDe che. jo potAnI anaMta mahAnatA, sAmarthya AdinuM bhAna thAya to, jaDa dravya-bhAvamAM vyAmoha na pAme . na thAya. eTaluM ja nahi, paryAya buddhi paNa na rahe, tethI jaDa dravya-bhAva game te svAMga dhAraNa kare, to paNa tenI bhinnatA ane tucchatA ja rahe; temaja paryAya buddhinA abhAvane lIdhe. koIpaNa paryAya, saMtoSa - miththA saMtoSano viSaya na bane. (445) dravya - vastunA svarUpano (AtmAno) dravyAnuyoga apekSita sUkSma vicAra - jIva dravyanA anaMta guNa - sarva guNa asahAya (kAraNake - darekane potAnI potAmAM anaMta zaktirUpa sAmarthya che), svAdhIna (pariNamavAmAM koInI madadanI jarUra nathI, ane zAzvata che. darekanI guNa-pariNati, je te guNanA lakSaNathI, sarvane cArA-cArA siddha - prasiddha kare che. te pariNatimAM gati, zakti, jAti pota potAnI guNa anusAra hoya che. dA. ta. gati zakti jAti jJAnaguNa :- jJAna / ajJAna svapara prakAzaka samyaka / mithyA cAritraguNa :- saMkaleza / vizuddhi sthiratA | asthiratA maMda | tIvra to paNa darekanI sattA dravya pramANa che. arthAt eka dravyanI eka abheda sattAmAM sarva rahelAM Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 anubhava saMjIvanI che. tethI pratyeka guNane anaMta guNanuM rUpa maLe che--hoya che. ane te eka eka guNathI bIjA sarva guNanI siddhi thAya che. tethI eka eka guNa bIjA sarva guNanI apekSAo rAkhe che. dA.ta. cetanA guNe, sarvaguNone cetanarUpa karyA. agurulaghuguNathI sarva guNone paNa agurulaghu rUpa che. prameyanuM prameyatva sarva guNone na hota to sarva guNo apramANatAne prApta thAta. (446) ( jema koI AdivAsIne ciMtAmaNI maLavA chatAM, te tenA prakAzamAM phakata rAtre rasoI banAvI, divAnuM tela bacAve che; to tenI daridratA maTatI nathI; paraMtu koI ratna-pArakhu tene tenI kiMmata batAve to tenuM dAridra turata ja TaLe che. tema potAnuM anaMta sAmarthya na jANatAM jIva, dehArthe potAnI zakti kharcIne anaMtakALa, anaMta paribhramaNanA duHkhane anubhave che, tene svarUpajJAnI zrIguru svarUpa - mahimAnuM jJAna karAve che, tyAre saMsAra duHkha sahajamAM TaLe che. (447) * darzanamohathI paramAM svapaNAno bhAva thAya che, tyAre jIva mIThAza vede to moha vairI prabaLa thAya che, ane jIvanI zakti hAni pAme che; pariNAme corAzI lAkha yonInA duHkha prApta thAya che. AvA prabaLa aniSTane samyaktva roke che. * darzanamoha ja jIvane bahirmukha rAkhe che, tene haNI, samyaktva jIvane aMtarmukha kare che; ane amRtarasanuM AsvAdana karAve che. * darzanamohe ja potAne - anaMta jJAnAdi guNanA dhaNIne bhUlAvI dIdho che;-(samyaktva) tene - bhUlAvAne pharI AvavA deto nathI. * A prakAre samyaktva sarva avaguNabhAvono pratikAra karanAra baLavAna yoddho che; jenA tejathI sarva karma dUrathI ja pITha daIne nAsavA lAge che. * darzanamohathI anitya evA zarIrAdi saMyogamAM nityatA manAya che, dehanA nava dvArathI zravatA padArthomAM Asakti thAya che, tevA ajJAna / viparIta bhAvane utpanna thatuM - samyaktva roke che. saMkSepamAM sarva avaguNonuM rodhaka ane sarva guNone pragaTavAnuM mULa samyaktva che. (448) parama satsaMgamAM sAdhanA thavI sAnukULa che; tethI mumukSu jIvane aMtarathI tevI bhAvanA thavA yogya che, ke jethI parama saraLatAthI potAnAM pariNAmonuM nivedana karI, je te samaye, je te yathArtha prakAranuM - mArgadarzana prApta thaI, tadanusAra pote prayogArUDha thaI, sanmArga prati gati karI zake. Avo suyoga utkRSTa pAtratAvAna jIvane nirvANanuM kAraNa che. tenuM javalaMta udAharaNa zrI subhAgyabhAI ane paramakRpALu zrImad rAjacaMdradeva che. bhUtakALe A prakAre anaMta jIvo bUjyA che, ane bhAvimAM anaMta bUjaze. pratyakSa yoga trikALa jayavaMta varto' tethI ja pratyakSa satpuruSa jIvaMta Agama che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 121 are ! jIvaMta jinazAsana che; tenuM mUlyAMkana koI vANI kahI zake nahi; mAtra anubhava gamya (449) jJAnamaya bhAva te avikAra Atmamaya bhAva che. tevA bhAvamAM rAgAdi vikAra karavAno svabhAva nahi hovAthI, moha bhAvamAM acAritrabhAvamAM) nirutsAha arthAt utsukatA hotI nathI, thatI nathI; paraMtu te bhAva, AtmAne svabhAvamAM sthApe che. AthI ema jaNAya che ke svarUpanuM ajJAna ja AtmAne rAgAdi bhAvamAM prere che, utsAhita kare che. jJAyakapaNe rahevAmAM bhAva pratibaMdha nathI. vaLI te jJAnamayabhAva rAgadveSanA pravAhane rokanAro bhAva che, temaja dravyakarmanA pravAhane rodhanAro (450) mumukSu jIvane dharmAtmA-jJAnI puruSanuM jIvana arthAt pariNamana samajavuM, sUkSma aMtaraMga pariNamana samajavuM upakArI che; sapuruSanI udayabhAvamAM nIrasatA ane te nIrasatAno AdhAra kAraNa evuM Atma-svarUpanuM avalaMbana, te avalaMbana leto zraddhAbhAva, te avalaMbana leto evo jJAnabhAva, ane te banne sAthe vartato puruSArtha arthAta, jJAna ane zraddhAnuM jora ke je guNanuM athavA svabhAvanuM pariNamana che, ke jenA uparathI guNa-svabhAvanuM pratyakSa darzana thAya che. Ama sanmArge vicaratA, svayaMnA mArge svayaMnA kAraNathI cAlyA jatAnuM darzana, darzana karanArane, darzanamAtrathI ArAdhanAnuM kAraNa thavAthI, ane te apUrva hitarUpa hovAthI, te parama satsaMganuM mahatva graMtha-graMthomAM mahApuruSoe gAyuM che, te yathArtha che-atyaMta yathArtha che. (451) / satsaMga kALe sAdharmI mumukSuoe parasparanI prazaMsAthI, temaja potAnI AtmazlAghAthI dUra rahevuM joIe. te uparAMta saraLatAthI potAnA doSonuM nivedana karatA rahevuM joIe ke jethI vyakata karAyela doSathI mukata thavAnA upAya saMbaMdhI suvicAraNA - parasparano vimarza cAle; ane vizeSa saraLatAe unmArge jatA sAdharmane mukta rIte dizA sUcana-vAtsalyabhAvapUrvaka cetavaNI, zuddha hitecchu bhAvanAthI karavAmAM vA kahevAmAM Ave to AgaLa vadhavAmAM sajjanano (sat + jana) saMga maLI gayAnuM sadbhAgyane saubhAgya gaNavuM joIe. A rIte prApta satsaMga mumukSujIvane mahA upakArI (452) pUrva puSya yogathI prApta satsaMgamAM jAgRti | AtmahitanI sAvadhAnI thaI, yathArtha kAryapaddhati, pUrNatAnA dhyeyapUrvakanI, AvatAM avazya hita sadhAya che. paraMtu prAyaH jIva satsaMganuM mUlya samajavAmAM bhUla kare che. tethI prApta satsaMga niSphaLa thavA yogya saMjJAe visarjana kare che. paraMtu jene satsaMganuM Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 anubhava saMjIvanI mUlya samajAya che ane satsaMganI bhAvanA tIvra bhAvanA pachI satsaMgano yoga maLe che to ghaNuM karIne te jIva prApta satsaMgane niSphaLa thavA deto nathI. vaLI je jIvane durlabha satsamAgama prApta hovA chatAM, durlakSa seve che, teno zarUAtathI ja akSamya aviveka hoIne uparanI koI bhUmikAmAM vikAsa thaI zake nahi, tema vastu sthiti che. AvI vastu sthitithI ajANa jIva game te anyathA prayatne caDI jaI vRthA samaya khove che. manuSyapaNuM hArI jAya che. (453) mumukSu jIve, zAstra siddhAMta saMbaMdhI kSayopazama vikAsa pAmatAM (abhiniveSa na thAya, te mATe) vizeSa jAgRta rahevuM Avazyaka che. temAM paNa sAdharmI mumukSuo vacce tattvacarcA vA zAstrasvAdhyAya kALe 'huM jANuM chuM tevA bhAvamAM, athavA upadezakanA sthAne rahI satsaMga karavA yogya nathI. paraMtu potAne je prakAre padArthanuM svarUpa athavA upadezanuM svarUpa bhAse te prakAre nivedana karavA yogya che, ane te paNa AtmArtha jema sadhAya che, tema khulAsA sahita jethI sAmA AtmArthIne sAcAkhoTA darzAvavAno bhAva nathI tema lAge ane vAtsalya vadhe, te prakAre satsaMga thavA yogya che. (454) phebruArI - 1990 zuddhAtma svarUpanuM avalaMbana sahajapaNe rahyA kare, te sarva upadeza-bodhanuM tAtparya che. to ja dazA pUrNatA pAme. sUkSmakALa mATe paNa zuddhAtma svarUpanuM avalaMbana choDavA yogya nathI; te chUTatAM jIva avazya baMdhAya che. jyAM kevaLa aMdhakAra che, caitanyano prakAza nathI. zudghanaya jIvanI pariNatine anaMta mahimAvaMta svarUpamAM bAMdhe che. tenA (zudghanayanA) abhAvamAM jIva rAgamAM baMdhAya che. A zudghanaya sarva karmono mULathI nAza karanAro che. (455) AtmA AtmasAmarthya ane tenA AdhAre utpanna pariNAma atula che. sAtamI nArakInI pratikULatA ane svarganI utkRSTa anukULatAthI nirapekSa rahIne svabhAvanA baLe samyagdarzanAdi bhAva utpanna thaIne cAlu rahe che. je AtmA svayaM jJAnarUpe pariName tene paradravya, ajJAnarUpe kahI pariNamAvI zake nahi. are ! traNeya lokathI tene toLI zakAya tema nathI, tevuM atula amApa eka samayanuM pariNAma - sAmarthya jenuM hoya, tenA trikALI akSaya svarUpanI zakti kevI aciMtya ane AzcaryakArI hoya !! te sahaja svIkArI zakAya tema che. AvA atula AtmasvarUpane avagaNIne anya dravya - bhAvane tula devuM te mahA aviveka che. (456) pragaTa jJAnanuM svarUpa-jJeya nirapekSa- jANanakriyA che. tethI tevA anubhava gocarapaNAne lIdhe, jANanakriyAnA AdhAre jJAnamAM / jJAnamAtramAM sva'paNuM thaI zake che. arthAt vartamAna jJAnakriyA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 123 potAmAM, potAthI, potAnA AdhAre jJAnane svarUpe grahaNa karI zake che. Ama bhedavivakSAthI kahI zakAya, jANI zakAya (samajAvavA mATe) vastutaH arthAt tattvataH jJAna ane jANanakriyA judA nahi hovAthI jJAna ja svayaMno AdhAra che, tene svasaMvedana arthe koInA AdhAranI jarUra nathI. Ama aMtara-avalokanathI jaNAtAM, anAdi rAganI AdhArabuddhi tUTe che; paranI AdhArabuddhi paNa maTe che; tyAre bhedajJAna udbhave che. jethI parabhAvanuM kartRtva ane ekatva nAza pAme che. (457) uparokta prakAre bhedajJAna udbhavatAM, vartamAna vartatuM jJAna, samasta zeyothI bhinnapaNe vartatuM thayuM ane svayaM jJAnamaya paNe vartatuM thayuM. ekatvane cete che - anubhave che. nija svarUpanA mahinAmAM rata evA puruSo, A prakAre adhyAtmanI mastipUrvaka AtmAne dhyAvatAM, sarva saMgathI vimukta thaI, karma-kSaya kare che. namaskAra ho temane !! temanA pavitra mArgane ! trikALa namaskAra ho !! tAtparya e ke bhedajJAna niraMtara bhAvavA yogya che. muktino ekamAtra upAya A bhedajJAna (458) VanaMtakALamAM sarvadA jIve potAnA kalyANa karavAnA upAya viSe upekSA ja sevI che. jIvane aMtaranA UMDANathI kyAre paNa chUTavAnI kharI taiyArI thaI ja nathI, athavA jIve karI nathI. te potAno mahAna aparAdha che--sauthI moTo doSa che. AvA potAnA aparAdhano aMtarathI pazcAtApa thayA vinA, kharI AtmArthItA pragaTatI nathI, ane tema thayA vinA jIva upara uparathI kalyANa thavAnI AzAthI bahAranI kriyAmAM jora kare, parizrama kare paraMtu kalyANanI dizAmAM eka aMza paNa te AgaLa vadhI zake nahi. prAyaH jIva je zarUAtamAM bhUla kare che, te asatsaMgamAM satsaMganI kalpanA che. parIkSAbuddhithI jIva jo A viSayamAM viveka na karI zake to tene kharekhara Atmahitano vicAra ugyo ja nathI, tema lAge che. kharo AtmArthI asatsaMgamAM eka ghaDI paNa Ubho na rahe La rahevA cAhe. (459) sarvathA asaMga athavA bhinna Atma svarUpathI ajANapaNAne. ajJAnane lIdhe jIva karmodayamAM pravartatAM potApaNuM anubhave che, tethI baMdhAya che. paramAM potApaNAnA anubhavathI azakyane zakya banAvavAnI vRthA pravRtti, duHkhadAyaka pravRtti thAya che. Ama saMsAranI sthiti che. mokSamArgamAM AvatAM jJAnamAM svapaNuM anubhavAya che, tyAM pUrvakarmanA udayathI AvI paDelI paristhitimAM potApaNuM nahi anubhavAtuM hovAthI, arasa pariNAme veTha karanAranI jema, udayavasa, pravRtti karato dekhAya che, tyAM jJAtAbhAva / sAkSIbhAva vartato hovAthI raMjita pariNAmanA abhAvane lIdhe akartA arthAt baMdhana (tene) nathI. potAnA pragaTa avyApakapaNAnA anubhavathI, pote chUTo Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 anubhava saMjIvanI ja rahe che, tethI baMdhana kema thAya ? sAthe sAthe ja mukta bhAvanA baLavAnapaNAne lIdhe, nirmaLatA vRddhigata thatI jAya che, ane AtmA vijJAnaghana thato jAya che. alpa asthiratA rogavat jaNAya che, tethI temAM prIti kema thAya ? (460) svapadanA ajJAnane lIdhe anAdithI jIva, vibhAvamAM - kSaNika ane asthira bhAvamAM, svapada mAnIne, sthira thavA , nityatA pAmavA puruSArtha kare che, je duHkhadAyI che, paraMtu asthira bhAvamAM sthAyitA evA AtmAne TharIne sthAna prApta thaI zakatuM nathI. (sthAyI sthAna maLatuM nathI.) kAraNa ke te apadabhUta che. eka svapaNe anubhavAtu svasaMvedanarUpa jJAna ja svapadabhUta hovAthI sthAyitAnuM sthAna che, tyAM ja TharIne, vizrAma / abhirAma prApta thaI zake che. samyak puruSArtha vaDe te AsvAdavA yogya che. vipattionuM te apada che, temAM koIpaNa ApadA praveza karI zakatI nathI, tevu nirApada che. tene anubhavatAM jagatanAM sarva Indra Adi pado apadarUpe bhAse che. (461) A - pratyakSa vidyamAna - AtmA jJAnasamudra, anaMta guNa ratnono bhaMDAra, eka jJAna jaLathI bharelo che. te A bhagavAna adbhuta nidhivALo caitanya ratnAkara, jJAna-paryAyo sAthe jeno abhinna rasa che evo paryAyamAM jJAnanAM aneka bhedothI pragaTa thAya che; te sarva paryAyo eka jJAnarUpa ja jANavI; khaDakhaMDa rUpe te anubhavavA yogya nathI. jo ke zeyanA nimitte jJAnanA aneka bhedo hovA chatAM, tenA mULa asala svarUpane vicAratAM te "jJAnamAtra eka ja che; ane te eka ja mokSanuM sAdhana che. jo ke jIva vastuno nirNaya karavA mATe, nirNayanI bhUmikAmAM anveSaNa kALe, tenA dravya, guNa, paryAya Adi rUpe vicAravI; paraMtu anubhavakALe vastu-AtmA pote pratyakSa hovAthI, sarvataH eka jJAnarUpe ja akhaMDabhAve, jemAM samasta bheda nirasta thayA che, tevo anubhavAya che. (anubhava kALe guNa-paryAyanA bhedonuM prayojana paNa nathI.) AvuM A jJAnapada te sAkSAt mokSa svarUpa ja che; svayaM saMvedyamAna che; ane te jJAnaguNa (jJAna jJAnane avalaMbe tevA jJAnaguNa) thI ja prApya (462) karmodayamAM navo baMdha karavAnI zakti nimittatva) che, tethI ajJAnadazAmAM iSTa . aniSTa buddhi hovAthI, pariNAmamAM kaSAyazakti (rasa) vidyamAna rahetI hovAthI, karmodayanI baMdha karavAnI zakti (jheravatuM) tevI ne tevI UbhI rahe che. paraMtu jJAnIne bhoga prati heyabuddhi che, tethI bhoganA pariNAmamAM kaSAya zakitano (rasa) abhAva thatAM, karmodayanI baMdha karavAnI zakitano nAza kare che. rAgamAM ekatvano abhAva . e rU5 bhedajJAnanA mahA AzcaryakArI sAmarthya vaDe karmodayanI baMdha Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 125 karavAnI zaktine haNI nAkhe che. jema vaidya jheranI zaktine vidyAnA baLathI roke che tema AtmAnA AnaMda amRtano tIvra rasa, kaSAyarasanA jherane haNI nAkhe che. tethI udayakALe kaSAyarasa sahaja utpanna thaI zakato nathI. (463) WjJAnadazAmAM potAnuM jJAna svarUpa, abheda, eka zAzvata satvarUpe, nitya pragaTa, abhedya, svataH siddhapaNe acaLa anubhavAya che. tethI jJAnI sarva prakAranA bhayathI rahita, nirbhaya hoya che, ane anubhavanA baLathI niHzaMka hoya che. tethI te samasta karmane haNe che, ane baMdhAtA paNa nathI. samyakdarzananI sAthe ja niHzaMkatA, niHkAMkSitA, nirvicikitsA, amUDhatA, upaguhana, sthitikaraNa, vAtsalya ane prabhAvanA je samyakatvanA aMgabhUta che te utpanna thaI jAya che. akhaMDa evuM samyakatva sarvAga kSati vinAnuM hoya che. arthAt AThamAMthI ekapaNa aMga ochuM hotuM nathI. 1/2 cit svarUpa lokanA anubhavathI-A lokabhaya, paraloka bhaya thato nathI. 3. abheda jJAna-rasanA vedanathI-vedanA bhaya thato nathI. 4. satpaNAne lIdhe-arakSA bhaya thato nathI. 5. abhedyapaNAne lIdhe-agupti bhaya thato nathI. 6. zAzvatapaNAne lIdhe-maraNa bhaya thato nathI. 7. nitya eka acaLapaNAne lIdhe-akasmAta bhaya thato nathI. tethI te prakAranA pariNAmathI thatAM baMdha nathI; paraMtu niHzaMkatAdi guNo vartatA hovAthI pUrvakarmanI nirjarA thAya che. (464) che satsaMga (mumukSune mATe) sarvotkRSTa sAdhana tarIke sarva samartha mahApuruSoe kahyuM che, te parama satya che. atyaMta anubhavapUrNa ane mahatvapUrNa A satya kharekhara mumukSu jIvane bhAvamaraNathI bacAvavA mATe amRta ja che. je jIva satsaMganA lAbhane samajI zakato nathI, te pratyakSa satsaMgane gauNa karIne, sAdhanAMtarane . Agama Adine mukhya kare che, te khacItu bhUla kare che. satsaMga be prakAre upalabdha thAya che. eka sapuruSanA caraNanI samIpatA, te utkRSTa satsaMga che, ke je parama bhaktithI upAsavA yogya che, sevavA yogya che. vairAgya sameta saraLa pariNAme.). bIjuM uparokta parama satsaMganA abhAvamAM AtmArthI jIvoe paraspara maLIne sanmArga prati pragati karavA arthe, niSpakSapaNe potAnA doSo TALavA arthe, svarUpa prAptinI bhAvanAnI vRddhi arthe, dharma | tattva vArtA karavI, te che./ - mumukSu jIve, uparokata viSayane anubhavethI samajI, tenuM mUlyAMkana karavA yogya che. satsaMganI upekSA karanAra, tattvanI apekSA rAkhe to vyartha parizrama thAya, te lakSamAM levA yogya che. (465) Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 anubhava saMjIvanI mokSamArgamAM je vidhi-niSedharUpa pariNAma che, te heya-upAdeyarUpa vivekapUrNa pariNamana che; te vivekathI utpanna phaLasvarUpe vItarAgabhAvamAM sthira thatAM vidhi-niSedhano abhAva thaI, jJAtAdRSTAbhAve rahetAM, nidda bhAva thaI kevaLa samabhAva varte che. tethI ja bhava-ane mokSano parama viveka karanAra kRpALudeva bhava-mokSe paNa zuddha varte samabhAva jo'--evI asaMgadazAnI upAsanAnI bhAvanA sAthe nirdada - nijasvarUpamAM svarUpabhUta pariNAme abhedatA sAdhI, zuddha-azuddha sarve paryAyo pratye upekSAbhAva sahajapaNe rahe - tema bhAvanA bhAvI che. samabhAvI Atma svarUpanA Azraye tadAkAra samabhAva vedavAnA prakAranuM A prasiddhatva che. Ama mokSamArgamAM AvI paraspara virUddha dekhAtI dazA hovA chatAM, anekAMtika saMtulana ane sAdhya- sAdhakapaNAne lIdhe temAM avirUddhapaNuM (466) nimitta-naimittika saMbaMdha - be padArthanA potAnA dhamo. apekSita dharmo ne lIdhe bhaje che, tethI teno paNa vastusthitimAM samAveza thAya che, ane te anAdi anaMta che. temAM be prakAra che. eka to nimitta maLatAM avazya naimittika avasthA saMyogomAM rahelA padArthomAM thAya che. dA.ta. jIvanA vikArIbhAvanA nimitte tevuM ja (Degree to Degree) karma baMdhAya tevI ja rIte jJAnamAM zeyanuM pratibhAsavuM - biMba - pratibiMba - anivArya che. darpaNavat AvA nimitta- naimittika saMbaMdhamAM apavAda hoto nathI. bIjuM karmano udaya AvatAM jIvane tevA vibhAvanuM pariNamana thAya vA na thAya. te ja pramANe gurunA upadeza anusAra sarva ziSyone sarakhuM jJAna thatuM nathI. Ama nimitta . naimittika saMbaMdhanuM anekAMtapaNuM che. tenuM tAtparya potAnuM upAdAnane saMbhALavuM te che. temaja pratyeka dravyanI sva-kAryamAM saMpUrNa bhinnatA, svataMtratA abAdhita che. te rAkhIne uparokta saMbaMdha vicAravA yogya che. (467) adhyAtma ane AgamamAM, zraddhA - jJAnanA viSayabhUta siddhAMto nirapavAda hoya che, paraMtu cAritra viSayaka siddhAMtomAM, prayojananI siddhi arthe apavAdano svIkAra karavAmAM Avela che. jemake zraddhA, jJAna ane cAritra traNeya pariNAmone Azraya / avalaMbanane yogya nija paramAtma tattva ja che. temAM apavAda nathI. paraMtu pUrNa vItarAgatA ja upAdeya hovA chatAM, mokSamArgamAM sAdhakane bhUmikA anusAra rAgane je heyabuddhie Ave che, tene vyavahAra gaNIne saMmata karavAmAM Avela che; te te bhUmikAnI maryAdAmAM thato rAga sahavartI vItarAgatAne haNI zakato nathI, paraMtu te pote ghaTato | kSaya pAmato jAya che, ane vItarAgatA vRddhigata thatI jAya che. Ama siddhAMtamAM apavAda ane nirapavAda ema be prakAra jANavA yogya che. (468) Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 127 mumukSu jIvane tattvajJAnanA abhyAsakALe svabhAvanA lakSa, svabhAvano rasa Ave, te ja ucita che. jethI svabhAvanI ruci vRddhigata thaI svabhAvano Azraya thavAno avasara Ave. jo te prakAre svAdhyAya na thAya to, zabdono, vacanazailIno, svAdhyAyanA rAgano, jJAnanA ughADarUpa vikAsano, navA navA nyAyonA kutUhala vagereno rasa AvyA vinA raheze nahi. te anAtmarasa che, temAM rokAIne samaya gumAvI devAnuM thaze. tethI ekamAtra svabhAva sivAya, anya rasa na keLavAya jAya, tevI jAgRti hovI Avazyaka che. te pramANe zravaNa, ciMtana, manana, gholana, e sarvamAM svabhAvanuM lakSa hoya to ja yathArtha che. anyathA anAdi paryAyanA ekatvane lIdhe, te te kriyAkALe te te paryAyanuM lakSa saheje raheze; ane paryAyanuM ekatva daDha thaze. AthI ema phalita thAya che ke pariNAmanI yathArthatA ane ayathArthatA lakSa' ne AdhArita che. (469) / upadeza-bodha anusAra jIva prAyaH kartavya ane akartavyane samajI - vicArI - pravarte che. tyAM svarUpalakSa pUrvaka pravartavuM yogya che. svarUpa-lakSa svarUpa sAmarthyanAM bhAvabhAsanathI utpanna hoya che. ane tenA abhAvamAM jIva anAdithI vartamAna karmajanita avasthArUpe potAne mAnIne pravarte che. tethI svarUpa-nizcaya vinA kartavya akartavyanAM viSayamAM yathArthatA AvI zake nahi, Ama hovAthI mumukSu jIve sau prathama svarUpanirNayanI dizAmAM ja prayatna karavA yogya che. te pahelAM kartavya - akartavyanA bodhane anusaravA jatAM, jJAna ane puruSArtha Adi pariNAmo upara anivAryapaNe jora - vajana cAlyuM jaze. te te pariNAmomAM kartRtva AvI jatAM kRtrimatA paNa thaI jaze. paraMtu svabhAva sahaja akRtrima hovAthI, akartA svabhAvanA lakSe sahaja kArya thaze - to paNa upekSA thaI svabhAvanAM ekatvanuM baLa utpanna thaI paryAyanuM kartRtva / ekatva maTaze. (470) je puruSa / AtmA, azuddhatAnuM nimitta evuM je paradravya, temAM ajJAnabhAve thatu mamatva, teno svarUpajJAnapUrvaka abhAva karI, potAnA zuddhAtma svarUpamAM lIna thAya che, te puruSa niyamathI sarva aparAdhothI rahita thayo thako, baMdhano nAza karIne, sadA prakAzamAna thayo thako, Atmajayoti vaDe nirmaLapaNe uchaLato je caitanyarUpa amRtano pravAha, tenAthI jeno pUrNa / anaMta mahimA che evo mahimAvaMta thato thako, mukta thAya che. - A mukta thavAno prakrama che. (sa.sAra.ka. -191) (471) - anAdithI zuddhajJAnamaya nija svarUpathI ajANa evo A jIva, prakRti svabhAvarUpe potAne anubhave che; arthAt prakRtti svabhAvamAM sthita rahI 'huM'- paNe anubhave che, ane e rIte udita karmaphaLane svataMtrapaNe adhyAsIta bhAve bhogave che. jyAre A jIvane potAnuM zuddha jJAnamaya svarUpa, bhedavajJAna vaDe anubhavAya che, tyAre prakRti Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 anubhava saMjIvanI svabhAvathI nivarselo hovAthI, zuddha-jJAnamaya svane ekane ja huM paNa anubhavato thako, udita karmaphaLane bhinna jJayapaNe jANe che. paraMtu tenuM huM paNa anubhavAvuM azakya hovAthI vedato nathI. Ama, pariNamananA banne prakAra jANIne vivekI puruSoe viparIta prakAra choDI, samyaka prakAra sevavA yogya che. (sa.sAra, gA. 316). (472) - mumukSu jIvane svarUpa - ciMtavanAdi pariNAma svarUpa lakSe sahaja thavAM ghaTe che. nahito, te prakAre nahi thatAM ciMtavana-manana kartavya che' - tevA abhiprAyathI thAya che. ukta abhiprAya / uddezyathI thatAM pariNAma kALa, lakSanA abhAvane lIdhe, temAM oghasaMjJA / kalpanA Adi avazya thaI jaze ane tethI viparyAsa maTavAne badale vRddhigata thaze. mumukSune jo svarUpalakSa na thayuM hoya to, svarUpanuM lakSa thAya tevA prayAsapUrvaka svAdhyAya ciMtavana, aMtarakhoja, jijJAsA vagere hovA ghaTe; jethI navo viparyAsa utpanna na thAya ane cAlato viparyAsa maTavAno avasara Ave. A rIte mumukSu bhUmikAmAM ayathArthatA na thAya ane yathArthapaNe pariNAma pravarte to svAnubhava sudhI pahoMcI zakAya. nahi to ulaTAnuM mokSamArgathI dUra javAnuM thAya - te khAsa dhyAnamAM levA yogya che. (473) jJAnadazAmAM jJAnacetanAmaya pariNamana hovAne lIdhe, paradravya potArUpe (huM paNa anubhavavAnI ayogyatA hovAthI, azAtA Adi udayamAM jJAnI tene vedatA nathI. paraMtu zuddhAtma svabhAvamAM nizALa evA te, jJAtAbhAve udayane mAtra jANe che. AvuM jJAnInuM aMtaraMga pariNamana che, je alaukika che, bhakti karavA yogya che ane vaMdanIya che. temane cAritramohanAM sadbhAva anusAra udaya bhAva - pravRtti thAya, tenA paNa eka nyAye jJAtA che, to eka nyAye tenA nAzano udyama temane varte che. teo zuddhanaya vaDe potAnA zuddha svarUpano sAkSAt anubhava kare che. tethI mukta ja che; ane tethI parama bhaktithI - bahumAna karavA yogya che. (474) upadezabodhanI vacana-zailI upadezAtmaka ane AjJArtha vAcaka (Imperative) hoya che. jethI upadezanI preraNA jAgRta thaIne, saraLatAthI upadeza grahaNa karavAnuM bane. paraMtu mokSamArgamAM koIpaNa pariNAma kartAbhAve thAya te yogya mAnavAmAM AvatuM nathI, paraMtu sahaja bhAve thAya te yogya che, ane te viSayaka spaSTatA yathArtha upadeza karanAra avazya kare che. mokSamArganA pariNAmonI AvI sahajatA kaI rIte utpanna thAya, te vidhithI ajANa jIvo, anAdi paryAyanuM kartutva choDI zakatA nathI. - teo vartamAna avasthAmAM huM paNuM - rAkhI, svarUpadarzana, svarUpadhyAna, Adi karavA prayatna kare che. paraMtu temAM saphaLatA prApta thatI nathI. tethI yathArtha vidhinA kramano vicAra karatAM, jene potAnA mULa svarUpanuM potA rUpe bhAvabhAsana thAya, tene AzrayabhUta Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI mULa nija zuddhAtmapadamAM 'huM paNuM' sahaja thAya ane tema thatAM, sahaja utpanna samyagdarzana, svarUpalInatA, Adi paryAyonuM jJAna thAya. akartRtvabhAve jJAna rahe. A rIte upadezAtmaka vacano ane kAryanI yathArtha vidhinuM avirodhapaNuM jANavA yogya che; anyathA upadeza-zravaNa anusAra avidhie prayatna karatAM paryAyanuM ekatva ja dRDha thaI jAya; ane tethI darzanamoha vadhe. (475) = 129 //bhAvanA ane icchAmAM ghaNuM aMtara che. zarUAtamAM ja pUrNazuddhinA dhyeyavaza, mumukSu jIvane mokSa abhilASa, svarUpa prAptinI bhAvanA, AtmazAMtinI bhAvanA vagere bhAvanArUpa pariNAmo thAya che, temAM tatsaMbaMdhI yathArtha prayatnano abhyAsa avazya hoya to ja te kharI bhAvanA che. ane tevA prayatna - abhyAsanuM kendrasthAna potAnuM dhruvasvarUpa hoya che. tethI tevI bhAvanAmAM saMtulana khoIne paryAya prati jora, ke paryAyatvanA rasathI mAtra paryAyanuM avadhAraNa thaI paryAyabuddhi daDha thatI nathI. paraMtu kendrasthAne dhruva svabhAva hovAthI payAryabuddhi maTe che. paraMtu mokSanI icchAmAM, tat saMbaMdhI upara uparano AkAMkSA bhAva che; je paryAya Azrita pariNamanarUpa hovAthI temAM vidhi-niSedhanA kRtaka upAdhirUpa uchALA AvyA kare che. jethI paryAyabuddhi dRDha thAya che. (476) prazna :- sazruta anusAra potAnuM mULasvarUpa vicAranI bhUmikAmAM samajavA ane saMmata thavA chatAM tenuM bhAvabhAsana thatuM nathI, arthAt te rUpe pote bhAsavA lAge, tevuM pariNamana cAlu nathI- lakSa baMdhAtuM nathI, tenuM zuM kAraNa ? - samAdhAna :- tenuM mukhya kAraNa darzanamohanuM prAbalya varte che te che. jene lIdhe UMdho nizcaya badalAto nathI, vartamAna paryAya jevo - jeTalo huM' - Avo nizcaya badalAto nathI. potAne sAmarthyahIna saMsArI jANIne pravarte che. temAM juThane sAca mAnyuM che. ane cAlu paryAya jevI che (saMsArI) tenI AdhArabuddhi choDato nathI. temaja (paralakSI) jANapaNuM hovA chatAM, darzanamohane vaza, jJAna lakSaNanA AdhAre jJAna svabhAvane prayatnapUrvaka (prayogapaddhatithI) grahaNa karato nathI. vartamAna jJAna sAmAnyamAM sUkSma anubhava dRSTithI svabhAvane grahe to darzanamohanuM baLa cAle nahi, niyamathI. (477) eprila 1990 bhedajJAna eka prakriyA che, je parathI ane rAgathI bhinna jJAna svabhAvI AtmAne (svayaMne) grahaNa karavAnI sUkSma aMtaraMga aMtarmukhI kAryapaddhati che. A vidhino viSaya atyaMta sUkSma hovAthI sadAya gupta / rahasyamaya rahyo che; tenI sUkSmatA vicAraNIya che. - Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 anubhava saMjIvanI svabhAva trikALa zaktirUpa hovAthI tenuM bhAvabhAsana sIdhuM thatuM nathI, - paraMtu vyakta jJAna paryAyamAM khullo svabhAva aMza che, tenuM aMtaraMga sUkSma anubhavadaSTithI avalokana thatAM, akhaMDa trikALI apariNAmI dhruva "svatattva svapaNe pratibhAse che, temAM jJAna kriyA - upayogarUpa paryAyanA AdhAre, paryAya vaDe, paryAyamAM pratibhAsa hovA chatAM, anAdi paryAya buddhi chUTI dravyabuddhi / dravyadRSTi thavAnI prakriyA che, je paryAyarUpa vedana pradhAna hovA chatAM ahIM paryAyatva gauNa thaIne dravya svabhAvanuM avabhAsana thAya che. te prakAra ati sUkSma che. prayogapaddhatimAM tema thavuM sahaja che. jema sAkaranI mIThAzathI sAkara padArthanuM grahaNa thavuM sahaja che tema. tethI gupta rahela che, to paNa Atmaruci ane sat pAtratAthI tenI upalabdhi che. (478) / AtmArthI jIve lokasaMjJAnA pariNAmathI khAsa cetavA jevuM che. temAM paNa sAmUhika kAryakramamAM bIjAne sAruM lagADavA - athavA bIjAo mane sAruM lagADe, tevA bhAva thAya tyAre AtmArthI jIve aMtaramAM potAne puchavA jevuM - avalokavA jevuM che ke, are jIva ! AvuM parama durlabha - parama satya sAMbhaLavA maLyuM ! pachI tAre kone kone rAjI rAkhavA che ? ane tAre konA konAthI rAjI thavuM che ? ane A rAjI rAkhavA ane thavAnuM kyAM sudhI karyA karavuM che ? he jIva ! satya mArgathI jarA paNa vicalIta thavuM yogya nathI. tema acaLa rahevAno puruSArtha karatA je paristhiti sarjAya, teno svIkAra karavAnI pUrI taiyArI abhiprAyamAM hovI ghaTe che. tema vartatA potAnA svarUpamAM sthira thaI rahIne rAjI (nirAkuLa sukharU5) thavAnuM banaze. (479) jJAnano svabhAva sahaja jANavAno che. jJAnathI bAhya zeya padArthonI samIpatA ho ke asamIpatA ho, dipakanI jema jJAna prakAzatuM ja rahe che. Ama potAnA svarUpathI - svabhAvathI ja jANatA evA AtmAne ramaNIya ke aramaNIya koI bAhya padArtho jarApaNa vikrayA utpanna karatA nathI - karI zakatA paNa nathI. A vastu sthitino . hakIkatano aMtara avalokanathI anubhava karatAM, jJAnanI potAnI) nirlepatA arthAt avikArIpaNuM dekhAze - pratyakSa thaze. tenA phaLa svarUpe para zeya pratye sahaja udAsIna avasthA - jJAna bhAva raheze. rAga-dveSanI sahaja utpatti nahi thAya. pote eka azruta, pUrNazuddha, (avikArI) jJAnarasano pIMDa che, tema jANI - nijamahimAmAM vadhAre baLavAnapaNe raheze - rahI zakaze. tenuM kAraNa uparokta vastusthitinuM jJAna ja che. AvI vastusthitithI je ajANa che, te rAga-dveSI thaI duHkhI thAya che- saMsAra bhramaNa kare che. (480) Atma-svabhAva sahaja parama pavitra che. tevA svabhAvanI daSTivaMta dharmAtmA doSathI tarIne Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 anubhava saMjIvanI nirdoSa pariNAme pariNamavAnI kaLAmAM praviNa hoya che. parama pavitra svabhAvanA abheda anubhavanI kaLAmAM, (game te prakAranA pUrvakarmanA udayo vacce gherAvA chatAM, ane pUrNa vItarAgatA prApta na hovA chatAM) nirdoSa thavAnI kthAnA sarva prakAra, garbhitapaNe samAviSTa hoya che. khAsa karIne avirata samyakdaSTi dharmAtmAonA jIvana caritra A prakArane prakAze che. temAM paNa koI vizeSa prajJAvaMta puruSa, jo potAnA aMtara pariNamanane vyakta kare, to tevI abhivyakti mumukSu jIva mATe, pAtra jIva mATe, temane oLakhavA ati upakArI thAya che. parama kRpALu zrImad rAjacaMdradevanAM patromAMthI A rahasya jANavA maLe che, te parama hitakArI tattva pragaTapaNe najara Ave tevo adbhuta ane alaukika prakAra che. temaja teozrIno vacanayoga che. (481) jJAnanuM potAnA svarasathI-nitya / niraMtara saMcetana - vedana - nissuSa anubhavathI ja jJAna ati zuddha thaI (sAnaMda) prakAze che. (sa. sA. ka. 224mAM) AcAryadeve adhyAtmano A mahAna, sUkSma siddhAMta nirUpaNa karyo che. jJAnanuM anubhavana te zuddha dravyanAM anubhavana svarUpa hovAthI tene ja paramArthapaNuM che (sa.sAra.gA 414) Atmazuddhino paNa A ja upAya che. traNe kALe A mArgamAM bIjo vikalpa nathI. sarva upadezanuM A tAtparya che. jo jIva jJAnanuM - svayaMnuM, para rasane lIdhe saMcetana na kare to rAganuM - udayanuM vedana adhyAsIta thaIne (duHkhI thaIne) karyA vinA raheze nahi kAraNa ke cetanano cetavAno guNa sadAya pariNamanazIla che. zAna aMtarmukha - svasanmukha thatAM / thAya to ja sva-saMvedana upaje. jJAnanuM svarasapUrvaka saMcetana - vidhinuM rahasya che. (482) /koIpaNa jIvanuM jJAna, te jJAna ja rahe che. jJAna maTIne, rAga ke zeyarUpa thatuM nathI; tevuM jJAnanuM 'mAtra jJAna' rUpe anubhavana rahevuM - tene ja jJAna athavA jJAnanuM jJAna kahevAya che. paraMtu je jJAnane eTale potAne anya dravya-bhAva sAthe maLeluM asarayukta anubhave che, tene ja ajJAna kahevAya che. 'jJAna' mokSanuM kAraNa che. 'ajJAna' saMsAranuM kAraNa che. jJAnaM hI mokSa hetuH / jJAnAt eva moha praNazyati vA jJAnaM eva moha kSaya kAraNam / ataH bhinna paDeluM jJAna te ja jJAna che, je upAya paNa che ane upeya paNa che. banne pote ja che. (483) saMgadoSanA viSayanI gaMbhIratA sAstromAM yadyapi aneka sthaLe yathA-pramANa darzAvavAmAM AvI che, to paNa eka bAju jIvane satsaMganI oLakhANa ane mUlyAMkana nahi hovAthI, bIjI bAju saMgadoSa arthAt zraddhA pradhAna pAtratA mApIne, hIna zraddhA (darzanamohanI tIvratA) vALA jIvanA saMgathI thatuM nukasAna paNa samajavAmAM AvatuM nathI. ane tethI bahubhAga mumukSuonuM AyuSya Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 anubhava saMjIvanI samaya mArga-prAptinA A prakAranA avarodhane lIdhe vyaya thaI jAya che. zAstramAM jyAM bhAvaliMgI munIrAjane A viSayamAM gaMbhIra cetavaNI apAI che to nIcenA sAdhaka ane mumukSu jIve to tene ati gaMbhIra dRSTikoNathI vicArI pravartavuM ghaTe che; ane A bAbatanI sUkSma ane tIkSNa jAgRti rAkhavI ghaTe che, jethI saMbhavita nukasAnathI bacI zakAya. (484) sapuruSa maLyA pachI, temanA vacanamAM vizvAsa AvyA pachI paNa, mumukSu jIva saMgadoSanA viSayanI gaMbhIratAnI ochapane laIne, athavA bAhya kAraNa / paristhiti vaza jo kusaMgano tyAga karI zake nahi, to avazya nukasAna potAne thAya. are ! ajANapaNe paNa A bhUlathI thatuM nukasAna rokI zakAtuM nathI. koI mumukSu jIva to prApta satsaMgathI saMtuSTa pAmI, kusaMga pratye durlakSa seve che. tene paNa satsaMgano lAbha thato nathI. te jIva, satsaMga prApta hovA chatAM paNa, aprApta thavA yogya saMjJAe, satsaMgano kALa visarjIta kare che. je atyaMta gaMbhIra upayoge vicAravA yogya che. (485) je dehAtmabuddhine lIdhe manuSya jIvanamAM dareka stare mAnavI bhaviSyanA saMyogo / anukULatAo mATe ciMtita - niraMtara ciMtita rahe che, ane tema thavuM anivArya che. kAraNa ajJAnane lIdhe jIva anitya paryAyomAM nityapaNuM rAkhavA cAhe che. tethI vartamAna anukULa saMyogo hovA chatAM paNa niraMtara duHkha / mAnasika azAtAne ja vede che. paraMtu jJAnI to vartamAnamAM ja udita saMyogothI bhinna paDI gayA hovAthI, ane bhavaudAsI dazA hovAthI, bhaviSyanI eka kSaNanI paNa vicAra) ciMtA temane thatI nathI. temaja saMyogo prati nispRhavRttinA kAraNe temane dInatA thatI nathI. caitanyanA anaMta mahimAmAM DubelA hovAthI, sahajapaNe uparokta aMtara bAhya nirupAdhi dazA rahe che. (486) anAdithI AtmasvarUpanA ajANa jIvane, svarUpanI oLakhANa, asAdhAraNa lakSaNa vinA, thaI zakatI ja nathI. arthAt lakSaNa vinA lakSya svarUpanI pahecAna azakaya che tethI, jene potAnA jJAnamAM, vartatuM jJAna pote ja prasiddhapaNe / lakSaNapaNe jaNAya che, tene ja te jJAnamAM rahelo jJAnamaya AtmasvabhAva, je lakSyarUpa che te sAmAnyarUpe hovA chatAM, te rUpe pragaTapaNe jJAnamAM jaNAya che-vA prasiddha thAya che-ukta jJAna svayaMnA vizada) vedanathI arthAt svasaMvedanathI prasiddha che. (zeyane jANavAthI nahi,). tethI, je jIva nija vartatA jJAnAvalokananA abhyAsa vaDe, jJAna-vedana sudhI pahoMce che, tene abheda svarUpanuM bhAvabhAsana thAya che, je svAnubhavanuM ananya kAraNa che; samyatvanuM kAraNa che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 133 sudhArasa che. (487) vartamAna che, te trikALIne prasiddha karI rahyuM che. daDato hIro hAthamAMthI paDI javA chatAM turata najare caDe che - tema palaTatuM vartamAna dhruvane darzAvatuM palaTI rahyuM che. anitya avayava dvArA nitya svarUpa jaNAya che, ane te anityamAM jaNAya che. tyAM nitya anitya paraspara viruddha hovA chatAM, sarvathA bhinna nathI. nitya dvArA anitya paryAyomAM vyApyuM che, ekatvazaktinA kAraNathI ke je ekatvazakita svayaM aneka paryAyomAM vyApaka 'eka dravyamayapaNA' rUpe sadAya che. tema chatAM dravyatva che, te paryAyatva nathI ane paryAyatva che te dravyatva nathI. Avo paraspara atarbhAva eka dravyamAM hovA chatAM, viruddha dharmatvazakti e vastu svabhAva hovAthI, avirodhapaNe vastu rahe che. - Ama dravyAnuyogano viSaya atIva gaMbhIra che. (488) samajaNanA be prakAra che. yathArtha samajaNa ane ayathArtha samajaNa. ayathArtha samajaNano bahAra no dekhAva Agama anusAra hoya to paNa Azaya judo hovAthI (AtmahitanuM lakSa na hovAthI temAM yathArthatA hotI nathI. (Agama viruddha athavA siddhAMta viruddha samajaNa te samajaNa nathI paraMtu te gerasamajaNa che.) jyAM sudhI samajaNamAM ayathArthatA rahe tyAM sudhI prayoga thaI zakato nathI. aMtarmukha thavAno prayoga thatAM pahelAM yathArtha samajaNa hoya che. athavA AtmahitanA lakSe samajaNa karanAra mumukSu potAnI samajaNane prayoga paddhatimAM lAve che, jenA phaLasvarUpe te aMtarmukha thaI zake - svarUpanuM bhAvabhAsana / nirNaya karI zake. (489) dravya - svabhAvanI mahAnatA nahi bhAsavAne lIdhe, tattvanuM svarUpa jANavA chatAM - jANapaNuM thavA chatAM, - para taraphanA bhAvamAM UMDe UMDe rAjIpo rahI jAya che, athavA paralakSI jJAnamAM saMtoSAya javAya che. tyAM aMdara rahevAnA bhAva nathI. bIjA jIvo potAthI samaje, ane pote rAjI thAya - evI sukhanI kalpanA rahe. A kalpanA thatAM apekSAbuddhi thaI jAya che, tyAM dhAraNA barAbara hovA chatAM, aMdaramAM prayojana ayathArtha thaI jAya che. tethI mithyAtvano tyAga thato nathI. parasattA avalaMbI jJAnanI mIThAza ke rasa / adhikatA . mahimA, jIvane aMtarmukha thavAmAM vighna che. tethI A prakAranA vinane dUra karavA maraNIyo prayatna karavA yogya che. - ekavAra AkhA jagatathI AMkha mIMcI levA jevuM che. to viparyAsathI bacI zakAya. (490) aMzabuddhi / paryAyabuddhimAM rAga-dveSa, asamAdhAna vagere bhAvo avazya thAya che, ane te te Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 anubhava saMjIvanI bhAvo potArUpe bhAse che . anubhavAya che. paraMtu svabhAvabuddhi thatAM, tema kAMI bhAsatuM nathI, arthAt (alpa) rAgAdithI rahita pote potArUpe anubhavAya che - AmAM Akho mokSamArga samAI jAya che. hajAro zAstrono A sAra che. - pU. gurudevazrI (pasAra.-651). (491) - dharmAtmA, 1. pUrvakarmano udayaka, 2. potAnA audayIka bhAvo, 3. ane utpanna vItarAgatA 4. temaja vartamAna puruSArtha, A cAra biMduonuM saMtulana, viveka, nyAya, ane mArgamAM pragati - e badhuM lakSamAM rAkhI sahajabhAve vartana / varte che, pariName che. udayano krama pUrvakarma saMbaMdhI) no aMdAja paNa jJAnamAM bhAsI jAya che. taanusAra bAhya pravRtti-nivRttino viveka, audayIkabhAva ane puruSArthanA anupAtamAM svazakti anusAra sahaja pariNamanano prakAra, tathA dravya, kSetra, kALa, bhAva AdinuM mApa potAnA jJAnamAM AvI jAya che. ane tethI pravRttimAM rahe ke nivRtti dhAraNa kare . banne avasthAmAM nirjarA ja sAdhe che. tyAM nivRtti yoga hoya to anya pAtra jIvone hitamArgamAM vadhu pramANamAM nimitta paDe che. paraMtu nivRtti yogamAM prabhAvanAno vikalpa vadhu gauNa karavo ucita lAge che; to paNa puruSArthamAM avazya ugratA ja sAdhe che. (492) / abhinivezano artha abhiprAya thAya che. viparIta abhiniveza rahita, zraddhAna, jJAna, AcaraNa * karavA zrI tIrthaMkaradevanI AjJA che. tema chatAM A viSayathI ajANa evA jIvo, aviparIta zraddhA, jJAna, AcaraNamAM pravartatAM pravartatAM kayAMka viparItatAmAM dekhAya che. tenuM kAraNa abhiprAyanI bhUla rahI gaI hoya che. tethI sAcu mAnavAnuM sAcuM samajavAnuM, ke satsaMgAdimAM pravartavAnuM phaLa je AtmalAbha, tenI prApti thatI nathI. - mAtra vaicArika nizcayathI vaMcanAbuddhimAM rahI jAya che. prayojanano sUkSma ane tIkSNa dRSTikoNa na hovAthI Ama bane che. (493) / caitanya svabhAvI Atma svarUpa, rAgano akartA svabhAvabhAva, potAnuM svarUpa che, tenuM anAdithI ajJAna varte che, ke je saMsAranuM bIja che. te ajJAna ja jIvane rAgadveSanuM kartutva manAve che arthAt huM rAgI AdirUpa zraddhAna karAve che; jethI jJAtA-dRSTA svabhAva dRSTimAM Avato nathI. Ama rAgadveSanuM kartutva e ajJAnanuM ja rUpa che. je jIvane caitanya svabhAvanuM grahaNa potAmAM na thatuM hoya, teNe vartatA rAgAdibhAvamAM sUkSma anubhavadaSTi vaDe kartRtva sabaMdhI avalokana karavuM . jethI vibhAvamAM 'huM paNuM, abhedatA vagere khyAlamAM Avaze ane bhUla samajAtAM bhUlano nAza thaze. (494) / jIvanuM bahirmukha pariNamananuM svarUpa evuM che ke pote sarva pradeze saMsAra prati AkarSita che; je eka samayamAtra paNa karavA yogya nathI. - evo jJAnI puruSano upadeza che. te AkarSaNathI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 135 upayoga jo nivRtta thAya to avazya AtmApaNe, AtmAne viSe ananya thAya. e vagere anubhavano viSaya, koIpaNa jIvane, satsaMgamAM rahevAnA, ane satsaMga ja vartamAnadazAne mAtra hitakArI che- evA dRDha nizcaya vinA, prApta thavo vikaTa che. tethI evo nizcaya thAya che, ke jene satsaMgamAM prIti che, te ja jIva anubhavavArtA mATe adhikArI che athavA pAtra che bIjo nahi. (495) jema jema kRpALudeva (zrImad rAjacaMdradeva)nA vacanAmRtanuM UMDuM avagAhana thAya che, tema tema temanI adbhuta aMtarbAhya dazAnuM alaukika svarUpa vizeSapaNe samajAtuM jAya che. aho! teonI AtmAmaya adhyAtma dazA !! aho ! aho ! aho ! teonI udayamAM pravRtti chatAM bhinnatA, apratibaddhatA ! nirlepatA ane nispRhatA! aho ! aho ! aho ! teono satsaMga ane puruSa pratyeno AdarabhAva ! upalabdha jaina vAMDagamayamAM AvuM jIvaMta udAharaNanI joDa dazyamAna thatI nathI. A viSayamAM to teozrIe jANe ke hada karI che ! zrI saubhAgyabhAInA caraNamAM dAsatvabhAve namaskAra karIne !! (patrAMka - 453 pR. - 376) (496) v saMsAranA sarva saMbaMdho kalpita che. temAM bhUlavA jevuM nathI, tevo jJAnI puruSano upadeza hovA chatAM, saMsAra spaSTa prItithI karavAnI IcchA thatI hoya, to te jIve jJAnInAM vacana sAMbhaLyA nathI athavA jJAnIpuruSanAM darzana paNa teNe karyA nathI nahi to saMsAra pratyayI baLa ane rasa parIkSiNa thayA vinA rahe ja nahi - jema keDa bhAMgI javAthI zarIrabaLa thaI zakatuM nathI tema - jJAnIpuruSanAM vacane jaDa padArtha sukha ane cetanA rahita che tethI zarIra sauMdarya phuleluM maDadu bhAsavA yogya che. A jJAnInAM netrano / najarano prakAra, (dareka) sarva mAnavIthI vilakSaNa che. phakta tevA upadeza prApta mumukSu jJAnInA tevA nayanane oLakhI zake che. tevI ja rIte dhanAdi saMpattinuM AkarSaNa - pRthvIno vikAra bhAsIne maTe. (497) VmumukSajIvano AtmA jJAnI puruSanA caraNa sivAI bIje kyAMya kSaNabhara paNa rahevA Icche nahi- sthira thAya nahi . temaja upakArI satpuruSa, paramatAraNahAra jaNAyAthI temanA vacanarUpa AjJAne prANatyAga jevA prasaMge paNa apradhAna / ullaMghana na karavA yogya jANe che. satsaMgathI prApta dhyAnamAM levA yogya, akhaMDapaNe ArAdhavA yogya bAbato e che ke - 1. saMsAramAM arthAt sAMsArika kAryonA-kAryonA phaLamAM sAva udAsInatA / nIrasapaNuM 2. anya mumukSunA alpa guNamAM paNa prIti. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 anubhava saMjIvanI 3. potAnA alpa doSa pratye paNa atyaMta kheda 4. doSanA abhAvamAM vIryanI phuraNA arthAt doSano abhAva karavAmAM atyaMta udyamavaMta thavuM - ane abhAva thatAM vizeSa Atma pratyayI puruSArthanuM - caitanya vIryanuM spharavuM. 5. samayamAtra paNa pramAda na sevavo, niraMtara jAgRta rahevuM. (498) me - 1990 avalokana vinA veda saMbaMdhita viSaya kharekhara samajAto nathI. nAstirUpa bhAvomAM AkuLatA che. vikalpa mAtra duHkharUpa che-vagere Agama, nyAya, yukti, anumAnathI samajAvA chatAM, icchita padArthanI prAptimAM, icchApUrtine lIdhe, kaSAyanI alpamaMdatA thavAthI, kalpanA mAtra ramya lAgavAthI, - bhoga - upabhoganA bhAvo - azubha bhAvo, je tIvra kaSAyarUpa hovAthI, tIvra AkuLatA sahita hovA chatAM, "avalokana' nA abhAvane lIdhe, tyAM duHkha lAgatuM ! samajAtuM nathI ane sukhanI bhrAMti cAlu rahI jAya che; jo avalokana' hoya to ja duHkha bhAse ane bhrAMti maTavAno avasara Ave. bIjo koI upAya nathI. (499) SE e lokasaMjJA te mumukSujIvane AtmasvarUpano nizcaya thavAmAM mukhya pratibaMdhaka kAraNa che. lokasaMjJAne lIdhe jIvane pragaTa AtmasvarUpane batAvanArA sapuruSanAM vacano, asara upajAvI zakatA nathI. tethI tene sAkSAt AtmaghAtI jANyA vinA (kALakuTa) haLAhaLa jhera jANyA vinA, tenAthI udAsIna / upekSita thavAtuM nathI. ane tyAM sudhI jIva Agama vaDe, potAnA svarUpano nizcaya karavA jatAM bhinna bhinna prakAranI kalpanAne prApta thAya che, jethI darzanamoha tIvra thaI, gRhitamithyAtva utpana thaI jAya che. lokasaMjJAvAna jIvane tIvra bAhya vRtti rahe che. je aMtarmukhapaNAthI viruddha hovAthI, aMzataH rAgathI khasIne AtmasvarUpano nizcaya thavA de nahi, athavA nizcaya thavAmAM durlabhatA thAya. (100) AtmAne bhinna bhinna prakAranI kalpanA vaDe vicAravAmAM, oghasaMjJA paNa eka kAraNa che. jethI jIva jJAnalakSaNanA AdhAre jJAnasvabhAvI AtmAno nizcaya karavAne badale, mAtra vicAra | kalpanAthI, rAganA AdhAre, rAganI mukhyatA choDyA vinA Atma-padArthano nirNaya karI, mithyA saMtoSa anubhave che. paraMtu tevA kalpita padArthamAM sanI mAnyatAthI svarUpanuM sahaja apUrva mahAbhya utpanna thatuM nathI. rAganI pradhAnatAvALI vicArarUpa jJAnanA kSayopazamavALI, paralakSI dazA, oghasaMjJA che. tyAM darzanamoha paNa baLavAnapaNe pravarte che, je tIvra jijJAsA ane AtmahitanI tIvra bhAvanA dvArA, aMtara saMzodhanathI / svarUpanI aMtara khojathI maTI zake che. yathArtha svarUpa nizcaya thayAM pahelAM, Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 137 oghasaMjJAnuM astitva rahe che. mAtra svarUpanuM bhAvabhAsana ja oghasaMjJAno nAza kare che. tethI oghasaMjJA jIvanI yogyatAne ane Atmika puruSArthane roke che. tema jANI teno avazya tyAga karavo ghaTe (501) che. saMsAramAM manuSya gRhAdi udaya prasaMge jeTalA karmabaMdha kare che, tethI anaMtaguNa vadhAre koIvAra, asatsaMgane lIdhe dharmakSetramAM rahIne, mithyAAgraha, azruAdine sevIne karmabaMdha kare che. kAraNa aparamArtha mArgane sevatAM kAyarapaNuM thavAne lIdhe - pAtratAnA abhAvamAM, utsAhita vIryathI pravarte che; kAraNa aparamArthamArgane paramArthamArga jANI, saMsAra vAsanA ghaTatI nahi hovA chatAM lAbha thayo mAnI, mAThA bodhathI, sapuruSAdi pratye upekSAe azAtanAe varte che; te ja anaMtAnubaMdhI kriodha, mAna, mAyA, lobhanuM svarUpa che. (502) VAMkha Thare ane durlabha prApti hovAne lIdhe, jagatamAM ratnanI kiMmata / mahAmya ghaNI gaNAya che, topaNa te kalpanA mAtra ramya che. mAtra AMkha TharavAnI khUbIne laI ja mananI IcchA / kalpanAthI tenI kiMmata ghaNI kahevAya che. paraMtu anAdi sarvatra durlabha jemAM AtmA Thare - TharI rahe che evuM satsaMgarUpa sAdhana, tenI ruci saMsArI jIvane thatI nathI, te Azcarya che; gaMbhIra vicAraNAnuM sthaLa che. tAtparya e che ke AtmArthI jIve satsaMgane gauNa karavA yogya nathI. durlabhathI paNa durlabha evuM satsaMgarUpI amRta parama AdaraNIya che. satsaMgadAtA sapuruSa to niraMtara amRta pIvarAve che. ane bhavya jIva te pI ne amaratva prApta kare che, tenuM mUlya kaI rIte thAya che. (503) VAtmArthI jIve pratikULa prasaMgano udaya AvyA pahelAM, jayAM jyAM potAne udayamAM mamatva vartatuM hoya, te te padArthanA lakSe saMbhavita pratikULa prasaMga jANe ke pragaTa thayo hoya, te prakAre anubhavamAM laI, potAnA mamatva pariNAmane tapAsI, moLAM pADavA ghaTe; jethI tevA udayakALa tIvra rase karI, pratyAghAta utpanna ja na thAya. Avo prakAra chellI hada sudhInI taiyArIvALo hovo ghaTe che. jemake deha tyAgavAnA prasaMganI jANa thAya to paNa potAnA zAzvata, avyAbAdha svarUpamAMthI kAMI ja jatuM nathI. pote jJAyakapaNe akhaMDa svarUpe vidyamAna ja rahe che, tema vedanathI grahaNa thavA, prayatnarUpa abhyAsa vAraMvAra karI, pUrva taiyArI karI levI, jethI dehatyAgathI alpa pratikULatAo to jarApaNa asara na kare. (504) mumukSunI dazA atyaMta sAdhAraNa hovAthI tenA tevA sabhAnapaNAmAM rahI satsaMgane jarApaNa vismRta ke gauNa karavA yogya nathI. jo kalpanAe caDI, satsaMga choDI jIva anya sAdhana - ekAMta, Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 anubhava saMjIvanI yoga vagere mukhya kare to prAyaH unmArge caDI jAya; athavA svarUpa prAptinI sAdhAraNa rucithI je satsaMgamAM AvavuM thayuM hatuM te rucino paNa nAza thaI, svaccheda vadhatAM vAra na lAge. tethI, vizeSa duSama evA A kALane viSe AtmArthI jIve bacavA yogya koI upAya hoya to te ekamAtra niraMtara avicchinna dhArAe satsaMganuM upAsavuM e ja che. saMsAramAM asat prasaMgono cotaraphathI gherAvo che, teno AtApa / utApa utpanna thaye satsaMgarUpI jaLathI vizrAma maLe tema che. tethI sapuruSoe te jaLanI tRSAne vedI satnI bhAvanA bhAvI che. (505) / AtmAno dharma AtmAmAM che, AtmAmAMthI ja tenI prApti thAya che, tethI AtmA sivAI bahArathI tenI prApti arthe prayatna karavA yogya nathI. Atmadharma-e Atmatva prApta puruSoe bodhelo- AtmatAmArgarUpa dharma che. tethI te sivAI bAkInA mArga ke matamAM na paDAya te lakSamAM rAkhavA yogya che. te uparAMta potAnI mati-kalpanAthI, kalpanAyukta dhyAnathI, samAdhithI, ke yoga - prayogathI kalyANa thAya tevA mArge paNa caDavuM nahi. jo kadApi tevo mArga batAvanArA maLe, to paNa AtmajJAnI puruSa hoya tene ja anusaravAno daDha nizcaya rAkhavo. jyAM tyAM (jJAnI puruSa sivAI) bharAI paDavAthI sanmArganI prApti thatI nathI, ane manuSya Ayu vyatIta thaI jAya che - te gaMbhIrapaNe vicAravA yogya che. prAyaH Atma pratyayI mArga meLavavAmAM oLasaMjJA Adi kAraNavaza niSphaLatA prApta thatAM, jIva anya mArge caDI javA prerAya che, tyAM kadAca kaSAya maMda thAya che - rahe che, paraMtu darzanamoha vRddhigata thaI jAya che, te khacIta lakSamAM rAkhavA yogya che. (506) saMsArI prANI bAhya padArthonI AzA pAchaLa AyuSya / jIvana vyatIta kare che. jema jema saMjJA (kSayopazama sAthe IcchAo) vizeSa tema tema AzA vizeSa rahe che. manuSyamAM sarva sAdhAraNa A paristhiti hovAthI, te saMbaMdhI arthAt tenA nukasAna saMbaMdhI agaMbhIra rahevAnuM prAyaH bane che; eTaluM ja nahi, AzA vagaranuM jIvananI kalpanA paNa thaI zakatI nathI. paraMtu ekamAtra AtmakalyANanuM dhyeya sarva AzAone samApta karI, navA jIvananA udbhava pratye dorI jAya che, ke je AtmajJAna ane Atma zAMtimaya jIvana hoya che. tyAM sarva prakAranI AzAonI samAdhi thaI, nirapekSa jIvanA svarUpathI javAya che, ane AzA tathA IcchAo mAtra kalpanA ja bhAse (507) sapuruSono anubhava ane te pUrvaka niSpanna abhiprAya e che, ke anaMtakALe durlabha evA sapuruSanA yoge jo temanI oLakhANa thAya to, jene oLakhANapUrvaka parama bhakti thaI che, tevA mumukSujIvane tevI ja dazA avazya saMprApta thAya che. parama padArthanA nizcayanAM kAraNabhUta - paramArtha Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 139 jJAnI puruSano nizcaya thavAthI jIvane samasta saMsAra aparamArtharUpa bhAse che. tethI saMsArI sukha, bhrAMtipaNe jANelu sukha bhAse che. tethI AtmArthIne tevA (anukULa ?) saMyogonI prAptimAM paNa nIrasapaNuM - udAsInapaNuM rahe che, jethI ema lAge che ke paramArtha--jJAnI puruSanI oLakhANa - e svarUpanA saMskAravat niSphaLa na jAya - na thAya. tevA prakAranAM jIvanA pariNAma che. arthAt te jIve jJAnI puruSanA darzana karatAM Atma-rucibhAve saMskAraprApti karI che. vaDanA bIjanI jema te paramArtha - vaDanuM bIja che; temAMthI mokSamArga ane mokSanI sarvadazAo avazya pAMgaraze. - Ama jJAnI puruSanI oLakhANarUpa zraddhAnuM A phaLa che. te pratye lakSa karAvanAra, niSkAraNa karuNAmUrti satpuruSanA caraNAdhIna vartavuM parama zreyaskara che. (508) VcAya e suvicAraNAnuM aMga che, ke je mukhyapaNe AtmAne nirdoSatA, pavitratA, ane AtmazAMti pratye dorI jAya che. jemake zArIrika vedanA te dehano dharma che. (te jIvano paryAyadharma paNa nathI) ane pUrve jIve vikArabhAva nimitte bAMdhelA evA karmanuM phaLa che. tema jANI svAbhimukha thavuM arthAt jJAnathI jJAnane vedavuM, paNa jJAnamAM jaNAtI vedanAmAM svapaNAno-potAno-abhAva joIne - avalokIne, te vedanAthI bhinnatA karavI-anubhavavI. AvA prayogakALe, je suvicAraNAnA nyAyo, vicArAya che, te vicAratAM, sAthe sAthe . AtmAne potAne) mULa svarUpe nitya, adya, abhedya, jarA, roga, maraNathI rahita avyAbAdha anubhava svarUpe bhAvatAM bhAvatAM - svarUpano samyak prakAre nizcaya Ave che. AvA prakAre samyabhAve, moTA puruSoe ahiyAselA, upasarga, pariSadane smRtimAM lAvatAM, jIvamAM potAmAM temanAM AtmabaLanuM satkArapaNuM - upAdeyapaNuM, bahumAnapaNuM AvatAM, te pariNAmonuM phaLIbhUtapaNuM thavuM saMbhave che. arthAt te vedanA potAnA kSayakALe nivRtta thaye, navA koI karmonuM kAraNa thatI nathI. zarIra vedanA na hoya tevA samayamAM jIva jo dehathI potAnuM judApaNuM jANe, dehanuM anityapaNuM Adi svarUpa jANI, moha-mamatvano abhAva kare to te moTuM zreya che. jo ke dehanuM mamatva tyAgavuM te duSkara vAta che. (tevo zAtA / azAtA kALe thato anubhava jotA bhAse che.) to paNa jeno tema karavA daDha nirdhAra che, ane prayatna kare che, te avazya phaLIbhUta thAya che. (509) WAtmakalyANa arthe pravartatA bAhya kriyAmAM dehAdika sAdhana nimittapaNe jyAM sudhI rahyuM che, tyAM sudhI tadurthe deha saMbaMdhI je upacAra Adi karavA paDe, to te upacAra dehanA mamatvArthe nahi, paNa te dehe jJAnI puruSanA mArganuM ArAdhana thaI zake che, evo koI prakAre temAM rahelo lAbha, te lAbhane arthe ane tevA ja abhiprAyathI, upacAra mATe pravartatAM, zuddha hetupaNAne lIdhe, nyAyasaMgatapaNuM che. paraMtu dehanI priyatA arthe, athavA kartabuddhie athavA sAMsArika kAryo, bhogAdino Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 anubhava saMjIvanI hetu hovAthI, te hetuno tyAga karavo paDe, tevA vicArathI ArtadhyAna thAya, - te yogya nathI. tevI jJAnI puruSanI AjJA hovAthI, te mukhyatA ane tevuM lakSa upacAra kALe rAkhavA yogya che; paraMtu rogAdi vyAdhi utpanna thatAM pariNAmamAM koIpaNa kAraNe saMkaleza bhAva karavA yogya nathI, ke je avicAra ane ajJAnane lIdhe thAya che, ane durgatinuM kAraNa thAya che. tethI savicAre pravartavuM yogya che. (510) jUna - 1990 samyaka zrutajJAnanI labdhi ane labdha suzrutamAM taphAvata che. mokSamArga prApta dharmAtmAnI jJAnadhArA - vedaka AtmajJAna - te labdha suzruta che; tenI sAthe anaMtaguNanuM zuddha pariNamana te ja dharmInI dharmadazA athavA aMtaru pariNamana che. AvA pariNamana kALe koI koI dharmAtmAne zrutanI aneka prakAranI labdhIo paNa nirmaLatAne lIdhe pragaTa thAya che. je kavacit upayogarUpa thAya che. A labdhi te zrutajJAnI samRddhi, athavA vizeSa saMpatti che; jethI temanI nirmaLatA ane ArAdhanA - vizeSane samajI zakAya che. A kALamAM kRpALudeva zrImad rAjacaMdrajI ane pU. bhagavatImAtA bahenazrI caMpAbena A prakAranA javalaMta udAharaNa che. A sivAI, prathama svAnubhava vakhate ja potAnA sarvajJa svabhAvane avalaMbIne je, zuddha upayoga thayo, temAM kevaLajJAnanI labdhi pragaTI jAya che. tethI je nyAya caudapUrvadhArI kADhe te samyagdaSTi kADhI zake che. kAraNake sarvajJa svabhAvane sparzIne te upayoga thayo che. tethI caudapUrva karatAM paNa anaMtaguNa svabhAvanA anubhavajJAnamAMthI A labdhi thavI - hovI sahaja che. vaLI, e paNa nyAyasaMpanna che ke, abheda svabhAvamAM sAmarthyapaNe sarva bheda garbhIta che. tethI prayojanabhUta viSayamAM anubhavI jJAnI puruSanI bhUla thatI nathI; athavA anubhavI puruSanAM AtmAmAMthI Agama utpanna thayA / thAya che. Ama jJAnano mahimA anaMta che, AzcaryakArI che. (511) satapuruSa pote ja mUrtimaMta sanmArga svarUpa che. je darzanamohanA abhAvapaNe che. tethI jene sapuruSano saMga thAya che, tene unmArga chUTI jAya che. eka sanAtana nirdoSamArganI AgaLa bIjA sarva mArgAbhAsa doSathI grasIta hovAne lIdhe, tenA AgraharUpa kadAgraha rahe nahi. kadAgraha te tIvra darzanamohano paryAya che; je sapuruSanA caraNa sevanArane sahajamAtramAM chUTavA yogya che, jene jJAnIpuruSanAM Azraye eka Atma-dharma ja prApta karavo hoya, te doSita mArgano Agraha kadApi rAkhe nahi tema chatAM satsaMga prApta thayA pachI jo viparIta matano Agraha raheto hoya to, te jIve pachI chUTavAnI AzA rAkhavI nahi. (512) Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 anubhava saMjIvanI che AtmArthI jIve, suvicAraNAnI sAthe sAthe, svayaMnI bhinnatAno prayoga cAlu rAkhavA yogya che; rojIMdA vyavahAramAM paNa A krama sevavo prayogano.) temAM paNa moTI pratikULatA-mahAvyAdhiroganA utpattikALe to dehAdi saMyogonuM bhinnapaNuM avalokI, jIve mamatva choDI jarUra jJAnIpuruSanA mArgane anusaravuM yogya che. jJAnI puruSo, upArjita karmanI sthitine samapariNAme, adanapaNe, avyAkuLa5Ne, vede che. te ja prakAre AtmArthI jIvanuM anuprekSaNa rahe; anusaraNa rahe. (513) WvartamAnamAM viSamatA atyaMta vadhIne vyApelI hovAthI, viSamakALanA nAme A kALa prasiddha che; jene AtmakalyANa karavuM che, vA karyuM che, tene lokasaMga rucato nathI. kAraNa ke te asatuMsaMga che. AtmAne ahita thavAnuM nimitta che. tethI udayavaza tevA saMgamAM rahevuM paDe, to paNa kyAMya mana lAge nahi, paraMtu vAraMvAra satsaMga mATe bhAvanA rahyA kare; ane satsaMganI prAptimAM prazastarAga vRddhi nahi karatAM, AtmArthI jIva sanmArgano puruSArtha vizeSapaNe Adare che. Avo jJAnI puruSano mArga che. paraMtu je pariNAma bahAra jAya che, tyAM to AtmavArtA ja IcchanIya che; ke jethI AtmarasanI vRddhi thAya. Ama aMtarbAhya eka Atmarasa ja ghUMTatA "akhaMDa AtmadhUnano ekatAra pravAha rahyA kare, te hetu uparokta sarva pravRtimAM rahevo ghaTe. (514) kSayopazamIka jJAna te karmonI avasthAo sAthe saMbaMdha rAkhanArI paryAya che, te tathA tevI je je avasthAo karma-saMbaMdhI che, tenI bhAvanA jJAnI karatA nathI, kAraNake te eka nyAye pulanI bhAvanArUpe hovAthI jJAnIne heya che. AtmAbhimukha evuM je samyakajJAna, temAM AtmA upAdeya hovAthI, viruddha evI pulanI bhAvanA hotI nathI, kAraNa pudgalanI bhAvanA e ja saMsAranI bhAvanA che. Ama AtmadravyanI dRSTi ane samyakajJAnanuM ekatva rahe che. jemAM paryAya daSTino sahaja abhAva che. arthAt paryAya dRSTithI dravya-daSTinuM viruddhapaNuM che. (15) VmanuSya Ayu, vartamAna kALe, alpa ane anizcita che. temAM aneka kAryo karavAnI jaMjALamAM jIva aTavAyelo rahe che. jo ke saMsAramAM jIvane tRSNA ane mahatvakAMkSAono pAra nathI. tyAM asaMga evuM Atmatatva kayAMthI sAMbhare? AtmArthI jIve sarva abhilASAo choDIne, udayamAM upekSita rahIne, amUlya evA jIvanane, dehAthe karAtA evA prapaMcothI thatA AvaraNathI bacAvI, jJAnajIvana' prApta karavuM yogya che, ke jethI jIva navA AvaraNane prApta na thAya, ane jUnA AvaraNathI mukta thAya. jo A prakAre jIvana palaTavAno viveka na thAya to, te khacIt avicArIpaNuM che, jenuM phaLa anaMta duHkha che. (516) Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 anubhava saMjIvanI prazna :- 'jJAnamAtra' bhAvano paramArtha zuM ? samAdhAna - vartatI jJAnaparyAyamAM, svayaMnuM jJAnamAM mAtra jJAnanuM vedana / anubhavana te jJAnamAtrano pAramArthika bhAva che. jJAna svasanmukha thaI, potAmAM rahelA nirvikalpa jJAna vedanane grahe-vede (grahIne vede) jemAM pote mAtra jJAnabhAve - jJAtAbhAve anubhavAya, te paramArtha che, ArAdhana che, sArabhUta che. te sivAI uddhAra nathI. 'jJAnamAtra' bhAve 'akhaMDa AtmadhUnano ekatAra pravAha'nuM AkarSaNa utpanna thaye, jJAnadhArA cAle ane zuddhopayogano janma thAya, ane tyAre ja sarva dravya bhAvathI sAcI udAsInatA / upekSAvRtti rahe - vA thAya. (517) 'jJAnamAtra'paNuM sarvAMga samAdhAna svarUpa che. savikalpa kALe paNa pote to jJAnamAtra' anubhavAto hovAthI sarva anya dravya, bhAvanA prakAzana kALe paNa 'jJAnamAtra' paNe ja pratyakSa che. tyAM asamAdhAna zuM ? ke mUMjhavaNa, kheda, bhaya, zaMkA ke bIjA koI vikalpano zuM avakAza che ? anaavakAzapaNe (pote) 'jJAnamAtra'paNe pratyakSa hovAthI, sarva kALe potAnA svarUpathI pUrNa chuM. OM zAMti (518) jIvane khAsa pratibaMdha che; te saMsAranA / udayanA kAryomAM rasa che te che, jemAM darzanamoha sAmela che. A rasa yathArtha prakAre, eTale ke AtmakalyANanI kharI bhAvanA, aMtaranA UMDANamAMthI udbhavelI bhAvanApUrvaka nIrasapaNuM na pAme, tyAM sudhI jIvane potAnA kalyANa / akalyANa saMbaMdhInuM mUlyAMkana AvatuM nathI ane tethI AtmapratyayI pariNAmonuM valaNa (badalAIne) thatuM nathI. cAreka pratikULatA samaye - tIvra pratikULatA samaye nIrasapaNuM thAya che, tyAre tema thavAno AdhAra, je te pratikULa saMyoga hoya che. (AtmakalyANa nahi) jethI, tevA samaye cAritramoha thoDo samaya maMda thAya che, paraMtu darzanamoha te vakhate paNa sAjo / baLavAna hovAthI tevuM nIrasapaNuM mAtra 'smazAna vairAgyavat' nIvaDe che. tethI AtmArthI jIve vicAraNIya che ke 'anaMta duHkhano abhAva ane anaMta sukhanI prApti' no mArga samajavA kALe, nija hitanI bhAvanAnI sthiti kevA prakAre che ? mAtra maMdakaSAya kALe uparokta mArganuM mUlya yathArtha thatuM nathI. tethI ja jANavA chatAM, pariNamana saMbaMdhita kAryano upADa sahaja thato nathI; anyathA upADane rokI zakAya ja nahi--tevo ja jIva svabhAva che. (519) / AtmArthI jIvane satsaMga prApta thaye, saraLatA Adi guNo sahaja prApta thAya che. jo saraLatAnI prApti na thaI, to ema samajavA yogya che, ke kharekhara te jIvane satsaMga ja prApta thayo nathI, athavA tyAM nAma mAtra satsaMga che; paNa satsaMgano guNa thayo nathI, tethI asaraLatA, kadAgraha, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI pUrvagrahano Agraha - vagere avaguNa ke je AtmakalyANamAM mukhya pratibaMdharUpa che, te baLavAnapaNe vartI rahyA che ane tethI darzanamoha paNa puSTa thato rahe che. (520) 143 AtmArthI jIvane AtmakalyANa arthe svarUpa prAptinuM lakSa rahe, jethI udaya prasaMge sahaja nIrasapaNuM rahe. udayabhAvothI akalyANa samajAya, ane prayojana na cukAya A prakAra cAlu rahetAM, aMtara khoja dvArA svarUpa (AzrayabhUta tattva) nuM lakSa thAya to sarva udayIka kAryomAM svarUpanuM lakSa rahyA kare, jethI svarUpa samIpatA thaI abhinnabhAva thAya. Ama pUrvabhUmikAmAM lakSanA be prakAra vyavasthita samajavA yogya che. ukta 'lakSa'nA kAraNe, te bhUmikAnA anya yathAyogya pariNAmo - ruci, laganI, dhUna Adi sahaja thavA yogya che. (521) - jyAM sudhI paugalIka padArthomAM sukha bhAse tyAM sudhI AtmasvarUpa bhAsyamAna na thAya tevI vastusthiti che. vaLI tyAM sudhI satpuruSanI oLakhANa paNa thavI saMbhavatI nathI. tethI tenA phaLasvarUpe svarUpano yathArtha mahimA utpanna thaI zakato nathI, temaja satpuruSa ane tenA samAgamanuM mAhAtmya paNa kharekhara bhAsatuM nathI. Ama hovAthI sAMsArika padArthonA prasaMga kALe, AtmArthI jIve atyaMta jAgRtimAM rahI, pAramArthika lAbha / nukasAnano viveka kartavya che. (522) svarUpa prAptinA 'lakSa' pUrvaka, svarUpa prAptinI niraMtara bhAvanA rahe, to jIvane anya dravya / bhAvanI bhAvanA, je anAdinI che, te moLI paDe arthAt teno pratibaMdha TaLe, ane upayogadvAramAM, 'caitanya prakAza' mAlUma paDe. anyathA paravedana / parapravezabhAvano adhyAsa na chUTe arthAt cAlu rahe ane tethI svasaMvedanane AvaraNa Ave che. jo ukta svarUpanI bhAvanAthI jJAnavedananuM grahaNa thAya to tenA abhyAsathI Atmarasa upaje . ane te rasanI pariNati' thAya. AvI pariNati thAya to ja udayakALe tIvra rase karIne pravartavAnuM na bane; ane sarva vibhAva yathArtha prakAre moLAM paDe; ane krame karIne upazama thAya. - Ama svarUpanI bhAvanA, te pAyAnI vAta che. te vinA samyak mArgamAM eka Dagalu paNa bharI zakAya nahi. (523) 1 vastu svarUpanuM siddhAMta-jJAna, nirmaLa upazamIta thayelAM pariNAmo dvArA utpanna thayuM hovAthI, tevA pariNAmomAM sthita rahIne, siddhAMta jJAnanuM nirUpaNa sat zAstromAM thayuM che, tema jANI, te te siddhAMtomAM upazamano hetu rahelo che, te hetune / Azayane sAthe / mukhya rAkhIne ja sarva siddhAMtonuM avagAhana karavA yogya che. jethI te avagAhana samyak pariNAmane pAme. anyathA mAtra siddhAMta jJAnano abhyAsa thavAthI prAyaH zuSkatA utpanna thaI Ave che, je anartha/ avaguNanuM kAraNa thAya Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 che. te lakSamAM levA yogya che. anubhava saMjIvanI (524) jJAnIpuruSanI oLakhANa thavI ati durlabha che; kAraNake jJAnIpuruSanA udayabhAva / vikalpa pUrva karmAnusAra vicitra prakAre pravarte che; paraMtu temanA abhiprAyamAM tyAre paNa avicitrapaNuM ja hoya che; je samajAyAthI asamAdhAna thatuM nathI. jemake jJAnI sadAya vAtsalya prabhAvanAdi aMgathI vibhUSita ja hoya che. chatAM zrI rAmacaMdrajIe laukika kAraNa vazAt sAdharmI zrI sItAjIno tyAga karyo hato, chatAM temaNe vAtsalyano tyAga karyo na hato. abhiprAya ane valaNa badalAyA vinA paNa A prakAre pariNAmanuM thavuM saMbhavita che; te nikaTavartI evA sItAjI sArI rIte samajatA hatA ane temane pratIti paNa hatI ja. A prakA2e jJAnIpuruSanuM hRdaya jene samajAya che, tene jJAnIpuruSamAM zaMkA paDatI nathI. paraMtu ajJAnI jIve tenI nakala karI / AdhAra laI, doSanuM poSaNa karavA yogya nathI. (525) pariNAmamAM suvicAraNA, svarUpa prAptinI bhAvanA, svarUpa jIjJAsA, svarUpa nizcaya, bhedajJAnanI prakriyA, nizcayano pakSa vagere aneka prakAre yathArtha kramavALA prakAra utpanna thavA chatAM, te te bhAvonuM ekatva / avalaMbana rahe tyAM sudhI, apariNAmI dhruva svarUpanuM avalaMbana AvatuM nathI, graMthibheda thaI svAnubhava / samyaktva pragaTa thato nathI. tethI puruSArthavaMta AtmArthI jIve uparokta kramamAM pasAra thatAM, cala svabhAvarUpa pariNAma dhArAno AtyaMtika (avalaMbanano) viyoga karI, svarUpAnusaMdhAna prApta karavuM yogya che. yadyapi svarUpa lakSa thatAM pariNAmonuM gauNapaNuM ja rahe che. to paNa ekadama dhruva tatvanuM avalaMbana mATenuM baLa paryApta mAtrAmAM vadhatAM dRSTi pragaTe che. (526) upayoga lakSaNe sanAtana sphurita AtmA sahaja pratyakSa che, atyaMta pratyakSa che. svarUpanI pratyakSatA anaMta che. Avo sahaja anaMta pratyakSatAmaya pote, potAthI parokSa kevI rIte rahevo saMbhave che ? pratyakSatAmAM sukha ane AnaMda amRtanI pratyakSatA thatI hovAne lIdhe, te pratItine utpanna kare che, jenA baLe pUrNa siddhapadanI siddhi che. (527) potA pratye anyAyapUrvaka vartI, pratikULatAo denAra (?) pratye asamAdhAna thaI dveSa, kaleza, kheda, AkuLatA thAya tyAre ema samAdhAna (paryAyArthika naye) karavA yogya che ke kharekhara pUrve me doSa karIne AvuM karma upArjana karela, teno A udaya Avela che, tethI koI pratye dveSa karavo yogya nathI. temaja (dravyArthika naye) ema avalokana karavuM ke kharekhara koI pratikULa saMyoga sAthe mAre saMbaMdha nathI. huM to sarvathI sarva prakAre judo ja chuM. mArA avyAbAdha svarUpamAM koI bAdhA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 145 upajAvI zakatuM nathI te pratyakSa che. koI game tevA bhAva kare; ane saMyogamAM game te pheraphAra thAya-huM to bhinna rahIne jJAtAbhAve rahuM chuM, mArAmAM koI parano anubhava (kAMIpaNa) thaI zakato nathI . Ama lAgu thAya tema samAdhAna kartavya che. (pa28) yogyatAvAna AtmArthI jIvane paNa, jo svarUpa nizcaya mATenI tIvra jijJAsApUrvaka, 'jJAna lakSaNathI jJAna svabhAvI sva-svarUpano yathArtha nirNaya karavAnI ayogyatA (vAstavika tatva pAmavAnI kaMI yogyatAnI ochAI) hoya to, padArthano yathArtha nirNaya thato nathI. tethI citta vyAkuLa rahe che; ane jo kalpita nirNaya thaI jAya che to mithyA samAdhAna / zAMti Ave che, paraMtu apUrva svarUpa bhAsyuM nahi hovAthI, svarUpano apUrva mahimA Avato nathI. paraMtu kalpita arthAt viparIta nirNayanuM baLa vartatuM hovAne lIdhe yathArtha bhAvabhAsanathI apUrva mAhAsya utpanna thavAmAM vadhu kALa vyatIta thaI jAya che tyAM parama yogyatAne hAni pahoMce che, tethI padArthano nirNaya yathArtha thavo te parama yogyatA che, tyAM darzanamoha ati maMda anubhAge thAya che, kAraNa moha rahita padArthanA bhAvabhAsanapUrvaka te padArthanI upAdeyatAno rasa tyAM utpanna hoya che. mara9) svarUpanuM bhAvabhAsana.e jJAnanI-prayoga paddhati dvArA thayelI, phaLazruti svarUpa che. jemAM nirmaLatAno guNa paNa keLavAyelo che ane jJAnabaLa paNa saMprApta che. (530) jema upadezabodha aMtaHkaraNathI aMgIkAra karyA vinA siddhAMtabodha pariNamato nathI, kAraNa anAdi viparyAsamAM phera paDayA sivAI, siddhAMtabodha paNa viparyAsapaNe pariName che. tema e paNa vicAravA yogya che, ke siddhAMtabodhanA AdhAra vinA - upadezabodha TakI zakato nathI, athavA sadAne mATe sthira thaI zakato nathI, arthAt kALAMtare nAza pAme che. tethI paraspara banne sva-sthAne hovA/ rahevA ghaTe che, ane to ja vAstavika rIte paramArtha sadhAya che. (531) vairAgya to rAga ghaTatAM Ave che ane rAga aMtara-svabhAvanI rUci thatAM ghaTe che. tethI aMtara guNa svarUpanA jJAna sAthe vairAgyano avinAbhAvI saMbaMdha che; tenI vicAraNAmAM vairAgya bhAvanAo sahaja AvI jAya che. "jJAna vagarano vairAgya ruMdhAyelo kaSAya che" . pU. bahenazrI. jene vairAgyane lIdhe dharmamAM citta thaMbhe che. svamAM-AtmAmAM citta sthira thavA, vairAgya apekSita che. paranI upekSA thayA vinA svanI apekSA thAya nahi. ArtadhyAnavALAne vikAra ane paranuM lakSa che. vairAgI ja vikAramAM ekAgra thato nathI, phasAto nathI tethI te dharmadhyAna karI zake che. tethI te jIva ! tuM parasaMgamAM rokAyA vagara svabhAva aMge vicara che te ja karavA jevuM che. (532) Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 anubhava saMjIvanI zrI jine jeTalAM siddhAMta kahyAM che, te sarva eka AtmasvarUpa pragaTa karavAne arthe kahyAM che. tema lakSamAM rAkhI koIpaNa siddhAMta samajavo rahe che. jo tema na karavAmAM Ave to prAyaH siddhAMta saMbaMdhI samajaNa, viparyAsane pAme ane anartha upaje. tethI AtmArthI jIve, siddhAMtanA, prarUpanAra evA deva, guru, zAstra pratye atyaMta bhaktimAna rahI ukta lakSe siddhAMta vicAravA. (533) eka guNane anaMta guNanuM rUpa che, tethI jJAnane sukhanuM rUpa hovAthI, jJAnasukharUpa kahevAya che, ane te kaSAya / AkuLatAnA abhAvarUpe spaSTa / pratyakSa jovAmAM Ave che. have Ama che, tyAre jJAna svayaMnuM.potAnuM svasaMvedana kare che, tyAre potAnA sukharUpa / dharmanuM paNa anubhavana kare che. te kALe vastu svabhAve karIne sukhaguNanAM zuddha paryAyanuM pragaTa pariNamana thAya che. te paNa svapara prakAzaka jJAnamAM jaNAya che, ane eka vastubhUtapaNAne lIdhe, vA vastu svabhAvamAM ekatva hovAne lIdhe, ane te ekatvano svapaNe anubhava hovAne lIdhe, sukharUpa ane sukhaguNano sadazabhAva - eka rasa thaI (jema) anubhavAya che, tema anaMtaguNa dharmo, svAnubhavamAM ekarasa thaI jAya che, jene 'AtmarasathI'kathAya che. tenuM AvuM svarUpa che. (534) julAI 1990, vastudharmanI maryAdA saMbaMdhita apekSA jJAna-vastunA yathArtha svarUpano yathArtha nirNaya karavAmAM upayogI che. paraMtu tevA jJAnano paramArthanA dRSTikoNathI upayoga thavo ghaTe, arthAt svarUpanI mAnyatAne puSTa karavAmAM te apekSA jJAna vartavuM ghaTe che. paraMtu bhedA-bheda svarUpavastu jANyA pachI abheda svarUpanA avalaMbane svarUpa sadhAya che. tyAM bhedanI apekSA jJAnamAM gauNa na thAya (mukhya rahe) to abhedanuM jora utpanna na thAya, tyAM tevI apekSA sAdhanAne roke tevuM apekSAjJAna, paramArtha dRSTie pratikULa paDe che. Ama je apekSA jJAna vastu-svarUpa jANavAnuM sAdhana che te sAdhanAmAM pratikULa na paDe, te vicAravA yogya che. chatAM tevI sAvadhAnIthI ajANabhedapakSavALA- ne tevI apekSAno viparyAsa varte to vastunA abheda-anaMta sAmarthya saMbaMdhita jorane zithila karI nAkhe ane adhyAtmadaSTi/jora maMda thAya vA utpanna na thAya, teno sAdhakane avazya niSedha Ave che. svalakSI jJAnamAM Avo viparyAsa prAyaH thato nathI, paraMtu paralakSI ughADamAM AvA viparyAsanI ghaNI saMbhAvanA rahe che. (535) vartamAna pariNAma uparanI dRSTine lIdhe vastu pariNAma jeTalI ja bhAse che. tethI puruSArtha karuM-jJAna karuM--Adi paryAyanA kartRtvano abhiprAya rahe che, je mithyAbhAva che. pote vastu jJAna - vIrya Adi anaMta sAmarthyanI khANa che; jenI sanmukha thatAM potAmAM / svarUpamAM kAMI kartavya nathI, Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 anubhava saMjIvanI tema bhAse che, ane kartRtva thatuM nathI. rAgAdi thAya te parapaNe bhAse che, niSedha varte che, pariNAmamAM sahajatA rahe che. (136) sAmAnyapaNe mANasane suvAthI / niMdrA AvavAthI thAka utarI jAya che. khAvA-pIvAthI tRpti thAya che. paraMtu jJAnadazA te koI vilakSaNa dazA che, jemAM vizrAmadhAma - svasvarUpathI bhinna suvA Adi bhAvamAM duHkha lAge che. niMdrAno paNa thAka lAge che, khAvA-pIvAnA pariNAmamAM udAsInatA thaI Ave che, kAraNa zAnarasa ane sukharasa pIvAya che, te ja AhAra che, jenAthI potAne tRpti thAya che, ane puSTi maLe che. sahaja puruSArthamAM parizrama ke thAka lAgato nathI. aMtaramAM jAmatAM pariNAmomAM ja ArAma anubhavAya che. AvI sahaja 'vilakSaNatA' je mumukSune oLakhAya che, tene AtmabhAva oLakhAya che, je AtmabhAvanI prAptinuM / pragaTavAnuM kAraNa thAya che. (537) zrIgurunI AtmadazA, ciMtana, manana ane gholana AdinA vikalpathI para hoya che. tema chatAM, saMsAranAM du:khI jIvo pratye temane anaMta karuNA hoya che; jethI teozrInAM ciMtanamAMthI nyAya Adi nIkaLe che. jenI mati saraLa hoya che, tene zrama vinA te nyAya / siddhAMta sahaja saMmata thAya che ane te AtmahitanuM kAraNa thAya che, jenA rAgAMzamAM anya jIvanuM zAzvata kalyANanuM nimitatva che. tenI AtmadazAno guNa vacanAtIta ja nathI, paraMtu aciMtya che. (538) "satpuruSanI vANI spaSTapaNe lakhAI (kahevAI) hoya topaNa, teno paramArtha, satpuruSano satsaMga jene AjJAMkitapaNe thayo nathI, tene samajAvo durlabha thAya che.'-zrImadjI. satpuruSanI vANImAM 'jJAnadazA'no viSaya svAnubhavapUrvaka vyakta thAya che, temAM je paramArthamArgamAM potAnuM nirgamana thaI rahyuM che te mArganA apUrva bhAvonI abhivyakti, temaja udayabhAvo ane te aMgenI ceSTAe vartatAM, para-apara bhAvonI vilakSaNatA samajavA arthe, yogyatAnI apekSA rahe che; je prakAranI yogyatAnI apekSA che, te prAyaH AjJAMkitapaNAmAM saMprApta hoya che. tethI ukta vacanAmRtanI gaMbhIratA ane AjJAMkitapaNe satsaMganuM mUlyAMkana, mumukSujIvane thatAM, paramArthanI prAptino avakAza thAya, te paramahita thavAnuM bIja che. tethI eka lakSe jJAnIpuruSanI vilakSaNatA samajatA, temanA pratye ananya bhakti / premanuM kAraNa thAya che. (539) dharma pAmavAnI AzAthI, jIva aneka prakAre kalpita bAhya sAdhanarUpa dharma-pravRtti kare che. paraMtu tethI kAMI dharma-sAdhanA thatI nathI, ulaTuM sAdhana karyAnuM duSTa abhimAna thAya che, je jIvane sat-sAdhanathI vaMcita rAkhe che,-' athavA sat-sAdhana sUjhavA detuM nathI tethI Atma-kalyANano Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 anubhava saMjIvanI 'apUrvavicAra' AvyA vinA, kalpita sAdhana maTavA arthe, 'apUrvajJAnIpuruSa'nI AjJAe vartavAno dRDha nizcaya thAya, tyArathI ja jIvane AtmArthanI zarUAta thAya che. ane jeNe 'mArga' joyo che, tevA jJAnIpuruSa vidyamAna, birAjamAna hoya to tenA caraNa seve che ane avidyamAna hoya to tIvra Azraya-bhAvanAe varte che. siddhAMta ema che ke, 'apUrva AtmavicAre' jJAnIpuruSanI AjJAnuM ArAdhana ja mArga prAptinuM sarva zreSTha kAraNa che. - anu. 596 (540) 8 daihika duHkha thavAnA prasaMgamAM athavA tevA bIjA udayamAM ajJAnane lIdhe jIva dehanI zAtAne, bhajavAnI IcchA kare che, tema varte che; paraMtu jJAnadazAmAM deha saMbaMdhI duHkha ane tenA kAraNomAM viSamatA thatI nathI, ane tevuM duHkha TALavA eTalI badhI cIvaTa paNa hotI nathI - je sAmAnyapaNe jIvane saMsAramAM hoya che. dehathI bhinna jJAnamaya AtmAnI jJAnadazAnuM spaSTa varNana - kRpALudeve A prakAre patra 468mAM karyuM che. temAM teonI svAnubhava dazA pragaTa dekhAya che. (541) - jagatanA vibhinna viSayo ane kAryo choDIne tatva-zravaNa karanArane tatva ruci thaI che tema kahevAya che, paraMtu AtmatatvanI vAstavika ruci pAse ukta ruci te kAMI nathI' evuM kharI Atma-rucinuM svarUpa che; jene lIdhe svarUpa pratyenuM jora rahyA kare che. ane ADA-avaLA, jenA tenA, aprayojanabhUta vastunA vikalpo thatA ja nathI, svarUpanuM ciMtavana / vikalpa sahaja thAya che, topaNa tenI mukhyatA thatI nathI. AvI rucivALo mumukSu jIva AgaLa vadhe che--bIjo nahi (542) 'jJAnamAtra' bhAva pavitra che rAga svayaM malina che. banne bhAvonuM svarUpa pratyakSa che. jene, evA jJAnIne koIpaNa kSaNe rAgamAM potApaNuM thatuM nathI. milanabhAvanI milanatA vedAya te kevI rIte ruce ? temAM duHkha pratyakSa vedAya, te kema ruce ! nirUpAdhika svarUpane rAganI upAdhi kema posAya ? AMkhamAM kaNuM khUMce tema jJAnIne rAga khUMce che, tyAM rasa kema Ave ? (543) 'jJAnamAtra'nA vedanathI, pratyakSapaNAvaDe svayaMnI hayAtIne - astitvane grahaNa karavA yogya che. anAdithI rAgamAM - paramAM hayAti grahAIne - vedAI rahI che, te mithyAbhAva che. tethI mAtra parokSa vicAramAM AtmAnA vicAra thAya, temAM AtmajAgRtino prakAra zarU thato nathI, paraMtu pratyakSa aMza dvArA svarUpane pratyakSa karIne (pratyakSa torathI) jAgRti AvatAM svarUpa - grahaNa thAya, tethI - te rUpa prayatna abhyAsa hovo joIe. vicAra bahAra / bAhya pravRtti che temAM vastune pakaDavAnuM sAmarthya ja nathI. A kahI te aMdaranI lAIna che. be lAIna ukata prakAre judI paDe che. (544) - - - Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 anubhava saMjIvanI sAmAnyapaNe, eka samayanI paryAya karatAM trikALI vastu anaMtaguNa mahAna che, tema samajAya che, topaNa je eka samayanI paryAya trikALIne, eka samayamAM grAsI le, tenI adbhutatA zuM AzcaryakArI nathI !!? AhAhA ! vAha re paryAya ! tArUM sAmarthya paNa aciMtya che. agama-nigamano tAro khela jonArane thaMbhAvI de tevo che. (545) AtmAmAM samaye samaye utpAda-vyaya svataMtrapaNe thaI rahyA che, te pragaTa paryAya svayaMnA mULa svarUpane bhUlI paramAM ahaM bhAva kare che, te asamyaka che; jo potAnA trikALI asala svarUpamAM ahaM bhAve pariName to samyakatva pragaTa thAya . ahIM paryAya, bhAve svIkAra', trikALI svarUpAkAra bhAvarUpa thavA chatAM, paryAyatvano tyAga thato nathI. tethI te te apekSAe nirAlaMba paNa che. trikALI svabhAvamAM ahaM bhAvanI apekSAe svabhAvAvalaMbI paNa kahevAya che. (546) daSTinA nirNayamAM pUrNa zuddhi bharI che." - pU. zrI sogAnIjI. (dra. da. 480) ukta vacanAmRta, je dRSTinA viSayabhUta padArthano yathArtha nirNaya che, tenuM mahatva mUlya darzAve che. te yathArtha che. - A nirNaya svarUpa saMskAra paDavAnuM kAraNa hovAthI AtmAne samAdhi thavA mATe, svarUpamAM sthiti thavA mATe apUrva AdhAra che. arthAt siddhapada jenA garbhamAM AvI jAya che- evI vastusthiti che. jyAM sudhI A bIjajJAna' utpanna thatuM nathI, tyAM sudhI, anAdinuM paralakSa maTatuM nathI. bIjajJAnanI utpattithI svalakSa baMdhAya che, tyArathI sarva pravRtti svarUpa lakSe thAya che, te pahelAMnI sarva pravRtti lakSa vagaranA bANanI jema nirarthaka hoya che. arthAt bAhya dRSTie thatI sarva pravRtti, bahArane bahAra thatAM pariNAmavALI hoya che. teno AtmalAbha kAMI thato nathI. te sarva pUrvAnupUrva thatuM rahe che. ahIMthI aMtarakriyA thaI apUrvatA pragaTe che. (547) samasta saMsAra duHkhe karIne Arta che. temAM paNa roga, jarA, maraNAdi prasaMgomAM jIvanuM parAdhInapaNuM, azaraNapaNuM, asahAyapaNuM pratyakSa anubhavagocara thaI rahyuM che. vizeSa vicAratAM kevaLa kleza ane zoka svarUpa A saMsAra che, temAM sukhI thavAnI jIvane AsthA che, te chUTayA vinA AtmasvabhAvane pAmI zakAya nahi, jeNe te AsthA tyajI che, te ja Atma svabhAvane pAmyA che, mohavaza jIvane A dizAno vicAra udbhavato nathI, tethI kAMI duHkha mukta thavAze tevuM nahi bane. (548) je vicAravAna jIve, svabhAva-lAbha vicArIne svabhAva sanmukhatAno prayAsa, athavA tenI daDha IcchA kartavya che; svabhAva sat rU5 che, athavA paramaAnaMda svarUpa che, tema daDha thayA vinA, jIvane Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 anubhava saMjIvanI para - abhilASAnA pariNAma virAma pAme, tema thavuM saMbhavita nathI. paraMtu svabhAva sukha-te rUpa sudhArasanuM AkarSaNa, jagatanA koIpaNa prasaMga saMbaMdhInA harSa-viSAdane TALe che, deha chUTavA sudhInA prasaMganI gauNatA Ave che. A yathArtha bhUmikA che. (549). anaMtasukha ane anaMta jJAna evA nija sAmarthyanI spaSTa anubhavAze pratIti arthAt vartamAna vedananA pratyakSatAnA AdhAre nizcaya thayA vinA, nija svarUpanuM lakSa thAya nahi. ane lakSa baMdhAyA vinA, lakSa vagaranI sarva pravRtti, vyartha jAya te saheje samajAya tevuM che. tethI sapuruSanA yoge, A bIjajJAna jJAnamAtra' bhAva vaDe prApta karavA yogya che. anyathA anaMtakALe durlabha evo A manuSya paryAya saMsAra arthe ja vyatIta thaI, saMsAravRddhinuM nimitta thavA saMbhava che. (550) AtmApaNe anubhava karavA yogya vacanAmRta :"sarvotkRSTa zuddhi tyAM sarvotkRSTa siddhi" zrImadjI . 83ra AtmabhAvanA - "sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM, eka kevaLa zuddha caitanya svarUpa, paramotkRSTa, aciMtya sukha svarUpa mAtra ekAMta zuddha anubhavarUpa huM chuM. huM mAtra nirvikalpa, zuddha zuddha, prakRSTa zuddha, paramazAMta caitanya chuM." - zrImadjI - 833 (551) je mahAtmAne eka vikalpa paNa phAMsI lAge, tene vikalpano kALa lAMbo kema hoya ? jJAnamAtra lakSaNa che, "jJAnamAtra svabhAva che ane svasaMvedanamAM paNa pote "jJAnamAtra paNe che. tethI lakSaNathI-pratyakSa aMzathI, anaMta pratyakSa svabhAvanuM lakSa thatAM, svabhAvapaNAno bhAva AvirbhAva thaI sahaja, svasaMvedana upaje, te AtmajJAna che. te ja AtmadhyAna che;- te bAra aMgano sAra, avikAra samayasAra che, upAsavA yogya che. (552) 4 vicArabaLe karIne, mumukSajIve, bhaviSyanI ciMtAno tyAga karavA yogya che; lokasaMjJAe, lokalajjAnA bhaye, bhaviSyanI ciMtA jyAM sudhI rahyA kare che, tyAM sudhI paramArthanI prApti thavI saMbhavatI nathI, ane tema thAya to, amUlya manuSya Ayu, vyartha gumAvAI jAya, eTaluM ja nahi, AgAmI bhavamAM mahA Apatti Ave, te na Ave, teno vAraMvAra vicAra kartavya che. yathArtha bodha thavA A ati Avazyaka che. A sthaLe bhUla na thAya, te mATe gaMbhIra upayoga rAkhavo. kuTuMbanuM mamatva rAkhI AvI bhUla mumukSu na kare. 'Atma-vicAra' mukhya kare. (553) sarvataH mukhyatA thavAnuM kAraNa, prayojananuM bhAsavuM te che. jJAna sAmAnya sarva samAdhAnarUpa Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 151 ane sukharUpa che tethI niraMtara pratyakSa evA A jJAnanI mukhyatA rahe tevo puruSArtha kartavya che. - khacatuM kartavya che - A pragaTa lakSaNathI - vedanathI, svabhAva Avirbhata thAya te ja eka karavA yogya che. - A prakAre jJAnabhAvamAM rahevA yogya che; rahevAno abhyAsa thavA yogya che jJAna mULa vAstavika dazA che. udaya bhAvarUpa svapnadazA che. (554) | mumukSunI bhUmikAmAM paripakavatA ane paripakavatAnA be bheda hovAthI, matamatAMtarano viSaya, ati nAjuka' samajavA yogya che. AtmArtha jene mukhya che, teNe AtmArthe satyanuM grahaNa nirdoSatAnA hetupUrvaka karatAM, prAyaH mata'no Agraha thato nathI; temaja anya matano pakSa thaI jato nathI. A bheda rekhA sUkSma hovA chatAM, AtmArthI jIva AtmArthatAne lIdhe bhUla karatAM aTakI jAya che, athavA bacI jAya che, paraMtu AtmArthanI nyUnatAe matanuM jora, satyanA AgrahI'nA aMcaLA nIce vadhI jatAM, aneka prakAre nukasAnanuM - saMkucitatAnuM kAraNa banI jAya che. tethI mumukSujIve bodha - grahaNa karavAnI mukhya vRtti sevavA yogya che, paraMtu bodha devAnA sthAne besavuM hitAvaha nathI. paripakava mumukSatA thaye, abhiprAya svacchapaNe vyakata thaI zake, tyAre ja "sata' na dubhAya . jyAM sat dubhAya che, tyAM mata che ane jyAM mata che, tyAM besatuM nathI. te lakSamAM levA yogya che. matArtha utpanna thavAthI AtmArthanI hAnI thAya che, temaja asane saMmata karavAthI / anumodavAthI gRhita mithyAtvano prasaMga Ave che. tethI banne prakAranA doSathI bacavA, sUkSma prayojananI dRSTi Avazyaka che. (555) oNgasTa : 1990 'jJAna' arthAt jJAnanuM jJAnamAtrapaNuM pragaTa che. jJAnane jJAnamAtrapaNe jovAno dRSTikoNa sAdhya karI jotAM, te pragaTa jaNAya che. te dRSTikoNa sAdhya karavA mATe, jJAnasAmAnyane lakSamAM levuM Avazyaka che. jJAnasAmAnyane lakSamAM letA jJAnanI Rddhio jaNAya che, ane tethI svabhAvano mahimA jAgRta thAya che. tathA prakAre mahimA jAgRta thavAmAM jJAnanI nirAkuLatA, nirlepatA, sAtatya arthAt zAzvatatA, nirlepatAne lIdhe nirmaLatA arthAt zuddhatA ane avyAbAdhatva Adi bhAvo anaMta sAmarthyarUpe spaSTa bhAsyamAna thAya che. jethI niHzaMkatA, nirbhayatA, Adi guNo AtmabaLa sahita sahaja pragaTa thavA yogya sthiti thAya che. (papa6) VjJAnAbhyAsa be prakAre che. eka sadbhUtanuM zravaNa / adhyayana, bIjuM jJAnane svasammukha karavAno prayAsa karavo te. bannenuM prayojana svarUpamAM karavuM te che, teTaluM ja che. 3OM zAMti. (557) 0 jeNe abaddhaspaSTa zuddha caitanyasvarUpa AtmA anubhavyo che. ane tethI jene kAMI priya nathI, Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 anubhava saMjIvanI jene kAMI apriya nathI, jene koI zatru virodhI nathI, jene koI mitra nathI, jene mAna-apamAna, lAbha-alAbha, harSa-zoka, janma-mRtyu Adi vaMdrano abhAva thayo che, te parama puruSonuM alaukika / utkRSTa puruSArtha . parAkrama, adbhuta svarUpa - sthiti, parama preme vaMdanIya che. temane triyoge trikALa namaskAra ho !! (558) jJAnI puruSano paricaya thaye, te taratA puruSa che tema jaNAya che, temanI aMtara pariNati saMsArathI vegaLI cAlatI dekhAya che ane te pariNatinI abhedatA, paramatatva sAthe hovAthI, tadAkAra arthAt paramAtmapada - AkAranuM pragaTa darzana tyAM thAya che, ane tethI apUrva mahimA utpanna thaI paramezvarabuddhi (paramezvaravat upakArI jaNAyAthI) thaI Ave che, tyAre jJAnI puruSanuM oLakhANa thayuM che, tema mAnya karavA yogya che. te pahelAnuM jJAnIne viSe mAnavuM ghasaMjJAe thAya che. arpaNatA, bhakti Adi paNa oghasaMjJAe thAya che. paraMtu tethI mArga-prApti nathI. oLakhANa thaye avazya mArga prApti che. (papa9) / anAdi ajJAna ane mithyAtvane laI pulamAM sukha nI vAsanAthI jIva vAsIta che, te vAsanAno jaya, svarUpamAM vAsa karyA vinA saMbhavato nathI. svarUpamAM vAsa thavA arthe manano jaya, manojaya arthe bhedajJAna pUrvaka svabhAvano paricaya, svabhAvanA paricaya arthe svarUpa nizcaya, svarUpa nizcaya arthe svarUpa prAptinI bhAvanAruci ane te arthe pAtratA hovI Avazyaka che. Ama "saghaLAnuM mULa AtmAnI satpAtratAmAM raheluM che. tenI vRddhi arthe pratyakSa sanduruSa ane satsaMganI paryApAsanA sevavI te che. Ama vahevAre pariNAma krama che. nizcayamAM nizcaya arthanI (prayojananI) arthAt AtmAmAM aMtarmukha thaIne joDANanI yojanAno apUrva prakAra sapuruSanA aMtaramAM rahelo che. te zabdagocara nathI, anubhavagocara che. je pratyakSa yoge jAgRta caitanyanI ceSTAthI lakSagata thaI zakavA yogya (560) aviveke vA avicArapaNe, sapuruSanA koI vacana mATe, hiNo vicAra ke hiNuM (vacana) kathana thaI jAya, to te mumukSu (1) jIvanI abhakti che. je vacano svarUpanI pavitra sAdhanA bhUmimAMthI ugyAM che, evA te vacano mumukSujIva mATe hitakArIpaNAne lIdhe atyaMta bhakita karavA yogya vA thavA yogya che, tenA sthAne abhakti thAya tyAre, avazya jJAnI puruSa pratye avizvAsa- azraddhA thAya, tyAre ja bane - tema samajavA yogya che. A darzanamohanI tIvratA janIta virAdhanA / aparAdha koIpaNa saMjogomAM karavA yogya nathI. AvA aparAdhanA phaLamAM, puruSano vacanayoga dIrdhakALa sudhI prApta na thAya tevI paristhiti utpanna thAya che, jethI AtmahitanAM nimittathI ati dUra Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 anubhava saMjIvanI thavuM paDe che. pote upArjita mahAaMtarAya che. (561) duraMta ane asAra evA A anAdi saMsAramAM manuSyatvanI prAptinuM mahatva ghaNuM che. ane temAM paNa guNa sahita manuSyapaNuM hovuM tenuM mUlya ghaNuM che. jo guNasahita manuSyapaNuM thAya, to potAnA svarUpano nizcaya thaI zake, nahi to manuSyapaNuM chUTI prAyaH adhogatimAM jIva jAya che. jyAM Atmahitano avakAza raheto nathI. je manuSyapaNAmAM guNagrAhI thaIne, doSathI bacavA alpabhASI, alpaparicayI, alpa . sahacArI thavuM, alpabhAvanA darzAvavI, alpa AvakAra Apavo, anyane upadeza (bane tyAM sudhI) na Apavo. temaja koIpaNa pravRttimAM joDAtAM pahelAM pariNAma vicArI levuM, jethI pravRttimAMthI pAchA vaLavAno prasaMge upasthita na thAya. (562) V eka zAstramAM kahelI vAta, bIjA sarva zAstro karatAM, viziSTa jaNAtI hoya, to te vadhAre saMmata karavA jevI, samajavA yogya che; kAraNake te koI virala jIva arthe . virala jIvane lakSamAM Ave tevI hovAthI . kahevAI hoya che. bAkI to sAdhAraNa jIvone mATe kathana hoya che. bIjA zAstronI racanA karatAM zAstrakartAnA lakSamAM te vAta hatI ja - ema samajavA yogya che. tethI tevI viziSTa vAtamAM zaMkA athavA kutarka karavA yogya nathI. mAtra potAne AtmahitamAM tenI upayogItAno ja vicAra kartavya che. (563) V AtmahitarUpa vAstavika lakSa vinA zAstranuM bhaNatara prAyaH niSphaLa thaI, mAnasika bojo upADavArUpa hoI, tenuM paramArthe nirupayogIpaNuM gaNavAmAM AvyuM che, te yathArtha che. zAstranA abhyAsI jIve tema grahaNa karavA yogya che. paraMtu teno ekAMta karI zAstrAbhyAsano tyAga karanAre ema vicAravA yogya che ke, zAstra abhyAse jijJAsu thaI, pAtratA kALe karIne thavA saMbhava che, paraMtu mULa vastuthI arthAt paramArthathI dUra javAya, tevA prakArano zAstrAbhyAsa niSedhavAmAM Avyo che. A prakAre zAstra abhyAsa karavA saMbaMdhamAM anekAMta che. (564) V jIvane saMsAra paribhramaNanA aneka kAraNo che, temAM mukhya kAraNa e che ke, pote mukta thavAnA je jJAna mATe ajANa hovAthI zaMkita che, te jJAnano upadeza kare, pote prarUpaNa karelI vAtanuM rakSaNa kare arthAt tenI satyatA mATe ja Agraha rAkhI, te saMbaMdhI zAstra-AdhAra zodha, meLavI, mukhya kare, aMtaramAM te mATe zaMkA / caLavicaLapaNuM (niHzaMkatAno abhAva) hovA chatAM, potAnA zraddhALune, te ja jJAna / mArga sAco che tema ThasAvavuM upadezavuM, pote zaMkAmAM gaLakA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 anubhava saMjIvanI khAto hoya chatAM, niHzaMkatAno daMbha rAkhavo, te vaDe potAnuM mahatva sthApavuM / TakAvI rAkhavuM, pUjyatA grahaNa karavI, e vagere jIvane bahu rakhaDAvanAruM che - tevI samajaNa, Asanna bhavya jIvane hoya che. bAkI ukta prakAre anaMtakALathI jIvo rakhaDe che. (pa65) karanA phakIrI, kyA dilagIrI (2) / sadA magana mana rahenAjI' - ma. kabIrajI. A vRtti / bhAvanA mumukSujIve vardhamAna karavA jevI che arthAt vyavahAra ciMtAno udhyabhAvamAM rasa aMtarathI ochI karavo, te mArga pAmavAnI pUrva bhUmikA hoI, sAdhana gaNavA yogya che. paramArtha prAptinI ciMtA rahe, tevA bhAvo tIvra rahe te sAruM lakSaNa che. kalpita anukULatAnuM AkarSaNa / spRhA, tenI adhikatA, atyaMta hAnikAraka che. je jIvane sva-sanmukha thavA de nahi. (pa66) 4 AtmA vastu sahaja svarUpe che ane tadAzrita mArga paNa sahaja che. te mArganI prApti arthe ane te vardhamAna thavA arthe vyavahAranA vidhi-niSedhanA pariNAma paNa sahaja ja thAya che. temAM jayAM sudhI kRtrimatA thAya che tyAM sudhI sahaja svarUpa sAthe susaMgatatA rahetI / thatI nathI. jema ke svarUpa mahimA svarUpa lakSe sahaja thavA yogya che. kAraNa ke sahaja svarUpa anaMta mahimAvaMta che. paraMtu jevuM che tevuM jJAnamAM AvyA vinA mAtra zAstra AjJAe mahimA karavAmAM, mahimA preraka vicArathI kRtrimapaNe mahimA karAya che. tathApi, te / tevo mArga nathI. tevI ja rIte niSedha paNa nizcaya svarUpanAM AdarathI / upAsya bhAvanA sadbhAva thavA arthe sahaja thavA yogya che. jo ke sahajatA utpanna thavA pahelAM kRtrimatA, viparyAsathI bacavA Ave to paNa te sahajatAnA lakSapUrvaka Ave, tevA prakAre hoya to pariNAme lAbha che. nahi to, pUrvAnupUrva thaI paDe che athavA ahaMbhAva Adi dUSaNa upajavAno saMbhava thAya che. bAhya nivRtti-pravRtti Adi saMbaMdhamAM paNa uparokta prakAre viveka kartavya che. (567) jIvane AtmakalyANanI IcchA thAya che, tethI te potAnI mati anusAra dharma-sAdhana karavA lAge che. paraMtu bIjA badhA sAdhana karatAM pahelAM prathama, AtmakalyANa mATe, jenI AjJAnuM ArAdhana karavA yogya che, evA je mUrtimaMta AtmajJAna svarUpa, mArga pAmelA, mArgadaSTA satpuruSanI khoja karavA yogya che, ane te mATe yathAyogya jijJAsupaNuM AvavuM, anaMtakALathI jIvanuM paribhramaNa che, tenI nivRttinI ciMtA thavI, pUrvanA Agraho ane asatsaMga choDavA vagere prAraMbhamAM karavA yogya che. vairAgya sameta sasaMga yogyatA prAptinuM sAdhana che. (568) Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 155 ( purANapuruSa, puruSottama paramAtmAnI prApti mATe kAMI devuM paDatuM nathI; sivAI zuddha aMtaHkaraNanI tenI prAptinI bhAvanA athavA tenA pratyeno acaLa prema. acaLa preme grAhaka thanArane te niraMjanadeva kevaLa nirvikAra hovA chatAM, parAbhaktine vaza thAya che. te sarva anubhavI mahAtmAno anubhava che. vizvanI sarvotkRSTa vastunI prApti A rIte, kAMI paNa bIjI cIjanI avejI vinA che; te paramAtmAnI kevI niSkAraNa kRpA / anugraha che ! AvI anaMtI saraLa mArga-zreNI hovA chatAM, arere ! moha bhUlAve che ! A paNa vidhinI vicitratAnI parAkASTA ja che ne ! (pa69) A kALamAM aNasamajaNathI ane asatsaMgathI bhUla bharele raste na doravAya javAya tema banavuM bahu muzkela che. zrImajI - 257 jagatamAM ghaNAya manuSyo ati buddhimAna hovA chatAM, vAstavika sukha temanI dRSTimAM AvatuM nathI, AvyuM nathI, ane tethI ja mokSamArganI durlabhatA siddha che. jagata AkhuM jene mATe jhAMvA nAkhe che, tevA parama prayojanabhUta viSayamAM ja te bhUleluM che, eTaluM ja nahi te viSayamAM jagata viparIta mArge che. arthAt sukhane badale duHkha prAptino upAya seve che. tethI ema spaSTa thAya che ke A viSaya kevaLa buddhimatAno nathI, paraMtu nirmaLa matino che. evI nirmaLa matinA dhAraka jJAnIone sarvatra mokSa che. te kevI suMdara vAta che !! (570) e nirvikalpa chatAM divya dedIpyamAna svarUpa pharatI vikalpanI jALa, svarUpane AcchAdana karanAra che, vedanathI duHkharUpa che, ane visaMgata che. ekatva bhAve mUMjhavaNa . mUDhapaNuM Adi utpanna thaI, svarUpane bhUlAve che. tethI aMtarmukha nirvikalpa pariNAma AdaraNIya che. je zAMta, sukharUpa, upazamarasamaya, ane svarUpa sAthe susaMgata che. (571) / koIpaNa dravya-kSetra-kALa-bhAvanI AtmAe kiMcitmAtra apekSA karavA yogya nathI. saMpUrNa jagata pratye parama udAsInatA bhajavA yogya che; apekSAbhAva thatAM AtmA vibhAvane bhaje che. je mahAtmAne jagata AkhuM tRNavat che, temanA caraNakamaLanuM dhyAna karIe chIe. AzcaryanI pratimArUpa evA mahAtmAnA yoge saMpUrNa zreya rahyuM che. temanI vidyamAnatA vinA jagatanA trividha tApa, bhaya Adi duHkhane chedavA koI samartha nathI. evA alaukika sAmarthya saMpanna hovA chatAM, jene koI ADaMbara nathI, tevA parama zAMta saMtane pharI pharI namaskAra ho !! (572) je mithyAtva mohanI karatAM rova rauva narakanI pratikULatA mahAtmAoe saMmata karI, te mithyAtvano tyAga karavA arthe mumukSu jIve kaI pratikULatAne mukhya karIne, rokAvA jevuM che ? te Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 anubhava saMjIvanI ati gaMbhIra bhAve vicAravA yogya che. alpa paNa bhaya rAkhavo nahi, bhaviSyanI eka paLanI paNa ciMtA karavI nahi.'' tevI satpuruSanI AjJA jayavaMta varto ! AtmahitanA vIryollAsane lIdhe, jagata AkhuM ane bhaviSyanI tamAma javAbadArIo (?) nuM vismaraNa rahe, tyAre kharI mumukSutA pragaTe che. ane tyAre ja sanmArgano pratibaMdha maTe che. (573) satpuruSanI oLakhANapUrvaka dRDha nizcaya thAya to udaya prasaMgomAM nIrasapaNuM thaI, svarUpa nizcaya thAya jethI AkuLatA maTe, niHzaMkatA AvI jIva sarva prakAranA bhayathI / duHkhathI nirbhaya thAya che. puruSArthano pratibaMdha dUra thaI, sukhasAgaramAM nimagna thavAya che. duraMta ane duSkara evA saMsArane taravAno A krama / upAya che. (574) ~'sat'ne saMbhALatA, 'sat'nI jAgRtimAM jagatanI vismRti thaI jAya te yogInuM / saMtanuM lakSaNa che". pachI koInuM mamatva nathI ane tethI AkuLatA ane bhaya paNa nathI. A kaLiyuga che. tethI paramArthanuM sthAna aneka prakAranA anarthoe laI lIdhuM che. vicitratA, viSamatAno pAra nathI. to paNa temAM, mUMjhavAI javAya tevuM hovA chatAM paNa, je mUMjhAtA nathI, teo dhanya che, bhakita karavA yogya che. temane namaskAra ho !! (575) mUrtimAna mokSa evA satpuruSane viSe samyak prakAre akhaMDa vizvAsa rAkhavA yogya che. mumukSu jIvane kvacit prApta vizvAsa khaMDita thaI jAya che. tyAre khacIMta abhaktinAM pariNAma thaI rahe che. je saMsAranuM kAraNa che, kAraNake ukta akhaMDita vizvAsanuM phaLa avazya mokSa che. jene ukta prakAre vizvAsayuktapaNuM na hoya, chatAM pUrva puNya yoge samAgama prApta thayo hoya, to tene koI prasaMgamAM athavA koI vacanamAM nakAra Ave che. paraMtu yathArtha oLakhANa thaI hoya to, Avo doSa thato nathI. satpuruSa pratye potA samAna kalpanA thatAM Avo doSa utpanna hoya che. (576) AtmArthI jIva satsaMgamAM vartatAM, potAnAM doSa TALavAnA prayojanamAM, atyaMta saraLa pariNAme, arthAt aMtaHkaraNathI doSano abhAva karavAnI bhAvanAthI varte, tyAre jAgRtipUrvaka potAnA bhAvonuM avalokana thAya, alpa doSano paNa kheda varte, bIjAnA alpa guNane paNa pramode, to 'sat' jaNAya ane pachI satpuruSano yoga bane to tene oLakhANa thAya, eTale satpuruSanA apUrva guNa dRSTi gocara thAya ane vyavahArika kalpanA TaLe. mATe ukta prakAre pakSa rahita thaIne satsaMga karavA yogya che. kadApi potAnA doSano bacAva karavA yogya nathI. (577) Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI - 157 tIvra jJAnadazA, ghaNA ghaNA jJAnI puruSo thAya, temAM koI koI jJAnI puruSane hoya che, tenuM svarUpa evuM che ke temane udaya prasaMgamAM citta sthiti udAsIna, atyaMta udAsIna rahyA kare. te evA prakAre ke kSaNavAra paNa citta udaya pravRttimAM TakI zake nahi, jethI tevA mahAtmAo sahaja bhAve sarvasaMga parityAga karI, apratibaddhapaNe vicare che. akhaMDapaNe AtmadhyAna rahevAmAM, jeno guru Adino saMga che, te asaMgapaNAmAM samAya che. pUrNa vItarAgatA, aMtarathI tIvrapaNe bhajayA kare, evuM svarUpa, puruSArthanI ugratAnuM ahIM che. tenuM vAraMvAra avalokana, tema thavAnuM kAraNa che. dhanya ho te videhI dazA ! (578) VanaMtakALathI aprApya evuM je jJAna ke je bhavAMta thavAnuM kAraNa che, te jJAna svarUpe to atyaMta sugama che. (kemake tiryaMcane paNa tenI prApti hoya che.) durlabha hovA chatAM koIka ne ja prApti hoya che tethI) atyaMta saraLa paNa che. are ! atyaMta saraLatA e tenuM rUpa che. paraMtu sugamapaNe prApta thavA mATe je dazA hovI athavA thavI joIe, te dazA prApta thavI ghaNI kaThaNa che. kAraNa ke pUrva karma, vartamAna hINI dazA, mArganuM ajANapaNuM, vagere paristhitimAM jIve anaMtakALa pasAra karyo che. temaja zrI satsaMga ane zrI sadgurunI durlabhatA sarva kALe rahI che. tema chatAM jIvane chUTavAnuM eka mAtra lakSa thAya to, sahajamAM pAtratA pragaTe, ane mArganI sugamatA thAya. (pa79) - jIvane je prakAre mArApaNuM (udayamAM thayA karatuM hoya athavA vadhyA karatuM hoya te prakArathI jema bane tema saMkocAtA rahevuM - e satsaMga saphaLa thavAnuM kAraNa che. - zrImajI, patra 345 pote "jJAnamAtra hovAthI sarvathA bhinna che. ema cAlatI jJAna avasthAne anusarI, mAtra jJAnamAM - jJAna sAmAnyamAM huM paNuM, potApaNuM - avalokavuM. upara kahI tevI jJAna. bhAvanA te Atma bhAvanA che. tethI satsaMga saphaLa thAya che. sarva samAdhAna thAya che. upadeza bodha ane siddhAMta bodhanuM A susaMgatapaNuM che - ArAdhanAno A saMkSepa che. je sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvane viSe sulabha che. (580) sapTembara - 1990 V'lokabhAvanA ane lokasahavAsarUpa je lokasaMjJA che, te bhAva jIvane bhavarUpa hoya che, tethI bhava nivRttinI abhilASAvAna jIve lokabhAvanA ghaTADavA arthe athavA nAza thavA arthe dIrdhakALa paryata satsaMganuM sevana karavuM . tevI sarva jJAnI puruSonI AjJA che, je AtmArthI jIve paramabhAve AdaravA yogya che, satkAravA yogya che. AtmakalyANa karavAnI bhAvanA arthAt paramArtha bhAvanA Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 anubhava saMjIvanI ne AvaraNa karanAra A lokabhAvanA che, jene lIdhe paramArtha bhAvanAnI pariNati ullAsIta thaI zakatI nathI ane je maMda arthAt sAdhAraNa AtmahitanI bhAvanA thAya che, tenuM niSphaLapaNuM thAya che - A prakAre bhavabhramaNa nahi maTavAnuM thayA kare che. (581) mumukSunI bhUmikAmAM vartatA jIvane, AtmahitanI bhAvanAne bAdha karanArA prasaMgo paNa Ave che, tyAre tevA prasaMga pratye saupayoge vicArI vartavAnuM IcchavuM. siddhapayoge eTale pariNAme Atma-ahita na thAya tevI sAvadhAnI rAkhavI te; ane tevo puruSArtha je kAMI thAya te karavA daDhatA rAkhavI yogya che. A prakAre pravartavAmAM, anaMtakALe je prApta thayuM nathI, te prApta karavuM che, te lakSa hovA yogya che; te prApta karavA jatAM thoDo samaya vadhu lAge, temAM hAni nathI, paraMtu jenI prApti karavI che, te viSayamAM bhrAMti thAya ke bhUla thAya temAM ghaNI hAni che. tethI satpuruSanA Azraye ! AjJAe rahI, pratyakSano viyoga hoya, to temAM kalyANano paNa viyoga che, tema samajIne, samAgamane viSe citta varte to hAni na thAya, satpuruSanuM svarUpa bhAsyamAna thAya to hAni na thAya; ane anukrame hita sadhAya. (582) jJAna, dhyAna, japa, tapa, Adi koIpaNa kriyA saMbaMdhI, jJAnI puruSanuM mArgadarzana AtmArthI jIva mATe paramaphaLanuM kAraNa che. - tema nizcaya hovo yogya che. - daDha nizcaya evA prakArano hovo yogya che, ke jethI jJAnI puruSanuM vacana zIrodhArya thavAmAM pAchaLathI paNa buddhi macaka khAya nahi, lokasaMjJAe paNa te vacana gaNa thAya nahi . zAstra saMjJAe paNa te vacana pratye zithilapaNuM Ave nahi, kadAca lokasaMjJA ke zAstrasaMjJA saMbaMdhI vikalpa thAya, to te nizcaye bhrAMti che, - tema lakSamAM hoya, tevI dhIrajathI jJAnIpuruSanA vacanarUpa AjJA avadhAravA yogya che. tevI yogyatA prApta thaye, mArganuM rahasya jJAnI puruSa thakI, prApta thAya che, jenuM phaLa - paramaphaLa che. evo sapuruSono parama nizcaya che. (583) je bhAvathI saMsAranI utpatti thAya che, tevo bhAva jJAnI puruSamAMthI nivRtta thaI gayo che. topaNa jJAnI pUrvakarmane laIne athavA anya pAtra jIvo pratyenI anukaMpAne lIdhe pravRttimAM jovAmAM Ave che, tyAM prApta sthitimAM aviSamapaNe varte che. evA jJAnI paNa satsamAgamamAM potAno nivAsa cAhe che; ane bIjI dunyavI pravRttinAM nivRttapaNAne cAhe che; tevA jJAnInA caraNAraviMdamAM vAraMvAra namaskAra ho ! pragaTa mUrtimaMta sat, evA je jJAnI, tenA Azraye, je kevaLa nispRha bhAve varte che te nikaTapaNe avazya kalyANane pAme che, te niHsaMdeha che. upara 'nispRhabhAve lakhyuM che, tyAM anya Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 159 jANavAnA - aprayojanabhUta - viSaya pratye 'udAsIna bhAva' nA arthamAM samajavA yogya che. (584) * jema, parama sukhadhAma evA AtmasvarUpanI prApti pachI, anaMtakALanuM yAcakapaNuM maTI, sarvakALane mATe, ayAcakapaNuM prApta hoya che, tema mumukSu jIvane satpuruSanI prApti thayA pachI, ema ja bhAse che ke "paripUrNa mokSadAtA have mane prApta che, tethI mokSapadanI paNa ciMtA nathI'--evA taraNatAraNa puruSanA caraNakamaLanuM dhyAna karIe chIe, parama preme dhyAna karIe chIe. kemake mokSa karatAM paNa muktapaNAnuM dAna ApanAra durlabha che.' e vArtA parama satya che. (585) satsaMganI ruci thatAM, asatsaMganI aruci sahaja thavA yogya che. tema chatAM asatsaMgamAM rahevuM paDe, tevo prasaMga prApta thatAM, temAM udAsInatA sahaja rahe, to ja jJAnane AvaraNa na Ave, tethI mumukSujIve jAgRta rahI, asatsaMgamAM nIrasa / udAsa rahevA yogya che, to ja sAna'nI prApti thAya athavA samajAya . anyathA dhAraNAmAM thayela bodhane ghaNA prakAranA aMtarAya hoya che. sAmAnya rucivAna mumukSune prAyaH evuM asamAdhAna thaI Ave che, ke ghaNA dIrgha samaya paryaMta satsaMgamAM rahevuM thavA chatAM, jJAna kema pragaTatuM nathI ? paraMtu yathAyogya jAgRtinA abhAvamAM, 'asatsaMgamAM udAsInatA nahi' - te prakAramAM vartavAnuM rahyA karatuM hovAthI, aMtaraMga aMtarAya - kAraNa, potAne samajamAM AvatuM nathI. tethI ema nizcaya karavA yogya che ke jagata ane mokSano mArga e banne eka nathI. (586) - 'sat' svarUpa pote ja che; pote potAthI jarApaNa dUra nathI (dravya, kSetre) topaNa te prApta thavAmAM--bhAve anubhava thavAmAM, aneka aMtarAya rahyA che, je potAnI dazAmAM pragaTa thayA kare che. topaNa prAptinA lakSe aMtara avalokana nahi hovAthI, te aMtarAyarUpa AvaraNathI 'sat' AvarIta rahe che, te kevA prakAre ? te potAne jovAmAM - diThAmAM AvatuM nahi hovAthI, ane AvA prakAranA upAyathI ajANa hovAthI, jIva gatAnugate bAhya pravRttithI `sat' prApta karavA mithyA prayAsa kare che, je svayaM AvaraNarUpa che. tethI 'sat' nuM zravaNa, manana, gaveSaNA kartavya che. (587) - / AtmakalyANanI apUrva bhAvanA thAya tyAre, AtmArthI jIvanI vicArajJAnanI dazA vizeSa rahita thAya ane AtmakalyANanA upAyarUpa dharmamAM nizvaLa pariNAma thAya. vyavahAra prasaMgomAM ciMtAnA kAraNo - cotaraphathI ciMtA utpanna thAya evA kAraNo, joIne paNa nirbhayatA rahe, - te pratye udAsIna thaI, eka lakSapaNe, eka dhyeyapaNe rAkhIne, ekalaye avismaraNapaNe caDatI zreNInAM bhAve, atyaMta prayojanabhUta bhAsavAthI sAvadhAnapaNe, sarva anyavRtti Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 anubhava saMjIvanI pratyenA rAgane maTADI, jJAnIpuruSanA, Atma-zreyanI paddhati sUcaka, vacano / mArga bodha, zravaNa prApta thAya, tyAre apUrva lAbha thavo saMbhave che. (588) dharmAtmA prati niSkAma evI bhakti / prema te kharekhara dharma pratyeno prema athavA bhakti che. tevI atyaMta bhaktinA pariNAme, tevA bhaktimAna pratye paNa bhakti thaI Ave che, tyAre mumukSujIva samakita saMbaMdhita nirmaLatAne viSe sthita thAya che - athavA te bhUmikAnA ghaNA doSathI nivRtti thavAne yogya thAya che. AvI yogyatA ja jJAna prAptinuM kAraNa che. nahi to alpajJAnanI bhUmikAmAM, aMtarmukhanA ajANyA evA mArga pratye jatAM . jJAna pradhAnapaNe jatAM, - svarUpa saMbaMdhI bhrAMti athavA svacchaMdAdi doSanI prApti thaI jAya che. tethI ukta evI bhakti mumukSue rUDI rIte ArAdhavA yogya che. (589). - jene darzanamoha baLavAnapaNe varte che, te jIva jJAnIthI vimukha thaI, tenI avajJA, avagaNanA, avarNavAda kare che. tema karavAnuM nimitta / kAraNa potA thakI, tevA jIvane, prApta na thAya, tevI sAvadhAnI mumukSu jIve rAkhavI yogya che. ane te banne mATe hitakAraka che. jJAnI puruSano avarNavAda karavo te jIvane anaMta saMsAranuM vadhavAnuM kAraNa che, ane jJAnI puruSanA guNagrAma karavA, temAM ujamALa thavuM (rasa Avavo) temanI AjJAmAM saraLa pariNAme, parama jAgRtipUrvaka vartavuM-te anaMta saMsAranA nAzanuM kAraNa che. - tema jinAgama kahe che. - zrImajI - 397. satpuruSa pratyenA upara kahelAM banne prakAranA valaNamAM darzanamohanIya bhAvane tIvra-maMda thavAno prakAra hovAthI, mumukSajIve te prayojanabhUta jANI, lakSamAM levA yogya che. (pa90) paripUrNa zuddhi prApta karavAnuM dhyeya bAMdhIne ja mokSamArga prApta karavAno prayatna AdaravA jevo che. ukta dhyeya bAMdhyuM che, tenuM lakSaNa e che ke, tyAra pachI sarva prakAranI dharma pravRttimAM, dhyeya lakSanA sthAne rahI - vismaraNa thatuM nathI, ane tethI upadeza bodhanA pariNamanamAM AvavuM saheje thAya che, pachI paNa padArtha, nirNaya thaI, yathArtha nizcayano pakSa thaI, pakSAMtikrAMta thavA sudhImAM kayAMya paNa viparyAsa thaI, mArganI aprApti thAya tevuM kAMI paNa banatuM nathI . paraMtu pAyAmAM ukta prakAre jo zarUAta na hoya to sthULa ke sUkSmapaNe ayathArthatA rahI javAthI, mArganI aprApti hoya che. athavA yathArthapaNe svarUpa nizcaya ja thaI zakato nathI, ke je mArga prAptinuM kAraNa che. tethI pUrNatAnA lakSe zarUAtanuM mahatva ghaNuM che. (591) - sarvotkRSTa mahAna evuM nija paramAtmapada sarvathA mukhya ja rAkhavA yogya che, evuM zraddhA . Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 161 jJAnamAM baLavAnapaNe vartatuM hovA chatAM, sAMsArIka vyavasAyamAM apradhAna rAkhI vartavuM paDe, teno jJAnI puruSane trAsa varte che; tethI te vyavasAyathI nitya chUTavAnI lArUpa vRtti rahyA kare che. jenA anubhavamAM eka vikalpa paNa svarUpane phAMsI ApavA jevo lAge che, tenI pAse saMsAranA kAryonA aneka vikalpanI jALa, ane te aMgeno bojo upaDAvavAnI kaThoratA kayA kAraNathI yogya che ? teno vicAra karatAM romAMca khaDA thaI, hRdaya dravI UThe che; he karuNAsAgara ! A sthaLe tArI anaMta karuNAno zuM aMta AvI gayo che ? ! (592) - sarvazreSTha evuM AtmadhyAna, (mokSanuM sAkSAt kAraNa hovAthI) AtmajJAnanI prApti sivAI thatuM nathI. AvuM AtmajJAna yathArtha - viparyAsa rahita - samajaNa vinAM prApta thatuM nathI. tevI yathArtha samajaNa / bodha prApta thavAnuM mukhya kAraNa, bodha svarUpa evA jJAnI puruSano Azraya thavo te che; yadyapi jJAnI puruSano saMga ghaNIvAra thayo che, tathApi A puruSa jJAnI che, ane have temano Azraya grahaNa karavo e ja kartavya che . ema jIvane, oLakhANa thaI, AvyuM nathI; ane te ja kAraNathI paribhramaNa cAlu rahyuM che. tema bhAse che. - zrImajI - 416. asatsaMgamAM prIti, tarjanita svacchedarUpI mahAdoSa tene lIdhe lokasaMjJA, huM paNa samajuM chuM evuM mAna, parigrahAdika pratye jJAnI karatAM adhikatA, lokabhaya, apakIrtibhayane lIdhe jJAnInI avagaNanA / vimukhatA athavA vinaya-bhaktimAM ocha5 - e vagere kAraNo jJAnInI oLakhANa thavA detA nathI. (593) asatsaMgane lIdhe sauthI moTuM nukasAna jIvane thAya che, te e che ke te kAraNathI puruSanuM oLakhANa thavuM duSkara thAya che; ane prAyaH asatupuruSamAM pratIti AvI, jIva tyAM ja rokAya jAya che. temaja adhyAtma graMthonuM vAMcana - adhyayana karatAM, te viSayamAM jIva kalpanA kare che. adhyAtma - vacanothI keTaloka viSaya buddhigamya che, te uparathI te viSayamAM bhAvabhAsana vinA, anumAna laMbAvI, nirdhAra thavo, te kalpanA arthAt avAstavikatA che, temAM viparyAsa rahela che. adhyAtma viSayamAM anubhavanI pradhAnatA che. tethI spaSTa anubhavAMza vinA, mAtra bauddhika starathI / prakArathI, tenI prApti hotI nathI - tethI AtmArthIe tevA prakAramAM na javuM joIe. paraMtu anubhava paddhatithI satya grahaNa karavuM joIe. ane kathanamAtra adhyAtma prApta karI, bhAvathI adhyAtma tattvasvarUpanuM avalaMbana ke avalaMbanano puruSArtha nahi vartavA chatAM potAne viSe mokSamArga kahyuM che ane tevI matikalpanAthI thayela mAnyatAno Agraha baMdhAI javAthI, sapuruSanA samAgama prasaMge, te mAnyatAno Agraha ADo AvI, staMbhabhUta thAya che. (paramArtha grahaNa thavAmAM teno khyAla paNa jIvane Avato nathI. tethI puruSanI sarva vAto jIvane saMmata thatI nathI. koI koI vAto saMmata Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 anubhava saMjIvanI thAya che. paraMtu ajANe temAM sapuruSa pratyenI abhakti thaI jAya che, je paramArtha grahaNamAM moTo pratibaMdha che. (pa94) - siddhAMta graMtho ane siddhAMta Azrita adhyAtma viSaya pratipAdita che. tevA graMtho, potAnI tathA prakAranI vizeSa yogyatA thayA pahelAM, saddagurUgame samajavAne badale, potAnI kalpanAe jema tema vAMcI laI, nirdhArI laI, vibhAvarasa maMda thayA vinA, aMtardazA pharyA vinA, (pariNati pharyA vinA) potAne viSe jIva "jJAna" kalpe, tyAre te graMtho zastra jevAM ghAtaka thaI paDe che, jene niSpakSapAtapaNe doSa- vibhAvabhAvanuM paNa avalokana na hoya, te sUkSmAtisUkSma adhyAtma tattvane kayAMthI joI zake ? tethI vicAravAna jIve lakSa rAkhI, upara kahyA tevA prakAramAM ke pravAhamAM AvI na javAya tenI sAvadhAnI rAkhI, sapuruSano yoga ane potAnI pAtratA prApta karI, sarva doSa cheda karavAno, satya mArga / sanmArga prApta karavA yogya che. (pa95) jJAnI puruSanA Azraye, AtmArthane jANyA vinA, jIve aneka prakAre kalpita dharma-sAdhana anaMtavAra karyA che paraMtu tethI AtmakalyANa thayuM nathI. ulyuM te te sAdhana karyAnuM duSTa abhimAna, paryAyabuddhi hovAne lIdhe . karyuM che; je saMsAranuM mukhya kAraNa che. AvA prakAranI thatI AvI bhUla maTADavA "apUrvajJAna sivAya koI bIjo upAya nathI. apUrvajJAna apUrvavicAra vinA utpanna thatuM nathI; arthAt Atmahitano, apUrva bhAvanAthI, apUrva jAgRtithI, vartato je vicAra, te AtmavicAra che. ane te prakArane lIdhe utpanna je pariNati te jJAnI puruSanI AjJAe vartatAM jIvane thAya che. tethI jJAtipuruSanI AjJAnuM ArAdhana eka niSThApUrvaka thatAM, te siddhapadano zreSTha ane sugama upAya che. Ama sadgurunI AjJAnuM (AjJAnuM atyaMta aMgIkRtapaNuM mahatva apAra che. - (anuM - 540) (pa96) - deha che, te AtmA nathI, AtmA te deha nathI. dehano jonAra, jANanAra evo AtmA dehathI pragaTa bhinna che. AvA bhinna dehamAM mUcha hovAthI, prAyaH jIva tenI ciMtanAmAM AkuLatA bhogavato thako, jIvana gumAve che. mumukSujIve dehanI ciMtAmAM jIvana kharcavuM yogya nathI ja. mAtra svarUpanuM ajJAna che; te ja ciMtA ane bhaya thavo ghaTe che. A mahAna AtmA dehanI ciMtA karavAne yogya nathI. dehanI vRddhikSaya Adi pariNAma joIne harSa - zoka karavo ghaTato nathI. mRtyu samIpa dekhAvA chatAM, jJAne karIne, jene dehane viSe mUcha vartatI nathI . temane namaskAra ho ! (pa97) Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 163 * vairAgya ane upazama, jenA nimittathI saheje utpanna thAya, tevAM vacana- saMgrahane upadeza bodha kahe che. jethI kaSAya rasa ghaTe che, darzanamoha maMda thAya che. * vastunA svarUpa jJAnane prakAzanArA vacanone siddhAMta bodha kahe che. jenA vaDe grahaNa karAyela upadezanuM sthirIkaraNa thAya; nahito upadeza-bodhamAM TakI zakAya nahi. * AtmajJAna ane svarUpa zraddhA pragaTa thAya, evI AtmazreyanI paddhati sUcaka vacanone mArgabodha kahevAya che. jethI mArganI vidhi (kathaMcit vaktavyapaNe) vyakta thAya che. * kaThora (bAhya) tapazcaryA ke yogAdi baLavAna prayogo karavA chatAM, (tevA sAdhano vaDe baLavAna parizrama karavA chatAM), prApti na thaI, te svarUpanI sahaje prApti thAya, tevo uddezya mukhyapaNe, pragaTapaNe je vacanomAM prakAzita hoya, tene zrI jinendra bhagavaMtanAM uddeza-vacana kahevAmAM Ave che. (598) anaMtakALathI jIve potAnuM kalyANa nathI karyuM, tenuM kAraNa A jIvane kharI mumukSutA ja AvI nathI; ane asatsaMganI upAsanA che; athavA vAsanA che. asatsaMgamAM vasavuM ruce te asatsaMganI vAsanA che, je jIvane anAdi bhrAMtinuM mULa kAraNa che, ane svacchaMda jevA bhayaMkara mahAroganuM utpAdaka che. AtmAne viSe tathA satpuruSane viSe aruci thavAnuM paNa te ja kAraNa che. traNe kALe durlabha evA satpuruSanA yoge, moTo aMtarAya thaI jIvane pratibaMdha thavAnuM kAraNanA mULamAM asatsaMganI vAsanA ja rahelI che. lokasaMjJA, oghasaMjJA, ane kalpita jJAna' thavAnuM mULa asatsaMgamAM rahyuM che. tethI AtmArthI jIve A sthaLe bahu bahu vicAra ane viveka karavA yogya che. te asatsaMgathI chUTavA jJAnInI AjJAnuM atyaMta aMgIkAra thavuM te che. (599) OM vartamAnamAM je viSamatAo varte che, temAM zaheranAM kSetro anAryakSetra jevAM thaI gayA che. pAMceya IndriyonA viSayo mATenI IcchAo atyaMta prabaLapaNe saLagatI najare paDe che. khANI-pINI, raheNIkaraNImAM atyaMta viveka zUnyatA thaI gaI che. Atmahita karavA aMgenI buddhi jANe ke sAva haNAI gaI hoya tevuM pratyakSa che, vyavahAramAM saraLatA to paradezamAM cAlI gayA jevuM che tyAre AtmArthI jIvane bacavA yogya koI upAya hoya to te ekamAtra niraMta satsaMganuM upAsavuM te ja che, je saMsAramAM vyApela viSAkta vAtAvaraNamAM samudranI vacce rahelI amRtanI mIThI vIraDI che. mAtra Atmahita vAMcchuM' jIvo paNa kvacit ja mAlUma paDe che. (600) 8 kharI mumukSutAnA prAraMbhamAM, mokSa abhilASa' arthAt 'pUrNatAnuM lakSa' thaI zarUAta thAya che. tethI AtmArthIne yogya, utkRSTa pAtratA pragaTa thavA chatAM, kyAre paNa saMtuSTa thavAnuM sahaja Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 anubhava saMjIvanI banatuM nathI. A prakAra pragaTa thavAthI paryAyabuddhi-darzanamoha- tIvra thato nathI; paraMtu maMda thAya che. prAraMbhamAM 'pUrNa zuddhinuM dhyeyarUpa lakSa' paryAya viSayaka hovA chatAM, tenA garbhamAM paryAyabuddhi nAza thavAnuM bIja raheluM che. te A alaukika prAraMbhano camatkAra ja che. AvI mumukSutA pragaTatAM, tene kevaLa udayabhAvamAM gaNavA yogya nathI, paraMtu bhavyatva - pAriNAmIkano paripAka gaNavA yogya che. kAraNa ke AtmArthI jIvane, ahIM mokSanAM bhaNakAra Ave che ane Asanna bhavyatAne lIdhe, tat saMbaMdhI niHzaMkatA varte che. (601) tattvanuM zravaNa prItithI- prasanna cittathI karavuM joIe-ema jinAjJA che, tyAM tattva eTale AtmasvarUpa pratyenI rucino nirdeza che. paraMtu mAtra vANI pratyenA rAganI vAta nathI. vANInAM rAgathI zravaNa karavAmAM, svarUpanI ruci keLavAtI nathI. paraMtu pudgalanI ruci thaI jAya che, tethI vAcaka zabdonA athavA kathana zailInA rAgamAM AvIne tattvajJAnanuM zravaNa thavuM na ghaTe, paraMtu vAcyanA lakSe, vAcyanI rucipUrvaka zravaNa thavuM yogya che. (602) potAthI vizeSa guNavAnano saMga karavo, - tevuM zrIgurunuM pharamAna che; ane tevA satsaMgamAM, saraLatA, vairAgya, nikhAlasatApUrvaka parasparanA guNadoSanI carcA, paraspara AtmIyatA, vAtsalyano prema vagere hovA atyaMta jarUrI che. tema chatAM potAthI hIna yogyatAvALo mumukSu saMgamAM Ave athavA rahe, tyAre tenA viparyAsa ke ayathArthatAno vAtsalyabhAve nirdeza karI, dUra karavAnA hetuthI vartavuM - yogya che. paraMtu apekSA buddhithI saMga karI, teno viparyAsa puSTa thAya - tema vartatA - potAnuM patana thayA vinA rahe nahi. tethI saMga' nI bAbatamAM atyaMta gaMbhIra upayoge vartavuM ghaTe che. (603) jeno badalo vALI na zakAya, evuM paramAtmapada, jemaNe kAMIpaNa apekSA vinA ApyuM, mAtra karuNAzIlapaNAne lIdhe ApyuM, temanI saraLatA nispRhatA Adi guNonI vAta karavAnI zakti nathI; paraMtu jenA vacane AtmasvarUpa sahajamAM pragaTe ane jemanA guNa stavanathI paNa AtmasvabhAva pragaTe che, tema jANI satpuruSanuM oLakhANa thavA mArgabodha prakAzyo, te prakAre bahumAna, bhakti, mAtra AtmakalyANanA hetuthI nirUpaNa karyuM, te satpuruSanAM upakArane sarvotkRSTa bhaktithI namaskAra ho ! namaskAra ho !! (604) * zAstra vAMcana karavuM paDatuM hoya, to niSkAma bhAve, niSkAraNa karuNA - anukaMpAe thavuM ghaTe, sAthe sAthe Atmarasa AvirbhAva thAya, to pote apariNAmI rahIne bIjAne ekAMte saMbhaLAve Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 165 che, - tema na bane; nahi to mane kevuM sAruM vAMcatA - samajAvatAM AvaDe che, mArI zailI sArI che, tevA pariNAmathI saMsAra vadhAravAnuM thaze - ahIM uparokta prakAre jAgRti rahevI ghaTe. (605) bhoga-upabhoga sAMbhare che, kAraNa abhiprAyamAM, temAMthI sukhabuddhi gaI nathI, tethI te saMbaMdhI ciMtA paNa maTatI nathI. A ciMtavanA jIvane gaLe paDI che, chUTatI nathI. tethI AtmakalyANanI ciMtA nathI. paramArtha - ciMtAno abhAva che, te sthiti karuNAjanaka che. mumukSune paramArthanI abhilASAmAM, vairAgya, indriyajaya, vagere athavA mamatva choDavAnI koI zarata kaThaNa lAge nahi. kaThaNa lAge to, tene prabaLa viparyAsa che. (606) ja AtmArthI jIvone paraspara satsaMgano prasaMga hovAthI, kadApi vicAra bheda thAya topaNa mana bheda rAkhavo na joIe, aMtabheda rAkhyA vinA, prema ane vAtsalyathI sAthe maLI, satsaMga karavo, tema karavA jatAM, prakRti jora kare to tene dhakko mAravo; ke ahIM tAruM jora cAlavA nahi dauM, arthAt prakRtine dabAvavI, sAdharmIinI premathI bhUla sudhAravI sahelI che. (607) okTobara - 1990 V jina-prabhunA darzana karatAM, potAnI vidyamAnatAmAM jAgRta rahI darzana karavA, athavA potAnA bhAvamAM potAnuM svarUpa lakSamAM rAkhI, vidyamAnapaNuM jAgRta karIne darzana / namaskAra karavA. (608). zarIranI zubhA-zubha kriyA | pravRtti kALe upayoganI pravRtti temAM thAya che. tethI potAne, potAnA hovApaNA viSe aMtarAya paDe che. tethI jema bane tema upayogane chUTo ne chUTo rAkhavA sahaja puruSArtha / jAgRti thavI ghaTe. zarIramAM potApaNuM thatAM mithyAtva thAya che. temAM anaMta duHkha che, paraMtu tene jagata AkhAmAM koI duHkha mAnatuM nathI. ulaTuM tevA mamatva bhAvamAM sukhanI kalpanA kare che, te mahA viparItatA che. (609) V koIne paNa tenA doSanI vAta khullI rIte kahevAmAM Ave to prAyaH tenuM mana dubhAya che. paraMtu potAnA doSa jANIne TALavAnA abhiprAyathI, je sAMbhaLavA cAhato hoya, tene kahevAmAM (hitabuddhithI) prAyaH saMkoca karavA yogya nahi, topaNa tevA samaye sAMbhaLanArane upakAra bhAse ane doSa TALavAno ullAsa vAraMvAra vadhato hoya, to ja kahevAya, paNa sAMbhaLIne moDhuM pharI jatuM hoya, arthAt thoDuM paNa mana dubhAtuM hoya, tyAM sudhI tema na kahevuM joIe. (610) Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 anubhava saMjIvanI jo potAne zuddha svarUpanI vAtamAM sAco rasa hoya, to potAnA azuddha bhAvo te rUpa doSa kADhavAnI vAtamAM - prayojanabhUta hovAthI - avazya rasa Ave ja, paraMtu jo doSa kADhavAnI vAtathI aruci thAya to, tema samajavA yogya che ke, zuddha svarUpanI vAtano rasa yathArtha nathI, mAtra ADaMbararUpa che. (611) * jema bhojananuM ajIrNa thavAthI roga thAya che, tema sAMbhaLeluM, vAMceluM - jJAna ajIrNa thAya - arthAt pacAvavAmAM na Ave, to tenuM abhimAna thAya che. e ja prakAre tapanuM ajIrNa thatAM krodha thAya che. paraMtu jJAnavAna to niraabhimAnI hoya che. te ja zobhe che, jema dhanavAna dAtAra hoya, ane zuravIra kSamAvAna hoya, to zobhe tema - jo ke jJAnIpuruSane potAnI jJAna dazAmAM, abhimAnanA nimittabhUta samasta saMyoga svapnavat ja bhAse che. pachI kevI rIte abhimAna thAya ? arthAt abhimAna je kalpanAthI thAya che. tevI kalpanA udbhava thavAno tyAM avakAza ja nathI. kemake svarUpamAM ahaMpaNuM varte che, te anyamAM ahaMpaNuM thavA detuM nathI. (612) AtmAnuM (jJAnanuM) kAma jovAnuM che. jaNAya tene pakaDavAnuM nathI. tema chatAM AtmA pakaDavA prayatna kare che. te vibhAva che, arthAt mAtra jANavAnI potAnI (svabhAvanI) maryAdAnuM ullaMghana karavArUpa aparAdha che. AvA aparAdhakALe, maryAdAnuM bhAna rahe te jJAna che, ane bhAna na rahe te ajJAna che; jethI ajJAna janita sarvadoSano janma thAya che A sAdI saraLa pariNamananI ghaTanAnuM avalokana karI, nija maryAdAmAM rahevuM ghaTe che. (613) - zrI gurunA zrImukhethI be zravaNa thavA yogya che, eka AtmakalyANa - bIjuM Atma-svarUpa. satzAstramAM paNa A be ja vAMcavA yogya che. anya sarva mAtra jANavAno viSaya che, tema jANI gauNa karavA yogya che. (614) niSkAma mumukSu satpAtrajIva pratye vAtsalya bhAva thavo, te sanmArgane viSe sahajapaNe jJAnIpuruSe AcaraNathI sthApela che. tethI tevA jIvanI dravyAdi kAraNathI, anukaMpAne yogya sthitimAM sevA Adi kartavya che. paraMtu tema karatAM sAmA jIvane apekSAvRtti thAya to, te paramArthane rodha karanAruM kAraNa jANavA yogya che. tyAM te jIva dInavRtti, saMyogamAM sukhabuddhinI vRddhirUpa malina vAsanAne pAmI, krame karIne mumukSutAno nAza kare, tevuM thAya nahi, tenI kALajI rAkhI, sAmA jIvanI hitabuddhinI mukhyatA rAkhI, vAtsalyanI pravRttimAM viveka kartavya che. kartavya - akartavyanI -- Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 167 A viSayamAM bhedarekhA sUkSma hoya, saMtulana jALavavuM yogya che. jethI paramArtha . lAbha pariNAme thAya, tevuM lakSa rAkhatA, saMtulana rahI zake. (615) AtmArthI jIve, oghasaMjJA, zithilatA Adi doSa maTavA arthe, evo vicAra gaMbhIrapaNe karavo ghaTe che ke : - sudIrgha kALa paryata, tattva abhyAsa, deva-guru-zAstra pratye bhakti, arpaNatA vagere thavAM chatAM - hajI sudhI zuM karavA yogya - evuM bAkI rahI jAya che ? ke jene lIdhe AtmakalyANanI caDatI zreNIno prakAra cAlato nathI ? athavA evuM zuM pariNamanamAM vartI rahyuM che ke jethI AtmakalyANa thavAmAM te rodharUpa che ? uparokta viSayamAM parama gaMbhIratAthI avalokana thaI, AtmabhAvanA tathA prakAre vRddhigata thaI, mArga prApta thavA mATe - sugamapaNe thavA mATe, je dazA thavI ghaTe te dazA prApta thAya. A vAta zIdhra cetavA mATe che. (616) eka AtmArtha sivAI jene bIjuM kAMI prayojana nathI, ane te arthe jeNe jagatane pITha dIdhI che, temaja te AtmArtha jeNe sAdhI mAtra prArabdhavazAt jene dehAdi che, - evA jJAnI puruSa, mumukSujIvane phakta AtmArthanI ja preraNA Ape che, athavA AtmArtha sadhAya tevuM ja mArgadarzana Ape che - evI pratItipUrvaka mumukSujIva, pote mArgathI ajANa hovAnuM samajI, potAnI kalpanAthI sAdhana karavAnI buddhi choDI daIne, jJAnI puruSanI AjJAmAM ja varte, to te AjJA jIvane bhavabhramaNa thavAmAM ADI AvI, nizreyasa padanI prApti karAve che; arthAt tene sarva prakAre virAdhanA thatAM bacAvI le che; ane apUrvapadanuM jJAnadAna Ape che. namaskAra ho tevA jJAnI prabhune, trikALa namaskAra ho !! (617) je bIjA jIvo dhArmika kAraNathI mAna Ape tyAre, potAne priya lAge che ke kema ? tenI jAgRti rAkhI, te te prasaMganuM tucchapaNuM jANI - mAna moTuM nukasAnanuM kAraNa jANI tenAthI hajI bhaya rAkhavo yogya che. bAhya moTAIthI, lokasaMjJA AvatAM / thatAM vAra lAgatI nathI, te bhayaMkara gartAnI sAvadhAnI sahaja ja rahevI yogya che. tethI ja ghaNAno paricaya karavA yogya nathI; athavA dhArmika meLAthI dUra rahevAno prayatna karavo, chatAM udayayoge rahevuM / javuM thAya to bAhya moTAInA prasaMgathI dUra rahevAno prayatna karavA yogya che. prazaMsA kALe pariNAma-bheda thAya to te lakSa bahAra na javuM joIe. mAna sauthI vadhAre patananuM kAraNa thAya che. tevA prasaMge mULa svarUpanuM lakSa kartavya che. paraMtu prasaMga yoge bhrAMtimAM paDavA jevuM nathI, tema sarva mahAtmAonuM kahevuM che. (618) Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 anubhava saMjIvanI je aMtaraMgamAM nijajJAnanA paricayano puruSArtha karavAnI, jJAnIne paNa jinAjJA che. ane parabhAvanAM paricaya karavAnI nA che. to mumukSue paNa temaja kartavya che; kAraNake parabhAva no paricaya sAdhanAne pratikULa che, vA pratibaMdharUpa che. jema guNIjanano paricaya kartavya che, ane avaguNIno paricaya kartavya nathI tema. tethI ja parabhAvanA paricayarUpa pravRttithI nivRtta thavAno upadeza che. uparokta nijajJAnanA paricaya - puruSArthamAM pramAda kartavya nathI. pramAda buddhino to atyaMta niSedha che. pravRttino udaya hoya tyAM vizeSa bhAvanA karavI- tevI jJAnI puruSonI AjJA che. tema karavA jatAM Apattine vedanAnI saMbhAvanA hoya, to te mATe taiyAra rahevuM. tathA prakAranI daDhatA thavA arthe satsaMga jevo saraLa upAya koI nathI. (619) dhruva sathI anya prakAre, karma prasaMgamAM je je prakAre A jIvane potArUpa kalpanA thAya che, te sarva bhrAMti che; tenI nivRtti arthe sarva sAdhana kahyA hovAthI, je te sAdhana aMgIkAra karatAM, sarvatra bhrAMtithI nivRtta thavAnA lakSa, arthAt sat svarUpanA lakSa, ja pravRtti thavI ghaTe che, nahi to te kriyAomAM bhrAMtigatapaNe ahabuddhi, tarjanita kadAgraha vagere avaguNa avazya utpanna thAya che athavA pUjA zlAghA thavAthI te priya lAge che, athavA matAgrahathI saMpradAya calAvavAnI rUDhimAM AvI javAnuM thAya che, je jJAnInI AjJA bahAra che. bhrAMtithI nivRtta thavA jIve atyaMta sAvadhAnI / jAgRti rAkhavI ghaTe che. vizeSa karIne A prakArane viSe dhyAna devA yogya che. (620) * laukika bhAve vartavuM - eTale AtmasvarUpane bhUlavuM, saMsArika prasaMgomAM, ke dhArmika prasaMgomAM, te ahitanuM ekAMte kAraNa che. anAdi lokasaMjJAne lIdhe, sahaja loka-ceSTAmAM sAvadhAnI thaI Ave che, te sau saMbhALa choDIne, athavA jatI karIne, Atmahitane ja mukhya karavuM ghaTe che; nahi to laukika bhAva ADe Atmahita thaI zake tema nathI. athavA lokaceSTAe vartatAM, Atmahita paNa sAdhI zakAya, - tema icchavuMte azakyane zakya karavA jevI vAta che. je jIva lokasaMjJAe varte, te AtmAnI hitavicAraNA yathArtha svarUpe karI zake nahi, tyAM hita-vicAraNAthI prApta phaLanI apekSA mATe zuM vicAravuM ? ane hita-vicAraNAnuM sthAna je satsaMga, tenI asarane lokAveza dhoI nAkhe che, athavA tenuM thoDuM phaLa AvyuM hoya tene nirmaLa karI nAMkhe che. tethI ja AtmArthI jIva, lokasaMga . prasaMgathI dUra rahI, nijahitanuM sAdhana kare che, ane jJAnI to atyaMta jAgRta rahI ( vyavasAya AdimAM pravartavuM paDe tyAre) udaya vede che; Atma avasthA saMbhALI saMbhALIne prArabdha bhogave che, tethI udAsInatA sahaja rahe che. (621) Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 169 pratyakSa jJAnI puruSanI bhakti, ane zAsana-nAyaka bhagavAna mahAvIra svAmInI pratimA samakSa bhakita karanArane, potAnuM vizeSa hita zemAM che ? te potAnA bhaktinA pariNAmathI vicArI, pratyakSayoganuM mahatva samajAya, to bAhya kriyAmAM aTake nahi, ane satsaMgane ArAdhe, tyAM sAmAnya pAtratA saMbhave che. utkRSTa pAtratAmAM to jJAnIpuruSa dehadhArI paramAtmA ja bhAse che. jene lIdhe jJAnI puruSa pratye, parAbhakti uge, evI buddhi thaye, mArganI prApti nikaTamAM che, tema samajavA yogya che. (622) pudgala viSayomAM jyAM sudhI daDha rAga-rasa che. tyAM sudhI tattvajJAna thaI zake nahi, kema ke tyAM darzanamohanuM prAbalya varte che. tevo daDha rAga-rasa toDavA nijadoSa darzana anivArya che. te vinA A mahAviparIta, svabhAvane AvaraNa karanAro bhAva ADo AvIne Ubho rahe che. svabhAva darzana thavA deto nathI. tethI rAga-rasane dUra karavA mATe, svadoSanuM avalokana te amogha upAya che. daridrIne dhanavAnanI saMpatti jovA ke sparza karavA maLe, to tene tethI kAMI prApti thatI nathI. tema pariNAma daridrIne pudgalanI yAcanAvALAne / viSayIne) AtmAnuM zravaNa, mananathI paNa AtmAnI prApti thatI nathI - te anubhavano viSaya hovAthI. (623) parama vivekathI vicAravA yogya che ke - A jIva svarUpanI sAvadhAnI choDIne, paramAM sAvadhAna thaIne pariName che. tyAM abhiprAya duHkhI na thavAno, eTale ke sukhI thavAno hovA chatAM duHkha anivArya che. ane AvI paramAM sAvadhAnI svaye ja (tatkALa) duHkharUpa che; ane bhAvI duHkhanuM paNa kAraNa che. tethI sukhI thavAtuM ja nathI; paNa bhramaNAthI mithyA / viparIta puruSArtha thayA kare che. tethI tevA vyartha pariNAma - puruSArthanI vyarthatA ane anarthatA jANIne, jIve anukrame pUrvakarma anusAra AvatA udayane, samabhAva, sAkSIbhAve, potAnuM bhinnapaNuM jJAnaniSTha thaIne, saMbhALIne, jinapariNAmanA puruSArthamAM rahevuM, te parama viveka che, ane tema vartatA kadAca "prArabdhanI kaThaNAI" UbhI thAya to te kharekhara 'kaThaNAI nahi rahe, paraMtu pAramArthika lAbhanuM eka suMdara, svaccha, nimitta banI raheze, jenuM parama viveka, AnaMda ane samabhAvathI svAgata karavA, kyAranoya agAuthI ja Ubho che. tethI - he jIva ! jarApaNa kSobha vinA tuM, sarva udayathI udAsIna - upekSita thaIne, svarUpanA udyamamAM, pUrI zaktithI lAgI rahe ! jJAnI puruSoe to mithyAtvamohanI karatAM tamatama prabhA ane raurava narakane saMmata karyA che. to tAre paramArthanI prApti karAvanArI kaThaNAI saMmata karavAmAM jarApaNa mUMjhAvA jevuM zuM che ?' (624). - potAnuM mULa svarUpa paramAtma - svarUpa che, ane te samyaka zraddhAno viSaya che, te ja mAnyatA ja Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 anubhava saMjIvanI sAcI che, topaNa jJAnamAM pratyakSa thayA vinA, karmajanita paryAya svarUpe chuM' tevI asamyak mAnyatA badalAtI nathI, ane yathArtha mumukSutA AvyA vinA tevuM pratyakSa jJAna thatuM nathI; tyAM sudhI potAne viSe paramAtmapaNuM vikalpamAtrathI mAnI besavuM nahi, paraMtu te pada mATe jijJAsu rahevuM yogya che, athavA vadhAre sAruM che; jethI paramAtmapaNuM pragaTe, tevo mArga choDIne pravartavAthI, te padanI zraddhA/ bhAna thatuM nathI. paraMtu paramAtmA / sarvajJa vItarAganI azAtanA karavArUpa pravRtti thAya che arthAt svacchaMda thAya che. (625) jJAnadazA eTale ke svAnubhUtirUpa nirvikAra dazAmAtra, anya padArthanI / viSayanI IcchAne nirmULa karavAnuM ekamAtra auSadha che. kemake temAM tRpti ane zAMti sAthe che. te sivAya anAdi sukhAbhAsa janita viSaya-vRtti zAMta thAya - udbhava na thAya, tema banavuM saMbhavita nathI. ajJAnabhAve, viSaya arthAt Icchita padArtha bhogavI, teno vikalpa maTADavAno upAya vicAravAmAM Ave che, te yathArtha nathI, kAraNa ke bhogavatAM rasa Ave che, te viSayamUrchA, vikArane parAjita karavAne badale vardhamAna kare che. je jJAnane AvaraNa karanAra che. AvA prasaMgamAM jJAnInI dazA, bAhya dRSTi jIvo mATe agamya che. aMtara dRSTivALA to jANe che, ke puruSArtha chatAM, na cAlatAM, udayane anicchAe, pazcAtApa sahita anusaravuM paDe che; tethI jene nIrasapaNuM sahaja prApta thayuM che, te mAMDa mAMDa jItI zake che. tene yathArtha samajyA vinA prAyaH bhrAMti thavA saMbhava che. (626) pUrNatAnA dhyeya lakSita parama jAgRti, te sahita aMtaprayogapUrvaka svarUpa lakSa, ane tanita eka layathI utpanna puruSArtha ja graMthibheda thavAmAM paryApta vIryagati dhAraNa karI zake; anyathA anaMtavAra graMthibheda thavAnA prasaMge jIva kSobha pAmI, pAcho saMsAra pariNAmI thayo che. (627) anaMta zAMti, jJAna, vIryAdi svasvarUpane avalokI, nija dhruvapadanI dhUna, eka laye, he jIva! ArAdha, prabhAvanAe ArAdha ! apramattapaNe svayaM siddhapada mastake raho !! niraMtara raho !! (628) guNabhedathI svasvarUpanI vicAraNA mAtra lakSa / oLakhANa thavA paryaMta thavA yogya che. paraMtu pratibhAsita abheda svarUpa, ArAdhanAno viSaya hovAthI, ArAdhavAnI vidhi guNabhedarUpa bhedabhAvavALI nahi hovAthI, zraddhA jJAnanA bhede, ArAdhana thaI zakatuM nathI; ke dravya, guNa, paryAyano bheda lakSamAM rahe, tyAM sudhI abhedatArUpa ArAdhanA thatI nathI. tethI abheda AtmabhAve, AtmA AtmAmAM, AtmApaNuM bhAve te vidhinuM svarUpa che. AmAM bhedano niSedha sahaja che. tethI svarUpa nizcaya vinA, ArAdhanAno prayAsa te mAtra kramano viparyAsa che. jenuM phaLa te viparyAsane Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 171 daDha karavAmAtra che. Ama hovAthI sarva prathama svarUpa nizcaya arthe ja prayatnavAna rahevuM yogya che. (629) 4 7" ,, D * 'sat'nI oLakhANa ane anubhava pahelAM, te viSayamAM jijJAsu rahevuM te ucita che. jijJAsue bIjAne samajAvavuM ke upadeza Apavo, potAne mATe hitAvaha nathI, paraMtu hitecchu bhAve, bIjAne jijJAsu - pipAsu thavA arthe maryAdita pravRti karavI ghaTe. bIjAne samajAvanAramAM ghaNI yogyatA ane vicikSaNatA hovI joIe; sAco uttara ApavAmAM paNa te uttarathI koIne nukasAna na thAya, tevA prakAre uttara Apavo joIe; ane Avazyaka lAge to mauna rahevuM joIe, athavA jAheramAM uttara na ApatAM, aMgata rIte jijJAsune sAcA uttaranAM lAbhAlAbha samajAvI, tenI maryAdAno khyAla ApI, uttarano viSaya maryAdita karavo joIe. AvI nIti jALavI zakavAnI kSamatA vagara praznottarImAM utaravuM nahi. (630) mahApuruSonuM jIvana caritra jotAM, te ema pratibodhe che ke, niraMtara udayamAna evo karmaprasaMga, te navA pratibaMdhano hetu anaMtakALathI thato Avyo che, tyAM potAnI pUrI zaktithI jAgRta rahevA yogya che. arthAt ajAgRtapaNuM rahevA yogya nathI - tema prakAzI anaMta AtmArtha pratibodhyo che. tethI pUrvaprArabdha evo je karmaprasaMga prApta thAya che. te pratye jAgRta - upayoge, udAsInapaNuM vedavuM ghaTe che. nahi to AtmArthane hAni thatAM vAra lAge nahi. mahApuruSArtha vaDe je parAkramI che, tevA puruSArthamUrti dharmAtmAo paNa jyAM AtmadazA saMbhALI saMbhALIne-aMtaramAM atyaMta sAvadhAna rahIne jyAM cAlyA che, tyAM mumukSujIve pravartatAM to keTaluM vizeSa saMbhALavuM - cetavuM joIe, te vAraMvAra prasaMge prasaMge vicAravA yogya che. (631) In AtmahitarUpa satya dharmano khojI jIva, jaina saMpradAyamAM janmela hoya, vA ajaina saMpradAyamAM janmela hoya, tenI dRSTi mAtra paramArtha para ja rahe che. tethI jaina hoya topaNa, kasoTI karyA vagara, zAstra siddhAMtano svIkAra kare nahi. paraMtu kuLayoge saMpradAya (jaina) prApta thayo hoya, ane te paramArtharUpa che ke kema ? tenI parIkSA karyA vinA, tevI parIkSAdaSTi cAlyA vinA, paramArtha mAnI rAkhavAmAM, jIva paramArthane / Atmahitane, avazya cukI jAya che. te jainoe khAsa dhyAnamAM levA jevuM che. je paramArthane zodhe che, te avazya paramArthane pAme che. tethI kuLadharmanuM mamatva tyAgI, bodhanuM nirAbAdhapaNuM ane pUrvArdhara avirodhapaNuM vicAravuM yogya che. (632) potAmAM pUrNatA joIne, je samasta padArthanI tRSNAno abhAva kare che, tene bhaya ane ciMtA Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 anubhava saMjIvanI saMbaMdhita koI duHkha thatuM nathI. jene bhaya ane ciMtA nathI, te puruSane Atma sthiratA thaI zake che; ane te puruSa zAMta cittavALo thaI zobhe che, tenI zAMtatA joI, jonAra paNa citta-prasannatAne pAme che, eTaluM ja nahi, je vipattinA prasaMgo che, temAM duHkha utpanna thavAne badale, te prasaMgo paramArtha-lAbha thavAmAM nimitta thaI paDe che. AvA mArganuM mUlya zenA vaDe thaI zake ? (633) kusaMgathI sarvadoSanI utpatti thaI Ave che. sarva mahAdoSo, A eka doSathI vadhe che jyAre satsaMgathI eka guNa paNa jo baLa pAme to doSavALA puruSanA saghaLA doSo kSaya pAme; evA bIjA guNo paNa vadhe; guNorUpI saMpatti prApta thavA arthe, satsaMga eka kalpavRkSa che, jenA upara amRtaphaLa pAke che. zarata e che ke zuddha aMtaHkaraNathI nijahitanA hetuthI te sevavAmAM Ave to ...to te saraLatA, vairAgya sahita sevAya ane kadApi niSphaLa na jAya. (634) darzanamohathI sarva prakAranA aniSTo janme che, temAM saMpradAyabuddhi' nuM aniSTa keTaluM bhayaMkara che, te vicAravA yogya che. * vedAMta jevA saMpradAyamAM upadeza bodhano viSaya ati suMdara hovA chatAM, mAtra saMpradAya buddhine lIdhe, tene anusaranArA, moha viruddha upadeza denArA, jinamArgane arthAt samyak mArgane pAmI na zakayA !! oLakhI paNa na zakayA ! * jaino paNa saMpradAyabuddhinA kAraNathI jenAbhAsapaNAne pAmI, AzcaryakArI aMgapUrvanA adhyayana ane jinokta vahevAra saMyukta hovA chatAM paNa AtmakalyANathI vaMcita rahI gayA. koI to virAdhanAmAM pravaryA ! UMDA vicArathI ema bhAse che ke darzanamoharUpI samudranAM jaLa ghaNAM UMDA che; bIjA koIpaNa (svayaMbhUramaNa) samudra karatAM . vizALa paNa ane tethI ja tene pAra karavAnI duSkaratA prasiddha (635) pAtratA saMpanna jIvane paNa saMsArika pratikULatA TALavA athavA Arthika lAbha meLavavA saMbaMdhI icchA, satsaMganA nimitte thaI AvatI hoya to, te nidAnabuddhi che. te jyAM sudhI rahe tyAM sudhI darzanamoha baLavAna hoya che. tethI samyakatvanA avarodhapaNe che, tema jANI te TALavA yogya che, athavA zamAvavA yogya che, AvA saMkaleza pariNAma, kuTuMbamohavaza, ane potAne pratikULatA - azAtA nahi sahana karavAnI buddhithI thAya che, jethI satsaMganuM mahAbhya jaLavAtuM nathI, apUrva AtmalAbhanuM sAdhana evo je satsaMga, tene paulika bhAvanA vaDe, khovArUpa mahA aviveka che, tema samajavA yogya che. (636) Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 173 navembara - 1990 pAtra jIvane samayano hIna upayoga thAya te khUMce che, kAraNake te mArga prAptimAM hAnikAraka che. vaLI gayelI eka paLa paNa pAchI maLatI nathI, - te amUlya che. nirmaLa aMtaHkaraNathI vicAranArane manuSya Ayuno hIna upayoga thAya, to keTaluM moTuM azreya thAya, te samajAya che. tethI ja gRhastha - vaivAhika jIvana karatAM, brahmacaryanuM grahaNa karavAno viveka pAtra jIva kare che. temAM samayanI barabAdI thatI sugamapaNe baMdha karI zakAya che. sarva prakAranA AraMbha ane parigrahano saMbaMdha mULathI ja chedI zakAya che ane bhAvanI barabAdI paNa thatI aTake che. mAnasika svAstha ane zArIrika svAthya sAthe bAhya nivRttimaya samayanI sAnukULatAe Atmahita ArAdhavuM sugama paDe, te sahaja samajI zakAya tema che. tathApi pramAdano tyAga karavo Avazyaka che. arthAt samayanuM mUlya samajIne gaMbhIratAthI puruSArtha parAyaNa rahetAM jarUra Atma-siddhi che. (637) mahApuruSonA cAritrane tattvadRSTie jotAM, sUkSmadaSTithI teno abhyAsa karatAM evuM pratIta thAya che ke "svarUpamAM pUrNapaNe rahevA mATe anaavakAzapaNe prayatna thavA arthe, akartApaNe paNa, teo bAhya tyAga athavA vyavahAra saMyamanuM kartavya jANI temAM pravarte che. mumukSu ane aviratI dazAe gRhasthapaNe vartatA jIvone, temanuM A cAritra upakArabhUta thAya che, ane teonI svarUpa sthiratA, ane sahaja vItarAgadazA jemAM asthAnano rAga / vikalpa utpanna ja thato nathI tenA) nA aizvaryane te spaSTa vyakta kare che. paramArtha saMyamarUpa svarUpa sthitine vyavahAra saMyamanuM nimittApaNuM che, tenAthI jJAnI ajANa hotA nathI, ane pUrNatAnA dhyeyanI siddhi arthe aMtarbAhya paristhitino viveka lakSapUrvaka temane thAya che ane pariNatithI chUTelA hovA chatAM upayoganI pravRtti prArabbAdhIna hoI, dekhAvanI vicitratA utpanna thAya che, tevI visaMgatatAne IcchatA nathI. (638) vicAranI vizALatA ane madhyasthatA tattva / guNa grahaNa thavA arthe mumukSune hovI jarUrI che. anyathA saMpradAyabuddhino mahAdoSarUpI sarpa daMzI jaze. - paramapuruSa zrI sarvajJadevanI vANIno aMzAMza jainetara zAstromAM paNa jovAmAM Ave che; te aMzAMzane aMzAMzapaNe svIkAra karavAmAM zuM doSa che ? doSa to aMzAzane sarvAza mAnatA thAya. tevI ja rIte jainanA nAme graMthomAM ane pravRttimAM aneka vikRttioe UMDA mULa nAkhyA che. tene svIkAratAM guNa kema thAya ? tethI je mumukSu mAtra satyadharmano abhilASI che, te banne sthaLethI mAtra guNa janya tattva grahaNa karavAno dRSTikoNa apanAve tene vizALa satyane svIkAravA mATenI vizALatA che ane saMpradAyabuddhino abhAva hovAthI madhyasthatA / niSpakSapAtapaNuM paNa che - A pAtratAnAM lakSaNo che. (639) Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 anubhava saMjIvanI sapuruSanI vANInI vilakSaNatAo : 1. Azaya bheda - eTale ke temanI vANI mULa AtmasvarUpane kendrasthAnamAM rAkhe che athavA sarva kathana vistAranuM kendra biMdu, zuddhAtmA ane teno Azraya thavo te. 2. pUrvArpara avirodhapaNuM - padArtha darzana ane pratyakSa anubhava hovAthI, viruddha dharmonuM jJAna paNa avirodhapaNe hovAthI; temaja mukhya-gauNanI pariNAma paddhati, prayojana anusAra sahaja vartatI hovAthI, saMtulita pariNamanadazAnuM dyotaka vacana yoga hoya. 3. AtmArtha upadezaka - sarva bhUmikAnA ziSyane AtmArtha sadhAya athavA kyAMya paNa AtmArthanI viruddhatA na thAya tevo ja upadeza. 4. apUrva vANI - apUrva svabhAvane apUrvabhAve vyakta karatI vANI, sAMbhaLanArane paNa apUrvatA ja bhAse. (yogyatA hoya to... 5. anubhava abhivyakti - anubhava sahita nirmaLa caitanya dazA ane alaukika guNono atizayathI prabhAvita vacana yogapaNuM hovAthI, AtmAnI bhAnadazA - jAgRta caitanyanI dazApUrvakano vacanayoga, zrotAne paNa satata jAgRta karanAra, puruSArtha jagADanAra hoya che. temaja bhAvanAthI bhiMjAyelI, vAstavikatAnI prakAzaka hovAthI zuSkatA, kalpanA ane ekAMtikapaNAthI rahita hoya che. utkRSTa mumukSu ane jJAnIne te oLakhAya che. bIjAne bhrAMti thavA yogya che. (640) svarUpalakSe, vikalpa-ciMtanAdimAM thAka lAge, tyAre ja vikalpathI virAma pamAya. paryAya uparanuM vajana atyaMta ghaTe; ane ekadama tIvra dhagazathI aMdaramAM utarI javAya (abheda / nirvikalpa dazA A prakAre sahaja thAya.) nirvikalpa svarUpanA lakSa, svarUparasa vRddhigata thAya che. svarUpalakSe, svarUpano mahimA vardhamAna thato jAya che, je vikalpathI viruddha rasa che, A caitanya rasa athavA AtmarasanI tIvratA svAnubhavanuM kAraNa che. (641) jJAnadazAmAM jJAnI puruSa aneka guNothI vibhUSita thayA thakAM mahAna AtmaguNonI atizayathI ! pragaTatAthI zobhe che. temanI asAmAnya dazA hovA chatAM ane dravya kSetre) samIpatA prApta thavA chatAM, potAnI yogyatAnI kSatine lIdhe, jIvane oLakhANa thaI nathI. tevA tevA yoge bAhyadaSTithI jovAnuM mApavAnuM netra baMdha karavuM joIe, te karyuM nathI, tethI ane mArga prAptinI apUrva bhAvanApUrvaka sapuruSane oLakhAvanI tIvratAvALo daSTikoNanA abhAvane lIdhe, jJAnI puruSanuM vilakSaNa svarUpa lakSamAM AvyuM nahi. mArgane zodhatA chatAM, mArga nahi maLavAthI mUMjhavaNamAM paDelA AtmArthI jIvanI mUMjhavaNa, jenI anubhava. vANIthI maTe che ane paramArtha viSaya upara jenuM lakSa hoya, tene jJAnI puruSanI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 175 vANImAM apUrva svabhAvanuM nirUpaNa, pUrvArdhara avirodhapaNe, AtmArtha sAdhaka thatuM mAlUma paDe che. tyAre vizeSa paricayathI, temanA aMtara-pariNamanamAM vRtikriyA ceSTitapaNuM, svarUpanuM ekatva, ane bAhya pariNamanamAM rAgathI ane dehAdi saMyogathI vibhaktapaNuM arthAt bhinnatA dekhAya che. temano caitanyarasa pragaTapaNe jovAmAM Ave che. tyAre temanI mudrA, netro ane jAgRta caitanyanI ceSTA, bhAnasahitapaNuM hovArUpe lakSagocara thAya che. temanA pariNamananuM valaNa vANImAM Azayabheda Ubho kare che. arthAt sarva kathananuM kendra sthAna paramArtharUpe, puruSArtha prerakapaNe lAge che. parama saraLatA ane tethI utpanna udAttapaNAne lIdhe niSkAraNa karuNAzIlatA, madhyasthatA Adi guNo alaukika sAdhaka koTInA (mumukSu koTIthI 52) jaNAya tyAre mumukSune oLakhANapUrvakanuM bahumAna ane parAbhakti utpanna thaI, tathA rUpa ArAdhana thaI, darzanamoha upazama thAya tevI sahaja sthiti udbhave che; sugamapaNe bane che, e siddhAMta che. jenuM pariNAma anukrame kaivalyanI prApti che. aMtamAM, jenI zraddhAdaSTi, nija anaMta zAMtinA piMDa upara che, ane jene svayaMno sAkSAtkAra thaI vastu pragaTa che, te parakhAyAthI / joyAthI te jJAnIpuruSa che. ema nizcaya thAya che. - (642) mumukSunI bhUmikAne yogya vairAgya - upazama Adi thaI darzanamohano anubhAga ghaTatAM bhUmikAne yogya, jJAnanI nirmaLatA paNa thaI hoya, ane tethI samajaNanI yathArthatA, suvicAraNA, AtmArthAtA, vagere prApta hoya che--paraMtu svayaM-pratyakSa evA paramapadano sAkSAtkAra thatAM je dRSTithI svayaMnI mojUdagIne dekhe che / zraddhe che, ane jayAM sva-svarUpa pragaTa varte che tenI bhedarekhA, dRSTibaLa, Atmarasa dvArA pradarzita thAya che. / Ama mumukSutAmAM svarUpa pratyakSatAno abhAva che - jJAnIpuruSane vastu sAkSAt mojUda che, teo te rUpe thayA che. jethI sarvAMga tathArUpa vilakSaNatA, supAtra mumukSunA netro joI zake che, anya jJAnI paNa joI zake che. (643) * jyAM vastu - pote svayaM pratyakSa che, tyAM nyAya, yukti, Agama, anumAna Adi saMbaMdhita vikalponuM zuM prayojana che ? "huM pote atyaMta vedana pratyakSa chuM, vikalpanA abhAva svabhAve chuM.'' temAM sarva kartavya samAya jAya che. nija saMbhALamAM paranI sAvadhAnI sahaja chUTI jAya che. paranI sAvadhAnImAM nija saMbhALa nahi rahe . potAno amUlya samaya vyartha jaze. tethI apramatapaNe svarUpa saMbhALavA yogya che. AtmabhAva sAdhya thAya, mAtra temaja, sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvamAM vartavuM - e ja jinAjJA che. sarva satpuruSonA aMtara cAritrane avalokatAM, teo ema ja pravartya che. aho ! emanI dhIraja ! aho ! temanI Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 anubhava saMjIvanI pAramArthika vicakSaNatA ! parama bhaktithI temane namaskAra ho ! (644) paramasvarUpa pote ja sarva svarUpe upAdeya che." - AvI dravyadRSTipUrvaka utpanna jJAnano A mahAviveka che, je haMmezA dharmAtmAne jaLavAya rahe che. tethI samagra pariNamanamAM A valaNa cAlu rahe che. tula devAmAM jarApaNa ayathArtharUpa adhika ke hInapaNuM na thAya evI samyaka maryAdA ukata dRSTithI sahaja prApta hovAthI, te kharekhara kalyANamUrti ja (samyakdarzana) che. (645) taravAnA kAmI jIvo hoya to jJAnI puruSane anukaMpA Ave che. ane mULa mArganaI jaina zAsanano udyota thAya to sAruM tevI vRtti UThe che. paraMtu aMtaraMgamAM daDha abhiprAya prathamathI ja hoya che ke, "dharma sthApavAnuM mAna moTuM che; tene pacAvavAnI yathAyogyatA, aMtarbAhya tyAga-vairAgyamaya mArgane anurUpa sthiti) vinA, mAna-pUjAnI alpa paNa spRhA hoya to, mArga upadezavo nahi." (nijahitanI mukhyatA hovAthI) yadyapi jainazAsana mULamArgano udyota thAya te moTI vAta che, kemake tethI anekAneka jIvone svarUpa saMskAra, AsthA Adi thatAM mArgane pAme to tenuM sadgati pAme tenuM mUlya ghaNuM moTuM che. topaNa jJAna prabhAva ane aMgamAM tyAga hoya to ja bIjA jIvone anusaraNa thavAnuM nimitta thAya, tema jANI arthAt tevuM baLavAna kAraNa jANI, jJAnI parigrahAAdine tyAgavA vicAre che. jo ke sarvasaMga parityAga thaye, te kAryanI pravRtti sahaja svabhAve udayamAM Ave to karavI, paraMtu te pravRtti saMbaMdhita paNa Agraha rAkhavo nahi . evI nIti prathamathI ja nizcita hoya che, ane tethI AtmArthanI ja pradhAnatA rahe che. tyAM pravRtti sahaja sva-para hitakAraka thaI paDe che. - evo zrI tIrthaMkara devano mArga che. trikALa "jinamArga" jayavaMta varto ! (646) zAstra vAMcana karavuM paDatuM hoya athavA AtmArthe satsaMganA hetuthI karAtu hoya to, jJAnI puruSanI dazAnI vizeSatA | mahAnatAne lakSamAM laI, temano mahimA bhAsavAthI vAMcana karanArane potAnI laghutA | pAmaratAnuM bhAna rahetAM ahaMbhAva thato nathI. temaja AvA prasaMge jo ahaMbhAva thAya, to te kALakUTa jhera ja che, tema AgaLathI pratIta karyuM hoya, to tema thavAno saMbhava ocho thAya. aMdaramAM kAMIpaNa vacana vA buddhi cAturya AdinI bhAvamAM mIThAza sUkSmapaNe rAkhI hoya to te kyAreka vRddhigata thaI ahaMbhAvane utpanna kare te niHzaMka che. tema jAgRti rAkhatAM, vinamratA rahevAthI tenuM (namrapaNAnuM) ahapaNuM paNa na thAya, tyAM sudhI saMbhALa rAkhavI ghaTe che. kAraNake A sthAna vadhuM jokhamI che. (647) Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 177 zAstra adhyayana karanArane ughADa vadhe che. paryAya dRSTine lIdhe, anivAryapaNe abhimAna (kSayopazamanuM vadhe che tenI jAgRti na hoya to bheda buddhithI aneka paDakhAM, nyAya Adi jANavAnI AkAMkSA rahyA kare che. - Ama vRtti bahAranI bahAra ja kheMcAyelI rahe che. ane abheda svarUpanuM jJAna rahI jAya che. paraMtu abheda svarUpanI dRSTipUrvaka svarUpanA UMDANamAM upayoga jatAM, bhedo jaNAI jatAM, tethI paNa abheda svabhAvanI puSTi thAya te yathArtha | samyak pariNamana che. tethI mumukSujIne prathama ja dRSTi pragaTa karavA yogya che. te pahelAM jJAna (kSayopazamI vRddhimAM javuM nahi athavA dRSTi pragaTAvavA arthe jJAnAbhyAsa kartavya che; anya hetue jJAnAbhyAsa upakArI nathI. (648). pAtratAvAna jIva aMtarathI asatsaMga tathA asatvasaMgathI pAcho vaLI nija vicAramAM / AtmavicAramAM, satsaMgane ArAdhato thako pravarte che. Atma-vicAra baLavAna thavAthI puruSArtha yogya thaI aMtarbhedajAgRti thAya, to mokSa samIpa che. - AvI yogyatA bane to manuSyapaNuM saphaLa che - ane A rIte manuSyapaNuM jarUra saphaLa karI levA jevuM che. pharI pharI AvI taka nahi maLe tema jANI, zuddha aMtaHkaraNathI, arthAt nirmaLa pariNAmathI, Atmahita karI levA tatpara thavuM, jethI anaMtakALa mATenuM bIja ropAya jAya. Atma-vicAra baLa vardhamAna thatAM aMtaramAM svarUpa grahaNa thavA paryata vIryanI phuraNA jAgRta thAya temAM aMtara bhUdAIne anubhava thavAno prayatna che-pathArtha prayatna che. je niSphaLa thato nathI. aMtara bhedAvuM eTale, UMDI coMTa lAgavI, jene lIdhe tatkALa prayAsa cAlu thAya . ane AtmajAgRti Ave. bIjo bhAva ema paNa che ke mithyAtvanI graMthI bhedAya to tatkSaNa saMsAranI anaMtatAno abhAva thAya. (649) Atmahita sAdhyA pahelAM mAtra dhAraNA jJAnathI dharmaprabhAvanA (nI pravRtti) karavA yogya nathI. AtmArthI jIve eka layathI AtmahitanA prayAsamAM tatpara rahevuM tema thatAM nizcaya prabhAvanA thAya, temAM nija sukha pIvAmAM magna rahevuM-tema thatAM, jo zAsananI prabhAvanAno yoga haze to tad anusAra sahaja vikalpa Avaze; ane honahAra pramANe je prabhAvanA thavAnI haze, te thaze. paraMtu Atmahita sadhAyA pahelAM bAhya prabhAvanAnAM saMkalpa karavA nahi, temAM ghaNuM jokhama che. arthAt ahita thavAnI ghaNI saMbhAvanAo che. tema chatAM mumukSunI dazAe tevo yogya bAje to satpuruSanI AjJAe aMtaramAM mAna ane lobhathI atyaMta atyaMta jAgRta rahI, bhavabhayathI DaratAM DaratAM, AtmArtha mukhya rAkhI pravartavuM -yogya che. (650) mahApuruSanAM vacanone agaMbhIratAthI vicAravA na joIe. paraMtu temAM rahelAM gaMbhIra Azayane Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 anubhava saMjIvanI samajavA prayatna karavo joIe. ane jyAM sudhI AtmahitarUpa gaMbhIra Azaya na samajAya, tyAM sudhI koI abhiprAya / nirNaya bAMdhI levo te yogya nathI prAyaH nukasAnanuM kAraNa thAya che, tethI jijJAsAmAM rahevuM - te mumukSu mATe vadhu ucita che. temAM paNa mahApuruSa jyAre jainetara - graMtha athavA vyakti vizeSa saMbaMdhI vacana prakAzatA hoya tyAre matAMtaranI daSTi gauNa karI, tattvaSTinI mukhyatAthI vicAratAM paramArtha samajAya che saMpradAya buddhithI teno paramArtha samajavAmAM na Ave tethI juo - 639) ahIM vizALa ane madhyastha buddhirUpa pAtratA hovI jarUrI che. jemaNe tikSNa guNadaSTithI, gahana guNadRSTithI anya matanA zAstromAMthI paNa paramArtha prakAzyo, temanI bhagavatI prajJAne namaskAra ho ! namaskAra ho. !! (651) AtmArthI jIva doSa TALavAnA dRSTikoNapUrvaka potAnA pariNAmamAM jAgRta rahI avalokana kare che, temAM viSaya kaSAya prati kheda thaI Ave che. kvacit potAnuM nirvIryapaNuM ane pAmaratA joIne vizeSa kheda paNa thAya che. paraMtu mAtra ekalo kheda karIne AtmArthI aTakI rahetA nathI; athavA ekalA kheda bhAvomAM rahevuM / aTakavuM yogya nathI. tevo ekAMta nirAzA mArga nathI.) tevA bhAvathI pharI, mahApuruSonA cAritra, ane vacanonuM avalaMbana grahaNa karIne, AtmavIryane, pote AtmaguNo prati uchALe che. mahApuruSanuM je AcaraNa ane vacanane AdhArabhUta evA parama tattvane grahaNa karavAnA puruSArthamAM prerAya che, ane jyAM sudhI vijaya pAmatA nathI tyAM sudhI prayatna cAlu rAkhe che, ane aMte saphaLa thAya ja che, te niHsaMzaya che. - Ama khedabhAva ane AtmavIryanuM saMtulanapUrvaka anusaMdhAna thAya, tevo jJAnIno mArga che. (652) Disembara - 1990 mArganuM - upadezakapaNuM paramaguru zrI jina tIrthaMkaradevane viSe mAtra yogya che. ane te dazAnI ati nikaTa evI ArAdhaka dazAmAM vartatA nigraMtha vItarAgI sarvasaMga parityAgI munIrAja, ke jeo pote ja mUrtimaMta mokSamArga svarUpa che, temane viSe ghaTe che. je chaThThA guNasthAnake saMbhave che. tethI nIcenA guNasthAnake cothA-pAMcamA) mArga prApti thaI hovAthI, teo darzAvI zake che, paraMtu aMtarbAhya avirodhapaNuM na hovAthI, upadezapaNuM ghaTatuM nathI, to pachI mAtra mumukSupaNAmAM mArganI, tattvanI, AtmAnI, ke jJAnInI oLakhANa na thaI hoya, mAtra thoDA zAstra abhyAsathI dhAraNA rahI hoya, temaNe to upadezaka bhAve, ajAgRta rahI, jarApaNa vartavuM ghaTatuM nathI. e bhUmikAmAM jijJAsu rahevuM te ja yogya che. upadezaka bhAva rahetAM, vartatA, kugurupaNuM che, mArganuM virodhapaNuM che, ane te pragaTa mithyAtva che. parasparanI carcA ane vAda-vivAda prasaMge, pote upadezaka bhAve na varte, tevI jAgRti Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 179 AtmArthIne hoya che. namra bhAve mAtra potAnI samajaNa vyakta karI, satsaMga karavAnI buddhie paraspara samAgama karavA yogya che. (653) darzanamohanI tIvratAe, svarUpa avalokana thaI zakatuM nathI. A sthitimAM, zAstrathI thayela jANapaNuM ane maMda kaSAya paNa saphaLa thatAM nathI. tethI darzanamohano anubhAga ghaTavAthI svarUpaavalokana daSTi pariName che. darzanamohano anubhAga ghaTavAnA mukhya hetu, AtmahitanA lakSe jJAnI puruSano vizeSa samAgama, guNaprAptinI jijJAsAvRtti, tathA paramazAMtarasa pratipAdaka vItarAga zratanI UMDI ciMtavanA . e che. AtmArthIne niraMtara te upAsavA yogya che. AtmahitanI durlabhatA samajIne apramAdapaNe upAsavAmAM na Ave to te A jIvanuM avicArIpaNuM che. pAramArthika mRtanuM avalaMbana Indriya jaya / indriya nirodhapUrvaka thavo ghaTe che. ullAsita vIryathI Atmahita sAdhavuM. (654) AtmAno anaMta mahimA zAthI ? nirmaLa caitanyanA amRtarasathI pUrNa hovAthI. (655). che jene munidazAnI bhAvanA (puruSArtha sahita) vartatI hoya, te zrAvaka che. (656) anaMta zAMtinA piMDa upara dRSTi jatAM pratyakSa vidyamAna dekhAtA) zAMtinA zrotanA zrota vahevA lAge. (657) dhyeya zUnya tattva-zravaNa, vAMcana vagere niSphaLa che. (658) satsaMgane sakAmapaNe upAsatAM sulabhabodhipaNuM nAza thAya. bodha sparze nahi. (659) saMzAstra ane satsaMga Atmaruci, Atmarasa ane bhAvanAnA poSaNanA nimitta che. tyAM paNa nimitta pradhAnatA thAya to upAdAna gauNa thaI jAya te lakSa rAkhavuM. jenI buddhi anartha bIjAnuM ahita)mAM hoya tene pUrvArpara AgaLa pAchaLa potAnuM ahita)no vicAra utpanna thato nathI. te potAno nAza thato hoya to paNa te sukha mAne che. (661) pramAda parama ripu che -kRta kRtya dazA thayAM pahelAM teno bhaya rAkhavo, te nirbhaya thavAno Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 anubhava saMjIvanI upAya che. (662) v jaina zAsana e vItarAga pariNati che. pote ja zraddhA, jJAna, AnaMdapaNe pariName che, teTaluM ja jaina zAsana che. (663) / zAstra abhyAsa karI potAmAM TharavuM - teTaluM ja prayojana che. (664) je jJAne karI vItarAgatA niSpanna thAya te jJAna upadezanuM rahasya che. te Atma svarUpanuM jJAna che. (665) cittamAM paramArtha saMbaMdhI rasa utpanna hoya, athavA paramArtha bhAvano vizeSa AvirbhAva vartato hoya, tyAre ja te saMbaMdhI kahevuM ke lakhavuM yathArtha gaNAya, vA svapara hitakArI thAya anyathA paramArtha saMbaMdhI kahevuM ke lakhavuM sva-parane upakArI nathI thatuM kAraNa ke te pravRtti Atmabuddhi pUrvaka thaI nathI. tethI paramArthanAM prakaraNa lakhanAra athavA kahenArane te kALe viSayane anurUpa vIryanI pravRtti aMtaraMgamAM thavI ghaTe to ja tene anurUpa vacanayoga pragaTe. vacana / vANInI yathArthatAnuM mApa athavA pramANa A prakAre thavA yogya che. jJAnI / dharmAtmAnI vANI haMmezA puruSArtha preraka hoya che, vA Atmahita preraka hoya che; ane temanAM vacanayogamAM ukta prakAre paramArtha rasanI abhivyakti jovA maLe che, je jJAnI puruSanI oLakhANa thavAnuM kAraNa paNa thAya che. tethI jJAnI asthiratAvALA udaya yoge "kalpita bhAve paramArtha prakAzatA nathI te yogya ja che. munIrAjane sAMsArika pravRtti nahi hovAthI paramArthamArganuM upadezakapaNuM ghaTe che, kAraNa ke teo pote ja mUrtimaMta mokSamArga svarUpa che; vaLI temane evo udaya-yoga hoto nathI, jethI asthiratAthI paramArtha prakAzanamAM kRtrimatA thAya. paraMtu sahaja 6ThThI-sAtamAM guNasthAne jhUlatAM - jhUlatAM upadezanuM kahevuM ke lakhavuM thaI jAya che. paraMtu jJAnI puruSa prArabdha - udayamAM bAhya pravRttinuM virodhAbhAsIpaNuM jANe che, tethI paramArtha pravRtti karatAM, bahAramAM dravya, kSetra, kALa, bhAva joI ati viveke pravarte che. temaja aMtaramAM AtmarasanA AvirbhAvapUrvaka (asthiratAvALA udayayoganA abhAvamAM paramArtha saMbaMdhI pravRtti kare che te sivAI karatAM nathI. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 anubhava saMjIvanI mumukSujIvane to upadezakapaNuM ja ghaTatuM nathI. te pote jijJAsAnI bhUmikAmAM che, tethI jijJAsupaNe pravartavuM ja tene yogya che. tema chatAM potAnA svAdhyAya arthe satsaMgamAM bIjA mumukSuo sAthe paramArtha viSayaka carcA Adi karatAM Atmacine poSaNa maLe tevA lakSe pravartatAM doSa nathI. paraMtu lokasaMjJA ke oghasaMjJA e pravartavuM ghaTe nahi, temaja upadezaka thavAno svaccheda kSayopazamane lIdhe na thAya, tenI atyaMta jAgRti rAkhavI ghaTe. jIva paribhramaNa karatAM karatAM kyAreka AtmakalyANanI bhAvanAthI sat devAdino yoga pAmI, mohane maMda karavA sudhI Ave che; paraMtu mohano abhAva thAya . graMthibheda thAya te pahelAM ja saMsAra pariNAmI thaI pAcho vaLe che vA pAcho paDe che, tenuM kAraNa vicAratA - zarUAta yathArtha prakAre thaI nathI, moha maMda thavAno yathArtha krama rahyo nathI. daDha mokSecchA vinA sapramANa vIryagati, utpanna ja na thAya, te svAbhAvika che. athavA svalakSIpaNuM na AvavAthI, paralakSIpaNAmAM ja dharma-sAdhana thavAnuM bane. tethI dhAraNA jJAnano upayoga thaI zake nahi. e vagere niSphaLatAnA kAraNo khacIta vicAravA yogya che, ane yathAkrame yathArthapaNe zarUAta karavA yogya (668) che. Vkriodha, mAna, mAyA, lobha A cAra kaSAya aneka anarthane upajAve che, teno saMkSepamAM nIce mujaba vicAra kartavya che. krodha thatAM AtmAmAM te kALe ghaNo kleza thAya che. jenAM pratye thAya che, te priyajana hoya to prItino nAza thAya che, anya hoya to vera baMdhAya ane durgatino baMdha paDe. bIjAne bhaya lAge tethI dubhAya. mAna thatAM vinaya nAza pAme che. abhimAnI jIvanuM zruta duSita thAya che, zIla paNa duSita thAya che. vinaya karavA yogya pratye vinaya raheto nathI. buddhimAM saMtulana jaLavAtuM nathI. mAyAnA pariNAma gupta pAparUpa che, tethI teno aparAdha sva-parane dekhAto nathI.paraMtu te vizvAsano athavA mitratAno nAza kare che. bhaviSya mATe tenAthI dUra rahevAnuM loko vicAre che, athavA vartamAnamAM vizvAsa mUkatA bhUtakALane yAda karI dUra rahe che. viparIta zraddhAne daDha kare che. hiMsA, jUTha Adi... lobhathI sarva avaguNa Ave che, athavA sarva-(koIpaNa) guNa (hoya to) no te vinAza kare che. zAstramAM (pra. rati. pra.29) lobhane sarva prakAranA vyasanano / duSaNo AvavA mATeno khullo rAjamArga kahyo che. A rIte ukta cAra kaSAyo cAragatirUpa bhayaMkara saMsAranA kAraNa jANavA. (669) Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 anubhava saMjIvanI satpuruSane oLakhatAM, temanA pratye jene paramezvarabuddhi thaI parama vinaya prApta thAya, tene ja AtmasvarUpa oLakhAya, te sivAI anAdi mithyAdaSTine AtmasvarUpe rahela paramAtmAnI oLakhANa thaI zakatI nathI. AvI vastusthiti hovAthI jinAgamane viSe ThAma ThAma satpuruSano mahimA prakAzyo che; tenI pratIti thatAM svacchaMda na thAya-anyathA svacchaMda javo muzkela che. "binA nayana pAve nahi, binA nayanakI bAta" e padano marma paNa uparyukta rahasyane prakAze che. (670) pariNAma be prakAre kArya kare che. eka avalaMbavA rUpe, ane bIjuM avalaMbyA vinA mAtra jANIne pravartavArUpe. have mokSamArgamAM zuddhanaya dvArA, eka zuddha dhruva nijasvarUpa ja avalaMbavA yogya che, guNabheda ke koIpaNa paryAya avalaMbanane yogya nathI. guNabheda, zuddhAzuddha, paryAya ane nimitta ke je vyavahAranayanA viSayo che (samakita, zudghanaya, vItarAgatA vagere paNa) te jANavA yogya che, paNa avalaMbavA yogya nathI. A be muddA pariNamanamAM yathAsthAne na rahevAthI jIva anAdi paryAya daSTi hovAthI prAyaH ubhayAbhAsI thaI jAya che. temAM (vartamAna) 'paryAyamAtra huM' - evuM avalaMbana rahyA kare che, ane potAnuM mULa svarUpanuM lakSa / bhAna na rahevAthI, kalpanAmAtrapaNe nizcayanI zraddhA mAnyatA karI che, - tevI sthitimAM vartavAnuM thAya che, ane zubhayoganI pravRtti pariNAmane yogya vyavahAra manAya che. je bhrama che. A uparAMta zabdanaya (bhASA) nA prakaraNamAM eka ja dravya / bhAvane te ja svarUpe nirUpaNa karavo te nizcayanaya che ane tene ja upacArathI anya dravyanA bhAva svarUpe nirUpaNa karavo te vyavahAranaya che. tyAM eka ja viSaya prakAre kahevAya che. tenuM nAma nizcaya - vyavahAra che. (671) - * sAmAnyapaNe svarUpano vicAra karavo, manana karavuM, tema upadeza che, kAraNa ke jIva udayamAM udAsIna / nIrasa paNAnA abhAvane lIdhe udaya pariNAmathI upayogane nivRtta karato nathI. paraMtu, vizeSapaNe satpuruSa ema kahe che ke vicAra karyA karavAthI to vicAramAM AtmA parokSa rahevAthI Atma-jAgRti utpanna thatI nathI. rucipUrvaka, jJAna lakSaNe sadAya sphurita evA akhaMDa svarUpane grahaNa karavAno (hayAtIne vedavAno) prayAsa thavo ghaTe, kAraNa grahaNa karavAmAM AtmA pratyakSa che, jyAre zravaNa-vicAramAM AtmAnI parokSapaNAne lIdhe prApti thatI nathI A vidhi-viSayaka mahatvapUrNa siddhAMta che. (672) jJAnamAtra AtmAno nizcaya thatAM adhyAtmamAM te paramasatya, paramakalyANa svarUpa; ane Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 183 anubhavavA yogya - paNe nizcaya karIne tenI ruci / prIti thaI temAMja saMtoSa prApta karIne, tRpta thavAthI vacanAtIta AnaMdanI anubhUti thAya che. tethI jJAnamAtra pote, teTaluM ja satya che, teTaluM ja kalyANa svarUpa che, ane teTaluM ja anubhavanIya che. te mATe vadhu pUchavA . kahevAnI AvazyakatA nathI. kAraNa ruci, saMtoSa ane tRptithI utpanna pratyakSa AnaMdanuM vedanA thavA - hovAne lIdhe, vAMchA, kutUhala Adi rahetA / thatA nathI. (673) jAnyuArI - 1991 VjJAnI puruSanI vANImAM caitanyano raNakAra hoya che, tenAthI jJAnI puruSa oLakhAya che. e raNakArathI AtmAmAM apUrvatA lAge ane sAthe sAthe puruSArtha upaDe, to svarUpa samIpatA thaI janma-maraNano nAza thaI jAya che. AvuM amRta jJAnInI vANImAM bharyuM che. tethI ja temanI vANIne vacanAmRta kahevAya che. te khAlI zabda-alaMkAra nathI. tevI ja rIte dravya-daSTi ane svarUpabhAvanAthI pravAhita thayelAM AcAryo ane satpuruSonAM tIkhAM vacano te bhASA-alaMkAra nathI, paraMtu temAM zAMta amRtarasanA sarovara chalakAya che, paNa najara joIe. (674) dharmAtmAnI nirdoSa pavitradazA - gaMbhIratA samajavA UMDI dRSTi joIe. temAM paNa kRpALudevanI saraLatA ane namratA to atIva stuti karavA yogya che. bIjA koIne saMtAparUpa thavAno svapna paNa vicAra nathI. jene, chatAM bhrAMtithI koIne duHkharUpa thayAnuM lAge to dAsatva bhAve kSamA yAcanA karyA pachI duHkharUpa koNa mAne ? udaya prasaMge kevuM saMtanuM valaNa thAya che. teno bodha svayaM maLI jAya - tevA sAkSAt bodhasvarUpa saMtonA caraNa parama bhaktithI sevavA yogya che. (675) svarUpanizcaya paralakSI jJAna / vicAramAM thato nathI paraMtu aMtara prayoganI bhUmikAvALA jIvanuM jJAna sva sanmukha thatAM svasaMvedanane lIdhe arthAt sva sanmukhatAmAM jJAna - vedanathI jJAnanuM grahaNa thatAM, yathArtha svarUpa nizcaya thAya che. te ja jJAnanI pradhAnatA vAstavamAM che, tyAM rAgano sadbhAva hovA chatAM, ekanyAye aMze rAgano abhAva karIne nizcaya karyo - ema kahevAmAM Ave che. nijAvalokanano prayAsa . te rUpa abhyAsa, paralakSI jJAnane, svalakSI thavAnI prakriyA che. te sivAI mAtra bAhya-vicAra, vAMcananI paddhati kAryakArI thatI nathI. anaMtakALamAM jIve kadI parasanmukhatAne choDI svasammukhatA karI nathI. prathama svarUpa nizcaya thAya, te kALe puruSArtha, pAtratA, ane svasammukhatA thAya te apUrva che. (676) Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 anubhava saMjIvanI saMga kono karavo ? te ati mahatvano prazna mumukSu mATe che. sAmA jIvanI parIkSA karavAmAM, te mATenI madhyasthatA, kSamatA, yogyatA vagere apekSita che. tethI teno sugama upAya e che ke, jenA saMgathI AtmArtha posAya, vA AtmatA pratye pariNAma gati kare, te prakAra potAmAM tapAsI, tad anukULa saMga - te satsaMga sammata karavA yogya che. athavA nimittanuM jJAna A prakAre upAdAna dvArA yathArtha thAya, tevo saMgano prasaMga samajavA yogya che. (677) mukhya . gauNapaNuM pariNAmamAM be prakAre thavA saMbhavita che. upayogamAM ane pariNatimAM. jJAnadazAmAM svarUpanI mukhyatA sadAya pariNatimAM rahyA karatI hovAthI, upayogamAM udaya prasaMga mukhya thAya che. paraMtu te pariNatine pratikULa hovAthI rucatuM nathI, niSedha Ave che. tethI upayogamAM AtmA-gauNa thavA chatAM, jJAnadazA cAlu rahe che, kAraNake pariNatimAM Atma dhyAna ane lakSa chUTatuM nathI. temAM to svarUpa mukhya ja rahe che. (678) Azcarya che ke pU. gurudevazrInAM sAnidhyamAM(!) sevAmAM (?) sAruM jIvana vitAvavA chatAM gRhita ane agRhita mithyAtvanI bhedarekhAne samajI nahi zakavAthI bhUla thAya che ! vAda vivAda ane durAgrahane sevAya che. ! A draSTAMta mumukSujIvane bodha levA jevuM che. yathArtha kramathI-daDha mokSecchAthI prAraMbha na karyo hoya to maMda kaSAyapUrvakanA tyAga - vairAgya ane paralakSI zAstra jJAna saMpanna jIva pratye vyAmoha thaI, tevAnuM anusaraNa thaI jAya che. tethI mokSanA Icchaka jIvoe darzanamohanI yathArtha maMdatA-te rUpa pAtratApUrvaka zraddhAnI pradhAnatAvALA dRSTikoNa vaDe, anusaraNa karavAnI nIti grahaNa karavI yogya che. (679) bhedajJAnapUrvaka, rAga ane parathI bhinnapaNe potAno anubhava na thayo hoya, to prArabdhane udAsInapaNe sahaja vedI zakAya nahi, tyAM AtmArthI jIve prayatnavaMta rahIne bhedajJAnano prayoga baLavAnapaNe kartavya che. dhanya che, te jJAnI puruSane, je prArabdhane vedatAM, samAdhi-virAdhanAM thavA detA nathI; tevA AtmabhAvamAM rahe che; ane prArabdhanA tIvra anubhAgane vedatAM vizeSa nirjarA karI, thoDA kALamAM siddhi pAme che. jJAnI sahaja bhAve varte che, temAM svarUpa jAgRti ane puruSArtha. dazA vardhamAna thAya tevuM sahaja hoya che. (680) samakita pahelAM mumukSune "anaMtAnubaMdhI hoya che, to paNa prayatnapUrvaka / jAgRtipUrvaka udAsabhAva saMyukta athavA maMdarasayukta pariNAme pariNamavAno mumukSu dharma che, nahi to niraMkuza pariNAmanI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 185 pravRtti saMbhave che; nirvaMza pariNAma thAya che, tyAM bhavabhaya nathI, tevA nirbhayapaNe bhogAdimAM thatAM pariNAmathI mumukSutA paNa kema rahe ? (681) jJAnI potAnuM upajIvana / AjIvikA pUrva prArabdha anusAra kare che, temAM potAnI dazAne hAni thAya tema karI, pravRtti karatA nathI. tad anusAra mumukSujIve sAvadhAnI / jAgRti vizeSa rAkhI prArabdha bhogavavA yogya che, mukhyamAM mukhyapaNe e vAtanuM lakSa rAkhavA yogya che ke AtmakalyANathI vizeSa jagatamAM koI padArtha nathI. tethI koI padArtha ke prasaMgane teTalI adhikatA na ApavI ghaTe, jethI nija hitane nukasAna thAya. jo ke baLavAna ughya kALe, tevI dhIraja rahevI vikaTa che, bahu vikaTa che, topaNa prayatna sAdhya hovAthI, prayatna kartavya che. (682) dAnanA pAtramAM utkRSTa munibhagavAna che. madhyama dezaviratI zrAvaka che. jaghanya aviratI samyakdaSTi che. temaja jinAyatana ane satzAstrAdinI pravRtti sthAna che. te sivAI, saMsAramAM duHkhI prANI pratyenI karuNAthI devAmAM AvatuM dAna te lokika che. te gauNatAe thavA yogya che, A sivAI, AtmArthI jIvane, dharmapAme - tevI buddhithI vAtsalyabhAve madada ke dAna devAmAM Ave, te yogya che, topaNa e mATe sAvadhAnI rAkhavA yogya che ke te levAnI vAchAmAM rahyA kare athavA levAnI vAMchAvALAnI vRttine poSaNa maLe, tema thavuM na ghaTe. (683) upadiSTa vacano, bodha / siddhAMtonI samajaNa thayA chatAM, krama viparyAsa aMgenI samajaNa vinA, akrame pravartatAM, nirdhArIta saphaLatA maLatI nathI. tethI sanmArgane gaveSavA IcchatA mumukSujIvane mUMjhavaNa thavI svAbhAvika che, ane krama choDIne sadvicAra ane sat siddhAMtane anusaravAno prayatna karatAM mArganI ane siddhAMtanI pratIti Ave che, topaNa AgaLa nahi vadhI zakAtuM hovAthI mULa samasyAnuM samAdhAna thatuM nathI. tevI paristhiti prAyaH thAya che; tyAM samAdhAna ema che ke, jo kramathI ja zarUAta karavAmAM Ave to, sahajapaNe AgaLa vadhAya che, teTalA pramANamAM pariNAmo svakArya karavA lAgI jAya che. ane camatkArika rIte mArgano vikAsa sadhAya che. jANe ke mumukSue bhItaramAM koI navI ja duniyAmAM praveza karyo na hoya ! ane te alaukika duniyAno pravAsa - vihAra thavA lAge che. A mArga prApti mATenI niyati che. (684) // koIpaNa vRtti / mana upara niyamana lAdavuM arthAt damana karavuM e avaijJAnika che, vA kRtrima che. arthAt kudarata viruddha che, te zAMti meLavavAnI rIta nathI, - unmArga che. paraMtu tenuM nirIkSaNa karatA rahevuM arthAt avalokanano abhyAsa karavAthI teno vega gaLI jAya che, kSINa Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 anubhava saMjIvanI thaI jAya che ane sahajapaNe zAMtinI dizA prApta thAya che, je vaijJAnika che. nirIkSaNa dvArA vRttine samajavAnuM thAya che, teTaluM graMtha vAMcavAthI ke upadeza vacana zravaNa karavAthI thatuM nathI. uparAMta nirIkSaNa AgavuM ane yathArtha upazamana (vRttinuM thAya che-te vizeSa vAta che. (685). tattva-jijJAsAnuM anumodana karavA yogya che. topaNa kutUhala vRtti, mAtra jANapaNuM vadhAravAnI kutUhala vRttinuM anumodana jarApaNa karavA yogya nathI. paralakSI jJAna ane pararuci / anAtmaruci Atmahitane nukasAnakAraka hovAthI, tevA pariNAmane jijJAsAnA aMcaLA nIce poSaNa na maLe, tenI sAvadhAnI rAkhavA yogya che. sAmAnyata: anAdi pararucine lIdhe jANapaNuM vadhAravAnI, - saMgraha karavAnI, saMgrAhaka vAsanA, jIvane thaI jAya che. tethI cetavuM joIe. ane yathArtha jijJAsApUrvaka Atmarucine poSaNa ApavuM joIe temaja jJAnamAM svalakSIpaNuM ANavuM joIe. (686) pratyeka kArya yathArtha thAya, tevo abhiprAya hovo joIe, tethI yathArtha samaye yathArthapaNe ane acukatA vaDe kArya thAya tema zIkhavuM joIe, te saphaLatAno vaijJAnika krama che. kAryanI yathArthatA, te kAryanI suMdaratA che, ane tenAthI nipuNatA ane kSamatA nIpaje che. zaktino apavyaya thato nathI-athavA to samaya ane zaktinuM pUruM vaLatara maLe che. zaktinA vikAsano AdhAra paNa yathArthatA upara che, jemake yathArtha suvicAraNAthI AtmajJAna pragaTa thAya che. (687) mokSamArgamAM svasaMvedana jema jema vadhatuM jAya che, tema tema AtmA vijJAnaghana thato jAya che. vijJAnaghana thato jAya che, eTale jJAnamAM jJAnavedana ghaniSTapaNAne pAmatuM jAya che. upara uparanA guNasthAne, A vedana ghaniSTa hoya che. tethI ja munidazAmAM vedananI ghaniSTatAne lIdhe, anya dravyabhAva jJAnamAM pratibhAsatAM chatAM jJAna atyaMta nirlepa bhAve sahaja rahe che; upasarga pariSahonI asara paNa, jJAnane jaNAvA chatAM thatI nathI - kevaLajJAnamAM saMpUrNa jJAnaghanapaNuM hovAthI lokAloka pratibhAsavA chatAM paNa, jJAna saMpUrNa svasaMvedanamAM rahe che. je arihaMta pratimAmAM prasiddha thAya che, ane jinendra darzanamAM tevuM pUrNa ghaniSTa svasaMvedana, darzanArthIne nija svasaMvedananuM smaraNa athavA jAgRtinuM nimitta thAya che. aho ! zAzvata jinapratimA e kudaratano kevo pAramArthika-saMketa che !! satya, satyadharma, satyadharmanA nimitto, anAdi anaMta vizvamAM mojUda che. kevI gaMbhIra ane kudaratI ghaTanA ! racanA ! Atmahita / paramArthanA prayojanavAna mATe sahaja naisargika vyavasthA !! (688) Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 187 jema mokSanI prAptinI zarUAta samyakdarzanathI che, tema mokSamArganI prAptinI zarUAta pUrNatAnA lakSathI che. baMnne vaijJAnika hovAthI sahajatAnA utpAdaka che, arthAt baMnne paryAyanA akartRtvane utpanna karanAra che. tethI mumukSujIve kRtrimatAthI zreya prAptino abhiprAya choDI sahajatA aMgIkAra karavA yogya che. pUrNatAnuM lakSa hoya tene upadezabodha grahaNa karavAmAM kRtrimatA thatI nathI; athavA to vidhi-niSedhanA prakaraNamAM, upadeza grahaNa mumukSu jIva kartRtvapaNe prAyaH kare che; ane tethI nirdhArIta saphaLatA maLatI nathI, tevI sthitimAMthI te bacI jAya che, ane saphaLatA pratye yathArtha prakAre AgaLa vadhe che. mArgamAM AgaLa vadhavAmAM jo yathArthatA hoya to dareka tabakke saMtulana rahe che. (689) phebruArI - 1991 bhAva saMtulananA viSayamAM, abhiprAya ane AcaraNa vacce mumukSujIva ane sAdhakane saMtulana jALavavAnuM thAya che. abhiprAya tattvadRSTipUrvaka, dhyeya pratyayI hovo ghaTe che, je sadAya aphara hoya che. jyAre AcaraNa bhUmikA anusAra athavA zakti anusAra hoya, baMnne vacce saMtulana jaLavAtA kramika vikAsa sadhAya che. saMtulana gumAvatAM patana thAya che, athavA nukasAna thAya che. vajana to abhiprAya upara hoya che, AcaraNa gauNa rahe che. tethI AcaraNanuM aham' na thAya. 'pUrNatAnA lakSe' pratyeka bhUmikAmAM sahaja saMtulana jaLavAI rahe che; anyathA saMtulana jaLavAI zake nahi. AcaraNamAM zubhabhAvo thAya, paraMtu zraddhA - jJAna pUrvaka abhiprAya vaDe teno niSedha thAya. - Ama vidhi niSedhathI sahaja kArya siddhi che. (690) jJAna sAmAnya dhArAvAhI pariNamI rahyuM che, paraMtu zeyAkAronI ruci, mukhyatA, ane AkarSaNa hovAthI teno AvirbhAva thaI rahyo che. Azcarya che ke, jJAna vizeSanA AvirbhAvathI AkuLatA, atRpti thavA chatAM, jIva jJAna sAmAnya pratye valaNa karato nathI, athavA tema karavAmAM dhyAna kheMcAtuM nathI. svarUpanI oLakhANa ane mahimAthI sahajapaNe sAmAnya svabhAvanA AkarSaNathI anekAkAra jJAna pratye udAsInatA ane nIrasapaNuM thAya che, ane svarUpa grahaNanA prayAsamAM, jJAna sAmAnyano sahaja AvirbhAva thAya che . A vidhi che. (691) vItarAga mArgamAM, rAganI upAdeyatA nathI. tema chatAM mArgamAM pravartatAM dharmAtmAne sAdhakapaNAne lIdhe rAgAMza varte che, tenI sahaja sthiti hovAthI, cokkasa maryAdA paNa che. eTale ke je te bhUmikAmAM sahaja sthitie je rAgAdi hoya, te hoya ja. tenI upAdeyatA na hoya to paNa te hoya ja, tema Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 anubhava saMjIvanI na jAya te tane mArA para jANavuM te yathArtha ane nyAya saMgata che. jo tema na hoya to avazya tyAM te bhUmikAnI sAdhakadazA to nathI, paraMtu te bhUmikAthI nIcI koTInI azuddhatAno sadbhAva athavA viparyAsano sadbhAva hoya che. vaLI bhUmikAne ayogya / anucita rAgAdi hoya tyAM to, aMtara vItarAgatA saMbhavatI ja nathI athavA mumukSatA paNa saMbhavatI nathI. (jo mumukSune yogya bhUmikAnA pariNAma na hoya, to virAdhaka bhAvonuM avazya prAbalya hoya che.) (692) akRtrima sahaja svabhAva sAthe, pariNAma sahaja bhAve thAya to zobhe che, athavA svAbhAvikapaNuM ane sahajatA hoya tyAM ja yathArthatA vA samyakatA hoya anyathA hoya nahi. svadravyanuM kartA-karmapaNuM sahaja akartAbhAve pUrNatAnA lakSe prAraMbhathI ja cAlu thAya che; ane rAganA kartApaNAne mULathI chedI kartA-karmanI mithyA pravRttino nAza karI, apUrva samyakatvane nirvANane ApanAruM) prApta thAya che tethI ja :- zrI samayasArajImAM parabhAva ane pAradravyanA kartApaNAne saMsAranuM mULa athavA ajJAnanuM phaLa darzAvyuM che. mATe ema kahe che ke kartA-karmapaNuM ajJAnane lIdhe che ane jJAnane lIdhe akartApaNuM / jJAtApaNuM che. (693) mumukSune vicAranI bhUmikAmAM tattvasaMbaMdhI samajaNa thAya che, temAM rasa/baLanuM pramANa, parokSapaNuM hovAne lIdhe sAmAnya athavA alpa hoya che. paraMtu avalokananI bhUmikAmAM anubhavanuM pratyakSapaNuM hovAthI, jJAnabaLa, pratIti, kAryarasa, vizeSa hovAthI te pariNamana thavAnuM kAraNa thAya che. tethI mAtra vicAra-jJAnathI kArya siddhi thatI nathI - athavA vicAravAthI jJAna keLavAIne bhAvabhAsana thaI zake nahi. bhAvabhAsana thavA mATe prayoga anivArya che, tethI mAtra vicAranI paddhati, pariNamana thavA arthe paryApta nathI. temAM dhyeya zUnyapaNAne lIdhe, thAka lAge che. prayoga dhyeyanA lakSe thatAM, temAM thAka lAgato nathI, paraMtu kArya rasa vRddhigata thato jAya che. (694) huM pratyakSa jJAnamAtra bhAva chuM. AmAM AkhuM samayasAra AvI jAya che. sAdhya-sAdhaka adhikAramAM ukta vacanAmRta bhagavAna amRtacaMdra AcAryadevanuM che. temAM anya zeyane jANavuM te bhrAMti kahI che. temAM yajJAyaka saMkaradoSano niSedha karyo che. paraMtu tyAM svapara prakAzaka paNAno - svabhAvano . niSedha karyo nathI, tema samajavA yogya che. zloka . ra71nuM tAtparya e che ke - huM potAne / svarUpane vedya vedakarUpe jANuM chuM. (abheda anubhavarUpe tyAM anya zeyathI zuM prayojana Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ? anubhava saMjIvanI 189 (695) upayogane aMtaraMgamAM jJAna sAmAnya upara anubhava dRSTie laI javo; anubhava dRSTi 'huM paNA' rUpa hovAthI, jJAna sAmAnya sardeza ati nikaTa dravyamAM 'huM paNuM' sahaja ApoApa Ave che. Ama aMtaraMgamAM bhedajJAna thavA yogya che. ullAsIta vIryathI arthAt AtmahitanA ullAsapUrvaka sahaja prayatna - vAraMvAra svasamUkhatAno kartavya che, dhArAvAhI rahe tyAM sudhI. te zuddha upayoganuM kAraNa che. (696) jJAnamAM svayaMnuM vedana sahaja svabhAvane lIdhe hoya che, to paNa svAnubhava kALe, je svasaMvedana thAya che, temAM ghaniSTa saMvedana hoya che. A svasaMvedananI tAratamyatA ghaNI hoya che, kAraNa ke te sarvajJa svabhAvane avalaMbIne utpanna thayela che, ane svasaMvedanapUrvaka svabhAva ane pUrNatAnI pratItinuM vedanarUpa kAraNa A svasaMvedanane ghaTTa banAvavAmAM bhaLe che. tethI vizvanI samasta anukULatAo ane pratikULatAothI para thaIne te varte che. temaja pUrNa svasaMvedana ke jenI tAratamyatA anaMta che, tenuM kAraNa paNa vartamAna svasaMvedana (niyamathI) che. A svasaMvedana te AtmAnuM jIvana che, pavitra jIvana che. ahIM vedanamAM jIvatuM Atmatattva upalabdha che. graMtha graMthomAM tenI stuti jovA maLe che. amRtarasano kaMda AtmA che. tenuM rasA svAdana svasaMvedanamAM che tyAMthI khasatAM anya sarva klezarUpa che. zuddhopayogakALe, rAgano abhAva (je vedanamAM pratibaMdhaka hato) thavAne lIdhe jJAnavedana AvirbhUta thAya che. (697) adhyAtmazAstra, jo darzanamoha ghaTyo che jeno, tevA pAtra mumukSujIvane avagAhanamAM Ave, to paramArtha pratyenA pariNamanamAM samIpatA thAya che, nahi to mAtra dhAraNAno viSaya rahI jAya, ane darzanamohapUrvaka udayabhAvomAM tIvra 2se karIne pravartavuM thAya. jemAM udAsInatA/ upekSA thavI joIe, tevA udaya prasaMgomAM nIrasatA thayA vinA, adhyAtma-bodhanI asara thAya nahi. tyAM jAgRtino abhAva hoya to jANapaNAnuM duSTa abhimAna paNa thayA vinA rahe nahi. tethI adhyAtma zAstra jJAnIpuruSanI AzAe, temanA sAnidhyapUrvaka avagAhavavuM ucita che, vA tIvra mumukSutA / pAtratAnI bhUmikAmAM adhyayana thavuM hitakArI che. darzanamohanI tIvratAvALA jIvane nizcayanI vAto prAyaH svacchaMdanuM kAraNa thAya che. (698) bhedajJAna, aMtaraMga sUkSma anubhavadRSTi vaDe karAya che. temAM jJAna prakAzarUpe, - nirAkULabhAve, potArUpe, anubhavamAM Ave, ane rAga AkuLatAbhAve, jaDa vA aMdhakArarUpe, parapaNe jaNAya - Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 anubhava saMjIvanI sahajapaNe judA ane viruddha prakAranA bhAvo jema che tema judA ja jaNAya vA vedAya, jo tathArUpa aMtara abhyAsa hoya to....A mokSanuM kAraNa parama preme sevavA yogya che, vA upAsavA yogya (699) che jenI dazA moha rahita thaI che, evA nirmohI puruSanI dazAnuM bahumAna . bhakti, bhakti karanAranA darzanamohane gALI nAkhe che, athavA AvA bhaktivAnanA mohano anubhAga sahaja ghaTI / tUTI jAya che, te niHsaMzaya che. A rahasya bhaktinuM svarUpa che, je sahajapaNe niSkAma svarUpe ja hoya che. mohano abhAva thavo duSkara che, to paNa sugamatAthI thavA arthe mahApuruSoe te bhakti bodhela che. topaNa tevA nirmohI mahAtmA hovA / maLavA joIe. je dharAtala para evA AtmA vicare che, te dharA paNa dhanya che. sapuruSanI vidyamAnatAnuM durlabhapaNuM traNe kALane viSe rahyuM che. to A kALe durlabha hoya temAM kAMI Azcarya nathI. paraMtu mumukSujIvane Azraya bhaktinI bhAvanAmAM rahevA jevuM che. avidyamAnatA joI bhAvanA chUTI jAya vA maMda paDI jAya to pAtratAno abhAva che, pAtratAvALAne bhAvanAmAM phera paDe nahi. (7OO). mArca - 1991 svarUpa pratyakSapaNuM - anaMta pratyakSatAnA bhAsana vinA puruSArthano aMtarmukhI vega jevo upaDavo joIe tevo upaDe nahi, ane tyAM sudhI vicAranI bhUmikAmAM ja aTakavuM thAya; athavA tyAM sudhI udayabhAvathI bhinnatA thAya nahi. udayamAna saMyogo ane udhyabhAvo sAthe mAtra saMyoga saMbaMdha prArabdhayoge che, topaNa svarUpanI anaMta pratyakSatA ja te sarvathI pratyakSa bhinnatAnI pratIti karAvI, vAstavikapaNe bhinnatAno anubhava karAve che, jethI viSamabhAvanAM nimitto baLavAnapaNe prApta thavA chatAM, jJAnI puruSo aviSama upayoge varyA che, varte che ane vartaze; evA aviSama upayogane dhAraNa karanArane . nirapekSa bhAve rahenArane namaskAra ho. !! svayaMnA paramapadane - paramAtmAne - abheda bhAve vedatAM, upayogamAM utkRSTamAM utkRSTa vrata, tapa, niyama, labdhi ane aizvarya samAya jAya che-AvuM mUlya aMkAyA vinA zubha bhAvonI ruci phare nahi. (701) - bAhyavRtti chUTavA arthe bAhya prasaMgo ane vRttinuM nirarthakapaNuM bhAsavuM ghaTe che, ane bAhyavRttinuM upAdhipaNuM khaTake to ja udAsInatA Ave; paramArthano viSaya tyAM sudhI lakSagata thavo durlabha che. lakSa vinAnI dhAraNA bAhyavRttine rokI zake nahi. tethI tattva-abhyAsanI pravRttimAM vartatA mumukSuoe Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI asti-nAsti baMnne paDakhAnI jAgRtipUrvaka pravartavuM ghaTe. * thAya. 191 sat-svarUpanI prApti arthe, darzanamoha pAtaLo paDye, prAptinI sahajatA / sugamatA thAya che. te darzanamoha paNa sugamapaNe ghaTavAno upAya ema che ke H- satpuruSanA vacananI pratIti Atmahita arthe evI dRDha varte ke aMzamAtra temAM vikalpa thavAno avakAza na hoya. satpuruSanI AjJAnI apUrva ruci evI rahe ke prANathI paNa adhika samajI AjJAmAM rahevuM (702) sarvArpaNabhAve satpuruSanI bhakti hotAM svacchaMda nirodha saheje thAya, doSa gaLe, parama vinayathI mAna gaLI jAya, apUrva jijJAsAmAM (satnI) rahevuM thAya. (703) - * 88 bhAvabhAsana thayA vinA, nija adhyAtma tattvanuM ciMtavana, kAlpanika, kRtrimatAyukta, hovAthI vyAmoha upajAve che. pariNAme tevuM ciMtavana prAyaH zuSkatA, svecchAcArIpaNuM, ane unmatta pralApatA upajAve che. tethI svarUpAnubhavI puruSoe jinezvaranI bhakti dvArA, svacchaMda nirodha karAvI, svarUpa prati svAbhAvika adhyAtma pradhAnatAnA hetuthI, bhAvanAmayapaNuM utpanna thAya tevo mArga apanAvyo che. kAraNake yathArtha mULa daSTithI joIe to jinezvaranI pUjA te AtmasvarUpanuM ja pUjana che. A prakAre jinaprabhunI sthApanA paNa upakArI che. jANe ke unmArge jatAM ne rokI, sanmArge vALe che. aho ! mahApuruSonI Azaya gaMbhIratA !! ane niSkAraNa karuNA !! aho aho !! (704) - satsaMganA abhiprAyathI samuha svAdhyAya thavA yogya che, upadezakanA abhiprAyathI nahi. kAraNake potAnI dazAmAM bodhabaLa pragaTa karavuM che. tethI dazAnI pragaTatA vinA athavA pragaTa karavAnA prayAsa vinA mithyA-upadezanI pravRttithI ulaTAnuM bodhabaLane AvaraNa thAya ema jANI AtmArthI jIve sAvadhAnI rAkhI, nirAvaraNa thavAnA uddezapUrvaka pravartavuM ghaTe. bIjAne upadeza detAM, athavA preratAM, athavA Agraha karatAM, uparokta vAtane lakSamAM laI, mauna rahevuM hitAvaha che, athavA zreyaskara che, vagara vicArye A jIva siddhapada sudhIno upadeza anaMtavAra karI cUkyo che, paNa tethI koInuM kalyANa thAya nahi, mAtra lokasaMjJA vadhe ane tethI potAnuM ja ahita thAya. (705) mumukSujIva deva, guru, zAstra ane satpuruSa prati bahumAna, bhakti, vinayAdi kare che. topaNa temAM be prakAra paDe che. yathArtha ane ayathArtha. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 anubhava saMjIvanI yathArtha prakAre jo uparokta pariNAmo hoya, to sarvatra tevA pariNAmo sahaja rahe arthAt deva, guru, zAstra ane koIpaNa prasiddha . aprasiddha puruSa viSayaka prabhAvanAno prasaMga udayamAna thatAM, bhakti, vinayAdimAM phera paDato nathI. paraMtu ayathArthatAmAM jIva koI avAMtara hetuthI athavA viparIta abhiniveSane lIdhe - dravya, kSetra, kALa, bhAvanA koIne koI bahAne niSedha kare che, ane tenA pariNAmone viveka samajIne seve che, athavA viparyAsane daDha kare che. koI eka prasaMge virUddhatA thavAnuM kAraNa e ke yathArthatAmAM jIva Avyo nathI. paraMtu anyatra potAnA pariNAma bhakti - vinayanA thatA hovAthI, pote bhUla karato nathI, tevA bhramamAM rahI jAya che. - Ama gaMbhIra bhUla thaI jAya che, je kALe karIne sthaLa gRhita mithyAtva utpanna karAve - tenA bIjabhUta (706) jJAnadazAmAM nija caitanyamUrtimAM vyApya-vyApakabhAve sukhAnubhava arthAt amRtarasanuM AsvAdana thAya che, je svAdanA vazIbhUta samasta vyavahAra ratnatrayanA pariNAma jemAM mananI zAMti / zAtAnuM vedana hoya che.) pratye paNa sahaja udAsInatA thaI jAya che. devAdika para dravya pratyenA pariNAmamAM ekAkAra bhAve rasa athavA jAgRti rahevI-thavI, te svabhAvanA arasapaNAne pradarzita kare che. tethI bAhya padArtha Azrita bahirmukha pariNAmothI kAMI lAbha nathI, te nyAya tIranI jema vAgyA vinA bAhya bhAvomAM je bahirlakSa che, tenA upara asara thAya to ane tyAre ja unmukhatAno puruSArtha badalAIne svabhAva sanmukhano puruSArtha thAya. tethI mumukSujIve bAhyabhAvo thavA kALe, bAhya lakSanuM nukasAna samajI, aMtarlakSamAM AvavuM ghaTe; ane tIvra bAhya rasa thavA kALe kSobha (aMtaramAM) thavo ghaTe. (zubha-azubha banne prakAramAM) (707) prArabdha anusAra udayamAna saMyogonI madhye rahevA chatAM, jemanI dazA bhinna athavA nirALI varte che, AzcaryakAraka evI te caitanyamUrti vikalpane sparzatI paNa nathI, evA jJAnI puruSa maLyA pachI paNa je mumukSu thaI, rasa-rucithI, kAmanAe karI, AtmabhAve, svacchaMdapaNe, mIThAza vedI, adhikAI ApIne, jJAnI puruSanAM vacanarUpa AjJAnI upekSA karIne, anaupayogapariNAmI thaIne, eTale ke AtmAnA ahita saMbaMdhI jarApaNa sAvadhAnIno aMza na hoI, udayane / saMsArane bhaje che, tene kharekhara jJAnI maLyA ja nathI, ane te jIva tIrthakaradevanA mArganI bahAra che. kharA mumukSune to udayamAM UbhA rahevuM paDe teno trAsa varte che, udayamAM pratibaddhapaNArUpa bhAva bhayaMkara yama dekhAya, to ja tyAMthI khasavAno prayatna thAya. (708) / vartamAnakALamAM satsaMganI ghaNI hAni thaI gaI che. te bAbatamAM ghora aMdhakAra vyApI gayo Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 193 che. oghasaMjJAe, prasiddhi prApta jJAnIpuruSo (je vidyamAna nathI.) temanA vacanono kalpita artha samajI, matikalpanAe mArganuM ArAdhana, saMpradAya buddhie thavA lAgyuM che. yathAH-- pada gAvA' mAtrane bhakti samajIne te pravRttinI pradhAnatA jayAM tyAM varte che. to kyAMka zAstranA vAMcana, arthaghaTana saMbaMdhI vivAda, ane upadezaka - vRttirUpa svacchaMdanA darzana thAya che. paraMtu satsaMganuM je apUrvapaNuM, mumukSunI bhUmikAmAM tenuM mahattva, ane jarUriyAta upara koInuM lakSa hoya, ke tenuM yathArtha bhAna hoya, tema dekhAtuM nathI. samyakdarzanano mahimA gAnArAo mAtra vyakti pUjAnAM saMkucita mAnasathI pIDAya che, ane te dvArA oghasaMjJAnuM pradarzana karI rahyA che. jJAnInI oLakhANa nahi hovAthI, mumukSuoe paraspara satsaMga kema ArAdhavo ? te vAta lopAI gaI che, tyAM aMtara khoja to thAya ja kayAMthI ? (709) je mumukSujIvane jJAnIpuruSano pratyakSa samAgama thaI, te satsaMgamAM zikSA-bodha sAMbhaLela hoI, tenA pariNAme, saheje evA sthULa doSo to chUTI javA joIe, ke jethI bIjA jIvone te mahApuruSanuM ane tenA satsaMganuM avarNavAdapaNuM bolavAno prasaMga Ave nahi. Ama jJAnI puruSanI najIka vartatA / aMtevAsI jIvonI - bIjA sAdhAraNa kahevAtA mumukSu karatAM vadhu javAbadArI che. je jJAnIpuruSe lokottara tattva ApyuM, teno zravaNa karanAra lokottara mArgane anusaravAno kAmI hoI, tenA vahevAranuM stara sAdhAraNa laukikajanathI vizeSatAvALuM hovuM ghaTe che. jJAnIpuruSa pratyenI atyaMta bhakti paNa saheje tevI yogyatAne prApta karAve che, ane durvyavahAra karanArane paNa kSobha pamADe che. sAmAne ema lAgI jAya ke 'nakkI Ane koI satpuruSa maLyA che.' tevI viziSTa chApa athavA coMTa lAge, tevuM thavuM ghaTe. (710) vaktApaNuM, lekhakapaNuM, kavitva vagere prakArathI kSayopazama vizeSatA, mumukSujIvane hovAno saMbhava che. tyAM te te prakAranI vicikSaNatA batAvavAno prakAra sahaja utpanna thavA yogya che. paraMtu te te prakAra Atma-guNa utpanna thavA arthe upayogI thAya te te prakAre pravartatAM jo Atmarasa ghUMTAto hoya athavA vRddhi pAmato hoya to AtmakalyANArthe tenuM saphaLapaNuM che. paraMtu je vidyAthI AtmaguNa pragaTyo nahi, AtmaguNa pragaTavA arthe viveka Ave nahi, ke samAdhi thAya nahi, tevI vidyA upara pAtra jIvane jarApaNa vajana AvavuM na joIe; jo vajana rahe to bAhya vRtti (rasa) vRddhigata thatI jAya, ane durguNo utpattimAM te te prakAra nimitta thAya. tethI nija hitanA prayojananI sUkSma ane tIkSNadRSTi vaDe, AvA koIpaNa kSayopazamavALA jIve pravartavuM ghaTe; to vyakta zaktino sadupayoga thAya. anyathA saMsAra vRddhinuM kAraNa thAya. (711) Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 anubhava saMjIvanI jema jema cittanuM nirmaLapaNuM ane acaMcaLapaNuM hoya-thAya tema tema jJAnInA vacanono vicAra yathAyogya thaI zake. cittanI zuddhi AtmahitanI jAgRti vizeSa rahevAthI temaja saraLatAnuM sevana karavAthI thAya che. je jIvanA pariNAmamAM vakratA (asaraLatA) hoya che, tenuM citta malina thAya che, ane tethI vicAra zakti hoya topaNa vivekano nAza thAya che. vivekanA abhAvamAM ayogya nirNayo levAya che. A sivAI saMgadoSathI arthAt je saMga karavA yogya nahi, tevAno saMga karavAthI paNa vicArabaLa pravartatuM nathI. AtmArthI jIve zukala hRdayathI tattvajJAna prApta karavA yogya che. jema deva-pUjA parama AdarathI, dravya, kSetra, kALa, bhAvanI yogya sAmagrI pUrvaka aMtar bAhya zuci sahita karAya che, tema paramatattvanI prAptinAM nimittarUpa tattvajJAnanI upAsanA, aMtar bhUmikAnI zucipUrvaka pAtratA sahita thavI ghaTe. (712) prayojanabhUta tattva, avalaMbana levA yogya potAnuM AtmasvarUpa che. dravyadRSTino viSaya jeTalo che, teTaluM ja prayojanabhUta tattva che. temaja paryAyadraSTie svarUpanuM avalaMbana levuM tevuM prayojana che. te prayojana siddha karavAnuM che, tethI te baMnne viSaya upadezamAM mukhya hoya che. A uparAMta upadezamAM anekavidha paDakhAthI vizALa pramANamAM nirUpaNa che, tenuM kAraNa upadeza grahaNa karanAranI yogyatA anekavidha prakAre che. tethI sarva upadeza koI eka jIva mATe prayojanabhUta hoI zake nahi. temaja mAtra eka prakArano upadeza sarva jIvane lAgu paDe nahi. tethI AtmArthI jIve potAnI yogyatA, doSanA athavA bhUla thavAnA prakArane samajIne je rIte potAnuM hita thAya te rIte upadezane aMgIkAra karavo joIe. Ama hovAthI prayojanabhUta' viSaya aMge amuka vAtano Agraha sevavo na joIe. (713) 'jJAnamAtra' kahIne AcAryadeve jIvanA zuddha svarUpane darzAvyuM che. tethI potAno arthAt zuddha jIvano anubhava 'jJAnamAtra' paNe thavo joIe, ke je anubhava thatAM 'huM manuSya', 'huM sukhI-duHkhI', 'huM rAgI' ItyAdi karmAnusArI vibhAva paryAyamAM AtmabuddhirUpa mithyAtva-aMdhakArano nAza thAya. jIvanuM mULa svarUpa anaMta AzcaryakArI mahAnaguNothI gaMbhIra nirvikalpa che. svAnubhavamAM, tevo pratyakSa AsvAda che; je sarva anya adhyAsane athavA bhramane bhAMgI nAkhe che. zrama anAdi hovA chatAM kSaNamAtramAM chUTI jAya che. tenuM nAma anubhava che. jyAM Atma-zAMti che. abheda svarUpa - saMbaMdhI bheda vikalpa paNa azAMtinA utpAdaka che. tyAM zAMtinuM prayojana siddha thatuM nathI, tethI te vikalpo prayojana arthe virUddha hetuvALA hovAthI niSedhya che. nirvikalpa svarUpamAM, vikalpathI para thaIne samAI rahevuM sarva vikalponuM nirarthakapaNuM jANavuM, jethI tenA para jora na thAya, teno rasa na Ave. (714) Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 195 / anaMta saMsAranA kSaya karavAvALo, ane anaMta samAdhi sukhanI prApti karAvavAvALo, zrI tIrthaMkaradevathI pravAhita sadopadezanI prApti thaI, samajaNa thaI, to tene jIvanamAM utAravAno prayatna karavo ghaTe. jo jIvanamAM utAravAno prayAsa na thAya to tenuM mUlyAMkana thayuM nahi paraMtu upekSA thaI, tethI paramotkRSTa dezanAno anAdara thayo, upekSA thaI. mohane lIdhe Avo aparAdha thavAthI, te upadezanI dhAraNA alpakALamAM nAza pAmI jaze. tethI parama gaMbhIratA pUrvaka, upadezano jene yoga thayo che, teNe apUrvabhAve, apUrva puruSArtha karavA yogya che pharI pharIne AvI taka sAMpaDatI nathI. mohavaza jIva prayatna karavAnuM bhUle che. paraMtu A pramAda (prayatna cAlu na thavo) jIvanA avicArIpaNAnI prasiddhi che. tethI he bhavya ! jAgRta thA ! jAgRta thA !! (715) jJAnamAM sakaLa zeya pratibhAse to jJAna nirmaLa che, na bhAse to nirmaLa nathI. te nirmaLatAne darzAvavA paraNeyathI kahevuM paDe, tevI paranI apekSAthI kathana hovAthI, te upacAra saMjJA thaI, paraMtu vastunI zakti to kharekhara che. vastu-zakti upacAra kema hoya ? vyavahAra kathana parane lIdhe thayuM. zakti to vastunuM nizcaya svarUpa che, sahaja zuddhabhAvarUpa che. 47 zaktimAM svacchatva zaktinuM svarUpa amUrtika Atma-pradezomAM prakAzamAna lokAlokanA AkArothI mecaka evo upayoga jenuM lakSaNa che." evI paribhASAthI kahela che. paraMtu jJAna paranuM velka nathI tethI kevaLa svasaMvedaka che. paraMtu temaja paranuM jJAyaka nathI, tema mAnatA mahAdoSa thAya. kAraNa svanI sthApanA paranAM sthApana vinA thaI zake nahi. jo paranI sthApanAnI apekSA ja na levAmAM Ave to svanuM sthApana paNa thaI zake nahi. (716) VzAstra vAMcana ane zravaNanA nimittathI tattva abhyAsa karanAra mumukSu prAyaH buddhigamya viSayone vicAratAM vicAratAM ja Atma svarUpano nirNaya kare che. jema bhautika padArthanA vijJAnane samajI teno nirNaya kare che, tema ja AtmasvarUpa saMbaMdhI, dravya, guNa, paryAya, dharma vagere vicArI, nirNaya kare che, paraMtu AtmasvarUpa manAtIta ane vikalpAtIta che, tema jANavA maLe che, ane te saMmata karavA chatAM paNa, te svarUpano mAnasika nirNaya thAya, je kharekhara to eka kalpanA che.) tene yathArtha nirNaya samajI bese che. paraMtu jyAre evA nirNayathI bIjA prakAre koI anubhavI puruSanI vANI sAme Ave che tyAre temanuM kathana mAnya thatuM nathI, athavA samajAtuM nathI. ane te mUMjhavaNanuM vA virodhanuM nimitta bane che. tethI svarUpa nirNaya karavAnI AvI paddhati yathArtha nahi hovAthI anubhava paddhati vaDe, jJAna lakSaNa dvArA, spaSTa anubhavAze pratIti thAya te prakAre nirNaya karavo joIe, ane te pahelAM nirNaya karavAne badale, mumukSu jIve jijJAsAmAM rahevuM sAruM che. anyathA sUkSma gRhita mithyAtvamAM praveza thaI jAya che, ane AgaLa jatAM jJAnanI skULatA vadhI jAya che. (717) Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 anubhava saMjIvanI aMtarmukha thavAno mArga upAya, vAstavamAM ati sUkSma ane rahasyabhUta che, bahubhAga vacana agocara che. ati alpamAtrAmAM je vacanagocara che, te dvArA anubhavI puruSa, vacana uparAMta ceSTA dvArA samajAve topaNa tathArUpa pAtratA apekSita pAtra jIvane samajamAM Ave, to prayoga vaDe AgaLa vadhI zake. to pachI nirAzrayapaNe anAdi ajANa evI A lokottara kaLAne jIva kevI rIte prApta karI zake ? arthAt na ja karI zake, te pratyakSa samajI zakAya tema che. tema chatAM je svacchede prayatna kare . sadguru Azraya vinA, te prAyaH paribhramaNa vRddhinuM kAraNa thavA saMbhava che. A kAraNathI zrIgurunuM khAsa mahatva darzAvela che. (718) 7 graMtha graMthomAM zrIgurunuM atIva mahatva gAyuM che, te yathArtha ja che. kAraNake te bhavarogathI bacAve che. anaMta karuNA karIne bacAve che. tethI sarvadoSa rahita zrIguru jevA A jagatamAM koI upakArI nathI. tevuM samajanAranI pratIti saMpUrNa AjJAkitapaNuM utpanna karAve che. jema zarIra rogathI . roganI vedanAthI chUTavA mathato rogI vedyanI sucanAonuM jarApaNa ullaMghana karato nathI, to ja bhayaMkara roga / vedanA maTaze, tevI pratIti dvArA parejI pALavI sahaja che. tema anaMta paribhramaNanA duHkhanI vAstavikatA samajAya to svapnamAM paNa guru-AjJAnuM ullaMghana na thAya, paraMtu muktinuM kAraNa jANI bhakti thAya, to svacchedathI sahaja bacI javAya, nahi to jIvano svachaMda rokAya nahi tema jANavA yogya che. (719) svarUpa prAptinI rUDI bhAvanA jJAnane nirmaLa kare che. mati malinatAne gALe che, vakratAne maTADe che. pariNAme paramAtmA sadhAya che, tevo viveka upaje che, tyAre dravya kRtanuM samyaka avagAhana thAya che. sarva zrutanuM kendrasthAna sarvotkRSTa evuM paramapada che. te nijapada che. temAM anaMta caitanya - amRtarasa bharyo che tenAM svasvAdarasarUpa anubhavane svaAcaraNa - svarUpa vizrAma, sAmyabhAvarUpa dharma kahela che. te nija kalyANathI tRpti thAya che, te sukharUpa che ane anaMta sukhanuM mULa che pachI capaNa duHkha rahetuM nathI. te sarvanuM mULa bhAvanA che koIpaNa jIva koIpaNa kALe te bhAvanAmAM AvI zake che. bhAvanAnuM mahatva samajAya to sva-paranI bhAvanA viruddhatA na thAya. (720) eprila - 1991 utkRSTamAM utkRSTa labdhi jemAM samAya che, tenAthI samRddha zuddhopayoga che, tema aMtardaSTithI samajAya che. labdhi pragaTa thavA na thavAnuM temAM gauNa che. bAhyadRSTivAnane mAtra pragaTa riddhi, siddhi, labdhinuM mahatva bhAse che paraMtu aMtardRSTi vaDe pratyeka dharmAtmAnuM mahatva-mahAnatA samajavA yogya che jemane zuddhopayogamAM ukta sAmarthya prApta (thavA) chatAM, teno garva ke gArava nathI, are ! tenuM Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 197 mahatva paNa nathI, paraMtu sahaja udAsIna che; temanuM sAtizaya gAMbhIrya parama AzcaryakArI che. (721) sahaja puruSArtha pragaTa thAya te kaI rIte bane ? (puruSArtha karavAnA vikalpamAM kartApaNuM thAya che, tevI samajapUrvaka A prazna che.) samAdhAna :- svarUpa sahaja pratyakSa che (te vikalpano viSaya nathI.) tethI svasanmukha thaIne, svayaMnA pratyakSapaNAne grahaNa karavuM - tanmayabhAve athavA bhAvamAM svarUpanI praRRtAne avalokatAM, pratyakSa vedanamAM nijAvalaMbananuM baLa sahaja AvI jAya che svarUpanI mahAnatA pratyakSa thatAM, vIryano uchALo AvI jAya che. sukha nidhAnane dekhatAM ja temAM lIna thavAnuM - thaMbhI javAnuM sahaja Avega sahita thAya, atyaMta AtmarasathI thAya. te puruSArthanuM svarUpa che. potAno kevaLIsvarUpa rUpe/ bhAve anubhava thatAM, anyatra sarvamAMthI ahaMmabhAva chUTI jAya che. (722) AtmAmAM aneka dharma hovAthI, ane pariNAmamAM paNa hinAdhikapaNuM thatuM hovAthI, te saMbaMdhInA vaktavyamAM yathArtha jJAnapUrvaka kahenArane kAMIpaNa apekSA ane maryAdA hoya che, te yathAyogyapaNe samajavI joIe. temAM paNa uddezyanI pradhAnatA chUTavI na joIe, mULa prayojana siddha thavAnA uddezyapUrvaka, adhyAtmanA siddhAMto kahyAM hoya, tyAM anya (AgamanI) apekSA vacce vicAratAM mULa uddezya - rahasyanI prAptimAM tevuM apekSA jJAna / vicAra bAdhaka thAya che. tethI cAreya anuyoga saMbaMdhI apekSAothI para, adhyAtma tattva che, tema jANI, sva AzrayanI mukhyatA thavI, evo uddezya adhyAtma--vacanomAM avalokana thavA yogya che. e khAsa lakSamAM levA yogya che ke A mArga anubhava jJAnano che. tethI mAtra vicAranI bhUmikAmAM sammata karIne aTakI javAya, te yogya nathI athavA samajaNane jJAna prApti mAnI levI nahi. (723) vItarAga zrutanA parama rahasyane prApta thayelA, paramakaruNAzIla mahApuruSano yoga prApta thavo atizaya durlabha che. te mahApuruSanA guNa atizayathI, samyakdazAthI samAgama prApta, pAtra mumukSujIvanI vRtti svarUpa pratye vaLe che. zuddha vRttimAna arthAt zukala aMtaHkaraNathI AtmahitanA kAmI mumukSune te puruSanI atyaMtaradazAnI parIkSA thaI, pratIti Ave che, tyAre parama vinayanI prApti thAya che; ane te puruSanAM vacano Agama svarUpa bhAse che. pratyakSa vacana yoga baLavAna upakArI che. paraMtu tevo pratyakSayoga niraMtara na rahe tethI, temanA vacanonI anuprekSA arthe zAstra sAdhana che. to paNa vizuddha dRSTivAnane te upakArI thAya che; jemaNe pratyakSa satsaMga upAsI zrutanuM rahasya jANyuM hoya; Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI te zrIgurunI AjJAnA parama avalaMbana vaDe bhavasAgara tarI jAya che. tevo svacchaMda nirodha thayo che jene, tene Agama anarthakArI thatA nathI. (724) 198 ekamAtra Azraya karavA yogya, dravya svabhAva, vikalpAtIta nirvikalpa svarUpano mAtra vikalpa vaDe, mumukSujIva vAraMvAra vikalpathI ciMtavana karI (lakSa / bhAvabhAsana thayA vinA) Azraya karavA dhAre topaNa thaI zake nahi. paraMtu sAdhananI bhUla rahevAthI mAtra vikalpamAM rokAvuM thAya; temaja kartApaNA sahita vikalpa cAlavAthI, tevu jora thavAthI, akartA svabhAvathI dUra-virUddha bhAva thaI| prayatna thaI - mithyA daDhatA thAya. paraMtu dravya svabhAvanA lakSe sahaja mahimA AvatAM svabhAvanuM jora rahe, to vikalpa uparathI lakSa badalAvAnA lIdhe, nirvikalpa svabhAvanA lakSe, vikalpano abhAva thavAno avasara Ave. (svarUpa Azraya thavAthI.) (725) ekamAtra AtmakalyANanA kAmI evA mumukSujIvoe paraspara satsaMgarUpI kalpavRkSanuM aMtaranI bhAvanAthI siMcana athavA upAsanA karavA yogya che. temAM upadezaka paddhati yogya nathI, kAraNake A dazA tevI pravRtti mATe adhikArI nathI. tethI AtmArthI jIve bhAvanA ane jijJAsApUrvaka, paraspara maLI bhAvanA vRddhi thAya, svarUpa lakSa thAya, te arthe potAnA doSonuM avalokana thayuM hoya te saMbaMdhI niSpakSapaNe vicAraNA karavA yogya che. temaja upakArI evA sarvajJa tIrthaMkara deva, AcArya Adi zrIguru, ane parama karuNAzIla satpuruSonAM guNagrAma, bhakti, temanA pratye pramodabhAvanA, avirodhabhAvanA, AzrayabhAvanA dRDha vairAgya sahita karavA yogya che. adhyAtmanI ruci vadhe tevo viSaya mukhyapaNe satsaMgamAM paraspara carcAvA yogya che. siddhAMtabodha parama gaMbhIratAthI, AtmahitanuM mukhya lakSa rAkhI, bhAvanAthI bhIMjAyelA aMtaHkaraNapUrvaka (svacchaMda ane zuSkatA utpanna na thavA arthe vicAravA yogya che. matamatAMtarathI dUra rahevA yogya che. (726) * vidhino viSaya paryAya saMbaMdhita che. bhUtArtha ghruvatattvano Azraya sahaja thavo (paryAya vaDe) - tevI vidhino prAraMbha thavA arthe samayasAra gA - 15 ane tenI TIkA ati mahatvapUrNa che. viSayane suspaSTa karavA mATe AcAryadeve pratipakSa sahita namakanA dRSTAMtapUrvaka samajAvyuM che. temAM vizeSajJAna (zeyAkAravALuM) nA (jJeya lakSita) AvirbhAvathI jJeya lubdhatA thaI, parazeyanuM avalaMbana levAya jAya che, ane sAmAnya jJAna tirobhUta thaI jAya che, tema kAryanI viparItatA jema thAya che te ja paddhatithI aviparIta kArya thavAmAM sAmAnya ekAkAra jJAnano - jJAnamAtrano - AvirbhAva - (dhruvanA lakSapUrvaka) karatAM AtmAno jJAna svarUpe anubhava thAya che arthAt jJAna sAmAnyanA AvirbhAvathI, (parAzraya maTI) svarUpano Azraya thaI jAya che. tyAM paryAya daSTino abhAva thAya che. AvI jJAnAnubhUtine Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI samasta jina zAsana kahIne, bahumAna karyuM che. 199 (727) * AtmajJAna sAthe vairAgya avinAbhAvipaNe hoya ja che. sarva svarUpajJAnI dharmAtmA udaya pratye udAsIna bhAve sahaja varte che. temaNe sukha AtmAmAM joyuM che. pudgala saMyoga sukhathI rahita - zUnya jaNAya che. tethI puNyayoge paNa sahaja tyAgI dazAmAM teo vartI zake che, vA varte che; evo tyAga te temanuM aizvarya spaSTapaNe vyakta kare che, ane te temanI aMtaraMga dazA sAthe susaMgata che. temaja bIjA mumukSune paNa upakArabhUta che. tema jANI zrI bhagavAne tyAganuM utkRSTapaNuM upadezyuM che ke je akartApaNe kartavya che. (728) Te tyAganuM utkRSTapaNuM hovA chatAM jene IndriyavRttio zAMta thaI nathI, athavA vAraMvAra tevI vRtti jora kare che, athavA mohagarbhita, mAnagarbhita ke lobhagarbhitapaNAne lIdhe, jJAnI puruSanI dRSTimAM je hajI tyAga karavAne yogya nathI, evA maMda vairAgyavAna jIve tyAga na levo tema jaina siddhAMta kahe che, arthAt siddhAMtamAM tyAgano ekAMta nathI. paraMtu tyAga kyA prakAre thayo hoya to 'yathArtha tyAga' kahevAya ? te prathama vicAra karI, zakti ane dezakALa anusAra tyAga levo hitAvaha ? che. vaLI, tyAga lenArane 'sarvathA' ayAcakapaNuM cittamAM rahevA yogya che. jo tyAgI thayA pachI yAcakavRtti ke apekSAvRtti bIjA pratye rahe, to temAM jJAnIno mArga raheto nathI ema samajavA yogya che. tyAga dazAmAM sahaja vanavAsIpaNuM rahI zake, tevo tIvra vairAgya vartato hoya ane svarUpanA anaMta sAmarthyano AdhAra tIvra puruSArthathI laI zakAto hoya, te 'yathArtha tyAga' gaNavA yogya che. (729) jijJAsu jIve pAtratA | yathArtha mumukSunI bhUmikA aMge vicAratA, mukhya bAbata, je mArgAnusArIpaNuM, teno vicAra karavA yogya che. zrI jine tene saMkSepamAM kahyuM che, ke je jIvane satpuruSanI niSkAmabhakti prApta thavAmAM koI bAdhakabhAva thaI Avato na hoya, arthAt satpuruSanI bhakti prApta thavAnI sArI evI yogyatA pragaTa hoI, tevA 'guNo' vALAne 'mArgAnusArI' gaNavA yogya che. 'bIjaruci samyaktva' arthAt satpuruSanI (oLakhANapUrvaka) svacchaMda nirodhapaNe, AjJArucirUpe niSkAma bhaktinuM kAraNa ukta mArgAnusArIpaNuM thAya che. 'bIjaruci samyaktva' spaSTa anubhavAze pratItinuM -- te rUpa samyaktva sanmukhanuM kAraNa Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 anubhava saMjIvanI thAya che, ke je nirvikalpa paramArtha samyaktvanuM ananya ane nizcaya kAraNa che. Ama jina vacanamAM, anaMta bhava chedaka kalyANamUrti samyakdarzananuM mULa najare caDe che. te arthe te vacanane namaskAra ho !! (730) mumukSujIve darzanamohanI prabaLatAno vizeSapaNe vicAra kartavya che. vartamAnamAM kSayopazamabhAvamAM samajavAnI zakti hovAthI, pAramarthika viSayanI samajaNa thaI zake che; chatAM paNa te viSayanuM mUlya, darzanamohane lIdhe bhAsatuM nathI, athavA darzanamohane lIdhe, AtmakalyANamAM pratibaMdhaka bhAvothI thatuM nukasAna bhAsatuM nathI. tethI pAramArthika lAbha kharekhara dekhAto nathI lAbha dekhAya to paramArtha 2sa vadhe, ane samajaNane paNa anubhavagocara karavA prayAsa thAya. aMtarathI (samajelA viSayano) prayAsa cAlu thato nathI, vA upaDato nathI; tenuM kAraNa, darzanamohathI utpanna - ughADamAM saMtoSa che. svalakSI jJAnamAM Avo mithyA saMtoSa Avato nathI. paraMtu prayatnarUpa abhyAsa (vAraMvAra prayatna thavo te) cAlu thAya che. A viSayamAM svalakSe vizeSa UMDANathI vicAravA yogya che, ke jethI darzanamohamaMda paDe. (731) satpuruSanI oLakhANa thavI te mumukSujIvane nirvANapadanuM kAraNa che, te niHsaMdeha che. tethI satpuruSanI oLakhANanuM AvuM mahatva jANI, oLakhavA pratye, utkRSTa mumukSutA saMprApta karI, tathArUpa pAtratA grahaNa karI, prayAsa kartavya che. A viSayamAM oLakhavAnI rIta ane jJAnadazAmAM oLakhAtA lakSaNo A mahatvanA be muddA che. je lakSaNo dvArA temane oLakhI zakAya che, te nIce pramANe che. jJAnIpuruSanI dazAmAM je samagrapaNe jJAnIpaNuM che, mAtra tene ja oLakhavAno dRSTikoNa jeNe sAdhya karyo che, te te rIte jJAnadazAmAM rahelI vilakSaNatAne pArakhI zake che, arthAt jJAnIpaNA sivAya bIjuM kAMI-saMyoga lakSI jovuM nathI. tevI rIte oLakhavAnI tIvra jijJAsA/ bhAvanA hovI Avazyaka che. bhAva jJAnIpaNuM jaNAya tevA traNa bAhya sAdhana, je jJAnIpuruSanA saMyogamAM che, temAM mukhya temanI vANI, mudrA, ane netra dvArA temanA bhAvo jaNAya che, temAM prathama vANI dvArA oLakhANa thayA bAda, mudrA ane netra dvArA temano upazamabhAva grahaNa thaI zakavA yogya che 1. satpuruSanI vANI ane ceSTA vaDe dehAdithI bhinnapaNuM, ane svarUpa caitanyamAM AtmApaNuM vyakta thatuM lakSaNa che. 2. padArtha darzana hovAne lIdhe, virUddha dharmayukta padArthanuM nirUpaNa avirodhapaNe vyakta thAya che. 3. vANImAM akaSAya svabhAva uparanI bhIMsathI nIkaLatI vANI, aMtarmukhI puruSArthanI jhalakavALI Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI hoya che. 4. dRSTi anaMta zAMtinA piMDa upara hovAne lIdhe, anubhava utsAha dazA vyakta thAya che. 5. AtmarasathI sarAbora vANI Ave che. 6. svarUpa prAptinI vidhinuM sUkSma rahasya arthAt anubhava-vidhinuM rahasya dvArA tatsaMbaMdhI mUMjhavaNano ukela thavAthI te lakSaNanuM grahaNa thAya che. 7. nija svarUpanI sarvasvapaNe upAdeyatAno AMtaradhvani vANImAM rahelo hoya che. 8. (potAnA svarUpanuM)bhAna sahitapaNuM hovAthI AtmajAgRti sucaka vAcano, zravaNanA karanArane jAgRtimAM nimitta thAya che. 9. svarUpanI prayatnatA, pratyakSa hovAthI, Azaya bheda vANImAM utpanna thAya che. tevo Azaya parokSa vicArathI utpanna vANImAM AvI zakato nathI. 10. svarUpa sukhanI nirAkULatAthI utpanna paritoSapaNuM, muktapaNuM jJAnadazAne pradarzita kare che. 201 - 11. mukhya-gauNatA prakaraNa anusAra thavA chatAM, saMtulana gumAvyA vinA, anekAMtika valaNayuktapaNuM mAtra jJAnadazAmAM ja varte che. 12. alaukika saraLatAyukta vyavahAra. 13. samyAnanI madhyasthatAne lIdhe niSpakSapaNuM, ISTa-aniSTapaNAnI buddhino abhAva, samatolapaNuM-samapaNuM. - 14. aMtaraMga nispRhapaNuM - paripUrNa svarUpanuM avalaMbana - AdhAra hovAthI. 15. nirbhayatA avyAbAdha, zAzvata svarUpanI pratIti bhAvane lIdhe. - - 16. vartamAna udayamAM, udaya-pravRttithI prApta phaLamAM udAsInapaNuM - nIrasapaNuM - niHsAra che, tema lAgatuM hovAthI, kAryomAM asAvadhAnI, viSayomAM aprayatnadazA zAtAbhAva. 17. niSkAmabhAve parama kAruNyavRtti, sarva jIvo pratye paramArthanI prApti thavArUpa bhAvanA. 18. bAhyAsyaMtara nigraMtha dazAnI bhAvanA, acalitapaNe svarUpa sthitinI cAhanA. 19. lokadaSTi / lokasaMjJAnA abhAvane lIdhe nirmAnatA arthAt mAna-apamAnanI kalpanAno abhAva. potAnI gurutAne dabAvanAra. 20. pavitratA - nirvikAratAnA premane lIdhe guNa pramodapaNuM. 21. karma nokarmarUpa samasta paranuM mAtra jJAtApaNuM sAkSIbhAve, te jJAnInuM lakSaNa che. (732) Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 anubhava saMjIvanI me - 1991 sapuruSanI oLakhANa utkRSTa pAtratAvAna mumukSune, je te lakSaNo dvArA thAya che. temAM paNa te te lakSaNonI potAnA bhAvamAM aMtara meLavaNIpUrvaka thAya che, arthAt mumukSunI yathArtha bhUmikAmAM, prayoga dvArA tattvanuM bhAvabhAsana jeTalA aMze thayuM hoya te bhAvonI aMtara meLavaNI thaIne, aMtarathI te satpuruSanI oLakhANa thAya che. te jIva jJAnadazAno adhikArI thAya che. tethI nirvANapadano paNa adhikArI thAya che. Ama upAdAnathI nimittarUpa satpuruSanI oLakhANa thAya, tenuM mahatuM phaLa che. (733) sAdhakapaNuM eTale je dazAmAM AtmasvarUpane saghAya tevo puruSArtha aMtarmukhI puruSArtha sahitapaNuM varte te sAghakapaNuM. sAdhakadazAnuM avalokana karatAM spaSTa bhAse che, ke sAdhakanI koIpaNa bhUmikA ke je tatsaMbaMdhI puruSArthathI prApta thaI hoya che, temAM paNa uparanI bhUmikA prApta thavA puruSArtha varte che - arthAt sAdhaka pramAdamAM rahetA nathI. tenuM kAraNa, AtmamArge je prAraMbha thayo che, te pUrNatAne lakSe thayo che, ane jyAM sudhI pUrNadazA na thAya, tyAM sudhI aviratapaNe sahaja puruSArtha parAyaNatA rahyA kare te ja kharekhara sAdhakapaNuM ! (734) trikALI zuddhAtma svarUpanA avalaMbana kALe ja zrutajJAnamAM, jJAna sAmAnyano AvirbhAva thaI, AtmA svasaMvedana jJAnapaNe pragaTa / pratyakSa anubhavamAM Ave che. zeyAkArarUpa jJAna vizeSa tyAre sahaja tirobhUta thaI jAya che. nirvikalpa svAnubhava thavAmAM Ama bane che, paraMtu mumukSune pUrva bhUmikAmAM, trikALI svarUpa lakSamAM hoya che. tenA uparanuM jora, sAmAnya jJAnanA pratyakSa aMza dvArA pratIti bhAvamAM pratyakSa karI karI, vadhatAM saheje sAmAnyano AvirbhAva thaI, svasaMvedana pragaTa thaI jAya che, (rAganI utpatti ja thatI nathI.) - Ama svAnubhavanI vidhi che. mAtra vikalpathI dhruva tattvanuM jora, parokSatA toDI, pratyakSa anubhava levA samartha nathI. (735) jJAnI puruSanI aMtaraMga dazA alaukika hoya che. mumukSujIvane te samajAya ane oLakhAya, to te potAno paramArtha . AtmArtha sAdhI zake che. tethI oLakhANa thavI te prayojanabhUta che. jJAnI ane mumukSu baMnnene pUrva prArabdhakarmano udaya varte che, tethI bAhya dazAmAM prAyaH sAmya che . paraMtu aMtaraMga dazAmAM pharaka che, te pharaka samajI . oLakhI, anusaraNa kare to, bhava pAra thavAnI kaLA hAthamAM AvI jAya. - tethI ThAma ThAma pratyakSa yoganuM mahatva atIva hitakArI che . tema darzAvavAmAM AvyuM che. (736) Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 203 prazna - jJAnI puruSa prArabdhane kaI rIte vede che ? ke jethI teo baMdhAtA nathI ? samAdhAna - jJAnI prArabdhodayane samyaka prakAre vede che; samyaka prakAre eTale ke aMtara pariNatie to udayathI chUTyA che. mukhya vRtti evI 'AtmadhArA' to svarUpAkAre bhinna paDIne ja varte che, te pariNatine to udaya sAthe saMbaMdha ja nathI, paraMtu pariNAmano je bAhya aMza varte che, temAM paNa sahaja svarUpa sAvadhAnI varte che. temAM paNa bAhya padArtha sAthe ekatA/ tanmayatA thatI nathI. temaja te bAhya aMza sAthe AtmA tanmayatA / ekatA pAmato nathI. te uparAMta, udayakALe mukhyapaNe jJAnI puruSano je aMtarmukhI puruSArtha che, te ja mukhyarUpe, navo baMdha thavA mATe, ADo AvIne, baMdhane roke che. eka bAju pUrva saMskArathI udayabAjunuM pariNAmane kheMcANa thAya che, to bIjI bAju tevA pariNAmathI viruddha dizAmAM puruSArtha kArya kare che, jethI te pariNAmane bahAra jatAM roke che, athavA aMdara bAju kheMce che. pariNAme tevA bAhya pariNAmamAM jora rahetuM nathI . taddana udAsInatA thaI jAya che. vAraMvAranA puruSArthathI te nirbaLa thatAM thatAM kSaya thaI jAya che. jJAtApaNuM to kyAreya cukAtu nathI. (737) - prazna- rahasyArtha eTale zuM ? samAdhAna - mumukSujIvane kSayopazamanA pramANamAM zAstra vacanano zabdArtha, bhAvArtha, matArtha, AgamArtha samajAya che, paraMtu te kSayopazama apekSita che. paraMtu zAstra vacana anusAra rahasyArtha samajavo te pAtratA apekSita che. dA.ta. kSAyika bhAvane paradravya, parabhAva ane heya kahevo (niyamasAra gAthA-50) ane "zruta jJAna pote ja AtmA che' (sa. sAra. gAthA15) ema kahevuM . te baMnne vacanomAM zabdArthathI kadAca virodha bhAse, paraMtu rahasyArtha samajanArane te avirodhapaNe samajAya che, ane AvA rahasyabhUta vacano dvArA pAtra jIva sarvatra AtmahitarUpa je rahasya, tene rUDI rIte ArAdhe che, (738) V zeyAkAra jJAna anekAkAra che, AtmAnuM svarUpa, je avalaMbana levA yogya che, te ekAkAra che. Ama hovAthI anekAkAra jJAna dvArA, ekAkAra AtmA grahaNa thaI zakavA yogya nathI. paraMtu jyAM anekAkAra jJAna che, tyAM ja jJAna sAmAnya vedanarUpe ekAkArarUpe che, tethI jJAnanA vizvarUpapaNAne gauNa karI, joyAkAranuM durlakSa karI, ekAkAra jJAnavedana dvArA, sadaza jJAnasvarUpa svayaMnuM avalaMbana levuM. A aMtarmukha thavAnI prakriyA che. svarUpa lakSanAM abhAvamAM, mAtra zeyAkAra jJAnanI bahirmukhabhAve pravRtti rahe che, te sthitimAM game tevI pravRtti-vrata, tapa, zAstrajJAna, bhakti Adi karavAmAM Ave, topaNa tenuM kAMI pAramArthika phaLa nathI. kemake jJayonA bhedathI jJAnamAM bheda anubhavAya che ane vikalpanI utpatti thAya che. (739) Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 anubhava saMjIvanI V pariNamananI dizA be ja che, aMtarmukha ane bahirmukha anAdithI saMsAramAM jIvane bahirmukha pariNamana varte che. aMtarmukhanI dizA jIve joI nathI. tethI taddana ajANa che. paraMtu bahirmukha thavAnuM mAdhyama paNa jJAna ja che. kemake jJAnamAM aneka yAkAro svAbhAvikapaNe upajavAthI, zeyamAM potApaNuM kalpI vibhAvabhAve jJAna zaiya prati kheMcAine bahirmukhabhAve pariName che. - topaNa aMtarmukha thavAnuM mAdhyama paNa jJAna ja che. jJAna dvArA ja sva-rasathI aMtarmukha thavAya che, thaI zakAya che. jJAyaka svabhAvanA lakSa, sAmAnya ekAkAra jJAnano AvirbhAva karavAthI pariNAma aMtarmukha thAya che; tyAM jJAna svayaMnuM vedana kare che, ane te vedana dvArA nija astitvanuM grahaNa thAya che. sahaja pratyakSa svarUpanA Azraye svasaMvedana pratyakSa anubhUti ne ja paramapuruSa zrI bhagavAne jaina zAsana kahyuM che. (740) , jJAnanI bhUla be prakAre thaI che. anAdithI eka jANavA saMbaMdhI ane bIjI anubhava saMbaMdhI. bhUla eTale viparItatA. jANavAnI bhUla tattva-abhyAsathI prAyaH maTe che, tyAre jIva gRhita mithyAtvathI mukta thAya che. tattvano abhyAsa dravyazruta-dvArA thatAM (AtmahitanA lakSe) darzanamoha avazya maMda paDe che, ane tyAM buddhipUrvakanI samajaNanI viparItatA TaLe che. tyAra bAda bhedajJAnanA prayoga vaDe mithyA anubhavanI bhUla TaLe to apUrva kalyANakArI samyaktanI prApti thAya che. ajJAna avasthAmAM jIva, AtmAnA tiraskAra karanArA mohanarAgAdi bhAvo ane tenA phaLarUpa zarIrAdi paradravyo sAthe ghaniSTha maitrI-premapUrvaka ekatvabuddhie potApaNe anubhava kare che. chatAM te AtmArUpa thatA nathI. vAstavika jJAnavedana dvArA svabhAvanI oLakhANa karI, svabhAva lakSe bhedajJAnano puruSArtha thAya to jJAnamAM anyabhAva - anyadravyanA mithyA anubhavarUpa adhyAsano tyAga thaI, jJAna ane vibhAvano svAda judo jaNAI, anubhavanI bhUla maTe ane jJAnAnubhUtirUpa AtmAnubhUti pragaTI, bhavabhramaNano nAza thAya, tethI ema siddha thayuM ke "anubhUtinuM mULa bhedavijJAna (741) koIpaNa kathananI satyatA, kahenAranI samajaNa para AdhArita che, arthAt jenI samajaNa sAcI, tad anusAra vacana paNa sAcuM mAnavA yogya che. paraMtu samajaNamAM bhUla hoya, te sAcuM kahe topaNa kharekhara sAcuM nathI. te uparAMta bhale zAstra paThana vaDe, vastunuM svarUpa jANavAmAM, jANapaNAnI bhUla dekhAtI na hoya, paraMtu pariNamanamAM yathArthatA na hoya, arthAt paramArthanuM sAdhavApaNuM na hoya to, vajana anyathA jAya, athavA koIpaNa prakAre viparyAsa sadhAto hoya, vA bhAvasaMtulana jaLavAtuM na hovAthI ekAMtika pariNAma thatAM hoya topaNa tevA vaktAne anusaravA yogya nathI. AtmArthI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 205 jIve koIpaNa tattvanI prarUpaNA karanArane anusaratAM pahelAM A prakAre vicArI, parIkSA karI, ahIM sudhI UMDA utarIne anusaraNa karavA yogya che, nahi to viparyAsanI thavAnI ke temAM daDhatA thavA saMbhAvanA rahe che. (742) zAstravAMcana, zravaNa, vicAra Adi bauddhika prakriyA, buddhipUrvakanA viparyAsane TALavA sudhI upayogI che. - tema prathamathI ja lakSamAM rahevuM joIe; nahi to vicArAdinI AdatamAM phasAI javAnuM thaze. prathamathI ja samajaNanI vAtane aMtaramAM utAravAnuM lakSa hoya to, vicArAdi upara lakSa na rahe, athavA vajana na rahe. ane prayAsa athavA prayoganI dizAmAM AgaLa vadhavAnuM thAya. jyAre aMtar avalokana vaDe prayoga cAlu thAya che, tyAre ja bhAvabhAsana, samajaNa thaI hatI tenuM AvatuM jAya che. ane jema jema bhAvabhAsana vadhatuM jAya che, tema tema darzanamoha zithila thato jAya che, je prakriyA darzanamohanA abhAva sudhI cAlavI joIe. tAtparya e che ke mumukSujIve vicAra bhUmikAnuM mUlya ukta prakAre mUlavavuM ghaTe, tethI vadhu (743) nahi. aMtar avalokananA abhyAsa vaDe jJAna-vedana paryaMta pahoMcatA vyApya-vyApakabhAve sva-dravyanuM lakSa sahaja thavA yogya che. svarUpa lakSa thatAM ja utpanna caitanya-vIryanI sphuraNA dvArA jJAna sAmAnyano AvirbhAva thavAthI, sva saMvedana pragaTe che, tyAM jJAna arthAt AtmA pragaTapaNe anubhavamAM Ave che. Ama aMtar avalokanathI jJAna sAmAnya dvArA dhruva tattva upara avalaMbana Ave che. samayasArajI gAthA-15no A saMkSepa che. - AvA ja saMdarbhamAM kRpALudevanuM vacanAmRta ullekhanIya che. "AtmA che, AtmA atyaMta pragaTa che, kemake svasaMvedana pragaTa anubhavamAM che." (patrAMka- 710) [bhAda. su.15-1952. va. 29] (744) tIrthaMkara athavA tIrthaMkara jevA (bhAvi tIrthaMkara) samartha puruSa mULa mArga pravartAve che, tyAre mArgano udyota vizeSapaNe thAya che. paraMtu A huMDAvasarpINI paMcamakALamAM pAchaLathI tarata ja mArgano lopa thavAnI paristhiti sarjAya che, anuyAyI varga juthabaMdhI ane matamatAMtaramAM ghaNI ja najIvI bAbatamAM baLavAna Agraha rAkhI, darzanamohanIya vardhamAna thAya.tevI pravRttimAM AvI jAya che. temAM mukhyapaNe jJAnIne ane siddhAMtane anuzAsIta nahi rahetAM - svacchaMde varte che. tethI tevI sthitimAM samAdhAna karavuM bahu vikaTa che. lokonI mati vizeSa AvaraNa pAmyA vinA, alpa bAbato / kAraNomAM Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 anubhava saMjIvanI baLavAna durAgraha na hoya-athavA na thAya. jaina samAjanuM vighaTana thavAnuM mukhya kAraNa anuzAsanano abhAva che. prAyaH jJAnI maLatA nathI, ane siddhAMtathI ajANapaNuM varte che. tethI viparItatA ane svacchaMdatA vadhatA jAya che. (745) AtmA ane jJAnamAM tAdAbhya siddha saMbaMdha che. tethI temAM bheda judApaNuM) dekhAto nathI. tethI mokSArthI jIva Ama jANIne nizaMkapaNe jJAnamAM potApaNuM jANIne varte che. tene jJAnIo dvArA niSedhavAmAM Avela nathI. arthAt saMmata karavAmAM Avela che. pote paNa te ja prakAre dravyArthika naye vartIne bhedajJAna karI rahyA che. A rIte ja rAgAdi bhAvothI bhedajJAna karavAmAM Ave che. paraMtu rAgAdi vibhAvamAM niHzaMkapaNe potApaNe vartavuM - te anAdinuM ajJAna che tethI aMtar avalokana dvArA baMnne bhAvonA svabhAva oLakhI, rAgAdimAM, potApaNuM thAya che, te choDavuM, maTADavuM - evo zrIguruno upadeza che. te atyaMta bhakti bhAve zIrodhArya karavA yogya che. jJAnathI mAtra paryAyatvane lakSamAM na letAM jJAna tattvathI AtmAne grahaNa karavA yogya che. te paramArtha che. (746) jJAnamAM svapaNuM thatAM, jJAna svapaNe anubhavAtAM; evA jJAnamAtrathI ja baMdhano abhAva thAya che, kAraNake anAdithI rAgAdimAM svapaNuM karIne jIva bhAva baMdharUpe pariNamana karI rahyo che. tethI samayasAra gAthA - 71mAM bhagavAna amRtacaMdra AcAryadeve jJAna bhavane utna tmiI' tevuM vidhAna karyuM che. arthAt jJAnanuM thavuM . pariNamavuM te AtmA che. A jJAna rAgAdithI bhinnapaNe varte che. bhinnapaNe vartatAM citta zaktino sahaja vikAsa thAya che, arthAt sva saMvedanano AvirbhAva thaI, vijJAnaghana thAya che. bhedajJAna thatAM veMta ja karmavipAka zithila thaI jAya che. baMdha paNa zithila thAya che. (747) jUna - 1991 jJAnI jJAna vedanamAM, svayaMne vedavAmAM nipuNa che. tethI rAga-dveSa, sukha-duHkhAdirUpa udayane jJAna vedanathI bhinna / bAhya jANIne te rUpe jarAya pariNamatA nathI. te ja jJAnanA jJAnatvanuM pariNamavuM che. jJAnanA vedananA anubhavathI, viruddha evA samasta rAgAdi vibhAvane anubhavamAM sarvathA bhinna vede che, kAraNake svayaMnA ekatvamAM, anyanuM ekatva thavuM azakya ja che. vaLI, pugala padArthonI keTalIka avasthA (rUpa-raMga) mAtra jANavAno viSaya thAya che, tyAM tenAM anubhavano bhrama thato nathI, paraMtu keTalIka avasthA, jemake (sukha-duHkha) zAtA-azAtA, kaDavuM mIThuM, vagere svAdano prakAra dhAraNa kare che, tyAM bhedajJAnanA abhAvane lIdhe, jIvane abhedatA vedanapUrvaka sadhAI jAya che, te jJAnanA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 anubhava saMjIvanI ajJAnatvanuM pariNamana che. tyAM jIva jJAna upara zeyanI asara thayAno anubhava kare che, te anubhavanI bhUla che. jANapaNAnI bhUla samajaNathI maTe che, paraMtu anubhavanI bhUla TALavA ghaNo puruSArtha joIe. aMtar avalokanano sUkSma abhyAsa joIe. prathama, aMtar avalokanathI para viSayane bhogavavAno rasa tUTe, pachI ekatvapaNe anubhavanI bhUla jaNAya, ane jaNAyA pachI TaLe. samayasAra gAthA 92-93mAM A viSaya che. (748) svarUpanA vikalpa dvArA svarUpamAM ahaMbhAva thAya, tyAM sudhI AtmAmaya pariNamana nathI, paraMtu vedanapUrvaka svarUpalakSa sahita pariNamana te AtmAmaya pariNamana che. jyAM sudhI vikalpa che, tyAM sudhI bAhyavRtti che, vedanamAM svapaNe potAno anubhava te aMtavRtti che. vedanathI ja astitva grahaNa che. jJAnavedana sivAI, mAtra svarUpanA vikalpamAM astitva grahaNa nathI. tethI mokSamArgIne savikalpa dazAmAM, pariNatimAM vedana che. jeTaluM vedana che, teTalo ja dharma che. ane te ja mukhya che. vikalpanI mukhyatA nathI. (749) A 5/1. saMyogonI anukULatAnA abhiprAyane lIdhe aneka padArthonI bhogAdi kAmanAnI agni jenA pariNAmamAM baLe che, te mumukSutAmAM evo pratibaMdha che, ke je bhogamAM anAsakti ane saMsAra (udaya) pratye udAsInatAne roke che. 2. jIvane mAna- satkArAdinI kAmanA rahevAthI tenuM vAraMvAra sphuravuM thAya che, tethI mAnAdinuM pAtaLApaNuM je mumukSunI pAtratAmAM hovuM ghaTe, te thatuM nathI. A mAna saMbaMdhita pratibaMdha che. gupta rahIne, ajANa rahIne nijahita sAdhI levAnI bhAvanA / vRtti mumukSune rahevI joIe. 3. azAtA thaI AvatAM AkuLa-vyAkuLatA thavA lAge te deha pratyenI mUrchA che. tenuM alpatva thavuM ghaTe che. (prayatnapUrvaka) mumukSunI bhUmikAmAM A prakAre guNo, te AtmajJAnanI prAptinA hetu che, te khAsa lakSamAM levA yogya che. jo ukta pratibaMdha yukta dazA hoya to, AtmajJAnanI pUrva bhUmikA nahi hovAthI, AtmajJAna thatuM nathI. (750) 'jJAnamAtra' kahetAM paramArtha che te zubhAzubha bhAvathI rahita to che ja, paraMtu nayapakSanI paNa rahita ja che. tethI ja nayapakSathI rahita thaIne anubhava gocara thAya che. tene ja 'cinmAtra' athavA 'svabhAva' evA aneka nAmo kahevAya che. dravya, guNa, paryAya, nitya- anitya, sAmAnya-vizeSa, vagere nayanA viSayo che. parama padArtha bhagavAna AtmA, nirbheda ane anaubhaya svarUpa nayAtIta che. vedakatA (svayaMnI) te tenuM parama Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 lakSaNa che. anubhava saMjIvanI (751) jJAnam eva paramArtha mokSa kAraNam vihitam / - jJAnane ja AgamamAM paramArthapaNe mokSanuM kAraNa pharamAvavAmAM AvyuM che. koIpaNa zubhAzubha bhAvane nahi te A pramANe jJAnanuM samyaktvarUpa pariNamana, je mithyAtvathI pratipakSabhUta che arthAt je jJAna svayaMnI sanmukha thayuM te ja samyak thayuM. (avinAbhAvIpaNe pratIti thAya che.) jJAnanuM jJAnarUpa pariNamana te svasaMvedanarUpa pariNamana - svAnubhUtirUpa pariNamana, je ajJAnathI pratipakSabhUta che. jJAnanuM cAritrarUpa pariNamana, te jJAnanI zAnamAM lInatA / ramaNatA, je kaSAyabhAvathI pratipakSabhUta che. A prakAre sugamapaNe prayogAnvita thavA arthe mokSanA kAraNarUpa bhAvo, bhagavaMte nirUpaNa karyA che. (752) jIvane potAne to svabhAthI jJAtApaNuM che. svayaMnuM jJAtApaNuM anAdithI bhUlelo jIva potAnA puruSArthane, udayamAM rAgI thaI, anya kAryane karavAmAM yoje che. tyAM kartRtvane / ekatvabhAvane pAme che, ane baMdhAya che. Ama jJAnamAtra evA svarUpanuM ajJAna ja jIvane rAga karavA prere che, rAgamAM utsAhita kare che. eTale ke potAnA mahAnapadanA bebhAnapaNAne lIdhe, jIva potAne vartamAna udayajanita avasthArUpe mAnIne, aneka kalpita kAryo mATe svAmitvabhAve utsAhita thaI pravarte che. paraMtu jJAnI jJAtApaNAne lIdhe, udaya pratye temane rAga nahi hovAthI nirudhama thaI, jJAtApaNAnA puruSArthamAM varte che. (753) * anaubhaya svarUpajJAna potAnA svarUpe jANanakriyAmAM pratiSThita che, tethI jANanakriyAnuM jJAnathI abhinnapaNuM che. temAMthI, tenA AdhAre jJAnane gRhaNa karavuM - svarUpe grahaNa karavuM, nijarasathI grahaNa karavuM ane te prakAre gRhita jJAnanA avalaMbane jANanakriyA mAtra jJAtA bhAve pariNamatAM, saMvara utpanna thAya che. sarva vibhAva bhAvothI bhinnatA thaI jAya che ane anAdi rAgano AdhAra chUTI jAya che. jyAM sudhI rAgano AdhAra chUTato nathI, tyAM sudhI puruSArtha rAga sAthe joDAIne varte che, tethI viparItatA sadhAya che. rAgano AdhAra choDAvavAnA hetuthI, jJAnanA ane rAganA pradezo atyaMta bhinna che, tevuM paramAgamamAM vidhAna che. te paramArthanuM ja pratipAdaka che, temAM saMzaya kartavya nathI. (754) Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 209 /prazna - jJAnano anubhava kaI rIte karavo ? uttara - jJAna svayaM sva-saMvedyamAna che, anubhUti svarUpa che. paraMtu zeyonA nimitte jJAnamAM aneka bhedo jaNAya che, te gauNa karIne, jJAna sAmAnyanuM avalaMbana levAthI arthAt teno mukhya karIne anubhava karavAthI, svasaMvedana pragaTapaNe anubhavamAM Ave che. jyAre jJAna sAmAnyano svAda levAmAM Ave che, tyAre jJAnanAM sarva bhedo ApoApa gauNa thaI jAya che. jJAnanA sarva bhedo eka jJAna ja che. te ja eka paramArtha che, ke jene pAmIne - anubhavIne AtmA nirvANane prApta thAya che tethI A jJAna ja paramArtha svarUpa sAkSAt mokSa upAya (755) ka / je moha samasta jagatane unmatta banAve che, jene lIdhe A samasta saMsArano vizALa vistAra che, ane jene jItavuM ati ati duSkara che, evA mahA baLavAna mohane paNa sahaja ramata mAtramAM je jJAna uDADI de che, ane vacanAtIta AnaMdanI prAptithI je masta che, te Atma jJAna kema vaMdanIya na hoya ? stuti karavA yogya na hoya ? pUjanIya kema na hoya ? (7pa6) jJAna vedanamAM rahevAnI zrI jinanI AjJA che. zrI jinanuM darzana karatAM eTale svarUpa jotAM te ja pratibodha thAya che. jJAnavedanamAM rahetAM jJAna sAmAnyano AvirbhAva thAya che. jJAna-sAmAnyano AvirbhAva thatAM jJAnavizeSano sahaja tirobhAva thAya che. jJAna vizeSano tirobhAva thatAM, jIvane parasaMga thavAnA bhAvano avakAza ja raheto nathI. parasaMga bhAvanA abhAvathI sahaja rAgano abhAva che. rAganA abhAvathI baMdhano abhAva che, baMdhanA abhAvathI udayasaMsArano abhAva che, tethI sarva duHkhano abhAva che. Ama jinAjJAnuM phaLa anaMta sukha che. (757) VmokSArthI jIvane AcArya bhagavAnanI A AjJA che ke huM zuddha caitanyamaya eka parama jyoti ja sadAya chuM.' - e siddhAMtanuM sevana karo. aham zuddhaM cinmayam ekam paramaM jyoti: eva sadA eva asmi / A AkhA samayasArano sAra athavA maMtra Apela che. (758) 'matArthIpaNuM, AtmArthItAthI pratipakSabhUta che. AtmArthIne asatyano svIkAra na hoya athavA satyano asvIkAra na hoya; (bhayathI, lobhathI ke mAnathI.) mAtra kuLadharmanuM mamatva hoya, te ja matArthI e sthULa prakAra che. sUkSmapaNe vicAratAM, sapuruSa, Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 anubhava saMjIvanI ke sat siddhAMtanI bAbatamAM kAMIpaNa viparItatAno svIkAra, athavA yathAsthAne asvIkAra thAya tyAre tyAM matArthIpaNuM gaNavA yogya che. AvuM matArthIpaNuM AtmArthathI viruddha hovAthI, AtmakalyANanuM ghAtaka che. zrImad prabhu kahe che ke - hoya matArthI jIva, te avaLo le nirdhAra.' - A vacanAmRtamAM ghaNI gaMbhIratA rahelI che. sat deva-guru-dharma-sapuruSanA viSayamAM, koIpaNa prakArano chaLa grahaNa thaI, viparIta abhiprAya thAya, tyAM AtmArthathI rahita thavAya che, ane darzanamoha tIvra thAya che, matine avazya AvaraNa Ave che. mati mUDhAI jaIne, bIDAya jaIne, jJAna vivekane cuke che. jJAnI puruSanI AjJAnusAra siddhAMtane grahaNa karavAne badale, svacchede potAno mata baMdhAvo temAM AtmArthIpaNuM nathI, matArthIpaNuM che tene lIdhe kutarka thAya che, virAdhanA thAya che, tethI mahAna aparAdha che. (759) eka jJAnamAM ja ekAgra thaIne jJAnamAM ja ceta rAkhavI te jJAnanA saMcetanarUpa jJAna cetanA che. tenAthI jJAnanI zuddhi / nirmaLatA thAya che, pUrNatA paNa tenAthI thAya che. mokSamArganA prAraMbhathI aMta sudhI A prakAra che te mukhya che. nIva parva eLa: jJAnaM . jIva ja eka jJAna che. tethI jJAnane ane jIvane avyatireka che. te ni saMzaya che, arthAt zaMkA karavA yogya nathI. tema paramArthe yogya ja che. A rIte jIvane jJAnathI kahevAmAM pAramArthika prayojana raheluM che. evo zrIguruno Azaya samajavA yogya che. zuddha jJAnamaya samayasAra, te satyArtha paramAtmArUpa che tethI potAne eka jJAnamayapaNe anubhavavAnuM zrIgurunuM pharamAna che. (76O) * * zubharAga ane sadAzrita tyAgAdi, te azuddha dravyanA anubhavanA svarUpa hovAthI, tene vyavahArane paramArthapaNAno abhAva che tethI jene vyavahAranuM zubharAga ane dravyakriyAnuM mamatva varte che, te viveka zUnya jIvo, paradravyane ja AtmA mAnanArA, kevaLa rAgane ja sAdhe che. tAtparya e che ke vyavahArano pakSa che, te paramArthanA vipakSamAM che. tene zrIguru, AtmAne dekhavA mATe aMdha thayelAM kahe che. tethI zuddha jJAna eka ja paramArthe anubhavavA yogya che. kAraNake te zuddha dravyanA anubhavana svarUpa che. jJAnadvArA AtmAne svadravyarUpe astipaNe avalokavAmAM je nipuNa che, te vizuddha jJAna prakAza vaDe AtmAmaya jIvana jIve che. - A pAramArthika viveka che. (761) jJAnamAtra, sadAya asmalita, eka vastunuM niSkapa grahaNa karavAthI, mumukSune tatkSaNa ja bhUmikAnI (sAdhakapaNAnI prApti thAya che, arthAt jJAnamAtra evA potAnA svarUpano Azraya kare che. te Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 211 sAdhaka thayA thakA siddha thAya che, ane je jJAnamAtrano Azraya karatA nathI, tenuM saMsAra paribhramaNa maTatuM nathI. Ama AkhA 'samayasArano sAra 'jJAnamAtra' paNe potAne grahaNa karavo - anubhavavo te che. mokSa upAyano A saMkSepa che. te sugama hovA chatAM, koI virala jIva ja pAme che, te kudaratanI koI adbhuta niyati che. te viralA dhanya che. (762) jJAnInI AjJA anusaravA jatAM, athavA AtmakalyANa aMgenI satsaMgAdi pravRtti karatA, samAja athavA lokalAja ADI AvatI hoya to te lokasaMjJA che. je AtmaghAtaka che. tevI ja rIte parama phaLa dAyaka evuM je jJAnI puruSanuM vacana tene saMmata karatAM, pAchaLathI buddhi zAstra AdhAra levA jatI hoya to te bhrAMti svarUpa evI zAstrasaMjJA che. je jJAnIpuruSanA vacanane viSe azraddhAnI ghAtaka che, ane AtmasvarUpane AvaraNanuM kAraNa che. AvI zAstrasaMjJA' viparIta abhiprAya athavA viparIta nirNaya vartato hovAthI utpanna hoya che, ane te ja jIvano svacchedarUpI mahAdoSa jANavA yogya che. (763) VaMtara avalokana vagara jJAna paralakSI rahe che. jo ke pUrNatAnA lakSavALo, paralakSI jJAnamAM aTavAto nathI, ane te ja jIvane yathArthapaNe avalokana rahe che. tema apekSitapaNe avalokanane samajavA yogya che. jyAM sudhI A prakAre pUrNatAnA lakSe zarUAta thatI nathI, tyAM sudhI tattvajJAnano abhyAsa paralakSI rahe che. tevo prakAra na laMbAya te khAsa lakSamAM rAkhavA yogya che. kAraNake tevo prakAra laMbAya to prAyaH zAstrAbhiniveSa athavA svachaMda thavAno saMbhava che. pUrNatAnA lakSavALAne daDha mokSecchA hovAthI mArgaprApti mATeno prayatna te jIvano utkRSTa hoya che, athavA mArgaprAptino abhAva" eTale ke svarUpa zAMtinA abhAvarUpa azAMtinI dazA tenA mATe asahya banI jAya che. te ja utkRSTa mumukSatAnI dazA che. ahIM kaSAya atimaMda hovA chatAM paNa zAtAnI zAMti (2) paNa asahya thaI paDe che. te yathArtha bhUmikAnuM asAdhAraNa lakSaNa che. ahIM apUrva jijJAsApUrvakanI svarUpanI zodha - aMtarazodha hovAthI paralakSI jJAnano prakAra thato nathI. arthAt jJAna yukti - AgamamAM rokAtuM / saMtoSAtuM nathI. kAraNa vartamAna azAMtithI "atyaMta asaMtuSTa' evuM pariNamana varte che anubhavanI zAMti / tRpti vinA paristhiti asahya thaI paDe che tene ja anubhava Ave (764) AtmakalyANanA ekamAtra lakSa ane Azaya pUrvaka jyAM sudhI yathArtha suvicAraNAnI suyogya bhUmikA na thAya, tyAM sudhI AtmArthI jIve jijJAsAmAM rahevuM yogya che. athavA atyaMta saraLa pariNAme madhyastha rahevuM yogya che. tevI paripakava vicAradhArA thayA vinA dhArmika viSayomAM ke bAbatomAM Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 anubhava saMjIvanI potAno mata ApavAno adhikAra ja nathI - tema jANI, mata ApavAthI dUra rahevuM hitAvaha che, nahi to svacchaMda ane matAgrahanI utpatti thayA vinA nahi rahe. AvA mahAdoSamAM sahajamAtramAM AvI javAtuM hovAthI, sapuruSanI AjJAnuM anusaraNa zreyabhUta che. te niHsaMzaya che. jo ke vidyamAna puruSanI oLakhANa thAya to AjJArucirU5, pratyakSa kAraNa (samakitanuM pragaTe che, te jIvane aneka prakAranA saMbhavita doSothI bacAvI le che. tethI te sarva zreSTha ane salAmata mArga che, tevo satpuruSono abhiprAya, ghaNA anubhavamAMthI prasiddha thayelo che. AtmalAbha mATe pravRtti karatA jIvane, jANye-ajANye ajaMtu nukasAna H na dekhAya, na samajAya tevuM thaI jAya che. tethI atyaMta kALajI rahevI ghaTe che. (765) julAI . 1991 | mokSArthIpaNuM te sAmAnya manuSyathI thaI zakatuM nathI. saMpUrNa zuddhinI upAsanA, jIvana samakSa phakta eka ja lakSa / dhyeya rAkhanArane, lakSa pratye AgaLa vadhatAM aneka vakhata agni parIkSAmAMthI pasAra thavuM paDe che. asAdhAraNa nizcaya zakti ane priyajanonA abhiprAya . je paramArthane pratikULa hoya - tenI sAme aDaga rahevAnI athavA jhajhUmavAnI tAkAta, nAhiMmata na thavAnI lokhaMDI . vaja jevI hiMmata ane chatAM nirdoSa vRtti, te mumukSuno sAtvika khorAka che. anAdi aMdhakArane bhedIne mArga kADhavAno che. temAM utAvaLa paNa na cAle ane pramAda paNa na cAle, mUMjhavaNathI mUMjhAvuM paNa na pAlave. dhIrajathI mArga grahaNa karavAno che. AvA nijahitanA mArga sAthe samasta jIvonA kalyANanI bhAvanA thavI / hovI avinAbhAvI che. te bhAvanA, chatAM lokasaMjJA ane loka aviruddhatAnA aTapaTA prazno sAthe saMtulana jALavavAnI kuzaLatA ane dhIraja sahajabhAve rahevI apekSita che. mArganI gaMbhIratA hovI ghaTe che. jaina siddhAMtano vAraMvAra abhyAsa karavAthI daDha pratIti thAya, ane tethI anubhava Ave, tevuM bAhyadRSTie vicArIne athavA abhiprAya rAkhIne aneka jIvo dIrghakALa paryata siddhAMta zAstronuM adhyayana kare che - karyA kare che. paraMtu potAnA darzanamohano rasa na tUTe to anubhava utpanna thato nathI, tevuM zrIgurunuM pharamAna che. kharekhara to siddhAMta jJAna ane upadeza bodha, baMnnenA nimitte darzanamohano rasa ghaTe, to ja tenI yathArthatA che. tathApi ayathArtha paddhatie darzanamoha na ghaTe te lakSamAM levA yogya che. tattvaabhyAsanI sAthe sAthe bhedajJAnano prayogAbhyAsa thavo ghaTe, to avazya darzanamohano rasa tUTe. jo bhedajJAnanI paddhati cAlu na thAya to tattvAbhyAsa nirarthaka thAya. je mumukSujIvanI dRSTi Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 213 prayojana sAdhavA mATe tIkSNa hoya, te mAtra zAstra vAMcanamAM na rokAya, na saMtoSAya caitanya svarUpa to anubhava karavA yogya che, nahi ke mAtra vicAravA yogya. (767) * AtmAne caitanyapaNe, caitanyamAtra cinha / lakSaNathI avalaMbIne anubhava karavo - caitanyas sAtamyatAm - tevuM paramAgamamAM vidhAna che (sa. sAra. ka. 42 x 43) anubhavapUrNa ukta vidhAna, e ja zrIgurunI AjJA che, tema AjJAMkita ziSye aMgIkAra karavA yogya che, vA zirodhArya karavA yogya che. anyathA abhiprAyathI pravartavuM te matArthIpaNuM che, vA svacchaMda che. jJAnIjana: lakSaNataH jIvam svayaM anubhavati / dharmAtmA A vidhithI niraMtara bhedajJAna kare che. mumukSujIve paNa tema ja kartavya che. (768) * V jJAna-zeyanI ekatvabuddhinA saMskArane lIdhe jIvane evo bhrama thAya che ke, zeya jJAnamAM pratibiMbita thavAthI, jJAnamAM kaMIka asara thAya che, eTale vikRti utpanna thAya che, tethI zeya jJAnamAM na jaNAya tevI yukti vA prayatna karavA prerAya che. paraMtu anAdi paralakSa che, tyAM sudhI paralakSapUrvaka paranuM jANavuM thayA kare che, thayA vinA rahetuM nathI. AtmAno vicAra vAMcana paNa paralakSe thAya che, tyAM rAgAdi vikAra thavo anivArya che. tethI mumukSujIve prathama svalakSa karavA yogya che. sarva zAstro svarUpa lakSa thavAne arthe racAyA che. jo svalakSa thAya to, para prakAzana kALe paNa jJAyaka ja jaNAya che / mukhya rahe che, ane para jaNAvA chatAM jaNAtuM nathI. arthAt jJAna jJeyanI ekatva buddhi maTe che. tethI zeyathI bhinna paDIne jJAna varte che. ukta prakAre prathama lakSa badalAvyA vinA jJAnamAMthI jJAnAkArane dUra karavA arthe koI dhyAnAdi prayoga kare che, te avidhie ekAkAra jJAnane Icche che, paraMtu temAM saphaLatA prApta thatI nathI, paraMtu mAtra ekAkAra svarUpanA lakSe, vizeSa jJAnano tirobhAva thaI, jJAna sAmAnyano AvirbhAva thavAthI jJAna, eTale ke AtmA pragaTa anubhavamAM Ave che. tethI svarUpa lakSa ja nirvikalpa anubhavanuM kAraNa che, tema jANI prathama svarUpa lakSa thAya te prakAre prayatna karavo. (769) * jJAna haMmezA lakSa anusAra pravarte che. anAdi saMsAra avasthAmAM paralakSapUrvaka jJAnanI pravRtti rahI che. tethI paranuM-udayanuM anusaravuM sahajapaNe thAya che. tethI jo svalakSa thAya to, udayathI bhinna paDavAnI prakriyA thAya. te svalakSanA be viSaya che. eka pUrNa zuddhi, arthAt daDha mokSecchA, ane bIjuM tanit bhAsyamAna pratyakSa nija siddhapada. sAdhaka avasthAmAM ukta baMnne viSaya lakSamAM rahe che (yugapaNe.) ane svarUpanI mukhyatAmAM sahaja zuddhinI prakriyA sadhAtI jAya che tethI kayAre Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 anubhava saMjIvanI paNa saMtulana na jaLavAya, tema banatuM nathI. tene saMkSepamAM yathArtha lakSa jJAnIpuruSa kahe che. jJAnamAM lakSano viSaya badalAto nathI. pariNAme upayoga phare che, paraMtu lakSa pharatuM nathI. udaya bhAvomAM aneka vidhatA hovA chatAM, svalakSapUrvaka ja pravRtti thAya che. pariNAme / phaLa svarUpe anaudaya bhAva utpanna thAya che, tenuM kAraNa AtmalakSa ja che. (770) jene potAnuM dravya svarUpa rAgAdi mala rahita, zuddha ja che, evI pratIti anubhava sahita varte che, evA je samyaphadaSTi, tene parAzrita aMzarUpa, rAgAMzamAM azuddhatva arthAt cikAzanI utpatti thatI nathI. karma prasaMga uparanI dRSTi arthAt bhrAMti chUTI javAthI nizcaMtadazA - dravya Azrita vartatI dazAne, dravya zuddhatvarUpe pariName che, tema jovAmAM Ave che. jenI jAti zuddha hovAthI, tenA sarva pariNAmo abaMdhaka hoya che. sarva pariNAmo mAnyatAnA AdhAre thAya che. jemAM saMsArIne bhavanI pratItinA AdhAre ja saghaLuM pariNamana hoya che tema. anubhUti sahita, anaMta sarva guNAMza vyakta thavAthI, jANe ke koI alaukika vizeSatA, zeSa azuddhinI jAtine paNa parivartita karI dhe che, tenI vizeSatA janma pAme che. tethI anya saMsArI jIvonI samAna kriyA ane rAgAdi hovA chatAM moTo pariNamana bheda che, ke jethI baMdhAtA nathI. (771) tattvajJAnano abhyAsa karanAra, AtmAnA dravya, guNa, paryAya Adi bhedathI AtmAno nirNaya karavA prayAsa kare che ane ruci anusAra AgamanA koI ne koI viSayano pakSapAta kare che. eka, abheda, akhaMDa tattvanI anekarUpa kalpanA kare che, tenuM nAma pakSapAta che. paraMtu rAgano aMze abhAva karIne, spaSTa anubhavAze paramapadArthanI oLakhANa, astitva grahaNa vaDe thAya to, savikalpadazAmAM nayapakSamAM rokAvAnuM bane nahi, kAraNa oLakhANathI utpanna akhaMDanuM jora anubhava pratyayI hoya che. tethI pakSapAta rahita thaIne, vedana dvArA, svavastune pratyakSa karanArane kalpanA buddhi rahetI nathI, maTI jAya che, saheje. tenuM kAraNa pratyakSa svarUpano pratyakSa svAda che. je tattva arthAt nija svarUpa kevaLa anubhavano viSaya che. tene mAtra vikalpa gocara pakSapAta vaDe rAkhavAthI zuM vaLe ? tema lAgavAthI vikalpa / rAga uparanuM vajana khasI jAya che. (772) eka ja kALamAM tejapuMja zuddha caitanyaghana evuM nijasvarUpa, anubhUti aMzarUpa jJAna sAmAnya, zeyAkArarUpa jJAna vizeSa ane rAgAdibhAvarUpa vibhAvabhAva vidyamAna che. Ama vastusthiti che, tyAM svalakSanA abhAvane lIdhe, ekAMta para evA rAgAdinuM lakSa (anAdithI) hovAthI, tejapuMja evo mahApadArtha, chato chatAM aNachato thaI jAya che ! ane jIva anaMtakALa aMdhArAmAM gothA khAya Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 anubhava saMjIvanI che, duHkhI thaIne bhame che. pragaTa lakSaNa evuM je anubhUtiaMza tenA AdhAre, jo lakSa ekavAra paNa tejapuMjanuM thAya to, te tejapuMjanA phuraNa mAtrathI, vikalparUpI aMdhArUM, vilaya pAmI jAya vikalpa arthAt nayapakSanI kakSA vyatIta thaI, tatkSaNa jJAna-prakAzano udaya thAya che. arthAt zuddha caitanyamAtra nirvikalpa prakAzarU5 vastuno pratyakSa anubhava thAya che. tyArathI azuddhatva maTe che. (773) mohano abhAva thaIne zuddha svarUpano anubhava thatAM, samyakajJAnarUpI zItaLa sukhamaya caMdrano udaya thAya che - jenA jJAna prakAzamAM, AkuLatAmaya sarvabhAvomAM kyAMya paNa bhrama (moha) thato nathI arthAt zubhakarma sukhadAyI ane azubhakarma duHkhadAyI, evo bheda tattvaSTi thayA pachI upajato nathI. kemake jema azubha bhAvarUpa saMkaleza pariNAma duHkhamaya che, tema ja sakaSAyarUpa zubha pariNAma paNa duHkhamaya ja che, tevo pratyakSa anubhava nirmaLa jJAnane thAya che. jyAM sudhI Avo anubhava nathI, tyAM sudhI zubha sAruM-azubha kharAba buruM) evI mithyA zraddhA rahe che. paraMtu bannemAM vibhAva sAmAnya che. vibhAva jIvanA zuddha pariNamanano ghAtaka che. tethI tenI abhilASA . e moha che; viparyAsa che. caitanya mahApadArtha, parama pavitra svabhAvanA ghAtakane IcchavA yogya kema hoya ? tema chatAM puNyanA udayamAM je raMjAyamAna thAya che, te potAnI sudha bhUlelAM pAgala thaIne rAce che, paraMtu mahA duHkhI che. (774) / svarUpa nirNayamAM svabhAvanI niyatA bhAse che tene lIdhe sahaja anitya saMyogI padArtho upara upekSA, udAsInatA AvI jAya che. nitya, nirupAdhika, zAMta svarUpa rasa, anAdi anitya dehAdi pratyenA rasane maTADe che. - Ama saMyogonuM mUlya, nirmulya thaI, svarUpanuM mUlyAMkana thAya che, ane nitya sthira sva-padArthanA Azraye, upayoga sthira thavAno avasara Ave che, jyAM sudhI anitya, asthira padArthonI pratIti chUTe nahi, tyAM sudhI upayogane sthiratva prApta thaI zakatuM nathI. - Ama "AtmA nitya che evA yathArtha nirNayane upayoga sthira thavAmAM anusaMdhAna che. tethI AtmAnA nityatvano nirNaya ati mahatvanuM aMga che - ema zrIguruno upadeza che. (775) - jJAnI udayane samyak prakAre vede che te jJAnInuM jJAnIpaNuM che. tyAM samyaka prakAre vedavuM eTale zuM ? samAdhAna : - sAmAnyapaNe saMsAramAM jIva udayane bhogavatAM, tadAzrita rAga / leSabhAve pariNamIne navo karma baMdha kare che. paraMtu zuddha svarUpano jene anubhava che, tene tema thatuM nathI. tevA jJAnI puruSane zAMta svarUpa rasane vedatAM, zubha ke azubha udayanuM jANavuM thAya che. svarUpa Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 anubhava saMjIvanI jAgRtipUrvaka evo nizcaya vartato hoya che, ke A udaya mAro nathI. jJAna svarUpI evA mane udaya sAthe koI saMbaMdha nathI. - pahelAM saMbaMdha kalpIne upAdhimAM AvI duHkha ghaNuM bhogavyuM, paraMtu have anubhavamAM bhinnatA anubhavAya / vedAya che. tethI upara chellAM upayogathI jANIne, svarUpamAM vizeSa sAvadhAna thavAnuM sahaja bane che, tevA prakArane udaya-vedatAM nirjarA thAya, tevo samyaka prakAra jANavA yogya che. prApta vItarAgatAne lIdhe, rAganA nimitto maLavA chatAM rAga upajato nathI, tevI sahajatA jJAnadazAmAM varte che. atyaMtara pariNatimAM svarUpAnubhava sukha varte che, te atyaMta mukhya che. tethI ati alpa rAgAMzamAM ta lakhAza hoya che, tene paNa roga jANe che. temAM prIti-rati darzanamoha vinA upaje nahi. paraMtu jJAnIne tevo vyAmoha nahi hovAthI, mAtra jJAtA bhAve rahevuM thAya che. (776) caitanya zakte dvau AkArau jJAnAkAro jJeyAkArasya / (rAja. vA. 1.6-pa-34-29). - artha - caitanya zaktinAM be AkAra che, jJAnAkAra ane zeyAkAra A zaktinuM nizvaya svarUpa che. tenuM paraNeyAzrita kathana . vyavahAra vacana che. vastu svabhAvane samajI heya-upAdeya athavA mukhya-gauNa thaI zakavA yogya che, paraMtu svabhAvane anyathA samajavAmAM to darzanamohano prabhAva ja pravarte che. tethI mahA anartha thAya. svabhAvane jema che tema samajI prayojana sAdhavuM yathArtha vidhie, jethI darzanamohano abhAva thAya. jo jJAna zeyAkAre pariName ja nahi, to anAdi parathI ekatva (bhrAMtithI) thayuM che, te hoya ja nahi, ane tethI bhedajJAna karavAnI vidhi paNa upadezamAM na hoya athavA paranA nizcaya vinA svano nizcaya paNa bane nahi. tethI zeyapUrvaka heya-upAdeyarUpa viveka thavo saMbhave che. (777) zeyAkAra jJAnamAM jANapaNAnI pradhAnatA che. ane chaghastha jIvane te karmanA kSayopazama anusAra hoya che. tethI ja mana:paryaya jJAna ke je cAritranI nirmaLatAnA nimitte pragaTe che tenI paNa adhyAtmamAM vizeSatArUpe gaNanA nathI. paraMtu jJAnAkAra jJAnamAM svasaMvedananI pradhAnatA hovAthI, anubhavanA prayojana vaza, tenI mukhyatA adhyAtma zAstromAM jovAmAM Ave che. to paNa zeyAkAra jJAna te jJAnanI azuddhi ke viparItatA nathI, tema jANavA yogya che. adhyAtmamAM zuddha svarUpanI anubhava zaktine jJAnaguNa kahevAmAM Avela che. ane oLakhANanA tabakke paNa svasaMvedanathI prasiddhirUpa siddhi thAya che. mokSamArgamAM anubhavarUpa AtmajJAnanuM mahatva che, teTaluM AgamajJAnanuM mahatva nathI. tema mahAna AcAryono abhimata che, ke jeo AgamanA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAragAmI che. anubhava saMjIvanI 217 (778) //je mumukSujIvane svarUpa prAptinI bhAvanA che, chatAM svAnubhava nahi thavAthI, Ayu vyatIta thatuM jatuM hovAthI, vyAkuLatA thAya (che), teNe nIcenA be pAsA tapAsavA Avazyaka che. 1 : vartamAna udayamAM rasa/sukha vedAya che, tevA ahitarUpa bhAvomAM pariNamavuM thAya che, te svarUpa prAptinI bhAvanAne pratikULa hovA chatAM, tyAM jAgRtino abhAva kema ? tyAM to sahaja duHkha lAgatAM, nIrasatA / udAsInatA thavI ghaTe. 2 H potAmAM jJAna, sukhAdi aciMtya zaktinuM nidhAna che, tema jANavAmAM hovA chatAM, aMtaramAM tenI hayAtIno svIkAra kAM nathI ? ane tethI anya sukhanI vAMcchA rahe che ? A baMnne sthaLe UMDA utaravuM jarUrI che. te uparAMta anubhava - ciMtAmaNI arthe bhedajJAnanA prayoganA puruSArthapUrvaka zubhAzubha prasaMgamAM sAvadhAnI tyAgI, 'jJAnamAtra'mAM sAvadhAnIno puruSArtha kartavya che. (779) udayamAna gati ane indriyanA viSayabhogane anusaratA pariNAma aMzamAM AkuLatA - lakSaNa duHkhano anubhava, samyakdaSTi jIvane thAya che, tethI tenAthI chUTavAnAM bhAva sahaja rahe che. topaNa saMyoga chUTato nathI, paravaza thaIne udaya bhogavavo paDe che. paNa jenAthI chUTavAno ghaNo prayAsa hoya, tenAthI sahaja viraktapaNuM thAya. tethI pariNAma temAM raMjAyamAna thatA nathI. tethI bhAva pratibaddhatA thatI nathI. tethI karmabaMdha nathI-nirjarA che. vaLI te ja vakhate vartatA jJAnamAM bhinnapaNuM - jJAnavedanapUrvaka anubhavAya che. A abhinna jJAna vedanamAM, je vede che te ja abhedarUpe vedAya che, svapaNAne lIdhe, vijJAnaghana bhAvamAM, vItarAgatA, nirAkuLatA lakSaNa sukhAdi anubhavAtA hoya che. A prakAre udaya vedavAnuM jJAnadazAmAM bane che. (yathA jelano kedI sajA bhogavatI vakhate kAma karato jovAmAM Ave che tema jJAnInI pravRtti hoya che.) (780) - Imp * 8-4 viSayamAM hitabuddhi thAya, te viSayamAM jIvane zraddhA utpanna thAya che. ane je viSayamAM zraddhA ukta prakAre sahaja utpanna thaI jAya che, te viSayamAM pariNAma lIna thaI jAya che; paraMtu je viSayamAM hita / sukhano nirNaya na hoya, tyAMthI ruci khasI jAya che, ane jyAM ruci na hoya, te viSayamAM rasa nahi AvavAthI, lInatA thaI zakatI nathI. Ama jJAna pUrvaka zraddhA ane jJAnazraddhAnapUrvaka cAritra utpanna thavAnuM vijJAna che. tAtparya e che ke AtmAmAM sukha che, tevo nirNaya thavo ghaTe che, to ja Atmaruci sahaja thAya, ane paramAM sukha che, te anAdi nirNaya varte che, te TaLe to ja pararuci maTe. prayojananA dRSTikoNathI jotAM, sukha te ja AtmA che' tethI sukhano nirNaya tyAM sva-AtmAno nirNaya, ane tyAM ruci ane lInatA anukrame thAya che. tethI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 anubhava saMjIvanI sarva jJAnIno Adeza che ke te jIva ! sukha AtmAmAM che te na bhUla. bhrAMti choDa." (781) samyak thatAM, bAhya saMyoga to hatA tevA ja cAlu rahe che. paraMtu svAmItvapaNe mamatva rahetuM nathI, arthAt avAMchita bhAve jJAnIne vartavuM thAya che, saMyogo pratyenI rUci aMtaraMgamAM nathI. kAraNake nija zuddha svarUpano anubhava paNa rahe, ane para dravyamAM ruci paNa rahe, tevuM banatuM nathI. jJAtApaNuM ane (paranuM vAMchakapaNuM - te paraspara sarvathA viruddha che. paranI abhilASA / ruci - te nizcayathI puruM mithyAtvanuM pariNAma che. ema zrIguru kahe che. Atmaruci te kharekhara samyaphadarzana che. (782) / prayogano prAraMbha tattvajJAnanI samajaNane vartamAna udayakALe lAgu karavAthI thAya che, Ama karavAmAM, anubhavAtA bhAvonuM avalokana thAya che. ane avalokana cAlu rahevAthI rAgano anubhava ane jJAnano anubhava - ema baMnne bhAvonI anubhavathI bhinnatA jaNAya che. tema thatAM bhedajJAnano vidhi-niSedhayukta puruSArtha cAlu thAya che. - Ama prayoga kALe puruSArtha zarU thAya che ane tethI ja svarUpanuM bhAvabhAsana Ave che - spaSTa anubhavAze . jethI apUrva mahimA sahita puruSArthamAM vega Ave che ane lInatA thAya che. (783) oNgaSTa - 1991 je dharmAtmAne karyodaye kAyayoga varte che, temAM bhinnatA thavAthI mamatvano abhAva thayo che, tene para jIvanA saMyogamAM rahelA deha pratye sukhanI kalpanA thaI, abrahmacaryano prakAra kema thAya? tethI jene potAnA zarIranuM paNa nirmamatva thaI gayuM che, tene ja vAstavika brahmacarya (nizcayathI temaja vyavahArathI) hoya che brahma arthAt dehAdhyAsathI pratipakSabhUta svabhAva temAM ekatra thavAthI, dehabhAvanI kalpanAno abhAva thavo te brahmacarya - Ama samyaka prakAre vedodayano upazama thavA yogya che, mAtra haThathI vRtti damana kartavya nathI. (784) dhyeya zUnya pravRtti nirarthaka che, lakSa vagaranA bANanI jema - yadyapi bAhya pravRttimAM upayoga bahirmukha thAya che, te Atmahitane anukULa nathI, tethI tene paNa choDAyo che. paraMtu mumukSunI bhUmikAmAM to upayoga hajI aMtaramAM Avyo nathI, tyAM prathama lakSa / dhyeyapUrvaka buddhipUrvaka zAstravAMcana, zravaNa, vicAraNA, ciMtavana, smaraNa vagere thavuM ghaTe che anyathA kevaLa bAhyakriyA ja thAya che. tenuM paramArthe koI saphaLapaNuM nathI. AtmahitarUpa pUrNatAnuM lakSa . no viSaya, yadyapi parokSa che, paraMtu tevA lakSapUrvakanuM avalokana, parokSapaNuM maTADavAnI prakriyArUpa che. kAraNake Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 anubhava saMjIvanI nijAvalokanathI ja pratyakSa svarUpanuM bhAvabhAsana thaI, svasanmukhatA thAya che, je svasaMvedana pratyakSane utpanna kare che. (785) jema jIva ane pudgala-jaDa pratipakSabhUta che. tethI pudgalano rasa che, tene Atmarasa utpanna thavo muzkela che. jene IndriyanA kSayopazama jJAnano rasa caDe che, tene bahirmukha vega vadhavAthI aMtarmukhI atindriya jJAnano rasa caDato nathI, tema vikalpamAM jene rasa che, ane tethI je jIva adhika - adhika vikalpa kare che tema tema nirvikalpa anubhavathI dUra thaI jAya che. tethI ja kRpAsAgara zrIguru kahe che ke paThana-pAThana, stuti, smaraNa, ciMtanA Adi aneka kriyAnA vikalpo viSa samAna che, nirvikalpa anubhava to amRtanuM nidhAna che, tethI upAdeya che. vikalpa mAtra heya che, tema chatAM vikalpa rasa Ave to te azuddhapaNAnuM mULa jANI tyajavuM. (786) - prayojanabhUta tattvanI samajaNa karyA pachI paNa, yogyatAnI kAMIka uNapane lIdhe, anubhava upAdeya che. tema lakSamAM hovA chatAM paNa, anubhavanA puruSArthamAM je jIva zithila che, te aneka prakAranA vikalpothI saMyukta thavAne lIdhe, zuddhopayogI thato nathI. tethI svAnubhavanA puruSArthanI zithilatA e ja aneka prakAranA vikalpane utpanna kare che AvuM zithilapaNuM ane vikalpapaNuM azuddhinuM mULa jANIne, laMbAya nahi, te mATe jAgRta thaI/ rahI, puruSArthavaMta thavuM ghaTe che. pramAda mahA ripu che. Ayuno pratyeka samaya ciMtAmaNI ratnathI adhika mUlyavAna che, ane rAgano eka kaNa paNa viSano kaNa che. e Adi prakAre jAgRta rahI, svarUpa-sAvadhAnI thavA yogya che. (787) svayaMnA mULa svarUpamAM potApaNuM nahi karIne, vartamAna paryAyamAM jIva ekatvabhAve, paryAyabuddhithI varte che, tethI paryAya mULa: parasamA : kahIne zrIgurue teno-paryAyabuddhino niSedha karyo che. tethI te prakAranA ekatvarUpa mithyAtvane choDAvavA paryAyanuM akartApaNuM jJAnIoe upadezyuM che, ane paryAyanuM kArya paryAya kare che, huM - trikALI nahi' evA paramArthanuM grahaNa karAvyuM che. te parama ullAsathI svIkAravA yogya che. - trikALI sAmAnya, kadI vizeSa paryAyarUpa thatuM nathI, tevI nirapekSa vastusthiti samajAyA vinA, paryAyanA kartApaNAnI (pramANanI) apekSA paNa yathArthapaNe samajAya nahi. paryAyanI svataMtratA (kArakothI), svarUpamAM ekatva thavA arthe svIkAravI, parama upakArI che. paryAyarata jIva mithyAtva bhAve pariName che. (788) Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 20 anubhava saMjIvanI jJAnI puruSanI vANI pUrvArpara aviruddha arthAt nayAtmaka hoya che. chatAM pAramArthika hetunI mukhyatAthI vastunA mULa svarUpane - sAdhyane - yathArthapaNe, vizeSapaNe, prApta thavAnuM nimitattva temAM raheluM che. tethI te nirdoSa che. vizeSa pAtratAvAna mumukSune ja jJAnIpuruSanI vANI parakhAya che. kAraNake adhyAtmarasano nimitta-naimittika saMbaMdha pAmavAthI adhyAtmatattva je vANImAM hoya che te pratibhAse che. A paNa eka bhAvabhAsana che. (789) vaLI nayajJAna, mithyAtvanA abhAvathI ane zuddha svarUpanA anubhavarUpa samyakatvathI ughaDeluM jJAna che, arthAt svayaMnA jJAna bhaMDAramAMthI AveluM jJAna che. tenI caitanya jAti che, joDe rahelA vikalpanI caitanya jAti nathI. naya samyakatva avasthAmAM hoya che, jyAre nayapakSa mithyAtva avasthAmAM hoya che. nayajJAna joDe rahelA vikalpa / rAgAMzathI bhinna varte che, jyAre - nayapakSamAM jJAna ane rAganuM ekatra thAya che... Ama naya ane nayapakSamAM moTo bheda che. topaNa nayAtIta dazAnuM mUlya vizeSa che kAraNake temAM upayoga aMtarmukha / pratyakSa thaI, svarUpamAM ekAkAra thAya che ane puruSArthanA baLavAnapaNAne lIdhe, rAga / vikalpanI utpatti thatI nathI. nirjarA paNa tyAre vizeSa pramANamAM thAya che. tethI abhiprAyamAM te upAdeya che. (790). samyaka zraddhA, trikALa apariNAmI, dhruva paramapariNAmIka bhAva svarUpa nija sAmAnya tattvamAM huM paNuM karIne, bhAvamAM abhedapaNuM sAdhe che. te sivAyano sarva vyavahAranayano viSaya-guNabheda ane paryAyabheda . ne zraddhA sparzatI nathI. tethI zraddhAmAM ema rahe che ke, pariNAma pariName che, huM nahi, arthAt trikALI astitvamayI svamAM vyApya-vyApakabhAve potApaNAnI sthApanA thatAM, pariNAmamAMthI astitvapaNArUpa zraddhAno nAza thAya che, pariNAmamAM abhedabhAve kartApaNuM thatuM hatuM teno nAza thAya che, tethI bhAvamAM pariNAmano kartA pariNAma che - tema Ave che. tyAM vIryanuM jora rahetuM nathI, jora trikALI huM - tema rahe che. Ama puruSArthanI dizA badalAI jAya che, sAthe sAthe cAritra Adi guNo paNa yathA saMbhava zraddhA ane puruSArthane anusaravA lAge che. jo ke pramANajJAna te ja vakhate trikALI ane vartamAna paryAya, bannene yugapatu jANatAM, temAM huMpaNAno abheda anubhava kare che. te apekSAe pariNAma, potAnA aMzarUpe anubhavAya che, ane te prakAre te mAtra jANavAno viSaya rahe che. - Ama samyaphadarzana kALe svAnubhavamAM ja nizcaya . vyavahAra (jJAna)no (pramANamAM garbhita hovAthI) janma eka sAthe thaI jAya che. tethI kayAMya asamAdhAna thatuM nathI - sarvAga niHzaMkatA rahe che. (791) Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 221 VrAga-dveSa, moharUpa jIvanA aMtara zatru che, temane ekamAtra, sakala upAdhithI rahita, jIva svarUpanA pratyakSa anubhavathI ja jItI zakAya che, te sivAI anya koI upAya nathI. jyAM sudhI zuddha svarUpano anubhava nathI, tyAM sudhI potAnA aparAdharUpa rAga-dveSa, moha, karma-nokarmarUpa udayane lIdhe thAya che, tevI bhrAMti maTatI nathI. tethI bhedajJAna dvArA, bhinna caitanya svarUpano anubhava kartavya che. 'mAtrajJAna' sivAI, sarva dravya-bhAvathI bhinnapaNAnI pratIti je rIte upaje, te rIte puruSArtha ane prayoga thavA yogya che. te svAnubhavanuM mULa che. (792) Vvastu-svarUpa bhale sAmAnya-vizeSAtmaka ho, bhedAbheda svarUpe ho, paraMtu je zraddhAno viSaya che, te ja jJAnamAM mukhya thavo ghaTe. saMsArI jIvanuM jJAna mukhya - gauNa bhAve pariName che. te sthitinA kAraNathI, anAdi paryAyabuddhine lIdhe, vizeSanI / bhedanI mukhyatA vartI rahI che, ane tethI ja saMsAra che, have mokSAbhilASIne mULa svarUpanI oLakhANa karIne te svarUpa sivAI, anya sarva gauNa thavu, (sahajapaNe) ghaTe. khAsa karIne, zAstra adhyayana karatAM AtmArthI jIve to, paryAyanuM ekatva maTADavA arthe, vizeSa lakSa ApavuM ghaTe che. sarva upadezamAMthI, A ja tAtparya kADhavuM joIe, athavA sarva upadezamAM A lakSe vicAravuM joIe. (793) 28 trikALI zuddha svarUpano anubhava eTale zuddha 'jJAnamAtra'nuM AsvAdana arthAt vedana, AvuM vedana dRSTibaLathI samyaktva thatAM upaje che. tyAM rAgAMza hovA chatAM, anubhavAtuM jJAna tenAthI rahita che, tema pratyakSa / vizadapaNe anubhavAya che. tethI sukha-duHkharUpa azuddha cetanAthI rahitajJAnamAtrapaNe svayaM anubhavAto hovAthI, vartamAna udayathI parama udAsIna thavAya che, tyAM bhaviSyanI ciMtA to thAya ja kayAMthI ? je bhaviSyanI ciMtAthI, manuSya chUTI zakato nathI, ane jene lIdhe adhogatimAM jIva dhakelAI jAya che, tenAthI A A rIte sahaja ja chUTI zakAya che. avalaMbanabhUta svasvarUpa trikALa jJAna ane sukhAdi vaibhavathI pUrNa ane zAzvata che tenA (svayaMnA) AdhArathI ja upAdhi rahita thavAya che samyaktvanA prabhAvathI sarva karma-kSaya thAya che, jyAre mithyAtvanA prabhAvathI karmano phelAvo thAya che. (794) jJAnIpuruSa svataH tRpta che, arthAt atindriya sukhanA anubhavane lIdhe tRpta che. tethI nirvANapadane prApta kare che, ke je nirvANapada vartamAna anaMta sukhamaya che, ane bhAvi anaMtakALa paryaMta anaMta sukhamaya che Ama hovAthI, pUrvakarmanA phaLarUpa vartamAna udaya, arthAt saMsAra saMbaMdhI sukha - duHkhane bhogavavAnA bhAva ke je caitanya prANanA ghAtaka hovAthI viSa samAna lAge che, - Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 anubhava saMjIvanI tene vAMchatA nathI. je saMsAra prasaMgamAM mithyASTi jIvane mIThAza Ave che, tenAthI ukta prakAranA anubhava vaDe | lIdhe dharmAtmA udAsIna che. (795) je koI mithyAtva avasthAmAM vratAdi dravyakriyA dhAraNa kare che, temaja aneka ghaNA zAstro paralakSamAM vAMce che, ane tethI kalyANa thaze, tevI pratIti kare che, tethI temAM mamatA rAkhe che, te jIva paramArtha dRSTithI zUnya che, tethI "zuddha svarUpano anubhava - mokSamArga che,' evI pratIti karato nathI, tethI tevA jIvane aMtarmukha thavAno puruSArtha karavAno avasara prApta thato nathI athavA aMtarmukha thavAnuM tene sUjhatuM nathI. jene ukta dravyakriyAnA vikalpo bojArUpa lAge, AtmazAMtinA abhAvamAM asaMtoSa varte, te ja jIvane satyamArganI "aMtara-zodha varte, ane te bAhyakriyAmAM aTake nahi - tema mumukSujIne vicAravA yogya che. (796) che - prazna - potAno (AtmAno) dravyarUpe anubhava kevI rIte karavo ? * uttara :- dravyarUpe anubhava karavAmAM, zeyanuM jJAna ema na jotAM (anubhavatAM) jJAnAkAra jJAnane dravyarUpe dekhatAM / anubhavatAM, zeyathI bhinna mAtra potAnA svarUpe svayaM siddha vastu sadhAya che. tyAre ja zakti ane vyaktinuM anekAMtarUpa yathArtha jJAna thAya che. (797) / jema khovAyelo hIro, camaka (paryAya) parathI maLI jAya che, jaDe che. * jema aMdha manuSya gaLapaNanA svAdathI (paryAyathI) sAkara-dravyane grahaNa kare che, tema jJAna (paryAya) thI, jJAna svabhAva dravyane grahaNa karavAmAM Ave che. uparanA draSTAMte vyavahAramAM / prayogamAM, paryAya dvArA je te padArthanuM grahaNa karavAmAM Ave che, temaja prayoga paddhatimAM jJAna vedana dvArA zAyaka (trikALI)nuM grahaNa karavAmAM Ave che. - A vidhi viSayaka prayogano siddhAMta che. (798) anaMta ane sarva doSanuM mULa parAzraya arthAt paramAM astitva grahaNa thavuM te che paramAM astitva vedAvAthI, paranI AdhArabuddhi sahaja, anivAryapaNe thaI jAya che, ane tethI sarva aniSTa bhAvonI paraMparA sarjAya che. - A sarvanuM mULa paryAyabuddhi arthAt paryAyamAtramAM vastupaNAnI mAnyatA, arthAtu paryAya kSaNa vinAzI hovA chatAM temAM astitvanuM grahaNa vA paryAyanuM ekatvapaNuM - (paryAya mUDhatA) vedavuM te che. vedana / anubhavajJAna sAthe mAnyatA thAya che. mAtra jANapaNAthI mAnyatA thatI nathI. tethI jeNe svarUpanI zraddhA - samyakdarzana prApta karavuM hoya, teNe svarUpAnubhavamAM AvavuM Avazyaka che. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 223 V zeyAkAra jJAna vRddhigata thaIne aMgapUrvanI dhAraNA karavA chatAM mithyAzraddhAno abhAva rahe che, ane tiryaMca siMha jevA prANI paNa mithyAzraddhAno abhAva karI zake che. tenuM kAraNa vicAraNIya che ane tethI spaSTa thAya che ke joyAkAra jJAnavaDe zraddhAmAMthI mithyAtvane palaTAvI samyakatva thaI zakatuM nathI. paraMtu tadana alpa ughADavALA tiryaMca paNa vedana aMzanA AdhAre, pratItimAM svarUpane grahaNa karI zake che. tethI jJAnanA aMtaraMgarU5 vedana vaDe, jJAnapUrvaka zraddhAnI utpatti thavAno niyama vyavahArika prasaMgomAM paNa, pratyakSa anubhavathI jevI khAtrI thAya che, tevI parokSa samAcAra jANavAthI thatI nathI. tema ja zAstra jJAnuM parokSa mAhitI rU5 che, ane anubhavAMza pratyakSa jJAna che, jyAM svabhAva vyakta/ pragaTa che, jenA AdhAre svarUpano pratibhAsa thavAthI puruSArtha samutpanna thaI, atindriya sukha pragaTa thAya che. (79) anAdithI jIvane joyAkAra jJAnano paricaya ane anubhava che. tethI jIvasvarUpanI tevI ja pratIti varte che. athavA bahidaSTi anAdi hovAthI jIvane paNa jJAnano bahiraMga (jJayAkAra) rUpe ja zraddhe che, jemAM zeya-jJAyaka saMkara doSa varte che - AvI sthiti mULamAM hovAne lIdhe sarva doSanI paraMparA temAMthI pAMgare che. bhedajJAnathI joyAkAra jJAna, ane rAgAdi, jJAnavedana dvArA, gauNa thaIne svarUpanI prApti thAya che. arthAt jJAna svapaNe vedAya che, temAM trikALInuM avalaMbana sahaja che. (800) V pratikULa udayamAM sAmAnyataH mumukSujIvane paNa thoDI ghaNI ciMtA thAya che, tyAre ArtadhyAna thAya che, te Atmahitane pratibaMdhaka che, ane ahitakara paNa che. tevA prasaMge ahitathI bacavAno prayatna thavo te mumukSatA che. A prayatnamAM svabhAvanA lakSa, ciMtAnuM akAryakArIpaNuM, nukasAnapaNuM jANI - teno niSedha thavo ghaTe che. jo tema yathArtha pariNamana thAya to ciMtAno rasa maMda thAya, vartamAnamAM ja AkuLatAno rasa ghaTe, ane tethI anukULatArUpa phaLa Ave tyAre te vakhate paNa tIvra rasa na vedAya. paraMtu jo te prakAre jAgRtipUrvaka prayatna na thAya to ArtadhyAnamAM rasa vadhI jAya, ane anukULatA thatAM paNa te tIvra rase vedAya; ane AtmabhAvamAM moTuM nukasAna thAya. jJAnI puruSane to sahaja svabhAvanA avalaMbane . puruSArtha baLe niSedha vartato hovAthI, phaLano Adara hoto nathI. arthAt anukULatAmAM rasa vedAto nathI. (801). ka sapTembara - 1991 jJAnIpuruSanI vANImAM Azayabheda hoya che, tenAthI temanuM anubhava-jJAna vyakta thAya che. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 anubhava saMjIvanI te Azayabheda kevA prakAre hoya che ? te gaveSaNIya che. jJAnInI vANImAM, AtmAnuM avyakta svarUpa vyaktapaNe bhAvatAM prasiddha thatuM hoya che. kAraNake svasammukhatAmAM svarUpa pratyakSa che, ane svarUpa bhAvanA vaDe pragaTa pariNamana paNa varte che. Ama viSaya ane vijayI bannemAM pratyakSatA che, temaja avyakta je rIte vyakta thAya che, te vidhi svayaM vartI rahI che. jenI abhivyakti temanI vANImAM AgavI rIte thAya che. je tathA prakAranI yogyatAmAM arthAt jJAnanI nirmaLatAmAM samajAya che, athavA oLakhAya che. paraMtu AvI dazA vizeSanA abhAvamAM, te prakArano, svarUpe pragaTa thAya tevI anubhavanI vidhithI ajANa jIvane, vANIno yoga hoI zakato nathI. athavA paralakSI dhAraNAmAM, A viSayanuM grahaNa na thatuM hovAthI, tathA prakAre te kahevAnuM thaI zakatuM nathI - Ama ajJAnInI vANI, jJAnInI vANIthI - Azayabheda - ne lIdhe judI paDe che. (802) jJAnI je vidhithI svarUpa sAdhI rahyA che, temAM je rasa ane joza (Force) che, te temanI vANImAM ja sahaja svAbhAvika prakAre vyakta thAya che, tene paNa jJAnInI vANIno Azaya gaNI zakAya, kAraNake tevI sahaja Atmarasa nItaratI vANIno dhvani ajJAnadazAmAM hoto nathI. ajJAna dazAmAM jyAM AtmAnA pratyakSa darzana ja nathI, tyAM pratyakSa darzanane lIdhe che ane jevo rasa sahaja utpanna thaI jAya, tevo rasa Atma svarUpathI ane mArgathI ajANa jIvane, temAM aMdhAruM hovAthI sahaja kayAMthI udbhave ? A viSayamAM kRtrimatA, jJAnI anusAra karavA jatAM, pharaka paDI jAya che. ane kRtrima prakArathI, nimitta - naimittika bhAve, zrotAne Atmarasa upajato nathI. - Ama Azaya bheda samajamAM Ave che. (803) pratyakSa paramAtma svarUpano mahimA Ave tene baMdhamArga saMbaMdhI ane mokSamArga saMbaMdhI, vikalpanuM zuM prayojana che ? svarUpa mahinAmAM DubelA rahevAthI paryAyamAM svarUpAkArabhAva-pratyakSa anubhava pragaTa thAya che. tyAre koI vikalpa vidyamAna rahetA nathI. manuSyane sAMsArika prayojanamAM vikalpa choDI devArthanA vikalpa choDI) AtmArthanA vikalpa prathama bhUmikAmAM Ave che, paraMtu jyAM sudhI vikalpa rahe che, tyAM sudhI zuddha svarUpano pratyakSa anubhava nathI. kAraNake tyAM sudhI svarUpa vikalpamAM) parokSa rahe che. pratyakSa svarUpano anubhava paNa pratyakSabhAve che. (804) AtmAnuM parama svarUpa, anaMta zaktionA sAmarthya rUpe che. temAM pratyeka zaktinuM sAmarthya, asIma arthAt behada che. temAM paNa jIvane AkarSaNa thAya tevA guNa AnaMda ane zAMti che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 225 bhAvazruta jJAna, potAnA svarUpamAM rahelA AvA guNone aMtarmukha thaIne mApavA jatAM, teno aMta (taLIyuM) dekhAtuM nathI. tevuM svarUpa joIne, jotAM jotAM thaMbhI jAya che. upayoga kSayopazama bhAve che, ane zakti pAriNAmIka bhAve che, amaryAda sAmarthyane jANatAM upayoga thaMbhI jAya, tevuM adbhuta vacanAtIta sudhAmaya sukha svarUpa potAnuM ja che. tenAthI utkRSTa ke adhika kAMI nathI. tama :--- mAtma: svabhAva mahimA samRtAta adbhutam vinayatA (sa. sAra) (805) anAdithI paryAyamAM ekatra thaI rahyuM che, te maTADavA arthe, ane jJAnamAtra svabhAvamAM ekatva thavA arthe, paryAyathI bhinnatAnuM ane svabhAvanA mahimAnuM jora dIdhA vinA, daSTi svarUpamAM abheda thavArUpa prayojana siddha thatuM nathI. pariNAmane pariNAmanA sthAnamAM . mAtra jANavAno viSaya che. * yathA - vyavahAra te kALe (utpAda samaye, jANelo prayojanavAna che." (sa. sAra. gAthA - 12) te mokSamArgI jIvane sahaja jaNAya che. paraMtu tenI upara vajana nathI jatuM. - bhAvanA svabhAva . svarUpanI hoya, to ja te AtmabhAvanA che. te Atma bhAvanA dRSTinA pariNamana thavA mATe anukULa che. tevI ja rIte jJAnano viSaya, aMtaradRSTine anukULa thAya, tema lakSamAM levo yogya che. tethI vadhAre bIjA sarva nyAyonuM prayojana nathI. viparyAsa na thavA arthe jJAnano viSaya jANavA yogya che. (806) VaMtara svarUpanI dRSTimAM, svarUpanuM sarvasvapaNe upAdeyapaNuM varte che. tethI dravyadRSTivAnane bahirmukha pariNAma aMzarUpa pravRttino niSedha varte che. rAga to bahirmukha che ja, paNa te uparAMta rAgamAM duHkha ane malInatA paNa che, to tenA niSedhanI to vAta ja zuM karavI ? paraMtu jJAna ane vIryano aMza bahAra jAya, teno paNa niSedha Avavo joIe. zAstra bhaNatara, zravaNa vagere, bhale prathama avasthAmAM yathAsthAne ho - paNa ekaMdara teno niSedha sahaja Avavo joIe. to ja aMtarmukha thavAno avasara Ave. (807) sarvajJa vItarAgadevanuM svarUpa oLakhAtA moha kSaya thAya che tevo niyama che. paraMtu koI pragaTa kAraNane (pratimAjI athavA zAstrajI) avalaMbI, sarvajJane samyakatvabhAve paNa jo oLakhavAmAM Ave, to tethI jIva mokSamArganI sanmukha avazya thAya. pratyakSa sarvajJa paramAtmA, athavA pratyakSa satparuSa vA munirAjanA samAgama yoge, svabhAvanuM samyakapaNuM bhAse, to tethI jIva mokSamArganI sanmukha avazya thAya, te tenuM mahatuM phaLa che. te apUrva che. utkRSTa pAtratAvAna athavA kharI mumukSatA pragaTavAthI ja saphaLatA prApta thAya che. (808) Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 anubhava saMjIvanI saMyoganI anukULatA ane pratikULatAnA prakAro jIvanA pariNAmane nimitta mAtra che. te evA prakAre ke pAtratAnA abhAvamAM jIva baMnne prakAranA saMyogamAM vizeSapaNe karma baMdhanane prApta thAya che. jyAre pAtratAnA sadbhAvamAM jIva baMnne prasaMgamAM, bhinnapaNAnA anubhava mATe sahaja prayAsa kare che. temAM phasAtA nathI. tethI spaSTa ema che ke, pariNamana kevuM thAya te upAdAnanI yogyatA para AdhArita che. avalokanathI mumukSu potAnI pAtratAne samajI zake che. (809) paranI AdhArabuddhi, rAga-dveSanI utpAdaka che. jJAnanA pariNamanamAM anAdithI (akAraNapaNe) A sthiti bhajI rahI che. niHzaMkapaNe (jIvo) para-jaNAtAM, paranuM avalaMbana sahaja laI lye che, te sahaja thaI paDayuM che. tema thatAM cAritranAM pariNamanamAM rAgAdi thavA anivArya che, tethI niSkAraNa karuNAvaMta jJAnIoe bodhyuM ke jJAnane nizcayathI rAga ke para sAthe jarAya AdhAra - Adheya saMbaMdha ja nathI. jo tevA sadbodhane prayoganI kasoTIe caDAvavAmAM Ave to, mumukSujIvane bodha anusAra svayaMnI svataMtra nirAlaMbI svarUpanI pratIti spaSTa anubhavAze thAya che. temAM svayaMnA sAmarthyanI, oLakhANa thaI, puruSArtha ane svarUpa mahimA jAgRta thAya che. - Ama AdhAra--Adheya bhAvanA avalokanathI bhedajJAnanI vidhi prApta thavA yogya che. arthAt bhedajJAna thavAmAM, AdhAraAdheya bhAvanI vAstavikatAno anubhava thaI svarUpa prApti thAya che. svarUpa astitvanuM nirapekSapaNuM anubhavathI pratItamAM AvatAM, dInatAno abhAva thaI, AtmabaLa anaMtu pragaTa thAya che. samayasAra saMvara adhikAramAM gAthA - 181-182-183nI TIkAmAM A viSayanI ghaNI gaMbhIratA che, vizad ane baLavAna pratipAdana che. (810) satpuruSanA hRdayamAM birAjamAna pragaTa paramatattvanA darzana, dharmAtmAnI aMtar pariNati dvArA, mumukSujIvane thAya che, tyAre oghabhaktino abhAva thaI, kharI bhakti pragaTe che, ane satpuruSa paramAtmApaNe dekhAya che. AvI rIte satpuruSamAM paramezvarabuddhi thatAM mumukSujIvanI pAtratA uttama kakSAnI hoya che. ahIM darzanamoha paNa atyaMta maMda thAya che, eTaluM ja nahi, jema jema satpuruSa prati bhaktinA bhAva vardhamAna thatAM jAya che, tema tema darzanamoha sahajapaNe nabaLo / pAtaLo paDato jAya che, ane Atma svarUpanuM bhAvabhAsana thavA yogya jJAnanI (matinI) nirmaLatA Ave che, ane sahaja mArga prApti thAya che. (811) * jJAnanA 'svasaMvedana' rUpa- spaSTa anubhavAze svarUpa lakSa thAya che, ane lakSapUrvaka sAmAnyano AvirbhAva, 'nirvikalpa svAnubhUti' ne pragaTa kare che tethI jJAnamAM rahelA jJAna-vedanathI ajANa -rahevA yogya nathI, arthAt avalokananA abhyAsathI athavA AdhAra-AdheyapaNAnAM avalokanarUpa Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 anubhava saMjIvanI abhyAsathI muktino mArga pragaTa karavA yogya che. AdhAra-AdheyapaNAnuM avalokana' eTale ke jJAna potAnA AdhAre, potAnI zaktithI, svayaM ja thaI rahyuM che temAM anya koI dravyabhAvanI apekSA nathI, tema anubhavagocara thavuM . arthAt tevA anubhavanuM avalokana thavuM ( mAtra vicAra jJAnathI saMmata nahi karatAM, cAlatA pariNamanamAM prApta anubhavane avalokavo) vAraMvAra tathArUpa avalokanathI svabhAvIzaktinI oLakhANa ane AtmabaLa pragaTa thAya. svabhAvanuM nirAlaMbana paNuM pratibhAsamAM AvavuM te puruSArthane pragaTavAmAM eka mahatvapUrNa kAraNa che. jyAM sudhI nirAlaMba svarUpa lakSamAM AvatuM nathI, tyAM sudhI sahaja puruSArtha utpanna thato nathI. (812) oghasaMjJAe, jJAnI puruSano, mokSamArgano ane mokSano mahimA Ave to paNa AtmakalyANanI dizAmAM yathArtha pragatI thatI nathI - ane tethI ukta paristhitimAM mumukSune mUMjhavaNa paNa thAya che-zuM karavuM ? kema karavuM ? te sUjhatuM nathI, ane kALa vyatIta thaI jAya che. tethI AkuLatA paNa thAya che, tevI sthitimAM, ukta mahimA thavAmAM mUlyAMkananI kSati samajavI ghaTe che, ane kharuM mUlyAMkana thavA arthe, ane te pUrvaka pariNAmanI gati yathAyogya sahajapaNe prApta thavA arthe, pratibaMdhaka kAraNarUpa jagatanA padArthonuM pUrvagrahita mUlyAMkana chUTavuM ghaTe che. tyAM AvA prakAre pheraphAra thavA upara lakSa na jAya to, oghasaMjJA ane mUMjhavaNanI nivRtti thavI saMbhavIta nathI. yadyapi astinA prayatnamAM avarodha (nAsti) nuM maTavuM sahaja che. paNa oghasaMjJArUpa dazAmAM tevuM thatuM nathI. tethI te prakAranA prayAsamAM yathArthapaNuM nathI. te thavA arthe vartamAna viparIta mUlyAMkananI hAni thavAnI dizAmAM khacIta prayatna thavo ghaTe che. (813) \/anAdi agRhita mithyAtva bhAve saMyogamAM sukhabuddhinA saMskAra sudaDha thayelA hoI, ane tethI karIne jIva hIna sattva thayo hoI, jIvane Atmika sukhanuM mUlya bhAsatuM nathI. temaja bhautika sukhanuM mUlya khasatuM nathI. A paristhitimAM, mumukSujIve zuM karavuM ghaTe ? ke jethI sAMsArika sukhano vyAmoha ghaTe, ane te nirmulya thaI, AtmasukhanuM / AtmakalyANanuM mUlyAMkana thAya. A samasyAnuM saraLa samAdhAna e che ke, saraLatA, vairAgya ane bhakti sahita satsaMgane upAsavo. koI mahatuM puNya yoge, mArga jeNe joyo che, tevA anubhavI puruSano yoga prApta thAya, to sarva sAdhanane gauNa karI, te satsaMgane parama sneha, parama hitakArI jANI upAsavo, tema thatAM avazya paramArthanuM mUlyAMkana thaI, parama prayojananI pradhAnatA thaI, yathArthatA utpanna thaI, jinezvaranA mArgamAM agresara thavAze. prayojananuM mUlyAMkana thavuM - te mumukSujIva mATe pAyAnuM mahatvapUrNa kArya che. tethI svarUpa Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 anubhava saMjIvanI nirNayamAM paNa svarUpanuM mUlya bhAsatAM samasta jagatanuM mUlya rahetuM nathI. (814) oNkTobara 1991 satpuruSanA koIpaNa vacanamAM zaMkA thAya, to temanA jJAnIpaNA pratye ja avizvAsa thAya che tethI temanA pratye abhakti jANye-ajANye thaI jAya che, ane tethI mumukSunI bhUmikAnA vyavahArano nAza thAya che, arthAt mumukSupaNuM ja rahetuM nathI. khAsa karIne siddhAMta jJAnano jene abhyAsa che, tevA mumukSujIve, A viSayamAM bahu upayogathI vartavA jevuM che. mumukSu-bhUmikAmAM siddhAMta viSayaka kSayopazamanA AdhAre jJAnInA vacanonuM tolana karavuM nyAya saMgata nathI. tema karavA jatAM (vastudarzana vinA) potAnI kalpanA pramANe, anAdi mati viparyAsa gayA vinAM, jJAnIpuruSano pAramArthika dRSTikoNa lakSa bahAra rahI javAthI, te vacanano Azaya grahaNa thayA vinA ja svacchaMde pravRtti thaI jaze, ane tethI darzanamohanuM AvaraNa gADha thaze. tethI AtmArthI jIve ahita thavAno bhaya rAkhavo avazyano che. (815) heya-upAdeya saMbaMdhita aneka bheda-prabhedathI vistRta upadeza che. paraMtu pariNAmonuM katRtva je paryAyabuddhine lIdhe thAya che, joIe, te sarvatra lakSamAM rahevuM joIe. ane tema thavA arthe (sahajapaNe), aMtara svabhAvamAM ekatva thavuM, te ja ekamAtra upAya che. svarUpamAM ekatva thayA pachI, bhUmikA anusAra vibhAva maryAdita thaI jAya che vItarAgatAnA sadbhAgavane lIdhe, je te guNasthAnamAM rAgano abhAva thaI sahaja akartAbhAve, heya-heyapaNe ja bhAse che. upAdeya sahaja upAsAya che. kevI mokSamArganI suMdaratA ! upadeza bodhane anusaratA evA jijJAsu jIve khacIta karI, darzanamohanA abhAvanA hetubhUta rahasyamaya paramArthane prApta karatAM, A prakAra lakSamAM levA yogya che. nahi to viveka athavA kartavyanI bhAvanA vegamAM, kartRtva daDha thaI jatAM, paramArthanI prAptithI vaMcita rahI javAya che ane mULa samasyA UbhI rahe che, paryAyanuM ekatva chUTatuM nathI. (816) paryAyamAM sudhAra karavAno hovA chatAM, avaguNa TALI guNa pragaTa karavAnuM prayojana hovA chatAM, paryAyano Azraya choDatAM, tema (svabhAvanA Azraye) thaI zake che anAdi paryAyabuddhine lIdhe, paryAyamAM huM paNuM varte che. paryAyamAtrano potArUpe anubhava varte che, tyAM sudhI svabhAvanuM jora koIpaNa upAye thatuM nathI, arthAt puruSArtha paryAyAzrita pariNamanamAM lAge che; ane svarUpa ciMtavana 'karavAnA abhiprAyathI' ciMtavanAdi karAya, tyAM saheje ThIkapaNuM lAge che. tethI bahirmukhatA chUTI, aMtaramAM AvI zakAtuM nathI. 'paryAyamAM ThIkapaNuM rahevuM' te ja aTakavuM che, - darzanamohanuM svarUpa Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 229 tethI ja sarva prathama pUrNatAnA lakSe svarUpa prAptinI bhAvanAthI svabhAvanI oLakhANa thaI, svabhAvanA lakSe puruSArtha / caitanyavIryanI phuraNA vaDe, aMtarmukha thaI, svAnubhava thAya che. "svabhAvanA lakSa' vinA aMtarmukhI puruSArtha utpanna thato nathI. tethI sau prathama jJAna lakSaNathI jJAna svabhAvI AtmAno nirNaya karavo, tevI zrIgurunI AjJA che. (817) huM dhruva asaMga tattva chuM - upayoga svabhAvI hovA chatAM nirlepa chuM. saMsAranA koI saMbaMdho to mAre nathI - paraMtu dhArmika kSetranA koI saMbaMdho paNa mAre nathI. badhuM ja mArAthI bAhya che, bhinna che. pulAtmaka zarIrano saMbaMdha nahi hovAthI, zarIranI vedanAthI / zAtAthI paNa huM bhinna chauM - tenuM vedana - jJAna vedanathI bhinna jAtinuM - viruddha jAtinuM - pratyakSa che. malIna ane AkuLatAmaya che. tethI sahaja niSedhya che. paraMtu huM eka samayanI paryAyathI paNa para hovAthI, ane paramotkRSTa svarUpe huM hovAthI, paryAyanI, sAvadhAnI choDI, svarUpamAM ja huM sAvadhAna chauM. dravya svabhAva to trikALa sahaja che. paryAyanuM svarUpAkAre thavuM tevo sahaja paryAya svabhAva che. tethI paryAya potAnA svabhAve pariName, temAM vizeSatA zuM? mAtra pariNAma jeTalo ja thoDo chuM ? svarUpa samudra pAse biMdunA sthAne paryAya jaNAya che. (818) pariNAmanuM avalokana karavAnuM kahevAmAM Ave che. tyAM paNa paryAyabuddhi daDha thAya, tevo viparyAsa thavo na joIe. te khAsa dhyAnamAM | lakSamAM levA yogya che. avalokana vaDe, paralakSano abhAva karAvavAno hetu che - te uparAMta, svabhAva oLakhavA mATe jJAna nijAvalokanarUpa anubhavAtA bhAvono paricaya sAdhI, svabhAvano nirNaya karAvavAno hetu che. paricayanI prakriyA (Process) nija bhAvonA avalokana sivAI anya prakAre thaI zakatI nathI. paraMtu mAtra pariNAmane ja dekhatA rahevAthI, svabhAvano nizcaya thavAnuM rahI jAya, to paryAyanuM ekatvarUpa mithyAtva daDha thaI jAya - tevo viparyAsa thAya nahi, te avalokanamAM pravezatAM ja lakSamAM hovuM joIe. avalokana karavAnuM kahevAmAM Ave ke anya kAMI karavAnI vAta hoya, koI paNa paryAyanI mukhyatA rahevI / thavI na joIe. paraMtu sahaja tema thaI jAya (svarUpa lakSe) . tema samajavA yogya che. (819) bhagavAna padmanaMdi AcAryadeve -caitanya svabhAvanI vAta aMtaraMga rucithI sAMbhaLanArane bhAvi nirvANano bhAjana' kahela che. tethI spaSTa ema che ke kharI mumukSatA athavA pAtratAnA garbhamAM, Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra30 anubhava saMjIvanI samyakatvathI mAMDIne, nirvANa sudhInI sarva paryAyo paDI che. vAha ! pAtra jIvane kevo AvakAra AcArya mahArAje Apyo che ! to pachI mumukSune pAtratA pratye keTalo Adara hovA yogya che ! te gaMbhIratAthI vicAravA yogya che. pAtratA thaI tene satparuSano yoga avazyabhAvI che. ane jyAM pAtratA sahita, sapuruSa/ sadguru maLe, tene bhavano abhAva thayA vinA rahe ja nahi. sapuruSa maLyA pachI, Atma-jJAna na thAya tyAM pAtratAmAM ja khAmI, samajavI rahI. (820) asaMkhya pradezAtmaka akhaMDa caitanyadaLamAM vyApelA svabhAvamAM, svapaNA vaDe prasarI jatAM, svabhAvamayapaNAne lIdhe, paryAyanuM suddhAM jANe ke dekhAtI nathI . tyAM paryAyanuM kartRtva, ke paryAyane Ama karuM vagere kayAMthI rahe? nija svarUpa mahimA vaDe, vyApya - vyApakabhAve, potApaNuM thavAno puruSArtha, kArya sAdhaka thAya che. svabhAvanA jora (puruSArtha vinA zubhAzubha bhAvamAM jIva taNAI jAya che. kSaNika paryAyamAM ja pUro AvI jAya che. (21) ' prazna :- vastu svarUpa, upadeza vagere spaSTa jANavA chatAM, jIva mULa svasvarUpamAM svapaNuM kema karato nathI ? athavA AvuM kartavya jANavA chatAM ane IcchavA chatAM kema pariNamana thatuM nathI ? uttara H - mAtra jANapaNAthI kArya thatuM nathI. AtmazAMtinI tIvra jarUrata na lAge, tyAM vartamAna jANapaNA sAthe mAnasika zAMti thAya che, temAM ThIkapaNuM rahe che, temAM jANye-ajANye saMtoSa vartato hoya che, tethI svarUpa - sukhanI jarUrata lAgatI nathI. tethI tyAM ja aTakavuM thayuM che. spaSTatAnI vizeSatA lAge che. vaLI, sukhanuM svarUpa spaSTa anubhavAze jANyuM nathI. temaja vartamAnamAM (mithyAtvamAM tIvra duHkha hovA chatAM, te lAgatuM nathI.' lAge to duHkhanI vedanAmAM sAcuM sukha maLyA vinA saMtoSa ke ThIkapaNuM thaI zake nahi. duHkha maTADavAno sahaja prayatna thAya ja tyAre jANapaNuM kAryagata thaI, pariNamana rUpa thAya. jarUrata vinA puruSArtha na upaDe - e siddhAMta che. (822) svabhAva . svarUpa, te avalaMbanano viSaya che, mAtra tenuM jANapaNuM karavAthI, spaSTatA thavAthI paralakSI jJAna, Atmasukhane utpanna karatuM nathI. Atma svabhAvanuM spaSTa jJAna, paralakSI jANavA vicAravAmAM thatuM paNa nathI, kAraNa A anubhava jJAnano viSaya che. ane tethI svabhAvanA anubhavAMza -vinA teno nizcaya yathArtharUpe thato nathI. vaLI svabhAva to sukharUpa che, ane sukha to vedavAno viSaya che. - jANavAno / vicAravAno nahi. tethI mAtra vicAramAM tenA svAdanI spaSTatA thAya Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 231 paNa kema ? na ja thAya. tethI jJAna lakSaNa dvArA arthAt vedana aMza dvArA anaMta sukhanI khANano patto lAge to ja trikALI zAzvata, anaMtaguNa nidhAnanuM mUlya bhAse, ane svabhAvamAMthI svabhAvanuM svabhAva taraphI jora thaI, anAdi paryAyanuM ekatva chUTI, sukha pragaTe. mAtra vicAra karyA kare temAM zuM prApta thAya ? vikalpanI mukhyatAthI jANavuM thAya te sAcuM jJAna nathI. (823) Atmavastu bhedAbheda svarUpa che. temAM mULa/paramArtha svarUpa to zaktirUpa trikALI svabhAva che. te paramArthanuM-svabhAvanuM avalaMbana levuM te prayojana che. te prayojananI siddhi arthe zAstrapravacanarUpa jJAnIpuruSonA - zAstA puruSonAM vacano che. A vacanonI vacana paddhati bhinna- bhinna prakAranI jovAmAM Ave che. arthAt dRSTi pradhAna, jJAna pradhAna, puruSArtha pradhAna, sukha pradhAna, AcaraNa pradhAna, dravya pradhAna, abheda pradhAna, bheda pradhAna vagere aneka prakAre vacana hoya, topaNa paramArthane sAdhatAM sAdhAtAM nIkaLelAM sarva vacano pramANa che. temAM zaMkA - vikalpa mumukSujIve karavA yogya nathI; paraMtu game tevI jJAnInI zailI, kaI rIte paramArtha- prAptinA hetubhUta che, tevo ekamAtra dRSTikoNa apanAvI pAramArthika Azaya grahaNa karavA yogya che. anyathA guMcavaNa ke viparyAsa thavAno saMbhava che Azaya grahaNa thavAthI, sarva zailImAM apUrvatA bhAsaze. kAraNa kAryanA nirUpaNamAM guNano guNa (svabhAva) ane krama Adi samajavAM ghaTe che. jethI krama-viparyAsa na thAya. (824) 1 vicAra, ciMtana, carcA - vagere sarvArthasiddhinA kSAyika samakitI devo - 33-33 sAgara paryaMta kare che, topaNa uparanA pAMcamAM guNasthAne prApta karatAM nathI. paraMtu anubhavamAM ekAgratA sadhAya to aMtarmuhUrtamAM ja kevaLajJAna pragaTe. Ama vicArajJAna ane anubhava jJAna vacce kArya siddhimAM moTo pharaka che. tethI anubhavanuM mahatva / sAmarthya samajavuM Avazyaka che. vaLI vicAra AdimAM sthULa rAga che, te du:kha che. svAnubhavamAM to atindriya sukha che, parama padArtha pratyakSa che. (825) jyAM 6ThThA - 7mAM guNasthAnadhArI AcArya mahArAja paNa anubhavanI ekAgratA arthe, munisaMghanI bAhya pravRtti choDI, ekAMte, svarUpa sAdhanA arthe sAdhupade birAjamAna thaI, Atmahita sAdhI lye che, tyAM nIcenI sthitivALA mATe to A prakArano prasaMga svayaM bodharUpa che. arthAt zAsananI bAhya pravRttino vikalpa gauNa karavA yogya che ane Atmahita zIghrAtizIghra sAdhavA yogya che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 anubhava saMjIvanI nahi to AtmavaMcanA thaI, dhyeya chUTI, mArgAntara thaI jatAM vAra nahi lAge. - A bAbata bAhya pravRttinA udayavALA jIve, khacIta mukhyapaNe lakSamAM levA yogya che. tethI mAtra AtmalakSI satsaMga kartavya che. satsaMganA abhiprAyavALI bAhya pravRtti prAyaH ahitanuM kAraNa thatI nathI. (826) jJAna sAmAnyanI mukhyatAmAM jJAna sAmAnyano AvirbhAva thatA svasammukhatA Ave che. svarUpa lakSe A prakAre Avela svasammukhatAmAM sva-vedana sahajapaNe utpanna hoya che. je tAratamyatAe vRddhigata thaI, svasaMvedanane nirvikalpatAe pahoMce che. ahIM vikalpa zAMta thavAnuM kAraNa - vedanamAM vastu pratyakSa che. jyAM jJAnano viSaya parokSa hoya, tyAM ja vikalpa thaI, jJAna pravarte, paraMtu jyAM pote potAthI pratyakSa hoya, tyAM vikalpanI AvazyakatA ke avakAza nathI. temAM paNa nirvikalpa - nirbheda ane svayaM pratyakSa hoya, tyAM sahaja ekAkAratA thatAM, vikalpa utpanna ja na thAya, te te svAbhAvika che. aho ! mArganI gaMbhIratA ane gahanatA! aho ! aho! (827) gurugama vinA, pAtratA vinA, mahAna paramAgamomAM pratipAdIta bodha, kevI rIte che ? kevI yogyatAvALA jIva mATe che ? kyAM zuM Azaya che ? kyAM keTalI gaMbhIratA che ? kyAM AgamanI kaI zailI che ? eka ja graMthakartAnI vibhinna zelI, vibhinna AgamamAM hovA pAchaLa zuM kAraNa che ? vagere samajAtuM nathI. tethI anyathA grahaNa thavAnI saMbhAvanA rahe che jene lIdhe lAbha thavAne badale nukasAna thavAnI saMbhAvanA rahe che. athavA vipasa thAya to, darzanamoha ane navI bhrAMti thAya to moTuM nukasAna paNa thaI jAya che. tethI satparuSanI AjJAe, caraNa samIpamAM AgamaparamAgamamAMthI zrutanI . AtmAnI upAsanA karavA yogya che. kyo viSaya, kyA starano, kyA staranA jIva mATe che, te samajAyA vinA paNa asthAne vidhi niSedha thatAM, viparyAsa thaI jAya che. (828) svabhAva ane vibhAvanI oLakhANa vinA bhedajJAna thaI zake nahi. tema ja bhedajJAna vinA svarUpAnaMdanI prApti thaI zake nahi. mAtra svarUpa ciMtana (bhedajJAna vagaranuM) thI mAnasika zAMti ke AnaMdane, AtmAnaMda ke AtmazAMti thayAnuM bhramathI mAnavAmAM Ave, to gRhita mithyAtva thAya. tethI svasammukhatAnA prayatna vaDe, utpanna zuddhopayogamAM, sarva pradezathI aMtarmukha atindriya AnaMda utpanna thAya, samakALe mithyAtvano abhAva thAya; tenI pahelAM ane pachI savikalpa dazAmAM, rAgano ke je mAnasika zAMti . zAtAnA udayarUpa hoya che, tathA bahirmukha bhAve hoya che, teno niSedha vartato hoya che, tevuM lakSaNa bhrAmaka dazAmAM hotuM nathI. arthAt bhrama hoya tyAM AtmabhAva ane Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 233 anAtmabhAva judA pADavAnI prakriyA / prayoga hoto nathI. chatAM buddhipUrvakanI bhUla / bhrama thAya, tyAM jJAna dhULa thaI jAya che. aMtaramAM viveka thato nathI. samyakatvanI prApti thatI nathI. (829) ka potAnA svakSetramAM potAnA anaMta sAmarthyanI hayAtI pratyakSa jaNAya tyAM AnaMdanI utpatti kema na thAya? vaLI, anaMta sAmarthyamAM anaMta AnaMdanuM sAmarthya paNa mojUda che, jeno paramAnaMdapaNe pariNamavAno svabhAva che. tethI tenA svIkAramAM tatkALa AnaMdanuM pariNamana thaI jAya che; eTaluM ja nahi, te AnaMdanI mastI caDe che. tethI te mastIne lIdhe, AnaMdanI vAta AvyA vinA rahetI nathI. jIvane svabhAvathI ja AnaMda jevuM AkarSaNanuM bIjuM koI kAraNa jagatamAM nathI. (830) pariNAmanI sAvadhAnI rAkhavAthI pariNAma sudharatA nathI, paraMtu svarUpanI sAvadhAnI pariNAma kare che. tethI te pariNAma svayaM sudharI jAya che, svarUpamaya thavAne lIdhe, pariNAmanuM lakSa na hovA chatAM paNa temAM sahaja sudhAra anubhavagocara thAya che. pachI pariNAmanI ciMtA karavAnI rahetI nathI. svarUpanI saMbhALa thatAM, badhuM sahajapaNe yathArtha che. trikALIne koI hAni pahoMcADI zake tema nathI. dravyadRSTimAM sAdhaka - bAdhakapaNAnI darakAra samakSaNe rahetI nathI. te apUrva ghaTanA che. (831) adhyAtmano viSaya aMtara-anubhavano che, svarUpa-Azraye adhyAtmanI prApti che. tethI tenI samajaNa mAtra paralakSI bahirmukha jJAnathI yathArthapaNe thatI nathI. paraMtu svasammukhatA vinA mAtra kalpanA prAyaH thaI Ave che. asalI samajaNa Ave nahi. tema vicAraNAmAM prathamathI ja lakSamAM rahe - to mAtra vicArane laMbAvIne AgaLa vadhavAnI ceSTA na thAya; ane tevo bhUlavALo abhiprAya paNa na baMdhAya. svasammukhatA vinA adhyAtmamAM praveza nathI, - pragati thavAnuM to pachInI vAta | (832) jenI dRSTi anaMta zAMtinA piMDa upara che, te jJAnI che." - pU. gurudevazrI kAnajI svAmI. ukta vacanAmRta carcA daramyAna jJAnInI oLakhANa thavA saMbaMdhI spaSTIkaraNa ApatAM pU. zrI e prakANyuM hatuM. A jJAnI puruSanuM aMtaraMganuM lakSaNa-nizcaya lakSaNa che. eTale ke je jJAnI che, tene niraMtara potAmAM anaMta zAMti vidyamAna che, tenuM bhAna rahe che. potAnI avyAbAdha zAMtinI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 anubhava saMjIvanI hayAtI dekhanAranI tadrupa pariNati sahaja vartavAne lIdhe, adhyAsita azAMti thatI nathI. tene koI ciMtA thatI nathI. jyAre ajJAnI ciMtA mukta hoto nathI. (833) lakSa ane anubhava, svasvarUpano thayA vagara, jJAnamAM valaNa badalAya nahi. sahaja aMtara valaNa thavAmAM, A baMnne atyaMta mahatvapUrNa bhUmikA che. jJAna sAmAnyamAM vedana che. paraMtu jJAna vizeSa, je jJAnanuM bahiraMga che, tenuM aMtara valaNa thayA vinA, vedananuM grahaNa thatuM nathI. tethI AvI sUkSma viSayaka bAbata samajavA chatAM, kRtrimatAthI kAma thatuM nathI, paNa lakSa thavAthI sahaja thAya che. tethI ja mahApuruSe (zrImad rAjacaMdrajI) kahyuM che ke "lakSa thavAne tehano kahyAM zAstra sukhadAI.' saMsAranI utpattinI ghaTanA paNa kevI che ? jJAnanI eka ja paryAyanuM bahiraMga, bAhyadRSTine lIdhe potAnA ja aMtaraMgane choDIne pravarte !! arthAt grahaNa na kare ! are ! grahaNa karavuM paNa kaThIna lAge ! potAmAM ja potA saMbaMdhInI durlabhatA. !! (834) prazna :- dhyAna yogAdi prayoga karavA chatAM Atma-sthiratA kema thatI nathI ? uttara Hsthira-dhruva svarUpamAM ekatva thayA vinA pariNAmonuM asthira bhAvomAM anAdi ekatva paryAyabuddhi vaDe hovAthI sthiratA thaI zake nahi. sthira dhruva tattvanA avalaMbana vagara pariNAma sthiratA pAme nahi. asthira bhAvomAM potapaNA vaDe avalaMbana varte tyAM sudhI sthiratA AvI zake nahi. dhruvanA avalaMbane sahaja sthiratA thAya prathama zraddhA vaDe Azraya thavo joIe. vRddhigata thaI pUrNa sthiratA pragaTe. (835) -- - -- navembara - 1991 nyAya, yukti, AgamathI AtmasvarUpano mahimA Ave che, te upara uparathI othe othe Ave che. arthAt tevA prakArathI jagatamAM je je vastu ane karma prasaMgathI mahattA apAI che, te chUTatI nathI. paraMtu jo kharekhara oLakhANapUrvaka mahimA Ave to, jagatanuM mahattva chUTI jAya, ane pote prApti na thAya tyAM sudhI pAchaLa paDI jAya, prayatna chUTe ja nahiM athavA svarUpano mahimA ullasIne evo Ave ke, te ghara karI jAya. tenI asarathI chUTI zakAya ja nahi. tyAM pachI aprApti mATe koI kAraNa rahetuM nathI. avazya prApti thAya ja. (836) svasanmukhatAno puruSArtha, svarUpanA sIdhA pratibhAsa vinA upaDato nathI. paraMtu yadi yathArtha pratibhAsapUrvaka puruSArthano aMtarmukhI vega cAlu thayo, to cha mahinA pahelAM, (koI tIvra purUSArthavAnane . Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 235 to kalAkomAM) zuddhopayoga AvI jAya che. jo ke svarUpa lakSa evA prakAre che ke, jema dravyadaSTi paryAyane jotI nathI, tema - zuddhopayoga saMbaMdhI ahIM Arta pariNAma thatAM nathI. ghaNuM karIne teno (zuddhopayogano vikalpa ja thato nathI. paraMtu kALa laMbAya ane vikalpa thAya to, te kArya sAdhaka nathI, paraMtu bAdhaka che. jo ke ahIM mumukSujIvane prazna thavA yogya che ke, svasammukhatAmAM kema AvavuM ? uttara Ama che ke - jJAna lakSaNathI jJAna svabhAvI AtmAno prayoga dvArA spaSTa anubhavAze, pratItiyukta nirNaya thatAM, svasammukhatA Ave che, bIjo to koI upAya nathI. apUrva AtmabhAvanApUrvaka svarUpa lakSa kartavya che. - A bIjajJAna' che, je kadI niSphaLa thatuM nathI, - jatuM nathI. anaMtakALathI ajANa Avo upAya prApta thavAmAM, pratyakSa sanduruSano yoga, apUrva hitasvI jANavA yogya che. (837) anAdi viparIta saMskArothI saMskArIta evI jIvanI dazA che, temaja tevo ja vartamAnamAM asatsaMga che, tyAM sanmArganI prApti ati durlabha hoya, temAM kAMI Azcarya nathI, topaNa je jIva eka niSThAthI ekamAtra AtmahitArthe ja jIvavA mAge che, tene duSkara nathI, paraMtu sugama che. Avo AtmArthI jIva, mokSAbhilASI thaI puruSane zodhe che, tene avazya sadgururUpa paramAtmAnI prApti thAya che, jemanA caraNano nivAsa, ane svarUpa prAptinI apUrva bhAvanA, saphaLatAne vare - A prakAre sat - satno mArga saraLa ane sugama che. (838) jema-asalI prANIne, pote zarIrathI / vartamAna dehAtmabuddhirUpa avasthAthI bhinna koI vastu che ke kema? evo tarka paNa utpanna thavAnI yogyatA nathI. - tethI prAyaH te prApta Indriyo dvArA viSayapUrti arthe ja pharyA kare che. tethI manarahita avasthAvALA ja anaMtabhavo dhAraNa karavAnI sthiti AvI paDe che. temAM ja anaMtakALa vItI jAya che. tema - je manasahita manuSya hovA chatAM, mAtra (dehAtmabuddhivaza) Indriya viSayonI pUrti karavA pAchaLa utpanna vegane lIdhe, potAnuM mULa svarUpa jANavA mATe kotUhalI thato nathI. te manasahita hovA chatAM, manarahita asaMzI jevA bhAve hovAthI, dravya paNa asazIpaNAne prApta thaI, anaMta kALa paryata duHkhI thAya che. jIva kema saMzImAMthI asaMzI thAya che ? te ukta nyAyathI samajavA yogya che. (839) AtmA vastupaNe sAkSAt pratyakSarUpe hayAtI dharAve che, tethI te viSayamAM mAtra kalpanA karavI, mAtra anumAnane laMbAvavuM, teno puruSoe niSedha karyo che. je vastu parokSa hoya teno vicAra / Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 anubhava saMjIvanI anumAna thavA yogya che. paraMtu pratyakSa vastu mATe tema thavuM Avazyaka nathI. tethI mAtra vicAra karanAra' ghaNo game teTalo vicAra kare, topaNa svarUpa-grahaNa thatuM nathI. paraMtu pratyakSa aMza dvArA te rUpa thaIne / tanmaya thaIne vyApya-vyApaka bhAve, prasaravAthI anubhava saMprApta thAya che. (840) - aMtaramAM, anaMta puruSArthanA sAmarthyarUpa khANano patto lAgavAthI, (potApaNe jaNAtAM ja) tenuM avalaMbana levAI jAya che. temAM aMtarmukhI puruSArthanuM pariNamana zarU thaI jAya che. tethI tyAM puruSArthane 'karavAnI' AkuLatA ane samasyA thatI nathI- rahetI nathI--tethI jJAnI puruSoe, anaMta sAmarthya - svarUpane oLakhavA mATe dezanA ApI che, ane kRtrima puruSArthano niSedha karyo che. svarUpanA anaMta sAmarthyanI dRSTimAM, para taraphanA AMzika pariNAmonuM jora rahetuM nathI - tUTI jAya che, ane je sahaja puruSArtha varte che, te paNa eka samayanI paryAya hovAthI, tenI paNa gauNatA ja rahe che. paryAya mAtranI gauNatA, dravyadRSTi thavAthI thaI jAya che. paryAyanuM ekatva ja mithyAtva mULa che. tethI teno (ekatvano) abhAva karavAnA hetuthI paryAyano niSedha karavAmAM Ave che. temAM paryAyano abhAva karavAno hetu nathI. yadyapi vibhAvanA niSedhamAM, vibhAvano nAza karavAno hetu che. ane vibhAvanA ekatvane paNa maTADavuM che. A taphAvatamAM bhUla na thavI joIe. (841) - - svarUpa pratyayI puruSArtha, ruci ke bhAvanA vinA, tattvanI vAta, carcA, zravaNa Adi badhu, manoraMjana athavA viSaya sevanavat thaI paDe che. tethI mumukSujIve tattvajJAnanI pravRttimAM potAnA bhAvo tapAsavA, nahi to svayaMne choDIne A pravRtti ke je bAhya viSaya eTale ke bahirmukha bhAvano viSaya che, te ja vaMcanAbuddhie cAlato raheze. tenI ja (bAhya pravRttinI ja) mukhyatA raheze. paraMtu bAhya tattva pravRtti kALe paNa bAhya pravRttinI gauNatA ane svarUpanI mukhyatA rahevI joIe, to ja tattvaruci che. aMtara tattvanI ruci hoya tyAM zarUAtathI paryAya gauNa thaI jAya che. bhale paryAyamAM pratikSaNa vikAsa sadhAto hoya to paNa, A paddhatithI, te gauNa ja rahe che. tethI A yathArtha paddhati che (842) * jJAnadazAmAM, dhruva tattvanI jAgRtimAM zarIrAdi anitya saMyogo svapnavat bhAse che. jema svapnanuM koI mUlya nathI. tema dhruva nija svarUpa AgaLa, saMyogonuM koI mUlya nathI. pachI rAga-dveSa-moha, kyA kAraNe thAya ? anubhava ema bole che ke "huM mArAmAM acaLapaNe ema ne ema chuM - mArI bahAra A badhuM svapnanI jema thaI rahyuM che. anAdithI vartamAna paryaMtanA bhUtakALanuM paNa eka lAMbu svapna Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja hatuM - je puruM thaI gayuM' thayo ja nathI svapnanI mAphaka vAstavikapaNuM che. - anubhava saMjIvanI 237 vAstavika paNe saMyogonA koI pheraphArothI mArAmAM kAMI pheraphAra svayaMnI svarUpa jAgRtithI bhinnatA rahevI, te jJAnadazAnuM (843) ---------- - sudIrdhakALathI zeyAkAra jJAnarUpa jJAnavizeSano AvirbhAva hovAthI, teno paricaya hovAthI, mumukSujIvane te samajAya che. paraMtu jJAna sAmAnya tirobhUta rahyuM hovAthI, ane teno paricayarUpa abhyAsa paNa nahi hovAthI jIvane tenuM svarUpa yathArthapaNe pakaDAtuM nathI. vaLI, jJAna sAmAnya vedanarUpa hovAthI, teno AvirbhAva thatAM, te vedana anubhavagocara thAya che. mAtra vicAramAM levAthI, vedanano viSaya grahaNa thaI zakato nathI. tethI svabhAvane pAmavA vicArathI AgaLa jaI, prayoga dvArA, vedana vaDe, svabhAvane lakSamAM levA yogya che. tethI ema phalita thAya che ke, svabhAva ane - svabhAva sadeza jJAnasAmAnya, te mAtra vicAra koTIno viSaya nathI. paraMtu tattva vicAra karanAra jIve, vicArathI AgaLa vadhI, vedana kakSAmAM praveza karI, tenI prApti karavA yogya che, mAtra vicAra karavAthI svabhAvanI prApti thaI zakavA yogya nathI. (844) - tattva saMbaMdhI thoDI viparItatA dekhAya, paraMtu te purI viparItatAnI jema pratibaMdhaka thAya che. abhiprAyamAM thoDI bhUla e pUrI bhUla che. jemake paryAyamAM 'ahaMmapaNuM' choDyA vinA, svarUpa dhyAnano kRtrima udyama / puruSArtha karavo--te A rIte ke huM AtmAnuM dhyAna karuM chuM. tyAM dhyAna karanAra potAne paryAyarUpe mAne che, ane AtmA (bhUlathI) para tattvanA sthAne rahI jAya che. mATe tAtvika bhUla ane viparyAsane haLavA karI gauNa na karatAM, tenA nukasAnanI gaMbhIratA lakSamAM levI. (845) avazya thAya OM vairAgya, upazama, mumukSutA, prApta thavA arthe upadezabodhanuM grahaNa thaI, vastunA svarUpa jJAnanA nirUpaNarUpa siddhAMtabodhanuM grahaNa, je upadezabodhane anukULa thAya, te prakArathI samajAya, te uparAMta adhyAtmabodhanA siddhAMtonuM yathArtha grahaNa thaI, tad anusAra puruSArtha ane prayoga cAle to Atmahita eTale ke prathama AtmahitanA lakSe kaSAyarasa ane darzanamohano anubhAga ghaTe to, AtmArthAtAmAM svacchaMda nirodhapaNe siddhAMtabodhanuM grahaNa, upadezane anurUpa thAya. arthAt siddhAMta grahaNa thavAmAM kalpanA ke viparyAsa na thAya. athavA svarUpa nirNaya karavA arthe prayoganI kasoTIpUrvaka AgaLa vadhe, mAtra tarka, anumAna, ke yuktinA AdhAre nirNaya na kare. paraMtu bhedajJAnanA prayogapUrvaka, svarUpa nirNaya thAya, to adhyAtma athavA svarUpa AzrayarUpa samyak ekAMtane prarUpaNa karatA sarva siddhAMtonuM avirodhapaNe avagAhana thaI, Atmahita sadhAya. na (846) Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 anubhava saMjIvanI / siddhAMta jJAnamAM aneka siddhAMto ane bheda-prabhedonuM nirUpaNa che. temAM mAtra jANavA mATe (viparyAsa na thavA puratuM ja prayojana hovAthI) ane vajana na devAya te mATe kayA siddhAMto che ane vajana athavA jora devA jevA (avalaMbana mATenA) kyA siddhAMto che, tenI vaheMcaNI thavI joIe. nahi to jANapaNuM sAcuM hovA chatAM vajana devAnI bhUla thAya, to pUrI bhUla thaI, viparItatA thaI jAya che. dRSTAMta - kramabaddha paryAya saMbaMdhI che. temAM paryAyanI kramabaddhatA mAtra jANavAno viSaya che. jenuM jora (avalaMbana) jJAyaka upara jAya che, tene (paryAyanI upekSA thaI, tenI kramabaddhatA, upekSAnuM kAraNa thAya che. tevuM ja bheda-prabheda mAtra jANavAno viSaya che. avalaMbana / Azraya abhedano rahI, te jANavA mAtrathavuM ghaTe che. chavastha avasthAmAM, guNabheda ane paryAyabheda, vastunAM aMga hovA chatAM, lakSa javAthI vikalpa rAganI utpattinuM kAraNa thavAthI, ukta nIti (vajana na devAnI) yathArtha che. (847) V mArganuM - paramArthanuM rahasya zodhavAnI mathAmaNa karatA jIvo, prAyaH Agama ane adhyAtmika sAhityano paricaya karI, samaya ane zakitano vyaya kare che. to koI zravaNa ane dhyAnAdi kriyA pAchaLa vyaya kare che. - paraMtu pratyakSa satparuSa vinA (pUrva saMskArI AtmAne choDI) koIne bIja jJAnanI prApti thaI nathI-jo ke satparuSanI oLakha thaI, paramezvara buddhi thavI te paNa prathama bIja jJAnanuM paNa bIja che. A bIja vinA uddhAra nathI. - AvuM lakSa thayA vinA, jIva je kAMI vyaya kare, te yathArtha viveka rahitano prayAsa che. kharekhara tene paramArthanI aMtara jijJAsA thaI hoya, tema kahevuM paNa kaThaNa che. jo pratyakSa puruSanI zodha varte to kALa labdhi paNa pAkI gaI, samajAya che. aneka jIvaMta dRSTAMtathI A vAtano bodha thAya che, chatAM jIvonuM dhyAna jatuM nathI, te Azcaryajanaka che. anaMtakALe paNa pratyakSa yoganuM mUlya samajaye ja chUTako che. (848). dravyadRSTi utpanna thavAnuM aMtaraMga kAraNanI gaveSaNA karatAM, ema nizcaya thAya che ke, vartamAnamAM paryAyadaSTie karI, doSa dRSTi varte che, vikArI huM te toDavA, teno niSedha Avavo, - yathArthapaNe - ghaTe che. adhama adhama adhiko patIta, sakaLa jagatamAM huM, te nizcaya AvyA vinA sAdhana karaze zuMya ?" 5. kRpALudevanA anubhavapUrNa ukta vacanAmRtanA vAcya-vedanamAM, vartamAna doSadaSTino ugra niSedha varte che, tevI aMtara vedanAmAMthI -- vikAranuM aham toDavAnuM sAdhana, - dravya-daSTi nI khojarUpa mULa rahyuM che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 anubhava saMjIvanI jene nirdoSa thavuM ja che, tene sahaja tema rahevAya, tevuM AlaMbananI zodha varte che. kAraNa ke vikAra paNa sahaja . parAvalaMbanathI thavo anubhava gocara che. sanI aMtara khojamAM satpuruSanAM anubhava-vacana apUrva upakArI thaI paDe che. jethI sat oLakhAI sahunA mahimA vaDe dRSTi pragaTe che. (849) dharma prAptinuM phaLa mahAna che, zAzvata kalyANano mArga che. topaNa te mArga parama gaMbhIra che. yadyapi jJAnamArga durArAdhya che, topaNa te vinA vistAra nathI. jo ke jJAnadAtA evA puruSanI kALe A parama durlabhatA che. chatAM puNyayoge, zrIgurue mArga prakAzyo che, ane mArganA rahasyo khullAM mUkyA che. jenuM grahaNa thavA arthe tathArUpa pAtratA apekSita che, kAraNa ke amUlya evA siddhAMta jJAnano A vepAra che. jemAM prayojana saMdhAya jAya to jIva tarI jAya tevuM che. nahi to prayojanabhUta viSayamAM, matidoSane lIdhe, yathAyogya pAtratA nahi hovAthI, viparyAsa thatAM, gRhita mithyAtvamAM jIva AvI jAya che. tethI parama tattva nijapadanA viSayamAM ane svarUpa prAptinA - sAdhananA - viSayamAM, kayAMya paNa kalpanA nahi karatAM, jijJAsu rahevuM te vadhu sAruM che. jJAnInI AjJAe, svacchaMda nirodhapaNe, mokSAbhilASIe, pUrI sAvadhAnI, saraLatA ane dhIrajathI AgaLa vadhavA jevuM che. agaMbhIratA, adhIraja, asaraLatA, nukasAnakAraka che. (850) mumukSajIvane AtmahitanA / paramArthanA mArge caDavAno eka ja rasto che. tyAM paDavAnA ke gothuM khAvAnA aneka ThekANAM che. tevI sthitimAM, zrIgurue karuNA karI mahA siddhAMtanuM pradAna karyuM che. "pUrNatAnA lakSe zarUAta" karavA AjJA karI che. A vAstavikatAnuM ullaMghana karI koI jIva paramArthamAM AgaLa vadhI zake nahi, eTaluM ja nahi A mArgadarzana mumukSunI sarva samasyA ane viTaMbanAno ukela lAvavA samartha ane paryApta che. pUrNatA' nA dhyeye / lakSe zarUAta karanAra surakSita thaI jAya che. arthAt dhyeya viruddha bhAvamAM jAgRti AvI javAthI, pAchuM vaLI javAya che. jenuM sAdhya sAcuM, tenuM sAdhana sAcuM - e nyAye pUrNatAnuM dhyeya sarvAga zreSTha hovAne lIdhe, tenuM sAdhana paNa tad anusAra ane tad anurUpa utpanna hoya che. tene ja samyakatva kahyuM che. (851) sarva zAstrone viSe pratyakSa sadguru-yoganuM mahatva gAyuM che, te anubhavapUrNa hakIkatanI prasiddhi che. mumukSajIvane paramArtha prApti mATe te parama AdhAra che, te viSayamAM parama kRpALu devanuM nIcenuM vacanAmRta ghaNuM mArmika che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 anubhava saMjIvanI "svarUpa sahajamAM che. jJAnInAM caraNa sevana vinA anaMtakALa sudhI paNa prApta na thAya evuM vikaTa paNa che. (va.315.). jIva pote viparyAsa choDe to sahajAtma-svarUpanI prApti paNa sahajamAM ja che. paraMtu jJAnInA caraNa . sevanathI sarva viparyAsa TaLavA yogya che. sivAya, TaLavAne badale, mAnAdika vadhavAnI prAye saMbhAvanA rahe che. athavA potAne ja lakSamAM na evA, tevA prakAranA doSa ane ajJAnanI sthitimAM sadguru AjJAe sahaja mAtramAM ja doSa TALavA yogya jANI, sarva prakAre parimArjana karanAra, zrIgurunuM mUlya thavA arthe, A jagatamAM koI padArtha nathI. (852) jJAna sAmAnya, AbALa gopALane sadAya, lakSaNapaNe mojUda che. tethI ajJAnI chuM tevI mUMjhavaNa maTI jAya che. ajJAnIne lakSaNathI svabhAva oLakhAvI, svabhAva-darzana zrIgurue karAvyuM che, bIjajJAna ApyuM che. ahIM kadApi prazna thAya che ke, jJAnamAtra evuM jJAna sAmAnya samyaka che ke mithyA ? ajJAnI ne to mithyAjJAna hoya ? temAM svabhAva bhUta lakSaNa kema saMbhave ? samAdhAna ema che ke, jyAM samyaka-mithyAtvarUpa vizeSapaNuM nathI, te sAmAnyanuM svarUpa che, tethI te vikalpa ahIM ghaTato nathI. koI paNa jIva pAtra thaIne, jJAnamAtrapaNe potAne avaloke to avazya, sva saMvedanarUpe, lakSaNathI lakSanI siddhi thAya che. pAtratA ahIM apekSita che. te sivAI parasammukha bhAvono rasa chUTavA yogya thato nahi hovAthI svasammukhamAM oLakhANa / lakSa thatuM nathI. temaja paralakSI ughADa paNa sAmAnyamAM rahela pragaTa vedanane avalokavA sakSama nathI. - Ama pAtratA vagara bIjajJAna nathI. pAtratAnuM mUlya ghaNuM che. (853) 1 Disembara - 1991 svarUpanI zraddhA, viveka, ane puruSArtha avinAbhAvIpaNe sAthe ja rahe che. tethI bhAva saMtulana jaLavAIne kyAMya paNa ekAMtIka pariNAma thatAM nathI. trikALI apariNAma huM chuM - evI zraddhA kALe, tevA svarUpa jJAna uparAMta, jJAnamAM zuddhi, azuddhi, ane azuddhinA nimitto aMgeno viveka rahe che. tethI niyAbhAsa thato nathI. vaLI aMtarmukhI puruSArthanuM jora, svarUpa sthiratA ane AnaMda utpanna thavAmAM kAraNa thAya che; tethI anubhavadazAvAnane asamAdhAna paNa thatuM nathI. dRSTi ane lakSa svarUpanAM rahe, tethI svarUpa lakSa, svarUpanI mukhyatA rahI sahaja pariNamana vate, te samya hoya che. (854) Atma svarUpa paripUrNa ane kRtakRtya che. samyak zraddhA bhAvamAM . mArAmAM kAMI kartavya nathI, Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 241 huM to kRtakRtya ja chuM.' - ema varte tyAre tevA ja bhAvamAM jJAnAdi sarva guNo vartavA lAge, te pariNAma apekSAe utkRSTa kartavya hovAthI, ane te sahaja svayaM pariNAma vaDe karAtuM hovAthI, bIjuM kAMI karavAno jJAnIne vikalpa hoto nathI. pariNAma to sahaja svayaM thayA kare che. mane (svarUpane) anusare to tenA (pariNAmanA) lAbhanI vAta che. tAtparya e che ke jene dravyamAM potApaNAnI sthApanA thaI, tene kAMI asamAdhAna nathI. sarvAMga samAdhAna che. mane dekhanAra pariNAma svayaM puruSArthAdirUpa thAya che. (855) * VvItarAgI zAMtarasa ane vIrarasamAM eka prakAranuM sAmya che. zuravIra puruSa jema DaratA nathI, Atma-samarpaNa paNa karI de che. tema zAMtarasamAM evI tAkAta che ke AkhuM jagata pratikULa thaI jAya, athavA zarIra chUTavAno prasaMga AvI paDe topaNa, dharmAtmAne bhaya thato nathI, temaja mArgathI ke siddhAMtathI vicalIta thatA nathI. aMdaramAM zAzvata, avyAbAdha svarUpanuM avalaMbana hovAne lIdhe, jJAnI abhedya AtmagaDhamAM nirbhaya che. pUrNa aizvarya ane Atma saMpadAvAnapaNAne lIdhe, temane dInapaNuM kayAMya thatuM nathI. (856) upadeza anusAra amuka kArya karavuM joIe athavA amuka na karavuM joIe - A saghaLo jANavAno viSaya che. paNa temAM heya-upAdeyanI vivikSA hovAthI, tenA upara jora/ vajana devAya na jAya, te svarUpanA joravALA sAdhakanA lakSamAM rahe che. paraMtu jenuM lakSa / jora paryAya upara hoya che, tevA jIvane, te upadeza paddhatithI ulaTAMnI kartavyanI dRDhatA thaI jAya che. Ama ajANapaNAne lIdhe paNa yathArtha vidhithI vaMcita rahI javAya che. ane kartavya-akartavyanI samaja anusAra jIva kRtrima prayatna athavA kartabuddhie pariNAma sudhAravA prayAsa kare che, je yathArtha nathI. vaLI upadeza / AdezanI bhASAno prakAra paNa evo hoya che ke, tathArUpa kartavya upara vajana rahevAno saMbhava thAya, topaNa vyavahAra te kALe jANelo (avalaMbelo nahi) prayojanavAna che.' evuM je zAstra vacana, tenuM lakSa rAkhIne upadeza avadhAravA yogya che. anyathA paryAyabuddhi daDha thaI jaze. (857) -- nizcaya AtmasvarUpa avalaMbana levA yogya che. te avalaMbana svarUpa pratyayI jora / puruSArtha vaDe levAya che. prayojananI siddhi AvA puruSArtha AdhArita che. AtmasvarUpa anaMta sAmarthyavaMta che. tenA sva-rUpa jJAnamAM tathArUpa AtmabaLa utpanna thavuM sahaja ane svAbhAvika che. AvA puruSArthanA joramAM nIkaLelA jJAnI dharmAtmAnAM vacano nizcaya pradhAna hoya che, temAM Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 anubhava saMjIvanI puruSArthanI tIkhAza hoya che. te parama preme Adara karavA yogya che, satkAravA yogya che. te vaDe Atmaruci ane AtmabaLane vega maLe che. tevA vacanonA pratipakSarUpa vyavahAranA viSayanI apekSA laI, svarUpa pratyayI jora tUTe, tema na thavuM joIe. samajaNanA viparyAsane lIdhe, tevuM apekSAjJAna, puruSArthane roke che tema samajavA yogya che. bhale tevuM apekSA jJAna siddhAMta viruddha na hoya to paNa temAM puruSArthanI viruddhatA thAya-- tevo viparyA che. sAcuM jJAna to te che ke je purUSArtha utpanna kare vA vRddhi kare. jJAnano viparyAsa to samyakatvane roke che. (858) bahirlakSI ughADa jJAnathI kAMI AtmalAbha thato nathI; tevuM jJAna AtmazAMti utpanna thavAmAM kAraNa thatuM nathI. athavA azAMti thAya tyAre tene maTADavAmAM upayogI thatuM nathI. vikAra-rAga, dveSane te rokI zakatuM nathI. ajJAnapaNe ja temAM rasa Ave che, vA tenI vizeSatA ke mahattA lAge che, te svabhAva rasa utpanna thavAmAM A moTo avarodha che, tevA jIvane svabhAvanI mahattA bhAsatI nathI, bhAsI zakatI nathI. kAraNake jJAnamAM maLa tyAM vadhe che, je nirmaLatAmAM bAdhaka che. ahIM darzanamoha paNa tIvra thAya che. jJAnIne to svalakSI nirmaLa jJAnano ughADa vadhe topaNa svabhAva apekSAe, te anaMtamAM bhAge samajAya che. tethI ughADarUpa jJAnano mada thato ja nathI. (859) tattvarasika jIvane jJAnanA ughADamAM rasa Avato nathI, ane jene bAhya jJAnamAM rasa Ave che, tene UMDA aMtara tattvamAM rasa Avato nathI. ughADavALAnI vANI zuSka hoya che. jyAre tattvarasanI rasikatA koI judI ja che. tethI AtmarasathI AvatI vANI judI ja paDI jAya che. tattva rasika zrotAne potAnA rasa sAthe tenuM anusaMdhAna thatAM rasa vRddhinuM nimitta thAya che. (860) vikArI bhAva duHkhabhAva che, chatAM temAM duHkha na lAge, te duHkhathI chUTI zake nahi-A niyama bhedajJAnanAM prayoga caDatAM vAstavikapaNe te duHkha samajAya. (861) svarUpanA abheda anubhavamAM, sarva bheda-prabhedanuM jJAna garbhita che. tema chatAM jJAnIne bhedanI apekSA nathI . upekSA che ane abhedanI apekSA che. anaMta bhedamAMthI svakALe koI bhedanuM prakAzavuM thAya che, teno mahimA kharekhara nathI. abhedanA mahimAthI lInatA pragaTe che. (862) Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 243 jJAnamAM spaSTatA thAya, te vikalpanuM ke saMtoSanuM kAraNa na thavuM joIe, paraMtu te spaSTatA svarUpanI mahimA ane mukhyatA thavAmAM kAraNabhUta thavI joIe. nahi to spaSTatAnA bahAne paNa nukasAna thaze. (863) para zeyonA AkAre jJAnanuM aneka AkAre - jJAnAkAre pariNamana thavuM te vibhAva-doSa nathI. guNasvabhAva che. paraMtu zeyonA bhedothI abheda jJAnamAM bheda mAlUma paDavo - anubhavAvo te doSabhrAMti che. je vikalpane utpanna kare che. abheda jJAnamAM bhedanI kalpanA thaI tyAMthI sUkSma bhUla thaI (mithyAtvanI) A jANavAnI bhUla nathI. paNa anubhavanI bhUla che. pachI eka bhUlamAMthI aneka bhUla sarjAya che. bhrAMti vaDe paheluM pagathIyuM jIva cuke che, temAM potAnA mULa svarUpane anyathA avadhAre che. te sthitimAM amApa bhUlo thavAno avakAza rahyo che. (864) zeyonA AkArothI tyAre ja rAgAdi vikAra na thAya jyAre jJAnAnubhUtimAM rahevuM thAya. (865) pariNAma aMtarmukha kema thAya ? jJAna (svalakSe) jJAnane (svayaMne) vede temAM pariNAma (jJAnanI bahirmukhatA chUTI) aMtarmukha thAya che. (866) / krodha - mAyA lobha mAna vinayano nAza kare, prIti tathA priya vastuno nAza kare, - mitratAno / vizvAsano nAza kare, - sarva guNano nAza kare, (pra.rati.pra.-25 daza ve 8/37.) \/mumukSuno sAdhanA krama : * pUrNatAnA lakSe, tathA pramANa bhAvanA ane laganI. * bhAvanA ane laganIpUrvaka suvicAraNA ane avalokana. * apUrva jijJAsA, avalokananAM abhyAsathI svabhAvanuM bhAvabhAsana. * bhAvabhAsananAM kAraNe svarUpa mahimA. * apUrva svarUpa mahimA vaDe, sva-sanmukha rahIne puruSArtha. (867) Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 anubhava saMjIvanI * sva-sanmukhatAnAM puruSArtha sahita bhedajJAna, abheda vegha-vedakapaNe. * bhedajJAnanAM phaLa svarUpa svAnubhUti. (mArga prApti mATenI saptapadI). // * vicAra dazAmAM vastu-viSaya parokSa che. avalokana / prayogamAM vastu pratyakSa che. (868) (869) para jJeyone jJAna pratyakSa jANe che te jUTha nathI, paNa svanuM kathana parathI karAya che, tethI upacAra saMjJA thaI. vastu-zakti upacAra nathI. tevuM nizcaya svarUpa che. (870) Disembara - 1991 AtmA pote parama svabhAve-pratyakSa che. parama pavitra hovAthI namana karavA yogya che. pote ja potAne namaskAra karavA yogya che. svAnubhUtithI niraMtara prakAzIne potAnI vidhamAnatAne prasiddha karI rahyo che. sarvatra potAnI ja urdhvatA che, adhikatA che. (871) lakSa / oLakhANa, vinA bhakti Adi zubha vyavahAranA pariNAmomAM kRtrimatA thAya che. sahajatA thatI nathI kAraNake samajaNamAM 'Ama karavuM joIe' ema upadeza dhArI rAkhyo che. tethI kartApaNuM ane rAganI bhAvanA thAya che. tattvadraSTie te AzravanI bhAvanA hovAthI mithyAtvanuM kAraNa che. tethI 'sau prathama' lakSa / nirNaya kartavya che. tenuM ghaNuM mahatva che. (872) 'sukha AtmAmAM che'--tema samajavuM, eka vAta che, ane potAmAM sukhanuM bhAsavu' e bIjI vAta che. bhAvabhAsanamAM 'sukha lAge che' - 'astitva-grahaNa' thAya che. jyAM sukha lAge, tyAM jIvanI vRtti doDI jAya, tevo jIvano svabhAva che. tethI svarUpanuM bhAvabhAsana thAya to ja pugalika viSayo pratyenuM valaNa-vRttinuM-yathArthapaNe badalAya, mAtra upara uparanI samajaNathI AtmavRttimAM phera paDato nathI, arthAt viSayasukhanuM AkarSaNa maTatuM nathI - udayakALe rasa levAI jAya che. (873) svarUpa-nizcaya thavAthI, potA viSeno mithyAabhiprAya (Misconception) Akhoya badalAya jAya che. tethI ja svarUpa nizcayanuM ghaNuM mahatva che. abhiprAyamAMthI saMsArIpaNuM' nAza pAme che, abhiprAyamAM paramezvara' pada sthapAya che. pachI ja tevI dazA thavAno yathArtha prayAsa sahaja cAle Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 245 che. Asanna bhavya jIvane vartamAnamAM ja huM paripUrNa chuM . tema zravaNa thatAM ja aMtara . ullAsa Ave che. jema Ajanma daridrIne nidhAna dekhADanAra maLatAM hoMza Ave tema. (874) svasammukhatAnA prayAsa vinA, tathArUpa sAdhananA ajJAnamAM, jIva bAhya - sAdhananI mAnyatAmAM AvI jaI, vAMcana-zravaNAdimAM aTakI jAya che, prAyaH buddhipUrvakanI bhUla, vidhinA viSayamAM kare che. tethI bahirmukhatAthI chUTI, aMtarmukha thaI zakAtuM nathI. mumukSanI bhUmikAnI A eka moTI viTaMbaNA che. tethI bAhya sAdhanamAM pravartatAM pravartatAM paNa, bAhya bhAvono niSedha sahaja thavA yogya che. nahi to bAhya bhAvono rasa ane mahimA thaI jaze, athavA abhiprAyanI bhUla sahita bAhya pravRtti cAlaze. yathArtha kramathI zarUAta karanArane AvI viTaMbanA thatI nathI. tethI krama' nuM mahatva ghaNuM - che . ane "krama viparyAsa' thI viTaMbanA paNa ghaNI che. (875) jema uparanA guNasthAne - dezavirata ane sarvavirata - pratijJAbaddha thayA vinA, svarUpa sthiratA prApta thatI nathI, savikalpa pratibaMdha maTato nathI, arthAt savikalpa nirbaLatA cAlu rahe che. tema pUrNatAnuM dhyeya bAMdhyA vinA, yathArthapaNe avalokana-prayogAdi thaI zakatA nathI, cAlu rahI zakatA nathI. tema ja kharI mumukSutA' pragaTatI ja nathI. tethI AtmakalyANa sAdhavAmAM aneka prakAre saMbhavita bhUlo thaI jAya che. (876) pUrNatAnA dhyeyapUrvaka zarUAta karyA vinA, tattvajJAnano (prAya ) abhyAsa karavAmAM, jIva bhedabuddhimAM Ubhelo hovAthI, bhedonuM jANapaNuM karI, paralakSI jJAnamAM, je kAMI dhAraNA karI lya che, temAM abhedano pratibhAsa / lakSa thaI zakatuM nathI . abheda vastunI kadApi dhAraNA thAya che, te kalpanArUpa hoya che, eTale ke kharekhara potAnuM abheda svarUpa jANavAmAM AvatuM ja nathI. tenuM kAraNa krama viparyAsa che. athavA vAstavikapaNe zarUAta thaI na hovAthI, bhUmikAmAM yathArthatAno abhAva che, oLakhANa thaI nathI, thaI zakatI nathI. (877) darzanamohanuM yathArtha prakAre gaLavuM thAya, temAM sapuruSa pratyenI bhakti sauthI sugama kAraNa che, dhanya che te, ane parama upakAraka che te puruSano ke je mumukSajIvane niSkAraNa karuNA vaDe sanmArge caDAve che. darzanamohanI maMdatA paNa jIvane anekavAra thaI che, paraMtu yathArtha prakAre thaI nathI . "jJAnInI AjJAe thaI nathI' . tethI abhAvapaNAne pAmyA pahelAM vRddhigata thaI jIva saMsAra pariNAmI thayo che. AtmahitanI sAvadhAnImAM A mahatvapUrNa vAta che. jene "jJAnInI AjJA e cAlavuM Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 anubhava saMjIvanI che, te sauthI moTA evA doSathI . svacchedathI bacI jAya che, ane anukrame sarvadoSathI mukta thAya che. (878). Agama . vacanamAM vivikSA arthAtu paramArthe kahevA dhArelI vAtanuM mahatva che. patidoSathI te anyathA grahaNa thAya, tyAM mithyAtva thAya che. jemake "jJAna parane jANatuM nathI te vacanamAM svapara prakAzaka svabhAvano niSedha karavAno hetu nathI . paraMtu jJayajJAyaka saMkaradoSano niSedha che. sa.kaTIkA 271 kaLazamAM, TIkAkAra ema kahe che ke "AtmA jJAtA che, ane cha dravya jJaya che' tevI bhrAMti anAdithI cAlI Ave che; tyAM para zeyanuM avalaMbana choDAvI svajoyanuM avalaMbana levAnI vivikSA che. paraMtu svaparaprakAzakapaNAno niSedha nathI - tevo niSedha karanArane svarUpajJAna nathI . paraMtu kalpanA thaI che, je gRhita mithyAtva che. - Ama anyatra paNa lakSamAM rAkhI viparyAsa na thAya, tenI jAgRti, AtmahitanA lakSapUrvaka hovI Avazyaka che. (879). A mumukSunI bhUmikAmAM saraLapaNuM utpanna thavuM atyaMta jarUrI che. saraLatAne lIdhe aneka prakAranA doSa utpanna ja nathI thatA. Atmahita sAdhavAmAM paNa asaraLatA eka moTo pratibaMdha che. tethI paramArthe saraLatA rAkhavAmAM Ave to tenuM phaLa mahatu che. Atmabodha pariNamavAmAM . asaraLatA, AtmaguNa rodhaka che. saraLatAthI ja madhyasthatA, vizALatA Adi prApta thAya che, jene lIdhe viparyAsa aneka prakAre maTe che, yathA : * saraLa pariNAmI jIva manuSyatva prApta kare che. * saraLa pariNAmI jIva niSpakSa thaI nijadoSanuM avalokana karI zake che. * saraLatAvAna mumukSu jJAnInI AjJAe cAlavAnI kSamatA / yogyatA dharAve che. AjJApAlana mATe tatpara hoya che. * AtmahitanuM ja ekamAtra lakSa, e paramArthe saraLatA che. * satpuruSanA game tevA vacanomAM vizvAsa rahe, te saraLatAnuM lakSaNa che. * saraLa pariNAmI jIva, satpuruSanA Azayane grahaNa karavAne pAtra che. * saraLatApUrvaka nidoSanuM madhyasthapaNe jovuM - te doSanA (gupta) anumodanano abhAva kare che. tethI doSabhAva nirAdhAra thaI, zakti rasa hIna thaI, nAza pAme che. * mumukSunI bhUmikAnA prAyaH sarva prakAranA doSa-nAzanuM saraLatA sauthI moTuM zastra che. * * saraLatAthI virUddha evAM vakratA, kRtrimatA, daMbha, kuTilatA, mAyA, chaLa, kapaTa, haTha, jIdanA pariNAmo mumukSajIve ahitakArI jANavA yogya che ane tyAga karavA yogya che. * rAgano kartA jIva che" ane "rAgano kartA pudgala che, jIvanA pariNAma nathI." baMnne * * * Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 247 Agama vacana che. temAM prayojanavaza mukhya gauNatA thavI ghaTe che. aviroghapaNe temAM Atmahita saraLatA thI ja sadhAya che. virodha jANanArane saraLatAno abhAva che. * Agama - adhyAtmamAM virodha, asaraLa pariNAmothI lAge che. A pAramArthika asaraLatA che, je choDavA yogya che. * saraLatApUrvaka satsaMga hoya, to jJAnIne oLakhI zakAya, tevI yogyatA prApta thAya. satya guNa | tattvanuM grahaNa thavuM sulabha thAya. * saraLatA sva-para kalyANaka che, asaraLatA sva-para kalyANamAM bAdhaka thAya che. * e upayoganI saraLatA che ke aMtaramAM, rAgane nahi sparzatA, tiryaka / tirachI gati nahi karatAM . saraLa thaI, aMtarmukha thaI potAne grahe che. asaraLatA aMtarmukha thavAmAM bAdhaka che. * saraLatA vagaranuM mumukSupaNuM zUnya che. * paryAyabuddhi - asaraLatAnuM mULa che. * trikALI bhagavAna AtmAnI adhikatA cUkI, eka samayanI paryAyane ke zubhAzubha udayane mahatva devuM - te paramArthe asaraLatA che. * satya . zravaNa thayA pachI paNa, jinadevanI AjJA avagaNe che, tyAM saraLatA kyAM rahI? (880) jAnyuArI - 1992 Vjo paryAyamAM Sa kAraka svIkAravAmAM na Ave to svasaMvedanamAM vedyavedakabhAvano abhAva thAya. paraMtu svasaMvedana to vedyavedakabhAvarUpe pratyakSa che. ane temAM vedakarUpa - kartArUpa kAraka je paryAya che . te ja paryAya vedyarUpa - karmarUpa kArakapaNe che. temAM vedanAra jJAna pote ja vecAya che. tethI paryAyanA kArakonA asvIkAranI zraddhAmAM, svasaMvedanano asvIkAra thAya che, ane svasaMvedanarUpa svAnubhavanA asvIkAramAM AtmAno ja asvIkAra che, athavA ghAta thAya che. svasammukhatA vedavedakabhAvathI zarU thAya che. (881) . jJAnI ane mumukSu aMtara pariNAmanI nivRtti arthe bAhya nivRttine cAhe che. paraMtu te pUrvakarmane AdhIna che, topaNa pravRttinI pratikULatA prati puruSArthavaMta rahI jJAnI / mumukSu svakAryane sAdhatA rahe che. keTalAMka tIvra puruSArthI dharmAtmAo to tevA prasaMgamAM. nivRttikALamAM thAya tethI paNa vizeSa nirjarA kare che. tethI temane to, pAramArthika dRSTie, pratikULatA e ja vizeSa anukULatA thaI jAya che. yathArtha ja kahyuM che ke je chUTavA mAge che, tene koI bAMdhanAra nathI. tethI anaupayoga Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 anubhava saMjIvanI pariNAmI na thavAya, te lakSamAM levA puruSanI AjJA che. (882) paramArthanuM kathana AtmabhAvanA tathArUpa AvirbhAvapUrvaka thavuM ghaTe che athavA AtmabhAvano avirbhAva thavA arthe, paramArtha viSayaka vacana- vyavahAramAM pravartavAno uddezya hoya, to te yathArtha jo te prakAre vacana - prayoga na thAya, to temAM kRtrimatA thAya che, athavA udezyanA anyathApaNAne lIdhe, prAyaH kalpanA thAya che. tethI vicAravAna mumukSujIva ane jJAnI tevI pravRtti karatAM nathI. (883) Agama ane adhyAtmano viSaya yogyatA hoya to samajavAmAM Ave che, to paNa temAM yathArthatA, samajaNa anusAra prayogarUpa prayatna karatAM, Ave che; nahi to samajaNa hovA chatAM ghasaMjJA cAlu rahI jAya che. prayoga caDelA mumukSune ja lokasaMjJA Adi aneka doSanI nivRtti thaI, svarUpa nirNaya thavAnI yogyatA prApta thAya che, eTale ke AtmasvarUpano nizcaya thavAmAM kalpanA thatI nathI, paNa jJAna anubhava-paddhatie keLavAya che, tethI anumAna, tarka, yukti AdinI AvazyakatA rahetI nathI. Agama vacananI meLavaNI anubhava sAthe thatI jAya che, je pratItinuM kAraNa thAya che. (884) parama padArtha zuddha AtmasvarUpa sivAI, anya koI dravya / bhAva avalaMbana yogya nathI.. ema jANI tenA upara vajana jora devAmAM Ave che, temAM be prakAra che. eka bhAvabhAsanapUrvaka, bIjuM jANapaNuM te prakAranuM hovAthI oghasaMjJAe. oghasaMjJAe bhAvabhAsana vagara game teTaluM jora devAya, topaNa temAM rAganuM baLa / pradhAnatA hovAthI kRtrimatA thAya che. jethI parasamukhatA cAlu rahI, rAgavRddhi thaze. paraMtu samyakatva ane vItarAgatA pragaTa nahi thAya. bhAvabhAsanathI jJAnabaLa vRddhigata saheje thaI, svasammukhanA puruSArtha vaDe, svAnubhava pragaTa thAya che. je yathArtha vidhi che. prathama prakAramAM jANapaNuM yathArtha hovA chatAM vidhi yathArtha nathI. paraMtu jenuM vajana paryAya ke bheda upara jAya che . te to yathArthatAmAM ja nathI. tyAM svarUpa pragaTa thavAnuM to bane ja kyAMthI ? (885) satupuruSonA aMtara AcaraNArUpa cAritra-pariNatinuM avalokana karavuM - te darzanamoha tUTavAnuM ane AtmabhAvanA - vRddhinuM kAraNa che. jJAnI puruSa paNa tema kare che . tethI mumukSujIvane bodha levA jevuM che. (886) Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 249 dhAraNA ane vicAramAM nija svarUpano anubhava thaI zake nahIM. jevI rIte paradravya ane parabhAvane, te bhinna hovA chatAM, jIva grahaNa karI upAdhi vede che. tevI rIte svadravyane lakSaNa vaDe-vedana vaDe jJAnamAM svapaNe grahaNa karavAthI, anubhava AvI zake che. tethI nimitta, rAga, paralakSI ughADa, dhAraNA-vagerenI apekSA choDIne nijAvalokanamAM AvavuM ruci vaDe padArthanuM grahaNa thAya (887) doma doma sAhyabI-vaibhava jene hoya, tene dInatApUrvaka bhIkha mAgavAnI jarUrata hotI nathI, tema jenA pradeza pradezamAM anaMta, anaMta, apAra sukha bharyuM che, tene bIjethI sukhanI apekSA kema thAya ? sarvajJa . vItarAganA A vacana para vizvAsa nathI ? ! aMtara sukha game teTaluM bhogavAya, topaNa akSaya pAtra AtmA che. ochuM paNa nahi thAya. tethI he jIva ! pramudita thA !! pramudita thA !! (888) svarUpa prAptinI jene bhAvanA - ruci hoya, teNe svAnubhavaarthe nija avalokana vaDe, bhedajJAna (prayogAtmaka) karavuM. bhedajJAna e svarUpano atindriya pratyakSa anubhava thavAnI prakriyA (process) che. vicAra dhAraNA te anubhava thavAnI prakriyA nathI. tethI sAdhanAnI bhUla na thavI joie. kalpanA na thavI joIe.. A anubhavI mahAtmAonuM vacana che. (889) prazna :- svarUpa mahimA zAthI thAya ? uttara :- AtmAmAM anaMta sukha ane sudhAmaya zAMti anaMta - anaMta bharelI che. tethI AtmAno mahimA che. mahimA thavAnuM A mukhya kAraNa che. tethI ja svarUpanA anubhavathI je mahimA gamya thAya che, te anyathA thato nathI. mahimA vicArano viSaya nathI, paNa vedanano viSaya che. tethI ja zrImad amRtacaMdra AcAryadeve kahyuM che ke mAtmAnumatra "rAya che mahimA (sa.ka.12) arthAt svarUpanA sukhAnubhavathI je mahimA Ave che, te advitiya hoya che. A sukharasa. Atmarasa pariNatine utpanna kare che. tyAM jagata tRNavat thaI jAya che. (890) rAgathI bhinna jJAna che, tema samajaNamAM Ave, ane tevo vikalpa / vicAra thAya, tethI kArya siddhi / anubhava na thAya. paraMtu rAga ane jJAnanA bhinna bhinna anubhavane avalokanamAM laI, potAnuM astitva je jJAnamAM che, tene grahaNa . huM paNa karavAno prayAsa thavo joIe. madhyastha Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 anubhava saMjIvanI thaI, rAgamAM 'huM paNA" nA adhyAsane jotAM ja te bhUla maTe che. bhUla dekhAya tyAM bhUla rahe nahi'- e vAstaviktA jJAnanI che. jyAM jyAM jJAna tyAM tyAM huM' - evA aMtara abhyAsa vaDe, jJAnanI svapaNAthI mukhyatA thAya che. ane jJAnAnubhava / jJAnavedanathI AtmalakSa thAya che. AtmalakSI jJAna yathArthapaNe - vAstavikapaNe rAgane judo kare che, anubhavIne. paralakSI jJAnamAM rAgane judA anubhavavAnI tAkAta nathI. (891) zuddha dravyArthikanaya no viSaya eka nija parama dhruva svabhAva che, ane paryAyArthikanayano viSaya aneka bheda tathA zuddhAzuddha paryAyo che. Ama baMnne nayano viSaya (bhinna bhinna ane kathaMcit virodha hovA chatAM, udezyanI apekSAe, eka svarUpa lakSe pravartatA hovAthI, teone avirodhapaNuM che. ane te nayajJAnanI vAstavikatA che. paramArtha prAptimAM, yathAsthAne baMnne upakArI che. (892) zAstranA zabdano artha karavAmAM mAtra kSayopazamanI AvazyakatA che. je laukika janane paNa hoya che. paraMtu tenA bhAva samajI tenI khatavaNI karavI te judo viSaya che. je pAtratA AdhArIta che. zAstra-anubhavI, svarUpadRSTivAna mahat puruSo dvArA racAyelAM che. tethI tenA arthanI yathArtha khatavaNI, svarUpadaeNSTi prApta dharmAtmA ja karI jANe che, anya nahi. zabdArthanuM mahatva nathI, khatavaNInuM mahatva che. sarvasvapaNe upAdeya zuddhAtmAnI daSTipUrvaka pravartatuM jJAna, yathArthapaNe khatavaNI kare che, karI zake che. rAganI upAdeyatAvALo jIvanI khatavaNImAM bhUla thAya che. (893) spaSTa anubhavAMze, abhedapaNuM, nirvikalpapaNuM, pratyakSapaNuM, svasanmukhatAmAM AvyA (bhAsyamAna thayA) vinA, svabhAvanuM abhedapaNuM paNa eka bhedarUpe kalpAya che. bhedabuddhimAM UbhelA jIvane tema sahaja thAya che. tethI te prakAre, svarUpa nizcaya karavo yogya nathI. tethI paralakSI jJAnanI tattvaabhyAsanI pravRttimAM nirvikalpapaNuM ane pratyakSapaNuM to kharekhara jJAnamAM AvatuM ja nathI, kAraNake te vedanano viSaya che. (vicArano viSaya nathI.) tethI te viSayamAM to - jIva praveza thayA vinA - sAva aMdhArAmAM ja Ubho hoya che, chatAM abhedanI kalpanAmAM jo yathArthatA lAge to gRhita mithyAtva thaI, mithyAtva daDha kare che. tethI ja satpuruSanI AjJAe cAlavAnI zikhAmaNa che. temAM ghaNI gaMbhIratA ane jJAnIonI karuNA - anugraha samAyelAM che. (894) dehano gaMbhIra roga thAya to, mANasa zIghra tajajJa DokTara pAse jaI, DokTaranI saMpUrNa tAbedArI svIkArIne varte che. tema je AtmArthI jIvane bhavaroganI gaMbhIratA bhAse, te satpuruSanI AjJAruci Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 251 pUrNa bhaktithI upAse che. jarApaNa svachaMda ke nijamatano Agraha seve nahi, to te AjJA rucirU5 samakita jANavA yogya che. te prakAra sapuruSanI oLakhANa pUrvakanA bahumAna vaDe utpanna hovAthI, tyAMthI AtmArtha samajAya che, ane svarUpanI oLakhANa - spaSTa anubhavAze thaI, paramArtha samyakatvanI samIpatA thAya che. mArga prAptino A krama anaMta jJAnIo dvArA anubhavapUrNatA pUrvaka vihita che. tethI mumukSuve niHsaMdeha thaI sevavA yogya che. (895) jJAna svayaMnuM avalokana kare arthAt svayaMnA anubhava upara upayoga lAge, ke jethI parapravezabhAva mithyA lAge . para / rAganA vedanarUpa adhyAsa / bhUla bhAse, to bhUla bhAMge, anubhava saMbaMdhI bhUla maTe. sAcI samajaNa A prakAre thavI ghaTe che. svarUpa-nizcaya arthe svabhAvane zodhavAnA uddezyapUrvaka avalokanano prayoga . abhyAsa hovo . thavo Avazyaka che. sUkSma anubhavadRSTipUrvaka jJAna sAmAnyanAM avalokanamAM prasiddha / pragaTa svasaMvedana vaDe jJAna svabhAva lakSamAM Ave che, svabhAvanI nirvikalpatA, pratyakSatA, nirvikAratA Adi bhAse che. anaMta sukhAdi anaMta sAmarthyanA astitva grahaNathI svarUpa mahimA umaTI paDe che, atyaMta Atmarasane ahIM sudhArasanI saMjJA maLe che. taduparAMta svasammukhI puruSArtha zarU thAya che. - A svarUpa nizcayanI vidhi ane yathArtha pariNamana che. svarUpa nizcaya thayA pachI . sarva pariNAma svarUpa lakSe ja thAya che. pariNAmomAM zubhAzubha bhAvonuM mahatva nathI, paNa lakSa konA upara che ? tannusAra ArAdhanA - virAdhanAno AdhAra che. svAnubhava, svarUpanA ukta nizcaya sAthe pratibaddha che. (896) phebruArI - 1992 sajIvanamUrti - evA deva, guru, ane puruSamAM mumukSujIvane saMsAra cheda - paribhramaNano nAza . dharma prApti . nuM nimitattva ekasarakhuM che. tethI mumukSu jJAnI / gurunI bhakti paramAtmAvatuM kare che. jene saMsAra . samudrathI DubatA bacavuM hoya che, tene te sarakhApaNuM samajAya che. bIjAo temanA upAdAnanuM aMtara mukhya kare che, temane uparokta nimitatva samajAyuM nathI. tethI teo bhakti . zunya thaI, svacchaMdamAM AvI jAya che. paraMtu jene nimitatva samajAtuM nathI ane viveka utpanna thato nathI, (sthaLa viSayamAM paNa), to pachI tethI sUkSma upAdAnanI samajaNa ane viveka to hoya ja kema ? (897) vikalpamAM - bhAvamAM doSa thAya, tyAre mumukSajIvane teno vicAra Ave che, ane vaicArika bhUmikAmAM teno niSedha paNa thAya che, paraMtu pharI pharI te doSanuM punarAvartana thAya che, athavA tevA niSedhabhAvanuM vicArabaLa nahivat hovAthI, te bhAva laMbAI zakato nathI, IcchavA chatAM, kAraNake Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 anubhava saMjIvanI doSa bhAva sAthe viparIta prayoganuM baLa pravarte che, temAM viparyAsanuM baLa ghaNuM - vizeSa che, jenI pAse vicArabaLanuM kAMI saphaLapaNuM thaI zake nahi. tethI viparIta prayogabaLanI sAme aviparIta prayoga ja kAryakArI thAya che, je kaSAyarasane toDavA samartha che. tAtparya e che ke cAlatA pariNamananuM avalokanarUpa prayoga thavAthI darzanamoha ane kaSAyano anubhAga tUTe che. cAlatA ulaTA prayoganuM mAraNa sulaTo prayoga ja che, vicAra nahi. sulaTA prayoganuM baLa avazya saphaLa thAya che. (898) * virAdhanA pariNAma mAThI gatinuM kAraNa che. te (virAdhaka) jIva anaMta duHkha bhogave che. te karuNAnA pAtra che, paraMtu dveSane pAtra nathI. svabhAve karIne te paNa bhagavAna che, te vismaraNa karavA yogya nathI. - A mahApuruSonuM hRdaya che. athavA mahAnatA ane vizALatA che. mumukSujIve te anusaraNa karavA yogya che. dveSabhAve anukaMpAno tyAga thAya che, kaSAya tIvra thavAthI nukasAna thAya che. (899) svAnubhava mati - zrutajJAnamAM mana dvArA thAya che, te kathana Agama paddhatinuM che. adhyAtmamAM to jJAnane mati - zrutanI upAdhirUpa bhedano niSedha che. kAraNake anubhavamAM jJAna bhedAtuM ja nathI - evo abhedano anubhava hoya che. tethI ja matizrutanuM parokSapaNuM anubhavane lAgu thatuM nathI. jJAna to svarUpe ja pratyakSa che; tema jANI sarva prakAranA bhedano pUrvagraha tyAgavA yogya che. vaLI aMtarmukha pariNamanamAM anaMta sarva guNo svarUpane viSe ekAgrapaNe vyApya vyApaka thaI pravarte che. tene anya koI avalaMbana nathI. (900) sahajatA be prakAre che. svAbhAvika ane asvAbhAvika anekavAra je prakAranA zubhAzubha pariNAmo thAya, tenAthI jIva TevAI jAya, tyAre te jIvane, te pariNAma sahaja thatA lAge che. paNa doSa jIvano svabhAva nahi hovAthI, te kharekhara sahajatA nathI, paNa kRtrimatA che. paraMtu nirdoSatA jIvano sahaja svabhAva hovAthI, pUrNatAnA lakSe sahajatAnI zarUAta thAya che. ane svarUpa lakSa thatAM sahaja pariNati ane sahaja upayoga thavAnuM bane che. sahajatA hoya tyAM thAka na lAge, kRtrimatA hoya tyAM thAka lAge che. jJAnInuM jIvana - pariNamana sahaja hoya che. jJAnI kRtrimatAnA niSedhaka hoya che. kRtrimatA vaDe lokasaMjJAno AvirbhAva thAya che, vA poSaNa thAya che. kAMI guNa thato nathI. (901) satnA sAcA jijJAsune pUrvagraha chUTI jAya che. mithyA AgraharUpa pUrvagraha pAtratAno duzmana Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 253 che. tethI ja AtmArthI kadI matAgrahI hotA nathI. jene AtmA ja joIe chIe, tene anAtmAno - doSano Agraha - pakSa kema hoya ? je jIva pUrvagraha / mithyAAgraha choDatA nathI, te kharekhara jijJAsu nathI tethI prathama te jijJAsAmAM Ave tema kartavya che. tevA jIvane sIdho vidhi-niSedhathI upadeza ke Adeza devo yogya nathI. tema karavAmAM viparIta pariNAma ghaNuM karIne Ave che. (902). sanAtana sanmArganA pravartaka ane prabhAvaka mahAtmAo haMmezA nispRhI ane nirapekSA vRttie pravaryA che. temAM kadApi kasara rahI, teTaluM zAsanane nukasAna thayuM che. jene kAMI ja anukULa ke pratikULa nathI, tevA jJAnI dharmAtmAne spRhA ke apekSA kema hoya ? mAtra niSkAraNa kAruNya - sahaja vRttie temano prabhAvanA udaya hoya che. aMtara ArAdhanAnI mukhyatApUrvaka te paNa gauNa che, e temanI vizeSatA che. (903) vidhino viSaya dhAraNAjJAnamAM AvI zakato nathI. kAraNake te anubhavajJAnano viSaya che. tethI paralakSI jJAnavALA jIvo te kahI zakavA yogya nathI, ke sAMbhaLIne grahaNa karI zakavA yogya nathI. anubhavI jJAnI dharmAtmAnI vANImAM svarUpa prAptinI vidhino viSaya kathaMcita vacanagocara thAya che, te utkRSTa pAtra mumukSune lakSamAM Ave che. tethI te mAtra dhAraNAno viSaya na banAvatAM, prayoga karIne sAdhya kare che. paralakSI dhAraNAmAM tenuM grahaNa azakya hovAthI, prayoga caDavAnI arthAt anubhavathI pramANa karavAnI zrIgurunI zikSA-AjJA che. je jIva prayoga paddhatimAM Avato ja nathI, tene vidhino viSaya kadI samajAto nathI, bhale jJAnano ughADa ghaNo hoya to paNa A parama prayojanabhUta rahasyathI ajANa rahe che. (904) - dehanI . pIDA vagerenuM duHkhanuM vedana - anubhavano viSaya che, mAtra vicArano viSaya nathI, to tenA nivAraNa mATe, mAtra sukha ke AtmAno vicAra karavAthI te duHkha maTavAnuM kema bane ? te mATe to sukha svabhAvanuM pariNamana thavuM ghaTe che. koI eka vicArane virUddha vicArathI baMdha karI zakAya, paraMtu vedananuM baLavAnapaNuM hovAthI, te mAtra vicArathI rokI zakAya ke baMdha karI zakAya nahi. duHkhanuM vedana sukhanA vedanathI ja TALI zakAya, sukha svabhAvanuM grahaNa thavAthI, kalpanA mAtrathI utpanna thayeluM duHkha, kalpanA chUTI javAthI maTe che. tethI jJAyakano vikalpa, ke ciMtana, duHkhano nAza karavA samartha nathI. sukha vedana ja duHkhano upAya che. (905) Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 anubhava saMjIvanI jJAna sAmAnyanA AvirbhAvapUrvaka jJAnavedanamAM svapaNe - svasaMvedana bhAve rahevuM iSTa che. anyathA saMskAra naye, zeya padArthanA saMskAra jhIlAvA anivArya hovAthI duHkha - Apatti bhogavavI ja paDe, tema samajAvA chatAM, ane tema icchavA chatAM, jyAM sudhI udaya pratye bhinnapaNuM vedIne udAsInatA thAya nahi ke Ave nahi, tyAM sudhI ukta samajaNa ane bhAvanA sArthaka thAya nahi, eTale ke te samajaNa ane bhAvanA mAtra upara challI ja hoya che. tethI, samajavA chatAM, ane bhAvanA hovA chatAM, kema svakArya thatuM nathI ? tevuM asamAdhAna varte che. tene lakSamAM, udayanI apekSAvRtti pratye jAgRti nathI ane tevo khyAla paNa nathI. (906) dehAdimAM ane rAgAdimAM sukhabuddhi, mamatva ane kartRtva e mithyAtva ane ajJAnanAM mukhya lakSaNa che. je AtmabhAna thatAM ja TaLe che. (907) /vikalpanI sattAmAM AtmAnI sattA nathI - tevo anubhava (bhinna sattAno) jene varte che, tevA jJAnIpuruSane vikalpa maTADavAnI mithyA ciMtA nathI. vikalpathI bhinnapaNuM sahaja rahevAthI - te sahaja vikalpanA nAzano upAya jANavAmAM hovAthI, asamAdhAna paNa thatuM nathI. vikalpa maTato nathI, tenuM asamAdhAna vikalpanA ekatvane lIdhe rahe che; (ajJAnapaNAmAM). (908) * / sarva dharmAtmA eka ja parama tattvano mahimA kare che, ane te paramapadane eka ja vidhithI prApta kare che, jethI sarvanI eka ja vAta hoya che. topaNa koIne koI kathananI rIta - zailIrasa upajavAmAM nimitta thAya che. tethI tenI prazaMsA kare che. paraMtu koI dharmAtmAnI zailI barAbara nathI, tevuM na lAgavuM joIe. tema chatAM kyAMya tema lAge, to te yathArtha nathI. temAM bhASAno moha che. bhAvanI samajaNa hoya to bhAvanA AkarSaNamAM bhASAnI mukhyatA na thAya. bhASAno rAga te pudgalano rAga che, te dveSa sahita hoya che. eTale ke koI dharmAtmAnI zailI pratye aNagamo thAya che, te mahA aparAdha che. tene koI zailI sArI lAgatI hoya to paNa temAM yathArthatA nathI. (909) OM parathI zUnyapaNuM hovAne lIdhe paramAMthI sukha ke kAMI potAne levAnuM nathI. tethI paranI ciMtavanA paNa vRthA ja che. pote anaMta sukhathI bharapUra hovAthI, sukhadhAma pote ja che. duHkha - AkuLatAthI rahita thavA arthe A saMkSepamAM paramArtha sevavA yogya che. (910) * sAdhanA mAtra buddhi / vicAra dvArA sAdhya nathI. tenuM mULa jo ke aMtaranI bhAvanA'mAM raheluM Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 anubhava saMjIvanI che. topaNa kharekhara te prayatna sAdhya che. aMtaranI bhAvanA vagara jIva vicAramAM aTake che. athavA vicAra dvArA svarUpane pAmavA cAhe che. paraMtu tema thavuM azakya che. aMtaranI bhAvanA / ruci jIvane prayoga - prayatnamAM joDe che ane prayatnavaMta jIvane prayatna kALe ArAdhanA kema karavI ? teno prayoga (- vidhi) samajAya che. te sivAI ArAdhanAnI rIta samajavAno anya koI upAya nathI. tema chatAM anya upAya karanAra jIva vidhinI bhUla kare che. arthAt kalpita upAya karI gRhita mithyAtvamAM AvI paDe che. ane sAcI - vAstavika rItathI dUra thaI jAya che. AvI bhUla upara-uparanI bhAvanAvALA jIvane thavA saMbhava che. (911) zraddhA ane jJAna vacce atyaMta maitrI che. arthAt ghaniSTa nimitta - naimittika saMbaMdha che. yathA : (1) jema jema jJAnamAM bhAvabhAsana thatuM jAya che, tema tema darzanamoha zithila thato jAya che vA darzanamohano anubhAga ghaTato jAya che. (2) darzanamoha maMda paDavAthI jJAnamAM nirmaLatA thAya che, ane nijasvarUpa avabhAse tevI kSamatA prApta thAya che. (3) svAnubhavamAM anubhavamAM (jJAnamAM) AvelA svarUpanI pratIti thAya che ke 'huM Avo ja chuM'. (4) potAnA dravya - svarUpamAM dRSTi tAdAtmya thatAM ja jJAna pramANa thaI jAya che, te sivAI jJAnane pramANatA prApta thatI nathI. bhale aMga - pUrvanuM jJAna hoya to paNa. Ama hovAthI kadI jJAnanI mukhyatApUrvaka, to kadI zraddhAnI mukhyatApUrvaka-vacana prayoga thAya che. tyAM vastu - svarUpanA jJAtAne saMdeha ke bhrama upajato nathI. temaja bemAMthI koI ekane choDI bIjAno pakSa ke ekAMta karavA yogya nathI. pota potAnA sthAnamAM pratyekanuM mUlya samajavA yogya che. puruSArthanI dizA samyak thavAmAM zraddhA jJAna kAraNa che, ane tethI ja svarUpa ekAgratArUpa cAritra pragaTa thAya che.. (5) saMsAra avasthAmAM pararucithI jJAna-viveka nirbaLa thaI, bIDAya che, sUMDhAya che. (912) - mArca - 1992 mAtra vicAra karatA rahevAthI, prayoga karavAnI samaja AvatI nathI. paraMtu avalokanathI prayoga samajAya che, kAraNake pariNamanamAM ulaTo prayoga cAlI rahyo che te avalokavAthI samajAya che ane sulaTo prayoga thavAnI sUjha tethI Ave che. vaLI, sUkSmAtisUkSma svabhAva vicArarUpa sthULa jJAnamAM grahaNa thato nathI. avalokananA abhyAsathI svabhAvanuM bhAsana thaI zake che, tethI avalokana prayoganuM aMga che, temAM jJAnanI prayojanabhUtapaNe sUkSmatA keLavAya che. (913) Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 anubhava saMjIvanI saMpradAya (paddhatie rIte mULamArga pravartAvatAM, ghaNA lokone parama satya kAne paDe che, paraMtu mArganI racanAnuM saMpradAyika svarUpa ApavuM yogya / yathArtha nathI. tema karavAmAM vikRti upaje che, bahubhAga jIvo matanA maMDana . khaMDanamAM paDI jAya che. saMpradAyabuddhi tIvra thAya che. zrI jinanA abhimate adhyAtmika rIte, mArga koI virala jIvone grahaNa thAya, upakArI thAya. tethI mArga pravartananI nIti-rItino nirNaya atyaMta vivekapUrvaka karavA yogya che. dharmAtmAo prAyaH dharma pravartAvavAmAM dravya, kSetra, kALa, bhAva joIne pravarte che vA guptapaNe rahe che. svadharmanI mukhyatA hovAthI temAM aviveka thato nathI. saMpradAyamAM AvelA jIvomAMthI, pAtratAvAna jIvane protsAhana ApavAthI, nIti sacavAya che. mULa siddhAMta sacavAI rahe to ja Atmahita thAya, tevI kArya paddhatinuM Ayojana, saMpradAyanA loko vacce rahIne karavA jatAM aneka prakAre ruDhIvAdIone avarodha thavAnA prasaMgo UbhA thAya che. pariNAme zAMtinA raste cAlanAra jAhera pravRttithI dUra thaI jAya che, koI nIDara ane hiMmatavAna puruSa krAMti upajAvI, adhyAtma mArgano pracAra karI zake che, tyAM puNya ane pavitratAno sumeLa hovo ghaTe che. (914) mumukSujIvanuM jIvana evuM hovuM ghaTe che ke tenA sahavAsa / samAgama dvArA anya mumukSunA bhAvamAM . aMtaraMgamAM nirmaLatA thAya vA nirmaLatAmAM vRddhi thAya. . A prakAra svapara hitakArI che. sarva jJAnI puruSonI A zikSA parama Adara karavA yogya che. tema thavAmAM kRtrimatA na thAya te lakSamAM levA yogya che. (915) vartamAnamAM dhArmikakSetre deva, guru, zAstrano mahimA jIvo kare che, te prAyaH oghasaMjJAe thAya che. AtmakalyANanI kharI bhAvanA hoya, te to pratyakSa satparuSane ja zodhe. ghasaMjJAvAnane puruSanuM . temanI vidyamAnatAnuM mahattva lakSamAM AvatuM nathI. eTaluM ja nahiM, te viSaya samajAvanAra maLe, topaNa lakSa jatuM nathI, tyAM oghasaMjJA, lokasaMjJA ane asatsaMgane lIdhe darzanamohanuM baLavAnapaNuM jANavA yogya che. AtmArthI jIvane AvuM na hoya. dharma pravRtti hovA chatAM AtmArthAtA na hovAthI ja pratyakSa satpaSanA viSayamAM zodhavA pUratuM paNa lakSa pahoMcatuM nathI ane pariNAme svacchede jIva pravRtti kare che. jethI kalyANane badale akalyANa - darzanamoha vadhavAthI - thAya che. (916). jJAna (mokSamArgamAM zraddhA anusAra svarUpane ArAdhe che. te jJAnanuM mukhya kartavya che. paraMtu mumukSunI bhUmikAmAM sapAtratA thayA vinA anAdi viparIta zraddhA svarUpa sanmukha thatI nathI. tevuM jJAna, vivekanI bhUmikAmAM, AcaraNa, puruSArtha vagere anuka guNonA kAryone ane kArya . paddhatine Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 257 samajI, viveka (aMtarbAhya pravRtti saMbaMdhita) kare che, temAM abhiprAya zraddhA sAthe rahe che, topaNa AcaraNanA kramamAM utsarga apavAdano viveka svIkAre che ke jethI karIne tevuM anekAMtika valaNa paNa samyapha ekAMta evA nijapadanI prAptimAM hetubhUta thAya. A pramANe jJAna, zraddhA ane cAritranA vibhinna pariNamana svabhAva vacce saMtulana jALavavAnuM, jJAna dvArA thAya che, jenA phaLa svarUpe samyaka prakAre Atmahita sadhAya che. - A apekSAe mArganI durlabhatA samajAya che, topaNa prAptinuM ekamAtra lakSa hoya tene sulabha paNa che. (917) darzanamohane maMda karatAM, pAtra mumukSune yogya, cAritramohakaSAya upazAMta thAya, te yathArtha kArya paddhati che, paraMtu darzanamohanA anubhAgane maMda karavA pratye durlakSa sevIne, je kaSAya maMda kare che, te kaSAyanuM upazamana karatA nathI, paraMtu kaSAyanuM damana kare che, te yathArtha kAryapaddhati nathI. tethI tIvra kaSAyathI bacavA icchanAra mumukSue, uparokta kArya paddhati vicAravA yogya che, . vA lakSamAM levA yogya che. prAyaH A prakAramAM jeo ajANa che, tevA jIvo kRtrimapaNe - kartAbhAve kaSAyanI maMdatA damanapUrvaka vyavahAra pravRtti dvArA kare che, jethI darzanamoha tIvra thAya che. - A vidhino viparyAya che. eka paNa viparyAsa rahe tyAM sudhI samyaka mArga pragaTe nahi. tevo jJAnIpuruSano abhimata che. (918) V nijAvalokanarUpa prayoga, paralakSa maTADavA arthe ane svalakSa thavAnA hetuthI anubhavI mahAtmAoe bodhyo che. temAM pragaTa bhAvonA avalokananA abhyAsa dvArA, svabhAvanA avalokana sudhI laI javAno Azaya che. mumukSujIve A prakAre mArga sudhI pahoMcavA prayAsa karavA yogya che. (919) yathArtha samajaNa, AtmakalyANanA hetuthI thAya, to te darzanamohanA ane cAritramohanA anubhAgane toDe che. . Ama jJAna prAraMbhathI ja zraddhA ane cAritrane ghaDavAmAM sAdhana che. bAhya sAdhanano upadeza anekavidha hovA chatAM uparokta aMtaraMga sAdhana - jJAna - gauNa thavuM ghaTatuM nathI. jJAnInA mArga sivAI sarvatra anya prakAre cAritramohane maMda karavA prayatna thAya che, te yathArtha nathI. (920). V mumukSunI bhUmikAthI laI, pUrNatA paryata AraMbha ane parigraha pratibaMdhaka che. - tevuM lakSa rahevuM ghaTe che. yadyapi pUrNatAnA lakSe zarUAta karanAra jIvane te lakSa sahaja hoya ja che. topaNa mahAtmAoe te saMbaMdhI jAgRtine ThAma ThAma pratibodhI che. te yathArtha che. kAraNa ke te bAbatamAM Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 anubhava saMjIvanI jarApaNa agaMbhIra na rahevAnI temAM sucanA che. AraMbha . parigrahano rasamAM atyaMta apekSAvRttinuM pragaTapaNuM che. je upekSA karavA yogya saMbaMdhita viparyAsa che. te gaMbhIratA jJAnI puruSane bhAsavAthI teno niSedha ThAma ThAma karyo che ane te kharekhara hitopadeza che. tema jANI aMgIkAra karavA yogya che. (921) pUrva prArabdhavazAt jJAnI dharmAtmA - nivRtti cAhatA hovA chatAM, . pravRttimAM rahIne ArAdhanA puruSArtha kare che. yadyapi sAMsArika pravRtti ArAdhanAne anukULa (vyavahArathI) nathI. bAhya nivRtti ja nivRtta svabhAvanI prApti mATe - aMtara nivRtti mATe anukULa che. topaNa koIno mukhya aparAdha thato hoya vA upakAra oLavAto hoya tyAM, haTha vaDe tyAga karavA yogya nathI. jyAM munidazA - yogya vItarAgatA / puruSArtha hoya / thAya tyAM thato tyAga haTha gaNavA yogya nathI.) paraMtu potAnI mAtra bAhya anukULatA mATe anyanI pratikULatAnuM durlakSa ke avagaNanA karI nivRttimAM rahevuM te vyavahAre paNa nyAya saMpanna nathI. ane zrI jinanA pavitra ane nirdoSatAnA mArga sAthe susaMgata paNa nathI. * tethI pravRttinI pratikULatAmAM rahIne jJAnI puruSArtha) ArAdhanA vadhAre che, tevuM mahApuruSanuM citta - caritra utta hoya che. je vaMdanIya che. jJAnI puruSane pravRttimAM joI zakAmAM ke bhrAMtimAM paDavA yogya nathI. (922) saMsAramAM nivRttino udaya hoya to saMsAranI pAparUpa pravRttithI bacI zakAya. tethI nivRtti icchanIya che, topaNa jJAnIne paNa prArabdha Adhina pravRtti hoya che, paraMtu te akartAbhAve hovAthI, rAga-dveSa ane ajJAna rahita hovAthI, mAtra tenuM kAraNa udaya gaNavA yogya che. je pravRtti rAgaveSa ane ajJAna yukta hoya, tyAM kartA buddhie thatI pravRttine saMsAra' gaNavA yogya che. (923) sarva dharmAtmAono evo abhiprAya hoya che ke prathama nijasvarUpamAM lIna rahI, nija sukhano upabhoga karavo, pachI vyavahAra prabhAvanA to dravya, kSetra, kALa anusAra jevo prArabdha yoga hoya, te pramANe vikalpa sahaja Ave che, ane thavA yogya hoya te te pariNAma athavA kAryo para mAM (anyajIva ane pulamAM) thAya che. nimitta hovA chatAM jJAnI tenA kartA thatA nathI. temane paramAM mamatva nathI. (924) zAzvata, avyAbAdha, paripUrNa sukhAdi ezvarya saMpanna svarUpano yathArtha vizvAsa Avavo jarUrI che. zrIgurunA vacane te mATe prayAsa thavA yogya che. svarUpano bharoso ja bIja jJAna che. puruSArtha tenI othe upaje. (925) Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 259 kRtrima puruSArtha / prayAsano abhiprAya choDavA yogya che. tevA abhiprAyamAM vidhinI bhUla che. yathArtha jJAna vaDe sahaja puruSArthanuM utthAna thAya che. athavA dhyeya prati yathAyogya prakAranA pariNAmo sahaja thavA lAge (laganI, jAgRti, darzana pariSaha vagere) te yathArthatAnuM lakSaNa che. kRtrimapaNAno abhiprAya ayathArthatAnuM lakSaNa che. tethI kRtrimatA kartavya nathI, temaja anumodavA yogya paNa nathI. (926) puruSArthanuM svarUpa sahaja udyama rUpa che. svAbhimukha udyama samyak saMjJA pAme che. tenuM phaLa sukha che. kRtrima puruSArtha AkuLatA upajAve che. kRtrima puruSArthanAM abhiprAyamAM kartApaNAnuM baMdhana che. je muktinA bhAvathI virUddha che. sahaja puruSArtha pariNAmane aMtarmukha kare che. jyAre kRtrimatAmAM kevaLa bahirmukhatA rahe che. (927) pramANajJAna sAmAnyapaNe vastunA baMdhAraNIya svarUpane prasiddha kare che, paraMtu teno hetu teTalo ja mAtra nathI. pramANajJAna nizcayano Azraya thavAthI pramANatAne pAmatuM hovAthI, mukhyapaNe teno hetu nizcayane prakAzavAno che. - A pramANanI vizeSatA che. tema na hoya to te (pramANanuM) jJAna pramANAbhAsa che, tema jANavA yogya che. pramANanA pakSapAtI vyavahArAbhAsI athavA ubhayAbhAsI niyamathI hoya che. kAraNa ke te prayojanamAM bhUlelA hoya che. (928) * koIpaNa jIva pratyakSa AtmajJAnasvarUpa, sajIvanamUrti satpuruSa / Apta puruSane oLakhyA vinA, oLakhANapUrvaka vacananI pratIti, apUrva AzAruci ane svacchaMda nirodhapaNe temanI bhakti thavA rUpa yogyatA prApta karyA vinA, nijasvarUpane aMtaraMga lakSaNathI oLakhI zake nahi. ane svarUpa nirNaya vinA, svarUpAnubhava thaI zake nahi. (929) eprila - 1992 svapaNe 'jJAnamAtra'mAM 'huM' paNAnA vedanathI sanmukhatAmAM - je nizcaya thAya te apUrva Atmarucine jagADe. Atmaruci anusAra puruSArtha (vIrya), anaMta guNonI svarUpa racanA kare, temAM darzana, jJAna, cAritra, AnaMda vagera sarva yathAsaMbhava zuddha pariName che. tethI mumukSu jIve (mokSArthI) sarva prathama, potAnA sva-rUpane lakSamAM levu; te arthe aneka zAstronI (mukhyapaNe) racanA thaI che. svarUpa jJAnathI sarva AtmaguNonuM kArya, - huM pUrNa - kRtakRtya chuM' - ema sahaja bhajanArUpe thavA lAge che. tethI te karavAnA vikalpanI AvazyakatA jaNAtI nathI. Ama kartRtva nAza pAme - Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 anubhava saMjIvanI che, ane kacAzane lIdhe thato roga / vikalpa, niSedhAya che. A sarvanuM mULa svarUpanuM darzana thavuM te che. (930) ane pAne to e ja bhA nuM pAna na dehAdi pasaMyogano saMbaMdha rAga vaDe jIva kare che. asaMga / apariNAma svarUpanA ajJAnane lIdhe, jIva rAgAdimAM ekatva kare che ane rAganI malinatAthI jIvane duHkha thAya che. tethI vidhi darzaka / anubhavI mahApuruSoe sau prathama rAgathI bhedajJAna karAvyuM che. (sa. sAra saMvara adhikAra). (931) jJAna ane sukha avinAbhAvI che. sukha vinAnuM jJAna, te zuSkajJAna che. nizcayanI pradhAnatA yathArthapaNe thAya to sukha upaje, ayathArthapaNe (bhAvamAsana vagara) thAya to zuSkatA utpanna thAya, te niyama che. tethI jJAnI sadAya sukhI che, temane upAdhimAM paNa samAdhi che. kAraNa ke teo nija sukhadhAmane niraMtara anubhave che; Ama sukhanI pariNati dvArA jJAnano nizcaya thAya che, ane tethI teo zuSkazAnIthI judA paDe che. (932) ja apekSA = AzA, AkAMkSA apekSAe kahevuM te jANavuM = amuka dRSTikoNa mukhya karI jANavuM . kahevuM. apekSA = maryAdA, sImA, Ama aneka artha che, to . jyAM je prakaraNamAM yogya artha thAya tema arthaghaTana karavA yogya che. koIpaNa zAstra vacana, Atma hitArthe kahevAyuM hovAthI, te Atmahita lakSe ja vicAravA yogya che. ema sarva puruSono abhimata che. (933) pAtratA pAmavA arthe mumukSajIve satsaMganuM sevana karavuM te sarvottama upAya che. nirdoSa thavAnA lakSe bodhabhUmikA' mAM rahevuM, jethI je je doSa sAdhAraNa thaI gayA hoya, te TALavA pratye jAgRti Ave. (934) pUrNa nirdoSatA e ApaNo Adarza--dhyeya che. maMdirajImAM, manamaMdiramAM nirdhArathI) ApaNe tenI sthApanA karI, nirdoSa thavAnuM prathama pagathiyuM potAnA doSanI kabulAta che. te sivAI nirdoSa paramAtmAnuM bhajana ke darzana thatuM nathI. nija nirdoSa parama svarUpanA darzanArthIne, potAnA doSano parado haTAvavAnI sUjha Ave che. tyAre teno doSa bhale pUrepUro gayo na hoya, paNa te manano dUSita . melo raheto nathI. daMza chUTe teno doSa chUTe. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 261 doSadekhu mANasa, svabhAva daSTi . AtmadaSTine prApta karI zakato nathI. te kAgaDAnI jema zabane cUMthavAnI rucithI bIjAnA doSane cUMthyA kare che, te tIvra paralakSanuM lakSaNa che. bIjAne sudhAravAno durAgraha te potAno moTo avaguNa - doSa che. anya jIvanA doSanuM potAne koI ja prayojana na hovAthI, te durlakSa karavA yogya che. ' (935) jIva nija zuddhAtma svarUpano anubhava karavAne yogya kyAre thAya ? jyAre zarIra ane rAgAdimAM potApaNAnI viparIta buddhino tyAga kare athavA viparIta buddhi chUTe tyAre anubhavane yogya thAya. ekatvabuddhithI paramAM potApaNuM thAya che, jethI svarUpamAM ekatva thaI zakatuM nathI; sAdhI zakAtuM nathI. je avasthAnA rAgano potArUpe anubhava che, te rAganuM ekatva che, tyAMthI khasI je jJAnasvarUpamAM svayaMno anubhava kare che, te jJAnI che. (936) WAraMbha-parigrahano tyAga, parigraha buddhi maTADavA arthe vA temAM svAmItva choDAvavA arthe jJAnIe upadezyo che. mAtra tyAgane arthe tyAga upadezyo nathI. parigrahanuM mamatva abhiprAya pUrvakanuM chUTavAthI AraMbha ane AraMbha pUrvakanA AgaLanA doSo pAMgaratA nathI. AraMbha - parigrahanA udayakALe paNa nIrasapaNuM sahaja thavAnuM A kAraNa che. (937) udayanI pravRttimAM pravartatAM pravartatAM paNa nija hita-ahitanuM satata sahaja lakSa rahe to AtmArthIpaNuM che. AtmArthanA lakSapUrvakanI pravRtti, udayabhAvanA rasane tIvra thatAM detI nathI. mohano anubhAga ghaTavAnI A prakriyA che. jJAna / vivekane baLavAna ane nirmaLa thavAnI paNa A ja prakriyA che. jene AtmakalyANa karavuM ja che, tene avazya ukta prakAra utpanna thaI, AtmakalyANa thAya ja che. aMtaramAM nija hitanA lakSe utpanna jAgRti, yathArtha udAsInatA, verAgya, ane upazama thavAnuM kAraNa bane che, je mumukSunI yathArtha bhUmikA che. ahIM darzanamohano rasa ghaTe che. (938) caitanya manuvidhAthI riVIE 35yo: upayoganI A paribhASA svabhAva pradhAnatAthI che. eTale ke, svabhAvanI mukhyatA che jemAM, evA svabhAva lakSI pariNamanamAM, upayogane svabhAva sadaza. svabhAva aMza lekhI, rAgAdi vibhAvathI aMtaraMgamAM judo pADI bhedajJAna karAvavAnA AzayathI A vyAkhyA samajavA yogya che. caitanya svabhAva pragaTa' che. te tada nuvidhAyI pariNAmathI dekhAya che. arthAt upayogamAM caitanyanuM anuvidhAyIpaNuM vidhipUrvaka anusarIne pariNamanAra - yAyI) pratyakSa dekhAya che, dhArAvAhI Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 anubhava saMjIvanI pariNamanamAM svayaMnA ekatvane - ekarUpatAne upayoga pragaTa kare che, prasiddha kare che. atyaMta gaMbhIra bhAva ane anubhavanA UMDANamAMthI A vacanAmRtanuM avataraNa thayuM che. (939) tattva - * zravaNa, vAMcana ane vicAra samaye, je te bhAvonA anubhavano dRSTikoNa mukhya rAkhavAthI yathArtha samajAya athavA bhAvabhAsana thAya. anubhavano dRSTikoNa lAgu karavo. tethI pariNAmamAM anubhavapaddhatithI kArya thaze. tattva abhyAsanI A ja sAcI rIta che. anyathA prakAre tattva - abhyAsa karavAthI guNa thato nathI. paraMtu 'huM jANuM chuM evuM abhimAna prAyaH thAya che. (940) - mANasane azAMti ane taNAva rahe che tenuM kAraNa zuM ? tenuM kAraNa vastusthiti athavA kAryakSetranI maryAdAnuM ajJAna che. ajJAna kadI AzIrvAdarUpa na ja hoI zake. dharmanA aMcaLA nIce ajJAnathI vRttionuM damana karAvAya che, paraMtu tethI AtmAnI zakti haNAya che ane chatAM paNa kharekhara vRttio pa2 jaya meLavAto nathI zAMtithI jIvavA mATe to jJAnano prakAza joIe, tenA vinA vRtti-damana to sahaja zAMtimaya jIvanano nAza karI, mANasane daMbhI banAve che. tenAthI sArA thavAtuM nathI, paraMtu sArA hovAno dekhAva karAya che. jethI eka duSaNa maTADavA jatAM, te nahi maTavA uparAMta, daMbha nAmanuM bIju duSaNa janme che. (941) prazna : puruSArthane aMtarmukha pariNamana thavA arthe, kevI prakriyA thavI ghaTe ? uttara H pragaTa jJAnavedananA anubhavAMza vaDe, paramArtha svabhAvanA pratyakSapaNAnA AdhAre - avalaMbanathI utpanna pratIti dvArA vAraMvAra sahaja ugratA Ave - vega vadhe ane vikalpa tathA parasanmukhatA zAMta thaI, svasaMvedanano AvirbhAva thAya, te prakAre aMtarmukha puruSArthanI gati vidhi che. je mokSamArganuM rahasya che. (942) / AtmasvabhAva-pote svarUpa pratyakSapaNe avalokavAmAM / bhAvavAmAM AvatAM ja caitanya - vIryanI sphuraNA thAya che, - A mAtra vicArathI saMmata karavAno viSaya nathI. paraMtu tathArUpa prayatna / prayoga vaDe anubhavamAM laI, vAraMvAra abhyAsavA yogya che. AtmavIrya jAgRta thavAno A prayoga che. nija avalokanamAM puruSArtha tatkALa ja utpanna thAya che. tethI AtmahitamAM eka kSaNanI paNa vAra lAge . tema nathI. (943) Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 263 heya-upAdeyapaNuM dvividha che. vyavahArathI ane nizcayathI. baMnnemAM jJAna ane AcaraNanI mukhyatA che. vyavahArakALe vicArarUpa jJAna ane rAganuM mizraNa che. yathAsthAne te hoya che, tethI tene viveka paNa kahevAmAM Ave che. tenI tIkSNa bhUmikAthI, AgaLanI bhUmikAmAM vicArathI AgaLa vadhI, puruSArthanuM valaNa niSpanna thaI, vidhi niSedha, - nirvikalpa bhAve varte che. (vicArakALe vidhi-niSedha vikalpabhAve varte che). ahIM puruSArthanA valaNamAM sva pratinuM sahaja kheMcANa ane parathI khasavAnuM valaNa (gauNatA thaI, udAsInatA thaI) che. jenI pragADhatA thatAM nirvikalpa samAdhimAM, nija paramAtmA sAkSAt upAdeya varte che.amRtarasanuM pAna thAya che, nirvaMdvabhAve. (944) * V nija svarUpagrAhI jJAnathI, 'jJAnamAtra'no - zuddhasvarUpano anubhava karavAthI, - vedanathI rAgAdi vibhAvathI bhinnatA thAya che, te sivAI rAgAdi bhinna thavAno koI upAya nathI. ajJAnamAM, krodhAdibhAva jJAnamAM (potAmAM) thatAM mAlUma paDe che. tethI te baMnneno bhinna-bhinna anubhava kaThaNa che, topaNa azakya nathI, kAraNa rAga ane jJAna sadAya judA ja rahyA che, kadI eka thayA nathI, thatA nathI, tethI nijasvarUpagrAhI jJAna vedanathI teno bhinna anubhava thAya che. (945) me 1992 mithyAtvanI bhUmikA ja evI che ke karmano udaya prApta thatAM azudgha pariNAme jIva pariName che. ahIM karmano udaya niraMtara che, tethI prAyaH jIva azuddhatAne choDI zakato nathI. udayamAM potApaNuM karI duHkhI thAya che. tevI sthitimAMthI je jIva udayathI bhinna paDI, sukhI thavAnA upAyamAM joDAya, to zuddha svarUpano anubhava karato thako, udayamAM raMjAyamAna na thAya. tethI zuddha svarUpanA anubhava mATe puruSArtha thavA yogya che. je mithyAtvanI bhUmikAmAM udayane anusaravAnA valaNathI virUddha, gatimAna hovAthI, jIvane anaudayabhAve pariNamAve che, ane duHkha mukta kare che. AvA puruSArthane dhanya che. (946) - 'jJAnamAtra'nI aMtara sAvadhAnI - te rUpa puruSArthamAM vikalpa buddhino abhAva thaI svarUpa sadhAya che. arthAt svarUpamAM tanmaya thavAya che. vikalpabuddhie kalpanAbuddhi hovAthI, 'vastumAtra'nA anubhavathI virUddha che. tethI tattva gaveSaNA - nirNayanA prayatna kALe, bheda / yuktino sahAro letAM, vikalpabuddhinuM poSaNa na thAya, tevI jAgRti rahevI ghaTe. (947) Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 anubhava saMjIvanI mithyA gRhita, mithyA AgrahathI. asamAdhAna rahe che. anekAMtavAdarUpa vANIthI mithyA samajaNa maTIne vaicArika samAdhAna thAya che . aneka bhede tevuM samAdhAna, asamAdhAnathI utpanna azAMtine dUra kare che. topaNa samyaka ekAMta evA nijapadanI prAptimAM . aneka bheda apekSAnA vikalpanuM atikrAMta thavuM Avazyaka che. te ja sarvAga samAdhAnanI phalazruti che. anyathA apekSA jJAnanuM koI sAphalya nathI. (948) R jJAna dvArA para taraphanI tanmayatA vartatAM potAne cUkI javAya che; ane paramAM potApaNuM bhAse che athavA ekAMta para bhAse che. paraMtu te ja jJAna nija tarapha jue to jJAnamAM nija che . para nathI, tema bhAse che. tevI nija dRSTi sukhakArI che. nijadaSTi nijamAM nija astitvane graha che. paramAM nijanuM grahaNa to duHkhadAyI che. (949). dravyazrutarUpa zabdathI AtmAnuM svarUpe bhAvabhAsana thavA yogya che. bhAvabhAsana thatAM AtmarasI jJAnarasa sahaja ja utpanna thAya che. Ama dravyazrutanuM samyaka avagAhana thavA yogya che. jemAM anaMta sAmarthyanuM eTale svabhAvanuM avalaMbana Ave che, jethI pUrNatA pragaTI jAya che. (950) 1 AtmahitanA lakSe heya-upAdeya jANavA yogya che. tevA dRSTikoNamAM rAga-dveSa maTADavAno hetu hovAthI, rAga-dveSa vRddhi pAmatA nathI paraMtu zAMta thAya che. yadyapi heya-upAdeyanA apekSita bhaMgabheda ghaNA che. paraMtu temAM saravALe, potAnuM nirvikalpa svarUpa ja sarvasvapaNe upAdeya che anya samasta heya arthAt upekSAno viSaya che. ane svarUpa to nirvikalpa samAdhimAM ja kharekhara upAdeya thAya che. Ama heya-upAdeyapaNAthI nirvikalpa nijarasa pI ne amara thavAya che. tRpta thavAya che. (951) 'janapada tyAgavAnI zikSA sarva mahApuruSoe ApI che. jethI lokasaMjJAthI bacI zakAya. jJAnI puruSo tene vikalpa vRddhinuM - caMcaLatAnuM kAraNa jANI, alipta rahe che. alipta jJAnIo tethI ja nizcaMcaLa evuM svarUpa dhyAna karI zake che. mumukSujIve koIpaNa prakAre "janapada' grahaNa karavAthI dUra rahevuM-te hitAvaha che. 952) jeTalA rasathI jIva udayane vede che. teTaluM ja bhedajJAnanA prayogane vidana che. tema samajavA yogya che. tethI jeNe bhedajJAnanA prayoganI saphaLatA athavA satatapaNuM prApta karavuM hoya, teNe udayarasane avalokana vaDe toDavo ghaTe che. temaja pUrNatAnA lakSamAM AvavuM ghaTe che. bhedajJAna karavAnI icchA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 265 saphaLa thatI nathI. tenuM zuM kAraNa ? samAdhAna : udaya prasaMgamAM abhedabhAve para dravya pratye raMjAyamAna pariNamana rahevAthI ke karavAthI ( A viparIta prayogathI) bhedajJAnano aviparIta prayoga karavAnI zakti haNAI jAya che. tethI bhedajJAnanI icchA saphaLa thatI nathI ane azAtA vedanIthI chUTI zakAtuM nathI; anivAryapaNe vedanA bhogavavI ja paDe che. (953) mumukSunI bhUmikAmAM, prathama ja suvicAraNAmAM yathArtha samajaNapUrvaka eTale ke AtmahitanI mukhyatA rAkhIne yathArtha abhiprAya ghaDavo joIe. to ja viparIta zraddhAnuM baLa ghaTe. abhiprAyanI yathArthatA thayA vinA, viparIta abhiniveSamAM jIva varte che. tethI sau (bAhya) sAdhana baMdhana thAya che. temaja dharmakAryomAM ayogya vA viparIta nirNayo karAI jAya che. tethI dhArmika kAryomAM yathArtha nirNaya thavA arthe, yathArtha abhiprAya hovo - te pAyAno viSaya che. abhiprAya virUddhanA pariNAmo AtmahitanI bhAvanAne saphaLa thavA detA nathI. tethI AtmahitanI saphaLatA arthe, Atmahitano abhiprAya prathama hovo ghaTe che. * AvuM lakSamAM lIdhA vinA krama viparyAsa prAyaH thAya che. (954) je mahAbhAgya AtmAnA AnaMda amRtanA AsvAdano anubhava kare che, tevA dharma-jIvano abhiprAya sahaja svabhAvI evo thaI jAya che, ke sarva jIvo AvA nijAnaMdane pAmo ! tenA kAraNane ane kAraNanA kAraNane paNa anaavakAza paNe prApta thAva ! zrI tIrthaMkaradeva A siddhAMtanA sAkSAt mUrtimaMta purAvA svarUpe che. jinazAsana A kAraNa vizeSathI pravartita che. yadyapi mokSamArgamAM samasta vyavahAra gauNa ja che. tathApi bAhyAMza svasthAnamAM sahajapaNe jema hoya tema jANavA yogya che. (955) jJAnanA pariNamanamAM, abhiprAya pradhAna che. tadnusAra yogyatA svayaM keLavAya che. A prakriyA svabhAvagata che. dA. ta. dharma prAptinA abhiprAyamAM dharmI pratye bahumAna bhakti thavI sahaja che. tema ja adharmano niSedha sahaja che. abhiprAyano viparyAsa sauthI moTo viparyAsa che tethI mithyAtva maTatuM nathI. AgamanA abhyAsIne paNa kyAMka prayojanabhUta koI bhUla thaI jAya che, tenuM kAraNa mULamAM abhiprAyanI bhUla rahI gaI hoya che. abhiprAya (Atmahitano) thayA vinA, zAstranuM bhaNatara prAyaH abhiniveSarUpa hoya che. 1. koIpaNa mANasanA abhiprAyane jANyA vinA, tenA zabdo ke pravRttinuM kharuM mUlyAMkana thaI zake nahi. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 anubhava saMjIvanI - 2. abhiprAyapUrvakano doSa akSamya che, nahi to kSamya che. - 3. abhiprAyamAM jyAM svabhAvanI adhikatA thaI, (oLakhANa thavAthI) tyAM anya padArtha pratyenA vikalpa | pariNAma virAma pAmavA sahaja che, kAraNa ke paranI adhikatA chUTI jAya che. (56) je je bAhya sAdhanarUpa nimitto che, te prati (satsaMga, zAstra adhyayana) nI pravRtti karatAM, temaja aMtaraMga sAdhanarUpa pariNAmonI mukhyatA thavAthI, sAdhana potAnA svasthAnamAM sAdhanarUpe rahetuM nathI, paraMtu te sAdhyanA sthAnamAM AvI jAya che, tethI sAdhya chUTI jAya che. . A sAdhanano viparyAsa che. sAdhyanA lakSe sAdhana gauNa rahevuM ghaTe che. (957) svAnubhava vinA, zAstranI anubhavanA UMDANanI vAta khyAlamAM Ave nahi. te UMDANanI jijJAsA rahevI ghaTe, mumukSu jo tevI jijJAsA choDIne, mAtra apekSAo samajI lya, to temAM dhAraNAmAM phasAI javAnuM thAya, te mATe jAgRta rahevuM ghaTe. tethI anubhavI mahAtmAonA zAstra - pravacano, anubhavanA UMDANamAM javA arthe upakArI jANI, te dRSTie avagAhana karavA yogya che. pAtratA / yogyatA anusAra UMDANamAM jaI zakAya che. (958) vartamAna pariNAma uparanI dRSTi jUThI che . pU. sogAnIjI-358) vartamAna pariNAma jevo / jeTalo huM evI zraddhA te jUThI zraddhA che. kAraNake kharekhara pote tevo nathI, teTalo ja nathI, kSaNika nathI, apUrNa nathI. satyadRSTie pote pUrNa ane kRtakRtya trikALa hovAthI, karu-karu nI AkuLatA ane abhiprAya maTe che. (959) paryAyadRSTine lIdhe pariNAma upara pakkaDa rahe che. je svarUpanI anaMta agAdha zaktine bhUlavAnuM kAraNa che. tethI pariNAmamAtrane gauNa karIne svarUpane saMbhALavuM ghaTe che. zaktine bhUlavAthI dInatA Ave che ane te AgaLa vadhIne saMyogonI apekSAvRtti janmAvI samasta saMsArane utpanna kare che. tethI samasta saMsAranuM mULa paryAyadRSTi ja che. (960) jUna - 1992 'mithyAtvamAM dizAbhramarUpa che . A dizAnI pradhAnatAthI mithyAtvano ullekha che. (zrImad 768). Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 267 pariNAmane be ja dizA che. eka aMtarmukha - bIjI bahirmukha mithyAtvane lIdhe bahirmukha bhAvamAM paNa lAbha manAya che, jethI bahirmukha valaNa rahyAM kare che. bAhya sAdhanamAM upayoganI pravRttine lIdhe aMtarmukha thavAnI dizA sUjhatI nathI. zAtA ane sparzAdi viSayono anubhava mithyA hovA chatAM, temAM vAstavikatA lAge che. tethI aMtaraMgamAM jJAnAnubhUti pratye vaLavAno avasara Avato nathI. bAhya sAdhana pratyenA pariNAmanI dizA badalavA, aMtarlakSa thavuM ghaTe, ane bahirmukha bhAvomAM upekSA thavI ghaTe. aMtaraMgamAM sUkSma anubhavadaSTithI jJAnavedanamAM vedya-vedakabhAve dizA badalAya to dazA badalAya ane "dizAbhrama maTe. (961) svarUpanI tIvra bhAvanA svarUpa bodhanuM kAraNa che. bhAvanA tIvra thavAthI pariNati thaI jAya che ane pariNati upayogane lAve che. niSkapa, gaMbhIra, dhruva svabhAva che. temAM abhedabhAve, vyApyavyApakapaNe, ekAkAra thaI, tanmaya thaI, UMDAUMDA utaratA, sahaja anubhUtithI sarvArthasiddhi che. svabhAvanuM kheMcANa rahetAM . paryAyanuM kheMcANa baMdha thaI jAya che. (962) jJAnano paryAya . abhiprAya, ane zraddhA avinAbhAvI che. tethI abhiprAya dvArA zraddhAne prAyaH samajavAmAM Ave che. mumukSu jIve jJAnAbhyAsa vaDe prathama yathArtha abhiprAyanuM ghaDatara karavuM ghaTe, jethI viparIta abhiprAya badalAI jAya. zAstra adhyayana dvArA potAnA abhiprAyanuM poSaNa na karavuM, paraMtu zAstrakartAnA abhiprAya anusAra potAnA abhiprAyane keLavavo; nahi to moTuM nukasAna thAya, abhiprAyanI bhUla sudharavAne badale daDha thaI jAya. te lakSamAM levA yogya che, kAraNake AvI bhUlathI jIva prAyaH ajANa rahI jAya che. azubhabhAvano doSa pakaDAya che, paNa abhiprAyano doSa pakaDAto nathI. (963) buddhigamya thayA anusAra, jIva bhAvanApUrvaka upadeza grahaNa karavA, udyama kare, tyAM anAdi paryAyabuddhi jo daDha thAya, to samyakdarzananI samIpatA paNa na thAya; bhale bAhyamAM svAdhyAya Adi mumukSune yogya pariNAma hoya . tethI sahajatA prathamathI ja rahe / hoya, tevI kAryapaddhati hovI ghaTe che. ane te pUrNatAne lakSe ja utpanna thAya che, teno bIjo vikalpa (Alternative) nathI. 'pUrNatAne lakSe utpanna bhAvanA, laganI, avalokana vagere sahaja hoya che. je svarUpa nizvaya paryata cAlu rahe che. pachI svarUpa lakSe thatAM bhedajJAna, svarUpa - mahimA, svasammukhano puruSArtha sahaja ja hoya che. jethI paryAyabuddhino abhAva thaI dravyadRSTi pragaTa thAya che. (964) Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 anubhava saMjIvanI jenamArga to puruSArtha pradhAna che. saMyogonI pratikuLatAno bhaya thatAM jeo mArga bhakti thI dUra rahe che, te jIvo vIrya hIna thayA thakA, strIveda athavA napuMsakavedane prApta thAya che. paraMtu vartamAna strIveda hovA chatAM, je nIDarapaNe mArgane anukULa pravarte che, te puruSavedamAM Ave che. bAhya saMyoga pUrvakarma . puNya pApa . anusAra thAya che. teTalo vizvAsa ane samajaNanuM baLa jene nathI, te aMtaranA alaukika puruSArthapUrvaka, nirvikalpa kevI rIte thaI zake ? A to sAdhAraNa vicArabaLano prakAra che; tema AtmArthIne lAge. (965) VanAdi anaMta paryAyono piMDa dravya che, pote che, to pachI kaI paryAyane banAvavI che ? kaI paryAyanI ciMtA karavI che ? dravyamAM huM - evI dRSTi thatAM, badhI paryAyo svakALamAM thayA karaze - tevuM sarvAga samAdhAna rahe che. huM apariNAmI chuM - e dRSTimAM, svakALanI paryAyo sahaja jJAnAdinI thaI rahI che, zaktirUpa yogyatAnI vyakti svakALe thAya che.- e vastu vijJAna jene dravyadRSTipUrvaka varte, tene asamAdhAna thatuM nathI. Atma-zreyano mArga / upAya adhyAtmIka che, sva-AzrayI che. paraMtu sva-AzrayanI vidhithI jIva anAdithI ajANa che, tenuM jANavuM kAMIka satsaMga ane saathothI thAya che, tyAM paNa viparyAsa athavA kalpanA thavAnI saMbhAvanA rahI che. tema na thavA arthe, guNavAna mahAtmAo, ane jinezvarAdi purANa puruSo pratye bahumAnarUpa bhakti, niSkAma bhAve, thavAmAM rahasya che. anAdi jina-pratimAnI sthApanAmAM paNa adhyAtmanuM ja rahasya che, je adhyAtmanA vyAmohane athavA zuSkatAne utpanna thatAM roke che. aneka jJAnIo ane munioe Atma-Azraye prApta bodhane paNa sahaja bhAve, zrIguru athavA jinezvaranI denarUpe gAyo che. te paNa ukta rahasyane ja darzAve che. adhyAtmanI tIkhAza yathArthapaNe jyAM hoya che, tyAM uccakoTInA. utkRSTa bhAve bhIMjAyela bhaktibhAvo jovAmAM Ave che. - A nizcaya-vyavahArano sumeLa (saMdhi) che. (967) anAdithI jIvano (bhAvamAM) rAga prati jhUkAve che. te palaTIne vItarAgatAnI upalabdhi thavA arthe aMtarmukha thavuM - rahevu te ja upAya che, paraMtu mumukSatA ane nIcenA guNasthAne (munidazAmAM AvyA pahelAM pariNamanano bahubhAga bahirmukha (anivAryapaNe varte che, tyAM vItarAgI mahAtmAo ane vItarAgadevonA vItarAgabhAva svarUpane smaraNamAM - jJAnamAM laI namaskAra - bahumAnanA bhAvo thavA sahaja che. yadyapi paradravya - pratinA pariNAma bahirmukhatAne lIdhe upAdeya nathI. paraMtu lakSamAM vItarAgatA hovAthI, rAgano ane bahirmukhatAno niSedha varte che. temaja paraMtu zuSkatA Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 269 thatI nathI. prakArAMtare zuSkatAnI saMbhAvanA rahe che. yathArthatAmAM ukta bhakti sahaja hoya che. (968) - jIvane nijakalyANanI vRtti janma pAme, ane te vRtti vardhamAnapaNAne pAme, to ja tene satpuruSanI - kalyANamUrtinI oLakhANa thAya. nahi to pUrva prArabdha yoge saMyoga thavA chatAM 'A satpuruSa che' - tevuM dhyAna AzrayabhAvanApUrvaka jatuM nathI. tethI te yoga' viSama pariNAmI jIvane ayoga samAna thAya che, 'pratyakSa yoga'nI durlabhatA nahi samajAvAthI Atma-kalyANanI taka cukAI jAya che. je jIva satpuruSanA viyoga kALe Azraya bhAvanA'mAM Avato nathI. tene pratyakSapaNe saMsAra paribhramaNanA duHkhano bhaya nathI. chUTavAno kAmI to 'satpuruSanI zodha' karyA vinA rahI zake ja nahi. (969) AtmA caitanya-prakAzanuM pura che arthAt AtmAmAM caitanyano anaMta prakAza bharyo che. jJAnadarzanano prakAza pragaTa anubhava gocara che, tenA sAtatya ane svAtaMtryathI tenuM anaMta sAmarthya pratIta thAya che. temaja :- svarUpanA anubhavanA prakAzamAM - aciMtya prakAzamAM, aciMtya evuM paramezvarapada, aciMtya evuM kevaLajJAnanuM svarUpa, mokSamArga- baMdhamArga Adi sarva jema che tema prakAzamAna thAya che- A caitanyaratnane ciMtAmaNI ratnanI upamA ochI paDe che. tevA ratnano prakAza mAtra dehArthamAM ja kharcAya, to du:kha dAridraya kadI TaLe nahi. tethI vivekapUrvaka AtmArtha sAdhavA yogya che. (970) darzanamohane lIdhe, sukharahita jaDa padArthamAM jIvane vyAmoha thAya che, athavA anAtma dravya / bhAvamAM ISTa-aniSTapaNAnI kalpanA thAya che, ane tethI katRtva ane bhokatRtvanA pariNAma thAya che. je anaMta duHkhamaya che. samyaktva dvArA svAbhimukha thavAthI, vAstavika sukhAnubhavanI upalabdhi thatAM, kartA-bhokatAnI AkuLatA virAma pAmI jAya che, ane avinAzI paramasukhanuM bIja ropAya jAya che. (971) jayAre jJAna nijamAM nijane jovAnA uddezyathI juve tyAre jJAnamAM para (che tema) jaNAtuM nathI. jo ke jJAnamAM paranuM astitva paNa nathI; jJAnamAM to mAtra jJAnanuM ja astitva che, tethI jJAnamAM tema ja jaNAya. para padArthanA pratibhAsakALe paNa jJAna ja zeyAkAre thayuM che; tema jJAnaniSTha thavuM sukhadAyaka che. te jJAnamAM svane jovAno uddezya che. jene lIdhe para jaNAvA chatAM temAM svapaNAnI Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27) anubhava saMjIvanI bhrAMti athavA para pravezabhAva thato nathI. para parapaNe pratibhAse to vikRtI thavAno avakAza nathI; kAraNa te samaye jJAnamAM svapaNAnuM vadana hoya che. samyakajJAnanI pariNamavAnI A rIti che. temAM nirdoSatA che, nirAkuLatA che, tethI visaMvAdane yogya nathI, vivAdane yogya paNa nathI. (972). sAdhaka dazAmAM apUrNatA arthAt alpa zuddhi-azuddhi che. paraMtu dRSTi pUrNa che ane pUrNatAnA lakSa sahitanI bhAvanA che. tadda anusAra sAdhakadazAnuM varNana Ave che. tyAM dRSTi ane abhiprAyanA viSayane samajIne pradhAnatA karavI yogya che. jethI paraspara viruddha dekhAtA vacanomAM paNa avirodha jaNAze. vyavahAranA vivekapUrvaka heya-upAdeya jANe - chatAM nizcaya pradhAnatAthI temAM samabhAva vyakta thAya; - paraMtu temAM pUrvApara virodha nathI; jo abhiprAya samajAya to. (973) tattvajJAnano abhyAsa karanAra mumukSue mukhya-gauNa karavAmAM, abhiprAyanI bhUla na thAya, te vicAravA yogya che. vyavahAra ane paryAya upara vajana javAthI sAdhana, sAdhana rahetuM nathI, paraMtu te sAdhya thaI jAya che. abhiprAyanI AvI bhUla dekhavAmAM alpa bhUla dekhAya che, paraMtu te pUrI bhUla che. temAM vyavahAra nizcayanA sthAne ane AzrayanA sthAne paryAya AvI jAya che. te viparyAsa che. je paramArthamAM pratibaMdhaka che. (974) mithyAtvanA sadbhAvamAM jIvane potAmAM potApaNe anubhava karavAnI yogyatAno abhAva hoya che. jyAre samyakatvanA sadbhAvamAM, paramAM potApaNAno anubhava karavAnI yogyatAno nAza thaI gayo hoya che, tethI zarIrAdi saMyogomAM pUrvakarma bhogavatAM paNa potApaNuM thatuM nathI. nija siddha padanA pratyakSa anubhavarasathI jenuM pariNamana bharitAvastha che. tene jagatanA ramya (!) padArtho mohaka lAgatA nathI. paraMtu je te padArtho upara upayoga kheMcAtA duHkha-dAha thAya che. te sivAI ramya padArthomAM mohabhAva thayA vinA rahe nahi. sArAMza (tAtparya e ke jJAnInA darzanamAM, svabhAvanA darzana karavA yogya che. (975) julAI - 1992 aMtaramAM nirmohI paramatatvano mahimA ane puruSArthanI tIkhAza jene varte, tene bAhyamAM paNa mohane jItanAra evA vItarAga deva, guru ane sasturuSa pratye parama bhakti ane bahumAna vyakta thayA vinA rahetAM nathI AvuM bAhya lakSaNa niyAbhAsI zuSka adhyAtmIne, adhyAtmanA vyAmohane lIdhe, hotuM nathI. (976) Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 271 jJAnadazAmAM potAnuM behada sAmarthyanI pratIta vartatI hovAthI, dInatAno nAza thaI jAya che, tethI sanmArganA prAraMbhathI ja ayAcakapaNuM rahe che. temaja paripUrNa svarUpanA avalaMbane utpanna vairAgya paNa (jJAnIne) yAcanAvRttimAM AvavA de nahi. jJAnI alpa rAga hoya tyAM sudhI prArabdha karmanI nirjarA arthe pravRttimAM hoya che, mamatvane lIdhe nahi. tema samajavA yogya che. (977) satpuruSane saMsAranA saMyogo sAthe Atmika baMdhanathI saMbaMdha nathI, arthAt dehanI anukULatA arthe, dhanAdi padArthanI prAptine arthe, prApta sAmagrInA bhogane arthe, laukika koIpaNa prakAranA sukhane arthe ke koIpaNa prakAranA svArthane arthe teo saMsAramAM rahetA nathI. evuM je temanuM aMtaraMga, teno bheda (rahasya) koI nikaTa mokSagAmI jIva ja samajI zake che. anya nahi. eTale ke satpuruSanuM aMtaraMga samajanArane mokSa nikaTapaNe avazya varte che, te niHsaMdeha che. (978) (prazna :- bhedajJAnano prayoga rAgathI bhinnatA dvArA zA kAraNathI ? paradravyathI bhinnatA dvArA kema nahi ? uttara H- 1 paradravyathI abhinnatA rAgavaDe ja thAya che, jethI rAgathI bhinnapaNuM thatAM, paradravyathI sahaja bhinnatA thaI jAya che. - 2 prayoga vartamAnamAM pravRtti kALe ja thaI zake. jJAna ane rAga niraMtara hovAthI niraMtara prayoga thaI zake che. paradravyanI pravRtti niraMtara saMbhavatI nathI. temaja bAhya tyAgathI bhedajJAnanI utpatti paNa thatI nathI. 3 - tIvra mumukSutArUpa mokSArthI jIva ja bhedajJAnano prayoga karI zake che. tevA jIvane paradravya (viSayo) ane dehAdimAM tIvra AsaktinA pariNAma hotAM nathI. Atmaruci hovAthI upayoga sUkSma thayo hoya che. tethI aMtaramAM jJAna sAmAnyanA vedanane grahaNa karavAnI yogyatA vaDe 'A anubhUti che, te ja huM chuM' evo bhedajJAnano rAgathI, sUkSma rAgathI paNa bhinnatAno prayoga karI zake che. je svAnubhavanuM kAraNa che. A vidhino krama che. - (979) jJAna-vedanathI jyAM svapaNe jJAna anubhavAya tyAM ja zraddhA dvArA svarUpano Azraya thaI jAya che. svarUpanI oLakhANapUrvakano mahimA vartato hoya, tyAM A prakAre jJAna-zraddhAna thavuM sahaja ja che. svarUpa-nizcayapUrvakanA sahaja puruSArthamAM ukta prakAre zraddhA-jJAnamAM eka sAthe sva-Azraya thaI jAya che. mokSArthI jIva, mokSamArgane A vidhie prApta kare che. (980) Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 anubhava saMjIvanI siddhAMtanuM mUlya AyuSyAdi prANathI paNa adhika hovuM ghaTe che. kAraNa ke te jinazAsananA prANa che. siddhAMtano ghAta thavAthI jinazAsanano vinAza thAya, tevuM samajanAra AtmArthI prANanA bhoge paNa siddhAMtanI rakSA kare che. Ama jinAgamane viSe zrIgurunuM pharamAna che. (981) - akhaMDa AtmadhUnanA ekatAra pravAhapUrvaka, ekAMte AtmabhAvamAM rahevuM - te bhAvanA che. tema sahaja na rahe tyAre mahA jJAnIpuruSanI aMtaradazAnuM smaraNa, temanA pracaMDa puruSArthanA mahAtmyanI atirasathI carcA, AtmabhAva sivAI bIjo avakAza nathI, tevA temanA Atma cAritryanI atyaMta bhakti, Atmarasa bharelI temanI vANI, temanAM siddhAMtabaLa dyotaka vacano, ane apUrva svabhAvane vyakta karatAM apUrva bhAvone dhyAnamAM levAnI AturatA rahe che. (982) pariNAmanI zakti rasamAM che. jeno (zaktino) kharca karavAmAM viveka thavo Avazyaka che. je jIva udayabhAvamAM zakti (rasa) no kharca karI nAkhe che, tenI pAse Atma hitArthe kharca karavAnI zakti bacatI nathI. kharekhara to mumukSue pUrI zaktithI Atmahita karavAno nirdhAra karavo ghaTe che. jethI tatkALa pAtratA pragaTe, yogyatA prApta thAya. (983) A alpa AyuSI duSamakALamAM nija hitano sudRDha upayoga hovA yogya che. nivRtti laI AtmabhAvane poSaNa maLe te pravRtti kartavya che. anyathA pramAda ja - anivAryapaNe ahita thavAmAM - AvI paDaze, rokI zakAze nahi. (984) - A upadezabodha mArge kaSAyanI maMdatA thavA chatAM te upadezamAM, siddhAMtabodha sivAI TakI zakAtuM nathI, tevA jJAna vinA jANye ajANye siddhAMtabodhano niSedha - anAdara, thaI jAya che. ane sanmArganI prAptithI vaMcIta rahI javAya che. bhAvanA hovA chatAM yathArthatA AvatI nathI. siddhAMtabodhanI mukhyatA karanAra jo upadezanA hetubhUta siddhAMtonA adhyayanamAM, upadeza-grahaNane gauNa kare to prAyaH zuSkatA AvI pralApa vRddhi thaI jAya che. tethI te baMnnenuM yathArtha grahaNa nija hitanA lakSe, adhyAtmika pradhAnatAthI thavA yogya che. jethI Agama adhyAtma ane nizcayavyavahAranA avirodhapUrvaka ArAdhana thAya. upadezabodha ane siddhAMtabodha vacce adhyAtmano setu Avazyaka che. - (985) - mumukSujIvanAM pariNAma uttaro uttara darzanamohane maMda kare, tevA prakAranAM hovA ghaTe che; jo Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 273 darzanamoha tIvra thAya to mumukSutAno nAza thavAno avasara Ave, te lakSamAM hoya to darzanamoha saMbaMdhita pariNAmone samajIne te te prakAramAM jAgRti / sAvadhAnI rahe. prayojananI dRSTi tIkSNa hoya tene darzanamoha vRddhigata thato nathI. (986) mokSamArgamAM svarUpa-sAvadhAnIno upayoga atyaMtaramAM sUkSma ane tIkSNa hoya che. A dharmAtmAnuM svarUpa mumukSue bodha levA yogya che. dharmAtmAne aMtara puruSArtha vaDe viSamabhAvone maTADI, samabhAvanI rakSA ane vRddhi karatAM bAhya pravRttine saMkocavAno bhAva ane ciMtanA rahyA kare che. paralakSa na hovAthI bIjAne bodha pamADavAnI pravRttimAM paNa udAsInatA bhaje che. (987) -- dravya sAmAnyanuM svabhAvanuM yathArtha lakSa, jJAna sAmAnyanA AvirbhAvanuM eTale ke sva saMvedana upajavAnuM ananya kAraNa che. tethI svarUpa lakSe jJAna sAmAnyano AvirbhAva thavo te vidhi che. A rIte svabhAvanAM lakSa-avalaMbane-bhedajJAna (paradravya ane parabhAvathI) thAya che. je svabhAva aMtaraMgamAM pragaTa che, pratyakSa che, ane anubhavagocara che. (988) - - -- -- prazna :- tattvano abhyAsI jIva, Atma svarUpano nizcaya karI, trikALa dhruvane khyAlamAM laI mahimA kare che, chatAM puruSArtha upaDI abhedabhAve anubhava nathI thato tenuM zuM kAraNa ? - uttara H- paralakSI jJAnamAM parokSa rahI, rAganI pradhAnatAmAM (rAganA AdhAre) je nizcaya thAya che, te yathArtha oLakhANarUpa pratibhAsa nahi hovAthI ane temAM sva-rUpe astitvanuM grahaNa pratyakSa aMze - anubhavAMze thatuM nahi hovAthI, vastu-darzanano abhAva hoya che, tethI temAM svasanmukhatA (dizA phera) thatI nathI, ane apUrva mahimA paNa uttpanna thato nathI. tethI temAM tathArUpa puruSArthano abhAva hoya che, sahajatAno paNa abhAva hoya che, vidhinuM ajANapaNuM paNa rahI jAya che. tyAM prAyaH kRtrimatAne sahajatA ane dRSTinuM jora mAnI kalpita prayatnamAM rahI javAya che, tethI anubhava thato nathI. vastu darzana vinA, ogha saMjJAthI kalpanA (svarUpanI) thAya che. te gaMbhIrapaNe lakSamAM levA yogya che. jijJAsu rahe to AvI kalpanAthI bace che. kharekhara to jJAna kriyAnA AdhAre jJAna svabhAvI dhruva tattvano nizcaya thavo joie. (989) svarUpa prAptinI kharI bhAvanA, jIvane svarUpane oLakhavAnI vRttimAM vALe che, ane pariNAme svarUpanI oLakhANa thAya che. je jIva oLakhANa vinA othe oghe svarUpano mahimA karI, prAptinI AzA rAkhe che, tene krama viparyAsane lIdhe anubhava thato nathI, tevI avidhino abhiprAya jijJAsAno Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 anubhava saMjIvanI abhAva kare che. tevA jIvane prayojana upara dRSTi rahetI / hotI nathI. tethI te svarUpanI oLakhANa karavAnI dizAmAM udyama karyA vinA) prAyaH upekSita rahe che. (990) oNgasTa - 1992 je pariNAmo viSaya-kaSAyamAM lAge che, te azuddha arthAt melA thAya che. te ja pariNAmone nija niraMjana tattvamAM lagAvavAthI, pavitra ane zAMta-niraMjana thAya che. niraMjana paramatattvamAM ekarasa - samarasa pariNAma na thAya tyAM sudhI ja dehanI vAsanA jIvane satAve che. tethI guNanidhAna paramapadanuM ekanuM ja dhyAna karavA yogya che. te ja sAra che ane paramArtha che. (991) * buddhinI vizALatA ane udAratA satyano svIkAra kare che. te svIkAra thavAmAM madhyasthatA hovI ati Avazyaka che. je jIva madhyastha hoya te potAnA nirNayathI viruddha vAtane vicArI zake che, sthira cittathI vicArI yogya - ayogya samajI zake che. yathArthatAnI prAptimAM madhyasthatAnuM mahatvapUrNa yogadAna che. tethI mumukSue abhiprAyapUrvaka madhyasthatA dhAraNa karavI yogya che. madhyasthatAnA abhAvamAM potAnA abhiprAya viruddha hakIkata, satya hoya topaNa teno niSedha Ave che. tethI sahaja asaraLatA thaI jAya che, ane niSpakSapaNe vicAravAnI yogyatA hAni pAmavAthI ayathArtha nirNaya levAya jAya che. (992) dharmAtmAnuM sarva AcaraNa vaMdanIya ja che' tenuM mumukSujIve vismaraNa karavA yogya nathI. tethI te saMbaMdhI TIppaNI ke tevI carcA mumukSuone sva-para ahitakArI thAya che. AtmArthanI gauNatA thaI, bAhya kriyAnA matAMtaramAM jIva paDI jAya che, te yogyatA rokAI javAnuM kAraNa che. ahIM svacchaMda - mahAdoSa - utpanna thAya che, tenAthI mumukSune bhaya pAmavuM ghaTe che. vaLI koIpaNa be dharmAtmAnA bAhyAcaraNanI sarakhAmaNI aMgenI carcA karavI te paNa mumukSu mATe anaadhikRta ceSTA / pravRtti che, te svacchaMda ane abhakti thavAnuM kAraNa jANI, tenAthI jAgRta rahevA yogya che, tevI carcA jyAM thatI hoya tenAthI dUra rahevuM hitAvaha che. (993) prazna :- sAmAnya jJAnanA AvirbhAvathI ane vizeSajJAnanA tirobhAvathI jJAnano pragaTa anubhava thAya che, (sa. sAra. gA. 15) Agama anusAra tema vidhi jANavA chatAM sAmAnyano AvirbhAva kema thato nathI ? uttara H- lakSa svarUpanuM na hovAne lIdhe, ane paralakSanA sadbhAvane lIdhe vizeSajJAnano AvirbhAva maTato nathI, jethI sAmAnya jJAna (jJAnavedana) tirobhUta rahe che. Ama pariNAmo Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 275 lakSa anusAra dorAya che. te pariNAmanuM vijJAna che. tethI ja prathama svabhAvanuM lakSa karavAno zrIguruno upadeza che. lakSa vagaranA pariNAmo "lakSa vagaranA bANa jevAM che. pariNAmonuM mUlya paNa lakSane gaNatrImAM laI karavuM joIe. (994) V sUryane aMdhakAre gherI lIdho che-evuM kadI koIe joyuM che ? ke sAMbhaLyuM che ? tema caitanya sUrya jene pragaTa che evA AtmajJAnIne karmano udaya gherI le, evuM kadI banI zakatuM nathI. (bhavyAmRta 21-99) dhruva tattvamAM upAdhi kAraka saMyogo ane tad nimittaka upAdhibhAvano praveza ja nathI, evo anubhava svarUpa jJAnIne rahe che. vaLI nija dhruva sukhadhAmano anubhava svayaM sukhamaya pariNamana che. karma tenAthI ati dUra che. anubhavIne zaMkAno avakAza nathI. (995) KsarvotkRSTa kAraNa paramAtmAnI bhAvanA bhAvatAM (ni.sA.gA.50), kSAyika Adi bhAvone paradravya parabhAva kahIne heya kahyAM, to udaya bhAvanI mukhyatA karavAnI paristhiti ja kayAMthI rahe ?tema vicArI svarUpa-lakSa pUrvaka, sarva paryAya uparanuM vajana uThAvI levuM ghaTe. athavA sahajAtma svarUpanI mahAnatA bhAvamAM evA prakAre bhAvavAmAM sahaja Ave ke kSAyIka bhAva upara paNa vajana na jAya! sva tattvanI rasikatA ja koI vilakSaNa prakAranI che. dhanya che te mahAtmAo, je AtmabhAvanA bhAvatAM bhAvatAM paramapadane pAmaze.! parama bhaktie temane namaskAra ho ! (996) kharI AtmabhAvanA prayojananI sUkSmadRSTine utpanna kare che. jethI aprayojanabhUta viSayamAM aTakavuM na thAya. je jIva aprayojanabhUta viSayamAM aTake che, tene kharI bhAvanA nathI. athavA bhAvanAnI kSatine lIdhe prayojana cUkAI jAya che. anaMtakALamAM anaMtavAra AvuM banyuM che, tethI te paratve atyaMta jAgRta rahevuM Avazyaka che. aprayojanabhUta upara lakSa javAthI / rahevAthI, prayojanabhUta viSaya sAme Ave to paNa lakSa jatuM nathI. - A moTuM nukasAna che. (997) jene satpuruSanI oLakhANa thaI hoya, tene temanA koIpaNa vacanamAM avizvAsa thAya nahi, zaMkA paNa thAya nahiM jo zaMkA thAya to oLakhANa thaI ja nathI. saMpradAyabuddhi jene hoya, tene paNa puruSanI oLakhANa thaI zakatI nathI. saMpradAyabuddhivALo jIva satpuruSane othe othe mAne che, tethI tene aMdarathI vizvAsa nathI, jethI kayAMka tene saMdeha thaI Ave che. saMpradAyabuddhine lIdhe "huM samaju chuM tema rahI jAya che ane te oLakhavAmAM moTo pratibaMdha che. te koIne oghasaMjJAe svIkAre che, to koI jJAnI hovA chatAM svIkArato nathI.. (998) Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 anubhava saMjIvanI zuddha aMtaHkaraNathI jene duHkha mukta thavuM hoya, tene satpuruSono aMtarmukha thavAno mArga samajAya che, ane te tathA prakAranA puruSArthamAM yojAya che. jyAM sudhI aMtaHkaraNanI zuddhi nathI, tyAM sudhI jIva bAhya kriyA ane bahirmukha pariNAmamAM bhramathI Atma-kalyANa mAnI rokAya che. (999) lakSanuM mahatva, bodhanA pariNamana arthe vicAravA yogya che. yathA, paralakSavALuM jJAna, 11 aMga ane 9 pUrva sudhInuM hovA chatAM svAnubhavane sAdhatuM nathI. paraMtu jene "svarUpa-lakSa' thayuM che, te alpa ughADavAna hoya topaNa "svarUpanI pratyakSatAnA avalaMbane svarUpane ArAdhe che. lakSa vagaranA jANapaNAmAM yathArtha) nija svarUpa jJAnamAM bhAsatuM ja nathI. tethI teno mahimA sahaja utpanna thato nathI, vIryanI dizA paNa svasammukha thatI nathI. tevI sthitimAM rAgano anAdino AdhAra che, te cAlu ja rahe che. tethI tattva vicAramAM paNa mukhyapaNe rAganI ja pravRtti thAya che. svarUpa-lakSamAM to vedana-pratyakSa dvArA Atmarasa ane AtmaAzraya (AtmAmAM huM paNA')nuM baLa vRddhigata thatuM thayuM AtmAne sAdhe che. tAtparya e che ke jJAnanuM mUlyAMkana "lakSInI gaNatrIpUrvaka hovuM / thavuMtemAM yathArthatA che. anyathA ayathArthatA che. (1000). svarUpa lakSamAM nija paramapadanI mahAnatA lakSagata thAya che. Atma svarUpa ja evuM - eTaluM mahAna che ke lakSagata thavAthI tenI mukhyatA ja rahyA kare, te tyAM sudhI ke paryAyanI zuddhatAmAM upazamathI kSAyika parvatanI carama sImA thavA chatAM svarUpanI mukhyatA chUTe nahi. vAstavamAM to pUrNa paryAyathI Atma-svabhAva anaMtaguNa samRddha che. tethI te ja mukhya rahe. te sahaja che. (1001) / mumukSujIvane tattvaci hovAthI, svAdhyAya, satsaMga vageremAM pravarte che. tevI rUci vRddhigata thavAthI te pravRtti paNa vadhu pramANamAM thavA yogya che. paraMtu temAM AgaLa vadhI prayoga paddhatithI bhedajJAnapUrvaka bhAvabhAsana thavuM ghaTe che. jethI svasammukhano puruSArtha pragaTe ane apUrva ruci pragaTe. jo ukta prakAre prayoga paddhatimAM praveza na thAya to tattvajJAnanI pravRtti ane abhyAsamAM ajANapaNe saMtoSAvAnuM ke rokAvAnuM thaI jAya ane kadAca Atmaruci maMdatAne pAme. tethI sAmAnya rucimAM dIrdhakALa vyatIta thavA devo yogya nathI. (1002) je saMgathI AtmakalyANano - paramArthano jIvane raMga lAge te satsaMga jANavA yogya che. mahApuruSoe satsaMgane AtmonnatinuM mULa kahyuM che. tenA jevuM hitasvI sAdhana A jagatamAM nathI. pavitra thavAne mATe, prathama yamaniyamAdi anya sAdhanano Agraha gauNa karI (sahaja thaI zakatA hoya to, haTha vinA thAya tene choDavA - tema nahi) satsaMgane upAsavo. saMsArane upAsavAno AtmabhAva Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 277 sarvathA choDI daI, potAnI sarva zaktithI, pUrvagrahathI mukta thaI, parama vinayathI je satsaMgane upAse che, te amara thavA mATe amRtane pIe che. tenuM mUlya bIjA kyA prakAre thAya ? saMkSepamAM, satsaMgano anya paryAya (Alternative) ja nathI. (1003) AtmArthIe tattva abhyAsamAM prayojanabhUta viSayanA UMDANamAM javA haMmezA jijJAsAvRtti sateja rAkhavI yogya che, jethI bhAvabhAsana vinA nirNaya thavAnI / karavAnI bhUla thAya nahi. jo dhAraNAmAM samajAyuM hoya to, tenA ja bhAvabhAsana mATe jijJAsA thavI ghaTe, paraMtu paralakSI jJAnathI jijJAsA zAMta na thavI joIe. A sthaLe jijJAsAno abhAva thavAthI dhAraNAmAM saMtoSa thaI, temAM ahaMbhAva thaI, aTakI javAya che, ane darzanamoha vRddhigata thaI, bhAvabhAsanano puruSArtha utpanna ja na thAya. tevI sthiti thaI jAya che. vaLI, potAnI dhAraNAthI nizcita thayela vAtanI saMmati prApta (Confirm) thavA arthe tevI paddhatithI paNa prazna karavA yogya nathI. te prakAre prazna carcA karavAmAM potAnI vAtamAM 'huM jANuM chuM'- tevA bhAvanuM poSaNa thAya che ane tenA upara vajana vadhI jAya che, je aTakavAnu kAraNa thAya che. tema thavAthI sAcI dhAraNA hovA chatAM paNa tyAM ayathArthatA utpanna thAya che. AvA prasaMge jJAnI sAcI dhAraNAno paNa niSedha (-ayathArthatAthI bacAvavA mATe) kare che. te yogya ja che. tyAM sAcI dhAraNAno pratyuttara anukULa nahi maLavAthI, praznakArane prAyaH asamAdhAna thAya che. ane tethI uttaradAtA pratye bahumAna thatuM nathI vA ghaTe che. jo uttara maLatAM potAnI pUchelI vAta puSTa thAya to tenuM vajana (jANapaNAnuM vajana) vadhI javAthI nukasAna thAya che. (- tema zAnI jANe che.) tethI ukta prazna paddhati ja choDavA yogya che. (1004) tattvajJAnano abhyAsa AtmasvarUpanA zraddhAna arthe karavAmAM Ave, tyAM zuSkatA na thaI jAya te arthe pariNAmomAM bhAvanA - bhAvukatA/Atmarasa hovI / thavI Avazyaka che. tethI svAdhyAya bhAvanA/Atmarasa pradhAna thavo joIe. kharekhara to bhAvanA / Atmarasa bhAvukatA svAdhyAyanA aMgabhUta sahaja - svAbhAvika hovI joIe. jene lIdhe zrI tIrthaMkaradeva vA zrI guruvAdika mahApuruSonA alokika guNono mahimArUpa zravaNa, kIrtana thatAM vinaya, pAtratA Adi guNo pragaTa thAya. jJAnIpuruSane paNa, mahAmunirAjane paNa, nizcayadRSTinuM jora ane AtmasvarUpanI baLavAna bhAvanAnI sAthe, deva-gurunI bhaktinA tIvra bhAvukatAmaya/Atmarasa pariNAma jovAmAM Ave che ane te susaMgata che. anyathA visaMgatA jANavI joIe. 'dravyadRSTi prakAza' ane 'zrI niyamasAra' paramAgama tenA pragaTa udAharaNa che. baMne zAstramAM nizcayanAM tIkhAM vacano ane parama bhakti bhAvano subhaga saMgama jovAM maLe che. ane ukta susaMgatatAnuM mArgadarzana prApta thAya che. upalakSaNathI jyAM upadeza / svAdhyAyanI yathArtha praNAlikA pravartIta hoya, tyAM dAnAdinuM samarpaNa thatuM sahaja hoya - - Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 anubhava saMjIvanI che. te mATe yAcanA karavI paDatI nathI. tAtparya e che ke yathArtha tattva nirUpaNa hoya tyAM bhAvanA pradhAnatAne lIdhe, mumukSujIvane samarpaNabuddhi sahaja utpanna thAya che. zuSkatAmAM samarpaNano abhAva hoya che. (1005) sapTembara - 1992 / AtmabhAvanA - huM jJAna mAtra chuM, vartamAnamAM ja paripUrNa chuM. pratyakSa anaMta sukhadhAma chuM, dhruva-zAzvata parama zAMti sudhAmaya-rasa-kaMda chuM. avyAbAdha parama AnaMda svarUpa chuM, kevaLa nirvikalpa anubhUti svarUpa chuM, samasta jagatathI zUnya chauM - OM zAMti. (1006) bAhya upayoganuM thavuM, zukla dhyAnanI zreNI pahelAM, anirvAya che, tethI mumukSu / dharmAtmA bAhya te) pravRttino viveka kare che, ane bAhya dharma sAdhanamAM pravarte che. tyAre paNa tenAthI (abhiprAyamAM lAbha jANatA - mAnatA nathI. bAhya pravRtti arthAta tattva - zravaNa, vAMcana bhaktipUjA Adi thavA chatAM, abhiprAya ekAMta aMtarmukha rahevAno hovAthI, teno sahaja niSedha varte che. jene abhiprAyapUrvaka zubharAga karAya che - tenuM vyavahAra zraddhAna paNa nathI. arthAt vidhinI buddhipUrvakanI bhUla thavAthI darzanamoha vRddhigata thaI, tyAM tene gRhita mithyAtva utpanna thaI jAya che. - Ama abhiprAyanI bhUlane lIdhe, tattvano abhyAsa je darzanamoha maMda thavAmAM nimitta che.) dIrghakALa paryata karavA chatAM, tenuM samyaka phaLa AvatuM nathI. abhiprAyano viparyAsa . saMbaMdhI ukta bhUla sUkSma hovAthI prAyaH jIvane rahI jAya che. tethI te aMge jAgRta rahevA yogya che. zubhopayoga sarva, bAhyaupayoge ja utpanna thAya che, ane upayoga bahAra jatAM niyamathI rAganI utpatti thAya che, tethI ja rAganI jema parasattA avalaMbita jJAnano - bAdhakapaNAne lIdhe niSedha che. (1007) pariNAmanuM pariNamana sahaja thaI rahyuM che, temAM karuM-karuM -bhAva pariNAmanA katRtvane (mithyAtvane ane ekatvane utpanna kare che, svayaM pariNamatA pariNAmanI vAstavikatA, zraddhA ane abhiprAya mAM rahetI nathI. paraMtu huM to akriya ja chuM -e abhiprAyamAM arthAt apariNAmInA abhiprAyamAM, koI kriyA karavAno abhiprAya na raheto hovAthI sahaja nirUpAdhi - svarUpAkAra bhAve - dravya rahevAya che. dareka guNa potapotAnuM kAma karI rahetA dekhAya che. AmAM sahaja jJAna ane puruSArtha samAya che. dhruvanAM lakSe pariNAmanuM jJAna yathArtha thAya che. sanzAstro dhruvanuM lakSa thavA arthe dhruvano mahimA gAya che. te ja sarvotkRSTa che, ekAMte sarvotkRSTa che. (1008) Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 279 paramaguru zrI tIrthaMkara sarvajJadeva ane nigraMtha guru bhAvaliMgi saMta - A be pada upadezakanAM che. aMtarabAhya dazAne lIdhe teono upadeza ane dazA baMnne avirodhapaNuM pAme che. - tema jJAnI dharmAtmA jANe che, pote mArga joyo hovAthI dharmAtmA nIcenA guNasthAnethI mArga (jijJAsune) darzAve che. paraMtu upadezakapaNuM karatA nathI. to pachI je mumukSu hajI mArgathI ajANa che, ne je hajI upadeza levA pAtra che, te ukta maryAdAnA ajJAnane lIdhe upadezaka thaI varte to, svacchaMdI thaI, potAne moTuM nukasAna kare te niHsaMdeha che. vidvAna vaktAe nukasAnathI bacavA mATe A vAta gaMbhIratAthI vicAraNIya che. (1009) bhAvukatA ane AtmakalyANanI kharI bhAvanAmAM aMtara che. zuddha aMtaHkaraNathI je saMsArathI mukta thavA mAge che, te kyAMya bhUlo paDato nathI. paraMtu bhAvukatAmAM koI mumukSu satsaMga - asatsaMgano viveka cukI jAya che, to koI siddhAMta jJAnanA abhAve bhUle che ane paryAyabuddhine daDha karI lye che. pariNAme AtmahitathI vaMcita rahI jAya che. tethI bhAvukatAno bAhya dekhAva sAro hovA chatAM te vizvasanIya nathI. temAM prayojananI dRSTi sUkSma / tIkSNa thatI nathI. paraMtu kharI bhAvanAthI prayojananI dRSTi sUkSma thAya che. mumukSujIvane A vicAravA yogya che. (1010) bhAvukatAno prakAra AvezanA ubharA jevo che, te prakRtigata che, zIghra utpanna thaI, zIghra laya pAme che athavA dIrgha kALa laMbAtI nathI. chatAM temAM komaLatA ane rasa prAgaTayano/ vIryollAsano guNa che. te kevaLa avaguNano prakAra nathI, teno pratipakSa zuSkatA ane kaThoratA, zithilatA avaguNa che. paraMtu aMtaranI bhAvanAmAM to svabhAva pragaTavAnuM mULa che. teno prakAra pratidina vRddhigata thavAno che. vibhAvarasanI te niSedhaka che. sAdhyanI zakti, bhAvanAmAM, anaMta hovAthI ja tenI niSphaLatA asaMbhavita che. kharA mumukSunuM hRdaya bhAvanAnA rasathI haMmezA bhIMjAyeluM hoya che. evuM jJAnIpuruSanuM vacanAmRta che. (1011) - anAdithI jIva bhedavAsitabuddhi che. te sthitimAM paralakSI kSayopazama vizeSa pramANamAM thAya to te kSayopazamanA sAmarthya vaDe aneka nyAya, vastunAM aneka paDakhAM (siddhAMtabodha) ane upadezabodhanI aneka yukti jANavAmAM Ave che. tyAM bheda pradhAnatA rahI javAthI maMdakaSAya sahita tevuM jJAna vRddhigata pAme topaNa bhedanI dRSTine lIdhe, bhedanI mukhyatA / mahimA rahe che. ane akhaMDa abheda svarUpa potAnuM jANavuM - anubhavavuM rahI jAya che. tattva-abhyAsa karatAM paNa AvI sUkSma vidhinI bhUla rahI jAya che vA thaI jAya che. jJAnIpuruSanI vANImAM to abheda svarUpanI pradhAnatArUpa Azaya rahIne bhedanuM jJAna karAvavA upadeza/vacana hoya che. AthI vidvatajane tattva pratipAdana kALe Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 anubhava saMjIvanI bhedapradhAna abhiprAya / vajana jAya tevA prakAre pravartAya nahi - tevI jAgRti rAkhavI ghaTe, nahi to bhedapradhAnatA vadhI jatAM svapara ahita thavAnI saMbhAvanA rahe che.- te javAbadArInI gaMbhIratA samajavA yogya che. (1012) * sarvajJa svabhAvanA avalaMbane AtmArUpa thayelA dharmAtmAne kevaLajJAnanI labdhi pragaTa thAya che. temAMthI AzcaryakArI bhAvo / nyAyo pragaTe che. tethI bAra aMga - saMpUrNa dravyazruta-dhArI je nyAyo kADhe te samakitI dharmAtmA kADhI zake che. labdhimAMthI upayoga, vagara vikalpe thaI jAya che. - A labdhajJAna nathI, paNa sAdhaka avasthAmAM pragaTa thayelI Rddhi che. labdhajJAna to zrutajJAna paryAyano aMza che, avayava che, je upayogapUrvaka thayelI pariNati che. te jJAnI-ajJAnI baMnnene sadAya hoya che. jJAnIne svarUpAkAra - svarUpanA vedanarUpa hoya che. te smRti ke dhAraNArUpa nathI. (vicAra ane dhAraNAmAM svarUpane anubhavavAnuM sAmarthya nathI. paraMtu atindriya pratyakSa zuddhopayogathI prApta labdhajJAnanI jJAnadhArA che. ajJAnIne udaya anusAra vibhAvarasayukta vibhAvarUpa karmadhArA che. (1013) mahAmunivaro AcAryadevo dvArA racita mahAna paramAgamo vA anubhavI satpuruSonAM vacanarUpa sAstro - jene jinavANI kahevAya che, te pUrva saMskAra saMprApta jIvane svarUpa anusaMdhAnamAM nimitta thAya che, paraMtu anAdi mithyAdaSTi svabhAva-saMskAra rahita jIvane parokSa jinavANIno tevo upakAra thato nathI, te mATe to pratyakSa sajIvanamUrti ja joIe. yadyapi pratyakSa jJAnI paNa vANInA mAdhyama dvArA ja bodha Ape che, to pachI tyAM evI zuM vizeSatA che ? samAdhAna :- baMnne sthAnamAM vANI to vANI ja che. paraMtu pratyakSa satpuruSanA yogamAM te vANI sAthe / uparAMta jAgRta 'caitanyanI ceSTA', A ceSTAnI kriyA sAthe pratyakSa guNAtizayavAna nirmaLa caitanyathI prabhAvita vacano hoya che, jenA dvArA pAtra jIvane AtmabhAvanAM darzana thAya che, arthAt samyak svabhAvanuM bhAvabhAsana thAya che. prathama to satpuruSanA caraNamAM AjJArucirUpa pAtratA pragaTa thavAnuM saubhAgya prApta thAya che, je samyaktva thavAnuM pratyakSa kAraNa che. prathama A prakAra 'pratyakSa yoga' vinA saMbhavita nathI. amUka AtmabhAvo - (aMtarmukhatA, svasaMvedakatA, zAMtatA, sabhyatA vagere.) je vANI dvArA vyakta thatA nathI athavA vaktavya nathI, te ceSTAthI . vizeSapaNe - vyakta thaI bhAvabhAsanamAM nimitta paDe che. aMtara dhvani Azaya pratyakSa bolavAmAM Ave anubhavI puruSoe 'pratyakSa yoga' bIjAne - thaI zakavA yogya - = sthita.' (1014) - teTalo lakhANamAM AvI zake nahi . e vagere kAraNone lIdhe samAna koIne upakArI jANyA nathI. te sivAI AtmajJAna vastusthiti - nathI. pAve nahi gurugama vinA yahI anAdi = Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 281 AtmakalyANa vAMccha - subuddhi jene pragaTa thaI che, tevo mokSArthI jIva, apUrva jijJAsAthI potAnA mULa svarUpane aMtaramAM zodhe che. uNI yogyatAne lIdhe aMtarazodhamAM saphaLatA maLatAM vAra lAge to atyaMta becenI thaI, nija paramAtmAnA viyogamAM jhUre che. tethI uNapa / ayogyatA dUra thaI, jJAnakriyAmAM anubhUtimAM) anubhUti svarUpa samyaka svabhAva je vedanathI ghotamAna che, tenuM potArUpe lakSa thAya che. anubhavathI ja vikalpa-vicArathI nahi) jenI mahAnatA jaNAvA yogya che, evA nija paramapadane parama puruSArtha vaDe ArAdhavA yogya che. samyaka svabhAvanI ekarasa samyaka avasthAe pahoMcavAnuM A ananya kAraNa che. (1015) AtmA sukhanuM akSayapAtra che. pradeza pradeze anaMta sukha-zAMti bharyA che. game teTaluM sukha pIvAya, paraMtu sukhadhAmamAMthI jarApaNa ochuM thavAnuM nathI. phakta jIvane A vidyamAna sukhanI pratIti hovI ghaTe che. bhrAMtigatapaNe je je prasaMgomAM ane padArthomAM sukha bhAse che, te sthiti AtmAmAM sukhanI pratIti thavAmAM bAdhaka che. satpAtratA Avye bhrAMtimAM phera paDe che - moLI paDe che ane parabhAvamAM duHkha lAgavAnuM zarU thAya che. svarUpa-sukhanI zodha bhrAMtine moLI pADe che. tyAre sukhane zodhatuM jJAna nijAvalokanamAM jJAna svayaM sukharUpa che - tema "sukhakhANano patto meLavI lya che. avalaMbanabhUta evA sukhanidhAnanA astitvane jotAM. grahatAM, sukha prAptinI anAdinI apekSita vRtti jora kare te sahaja ane svAbhAvika che - A prakAre Atmika sukhanI upalabdhi che. (1016) anitya ane malinabhAvomAM ekatra thavAthI, niyamathI bhaya utpanna thAya che- vRddhi pAme che. paraMtu pavitra nitya sthira nija caitanya svarUpamAM ekatra thatAM nirbhayatA chavAI jAya che. huM dhruva caitanya vaja chuM - jyAM paryAyano paNa praveza nathI. to anya dravya-bhAvano vikalpa ja zuM? nija paramAtmAnA darzana thatAM vibhAva osarI jAya che. evo huM adbhuta parama nirvikAra caitanya ratna chauM. (1017) dravyAnuyoga - cAreya anuyogamAM parama gaMbhIra che. vItarAga prabhue vItarAgI pravacananuM rahasya temAM bharyuM che. mumukSujIvane dharmAtmA pratyenA parama vinayathI prApta yathArthatA, nirmaLatA, ane darzanamohano anubhAga ghaTavAthI, dravyAnuyogamAM praveza pAmavAnI kSamatA / yogyatA prApta thAya che, ekatva-vibhakta evA dravyanI, samyaka svabhAvanI sUkSmatA ane UMDANa agAdha che. paramArtha saMyamanA baLa vaDe, AtmArAma pariNAma, parama vItarAga- daSTivaMta mahAtmAo svabhAvanA UMDANamAM UMDe UMDe vicare che. teonI samAdhinuM rahasya, dravyAnuyoga pariNamyo te che. (1018) Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 anubhava saMjIvanI anaMtakALamAM ghaNIvAra AtmakalyANanI bhAvanAthI bahirmukhabhAve jIve dharma-kSetramAM pravRtti karI che. jJAnanA kSayopazamathI ane vIryanA kSayopazamapUrvaka atyaMta gaMdakaSAya thavA chatAM pariNAmanI dizA badalAI nathI. bahubhAge to dizA badalavAnuM lakSa upara ja AvyuM nathI. kyAreka aMtarmukha pariNAma karavA yogya che - ema saMmata thavA chatAM, aMtarmukha thavAnI rIta samajayo nahi, teno krama arthAt pariNAmanA kAraNa-kAryanI paraMparAmAM utaravAnA vijJAnathI ajANa rahevAthI bahAranuM bahAra ja badhuM karyA karyuM. kharI bhAvanAnA abhAvane lIdhe Ama thayuM che. (1019) jJAnIne svarUpalakSe munidazAnI, pUrNadazAnI bhAvanA hoya che. tethI svarUpa-Azraya hoya che. temAM phera paDato nathI, ane yathArthatA jaLavAI rahe che. tethI mumukSune paNa paryAya bakSe koI ucca koTInI paryAya-prAptinI samyakdarzana-svAnubhava-vi.) bhAvanA na thavI joIe. kAraNa ke svarUpa lakSe sahaja upara uparanI paryAya pragaTe che. paryAya bakSe paryAyanuM katRtva thaI jAya che, te viparItatA che. viparItatA ke katRtva daDha na thAya tevI sAvadhAnI na rahe to darzana moha maMda thavAne badale tIvra thaI jAya che. (1020) oNkTobara - 1992 saMsAranA trividha tApAgnimAM baLatA jIvane parama kAruNyamUrti satpuruSano bodha / saMga ja zItaLa jaLa che. paraMtu tevo yoga ati durlabha che. tema chatAM je jIva chUTavA mAge che, teNe tenI ja bhAvanA - jijJAsA ane parama bhakti rAkhavI. parama bhakti e prApti mATenI pUrI garajarUpI pAtratA che. tethI te ja meLavavA ahorAtra raTaNa rAkhavuM, ane tevA yoganA virahamAM rahI, verAgI ane saraLa cittavALAM mumukSuno saMga karavo je citta zuddhinuM kAraNa che. raMgarAganA rasIyA ane vakra pariNAmavALAM manuSyanAM saMgamAM na rahevuM. tema ja supAtra mumukSunA saMgathI saMtuSTa nahi thatAM, virahanI vedanA vRddhigata thavI ghaTe, virahAgni jalavAthI tenuM phaLa sAkSAt prApti che, saMta temaja parama nija svarUpane viSe, te niyamabaddha che. (1021) * paradravyathI bhedajJAna karavAno hetu e che ke, temAM sukhabuddhi ane mamatva na thAya, ahaMbhAva na thAya, para mAtra parapaNe . judApaNe ja bhAse, ekatva maTe, kartApaNuM maTe, Azraya maTe. * rAgathI bhedajJAna karavAno hetu e che ke te malina ane duHkharUpa bhAva hovAthI teno niSedha thatAM te abhAvane prApta thAya ane rAganA ekatvano / katRttvano abhAva thAya. * paralakSI athavA Indriya jJAnano niSedha karavAno hetu e che ke te rAgane utpanna thavAnuM kAraNa hovAthI baMdha sAdhaka che, te jJAna Atma sAdhaka nathI, tethI para tarapha jhUkatA upayogane Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 283 svasammukha karavo; arthAt dizA badalavAno temAM Azaya che. paryAyamAtra (kSAyikabhAva paNa) thI bhinna svadravyane bhAvavA-upAsavAno hetu spaSTapaNe e che ke sarva kSaNika bhAvo avalaMbanane yogya nathI. zuddha paryAya to trikALI svabhAvanA avalaMbane ja jJAnIne pragaTe che. mumukSunuM vajana paryAya upara rahe to paryAyabuddhi arthAt mithyAtva daDha thAya; dravyadRSTi pragaTavAmAM te bAdhaka che. jJAnI-muni nija kAraNa paramAtmAnI bhAvanA arthe sarva paryAyathI bhinna svarUpane bhAve che, dRSTino puTa Ape che. ukta prakAre bhedajJAna viSayaka vidhi-niSedha avagAhavA yogya che. (1022) jJAnamAM, avalaMbanabhUta jJAnamAtra prasiddha che, ane jJAnamAtranI prApti svasaMvedanathI che. AtmAnA sarva paryAyomAM ane sarva guNomAM, ekarUpa nizcaLa, abheda (dravya-paryAyanA bhedathI para . anaubhaya) svarUpanuM grahaNa, svasaMvedana dvArA thatAM pariNAmanI dizA aMtarmukha thAya che. Atmadharma aMtarmukha pariNAme aMtaH tatva-pariNAmIka bhAvanA avalaMbane thAya che. koI bahirmukha bhAvamAM dharma nathI. zrIguruno A (paramArtha) upadeza che. (1023) mAtra svarUpa sthita dharmAtmAthI AtmA / dharma zravaNa karavA yogya, prApta karavA yogya che, ArAdhana karavA yogya che. potAnI kalpanAthI ke "kalpanA prApta puruSathI AtmA zravaNa karavA yogya nathI. prApta thavA yogya nathI. kalpanA prApta jIva gRhita mithyAtvamAM che. A satpuruSanuM - paramakRpALudevanuM - vacanAmRta, patrAMka - 403 - mumukSu jIve vismaraNa karavA yogya nathI. puruSanA viyogamAM virahanI vedanApUrvaka, mumukSuoe temanA vacanonA AdhAre, vikalpa supAtra jIvo sAthe satsaMgamAM rahI svarUpanI gaveSaNA kartavya che, svarUpa jijJAsA prAptinI bhAvanA kartavya che. ' (1924) haka zrI vItarAgadeve nirUpaNa karelAM sarva siddhAMto kevaLa AtmahitanA hetubhUta che. tema chatAM zuddha aMtaHkaraNathI tenuM avagAhana na karavAmAM Ave to mati viparyAsa thaI, jIvane unmArgamAM javAnuM thAya che. tethI pUrvajJAnI puruSoe je te siddhAMta - nirUpaNa karatAM, saMbhavita viparyAsanA nirodha arthe yathAyogya mArgadarzana karIne parama upakAra karyo che. namaskAra ho temanI kAruNyavRttine ! pratipAdIta siddhAMta dvArA AtmalAbha kyA prakAre thAya ane te ja siddhAMtane ayathArtha grahaNa karatAM, kevA prakAre vikRtI utpanna thAya vA ekAMta thaI jAya, e vagere, cAreya paDakhethI mukhyagauNa, kAraNa-kAryano krama, Agama-adhyAtmanuM avirodhapaNuM AdinI spaSTatA (Atma- lakSa sahita / samyak prakAre) prakAzanAra mahAtmAono anupama upakAra che. (1025) Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 anubhava saMjIvanI aMtara avalokana vinA, mAtra vicAra-tarkaNAthI prayogano viSaya samajAto nathI. rAga ane paradravya sAthe ekatra thaI rahyuM che. - te viparIta - ulaTo prayoga niraMtara cAlu che, thaI rahyo che. te avalokanathI samajAya to, maTe ane savaLo prayoga karavAnI rIta paNa samajamAM Ave tyAre bhedajJAnano prayogAbhyAsa cAlu thAya. darzanamohanA anubhAgane ghaTavAmAM bhedajJAnano prayoga utkRSTa sAdhana che, te svasammukhatAno puruSArtha che. (1026) je ekarUpa jJAnAkAre pragaTapaNe prakAzamAna che, je sarvadA acaLa ane nirAbAdha rahe che, te jIvanuM svarUpa jJAyakapaNuM atyaMta anubhavanuM kAraNa che, anubhUti svarUpa che. para tarapha jotAM arthAt potAmAM potAne nahi jotAM, paNa potAmAM - para na hovA chatAM - parane jotAM (paranA pratibhAsamAM paranA astitvano bhrama thavAthI) pote potAnI vidyamAnatAne bhUle che. paraMtu anubhavagocara thatuM spaSTa caitanya, te jIvanuM svarUpa, te jIva pratye potA pratye) upayoga vALatAM pragaTa dekhAya che-vedAya che, pote potAthI parokSa zI rIte rahevA yogya che ? pote to pratyakSa ja che, pratyakSane pratyakSapaNe jotAM vedana pratyakSatA Avirbhata thAya che. anaMta jJAnIo pratItimAM potAne pratyakSa karI karIne ajara amara thayA. - A svamAM abhedajJAnano prayoga che. (1927) potAmAM / nijamAM paranA astitvane bhramathI anubhavatAM, potAnA svayaMnA sampha svarUpanI vidyAmAnatAne bhUlelA jIvane, samyamArgamAM caDAvavA arthe, paraprakAzananA kALe paralakSanA niSedha arthe, "kharekhara para jaNAtuM nathI- evuM jJAnI puruSonuM nijamAM nijane grahaNa karAvavA mATenA hetubhUta prayoganuM A vidhAna che, adhyAtma paddhatinuM A kathana samyaka prakAre avadhAravA yogya che. (anya prakAre nahi) jinezvarano sanAtana mArga sadA jayavaMta varto ! (1028) adhyAtmano viSaya parama gaMbhIra che, tene agaMbhIrapaNe kathana karavo athavA zravaNakALe agaMbhIrapaNe sAMbhaLavuM te jIvano moTo doSa che, temAM gupta anAdara | upekSA (svacchaMda) thaI jAya che. ema jANIe chIe. tethI he jIva! svAdhyAya kALe gaMbhIra upayoga rAkha! saMsAramAM eka vakhatanA maraNa - prasaMge paNa tadyogya gaMbhIratA jALavavAmAM Ave che. to A anaMta maraNa nivAraNa-prasaMganI vicAraNAnA viSayamAM agaMbhIra pariNAme vartavuM, te bALabuddhi zuM nathI ? oghasaMjJA ane lokasaMjJAthI A doSa sahajAkAre hoya che. parama gaMbhIra adhyAtmatattvanA pratipAdaka zrIgurunI gaMbhIra guru-girA pratye agaMbhIra vartana - te svacchedano prakAra samajavA yogya che. te zAstra ane guruno avinaya che. darzanamohanA AvaraNanuM Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 285 kAraNa che. (1029) rAga to paryAyadRSTimAM che, ajJAnI paryAyadRSTi hovAthI - tene rAga che. svabhAvadaSTimAM rAga nathI. tethI jJAnIne rAga nathI."- pU. gurudeva. ukta vacanAmRtamAM ghaNI gaMbhIratA | UMDANa che. paryAyamAtranuM potApaNe avadhAraNa - e rUpa paryAyadaSTine lIdhe, paryAyamAM rAgarUpe pote anubhavAya che. tethI A mithyA anubhavarUpa ajJAna jene che, tene rAga che, te rAgI che, kAraNake potAne rAga mAne che. harSa-zoka paryAyadRSTimAM paraMtu paryAyamAM rAgAMza hovA chatAM, je svabhAvadRSTivaMtane temAM potApaNuM-potAnuM astitva anubhavAtuM nathI, rAga jene parazeyapaNe jaNAya che, tevA jJAnIne potAmAM rAga nathI, tethI svabhAvadRSTie, rAga nathI. dRSTi rAgane kabulatI nathI. tene harSa-zoka nathI. (1030) koIpaNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavuM yogya nathI. (zrI.rA-460) Ama chatAM jIva saMsAramAM aneka kAraNo prApta thatAM kleza pAme che. tenuM kAraNa avicAra ane ajJAna che. ajJAnathI, moha ane durgatinAM duHkha utpanna thAya che. saMsAranA koIpaNa kAraNothI A AtmAne nukasAna thaI zakatuM nathI, tevuM asaMgatattva pote che-tevA nizcayanA abhAvamAM jIva bAhya prasaMgamAM potAnuM kAraNa kAryarUpe mAnI, - ciMtavIne klezita thAya che. AtmA sarvathI sarva prakAre bhinna kevaLa asaMga caitanya hovA chatAM - akAraNakAryapaNe hovA chatAM - mohathI bhUlIne saMbaMdha kalpe che, jenuM phaLa duHkha che. klezanI nivRtti arthe sapuruSanI AjJA vicAravI - aMgIkAra karI AtmajJAna prApta karavuM te ekamAtra upAya che. koIpaNa kAraNavazAt svarUpanuM vismaraNa thavA yogya nathI. AtmasvarUpathI adhika evuM A jagatamAM koI ja nathI. sarva klezathI mukta thavAno upAya ekamAtra AtmajJAna che. (1031) jIvanI anAdithI parapadArthamAM sukhabuddhi hovAthI (jJAnamAM) paralakSI jJAnanI pravRtti cAlyA kare che. temAM joyAkAra jJAnano arthAt jJAna vizeSano AvirbhAva thaI jJAnasAmAnyano tirobhAva rahe che. A sthitine jIvanI joya lubdhatA arthAt zeyamAM Asakti jANavA yogya che. svarUpamAM sukhano nizcaya thaye, jJAna svalakSI thAya che. tevA svalApUrvaka jJAnasAmAnyano arthAt jJAnavedanano AvirbhAva karavAmAM Ave to, pragaTa AtmA svasaMvedanamAM Ave che. svalakSe A prakriyA sahaja che, kAraNa anaMtasukhanuM nidhAna pote ja che. tethI pariNAmanI te pratye gati sahaja thaI jAya che. svAbhAvikapaNe ja jIvanI vRttimAM sukhanI apekSA sadAya che. tethI "sukhanidhAna pratye jatA Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 anubhava saMjIvanI pariNAmane rokI zakAya nahi. (1032) satpaSanI vANImAM Atmahitano - paramArthano viSaya game teTalo spaSTa vyakta thayo hoya, topaNa je mumukSue AjJAMkitapaNe satsaMga na upAsyo hoya tene te paramArtha samajAto nathI. AjJAMkitapaNAne lIdhe mumukSunI mati paramArtha samajavA mATe nirmaLa / saraLa thAya che. AthI evo niyama siddha thAya che ke mumukSajIva satsaMga AjJAMkitapaNe upAse to ja satsaMga saphaLa thAya, anyathA nahi, kAraNake te sivAI svaccheda - je mahAdoSa che tenI hAni thatI nathI. AjJAMkitapaNuM mumukSunA darzanamohanA rasane ghaTADe che. jethI te upazAMta thavAne yogya thAya. (1033) mumukSunI bhUmikAmAM darzanamohanI pradhAnatA na thAya, tevI sAvadhAnI rAkhavI ghaTe che. nahi to kaSAyanI maMdatA karavA mATe prayAsa rahyA karaze ane je maMdakaSAya thaze, te mumukSunI bhUmikA mAnatAM - darzanamohanI vRddhi thaze athavA vidhinI bhUla thaze. jo ke darzanamohano rasa ghaTavAthI cAritramohano rasa sahaja ApoApa maMda paDe che. topaNa cAritramoha - maMdarasa ane maMdakaSAya sarvathA eka nathI, athavA temAM samavyApti paNa hoya che ane viSama vyApti paNa hoya che. mohanI zakti moharasamAM hovAthI rasanI maMdatA ane abhAva kartavya che. avalokana paddhati vaDe moharasa maMda paDe che, ane nijahitanI jAgRti vRddhigata thAya che. te yathArtha bhUmikA che. (103). koIpaNa sat sAhitya vAMcI vicArI AtmaguNa pragaTa thavAno mukhya daSTikoNa-uddezya mumukSu jIvane hovA yogya che. zAstra-vacanamAM, upadeza paryAya pradhAnatAthI hoya che ane nizcayanA upadezamAM sarva paryAyo gauNa karAvAya che. te sarvamAM kevaLa hitabuddhithI vAMcavA-vicAravAmAM mumukSunuM prayojana hoya che. tethI kyAMya paNa muMjhavaNa, anartha ke aviveka thatAM nathI. aMte, sarva vibhAvamAM adhyAsathI ekyatA thaI che, tethI potAnuM sarvathA bhinnapaNuM pratyakSa anubhava karI, svasvarUpanuM pUrNapaNuM, zuddhapaNuM, samyakSa, atyaMtazAMtapaNuM - AnaMdapaNuM, avinAzIpaNuM, dRSTigocara karavA yogya che. saMpUrNa mahAbhyanuM sthAna evA nijasvarUpanA mahinAmAM DubatAM, samasta jagatanuM vismaraNa sahaja thavA yogya che. e ja bhAvanA ! (1035) navembara - 1992 mahAtmAnA yoge samaSTigata upadeza prApta thavA chatAM paNa AtmArthI jIva tethI saMtuSTa nahi thatAM, potAnA prayojana arthe vyaktigata upadeza grahaNanI AvazyakatA mahesUsa karI, mahApuruSanuM sAmIpya cAhe che. tyAre te jIvanI vartamAna yogyatAne anulakSIne mahApuruSa bodha Ape che, je Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 anubhava saMjIvanI kalyANakArI thAya che. AthI vyaktigata upadezanuM mahatva vizeSa samajavA yogya che. AvI samajaNa asAdhAraNa viveka - vicAravAna jIvane ja hoya che, te joI mahApuruSanA cittanI prasannatA upaje che, te ja temanI kRpAdRSTi samajavI. bAhya prabhAvanAmAM sammaSTigata upadeza vizeSa kAryakArI (1036) che. AtmArthI jIvane svadoSa dekhI sahaja kheda thAya che. temAM vibhAvarasanuM ghaTavuM thAya che. tema chatAM je te doSa vAraMvAra thaI Ave che ane TaLatAM nathI, tethI mUMjhavaNa thaI Ave che. tyAM svadoSane pragaTa karavA yogya satsaMganA yoge-tevo saMga Icchavo ane doSanuM nivedana karavAnuM sthAna, te doSa TALavAno upAya jANI, te saMganuM upakArIpaNuM jANavuM. pUrNa nirdoSatAnA abhilASI jIvanI AvI AcaraNA hoya. jinezvaradevano mArga lokottara nirdoSa-pavitra che. pUrNa pavitra nija svarUpane nihALavA mATe AvI taiyArI hoya pavitratAnI ruci te AtmA ruci che. jenI ruci tenI sAvadhAnI rahe. pavitra svabhAvanI sAvadhAnImAM samyakdarzana-jJAna-cAritra pragaTavAnuM kAraNa paNuM che. kAraNa kAryanI paraMparAno Avo krama che. (1037) para padArthane jANavAnuM AtmAne kAMI prayojana nathI. tema chatAM, svapara prakAzaka zaktine lIdhe, darpaNavat jJAnamAM parapadArthanuM pratibiMba UThe che. tethI paranuM jaNAvuM anivArya che. anAdithI bhedavijJAnanA abhAvane lIdhe, jIvane potAnA jJAnamaya bhinna astitvanuM jJAna nahi hovAthI, para jaNAtAM para sAthe ekatra thaI rahyuM che. AvI sthiti hovAthI, parane parapaNe jANavuM-te jarUrI che, tethI paranuM mamatva / ekatvano doSa maTe te prayojanabhUta che. doSane na jANavAmAM na samajavAmAM Ave to, teno kSaya karavAno samyak upAya thaI zake nahi. kalpitapaNe athavA yukti vaDe para sarvathA jaNAtuM nathI' - tema daDha karavAthI, padArthanA svarUpajJAnano viparyaya thAya che, bhedajJAna - prayogavaDe nija astitvane grahaNa karavAnA puruSArthamAM, nijamAM mAtra nijane ja vedIne jANavuM, jethI bhAvamAM paranuM ekatva maTe. jyAM jyAM jJAna tyAM tyAM huM evo daDhabhAva te samyakatva che." (-anu. pra.) (1038) zrata prApta thavA chatAM paNa jIvane nija svarUpano yathArtha nizcaya thavAmAM, eTale ke svarUpanI oLakhANa thavAmAM aMtarAyarUpa jIvano mati viparyAsa che. te mati viparyAsa, paramAM sukhabuddhine lIdhe utpanna thayelA rasane lIdhe che. aMtarathI AtmakalyANanI bhAvanA pUrvaka, A vibhAvarasane jhera jANI, moLo phIkko pADavAmAM AvatAM vairAgya ane upazama pragaTe che. Ama yathArthapaNe vibhAvabhAvo nIrasa thayAM pahelAM, svarUpane samajavA jatAM, jAye ajANya svarUpano anyathA - Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 anubhava saMjIvanI kalpita nirdhAra thaI jAya che. kAraNake mithyAtva moLuM paDavuM nathI. tethI paramAM sukhabuddhi eja AraMbha . parigraha che, ke je yathArtha vairAgya . upazamarUpa AtmArthInI yathArtha bhUmikAnA verI che, virodhI ane ghAtaka che. AtmArthI jIve sarva upadeza ane siddhAMtane upazama arthe (vibhAvarasa toDavA arthe) grahaNa karavA yogya che, ane te ja yathArthatA che. (1039) tattvajJAnano abhyAsa karanAra jIva avalokana paddhatimAM na Ave to adhyAtmanA viSayathI jANakAra thAya che, topaNa vedana - anubhavanA viSayathI ajANa rahe che. tethI vidhinA viSayanI jANavAnI pradhAnatA saMbaMdhita sthaLa jANakArI thavA chatAM, anubhavanI sUkSma, yathArtha vidhIthI ajANa hoya che, kAraNake vicAranI pahoMca jJAna sAmAnya ke jyAM jJAnavedana che, tyAM sudhI nathI. vaLI avalokana vinA paralakSa maTavAnI dizAmAM koI vAstavika prakriyA zarU thaI hotI nathI. tethI sarva jANavuM paralakSI hoya che. temAM nyAya Adi Agama anukULa hovA chatAM, yathArthatA utpanna hotI nathI, adhyAtmano Azaya buddhigamya thavA chatAM, bhAva bhAsato nathI. tethI svalakSI avalokanamAM ghaNI gaMbhIratA che. bhAvabhAsana vinA sanmukhatAno puruSArtha zarU thato nathI. (1040) adhyAtmano Azaya buddhigamya thavAthI, trikALI paramapariNAmika jJAyaka svabhAvano, Azraya - avalaMbana-lakSa - aMtarmukhatA - vagere thavAnuM, tema thavAnA hetuo, nyAyo, yuktio, Agama AdhAro vagere - samajavAnuM ane samajAvavAnuM banI zake che. paralakSI jJAnamAM tyAM sudhI paramArthanA viSayano saMbhava che, paNa yathArthatA to svalakSa thatAM ja thAya che. tyAM sudhI ukta viSayano bhAvAbhAsato nathI. AvI sthitimAM prAyaH yathArthatA manAI jAya che, je yathArthatAne pratibaMdhaka che. yathArthatA samyakatva upajavAnuM aMga che. eTale ke pUrvabhUmikA che. - A viSaya sUkSma che, kAraNake yathArthatA AvyA vinAnI A samajaNamAM kalpanA thaI, kalpita bhAvamAM saMtoSa - miththA saMtoSa / samatA Ave che. paNa svabhAvanI apUrva ruci ane vibhAvanI aruci pragaTatI nathI. phalataH yogyatA rokAI jAya che. (1041) AtmArthI prArabdha prasaMgamAM potApaNAno rasa ghaTADavA jAgRta hoya. AvI jAgRti nija kalyANanI baLavAna bhAvanA vaza utpanna hoya. guNa jijJAsApUrvaka satsaMganuM mahatva bhAsavuM, saraLatA ane vairAgya - upazama Adi yathArtha bhUmikAmAM hoya to AtmasvarUpano vicAra - khoja yathArthapaNe thAya, svabhAvanI samyakatAnuM sUkSma) svarUpa sudhI upayoganI pahoMca thAya. jJAnI puruSanI dazAmAM svabhAvanI samyakatA pragaTa che. je vaDe svarUpanI abhimukhatA ane apratibaddhatAnI prayatna dazA samajAya, to AtmArtha samajAya ane jJAnI mahAtmAnI apUrva bhakti pragaTe. (1042) Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 289 svarUpanI bhAvanA niraMtara rahe, vRddhigata thatI rahe to, svarUpanI prApti avazya thAya ja. bhAvanAthI darzanamoha ane jJAnano viparyaya-maLa vagere avarodha dUra thAya che, vA gaLI jAya che, tyAre upayoga dvAramAM caitanyano prakAza dekhAya che, AtmAmAM sahaja pratyakSatA anaMta che - tenuM darzana e ja caitanya prakAza che. je bhAvanA vaDe prApta thavA yogya che, kharI bhAvanA sivAI bIjA prakAre prApta thavA yogya nathI. (1043) - prazna :- pUrNatAnuM lakSa-dhyeya thayAnuM lakSaNa svarUpa zuM ? uttara HsvarUpanI bhAvanA niraMtara rahe, laganI / tAlAvelI lAge, te prApta thaye ja chUTako, tyAM sudhI jaMpa na vaLe, prAptinA ja pAyA gote, kharA mokSArthIne AvuM hoya. Avo prakAra bhUmikAnI yathArthatAne utpanna kare che. je yathArthatA vikAsa pAmI samyaktvane utpanna kare che. mumukSunI bhUmikAmAM yathArthatA utpanna thatAM, potAnA prayojananA viSayane, prayojana (Atmahita) sadhAya tevI rIte pUrNatAnA lakSya anusAra jANe che. (1044) - sAmAnyanA AvirbhAvarUpa jJAnavedana sudhI jenI pahoMca nathI, te adhyAtmano viSaya adhyAtma zAstra anusAra nyAya yukti (anubhavanA dRSTAMto) anusAra avadhAre, topaNa temAM jANavAnI pradhAnatAthI kathana AvI zake, paraMtu vedana pradhAnatA athavA vedana saMbaMdhita kArya paddhati ane te viSayamAM thatI viparItatA - aviparItatA Adi - (sAMgopAMga viSayanA ajANapaNAne lIdhe) AvI zake nahi. yapi vedanano viSaya adhikAMza avaktavya che, to paNa je kAMI alpAMze vaktavya che, te vyakta thavAmAM te dazAnA anubhavanI jhalaka anubhavarasa sahitanI hoya che. tethI tyAM sudhI jenI pahoMca nathI, tenAM vaktavyamAM taphAvata rahe che, je te viSayanAM anubhavIne samajAya che, sAdhAraNa mumukSune ke madhyama koTInAM mumukSune Avo bheda na samajAvAthI, te bhrAMtimAM paDe che.(1045) prazna :- jo pUrNatAnuM lakSa na baMdhAyu hoya to zuM karavuM ? dhyeya bAMdhavuM che, paNa te mATe zuM karavuM tenI mUMjhavaNa che ? samAdhAna :- dhyeya zUnya pravRttinuM mUlya zUnya jANavuM, jethI nirahaMtA rahe ane dhArmika pravRttimAM rokAvAnuM kAraNa utpanna na thAya. satsaMgane amRta jANI, saMsAranA sarva prasaMganI gauNatA thAya. saMsAranI sarva mahatvakAMkSA sAva mUkI devI, tIvra apekSA kayAMya paNa na rAkhavI. satsaMgamAM paNa pUrNatAnuM lakSa' nathI thayuM, tenI khaTaka rAkhI, te arthe ja sarva vicAraNA maMthana cAle, teno ja prayatna rahe te ja 'tenuM" kAraNa che. kAraNamAM kArya garbhita samajavuM. jene chUTavuM ja che, tene koNa bAMdhI zake ? evuM zuddha aMtaHkaraNa che ke nahi te tapAsavuM. tapAsatAM abhiprAya (niyata) -- - Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 anubhava saMjIvanI pakaDAze, ane tyAre malinatA aMtaHkaraNanI maTaze, to pUrNatAnuM lakSa' thaI zakaze. (1046) zAstra abhyAsa prasaMge haMmezA jANavAnA viSayane gauNa karI, prayojanabhUta viSayane mukhyatA ApavI joIe, ane jeTalo koI prayojanabhUta viSaya che, temAM potAnA doSa ane viparyAsa TALavAmAM upayogI hoya, te sivAyanA viSayane gauNa karavA joIe. temAM paNa vartamAna sthitine anulakSIne AgaLa vadhavAmAM vartamAnamAM upayogI thAya, tene mukhya karI, prayojana sAdhavuM joIe. A paryAya naye, vAta nijahitanI sUkSma ane tIkSNa dRSTi aMgenI che. je dhyeyane / pUrNatAnA lakSane anusarIne sahaja hovA yogya che. AzrayabhUta paramabhAva parama prayojanabhUta che, tyAM sudhI pahoMcavAnI A zreNI kahI. . (1047) lakSaNathI ane vedanathI svarUpa prAptinI vidhinA viSayamAM jeno praveza nathI, teno AdhyAtmika viSayamAM kharekhara praveza nathI. chatAM adhyAtma tattvanI pradhAnatA thatI hoya to te ghasaMjJAe thAya che. tattvanI aMtara ruci vaDe oLasaMjJA nivRtta thAya to AtmalAbha thAya, yathArtha lakSa - AtmakalyANanuM hoya to kyAMya aTakavuM na thAya, oghasaMjJAmAM vizeSa kALa laMbAya nahi. jo oghasaMjJAmAM vizeSa rahevuM thAya to temAMthI vikRti vRddhigata thaI jAya che, bAhya lakSI kevaLa zubhopayoganI sarva pravRtti rahI jAya che. viSaya adhyAtmano hovAthI temAM yathArthatAno vA samyaka zraddhA jJAnano bhrama thAya che. tethI A sthaLe tema na thavA jAgRti hovI ghaTe, vicAravuM ghaTe. (1048). jo AtmahitanI jAgRti jIvane na rahe to anAdithI atyAra sudhInI pravRtti jema paramArthe nirlakSa ane niSphaLa gaI che, tema ja bane. jethI AvA suyogamAM ke jyAM parama sat nitaratuM hoya tyAM, AtmajAgRtine daDhapaNe bhAvIne, lokabhaya ane laukikabhAvano tyAga karIne vartavuM ghaTe che, jethI sau sAdhana nija hitamAM ja nimitta thAya. sat sAdhana nimitta)mAM to AtmazreyanuM ja nimittatva che. paNa te upAdAnanI yogyatAe ja siddha thAya che, anyathA nahi, te paNa lakSamAM rAkhavA yogya che. sarva sAdhanamAM satsaMga sarvottama che, e sarva Agama ane jJAnIone sammata (1049) jeo bhedajJAna ane svAnubhava pariNata che, jeone prArabdhayoge parabhAvanA udaya prasaMge pravartatA hitabuddhi ke pramAdabuddhi saMbhavatI nathI, evA jJAnIo paNa vyavasAya Adi saMsArika pravRttithI nivRttinI bhAvanA kare che, to pachI mumukSujIve nijajJAnanA paricaya-puruSArtha arthe nivRttine Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 291 IcchavI, te vicAravAna jIvano viveka che. A prakAranA vivekano abhAva-parabhAvanI rucino dyotaka che. kharI mumukSatAmAM to udaya-prasaMgamAM asArapaNuM bhAse che. vRthA samaya khovo paDe che, tema jANI, nivRttinI jhaMkhanA rahyA kare ane pUrI zaktithI AtmArtha pAchaLa samaya vyatIta thAya tevo upayoga rahe. (1950) Disembara - 1992 anupama cidrupane - nija paramezvara padane aMtaramAM jeNe vyApaka nihALyuM, tene rAgAdimAM svapadano bhramabhAva maTayo, rAganI mIThAza chUTI, kAraNa azuci ane duHkha lAgavAthI apekSA chUTI upekSA thaI, jene rAganI upekSA thaI. tene rAganA viSayabhUta dehAdi ane Indriya viSayonI mAyA tajavI sahaja hoya. zAzvata padamAM nivAsa thatAM, bhavaudAsI thaI nija sukharAzI pAme. AkhAbhavathI upekSAbuddhi thAya, tyAM bhavanA peTA bhedarUpa udaya prasaMgomAM gauNatA thavI sahaja che. satsaMgane niSphaLa karanAra evA laukkibhAvane to A alaukika sanmArgamAM jarApaNa avakAza nathI. (1051) aho ! satpuruSanA hRdayanuM gAMbhIrya ! mAna-apamAnanI buddhi nahi hovA chatAM, potAno AtmA bAhya mahAbhyane na bhaje, te arthe jeo atyaMta jAgRta che, anya mahAtmAo pratye ane pAtratAvAna utkRSTa mumukSu prati jeo sahaja bahumAnapUrvaka vinamratApUrNa vyavahArathI pravarte che. dRSTi samyaka hovAthI jemane mahA viveka pragaTa thayo che. dharma-prabhAvanA pravartAvatAM, mumukSuone Azraya mArga bodhavA chatAM, prApta mahatvathI jeo aMtarathI nispRha rahe che, tema chatAM aMtevAsI supAtra jIvanI bhakti-bhAvanAne kevaLa niSkAraNa karuNAthI anumode che, svadoSane paNa pragaTa karI je parasparanI ekyatAne vRddhigata kare che. tevI sva-para kalyANaka vicikSaNatAnA dhAraka dharmAtmA pratye hRdaya namI paDe che. kharekhara teo AzcaryanI pratimA ja che. jema jema temanA samyaka caraNanI samIpa javAya che, hRdaya vAraMvAra bahumAnathI pokArI UThe che - aho aho ! (1052). avaguNa pratye aNagamo te prazasta Sa che. cAhe te svano hoya ke parano. guNa jijJAsA - cAhanAnI bhUmikAmAM te thayA vinA rahe nahi. samyaka vIryanI utpatti thavA pahelAMno A krama che. anAdithI avaguNa pratye jIvano puruSArtha pravarte che, je vAstavamAM napuMsakatA che, athavA kevaLa gusso e napuMsakatA che. Atma- jAgRti athavA samAja jAgRti arthe puNyaprakopa savirya hoya che, paurUSI hoya che. avaguNa sAme AtmA kakaLI UThe, te sadguNa che, doSa nathI. daMbhanA dora para rAcanAra, prabhAvanAnA nAme prasiddha prApta karanAra, soyanuM dAna karIne sonAnI Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 anubhava saMjIvanI corI karanAra, pratyenA kaTAkSamAM kaDavAza na gaNatAM, karuNatA hoya che. saMtonI vANImAM paNa te jovA maLe che. (1053) guNa ane guNavAna pratyenuM bahumAna te bhaktinuM sAcuM svarUpa che. AvI sAcI bhakti guNa prApti ane jJAna prAptino hetu che. A bhakti baLe jJAna nirmaLa thAya che. nirmaLa jJAna mokSano hetu che. bhASA jJAna ke vidvatAthI nirmaLajJAnanI koTI uMcI che. judI jAta che. (1054). aparamArthane viSe paramArthano Agraha dRDha thavAthI, (athavA) (darzanamoha vRddhigata thavAthI), samyaphabodha prApta thavAnA yoge paNa, te bodha praveza thAya, tevo bhAva utpanna thato nathI, evI viTaMbaNA mumukSujIvane uparokta kAraNathI thAya tyAre, parama dIna bhAve paramAtmA pratye yAcanA kartavya che ke he nAtha ! A paribhramaNathI nivRttino sarvottama upAya evo je satpuruSano pratyakSa yoga - teno zaraNabhAva mane utpanna thAya - evI kRpA kara' ! evA bhAvanA vIsa doharA pa. kRpALu deve, zrI lallujIne bodhyA hatA, te guNa AvRttinA hetuthI AtmArthIjIve anuprekSA karavA yogya che. (1055). jeNe aMtatattva-nija padArthane joyo nathI, aMtarmukhI mArga jANyo nathI, tevo jIva aMdhapaNe te padArtha ane tene pAmavAnA mArgane darzAvI zake nahi, tema chatAM kalpanA vaDe apariNAmI rahI mArga kahe, to mahA anarthakArI dazA potAnI thAya. - tema vicArI, bIjAne upadeza karatAM, uparokta viSayanI gaMbhIratA lakSamAM levA yogya che. tethI ja mumukSujIve jinavANInA Azraye, upadezaka nahiM thatAM, satsaMga upAsavo, guNa jijJAsu rahevuM. (1056) anya dravya-bhAvamAM tadAbhyapaNuM bhAse che, te janma-maraNa ane paribhramaNanuM kAraNa che, tenI nivRtti sva svarUpane lakSaNathI, guNathI, ane vedanathI tadAbhyapaNe anubhavatAM sahaja thavA yogya che. paramAM svapaNAnI bhrAMti te ja saMsAra che, te ja sarva doSanuM mULa che. tene chedavAno upAya sarva prathama kartavya che, tene gauNa karI, nAnA doSa choDavAmAM samaya ane zakti kharcavI ucita nathI. (1057) che. "jJAnamAtrathI vedanagocara thatuM je nija astitva te ja AtmA che; je pratyakSapaNA vaDe thI) sAkSAtkAra thaI nizaMka pratItine upajAve che. Atma-vedana zAMta sudhAmaya hovAthI temAM haravuMjAmavuM sahaja thavA yogya che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 anubhava saMjIvanI jJAnamAtra bhAvamAM anaMta nija aizvaryanuM avalaMbana che, vIryanI phuraNA che. (1058) udaya prasaMgomAM apekSAvRttinA kAraNe dInatA thatAM nija sAmarthyano sahaja asvikAra thaI jAya che, te ajJAnInuM lakSaNa che. jyAre svayaMnA anaMta sAmarthanA svIkArane lIdhe, nirAlaMba nirapekSa parama tattvanA adhAre udayamAtramAM udAsInatA te jJAnInuM lakSaNa che. tethI ja jJAnI asaMgatAnI haMmezA bhAvanA bhAve che, je asaMgadazAnI prAptinuM kAraNa che. mumukSu jIvane zubhayoganI pravRtti karatAM dravyAdinI vAMchA rahe, to te mumukSatAne nAza kare, tevI vAMchAnA pariNAma te bhUmikAnI bahAranA pariNAma che. (1059) - anubhavajJAne karIne AtmAmAM utpanna thayelo evo nizcaya badalAto nathI ke bIjA padArthanA saMgathI pravartatA Azrava che ane AtmapariNAmanI asvasthatA arthAt asamAdhi che. Atma pariNAmanI svasthatA teTalI ja samAdhi che. tethI ja sarva saMga-prasaMgamAM jJAnI udAsa che. mokSamArgamAM pravRtti be karI zake che, eka jJAnI ane bIjA jJAnInA Azraye vartatA hoya che. sarva udyamathI asaMgatAe, AtmabhAva sAdhya thAya tema pravartavA zrI jinezvaranI AjJA che. (1060) bAhyamAM potAnuM mahAbhya dekhAya, tevuM kAMI karavuM, karAvavuM ke anumodavuM-te jJAnIne priya hotuM nathI, bAhyadaSTivAnane priya hoya che. manuSya paryAyamAM mAnane jItavuM ati duSkara che. teno sugama-saraLa upAya puruSano caraNa-Azraya che. te sivAI mAnathI mukta thavuM ati duSkara che. - A duSkara kAryanI siddhino adbhuta upAya saMtoe bodhyo che. te mumukSu jIve parama hitanuM mULa samajI upAsavA yogya che. (1061) anukaMpA samyaka prakAre utpanna thaye, sarva jIva pratye bhedabhAva vinA niravairya buddhi thAya che, te AtmazAMtinuM kAraNa che. jyAM sudhI ekapaNa jIva pratye vaimanasyanuM zalya rahe, tyAM sudhI AnaMda utpanna thavAmAM AtmAne pratibaMdha che, teTaluM saMkucitapaNuM che. jyAM saMkucitatA hoya tyAM tevuM valaNa AtmAne vaLagaNa thaI paDe che. tevI kuMThita dazAmAM AnaMdano udbhava kema thAya? koIpaNa prakAranA bhedabhAva vinA sarvAtmAno pUrNa hRdayathI svIkAra-satkAra thAya to, alaukika dazA pragaTe. (1062) anubhUtisvarUpa hovAthI, AtmA atyaMta pratyakSa che. AtmAmAM sahaja pratyakSatA anaMta che. niraMtara vartatu jJAna vedanathI tevI siddhi ane pratIti che. pratyakSatAnA AdhAre utpanna pratIti, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 anubhava saMjIvanI niHzaMkatA ane puruSArthane sahaja utpanna kare che. pratyakSatAnA avalaMbanathI Atmarasa pracura thAya che, vIryano uchALo Ave che. vIryanuM svAbhAvika kArya svarUpa racanA che. (1063) jJAna sAmAnyano AvirbhAva thavAthI ane jJAna vizeSano tirobhAva thavAthI, jJAnamAtra evA sva-svarUpano potArUpe anubhava thAya che. anya padArthamAM sukhabuddhi maTavAthI - Asakti maTavAthI - yAkAra jJAna nIrasa thavAthI, jJAnanuM bAhya padArtha pratye kheMcANa ghaTI javAthI, ane Atmika sukha prati Asakta thavAthI, jJAnavizeSa tirobhUta thaI zake che, - vA thAya che. (1064) - jJAnI puruSanA samAgamanI upAsanA vinA, jIva svacchede svarUpano - siddhAMtano nizcaya kare te chUTavAno mArga nathI, tema karavA jatAM viparyAsa thavAno saMbhava che, jIvanuM paramAtmA paNuM sarva zrutajJAnano sAra che, paraMtu te svarUpa yathAtathya pragaTe nahi tyAM sudhI jijJAsu rahevuM, mokSArthI rahI sapuruSanA Azraye - AjJAe nizcaya karavo, te mokSanA bIjabhUta che. nahito paramAtmapaNAnuM abhimAnanI pravRtti thAya, je vItarAga sarvajJa puruSonI azAtanA rUpa che. - AvI gaMbhIratA vicAraNIya che. (1065) jAnyuArI - 1993 mahAtmAonI aMtarbAhya jIvanacaryA jotAM, upadezamArga pravartAvavAmAM sahajapaNe apratibaMdha bhAvamAM jAgRta rahI, pravaryA che, paraMtu phudIraNabhAve tevI pravRtti karI nathI. jo tema kare te avazya pratibaMdha thAya je AtmAne viSe guNa pragaTe te avazya bhakti karavA yogya che. topaNa aviratirUpa udaya hoya, tethI lokone kaThaNa paDe; ane kaMIpaNa virAdhanA thavAno hetu thAya, temaja pUrvanA paramajJAnI - viratino anukrama tUTavA jevuM pravartana potAthI na thAya, vagere lakSamAM rAkhI pravartavuM ghaTe. udayamAM udAsInatA vinA AtmajAgRti saMbhavita nathI. (1066) lokasaMjJAne zraddhA sAthe saMbaMdha che. je lokonA abhiprAya upara jIve che, tene potA para zraddhA nathI. jene potAmAM zraddhA che tene lokonI paDI nathI hotI. potAnI nirdoSatA ja niHzaMkatAno AdhAra hovo joIe. satyane bIjAnA sarTiphikeTanI jarUra hoya, to te pAMgaLu, apaMga thaI jAya. lokonA abhiprAyane kharIdavAvALA satyane vecI, AtmaghAta kare che. tevA jIvanamAM zAMti hotI nathI. samyamArge cAlanAra svataMtra vicAraka, koInI paNa temA karyA vinA, mastImAM jIve che. tene koI ghaTanA ke durghaTanA calIta karI zakatI nathI, sarva prasaMgo mArganI daDhatA thavAmAM tene, ulaTAnA upakArI thAya che. sAcI samajaNano Avo svabhAva che. (1067) Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 295 paramArthe Atma-svarUpa asaMga che. tevI svarUpAkAra dazAnI - asaMgadazAnI prApti thavI te mokSa che. tevI dazAnI prAptinA upAyathI je ajANa che, teNe mArganA anubhavI puruSanA satsaMganI upAsanA karavI - ema anubhavI mahAtmAoe kahyuM che, te atyaMta satya che. nivArNamArga agama ane agocara che. zrIgurunA Azraya vinA te mArga maLavo azakya che-jo ke jene mArga prApta che te paNa satsaMganI upAsanA Avazyaka samaje che, anyathA prApta bodha sthira rahevo vikaTa che, to AtmArthIne tenI AvazyakatA vizeSa bhAse ja . e niHsaMzaya che. (1068) nijadoSa jovAnA dRDha nizcayane lIdhe tathArUpa lakSa rahe, jethI svachaMda rahitatA thAya, tevA mumukSu jIve zAstra vAMcavA, te pahelAM zAstra jJAna karatAM, zAstrIya abhiniveSa thavAno prAyaH saMbhava che. svacchedarahita jIvane AtmA samajavA arthe zAstra upakArI thAya che. anekavidha zAstra vacanomAM pUrvArpara avirodhatA, kramabhaMga rahita yathArthatA, temaja yogya prakAre vajana hinAdhika devApaNuM - vagere sUkSma prakAra- satsaMga vinA samajAvA durgama che. pUrNatAnA lakSa prApta upazama dazA vaDe, jIva zAstranuM avagAhana karavA mATe adhikArI thAya che. anaadhikArI jIvane zAstra te zastra thaI paDe che. (1069) jJAnIne svarUpamAM sthiratAM vardhamAna thavAthI vItarAgatAne lIdhe sahaja tyAga varte che, te temanA aizvaryane vyakta kare che. zrI tIrthaMkaradeve A prakArathI tyAganuM utkRSTapaNuM prakAzya che. je sarva jIvone upakArI che, - upakArabhUta che. je je pravRttinA yoge upayoga vizeSa calAyamAna thAya, tenAthI chUTavA jJAnIne sahaja udyama thavA yogya che. akartApaNe tyAga thavo ISTa che. samyaphaprakAre vartatA tyAgamAM dInatAno abhAva hoya che. vItarAgatAnA sabhAvamAM ane pramANamAM, rAgano - vikalpano abhAva thAya che, tethI rAganA viSayo tanusAra sahaja (ArtadhyAna vinA) choDI zakAya che vA chUTI jAya che, temAM pratijJAno bhAva / vikalpa nimitta thAya che. (107) sarvakAryamAM mumukSune kartavya ekamAtra AtmArtha ja che. te AtmArtharUpI prayojananuM lakSa ane bhAvanA rAkhavI yogya che. zuddha aMtaHkaraNathI utpanna bhAvanAmAM dhyeya - prApti garbhita che.- A kAraNa-kAryanI paraMparAno niyama che, - saMdhi che. (1071) * paralakSI vicAranI pahoMca jJAna sAmAnyarUpa jJAnavedana - aMtaraMga sudhI nathI. sva avalokananA abhyAsa dvArA jJAnavedana pakaDAya che. * AtmArthatA ane AtmajAgRti vinA AtmakalyANano Azaya vANImAM vyakta thaI zakato Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 anubhava saMjIvanI nathI, arthAt te Azaya vaktAnI caturAIno viSaya nathI. * padArtha darzana vinA vastu svarUpanuM nirUpaNa kalpanAyukta ane pUrvApara virodhI hoya che, temaja saMtulita hotuM nathI. mAtra Agama - abhyAsathI pUrvApara avirodhapaNuM prApta thaI zakatuM nathI. * svarUpa-lakSa thayA vinA mukhya-gauNa karavAmAM yathArthatA rahetI nathI. bhAvamAM hinAdhika vajana devAthI naya dubhAya che, ane viparyAsa sadhAya che, (1072) prazna :- svAnubhUtine AvaraNa karanAra pariNAma kyA kyA che. ? uttara :- anubhavajJAnamAM parapravezabhAvarUpa dehAdi adhyAsa ane anya padArtha (rAga ane rAgano viSaya)ne viSe ahaMtA-mamatAnA pariNAma svayaMnA vedanane Avare che. ukta pariNAmone maTADI upayoga svabhAvamAM pariName ane jJAna svarUpapaNuM bhaje arthAtu potAnuM jJAnamAtrapaNe saMcetanA varte - tethI jJAna nirAvaraNa thAya che. vA zuddha thAya che. jJAnI saMmayA jJAna satava zuddha prAza (sa. ka. 224). (1073) darzanamohanI zakti ghaTavA arthe, satsaMgano Azraya karavAnI AjJA jJAnI puruSoe mumukSajIvane karI che, ane ThAma ThAma satsaMganuM mahAbhya darzAvyuM che. temaja asatsaMgathI dUra rahevAnI bhalAmaNa karI che. tenuM yathArtha lakSa na thavAthI jIva te vIsarI jAya che. tethI pariNAma akhaMDa rahetA nathI. Atmaruci vRddhigata thavAnI IcchAvAna mumukSue bIjAM sarva bAhya sAdhanane gauNa karI satsaMgane upAsavo yogya che. jene evo viveka nathI, tene nimitta aMgeno paNa viveka nathI, to upAdAnano viveka to tene kayAMthI hoya ? tema chatAM upAdAnanuM nAma laI je satsaMgane gauNa kare che, te jJAnInI AjJAnI virAdhanA / ullaMghana kare che ane svacchaMdane seve che. te nisaMzaya che. (1074) manuSyapaNuM anaMtavAra prApta thayuM che, paraMtu AtmahitArthe tenuM saphaLapaNuM thayA vinA, prAyaH dehArthe pravRtti karavAmAM te vyatIta thayuM che. janma-maraNano nAza karavAvALuM AtmajJAna jemane viSe varte che, tevA jJAnI puruSanI oLakhANa thaI, Azraya karyo, te manuSyapaNuM saphaLa che. je Azraya vaDe jIva aneka prakAranA mithyA AgrahathI mukta thaI, te bhavamAM athavA samIpanA alpa kALamAM svasvarUpane prApta karaze. jJAnI puruSanAM Azraya vinAM jIvane dharma pravRtti karatAM, upara caDavAne badale paDavAnAM aneka sthAno che, aTakavAnA zubhajoganAM aneka hetuo che. jIvanI daDha mokSecchA, tene satpuruSanI khoja ane Azraya bhAvanA mATe prere che. tyAre ja sarvArpaNabhAve jIva AjJAzrita Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI vartavAnI yogyatA pAme che. vicAravAna jIva Ama svarUpa prAptinI parama avagADha bhAvanAmAM - dazAmAM AvIne mArge caDe che. (1075) lokasaMjJAno doSa ati bhayaMkara che. lokomAM svayaMnI mahattA thavI - e ja jeno AtmA che, te, te arthe, deva, guru, zAstrano virodharUpa virAdhanA sahajamAtramAM karI bese che. vidvattA ane zAstrajJAna hovA chatAM, mati-mUDhatAne lIdhe A mahAdoSa thAya che, paraMtu loka samUhane gauNa karanAra sAmAnya mumukSune paNa AvI bhUla thatI nathI. yogyatAnuM AvuM vilakSaNapaNuM UMDANathI vicAravA yogya che. temaja lokasaMjJA jIvane gRhita mithyAtvamAM dorI jAya che, te paNa vizeSapaNe lakSamAM rAkhavA yogya che. jIvanA pariNAmamAM lokasaMjJA maLa-vRddhi kare che ane tethI AtmalyANathI jIva dUra jAya che. (1076) dharma-adharmanA viSayathI je ajANa che, te zubha pariNAmathI dharma kema na thAya ? evI samasyAmAM muMjhAya che, paraMtu adharma thavAmAM mukhya kAraNa azubha pariNAma kevaLa nathI, paraMtu mukhyapaNe ajJAna ane mithyAtvapUrvakanuM sarva AcaraNa / pariNamana te adharmanuM svarUpa che. te ja pramANe dharmamAM traNeya mukhyaguNonI zuddhi ekasAthe ja thatI hovAthI, koI eka guNanA pariNamanathI dharma pragaTa karavAnI samajaNa bhUla bharelI che. dharmanuM mULa to zraddhA che, je jJAnapUrvaka thAya che. tethI dharmajijJAsue prathama tenI eTale zraddhA - jJAnanI mukhyatAthI dharmanI vicAraNA karavI ghaTe nahi ke mAtra zubha bhAvanI mukhyatAthI. (1077) sapuruSa pratyenI (1) ananya Azraya bhaktinuM rahasya e che, ke tenAthI teozrInA AtmahitakArI vacanonuM yathArtha grahaNa thavAnI (2) yogyatAnI prApti thAya che. athavA je mokSArthI jIva che tene satpuruSanA AtmakalyANI vacanonuM yathArtha grahaNa thAya che, tene pratIti sahita sapuruSanI "ananya Azraya bhakti utpanna thAya che, je darzanamohanA anubhAgane vizeSa pramANamAM ghaTADavAmAM, ane vacanabodhane pariNAma pAmavAne mATe utkRSTa kAraNarUpa thAya che, paradravya, parabhAvamAM ahapaNArUpa anAdi mahAdoSa chedavA, mULathI maTADavA samyaka jJAnadazA joIe, paraMtu te utpanna thavA arthe te doSa moLA paDe che ane tevuM moLApaNuM thavAmAM uparanA be kAraNo mukhya AdhArabhUta jANI, tenuM lakSa rAkhI, - tenI niraMtara mukhyatA rAkhI, pariNati thavI / karavI ghaTe. e vAta lakSamAM rAkhavI ghaTe che ke udayabhAvomAM nIrasatA - AtmahitanI jAgRtipUrvaka - keLavyA vinA, satpuruSanA vacananuM grahaNa thavArUpa vicAradazA athavA samajaNanI yathArthatA prApta thatI nathI. vairAgya, upazama, Indriyanigraha, anAsakti, vagere yathArtha nIrasatA / udAsInatAnA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 paryAyo che. anubhava saMjIvanI (1078) jo koIpaNa jIvane aMtaranA UMDANamAMthI AtmakalyANanI bhAvanA utpanna thAya che, to sarva prathama tene, pratyakSa jJAnInA caraNamAM javAno bhAva Ave che. je A bhAvanAnI vAstavikatA che ane te jIvanI pAtratA che. A prakAre bhAva thayA vinA, je AtmakalyANa arthe dharmapravRtti kare che, tene kharI AtmabhAvanA thaI ja nathI, te tyAM sudhI upara uparathI ja pravRtti kare che, je pUrvAnupUrva che, temAM vAstavikatA nathI. siddhAMta paNa ema che ke pratyakSa satpuruSa ke jene Atma svarUpa pragaTa che, je mUrtimAna mokSa svarUpa che, te puruSathI AtmA jANyA vinA bIjo koI kalyANano upAya nathI. tethI mumukSujIve te AtmArUpa puruSanA satsaMga mATe niraMtara Atura rahI, udayamAM udAsInapaNe vartavuM. (1079) tRSNAno aMta nathI. tethI tRSNAvAna jIvanA saMsArano paNa aMta nathI. te tRSNA tyAM sudhI jIvaMta rahe che, jyAM sudhI bhogopabhogamAM anAsakti na thAya ane laukikamAM potAnI vizeSatA - saMyogothI - dekhADavAno abhiprAya rahe. tethI mumukSujIvane laukikamAnanuM tucchapaNuM samajavAmAM Ave ane satpuruSanA vacane AsaktinA pariNAmamAM nIrasatA Ave, to tRSNAno parAbhava thavA yogya che. nahi to tRSNAne lIdhe jIvane aneka prakAre AvaraNa Ave tevA pariNAmo thayA ja kare. laukikamAnanI kalpanA pAchaLa keTaluM ahita thaI jAya ? teno viveka khacIta hovo ghaTe. (1080) phebruArI 1993 anaMtakALe moMghu evuM manuSyapaNuM maLyuM che. temAM dehArthanI sarva bAbatane gauNa karI eka AtmArthane ja mukhya karI, AtmArthamAM ja teno upayoga karavo, - tevo akhaMDa nizcaya thatAM AtmArthAtA pragaTe. dehArthe sukhI thavuM - te kevaLa kalpanA che, tema yathArtha bhAse to jIva saMsAramArgathI pAcho vaLI paramArthamAM agresara thAya, ane sarva zaktithI Atmahitano ja puruSArtha kare. saMyogonI ciMtA ekAMte AtmaguNarodhaka che, te vismaraNa karavA yogya nathI. (1081) jyAM sudhI svacchaMda che, tyAM sudhI bodhabIja yogya bhUmikA nathI. svacchaMda jIvano mahAdoSa anAdithI che. tene chedavAnA be uttama upAya che, eka upAdAna sApekSa ane bIjo nimitta sApekSa. potAnA doSane apakSapAtapaNe jovAthI svacchaMda avazya hAni pAme che, jyAM sudhI te prakAre nijAvalokanarUpa AtmajAgRti na utpanna thAya tyAM sudhI svacchaMde ja jIva dharma pravRttimAM japa, tapa, Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 299 zAstra vAMcanAdimAM pravarte che, paNa tethI Atmahita nathI, daDha mokSecchAvAnane svayaMnA avalokanano prakAra utpanna thAya che. bIjo upAya - pratyakSa satparuSanA yoge, temanI AjJAnuM eka niSThAe ArAdhanA karavAthI sahajamAtramAM svacchaMda rokAya che. - A sugama upAya che. paraMtu puruSa maLavA joIe ane temano Azraya karavAno nizcaya thavo joIe. pratyakSa yoganuM mahatva svaccheda maTADavA arthe samajAvuM Avazyaka che. arthAt jene pratyakSayoganuM mahatva bhAsatuM nathI, tene Atmahita kharekhara karavuM nathI, ema nizcaya thAya che, ane te mahAsvacchaMda ja che. kAraNake nija de anaMtakALa parizrama karavA chatAM mArga prApti thaI nathI. "svacchaMda nirodhapaNe satparuSa AkhapuruSanI bhaktine samakitanuM pratyakSa / ananya kAraNa jANIne tene eka nyAye samakita kahevAmAM AvyuM che, te yathArtha ja che. (1082) svarUpa-prAptinI bhAvanA pradhAnatA AtmArthIne hovA chatAM, paryAyanuM aham utpanna na thAya te yathArtha bhUmikAnuM vilakSaNapaNuM che. dRSTinA viSayabhUta dravya svabhAvanuM jora thavA chatAM, niyAbhAsa na thAya ane dravya-paryAyanuM saMtulana jaLavAI rahe, tyAM jo pUrNatAne lakSe zarUAta thaI hoya to. anyathA saMtulana jaLavAvuM saMbhavita nathI. satsaMga, yathArthatAnI prAptimAM parama upakArI che. (1883) VsatsaMgamAM prApta bodhanI asara thavAthI, mumukSujIvanI prakRtidoSa upara prathama ghA paDe che, arthAt prakRti moLI paDI jAya che. - A eka zarUAtanuM zubha cinha che. zarUAtamAM Avo phera na paDe, to tene haLavAzathI gauNa na karatAM ati gaMbhIra ayogyatA samajI, prakRtidoSa hAni pAme te arthe upAya karavA gaMbhIratAthI vicAraNA kartavya che. kAraNa ke vItarAgI bodha prakRtine haNavAnuM amogha zastra che, te niSphaLa gayA pachI koI sAdhana rahetuM nathI, zrI samayasAra (gA317)mAM AcArya bhagavAne kahyuM ke - sArI peThe zAstro adhyayana karavA chatAM, abhavya prakRti choDato nathI.' keTalI gaMbhIra vAta kahI che ?! prakRti na chUTatI hoya teNe vicAravA mATe. guNagrahaNarUpa saraLapaNAnA abhAvamAM AvuM bane. jyAM saraLatA na hoya, tyAM madhyasthatA kyAMthI hoya ? na ja (1084) hoya. I pra. - jJAnanuM pAcana pariNamana) kone thAya ? u. - jeNe janma-maraNathI chUTavAno nirdhAra karyo hoya ane tethI jeno kaSAyarasa maMda thayo hoya, tema ja rAgarasa ghaTavAthI viraktatArUpa aMtara vairAgya utpanna hoya. A be prakAranI dazA, jJAnane pAcana thavAmAM pAcakarasa jevuM kAma kare che. sAthe sAthe tattva ane guNane grahaNa karavAnI Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 anubhava saMjIvanI tatparatArUpa saraLatA ane satyAsatyanI tulanA karavA mATenI madhyasthatA - niSpakSapAtatA hoya tene AtmArthIpaNuM utpanna thAya che. aMtara nirIkSaNathI A bhAvonA sadbhAvane samajavA joIe. (1985) je sat-zodhaka jIvane pratyakSayoge jJAnI oLakhAya che tyAre tene jJAnI rAgAdithI bhinna pariNamatA dekhAya che. rAgAMza hovA chatAM tenAthI bhinnapaNe vartatA puruSArthamAM samyakatvanA - samyaka svabhAvanA darzana jene thAya che, te niyamathI krame karIne jJAnI thAya che. sUkSma ane nirmaLa svabhAvanA darzana tathArUpa nirmaLa ane sUkSma upayoga thavA yogya che, mAtra mokSa abhilASAmAMthI evI nirmaLatAno janma thAya che. (1086) - svayaMnuM jJAnAnubhavana ja sukhAbhAsarUpa bhramaNAnI nivRttino prayogasiddha upAya che, ekamAtra upAya che. vedanA-duHkha nivRttino paNa A ja upAya che. A upAya siddha-prApta thavAthI jIva saMsAra tarI jAya che. AvuM jJAnAnubhavana te sva.nuM abhedajJAna che ane para-nuM parathI bhedajJAna . (1087) - AtmArthI jIve sau prathama e vicAravA yogya che ke je kAMI kartavyane grahatAM ane akartavyane tyAgatAM tat saMbaMdhI 'aham utpanna ja na thAya, tevI sahaja sthiti rahe-tevo upAya gaSavA yogya che. nahi to paryAyadRSTipaNAne lIdhe darzanamoha tIvra thavAthI saheje aham thavAnI saMbhAvanA rahelI che. tethI mahAtmAoe sau prathama pUrNatAnuM lakSa' karavA pharamAvyuM che. - A lakSa rahevAthI pUrNa zuddhi parvata, ati pariNAmIpaNAthI upajato ahambhAva thato nathI, paraMtu ghaNuM bAkI che - tema ja lAgyA kare. (1088) / AtmArthI jIve prayoga-paddhatino viSaya samajavA, utAvaLathI ke jANakArInA lobhathI pahelethI dhAraNAmAM levo hitAvaha nathI. paraMtu prayoga dvArA ja tenuM Practical jJAna karavA prayatna karavo joIe. nahito dhAraNAmAM prAyaH aTakavuM thaI jaze. tethI samajavAnI prayoga paddhati ja rAkhavI te uttama che. arthAt prayoga dvArA ja prayogane samajavo ucita che-vagara prayoge prayoganuM jANapaNuM paryApta thatuM paNa nathI. vaLI jANapaNAno lobha, jANapaNuM thatAM, saMtoSamAM rUpAMtara pAme che, te prayogamAM AvavA nahi de. te paNa lakSamAM levA yogya che. (1089). adhyAtmamAM keTalAka siddhAMto je te koTInA sAdhako - adhikArI AtmAo mATenA hoya Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 301 che, jenA dvArA te jIvonuM AtmakalyANa zIghra sadhAya che. tathArUpa yogyatA vinA prAyaH te viSayano zravaNayoga thavA chatAM, teno pAramArthika lAbha thavo saMbhavato nathI. yogyatA vinA ane tat saMbaMdhita prayatna dazA vinA, mAtra dhAraNA karavAM jatAM, te viSayamAM kalpita nizcaya thAya che, je abhiniveSano hetu thAya che. tethI tevA prasaMgamAM pratyakSa satpuruSanI AjJAe cAlavuM hitAvaha che. dRSTAMta tarIkhe :zrI niyamasAra paramAgamamAM gA-15nI TIkAmAM kAraNazuddhaparyAyanuM' pratipAdana karyuM che tyAM tene 'pUjita paMcamabhAva pariNati' kahI che, temAM ukta rahasya arthAt zuddha pariNamananuM sAkSAt kAraNa- no nirdeza che. je tadyogya adhikArI thaI grahaNa karavA yogya che. te pahelAM dhAraNAmAM javuM joIe nahi. (1090) / sahajAtmasvarUpapratyakSa anaMta pratyakSa che. jenI pratyakSatA mAtra pratyakSa anubhava saMpanna satpuruSanA 'pratyakSayoga'mAM ja prakAzita thAya che, je utkRSTa pAtra jIvane parokSatAmAMthI pratyakSatAmAM praveza karAvI de che. dipakathI vATa dipakamAM pravartana pAme tema. svarUpa saMbaMdhInA game teTalA vAMcana vicAra ciMtana jIva parokSatAmAM rahIne kare, paNa tethI pratyakSa anubhava na pragaTe, tethI niSkAraNa karuNAzIla mahAtmAoe saMta-caraNanuM prAdhAnya darzAvyuM che, temAM pAramArthika ukta Azaya nihita che. saMta-caraNanuM mUlya mokSa che. (1091) - - svarUpa pratyakSatAnuM prakAzavuM satpuruSa sivAya asaMbhavita che, ane tenA aprakAzanamAM, mumukSune nimitta--naimittika bhAve satnI prApti kema thAya ? tethI ja jaDathI jema cetananI utpatti azakya che, tema ajJAnI vaDe, AtmAnuM arthAt pratyakSa svarUpanuM prakAzavuM azakya che. A kAraNathI satpuruSanI vidyamAnatA ane temanI AjJAkArItAnuM mahatva zAstromAM ThAma ThAma darzAvyuM che, prasiddha che. svarUpa pratyakSatA pratyakSa aMze grahaNa thavAthI AtmarasanI utpatti sahaja ja thAya che, A svarUpa rasa utpanna thavAnuM ananya kAraNa che. tema jANI tathA prakAre prayAsa thavo ghaTe. ( vedana pratyakSa vaDe vyApya--vyApakabhAve nija bhAvamAM bhAvAnvita thavuM.) satpuruSanA pratyakSayoganuM rahasya e che ke, temane AtmA pratyakSa che, je anyane pratyakSatA pragaTAvavA samartha che, teno bIjo paryAya nathI, tenI bIjI avejI nathI.- tema jene samajamAM Ave, tene tenuM mUlyAMkana thAya. (1092) - mArca 1993 'kAraNa zuddha paryAya'ne bhagavAna padmaprabhamaladhArIdeve 'pUjita paMcamabhAva pariNati' kahIne anaMta karuNA karI che. tyAM, svarUpa sanmukhatAnA puruSArthamAM vartatA jIvane vartamAna svAkArabhAve svayaMnA - Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 anubhava saMjIvanI anaMta sAmarthyane avalaMbatA - niSpanna zuddha kArya sahita - svarUpa pariNamana zakti. ananya kAraNapaNe vartatI kAryanI saMdhi sahita joI che. je tathArUpa pariNAma yogyatAmAM rahI / pravezI avagAhana karavA yogya che. te pahelAM paralakSI vicAramAM tenI kalpanA thavA saMbhava che. AvA gaMbhIra viSayane adhIrajathI aparipakava dazAe samajavA jatAM kalpita nizcaya thAya che, jethI dUra rahevuM ghaTe. (1093) upAdhimaya upayoga, jJAna sAmAnyane tirobhUta kare che, tethI ja zrI jinezvaradeve vairAgya ane udAsInatA upadezI che. nirUpAdhi jJAna ja jJAnavedanarUpa jJAna sAmAnya prati vaLavA sakSama che. tethI sarva anya dravya-bhAvathI potAnuM asaMgapaNuM avalokI upAdhi rahita thaI, avyAbAdha anubhavarUpa evA potAne pratyakSa karavo, temAM sarva jJAna samAya che. dvAdazAMgInA vistArano sAra A che. kevaLa asaMga ane anaMta pratyakSanI pratItimAM samyakadarzana samAya che. svarUpAkAra vItarAgI dazAmAM sarva cAritra samAya che. tevI dazA jeNe prApta karI, te bhagavAnarUpa puruSane namaskAra. (1094) je mArge cAlI jJAnadazAne pAmyA, tevA jJAnInA mArge cAlavAno jIvana nizcaya thAya to te yogyatAnuM sAcuM ane ghaNuM sAruM lakSaNa che. prAyaH aneka zAstro vAMcyA pachI paNa Avo nizcaya koI virala jIvane thAya che. je jIvane Avo nizcaya thAya che te jIva avazya tarI jAya che. -zrI sobhAgabhAIne jJAnInA mArga pratyeno nizcaya adbhuta hato.' - tema kRpALu devanA jJAnamAM hatuM. (patrAMka 783) ane tethI teonI prasannatA / kRpA zrI sobhAgabhAI pratye hatI. A kAraNathI temanAmAM mumukSutAnA adbhuta guNo pragaTyA hatA, A kAraNathI ja kRpALudevano pAramArthika bodha teo jhIlI zakyA hatA. AtmArthIe mukhya karIne A vAta lakSa upara levA yogya che. (1095) / satpuruSanA caraNamAM nivAsa te parama satsaMga che. tenA jevuM hitakArI sAdhana jagatamAM koI nathI. satpuruSa eTale mUrtimAna mokSa. - evuM bhAse tene kharI oLakhANa thaI che. anyathA oghasaMjJAe sanduruSanI mAnyatA che, kharI oLakhANa thaye, vagara samajAvyuM paNa jIvane svarUpa sthiti thavI saMbhave che. - te satsaMgano adbhuta ane alaukika camatkAra che. tevuM darzAvavAnA Azaya / hetu thI ja sarva jinAgamamAM ThAma ThAma satsaMgano mahimA gAyo che. jIve vivekapUrvaka satsaMgane, sarva prasaMgane gauNa karI, ArAdhavA yogya che. (1096) Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * kare che. * 303 anubhava saMjIvanI dravyAnuyoganA siddhAMto vastusvarUpanuM pratipAdana kare che. karaNAnuyoganA siddhAMto vibhAva, vibhAvanA phaLa, ane tenA bhogya sthAnonuM pratipAdana caraNAnuyoga mokSamArganA bAhyAtyaMtara (vyavahAra nizcaya) AcaraNane ane AcaraNanA kramane nirUpe che. Ama jinAgamanA siddhAMto saMpUrNa vijJAnanI abhivyakti dvArA, je te prakAranA buddhipUrvakanA viparyAsane dUra kare che. viparyAsano abhAva thavAthI jIva svasanmukha thavAne yogya thAya che. - V* adhyAtmanA siddhAMto dvArA adhyAtma tatvamAM - nijasvarUpamAM - abheda Azraya karAvavAno hetu che. tyAM sarvatra yathAsthAne kAraNa - kAryanA niyamo jIvanA hitArthe nirUpaNa karavAmAM AvyA che, jenI saMkalanA adbhuta ane suvyavasthita che. e ja utkRSTatAthI te zobhe che. (1097) * jo pratyakSa jJAnIpuruSanA samAgama ane AzrayanI bhAvanA jIvane vartatI na hoya to, zuddha aMtaHkaraNathI Atmahita karavAnI jIvanI IcchA ja nathI, tema siddha thAya che. athavA pratyakSapaNe te jIva saMsAra paribhramaNathI bhaya pAmyo nathI. svacchaMde vartavAno tyAM abhiprAya che. (1098) asArabhUta evA udaya prasaMgamAM sArabhUta prayojananI mAphaka vartavA chatAM, je mahApuruSo nija svabhAvamAM acaLa rahyA, temanA bhISma puruSArthanuM smaraNa paNa AtmArthIne AtmArtha upajAve che, vA puruSArthamAM prere che. bAhyadRSTimAM Avo mahAna puruSArtha samajAto nathI. mahApuruSonA caritra guDha pAramArthika rahasyane samajavAnA jIvaMta dRSTAMta che. A mukhya hetu kathAnuyoganI racanA pAchaLano che. (1099) * yathArtha upakArI amRtapAna dAtAra puruSa pratyakSa pratye ananya bhaktirUpa ekatvabhAvanA mumukSujIvane utkRSTa AtmazuddhinuM kAraNa che. tethI temanA samAgamanI niraMtara kAmanA rahyA kare che. (1100) alpa vrata paNa na hovA chatAM ane cAritramohanA aTaLa udayamAM saMdeha upaje tevI dazAe vartatA chatAM, samyakdarzananuM sAmarthya darzAvavAnA hetuthI kathAnuyogamAM mahApuruSanA prasaMgo varNavyA che, tyAM viSaya kaSAyanuM poSaNa ke anumodana na thAya, tevI jAgRti rAkhavI yogya che. viparIta rucithI koI eka dRSTAMta grahaNa karI levAthI, abhiprAyapUrvakano doSa thaI, zuddha pariNAmanI hAni Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 anubhava saMjIvanI thaI jAya che. arthAt doSadaSTi (mithyAdaSTi) baLavAna thaI jAya che. (1101) prazna : prayatnadazAnI zarUAta kevI rIte karavI ? uttara : cAlatA udaya prasaMgamAM ISTa - aniSTabuddhipUrvaka ISTa - aniSTapaNuM anubhavAI rahyuM che, tyAM samajaNane lAgu karI, udayane mAtra jJeya' rUpe avalokavuM; ane prathama, para padArtha saMbaMdhI ISTa - aniSTapaNAno, abhiprAya maTADavo. abhiprAya palaTAyA vinA 'huM jJAnamAtra chuM'- tevI astino puruSArtha cAlaze nahi ane rAga-dveSa thavA kALe jAgRti AvI sahaja bhAve niSedha Avaze nahi. abhiprAya badalAyA pachI sarva udaya prasaMgamAM jJAtA dRSTA arthAt sAkSIbhAve rahevA puruSArtha karavo. ISTa - aniSTa lAgavuM te mAtra kAlpanika che--tema prayogakALe lAge te viparIta abhiprAya maTe. jyAM sudhI kalpanA, kalpanA na lAge tyAM sudhI tenI tapAsa cAlu rAkhavI, kArye kAryo ane prasaMge prasaMge. (1102) paramArtha pAmavAmAM jIvane apAra aMtarAya che. koIpaNa bhUmikAmAM nirvighnapaNe AgaLa vadhavAmAM satsaMga jevuM bIjuM koI sAdhana nathI. satpuruSanA saMgane, tethI apUrva jANI ArAdhavo ane satpuruSanA viyogamAM, zuddha aMtaHkaraNathI paramArthane kevaLa IcchatAM evAM sAcA mumukSuonA samAgamamAM rahevuM, jethI asatsaMgathI bacI zakAya. A kALamAM satpuruSano saMga to atyaMta durlabha che, paraMtu mokSArthIno saMga paNa durlabha jANI, tenuM upakArI paNuM jANI, dAsatva bhAve rahevuM. AvuM dAsatva svIkAravuM te paramArtha prAptinI parama yogyatAnuM ghotaka che. jJAnIpuruSa paNa evo abhiprAya seve che, je mokSArthIne bodhanuM nimitta che. parasaMganA yoge jIva bhUlyo che te vismaraNa karavA yogya nathI. (1103) * baMdhabuddhie vartatA jIve potAne abaMdha (jJAyaka zuddha) svarUpe kalpavo, te nizcayAbhAsa che. tethI prathama viparIta abhiprAyane - sukhAbhAsane TALavA prayAsa karavo; te vinA astino jJAyakano - puruSArtha (sahaja saMvega) upaDaze nahi. chatAM kRtrima zAyakanuM jora - vikalpamAM karavAthI, temAM saphaLatA thatI nathI. mukta thavAnA abhiprAya vinA baMdhabuddhi TaLatI nathI. paramAM sukhabuddhi bhAvabaMdhanuM mULa che. te jIvane bahirmukha rahevAmAM ane aMtarmukha nahi thavA devAmAM mukhya kAraNarUpa che, ane udAsInatAnI rodhaka che. (1104) jene parama utkRSTa evo jinadevano kevaLa aMtarmukhano mArga zravaNa-prApta paNa thayo nathI, - Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 305 te hinapuNya jIva saMsAranA bhayaMkara duHkhothI mukta na thaI zake, te sahaja che, paraMtu je jIvane parama satya lakSa upara AvyuM che, te kSudra udaya prasaMgo ane sAdhAraNa vikalpomAM svayaMnA mahAna svarUpane rokI rAkhe che, te pramAdamAM rati che. pramAdamAM rati karavAM yogya kAMI ja nathI. tethI he jIva ! tvarAthI svayaMnA mahAna padane saMbhALI aMtarmukha thA ! aMtarmukha thA ! kSudra vikalpone siddha karavAmAM rokAvuM te AtmAne AvaraNa karanAra che, aviveka che. saMsAra pratyenI tIvra udAsInatAthI, ane satyamAgathI prApta vizuddha (nirmaLa) matithI koIka jIvane kevaLa aMtarmukha thavAno te mArga samajAya che, je sarva duHkhakSayano upAya che. jene samajAya che, te niSpramAdapaNe tenuM aharniza ArAdhana kare che. (1105) doSa karavo, karAvavo ane anumodana karavuM - tenuM sAmAnyapaNe phaLa sarakhuM gaNavAmAM Ave che. paraMtu vizeSapaNe vicAratAM athavA abhiprAyanA daSTibiMduthI vicAratAM, doSanuM anumodana abhiprAyapUrvaka thAya che. temAM doSanuM pramANa vadhAre che. doSa karanArane koIvAra doSa karavAno abhiprAya nathI paNa hoto ane doSa thaI jato hoya che, paraMtu karAvavAmAM prAyaH ane anumodanamAM niyamathI abhiprAyapUrvaka doSanuM pariNamana thAya che, tethI teno vicAra UMDANathI karavA yogya che. (1106) ** AtmasvarUpamAM zAMta sudhArasa bharelo che. te pragaTa thAya tevI zailIthI zrI samrutanI racanA che. AtmazAMtimAM nimagna puruSonAM zAMtarasa pradhAna vacano te samruta che. tevA samrutano paricaya svabhAvanI nirmaLatA arthe kartavya che. (1107) AtmAne guNa pragaTavA arthe sazrutathI paNa vizeSa baLavAna nimitta pratyakSa satpuruSano samAgama che. alpakALamAM AtmalAbha thavA mATe pratyakSa guNAtizayavAna pavitra puruSa vizeSanAM AtmavRttithI ane AtmAkAre thatI ceSTAthI prabhAvita vacano parama upakArI thAya che. pratyakSa pragaTa AtmavRttino bodha AtmArthIne, zIghra ruci thaIne, asara kare che ane satpuruSano AtmAkAre vartato puruSArtha, AtmArthInA AtmavIryane jAgRta kare che, vA AtmajAgRtine utpanna kare che, anubhava-utsAhamAM prere che. - evA parama satsaMgane atyaMta atyaMta bhaktie namaskAra. jayavaMta varto pratyakSa yoga !! (1108) // Atmadarzana mATe, AkhA jagatathI udAsa thaI, aMtaralakSa karavAnI jenI atyaMta tatparatA vartatI hoya, tevA utkRSTa pAtra jIvane, pratyakSa mUrtimAna AtmajJAna svarUpa, guNAtizaya jene pragaTa thayo Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 anubhava saMjIvanI che, pavitratA jenI zobhA che, je divyaguNothI divyamUrtirUpe dazyamAna thAya che, tevA puruSarUpa bhagavAnanA, AtmasvarUpane pratyakSa karatAM vacano--amRtadhArA- aMtaramAM pradeza pradeza vyApI jAya che, kAraNa ke te supAtra jIva divyAmRtane pradeza pradezathI jhaMkhato Ubho che. te puruSa pratyakSanI AtmavRtti ane AtmajAgRti AtmArthI jIva mATe vagara kahyuM paNa bodhanuM nimitta thAya che, tyAM vANI divyadhvani ja bhAse temAM zuM Azcarya ? (110), e adhyAtmamArgamAM jJAnanI sAdhana apekSAe pradhAnatA che. jJAnavedanano AvirbhAva thatAM svAnubhUti samutpanna thAya che, svAnubhUti samyakatva upajavAnuM kAraNa che ane samyakatva thatAM AtmAnA anaMta - sarvaguNo samyaka thaI AtmAbhimukha thaI, jAtyAMtara thaI, pariNamavA lAge che, je bhava nivRttinuM parama kalyANanuM ekamAtra kAraNa che. tethI samyakatvano anaMta mahimA zrI jine gAyo che. sarva dharmAtmAoe sakhyabhAvane abhivaMdyo che, abhinaMdyo che. (1110) eprila-1993 | svarUpa anubhava na thavAmAM aMtarAya darzanamohano che. darzanamohano anubhAga sArI peThe ghaTavAthI svarUpadRSTi sahajamAM pariName che. darzanamohano anubhAga ghaTavA arthe AtmahitanA lakSe satsaMga, vitarAgadhruta ciMtavanA, guNajijJAsApUrvaka aMtara avalokana ane svarUpa lakSe bhedajJAna arthAt svasammukhano puruSArtha thavA yogya che. " (1111) je mahatpaSa nirmala samyaka darzanathI ane paramArtha saMyamathI parama pavitra AtmasvarUpamAM sthita che, temanA caraNanI upAsanA vaDe nigraMtha pravacananuM rahasya grahaNa thavAnI yogyatAnI prApti thAya che. | sarvabhAvathI virAma pAmI svarUpa samAdhimAM rahevuM - te dravyAnuyoganuM tAtparya che. jinazAsana jayavaMta varte !! (1112). Wprazna :- lakSa kone kahe che ? te kyA guNanI paryAya che ? uttara :- lakSa jJAnanI paryAya che. tenA traNa prakAra che. 1. prAptinuM aMtima sthAna - dhyeya ja jemake pUrNatA'. sUtra :- pUrNatAne lakSe zarUAta te ja vAstavika zarUAta che. - 2. AzrayabhUta sthAna. jemake "svarUpa lakSa' dharmAtmAnuM saghaLuM pariNamana - vacana svarUpa lakSe hoya che. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 307 3. lakSa eTale upayoga. jemake zAstra svAdhyAyamAM lakSa eTale upayoga rAkhavo te kALe bIjI bAju kyAMya lakSa (upayoga) na javuM joIe. (1113) pAramArthika zrutano viSaya paramArtha tattva parama pavitra evuM nija svarUpa che. je anaMta sukhanuM nidhAna che. tenA avalaMbane manojaya ane Indriyajaya thaI zuddhAtma sthitinI upapatti hoya che. A 'sahaja pratyakSa' parama tattva vIryollAsano mukhya AdhAra che. vRtti zithila thaye mahat parAkramI puruSonuM adbhuta AcaraNa smaraNa karavA yogya che. (1114) anya jIvane upakAra thAya tevI, dharma-prabhAvanA yogya, bAhya pravRtti paNa prArabdhayoga anusAra zuddha svabhAvanA anusaMdhAnapUrvaka thavI ghaTe che. niSkAraNa karuNAthI mahApuruSoe paramapadano upadeza Apyo che. te upadezanuM kArya mahAna hovA chatAM paNa aMtara ArAdhanAmAM apramattabhAve vartatA, te bAhya kAruNyavRtti paNa jene upazAMta thaI, te mahat puruSanI sAdhanAne vaMdana ho ! aMtara ArAdhanAmAM apramattabhAve ramaNatA karanAranAM bAhya yogano sahaja svabhAva sarva jIva pratye dayAno hoya che ane temano Atma svabhAva to sarva jIvane paramapada pratye AkarSaNa karanAra hoya temAM zuM Azcarya ! te pragaTa AtmasvabhAva vaDe anya tathArUpa yogyatAvAna jIvane AtmasvabhAva pragaTe che vA svarUpa sthiratA prApta thaI, aMte paramapadanI prApti thAya che. tenuM mUlyAMkana zenAthI thAya ? (1115) saraLatA, madhyasthatA, zAMtatA, vairAgya, AtmajAgRti Adi guNonI uttarottara vRddhi thAya evA sahartanathI jJAnIpuruSanI bhakti prApta thAya che. te pahelAMnI avaguNa dazAmAM je bhaktino zubharAga hoya te yathArtha bhakti nathI. athavA te jJAnIpuruSanI AzAmAM na hovAthI, jJAnInI dRSTimAM mAnya evI bhakti nathI. bhruNanI upAsanA ane bhakti avinAbhAvI che.' athavA kAraNa kAryarUpe che. sahartanarUpa guNanuM AcaraNa te jJAnInI mukhya AzA che. jo jIva tene upAse to ghaNA zAstronA abhyAsathI thatuM phaLa, sahajamAM uparokta bhaktithI prApta thAya. krame karIne tethI AtmaniSThatA prApta thAya. pratyakSa jJAnIpuruSanA caraNa kamalanI upAsanA jenuM mULa che. evA mArgano krama A pramANe jANavA yogya che. * (1116) //gaMbhIra upayogathI ane avikSipta cittathI paramazAMta zrutanuM anuprakSaNa thavA yogya che. apUrva svabhAvanI aMtara sAvadhAnI preraka, svarUpa pratyakSatA darzaka, mahatpuruSanAM vacanAmRtanuM UMDu avagAhana Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 anubhava saMjIvanI AtmAne samyaka puruSArthamAM yojI paramazreyanuM mULa daDhIbhUta kare che, ane krame karIne tethI paramapadanI saMprApti thAya che. svAdhyAya paddhati ane svAdhyAyano viSaya - A prakAre IcchanIya che. tad anukULa dravya, kSetra, kALa, bhAva vAMchanIya che. (1117) vartamAna jIvana-vyavahAranI sthiti evI che ke prAyaH temAM citta vikSepa rahyA kare. avikSipta citta rahevuM durghaTa che. temAM sAmAnya mumukSu vRttinA jIvo zAMta rahI zake - ema amuka aMze thavAne arthe, kalyANarUpa avalaMbana - satsaMganuM mahatva - tenI AvazyakatA samajAvI paNa temane kaThaNa che. zuddha aMtaHkaraNathI jIvane AtmakalyANanI bhAvanA thAya to satsaMga arthe garajavAna thAya. je satsaMganuM mahatva samajatA nathI, tene kharekhara AtmakalyANa karavuM che - ema kahevuM kaThaNa che. (1118) " jyAM sudhI bAhya padArthamAM sukha - abhiprAyapUrvaka anubhavAya che, tyAM sudhI pariNAmanI dizA - vRttino pravAha bahirmukha vaLe che ane aMtarmukha thaI zakAtuM nathI. bhedajJAnanA prayogapUrvaka jaDa cetananI bhinnatAno abhiprAya keLavavAthI caitanyatattvanI pratIti vaDe jIvanI vRttino pravAha viSayathI udAsIna thaI, zuddha caitanya pratye sahaja vaLe che. kAraNake svayaM anaMta aciMtya avyAbAdha sukhathI bharitAvastha che. sahaja pratyakSa svarUpane pragaTa darzAvanArA anubhavI puruSanA vacananA zravaNathI ullAsita thato evo jIva darzanamohanA rasane toDI nija svarUpanI yathArthapaNe pratIta kare che. tattvazravaNanI ullAsitatA, tattva pratItinI pUrvabhUmikA che. ane pratIti anusAra jIvanI vRttino pravAha sahaja pravahe che. tethI ja ullAsita vIryavAna jIvane 5. kRpALudeve tattva pAmavAno mukhya adhikArI / pAtra kahyo che. muktino ullAsa na Ave te atyaMta asvabhAvika che, apAtratAnuM lakSaNa che. | (1119) - guNa jijJAsA - guNa prAptinI abhilASA AtmArthIne hoya che. tethI adhikaguNIjana, - sapuruSa ke jemaNe alaukika guNo pragaTa karyA che, sadguru ke je guNAtizayathI zobhAyamAna che ane paripUrNa divyaguNothI alaMkRta vItarAgadeva pratye AtmArthIne bahumAna ane bhakti sahaja utpanna thAya che. temAM guNa prAptino abhiprAya yathAyogya che ane te bhUmikAmAM bhaktirAga sAthe sAthe sahaja thAya che, paraMtu rAga karavAno abhiprAya ghaTArata nathI. rAga karavAnA abhiprAyathI jo rAga karAya to rAgarasa caDI jAya ane rAga karavAthI lAbha manAya temaja tevo viparIta abhiprAya daDha thAya, tyAM rAga maTavAno avasara ja na Ave, paraMtu jo abhiprAya viruddha rAga thAya to teno kheda thAya-niSedha varte. jo abhiprAyamAM paranI mahattA rahe to temAM svayaMnA anaMta sAmarthyano Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 anubhava saMjIvanI asvIkAra thAya, je svarUpa zraddhAnane pratibaMdhaka evo mahAdoSa che. (1120) V sanmArgane IcchatA ane gaveSatA evA AtmArthI jane, anAdi svacchedathI rahita thavA arthe paramavItarAga svarUpa jinezvaradeva, svarUpasthita nispRhI nigraMthaguru, paramadayAmULa vAtsalyayukta dharmavyavahAra ane paramazAMta amRtarasa - rahasya vacana svarUpa sanzAstranI paramabhaktipUrvaka upAsanA sAdhakapaNAnA aMta sudhI kartavya che. AtmakalyANanI bhAvanAvAna jIvane A prakAra sahaja hovA yogya che. A prakAre svaccheda gaLavAthI jIva, dehAdi ane rAgAdithI bhinna, parama zuddha pratyakSa caitanyamaya AtmAnuM bhedajJAna karavA sakSama thAya che. ane vibhAvathI sahaja upazama thaI, nija svarUpamAM sthira thAya che. (1121) AtmakalyANano apUrva vicAra - nirdhAra prAyaH pratyakSa jJAnIpuruSanA caraNa sevana vinA bIjA prakAre saMbhavato nathI. evA apUrva vicAra vinA apUrva evuM AtmajJAna utpanna thavuM saMbhavatu nathI. apUrva evA AtmajJAna vinA jIva kAMI paNa sAdhana kare te kalpita che. evA kalpita sAdhanathI AtmA chUTavAne badale ulTAno baMdhAya che. tethI te kalpita sarva sAdhanane mAThAM sAdhana jANavA kAraNake tethI "sAdhuM chuM--evuM duSTa abhimAna thAya che, je saMsArano mukhya hetu che. je je sAdhana A jIve pUrvakALe karyA che te te sAdhana jJAnI puruSanI AjJAe karyA nathI. jJAnI puruSanI AjJAe vartatA jIvane saMsAra paribhramaNa hoya nahi kemake jJAnI puruSanI AjJA jIvane bhavamAM jatAM rokanArI che, ane ekAMte AtmArtha preraka che. AthI evo siddhAMta grAhya thAya che ke jJAnI puruSanI AjJAnuM ArAdhana e siddhapada prAptino sarvazreSTha ane sauthI sugama ane saraLa upAya che. jIve lokikabhAva choDI daI, potAnI kalpanAe - chaMde cAlavAnuM tajI daI, eka AtmakalyANanA lakSe pratyakSa jJAnInI AjJAe cAlavAno nirdhAra kartavya che. (1122) kAraNazuddha paryAya eTale "avalaMbanane yogya evuM nija svarUpanuM vartamAna avasthitapaNuM ke je te ja samayamAM paryAyazuddhinuM kAraNa bane che. sarva vartamAnamAM jyAM sahaja svarUpa zuddha kAryanA kAraNarUpe mojUda ja che tyAM anya pravRttinA vikalpane avakAza nathI. - A prakAre kAraNaparamAtmapaNuM svayaMsvarUpe darzAvIne saMtoe anaMta upakAra karyo che. (1123) Vdeva-darzana - anaMta aciMtya pragaTa avyAbAdha saukhya-paramAnaMdanI mUrti, anaMta vItarAgatA ane niravaSeza aMtarmukhabhAve caitanyanA pUrNa pratyakSa tejanA paMjarUpe, anaMta svasaMvedanamaya paripUrNa pavitratA - Adi divyaguNothI alaMkRta - dedipyamAna prabhu darzana, tathArUpa AtmabhAvone Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 anubhava saMjIvanI AvirbhAvanuM paramotkRSTa nimitta che. guru-darzana - pracura svasaMvedanathI zobhAyamAna - je prazamarasamAM nimagna che, jenA darzanamAM hAlatA cAlatAM siddha paramAtmAnA darzana thAya che - evA bhiSma puruSArthanI mUrti, svarUpa sthita, nispRhI, niSkAma karuNAnI pratimA rUpa nigraMtha guru - tathArUpa guNa prApti arthe vaMdanIya che. zAstra-darzana - samyaphasvabhAva ghAtaka vacana bhaMDArathI je samRddha che. hitopadezanAM ratnonI je khANa che. sarve zAMtarasa jemAM garbhIta che. moha svayaMbhuramaNa samudra taratAM - zAstA - pavitra puruSonI je vANI che. vItarAga . paramazAMtarasa rahasyamaya nirmaLa caitanyathI prabhAvita - prabhAvavALAM vacanothI je pUjita che. evuM suzruta - sadbhuta upAsanIya che. satpuruSa-darzana - trilokanAtha jene vaza thayA che - evI daSTi saMpanna hovA chatAM, jene garva nathI, jene unmattatA nathI. guNAtizayavAna samarthatA chatAM je aMtaraMgamA nispRga thaI bahAramAM aTapaTI dazAthI varte che. je mUrtimaMta AtmajJAna svarUpa che, jenI oLakhANathI mumukSune paramezvarabuddhi utpanna thaI, AptapuruSanI pratIti / bhakti saMprApta thaI, samakitanuM bIja vavAya che, te AzcaryanI pratimArUpa guNavaMtA jJAnI, namaskArAdithI mAMDIne sarva prakAre bhakti karavA yogya che. paramatattvanA darzanAbhilASIne paramArthanI prAptinA sanmArgamAM upAsavA yogya sadeva - guru - zAstra ane puruSanAM darzana kALe, bhAvamAM AvuM temanuM svarUpa - darzana thAya che. (1124). ayathArtha tyAga ane yathArtha tyAga. e parapadArthamAM jIvane anAdithI sukhabuddhi che, tenAM abhAva thayA vinA mAtra tyAganA lakSa athavA puNya-pApanA lakSe jIva parapadArthano tyAga kare che, ane tyAgIpaNAnI sthitithI TevAI jAya che. tene yathArtha tyAga nathI. paraMtu paraviSayano saMyoga hovA chatAM paNa, vastu-svarUpanA jJAnanA AdhAre paramAM sukha nahi bhAsavAne lIdhe, para pratye udAsInatA rahe. temAM prathama adhyAsano tyAga thAya che, pachI svarUpa sukhanA vedanane lIdhe svarUpamAM lInatA - sthiratA vRddhigata thavAthI, vitarAgatAnA sadbhAvane lIdhe, parapadArthanA grahaNano bhAva -- vikalpa utpanna thato nathI, te buddhipUrvakanA rAgano abhAva - tyAga che. tevA rAganA abhAvane lIdhe, tarjanIta parapadArtha - grahaNanI kriyAno abhAva thatAM, - tene yathArtha tyAga jANavA yogya che. (1125) mAtra paryAyamAM astitvapaNAnI zraddhArUpa agRhita mithyAtva jIvane anAdithI che. manuSya bhavamAM jaina zAstranA abhyAsathI pramANanA viSayabhUta nityaanityAtmaka dravyano samyaka zraddhAno viSaya mAne - samaje to te gRhita mithyAtva che. samyaka zraddhA to mAtra jIvanA mULa trikALa ekarUpa svabhAvane ja zraddha che. teTaluM ja nija astitva zraddhAya che. tema chatAM jJAna paryAya aMzane Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 311 nija sattAmAM jANe che. ane tethI ja sukha-duHkhano, hita-ahitano viveka thAya che; zraddhAnA ukta pariNamanane ane zraddhAnA viSayabhUta dravya svabhAvane jJAna prathama jANe che. temaja jJAnamAM te nizcaya dravya mukhya rahIne upAsavAmAM Ave che. Ama zraddhA-jJAnano viSaya eka sarakho na hovA chatAM (viSayamAM taphAvata hovA chatAM) upAsavAno viSaya eka ja che. tethI baMnne guNa prayojananA viSayamAM avirodhapaNe pariName che. tethI baMnne guNano ArAdhakabhAva ekapaNe ane aviruddhabhAve hoya che. (1126) - tattvajJAnano abhyAsa karanAre, aneka prakAre bodhane samajIne, potAne je kAMI jeTaluM lAgu paDatuM hoya, teno sadupayoga karavAnuM lakSa rAkhavuM jethI tattva-abhyAsa sArthaka thAya, nahi to paralakSI jANapaNuM vadhAravAno vyApAra vadhI jaze. temaja zAstrIya abhiniveSa utpanna thaI jaze. tattva-abhyAsanuM mUlya paNa svalakSe thayela hoya to ja che, anyathA nahi. potAne upayogI hovA chatAM teno upayoga na thAya to jIvate ekAMta paralakSa che, tevI sthitimAM kadI Atmahita thAya nahi. vyartha parizrama thAya. (1127) * V nija paramapada pratye vIryano vega utpanna thavo te svarUpa jJAnanI vAstavikatA che, puruSArtha na uchaLe tevuM AtmA saMbaMdhita jANapaNArUpa jJAnane zAna mAnavuM te kalpanA che, temAM vAstavikatA nathI. (1128) $ VjJAnIpuruSanI vANIno Azaya grahaNa thavAthI AtmArtha samajAya vA utpanna thAya tevI ja vANI anya jIvanI hovA chatAM, temAM tevo Azaya hoto nathI. svasvarUpane upAsatAM upAsatAM nIkaLelI vANI upAsakabhAvathI prabhAvita hoya che, ArAdhaka bhAvathI prabhAvita hoya che. anya vANI vibhAvanA ekatvathI prabhAvita hoya che. svarUpanI upAsanAnI abhivyakti te rUpa Azaya, upAsanAthI ajANa hoya te kyAMthI kahI zake ? (1129) 5/AtmahitanA hetupUrvakano tarka sutarka che. kutarka = AtmahitanA hetu zUnya tarka. 'tattvacarcA' paNa AtmahitanA hetuthI thatI carcAne saMjJA maLe, paraMtu jyAM AtmahitanA dRSTikoNa vihina carcA thAya te tattvacarcA nathI paNa vyartha vivAda che. je ISTa nathI, paraMtu jIvane ahitakara che. (1130) Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 anubhava saMjIvanI jIvanuM pradezatva - astitva arUpI che tethI jaNAtuM nathI (chadmasthane). paraMtu jJAnavedana dvArA te grahaNa thAya che. tethI vedana vaDe astitvagrahaNa thAya tene ja tanita jJAnabaLa vaDe svAnubhava thatAM, zraddhAnamAM astitva Ave. Agama, yukti, nyAyathI astitvano khyAla Ave, tethI te aMgenuM baLa utpanna thatuM nathI. vedana te anubhavAMza che, anubhavAMzamAM pratyakSatA che, je vIryanI sphuraNAnuM kAraNa che. vicAra - khyAlamAM parokSatA che, te puruSArtha utpanna karavA samartha nathI. vedana - jJAnapUrvaka A pramANe samyakdarzana thavAnI vidhi che. (1131) me . 1993 - -- */ AtmahitanA lakSe tattvajJAnano abhyAsa zAstra vAMcana, zravaNa, carcA--vicAraNA Adi, ane nyAya yuktithI je kAMI sammata karyuM hoya tenI yathArthatA tapAsavA mATe ane temAM kAMI kalpanA ke ayathArthatA / anyathApaNuM na rahI jAya na thaI jAya te mATe, AtmArthI jIve, potAnI samajaNane prayoganI kasoTIe caDAvIne bhAvabhAsanapUrvaka yathArtha nirNaya karavo, tema na thAya tyAM sudhI jijJAsAbuddhie pravartavuM, paraMtu khyAlamAM vicArathI lIdhuM hoya tenI pakkaDa karavI nahi, Agraha sevavo nahi. jethI AtmArthAtA jaLavAI rahe. (1132) 7 AtmasvarUpano pratibhAsa AvatAM anaMta mahimAvaMta svarUpano sahaja yathArtha mahimA utpanna thAya che. tene nizcayano pakSa kahe che. jemAM svarUpa pratyeno jhUkAva zarU thAya che. te jhUkAva vRddhigata thaIne nijAvalaMbana sadhAtAM, ekatvano / rAgano abhAva thaI, vItarAgI dazAnI prApti thAya che. jJAnabaLapUrvaka puruSArthanI bhIMsa svarUpa pratye thayA vinA tanmayatA-- lInatA utpanna thaI zake nahi. svasvarUpamAM 'ahaMbhAva'nI bhIMsa-tIvratAmAM aMtara abhedatA upayoga vaDe sadhAya che. tene nijAvalaMbana paNa kahevAya che. (1133) jJAnaprApti mATe yogyatA joIe, pAtratA joIe. yogyatA utpanna thavA arthe vairAgya ane saraLatA sahita satsaMga sevavo joIe. satsaMgamAM nivAsa ekAMta AtmahitanA lakSe thAya to avazya jIvanuM kalyANa thAya ja. A prakAre satsaMgane guNIjananA saMgane jJAnIoe amRta kahyuM che, te yathArtha ja che. satsaMgathI yogyatA prApta jIvane aMtarmukha thavAno abhyAsa karavA - jJAnIpuruSanI AjJA che. satsaMga ane sAMcana bAhya jJAnAbhyAsa che, jyAre sAdhAraNa eka saMvedana pariNAmarUpa svabhAva' vaDe sanmukhatAno puruSArtha karavo te aMtara jJAnAbhyAsa che, je sarva satsaMganuM ane sAMcana thayAnuM tAtparya che. jo tema na thAya to jJAnInI AjJA kharekhara upAsavAnI bAkI rahe che. (1134) - Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 313 khAsa-mukhya bAbata to jIvane yogyatA AvavI te che, jethI vIrya pravRtti sahaja aMtaramAM vaLe, jJAnIpuruSanI AzAe cAlavuM' evo mArga grahaNa karavA sudaDhatA thAya ane nivRtti sevI apramAdapaNe AtmabhAvane sevavAnuM thAya. AtmahitamAM ullAsita vIrya thatAM pramAda (anya pravRttimAM rokAvu) TaLe che. bahumUlya evuM manuSyatva sArthaka thAya ja, tema AtmArthIne lakSa rahe.(1135) vartamAnakALa ghaNo duSama che, tethI dhArmika kSetramAM paNa joI-vicArIne saMga karavA jevo che. nahito AtmArthI jIvane hAni thAya. je jIvo paramArthanA jijJAsu hoya, mAtra tenI sAthe zAstrapramANa Adi carcA yogya che, nahito temAMthI prAyaH ahita thAya che. athavA AtmahitanA lakSa vagaranI tattvacarcAthI vAda-vivAda utpanna thAya che. AtmArthI tevA prasaMgathI dUra rahe che, kAraNake te AtmArthInA dhyeya viruddha pravRtti che. duHkhanA hetubhUta evI lokasaMjJAe dharma karavAnI vRtti hAlamAM prAyaH jovAmAM Ave che. parama samAdhinA hetubhuta evI AtmazAMtinuM dhyeya ane lokasaMjJA paraspara viruddha che. je jIvane saMsArathI virAma pAmavuM hoya, te ja AtmArthano adhikArI che, anya nahi. (1136) parama puNyanA udayathI dharmAtmAnA darzana ane samAgamano yoga saMprApta thAya che, temanI pratyakSatAmAM AtmArthI jIvane AtmavRttinuM poSaNa maLe che. tevA dharmAtmAnuM vartamAnakALamAM vidyamAnapaNuM te parama parama saubhAgya che. AvA dharmAtmAnA viyogamAM, vedanAyukta smaraNa AtmArthIne sahaja thAya che. temAM satsaMganI baLavAna bhAvanA cUMTAya che. dharmAtmAnA virahano tApa, bhAvI samAgamanuM kAraNa bane che. anAdi paribhramaNa karatA jIvane, dharmAtmA 'sAkSAt mokSa' bhAse che, tyAre potAnA svarUpanI samIpatA thAya che, bodha pariNamavAnI yogyatA thAya che. (1137) * rAgathI bhedajJAna karAvavAnuM prayojana e che ke vedanathI thatuM ekatva choDAvavuM che. jIvane parapraveza bhAva vaDe ane vibhAvapaNe potAnuM ekatva vedanathI thaI rahyuM che, - tevo ulaTo prayoga anAdithI cAle che, tethI bheda saMvedana zakti biDAI gaI che, je sulaTA prayogathI khule che. rAgano AkuLatArUpa svAda AvatAM sahaja upekSA thAya, jJAna vedananI nirAkuLa madhura parama zAMtinuM vedana abheda AtmabhAve vedAya, te bhedasaMvedanarUpa bhedajJAna che. ajJAnI maTI jJAnI thavAnI A vidhi che. (1138) anekarUpa jJAnamAM, jJeya jJAyaka saMkaradoSa varte che, tethI tevo mithyAtvabhAva jIvanuM lakSaNa hoI zake nahi. jJAnasAmAnya ekAkAra jJAnasaMvedanarUpa anAdithI. jJAna vizeSa - jJeyAkAra jJAnamAM - Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 anubhava saMjIvanI pariNAma svabhAvarUpa hovAthI, te jIvanA lakSaNa-svarUpapaNe pratItamAM Ave che. "jJAnamAtranI svasaMvedanathI siddhi prApti che.'- pa. pU. amRtacaMdrAcAryadeva (sa.sAra.pariziSTa). A 'jJAnamAtra' bhAva svarUpane pIchANavAnI vAnagI che. (1139). V icchAthI mUkAya to mokSa thAya. IcchA rAkhIne mokSecchA karanAra mokSanuM svarUpa jANatA nathI. tevI ja rIte, doSone grahI rAkhIne jJAna prApti - vagara yogyatAe - jIve IcchI che. te azakya aMtarAtmAnA avAjanI uparavaTa jaIne jIva doSa kare, te kema chUTe ? samarpaNa, vinayAdi, karIne bIjA karatAM zreSTha gaNAvuM hoya, tyAM sudhI bebhAnapaNuM che, jJAnIno mArga tethI hajI dUra che. dharmAtmArUpa paramAtmAnI kRpA vinA, potAnA doSa dekhAya nahi, tyAM Atmadarzana kema thAya ? (1140) samyaphabodha - zravaNa thayAM pachI, jIve potAmAM zuM tapAsavuM? zuM avalokavuM ? * sukha-zAtAmAM apekSAvRtti keTalI rahe che ? te sUkSmapaNe avalokIne, tyAM tyAM udAsInatA ane mahA vairAgya thavo ghaTe. eMThamAM rAjI thavAya che ! * anya jIvanA doSa mukhya na karavA, jethI tiraskAravRtti thaI Ave. potAnA doSa pratye tiraskAra kartavya che. * sapuruSanA caraNa - zaraNa arthe zodhaka-vRtti rahe che ke nahi ? tenI tIvratA keTalI? * mArganI aprAptinA kAraNathI becenI kheda rahe che ke nahi ? * saMsArane kevI rIte khoTo dhAryo? saMsAramAM keTalI prIti varte che ? sArabhUta lAge che? * ApaNA doSa dekhADanAra pratye aNagamo thaI Ave che ? ke hitabuddhie upakArI lAge * bodha maLyA pachI AtmAne teno keTalo guNa thayo ? Atma jAgRti keTalI varte che ? * je padArthomAM potApaNuM thAya che, tyAM mUDhatA thaI che, tema lAge che ? (1141) / prazna :- puruSanI oLakha thavA arthe kevI yogyatA joIe ? uttara - jema jema asatsaMgano paricaya karavAnI vRtti ghaTe vA asatsaMgathI citta pAchu vaLI te pratye sahaja udAsInatA thAya, ane sva vicAra dazA - AtmajAgRti - utpanna thAya te AtmahitanI atyaMta jAgRtine lIdhe udayanA sarva prasaMgomAM nIrasa pariNAmo rahyAM kare, jethI darzanamohano anubhAga ghaTe, ane tethI jJAnI puruSanI aMtara dRSTi, ane sahaja svarUpamaya dazA jANavAmAM AvatAM, jJAnI puruSanuM Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 315 apUrva mahAbhya bhAsI, temanA pratye citta ullase - parama prema Ave, parA bhakti pragaTe, tyAre temanA eka vacanathI paNa apUrva phaLa prApta thAya, tema jANI, te vacana pratye, te vacananA Azaya pratye atyaMta prIti bhakti thAya, tyAM durlabha hovA chatAM samyakatva durlabha nathI. jyAM sudhI sapuruSamAM paramezvarabuddhi na thAya tyAM sudhI temanA bodhatuM phaLa thavuM saMbhavatu nathI. bodha pariNamavAnI khAsa pUrva bhUmikA e che ke bodhidAtAra pratye apUrva mahAbhyabuddhi pragaTe. (1142) WvartamAnamAM sAmAnya mumukSune eTaluM dhyAna kheMcAya che ke A mArga kharekhara satya che, ane te prApta karavAthI jIvanuM kalyANa thaI jAya, paNa bIjI bAju mohanA baLavAnapaNAne laIne, mohane, TALatAM hiMmata cAle nahi eTale saMyoga uparanI sAvadhAnI choDatAM - upekSA karatAM bhaya lAge. jethI udaya - pravRttimAM jIvana cAlyuM jAya - ane te AvaraNakartA thaI paDe. ane maLelo evo apUrva yoga aphaLa jAya che, taka cUkI javAya che, dehAdimAM rahelI Atmabuddhi ja bhavAMtaramAM dehAdi baMdhana prAptinuM kAraNa che. vartamAnamAM ja vyAmoha choDatAM jo jIva mUMjhAya che, to parabhave keTaluM mUMjhAvuM paDaze ? te mUMjhavaNanI vedanA kevI akathya haze ! te gaMbhIrapaNe vicArI vIrya phoravavuM ghaTe, ullAsita vIryathI Atmahitano prAraMbha thavo ghaTe. (1143) vikalpathI svarUpa samajIne, AnaMdanA nirvikalpa anubhava mATe, ekAgratAnI vicAraNA mATe koI ekAMtamAM bese che, ane anubhava thayo ke nahi ? tevA vicAra kare che. tyAM ajANapaNe pote kalpalA anubhavathI ( anubhava thayA pahelAM, anubhavamAM saMtoSa karavAno abhiprAya paDelo hoya che. (je paryAyabuddhi che) jJAnIne to evo abhiprAya hoya che ke sadAya nirvikalpa dazA rahe to paNa, svabhAvanI mukhyatAmAM tenI mukhyatA nathI karavI. evo ja koI mahA AzcaryakArI mahimAvaMta pote sva-rUpe che. jenuM paripUrNa svarUpa che tevI ja dazA thavA - rahevI - tevo AtmasvabhAva che ja, tethI tevo svabhAva vartamAnamAM ja jene svarUpe pratyakSa che (kAraNa) zuddha paryAya sahita, tene utpAda aMzanI zuddha . azuddhanI vikalpanA / ciMtanA hotI nathI. jevI ciMtA paryAyabuddhivAnane ( mithyASTine) thAya che. (1144) sahaja pratyakSa sadA udyotarUpa anaMta catuSTaya maMDita parama svabhAvanA vartamAnane - (mojUdagIne) parama pUjya zrI padmaprabhamaladhArIdeve (niyamasAra gA-15 nI TIkAmAM) pUjita paMcamabhAva pariNati - kAraNazuddha paryAya kahIne - darzAvIne parama upakAra karyo che. vartamAna pratyeka samaye pUrNa svarUpe vartatuM - pratyakSa birAjamAna paramAtma tattva pote kAraNa paryAya ja che, tyAM anya kArya-paryAyanI zuddhi - azuddhinI ciMtA / vikalpa zo ? bhaya zo ? kheda zo ? yathArtha ja kahyuM che : Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 anubhava saMjIvanI eka dekhIe eka jAnIe, ramI rahIe eka Thora; samala vimala na vicArIe, yahI siddhi nahiM aura.' pU. zrI banArasIdAsajI, akhaMDa pradezamAM vastu pote vedana-pratyakSa che. iti (1145) jIva bhAvabhAvasana mATe prayogAbhyAsa na kare ane zAstrAbhyAsa vadhAre, to prAyaH aneka sthaLe kalpanA kare che. tethI mArga-prAptinI dizAmAM jarApaNa vikAsa thato nathI, paraMtu jJAna-vRddhi thayAno saMtoSa thAya che, ane oghasaMjJA janita viparyAsa thAya che - e prakAre zraddhA ane jJAnano . baMnne doSa thAya che. kRpALudeve yathArtha ja kahyuM che ke nija kalpanAthI koTi zAstro mAtra manano AmaLo, jinavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo.' tethI thoDuM paNa yathArtha jJAna hovuM ghaTe. --- jJAnIpuruSane pUrva prArabdhayoge pratikULatA / azAtA Adi kAraNathI bahAramAM zrIguruno satsaMga - samAgama Adino aMtarAya varte tyAre, temano vairAgya vizeSa pramANamAM sahaja vRddhigata thaI, sarva udayabhAvomAM adhikapaNe nIrasa thaI, nija caitanyanA Azraye adhika puruSArthamAM sahaja pariNamavuM thAya che. te ArAdhanA dhanya che. vaMdana ho te puruSArthamUrtine !! (smaraNa. pU. sogAnIjI) -- (1146) -- huM anaMta sAmarthyamaya ekAkAra piMDa-daLa chuM' evI dravyadRSTimAM paryAyadRSTino abhAva che. jJAnamAM - abhiprAya haMmezA dravyadRSTi anusAra ja hoya che. tethI paryAya jaNAya che to paNa temAM pheraphAra karavAnI buddhi thatI nathI, eTale ke ema jaNAya che ke huM apariNAmI sadAya ekarUpa raheto thako, svayaM pariNamatA pariNAmamAM pheraphAra karI zakato nathI, akriya chuM - tevI vastusthiti acalita che. A dravyanA anubhavamAM dhyeyanI pUrNatA ane mArganI niHzaMkatA varte che, temaja vicitra vartatA paryAyamAM thatA pheraphAranuM samAdhAna paNa thaI jAya che. azubhabhAvamAM sahaja kheda, zubha bhAvamAM thoDo utsAha ane svarUpa lInatAmAM zuddhatA jJAnIne thaI Ave che, to paNa kyAMya pheraphAra karavAnI` 'buddhi' thatI nathI, e ja pUrva jJAnI - guru vacanono sAkSAtkAra che. "saba Agama bheda so ura base'- evI dazA dravya-draSTi thatAM thAya che. dRSTi - zraddhAno puTa lAgavAthI puruSArtha Adi ugra thavAno sahaja svabhAva che. - (1148) (1147) aho ! saMtonuM jIvana ! paramAtmapadane aMtaramAM vaLagI rahyAM che, coMTI gayA che, tethI bahAra AvavuM jarApaNa gamatuM nathI, suhAtu nathI. chatAM anivAryapaNe aMze bahAra AvI jAya che ! tyAM Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 317 juo kudaratanI racanA ! kudaratanI lIlA ! vANI svayaM racAya jAya che ! ane mahAna paramAgamonI racanA thaI jAya che ! jenAthI anya supAtra jIvo sanmArge caDI jAya che. svAnubhUtimAMthI bhaMga paDatAM, je bAhya pravRtti thaI, tethI paNa mahA paramAgama jevuM umadA phaLa, jemanA nimitte nipajyuM, temanI ArAdhanA aciMtya ane alaukika, mahA AzcaryakArI paramotkRSTa ja hoya ne ? (1149) nirAkuLa jJAnavedana dvArA bhagavAna AtmA svayaM pratyakSa che, parama pavitra che, tene gauNa karIne (anAdara karIne) apavitra ane azAMta bhAvamAM rahevuM te sarvAdhika aviveka ane aparAdha che. bAhya bhAvamAM ekAMte rasa / jAgRti hovI te svabhAvanA arasapaNAnuM dyotaka che, te nizcaya svaccheda' che. jethI aMdhatvane prApta jIvane bAhyavRttimAM AkuLatA hovA chatAM, temAM duHkha lAgatuM nathI, pratyakSa viSarUpa pariNAmono bhaya lAgato nathI, anaMta janma-maraNanA bhayaMkara paribhramaNano Dara satAvato nathI. dhruva acalita svarUpano vyApya vyApakapaNe Azraya levo, te ekamAtra upAya che, te sivAya vistAra nathI. svayaMnuM mULa svarUpa ja pariNAmonuM vizrAmadhAma che. (1150) jUna - 1993 jIva anAdithI pariNAmamAM astitvano anubhava karI rahyo che, duHkhI paNa che, doSita paNa che, tethI tenI paryAya pradhAnatAnI bhASA-zailIthI upadezabodha pravaryo che. pariNAmane Ama karo, tema na karo-vagere -prakArathI Adeza hovA chatAM, paryAyanA ekatva - katRtvane sthApavAno jJAnIno Azaya nathI-tevI apekSAthI vacano che; "vAstavamAM dhruva AtmA svayaM akriya cibiMba pariNAmomAM kAMI karI zakato nathI, tevI acalita zraddhApUrvaka te upadeza pravaryo che. dhruvanI ekatA sAbita jJAnamAM pariNAma svayaM pariNamatA anubhavAya che, sAthe sAthe vartamAna zuddhi-azuddhinuM yathArtha jJAna ? thaI, zuddhinI bhAvi pUrNatAnI niHzaMkatA, jJAnIne Ave che. (1151) vartamAna vartatA eka samayamAM huM paripUrNa akhaMDa dhruva caitanya chuM' - tevA svarUpAnubhava vaDe jJAnavedanano udaya-AvirbhAva che. je jJAnavedana rAgathI bheda karatuM thayuM niHzaMkita ane nirAkuLa sukha sAthe pratyakSa pramANarUpa pragaTa thaI rahyuM che ane kramazaH vRddhigata thatuM thayuM pUrNa thaI jaze. A AtmAne jagatamAM koIthI kAMI lAbha-nukasAna nathI - A nyAya bAhya jatI vRtti para tIranI jema asara kare, tathArUpa jAgRti rahe, to parasanmukhatA chUTe. A AtmAthI zUnya evuM jagata pUrNarupeNa upekSA yogya che. tenA taraphanI vRtti svAnubhUtimAM vina karanArI che, svarUpa zAMtino kALa che - tema jANI he ! jIva svarUpastha thA !! Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 anubhava saMjIvanI upAdeyabhUta AtmasvarUpa jJAna lakSaNa dvArA lakSita thatAM, vIrSollAsa thaI, aMtara avalaMbana vaDe upayogAtmaka thatAM svasaMvedana upaje che. jJAnadazAmAM parivartana pAmatI A prakriyA che. svasaMvedanano ukta prakAre AvirbhAva thatAM samakALe samyakdarzana ane svarUpAnaMda - svarUpa sthiratA (samyak cAritra) pragaTa thAya che ane mithyAtva tathA ajJAna aMdhakAra nAza pAme che. tyArathI zraddhAbaLa vaDe mokSamArgamAM dharmAtmA AgaLa vadhe che. (1153) * anAdi saMsAra dazAmAM jIvano zraddhAguNa viparIta zraddhArUpe pariNamI rahyo che. tethI tevuM pariNamana svarUpane zraddhavA asamartha che. tethI jJAnIpuruSoe ajJAnanI nivRtti arthe, samyak dazA thavA arthe, pragaTa svabhAva - sakaLa zeyomAM vartatA jJAna vizeSamAM -sAdhAraNa eka saMvedana pariNAmarUpa svabhAva, - darzAvIne parama upakAra karyo che. je AtmArthI jIva 'jJAnamAtra' evA svayaMnI svasaMvedana vaDe prApti kare che tene zrIguruno upakAra kevo anupama ane atula che, te (anubhava)gamya thAya che. gurugamadvArA ajJAna aMdhakAramAMthI prakAzamAM sahaja mAtramAM jIva Ave che, svayaM sukhasAgaramAM nimagna thaI, saMsAra samudrane tarI, alpa samayamAM apUrva siddhirUpa parama pavitra dazAne prApta thAya che. (1154) / 'sarvAMga samAdhAna svarUpa trikALI caitanya dravya huM pratyakSa hayAta chuM'- tevI dravyadRSTi thatAM, dravya (dhruva) nirapekSa paryAyanI svataMtratA / yogyatA, paryAyanA SaTkArako; paryAyano svakALa/ kramabaddhatA Adi 'bhAvo' yathArtha samajamAM Ave che. tethI dravyadRSTinI apekSA vagara te viSayanI carcA nirarthaka che. ane akartavya che. dravyadRSTithI dravyanI atyaMta upAdeyabuddhi - apekSAbuddhi prApta thAya che, ane paryAyanI upekSAbuddhi thatAM, paryAyamAM pheraphAranI buddhi chUTI jAya che. sAthe ja AtmabhAve vartatI yogyatA prati samaya vRddhigata thaI pUrNa thaI abheda thaI jaze tenI niHzaMkatA paNa varte che. tethI ukta 'bhAvo' saMbaMdhI asamAdhAna rahetuM nathI kAraNake azuddhatva aMzamAM potAnI kalpanA thatI nathI. temaja te aMza pratyakSa kSINatAne prApta thato jaNAya che. (1155) he jIva! trilokanAtha jainaparamezvaranI pradatta nidhi hAtha lAgI che, jenAthI zAzvata kalyANano upAya sahajamAtramAM prApta thaI, atyAre ja paramazAMtino anubhava thAya tema che. to pachI kyA kAraNathI tenI upekSA thAya ? upekSA karAya ? sarva udyamathI jinAjJA upAsanIya che. svayaMprabhu AnaMdaghana che, nirvikalpa AnaMdadhana chuM. sahaja behada pratyakSa, atyaMta pratyakSa chuM. tevo huM svasaMvedana gocara chuM. agAdha amRtasAgaramAM nimagna chuM. kevaLa aMtaHtattva hovAthI saMpUrNa aMtarmukha chuM. paripUrNa hovAthI sarvathA nirAlaMba nirapekSa chuM. (1156) Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 319 pratyakSa dharmAtmAnI oLakhANa thatAM, mumukSujIvane paramezvarabuddhie parama bhakti pragaTe che, sarvasvanA dAtAra pratye parama premArpaNa bhAva ullase che. tethI svacchaMda ane mAnAdi zatru - mahAdoSa maTI namratA utpanna thAya che, sarvArpaNabuddhi thavAthI, tana-dhanAdinI Asaktino pratibaMdha TaLe che, ane verAgyamaya pariNAma thatAM lobhanI cIkAza maTe che. bhakti e nijahitanI garajarUpa pAtratA hovAthI, satsaMgarUpI vRkSanI upAsanA karavA mATe Avazyaka saraLatA sahitapaNe sevana thaI, amRtaphaLa nipajAve che. tethI 5. ku. deve mumukSu mATe vyaktine "zreSTha mArga kahyo che, arthAt saraLa sugama kahI parama upakAra karyo che. mumukSunI bhUmikAmAM bhakti dvArA bhIMjAyelA pariNAmo bhAvanAvRddhi karI aneka doSanI nivRtti kAraka che. jJAna to bahumUlya gaNAya che, tathApi bhakti vinA te zunya che. (115). mumukSajIve satsaMga - jJAnagoSTi Adi jJAnI puruSanI AjJAnusAra kartavya che. eTale ke prathama pUrNatAnuM lakSa' kartavya che. tadarthe sarva vicAraNA kartavya che. anyathA kramabhaMga thaI javAthI, nukasAna thavAnI pUrI saMbhAvanA che. ukta lakSyArthe bhakti, svacchaMda nirodha, saraLatA, verAgya, nijadoSonuM jovuM vagere hovA yogya che. A mArga parama vinaya vivekathI prApya che, te vismaraNa thavA yogya nathI. uparokta kramane anusarIne apUrva jijJAsApUrvaka padArtha nirNayanA hetuthI jJAnAbhyAsa na hoya to anyathA abhiprAyapUrvakanI pravRtti ahitakAraka thaI paDe che. (1158) aMtaraMga tyAga rAganA mamatvano thavo ghaTe che. tevI zrI jinadevanI AjJA che. AtmasvarUpa parama pavitra che. tenI dazAmAM malina evo rAga che, tenuM jIva mamatva rAkhe ane parapadArthanA tyAga dvArA zuddhi prApta karavAno prayAsa kare to temAM saphaLatA kema thAya ? rAgano abhAva paNa, rAganA mamatvanA tyAga vinA thaI zakato nathI. tethI bhedajJAna dvArA prathama rAganuM mamatva choDAvyuM che. jethI rAga ane rAganA viSayo sahaja chUTe. prathama rAga ane jJAna vacce bhedajJAna pharamAvavAnuM rahasya A che. prathama adhyAsano tyAga thavo ghaTe. (1159) jyAM sukha lAge - bhAse tyAM jIvanA pariNAma sahaja kheMcAya che. - A pariNamananI vAstavikatA che. tethI Atma-sukhanA abhilASI jIve, "jJAnamAtramAM sukhanuM bhAna thavA arthe aMtara zodha karavI ghaTe. te aMtarazodha mAtra bhedajJAnanA prayogathI ja thAya che. ane "jJAnamAtra pote sukharUpe prayoganA abhyAsathI bhAsyamAna thAya che, tyArathI pariNAmonI dizA badale che. sukhAbhAsa maTI yathArtha udAsInatA thAya. (1160) Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 anubhava saMjIvanI - jeNe guNagrAhI daSTi sAdhya karI hoya, tene ja svataMtrapaNe zAstra vAMcavA hitAvaha che. tevI yogyatA vinA bhavabhayathI DaratAM rahIne, satpuruSanA Azraye . Azraya bhAvanAe rahevA yogya che. evI mArganI gaMbhIratA che. kAraNake anAdi bAhyadRSTine lIdhe jIva bhUla kare che. tethI prathamathI ja 'svalakSI' thavuM. (1161) - mohabhAva be prakAre che, darzana ane cAritra. darzanamoha anaMta saMsAranuM kAraNa che teno nAza karavAno je udyama karatA nathI, ane bAhyadaSTi hovAthI mAtra cAritramoha janita rAga-dveSane maTADavA vividha kalpita upAyo kare che, teo laDAImAM ziraccheda karanArane laData ApavAne badale mAtra AMgaLI chaMdanAra sAme laDe che. jJAnIno mArga' darzanamohano prathama parAbhava karavA arthe che. (1162) anaMtasukhamaya mokSanA bIjarUpa samyakdarzana vinA, prApta thayelo manuSya janma paNa, nahi prApta thavA barAbara che. A gaMbhIra vacanAmRtanA Azaya pratye agaMbhIra na thA ! (--A. padmanaMdi). (1163) -- dravyadRSTi thatAM sAmyabhAva pragaTe che. svayaMnI paryAyo pratye paNa. pachI saMyoga pratye viSamapaNuM mAlUma kyAMthI paDe ? jene zubhabhAvonI gaNanA thAya che, tene dravyadRSTi thavI durgama che. dharmIne to zuddha pariNAmo para paNa lakSa nathI hotuM. dRSTi to paryAyane dekhAtI ja nathI. tethI paryAyamAtranuM katRtva chUTI jAya che. are ! mokSa sAdhaka pavitra pariNAmonuM mUlya paNa sAdhakane nathI, tevuM parama tattva jayavaMta varte che, adhikatAe varte che. sAdhakane pUrNadazAnI bhAvanA thAya che, temAM paryAyatvanI mukhyatA nathI paraMtu pUrNa svabhAvanI mukhyatA che. tevI mukhyatA kadApi chUTatI nathI. (1164) - bIjano caMdra dekhADanAranI AMgaLI joI, te uparathI najara khaseDIne jema caMdrane darzAvavAmAM Ave che, tema jJAnakriyAnA AdhAre trikALI jJAnasvabhAvane - anubhavI mahAtmAoe - darzAvyo che. pragaTa lakSaNathI, je pragaTa ke apragaTa nathI, tevA alakhanuM lakSa karAvyuM che. traNekALe svarUpanI pahoMca A prakAre ja che. (1165) julAI 1993 2/ 'kALalabdhi' ane 'puruSArtha' baMnne eka ja paryAyanI bhinna vivakSA che. je jIvane AtmakAryano - Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 anubhava saMjIvanI vIryollAsa sahaja varte, te ja yogyatArUpa kALalabdhi che. koI kALalabdhinuM avalaMbana laI svacchaMda na seve te mATe puruSArtha karavo' ema upadeza devAya che, to paNa yogyatA pramANe jIva pariName che. jene svarUpa sanmukhatA thAya che, tene tathA prakAre puruSArtha hoya ja che. katRtvanA doSathI bacAvavA 'kALalabdhi'nI vivakSA che. (1166) AtmikasukhanI jarUratamAMthI AtmArthIjIvane Atmaruci pragaTe che, tethI tevA sukhanA abhAvamAM koIpaNa paryAyamAM saMtuSTa thavAnuM bane nahi, kheda ja rahe. jene anaMta sukha bharapura AtmA che.'- evA jina vacanamAM vizvAsa che, tene - AtmArthIne te sukhano sadaMtara abhAva hovA chatAM, (vartamAnamAM) cena paDe te kevI rIte bane ? na ja bane, tene to pArAvAra cappaTI lAgI jAya ! AtmarucinA abhAvamAM ja kSayopazama vadhatA prasannatA anubhavAya aMdaramAM svakAryanI tAlAvelI lAgI hoya tene to kyAMya game nahi. AvuM sahaja hoya. (1167) jJAnadazAmAM svarUpasukha anaMtamAM bhAge vedAya che. tethI pUrNatA thAya nahi, tyAM sudhI jaMpa vALIne besI rahevAnuM zakya ja nathI. anaMta sukhadhAmanuM nizadina dhyAna rahe che, to paNa puruSArthanI zithilatAnuM posANa nathI, te munidazAne jhaMkhe che. munirAja to samasta jagatane tilAMjali daIne nIkaLI paDayA che, pracura AnaMdamaya dehAtIta dazA hovA chatAM, mahAAnaMda pAse temane dhImI dhAra' lAge che, tethI aviratapaNe svarUpane sAdhe che. je AtmArthI mATe preraNA puMja che. (1168) bhedajJAnanA prayoganuM rahasya darzAvatAM pU. gurudevazrIe (pa.sAra.733mAM) kahyuM ke "svapaNe anubhavAtu jJAna te ja AtmA che.' bhedanaye to anubhavajJAna paryAya che, paraMtu ahIM tene paryAya na kahetAM 'AtmA' kahevA pAchaLa rahasya che, jemAM paramArtha che. jJAnamAM anubhava to sarvane che, paraMtu 'svapaNe' nathI. te jo svapaNe thAya dravyanuM lakSa thaI jAya. jJAna svapaNe vedAtAM 'jJAnadaLa'nuM grahaNa thAya che, akhaMDanuM dhyAna thAya che. tevuM temAM pAramArthika siddhinuM rahasya che. AtmasvarUpanA lakSe jJAnanuM svasaMvedana - sarvaguNAMzarUpa samyaktvane pragaTa kare che. aho ! zrIgurue mArgane saraLa karI dIdho che, paramapadano bheTo karAvyo che. vedana-pratyakSatA dvArA akhaMDa pratyakSa pratibhAsamaya caitanya jyoti - vartamAna'nuM darzana sugama karAvyuM. teno mahimA kaI rIte thAya ? A alakhanuM lakha (lakSa) che. (1169) zrIguruno jene vyaktigata upakAra (paramArtha prAptimAM nimitta) thayo hoya, tene behada lAbha Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 anubhava saMjIvanI thayo hovAthI bhakti paNa behada thaI Ave che. samaSTigata tevI bhakti paraMparAnA Agrahano temAM hetu na hovA chatAM tenA pratipAdanano virodha kartavya nathI, kAraNake samaSTigata pratipAdanamAMthI paNa chevaTa svayaMnA vyaktigata prayojanano dRSTikoNa sAdhya karavAno hoya che. koI jIva samaSTigata dRSTikoNane mukhya karI AcAryapaNuM kare, tethI tene zuM lAbha thAya ? te vicAraNIya che. paralakSane mukhya karatAM mumukSune to nuksAna ja thAya. vartamAnakALamAM 'pratyakSayoga' maLe to paramezvarabuddhi thAya, tenuM phaLa moTuM che. tethI bahumAna tadnusAra upaje ja, temAM kharekhara vAstavikatA che. kAMI atipariNAmIpaNuM nathI. (1170) * svarUpa dhyAnamAM ciMtana-manananI mukhyatA dharmAtmAne hotI nathI, te gauNapaNe thAya che. prazna :- to pachI dhyAnakALe teo zuM kare ? uttara = temane AtmasvarUpa pratyakSa che ane Atma-pariNati pragaTa che. dhyAnAvasthAmAM temane AtmabhAvano sahaja AvirbhAva thAya che. tathA prakAre temano puruSArtha dharma ugra thAya che. kAraNa ke dRSTino 'pUTa' lAgyo kare che. je lInatAnuM kAraNa che. ciMtanano vikalpa ahi sAdhaka nathI, paNa bAdhaka che, je puruSArthanI ugratA thatAM nAza pAme che. (1171) samyakverAgyano janma AtmAnA AnaMdamAMthI thAya che. amRtarasanA svAdane lIdhe anya viSayamAM rasa na Ave, te vairAgya che. tevI dazAmAM, lobha nahi jo prabaLa siddhi nidAna'... 'sarasa anne nahi manane prasanna bhAva....... evI sahaja udAsInatA rahe. (1172) koIpaNa jIvane adhyAtma ruce te sAru cinha gaNAya tathApi oghasaMjJAne lIdhe ke lokasaMjJAnA kAraNathI teno vyAmoha thAya tyAre te jIvamAM zuSkatA, atipralApapaNuM vagere doSanI utpatti thAya che. tema na thavA arthe zrI deva-guru Adi moTA puruSonI bhakti upakArI thAya che, athavA jo jIva Atma-kalyANane viSe zuddha naiSThika hoya to svAbhAvika adhyAtmanI ucca dazAne bhaje che. AvuM zuddha naiSThikapaNuM ghaNuM karIne 'pUrNatAnA lakSe' utpanna bhAvanArUpe vartatuM hoya che. (1173) jJAnavedana upayoganI sthULatAne lIdhe jaNAtuM nathI, paraMtu nija hitanI rucipUrvaka sUkSma upayoge 'svapaNe jJAnavedana' dvArA ja lakSyanI prasiddhi thAya che. jJAnamAtra paNe lakSamAM - svarUpa - rahevAthI, jJAnavedanano sahaja AvirbhAva thaI zuddhopayoga pragaTa thAya che, kAraNake jenuM lakSa hoya tyAM ja vIrya vaLe, tenI ja mukhyatA rahe. Ama prathama vedana dvArA lakSa ane pachI lakSanA kAraNe - Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 323 svasaMvedana thAya che. * jJAnIne dravyadRSTine lIdhe paryAyanI upekSA varte che, paraMtu dravya svabhAvanI sAvadhAnI paryAyamAM vartatI hovAthI, tevI samyak paryAyanI ciMtA Avazyaka paNa nathI. tethI jJAnI svabhAva sAvadhAnIne vaza ema kahe ke paryAya bhale game tema varto mane tethI kAMI phera paDato nathI.' paraMtu tema kahetI vakhate pratIti varte che, ke paryAya maryAdAmAM ja rahevAnI che, ane paryAyanA pheraphArathI svabhAvamAM phera paDato nathI, te paNa parama satya ja che, tathApi jenI zraddhA ja svarUpane choDI, anya sthAnamAM parane / rAgane AtmArupe grahaNa kare che, te jJAnInI nakala kare, to paryAyamAM viparyAsa vRddhigata thAya che. athavA mithyA zraddhAne lIdhe paryAyanI sAvadhAnI rahe che, tethI tenI ja upekSA thaI zake nahi. mithyAtva avasthAmAM parathI ekatva varte che, to 'bhale tema thAo'-- tevuM upekSitapaNuM IcchanIya nathI. chatAM ajJAnathI kahe to svacchaMda thAya. paryAyanI upekSA samyaprakAre thavA yogya che. (1175) (1174) prazna :- jJAnathI rAga judo kema jaNAya ? (kema bhAse ?) uttara H- cAlatA pariNamanamAM, jJAna sAmAnya mukhya thatAM, rAgathI potAnI bhinnatA bhAsavA lAge che. je bhinna ja che, te bhinna bhAse che. AvuM bhedajJAna svAnubhUtinuM pratyakSa kAraNa pratIti gocara che. jJAna sAmAnya jJAna-vedanarUpa che. temAM svapaNuM thavuM - bhAsavuM te mukhyatA thavAnuM kAraNa che. (1176) suyogyapaNe vicAravAnI paddhatimAM guNagrAhIpaNAno dRSTikoNa hoya che. ane temAM doSane anumodana na thAya tevI sAvadhAnI rahe che. paNa jyAM aparipakava vicAra dazA hoya, tyAM guNaprazaMsA karatAM, ajANatAM doSanI anumodanA thavAno saMbhava che. - Avo prakAra anyamatanA dharma-siddhAMtonI samAlocanAnA prasaMge bane che. jJAnIpuruSanA abhiprayAnuM UMDANa na samajAya tyAre mumukSujIve jijJAsAmAM rahevuM yogya che. paraMtu svayaMnA kSayopazama jJAnane mukhya karavA yogya nathI, pradarzana karavA yogya nathI. (1177) tattva abhyAsI jIvane paNa AtmahitanI sUjha AvavI jarUrI che. tevI sUjha AvavA mATe mULa cAvIrUpa (Master key) pUrNatAnuM lakSa thavuM'- te che. jene tathArUpa lakSa thayuM che, tene hara hAlatamAM, hara nyAyamAM, 'A sUjha' varte che, tethI viparyAsa prAyaH thato nathI. jIva game teTalo zAstra-abhyAsa kare ke game te kare temAM AtmahitanI sUjha na hoya to, sarva kArya prAyaH abhiniveSanuM Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 kAraNa bane che. anubhava saMjIvanI (1178) 5/kalyANayAtrA karanAra kadI pratikULatAo sAme joto nathI, ke lokonI TIkA-TIppaNIno vicAra karato nathI. pratikULatAmAM Atma - vIryanuM phoravuM te sahaja svabhAva che. vAdaLA joIne sUrya pAcho pharato nathI. dRDha nizcayavALAne niSphaLatAno vikalpa Avato nathI. nadInuM jaLa, vacce paDelA pattharane bhedIne AgaLa vadhe che, pAchuM jatuM nathI. (1179) jANarUpa jJAna mati Adi bhede kSayopazamapaNe pravarte che. tenuM svarUpa Agama prasiddha che. te jJAnanAM vizeSo che. vedanarUpa jJAna adhyAtma paddhati dvArA gamya che, tene paramANunI apekSA nathI. te ja vyApya vyApaka bhAve sevavA yogya che. jANarUpa jJAnane karma paramANu sAthe nimittanaimittika saMbaMdha che. tethI te Agama paddhatie samajAvAya che. adhyAtmamAM bAhya bhAvo niSiddha che. aMtara svarUpa lakSe utpanna sAmAnya jJAnanuM mukha bahAra nathI. AgamathI adhyAtmano viSaya para che. tethI paraspara tenI sarakhAmaNI karavA yogya nathI. ? (1180) * he jIva ! anaMta parama amRtamaya zAMti svarUpa svayameva pote ja chuM. potA sivAya kyAMya zAMti nathI. bahirbhAvamAM sarvatra azAMti ja che, te bhAvo kema ruce ? to parama zAMti - dhAmathI vimukhatA zA mATe ? dharmAtmA sva-sanmukhatA choDatA nathI ane paripUrNa aMtarmukhanA udyamamAM rata che, - rata rahe che. (1181) - AMgasTa 1993 jIvane paramArtha mArganuM vAstavika mUlyAMkana thaye ja, tenI prApti arthe joItA pramANamAM, gaMbhIratA ane prayatnano upADa Ave che, tyAre ja jIva te mATe pUrI kALajIpUrvaka pravarte che, tyAre ja jIva oghasaMjJAthI nivRtta thaI zake che, tyAre ja jIva lokasaMjJA choDI, asatsaMgathI dUra thaI, yathArthapaNe AtmArtha sAdhavAnI yogyatAmAM Ave che. tyAre ja samasta jagatanI upekSA thAya che, tene pratibaMdha zo ? (1182) / AcAryabhagavAne AtmAne 'jJAnamAtra' kahIne vartamAnamAM ja svarUpane pratyakSa darzAvI, pratyakSa karAvI, AtmAne AtmAmAM thaMbhAvI dIdho che. ane aMtaramAMthI AnaMda amRtanA augha uchALyA che. dhanya vItarAga ! (1183) Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 325 - nija avalokanamAM rAganuM ane paryAyanuM lakSa choDAvavAno hetu che. temaja ekAMta para taraphanA valaNano pravAha badalAI svata2pha valaNa thAya tevo hetu che. paralakSI jJAna vaDe mAtra tarka-yuktithI anubhavamAM AvatA bhAvonuM - bhAvabhAsana thaI zake nahi, tethI tevI abhyAsanI ayogya paddhati badalIne, bhAvabhAsana thAya, tevo khAsa hetu che. svabhAvanA bhAvabhAsanathI svabhAvanuM lakSa thatAM, rAga ane paryAyanuM paralakSa sahaja chUTe che. yathArthapaNe avalokana thavAnuM phaLa paryAya buddhi chUTavAmAM Ave che. kAraNake A anubhava pati che. paryAyabuddhimAM dInatA Ave che. (1184) jJAna (sAmAnya) te jIvanuM svarUpa che. jJAna vizeSamAM viparyAsa thAya te jJAnanuM ajJAnatva che, ane aviparIta evuM je jJAnanuM pariNamana che, te ja jJAnanuM jJAnatva che. AvI nigraMtha pravacanamAM paribhASA che. (1185) 'yathArtha lakSa' thavAthI jIvanA pariNAmo sahaja anukrama pramANe thavA lAge che. prAraMbhathI vartamAna pariNAma, mAtra jANavAno viSaya thaI jAya che, jora tene 'karavA' upara rahetuM nathI. lakSa hoya tyAM jora jAya (che.) A pariNAmano niyama che. tethI pariNAmonuM mUlya lakSa AdhArita thavuM ghaTe che, mAtra pariNAma AdhArIta nahi. vartamAna pariNAma kartRtva bhAve karAya tyAM sudhI yathArtha lakSa' thayuM nathI, ane kartRtvane lIdhe darzanamoha vRddhigata thAya che. AtmArthI jIve pragati mATe, A khAsa vicAravA yogya che. (1186) - zAzvata AnaMdanuM maMdira evuM AtmasvarUpa, tenI samIpa laI janArA, tenA dyotaka jina-pravacanothI upekSita thaI, je, aprayojanabhUta bAhya kSayopazamanA viSayamAM AkarSita thaIne rasa lye che, te bAhya dRSTivaMta, vItarAga pravacanane pAmIne paNa parama tattvathI dUra thAya che. amRta sarovaranA kAMThe tRSAvaMta mRtyu pAme, tethI vadhAre kamanasIba koNa hoya ? prayojanane cukavuM te jIvanA svabhAva viruddha che. (1187) jijJAsA :- zAstra svAdhyAya karatA, AtmasvarUpane darzAvatA aneka zabdo jevA ke AnaMda svarUpa, dhruvasvarUpa, satsvarUpa vigere' vAMcavAmAM Ave che, tyAre teno bhAva bhAsato nathI. to kaI rIte svAdhyAya karavo joIe ? jethI bhAvabhAsana thAya ? samAdhAna H- zAstra svAdhyAyamAM, zabdArtha, bhAvArtha, ke anya vizeSArtha nyAya, yuktithI samajAya, mAtra tevI paddhatithI svAdhyAya thAya, ane bAhya (paralakSI) kSayopazama vadhe, te paddhati yathArtha nathI, kAraNa ke tethI abhiniveSa utpanna thavAnI prAyaH saMbhAvanA che. tethI je te bhAvonuM bhAvabhAsana Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 anubhava saMjIvanI thAya, tevA prakAre svAdhyAya thavo ghaTe; arthAt je je bhAvo potAne pravartamAna hoya, tyAre te te bhAvonA anubhavane tapAsI tenuM anubhavajJAna karavuM - te bhAvabhAsananI rIta che. bhAsavuM eTale lAgavuM. je te bhAvonA anubhavane samajavo athavA anubhavamAM AvatA bhAvone mAtra tarka, nyAya, yuktithI na samajatAM, anubhavathI samajavA te svAdhyAyanI yathArtha paddhati che. - A paddhatimAM kalpanA thavAno avakAza nathI. bhAvabhAsana vinA thayelI samajaNamAM kyAMka jIva kalpanA kare che. je ucita nathI. (1188) A kALe utkRSTa pAtra hoya, jenI ekAda bhavamAM mukti thavAnI hoya, tene dehAMta kALe nirvikalpa samAdhi dazAmAM AvI jAya evo puruSArtha ugra thaI jAya che. sAdhaka dazA sahaja che, jemAM parama tattvanI mukhya pariNati sarvadA varte che. temAM A kALanA catUrtha guNasthAnanA utkRSTa pAtranuM A lakSaNa darzAvyuM. (1189) tattva abhyAsa tattvaruci pUrvaka thavo ghaTe, kAraNake mAtra vicArathI vastunuM grahaNa thatuM nathI. ruci jarUratamAMthI utpanna thaI hovAthI, te vastunuM grahaNa karavA samartha che. vaLI ruci anusAra jAgRti ane rucino viSaya jJAnamAM - pariNamanamAM mukhya raheto hovAthI ruci vaDe prayojana sadhAya che. pAtratA jJAnanA kSayopazama AdhArIta nathI paraMtu rUci - tattvaruci AdhArIta che. ruciraMtane pratikULatA - anukULatA rokI zakatI nathI. vidana karI zake nahi. (1190) paryAyamAtramAM ahaMbuddhino abhAva thaI . dravyadRSTi thatAM AkhI sRSTi badalAya jAya che. vijJAnaghana parama tattvanA rasIlA jIva, bhava - mokSanA bhedane gauNa karIne parama samabhAvane prApta thAya che. - teo evo anubhava kare che ke paryAyanA koI pheraphArothI mArAmAM kAMI ja pheraphAra thato nathI, paryAya mane sparzatI ja nathI. jyAM Avo samyaka anubhava vartato hoya, tyAM dehAdi saMyoganI zuM gaNanA ? zuM ciMtA ? tyAM evI dazA che ke : 'eka dekhIe, eka jAnIe, ramI rahIe eka Thora, samala vimala na vicArIye, yahI siddhi nahiM ora' -kavivara pU. banArasIdAsa). (1191) / pariNAmamAM vikalpane na juo, paraMtu anubhavane juo, mukhyatA konI thaI rahI che te juo ? zubhAzubhanI ruci keTalI che ? te tapAso ? vikalpamAM AkuLatA che, para taraphanA valaNamAM AkuLatA che, tenI aruci kema nathI ? te zodho ! satpuruSanA vacanamAM paNa mAtra nyAyane ja na vicAro, paraMtu temanA anubhavane ane anubhavanA UMDANane jovA prayAsa karo. mArga anubhava Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 327 pradhAna hovAthI, sarvatra anubhavanI pradhAnatA thavI ghaTe, jethI kyAMya ayathArthatA nahi thAya. (1192) V paryAyabuddhi mAtra trikALI paramAtmAnA avalaMbane ja chUTe che. veda-vedakabhAve trikAlI astitvamAM prasarI javuM. pariNAma pratyeno rasa chUTI javo joIe. te (pariNAmamAM ahaMpaNuM ja svarUpa avalaMbanamAM vighna che. - A vAta lakSamAM tIranI jema coMTavI joIe. (1193) jIva tattva vicAra karI svarUpa mahimA thayo samaje che. paraMtu vAstavamAM svarUpa mahimA vedavAno viSaya che. tema samajaNa jJAnamAM na hoya to gRhita mithyAtva thavAnI saMbhAvanA che. abhiprAyamAM kRtrima prayAsano niSedha hovo ja joIe. svarUpa nirNayanA garbhamAM svarUpano mahimA ane sahaja puruSArtha bharyo che. nirNaya thatAM ja teno janma thAya che ane kramazaH te vRddhigata thavA lAge che. (1194) sahaja svarUpa sadaza sahajatA sukhadAyaka che, kRtrimatAnA pariNAma duHkharUpa che. samyapha puruSArtha sahaja udyamarUpa hoya che. kartutvanA vikalpo te khoTo puruSArtha che. tenAthI sAdhyanI siddhi nathI. (1185) pUrNatAnA lakSe jene vAstavika zarUAta (mumukSatAnI) thAya che, te jIvana darzanamohano rasa uttarouttara kapAto jAya che. ane te upazamane yogya thAya che. anya prakAre pravartatA mAtra cAritramoha maMda thAya che. jenuM sthAyItva hotuM nathI, tethI te tIvra thaI jAya che. jethI saphaLatA prApta thatI nathI ane mumukSunI bhUmikA anusAra karelI pravRtti niSphaLa jAya che. (1196) mumukSunI bhUmikAnA caDatIzreNInA pariNAmo sahaja thavA arthe, pUrNatAnuM dhyeya hovuM anivArya che. anyathA kRtrimatA thayA vinA raheze nahi. - A dhyeya pUrNatA paryaMtanI sarva saphaLatAno pAyo (1197) che. paryAyadRSTimAM dInatA Ave che, jethI ekAMte duHkha thAya che. rAga-dveSa, harSa-zokAdi vaMdra paryAyadRSTimAM che. paryAya svayaM vinazvara hovAthI, temAM astitva grahaNa thavAthI, bhAva maraNano pratikSaNa bhogavaTo thAya che. dravyadRSTimAM to baMdha -mokSanA dhaMdhano paNa abhAva che. kAraNake dravyanuM svarUpa ja evuM che, Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 anubhava saMjIvanI temAM trikALa baMdha nathI, to mokSa thavApaNuM kayAMthI hoya ? (1198) joyAkAra jJAna (durlakSya) gauNa karavA yogya che, kAraNake joyAkAro vinazvara che ane huM avinazvara chuM. tathA prakAre zAzvata svarUpanI mukhyatAmAM sarva kSaNika bhAvo gauNa karavA yogya che. mAruM tAdAbhya svabhAva sAthe che, jemAM pariNAma mAtrano abhAva che. yadyapi vedanA pariNAmamAM hoya che, tathApi te avalaMbanane yogya nathI. paryAyanI sAvadhAnI rahevAthI svabhAvanuM grahaNa thaI zakatuM nathI. svabhAva sadAya svayaM prasiddha che, paraMtu pragaTa paryAyatva upara dRSTi (ahabuddhi) hovAthI svabhAva upara lakSa jatuM nathI. pragaTa apragaTa avasthA bhedathI bhinna, anaubhaya svarUpa jevuM che tevuM grahaNa - jJAnamAtrapaNe karavuM. (1199) ekAMta AtmakalyANanuM lakSa rahe to mukhya-gauNa thavAmAM viparItatA thatI nathI. ane anekAMtika jJAna thavA chatAM Atma saMtulana jaLavAI rahe che. vyavahAranA, nyAyanA aneka bhaMga bheda che. jo uparokta lakSa na rahyuM to viparItatA thaI jAya che - ahita thaI jAya che. sarva siddhAMta ane sarva upadezanuM kendrasthAna AtmakalyANa che, te ja samyapha ekAMtarUpa nijapadanI prApti che. jJAtA - dRSTArUpa sAmyabhAvamAM ja Atma - zAMti che. je samyaka anekAMtanuM phaLa che. (1200) sapTembara - 1993 samAjamAM bAhya prasiddhithI AtmAmAM kAMI lAbha nathI. ghaNA sAthe paricaya vadhavo te aMtara sAdhanAne anukULa nathI, eka vikalpavRddhinuM te nimitta che. abhiprAyamAM prasiddhi bhogavavAnA bhAvathI pariNati duSita rahe che, vyagra rahe che. huM kevaLa nirvikalpa svarUpa chuM. vikalpa sAthe mAre kAMI saMbaMdha nathI. vikalpa kALe paNa huM jevo nirvikalpa) chuM tevo ja chuM. (1201) chaghasthanA jJAnamAM mukhya-gauNa thavAnI paristhiti rahelI che. dareka stare, dareka prasaMge mukhyatA koI eka viSayanI ane anya sarva gauNa rahe che, temAM viveka na rahevAthI, gauNa thavA yogya mukhya thaI jAya che, ane mukhya thavA yogya gauNa thaI jAya che, tyAM pUro viparyAsa thaI jAya che. jene pUrNatAnA dhyeyapUrvaka nizcaya arthAt parama tattva sahAtmasvarUpa mukhyapaNe varte che, te jIvane kyAMya paNa viparyAsa thato nathI, te tarI jAya che. (1202) nirvikalpa svarUpanA spaSTa anubhavAzathI utpanna pratIti / ruci baLa, jJAnane svarUpAkAra bhAve sthira kare che. ruci ananyabhAve svabhAvanuM grahaNa kare che. anubhavAMza - vedana pratyakSatA vaDe Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 329 vIrya uchaLe che, tyAM caitanyadeva parama prasanna thaI, amaratvanuM varadAna Ape che. mRtyunuM sadAne mATe mRtyu thAya che, anaMtaguNonI pariNati svAnubhavanA mahotsavamAM nRtya kare che. (1203) nizcaya svarUpa sadAya mukhya rahIne, vyavahAra prasaMgamAM je te bhAvo, je te kALe yathApadavI gauNa mukhya rahyA kare (che.) temAM utkRSTanI mukhyatA ane anuSkRSTanI gauNatA sahaja thavA yogya che. sIDInA upara uparanA pagathIye caDanAranI jema. dRSTino viSaya paramotkRSTa hovAthI jJAnamAM - abhiprAyamAM sadAya mukhya rahI jAya che. temAM koI bhaMga-bheda nathI. vyavahAra bhAvonA bhedomAM 'Azaya' anusAra mukhya--gauNa thavuM ghaTe. (1204) satzAstromAM AtmakalyANa arthe aneka vidha bhede jIvanA bhavaroganuM nidAna karyuM che, ane tenI nivRtti arthe aneka vidha bhede upadeza ane mArgadarzana paNa bodhyuM che. temAMthI je jIva potAnuM prayojana sadhAya te prakAre nidAna ane upAyanuM anusaMdhAna karI zake te mukta thAya che. ghaNuM karIne rogI svayaM tema karavA asamartha hovAthI, sadgurunI kRpA anugrahathI (je jIva) tathA prakAre anusaMdhAna (Co-Ordination) samajI zake che, te sadgurune oLakhI zake che ane sarvArpaNabuddhie satsaMganI upAsanA karI tarI jAya che. sarvArpaNabuddhine lIdhe saraLatA sahaja utpanna hoya che. AtmakalyANanA lakSe saraLatAe upAselo satsaMga prAyaH niSphaLa jato nathI. bhakti ane vairAgyano sAtha sahaja hovA yogya che. (1205) jIvane jyAM sudhI vartatA vibhAvamAM duHkha lAgatuM nathI, tyAM sudhI, jIvane sukhanI bhrAMti moLI paDI nathI. eTaleke darzanamoha moLo paDyo nathI; tethI mokSArthIpaNuM hovA rUpa pAtratAmAM paNa ochapa che. pAtratA vizeSa thavAthI sukhAbhAsamAM ane maMdakaSAyarUpa zubha vikalpomAM paNa duHkha lAge che, jethI jIvano tyAMthI sahaja khasavAno udyama thAya, tevI sthitimAM Ave che. Ama thayA vinA nija sukhAnubhUti saMbhava nathI. (1206) = zubhanI ruci - maMda kaSAyanI ruci sukhAbhAsane utpanna kare che, te duHkhamAM sukhanI bhrAMti che. - A darzanamohano prabhAva che. jyAM sudhI darzanamohathI AtmA A prakAre Avarita che, tyAM sudhI svasaMvedana thavAmAM avarodha che. sukhAbhAsa nijamAM nija - vedana grahaNa thavAmAM vighna che. (1207) Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 anubhava saMjIvanI jJAna sukharUpa che, te vedanathI samajAya, to svarUpa-nizcaya thAya - svarUpa-lakSa thAya. jJAnane vedanathI jANavA arthe parapraveza bhAvarUpa mithyA anubhavane avalokanathI samajavAno prayAsa karavo ghaTe. je jIva mokSArthI thaIne, niSpakSapaNe potAnA vartatA doSanuM avalokana kare, tene doSathI utpanna duHkha-te rUpa vibhAva svabhAva vedanathI samajAya. vedanathI - anubhavathI samajavAnI rIta dvArA jJAnane jJAna-vedanathI samajatAM svabhAvanuM - astitvanuM grahaNa thAya. jJAna svayaM vedyavedakapaNe varte tyAM svasammukhatA ja thAya. anya upAye para sanmukhatAno abhAva thato nathI. (1208) jJAnavedanathI bhedajJAna thatAM, caitanyadaLamAM sahaja abhinnatAno anubhava Ave che. parAvalaMbana chUTavAnA kAraNathI svAvalaMbanamAM AvavuM sahaja che. jJAnavedana svapaNe vedAtAM ja sahaja caitanyadaLanuM avalaMbana AvI jAya che - A eka anubhava-mArgano camatkAra che. (1209) samAdhi sukhAmRtanuM svarUpa evuM che ke jyAM IndrAdi saMpadA roga-vat bhAse lAge ane koI pariSahanI vedanA thatI nathI. svarUpa dhyAnathI tenI utpatti thAya che. svarUpa dhyAna anya ciMtAnA nirodhathI upaje che, ekAgra thavAthI. rAga-dveSa maTavAthI ja svarUpa ekAgratA thAya che. te rAga-dveSanuM maTavuM joya padArthamAM ISTa-aniSTabuddhinA abhAvathI thAya che. darzanamohano anubhAga ghaTavAthI ISTa aniSTa koI bhAsatuM nathI. - Ama Atmika sukhanI prAptinA kAraNonI zRMkhalAnA mULamAM darzanamohanA abhAva rahelo che. (1210) AtmArthInI bhUmikA yogya jJAnanI nirmaLatA vaDe, jJAna potAmAM svarUpa zaktine vedana . lakSaNa vaDe jANe, tyAre lakSya lakSaNa pratyakSa teja pote potAmAM bhAsyamAna thAya, tyAre svarUpanI ananya ruci pragaTa thAya - svarUpathI anyapaNe rahevuM - jIvavuM na sahevAya - posAya, te ja svAnubhUtinuM bIjarUpa jJAna. (1211) asatupuruSanI oLakhANa thaye satpuruSamAM paramezvarabuddhi thAya che - A oLakhANanI vAstavikatA che. tyArapachI mArga-prApti nikaTa che. ativa nikaTa che. te pahelAM ghaNI vikaTatA (1212) che. ughADajJAnanI ruci te anAtmAnI ruci che. jJAnanI ruci svasaMvedana upajAve che. svasaMvedana jJAna te paramArtha che. - tenA nizcayathI Atmaruci kartavya che. te ja kalyANa svarUpa che. te ja anubhavanIya che, te ja parama satya che. (1213) Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 anubhava saMjIvanI jIva musApharIe jatAM zukana jove che, to dehAMta thaI anya sthAne javAnA samaye AtmabhAvamAM rahevAnA prayAsarUpa zukana thavA ghaTe, jethI paMcamatinI AkharanI musApharIno avasara Ave. chevaTa sattA saMskAra prApta thAya teTalA zukana thaI jAya to te paNa maMgaLa zukana che. (1214) nizcaya AtmasvarUpanuM paralakSI dhAraNA jJAna thavAthI ajJAnI jIva paNa tenuM pratipAdana karI zake che. paraMtu AtmasvarUpanI prAptinI vidhinuM pratipAdana tenAthI thaI zakatuM nathI. te thavA arthe vidhimAM praveza thavo anivArya che. vidhi svayaM svarUpa-prAptino prayoga che. prayoganuM jJAna mAtra prayoga dvArA ja thAya che, bIjI koI rIte thaI zakatuM nathI. temAM tarka ke anumAnano praveza nathI. eka deza aMtarmukha thayA vinA puruSArthanI kaLA AvaDe nahi, tyAM sudhI tenuM pratipAdana kema thaI zake ? (1215) oNkTobara-93 'svasaMvednAta siddhi:'dharmAtmA svasaMvedana dvArA AtmazuddhimAM vRddhi kare che. svasaMvedana svayaM zuddhikaraNa che, zuddhi karaNazIla che. Atmazuddhi mATe sAdhanAMtaranI apekSA nathI. pragaTa anubhavagocara A sAdhana che. (1216) prayojanabhUta tattvano nirNaya karavo Avazyaka che. paraMtu kyAM UbhA rahIne te nirNaya karavo joIe te 'vadhu Avazyaka' che. anyathA viparIta nirNaya thavAnI saMbhAvanA che. dharmAtmAne to dravyanI - 'sarvasvapaNe upAdeyatA'-daSTi hovAthI kyAMya viparyAsa thato nathI. paraMtu AtmArthIne 'pUrNatAnuM lakSa' thayuM na hoya tyAM sudhI viTaMbaNA rahe che. 'pUrNatAnuM lakSa' thatAM prAyaH yathArthatA rahe che. AtmahitanA lakSe tattva-nirNaya kartavya che. (1217) - OM pavitratA - nirdoSatA prApta thAya te jaina nIti che. sarva nyAyo tadartha pratipAdana karavAmAM AvyA che. nyAyamAM aneka vidhatA che. paraMtu nIti sarvadA ekarUpa rahe che, tene badalavAno avakAza nathI. (1218) mumukSujIve satnI jijJAsAmAM rahevuM yogya che. jijJAsA gauNa thaI, anya ne spaSTikaraNa maLe te hetuthI prazna thAya to 'paralakSa'nI mukhyatA thaI jAya che, tevuM na thavA arthe abhiprAyapUrvaka jAgRti hovI Avazyaka che. (1219) Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 anubhava saMjIvanI aMtara avalokana dvArA jIva potAnA pariNAmanA aneka mahatvanA ane prayojanabhUta pAsAo samajIne yathArthatAmAM AvI zake che, temAM doSane niSpakSapAtapaNe avalokatA, abhiprAyapUrvaka thatA doSa (ne) samajAtAM abhiprAyamAM sudhAra thavAno avasara prApta thAya che. A prakAre mULamAMthI doSa maTavAnuM kAraNa - avalokana che. jema jema avalokanano abhyAsa vadhe che tema pariNamananuM anubhava jJAna ane UMDANa anubhavAya che. je aMte anubhavAze paramArthanI spaSTa pratIti rUpa samakita paNe prApta thAya che. (1220). dharmAtmAne udayabhAvathI bhinnatA pAradravyavat varte che. jethI te udayabhAva aprayatna dazAe varte che. prayatna dazA to svarUpa pratyayI sahaja rahe che. tethI nirAdhAra vartato evo te udayabhAva svAbhAvika maryAdAmAM vartIne vyatIta thato thako - kSINatA pratye gamana kare che. svarUpanI mukhyatAmAM vibhAva gauNa thavA chatAM, tyAM svacchaMdano avakAza nathI. - AvI alokika dazA vaMdanIya che. (1221) jIva sat-dRSTivAna hoya to, game te dharmamAM rahelA mArgAnusArIne oLakhI zake che. guNadaSTinI A alaukika viziSTatA che. saMpradAyabuddhimAM guNadaSTino abhAva hovAthI mati kuMThita thaI jAya che, tethI sata-dharmanA parama hitakArI siddhAMta ane upadeza prApta thavA chatAM paNa jIva temAMthI viparyAsapaNe pariName che. - A dravyanI svataMtratAnI dyotaka paristhiti che. (1222) ' AtmArthI jIvane AtmArthe savega . ullAsita vIrya hovuM te bIjA zamAdi lakSaNathI uttama che. pUrNatAnA lakSe utpanna saMvega te Avega nathI, paNa saMvega che. yathArtha lakSa vagara je vega hoya che. te Avega che. saMvegI jIva uttama pAtra che. (1223) - jIva paribhramaNakALamAM, anaMtakALa nigodamAM janma-maraNa karI vitAve che. temAMthI trasaparyAyanI prApti thAya te AMdhaLAne ratna jaDavA samAna che. to pachI manuSyatvanuM mUlya keTaluM? amUlya evuM manuSyapaNuM je pApamaya jIvanathI vitAve che, te durbhAgI che. vicAravAna jIva to jIvananuM dhyeya parivartana karI, sat nA caraNe sat prApta karavAnA prayAsamAM lAge che, tenAM saubhAgya mATe zuM kahevuM ? (1224). rAga ane paranI sAvadhAnI darzanamohanI dyotaka che. mumukSujIvane jo darzanamoha zithila thAya to A sAvadhAnImAM pharaka paDe che. arthAt sva pratyayI saMvegane lIdhe, jIva rAga ane paramAM udAsIna thAya che, to vikalpa vinAnI jJAna vedanA lakSamAM Ave che. je AnaMdane pharAyamAna Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. anubhava saMjIvanI (1225) samajarUpa - jJAnanuM amalIkaraNano utsAha, mumukSujIvane prayogamAM yoje che. tevA pAtra jIvane saphaLatA prApta thAya che. jJAnanuM amalIkaraNa te mumukSu - bhUmikAnuM yathArtha AcaraNa (cAritra) che. (1226) vAva, kuvA, taLAvanA pANI sukAya che, paraMtu pAtALa phoDIne nIkaLeluM pANI sukAtuM nathI, tema (svarUpa) lakSanA kAraNathI utpanna thayela jJAna chUTatuM nathI, paraMtu te jJAnanA, aMtaranA UMDANamAMthI, zeraDA phATe che. AvuM jJAna svAnubhavanuM kAraNa che. dhAraNA jJAna TakatuM nathI. (1227) 8 dharmanuM phaLa mokSa che. * lakSa Atma-bhAvanA, prAraMbhamAM svarUpa prAptinI laganI - tAlAvelI rUpa hoya, svarUpa thatAM sAmAnyanA AvirbhAvapUrvaka hoya che. utkRSTa bhAvanA prAraMbhika avasthAmAM jAgRta thAya, to te vRddhigata thaI svayaM prayogamAM / AtmajAgRti ane aMtara avalokanamAM pariNamIta thaI jAya che. yathArtha bhAvanAno A unnati krama che. je aMte svarUpa sthitirUpa hoya che. (1228) * rAgAdibhAva cAritraguNano vibhAva che. tema ja paralakSIjJAna jJAnaguNano vibhAva che. vibhAvamAM svabhAvanI pahoMca nathI. tethI paralakSI jJAnathI kArya siddhi nathI. mumukSune AtmahitanA AzayathI yathArthatA rahe che. Azaya phera hoya tyAM game tevI pravRttithI paNa Atmasiddhi nathI. (1229) 333 * dharmanuM mULa samyagdarzana che. * sahaja svarUpe sthiti rahevI te dharma che. * - dharmanuM bIja svarUpa - nizcaya che. tenuM paNa bIja 'pUrNatAnuM lakSa' che. 'pUrNatAnA lakSa'mAM sarva uparanI dazAo garbhIta che. vaDanA bIjamAM vaTavRkSa raheluM che, tema. (1230) - navembara - 1993 ... Atma svabhAvano paricaya thavAthI, paramazAMta sudhAmaya svabhAvamAM sahaja upayukta (upayoganuM joDAvuM) thavAya che- ataH svabhAvano paricaya svabhAvamAM upayuktino prayojaka che. svabhAvano paricaya jJAnamAM jJAnanI svayaM avalokanA dvArA satata avalokanA dvArA, thAya che. ataH jJAnanuM Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 anubhava saMjIvanI nijAvalokana sAdhana che, ane svabhAvano paricaya sAdhya che. (1231) adhyAtma paddhatimAM AtmAnA ekAkArapaNAne lIdhe, dravya-guNa-paryAyanA bheda nathI. te prakAranA (bhedapUrvakanA) spaSTikaraNathI, teno AMtaradhvani jaLavAto nathI. tethI te tyAM anaAvazyaka jANavA yogya che. dravya-guNa-paryAya Agama paddhatino viSaya che. adhyAtmamAM tenI apekSA laI vicAravuM yogya nathI. dA. ta. svarUpa nizcaya kALe "AtmA vaDe AtmAno nirNaya thAya che." ane "svarUpa bhAvanAmAM AtmA ja AtmAne upAdeya che." tathA (sa.gA.15) "zruta jJAna ja AtmA che." (1232) eka mRtyunA prasaMgathI bacavA mATe jIva koIpaNa kiMmata cukavavA taiyAra thAya che. paraMtu anaMta janma-maraNathI chUTavA mATe najIvA bahAnA kADhe, te anaMtI viparItatA nathI ? kharekhara (ImAnadArIthI) jene chUTavuM hoya tene AkhuM jagata gauNa thaI jAya; ane eka Atmahita ja mukhya thAya. chUTavAno kAmI hoya te chUTavAnI koI taka jatI na ja kare. (1233) jagatanA padArtho-jaDa, caitanyanI paryAyonI vicitratA te paryAyono svabhAva che, tethI jJAnI tenAthI samAdhiyukta bhAve udAsIna rahe che tema chatAM svayaMnA nimitte anya jIvane anyAya vA dubhAvAnuM thAya tyAM sahaja kheda thavA yogya che. kSamA prArthI thavA yogya che. (1234) anya (jIva)nA guNa-doSanuM mUlyAMkana karatAM pahelA, potAnuM sthAna vicAravuM / saMbhALavuM jarUrI che. potAnI yogyatA samajayA vinA, kAjI (nyAyAdhiza) banI besavuM yogya nathI. temaja AvA prasaMgamAM pUrvagraha rahita madhyastha rahI vicAravuM yogya che; nahi to nukasAna potAne vadhu thAya che. (1235) / AtmA ja sArabhUta che. Atmasukha arthe dhana-vaibhava vagere asAra / nirarthaka che, tema lAgyA vinA tenuM mahatva jAya nahi. jene dhana-vaibhavanuM mahatva che, te dAnAdi vaDe tyAga kare to paNa tevA tyAganuM abhimAna thayA vinA rahe nahi tyAga-dAnanA zubhabhAvathI, tenA ahaMkAranuM azubha vadhI jAya che, ajJAnapaNAmAM te samajAtu nathI. yathArthapaNe to dhanAdinuM mahatva maTI jatAM, te dAnamAM devAya che, athavA tenuM mamatva ane mahatva maTADavA, dAnano prayoga che. (1236) oghasaMjJAe thayela AtmAmAM anaMta sukha ane jJAna che,' samajaNa vaDe pratIti / Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 335 vizvAsa utpanna thaI zakato nathI, tethI tat saMbaMdhI baLa utpanna thatuM nathI. samajavA chatAM puruSArtha nahi upaDavAnuM - A kAraNa che. svarUpanuM bhAvabhAsana to spaSTa anubhavAze thatuM hovAthI, te nija sukhanA vizvAsa / pratItinuM kAraNa che. jethI puruSArtha thayA vinA rahe ja nahi. bhAvabhAsana e puruSArthanuM prayojaka che. (1237) | sarva prakAre saMsAranI AzA / apekSAne pUrI zakti-jorathI choDanAra jIva ne ja pUrNatAnuM lakSa' baMdhAya che. - prAraMbhamAM AvuM jora AgaLa vadhavAmAM, pAyAnuM kAma kare che - tethI Avo AtmArthI jIva sarva pratibaMdha rahita hovAthI, avazya saphaLa thAya che. A lakSa' vinA yathArtha saMvega utpanna thato nathI. (1238) tIrthaMkaraprabhuno nirvANa prasaMga paNa sAdhaka jIvane AtmakalyANamAM nimitta thAya che, tethI kalyANaka kahevAya che. jo ke prabhunA viyogano te prasaMga che, paraMtu saMyoga jema hitamAM nimitta thAya che, tema viyoga paNa hitamAM nimitta thAya che. bhale bAhyamAM saMyoga prazasta rAganuM nimitta che, ane viyoga prazasta dveSanuM nimitta che, paraMtu aMtaraMgamAM te baMnnenA nimitte sAdhaka jIva, sAdhanA - vRddhimAM pariName che. mumukSu jIvane, yogyatAvAna hoya to, satsaMgano saMyoga yogyatA - vRddhimAM nimitta paDe che, tema ja satsaMganA viyoganI vedanA ane nija paramAtmAnA viyoganI vedanA - darzana pariSaha - yogyatA vardhamAna thavAnuM ja kAraNa bane che. (1239) je jIvanI vicArazailI Adarza pradhAnatA yukta hoya che, tenuM aMtaHkaraNa nirmaLa hoya che, tethI tevA nirmaLa aMtaHkaraNavALo jIva sugamatAe pUrNatAnuM lakSa bAMdhI zake che. tene to uccakoTinuM jIvana ghaDavAno prathamathI ja abhiprAya hoya che. tethI tathArUpa avakAza maLavAthI te jIvana badalavA sahaja taiyAra thaI jAya che. Avo jIva prAyaH vIryavAna ane samarpaNabuddhi yukta hoya che. je "lakSa' bAMdhavA mATe susaMgata che, suyogya che. (1240) je jIva bIjAnA lakSe svAdhyAya - bhakti Adi kare che, temAM mAna athavA lobhano Azaya hovAthI te vyApAra che. potAnA mATe phakta, svAdhyAya Adi, kartavya che. (1241) koIpaNa bhoge, koIpaNa kiMmate, atyAre ja Atmahita karI ja levuM che-tevuM jora AvyA vinA vAstavika zarUAta na thAya. jyAM mumukSutAnI zarUAta paNa na thAya tyAM AgaLa vadhavAnI Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 anubhava saMjIvanI vAta zuM? jo uparokta prakAre upADa Ave che, to tevA vIryathI satsaMganI sarvArpaNabuddhie upAsanA thAya che, ane jIva jJAnInA mArge caDe che. (1242) zraddhA svabhAve jJAnanuM pariNamana te samyaphadarzana che. ahIM sAsAra.gA.155) jJAna te AtmA evo artha che, paraMtu zabda prayoga "jJAna' karavAmAM zuM vizeSatA che ? ke jJAnamAM svapaNe pariNamana thatAM svarUpa-pratIti thAya che. rAgamAM svapaNuM rahe tyAM sudhI nava tattvanI zraddhA, e mAtra vikalpa che, samyakadarzana nathI. mumukSune jJAna ja sAdhana che. - tethI jJAna AtmA che. aMtarmukha thavAnI vidhi sUcaka A vidhAna ati gaMbhIra rahasya garbhIta che. (anu. 1249) (1243) / jyAM mAruM svarUpa pUrNa - behada ane avyAbAdha, aciMtya paraMtu anubhavagocara sukha svarUpa che, tyAM ciMtA zI ? vikalpa zo ? jenA ghare AvuM sukhanidhAna hoya te duHkhI kema hoya ? te sukha-svarUpane bAdhA koNa pahoMcADI zake ? (1244) V "jJAna parane jANatuM nathI. temAM paralakSapUrvaka parane jANavAno niSedha che. jJAna para sanmukha thAya ke parasattAnuM avalaMbana ghe, te jJAnaguNa nathI. paraMtu jJAna jJAnAnubhavamAM rahe tevo jJAnaguNa che, ane te ja AtmazuddhinuM kAraNa che. temaja jJAnane, jANavA mATe paranI apekSA nathI - tevuM sAmarthya darzAvavAno paNa temAM abhiprAya che. (1245) 9 upayoga zuddha thavA arthe A jagatanA saMkalpa-vikalpa vismRta thavA ghaTe, kAraNa ke A AtmAne ane A vicitra jagatane kAMI lAgatuM vaLagatuM ke levA devA nathI. rAgadveSa rahita thavAno upayoga te ja aMtara - sAdhanA che. vizeSa sAdhanA sapuruSanA caraNa kamaLa che. (ku. deva) (1246) 0 prazna : mokSamArga koNa upadezI zake ? samAdhAna : rAga, dveSa ane moha jenAmAM nathI, te puruSa sarvajJa vItarAga te traNa doSathI rahita thavAno mArga upadezI zake, temaja te ja paddhatie pravartanArA puruSo te mArge pravartatAM pravartatAM te mArgane upadezI zake. anya nahi. (1247) / AtmArthI jIva apakSapAtapaNe ane saraLatAe potAnA doSanuM avalokana kare tyAre tene kheda avazya thAya paraMtu tethI hatotsAhI thavuM ghaTe nahi. yathArtha ema hoya. jethI svakAryano utsAha vardhamAna thAya jema anyanA guNa dekhI thAya tema. (1248) Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 337 sarva Atma-guNomAM, jJAnamAM svarUpa-grAhaka zaktinuM viziSTapaNuM che, te prayoga dvArA samajAya che. jJAnamAM jJAna vaDe svarUpa-grahaNa thAya che, tyAre tevA jJAna pariNamanamAM, zraddhA ane cAritra thaI jAya che. tethI ja jJAnanI mukhyatAthI svarUpabodha mukhyapaNe paramAgamomAM pravaryo che. jJAna ane AtmAnuM vaita maTI jAya, tevo Azaya-vidhinuM vidhAna "jJAna te AtmA che. (1249) jJAna ane rAga vaccenuM bhedajJAnanI prayojanA dhruvatattvanA AzrayanI prayojaka che. apariNAmI tatvamAM Atmabuddhi thatAM, AMzika vibhAvanI ciMtA chUTI samyaka udAsInatA Ave che. - A jJAnIonuM hRdaya che. (1250) Disembara - 1993 / mArgano marma pAmyA vinA kadI koIne mokSa maLato nathI. prazna : mArgano marma pAmavo eTale zuM ? samAdhAna : pratyakSa svarUpanA lakSe abheda bhAve Atma-vedana, vedana gamya thavuM te yogyatA thaye, Atmatva prApta puruSa tad viSayaka Atmatva Ape che, tyAre ja te mArga maLe che. jijJAsA : yogyatA thavI eTale zuM ? samAdhAna : mArganI apUrva aMtara zodha varte, tyAre mArga prApta puruSanI oLakhANa thaI, teo pratye sarvArpaNabuddhie ane ekamAtra AtmalakSe vartAya jijJAsAH "AtmatvanuM ApavuM kevI rIte thAya ? samAdhAna : svarUpa-pratyakSatAmAM vartatA vartatA, tad viSayaka nirdezanI ceSTA ane vANI, te grahaNa thavAnI yogyatAmAM nimitta thAya che. je svarUpa darzAvAya che. te paramArtha) anubhavAze lakSa gocara thAya tyAre aMtarmukha thavAnI vidhi pamAya che. ane svasammukhano pratibhAsa Ave che. je bIjarUpa che. bIjajJAna, A rIte jJAnI puruSa ApatA hoya tevuM lAge che. (1251). je arthanuM varNana-kathana karavAmAM AvatuM hoya, te jJAnamAM grahaNa thayA vinA, kathanane ke zravaNane vyavahAra evu sthAna prApta thatuM nathI. tethI kahenAra ke sAMbhaLanAre vivikSita dravya-bhAvarUpa arthane jJAnamAM grahaNa (Visualise) karI kahevuM vA sAMbhaLavuM ghaTe che- anyathA vikalpa kalpanA mAtra thaze. (1252) praznaH saMyogonI sAnukULatA hovA 7 thavA chatAM, saMsAramAM jIvane asukha, azAMti, mUMjhavaNano duHkhamaya anubhavI rahyA kare che, tenuM zuM kAraNa che ? Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 anubhava saMjIvanI samAdhAnaH jaDa paryAyamAM Atmabuddhi-tIvrarasathI sukhabuddhinA pariNAma sevanathI AtmA jaDatva dazAne pAme che. tyAre jIvanI azAMtinI pariNati thaI jAya che ane evI "abodhadazAne pAme che ke pragaTapaNe Atmabodha dAtAra maLavA chatAM, paramazAMtapadasvarUpa AtmAne pragaTa batAvanAra maLavA chatAM, tenI asara jIvane thatI nathI. tema chatAM, jIva puruSArtha kare to avazya zAMti prApta karI zake. (1253) & vastu, svarUpe aneka apekSita ane nirapekSa dharma saMpanna che. jinAgama dvArA te jANI zakAya che, tathApi te jANavA kALe, Atmahitano dRSTikoNa - mukhyatA - rahe to ja te svarUpa-jJAna sArthaka-upakArI che. anyadRSTithI jANatA anartha thAya che -thaI jAya che. (1254) je mANasamAtranuM dhyAna niraMtara sukhaprAptinuM varte che, mAnelu-kalpelu sukhanuM dhyAna sahaja rahe che, chUTI zakatuM nathI. to pachI je jJAnI puruSane potAnuM anaMta sukhadhAma pratyakSa che, tene ahorAtra tenuM ja dhyAna rahe temAM zuM Azcarya che ? je mumukSunI vicAra dazAmAM saMsAra-duHkhathI nivRtta thaI Atma-sukhanI prAptino khyAla Avyo hoya che, te Atmasukha Icche che. to paNa pUrva saMskArita viparIta pariNati jo baLavAna hoya che, to te mUMjhAya che, - mUMjhAvu paDe che. e tIvra thAya to, temAMthI mArganI zodha jAge che. ane tyAre ja mArga maLe che. (1255) AtmonnatinA prazasta kramamAM AvavA mATe jIvana-valaNa thAya, to te kramanuM bIja ropAya. tevI chevaTa sudhInI pAtratA pAmanArAM pAtronI A kALe vahu nyUnatA che. chevaTa sudhInI pAtratA eTale te pAtratAne lIdhe, jIva unnatikramamAM avazya praveza karaze ane Atmazreya pAmaze. AvI yogyatAvAna jIva pratye jJAnI puruSane bhAva rahe che, prasannatA Ave che. (1256) / AtmA svarUpathI avAcya che - tenA bhAnamAM nAmanA, kIrti, prazaMsAno moha udbhavato nathI. tema prazaMsA AdithI mane lAbha dekhAto nathI. (1257) - trikALI svarUpanI samajaNa, kevaLa bahirmukha - paralakSI kSayopazama jJAna vaDe kartavya nathI. paraMtu jJAna svayaM potA pratye vaLIne arthAt lakSaNathI ane vedanathI svarUpa samaje to vidhi sahita svarUpa samajAya, nahito adhyAtma-tattvanI Agama anukULa samaja paNa avidhie thavAthI, vidhithI ajANapaNuM rahe. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 anubhava saMjIvanI prazna : pahelA to paralakSI jJAnathI ja samajavAnuM thAya che ? samAdhAna : pahelethI ja yathArtha vidhimAM AvIne zA mATe na samajI zakAya ? avidhie samajavAno prayatna karavAne badale suvidhie samajavAno prayatna karavo ghaTe. mAtra tenuM--vidhinuM vajana hovuM joIe, jethI te aMge kALajI rahe. Atma svarUpanuM vidhAna, zrIguru to vidhipUrvaka ja kare che, te kema lakSamAM levAtuM nathI ? jemake sa.sAra.gA. 15mAM zrutajJAna te ja AtmA che.' ane gA. 183mAM '3payoga zudghappA'-evuM vidhAna che. te kathana vidhithI je ajANa hoya tene bese nahi. zrIguru je prayogAtmaka vidhie kahe che, te ja prayogAtmaka vidhie grahaNa karavuM - te AjJAkAritA che. (1258) Vjema jaDa khAdya padArthano svAda judo che, ane jIvanuM vedana juduM che, paraspara paryAyomAM abhAva che, tema azAtA vedanA ane jJAnavedana juduM che. mAtra bhinnapaNAnA anubhavano - abhyAsa joIe. jJAnamAM svapaNuM vedAvuM joIe. (1259) sattA prApti, dhana prApti, kIrti prApti, Adino nazo, madirAnA nazA karatAM paNa atyaMta bhayaMkara ane aniSTa che. madirAno nazo thoDA samayamAM utarI jAya che ane mANasa bhAnamAM Ave che, paraMtu uparokta nazo prAyaH jIvana paryaMta utaravo kaThaNa che. koI haLukarmI jIvane tevo nazo, sanmArga prAptinI bhAvanAthI utare che, tyAre te arthe bahu parizramathI nirAma thaI zake che. (1260) * je jIva dharma karavAmAM, kuLa, saMpradAya, ke samAja - . paraMparAthI anusarI pravarte che, tene kharekhara dharmabuddhi ja nathI, paraMtu viparIta abhiprAya che. (1261) * prazna : (jagatanA) jIvone Atma-kalyANarUpa mokSamArga zA kAraNathI durlabha che ? samAdhAna : janma-maraNathI chUTavAnI jarUrIyAta lAgatI nathI. tethI mukta thavAnI rucino abhAva che, bhava-bhramaNano bhaya nathI. tethI mUrtimAna mokSasvarUpa evA sajIvana mUrtinI khojano abhAva varte che. kadAca pUrva puNyayoge satpuruSano pratyakSa yoga thaI jAya che, topaNa uparokta sthitine lIdhe oLakhANa thatI nathI. oLakhANa vagaranI bhakti - premarUpa (sarvArpaNabuddhiyukta) hotI nathI, tethI bhakti-premarUpa vinA jJAna zUnya DIgrIe hoya che. jJAna-sAdhana vinA sAdhya kema sulabha hoya ? (1262) Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 anubhava saMjIvanI svarUpa-daSTi thayA pachI jIva yathAyogya upazamabhAva' pAme che. prathama upazama samyagdarzana thatAM, AtmA saMsAra ane mokSa para samavRttivALo hoya che kAraNa ke pote bannethI para che evuM darzana pragaTayuM che. (1263) V je prANIo bhaviSyajJAna (jyotiSAdiya, camatkAra, siddhio, vageremAM rasa dhe che teo mohAdhIna che. teone pAramArthika pAtratA AvavI paNa durlabha che. mumukSu tenuM smaraNa paNa na kare. (1264) / jIve karavAnuM to ATaluM ja che, ke jJAnamAM sAmAnyamAM rahelA jJAna-vedanane avalokavAnuM che. mAtra ATalu karavAmAM puruSArtha kema cAlato nathI ! kyAM rokAvuM thAya che, tenI UMDI gaveSaNA kartavya che. jJAnanI nirlepatA ane asaMgatA pragaTa anubhavagocara che, tene avalokavAthI jJAnamAtranuM svarUpa bhAsyamAna thAya che. akaSAyabhAve, kaSAyanA saMyogamAM anaMtakALa rahevA chatAM, jJAna trikALa je bhinna ja rahyuM che te sukha svarUpe bhAse to caitanya vIryamAM apUrva uchALo Ave. (1265) - pUrNatAnA lakSamAM sAdhya nizcita che. tethI sAdhananI yathArthatA utpanna hoya che. anyathA koIpaNa prakAre koI / aneka sAdhanamAM yathArthatA utpanna hotI nathI. tethI prAyaH je te sAdhana abhiniveSanuM kAraNa bane che. sAdhananI yathArthatA thavA arthe prathamathI ja pUrNatArUpa sAdhya lakSamAM rahevuM ghaTe. (1266) prazna : satparuSane oLakhanAra jIva pUrvabhUmikAmAM kevA prakAranA pariNAmavALo hoya che? samAdhAna : jene janma-maraNathI chUTavAnuM lakSa thayuM hoya, ane te arthe je anubhavI puruSane zodhato hoya, tene sarvArpaNabuddhie satsaMga upAsavAnI pUrva taiyArIrUpa pAtratA hovAthI, tevo jIva nija prayojananI mukhyatAe tIkSNadaSTi ane apUrva jijJAsA vaDe puruSane oLakhe che. (1267) che jene aMtaramAM svabhAva-vibhAvanI bhinnatA varte che athavA paryAyathI paNa bhinna evA dravyanI dRSTi varte che, tene bIjA jIvonA doSa mukhya thatA ja nathI, kAraNake doSa paryAyamAM che, dravyamAM nathI. tethI dravyanI mukhya dRSTimAM, dravyane bhUlelAnA doSane, pote dravyathI bhinna jue che. tyAM doSanA jJAtApaNApUrvaka, eka aMze doSano niSedha vartavA chatAM, sAmA jIvanA prabhu AtmAno anAdara Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI Avato nathI. tethI tevo prazastadveSa (= doSano niSedha) asthAnanA rAgano rodhaka che.(1268) - aMtarmukha bhAva ekAMte upAdeya che,-- tevI apekSA laIne bahirmukhI sarva pariNAmono niSedha Ave che. tathApi aMtarmukha thavAnA kramano - darzanamohAdinI hAni prApta thavI teno - asvIkAra thavA arthe te nathI. unnati-kramamAM vartato jIva AdarapAtra che, satkAra karavA yogya che. unnatikramamAM bIja ropAya che. (1269) 341 svarUpalakSanA abhAvane lIdhe, jJAna vizeSano AvirbhAva thatAM, rAga ane rAganA viSayabhUta paradravyano Azraya ane ekatva sahaja thAya che, paralakSI pariNamananuM AvuM svarUpa che. paraMtu svarUpa lakSa thatAM, svarUpa lakSe jJAna sAmAnyano AvirbhAva thatAM, trikALI dravyano sahaja Azraya thaI jAya A svarUpa AzrayanI vidhi che. che, (1270) jAnyuArI 1994 lakSa yathArtha hovAthI pariNamanamAM saMtulana jaLavAI rahe che. anyathA saMtulana gumAI jAya che. jema jema prayogano mahAvaro (Practice) vizeSa tema tema saMtulana thavAmAM sUkSmatA ane kSamatA vizeSa hoya che. (1271) V svasaMvedanathI svarUpa sAvadhAnI thavI te ArAdhanAnuM svarUpa che. - -- (1272) * 5 pUrve thaI gayela mahAjJAnInA akSaradehathI saMtuSTa thaI je 'pratyakSayoga'nA mahatvane na samajavAnI bhUla kare che, tene zuddha aMtaHkaraNathI Atmazreya karavAnI vRtti nathI, tyAM parama satsaMgano anAdara che, je jJAnIpuruSanI AjJA-virUddhatA che. (1273) * zuddha aMtaHkaraNathI AtmakalyANa arthe je jIva satsamAgama kare, te avazya saphaLa thAya ja che A sarva jJAnIono anubhava che. (1274) jyAM sudhI jagatanAM padArtho ane prasaMgonI adhikAI bhAse che, tyAM sudhI satpuruSanI oLakhANa ke svarUpanI oLakhANa thavI asaMbhavita che. athavA jene svarUpa ke satpuruSanI oLakhANa thAya, te anya sarvane goNa kare ja. (1275) Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 anubhava saMjIvanI satpuruSanA 'pratyakSayoga'nuM sarvAdhika mahatva e che ke, prathama samakitanuM bIja te sivAI vavAtuM ja nathI. pratyakSayoge ja vacananI pratIti, AjJAruci, ane svacchaMda nirodharUpa bhakti utpanna thAya che. tethI je bIja vinA samyagdarzana prApta karavA Icche che, te bIja vinA ja vRkSa ane phaLanI AzA dhare che. A ajJAnano prabhAva che. athavA kalpita upAyathI prApti Icche che. - (1276) prazna : sau prathama, AtmakalyANa arthe viveka kevA prakAre udbhave ? : uttara H jene aMtarathI Atmazreya karavuM che, tene satpuruSanA caraNanI bhAvanArUpa viveka udbhave ane satpuruSanI zodha varte. (1277) * Atmonnati kramano prAraMbha vAstavika zarUAta-thI mAMDI upara uparanI sarva bhUmikAmAM sAdhyane tvarAthI / zIghratAthI pahoMcavAnI vRtti sahaja rahyA kare. 'pUrNatAnA lakSa'nuM A lakSaNa che, pariNamananI yathArthatAnuM cihna che. (1278) 'ArAdhanA' Agama adhyAtmanA avirodha bhAve thAya che. adhyAtma bhAvomAM yadyapi vajana adhyAtma tattva AtmA upara adhikapaNe hoya che, topaNa Agama anusAra ja vastunuM svarUpa jJAnamAM hoya che, rahe che. upara uparathI vAMcana / zravaNa karanArane temAM Agama virUddhatA lAge che paraMtu temAM Agama siddhAMtano virodha karavAno abhiprAya hoto nathI, paraMtu vajana vyakta thavAnI paddhati evI ja hoya che chatAM bhAvamAM saMtulana jaLavAI rahe che. pariNamanamAM AvuM samyak anekAMtanuM svarUpa che. AvA kathanano hetu na samajAya tene anyathA kalpanA thAya che. (1279) - - - pUrve thaI gayelA jJAnInI vANI 'Azaya' uparathI nizcita thAya che. te Azayano nizcaya thavAmAM sUkSma anubhava jJAna kAma kare che. anubhava vinAnuM jJAna zabdArtha, bhAvArtha, nayArtha Adi sAdhI zake che, paraMtu Azaya sudhI pahoMcatuM nathI. 'Azaya' grahaNa karanAruM jJAna, vANI je bhUmikAmAMthI udgama thaI che, tenA taLa sudhI pahoMce che. temaja cAreya paDakhe pharI vaLe che. kAraNa ke A prakAranI jJAnanI yogyatA 'vizeSa prajJAvaMta puruSa'ne hoya che. (1280) indriya dvArA utpanna thatuM jJAna bahirmukha hovAthI AkuLatA utpanna kare che tethI tenAthI AtmalAbha thato nathI, paraMtu zAstra jJAnamAM buddhipUrvakano viparyAsa na hoya to te jJAnamAM yathArthatA hovA saMbhava che. ane tevI yathArthatApUrvaka te jJAna vikAsa pAmI AgaLa vadhI sabhyatA pAme Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 anubhava saMjIvanI che. jethI AtmonnatinA kramamAM te yathArthatAno svIkAra thavA yogya che. vyavahAranA sthAne vyavahAra saMmata thavo ghaTe che. (1281) // jJAnamAM paranuM jANavuM thAya te doSa upajavAnuM kAraNa nathI. paraMtu jANavAnI rIta sAthe doSa ke nirdoSatAno AdhAra che. parane parapaNe jANavAthI bhedajJAna thaI vItarAgatAnI utpatti thAya che. ane parane svapaNe jANavAthI mithyAtva sahitanA rAganI utpatti thAya che. rItanA ajANapaNAne lIdhe, paranuM jANavuM doSa-utpAdaka samajAya che, te tattvanI bhUla che. (1282) * - AtmArthIne ane jJAnIne satsaMgamAM AtmabhAvane poSaNa maLe che ane te bhUmikAmAM te mokSanuM parama auSadharUpa amRta che. yogya auSadha che. tenA jevuM bIjuM auSadha nathI. anubhavI puruSonA anubhavano A pokAra che, nicoDa che. (1283) - : 5 AtmAnuM sAmarthya jIvaMta - behada jIvaMta che. tethI teno anubhava tene avalaMbIne pratyakSa thAya che--zrIguru pharamAve che ke H dekho re ! potAnA jIvaMta svAmIne dekho ! dekhatAM ja sarvasva maLI jaze. kRtakRtyatA anubhavAze, kharA AtmArthIne mArga sugama thavAmAM svabhAva sAmarthyarUpa upAdAna kAraNa che. (1284) vibhAvarasa ane paramAM sukhabuddhine lIdhe jIvanI parapraveza bhAvarUpa pariNati thaI gaI che. tethI jIvanI bhedasaMvedana zakti bIDAI gaI che. tethI bhinna jJAnanuM vedana pragaTapaNe anubhavamAM AvatuM nathI. bhedajJAnanA prayogAbhyAsa dvArA te bhedasaMvedana zakti ughaDe che. bhedajJAnano prayoga jJAtAdhArA vaDe svabhAvane vibhAvathI judo grahaNa karavo te che. parathI ane rAgathI upekSita thaIne (apekSA choDIne) bhedajJAna kartavya che. (1285) -- phebruArI - 1994 jyAM sudhI mohAsaktinA pariNAmomAM mUMjhAIne teno niSedha na Ave, tyAM sudhI jIvane tevA pariNAmomAM sukhabuddhi ane rasa che, tevI sthitimAM jIva tethI mukta thavAno prayAsa karI zakato nathI. prayAsa vinA mAtra baMdha-mokSanA vicArathI mumukSutA AvatI nathI. - tevA vicAra Adi kevaLa udayabhAva hoya che, te anudayanuM kAraNa kema thAya ? vicAra - svAdhyAya - bhAvanA tIvra hoya to prayAsa / prayoga cAlu thAya. svAdhyAya AdimAM (1286) - Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u44 anubhava saMjIvanI vastusthitine atikramIne bhAvanA pravarte che. jemake zrI tIrthaMkarAdi mahApuruSo jagatanA sarva jIvonA kalyANanI bhAvanAmAM varte che ane jJAnI paradravyanA akartA thayA hovA chatAM satsaMga ane nivRtti Adine bhAve che. athavA samayamAtranA anaavakAze pUrNatAne bhAve che. Ama bhAvanA baLane lIdhe siddhAMta - jJAna gauNatAne prApta hoya che. bhAvanAbaLathI AgaLa vadhAya che. (1287). je prathama mokSArthI thAya che, te AtmArthI thAya che. arthAt mokSArthI thayA vinA AtmArthI thavAtuM ja nathI. AtmArthI aMtara avalokana karI bhedajJAna dvArA svAnubhava - samyaphadarzana prApta kare che. pUrNatAnA lakSa vinA trikALInI kharI jijJAsA jAge nahi, apUrva jijJAsA vinA udayamAM nIrasatA thAya nahi, tyAM sudhI upayoganI udayamAM sAvadhAnI rahyA kare, udayanuM kheMcANa rahyA kare. tethI bahirmukhatA chUTe nahi. badhAnA mULamAM mokSArthIpaNuM che. (1288) / pratyakSa svasaMvedanamayI mAro svabhAva che. (-prakAzazakti hovAthI te mAruM dhruva svarUpa - jivaMta svAmI - kahetAM nitya kAraNapaNe che. tenuM vartamAna vizeSapaNuM te ja kAraNa zuddha paryAya arthAt kAraNapaNe rahelI sthiti. jenuM bhAnamAtra nijAzrayabhAve) thatAM ja pragaTa zuddha kArya thAya che; pratyakSapaNAthI svasaMvedana baLa pragaTe che. pratyeka vartamAnamAM svayaM AdhArabhUta svarUpe che, che ane che. (1289) | vastusvarUpanI asaMgatA-bhinnatA, paramAM anAdi sukhabuddhi ane AdhAra buddhino abhAva kare che. jJAnanuM rUpa sukha avalokanamAM AvavAthI svayaM - sukhadhAmanI pratIti ane potAmAM sukhabuddhi ane AdhArabuddhi utpanna thAya che. tethI upayoga sahaja kheMcAya che. upayoganuM valaNa haMmezA sukhanA nizcaya tarapha sahaja ja rahe, tevo vastu svabhAva che. (1290) jijJAsA : uttama mumukSune kevA bhAva hoya che ? samAdhAna H je jIva bhavarogathI mukta thavA arthe mukti dAtAra puruSane mAtra Icche che, temanA caraNa sAnidhyane parama premathI cAhe che, temane oLakhe che, ane pratyakSayogamAM ke parokSatAmAM temane bhaje che. - tevA sahaja pariNAmo hoya te uttama mumukSu che. dhanya che tene ! (1291) jJAnInI AjJAe cAlavAnI samajaNanA abhAve bahubhAga jIvo potAnI ruci anusAra bAhya Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 345 dharma-pravRtti kare che, je prAyaH svacchedarUpa hovAthI, pAramArthika lAbha thavAne badale nukasAna kAraka thaI paDe che. paraMtu jo jIva satyazodhaka vRtti vALo hoya to vicAranI bhUmikAmAM satya mATe avakAza rAkhe che, to te prAyaH nukasAnathI bacI jAya che. (1292) zIghatAtizIdhra AtmAkalyANanI vRttimAna mumukSu prAyaH ayathArthatAmAM Avato nathI. tevo mumukSu prAyaH kyAMya aTakato nathI athavA aTakavAnA sthAna prApta thavA chatAM, temAM te phasAto nathI. (1293) vje ati tIvra rucithI parama satsaMgane Icche che, te vAstavamAM AtmAnA amRtane Icche che. tevo parama satsaMga prApta thatAM, sarvasva prApta thayAnI tRpti anubhavAya che. (1294) Vparama premamUrti paramAtmA purANapuruSa pote ja che. jemAM behada . asIma premabharyo che. teno paramaprema paryAyane prabhu darzanathI pragaTe che. te sivAya anyatra prema thavAthI, arthAt premamUrtine choDIne - upekSA karIne, prema karatAM tenuM phaLa duHkha Ave che. prathama prabhudarzana puruSamAM thaI, paramaprema pragaTe che. (1295) VaMtara bhUdAIne jAgRti Ave to mokSa samIpa ja che. (aMtarabheda jAgRti) jijJAsA ? evA prakAranI jAgRti Avye kevI dazA rahe ? samAdhAna : daDha mokSecchA utpanna thaI, parama satsaMgamAM rahI, parama lakSya / sAdhya pratyenA ullAsita vIrya vALI dazA rahe ane sadguru - AjJAne zirodhArya karI, satata AtmahitamAM pravarte. jagatanuM mUlya AtmakalyANa arthe zUnya bhAse. aMtara pariNAmonI duniyA ja badalAI jAya. (1296) jyAM sudhI mumukSujIva bIjAnA bAhya tyAga ane bAhya ughADane mahatva Ape che, tyAM sudhI bAhyadRSTinuM baLa pravarte che tethI aMtaranI vidhi tathA aMtaradaSTinA viSaya upara lakSa jaIne tenI parakha AvatI nathI, ane tethI teno mahimA ke lakSa thatuM nathI. (1297) AtmAnA astitvaAdi cha pada nuM jJAna anubhava pramANathI karatAM samyakatvanI prApti thAya che. te niyamabaddha che. arthAt te prakAre kyAMya viparyAsa raheto nathI. (1298) Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 anubhava saMjIvanI jIva anubhava paddhatine choDIne prayojanabhUta viSayamAM samajaNa kare che, temAM ayathArthatA rahI jAya che. yathArtha lakSe samajaNa karanAra jIva svataH anubhavapaddhati aMgIkAra karI lye che. jethI kalpanA thatI nathI. (1299) jijJAsA H- AtmAnuM nityatva anubhava pramANathI kaI rIte grahaNa thAya ? samAdhAna :- svayaMnA anubhavane - pariNamanane tevA zodhaka ddaSTikoNathI avalokatA, potAnAM astitvanuM sAtatya vedAya che, paryAyonA vyatirekapaNAthI vilakSaNa evuM anvayapaNuM bhAsyamAna thavAthI, nityatvanI pratIta thAya che. (1300) apavAdamArgamAM bAhya pravRttimAM Adjustment thavA yogya che, paraMtu pariNamanamAM zithilatA ke vicalItatA thAya te yogya nathI. AtmArthIne ane jJAnIne prArabdhayoga anusAra udaya pravRttimAM anivAryapaNe upayoga devo paDe che. topaNa mULamAMthI vicalItapaNuM thayA vinA ja udayamAM pravRtti thAya che. te yathArtha che. (1301) mArca - 1994 'anubhUti te AtmA ja che'- ema (sa.sAra.gA. 14mAM) pratipAdana karavAmAM, zrIguru anubhUtinI vidhi darzAve che. A vidhi darzAvavAnI prayogAtmaka zailI che. A paramAgamanI A prakAre mukhya zailI che, viziSTa zailI che. 1 (1302) abheda svarUpanA svAnubhava kALe ja bhedanuM yathArtha jJAna thAya che. bhedane avalaMbyA vinA ja bheda jaNAya--samajAya che - paNa bhedano anubhava thato nathI. (1303) * je jIva zuddha aMtaHkaraNanA abhAvane lIdhe nija AtmakalyANa viSe pramANika nathI, tenI anyatra pramANikatA keTale aMze vizvasanIya che ? te vicAraNIya che. (1304) jijJAsA H- AtmasvabhAvanuM grahaNa thavA arthe pragaTa pramANa zuM che ? samAdhAna :- jJAna-vedana, jJAnanuM sAtatya, jJAnanuM urdhvatva-pratyakSatA Adi (nirmaLatA nirlepatA) pragaTapaNe svabhAva grahaNa thavAnAM pramANa che. jo jIva zuddha bhAvanAthI aMtara avalokana kare to tene sahajamAtramAM anubhavAze pratita thavA yogya che. (1305) Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 347 mumukSujIva jyAre kharekhara saMsArathI chUTavA kRta nizcayI thAya che tyAre prAyaH pUrve saMsAra rucithI bAMdhelA pUrvakarma udayarUpe sAme Ave che. jethI te sanmArgathI zruta thavAnI paristhitimAM Ave che. AvI sthitimAM jo nizcaya baLa na pravarte to jIva hArI jAya che, mArga prApti sudhI pahoMcI zakato nathI. paraMtu jo nizcaya baLavAna hoya to avazya mArga prApta thAya che. mArge caDI jAya che. (1306) oghasaMjJA be prakAre che. 1. samajaNa vinA dharma pravRtti thavI. 2. paralakSI jJAnamAM dhAraNA thavI athavA samajaNane prayogAnvita karyA vinA nizcaya karavo, te paNa oghasaMjJA che.(1307) 'zrutajJAna te ja AtmA che. - A zAstra vacanamAM be parama-arthe samAyA che. 1. zrutajJAnamAM jJAna svabhAva vidyamAna che- tethI te ja kharekhara AtmA che. 2. jJAna sAmAnya je vedanarUpa che tenA AvirbhAvathI svabhAvano sahaja Azraya thAya che, te ja mokSamArganI vidhi che. - tevo pAramArthika Azaya temAM nihita che. atyaMta gaMbhIra bhAvo ukta vacanAmRtamAM bharyA che. (1308) je jIva pUrA udyamathI Atmahita karavA utsuka che te tadarthe avarodhaka paribaLo vacce samAdhAna yathArthapaNe karI zake che. pUrA udyamathI svakArya karavAnA abhiprAyane lIdhe, tevA prasaMgamAM pramAda ke zithilatAmAM Avato nathI. jo prayatnano prakAra ukta prakAre na hoya to AtmahitanA mArge AgaLa vadhavAmAM kaThinatA thAya che. mUMjhavaNa thAya che. (1309) VAtmArthI jIva bhAvi pratikULatA aMge gabharATano anubhava karato nathI. ulaTAno te evI taiyArImAM hoya che ke "bhale pratikULatA Avo, te vakhata ja adhikapaNe kalyANakArI thavAno che. ane kharekhara yogyatAvAna pratikULa samaye yogyatA vRddhi kare che, puruSArtha phorave che.(1310) astitva avalaMbanano viSaya che. svarUpa prAptinI bhAvanA - ruci pUrvaka teno patto lAge che - ane tyAre te grahaNa thAya che, tyAre ruci ananyapaNAne prApta thAya che, je caitanya-vIryanI phuraNAnuM kAraNa thAya che. Ama sva Azrayano puruSArtha . jAgRta thatAM kArya saMpanna thAya che. (1311) pratyakSa sanduruSanA yoganuM mahatva sarvAdhika che. tevo bodha namaskAra maMtrathI prApta thAya che. tyAM prathama zrI arihaMtane namaskAra karyA che. temAM siddha bhagavAnano avinaya nathI paraMtu pasma Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 anubhava saMjIvanI viveka che. jJAnI paNa satsaMgane sarvAdhika mahatva Ape che. jemAM sarva siddhi samAyelI che. tethI je dharAtala para satpuruSanI vidyamAnatA che, tenA jevuM parama saubhAgya bIje kyAM hoI zake ? (1312) * prazna :- nija svarUpano bodha prApta thAya, tevI bodhabIja yogya bhUmikA kyAre prApta thAya ? samAdhAna :- satpuruSa pratye parAbhakti pragaTe tyAre, para prema pravAha baDhe pragaTe prabhuse, saba Agama-bheda suura base.' A eka sAnaMda Azcarya che ke H paramAtmA ane svaAtmA paNa satpuruSanA caraNa sAnidhya pAse mukhya thatA nathI !! tathApi te jIvane pAramArthika lAbha thAya che. satpuruSa pratyenuM bahumAna AtmAne nirmaLa kare che. te bhUmikAnuM te amRta che. (1313) * 'satpuruSanA pratyakSa yoga'nuM atyaMta mahatva hovAnuM kAraNa e che ke tevo durlabha durlabha yoga saMprApta thaye pAtra jIvane satpuruSanI oLakhANa thavAno apUrva prasaMga bane che. je prasaMga bodha bIjarUpa che. samakitanuM bIja ahIM vavAya che, je ugyA vinA rahetuM nathI. 'pratyakSa yoga' vinA paramArtha - lAbhano bIjo prasaMga nathI. atyaMta saraLa mArga A prakAre satpuruSe niSkAraNa karuNA karI anugrahIta karAvyo che, temanI mahimA kayA prakAre kaI upamAthI thaI zake ? paramakRpALu deve 'pratyakSa satpuruSa'nA viSayamAM sarvAdhika bhAra zA mATe dIdho che ? tenuM rahasya uparokta prakAre anAdi mUla maMtra - namokAra maMtra dvArA paNa pradarzita thAya che. (1314) eprila 1994 prazna : zAstra svAdhyAya khUba hovA chatAM, (sthULa) bhUla rahevAnuM zuM kAraNa ? athavA tevA jIvane pAramArthika lAbha na thavAnuM zuM kAraNa ? samAdhAna :- zAstramAM je potAne lAgu paDe-tevI prayojanabhUta vAta upara lakSa na javAthI tema bane che. prayojananI jIvane jeTalI pakkaDa teTalo lAbha thAya che athavA potAmAM sudhAra thAya che. (1315) anAdi baMdha / saMbaMdha vazAt para sAthe ekapaNAnA / potApaNAnA nizcayathI, jIvane jJAna - vizeSarUpa zeyAkArano AvirbhAva rahe che, tethI jJAnAkAra jJAnarUpa anubhUti arthAt jJAna-vedanano tirobhAva rahe che. (paramAM) potApaNAnA nizcayanA garbhamAM sukhabuddhi ane AdhArabuddhi rahela che. AtmA temAM muMDhAI gayo che, tethI anubhUtine AvaraNa che. (1316) Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 349 Vpote jJAnano sAgara che, AnaMdano sAgara che, amRtano sAgara che. anaMta bhAvono gaMbhIra samudra che. anaMta bhAvonI gaMbhIratAne pakaDIne dravya beThuM che. anaMta guNonA vaibhavane pI gayuM che jeno mahimA AvatAM upayogAdi sarva pariNAmo temAM thaMbhI jAya che. kAraNa ke apAra mahimAvaMta che. mahA AzcaryakArI che. (1317) satupuruSa pratye acala prema ane samyaka pratIti AvyA vinA, samyakatvane yogya nirmaLatA AvatI nathI. samakitanuM A praveza dvAra che. (1318) WjIva zubhabhAvano moha, ajJAnathI, kare che. zubha bhAvathI ghAtI karmano baMdha thAya che, je pApa prakRti che ane jIva-guNane Avare che. je ekAMte nukasAna che. prayojananI dRSTithI A vicAraNIya (1319) che. je potAnA vibhAvathI Dare che, te mokSamArgamAM to subhaTa che. Dare che mATe kAyara che - tema nathI. kharekhara je vibhAvathI DaratA nathI, te to svacchaMdane seve che. te hinavIrya thaI jaze, je paramArthe kAyaratA che. (1320) VakRtrima zAzvata pratimAthI kudarata sadAya AtmAne Atma svarUpa dekhADe che. pote aMdara jue to evuM ja potAnuM svarUpa che-tethI tema kudaratano Adeza che, aMtarmukha thaIne svarUpamAM TharI javAno. aMdaramAM paNa akRtrima caitanya pratimA birAjamAna che ja ne ! te niSkriya che ane pUjanIka paNa che. aciMtya AzcaryakArI mahimAvaMta pote che. (1321) jema khAdya padArtha svAdano viSaya hovAthI, cAkhavAthI samajAya che, zravaNathI ke sparzathI na samajAya, tema AtmA to vedanano viSaya che, te vedana vinA mAtra zravaNathI ke vicArathI na samajAya, tevo padArtha che, tethI AcAryadeva kahe che ke "jJAnamAtrasya svasaMvedana siddhatAt' (sa.sAra.pari.) (1322) adhyAtmanuM yathArtha jJAna, svarUpano mahimA, svarUpa darzAvanArano mahimA, lAve che--sAthe sAthe aMdarathI viraktapaNe thatAM rAga, gRddhi, kaSAya, ekatvabuddhi vagere DhIlA paDI jAya che. jo tema na thAya to jJAna zuSka che. tema samajavuM. (1323) Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 anubhava saMjIvanI e prazna - jJAnIne zubhabhAva bhaThThI lAge che, paNa pUrva bhUmikAvALAne bhaThThI jevuM vedana lAgatuM haze ? samAdhAna :- je jIva svAnubhavanI ekadama najIkanI bhUmikAvALo hoya, to tene bhaddI karatAM paNa vadhu lAge. jJAnIne to sarvAga samAdhAna svarUpa pratyakSa che. tethI amuka samAdhAna paNa rahe. paraMtu Aje to vibhAvamAM Ubhu ja rahevuM nathI. tethI bhaddI karatAM paNa vadhu lAge, AMkhathI parvata upADavA jeTalo bojo lAge. sUkSma vikalpa paNa sahana thato nathI. to dhULamAM to ghaNI ja baLatarA thAya, to ja upayoga tyAMthI khasI aMdaramAM jAya. (1324) upayogamAM sUkSmatA Ave te jarUrI che. aMdaramAM rAga ane jJAnanI sUkSma saMdhI, sUkSma upayoga vaDe ja jaNAya te vartamAna prayojana che. vaLI jJAnamAM Atma svabhAva to sUkSmAti sUkSma che. upayoga potAmAM ja upayogadvAramAM svarUpa zaktine grahaNa karavAnI che. agnikaNamAM dahana zaktinI jema. jethI upayoganI sUkSmatA, vartatA pariNamanamAM, rAga ane jJAnane bhinna-bhinna paNe avalokI prayojanane sAdhe. (1325). dhyeyane anusaravAno pariNAmano svabhAva che. tethI pUrNatAnuM dhyeya bAMdhavA zrIgurunI AjJA che. anAdinuM jIvane saMsAranuM dhyeya che, tene badalyA vinA je kAMI karavAmAM Avaze, te saMsAra arthe ja thaze. pUrve anaMtavAra ema thayuM che. tethI sau prathama daDha mokSecchA thavI ghaTe che. jethI taLusAra sAdhana pragaTe, ane prayojana na cukAya. (1326) che mAtra zAstra vAMcanathI samajaNamAM yathArthatA thatI nathI. paraMtu samajaNa anusAra pariNamana karavAno prayAsa thAya tyAre yathArthatA Ave che. Avo prayAsa avazya saphaLa thAya che.(1327) | jJAnadazAmAM jagata / udaya badhu svapnavat che. kAraNake dhruva tattvane potAne tenAthI kAMI saMbaMdha nathI. jagatanA sarva padArtho ane prasaMgonI AzA / apekSA maTe nahi tyAM sudhI jIva jJAnadazA pAme nahi. (1328) svalakSe - AtmakalyANanA lakSa, upAdAnamAM jyAre jAgRti Ave che, tyAre pAtratAvaza te sapuruSane kalyANanA mArgane zodhe che, te mATe daDha thaIne jhUre che tyAre te jIva avazya sane pAme che. (1329) Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 351 jIva game teTalA zAstra vAMce, dhAraNA kare, tattva carcA kare paNa mokSAbhilASI thaI bhedajJAna na kare tyAM sudhI AtmajJAna pAme nahi, paranI ekatvabuddhi tuTe nahi. (1330) me - 1994 bhAvAbhAsana vinA trikALI svarUpa prati jora Ave nahi. tema chatAM mAtra dhAraNAne lIdhe trikALInA vikalpa dvArA jora detAM, te jora vikalpa upara jAya che, ane bhAvabhAsananI vidhi cukAI jAya che. tethI vidhino viparyAsa thAya che. tevuM jora kadI saphaLa thatuM nathI. (1331) - mumukSunI bhUmikAmAM yathArtha nirmaLatA / pAtratA AvavAmAM mukhya / khAsa kAraNa sapuruSa pratye parama premArpaNa thavuM te che. A adbhuta ane sugama upAya che. (1332) - guNa pratyenA premane lIdhe, guNAnuvAda thavo te bhaktinuM svarUpa che. anaMta nijAtma guNonA khIlavaTanuM A bIja che. "vaha kevala ko bIje jJAnI kahe"--guru rU5) prabhunA guNonI bhaktinA garbhamAM eka aMza nirmaLatAthI laI pUrNa nirmaLatA pragaTavAnuM bIjabhUta kAraNa paDeluM che. (guru) / prabhu to parama nirmaLa premanI pratimA che. temanA nayano / dRSTi parama prema varasAve che, relama chela karI jIvane premarasamAM taraboLa karI muke che. aho temanuM vAtsalya ! (1333) jJAnamAtra svamAM potApaNAnA nizcayathI jJAnasAmAnyano / jJAna vedanano AvirbhAva thAya che, svabhAvanI sukhabuddhi ane AdhArabuddhi thAya che. (1334) pratyakSa satparuSano yoga svarUpa sthitinuM kAraNa thAya che. (5kRpALudeva-249) to pachI paramArthanI spaSTa anubhavAze pratIti -rUpa anaMta pratyakSa svarUpa-nizvaya svAnubhUtine pragaTa kare temAM zuM Azcarya !? (1335) para sAthe ekapaNA (svapaNA)nA niyathI, jJAnavedana tirobhUta rahe che. te ja jJAna-vedana svarUpa-nizcaya (lakSa) thavAthI Avirbhata thavA lAge che. evo je svarUpa-nizcaya, te jJAnamAM svayaMnA vedanabhUta lakSaNathI prApta thAya che. Ama jJAna-vedana ane svarUpa-lakSane paraspara kAraNa - kArya saMbaMdha che. (1336) mithyAtvane lIdhe ja baMdhana che, ane samyakatvane lIdhe nirjarA che. samayasAramAM samyakdaSTine Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 anubhava saMjIvanI 'nirjarA tattva' darzAvyuM che tattvadRSTi pragaTa thavA arthe A nirUpaNa che. satpuruSane oLakhAvavA AcArya bhagavAne parama karuNA karI A adhikAra lakhyo che. samyaktvarUpe satpuruSane oLakhanArane tattvadaSTi prApta che. (1337) nija svarUpa sahaja anaMta pratyakSa che. je vicAra dazAmAM pratyakSa thatuM nathI. yathArtha vicAra dazA - suvicAraNAmAM pratyakSa svarUpane pratyakSa karavAno abhyAsa thAya che jemAM parokSatAno niSedha varte che. suvicAraNAmAM jJAna sAthe svarUpa grahaNa karavAnA prayAsa rUpa ruci hoya che. tevI ruci vinAnuM jJAna haMmezA zuSka hoya che. (1338) jIvane satpuruSanI oLakhANa thaye paramArtha samajAya che. tevA hetuthI ja mahApuruSonA purANo prasiddha karAyA che. kathAnuyoganuM A rahasya che. te kAMI mAtra saMyoga viyoganI vArtA nathI, paraMtu satpuruSane samyapaNe oLakhAvavAnI sugama rIta che. (1339) -- AtmonnatinA kramane choDIne jIva, kAMI Atmahita karavA cAhe to tevo prayAsa kadI saphaLa thato nathI, tethI sarva siddhAMta ane bodhamAMthI krama upara dhyAna javuM atyaMta Avazyaka che. je mahAtmAoe AtmonnatinA kramane bodhyo, temanI apAra karuNA vaMdanIya che. (1340) jUna - 1994 samyagdarzana pahelAM jIva, bhedajJAnano prayAsa kare che, te vacalI dazA, (meLavaNI mATe) jANavAno viSaya che, tyAM sudhI hajI daSTi savaLI thaI nathI. dRSTi to AtmA sivAI koIne svIkAratI nathI, te kAraNathI dRSTi samyak na thAya tyAM sudhI vacalI dazAne gauNa rAkhavAmAM Ave che - je ucita ja che. tIvra jJAnadazAmAM tema thavuM sahaja che. - (1341) jijJAsA :- jIvane anaMtakALamAM anaMta prakAre anaMta upAya karavAM chatAM saMsArathI mukta thavAno mArga maLyo nathI, tenuM zuM kAraNa ? samAdhAna - aMtarathI kharekhara chUTavAnI bhAvanA thaI nathI. abhiprAyamAM bahAramAM kAMka sukhabuddhi rahI che, bhavaroganI bhayaMkaratA bhAsI nathI, tethI satpuruSanI zodha - mArga dekhADanAranA caraNamAM javAnA bhAva nathI. jo ukta yogyatApUrvaka jJAnIpuruSanI pratIti Ave ke A jJAnI ja che' to acaLa prema - bhakti upaje, je sakitanuM aMga che. (1342) Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 353 premarUpa bhakti vardhamAna thaI parAbhaktimAM pariName che, tyAM jJAnIpuruSamAM ekacabhAva thAya che, tethI mumukSujIvanI bhUmikAmAM darzanamoha yathArthapaNe atyaMta maMda thAya che, ane nija paramAtmAmAM ekyabhAva thavAnI yogyatA prApta thaI, aikya sadhAya che. anaMta kALe A ja eka mArga che. (1343) mAtra tarkathI jJAna prApti nathI, paraMtu jJAna mATe anubhavanI jarUra che. tattva pAmavA mATe vizALabuddhi joIe, vizALabuddhi eTale satya ane satyanA aMzane - jema che tema - game tyAMthI (koIpaNa kahenAra hoya) pUrvagraha vinA, saMpradAyabuddhi choDIne, svIkAravAvALI buddhi. mAtra kuLaparaMparA anusAra saMpradAyanI vAtane ja svIkAravI te saMpradAyabuddhi eTale saMkucita buddhi. (1345) . (1344) satpuruSa (pratyakSa)nA caraNakamalanI upAsanAnA baLathI darzanamoha yathArthatayA maMda thAya che, tyAM dravyAnuyoga (siddhAMta bodha) pariName che. (1346) / jo satpuruSanA caraNa sevanathI darzanamoha jevI sauthI baLavAna prakRtinI zakti hina thAya, to pachI mAna, mAyA, lobhAdi prakRti alpa prayAse jAya temAM zuM Azcarya che ? jo mAnAdi prakRtimAM pharaka na paDe, to te jIve satpuruSanI samIpatA' ja prApta karI nathI. prazna :- bhAvabhAsana, AtmasvarUpanuM thayA pahelA, 'huM jJAyaka chuM' evA bhAvamAM yathArtha samAdhAna thAya kharuM ? yathArtha samAdhAna ane saMtulana kyArathI rahe ? uttara HsvarUpanuM bhAvabhAsana thayA pahelA tadAzruti - svarUpa lakSe samAdhAna thatuM nathI. paraMtu jene pUrNatAnuM lakSa thayuM hoya te jIva AtmakalyANanA lakSe saMtulana jALavI zake che. ane te zAyakano nirNaya karavA prayogAtmaka puruSArthavaMta rahe che, tyAM prayoga paddhatimAM yathArthatA jema jema AvatI jAya, tema tema teTaluM yathArtha samAdhAna thavA yogya che. mAtra jJAyakanA vikalpAzrIta samAdhAna (maMda kaSAya thAya, lakSa vagara) thAya te yathArtha nathI. tene yathArtha samAdhAna gaNavuM te bhrAMti che. (1348) jijJAsA :- aMtaramAM AtmasvarUpane jovA prayatna karavA chatAM AtmA dekhAto nathI ? to zuM karavuM? samAdhAna :- e jAtano prayatna (jJAnathI svayaMnA svabhAvane avalokavAno prayatna) hoya to Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 anubhava saMjIvanI dekhAyA vinA, (mokSArthIne rahe ja nahi. mokSArthI ja na thayo hoya te jIvane tevo prayatna, mAtra kutUhalavRttie thato nathI. arthAt mokSArthI ja tevo prayatna karI zake. (1349) A prazna - satpuruSanI bhaktimAM rAga hoya athavA te bhakti premarUpa hoya to temAM zuM aMtara che ? uttara :rAgano AdhAra pudgala che athavA lokasaMjJAe laukika kAraNe athavA oghasaMjJA thatI bhakti rAgarUpa hoya che paraMtu AtmaguNane anulakSe thatuM bahumAna premarUpa hoya che. satpuruSanI oLakhANa thatAM bhakti-premarUpa hoya che ane te jJAnaprAptinuM mULa kAraNa che. (1350) - samyakatvanA kAraNabhUta sAta tattvone zraddhAna - tenuM pratipAdana heya-upAdeyanA dRSTikoNathI karavAmAM AvyuM che. temAM paNa jIvatattva eka ja upAdeya che ane ajIva tattva vibhAva ane vibhAvanuM nimitta) heya che. heya = choDavA yogya evA ajIva tattvanA grahaNanuM kAraNa hovAthI Azraya tattvanuM pratipAdana thayuM che ane choDavA yogya ajIvatattvanuM grahaNarUpa hovAthI tyAM pratibaMdha thavAthI, teno baMdhatattvapaNe nirdeza karAyo che. saMvara ane nirjarA, te ajIva tattvane je bhAvamAM anAdithI svapaNe grahaNa thayeluM che) choDavAmAM kAraNa hovAthI kahyAM che, tathA choDavA yogya ajIva tattvane choDI detAM jIvanI je avasthA vizeSa thAya che, te darzAvavA mokSatattvanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. (1351) V pUrNatAnuM dhyeya aMtaramAM, ane bahAramAM sapuruSano yoga, - A baMnne sAthe hotAM mokSamArga sulabha che. mumukSujIvane taravA mATe baMnne parama Avazyaka che. bemAMthI ekapaNa na hoya to AgaLa javAya nahi. (1352) julAI - 1994 svarUpa-lakSathI aneka siddhi prApta thAya che. jethI tenuM ghaNuM mahatva che. 1. prathama bhAvabhAsana samaye ja svabhAvanA saMskAra prApta thAya che. 2. prApta saMskAra avinAzI saMpatti hovAthI, samyakatvathI paDe topaNa mArgane alpa prayAsa grahaNa karI lya che. 3. svarUpa-nizcaya samyakatvanA aMgabhUta astitvagrahaNa hovAthI, alpa kALamAM, svAnubhUti pragaTa thAya, tevuM ananya kAraNa che. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 355 4. svarUpa lakSa thatAM ja sarva udayabhAvanA pariNAmo, -sarva bhUmikA (mumukSu, jJAnI, muni)nA paryAyo svarUpa lakSe ja thAya che. tethI yathArtha ane saMtulana jaLavAI rahe che. pa. A bhUmikAmAM prathama ja svarUpa svapaNe bhAse che. jethI pariNAmamAtrAmAM svapaNuM maTavAnuM kAraNa bane che. (1353) satupuruSanI oLakhANa thayAnuM lakSaNa e che ke temanA pratye apUrva sneha Ave che. temanA sAnidhyanI bhAvanA evI ke temanA viyoge eka kSaNa paNa mRtyu samAna vedanA lAge. aho! satyoganuM mUlyAMkana ! aho, aho apUrva gaMbhIra praghaTanA. satsaMga mumukSuno prANavAyu banAvo ghaTe che. (13pa4) je jIva svayaMnI yogyatA samajI zakato nathI ane anyanI ke jJAnIonI yogyatAne mApe che, te anarthane kare che. tIvra bAhya lakSa hovAthI tenuM nukasAna kare che. tevA jIvane aMtarlakSa thavuM bahu kaThaNa che. (1355) dharma-kSetramAM, jIva dharmabuddhie tana, mana, dhananuM samarpaNa kare che. chatAM paNa temAM sarvArpaNabuddhino abhAva hoya, tyAre prakRtino tyAga karI zakato nathI. tethI pAramArthika lAbhathI vaMcita rahI jAya che. tana, mana, dhananuM samarpaNa anyamatI paNa kare che. ane te pUrvAnupUrva che, apUrva nathI. AtmahitanA lakSe prakRti-bhAva mUkavA taiyAra thAya tene dhanya che, te jIva avazya apUrva svabhAva pragaTa karaze ja. te kharI Atma - arpaNA che. (1356) jIvane mukta thavAnI ciMtanAe gherAyA vinA-mUMjhAyA vinA, mumukSatA utpanna thavI saMbhavatI nathI. mokSanI daDha IcchA . pUrNatAnuM lakSa, thavA pahelAMno A krama che. A ciMtanA vairAgya - preraka hoya che. (1357) jijJAsA - sapuruSane koNa oLakhI zake ? samAdhAna :- mAtra puruSane je Icche te temane oLakhI zake che. bIjA nahi. je bIjAne paNa Icche che te kyAMthI oLakhI zake ? jene puruSanuM mUlya bhAse, te tene mAtra tene ja Icche che. (1358) A premarUpa nirmaLa bhakti mahAna padArtha che. upadeza bodha ane siddhAMta bodha tenAM garbhamAM Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 anubhava saMjIvanI samAya che. tethI kSaNamAtramAM svarUpa sadhAya che. A bhakti AtmaguNa pratyeno ananya prema che, je ekyane sAdhe che, Atma-guNane sAdhe che. (1359) namratAnuM yathArtha svarUpa - bIjAo dvArA anAdara pAmavA chatAM, madano Aveza (nA abhAvane lIdhe) na thavAthI, abhimAnano abhAva te kharuM mArdava che. vartamAna jAti AdinI mukhyatA mArdavane lIdhe thatI nathI. (1360) oLasaMjJAnuM svarUpa samajI te nivRtta karavA yogya che, kAraNake tethI, nija kalyANarUpa evuM je, prayojana cukI javAya che ane miththA saMtoSa levAya che. kriyAkAMDa ane pada-gAvArUpa bhakti prAyaH odhasaMjJAe thAya che. kAraNake temAM vartamAna mumukSu-bhUmikA pratye daSTi jatI nathI. paraMtu svAdhyAya ane satsaMgamAM paNa jyAM ruDhigata pravRtti che, tyAM vartamAnamAM prayojanabhUta zuM che ? tenA upara koI vIrala jIvAnuM lakSa hoya che. tethI te prasaMga / pravRtti paNa oghasaMjJAe, jANapaNuM vadhArI, jijJAsA ghaTADI, miththA saMtoSAI, visarjana karAya che. sArAMza e ke vartamAna bhUmikAne anulakSI prayojananI tIkSNa ane sUkSma dRSTi hovI ghaTe che. (1361) oNgasTa - 1994 karmacetanAthI karAyelI yama, niyama, zAstrajJAna Adi sarva pravRtti dharmanuM sAdhana thayela nathI, paraMtu karmanuM kAraNa thayuM che, tethI jJAnacetanA pragaTa karavAnuM zrIjine pharamAvyuM che. aMtara sAvadhAnIthI jJAna svayaMne cete . vede te jJAnacetanA che, ane rAgAdi bhAvakarmane veda, temAM sAvadhAnI rahe, te karmacetanArUpa ajJAnadazA che. (1362) sukhasvabhAva evA jIvane, sukha joIe, te vinA cena paDe nahi, tRpti thAya nahi. nijasukhanA ajANapaNAne lIdhe, sukha arthe vidha vidha padArtha - prAptinI IcchA sahaja thayA kare, je svayaM duHkharUpa - AkuLatArUpa, aMtaradAharUpa che. tevA aMtaradAhane zAMta karavA arthe zAMta - sudhArasamaya jJAna svarUpamAM aMtarmukha thavuM-te eka mAtra upAya che. upazamarasathI trividha tApAgni zAMta thAya che - evA jJAnIpuruSanA nizcayane namaskAra ho ! (1363) V dhruva AtmA arthAt pote paryAyamAM kAMI ochu-vadhatuM, Aghu-pAchuM, karI zakato nathI. - ema, dhruvanI abheda zraddhA / yathArtha zraddhA thavAthI, samajAya che - AvuM abhiprAyamAM rAkhIne, jJAnI, paryAyane Ama-tema karavAno upadeza, pariNAma upara dRSTi | astitva rAkhavAvALA (ajJAnI)ne Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 3pa7 mATe apekSA rAkhIne kare che, ajJAnInI bhASAthI samajAve che. uparokta zraddhAnI apekSA choDIne temanI vAta nathI hotI. (1364) dekho ! caitanyano camatkAra ! satpuruSa pratye parama prema pravAha vardhamAna thavAthI, AtmakalyANabhUta evuM AgamonuM rahasya samajAya che, ane tenI prApti thAya che. AgamanA abhyAsa vinA thatI A labdhi che. tevI ja rIte kevaLajJAnanI labdhi-niSkapa gaMbhIra dhruva svabhAvanA Azraye UMDe- UMDe utaratA utaratA - hoya che. pariNAmonuM nirmala7 ukta labdhionuM kAraNa che.(1365) jijJAsA - AtmAnuM teja-nura kevA prakAranuM hoya che ? samAdhAna :- aciMtya Atma-svabhAva che. zuddha caitanyanuM prAgaTaya arthAt zuddha citi svarUpa kAMti - te tenuM teja che, nura che, je aciMtya che, mAtra anubhava gocara che. ciMtavana gocara nathI. (1366) jIvane, mULamAM, sukhanI-nirAkuLa dazAnI jarUrata hoya to, bauddhika stara para tattvane je parokSa dhAraNAthI jANyuM che. tenI ruci utpanna thaI, abheda bhAve pakkaDa thaI, pratyakSa kare, to dRSTi samyaka thAya. ruci vagaranI parokSa dhAraNAvaDe puruSArtha upaDe nahi, tevI yogyatAvALAne kharekhara AtmasukhanI jarUrata nathI. dravyasvabhAvanI aruci sahitanI dhAraNA prAyaH abhiniveSanuM kAraNa thAya (1367) che je uttama mumukSune kyAMya - koIpaNa padArthane viSe sukhabuddhi ane AdhArabuddhi nathI, tene aMtaramUkha thavAmAM koI avarodha hoto nathI. tevI sthitimAM svakArya sahaja thAya che, puruSArthanI gati sahaja teja thAya che. (1368) che jyAM sudhI nija paramAtmAno viyoga - viraha vedanA upaDe nahi, tyAM sudhI tenuM darzana kyAMthI thAya? virahanI asahya vedanA pratyakSa darzananuM kAraNa che. temaja vedanAthI jAmelI malinatA ogaLe che, ane nirmaLatA prApta thAya che. (1369) anAdithI mAtra paryAyamAM "svapaNuM anubhavAI rahyuM che. tethI paryAyadaSTi paNa niviDa thaI gaI che. rUDha thaI gayelI AvI sthitino abhAva thavo duSkara che. topaNa azakya nathI ja. satpuruSanA yoge bIjajJAnanI prApti thaye, apariNAmI, avinAzI parama svarUpanuM lakSa thatAM, paryAyabuddhi zithila Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 anubhava saMjIvanI thaI dravyadRSTi pragaTavAnuM kAraNa bane che. anaMta sukhadhAma' nijapadanA nirNayanuM baLa, svAnubhUti pragaTa kare che, tyAre dRSTi samyak thAya che. dhruvapadamAM potApaNuM sthapAya che, anubhavAya che, pariNAmanuM ekatva maTe che ane sahaja puruSArtha, viveka, nirmaLatA, paryAyanI gauNatA, sAkSIbhAva, Adi pragaTa thaI, vRddhigata thavA lAge che. topaNa 'trikALI chuM te ja mukhya rahe che. (1370) mumukSunI bhUmikAmAM yathArtha kramathI yathArtha prakAre darzanamohano rasa / anubhAga ghaTavAthI jyAre yathArtha nirmaLatA Ave che, tyAre sukhanA nizcayapUrvaka je sukhAnubhava (sukhAbhAsa) te bhUla pakaDAya che. jethI sukhabuddhi ane paranI AdhArabuddhi maTe che ane jJAnanuM sukharUpapaNuM potAne jJAnamAM bhAse che. je AtmasvarUpanuM bIjajJAna che. (1371) sat-zAstra, satsaMga ane siddhAMta, je sanmArga prApti mATe upalabdha hovA chatAM, je jIva dhyAnAdi mATe anyamatIne anusare che, te mULa muktimArgane choDIne unmArge mArganI zodha kare che. (1372) pAtratAmAM jIvanA mukhya traNa guNomAM nIce pramANe pheraphAra thAya che. mithyAzraddhAno darzanamohano anubhAga ghaTe che. jJAnamAM viparyAsa ghaTe che maTe che ane yathArthatA Ave che. kaSAya rasa maMda paDI jAya che. - sapTembara - 1994 - (1373) oNkTobara - 1994 suvicAraNA, aMtaHkaraNanI zuddhi, saMsAra sukhanI upekSAvRtti Adi pUrNatAnuM lakSa baMdhAvAnA aMgabhUta che. (1374) mumukSujIvane nijakalyANanA hetuthI je aMdarathI sUjha Ave che, tethI mumukSutA / yogyatA vardhamAna thAya che. bAhyathI / zravaNa - vAMcana AdithI je mArgadarzana maLe, te aMtarasUjhanI puSTi mATe hovuM ghaTe athavA AgaLa vadhavAnI sUcanA (Hint) rUpe hovuM ghaTe; kAraNake te pArakuM - uchInuM lIdheluM che. tethI pahelAnA jeTalo lAbha thato nathI. (1375) AtmakalyANanI tIvra laganIpUrvaka je satpuruSanA sAnidhyamAM jAya che, te jIvane satpuruSanI Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 359 oLakhANa thaI, aMdaramAM mArga sUjhe che ane te avazya tarI jAya che. sasaMga / sapuruSa prApta thavA chatAM ane tattvajJAnano abhyAsa hovA chatAM svarUpa prAptinI tAlAvelIno abhAva che - te anya pratibaMdhane pradarzita kare che - tene aMtara gaveSaNAthI / avalokanathI zodhavo ghaTe che. (1376) tattvajJAnano abhyAsa be prakAranI sthitimAM zarU thAya che. eka to jIva paribhramaNanI ciMtAthI gherAIne anya / sAMsArika ciMtAthI upekSAvAna thaIne, bIjo saMsAranI apekSAo - AzAo rAkhIne prathama prakArathI yathArthatA Ave che. bIjA prakAre thayelo tasvAbhyAsa Agama anukULa hovA chatAM yathArtha nahi hovAthI niSphaLa jAya che. (1377) e AtmAne bodha-pariNamana thavA arthe, bodha svarUpa jJAnIno pratyakSa samAgamarUpa parama satsaMga jevo anya koI upAya (zAstra vAMcana Adi) nathI, kAraNake bodha pariNamavAno niyama evo che ke jene jJAnI puruSanuM pariNamana dekhAya che, te jJAnInA yathArtha darzanamAtrathI jJAnI thAya che. tethI ja ucca koTInA mumukSunA paricayarUpa samAgamathI anya mumukSune AgaLa vadhavAnuM sugama bane che. (1378) jijJAsA :- tattvane barAbara samajavA chatAM, prApta thavAmAM niSphaLatA kyA kAraNathI hoya samAdhAna :- lAbha-nukasAnanI samaja hovA chatAM darzanamohanI prabaLatAne lIdhe lAbha-nukazAnanuM mUlyAMkana thayuM nathI tethI jeTalI gaMbhIratA che, teTalI bhAsatI nathI, gaMbhIratAnA abhAvane lIdhe saMsAra-mokSa pratinA pravRttirUpa pariNAmamAM gauNatA-mukhyatA thavI ghaTe te thatI nathI. Change of priority vinA AtmakalyANa aMge baLa utpanna thatuM nathI ane saMsAra baLa ghaTatuM nathI. saMsAra baLanI vidyamAnatAmAM tattvanI samajaNa niSphaLa thAya te asvAbhAvika nathI. Top priority mAM AtmakalyANa thaye saMsAra Akho gauNa thAya, tyAre yathArthatA Ave, upara uparano prayatna maTI aMtarathI upADa Ave. (1379) sarva jJAnI puruSonI satsaMganI upAsanA karavA, AjJA che. temAM rahasya e che ke pAtra jIvane, vizeSa guNInA paricayathI tenuM pariNamana jovA maLe che. jethI potAnA pariNAma upara turata sIdhI asara Ave che. pariNAma upara asara thavAno A sugama ane zreSTha upAya che. prayoga che - aneka graMthanA paThanathI je asara thAya, tethI vadhu asara A prayoga thAya che. kAraNake A Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 anubhava saMjIvanI anubhava paddhati che. Avu satsaMga-rahasya jene samajAya che, tene satsaMganuM kharuM mUlyAMkana thAya che, ane te sarvArpaNabuddhie satsaMgane upAse che. (1380) V jijJAsA :- samajaNa ane bhAvabhAsanamAM zuM pharaka che ? bhAvabhAsanathI zuM lAbha thAya? samAdhAna - samajaNa e tarka, nyAya, yukti, Agama AdithI sammata thayelI vicAra paddhatithI) sthiti che. temAM anubhavano abhAva hovAthI paryApta baLa utpanna thatuM nathI, ane viSayanI / prayojananI gaMbhIratA paNa utpanna thatI nathI tethI samajaNanI saphaLatA prApta thatI nathI. jyAre bhAvabhAsana to prayoga paddhatithI Ave che, temAM jJAna keLavAya che ane te anubhava paddhati (Feeling Process) hovAthI mUlyAMkana thaI, viSayanI gaMbhIratA Ave che, tyAre Priority Change thavAno avasara Ave che. saphaLatAnuM A rahasya che. tethI mahAtmAoe bhAvabhAsana pUrvaka samajaNa karavA bodha Apyo che. (1381) V jijJAsA :- tattva samajAyA pachI bhAvabhAsana thavA arthe zuM karavuM joIe ? samAdhAna - je je vAto samajamAM AvI hoya tene cAlatA pariNamanamAM mIMDhavaNI karIne lAgu karavA prayatna karavo joIe, to teno bhAva bhAse. bhAvabhAsanamAM je te bhAvonuM lAgavuM- To feel - thAya che. tethI bhAvabhAsana te vicArajJAnathI AgaLa vadhI, anubhavajJAna prati laI javAnI prakriyA che. svarUpanuM bhAvabhAsana jJAna lakSaNanA anubhavAze pratItarUpa hoya che. je svAnubhavanuM aMga che. mumukSune AtmakalyANa dvArA AtmalAbhano bhAvabhAse ane mUlyAMkana thAya to paramArthamArga prati AgaLa vadhavAnuM sahaja thAya. (1382) navembara - 1994 baMdhana ane pratibaMdhamAM aMtara che. jJAnIne koIpaNa dravya-bhAvanuM pratibaMdha nathI. kemake jJAnamayabhAvapaNe sarvathI sarvathA potAno bhinnapaNe anubhava varte che; je pratyakSa che, pUrva prArabdhane lIdhe bhale vyahAranA saMyogonAM baMdhanamAM vyavahArIka maryAdAmAM varte che, to paNa temane teno pratibaMdha nathI. paraMtu ajJAnadazAmAM karma nita paryAyabhAve vartatA aneka vibhAvamAM aTakatA jIvane te te bhAvo ane udaya prasaMgono pratibaMdha hoya che. (1383) / paralakSI zAstranAM jJAnanI dhAraNAmAM saMtuSTa thaI, mAtra zAstranA abhyAsamAM rokAvAthI, AtmakalyANa gauNa thaI jAya che. te ekAMta jJAnamArga che. ane tevA jJAnanA amalIkaraNano puruSArtha na thaI zakavAthI, prayojanabhUta viSaya para lakSa rahetuM nathI. pariNAme saMbhavataH nukasAna Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 361 AvI paDe che; zAstrIya abhiniveza thAya che. jene lIdhe anya doSo utpanna thAya che; niHzaMkatA utpanna hotI nathI. vikalpo kadI zAMta thatA nathI. jJAnanI zuSkatA utpanna thaI, unmatatA Ave che. ughADa jJAnamAM saMtuSTa thavAnuM bane che. (1384) prazna - mumukSunI bhUmikAmAM yogya yathArtha jJAna, kriyA ane bhaktino prakAra kevo hoya ? uttara :- mumukSune yathArtha samajaNarUpa jJAna ja sAdhana che. prAraMbhamAM AtmakalyANane lakSe tattvavicAra hoya. suvicAraNAmAM kendrasthAne potAnuM parama hita ja rahe, tethI samajaNane amalIkaraNarUpa prayogamAM lAgu karavAno prayAsa cAle te kriyA - yathArtha kriyA che, jenAthI jJAnamAM vizeSa nirmaLatA thAya che, darzanamohano anubhAga paNa ghaTe che ane satpuruSanuM - sajIvanamUrtinuM svarUpa oLakhAya che tyAre temanA pratye - mokSadAtA pratye parama bhakti premarUpa Ave che, te yathArtha bhakti che. eka nyAye traNeya jJAnanI ja paryAya che. AtmahitanuM mUlyAMkana, samajaNanuM ja amalIkaraNa, ane puruSanI oLakhANathI utpanna bahumAna - premabhakti, acala pratIti. (1385) A prazna - tattvajJAnano abhyAsa vagere varSo sudhI amoe karavA chatAM AtmahitamAM AgaLa kema vadhI zakAyuM nahi ? samAdhAna :- kAM to zuddha aMtaHkaraNapUrvaka AtmArthAtA na utpanna thaI, ane jeNe tattvajJAna ApyuM tenA pratye bhaktirUpa mahAbhya AvyuM nahi. A be mAMthI eka paNa kAraNanI kSati rahe tyAM sudhI mumukSu AgaLa vadhI zakato nathI. (1386) Wprazna :- aneka graMtha vAMcyA chatAM ema lAgyuM che ke je joIe chIe, te hajI temAMthI maLatuM nathI ? Ama kema ? uttara - zAstra vacano paribhASA rUpe hovAthI, mArganA marmanI abhivyakti paryApta mAtrAmAM temAM thatI nathI. tethI temAMthI marma pakaDAvo sulabha nathI; prayoga - jJAnI / utkRSTa mumukSunA pratyakSa pariNamanamAM te (paramArtha) viziSTa prakAre vyakta thato hovAthI, pratyakSa yoge te samajAya che; samajAya che, tyAre tevo bodha AtmAmAM asara kare che, tyAre tenuM pariNamana anyane pariNamananuM kAraNa bane che. tethI ja pratyakSa yogarUpa satsaMganuM advitaya mahatva sarva jJAnIoe prakAzya che. je anubhavanIya che. (1387) tattvajJAnanI samajaNa jene thaI hoya teNe tene anubhavamAM mUkavAno prayAsa avazya karavo Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 anubhava saMjIvanI joIe. kAraNake tattvajJAna e mAtra, vyAkhyAno viSaya nathI, paraMtu te anubhavano viSaya che. jo tathArUpa prayatnathI bhAvabhAsana karavAmAM Ave nahi, to te samajaNanA viSayamAM jIvane kalpanA thAya che, ane temAMthI viparyAsa janme che, tenuM phaLa duHkha che. (1388) / jijJAsA :- Atma-kalyANanA upAyanI mukhya cAvI (Master Key) zuM che ? samAdhAna :- Atma-hitarUpa je prayojana, tenI tIkSNa ane sUkSmadaSTi hovI te Atma-siddhinI mukhya cAvI che. te kAraNathI mArga saraLa thAya che ane mArgamAM jhaDapI AgaLa vadhAya che. temaja Atma-hitanI sUjha aMdarathI Ave che, daSTi nirmaLa thAya che. jene ukta dRSTi sAdhya karI che teno paramArtha mArgamAM camatkArika vikAsa thAya che. (1389) mumukSune potAnI yogyatAnuM bhAna hoya to tyAMthI AgaLa vadhavAnuM je vartamAna prayojana, tenI sUjha / samaja paDe, nahi to prayojananA viSayamAM lakSa jAya nahi. sAthe sAthe pUrNatAnuM dhyeya paNa hovuM ghaTe. jethI upara uparanA guNasthAno sthita dharmAtmAne oLakhavA rUpa prayojana yathArthapaNe samajAya ane bhAvanA utpanna thAya vA bhAvanA vRddhi thAya. aMtima prayojana pUrNa sukhanuM che. prayojananI sUkSma ane tIkSNa dRSTimAM sarva paryAyano vikAsa rahelo che ane tyAM ja vartamAna prayojana ane aMtima pUrNatAnA prayojana - baMnnenI susaMgatA ane sumeLa sadhAya che. tethI cUkavAno avakAza raheto nathI. (1390) Disembara 1994 supAtra - ujjavaLa AtmAo anukULa ke pratikULa - baMnne prasaMgomAM svataH sahaja vairAgyamAM pariName che. A mumukSunI pariNAmazIlatA che. tethI sAmAnya jananI mAphaka mumukSu anukULatAmAM phasAto nathI ane pratikULatAmAM gherAto nathI. - (1391) - Atma-kalyANanI yathArtha bhAvanAmAMthI jayAM satpuruSanA pratyakSayoganI atyaMta atyaMta AvazyakatA bhAse tyAM 'Atmajoga' utpanna thAya che. 'aMtarabheda jAgRti' thavA arthe tathArUpa Atmajoga utpanna karavo ghaTe. satpuruSanA pratyakSayoge pratibaMdhaka bhAva / pariNati bhedAya jAya che ane aMtarathI jAgRti apUrva pariNAme Ave che. vA 'aMtarasvarUpanuM rahasya' ('aMtarabheda') bhAsyamAna thaI, jAgRti Ave che. (1392) Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 363 v prazna :- parapadArthanI icchApUrvaka prApti thAya che, tyAM duHkha kema lAge ? tyAM to sukhAnubhava thavo sahaja che, Ama thavAnuM zuM kAraNa ? samAdhAna :- yathArthapaNe, jyAM sudhI jJAnamAM nirmaLatA na Ave tyAM sudhI sukhAbhAsamAM kharekhara sukha'no anubhava thAya che. tevI bhUla yathArthapaNe darzanamohano anubhAga ghaTavAthI, pakaDAya che. tevI nirmaLatAthI jJAnamAM sukhanuM rUpa jaNAya che ane AtmAmAM anaMta sukha che teno nizcaya thAya che. AkuLatArUpa duHkha IcchAmAM raheluM che. temAM sukhano anubhava thavo te jJAnano viparyAsa che. (1393) / AtmahitamAM kharekhara sAdhana to potAnA pariNAmo che. paraMtu jyAre pariNAmamAM sahaja jAgRti na Ave tyAre aMtaraMga sAdhana arthe satsaMga satzAstra Adi bAhya sAdhana upakArI che; temAM paNa satsaMga mukhya rAkhavA yogya che. aMtara sAdhananA hetuthI bAhya sAdhanane upakArI gaNavA yogya che. jo bAhya upacarita sAdhananA nimitte aMtaramAM jAgRti na Ave to, bAhya sAdhanane sAdhanano upacAra paNa (lAgu paDato) nathI. paraMtu te ADaMbara thaI paDe che. (1394) jIva AtmakalyANano nizcaya / nirdhAra kare to turata ja pAtratA sahaja mAtramAM pragaTe. zuddha pariNamavAnA anaMta sAmarthya svabhAva svarUpanI pratIti karAvatuM A vilakSaNa' anubhavathI samajavA yogya che. A anaMta sAmarthyarUpa svabhAvano prabhAva che; ke A prakAre sahaja mAtramAM pAtratA pragaTe che. jenA AdhAre jIvane upara uparanI dazA sahaja pragaTe che. (1395) jyAM sudhI tattva-abhyAsamAM upara uparathI prazna / jijJAsA hoya che. tyAM sudhI prayojana upara lakSa hotuM nathI. tethI prApta samAdhAna kAryakArI thatuM nathI. vA prayojananA tIkSNa dRSTikoNa vinA tattvanA UMDANamAM javAtuM nathI. tyAM samAdhAna paNa upara upara ja rahe, teno te ja prazna rahyA kare. (1396) parokSa jJAnIpuruSanA upadezane pratyakSa tulya jANI aMgIkAra karavA yogya che. paraMtu tethI pratyakSa jJAnIpuruSano niSedha Ave, te yogya nathI. upadeza grahaNa karavA arthe parokSa jJAnIne pratyakSavat svIkAravAmAM lAbha che, hAni nathI. temane pratyakSa gaNI bhakti karavAmAM paNa hAni nathI. paraMtu tevA prakAramAM jo yathArthatA hotI nathI, to pratyakSa jJAnIno asvIkAra thaI, virodha Ave che, te moTo viparyAsa che. (1397) Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 anubhava saMjIvanI / jema samakitanuM mULa sata nI pratIti che. tema AtmajJAnanuM mULa AtmavicAra che, AtmakalyANano nirdhAra che, jethI yathArthatA utpanna hoya che. jema satpuruSanI pratIti, ane svarUpanI anubhavaze pratItirUpa kAraNamAM kAryano upacArathI tene samakita kahevAya che, tema AtmavicArarUpa yathArtha suvicAraNArUpa kAraNamAM AtmajJAnano upacAra karavAmAM yathArthatA che. banne prakAranA pariNAmo samakALe hoya che. paripUrNadazArUpa paramAtmapadano A nakkara pAyo che. je pAyAnI majabUtAI upara siddhapada sudhInuM caNatara thAya che. mumukSujIva mATe A mahatvapUrNa bhUmikA pUrI tAkAtathI upAsanIya che; pUrA udyamathI prApta karavA yogya che. (1398). jAnyuArI - 1995 A saMsAranI azaraNatA, anityatA, asAratA Adi bhAsyA vinA jIva saMsArathI pAcho vaLI AtmakalyANanA mArge caDI zake nahi. aMtaranA UMDANathI, - koIpaNa prakAranA rAga-dveSa pUrvaka nahi. - Ama thavuM ghaTe. (1399). AptapuruSa / sajIvanamUrtinI mudrA - avalokanathI, "svarUpAvalokanadRSTi pariName che. pratyakSayoganuM A sarvotkRSTa mahAbhyarUpa rahasya che. darzanamohano anubhAga ghaTavAthI svarUpAvalokanadRSTi pariName che. pariNamana' pariNamanane utpanna kare che - A siddhAMta atre pratyakSa anubhavagocara thAya che. (1400) / AtmAne nirmaLa thavAne arthe AtmArUpa evA jJAnI puruSanI niSkAma bhaktiyoga rUpa saMga- e sarva zreSTha upAya che. ghaNAM zAstrono tathA tIrthaMkaradevano mArgabodha jovA jatAM e ja che. evA mArgabodha upara koI mahAbhAgyanuM lakSa jAya che, te saMsAra tarI jAya che, sugamapaNe karI jAya che. (1401) jijJAsA - satpuruSane oLakhavAnI yogyatA kevI hoya ? samAdhAna :- sat samAgamanA yogathI, alaukika puNyodayathI, kAMIka tathA prakAranI yogyatA prApta thaye, daDha mokSecchAthI mokSArthIpaNuM pragaTa thayA pachI, pratyakSayogamAM prApta upadezane avadhAraNa - amalIkaraNa karyuM, aMtara svarUpa pratyenI vRttinuM pariNamana thaye, arthAt bAhyadRSTi - vRtti javAthI - bAhya tyAga ane jJAnanA bAhya kSayopazamano mahimA javAthI je dRSTikoNa prApta thAya) jIva jJAnInA aMtara (samyaka) pariNamanane aMtarmukhatAne ane vItarAgatAne oLakhI zake. tadarthe samAgamanI Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 365 vizeSa apekSA che. (1402) / guNadoSanA prakaraNamAM buddhigamya viSaya hovAthI teno vidhi-niSedhaka upadeza upadezaka thaI jIvo kare che, temAM vApha paTutA ane yukti - draSTAMta dvArA Ama samAja AkarSAya che. paraMtu guNane AvirbhAva pAmavAnuM vijJAna, mAtra AtmajJa jJAnI puruSa sivAI anyatra nahi hovAthI, te upadeza saphaLapaNAne pAmato nathI. tyAM, vidhinI navI bhUla buddhipUrvakanI utpanna thAya che. tethI unmArganI utpatti thAya che, je sAmAnya janane samajAtuM nathI, tatvajJa te jANe che. (1403) - "jJAnInA mArgane anusaravAno ja jeno nizcaya che, te sahaja unmArgathI ane svacchaMdathI bacI jAya che. tene sanmArga sugamatAthI prApta thAya che. (1404) samyakadarzana Adi mokSamArganI aMtarathI bhAvanA thaI hoya - jarUrata lAgI hoya tene paribhramaNa ke je anaMtakALathI thaI rahyuM che, tenI ciMtanA thaI Ave che, tevI ciMtanA vardhamAna thaI vedanA jhUraNAmAM pariName che, tyAre te jIvana darzanamoha gaLavAnI zarUAta thaI, yathArtha unnati kramamAM praveza thAya che. te sivAI yathArthatAno prAraMbha bIjA koI prakAre thato nathI athavA vartamAna ane bhAvi saMyogonI ciMtAnA gherAvAmAMthI yathArtha prakAre jIva bahAra AvI zakato nathI, ane te gherAvAmAM rahIne je kAMI dharma-sAdhana karAya che te niSphaLa jAya che, kAraNa temAM krama viparyAya che athavA te kalpita sAdhana che. (1405) - koIpaNa jIvane jyAM prema che, tyAM te premamUrata AtmAne ekAgratA thAya che. jene saguNano prema che, tene sadgaNI pratye prema utpanna thAya te sahaja-svAbhAvika che. AtmA svayaM divyaguNono bhaMDAra che. jene tema bhAse che, tene nija svarUpano parama prema pragaTa thaI, sahaja ekAgratA sadhAya che. ekAgratA mATe kRtrima prayAsa yoga-dhyAnAdi kartavya nathI. kAraNake prema vinA vAstavika ekAgratA thatI nathI. (1406) phebruArI - 1995 e satpuruSanA yoge jIva bhavabhramaNanI ciMtanAmAM AvI mArga pratyenA yathArtha kramane pAme che, to koI jIva bhavabhramaNathI chUTavA arthe mArgadaSTA satupuruSane zodhe che, banne prakAre Atmonnati saMbhavita che. (1407) Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 anubhava saMjIvanI - eka maraNanI athavA mRtyunA kAraNanI jIvane jeTalI gaMbhIra ciMtA thaI jAya che, tethI alpa ciMtA anaMta janma-maraNa ane tenA kAraNanI, paNa na thatI hoya ! to jIvane mArga kayAMthI sUjhe ? athavA tene daDha mokSecchA kyAMthI pragaTa thAya ? (1408) - saMskAra naye AtmA anya padArthanA saMskAra jhIlanAro che." (prava. sAra.) - A jIvano paryAya svabhAva che. tethI mumukSune saMgano viveka hovo Avazyaka che. saMganI asara lAge ja che. tethI vivekI satsaMgano Azraya kare che. anya saMganA yoge A jIva asaMga svarUpane bhUlyo che. ukta siddhAMtane lIdhe zrIgurunA caraNa sAnidhya sevanano zrI jinano upadeza che, je parama hitakArI (1409). che prazna :- paramAgamomAM satpuruSanA pratyakSa yoganuM mahatvano ullekha kema eTalo jovAmAM Avato nathI? uttara :- jema mahAna zAstro te kALe saMkSipta sUtrothI racAyA ane vistAranI zAstrakartAne jarUra na jaNAI, tema A sAmAnya samajanI vAta kahevA * bhAra devA jevuM na lAgyuM hoya ! tema saMbhava che. paraMtu tethI vastusthitimAM koI pharaka paDato nathI. koIpaNa mahAtmAno abhiprAya te sarva AkhapuruSono abhiprAya che. te niHzaMka che. kharekhara to AvI vAta satparuSe potAne kahevAno - kahevA jevo hINo samaya Avyo te sthiti ghaNI karuNAjanaka che ! chatAM temAM paNa vivAda thAya ! he ! prabho ! kevo kaLIyuga ! (1410) je ghaNuM karIne sarva dharmamatamAM sadgaNano Adara ane avaguNano anAdara mAnya che ane tadarthe sarva dharmamAM svamatI pramANe pratipAdana paNa jovAmAM Ave che. paraMtu A paryAya Azrita bodha grahaNa karatAM, dravyadRSTinA abhAvamAM paryAyamAM je te guNa grahaNa thatAMnI sAthe ja, paryAya daSTine lIdhe, tenuM aham paNa sAthe thaI Ave che, je anivAryapaNe thAya che, tenuM nivAraNa kema thAya? te tarapha samyaka jJAna vinA samajI zakAya tevuM nathI. tethI ja jinamArgane viSe samyakatvanA mahimAnuM alokika pratipAdana che. tevuM anyamAM te viSayanuM kyAMya pratipAdana nathI. (1411) jaina zAstranA upadeza bodhane grahaNa karavAmAM paNa samyakapaNe paryAyanuM aham na thAyana thaI jAya, tevI sAvadhAnI rahevI Avazyaka che, nahito anyamatanI jema ekAMta thaI, paryAya uparanuM vajana asaMtulita thaI, samyakatvathI dUra javAnuM bane che ane paryAyanuM aham utpanna thAya che, darzanamohanI vRddhi thAya che. (1412) Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 367 bhavabhramaNanI ciMtanA na thatI hoya te jIve, potAnA pratibaMdhane samajI - avalokIne dUra karavo ghaTe. jyAM sudhI pratibaMdha hoya tyAM sudhI jIva AgaLa vadhI zakato nathI, arthAt yathArtha mumukSutAmAM paNa praveza karI zakato nathI. (1413) je samyakdarzana mATe jIvo tatvajJAnano abhyAsa ane sazAstronuM adhyayana kare che, paraMtu jyAM sudhI pariNamanamAM sudhAra thavAnA yathArtha kramamAM sahaja praveza na thAya, tyAM sudhI teno abhyAsa paralakSI samajavA yogya che. svalakSI abhyAsa hoya to tenI sIdhI asara pariNamana upara Ave ja che. arthAt te jIva mAtra vicAra -- vikalpathI saMtuSTa thato nathI paraMtu pariNamana mATe prayatnazIla rahe che. (1414) ViNI paMcendriya jIva tattva samajavA yogya kSayopazama dharAve che, paraMtu ghaNuM karIne te paralakSI hoya che tethI te saphaLa thato nathI. jyAre jIvamAM nija kalyANanI aMtaranI bhAvanAthI nirmaLatA Ave che, tyAre AtmakalyANano dRSTikoNa sAdhya thAya che ane samajaNamAM yathArthatA Ave che. tyAM svalakSIpaNuM Ave che. (1415) VsapuruSa pratye parama vinaya (paramezvarabuddhie) utpanna na thavo, tyAM sudhI jIvane mumukSutA vardhamAna thavAno pratibaMdha che. parama premArpaNa thatAM te pratibaMdha maTe che. jyAM sudhI Avo pratibaMdha che, tyAM sudhI yogyatA rokAI jAya che. cAra pratibaMdha (samAja, kuTuMba, zarIra, saMkalpa-vikalpa) uparAMta A pAMcamo pratibaMdha (parama vinayanI nyUnatA) maTatAM mArga maLe che. - A vastu sthiti che. (1416) V sapuruSa potAnA pariNamananI nyUnatA game te zabdomAM darzAve, tethI tenI mukhyatA mumukSu jIvane thavI na ghaTe, paraMtu ulTAnI temAM temanI saraLatA, namratA, AdinA darzana thaI mahAnatAnA darzana thavA ghaTe, puruSamAM nyUnatA jANatAM abhakti thaI . svaccheda thaI, darzanamoha vRddhigata thAya che. (1417) V jijJAsA - bhedajJAnano prayoga mumukSune bhAvabhAsana thayAM pahelAM kaI rIte thAya ? ane temAM AbhAsa utpanna na thAya, tevI niHzaMkatA rahe kharI ? samAdhAna :- jo avalokana, AtmakalyANanA laze, yathArtha cAlatuM hoya, to AbhAsa utpanna thavAnI zakyatA nathI. kAraNake yathArtha avalokanamAM jJAnanI nirmaLatA keLavAya che. avalokana paddhatithI Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 368 anubhava saMjIvanI jJAnanI zuddhatA, vyApakatA, ane vedakatA dvArA bhinnatAno ahesAsa thAya to svabhAvanuM bhAvabhAsana thavAno avasara Ave ane prayogathI prApta vikAsa dvArA niHzaMkatA rahe che. jyAM kalpita bhAvo hoya, tyAM AbhAsa hoya - thAya che, ane zaMkA rahe che. (1418) mArca - 1995 WjJAnInI vANImAM potAnI jJAnadazAnI vAta Ave che ane potAnI bhUtakALamAM anubhavelI mumukSu bhUmikAnI vAta paNa Ave che. mumukSujIvane mumukSu bhUmikAnI vAta / viSaya vizeSa prayojanabhUta ane upakArI che - tevo anubhava mumukSune thavo ghaTe che, nahi to yathArthatA nathI. temAM paNa koI uttama mumukSano pratyakSa yoga vizeSa upakArI thAya che, kAraNake tevI uttama yogyatA . pariNamana pratyakSa jovA maLe che ane tethI tenI asara turata bahu sArA pramANamAM thAya che. ahIM paNa pratyakSa parokSano niyama kAryakArI thAya che. vANI to parokSa che. - A satsaMga rahasya che. (1419) pariNAmano svabhAva ekatra karavAno che. - svarUpamAM ja ekatva rahe tevo dravya . svabhAva che, paraMtu svabhAvathI ajANa evo A jIva anAdithI paramAM ekatra karI - mamatva karI duHkhI thaI rahyo che. (1420) e jIvane anAdithI saMyoganI kAmanA, sukhabuddhine lIdhe rahI che, jethI AtmakalyANanAM sAdhano satsaMgAdi niSphaLa gayA che. jenA vacanayoganA baLe jIva nirvANamArgane pAme tevI sajIvanamUrtino anekavAra yoga thavA chatAM, tenI oLakhANa ekavAra paNa thaI nathI. kvacit jIve oLakhavA prayAsa karyo che paraMtu ukta sukhabuddhi rAkhIne karyo che, tethI dRSTi malina rahI che, tethI aMtaradRSTinA abhAvamAM jJAnIpuruSanI oLakhANa thaI nathI thatI nathI. saMyoganI kAmanAe jIvanI bAhya dRSTi rahyA kare che. jethI jJAnInI aMtara pariNati dekhAtI nathI. (1421) - mahAtmA kadAcitu potAnA alpadoSane moTA karIne dekhADe che, paraMtu mumukSujIve te gaNavA yogya nathI, arthAt doSanI gaNanAe abhaktinA pariNAma thAya, tema thavuM ghaTatuM nathI. paraMtu tevA vacanomAM te mahAtmAnI saraLatA, namratA, nirdoSatA Adi sadgaNonAM darzana karavA yogya che. (1422) sapuruSanI yathArtha bhakti pragaTa thaye, temanI AtmaceSTAmAM ja vRtti rahe, temanA aMtara Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 369 puruSArthanuM bahumAna niraMtara rahyA kare, te ja najarAyA kare - temanA apUrvaguNa dRSTigocara thatAM, svacchaMda ane pratibaMdha maTe, ane sahaja mAtramAM Atmabodha pragaTe, tevI bhaktine namaskAra ho ! punaH punaH namaskAra ho !! (1423) V mumukSujIva mArga prApti arthe AgaLa vadhavA Icche tyAre 'AgaLa kema vadhavuM ?" te viSayanA prazno jJAnIne puche, paraMtu je prakAranA pratibaMdhane lIdhe aTakavuM thAya che, te prakAranA doSanuM nivedana paNa na kare ane mAtra praznonA uttara meLavI, AgaLa vadhavA cAhe, tyAM yathArtha mArga prAptinI bhAvanAno sadbhAva nathI. kharekhara jene jarUrata lAgI hoya, tene tevI bhUla thatI nathI. (1424) Agama vivikSAthI mati jJAnAvaraNAdino jeTalo kSayopazama (ughADa) thAya, teTaluM nirAvaraNapaNuM gaNAya, paraMtu adhyAtma paddhatimAM, dehAdi adhyAsa maTe ane anya dravya-bhAvamAM ekatva maTI, upayoga svabhAvamAM pariName tyAre nirAvaraNapaNuM prApta thAya che, tevA nirAvaraNapaNAne ughADa vadhavA ghaTavA sAthe saMbaMdha nathI. (1425) AtmakalyANanI IcchAthI dharma sAdhana karanAre, e vAraMvAra tapAsavuM ghaTe che, ke cAlatI pravRttithI zuM lAbha thayo ? jo yathArthatA ane nirmaLatA jJAnamAM na AvI hoya to avazya koI prakAre viparyAsa thaI rahyo che. tema vicAravuM ghaTe che ane satyamAgame te viparyAsa maTADavo ghaTe che. (1426) jene AtmakalyANanI mukhyatA hoya tene AtmakalyANanA mukhya hetubhUta evA satsaMganI mukhyatA rahe. te evI ke sarva prakAranA pratibaMdhane TALI te satsaMgane upAse. jene yathArtha satsaMgane upAsavAno viveka / prayAsa nathI, tene kharekhara AtmakalyANa karavuM nathI. (1427) Atma-pariNAmanI nirmaLatA thavA arthe satpuruSanI 'niSkAma bhakti' mumukSune utkRSTa kAraNa che. AvI nirmaLatA samajaNanI yathArthatAmAM ane prayojananI sUkSmatAnI aMgabhUta che. (1428) // jene manobaLa hoya, te prathama AtmakalyANano dRDha nirdhAra kare, to tevo daDha mokSecchAno bhAva AtmabaLa utpanna thavAnuM kAraNa bane che, nahi to prAyaH manobaLa haTha prayoganuM kAraNa bane che. (1429) Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 anubhava saMjIvanI koIpaNa parapadArthanI vAMchA jIvanA pariNAmamAM malinatA ane AkuLatA utpanna kare che, tethI tevI vAMchApUrvakanI dharma-pravRtti kALe dRSTi malina hoya che, ane je te dharma sAdhana karavA chatAM te dRSTithI AtmAne AvaraNa Ave che. (1430) eprila - 1995 - jijJAsA :- utkRSTa pAtratAvAna mumukSu jJAnI puruSane oLakhI zake, paraMtu maMda athavA madhyama dazAvAna mumukSune vartamAna prayojanabhUta dRSTikoNathI zuM upAya kartavya che ? samAdhAna - maMda athavA madhyama dazAvAna mumukSue utkRSTa pAtratAmAM AvavuM ghaTe che, ane tadarthe teNe utkRSTa pAtratAvAna mumukSuno saMga yathArthapaNe kartavya che. - eka mAtra kartavya che. kAraNake utkRSTa pAtratAvAnanuM pariNamana pratyakSa jovA maLe che. ane tethI pariNamanamAM AvavuM sahaja bane (1431) V jijJAsA - je jIva nija svarUpathI ajANa che, te nija svarUpa sAthe kevI rIte prema karI zake ? potAnA AtmA sAthe prema karavo te parAbhakti che ke potAnA prabhu (upakArI sapuruSa) sAthe prema (ekya bhAva) karavo te parAbhakti che ? AvA premanuM yathArtha svarUpa kevuM hoya ? uttara :- mumukSune prathama svarUpa nizcaya pahelAM pratyakSa upakArI jJAnI pratye premarUpa bhakti Ave che, ekyabhAvane prApta thAya tevI atyaMta bhakti niSkAmabhAve utpanna thAya, te ja teno AtmA pratyeno prema che, kemake tenA bhAvamAM satpuruSa ane AtmA judA nathI. tenuM ja nAma ekyabhAva che athavA parAbhakti che. tenuM svarUpa evuM ke ghaDI eka paNa tenA viyoge rahevuM te asahya thaI paDe che. puruSa ja tenuM jIvana thaI jAya che. (1432) - jijJAsA - mAtra puruSa nahi, paraMtu vartamAna upakArI puruSa pratye parAbhakti utpanna thavA pahelAM bhaktinA je prakAro che, te prakAro ane tenA AnusaMgika pariNAmonuM svarUpa kevuM hoya ? samAdhAna - upakArI sapuruSa pratye parAbhakti utpanna thayA pahelAM, paramezvarabuddhi pUrvaka sarvAarpaNatA, AjJAkAritA sahita apUrva bahumAna ane atyaMta bhaktinA pariNAmo hoya che. - A pariNAmo ghanISTa thaI aikyabhAve parAbhaktimAM pariName che. (1433) e jijJAsA - oghabhakti ane yathArtha bhaktimAM zuM pharaka che ? oghabhaktinA guNadoSa zuM che ? yathArtha bhakti sAthenA AnusaMgika pariNAmo kevo hoya ? Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 anubhava saMjIvanI samAdhAna H-- satpuruSanI oLakhANapUrvaka yathArtha bhakti hoya che, ane oLakhANa vinA obhakti hoya che. oghabhakti niSkAmapaNe mAtra AtmahitanA lakSe hoya to nirmaLatA utpanna hoya che, ane darzanamoha pAtaLo paDe che anyathA (bhakti rahitane) svacchaMdAdi doSa, ahaMbhAva vagere utpanna thAya che paraMtu oghabhaktino abhAva karavAnuM lakSa na hoya to darzanamoha vadhavA saMbhava che, athavA sakAmapaNuM utpanna thavA saMbhava che. yathArtha bhakti Avye sarvArpaNabuddhi thaI, paMcaviSayAdi prakRti doSa moLAM paDe. svacchaMda, kadAgrahAdi TaLe, satsaMga, Atmaruci vagerenA pariNAmo sahaja rahyA kare. (1434) mumukSunI bhUmikAmAM mukhyapaNe viparIta abhiprAyanuM pariNamana badalAIne yathArthatA Ave che ane mokSamArgamAM sAdhaka jJAnIne AcaraNanuM pariNamana yathArtha thAya che. abhiprAyamAM yathArthatA AvyA vinA koI AcaraNa badalavA icche, to temAM yathArthatA Ave nahi. (1435) - AtmasvabhAva sUkSmAti sUkSma che. tethI svabhAvarUpa pariNamana paNa sUkSma che. temAM paNa uparanI bhUmikAmAM sUkSmatA vizeSa che. sauthI vadhu sUkSmatA zukala dhyAnanA pariNAmonI (Agama prasiddha) che. tethI ja bAhya doSita pravRtti kiMcitamAtra na hovA chatAM paNa zukala dhyAna pariNata sarvajJa vItarAga paramAtmAnI oLakhANa thavI ati durgama rahI che. bAhya tattvathI aMtara AtmaguNanI oLakhANa thatI nathI. tethI sAmAnya mumukSune samovasaraNamAM virAjamAna jIvaMta svAmInI oLakhANa thatI nathI. munirAja paNa niSparigrahI hoya che, temanuM bAhyAcaraNa paNa nirdoSa hoya che. chatAM paNa temanI oLakhANa nahi thavAnuM kAraNa vicAravA yogya che. temanuM aMtara pariNamana ati sUkSma hovAthI, sAmAnya manuSyane samajAtuM nathI. temane mAtra samyakdaSTi ja oLakhI zake che. kemake temane pUrNa svarUpanI oLakhANa, ane anubhavapUrvaka sajAtiya pariNamana pragaTa thayuM che. avirata samyakdaSTinI dazA aTapaTI che. aMtaramAM nija paramAtma svarUpano pratyakSa anubhava dazA pragaTa hovA chatAM, bahAramAM prArabdha udaya pramANe vartatA hoya che - tethI jene aMtarAtmavRtti hoya tene ja temanI oLakhANa thaI zake, bAhya dRSTivAnane pratIti AvI zake nahi. A paristhitimAM sajIvanamUrtinI oLakhANa durlabha che. utkRSTa mumukSunuM pariNamana sAmAnya mumukSune pakaDAya tevuM hoya che, ane te bhUmikAmAM preraNA spada hoya che. tethI vartamAna yogyatAmAM tenuM prayojanabhUta kArya thavAmAM te nimitte paDe che. tethI sAmAnya mumukSune utkRSTa mumukSuno satsaMga sIdho upakArI thAya che A satsaMga rahasya che. (1436) Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 anubhava saMjIvanI me - 1995 V jene saMyogonI ciMtA rahyA kare, te jaDanI ciMtAmAM paDyA che, tene bhavabhramaNanI / AtmAnI ciMtA thatI nathI. je bhavabhramaNanI ciMtAthI gherAya che, tene saMyogonI ciMtA chUTI jAya che. (1437) Vdarzanamohano anubhAga ghaTayA vinA, je siddhAMta jJAnano abhyAsa kare che, te kramabhaMga pravRtti dvArA potAne nukasAna kare che, tethI jJAnI puruSe bodhelA kramaka mArge pravartavuM hitAvaha che. (1438) V aMtaranI yathArtha bhAvanApUrvaka je te nirNaya / vicAraNA thAya che - temAM yathArthatA hoya che. paraMtu bhAvukatAmAM AvanAranA nirNayamAM yathArthatA hotI nathI. (1439) vartamAna bhUmikAthI AgaLa vadhavA mATe je mumukSunI dRSTi prayojanabhUtapaNe kArya kare che, tyAM yathArthatA che. yathArthatA AvatA mukhya guNonA pariNamanamAM Coordination thAya che. nAnA doSa paNa moTA dekhAya che, saraLatA, guNagrAhIpaNuM vagere A bhUmikAnA mukhya lakSaNa che. (1440) paralakSI tattvanI samajaNa mumukSune saMvega utpanna thavAmAM kAraNe thatI nathI. jyAre svalakSI samajaNathI mumukSune saMvega utpanna thaI mumukSatA vardhamAna thavAmAM kAraNa paDe che. samajaNa karatAM saMveganuM mahatva vizeSa samajavA yogya che, (1441) / tattvajJAnano abhyAsa cAlatA pariNamana sAthe mIMDhavaNI karIne thavo ghaTe. anyathA te abhyAsathI Atma pratyaya lAbha nathI. (1442) che. / pratibaMdhaka bhAvo sAme upadezabodha ane siddhAMtanI vicAraNA asarakAraka nivaDe che. tathApi jyAM sudhI abhiprAya badalAya nahi, tyAM sudhI pratibaMdha cAlu rahe che. jIvane viparIta abhiprAya badalavA pUrI zaktithI jajumavuM paDe che, pachI ja mArga mATenI saraLatA thAya che. (1443) / yathArtha mumukSatA - daDha mokSecchA te siddhapadanuM maMgaLa zilAnyAsa che. A zilAnyAsano utsAha anero che - apUrva che. (144) Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 373 paramArthamArganuM mUlyAMkana thavAthI, saMsAra samasta gauNa thAya che ane satpuruSanA pratyakSa yoganuM mUlyAMkana thAya che. tathArUpa yogathI bIjajJAnanI prApti thaI AtmasvarUpanuM mUlyAMkana thAya che. jethI svarUpa mahimA sahaja utpanna thAya che. svAnubhUti te svarUpa mahimAnI paryAya che. guNasthAna anusAra tAratamya bheda hoya che. (1445) - koIpaNa zarU karAyelA kAryanI yathArthatAnuM mApa, te kAryanA uddezya - dhyeya sAthe saMbaMdha dharAve che. dhyeyanuM stara jeTaluM UMcu hoya, teTalI kAryanI prakriyAnuM stara UMcu ane yathArtha hoya che. (1446) jUna - 1995 sapuruSano ghaniSTa saMga vadhato jAya, teTaluM temanI aMdaranuM rahasya dekhAvA lAge che. tyAre nirmaLa prema ane ejya bhAva utpanna thaI unnata pariNAmono prayAsa thavA lAge che.(1447) V mitratAno saMbaMdha hAsya . vinoda purato hovo ghaTArata nathI. paraMtu koI kumArge caDe to tene rokavo - te mitratA che. athavA sanmArge caDAve te sAcI mitratA che. (1448) bAhya dharmasAdhananI pravRtti AgaLa vadhavA mATe che, jo jIva AgaLa na vadhe to, te pravRtti rokAvAnuM nimitta thaI jAya che. koIpaNa dharma pravRtti Routine banI jAya che, tyAre prAyaH jIvo rokAI jAya che, tethI tyAM jAgRti Avazyaka che. (1449). mumukSatAmAM nija hitanA prayojananI jeTalI sUkSma ane tIkSNa pakkaDa rahe, teTalI yathArthatA pariNamanamAM rahe che. - A yathArthatA aMgenuM dhoraNa che. (145O) V pArivArIka saMbaMdha paramArthe kalpita che. chatAM jagatamAM te vAstavika manAya che. je mAnyatA adhogatinuM kAraNa che. mumukSune samavicAravALA parivAra sAthe sAdharma saMbaMdha hovA yogya che. saMsAra saMbaMdhe A jIve pariNAma karIne anaMtavAra durgatimAM jaI akathya duHkho bhogavyA che - chatAM ajJAna vaza pharI pharI tevuM kare che. (1451) paribhramaNanI ciMtanA / jhUraNA thayA vinA yathArtha udAsInatA ane mumukSatAno krama zarU thAya nahiM. tethI svacchaMda tyAgI jJAnInA mArge vartavuM yogya che. (1452) Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 anubhava saMjIvanI - lokasaMjJA e tIvra bAhya vRtti che. je jIvane aMtarmukha thavAmAM bAdhaka che. - pratikULa che. tethI te moTu aniSTa ane AtmAne atyaMta AvaraNanuM kAraNa samajavA yogya che. (1453) sapuruSamAM paramezvarabuddhie utkRSTa bhakti prApta thavA chatAM te dazAnuM aham thatuM nathI, kAraNake sarva prANI pratye dAsatva sAthe sAthe ja utpanna thAya che. - A adbhuta samyapha / yathArtha sthiti che. nahi to bhaktivAnane paNa bhaktinuM aham AvatAM vAra lAge nahi. yathArtha mumukSatAmAM sahaja AvuM hoya che. arthAt badhA paDakhA yathArtha hoya che. (1454) Atma unnatinA kramamAM yathArthapaNe praveza thavAthI, sahaja uparanI dazAmAM praveza thato jAya che, tethI pachI zuM karavuM ? tevI samasyA ghaNuM karIne rahetI nathI - athavA sahajatAne lIdhe, kRtrima / katRtvanA bhAvo AvatA nathI. jemake paribhramaNanI jhUraNAthI yathArtha udAsInatAno krama zarU thAya che ane kArya sahaja cAlatuM hovAthI, zuM karavuM -e samasyA udbhavatI nathI. (1455) julAI - 1995 mumukSunI pratyeka bhUmikAmAM yathArthatA, Ave to te vikAsane prApta thaIne samyakatvamAM pariName che. tethI mumukSu bhUmikAnI yathArthatA sAdhaka che ane samyakatva sAdhya che. (1456) - paribhramaNanI vedanA - e paribhramaNanA kAraNabhUta bhAvo aMgeno pazcAtApa che, jenAthI aMtaHkaraNanI zuddhinI prakriyA thAya che, viparIta abhiprAyomAM phera paDe che, pratibaMdha DhIlA paDe che, ane yathArtha udAsInatApUrvaka darzanamoha maMda thavAnI zarUAta thAya che. (1457) je koIpaNa doSanuM mApa, te doSa pAchaLanA abhiprAyathI samajAya che. abhiprAya samajyA vinA te pariNAmo yathArthapaNe mapAtA nathI. pariNamanamAM abhiprAyanuM mahatva ghaNuM che. jyAM sudhI viparIta buddhie satsaMgAdi dharma sAdhana karavAmAM Ave che, tyAM sudhI te saphaLa thatAM nathI. (1458) - mumukSuoe satsaMgamAM be prakAre pravartavA yogya che. eka, potAnI vartamAna bhUmikAthI AgaLa vadhavAnA krama aMgeno prayAsa, ane bIju satparuSanA guNAnuvAda dvArA temanA pratye bahumAna upakArabuddhi vardhamAna thAya, tevo prakAra, - A baMnne prakAra nirmaLatAnuM kAraNa che. (1459), / jainadarzananA pAyAmAM janma-maraNano nAza karavAno siddhAMta ane prayoga che. je sva- lakSIpaNAnA Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 375 zista pAlanathI upAsavAmAM AvatAM siddha thAya che. jagatavAsI jIvo puNya-pApane mukhyapaNe jue che, tethI zraddhA jJAnanI mukhyatA rahetI nathI. paraMtu prathama zraddhA-jJAna yathArtha thavA ghaTe che. jethI AcaraNa svataH yathArtha thAya. (1460) / ajJAna ane darzana pariSahanI tIvra vedanA aMtaHkaraNanI zuddhinuM yathArtha kAraNa che. te thavA arthe vAraMvAra smaraNamAM levA yogya bAbato nIce mujaba che. * pUrve karelA aparAdhono kharA aMtaHkaraNathI pazcAtApa. * bhAvi bhayaMkara paribhramaNanI ciMtA. * nija paramAtmAno viyoga. * svarUpanI zAMtinI aprAptino kheda. * azaraNabhUta ane asArabhUta padArthomAM A jIva prIti karI rahyo che, teno kheda. (1461) TV paramArthamArga anubhava pradhAna che. tethI mumukSujIve anubhava paddhatithI ja svakArya karavuM joIe. jo anubhava paddhatino prAraMbha thAya to kadI bauddhika Approach dvArA AgaLa vadhavAno prayAsa na karavo joIe, nahito ayathArthatA AvI jAya, ane AgaLa vadhI zakAya nahi paraMtu bhUlathI aTakI javAze. Feeling stagenI nAjuka paristhiti hoya che. temAM boddhika prayAsathI dUra rahI, mAtra vedanathI ja AgaLa vadhavuM joIe. - tema sahaja thavuM ghaTe. yathArthatAmAM ema ja thAya. (1462) - jJAnI puruSanA vacana Agama ja che. tevo dRDha vizvAsa na hoya tene zAstranI sAkSI meLavavAno vikalpa Ave che te "zAstra saMjJA' nAmano doSa che - Avo doSa svacchedarUpa hovAthI mahAdoSa che. jemAM jJAnI prati avizvAsa rahyo che. (1463) Imp PsapuruSa, mumukSajIvane, sarvasvapaNe varte che. tyAre ekyabhAvane lIdhe paradravyapaNe bhAsatA nathI, kemake parAbhakti abhinnabhAve hoya che-AvuM je sapuruSanuM avalaMbana te A bhUmikAnuM adhyAtma che. Agama paddhatie sapuruSanuM paradravyapaNuM te mAtra jANavAno viSaya che. (1464) 1 nija pariNAmonuM avalokana be prakAre hoya che; rAgapradhAna ane jJAnapradhAna. rAga pradhAnatAmAM yathArthatA hotI nathI. jJAna pradhAnatAmAM yathArthatA hoya che. (1465) Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 anubhava saMjIvanI gasTa - 1995 jyAre jIva janma-maraNanI ciMtanA / vedanApUrvaka mukta thavAnI bhAvanAmAM Ave che, tyAre ja te yathArtha samajapUrvaka sahaja puruSArthane yogya thAya che, athavA saMvegane prApta thAya che. (1466) puNyanuM mULa svarUpa alaukika che. paraMtu ruDhigata te vikRtapaNe prasiddha che. satpuruSanA anugrahe pAtra jIvane zAtA upaje che, jagatanA trividha tApathI jIva dUra thaI zAtAno anubhava kare che, tevo satpuruSano apUrvayoga te kharuM puNya che. je puNya yoge jIva pUrNapada pAmaze. (1467) mumukSune bhale behada upakArabuddhi varte, paraMtu satpuruSane to, pote kAMI ja upakAra karyo nathI . tevo bhAva varte che. tethI teo aMtaraMgamAM nispRha hoya che jJAnIpuruSanI A gupta AcaraNA che. (1468) - mumukSunA pariNAmomAM caDANa-utAra thayA kare che, tenuM kAraNa hajI caDatI zreNImAM Avela nathI. pariNAmamAM doSa thAya, ane teno bacAva thAya, to te doSa abhiprAya sahita jANavA yogya che, jo abhiprAya viruddha doSa thAya, to teno bacAva na thAya, paraMtu kheda thAya, abhiprAyanA bahAne bacAva thAya, te abhiprAyanI bhUla che. (1469) bhUmikA pramANa AtmabhAvanA hovA yogya 1. prAraMbhamAM AtmakalyANanI apUrva bhAvanA aMtaranA UMDANanI hoya che. pachI 2. svarUpa prApti arthe satpuruSanI parAbhakti utpanna thavArUpa bhAva - te paNa AtmabhAvanA che. tyArabAda 3. bIjajJAnamAM svarUpa lakSa thatAM svarUpano apUrva mahimArUpa AtmabhAvanA hoya che, jenA 4. phaLa svarUpe svarUpa lInatArUpa AtmabhAvanA hoya che. 5. mokSamArgamAM svarUpa samAdhi te AtmabhAvanA che. (1470) mumukSue svalakSI pariNAma arthe anya mumukSunI ayogyatA - yogyatAnuM mApa na kADhavuM joIe. anyane mApavAnI kSamatA mumukSu - bhUmikAmAM hotI nathI, chatAM paralakSIpaNAthI tevI anaadhikRta ceSTA jIva kare to tethI avazya potAne nukasAna thAya che. svalakSI pariNamanavALAne sahaja tevI aprayojanabhUta pravRtti thatI nathI. (1471) yathArtha prakAre nijadoSanA avalokanathI jIvano svacchaMda ghaTe che. athavA nAza pAme che. tyAre Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 377 bIjajJAna / svarUpa nizcayane yogya nirmaLatA / bhUmikA thAya che. svarUpanI oLakhANa thavAnI A ekamAtra anubhava paddhati che. (1472) * koI jIva nijadoSanA avalokanapUrvaka mumukSutAmAM AgaLa vadhe che, tyAM svacchaMda ghaTe che, ane caMcaLatA ochI thaI, pariNAmamAM bAhya zAtA Adi varte che, te jo priya lAge ane tenI mukhyatA varte, to jIvanI yogyatA rokAI jAya che. kAraNake tyAM hajI bAhya sukhanI apekSA gaI nathI, tethI mAnasika zAMti ThIka lAgI te laukika sukhanI jAti eka jAtinuM sukha priya lAgyuM. tyAM AtmA 'sat-paramAnaMdarUpa' che, ema nizcaya nathI. tema ja tevo nizcaya thavAmAM, ukta bhAvonI mukhyatA pratikULa che. vAstavamAM to apUrva jijJAsAvRttie svarUpa nizcaya thavAmAM pariNAmo lAgavA joIe. udAsInatA vRddhigata thavI joIe. (1473) - * kSayopazamajJAnano upayoga be prakArathI thAya che. vicAraNAmAM ane prayogamAM jayAM sudhI prayogamAM kSayopazama na lagAvavAmAM Ave tyAM sudhI yathArthatA Ave nahi athavA vAstavika vastu - svarUpa samajavAmAM Ave nahi. mokSamArganI prApti sudhImAM, mAtra bauddhika stare ja prayAsa karavAmAM Ave to saphaLatA maLe nahi. sAcI mumukSutAmAM prayoga paddhatinI pradhAnatA hoya che. te ja sAcI kArya paddhati che. (1474) jijJAsA : vicArathI samajAya che ke vedanamAM AvavuM joIe, paNa tema chatAM avAtuM nathI, to zuM karavuM? kema vedanamAM avAtuM nathI ? samAdhAna : paralakSI vicAraNA hovAthI, paribhramaNanI bhayaMkara vAstavikatA lAgatI nathI jo potAne sAmela (Involve) karavAmAM Ave to paribhramaNanI ciMtanA / vedanApUrvaka jhUraNA AvyA vinA rahe nahi, - vedanAne rokI zakAya nahi. eka maraNanI gaMbhIratA bhAse, to anaMta maraNanI kema na bhAse ? (1475) sapTembara - 1995 -jijJAsA : satsaMgamAM paNa yathArtha satsaMga ja upAsavA yogya che. paraMtu sAmAnya mumukSune A yathArtha satsaMga che ke kema ? te kema samajavuM ? samAdhAna : sAmAnya mumukSune satsaMganI (anyanI) parIkSA thavI sahelI nathI. tethI te muzkela lAge, paraMtu jo potAnI bhAvanA AtmakalyANanI hoya to, te bhAvanAnuM poSaNa thatuM lAge, to te uparathI te satsaMga upAsavA yogya che tevo nizcaya thAya paraMtu potAno amuka rAga Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 anubhava saMjIvanI ke abhiprAyanA poSaNa mATe, satsaMga thavo na ghaTe. temaja Atmarucine poSaNa na maLatuM hoya to te saMga choDI devA yogya che. (1476) AtmArthI jIvane udaya prasaMgamAM vAraMvAra hAravAnuM bane, paraMtu jo satpuruSanA samAgamarUpa yoga bane to te udaya prasaMge saMgharSa karIne aMte vijaya meLavIne ja jaMpe che. ane A prakAre prakRtine toDato te AgaLa vadhe che. yadyapi prakRti sAme laDavAmAM parizrama ghaNo lAge che, tathApi sAco AtmArthI pUrI zaktithI udyama kare che. (1477) 15 tIvra azAtAnA udayamAM jo jIvane yathArtha satsaMga yoga rahe, to jIva ati alpa samayamAM unnatikramamAM praveza karI, bhedajJAnanI bhUmikA sudhI pahoMcI jAya che. - Ama kyAreka koIne tIvra azAtAno udaya adhika kalyANakArI nIvaDe che. bahubhAga zAtA samaye jIvano puruSArtha dharma maMda rahe che. (1478) 5 paribhramaNanI yathArtha ciMtanA / vedanA Ave to jIva yathArthapaNe unnati kramamAM praveza kare che, ane paribhramaNanAM kAraNo na TaLe tyAM sudhI jaMpato nathI; satatapaNe te vAta te jIvane khasatI nathI. ahIMthI yathArtha udAsInatAno krama zarU thAya che. AvI udAsInatA udayabhAvamAM nIrasatA lAve che, jethI pariNAmamAM udayabhAvathI thatI malinatA rokAya jAya che, ane nirmaLatA AvavA lAge che. (1479) jIvane prakRtino udaya dasamA guNasthAnanA aMta sudhI che, tethI nIcenA guNasthAne AtmajAgRti dvArA teno parAbhava sAdhaka kare che, paraMtu mumukSunI bhUmikA atyaMta nAjuka hovAthI, tyAM prakRtivaza thaI jaIne te prAyaH pachADa khAya che. paraMtu jeNe jItavAno nirdhAra karyo che, te vAraMvAra prakRti sAme laDe che ane aMte jaya pAme che. A laDAI kaThaNa lAge topaNa nIce mane beThAM vinA laDavI ja joIe. je mumukSu prakRti sAme hArI jAya che, te jAgRtinA abhAve potAne nukasAna kare che. satpuruSanI atyaMta bhakti prakRtimAM na joDAvAnuM prabaLa kAraNa che, prakRtine jItavAno A ati uttama ane sugama upAya che. ja (1480) 7 satpuruSanI vidyAmAnatAe, AtmArthI jIvane tenuM caraNa sAnidhya prApta thavuM te atyaMta mahatvapUrNa prasaMga che, paribhramaNa karatAM jIvane muktinA mArge vaLavAno Turning point nI ujaLI taka ahIM sAMpaDe che ane jo jIva bhAgyazALI hoya to AvA caraNa sAnidhyamAM yathArtha mumukSutA Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 379 anubhava saMjIvanI pAmI AtmahItanA mArge vaLe che, tevAmAM satpuruSanI atyaMta bhaktine lIdhe te jIva aneka prakAranA saMbhavita doSothI bace che. (1481) zuddha nizcayathI pote mULa svarUpe siddha svarUpe paramAtmapade birAjamAna che, paraMtu AtmArthIne vartamAna bhUmikAno anubhava samajamAM paNa che, jemAM atyaMta pAmaratA anubhavAya che. A baMnne vacce je moTo taphAvata che, tenI yathArthatA samajAtAM jIvano puruSArtha avazya upaDe che, ane pAmaratAthI prabhutA pratyenuM pariNAmamAM valaNa utpanna thAya che. arthAt pAmaratAno kheda pAmaratA maTADavA arthe thAya che, (pAmaratA daDha karavA arthe nahi) temaja svarUpanI samajaNa bhAvabhAsana thavA prere che, mAtra kalpita mAnavA mATe nahi. Ama baMnne vAtano meLa Co. ordination karI prayojana sAdhavuM ghaTe che. koI eka vAtanuM asaMtulana thAya to prayojana sadhAtu nathI, saMtulana jALavavA satsaMga jevuM upakArI sAdhana bIjuM koI nathI. mAtra pAmaratA ja vedAya to nirAzA (Depression) AvI javAthI ghaNuM nukasAna thAya che - puruSArtha upaDato nathI. ane mAtra svarUpano ja vikalpa kare to, svarUpa pragaTa karavAnI jijJAsA ja utpanna na thAya ane jIva kalpanAe caDI jAya che. (1482) AtmArthI jIva prayatnathI darzanamohane maMda kare che, paraMtu temAM kSati rahevAthI anyathA pariNamana thaI javAthI darzanamoha tIvra thaI jAya che. phaLa svarUpe samaya vyatIta thaI jAya che, ane pharI thayelA nukasAnane sarakhu karyA pachI AgaLa vadhavAnuM baMnne che. Ama vAraMvAra pariNAmonI caDa utara tha kare che. yathArtha baLa jAgRta thAya to unnati kramamAM jhaDapathI AgaLa vadhI jIva graMthibheda karI lye che. tyAM alpa samayamAM siddhi thAya che. (1483) jijJAsA : Atma-kalyANane sulabhapaNe prApta thavAmAM, jJAnIpuruSanI AjJAmAM ekatAna thavuM Avazyaka che, paraMtu tathArUpa ekatAna thavAnuM sulabha nathI, ghaNuM ja asulabha che, te zA mATe ? samAdhAna H AjJAmAM ekatAna thavAmAM avarodharUpa pariNAmomAM, - svacchaMda, pratibaMdha temaja prakRtinA udayamAM joDANa thavuM vagere pariNAmo hoya che, te sivAI pUrvagraha, pramAda, 2saMgArava tAnA pariNAmo paNa avarodha kare che. paraMtu AjJAnA avalaMbane ane AzrayabhaktipUrvaka paramapreme prayAsa karatAM sahajamAtramAM te avarodho dUra thaI zake che. (1484) oghabhakti paNa saMsAra che, jo temAM niSkAmatA na hoya to. niSkAmatAthI nirmaLatA Ave che, jethI kALe karIne oLakhANa thaI kharI / yathArtha bhakti pragaTe che ane jIvane te AtmahitanuM Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 anubhava saMjIvanI kAraNa thAya che. puruSanI oLakhANa thaye ananya Azraya bhakti Ave che jethI aneka doSanI nivRtti sahaja thAya che. (1485) oNkTobara - 195 mumukSatAnI pratyeka bhUmikAmAM che te bhUmikAnuM bhAvabhAsana Ave to te te bhUmikAnuM yathArthapaNuM che, jemake saMsAranA samasta pariNAmo paribhramaNanA kAraNarUpa bhAse - duHkharUpa bhAse, to yathArtha vedanA Ave. temaja pUrNatAno bhAva bhAse to lakSa baMdhAya ane jema jema avalokana thAya tema tema svabhAvanuM bhAsana AvatuM jAya. | (1486) ? darzanamohane jJAna ane cAritranA pariNamana sAthe saMbaMdha che. jJAnamAM viparIta abhiprAya thatAM darzanamoha tIvra thAya che, ane aviparIta / yathArtha abhiprAya thavAthI darzanamoha maMda thAya che. cAritramAM kaSAya rasa tIvra thavAthI darzanamoha tIvra thAya che ane kaSAyarasa yathArtha prakAre maMda thavAthI darzanamoha maMda thAya che. tethI mumukSujIne vivekapUrvaka darzanamohanA pariNAmamAM anubhAga ghaTe tema pravartavuM yogya che. (1487) / udayabhAvonAM avalokanamAM je te bhAvo pAchaLanA abhiprAyanuM avalokana hovuM jarUrI che. tethI pratibaMdha pakaDAya che ane te pratibaMdhathI mukta thavAnA puruSArthamAM joDAvAnuM zakya bane che. (1488) mumukSatA (pUrNatAnuM lakSa) prApta thayA pachI paNa, udayabhAvamAM ugrapaNe prakRtimAM joDANa thavAthI pariNAmo bagaDe che, tenuM kAraNa jAgRtinI ochapa, prayojananI pakkaDamAM zithilatA, svaccheda ane parama vinayanI ochapa che. puruSanI atyaMta bhakti ukta doSo maTADavAnuM parama auSadha che. parama satsaMga yoga tenuM sAdhana che. A doSa pUrvAgraha ane udaya prasaMganI pakkaDa thavAthI janma pAme che. (1489) bhakti arthAt sapuruSa pratye bahumAna tenI sAthe sAthe premarUpa bhakti thavAthI sonAmAM sugaMdha bhaLavA samAna thAya che, je Atmabodha pragaTavAnuM aMga che. tene rahasya bhakti paNa kahevAya che. - A rahasyane je jANe che, te tene mANe che, je mANavA jevuM che. je mANanAra bhakta sAmAnya laukika vyavahAranuM ullaMghana karatA dekhAya che, to paNa te teno guNa che, avaguNa nathI. (1490) Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 381 jyAre puruSa pratye paramezvarabuddhi thAya che, tyAre sarva prANI pratye dAsatva Ave che, arthAt te jIvane bhaktinuM arma kadI AvatuM nathI, paraMtu ulTAnuM tenuM mAna atyaMta gaLI jAya che. (1491) tattva . abhyAsa daramyAna AtmasvarUpa samajAtAM, paralakSI samajaNathI te vikalpanuM kAraNa thAya che. paraMtu svalakSI samajaNamAM svarUpanI apUrva jijJAsApUrvaka aMtara avalokana dvArA jJAna lakSaNanA AdhAre svabhAvano svIkAra bhAvabhAsanathI Ave to te anubhUtinuM kAraNa bane che. (1492) jJAnI puruSa ane temanA vacananA daDha AzrayathI jIvanamAM mokSa parvatanA sarva sAdhana sulabhapaNe siddha thAya che. - A sugamapaNe taravAno upAya, niSkAraNa karUNAzIla satparuSe batAvyo che, temane atyaMta bhaktithI namaskAra ho ! (1493) WjJAnIne paNa AtmadazAne bhulAve tevA udaya, udayamAM Ave che, paraMtu tene samabhAvathI vedIne adhika nirmaLatA prApta karavAnI jJAnInI rIta hoya che. mumukSuno prayAsa paNa kathArUpa hovo yogya che. game tevA udayamAM jAgRti na chUTavI joIe. abhiprAyanI daDhatApUrvaka prayatna thavo ghaTe, to avazya saphaLatA maLe. (1494) Veka guNane anaMta guNanuM rUpa che. temAM sarvajJa zaktine astitvanuM rUpa che, te sarvajJa zaktinI hayAtIthI samajAya che, paraMtu astitvaguNane sarvajJapaNAnuM rUpa dekhAtuM nathI; tethI ukta siddhAMta mATenI samasyA UbhI thAya che. tathApi ema vicAravAmAM Ave ke je sarvajJapaNAnuM astitva che te astitvane sarvajJapaNAnuM rUpa hovuM ghaTe che, jemake paramANunuM astitva jaDa rUpe che ane jIvanuM astitva cetanarUpe che, A prakAre ukta siddhAMta samajavo sugama thAya che. (1495) navembara - 1995 bhedajJAnanA prayogathI udAsInatAnA kramamAM navA stare pragati thAya che ane anukrame te udAsInatAne lIdhe parabhAvathI bhinnapaNuM / muktapaNuM sadhAya che. yathArtha bhedajJAnanuM A svarUpa che. jJAnI puruSanI "Azrayabhakti utpanna thAya te uttama mumukSatAnuM lakSaNa che. "AzrayabhaktithI Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 anubhava saMjIvanI svachaMda jevA moTA doSa maTe che, ane aneka prakAranA nAnA doSa utpanna ja thatAM nathI, Azrayabhakti AvatAM sapuruSanA bodha vacanonuM yathArtha grahaNa thAya che, jethI jIvanuM Atma-kalyANa sugamatAthI thAya che. (1497) V yathArtha samajaNa thavAmAM pUrvagraha - e moTo avarodha che. tethI samajavA IcchatAM jIve pUrvagraha choDavAnA abhiprAyathI samajavAno prayatna karavo joIe. jo pUrvagraha choDayA vinA samajavAnI jijJAsA hoya topaNa samajI zakAya nahi. pUrvagraha bAhya vyavahAra aMge hoya, ane vyavahAre te yogya hoya, paraMtu tenA uparanuM vajana eTaluM hoya ke jethI Agraha rahyA karato hoya - matAgraha eTale potAnA mata - abhiprAyano Agraha rahyA karavAthI bAhyadRSTi daDha thaI paramArthamAM bAdhaka thaI vikalpa vRddhi thAya che, tevo pUrvagraha paNa mUkI devo. (1498) / jijJAsA : lokasaMjJA na hovI joIe, chatAM bAhya viveka mumukSune hovo joIe. A baMnne pariNAmo vaccenI bhedarekhA kema samajavI ? samAdhAna : lokasaMjJAvALA pariNAmomAM lokaSTinI eTalI mukhyatA rahe che, ke jene lIdhe AtmakalyANanA prasaMgone jIva gauNa kare che, ane tethI potAne nukasAna thAya che. jyAre bAhya vivekanuM kSetra bAhya vyavahAra che. tenI maryAdA vyavahAra puratI che. AtmakalyANa aMgenA pariNAmo jaLavAIne bAhya vivekanA pariNAmo thaI zake che ane tema ghaTe che. (1499) / jijJAsA : jIvanI bIjabhUta bhUla kaI che, ke je maTavAthI bIjI sarve bhUlo maTe che ? samAdhAna : sapuruSanA pratyakSa yogarUpa satsaMganuM mUlya / mahatva na samajAyu, te jIvanI bIjabhUta bhUla che, je samajAyAthI jIva samasta jagatane gauNa karIne satsaMgane ArAdhe che; jethI bIjI sarve bhUlo maTe che. mATe teno vicAra sauthI pahelA thavo ghaTe che. jo jIvane sarva doSathI mukta thavAnI aMtarathI kharI bhAvanA thAya to, tene uparokta mULabhUta bhUlathI chUTavAnuM te bhAvanA saheje kAraNa thAya che. "svalakSI vicAraNAnuM paNa A mULa kAraNa che. (1500) AtmakalyANa ane AtmasvarUpanI "UMDI jijJAsA / bhAvanA', puruSArtha ne utpanna kare che, sAthe sAthe prayojananI pakkaDa paNa Ave che, tethI hita sAdhana saphaLa thAya che nijahitanA prayojananI tIrNa pakkaDathI alpa samayamAM AgaLa vadhAya che, ane mati viparyAsa chUTato jAya che. (1501) Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 383 Vanya padArthane grahaNa karavArUpa bhAva, je IcchA, te jJAnane AvaraNa kare che, tethI kevaLa nirAvara-jJAna thayA pahelA je pUrNa vItarAgatA arthAt saMpUrNa nirIcchaka utpanna thAya che. Ama thayA vinA kadI koIne kevaLajJAna pragaTa thAya nahi. tema chatAM jeo gRhasthAdi dazAmAM kevaLajJAnanI utpatti mAne che, teo adhyAtmanI prAthamika bhUmikAnI samajathI paNa ajANa che. tema samajavA yogya che. (1502) je jIva tatva-vicAra dvArA mArga prApti Icche che, tene sahaja mArga-prApta evA jJAnI puruSanI dAsAnudAsapaNe bhakti prApta hoya che. nahito kevaLa tatvavicAra karatAM karatAM zuSkatA utpanna thavAnI saMbhAvanA thAya che. zrI AnaMdaghanajI Adi mahAtmAoe bhaktipadomAM tatva gaMdhyuM che, temAM A rahasya che. (1503) V jijJAsA : jIvane puruSanI vidyamAnatAnI AvazyakatA nathI bhAsatI tenuM zuM kAraNa ? samAdhAna : jyAM sudhI mukta thavAnI aMtarathI kharI bhAvanA thatI nathI. ane upara upara dharma-pravRti jIva kare che. tene A prakAranI sUjha AvatI nathI. anaMtakALa A prakAranI bIjabhUta bhUla' jIve karI che. tevo nizcaya karI, A bhUla maTADavI ghaTe. (1504) pakSAMtikrAMta thavA mATe AtmArthI jIva svarUpa lakSe thatA vikalpanI paNa upekSA kare che. jethI svAnubhava yogya sthiti thAya che. - A siddhAMtathI svataH siddha thAya che ke AtmArthI jIva te pahelAM sarva anya dravya-bhAvathI sArI rIte udAsIna thayelo hoya che. tethI, jyAM sudhI AtmArthInI bhUmikAmAM apekSAbhAva rahyA kare tyAM sudhI paramArtha mArgamAM AgaLa vadhI zake nahi. paranI apekSAvRtti ja jIvane svarUpa prati - aMtarmukha vaLavAmAM rUkAvaTa kare che. jethI je jIva aMtaramAM vaLavA Icche che, teNe potAnI para . apekSita vRttine maTADavI ghaTe che. para apekSita vRtti svayaM dIna bhAva che, je svayaMnA anaMta sAmarthyano anAdara bhAva che. (1505) Disembara - 1995 jijJAsA : koI jIva saMsAra-pravRttine choDI, tatvajJAnano abhyAsa ghaNo kare, tene tatvaci gaNAya ke nahi ? samAdhAna : svalakSI tatvajJAnano abhyAsa hoya to ja tatvacino sadbhAva gaNAya. athavA te prakAre tatvacino poSaNa maLe ane te vRddhigata thAya to tattvaruci gaNAya nahi to tatva. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 anubhava saMjIvanI abhyAsa karatAM karatAM jANapaNuM vadhAravAnI apekSAvRti rahe ane tethI pararuci-kutUhalavRtine poSaNa maLe che ane tethI darzanamoha vRddhigata thAya che, Atmaruci prayojana sAthe saMkaLAyela che, prayoga vinAnA vAMcana-vicAra zuSkatA utpanna kare che. avaLI ruci savaLI rucine roke che. para rucivALA jIvane nija prayojana chUTI jAya che. (156) jijJAsA : bhaktimArgamAM Avela jIvanA bhAvo kevo hoya ? samAdhAna : satparuSanI oLakhANa thaye, temanA vacananI pratIti, AjJAnI apUrva ruci, ane svacchaMda nirodha bhakti uparAMta, AjJAAzritapaNe, sarvArpaNapaNe rahIne varte che. te jIvane yathArtha bhaktinA je aMtara vairAgyane tathA jJAnanI nirmaLatAne utpanna karanArI hoya che. (1507) * je mumukSajIva satsaMgane ane AtmakalyANanI yathArtha bhAvanAvALA hoya, te bIjA mumukSunI tathA prakAranI bhAvanAne bhalA prakAre samaje che. tethI tenI anumodanApUrvaka te bhAvanA ane bhAvanAvAnano vizeSa Adara kare che. jo tethI virUddha pariNAma hoya to potAnI bhAvanA yathArtha nathI . tema samajavA yogya che. (1508) jijJAsA : zuddha prema sahitanI bhakti hoya tyAM svAmitva ane adhikAra bhAva hoya ? tyAM kevA bhAva hoya ? samAdhAna : jyAM zuddha premarUpa bhakti hoya, tyAM adhikArabuddhi na hoya, paraMtu tyAM sarvArpaNabuddhithI utpanna nirmaLa prema-bhAvo hoya che. je sva-parane upakAraka thAya che. bhakti karanAra upakArI puruSa pratye svAmitva ane adhikArathI varte tyAM abhaktinA pariNAma thAya che, je zuddha prema-bhaktithI viruddha prakAra che. (1509) | mumukSujIva tattva - abhyAsa dvArA potAnA AtmAnuM bhinna astitva samajIne sammata kare che. paraMtu jo udayamAna kuTumba Adi saMyogamAM potApaNe varte che, to uparokta samajaNa niSphaLa jAya che, arthAt bhinna padArthamAM potApaNuM thavAthI (astitva anubhavAvAthI) zraddhAmAM mithyAtva daDha thAya che, tethI nija svarUpanuM astitva grahaNa zraddhAmAM thaI zake nahi, nijamAM nijabuddhi thavAthI paramAM astitva grahaNarUpa zraddhAnI zakti tUTe che, ane te krame karIne upazame che. TuMkAmAM paramAM astitva grahaNarUpa mithyAtva nija astitvane bhUlAve che. (1510) 4 jijJAsA : bAhya upayoga ane paralakSIjJAnamAM zu aMtara che ? baMnnemAM zuM nukasAna thAya Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 385 ane tevA nukasAnathI kema bacavuM ? samAdhAna : baMnne jJAnanA doSa che, paralakSI jJAna darzanamoha Adi sarvadoSanuM utpAdaka che. paralakSane kAraNe sAcI samajaNa paNa prayojana sAdhaka thatI nathI. tethI aMgapUrvanuM jANapaNuM paNa niSphaLa jAya che ane upayoga kadI aMtarmukha thaI zakato nathI. bAhya upayoga paNa jJAnano vibhAva che. je chadmastha avasthA paryaMta anivAryapaNe cAlu rahe che. tethI parasattAnuM avalaMbana thAya che. aMtarmukha upayoga dvArA bAhya upayoga maTe che ane svalakSa thavAthI paralakSa chUTe che.(1511) OM jijJAsA : jJAnIne to svarUpanA AdhAre doSa maTe che, paraMtu mumukSune doSa rahita thavA arthe zenuM / konuM avalaMbana hoya che ? samAdhAna : mumukSu aMtaranA UMDANathI AtmahitanI bhAvanA jAge to tene potAnI bhUmikAnA doSono abhAva thaI, anukrame jJAnadazAnI prApti thAya che. Ama bhAvanAnA AdhAre doSa maTe che, te uparAMta satpuruSano AdhAra paNa mumukSune doSa maTavAnuM moTuM kAraNa che satpuruSano Azraya, caraNa zaraNa maLatAM, jIva saMsAra tarI jAya che. sugamapaNe darzanamoha saMta caraNe ghaTe che ane anukrame sarva doSono kSaya thAya che. (1512) jijJAsA : AtmabhAvanA thAya che ane vikalpa paNa tevA cAle, to jIva bhAvanAmAM varte che ke vikalpamAM caDI gayo che. ? te kema samajAya ? samAdhAna : bhAvanAvALAnuM hRdaya bhIMjAyeluM hoya che. tene AtmasvarUpanA dyotaka vacano ruce che ane aMtaramAM zodhakavRtti cAlu rahe che, te jIva saMtoSAto nathI, vikalpe caDelo jIva saMtoSAI jAya che, tene zuSkatA AvI jAya che ane prayojana sadhAya che ke nahiM tenI kALajI tene rahetI nathI. (1513) - jijJAsA : oghasaMjJAmAM jIva hoya tene Atma-prAptinI bhAvanA ane svarUpanI bhAvanA thAya to othe thatAM bhAvo dvArA oghasaMjJA dRDha na thaI jAya ? athavA te bhUmikAmAM tevI bhAvanA yogya che ? samAdhAna H AtmabhAvanA ruci sahita koIpaNa bhUmikAnA mumukSune hovI, te yogya che, aMtarathI UThatI A bhAvanA nirmaLatAnuM sAdhana che, tethI oghasaMjJA dRDha thatI nathI, paraMtu krame karIne te oghasaMjJAnI nivRti thavA yogya che. jo upara challA vikalpo ane dhAraNArUpa samajaNathI raTaNa karavAnI Adata thaI gaI hoya to oghasaMjJA daDha thaI jAya che. tevo prakAra thavo na joIe. (1514) Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 anubhava saMjIvanI mumukSune jJAnIpuruSa pratye temanA samAgamathI upajela asarane lIdhe, bhakti bhAva, bahumAnano bhAva upakAra buddhithI sahaja rahe. paraMtu tad uparAMta premabhAva utpanna hoya to te eka vilakSaNa prakAra che, tema samajavA yogya che. prAyaH jJAnInI oLakhANa thaye bhakti premarUpa hoya che, paraMtu prathamathI ja premabhAva oghabhakti hovA chatAM, utpanna hoya to tene upadeza pariNamavAnuM paNa te kAraNa thAya che, kemake premamAM samarpaNatA khAsa karIne hoya che. je nirmaLatA lAve che, nikaTatA lAve che, - aikyabhAva utpanna kare che. (1515) jAnyuArI - 1996 paribhramaNanI vedanA - sUraNAthI ja AtmajAgRtinI zarUAta thaI jAya che. yathArtha vedanAnuM A lakSaNa che. tyArabAda jema jema AtmArthI AgaLa vadhe che, tema tema jAgRti vadhatI jAya che. (1516) prakRtigat pariNamana paNa be prakAre che, jemAM paraspara pratipakSI pariNamana hoya che. jemake mAnathI viruddha laukika namratA, mAyAthI viruddha laukika saraLatA, apramANikatAthI virUddha laukika pramANikatA / udAratA vagere laukikamAM namratA pramANikatA, saraLatA Adi guNo gaNAya che, paraMtu te pAramArthika mArgamAM guNo nathI, pAramArthika mArgamAM te ja prakAranA guNo AtmalakSI hoya che, tethI paramArthamArgamAM jeno praveza thAya che, tene te guNo AgaLa vadhavAmAM kAraNabhUta thAya che, vA upakArI thAya che, nahIM to laukikaguNo mAtra maMdakaSAyathI kazuM ja vizeSa nathI. (1517) jijJAsA : ame paradeza (amerikA) rahIe chIe, tyAM samyakdarzananI prApti thaI zake? na thavAnuM zuM kAraNa ? samAdhAna : samyakdarzananI prAptine kSetra sAthe saMbaMdha nathI. phakta jJAnIpuruSa joIe. sat sugama ane saraLa che, sarvatra tenI prApti thaI zake che, tathApi pratyakSa jJAnIpuruSa vinA pariNAmane aMtarmukha thavAno prayoga jovA maLato nathI ane tethI aMtarmukha thavA mATenI dizA sUjhatI nathI. pratyakSa yoge ane tathArUpa yogyatA prApta thaye, 'bIjajJAna'nI prApti jJAnI dvArA ja thAya che, je samyaktvanuM aMga che. (1518) jAnyuArI - 1996 dravyAnuyogaAdi sarva zAstranA siddhAMtane pAramArthika prayojananA dRSTikoNathI vicAravA yogya che. anyathA siddhAMtonuM jJAna paNa mAtra saMkalpa-vikalpanA pratibaMdhanuM kAraNa thAya che. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 387 ucca stare - dRSTi hetuvAdanA stare-to dravyAnuyoganA siddhAMtathI paNa AgaLa vadhIne vacana prayoge upadeza pravarto che-, adhyAtma bhAvanA bhAvatAM prayojana siddha thAya che - tyAM dravyAdinuM Agama-jJAna mAtra jANavA mATe rahe che, upAsavA mATe tenI gauNatA abhiSTa che. (dA.ta. niyamasAra gA-50) gurunI bhaktimAM paNa tevo ja prasaMga che. (1519) -- mumukSujIvanA AtmakalyANanI yojanA satpuruSanA aMtaramAM rahI che. te bAbatathI ajANa hovA chatAM AjJAkAritAmAM rahela jIva paDato bacI jAya che ane chevaTa pAmI jAya che.--A jene samajAtuM nathI, te prAyaH svacchaMde caDI jAya che ane sanmArgathI dUra thaI jAya che. (1520) darzanamohano anubhAga ghaTe, tevA anekavidha pariNAmo mumukSujIvane thAya che, tenI yathArthatA jJAnIpuruSa samaje che. anubhavathI yathArtha krama upara laI javAnI sUjha temane hoya che. tethI temanI AjJAe vartatAM mArga-prApti sulabha thAya che. AjJAMkitapaNuM na hoya to darzanamoha vadhe tevA pariNAmo sAthe sAthe thatA hovAthI jIva mArganI samIpa thato nathI - jethI chevaTa mUMjhAvu paDe che, vA mithyA samatA Ave che. (1521) dhruva tattvanuM nijAvalaMbana aMgeno tathArUpa puruSArtha jJAnamAM svasaMvedanano AvirbhAva utpanna kare che, ane jJAna-sAmAnyanA AvirbhAvathI AtmA nija jJAna svabhAvanA svataH. AlaMbanamAM pariNamI jAya che-baMnne prakriyA samakALe hoya che. kathanamAM krama paDe che, paraMtu pariNamanamAM avirodha ane samakALa che. jJAna-sAmAnyano AvirbhAva te svasaMvedanano AvirbhAva che, je jJAnavizeSanA tirobhAvapUrvaka thAya che. pariNamanamAM baMnne prayoga thavA yogya che. tethI baMnne prakAre upadeza pravarto che. (1522) AtmakalyANane IcchatA jIvonI yogyatA / ayogyatA bhinna bhinna prakAranI hoya che. jJAnIpuruSanA yoga vinA te jIvo aMdhArAmAM athaDAtA hoya che. athavA svamati kalpanAe AtmahitanA upAyamAM pravRtti kare che. paNa tethI kAMI kalyANa thAya nahi. jJAnIpuruSa tevA jIvonA pUrvAgrahane samaje che ane te pUrvAgraha (Misconcepts) ne kema maTADavA te jANe che. satsaMga yoge tenuM nidAna ane IlAja karavAmAM Ave che. tethI upadeza aneka bhede pravarto che. chatAM paramArthamArga eka ja prakAre che. (1523) mumukSujIva mATe (deva,muni,jJAni) sajIvanamUrtino yoga parama kalyANakArI che. tathApi Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 anubhava saMjIvanI satupuruSano yoga adhika kalyANane yogya nivaDe che. kAraNake temanuM pariNamana mumukSune vartamAna prayojana mATe ekadama baMdha besatuM (Fit) che ane jJAnI puruSa paNa khAsa kALajI laIne mArgadarzana Ape che. jyAre uparanA guNasthAnamAM vItarAgatA vizeSa hovAthI teo svarUpamAM DubelAM rahe che, ane grAma, nagaramAM temanI upalabdhi paNa sulabha nathI. jyAre jJAnI puruSa upalabdha hoya che. namaskAra maMtramAM siddha bhagavAna pahelA, arihaMta bhagavAnane namaskAra karyA che, temAM 'A' saMketa che. (1524) - jinAgamamAM mokSamArga vyavasthitapaNe guNasthAna anusAra pratipAdana karyo che, paraMtu teTaluM vyavasthita mumukSupaNuM nathI karyuM. kemake te bhUmikAmAM yogyatA-ayogyatAnA aneka prakAra che, jene lIdhe upadeza paNa anekavidha prakAre pravaryo che. pahelA guNasthAnamAM mumukSune sapuruSanA yoga vinA muMjhAvu paDe, tevo anubhava mArganA zodhaka mumukSuone avazya thAya che, kAraNake unnatikramanuM niyata pratipAdana upalabdha nathI. tethI zrI jine teno sugama upAya e batAvyo che ke "eka sapuruSane zodha ane sarvabhAva tene arpaNa karI daI vatye jA." svacchedano tyAga karIne sarva bhAve puruSanI AjJA AdhinapaNe vartavAno daDha nizcaya ane abhiprAya thatAM jIva jJAnInI AjJAe, jJAnInA mArge cAlavA tatpara thAya che, tethI te sugamapaNe saMsAra tarI jaI zake che. jo koIpaNa rIte jIvamAM ATalo viveka utpanna thAya to, te viveka saMpannatA svayaM jIvanA darzanamohane gALI, AtmahitanI apUrva sUjhane utpanna kare che. ane mahAtmAoe je kramane aneka prakAre bodhyo che, tenuM potAne viSe anusaMdhAna karI zake che ane pAtratA vardhamAna thaI, mArga praveza thAya che. jJAnamArge pAtratA saMbhavita che, tathApi svaccheda thavAno avakAza saMbhAvanA) ghaNo (1525) | che. phebruArI - 1996 bhakti premarUpa thavAthI zrIgurumAM sarvabhAva samarpaNa thaI, jIva pUrNa AzAkAritAmAM Ave che, tethI sahaja Atmahita sadhAya che, AtmahitamAM avarodhaka bhAvo ghaNuM karIne utpanna ja thatA nathI. (1526) ( prathama jJAnAbhyAsa pachI dhyAnAbhyAsa hoya che. aMtara avalokanarUpa vAraMvAranA prayAsarUpa jJAnAbhyAsathI svarUpanuM bhAvabhAsa thAya che. nija svarUpa jJAnamAM bhAsyamAna thayA pachI sahaja tenAM mahimAthI ekAgratAnA prayAsarUpa dhyAnAbhyAsa thaI, dharmadhyAnanI prApti thAya che. AvA Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 389 jJAnAbhyAsa vinA dhyAnano koI abhyAsa / prayatna kare to te vidhinA kramane samajatA na hoI kalpanAe caDe che. (1527) AtmArthIe anyanA doSa jaNAI Ave tyAre tene gauNa karavA, jethI anAdi 'doSadaSTi' moLI paDe, jo doSane joI mukhyatA thAya to doSadRSTi baLavAna thaI darzanamoha vadhe. bIjAnA alpa guNane paNa mukhya karavA. A nija hitanA mArge AgaLa vadhavAnI yojanA che. (1528) -- * V/ jijJAsA :- satsaMgamAM, dharma-sAdhanomAM jIvo kevA kevA prakAre aTake che, tenI carcA thAya che, paraMtu satsaMgamAM koI aTake to te kevA prakAre aTake ? samAdhAna :-- satsaMgamAM aneka viSaya carcAya che. tyAM potAne lAgu paDe tenuM ja potAne prayojana che, tevuM lakSa na rahe to te sivAyanA anya aprayojanabhUta viSayonI carcAmAM samaya jAya che, ane tenI khabara rahetI nathI, Ama kahevAtA satsaMgamAM jIva saMtoSAI jAya, to aTake che, koIpaNa prakAranA bAhya dharmasAdhanamAM saMtoSAvuM, te te dharmasAdhana karyAnI gaNatrI thavI te, aTakavAnuM lakSaNa che. (1529) jijJAsA AtmasvarUpane pragaTa darzAvanArA jJAnIpuruSanA vacano maLyA che, to yathArthapaNe AtmasvarUpa kema samajAya ke pariNAme te AtmasvarUpano pragaTa anubhava thAya ? samAdhAna :- paramArthanA atyaMta abhyAse AtmasvarUpa atyaMta spaSTa samajAya che ane tethI teno pragaTa anubhava thAya che. paramArthano atyaMta abhyAsa eTale AtmakalyANarUpa prayojananI pakkaDa ane vAraMvAra - 'satata bhAvanApUrvaka' jo te vacanonuM avagAhana paricaryana thAya to AtmasvarUpa spaSTa bhAse che, je bhAsavAthI AtmasvarUpa pragaTe che. (1530) - jijJAsA H- potAnA pratyakSa upakArI jJAnIpuruSanI prasiddhi karavAmAM lokasaMjJA (?) (lokonA DarathI) jAheramAM vaMdana, bhaktibhAva Adi bhAvone rokavA joIe ke kema ? samAdhAna :- lokonA DarathI koI pravRtti karavI na karavI tevuM AtmArthIne hoya nahi. pratyakSa upakArI pratye tene ananyabhAve sahaja bhakti Ave che, tethI jAheramAM vaMdanAdinI pravRtti thaI jAya che, je sva-para hitakArI che. tethI tevI pravRtti (svapara hitakAraka) aMge koI prakAre anyathA vikalpa kartavya nathI. jo ke jJAnIne prasiddhi gamatI nathI. (1531) Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 anubhava saMjIvanI jijJAsA :- jJAnI puruSa pAse aMgata (mulAkAta)mAM mumukSue potAnA guNo darzAvavA, anya jIvanA doSo darzAvavA ke pote kema AgaLa vadhI zakato nathI, te bAbatamAM mArgadarzana meLavavuM? yathArthatA zemAM che ? lAbha-nukasAna zemAM che ? samAdhAna :- pAtratAvAna jIva to potAnA guNone gopave ane bIjAnA doSone gopave arthAt gauNa kare. te prayojana sAdhavAmAM anukULa che. paraMtu paralakSIpaNAne lIdhe anyanA doSane mukhya karavA ane mAna kaSAyathI potAnA guNone mukhya karavA te potAne nukasAnanuM kAraNa che. pote kema AgaLa vadhe te mATe mArgadarzana meLavavuM te yogya che. temAM ja yathArthatA che ane lAbha che. (1532). / jijJAsA - mumukSujIva lAMbA samayathI satsaMga ane svAdhyAya karato hoya chatAM AtmahitarUpa potAnA prayojananI sUjha ke pakkaDa na AvI hoya tenuM zuM kAraNa ? samAdhAna :- paralakSI tattvajJAnano abhyAsa, AtmakalyANanI aMtaranA UMDANathI utpanna bhAvanAno abhAva ane tethI paribhramaNanI vedanApUrvaka aMtaHkaraNanI zuddhi nahi thaI hovAthI, nija prayojananI sUjha AvatI nathI. (1533) upadezabodha pariNamyA vinA siddhAMtabodha pariNamato nathI. (kAraNake darzanamohano anubhAga ghaTayo nahi.) paraMtu upadezabodha paNa siddhAMtabodhanA AdhAra vinA kAyama TakI zake nahi, tethI upadezanI sthiratA arthe siddhAMta bodha joIe. (1534) jijJAsA - bIjA mumukSunA guNo joIne pramoda na Ave to tenuM zuM kAraNa hoI zake? kyAreka IrSA paNa AvI jAya che tenuM zuM kAraNa ? Avo doSa TALavA mATe zuM karavuM? samAdhAna :- bIjAnA guNo joIne pramoda na Ave ane IrSA Ave, te tIvra doSadaSTinA sadbhAvamAM bane che, tyAM potAne guNa pragaTa karavAnI ruci nathI, guNagrAhIpaNuM nathI, guNo pratye prema nathI. Avo doSa TALavA mATe tenuM nukasAna, je svabhAva viruddhatA che tene, samajavuM joIe ane teno sakheda niSedha thavo ghaTe. (1535) mArca . 1996 jijJAsA :- dhyAna kayAre sahajapaNe thaI zake ? samAdhAna :- jyAM . jemAM Asakti hoya tyAM sahajapaNe ekAgratA thaI jAya che. ekAgratA thavI tenuM ja nAma dhyAna che. ane jemAM prema hoya che, tyAM Asakti thAya che. tethI jene sapuruSa Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 391 pratye premarUpa bhakti hoya che, tene satpuruSanA caraNa-kamaLanuM dhyAna varte che. je mokSanuM mULa che. (1536) dhArmika jagata paNa yathArtha bhakti / niSkAma bhaktithI ajANa che, to premamaya bhakti ane tenA rahasyathI ajANa hoya, temAM zuM Azcarya che ? mahAbhAgye tevI bhUmikAnI koIne prApti hoya che. tyAre te jagata vyavahArathI para thaI varte che. tene te bhUmikAmAM AvyA vinA bIjA jIvo tene samajI zakatA nathI. kAraNa te buddhino ke nyAyano viSaya nathI. (1537) jijJAsA :- darzanamoha yathArtha prakAre maMda thavAnA kAraNabhUta paribhramaNanI ciMtanA / vedanA utpanna thavI ghaTe--tevI samajaNa hovA chatAM paNa te vedanA, darzanamohanA baLavAnapaNAne lIdhe, utpanna na thatI hoya to, zuM upAya karavo ghaTe ? samAdhAna :- satpuruSanI niSkAma bhakti vaDe darzanamoha maMda thaI, jIva vedanAmAM Ave che, jethI udAsInatAnA kramamAM praveza thaI, AgaLa vadhavAno avakAza prApta thAya che, arthAt mumukSupaNAnI daDhatA prApta thavA yogya bhUmikA thAya che. (1538) jijJAsA :- mumukSu sarva udaya prasaMgomAM potAnA prayojananI pakkaDa na chUTe, tevA prakAre saMtulana rahe, tema sahaja vartI zake--te kevA prakArathI banavA yogya che ? = samAdhAna :- prayojananI pakkaDa abhiprAyamAM barAbara rahevAthI, udaya prasaMgamAM upAdeya buddhie pravRtti thatI nathI - prasaMganI gaMbhIratA samajI, potAnA pariNAmonI zakti anusAra, abhiprAya badalyA vinA, (eDajasTamenTa) bAMdha-choDa karAya che. abhiprAyamAM AtmakalyANanI ja mukhyatA rahe, na cAlatA karavo paDe tevo vyavahAra kare, te ucita vyavahAra che. (1539) 0:0 jijJAsA : udaya prasaMgomAM pravartatAM mumukSu, potAnA svacchaMda ke pratibaMdhane seve che ke saMtulana jALave che, te kema samajavuM ? samAdhAna H udayabhAvo abhiprAya sahita thatA hoya to te svacchaMda che ane temAM AtmakalyANa gauNa karIne vartavAnuM bane to pratibaMdha sevAya che. paNa abhiprAya viruddha kheda sahita pravartavuM paDe, to saMtulana jALavavA, pravRtti thAya che--tema samajavA yogya che. (1540) jijJAsA : potAnI malinatA dekhAya che, te pUrvagraha to nathIne ? kema nakkI karavuM ? samAdhAna : pUrvagraha hoya to hatotsAha / nirAzA Ave, ane jo madhyastha bhAve avalokanathI Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 anubhava saMjIvanI malinatA jaNAya, to doSanI pakkaDa na thAya, paraMtu teno niSedha thaI, abhAva thAya tevI vRtti rahyA kare. - AvA taphAvatane meLavIne niyaya thaI zake che. (1541) tshgs dng- ams-ps p s s s s s s s - - yathArtha bhAvanA sAthe vivekanI susaMgatatA hovA yogya che. jyAM bAhya kriyAnI pakkaDa hoya, tyAM rAganI prabaLatA che, jJAnanI nahi. bhAvanA ane jJAnamAM viveka avinAbhAvI hoya che. rAga AMdhaLo che. bhAvanA baLavAna thaye bAhya kriyAmAM dekhAya che, paraMtu bhAvanAnI ADamAM bAhya kriyAnuM poSaNa thavuM ghaTe nahi, haThanuM poSaNa na thavuM joIe. (1542) saMpradAyomAM bheda hovA chatAM, keTalIka jaina jevI samAnatA hoya che. temAMhenI asamAnatA che, teTalI vikRtI AvelI hoya che. keTalAka saMpradAyomAM guru-mahimA jaina darzana - jevo ja che, to keTalAka saMpradAyamAM zAstra mahimA jaina jevo ja che, je samAnatA che, te tIrthakaranA gharanI che. je niSedhavA yogya nathI. bAkI mumukSune matanA maMDana-khaMDanathI dUra rahevuM yogya che. mumukSunI bhUmikAmAM te ahitakAraka pravRtti che. (1543) / koIpaNa prakArano pUrvagraha, te satsaMgane niSphaLa karanAra moTo doSa che-tevI prakRti hoya to te jIvane mumukSatA AvI duSkara che, pUrvagraha madhyasthatA utpanna thavA de nahi. AmAM abhiprAyanI moTI bhUla thaI jAya che. (1544) jijJAsA : mAna prakRttine lIdhe avAra navAra pariNAmo bagaDe che, krodha paNa thaI jAya che, pachI kheda thAya che, zuM karavuM, jethI Ama na thAya ? samAdhAna : paryAyabuddhithI mAnanI kalpanA thAya che, ke huM phalANo chuM, pachI tevI apekSA rahe che, je na poSAya to krodhAdi kaSAya thAya. paraMtu te to nIcapadamAM uccapadanI kalpanA karI che. bhagavAna thaIne nIcapadano Agraha rAkhe che, tema samajAya to mAna chUTI jAya. (1545) eprila - 1996 V svachaMda be prakAre che. eka to jIvanA viSaya kaSAyanA nirargaLa - be lagAma, tIvra rasavALA pariNAmo ane bIjo dharma pravRtti / sAdhana, jJAnI puruSanI AjJAe nahi karatAM, potAnI mati kalpanAe karavA te. (1546) pratibaMdha eTale vizeSapaNe potApaNuM thaIne jIva tyAM aTake ane AtmakalyANanA prasaMgane Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 393 gauNa kare. (1547) upayogamAM sAvadhAnI sadAya vartatI hoya che. A sAvadhAnI te jIvanuM AcaraNa che. jJAnanuM AvuM AcaraNa zraddhAne nimitta paDe che. svarUpanI aMtara sAvadhAnI vALo upayoga samyaka zraddhAnanuM kAraNa che ane paranI sAvadhAnI darzanamohanI vRddhinuM kAraNa che, tethI AtmAne AvaraNa Ave (1548) ( jijJAsA - aMtarmukha thavuM eTale zuM? ane te kevI rIte thavAya ? te kema nathI thavAtuM? samAdhAna - jJAna svayaMnuM svasaMvedana kare te aMtarmukha dazA che. para vedanarUpa adhyAsa te bahirmukhapaNuM che. jJAna sAmAnyano AvirbhAva thavAthI jJAna vizeSa dvArA aMtarmukha thavAya che-AvI prakriyA svarUpalakSa pUrvaka hoya che. svarUpa lakSamAM AvyA vinA jJAna vedana Avirbhata thatuM nathI. kAraNake tyAM sudhI para sAthe ekatvano nizcaya hoya che, tethI jJAna vizeSano AvirbhAva maTato nathI tethI jJAna sAmAnya tirobhUta rahe che. (1549) jijJAsA : kuTuMba pratyenI pharaja ane kuTuMbIo pratyeno prema temAM pharaka zuM ? kuTuMba prema athavA pharajane pratibaMdha gaNI zakAya ? samAdhAna : pharajanI bAbata laukika dRSTikoNanI che. vyavahArIka saMbaMdhanI temAM mukhyatA che. temAM samarpaNabuddhi hoya to prema gaNI zakAya, topaNa temAM rAganI pradhAnatA che. baMnnemAM potApaNuM hovAthI paramArthe temAM pratibaMdha che. sAdharmI bhAve nispRhapaNe karavAmAM AvatA kAryamAM pratibaMdha nathI. pratibaMdha hoya tyAM AtmakalyANa gauNa thAya che. AtmakalyANane mukhya rAkhIne bAhya kartavya hovuM ghaTe. (1550). - saMsAra paribhramaNano bhaya thaye jIvane vairAgya-upazama yathArtha prakAre utpanna thAya che, tyAre darzanamoha gaLe che; ane vicAra cakSu nirmaLa thAya che, tyAre mumukSajIvane jJAnI puruSanA AtmabhAva ane siddhAMtabhAva dekhAya che ane tethI jJAnI pratye kharI bhakti uge che. (1551) jIva saraLatA, bhakti Adi guNa saMpanna hoya, topaNa jo kuTuMba snehe ghanISTa pratibaMdha hoya to mumukSatAmAM vikAsa thaI zakato nathI, temaja satsaMgano tathArUpa lAbha thato nathI. (1552) Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 anubhava saMjIvanI prakRtidoSa avAra navAra udaya-prApta thatAM jora kare che, paraMtu parama satsaMga yoge atyaMta bhaktithI tema thatuM aTake che ane bIjuM bhAvabhAsana - svarUpanuM. thavAthI prakRti jora karatI nathI. Ama prakRtinA baLane rokavAmAM be avalaMbana che. eka puruSa ane bIjuM svarUpanuM bhAvabhAsana (1553) svarUpanI sahaja pratyakSatA puruSArthane uchALe che. pratyakSatA bhAsavAthI svarUpa atyaMta samIpabhAvamAM - thaI jAya che. (1554). , samyakadarzananuM rUpa vAtsalya che, tethI tenI suMdaratA ane zobhA che. vAtsalya vinA prabhAvanA thaI zake nahi. vAtsalya premaguNano paryAya che. nija guNa nidhAnano prema te parama vAtsalya che ane bIjA guNavAna pratyenA premathI vyavahAra vAtsalya che. vAtsalyathI namratA Ave che ane kaThoratA thatI nathI. (1555) prabhAvanA pUrvagrahapUrvaka thaI zake nahi. jene vyaktigata pUrvagraha hoya, tene pAramArthika bAdhakapaNuM rahe che. jinezvarano mArga ati vizALa che - pUrvagraha saMkucita utpanna kare che. pUrvagrahathI abhiprAyanI bhUla rahe che. je pUrI bhUla che. uparathI A bhUla sAmAnya lAge che, paraMtu pAramArthika dRSTie tenI gaMbhIratA ghaNI che. (1556) jijJAsA - mumukSune (!) paNa kyAreka jJAnI puruSa pratye abhaktinA pariNAma thaI jAya che, tenuM zuM kAraNa ? samAdhAna - ozabhakti ane svacchaMda rahevAthI tevo prakAra banI Ave che. mULamAM, Ama banavAnuM kAraNa abhiprAyanI bhUla che ane paramezvarabuddhino abhAva che. jo niSkAma bhakti zuddha aMtaHkaraNathI hoya to abhakti na thAya. (1557) - AtmakalyANanA hetuthI lakhAyelA zAstranA kathanomAM kyAMya paNa pUrvArpara virUddhatA nathI. chatAM virUddhatA lAge che jene, tene AtmakalyANano dRSTikoNa na rahevAthI tema lAge che, AmAM abhiprAyanI bhUla rahI gaI hoya che, jene AtmakalyANano abhiprAya thayo che tene sarva vacanomAM te ja vaMcAya che ane samAdhAna Ave che, kyAMya paNa asamAdhAna thatuM nathI- ke virUddhatA bhAsatI nathI. (1558) Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 395 jijJAsA : bhAvanA vadhavAthI bAhyamAM ceSTA thaI jAya che te to yathArtha che. paraMtu bAhyakriyAno Agraha thavAthI paNa bAhya ceSTA thAya che, to to bannenuM aMtara kema samajavuM? samAdhAna : bhAvanA yathArtha hoya tyAM viveka sAthe rahe che, tethI bAhya pravRtti sva-para kalyANaka rahe che. mukhya-gauNa thavAmAM bhUla thatI nathI.arthAt bAhyakriyAne yathAsthAne gauNa kare che. jyAre Agraha hoya tene pakkaDa rahe che. te kriyAnA AgrahamAM pakaDAyela hovAthI viveka cukI jAya che ane kriyAnI mukhyatAmAM varte che. te yathAsthAne paNa kriyAne gauNa kare nahi. (1559) che jijJAsA H adhIrAIthI kAma saphaLa thatuM nathI. paraMtu bhAvanA-baLa hoya tyAM zIdhra kArya thAya, tevo saMvega Ave che. to saMvega ane adhIrAImAM aMtara zuM ? samAdhAna : adhIrAInA pariNAmamAM dravya, kSetra, kALa, bhAva ane potAnI vartamAna zaktino viveka raheto nathI. tethI te jIva haTha kare che ane aMte pAcho paDe che tyAre pariNAma bagaDI jAya che. jyAre bhAvanAvALAne je saMvega Ave che, temAM yathArthatA hovAthI vivekapUrvaka te pravarte che ane te saphaLa thAya che. bhAvanAmAM komaLatA che - adhIrAImAM tevo guNa hoto nathI . tIvra bhAvanAvALAnA pariNAma bagaDatA nathI. (1560). VjijJAsA - mumukSunI kaI kaI bhUmikAmAM viparIta abhiprAyo badalAya che, ane maMda paDe che ane te kayA kayA abhiprAyo che ? samAdhAna :- mumukSune sau prathama (1) paribhramaNanI vedanA ane jhUraNA vedAya che tyAre, pachI (2) pUrNatAnA lakSe pariNAmomAM saMvega upaDe che tyAre, pachI (3) nijAvalokanamAM abhiprAyapUrvaka thatAM doSa dekhAya che tyAre, ane pachI te svarUpanuM bhAvabhAsana thAya che tyAre, viparIta abhiprAyo badalavA lAge che; ane prathamathI ja moLA paDavA lAge che. vacce jo (5) koI sapuruSano pratyakSa yoga rUpa parama satsaMga yoga prApta thAya che to tevA yoge prayojanabhUta mArgadarzana prApta thavAthI paNa keTalAka viparIta abhiprAyo moLA paDe che ane nAza pAme che. khAsa karIne pUrvAgraha, kadAgraha, ane matAgraha to moLA paDe ja che, jethI lokasaMjJA aMgeno pratibaMdharUpa abhiprAya nirasta thAya che ane kuLa paraMparA tathA saMpradAya buddhi nAza pAme che. temaja anaMtAnubaMdhI saMbaMdhita prakRti (cAra - krodha mAna, mAyA, lobha) aMgenA ane kutUhala vRtti aMgenA abhiprAya moLA paDe che. (1) prathama paribhramaNanI vedanAnA stare, abhiprAyapUrvaka saMsArabaLa maTe che, eTale ke, saMsAra pratyenA bhAvomAM abhiprAya palaTavAthI nIrasatA / oTa AvI jAya che. tyArapachI, (2) pUrNatAnuM lakSa thavAthI AtmakalyANano daDha nirdhAra thAya che jethI te aMgenA sarva viparIta abhiprAyo badalAI jAya che, ane cAreya pratibaMdho DhIlA paDI jAya che, A stare, mAtra mokSa Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 anubhava saMjIvanI abhilASano abhiprAya vartato hovAthI, alpa paNa laukika sukhanI prAptinI IcchA na hovAno abhiprAya thaI jAya che. abhiprAyamAM to mAre A jagatamAMthI kAMIpaNa joItuM nathI-eka mAro AtmA ja zIdhra joIe chIe -tevuM thaI jAya che. tethI saMsAra upAsavAnA je je abhiprAyo hatA, te badhA ukta abhiprAyamAM palTI jAya che. A bhUmikAmAM bahubhAga pAyAnA abhiprAyomAM palTo Ave che. (3) tyAra pachI, potAnA doSa jovAnI bhUmikA Ave che, jemAM je je doSa abhiprAya pUrvaka thatAM hoya che, te te anubhava pUrvaka samajAya che ane te saMbaMdhita prayoga pUrvaka te te abhiprAyomAM palTo thAya che, je vyaktigata bhinna bhinna prakAre hoya che. (4) tyAra pachI, bhedajJAnano prayoga zarU thAya che, temAM AtmasvarUpanuM bhAvabhAsana thAya che, temAM sarva zeSa rahelA viparIta abhiprAyo maTI, jIvano svarUpa sanmukhatAno puruSArtha zarU thAya che. jyAM sudhI prayojanabhUta viSayamAM viparyAya hoya tyAM sudhI, puruSArtha svarUpa sanmukha thato (1561) nathI. - jIvane Atmabuddhie udayanuM mahatva pUrepUruM che, te khovAnI jarUra che, mahimAvaMta AtmAnA Azraye te mahatva TaLe che, paraMtu jIva potAnA svarUpathI ajANa che. tethI prathama jJAnI gurunuM oLakhANathI atyaMta mahatva AvatAM udaya gauNa thAya che, tyAre mokSamArga maLe che. svarUpanI oLakhANa thavA arthe paNa jJAnIno yoga anivAryapaNe Avazyaka che. - tevI samajaNa te upAdAnanI yogyatA che, ane tethI te AtmAno viveka che. (1562) - pUrNatAnuM lakSa thayA pachI, mokSArthIjIva nijAvalokanamAM Ave che, tyAre prathama to potAnA doSane apakSapAtapaNe jove che. - A prakAranA abhyAsathI avalokana sUkSma thatuM jAya che; tyAre potAnA kAryakSetranI maryAdAno anubhava samajAya che, te evI rIte ke, huM mAtra bhAvarUpI kArya karuM chuM, mAruM kAryakSetra ahIM samApta thAya che. para padArthanA kArya karavAno udaya bhAva thAya che. paraMtu mArI pahoMce te paramAM nathI. tethI paranuM kArya karavuM azakya dekhAya che, tethI te udaya bhAvanuM jora tUTI jAya che. A prakAranA abhyAsathI paranI kartA buddhi, bhoktA buddhi moLI paDatI jAya che, dehanA kAryomAM paNa evo ja anubhava thato dekhAvAthI dehAtmabuddhi paNa maMda paDatI jAya che, sukhabuddhi ane AdhArabuddhi paNa moLI paDavAthI, darzanamohano anubhAga sArA pramANamAM ghaTato jAya che - ekatva pAtaLuM paDatuM jAya che. ' (1563) paramatattva ane svAnubhUti manAtIta ane vacanAtIta hovAthI, vacana agocara che, bahu ja Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 397 alpa mAtrAmAM tenuM kathana Ave che. paraMtu te dharmAtmA jJAnI puruSanA jJAnagocara che. tethI bhale te viSayamAM pUruM na kahevAya, topaNa kahetAM kahetAM jJAnInuM pariNamana pradarzita thaI jAya che, te AtmabhAvonuM darzana che ane e ja jJAnInuM darzana che, je bhASAthI pAra che. bhASAthI paNa adhika rahasya temanI ceSTAmAM pradarzita thAya che. jJAnInA pratyakSa yoganI A apUrva ghaTanA apUrva lAbhanuM kAraNa che. (1564) sajIvanamUrtinI oLakhANa tenA samyakatvathI Ave che. je jIva svarUpa sanmukhanA puruSArthamAM lAgelo hoya, jene aMtarAtmavRtti utpanna thaI hoya, tene sajIvanamUrtinI oLakhANa thAya che. samyakatva jJAnI, muni ane kevaLI - traNemAM sAmAnya che. tethI te traNamAMthI koIpaNa ekanA yoge - pratyakSa yoge oLakhANa thavAno avakAza che; je samakitanuM bIja che. samakita thavA arthenA pariNAmanI zreNi ahIMthI zarU thAya che. anya prakAre zarU thatI nathI. (1565) jUna - 1996 / jijJAsA : koIpaNa vyaktinA paricayathI oLakhANa thAya che, ane pUrvagraha paNa baMdhAya che, to te kema samajAya ke pUrvagraha thayo ke nahi ? amAre pUrvagraha na thAya tevo bhAva che? temaja jo pUrvagraha hoya to te maTADavAno prayoga zuM ? samAdhAna : oLakhANa karanAra madhyastha rahe to pUrvagraha na baMdhAya, paraMtu doSadaSTine lIdhe pUrvagraha baMdhAI jAya che. * madhyasthabhAve oLakhANa hoya to, sAmAnA guNa ke doSamAM vRddhi thaI hoya te yathArthapaNe samajAIne svIkAra Ave che, paraMtu jo pUrvagraha baMdhAyo hoya to tevo pheraphAra samajAto nathI athavA khyAlamAM Ave to paNa teno svIkAra thato nathI. paramArthamArgamAM pUrvagraha atyaMta hAnikAraka che. tenAthI paryAyadaSTi dRDha thaI jAya che ane yogyatA rokAI jAya che. temAM abhiprAyano doSa hovAthI, viparyAsa cAlu rahe che, je puruSArthane utpanna thavA deto nathI tethI jene A prakAranA doSathI bacavuM hoya, teNe je te vyakti pratye pUrvagraha rahe to hoya, tenI sAthe pratyakSa prasaMgamAM pUrvagraha rahitapaNe vartavAno prayAsa karavo joIe. ane te vyaktinA saMbaMdhamAM madhyasthabhAve vicArI, vartavAno prayAsa karavo ghaTe. pUrvagraha eka prakAranuM zalya che. tevI gaMbhIra noMdha levI ghaTe. pariNAmanI gAMTha pUrvagraha che. AvI graMthi bhedAyA vinA puruSArthanI gati upaDe nahi. (1566) Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 anubhava saMjIvanI che jijJAsA svachaMda mahAdoSa che. svalakSa e AtmArthIno moTo guNa che. banne prakAranA pariNAma uThatA hoya, tyAre zuM karavuM joIe ? samAdhAna : svacchaMda mokSamArgano rodhaka che ane paribhramaNanuM mukhya kAraNa che. temaja aneka doSo utpanna thavAnuM mULa che, tethI te mahAdoSa che. te be prakAre hAni pAme che, athavA nAza pAme che. eka puruSanA caraNamAM javAthI athavA AjJAdhinapaNe rahevAthI ane bIjuM apakSapAtapaNe potAnA doSa jovAthI. baMnne sAdhanamAM svalakSanI mukhyatA che. svalakSe svacchaMda haNAya che. tethI jeTaluM svalakSapaNuM baLavAna teTaluM svacchedanuM baLa ghaTe ane jeTalo svacchaMda baLavAna teTalI svalakSane hAni pahoMce che. tethI AtmArthIe svalakSane tIkSNa ane sUkSma karavuM joIe, nahito svaccheda jora karI jAya. "roke jIva svaccheda to pAme avazya mokSa." (pR. deva.) (1567 je paramArtha mArganuM stara alaukika hovAthI sarvoparI che. tenI barAbarI ke tulanA laukika nyAya, nIti ke Adarza sAthe thaI zake nahi. eTaluM ja nahi, nija parama tattvanI bhAvanAmAM guNabheda ane nirmaLa paryAyo je vastunA aMgabhUta che.) te paNa atyaMta gauNa thAya che. are ! dRSTi to temane svIkAratI paNa nathI, tyAM laukika nyAya AdinI zI gaNanA ? tethI paramArtha tattvanA abhilASIe udaya prasaMge laukika dRSTikoNa choDI devo joIe ane tethI para thaIne vicAravuM ke pravartavuM joIe. (1568). V prazna : koI koI jIva mumukSatAmAM AgaLa vadhe che, paraMtu mArgaprApti sudhI pahoMcavAmAM, pratibaMdha na hovA chatAM paNa, ghaNo samaya lAge che, ane utkRSTa mumukSutArUpa yogyatA rokAI jAya che, tenuM zuM kAraNa ? samAdhAna : tenA aneka kAraNo che. vyaktigata judA judA kAraNa paNa hoya che. mukhya kAraNa parama dainyatva'nI ochapa hovAthI saMpUrNa AjJAkAritA hotI nathI, tethI jIva kyAreka svacchede pravarte che. koIne mithyA samatA varte che, to koIne sUkSma sukhabuddhi rahI javAthI bAhya zAtAnA kAraNo priya lAge che. koIne pAtratAvaza jJAnI puruSa taraphathI prazaMsA Adi prApta thavAmAM jJAnI puruSano Azaya, te jIvane AgaLa vadhavAnI preraNArUpa hoya che, paraMtu yogyatAnI kSatine lIdhe te jIva ahaMbhAvamAM varte che. to koIne karelA samarpaNathI adhikArI buddhi thaI Ave che. to koI krodhAdi tIvra prakRtinA udayamAM joDAvAthI pachaDATa khAya jAya che. koI anya mumukSunI ayogyatA joyA karavAthI rokAI jAya che. - Ama aneka prakAranI kSatine lIdhe je eka laye ArAdhanA thavI joIe te thatI nathI. jema jema jIva AgaLa vadhe che, tema tema rasto sAMkaDo (sUkSma) thato hovAthI, atyaMta sAvadhAnInI jarUra che. te lakSamAM rahevuM / hovuM joIe. (1569) Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 399 mumukSu jema jema potAnI bhUmikAmAM AgaLa vadhato jAya che, tema tema darzanamoha saMbaMdhita sUkSma doSa paNa samakitamAM bAdhaka thAya che; jema parvatanI UMcAI vadhe ane rasto sAMkaDo thato jAya tema. udAharaNa tarIke samyak sanmukha mumukSunI bhUmikA utkRSTa che, tyAM thoDuM paNa svarUpanI mahimA ane puruSArtha paryAya para vajana jAya, teTaluM svarUpa uparanuM vajana ochuM thAya, tethI svarUpanuM avalaMbana levAmAM vadhu samaya lAge che. kAraNa tyAM vajana aparyApta devAya che. (1570) * nirvikalpa svarUpanA avalaMbananA puruSArthamAM, cAlatA vikalpano niSedha varte;-anyatva bhAse. paripUrNa aMtarmukha svabhAvanI bhAvanA, bahirmukha vRttine niSedhe che, bAhya vRtti pratye upekSA * thAya che. * parathI bhinnatvanI bhAvanA, svarUpanA asaMgapaNAne daDha karI parabhAvanA ekatvane roke che. svarUpa-zuddhatvane bhAvatAM pavitratAno AvirbhAva thAya che. ** paripUrNa sukhanI pratIti, (para pratye) parama vairAgya ane udAsInatAne utpanna kare che. * pratyakSa svarUpa saMvedana puruSArthane uchALe. * parama zAMta sudhAmayI zAMti AkuLatAne dUra kare. * abheda nija svarUpanI vyApakatA, ekAgratArUpa dhyAnane utpanna kare. * (1571) guNavAnanuM dAsatva guNagrAhIpaNAnuM lakSaNa che. kAraNake temAM guNanI anumodanA che, tene sAmAnya rAga gaNavo yogya nathI. AvuM dAsatva darzanamohane maMda kare che. aMtarathI guNano 5rama AdarabhAva pragaTe tyAre kharo dAsatva bhAva Ave che. dharmanA parama AdaramAMthI sAdharmI vAtsalya utpanna thayuM che. (1572) // jijJAsA : adhyAtmamAM zubhabhAvarUpa vyavahArano kaDakapaNe niSedha Ave che, temAM zuM hetu che ? sAmAnya yogyatAvAna jIvane tethI nukasAna thavAno saMbhava che ? temaja zubhapariNAmamAM keTalIka garbhIta vizuddhi che, te bAbata sAva rahI jAya che ? to AmAM yathArthatA kema rahe ? samAdhAna H adhyAtmano upadeza tathArUpa pAtratAvAna jIvane ApavAmAM Ave che, sarva sAdhAraNane nahi. ghaNA AgaLa vadhelA jIvane, sUkSma vyavahAranayano pakSa rahI javAthI svarUpa Azraya thato nathI. tevI aTakAyatamAMthI kADhavAnA hetuthI vyavahArano kaDaka niSedha karyo che, te te sthAnamAM yogya ja che. tethI nIcenI yogyatAvALAe, teno prayoga karavA jatAM nukasAna thavA saMbhava che, tethI ja guru-AjJAe cAlavAnI zikSA ApavAmAM AvI che. guru-AjJAe cAlanAra saMbhavita nukasAnathI bacI jAya che. e ja teno viveka che. jo ke kaSAyarasa zubhamAM ghaTe, te vizuddhi che, paraMtu temAM Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 anubhava saMjIvanI yathArthatA hovI Avazyaka che, anyathA tenuM kAMI upayogItva paramArtha nathI; kAraNake pachI kapAyarasa tIvra thaI jAya che. paryAyadaSTinA niSedhamAM sarva paryAyo uparanuM vajana UThI jAya che, temAM zuddha paryAyono paNa samAveza che, to pachI zubha (sakaSAya) bhAvanI zuM gaNanA ? A prakAranI yogyatAmAM AvyA vinA apUrva evI dravyadRSTi pragaTa thatI nathI. tethI ja dravya svabhAvanuM bhAvabhAsana thatAM, mumukSunA prayAsanA prakAramAM ekadama moTo pheraphAra Ave che. tenuM paryAyanuM lakSa gulAMTa khAI, dravyanI dhUnamAM pheravAI jAya che. - Ama vyavahAranA niSedhamAM ati mahatvapUrNa pAramArthika hetu rahelo che, jene vyavahAra upara vajana che. tene te rahasya samajAtuM nathI. (1573) jijJAsA : pakSAMtikrAMta thayA pahelAM, nizcayanayano pakSa rahe che, paraMtu svarUpa lakSamAM che, to pachI tyAM AtmArthI jIvane pakSakAra kema kahyo ? svarUpa lakSa thavAthI svarUpanuM kheMcANa to sahaja rahe, temAM anucita zuM che ? samAdhAna rAga sAthe jIvanuM anAdithI ekatva cAlyuM Ave che, tevI sthitimAM svarUpa nizcaya thayo; te pahelAM paryAya upara vajana hatuM te badalAIne svabhAvanI mukhyatA thaI te pheraphAra to ucita ja thayo che, paraMtu hajI darzanamoha gayo nathI, tethI svarUpa saMbaMdhita vikalpamAM potApaNAno anubhava varte che, je svarUpanA abheda anubhavamAM bAdhaka che. tene toDavA nirvikalpa svarUpa pratyenA joravALo puruSArtha Avazyaka che; svarUpa pratyakSatAne lIdhe te puruSArtha ugra thatAM svarUpamAM ekAkAra thavAthI . lInatA thavAthI cAritranI paryAyamAM vItarAgatA pragaTe che, tethI rAgamAM huM paNAno anubhava chUTI jAya che, te chUTI jatAM sUkSma darzanamoha hato, teno abhAva thaI jAya che ane apUrva evuM samyakatva pragaTe che. svarUpa lakSa thatAM svarUpanuM kheMcANa rahe te to ucita che, paraMtu, rAganuM ekatra thatuM hovAthI "nayapakSa' kahyo che. samyakatva thayA pachI svarUpa lakSa ane svarUpanI mukhyatA rahe che, paraMtu rAgathI bhinna caiitanya rahe che. tyAM jJAnIne pakSakAra kahyo nathI. (1574) zrIgurunA caraNa sAnidhyanI AvazyakatAnuM rahasya mukta thavAnA prayatnamAM lAgelA jIvane samajAya che. abodha dazAmAM thayela mUMjhavaNa (anAdinuM mUMjhana) zrIgurunA bodhathI maTayAno teno anubhava, zrIgurunA guNAnuvAdamAM bole che. tevo pAtra jIva samyakdarzanano adhikArI che. (1575) julAI . 1996, mumukSu jIvanuM dAsatva bhAvanAra jJAnInA jJAnane punaH punaH vaMdana ho ! (1576). Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 401 / saMpUrNa AjJAkAritAmAM AvyA vinA saMsArathI taravuM asulabha che. potAnI IcchAe pravartatA anAdithI jIva rakhaDayo che. Avo viveka nikaTa bhavI jIvane utpanna hoya che. (1577) jijJAsA : koI vastu sArI ke kharAba nathI, tema barAbara samajAya che, chatAM udaya vakhate sAruM / kharAba lAge che, to tema na lAge te mATe zuM karavuM ? samAdhAnaH udaya vakhate jo sArApaNAnI ke kharAbapaNAnI kalpanA thatI hoya to vAstaviktAno anubhava karavAno prayAsa karavo ane te ja padArthane udaya na hoya tyAre paNa prayogamAM laI pariNamanane tapAsavuM. Avo abhyAsa karatAM pahelA je te padArtha viSenA kalpita abhiprAyane choDI devo. athavA kalpita abhiprAya badalavA mATe vAraMvAra uparano prayoga karavo. (1578) mumukSajIvane satsaMga karavAmAM viveka hovo ati Avazyaka che. te mATe ghaNI ja darakAra hovI ghaTe. samAnaguNI athavA vizeSaguNIno saMga karavA yogya che, te paNa upalabdha na hoya to hanaguNInA saMgamAM potAnA AtmabhAvo vizeSapaNe AvirbhAva thatA hoya athavA Atmaruci vadhatI hoya to temAM bAdha nathI. koIno paNa saMga thatAM A vAtane tapAsI levI joIe. jo tevI darakAra na karavAmAM Ave to nukasAna (mithyAtva puSTa) thAya - tevo saMbhava che. (1579). ! ! ! ! 5 jijJAsAH AtmakalyANane mukhyatA ApavAthI ane saMsAra / udayane gauNa karavAthI, saMsAranuM kArya bagaDavAno bhaya rahe che ? to zuM karavuM ? samAdhAna : saMsAramAM sarva prasaMga pUrva prArabdha anusAra bhaje che, temAM bagADa . sudhAra karI zakAto nathI, tethI tevo bhaya ajJAnathI thAya che. saMsAranAM kAryomAM udAsInatA hovI, te mumukSunuM lakSaNa che. (jJAnadazAmAM sahaja che, kAraNake jJAnIne temAM potApaNuM nathI.) Ama baMnne paDakhAMthI samAdhAna vartavAthI niHzaMkatA ane nirbhayatA thaI jAya che. bhaya to potApaNuM hovAne lIdhe thAya che. jo udayamAM potApaNuM na lAge tenI ciMtA ke bhaya kema thAya ? tethI potApaNuM mUkavA prayatna (1580) karavo. VjijJAsA : samajaNa barAbara hoya che, chatAM moha baLavAna hovAthI, kAma thatuM nathI. to zuM karavuM ? samAdhAnaH jJAna ane moha baMnne paraspara pratipakSI che. je baLavAna hoya te jIte che. svalakSI jJAna baLavAna thaI mohane mAre che ane moha baLavAna hoya to samajaNane khAI jAya. tethI, AtmArthIe samajaNane svalakSa dvArA baLavAna - dRDha karavAthI moha nirbaLa thaze ane AtmahitamAM Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 anubhava saMjIvanI AgaLa vadhAze. (1581) che jene potAnA guru pratye prema hoya che, tene gurune jenA pratye prema hoya, tenA pratye sahaja prema utpanna thAya che. - yathArthatAmAM AvuM sahaja hoya che. jo tema na thatuM hoya to paramArthamArgamAM AgaLa vadhavA mATenI yogyatA rokAI jAya che. (1582) - nijadoSanuM avalokana apakSapAtapaNe doSa maTADavAnA uddezyathI thavuM ghaTe che. jo tema na thAya to te viSayamAM satsaMga kALe, doSanI mukhyatA - doSadRSTi keLavAI jAya, tevo abhyAsa, arasaparasanA doSonI carcA dvArA thavA saMbhava che. tethI guNanI mukhyatA rAkhI tevI avalokananI prekaTIsa thavI ghaTe ane prathamathI ja sarva paryAyanI gauNatA ane parama svabhAvanI mukhyatA karavAnuM lakSa hovuM ghaTe che. (1583) jijJAsA : jJAnI puruSanI parIkSA, yogyatAvAna jIva, kare che, tyAre kyA kyA khAsa muddAothI te jIvane pratIti Ave che ? samAdhAna H 1. jJAnInI vANIno Azaya, paramArtharUpa AtmakalyANa, kendra sthAnamAM hoya che, tenA upara tenuM lakSa jAya che. temaja 2. satsaMgamAM AvanAra pAtra jIvane potAnA AtmA upara je asara pahoMce che, tethI pratIta Ave che, bhakti Ave che. 3. jJAnInI vANImAM ja aMtarmukha thavAnI vidhi Ave che, temAM temano anubhava vyakta thAya che, vidhi prayogAtmaka hovAthI, prayogano viSaya anyatra vyakta thato nathI; thaI zakato nathI. tema samajAya che. 4. jJAnI saMpradAyathI bhinna paDatA dekhAya che, kemake saMpradAyamAM sarvatra tyAgI loka cAritramoha maMda thAya tevo upadeza Ape che, darzanamohano nAza karavAnA viSayathI teo ajANa hovAthI, mAtra kaSAyanI maMdatA dvArA dharma prApti mAne che - A gRhIta mithyAtva che. jJAnI darzanamohano abhAva thAya tevo upadeza Ape che. arthAt nizcayanI mukhyatApUrvaka vyavahArane gauNa kare che. (1584) - jijJAsA : paralakSa choDavuM jarUrI che, tema chatAM thaI jAya che, to tenuM zuM kAraNa ? te maTADavAno upAya zuM ? samAdhAna : pararucinA kAraNathI paralakSa rahyA kare che. tethI pahelAM Atmaruci vaDe pararuci Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 403 maTADavI ghaTe che. jema jema Atmaruci vadhe tema tema paranI upekSA thaI jAya che. bAkI satsaMga ane sapuruSanI atyaMta bhakti e sugama ane sarva zreSTha upAya che, jethI svacchaMda, pUrvAgraha Adi aneka prakAranA doSa utpanna ja thatA nathI. (1585) * matAgraha eTale potAnA matano / abhiprAyano Agraha. rUDhi artha "saMpradAyika matano Agraha che. banne svaccheda doSa che. jJAnI puruSano satsaMga prApta thavAthI Avo doSa saheje jAya che, saMpradAyIka matano Agraha thavAthI jIva mata matAMtaramAM paDI jAya che ane potAnI-mumukSunI bhUmikAnuM prayojana cukI jAya che. tethI jJAnI puruSa te vAtathI mumukSune dUra rAkhe che. ane "satanA abhiprAya pratye dore che. potAno mata sat hovo te yathArtha che, tema chatAM teno Agraha hovo ghaTato nathI; jo ke "satu pratye makkamatA hovA yogya che. saMpradAyika matAgraha saMkucitapaNuM utpanna kare che, jethI madhyasthatAno abhAva thAya che ane rUDhigata thayelI vikRtiono svIkAra hoya che ane satyanI parakha rahetI nathI. ane potAnA matano Agraha rahevAthI jJAnIno abhiprAya grahaNa thato nathI. satanA svIkAramAM vizALatA hoya che. (1586) VjijJAsA : Agraha ane makkamatAmAM zuM pharaka che ? samAdhAna : AgrahanA pariNAma paralakSI ane kaSAya yukta hoya che, tethI durguNa che. jyAre makkamatA e svalakSI pariNAma che, je potAne mATe satya athavA siddhAMtane vaLagI rahevAnI daDhatA che, tethI te sadguNa che. A prakAre baMnne pariNAmomAM bheda che. (1587) svakAryanI agaMbhIratA . te jIvano aparAdha che. darzanamohanI prabaLatAne lIdhe jIva nija hitanI vAtane gaMbhIratAthI uThAvato nathI, ane samajavA chatAM pramAdane choDato nathI. gaMbhIra upayoga thavA arthe tathArUpa satsaMga upakArI che. (1588) ogasTa - 1996 Vii potAnI yogyatA / ayogyatA anusAra upadezane aMgIkAra karavA upara jIvanuM vajana javuM joIe. vizALa zruta samudra saMsAra samudra taravA mATe che. anyathA kalpanA na thAya te mATe siddhAMto jANavA mATe che - vajana devAnI jarUra nathI. jo jANavAnA viSaya upara vajana jAya to sahajamAM zAstrIya abhiniveSa thaI jAya. vastu vyavasthA jANavA siddhAMta jJAna upakArI che. tathApi vajana devA . na devAmAM prayojananI dRSTi joIe. (1589). Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 anubhava saMjIvanI bhAvone vyakta karavA mATe bhASAmAM zabdo che. te zabdo dvArA bhAvone samajavA samajAvavAnI rIta che. bahubhAga mANasa zabdArtha-bhAvArthathI samajavAnuM rAkhe che, paraMtu yathArtha samajaNa mATe je te bhAvonA anubhavapUrvaka-tenI mIMDhavaNIthI samajavAnI paddhati hovI joIe, to te samajamAM bhAvabhAsana thAya ane sarva paDakhAthI samajAya, tethI niHzaMkatA Ave; zabdanA arthane smaraNamAM rAkhavAno bojo upADavo na paDe. A samajavA mATenI yathArtha anubhava-paddhati che. (1590) -- - pAtratAnuM A lakSaNa che ke jIvane potAnA ajJAnano bhaya lAgavo ane saMsAra kArAgRha lAgavo. (1591) sarvane AtmApaNe dekhavA. rAga pudgala Azrita che. AtmIyatA--prema AtmabhAve utpanna hoya che. (1592) jijJAsA : vyAkhyA (Theory) ane prayoga (Practical)ne zuM saMbaMdha che ? samAdhAna : vyAkhyAthI vastu vyavasthA samajAya che. samajamAM AvelI vAtane cAlatA pariNamanamAM lAgu karavI, amala karavAno prayAsa karavo, te prayoga che. AvA prakAre saMbaMdha che. (1593) * jijJAsA : jJAnI pratye rAga che ke bhakti teno pharaka kema samajAya ? baMnne pariNAmonA aMtaraMga ane bAhya lakSaNo darzAvo. samAdhAna : bhaktimAM samarpaNa Ave che, viveka rahe che. niSkAma buddhi hovAthI bAhya prasaMganI apekSA rahetI nathI. svacchaMda nirodha ane AjJAkAritA, temaja vacananI acala pratIti hoya che. jethI nirmaLatA ane premano AvirbhAva thAya che. bhakti guNa AdhArita che. jyAre rAgamAM bAhya dRSTi ane apekSAvRtti, sakAmatA, svacchaMda vagere thAya che. rAgI jIva dhanAdinuM samarpaNa kare, topaNa temAM ahaMbhAva thaI Ave che, temaja kadI udayamAM aviveka paNa thaI jAya che. rAga bAhya vyaktitva Adi paranA AdhAre thAya che. (1594) * jijJAsA : potAnA upakArI zrI jJAnIgurunI ananya bhakti hovA chatAM, kSetrathI dUra rahevuM paDe, to ananya bhakti ane bAhya pariNAmono meLa kevI rIte samajavo ? AmAM rahasya hoya te samajAvazo. samAdhAna : kSetrathI dUra rahevAno bhaktimAnane abhiprAya hoto nathI. chatAMpaNa udayanuM baMdhana jJAnIne paNa hoya che. parama satsaMganI bhAvanA tIvra hoya che, temAM aMtarAya karanArA udaya pratyenA Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 405 bhAvomAM rasa, ruci rahetA nathI, ghaNo niSedha Ave che; tyAre bhaktibhAva ulaTAno vadhI jAya che. aMtarAyane lIdhe bhaktibhAvamAM jarApaNa pharaka paDato nathI. paraMtu nirmaLatA vadhatI jAya che. tevuM rahasya che. (1595) 28 jijJAsA : jJAnInI aMtara pariNatinI, mumukSujIvane, oLakhANa aMtarmukhatAnA prayAsa vakhate thAya ke bahirmukha pariNAma vakhate ? samAdhAna : jJAnInI kharekharI oLakhANa to tathArUpa satsaMga prApta thaye, daDha mumukSutA AvyethI, satsaMga yoge prApta upadeza avadhAraNa karyethI, temaja aMtarAtmavRtti udabhavyethI thAya che. potAne lAgu paDato prayojanabhUta upadezanuM amalIkaraNa karavA mATe saMvega prApta jIva, aMtarmukhanA mArgane parama utsAhathI cAhe che, tyAre, tene vidyamAna jJAnIpuruSanI aMtara pariNatinA darzana thAya che. tyAre oLakhANa thAya che. (1596) * jijJAsA : jJAnI cAritramohane TALavA mATe kevA prakAre puruSArtha kare che ? samAdhAna : jJAnI cAritramohane TALavA mATe vAraMvAra bhedajJAnapUrvaka svAnubhUtino puruSArtha kare che, jethI vItarAgatA ane AtmasthiratA vadhavAthI cAritramoha prakSINa thato jAya che. (1597) / jijJAsA : bhavabhramaNanI vedanApUrvaka pUrNatAnuM lakSa baMdhAIne uttarottara uparanI bhUmikAnA kramathI AgaLa vadhIne svAnubhUti prApta karanAra jIve pahelethIja 'kramathI cAlavuM che' evo abhiprAya karelo ke kema ? sau prathama vedanA Ave evo abhiprAya rAkhavAmAM bhUla che ke kema ? yathArtha abhiprAya zarUAtathI kevo hoya ? samAdhAna : kramanuM jANapaNuM hoya to ja krama praveza thaI jIva svAnubhUti sudhI pahoMce tevo niyama nathI. tathApi sahaja kramapUrvaka jIva AgaLa vadhe che, ane mokSamArga samIpa thato jAya che. baudhika stare krama jaNAya to krama zarU thaI jAya tema paNa sarva jIva mATe banatuM nathI. sarva prathama vedanA Ave evo abhiprAya hovo temAM bhUla nathI. zarUAtathI yathArtha abhiprAya evo hoya che ke koIpaNa kiMmate have mAre saMsArathI mukta thavuM che ane zrIgurunI AjJAdhInapaNe AtmakalyANa sAdhI levuM che." ane tadnusAra te jIvano prayAsa cAlu thaI jAya che. (1598) jijJAsA : ghaNAM mumukSuomAM zama, nirveda (vairAgya) AsthA, anukaMpA hovA chatAM, saMvega Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 anubhava saMjIvanI kema utpanna thato nathI ? saMvega kema utpanna thAya ? samAdhAna: saMvega utpanna na thavAnuM kAraNa mokSanuM dhyeya / lakSa baMdhAyuM nathI. jene paribhramaNanI ciMtApUrvaka vedanA-nUraNA thaI pUrNatAnuM lakSa thAya che, tene saMvega utpanna thayA vinA rahe nahi, kemake tene ema bhAse che ke mAre ghaNuM kAma bAkI che, ane mArI pAse thoDo samaya che. tethI svakArya zIdhra karI levA sahaja vRttimAM vega Ave che. tethI saMvega utpanna thavA arthe pUrNatAnuM lakSa thavuM Avazyaka che. (1599) / jijJAsA H jIvane bhavabhramaNanI vedanA jAgI na hoya, pUrNatAnuM lakSa baMdhAyuM na hoya ane jJAnIpuruSa pratye bhakti hoya to te yathArtha hoI zake ke kema ? samAdhAna : yathArtha bhakti to pUrNatAnA lakSa pachI oLakhANa thavAthI Ave che, te pahelAM othe bhakti hoya che. tevI bhakti be prakAre hoya che, eka sakAma ane bIjI niSkAma. sakAma bhaktimAM dRSTi malina hovAthI te mithyAtane gALatI nathI. niSkAma bhaktithI nirmaLatA Ave che, tethI teno niSedha kartavya nathI. (1600) / jijJAsA : jJAnI puruSanI aMtara pariNati oLakhIne bhakti Ave to te jIva anya jJAnIne paricayathI oLakhI zake ke kema ? anya mumukSunI yogyatAne mApI zake ke kema ? 'jJAnI pratye teno vyavahAra kevo hoya ? anya mumukSu pratye teno vyavahAra kevo hoya ? samAdhAna : jJAnI puruSanI aMtara pariNatinA darzanathI | oLakhIne bhakti AvI hoya to te jIva anya jJAnIne paricayathI oLakhI zake, jema eka hIrAne parakhanAra sarva hIrAne pArakhI zake tema. ane te anya mumukSunI yogyatAne paNa mApI zake. jJAnI pratye teno vyavahAra sarvArpaNa buddhie atyaMta bhaktie hoya che. anya mumukSu mumukSu pratye teno vyavahAra sAdharmI vAtsalyayukta hoya che. IrSA ke dveSa jevA pariNAma tene hoya nahi. temaja bIjAne satsamAgamamAM aMtarAya paDe tevo abhiprAya ke pariNAma hoya nahi. (1601) jijJAsA : jJAnInA jJAnanI aMtara pariNati eTale zuM ? samAdhAna : jJAnInI aMtara pariNatimAM, mukhyapaNe aMtarmukhI zraddhA, jJAna (svasaMvedana), svarUpAcaraNa / vItarAgatA, AtmazAMti ane puruSArthanA samyaka bhAvonuM pariNamana hoya che. gaNapaNe anaMta sarva guNonuM AMzika zuddha pariNamana hoya che. (1602) ' jijJAsA : samyaka jJAnanA be paDakhAM (1) abhiprAya (2) upayoga, banne nizcayarUpa ane Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 407 vyavahArarUpa vyavasthita kevI rIte pariName che ? samAdhAna : samyakzAnamAM abhiprAyarUpe sarvathA eka potAnuM svarUpa ja upAdeyapaNe varte che - A nizcaya che. vyavahAramAM deva, zAstra, guruno Adara, prasaMge hoya che. je upayoga nija svarUpanuM avalaMbana je samaye le che, te nizcayarUpa che ane udaya prasaMge deva, zAstra, guru pratye upayoga jAya che, te vyavahArarUpa pariNamana che. Ama baMnne prakAranA pariNAmanI vyavasthA mokSamArgamAM che. (1603) jijJAsA : kRpALudeve patrAMka 213mAM AtmA ane jinendra paramAtmAthI paNa pratyakSa satpuruSano vadhAre mahimA karyo che, temAM zuM rahasya che ? samAdhAna : anAdithI paribhramaNa karato A jIva potAnA svarUpathI ajANa che, tethI te duHkhI che ane satpuruSanI oLakhANa vinA, koI AtmasvarUpane oLakhI zake nahi, kAraNake te zaktirUpe che. jyAre satpuruSamAM AtmA pragaTa che. ane te AtmAne batAvanAra che. tethI; temaja jinendranuM sUkSma svarUpa batAvanAra paNa satpuruSa ja che. vaLI, vartamAnamAM jinendrano pratyakSa yoga saMbhavita paNa nathI. teo pUrNa vItarAga che pratyakSa hoya topaNa, jijJAsA thAya te vakhate praznottarIno temanI sAthe sIdho prasaMga nathI. satpuruSa sAthe tevo prasaMga jijJAsune sugamatAthI upalabdha che, Ama satpuruSanuM vadhu upakArIpaNuM hovAthI temano vadhAre mahimA karyo che te yathArtha ja che. yathA-- "pratyakSa sadguru sama nahi, parokSa jina upakAra." jijJAsA : jJAnIno abhiprAya zraddhAne anusAra (svarUpamAM lIna rahevuM) hoya che chatAM prabhAvanA AdikAryamAM kema joDAya che ? abhiprAya viruddha pravRtti kema kare che ? samAdhAna : puruSArthanI ochapane lIdhe upayoga bahAra jAya che, tyAre jJAnIno viveka pUrvaka deva, guru, zAstra saMbaMdhita pravRttimAM upayoga lAge che. te azubhathI bacavA mATe che. teno paramArthe niSedha hovAthI, te ghaTADI aMte saMpUrNa svarUpa lInatAne teo prApta karaze. te mATe temano puruSArtha hoya che. (1605) (1604) jijJAsA : mumukSujIvanI yogyatA ane puruSArtha, te bemAM zuM phera che ? zo meLa che ? samAdhAna : puruSArtha te jIvanI vIrya guNanI paryAya che. yogyatAmAM, te ane te uparAMta bIjA zraddhA, (maMda mithyAtva), jJAnanI nirmaLatA / yathArthatA Adi aneka guNonA anurUpa pariNamananI gaNatrI hoya che. puruSArtha jeTalo sAcI dizAmAM kArya kare teTalI yogyatA vizeSa-- tema samajavA Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 anubhava saMjIvanI yogya che. A prakAre meLa che. (1606) , jijJAsA : jJAnInI aMtara pariNati oLakhanAra jIvane jJAnInAM netramAM kevA bhAvo dekhAya? samAdhAnaH tevI oLakhavA mATenI yogyatAvAna jIvane jJAnInA netromAM vItarAgatA, aMtarmukhatA, zAMtarasa, nirmaLatA, nispRhatA ane svarUpa pratyakSatAthI utpanna Atmika puruSArthanA darzana thAya (1607) che, sapTembara - 1996 jijJAsA : jJAnI puruSa pratyenI parama bhakti mumukSajIvanAM puruSArthane upADavAmAM zuM bhAga bhajave che ? ane te kevI rIte ? samAdhAna : jJAnI puruSanI parama bhaktithI darzanamohano anubhAga ghaTe che; tethI puruSArtha sahaja ugra thAya che, kemake jJAna, nirmaLa thaI prayojana / nija hitane yathArthapaNe samajavAne yogya thAya (1608) / jijJAsA : jIvane paribhramaNanI ciMtA upara uparanI che ke yathArtha che - te kema jaNAya ? baMnne prakAramAM kevo pharaka che ? samAdhAna : yathArthatAmAM pariNAmo eka laye kArya kare che ane yathArtha vairAgya / udAsInatA pUrvaka pUrNatAnuM lakSa baMdhAya che. upara uparanI ciMtanA cAlu rahetI nathI. jIva anya udayamAM rasa laIne joDAI jAya che - vedanAdi sahaja thatuM nathI - eTale kRtrimatA thAya che ane te samasyA thaI paDe che. (1609) jijJAsA : satpuruSanI oLakhANavALA jIvanI bhakti ane samyaka dRSTi jIvanI bhakti vacce zo taphAvata hoya che ? baMnnenA bhedajJAnamAM prayAsamAM zo phera hoya che ? samAdhAna : satpuruSanI oLakhANa thaye jIvane paramezvarabuddhie parama bhakti Ave che, jyAre paramArtha samakita thatAM te pote ja satpuruSa thAya che. tema chatAM, potAnA upakArI guru pratye, bhUtakALanA tIrthakarathI paNa adhika bhakti Ave che, mahimA Ave che. potAnI paryAye paryAye sadguruno upakAra / mahimA vedAya che. (1610) je jijJAsA : prayojananI dRSTi na hoya ane jJAnI puruSanI bhakti hoya, evuM bane kharuM? samAdhAna : sakAma bhakti hoya to prayojananI dRSTi hotI nathI, paraMtu jo niSkAmapaNe Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 409 bhakti hoya to nijahitanuM prayojana pakaDAvAnI yogyatA Ave che. kemake niSkAma bhaktithI jJAnamAM nirmaLatA thAya che. (1611) // jijJAsA : zrImadjI lakhe che ke tAre nimitte paNa bIjAne doSa karato bhulAva'--A vacanAmRtamAM teono zuM Azaya che ? samAdhAna H teono Azaya evo che ke bIjA jIvane, potAnI koI pravRttithI doSa thato hoya, tema jaNAya, to tene doSa na thAya, tevuM kara.' jemake koI koI ajJAnathI dveSabhAve jJAnIpuruSanI virAdhanA kare, to tenA pratye dveSa na karatA, tethI sAthe saraLatA ane sajjanatA bharyo vyavahAra rAkhavAthI, te tevo dveSa karavAnuM bhUlI jAya athavA potAne jANa thAya ke mArI amuka pravRttithI sAmA jIvanA pariNAma bagaDe che, to tevuM na thAya, tevo prayAsa karavo. paraMtu AtmahitanI pravRttithI rokAvuM nahi. (1612) v jijJAsA : rAga, dveSa ane moha e traNa doSamAM jIvane vadhu nukasAna cA doSathI thAya ? sauthI pahelA kyo doSa TALavA yogya che ? ane teno upAya zo ? samAdhAna : rAga, dveSa ane moha e traNemAM mohathI jIvane vadhu nukasAna thAya che. kemake te sauthI moTo doSa che. ane te pahelA TALavA yogya che. tevI jina nIti che. mohane TALavA mATe satsaMgAdi sAdhana che. aMtaraMga sAdhana to mukta thavAnI jijJAsA che. AtmajJAnathI moha TaLe che ane krame rAga dveSa TaLe che. (1613) jijJAsA : vidyamAna satpuruSa pratye bAhyamAM bhaktinA pariNAma hovA chatAM, te mumukSu bIjA jIvane satpuruSanI virAdhanAmAM nimittarUpa thato hoya evuM bane kharuM ? AmAM mumukSunI bhUla kevI rIte thAya che ? bIjA mumukSue te mumukSunI upekSA karavI ke kema ? samAdhAna : oghasaMjJA sahita bhakti hoya, tyAre tevA mumukSune prakRti doSathI tevuM bane che. tevA jIvane prakRti doSane mukhya karavAnI yogyatA hoya, tyAre tevuM bane che. paralakSanI bhUlathI bIjAnA doSane mukhya karavAnuM bane che. tethI bhUla potAnI che. prakRtidoSavALA te jIve paNa potAnA nimitte bIjAne nukasAna na thAya, tevI sAvadhAnI rAkhavI yogya che. bIjA mumukSue paNa potAnA hitane mukhya rAkhIne te mumukSunA prakRti doSane gauNa karavA yogya che. (1614) V jijJAsA : cAlatA pariNAmonuM avalokana karavAthI vedanA - jhUraNA Ave ke vedanA kema nathI AvatI ?' evI ciMtanAthI vedanA Ave ? yathArtha paddhati kaI che ? Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 anubhava saMjIvanI samAdhAna : vedanA kema nathI AvatI ? evI ciMtanAthI vedanA AvatI nathI. paraMtu anaMta paribhramaNanI (vAstavika) bhayaMkaratA bhAse ane tenA kAraNarUpa potAnI vartamAna dazA hajI paNa cAlu che, te maTADavAnI IcchA hovA chatAM, tema thatuM nathI, tenI mUMjhavaNa thavAthI, ane te pariNAmo eka laye cAlavAthI vedanA Ave che. ahIM prAraMbhamAM cAlatA pariNAmonuM avalokana thAya tevI bhUmikA nathI, tethI te vedanA AvavAnuM kAraNa nathI. (1615). / jijJAsA: potAnA doSa dekhAya to doSane maTADavAno prayatna potAnI rIte karavo ke jJAnI puruSanA mArgadarzana ane AjJAnusAra prayatna karavo ? yathArthatA zemAM che ? samAdhAna : potAnA doSano khyAla Ave to jJAnInA mArgadarzana ane AjJAnusAra te nivRtta thAya tevo prayatna karavo yogya che. potAnI rIte doSa maTADavA anaMtavAra jIve prayatna karyo che, paraMtu vidhithI ajANa hovAthI te prayatna niSphaLa gayo che. tethI jJAnInI AjJAe vartavuM yogya (1616) jIvane, baMdhana udayamAM joDAvAthI thAya che. tethI (baMdhanathI mukta thavA IcchanAre udayakALe yathArtha prakAre na joDANa thAya tema pravartavuM ghaTe. tadarthe yathArthapaNe pariNAmane darzanamoha nirbaLa thAya tema yojavA ghaTe. jethI anyathA upAya na thAya. tethI udayamAM paNa na joDAvuM ane darzanamohanI zakti paNa tUTe tevI yojanApUrvaka mumukSue vyavasthita upAya karavo yogya che. anudayabhAvarUpa mokSamArga pAmavAnI A zreNI che vA prAraMbha che. (1617) okTobara - 1996 prathama, jJAnInA pratyakSayoge jIvane oghabhakti hoya che. satsaMga daramyAna jo jIvane bodhanI asara thaI hoya to parama satsaMge Atmahita sAdhavA pratye te AgaLa vadhe che ane upakAra buddhipUrvaka bhakti-sneha vardhamAna thAya che. tevo jIva bhaktithI vicalIta thato nathI. paraMtu tema na thayuM hoya eTale ke bodhanI asara na thaI hoya to, jJAnInA bAhyAcaraNathI jIva prAyaH vicalIta thAya che ane abhaktinA pariNAma thAya che. jethI yoga niSphaLa thAya che. (1618) e saMtono mArga adbhuta che, gaMbhIra che, alaukika che, sAmAnya jIvo tene samajI zakatA nathI, to pacAvI zake nahi, te sahaja che. tethI tenuM Azcarya zuM? jJAnInI gaMbhIratAne namaskAra ho ! (1619) Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 411 e jIva je je udaya prasaMgamAM rasa le che, tenI asara tenA upara thAya che. dIrdhakALa parvata upAselA satsaMganI asara eka ghaDInA kusaMgathI dhovAI jAya che. jyAre anaMtakALathI ArAdhela saMsAramArga, AtmabhAve karelA satsaMga thI badalAI jaI mokSamArganI vATa grahaNa kare che. mumukSu jIve A vAta bahu bahu prakAre vicAravA jevI che. (1620) tIvrarase thayelA jIvanA pariNAma alpa samayamAM ghaNuM kArya karI jAya che. temAM paNa jo kusaMga thaI jAya to jIvanA pariNAmamAM zIgha paDavAI thaI jAya che. tevI ja rIte tIvrarase thayelI AtmakalyANanI bhAvanA kALe tathArUpa satsaMga yoge, alpa samayamAM, AtmonnatinI pragati paNa ghaNI thAya che. (1621) Vudaya joIne udAsapaNuM bhajazo nahi" - (ku. deva. va. 402). pratikULa udaya joIne aNagamo - ciMtA karavI nahi. evo ahi upadeza che. bahubhAga jIvone pratikULatAno udaya AvatAM pariNAma bagaDe che. jethI mAThA karma baMdhAya che. jJAnI samabhAve udayane vede che - ane AtmArthI tevA prayAsamAM rahe che-prayatnadazAmAM rahe che. - A saMsAra taravAnI kaLA che. (1622) paribhramaNanI vedanA vagara, paribhramaNano abhiprAya jIvane cAlu rahe che, paribhramaNanA kAraNabhUta mithyAtva ane ajJAnano yathArtha niSedha Avato nathI ane tethI saMsAranI rUci, vahAlapa cAlu rahe che. paribhramaNanI vedanAthI saMsAranI ruci yathArthapaNe maMda thAya che. jethI udayamAM utsAha raheto nathI. paribhramaNanI vedanAthI paribhramaNa na karavAno abhiprAya thAya che. (1623) VzAstromAM ane jJAnIonA vacanomAM paraspara viruddhatA hoya tevAM aneka vidhAno che. teno meLa (Co ordination) karatAM na AvaDe to guMcavADo ane mUMjhavaNa utpanna thAya che. tethI koIpaNa vakatAnI pharaja che ke viruddha muddAonuM Co-ordination kare. nahito moTA bhAganA zrotA yathArtha samajaNathI vaMcIta rahI jAya che-AthI AvI spaSTatA ati Avazyaka che. (162) V jijJAsA : jJAnInI zikhAmaNa che ke dhIrajathI prayatna karavo, chatAM pramAda na thavo joIe, to dhIraja ane pramAdamAM phera zuM ? samAdhAnaH dhIrajavAnane khoTI utAvaLa thatI nathI ane prayatna aMdaramAM cAlu rahe che. dhIrajathI cAlatA prayatnamAM sAvadhAnI hoya che. pramAdavALA jIvane eka layathI prayAsa cAlato nathI. te jIva Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 anubhava saMjIvanI udayamAM joDAI jAya che. tethI eka layathI prayatna cAlato nathI. pramAdI jIva zithila hoya che. (1625) V jijJAsAH kRpALudevanA vacanAmRtamAM ema Ave che ke sarvajJane paNa samyakdaSTipaNe oLakhavAnuM phaLa mahatuM bahu moTuM che. to tyAM teono kahevAno Azaya zuM che ? samAdhAna : prathama to, sajIvanamUrtinA pratyakSa yoga vinA aMtara pariNatinA darzana thatA nathI ane aMtara pariNatinA) tema thayA vinA oLakhANa thatI nathI. traNa prakAre sthitie) te sajIvanamUrti birAje che, sarvajJa, nigraMtha munirAja, ane samadaSTi zrAvaka. prathamanA be padavALAnI bAhyadazA atyaMta tyAganI hovAthI bAhya dRSTivAnane paNa zaMkAno avakAza nahivat che. paraMtu temanI aMtara vitarAga pariNati ati sUkSma che, je mumukSunI bhUmikAmAM oLakhAya / pakaDAI tevI kSamatA prAyaH tyAM hotI nathI; samyadaSTinI pariNati utkRSTa - uttama mumukSu oLakhI zake tevI che, paraMtu bAhyadazAmAM zaMkA utpanna thAya tevI paristhiti ghaNI che. tethI ja traNeya sajIvanamUrtino yoga anaMtakALamAM anaMtavAra thavA chatAM Aja sudhI oLakhANa (paheluM samakita) thayuM nathI. traNeyamAM samyakatva sAmAnya che, tethI jo te eka samyakatvapaNe oLakhAya to traNenI zraddhA thAya (ane vItarAgatAthI oLakhAya tevo siddhAMta grahaNa karatAM, samyaka dRSTimAM (te pragaTa nahi dekhAvAthI) avyApti doSa Ave che jyAre samyakatvamAM tevo doSa Avato nathI. tethI sarvajJane paNa samyakatvapaNe oLakhatAM tenuM phaLa mahatva che eTale ke nirvANapada che. kemake temAM svabhAva darzana che. te svabhAva darzana thayA vinA sarvajJane sarvajJapaNe mAnavAnuM Atma pratyayI kAMI phaLa nathI. ema temano kahevAno Azaya che. (1626) / jijJAsA : sajIvanamUrtine samyakatvapaNe oLakhavA eTale zuM? ane te kevI rIte oLakhavA? samAdhAnaH bAhya dRSTivAna jIvane samakita samajAtuM nathI. kAraNa) samyakatva e aMtar dRSTino viSaya che. kemake te jIvanuM aMtarmukhI pariNamana che. aMtarAtmavRttivALA jIvane sajIvanamUrtinA pratyakSa samAgame tathArUpa satsaMga prApta thaye, oLakhavAnI parama jijJAsA thaye te oLakhAya che. pariNAmanI "svAbhimukha dizA sUcavato A vAcaka zabda che, tenuM vAcya bhAvabhAsanarUpe thavAthI, tenI oLakhANa thAya che. AtmA svabhAve paripUrNa aMtarmukha svabhAvI che. je pUrNadazAmAM pragaTa thAya che ane vacanaagocara che. tethI koI tene kahevA samartha nathI. paraMtu te jJAnagocara che. samyakatva jyAre samajAya che tyAre jJAnInA vacano ane zAstra vacanomAM rahelo samyak Azaya grahaNa thAya che. arthAt pratipAdananI samyakatA najare caDe che. tethI kahenAranI oLakhANa thAya che. (1627) Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 413 // je je bhAvo ane je je vacano parasanmukhatA ane bAhyadRSTipaNuM choDAve ane je je bhAvo aMtarmukha thAya vA thavAnA kAraNabhUta thAya tathA je je vacano aMtamurkha thavAnA kAraNabhUta thAya, te te sarvabhAvo ane vacano (svAnubhavI puruSanA) samyak che.A lakSaNothI, ati sUkSma evuM, samyaktva parakhavA yogya che. (1628) jIva kadI evI paNa bhUla kare che ke vicArane mukhya kare che ane anubhavane gauNa kare che, tethI vicAronAM vamaLamAM phasAya che. khAsa karIne satpuruSanA samAgamamAM Avela jIva, ekAMta AtmakalyANanI bhAvanAnA poSaNarUpa anubhavane jyAre gauNa karIne, vicArone mukhya kare che tyAre zaMkAnA vamaLamAM paDI mArgano krama (upakArabuddhipUrvakano vinaya) cukI jAya che ane apUrva suyoga khoI bese che. temAM paNa kusaMganI asara AvI yogyatAvALAne ghaNI ja nukasAnakartA thAya che.(1629) saMtono mArga kharekhara adbhuta che. mahA samartha dija AcAryo ane yugapuruSa jevA mahAtmAo paNa potAnA zrIguruno upakAra bhUlatA nathI ane prasiddhapaNe gAya che; vinamra thaIne gAya che. temanuM hRdaya A pariprekSyamAM dravita thAya che ! tyAre temane atyaMta bhaktie namaskAra saheje thaI jAya che. mumukSujIva paNa upakArabuddhie varte to aneka saMbhavita doSothI bacI jAya, ane tarI jAya. (1630) navembara 1996 //paribhramaNanI vedanAmAM, paribhramaNanA kAraNabhUta ajJAna ane ajJAnanA kAraNabhUta rAganA kartRttvano tIvra niSedha che. ane paraMparAe jJAtApaNAno / akartApaNAno Adara che. - Ama sanmArga pratinA prathama caraNanAM mULa ghaNAM UMDA che ane saMsAra paribhramaNanAM bIjanA nAzaka che. (1631) dhArmikakSetramAM ruDhinuM sAmrAjya vyApeluM che. jemake krodhI saunI najaramAM Ave che, paraMtu mAyAvI vadhAre aparAdhI hovA chatAM tema prasiddha nathI. tevI ja rIte jugAra, dArU, mAMsa bhakSaNa vagere doSa lokamAM dhRNApAtra gaNAya che. paraMtu zarIra, kuTuMba ane saMpatti Adi paramAM nijabuddhinA pariNAmo (ajJAna / darzanamohanA hovAthI) bhayaMkara saMsAra paribhramaNa ane adhogatinA kAraNo hovA chatAM sarva sAdhAraNapaNe, jANe ke koI aparAdha ja na hoya, (paNa pharaja ane dharma hoya) tema gaNavAmAM Ave che. kevuM ghora ajJAna saMsAramAM vyApeluM che, te vicAravA yogya che ane AtmArthIe AvA pariNAmomAM sAvadhAnI rAkhavA yogya che. (1632) Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 anubhava saMjIvanI // jema darpaNa agninuM pratibiMba jhIlavAthI UnuM (garama) thatuM nathI, tema krodhanA nimitto ane krodha bhAvanuM pratibiMba jhIlanAra evuM jJAnIpuruSanuM jJAna alipta rahIne svAnubhava kare che. AvI jJAnadazAnA abhilASI AtmArthI jIve tathArUpa puruSArtha udaya prasaMge karavA yogya che. arthAt aMtaraMgamAM sadAya nirlepa rahetuM jJAna svapaNe vedAya anubhavAya tevo prayatna karavA yogya che. (1633) - jijJAsA : guNa-doSane jovAnI yathArtha paddhati kevI hovI joIe ? jethI sva-paranuM hita sadhAya ? samAdhAna : anya mumukSujIvanA doSanuM mApa vidyamAna doSa uparathI na kADhavuM joIe, paraMtu teNe puruSArthathI doSa maTADayA hoya athavA maMda pADayA hoya tenuM mUlyAMkana karavuM ghaTe. jyAre potAnI tevI bAbatamAM vidyamAna doSane mukhya karavA joIe, ane je doSa ochA thayA hoya tene gauNa karavA joIe. A guNa-doSane jovAnI yathArtha paddhati che. (1634) sumaMgaLa ghaTanA : koI mumukSunA jIvanamAM koIvAra evI sumaMgaLa ghaTanA ghaTe che ke pUrva puNyanA yoge koI mahApuruSanI vANInuM zravaNa prApta thAya che ane te jIva atyaMta rucipUrvaka sat--zravaNa kare che. tyAre tene 'sat'nA saMskAra paDI jAya che, je najIkanA bhaviSyamAM ja jora karI UgI nIkaLe che ane mokSamArganI prApti karAve che-A ghaTanAmAM satnI ruci' zravaNa kALe utpanna thaI, temAM satpuruSanI oLakhANapUrvakano svIkAra thaI gayo !! ane satpuruSano Adara paNa thaI gayo !! (1635) * mumukSu / AtmArthIne sau prathama svarUpanI anaMta zuddhatva zaktinuM zravaNa - jJAnIpuruSanA vacano dvArA, prApta thAya, tyAre ullAsita vIryathI, tevA svarUpanA darzananI bhAvanA jAgRta thAya che, ane apUrva aMtara jijJAsApUrvaka guNa nidhAnane oLakhavAno prayatna kare che. te jIvane svarUpanI hUMphanA pariNAma thatAM, jJAnIpuruSa pratyeno vizvAsa sthApita thaI jAya che. te vizvAsanuM mahatva ghaNuM che. AvI prAraMbhamAM yogyatA te bhAvI honahAranuM zubha cihna che. (1636) * jema jJAna AtmAnuM svarUpa che, tema jJAnanA paryAya paNa vastunuM svarUpa che, paraMtu paryAyamAtra paNe avadhAratA viparyAsa upaje che, vastumAtrapaNe avadhAratA, samasta paryAyo-paryAyanA bheda vagara - jJAnamAtrapaNe anubhavAya che. tethI pote jJAnamAtrapaNe anubhavayogya che. anubhavamAM jANavAnI pradhAnatA nathI, paNa sva-saMvedananI pradhAnatA che. mahAtmAoe agama agocara paramArtha mArgane Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 415 A prakAre sugama karyo che; namaskAra ho temanA niSkAraNa karuNA sabhara upakArane !! (1637) V jijJAsA : potAne rAga ane jJAnanuM bhedajJAnano vicAra cAle che ke prayoga cAle che te kema samajAya ? ahIM vicAra ane prayoga vacce zuM phera hoya che ? samAdhAna : bhedajJAnano vicAra te samajaNa che, samajaNa anusAra vikalpa cAle te prayoga nathI. prayoga to cAlatA pariNamanamAM samajaNanuM anubhavakaraNa-amalIkaraNa che. je jIvane, svalakSe rAga ane jJAna judA che,' ema samajAya che ane utkRSTa AtmabhAvanA vaza je potAne jJAna lakSaNa dvArA rAgathI bhinna jJAnamaya 'anubhavavAno puruSArtha kare te bhedajJAnano prayoga che. vikalpamAM rAganuM juduM paDavAnu banatuM nathI paNa tevA vikalpamAM mAnasika zAMti thAya che, temAM ThIkapaNuM lAge che ! jyAre prayogamAM ekaluM jJAna potApaNe vedAya tevo prayAsa ane uddezya hoya che. mAnasika zAMtithI saMtoSa na thavo joIe. yathArtha vidhimAM saMtoSa na thAya. (1638) - mokSArthInI prAraMbhanI bhUmikAthI laIne upara uparanI sarva bhUmikAomAM abhiprAyanI viparItatA maTatI jAya che. svAnubhava pahelAnI chevaTanI utkRSTa bhUmikA bhedajJAnanI che. A bhedajJAna jJAnane jarApaNa viparItatArUpe thavA detu nathI ane svarUpamAM acaLa kare che, tyAre zuddhopayogAtmaka thavAthI rAga-dveSano abhAva kare che. bhedajJAnanI prakriyA jJAnane nirmaLa kare che ane pratyakSapaNe svarUpa grahaNa karavAnI zaktine utpanna kare che. sAthe sAthe darzanamohane ane anaMtAnubaMdhIne upazamAve che vA kSaya kare che. (1639) * kaSAyanI maMdatAmAM azAMti che, chatAM zAMti vedAya te 'jJAnano viparyAsa' che. prAyaH yathArtha vidhinA abhAvamAM Avo viparyAsa thAya che. sarva anyamatamAM dhyAna ane yogamArge janAranI A sthiti che. mAtra bhedajJAnano prayoga karanAra ja, rAgAdi sarva vibhAvone jAtithI pIchANatA hovAthI, AvI bhUla karatA nathI arthAt A prakAre chetarAtA nathI. bhedajJAnI ja svAnubhUtimAM sAcI zAMti - AtmazAMti prApta karI zake che. kemake kRtrima zAMtimAM teo saMtoSAtA nathI. 'bhedajJAna sarva viparyAsane maTADanAruM che.' (1640) IrSA arthAt mAtsaryano doSa bhayaMkara akalpya aparAdhone utpanna thavAnuM mULa bane che. jemake * bIjA puNyavaMto pratye dveSabhAva, vinA saMbaMdhe. * devo paNa A ja kAraNathI tIvra du:khI. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 416 anubhava saMjIvanI * dhArmika kSetramAM paNa dveSabhAva ! A ja kAraNathI. * guNa pramoda, vAtsalya ane sAdharmI premano abhAva. * satpuruSathI vimukha thaI, virodhI thaI javuM. * IrSAnI Aga naraka-nigodamAM jIvane aMdhatva prApta karAvI laI jAya che. * * * (1641) ekalu jJAna-mAtrajJAna te ja AtmA; bhagavAna AtmA. (1642) AtmArthIne guNa-pramoda atizaya hoya che, jene lIdhe mAtsaryabhAva utpanna thato nathI. guNapramoda rahevAthI AtmaguNo AvirbhAva thavAno avakAza thAya che ane aMte aMtarmukha thavAnI yogyatA thAya che. tevuM anusaMdhAna che. guNa pramodathI darzanamoha maMda thAya che. bIjAnA alpa guNane mukhya karavA te jJAnI puruSanI nIti che. guNa pramodanA garbhamAM aMtarmukha thavAnI yogyatA rahelI che. (1643) ekatvabuddhirUpa viparIta abhiprAya, bhedajJAnanA puruSArthano rodhaka che. tethI AtmArthIe avalokananA abhyAsa dvArA bhinnatvabuddhino abhiprAya keLavavo joIe. jethI bhedajJAna thavAnI kSamatA prApta thAya. jJAna vadana dvArA huM paNuM thaIne vibhAvathI jJAna judu paDe to svAnubhava pragaTe. (1644) anya padArtho karatA, AbarU-kIrtino parigraha sauthI moTo parigraha che ane vadhu nukasAna kAraka che. kemake tethI lokasaMjJA ane samAja pratibaMdha pragADha thAya che. anya saceta padArtho AbarUkIrtinA AdhAra bane che. sAmAnya buddhimAM sAmagrInA pramANamAM parigrahane mApavAmAM Ave che. tethI A sauthI moTA parigrahanuM nukasAna prAyaH samajAtuM nathI. paraMtu A chupA duzmanathI cetavA jevuM che. AtmArthI jIva prasiddhithI dUra bhAge che, paricaya vadhAratA nathI-te tenI vicikSaNatA che. te dUrathI ja cetIne cAle che. (1945) vAtsalya sarva jIva pratye hovuM te jIvano svabhAva (prema) dharma che. temAM paNa dharmecchaka jIva pratye to sahaja rahe. potAnA upakArI zrIgurunI samIpa AvanAra pratye vAtsalya bhAva, te kharekhara zrIguru pratyeno vAtsalya bhAva che. vAtsalyathI samarpaNabuddhi, saraLatA, madhyasthatA ane mRdutA utpanna hoya che. je dharmanA AbhUSaNa che. vAtsalya vinA deva, zAstra, guru - sapuruSano kharo mahimA hoto nathI. tethI vAtsalya vinA prabhAvanA saMbhavita nathI. vAtsalya vinA prabhAvanA IcchanAra, Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI kAraNa vinA kAryane prApta karavA mAge che, Icche che. 417 (1646) niSkAraNa karuNA e jJAnInI zobhA aMtara vItarAgatAmAMthI teno janma che. tethI kR.deva lakhe che ke 'satpuruSanI niSkAraNa karuNAne nitya prati stavavAmAM svabhAva pragaTe che.' tethI evo paramArtha sUcita thAya che ke AvA stavana karanAranA garbhamAM svabhAva pragaTavAnuM kAraNa rahyuM che. niSkAraNa karuNAvaMtanuM bahumAna Ave tene ATalo guNa (lAbha) thAya to, karuNAvaMtane zuM guNa thAya ? te mATe zuM kahevuM ? te kahevAnuM sAmarthya atre nathI. (1647) jijJAsA : svarUpamAM sthira thavAnI kSamatA kyAre, kone Ave ? samAdhAna : mokSArthI thaye, anubhavamAM AvatA bhAvonA avalokananA abhyAsathI, ekaluM jJAna, vedAtuM jJAna, - A anubhUti che te ja huM chuM."--ema anubhava gocara thatAM, anubhavAya che, tevo ja huM chuM'-evI pratIta upaje che. A prakAre svarUpanA jJAnapUrvaka zraddhAnano jene udaya thAya che, tyAre tene svarUpamAM lIna thavAnuM sAmarthya pragaTe che, tyAre svarUpamAM upayoga sthira thaI zake che, jene jJAna-zraddhAnanuM baLa na hoya tene sthiratA - nizcaMcaLatAnuM baLa hotuM nathI - A pariNamananuM vijJAna che. (1648) samasta jinAgamanA vacano ane sarva jJAnInA vacano ekamAtra AtmakalyANanA AzayathI ja kahevAmAM AvyA che. tethI te ja dRSTikoNa rAkhI avagAhana karavA yogya che. jethI samajaNanI yathArthatA rahe. jo A dRSTikoNa na rahe to, barAbara samajAya topaNa 'yathArtha samajaNa' na thAya - ukta Azaya jaLavAI rahe, te ja mumukSunI bhUmikAnuM naya jJAna che. (1649) V game te prakArano udaya hoya, kharo AtmArthI tene AtmakalyANamAM upakArI gaNe lekhe, tevo dRSTikoNa sAdhya kare. te ja tenuM sAcu nayajJAna che. pratikuLa udaya prasaMga paNa jIvane Atmika puruSArthamAM nimitta thAya che ane pUrva kareluM karaja phITAvanAra che, tethI asamAdhAna kartavya nathI. (1650) - Disembara 1996 // jJAnanI nirmaLatA be tabakke thAya che. eka - jJAnIpuruSanI oLakhANapUrvaka paramezvara buddhi ane sarvArpaNabuddhie temanI saMgatI-sevA karavAthI' ane bIjuM jJAna svayaMne - jJAnane 'seve'to nirmaLa thAya. prathama prakAra mumukSu bhUmikAno che, bIjo prakAra te mokSamArgI dharmAtmAne hoya che(1651) Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI jijJAsA : apekSAjJAna saMbaMdhI spaSTIkaraNa Apo ? samAdhAna : apekSAmAM Agama ane adhyAtma baMnne paDakhAM samajavA joIe. siddhAMta ane vastu dharmanI maryAdA samajAvavA mATe apekSA hoya che ane pAramArthika hetu darzAvavAnI paNa khAsa apekSA hoya che. bannenuM grahaNa thaI, vA mukhya-gauNa thaI teno sumeLa thavo ghaTe. arthAt pariNAme Atmahita sadhAya to apekSA jJAnanI yathArthatA che. (1652) 418 bAhyadaSTi ane bAhya cihna / lakSaNathI sajIvanamUrtinI oLakhANa thaI zakatI nathI. zrI sarvajJa . vItarAga deva bAhya sthitimAM nirdoSa dhyAnastha avasthAe niraMtara birAjamAna rahevA chatAM temanI oLakhANa thaI nathI; thatI nathI, to zubhayoga ane zubhopayoga dvArA jJAnI ke vItarAgane kema oLakhI zakAya ? tAtparya e che ke mAtra aMtarpariNati dvArA ja jJAnI ke vItarAgane tathArUpa yogyatA prApta thaye oLakhI zakAya che. evo nizcaya karavo joIe. (1653) - - paribhramaNanI vedanApUrvaka yathArtha vairAgya ane saMsArathI chUTavAnA pariNAma thAya che. paraMtu bahubhAga dharmapremI jIvone te vedanA darzanamohanA prAbalyane lIdhe AvatI nathI - ane nathI AvatI' te eka samasyA thaI paDe che. tyAre kema AgaLa vadhavuM ? tenI mUMjhavaNa thAya che. - vyaktigata rIte, uparokta kramapraveza thayAM pahelA, eTale paribhramaNanI ciMtanA AvyA pahelAM 'Ama ja karavuM'- evo koI niyama nathI, paraMtu jema darzanamoha (mithyAtva) moLo paDe tevI pravRtti karavI joIe. te pravRttimAM satsaMga, svAdhyAya, suvicAraNA, AtmabhAvanA, pratikULa udayamAM bhinnapaNAno prayoga, avalokanano vAraMvAra prayoga, jJAnIpuruSanI bhakti, Adi darzanamoha pAtaLo paDe, paramAM potApaNuM moLuM paDe, tevA pariNAmo thavA ghaTe--ane te daramyAna kramathI AgaLa vadhavAno abhiprAya rAkhavo joIe. uparokta pravRtti ane pariNAmomAM jene je prakArathI Atma kalyANanI bhAvanA vRddhigata thAya, te pasaMda karavuM joIe. (1654) jijJAsA : pAyAnI mahatvapUrNa samajaNa zuM hovI joIe ? to kAryasiddhi thAya ane bhUla thavAno avakAza ocho rahe ? samAdhAna H pAyAnI samajaNanI mULavAta e che ke, mumukSunI bhUmikA viparIta abhiprAyane badalavAnI che nahi ke tapa-tyAga karavAnI. vaLI abhiprAya badalyA vinA pariNAmanI ayogyatAne badalavA Icche che te jIva paNa pariNAmanA vijJAnathI ajANa hoI, vAraMvAra anicchaka pariNAmo thavAthI mUMjhAya che, tethI ja abhiprAya badalAya tevI anubhava paddhatinA kramathI AgaLa vadhavAno puruSArtha thavo ghaTe. arthAt paribhramaNano bhaya, saMsArIka udaya pratye udAsInatA, baLavAna vairAgya, Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 anubhava saMjIvanI mokSanuM lakSa, nijadoSane apakSapAtapaNe jovA, vagereno puruSArtha thavo joIe. (1655) | svarUpanI samajaNa prayojanabhUta che, tema jANI jIva tenI samajaNa kare che. paNa pote parathI ekatva karI rahyo che, temAM bhinnapaNuM kema thatuM nathI ? tevuM prayojanabhUta bhinnatva lakSamAM leto nathI tyAM sudhI paramAM potApaNuM cAlu rAkhe che, tethI svarUpa samajAyA chatAM bhinna jJAnamaya nijasvarUpano anubhava Avato nathI-ahIM nAstinAM paDakhe sAvadhAnI prayojanabhUta che. (1956) svarUpadRSTimAM svarUpanI upAdeyatA ane svarUpanI abhinnatA samAya che- paryAyadRSTimAM rAganI upAdeyatA ane rAgathI abhinnatA / ekatva thAya che. tethI rAganI bhinnatA ane heyatA dvArA paryAyadaSTi choDAvI, zrIguru dravyadRSTi karAve che. dravyadRSTi dravyanI ruci- guNa svabhAvanI rucithI thAya che. ruci thavA arthe yathArtha samajaNapUrvaka svarUpa mahimA ane virakti / udayamAM udAsInatA thavA ghaTe che. (1657) VjijJAsA : satsaMgamAM satuzravaNa ane deva, zAstra, guru pratye samarpaNa tathA bAhya vyavasAya AdithI nivRtti vagere karavA chatAM kema prApta thatuM nathI ? zuM rahI jAya che ? samAdhAna : buddhipUrvaka te badhuM karavA chatAM, daDha thavA chatAM aMtara bhedAya tevI pariNati thavI joIe, je te bhUmikAnI pariNati viruddha pariNati palaTAIne) na thAya tyAM sudhI kacAza che. kharI Atmaruci pragaTe to pariNati palaTo khAdhA vagara rahe ja nahi. Ama pariNati thavAnI rahI gaI che, tethI prApta thatuM nathI-thayuM nathI. (1658) sanuM zravaNa prApta thAya tyAre jijJAsue jJAnIno Azaya grahaNa karavA lakSa rAkhavuM joIe, jethI zravaNanI sAthe UMDANathI grahaNa thAya. jJAnIno Azaya temanA bhAvonA UMDANamAM rahelo che. (1659) jijJAsA : paMcAdhyAyI (u) gA - 400mAM samyakatvane ati sUkSma kahela che, tethI te kahI zakAtuM nathI - tema kahela che, to teno paramArtha zuM che ? samAdhAna : vastutAe samyakatva ati sUkSma che ja ane tethI sugamapaNe mumukSune samajAtu nathI. samyakatva jJAnanI nirmaLatAe samajAya che ane ati sUkSmatAne lIdhe vacana agocara che, tema vastusthitie che. AthI paramArtha evo lakSita thAya che ke samyakatva, ke samyakatvI te kahevA sAMbhaLavAno viSaya nathI- paraMtu jJAnagocara karavAno viSaya che. tethI te prakAre ja oLakhavA) Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 anubhava saMjIvanI prayatna karavo yogya che anyathA prakAre prayatna karavA yogya nathI. (1660) jAnyuArI - 1997 /paribhramaNanI ciMtanApUrvaka mArga mATe je jIva dRDhapaNe jhUryo che, tene AtmAmAMthI paribhramaNano niSedha Avyo che, tethI teno AtmA avazya paribhramaNathI mukta thaze. (1661) adhyAtma tattva ane tadAzrIta adhyAtma dazAnI suMdaratA alaukika ane aciMtya che. graMtha graMthomAM tenI stuti / prazaMsA anubhavI mahAtmAoe karI che, paraMtu te saMketamAtra che, vAstavamAM teno mahimA vacana agocara che. tethI anubhava dvArA tene mANavAnI bhAvanA ja yogya che. jema hIrAnI zobhA tenA teja ane tenA pAsAthI che. tema caitanyanI zobhA tenA teja ane divya guNothI che, je anaMta che. (1662) * prayogano viSaya prayogathI siddha thAya to teno pAramArthika lAbha thAya. paraMtu bauddhika stara para te saMmata thAya, to tenA vikalpe caDavAnuM bane che, to pAramArthika lAbha thato nathI. tethI buddhigamya karanAre A viSayamAM sAvadhAnI rAkhavI ghaTe. prayogathI pariNati thAya che, vikalpathI thatI nathI. tevI meLavaNI thaI cokasAI thavI joIe. anubhavano prakAza koI judo ja che, tenI AgaLa vikalpa aMdhakAra che. (1663) 88 jinezvaranA mArganI suMdaratA koI aura ja che. te mArge saMcaranAra pUrNarupeNa nirdoSa thavA cAhe che, tyAre potAnA doSa dekhADanArane ati upakArI gaNe che, eTaluM ja nahi, upasarga karanAra niMdA ane avarNavAda karanArane paNa upakArI samaje che, kemake te prakAranA udayamAM potAno puruSArtha upADe che ane pUrvano aparAdha dhovAmAM te nimitta (madadarUpa) thAya che. tethI tenA pratye dveSabhAva thato nathI. dveSabuddhi ane rAgabuddhi to te pahelA ja maTADI hoya che. tethI rAga-dveSanuM baLa to hotuM ja nathI. AvA jIvane tAraNahAra zrIguru pratye asIma upakAra bhAva varte temAM zuM Azcarya che ?! (1664) jJAna jJAnane vedI rahyuM che, svabhAva pUrNa aMtarmukhatAno che. tethI paravedananA adhyAsathI mukta thaI jIve nijajJAna vedana dvArA svabhAvane avalokavAno che, 'mAtra nijAvalokana' ATaluM ja karavAnuM che. (1665) Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 421 VjijJAsA H sazravaNano rAga che ke AtmakalyANanI bhAvanA che ? teno nizcaya kaI rIte thAya ? samAdhAna : zravaNa karanAra AtmakalyANano Azaya grahaNa kare to tenI kharI bhAvanA che. te zravaNathI saMtuSTa thato nathI. rAgavALo jIva zravaNanI bAhya kriyAmAM saMtoSAya jAya che. tyAM satunuM mUlyAMkana thayuM nathI; ane zravaNayogano kharo mahimA paNa bhAsyo nathI. (1666) VparalakSI moTo aparAdha che, koIpaNa bhUmikAnA mumukSune nukasAnakartA che. sarva prakAranA doSa ane kaSAya temAMthI utpanna thAya che ane darzanamohane paNa baLavAna kare che, tethI zrIgurunA / zAstranA upadezanI asara jIvane thatI nathI; ane satsaMga niSphaLa jAya che. (1667) svabhAva sUkSmAtisUkSma che. ane aMta tattva svarUpa che. tene grahaNa karavA mATe upayoga paNa sUkSma ane aMtarmukha thavo ghaTe. tethI ja aMtara avalokananA ghaNA abhyAsanI AvazyakatA che. te sivAI sthaLa ane bahirmukha upayoga vaDe koIpaNa ane keTaluM paNa dharma sAdhana karavA chatAM svabhAva grahaNa thAya tevI kSamatA prApta thatI nathI. (1668) */ jijJAsA : yathArtha satsaMga kevo hoya ? - samAdhAna : potAnuM hita sadhAtuM hoya, evA nimittapaNAno anubhava jyAM thato hoya, te yathArtha satsaMga che. * jyAM, potAnI bhUmikAne yogya mukhyapaNe carcA thatI hoya, ane tanusAra amalIkaraNanuM mArgadarzana prApta thatuM hoya, te yathArtha satsaMga che. * jyAM, Atmarasa ane Atmarucine poSaNa thaI te vRddhigata thatA hoya. * jyAM, adhyAtma tattva ane siddhAMtonI carcA thatI hoya, * jyAM, jJAnI puruSonAM jJAna, dhyAna ane puruSArthanI prazaMsA / bahumAna thatAM hoya, tyAM yathArtha satasaMga jANavo. (1669) * * * | Vupadezabodha jainadarzanamAM che ane anya darzanamAM paNa ghaNo che. paraMtu jenadarzanamAM upadezabodha che, te siddhAMtabodhane kAraNabhUta thAya tevo che, kAraNake te vastu svarUpa anusAra che. anya darzanamAM upadeza nyAya anusAra che, paraMtu vastu-vijJAna tyAM nahi hovAthI, temAM AdhAra bheda che. tethI ja tevA upadezamAM sthita rahevuM saMbhavita nathI. jyAre jainanA mahAtmAo sadAne mATe svarUpa - dhyAnamAM sthira rahI paramezvarapade birAje che, kAraNake temane vastusvarUpano AdhAra che. (1970) Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 anubhava saMjIvanI phebruArI - 1997 upadezabodha vyavahAra nayAtmaka che. jyAre siddhAMtabodha pradhAnapaNe nizcayanayAtmaka che. yathArtha zailImAM kAraNa - kAryanI saMdhi rahelI che. vidhi ane niSedha baMnne kathanomAM prayojananI siddhi thAya che, je yathArthatAnI dyotaka che. jo mAtra upadezabodha upara vajana rahe, to `paryAya Azraya' dRDha thaI jAya, tethI siddhAMtabodhanA tAtparyabhUta evo je nizcaya svarUpano Azraya, te thavAmAM viTaMbaNA thAya. ane kAraNa-kAryanI zRMkhalA tUTe. tema upadeza bodha pariNAma pAmyA vinA siddhAMtanuM pariNamavuM azakya che. tethI krama tUTavo na joIe. ane vajana paNa yathAyogya javuM joIe. "nizcaya rAkhI lakSamAM (vyavahAra) sAdhana karavA soya.'' (1671) dRDha mumukSutA pragaTa thaye, nija pariNAmonuM avalokana zarU thAya che ane prAraMbhamAM ja svarUpanI khoja-rUpa jijJAsA utpanna thAya che- tethI ahIM upadezabodha siddhAMtabodhanA kAraNabhUta paNAne pAme che, arthAt pariNAmonuM avalokana thavAmAM pariNAma upara vadhu vajana rahe nahi, tema sahaja bane che. te prakAre jo avalokana na thAya to paryAyabuddhi dRDha thAya che, ane avalokananuM yathArtha pariNAma AvatuM nathI. (1672) AtmarucipUrvaka nijAvalokana sUkSma thaI rAganI bhinnatA spaSTapaNe kare che. vAraMvAra prasaMge prasaMge bhinnatAno prayoga cAlu rahe te puruSArthanuM lakSaNa che. anyathA vikalpa che, bhedajJAna nathI; bhedajJAnanA pariNamanamAM rAga / vikalpanI spaSTa bhinnatA thAya che. jaDa caitanyanI jema bhinnatA mAlUma paDavI joIe. (1673) spaSTa mArgadarzana prAyaH bhUla na thAya tenuM kAraNa bane che, tethI IcchanIya che. tathApi mAtra dhAraNA thavAthI ane yathArtha prayoganA abhAvamAM, jIva vikalpamAM caDI jAya che, to vidhinI bhUla thAya che. tethI spaSTatA vikalpe caDavAnuM kAraNa na bane, tenI sAvadhAnI rahevI ghaTe che. vAstavamAM paripakava yogyatA thayA vinA, jIva kalpanAe AgaLa vadhavA Icche, tethI mArga maLato nathI. (1674) paralakSIjJAnamAM samajaNa barAbara hoya topaNa, oghasaMjJA hoya che, tethI te bAhyajJAnano ughADa mAtra che. svalakSIjJAna amalIkaraNanA prerakabaLa vALuM hovAthI, jJAna anusAra pariNamana Ave che. * (1675) Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 423 VvicitratA paryAya svabhAva che. dharmAtmAno upadeza rAgAMzanA nimitte vANI dvArA pravarte che. je vANInA nimitte zrotAne dharma pragaTe che. yadyapi rAga kAMI jANato nathI, upadezamAM pravartanamAM to zraddhA-jJAnanI pradhAnatA che, tethI zuddha zraddhA-jJAnanA nimitte zuddha zraddhA-jJAna pragaTe che, tevo meLa che. (1676) A vizeSa UMDA vicArathI ema samajAya che ke jIvane jyAre svalakSa'nuM daDhatva AtmAmAM prakAze che, tyAre tenA lakSaNarUpe paribhramaNanI vedanA Ave che, te vedanA nahi AvavAnA kAraNomAM, mukhya kAraNa paralakSa che. tethI ja ukta vedanAmAM Avela jIva prAyaH viparItatAmAM AgaLa vadhI zakato nathI, athavA viparItatAmAM cAlI javAyu hoya to pAcho vaLI jAya che. dharmanA kSetramAM Avela jIvo paNa, anAdi paralakSathI mukta prAyaH thatA nathI. tethI paramArthamArga prati gati thatI nathI. - A eka samasyAnI gaMbhIratA bahu bahu prakAre vicAravA yogya che. (1677) jevo zubhAzubha bhAvano rasa ekatvabuddhi sahita hoya, tevo rasa bhedajJAnIne hovo saMbhava nathI. kAraNa bhedajJAnamAM rAgano niSedha varte che, ane bhinnapaNuM anubhavAya che. jJAnI ane ajJAnInA aMtara pariNamanamAM A prakAre taphAvata che. Avo taphAvata bAhya dRSTivAne jIvane samajAto nathI. bAhyadRSTi choDavAnI jijJAsAvALA jIvane te samajamAM AvavA yogya che. A kAraNe jJAnInI oLakhANa durlabha che. (1678) V apUrva svarUpa jijJAsA utpanna thaye, mokSArthI jIvane svarUpanI aMtarazodhanA pariNAma varte che, te evA ke jIva sarvathI udAsa thaI, pote te zodhamAM khovAI jAya che. evI dazA Ave tyAre svarUpano patto lAge che, evI dazA AvyA vinA, jJAnamAM tevo avakAza thayo nahi hovAthI svarUpanI oLakhANa thaI nathI. AvI jijJAsAmAM yathArtha svarUpa mahimA garbhIta che, ane pAtratA, vairAgya Adi pragaTa che. (1679) svarUpadaSTimAM paryAya vartatI hovA chatAM, svarUpa ja dekhAya che. paryAya jANe dekhAtI ja nathI. je adhyAtma paryAyono mahimA graMtha-graMthomAM gAyo che; tevI dazA pragaTa thavA chatAM, svarUpa mahinAmAM pote khovAI jAya che. ane tema hovuM te samyaka che. dRSTi apekSAe svarUpa mAtra sva' che, ane game tevI guNa samRddha-pUrNa paryAya paNa para' che. apekSAe potAmAM thavA chatAM, aMgabhUta hovA chatAM ane apekSAe prayojanabhUta hovA chatAM, tene paranA sthAne lekhavAvALI samyaka dRSTi, A jagatanuM parama rahasya che. je anubhavanIya che. svarUpadaSTivAnane te samajAya che, bIjAne samajAtuM Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 anubhava saMjIvanI nathI. (1680) mArca - 1997 1. saMkalpa-vikalpa pratibaMdha eTale paramArtha hetu zUnya tattvajJAnanA vikalpo. athavA 2. viparIta abhiprAyathI utpanna vikalpomAM AtmAnuM aTakavuM, temaja 3. ajJAnanA kAraNathI asamAdhAnane lIdhe cAlatI vikalpanI jALa.AvI jALamAM jIva guMcavAya (1681) / jijJAsA - satsaMgano kharekhara Icchaka jIva hoya to teno abhiprAya kevo hoya ? samAdhAna :- satsaMganI upAsanA, te AtmAnI upAsanA che, tevA abhiprAyapUrvaka, te jIva saMsAranI upAsanAno sarvathA tyAga (abhiprAyamAM kare che. jo abhiprAyamAM saMsAranI upAsanAno sarvathA tyAga na thAya to te jIvane satsaMga niSphaLa thAya che. te rIte anaMtavAra satsaMga niSphaLa thavAnuM pUrve thayuM che. paribhramaNanI vedanAmAM sarvathA saMsArane na ja upAsavo tevuM daDhatva utpanna thAya che. tyArabAda jIva svalakSe satsaMgane upAse che, ane je yathArtha lakSe satsaMgane upAse che, te AtmAne upAse che. (1682), ka saMpUrNa vItarAga evA tIrthaMkaradevanuM samavasaraNa paNa aneka kSetramAM racAya che, jyAM jyAM anicchAe temano vihAra thavA yogya paramayoga' hoya, tyAM tyAM kSetrAMtara thAya che. tevI kudaratI vyavasthA dharmanI prabhAvanAnA svAbhAvika saMketarUpa che. akRtrima jinabiMbanI jema dharma utpanna thavAno yoga ane karmanA bhogya sthAno, A jagatamAM dravya svabhAva che tema ja dharmayoga paNa vyavasthita che, tema samajAya che. (1683) .2 | saMsAra ane mokSa pratipakSamAM che. tethI satsaMgamAM saMsAra virUddha viSaya vicArAya che, ane tenA amalIkaraNanI preraNA maLe che. vAstavamAM satsaMga e saMsAra samApta karavA mATeno prasaMga che. saMsAra samApta thavAthI saMsAra-duHkho paNa samApta thAya che. saMsAranI rucivALA temAM TakatA nathI. TakI zakatA nathI. (1684) / jJAnavedana AbALa gopALa saune che, kAraNake AtmA svayaM anubhUti svarUpa che. paraMtu lakSa para upara hovAthI tirobhUta rahe che. tethI mAlUma paDatuM nathI. svarUpa bhAsavAthI svarUpa lakSa thatAM - puruSArtha vaDe teno AvirbhAva thAya che, tyAre pragaTa anubhavagocara thAya che. svAnubhUti thavAmAM Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI svarUpa-lakSanuM mahatva ghaNuM che. je darzanamohano nAza kare che, te sAdhakano cAritramoha avazya nAza pAme che kAraNake tenA pariNamanamAM cAritramoha nirbaLa thaI gayo che ane AtmAnI zakti baLavAnapaNe kArya karI rahI che. vaLI vibhAvabhAvono niSedha vartato hovAthI, tene poSaNa maLatuM baMdha thayuM che, mULa kApelA vRkSanI jema, te bhAvo sukAI jaze. (1686) 425 - (1685) jJAnIpuruSoe jIvono ghaNI haiyAdhAraNa ApI che: jema svabhAvanA saMskAra bIjA bhavamAM sAthe Ave che, tema aMtaranA UMDANathI utpanna thayelI bhAvanA paNa sAthe Ave che.' AvI bhAvanA koIpaNa navA praveza karanAra jIvane thaI zake che. navo praveza karanAra jIva, nikaTabhavI hoya to AvI vAtanuM aMtarathI 'svAgata' karI, vIryollAsapUrvaka tatkALa bhAvanA pragaTa kare. (1687) - mAre bIjAnI huMpha joItI nathI. huM pote ja mane huMpha ApuM che. tharatharatI ThaMDImAM huM ja mAruM tApaNuM chuM. huM koIno ozIyALo nathI ke nathI koIno mohatAja. jene kAMI joItuM na hoya, tene taNAva / ArTapaNuM nathI. lAlasA mANasane mArI nAkhe che athavA guNa-saMpattine lUMTI le che. pachI te dhananI hoya ke mAnanI. teno aMta nathI. badhu ja hovA chatAM ochuM paDatuM hoya che. jIvanamAM asaMtoSanuM duHkha moTuM che. tethI ja nispRhI sukhI che, niSparigrahI sauthI sukhI che. te AzA apekSAnA mRgajaLamAM Dubato nathI. niHphIkara ane nirbhaya jIvana muktinuM sopAna che. paramArthano mArga nirAlaMba che. kemake AtmasvarUpa nirapekSa ane nirAlaMba che. (1688) Vdareka saphaLa kAryanI pUrva taiyArI kAraNarUpe hoya che. satsaMga ane svAdhyAya saphaLa thAya to jIva jJAnadazA pAme. paraMtu te saphaLa thavA pUrva taiyArI hovI ati Avazyaka che. tethI satsaMga svAdhyAya pUrve mumukSue kALajIpUrvaka lakSa rAkhavuM ghaTe ke mAre yogya vA mane lAgu paDe tevuM zuM Ave che ? tevuM je kAMI Ave te grahaNa karI, tene prayogamAM utArI, pariNati thAya tyAM sudhI mAro prayAsa cAlavo joIe.' AvuM lakSa pahelethI ja hovuM joIe. jo tevuM lakSa na hoya to jIvane potAnA prayojananI dRSTino ja abhAva hovAthI kadI saphaLatA maLatI nathI. (1989) / je jIvane svarUpa lakSa thayuM hoya tene svarUpanI zodhakavRttipUrvaka ane AtmakalyANanI bhAvanApUrvaka zAstra svAdhyAya thavo ghaTe. nahi to yathArthatA rahevI saMbhavita nathI. Atma-bhAvanA Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 anubhava saMjIvanI ane zodhakavRtti yathArthatAnI niyAmaka che. (1690) aMtaranI UMDI caitanyamAMthI utpanna thayelI yathArtha bhAvanA te anaudayabhAvarUpa mumukSatA che. AvI bhAvanAvALo mumukSujIva udayane avagaNIne sanmArga prati-Atmahita prati - AgaLa vadhe che. mokSamArga paNa anaudaya bhAva che, je pariNAmo udayamAM na joDAIne AtmAmAM joDAya che. - Ama sadazatA / sAmyapaNuM bhAvanAmAM utpanna thAya che. je vardhamAna thaI, mokSamArgamAM parivartita thAya che. (1691) saMsAra upAsavAno abhiprAya jIvane anAdithI che. jyAM sudhI te abhiprAyano sarvathA tyAga na thAya, tyAM sudhI koIpaNa sAdhana mokSArthe saphaLa na thAya. utkRSTa sAdhana je satsaMga, tene paNa A viparIta abhiprAya khAI jAya che. tethI ja dIrdhakALa satsaMgamAM rahenAra paNa AtmahitathI vaMcIta rahI jAya che. Avo viparIta abhiprAya, jIvane jyAre paribhramaNanI vedanA vedAya che. tyAre nAza pAme che ane tyArabAda zuM karavuM te samajAya che. (1692). mumukSune mArga batAvanAra jJAnI maLe, topaNa mArga aMdaramAM potAne ja zodhavAno che, evo abhiprAya hovo joIe. Avo abhiprAya hovA chatAM paNa guru pratye vinaya, (upakAra buddhi pUrvaka) pUrepUro pAtra jIvane hoya che. puchI puchIne mArga pakaDI lauM tevo abhiprAya bAhya dRSTimAM jAya che. tethI mArganI aMtara zodha thatI nathI, te prakAramAM jIva Avato nathI. tethI tevo abhiprAya na hovo joIe. potAnI vastu bahArathI maLavAnI nathI. (1693) be jJAnI athavA be AcAryanI vAta ekabIjAthI judI hoya-judI dekhAtI hoya, to pAramArthika daSTie teno meLa karavo joIe. kAraNake temanI sarva vAtamAM paramArtha - sAmAnya hoya che. te uparAMta kaI vAta upara keTaluM vajana devuM joIe, - te guru game samajavuM joIe. te viSaya vadhAre sUkSma che, ane sApekSa che. paraMtu koI vAta kADhI nAkhavAnI hotI nathI. jo koI ekapaNa vAtano svIkAra na thAya to, te vAtano paramArtha potAne samajAyo nathI.-ema samajavuM. (1994) WjIve prayojanabhUta samajaNa mAtra eTalI ja karavI ghaTe ke -(1) AtmakalyANa mATe, apUrva aMtarAtmAmAMthI utpanna thayelI bhAvanA thavI. (2) zrIgurunI niSkAma bhakti ane caraNa sAnidhyanA bhAva. jenuM hRdaya bhAvanA ane bhaktithI bhIMjAyeluM hoya, te jIvane tattva vicAra yathArtha cAle, nahi to tattva vicAranI ayathArthatA jIvane zuSkatA / svacchaMdamAM laI jAya ! tethI ema phalIta Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 anubhava saMjIvanI thAya che ke, yathArtha bhakti ane bhAvanA tattvavicAranI niyAmaka (Controlling power) paribaLa che. mukhyapaNe tattvavicAramAM pravartanAre A vAtanuM mahatva samajI, lakSamAM rAkhavA yogya che. (165) viyoganuM duHkha vasamuM che. kAraNake jIve saMyogano rasa-mIThAza bahu vedela che. topaNa jIva AtmakalyANa athe satpuruSa ane sasvarUpanA viyoganI vedanAne vede to te AtmakalyANakArI che. je vedanAnA garbhamAM (phaLa svarUpe) sAdi anaMta svarUpanA saMyoga (!) sukhano anubhava paDyo che. (raheze ane kadI koInA viyoganuM duHkha anubhavavAno avasara ja nahi Ave. (1696) jijJAsA : paramAM rasa rokAvAnuM kAraNa che, to zemAM rasa che, tenI khabara paDe ? samAdhAna : kharI bhAvanA hoya tene khabara paDe, kemake te vakhate bhAvanAne Thesa pahoMce che. bhAvanAvALAno upayoga e rIte sUma thaIne prayojanamAM kArya kare che. bhAvanAnA abhAvamAM upayoga sthUla hoya che. bhAvanA ugra thavAthI Atma kAryanI laganI ane tAlAvelI lAge che. jethI paramAM rokAvAnuM thAya tevo rasa paDato ja nathI. (1697) AtmakAryanI laganI ane tAlAvelI lAge to pariNati thaI jAya. aMtaranI pariNati jyAM sudhI na thAya, tyAM sudhI anAdinI saMsAra pariNati maTatI nathI. jyAM sudhI saMsAra pariNati hoya tyAM sudhI bodhanI asara AtmAne thatI nathI ane bAhya dharma pravRtti / sAdhana niSphaLa jAya che. (1698) jijJAsA : jJAna, AnaMda vagere mahAnaguNono vicAra thatAM svarUpano mahimA Ave che to te prakAre mahimA karavo yogya che ? temAM guNa bhedanI mukhyatA na thAya ? samAdhAna: vicAra guNabhedathI thAya, paraMtu mahimA abheda AtmAno Ave tevo prakAra, te yogya prakAra che. temAM bheda-vicAra upara dRSTi - vajana hotuM nathI. jene bheda-prabheda upara vajana jAya che, tene abheda svarUpa-lakSamAM AvatuM nathI. te bhedarucivALo jIva bhedamAM - kSayopazamamAM - rAgamAM rasa laIne aTakI jAya che. abheda lakSamAM nahi AvavAthI bhedanI mukhyatAmAM, bheda kalpanA thAya che ane tethI kalpita bhAvamAM samAdhAna thAya che. tyAM darzanamoha vRddhigata thaI, sUkSma gRhita mithyAtvamAM jIva AvI jAya che. Ama svarUpa vicAramAM paNa atyaMta sAvadhAnI rahevI ghaTe che. (1699) Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 anubhava saMjIvanI jijJAsA : jo jJAnanA sAtatyathI trikALI dravya lakSamAM Ave che (nitita da. keDIe-pra-3) to te sAtatyano anubhava (prayoga paddhatithI) kevI rIte thAya ? samAdhAna : mokSArthIne nijAvalokananA abhyAsa dvArA jJAnanuM sAtatya anubhavagocara thAya che. sAthe thatuM astitvanuM pratyabhijJAna trikALI dravyane pradarzita kare che. 'huM' paNAno anubhava jJAnavedana dvArA Ave te astitva grahaNa che. astitva satata vedAtA akhaMDa tattvanI pratIti spaSTapaNe thAya che. (1700) julAI 1998 jijJAsA : pUrve satpuruSano samAgama karyo hoya te vartamAne kema khabara paDe ? samAdhAna : jo pUrve AjJAMkitapaNe pratyakSayoge satsaMga ArAdhyo hoya, to satpuruSanA vacanamAM rahelo paramArtha, tenuM grahaNa thAya, athavA temanuM hRdaya aMtara pariNamana pakaDAya, ane tethI pUrvenA thayela samAgamanI pratIti paNa Ave. (1701) - mAtra AtmAno vicAra thavo, saphaLa nathI, paraMtu AtmAne bhAvatAM bhAvatAM AtmavicAraNA cAle to dhyAna thAya. bhAve te dhyAve. - e nyAye mumukSue AtmabhAvanA dvArA AtmAne bhAvavo. jeTalo Atmarasa bhAvanAmAM utpanna thAya, teTalo mAtra vicAra / vikalpe na thAya. (1702) - jIvane sazravaNano puNyayoga hoya, paNa jo bIjI bAju asatsaMganI ruci hoya to anAdi bhrAMti jAya nahi. paraMtu bhrAMtithI svacchaMda vadhe arthAt asatsaMgathI A baMnne (bhrAMti ane svacchaMda) moTA doSa vardhamAna thAya ane sat zravaNano yoga Atmayoga - niSphaLa jAya. Avu pUrve ghaNIvAra banyuM che, tethI have jAgRta rahevA yogya che. (1703) - mAyAnI paribhASA paramAgamamAM nIce pramANe karI che. gupta pApataH mAyA aMtara meLavaNI karatA tenuM yathArthapaNuM samajAya che. paraMtu jIvane aneka prakAre gupta rahevAnA bhAva Ave che. mAnathI bacavA; nija guNone gupta rAkhavA-dabAvavA, gupta puNya karavuM - dAnAdi prasiddha na karavA, vagere. temAM mAyA nathI, kAraNake temAM mAyAno hetu nathI; athavA gupta prapaMca karavAno bhAva nathI. (1704) / zuddhopayogarUpa dharmadhyAna cAra bhAvanAthI vibhUSita che. 1. maitrI = jagatanA sarvaprANI pratye nirvera buddhi, arthAt sarva pratye niSkAma premabuddhi. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 429 2. pramoda koIno alpa paNa guNa joIne ullAsa thavo, rucavuM, romAMcita ullasavA. 3. anukaMpA = jagatajIvone duHkhI joIne karuNA thaI, teo sanmArge Atmika sukha pAme tevI bhAvanA. 4. mAdhyastha = samadraSTinA puruSArthapUrvaka viparIta yogyatAvALA jIva pratye udAsInatA / upekSA. = uparokta prakAranA pariNAmo anukrame niHzalyapaNuM, guNapratyeno prema, niSkAraNa karuNAyukta komaLatA ane paradoSanI gauNatA Adi sadguNone sevana kare che. jethI pariNAmamAM anAdi asabhyatA dUra thavAnI yogyatAnI saMprApti hoya che ane para pratyenA upayogane vyAvRta thavAnuM kAraNa bane che. . (1905) prathama AtmAno vicAra hoya, tethI AgaLa vadhI jJAna-vedanathI potAne jotAM, svayaMnuM aMtarmukhapaNuM, sukha svabhAvapaNuM, pratyakSatA ane jJAnanA sAtatyathI anaMta sAmarthya zAzvatapaNuM Adi bhAse che jethI AtmabhAvanA vardhamAna thAya che. A bhAvanA-vRddhino prayoga che. (1706) - zrIgurunA anugraha (kRpA)nA darzana be prakAre thAya che. eka to citta prasannatA dvArA ane bIjuM bhUla / doSa dekhAya tyAre Thapako Ape, tyAre paNa temanI kRpA ja dekhAvI joIe, kemake hitabuddhie teo Thapako de che. (1707) VjJAnIpuruSanI upadeza pravRtti be kAraNathI hoya che. svahitArthe ane parahitArthe. baMnnemAM eka sarakhI niSkAmatA hoya che. tethI ahaMbhAva rahita ane ADaMbara rahita te pravRtti hoya che. nijahitanI mukhyatAthI sAdhanA karatA karatA, parahitamAM bhAgyavaMta jIvone temanuM nimittatva prApta thaI jAya che. (1908) sukha-duHkha e sarva prANIno prayojanabhUta viSaya che. duHkha jarApaNa kadI na ho, ane pUruM sukha sadAya ho, tevI jIvamAtranI abhilASA hoya che, abhiprAya hoya che, tema chatAM saMsAramAM jIvo duHkhI jovAmAM Ave che. te duHkha be prakAranuM che. eka zArIrika pIDA ane bIjuM mAnasika mUMjhavaNa (Tention) taNAva, athavA asamAdhAnathI utpanna AkuLatA-tenA peTAbheda aneka che. te sarva prakAranA duHkhathI mukta thavAno upAya jJAnI mahAtmAoe gaveSyo che. te e ke duHkhanA nimitta saMbaMdhI pUrvagraha (Prejudicial misconcept)thI mukta thaI, sukhasvarUpa evA Atma svabhAvamAM upayogane joDavo. jethI koIpaNa paristhitimAM duHkha nahi thAya. evA pUrvagrahathI mukta Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 anubhava saMjIvanI thavA ane AtmAmAM aMtarmukha thavA jIve satsaMgano Azraya karavo - upAsavo ane asatsaMgathI ane kusaMgathI dUra thavuM. yadyapi saune pUrva prArabdha anusAra saMyoga viyoga thAya che, paraMtu kharekhara tenAthI sukha ke duHkha nathI. paraMtu ajJAnabhAve karelA pUrvagrahathI sukha - duHkhanI kalpanA, svarUpa sAvadhAnInA abhAvamAM utpanna thAya che. (1709) mokSamArga sudhI pahoMcavA mATe mumukSudazAnA dareka stare satata kAryazIla rahevuM Avazyaka che. to ja prayatna saphaLa thAya ane AgaLa vadhAya. arthAt eka laye prayatna hovo ghaTe. truTaka truTaka jo kArya karAya che, temAM saphaLatA maLatI nathI ane samaya tathAzaktino vyaya thAya che, je nirarthaka jAya che. tethI 'prayatnamAM sAtatya'nuM mahatva ghaNuM che. te lakSamAM levuM ghaTe che. jo te satatapaNAnuM mahatva samajAtu nathI-to prayAsa satata cAle nahi. ane prAyaH A khUTato muddo (Lacking point) pakaDAto nathI. bAkI yathArthatAmAM to, sarvotkRSTa mahAna dhyeya'nI prAptinI yathArtha samaja hovAthI, satatapaNuM puruSArthanuM sahaja rahe che. (1710) jijJAsA : satpuruSanA samAgamanI eka kSaNa paNa saMsAra samudra taravA mATe naukA samAna thAya che'. A vAkya yathArtha lAge che, to e eka kSaNa kevI hoya che ? samajAvavA vinaMtI che. samAdhAna : jenuM bhavitavya samIpa hoya che, tene tevI eka dhanyapaLe satpuruSano samAgama thAya che ke jyArathI tenuM jIvana AtmakalyANanI dizAmAM vaLI jAya che. te kSaNathI satpuruSa pratye 'para prema pravAha baDhe prabhuse'-evI dazA zarU thAya che, jeno aMjAma chevaTe nirvANapadamAM Ave che. te jIvane prathamathI ja satsaMgano apUrva mahimA, pratyakSa lAbha thavAthI utpanna hoya che. (1711) AtmakalyANanI tIvra bhAvanApUrvaka udayamAM prayoga thavo ghaTe. nahito udaya anusAra bhAvo thaI navuM karmabaMdhana thAya. mokSArthI jIvato udayane prayoganuM nimita banAve che. tethI te udayabhAvomAM taNAto nathI. te evA prakAre ke udayamAM jyAM jyAM potApaNuM thAya tyAM maTADavA prayAsa kare che, saceta aceta baMnne padArthomAM temaja te te padArthonI svataMtratAno svIkAra karI, temAM thatI kartAbuddhi toDavAno prayAsa kare che. jethI darzanamoha maMda thatAM vibhAvano rasa na caDe. (1712) jijJAsA : anaMtakALathI A jIvanuM paribhramaNa thaI rahyuM che chatAM tenI nivRttI thaI nathI; ane te zuM karavAthI thAya ? A vAkyamAM "anaMta artha samAyelA che,' te kR. deva kevI rIte kahevA mAge che ? Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 431 samAdhAna : je ukata paribhramaNa aMgenI ciMtanA thaIne, jIva paribhramaNathI chUTavAnI, tethI thatAM duHkhothI chUTavAnI vedanAmAM Ave ane chUTavAnA upAya mATe jhUre to, mati nirmaLa thAya ane vartamAna bhUmikAthI laIne pUrNa pada pragaTa thAya tevI bhAvanA jAgRta thaI, AgaLa vadhavAno yathArtha krama prApta thAya. te uparAMta "anaMta prakAranA asamAdhAnathI utpanna thatI mUMjhavaNa maTe. Ama je je prakAre jIva muMjhAya che, baMdhAya che tenAthI chUTavAnI sUjha A ciMtanAthI Ave che. saMsAra paribhramaNanA anaMta prakAranAM sarva bhAvothI chUTavAno abhiprAya A vedanAthI ghaDAya che. je mukta thavA IcchanAra mATe ati mahatvano prasaMga che. kAraNake pUrve sarva kALamAM jIve saMsArane upAsavAno abhiprAya choDyA vinA eTale ke te abhiprAya rAkhIne ja, dharmasAdhana karyA che ane tethI saMsAra phaLavAna thayo che. A prakAre ukta vacanamAM anaMta artha samAyelo che.--ema A bhUmikAnA stare anubhavathI samajAya che. (1713) WjijJAsA ? sukha AtmAmAM che evo sapuruSa ane zrI tIrthaMkaradevano upadeza parama satya hovA chatAM tenI asara amane thatI nathI. upadeza yathArtha ja che ema lAge che - evuM samajAya che, saMmata paNa nyAya-yukti AdithI thAya che, topaNa asara thatI nathI, tenuM zuM kAraNa ? tathArUpa asara kema kyAre thAya ? samAdhAna : jyAM sudhI Atmika sukhanI anubhavAze spaSTa pratIti na Ave tyAM sudhI mAtra zravaNAdithI aMtarasukha pratye pariNAmonuM kheMcANa . AkarSaNa thatuM nathI. te pahelAM, bIjI bAju bahAramAM-parapadArthamAM sukhAbhAsathI sukhano nizcaya anAdithI ati-daDha thayelo che, gADha thayelo che ane vartamAnamAM paNa je aneka IcchAo thAya che tyAre je AkuLatA utpanna hoya che, te Icchita padArtha maLavAthI maMda thAya che, tyAre te maMda thayelI AkuLatArUpa sukhAbhAsamAM jIva sukhano anubhava kare che, kalpitapaNe sukha mAne che. tethI pUrve thayelo mithyA nizcaya vadhu gADha thAya che. Ama baMnne tarapha - aMtara bAhya paristhiti hovAthI "sukha AtmAmAM - aMtaramAM che, tevI vAtanI jIvane asara thatI nathI. vaLI aMtaranuM sukha zaktirUpe che, hAla vyakta nathI, tethI teno anubhava pragaTa nathI - A kAraNothI saMsAramAM jIvone bAhyasukhanuM AkarSaNa-moha chUTavo atyaMta durlabha che-kaThaNa che. paraMtu jJAnI puruSanA samAgame jIvane jyAre sukha-duHkhano viSaya svalakSe samajAya che; tyAre bhautika sukhanI prApti chatAM, atRptapaNAno anubhava jIvane samajavAmAM Ave che ane jJAnInA vacanamAM vizvAsa utpanna thAya che. pachI te vacanonuM ArAdhana karatAM karatAM jJAnathI jJAnane svayaM jovAno abhyAsa (Practice) ane paramAM nIrasapaNuM thavAthI, jJAna ja sukharUpa bhAse che. tyAre aMtarasukhanuM AkarSaNa thAya che. AvuM nija sukhanuM bhAsana, jyAM sudhI jagatanA padArtho pratyenI mIThAza Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 anubhava saMjIvanI hoya athavA rahe tyAM sudhI thatuM nathI. sukha e zravaNathI vicAravAno mAtra viSaya nathI, paraMtu anubhavano viSaya che. tethI sAMbhaLavA mAtrathI aMtarasukhanuM AkarSaNa thavuM saMbhavita nathI. ataH AtmasukhanI game teTalI vAta jIva sAMbhaLe che, to paNa tenI AtmA upara asara thatI nathI. paNa bhAvabhAsana thAya to sahaja kheMcANa thAya. (1714) jo sakAmapaNAmAM malinatA rahI che, to niSkAmapaNAmAM pavitratA rahI che. Ama pavitratAno aMza niSkAmabuddhi jenuM mULa che, temAMthI pAMgare che, tethI jJAnIoe tevI niSkAmabuddhine anumodI che. kevaLa AtmakalyANanI bhAvanAyukta niSkAmapaNuM, ane gurucaraNa, prabhubhakti paryAyabuddhine nirbaLa kare che, jethI ahaMkAranuM duSaNa praveza pAmatu nathI, anyathA e duSaNane rokavuM sulabha nathI. niSkAmatAe vartatA rAganA sikkAne eka ja bAju che. nahito rAganA sikkAnI bIjI bAjue dveSa chupAyelo hoya ja che. tethI niSkAma karuNAAdi (bhakti vi.)mAM rAga hovA chatAM (vItarAgatA na hovA chatAM paNa vItazleSatA hoya che, te A sadguNanuM vilakSaNapaNuM che. (1715) - jijJAsA : svAdhyAya, zravaNa vakhate ghaNI daDhatA Ave che, paNa pAchaLathI prayatna cAlato nathI tenuM zuM kAraNa ? samAdhAnaH svalakSe svAdhyAya - zravaNa Adi thAya to prayAsa thayA vinA rahe ja nahi. paralakSI jJAnamAM ati pariNAmIpaNuM (Over Estimate) thaI jAya che. A doSa ahaMbhAvarUpa che. yathArtha samajaNa to niyamathI puruSArthanI utpAdaka che. temAM saMzayane avakAza nathI . paralakSI daDhatAthI puruSArtha cAle nahi. (1716) / juo ! bhAvanAnI suMdaratA ! koIpaNa jIva game tyAre svarUpa prAptinI bhAvanA athavA nijakalyANanI bhAvanA karI zake che. svarUpa sukhanI kharI cAhanA thAya tene kyAMya bAhya polIka sukhamAM saMtoSa nathI thato ane AtmasukhanI pipAsA vadhatI jAya che. joke bhautika sukhathI kyAreya koIne tRpti thaI nathI. paraMtu svarUpanI bhAvanAvALAne to kyAMya cena paDatu ja nathI ane bhAvanA vadhatI jAya che. (1717) / sapuruSanI atyaMta bhakti AjJAkAritAne utpanna kare che. mumukSunI bhUmikAmAM keTalAka doSa to maTADavA ati duSkara hoya che, athavA je koI doSonuM damana karavuM paDe che. tevA doSa sahaja mAtramAM, atyaMta bhakti ane AjJAkAritAne lIdhe utpanna ja thatA nathI. - A kevo saraLa upAya Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 433 che ! tethI sadgurunI AjJA sarva dharma saMmata che. vicAravAna ane prayojananI pakkaDavALo jIva A utkRSTa upAyane grahaNa karI siddhapada pAme che. Zmp. (1718) bhAvanAmAM potApaNuM karavAnI pragaTa zakti che. tethI tenuM phaLa paNa mahAna che. svarUpamAM ekatva / potApaNuM karavAthI tenuM phaLa kevaLajJAnAdi pUrNadazA prApta thAya che, paraMtu anAdithI jIva parane bhAvI-bhAvIne bhavabhramaNa karI rahyo che. tethI A spaSTa che ke jIvane paribhramaNanuM kAraNa paranI bhAvanA che. jo jIva bhAvanAthI nija svarUpane bhAve to avazya tarI jAya. "Atama bhAvanA bhAvatAM jIva lahe, kevaLajJAna re.' (pa.kR.deva) paranI bhAvanAthI bhavabhramaNa ane svarUpanI bhAvanAthI bhavabhramaNano nAza; kAraNake AtmasvarUpa svayaM bhava rahita che Ama mokSamArgane viSe svarUpanI bhAvanAno anupama ane agaNita lAbha che ane A aphara siddhAMta hovAthI bhAvanAnuM atyaMta mahatva che. (1719) jo jIvane paribhramaNanI ciMtanA ane vedanA na AvatI hoya to teno kheda thavo / rahevo ghaTe. jo kheda yathArtha hoya to udayamAM jAgRti rahe che. kAraNake udayamAM paribhramaNanA kAraNarUpa pariNAma thAya che. jo tevI jAgRti nathI to kheda thayo tethI zuM ? ajAgRtine lIdhe ciMtanAmAM praveza thato nathI. ane je paribhramaNa thavAnuM che, tenuM jokhama / (khataro) dekhAtuM nathI. ane tethI ciMtA paNa thatI nathI-ema samajavA yogya che. saMkSepamAM vAta ema che ke pote ajAgRta dazAmAM (mohaniMdrA) paribhramaNanA kAraNarUpa pariNAmonuM sevana karI rahyo che, te vAta lakSa upara AvI nathI, arthAt svalakSe tevuM samajAyu nathI. A atyaMta karuNAjanaka sthiti che. (1720) AtmakalyANanI bhAvanApUrvaka udayamAM prayoga thavo ghaTe. bhAvanA hoya to ja prayoga cAle nahito vikalpa thAya. jo prayoga na cAle to udayamAM joDAIne navuM karma jIva bAMdhe che. mokSArthI jIva udayane prayoganuM sAdhana banAve che. tethI te udayamAM taNAto nathI paraMtu udayamAM potApaNuM ane kartApaNuM Adi maTADavAno prayAsa kare che. ane saceta tathA aceta baMnne dravyomAM te te dravyonI svataMtrA svIkArI adhikArabuddhi toDavAno prayAsa kare che. jo potApaNuM pAtaLu paDe to vibhAvarasa tIvra na thAya. A prakAre bhedajJAnanA prayogathI anaudaya pariNAmarUpa mokSamArganI prApti thAya che. (1721) yathArtha samajaNamAM pAramArthika lAbhanuM tulanAtmakapaNe sarvotkRSTa mUlyAMkana Ave che. jethI anya vyavahArIka / udaya prasaMgo gauNa thaI jAya che. athavA jenAthI upakAra thayo che, vA pAramArthika Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 anubhava saMjIvanI lAbha jenA nimitte thayo hoya teno doSa gauNa thaI jAya che. evuM gauNa karavuM te potAnA lAbhanI vAta che; lAbhanuM kAraNa che. A prakAre hita ahitanI sUjha aMdarathI AvavI ghaTe, yathArthatAnuM lakSaNa che. te - ------ (1722) jijJAsA : potAnA ahamne coMTa lAge tyAre pariNAma kevA thAya ? ane potAnI bhAvanAne coMTa lAge tyAre pariNAma kevA thAya ? baMnnemAM zuM pharaka che ? samAdhAna H ahaMkAra e avaguNa che, jyAre bhAvanA che te sadguNa che. ahaMkArane coMTa lAge tyAre jIvane dveSanA pariNAma thAya che. jyAre bhAvanAne Thesa pahoMce tyAre jIva jAgRta thaI jAya che. jethI dveSa bhAva thato nathI. ahaMkAranI coMTa lAge tyAre nimittanI mukhyatA thaI, nimitta pratye dveSa thAya che. bhAvanAne coMTa bhAvanA viruddha pariNAmothI lAge che. ahaMkAra che te anAtma dravyamAM potApaNAnA bhAvathI utpanna thAya che. jyAre bhAvanA AtmAmAM AtmApaNuM karAve che. bhAvanA be prakAre che - AtmasvarUpanI mahimArUpa ane AtmakalyANanI abhilASA rUpa. (1723) jijJAsA : svarUpa prAptinI bhAvanA ane prayojananI dRSTine zuM saMbaMdha che ? samAdhAna H bhAvanA ane prayojanane kAraNa - kArya saMbaMdha che. jene svarUpa prAptinI bhAvanA hoya che, tene ja sarva udaya prasaMgomAM prayojana sadhAya tevI mukhyatAvALo dRSTikoNa sahaja rahe che. - Ama bhAvanA kAraNa che ane prayojanano dRSTikoNa sAdhya thavo te kArya che. jo prayojananI dRSTi jIvane na hoya to ema samajavA yogya che ke jIvane kharI bhAvanA ja thaI nathI. (1724) //prazna : svarUpano nirNaya thAya che ane svarUpa-lakSa thAya che, to te baMnne vacce zuM saMbaMdha che ? AMgasTa samAdhAna : nirNaya eTale svarUpanI oLakhANa athavA svarUpano nizcaya ane lakSa eTale oLakhAyeluM parama prayojanabhUta evuM nija svarUpa jJAnamAMthI na khasavuM te evuM lakSa svarUpanA nirNayathI thAya che. tethI nirNaya kAraNa che ane lakSa thavuM te kArya che. baMnne eka ja kALe samakALe thAya che. (1725) 1998 // jijJAsA : nijAvalaMbana ane svasaMvedana avinAbhAvI hoya che ? samAdhAna : nirvikalpa AtmasvarUpanuM aMtara avalaMbana ekAgratAe hoya che. tyAre buddhipUrvakano Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 435 rAga je jJAnavedanane AcchAdita karato hato teno abhAva thavAthI svasaMvedana pragaTapaNe anubhavAya che. parAvalaMbanakALe rAga utpanna thato hovAthI jJAna vedana AcchAdita rahe che, DhaMkAyelu rahe che, tirobhUta rahe che. paraMtu potAnA svarUpane oLakhIne jyAM avalaMbavAmAM Ave che, tyAM ekAgratA svarUpamAM thAya che. aMtaramAM sukha che, te kAraNathI ekAgratA thAya che ane te vakhate buddhipUrvakano rAga utpanna thato nathI. tyAre AtmAne sukha, zAMti ane AnaMda sahita svasaMvedana pradeza pradeza anubhavAya che. AvI svAnubhUti bhava nAzaka che. (1726) | mP "VjijJAsA - mane mokSamArga pratye AgaLa vadhavAnA bhAva bahu Ave che, udayamAM pariNAma bahu kheMcAIne tIvra thatA nathI ane tatvanI samajaNathI samAdhAna paNa Ave che. udaya samaye thoDuM avalokana paNa cAle che. chatAM paNa AgaLa vadhAtu nathI. - e nakkI che, to kevA prakAre avarodha thato haze, te pakaDAtu nathI, to zuM karavuM ? samAdhAna :- paramArthamAM avarodha karanArA kAraNarUpa aneka prakAranA pariNAmo che. te avarodharUpa pariNAmo tapAsavA ghaTe che. temAMthI keTalAka avarodharUpa bhAvo tenA upAya sAthe atre vicAryA che. temAM - 1 svaccheda, pUrvagrahe, paralakSa, vibhAva pariNati, pratibaMdha, prakRti doSa, ane saMyogomAM potApaNuM, AdhArabuddhi, sukhabuddhi, kirtAbuddhi, vi. pariNAmo mukhya che. saMkSepamAM, te bhAvone nIce varNavyA che, jethI anubhava sAthe meLavI zakAya. svacchaMda : jJAnInI AjJAmAM na rahevAthI aneka prakAre jIvane svacchaMda thaI jAya che. A bahu moTo doSa paribhramaNanuM kAraNa che. (1) dharmasAdhana potAnI ruci / kalpanA pramANe karavuM, (2) temaja tIvrarasavALA zubhAzubha bhAvo thavA. (3) aMtara AtmAnA avAjanI avagaNanA thavI - vagere svacchaMdanA prakAro che. pUrvagraha : jIve aneka prakAre mithyA / viparIta abhiprAyo bAMdhI rAkhyA che, jeno Agraha rahevo temaja koIpaNa vyaktinI ayogyatAno nizcaya te rU5 zalya, je puruSArtha . saMvegane roke vibhAvapariNati H pUrve vibhAvabhAvo, udaya kAryomAM, atirasapUrvaka karelA hovAthI tenI pariNati thaI gaI hoya che. je svabhAva rasathI, bhAvanAthI virUddha pariNati thavAthI maTe che. A prakArano avarodha jIvanI jANamAM prAyaH Avato nathI. tethI teno upAya (je upara kahyo tepaNa sUjha to nathI ane mUMjhavaNa rahe che. topaNa khaMtathI dhIrajapUrvaka prayAsa kartavya che. pratibaMdha : kuTuMba, samAja, ane zarIranI mukhyatAmAM AtmasAdhana satsaMgAdi gauNa thavA, tene paribhramaNanuM kAraNa jANI, udayamAM prayoga karI nabaLA pADavA ghaTe, to ja mArga pratye AgaLa Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 anubhava saMjIvanI prakRtidoSa : aMdaramAM saMcita karmano udaya AvatAM svarUpanI athavA AtmakalyANanI sAvadhAnInA abhAvamAM jIvane kaSAyarasa tIvra thaI jAya che. je akaSAya svabhAvathI virUddha che. te maTADavAnuM mukhya sAdhana AtmajAgRtirUpa avalokana che. avalokanathI kaSAyarasa gaLe che. paralakSa : A jJAnano (anAdi) moTo doSa che, je svAdhyAya ane satsaMgane niSphaLa kare che ane pararucine ugra kare che ane tene lIdhe bIjAM aneka doSo utpanna thAya che. A doSane kAraNe jIva 'huM samajuM chuM' tevI bhrAMtimAM rahe che. ane svalakSe vicAra / prayoga karI zakato nathI. svalakSa ane AtmArthItA dvArA te maTADavA yogya che vadhAya. : potApaNuM (paramAM) H prArabdhayoge prApta sAmagrI - saceta, aceta padArtho-mAM jIva nijabuddhi karI paribhramaNanA kAraNane seve che. jIvane saMsAramAM AvA pariNAmo taddana sahaja thaI gayA che. jethI 'AtmakalyANa thavAmAM teno ghaNo moTo avarodha che, teno khyAla zuddhAM Avato nathI. tethI tene dUra karavAno upAya paNa samajAto nathI. to pachI te aMgeno puruSArtha kema kare ? A doSathI mithyAtva-darzanamoha gADha thato jAya che ane jIvane mumukSutAnA kramamAM praveza pAmavo durlabha / kaThina thaI paDe che. AvuM potApaNuM Atmahitano kALa hovAthI, kALonAga ane bhayaMkara ajagara jevo bhayAnaka bhAse ane AtmakalyANanI tIvra bhAvanA aMtarathI jAge to potApaNuM maTavAno prayAsa thAya ane paramArthamArgamAM AgaLa vadhAya. A prakAre potApaNuM pAtaLuM thavA yogya che. AdhArabuddhi : jIve anAdithI nija zAzvata - dhruva tattvano AdhAra nahi lIdho hovAthI, sahaja paranI AdhArabuddhi cAlu che. zarIra, kuTuMba saMpatti, AhAra, pANI vageremAM AdhAra grahaNa kare che ane te ati pragADha thaI che. tene toDavAmAM prathama ja jIvanI hiMmata cAlatI nathI jIva pAcho paDI jAya che, AgaLa vadhI zakato nathI paraMtu svarUpane oLakhI, tene badalI zakAya che. te pahelAM, satpuruSa zrIguruno AdhAra maLe to te sugama thAya che, te sivAI anya upAya nathI. sukhabuddhi : jIvane anAdi bhrAMtivaza pAMca Indriya-viSayamAM ane anukuLatAmAM sukhabuddhi che ane prApta sAmagrImAM sukhAbhAsamAM sukhAnubhava karI karI, temAM - sukhabuddhimAM, jIva daDhatA karI rahyo che, ane anaMta, aciMtya sukhadhAma-evA nija svarUpathI dUra thaI rahyo che ane sukhathI vaMcIta rahevAthI atRpta dazAmAM aTakI jaI, pharI pharI sukha mATe jhAMvA nAkhe che. paraMtu gurukRpAthI svarUpa oLakhe, satparamAnaMda svarUpano nizcaya thAya, to svarUpamAM sukhabuddhi thaI A mithyA abhiprAya maTe. kartabuddhi : anAdithI jIvane rAga ane paranu kartApaNuM che. jenAM mULa ghaNAM UMDA che. A prakArano mArga-avarodha maTavo ati durlabha che. paraMtu yathAkrame jIva jo bhedajJAnanA prayoge caDe to svAnubhUti prApta kare tyAre ja kadaMbuddhino abhAva thaI mArga prApti thAya che. (1727) - Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 437 AtmakalyANanA sarva sAdhanomAM satsaMga sarvazreSTha sAdhana che, te ni saMzaya che. te satsaMganI sAdhanarUpa pratIti jIvane jema jema vizeSarUpe Ave che, tema tema tenuM ArAdhavu vizeSapaNe thAya che, jeno krama nIce pramANe samajavA yogya che. prathama bhUmikAmAM potAnI mUMjhavaNanuM - muMjhavatA praznonuM samAdhAna maLavAthI je AkuLatA / taNAva ghaTavAthI je vizvAsa utpanna thAya che. tenA pramANamAM satsaMgano mahimA Ave che. tyArabAda te jIva bhava - paribhramaNanAM duHkho samajI vedanApUrvaka AtmakalyANanI bhAvanAthI nirmaLatA prAptinA kramamAM praveza kare che tyAre tene potAnA anubhavathI satsaMganuM mUlyAMkana samajAya che ane tyArathI satsaMganI sarvAdhika mukhyatAno (Top priority) abhiprAya ghaDAya che. pachI jema jema prApta upadezane avadhAraNa karavAno puruSArtha vAraMvAra karavAmAM, te jIva mumukSatAmAM AgaLa vadhato jAya che, temAM aMdaramAM puruSArtha ane bahAramAM satsaMgathI prApta thatuM baLa, satsaMganA mUlyane vRddhigata kare che. bhAvabhAsana to parama satsaMga yoga sivAI aprApya hovAthI ane te pahelAM jJAnI puruSanI oLakhANa paNa pratyakSa yoge ja thatI hovAthI, baMnne stare satsaMgano mahimA atyaMta atyaMta oghasaMjJAnI nivRtti thaIne Ave che. tethI ja te jIva jJAnadazA prApta karI satsaMga karavAno bodha saMpUrNadazA prApta na thAya tyAM sudhI bodhe che. kemake svAnubhavathI temano AtmA te satsaMganuM saMgIta gAya che. jemAM kharo mahimA hoya che. (1728) Vaneka prakAranA viparIta ! mithyA abhiprAyathI jIvanuM ajJAna gADha thayeluM che. je badalAIne yathArtha thayA vinA jIvanuM kalyANa thAya nahi. temaja te pahelAM koI anya dharmasAdhana tyAga Adi) saphaLa thAya nahi. mumukSunI bhUmikA abhiprAyanI bhUla sudhAravAnI che. je bhUmikA anusAra sudhAra thAya che, teno vicAra atre kartavya che. pariNamanamAM abhiprAyanI ja mukhyatA hoya che. prathama paribhramaNanI vedanA AvyathI jIvano saMsArane upAsavAno abhiprAya maTI, pUrNatAnuM lakSa thaye, koIpaNa bhoge AtmakalyANa karI levAno abhiprAya thAya che, je puruSArtha utpanna thavAnuM kAraNa che. A mULano pheraphAra che. tyArabAda avalokana thavAno pariNAmono krama che, temAM doSanA avalokana kALe, doSanA abhiprAya sudhI jJAna pahoMce che ane aneka prakAre viparIta abhiprAyo - ekatvabuddhi, AdhArabuddhi, sukhabuddhi, kartA buddhi, bhoktA buddhi, - vagere jJAnamAM yathArtha prakAre pakaDAya che ane te badhAM DhIlA paDe che ane bhedajJAnanA prayoga kALe krame svarUpanuM bhAvabhAsana utpanna thAya che, tyAre A moLA paDelA abhiprAyo badalAI jAya che. mAtra dehAtmabuddhi ane rAganuM ekatva vitarAga nirvikalpa dazA thatAM maTe che ane viparIta abhiniveSa rahita samyakajJAnano sUrya prakAze (1729) Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 anubhava saMjIvanI // jijJAsA H koI zaMkAthI prazna kare, koI AzaMkAthI, baMnnemAM prakArAMtara kevA prakAre che ? samAdhAna H zaMkA karanAra avizvAsapUrvaka puche che, temAM samajavAno abhiprAya hoto nathI, jyAre AzaMkA karanArane samajavAnI jijJAsA hoya che, tethI te vizvAsapUrvaka puche che. Ama baMnnemAM moTo pharaka che. (1730) jIvane keTalIka pAtratArUpa yogyatA Avye, satpuruSa ane mumukSuo taraphathI Adara maLe che. tene pacAvavu e viziSTa yogyatA mAge che. na pace to jIva sahajamAtramAM svacchaMdamAM AvI jAya che, ane pacAvI jAya to pAtratA vRddhigata thaI jIva sanmArga samIpatAnI Adarza AtmArthatAnI bhUmikAne prApta kare che. pragADha dazA AvyA pahelAM, Avo prakAra saMbhavita che, tethI avagADha AtmakalyANanI bhAvanA pAyAmAM hovA yogya che. (1731) - * jIvane anAdikALathI sAcI mumukSutA AvI nathI, arthAt saMsArathI chUTavAno rAga (zubhabhAva) anaMtavAra karyo che, paraMtu aMtarathI AtmavRtti thaI nathI. jo ekavAra paNa sAcI-kharI mumukSutA utpanna thAya, to satpuruSanA pratyakSayogano apUrva, durlabha ane parama hitakArI evo prasaMga sulabha thAya. athavA mahAbhAgye jo satapuruSano pratyakSayoga prApta hoya to jIvane sAcI mumukSutA utpanna thavA saMbhava che. (1732) tatva-abhyAsa karanAra mumukSu paNa jo potAne lAgu paDe tevI vAtane dhyAnamAM laIne Coordianation pUrvaka AgaLa vadhavAnI rIta grahaNa na kare to, kalpanAe vidhino nizcaya karI, pravRtti kare che paNa - mArga pAmavAmAM asaphaLa rahe che, eTaluM ja nahi, prAyaH te kalpIta upAyane daDha karI lye che, jethI mULathI yathArtha prakAramAM praveza pAmavAmAM ghaNI viTaMbaNAvALI paristhiti thaI jAya che, jemAMthI nIkaLavA mATe ghaNo parizrama avazyano thaI paDe che. (1733) - mumukSunI bhUmikAmAM pramAda arthAt svakAryamAM zithilatA e arucinuM lakSaNa che. yadyapi koI jIva ruci vagarano nathI. jIvane para ruci to anAdithI che ja. paraMtu zithilatAmAM jIva je kAMI bAhya dharmasAdhana kare che temAM Ama karatAM karatAM huM dhIme dhIme AgaLa vadhuM chuM athavA AgaLa vadhIza;' ema vaMcanAbuddhimAM AvI jAya che ane prApta satsaMga niSphaLa jAya che. prAyaH A prakAre durlabha evuM manuSya Ayuno ghaNo samaya vyatIta thaI jAya che. (1734) A jagatane viSe yathArtha satsaMga maLavo te ati durlabha che. mahA puNyodaye / mahAbhAgye - - Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 439 tenI prApti hoya che, paraMtu jIvane kharI mumukSatAnA abhAvamAM tenI oLakhANa paDatI nathI. tethI tenu parama hitakArIpaNuM bhAsatu nathI ane parama preme tenuM upAsavuM thatuM nathI. tethI viziSTa puSpayoga hArI javAnuM thAya che. iSTa mUlyavAna vastunA viyoganuM nukasAna thAya, eTaleke nirdhanatA Adi AvI paDe to jIva bahu duHkhI thAya che, paNa arere ! satsaMga jevo mahApuNyayoga niSphaLa jAya topaNa jIvone teno kheda paNa thato nathI, te ochuM Azcaryajanaka nathI. (1735) jagatamAM AtmakalyANanI kharI bhAvanA jevuM koI baLavAna pariNamana nathI. AvI bhAvanA ja mokSamArganI prApti karAve che. bhAvanAvALo jIva kadI bhUlo paDato nathI. kadApi tIvra udaya Ave ane temAM joDAI jAya, topaNa potAne saMbhALI lya che, kemake bhAvanAne Thesa pahoMce che; alpa kSayopazama hoya topaNa bhUlAvAmAM paDato nathI. AvI bhAvanA aMtaHkaraNane zuddha kare che(1736) VjijJAsA - svAdhyAya paddhati kevI hovI joIe ? samAdhAna - svAdhyAya svalakSe thavo joIe. evo niyama che, jenuM ullaMghana thavuM na joIe. svala svAdhyAya karavAvALAnI dRSTi prayojana para rahe che. jethI svAdhyAyamAM prApta upadeza turata grahaNa thAya che; cUkato nathI. kyAreka uparanI bhUmikAnI vAta cAle to tenI bhAvanA bhAve che. paraMtu jANapaNuM vadhAravA sAMbhaLato nathI. jANapaNuM vadhAravAnA abhiprAyathI sAMbhaLaje vAMce to paralakSa vadhe che ane zAstrIya abhiniveSa - ahaMbhAva utpanna thAya che. prayojana to potAnI vartamAna bhUmikAthI AgaLa vadhI pUrNa thavAnuM che. tethI uparanI bhUmikAno viSaya bhAvanAno bane che. aneka dRSTikoNathI potAnA AtmahitanA eka prayojanane kendrasthAnamAM rAkhIne pravartavuM ghaTe che. (1737) V yathArtha bhAvanAnI sAthe makkamatAnuM hovu avinAbhAvI che. eka sikkAnI be bAjunI jema. bhAvanA svayaM komala svabhAvI che, paraMtu zithila nathI. bhAvanAvALAnI makkamatA adbhuta ane AzcaryakArI hoya che. jeno prabhAva kudarata upara paDe che. vaLI bhAvanA prayojananI dRSTine sAthe che. jethI mumukSatA vRddhigata thAya che. (1738) jijJAsA : zrI sadgurunI AjJAkAritA kema Ave ? samAdhAnaH sadgurunI atyaMta bhakti AjJAkAritA utpanna kare che. mumukSunI bhUmikAmAM keTalAka doSa to maTADavA ati duSkara che, athavA je je doSonuM damana karavuM paDe, tevA doSo sahaja mAtramAM Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 anubhava saMjIvanI AjJAkAritA / AjJArucinA pariNAmothI utpanna ja thatA nathI. - tethI ja sadgurunI AjJA sarva dharma sammata che. vicAravAna jIva karIne aMtataH siddhapadane prApta kare che. A kevo saraLa upAya che ! A utkRSTa upAyane grahaNa (1739) mumukSunI bhUmikAmAM keTalAka guNa hovA Avazyaka che; jemAM AtmarucinI pradhAnatA che. jenA kAraNe saraLatA, prayojananI pakkaDa, yathArtha udAsInatA, vagere guNa utpanna thAya che. Atmaruci vinA - kSayopazamajJAna kAryakArI thatuM nathI, kemake prayojanabhUta vAta upara lakSa jatu nathI; pAramArthika saraLatA utpanna thatI nathI. deva,guru pratye arpaNatA, AtmArthAtA AdinA mULamAM Atmaruci hovA yogya che. Atmaruci ja jIvane saMsArathI yathArtha udAsInatAmAM rAkhe che. ane aMtara jijJAsApUrvaka aMtarakhojane utpanna kare che. darzanamohane maMda karavAvALo A mukhya guNa che. svarUpanA bhAvabhAsanapUrvaka utpanna thayelI ananya ruci samyaktva utpanna karavAvALo mukhya guNa che. jene mumukSujIve potAnI aMdara dekhavo jarUrI che. (1740) AtmakalyANanI tIvra bhAvanA sahita udayamAM prayoga thavo joIe, nahi to jIva udayamAM joDAIne navo karmabaMdha karI lye che, mokSAbhilASI jIva to udayane prayoganuM sAdhana banAvI lye che. jethI udayathI DaratA nathI ke ciMtIta thatA nathI; ke udayamAM pariNAma bagaDavA detA nathI ane A rIte udayamAM potApaNuM maTADavAno prayAsa kare che. saceta - aceta baMnne dravyonI svataMtratAno svIkAra karIne paryAyamAM thayelI kartAbuddhine toDavAno prayAsa kare che. potApaNuM ochuM thatAM vibhAvono rasa tIvra thato nathI. Ama bhedajJAnanA prayoga dvArA anaudaya pariNAmarUpa mokSamArganI prApti thAya che. (1741) yathArtha samajaNamAM pAramArthika lAbhanuM tulanAtmaka buddhie sarvotkRSTa mUlyAMkana Ave che. jethI anya vyavahArIka prasaMga arthAt udaya gauNa thaI jAya che. temAM paNa jenAthI upakAra (pAramArthika viSayamAM) thayo hoya, tenA doSa ayogyatA vagere gauNa thaI jAya che. AvuM gauNa thavuM te svayaMnA lAbhanuM kAraNa che. A prakAre je lAbha jene samajAya che tene hita - ahitanI sUjha aMdarathI Ave che. ema samajavA yogya che. (1742) - // jijJAsA : AtmakalyANanI yathArtha bhAvanAnuM svarUpa kevuM hoya ? samAdhAna : yathArtha bhAvanAvALAne potAnuM AtmakArya zIghra-jaldIthI karavAnA bhAva te rUpa laganI lAge che. ane nijahita / prayojananI darakAra jAge che. jethI cAlatA pariNAmomAM avalokana Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441 anubhava saMjIvanI arthAta jAgRti rahyA kare che. jethI potAnA bhAvono paricaya / anubhavajJAna thaIne svabhAva - vibhAvanI parakha Ave che. ane jJAna ane rAganI mIMDhavaNI thaI bhedajJAnano prayoga thAya che. Ama yathArtha bhAvanAvALo jIva bhedajJAnanA prayoga sudhI pahoMcI jAya che. bhedajJAna pUrvaka svarUpa nizvaya thaIne svAnubhava pragaTa thAya che. yathArtha bhAvanAthI aMtara bhedAya che. eTale ke anAdi saMsAra pariNati bhedaIne apUrva AtmajAgRti Ave che, ane aMte svabhAvanuM grahaNa thAya che. evI UMDI bhAvanA koI judA ja prakAranI hoya che. arthAt upara uparanI bhAvanAthI kAMI kAma thatu nathI. (1743) vpraznaH koI mumukSu satsaMga prasaMge potAnA doSa darzAvavA vinaMtI kare tyAre tenA doSa darzAvavAno yathArtha prakAra kevo hoI zake ? samAdhAna mumukSune koInA doSa jovAno upayoga na hovo joIe, paraMtu heje khyAla Avyo hoya, topaNa "mAru para lakSa che' teno Dara - tenuM nukasAnathI thatAM bhaya sahita namra bhAve jaNAvavuM joIe, jaNAvatI vakhate potAnI vizeSatA (Superiority) na thavI joIe. athavA huM jaNAvuM chuM te barAbara ja che." tevo Agraha na thavo joIe. namratApUrvaka darzAvavAno prakAra hovo joIe, nahito doSadRSTi baLavAna thaI jaze, tenI ekadama jAgRti rahevI ghaTe, sAthe sAthe kahenAre potAnA doSa jaNAvavA mATe paNa vinaMtI | prArthanA karavI ghaTe. (1744) VjijJAsA : prayoga kevI rIte thAya ? ane tethI zuM lAbha thAya ? samAdhAna : svalakSI yathArtha samajaNa anusAra cAlatA pariNamanamAM jovAthI prayoga thAya che, mAtra vicAra vikalpa cAlatA rahe, tethI prayoga kArya thAya nahi. prayoga thavAthI samajaNa ane pariNamana vacce je virUddhatA hoya che te maTe che ane viparIta abhiprAya paNa maTe che. (1745) anAdithI jIvanI zarIra ane rAga sAthe gADha thayelI ekatvabuddhi che, je mAtra vAraMvAra bhedajJAnanA prayogAbhyAsathI ja tUTe che, te sivAI tyAga Adi koI upAya nathI, deharAgAdithI bhinna jJAnamaya pote che, tema vAraMvAra bhAvavuM, vAraMvAra avalokavuM mAtra vikalpa vicArathI ekatvabuddhi tUTatI nathI, ke vAMcana-zravaNa karavAthI ekatvabuddhi tUTatI nathI. bhedajJAnapUrvaka svarUpamAM ekatvaanusaMdhAna thatAM ja rAga sAthenuM ekatva tUTe che. (1746) YAtmajJAnanI prApti thavA arthe pratyakSa jJAnI joIe. pratyakSa jJAnI maLatAM, te jJAnanI saphaLatA arthe nIcenA cAra prakAre pravartavAmAM Ave to avazya jJAna prApti thAya. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 1. AjJAMkitapaNe vartavuM 2. eka niSThAe vartavuM anubhava saMjIvanI 3. tana, mana, dhananI Asaktino tyAga thavo. 4. atyaMta bhakti thavI. 1. AjJAkAritA eTale upadezamAM je je vAta potAne lAgu paDatI hoya, tenuM amalIkaraNa zIghra karavAno prayAsa rahe, utsAhathI prayAsa kare. 2. eka niSThA eTale pUrNa vizvAsathI, niHzaMkatApUrvaka, mArga ane mArgadAtA pratye pUrNa zraddhAthI pravartavuM te. evI eka niSThA hoya to ja upadeza pariName. 3. tananI Asakti-zarIramAM sukhabuddhi ane dehAtmabuddhie hoya che. je AtmAmAM Atmabuddhi thavAmAM pratikULa che. (2) mana arthAt IcchAo parapadArthamAM sukhanI kalpanAthI je te padArtha pratye AkarSaNa thavuM te. ane (3) dhanamAM AdhArabuddhi ane sukhabuddhipUrvaka prApta saMpattimAM potApaNuM - adhikArabuddhithI tenI rakSAnI ciMtA, bhoktApaNAnA pariNAmo, anukULatAonI kalpanA vagere pariNAmo jJAna prAptimAM bAdhaka che. - 4. potAnA AtmA upara anupama upakAra thavAthI satpuruSa pratye bahumAna, sarvAdhikapaNe sarvArpaNabuddhie utpanna tIvra jhUkAva; ke jene lIdhe tana, mana, dhana - pratyenuM AkarSaNa sahaja ghaTI jAya. ane darzanamohano anubhAga ghaTe ane sugamatAe jJAna prApti thAya. (1747) * svarUpa mahimA AvavAmAM, sau prathama svarUpa aMgenuM jANavuM thAya che, tyAM bahubhAga jIvo jANakArI vadhAravAmAM lAgI jAya che. paraMtu tethI Atma hitarUpa prayojana sadhAtu nathI. svarUpa samajAyA bAda mAtra vikalpa nahi karatAM, bhAvabhAsananI dizAmAM AgaLa vadhavA arthe parama satsaMga yoge, dRDha mumukSutA prApta thaye satpuruSanI oLakhANa thavAthI, temanA vacananI pratIti, AjJAruci ane svacchaMda nirodha bhakti thAya che, pachI aMtara avalokana dvArA sUkSma ane nirmaLa jJAna, jJAnavedananA AdhAre, sva sAmarthyanA astitvane grahaNa kare che tyAre yathArtha mahimA Ave che, jenA phaLa svarUpe svAnubhUti utpanna thAya che. Ama svarUpa mahimAne jJAnanA kSayopazama sAthe kAraNarUpa saMbaMdha nathI . alpa kSayopazama vALo jIva paNa prayojanane pakaDI yathArtha prakAre pravarte to astitva grahaNa pUrvaka, bhedajJAna sahita svarUpa mahimAmAM AvI zake che. - (1748) / jinavANI acetana hovA chatAM, AtmakalyANamAM upakArI hovAthI tenuM pUjana, vaMdana, namaskAra, yogya ane pramANa che. sajjana paNa karelA upakArane bhUlatA nathI, to mokSamArgI upakArInuM mUlya vizeSa prakAre gAya te nyAyasaMpanna ja che. anaMta lAbhanA kAraNa pratye anaMta bhakti Ave ja, Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443 anubhava saMjIvanI te bahu svAbhAvika che jenA AtmA upara upakAra thayo hoya vartato hoya, tene ja anubhavathI te lAgaNI samajAya che, bIjAne te samajAtu nathI. ane jyAM sudhI evI upakArabuddhi pUrvaka sarvArpaNabuddhi thatI nathI, tyAM sudhI upadeza paNa pariNamato nathI. (1749) - je jIva svarUpano mahimA karI svarUpano anubhava karavA mAge che, paraMtu svarUpa prAptinI yathArtha vidhinA viSayamAM udAsIna che, tene mAtra vikalpano rAga che, kharekhara svarUpanI cAha- ruci nathI. cAha vALo rAhamAM udAsIna rahI zake nahi, balke yathArtha vidhi mATe te Atura hoya. zAstramAM paNa jina-vacanamAM paraspara virodhAbhAsI kathanono meLa / saMdhI, Asanna bhavya jIva ja kare tevuM vidhAna che. vidhi paryAya nayano viSaya che, tema gaNIne tenI upekSA karavI ghaTe nahi, kemake apekSAe te prayojanabhUta viSaya che. vaLI svarUpa mahimA paNa paryAya che, svAnubhUti paNa payArya che, tethI tenI yathArthatA ane sabhyatA hovI ghaTe che. (1750) sapTembara 1998 jijJAsA : kRpALudeve lakhyuM che ke jIvane ekavAra paNa kharI mumukSutA AvI nathI,' to tevI kharI mumukSutAnuM svarUpa kevuM che ? - samAdhAna : anaMta janma-maraNa karI cukelA evA A (potAnA) AtmAnI karuNA tevA adhikArI jIvane utpanna thAya che. ane te ja karma-mukta thavAno kharo abhilASI kahevAya che.' arthAt je jIvane paribhramaNanAM duHkhothI chUTavAnI, (AtmAnA aMtaramAMthI) bhAvanA thaI. vedanA I-hoya tene ja kharI mumukSutA kahI zakAya ane te ja jIva game tevA udayamAM chUTavAnA yathArtha prayAsamAM joDAya che, - tevI sUjha tene Ave che. tevI sUjhamAM, svacchaMda na thavA arthe, AtmajJAna jene thayuM che, tevA puruSanA zaraNe rahI jJAna prApti karavA icche che ane AjJAdhIna vartI nija kalyANa sAdhI lye che. (1751) vastu dharma be prakAre che, vastu apariNAmI paNa che ane pariNAmI paNa che. AkhI vastuno dharma sadAya pariNamanazIla rahevAno che, jyAre trikALI zuddha svabhAva je anaMta guNonuM ekarUpa che, te apariNAmI che, te kuTastha dhruva rahe che. Ama paraspara virUddha svabhAvapaNuM vastu - svarUpamAM che, nizcayanaya trikALI AtmasvarUpane avalaMbe che, tyAre svAnubhUti pragaTe che jemAM dravya - paryAyano yugapada anubhava thAya che, tene jJAnAnubhUti paNa kahevAya che, kAraNake jJeyAkAra evA jJAna vizeSano tirobhAva karI jJAna sAmAnyanA AvirbhAva rUpa A anubhUti che. (1752) Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 anubhava saMjIvanI svAnubhUti rU5 jJAna mokSamArga che, dvAdazAMganuM jJAna vikalpa che, mokSamArga nathI. dvAdazAMgamAM anubhUti karavAnuM vidhAna che. paraMtu anubhUti bAhya zAstrI jJAna karavA preratI nathI. adhyAtmamAM aMtarmukha pariNAmono Adara che ane bahirmukha pariNAmono niSedha che. aMtarmukhatA svabhAvabhUta che. jyAre bahirmukhabhAva vibhAva che, pratyeka guNanA pariNamana mATe A niyama che. (1753) ke anaMtakALamAM Atmahita sadhAyuM nathI ane bhavaroga cAlu rahyo che.tenI gaMbhIratA - te samasyAnI gaMbhIratA jyAM sudhI samajAtI nathI, tyAM sudhI satsaMgathI mAMDIne sarva sAdhana agaMbhIrapaNe - haLavAzathI jIva le che A kSati bahu moTI hovA chatAM agaMbhIratAne lIdhe dekhAtI nathI ane Atmahita sadhAvuM samuLagu bAkI rahI jAya che, jethI A kSati aMge bahu vicAravuM ghaTe che. (1754) paryAyanaye paryAyanA dRSTikoNathI paryAyanA guNa - doSano viveka thaI paryAyamAM sudhAra thAya tevuM prayojanabhUta jJAna karavAmAM Ave che, tyAre te jJAnamAM aneka paDakhAMthI tenI vicAraNA thAya che-je vicAraNAnuM eka mahatvanuM pAsuM e che ke - doSano abhAva thaI zuddhatA pragaTa thAya paNa, te sahaja thavuM ghaTe che, kartutvabuddhie nahi. tethI tema thavA arthe avalaMbana saMbaMdhI viveka thAya che; ane "avalaMbanane yogya to eka sahajAtma svarUpa paramotkRSTa zAMta dhruva svabhAva ja che. jenA avalaMbane sahaja svabhAvAkAra nirvikAra dazA rahe che. AvI yathArtha samajaNa pUrvaka svarUpanI apUrva jijJAsApUrvaka aMtarazodha zarU thAya che, ane svarUpa nizcaya thAya che, jyArathI bhAvabhAsanapUrvaka astitva grahaNa thAya che, tyArathI paryAyanayano yathArthapaNe) viSaya gauNa thaI, nija kAraNa paramAtmAnI atyaMta mukhyatA varte che, je guNa pragaTa thaI, doSano abhAva thavAno samyaka upAya che. sArAMza e che ke, mumukSatAnA prAraMbhamAM paryAyanI mukhyatAvALu pariNamana hoya che, paraMtu svarUpa nizcaya thayA pachI dravyanI mukhyatA atyaMta paNe thaI javAthI paryAya gauNa thaI jAya che ane prayojananI siddhi thAya che. prAraMbhavALAe paryAyanuM kartutva daDha na thAya te lakSagata karavuM ghaTe che. (1755) svarUpanI oLakhANa vinA, mAtra jANapaNuM karI, oghasaMjJAe svarUpanuM ciMtavana, raTaNa karatAM bhAvamAM zuSkatA Ave che ane svarUpanA mahimAthI je prakArano puruSArthano upADa Avavo joIe, tema banatuM nathI. tethI svarUpalakSa thavA jJAnIono upadeza che, tema samajavA yogya che. oghasaMjJA jyAM sudhI che tyAM sudhI jJAna rAganA AdhAravALuM ane kalpanA yukta hoya che. jJAnanA AdhAre jJAna svabhAva bhAsavAthI caitanya vIryanI phuraNA thaI svabhAva samIpa javAya che. (1756). Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 445 adhyAtmano viSaya ati sUkSma che. zeyAkAra jJAna ane jJAnAkAra jJAna baMnne eka ja paryAyanA aMga che. jJAna svabhAvathI ja sva-para prakAzaka che, tethI baMnne prakAranuM pariNamana sahaja che. topaNa chavastha avasthAmAM joyAkAra jJAnane gauNa karavAno upadeza che. kemake te jJAna aneka AkAre che, jyAre Atma svabhAva ekAkAra che, jethI joyAkAra bhAva, svabhAva sadaza nahi hovAthI svarUpa sAthe tene susaMgatatA nathI. vaLI, baMnne aMgamAM, ekanI mukhyatA rahe che, ane bIjAnI sahaja gauNatA thaI jAya che tyAM viveka karavo-thavo Avazyaka che. zeyAkAra jJAnanI mukhyatA thavAthI zeya lubdhatA - Asakti thaI jAya che, jethI duHkha upaje che . mULamAM duHkha utpattinuM AvuM kAraNa che. UMDA adhyAtma jJAnathI samajAya, te vinA na samajAya ane te sivAI vidhinI bhUla TaLe nahiM; mArga maLe nahi. (1757) jijJAsA svarUpa-sAdhanA kevaLa aMtarmukha pariNAme che paraMtu kema aMtarmukha thavuM? te samasyA che. tenuM samAdhAna zuM che ? samAdhAna : jJAnane jJAnanuM - svayaMnuM vedana arthAt svasaMvedana aMtarmukha bhAve thAya che. jyAM joyAkAra jJAna zaiya prati utsuka / apekSAvALuM hoya, tyAM sahaja bahirmukhatA thAya che. athavA para praveza rUpa adhyAsIta jJAna para-vedanarUpa mithyA anubhavarUpa pariName tyAM svasaMvedanane rodha thAya che. tethI svasaMvedana pragaTa thavA arthe zeyAkAra jJAnamAM udAsInatA hovI Avazyaka che. sAmAnya jJAna - jJAnAkAra jJAna pote svayaM vedanarUpa che - vedha-vedakarUpa che. tenA AdhAre akhaMDa trikALI aMta tatva sAmarthya svarUpanuM astitva grahaNa thAya che. jemAM jJAnavizeSa aMtaramAM vaLe che - ahIMthI aMtarmukha thavAnI kaLA prApta thAya che. je jJAnopayoga - jJAnavizeSa, bahirmukha thaI zeya prati vaLelo te aMtaramAM jJAnavedana upara vaLatAM vedana ke je nirvikalpa che, temAM ekAkArapaNuM pAmyo - A prakAre svarUpa lakSe upayoganuM aMtara pariNamana thAya che, te ja jJAnakaLA che. svarUpa sAvadhAnIpUrvaka te prakAre vAraMvAra abhyAsa thavA yogya che. (1758) VjijJAsA yathArtha vairAgya ane ayathArtha vairAgya eTale udAsInatA kevA prakAre utpanna thAya che ? baMnnenuM pariNAma zuM Ave ? samAdhAna : ayathArtha vairAgya yathArtha jJAnanA abhAve udayanA AdhAre utpanna hoya che, koIvAra pratikULatAnA kAraNathI duHkha garbhIta vairAgya thAya che. athavA mAna garbhIta - mAnanI AkAMkSA athavA lobha garbhIta vairAgya paNa hoya che, jemAM bAhya dRSTie bAhya tyAga, kRtrimatA, kartabuddhi ane kriyA jaDatva athavA bAhya kriyA upara dRSTi - vajana, Agraha - rahe. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 anubhava saMjIvanI - yathArtha vairAgyano krama paribhramaNanI vedanA Adhye AtmakalyANanI bhAvanAthI zarU thaI vRddhigatu thayA kare che. daDha mumukSatA prApta thaye, AtmakAryanA saMvega pUrvaka sahaja nirveda - udAsInatA vadhe che. svarUpanI aMtara zodha, apUrva jijJAsA pUrvaka cAlatAM, udAsInatA adhyAtmane janma Ape tevI hoya che ane svarUpanA avalaMbane svarUpa jJAna garbhata sahaja vairAgya akartAbhAve hoya che. je yathArtha vairAgyanuM svarUpa che-te saphaLa che. ayathArtha vairAgya Takato nathI, kAyamI nathI - tethI kALe karIne te jIva saMsArI bhAvomAM kheMcAI jAya che. ane paribhramaNathI mukta thato nathI yathArtha vairAgya adhyAtmadazAnuM kAraNa thaI mokSamArganI prApti karAve che. (1759) je pratikULatAthI utpanna vairAgya anukULatAnA udayamAM asta pAmI jAya che. apamAnathI thayelI udAsInatA mAna maLavAthI nAza pAme che. tathApi jIva tevA verAgya samaye vastusvarUpano yathArtha vicAra karI (AsaktinA abhAvamAM vastu-vicAra thavAno avakAza utpanna hoya che. vikalpa anusAra anya padArtha pariNamatA nathI tevo pratyakSa anubhava thAya che tethI) jJAna - yathArtha samajaNapUrvaka udAsInatAmAM Ave to, tevI pratikuLatA upakArI samajavA yogya che. jo jIva yathArtha samajaNathI sanmArga grahaNa na kare to vairAgya bhakti Adi sAdhana baMdhana rUpa thAya che. (1760) V dharmakSetramAM pramANikapaNe doSa maTADanAra, yathArtha kArya paddhatine nahi samajavAthI prAyaH anyathA upAya kare che, jethI mULamAMthI doSa maTatAM nathI, paraMtu maMda paDIne pharI pAMgarI jAya che. jIvane pAtratA Ave te mukhya thavuM joIe. yogyatA AvyuM jJAna pariName che ane te mATe prathama abhiprAya yogya thavo joIe, abhiprAyamAM sudhAra thayA vinA pariNamanamAM sudhAra thato nathI tevo niyamasiddhAMta che. tethI mumukSujIve jJAnInA mArge sau prathama abhiprAyanI viparItatA maTADavI joIe. (1761) pratyeka manuSya guNa-doSanA mizra paryAye hoya che. paraMtu jyAre koI moTo guNa pragaTe che, tyAre bIjA doSo gauNa karavA lAyaka che. te moTo guNa eTale jenAthI darzanamoha hAni pAme; ane bhAvimAM anaMta moTo lAbha thAya. evo moTo guNa-jJAnInA mArge cAlavAno daDha nizcaya ke je acala pratIti ane premarUpa bhakti sahita hoya che. A jIva avazya dustara evA saMsArane tarI jAya che. bIjI tarapha, aneka laukki guNo ane maMda kaSAyI jIva hoya, paNa darzanamoha tIvra thAya tevA virAdhaka pariNAmovALA jIvane moTuM nukasAna thAya che. tethI tevA guNa gauNa karavA yogya che. tevo prakAra anusaraNa karavA yogya nathI. guNadoSanI tulanA A prakAre thavI ghaTe, Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 447 anubhava saMjIvanI temAM viparItatA thAya to nukasAna thAya. (1762) zrIguru pratye arpaNatA hovI - te sarva dharma sammata che. darzanamohano anubhAga ghaTavAnuM te baLavAna kAraNa che ane sugama upAya paNa che. saMsArI jIva saMyogamAM jhukelo che-, ardhAyelo che, tene guru pratye, potAnA sarva abhiprAyo mukIne, sadguru AjJAe vartavAmAM parama hita che. - evuM jene samajAya che, tene kharI arpaNatA Ave che. kharI arpaNatA eTale sarvArpaNabuddhi,abhinnabhAva thavo te guNano prema hovAne lIdhe, acala pratIti thavAthI guru - AjJAnuM amalIkaraNa thAya che, jethI nizcita kalyANa sadhAya che, bhavano abhAva thaI jAya che. jene yathArtha pratIti nathI, tene arpaNatAnI sAthe ahaMbhAva thAya che, te buddhipUrvaka gaNatrI, kAyadA, vAyadA vagere bhAvothI prAyaH darzanamoha vadhAre che. te jIvane hajI potAno lAbha - arpaNatAne lIdhe thato dekhAyo nathI. vAstavamAM to jeNe gurune svIkAryA teNe potAno svIkAra karyo che ane je potAne svIkAre che te gurune svIkAre che. badhA Agraho, AtmArthIne chUTI jAya che. guru vacana AgaLa potAnuM DahApaNa karavAnuM na hoya. (1763) lakSa thavAne tehano, kahyAM zAstra sukhadAI." - jinapada samAna nijapadanuM lakSa - oLakhANa thAya tevA AzayathI zAstro kahyAM che. tethI mumukSue zAstra svAdhyAya, nija paramapadanI oLakhANa thAya tevA dRSTikoNathI, karavo yogya che. jo tevA dRSTikoNa vinA zAstra svAdhyAya karavAmAM Ave, to zAstrakArano Azaya ja grahaNa na thAya ane anyathA grahaNa thavAthI svAdhyAya saphaLa thato nathI. zAstramAM je je bhAvo saMbaMdhI bodha Apyo hoya tene potAnA anubhavAtA bhAvo sAthe meLavIne- avalokIne bhAvabhAsana karavuM joIe. eTale ke je te bhAvonuM anubhavajJAna karavuM joIe. jethI AkuLatAvALA vibhAvabhAvothI nirAkuLarUpa jJAna bhAva judo parakhamAM Ave parakha - oLakhavAnI tIvra jijJAsA hovI joIe. (1764) vicAra te prayoga nathI. prayoga kALamAM vicAra bhale hoya. vicAra zakti badhA saMzI jIvone hoya che, tethI vicAro barAbara cAle, paraMtu prayoga to saMvega hoya to cAle. mAtra vicAro AtmakalyANa mATe paryApta nathI. vicArabaLa paNa joIe. Atma-sAdhanA e vicAra nathI. paraMtu prayogAtmaka pariNamana che. tathApi jene saMvega utpanna thayo nathI, te prayoganI vAtane vicAra kakSAmAM laI le che, tethI AgaLa vadhI zakatA nathI. mumukSune A prakAre bhUla thAya che. te na thavA arthe satsaMga parama upakArI che. svalakSe yathArtha samajaNa thayA pachI, udayamAM te samajaNane lAgu karavI te prayoga che. jIvane prayogano vicAra cAle che ke prayoga cAle che, te spaSTa khyAlamAM / samajamAM Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 anubhava saMjIvanI hovuM joIe. prayogamAM anubhavanI mukhyatA hoya che, prayoga paddhati te anubhavanI bhAvone samajavAnI anubhava paddhati che ane anubhava paddhatithI ja anubhava pradhAna (svAnubhUtirU5) mokSamArgamAM pahoMcAya che, mAtra vicAra - raTaNathI mokSamArgamAM pahoMcAtu nathI, potAnA bhAvone anubhava vaDe samajavAnA abhyAsathI (Practice) svabhAva bhAsavAno avasara Ave che. (1765) prayoganI bhUmikA mukhyapaNe avalokananA stare hoya che. niraMtara avalokana thavAthI, temAM sUkSmatA keLavAya che. aMtarmukha thavAnA prayogamAM, prathama astitva grahaNano, arthAt jJAna vedananA AdhAre rahelA jJAna svabhAvI AtmAne lakSagocara karavAno, prathama prayoga che. ahIM bIjajJAna je thAya che, te maMtrarUpa gupta bheda che. kemake aMtarmukha thavAnuM rahasya - je adhyAtmanuM rahasya che tenuM ahIM jJAna thAya che. sarva adhyAtma dazAno AdhAra to trikALI dhruva tattva - kAraNa paramAtmA che. paraMtu tenI prAptinI vidhimAM AdhAra jJAna vedana che. - AvuM aTapaTu AdhAraAdheyapaNuM AdhyAtmano maMtra che, je maMtrathI samyaphadarzana Adi mahAna dazAo pragaTe che. (1766) jijJAsA : svarUpanuM astitva grahaNa thatAM jJAnamAM kevI pratIti Ave ? samAdhAna svarUpanA astitvamAM anaMta sAmarthya raheluM che, te 'svapaNe pratibhAse che, anaMtajJAna ane anaMta sukhanI prANa pratyakSa thAya che, vaLI eka ja samayamAM utpAda - vyaya hovAthI ane jJAnanA sAtatyathI svayaMnI nityatA-zAzvatapaNuM avabhAse che, je potAnA dhruva - kAraNa paramAtmAnuM grahaNa che, ane tethI (1) mRtyu Adi sarva prakAranA bhaya maTe che, ane (2) paranI - dehAdinI AdhArabuddhi ane sukhabuddhirUpa moTA viparIta abhiprAyono nAza thAya che, (3) kutUhalavRttino - paralakSanuM pUrNa jJAnanI pratIti nAza kare che, (4) paripUrNa svarUpanI AdhArabuddhi anAdi dInatAne mITAve che, ane (5) parathI upekSArUpe thaI yathArtha udAsInatAmAM lAve che, - A udAsInatA adhyAtmanI jananI che. - Ama aneka paDakhAthI paramArthanI spaSTa anubhavAze pratIti Ave (1767) anyabhAvo - udayabhAvomAM jeTalo tAdAbhya bhAva teTalo (bhAva) baMdha. AtmakalyANanI tIvra bhAvanA - aMtaramAMthI uThelI bhAvanA Atma-jAgRtine utpanna kare che, jethI udaya-prasaMgomAM nIrasatA-udAsInatA sahaja utpanna hoya che. parama satsaMga yoge utpanna thayelI apUrva AtmajAgRti mokSanI samIpatAnI sUcaka che. jIvane A bhUmikAmAM mokSanA bhaNakArA AtmAmAMthI AvatA saMbhaLAya che, je potAne Atma pratyathI vIrSollAsanuM kAraNa bane che, Ama Atma-jAgRti pUrvakanA Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 449 puruSArthanA mULamAM prerakapaNe AtmabhAvanA rahelI che. (1768) avalokanamAM AgaLa vadhelA mumukSujIve apUrva aMtara jijJAsAmAM AvavuM ghaTe che. svarUpa sAmarthyano yathArtha nizcaya thavA arthe AvI jijJAsA kAraNabhUta che; ke je jijJAsA vaza sahaja udAsInatA, udayamAM, rahe ane darzanamohano anubhAga atyaMta maMda thaI jAya, jethI jJAna nirmaLa thaI nijamAM nija svabhAvane nijarUpe grahaNa kare. jJAnamAM svabhAva pragaTa che, paraMtu nirmaLatA vinA nirmaLa svabhAva lakSamAM Avato nathI. (1769) VjijJAsA H ku. deva ema lakhe che ke ekavAra paNa jIva satpuruSane oLakhe to te nirvANa padano adhikArI thAya che. to temAM zuM rahasya che ? samAdhAna : daDha mumukSutA prApta thaye, jIvane aMtarAtmavRtti udbhave che. aMtarAtmavRtti eTale AtmakalyANanI aMtarathI utpanna thayelI bhAvanA-kharI AtmabhAvanA. AvI bhAvanAmAM Avelo jIva pratyakSa yogamAM sat zravaNa karato hoya tyAre, Atmarasa vibhora thayela jJAnInA AtmabhAva nimite, te jIvane apUrva Atmaruci pragaTa thAya che. atyaMtapaNe svabhAva rucavAthI, svabhAvarucinA kAraNathI jIvane svabhAvanA saMskAra paDI jAya che, je saMskAranA baLe sarvatra sanI prApti hoya che. ekavAra svabhAvanA saMskAra paDe tene niyamathI samyakadarzananI prApti thAya ja che. saMskAra kadI niSphaLa jatA nathI. aMte te jIva nirvANapadane prApta kare che. tethI ja satpuruSanI oLakhANane prathama samakita (te bhUmikAnuM kahyuM che. svabhAva AtmAnuM zAzvata svarUpa che. ane evA nitya AtmasvabhAvanA saMskara anitya hotA nathI kemake te pUrNa svabhAva pragaTavAnuM bIja che, e bIjamAMthI vRkSa thaze (1770) oNkTobara - 1998 anAdi viparIta saMskArathI jIvane zarIra sAthe ati gADha ekatvabuddhipUrvaka ekatva pariNamana thaI rahyuM che, tethI zAtA - azAtAmAM jIvane dehanI mukhyatA varte che. AtmArthI jIva dehAtmabuddhine maTADavA prayatnazIla hoya. temAM paNa jyAre jyAre azAtAno udaya Ave tyAre te udayane prayoganuM sAdhana banAve. tethI bIjI AtmArthI jIvoe Atma svAthyanI - pariNAmanI ane prayoganI carcA karavI / puchavI. zarIra svAthyanI carcA na karavI, tevo paraspara vyavahAra hovo ghaTe. (1771) AgamamAM vizALa viSaya pratipAdana thayela che. te sarva prayojanano viSaya AtmArthI jIvane Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 anubhava saMjIvanI hoto nathI. temAM prayojanabhUta ane aprayojanabhUtane judA pADavA joIe. ane mAtra prayojanabhUta viSayane ja mukhya karIne tenA amalIkaraNamAM-prayogamAM javuM joIe. tema thavA arthenI eka cAvI te che ke, jIvane prayojana to (1) duHkha na thAya ane sukha thAya teTaluM ja che. tethI zuM mukhya karavAthI ukta prayojana sadhAya tenI sUjha, je jIva cAlatA pariNamanamAM AkuLatAne pakaDI zakato hoya, tene hoya che, ane te potAnA anubhavathI meLavIne prayojanabhUta vartamAnamAM zuM che ? teno nirNaya karI, hita sAdhI zake che. jethI (2) vikalpa / azAMti vadhe te gauNa thAya athavA je (3) avalaMbana levA yogya hoya te mukhya thAya. te prakAre mukhya gauNa thavuM ghaTe. jethI svarUpa zAMti pragaTe. (1772) * / prazna : prayojanabhUta ane aprayojanabhUtanuM vibhAgIkaraNa thavA arthe kyA kayA muddAo dhyAnamAM 'levA yogya che ? ane te kayA prakAre ? samAdhAna : nIcenA muddAo lakSamAM laI yathAyogya pravartana vA prayoga kartavya che. 1. dhyeya pUrNa zuddhinuM hovA chatAM vartamAnamAM potAnI nikaTa dazA anusAra AgaLa vadhavAnuM prayojana hovuM ghaTe. 2. jANavAno viSaya, jANavAnI viparItatA dUra karI, te viSayane gauNa karI, AdaravAnA viSayanI mukhyatApUrvaka amalIkaraNano puruSArtha thavo ghaTe. 3. vikalpa vRddhi na thAya ane aMte nirvikalpa thavAya te prakAre jinAgamono svAdhyAya thavo ghaTe. temAM bheda . prabhedo upara vajana na rahe tevuM lakSa hoya. vajana abhedatA upara hoya. 4. sukha-duHkhanA sadbhAva ane abhAvanuM prayojana hovAthI vartamAnamAM cAlatA pariNamanamAM jAgRti hovI ghaTe, ane vikalpa / bahirmukha bhAva mAtra duHkha rU5 che, vibhAva (jJAnano paNa) duHkhanuM kAraNa che, tenuM avalokanapUrvaka anubhava-jJAna hovuM ghaTe; to ja jIva duHkhathI khasavAnA aMtarmukhanA sahaja prayAsamAM Ave; 5. doSa - avaguNa duHkhano utpAdaka che, ane guNa eTale nirdoSatA sukha utpanna karanAra che, tethI guNa-doSanI yathArtha tulanA thavI ghaTe. temAM darzanamoha ane cAritramoha saMbaMdhIno viveka spaSTa hovo ghaTe. . abheda Atma-svarUpa je trikALa dhruva che, te aMtara avalaMbanano viSaya che, tenI apekSApUrvaka guNabheda ane paryAyabheda gauNa thavA joIe. svarUpanI oLakhANa thaI A prakAre svarUpanI mukhyatA thAya, mAtra jANapaNAthI vikalpa thAya, tema na hoya. pa.ka. deve satya ja kahyuM che ke jyAM jyAM je je yogya je, tahAM samajavuM teha, tyAM tyAM (mukhyatAthI) te te Acare, AtmArthI jana eha." (Asi.) (1773) Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 451 anubhava saMjIvanI zAstramAM adhyAtmanA prakaraNamAM AtmasvarUpa samajAvavA, AtmAmAM rahelA anekaguNa-dharmone dRSTAMto, yuktio ane nyAyothI samajAvela che. jIva ughADa jJAnamAM, anAdi rAganI pradhAnatAmAM paNa, A badhI vAto samajI zake che, paraMtu anubhava to jJAnanI pradhAnatAmAM prayoga thavAthI thAya che. samajavA mAtrathI niveDo nathI, paraMtu anubhavathI niveDo che. tethI vajana mAtra samajavA upara na rahevuM joIe, paraMtu prayoga caDIne anubhava sudhI pahoMcavuM joIe. (1774) VAtmAnuM svarUpa-jJAna je prakAre pratyakSa jJAnInA yogamAM upaje che, te prakAre temanI vANInuM paNa pUjyapaNuM che. pratyakSayoga vinA sajIvanamUrtinA AtmabhAvonuM darzana thatuM nathI ane te AtmabhAvonI abhivyakti temanI vANI dvArA thAya che, tethI svarUpa jJAna upajavAmAM jema jJAnI upakArI che, temaja temanI vANI paNa upakArI che. bhale vANI acetana che, topaNa jene potAnA AtmA upara upakAra thayo che, tene sarvajJa svabhAvane sparzIne-anusarIne AvelI vANIno- jinavANIno upakAra samajAya che ane sahaja pUjyapaNuM paNa Ave che, behada bhakti Ave che. bIjAne - jene A prakAre upakAra thayo nathI, tene AvuM pUjyapaNuM samajAtuM nathI. ane yathArtha arpaNatA paNa AvatI nathI. (1775) jijJAsA : "bhAvanA, puruSArtha Adi kartavya che'--evA upadezabodhathI paryAyanuM kartApaNuM thavAno bhaya rahe che to paryAyanuM kartutva na thAya teno zuM upAya che ? samAdhAna : AtmAmAMthI utpanna thayelI kharI bhAvanA eTale rAga-dveSapUrvaka utpanna nahi thayelI - evA bhAvanAvALAne sahajatA e badhA AnuSaMgika pariNAmo utpanna thAya che, tethI temAM kartApaNuM tIvra - dRDha thatuM nathI. paraMtu moLuM paDe che. tene kRtrimatA thatI nathI. te jIva pUrNa zuddhinA lakSavALo hovA chatAM, avalokanamAM svarUpanI oLakhANa bhaNI apUrva jijJAsAthI vaLe che, tevI sUjha hovAthI, kartRtva daDha kema thAya ? svarUpanA avalaMbane sahaja zuddhi ane zuddhinI vRddhi thaI pUrNatA thaze ja tevI pratIti tyAM thaI Ave che tethI unmArge javAnuM, kharI bhAvanAthI, thatuM nathI. (1776) jaDa - cetananI bhinnatA - e dravyAnuyogano mukhya siddhAMta che. bhinna padArthano anubhava - prApti sarvathA azakya che.--evuM je samyakajJAna jIvana para pratyethI udAsIna karI nija parama AnaMdadhAma pratye vaLavA sahaja prere che. jJAnI sahaja vairAgI, ukta prakAre vastu svarUpanA, jJAnane lIdhe che, AsaktibhAva, svarUpa-jJAnanA abhAve, paramAM sukhabuddhithI jIvane utpanna thAya che tethI paramAM ekatva gADha thaI, sva-sanmukha thavuM durlabha thAya che, paraMtu bhinna jJAna vedana dvArA AsaktimAM Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 anubhava saMjIvanI tIvra AkuLatA - duHkha anubhava thatAM sahaja virakti thAya che. (1777) // jijJAsA : pariNamanamAM samyapaNuM Ave che tyAre jIvanA pariNAma kevA prakAre pariName che ? samAdhAna : sabhyaprakAranA pariNamanamAM, sva sanmukhatA, svayaMnI abhinnatA, svarUpanI atyaMta mukhyatA, nija anaMta sukhadhAmanI sukhabuddhi ane svarUpanI sarvasvapaNe upAdeyatA, sahita saMvega / puruSArtha hoya che. ane paradravya parabhAvothI bhinnatA, zarIra, kuTuMba Adi saMyogomAM pArakApaNuM, tethI utpanna udAsInatA - virakti, te sarvanI atyaMta gauNatA, ane temanuM heyapaNuM varte che. udayamAM aprayatnadazAe samabhAve vedana karavuM - ema traNe kALe hoya che. ane ahIM dravyAnuyoga pariNAma pAmyo che ane e darzanamohano ghAta thayo che. (1778) - //je mumukSu potAnA doSane svIkAre che, tathApi darzana mohanA dRSTikoNathI tenuM nukasAna ane gaMbhIratA samajatA nathI tethI haLavAzathI tenI noMdha le che, tene rasapUrvakanuM doSita pariNamana hoya che, tethI temAM AkuLatA vedAtI pakaDAtI nathI. temaja viparIta abhiprAya maTato nathI. tethI tevo doSa vAraMvAra thayA kare che; ane doSa maTADavAnI IcchA temaja satsaMga niSphaLa jAya che. A prakAramAM doSadaSTi pUrvaka doSano sUkSma bacAva paNa che je guNadaSTinA abhAvano sucaka che. (1779) - jijJAsA : koIpaNa bAbatamAM je abhiprAya hoya che te kyA kAraNathI badalAya che ? samAdhAna : abhiprAya badalAvAnuM khAsa kAraNa je te viSaya - bAbatamAM 'anubhava' thatAM badalAI jAya che. tethI mumukSunI bhUmikAmAM anubhava paddhati dvArA viparIta abhiprAyo badalavAnI jJAnIonI zikSA che. (1780) jJAnIpuruSanI anubhavavANI che, te mumukSujIvane, jema jema anubhava paddhatie-prayoga paddhatie pariNamana thatu jAya che, tema tema te vANI pariName che. arthAt te vANI AtmA upara asara kare che. pratyakSa yoge te vANInuM ati camatkArI phaLa hoya che, jIvanI yogyatA ja badalAI jAya che. AtmArthI jIvanI Atmarucine puSTi maLavAnuM A vANImAM anupama kAraNa hoya che. 'tuM rucatAM jagatanI ruci ALase sau' (1781) / jJAna ekAMta zuddha anubhUti svarUpa che. svayaMnuM AvuM zuddhatva anubhavanIya che, tethI jIva Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 453 jyAre potAnA zuddhatvane anubhave che tyAre zuddha thAya che. zuddha thAya che eTale zraddhAno viparyAsa maTe che ane cAritramAM malinatA maTe che. - Ama zuddhane anubhavatA zuddha thavAya che, bIjo to koI upAya nathI. AtmAnuM zuddhikaraNa thavA arthe jJAnInA mArge cAlavuM. (1782) / / niSpakSa thaIne satsaMga kartavya che eTale ke pUrvegrahelAM mithyA AgrahothI ja huM doSita chuM - duHkhI chuM . ema nizcaya karIne madhyastha bhAve satsaMga karavAmAM Ave to sat samajAya. sat samajAya eTale paramArtha samajAya. eTale potAnA viparIta abhiprAyo ke je paribhramaNa karAvanArA che tenAthI chUTavAnuM samajAya. pachI koI muktino mArga batAvanAra satpuruSa maLe to oLakhe ke kharekhara A puruSa mane bhavathI bhavanAM kAraNo-bhavarogathI choDAve che - tevo pratyakSa anubhava thAya che, tyAre bAhya daSTi TaLe che - eTale puruSanuM bAhyAcaraNa jovAtuM nathI, phakata temanuM svarUpa ja joIne paramezvarabuddhi upaje che ane te ja bhavasAgara taravAno upAya che. (1783) jijJAsA : heya ane upAdeya - baMnne bhAvamAM vikalpa- zubharAga paNa che ane vivekarUpa jJAna paNa che, to tyAM rAga che ke jJAna che ? teno nizcaya kema thAya ? vivekano samyak prakAra zuM ? samAdhAna : heya - upAdeya bhAvo aneka vidha stare aneka prakAre hoya che, tethI tenA vikalpo aneka che. je rAgathI temAM rokAI jAya che, temAM rAga pradhAnatA hovAthI jJAna gauNa che, tethI tyAM rAga che tevo nizcaya karavo. je jJAna pradhAna pariNamana che, temAM paradravya ane parabhAvonI ekatAnI gADhatA toDI, sva dravyanI pragADhatA thavAnI prakriyA thatI hoya, tevA prakAramAM aMte nirvikalpa dazA prApta thatI hovAthI te samyak prakArano viveka che. (1784). VjijJAsA : mumukSunI bhUmikAmAM yathArthatA kema utpanna thAya ? ane te niHzaMka yathArthatA ja che, tema kevI rIte jaNAya che ? samAdhAna : jene ekamAtra AtmA ja joIe chIe ane A jagatamAMthI bIjuM kAMI joItuM nathI - evI kharI aMtaranI AtmabhAvanAthI - 1 yathArthatAnI zarUAta thAya che. tyArabAda te jIva potAnA sarva prakAranA vipasa maTADavA aMtara - bAhya prayoga kare che, tyAM tene potAnA pariNamanamAM je je anubhava thAya che, te anubhavamAM AvatA bhAvomAM AkuLatA, malinatA, viparItatA, kaSAyarasa, abhiprAyanI bhUla, vagerenA anubhava jJAnathI (2) yathArthatA Ave che, temaja (3) sapuruSa pratye niSkAma prema-bhaktithI darzanamohano anubhAga ghaTavAthI yathArthatA utpanna hoya che. - A traNe kAraNothI darzanamoha nirbaLa thAya che, te ja yathArthatA AvavAnuM sAmAnya kAraNa che. tyAM Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 anubhava saMjIvanI jJAnanI nirmaLatA ane anubhavathI niHzaMkapaNe yathArtha Ama ja hoya tema sahaja jaNAya che. gauNapaNe darzanamoha ghaTavAnA aneka kAraNarUpa pariNAmo hoya che. (1785) / pariNAmamAM rasa vRddhi thavAno upAya, je te viSayamAM vAraMvAra anubhava karavAthI thAya che. paMcendriyanA viSayamAM jene je viSayanI Asakti athavA sukhabuddhi hoya che, te vAraMvAra te viSayano anubhava karI rasa vadhAre che. te saune anubhava gocara che. te siddhAMta anusAra jJAnAnubhavathI jJAnarasa - AtmarasanI jJAnI vRddhi kare che. AtmArthIe vibhAvarasa toDavA mATe je te viSayamAM pUrvagraha viruddhanA pariNAmo dvArA ulTA prayogathI aMtara - bAhya prayAsa karavA yogya che. azAtA vedanInA udaya prasaMge paNa dehAtmabuddhi maMda thavA arthe upacAranA pariNAmo alpa thavA ghaTe. (1786) parapadArthamAM potApaNAnA pariNAmo ane potApaNAno abhiprAya paribhramaNanI vedanA AvyuM maMda paDe, dehAtmabuddhi maMda thavA arthe dehamAM azAtAno udaya Avye, yathArtha prakAre avalokana Adi prayoga karavAthI AkuLatA pakaDAya to AkuLatAthI khasavAnA prayAsamAM aMze saphaLatA maLe, rAgathI ekatva maTavAnuM ati sUkSma ane kaThaNa che, te ekatva jJAna ane rAganI saMdhi--AkuLatA, malinatA ane viparItatAnA anubhava jJAnathI pakaDAya, temaja mArganI aprAptinI aTaka vA vedanAthI utpanna bhedajJAnathI maMda paDe che. mumukSunI bhUmikAmAM uparokta prakAre paradravya ane parabhAvanuM ekatva maMda thAya to jJAnadazAnI sahaja prApti thAya che, je kAMI durlabha che te to mumukSatAmAM yathArthatA prApta thavI te, te kAraNanI durlabhatA hovAthI anaMtakALanuM paribhramaNa rahyuM che. kAraNa maLe kArya sahaja ane sulabha che. (1787) | mumukSajIve darzanamoha maMda thavA arthe udayabhAvomAM potAne nIrasapaNe sahaja rahe te jarUrI che. te mATe zAtA-azAtA, khAvA-pIvA, paheravA-oDhavAmAM prayogathI yogya pheraphAra karavo yogya che. vibhAvarasa darzanamoha vadhavAnuM kAraNa che tevI samajaNapUrvaka udayabhAvomAM thatI AkuLatAnA anubhavathI khasavAnA prayAsamAM vibhAvarasa sahaja maMda paDI jAya to jIvanI mumukSatA nirmaLa thAya che. mukta thavAnA abhilASIne ukta prayogamAM umaMga varte. (1788) IcchAnI pUrti karanAra pratye rAga thaI javo sahaja che. vItarAga thavAvALA munirAja, tethI ja AhAra, nivAsa AdinI bIjAo dvArA pUrva yojIta anukULa vyavasthAno svIkAra karatA nathI ane dravya, kSetra, kALa, bhAva pratibaMdha viNa vicare che. vaLI temane anukULa-pratikULa jevuM kAMI Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 455 ja hotuM nathI, tevo samabhAva hoI che. tethI rAga thAya tevA kAraNa prakArathI sahaja ja dUra rahe che. dhanya munidazA ! (1789) V jijJAsA : abhiprAya ane dRSTikoNa eka ja paryAya che ke judA judA prakAranuM jJAna che ? samAdhAna : baMnne jJAnanI judA judA prakAranI paryAya che. abhiprAyapUrvaka dRSTikoNa pravarte teTalo-tevo saMbaMdha che. abhiprAya pramANe jJAna kAyama rahe che arthAt te prakArano pUrvagraha utpanna thAya che, je viparIta anubhavathI palaTavA yogya che. dRSTikoNa je te samaye hetu / uddezya anusAra pravartato jJAnano paryAya che. - A prakAre be vacce taphAvata che. (1790) navembara - 1998 jijJAsA ? samakitanI sparzanA thaI hoya ane tethI kevI dazA hoya ? -te mumukSu potAnA kyA anubhavathI kahI zake ? samAdhAna : yathArtha mumukSutA hoya, tyAM hita - ahitarUpa pariNAmo cAlatA anubhavamAM samajAIne teno viveka Ave che, te jJAnanI nirmaLatA, moha ane kaSAyanA upazamathI hoya che. - evo prakAra samaktimAM paNa hoya che. - Ama samAna prakAranA anubhavathI samaktinuM spharavuM ane dazAne mumukSu kahI zakavA yogya che. - 1. bIju, sapuruSanI oLakhANa thavAthI temanA pratye paramabhAve bhakti - premarUpa thavAthI potAnI saMsAra pariNati zAMta thaI hovAthI udaya--prasaMgo ane udaya bhAvomAM, yathArtha udAsInatAno anubhava jJAnInA samyak vairAgyane pIchANe che. -2 pote samyaka prApti arthe prayatna - prayoga kare che te prakAranA anubhava uparathI jJAnIpuruSanA alokika puruSArthathI utpanna samakitane kahI zakavA yogya che - 3. cAlatA vikalpomAM AkuLatA, malinatA ane viparItatAnA anubhavathI, pratipakSe jJAnI puruSanI zAMta, pavitra ane aviparIta (samyaka) dazA samajAya che ane AtmazAMtinI parakha hoya che. kAraNa amuka aMze (darzanamohanI maMdatAnA pramANamAM zAMtino anubhava, yathArtha samAdhAnapUrvaka thavAthI, samakitanI sparzanA ane dazA kahI zake che. (1791) Vanubhava zakti dareka jIvane hoya che. temAM saMjJI paMcendriya jIvane vicAra sAthe anubhava zakti hovAthI pAramArthika vivekapUrvaka svAnubhava karI zake. jJAnaguNa zuddha svarUpane anubhava karavAno che. tadarthe pariNamana, nijamAM nijano anubhava kare - tema, keLavavuM jarUrI che. jethI paribhramaNa Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 anubhava saMjIvanI maTe. anAdithI paramAM nijano anubhava karI saMsAra paribhramaNa thaI rahyuM che, nijAvalokana dvArA anubhavazakti keLavIne jJAnaguNa' pragaTa karavA yogya che, te sivAI anya prakAre zuddha svarUpanI prApti nathI. (1792) jJAna zabda vAcaka che, jJAnabhAva tenuM vAcya che. jyAM zabda sAdhana che, tyAM te jJAna padano artha jJAnanA anubhavathI sAdhya thavo te jJAna - padArthanuM bhAvabhAsana che. jJAnanuM potArUpe bhAvabhAsana thatAM ja sahaja jJAnarasa - Atmarasa utpanna thAya che. Ama jinavANIno upakAra thAya che. (1793) svarUpanI upAdeyatA vAstavikapaNe svarUpa-sanmukha thavAmAM che. heya - upAdeyanA vikalpanI dizA svarUpathI vimukha che, upayoga svarUpa sanmukha thatAM je svarUpa jANavAmAM Ave che te sarvasvapaNe upAdeya che'--ema jANavAmAM Ave che. - evA kheMcANamAM anya sarva dravya-bhAvothI udAsIna thavuM sahaja che. upAyabhUta evuM nirvikalpa abheda anaMta mahimAvaMta svarUpa pratyeno mahimA vRddhigata thaI, nirvikalpa svarUpAkAra svasaMvedanabhAve amRtarasanuM pAna karAve che. heya-upAdeyanuM A samyaka svarUpa che. (1794) zrutajJAnamAM svarUpano anubhava karavo tene bhAvazruta kahe che. dravyazrutanA vAgyano anubhava karavo eTale ke paramAtmA upAdeya che,' - evA dravyazrata dvArA nija paramAtmAnI upAdeyatAsAkSAt upAdeyatA bhAvamAM thavI - te bhAvakRta che. nija paramezvarapadano sAkSAtkAra te ja samyaka upAdeyatA che. athavA anubhavakALe ja paramapada upAdeya thAya che, jyAM sudhI heya upAdeyano vikalpa che temAM, tyAM sudhI kharekhara svarUpa upAdeya thayuM nathI. paraMtu zrutajJAnamAM abheda svarUpano abheda anubhava thavo te bhAvakRta che. te amRtarasa che. te ananyarucithI paramapremathI AsvAdana karavA yogya che. (1795) samAdhAna be prakAre che. (1) yuktithI, manobaLathI ane niyayabaLathI je samAdhAna thAya che, te kRtrima hovAthI sthAyI - kAyamI TakatuM nathI. chevaTe asamAdhAna ane azAMti-kaleza utpanna thayA vinA raheto nathI, kAraNake teno AdhAra para saMyoga ane rAga che, ane te baMnne asthira ane asthAyI che. uparokta samAdhAnathI pratikULatA uparathI upayoga palaTAvI zakAya che, paraMtu rAgathI ekatva toDI zakAtuM nathI. 2. sarvAga samAdhAna svarUpa AtmAnA AdhAre je samAdhAna thAya che, te sahaja samyaka samAdhAna Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 457 che. sarva paradravyathI ane parabhAvathI bhinna jJAnamaya AtmAnA avalaMbane sahaja samAdhi rahe ane rAganuM ekatva toDavA bhedajJAnano prayoga eka mAtra sAdhana che. tenAthI zAzvata zAMti prApta thAya che, kAraNake tenI siddhi AtmabaLathI che. (1796) jijJAsA : mumukSu tatvajJAnano abhyAsa, pUjA-bhakti, dAna Adi karavA chatAM mArga maLato nathI, tenuM zuM kAraNa ? karavA jevuM zuM rahI jAya che ? samAdhAna H uparokta bAhya sAdhana karavA chatAM, paralakSa hovAthI mArga avarodhaka evA pratibaMdhaka bhAvo pratye dhyAna jatuM nathI. ane eka laye aMtaranI bhAvanApUrvaka je tIkho-karaDo puruSArtha upaDavo joIe te upaDato nathI, ane tenI khaTaka AvavI joIe, te na Ave to mArga kyAMthI maLe ? upadeza pariNamavA arthe prApta upadezane prayogAnvita karavo joIe. ane te mATe satata puruSArtha cAlavo joIe to kArya thAya ja, mArga maLe ja. evI jJAnI-anubhavI puruSoe khAtrI (geraMTI) ApI che. (1997) jijJAsA : pratyakSa jJAnInA yoge parama satsaMga prApta thayA pachI svarUpanI oLakhANa thavA arthe kevo prayAsa apekSita che ? samAdhAna : svarUpanI oLakhANa e bIjajJAna che ane samyaktvanuM aMga che. kemake svabhAvanA saMskAranuM kAraNa hovAthI tenuM mahatva ghaNuM che. te oLakhANa jJAnalakSaNa ke je svasaMvedanarUpa che, te dvArA thAya che. lakSaNathI lakSita thayeluM nija paramAtma padanuM lakSa maTatuM nathI ane svarUpa lakSe thayela sAmAnya jJAnanA AvirbhAvathI (vizeSa jJAnanA tirobhAvapUrvaka) paramArtha nirvikalpa samyakdarzana ane svAnubhavanI prApti che. vedanabhUta evuM je jJAnalakSaNa, te sarvakALa jIvone pragaTa che, chatAM jJAnanI nirmaLatA ane sUkSmatAnA abhAvane lIdhe mAlUma paDatuM nathIH arthAt bhrAMtine lIdhe AvaraNa prApta hovAthI mAlUma paDatu nathI - te dUra thavA arthe yathArtha prakAre vibhAvarasa maMda paDavo ghaTe che. temaja gme tevA udayakALe rasa tIvra na thAya tenI jAgRti rahevI ghaTe che. vibhAva 2sa maMda thavA mATe jJAnIpuruSanI acala pratIti sameta svacchaMda nirodha bhakti ke je bhaktinA sadbhAvamAM saMsAra bhakti - saMsAra pariNati bhedAya ane virakti sahaja (udayamAM) rahe. bIjo prayoga nija pariNAmonuM satata avalokana rahevuM te che, ke je avalokananA abhyAse jJAna sUkSma ane nirmaLa thaI jJAnavedana sudhI pahoMce, jenA AdhAre svarUpa oLakhAya. avalokanano abhyAsa vibhAvarasane tatkALa toDe che, jethI darzanamoha yathArtha prakAre hAni pAme che, ahIM jJAnabaLa sahaja vadhavAthI manovikAra rUpa mana mAMdu paDe che ane bhedajJAnanA stare manojaya yathArtha prakAre thAya che. (1798) Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 anubhava saMjIvanI jijJAsA : je samaye svarUpanI oLakhANarUpa bIjajJAnanI prApti thAya che, tyAre pariNAmo kevA hoya che ? ane bIjajJAna prApta thayuM, te kyA lakSaNothI samajAya ? samAdhAna : pratyakSa jJAnInA yoge deva, guru, zAstra ane satpuruSano nizcaya thayo che jene, ane svarUpanI aMtara khoja- te rUpe apUrva jijJAsAthI kaSAyarasa atyaMta maMda thayAM che, te jIva jJAnInA nirmala vacana ane ceSTA dvArA vedanabhUta jJAna lakSaNanA AdhAre, aMze rAganuM avalaMbanano abhAva karIne jJAna vedananI pratyakSatAnA anubhavAMze pUrNa svabhAvano nirNaya kare che. tyAre jJAnamAM spaSTa pratIti upaje che kemake A nirNaya savikalpadazAmAM thayo hovA chatAM rAgamAM rAgathI thayo nathI, paraMtu AtmAthI AtmAno AtmAmAM thayo che. svarUpa nizcayathI nizcayabaLa-jJAnabaLa pragaTe che, te caitanya vIryanI phuraNA che. puruSArtha, nija nidhAnane jovAthI, svarUpa sanmukha thaI uchaLe che. svarUpanI ananya ruci ane phATaphATa svarUpa mahimA ghUMTAyA kare. upayoga vAraMvAra udayamAMthI chaTakIne svarUpane lakSa svarUpa sanmukha thayA kare- AvI samyaka sanmukha dazA thAya, tene "vaha kevaLako bIja jJAnI kahe." (1799) AtmakalyANanI avagADha bhAvanA vinA tatvajJAnano abhyAsa zuSkajJAna, svaccheda ane ati parINAmIpaNuM vagere doSane utpanna kare che. tevI sthitimAM jIva potAnA svarUpano jJAyaka svabhAvano vikalpa kare che, to paNa temAM TakI zakato nathI. koI jIva haTha vaDe jJAyakanA vikalpo karI, vikalpa caDI, TevAI jAya che, to bahu phasAI jAya che, kemake tene te haThathI paDelI Teva, sahaja dazA lAge che. tyAM bhedajJAnanA prayogano tathArUpa puruSArthano, abhAva hovAthI svAnubhavanI prApti thatI nathI. mULamAM prayojananI dRSTino abhAva hovAthI te paNa avagADha bhAvanAnA abhAve jIva bhUlamAM / mithyAtvamAM rahI jAya che. (1800) udayabhAvomAM vajana na javuM joIe. vajana javAthI mukhyatA thaI teno Agraha thAya che, te te bhAvomAM rasa vRddhi thaI Akho AtmA tyAM rokAI jAya che. jyAM chevaTa pramatta - apramatta samasta paryAya uparathI ja potApaNuM uThAvI ekamAtra saMpUrNa vajana devA yogya evA nija paramapadanuM je vajana rahevuM joIe, tyAM sAmAnya udayamAM vajana rahe to svabhAva upara vajana devAno avakAza raheto nathI. - Ama vajana devAnI bhUlathI pariNAmano pravAha UMdhI dizAmAM badalAya jAya che. sAcI vAtano Agraha -e bhUla nathI evA abhiprAyathI bahubhAga (prAya AvI bhUla thavAnuM mULamAM bane che, sUkSma vicAravAno jIva hoya to tene te samajAya che, bIjAne samajAtuM nathI. mArga avarodhano A eka prakAra che. (1801) Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 vim anubhava saMjIvanI - jijJAsA : tiryaMcane samyakdarzana - svAnubhUti pragaTa thAya che, tyAM tatvajJAnano abhyAsa ke zraddhA, jJAna, cAritryanI spaSTatA ughADa jJAnamAM nathI, chatAM te jIvane kaI rIte kArya sadhAya samAdhAna : tatva saMbaMdhI vicAra jJAna te bAhyajJAna che ane anubhavamAM AvatA bhAvonuM bhAsana thavuM te aMtara jJAna che. bAhyajJAna be prakAranuM che. svalakSI ane paralakSI. paralakSI aMgapUrvanuM jJAna niSphaLa jAya che. svalakSI alpajJAna paNa aMtarajJAna hovAthI prayojana sAdhatu thaku saphaLa thAya che. tiryaMca paNa zAMti - azAMtine anubhavIne oLakhIne azAMta evA vibhAva bhAvothI khasI, zAMta svabhAvI jJAnabhAva prati vaLe che. te sAcI zAMtine oLakhe che ane bhedajJAna karIne svAnubhUti pragaTa kare che. saMzI paMcendriya jIva sukha-duHkhanA prayojanane samajI, prayojanane mukhya karI prayojanane sAdhavA sakSama che. jethI saMzI tiryaMca svAnubhava kare che. (1802) mumukSujIva pratikULatAne avagaNI, paribhramaNathI mukta thavA prayAsa / prayoga kare, temAM hArato nathI kAraNake pratikULatAnuM duHkha, paribhramaNanA duHkha samudra pAse eka biMduthI paNa ochuM che. ane puruSArthanA phaLamAM anaMtasukhanI prApti arthe alpa duHkha sahana karavuM paDe athavA pratibaMdha (kuTuMba, zarIrano mUkavo paDe to temAM zuM ? - tevI samajaNa hoya che. jethI prayoga ane puruSArthamAM umaMga ane ullAsa varte. je hArI jAya che tene prAyaH tevI samajaNa hotI nathI. tyAM kRtrima prayAsa hoya che. (1803) "huM jJAnamAtra chuM" - evA svarUpa sAvadhAnInA pariNamanamAM bhedajJAnanI siddhi che. ane svAvalaMbanathI AtmAne ekatvano anubhava thAya che. savikalpa dazAmAM bhedajJAnarUpa pariNamana udayane niSphaLa kare che. arthAt udaya pratye udAsIna kare che, jethI udayanI asara AtmAne thatI nathI. A saMsAra karavAno amogha anubhava siddha upAya che. (1804) /kuTuMba pratibaMdha mithyAtvane daDha kare che. jethI prApta parama satsaMga niSphaLa jAya che. satsaMganA cAhaka jIve kuTuMbanI cAhanA mUkavI ghaTe che. tatvajJAnano abhyAsa karavAvALA jIvanuM, prAyaH paribhramaNa - durgatinA kAraNarUpa A mahAdoSa prati dhyAna nahi jatu hovAthI, te abhyAsa niSphaLa jAya che. bahAramAM vyavasAyaAdithI nivRtti laI, mokSamArga pAmavA, koI jIva dharma pravRti kare che, AvI eka bAju suMdara hovA chatAM, bIjI bAju kuTuMba pratibaMdhaka pariNAmono pADe dharma pravRttinA ghAsanA puLAne cAvI jAya che, ane aMdhajananI mAphaka jIvane tenI kAMI khabara paNa paDatI nathI !! kuTuMbIo pratye potApaNAthI sneha te kuTuMba pratibaMdha che. saMsAramAM te sAva sAdhAraNa Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 anubhava saMjIvanI (Normal) thaI gayela che, jethI tenI bhayaMkaratAno jarApaNa khyAla, tatvanA abhyAsI jIvone paNa, Avato nathI ! svalakSanA abhAvamAM, jIva vaMcanAbuddhie ukat prakAre, durlabha manuSyabhava mithyAtvane TALyA vinA ja gumAve che !!! (1805) Disembara 1998 ? AtmakalyANanI alpabhAvanA arthAt IcchAthI jIva parama satsaMga ane satzAstrano paricaya kare che, paraMtu aMtaranI kharI bhAvanA nahi hovAthI, pAramArthika lAbha thato nathI. te hAthamAM AvelA amUlya ratnane paribhramaNanA samudramAM mUkI devA jevuM che. kemake AvI amUlya takanuM jo jIvane mUlyAMkana thaI, kharI bhAvanA pragaTa thAya, to jarUra AtmakalyANa thAya ja. - sarva anubhavI puruSono A anubhava che, sAkSAtkAra che. kharI bhAvanA pragaTa thatAM jIvane AtmakalyANanI laganI lAge che, jethI eka laye tenuM ArAdhana thAya che. (1806) -- pAtratAvAna jIvane AtmahitakArI evAM guru vacana divya amRtanI zItaLatAno anubhava karAve che. je paramotkRSTa zAMta zItaLatA (svarUpamAMthI) pragaTa thavAnuM lakSaNa che. (1807) * samyak nirdoSatA e jinezvaranA mArganI suMdaratA che ane e mArga zAMta amRtarasanI sugaMdhathI maghamaghe che. cA jIvane te priya na hoya !! priya na thAya ! (1808) aMtaraMgamAM jJAna svayaM' utpanna thAya che, ema pote apUrva jijJAsAthI - parathI ane rAgathI udAsa thaI, - jue to jJAnanI nirAlaMba nirapekSatA anubhavAya che, eTale ke potAnI sahaja saMpUrNa svataMtratA, bhinnatA, asaMgatA, (nirlepatA), nirvikAratA (zuddhatA), nirUpAdhitA, sahaja kAryazIlatA, jovAmAM Ave che. A rIte jJAnathI svayaMnuM avalokana thatAM jJAnanI vyApakatA, vedakatA ane pratyakSatA mAlUma paDe che. jJAnasvarUpI AtmAne A rIte' jotAM moha upara vijaya prApta thAya che. paramAM ekatva ane kartRtva maTe che; Asaktino sahaja abhAva, svarUpa sukha pratye kheMcANa thavAthI thAya che. (1809) - prayojananI dRSTivALA jIvano upayoga potAne lAgu paDatA upadeza upara jAya che, tyAre te potAthI, potAnA lAbha-nukasAnane samajIne potAno sudhAra karavAnA abhiprAyavALo hovAthI tene yathArtha sudhAra / amalIkaraNa zIghra ja thAya che. ukta abhiprAyanI bhUmikA bodha prAptinI yogya bhUmikA che. Ama hovAthI, AtmArthIe upadeza prApta thavAnA prasaMge, potAnA pariNamanane Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 461 lagatI - sparzatI je koI vAta Ave tyAre svalakSe teno aMgIkAra karavo, satkAra karavo. (1810) paralakSano aparAdha bahu moTo che ke je nija paramAtmAnuM lakSa choDIne thAya che. kharekhara lakSa karavA yogya to aMtaramAM AnaMda sAgara che, jenI upekSA ane anAdara karIne jIva paralakSa kare che. A aparAdhano jIvane khyAla Avato nathI; tethI A aparAdhane jIva haLavAzathI le che. tethI A doSa cAlu rahe che ane A kAraNathI jIvane upadeza caDato nathI. jIve bIjA pratyenI bhAvanAnA bahAne paNa paralakSa karavuM yogya nathI. te vaMcanAbuddhi che. tethI tevA tevA prakAramAM jAgRti rAkhavI yogya che. (1811) AtmasvabhAva samajavo te eka vAta che ane te grahaNa thavo te bIjI vAta che. svabhAvane mAtra vicAra kakSAmAM / zreNImAM rAkhavo - te yogya nathI. kemake te anubhavane yogya che arthAt anubhavanIya che. tethI tene jovAno prayAsa karavo joIe. jema agninA eka taNakhAmAM tenI bALavAnI asIma zakti jovAmAM Ave che, tema vartamAna jJAnanI paryAyamAM anaMta sAmarthya dekhavAmAM ane dekhIne bhAvavAmAM AvatAM, temAM tadAkAra thavAthI svabhAva pragaTa thAya che. (1812) /jijJAsAH jJAnI puruSa prati prIti - bhakti thayA vinA upadeza pariNamato nathI.'- kRpALudevanA A vacanAmRtamAM prIti ane bhaktinuM svarUpa / lakSaNa kevuM hoya ? samAdhAna: bIjA sarvakArya ekkora kare te prIti che ane upakArabuddhithI sarvAdhika mukhyatA thAya tene bhakti kahe che. upadeza pariNamIta thavAnI A khAsa yogyatA che. (1813) potAnI bhUmikA samajayA vinA, mAtra dhAraNA jJAnathI koI jIva, samAdhAna kare, tyAre vartamAnamAM tene kaSAya maMda thAya che. paraMtu AtmadazAmAM tenuM pariNamana AvatuM nathI. paraMtu tethI moTuM asamAdhAna Ubhu thAya che. jenuM nirAkaraNa potAnI meLe thavuM ghaNuM kaThaNa thaI jAya che. tathApi jIva khojI hoya to mArga maLavo saMbhava che. dhAraNAthI prApta samAdhAna mithyA samAdhAna che je mithyAtvane daDha-baLavAna kare che. jethI tyAMthI chUTavuM vadhAre muzkela thAya che. ' (1814) jijJAsAH bhedajJAnanA prathama tabakka, paradravya ane parabhAvathI bhinnatA kaI rIte Ave che ? samAdhAna : bhedajJAna bhale savikalpa dazAmAM hoya che, tathApi te vikalpAtmaka nathI, prayogAtmaka che, tenI zarUAtamAM, mAtra bhinnatAnA vikalpomAM vicAromAM nahi rokAtA, jJAnanI svataH svataMtra Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 anubhava saMjIvanI utpanna thavAnI kriyAnA anubhava dvArA bhinnatA bhAsavI joIe. nijAvalokana vaDe, potAnuM jJAna Apo Apa utpanna thatuM anubhavAya tyAre te jJAnAkAre (sAmAnya jJAnarUpe) anubhavAya che, ahIMthI svAnubhavanI zreNIno prAraMbha thAya che. zeyAkAra jJAna ane zeyono Apo Apa vyavaccheda thatAM jJAnanI svayaMmAM vyApakatA avalokavAnuM AgaLa sugama thAya che. jethI bhedavijJAnano vikAsa thAya (1815) e jo jIvane aMtaramAM pote ja anaMtasukhadhAma' bhAse to ahorAtra tenuM ja lakSa rahyAM kare - te yathArtha bhAvabhAsananuM svarUpa che, athavA vAstavikatA che. nahito kalpanA che. A guNanidhAnano prema che. jema tIvra duHkhajanaka ciMtA vismaraNane yogya nathI, - vismaraNa thaI zakatuM nathI, karavA Icche topaNa to anaMta sukha dhAmanuM vismaraNa kema thAya ? (1816) R jJAnakriyAnA AdhAre jJAna svabhAvanuM grahaNa thatAM paradravya ane parabhAvathI bhedajJAna thAya che, ane e prakAre bhedajJAnapUrvaka para sAthenI AdhAra buddhino nAza thAya che. AdhArabuddhino abhAva thavAthI ekatvabuddhi, kartabuddhi, bhoktA buddhi ane sukhabuddhino paNa sAthosAtha nAza thAya che. ane Atmazuddhi - svarUpa nirmaLatA pragaTa thAya che. jJAnakriyA svataH ja niraMtara thayA kare che, tevo aMtaraMgamAM bhinnatAno anubhava kartavya che. (1817) uttama mumukSune aMdaramAM bhedajJAna ane bahAra svacchaMda nirodha bhakti, darzanamohano anubhAga ghaTavAnuM ane nirmaLatA utpanna thavAnuM kAraNa che. guNa ane guNavAna pratyeno prema nija AtmaguNono prema che. tethI bhakti premarUpa hoya che. rAgarUpa hotI nathI. (1818) - yathArthatAmAM guNadoSanI tulanAtmaka mati hoya; jemAM nAno doSa moTo na dekhAya ane moTo doSa nAno na dekhAya. AtmArthIne sahaja ema hoya. chaghasthane guNo saMpUrNa pragaTa thayA hatA nathI; paraMtu dharmane ane dharma pAmavA yogya jIvane moTA doSa pahelA jAya che athavA moTo guNa pahelA pragaTa thAya che, tenI tulanA karavAmAM arthAt te viSayamAM vajana devAmAM jo bhUla thAya che, to te viparyAsane sUcave che. je viparyAla AtmArthane pratikULa che; vA mArga pAmavA mATe avarodhaka (1819) V_upadezabodha prAyaH paryAya sudhAranA hetuvAdarUpa che. Atmahita-ahitanA vivekanuM te prakaraNa hovAthI tyAM jJAna-pradhAnatA che. ahIM eTaluM vajana na javuM joIe ke je samyakdarzanathI pratikULa Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 463 jAya. samyaphadRSTi paryAyamAM ahamabhAvAno nAza karIne pragaTa thaI che. tethI samakitI jIvano paryAya saMbaMdhI viveka paNa paryAyamAM ahaMbhAvano utpAdaka hoto nathI. dravya svabhAvamAM ahabuddhi acalita rahIne paryAyamAM sUkSma aviveka paNa na thAya tevA abhiprAyapUrvaka bhUmikA anusAra jJAnanI AcaraNa/ pravartanA hoya che. samyakatvanuM A eka lakSaNa che. jenI vizALatA vizALa evA upadezabodhamAM sarvatra hoya che. je adbhuta che. (1820) satu-zravaNa AtmakalyANanI atyaMta bhAvanA sahita svalakSe thavuM ghaTe che, jethI prayojanano dRSTikoNa sAdhya thAya. nahito zravaNa . azravaNa baMnne sarakhuM che. uparokta bhAve zravaNa-krame karIne bhAvazruta pragaTavAnuM kAraNa bane che. anya prakAranuM zravaNa niSphaLa thAya che. (1821) vprayogano viSaya prayoganI bhUmikA prApta karIne prayogAtmakapaNe samajAya to teno pAramArthika lAbha thAya che. te pahelAM kevaLa buddhigocara karavAthI tenI kalpanA thAya che. kalpanA viparyAsamAM pariName che ane viparyAsa duHkhanuM kAraNa che. tethI aparipakava avasthAe prayoga samajAyAno saMtoSa thavo na ghaTe. tethI gRhita mithyAtva thavAnuM jokhama che, je ati gaMbhIra che. kalpita bhAva daDha thavAthI, tenAthI mukta thavAmAM ati parizrama lAge che. (1822) tatvajJAnano abhyAsa prAyaH buddhijIvI jIvo kare che. dravyadbhuta vastu svarUpanI vyAkhyA che. tethI vyAkhyAtmika jJAna (Theoretical Knowledge) prApta thAya che. paraMtu AtmajJAna to anubhava jJAna che, tethI pAtra jIva anubhava paddhatie tatva abhyAsa kare che. ane svAnubhava prApti kare che. dravya zrutamAM prayoganI preraNA hoya che. te uparathI pAtra jIva prayoga paddhatine pakaDe che. mAtra vicAra paddhatimAM prayogano viSaya vicArathI - buddhithI buddhigocarapaNe samajatAM kalpanA thAya che . ane tethI viparyAsa utpanna thAya che. viparIta jJAnathI AtmazAMtinI prApti nathI, anAdi AkuLatA maTatI nathI, paraMtu duHkha-AkuLatA phaLe che. yathArtha svAdhyAya paddhatinA abhilASI jIve A vicAravA yogya che. (1823) jyAM sudhI prayojanabhUta viSayamAM viparyA hoya tyAM sudhI puruSArthanI dizAsvarUpa sanmukha thatI nathI. tevuM vastusvarUpa che. evA prayojanabhUta viSaya deva, guru, zAstra, puruSa ane svarUpa prAptinI vidhi - kAryapaddhati che. navatatvamAM ekapaNa tatvano viparyA hoya to jJAna samyaka na ja thAya (1824) Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 anubhava saMjIvanI / saMsAramAM jIvane pUrvakarmano sadAya udaya rahe che. prAyaH jIva, svarUpa sAvadhAnInA abhAvamAM, duHkhI thaI navA karma bAMdhavAnuM nukasAna kare che. jo jIva mukta thavAno abhilASI hoya to prApta udayanA nimitte Atma pratyayI puruSArtha karI saMsAra tarI zake che. tethI udayathI akaLAvAnI jarUra nathI paraMtu udayano lAbha levA yogya che. - A kharI jIvanakaLA che. (1825) jAnyuArI - 1999 - koIpaNa zeyanuM mAtra bAhyajJAna (jJAna vizeSa)mAM pratibiMba paDe che, je mAtra jJAnanI sapATInI upara upara ja zIdhra vilaya pAmavA yogya hoya che. te ja vakhate pote to akhaMDa jJAna piMDa - niviDa jJAnanuM daLa, jJAnanA saMvedana sahita bhinna ja rahe che. - Ama bhinnatAnI mukhyatAmAM vartavuM te nirUpAdhika thavAno samyaka upAya che. te ja dharma dhyAnarUpa dravyAnuyoganuM pariNamana ke je zukala dhyAnanuM kAraNa che. ' (1826) / jijJAsA : aMtarmukha kema thavAya ? kevI paristhitimAM sahaja thavAya ? samAdhAna : bahirmukha bhAvomAM je jIvane AkuLatA vedAya, vikalpamAtramAM duHkha lAge, thAka lAge ane jJAna sukharUpa bhAse, "jJAnamAtra bhAva kaSAya rahita hovAthI sukharUpa bhAse, tyAre jIvanI sukha mATenI apekSAvRtti sukha pratye sahaja vaLe eTale bAhya padArtho prati AkarSita hato te upayoga, udAsa thaI - upekSita thaI jJAna sAmAnya ke je svayaM vedya vedakabhAve che, temAM vaLe che. te ja jJAna vedanA che. je Atma-vedanarUpa che. A rIte AtmA jJAna-vedanAmAM vedyo jAya tevo che. (1827) ke vyavahArane vyavahAranA sthAne zrI vItarAge sthApIta karela che. je AtmahitArthe yogya lAge che, saMmata thAya che. nizvaye teno niSedha samyaka che. - AvI ja jina nIti che. vyavahAranA aneka bhaMga-bheda che, je heya - upAdeyanA dRSTikoNathI vicAravA yogya che. kyAMya ekAMta kartavya nathI. tathApi dharmAtmAnuM samyapha ekAMta ke je nija paramapadanI prAptinuM hetubhUta che, te traNekALe vaMdanIya che. temanI ArAdhanA jayavaMta varte che (1828) che aho ! jJAnIno viveka ! jene potAnA upakArI mumukSu pratye paNa vinaya - namratA sahaja udbhave che; je namratA ja svayaM temanI mahAnatA che. jarApaNa potAnA guNonI mukhyatA thatI nathI. ahIM eTalo vinaya bhAva che ke nimittanI mukhyatAmAM upAdAna gauNa thAya che to paNa avaguNa upajato nathI ! kevI agama-nigamanI ghaTanA che ! mumukSujIvane paNa AtmAnI nirmaLatA arthe Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 465 upakArI zrIguru pratye parama bhakti bhAva upaje tyAre nimittanI mukhyatA thAya che, je kharekhara AtmAnI mukhyatA che. ema samajavA yogya che. (1829) udAsInatA, vairAgya, nIrasatA bhUmikA anusAra hoya che. jenI yathArtha prakAre zarUAta paribhramaNanI ciMtanAthI thAya che ane jema jema mumukSatA vardhamAna thAya che tema tema udAsInatAnIrasatA paNa vadhatI jAya che. tenuM lakSaNa e che ke anukuLatAmAM paNa gamavA paNuM na hoya, ane saMsAra pratyayI pariNAmo thatAM jIvane kAyarapaNuM AvI jAya. yathArtha viraktithI anaMtAnubaMdhI kaSAya ane darzanamohanI zakti ghaTatA abhAva thavAno avasara Ave ane mokSamArgamAM praveza thAya. oghasaMjJAe bAhyadRSTie ayathArtha vairAgyathI mokSamArganI prApti nathI. temaja averAgya dazAe - vairAgya vinA paNa mokSamArganI prApti nathI. mokSamArgamAM zuddha svarUpano anubhava ja vairAgyano ane sarva udaya prasaMgamAM samabhAvano utpAdaka che. zuddha jJAna chUTuM ja anubhavAya tyAM sahaja nIrasatA rahe. (1830) kALalabdhi pAke tyAre jIva paramArthamArga pratye vaLe che. tema thavAmAM jIva pote ja kAraNa kAryarUpe che. tenI yathArtha samaja kALalabdhi jenI pAkI nathI tene hotI nathI. jene kALalabdhi pAkI che, tene tenI yathArtha samaja hoya che. ane te kALe sahaja puruSArtha ane nimittAdi hoya che, tenuM badhA paDakhethI samAdhAna paNa Ave che. je jIva kALalabdhi prApta thayA pahelA AgamathI te viSayanI dhAraNApUrvaka potAnA mATe kALalabdhino AdhAra lya che. te bhUle che, mArga / upAyanI bhUla kare che. jJAnI paNa kALalabdhino AdhAra letA nathI, paNa tenuM jJAna temane hoya che. (1871) - parama satsaMgamAM anupama ane alabhya evo apUrva AtmakalyANakArI upadeza spaSTapaNe prApta thAya che, topaNa je jIva AjJAMkita bhAve te satsaMgane upAse nahi, to teno pAramArthika lAbha jIvane prApta na thAya-tethI ema siddha thAya che ke AjJAMkitapaNuM - e jJAnanI nirmaLatAnuM kAraNa che. saMpUrNaAjJAMkitapaNuM jene Ave che, tene parama satsaMgayoganuM sAcuM mUlyAMkana thayuM che athavA nija hitanI sAcI sUjha AvI che. jenA phaLasvarUpe jIvane avazya jJAna prApti thAya che ane saMsAra tarI jAya che. saMpUrNa AjJAMkitapaNAthI sarvArpaNabuddhi thAya che. jethI mohane rahevAnuM koI ThekANuM - AdhAra rahetuM nathI, te jIva AjJAmAM ja ekatAna hoya che. (1832) Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 anubhava saMjIvanI koI koI dharmAtmAne zrutajJAnanI labdhi hoya che. pUrve dravyazrutanI upAsanAthI prApta vizuddhinA phaLasvarUpe aneka vidha prakAre labdhi utpanna thAya che, je prAyaH jinazAsana vRddhikara hoya che. labdhi e jJAnanI Rddhi che, jenuM kAraNa AcaraNa - saMyama Adi hovA yogya che. jJAnanI svarUpa grahaNa zakti te jJAnanI siddhi che. (1833) dravyAnuyoga ane adhyAtmanI game tevI spaSTa samajaNa hoya, paraMtu aMtaraMgamAM te bhAvonA anubhavapUrvaka bhAvabhAsana hoya, to ja tenI yathArthatA che, nahi to oghasaMjJA athavA paralakSI jJAnanI spaSTatAnuM sArthakapaNuM nathI. tevI samajaNamAM anyathA pariNamana thavAnI saMbhAvanA che. anubhavayukta samajaNa paramArthane sAdhe che. (1834) 4 AtmasvarUpanA abheda anubhavamAM, bhedabhedanuM jJAna samyapha prakAre thaI jAya che, arthAt abhedanuM avalaMbana levAya che ane bhedonuM jJAna sahaja thAya che. te pahelAM zAstrasiddhAMtathI bhedabhedasvarUpa vastune barAbara samajavA chatAM, te samajaNa kALe vikalpa ane vikalpanuM ekatva utpanna thatuM hovAthI, vikalparUpe potAnuM anubhavana ane bhedanuM avalaMbana levAya che. ahIM avalaMbananI ane anubhavanIbaMnne bhUla che, tethI te jJAna mithyA che; aparipakava paNa che. tethI ja jJAnIoe anubhava . paddhatinI mukhyatAthI bodha Apyo che. svarUpanuM bhAvabhAsana thatAM bheda ane vikalpa gauNa thaI jAya che ane abheda svarUpanA lakSe puruSArthanI gati ane bhedajJAnanI prakriyA sahaja bhAve varte che. jethI vikalpanuM ekatva ane adhyAsa nivRta thaI abhedasvarUpanA anubhavane sadhAya che. (1835) tIrtha pravRtinI zarUAta bhagavAna zrI RSabhadeva svAmI dvArA vratAdi vidhi vaDe thaI ane muktigAmI evA zrI zreyAMsakumAra dvArA dAna-vidhi vaDe thaI. jenI paraMparA vartamAnamAM cAlu che. vrata-saMyama upAsatA udAsInatAnI prApti thaI, AtmamArga - adhyAtmamArga sugama thAya che arthAtu Asaktino avarodha dUra thAya cheH dAna - prApta saMyogonuM svAmitva chUTavAthI udbhavato sva svarUpamAM svAmitva bhAva - Ama baMnneno sumeLa dharma ane dharmaprabhAvanAmAM pariName che. (1836) V jene jIvanuM svarUpa samajAya che, tene koI vyakti pratye dveSabuddhi thaI Sa Avato nathI, saMsArIne duHkhI joI karuNA Ave che, mokSamArgI ke mArgecchAvAna joI prema-vAtsalya Ave che, parameSTipada prApta jIva pratye pUjya bhAva Ave che. yathArthatAmAM AvuM sahaja hoya che. (1837) Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 467 // sat-zravaNano bhAva rahe te sAruM che, sat-zravaNamAM ullAsa Ave te vadhu sAruM che, tathApi te pUratu nathI. arthAt teTalethI aTakavuM na joIe. satna piraNamana thavA arthe puruSArthathI teno prayoga thavo ghaTe nahito badhuM (zravaNa ane ullAsa) niSphaLa jAya. athavA eTalI hade ullAsa Avavo joIe ke te AgaLa vadhI prayogamAM pariName, tema thayA vinA rahe nahi. jene saprAptino lAbha samajAya, te puruSArtha karavA mATe pAchaLa paDI jAya. evI svakAryanI laganI lAge. (1838) - buddhinI - jJAnanI vizALatA jIvane aneka prakAranA doSa nahi utpanna thavAnuM kAraNa bane che ane je koI jIvamAM guNa hoya te samajI ne svIkAravAnuM kAraNa bane che. temaja jJAnInA vacano ane zAstra vacanonI apekSAo AtmakalyANanA pAramArthika dRSTikoNathI samajIne sAdhanAnuM kAraNa bane che. kSamA, vAtsalya ane prabhAvanA vizALatAmAMthI pAMgare che, vA janme che. (1839) karNAnuyogamAM jIvanA vibhAva pariNAmonA nimitte anaMta prakAre prakRti, sthiti Adi karma baMdhAya che, teno vistAra che. jJAnIpuruSa temAMthI paramArtha darzAve che ke koIpaNa karma baMdha anAdi anaMta nathI, tethI jIvane mokSano avakAza che. jIva koIpaNa samaye mokSa arthe prayAsa karI zake che. AthI pAtrajIvane puruSArthanI preraNA maLe che. (1840) (jJAnanA paraprakAzapaNAno niSedha kartavya nathI. paraMtu paralakSa ane parasanmukhatA ke je svane cukIne thAya che ane je jJAnano vibhAva che, teno niSedha yogya che. vAstavamAM to 'sva'nA jJAnapUrvaka paranuM jJAna sahaja hoya che. 'sva' 'para' apekSita hoya che. paranI apekSA vinA 'sva'kahI zakAtu nathI. tethI para jaNAtu nathI' tevu ekAMte na hoya. (1841) * - jijJAsA : AtmA anubhUti saMpanna evA mahAtmAonI vANI-dravyazruta Aje paNa vidyamAna che, upalabdha che, teno paramArtha zuM ? samAdhAna : je dravyazrutamAM apUrva evuM paramAtmapada ane tenI prAptino upAya spaSTa darzAvyo che, ane tene lIdhe ekAvatArI Aje paNa thaI zakAya che, tevI saMbhAvanA jANI supAtra jIvane tathA prakAranI preraNA ane vIryollAsanuM kAraNa che. AvuM baLavAna nimittatva je vacanayogane viSe rahyuM che, te nizcitapaNe pUjanIya che, abhivaMdanIya che. (1842) * bAhyadRSTivAna jIva anubhavane samajato nathI, tene anubhavanI mahimA-adhikatA AvatI nathI, Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 anubhava saMjIvanI tethI te veza (tyAga) ne, kriyAne, bhASAne, kSayopazama jJAnane, tarkane, vyaktitvane, evA evA bAhya dravya-bhAvone name che, tenI mahimA ane adhikatA kare che, jethI jJAnIpuruSanI oLakhANa thatI nathI. pUrve A jIve anaMtavAra AvI bhUlo karI che. bAhyadRSTi jIvane aMtaradRSTithI dUra laI jAya che, te vismaraNa karavA yogya nathI. (1843) >>!? V ajJAnadazAmAM jIvo upavAsa kare che, mohakaMdane majabUta kare che, paraMtu tyAM jIva kAyarasa pIe che. jyAre jJAnI upavAsa ke AhAramAM Atmarasa - jJAnarasa ke je akaSAyarasa che tene pIe che. (1844) - nI jijJAsA : samyaktva pAmavA, tyAga karavo Avazyaka che ? mumukSunI bhUmikAmAM tyAganuM mahattva keTaluM samajavuM ? samAdhAna H mAtra tyAga karavAthI samyaktvanI prApti thatI nathI. vAstavika aMzataH tyAga to mokSamArgIne pAMcamA guNasthAnathI rAgano aMze abhAva thAya, tadanusAra zarU thAya che. mumukSunI bhUmikA tyAganI bhUmikA nathI, paraMtu udaya prasaMgamAM nIrasatA-udAsInatA keLavavAnI che, jemAM koI mumukSu sArI yogyatAne lIdhe prApta saMyogonI madhye paNa udAsa rahe che. paraMtu jenI hIna yogyatA hoya, teNe jyAM jyAM je je udayamAM rasa vadhato hoya, te te prakAramAM rasa viruddha prayoga karI, mohane rasane samajI moLo pADavo joIe. anubhavI jIvanuM temAM mArgadarzana satsaMga yoge maLatAM, yathArtha prayoga thaI zake athavA bhUla na rahe tenI kALajI rAkhavA satsaMgamAM khUllA manathI pariNAmanI te viSayamAM carcA thavI ghaTe. jethI nIrasatA keLavAya. - paraMtu tyAganI bhUmikA nathI, tevuM pakaDI pararucine anumodana na thavuM joIe. ane prayogano niSedha na thavo joIe. AtmArthIne AtmabhAvanAnI pariNati thavI ghaTe, jethI sahaja udAsInatA rahe. (1845) Ion 1999 phebruArI yogano mArga viSama che. jo mana, vacana, kAya dvArA te paramAM joDAya che, to AtmAne baMdhana thAya che. ane jo svarUpamAM yogI yoga sAdhe che, to mokSa pAme che. tethI gurugame yogamArga ArAdhavo joIe. (1846) - Agama svarUpamAM pravezavA mATe che, tenA badale svarUpane choDI AgamamAM ja pravRtta rahevuM -- te viparIta pravRtti che. adhyAtma dRSTie paNa AgamamAM pravartavuM te bahira bhAva che, tathApi Agama Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 469 svarUpamAM pravezavAnI vidhi upadezatA-preraNA detA hovAthI koI eka bhUmikAmAM upakArI (svarUpamAM pravezavAnA puruSArthIne gaNyA che. bAkI mahAmunioe to AgamamAM vicaratI buddhine vyabhicAriNI kahIne - svarUpa ramaNatAnI upAdeyatAne viziSTapaNe prakAzI che, (1847) svabhAvano pratibaMdha duHkha utpanna kare che, jJAna rokAI-bIDAI javAthI mUMjhavaNa thAya che, AkuLatA anubhava jJAnane roke che ane vikalpano abhAva thaI nirvikalpa thatAM ja apUrva AnaMdano phuAro chUTe che, tAtparya e che ke jIve anya dravya - bhAvanA pratibaMdhathI mukta thavA puruSArtha kartavya che. (1848) P [ /mokSanuM kAraNa jIva dravyanuM zuddhatva pariNamana che, ane tenuM kAraNa jJAnamAM anubhava zakti che, jethI jJAna vedana che, teno, anya dravya-bhAvanA pratibaMdhathI mukta thaI.) AvirbhAva karavo te che. tene jJAnaguNa - jJAnasvabhAva jANavA yogya che. svarUpanI prApti jJAnaguNathI ja che, anya prakAre nathI. (1849). A prayoga e anubhava pradhAna pariNamana hovAthI pratItinuM kAraNa che. yathArtha vicAraNAthI tyAgAdi prayoga-paranuM parapaNuM jANIne thato prayoga, muktisukhanI pratIti upajAve che. jema jema prayoganI sahajatA thAya che, tema tema zraddhA-zAnanuM pragADhapaNuM thatuM jAya che. bhedajJAnano prayoga svasaMvedanamAM pariName che ane te sarva siddhi-zuddhinuM kAraNa che. (1850) | jijJAsA : pUrve thaI gayelA mahAtmAo-tIrthakarAdi sarvajJa vadhu upakArI ke vartamAnamAM pratyakSa AtmajJa puruSa, mumukSune vadhu upakArI ? baMnnenI bhaktino bhAva hoya che, to temAM vadhu lAbhadAyI kyo bhAva ? samAdhAna : mumukSujIvane taravA mATenuM nimittatva baMnnenA vacanomAM sarakhu che. tathApi parokSa vacananI asara karatA pratyakSa vacana svarUpa pratyenI ceSTA sahita hovAthI vadhu asara kare che. tethI jene potAnA AtmAmAM asara thAya che, tene kharI upakArabuddhi utpanna thAya che ane pratyakSa yoganuM mahatva samajAya che. A prakAre asaranA anubhavathI pratyakSa-parokSano bheda samajAvo ghaTe che. vaLI parokSa mahApuruSanI bhakti karatA pratyakSa sadgurunA sAnidhyathI uparokta asarane lIdhe bhakti-bahumAnanuM tAratamya vadhavAthI darzanamoha vizeSa pramANamAM gaLe che. te paNa anubhavathI ja samajavuM ghaTe che. (1851) Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 anubhava saMjIvanI kALalabdhinI yathArtha samajaNa, jene kALalabdhi pAkIne paramArtha sAdhavAmAM vIrSollAsa vartato hoya, tevA jIvane hoya che. te pahelAM tenI samajathI prAyaH vipariNAma Ave che. arthAt jIvano puruSArtha upaDato na hoya tevo jIva kALalabdhinuM avalaMbana laI, aTakI jAya che. Ama kALalabdhinAM ayathArthajJAnathI nukasAna thAya che. (1852) - kudaratanI akaLa kaLA ati gaMbhIra che, tema vicAravA yogya che. jenI aneka ghaTanA udAharaNapaNe jovA maLe che. jevA ke aneka mahAtmAo anyamatamAM janma pAmavA chatAM mULa mArgane chevaTa pAme che, to koI mahAna sAdhaka jIva; sAdhanAne gauNa kare tenA nimitte - temanA bAhya pariNamananA nimitte- zAsanane--jagatane anupama upakAra thaI jAya che. tenuM udAharaNa zrImad viSNukumAra munirAja prasiddha che. jemanA vikalpanA nimitte sAtaso bhAva liMgI muniono upasarga dUra thaI gayo che. bIju udAharaNa zrImad bhagavata kuMdakuMdAcAryadevanuM che. temane dhyAnamAM nirvikalpatA chUTI vikalpa (?) / bhAvanA thaI, sAkSAt tIrthaMkaradevanA darzana ane divyadhvani-zravaNanI'; utkRSTa puNyabhAvanuM phaLa paNa suratamAM ja AvyuM. mahAvidehanI yAtrA thaI, darzana-zravaNa prApta thayA ane mumukSu jagatane samayasAra Adi corAzI pAhuDa (bheTa)nI prApti thaI, jenA nimitte aneka dharmAtmAonI utpattinI paraMparA sarjANI. paropakArI pU. gurudeva zrI kAnajIsvAmI ane 5. kRpALudeva zrImad rAjacaMdradeva baMnne yugapuruSo zrI samayasArathI upakRta thayA che. mahAtmAonA vikalpo haMmezA jagatane kalyANakArI thayA che; evA mahAna AtmAonI sAdhanAnuM mahAtmA gAvAnI zakti vANImAM nathI. temanI niSkAraNa karuNAnI stuti paNa mohane gALI nAkhIne AtmasvabhAvane pragaTa kare che. aho ! aho ! (1853) jJAnI puruSanI oLakhANa thaye, jIvane yathArtha prakAre udAsInatA avazya vardhamAna thAya che. tenAM be kAraNo che. eka to jJAnI puruSanuM viraktapaNuM, jenA pratyakSa darzananI asarathI udAsInatA vadhe che, bIjuM guNano prema. guNavaMtA jJAnI pratyenA parama premathI bhIMjAyelA jIvane bIje kyAMya prema - saMsAra prema-Avato nathI. tethI udaya pratye sahaja upekSA varte che. (1854) / saMjJI paMcendriya avasthAmAM jIvane svAnubhava karI zake tevI zakti pragaTa che, paraMtu te zaktine, mohavaza parano anubhava karavAmAM kharce che, tethI svAnubhava karavAnI ayogyatA hoya che. mohathI jIva paramAM ane rAgamAM ekatvabuddhipUrvaka ati ekapaNuM kare che, tIvra rase karI ekAkAra bhAve mithyA anubhava kare che, pragADhatA ati thaI javAthI bhedajJAna karavAnI zakti-yogyatA bIDAI jAya che. tathApi mukta thavAnI aMtaranI bhAvanA thAya to bhedajJAna karavAnI yogyatA keLavI zake Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI che ane svAnubhava karI zake che. 8 mahAmunione jinadarzanathI upajatA sukhathI evo saMtoSa thAya che ke jagatanA koI padArthanI, are ! IndranA vaibhavanI paNa vAMchA thatI nathI. to abheda Atma darzanathI kevuM aciMtya sukhAmRta prApta thAya !! te gaveSaNIya che. to je jIvo jina-darzana karI mAtra puNyaphaLanI apekSA bhAve, te mULamArgathI keTalA dUra che !! ane durbhAgI paNa che ! te zocanIya che. (1856) 471 yathArtha prakAra-AtmakalyANanA lakSe prayoga karanArane tatkALa lAbha thAya che. prayoga kALe ja darzanamoha maMda thaI kaSAya rasa aMze gaLe che. tethI mumukSue dareka stare prayoga kartavya che. bhedajJAnano prayoga to svAnubhUtine pragaTa kare che. tethI Atmazuddhi arthe prayogarUpa upAya sarva zreSTha upAya che. athavA eka mAtra upAya che. jo eka layathI prayoga thAya to jIvane tadanusAra pariNatI thAya che, jethI udayakALe sahaja udayabhAvamAM maMdarase pravartavuM thAya che. ane tethI prayogamAM adhika sugamatA rahe che. pUrvanI jema prayoga agharo lAgato nathI. temaja Atma rasa ruci paNa vadhe che. (1857) - (1855) - - V jijJAsA : mumukSunI bhUmikAmAM pAtratAvAna jIvane jJAnanI nirmaLatA thAya che eTale zuM? AvI nirmaLatAnuM svarUpa zuM ? samAdhAna : AtmakalyANanI bhAvanAthI, svalakSe pote vartamAna yogyatAmAM lAgu paDe tevo upadeza avadhAraNa karyo hoya tadanusAra amalIkaraNa ane prayoga thavAthI jJAnamAM nirmaLatA Ave che. jethI jJAna nijahitarUpa prayojana sAdhavAmAM sUkSma ane tIkSNa thAya che ane vizeSa sUkSmapaNe prayojana sadhAya che, jJAnamAM nijahita saMbaMdhI viveka / sUjha vardhamAna thAya che, jJAnanI nirmaLatA vaDe prayojana sadhAya tevo dRSTikoNa sAdhya thAya che. atyaMta / paripUrNa nirmaLa evuM prayojanabhUta AtmasvarUpa je nirmaLa jJAnamAM bhAsyamAna thAya, tevI nirmaLatAnI zarUAta uparokta prakAre thaI, vRddhigata thAya che. Ama jJAnanI nirmaLatAthI parama prayojanabhUta nija paramezvara padanI prApti thAya che. (1858) upayoga svarUpa lakSe svasaMvedana prati nahi jatAM, bahAra jJeya prati kheMcAya che, temAM lAbha- nukasAnanI buddhi, sukhabuddhi athavA paramAM potApaNAnI buddhirUpa viparIta abhiprAya hoya che. jethI jIvane aMtarmukha thavAmAM avarodha rahe che. aMtarmukha thavA IcchatA mumukSune tethI svarUpa mahimApUrvaka udAsInatA apekSita che. jJAnadazAmAM to pUrva saMskArIta asthiratAthI upayoga bahAra Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 anubhava saMjIvanI jAya che. teTalo mokSamArga rodhaka bhAva jJAnIoe saMmata karyo che. parasattAnuM aMze avalaMbana mokSamArga nathI. tethI niSiddha che. (1859) V jijJAsAH pariNAmamAM rasa utpanna thAya che, tenuM vijJAna zuM che ? paramArthe rasa kevo hoya ? samAdhAna : rasa vibhAva pariNAmamAM paNa hoya che ane svabhAva pariNAmamAM paNa hoya che. vibhAva pariNAmamAM zubhAzubha bhAvo sAthe tIvra ane maMda ema be prakAre pariName che, je karmanA anubhAga baMdhanuM nimitta che. - A anAtmarasa che, je tatvadRSTie baMdhatatva che. rasanuM vijJAna samajavA yogya che. jJAna je koI joyamAM lIna- ekAgra thAya, te evuM ke anya IcchA utpanna na thAya, - tene rasabhAva samajavA yogya che. te jJAnapUrvakanI lInatA che. jIvane jemAM rasa hoya, tenI mukhyatA hoya, tenI rUci hoya, tenuM vajana hoya che. pariNAmanuM jene avalokana hoya tene rasa pakaDAya che. prAyaH abhiprAyapUrvaka thatA bhAvomAM rasa upaje che ane te je te pariNAmanI zakti che. AtmarasamAM Atma zakti pragaTe che. tethI Atmarase karI, AtmAmAM ekAgratA thaI, jIva mukta thAya che. ' (1860) vartamAna viSamakALamAM hIna yogyatAvALA jIvonI saMkhyA vadhAre pramANamAM che, tethI AtmArthI jIve asatsaMga ane asatprasaMgathI dUra rahevA loka paricayathI dUra rahevuM ghaTe che. tevA viveka pUrvakano vairAgya hoya to ja nija hita sAdhI zakAya. temAM paNa je prabhAvanA kArya jevA udayamAM pravRttiyogamAM hoya, temaNe baLavAnapaNe udAsInatA sevavI, evuM mahApuruSoe sva-AcaraNathI bodhyuM che. kemake lokatyAga vinA vairAgyano sadbhAva hoya nahi. prabhAvaka puruSanI zobhA niSkAmatA ane vairAgyamAM che, te temanA AbhUSaNa che. (1861) AtmArthIe A dharma pAmavAnA kSetramAM praveza kyA hetu-kAraNathI ryo ? te tapAsavuM jarUrI che. kevaLa AtmazAMtinA hetuthI ja praveza thayo hoya to te yathArtha che. bIjA koI kAraNathI praveza thayo hoya to, AtmazAMtinI prApti thavI saMbhavatI nathI. AtmazAMti akaSAya svarUpa che. tethI tenI prAptinI bhAvanAmAM akaSAya svabhAva prApta thavAno Azaya garbhIta che. nahito sakaSAyahetu bhAve thayelo praveza akaSAya svarUpa dharma pAmavA saphaLa thato nathI, jemake pratikULatAnA duHkha nimitte praveza thayelo, anukULatA thatAM aTakavAnuM kAraNa thAya che, ahIM Azaya phera hovAthI pAramArthika AzayanuM grahaNa thavuM banatuM nathI. tevI rIte koI prakAranA rAga-dveSathI praveza thayo hoya to te saphaLa thAya nahi. (1862) Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 473 svarUpamAM Astikya bhAva keLavavA arthe prayogakALe nijasvarUpanI asaMgatA, zuddhatA, vAraMvAra jovI, temAM paNa udayabhAvo samaye je te udayabhAvo virUddha svabhAvabhAvonuM lakSa thavuM ghaTe. jemake tanmayatA potApaNuM thatAM asaMgatAne lakSamAM levI, upAdhi kALe nirUpAdhikapaNuM, vikAra sAme nirvikArapaNuM, para avalaMbana-AdhAra sAme nirAvalaMbanapaNuM, apekSAbhAva sAme nirapekSatA, azAMti sAme paramazAMta svabhAva, vikalpa sAme nirvikalpa svabhAva Adi prakAre abheda ekarUpa dravyamAM ahaMbhAva thatAM svarUpamAM Astikaya daDha thAya. (1863) Vnija vicAra thavAno avakAza prApta thAya evA satsaMgayoge jIvano puruSArtha upaDato nathI, te zithilatAno prakAra che. tene mAtra zithilatA samajI, haLavo doSa samajI nirbhaya rahevuM ke ajAgRta rahevuM - thoDA samaya mATe paNa nirbhaya ke upekSita thavuM te jIvanI atizaya nirbaLatA che, avivekatA che, TALavAmAM ghaNo puruSArtha mAge evo baLavAna moha che, ane vartamAna sthiti bahu hAnikAraka nathI - evI bhrAMti che. bahubhAga mumukSunI A prakAranI dazA che, tevA jIvone mATe kRpALudevanuM A mahatvanuM mArgadarzana che; je jarApaNa gauNa karavA yogya nathI. (1864) - zAzvata nija svarUpanI pratIti jene rahe, tene jIvana ane maraNa samAna hoya che, dehanA saMyoga - viyogano harSa-zoka thato nathI, baMnne jJAnanuM jJeya thAya che. jene jIvana-maraNamAM sAmyapaNuM che, tene bIjA sarva prakAranA saMyoga-viyogarUpa udaya-prasaMgamAM viSamabhAva thatA nathI. temaja zAzvata svarUpanAM avalaMbanathI anya dravyanI AdhArabuddhino nAza thAya che. ane ciMtA, zaMkA, bhayanA kAraNe AkuLatA thAya, tenI utpatti thatI nathI. sarva prakAranA bhayano abhAva thAya che, dhruva tatvanI hUMphe dInatA thatI nathI. jIvane paryAyabuddhirUpa mithyAtvano nAza, nija zAzvata padanA avalaMbana sivAI anya prakAre thato nathI. svarUpanA anaMta sAmarthyano svIkAra dhruvatvane svIkAravAthI Ave che. A eka gaMbhIra viSaya samajavA yogya che. (1865) mArca - 1999 jJAnIpuruSano mArga mohano nAza karavAno che, te viSayanA te anubhavI che. mohathI ja saMsAra che. je jIva moha bhAvane samajI zakato nathI. te anyathA upAyamAM lAge che. prAyaH saMpradAyo tema anyathA cAle che. mohane lIdhe padArthanuM svarUpa ISTa-aniSTa bhAse che athavA potAnA nahi evA anya padArthamAM potApaNuM thAya che ane temAMthI asaMkhya prakAranA doSa pAMgare che. doSanA phaLamAM duHkhanI utpatti che. (1866) Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI /jijJAsA : pramAda ane adhIraja kartavya nathI. dhIrajathI svakArya karavuM to mumukSunI bhUmikAmAM pramAdanuM lakSaNa ane dhIrajanuM svarUpa zuM ? samAdhAna : svakAryanI rucinI maMdatAne lIdhe zithilatA Ave che. jethI maMdakaSAyanI pravRttizAstronuM vAMcana, pUjA-bhaktimAM samaya vyatIta thAya che, vartamAna sthitino UMDe UMDe saMtoSa paNa levAto hoya che. tethI vikalpamAM duHkha lAgatu nathI.A jIvano pramAda che. koI jIva bhAvukatAmAM AvI bahAramAM tyAga vagere kare che, to koI haThathI kare che. potAnI dazA--zaktinuM mApa samajayA vinA utAvaLe prApta karavAnI rItane adhIraja kahe che. temAM paripakavatAno abhAva hoya che. je jIva potAnI zakti anusAra, dravya, kSetra, kALa, bhAvano viveka karI, pUrI darakArathI yathArtha vidhi kramathI puruSArthane yoje che, te paripakavatApUrvaka yathArtha ane daDha nirNayapUrvaka AgaLa vadhI nizcitapaNe saphaLatAne prApta kare che. dhIrajanA paryAyamAM khaMta hoya che, chatAM dhairya, vivekane kAraNe hoya che. (1867) 474 - tevo upadeza che. manojaya yathArthapaNe bhedajJAna vaDe thAya che. bhedajJAnanA abhyAsa vinA IcchAo-bhAvendriyanuM jItavuM thatuM nathI. bhedajJAnathI nirIkSika evI caitanya zaktinI pratIti Ave che. jenA avalaMbane samyak prakAre IcchAono sahaja abhAva thAya che. A sivAI IcchAonI agni zAMta karavAno vizvamAM koI upAya ja nathI. (1868) jo jIva pAtra thaIne, svayameva anubhavamAM AvatA' potAnA caitanya svarUpanA asaMgapaNAne dekhe to IndriyanA viSayabhUta padArthathI bhinna nijasattAnuM avalaMbana Ave che. A prakAre bhedajJAnapUrvaka Asakti samyak prakAre maTe che ane jitendriyapaNuM prApta thAya che. (1869) - jijJAsA : AtmasvabhAva zaktirUpe che, tenI bhAvanA athavA smaraNa kevI rIte karavuM ? jethI svabhAva AvirbhUta thAya ? samAdhAna zaktine--zaktivAnane vyaktarUpe bhAvatAM paryAyamAM te vyakta-pragaTa thAya che. aMtaraMgamAM nitya udyotarUpa hovAthI AtmA pratyakSa prakAzamAna che. AvaraNa paryAyamAM paryAyane hoya che. svarUpane AvaraNa-nirAvaraNanI apekSA nathI, svarUpa to jevuM che tevuM sadAya che, svarUpa pratyakSatA jJAnamAM pratibhAsavAthI puruSArthamAM ugratA thaI svabhAva bhAvano AvibhArva thAya che. (1870) dehAdi paradravya ane rAgAdi parabhAvonI bhinnatA tatvajJAnanA abhyAsathI jIvane jANavA Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 475 maLe che. yathArtha pAramArthika dRSTikoNanA abhAvamAM jIvane para pratyeno rasa jo cAlu rahe che, to paramAM udAsInatA AvatI nathI ane paranuM ekatva maTatu nathI. jo 'nijarasa'thI bhinnatA jANe to sahaja udAsInatAne prApta thaI, Atmarasa vRddhigata thaI svarUpamAM ekatva thAya tethI hita sadhAvAno ke nahi sadhAvAno AdhAra jJAna uparAMta rasa upara AdhArIta che. tatvanA abhyAsI jIvane A samajavuM prayojanabhUta che. (1871) jJAnIne rAgarasa rahita, udAsInapaNe saMsAra pravRtti hoya che, pravRttithI nivRta thaI sarvasaMga parityAganI bhAvanA hovAthI, saMsArI jIvonA saMgamAM vyavahAra nibhAvatAM, saMgavAsIone jJAnInuM nIrasa vartana gamatuM nathI. prArabdhayoga ane saMpUrNa vItarAgatAno abhAva, anya jIvo pratye anukaMpA chatAM aMtarmukhano puruSArtha badhu sAthe hoya che. prArabdhayoge sAthe rahenAra jJAnIne potA samAna jANI aneka apekSAo rAkhe che. je nahi posAvAthI kleza utpanna thavAnAM aneka prasaMgo bane che, tevA prasaMgamAM udayathI bhinna rahI Atmika puruSArthamAM vRddhi karavI, te jJAnInI gupta AcaraNA che. je(jJAnInuM) aMtara cAritrya vaMdanIya che. aho ! jJAnInuM pAramArthika gAMbhIrya !! aho ! aho ! (1872) jJAna sarva anya dravya--bhAvathI sarvathA bhinna che, evI je bhinnatA che, te svayaMnI pUrNa ane behada zuddhatAne prasiddha kare che. A prakAre prathama nyAya, Agama ane yuktithI samajAya che, paraMtu te samajaNa anubhavathI sparzIne paripakava thavI ghaTe che. tenI vidhi pAramArthika che. te A pramANe jJAnanI utpatti, jJeya nirapekSa, svayameva thaI rahI che, tene aMtaraMgamAM jotAM te samajAya che. jJAna potAne potAmAM jue to spaSTa anubhavAya che ke koInI paNa sahAya vinA jJAna thaI rahyuM che. evuM jJAnanuM svataMtra paNe sadAya thavuM evo je anubhava, te svayaMnI saMpUrNa bhinnatA ane zuddhatAnA anaMta sAmarthyanI pratIti upajAve che. Ama pratIti sahitanuM jJAna te ja yathArtha jJAna che ke je sukhanuM kAraNa che athavA prayojananuM sAdhaka che. (1873) - - * pariNAmanI bhUmikA jeTalI nabaLI hoya che, teTalu kArya sadhAvuM asugama viTaMbaNArUpa hoya che. te dRSTikoNathI pariNAmonI uttaro uttara zreNI vicAravA yogya che. jemake je jIvane ghaNo saMsAra - rasa hoya athavA viparIta baLavAna abhiniveza (abhiprAya) hoya, tene ghaNo kSayopazama hovA chatAM, tatvajJAna samajavAmAM ghaNo parizrama ane samaya lAge che. paraMtu je jIvane bhale kSayopazama ocho hoya, paraMtu saraLamati hoya to tatva samajavuM sugama paDe che. temAM paNa ullAsita vIryavAnane tatva pAmavuM sugama che, je hInavIrya jIva che tene kArya agharuM lAge che, athavA AtmarucIe saheluM - Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 anubhava saMjIvanI ane arucivALAne agharuM lAge che. te ja pramANe jene puruSArtha dharma ugra hoya te mArgane sugamapaNe sahaja sAdhe che, maMda puruSArtha hoya to AgaLa vadhavAmAM prasveda utpanna thAya che dareka bhUmikA (guNasthAna) nA sAdhakane lAgu paDe che. A niyama (1874) AtmA jJAna jyota che. jJAna vedana svarUpe sadAya pragaTa che. paraMtu vibhAva rasathI AcchAdita thayela che. dhumADAthI agni DhaMkAI jAya tema, tathApi agni vinA dhumADo nathI. tema vicAravAna AtmAnI hayAtIne samaje che. jJAnIpuruSa sau prathama vibhAvarasane yathArtha prakAre gALavAno upAya darzAve che. tevI pAramArthika yojanA je yoje te paramArtha jJAnI che - vibhAvarasa / rAgarasa yathArtha prakAre maMda paDavAthI moha maMda paDe che jethI mohano abhAva thavAno avakAza thAya che. mohamaMda paDavAthI jJAnajyoti avabhAse che ane abhAva thavAthI pratyakSa anubhavagocara thAya che. kemake pote anubhUti svarUpa che. (1875) paramArtha prayojana viruddha jJAnanI pravRtti athavA samaja te ekAMta che. tema (ekAMta) thavAthI viparyAsa thAya che. vajana ane mukhyatA evA prakAre rahe che ke jethI sAdhanA-svAnubhava mATe jIva asamartha hoya che. jemake `jJAna parane jANatu nathI' tevo ekAMta grahaNa karatAM jJAnanA jANavAnA sAmarthyano abhAva mAnavAno prasaMga che, zraddhAmAM jJAnanI nirmaLatAno asvIkAra thAya che, ke je nirmaLatA svacchatA pUrNa thatAM lokAloka pratibiMbita thAya che. tathApi parajJeyane gauNa karI, jJAnavedanane AvirbhUta thavA arthe te ja vacananuM sArthakapaNuM paNa che, samyakpaNuM paNa che. Ama eka ja kathananA aneka(samyak ke mithyA) artho bhAvo thAya che. jo jIvanuM lakSa ekamAtra AtmakalyANanuM hoya to 'anartha' thato nathI. nahi to anartha thAya che. (1876) jJAnadazAmAM udayanI gauNatA varte che. kAraNake udaya svapnavat lAge che, vaLI je te udayano svarUpamAM abhAva lAge che, tethI paNa tenI gauNatA thavI svabhAvika che. ane jyAM udaya gauNa thayo tyAM pratibaddhatA konI sAthe ? jIva udayamAM ajJAnabhAve sarvasva mAnatA baMdhAya che. jJAnI - ajJAnIne AvuM sahaja che. tema jANI mumukSujIve yathArtha prakAre udayane gauNa karavAno prayAsa kartavya che, jethI aneka prakAranA doSathI sahaja bacI zakAze. (1877) * / AtmakalyANano upAya kone kaThaNa lAge che ke jene saMsAramAM moha vadhu hoya che tene. paNa jene AtmakalyANa ane tethI pUrNa sarva anaMtakALa paryaMtanuM sukha prApta thavAnuM mUlyAMkana thAya che tene aMtaramAMthI svakAryano utsAha Ave che. jethI kaThaNa lAgatuM nathI. (1878) Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 477 have pachInA bola pU. bhAIzrInI pAchaLathI jUnI noTabuka maLela tene saLaMga naMbara ApI AgaLa prakAzita karela che. jemAMnA koI-koI bolanuM pAchaLathI lakhAyelI DAyarIomAM punarAvartana thayela che.) saMvata - 2012 " bIjA jIvone kacavAyAnuM kAraNa AtmA thAya to ciMtA sahaja karavI" "zrImajI (1879) I zAstra zravaNa ane vItarAga vacanAmRtanuM pariNamana thAya to bhAvazruta nahi to dravyazrutajeno koI artha nathI (nirarthaka). mumukSu jIve potAnuM yogyapaNuM thAya tenI vicAraNA karavI jenuM mukhya sAdhana AtmalakSa (sva-lakSI pUrvaka satsaMga. (1880) VjIve mahApuruSanI vANI-sazAstro-ghaNIvAra ghaNAM vAMcyA che. te zAstrothI batAvAyela mArga satya che. paNa tenI samajaNa atyAra sudhInI asat (mithyA) che. ane tethI paribhramaNa aTakyuM nathI. gurugame te samajAya to jarUra bhavabhramaNa aTake e niHsaMzaya che. prathamanI mithyA samajaNa (kalpanA) bhUlI, "sat evA guru pAsethI 'sanuM zravaNa thAya, to ja bhava-aMta che. nahi to nahIM. (1881) "'samAdhimaraNa samAdhi jIvanane laIne ja hoya che. je samAdhi jIvana jIve te samAdhi maraNa pAme, anya nahi ane samAdhi maraNa jenuM thAya, tene pharI samAdhi jIvana prApta thAya che. te niHzaMka che. bAkI to kSaNe kSaNe atyaMta bhayaMkara bhAva maraNa ja che. ' (1882) - puNya ane pApa saMbaMdhI vicAra :- AtmajJAna vinA puNya paNa pApano hetu bane che, jemake puNya bhAvanA phaLamAM laukika sukha-sAdhanano yoga thatAM tenI prIti thaI pApa ja baMdhAya che jJAnI kadI laukika sukhanI AzA karato nathI - pUrva puNyanA yoge - udaya pratye udAsIna che, pUrva pApanA udayamAM kheda nahi karatAM, puruSArtha vadhAre che. (1883) mAyA bhAvanI prabaLatAno vicAra prasaMge prasaMge kartavya che, AtmAne pratibaMdhaka thavAmAM A prabaLa kAraNa che, tema jANI saraLatA - mana, vacana, kAyA dvArA sarva vyavahAramAM kartavya che, mithyAtva mAyAnuM svarUpa prakRti) che, te javAmAM saraLapaNuM pradhAna sAdhana che. (1884). Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 anubhava saMjIvanI A jyotiSa Adi kalpita viSayo tyAgavA yogya che. temAM rasa levAthI dehAtmabuddhi vadhe che, AtmArthIne dehanI ciMtA hoya nahi. (1885) V zAstrAdikanA jJAnathI niveDo nathI paNa anubhavajJAnathI niveDo che, bane tyAM sudhI mata matAMtaranuM lakSa choDavuM - zrImajI. (1886) ? "udayane abaMdha pariNAme vedAya to ja uttama che." - zrImadjI (1887 "anaMtakALathI svarUpanuM vismaraNa hovAthI anyabhAva sAdhAraNa thaI gayo che, dIrghakALa sudhI ' satsaMgamAM rahI bodha bhUmikAsevana thavAthI anyabhAvanI sAdhAraNatA ane svarUpanuM vismaraNa TaLe che te nisaMdeha che." - zrImadjI. (1888) / "koIpaNa kAmanA prasaMgamAM vadhAre zocamAM paDavAno abhyAsa ocho karajo, ema karavuM athavA thavuM e jJAnInA mArgamAM pravezavAnuM dvAra che." - zrImadjI. (1889) pAtrajIvane sva-svarUpa nahi hovA chatAM, svapaNuM jemAM (je saMyogomAM rahe che, temAM gabharATa * utpanna thAya che. (1890) I jIva kadI jaDanuM kArya karI zake nahi, tema jaDa jIvanuM karI zake nahi, tema bane maLIne eka kArya karI zake nahi, temaja banne prakAranA pariNAma te paikI eka dravyathI hoI zake nahi, jaDa jaDamAM ane cetana cetanamAM ja pariName, A vAta "yathArthapaNe samajavA yogya che, ane anubhavarUpa karavA yogya che. jethI bhedajJAnanI siddhi thAya, jenuM phaLa siddhadazA che. (1891) A lokanI racanA evI che ke, temAM satyanuM bhAna thavuM parama vikaTa che, badhI racanA * asatyano Agraha karAve tevI che. - zrImajI. (1892) / bhedajJAnano prayoga :- jIvane pUrvakarmanA udaya anusAra kSaNe kSaNe zubha ke azubha prasaMga hoya che, te zubhAzubha karmodayathI huM - AtmA - judo chuM. jaDa udayanI kriyA caitanyane sparzatI nathI, tema samabhAvathI "svane vedavuM -kSaNe kSaNe, prasaMge prasaMge abhyAsavA. (A abhyAsamAM aMtarmukhano prayatna che). yogya che, jethI jJAna keLavAya. Aja eka sanmArga che. je "satsaMgathI Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI - sugama thAya che. (1893) ? (svamAM) anaavakAzapaNe AtmApaNuM jANyA vinA, te sthiti vinA, anya sarva klezarUpa che zrImadbhu. (1894) AtmApaNe AtmAvarte te ja lakSa che zrImadbhu. V jAgRti :- jJAnIo svarUpamAM satata jAgRta che, AtmArthI jIvane paNa prathama jAgRti Ave che, pachI jJAna dazA thAya che, "huM jJAnamAtra chuM" tevA bhAvanI sAvadhAnI te jAgRti che, jethI anyabhAva sahaja rokAya ane guNa pragaTavAno avakAza thAya. jIvane uparokta jAgRti na rahI to, sanmArgane anukULa je kAMI yoga banyo te vRthA che, badhu pramAdamaya che, kALa gumAya jAya che. (1896) 479 - (1895) je kuLane viSe janma thayo che. ane jenA sahavAsamAM jIva vasyo che, tyAM ajJAnI evo A jIva mamatva kare che ane temAM nimagna (otaprota) rahyA kare che. (je paribhramaNanuM kAraNa che)- zrImadjI. (1897) * jJAnInI pravRtti pUrva upArjita karmanA kAraNathI che ane bIjAnI pravRttimAM bhAvi saMsArano hetu che. mATe (bIjAthI) jJAnInuM prArabdha judu paDe che. (vartamAnamAM) jJAnIne pravRttirUpa prArabdha (udaya hovA) chatAM jJAnadazA hoya che, je ghaNuM karIne jIvone aMdezAno hetu thAya che. tathApi yogyatA vazAt te dazA koI spaSTa jANavAmAM Ave to te pravRttirUpa udaya tene aMdezAno hetu thato nathI (upakAranuM nimitta thAya che.) zrImadbhu. (1898) * mumukSujIvane A kALane viSe saMsAranI pratikULa dazAo prApta thavI te tene saMsArathI taravA barAbara che anaMtakALathI abhyAselo evo saMsAra spaSTa vicAravAno vakhata pratikULa prasaMge vizeSa hoya che. - zrImadbhu. (1899) - * mumukSujIva vyavahAramAM vartatA hoya, teNe to sarva vyavahAramAM akhaMDa nItinuM mULa prathama AtmAmAM sthApavuM joIe, nahito upadezAdinuM niSphaLapaNuM thAya che. zrImadbhu. (1900) Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 anubhava saMjIvanI AraMbha ane parigraha e vairAgya ane upazamamAM kALarUpa che. AraMbha-parigrahanA kAraNe vairAgya upazama thaI zakatA-hoI zakatA nathI. ane hoya to krame karIne nAza pAme che. vairAgya ane upazama e jJAnanA bIjabhUta hoI, temAM sthita thayelo jIva AgaLa vadhI zake che. siddhAMta jJAna te jIvamAM pariName che. tethI vairAgya ane upazama jJAnI puruSe ThAma ThAma upadezyA che te yathArtha che. (AkhA saMsArane nirmulya jANI te aMgeno rasa, ghaTI javo te verAgya upazama che.) (1901) jJAnI puruSanI udayamAM AvelI bhogapravRtti paNa pUrva-pazcAta pazcAtApavALI ane maMdamAM maMda pariNAma saMyukta hoya che. - zrImajI. (1902) - jema jema cittanuM zuddhipaNuM hoya, sthiratA hoya, tema tema jJAnInA vacanono vicAra yathAyogya . thaI zake che. - zrImadjI . (1903) je saMyamanI vRddhinuM kAraNa samyakdarzananuM nirmalatva che, - zrImadjI. (1904). zuddha-AtmasthitinAM - pAramArthika zrata ane Indriya jaya - (vRttijaya) - be mukhya avalaMbana che, sudaDhapaNe upAsatAM te siddha thAya che. nirAzA vakhate mahAtmApuruSonuM adbhuta AcaraNa saMbhAravuM yogya che. ullAsita vIryavAna, paramatatva upAsavAno mukhya adhikArI che. - zrImajI (1905) pramattabhAve A jIvanuM bhUMDuM karavAmAM nyUnatA rAkhI nathI. tathApi A jIvane nijahitano upayoga nathI, eja atizaya khedakAraka che. te pramattabhAvane ullAsita vIryathI moLo pADI suzIla sahita suzrutanuM adhyayana karI nivRttie AtmabhAvane poSajo. - zrImadjI. (1906) - AtmAnA sahajasukhano anubhava - svasaMvedana - AsvAda ja jIvanI viSayasukhanI tRSNAnA rogane zAMta kare che. (1907) caLapadArthonI pratIti upayogane niraMtara caLarUpa kare che. paNa eka rUpa rahevA detI nathI. acaLapadArthanI sapritIti upayogane acaLa karI vAstavika zAMtatAno anubhava pamADe che. pratIti anyathA hovAthI jJAna (dazA) paNa niraMtara citra vicitra prakAre bhamyA kare che. arthAt sva upayogane Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 481 azAMti ane duHkhano ja anubhava karAve che. pratIti tevuM jJAna ane jJAna tevuM caraNa (pravRti) e pratItine samyapha thavAno upAya paNa jJAna ArAdhanAnuM samyaka prakAre ArAdhana che. avinAzI parama niHzreyasa padanA abhilASI jIvone yogya che ke - teo satata jJAna ArAdhanAne rUDA prakAre ArAdhe, kAraNa jJAna e ja jIvano vAstavika mULa svabhAva che.-"AtmAnuzAsana" (1908). 'AtmAno vAstavya vizvAsa ane anubhava AtmAnA paricayI thaye ja thAya che.- "AtmAnuzAsana" (1909) saMvata-2013 V satsaMga aphaLavAna thavAnAM kAraNomAM mithyAAgraha svacchaMdapaNuM, pramAda ane indriyaviSayAdinI upekSA na karI hoya to satsaMga phaLavAna thAya nahi, athavA satsaMgamAM eka niSThA ane apUrvabhakti no jeTale aMze abhAva teTaluM satsaMganuM aphaLapaNuM thAya che. (bhAvArtha 136) - zrImadjI. (1910) ? mana zaMkAzIla thAya tyAre dravyAnuyoga vicAravo. mana pramAdI thAya tyAre caraNAnuyoga vicAravo. mana kaSAyI thAya tyAre dharmakathAnuyoga vicAravo. mana jaDa thAya tyAre karaNAnuyoga vicAravo. (1911) - jene vastunuM svabhAva jJAna che, tene mahA sauMdaryathI bharelI devAMganAnA kriDA vilAsane nirIkSaNa karatAM, aMtaHkaraNamAM kAmathI vizeSa vizeSa vairAgya chUTe che; dhanya che tene-namaskAra che tene !! (1912) paramAtmAne AtmAnA paramasvarUpane dhAvavAthI paramAtmA thavAya che. paNa te dhyAna sapuruSonA caraNakamaLanI vinayopAsanA vinA thaI zakatuM nathI . e nigraMtha bhagavAnanuM sarvotkRSTa vacanAmRta che. - zrImadjI. bhAvArtha paramAtmapadarUpI dhyeyanI saphaLatAnA upAya mATe te padanuM apUrvamahimA pUrvaka dhyAvana thavuM te che, ane te mATe satparuSonAM vacano (caraNakamaLa)ne yathArtha paNe grahaNa karavAM eTale hRdayamAM dhAraNa karavAM te vinaya ane upAsanA che, te saMbaMdhInuM AvuM kramabaddha (paddhatisara- Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 anubhava saMjIvanI suvyavasthita) mArgadarzana nigraMtha pravacanamAM raheluM che. (1913) AtmA je padArthane zrI tIrthakare kahyo che, te ja padArthanI te ja svarUpe pratIti thAya, te ja pariNAme AtmA sAkSAt bhAse tyAre jIvane paramArtha (nizcaya) samyakatva che, evo zrI tIrthakarano abhiprAya che, evuM svarUpa jene bhAsyuM che tevA puruSane viSe niSkAma zraddhA che jene, te puruSane bIjaruci samyakatva che, tevA puruSanI niSkAma bhakti abAdhAe prApta thAya, evA guNo je jIvamAM hoya te jIva mArgAnusArI hoya, ema zrI jina kahe che. - zrImadjI. saMsAranI jhALa joI ciMtA bhajazo nahi, ciMtAmAM samatA rahe to te Atma ciMtana jevI che. - zrImadjI. bhAvArtha :- "ciMtAmAM samatA" laukika prakAre nahi, paraMtu svarUpa lakSa, ciMtAno viSaya che je, tenI sAthe svarUpano atyaMta abhAva jANI tethI viraktatA anubhavavI- te prakAre samatA Atma ciMtana jevI che. (1915) anekAMta, vastune parathI asaMga batAve che. sva-rUpanA asagapaNAnI svataMtra zraddhA, te asaMgapaNAnI khIlavaTano upAya che. anekAnta vastune svapaNe sa' batAve che. satune anya sAmagrInI jarUra nathI, potAno nirNaya sat prakAzavA mATe paryApta che. (1916) jIvanuM sahaja svarUpa eTale karma rahitapaNe mAtra eka AtmatvapaNe je svarUpa che, te IzvarapaNuM che, jemAM jJAnAdi aizvarya che, te IzvaratA AtmAnuM sahaja svarUpa che, je svarUpa karmaprasaMge jaNAtuM nathI, paNa te anya svarUpa jANI jyAre AtmAbhaNI daSTi thAya che tyAre ja sarvajJatA Adi ezvarya AtmAmAM jaNAya che. tyAre AtmAno kharekhara mahimA dhyeyarUpa paramAtma svarUpanI dRSTi. jJAna thAya ane sahaja svarUpa jJAnAnaMda caitanya mUrtine vAraMvAra avalaMbI sthira thaI zuddhatAne pAme. (1917). ka aho ! mahAna saMta munizvaroe jaMgalamAM rahIne AtmasvabhAvanA amRta vahetA mukyA che. AcArya devo dharmanA sthaMbha che. jemaNe pavitra dharmane TakAvI rAkhyo che. gajaba kAma karyuM che. sAdhaka dazAmAM svarUpanI zAMti vedatAM pariSahone jItIne parama satyane jIvaMta rAkhyuM che. AcAryadevanAM kathanamAM kevaLajJAnanAM bhaNakAra vAgI rahyAM che. AvI mahAna zAstronI racanA karIne AcAryoe ghaNA jIvo upara amApa upakAra karyo che. racanA to juo ! pade pade keTaluM gaMbhIra rahasya Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 483 anubhava saMjIvanI che ! A to satyanI jAherAta che, AnA saMskAra apUrva cIja che. ane A samajaNa to muktine varavAnA zrIphaLa che. samaje teno mokSa ja che.-pU. gurudevazrI kAnajIsvAmI (1918) - Atma pariNAmathI jeTalo anya padArthano tAdAtma adhyAta nivartavo tene zrI jina tyAga kahe che. - zrImajI (1919) svabhAva sanmukhatA, tathA tenI daDha IcchA paNa te deha chUTavA saMbaMdhI harSa viSAdane TALe che. - zrImadjI . (1920), Vprathama zraddhA kare ke nayapakSanA vikalpa rahita mAruM sahaja svarUpa ekAkAra che, ema nizaMka thAya pachI vikalpa hoya, to paNa te AgaLa javAno che, vikalpa toDaze ane svabhAvamAM jaze. - pU. gurudevazrI. '(1921) ukta (sarva jJAnomAM sAkSAt mokSanuM mULa nija paramAtma tatvamAM sthita evuM eka sahaja jJAna ja che. temaja sahajajJAna, pAriNAmikabhAvarUpa svabhAvane lIdhe, bhavyano parama svabhAva hovAthI, sahaja jJAna sivAI bIjuM kAMI upAdeya nathI. -niyamasAra gAthA-12. (1922) VsaMsAranAM kAraNothI AtmAnuM gopana karavuM te gupti che. (1923) VguptapApathI mAyA hoya che, yogya sthAnamAM dhananA vyayano abhAva te lobha che. - niyamasAra. (1924) V eka samayamAM huM cidAnaMda paripUrNa chuM evI pratIti te bhavanA nAzanuM kAraNa che. AvI pratIti thayA pachI alparAga rahe te paranAM paDakhe jAya che. -pU. gurudevazrI. (1925) he jIva ! laukika saMgrAmanI rucI choDI, bhAva saMgrAmane saMbhALa !! (1926) jJAna sivAI anyabhAvamAM huM paNuM svIkAravuM te ajJAna cetanA che ke je anaMta saMsAranuM bIja che, tethI badho ja asabhUta vyavahAra mokSamArgathI bAhya (vimukha) gaNavAmAM Avyo che - tethI mokSArthI puruSe te ajJAna bhAvanA tyAganI bhAvanAne daDha thavA arthe svabhAvabhUta evI jJAna Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 anubhava saMjIvanI ( cetanAne ja sadAya bhAvavI. ( jJAnamAtrane anubhavavuM - cetavuM te jJAna cetanA che.) samayasAra gA. 388-89 uparathI (1927) zubha pariNAmanuM mamatva zraddhAnanI viparItatAnuM sucaka che. kAraNake zubha pariNAma parAzrita pariNAma che. AtmA jeNe jANyo che, tene AtmasvarUpano ja mahimA hoya, parAzrita evA zubha pariNAmano nahi, tethI zubha pariNAmanA mahimA vALAe AtmAne jANyo nathI tema Apo Apa siddha thAya che. (1928) svabhAva taraphanA 'sarva udyama vinA svabhAvanI prApti thatI nathI. cAlu pariNatimAM tevo puruSArtha thatAM ja anubhava hoya anyathA nahi. (1929) Imp V paryAyamAM vikAra hovA chatAM, teno abhAva kahevo - e apUrva aMtara dRSTinI vAta che. zuddha dravya upara jenI daSTi hoya tene ja te samajAya tevI che. pU. gurudevazrI. (1930) - 28 jJAnamAM paradravyanuM pratibhAsana hovA chatAM, AtmAne svadravyarUpe avalokavAmAM jJAnI nipuNa (praviNa) che, tethI jJAnI vizuddha jJAne pUrNa thaI jIve che, arthAt jJAna (pote) nAza na anubhavatA pUrNatA thavA arthe vadhe che. 'samayasAra'kaLaza-252 uparathI (1931) * jJAna svabhAvanA vAraMvAra abhyAsa vaDe vikArI bhAvanuM ekatva chUTI zake che. jJAnIne to vikAra - parasvarUpe- jJAnamAM bhAsato hovAthI, eTale ke vikAranuM jJAna bhutArtha svabhAva Azrita thatuM hovAthI, jJAna pote vikArarUpa thatuM nathI. jJAnano svabhAva sahajapaNe parathI udAsIna rahevAno che. (1932) -- svarUpanI tIvra sAvadhAnI AvyA vagara parathI bhinna paDavAnuM saMbhavatu nathI - tethI AtmArthIe te prakArano sarva udyama 'khAsa' kartavya che. (1933) jIjJAsu jIve satyano svIkAra thavA arthe aMtara vicAranA sthAnamAM satyane samajavAno avakAza avazya rAkhavo joIe. - pU. gurudevazrI. (1934) Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 saMvata-2016 jevuM svarUpa jJAnamAM bhAsyuM che. "tevo ja huM chuM" Avo svarUpano aMtaraMgaaMtarmukhI-- nirNaya thayA bAda, te taraphanuM valaNa mahimAne laIne pariNatimAM cAlu ghuMTAya - te svarUpanI laya lAgI che ! temAM samyak sanmukhatA che. tathA prakArano aMtara abhyAsa cAlu rahetAM, temAM layalInapaNuM rahetAM, te nirvikalpa thavAnuM kAraNa bane che. A nirNayamAM svarUpanuM mUlyAMkana eTale ke mahimA - evo che ke jagata iSTa nahi AtmathI" evuM AtmAnuM iSTa paNuM bhAsyuM che ke jenI sAme sarva jagata (jagatano koI paNa viSaya pratyenuM valaNa) aniSTa che duHkhamaya lAge. sarva udyamathI potAnA ISTanI sahaja sAvadhAnI te satya puruSArtha che. (1935) anubhava saMjIvanI - sAdhakane paradravya pratyenI pravRtti ane vikalpa hovA chatAM temAM atyaMta nIrasapaNuM hoya che, tenuM kAraNa bAhya saMyogothI bhinnapaNuM vedanamAM che, ane svarUpanA dhyeyamAM pariNati svarUpa rase abhedabhAve lAgelI che. (1936) svarUpanI tIvra ruci jAge tyAre ja svarUpano sahaja puruSArtha saphaLa thAya. svarUpa sivAI bIjA viSayamAM jene cena nathI, tevI sahaja sthitimAM ja puruSArthanI vRddhi thaI apUrva dazA pragaTe. jene hajI kRtrima vikalpa dvArA svarUpanI bhAvanA karavI paDe che tenA pariNamanamAM parasanmukhatAno vega ghaNo che. rucInI `ghaNI ochapa' che. aho ! sahaja svarUpanA kRtrimatA zI ! sahajamAM kRtrimatA virUddha bhAve che. sahaja svabhAvamAM pravRtti to sahaja bhAve thavI ghaTe. dhanya che tevA vIrala jIvone !! (1937) * "vicAra dazA vinA jJAna dazA hoya nahi.'' zrImadbhu. je jIva potAnA svarUpa- 2sa pratye vicAradazAmAM paNa bekhyAla che, eTale ke vicAranI bhUmikAmAM paNa jenuM vIrya para pratyenA utsAhamAM rasanI tIvratAmAM- kSobha pAmatuM nathI- te vIrya dizA badalIne svarUpamAM abheda kema thaI zake ? eTale jJAna dazA kyAMthI hoya !! (1938) bhedajJAna thavAmAM, prathama svarUpanI sAvadhAnIrUpa valaNa thavuM . te lakSaNa che, te vaDe ja bheda jJAna thAya che. svarUpa avalokananI aMtarmukhI vicAraNA e para taraphano rasa tUTavAnuM mukhya sAdhana che. svarUpalakSe asti/svabhAvano samyaka prakAre zraddhA jJAnamAM levo. (1939) Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 anubhava saMjIvanI V paripUrNa sAmarthyavAna vastu-AtmA-vartamAna paryAyamAM apragaTa hovA chatAM, svarUpe pragaTa che, (vartamAnamAM ja.) tema zraddhA jJAnanuM baLa vadhatAM nirmaLatA thAya che. (1940). TaMkonkirNa jJAyaka svabhAva na bhUMsAya tevo, tenAthI chUTuM na paDI zakAya, tevA svabhAve hovA chatAM, ajJAnamAM - paranI, ekatva buddhimAM tene sarvathA cukI javAnuM bane che, te ja mULa mithyAtva che. - kharekhara A caitanya dravya pote jagatnuM eka svataMtra mahAna sat che sivAI kAMI nathI - temAM jAmavuM - atyaMta tIvratAthI- teja sarva udyamathI sarvadA sarvathA kartavya che. (1941) - jJAnI svabhAvamaya hovAthI AdaraNIya che. (1942) aMtara svarUpa anAdithI gupta che. aMtarazodhana dvArA te zraddhAnA jJAnamAM levAya che. svarUpanI ja jene tIvra jijJAsA che, je sarva prayatnathI tene ja khoLe che tene jarUra te maLe che. satpuruSonA vacanonI aMtara meLavaNI karI satyano-svarUpano nirNaya karavo joIe. te paNa apUrva che. (1943) V svabhAva taraphanA jora vagaranuM jANapaNuM - yathArtha jANapaNuM nahi hovAthI - tenAM phaLamAM samyak pratIti utpanna thatI nathI (1944) - sva-tatvano nirNaya, svasammukha jJAna thayA vagara vAstavika rUpe thaI zakato nathI. (1945) svAnubhavanA prayatnIe vikalpanA astitvanuM lakSa choDI, svabhAva taraphanA lakSamAM ugratA ANavI yogya che. (1946) aMtara abhyAsa - AtmA pote potAne oLakhI aMtarmukha (valaNa kare, ekAgra thavAno prayatna thAya, te aMtarano abhyAsa che. (1947) - aho ! vItarAga paramadeva ! Apa amArA hRdayamAM bIrAjo cho. (1948) e AtmabhAvanA - A AtmA pragaTa paramazuddha nirAvaraNa caitanya sAmAnya jJAnano nivaDa pIMDa, sadA vijJAnaghana svabhAvI che, sarvathI sarva prakAre, sadAya asaMga, nirapekSa, nirAlaMba svabhAvI, Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 anubhava saMjIvanI paramAtmapada parama upAdeya svarUpa che. niraMtara paramAtma bhAvanA kartavya che, arthAt Atmatva daDhabhAvathI ekAgra citte gholana thavA yogya che. A jinezvarano bodha che. "Atama bhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re" (1949) "are AtmA ! aMtaramAM najara karIne jo to kharo ! ke tuM koNa che ? tuM sarvathI bhinna eka AtmA cho. sivAI kAMI nathI. to pachI vicAra ke A ramata thI mAMDI che ? ane zA mATe mAMDI che ? kyAM sudhI Ama karyA karavuM che ? zuM hajI tane A vyartha mithyAbhAvo no thAka lAgato nathI ? A agnijhALa (vikalponI paraMparAmAM zAMti anubhavAya che ? baLatarAmAM zAMti ke TADhaka vaLe kharI ? tArA nijakAryanI javAbadArIne kema visare che ? ane bhAnabhUlI pravarte che ? be javAbadAranI kiMmata keTalI ? bejavAbadArapaNe vartatA tenuM phaLa paNa bhogavavuM ja paDaze. (1950) A Atmatatva evuM che ke jenuM lakSa thatAM anya kaI ruci nahi aho ! svabhAva taraphanA (atyaMta maMda kaSAya yukta ucca zubharU5) vikalpamAtrathI paNa khasI javAnI jenI taiyArI rUpa yogyatA che, tene saMsAranAM saMyoga - prasaMga ruce, te asaMbhavita che; jJAnInuM hRdaya (aMtara pariNamana) agamya che. AtmA vedAya tene ja jJAnInI oLakhANa paDe che. (1951) ucca prakAranA vyavahArIka pravartanamAM rahelA jIve paNa tevA vyavahAranI mIThAza vedavA yogya nathI-udAsInatA ja kartavya che. tema jJAnIno bodha che, AtmA anupama, anaMta guNonuM dhAma che. te ja mahimA karavA yogya che. ema svarUpanI sAvadhAnImAM, kSaNika apUrNabhAvarUpa vyavahAra gauNa thatAM, tenI mIThAza thatI nathI.A vyavahArI mIThAza to AtmAnA amRtamaya jIvana sAmenuM jhera (1952) svarUpanA dhyAtAnA lakSaNo - yathArtha vasujJAna vairAgya sahitapaNuM, Indriyamana vaza, sthira citta, muktino Icchuka, ALasa rahita, udyamI dhairyavAna. (1953) VdaSTi samyaka thatAM, abhiprAya ema rahe ke, huM to vItarAga svarUpa hovAthI, pUrNa vitarAga paNe ja rahuM chuM - A svarUpathI viruddha jAtinA pragaTa bhAvo thavAmAM, mAruM kAMIpaNa nathI. arthAt huM A vijAtIya bhAvone karato nathI, karAvato nathI, thAya temAM mAruM anumodana paNa nathI. (1954) Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 anubhava saMjIvanI saMvata-2018 " "AtmA paramAnaMdamaya ja che." evuM daDha na rahe to mumukSujIvane laukika sukha taraphano jhukAva rahe che, te bAdhaka kAraNa che. svarUpanI asAvadhAnI ane jagata pratyenI sAvadhAnI te ja ajJAna che, ane paribhramaNanuM kAraNa che. (1955) sapuruSathI vimukha vartavAnuM je jIvane ane te anaMtAnubaMdhIno pragaTa prakAra che. (1956) strIno samAgama e anukULa joga che, ke je AtmadaSTine mahApratikULa che, vizeSa (strI) saMganA yogathI asaMga evuM AtmasvarUpa bhAsyamAna thatuM nathI, tethI jJAna nivRttine icche che. - zrImadjI. (1957) - je anitya che, asAra che, ane azaraNarUpa che, te A jIvane prItinuM kAraNa kema thAya che ? te vAta rAtrI divasa vicAravA yogya che. - zrImadjI. (1958) WjIva sarvatra ekalo ja che, ekalo janme che, ekalo ja nija pariNAmamAM sukha-du:bhogave che, ekalo mare che, svabhAvane pAmI siddhimAM paNa ekalo ja jAya che. (1959) aMtarmukha-kevaLa aMtarmukha upayoga kartavya che, jyAM caitanyaratna camake che. aho ! jagata jeNe svathI (potAthI) khAlI joyuM tevA jagatane viSe pote kema sthiti kare ? AtmAmAM ja karavAnuM rahyuM. (1960) - durlabha yoga jIvane prApta thayo che, to pachI thoDoka pramAda choDI devAmAM jIve mUMjhAvA jevuM nathI, nirAza thavA jevuM nathI. - zrImadjI. (1961). vhuM sarvathI sarva prakAre bhinna chauM, eka kevaLa zuddha caitanya svarUpa, parama utkRSTa, aciMtya sukha svarUpa mAtra, ekAMta zuddha anubhavarUpa huM chauM, zuddha, prakRSTa zuddha, paramazAMta caitanya, huM mAtra nirvikalpa chauM. - zrImadjI. (1962) jJAna lakSaNe lakSita thatuM pUrNa bhagavAna nIpada, tenI ja mukhyatA rahevI, te anya sarvathI upekSibhUta thavAnuM mULa sAdhana-upAya che. Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 489 anubhava saMjIvanI - AtmasvarUpathI viparIta-zubhAzubha-bhAvomAM aTakavuM te pramAda che. jJAna svarUpamAM atyaMtarucI bhAve aTakavuM sthira thavuM) te apramAda, te ja puruSArtha che (1963) * AtmasvarUpa mahAmahimAvAna, aciMtya divya ratna che, tenI saMbhALa na levI ane aprayojanabhUta- nirarthaka-anya padArthomAM ekatvapaNe ramavuM te mahAmUrkhatA che, anaMta kaleSodhinuM kAraNa che. (1964) saMvata-2017 huM jJAna-mAtra chuM tevA svAkAra pariNamanamAM, anya-sarva jJeya-mAtra jaNAya, deva, guru, zAstra pratye lakSa jatAM, teo paNa A ja vitarAgI jJAnane bodhI rahyA che - anumodI rahyA che ema svarUpa rucInA baLathI jaNAya che. (1965) mithyAjJAnamAM puNyAdi saMyoga-sAmagrInuM nityapaNuM bhAse che, te e rIte ke, huM sadAya AvA bhogopabhoga sahita ja rahevAno chuM jyAre...tethI ulTuM samyakttAnamAM puNyAdi yoge jJAnIne, bAhya vaibhava hovA chatAM temAM, (AtmAnI nityatApUrvaka) anityatA jaNAya che, te e rIte ke, A game te prakAranA kahevAtA anukULa saMyogo to kSaNavarti mAtra che, ane huM to nityAnaMdamaya chuM. mAro AnaMda mArAmAMthI ja AvI rahyo che, pudgalamAM jarApaNa nathI, te pratyakSa che, jeTaluM saMyogaprati lakSa jAya che, te upAdhirUpa che. (1966) V/ parigraha pratyenI mamatAno abhiprAya avivekanI khANa che. (1967) jema dhUmADAthI AcchAdita thayela agni dekhAto nathI, tema puNya-pApanI lAgaNIomAM ja AtmApaNuM manAya tyAre samyak puruSArthano abhAva varte che, ane parasanmukha pariNamanamAM vega evo vahe che ke temAMthI pAcho vaLI jIva nija avalokanamAM pravartI zakato nathI. AtmAno vikalpa suddhAM, vIryanA UMdhA vegamAM bekAra jAya che. pote UMdhA joramAM - upara upara taratI evI puNyapApanI vRttiothI gherAto, AtmasvarUpanI besAvadhAnIrUpa pravAhamAM, atyaMta klezane pAme che. e ja duHkhanuM svarUpa che. (1968) caitanya sAmAnya abhaMga aMga che.--"anubhava prakAza'. (1969) Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 anubhava saMjIvanI / kharekhara to, svarUpano patto lAgatA - anubhavano prakAza thatAM, - paryAyane zuddha karavAno vikalpanuM paNa kartutva rahetu nathI - virAma pAme che, tyAM paramAM - saMyogamAM to kartRtva hoya ja kema ? (1970) e bhAI re ! jo to kharo tAruM akhaMDa zuddha svarUpa kadI azuddha thayuM ja nathI ! pUrNAnaMdathI bharela caitanyane nihALato kharo ! temAM tuM vikAra karI zake, tevo avakAza ja kyAM che ? ke jethI tuM vikAra karI zake ! aho ! nirvikalpa caitanya sivAI kAMI potApaNe dekhAtuM nathI. (1971) _| adhyAtmIka viSayamAM rasa paDyA pachI paNa je te aMgenI bAhya pratiSThA cAhe che tevI rucI thaI che jene tene AtmAnI rucI nathI. (kharo yathArtha adhyAtma rasa paNa nathI) paNa saMyoganI ja ruci che, paisAnA lAlasunI jema. (1972) eka svarUparasamAM sarva prakAranAM vibhAva rasa phIkkA ja paDI jAya che, tevuM parama nija rasanuM sarvoparIpaNuM che. (1973) aho ! je AtmasvarUpanA zAsanamAtramAM, vikArano vilaya (bASpibhavana mAphaka) thavA mAMDe che- vibhAvanI jaDa kapAvA mAMDe che, to sAkSAt pratyakSa abheda anubhavanA prakAzamAM to mukti ananya bhAve ja hoya che temAM zuM Azcarya che ? (1974) che aho ! huM to caitanya mUrti chauM, ene bhUlIne kema suI zakuM ? (ArAma laI zakuM ?) ArAmanA dhAmane cukIne ArAma maLI zake kharo ? ene bhUlIne zuM jamI zakAya ? (tRpti-zAMti kema thAya?) e to AkuLatA ja vedAya, ene bhUlIne anya mitrathI- saMgathI kevI hUMpha Ave ? (AkuLatAmaya rasanI bhrAMtimAM hUMpha manAya). (1975) / samyakajJAnamAM bIjA jIvo - mAtra caitanya mUrti - (davyadaSTi hovAthI) jaNAtA hoI, pudgalo eTalA gauNa thAya che ke jANe dekhAtA ja nathI ! jethI saMyoganI miThAza utpanna thatI nathI. (1976) jJAnInI vikArAzavALI paryAya, svarUpamAnarUpI lagAmamAM che. tethI maryAditapaNe pariName che. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 491 anubhava saMjIvanI te vikArAMza maryAdAmAM ja rahIne, jeTalAM aMzamAM utpanna thAya che, teTalA aMzamAM nabaLo paDato paDato tyAM ne tyAM laya pAme che. ane jJAna-baLa vadhatuM jAya che. mukta bhAvanI mastI alaukika (1977) VmahA AnaMdanA rAzi evA nija svarUpathI zuM adhika che ? ke ene choDI tuM parane dhyAne che ? (1978) Y tuM vyartha ja bIjAnI vastune potAnI mAnI mAnIne jUThI hoMza mAne che. jUThI bhramarUpa kalpanA mAnI khuzI thAya che. koIpaNa sAvadhAnIno aMza nathI. traNa lokano nAtha hovA chatAM nIcapadamAM svapaNuM mAnI vyAkuLa thAya che. - "anubhavaprakAza" (1979) / vyAvasAyika pravRtti kALe, utsAha rU5) bhrAMtino rasa na vadhe te arthe prathamathI ja sAvadhAnI kartavya che. jAgRta rahevuM. (1980) ./je kAMIpaNa karavuM che, te AtmazreyArthe karavuM che, sivAI koIpaNa prakAranI buddhi-vAsanAjenA abhiprAyamAM nathI - daDhapaNe nathI. tevuM aMtarlakSa che jenuM, evo mumukSu AtmA Atmazreya pratye jAgRta thayo hoIne, parabhAva pratye bhinapaNAmAM sAvadhAna thato hoI, saMzodhakabhAve aMtaramAM svarUpano nirNaya avazya karI zake che. koIpaNa dravya, kSetra, kALa, bhAvanAmAM tene anukULa- pratikULapaNAno abhiprAya nathI arthAt te iSTa-aniSTanA abhiprAyathI nivartato che. (1981) parapadArthamAM sukhA-bhAsa rU5 bhAvane bhrAMti gaNavI, bhrAMtadazArUpa avasthAne roga gaNavo. ' (1982) V duHkha jUTha che- kalpanA mAtra che, kAraNake nija svarUpamAM duHkha nathI - tema chatAM jIva AnaMdamaya evA svarUpanA vismaraNathI besAvadhAnIne laIne duHkhanI kalpanAmAM gherAI jAya che, eTaleke bhramathI potAne duHkhamaya paNe anubhave che. (1983) huM parama nirdoSatAmaya dravya-svabhAve chauM" evA aMtar avalokanamAM "vikArAMza rUpa doSa eka aMzamAtra mArAmAM utpanna thavAno avakAza ja dekhAto nathI-tyAM te vikArAMza paryAyamAM hovA chatAM aMtarmukhanA dhyeyamAM - astitvamAM vikAranA karavApaNAno ke TALavA paNAno abhiprAya Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 anubhava saMjIvanI raheto nathI. TaLato vikAra jJAnamAM para zeyapaNe pratibhAse che. (1984) jagatanA jIvone ajJAnabhAve para jIva pudgalonI citra vicitra avasthA jaNAtAM - rAgadveSanAM kAraNa paNe jaNAya che, jyAre samyakajJAnamAM, aMtarmukhanuM dhyeya vartatuM hovAthI, te te paradravyanI paryAyo mAtra zeyarUpe pratibhAse che, jJAna taTastha bhAve che, temaja dhyeyanI mukhyatAmAM te te joyo atyaMta gauNapaNe jaNAya che evI je vItarAgI jJAna kaLA- tevI abaMdhabhAve jJAnanI cAla thavI, evo ja jeno mULa svabhAva che, te anaMtaguNa mUrti pUrNa pavitra dhAma nija siddhapadane abhedabhAve namaskAra ! (1985) 4 sAdhakajIvane paryAyanI atyaMta gauNatA hovAthI paryAyamAM thatAM vikArAMza te TALavAnI AkuLatA mukhyapaNe nathI kemake svarUpanuM atyaMta upAdeyapaNuM varte che, temAM je aMtarmukhano vega che, tene laI vikAra ApoApa TaLato jaNAya che. - Ama kArya siddhi che. ' (1986) / aMtarmukha thaI, svapadanuM paramezvararUpa avalokatAM, vartamAnamAM ja pote paramezvararUpa che !! aho! avalokanamAtrathI paramezvara thAya ! evI avalokanA na kare to, potAnuM nidhAna pote lUMTAvI daridrI thaI bhaTake che ! ane bhava vipattine hore che !---anubhava prakAza' (1987) parapadArtha pratye sAvadhAnI bhAva bahirmukhapaNAnuM lakSaNa che. AtmasvarUpanI sAvadhAnI rUpabhAva aMtarmukhapaNAnuM lakSaNa che. paranI sAvadhAnI rUpabhAva, svamAM ekatra thavA dhye nahi. svanI sAvadhAnI paramAM ekatva thavA dhye nahi. sat nuM zravaNa thavA chatAM, paranI sAvadhAnImAM phera paDe nahi, to zravaNa thayuM ja nathI. ane tevA bhAvazravaNa vinA AtmabhAvanuM gholana svarUpa - lakSavALuM hoya nahi, jethI jIvane AtmaprAptinI IcchA hovA chatAM te bekAra jAya che. - arthAt nirarthaka nivaDe che. mumukSu jIve A vAraMvAra vicAravA yogya che, jethI AtmArthAtA utpana thAya. (1988) / 1. jAgRti :- je koI kharekhara AtmArthI che, arthAt jenI sarva pravRtti "AtmalakSamAM pUrvaka ja che, tene cAlatA pariNamanamAM zubhA-zubhabhAvamAM ke iSTa-aniSTa paNAmAM, jeTalo kAMI potAno 'rasa che, tenuM avalokana - sUkSma avalokana rahe che, jethI adhika harSa zoka nahi thatAM kaSAyarasa ghaTe che - moLo paDe che, jethI svIkAryamAM sugamatA thAya che, jJAnamAM nirmaLatA thavAnI ahIM zarUAta thavA uparAMta jJAna dhIrUM ane gaMbhIra thavA lAge che. tatvane yathArtha grahavAnI yogyatA jJAnamAM A tabakke jJAna svabhAvanI jAgRti (jAgRti = "huM jJAna mAtra chuM" -tevI sAvadhAnI) AvatAM Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 493 anubhava saMjIvanI thAya che. AvuM jJAna AtmabhAvanA saMzodhanamAM lAgatAM pUrva bhUmikAnI taiyArI thAya che, temAM adhyAtmanA samyaka nyAyomAM rucI vRddhigata thatI jAya che, tyAM anaMta nyAyanA adhiSThAtA svadravyanuM grahaNa sulabha che. viparItatAnA vegamAM je potAnA kaSAya rasane paNa svarUpa lakSe avalokavA jeTalI jAgRta nathI te bAhya kSayopazamapUrvaka zAstrAdinuM ghaNuM paThana karavA chatAM sthaLa buddhivAna che, tevA prayatnathI te sUkSma evA svarUpabhAvane grahaNa karI zakato nathI. kharekhara to te AtmArthI nathI. svarUpanA aMtara zodhananA prayatnamAM viparIta rasanuM jANavuM thavuM sahaja che. (1989) vartamAna pariNamanamAM, svarUpanAM aMtasaMzodhana kALe jJAnanA paryAyamAM, jJAna svabhAvanuM guNanA guNanuM avalokana thatAM, temAM akaSAya svabhAvanuM abhedanirAkuLa sukhanuM bhAna thAya che, eTale ke "huM nirAkuLa jJAnAnaMda" svarUpa chuM evA potAnA trikALI svarUpanuM anaMta sAmarthyanuM bhAvabhAsana thAya che. A prayogamAM pUrNa nirdoSatAno abhilASI jIva aMtar prayatna pUrvaka (jAgRti pUrvaka potAnA paripUrNa trikALa pavitra svarUpane nihALatAM anaMta atIndriya sukhano patto meLave che jethI atIndriya sukhanI apekSita paryAyathI nijAnaMdanuM avalaMbana saheje levAya che. atIndriya sukhanI apekSAnI tIvratAmAM, sUkSma vikalpa, je atyaMta maMda kaSAyayukta hoya che, tenI paNa sahaja upekSAvRtti thaI jAya che, tyAM saMyogonI apekSA to rahe ja kyAMthI ? arthAt bAhya saMyogo je udayamAM hoya che, te pratye atyaMta durlakSa thaI jAya che, kemake aMtarmukhanA dhyeyanI ghaNI laganI (1990) * AtmA upayoga lakSaNa vaMta che. * lakSaNa lakSyathI abheda che. lakSya svabhAva lakSyanI mukhyatAmAM AkhI vastu TakIne pariNamatI jaNAya che. Atma sanmukhatAmAM AtmasvarUpa pragaTapaNe dekhAya che--jaNAya che. "A huM pratyakSa Avo siddha samAna) chuM" ema jJAnamAM pragaTapaNe jaNAvuM - te AtmavIryanI phuraNAnuM ananya kAraNa che. jema jema suspaSTapaNe jJAna (bhAvamAsana) svarUpane grahe che tema tema AtmAnAM guNo khIlatAM jAya che. ane Atma AzrayanuM baLa vadhatuM jAya che. jeTaluM baLa vadhuM teTalI nirdoSatA zuddhi) vadhu- A niyama che. ahI svarUpa adbhuta, anupama ane avarNanIya che. (1991) kevaLajJAnamAM vismayano abhAva che, kemake sarvajJa bhagavAna eka samayamAM sarvane traNakALa sahita jANe che. tethI A sthiti (paryAya) Ama kema ? tevo bhAva utpanna thato nathI- tevI Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 anubhava saMjIvanI rIte samadaSTi, ke jeNe kevaLajJAna-svabhAvane zraddhA-jJAnamAM vartamAnamAM jIlyo che. tenA mRta jJAnamAM traNakALa-traNa lokane vyavasthitapaNe - parokSapaNe jANavAnI zakti hovAthI tenA abhiprAyamAM vismaya athavA Ama kema ? tevo bhAva hoto nathI - tethI jJAnIne sahaja sthiratA - acaMcaLatA rahe che. (1992) jeNe AtmA jANyo che, tene bIjA "AtmA pratye vaira buddhi hoya nahi - A niyamabaddha che, samyakajJAnamAM bIjo ajJAnI jIva (upasargakartA paNa) sAmAnya svarUpanI mukhyatApUrvaka jaNAto hovAthI, tenI doSita paryAya paNa gauNa thaI jAya che. (1993) che jeo saMyogI pratikULatAthI Dare che, bhayabhIta che teo saMyoganI anukULatAnA Icchuka che. jemake mAnahAnino bhaya che, te jarUra bAhya pratiSThAno kAmI che, tevI ja rIte sarva prakAre bAhya saMyogomAM mAnyatA hovAthI jIvo saMyogomAM pheraphAra karavAnI vRttimAM sadAya pravRtta rahe che. paraMtu e bAhya sukha duHkhanuM kAraNa pUrvanA zubhAzubha pariNAma che, je paramArthe duHkharUpa che. jenA nAzano upAya vicAravAna kare che, je vAstavika dIrgha dRSTi che, athavA sAcI dRSTi che, saMyoganI dRSTivALo jIva, bAhya vRtti choDI zakato nathI. (1994) vartamAna paryAyamAM vikArAMza hovAM chatAM paNa vartamAnamAM ja mULa svarUpane arthAt nizcaya svarUpane lakSamAM levuM te samyapha che. svarUpadaSTinA baLa vino tema thaI zake nahi. "vartamAnamAM ja paripUrNa chuM" nirvikalpa thavuM che tethI icchAmAtrathI kArya thatuM nathI, paraMtu huM svabhAvathI ja nirvikalpa chauM, ane svasavedanapaNe ja thavAno - pariNamavAno mAro svabhAva che, bIju kAMI thavuM, svabhAvathI azakya che, tema sva-Azraya thatAM kArya thAya, tevI vastusthiti che. (1995) jyArathI AtmasvarUpanuM bhAvabhAsana thAya che, tyArathI tenuM vistRta thavuM azakya che, tevuM svarUpa asAdhAraNa mahimA vaMta che, ane tyArathI koIbIjo padArtha mahimA yogya rahyo nathI, raheto nathI nija abheda siddhapadathI adhika bIjAM zuM hoI zake ? aho ! svarUpa nidhAnano patto lAgatAM apUrva...apUrva bhAvo ja vahe che...! (1996) AtmasvarUpa rAgano bilakula viSaya nathI, vikalpa gamya nathI, paralakSI kSayopazama jJAnanI kalpanAmAM paNa te samAveza pAme tevo nathI. mAtra aMtarmukha jJAnamAM grahaNa thAya tevo che. tethI Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 495 kevaLa aMtarmukha upayoga kartavya che. vikalpa kALe paNa vikalpanI ADa vagara jJAna sIdhuM svarUpane grahe te aMtarmukhapaNuM che. temAM AtmA jJAna gocara che. (1997) vaMsaUT mUno thappo bhagavAna kuMdakuMda AcAryadevanA A sUtramAM "darzana-svabhAva" (zraddhA svabhAva)nuM ghaNuM UMDANa raheluM che, jeno vAstavika khyAla anubhavIne ja hoya che. je mULa dharma thI dharmanI zarUAta thaI, sarvaguNAMza svayaM samyaka thaI jAya che, jenA baLavaDe mokSamArganI vRddhi thaI, mokSa prApti thaI ja jAya che, jene laIne siddhabhagavaMto siddhadazAmAM anaMta kALa TakelAM che, te 'saMsaUT' mULa dharmane he bhavya ! tuM samyaka prakAre seva ! zraddhAnA purathI AkhuM pariNamana zuddha thatuM jAya che. anaMtaguNonI nirmaLatAmAM zraddhAguNanuM (svabhAva) nimitta paDatuM hovAthI te mULadharma che. (1998) sat zAstro AtmAnubhavI puruSo dvArA lakhAyela hovAthI temanA lakhANamAM anubhavanuM UMDANa bhareluM che, tene anubhavanA dRSTikoNa pUrvaka avalokana karavAM ghaTe, nahito temanA bhAvonuM vAcya jJAna gocara thaI zake nahi, mAtra anubhava dRSTie ja yathArthapaNe vAcyabhUta bhAvo jJAna gamya thAya, evo zAstra vAMcanano marma che, phakta paMDitAIthI eTaleke paralakSI jJAnanA ughADathI pamAze nahi, tethI zAstra vAMcana anubhavapradhAna zailIthI kartavya che. zabdArthathI - bhAvArthathI saMtoSAI na javuM. (1999) bodhakaLA - nija zuddhajIvAstikAyamAM aham buddhi thavI, tevo niraMtara abhyAsa rahevo - jenA baLathI nija svarUpano upayoga thAya. (2000) saMvata-2023 "jJAnIne jJAnI ja oLakhe che... temaja, mumukSunAM netro mahAtmAne oLakhI lya che tema be prakAre satpuruSanI prasiddhi thAya che, dardI ane vaidyanA dRSTAMte - jema roganA nidAnathI dardI vedyanA jJAnanI satyatAne oLakhe che, tema mumukSu, jJAnI gurunA bhavaroganA nidAnathI, temane te viSayaka jJAna satya che, tema oLakhI zake che, jema vaidya thaIne pote bIjA vaidyane te viSayaka jJAnanA AdhAre meLavaNI karIne oLakhe che, tema jJAnI svasaMvedananA baLe, anubhavavANIne oLakhe che. (2001) Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 anubhava saMjIvanI AtmabhAvanA sarvotkRSTa, paramazAMtarasamaya, samarasa svabhAvI, anaMtasukhadhAma, kevaLa aMtarmukha, svayaM abheda anubhavarUpa chuM." (tethI saghaLAya paramAM upekSA sahaja che.) (2002) saMvata-2024 saghaLAya parapadArthamAMthI AkarSaNa chUTI jAya, ane svarUpamAM ja kheMcANa thAya, tevuM ja anaMta mahimAvaMta AtmasvarUpa che. are ! pUrNa kevaLajJAnAdi paryAyanI paNa jene apekSA nathI, tevuM parama nirapekSa AtmasvarUpa che. AvA svarUpanI dRSTi vinA ja, anya dravya-bhAvamAM mukhyatA thAya, svarUpadRSTimAM to "svarUpa" sivAI "anya kAMI che ja nahi." (2003) AtmasvarUpa pragaTa-pratyakSa che, tema jANanAra paryAyabhAvamAM parokSapaNAno sahaja abhAva hoya che.thAya che. arthAt atIndriya pratyakSapaNuM paryAyamAM varte che, te ja AtmabhAvanuM pragaTapaNuM che. Atmarasa-nijarasathI te utpanna hoya che. aho ! anaMta zAMta sudhAsAgarano parama AdarabhAva e ja mahAviveka che. temAM ullAsita vIryathI darzana che. (2004) kAraNazuddha paryAyanuM svarUpa - pU. gurudevanA pravacanamAMthI,_ 1. jIvanA trikALI svarUpamAM, kevaLajJAnAdi pUrNazuddha paryAyanA kAraNarUpa rahelI paryAya pariNamana zakti, je dravyamAM trikALa che te. 2. A ekabheda che, je samudranA dRSTAMte pANInA aMdaranA sthira daLanI upalI sapATInI jema. jenA kAraNe eTale AdhAre arthAt jene laIne anaMta kevaLajJAnAdi zuddha paryAyo pragaTe che, to bAkI dravyanA sAmarthyanI anaMtatA keTalI ! (Ama dravyanuM jJAna thavA yogya che) 3. anaMtaguNonA abhedabhAvonuM svAkArabhAve dhRvatva svarUpa te kAraNa zuddha paryAya, je pratyeka vartamAnamAM mojUda che. pratyeka vartamAnamAM, kAryazuddha paryAyanA kAraNapaNe taiyAra che. (2005) vikalpanA kALamAM paNa nija abheda nirvikalpa caitanya svarUpano prathama "yathArtha nirNayamAM thanArane nirvikalpatAno ja kALa pAkyo che, te have vikalpamAM aTakaze nahi. zIvra vikalpa "vamI jaze. "AvA" AtmAno bhAvanAmAM yathArtha nirNaya karyo tene nirvikalpatAno ja avasara AvI gayo che. tethI te "zIghra vikalpane "vame" che. tema kahyuM. - samayasAra gA. 73. pU. gurudevazrI. (2006) Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 497 jIvane jJAnano ja anubhava che, ema aMtaramAM svIkAratAM phakta jJAnanI paryAya paNe mAtra anubhavamAM Ave che, tema nathI kAraNa ke ekalA jJAnamAM `svabhAvano Azraya' thaI jAya che, mAtra paryAyabuddhi tyAM hotI nathI, temaja vikalpathI A dravya ane A paryAya - tevA bheda pADavA, tema paNa tyAM- te kALe sahaja nathI. anubhavajJAnamAM dravyanuM svarUpa abhedapaNe AvI gayuM che. (2007) saMvata-2028 bhedajJAna :- bhedajJAna thavAmAM prathama jJAnathI rAganI bhinnatAno prayoga thAya che, temAM jJAnathI jJAnanuM ekatva thAya che, je potAnuM sahaja svarUpa che. te sivAI "eka samayanI zuddha paryAyathI paNa huM trikALI bhinna chuM" tevo vikalpa tyAM hoto nathI. (jo ke trikALI AzrayabhUta svarUpanuM jJAna hoya che) A sahaja vidhi che. temAM anyathA kRtrima upAya kartavya nathI, kRtrimatAthI mithyAtvanI utpatti thAya che. (2008) paralakSI kSayopazama jJAna prAye bAdhaka che, temAM thayelA vikAsamAM lAbhabuddhi te paramAM svapaNAnA adhyAsarUpa bhrama che. tethI 'sva-lakSe' upaDelo jIva 'yathArthatA' mAM Ave che, je satyanA aMgabhUta che. (2009) laukika samAjanI nahi, paNa dhArmika samAjanI pratiSThA maLe to ThIka- evo AtmA nathI,' are ! jene potAnI vikasatI avasthA upara paNa jyAM dRSTi nathI (ThIkapaNuM nathI), tene bIjAnI apekSA kema hoI zake !! (2010) bhava udAsIpaNuM e jJAnInuM eka lakSaNa che, Akho bhava te audayIka bhAvono samUha che, tethI vartamAna bhavanA tamAma prasaMgo pratye pote udAsa che nirapekSa che tethI vartamAna udayamAM paNa sahaja upekSA che. harSa-zokamAM tanmaya nathI, manuSyagati ane manuSyagatine lAyaka sarva kAMI dravya-bhAvo te sarva (mAruM svarUpa nathI) para vasturUpa che. tethI heya che, Ama paranI-udayanI upAdhi rahita hovAthI sukhI che. potAnuM sukha potAmAM anubhavarUpa hovAthI bahAranuM kheMcANarUpa AkuLatA nathI. (2011) potAnA svarUpa avalokanamAM akhaMDa rasadhArA varSe che, te zAMta caitanya rasadhArA athavA amatarasadhArA che. ekadeza avalokana evuM che tenAM AMzika AnaMda pAse indrAdi saMpadA Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 anubhava saMjIvanI vikArarUpa bhAse che. - anubhava prakAza'. (2012) / jJAna svabhAva nizcita thayA vinA (oLakhAyA vinA) vibhAvanuM svarUpa nizcita thAya nahi ane tethI ja mithyAdRSTi jIvo koIne koI vibhAva (kaSAyanI maMdatA athavA paralakSI jJAnano kSayopazama) mAM svabhAvano bhrama sevI rahyAM hoya che. (2013) . pariNamanamAM sahaja svarUpanI sahaja aMtara sAvadhAnI na rahI to sanmArgane anukULa evuM jIvanuM valaNa nathI ja. ane anya bhAvamAM paranI sAvadhAnI hovAthI, te ja pramAdanuM kharuM svarUpa (2014) / satsaMga aphaLa thavAnA kAraNo - 1. mithyA Agraha:- "huM jJAnasvarUpa chuM" tevI aMtara sAvadhAnInA abhAvamAM, viparItabhAvo (paranI sAvadhAnI rU5) upara vajana javuM-te zubhapariNAmano Agraha paNa mithyAAgraha che. 2. svacchaMdapaNuM - huM jJAnamAtra chuM"--tevI svarUpa sAvadhAnInA abhAvamAM, anya sarvabhAva doSarUpa hovA chatAM tene gauNa karavAM athavA na jovAM te, athavA paranI sAvadhAnImAM utsAha. 3. pramAda - "huM jJAna mAtra chuM" tevI satata jAgRtino abhAva ane viparItabhAvano rasa rahevo . te. 4. IndriyaviSayanI apekSA - A bhava - jaDamAM - tIvra sukhabuddhi thatAM utpanna thAya che, jene AtmajAgRti pUrvaka upekSita karyA sivAI satsaMga, sanmArgane anukULa evo yoga, banato nathI, svarUpanI sAvadhAnI eTale "huM jJAna mAtra chuM" evA (Atmarasa) jJAna-rasamAM Indriya viSayano rasa abhAvapaNAne pAme che. je satsaMganuM pratyakSa phaLa che. 5. apUrva bhaktino abhAva - satsaMgadAtA evA jJAnI-paramAtmAmAM "apUrva-bhaktinA abhAvamAM uparanA cAreya doSa sahaja utpanna thAya che, tethI jJAnIno yoga parama hitakArI jANI, parama snehathI, sarvArpaNapaNe, sarva saMyogane gauNa karI, pUrNa arpaNatAthI upAsavA yogya che. jo ke jJAnIne kAMI apekSA nathI, paraMtu mumukSunI uparokta sthiti thayA vinA bodha pariNAma pAmato nathI tevI vastusthiti che.). (2015) che paraviSayamAM thatI sukhanI kalpanA je jUTho AnaMda che, eTale ke temAM AnaMda kharekhara nA thato hovA chatAM AnaMdano AbhAsa thAya che, te jUTha che, - A niyama, koIpaNa kakSAnA maMda kaSAyamAM lAgu paDe che. prayojananI dRSTivALA jIvane jUThA AnaMdamAM pote chetarAya na jAya tenI Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 499 anubhava saMjIvanI satata sAvadhAnI prasaMge prasaMge thavA yogya che. (2016) jJAnInA jJAnano viveka :- svapara prakAzaka jJAnamAM... sva ane para / rAga jaNAtAM svaparamAM, anaMtamahimAvaMta, svarUpanI sAvadhAnImAM sva : nirmulya, upekSA bhAve, bhinna, arasa paNe AzrayabhAve, caitanya rasamaya paNe sahaja pariName che. (2017) / A kALamAM AtmasvarUpa pAmavA arthe satpuruSo dvArA (jANe ke abhUtapUrva spaSTatA thaI, paraMtu jIvanI yogyatA ghaTe che, yathAyogya svalakSa hoya to lakSaNa mAtramAM hita thAya tevuM che. - (2018) pUrNa nirdoSatAno abhilASI - kharekhara Icchuka - ja AtmArthI che. tevA AtmArthIne mAtra nirdoSatAnuM ja prayojana hovAthI, kyAMya ayathArthapaNuM thatuM nathI. sarva nyAyo- Adi prayojananA lakSe ja samajavAnI paddhati hovAthI te samyakajJAnamAM (aMte) pariName che. (2019) saMvata - 2038 aMtara abhyAsa - pragaTa jJAnavedana dvArA pratyakSapaNAnuM pratItinA baLathI vAraMvAra ugra thavuM, jora thavuM te svasaMvedanano aMtara abhyAsa che, je sahajarUpe thavA yogya che. (2020) VdravyadRSTipUrvaka bIjA jIvo siddha svarUpe jaNAtA hovAthI jJAnIne, mAthAnA vADhanAra (tIvra virodhI pratye paNa vyaktigata Sa thato nathI, mAtra asatuM evI doSitavRttino niSedha Ave che, paraMtu dravyanI mukhyatA sahita, (2011) devalAlI. zai. va. 11 pote jevA svabhAva svarUpe che, te svarUpanuM bhAna thavuM-rahevuM te pragaTa samyak dazA che, je apUrva sva caitanya rasanA nirvikalpa vedana svarUpa che, ane zuddhopayoga pUrvaka utpana hoya che. (2012) Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa00 anubhava saMjIvanI potAnA astitvanuM vedanA jJAnamayapaNe sahaja rahevuM te sahaja bhedajJAna che athavA nijajJAna (2013) saMvata - 2040 ve. su. 10 pUrNatAne lakSe zarUAtamAM A sutra dhyeya . arthAt sAdhyanA daDha nizcayano ekamAtra sAdhyano nirdeza kare che - tethI, koIpaNa zarUAta karanAra jIve - A prakAranA sAdhya mATe potAmAM tapAsa karavI Avazyaka che - nahIM to zarUAta ja thaze nahi - ane zarUAta na thavA chatAM - game tema zarUAta thayAno bhrama sevAI jaze - tethI anyathA prakAre AgaLa vadhavAnuM jarApaNa saMbhavIta nathI. (2024 vicArapUrvaka, je je viSayamAM - (dravya,guNa-paryAyanA vastusvarUpanA viSayamAM viparIta vicAryuM ke svIkAryuM hoya - te te vicArapUrvaka savaLuM thayA vinA prayatna yogya dizAmAM zarU thaI zakato nathI (2025). aSADha suda - 7 "zrI samayasArajI zAstramAM AcArya bhagavaMtoe asti - nAsti bane paDakhethI viSaya spaSTa karela che. astithI-daSTino viSayabhUta svabhAva ane svabhAvadaSTinuM anubhavapUrNa nirUpaNa che - svabhAva dRSTivaMtanA dRSTinA pariNamananI mukhyatAvALA paDakhAne adbhata rIte pradarzita karela che. A ja samayasAranuM hArda che. nAstithI - mithyAtva ane ajJAna TALavAnI vAta mukhya che. anekavidha zailIthI che. (2016) (nAIrobI) bhAdaravA suda-12 V rAgarasa-pula pratyeno rasa jeTalI mAtrAmAM pravarte che. te dazAne bahirmukha vaLavAnuM-rahevAnuM prabaLa kAraNa che. aMtarmukhano puruSArtha thavAmAM bAdhaka che. tethI aMtarmukha thavA arthe caitanyanAM rasanI mAtrA terthI adhika thayA vinA pariNAma aMtaramAM vaLatuM nathI. (2007) / vAcaka zabdathI vAcya sadhAya che. paraMtu vAcya sadhAtAM, jJAnarasa utpana thavo ghaTe. to ja zabdanA arthanuM yathArtha paNuM che. anyathA "mAtra ughADa' kAryakArI nathI. kharekhara to jJAnarasa che, Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 501 anubhava saMjIvanI te Atmarasa che. (1) "dravyazrutanuM samyak avagAhana, bhAvazrutane sAdhe che -"anubhava prakAza" '! (2) "dravyazrutanA samyak avagAhanathI zraddhALuNajJatA prApta thAya che; tethI paramArtha sadhAya che." pR. 46 "anubhava prakAza" A prakAre nimitta upAdAnanI saMdhI che. (2008) V jJAna paryAyamAM vedana cAlyA kare che, jJAnanuM ja, paraMtu parapravezano abhAvabhAva . arthAt parapravezarUpa anubhava (adhyAsa) bhAva no abhAva thAya - tyAre svasaMvedana - jJAnanuM jJAnane vedana - te rUpa nija jJAna thAya - athavA upayogamAM jJAnarUpa vastune jANe, anaMta mahimA sahita. (2009) V sadA upayogadhArI, AnaMdasvarUpa pote svayameva yatnavinA ja che, che ane che; potAnuM kAma potAne nihALavA pUratuM ja che. ATaluM ja kartavya che. che tene nihALavuM che- kAMI banAvavAnuM ke (navuM karavAnuM nathI. (2030) mArA darzanajJAnano prakAza mArA pradezamAMthI UThe che." - "anubhava prakAza" Ama avalokanathI jANe; paraMtu uparokta vacanane mAtra vikalpa-vicAranI maryAdAmAM na rAkhe. AvA avalokananA prayogathI svabhAvanI sattA jaNAya che. vAraMvAra svapadane avalokavAnA bhAva (parathI vimukha thaIne) kartavya che. (2001) Wjema jhera khAvAthI maraNa thAya che. tema rucipUrvaka parane sevavAthI saMsAra duHkha thAya, thAya ne thAya ja. (2032) V svAnubhavamAM sarva (pUrNa) jJAnanA pratItibhAvane vedavAmAM AvatAM jJAna zuddha-nirmaLa thAyaAma jJAnanI nirmaLatAne uparokta pratItibhAva kAraNa che. ahIM jJAne sarvajJa zaktino potArUpa anubhava karyo, tethI te sarvajJa zaktine pragaTa karaze. (2003) saMvata-2041, poSa suda - 10 potAnA paramezvara padanuM samIpatAthI avalokana karavA yogya che. samIpatAthI eTale svarUpamAM je sahaja pratyakSatA che, tethI mukhyatA thatAM, parokSapaNAno vilaya sadhAya che, ane AtmavIryanI Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 sphuraNA--sateja thAya che. tethI ja hyuM che ke : potAnA paramezvarapadanuM dUra avalokana na kara, potAne ja prabhu thApa" "anubhava prakAza' pA-28 anubhava saMjIvanI arthAt svarUpamAM rahelI gupta caitanya zaktine vyaktapaNe bhAvavAthI te vyakta thAya. pA.42 "jJAnano pratyakSarasa bhAvamAM vedavo te anubhava che'. pA.-39 poSa suda-11 //potAnA) jJAnamAM para pratibiMbita thaI jaNAya che. tyAM temAM svamAM para tarapha jotAM `52-mAtra' jaNAya che. tyAM svane cukavAnuM thatAM duHkha utpanna thAya che- te ja svamAM para jaNAtuM hovA chatAM- nijamAM nijane jovAnI dRSTi sukhane utpanna karanArI che.- arIsAmAM morane (moranA pratibiMbane) jotAM mora ja dekhAya arIsAne jotA te arIso ja che- tema dekhAya che- te dRSTAMte nijanAM nija tarapha jotAM nija ja che. parano to saMpUrNa abhAva che. (2035) poSa suda 12 samyaprakAre heya upAdeyano viveka thatAM Akhare nirvikalpa nijarasa pIvAmAM pariName che. prayojananI AvA prakAre siddhinuM kAraNa prayojananA dRSTikoNapUrvaka heya upAdeyanI vaheMcaNI che. (2036) - - (2034) poSa suda - 13 = svarUpa bhAvanA - AtmabhAvanA e ja sat kAryanuM mULa che. aMtaranI kharI bhAvanA nija pariNatine utpanna kare che athavA vadhAre che, te bhAvanA ja svarUpa oLakhAvAmAM jJAnane sahAyaka che. tenAthI ja bhedajJAnano prayoga sulabha thAya che.--pariNati vihIna jIva, upayogane svarUpamAM joDavA cAhe to paNa zuddha- upayoga thaI zakato nathI. tethI pariNati vagaranA jIvano puruSArtha saphaLa thato nathI jo ke pariNati vagara te yathArtha paNa nathI-te upara uparanI bhAvanA che. ke jyAM sudhI pariNatI utpanna thaI nathI. (2037) poSa vada-2 mati-zrutano kSayopazama mithyAtvanA sadbhAvamAM paravedana rasa vadhavAmAM nimitta thAya che, jyAre te ja kSayopazama kaSAya ghaTavAthI ane sthiratA vadhavAthI samyaktvanA sadbhAvamAM svasaMvedana rasa Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI vadhavAmAM kAraNa thAya che. Avo svasaMvedana rasa te anaMtasukhanuM mULa che. - 503 poSa vada - 4 svarUpanivAsa pariNAma (upayoga) kare che. pariNAma vastune vedIne svarUpa lAbha le che. arthAt svarUpa astitvane nija jJAyakapaNAne grahaNa kare che. tethI nija jJAyakatAne upayoga dvArA grahIne temAM AcaraNa vizrAma kartavya che. pariNAma zuddha karavAmAM ATaluM ja kAma che. "uvaogamao jIva" Iti vacanAt (2038) - (2039) jJAna badhAya guNomAM moTo guNa che.- jJAna vinA vastu-svarUpano nizcaya na thAya; mATe jJAna pradhAna che. vastunA prasiddha lakSaNanA kAraNe paNa jJAnanI pradhAnatA ghaTe che. temaja A jJAna svasaMvedanamAM rahIne jANe che. temAM sva-para paraspara apekSita che arthAt vivikSAthI vastusiddhi che ane jJAnathI svarUpAnubhava che. (2040) poSa vada 11 - prayogAbhyAsamAM nija astitvane jJAna dvArA grahaNa karavAnuM che, tyAM jJAnamAtra huM tevo vikalpa nahi, paraMtu jJAnanI pratyakSatA-vedakatA--thI sattAno anubhava avalokanathI siddha thAya che. tyAM kAMIpaNa 'karavuM' - e vikalpa bAdhaka thAya che. avalokana e prayAsa-prayogarUpa bhAva che. je vikalpathI nirapekSa che. (2041) - poSa vada 12 je jIva dharmadhyAna- nirvikalpa samAdhi Ave che, teNe prathama iSTa-aniSTa paNuM maTADavuM Avazyaka che; je svapara padArthane mAtra jJAna-zeyanA sthAnamAM rAkhatAM sahaja prApta thAya che. iSTa-aniSTapaNuM nahi thatAM rAga- dveSa maTe che. rAgadveSa maTatAM - anya vikalpa (jALa) maTe che. vikalpa-jALarUpa ciMtA maTatAM, prathama dharma dhyAna thAya che. jemAM nijAnaMda utpanna hoya che. vItarAgI jJAna bhAva thAya tyAre svarUpamAM samAdhi upaje- svarUpamAM mana lIna thAya tyAre IndrAdi saMpadA rogavat bhAse, kAraNa udayamAna saMyogonA avalaMbane rasa vadhatAM pratyakSa nukasAna che. duHkhano anubhava thAya che. (2042) - poSa vada 13 AkuLatAnuM mULa anAdi ajJAnarUpa bhramabhAva che. anAtmA (deha ane rAga)no potArUpe - Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 anubhava saMjIvanI anubhavano abhyAsa-bhramabhAvathI thaI rahyo che. te viparIta abhyAsano abhAva thatAM, potAnuM guNanidhAna paramapadarUpa sthAna dekhAya-ane bhava vAsanA vilaya pAme. tyAre jagatanuM navanidhAna saMbaMdhita sukha jUThuM bhAse. nija paramapadarUpa sahajapadano bhAva bhAvatAM AtmabhAva prakAze tyAM Atmazakti vadhe. (2043) poSa vada 14 vAcaka zabda tenA artha (vAcya)ne bhAvavo zruta (jJAna)mAM svarUpanA anubhavakaraNa' ne bhAvazruta kahyuM che. dA.ta. paramAtmAne upAdeya kahyo che. tenuM vAcya arthAt te rUpa bhAva te bhAvazrutarasa, tene pI ne samAdhithI amarapada sadhAya che. (2044) - mahA suda 14 //jagatamAM jIvo paramAM (prApta saMyogamAM) nijapaNuM mAnI, potAmAM sukha kalpe che- A sarvathA jUTha che, sauthI moTuM jUTha che, teno daMDa paribhramaNa thavuM te che. sukha to caitanyanA vilAsamAM utpanna thAya che. (2045) mahA suda 15 / manoraMjana thAya tevA bhAvone mohathI kare che, te jUThA vinoda vaDe potAne Thage che, jo jIva svarasa arthAt AtmarasanuM sevana kare to parabhAvanI prIti jarApaNa na kare. anaMtamahimA bhaMDAra svarUpane jJAnacetanAmAM potArUpe anubhave, to avazya tarI jAya. (2046) AtmArthInI bhUmikAnI asti-nAsti :- asti : 1. sanmArga prAptinuM ekamAtra lakSa. G 2. svarUpa prAptinI tIvratama bhAvanA- apUrva bhAvanA. C 3. anaMta janma-maraNa (paribhramaNa)thI mukta thavAnI vedanApUrvaka utpanna thayelI apUrva jijJAsA. G 4. paripUrNa zuddha (niSkalaMka) dazA prApta karavAnuM dhyeya hoya te. C 5. dhyeya pAchaLa pUrI laganIthI janAra. C 6. dhyeya mATe pUrI dhagazathI AgaLa vadhanAra. C 7. uparokta kAraNathI nija prayojanamAM sahaja tIkSNa ane sUkSmadraSTi pUrvaka pravartanAra. G Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 505 8. ucca koTinA svabhAva saMbaMdhita zubha vikalpa thavA chatAM, anubhUtino abhAva hovAthI aMdaramAM khaTaka rahyA kare. C lezyA) 9. pariNatimAM rAga rasathI raMjItapaNuM ghaTatAM, mumukSune yogya jJAnanI bhUmikAmAM, sapuruSonAM vacano--zAstrAdinI samajaNamAM yathArthatA, rucavApaNuM.Adi. BCG 10. svakArya mATenI tAlAvelI. C 11. udaya-saMsAranA kAryo bojArUpa lAge, pravRttimAM thAka trAsa thAya, aruci thavAthI udayajanita pariNAma baLa ghaTavA lAge. BC 12. prayojanabhUta viSayamAM rasa vadhe. C 13. tatvajJAnanA abhyAsanI pravRtti, aMtara saMzodhana pUrvaka thAya. C 14. eka AtmA sivAya, jagatamAM bIjI koI apekSA nahi tevI daDhavRttivALo. C 15. yathArtha samajaNane zIdhra prayogAtmaka abhyAsamAM utAranAra. C phA. su. - 9 16. udayaaMgenI pravRttimAM samaya devo paDe te vyartha samaya gumAvavo posAto nathI. tevuM valaNa pariNatimAM thaI jAya. GC 17. pUrNatAnuM lakSa hovAne lIdhe cAlatA pariNamanamAM-vikAsamAM saMtoSAI jato nathI. C 18. guNano mahimA-mukhyatAnA dRSTikoNavALo. GC 19. sanI UMDI jijJAsA vaza udaya-prasaMgomAM nIrasapaNuM thaI jAya. GC 20. UMDI rucipUrvaka prayojanabhUta viSayane sUkSma upayogathI pakaDanAra. BG 21. Atmika rucine poSaNa maLe tevA prakAre UMDuM maMthana karIne mULa vastu svarUpane samajanAra. BG 22. pAramArthika rahasyathI bharapUra puruSonA vacanonuM gahana ciMtana karIne mULa mArgane- aMtarmukha thavAnI rItane-zodhanAra. 6 23. samagra prakAre UMDANathI-jora ane ullAsathI prayatna karanAra puruSArtha vaMta. C 24. vikalpamAtramAM aMdarathI duHkha lAge bhedajJAnano prayAsa kALa hovAthI AtmasvarUpanA vikalpamAM paNa AkuLatA bhAse-lAge. G (tethI karIne. 25. svabhAvano sUkSma vikalpathI paNa khasavAnI taiyArI (valaNa) vALo. C 26. udayabhAvo bojArUpa lAge. (tethI karIne). C 27. udaya pasaMgomAM kyAMya gamatuM na hoya) game nahi. c 28. svakArya-pachI karIzuM tevuM kadI na thAya. (nAsti) C 29. satpuruSa (pratyakSa jJAnI)nI AjJAnuM ArAdhana eka niSThAthI karavAmAM tatparavRttivALo. C Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa06 anubhava saMjIvanI 30. jJAnI pratye sarvArpaNa buddhivALo. G 31. guNa abhilASA pUrvaka guNa pratye pramodabhAvavALo. C 32. aMtara nivRttithI svakArya karavAnI dhagazavALo. C 33. vikalponI jALa vRddhine aTakAvanAra-brahmacaryanI cAhanAvALo. c phAgaNa su. 10 34. svadoSane apakSapAtapaNe dekhanAra, tapAsanAra nijahItanI buddhithI) jethI svacchedathI bace. 35. ekAMta priyatAvALo (anekano paricaya Atma sAdhanAne anukULa nathI). C 36. AhAra, vihAra ane nihArano niyamI, jethI bAhyavRtti rokAya. tIvra rAgarasavALA jIvane maryAdA bahAra pravartavuM sahaja thAya. tevA prakArano abhAva. C 37. potAnI gurutAne dabAvanAra; ADaMbarathI dura rahenAra mAna-prasiddhithI dura rahenAra. C 38. mokSa/mokSamArganuM mUlyAMkana karanAra-anaMtaduHkhano abhAva.anaMta sukhanI prAptinI vAstavikatA samajanAra. G 39. nija pariNAmo sabaMdhI jAgRtti pUrvakanuM sUkSma avalokana dvArA pararasane toDanAra - Atma jAgRtivALo. G 40. sarva nyAyo-prayojananA lakSapUrvaka samajavAnI paddhativALo, arthAt mithyAtva ane rAgAdino abhAva thAya te prakAre lakSa rAkhanAra. G 41. svakArya mATe tAlAvelIthI badhethI rasa UDI jAya. C 42. potAnI muktinI yogyatA mATe nizaMka AgAmI bhavamAM nIcagatinI paNa zaMkA na paDe. BG 43. ahIMthI nIcenA pratibaMdhakano abhAva hoya che. nAsti : A. jagatanA koI padArthamAM UMDe UMDe sukhanI kalpanA rahI javI. C B. zAtAnA pariNamana kALe, athavA zubha pariNAmamAM Azrayabuddhi rahevI. C C. Indriya viSayonI upekSA na thavI-apekSA pariNatimAM rahyA karavI. C 44. svaccheda A. huM samajuM chuM - tevA paralakSI zAstrajJAnamAM ahaMbhAva. 6 B. sva-paranA doSano pakSapAta thavo. C C. jJAnInA vacanamAM zaMkA. B D. jJAnInA vacanamAM bhUla zodhavAnI vRtti. C E. mAna vRddhi - sthAna TakAvavA (sAmAjIka) anetika sAdhananuM grahaNa. C Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI C B GC F. satpuruSanA upakArane oLavavo. G. jJAnInA vacano pratye acaLa premano abhAva. H. satpuruSa pratye, parama vinayano abhAva. C I. satpuruSa pratye potA samAna kalpanA rahevI. J. zAstrajJAnano kSayopazama hovA chatAM mArganI aMtaramAM sUjha na paDavI. K. satpuruSanA AcaraNamAM cAritramohanA doSane mukhya karavA. 45. haThAgraha asaraLatA jIda vagere prakAranA pariNAmonI tIvratA. 46. A. lokabhaya samAjabhaya- apakIrtibhayane lIdhe satpuruSathI vimukha thavuM. B. jJAnInA vacananuM kalpita artha ghaTana karavuM (svacchaMda). C. kSayopazamanI vizeSatA darzAvIne moTAInI icchA rahevI. D. paraMparA ane kriyAkAMDano Agraha rahyA karavo. C 47. pramAda = svakAryamAM ullAsita vIryano abhAva. C C G - C - G - 507 C 48. aparipakava vicAra dazA, adhUro nizcaya, tethI vikalpa vRddhi, zaMkA-vibhrama Adi doSono sAva. G 49. abhiniveza H- (1) laukika (2) zAstrIya C GC (1) lokamAM ja ja vastu ane vAtonuM mahatva gaNAya che. tenI mahAtmyabuddhi (2) A. AtmArtha sivAInI zAstranI mAnyatA, zAstrabhaNatara mAtrathI saMtoSa- aprayojanabhUta viSayanA jANapaNAnI mahattA, AtmArthanI gauNatA- vagere prakAranA doSa. G B. aprazasta zAstrIya abhiniveza :- pratyakSa satpuruSanA samAgamane gauNa karI, zAstra upara bhAra mUkyo. G C 50. saMdigdha avasthA H- jJAna prApti mATe aneka graMthonuM adhyayana karatAM aneka prakAre saMdehanuM upajavuM. tethI karIne prayojanabhUta viSaya upara lakSa na javuM - satpuruSano saMyoga thavA chatAM oLakhANa na thavI. GB phA. su. 13 G 51 zAstra-jJAnanA bheda prabhedamAM ruci thavAthI rokANa - tethI paramArthanuM cukI javuM. 52. paralakSI dhAraNAjJAnamAM jJAna-prAptino bhrama thatAM atipariNAmIpaNuM thavuM. 53. zuSkajJAnapaNuM tethI jijJAsAno abhAva. G G 54. mAnArthe zAstrajJAnanI pravRtti. G 55. mAnArthe bAhya kriyA "asat abhimAna'-kriyA saMbaMdhI mithyA Agraha. 56. siddhi moha bAhya anukULatAnI abhilASA. C CB Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 anubhava saMjIvanI B 57. daihika kriyAmAM Atma niSThA--dehAtmabuddhinI daDhatAnuM kAraNa.. 58. ayathArtha prakAre tatvajJAnanuM grahaNa- abhyAsane lIdhe ekaluM adhyAtma ciMtavana adhyAtmI paNuM- thavuM - svecchAcArI thavuM - te adhyAtmano vyAmoha. G 23 POINT 5 jJAnanI mukhyatAvALA rucinI mukhyatAvALA AcaraNanI mukhyatAvALA - to. 30 " '' G B C = = = jJAna zraddhA cAritra - -- vaizAkha suda mumukSujIvane AtmAno mahimA Avavo te svAbhAvika che. ane tethI AtmAnI mukhyatA kare che, tema chatAM paNa temAM rAga vadhe athavA rahe tyAM nayapakSano vikalpa che. anAdinI ekatvabuddhi jyAM maTI nathI tyAM nayapakSano rAga (zudghanaya suddhAno) samyaktva thavAmAM bAdhaka thAya che. AtmasvarUpanI yathArtha oLakhANa thatAM mumukSujIvane svarUpano apUrva mahimA utpanna thAya che ne zuddha nayano apUrva pakSapaNa utpanna thAya che. paraMtu mAtra zuddhAtmAnuM lakSa hovAthI, jJAnabaLe te AgaLa vadhIne rAganA ekatvane toDI nAkhe che. arthAt rAga upara lakSa na hovAthI-jJAnabaLe jJAnamayapaNe vyApya vyApakabhAve potAne anubhavatAM rAganI utpatti tyAM baMdha thaI jAya che. rAga upara lakSa hovAthI svarUpanA mahimAno rAga paNa vadhato nathI tethI mumukSune AtmasvarUpanI oLakhANa vinA AtmAno othe oghe mahimA Ave te kAryakArI nathI. temAM mAtra prazasta rAga-vRddhi thAya che paraMtu rAga- vikalpamAM AgaLa vadhIne nirvikalpa/ vItarAga thavAtuM nathI. (2048) zuSka (2047) aSADha suda 8 navatatvanuM zraddhAna yathArtha kyAre ? ke viparIta abhiniveSa rahita hoya to-- zAstrajJAna yathArtha kyAre ? ke AtmAnA lakSe zAstra adhyayana karavAmAM Ave to satpuruSa pratye yathArtha zraddhA vinaya kyAre ? ke asatpuruSa pratye zraddhA vinaya na hoya (2049) - 1 14 zrAvaNa vada-7 pAtra mumukSujIvanAM lakSaNa : (1) jene mAtra potAnuM svarUpa ja prApta karavuM che. ane te sivAI A jagatamAMthI tene kAMI joItuM nathI. te khAsa prakAranI pAtratAvALo jIva che, ane tethI je svAnubhUti vibhUSita mahApuruSanA Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 509 anubhava saMjIvanI caraNano icchuka che, eka niSThAthI temanI AjJA zIrodhArya jene che. te avazya vartamAna pAtra (2) svarUpa ciMtavana - svarUpa vicAraNA thavA chatAM anubhavanA abhAvamAM khaTaka / asaMtoSa rahyA kare. (3) aneka prakAranA mohayukta pariNAmathI muMjhavaNa anubhavatA. (4) guNathI utpanna thatAM sukhanI rucivALo. (5) udayabhAvomAM jora ghaTI gayuM hoya - kyAMya game nahi. (6) samajaNamAM Ave teno zIdhra prayoga karanArA (7) darzanamohanI maMdatAvALo. zrA. va. 12 (8) zAstrano kSayopazama, sahita ucca vahevAranA pariNAma thavA chatAM tenA pratye upekSAbhAva - arasa pariNAme pariNamanAra - temAM saMtuSTa na thAya. (9) indriyajJAna ane jagatanI moTAI vALA prasaMgo ane vastuno mahimA-ruci na Ave. (10) svabhAva sAMbhaLatAM rucimAM poSaNa thAya-vRddhi thAya. (11) sUkSma aMtara vicAraNA pUrvaka bhedajJAnano prayatnavAna. (12) padArthano yathArtha nirNaya karavAnI bhUmikAvALo. (13) upakArI puruSa prati vinaya-bhaktinI ochapanA bhAva na hoya tevo. bI. zrA. suda - 9 (1) AtmAne ahitarUpa pariNAmo thatAM gabharATa thaI javo. (15) samajaNamAM ayathArthatA utpanna na thAya tevA valaNavALo. (16) prayojanabhUta ane aprayojanabhUta viSayanI vaheMcaNI karanAra ane tenA pariNAme aprayojanabhUta pratye udAsa thanAra * temaja prayojanabhUta viSayanA UMDANamAM javA - vaLagavAnI tatparatAvALo. (17) pratikULatA samaye jIvanA pariNAma bagADavAne badale puruSArtha pratye vaLanAra / AtmahitamAM sAvadhAna thanAra. (18) pAtratAno AMka - jIvane nijahitanI garaja keTalI che . tenA upara AdhArIta che. (19) bhavabhayathI DaranAro. (20) AtmalakSI - AtmAmaya jIvana-pariNamanavALo. (205O) Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 anubhava saMjIvanI bI. zrA. suda - 13 AtmAno adhyAtmamArga lokathI nirapekSapaNe svayaMnA parAkramathI - puruSArthathI aMdara vicaravAno che. jagatamAM parAkramI puruSa netApade sthapAya che; tyAre jagata te puruSanA parAkramane biradAve che - ane netA te padavInuM gaurava anubhava kare che. temAM lokonI ane puNyanI apekSA che, jyAre mokSamArgamAM alokika parAkrama che, ke jemAM lokathI ane puNyathI nirapekSa puruSArthamaya siddhi che. - A mokSamArganuM alaukika gaurava che. mokSamArgI jIvane paNa puNyodayathI loko mAne, bahumAna Ape, prazaMsA kare, paraMtu pote te lokono premathI . rAgathI paricaya karato nathI - te prazaMsA AdithI nirapekSa rahI aMtaramAM vicare che. jo pote rAgathI paricaya kare - thayela paricayamAM vRddhi karavA jAya / apekSA thAya to potAnuM patana thAya. (2011) bI. zrA. vada -1 / manovijJAna (General Psycology) no sAmAnya prakAra evo che ke jemAM pUrvagraha mahatvano bhAga bhajave che. daSTAMtarUpe - koIpaNa tatvajJAnIno samAgama 'te AtmajJAnI che' ema jANIne karavAmAM Ave to ane tevA abhiprAyane badale mAtra vidvatA samajIne paricaya karavAmAM Ave, te banne prakAramAM bahu pharaka paDe che. tethI ja AtmajJAnI koI anya AtmajJAnIthI oLakha maLI hoya . tevI oghasaMjJArUpa oLakha paNa samAgama kALe "paramahitarUpa" samajI jIva lakSagata karI zake, nahi to te prakAre vajana jAya nahi ane tevo thayela samAgama' prAyaH ayogarUpa thaI paDe che. tethI jJAnIne oLakhavAnI kSamatA na gharAvanAra evA bahubhAga jana samudAyamAM prasiddha mahApuruSa dvArA nirdeza thatAM - dharmabuddhivAna - AtmArthIjIvone te parama upakArabhUta thaI rahe che.AvA mahApuruSano bodha to anaMta upakArI che. paNa A tethI vadhArAno upakAra che. Avo prakAra vartamAnamAM pU. gurudeve pU. bahenazrI pratye karelo nirdeza che. (2012) bI. zrA. vada - 3 / Atmika guNo paraspara nimittarUpe athavA koI stare avinAbhAvI paNe sumeLapaNe pariName che. paraMtu potAnI svataMtratA dareka guNanI abAdhita che. evuM vastu- svarUpa che. dRSTAMtarUpe pratyeka sAdhakajIvane dharmanuM mULa' evuM samyakadarzana ane tenA AzrayabhUta svatatva eka sarakhu hovA chatAM - darekano puruSArtha eka sarakho hoto thato nathI. jIve khAsa karIne puruSArthanI svataMtratAno UMDANathI gahana abhyAsa kartavya che. (2013) Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI bI. zrA. vada -4 mumukSujIvane zuddhatAnuM dhyeya che tene pahoMcI vaLavA jatAM pahoMcyA pahelAM vacce zubha thaI jAya che. tethI tene zubhano Agraha nathI. temaja zubhamAM rokAvuM paNa nathI - aMtara saMzodhana karatAM utpanna thayeluM zubha bhAvanApradhAna hovAthI hRdayane bhIMjAyeluM rAkhe che. pApathI to bhayabhIta thaI jAya che. (2054) - bI. zrA. vada -6 V jJAnInA vacano aphara hoya che. eTale ke lakSyano bodha thavAmAM 'acUkapaNe' nimitta thAya che. jIvanI taiyArI hovI joIe, aho vItarAga svabhAva uparanI bhIMsamAMthI pragaTelI vANI !! amogha ja hoya ne ! (2055) - 511 bhAdaravA vada 4 anukULa saMyogomAM jIva harakhAya che, ke je pApabhAva che. AvA harakhane jIva iSTa mAnI durgatine prApta thAya che. (2016) - bhAdaravA vada 7 * anAdithI jIva rAgano AdhAra laI pariNamI rahyo che. tethI rAgathI bhinna paDavA mATe jJAnano AdhAra levAmAM Ave to ja rAgathI bhinnatA thAya--jenAthI bhinna thavuM che evo je rAga tenAM AdhAre tenAthI bhinnatA kema thAya ? (2057) - - Aso suda - 4 V/bhedajJAna paramabhAva uparanI ruci sahita varte che. banneno (jJAna ane rucino) meLa ghaniSTa che. tethI anubhUti saMpanna thAya che. jJAna AgaLa vadhIne svarUpa grahaNa karIne svasaMvedanabhAve pariName che ane ruci AgaLa vadhI svarUpa zraddhAna bhAve pariName che sAthe ja jJAna rAgathI bhinna paDe che ane ruci apekSAe rAganI aruci thAya che. svakArya niSpanna thavAmAM A niyata prakAra che. ekaluM jJAna ke ekalI dRSTi dvArA kAma karavA dhAre to te kalpanA mAtra che. - te jIva vAstavika vidhithI ajANa che. (2058) v saMsArI jIvanI viSaya-tRSNA anaMta che. aphINanA baMdhANanI jema talapa--lAgelI ja rahe che. evI sthitimAM pUrvakarma anusAra saMyogo prApta thatAM jIvane teno rasa vadhI jAya che. AtmA Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 anubhava saMjIvanI jheranI mAtrA vadhatI jatI hovAthI jIva sahaja adhogatimAM jAya che. tyAM satpuruSanuM zaraNa ja mAtra tene bacAve che. (2059) saM-2042 kArataka vada-2 anAdikALanA paribhramaNamAM jJAnI puruSano yoga thavA chatAM jIvane oLakhANa thaI nathI. o9 oghe A jJAnI che tevuM mAnyuM che othe othe bahumAna karyuM che paraMtu oLakhIne mahimA Avyo nathI. oLakhIne mahimA Ave to jarUra tarI jAya. te na oLakhavAnuM kAraNa tathArUpa pAtratAno abhAva che- arthAt jJAnI mArgane dekhADanArA che, paraMtu je mArganI zodhamAM hoya, tene ja dekhADanAra (je mArgane pote zodhe che te mArgane dekhADe che,)nuM kathana oLakhANapUrvaka samajAya che. mArganI vidhi jJAnInA vacanomAM Ave che, chatAM pote vidhine pakaDI zakato nathI, kAraNake potAnI zodha tyAM nathI tethI oLakhANa paNa thatI nathI. (2060) kArataka vada-12 AtmAnuM jJAna Agama dvArA - dravya, guNa, paryAyathI, pramANa naya dvArA karAvavAmAM Ave che. tyAM jANapaNuM vastu-vyavasthAnuM thAya che. paraMtu anAdi bheda vAsita buddhine prAya ukta bhedomAM phasAvAnuM thAya che, naveya tatvamAM chUpAyelI caitanya jyotine judI pADavI. te paramArtha che; ane te paramArthanI prApti thavAmAM - gupta ane pragaTa arthAt vyakta ane avyakta paNuM- avasthAbhedarUpa hoI vikalpanuM kAraNa thAya che, banne prakAranA bhedane gauNa karIne, "ekarUpa-ekarasa cetanAsvarUpa huM chuM tema cetanA sAmAnyamAM astitvanuM grahaNa thavuM- te vidhinuM svarUpa che. cetanA sAmAnyamAM dravya-paryAyanI apekSA nathI - te nizcaya nirapekSatA che. (2061) mAga. suda - 5 4 svarUpa mahimA utpanna thatAM puruSArtha sahaja che, - svarUpano mahimA, svarUpa - sAmAnya tatva - paramabhAva - jJAnamAM nijarUpe Ave to utpanna thAya . mahimAvaMta tatvano mahimA thavo sahaja che. Ama jJAna ja mULamAM ruci ane puruSArthanuM kAraNa che, tethI "jJAnaguNa" vinA prApti nathI. e siddhAMta che. (2062) ra poSa vada - 10 darzanamohanI vRddhinahAninA kAraNo - (A) darzanamohanI vRddhinA kAraNo - Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 1. vItarAga sarvajJa sivAI, anya devano svIkAra thavo, 2. nigraMtha bhAvaliMgI saMta sivAI, anyaguruno gurutarIkhe svIkAra thavo, 3. vItarAgI - deva, guru ane samyakdaSTi satpuruSonAM bodhelAM siddhAMta athavA bodhano asvIkAra thavo, athavA kudeva, kugurunA bodhelAM zAstrano svIkAra thavo, 4.satpuruSathI vimukha vartavuM athavA upekSA karavI, 5. zubhabhAva ane zubhakriyAnI ruci vadhavI, 6. puNyanA phaLanI vAMchA thavI- rahevI, temaja anukULa saMyogo prApta thatAM athavA meLavavA mATe rasa- utsAha thavo vadhavo, 7. asaraLatA, jIddIpaNuM thavuM athavA vadhavuM, 8. anyathA athavA viparIta tatvanA grahaNa-no Agraha thavo, 513 9. pramAda sevavo--arthAt nijahitamAM utsAhathI na pravartavuM, 10. bAhyasAdhana-kriyA, bhakti, saMyama, svAdhyAya, ekAMtavAsa, tyAga, vairAgya, dayA, mAnasika zAMti, zAstra-jJAna, tapa, AdimAM saMtuSTa thavuM, athavA zuddhatAno uparokta bhAvomAM bhrama rahevo, 11. potAnA doSono pakSapAta / bacAva thavo, temaja potAne mamatva hoya-rAga hoya tenA doSano pakSapAta thavo, 12. pratyakSa upakArI jJAnInA upakArane oLavavo, 13. guNa ane guNavAna pratye Adara na thavo, 14, uccakoTinA sUkSma bodha pratye upekSA thavI, athavA anubhUtinI AvI UMcIvAta A kALamAM athavA amArA jevAne yogya nathI, tevo abhiprAya rahevo--thavo, 15. jJAnInA vacanamAM zaMkA thavI, 16. anekano paricaya vadhAravAnI vRtti, athavA lokadaSTinI mukhyatA rahevI, (jethI paramArthanI gauNatA thAya) 17. laukikamAnanI tIvratA thavI. 18. para viSayanI sukhabuddhi dRDha thavI, - tIvra thavI, jagatanA koIpaNa padArtha athavA prasaMgamAM sukhanI kalpanA thavI. (2063) Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 1. ra. 3. 4. 5. 6. 26. 27. graMthanuM nAma temaja vivaraNa anubhava saMjIvanI zrI vItarAga satsAhitya prasAraka TrasTa upalabdha prakAzana (gujarAtI) zrI guruguNa saMbhAraNA pU bahenazrI caMpAbahenanA zrImukhethI smruti gurubhakti zrI jiNasAsaNa sarvAM jJAnIpuruSa viSayaka vacanAmRtonuM saMkalana zrI dvAdaza anuprekSA - zrImad bhagavat kuMdakuMdAcAryadeva viracita) zrI vyaSTiprakAza (bhAga-3) pU zrI nihAlacaMdrajI saugAnIjInI tattvacarcA zrI dazalakSaNa dharma uttama kSamAdi daza dharmo para pU. gurudevazrInAM pravacana zrI dhanya ArAdhanA 5 ph. deva zrImad rAjacaMdrajInI aMtaraMga adhyAtma dezA upara pU. bhAIzrI zazIbhAI kArA vivecana zrI nirmAMta darzananI keDIe - le pU. bhAIzrI zazIbhAI zrImada yogIndradeva viracita zrI paramAtmaprakAza zrI paramAgamasAra pU gurudevazrI kAnajIsvAmInA 1008 vacanAmRta zrI pravacana navanIta bhAga-1) pU. gurudevazrI kAnajIsvAmInA khAsa pravacana zrI pravacana navanIta bhAga-2) pU. gurudevazrI kAnajIsvAmInA khAsa pravacana zrI pravacana navanIta (bhAga-3) pU. gurudevazrI kAnajIsvAmInA khAsa pravacana zrI pravacana prasAda (bhAga-12) zrI paMcAstikAya saMgraha para pU. gurudevazrInA pravacano zrI pathaprakAza (mArgadarzana viSayaka vacanAmRtonuM saMkalana) zrI prayojana siddhi - le. pU. bhAIzrI zazIbhAI 7. svAdhyAya 15.00 8. 9. 11.25 10. 25.00 11. 25.00 12. 35.00 13. 3500 14. 6.00 15. 3.00 16. zrI vidhi vijJAna 7.00 17. 7.00 zrI bhagavAna AtmA 18. zrI sabhyajJAna dIpikA 15.00 19. 20,00 20. 2.00 21. 5.50 22. $.00 23. bIjuM kAMI zodha mA - pratyakSa satpuruSa viSayaka vacanAmRtonuM saMkalana 6.00 24. mumukSutA ArohaNa krama zrImad rAjacaMdra - patrAMka - 254 para pU. bhAIzrI zazIbhAInA pravacano svAya samyagdarzananA sarvotkRSTa nivAsabhUta che padano amRta patra 25. 20.00 zrImad rAjacaMdra patrAMka - 493 52 pU. bhAIzrI zazIbhAInA pravacano Atmayoga - zrImad rAjacaMdra patrAMka - 569, 491, 609 para pU. bhAIzrI zazIbhAInA pravacano 20.00 paribhramaNanA pratyAkhyAna zrImad rAjacaMdra patrAMka - 95 128 tathA 264 para pU. bhAIzrI zakabhAInA pravacano - - vidhi viSayaka vacanAmRtonuM saMkalana dravyadRSTi viSayaka vacanAmRtonuM saMkalana le. zrI dharmadAsajI kSullaka zrI tattvAnuzIlana (bhAga 1 thI 3) le. pU. bhAIzrI zazIbhAI zrI AdhyAtmika putra pU. zrI nihAlacaMdra cogAnInA patro zrI adhyAtma saMdeza - pU. gurudevazrInA vividha pravacano zrI jJAnAmRta zrImad rAjacaMdra graMthamAMthI cUMTelA vacanAmRta chu ? 88 8 88 20,00 Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava saMjIvanI 515 zrI vItarAga satsAhitya prasAraka TrasTa upalabdha prakAzana (hindI) graMthakA nAma evaM vivaraNa mUlya 8.00 17.00 6.00 6.00 svAdhyAya 15.00 4.00 8.00 zrI jiNasAsaNaM savvaM (jJAnIpuruSa viSayaka vacanAmRtoMkA saMkalana) 2. zrI dravyadRSTi prakAza (tInoM bhAga) pU. zrI nihAlacaMdrajI sogAnIjIke patra va tattvacarcA 3. zrI dUsarA kucha na khoja - pratyakSa satpuruSa viSayaka vacanAmRtoMkA saMkalana 4. zrI daMsaNamUlo dhammo - samyaktva mahimA viSayaka AgamoMke AdhAra 5. zrI nibhrA~ta darzanakI pagaDaMDI - le. pU. bhAIzrI zazIbhAI 6. zrI paramAgamasAra - (pU. gurudevazrI kAnajIsvAmIke 1008 vacanAmRta) 7. zrI prayojana siddhi - le. pU. bhAIzrI zazIbhAI zrI mUlameM bhUla - pU. gurudevazrI kAnajIsvAmIke vividha pravacana 9. zrI vidhi vijJAna - vidhi viSayaka vacanAmRtoMkA saMkalana 10. zrI samyakjJAna dIpikA - le. zrI dharmadAsajI kSullaka 11. zrI tattvAnuzIlana (bhAga 1-2-3) le. pU. bhAIzrI zazIbhAI 12. zrI anubhava prakAza - le. dIpacaMdajI kAsalIvAla zrI jJAnAmRta - zrImad rAjacaMdra graMthameMse cayana kiye gaye vacanAmRta 14. zrI mumukSutA ArohaNa krama - zrImad rAjacaMdra patrAMka - 254 para pa. bhAIzrI zazIbhAI ke pravacana 15. samyagdarzanake sarvotkRSTa nivAsabhUta cha: padakA amRta patra zrImad rAjacaMdra patrAMka - 493 para pU. bhAIzrI zazIbhAIke pravacana 16. Atmayoga - zrImad rAjacaMdra patrAMka - 569, 491, 609 para pU. bhAIzrI zazIbhAIke pravacana 17. paribhramaNake pratyAkhyAna - zrImad rAjacaMdra patrAMka - 195, 128, 264 para pU. bhAIzrI zazIbhAIke pravacana 3.00 15.00 20.00 5.00 6.00 18.00 20.00 20.00 Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 anubhava saMjIvanI 'anubhava saMjIvanI'gujarAtI / hindInA prakAzanArtha prApta dAnarAzi zrImatI vimalAdevI hIrAlAla jaina, parivAranA saujanyathI zrImatI gItA jaina, haidrAbAda 66,666/- zrImatI nInu jaina, haidrAbAda zrImatI savitA jaina, haidrAbAda zrI dharmendrabhAI nyAlacaMdabhAI vorA, parivAranA saujanyathI eka mumukSu, ha. nileSabhAI, bhAvanagara zrI kanubhAI lakSmIcaMda zAha, amadAvAda zrI paricaMda ghoSAla, bhAvanagara zrImatI vaMdanA raNadhIra ghoSAla, bhAvanagara zrI jhaverIbhAI sAvalA, dAdara-muMbaI zrI mahendrakumArajI jena, AgrA 51,000/- zrImatI reNu jaina, haidrAbAda zrImatI naMdinIbahena prazAMtabhAI, bhAvanagara 25,000/- zrImatI kusuma jaina, hedrAbAda 25,000/- zrImatI kavitA jena, haidrAbAda 11,000/- zrImatI badAmIbahena koThArI, haidrAbAda 11,000/- zrI abhiSeka gaMgavAla, bhAvanagara 11,000/- zrImatI sakuna koThArI, hedrAbAda 11,000/- zrImatI zobhA koThArI, haidrAbAda 10,000/- zrImatI kaMcanabAI, haidrAbAda 5,000/- zrImatI kavitA jaina, haidrAbAda 5,000/- zrImatI kusumabahena jaina, hedrAbAda 5,000/- zrImatI reNu jaina, haidrAbAda 5,000/- zrImatI savitA jaina, haidrAbAda 4,000/- zrImatI mInu jaina, haidrAbAda 4,000/- zrImatI gItA jaina, haidrAbAda 4,000/- zrImatI mItA jaina, haidrAbAda 4,000/- zrImatI rItA jaina, haidrAbAda 4,000/- zrImatI kaMcanabAI, haidrAbAda 3,000/- zrI vipula jaina, AgrA 3,000/- zrImatI nIru nitIna jaina, AgrA 3,000/- zrImatI anitA jaina, haidrAbAda zrI khImajIbhAI gaMgara, muMbaI zrI mahendrabhAI zeTha, kalakattA sva. zrI ghIsAlAlajI koThArI, haidrAbAda zrImatI premalatAbahena gaMgavAla, bhAvanagara zrI nyAlacaMdabhAI vorA, bhAvanagara zrI kizorabhAI vorA, bhAvanagara zrImatI nalinIbahena vorA, bhAvanagara zrI niravabhAI vorA, bhAvanagara zrImatI ketakIbahena vorA, bhAvanagara pallavI gaMgavAla, bhAvanagara zrImatI kanakabAI, haidrAbAda zrImatI rItA jaina, haidrAbAda zrImatI mItA jaina, haidrAbAda 3,000/ 3,000/ 3,000/ 3,000/ 3,000/ 3,000/ 3,000/ 3,000/ 2,000/ 1,500/. 1,500/ 1,000/ 1,000/ 1,000/ 1,000/ 1,000/ 1,000/ 1,000/ 1,000/ 1,000/ 1,000/ 1,000/ 6,00/ 6,00/ Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhi HTTTTTTTTTTTT llllllllllll jJAnAmRta vijJAna paribhramaNa oll pratyAkhyAna zrI zrInarAgasat sAhitya prasAraka sTa dayA parAma prayojana siddhi = jiNasAsaNaM savva IT111111111111111111111111111 kamara kAma nA kara dhanya avatAra YRAIDERIK S <