Book Title: Agam 06 Ang 06 Gnatadharma Sutra Sthanakvasi
Author(s): Sumanbai Mahasati, Artibai Mahasati, Subodhikabai Mahasati
Publisher: Guru Pran Prakashan Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008763/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH upanethI vagovaNI Eva zrI jJAtAdharmakathA suNa - 5 guraprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA H tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva zrata ArAdhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakhata ho huM bhAva 1 55931 naLAba mrba||(a Marcas (199 Mar Marca thI 24 tatvanobAnI DALa -- sva. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nA hastAkSaro pasatyaM somaM sunaM savva bhavva jaNANu cinnaM sivaMsayA visu hUM nissaMkiyaM nimayaM prApta sAma . RELY vImAnA na ALatAthI sADavA huMmanA lenDarsanA sAthe kuMDaLa dhyAna kenAla mA aAgalapura grIna nagara bhramatta sadA zata somya zubha ane zivachaeN. e parama bigi AptAnI mazan nirmalattAjaeN satre bhavya purUSone ApITa) che (tenuMenjIyana che e prANone vizvAsapAtra banAveche. tenAthI koIne bhakharato nathI, adattAhANaM akittikaraNaM aNajjaM sADugarahaNijaM piyajaNa mita jaNabheda viSpIti kArakaM rAmadAsa bahu praznavyAkaraNa sUca. A. a. 3 adattAdAna apayazanuM guranAr anArya kuma te.badhA sAdhu aaN dvArA nice banyuMche e priyajana mitranA de ane aprIta utpanna karanAra ane rAhedharIkhUba bharelu bana kalyA baLatI savAranA palaka zanidevanA pattA che. bAga * * thanaganA nAlo bana abhinItAnAma no majAno upaTela 1100 nAnAlAlanI E vI che makhanAra kavi ka 13hevAla 34nA sAma heNAMka ne dabAva nAnA palAnIsAhajanakAle 36 sA 0 emakahIna vAvanA jarAsaMbhava che Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KIT2 101spe elena K22 elena K2T2 elena Kana Telena K22 elena 22 l&line The are were gta aena kate ene on the a neete pa kee KUP2 101s 162172 PECINE KX12 Tele 112 22 lec112 ta kele ala estlar kop desti ega 271 lec1112 2112 TERCIR X22 Pelcz 2712 12S ete kup ete ala. Vsete a eeme otg kele ata este Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH goMDala gaccha jayavaMta ho pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - rati gurubhyo namaH zrI guru prANa Agama batrInI rUdeva pU. zrI prANalAlajI ma. sA. nI bI ratilAlajI ma. sA. mahAprayANa , nI cIra smRti tathA cANa dazAbdI varSa upalakSa saurASTra kesarI gurudeva , tapasamAMTa gurudeva pU. zrI nA gaNaghara zazi chachuM aMga zrI jJAtAdharmakathAsUtra (mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa) : pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. saMpreraka vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. : prakAzana preraka dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. nI : zubhAziSa H pradhAna saMpAdikAH maMgalamUrti pUjyavarA apUrva zrata ArAdhaka : anuvAdikAH pU. zrI mukatAbAI ma. pU. zrI sumanabAI ma. pU. zrI lIlamabAI ma. : parAmarza prayojikA : : saha saMpAdikA : utsAhadharA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. \ pU. zrI uSAbAI ma. : prakAzaka: tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. zrI guru prANa prakAzana PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa guruprANa phAunDezana, rAjakoTa. punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata : 1050 * dvitIya AvRtti prataH 1008 prakAzana tArIkha : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina guru prANa prakAzana zrI parAgabhAI zAha * zrI zaileSabhAI desAI * zrI barjIzabhAI desAI zrI sumatibhAI zAha * zrI girIzabhAI zAha * zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna ? www.parasdham.org * www.jainaagam.org 1. muMbaI - pArasadhAma vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 (4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 380023 phona - 9824058489 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa, rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa virATa vyakitavanA ghAraka, achArzala AdhyAtmika aizvaryanA upAsaka, apAra karuNAbhAvathI bhAvuka, S apArthiva Atmika saguNonA upadezaka, paraNatAraka, mokSa pathaLA pathadarzaka, jeno joTo jaDe ahi tevA parAupakArI, paragadheya, pU.prANadevaLA zrI smRti kakamalamAM zraddheya bhAve samarpaNa - pU. mukata - lIlama guraNInA suziSyA sAdhvI sumana Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garadeva pU. ratilAla vAlajI ma. sA. nA tapa samrATa tapasvI. A guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIchaMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAthvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. - muni zatilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. zrI jayaMtamuni ma.. zaromaNi pU. zrI. nA svahastAkSare che . goMDala gaccha ji. bano gA| 24atra anuja (40 4 4 ba6 "AnakAe bharI 20 Dana S nAnI na paAN htpa) 4 ve navA kAryuM prakhya - namaNi na 515740sOn mama 56 ta- 30vo na mAtra traNa tala - 'pazvata na , bya3 % 3La vi. nI A % na kheMn - 7- -- 20 0 ka kSaya 1 (pa! to LLLL huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala garacha kIrtidhara arUNodaya zrI namramuni prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalama. zubha thAo... suMdara thAo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. tA. 27-04-2009 akSayatRtIyA - somavAra. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruprANa Agama batrIsI che (c) anuvAdiDAM @ A mahAsatIjIo sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI. bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA. DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma anuvAdikA zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2). zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jebUdIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprajJapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. pU. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. 5. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. 5. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAI ma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 'sisamAMparAthI usasamAja valaNazomUrti,saurASTra kesarI) gurudevazrI prANalAlajI ma.sA.nIthI caraNomAM zataguNa praNAmAMjali jAgRtatA ArjavatA sahiSNutA ladhutA sajanatA sitA bhavyatA, tajajJo mArdavatA apramato dAMto Gutheile pratirUpatA utsAhitA namatI vibhutA kRta64tI prabhutA prauDhatA karuNatA krAMtikAra katA sevAzIlatA saumyatA AtmaramaNatA samanvayatA jJAnotsukatA ojasvitA girAgratvatA AtmaraNatA. akutUhalatI nayukatatI sAmyatA tallInatA lokapriyatA AstikyatA tejasvitA vyavahAra kuzaLatA | dharmakalAdharatA ekAMtapriyatA zUravIratA rajJAnavRddhatA vasvitA indriya damanatA satyavaktatvatA sAnadAtA - saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA dhIratA kSamAzIlatA pracavena paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA sthiratA gariSThatA pratibhAsaMpannatA vAlA zikSAdAtA vairAgyavArdhakya guNagrAhakato pavitratA vizALatA dayALutA sabhyaparAkramatA ArAdha katA katArthatA udAsInato jJAnaprasArakatA dAkSiNyatI premALatA sauSThavatA lAvaNyatA samayasatI pAmatA tattvalokatA naitikatA zraddhALatA. pramodatA nirbhayatA | paramArthatA svaramAdhurya ahaMtA , vinItatA , udAratA gaMbhIratA karmaniSThatA vAtsalyatA nivedatA praviNatA paripakvatA amIratA nirlepatA | samatA upazAMtatA zratasaMpannatA zreSThatA cAritra parAyaNatA vIratA khamIratA variSThatA divyatA rocakatA upazamatA zatAdi salluNAlaMkRta tava vapuH bhUcA bhavAlaMbanam Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 0 $ 6 che. - VVVV = riddhi0i 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. 104, pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71. pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107. pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankaassistandeshGheironmangoossssssssssssssssscasinoncession 1000 ja ni jayadi laIne 9000 2000 %D0BDfication visit 09090 IT $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ to ja Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buta sevAno satkAra zrutAdhAra (mukhyadAtA) ratigara cerITebala TrasTa ha. TI. Ara. dozI goMDalagacchanA anasta sitArA saMtonA ziratAja, prANa parivAranA sAdhvIjIonA prANa samAna hajAro bhaktonA zraddhAnA kendrasthAna, tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. e potAnA sAdhaka jIvanamAM jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAthI svayaMnI AtmasAdhanAne paripakava banAvI, tenI sAthe ja 145 mumukSuonA dIkSAdAtA banIne ratnatrayanI ArAdhanAnA preraka banyA hatA. sAdhaka jema jema adhyAtma sAdhanAmAM gahanatama UMDANamAM jato jAya che, tema tema temanuM aMtara karUNAbhAvathI dravita thAya che ane tenA pariNAme tevA sAdhako keTalA ya jIvadayA, mAnavasevA jevI pravRttiono paNa upadeza Ape che. pU. tapasvI gurudevanA jIvanamAM paNa AvI ja ghaTanA ghaTita thaI. aneka bhaktoe pU. gurudevanI zraddhA - bhaktithI teonA ja puNyanAmathI TrasTano prAraMbha karyo. pU. gurudevanI pratyakSa upasthitimAM ja A TrasTanA mAdhyamathI aneka mAnavasevAnI pravRttio, meDikala sahAya, gauzALA jevI pravRttio cAlu ja hatI. je Aje paNa TrasTI vayovRddha suzrAvaka zrI ratibhAI dozI tathA zrI TI. Ara. dozI karI rahyA che, te uparAMta pU. gurudevane jJAnArAdhanAnuM adamya AkarSaNa hatuM. tethI ja guru prANa Agama batrIsInA prathama prakAzanamAM teozrInI preraNAthI cAra AgamanA kRtAdhAra banI prakAzana kAryano prAraMbha karAvyo hato. pU. gurudevanI bhAvanAne lakSamAM rAkhIne Aje Agama batrIsInA punaH prakAzanamAM paNa TrasTIgaNa lAbha laI rahyA che. teone dhanyavAda. TrasTIo sadAya pU. gurudevanA Adarzone lakSamAM rAkhI, teoe cIMdhelA rAhe ja kAryazIla rahe e ja bhAvanA... guraprANa prakAzana PARASDHAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA viSayA pRSTAMka viSaya pRSTAMka 100 104 105 107 117 119 120 124 126 127 130 pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA. jIvana darzana | 12 pU. zrI prANalAlajI ma. sA. jIvana darzana pU. zrI ratilAlajI ma. sA. jIvana darzana | punaH prakAzakanA be bola pUrva prakAzakanA be bola abhigama saMpAdakIya saMpAdana anubhava anuvAdikAnI kalame 32 asvAdhyAya zAstra prAraMbha zrutaskaMdha - 1 : jJAtA adhyayana - 1H ukSipta (meghakumAra) adhyayana sAra sudharmAsvAmIno guNavaibhava zreNika rAjA, abhayakumAra dhAriNInuM svapnadarzana-phaLadarzana dhAriNI rANIno dohada ane dohadapUrti meghakumArano janma-janmotsava 38 medhakumAranuM pANigrahaNa meghakumArano vairAgya-dIkSA 52 prathama rAtrie meghamuninI vicalitatA meghakumArano pUrvano trIjo bhava meghakumArano pUrvano bIjo bhava megha aNagAranI saMyamasthiratA megha aNagAranI ugra tapazcaryA megha aNagAranI gatiH bhAvi bhava adhyayana - 2 : saMghATa adhyayana sAra vijaya cora bhadrAnI putra prApti mATe mAnatA putra prAti-janma mahotsava putra devadattanuM apaharaNa putranI zodha vijayacoranI dharapakaDa eka ja beDImAM dhajazeTha ane cora adhyayana bodha adhyayana - 3H aMDa adhyayana sAre mAlukAkacchamAM mayUrInA IMDA jinadatta-sAgaradattaputrane IMDAnI prApti sAgaradattaputranI zaMkA-tenuM pariNAma jinadattaputranI zraddhA-tenuM saphaLa adhyayana - 4 : kUrma adhyayana sAra mRgagaMgAtIra nAmanuM hRda kAcabA ane ziyALonuM bhramaNa caMcaLa kAcabAnI durdazA sthira cittavALA kAcabAnI surakSA adhyayana - 5H zailaka adhyayana sAra thAvasthA sArthavAhI, thAvasthA putra thAvasthAputrano vairAgya ane dIkSA zailaka rAjA : zrAvaka vrata grahaNa zuka parivrAjakano sudarzana zreSThIne pratibodha thAvasthAputra aNagAra ane sudarzana zreSThI thAvasthA aNagAra ane zuka parivrAjaka zuka saMnyAsInI dIkSA zailaka saMnyAsInI dIkSA zilaka muninI bimArI ane zithilatA 131 132 133 134 137 140 143 148 149 75 150 153 160 162 165 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 305 612 198 viSaya pRSTAMka viSaya pRSTAMka | paMthakanuM cAturmAsika pratikramaNa, kSamApanA rAjA dvArA AhAra-pANInI prazaMsA-niMdA| 289 zailaka rAjarSinA bhAvonuM parivartana 169 subuddhi pradhAna jalazuddhi prayoga 293 adhyayana - 6H tuMba | jinaprajJasa bhAvono svIkAra adhyayana sAra 171 | rAjA-pradhAnanI dIkSA, mokSagamana 298 gurutA-laghutA saMbaMdhI praznottara 172 adhyayana - 13: dardUrajJAta adhyayana - 7H rohiNIjJAta adhyayana sAra adhyayana sAra 175 dara deva dvArA nATavadarzana 303 dhanya sArthavAha, putravadhUonI parIkSA 177 daradevano pUrvabhavaH naMdamaNiyAra zreSThI putravadhUone kArya soMpaNI 182 naMda zreSThI dvArA puSkariNI nirmANa adhyayana - 8 : mallI naMda zreSThIno deDakArUpe janma 312 adhyayana sArI 190 deDakAne jAtismaraNajJAna-vratasvIkAra mallI prabhuno pUrvabhavaH mahAbala 192 anazana sahita maraNa-deDakAnuM bhAvi 315 tIrthakara nAmakarmanuM upArjana 195 adhyayana - 14 : teTalIputra mallI prabhuno bIjo devabhava adhyayana sAra 318 mallI prabhunuM cyavana, janma,bAlyavaya 199 pradhAna tetalIputra ane poTTilAnA vivAha 319 mallIkumArI dvArA cha rAjAone pratibodha | 236 kanakaratha rAjA dvArA putronI vikalAMgatA 322 mallI prabhu dvArA sAMvatsarika dAna ane dIkSA 242 rANI dvArA saMtAnanI adalAbadalI 323 mallI prabhune kevaLajJAna, nirvANa 250 teTalIputranI poTillAthI vimukhatA adhyayana - 9 mArkadIya poTTilAnI dIkSA, saMyama sAdhanA, devagati 329 adhyayana sAra 255 kanakarathanuM mRtyu, kanakadhvajano rAjyAbhiSeka mAkaMdIputronI sAgarayAtrA 256 tetalI pradhAnane jAtismaraNajJAna, ratnadvIpamAM rayaNAdevI sAthe bhoga 260 dIkSA, mokSa 338 devI dvArA mArkadIya putrone upasargo 270 adhyayana - 15: naMdIphaLa upasargamAM calita jinarakSita adhyayana sArI jinapAlitanuM caMpAgamana 275 dhanya sArthavAhanuM vyApArArtha prayANa 342 adhyayana - 10H caMdra aTavImAM naMdIphaLa mATe ghoSaNA adhyayana sArA 279 naMdIphaLa khAvA-na khAvAnuM pariNAma 346 AtmaguNonI hAni-vRddhi mATe caMdranuM daSTAMta 280 adhyayana - 16H amarakaMkA-draupadI adhyayana - 11H dAvadrava adhyayana sAra 350 adhyayana sAra draupadIno pUrvabhava nAgezrIbrAhmaNI 352 deza virAdhaka-deza ArAdhaka nAgezrInI durdazA ane bhavabhramaNa 361 sarva virAdhaka-sarva ArAdhaka sukumAlikAno bhavaH dIkSA ane nidAna 362 adhyayana - 12 : udaka pAMca patinuM nidAna 373 adhyayana sAra sukumAlikAnI virAdhaka gati, devInobhava 273 341 283 284 285 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTAMka 415 viSaya sukumAlikA devIno draupadI rUpe janma draupadIno svayaMvara, draupadI-pAMDavonA vivAha deva dvArA draupadInuM haraNa kRSNa ane pAMDavonuM amarakaMkAgamana draupadI mATe padmanAbharAjA sAthe yuddha be vAsudevonuM dhvani-milana kRSNa dvArA pAMDavone sajA pAMDavo ane draupadInuM saMyama grahaNa bhagavAna ariSTaneminuM mokSagamana pAMDavo dvArA anazana svIkAra, mokSagamana AryA draupadInuM svargagamana adhyayana - 17: AkIrNa adhyayana sAra naukAvaNikonuM kAlikadvIpagamana kAlika dvIpanI khANa ane azvo azvonuM apaharaNa adhyayana - 18 : saMsamAM adhyayana sAra dhanya sArthavAha parivAra cilAta cora dvArA suMsumAnuM apaharaNa susumAnI zodha, susumAno vadha dhanya sArthavAhanI dIkSA adhyayana - 19H puMDarIka adhyayana sAra zramaNopAsaka puMDarIka rAjA kaMDarIka rAjA dvArA saMyama svIkAra kaMDarIka aNagArano saMyamatyAga puMDarIka dIkSA kaMDarIkanuM narakagamana puMDarIkanuM devalokagamana zrutaskaMdha - 2 : dharmakathA adhyayana sArI varga - 1 : adhyayana 1 thI 5 pRSTAMka viSaya camarendranI agramahiSI devIo 379 varga - 2 : adhyayana 1 thI 5 390 balIndranI agamahiSI devIo 397 varga - 3: adhyayana 1 thI 54. 403 | dakSiNadizAnA navanikAyanA devonI 407 agamahiSI devIo 411 varga - 4H adhyayana 1 thI 54 | uttaradizAnA navanikAyanA devonI | agramahiSI devIo 419 varga - 5 : adhyayana 1 thI 32 420 dakSiNa dizAnA vyaMtarendranI agramahiSI devIo varga - 6 : adhyayana 1 thI 32 uttaradizAnA vyaMtarendranI 424 agamahiSI devIo 425 varga - 7: adhyayana 1 thI 4 427 sUryendranI agramahiSI devIo 429 varga - 8: adhyayana 1 thI 4 caMdredranI agramahiSI devIo varga - 9 adhyayana 1 tI 8 440 zakrendranI agamahiSI devIo 445 varga - 10 adhyayana 1 thI 8 IzAnendranI agamahiSI devIo 452 pariziSTa 1 vicita viSayonI akArAdi 455 | anukramaNikA 457 457 459 439 che che 47 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. - jIvana darzana nAma : : zrI DuMgarasiMhabhAi. " janma : vi. saM. 1792. janmabhUmi : mAMgaroLa. pitAzrI : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. mAtuzrI ? saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. janmasaMketa : mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. bhAtR bhaginI : cAra bena - be bhAi. vairAgyanimitta : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. saMcamasvIkAra : vi. saM.1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. sadgaradeva : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. sahadIkSita parivAra : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. saMyama sAdhanA : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. tapa ArAdhanA rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. goMDala gacchasthApanA : vi. saM. 1845 mahAsuda -5 goMDala. tathA AcAryapada pradAna javalaMta guNo : vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere.. na 12 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukhaziSya : AcArya 5. zrI bhImajI svAmI. pramukhaziSyA : pU. zrI hIrabAI ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. 6 sAdhu saMmelana ? vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhu sAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi che mATe 13 niyamo banAvyAM. vidArakSetra : kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. pratibodhita zrAvakavarca * zrI zobhecaMdrakarasanajI zAha - verAvaLa. sthiravAsa ? vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. anazana ArAdhanA : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. AyuSya : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. uttarAdhikArI : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. upanAma : gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. pATa paraMparA : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTra kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. vidyamAna vicarato parivAra : 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. 13 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTra kesarI, munipuMgavA pU. garadeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana zubha nAma che " prANalAlabhAI. janmabhUmi verAvaLa. pitA zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. mAtA saMskAra saMpannA kuMvarabAI. jJAti visA osavALa. janmadina vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra bhAtR-bhaginI cAra bhAI, traNa baheno. vairAgya bIjAropaNa be varSanI bAlyavaye. vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, gusvAra. tA. 13-3-1920 dIkSA bhUmi bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. gaccha paraMparA goMDala gaccha. saMyamadAtA mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. zikSA dAtA parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. dhArmika abhyAsa AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. saMgha netRtva traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. sevA zuzruSA vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 1 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AvyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) A khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. . rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, vaDiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidyAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA,vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, guccaraNa sevA, dIrgha dRSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta "saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI. bagasarA. vi. saM. 2013mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa, deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra - 15 | Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga * (c)20 ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, guruvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRdgha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAI sivAya zeSa anAja tyAga. 16 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maunayoga dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. puNya prabhAva gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane che bhAvanI vRddhi thaI che. . vihAra kSetra gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa jJAna anumodana zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. dIkSA pradAnasaMkhyA 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. Acarita sUtro jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA keniMdA na karavI. jIvaMta guNo vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaca. anazana pratyAkhyAna I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. aMtima cAturmAsa rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) mahAprayANa rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 11 ravivAra madhyAhna kALe 1.35 kalAke. aMtima darzana tathA pAlakhI zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. aMtimakriyA sthAna 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. 17 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eleg purva prakAzananA be bIjI (bIjI AvRtti) tIrthakara bhagavAnanA amRtasamA vacanone "Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthakara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTa karI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe AgamajJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devardhvigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zrata ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAIma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma., zrI subodhikAbAI ma.nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdRSTi varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni Agama prakAzananuM kArya saMbhALaze. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. gurudevanI dIrghadaSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti 'pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta darzano paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahayoga ApIne amAruM kArya vegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahayogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana - - PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 19 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva prakAzakanA be bolA (pahelI AvRtti) anaMta tIrthakara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAdavivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane ekaciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM "pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANaguru smRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neTa C A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. tathA AgamadivAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvakRta ArAdhaka 5. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAMniSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane komyuTarAIjhaDu karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAMya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. kathA tattvanuM lakSaH dharmakathA e upadezanuM prabaLa sAdhana che. bhAratanA badhA dhArmika graMthoe kathAono mukhya AdhAra lIdho che. jaina zAstroe paNa dharmakathAne upadezanuM pradhAna aMga mAnyuM che. AcAryoe samagra jaina vAmane cArabhAgomAM vibhakta karyuM che ane tene cAra "anuyoga" evuM guNAnusArI nAma ApyuM che. dharmakathAnuyoga paNa A cAra anuyoga mAMheno eka mukhya anuyoga che. tattvajJAna kathAmAM pIrasAya che tyAre te jJAna rasaprada banI jAya che ane jyAre kAvyanuM rUpa dhAraNa kare tyAre te smRtine anukULa banI, varaso sudhI yAda rahI zake che. te uparAMta AvI kathAomAM tattvajJAnanI sAthe-sAthe keTalAka naitika, sAmAjIka ane vyAvahArika bhAvo paNa pIrasAya che. ATalI bhUmikA pachI ApaNe "jJAtAdharmakathAnuyoga" viSaya para AvIe. gaNadhara bhagavaMtoe "jJAtAdharmakathAMga"mAM evI suMdara vAto mUkI che ke temAMthI sahajamAM buddhine svIkArya evo mahattvapUrNa upadeza maLI jAya che. jema ke- kAcabAnuM udAharaNa. kAcabAo pANInI upara AvI, retImAM vicaraNa karavAnI vRtti rAkhI cAredizAmAM jovA lAgyA. A vakhate zikArI jAnavaro kAcabAne joIne tenA para AkramaNa karavA taiyAra thayA. kAcabAo cetI gayA. badhA aMga-upAMga saMkocIne goLamaToLa daDA jevA banI gayA. zikArI jAnavara-ziyALIyAo najIka pahoMcI gayA. kAcabAne avaLAsavaLA khUba pheravyA paraMtu kyAMya kArI na phAvI tethI thAkIne dUra jaI UbhA rahyA. kAcabAo vicAre che ke- haju Ama A loko bhAgI nahIM jAya, eTale jarA paNa utAvaLa karyA vinA saMyama rAkhI paDyA rahyA. eka kAcabAe dhIraja gumAvI, utAvaLa karIne paga bahAra kADhayA, pUchavuM ja zuM? TAMpIne beThelA zikArI jAnavare AkramaNa karI kAcabAno paga pakaDI lIdho ane chevaTe tenuM bhakSaNa karI gayA. bhagavAna mahAvIranA upadezanA AdhAre zAstrakAra kahe che ke- saMyamanuM niraMtara pAlana thavuM joIe. asaMyama AvavAthI durdazA thAya che. keTaluM saTIka udAharaNa che. ati suMdara bhASAmAM lakheluM che. # G 22 ); Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** prAkRtabhASA hovA chatAM temAM kAvyano jhaMkAra saMbhaLAya che. A rIte keTalAya udAharaNo A zAstramAM prarUpAyA che. zAstrano anuvAda karanArA vidvamaMDaLa badhA udAharaNone suMdara rIte prakAzita karaze. jethI ahIM bIjA udAharaNa ApyA nathI. ApaNe ahIM A zAstranI gaMbhIratA vize vicAra karIzuM. "dharmakathAnuyoga"nI sAthe "jJAtA" zabda joDavAmAM Avyo che, te sAmAnya arthane anusaraNa kare teTalo maryAdita zabda nathI, paraMtu temAM UMDA bhAva paNa rahelA che, tene samajavA prayAsa karIzuM. '"jJA'" dhAtu jJAnavAcI che. koza pramANe "jJA''dhAtuno artha traNa prakAre pratidhvanita thAya che. (1) jJA eTale "jANavuM" te sAmAnya kriyA (2) jANyA pachI sAMgopAMga nirNaya karI, saMkalpa karI levo, te paNa "jJA" kriyA che ane (3) jANyA pachInA pariNAma anusAra pravRtti karavI te jJAnanI paripakvatA che. vyAkaraNanA niyama anusAra koI paNa dravya, vyakti, nAma, padArtha ke kriyA A badhA zabdone bhAvAtmaka banAvavA mATe "tva" athavA "tA" pratyaya lagADavAmAM Ave che. jema ke- ''manuSyatva" ane "mAnavatA" "suMdaratA" ityAdi "tva" ane "tA" lagADavAthI hajAro bhAvAtmaka zabdo bane che paraMtu vyavahAramAM badhA zabdo prayukta thatA nathI. keTalAka zabdo "tva" vAcI banI prayukta thAya che, te zabdo "tA" lagADyA pachI vyavahAramAM vaparAtA nathI. jema ke- "dravyatva" A zabda vaparAya che paraMtu "dravyatA" zabda vaparAto nathI. ApaNe "sUryanuM" "sUryatva" evo vyavahAra karIe chIe paraMtu "sUryatA" A zabda vyavahAramAM nathI. jyAre "vIratva" ane "vIratA" A baMne zabdo vyavahAramAM vaparAya che. vyavahAramAM vaparAya ke na vaparAya paraMtu jemAM "tA" lAgelo che, te bhAvAtmaka zabda che tema samajavuM joIe. ahIM "jJAtA" zabda che. "jJAtA" zabdano sAmAnya artha "jANakAra" che."jJAtR" zabdathI "jJAtA' bane che. jema pitRthI pitA, vAtRthI vAtA, zrotRthI zrotA bane che tema, paraMtu ahIM sAmAnya arthamAM ''jJAtA'' zabda vaparAyo hoya, tevo zAstrakArano abhiprAya lAgato nathI. ahIM "jJA' kriyA sAthe "ta" pratyaya joDI bhAvAtmaka zabda "jJAtA'' banyo che tevuM anumAna thAya che. have ApaNe "jJA" zabda upara vicAra karIe '"jJA'" zabdano artha saMkalpa yukta" "nizcayAtmaka" "bauddhika nirNaya" je tarkasaMgata hoya, nyAya saMgata hoya ane . samyak prakAre zuddha niSkaMTaka, zalya rahita je bhAva che, je jJAna che athavA je saMkalpa AB 23 66 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te "jJA'' che. "jJA' zabda vizeSa prakAre paripakva thAya, tyAre "prajJA" bane che. temAM anuzAsana Ave tyAre "anujJA" bane che ane A "jJA' zabda sArvabhoma ahaMkAra rahita avasthAne prApta thAya tyAre "AjJA" bane che ane ethI AgaLa vadhIne darzanayukta bane ane sAMgopAMga nirNayAtmaka bane tyAre "parijJA" bane che ane sAdhaka potAnA nizcita jJAnane samarpita thAya tyAre "pratijJA" bane che. AthI samajI zakAya che ke- "jJA" zabda ke "jJA" dhAtu ghaNo ja mahatvapUrNa che ane A "jJA"nI sAthe jyAre bhAvAtmaka 'tA" pratyaya joDAya tyAre "jJAtA" zabda bane che. saMpUrNa vAMGamayanA sArA tattvo jemAM samAviSTa karavAmAM AvyA che, tevA bhAvo "jJAtA" zabdathI abhivyakta thAya che. "jJAtA" zabda ghaNI ja UMDI vivakSA dharAve che. ghaNA caDAva-utAranA pariNAme chevaTe saMkalpanI siddhi thatI hoya ane paDato-AkhaDato jIva chevaTe kendramAM pahoMcI nirNayAtmaka bhAvanuM avalaMbana laIne siddhagatine prApta thAya, tevA caDatA-utaratA bhAvo paNa "jJAtA" zabdamAM vivakSita che. ahIM ATalo UMDo marma jemAM bharelo che tevo "jJAtA' zabda "dharmakathA" sAthe joDavAmAM Avyo che. jainadarzanamAM phakta "dharma" zabdane grAhya mAnyo nathI. sAmAnya dharma je vyavahAramAM gaNAya che. evo koIpaNa "dharma" ke "dharmapaMtha" badhI rIte kalyANakAraka bane tevuM nathI. jethI jainatattvajJAnamAM dharma sAthe cokkasa vizeSaNa mUkavAmAM AvyA che. jema ke- "cattAri maMgalam"mAM cAra maMgala, cAra uttama ke cAra zaraNamAM "dharma" zabda, phakta dharmarUpe mUkyo nathI paraMtu "kevalI pannato dhammo" arthAt kevaLI bhagavAne vizuddha bhAve je dharma prarUpyo che e dharma kalyANakArI ane zaraNa yogya che. A rIte zAstromAM lagabhaga badhI jagyAe dharma sAthe ahiMsaka bhAvone joDavAmAM AvyA che. te sivAya e paNa darzAvavAmAM AvyuM che ke nyAya viddha, tarkaasaMgata, hiMsaka bhAvothI bharelo koI paNa bhAva vAstavika dharma banI zakato nathI. ahIM ApaNe jaina sAhityamAM prasiddha evA dharmakathAnuyoga zabdano vicAra karIzuM. prathama AnA traNe zabdone chUTA pADazuM- (1) dharma (2) kathA ane (3) anuyoga. dharmakathAnuyogamAM A traNe zabdo mahattvapUrNa bane che. traNe zabdo svataMtrabhAve paNa vicArI zakAya che ane paraspara vizeSaNa-vizeSya bhAve paNa vicArI zakAya che. ahIM "kathA"e mukhya viSaya che. tenA pUrvamAM "dharma" zabda che ane uttaramAM "anuyoga" che. "kathA" eTale vArtA, saMsAramAM lAkho kathAo ane hajAro AkhyAno pracalita che, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemAM zRMgAra, kAma, bhoga, bhAvanA, yuddha, chalakapaTa ane parigraha saMgraha ItyAdi bhAvothI, bharelI badhI kathAo ghaNI rocaka hoya che paraMtu jaina zAstrakAroe kathAnA be vibhAga karyA, vikathA ane dharmakathA. sAmAnya sAmAyika karanArA mANaso paNa jANe che ke- jaina upAsanAmAM vikathAno tyAga karavo mahattva pUrNa che. saMsAranA moTA bhAganA anartho vikathA sAMbhaLavAthI banatA hoya che, mATe vikathA tyAjya mAnI che jyAre dharmakathAne grAhya mAnI che. dharmakathAmAM eka moTuM bhayabiMdu raheluM che, jene ApaNe mithyAtva tarIke oLakhIe chIe. tyAga ane vairAgyanI dharmakathAmAM paNa dArzanika daSTie ane adhyAtma daSTie mithyAbhAvo bharelA hoya che, je jainadarzanamAM parihArya che. eTale dharmakathAnI sAthe koI upayukta vizeSaNa mUkavuM jarUrI thaI jAya che. ahIM zAstrakAre svayaM "jJAtA" zabda mUkIne A vizeSatAne pragaTa karI che. ahIM ApaNe "jJAtA" zabdanuM vizeSaNa "dharmakathA"mAM umeravAthI zuM ghaTaka bane che te joIzuM. paraMtu te pahelAM "kathA" zabdanI uttaramAM "anuyoga" zabda mUkAya che teno vicAra karIzu. anuyogano vicAra :- abhidhAna rAjendra kozamAM anuyogano artha sUtra-vAkya karyo che arthAt jemAM artha ghaNo hoya ane zabda bahu thoDA hoya, tevA sUtrone "anuyoga" kahela che. tyAM "anu"no artha "mag' karyo che. A sivAya je nizcayAtmaka bhAvo che athavA padArthanA je guNadharmo che te badhAnA sAmaMjasyane yoga kahevAmAM Avyo che ane AvA yogonuM jemAM anukaraNa hoya, anusaraNa hoya, anugamana hoya tene anuyoga kahevAmAM Ave che. ahIM "dharmakathA" pachavADe "anuyoga" zabda mUkavAnuM tAtparya e che ke kathArUpe kathA sAMbhaLyA pachI temAM AvatA nizcayAtmaka zubhAzubha bhAvonuM avadhAraNa karavuM ane guNAtmaka bhAvonuM anukaraNa karavuM, viguNAtmaka bhAvono parihAra karavo, te dharmakathAnuyoganuM rahasya che. sAmAnya jIvo dharmakathA sAMbhaLIne, dharmakathAnA rase raMgAya, temane uccapAtro pratye bhakti janme, te dharmakathAnuM sAmAnya jana upakArI phaLa che, paraMtu jeno jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama che tevA jIvo dharmakathAmAMthI anuyogano sAra meLavI siddhAMtarUpI motIonI mALA banAve che. tyAre A baMne zabdo khUba ja sArthaka thaI jAya che. "dharmakathA" ane teno "anuyoga". temAM "kathA" e prathama bhUmikA che arthAt te zItaLa chAyA ApanAruM vRkSa che. jyAre "anuyoga"e vRkSanuM amRtaphaLa che. 25 ON : Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya manuSya zItaLa chAyAno upayoga kare che, jyAre viziSTa buddhizALI vyakti, amRtaphaLano svAda cAkhe che. astu... ahIM, anuyoga bAbata ATaluM kahyuM, have A zAstranA AkhA nAmano artha saMkSepamAM kahIe chIe. abhidhAna rAjendra kozamAM "jJAta''no artha udAharaNa karyo che- "3AharaNani mAratAni ti jJAtAni' "jJAtInA bhAvo jJAtI" daza bhAvo yatra samAviSTo sA jJAtAdharmathA' sAmAnya zabda kozamAM jJA' dhAtunA seMkaDo artha ApavAmAM AvyA che. rAjendra kozamAMnAtha thaHhIM = jJAtAni udAharaNAni, tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathA; athavA jJAtAni jJAtAdhyayanAni prathama zrutaskandhe, dharmakathA dvitIye, yAsu grantha paddhatiSa tA jJAtidharmajathA || ahIM "jJAtA"no artha udAharaNa karavAmAM Avyo che ane e udAharaNo sAthe dharmakathA saMlagna che; bodha dAyaka che; mATe zAstranuM nAma jJAtA dharmakathA yuktiyukta che. have ApaNe eka khAsa vAtanI carcA karI, A prakaraNa pUruM karIzuM. AdikALa thI karmanA prabhAve AtmAo cAritrathI paDavAI thatA AvyA che athavA zithilAcArI paNa banyA che. zAstramAM AvA ghaNA pAtronA sAMgopAMga caritra che, paraMtu te sAdhanAthI DagAyamAna thayA hoya tevA AtmAo pratye zAstrakAra jarA paNa tiraskAra ke apamAnajanaka zabdono prayoga karatA nathI temaja tevA jIvo pratye narama daSTikoNa rAkhI aMte bhavAramAM teone mokSagAmI banAvyA che. AjanA yugamAM lAge che keApaNo samAja A vAtanuM vismaraNa karI gayo che. "ane chAnAM sanmAnAmatte gAyate siddhi' arthAt ghaNA janmonI sAdhanA ekatra thAya tyAre jIva siddhagatine pAme che. bhagavAna mahAvIrano AtmA paNa maricimuninA avatAramAM kaThora niyamathI bhaya pAmI keTalAka upakaraNanuM sevana karatA hatA. jyAre te ja AtmA mahAvIra svAmInA avatAramAM anaMta parAkrama karI, jagatane cakita karI gayA che ane mokSagatine varI gayA che. A ja rIte jJAtAdharmakathAMgamAM satI kAlInuM udAharaNa che. je sAdhvAcArathI calita thaIne ghaNA niyamomAM ayogya parivartana karI, sukhapUrvaka rahevAno prayAsa kare che. chatAM paNa jIvanane aMte utkRSTa tapa karI, devagati pAme che ane chevaTe mokSa paNa prApta karaze. lAge che ke- jainadarzana ghaNuM ja udAra, dIrdhadaSTivALuM ane aMte je mahAphaLa jIvane maLe che te upara daSTi rAkhI caritra citraNa kare che. A badhI dharmakathAo anupama ( 26 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza ApI jAya che. - jijJAsuoe dharmakathAnuM avazya zravaNa karavuM joIe ane ati uttamatyAgathI camakatA meghamuninA tyAganA, uttama caritranA darzana karavA joIe. jenuM nirUpaNa jJAtAdharmakathAMganA prathama adhyayanamAM che. upasaMhAra- A kathA tattvanuM lakSa samApta karatAM pahelAM je kAMI vicAro pragaTa thAya che te bhaktipUrvakanA ciMtananA AdhAre che chatAM ochuM adhika ke viparIta kazuM lakhAyuM hoya to kSamya che. ahIM A avasare triloka RSijI tathA ApaNA goMDalagacchanA camakatA sitArA jevA-jJAna saritAmAM snAna karatA satIjI-mahAsatIjI saue amane prerita karIne je kAMI zAstra ciMtananI preraNA ApI che tethI hRdaya bhAvavibhora banI rahe che. ahIM birAjamAna darzanAbAI ma. samaya para mArI vicAradhArAnuM Alekhana karI, sarasa rIte presa kopI taiyAra karI sahAyaka bane che te abhinaMdanIya che. Apa sauno jJAnayoga ane zAstra prakAzananuM abhiyAna saLaMga cAlatuM rahe tevI vIra paramAtmAnA caraNomAM prArthanA che. punaH AvuM vivecya tattva taiyAra karI zake e ja abhyarthanA sAthe... AnaMda maMgalamu. jayaMti muni peTarabAra Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya apUrva mRtaArAdhaka bhAvayoginI bo. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. kita bhoktA bhAva tUTI paDe, tevA jJAtA daSTAbhAva keLavIe, dharmakathA dvArA vyathA naSTa karIna, svabhAvamAM vaLI jaIe, vibhAvethI sthaMbhAvI pariNatine, bhAva "prANa" banAvI daIe saMjameNaM tavasA apANe bhAva vicaratA mokSa meLavI. priya pAThaka gaNa ! tIrthakaronA sarvAMgamAMthI vahelI, artharUpe pariNamana pAmelI, gaNadhara bhagavaMte suttAgamathI racelI, bhavyajIvonA hRdaya maMdiranI sAhelI banelI, jinAgama dvAdazAMgInuM svarUpa pAmelI vANI, sthavira bhagavaMto, muni puMgavoe, paMcama ArAnA dIna duHkhI jIvonA duHkhane haravA, satya-tathya yathAtathya svarUpamAM sthira karavA pravacanarUpe, bodharUpe, graMtharUpe ApIne jIvono uddhAra karyo. tenA ja pagale-pagale cAlavA ApaNuM guru prANa phAunDezana paMca parameSThInA parama prasAdathI, gurudevo-guNIdevAnI kRpA baLe dhIre-dhIre AgaLa vadhIne guprANa Agama batrIsInuM kathA pradhAna zrI jJAtAsUtranA mULapATha sahita gujarAtI anuvAdarUpe bahAra pADI rahyuM che. temAM dharakhama prayatna anuvAdikA sAdhvI ratnAno che. aNamola sahayoga sahasaMpAdikAono che ane athAga puruSArtha saMsAranA jIvo trikALa zAzvata dharma pAme, temane jJAnanI AMkho maLe tevI bhAvanA sabhara hadayI, niHsvArthI, niSkAmI parama upakArI trilokamuni bhagavaMtano che. A rIte sahiyArA puruSArthe jJAtAdharmakathAMga sUtra ApazrInI sanmukha AvI rahyuM che. to A Agamane vadhAvI, tenA mAdhyame jJAnacakSu kholI; mAnava maMdiramAM birAjamAna cetanarAjadevanI tarapha vRtti punaH vALI, sthitAtmA banI jAo tevI maMgala kAmanA. - jJAtAsUtra dvAdazAMgasUtranuM chaThThuM aMga Agama che. zarIranA ATha aMgamAM chaThuM aMga karoDarajjuvALI pIThanuM che. pIThanA dareka maNakAothI AkhA zarIranuM saMcAlana thAya che, jene merudaMDa kahevAya che. merudaMDanA maNakA jANe ke mUlAdhArAdi badhAja kendranA buca na hoya, tevA che. dareka vyAyAmamAM TaTTAra besavAmAM Ave ane te kendra upara dhyAna devAya tyAre te kendra khule che ane zarIramAM sapta dhAturUpa rasAyaNa jharatuM thaI jAya che. 28 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI zarIra aDola AsanavALuM bane che ane pachI mana sthira thaIne svarUpane oLakhavA mATe layalIna bane che; karma prakRtinA udayane khapAvI, kSayopazamAdi bhAvathI, mithyAtva mohanIya ane AvartanavALIne paDelI anaMtAnubaMdhI kaSAyarUpI sarpiNInuM vidAraNa thAya tyAre samyagdarzana prApta thAya che, te graMthI bheda thayA pachI Atmika zakti usthita thAya tyAra pachI ja tenI siddha thavAnI zuddha pariNatino prAraMbha thAya che. saMvega ane nirveda utpana kare tevI aneka vAto A aMgamAM bharI che. A chaThThA aMgane ApaNe pITha kahIzuM to paNa khoTuM nathI. bAra aMga sUtromAM madhya sthAna zrI jJAtAjInuM che. te jJAtAsUtranA be zruta skaMdha jANe ke pIThanA be vibhAga na hoya, tevA jaNAya che. prastuta sUtra cAritrarUpa merudaMDane vacce rAkhI be zrutaskaMdhamAM vibhAjita thaIne ogaNatrIsa rasakappikAnuM jJAna karAve che. prathama 19 rasakappikAmAM sAdhakane sAdhanAnA mArganI jANa karAvavA daSTAMta ApyA che ane bIjA vibhAganA 10 vargamAM 206 adhyayananA pAsAvALI rasakappikA che temAM sAkSAt kathAo che. te dharmakathAnA rasamAM raheluM rasAyaNa alaga-alaga prakAranuM che. pUrNa jJAtAsUtranuM rasAyaNa navarasathI bharapUra, alaMkArothI suzobhita, zabdonuM sauMdarya, eka-eka padanuM lAlitya-suvarNAkSarathI bhUSita, sAhityathI bharapUra, kAdambarI mahAkAvya ke dasakumAra caritrane paNa jhAMkhA pADe tevA samAsa sahita, sumadhura gadhAMzathI temaja padyAMzathI lipibaddha che, te paMDito mATe AnaMdanA khajAnArUpa, ajJAnI mATe vArtArUpa,viduSIo mATe rahasyamaya, jJAnIo mATe gUDhArtha tathA saMdarbhathI bharela, marmajJa, maMtra35. saMsArIo mATe ziSTAcArI35 ane sarva vyaktio mATe maMgala35 icchAnusAra kAmakuMbha samu ane sAhityakAro mATe aneka vacanonI sAmagrIrUpa che. - priya pAThako ! to ApaNe A Agamane kholIe, jJAtA jenuM nAma che, tenAthI jJAta thaIe. prathama rasakuppikAnuM nAma che uslipta. tenA traNa artha che- (1) prathama artha che- UMce UThIne pheMkAyeluM, (2) bIjo artha che- UMce UTheluM pAchuM sthapAyeluM, (3) trIjo artha che- UMce UThIne karmarUpa kacarAne pheMkI daIne zuddha thayeluM. A traNeya artha anukrame siddha thAya che. rAjagRha nagaranA zreNika mahArAjA ane temano mahAbuddhi nidhAna putra ane maMtrI evo abhayakumAra, te baMne prabhu mahAvIranA ananya bhakta hatA. temaNe buddhi kauzalyathI darekane mitra banAvyA hatA ane mitra banelI vyakti jo deva thAya to tene jyAre bolAve tyAre hAjara thAya che. AvI gADha mitratA rAkhavI joIe; 29 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevo eka saMdeza A rasakuppikAmAM jANavA maLe che. jema siddha karelI rasakuppikAmAMthI rasanuM biMdu lokhaMDa upara paDe to te lokhaMDa suvarNa banI jAya che, paraMtu kATavALA lokhaMDamAM ke AvaraNavALA lokhaMDamAM te raNabindu kAmayAba nIvaDatuM nathI. arthAt kacarA rahita zuddha lokhaMDane ja rasabindu suvarNa banAvI zake che, tema sAcI mitratA ja upayogI ane phAyadAkAraka thAya che. pahelI rasakappikAmAM rasAyaNa evuM che ke saMpUrNa bhavobhavanA kacarAne pheMkI upara UThAvI svarUpanuM sAMnidhya prApta karAve. arihaMta paramAtmA zramaNa bhagavAna mahAvIra, te khuda asaMkhyAta pradezI AtmakAya kuppikAmAMthI zruta rasAyaNano rasapravAha upara UThelA meghakumAra aNagAra upara vahAve che. malina adhyavasAyanA jhAmarathI tenI AMkha baMdha thaI gaI hatI te kholI bhagavAne kahyuM- he devANupriyA meghakumAra ! janma maraNanA roganI bImArIthI mukta thavA tame ahIM AvyA cho to zuM jayaNA sAthe sahanazIlatAnuM anupAna tame na karyuM? te anupAnathI ja adhyavasAya nirmaLa thaI jAta. aneka tyAgI mahAtmA tapasvI saMtonI caraNaraja tamArA upara paDI; zuM te tame deha upara jIlI na zakayA ane zuM tame parivArajanonA smaraNa sAthe rAtri vyatIta karI? AvI sukamAratA bhavodadhinI gartAmAM utArI de, janma maraNanI bImArI bamaNI-triguNI vadhArI de, evuM apathyakArI anupAna karyuM, to tame UMce UThIne nIce kayAM pheMkAI jazo ? yAda karo, dAvAnaLathI saLagatuM jaMgala, hAthaNIonA yUthapati tame, jaMgalanA sarva pazupaMkhI saLagI na jAya tenA mATe vRkSonA jhuMDa ukheDI medAna sApha karyuM. sarvabhakSI Agane potAnA bhakSaNa mATe eka paNa kaNa na maLe ane Aga bAjumAM paNa na pharakI zake tevuM surakSita sthAna UbhuM karyuM. ajara-amara svarUpa sanmukha thavAya tevo "sava jIvANu kaMpayAe" dayAno guNa UbharAvI madhyasthAnamAM traNa page saMkocAIne Usthita thayA. sarva sAthe maitrIbhAvathI aDhI divasa sudhI jIvyA. caraNa akaDAI javAthI paDI gayelA tame bhadrika pariNAmanA yoge zreNika rAjAnA putra megharAjakumAra banI gayA. tame bAMdhelA puNyAnubaMdhI, puNyanA yoge dAvAnaLanI agni zAMta karavA dhAriNI mAtAne rImajhIma varasatA varasAdamAM bhIMjAvAno dohada utpanna karyo. akALe paNa pANI-pANI, rasatarabatara karI zake tevA abhayakumAranI pitRbhakti, mAtabhakti ane bhrAtRbhaktinA yoge aThThamatapa karI mitra devane tamArI bhAvanA pUrI karavA nIce utAryA. vikAsa pAmelo, tamAro A anukaMpA guNa zuM tame DhAMkI devA mAMgo cho? juo jarA AtmabhAvamAM citta sthApIne, upara UThelA AtmAne cAra gatimAM pheMkI na do. meghakumAranA kAnamAM AvA rasappikAnA rasabinduo jhIlAyA ane sAMsArika vRttinI pariNatine pAchI saMyama mArgamAM sthApita Ro) 30 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavA dharma vIrarasanI jhanajhanATI, thanaganATI, dhanadhanATI, chanachanATI karatI chAkamachoLa uDI ane zarIranA pAMca-pAMca aMga prabhunA zrI caraNomAM ALoTI paDyA. pavitra pariNAmanI dhArA AMkhomAM UbharAIne caraNonuM prakSAlana karI ArogyanuM Acamana karAve tevA rasAyaNanA rasano svAda mANI te aNagAra UbhA thayA. hAtha joDI prabhunuM zaraNuM svIkArI samarpita thaI gayA ane sarva Atma zaktithI karmarUpa kacarAne pheMkatAM-phekatAM pUrNa zuddha thaI gayA. A prathama rasakUpikAnuM tAraNa eja che ke jagatanI bhautika sAmagrIno kSaNabhaMgura, sAtha jIvone lalacAvIne saMsAramAM laI javA asthira mAnasa karI de che, paraMtu aciMtya paramAtmAno saMga UMce uThAvI punaH sthira sthAyI sahaja svabhAvI cetanAlayamAM sthApita karI de che. tevuM jJAna karAvatuM A adhyayana vAMcI vinaya-vivekI bano. bIjI rasakappikAnuM nAma che saMghATa. saMghATa eTale sAthamAM rahIne kArya karavuM, badhAnI lAcArI sahana karIne majabUrI sevIne baMdhAIne jIvavuM, na gamatuM hovA chatAM paNa paristhiti vaza thaIne jIvavuM. eka dhanADhaya zeTha, kedamAMthI chUTyA, dADhI vadhI gaI che, zarIra nirbaLa thaI gayuM che, mAthAnA vALa vikharAIne UDI rahyA che; chUTayAno AnaMda che paNa gunhAno viSAda che evA, kedanA kalaMkathI cimaLAI udAsIna mukhe ghare Ave che, nokaro salAmI bhare che; zeThane juhAra karI praNAma kare che paraMtu bhadrA zeThANI UbhA thatA nathI; Adara, svAgata, sanmAna karatA nathI; zeTha zeThANIne pUche che ke zuM huM Avyo te tamane na gamyuM? zeThANI tADUkIne javAba Ape che- putra ghAtaka vijayacorane poSaNa ApanAranuM huM zuM svAgata karuM? gamo aNagamo zuM darzAvuM? zeTha paristhiti pAmI rasakappikAnuM raNabindu ApIne zeThANIne kahe che dhIrajapUrvaka sAMbhaLo. huM zuM karuM? putra dhAtaka cora ane huM banne eka ja heDabeDImAM baMdhAyelA hatA. kudaratI hAjata nivAravA pharajiyAta bannee sAthe javuM paDe tema hatuM, te AvavA taiyAra na hato, tethI lAcArIthI kAma karavuM paDyuM che. have tame ja kaho ke mArA sthAne tamo ho to zuM karo ? zeThANI javAba na ApI zakyA; rasa bindue kAma karyuM. zeThANI AnaMdamAM AvI gayA. samajI gayA. A adhyayananuM tAraNa e ja che ke bhavobhavathI rAgadveSane kAraNe zarIra baMdhana che. AtmA ane zarIra ekasthAne baMdhAyelA che. naisargika banavA ke vihuyarayamalA banavA zarIrane udAsInapaNe AhAra ApI caitanyane baMdhanamAMthI mukta karavA yuktithI kAma levuM paDe che. trIjI rasakUpikAnuM nAma che iMDA. temAM nAcatA kUdatA thanaganatA vividha Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMganA ramya pIMchAvALA kaLAyelA mora thavAnuM rasAyaNa bharyuM che. AvA rasAyaNane pAmavA AsthA-dharya rAkhavuM jarUrI bane che. be jIgarajAna dosta AvI paDyA jaMgalamAM. kudaratI vAtAvaraNa, mukta mane uDatAM besatAM pakSIono kalarava sAMbhaLI, harIbharI dharatI joI manane bahelAvatAM pharavA lAgyA ane moralInA be iMDA teonI najare caDhI gayA. lAvyA ghare ane kukaDInA iMDA sAthe mUkI dIdhA. eka mitranI adhIrAI vadhI tethI vAraMvAra hAthamAM laIne jovA lAgyo. AkharamAM te ThaMDu jIva rahita banI gayuM. bIjAe pUrNa zraddhAthI tene taiyAra thavA dIdhuM. samaya thatAM temAMthI mayUra pragaTa thayo. tAraNa eja che ke sAdhaka dareka kArya jinAjJA pramANe zraddhApUrvaka dhairyatAthI kare, to te sAdhanAnI saphaLatA prApta karI zake che. tethI sAdhake dhIratA ane zraddhA, A be guNo keLavavA atyaMta jarUrI che. cothI rasakappikAnuM nAma che kUrma. kUrma eTale kAcabo. tene kudaratI rIte potAnuM rakSaNa karavA uparanuM pIThabaLa goLAkArarUpe maLyuM che, jene jagata DhAla kahe che. te prANI cArapaga ane Doka evA pAMca aMganuM rakSaNa karavA tenI nIce chupAvIne rahe che, jethI tene koI mArI zakatuM nathI. tenuM tAraNa e che ke vibhAva vikArarUpa ziyALa TAMpIne beThA che. sAdhaka potAnI indriyone saMyamarUpI DhAlamAM saMgrahita na rAkhe to teno saMyama vinAza pAmI jAya che. AvI jAgRti ApatA A adhyayanane khUba khyAlapUrvaka vAMcI sAdhanAne sthira karo. pAMcamI rasakUpikAnuM nAma che zailaka. je TonikathI bharapUra che. temAM aDhI hajAra mahAtmAonI guNAvalImAMthI nItarato saMyama ane tapopUta rasa bharelo che. tenA vAhaka che bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha prabhu. temanI dezanA sAMbhaLI thAvaccaputra dIkSA levA utkaTa banyA. temanAtha prabhunA zrI mukhe dIkSAno pATha bhaNI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA hajAra ziSyo sahita gAmogAma vicArI zailakapuramAM padhArI zailaka rAjAne zrAvaka banAvI, sogaMdhikA nagarImAM padhArI sudarzana tathA zuka parivrAjakane zaucamUlaka dharma choDAvI, vinayamUlaka dharma samajAvI, zuka sahita hajAra parivrAjakone dIkSAdAna ApI, zatruMjaya parvata upara yathA avasare kevaLajJAna-kevaLa darzana prApta karI mokSe padhAryA. zuka aNagAra zailakapura padhAryA. zramaNopAsaka zailaka rAjarSi upadeza sAMbhaLavA AvyA ane paMthaka sahita pAMcaso maMtrIo sAthe dIkSA lIdhI AtmAne bhAvita karatAM vicaravA lAgyA. lukhA-sUkA AhArathI temanI kAyA ruNa banI gaI, putra maMDukarAjAe potAnI vAhanazALAmAM rAkhI kalpatA upacAro karAvyA, ( ). Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyA kaMcana varaNI banI gaI paraMtu saMyamamAM zithilatA AvavA lAgI. managamatA bhojanamAM Asakta banyA. eka paMthaka ziSya sevAmAM rahyA, bAkInA 499 ziSyoe vihAra karyo. kAratakI pUrNimA AvI. sUtelA zailaka RRSinA caraNamAM paMthakanA mastakano sparza thayo ane zailaka RRSimAM sUtelA kaSAye phUMphADo mAryo. vinIta ziSyanA vinayazIla uttarathI kaSAya zAMta thaI gayo. zailakaRSi jAgI UThyA, kSamAnuM pradAna karyuM ane lIdhuM. vAha ! guru zailaka ane ziSya paMthaka. dhanya ho ! paMthaka ziSya gurune jAgRta karavAmAM nimitta banyA, vihAra thayo, zithilatA ravAnA thaI; zailezIkaraNa AvyuM; pAMcaso ziSya sahita zailaka RSie saMthArAthI siddhi prApta karI. A rasakuSpikAnuM rasa bhareluM caritra vAMcI, prabhu nemanAthane bhajI, evA niyamo karI, jIvanane sAdhanAmAM apramatapaNe joDI devuM joIe. tAraNa e ja che ke zithilatA AvI jAya paNa tene paMpALIne cAritrane korIkhAtI udhaInI vRddhi to na ja karAya paraMtu zithilatA toDI jIvanane cAritrazIla banAvAya, to ja svarUpano AnaMda pAmI zakAya. chaThThI rasakUppikAnuM nAma che tUmaDuM. tUmaDuM eka phaLa che, tenI aMdarathI gara nIkaLI jatAM te sukAI jAya che. tenI uparanI chAla khUba ja majabUta hoya che. sAdhu saMnyAsI tene pAtranA rUpamAM vApare che. te haLavA kASThavALuM hovAthI pANImAM tare che paraMtu koI te tUmaDAnI upara ghAsaphUsa lapeTI, mATInA lepa karI sukAvI de to te bhAre banI jatAM pANImAM DUbI jAya che ane jema jema te lepa ogaLatA jAya tema tema te tUmaDuM pANInI sapATI upara AvatuM jAya che, tenuM A kathAnaka bhagavAne dezanArUpe vahAvI sAdhakane samajAvyuM che ke je jIva aDhAra pApasthAnaka sevI ATha karma bAMdhe che, te bhAre karmI thatAM narakagAmI bane che ane karmanA ATha paDane dhoI sApha karI AtmAne sAdhanA dvArA zuddha kare che tyAre te haLavo banI mokSagAmI banI saMsAra sAgara tarI jAya che. tAraNa e ja che ke karma baMdhanathI haLavA banavuM. vAMco tenuM kathAnaka ane choDo saMsAra bhayAnaka. sAtamI rasakuSpikAnuM nAma che rohiNI. teno artha che vRddhi karavI. eka zreSThIe cAra putravadhUnI parIkSA levA, pAchA mAMge tyAre devAnI zarate, kamodanA dANA ApyA. temAM prathama putravadhUe pheMkI dIdhA, bIjIe cAvI khAdhA, trIjIe DabImAM mUkI sAcavI rAkhyA ane cothIe tenuM vAvetara karI vRddhi karI. zeThe kamodanA dANA pAchA mAgyA tyAre jeNe je karyuM hatuM te kahyuM, zeThe temanI buddhimatA pramANe kArya soMpI saMsArano ratha calAvyo. tAraNa e che ke saMyama laIne sAdhaka mahAvratono uccheda kare, to te jhADU mAranAra 33 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujjitA samAna che. te saMsAramAM rakhaDI paDe che. jeo mahAvratane dUSita banAve che te rasoIgharano dhUmADo khAnArI bhakSitA samAna che. te virAdhaka thAya che. jeo mahAvrata lIdhA pramANe pALe che te bhaMDAra sAcavanArI rakSitA samAna che. ArAdhaka banI dhIre-dhIre mokSe jaI zake che. je mahAvrata lIdhA pachI temAM dinapratidina saMyamanI vRddhi karatAM karmano kacaro tapathI bALe che, te kamodanI vRddhi karanAra rohiNI samAna vyavahAra-nizcaya dharma sAcavI zIghra mokSagAmI banI jAya che. AThamI rasakuSpikAnuM nAma che mallI. mallIkAnA puSpa samA sugaMdhita ogaNIsamA tIrthaMkara mallInAtha bhagavAne pUrvanA trIjA bhave cha mitro sAthe dIkSA dhAraNa karI hatI. tapopUta sAdhanA badhA sAthe ja karatA hatA. chatAM mahAbala tapamAM agrasthAna prApta karavA kapaTa karI cha mitrone pAraNuM Ave tyAre upavAsa karI letA. A rIte AMzika kapaTanA phaLa svarUpe strIpaNAne prApta thayA. tapopUta sAdhanAmAM 'savvIjIva karuM zAsanarasI', bhAvanAthI sabhara hRdaya banI jatAM tIrthaMkara nAma karma upArjana karyuM ane devalokamAMthI cyavIne trIjA bhave kuMbharAjAne tyAM tIrthaMkara paNe avataryA. tenA chae mitro judA-judA dezamAM rAjArUpe utpanna thayA. puNyanA ThATha vadhatA cAlyA. mallIkumArInuM zarIra atizayothI bhareluM hatuM. puMDarIka kamaLa jevI sugaMdhathI vAsita hatuM. pasIno ke mela tenA zarIra upara Avato na hato. zAMtarasanA paramANuthI nirmAyeluM zarIra sauSThava rojabaroja sauMdaryanI bahAra banI rahyuM hatuM. temaNe avadhijJAnathI joI lIdhuM hatuM ke mitro badhA rAjArUpe judA-judA dezamAM utpanna thayA che. teo AkarSAI ahIM jarUra pUrvanI prItinA kAraNe paraNavA Avaze tethI potAnI sonAnI pratikRti zilpI pAse banAvaDAvI ane temAM eka chidra mastaka para rakhAvyuM hatuM tenA dvArA saMmUrchima jIva utpanna na thAya tevI suvidhA sahita eka-eka rAMdhelA dhAnyano kavala temAM roja nAMkhatA ane chidrane DhAMkI detA. cAre bAju cha oraDA sahitanuM jALIvALuM mohanagRha banAvyuM hatuM. dareka rAjA mallIkumArInI pratikRtine joI zake paraMtu eka rAjA, bIjA rAjAne na joI zake. kALa paripakva thatAM kauzala dezanA rAjA pratibuddhane pradhAna dvArA, aMga dezanA rAjA caMdracchAyane arhannakazrAvaka dvArA, kAzIdezanA rAjA zaMkhane aMgarakSaka dvArA, kuNAla dezanA rAjA rukmine deza nikAla thayelA suvarNakAra dvArA, kuru dezanA rAjA AdInazatrune dezanikAla thayelA citrakAra dvArA, tathA pAMcAladezanA rAjA jitazatrune cokhkhA parivrAjikA dvArA. A chae cha rAjAne mallIkumArInA sauMdaryanI jANakArI thaI. tethI sarva rAjAoe kuMbharAjA pAse mallIkumArInI mAMgaNI mUkI. kuMbharAjAnI nA AvavAthI teo laDAI karavA mithilAnagarImAM AvI pahoMcyA. kuMbharAjA muMjhavaNamAM 34 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukAI gayA. mallIkumArIe pitAzrIne kahIne chae rAjAne mohanagRhamAM utAro Apyo ane jALIgRhamAM mallIkumArIne jotAM rAjAo pramudita thaI gayA. tenA sauMdaryamAM mugdha banI gayA. ekAeka kautuka thayuM. tenuM goThavAyeluM DhAMkaNa yaMtra dvArA khulluM thayuM ane cArekora joradAra durgadha phelAI gaI. sauMdaryanI sugaMdha gAyaba thaI gaI ane na laI zakAya tevI durgadha kayAMthI AvI rahI che? tema nAke DUco detAM vicAravA lAgyA. tyAM khuda mallI arahaMta pragaTa thayA ane chae rAjAne ekatrita karI vairAgyaprada bodha Apyo. A to mAruM pratibiMba che. juo, zarIra azucino bhaMDAra che. maLamUtranI gAMsaDI che. gAMsaDI chUTene maLamUtranI durgadha Ave tevA saDaNa-paDaNa vidhvaMsana thanAra zarIramAM zuM mohAI paDyA? yAda karo ! pUrvabhavamAM ApaNe sau mitro hatA. sAthe dIkSA lIdhI hatI, dIkSA pALatAM sAthe tapa karatAM hatA tyAre tamArI sAthe meM kapaTa karyuM tenA kAraNe strInAma karma, upArjana karyuM. tyAra pachI saMyama-tapa dvArA AtmAnI bhAvanA bhAvatAM ArAdhanAnA arkarUpe tIrthaMkara nAmagotra bAMdhyuM. tenA phaLa svarUpe anuttaravAsI deva banyA. tyAMthI nIkaLIne huM strInA rUpamAM tIrthakara banI ane Apa sahu rAjA banyA. bodha pAmo-bodha pAmo. rAjAo bodha sAMbhaLI, jAtismaraNa jJAna pAmI vairAgI banI gayA. pastAvo karyo, mAphI mAgI. tAraNa e ja che ke kapaTa karavuM nahIM. zuddha cAritrapALI siddhine varavI. vAMcIne rasAyaNa lUMTI jIvananA akhUTa khajAnAne nIhALo pachI kayAreya kSaNabhaMgura caMcaLa khajAno nahIM ja game. navamI rasakuppikAnuM nAma che mArkadIya. indriyonA vaiSayika sukhamAM tallIna AtmA kevuM duHkha pAme che, A tenuM hUbahu daSTAMta che mAMkadIya putro- jinapAla ane jinarakSita. teo mAtA-pitAnI nA hovA chatAM dariyAI musApharI karavA gayA. rayaNAdevInA phaMdAmAM paDyA, yakSazaraNe gayA. yakSanI zarata na pALatAM jinarakSita rayaNAdevInA hAthe akAle maraNa pAmyo. jinapAla makkama rahyo tethI AbAda bacI jaI potAnI nagarImAM pahoMcI gayo. aMte dharmane zaraNe jaI kalyANa karyuM. tenuM tAraNa eja che ke sAdhaka sAdhanA svIkAryA pachI vAsanAne vaza thaI saMsAranA sukhone, bhogone yAda kare, temAM AkarSAya, to tenuM phaLa jinarakSitanI samAna duHkhakArI thAya che ane tethI saMsAranI vRddhi thAya che. saMyamamAM, brahmacaryamAM daDha nizcala rahI jIvana paryaMta sAdhanAnI ArAdhanA karanAra jinapAlanI jema sukhI thAya ane aMte mokSa pAmI jAya che. dasamI rasa kupikAnuM nAma che caMdramA. jema kaLAthI caMdra vRddhi pAme che, pachI kSINa thato jAya che. tema sAdhaka uttarottara saMyama tapamAM vRddhi kare to mokSa prApta karI le Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The . che paraMtu saMyama tapamAM pramAdI bane to dinapratidina hIna banI jAya che. tAraNa e ja che ke sAdhake bIjanA caMdrathI kramazaH pUnamanA caMdra sudhI pUrNa siddhAtmA thavA mATe saMyama tapa guNonI sadA vRddhi karatA rahevuM joIe. agiyAramI rasakappikAnuM nAma dAvadrava che. te havAthI zIghra prabhAvita thanAruM vRkSa che. te vRkSa dvIpa taraphathI havA Ave tyAre khUba-khUba khIlI UThe che ane samudra taraphathI havA Ave tyAre murajhAya jAya che. tenuM tAraNa e ja che ke sAdhu jo sahanazIlatA keLave to ArAdhaka bane che. potAnA saMpradAyanuM sahana kare ane bIjA saMpradAyanuM sahana na kare to deza virAdhaka thAya che bIjA saMpradAyanuM sahana kare paNa caturvidha saMghanuM sahana na kare, te deza ArAdhaka thAya che ane koInuM paNa sahana na kare to te sarva virAdhaka bane che. je baMnenuM sahana kare, te sarva ArAdhaka thAya che. A vRkSanI upamA sahanazIlatAthI Atmonnatine darzAve che. bAramI rasakalpikAnuM nAma che udakajJAta. saMyogane kAraNe pugalamAM parivartana thayA kare che. malina durgadhI pANI paNa sugaMdhI bane che. temAM jitazatra rAjA, sabaddhi pradhAnanuM bhavyAtibhavya daSTAMta darzAvyuM che. pradhAna pote dravyaguNa paryAyanA dharmane jANatA hovAthI saMsAramAM udAsIna vRttithI jIve che paraMtu rAjAne te jJAna nathI. tethI durgadhamAM jugupsA ane sugaMdhamAM khuzI darzAve che, gaTaranA pANIne jotA nAke DUco lagADe che paraMtu pradhAna bannemAM samabhAva rAkhe che. pradhAna, paryAyanuM parivartana pANImAM ke dareka padArthamAM kema thAya che, teno sAkSAtkAra karAve che ane tyAra pachI banne dIkSA laIne kalyANa kare che. tAraNa e ja che ke dareka dravyanI paryAyamAM samaye-samaye parivartana thAya che. temAM khuzI-dilagIra thavuM nahIM, samavRtti keLavavI joIe. vAMco rasaprada kathAnaka, vAMcI bano zrAvaka ke saMta, tUTI jaze tRSNAnA taMta. teramI rasakuppikAnuM nAma che maMDuka-dardUra jJAta. jyAM jenI prIti tyAM tenI utpatti. te pratipAdana karatuM deDakAnuM siddhahasta daSTAMta che. naMdamaNiyAra nAmanA dhanADhaya zeTha, prabhunI dezanA sAMbhaLI zramaNopAsaka banI gayA. niyama karyo hato ke mahinAmAM cha pauSadha karavA. pachI saMtasamAgama nahIM karavAnA kAraNe dharmathI vimukha thavA lAgyA. ekadA aThThama poSadha karIne pauSadhazALAmAM beThA hatA. garamInA divaso hatA, tethI tarasa lAgI ane rAtri mAMDa-mAMDa pUrNa karI. temAM vAva baMdhAvavA viSe keTalAka nakazA karI lIdhA. pauSadha pUrNa thatA savAre pALIne te kAryamAM lAgI gayA. sArA evA kAryakarone 36_ Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bolAvIne temaNe eka aphalAtuna vAva baMdhAvI. lokone joIe tevI suvidhA temAM rAkhI hatI. tethI naMda maNiyAra potAnI prazaMsA sAMbhaLIne vAva pratye Asakta banyo. te AsaktinA pariNAme mRtyu pAmI deDako thayA. tadAkALe guru bhagavaMtanA darzana karavA zreNika mahArAjAnI savArI nIkaLI ane deDako paNa prabhunI dezanA sAMbhaLavA jaI rahyo hato tyAre senAnA ghoDAnA paga nIce e kacaDAI gayo. darzana-darzana karavAnI dhUnamAM tenuM saMthArA sahita mRtyu thayuM hovAthI devaloka meLavyo. tAraNa eja che ke saMta darzana pAmI, vrata dhAraNa karyA pachI paNa saMta samAgama choDavo nahIM. temaja game te managamatA padArtho maLe ke yazokIrti maLe paNa temAM Asakti na rAkhavI. anAsakta yoga keLavavo. caudamI rasakuSpikAnuM nAma che tetalIputra. mAnavamAtrane jeTalA pramANamAM sukhopabhoganI sAdhana sAmagrI prApta thAya, teTalA ja pramANamAM lobhavRtti ke Asakti vadhatI jAya che tene pratikULatA maLatA vairAgyanI suvAsa prApta thAya che. tetalIpura nAmanA nagaramAM kanakaratha rAjA ane tetalIputra teno pradhAna. rAjAne rAjayamAM ati Asakti hatI. bhaviSyamAM rAjyano vArasa koIna bane tenA mATe jeTalA putro tene thatA hatAM tene vikalAMga karI deto. ekadA rANI padamAvatI ane tetalIpradhAne vicAra vinimaya karyo. rANI ane poTTilA baMnene ekadivase bALakano prasava thayo. poTTilAe mRta bALakIne janma Apyo ane rANIe suMdara bALakane janma Apyo. pradhAne rAtre bALaka-bAlikAnI arasa-parasa adalA-badalI karI lIdhI. rAjakumArano uchera karyo. kALakrame poDhilAe dIkSAnI AjJA mAMgI, amAtye vacana mAMgyuM deva bano to pratibodhita karavA Avajo. poTTilAe vacanathI baMdhAIne dIkSA lIdhI. sarAga saMyama pALI deva banI. rAjA kanakaratha mRtyu pAmyA tyAre kanakadhvajane rAjA banAvyo. rAjA pradhAnane khUba mAna ApatA hatA. tene pUchIne dareka kArya karatA hatA. tetalIpradhAnane bodha pamADavA poTTila deve bharacaka prayatna karyA paraMtu asara thaI nahIM. poTTiladeve rAjAne, prajAne, gharanA kuTuMbIjanone pradhAnathI vimukha banAvyA, tyAre pradhAne duHkhI thaIne mRtyu pAmavAnA aneka akhatarA karyA. sarva jagyAe deve tene bacAvI lIdho ane pachI pragaTa thaIne bodha Apyo. pradhAne dIkSA lIdhI, karmakSaya karI mokSa padhAryA. tAraNa eja che ke sanmArganI sAdhanAmAM pramAda bAdhaka thAya che paraMtu joradAra duHkhanuM nimitta maLe che tyAre pramAda tUTe che ane rasto prazasta banI jAya che. vAMco rasaprada A kathAnaka kalyANa karo zIghra. 37 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdaramI rasakappikAnuM nAma che nadIphaLa. te phaLa dekhAvamAM khUba suMdara hoya che paraMtu viSa bhareluM hoya che. tenI chAyA mAtra jIvanano nAza karI nAkhe che. tenuM kathAnaka dhanya sArthavAhathI jANavuM. tenuM tAraNa eTaluM che ke sAdhaka AtmA mATe saMsAranA viSayajanya sukha naMdIphaLa jevA che. te saMsArInA viSayabhoganI chAyA paNa tenA mATe nukazAnakAraka che, tethI khUba sAvaceta thavA vAMco- A prastuta sUtranuM kathAnaka. soLamI rasakuppikAnuM nAma che amarakaMkA. kSetra sparzanA, vAsanAnA yoge, aziSTAcArane kAraNe atithi AMgaNe Ave tyAre tenI AgatA svAgatA na karavAnA kAraNe, IrSAnI Aga kevuM bhayaMkara pariNAma lAve che tenI vividha vAnagIthI bharelI vAta nAgazrI brAhmaNIthI zarU thAya che. draupadIno itihAsa traNa-traNa bhava sAthe saMbaMdhita che pAMca pAMDavanI patnI thavuM te Azcaryajanaka ghaTaka, dharmIne zAka vahorAvI baMdhAyeluM bhAre karma. sukumAlikAnA bhavamAM maLelo karkaza Aga jevo tIvra sparza, koI icche nahIM tevI paristhiti, dharmanA zaraNano svIkAra ane temAMya guNInI AjJAno anAdara, khullI jagyAmAM dhareluM dhyAna, vezyAne pAMca puruSo sAthe jovAthI bAMdheluM pAMca patinI patnI thavAnuM niyANuM ane draupadI tarIke devalokamAMthI AvIne pAMca pAMDavonI patnI banavAnuM saubhAgya. kuntAmAtA sAsu, pAMDu rAjA sasarAjI, traNa khaMDanA nareza kRSNavAsudevanI bahena banIne sukhamaya jIvana vitAvatI satI draupadI. ekavAra nAradajIne AvavuM, vinaya na karavAne kAraNe nAradajIe dhAtakIkhaMDanA bharatakSetranA traNa khaMDanA nareza kapila vAsudevanA khaMDiyA rAjA pakvottarane uzkeravA haraNa karavAnA bhAva UbhA karIne kevA pApa karAvyA, tenuM romAMca bharyuM caritra A rasakuplikAmAM bharyuM che. tAraNa eja che ke vinaya ziSTAcAra, vaDIlono Adara, jinAjJA pALavAmAM tatpara rahevuM. nirdoSa manojJa AhAra supAtre Apavo, karelA tapanuM niyANuM na bAMdhavuM. Avo alaukika adbhuta rasAsvAda tame vAMcIne prApta karo. sattaramI rasakUpikAnuM nAma che AkIrNa. AkIrNa eTale uttama jAtinA azvo. teo jevuM zikSaNa Apo tevuM jaladI grahaNa kare ane mAlikane pUrA vaphAdAra rahe. ghaNA dariyAI sodAgaro kAlika dvIpamAM jAya che. tyAM vividha varNanA azvo jue che, rAjAne te vAta vidita kare che. tyAMthI azvone lAvavAnI AjJA thAya che, te azvone vaza karavAnI sAmagrI kevI joIe, tenuM varNana che. je azvo lAlacathI jALamAM phasAI jAya che te haMmezAM baMdhAI jaIne parAdhIna thaI jAya che ane je lAlacamAM nathI phasAtA te nirALuM muktapaNe rahevAnuM sukha prApta kare che. tenuM ajoDa daSTAMta pUruM pADatuM A kathAnaka che. R ).. (38 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenuM tAraNa sAdhakadazA mATe bahu-bahu vicAraNIya che. saMsAramAM, samAjamAM rahIne koI sAthe indriyonA viSayomAM phasAI na javuM joIe. cAlo pAThako! vAMco, vicAro ane AcaraNa sudhAro. aDhAramI rasakappikAnuM nAma che susumA. tenuM kathAnaka A pramANe prastuta thAya che. dhanyazeThane tyAM pAMca putra ane eka lADakavAyI putrI, nAma tenuM suMsumA. teno uchera karavA cilAta nAmano nokara rAkhyo. te badamAzI bahu karato, bALakone mAra mArato, bahu phariyAda AvatA zeThe tene kADhI mUkyo. te cora DAku banyo, vijaya coranI pallImAM pahoMcyo. temanI pAse aneka vidyA zIkhyo. vijaya mRtyu pAmyo ane cilAta makhya banyo. dhanya sArthavAhane tyAM dhADa pADI. saMsamAne upADI laI gayo. tenI pAchaLa koTavALa tathA zeTha, pAMca putro doDyA. badhA coro pakaDAI gayA ane cilAta cAlAkI karI suMsumAne mArIne mastaka laIne ravAnA thaI gayo, AkharamAM te mRtyu pAmyo. pitA putroe susumAne mRta joI khUba raDAroLa karI, aMte bhUkha tarasathI pIDAvA lAgyA tyAre prANa bacAvavA duHkhI haiye, kAMpate kALaje anAsakta bhAve putrInuM mAMsa rAMdhI khAdhu. kevI durdazA ! marelI putrInuM mAMsa khAvuM paDyuM. A kathAnakanuM tAraNa e ja che ke sAdhaka zarIra dvArA jJAna, darzana, cAritranI vRddhi karavA, karmakSaya karavAnuM sAdhana mAnI, maLelo bilakula nirdoSa AhAra anAsakata bhAve vAparIne kArya siddha kare. vAMco tharathara kaMpAvatI rasakappikAnuM kathAnaka, vaiSayika sukha kevuM che bhayAnaka. ogaNIsamI rasakUpikAnuM nAma che puMDarIka. temAM mahAvidehakSetranuM kathAnaka che- tyAM haMmezAM cothA ArA jevA bhAva varte che. chatAM e baLIyAnA be bhAga jevI A vAta che. be sagAbhAI puMDarIka ane kaMDarIka, pitAjI saMyamanA mArge gayA ane puMDarIka rAjA banyA, kaMDarIka rAjakumArane vairAgya Avyo, dIkSA lIdhI. saMyama pALatA ruNa avasthA AvI. davA vagere upacAra karatAM cAritrathI lathaDI paDyA. rAjya bhogavavAnI icchA thaI. ghaNA varSanuM cAritra pAlana hovA chatAM mana DagI gayuM ane ghaNA varSonuM rAjya bhogavanAra bhAI puMDarIka, dharmamaya jIvana gALavA lAgyA. kaMDarIka pAchA pharyA. rAjya mAMgyuM, veza utAryo, moTAbhAI puMDarIke jaina zAsananI zAna rAkhavA te veza paherI cAritra aMgIkAra karyuM. caDhatA pariNAme puMDarIka yogI banyA ane kaMDarIka utaratA pariNAme rAjya bhogavaTAnA bhogI banI, mAtra aDhI divasanuM rAjya bhogavI AyuSya pUrNa karI sAtamI narakanA mahemAna banyA ane puMDarIkamuni aDhI divasanuM yogIpaNuM pALI Ro) 39 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The . AyuSya pUrNa thatA sarvArthasiddhanA deva banyA. banne bhAIo bhogI-yogI banyA. bannenuM aDhIdivasanuM AyuSya. pUrve AyuSyano baMdha pALyo na hato tethI tIvra vairAgye AtmAnuM damana karI Atma pariNAma baLavAna banyA, baLIyAnA be bhAga, te nyAye anaMta karmanI nirjarA karIne eka bhavAvatArI deva banyA. yogI mahAtmA bhogI banI tIvra lAlasAe mRtyu pAmI anaMta karmone upArjana karyA. pahelAM cAritra pAlana samaye AyuSyano baMdha paDyo nahato tethI pApa karmanuM palluM vadhyuM ane sAtamI narakanA nArakI banyA. tAraNa eja che ke puNya-pApanA pallA pramANe AyuSyano baMdha paDe che. tIvra vairAgya-viratinA gharamAM lAvI karmakSaya karAve che ane tIvra lAlasA aviratinA gharamAM laI jaI moha karma baMdhAve che. cokhkho che hisAba, jevuM karo tevuM pAmo. A thayuM prathama zrutaskaMdhanI ogaNIsa kathAnakanI ogaNIsa rasakappikAnuM varNana tenuM rasAyaNa, je Aroge te Arogya bodhI lAbhane pAmI jAya che. priya vAcakavarga! ApaNe chaTTA aMganA jJAtA nAmanA prathama zrutaskaMdhane joI gayA. 19 rasakappikAnA rasabinduonA daSTAMta, udAharaNa vagere joyA. have tamArI samakSa bIjo zrutaskaMdha DAbI bAjuno zarU thAya che. pIThanI vacce rahelo merudaMDa te dareka jamaNI bAjuthI laIne DAbI bAju pradakSiNA karIne karoDarajjunA maNakArUpe goThavAyelA che. te ja pramANe jJAtA jamaNI bAjunuM jJAna karAvIne DAbI bAju dharmakathA tarapha laI jAya che. hRdaya DAbI bAju che te nAnakaDuM che. to paNa temAM aneka rahasyo chupAyelA che. tene saMbhALavAnuM rahe che. te cAle to ja mAnava jIvato kahevAya. tevI ja rIte A dharmakathAno skaMdha hRdayarUpe hovAthI kada nAnuM che paNa kriyA kalApano saMdarbha ane rahasya agAdha che. A skaMdhamAM 206 gupta brahmacArINI sAdhvIonI dharmakathAonuM varNana che. teone, gAma, nAma, dhAma, mAtA,pitA parivAra vagere sAmagrI zubha karmanA yoge paripUrNa maLI hatI. mAnavano bhava, strInuM zarIra maLyo hato ane uchera prema, vAtsalya sabhara thayo hato. yuvAvasthA prApta thayAM pachI yogya varanI prAptinuM varaNa thayuM na hatuM tethI te saghaLI kumArI rahI gaI hatI. A saghaLI kanyAonA sadbhAgye puSAdAnIya pArasanAtha bhagavAnano bheTo thayo. bodha sAMbhaLI saMsArI vattino vaLAMka vairAgyaviratibhAvamAM vahyo. tethI teoe mAtApitAnI AjJAthI dIkSA grahaNa karI. pArasanAthanA zrImukhe dIkSA dAnarUpe rasakuppikA prApta karI tenuM sevana pramukhA sAdhvI puSpacUlAnI nezrAe karavA lAgyA. 40 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je rasakuppikAnuM sevana karavAthI janma maraNanA rogano vinAza thAya ane ajara-amarapadanI prApti thAya tevuM vItarAgI rasAyaNanuM jJAna agiyAra aMga kaMThastha karIne prApta karyuM ane saMyama tapathI AcaraNamAM paNa mUkyuM. dehAtIta dazA sudhI pahoMcavAno aDaga niradhAra hovA chatAM cAritramohanA udayanA kAraNe jalamelanA parISahanA pahADane oLaMgI na zakayA. zucipaNAmAM lIna banI gayA. rasAyaNa to zuddha kare tevuM hatuM paNa pathya paLAyuM nahIM. jethI jinAjJA viruddha uttaraguNanuM anAcaraNa bAhya sAphasUphImAM vyatIta karyuM ane teo zarIra bakuzA banI gayA. guNIdavAnI hitazikSAono maunapaNe anAdara kayo. zarIranA badhA ja vibhAgone sApha karavA pANI vAparavA lAgyA. sAthe rahenAra gurukuLavAsI sAdhvIonI rokaToka, tarjanA, upAlaMbha sahana nahIM thavAnA kAraNe alaga ekalA rahevAno bhAva Ubho karI svataMtra rahevAnA bahAne svachaMdanuM poSaNa karatA svecchAcArI banI gayA. te kema kevI rIte banyA tenuM kathAnaka A skaMdhamAMthI vAcakavargane vAMcavAthI prApta thaI jaze. saMkSiptamAM A dasa varganI dasa rasakappikAnuM tAraNa eka ja che ke- 206 AryAoe jJAnasAdhanA, darzana sAdhanA, tapasAdhanA to karI paraMtu manozaithilyatAnA kAraNe zucipaNAmAM varte vItarAga thavA yogya jinavANInI rasakappikAnuM raNabindu parama pAriNAmika bhAva sudhI na pahoMcyuM jo ke niSphaLa to gayuM ja nahI. arthAt mana svachaMda thayuM, kAyAe virAdhanAnuM AcaraNa karyuM chatAM vacana eka paNa azubhayogarUpe deva guru dharma mATe uccArAyuM nahIM. temaja gussI pramukhA vagere AryAonA tiraskAra sAme koI pratikriyA vacanathI karI nahIM. mauna sAdhanAthI sahI letAM puNyano pUMja paNa eTalo ja upArjana karyo. strI zarIranA avayavonI Asakti poSI kAyAnI mAyAmAM paDI, parataMtratAmAM svataMtratA mAnI cAreya jAtinA indronI agramahiSIo banavAnuM karma bAMdhyuM. ardha palyopamathI laIne nava palyopamasudhI strIpaNe rahevAno yoga prApta karyo ane azubha anTamsanTam elaphela vacanathI pratikriyA na karavAnA kAraNe Adeya vacanano baMdha karyo arthAt sarAga saMyamapALI, kaSAya yoge mithyAtva adhyavasAyanA pariNAmavALA bhAvane kAraNe ardhamAsanI saMlekhanA karI, AlocanA karyA vinA kALanA avasare kALadharma pAmI ane bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSInI agramahiSIo tathA maMdakaSAyanA samyaka adhyavasAyanA yoge vaimAnika indranI agramahiSIopaNe devazayyAmAM utpanna thayA. utpana thaIne avadhijJAnano upayoga mukatA pArasanAthanA zrImukhe lIdhelI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSArUpa rasakuppikAnA rasAyaNanA mahimAnuM bhAna devalokamAM thayuM ane pachI amAruM zuM thaze te jANavAnI jijJAsAthI temaja dharmatIrtha pratye satkAra sanmAna hovAnA kAraNe hAla bhagavAna mahAvIra birAje che te dizAmAM vaMdana karIne potAne maLeluM agramahiSI padanuM aizvarya te devadevI badhAne sAthe laIne vimAnamAM besI prabhunA darzana karavA nIce AvyA, che. tenI riddhisiddhi karatAM paNa vItarAga mahAna che. te zrutasAmAyika dvArA stuti karatA kevI rIte AvyA? te vAMco ekAvatArI kAlIkumArInA varNanathI. tenI jIvana kathanI gAthAthI jANo, vratonI virAdhanA TALo ane vibhAvathI chUTI svarUpAnaMdanI moja mANo. AbhAra-dhanyavAda-sAdhuvAda : prastuta AgamanA rahasyone khullA karato aNamolo abhigama preSita karanAra, mahAupakArI goMDala gaccha ziromaNi, parama dArzanika, amArA Agama kAryane protsAhita karI AzIrvAdanI varSA varasAvanArA gudeva pU. zrI jayaMtilAlajI ma.sA.no ananya bhAve AbhAra mAnuM chuM ane zatakoTI sAdara bhAve praNipAta namaskAra karuM chuM. zraddheya, preraka, mArgadarzaka jemanA pasAye pU. triloka muni ma.sA.no yoga prApta thayo che, tevA vANIbhUSaNa pU.girIza gurudevano sahRdayatApUrvaka AbhAra mAnI vaMdana karuM chuM. A Agamane suzobhita banAvanAra, suMdara hArdanA bhAva bharI alaMkRta karanAra, mULa pAThanuM saMzodhana karI vyavasthita karanAra, Agama manISI pU. trilokamunivaryane mArI zatakoTI vaMdanA pAThavuM chuM. muni puMgavonA caraNAnugAmI, utsAhadharA, prAraMbhelA kAryane pUrNatAnA pagathAre pahoMcADanArA, Agama gujarAtI anuvAda saMskaraNanA udbhavikA, nipuNA, kAryaniSThA, kRtajJA, ugratapasvinI mamabhaginI temaja suziSyA sva. sAdhvI zrI uSAne dhanyavAda ApuM chuM. prastuta sUtranA anuvAdikA che amArA sAtamA naMbaranA suziSyA tapasvIrAjanA kRpApAtrI, pUjyavarAnA sahodarI bhaginI evaM mana jenuM succhuM, tana jenuM namra, vacana jenA vivekazIla, buddhimAna, saumya svabhAvI suziSyA sumanabAI ma. jeo pAtharDIborDanI tathA zramaNI vidyApIThanI parIkSAmAM utIrNa thayA che. temaNe meLavela jJAnanA puruSArtha dvArA je anuvAda karyo che te apramata yoganA puruSArthane huM biradAvuM chuM, dhanyavAda ApuM chuM teo jJAtA banI karmakSaya karavA svarUpamAM sthira thaI, saMyama sAdhanA saphaLa kare tevI maMgalabhAvanA karuM chuM. Agama avagAhana kAryamAM sahayogI sAdhvIratnA puSpAbAI ma, prabhAbAI ma. evaM vIramatI, hasumatI, vIramatI sahita sevArata reNukA-rUpA Adi dareka gurukulavAsI 42 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvIvRMdane anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. satata prayatnazIla, aneka AgamonuM avagAhana karIne anuvAdanI kAyApalaTa karI, Agamane sarala, sumadhura, saMmArjita karanAra, zabdArtha-bhAvArtha ane vivecananuM saMtulana jALavI rAkhanAra, bhagIratha kAryanA yazasvI saha saMpAdikA mamaziSyA-praziSyA sAdhvI ratnA DaoN. sAdhvIzrI AratI evaM sAdhvIzrI subodhikAne abhinaMdana sahita sAdara dhanyavAda ApuM chuM. Agama niSThAthI sevA ApanAra zramaNopAsaka mukuMdabhAI pArekha, maNibhAI zAha evaM jayavaMtabhAI zAha, kumArI bhAnubahena pArekhane dhanyavAda. paramAgama pratye avihaDa bhaktibhAva rAkhanAra guruprANa phAunDezananA mAnad sabhya bhAmAzA zrIyuta ramaNikabhAI tathA Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, daDha saMkalpI, tapasvinI mAtA vijyAbahena tathA bhakti sabhara hRdayI pitA mANekacaMdabhAI zeThanA suputra, narabaMkA, royalapArka sthA. jaina moTA saMghanA pramukha zrI caMdrakAntabhAI zeTha tathA kAryAnvita zrI mahendrabhAI Adi sarva sabhyagaNa; dhIrubhAI, vinubhAI Adi kAryakartAo; mudraNa karanAra nehalabhAI, temanA pitAzrI hasamukhabhAI tathA sahayogI kAryakaro, AgamanA zrutAdhAra ane anya dAnadAtA mahAnubhAvo vagerene abhinaMdana sAthe sAdhuvAda ApuM chuM. AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA pUrva prakAzita AgamonA prakAzakone sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoganI zUnyatAthI kaMIka zabdo, akSaro, pAThamAM azuddhi rahI javA pAmI hoya, vItarAga vANI viruddha lakhAyuM, vaMcAyuM hoya to trividha-trividha micchAmi dukkaDaM. priya pAThako! tamo Agama vAMco tyAre kaMIka azuddhi rahI javA pAmI hoya te khyAla Ave to tenI noMdha karI amane mokalavA prayatna karazo. namAmi savva jiNANaM-khamAmi savvajIvANaM / vItarAga vacana viddha lakhAyuM hoya to mAgu punaH punaH kSamApanA, maMgalamaitrI pramoda bhAvamAM vaho sahu, evI karuM chuM vijJApanA parama pU. saumyamUrti aMbAbAI ma.sa.nA suziSyA - AryA lIlama. 43 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA korA loTane gaLe utAravo muzkela che paNa te zIrArUpe parivartita thaI jAya to khUba ja sahelAIthI ja gaLe utarI jAya che. tema tattvonI gahana vAto, nItinA niyamo samajavA ati muzkela che. lokokti paNa che- dRSTAMta vinA nahIM siddhAMta arthAt dRSTAMta vinA siddhAMta samajAya nahIM. jIvanane UrdhvagAmI banAvatA sanAtana satyo, AcaravA yogya AcaraNanA siddhAMtone daSTAMto dvArA, mahApuruSonI jIvana ghaTanAnA udAharaNo dvArA ke kathAonA mAdhyame samajAvavAmAM Ave, to te sahaja rIte gaLe utarI jAya che, samajAya jAya che ane aMzamAtra bojila banyA vinA jIvanamAM vaNAya jAya che. upadeza ke bodhane daSTAMto rasALa banAve che ane rasALa vastu vinA AyAse vicAramAM ane AcAramAM sthAna jamAvI le che. A manovaijJAnika tathyane lakSyamAM rAkhI nItikAroe paMcasaMgraha jevA kathA graMthonI racanA karI che to vizvanA sarva dharma saMsthApakoe veda, upaniSada, tripiTaka, kurAna, bAIbala jevA dharmagraMthomAM daSTAMto ane kathAono mahad aMze upayoga karyo che. bhagavAna mahAvIre paNa sAdhakonA AdhyAtmika utkarSa mATe, AtmA-paramAtmAnI vAto, karmanA siddhAMto, pudgala svabhAvAdi jevA gaMbhIra viSayone AtmasAt karAvavA dRSTAMto, kathAo dvArA bodha pradAna karyo che. AvI kathAono saMgraha eTale zrI jJAtAdharma kathAMga sUtra. joke aMtagaDa, anuttaropapAtika ane vipAka sUtra vagere aMgasUtro paNa kathAtmaka deha dharAve che. tema chatAM zrI jJAtAdharmakathAMga sUtra, kathAonI Akara(khANa) rUpa che. dharmakathAnI A khANa vividha mUlyavAna kathAratnothI paripUrNa che. temAM Atma unnatinA hetu, AtmAnI adhogatinA kAraNo, nArInI utkRSTa AdhyAtmika utkarSanI vAto, AhArano uddeza tathA zraddhA ane anAsakti jevA gahana viSayo upara kathAnA mAdhyame prakAza pADyo che. jJAtAdharmakathAnI bhASA paNa bIjA kathAtmaka aMgasUtronI apekSAe prauDha ane sAhityika che. vRttikAra AcArya abhayadevasUrijInA samayamAM A aMgasUtranI nAnI-moTI ema be vAcanAo pracalita hatI. teozrIe moTI vAcanAnA AdhAre vRttinI racanA karI che. iha granthe vAcanAdvayamasti / tatrekA bRhatarAM vyAkhyAsyAmaH, 44 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyA tu prAyaH sugamaiva, yacca tatra duravagamaM tarita2vyAyAnatoDavavothavyatimita ! - vRtti. vRttikAre vAcanAntaranA ullekhapUrvaka aneka sthAne pAThabhedo ApelA che. yathA prathama adhyayanamAM dAvAnaLane joI meprabha hAthIne jAtismaraNa jJAna thayuM, bhaviSyamAM dAvAnaLathI rakSaNa meLavavA eka maMDaLa banAvyuM, varasAdanA kAraNe vAraMvAra pharI ugelA vRkSAdine dUra karyA te saMpUrNa varNana sUtra 130 thI 133mAM che. tyAra pachI punaH ada me tuma A....AlApaka dvArA dAvAnaLanuM varNana jovA maLe che. vRttikAra pote ja mULapATha sAthe tAva namo zabda dvArA tene pAThAMtara rUpe svIkAre che. AThamA mallI adhyayanamAM sUtra padamAM tAlapizAcanuM varNana karyA pachI punaH tAnanAM vivA... pAThamAM punaH tAlapizAcanuM varNana che. vRttikAre mAtaram kahI pAThAMtara rUpe A pAThane svIkAryo che. prastuta saMskaraNamAM mULapAThamAM akSaro 16 poInTanA che paNa AvA pAThAntaronA pAThane alaga batAvavA kauMsamAM ane 15 poInTanA ITAliyana akSaromAM mUkavAmAM AvelA che. prathama adhyayanamAM abhayakumAre mAtAnI dohadapUrtinA lakSya aTTama pauSadha karyA te pATha che. (sUtra 44) temAM posahipa vamArI pATha che. sAMsArika lakSya karatAM pauSadhane pauSadhavrata kema kahevAya ? tenI vicAraNAmAM anyatra AvA prakAranA pAThane tapAsatA jaNAyuM ke prastuta sUtranA teramA adhyayanamAM mithyAtvane prApta naMda maNiyAre pauSadha karyo tyAM tathA zrI aMtagaDa sUtra varga-3, adhyayana-8mAM kRSNa vAsudeve sAMsArika lakSya pauSadha grahaNa karyo tyAM poAi Drava vadhArI zabda che. tethI prastutamAM paNa posahipa rUva zabda mAnya karyo che. pAMcamA adhyayanamAM sudarzana zeThanA praznanA uttaramAM bAvIsamAM tIrthakara zrI ariSTaneminA ziSya thAvacca aNagAra cAturyAma dharmanA ArAdhaka hovA chatAM teoe vyaktigata carcAmAM pAMca mahAvrata rUpa aNagAra vinayanI prarUpaNA karI che. tenuM kAraNa zodhatA jaNAyuM ke koIpaNa anyatIrthiko sAthe jyAre carcA thAya tyAre teone vinayamUlaka dharmane samajAvavA spaSTIkaraNa mATe paMcamahAvratonuM kathana Avazyaka banI jAya che. vicAraNAnA aMte prApta tathA prakAranA khulAsA vivecanamAM rajU karyA che. vartamAnamAM upalabdha sarva pratomAM pAThAMtaro hovAthI A AgamanuM saMpAdana thoDuM jaTila lAge te svAbhAvika che paraMtu jema koI bALa yuvarAjano rAjyAbhiSeka karavAmAM Ave tyAre pradhAna ane maMtrInI buddhie ja rAjya cAlatuM hoya che, tema saMpAdana kArya 45 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GL ; mATe bhale amane niyukta karavAmAM AvyA paraMtu amAruM saMpAdana kArya Agama manISI pU. trilokamuni ma.sA. nA agAdha jJAna ane pradhAna saMpAdikA guruNImaiyA pU. lIlamabAI ma. nA UMDANabharyA anubhavanA sahAre ja cAlI rahyuM che. teonA mArgadarzana nIce amAro saMpAdana anubhava samRddha banI rahyo che. te badala amo teozrInA AbhArI chIe. mahAjano ane prajAjano paNa samaye-samaye bALarAjAnI yogya dekhabhALa rAkhatA ja rahe tema pU. vIramatI bAI ma.; amo zrutasevAnI javAbadArI vahana karatAM-karatAM kyAMya ahamAdi bhAvomAM cAlyA na jaIe, tenI satata dekhabhALa sAthe amArAmAM nUtana utsAha vAraMvAra pUratA rahe che ane zruta kAryamAM anekavidharUpe sahAyaka banI, A Agama prakAzanamAM potAno mUka phALo noMdhAvI rahyA che. gurukulavAsI sarva ratnAdhiko, sahavatinI gurubhaginIo amArA kAryamAM sahAyaka banI rahe che, temanA kAryanI A take ame kadara karIe chIe. amArA upakArI mAtA-pitA ke jeoe bacapaNathI ja amArA aMtaramanamAM dhArmikatAnA bIjanuM vAvetara karyuM che, te Aje guguNI bhagavaMtanA vAri siMcane pallavita banI rahyuM che. te sarva upakArI jano prati ame kRtajJatAnA bhAva pragaTa karIe chIe. sadA RNI mAta-tAta caMpAbena-zAmaLajIbhAI! sadA RNI mAta-tAta lalitAbena-popaTabhAI! karyuM tame saMskAronuM siMcana, karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI! anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahuM pU. mukta-lIlama guSNIzrI! zaraNu grahuM pU. mukta-lIlama-vIra guNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagudharmanI maLe evI kRpA devagudharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. 46 IT Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdikAnI kalame bA.bra. sAdhvI zrI sumanabAI ma.sa. Agama sAhityamAM zrI jJAtAdharmakathA sUtra chaTTA aMga sUtra rUpe sthAna dharAve che. A AgamanuM prAkRta (ardhamAgadhI) nAma gAyAdhamUhAo che ane tenuM saMskRta nAma jJAtAdharmakathA che. "zrI jJAtAdharmakathA' A nAma viSayaka vibhinna vyAkhyAo jovA maLe che. jJAtAdharmakathA nAmakaraNa tathA vyAkhyAo - (1) jemAM jJAta (udAharaNo) tathA dharmakathAo hoya te jJAtAdharmakathA. jJAtAni jJAtAdhyayanAni prathama zrutaskandhe , dharmakathA dvitIyazrutaskandhe yAsu granthapaddhatiSu tA jJAtAdharmakathAH / prathama zrutaskandamAM jJAta adhyayano arthAt udAharaNo-daSTAMta rUpa adhyayano che ane bIjA zrutaskandhamAM dharmakathAo che, tethI tenuM nAma jJAtAdharmakathA che. (2) jemAM jJAta (udAharaNa) pradhAna dharmakathAo hoya te jJAtAdharmakathA. jJAtAni udAharaNAni, tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathAH / udAharaNa- daSTAMta (jJAta) pradhAna dharmakathAo hovAthI A sUtranuM nAma jJAtAdharmakathA AcArya abhayadevasUrijIe samavAyAMga vRttimAM ane AcArya malayadeva sUrijIe zrI naMdIvRttimAM uparokta baMne prakAranI vyAkhyAno svIkAra karyo che. AcArya hemacaMdrasUrijIe abhidhAna ciMtAmaNi nAmamAlAmAM ane AcArya yazodevasUrijIe pAkSika sUtranI vRttimAM "udAharaNa(jJAta) pradhAna dharmakathA" evI eka ja vyAkhyAne svIkRta karI che. (3) siddhasenagaNie tattvArtha vRttimAM vyAkhyA karI che. yathA- jJAtA daSTAntA:, tAnupAvAya dha yatra ththata tA jJAtAdharmakathAH | jJAtA eTale daSTAMta, te daSTAMtanA Azraye-mAdhyame jemAM dharmanuM kathana karavAmAM AvyuM che, te jJAtAdharmakathA. (4) kaSAyapAhuDanI jayadhavalA nAmanI TIkA, gommasAranI jIva prabodhinI TIkA 47 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane aMgapaSNatimAM (digaMbara sAhityamAM) A sUtrano bAdathamUha- nAtha dharmakathA, evo nAmollekha jovA maLe che. temAM jaya dhavalAmAM nAthavaMzIya bhagavAna mahAvIra paramAtmAe kahelI dharmakathA, te nAthadharmakathA, A vyAkhyA karI che. jyAre aMgapaSNati vageremAM nAtha eTale traNe lokanA svAmI evA jinezvara bhagavAne kahelI dharmakathA, te nAthadharmakathA, A vyAkhyA karelI che. (5) jJAtadharmakathA "jJAta eTale jJAtakuLamAM janmelA-jJAtaputra bhagavAna mahAvIra, teoe kahelI dharmakathA te jJAtadharmakathA" paMDita becaradAsa jIvarAja dozIe gujarAta vidyApITha dvArA prakAzita 'bhagavAna mahAvIranI dharmakathAo(nAyadhammakahA)mAM, Do. jagadIzacaMdra jaine prAkRta sAhitya kA itihAsa' A nibaMdhamAM, A prakAranI vyAkhyA karI che. jJAtAdharmakathA sUtranI deharacanA :- zrI jJAtAdharmakathAnA be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhamAM ogaNIsa jJAta-udAharaNarUpa adhyayano che ane bIjA zrutaskaMdhamAM dharmakathAnA dasa varga che. prathama zrutaskaMdhanA ogaNIsa adhyayanomAM jIvana carita rUpa kathAo ane rUpaka (dAMta) rUpaka kathAo, ema be prakAranI kathAo che. zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che. te samasao suvi pattA, teM nahIM- varittA ya ya aa te adhyayanomAM (1) keTalIka kathAo aitihAsika vyakti sAthe saMbaMdhita jIvana ghaTanArUpa che. te kathAo caritrarUpa banelI kathAo che jema ke prathama adhyayananuM mukhya pAtra meghakumAra aitihAsika pAtra rUpe che. (2) keTalIka kathAo daSNatarUpe sarjita che. jema ke- tuMba vagerenuM daSTAMta. te kathA rUpaka rUpe rajU karavAmAM AvI che. A baMne prakAranI kathAono uddezya pratibodha ApavAno che. te jJAta-udAharaNa rUpe rajU thayelI che. AcArya zrI abhayadevasUrijIe jJAtAdharmakathAnI vRttinA prAraMbhamAM ja kahyuM che. jJAtA vAcaiva bhAvanIyA- yAviguNavataH sadAH parva vedaSTa kSitaipAvo mezumAra nava durtIti ! te jJAta- udAharaNo A rIte samajavA ke jemAM dayA vagere guNa hoya te zArIrika kaSTone sahana kare che. jema ke meghakumAranA jIve hAthInA bhavamAM dayAnA kAraNe paga UMco-addhara rAkhyo hato. vRttiAre nAyANi tti jJAtAni udAharaNAnIti prathamazrutaskandhaH mUhAo tharmaprathAnA vathA dharmathI kritIya kRtad: I A 48 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte prathama zrutaskaMdhane jJAta ane bIjA zrutaskaMdhane dharmakathArUpe pragaTa karela che, paraMtu A vargIkaraNa ekAMte na samajavuM. kAraNa ke prathama zrutaskaMdhanA koI-koI jJAta-udAharaNarUpa adhyayano dharmakathArUpa paNa che. sUtrakAre prathama zrutaskaMdhanA adhyayanonA bodhane prAyaH sUtra dvArA rajU karela che ane tethI ja vRttikAre prathama zrutaskaMdhane jJAta rUpa kahyo che. kathA parimANa :- zrI samavAyAMga sUtra ane naMdI sUtramAM zrI jJAtAdharmakathA sUtrano paricaya Apyo che. temAM dharmakathAnA dasa varganI eka-eka dharmakathAmAM 500-500 AkhyAyikAo, pratyeka AkhyAyikAomAM 500-500 upa-AkhyAyikAo ane temAM paNa 500-500 AkhyAyikopakhyAyikA hovAnuM kathana che ane te badhI kathAo maLIne sADA traNa karoDa kathAo jJAtA sUtranA bIjA kruskaMdhamAM hovAno ullekha che. vartamAnamAM teTalI kathAo upalabdha nathI. vartamAnamAM baMne zrutaskaMdhonI kula maLIne 19206 = 225 kathAo che. meghakumAranA prathama adhyayanamAM pUrvanA baMne bhavanI avAMtara kathAo che. dhanya sArthavAhanA bIjA adhyayanamAM vijayacoranI avAMtara kathA jovA maLe che. AThamAM mallI adhyayanamAM cha rAjAonI avAMtara kathAo ane temAM paNa kUpamaMDUkanI upaavAMtara kathA daSTigocara thAya che. A avAMtara- upaavAMtara kathAnA AdhAre AkhyAyikA-upaAkhyAyikA vagerenuM svarUpa samajI zakAya che. pada parimANa :- zrI samavAyAMga sUtra ane zrI naMdI sUtramAM, jJAtAdharmakathA sUtranA saMkhyAta hajAro pado ane akSaro hovAno ullekha che. A pada saMkhyA upasarga, nipAta, nAma, AkhyAta ane mizrapada vagerenI apekSAe pAMca lAkha, choMtera hajAra (5,76000) pada jJAtAdharmakathA sUtramAM che. prAcIna AcAryoe upalabdha jJAtAdharmakathA sUtranuM parimANa pa500 zloka pramANa svIkAryuM che. bhASAzailI - A sUtranI racanA mukhyatayA gadyazailImAM che. vacce-vacce koIka koIka sthaLe padhAMza paNa jovA maLe che. aneka sthaLe alaMkArika bhASAnA prayogo paNa che ane te kamanIya kAvyono rasAsvAda karAve che. AThamA mallI adhyayanamAM naukA-jahAjanA DUbavA-uchaLavavAnuM varNana manamohaka upamA ane ubhekSA alaMkArayukta che. mArkadIya adhyayanamAM RtunuM varNana, cha gIti chaMdanA zloka dvArA rUpaka alaMkArathI kAvyAtmaka svarUpe karavAmAM AvyuM che. viSaya vastu - jJAtAdharmakathA sUtramAM zuM zuM Ave che? tenuM viSaya vastu zuM che? tenuM 49 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistRta varNana samavAyAMga sUtramAM ane saMkSipta varNana naMdI sUtramAM Ave che. te varNanano sAra A pramANe che jeo viSaya sukhamAM mUchita che ane saMyamamAM kAyara che temaja vividha prakAranA sadguNothI rahita, evA saMsArI jIvo kevA duHkhI thAya che tathA saMyamamAM sthira AtmAo kevA sukhI thAya che, tenuM varNana vividha daSTAMto AdidvArA jJAtAdharmakathA sUtramAMogaNIsa ane dasa = ogaNatrIsa adhyayano dvArA rajU karavAmAM AvyuM che. AbhAra darzana: AgamanuM gujarAtI anuvAda karavAnI vicAraNA mATe nimitta banyuM che- saurASTra kesarI prAtaH smaraNIya pUjya gurudeva zrI prANalAlajI ma. sAhebanuM janma zatAbdI varSa. amArA guru bhaginI utsAhavaMta sva. pU. uSAbAIsvAmIne vicAra phUryo ke pU. gurudevanA RNathI uRNa thavA mATe Agama batrIsIno gujarAtI anuvAda karIe. zubhamuhUrte chUrelI A bhAvanA gu-gukSmInA zubha AziSa ane kRpAdRSTithI sAkAra rUpe pariNamI. sAdhvIchaMdamAM Agama anuvAdanI phALavaNImAM mArA sadbhAgye pU. guNImaiyA bhAvayoginI bA.bra. lIlamabAI svAmIe je Agamano sUtra, artha, bhAvArtharUpe mane abhyAsa karAvyo hato, te ja Agama mane soMpIne mArA upara mahad upakAra karyo che. pU.tapasamrATa gurudevazrIe paramakRpA karI amone saMsAranA kIcaDamAMthI bahAra kADhI saMyama mArgamAM sthApita karyA ane zramaNI vidyApIThamAM jJAnAbhyAsa karAvyo. zramaNI vidyApITha taraphathI Agama anuvAda karavAnA kAryamAM zrI samavAyAMga sUtrano gujarAtI anuvAda karavAno lAbha mane prApta thayo hato. vizALa parivAra dhAraka guNImaiyA (saMsArapakSe vaDila bhaginI) pUjyavarA zrI muktAbAI svAmI tathA bhAvayoginI guNImaiyA bA.bra. pU. lIlamabAI svAmIno mahAna upakAra ke jeo amArI sArasAvaraNA karI saMyama mArgamAM daDha banavA nizadina preraNA temaja jJAna-dhyAnamAM abhivRddhi karAvI rahyA che. gujarAta kesarI madhura vyAkhyAnI pU. girIzamuni ma.sA.no AbhAra ke te AgamamanISI trilokamunijIne royalapArkanA sAmUhika cAturmAsamAM badhAne Agama vAMcaNI mATe vinaMtI karIne laI AvyA hatA. AgamamanISI pU. trilokamunijIno Agama anuvAdamAM yogya salAha sUcana temaja saMzodhanamAM khUba ja sAtha sahakAra che, teozrIno mahAna upakAra che. 50 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamanA gujarAtI anuvAdamAM madhukaramuni ma.sA. tathA pU. ghAsIlAlajI ma.sA. pU. amolakha RSinA Agamano AdhAra laIne anuvAda karela che, tethI te guru bhagavaMtono AbhAra mAnuM chuM. vizeSa AbhAra to anuvAda kArya karyA pachI tene vyavasthita karavuM, temAM bhUla, bhASA doSane dUra karavAno temaja prupha rIDIMga tathA Agama saMpAdananuM kArya ghaNuM ja kaThina che. te kaThina kAryamAM pU. trilokamunijI, guNImaiyA pU. sAhebajI tathA gurubhaginI AratIbAI svAmI tathA subodhikAbAI svAmI saMpAdana kAryamAM otaprota che temano AbhAra. Agama gujarAtI anuvAda kArya koInA sAtha sahakAra vinA thaI zake nahIM tethI sahavartI sAdhvI Dolara, sAdhvI pUrNa ane sAdhvI pUrvIno paNa AbhAra mAnuM chuM. jJAtAdharmakathA sUtranA zrutAdhAra banelA moTANI parivAra tathA navInabhAI zAha (omAnavALA) parivArane dhanyavAda che. Agama anuvAda kAryamAM guru prANa phAunDezananA pramukha caMdrakAMtabhAI zeTha, mukuMdabhAI pArekha, zrI maNIbhAI zAha, zrI jayavaMtabhAI zAha, kumArI bhAnubena pArekha, dhIrubhAI vagere jeno jeno sAtha sahakAra che te sarvano paNa huM A take AbhAra mAnuM chuM. gurukRpA pAtrI sAdhvI sumana... 51 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 svAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI krama viSaya asvAdhyAya kAla eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 11 12-13 AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya) akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgadha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya]. caMdragrahaNa-khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI 21-28] saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta 29-3ra [noMdha:- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.] Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharbhathA sUtra zrI jJAtAdharbha 1 zrI jJAtA thA sUtra zrI jJAtAdha. zrI jala DA zrI jJAtAdharbha thA sUtra tAdharmadhyAvadhI jJAtA sUtra AUR zrI jJAnAdharbha'thA bhUtra zrI jJAtAdharbha'thAsUtra tra zrI jJAtAdharbhatathA sUtra zrI jJAtAdharbha'thA sUtra dhyA sUtra zrI jJAtA jJAtAdharmatha, LOOD zrI jJAtAdharbhadhthA sUtra zrI jJAtAdharbha'thA sUtra zrI jJAtAbha ziyA kA zrI jJAtA dhyAna yata7 zrI jJAtAdharbha'thA sUtra zrI jJAtAdharbhadhyAra bhiDazA - zrI jJApatra zrI jJAtAdharma thA Bialc bhUpA6, zrI jJAtAdharma'thA sUtra zrI jJAtAdharbha'thA bhAvArtha, viveyana, pariziSTa anuvAditA manabAI mAcha A kAlikasUtra che. tenA mULapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA pahelA tathA cothA praharamAM thaI zake che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya.-1: adhyayana sAra paheluM adhyayana adhyayana sAra ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka haka A adhyayananuM nAma nihara uklipta che. temAM zreNika rAjAnA suputra meghakumAranuM jIvana aMkita karAyuM che. ahIM tenA bhavomAMthI pUrvabhavanI eka mahattvapUrNa ghaTanAno ullekha che. "uslipta eTale UMcuM karavuM, UMce pheMkavuM. pArAre, pAchupAi..no cevaLafhattA A pATha anusAra meghakumAranA jIve meruprabha hAthInA bhavamAM zarIra khaMjavALavA paga UMco karyo ane te jagyAmAM besI gayelA sasalAnI anukaMpAthI pagane pAcho nIce namUkyo. te ghaTanAmAM AvelA pApa hare A zabdane anulakSIne A adhyayananuM nAma uslipta-viharae lakSaNayukta che. utsita zabdano artha UMcaka mana paNa thAya che. meghamuni saMyama bhAvamAM UMcaka manavALA banI gayA hatA arthAt temanuM citta saMyama bhAvathI ukhaDI gayuM hatuM, calita thaI gayuM hatuM. bhagavAna mahAvIre meghamunine pUrvabhavanuM smaraNa karAvIne punaH saMyamamAM sthApita karyA. citta ukliptatAnA bhAvonA AdhAre A adhyayananuM 'unsiMkha' evuM nAma sArthaka thAya che. prastuta adhyayanamAM meghakumAranA traNa bhavanuM varNana che ane be bhAvi bhavono ullekha che. sumeruprabha hAthIno bhava-meghakumArano jIva pUrvanA trIjA bhavamAM zvetavarNI, sumeruprabha nAmano hAthI hato. ekavAra jaMgalamAM dAvAnaLa phelAyo prANanI rakSA mATe jIvo doDAdoDa karavA lAgyA. bhUkhyotarasyo te hAthI pANI pIvAnA vicArathI kAdavavALA taLAvamAM Utaryo ane kIcaDamAM phasAI gayo. te samaye eka yuvAna hAthI tyAM AvI caDyo ane pUrva vairathI prerAIne tenA upara daMtazULathI prahAra karavA lAgyo. jIvaleNa prahAra karIne te cAlyo gayo. te prahAranA kAraNe tene atyaMta vedanA thavA lAgI. sAta divasa-rAtri sudhI vedanAne sahana karatAM-karatAM teNe AyuSya pUrNa karyuM. meprabha hAthIno bhava- sumeruprabha hAthIno jIva bIjA bhavamAM raktavarNI meruprabha nAmano hAthI thayo. saMyogavaza pharIthI jaMgalamAM dAvAgni pragaTyo. AkhuM jaMgala bhaDabhaDa baLavA lAgyuM. A samayanA dAvAnaLane jotAM "AvuM kAMIka meM joyuM che" tevo meruprabha hAthInA aMtaramAM uhApoha thavA lAgyo ane te uhApohanA pariNAme tene jAti smaraNajJAna utpanna thayuM. jAtismaraNajJAnathI tene pUrvabhavanA dAvAnaLa nuM smaraNa thayuM, yathA samaye te dAvAnaLa zAMta thayo. vAraMvAra utpanna thatI A vipadAthI chUTakAro meLavavA temaNe vizALa kSetramAMthI jhADa, ghAsa, pAMdaDA vagere dUra karI svaccha medAna(mAMDaluM) taiyAra karyuM. ghaNA samaya pachI grISma RtumAM te jaMgalamAM punaH dAvAnaLano prakopa thayo. A samaye to surakSita sthAna taiyAra ja hatuM. meruprabha bhAgIne te mAMDalA pAse Avyo. jaMgalanA badhAM janAvaro mAMDalAnA Azraye AvI gayA hatAM. jAtivaira bhUlIne badhAM pazu-pakSIo eka sAthe beThA hatA. meruprabha paNa potAnI jagyA karI tyAM Ubho rahI gayo. acAnaka meruprabhanA zarIre khaMjavALa upaDI ane zarIra khaMjavALavA teNe paga UMco karyo. jevo paga UMco thayo ke, mAMDalAmAM AvelA dhakkAmukkI karatAM prANIonA dhakkAthI eka sasaluM te khAlI jagyAmAM goThavAI gayuM. meruprabha paga nIce mUkavA gayo, tyAre nIce sasalAne joyuM. tene sasalA upara anukaMpA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra AvI, te samaye tenA dilamAM samagra prANIo pratye anukaMpAno bhAva jAgRta thayo. teNe UMce uThAvelA pagane adhara ja rahevA dIdho. bhAre vajanadAra zarIra, traNa paga para saMtulana jALavavuM muzkela hatuM, chatAM parahita ane paranA sukha mATe nijanA svArthano tyAga karyo ane sasalAnI dayA mATe bhayaMkara kaSTa veThayuM. A prazasta anukaMpAnA pariNAme meruprabhano saMsAra alpa thayo; anaMta janma-maraNanuM cakra ati sImita thaI gayuM. aDhI divase dAvAnaLa zAMta thayo. prANIo mAMDalAmAMthI bahAra nIkaLavA lAgyA. sasaluM paNa tyAMthI cAlyuM gayuM. tyAre merupratye potAno paga nIce mUkavA prayatna karyo paraMtu paga jakaDAI gayo hovAthI te dhaDAma karato nIce paDI gayo. so varSanI vRddha kAyAvALo te meruprabha hAthI traNa divasa sudhI bhUkha-tarasanI asahya pIDA ane vedanA sahana karato mRtyu pAmyo. meghakamArano bhava- te meruprabha hAthIno jIva zreNika rAjAnA mahArANI dhAriNI devInI kukSimAM putrarUpe utpanna thayo. mAtAe AkAzamAMthI UtaratA ane potAnA mukhamAM pravezatA hAthInuM svapna joyuM. garbhastha bALakanA prabhAve mAtAne akALe paMcaraMgI megha samUha dvArA thatI varSomAM vanakrIDA karavAno dohada utpanna thayo. zreNika rAjAnA jyeSTha putra ane maMtrI evA abhayakumAre devArAdhanA dvArA mAtAnA dohadanI pUrti karAvI. yathA samaye bALakano janma thayo ane tenuM meghakumAra nAma rAkhavAmAM AvyuM. kalAcAryo pAse rahI teNe 72 kaLAono abhyAsa karyo. mAtA-pitAe yuvAna thayelA meghakumAranA ATha kanyAo sAthe lagna karAvyA. have meghakumAra rAjasI bhoga bhogavato rahevA lAgyo. ekadA bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRhanagaramAM padhAryA. badhAnI sAthe meghakumAra paNa bhagavAnanI dezanAmAM gayo. bhagavAnanI dezanA sAMbhaLatAM ja meghano AtmA jAgRta thaI gayo ane mAtA-pitAnI AjJA meLavI meghe dIkSA aMgIkAra karI. - dIkSAnI pahelI rAtre, sUvA mATe nAnA-moTAnA kramathI pathArI karatAM, meghamuninI pathArI daravAjA pAse thaI. rAtre svAdhyAyAdinA nimitte tyAMthI anya munionuM AvAgamana thatuM rahyuM. AvatA-jatAM munionA caraNa sparzathI meghamuni sUI na zakyA. phUlanI zayyA upara poDhanArA meghamuninI rAta ati kaSTamAM pasAra thaI. rAtre ja meghamunie prabhunI AjJA laI rAjamahelamAM pAchA javAno vicAra karI lIdho ane savAre anumati levA prabhu pAse pahoMcI gayA. ghaTa-ghaTanA aMtaryAmI prabhue rAtanI ghaTanA ane megha muninA alita thayelA manogata bhAvone jANI lIdhA. prabhue meghamuni sAme pUrve hAthInA bhavomAM sahana karelI apAra vedanAnuM varNana karyuM. prabhu mukhe potAno pUrvabhava sAMbhaLatA meghamunine jAti smaraNa jJAna utpanna thayuM. jAti smaraNa jJAna dvArA meghamunie pUrvabhavanI sahanazIlatAne nIhALI. meghamuni saMyamamAM pUrNatayA sthira thaI gayA. saMyama tapanuM AcaraNa karatA teoe bhikSunI bAra pratimAo, guNasaMvatsara tapa ane saMlekhanA dvArA zarIra ane kaSAyane kuza karI, eka mAsanA anazana dvArA dehano tyAga karyo. vartamAna bhava-meghamuninA bhava pazcAtu vartamAnamAM teo vijaya nAmanA prathama anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thayA che. AgAmI bhava-meghadevate bhavanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM manuSyabhava dhAraNa karI, mokSagatine prApta karaze. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra , paheluM adhyayana GkSipta jJAta [bhaidhabhA] madhyayana prAraMbha :| 1 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAma NayarI hotthA, vaNNao / tIse NaM caMpAe NayarIe bahiyA uttarapuracchime disIbhAe puNNabhadde NAmaM ceie hotthA, vaNNao / tattha NaM caMpAe NayarIe koNio NAmaM rAyA hotthA, vnnnno| bhAvArtha:- te kAle-avasarpiNIkALanA cothA ArAmAM ane te samaye-koNika rAjAnA samayamAM, caMpA nAmanI nagarI hatI. te caMpAnagarInI bahAra IzAna koNamAM pUrNabhadra nAmanuM udyAna hatuM. te caMpAnagarImAM koNika nAmanA rAjA hatA. nagara, udyAna ane rAjAnuM varNana zrI uvavAI sUtra pramANe jANavuM. sudharmA svAmIno guNa vaibhava - | 2 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajjasuhamme NAma there jAisaMpaNNe, kulasaMpaNNe, balarUkaviNayaNANadasaNacariktalAghaksaMpaNNe; oyaMsI, teyasI, vaccaMsI, jasaMsI, jiyakohe, jiyamANe, jiyamAe, jiyalohe, jiyaiMdie, jiyaNidde, jiyaparIsahe, jIviyAsa-maraNabhaya vippamukke, tavappahANe, guNappahANe, evaM karaNa-caraNaNiggahaNicchaya ajjavamaddaklAghakkhaMtiguttimuktivijjAmaMtabaMbhaveyaNakaNiyamasacca soyaNANadaMsaNacarittappahANe, orAle, ghore, ghoravvae ghoratavassI, ghorabaMbhaceravAsI, ucchUDha sarIre, saMkhiktaviula-teulesse, coddasapuvvI, cauNANovagae, paMcahi aNagArasaehiM saddhi saMparivuDe puvvANupuTviM caramANe, gAmANugAmaM dUijjamANe, suhaMsuheNaM viharamANe, jeNeva caMpA NayarI, jeNeva puNNabhadde ceie, teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA ahApaDirUvaM uggahaM ogiNhai; ogiNhittA saMjameNa tavasA appANaM bhAvemANe viharai / bhAvArtha :- kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA aMtevAsI ziSya Arya sudharmA nAmanA sthavira hatA. teo jAtisaMpanna--uttama mAtRpakSavALA ane kulasaMpanna--uttama pitRpakSavALA, jasasaMpanna,35saMpanna, vinayasaMpanna, zAna, zana, yAstrisaMpanna, sAghavasaMpanna-dravyathI 8564dhivALA ane bhAvathI traNa prakAranA garvathI rahita hatA. teo atmika tejathI saMpanna hovAthI ojasvI hatA; zArIrika kAMtithI dedIpyamAna hovAthI tejasvI hatA; niravadha vacana ane Adeya vacanavALA hovAthI varcasvI ane zubha kartavyathI yazasvI hatA. teo krodhavijetA, mAnavijetA, mAyAvijetA, lobhavijetA, indriyavijetA (tendriya),nidrAvita, parISaDavitAta. tamovAnImAzAsane bha25nA bhayathI rahita tA. teo utkRSTa tapa karavAnA kAraNe tapapradhAna, utkRSTa saMyama guNonuM pAlana karatA hovAthI guNapradhAna, tapa Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra tyAga Adi pravRttirUpa karaNa sitterI ane saMyamAcArarUpa caraNa sitterIthI yukta hovAthI karaNa-caraNa pradhAna hatA, indriya ane manane viSayamAM jatAM rokatA hovAthI nigraha pradhAna hatA, jIvAdi tattvonA nirNayamAM ane abhigrahAdinA pAlanamAM daDha saMkalpavALA hovAthI nizcaya pradhAna hatA; mAyA-kapaTa rahita hovAthI ArjavapradhAna, abhimAnathI rahita hovAthI mArdavapradhAna, alpa upadhi tathA garvathI rahita hovAthI lAghavapradhAna, kSamAzIla hovAthI kSamApradhAna, mana, vacana ane kAyAne gopavatA hovAthI guptipradhAna, nirlobhI hovAthI muktipradhAna, gaurI vagere devI adhiSThita vidyAo temane siddha hovAthI vidyApradhAna ane deva adhiSThita maMtro siddha hovAthI maMtrapradhAna, brahmarUpa AtmabhAvamAM sthita hovAthI brahmapradhAna, svazAstra ane parazAstranA jJAtA hovAthI vedapradhAna, naigamAdi nayonA jJAtA hovAthI nayapradhAna, aneka niyamonA dhAraka hovAthI niyamapradhAna, yathAtathyarUpe satya tattvonA pratipAdaka hovAthI satyapradhAna, aMtaHkaraNa zuddha hovAthI zaucapradhAna ane jJAna, darzana, cAritra pradhAna hatA. teo prakRti ane AcaraNamAM zreSTha hovAthI udAra hatA. parISaha tathA indriyAdi para vijaya prApta karavAmAM kaThora hovAthI ghora, mahAvratonA pAlanamAM dRDha hovAthI ghoravratI, vividha prakAranA abhigraha sahita tapasyA karatA hovAthI ghora tapasvI, navavADa sahita brahmacaryanuM pAlana karatA hovAthI ghora brahmacArI, brahma-AtmabhAvamAM ja nivAsa karatA hovAthI brahmacaryavAsI ane zarIra saMskAranA tyAgI hovAthI utkSipta zarIrI hatA. teoe vipula tejolabdhine saMkSipta karI hatI eTale zarIramAM ja aMtarlIna karI hatI. caudapUrvanA jJAtA, caturlAna saMpanna teo pAMcaso sAdhuothI yukta sukhapUrvaka anukrame gAme-gAma vicaraNa karatAM-karatAM caMpAnagarInA pUrNabhadra nAmanA udyAnamAM padhAryA, padhArIne sthAna ane saMstArakanI AjJA laIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM vicaravA lAgyA. 4 3 tae NaM caMpAe NayarIe parisA NiggayA / koNio Niggao / dhammo kahio / parisA jAmeva disiM pAubbhUyA, tAmeva disiM paDigayA / bhAvArtha:- tyArapachI caMpAnagarImAMthI janasamUha tathA koNika rAjA bhagavAnane vaMdana karavA mATe nIkaLyA. sudharmAsvAmIe dharmano upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne janasamUha je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM pAcho pharyo. jaMbusvAmInI jijJAsA H 4 te kAle te samaNaM ajjasuhammassa aNagArassa jeTThe aMtevAsI ajjajaMbUNAmaM aNagAre kAsavagotteNaM sattussehe jAva ajjasuhammassa therassa adUrasAmaMte uDDuMjANU ahosire jhANakoTThovagae saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai / bhAvArtha :- te kAle ane te samaye Arya sudharmA aNagAranA jyeSTha aMtevAsI ziSya Arya jaMbU nAmanA aNagAra hatA, je kAzyapa gotranA ane sAta hAtha UMcA zarIravALA yAvat Arya sudharmA sthavirathI na ati dUra, na ati najIka, baMne ghUMTaNone UbhA rAkhI, mastakane namAvI, ghyAna koSThakamAM sthita(dharmadhyAnamAM lIna) thaIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM vicaratA hatA. 5 tae NaM se ajjajaMbUNAme aNagAre jAyasaDDe, jAyasaMsae, jAyakouhalle; saMjAtasaDDe, saMjAtasaMsae, saMjAtakouhalle, uppaNNasaDDhe, uppaNNasaMsae, uppaNNakouhalle; samuppaNNasaDDhe, Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghakumAra samuppaNNasaMsae, samuppaNNakouhalle; uTThAe uTThei, uTThittA jeNAmeva ajjasuhamme there teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA ajjasuhamme there tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karettA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA ajjasuhammassa therassa NaccAsaNNe NAidUre sussUsamANe NamaMsamANe abhimuhaM paMjaliuDe viNaNaM pajjuvAsamANe evaM vayAsI - 5 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM jAvasAsayaM ThANamuvagaeNaM, paMcamassa aMgassa ayamaTThe paNNatte, chaTThassa NaM bhaMte ! aMgassa NAyAdhammakahANaM ke aTThe paNNatte ? bhAvArtha:- te samaye Arya jaMbUnAmanA aNagAranA manamAM tattvanA viSayamAM zraddhA-icchA, saMzaya-jijJAsA ane / kutUhala janmyuM; zraddhA, saMzaya ane kutUhala utpanna thayuM; zraddhA, saMzaya ane kutUhala vadhyuM; zraddhA, saMzaya ane kutUhala prabaLatama thayuM; tyAre teo potAnA sthAnathI UThIne Arya sudharmA sthavira pAse AvyA ane Arya sudharmAsthavirane jamaNI taraphathI prAraMbhIne traNavAra pradakSiNA(Avartana) karIne vaMdana-namaskAra karyA; vaMdana ane namaskAra karIne Arya sudharmA sthaviranI na ati dUra, na ati najIka, zuzruSA karatAM namaskAranI mudrAmAM teonI sanmukha vinayapUrvaka beThA ane paryupAsanA karatAM A pramANe kahyuM- he bhagavan ! zrutadharmanI Adi karanArA yAvat sidgha gati nAmanA zAzvata sthAnane prApta thayelA evA zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmIe pAMcamA aMga zAstranA A bhAva kahyA che, to he bhagavan ! chaThThA aMga jJAtAdharma kathAnA kayA bhAva pharamAvyA che? vivecanaH prastuta sUtramAM prazna pUchanAranI mAnasika pUrvAvasthAnuM manovaijJAnika dRSTikoNathI vizleSaNa karyuM che. temAM gAya ae Adi bAra padano prayoga che. zraddhA = IcchA, ruci athavA utsuktA; saMzaya = jijJAsA; kutUhala = Azcarya. koI paNa ajJAta vastunA viSayamAM sahu prathama IcchA thAya, tyAra pachI tene jANavAnI jijJAsA thAya ane trIjI avasthAmAM eka Azcarya utpanna thAya ke Ano pratyuttara zuM maLaze ? jAta, utpanna, saMjAta ane samutpanna-A cAre zabda kramika vikAsanA sUcaka che. jema bIja vAvyuM, aMkurita thayuM, choDa thayo ane aMte pUrNa rUpe niSpanna thayuM. te ja rIte jAta = astitvamAM AvyuM, utpanna = utpanna thayuM, saMjAta = vRddhiMgata thayuM ane samutpanna = pUrNa rUpathI niSpanna thayuM. keTalAka AcAryo gAta, paLa Adi padamAM hetu hetumadbhAva saMbaMdhane svIkAre che. keTalAka AcAryo A cAre padamAM avagraha, IhA, avAya ane dhAraNAne svIkAre che. keTalAka AcAryo A cAre padanA prayogathI kramazaH prazna kartAnA cittanI sthitinI puSTatAne sUcita kare che. saMkSepamAM jaMbUsvAmIne gAyasaae- zraddhA-tattva jANavAnI icchA thaI, gAyasaMtar- temane saMzayajijJAsA thaI ke bhagavAna mahAvIra svAmIe jevI rIte pAMcamA aMgano artha kahyo che, tevI rIte chaThThA aMgano zo artha kahyo haze ? gAyotte-temane kutUhala thayuM ke prabhue pAMcamA aMgamAM samasta padArthonA svarUpanuM kathana karyuM che, to have chaThThA aMgamAM zuM kaheze ? jaMbUsvAmInI jijJAsA pragaTa karavAnI rItanA mAdhyamathI zAstrakAre pratyeka vinIta ziSyane guru samakSa potAnA manobhAvane pragaTa karavAnI paddhatinI zikSA ApI che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | zrI zAtAdharmakathA sUtra sudharmA svAmI dvArA samAdhAna :|6 jaMbu tti, ajjasuhamme there ajjajaMbUNAmaM aNagAraM evaM vayAsI-evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM jAvaThANaM saMpatteNaM chaTThassa aMgassa do suyakkhaMdhA paNNattA, taMjahA- NAyANi ya dhammakahAo y| bhAvArtha:- "jaMbu' A prakAranuM saMbodhana karIne Arya sudharmA sthavire Arya jaMbU nAmanA aNagArane A pramANe kahyuM- he jaMbU! zrata dharmanI AdinA karanArA yAvat siddhi sthAnane prApta thayelA evA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe chaThThA aMga(jJAtA dharmakathA)nA be zrutaskaMdhanI prarUpaNA karI che. te A pramANe cha- (1) zAta-STAMta35 thaamon| adhyayana yujata zata nAmano zrutasane (2) dhrmthaadharmakathAothI yukta dharmakathA nAmano zrutaskaMdha. | 7 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM jAva ThANaM saMpatteNaM chadrussa aMgassa do suyakkhaMdhA paNNattA, taMjahA- NAyANi ya, dhammakahAo ya; paDhamassaNaM bhaMte ! suyakkhaMdhassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva ThANaM saMpatteNaM NAyANaM kai ajjhayaNA paNNattA? bhAvArtha - he bhagavan! zrutadharmanI AdinA karanArA yAvasiddhi sthAnane prApta thayelA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jo chaThThA aMga sUtranA jJAti samUha(daSTAMto)ane dharmakathAo nAmanA be zrutaskaMdha kahyA che, to he bhagavan!mokSa sthAnane prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe prathama zrutaskaMdha-jJAta samUhanA, keTalA adhyayana kahyA che? 8 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM jAva saMpatteNaM NAyANaM egUNavIsaM ajjhayaNA paNNattA, taMjahA ukkhittaNAe saMghADe, aMDe kumme ya selge| tuMbe ya rohiNI mallI, mAiMdI caMdimAi ya // 1 // dAvaddave udagaNAe, maMDukke teyalI vi ya / NaMdiphale amarakaMkA, AiNNe susamAi ya // 2 // avare ya puMDarIe ya, NAe egUNavIsa ime / bhAvArtha:- he jaMbu! dharmanI Adi karanArA yAvata siddhi sthAnane prApta thayelA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jJAta-samUha nAmanA prathama zrutaskaMdhanA ogaNIsa adhyayana kahyA che, te A pramANe che- (1) saMkSipta zata (2) saMghA2 (3) is (4) dUrbha (5) zaima (5) tuMga (7) roddie| (8) bhalI (C) mAhI (10) yaMdramA (11) vavavRkSa (12) zAta (13) bhaMDU (14) tetalI (15) nahI38 (17) abhIdraupahI (17) mAe-mazva (18) suSamA bhane matima (18) puMDarI().018 zata-dRSTAMta35 adhyayanacha. | 9 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM jAva saMpatteNaM NAyANaM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: pezakumAra . egUNavIsaM ajjhayaNA paNNattA, taMjahA- ukkhittaNAe jAvapuMDarIe ya; paDhamassaNaM bhaMte ! ajjhayaNassa ke aDhe paNNatte? bhAvArthaH- he bhagavan! jo dharmanI Adi karanArA yAvatasiddhisthAnane prApta, zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jJAta samUha nAmanA prathama zrutaskaMdhanA uslipta jJAtathI laIne puMDarIka parvatanA 19 adhyayana kahyA che, to he bhagavan! tenA prathama adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? zreziza:10 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaDDa bharahe, rAyagihe NAmaMNayare hotthA, vaNNao / guNasIle ceie, vaNNao / tatthaNaM rAyagihe Nayare seNie NAmaM rAyA hotthA / mahayA-himavaMta, vaNNao / tassa NaM seNiyassa raNNo NaMdA NAmaM devI hotthA / sukumAlapANipAyA, vnnnno| bhAvArtha - he jaMbU! te kAle ane te samaye A jaMbUdvIpanA bharatakSetranA dakSiNArdha bhAratamAM rAjagRha nAmanuM nagara hatuM ane tenA IzAnakoNamAM guNazIla nAmanuM udhAna hatuM. nagara tathA udhAnanuM varNana zrI aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. te rAjagRha nagaramAM zreNika nAmanA rAjA hatA. te mahA himavaMta parvatanI jema maryAdA karanAra hatA. te zreNika rAjAne sukumAra hAtha-pagavALI naMdA nAmanI rANI hatI. rAjA tathA rANInuM varNana zrI aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. samayAbhAra:11 tassa NaM seNiyassa putte NaMdAe devIe attae abhae NAmaM kumAre hotthA / ahINa paMciMdiya sarIre jAvasurUve, sAmadaMGabheya-uvappayANaNItisuppauttaNayavihaNNU, IhA-pohamaggaNa-gavesaNa-atthasattha maI visArae, uppattiyAe veNaiyAe kammayAe pAriNAmiyAe cauvvihAe buddhIe uvavee, seNiyassaraNNo bahusu kajjesu yakuDuMbesu ya maMtesu ya gujjhesu yarahassesu yaNicchaesuya ApucchaNijje, paDipucchaNijje, meDhI, pamANaM, AhAre, AlabaNa, cakkhU; meDhIbhUe pamANabhUe AhArabhUe AlaMbaNaMbhUe, cakkhubhUe, savvakajjesu ya savva bhUmiyAsuyaladdhapaccae viiNNaviyAre, rajjadhuraciMtae yAvihotthA / seNiyassaraNNo rajjaM ca TuM ca kosaM ca koTThAgAraM ca balaM ca vAhaNaM ca puraM ca aMteuraM ca sayameva samuvekkhamANesamuvekkhamANe vihri| bhAvArtha:- te zreNika rAjAnA putra ane naMdAdevInA Atmaja abhaya nAmanA kumAra hatA. te paripUrNa pAMca indriyothI yukta zarIravALA yAvatuM svarUpavAna hatA. te sAma, daMDa, bheda ane upapradAna A cAra prakAranI nItinA prayogamAM ane nyAyavidhimAM niSNAMta hatA. te IhA, apoha, mArgaNA, gaveSaNAthI artha zAstrano vicAra karavAmAM vizArada hatA. te autpAtikI, vainayikI, karmajA ane pAriNAmikI, A cAra prakAranI buddhithI saMpanna hatA. te zreNika rAjAnA ghaNA kAryomAM, kauTuMbika kAryomAM, maMtraNAomAM, guptakAryomAM, rahasyamaya sthitiomAM nirNaya karavAmAM ekavAra ane anekavAra pUchavA yogya hatA arthAt zreNika rAjA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 8 | zrI zAtAdharmakathA sUtra A badhA viSayomAM abhayakumAranI salAha letA hatA. te rAjakuTuMba AdimAM meDhIbhUta-AdhArastaMbharUpa, pramANarUpa, AdhArarUpa, AlaMbanarUpa ane cakSurUpa hatA. sarvakAryamAM ane dUta, nyAyAdhIza, koTavALa vagere bhinna-bhinna bhUmikAvALA sarva manuSyomAM te vizvasanIya hatA. sarvane yogya salAha, sUcana ApatA hovAthI sarvanA mArgadarzaka hatA. te rAjyadhurAnA vAhaka hatA. abhayakumAra pote ja zreNika rAjAnA rAjya, deza, bhaMDAra, koThAra, sainya, vAhana, nagara ane aMtaHpuranI saMbhALa rAkhatA hatA. vivecana : prastuta sUtramAM kuTuMba ane rAjyamAM abhayakumAranA sthAna ane mahattvano nirdeza che. abhayakumAra zreNika rAjAnA putra hatA ane te ja rIte mukhyamaMtrI paNa hatA. sAma-..viUbu - sAma, daMDa, bheda ane upapradAna, A cAra prakAranI rAjanIti pracalita che. tenA prayogamAM abhayakumara kuzala hatA. (1) sAmanIti- parasparanA upakArane, guNone pragaTa karIne, madhura vacana bolIne koIne vaza karavA, tene sAma kahe che. sAmanItino prayoga uttama puruSo sAthe karavAmAM Ave che. 3 prapAtenA namaskAra ane namratAthI uttama puruSone jItI zakAya che. (2) daMDanIti- koIne pIDA ApIne, tenA dhanAdinuM haraNa karIne tene daMDa ApIne vaza karavA te daMDanIti che. daMDanItino prayoga samAna baLavALI vyakti sAthe karavAmAM Ave che. tene turyapaIE | samazaktivALAne vaza karavA tulya-samAna parAkrama batAvavuM joIe. daMDanItinA prayogathI samAna baLavALI vyaktine jItI zakAya. (3) bhedanIti- svAmI-sevaka vacce phUTa paDAvI, paraspara avizvAsa utpanna karAvI anyane vaza karavA te bhedanIti che. bhedanItino prayoga potAthI vadhu zuravIra sAthe karavAmAM Ave che. suraM mena yogA bhedanIti dvArA zUravIrane jItI zakAya che. (4) upapradAna nIti- pUrve koI padArthAdi lIdhA hoya to te ApIne athavA iSTa padArtha ApI koIne vaza karavA, tene upapradAnanIti kahe che. upapradAnanItino prayoga nAnA-nimnakakSAnA manuSyo sAthe karavAmAM Ave che. navamahatpamalAnena nAnA mANasone thoDuM ApI devAthI te vaza thaI jAya che. hA...vihAra - abhayakumAra rAjya saMbaMdhita arthazAstrano vicAra IhAdi dvArA karatA hatA. IhA- vastano sAmAnya bodha thayA pachI saMzaya thAya ane tatpazcAtu "Ama hovuM joIe? tevA nizcaya tarapha DhaLatA jJAnane IhA kahe che. jema ke aMdhArAmAM dUra kAMIka dekhAyA pachI A hUMThuM haze ke puruSa tevA saMzaya pachI A puruSa hovo joIe, tevuM je jJAna thAya te IhA che. apoha- nizcayAtmaka vizeSa jJAnane apoha kahe che. jemake "A puruSa ja che tevo nizcaya thaI javo. mArgaNA-gaveSaNA- padArthamAM rahelA anvaya dharmo-vidheyAtmaka dharmone jANavA, te mArgaNA ane vyatireka dharmo-abhAvAtmaka dharmone jANavA, te gaveSaNA che. jemake puruSa hoya to halana-calana hoya. te anvayAtmaka dharma kahevAya ane tyAM pakSI vagerenuM na AvavuM te abhAvAtmaka dharmo che. anvaya dharmanA sadbhAvathI ane vyatireka dharmanA abhAvathI vastuno yathArtha nizcaya thAya che. mArgaNA ane gaveSaNA te IhAnI pachI tathA apohanI pUrve hoya che. abhayakumAra IhA-apohAdi dvArA artha saMbaMdhI vicAra karavAmAM kuzaLa hatA. IhAdi matijJAnanA bheda che. tenuM vizeSa varNana zrI naMdIsUtramAM che. 3riyA..3vavee:- abhayakumAra autpAtikI Adi cAra buddhithI saMpanna hatA. (1) autpAtikI buddhi- pUrve nahIM joyelA, nahIM sAMbhaLelA, nahIM anubhavelA viSayane prayatna Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: pezakumAra vinA, tatkAla jANI levo. samasyA utpanna thatAM tallaNa samAdhAna rajU karanArI buddhine autpAtikI buddhi kahe che. (2) vainAyikI buddhi- gurujano, vaDIlonA vinayathI prApta thatI buddhine vaiyikI buddhi kahe che. (3) karmajA buddhi- kRSi-vepArAdi koIpaNa kAma karatAM-karatAM lAMbA kALanA abhyAsathI je kuzaLatA prApta thAya, je buddhi utpanna thAya tene karmanA buddhi kahe che. (4) pAriNAmikI buddhi-uMmaranA paripAkathI, anubhavonA AdhAre prApta thatI buddhine pAriNAmikI buddhi kahe che. cAre buddhinuM, daSTAMta sahita savistRta varNana zrI naMdIsUtramAM che. meDhI mA....vadhumU5 - abhayakumAra meDhI, pramANa, AdhAra, avalaMbana ane cakSu svarUpa hatA. meDI- kheDUta khaLAmAM dhAnya upara hAlarNa kare tyAre anAjanA DhagalA vacce lAkaDAno staMbha rope che. te staMbhanA AdhAre baLado goLa-goLa phare che ane tethI ghauM ane bhUsuM chUTA paDI jAya che. A madhyagata staMbhane meDhI kahevAmAM Ave che. meDhInI jema abhayakumAra kuTuMbamAM AdhArarUpa hovAthI meDhIrUpa kahevAtA hatA. pramANa pramANa dvArA heya, upAdeyano viveka thAya che arthAtu choDavA yogya padArthathI nivRtti ane grahaNa karavA yogya padArthamAM pravRtti thAya che. tema abhayakumAra kuTuMba ane rAjyamAM grAhya viSayonuM grahaNa karAvatA ane tyAjya viSayone choDAvatA hatA tethI pramANa svarUpa hatA. AdhAra-AlaMbanarUpa- abhayakumAra rAjakuTuMba-rAjya mATe AdhAra ane AlaMbanarUpa hatA. jenI madadathI vyakti unnati karI zake te AdhAra kahevAya che. jema mArgamAM khADo hoya to bIjAnA hAthano AdhAra laI, khADo pAra karI mArgamAM AgaLa vadhe che. jenA sahAre vyakti Aphatane pAra kare te avalaMbana kahevAya che. jema koI vyakti kuvAmAM paDI gaI hoya to te doraDAnuM AlaMbana laI bahAra nIkaLe che. cazarU5- abhayakumAra kuTuMba mATe cakSurUpa hatA. kuTuMbanA sarva sabhyone vyavahAra mArga batAvatA hovAthI te cakSurUpa hatA. rAjakuTuMba ane rAjyamAM abhayakumAra kendrasthAne hatA, te spaSTa karavA sUtrakAre meDhI, pramANa, AdhAra, avalaMbana ane cakSu A pAMca zabdo sAthe upamAvAcaka 'bhUta' zabdano prayoga karI punaH meDhIbhUta vagerenuM kathana karyuM che. dhAriNInuM svapna darzana - 12 tassaNaM seNiyassa raNNo dhAriNI NAmaM devI hotthA, vaNNao jAvaseNiyassaraNNo iTThA kaMtA jAvaviharai / taeNaMsA dhAriNI devI aNNayA kayAitasitArisagaMsi chakkaTThagalaTThamaTThasaMThiyakhaMbhuggayapavaravarasAlabhaMjiya ujjala-maNikaNagarayaNathUbhiyaviDaMgajAladdha caMdaNijjUhaMtaskaNayAlicaMdasAliyA-vibhattikalie sarasacchadhAUvalavaNNa raie bAhirao dUmiyaghaTTha-maTe abhitarao pasaktasuvilihiyacittakamme NANAviha-paMcavaNNa-maNirayaNakoTTimatale, pauma layA-phullavallivarapupphajAiulloyacittiyatale vaMdaNavaskaNagakalasa suNimmiyapaGipUjiksarasapaumasohaMtadArabhAe, payaraggalaMbaMtamaNimuttadAmasuviraiyadArasAhesugaMdha-varakusumamauyapamhalasayaNovayAre-maNahiyayaNivvuikare,kapUra- lavaMga-malayacaMdaNa kAlAguru-pavaskuMdurukka turukkadhUkDajjhaMtasurabhimaghamaghaMta gaMdhubhuyAbhirAme, sugaMdhavaragaMdhie gaMdhavaTTibhUe maNikiraNapaNAsiyaMdhayAre, kiM bahuNA? juiguNehiM suravaravimANa velaMbiyavaragharae, Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi-sAliMgaNavaTTie, ubhao vibboyaNe, duhao uNNae majjheNayagaMbhIre, gaMgApuliNavAluyauddAlasAlisae oyaviyakhomadugullapaTTapaDicchiNNe, attharayamalayaNavataya-kusattalibasIhakesarapaccutthie suviraiyarayattANe rattaMsuyasaMvue suramme AiNagaruya-bUsNavaNIyatullaphAse; puvvarattAvaraktakAlasamayaMsi suttajAgarA ohIramANI-ohIramANI ega mahaM sattussehaM rayayakUDa saNNibhaM, NahatalaMsi somaM somAkAraM lIlAyata jaMbhAyamANaM muhamaigayaM gayaM pAsittA paDivuhA ! bhAvArtha:- te zreNikarAjAnI dhAriNI nAmanI rANI hatI. ahIM rANInuM varNana jANavuM yAvata te zreNika rAjAne ISTa, kAMta hatI yAvata sukhapUrvaka rahetI hatI. te dhAriNIdevI koI eka samaye pUrvopArjita puNyane yogya uttama mahelamAM sUtI hatI. te mahelanA pravezadvAro- manojJa, camakatA, kamanIya daravAjAo tathA AkarSaka pUtaLIovALA thAMbhalAothI zobhita hatA. te mahela ujjavala maNio, suvarNa ane ratnonA zikharo, kapotapALI, jharUkhA, ardha caMdrAkAra pagathiyAo, nispRhaka- dvAra pAsenA ratnajaDita ToDalAo, masyAdithI citrita ToDalAnI vacceno bhAga ane caMdrazALA(agAzI) vagere sunirmita vibhAgothI yukta hato. teno aMdarano bhAga svaccha, geru, dagdhapASANa-cUno, pILI mATI vagere vividha raMgothI raMgAyelo hato. teno bahArano bhAga cUnAthI ghoLelo ane patthara ghasavAthI camakato banAvAyelo hato. temAM prekSakonA manane game tevA prazasta, suMdara ane viziSTa prakAranA citro Alekhita hatA. tenI bhUmi vividha prakAranA paMcaraMgI maNio ane ratnothI jaDelI hatI. tenI chata paghalatAo, velo ane uttama prakAranA mAlatI Adi puSpothI AkarSaka rIte citarelI hatI. tenA dvAra bhAgamAM caMdana carcita suvarNa kaLazothI nirmita vikasita padma-kamaLo sthApita karelA hatA, tenA dvAra kamaLothI ane suvarNanA tArathI sUtrita maNi-motIonI mALAothI suzobhita hatA. temAM AkaDAnA rU jevI sukomaLa, zreSTha sugaMdhI puSpothI taiyAra karavAmAM AvelI zapyA hatI. te mahela, mana ane hRdayane AnaMdita karanAro hato. te mahela kapUra, laviMga, malaya, caMdana, kAlAguru, pravara kunduSka, lobAna vagere aneka sugaMdhita dravyothI niSpanna dhUpanI sugaMdhathI maghamaghAyamAna hato. jANe sugaMdhanI goLI na hoya! tevo te sugaMdhita hato. maNionA prakAzanA kAraNe tyAMthI aMdhakAra nAza pAmI gayo hato. vadhu zuM kahevuM? potAnI kAMti ane guNa vaDe te mahela devavimAnanI zobhAne paNa ullaMghana karanAra hato. mahApuNyodaye prApta evI eka uttama zayyA upara zarIra pramANa lAMbuM gAdaluM pAthareluM hatuM. tenA upara ozIke ane pAMgate, tema baMne bAjue takiyA(gAla masUriyA) rAkhyA hatA tethI te zayyA baMne bAjuthI UMcI ane vacce namelI (UMDI) dekhAtI hatI. gaMgAnadInA kinArAnI retImAM paga mUkatA, paga kheMcI jAya tema A zayAmAM zayana karanAra UMDA utarI jAya, tevI te komaLa hatI. te zayyA vividha raMganA rU ane aLasImAMthI banAvelA(jarI bharata bharelA suMdara) ochADathI AcchAdita hatI. te zayyA AstaraNa, malaya, navataka, kuzakta, liMba ane siMhakezara(gAlIcA)thI DhaMkAyelI hatI. jyAre teno upayoga na hoya tyAre dhULathI tenuM rakSaNa karavA rajastrANa-vastrathI te suMdara rIte DhaMkAyelI rahetI hatI. tenA upara lAlaraMganI maccharadAnI sadA baMdhAyelI rahetI hatI. suramya evI A zayyA Ajinaka(mRgacarma), kapAsanuM rU, bUra(vanaspati vizeSa), mAkhaNa ane AkaDAnA rU jevI mulAyama sparzavALI hatI. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: meghamAra. | 11 / AvI suMdara zayyA para sUtelI dhAriNIdevIe madhyarAtrinA samaye, ardhanidrA avasthAmAM, eka moTA, sAta hAtha UMcA, cAMdInA parvata jevA zveta, saumya, saumyAkRtivALA, krIDA karatA, bagAsuM khAtA hAthIne AkAzatalathI UtarI potAnA mukhamAM pravezatAM joyo, joIne te jAgRta thaI. viveyana:chakkaTThaka:- SaSTa. vRttire tenAsartha uchi (1) bAhya asan67. pAhya pravezadvAra, pahAranA daravAjA, (2) cha kASTathI nirmita staMbha-thAMbhalo, jo thAMbhalo artha karavAmAM Ave to sUtragata manojJa vagere vizeSa staMbha bhATe prayuta thAyache.viDaka-potapANI.varaMgavAkSa nIyenI pANI, tenA 652 adhUtara vagere pakSIo besatA hovAthI kapotapALI kahevAya che. khomadugullapaTTaH-bhAsana1 vANamAthI 100 taMtumane tevA jii||3|| taMtuva he vastra nAvAmAM Ave tene sauma kahe che. aLasI vagerenA resAmAMthI banAvavAmAM Avela vastrane dula kahe che. A baMnene sAthe sIvIne je eka vastra banAvavAmAM Ave tene paka kahe che. saMkSepamAM sUtarAu, rezamI Adi mizraNavALuM vastra kSama-ndukula-5ka kahevAya che. attharaya-malaya:- attharaya(Astaraka) mA24Ahita. te zayyA anubhe bhAya vagaire vastrothI DhaMAyelI rahetI hatI. malaya- malaya dezamAM utpana jhINA dorAothI banAveluM vastra. navataka UnanuM vastra, kazakta-deza videzamAM banAveluM vastra.liMba-siMha kezara- siMhanI kezarAla jevA rUMchaDAMvALA gAlIcAthI te zayyA AcchAdita hatI. suttajAgarA :- thoDI supta, thoDI nRta. svapna manidrAvasthAmAM Ave cha. suSupta avasthA taavasthAmAM svapna AvatA nathI. te sUcavavA ja sUtrakAre "sukha-jAgRta" zabdano prayoga karyo che zreNika rAjAne svapna nivedana:13 taeNaM sA dhAriNI devI ayameyArUvaM urAlaMkallANaM sivaM dhaNNaM maMgallaM sassirIyaM mahAsumiNaM pAsittA NaM paDibuddhA samANI haTThatuTTha cittamANaMdiyA pIimaNA paramasomaNasiyA harisavasavisappamANahiyayA dhArAhayakalaMbapupphagaM piva samUsasiyaromakUvA taM sumiNaM ogiNhai, ogiNhittA sayaNijjAo uDhei, udvettA pAyapIDhAo paccoruhai, paccoruhittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe jeNAmeva se seNie rAyA teNAmeva uvAgacchaDa. uvAgacchittA seNiyaM rAyaM tAhiM idrAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNaNNAhiM maNAmAhiM urAlAhiM kallANAhiM sivAhiM dhaNNAhiM maMgallAhiM sassirIyAhiM, hiyayagamaNijjAhiM, hiyayapalhAyaNijjAhiM miyamaharibhiyagaMbhIrasassirIyAhiM girAhiM saMlavamANI saMlavamANI paDibohei, paDibohettA seNieNaM raNNA abbhaNuNNAyA samANI NANAmaNi- kaNagarayaNa bhatticittaMsi bhaddAsaNaMsi NisIyai, NisIittA AsatthA vIsatthA suhAsaNavaragayA karayalapariggahiyaM sirasAvattaMmatthae aMjaliMkaTu seNiyaMrAyaM evaM vayAsI evaM khalu ahaM devANuppiyA ! ajjataMsitArisagaMsisayaNijjasisAliMgaNavaTTie Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra jAvaNiyagavayaNamaivayaMtaM gayaM sumiNe pAsittA NaM paDibuddhA - taM eyassa NaM devANuppiyA ! urAlassa jAva sumiNassa ke maNNe kallANe phalavittivisese bhavissai ? bhAvArtha :- tyAra pachI dhAriNIdevI A prakAranA pradhAna, kalyANakArI, zivakArI(sukha-zAMtikArI), dhanyakArI, maMgalakArI, sazrIkArI, mahAsvapnane joIne jAgRta thaI. te harSita ane saMtuSTa banI gaI, tenuM citta AnaMdita banI gayuM, teNInA manamAM prIti utpanna thaI, manamAM parama prasannatA chavAI gaI, harSollAsathI praphullita hRdayavALI thaI gaI. meghanI jaladhArAthI Ahata kadaMbanA puSpanI jema te romAMcita thaI gaI. teNIe svapnano vicAra karyo, vicAra karIne zayyAmAMthI UThI, bAjoTha upara paga mUkIne nIce utarI. nIce utarIne mAnasika utAvaLathI rahita, zArIrika caMcaLatAthI rahita, skhalanAthI rahita, vilaMba rahita, rAjahaMsa jevI gatithI zreNika rAjA samIpe AvI, AvIne zreNika rAjAne iSTa, kAnta, priya, manojJa, manohara, udAra, kalyANakArI, zivakArI, dhanyakArI, maMgalakArI, sazrIkArI, hRdayane priyakArI, hRdayane AhlAdakArI, parimita madhura svarathI mIThI, ribhita-svaranI ghoSaNAvALI, gaMbhIra svaravALI, guNarUpa lakSmIthI yukta vANI vaDe zreNika rAjAne jagADyA, jagADIne temanI anumati meLavIne vividha prakAranA maNi, suvarNa ane ratnothI citrita bhadrAsana upara te beThI. cAlavAno thAka utArIne, kSobharahita thaIne, sukhada ane zreSTha Asanane prApta karIne teNIe baMne hAtha aMjalIbaddha karyA, aMjalIbaddha hasta vaDe mastake Avartana karIne hastAMjalIne mastaka upara sthApIne zreNika rAjAne A pramANe kahyuM- 12 he devAnupriya ! Aje huM tathA prakAranI(pUrvokta zarIra pramANa Adi vizeSaNayukta gAdalAvALI) zayyA para sUtI hatI, tyAre yAvat mukhamAM praveza karatA hAthIne svapnamAM joIne huM jAgRta thaI chuM. he devAnupriya ! te udAra yAvat svapnanuM vizeSa kalyANakArI phala zuM haze ? zreNika rAjA dvArA svapnanI prazaMsA H 14 ta NaM seNi rAyA dhAriNIe devIe aMtie eyamaTThe soccA Nisamma haTThatuTTha jAva hiyae dhArAhayaNIvasurabhikusuma-cuMcumAlaiyataNU UsasiyaromakUve taM sumiNaM ogiNhai, ogiNhittA IhaM pavisai, pavisittA appaNo sAbhAvieNaM maipuvvaeNaM buddhiviNNANeNaM tassa sumiNassa atthoggahaM karei, karittA dhAriNi devi tAhiM jAva hiyayapalhAyaNijjAhiM miya-mahuraribhiya-gaMbhIra-sassiriyAhiM vaggUhiM aNuvUhamANe aNuvUhamANe evaM vyaasiibhAvArtha:- tyAra pachI zreNika rAjA, dhAriNI devI pAsethI A vAta sAMbhaLIne tathA hRdayamAM dhAraNa karIne harSita ane saMtuSTa thayA yAvat praphullita hRdayavALA thayA ane meghadhArAothI Ahata kadaMbavRkSanA sugaMdhita phUlanI samAna te ati AnaMdita(prasannavadanavALA) ane romAMcita zarIravALA thayA. teNe svapnanuM avagrahaNa karyuM arthAt sAmAnyarUpathI vicAra karyo, avagrahaNa karIne vizeSa artha vicAraNArUpa IhAmAM praveza karyo, IhAmAM praveza karIne svAbhAvika matipUrvakanI buddhi vijJAnathI arthAt autpAtika Adi buddhithI svapnanA phalano nizcaya karyo ane dhAriNI devInA hRdayamAM AhlAda utpanna karanArI, mRdu, madhura, ribhita, gaMbhIra ane sazrIka vANIthI prazaMsA karatAM karatAM A pramANe kahyuM- | 15 urAle NaM tu devANuppie ! sumiNe diTThe / kallANe NaM tume devANuppie ! sumiNe - Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0 - 1 : bheSakumAra I ditttthe| sive dhaNNe maMgalle sassirIe NaM tume devANuppie! sumiNe diTThe | Arogga-tuTThidIhAuya kallANamaMgallakArae NaM tume devI ! sumiNe diTThe / atthalAbho te devANuppie ! puttalAbho te devANuppie ! rajjalAbho te devANuppie ! bhoga-sokkhalAbho te devANuppie ! 13 evaM khalu tumaM devANuppie ! NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM addhamANaM rAiMdiyANaM vIikkaMtANaM amhaM kulakeuM kuladIvaM kulapavvayaM kulavarDisayaM kulatilakaM kulakittikaraM, kulavittikaraM, kulaNaMdikaraM, kulajasakaraM, kulAdhAraM kulapAyavaM kulavivarddhaNakaraM sukumAlapANipAyaM jAvasurUvaM dArayaM payAhisi / bhAvArtha:- he devAnupriye ! tame pradhAna svapna joyuM che. devAnupriye ! tame kalyANakArI svapna joyuM che. he hevAnupriye ! tame zivaDArI (supArI), dhanyahArI, maMgalArI ane zolAArI svapna bheyuM che. he devI! tame ArogyakArI, tuSTikArI, dIrghAyukArI, kalyANa ane maMgalakArI svapna joyuM che. he devAnupriye ! A svapna jovAthI tamane arthano lAbha thaze, he devAnupriye ! tamane putrano lAbha thaze, he devAnupriya ! tamane rAjyano lAbha thaze, bhogano ane sukhano lAbha thaze. he devAnupriye ! tame nizcayathI nava mAsa ane sADA sAta rAtri-divasa vyatIta thaze tyAre ApaNA kulanI dhvajA samAna, kulanA dipaka samAna, kulamAM parvatanI samAna(koIthI paNa parAjita nahIM thanAra,) kulanA bhUSaNa, kulanA tilaka, kulanI kIrti vadhAranAra, kulanI dhanasaMpatti vadhAranAra, kulane AnaMda ApanAra, kulanA yazanI vRddhi karanAra, kulanA AdhArarUpa, kulamAM vRkSa samAna arthAt kulanA AzrayarUpa ane kulanI sarva prakAre vRddhi karanArA sukomaLa hAtha-pagavALA yAvat svarUpavAna putrane janma Apazo. | 16 sevaNaM dAra ummukkabAlabhAve viNNAya-pariNayamette jovvaNagamaNupatte sUre vIre vikkaMte vitthiNNa- viula- balavAhaNe rajjavaI rAyA bhavissai / taM urAle NaM tu devIe sumiNe diTThe jAva Arogga tuTThi dIhAuya-kallANa- maMgallakArae NaM tume devI ! sumi diTThetti kaTTu bhujjo bhujjo aNubUhei / bhAvArtha :- te bALaka bAlyAvasthAne pAra karIne, jJAnamAM(kalAdimAM) paripakva thaIne, yauvanane prApta thaIne zUravIra ane parAkramI thaze. te vistIrNa ane vipula senA tathA vAhanono svAmI thaze, rAjyanA adhipati rAjA thaze. tethI ja he devI ! tame pradhAna svapna joyuM che yAvat ArogyakArI, tuSTikArI, dIrghAyukArI ane kalyANakArI, maMgalakArI svapna joyuM che. A pramANe kahIne rAjA vAraMvAra temanI prazaMsA karavA lAgyA. 17 sAdhAriNI devI seNieNaM raNNA evaM vuttA samANI haTThatuTTha jAva karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTu evaM vayAsI evameyaM devAppiyA ! tahameyaM avitahameyaM asaMdiddhameyaM icchiyameyaM paDicchiyameyaM icchiyapaDicchiyameyaM devANuppiyA ! sacce NaM esamaTThe jaM NaM tubbhe vayaha tti kaTTu taM sumiNaM sammaM paDicchai, paDicchittA seNieNaM raNNA abbhaNuNNAyA samANI NANAmaNikaNagarayaNabhatticittAo bhaddAsaNAo abbhuTThei, abbhuTTettA jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchai, Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI jJAtAdharmakathA sUtra uvAgacchittA sayaMsi sayaNijjaMsi NisIyai, NisIittA evaM vayAsI bhAvArtha:- zreNika rAjAe A pramANe kahyuM tyAre dhAriNIdevI harSita ane saMtuSTa thaI yAvat hAtha joDI Avartana karIne, mastake aMjalI sthApita karIne, A pramANe bolI- he devAnupriya ! Ape je kahyuM, te tema ja che. ApanuM kathana satya che, asaMdigdha che, he devAnupriya! ApanuM kathana mane iSTa che, atyaMta iSTa che, iSTAtiiSTa che. Ape mane je kahyuM te artha satya che. A pramANe kahIne dhAriNI devIe te svapnanA arthano svIkAra karyo. tyAra pachI zreNika rAjAnI AjJA meLavIne, vividha prakAranA maNi, suvarNa ane ratnothI citrita bhadrAsana parathI UThIne, potAnI zayyA samIpe AvIne zayyA para besIne A pramANe(manomana) vicAravA lAgI- 18 mA me se uttame pahANe maMgalle sumiNe aNNehiM pAvasumiNehiM paDihammihi i kaTTu devaya-gurujaNasaMbaddhAhiM pasatthAhiM dhammiyAhiM kahAhiM sumiNajAgariyaM paDijAgaramANIpaDijAgaramANI viharai / bhAvArtha:- mAruM te uttama ane pradhAna, maMgalakArI svapna, anya azubha svapnothI naSTa na thaI jAya. ema vicArIne(zubha svapnanI rakSA mATe) te dhAriNI devIe, deva ane gurujana saMbaMdhI prazasta dhArmika kathAo dvArA svapnanuM saMrakSaNa karavA mATe jAgaraNapUrvaka rAtri vyatIta karI. nagarInI sajAvaTa ane rAjAnI snAna vidhiH 19 tae NaM seNie rAyA paccUsakAlasamayaMsi koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! bAhiriyaM uvaTThANasAlaM ajja savisesaM paramarammaM gaMdhodagasitsuiya-samajjiovalittaM paMcavaNNa-sarasa-surabhi mukkapuppha-puMjovayArakaliyaM kAlAguru-pavarakuMdurukka turukka-dhUva- DajjhatamaghamaghaMtagaMdhuddhayAbhirAmaM sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhaTTibhUyaM kareha kAraveha ya; karittA ya kAravittA ya eyamANattiyaM paccappiNa / ta koDuMbiyapurisA seNieNaM raNNA evaM vuttA samANA haTThatuTThA jaavpccppinnNti| bhAvArtha :- tyAra pachI zreNika rAjAe prAtaHkALanA samaye kauTuMbika-karmacArI puruSone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! Aje sabhAbhavanane zIghra vizeSarUpe ramya banAvo, sugaMdhita pANIno chaMTakAva karI, sAphasUpha karI, lIMpIne paMcavarNI tAjA sugaMdhita ane potAnI meLe kharI paDelA phUlone vividha prakAre goThavI suzobhita banAvo. kAlAguru, kuMduruSka, turuSka(lobAna)nA dhUpa dvArA te sabhAbhavanane, mana prasanna banI jAya, te rIte sugaMdhathI maghamaghAyamAna banAvo, zreSTha sugaMdhI cUrNa dvArA sugaMdhita dhUpasaLI jevuM banAvo ane mArI AjJAnusAra kArya pUrNa thayAnI mane zIghra sUcanA Apo, jANa karo. zreNika rAjAe A pramANe kahyuM tyAre te karmacArI puruSo harSita thayA. teoe AjJAnusAra kArya karIne rAjAne kArya thaI gayAnI sUcanA ApI. 20 tae NaM seNie rAyA kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe phulluppala-kamala-komalummiliyammi aha paMDure pabhAe rattAsogapagAsakiMsuya suyamuha-guMjaddharAga-baMdhujIvaga-pArAvayacalaNaNayaNa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra , | 15 / parahuksurattaloyaNajAsumaNakusumajaliyajalaNatavaNijjakalasahiMgulayaNiyara-rUvAiregarehaMta sassirIe divAyare jahakkameNa udie tassa diNakaraparaMparoyArapAraddhammi aMdhayAre, bAlAtaka kuMkumeNaMkhaievvajIvaloe, loyaNaksiyANugAsavigasaMtavisadadaMsiyammiloe,kamalAgarasaMDabohae uTThiyammi sUre sahassarassimmi diNayare teyasA jalaMte sayaNijjAo uTheiuTTittA; . jeNeva aTTaNasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA aTTaNasAlaM aNupavisai, aNupavisittA aNegavAyAmajoga vaggaNa vAmaddaNamallajuddhakaraNehiM saMteparissaMte;sayapAgehiM sahassapAgehiM sugaMdhavaratellamAiehiM pINaNijjehiM dIvaNijjehiM dappaNijjehiM mayaNijjehiM vihaNijjehiM, savvidiyagAyapalhAyaNijjehiM abbhaMgaehiM abbhaMgie samANe; tellacammaMsipaDipuNNapANipAyasukumAlakomalatalehiM purisehiM cheehiM dakkhehiM paDhehi kusalehi mehAvIhiM NiuNehiM NiuNasippovagaehiM jiyaparissamehiM abbhaMgaNa parimaddaNuvvaTTaNa karaNaguNaNimmAiehiM aTThisuhAe maMsasuhAe tayAsuhAe romasuhAe cauvvihAe saMvAhaNAe saMvAhie samANe avagayaparissame NariMde aTTaNasAlAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA; ___jeNevamajjaNaghareteNeva uvAgacchai, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai, aNupavisittA samaMtajAlAbhirAme, vicittamaNirayaNakoTTimatale ramaNijjeNhANamaMDavaMsiNANAmaNi-rayaNa bhatticittaMsi NhANapIDhaMsi suhaNisaNNe / suhodaehiM pupphodaaihiM gaMdhodaehiM, suddhodaehiM ya puNo puNo kallANaga-pavara-majjaNavihIe mjjie| tattha kouyasaehiM bahuvihehiM kallANagapavaramajjaNAvasANe pamhala sukumAlagaMdhakAsAiya- lUhiyaMge ahayasumahagghadUsarayaNasusaMvue sarasasurabhigosIsa caMdaNANulittagatte suimAlA- vaNNagavilevaNeAviddhamaNisuvaNNe kappiyahAraddhahAra tisariyapAlaMbapalabamANa kaDisukta sukayasohe piNaddhagevijjaaMgulejjagalaliyaMgayalaliyakayAbharaNe NANAmaNi kaDaga tuDiya thaMbhiyabhue ahiyarUvasassirIe kuMDalujjoiyANaNe mauGadittasirae hArotthaya-sukaya raiyavacche pAlaMba palaMbamANa-sukaya paDauttarijje muddiyA-piMgalaMgulIe NANAmaNikaNaga rayaNa vimalamahariha NiuNoviya misimisaMtaviraiyasusiliTThavisiTThalaTThasaMThiyapasatthaAviddha vIravalae, kiM bahuNA ? kappakkhae viva sualaMkiyavibhUsie pariMde sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM ubhao caucAmaravAlavIiyaMge maMgalajayasaddakayAloe aNegagaNaNAyaga daMDaNAyaga rAIsara talavara mADaMbiya koDuMbiya maMti mahAmaMtigaNagadovAriyaamaccaceGapIDha maddaNaga-NigamaseTTiseNAvajhsatthavAhadUrasaMdhivAlasaddhiM saMparivuDe dhavalamahAmehaNiggaeviva gahagaNadiptarikkha-tArAgaNANamajhesasivvapiyadasaNeNaravaImajjaNagharAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe snnnnisnnnne| Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] zrI jJAtAdharmakathA satra bhAvArtha :- tyArapachI (bIje divase savAre) jyAre rAtri pUrI thaI ane paroDha thayuM kamaLo utpala, vikasita thayA, prabhAta pAMDura-zveta varNavALuM thayuM. lAla azokanI kAMti, kesuDAnuM phUla, popaTanI cAMca, caNoThIno ardhabhAga, baMdhujIvaka, kabUtaranA paga ane netra, koyalanI atilAla AMkha, jAsudanA phUla, jAjvalyamAna agni, suvarNa kaLaza tathA hiMgaLonA samUhanI lAlimAthI paNa adhika lAlimAthI suzobhita, evo sUrya anukrame udaya pAmyo. udaya pAmelA te sUryanA kiraNonA samUhathI aMdhakArano nAza thayo, bAlasuryanA prakAzarUpI kaMkathI jyAre jIvaloka vyApta thayo, netro dvArA jIvaloka sArI rIte dekhAvA lAgyo. sarovaromAM rahelA kamaLonA samUhane vikasita karanAra, sahasa kiraNovALo sUrya jyAre tejathI jhaLahaLato thaI gayo tyAre rAjA zreNika zayyAthI UThyA, UThIne vyAyAmazALA samIpe AvyA ane vyAyAma zALAmAM pravezyA, pravezIne aneka prakAranA vyAyAmayogaAsana, kUdavuM, aMgopAMga maraDavA, mallayuddha vagere kasarata karIne teo zrAMta, parizrAMta thai gayA arthAt atyaMta thAkI gayA. tyAre teoe zatapAka, sahasaMpAka vagere sarvottama sugaMdhI tela dvArA saptadhAtune sama karatuM hovAthI prItikAraka, zarIrabaLa vadhAranAruM tathA darpanIya- jaTharAgnine dipta karanAruM kAmavardhaka, baMhaNIya baLanI vRddhi karanAruM, phUrti karanAruM, sarva Idriyo ane zarIrane AhmAdita karanAruM mAliza karAvyuM. tyArapachI telayukta te zarIranuM, paripUrNa hAtha-pagavALA, komaLa hatheLIvALA, cheka-mAliza karavAnI kaLAmAM kuzaLa ane avasarane jANanArA, baLavAna, kuzaLa, medhAvI, nipuNa, nipuNa zilpI-mardananA sUkSma rahasyanA jANakAra, parizramane jItanArA, abhaMgana (mAliza), mardana(zarIra dabAvavuM), udvartana(pIThI Adi lagAvI zarIranI cIkAza dUra karavA)nA guNothI yukta puruSo pAse, hADakAne sukhadAyI, mAMsane sukhadAyI, tvacAne sukhadAyI tathA romarAyane sukhadAyI, A cAra prakAranI mAliza vidhi dvArA mAliza mardana karavAthI zrama dUra thatAM zreNika rAjA vyAyAma zALAmAMthI bahAra nIkaLyA, bahAra nIkaLIne snAna ghara samIpe AvyA ane snAnagharamAM pravezyA. snAnagharamAM pravezIne motIothI sajAvelA jharUkhAthI atisuMdara, anekavidha maNi-ratnothI jaDelA bhUmitalathI ramaNIya evA snAnamaMDapamAM kalAtmaka rIte jaDelA, maNiratnothI suzobhita snAnapITha bAjoTha upara sukhapUrvaka besIne, na ati garama, na ati ThaMDA evA sukhaprada jaLathI, puSpa mizrita jaLathI, caMdanAdi mizrita sugaMdhI jaLathI, zuddhodakathI kalyANakArI uttama snAna vidhithI rAjAe snAna karyuM. snAna karatAM vividha rIte seMkaDo kalyANakArI snAna saMbaMdhI krIDAothI snAnavidhi pUrI thaI gayA pachI rUMchaDAMvALA sukomaLa, sugaMdhita, lAla raMganA TuvAlathI aMga lUchIne akhaMDita, mUlyavAna, zreSTha, uttama vastro dhAraNa karyA. tyArapachI sarasa, sugaMdhita gozIrSa caMdanano lepa karyo; pavitra mALA dhAraNa karI; kezara vagere sugaMdhita dravyo(paraphayuma) chAMTayAM, maNi jaDelA sonAnA AbhUSaNo dhAraNa karyA; yathAsthAne aDhArasaro hAra, navasarohAra ane traNasarohAra tathA kaTisUtra-kaMdoro dhAraNa karavAthI suzobhita ane kiMThamAM kaMThAbharaNa, AMgaLIomAM mudrikAo, mastakamAM kezAbharaNa dhAraNa karavAthI ati suzobhita dekhAvA lAgyA. vividha prakAranA maNiothI nirmita kaMkaNa, truTita-toDA, bAjubaMdhathI teo khaMbhita bhujAvALA thayA. suMdara kuMDaLothI udyotita mukhamaMDaLavALA, mugaTathI camakatA mukhamaMDaLavALA, hArothI AcchAdita, suMdara vakSa:sthaLavALA; lAMbA laherAtA uttarIya vastra dhAraNa karanArA, suvarNanI mudrikAothI suvarNamayI dekhAtI AMgaLIovALA te rAjAe suyogya zilpIo dvArA aneka prakAranA maNisuvarNathI banAvAyelA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghakumAra . | 17 | vimaLa, ujjavaLa, mUlyavAna, atyaMta suMdara, viziSTa saMdhivALA, prazaMsanIya AkAravALA, suMdara vijaya kaMkaNane dhAraNa karyA. vadhu zuM kahevuM? A rIte alaMkAra yukta ane vezabhUSA yukta te narendra kalpavRkSanI jema zobhavA lAgyA. koraMTa puSpanI mALAthI yukta chatra dhAraNa karAyelA, baMne bAju vIMjhAtA cAra cAmaranA vALathI spazAyelA, rAjAno lokoe maMgalakArI jayanAda karyo aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAjA, izvaraaizvaryayukta, talavara, 500 gAmanA adhipati jevA mAMDalika, kauTuMbika, maMtrI, mahAmaMtrI, jyotiSI, dvArapAla amAtya, sevaka, pIThamarda-mitra, nagarajano, vyApArI, zreSThI, senApati, sArthavAha, dUta ane saMdhipAla vagerethI vIMTaLAyelA graha samUhamAM, jhaLahaLatA nakSatro ane tArA-gaNo vacce caMdranI jema zobhatApriyadarzanI te rAjA, mahAmeghamAMthI nIkaLatA caMdranI jema snAnagRhamAMthI bahAra nIkaLyA, bahAra nIkaLIne bAhya upasthAna zALA(sabhA)mAM AvIne zreSTha siMhAsana upara pUrvAbhimukha beThA. rAjasabhAmAM rANI ane svapna pAThakonA bhadrAsana - 21 taeNaM se seNie rAyA appaNo adUrasAmaMte uttarapurasthime disIbhAge aTTha bhadAsaNAI seyavatthapaccutthuyAI siddhatthamaMgalovayAskayasaMtikammAiMrayAvei,rayAvettA NANAmaNirayaNa maMDiyaM-ahiyapecchaNijjarUvaM mahagghavarapaTTaNuggayaM saha bahubhattisayacittaTThANaM IhAmiyausabha turaya-Nara-magara-vihaga-vAlaga-kiNNaruru-sarabhacamara-kuMjara-vaNalaya-paumalaya-bhatticittaM sukhaciya-varakaNaga-pavaraperaMtadesabhAgaM abhitariyaM javaNiyaM aMchAvei, aMchAvettA accheragamauyamasUraga-otthaiyaM dhavalavatthapaccatthuyaM visiTuM aMgasuhaphAsayaM sumauyaM dhAriNIe devIe bhaddAsaNaM rayAvei, rayAvettA koDubiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! aTuMgamahANimittasuttatthapADhae viviha-satthakusale suviNapADhae saddAveha, saddAvettA eyamANattiyaM khippAmeva paccappiNaha / bhAvArtha:- tyArapachI zreNika rAjAe potAnI samIpe IzAna koNamAM sapheda vastrathI DhAMkelA tathA besanAranA vina dUra thAya te mATe maMgala upacAra rUpa sapheda sarasava jenA upara mUkavAmAM AvyA hatA tevA ATha bhadrAsano mukAvyA ane sabhAnA aMdaranA bhAgamAM paDado baMdhAvyo. te paDado vividha prakAranA maNio ane ratnothI suzobhita, atyaMta darzanIya, bahumUlya ane zreSTha nagaramAM nirmita sukomaLa hato ane te paDado IhAmRga, baLada, azva, manuSya, magara, pakSI, sarpa, kinnara, ruru jAtinA mRga, aSTApada, camarI gAya, hAthI, vanalatA ane padmalatA Adi seMkaDo prakAranA citrothI citrita hato. zreSTha sonAnA tArathI bharelo suzobhita kinArIvALo paDado sabhAnA aMdaranA bhAgamAM baMdhAvyo ane tenI aMdaranA bhAgamAM dhAriNI devI mATe eka bhadrAsana mukAvyuM. ochADathI AcchAdita ane komaLa takiyAthI unnata A bhadrAsana upara zveta vastra pAthareluM hatuM, tenA upara sukhadAyI sparzavALuM ane atizaya komaLa Asana sthApita karAvIne rAjAe karmacArI puruSone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriye ! ATha mahAnimitta jyotiSa zAstranA sUtra-arthanA pAThaka tathA vividha zAstromAM kuzaLa evA svapna pAThako(svapna zAstranA paMDito)ne bolAvo ane bolAvIne, zIdhra te kArya thai gayAnuM mane sUcana karo. 22 tae NaM te koDuMbiyapurisA seNieNaM raNNA evaM vuttA samANA haTTatuTTha jAvahiyayA karayala-pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu- evaM devo! taha tti ANAe Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 18 / zrI zAtAdharmakathA sUtra viNaeNaM vayaNaM paDisuNeti, paDisuNettA seNiyassa raNNo aMtiyAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA rAyagihassa Nagarassa majjhamajjheNaM jeNeva sumiNapADhagagihANi teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sumiNapADhae sdaaveti| bhAvArtha:- zreNika rAjAe karmacArI puruSone A pramANe kahyuM, tyAre teo harSita tathA saMtuSTa thayA thAvata hadayathI AnaMdita thayA; baMne hAtha joDIne, dasa nakha bhegA karI aMjalI banAvI, tene mastaka para Avartana karIne kahyuM- he deva ! e ja pramANe thaze, A pramANe vinayapUrvaka rAja AjJAno svIkAra karIne, zreNika rAjAnI pAsethI nIkaLIne rAjagRha nagaranI madhye thaIne svapnapAThakonA ghare AvIne svapna pAThakone AmaMtraNa ApyuM. 23 tae NaM te sumiNapADhagA seNiyassa raNNo koDuMbiyapurisehiM sadAviyA samANA hatu? jAvahiyayA bahAyA jAva appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA hariyAliyasiddhatthakayamuddhANA sae hiM saehiM gihehito paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA rAyagihassa majjhamajjheNaM jeNeva seNiyassaraNNo bhavaNavaDeMsagaduvAre teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA egayao milanti, milittA seNiyassa raNNo bhavaNavaDeMsagaduvAreNaM aNupavisaMti, aNupavisittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA, jeNeva seNiye rAyA, teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA seNiyaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveti, seNieNaM raNNA acciya-vaMdiya-pUiya-mANiya-sakkAriyasammANiyA samANA patteyaM patteyaM puvvaNNatthesu bhaddAsaNesu nnisiiyNti| bhAvArtha:- te svapna pAThakone zreNika rAjAnA karmacArIoe rAja sabhAmAM AvavAnuM AmaMtraNa ApyuM. tyAre teoe hRSTatuSTa yAvat AnaMdita hRdayavALA thaine, snAna karyuM kAvat alpa vajanavALA paraMtu bahumUlya AbharaNothI zarIrane alaMkRta karyuM, maMgala nimitte mastaka para dUrvA ane sarasava dhAraNa karyA. tyArapachI pota-potAnA gherathI nIkaLyA. nIkaLIne rAjagRha nagaramAM thaIne zreNika rAjAnA mukhya mahelanA daravAjA samIpe AvIne teo badhA bhegA thayA ane eka sAthe zreNika rAjAnA mahelamAM mukhya dvArathI praveza karIne bahAranI upasthAna zALA(sabhA)mAM zreNika rAjA samIpe AvyA ane zreNika rAjAne jaya ane vijaya zabdothI vadhAvyA, tyAra pachI zreNika rAjA dvArA arcita, vaMdita, mAnita, pUjita, satkArita ane sanmAnita te svapna pAThako pahelethI sthApita pota-potAnA bhadrAsano para beThA. svapna pAThako dvArA svapna phaLa darzana:24 taeNaM seNie rAyA javaNiyaMtariyaM dhAriNiMdevi Thavei, ThavettA puppha phalapaDipuNNahatthe pareNaM viNaeNaM te sumiNapADhae evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! dhAriNI devI ajja taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi jAva mahAsumiNaM pAsittA NaM paDibuddhA / taM eyassa NaM devANuppiyA ! urAlassa jAvasassirIyassamahAsumiNassake maNNekallANe phalavittivisese bhavissai? bhAvArtha:- tyArapachI zreNika rAjAe paDadAnI pAchaLa dhAriNI devIne besADyA pachI hAthamAM phUla ane phaLa laIne atyaMta vinayapUrvaka te svapna pAThakone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo Aje pUrvavarNita dhyA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: pezakumAra | 19 / upara sutelA dhAriNI devI yAvata mahAsvapna joIne jAgI gayAM. to he devAnupriyo ! A udAra yAvata sazrIka mahAsvapnanuM kalyANakArI phalavizeSa zuM haze? 25 tae NaM te sumiNapADhagA seNiyassa raNNo aMtie eyamaTuM soccA Nisamma haTThatuTTha jAvahiyayA, taM sumiNaM sammaM ogiNhaMti, ogiNhittA IhaM aNupavisaMti, aNupavisittA aNNamaNNeNaM saddhi saMcAleti, saMcAlittA tassa sumiNassa laTThA gahiyaTThA pucchiyaTThA viNicchiyaTThA abhigayaTThA seNiyassaraNNo purao sumiNasatthAI uccAremANA uccAremANA evaM vayAsI __ evaM khalu ahaM sAmI! sumiNasatthaMsi bAyAlIsaM sumiNA, tIsaMmahAsumiNA bAvattari savvasumiNA diTThA / tatthaMNaM sAmI ! arahaMtamAyaro vA, cakkavaTTimAyaro vA arahaMtasi vA cakkavaTTisi vA gabbhaM vakkamamANaMsi eesiMtIsAe mahAsumiNANaM ime coddasa mahAsumiNe pAsittA NaM paDibujjhaMti; taMjahA gayausabhasIhaabhiseya, dAmasasidiNayaraM jhayaM kuMbhaM / paumasarasAgaravimANa, bhavaNarayaNuccayasihiM ca // bhAvArtha:- tyArapachI te svapnapAThako zreNika rAjAnuM A kathana(svapna vRtAMta) sAMbhaLI ane hRdayamAM dhAraNa karIne hRSTa, tuSTa yAvata AnaMdita hRdayavALA thayA. teoe te svapnanuM sArI rIte zravaNa karavArUpa avagrahaNa karyuM, avagrahaNa karIne manana-vicAraNArUpa IhAmAM praveza karyo, IhAmAM praveza karIne paraspara vicAra-vimarza karyo, vicAra-vimarza karIne pote potAnI rIte svapnano artha samajyA, bIjAno abhiprAya jANIne vizeSa artha samajyA, parasparamAM te arthanI levaDa-devaDa karI, arthano nizcaya karyo ane pachI tathya arthano aMtima rUpathI nizcaya karyo. tyAra pachI teoe zreNika rAjAne svapna zAstronuM pramANa ApatA A pramANe kahyuM he svAminu! amArA svapna zAstramAM 42 svapna ane 30 mahAsvapna-kula maLIne 72 svapna viSe kathana che. arihaMtanI mAtA ane cakravartInI mAtA jyAre arihaMta ane cakravartI garbhamAM Ave che tyAre trIsa mahAsvapnImAthI yauha mahAsvapnanAta thAya che.te sA prabhAcha- (1) hAthI (2) (3) siMDa (4) abhiSe (1kSmI) (5) puSpa bhA (G) yandra (7) sUrya (8) 4% (C) kuMbha (10) 55sarovara (11) kSIra sAgara (12) vimAna athavA bhavana (13) ratnonI rAzi mane (14) dhUmAthI 2Dita magna. 26 vAsudevamAyaro vA vAsudevaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi eesiM coddasaNhaM mahAsumiNANaM aNNayare satta mahAsumiNe pAsittA NaM paDibujhaMti / baladevamAyaro vA baladevaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi eesiM coddasaNhaM mahAsumiNANaM aNNayare cattAri mahAsumiNe pAsittA NaM paDibujhaMti / maMDaliyamAyaro vA maMDaliyaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi eesiM coddasaNhaM mahAsumiNANaM aNNayaraM egaM mahAsumiNaM pAsittA NaM paDibujhaMti / bhAvArtha - vAsudeva garbhamAM Ave tyAre vAsudevanI mAtA A cauda mahAsvapnomAMthI koI paNa sAta Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 | zrI zAtAdharmakathA sUtra mahAsvapnone joIne jAgRta thAya che. baLadeva garbhamAM Ave tyAre baLadevanI mAtA A cauda mahAsvapnomAMthI koI cAra mahAsvapna joIne jAgRta thAya che. mAMDalika rAjA garbhamAM Ave tyAre mAMDalika rAjAnI mAtA A cauda mahAsvapnomAMthI koI eka mahAsvapna joIne jAgRta thAya che. 27 ime yaNasAmI ! dhAriNIe devIe egemahAsumiNe diTe,taM urAleNaM sAmI ! dhAriNIe devIe sumiNe diDhe jAvaAroggantuTThidIhAUkallANamaMgallakAraeNaM sAmI ! dhAriNIedevIe sumiNe diTe / atthalAbho sAmI ! sokkhalAbho sAmI ! bhogalAbho sAmI ! puttalAbho sAmI ! rajjalAbho sAmI ! evaM khaluM sAmI! dhAriNI devI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM jAva dAragaM payAhisi / se vi ya NaM dArae ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamitte jovvaNagamaNupatte sUre vIre vikkaMte vitthiNNa-viula-balavAhaNe rajjavaI rAyA bhavissai, aNagAre vA bhAviyappA / taM urAleNaM sAmI ! dhAraNIe devIe sumiNe diDhe jAvaAroggatuTThi jAva diDhe tti kaTu bhujjo bhujjo aNubUheti / bhAvArtha - he svAminuM! dhAriNI devIe A mahAsvapnomAMthI eka mahAsvapna joyuM che; he svAminuM! dhAriNI devIe udAra svapna joyuM che yAvata he svAmin ! dhAriNIdevIe ArogyadAyI, tuSTidAyI, dIrdhAyukArI, kalyANakArI ane maMgalakArI svapna joyuM che. he svAmI ! tenA phalasvarUpe Apane arthalAbha thaze. he svAmI ! Apane sukhano lAbha thaze. he svAmI! Apane bhogano lAbha thaze he svAmI ! Apane putrano tathA rAjyano lAbha thaze. A rIte he svAmI! dhAriNI devI pUrA navamAsa vyatIta thaze tyAre putrane janma Apaze. te putra bAlyAvasthA pUrNa karI yuvAvasthAne prApta karaze, yuvAvasthAthI saMpanna thaze tyAre saMgrAmamAM zUra, AkramaNa karavAmAM vIra ane parAkramI, vistIrNa ane vipula balavAhanono svAmI thaze. rAjyanA adhipati rAjA thaze athavA potAnA AtmAne bhAvita karanAra aNagAra thaze. mATe te svAmI ! dhAriNI devIe udAra svapna joyuM che yAvatu ArogyakAraka, tuSTikAraka Adi pUrvokta vizeSaNovALuM svapna joyuM che. A pramANe kahIne svapna pAThako vAraMvAra te svapnanI prazaMsA karavA lAgyA. 28 tae NaM seNie rAyA tesiM sumiNapADhagANaM aMtie eyamaDhe soccA Nisamma haTThatuTTha jAvahiyae karayala jAvaevaM vayAsI __evameyaM devANuppiyA ! jAvajaNNaM tubbhe vayaha tti kaTutaM sumiNaM samma paDicchai, paDicchittA te sumiNapADhae viuleNaM asaNa-pANakhAimasAimeNaM-vatthagaMdha-mallAlaMkAreNa ya sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalayai dalaittA pddivisjjei| bhAvArtha:- tyArapachI zreNika rAjA, te svapna pAThako pAsethI A kathanane sAMbhaLIne ane hadayamAM dhAraNa karIne hRSTa tuSTa ane AnaMdita hRdayavALA banIne hAtha joDIne A pramANe bolyA he devAnupriya! je Apa kaho cho te temaja che, ApanuM bhaviSya kathana satya che, A pramANe kahIne te svapnanA phaLano samyaka prakAre svIkAra karIne, svapna pAThakone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra . [ 21 ] ane vastra, sugaMdhI padArtho, mALA ane alaMkArothI satkAra karyo, sanmAna karyuM, satkAra-sanmAna karIne jIvana- nirvAhane yogya prItidAna ApIne vidAya karyA. 29 tae NaM se seNie rAyA sIhAsaNAo abbhuDhei, abbhuTTittA jeNeva dhAriNI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhAriNiM devi evaM vayAsI- evaM khalu devANuppie ! sumiNasatthaMsi bAyAlIsaM sumiNA jAva bhujjo bhujjo annubuuhei| bhAvArtha:- tyArapachI zreNika rAjA siMhAsana parathI UbhA thayA ane dhAriNIdevI pAse AvIne dhAriNIdevIne A pramANe kahyuM- he devAnupriye ! svapna zAstramAM betAlIza svapna ane trIsa mahAsvapna kahyA che. temAMthI tame eka mahAsvapna joyuM che, tema kahIne yAvatu vAraMvAra svapnanI prazaMsA karI. |30 tae NaM dhAriNI devI seNiyassa raNNo aMtie eyamaTuM soccA Nisamma haTThatuTThA jAva hiyayA taM sumiNaM samma paDicchai, paDicchittA jeNeva sae vAsaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA NhAyA jAva vihri| bhAvArtha - tyArapachI zreNika rAjAnuM A kathana sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne dhAriNIdevI hRSTatuSTa thayAM thAvaAnaMdita hRdayavALA thayAM. teNe te svapnaphaLano samyaka prakAre svIkAra karyo, svIkAra karIne potAnA nivAsagRhamAM AvIne snAna karyuM yAvata sukhapUrvaka rahevA lAgyAM. vivecana :gAmanagara:- svapna-phaLanuM kathana ATha aMgavALA mahAnimittonA jJAtA karI zake che. te aSTAMga mahAnimittanA nAma A pramANe che- (1) bhUkaMpa (2) utpAta (3) svapna (4) ulkApAta (5) aMga phuraNa (AMkhA vagere aMgonuM pharakavuM) (6) svara (DAbA, jamaNA zvAsa)nuM cAlavuM (7) vyaMjana- talasAdi (8) lakSaNa- zarIra para dhvajAdi cito. A AThanA zubhAzubhanuM phaLa jANanArA aSTAMga nimittaka kahevAya che. A aSTAMga nimittanA jJAtA evA svapnapAThako jyAre sabhAmAM AvyA tyAre zreNikarAjAe svayaM temanuM sanmAna karIne vidyA pratye bahumAna pradarzita karyuM hatuM. te sanmAna sUcaka zabdonA artha A pramANe che = caitA: svaitAzcananAdinA | caMdanAdi vaDe arcanA karI. vaMdira = vanditA: sojIrtanenA saguNonI prazaMsA karIne vaMdana karyA. pUrUya= pUnitA: pRthva: puSpo dvArA pUjA karI. mALiya= mAnitA priNAmataH daSTi sAme AvatAM namaskAra karI mAna ApyuM. sarvavariyA = saritA: patta vastrAphilAnata phaLa-vastrAdi ApIne satkAra karyo. samALiyA=sanmAnitAtaLAviyA pratipatyAdA aneka prakAre bhakti karIne sanmAna karyuM. zreNika rAjAe avagrahaNa-IhA karI potAnI buddhithI svapnArtha kahyo. svapna pAThakoe avagrahaNaIhA nirNaya karI khUba takadi karI svapnArtha kahyo te mATe prayukta zabdonA artha A pramANe che. niti - zravaNa karelA te svapnane sAmAnyarUpe smRtimAM sthApita karyuM. IhA- svapna phaLa upara svayaM vizeSa vicAraNA karI. saMvAti- paraspara eka-bIjA sAthe svapnArtha viSayaka vicAra-vimarza karI nirNaya karyo. naha6- svavicArathI svapnArtha jANyo. bAdiyA- lAMbo samaya svapnArtha upara uhApoha-tarkavitarka karI svapnArtha jANyo. puchiyag- saMzaya thayo tyAM eka-bIjAne pUchI, anyanA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 22 / zrI zAtAdharmakathA sUtra abhiprAyane grahazasvapnArtha eyo. viNicchiyaTThA-svapnArthanovizeSa3penizcaya yo. abhigytttthaakAlAntaramAM paNa vismaraNa na thAya te rIte svapnArthanA tathya arthano nizcaya karyo. | tIrthaMkaranI mAtA je 14 mahAsvapna jove che. temAM ahIM 12mA svapnamAM vimAna ane bhavana be svapnanuM kathana che. teno artha e che ke je tIrthakara devalokamAMthI cyavI(AyuSya pUrNa karI) mAtAnI kukSimAM Ave che, temanI mAtA 12mA svapnamAM devavimAna jove che ane je tIrthakara narakamAMthI nIkaLI mAtAnI kukSimAM Ave che, temanI mAtA bhavana jove che. suhodaehiM :-tanI saMskRta chAyA thAya cha- (1) zubhodakaM = pavitra sthAnomAMthI dAvAmAM AveDaM paae| (2) sukhodakaM = namati garamAna mati mejj pAeI. dhAriNI rANIno akAla megha saMbaMdhI dohada - 31 tae NaM tIse dhAriNIe devIe dosu mAsesu vIikkaMtesu taie mAse vaTTamANe tassa gabbhassa dohalakAlasamayasi ayameyArUve akAlamehesudohale pAubbhavitthA dhaNNAo NaM tAo ammayAo, sapuNNAo NaM tAo ammayAo, kayatthAo NaM tAo ammayAo, evaM kayapuNNAo kayalakkhaNAo, kayavihavAo, suladdhe NaM tAsimANussae jammajIviyaphale, jAoNaMmehesuabbhuggaesu abbhujjuesu abbhuNNaesuabbhuTThiesusagajjie su savijjuesu saphusiesu sathaNiesu. dhaMtadhoyaruppapaTTa aMka saMkha-caMda-kuMda-sAlipiTTharAsisamappabhesu;ciura-hariyAla-bheyacaMpaga-saNa-koraMTasarisayapaumarayasamappabhesu,lakkhArasasarasarattakiMsuyajAsumaNarattabaMdhujIvaga-jAtihiMgu laya-sarasa-kuMkuma-urabbha-sasaruhira-iMdagovaga-samappabhesu, barahiNa-NIlaguliya- sugacAsapicchabhiMgapatta sAsaga-NIluppalaNiyasNavasirIsakusumaNavasaddalasamappabhesu, jaccajaNabhigabheyariTuga-bhamarAvaligavalaguliyakajjala-samappabhesu, phuraMtavijjuya-sagajjiesu vAyavasAvipulagagaNacavalaparisakkiresuNimmalavaravAridhArApagaliyapayaMDamAruyasamAhayasamottharaMtauvari uvari turiyavAsaM pavAsiesu, dhArApahakaraNivAyaNivvAviya meiNitale hariyagaNakaMcae pallaviya pAyavagaNesa. valliviyANesa pasariesu uNNaesu sobhaggamuvAgaesu, NagesuNaesu vA vebhAragirippavAya taGakaDagavimukkesu ujjharesu, turiyapahAviyapaloTTapheNAulaM sakalusaM jalaM vahaMtIsu girinndiisu| sajjajjuNaNIvakuDayakaMdalasiliMdha-kaliesu uvavaNesu, meharasiyahadvatuTThaciTThiyaharisavasapamukkakaMThakekAravaM muyaMtesu barahiNesu uUvasamayajaNiyataruNasahayaspiNacciesu NavasurabhisiliMdha-kuDayakaMdala-kalaMbagaMdhaddhaNi muyaMtesu uvvnnesu|| parahuyaruyaribhiyasaMkulesu uddAiMtarattaiMdagovasthovayakAruNNavilaviesu oNayataNa maMDiesudagurapayaMpiesusaMpiMDiyadariyabhamasmahuyakaripahakasparilitamattachappayakusumAsavalola mahuraguMjatadesabhAesu uvavaNesu / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghamAra | 23 / parisAmiyacaMda-sUragahagaNapaNa?NakkhattatAragapahe iMdAuha-baddhaciMdhapaTTasi aMbaratale uDDINabalAgapaMtisobhaMtamehaviMde kAraMDagacakkavAyakalahaMsaussuyakare saMpatte pAusammikAle, hAyAo jAvavibhUsiyAo kiM te? varapAyapattaNeura maNimehala hAra raiya-oviya-kaDaga khuDDaya vicittavara-valayarthabhiya bhuyAo, kuMDala ujjoviyANaNAo rynnbhuusiyNgiio| NAsA-NIsAsavAya vomaMcakkhuharaM vaNNapharisasaMjutaMhayalAlApelavAireyadhavalakaNaya khaciyaMtakammaM AgAsaphaliha-sarisappabhaM aMsuyaM pavaraparihiyAo, dugullsukumaaluttrijjaao| savvouyasurabhikusumapavaramallasobhitasirAo, kAlAguru dhUva dhUviyAo, sissimaannvesaao| seyaNayagaMdhahatthirayaNaMdurUDhAo samANIo, sakoraMTamalladAmeNaMchatteNadharijjamANeNaM caMdappabha vaira veruliyavimaladaMDasaMkha-kuMdandagarayaamayamahiyapheNapuMjasaNNigAsacaucAmaravAlavIjiyagIo seNieNaMraNNA saddhiM hatthikhaMdhavaragaeNaMpiTuo samaNugacchamANIo cauraMgiNIe seNAe mahayA hayANIeNaM gayANIeNaM rahANIeNaM, pAyattANIeNaM savviDDIe savvajjuIe jAva NigghosaNAiyaraveNaM rAyagiha siMghADagatiya caukka caccara-caummuha mahApahapahesu Asikta sittasuiyasaMmajjiovalitaM jAvasugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUyaM avaloemANIo NAgarajaNeNaM abhiNaMdijjamANIo guccha layA-rukkha-gummavalli gucchocchAiyaM surammaM vebhAragiskiDagapAyamUlaM savvao samaMtA AhiMDemANIo AhiMDemANIo dohalaM vinniyNti| taM jai NaM ahamavi mehesu abbhuggaesu jAvadohalaM vinnijjaami| bhAvArtha:- tyArapachI jyAre be mAsa pasAra thaI gayA ane trIjo mAsa cAlI rahyo hato tyAre garbhanA dohada kAla(garbhavatI strInI icchA vizeSano samaya)nA avasare dhAriNI devIne A prakAranA akAlameghano dohada utpana thayo. je mAtAo potAnA dohadane pUrNa kare che, te mAtAo dhanya che, te mAtAo puNyazALI che, te kRtArtha che, teoe pUrvajanmamAM puNyanuM upArjana karyuM che, teo kRtalakSaNA che arthAt tenA zarIranA lakSaNa saphaLa che, teno vaibhava saphaLa che, te mAtAonA manuSya janma ane jIvana saphaLa che. jyAre AkAzamAM vAdaLAM utpanna thayA hoya, anukrame vRddhi pAmyA hoya, unnatine prApta thayA hoya, varasavAnI taiyArImAM hoya, garjanA yukta hoya, vidhutayukta hoya, jharamara jharamara varasatA hoya, gaMbhIra garjanA karatA hoya ane AkAza (1) zuddha dekhI yAMhIna patarA, nAbhanu ratna, zaMbha, yaMdra,puSpa ane yopAnA boTanI samAna sapheda varNavALA. (2) cikura- pILA raMganuM dravya vizeSa, haratAlanA TukaDA, caMpAnA phUla, saNanA phUla, koraMTapuSpa, sarasavanA phUla ane kamaLanI parAga samAna pILA varNavALA. (3) lAkhano rasa, sarasa lAla raMgavALA kesuDAnA phUla, japA kusuma, lAla raMganA baMdhujIvakanA puSpa, uttama jAtino hiMgaLo, sarasa kaMku, bakarA ane sasalAnuM lohI, indra gopa(comAsAmAM utpanna thatuM lAlaraMganuM eka jIvaDuM) samAna lAlavarNavALA. (4) mayUra, nIlamaNi, nIlAraMganI gaLI, zuka ane cAsa nAmanA pakSI vizeSanI pAMkho, bhramaranI pAMkha, sAsaka nAmanuM vRkSa athavA nIlakamaLono samUha, tAjA zirISanAphUla ane ghAsanI samAna nIlavarNa Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra vALA. (5) uttama kAjala(sUramo), bhamaro, riSTharatna, bhramarapaMkita, bheMsanA ziMgaDA, kALI goLI ane meza samAna kALAvarNavALA. A pramANe AkAzamAM pAMca raMgavALA vAdaLAM hoya, 24 te vAdaLAomAM vijaLI jhabUkatI hoya, garjanA thatI hoya, vizALa AkAzamAM pavana dvArA cAre dizAomAM gati karatAM vAdaLAmAMthI nirmaLa, zreSTha jaladhArAo varasatI hoya, pracaMDa vAyuthI Ahata, pRthvItalane bhIMjavI detI varSA niraMtara varasatI hoya, te jaladhArAnA samUhathI pRthvI zItala thaI gaI hoya, dharaNIrUpI ramaNIe ghAsarUpI kaMcukI dhAraNa karI hoya, gharatInA rastAo pallavita . vRkSa / ane latAothI suzobhita thaI gayA hoya, UMcA parvato saubhAgyane prApta thayA hoya arthAt pANIthI dhovAIne svaccha thaI gayA hoya, vaibhAra girinA parvato, draho, prapAtataTa ane kaTaka (vaibhAragirinA ekabhAga)mAMthI jharaNAo vahetA hoya, jhaDapathI vahetuM pANI patthara sAthe athaDAvAthI utpanna thatAM phINathI vyApta ane DahoLA pANI vALI nadIo vahetI hoya. upavano(udyAno) sarja, arjuna, nIpa ane kuTaja nAmanA vRkSonA aMkurothI ane chatrAkAra bilADInA TopathI yukta thai gayA hoya, meghanI garjanA sAMbhaLIne harSa ghelA mora mukta kaMThe kekArava karatAM hoya ane varSAnA kAraNe unmatta mayUro potAnI taruNa Dhelo sAthe nRtya karatAM hoya. te upavana ziliMdhra, kuTaja, kaMdala ane kadaMba vRkSonA phUlonI suMgaMdhathI vyApta thaI gayA hoya. nagaranI bahAranA udyAna koyalonA madhura svarothI vyApta hoya, raktavarNI indragopa nAmanA kIDAothI zobhAyamAna hoya, temAM cAtaka pakSIo karuNa svarathI bolI rahyA hoya, namI gayelA tRNothI suzobhita hoya, deDakAonA avAjathI zabdAyamAna hoya, madonmatta bhamarA ane bhamarIono samUha ekatra thaI rahyo hoya, te upavanano dezabhAga puSparasanA lolupa unmatta bhadmaronA madhura guMjAravathI zabdAyamAna hoya. vAdaLAothI AcchAdita hovAnA AkAzamAM sthita caMdra, sUrya ane graha, nakSatra tArAgaNa zyAmavarNanA daSTigocara thaI rahyA hoya, indradhanuSyarUpI dhvaja pharapharI rahyo hoya, meghAcchAdita AkAzatalamAM bagalAonI paMkti zobhatI hoya tevA ane bhAraMDa, cakravAka ane rAjahaMsa pakSIone mAnasa-sarovara tarapha javA mATe utsuka karanAra varSAkAlIna samaye je mAtAo snAna karIne yAvat pagamAM uttama jhAMjhara, kamare maNiono kaMdoro, gaLAmAM hAra, hAthamAM kaMkaNa tathA AMgaLIomAM vIMTIo dhAraNa karIne potAnA bAhuone vicitra ane zreSTha bAjubaMdhathI sthabhita karIne, kuMDaLothI daidipyamAna mukha ane ratnothI zarIrane bhUSita karIne; nAkanA nizvAsanA vAyuthI paNa UDI jAya tevA sUkSma, netrane haraNa karanAra, uttamavarNa ane komaLa sparzavALA, ghoDAnA mukhamAMthI nIkaLatA phINathI paNa vadhu komala, zveta suvarNanI kinArIvALA, AkAza ane sphaTika samAna zubha kAntivALA, cInadezIya zreSTha vastra dhAraNa karIne ane alasI AdithI nirmita sukomaLa utarIya vastra(oDhaNI) dhAraNa karIne; samasta RtuonAM sugaMdhI phUlonI puSpamALAothI mastakane suzobhita karIne, kAlAguru Adi uttama dhUpathI zarIrane dhUpita karIne arthAt uttama sugaMdhathI suvAsita karIne, lakSmI devI jevA vastro paherIne; (je mAtAo) secanaka nAmanA gaMdhahasti ratna upara ArUDha thaI hoya, koraMTa puSponI mALAthI suzobhita chatrane dhAraNa karyuM hoya, caMdraprabha vajra ane vaisUrya ratnanA nirmala daMDavALA, zaMkha, kuMdapuSpa, jalakaNa ane amRtanuM maMthana karavAthI utpanna thayelA phINanA samUhanI samAna ujjavala zveta cAra cAmaro DhoLAI rahyA hoya, hastiratnanA skaMdha para zreNika rAjAnI sAthe beThI hoya, temanI pAchaLa sarva dyuti ane Rddhiyukta Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: mezakumAra [ 25 ] azvasenA, gajasenA, rathasenA ane pAyadaLasenA rUpa caturaMgiNI senA cAlatI hoya, je potAnI saMpUrNa RddhithI, dhutithI yukta thaIne yAvatu vAdyonA nAdathI manuSyo dvArA uccArita mAMgalika jayanAda sAthe rAjagRha nagaramAM jyAM sugaMdhI pANI ekavAra ke ghaNIvAra chAMTayuM hoya, te mArgone pavitra-svaccha karyA hoya, kacaro dUra karI sApha karyA hoya, chANAdithI lIpyA hoya yAvatuM zreSTha sugaMdhathI sugaMdhita, gaMdhanI guTikA jevA banAvyA hoya; tevA zRMgATako-trikoNamArgamAM, traNa rastAovALA mArgamAM, cAra rastAovALA mArgamAM, ghaNA rastAovALA mArgamAM, cAra dvAravALA gopura vageremAM, mahAmArgamAM ke sAmAnya mArgamAM te rAjagRha nagarane jotI jaI rahI hoya, nAgariko abhinaMdita karI rahyA hoya, guccho, latAo, vRkSo, gulmo ane velonA samUhothI vyApta manohara vaibhAraparvatanI taLeTImAM cArebAju pharatI pharatI potAnA dohadane pUrNa kare che (te mAtAo dhanya che.) to huM paNa AvA prakAranA megha utpanna thayA hoya yAvata (tevA varSAkAlamAM vicaravAnA) mArA dohadane pUrNa karuM. vivecana : prastuta sUtromAM dhAriNI devInA dohadanuM varNana che. lohalaM - loko manoratha | garbhastha jIvanA prabhAve mAtAne trIjA mahine je viziSTa icchA, manoratha, abhilASA ke saMkalpo utpanna thAya tene dohada kahe che. nIti...vijini :- dohada pUrNa kare che... huM paNa dohada pUrNa karyuM. prastuta sUtragata dohada varNanamAM "je mAtAo zreNika rAjA sAthe varasAdamAM vanavihAra karI potAno dohada pUrNa kare che te mAtAo dhanya che, puNyazALI che." ityAdi dhAriNI devInA saMkalponuM je vistRta varNana che te zreNika rAjAnI aneka rANIone lakSyamAM rAkhIne karavAmAM AvyuM che, tema samajavuM. dohadanI asaMprAptithI rAjA-rANInuM ArtadhyAna:32 tae NaM sA dhAriNI devI taMsi dohalaMsi aviNijjamANaMsi asaMpaNNadohalA asaMpuNNadohalA asammANiyadohalA sukkA bhukkhA NimmaMsA oluggA oluggasarIrA pamailadubbalA kilaMtA omathiyavayaNaNayaNakamalA paDuiyamuhI karayalamaliyavva caMpagamAlA NitteyA dINavivaNNavayaNA jahociyapuppha-gaMdha-mallAlaMkAra-hAraM aNabhilasamANI kIDAramaNa-kiriyaM ca parihAvemANI dINA dummaNA NirANaMdA bhUmigayadiTThIyA ohayamaNasaMkappA karayala palhatthamuhI aTTajjhANovagayA jhiyAyai / bhAvArtha:- tyArapachI te dhAriNIdevI dohadaparNa na thavAthI, dohada saMpana na thavAthI, dohada saMparNa na thavAthI, dohada sanmAnita na thavAthI mAnasika saMtApathI sukAI gaI, bhUkhI rahevAthI durbaLa thaI gaI, mAMsa rahita thaI gaI temaja ciMtAthI ruNa, aticiMtAthI rugNazarIrA; kAMtihIna ane durbala, paramaglAna (kheda yukta) dubaLI ane kamajora banI gaI. te mukha kamaLa ane netra kamaLane jhukAvIne rahevA lAgI. tenuM mukha phIkuM paDI gayuM, te hAthathI masaLelI caMpaka phUlanI mALAnI jema cImaLAyelI ane nisteja thaI gaI, tenuM mukha dIna ane zobhA rahita thaI gayuM, yathocita puSpa, gaMdha, mALA, alaMkAra ane hAranA viSayamAM ruci rahita thaI gaI arthAta teNIe te badhAno tyAga karI dIdho. sakhIo AdinI sAthenI krIDA ane copATa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 29 zrI zAtAdharmakathA sUtra Adi ramatono parityAga karI dIdho. te dIna, duHkhI manavALI, AnaMda rahita ane bhUmigata daSTi vALI gaI, tenA mananA saMkalpa, hoMza naSTa thaI gayA, te lamaNe hAtha daIne ArtadhyAna karavA lAgI. 33 tae NaM tIse dhAriNIe devIe aMgapaDiyAriyAo abhitariyAo dAsaceDIyAo dhAriNiM devi oluggaM jAva jhiyAyamANiM pAsaMti, pAsittA evaM vayAsI- kiM NaM tume devANuppie ! oluggA oluggasarIrA jAvajhiyAyasi? bhAvArtha-tyArapachI te dhAriNI devInI sevA-suzruSA karanArI aMgaparicArikArUpa AtyaMtara dAsIoe dhAriNIdevIne kuza ane kuza zarIravALI pAvatu ArtadhyAna karatI joIne, A pramANe kahyuM- he devAnupriye ! tame kRza ane kRza zarIravALA kema banI gayA cho? yAvat ArtadhyAna zA mATe karo cho ? 34 taeNaMsA dhAriNI devI tAhiM aMgapaDiyAriyAhiM abhitariyAhiM dAsaceDiyAhiM evaM vuttA samANI tAo dAsaceDiyAo No ADhAi, No ya pariyANai, aNADhAyamANI apariyANamANI tusiNIyA saMciTThai / tae NaM tAo aMgapaDiyAriyAo abhitariyAo dAsaceDiyAo dhAriNi deviMdoccaM pitaccaM pievaM vayAsI-kiMNaM tumedevANuppiye ! oluggA oluggasarIrA jAvajhiyAyasi? taeNaM dhAriNI devI tAhiM aMgapaDiyAriyAhiM abhitariyAhiM dAsaceDiyAhiMdoccaM pitaccaM pievaM vuttA samANI No ADhAi, No pariyANAi, aNADhAyamANI apariyANamANI tusiNIyA sNcitttthi| bhAvArtha:- aMgaparicArikAo ane AtyaMtara dAsIoe A pramANe kahyuM tyAre anya manaska evI dhAriNI devIe teone AvakAra Apyo nahIM ane teno pratyuttara Apyo nahIM; Adara ke pratyuttara ApyA vagara te mauna dhAraNa karIne besI rahI. tyAre te aMgaparicArikAo ane AtyaMtara dAsIoe dhAriNI devIne bIjI-trIjIvAra A pramANe kahyuM ke he devAnupriya! tame udAsIna ane kuza zarIravALA kema thaI gayA cho? yAvata mAtadhyAnAbhATe cho?' aMgaparicArikAo ane AtyaMtara dAsIoe be-traNa vAra A pramANe pUchyuM chatAM dhAriNI devIe tenI vAta para dhyAna ApyuM nahIM, kaMIpaNa uttara dIdho nahIM ane A pramANe teone Adara ke pratyuttara ApyA vagara mauna ja rahI. |35 tae NaM tAo aMgapaDiyAriyAo abhitariyAo dAsaceDiyAo dhAriNIe devIe aNADhAijjamANIo apariyANamANIo taheva saMbhaMtAo samANIo dhAriNIedevIe aMtiyAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM jAva kaTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAti, vaddhAvettA evaM vayAsI- evaM khalu sAmI! kiM pi ajja dhAriNI devI oluggasarIrA jAva aTTajjhANovagayA jhiyaayi| bhAvArtha:- dhAriNI devI dvArA kaMI paNa Adara ke uttara prApta na thayo tyAre te aMgaparicArikAo ane Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: meghamAra . | 27 / AtyaMtara dAsIo vyAkula thaine dhAriNI devI pAsethI nIkaLIne, zreNika rAjAnI pAse jaIne, hAtha joDIne yAvata mastaka para aMjalI karIne, jaya-vijaya zabdothI vadhAvIne A pramANe kahyuM- he svAminuM! koNa jANe zA mATe dhAriNI devI kRza ane kRza zarIravALI thaIne yAvat ArtadhyAna kare che. 36 tae NaM se seNie rAyA tAsiM aMgapaDiyAriyANaM aMtie eyamaDhe soccA Nisamma taheva saMbhaMte samANe sigdhaM turiyaM cavalaM veiyaM jeNeva dhAriNI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhAriNiM devi oluggaM oluggasarIraM jAva aTTajjhANovagayaM jhiyAyamANiM pAsai, pAsittA evaM vayAsI-kiM NaM tume devANuppiyae ! oluggA oluggasarIrA jAva aTrajjhANovagayA jhiyAyasi? bhAvArtha:- tyAre zreNika rAjA te aMgaparicArikAo pAsethI A arthane sAMbhaLIne, manamAM dhAraNa karIne, vyAkuLa thatA, zIdhra, atyaMta zIdhra, tvarita, capaLa, vegavALI gatithI dhAriNI devI pAse AvyA, tyAM kRza ane kRza zarIravALI yAvat ArtadhyAna karatI dhAriNI devIne joIne A pramANe pUchyuM- he devAnupriye! tame vyAkula citta ane kRza zarIravALA yAvat ArtadhyAna yukta thaIne ciMtA zA mATe karI rahyA cho? 37 tae NaM sA dhAriNI devI seNieNaM raNNA evaM vuttA samANI No ADhAi jAva tusiNIyA saMciTui / taeNaM se seNie rAyA dhAriNiM deviMdoccaM pitaccaM pievaM vayAsIkiM NaM tume devANuppie ! oluggA jAva jhiyAyasi? tae NaM sA dhAriNI devI seNieNaM raNNA doccaM pi taccaM pi evaM vuttA samANI No ADhAti, No parijANAi, tusiNiyA sNcitttthi| bhAvArtha:- zreNika rAjAe A pramANe kahyuM chatAM paNa dhAriNI devIe teno Adara karyo nahIM yAvata mauna rahI. tyArapachI zreNika rAjAe dhAriNI devIne be-traNa vAra A pramANe pUchyuM- he devAnupriya! tame kRza thAvat zA mATe ArtadhyAna karo cho? A rIte dhAriNI devIne zreNika rAjAe be-traNa vAra pUchyuM chatAM paNa teNIe Adara ke pratyuttara Apyo nahIM ane mauna ja rahI. 38 taeNaM seNie rAyA dhAriNiM deviMsavahasAviyaM karei, karittA evaM vayAsI-kiMNaM tumaM devANuppie ! ahameyassa aTThassa aNarihe savaNayAe? tA NaM tumaM mamaM ayameyArUvaM maNomANasiyaM dukkhaM rahassIkaresi? taeNaMsA dhAriNI devI seNieNaMraNNA savahasAviyA samANI seNiyaMrAyaMevaM vayAsIevaM khalu sAmI ! mama tassa urAlassa jAvamahAsumiNassa tiNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM ayameyArUve akAlamehesu dohale pAubbhUe- dhaNNAo NaM tAo ammayAo, kayatthAo NaM tAo ammayAo jAva vebhAragiripAyamUlaM AhiMDamANIo DohalaM vinniyNti| taM jai NaM ahamavi jAva DohalaM viNijjAmi / tae NaM ahaM sAmI! ayameyArUvaMsi akAladohalaMsi aviNijjamANaMsi oluggA jAvaaTTajjhANovagayA jhiyAyAmi / eeNaM kAraNeNaM ahaM sAmI ! oluggA jAva aTTajjhANovagayA jhiyAyAmi / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 28 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAre zreNika rAjAe dhAriNI devIne sogaMda ApIne pUchayuM- he devAnupriye! tamArA mananI vAtane sAMbhaLavA mATe zuM huM ayogya chuM? ke jethI tame tamArA manamAM rahelA mAnasika duHkhane mArAthI chupAvo cho? A rIte zreNika rAjAe sogaMda ApyA tyAre dhAriNI devIe zreNika rAjAne A pramANe kahyuM- he svAmI ! mane udAra yAvatuM mahAsvapna AvyuM hatuM. te svapna AvyAne lagabhaga traNa mAsa(dezona traNa mAsa- TIkA.) thaI gayA pachI mane A prakArano akAla megha saMbaMdhI dohada utpanna thayo che ke te mAtAo dhanya che ane te mAtAo katArtha che yAvata je vaibhAragirinI taLeTImAM pharatI potAnA dohadane pUrNa kare che. huM paNa mArA dohadane pUrNa karuM. he svAmin ! A rItano A akAlameghano dohada pUrNa na thavAthI huM kuza pAvatu ArtadhyAna karuM chuM. he svAmin ! kRza yAvatu ArtadhyAnathI yukta thavAnuM mAruM A ja kAraNa che. dohadapUrtinA upAyonuM ciMtana - 39 tae NaM se seNie rAyA dhAriNIe devIe aMtie eyamaDhe soccA Nisamma dhAriNiM devi evaM vayAsI-mA NaM tumaMdevANuppie! oluggA jAvajhiyAhi, ahaM NaM tahA karissAmi jahA NaM tubbhaM ayameyArUvassa akAladohalassa maNorahasaMpatti bhavissai tti kaTu dhAriNiM deviMiTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNuNNAhiM maNAmAhiM vaggUhiM samAsAsei, samAsAsittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNa varagae puratthAbhimuhe sakhasati. dhAriNIe devIe evaM akAladohalaM bahUhiM Aehi ya uvAehi ya uppattiyAhi ya veNaiyAhi ya kammiyAhi ya pAriNAmiyAhi ya cauvvihAhiM buddhIhiM aNuciMtemANe aNuciMtemANe tassa dohalassa AyaM vA uvAyaM vA ThiI vA uppattiM vA aviMdamANe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyai / bhAvArtha:- tyArapachI zreNika rAjAe dhAriNI devInI A vAta sAMbhaLIne samajIne dhAriNI devIne A pramANe kahyuM- he devAnupriye ! tame kRza zarIravALA na thAo yAvatu ArtadhyAna karo nahIM. huM evo upAya karIza ke jethI tamArA A akAla dohadanI pUrti thaI jaze. A pramANe zreNika rAjAe dhAriNI devIne iSTa, kAMta, priya, manojJa ane manohara vANIthI AzvAsana ApyuM, AzvAsana ApIne te bahAranI upasthAna zALAmAM AvyA ane zreSTha siMhAsana upara pUrvAbhimukha thaIne beThA. dhAriNI devInA A akAla dohadanI pUrti karavA mATe ghaNA kAraNonuM upAyonuM(yukti-prayukti- othI) tpAtikI, vanayikI, karmajA ane pAriNAmikI A cAre prakAranI baddhithI vAraMvAra ciMtana karavA chatAM paNa te dohadanA koIpaNa prakAranA upAya ke yuktinI sthiti ke niSpattine meLavI zakyA nahIM arthAt dohada pUrtino koI upAya dhyAnamAM Avyo nahIM, tyAre zreNikarAjA hatotsAha yAvat ciMtAgrasta banI gayA. abhayakumAranuM zreNika rAjA pAse vaMdanArtha Agamana - 40 tayANaMtaraM abhae kumAre pahAe jAva savvAlaMkAravibhUsie pAyavaMdae pahArettha Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya:- 1 : bhedhadubhAra gamaNAe / tae NaM se abhayakumAre jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA seNiyaM rAyaM ohayamaNasaMkappaM jAva jhiyAyamANaM pAsai, pAsaittA ayameyArUve ajjhatthie citie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA - 29 aNNayA ya mamaM seNie rAyA ejjamANaM pAsai, pAsittA ADhAi, parijANai, sakkArei, sammANei, Alavai, saMlavai, addhAsaNeNaM uvaNimaMtei matthayaMsi agghAi, iyANiM mamaM seNie rAyA No ADhAi, No pariyANai, No sakkArei, jo sammANei, No iTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNuNNAhiM maNAmAhiM orAlAhiM vaggUhiM Alavai, saMlavai, No addhAsaNeNaM uvaNimaMtei, No matthayaMsi agghAi ya, kiM pi ohayamaNa-saMkappe jhiyAyai / taM bhaviyavvaM NaM ettha kAraNeNaM / taM seyaM khalu me seNiyaM rAyaM eyamaTThe pucchittae / I evaM saMpehei, saMpehittA jeNAmeva seNie rAyA teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAvei, vaddhAvaittA evaM vayAsI - tubbhe NaM tAo ! aNNayA mamaM ejjamANaM pAsittA ADhAha jAva matthasi agghAyaha, AsaNeNaM uvaNimaMteha, iyANiM tAo ! tubbhe mamaM No ADhAha jAvo AsaNaM uvaNimaMteha / kiM pi ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha / taM bhaviyavvaM tAo ! ettha kAraNeNaM / tao tubbhe mama tAo ! eyaM kAraNaM agUhemANA asaMkemANA aNi havemANA apacchAemANA jahAbhUtamavitahamasaMdiddhaM eyamaTThamAikkhaha / tae NaM haM tassa kAraNa aMtagamaNaM gamissAmi / bhAvArtha :- tyArapachI abhayakumAre snAna karIne yAvat samasta alaMkArothI vibhUSita thaIne zreNika rAjAnA caraNomAM vaMdana karavA javAno nizcaya karyo. tyArapachI abhayakumAra zreNika rAjA pAse AvyA ane zreNika rAjAne hatotsAha tathA ciMtAgrasta joyA, joIne abhayakumAranA manamAM A prakArano adhyavasAya, ciMtita, prArthita ane manogata saMkalpa utpanna thayo ke- anya samaye zreNika rAjA mane Avato joIne Adara karatA, khuza thatA, vastrAdithI satkAra karatA, Asana vagere ApIne sanmAna karatA, mArI sAthe vAtacIta karatA hatA, ardhA Asana para besavA mATe nimaMtraNa karatA ane mArA mastakane sUMghatA hatA paraMtu Aje zreNika rAjA mane Adara ApatA nathI, khuza thatA nathI, satDAra $2tA nathI, sanmAna ApatA nathI, ISTa, anta, priya, manojJa, manohara bhane udhAra vacanothI AlApa-saMlApa karatA nathI, ardhA Asana para besavA mATe AmaMtraNa ApatA nathI ane mArA mastakane sUMghatA nathI. Aje teo nirutsAha ane ciMtA magna che, tenuM koI kAraNa hovuM joIe. tethI mAre zreNika rAjAne A vAta pUchavI yogya che. A pramANe vicAra karIne abhayakumAre zreNika rAjA pAse AvIne be hAtha joDI, mastaka para Avartana karI, aMjalI karIne jaya-vijaya zabdothI vadhAvyA, vadhAvIne A pramANe kahyuM- he tAta ! tame anya samaye mane Avato joIne mAro Adara karatA yAvat mArA mastakane sUMghatA hatA ane Asana para besavA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 30 zrI zAtAdharmakathA sUtra mATe nimaMtrita karatA hatA, paraMtu he tAta ! Aje tame mane Adara ApatA nathI yAvatu Asana para besavA mATe AmaMtraNa ApatA nathI, tame koI kAraNathI hatotsAha thayA cho, ciMtAgrasta thayA cho. tenuM koI kAraNa hovuM joIe. to he pitAjI ! tame ciMtAnA kAraNane chupAvyA vinA niHsaMkocapaNe, niHzaMkabhAve, apalApa (niSedha) karyA vinA, khullA dile jevuM hoya tevuM, satya ane saMdeha rahita kaho. tyArapachI huM ApanI ciMtAnuM kAraNa dUra karavAno prayatna karIza. 41 tae NaM seNie rAyA abhaeNaM kumAreNaM evaM vutte samANe abhayaM kumAraM evaM vayAsIevaM khalu puttA ! tava cullamAuyAe dhAriNIe devIe tassa gabbhassa dosumAsesu aikkaMtesu taiyamAse vaTTamANe dohalakAlasamayaMsi ayameyArUve dohale pAubbhavitthA- dhaNNAo NaM tAo ammayAo taheva NiravasesaM bhANiyavvaM jaavvinniti| taeNaM ahaM puttA !dhAriNIe devIe tassa akAladohalassa bahUhiM Aehi ya uvAehiM jAva uppattiM aviMdamANe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyAmi, tumaM AgayaM piNa yANAmi / taM eeNaM kAraNeNaM ahaM puttA! ohayamaNasaMkappe jaavjhiyaayaami| bhAvArtha :- abhayakumAre A pramANe kahyuM tyAre zreNika rAjAe abhayakumArane A pramANe kahyuM- he putra ! tArI nAnI mAtA dhAriNIdevInI garbhasthitine be mAsa pUrA thayA ane trIjo mAsa cAlI rahyo che. dohada kAlanA A samaye tene akAla dohada utpanna thayo che ke te mAtAo dhanya che,(ityAdi pahelAnI jema ja kahevuM joIe) yAvatu je potAnA dohadane pUrNa kare che. to he putra! dhAriNIdevInA te akAlamegha saMbaMdhI dohadanA kAraNopakAraNono vicAra karavA chatAM paNa tenI pUrtino koI upAya mane dhyAnamAM Avato na hovAthI huM hatotsAhI ane ciMtAmagna banI gayo chuM. tethI huM tAruM Agamana jANI zakyo nahIM. A kAraNe he putra! huM naSTa thayelA manogata saMkalpavALo thaIne ciMtA karI rahyo chuM.' 42 tae NaM se abhayakumAre seNiyassa raNNo aMtie eyamaDhe soccA Nisamma haTTa jAva hiyae seNiyaM rAya evaM vayAsI- mA NaM tubbhe tAo ! ohayamaNasaMkappA jaavjhiyaayh| ahaM NaM tahA karissAmi, jahA NaM mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvassa akAladohalassa maNorahasaMpattI bhavissai tti kaTu seNiyaM rAyaM tAhiM iTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNuNNAhiM maNAmAhiM vaggUhi smaasaasei| bhAvArtha-tyArapachI te abhayakumAra zreNika rAjA pAsethI A arthane sAMbhaLIne ane samajIne hRSTatuSTa ane AnaMdita hRdayavALA thayA. teNe zreNika rAjAne A pramANe kahyuM- he tAta! tame du:khI na thAo ane koIpaNa jAtanI ciMtA na karo. huM evo upAya karIza ke jethI mArI nAnI mAtA dhAriNI devInA, A akAlamegha saMbaMdhI dohadanA manorathanI pUrti thaze. A pramANe kahI abhayakumAre iSTa, kAMta, priya, manojJa ane manohara vacanothI zreNika rAjAne sAMtvanA ApI. 43 tae NaM seNie rAyA abhaeNaM kumAreNaM evaM vutte samANe haTThatuDhe jAva abhayakumAraM sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA paDivisajjei / tae NaM se abhayakumAre sakkArie, sammANie, paDivisajjie samANe seNiyassa Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra . [ 31] raNNo aMtiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNAmeva sae bhavaNe teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNe NisaNNe / bhAvArtha - abhayakumAre zreNika rAjAne A pramANe kahyuM tyAre teoe hRSTatuSTa thaIne yAvata abhayakumArano satkAra karyo, sanmAna karyuM, satkAra-sanmAna karIne vidAya ApI. zreNika rAjA dvArA satkArita ane sanmAnita thaIne vidAya thayelA, te abhayakumAra zreNika rAjAnI pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne potAnA bhavanamAM AvIne siMhAsana para beThA. dohadapUrti mATe abhayakumAranI deva ArAdhanA:44 tae NaM tassa abhayakumArassa ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- No khalu sakkA mANussaeNaM uvAeNaM mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe akAladohalamaNorahasaMpattiM karettae, NaNNattha divveNaM uvAeNaM / atthiNaM majjhasohammakappavAsI puvvasaMgaie deve mahiDDie jAvamahAsokkhe / taM seyaM khalu mama posahasAlAe posahiyassa baMbhayArissa ummukkamaNi-suvaNNassa vavagayamAlA-vaNNaga-vilevaNassa Nikkhittasatthamusalassa egassa abIyassa dabbhasaMthArokgayassa aTThamabhattaM parigiNhittA puvvasaMgaiyaM devaM maNasi karemANassa viharittae / tae NaM puvvasaMgaie deve mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUve akAlamehesu dohalaM vinnehii| evaM saMpehei, saMpehittA jeNeva posahasAlA teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA posahasAlaM pamajjai, pamajjittA uccAspAsavaNabhUmi paDilehei, paDilehittA dabbhasaMthAragaM paDilehei, paDilehittA dabbhasaMthAragaM duruhai, duruhittA aTThamabhattaM pagiNhai, pagiNhittA posahasAlAe posahie(iva) baMbhayArI jAvapuvvasaMgaiyaM devaM maNasi karemANekaremANe citttthi| bhAvArthaH- tyArapachI abhayakumArane A pramANe AdhyAtmika-manogata vicAra phUryo ke, mArI nAnI mAtA dhAriNI devInA akAla dohadanI pUrti divya zakti vinA kevaLa mAnavIya zaktithI zakya nathI. saudharma kalpavAsI mAro pUrvano mitra deva che, je mahaddhika yAvata mahAnasukha bhogavanAra che. tethI mArA mATe e ja zreyaskara che ke huM pauSadhazALAmAM pauSadha grahaNa karIne, brahmacarya dhAraNa karIne, maNi, suvarNa Adi alaMkArono tyAga karIne, puSpamALAo ane caMdanAdi lepano tyAga karIne, talavAra, charI vagere zastra ane mUsaLa Adino tyAga karIne, AraMbha-samAraMbhane choDIne, ekAkI (rAgadveSathI rahita) ane advitIya (sevaka AdinI sahAyatAthI rahita), DAbhanA saMthArA upara sthita thaIne, aThThamanI tapasyA grahaNa karIne pUrvanA mitra devanuM manamAM smaraNa karato sthita rahyuM. Ama karavAthI te pUrvano mitra deva (ahIM AvIne) mArI nAnI mAtA dhAriNI devInA akAla megha saMbaMdhI dohadane pUrNa karaze. A pramANe vicAra karIne abhayakumAra pauSadhazALAmAM AvyA, AvIne pauSadhazALAnuM pramArjana karIne, vaDInIta ane laghunItanI bhUmi(mala-mUtra tyAganA sthAna)nuM pratilekhana karIne, DAbhanA saMthArAnuM pratilekhana karIne, tenA upara besIne, aThThama tapano svIkAra karyo. pauSadhazALAmAM pauSadha vidhinI jema Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u2 / zrI zAtAdharmakathA sUtra brahmacArI thaIne, abhayakumAra pUrvanA mitradevanuM manamAM vAraMvAra ciMtana (jApa) karavA lAgyA. 45 taeNaM tassa abhayakumArassa aTThamabhatte pariNamamANe puvvasaMgaiyassa devassa AsaNaM calai / tae NaM puvvasaMgaie sohammakappavAsI deve AsaNaM caliyaM pAsai, pAsittA ohiM pauMjai / tae NaM tassa puvvasaMgaiyassa devassa ayameyArUve ajjhatthie jAvasamuppajjitthAevaM khalu mama puvvasaMgaie jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaDDabharahe vAse rAyagihe Nayare posahasAlAe posahie abhae NAmaM kumAre aTThamabhattaM pagiNhittA NaM mama maNasi karemANe karemANe ciTThai / taM seyaM khalu mama abhayassa kumArassa aMtie pAubbhavittae / evaM saMpehei, saMpehittA uttarapuracchimaMdisIbhAgaM avakkamai, avakkamittA veuvviyasamugghAeNaM samohaNai, samohaNittA saMkhejjAiM joyaNAI daMDaM Nisirai, NisirittA tatthagayANaM- rayaNANaM vairANaM veruliyANaM lohiyakkhANaM masAragallANaM haMsagabbhANaM pulagANaM sogaMdhiyANaM joirasANaM aMkANaM aMjaNANaMrayaNANaM jAyarUvANaM aMjaNapulayANaM phalihANaM riTANaM ahAbAyare poggale parisADei, parisADittA ahAsuhume poggale parigiNhai, parigiNhaittA abhayakumAramaNukaMpamANe deve puvvabhavajaNiyaNehapIibahumANajAyasoge tao vimANavarapuNDariyAo rayaNuttamAo dharaNitalagamaNa-turiyasaMjaNiyagamaNapayAro; vAghuNNiyavimalakaNaga-payaraga-vaDiMsagamauDukkaDADovadaMsaNijjo aNegamaNi kaNagarayaNa-pahakara-parimaMDiya-bhatticitaviNiuttagamaNuguNa-jaNiyaharise peMkholamANavaralaliyakuMDalujjaliyavayaNaguNa-jaNiyasommarUvo, udio vivakomudINisAesaNiccharaMgArakujjaliyamajjhabhAgatthoNayaNANaMdo sarayacaMdo, divvosahipajjalujjaliyadasaNAbhirAmo uu-lacchisamattajAyasoho paiTTagaMdhuddhayAbhirAmo merU viva Nagavaro vigumviyavicittaveso, dIvasamuddANaM asaMkhaparimANaNAmadhejjANaMmajjhakAreNaM vIivayamANo, tAe ukkiTThAe turiyAe cavalAe caMDAe sIhAe uddhayAe jaiNAe cheyAedivvAedevagaIe jeNAmeva jaMbuddIve dIve, bhArahe vAse, jeNAmeva dAhiNaDDabharae rAyagihe Nagare posahasAlAe abhae kumAre teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA aMtalikkhapaDivaNNe dasaddhavaNNAI sakhikhiNiyAiM pavaravatthAI parihie abhayakumAraM evaM vayAsI ahaM NaM devANuppiyA ! puvvasaMgaie sohammakappavAsI deve mahaDDie, jaM NaM tuma posahasAlAe aTThamabhattaM pagiNhittA NaMmamaMmaNasi karemANe ciTThasi,taM esaNaM devANuppiyA! ahaM ihaM havvamAgae / saMdisAhi NaM devANuppiyA ! kiM karemi? kiM dalayAmi? kiM payacchAmi? kiM vA te hiyaicchiyaM? bhAvArtha:- tyAra pachI abhayakumAranA aThThama tapanA prabhAve pUrvabhavanA mitra devanuM Asana calAyamAna thayuM. potAnuM Asana calAyamAna thatuM joIne te saudharmakalpavAsI mitra deve avadhijJAnano upayoga mUkyo Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghakumAra | 33 | tyAre te devane manogata vicAra utpanna thayo ke mAro pUrvabhavano mitra abhayakumAra, jaMbudvIpa nAmanA dvIpanA bhArata varSamAM ane dakSiNArdha bhAratanA rAjagRha nagaramAM pauSadhazALAmAM aSTama bhakta grahaNa karIne, manamAM vAraMvAra mAruM smaraNa karI rahyo che. tethI mAre abhayakumAra sAme pragaTa thavuM joIe. A pramANe vicAra karIne te deva uttara-pUrva dizAmAM gayo uttara vaikriya zarIra banAvavA mATe te dizAmAM be-cAra DagalA javAnI vidhi hoya che tema samajavuM) ane vaikriya samuThThAta karIne pahoLAImAM zarIra pramANa ane laMbAImAM saMkhyAta yojana lAMbA daMDAkAre Atmapradezone bahAra kADhyA ane te daMDa pramANakSetramAM rahelA- karketana ratna, vaja ratna, vaiDUrya ratna, lohitAkSa ratna, masAragalla ratna, haMsagarbha ratna, pulaka ratna, saugaMdhika ratna, jyotirasa ratna, aMka ratna, aMjana ratna, rajata ratna, jAtarUpa ratna, aMjanapulaka ratna, sphaTika ratna, riSTa ratna A soLa ratnonA yathAbAdara arthAt asAra pagalono parityAga karIne yathAsUkSma- sArabhUta pugalone grahaNa karIne; abhayakumAra pratye lAgaNIzIla te deva pUrvabhava janita sneha, prIti ane bahumAnanA kAraNe zoka magna thaI(abhayanI ciMtAne dUra karavA dattacita thaI) uttama ratnothI nirmita potAnA zreSTha puMDarIka vimAnamAMthI nIkaLIne pRthvI upara zIdhra pahoMcavA mATe vaikriya zarIra banAvyuM, tenuM varNana A pramANe che tvarita gatie cAlavA yogya, kAnamAM jhUlatA nirmaLa suvarNanA kuMDaLo tathA mastaka upara mugaTa yukta, cittAkarSaka sauMdaryathI darzanIya; aneka maNi-suvarNa ane ratnonA samUhathI suzobhita ane vividha kalAmaya racanAvALA kaMdorAthI yukta, harSita manavALo, jhUlatA zreSTha ane manohara kuMDalothI udyotita vadanavALo saumya rUpavALo; kArtikI pUrNimAnI rAtrie zanizvara ane maMgaLa grahanI vacce udayamAna caMdranI jema ujjavala(zarIranA) madhyabhAgavALo, zaradacandranI jema darzakonA nayanone AnaMda ApanAra, temaja prakAzavardhaka somalatA vagere divya auSadhionA prakAza-tejathI dedipyamAna ane manohara, samasta RtuonI lakSmIthI vRddhigata zobhAvALo, prakRSTa gaMdhanA prasArathI manohara, sarva zreSTha evA meru parvatanI samAna suMdara abhirAma ane Azcarya cakita kare tevA rUpa, lAvaNya, veSabhUSAthI yukta thaIne arthAt evA rUpanI vipharvaNA karIne te deva asaMkhya nAmovALA dvIpo ane samudronI madhyamAM thaIne, utkRSTa, tvarita, caMcaLa, caMDa, siMha jevI prabaLauddhata-utkaMThita, vegavALI, nipuNatAvALI ane divya devagatithI jaMbudvIpa, bharatakSetranA dakSiNAA bharatakSetramAM AvyA ane temAM paNa rAjagRhanagara ane pauSadhazALAmAM abhayakumAra samIpe AvIne, AkAzamAM sthita thaIne, pAMcavarNavALA ane ghUgharIovALA uttama vastrone dhAraNa karelA, te deve abhayakumArane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! huM tamAro pUrvabhavano mitra saudharma kalpavAsI mahaddhika deva chuM. tame manamAM mAruM dhyAna karatAM aThThama tapa grahaNa karIne pauSadhazALAmAM sthita thayA cho; tethI he devAnupriya! huM jhaDapathI ahIM Avyo chuM. he devAnupriya ! kaho, huM tamAruM zuM kAma karuM? tamone zuM ApuM? tamArA koI saMbaMdhIone zuM ApuM? tamAro manoratha zuM che? 46 tae NaM se abhae kumAre taM puvvasaMgaiyaM devaM aMtalikkhapaDivaNNaM pAsai, pAsittA haTTatuTTe posahaM pArei, pArittA karayala jAvaaMjalikaTTaevaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUve akAladohale pAubbhUe- dhaNNAo NaM tAo ammayAo taheva puvvagameNaM jAva viNijjAmi; taM NaM tumaM devANuppiyA ! mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvaM akAladohalaM viNehi / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyArapachI abhayakumAra AkAzamAM sthita pUrvabhavanA te mitra devane joIne hRSTa, tuSTa thayA ane pauSadha pUrNa karIne, hAtha joDIne vAvata aMjalI baddha thaIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! mArA nAnA mAtA dhAriNIdevIne A prakArano akAla dohada utpanna thayo che ke te mAtAo dhanya che je potAnA dohadane pUrNa kare che yAvat huM paNa mArA dohadane pUrNa karuM; ityAdi pUrvokta dohadanI badhI vAta devane kahI.he devAnupriya! tame mArA nAnA mAtA dhAriNIdevInA A prakAranA dohadanI pUrti karo. vivecana - prastuta sUtromAM abhayakumAre laghumAtAnA dohadane pUrNa karavA, mitradevanI sahAyatA meLavavA aTTama pauSadha karyo, te prakAranuM vidhAna che. A pauSadhanI saMpUrNa vidhi zrAvakanA agiyAramA pauSadha vratanI vidhinI samAna ja che paraMtu ahIM dhyAna rAkhavA yogya e che ke zrAvakanA agiyAramA pauSadha vratanI ArAdhanA sAMsArika saMkalpathI nahIM mAtra karma nirjarA ane mokSa hetuthI thAya che. samyagadaSTi ke zramaNopAsaka AtmA jyAM sudhI sAMsArika javAbadArIono sarvathA tyAga na kare tyAM sudhI tenA jIvanamAM mokSalakSI ane saMsAralakSI baMne prakAranI pravRttio thatI rahe che. tethI samyagdaSTi evA abhayakumAranI A tapa ane vrata sAdhanA saMsAralakSI samajavI. dharmArAdhanAnA lakSya karAtAM pauSadhAdimAM sAMsArika saMkalpo karI zakAya nahIM. A sutranA teramA adhyayanamAM naMdamaNiyAre mithyAdaSTi thaI gayA pachI aTTama pauSadha karyo. te pAThamAM naMdamaNiyAra pauSadhanI samAna brahmacaryAdi niyamo dhAraNa karIne rahA, tevo ullekha che. zrI aMtagagasutranA trIjAvarganA AThamA adhyayanamAM devakI mAtAnI AThamA putranI prAptinI icchA pUrNa karavA zrI kRSNa devaArAdhanA mATe aTTama pauSadha karyo temAM pauSadhanI jema brahmacaryAdi niyamo dhAraNa karyA, tevo ullekha che. ahIM paNa abhayakumAre sAMsArika hetuthI ama pauSadha karyo che tethI tene paNa pauSadhanI samAna vidhi karI tema samajavuM. tethI prastuta sUtramAM zabda kauMsamAM rAkhyo che. deva dvArA dhAraNI rANInA dohadanI pUrti - 47 taeNaM se deve abhaeNaM kumAreNaM evaM vutte samANe haTThatuDe, abhayakumAraM evaM vayAsItumaNaM devANuppiyA ! suNivvuya-vIsatthe acchAhi / ahaM NaM tava cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvaMdohalaM viNemitti kaTu abhayassa kumArassa aMtiyAo paDiNikkhamai; paDiNikkhamittA uttarapurathimeNaM vebhArapavvae veuvviyasamugghAeNaM samohaNNai, samohaNNittA saMkhejjAI joyaNAidaMDa Nisirai jAvadoccaMpiveuvviyasamugghAeNaMsamohaNNai, samohaNNittA khippAmeva sagajjiyaM savijjuyaM saphusiyaM paMcavaNNamehaNiNAovasohiyaM divvaM pAusasiri viuvvei, viuvvittA jeNeva abhae kumAre teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA abhayaM kumAraM evaM vayAsI___ evaM khalu devANuppiyA ! mae tava piyaTThayAe sagajjiyA savijjuyA jAvadivvA pAusasirI viuvviyA, taM viNeu NaM devANuppiyA! tava cullamAuyA dhAriNI devI ayameyArUvaM akAladohalaM / bhAvArtha-tyArapachI abhayakumAranI A vAta sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayelA, te deve abhayakumArane Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghakumAra ) | 35 ] kahyuM- he devAnupriya! tame svastha thAo ane vizvAsa rAkho. huM(hamaNAM ja) tamArA nAnA mAtA dhAriNIdevInA A prakAranA dohadanI pUrti karuM chuM. A pramANe kahIne abhayakumAranI pAsethI nIkaLIne uttarapUrva dizAmAM (IzAna koNamAM) dUra vaibhAra parvata upara jaIne vaikriya samudyAta karI ane saMkhyAta yojana pramANavALo daMDa banAvyo yAvata bIjIvAra vaikriya samughAta karIne garjanAthI yukta, vijaLIthI yukta ane jalabinduothI yukta pAMcavarNavALA vAdaLAonA dhvanithI zobhita divyavarSA kALanI zobhA pragaTa karI; varSAkAlIna zobhA pragaTa karIne te deva abhayakumAranI samIpe Avyo ane A pramANe kahyuM he devAnupriya!meM tamArA pratyenI prItithI garjanAyukta, vijaLIyukta, jalabiMduothI yukta, paMcavarNI meghasamUhanA dhvanithI yukta yAvata divya varSAkAlIna zobhA pragaTa karI che. he devAnupriya ! tamArA nAnA mAtA dhAriNIdevI potAnA akAlameghanA dohadanI pUrti kare. 48 tae NaM se abhayakumAre tassa puvvasaMgaiyassa sohammakappavAsissa devassa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma haTTataDhe sayAo bhavaNAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNAmeva seNie rAyA teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva aMjalikaTTu evaM vayAsIevaM khalu tAo ! mama puvvasaMgaieNaM sohammakappavAsiNA deveNaM khippAmeva sagajjiyA savijjuyA saphusiyA paMcavaNNamehaNiNAovasohiyA divvA pAusasirI viuvviyA / taM viNeu NaM mama cullamAuyA dhAriNI devI akaaldohlN| bhAvArthaH- tyArapachI abhayakumAra te saudharmakalpavAsI pUrvanA mitra devanI A vAta sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne, harSita ane saMtuSTa thaIne potAnA bhavanamAMthI bahAra nIkaLIne zreNikarAjA samIpe AvyA, AvIne baMne hAtha joDIne A pramANe kahyuM- he tAta ! mArA pUrvabhavanA mitra saudharmakalpavAsI deve zIdhra garjanAyukta, vIjaLIyukta, jalabiMduothIyukta, pAMcavarNavALA vAdaLonI garjanAthI suzobhita divyavarSA kALanI zobhA pragaTa karI che. to have mArA nAnA mAtA dhAriNIdevI potAnA akAla dohadanI pUrti kare. 49 tae NaM se seNie rAyA abhayassa kumArassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma haTTatuTTha jAvakoDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA!rAyagiha NayaraM siMghADagatiyacaukka caccaracaummuhamahApahapahesu Asittasitta jAvasugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavadribhayaM kareha.karittA ya mama eyamANattiyaM paccappiNaha / tae NaM te koiMbiyapurisA jaavpccppinnNti| tae NaM se seNie rAyA doccaM pi koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! hayagayaraha-pavara johakaliyaM cAuraMgiNiM seNNaM saNNAheha, seyaNayaM ca gaMdhahatthi parikappeha / te vi taheva jAva paccappiNaMti / bhAvArtha - tyArapachI abhayakumAranI A vAta sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne zreNikarAjA harSita ane saMtuSTa thayA yAvat karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! zIghratAthI rAjagRha-nagaranA zRMgATaka(trikoNAkAra sthAno), trika(jyAM traNa rastA bhegA thatA hoya te mArga) catuSka (coka) ane cabUtarA, mahAmArgo, sAmAnya mArgo Adi sthAnomAM pANI chAMTo vAvatuM uttama sugaMdhathI Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 3 zrI zAtAdharmakathA sUtra sugaMdhita karIne gaMdhanI guTikA samAna karo ane te kArya thaI jAya eTale mane jANa karo. tyAra pachI te karmacArI puruSoe te kArya karI, rAjAne te kArya pUrNa thayAnI jANa karI. tyArapachI zreNikarAjAe bIjIvAra karmacArI puruSone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! zIghra uttama ghoDA, hAthI, ratha tathA zreSTha yoddhAo sahitanI caturaMgiNI senAne taiyAra karo ane secanaka nAmanA gaMdhahastIne taiyAra karo. te karmacArI puruSoe AjJApAlana karIne yAvatuM kArya saMpanna thayAnuM nivedana karyuM. 50 tae NaM se seNie rAyA jeNeva dhAriNI devI teNAmeva uvAgacchai uvAgacchittA dhAriNi devi evaM vayAsI- evaM khaluM devANuppie !sagajjiyA jAva pAusasirI pAubbhUyA, taM NaM tuma devANuppie ! eyaM akAladohalaM viNehi / bhAvArtha :- tyArapachI zreNika rAjAe dhAriNIdevI pAse AvIne, dhAriNIdevIne A pramANe kahyuM che devAnupriye! A pramANe tamArI abhilASA anusAra garjanAthI yukta yAvata varSAkAlIna zobhA pragaTa thaI che, tethI he devAnupriye ! tame tamArA akAla meghanA dohadane pUrNa karo. 51 taeNaM sA dhAriNI devI seNieNaM raNNA evaM vuttA samANI haTUtuTu, jeNAmeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai, aNupavisittA aMto aMteuraMsiNhAyA jAvavibhUsiyA kiM te- varapAyapattaNeura jAva AgAsaphaliyasamappabhaMaMsuyaMNiyatthA, seyaNayaM gaMdhahatthiduruDhA samANI amaramahiyapheNapuMjasaNNigAsAhiM seyacAmaravAlavIyaNIhiM vIijjamANI vIijjamANI saMpatthiyA / tae NaM se seNie rAyA pahAe jAva sassirIe hatthikhaMdhavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM caucAmarAhiM vIijjamANe dhAriNi devi piTThao annugcchi| bhAvArtha:- tyArapachI te dhAriNI devI zreNikarAjAnA A pramANe vacano sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thaine, snAnagRha hatuM, te tarapha AvyAM ane snAnagRhamAM praveza karIne aMtaHpuranI aMdara snAna karyuM. yAvata vibhUSita thayAM. vizeSa zuM kahevuM! - pagamAM jhAMjhara paheryA yAvatuM AkAza tathA sphaTika maNionI prabhA samAna arthAt nirmaLa zveta vastro dhAraNa karyA ane secanaka nAmanA gaMdhahasti para ArUDha thaIne amRtamaMthanathI utpanna thayelA phINanA samUha jevA zveta cAmarothI vajAtA dhAriNIdevIe prasthAna karyuM. tyArapachI zreNika rAjAe snAna karyuM thAva vizeSa zobhAthI zobhita te zreNika rAjA zreSTha gaMdhahati para savAra thaIne, koraMTa vRkSanA phUlonI mALAyukta chatra mastaka para dhAraNa karIne, cAra cAmarothI vIMjAtA, dhAriNIdevInI pAchaLa cAlyA. 52 taeNaMsA dhAriNI devI seNieNaMraNNA hatthikhaMdhavaragaeNaM piTuo piTuo samaNugammamANa maggA, hayagayarahapavasjohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDA mahayA bhaGa caDagasvaMdaparikkhittA savviDDIe savvajuIe jAva duMdubhiNigghosaNAiyaraveNaM rAyagihe Nagare sighADagatigacaukkacaccara jAvamahApahapahesuNagarajaNeNaM abhiNadijjamANI abhiNadijjamANI jeNAmeva vebhAragiripavvae teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA vebhAragirikaDagataDapAyamUle Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra, [ 37 ] ArAmesu ya ujjANesu ya kANaNesu ya vaNesu ya vaNasaMDesu yarukkhesu ya gucchesu ya gummesu ya, layAsu ya vallIsu yakaMdarAsu yadarIsuya cuMDhIsu yadahesu ya kacchesu ya NadIsu ya saMgamesu ya vivaraesu ya acchamANI ya pecchamANI ya majjamANI ya pattANi ya puSpANi ya phalANi ya pallavANi ya giNhamANI ya mANemANI ya agghAyamANI ya paribhuMjamANI ya paribhAemANI ya vebhAragiripAyamUledohalaM viNemANI savvao samaMtA AhiMDai / taeNadhAriNI devI viNIyadohalA saMpuNNadohalA saMpattadohalA jAyA yAvi hotthA / bhAvArtha:- tyArapachI zreSTha hAthI aMdha para ArUDha zreNika rAjA dhAriNIdevInI pAchaLa-pAchaLa cAlavA lAgyA. A rIte cAlatAM dhAriNI devI azva, gaja, ratha ane yoddhAothI yukta caturaMgiNI senAthI yukta subhaTonA samUhathI gherAyelA, saMpUrNa samRddhi, saMpUrNa yuti yAvatuM duMdubhi Adi vAMjitronA nAda sahita rAjagRhanagaranA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara tathA rAjamArgo upara nAgariko dvArA abhinaMdita thatAM vaibhAragiri parvata samIpe AvyAM ane vaibhAragirinA kaTakataTa-taLeTInA krIDAsthAna rU5 bagIcAo, phaLa-phUlathI samRddha udyAno, kAnano sAmAnya vRkSa yukta vano, nagarathI dUravartI vano, eka jAtinA vRkSa samUhavALA vanakhaMDo, vRkSo, vRtAkI AdinA guccho, vAMsanI jhADI rU5 gulmo, latAmaMDapo, nAgaravelAdinI vallIo, guphAo, bakholo, cUMDI(khodayA vinA svAbhAvika rUpe banelI taLAvaDIo) hRda-dharAo kovokaLA, nadIo, nadInA saMgama sthAno, guphAo vagere sthAno pAse UbhI rahetI, tyAMnA dazyo jotI, snAna karatI, patra, phulo, phaLo ane kaMpaLone grahaNa karatI, tenA sparzajanya sukhane mANatI, puSpAdinI suvAsa letI, phaLAdine khAtI-khavaDAvatI vaibhAragirinI taLeTImAM potAnA dohadane pUrNa karatI cAre bAju pharavA lAgI. A rIte dhAriNI devIe potAno dohada pUrNa karyo, potAno dohada saMpUrNa karyo ane potAnA dohadane saMpanna karyo. 53 tae NaM sA dhAriNI devI seyaNayagaMdhahatthi durUDhA samANI seNieNaM hatthikhaMdhavaragaeNaM piTuo samaNugammamANamaggA hayagaya jAva raveNaM jeNeva rAyagihe Nagare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA rAyagihe NagaraM majjhamajheNaM jeNAmeNa sae bhavaNe teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA viulAI mANussAI bhogabhogAI paccaNubhavamANI viharai / bhAvArthaH- tyArapachI secanaka nAmanA gaMdhahasti para ArUDha thayelI, zreSTha hAthInA skaMdha para savAra thaine zreNika rAjA jenI pAchaLa cAlI rahyA che, tevI azva, hAthI, ratha vagerethI gherAyelI te dhAriNI devI rAjagRha nagara samIpe AvI ane rAjaguha nagara madhye thaIne potAnA mahelamAM AvI, AvIne manuSyasaMbaMdhI vipula bhogo bhogavatI rahevA lAgI. 54 tae NaM se abhayakumAre jeNAmeva posahasAlA teNAmeNa uvAgacchai, uvAgacchaittA puvvasaMgaiyaM devaM sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA paDivisajjei / taeNaM se deve sagajjiyaM paMcavaNNaM mahovasohiyaM divvaM pAusasiriM paDisAharai, paDisAharittA jAmeva disiM pAubbhUe, tAmeva disiM pddige| bhAvArtha:- tyArapachI te abhayakumAra pauSadhazALAmAM AvyA ane pUrvanAmitra devanA satkAra sanmAnAdi Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra karI tene vidAya karyA. tyArapachI te deve garjanAthI yukta paMcaraMgI meghothI suzobhita divya varSAkAlIna zobhAne sameTI lIdhI ane je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM pAcho pharyo arthAt svasthAne gayo. 55 tae NaM sA dhAriNI devI taMsi akAladohalaMsi viNIyaMsi saMmANiyadohalA tassa gabbhassa aNukaMpaNaTThAe jayaM ciTThai, jayaM Asayai, jayaM suvai; AhAraM pi ya NaM AhAremANI NAitittaM NAikaDuyaM NAikasAyaM NAiaMbilaM NAimahuraM jaM tassa gabbhassa hiyaM miyaM patthayaM meya jAte ya bahAra AhAremALI, gAvita, bAsoya, bAveLa, khAmoda, khADmaya, NAiparittAsaM, vavagayaciMtA-soya-moha - bhakparittAsA uu-bhajjamANa-suhehiM bhoyaNa-cchAyaNagaMdha-mallAlaMkArehiM taM gabdhaM suhaMsuheNaM parivahai / 38 bhAvArtha:- tyArapachI te dhAriNIdevI potAnA akAladohadanI pUrti thayA pachI sanmAnita dohadA thaine te garbhanI anukaMpAthI yatanA--sAvadhAnIpUrvaka UbhI rahevA lAgI, yatanAthI besavA lAgI ane yatanApUrvaka zayana karavA lAgI; adhika tIkho na hoya, adhika kaDavo na hoya, adhika kasAyelo na hoya, adhika khATo na hoya, adhika mITho paNa na hoya, deza kAlane yogya, garbha mATe hitakArI, bahu parimita ane paththarUpa AhAra karavA lAgI; atyaMta ciMtA, ati zoka, ati dainya, atimoha, atibhaya, ati paritrAsa na karatAM; ciMtA, zoka, dainya, moha, bhaya ane trAsathI rahita thaIne; sukhaprada bhojana, vastra, gaMdha, mAlA ane alaMkAra AdithI sukhapUrvaka te garbhanuM vahana karavA lAgI. meghakumArano janma ane janma mahotsava : 56 tae NaM sA dhAriNI devI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM addhamANaM rAiMdiyANaM viikkaMtANaM addharattakAlasamayaMsi sukumAlapANipAyaM jAva savvaMgasuMdaraM dArayaM payAyA / bhAvArtha :- tyArapachI te dhAriNIdevIe paripUrNa navamAsa ane sADA sAta rAtri-divasa vyatIta thayA tyAre ardharAtri(madhya rAtri)nA samaye, atyaMta komala hAtha-pagavALA yAvat sarvAMga suMdara putrane janma Apyo. 57 tae NaM tAo aMgapaDiyAriyAo dhAriNi deviM NavaNhaM mAsANaM jAvadArayaM payAyaM pAsaMti, pAsittA sigghaM turiyaM cavalaM veiyaM, jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA seNiyaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveti, vaddhAvittA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTu evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! dhAriNI devI NavaNhaM mAsANaM jAvadAragaM payAyA / taM NaM amhe devANuppiyANaM piyaM Nivedemo, piyaM bhe bhavau / bhAvArtha - tyAre(dhAriNIdevIe putrane janma Apyo te samaye) aMgaparicArikAo zIghra, tvarita, capaLa vegavALI gatithI zreNika rAjA pAse AvI ane zreNikarAjAne jaya-vijayanA zabdathI vadhAvIne hAtha joDIne, mastaka para Avartana karIne, aMjalI karIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! dhAriNIdevIe navamAsa pUrNa thatA yAvat putrane janma Apyo che, ame Apa devAnupriyane A priya samAcAranuM nivedana karIe chIe. te Apane priya thAo. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--1: meghakumAra [ 39 ] 58 tae NaM se seNie rAyA tAsiM aMgapaDiyAriyANaM aMtie eyamaDhe soccA Nisamma haTTatuTThA tAo aMgapaDiyAriyAo mahurehiM vayaNehi viuleNa ya puppha-gaMdhamallAlaMkAreNaM sakkArei, sammANei, sakkArittA sammANittA matthayadhoyAo karei, puttANuputtiyaM vittiM kappei, kappittA paDivisajjei / bhAvArtha:- tyArapachI zreNikarAjA te dAsIo pAsethI A vAta sAMbhaLI ane hRdayamAM dhAraNa karIne hRSTa-tuSTa thayA. temaNe te dAsIono madhura vacanothI tathA puSkaLa puSpo, gaMdhamAlAo ane AbhUSaNothI satkAra sanmAna karIne, teonA mastaka dhoIne arthAt dAsIpaNAthI mukta karIne teonA putra, pautra AdinI lAMbI paMraparA sudhI cAle tevI AjIvikA karI ApI ane teone vidAya ApI. 59 tae NaM se seNie rAyA (paccUsakAlasamayaMsi) koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! rAyagihaM NagaraM Asiya jAva parigIyaM kareha kAraveha ya, cAragaparisohaNaM kareha, karittA mANummANa vaddhaNaM kareha, karittA eyamANattiyaM paccappiNaha; jAvapaccappiNati / bhAvArtha:- tyArapachI zreNikarAjAe(prAtaHkAlanA samaye) karmacArI puruSone bolAvyA ane Adeza Apyo ke- he devAnupriyo ! zIghratAthI rAjagRha nagaramAM sugaMdhita jalano chaMTakAva karo yAvatuM sarvatra maMgalagAna karAvo. kedIone mukta karo, tola mApanI vRddhi karo. mArI AjJA pramANe kArya karI te kArya pUrNa thaI gayAnA samAcAra Apo yAvat kauTuMbika puruSoe te kArya karI zreNika rAjAne te samAcAra ApyA. 60 taeNaM se seNierAyA aTThArasaseNIppaseNIo sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gacchaha gaMtubbhe devANuppiyA!rAyagihe ya abhitarabAhirie ussukkaM ukkaraM abhaDappavesaM adaMDima kudaMDimaM adharimaMadhAraNijjaMaNuddhayamuiMgaM amilAyamalladAmaMgaNiyAvaraNADaijjakaliyaM aNegatAlAyarANucariyaM pamuiyapakkIliyAbhirAmaM jahArihaM dasadevasiyaM ThiivaDiyaM kareha kAraveha ya, karittA eyamANattiyaM pccppinnh| tevitaheva kareMti, karittA taheva pccppinnNti| bhAvArtha - tyAra pachI zreNika rAjAe kuMbhakAra vagere jAtirUpa aDhArazreNI, prazreNIone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! tame jAo ane dasa divasa sudhI rAjagRhanagaranI aMdara ane bahAra arthAt saMpUrNa rAjyane kara mukta karo arthAt kharIda-veMcANa upara tathA jakAtanAkA upara levAtA zulka(Teksa)ne baMdha karo; ghara-khetara vagere saMpatti upara levAtA karane baMdha karo. prajAjanonA gharomAM dharapakaDa ke tapAsa mATe rAjya karmacArIono praveza baMdha karo; aparAdhI prajAjano pAsethI daMDarUpe rakama ane aparAdhI rAjya karmacArIo pAsethI kudaMDa-daMDarUpe vasUla karAtI rakama levI nahIM; rAjadeNA mApha karavAmAM Ave; koI karajadAra rahe nahIM eTale ke rAjya taraphathI badhAnA RNa cukavAya jAya; koI navA karajadAra bane nahIM eTale ke jene dhananI jarUra hoya tene rAja khajAnAmAMthI dhana ApavAmAM Ave; te sivAya samasta nagarImAM vAdana kalAkAro vAdanavidhi pramANe mRdaMgonuM vAdana kare; tAjA puSponI mALAonA toraNo baMdhAvavAmAM Ave; gaNikAo, naTapuruSo potAnI kalA batAve; tAla ApanArAo nRtya samaye tAla ApatA rahe; loko nRtyAdithI harSita banI krIDA kare, A pramANe dasa divasa sudhI putra janmotsava mATenI yogya sarva Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 40 zrI jJAtAdharmakathA sUtra vidhio pUrNa karo-karAvo ane kArya thaI jAya tenI khabara Apo. zreNika rAjAno A Adeza sAMbhaLIne teoe te pramANe karIne rAjAne kAma thaI gayAnI jANa karI. 61 tae NaM seNie rAyA bAhiriyAe uvaTThANasAlAe sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisaNNe saiehi ya sAhassiehi yasayasAhassiehi ya jAehiM dAehiM bhAehiMdalayamANe dalayamANe paDicchemANe-paDicchemANe evaM caNaM viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI zreNikarAjA bahAranI upasthAnazAlA(sabhA bhavana)mAM pUrva tarapha mukha rAkhIne zreSTha siMhAsana para beThA ane janmadinanI khuzAlImAM seMkaDo, hajAro ane lAkhonI kiMmatanA dravya samUha vAcakone, mitra-parijanone tathA kuTuMbIone dAna-bhAga vagere rUpe ApavA lAgyA ane harSAnumodanarUpa bheTano svIkAra karavA lAgyA. 62 taeNaM tassadAragassa ammApiyaro paDhame divase jAyakammaM kareMti, karittA biiyadivase jAgariyaM kareMti, taiyadivase caMdasUradaMsaNiyaM kAreMti / evAmeva nivvatte asuijAyakammakaraNe saMpatte bArasAhedivase viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDArvati, uvakkhaDAvittA mittaNAiNiyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM balaM ca bahave gaNaNAyagadaMDaNAyaga jAva AmaMtei / tao pacchA vhAyA jAvasavvAlaMkAravibhUsiyA mahaimahAlayaMsi bhoyaNamaMDavaMsitaM viulaMasaNaMpANaMkhAimaM sAimaM mittaNAi jAvasaddhiM AsAemANA visAemANA paribhAemANA paribhuMjemANA evaM ca NaM viharai / jimiyabhuttuttarAgayA vi yaNaM samANA AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA taM miktanAi niyaga sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNaM, balaM ca bahave gaNaNAyaga jAvasaMdhivAle viuleNaM puppha-gaMdhamallAlaMkAreNaM sakkAreMti, sammANeti, sakkArettA sammANettA evaM vayAsI- jamhA NaM amhaM imassa dAragassa gabbhatthassa ceva samANassa akAlamehesu dohale pAubbhUe, 'taM hou NaM amhaM dArae mehe nAmeNaM / ' taeNaM tassa dAragassa ammApiyaro ayameyArUvaM goNNaM guNaNipphaNNaM nAmadheja kareMti 'mehA' tti / bhAvArtha:- tyAra pachI te bALakanA mAtA-pitAe pahelA divase jAtakarma karyuM, bIjA divase rAtri jAgaraNa karyuM, trIjA divase caMdra-sUryanA darzana karAvyA; A rIte azuci jAta karmanI kriyA pUrNa thayA pachI bAramA divase vipula pramANamAM AhAra, pANI, mevA ane mukhavAsAdi cAre prakAranA AhAra taiyAra karAvIne mitrajano, baMdhu Adi jJAtijano putrAdi nijakajano, kAkAdi svajano, zvasurAdi saMbaMdhIjano, dAsAdi parijano, senAo, ghaNA sAmaMta rAjAo, gaNanAyako, daMDanAyako vagerene AmaMtraNa ApyuM. tyAra pachI rAjA-rANI snAna karIne yAvata samasta alaMkArothI vibhUSita thaIne, pachI ghaNA vizALa bhojanamaMDapamAM azana, pAna, khAdima ane svAdima A cAra prakAranA bhojanane mitra, jJAtijano Adi sAthe AsvAdana, vizeSa AsvAdana, paraspara vibhAjana ane paribhoga karatAM vicaravAM lAgyAM. A pramANe bhojana karyA pachI teoe zuddha jalathI kogaLA karyA, hAtha-mukha dhoIne svaccha ane Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghakumAra ) [ 41 ] pavitra thayA, pachI te mitra, jJAtijano, nijaka, svajana, saMbaMdhIjana, parijana vagere tathA gaNanAyaka vagereno vipula vastra, gaMdha, mAlA ane alaMkArothI satkAra karyo, sanmAna karyu; satkAra sanmAna karIne A pramANe kahyuM ke- amAro A putra jyAre garbhamAM hato, tyAre mAtAne akAlamegha saMbaMdhI dohada thayo hato. tethI amArA A putranuM nAma meghakumAra rAkhIe chIe. e pramANe kahIne mAtA-pitAe(bALakanuM) guNaniSpanna nAma mezakumAra rAkhyuM. 63 taeNaM se mehakumAra paMcadhAIpariggahie, taMjahA-khIradhAIe, maMDaNadhAIe, majjaNadhAIe, kIlAvaNadhAIe, aMkadhAIe / aNNAhiM ca bahUhiM khujjAhiM cilAiyAhiM vAmaNi-vaDabhi babbasbiusijoNiyAhiM palhaviyaIsiNiya, dhorugiNi-lAsiyalausiyadamilisiMhali ArabipuliMdi-pakkaNi bahalimuruMDisabaspiArasIhiM NANAdesIhi videsaparimaMDiyAhiM iMgiya ciMtiyapatthiyAviyANiyAhiM sadesanevatthagahiya-vesAhiM niuNakusalAhiM viNIyAhiM ceDiyA- cakkavAla-varisadhara-kaMcuijja-mahattaraga-vaMda-parikkhitte hatthAo hatthaM sAharejjamANe, aMkAo aMkaM paribhujjamANe, parigijjamANe, cAlijjamANe, uvalAlijjamANe, rammaMsi maNikoTTima- talaMsi parigijjamANe parigijjamANe NivvAya-NivvAghAyaMsi girikaMdaramallINe va caMpaga- pAyave suhaMsuheNaM vaDDai / tae NaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro aNupuvveNaM nAmakaraNaM ca pajjemaNagaM ca evaM caMkamaNagaM ca colovaNayaM ca mahayA-mahayA iDDI-sakkAra-samudaeNaM kariMsu / bhAvArtha - tyArapachI (nAma karaNa pachI) pAMca dhAyamAtAo meghakumAranuM pAlana-poSaNa karavA lAgI. te pAMca dhAyamAtAo A pramANe che- (1) dUdha pIvaDAvanArI (2) vastrAbhUSaNa paherAvanArI (3) snAna karAvanArI (4) ramADanArI (5) khoLAmAM lenArI. te sivAya anya aneka dAsIo- (1) kunja(kubaDI) (2) cilAta-kirAta nAmaka anAryadezanI (3) vAmana (ThIMgaNI) (4) vaDabhI (moTA peTavALI) (5) barbarIbarbara dezanI (6) bakuzikA-bakuza dezanI (7) yonikA-yonaka dezanI (8) palhavika dezanI (9) IzAnika dezanI (10) dhorukina dezanI (11) lhAsaka dezanI (12) lakuza dezanI (13) draviDa dezanI (14) siMhala dezanI (15) araba dezanI (1) puliMda dezanI (17) pakakaNa dezanI (18) bAhala dezanI (19) murunDa dezanI (20) zabara dezanI (21) pArasa dezanI. A pramANe kunjA Adi traNa zarIrAkRtithI sUcita dAsIo ane 18 dezanI dAsIo, vividha dezonI hovA chatAM paradezane arthAt rAjagRhanagarane suzobhita karanArI, ceSTAone, vicArone, abhiprAyane jANanArI, potapotAnA dezanA vezane dhAraNa karanArI, svakAryamAM nipuNa ane kuzaLa, vinayavAna paradezI dAsIo; ceTikA cakravAla-svadezI dAsI samUha; aMtaHpuranI rakSA mATe niyukta varSadharo; rANIvAsamAM rahetA vRddha kaMcukIo ane aMtaHpuranA kAryanI ciMtA karanArA mahattarakothI vIMTaLAyelo(te meghakumAra) eka hAthathI bIjA hAthamAM pharato, eka khoLAmAMthI bIjA khoLa mAM sukhAnubhava karato, hAlaraDA gAIne phularAvAto, AMgaLI pakaDIne calAvAto, ramakaDAthI ramADAto, ramaNIya maNijaDita bhUmi para ramato, vAyu ane ThaMDI vagerenA vyAghAtathI rahita evI parvatanI guphAmAM rahelA caMpaka vRkSanI jema te sukhapUrvaka vadhavA lAgyo, dhIme-dhIme te moTo thavA lAgyo. tyAra pachI te meghakumAranA mAtApitAe anukramathI nAmakaraNa, annaprAzana (jamatA zIkhavADavuM) Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 | zrI zAtAdharmakathA sUtra caMkramaNa(cAlatA zIkhavADavuM), cUlAkarma-muMDana (bALamovALA utarAvavA) vagere kAryo mahARddhipUrvaka ane satkAra samAraMbha sAthe saMpanna karyA. vivecana : prastuta sUtromAM meghakumAranA janmotsava pachI tenI paripAlanA saMbaMdhI varNana che. cAlatA zIkhavuM, khAtA zIkhavuM vagere bALakanI pratyeka kriyA mAtA-pitA mATe utsava rUpa hoya che. A utsava samaye mAtA-pitA aneka lokone AmaMtraNa Ape che ane AmaMtritono satkAra kare che, vipula pramANamAM bheTa sogAda ApI sanmAna kare che. tenuM varNana A sUtromAM darzAvAyuM che. dhAyamAtA :- mAtAnI jema bALakanuM pAlana kare te dhAtrI (dhAyamAtA) kahevAya che. rAjakuLomAM bALa rAjakuMvarane dUdha pIvaDAvavuM, snAna karAvavuM vagere bhinna-bhinna kriyAo mATe dhAyamAtA rAkhavAmAM AvatI hatI. pAMca prakAranI dhAtrInA nAma tathA kArya sUtrArthathI spaSTa che. vyAkhyAnusAra te pAMca prakAranI dhAtrInA "kAraNa ane karaNa'nA be-be bheda che. jema ke kSIradhAtrI bALakane dUdha pIvaDAve che, te kAraNadhAtrI kahevAya che. te bImAra hoya tyAre bALakane anya dhAtrI dUdha pIvaDAve tyAre te karaNa dhAtrI kahevAya che. kSIradhAtrInI jema anya cAre dhAtrInA paNa be-be prakAra samajI levA. bhaviSyamAM rAjakaMvara moTo thaine deza-videzanA kArya sahelAIthI siddha karI zake te mATe tathA bacapaNathI ja badhA dezonA AcAra-vicAra, raheNIkaraNI, bhASA, paheravezathI bALaka mAhitagAra thAya te hetuthI bALakanA uchera mATe potAnA dezanI ane anya judA-judA dezonI dAsIo rAkhavAmAM AvatI hatI. sUtramAM svadezanI dAsIo mATe ceTikA zabdano prayoga thayo che. meghakumArano zikSaNa kALaH64 tae NaM taM mehakumAraM ammApiyaro sAiregaTThavAsajAyagaM ceva sohaNaMsi tihikaraNamuhurtasikalAyariyassa uvarNeti / taeNaMsekalAyarie mehaMkumAraM lehAiyAogaNiyappahANAo sauNaruyapajjavasANAo bAvattari kalAo suttao ya atthao ya karaNao ya sehAvei, virahaveA taM nahIM () teEUR (ra) Liye (3) rUva (4) khaTTa (6) gaLI (6) vAkya (7) saragave (8) polara () samatAd (20) nUrya (22) nAvAyaM (22) pAsa (23) aThThAvavuM (24) porevaM (4) rAmaTTiya (26) ahiM (27) pArdi (28) vihiM (2) vilevaNavihiM (20) sayaNavihiM (21) ajja (22) paheliyaM (23) mAgahiyaM (24) gAha (ra) gIpha (ra6) sita (ra7) hirapaLajuti (28) suvaMlutti (ra6) guuLavutti (30) AbharaNavihiM (31) taruNIpaDikammaM (32) IthilakkhaNaM (33) purisa lakkhaNaM (34) havela (31) citta (36) gotava (rU7) zulkata (28) chattadgi (26) vaMDatai (40) latAM (42) rnistha (2) kAgaNilakkhaNaM (43) vatthuvijja (44) khaMdhAramANaM (45) NagaramANaM (46) vUha (47) Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: ethakumAra paDivUha (48) cAraM (49) paricAraM (50) cakkavUhaM (51) garulavUha (52) sagaDavUha (rU) guddha (4) zizuddha (6) guddhAtinuddha (16) aguiddha (7) mujhuiddha (18) bAhujuddhaM (59) layAjuddhaM (60) IsatthaM (61) charuppavAyaM (62) dhaNuvveyaM (63) hiraNNapAgaM (64) suvaivAra () suheluM (66) vaNeluM (67) gAriyAdheluM (68) pattazkendra (66) (70) nIva (72) fNanI (72) sa3mati bhAvArthaH- tyAra pachI meghakumAra jyAre kaMIka adhika AThavarSano thayo tyAre mAtApitAe zubhatithi, karaNa ane muhUrtamAM kalAcAryanI pAse tene bhaNavA besADyo. tyAra pachI te kalAcArye meghakumArane gaNita jemAM pradhAna che evI lekhanakalA Adi zakuniruta sudhInI boMtera kaLAo sUtrathI, arthathI ane prayogathI siddha karAvI tathA zIkhavADI. te A pramANe che (1) lekhana (2) gaNita (3) maNi-vastra vageremAM citra kotaravA rUpa, rUpa kaLA athavA rUpa parivartana kaLA (4) nATaya kaLA (5) gIta kaLA (6) vAdha-vAjiMtro vagADavAnI kaLA (7) svara vijJAnagItamAM paja, RSabha Adi svaronuM jJAna thavuM (8) puSkara- mRdaMga Adi vAjiMtro banAvavAnI kaLA (9) samAnatAla- gIta vagareno pramANakAla sama che ke viSama tenuM jJAna thavuM (10) ta- jugAra ramavAnI kaLA (11) janavAda- vAda-vivAdamAM kuzaLatA prApta thavI (12) pAsaka kaLA- pAsA nAkhIne ramavAmAM nipuNatA (13) aSTApada- copATa ramavI (14) nagaranI rakSA karavI (15) daga-mRtikA - pANI ane mATInA saMyogathI vastunuM nirmANa karavuM arthAt kuMbhAra kaLA (16) dhAnya niSpanna karavAnI kaLA (17) pAnavidhi- pANI Adi peya padArthone banAvavA, pANIne saMskArita karavuM arthAt zuddha karavuM ke garama karavuM vagere (18) vastravidhi-vastro banAvavA, sIvavA, paheravAnI vidhi (19) vilepana-caMdana Adi vilepana yogya dravyo banAvavA tathA tene lagADavAnI vidhi jANavI (20) zayana vidhi- pathArI pAtharavI tathA zayana vidhi jANavI (21) AryA chaMdane jANavo tathA AryA chaMdamAM racanA karavI (rara) prahelikA- ukhANA banAvavA (23) mAgadhI bhASAmAM gAthAonI racanA karavI (24) prAkRta bhASAmAM gAthA banAvavI (25) gItikA chaMdane jANavo tathA gItikA chaMdamAM racanA karavI athavA pUrvArdhanI jema uttarAddhanI racanA karI zlokapUrti karavI (rada) zloka- anuSTrapa chaMda jANavo tathA anuNupa chaMdamAM racanA karavI (27) cAMdI banAvavAnI vidhi jANavI (28) suvarNa banAvavAnI vidhi (ra9) suvarNa AdinuM cUrNa karI temAM judA judA padArthonuM mizraNa karavAnI vidhi (30) AbhUSaNo banAvavAnI tathA paheravAnI vidhi (31) taruNI parikarmastrIonA sauMdarya prasAdhano jANavA (32) strInA lakSaNo jANavA (33) puruSonA lakSaNo jANavA (34) ghoDAnA lakSaNo jANavA (35) hAthInA lakSaNo jANavA (36) gAya-baLadanA lakSaNo jANavA (37) kUkaDAnA lakSaNo jANavA (38) chatranA lakSaNo jANavA (39) daMDanA lakSaNo jANavA (40) khaganA lakSaNo jANavA (41) maNinA lakSaNo jANavA (42) kAkaNI ratnanA lakSaNo jANavA (43) vAstuzAstra- makAna, dukAna, ImArato AdinA sthAna, AkAra vageranA zubhAzubhanI jANakArI (44) skaMdhAvarasenAnI chAvaNIonuM pramANa Adi jANavuM (45) navA nagaranuM pramANa Adi jANavuM (46) vyuharacanA (47) zatrunI bRha racanA sAme pratibRhanI racanA karavI (48) cAra- sainya saMcAlana karavuM athavA caMdra-sUrya Adi jyotiSI vimAnonI gati viSayaka jANakArI (49) praticAra- zatrusenAnI sAme potAnI senAne calAvavI athavA sUrya-caMdranI gatinA AdhAre ISTa-aniSTa phaLa viSayaka jANakArI. (50) cakranA AkAramAM bRha-moracAnI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra racanA karavI (51) garuDanA AkAramAM bRha-moracAnI racanA karavI (para) zakaTanA AkAramAM bRhamoracAnI racanA karavI (53) sAmAnya yuddha karavuM (54) vizeSa yuddha karavuM (55) atyaMta bhayAnaka yuddha karavuM (pa6) lAkaDIthI yuddha karavuM (57) muSTi yuddha (58) bAhu yuddha (59) latAo dvArA yuddha karavuM (so) Isatya- thoDAnuM ghaNuM ane ghaNAnuM thoDuM lazkara banAvavAnI kaLA (1) khaganI mUTha banAvavAnI kaLA (2) dhanurvidyAmAM nipuNatA (3) hiraNyapAka- cAMdI dvArA rasAyaNo banAvavAnI kaLA (64) suvarNapAkasuvarNa dvArA rasAyaNo banAvavAnI kaLA (5) sUtra kheDa- sUtara banAvavAnI kaLA athavA sUtara-dorI AdithI ramavAnI kaLA (6) khetara kheDavuM athavA goLa-goLa paribhramaNa karavAnI kaLA (7) nAlikA kheDa- kamaLanI nALanuM chedana karavuM athavA nAlikA khela- ISTa siddhinA abhAvamAM viparIta rUpe pAsA pheMkavA (68) patraccheda- eka sAthe ekaso ATha pAnanI vaccethI koI paNa eka pAna chedavuM (69) kaDA-kuMDala AdinuM chedana karavuM (70) mRta-mUcchita thayelAne sajIvana karavA (71) jIvitane mRta tulya karavA athavA suvarNa Adi bhasmane pharIthI suvarNanuM rUpa ApavuM (72) zakunita- kAgaDA-ghuvaDa Adi pakSIonI bhASA jANavI ane teonA avAja parathI zubhAzubha phaLa jANavuM. 65 tae NaM se kalAyarie mehaM kumAraM lehAiyAo gaNiyappahANAo sauNiruyapajjavasANAo bAvattari kalAo suttao ya atthao ya karaNao ya sihAvei, sikkhAvei, sihAvettA sikkhAvettA ammApiUNaM uvnnei| tae NaM mehassa kumArassa ammApiyaro taM kalAyariyaM mahurehiM vayaNehiM viuleNaM vatthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkAreMti, sammANeti, sakkAritA sammANittA viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalayaMti, dalaittA pddivisjjeti| bhAvArtha - tyArapachI te kalAcArya meghakumArane gaNita pradhAna lekhanathI laIne zakuniruta parvatanI 7ra kalAo sutra(mulapATha)thI, arthathI ane prayogathI siddha karAvI tathA zikhavADI, siddha karAvIne zikhavADIne mAtA-pitAnI pAse laI AvyA. tyAre meghakumAranA mAtA-pitAe te kalAcAryano madhura vacanothI tathA vipula vastra, sugaMdhI padArtha, mALA ane alaMkArothI satkAra karyo, sanmAna karyuM; satkAra-sanmAna karIne jIvikAne yogya vipula prItidAna ApyuM, prItidAna ApIne teone vidAya karyA. 66 tae NaM mehe kumAre bAvattarikalApaMDie NavaMgasuttapaDibohie aTThArasa-vihippagAradesIbhAsAvisArae gIyaraI gaMdhavvaNaTTakusale hayajohI gayajohI rahajohI bAhujohI bAhuppamaddI alaMbhogasamatthe sAhasie viyAlacArI jAe yAvi hotthA / bhAvArtha - tyAre meghakumAra botera kalAomAM pAraMgata thaI gayo. tenA nava aMga-be kAna, be netra, be nAsikA, jIbha, tvacA ane mana, je bAlyAvasthAmAM suSupta hatA, avyakta cetanAvALA hatA, te jAgRta thaI gayA arthAt meghakumAra yuvAna thaI gayo. te aDhAra prakAranI dezI bhASAomAM kuzala thaI gayo, gaMdharvanI jema saMgIta ane nRtyamAM kuzala thaI gayo. te azvayuddha, rathayuddha ane bAyuddhamAM nipuNa banI gayo, potAnA bAhuothI vipakSIonuM mardana karavAmAM samartha thaI gayo. bhoga bhogavavAnuM sAmarthya tenAmAM AvI gayuM. sAhasI (hiMmatavAna) vikAlacArI-ardha rAtrie vicaraNa karavA yogya eTale nirbhaya banI gayo. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: pezakumAra 45 | vivecanaH prastuta sUtromAM meghakumAranA kaLA zikSaNanA mAdhyame puruSonI 7ra kaLAonA nAmano nirdeza che. A kaLAo jIvananA pratyeka kSetrane sparze che. temAM zArIrika, mAnasika, bauddhika vikAsanI kSamatA rahelI che. temAM gIta, nRtya jevA manoraMjananA viSayo, kArIgarI saMbaMdhI samasta zAkhAo, yuddha saMbaMdhI sarva vigato, gaNitAdi sarva viSaya temAM samAviSTa che. Agama sAhityamAM zrI aMtagaDasUtra, zrI anuttaraupapAtika sUtra, samavAyAMga sUtra, aupapAtika sUtra tathA A jJAtAdharmakathAMga sUtramAM 72 kaLAonA nAmanirdeza che. pAMce AgamamAM 72 saMkhyA samAna che paraMtu tenA nAma ane kramamAM bhinnatA jovA maLe che. zrI aMtagaDasUtra ane samavAyAMgasUtramAM samAna pATha che tathA zrI anuttaropapAtikasUtra ane zrI jJAtAsUtramAM samAna pATha che. meghakumAranuM pANigrahaNaH67 tae NaM tassa mehakumArassa ammApiyaro mehaM kumAraM bAvattarikalApaMDiyaM jAva viyAlacArI jAyaM pAsaMti pAsittA aTTha pAsAyavaDisae kAraiti abbhuggayamUsiya-pahasie viva maNi-kaNagarayaNa-bhatticitte vAuddhayavijaya-vejayaMtI-paDAga-chattAicchattakalie tuMge gagaNatalamabhilaMghamANasihare jAlaMtararayaNapaMjarummilliyavva maNikaNagathUbhiyAe viyasiyasayapattapuMDarIetilayarayaNaddhacaMdaccie NANAmaNimayadAmAlaMkie aMto bahiM casaNhe tavaNijja ruilavAluyApatthare suhaphAse sassirIyarUve pAsAIe darisaNijje abhirUve paDirUve / bhAvArtha - tyArapachI meghakumAranA mAtA-pitAe meghakumArane boMtera kalAomAM pAraMgata thAva vikAlacArI thayelo joIne (temanA mATe) ATha uttama prAsAda mahela taiyAra karAvyA. te mahelo ghaNA UMcA hatA. potAnI ujjavala kAMtinA samUhathI hasatA hoya tevuM pratIta thatuM hatuM, maNi, suvarNa ane ratnonI racanAthI vicitra hatA, vAyuthI pharakatI ane vijayane sucita kanArI vaijayaMtI patAkAothI tathA chatrAtichatra (chatra upara rahelA chatro)thI yukta hatA. te eTalA UMcA hatA ke tenA zikhara AkAzatalanuM ullaMghana karatA hoya, tevuM lAgatuM hatuM. tenA jharUkhAomAM vacce ratno jaDelA hatA tethI te ratnanA pAMjarA jevA lAgatA hatA. temAM maNi ane suvarNanI stupikAo-nAnA zikharo hatA. tenA upara vikasita ekaso patravALA paMDarIka kamaLo citrita hatA. A mahelo ardha caMdrAkAra tilaka ratnothI zobhatA hatA. vividha prakAranI maNimaya mALAothI te alaMkRta hatA. te aMdara ane bahArathI camakatA hatA. tenA AMgaNAmAM suvarNamaya retI pAtharelI hatI. te sukhadAyI sparzavALA, zrIsaMpanna, jonArAnA cittane prasanna karanArA, darzanIya, suMdara, pratirUpa ane atyaMta manohara hatA. 68 egacaNaMmahaMbhavaNaMkAraiti-aNegakhaMbhasayasaNNiviTuMlIlaTThiyasAlabhaMjiyAgaMabbhuggaya sukaya-vairaveiyA-toraNa-vararaiksAlabhaMjiyA-susiliTTha-visiThThalaThThasaMThiya-pasattha veruliya khaMbhaNANAmaNikaNagarayaNakhaciyaujjalaMbahusamasuvibhattaNiciyaramaNijjabhUmibhAgaMIhAmiya jAvabhatticittaM khaMbhuggayavaira-veiyAparigayAbhirAmaM vijjAharajamala juyalajuttaM piva accIsahassamAlaNIyaM rUvagasahassakaliyaM bhisamANaM bhibbhisamANa cakkhulloyaNalesaM suhaphAsaM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra sassirIyarUvaM kaMcaNarayaNathUbhiyAgaM NANAviha-paMcavaNNaghaMTApaDAga-parimaMDiyaggasiharaM dhavalamarIcikavayaM viNimmuyaMta lAulloiyamahiyaM jAvagaMdhavaTTibhUyaM; pAsAIyaMdarisaNijjaM abhirUvaM paDirUvaM / bhAvArtha:- bIjuM eka vizALa bhavana meghakumAra mATe taiyAra karAvyuM. te mahela(bhavana) aneka seMkaDo thAMbhalAo upara sthita hato. te thAMbhalAo upara krIDA karatI aneka putaLIo sthApita karI hatI. temAM UMcA ane sunirmita vajaratnamaya vedikA(pALI) ane toraNo hatA. te UMcA ane majabUta hatA. tenA thAMbhalAo uttama, moTA, manohara putaLIothI yukta, prazasta vairya ratnathI nirmita hatA. te mahela vividha prakAranA maNi, suvarNa ane ratnothI jaDita hovAnA kAraNe ujajavaLa dekhAto hato. teno bhUmibhAga ekadama sama, vizALa, saghana ane ramaNIya hato. te mahelanI divAlo para ihAmaga-varu, baLada vagerenA vividha citro citrita hatA. thAMbhalAo para sthita ane vajaratnamayI vedikAyukta hovAthI te mahela ramaNIya dekhAto hato. te mahelamAM sama paMktimAM rahelA hajAro vidyAdhara yugalo yaMtra dvArA cAlatA dekhAtA hatA. te mahela ratnonA hajAro kiraNothI vyApta hovAthI temaja hajAro citrothI yukta dedIpyamAna ane atIva dedIpyamAna dekhAto hato. te mahela UDIne AMkhe vaLage tevo hato. te sukhada sparzavALo hato ane tenuM rUpa kamanIya hatuM. temAM suvarNa, maNi ane ratnonI sUpikAo banAvelI hatI. tenuM mukhya zikhara vividha prakAranI paMcavarNI, ghaMTaDIovALI patAkAothI suzobhita hatuM. te cAre bAju dedIpyamAnakiraNone phelAvatuM hatuM ane tejathI AMkho AMjI de tevuM hatuM yAvatuM te mahela sugaMdhI dhUpasaLI jevuM lAgatuM hatuM. te mahela cittAlAdaka, darzanIya, manojJa ane atIva manohara hato. 69 tae NaM tassa mehakumArassa ammApiyaro mehaM kumAraM sohaNaMsi tihikaraNaNakkhatta muhuttasi sarisiyANaM sarisavvayANaM sarisattayANaM sarisalAvaNNarUva-jovvaNa-guNovaveyANaM sarisaehito rAyakulehito ANilliyANapasAhaNaTuMga-avihavavahu-ovayaNa maMgala sujaMpiehiM aTThahiM rAyavarakaNNAhiM saddhiM egadivaseNaM pANiM giNhAvei / bhAvArtha-tyArapachI meghakumAranA mAtApitAe zubha tithi, karaNa, nakSatra ane muhUrtamAM zarIra pramANathI sadaza, samAna uMmara, samAna tvacAvALI, samAna lAvaNyavALI, samAnarUpa(AkRti) vALI, samAna yauvana ane guNavALI tathA potAnI samAna rAjakuLanI ATha zreSTha rAjakanyAo sAthe, eka ja divase, eka ja sAthe, AThe ya aMgomAM alaMkAra dhAraNa karanArI sohAgaNa strIo dvArA karAyelA maMgalagAna ane dahIM, cokhA vagere mAMgalika padArthonA prayoga dvArA meghakumAranuM pANigrahaNa karAvyuM. 70 taeNaM tassa mehassa ammApiyaro imaM eyArUvaM pIidANaMdalayai- aTTha hiraNNakoDIo aTTha suvaNNakoDIo jAvapesaNakAriyAo, aNNaM ca vipulaMdhaNakaNagarayaNamaNimottiya saMkha-silappavAlarattarayaNasaMtasArasAvaejja alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo pakAmaM dAuM pakAmaM bhottu pakAmaM paribhAeuM / bhAvArtha:- tyArapachI meghakumAranA mAtA-pitAe AThe kanyAone A pramANe prItidAna ApyuM. ATha karoDa cAMdI, ATha karoDa sonuM kAvata ATha-ATha saMdezo pahoMcADanArI dAsIo tathA bIjuM paNa vipula Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghakumAra ) dhana, kanaka, ratna, maNi, motI, zaMkha, silA, paravALA lAlaratna vagere uttama sArabhUta dravya ApyuM. je sAta peDhI sudhI dAna devA mATe, bhogavavA mATe, upayoga karavA mATe ane vaheMcaNI karIne devA mATe paryApta hatuM. 71 tae NaM se mehe kumAre egamegAe bhAriyAe egamegaM hiraNNakoDiM dalayai jAva e gamegaM pesakAriMdalayai, aNNaM ca vipulaM dhaNa-kaNaga jAva paribhAeuM dalayai / bhAvArtha - tyArapachI te meghakumAre pratyeka patnIne te sAmagrImAMthI eka karoDa cAMdInI mudrA yAvat eka-eka preNakArI dAsI ApI. A pramANe prItidAnamAM prApta dhana, kanaka vagere badhI vastuo samabhAge dareka patnIne vaheMcI ApI yathAvata te dhana teone potAnI icchA pramANe bhogavavAmAM ane dAna karavA vageremAM paryApta hatuM. 72 tae NaM se mehe kumAre uNi pAsAyavaragae phuTTamANehiM muiMgamatthaehiM varataruNi saMpauttehiM battIsaibaddhaehiM NADaehiM uvagijjamANeuvagijjamANe ulAlijjamANe-ulAlijjamANe sadda pharisarasarUvagaMdha-viule mANussae kAmabhoge paccaNubhavamANe viharai / bhAvArtha :- tyArapachI meghakumAra zreSTha mahelanA uparanA bhAgamAM rahIne mRdaMgonA madhura dhvanine sAMbhaLato; uttama strIo dvArA karAyelA batrIsa prakAranA nATakone joto; krIDAo karato; zabda, sparza, rasa, rU5, gaMdha ane manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavato rahevA lAgyo. vivecana : prastuta sUtromAM yauvanane prApta meghakumAranA ATha kanyAo sAthe lagna thayA tenuM varNana che ane teo mATenA ATha prAsAdo tathA meghakumAra mATenuM eka bhavana, tema kula nava mahelonuM varNana che. temaja ATha-AThanI saMkhyAmAM aneka padArthonA prItidAnanuM saMkSipta kathana che. bhagavatI sUtra zataka-11 u.-11 mahAbalanA varNanamAM tenuM vistRta kathana che. pratomAM saMkSipta pATha sAthe nAhAbulAre mALiyaLaM = gAthAo anusAra kahevuM joIe, A rIte kathana che. te gAthAo sutrapAThamAM nathI paraMtu TIkAkAra zrI abhayadeva sUrIe anyatrathI saMkalana karIne cauda gAthAo TIkAmAM ApI che. te gAthAo mahAbala kumAranA varNanano ja padyAnuvAda hoya tema jaNAya che. te gAthAo artha sahita A pramANe che aTThahiraNNasuvaNNaya koDIo, maulakuMDalA hArA / aTThaddhahAra ekAvalI, muttAvalI u aTThaTTha // 1 // artha- ATha koTI cAMdI, ATha koTI suvarNa, ATha-ATha mugaTa, ATha kuMDala yugala, aDhArasarohAra, navasaro ardhahAra ane ATha-ATha maNiothI nirmita ekAvalIhAra tathA motIothI nirmita mukatAvalI hAra; kaNagAvalirayaNAvali, kaDagajugA tuDiyajoya khomjugaa| vaDajugapaTTajugANadukUlajugalAI aTThaTTha // 2 // artha- ATha-ATha suvarNa nirmita kanakAvalI, ratnAvalI mALAo, kaDAnI joDa, bAju baMdha, vastranI joDa, TasAra(TIyu)nA vastranI joDa, rezamI vastranI joDa, jhINA bArIka vastranI joDa; Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re sirihiridhiikittI u, buddhi lacchI ya hoMti aTThaTTha naMdA bhaddA ya talA, jhaya vaya nADIi Ase va // 3 // artha-- bhavananI zobhA mATe ATha-ATha zrI, hrI, dhRti, kIrti, buddhi, lakSmI, A cha devIonI pratimAo, bhavananI zobhA ane maMgaLa mATe ATha-ATha svastika, vizeSa naMdA, bhadrA, taLAI, dhvajA, vraja-gokula (10,000 gAyonuM), nATaka, ghoDA; hatthI jANa jaggA usIyA taha saMdamANI gilhIo / thillIi viyaDajANA raha gAmA dAsa dAsIo // 4 // zrI jJAtAdharmakathA sUtra artha- ATha-ATha hAthI, gADA, pAlakhI, zibikA, nAnI zibikA, gilli-hAthInI aMbADI, UMTanuM palANa ane ghoDAnuM upakaraNa. thilli-pAlakhI vizeSa, upara AvaraNa na hoya tevI gADI, rathasamUha, dAsa, dAsIo; kiMkarakaMcui mahayara, varisadhare tiviha dIve thAle ya / pAI thAsaga mallaga, kavitiya avaeDa avapakkA // 5 // artha- nokara, kaMcukIjana(vRddha puruSa), mahattara, varSadhara,(napuMsaka), traNa prakAranA dIpa- (1) avalaMbana dIpa(sAMkaLathI laTakatA dIpa) (2) utkepanadIpa(daMDa upara sthita dIpa) ane (3) maMjara dIpa(abarakha vagerenA pAMjarAmAM hoya tevA dIpa athavA jhummaranI aMdara hoya tevA dIpa), trividha(cAMdI, suvarNa ane ubhayamaya) thALIo, vATakAo tAMsaLIyo, koDiyuM, kAMsio-kaDachIo, jhArIo, kaDAIo.. pAyapIDha bhisi karoDiyAo, pallaMkae ya paDisijjA / haMsAIhi visiTTA yA AsaNabheyA u aTThaTTha // 6 // artha- ATha-ATha pAdapITha, Asano, karoTikA--bIjI jAtanA Asano, palaMgo, nAnI zayyAo, haMsAsana vagere vividha Asana vizeSa; haMse kuMce garuDe oyaNa payaNa ya dIha bhadde ya / pakkhe mayare paume hoi disAsotthiekkAre // 7 // artha-- 1. haMsAkAra, 2. kauMcAkAra, 3. garuDAkAra, 4. unnatAkAra, 5. praNatAkAra 6. dIrgha AkAravALA Asana, 7. bhadrAsana, 8. pakSAsana(morapIMchathI banAvelA Asana), 9. magarAkAra Asana, 10. padmAsana, 11. dizA svastikAsana. pUrvagAthAmAM kathita haMsAsana vagere AsananA bhedonuM A gAthAmAM spaSTIkaraNa che. telle kodusamuggA, patte coe ya tagara elAya / hariyAle hiMgulae, manosilA sAsava samugge // 8 // artha-- sugaMdhI tela mATe kUMpIo(pAtravizeSa), sugaMdhI cUrNa mATe kUMpIo, pAna mUkavAnA DabbA, gaMdha dravya, tagara, elacI, haritAla, hiMgaLo, manaH zila ane sarasava mUkavAnA DabbA-(pAtra vizeSa) khujjA cilAi vAmaNi, vaDabhIo babbarI bausiyAo / joNiya palhaviyAo, IsiNiyA dhorugiNiyA ya // 9 // lAsiya lausiyA damiNI, siMhalI taha ArabI puliMdI ya / pakavaNi bahaNi muraMDhI, sabarIo pArasIo // 10 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: pezakumAra 49 ] artha- (1) kunja(kubaDI) (2) cilAta-kirAta nAmaka anArya dezamAM utpanna (3) vAmana (ThIMgaNI) (4) vaDabhI(moTA peTavALI) (5) barbarI-barbara dezanI (6) bazikA- bakuza dezanI (7) yonikA- yonaka dezanI (8) palhavika dezanI (9) IzAnika dezanI (10) dhorukina dezanI (11) lhAsaka dezanI (12) lakuza dezanI (13) draviDa dezanI (14) siMhala dezanI (15) araba dezanI (16) puliMda dezanI (17) pakakaNa dezanI (18) bAhala dezanI (19) munDa dezanI (20) zabara dezanI (21) pArasa dezanI. A pramANe kunjA Adi traNa zarIrAkRtithI sUcita dAsIo ane 18 dezanI dAsIo,A rIte ATha-ATha dAsIo ApI. chattadharI ceDIo, cAmaradharatAliyaMTadharIo / sakasoDiyAdharIu, khIrAtI paMca ghAvIo // 11 // artha- chatra, cAmara, paMkhA dhAraNa karanArI dAsI, pANI ApanArI dAsI, kSIradhAtrI Adi pAMca dhAtrI. aTuMgamaddiyAo, ummaddigacigamaMDiyAo y|| vaNNaya cuNNaya pIsiya, kIlAkArI yadavagArI // 12 // artha-ATha-ATha zarIranA aMga dAbI denArI dAsI, vizeSa mardana karanArI dAsI, zarIra suzobhita karanArI dAsI, caMdana Adi cUrNa zarIra para ghasanArI, cUrNa banAvanArI dAsI, krIDA tathA hAsya-vinoda karAvanArI dAsI; ucchAviyA u taha nADailla koDuMbiNI mahANasiNI / bhaMDAri ajjadhAri pupphadharI pANIya dharI yA // 13 // artha- jagADanArI dAsI, nATaya karanArI dAsI, gharanuM kAma karanArI dAsI, rasoI gharamAM kAma karanArI dAsI, bhaMDAramAM kAma karanArI dAsI, krIDArtha kamaLadhArI dAsI, krIDArtha puSpadhArI dAsI, pANInI jhArI dhAraNa karanArI dAsI. valakAriya sejjAkAriyAo, abbhaMtarI u bAhiriyA / paDihArI mAlArI, pesaNakArI u aTThaTTha // 14 // artha- ATha-ATha vyAyAma karAvanArI dAsI, zayyAnI racanA karanArI dAsI, aMdara-bahAra dvArapAlanuM kAma karanArI dAsIo, mALA gUMthanArI dAsIo, saMdezo pahoMcADanArI dAsIo. A sarva ATha-AThanI saMkhyAmAM ApyA ane meghakumAre te ATheyane eka-eka karoDa suvarNa cAMdI vagere vaheMcI ApyA. rAjagRhamAM bhagavAna mahAvIranuM padArpaNa: 73 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre puvvANupudvi caramANe gAmANugAma dUijjamANe suhaMsuheNaM viharamANe jeNAmeva rAyagihe Nayare guNasIlae ceie jAvasaMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI anukramathI cAlatA, eka gAmathI bIje gAma vicaratAM, sukhapUrvaka vihAra karatAM, rAjagRha nagaranA guNazIla nAmanA udyAnamAM padhAryA thAvatu saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM vicaravA lAgyA. 74 tae NaM se rAyagihe Nayare siMghADaga jAva bahave uggA bhogA jAva rAyagihassa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 50 zrI jJAtAdharmakathA sUtra Nayarassa majjhamajjheNaM egadisi egAbhimuhA nniggcchNti| imaM ca NaM mehe kumAre uppi pAsAyavaragae phuTTamANehiM muyaMgamatthaehiM jAvamANussae kAmabhoge bhuMjamANe, rAyamaggaM ca AloemANe; evaM ca NaM viharai / bhAvArtha :- tyAre rAjaguha nagaranA zRMgATakamAM yAvatu ugrakula, bhogakula vagerenA ghaNA loko rAjagRhanagaranA madhyabhAgamAM thaIne eka ja dizAmAM, eka ja bAju mukha karIne javA lAgyA. te samaye meghakumAra potAnA zreSTha mahelanA uparanA bhAgamAM mRdaMganA madhuradhvani sAthe yAvata manuSya saMbaMdhI sukho bhogavatAM rAjamArga tarapha joI rahyA hatA. 75 tae NaM se mehe kumAre te bahave ugge bhoge jAvaegadisAbhimuhe NiggacchamANe pAsai, pAsittA kaMcuijjapurisaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-kiM NaM bho devANuppiyA ! ajja rAyagihe Nayare iMdamahe i vA khaMdamahe i vA evaM rudda-vesamaNa-NAga-jakkha-bhUya-NaI-talAyarukkha-ceiya-pavvaya-ujjANa-girijattAi vA? jao NaM bahave uggA bhogA jAvaegadisiM egAbhimuhA NiggacchaMti? bhAvArtha - tyAre meghakumAre te ugrakulanA, bhogakula AdinA ghaNA lokone eka tarapha jatA joIne, kaMcukI puruSane bolAvIne A pramANe pUchyuM- he devAnupriya! rAjagRha nagaramAM Aje zuM indra mahotsava che? ha (tiya)no mhotsvch?rudr,vaishrm| (khara), nAga, yakSa, bhUtano mahotsavacha? nahI, taNa va, vRkSa, caitya, parvata, GdhAnagiri (parvata)nI yAtrAcha? thI mAsa, bhogaasvgerenaadhe| loko eka ja dizAmAM eka tarapha jaI rahyA che? 76 taeNaM se kaMcuijjapurise samaNassa bhagavao mahAvIrassa gahiyAgamaNapavittIe mehaM kumAraM evaM vayAsI- No khalu devANuppiyA ! ajja rAyagihe Nayare iMdamahe i vA jAva girijattAi vA jaM NaM ee uggA jAva egadisi egAbhimuhA NiggacchaMti / evaM khalu devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthayare ihamAgae iha saMpatte iha samosaDhe iha ceva rAyagihe Nayare guNasIlae ceie jAvaviharai / / bhAvArtha - tyAre te kaMcukI puruSe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA Agamanano vRttAMta jANIne meghakumArane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! rAjagRhI nagarImAM indra mahotsava yAvatu giri yAtrA Adi nathI, tenA nimitte A ugnakula, bhogakulanA tathA bIjA ghaNA loko eka ja dizAmAM ekAbhimukha thaIne jaI rahyAM nathI, paraMtu he devAnupriya ! dharmatIrthana Adi karanArA, tIrthanI sthApanA karanArA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI ahIM AvyA che, padhAryA che, samavasRta thayA che ane rAjagRha nagaramAM, guNazIla udhAnamAM yathAyogya avagrahanI yAcanA karIne vicarI rahyA che. meghakumAranuM darzanArthe gamana - 77 tae NaM se mehe kaMcuicjapurisassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma hatuDhe koDubiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! cAugghaTaM AsarahaM juttAmeva Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra | 51 / uvaTThaveha / taeNaM te koDuMbiya purisA taha tti ANAe viNayaM puDisuNeti jAva uvarNeti / bhAvArtha :- tyArapachI kaMcakI puruSa pAsethI A vAta sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne, meghakumAre hRSTa-tuSTa thaIne karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! zIghratAthI cAra ghaMTAo vALA azvarathane joDIne upasthita karo. tyAre te karmacArI puruSoe tadatti kahIne meghakumAranI AjJAne vinayapUrvaka svIkArI ane ratha joDIne laI AvyA. 78 tae NaM mehe pahAe jAva savvAlaMkAravibhUsie cAugghaMTaM AsarahaM durUDhe samANe sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM mahayA bhaGa-caDagara-viMda-pariyAla-saMparivuDe rAyagihassaNayarassamajhamajjheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNAmeva guNasIlae ceie teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA samaNassa bhagavao mahAvIrassa chattAichattaM paDAgAipaDAgaM vijjAhara, cAraNe, jaMbhae ya deve ovayamANe uppayamANe pAsai, pAsittA cAugghaMTAo AsarahAo paccoruhai, paccoruhittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM paMcaviheNaM abhigameNaM abhigacchai / taMjahA sacittANaM davvANaM viusaraNayAe / acittANaM davvANaM visaraNayAe / e gasADiyauttarAsaMga-karaNeNaM / cakkhupphAse aMjalipaggaheNaM / maNaso egattIkaraNeNaM / jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaMpayAhiNaMkarei, karittA vaMdaiNamaMsai, vaMdittA NamaMsittA samaNassa bhagavao mahAvIrassa NaccAsaNNe NAidUre sussUsamANe NamaMsamANe paMjaliuDe abhimuhe viNaeNaM pajjuvAsai / bhAvArtha - tyArapachI meghakumAra snAna karIne yAvat sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne cAra ghaMTAvALa azvaratha upara ArUDha thayA. koraMTa vRkSanA phUlonI mALAvALA chatrane dhAraNa karyuM, subhaTonA vipula samUhavALA parivArathI gherAyelA te meghakumAra rAjagRhanagaranI madhye thaIne nIkaLyA ane guNazIla udyAna samIpe AvyA. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA chatra para chatra ane patAkAo para patAkAo vagere atizayone tathA vidyAdharo, cAraNamunio ane jaMbhaka devone AkAzamAMthI nIce utaratA ane upara jatAM joIne cAra ghaMTAvALA azvarathathI nIce utarIne pAMca prakAranA abhigama pUrvaka zramaNa bhagavAna mahAvIranI sanmukha AvyA. te pAMca abhigama A pramANe che (1) puSya, pAna mAhisacitta dravyono tyAga, (2) zastra sAhithitta vastumono tyAga, (3) eka zATikA(dupaTTA)nuM uttarAsaMga, (4) bhagavAna daSTi gocara thAya tyArathI baMne hAtha joDavA, (5) manane ekAgra karavuM; A pAMca abhigamapUrvaka zramaNa bhagavAna mahAvIra samIpe AvIne, zramaNa bhagavAna mahAvIrane dakSiNa dizAthI prAraMbhIne traNavAra pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA ane zramaNa bhagavAnanI atyaMta najIka nahIM tema atyaMta dUra paNa nahIM, evA yogya sthAna para besIne dharmopadeza sAMbhaLavAnI icchA sAthe, be hAtha joDI sanmukha rahIne vinayapUrvaka prabhunI paryapAsanA karavA lAgyA. 79 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mehakumArassa, tIse ya mahaimahAliyAe parisAe majjhagae vicittaM dhammamAikkhai- jahA jIvA bajjhaMti, muccaMti, jaha ya sNkilissNti| dhammakahA bhANiyavvA jAva parisA paDigayA / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para | zrI jJAtAdharmakathA satra bhAvArtha :- tyArapachI zramaNa bhagavAna mahAvIre meghakumAra Adi moTI pariSadanI madhyamAM sthita thaIne vibhinna prakAre dharmanuM kathana karyuM. jema ke- jIva kevI rIte karmothI baMdhAya che? kevI rIte karmothI mukta thAya che ane kevI rIte jIvasaMsAramAM saMklezane prApta thAya che? te saMbaMdhI dharmopadeza Apyo. aupapAtika sUtra anusAra ahIM saMpUrNa dharmakathAnuM varNana karavuM yAvat dharmadezanA sAMbhaLIne janasamUha pAcho pharyo. meghakumArano vairAgya ane mAtA sAthe saMvAda - 80 tae NaM mehe kumAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma soccA Nisamma haTThatuDhe, samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- saddahAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, evaM pattayAmi NaM, roemiNaM, abbhuTTemiNaM bhaMte!NiggaMthaM pAvayaNaM / evameyaM bhaMte ! tahameyaM bhaMte ! avitahameyaM bhaMte ! icchiyameyaM bhaMte ! paDicchiyameyaM bhaMte ! icchiya-paDicchiyameyaM bhaMte ! se jaheyaM tubbhe vayaha / NavaraMdevANuppiyA ! ammApiyaro aaphucchaami| tao pacchA muMDe bhavittA nnNpvvissaami| ahAsuhaM devANuppiyA !mA paDibaMdhaM kareha / bhAvArthaH- tyArapachI meghamAre zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karIne, tene hRdayamAM dhAraNa karIne, hRSTatuSTa thaIne zramaNa bhagavAna mahAvIrane traNavAra pradakSiNA pUrvaka vaMdana namaskAra karyA ane A pramANe kahyuM- he bhagavan! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM, huM tenA para pratIti karuM chuM, mane nigraMtha pravacana ruce che, he bhagavana ! huM nigraMtha pravacanane aMgIkAra karavA icchuM chuM, he bhagavanuM ! A nigraMtha pravacana e ja pramANe che (je rIte Apa kaho cho), te satya che, he bhagavan! te doSa rahita che; he bhagavan! meM tenI icchA karI che, punaH punaH icchA karI che, he bhagavan! A icchita ane vAraMvAra icchita che. te tema ja che je rIte Apa kaho cho. vizeSa vAta e che ke he devAnupriya! huM mAtA-pitAnI AjJA laIne AvuM tyArapachI muMDita thaIne dIkSA grahaNa karIza. bhagavAne kahyuM- he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, temAM vilaMba na karo. 81 tae NaM se mehe kamAre samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdaDa NamaMsaha. vaMdittA NamaMsittA jeNAmeva cAugghaMTe Asarahe teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA cAugghaMTaM AsarahaM duruhai, duruhittA mahayA bhaGacaDagarapahakareNaM rAyagihassa NayarassamajjhamajjheNaM jeNeva sae bhavaNe teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA cAugghaMTAo AsarahAo paccoruhai, paccoruhittA jeNAmeva ammApiyaro teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA ammApiUNaM pAyavaMdaNaM karei, karittA evaM vayAsI- evaM khalu ammayAo ! mae samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamme NisaMte, se vi ya me dhamme icchie paDicchie abhiruie| bhAvArthaH- tyArapachI meghakumAra zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karIne cAra ghaMTAvALA azvaratha pAse AvIne, cAra ghaMTAvALA azvaratha para ArUDha thayA ane mahAna subhaTo ane moTA samUhavALA parivAranI sAthe rAjagRha nagaramAM thaIne potAnA ghera AvyA. cAra ghaMTAvALA azvaratha parathI nIce utarIne, mAtA-pitA samIpe AvIne temaNe mAtA-pitAne praNAma karIne A pramANe kahyuM - he mAtApitA ! meM Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--1 : meghakumAra zramaNa bhagavAna mahAvIranI samIpe dharmazravaNa karyuM che ane te dharmanI meM icchA karI che, vAraMvAra icchA karI che. mane te dharma gamyo che. 53 82 tae NaM tassa mehassa ammApiyaro evaM vayAsI- dhaNNo si tumaM jAyA ! saMpuNNo si tumaM jAyA ! kayattho si tumaM jAyA ! kayalakkhaNo si tumaM jAyA ! jaMNaM tume samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamme NisaMte, se vi ya te dhamme icchie paDicchie abhiruie / bhAvArtha :- tyAre meghakumAranA mAtA-pitAe A pramANe kahyuM- he putra ! tuM dhanya cho, he putra ! tuM pUrepUro puNyavAna cho, he putra ! tuM kRtArtha cho, he putra ! tuM kRtalakSaNI cho ke teM zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse dharmazravaNa karyuM ane te dharma tane iSTa, punaHpunaH iSTa ane rucikara paNa thayo che. he 83 NaM he kumAre ammApiyaro doccaM pi taccaM pi evaM vayAsI- evaM khalu ammayAo ! mae samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamme NisaMte, se vi ya NaM me dhamme icchie, paDicchie, abhiruie / taM icchAmi NaM ammayAo ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samA samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie muMDe bhavittA NaM agArAo aNagAriyaM pavvaittae / bhAvArtha :- tyArapachI meghakumAre mAtA-pitAne bIjIvAra ane trIjIvAra A pramANe kahyuM he mAtApitA ! meM zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karyuM che. te dharmanI meM IcchA karI che, vAraMvAra icchA karI che, te dharma mane rucikara thayo che. he mAtA-pitA ! huM ApanI anumati meLavIne zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse muMDita thaIne, gRhavAsa tyAgIne aNagAra thavAnI(sAdhupaNAnI) pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. 84 ta NaM sA dhAriNI devI tamaNiTTaM akaMtaM appiyaM amaNuNNaM amaNAmaM assuyapuvvaM pharusaM giraM soccA Nisamma imeNaM eyArUveNaM maNomANasieNaM mahayA puttadukkheNaM abhibhUyA samANI seyAgayaromakUvapagalaMta kilINagAyA soyabharapaveviyaMgI NitteyA dINa-vimaNa-vayaNA karayalamaliyavva kamalamAlA takkhaNaoluggadubbalasarIrA lAvaNNasuNNa NicchAyagayasirIyA pasiDhilabhUsaNa-paDaMtakhuNNiya-saMcuNNiya-dhavalavalayA pabbhaTThauttarijjA sUmAla-vikiNNakesahatthA mucchAvasaNaTThaceyagaruI parasuNiyatta vva caMpagalayA Nivvattamahima vva iMdalaTThI vimukkasaMdhibaMdhaNA koTTimatalaMsi savvaMgehiM dhasatti paDiyA / bhAvArtha :- te dhAriNIdevI A aniSTa[anicchita] apriya, amanojJa(aprazasta) ane aNagamatI, pahelAM kyAre ya paNa na sAMbhaLelI, kaThora vANIne sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne, putra viyoganA mAnasika mahA duHkhathI pIDita thaI gaI. tenA romeromathI pasIno nItaravA lAgyo, tenuM saMpUrNa zarIra parasevAthI taraboLa banI gayuM, zokanA kAraNe tenuM zarIra dhrUjavA lAgyuM, te nisteja thaI gai, atyaMta duHkhI vyaktinI jema tenuM moDhuM jhAMkhuM paDI gayuM. hAthathI masaLelI kamaLamALAnI jema te karamAyelI dekhAvA lAgI. tatkSaNa (meghakumAranA 'huM pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM," te zabda sAMbhaLatA ja) te duHkhI ane durbala thaI gai, lAvaNya rahita, kAMti hIna ane zobhA vihIna thaI gai. te zokathI eTalI durbala thaI gai ke tenA alaMkAro DhIlA thaI gayA, uttama zveta valaya hAthamAMthI sarIne, bhUmi para paDIne 'khaNaNa...' avAja karatAM tUTI gayA, uttarIya vastra sarakI gayuM, sukomaLa kezapAsa chUTI gayo ane te behoza banI gai. kuhADAthI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [54] zrI zAtAdharmakathA sUtra chedAyelI caMpakalatAnI samAna, mahotsava pUro thai gayA pachI indra dhvajanI samAna te zobhAhIna dekhAvA lAgI. tenA zarIranA sAMdhA DhIlA paDI gayA ane te bhavananI ratnajaDita bhUmi upara dhaDAma karatI paDI gaI. 85 tae NaM sA dhAriNI devI sasaMbhamovattiyAe turiyaM kaMcaNabhiMgAramuhaviNiggayasIyalajalavimaladhArAe parisiMcamANA NivvAviyagAyalaTThI ukkhevayatAlaviMTa-vIyaNagajaNiyavAeNaMsaphusieNaM aMteusparijaNeNaM AsAsiyA samANI muttAvalisaNNigAsapavaDaMta aMsudhArAhi siMcamANI paohare, kaluNavimaNadINA royamANI kaMdamANI tippamANI soyamANI vilavamANI mehaM kumAraM evaM vayAsI tumaM siNaM jAyA ! amhaM ege putte iDhe kaMte pie maNuNNe maNAme thejje vesAsie sammae bahumae aNumae bhaMDakaraMDagasamANe rayaNe rayaNabhUe jIviya-ussAsaehiyayANaMda-jaNaNe uMbarapappaM vadallahe savaNayA kimaMga paNa pAsaNayAe?No khala jAyA ! amhe icchAmo khaNamavi vippaogaM sahittae / taM bhujAhi tAva jAyA !viule mANussae kAmabhoge jAva tAva vayaMjIvAmo / tao pacchA amhehiM kAlagaehiM pariNayavae vaDDiyakulavaMsataMtukajjammi Niravekkhe samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pati bhAvArtha:- tyArapachI (bebhAna dhAriNIdevI parivArajano dvArA) are ! A zuM thayuM tevA saMbhrama-Azcarya sAthe zIghratAthI suvarNanI jhArI dvArA ThaMDA, nirmala pANInA chaMTakAvathI; tADapatranA paMkhAthI, vIMjhaNAthI vIMjhAtI te jalakaNa yukta pavanathI tathA aMtaHpuranA parijanonA AzvAsana- prayatnathI te dhAriNIdevI zuddhimAM AvI. motIonA hAra jevI azrudhArAthI potAnA vakSaHsthalane sIMcatI, duHkhI, vimanaska ane dIna banI rudana karatI, AjaMda karatI, AMsu TapakAvatI, zoka karatI, vilApa karatI te dhAriNI devI meghakumArane A pramANe kahevA lAgI he putra ! tuM amAro ekano eka dIkaro che. tuM amane iSTa che, kAnta che, priya che, manojJa che, managamato che, vairya ane vizrAmanuM sthAna che, kArya karavAmAM amone anukULa hovAthI saMmata(mAnya) che, ghaNA kArya karavAmAM bahumAnya che ane zatrunuM paNa hita karatA hovAthI anumata che. AbhUSaNanI peTInI samAna (rakSaNa karavA yogya) che, manuSya jAtimAM uttama hovAnA kAraNe ratnanI jema zreSTha che. tuM sarvanA manorathane pUrNa karato hovAthI ciMtAmaNiratna samAna che, jIvananA ucchavAsa samAna che, amArA hRdayamAM AnaMda utpanna karanAra che, uduMbaranA phUlanI samAna tAruM nAma zravaNa karavuM paNa durlabha che to pachI darzananI vAta ja zI karavI? he putra! ame kSaNabhara paNa tAro viyoga sahana karI zakIe tema nathI. he putra! jyAM sudhI ame jIvita chIe, tyAM sudhI manuSya saMbaMdhI vipula kAmabhogone bhogava, pachI jyAre ame mRtyu pAmIe ane tuM paripakva uMmarano thaI jAya, tArI yuvAvasthA pUrNa thaI jAya, kulavaMza putra, pautra AdithI vaMza vRddhinuM kArya pUrNa thaI jAya, jyAre sAMsArika kAryathI nirapekSa banI jAya tyAre tuM zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse muMDita thaIne, gRhasthapaNAno tyAga karIne pravrayA aMgIkAra karaje. 86 tae NaM se mehe ammApiUhiM evaM vutte samANe ammApiyaraM evaM vayAsI- tahevaNaM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | madhya-1: bheSabhAra | 55 / taM ammayAo !jahevaNaM tumhe mamaM evaM vayaha-tuma siNaM jAyA ! amhaM ege putte, taM ceva jAva Niravekkhe samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAvapavvaissasi / evaM khalu ammayAo! mANussae bhave adhuve aNiyae asAsae vasaNasaovaddavAbhibhUe vijjulayAcaMcale aNicce jalabubbuyasamANe kusaggajalabiMdusaNNibhe saMjhabbharAgasarise suviNadasaNovame saDaNapaDaNa viddhaMsaNadhamme pacchA puraM caNaM avssvippjhnnijje| sekeNaMjANai ammayAo !ke puTvi gamaNAe? ke pacchA gamaNAe? taM icchAmi NaM ammayAo ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva pavvaittae / bhAvArtha:- mAtA-pitAmemA prabhAujutyAre bhebhAre mAtA-pitAne uju-bhAtA-pitA! tame mane kaho cho ke- he putra ! tuM amAro ekano eka putra che yAvatuM sAMsArika kartavyathI nivRtta thayA pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse pravrajita thaje, paraMtu te mAtA-pitA! A manuSyabhava adhuva, parivartanazIla hovAthI anitya che, azAzvata che arthAt kSaNe kSaNe nAzavaMta che, seMkaDo bAdhAo ane upadravothI vyApta che, vIjaLInI jema caMcala che, anitya che, pANInA parapoTAnI samAna che, ghAsanA agrabhAga para rahelA jalabiMdu jevo che, saMdhyAnA raMganI samAna parivartanazIla che, svapna darzananI samAna kSaNabhaMgura che. te saDI javAnA, paDI javAnA ane vidhvaMsa-nAza thavAnA svabhAvavALo che; tethI pahelAM ke pachI avazya choDIne javAnuM che. he mAtA-pitA! koNa jANe che ke pahelAM koNa jaze ane pachI koNa jaze? tethI ja he mAtA-pitA! huM ApanI AjJA meLavIne zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse yAvat pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. 87 tae NaM taM mehaM kumAraM ammApiyaro evaM vayAsI- imAo te jAyA! sarisiyAo sarisattayAo sarisavvayAo sarisalAvaNNarUkjovvaNaguNovaveyAo sarisehitorAyakulehito ANilliyAo bhAriyAo.taM bhaMjAhiNaM jAyA ! eyAhiM saddhi viule mANassae kAmabhoge. tao pacchA bhuttabhoge samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva pavvaissasi / bhAvArtha :- tyArapachI mAtA-pitAe meghakumArane A pramANe kahyuM- he putra! tArI A patnIo samAna zarIravALI, samAna tvacAvALI, samAna vayavALI, samAna lAvaNya, rUpa, yauvana ane guNothI saMpanna tathA samAna rAjakuLomAMthI AvelI che. tethI he putra ! teonI sAthe manuSya saMbaMdhI vipula kAmabhogone bhogava ane tyArapachI bhaktabhogI thaIne zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse kAvat dIkSA grahaNa karaje. 88 tae NaM se mehe kumAre ammApiyaraM evaM vayAsI- taheva NaM taM ammayAo ! jaMNaM tubbhemama evaM vayaha-imAo te jAyA ! sarisiyAo jAvasamaNassa bhagavao mahAvIrassa pavvaissasi / evaM khalu ammayAo ! mANussagA kAmabhogA asuI vaMtAsavA pittAsavA khelAsavA sukkAsavA soNiyAsavA durussAsaNIsAsA durUva muktapurIsa-pUya-bahupaDipuNNA uccAra-pAsavaNa-khela-jalla-siMghANaga-vaMta-pittasukka-soNiyasaMbhavA adhuvA aNiyayA asAsayA saDaNa-paDaNa-viddhaMsaNadhammA pacchA puraM ca NaM avassavippajahaNijjA / se ke NaMjANai ammayAo! ke puTvi gamaNAe? ke pacchA gamaNAe! taMicchAmiNaM ammayAo! jAva pvvitte| Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyArapachI meghakumAre mAtA-pitAne A pramANe kahyuM- 'he mAtA-pitA ! Apa mane je kaho cho ke he putra ! tArI je bhAryAo samAna zarIravALI che vAvata teonI sAthe bhoga bhogavIne pachI zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse dIkSA leje, to te mAtA-pitA ! manuSyonA A kAmabhogo arthAt kAmabhoganA AdhArarUpa evuM A zarIra azucimaya che, te vamanAzravI che arthAt temAMthI vamana zrave che, te pittAzravI, kaphAzravI, zukrAzravI zoNitAzravI che. te kutsita ucchavAsa nizvAsavALuM che. te mUtra, maLa ane carabIthI paripUrNa che. maLa, mUtra, kapha, pasIno-mela, nAkanI lIMTa, vamana, pitta, zukra ane lohIthI paripUrNa zarIra(ane tenA AdhAre bhogavAtA kAmabhogo) asthira, anitya, azAzvata saDaNa, paDaNa ane vidhvaMsana dharmavALuM che arthAtu nAza pAmavAnA svabhAvavALuM che, temaja pahelAM ke pachI avazya choDavA yogya che. he mAtA-pitA! koNa jANe che ke pahelAM koNa jaze ane pachI koNa jaze? tethI he mAtA-pitA ! huM ApanI AjJA laIne dIkSA grahaNa karavA icchuM chuM. 89 tae NaM taM mehaM kumAraM ammApiyaro evaM vayAsI-ime ya te jAyA ! ajjayapajjayapiupajjayAgae subahU hiraNNe yasuvaNNe yakase yadUse yamaNimottie ya saMkha-silappavAla rattarayaNa-saMtasAssAvaejje ya alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo pagAmaMdAuM pagAmaM bhottuM pagAmaMparibhAeuM / taM aNuhohi tAva jAvajAyA ! viulaM mANussagaM iDDisakkArasamudayaM, tao pacchA aNubhUyakallANe samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie jAva pavvaissasi / bhAvArtha :- tyArapachI mAtA-pitAe meghakumArane A pramANe kahyuM- he putra ! tamArA dAdA, pitAnA dAdA ane pitAnA paDadAdAthI AveluM A ghaNuM ja hiraNya, suvarNa, kAMsu, dUSya>vastra, maNi, motI, zaMkha, zilA, paravALAM, lAlaratna vagere sArabhUta dravya vidyamAna che; te eTaluM che ke sAta peDhI sudhI paNa khUTe nahIM. tenuM tuM khUba dAna kara, svayaM bhogava ane badhAne vaheMca to paNa te khUTe tema nathI. he putra! manuSya janma saMbaMdhI A jeTalo Rddhi-satkArano samudAya(dhanarAzi) che, te svIkArI ane te badhuM tuM bhogavI le, tyArapachI anubhUtakalyANa thaIne arthAt saMsAra sukhano anubhava karIne tuM zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse dIkSA grahaNa karaje. 90 taeNaM se mehe kumAre ammApiyaraM evaM vayAsI- tahevaNaM ammAo ! jaNaM tubbhe mama evaM vadaya-ime tejAyA! ajjayapajjaya jAvatao pacchA aNubhUyakallANe pvvisssi| evaM khalu ammayAo ! hiraNNe ya jAva sAvaejje aggisAhie corasAhie rAyasAhie dAiyasAhie maccusAhie; aggisAmaNNe jAva maccusAmaNNe; saDaNa-paDaNa-viddhaMsaNadhamme pacchA puraM ca NaM avassavippajahaNijje / sekeNaM jANai ammayAo ! ke puvvi gamaNAe? ke pacchA gamaNAe ? taM icchAmi NaM jAva pavvaittae / bhAvArtha:- tyArapachI meghakumAre mAtA-pitAne A pramANe kahyuM- he mAtA-pitA ! tame mane A pramANe kaho cho ke- he putra! A bApa-dAdA, paDadAdAnI paraMparAthI prApta uttama dravya che yAvat tene bhogavI le, saMsAra sukhano anubhava karIne pachI dIkSA grahaNa karaje; paraMtu te mAtA-pitA ! A hiraNya bhAvatu dhana vagere dravya agni svAdhIna che arthAtu agni tene bhasma karI zake che, cora corI zake che, rAjA kara vagere rUpe laI zake che, bhAgIdAra bhAga paDAvI zake che ane mRtyu pachI te potAnuM rahetuM nathI. agnithI bhasma thatuM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghakumAra ) | 57 / thAvat mRtyune AdhIna A dhana Adi saDavAnA, paDavAnA ane nAza pAmavAnA svabhAvavALuM che. pachI athavA pahelAM avazya tyAga karavA yogya che. he mAtA-pitA! koNa jANe che ke pahelA koNa jaze ane pachI koNa jaze? tethI huM thAva dIkSA aMgIkAra karavA icchuM chuM. 91 tae NaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro jAhe No saMcAei mehaM kumAraM bahUhiM visayANulomAhiM AghavaNAhi yapaNNavaNAhi yasaNNavaNAhi yaviNNavaNAhi ya, Aghavittae vA paNNavittae vA, saNNavittae vA viNNavittae vA tAhe visayapaDikUlAhiM saMjamabhayauvveyakAriyAhiM paNNavaNAhiM paNNavemANA evaM vayAsI esaNaM jAyA !NiggaMthe pAvayaNe sacce aNuttare kevalie paDipuNNe NeyAue saMsuddhe sallagattaNe siddhimagge muttimagge NijjANamagge NivvANamagge savvadukkhappahINamagge, ahIva egaMtadiTThIe, khuro iva egaMtadhArAe, lohamayA iva javA cAveyavvA, vAluyAkavale iva NirassAe, gaMgA iva mahANaI paDisoyagamaNAe, mahAsamuddo iva bhuyAhiM duttare, tikkhaM kamiyavvaM, garuyaM laMbeyavvaM, asidhAra vva saMcariyavvaM / No khalu kappai jAyA ! samaNANaM NiggaMthANaM AhAkammie vA uddesie vA kIyagaDe vA, Thaviyae vA, raiyae vA, dubbhikkhabhatte vA, kaMtArabhatte vA, vaddaliyAbhatte vA, gilANabhatte vA, mUlabhoyaNe vA, kaMdabhoyaNe vA, phalabhoyaNe vA, bIyabhoyaNe vA, hariyabhoyaNe vA bhottae vA pAyae vA / tumaM ca NaM jAyA ! suhasamucie No ceva NaM duhasamucie, NAlaM sIyaM, NAlaM uNhaM, NAlaM khuhaM, NAlaM pivAsaM,NAlaM vAiyapittiyasibhiyasaNNivAievivihe rogAyaMke uccAvae gAmakaMTae bAvIsaM parIsahovasagge udiNNe samma ahiyAsittae / bhuMjAhi tAva jAyA ! mANussaekAmabhoge / tao pacchA bhuttabhogI samaNassa bhagavao mahAvIrassa jaavpvvisssi| bhAvArtha:- tyArapachI meghakumAranA mAtA-pitA jyAre meghakumArane viSayAnukULa AkhyApanA- sAmAnya rUpe pratipAdana karanArI vANIthI, prajJApanA-vizeSa rUpe pratipAdana karanArI vANIthI, saMjJApanA- saMbodhana karanArI vANIthI, vijJApanA-vinaMti karanArI vANIthI samajAvavA, bodha pamADavA, saMbodhita karavA ane manAvavAmAM samartha na thayA tyAre viSayone pratikUla tathA saMyama prati bhaya ane uddega utpanna karanArI prajJApanAthI A pramANe kahevA lAgyA he putra ! A nigraMtha pravacana satya che; anuttara-sarvottama che; kevaLI- sarvajJa kathita che; sakala vastuonuM nirUpaka hovAthI pratipUrNa che; yathArtha vastuonuM nirNAyaka hovAthI nyAyopeta che; doSa rahita hovAthI saMzuddha che; mAyAdi zalyonuM nAzaka che; siddhinA mArgarUpa che; muktinA mArgarUpa che; nirmANa-karmathI mukta thavAnA mArgarUpa che; nirvANa-avyAbAdha sukhanA mArgarUpa che; sarva prakAranA duHkha nAzanA mArgarUpa che. he putra ! A nigraMtha pravacana(saMyama) sarpanI jema ekAgra-nizcala daSTivALuM che. charAnI dhAra ekAMta rUpe tIkSNa hoya che, tema temAM kriyA ane AcAra rUpI tIkSNa dhAra hoya che; A pravacana anusAra cAlavuM Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra te loDhAnA caNA cAvavA jevuM che. viSaya sukhathI rahita hovAthI retInA koLiyA samAna nIrasa che, tenuM pAlana gaMgA mahAnadInA sAmApUre taravA samAna kaThina che, mahAsamudrane bhujAthI pAra karavAnI jema dustara che, aNIyALA tIkSNa bhAlA AdinA prahAra samAna dusahya durladhya) che, meru parvatanA bhAravahananI jema durvaha che, talavAranI dhAra para cAlavA samAna durgamya che. he putra! zramaNa nigraMthone sAdhunA nimitte banAvelo AdhAkarmI AhAra, sAdhune uddezIne banAvelo audezika AhAra, sAdhu mATe kharIdIne lAvelo krIta AhAra, sAdhune ApavA alaga rAkhI mUkelo sthApita AhAra, sAdhu mATe(sudhAra-samAravA AdinI) prakriyA karIne banAvelo AhAra, duSkALamAM sAdhu mATe banAvelo durbhizabhakta AhAra, jaMgalamAM sAdhu mATe banAvelo kAMtAra bhakta AhAra, varSA samaye varSothI pIDita loko mATe banAvelo vaElikA bhakta AhAra, rogI vyaktione ApavA mATe banAvelo AhAra tathA mULa, kaMda, phaLa, ghauM Adi bIja, lIlotarI vagere sacitta AhAra-pANI grahaNa karavA kalpatA nathI. he putra! tuM sukha bhogavavA yogya che, duHkha sahavA yogya nathI, tuM ThaMDI sahavAmAM samartha nathI, garamI sahavAmAM samartha nathI, bhUkha tarasa sahana karI zake tema nathI, tuM vAta, pitta, kapha ane sannipAtathI utpanna thatAM koDha Adi vividha rogone tathA acAnaka thatA udarazuLa vagere AtaMkone; UMcA-nIcA pratikuLa vacanone, utpanna thayelA bAvIsa parISahone temaja upasargone samyaka prakAre sahana karI zake tema nathI. tethI he putra! tuM manuSyasaMbaMdhI kAmabhogone bhogava, pachI bhakta bhogI banIne zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse pravrajyA aMgIkAra karaje. |92 taeNaM se mehe kumAre ammApiUhiM evaM vutte samANe ammApiyaraM evaM vayAsI- tahevaNaM taM ammayAo ! jaMNaM tubbhe mamaM evaM vayaha- esaNaM jAyA !NiggaMthe pAvayaNe sacce aNuttare jAva pavvaissasi / evaM khalu ammayAo !NiggaMthe pAvayaNe kIvANaM kAyarANaM kApurisANaM ihalogapaDibaddhANaM paralogaNippivAsANaM duraNucare pAyayajaNassa, No ceva NaM dhIrassa, Nicchiyavavasiyassa ettha kiM dukkaraM karaNayAe ? taM icchAmi NaM ammayAo ! tubbhehi abbhaNuNNAe samANe samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva pavvaittae / bhAvArtha - mAtA-pitAe A pramANe kahyuM tyAre meghakumAre pratyuttararUpe mAtA-pitAne A pramANe kahyuM- he mAtA-pitA ! Apa mane je kaho cho ke he putra! A nigraMtha pravacana satya che, sarvottama che vagere pUrvavatu jANavuM bhAvatuM bhuktabhogI thaIne pravajyA aMgIkAra karaje paraMtu te mAtA-pitA ! A nigraMtha pravacana, hIna saMhananavALA klIbo, parISahAdi sahana karavAmAM kAyara, utsAha rahita, aihika sukhamAM nimagna, pAralaukika sukhathI parADamukha evA sAmAnya loko mATe duSkara che paraMtu dhIra ane daDha saMkalpavALa 1 puruSa mATe zuM duSkara che? arthAt tenuM pAlana karavuM jarAya kaThina nathI. tethI he mAtA-pitA ! ApanI AjJA meLavIne huM zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse pravrajyA grahaNa karavA icchuM chuM. meghakumAranI rAjyAbhiSekapUrvaka dIkSAnI taiyArI:93 tae NaM taM mehaM kumAraM ammApiyaro jAhe No saMcAiMti bahUhiM visayANulomAhiM ya visayapaDikUlAhiM ya AghavaNAhi ya paNNavaNAhiM ya saNNavaNAhiM ya viNNavaNAhiM ya Aghavittae vA, paNNavittae vA saNNavittae vA viNNavittae vA tAhe akAmae ceva meha Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra , | 58 kumAraM evaM vayAsI- icchAmo tAva jAyA ! egadivasamavi te rAyasiriM pAsittae / tae NaM se mehe kumAre ammApiyaramaNuvattamANe tusiNIe saMciTThai / bhAvArtha- jyAre mAtA-pitA meghakumArane viSayone anukULa ane viSayone pratikULa ghaNI AgApanA, prajJApanA, saMjJApanA, vijJApanAthI samajAvavAmAM, bodha pamADavAmAM, saMbodhana karavAmAM ane vijJapti karavAmAM samartha na thayA tyAre icchA vinA paNa meghakumArane A pramANe kahyuM- he putra! ame eka divasanI tArI rAjyalakSmI jovA icchIe chIe. tyAre meghakumAra mAtA-pitAnI icchAne anusaratA mauna rahyA. 94 taeNaM seNie rAyA koDubiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! mehassa kumArassa mahatthaM mahagdhaM maharihaM viulaM rAyAbhiseyaM uvaTThaveha / tae NaM te koDuMbiyapurisA jAva uvaTThaveti / bhAvArtha:- tyArapachI zreNika rAjAe karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! zIghra meghakumAranA mahAna arthavALA, bahumUlya, mahAnapuruSone yogya ane vipula rAjyAbhiSekanI taiyArI karo. tyAre te kauTuMbika puruSoe yAvat rAjyAbhiSekanI badhI sAmagrI taiyAra karI. 95 tae NaM seNie rAyA bahUhiM gaNaNAyagehi ya jAva saMparivuDe mehaM kumAraM aTThasaeNaM sovaNNiyANaM kalasANaM evaM- ruppamayANaM kalasANaM, suvaNNa-ruppamayANaM kalasANaM, maNimayANaMkalasANaM, suvaNNamaNimayANaM kalasANaM,ruppamaNimayANaMkalasANaM, suvaNNaruppa maNimayANaM kalasANaM, bhomejjANaM kalasANaM; savvodaehiM, savvamaTTiyAhiM, savvapupphehi, savvagaMdhehiM, savvamallehiM, savvosahIhi ya, siddhatthaehi ya; savviDDIe savvajuIe savvabaleNaM jAvaduMdubhiNigghosaNAiyaraveNaM mahayA-mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcai, abhisiMcittA karayala jAva aMjali kaTu evaM vayAsI- jaya jaya NaMdA ! jaya jaya bhaddA ! jaya jaya gaMdA bhadaM te; ajiyaM jiNAhi, jiyaM pAlayAhi, jiyamajjhe vasAhi; iMdo iva devANaM jAvabharaho iva maNuyANaM rAyagihassa Nayarassa aNNesiM ca bahUNaM gAmAgaraNagara jAva saMNivesANaM AhevaccaM jAva viharAhi tti kaTu 'jaya jaya', saI pauMti / taeNaM se mehe rAyA jAe mahayA himavaMta jAva rajjaM pasAsemANe viharai / bhAvArtha:- tyArapachI zreNikarAjAe, ghaNA gaNanAyako vagerethI parivRtta thaIne meghakumArane, ekaso ATha suvarNa kaLazo, ekaso ATha cAMdInA kaLazo, eka so AThamaNinA kaLazo, ekaso ATha suvarNarajatanA kaLazo, eka so ATha suvarNa maNinA kaLazo, ekaso ATha rajata-maNinA kaLazo, ekaso ATha suvarNarajata-maNinA kaLazo ane ekaso ATha mATInA kaLazone(A rIte AThaso cosaTha kaLazomAM) sarva prakAranA jalathI, sarva prakAranI mATIthI, sarva prakAranA puSpothI, sarva prakAranA sugaMdhI padArthothI, sarva prakAranI mALAothI, sarva prakAranI auSadhiothI tathA sarasavathI paripUrNa karIne, sarva samRddhi, sarva dhuti tathA sarva sainyanI sAthe yAvata daMdubhinA nirdoSathI dizAone zabdAyamAna karatAM mahA rAjyAbhiSekathI abhiSikta karyA; abhiSeka karIne zreNika rAjAe baMne hAtha joDIne mastaka upara aMjali karIne A pramANe kahyuM- Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 ] zrI jJAtAdharmakathA satra he naMda! tamAro jaya ho--jaya ho, he bhadra tamAro jaya hojaya ho, he naMda! tamAruM bhadra-kalyANa ho. tame na jItelAne jIto ane jItelAnuM pAlana karo, jItelAonI madhyamAM nivAsa karo. he naMda ! tame devomAM indra samAna yAvata manuSyomAM bharata cakravartInI samAna rAjagRha nagara tathA bIjA ghaNA gAma, Akara, nagara AdinuM Adhipatya karatAM yAvata sukhapUrvaka raho; e pramANe kahIne zreNika rAjAe teno jaya-jayakAra karyo. tyArapachI meghakumAra megharAjA thaI gayA ane parvatomAM maryAdA karanAra mahAhimavaMta parvatanI jema yAvat rAjya saMcAlana karanAra thayA. 96 taeNaM tassa mehassa raNNo ammApiyaro evaM vayAsI-bhaNa jAyA ! kiM dalayAmo? kiM payacchAmo? kiM vA te hiya icchie sAmatthe(mate)? tae NaM se mehe rAyA ammApiyaraM evaM vayAsI- icchAmi NaM ammayAo ! kuttiyAvaNAo rayaharaNaM paDiggahaM ca ANiyaM, kAsavagaM ca sadAviyaM / bhAvArtha:- tyArapachI te megharAjAne mAtA-pitAe A pramANe kahyuM- he putra! bolo, ame tamane priya evuM zuM ApIe? tamane zuM sahayoga-sahakAra ApIe? ApanA hRdayano iSTa vicAra zuM che? tyAre megharAjAe mAtA-pitAne A pramANe kahyuM- he mAtA-pitA! huM icchuM chuM ke kRtrikApaNamAMthI (jemAM sarva sthAnanI badhI vastuo maLe tevI alaukika devAdhiSThita dukAnamAMthI) rajoharaNa ane pAtra maMgAvI Apo ane vANaMdane bolAvI Apo. 97 taeNaM se seNie rAyA koDubiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhedevANuppiyA !sirigharAo tiNNisayasahassAiMgahAyadohiMsayasahassehiMkuttiyAvaNAo rayaharaNa paDiggahagaM ca uvaNeha, sayasahasseNaM kAsavagaM saddAveha / taeNaMte koDubiyapurisA seNieNaMraNNA evaM vuttA samANA hadvatuTThA jAva sirigharAo tiNNi sayasahassAI gahAya kuttiyAvaNAo dohiM sayasahassehiM rayaharaNaM paDiggahagaM ca uvaNeti, sayasahasseNaM kAsavagaM saddAveti / bhAvArtha - tyArapachI zreNikarAjAe karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame khajAnAmAMthI traNa lAkha suvarNamahora laIne jAo, be lAkha suvaNe mahora vaDe kRtrikApaNamAMthI rajoharaNa ane pAtrA laI Avo ane eka lAkha suvarNa mahora ApIne hajAmane bolAvI lAvo. zreNika rAjAe A pramANe Adeza Apyo tyAre karmacArI puruSo hRSTa-tuSTa thayA yAvata bhaMDAramAMthI traNa lAkha sonAmahoro grahaNa karIne kRtrikApaNamAMthI be lAkha sonAmahoranA rajoharaNa ane pAtrA laI AvyA ane eka lAkha sonAmahora ApI hajAmane bolAvyo. 98 taeNaM se kAsavae tehiM koDuMbiyapurisehiM saddAvie samANe haTe jAvahiyae, hAe jAva alaMkiyasarIre; jeNeva seNie rAyA teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA seNiyaM rAyaM karayala jAva evaM vayAsI- saMdisaha NaM devANuppiyA ! jaM mae karaNijjaM / tae NaM se seNie rAyA kAsavayaM evaM vayAsI- gacchAhi NaM tuma devANuppiyA! Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ] adhya-1: meSakumAra [ surabhiNA gaMdhodaeNaM Nikke hatthapAe pakkhAlehi, seyAe caupphAlAe pottIe muhaM baMdhittA mehassa kumArassa cauraMgulavajje NikkhamaNapAugge aggakese kappehi / bhAvArtha - tyArapachI karmacArI puruSo dvArA bolAvAyelo te hajAma hRSTatuSTa thayo yAvatu AnaMdita hRdayavALo thayo, teNe snAna karyuM kAvat zarIrane vibhUSita karIne, zreNikarAjA pAse AvIne, baMne hAtha joDIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! mAre je karavAnuM hoya tenI AjJA Apo. tyAre zreNika rAjAe hajAmane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! tame jAo, sugaMdhI pANIthI hAthapagane dhoI ekadama svaccha karI, cAra ghaDIvALA arthAt ATha paDavALA vastrathI mukhane bAMdhIne meghakumAranA vALa dIkSAne yogya cAra aMgula pramANa rAkhIne uparanA vALa kApI nAMkho. 99 tae NaM se kAsavae seNieNaM raNNA evaM vutte samANe hadvatuTTha jAva paDisuNei, paDisuNettA surabhiNA gaMdhodaeNaM hatthapAe pakkhAlei, pakkhAlittA suddhavattheNaM muhaM baMdhai, baMdhittA pareNaM jatteNaM mehassa kumArassa cauraMgulavajje NikkhamaNapAugge aggakese kappai / bhAvArtha:- zreNika rAjAe jyAre hajAmane A pramANe kahyuM tyAre te hRSTa-tuSTa thayo yAvatu zreNika rAjAnA Adezano svIkAra karIne, sugaMdhita gaMdhodakathI hAtha-paga dhoIne, zuddha vastrathI mukha bAMdhIne, ghaNI sAvadhAnIthI meghakumAranA vALa cAra AMgula choDIne dIkSAne yogya kApyA. 100 taeNaM tassa mehassakumArassa mAyA mahariheNaM haMsalakkhaNeNaM paDasADaeNaM aggakese paDicchai, paDicchittA surabhiNA gaMdhodaeNaM pakkhAlei, pakkhAlittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM caccAo dalayai, dalaittA suddhaNaM vattheNaM baMdhei, baMdhittA rayaNasamuggayaMsi pakkhivai maMjUsAe pakkhivai, pakkhivittA hAsvAridhArasiMduvArachiNNamuttAvalipagAsAI aMsUIviNimmuyamANIviNimmuyamANI, royamANI-royamANI, kaMdamANI-kaMdamANI, vilavamANI-vilava mANI, evaM vayAsI- esa NaM amhaM mehassa kumArassa abbhudaesu ya ussavesu ya pasavesu ya tihIsu ya chaNesu ya jaNNesu ya pavvaNIsu ya apacchime darisaNe bhavissai ti kaTu ussIsamUle tthvei| bhAvArtha - te samaye meghakumAranI mAtAe te agra kezone bahumUlya ane haMsanA citravALA ujjavala vastramAM grahaNa karyA, grahaNa karIne tene sugaMdhita gaMdhodakathI dhoyA, pachI tenA upara sarasa gozIrSa caMdana chAMTI, zuddha vastramAM bAMdhI, ratnanI DabbImAM mUkI ane te DabbIne maMjUSA(peTI)mAM rAkhI dIdhI. tyAra pachI dhAriNIdevI sphaTika hAra, pANInI dhAra, nirguDInA phUla ane tUTelI motIonI mALA samAna azrudhArAne vahAvatI, rotI-rotI, AjaMdana karatI-karatI ane vilApa karatI-karatI A pramANe kahevA lAgImeghakumAranA A kezonuM darzana rAjyaprApti vagere abhyadayanA avasare, utsavanA avasare, prasava(putra janma vagere)nA avasare, zubha tithionA avasare, indra mahotsava AdinA avasare, nAgapUjA AdinA avasare tathA kArtikI vagere parvonA avasare amane aMtima darzanarUpa thaze. A pramANe kahIne dhAriNIe te peTIne potAnA ozIkAnI nIce mUkI dIdhI. 101 tae NaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro uttarAvakkamaNaM sIhAsaNaM ryaati| mehaM kumAraM doccaM pitaccaM piseyApIehiM kalasehiM NhAveti, NhAvettA pamhalasukumAlAe Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 2 | zrI zAtAdharmakathA sUtra gaMdhakAsAiyAe gAyAiM lUhaeNti, lUhittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAI aNulipati, aNuliMpittA NAsA-NIsAsavAyavojjhaM jAva haMsalakkhaNaM paDagasADagaM NiyaMseMti, hAraM piNaTuMti, addhahAraM piNaddheti, evaM egAvaliM muttAvaliM kaNagAvaliM rayaNAvaliM pAlaMba pAyapalaMbaMkaDagAiM tuDiyAiM keUrAI aMgayAiMdasamuddiyANaMtayaM kaDisuttayaM kuMDalAiMcUDAmaNiM rayaNukkaDaMmauDa piNaddheti, piNaddhittA [divvaMsumaNadAmaMpiNaddheti, piNaddhittA daduramalayasugaMdhie gaMdhe piNaddhati taeNaM taM mehaM kumAraM ] gaThimaveDhimapUrimasaMghAimeNaM cauvviheNaM malleNa kapparukkhagaM piva alaMkiyAvibhUsiyaM kareMti / bhAvArtha-tyArapachI meghakumAranA mAtA-pitAe uttarAbhimukhasiMhAsana rakhAvyuM. tenA upara meghakumArane besADIne be-traNa vAra cAMdI ane sonAnA pANInA bharelA kaLazothI snAna karAvyuM ane rUMchaDAMvALA atyaMta komaLa, sugaMdhita, lAla raMganA TuvAlathI tenuM aMga lUchyuM. tyAra pachI sarasa gozIrSa caMdanano zarIra upara lepa karyo. tyArapachI nAkanA zvAsathI paNa kaMpita thaI jAya tevA bArIka yAvat haMsa jevA zveta vastro paherAvyA. gaLAmAM aDhArasaro hAra tathA navasaro ardha hAra paherAvyA, tatpazcAt ekAvalI, muktAvalI, kanakAvalI, ratnAvalI, prAlaMba(kaMThI), pAda pralaMba-paga sudhI laTakatuM AbhUSaNa, hAthamAM kaDA, bAhu upara truTita-bhUjAnuM AbhUSaNa, berakhA, aMgada-bAjubaMdha, dase AMgaLIomAM dasa mudrikAo, kammaramAM kaMdoro, kAne kuMDala, mastake cUDAmaNi tathA ratnajaDita mukuTa paherAvyo. A sarva alaMkAro paherAvIne divya puSpamALA paherAvI, dara malaya(sugaMdhI tela) lagADayuM ane tyAra pachI meghakumArane sutarathI gUMthelI, puSpAdithI veSTita, vAMsanI saLIothI prerita tathA anya vastuonA yogathI banAvelI, evI cAra prakAranI mALAothI kalpavRkSanI samAna(meghakumArane) alaMkRta ane vibhUSita karyA. viveyana : prastuta sUtromAM meghakumAranI dIkSAnI pUrva taiyArInuM varNana che. divvaM sumaNadAmaM..:-mApA bhATe zAtAsUtranI pratImA bhinnatA vA bhaNe cha. zrI bhagavatIsUtra zataka-9, uddezaka-3pa tathA AcArAMgasUtra adhyayana-15nA dIkSA viSayaka varNananA mULa pAThamAM A zabdo nathI. mATe prastutamAM te pATha ane tenA bhAvArthane kauMsamAM rAkhyo che. meghakumAranuM dIkSA mATe prayANa - 102 taeNaM se seNie rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! aNegakhaMbhasayasaNNiviTuM lIlaTThiyaM-sAlabhaMjiyAgaM IhAmiya-usabha-turaganasmagaravihaga-vAlagakiNNasrurusarabhacamarakuMjara-vaNalayapaumalaya-bhatticittaM ghaMTAvali mahusmaNaharasaraMsubhakaMtadarisaNijjaNiuNovaciyamisimiseMtamaNirayaNaghaMTiyAjAlaparikkhittaM abbhuggaya vairaveiyA-parigayAbhirAmaM vijjAharajamala-jaMtajuttaM piva accIsahassamAlaNIyaM rUvagasahassa kaliyaM bhisamANaM bhibbhisamANaM cakkhulloyaNalessaM suhaphAsaM sassirIyarUvaM sigdhaM turiyaM cavalaM veiyaM purisa- sahassavAhiNIya sIyaM uvaTThaveha / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meSakumAra bhAvArtha - tyArapachI zreNika rAjAe karmacArI puruSone bolAvIne kahyuM- he devAnupriya! tame zIdhra(eka zibikA taiyAra karo je) aneka seMkaDo staMbho para sthita, krIDA karatI putaLIothI yukta, IhAmRga-varu, vRSabha, ghoDA, nara, magara, vihaga, sarpa, kinnara, kastUrImRga, sarabha-aSTApada, camarIgAya, hAthI, vanalatA ane padmalatA vagerenA aneka citrothI citrita, aneka ghaMTaDIonA madhura ane manohara zabdothI zabdAyamAna, zubha, kAMta ane darzanIya, kuzala kArIgaro dvArA nirmita, dedIpyamAna maNio ane ratnonI ghUgharIonA samUhathI vyApta, unnata, vajamayI vedikAthI yukta hovAnA kAraNe manohara, yaMtra dvArA cAlatA vidhAdhara-yugalothI (pUtaLAothI) zobhita, temAM jaDelA ratno rUpI sUryanA hajAra kiraNothI zobhita, hajAro suMdara citrothI citrita, dedIpyamAna, atizaya dedIpyamAna, jotAM AMkhonI tRpti na thAya tevI, sukhada sparzavALI, zobhAyukta, zIdhra, tvarita, capala ane vegavALI (zIvratApUrvaka laI javAya tevI), eka hajAra puruSo dvArA vahana karAtI hoya, tevI zibikA hAjara karo. 103 tae NaM te koDuMbiyapurisA haTTatuTThA jAvasIyaM uvaTThati / tae NaM se mehe kumAre sIyaM duruhai, duruhittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisaNNe / bhAvArtha - tyAre te karmacArI puruSoe hRSTatuSTa thaIne yAvatu zibikA(pAlakhI) upasthita karI. tyArapachI meghakumAra zibikA upara ArUDha thayA ane siMhAsana pAse pahoMcIne pUrvadizA tarapha mukha rAkhIne beThA. 104 tae NaM tassa mehassa kumArassa mAyA NhAyA jAva appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA sIya duruhai, duruhittA mehassa kumArassa dAhiNa pAse bhadAsaNaMsi NisIyai / tae NaM mehassa kumArassa aMbadhAI rayaharaNaM ca paDiggahaM ca gahAya sIyaM duruhai, duruhittA mehassa kumArassa vAme pAse bhaddAsaNaMsi NisIyai / bhAvArtha - tyArapachI meghakumAranI mAtAe snAna karyuM kAvat alpa bhAravALA ane bahumUlya AbharaNothI zarIrane alaMkRta karIne te zibikA upara ArUDha thaIne meghakumAranI jamaNI bAjunA bhadrAsana upara beThA. tyArapachI meghakumAranI dhAyamAtA rajoharaNa ane pAtrA laI zibikA para ArUDha thaIne meghakumAranI DAbI bAjunA bhadrAsana para beThI. 105 tae NaM tassa mehassa kumArassa piTThao egA varataruNI siMgArAgAracAruvesA saMgaya- gaya-hasiya-bhaNiya-ceTThiya-vilAsa-saMlAvullAva-NiuNajuttovayArakusalA Amelagajamalajuyala vaTTiya-abbhuNNayapINaraiyasaMThiyapaoharA himarayayakuMdeMdupagAsaM sakoraMTamalladAmaM dhavalaM AyavattaM gahAya salIla ohAremANI-ohAremANI ciTThai / bhAvArtha - tyArapachI meghakumAranI pAchaLa zRMgAranA AgArarUpa, manohara vezavALI, suMdaragati, hAsya, vacana, ceSTA, vilAsa, saMlApa(paraspara vArtAlApa), ullApa(varNana) karavAmAM kuzala, samayocita kArya karavAmAM kuzaLa, paraspara maLelA, samazreNImAM sthita, goLa, unnata, puSTa, rati sukha ApanArA ane uttama AkAranA stanovALI eka uttama taruNI, koraMTanA puSponI mALAthI yukta; barapha, cAMdI, kaMdapuSpa ane caMdramAnI samAna zveta varNavALA chatrane hAthamAM laIne lIlApUrvaka dhAraNa karatI UbhI rahI. 106 tae NaM tassa mehassa kumArassa duve varataruNIo siMgArAgAracAruvesAo jAva Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 4 | zrI zAtAdharmakathA sUtra kusalAo sIyaM duruhai, duruhittA mehassa kumArassa ubhao pAsaMNANAmaNi-kaNaga-rayaNamaharihatavaNijjujjalavicittadaMDAo cilliyAo suhumavaradIhavAlAo saMkha-kuMdadagaraya amaya mahiyapheNapuMjasaNNigAsAo cAmarAo gahAya salIla ohAremANIo-ohAremANIo ciTThati / bhAvArtha:- tyArapachI zRMgAranA AgAra samAna, zreSTha vezavALI yAvatuM samayocita vyavahAra karavAmAM kuzaLa be zreSTha taruNIo zibikA upara ArUDha thaIne meghakumAranI baMne bAjue, vividha prakAranA maNi-suvarNa ratna ane bahumUlyavAna tapanIya rakta suvarNa)maya ujjavala ane vividha prakAre zobhatI dAMDIvALA, camakatA, pAtaLA, uttama ane lAMbAvALovALA zaMkha, kuMdapuSpa, jalakaNa, rajata ane maMthana karavAthI utpanna amRtanA phINanA samUha sarakhA zvetavarNavALA be cAmara laIne lIlApUrvaka dhAraNa karatI(vIMjhatI vIMjhatI) UbhI rahI. 107 tae NaM tassa mehakumArassa egA varataruNI siMgArAgAracAruvesA jAvakusalA sIyaM duruhai, duruhittA mehassa kumArassa purao puratthime NaM caMdappabhavais-veruliyavimaladaMDaM tAliyaMTa gahAya citttthi| bhAvArtha:- tyArapachI zRMgAranA AgArarUpa yAvata samayocitakArya karavAmAM kuzala eka uttama taruNI thAvata zibikA upara ArUDha thaIne meghakumAranI pAse pUrvadizAnI sanmukha caMdrakAMta maNi, vajaratna ane viDUryamaya nirmala dAMDIvALA paMkhAne grahaNa karIne UbhI rahI. 108 tae NaM tassa mehassa kumArassa egA varataruNI jAvasurUvA sIyaM duruhai, duruhittA mehassa kumArassa puvvadakkhiNe NaM seyaM rayayAmayaM vimalasalilapuNNaM mattagayamahAmuhAkii samANaM bhiMgAraM gahAya citttthi| bhAvArtha :- tyArapachI eka suMdara rUpavALI uttama taruNI zibikA para ArUDha thaIne meghakumAranI pUrva-dakSiNa (agni koNa)mAM zveta, rajatamaya nirmala jalathI paripUrNa, madonmata hAthInA moTA mukhanI samAna AkRti- vALI jhArIne grahaNa karIne UbhI rahI. 109 tae NaM tassa mehassa kumArassa piyA koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA !sarisayANaMsarisattayANaMsarisavvayANaMegAbharaNagahiya NijjoyANaM koDuMbiyavarataruNANaM sahassa saddAveha jAva sadAveti / ____tae NaM koDaMbiyavarataruNapurisA seNiyassa raNNo koDuMbiyapurisehiM sadAviyA samANA haTTataTTa hAyA jAva egAbharaNagahiyaNijjoyA jeNAmeva seNie rAyA teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA seNiya rAya evaM vayAsI- saMdisaha NaM devANuppiyA ! jaNaM amhehiM karaNijjA bhAvArtha-tyArapachI meghakumAranA pitAe karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! zIghratAthI ekasamAna, eka sarakhI tvacA(kAnti)vALA, eka sarakhI uMmaravALA tathA ekasarakhA AbhUSaNothI yukta, eka samAnaveza dhAraNa karanAra eka hajAra uttama taruNa karmacArI puruSone bolAvo thAvata teoe eka hajAra puruSone bolAvyA. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--1: meghakumAra, [ pa ] tyArapachI zreNikarAjAnA karmacArI puruSo dvArA bolAvAyelA te eka hajAra zreSTha taruNa sevaka puruSo hRSTa-tuSTa thayA. teoe snAna karyuM yAvata eka sarakhA AbhUSaNa paherIne tathA eka samAna poSAka paherIne zreNika rAjA samIpe AvIne zreNikarAjAne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! amAre je karavAnuM hoya te kArya mATe AjJA Apo. 110 taeNaMseseNierAyA taMkoDuMbiyavarataruNasahassaMevaM vayAsI- gacchaha NaMdevANuppiyA! mehassa kumArassa purisasahassavAhiNiM sIyaM parivaheha / taeNaM te koDubiyavara- taruNasahasse seNieNaM raNNA evaM vuttaM saMtaM haTuM tuTuM tassa mehassa kumArassa purisasahassavAhiNiM sIyaM privhi| bhAvArtha:- tyAre zreNika rAjAe te eka hajAra uttama taruNa karmacArI puruSone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame jAo ane hajAra puruSo dvArA vahana karavA yogya meghakumAranI zibikAnuM vahana karo. tyArapachI te uttama taruNa hajAra karmacArI puruSo zreNika rAjAnA A pramANe kahevA para hRSTa-tuSTa thaIne hajAra puruSo dvArA vahana karavA yogya meghakumAranI zibikAne vahana karavA lAgyA. 111 tae NaM tassa mehassa kumArassa purisasahassavAhiNiM sIyaM durUDhassa samANassa ime aTThaTThamaMgalagA tappaDhamayAe purao ahANupuvvIe saMpaTThiyA, taM jahA- sotthiyasirivaccha NaMdiyAvaktavaddhamANaga-bhaddAsaNakalasamacchadappaNayA jAvabahave atthatthiyA jAvatAhiM iTThAhiM jAva aNavarayaM abhiNaMdaMtA ya evaM vayAsI jaya jaya NaMdA ! jaya jaya bhaddA ! jayaNaMdA ! bhadaM te, ajiyAI jiNAhi iMdiyAI, jiyaM ca pAlehi samaNadhammaM, jiyaviggho'vi ya vasAhi taM deva ! siddhimajhe, NihaNAhi rAgaddosamalle taveNaM dhiGdhaNiyabaddhakacche, mahAhi ya aTThakammasattU jhANeNaM uttameNaM sukkeNaM appamatto, pAvaya vitimiramaNuttaraM kevalaM NANaM, gaccha ya mokkhaM paramapayaM sAsayaM ca ayalaM, haMtA parIsahacamUNaM, abhIo parIsahovasaggANaM, dhamme te avigdhaM bhavau tti kaTu puNo puNo maMgalajayajayasaI pauMjaMti / bhAvArtha:- tyArapachI hajAra puruSo dvArA vahana karAtI zibikA para meghakumAra ArUDha thayA tyAre tenI AgaLa anukramathI sarva prathama aSTamaMgaLa sthApita karavAmAM AvyA. te aSTa maMgalanA nAma A pramANe che- (1) svastika, (2) zrI vatsa, (3) naMdAvarta, (4) vardhamAnaka, (5) bhadrAsana, (6) kalaza, (7) matsya ane (8) darpaNa. te samaye ghaNA mokSArthI utsAhI loko iSTa, priya, madhura vANIthI abhinaMdana karatAM karatAM A pramANe kahevA lAgyA. he naMda ! jaya ho, jaya ho; he bhadra ! jaya ho, jaya ho; he jagatane AnaMda ApanArA ! tamAruM kalyANa thAo. tame nahIM jItelI pAMca indriyone jIto ane jItelA prApta karelA sAdhudharmanuM pAlana karo. he deva ! vinone jItIne siddhimAM nivAsa karo. dhairyapUrvaka kammara kasI tapa dvArA rAgadveSa rUpI mallonuM hanana karo. pramAda rahita thaIne uttama zukla dhyAna dvArA ATha karmarUpI zatruonuM mardana karo. ajJAna aMdhakArathI rahita sarvottama kevaLajJAnane prApta karo, parISaharUpI senAnuM hanana karIne, parISaho ane Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | zrI zAtAdharmakathA sUtra upasargothI nirbhaya banI, zAzvata, acala ane paramapada rUpa mokSane prApta karo. tamArI dharmasAdhanA nirvighna bano. A pramANe kahIne teo punaH punaH maMgalamaya jaya-jayakAra karavA lAgyA. 112 tae NaM se mehe kumAre rAyagihassa Nagarassa majjhamajheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva guNasIlae ceie teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA purisasahassavAhiNIo sIyAo paccoruhai / bhAvArtha:- tyArapachI meghakumAra rAjagRhanI madhyethI nIkaLIne guNazIla udyAnamAM AvIne sahasapuruSa vAhinI pAlakhI uparathI nIce utaryA. 113 taeNaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro mehaM kumAraM purao kaTaTu jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM kareMti, karittA vaMdati NamaMsaMti, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- esa NaM devANuppiyA! mehe kumAre amhaM ege putte iDhe kaMte jAvajIviyaUsAsae hiyayaNaMdijaNae uMbarapupphamiva dullahe savaNayAe, kimaMga puNa darisaNayAe? se jahANAmae uppalei vA paumei vA kumudei vA paMke jAe jale saMvaDDie Novalippai paMkaraeNaM Novalippai jalaraeNaM, evAmeva mehe kumAre kAmesu jAe, bhogesu saMvuDDhe Novalippai kAmaraeNaM, Novalippai bhogaraeNaM / esa NaM devANuppiyA ! saMsArabhauvvigge bhIe jammajaramaraNANaM, icchai devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae / amhe NaM devANuppiyANaM sissabhikkhaM dalayAmo / paDicchaMtu NaM devANuppiyA ! sissbhikkhN| bhAvArtha - tyArapachI meghakumAranA mAtA-pitA meghakumArane AgaLa karIne zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse AvIne traNavAra AdakSiNA-pradakSiNA karIne, vaMdana namaskAra karIne, bhagavAnane A pramANe kahyuMhe devAnupriya ! A meghakumAra amAro ekano eka putra che. te amane iSTa che, priya che yAvata jIvananA ucchavAsarUpa che arthAt te amArA prANono AdhAra che, hRdayane AnaMda pamADanAra che, udubarapuSpanI jema tenuM nAma zravaNa karavuM paNa durlabha che, to tenA darzananI to vAta ja zuM karavI? jema nIlakamalo, suryavikAsI pAkamaLo, caMdravikAsI kumudo, kAdavamAM utpanna thAya che, pANImAM vRddhi pAme che, chatAM kAdavathI ke jalakaNothI levAtA nathI. te ja rIte meghakumAra kAmabhogathI utpanna thayA ane bhogomAM vRddhi pAmyA che, topaNa te kAmarajathI ke bhogarajathI lepAyA nathI. he devAnupriya ! A meghakumAra saMsAranA bhayathI udvigna thayA che ane janma-jarA-maraNathI bhayabhIta thayA che. te Apa devAnupriyanI pAse gRhatyAga karIne, muMDita thaIne sAdhutvanI pravrajyA aMgIkAra karavA icche che. ame Apa devAnupriyane ziSyarUpa bhikSA ApIe chIe. Apa devAnupriya A ziSyarUpa bhikSAno svIkAra karo. 114 tae NaM se samaNe bhagavaM mahAvIre mehassa kumArassa ammApiUhiM evaM vutte samANe eyamaTuM samma paDisuNei / tae NaM se mehe kumAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiyAo uttarapurasthimaM disibhAgaM avakkamai, avakkamittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyi| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghamAra | 7 | bhAvArtha:- meghakumAranA mAtA-pitAe A pramANe kahyuM tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe A artha(vAta)no samyaka prakAre svIkAra karyo. tyArapachI meghakumAra zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI nIkaLIne uttarapUrva dizAmAM arthAt IzAna koNamAM gayA ane pote ja potAnA AbhUSaNa, mALA, alaMkAra vagere utAryA. 115 tae NaM se mehakumArassa mAyA haMsalakkhaNeNaM paDasADaeNaM AbharaNa-mallAlaMkAraM paDicchai, paDicchittA hAsvAridhArasiMduvArachiNNamuttAvalipagAsAI aMsUNi viNimmuyamANIviNimmuyamANI royamANIroyamANI kaMdamANIkaMdamANI vilavamANI-vilavamANI evaM vayAsI jaiyavvaM jAyA ! ghaDiyavvaM jAyA ! parakkamiyavvaM jAyA ! assicaNaM aDhe No pamAeyavvaM / amhaM piNaM eseva magge bhavau tti kaTu mehassa kumArassa ammApiyarA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vadati NamaMsaMti, vaMdittA NamaMsittA jAmeva disiM pAubbhUyA tAmeva disiM pddigyaa| bhAvArtha - tyArapachI meghakumAranI mAtA haMsa jevA sapheda ane komaLa vastramAM te AbhUSaNa, mALA ane alaMkArane grahaNa karIne, hAra, jalanI dhArA, nirguDInA phUla ane tUTelA muktAvalInA hAranI samAna azru sAratAM-sAratAM, rotAM-rotAM, AkraMda karatAM-karatAM ane vilApa karatAM-karatAM A pramANe kahevA lAgyA. ' he putra ! prApta cAritra yogamAM yatanA karajo, he putra ! aprApta cAritra yogane prApta karavAno prayatna karajo, he putra ! saMyama sAdhanAmAM parAkrama karajo, temAM pramAda karatA nahIM. bhaviSyamAM amane paNa saMyama aMgIkAra karavAno suyoga prApta thAo. A pramANe kahIne meghakumAranA mAtA-pitA zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karIne je dizAthI AvyA hatA, te dizAmAM pAchA pharyA. bhedhAbhAranI pravrajyA :116 tae NaM se mehe kumAre sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, karittA jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karittA vaMdai, NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- Alitte NaM bhaMte ! loe, palite NaM bhaMte ! loe, Alittapalitte NaM bhaMte ! loe, jarAe maraNeNa ya / se jahANAmae keI gAhAvaI agAraMsi jhiyAyamANaMsije tattha bhaMDe bhavai appabhAre mollagurue, taM gahAya AyAe egaMtaM avakkamai- esa me NitthArie samANe pacchA purA hiyAe suhAe khamAe NissesAe ANugAmiyattAe bhavissai / evAmeva mama vi ege AyAbhaMDe iDhe kaMte pie maNuNNe maNAme / esa me NitthArie samANe saMsAravoccheyakare bhavissai / taM icchAmiNaM devANuppiyAhiM sayameva pavvAviyaM, sayameva muMDAviyaM, sayameva sehAviyaM, sayameva sikkhAviyaM, sayameva AyAsgoyaraviNaya veNaiyacaraNa karaNa-jAyAmAyAvattiyaM dhammamAikkhiyaM / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha :- tyArapachI meghakumAre svayaM paMcamuSTi loca karyo ane zramaNa bhagavAna mahAvIra samIpe AvIne, zramaNa bhagavAna mahAvIrane traNavAra AdakSiNA pradakSiNApUrvaka vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- Fe he bhagavAn ! A saMsAra janma jarA ane maraNarUpI agnithI Alipta(saLagI rahyo) che, duHkhAgnithI pradIpta che. he bhagavAn ! A saMsAra AdIpta-pradIpta che. jema koI gAthApati(samRddha gRhastha) potAnA gharamAM Aga lAge tyAre thoDA vajanavALI paraMtu bahumUlya kiMmatI vastune laIne ekAMta nirupadravI sthAnamAM cAlyo jAya che. te samaye te vicAre che ke "A kiMmatI vastu vartamAnamAM ane bhaviSyamAM mArA jIvananirvAha mATe hitakArI, upabhoga ane AnaMda mATe sukhakArI, sukhanuM samarthana karanArI, saMtAna paraMparA mATe kalyANarUpa thaze. te ja rIte he bhagavan ! mArI pAse AtmarUpI vastu che; te mane iSTa che, kAMta che, priya che, manojJa che, ati manohara che, A AtmAne huM janma jarA maraNarUpI agnithI bacAvI laiza to ja mArA saMsArano uccheda thaze. he devAnupriya ! tethI ja huM icchuM chuM ke Apa svayaM mane sarva virati rUpa pravrajyA Apo, dravya bhAvathI maMDita karo, sUtra ane arthanI zikSA Apo, pratilekhanAdi kriyA zIkhavADo, maryAdAmAM rahevA rUpa jJAnAdi paMcAcAra, gocara--gAyanI caryA jevI bhikSAcaryA, vinaya, vainayika--vinayathI karmakSayarUpa phaLa, niraMtara pAlana karavA yogya sAdhunA mahAvratAdi caraNa sitterI ane prayojanavaza sevana karavA yogya piMDa vizuddhi Adi niyamarUpa karaNa sitterI, saMyamayAtrA, bhojanAdinI mAtrA(parimANa) Adi svarUpa- vALA dharmanuM jJAna karAvo. | 117 ta NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM kumAraM sayameva pavvAvei jAva dhammamAikkhaiU levAnubiyA ! maMtavyuM, EvikriyaLa, vaMzilIya, E tuSTriyantra, vaM bhuMgiyaLaM, evaM bhAsiyavvaM, evaM uTThAe uTThAe pANehiM bhUehiM jIvehiM sattehiM saMjameNaM saMjamiyavvaM, assi ca NaM aTThe No pamAyavvaM / taNaM se me kumAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie imaM eyArUvaM dhammiyaM uvaesaM sammaM paDivajjai - tamANAe taha gacchai, taha ciTThai jAva uTThAe uTThAe pANehiM hiM jIvehiM sattehiM saMjamai / bhAvArtha:- tyArapachI zramaNa bhagavAna mahAvIre meghakumArane svayaM pravrajyA pradAna karI, svayaM AcAra-gocara yAvat dharmanI zikSA ApI ke he devAnupriya A pramANe pRthvI upara yuga mAtra(dhUMsara pramANe) daSTi rAkhIne cAlavuM joIe; A pramANe nirjIva bhUmi para UbhA rahevuM joIe; A rIte bhUmi pramArjana karIne besavuM joIe; A rIte paDakhuM pheravavA samaye pramArjana karIne zayana karavuM joIe; A rIte nirdoSa AhAra karavo joIe; A rIte bolavuM joIe; A rIte apramata ane sAvadhAna thaIne prANI(vikalendriya), bhUta (vanaspatikAya), jIva(paMcendriya) ane sattva(zeSa ekendriya)nI rakSA karIne saMyamanuM pAlana karavuM joIe. A viSayamAM jarApaNa pramAda karavo joIe nahIM. tyArapachI meghakumAre zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse A prakAranA saMyama dharmasaMbaMdhI upadezano, zikSAono samyaka prakAre svIkAra karIne bhagavAnanI AjJAnusAra gamana karavuM, besavuM yAvat pramAda ane nidrAno tyAga karIne prANa, bhUta, jIva ane sattvonI yatanA karIne saMyamanuM ArAdhana karavA lAgyA. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | madhya-1: bheSabhAra | dIkSAnI prathama rAtrie medhamuninI vicalitatA - 118 jaM divasaM ca NaM mehe aNagAre muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, tassa NaM divasassa paccAvaraNhakAlasamayaMsi samaNANaM NiggaMthANaM ahArAiNiyAe sejjA-saMthArae su vibhajjamANesu mehaaNagArassa dAramUle sejjAsaMthArae jAe yAvi hotthA / taeNaM samaNA NiggaMthA puvvarattAvarattakAlasamayasi vAyaNAe pucchaNAe pariyaTTaNAe dhammANuogaciMtAe ya uccArassa vA pAsavaNassa vA aigacchamANA ya NiggacchamANA ya appegaiyA mehaM kumAraM hatthehiM saMghadRti, evaM pAehiM sIse poTTe kAryasi appegaiyA olaMDeMti appegaiyA polaMDeMti, appegaiyA pAyarayareNu-guMDiyaM kreNti| evaM mahAliyaM ca NaM rayaNiM mehe kumAre No saMcAei khaNamavi acchi NimIlittae / bhAvArtha:- je divase megha aNagAre muMDita thaIne, gRhavAsa choDI, cAritra aMgIkAra karyuM. te divasanA chellA cothA praharanA pAchalA bhAgamAM eTale saMdhyA samaye dIkSAparyAyanA anukramathI, zramaNa nigraMthonA zadhyA-saMstArakonA vibhAjana samaye megha aNagAranI zayyA-saMstAraka(pathArI) daravAjAnI najIka thaI. tyArapachI zramaNa nigraMtho rAtrinA pahelA ane pAchalA prahare vAcanA, pRcchanA, paripaTTaNA (zrutanI AvRtti), dharmaciMtana mATe, maLa-mUtranA visarjana mATe bahAra nIkaLatAM ane praveza karatAM koi sAdhuno megha aNagAranA hAtha sAthe sparza thato hato, to koI sAdhano(megha aNagAranA) paga sAthe, mAthA, peTa sAthe sparza thato, koI megha aNagArane oLaMgIne, koI vAraMvAra oLaMgIne bahAra nIkaLyA, to koI sAdhunA paganI rajathI temanuM zarIra malina thaI gayuM; A rIte lAMbI rAtrimAM megha aNagAra kSaNabhara paNa UMghI zakyA nahIM, kSaNavAra mATe paNa temanI AMkha mIMcANI nahIM. 119 taeNaM tassa mehassa kumArassa ayameyArUve ajjhathie jAvasamuppajjitthA evaM khalu ahaM seNiyassa raNNo putte dhAriNIe devIe attae mehe jAva savaNayAe / taM jayA NaM ahaM agAramajJavasAmi, tayA NaMmamaMsamaNA NiggaMthA ADhAyaMti, parijANaMti, sakkAreti, sammANeti, aTThAI heUI pasiNAI kAraNAI vAgaraNAI AikkhaMti, iTThAhiM kaMtAhiM vaggUhiM Alaveti, saMlaveti, jappabhiI caNaM ahaM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, tappabhiI caNaM mama samaNA No ADhAyati jAva No saMlaveti / adattaraM ca NaM mama samaNA NiggaMthA rAo puvvarattAvarattakAlasamayaMsi vAyaNAe pucchaNAe jAvamahAliyaM caNaM ratiMNo saMcAemi acchi NimIlittae / taM seyaM khalu mama kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe uTThiyammi sUre sahassarassimmi diNayare teyasA jalaMte samaNaM bhagavaM mahAvIraM ApucchittA puNaravi agAramajjhe vasittaetti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA aTTaduhaTTavasaTTamANasagae Niraya paDirUviyaM ca NaM taM rayaNiM khavei, khavittA kallaM pAuppabhAyAe suvimalAe rayaNIe jAva teyasA jalate jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA jAvapajjuvAsai / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 70 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha :- tyAre meghakamAra(megha aNagAra)nA manamAM AvA prakArano adhyavasAya-vicAra utpanna thayo ke, huM zreNika rAjAno putra ane dhAriNIdevIno Atmaja meghakumAra chuM yAvatuM mAruM nAma zravaNa karavuM paNa durlabha che. jyAre huM ghare raheto hato, tyAre A zramaNa nigraMtho mAro Adara karatA hatA, mane jANatA hatA, satkAra sanmAna karatA hatA, jIvAdi padArthone, tene siddha karanArA hetuone, praznone, kAraNone ane vyAkaraNa (praznanA uttarone) kahetA hatA, vAraMvAra kahetA hatA, iSTa ane manohara vANIthI mArI sAthe AlApa-saMlApa karatA hatA; paraMtu jyArathI meM muMDita thaIne, gRhavAsathI nIkaLIne sAdhu dIkSA aMgIkAro karI che tyArathI A sAdhuo mAro Adara karatA nathI thAvat AlApa-saMlApa karatA nathI. te uparAMta te zramaNa nigraMtho pahelI ane pAchalI rAtrinA samaye vAcanA, pRcchanA Adi mATe jatA-AvatA mArI pathArIne oLaMge che ane huM ATalI lAMbI rAtrimAM AMkha paNa mIMcI zakyo nathI. tethI mAre mATe e ja zreyaskara che ke rAtri vyatIta thAya ane kAle prabhAta thAya yAvatuM sUrya tejathI jAjvalyamAna thAya tyAre (sUryodaya pachI) zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI AjJA laIne punaH gRhavAsane svIkAruM; A prakArano vicAra karIne, ArtadhyAna yukta du:khathI pIDita ane saMkalpayukta mAnasane prApta thaIne, te rAtri temaNe narakanI jema vyatIta karI. rAtri vyatIta thatAM ane prabhAta thatAM sUrya, tejathI jAjvalyamAna thayo tyAre teo zramaNa bhagavAna mahAvIra samIpe AvIne traNavAra AdakSiNA-pradakSiNApUrvaka vaMdana namaskAra karIne thAvat bhagavAnanI paryApAsanA karavA lAgyA. 120 tae NaM mehA ! tti samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM kumAraM evaM vayAsI- se NUNaM tuma mehA!rAo puvvarattAvaraktakAlasamayaMsisamaNehiM NiggaMthehi vAyaNAe pucchaNAe jAvamahAliyaM caNaMrAI No saMcAesi muhuttamavi acchi NimIlittae / tae NaM tubbhaM mehA ! ime eyArUve ajjhathie samuppajjitthA- jayA NaM ahaM agAramajjhe vasAmi tayA NaM mama samaNA NiggaMthA ADhAyaMti jAva saMlaveti jappabhiI ca NaM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvayAmi tappabhiI ca NaM mama samaNA No ADhAyaMti jAva No saMlaveti / aduttaraM ca NaM samaNA NiggaMthA rAo appegaiyA vAyaNAe jAva pAyarayareNu-guMDiyaM kareMti / taM seyaM khalu mama kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAvasamaNaM bhagavaM mahAvIraM ApucchittA puNaravi agAramajjhe Avasittae tti kaTu evaM saMpehesi, saMpehittA aTTaduhaTTavasaTTamANasagae NirayapaDirUviyaM caNaM taM rayaNiM khavesi, khavittA jeNAmeNa ahaM teNAmeva havvamAgae / se NUNaM mehA ! esa adde sama ? hatA, adde samadde bhAvArtha :- tyArapachI he megha ! A pramANe saMbodhana karIne zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe meghakumArane A pramANe kahyuM- he megha ! tuM rAtrinA pahelA ane pAchalA prahare zramaNa nigraMthonA vAcanA, pRcchanA Adi mATe AvAgamananA kAraNe lAMbI rAtrimAM kSaNavAra paNa AMkha mIMcI zakyo nahIM. he megha ! tyAre tArA manamAM A prakArano vicAra Avyo ke jyAre huM gRhavAsamAM nivAsa karato hato, tyAre zramaNa nigraMtho mAro Adara karatA hatA yAvatu jyArathI meM muMDita thaIne, gRhavAsathI nIkaLI zramaNa-dIkSA lIdhI che, tyArathI zramaNa nigraMtho mAro Adara karatA nathI yAvatuM AlApa-saMlApa karatA nathI. te uparAMta zramaNa nigraMtho rAtrimAM koI vAcanAne mATe yAvata mane paganI rajathI bharI de che. tethI mArA mATe e ja zreyaskara Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghakumAra che ke kAle prabhAta thatAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne pUchI, punaH gRhavAsamAM cAlyo jAuM; A pramANe vicAra karIne ArtadhyAnanA kAraNe duHkhathI pIDita ane saMkalpa-vikalpathI yukta mAnasavALo thaIne teM narakanI samAna(vedanAmAM) rAtri vyatIta karIche ane A ja kAraNe tuM mArI pAse Avyo che; he megha ! zuM A kathana satya che ? meghakumAre javAba Apyo- hA, prabho ! ApanuM A kathana yathArtha che. 71 meghakumArano pUrvano trIjo bhavaH sumeruprabha hAthI : 121 evaM khalu mehA ! tumaM io tacce aIe bhavaggahaNe veyaDDagiripAyamUle vaNayarehiM Nivvattiya NAmadhejje see saMkhadala-ujjala-vimala-NimmaladahighaNagokhIrapheNarayaNiyarappayAse sattussehe NavAyae dasapariNAhe sattaMgapaiTThie some susaMThie surUve purao udagge samUsiyasire suhAsaNe piTuo varAhe ayAkucchI acchikucchI alaMbakucchI palaMbalaMbodarAharakare dhaNupaTTAgii visiTUpuTThe allINapamANajuttavaTTiyA pIvasgattAvare allINapamANajuttapucche paDipuNNa-sucAru-kummacalaNe paMDussuvisuddhaNiddhaNiruvaha viMsatiNahe chaddate sumeruppabhe NAmaM hatthirAyA hotthA / bhAvArtha :- bhagavAna bolyA - he megha ! tuM AjathI pUrve atItanA trIjA bhavamAM vaitADhaya parvatanA pAdamULamAM(taLeTImAM) gajarAja hato. vanacaroe tAruM nAma sumeruprabha ApyuM hatuM. te sumeruprabhano varNa- zaMkhanA cUrNanI samAna ujjavala, vimala, nirmala, dahIMnA DhephAnI samAna, gAyanA dUdhanA phINanI samAna ane caMdranI samAna, zveta hato. te sAta hAtha UMco ane navahAtha lAMbo hato. teno madhyabhAga dasa hAthanA parimANavALo hato. te cAra paga, sUMDha, pUMcha ane jananendriya A sAta aMgathI pratiSThita zarIravALo, suzobhita zarIravALo hato. saumya, pramANopeta aMgovALo, suMdara rUpavALo, AgaLathI UMco, UMcA mastakavALo, zubha athavA sukhada Asana(skaMdha Adi) vALo hato. teno pAchaLano bhAga varAha(zUkara)nI samAna nIce jhUkelo hato. tenI kUMkha(peTa) bakarInI kUMkha jevI unnata hatI ane te chidra(khADA) rahita puSTa hatI. tenI kukSI suDola hatI, lAMbA hoTha ane lAMbI sUMDha hatI. tenI pITha kheMcelA dhanuSyanA pRSTha jevI AkRtivALI hatI. tenA bIjA avayavo sArI rIte maLelA, pramANopeta, goLa ane puSTa hatA, pUMcha susaMghaTita ane pramANopeta hatI. paga kAcabAnI jema paripUrNa, suMdara ane unnata hatA. vIsa nakha zveta, nirmala, cIkaNA ane nirupahata hatA ane cha dAMta hatA. | 122 tattha NaM tumaM mehA ! bahUhiM hatthIhi ya hatthiNIhi ya loTTaehi ya loTTiyAhi ya kalabhehi ya kalabhiyAhi ya saddhiM saMparivuDe hatthisahassaNAyae desae pAgaDDI paTThavae jUhavaI vaMdaviDDhae aNNehiM ca bahUNaM ekallANaM hatthikalabhANaM AhevaccaM porevaccaM sAmittaM bhaTTittaM mahattaragattaM ANA - Isara - seNAvaccaM kAremANe pAlemANe viharasi / bhAvArthaH- he megha ! tyAM tuM ghaNA hAthIo, hAthaNIo, loTTako(kumAra avasthAvALA hAthIo) loTTikAo, kalabho(ghaNI ja nAnI UMmaranA hAthInA baccA) ane kalabhikAothI gherAyelo eka hajAra hAthIono nAyaka, mArgadarzaka, agresara, prasthApaka(kAmamAM lagAvanAro) yUthapati ane potAnA vRMdanI vRddhi karanAro hato. te sivAya bIjA ghaNA ekalA hAthIonA baccAonuM Adhipatya karato, svAmitva, netRtva karato ane tenuM pAlana-rakSaNa karato vicaraNa karI rahyo hato. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 72 zrI zAtAdharmakathA sUtra 123 tae NaM tuma mehA ! Niccappamatte saI palalie kaMdapparaI mohaNasIle avitaNhe kAmabhogatisie bahUhiM hatthIhi ya jAvasaMparibuDe veyaDDhagiripAyamUle girIsu yadarIsu ya kuharesu ya kaMdarAsu ya ujjharesu ya Nijjharesu ya viyaraesu ya gaDDAsu ya pallalesu ya cillalesu ya kaDaesu ya kaDayapallalesu ya taDIsu ya viyaDIsu ya TaMkesu ya kUDesu ya siharesu ya pabbhAresu ya maMcesu ya mAlesu ya kANaNesu ya vaNesu ya vaNasaMDesu ya vaNarAIsu yaNadIsu yaNadIkacchesu ya jUhesu ya saMgamesu ya bAvIsu yapokkhariNIsu yadIhiyAsu ya guMjAliyAsu ya saresu ya sarapaMtiyAsu ya sarasarapaMtiyAsu ya vaNayarehiM diNNaviyAre bahUhiM hatthIhi ya jAva saddhiM saMparivuDe bahuvihatarupallava-paurapANiyataNe Nibbhae Niruvvigge suhaMsuheNaM vihrsi| bhAvArtha- sumeruprabha hAthInA bhavamAM he megha ! tuM haMmezAM kAmamAM madonmata banIne, kAmakrIDAmAM rasika banIne, ratikrIDAmAM kuzaLa banIne, maithunapriya banIne, kAma bhogathI atRpta, kAmanI tRSNAvALo thaIne ghaNI hAthaNIonI sAthe (tuM) vaitADhaya parvatanI taLeTImAM, parvatomAM, guphAo, parvatonI vaccenA aMtarAlomAM, pANIthI kotarAyelI kaMdarAo, prapAta sthAno(dhodha paDatA hoya te sthAno), jharaNAo, voMkaLAo, khADAo, palvalo, kIcaDavALI taLAvaDIo, parvatonA taTapradezo, kaTapallavI-parvata uparanA taLAvo, nadInA kinArAo, nadInA bhAMgI gayelA kinArAo, parvatonI TUMko, nIcethI pahoLA ane uparathI sAMkaDA parvato, parvatonA ziro, musA parvatI, pASA staMbho 652nI zikSAmo(bhaMyo) 642, Anano, vana, vanasi, zreNibaddha vano, nadIo, nadIkakSo eTale ke vRkSonA mULa bhAgamAM pANI phelAyeluM hoya tevA pradezo, vAMdarAonA nivAsa sthAna rUpa yUthomAM, nadIonA saMgamasthAno, vApI-corasa vAvaDIo, puSkaraNiokamaLovALI goLa vAvaDIo, dIrghikA-lAMbI vAvaDIo, guMjAlikA-guMjAyamAna thatI vAvaDIo athavA nahero, sarovaro, sarovaronI paMkitao, paraspara joDAyelA sarovaronI paMkitaomAM vanacara prANIothI nirbhIka(4) ghaNAM hAthIo sAthe vRkSonA vividha pallavomAM, pANI ane ghAsa khAtA-pitA nirbhayapaNe ane uddegarahitapaNe sukhapUrvaka raheto hato. 124 tae NaM tuma mehA! aNNayA kayAI pAusavarisAraktasarayahemaMtavasaMtesu kameNa paMcasu uusu samaikkatesu, gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUlamAse, pAyaghaMsasamuTThieNaM sukkataNa pattakayavasmAruyasaMjogadIvieNaM mahAbhayaMkareNaM huyavaheNaM vaNadavajAlA-saMpalittesu vaNaMtesu, dhUmAulAsu disAsu mahAvAkvegeNaM saMghaTTiesu, chiNNajAlesu AvayamANesu, pollarukkhesu aMto aMto jhiyAyamANesu, mayakuhiyaviNa? kimiyakaddama NaIviyaragajhINapANIyaMtesu vaNaMtesu bhiMgArakadINakaMdiyaravesu, kharapharusaaNiTuriSTu vAhitaviddumagesu dumesu taNhAvasamukka pakkhapayaDiyajibbhatAluya asaMpuDiyatuMGa pakkhisaMghesu sasatesu gimha umha uNhavAyakhara pharusacaMDamAruya-sukkataNa pattakayaravAulibhamaMtadittasaMbhaMtasAvayAulamigataNhAbaddhaciMdhapaTTesu girivaresusaMvaTTaiesu tattha miyapasakasirIsavesu, avadAliyavayaNavivaraNillAliyagga-jIhe mahaMtatuMbaiya puNNakaNNe, saMkuciya thospIvarakare, UsiyalaMgUle, pINAiyavirasaraDiya saddeNaM Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-1: meghamAra . [ 73 ] phoDayaMteva aMbaratalaM, pAyadairaeNaM kaMpayaMteva meiNitalaM, viNimmuyamANe ya sIyAraM, savvao samaMtA valliviyANAiMchiMdamANe,rukkhasahassAiMtatthasubahUNiNollayate viNaTThaddhevvaNaravariMde, vAyAiddhevva poe, maMDalavAevva paribbhamaMte, abhikkhaNaM abhikkhaNaM liMDaNiyaraM pamuMcamANepamuMcamANe bahUhi hatthIhi ya jAva saddhiM disodisiM vippalAitthA / bhAvArtha - tyArapachI he megha ! koI eka samaye aSADha-zrAvaNa mAsanI pravRRtu, bhAdaravo-Aso mAsanI varSAtraTatu, kArataka-mAgasara mAsanI zaradaRtu, poSa-mahA mAsanI hemaMtaRtu ane phAgaNa-caitra mAsanI vasaMtaRtu, A pAMca Rtu anukrame vyatIta thaI gaI ane grISmaRtunA jyeSThAmUla(jeTha) mAsamAM vRkSonA athaDAvAthI(parasparanA gharSaNathI) utpanna thayelI ane sukuM ghAsa, pAMdaDA, kacaro tathA pavananA saMyogathI uddipta mahAbhayaMkara dAvAgni(vanamAM lAgelI Aga)nI jvALAothI AkhuM vana saLagI UThyuM. dizAo dhUmADAthI vyApta banI gaI; vegathI vAtA mahAvAyunA kAraNe agni jvALAo tUTI-phUTIne cAre bAju paDavA lAgI arthAt cAre bAju agni phelAvA lAgI; polA vRkSo aMdarathI saLagavA lAgyA; vananI nadIonuM pANI marelA prANIonA kalevarothI durgadha yukta ane kIDAothI vyApta thaI gayuM; nadIo ane taLAvo paryatanuM pANI sUkAvA lAgyuM; vananI aMdaranA pradezamAM bhaMgAraka-kITavizeSa dIna svare kaMdana karavA lAgyA; kAgaDAo ati karkaza, apriya svare kA, kA, karavA lAgyA; vRkSonA agrabhAga agni saMyogathI pravAla-mUMgAnI jema lAla-lAla thaI gayA. pakSIo tIvra tRSAnA kAraNe zithila pAMkhavALA, bahAra nIkaLI gayelI jIbha-tALavAvALA, khullA moDhAvALA thaI gayA ane zvAsa choDavA lAgyA(mRtyu pAmavA lAgyA); grISma kAlanI uSNatA, sUryano tApa, ati kaThora-pracaMDa vAyu tathA sukA ghAsa, pAMdaDA, kacarAthI yukta vaMToLiyAnA kAraNe bhAgadoDa karatAM, gabharAyelA siMhAdi prANIothI parvata vyApta thaI gayo ane parvata upara jANe mRgatRSNArUpa paDado bAMdhyo na hoya tevuM lAgatuM hatuM; trasta--taraphaDatA evA mRgo, vanya pazuo, sarpa vagere eka sthAnamAM bhegA thaI gayA, tevA samaye tuM(sumeruprabhahAthI) khullAmukhamAM bahAra laTakatI jIbhe; tuMbInI jema nizcala kAnavALo; jADI ane puSTa paNa atyAre saMkocAyelI sUMDhavALo; cIMghADathI AkAzatalane bhedato; paganA prahArathI pRthvIne kaMpita karato; pANI TapakatI sUMDhavALo; cAre bAju velAo-latAone ukheDato, hajAro vRkSone dhrujAvato, rAjyathI bhraSTa thayelA rAjAnI jema, vAyuthI DolatA jahAjanI jema, vaMToLiyAnI jema ghUmarIo leto vAraMvAra lIMDIo choDato, dAvAgninA bhayathI ghaNA hAthI, hAthaNIo sAthe te dizA-vidizAmAM UbhI pUMchaDIe nAsavA lAgyo. 125 tattha NaM tuma mehA! juNNe jarAjajjariyadehe Aure jhaMjhie pivAsie dubbale kilaMte NaTThasuIe mUDhadisAe sayAo jUhAo vippahUNe vaNadavajAlAparaddhe uNheNa ya, taNhAe ya, chuhAe ya parabbhAhae samANe bhIe tatthe tasie uvvigge saMjAyabhae savvao samaMtA AdhAvamANe paridhAvamANe egaM ca NaM mahaM saraM appodayaM paMkabahalaM atittheNaM pANiyapAe uiNNo / tattha NaM tuma mehA ! tIramaigae pANiyaM asaMpatte aMtarA ceva seyaMsi visaNNe / tatthaNaM tumamehA! pANiyaM pAissAmi tti kaTu hatthaM pasAresi / se vi ya te hatthe udagaMNa pAvei / tae NaM tuma mehA ! puNaravi kAyaM paccuddharissAmi tti kaTu baliyatarAyaM paMkasi khutte| bhAvArtha :- he megha ! te samaye tuM vRddhAvasthAnA kAraNe jIrNa ane jarjarita zarIravALo thaI gayo hato. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra duHkhathI vyAkuLa, bhUkhyo, tarasyo, durbala, thAkelo, sudha-budha rahita dimUDha banI gayelo tuM potAnA jhuMDathI vikhUTo paDI gayo. dAvAnaLanI jvALAothI parAbhUta banI; garamI, tuSA ane bhUkhathI pIDita thaIne, bhayathI trasta, udvigna cittavALo, badhI rIte bhayabhIta banIne cAre bAju doDatAM thoDA pANI ane vadhu kIcaDavALA tIrtha-ghATa vinAnA rastethI eka sarovaramAM tuM pANI pIvA mATe utaryo. he megha ! tyAM kinArAthI to tuM dUra cAlyo gayo, paraMtu pANI sudhI pahoMcI na zakyo ane vacce ja kAdavamAM phasAI gayo. he megha ! huM pANI pIuM ema vicArIne te sUDha phelAvI paraMtu tArI sUMDha paNa pANI sudhI pahoMcI zakI nahIM. tyAre te megha! teM punaH zarIrane kIcaDathI bahAra kADhe, tema vicArIne prayatna karyo paraMtu kIcaDamAM vadhAre phasAI gayo. 126 tae NaM tuma mehA! aNNayA kayAi ege ciraNijjUDhe gayavarajuvANae sayAo jUhAo kascaraNadaMtamusalappahArehiM vipparaddhe samANe taM ceva mahaddahaM pANIyaM pAeuM samoyarei / tae NaM se kalabhae tuma pAsai, pAsittA taM puvvaveraM samarai, samarittA Asuratte rudve kuvie caMDikkie misimisemANe jeNeva tumaMteNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tumaM tikkhehi daMtamusalehiM tikkhutto piTThao ucchubhai, ucchubhittA puvvaveraM NijjAei, NijjAittA haTTatuTTe pANiyaM piyai, piittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disiM pddge| bhAvArtha:- he megha ! pUrve ghaNA samaya pahelAM koIka samaye eka navajuvAna zreSTha hAthIne teM sUMDha, paga ane dAMtarUpI musaLothI prahAra karIne mAryo hato ane tArA jhuMDamAMthI kADhI mUkyo hato, te hAthI pANI pIvA mATe te ja sarovaramAM AvI pahoMcyo. te navajuvAna hAthIe tane joyo, jotAM ja tene pUrvanA veranuM smaraNa thayuM, smaraNa thatAM ja te krodhita thayo, krodhathI lAlaghUma thaI gayo, teNe raudrarUpa dhAraNa karyuM ane te krodhAgnithI saLagI uThyo ane teNe tArI pAse AvIne tIkSNa dAMtarUpI mUsaLothI traNavAra tArI pITha upara prahAra karyo. A rIte prahAra karIne teNe pUrvaverano badalo lIdho. tyAra pachI te haSTa-tuSTa thaIne, pANI pIIne, je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM pAcho pharyo. 127 taeNaMtavamehA ! sarIragaMsi veyaNA pAubbhavitthA- ujjalA viulA jaavdurhiyaasaa| pittajjaraparigayasarIre dAhavakkaMtIe yAvi viharitthA / tae NaM tuma mehA! taM ujjalaM jAva durahiyAsaM sattarAIdiyaM veyaNaM veesi; savIsaM vAsasayaM paramAuM pAlaittA aTTaduhaTTavasaTTe kAlamAse kAlaM kiccA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaDDabharahe gaMgAe mahANaIe dAhiNe kUle viMjhagiripAyamUle egeNaM mattavaragaMdhahatthiNA egAe gayavarakareNUe kucchisi gayakalabhae jaNie / tae NaM sA gayakalabhiyA NavaNhaM mAsANaM vasaMtamAsammi tumaM pyaayaa| bhAvArtha:- tyArapachI he megha ! tArA zarIramAM vedanA utpanna thaI. te vedanA atyaMta kaSTadAyaka, saMpUrNa zarIramAM vyApta yAvatu dusahya hatI. te vedanAnA kAraNe tAruM zarIra pita-jvarathI vyApta thaI gayuM ane te samaye tuM prabaLa baLatarAnI vedanA anubhavato rahyo. tyArapachI he megha ! te ujjavala yAvatu dusahya vedanAne te sAta rAtri-divasa paryata bhogavIne Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mezakumAra | 75 | ekasovIsa(120) varSanuM AyuSya pUrNa karIne, ArtadhyAnane vazIbhUta ane duHkhathI pIDita thaIne, mRtyunA avasare mRtyu pAmIne, tuM te ja jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM, dakSiNArdha bhAratamAM gaMgA nAmanI mahAnadInA dakSiNI kinAre viMdhyAcala parvatanI taLeTImAM eka madonmatta zreSTha gaMdhahastithI eka zreSTha hAthaNInI kuMkhe hAthInA baccA rUpe utpanna thayo. tyArapachI te hAthaNIe navamAsa pUrNa thatAM vasaMta RtumAM tane janma Apyo. meghakumArano pUrvano bIjo bhava: meruprabha hAthI - 128 tae NaM tuma mehA! gabbhavAsAo vippamukke samANe gayakalabhae yAvi hotthA, rattuppalarattasUmAlae jAsumaNA-rattapArijattaya lakkhArasasarasakuMkumasaMjhabbharAgavaNNaM iDe Niyagassa jUhavaiNogaNiyAyAskaraNakotthahatthI aNegahatthisayasaMparikhuDerammesugirikANaNesu suhaMsuheNaM vihrsi| bhAvArtha - tyArapachI he megha ! tuM garbhAvAsathI mukta thaIne madanIyArUpe utpanna thayo. tAruM zarIra lAla kamaLa, japAkusuma, raktapArijAta puSpa, lAkSArasa, sarasa kaMku ane saMdhyAkAlIna vAdaLAnA raMganI samAna lAla ane sukumAra hatuM. tuM tArA yUthapatino lADakavAyo hato. gaNikAo jevI yuvAna hAthaNIonA udarapradeza upara tuM bALa bhAva anusAra tArI sUMDha nAkhato hato. A pramANe seMkaDo hAthaNIothI parivRta thaIne tuM parvatanA ramaNIya jaMgalomAM sukhapUrvaka vicaravA lAgyo. 129 tae NaM tuma mehA ! ummukkabAlabhAve jovvaNagamaNupatte jUhavaiNA kAladhammuNA saMjutteNaM taM jUhaM sayameva paDivajjasi / tae NaM tuma mehA ! vaNayarehi NivvattiyaNAmadhejje jAva caudaMte meruppabhe hatthirayaNe hotthA / tattha NaM tuma mehA ! sattaMgapaiTThie taheva jAva paDirUve / tattha NaM tuma mehA sattasaiyassa jUhassa AhevaccaM jAva abhirametthA / bhAvArtha:- he megha! tuM bAlyAvasthAne pAra karIne yauvanane prApta thayo ane yUthapatinI mRtyu thatAM tuM pote ja yUthapati thaI gayo. tyArapachI he megha ! vanacaroe tAruM nAma meruprabha rAkhyuM. tuM cAra dAMtavALo hastiratna thayo. he megha ! tuM sapta aMga pratiSThita zarIravALo yAvatuM suMdara rUpavALo thayo. he megha ! tyAM tuM sAtaso hAthIonA yUthanuM Adhipatya karatAM thAva sukhapUrvaka krIDA karatAM vicaraNa karavA lAgyo. 130 tae NaM tuma mehA ! aNNayA kayAi gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUle vaNadavajAlApalittesu vaNaMtesu dhUmAulAsu disAsu jAvasaMjAyabhae bahUhiM hatthIhi ya jAvakalabhiyAhi yasaddhiM saMparivuDe savvao samaMtA disodisiM vippalAitthA / tae NaM tava mehA ! taM vaNadavaM pAsittA ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajjithAkahiM NaM maNNe mae ayameyArUve aggisaMbhave aNubhUyapuvve / tae NaM tava mehA ! lessAhiM visujjamANIhiM, ajjhavasANeNaM sohaNeNaM, subheNaM pariNAmeNaM, tayAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNaM, IhApohamaggaNagavesaNaM karemANassa saNNipuvve jAisaraNe samuppajjitthA / bhAvArtha - he megha ! eka vakhata grISmakAlanA jeThamAsamAM vanamAM dAvAnala pragaTayo. tenI jvALAothI AkhuM ya vana prajvalita thaI gayuM. dAvAnalanI jvALAothI vanapradezanI dizAo dhUmADAothI vyApta Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 9 zrI jJAtAdharmakathA sUtra thaI gaI yAvata te samaye tuM vaMToLiyAnI jema ghumarIo leto bhayabhIta banI thAvata ghaNA hAthI, hAthaNIo AdinI sAthe eka dizAthI bIjI dizAmAM bhAgavA lAgyo. he megha ! te samaye te vananA dAvAnaLane joIne tane A prakArano adhyavasAya, (vicAra) utpana thayo ke "A rItanI agninI utpattine pahelA paNa kyAreka meM anubhavI che!" tyArapachI he megha ! vizuddha thatI vezyAo, zubha adhyavasAya, zubha pariNAma ane jAtismaraNane AvRtta karanAra mati jJAnAvaraNa karmono kSayopazama thavAthI, IhA, apoha, mArgaNA, gaveSaNA karatA tane saMjJI jIvone prApta thatuM jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. |131 tae NaM tuma mehA ! eyamaTuM sammaM abhisamesi- evaM khalu ahaM aIe docce bhavaggahaNe iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse veyaDDagiripAyamUle jAvasumeruppabheNAmaM hatthirAyA hotthaa| tattha NaM mayA ayameyArUve aggisaMbhave samaNubhUe / tae NaM tuma mehA ! tasseva divasassa paccAvaraNhakAlasamayaMsi NiyaeNaM jUheNaM saddhiM samaNNAgae yAvi hotthA / tae NaM tuma mehA! sattussehe jAva saNNijAissaraNe caudaMte meruppabhe NAma hatthI hotthA / bhAvArtha - tyArapachI he megha ! teM A artha-viSayane samyaka prakAre jANI lIdho ke nizcayathI gata bIjA bhavamAM, A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM, bharatakSetramAM, vaitADhaya parvatanI taLeTImAM cAvatu sumeruprabha nAmano hAthI hato. tyAM A prakAranA utpanna thayelA mahAna agnine meM anubhavyo che. tyArapachI he megha ! te divasanA aMtima praharamAM dAvAgninA bhayathI potAnA yUthanI sAthe eka jagyAe tame badhA maLIne besI gayA. te samaye he megha ! tuM sAta hAthanI UMcAIvALo vAvata jAtismaraNa jJAnayukta cAra dAMtavALo meruprabha nAmano hAthI hato. 132 tae NaM tujhaM mehA ! ayameyArUve ajjhathie jAvasamuppajjitthA- seyaM khalu mama iyANi gaMgAe mahANaie dAhiNillaMsi kUlaMsi vijhagiripAyamUle davaggisaMjAyakAraNaTThA saeNaM jUheNaM mahai mahAlaya maMDalaM ghAittae tti kaTu evaM saMpehesi, saMpehittA suhaMsuheNaM vihrsi| bhAvArtha :- tyArapachI he megha ! tane AvA prakArano adhyavasAya, utpanna thayo ke mArA mATe e zreyaskara che ke A samaye gaMgA mahAnadInA dakSiNa kinAre, viMdhyAcalanI taLeTImAM dAvAnaLathI rakSaNa meLa vavA mATe mAre mArA yUthanI sAthe rahI moTuM mAMDaluM- nirupadravI goLAkAra sthAna banAvavuM joIe. A pramANe vicAra karIne tuM sukhapUrvaka vicaravA lAgyo. 133 tae NaM tuma mehA ! aNNayA paDhamapAusaMsi mahAvuTThikAryasi saNNivaiyaMsi gaMgAe mahANaIe adUrasAmaMte bahUhi hatthIhiM jAvakalabhiyAhi ya sattahi ya hatthisaehiM saMparikhuDe egaM mahaM joyaNaparimaMDalaM mahaimahAlayaM maMDalaM ghAesi / jaMtattha taNaM vA pattaM vA kaTuM vA kaMTae vA layA vA vallI vA khANuMvA rukkhe vA khuve vA, taM savvaM tikkhutto AhuNiya AhuNiya pAe NaM uTThavesi, hattheNaM geNhasi, egaMte eDesi / tae NaM tuma mehA ! tasseva maMDalassa adUrasAmaMte gaMgAe mahANaIe dAhiNille kUle viMjhagiripAyamUle girisu ya jAva suhaMsuheNaM viharasi / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra , | 77 / taeNaM mehA ! aNNayA kayAi majjhimAe varisArattaMsimahAvuTThikAryasi saNNivaiyaMsi jeNeva se maMDale teNeva uvAgacchasi, uvAgacchittA doccaM pimaMDalaM ghAesi / evaM carime vAsArattaMsi mahAvuTThikAryasi saNNivaiyamANaMsi jeNeva se maMDale teNeva uvAgacchasi; uvAgacchittA tacca pi maMDalaghAyaM karesi jAvasuhasuheNaM viharasi / bhAvArtha:- tyArapachI he megha ! teM prathama varSA kALamAM ekavAra khUba varSA thatAM gaMgA mahAnadInI samIpe ghaNA hAthIo yAvatu hAthaNIo, sarva maLI sAtaso hAthIothI parivRtta thaIne eka yojana pramANa vistAranA moTA gherAvAvALuM vizALa maMDaLa banAvyuM. te maMDalamAM je kAMI paNa ghAsa, pAna, lAkaDA, kAMTA, latAo, velAo, TUMThA, vRkSa athavA choDavA hatA, te badhAne traNavAra halAvI halAvIne pagathI ukheDayA, sUMDhathI pakaDI ane ekabAju (potAnA maMDaLanI bahAra) laI jaIne pheMkI dIdhA. he megha ! tyArapachI tuM te maMDalanI najIka gaMgA mahAnadInA dakSiNI kinAre, viMdhyAcalanI taLeTImAM, parvata Adi pUrvokta sthAnomAM vicaraNa karavA lAgyo. tyArapachI he megha ! kyAreka madhya varSARtumAM khUba varSA thaI jatAM tuM jyAM maMDala hatuM te sthAna para gayo, tyAM jaIne bIjIvAra te maMDalane sArI rIte sApha karyuM. te ja rIte aMtima varSARtunI paNa ghoravRSTi thatAM jyAM maMDala hatuM tyAM gayo ane trIjIvAra te maMDalamAM je ghAsa, pAna yAvata choDavA UgyA hatA, te badhAne ukheDIne sApha karI sukhapUrvaka vicaravA lAgyo. 134 taeNaM tuma mehA ! aNNayA kayAI kameNaM paMcasu uususamaikkaMtesu gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUle mAse pAyaksaMghasasamuTThieNaM jAvasaMvaTTiesumiyapasupakkhi-sarIsivesu disodisiM vippalAyamANesu tehiM bahUhi hatthIhi ya saddhiM jeNeva maMDale teNeva pahArettha gamaNAe / [aha mehA ! tumaM gaiMdabhAvammi vaTTamANo kameNaM naliNivaNavivahaNagare hemaMte kuMdaloddhauddhata tusArapaurammi aikkate, ahiNave gimhasamayaMsi patte, viyaTTamANo vaNesu vaNakareNu vivihadiNNa kaya-pasavaghAo tumaM uuyakusumakayacAmarakaNNapUraparimaMDiyAbhirAmo mayavasa-vigasaMta-kaGataGakiliNNagaMdha-madavAriNA sUrabhijaNiyagaMdho kareNaparivArio uusamatta jaNiyasobho kAle diNayarakarapayaMDe parisosiyataruvara siharabhImataradaMsaNijje bhiMgAraravaMtabheravarave NANAvihapatta kaTTha-taNakayavaruddhata paimAruyAiddha nahayaladumagaNe vAuliyAdAruNayare taNhAvasadosadRsiyabhamaMta vivahasAvayasamAule bhImadarisaNijje vaTuMte dAruNammi gimhe; mAruyavasapasarapasariyaviyaMbhieNaM abbhahiyabhImabheravaravappagAreNaMmadhArApaDiyasitta uddhAyamANa dhagadhagaMtasaddhieNaM dittatarasaphuliMgeNaM dhUmamAlAuleNaM sAvayasayaMtakaraNeNaM abbhahiyavaNadaveNaM jAlAloviyaNiruddhadhUmakArabhIo AyavAloyamahaMtatuMbaiyapuNNakaNNo AkuMciyathorapIvarakaro bhayavasabhayaMtadittanayaNo vegeNa mahAmeho vva pavaNolliyamahallarUvo jeNeva kao te purA davaggibhayabhIya hiyayeNaM avagayataNappaesarukkho rukkhoddeso davaggisaMtANakAraNaTThAe jeNeva maMDale teNeva pahArettha gamaNAe / ekko tAva esa gamo / ] tatthaMNaM aNNe bahave sIhA ya vagghA ya vigayA dIviyA acchA ya taracchA ya pArAsarA ya Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAtAdharmakathA sUtra sarabhA ya, siyAlA virAlA suNahA kolA sasA kokaMtiyA cittA cillalA puvvapaviTThA aggibhaya vidduyA egayao biladhammeNaM ciTThai / tae NaM tumaM mehA ! jeNeva se maMDale teNeva uvAgacchasi, uvAgacchittA tehiM bahUhiM sIhehiM jAva cillalaehiM ya saddhiM egayao biladhammeNaM ciTThasi / 78 bhAvArtha :- tyAra pachI he megha ! prAvRTAdi pAMce RRtu kramazaH pasAra thaI gayA pachI grISma kALanA avasare, jeTha mAsamAM, koI eka samaye vRkSonA paraspara athaDAvAthI utpanna thayelA dAvAnaLanA kAraNe yAvat agni phelAI gaI ane mRga, pazu, pakSI tathA sarpo vagere dizA-vidizAmAM, cAre bAju nAsavA lAgyA. tyAre ghaNA hAthIo vagerenI sAthe tuM jyAM maMDala hatuM te tarapha doDyo. [ he megha ! tame gajendra paryAyamAM hatA tyAre anukramathI kamaLonA vanano nAza karanAra, kuMda ane lodhranA puSponI samRddhithI saMpanna tathA atyaMta himavALo hemaMtaRtuno kALa vyatIta thaI gayo ane abhinava grISmakALa AvI pahoMcyo. te samaye vanomAM vicaraNa karatAM, krIDA karatAM vananI hAthaNIo tamArI upara vividha kamaLo temaja puSpono prahAra karatI hatI. tame te RtumAM utpanna thayelA puSponA banelA cAmara jevA kAnanA AbhUSaNothI maMDita ane manohara dekhAtA hatA. madanA kAraNe vikasita gaMDasthalone bhInA karanAra tathA sugaMdhita madajaLa jharavAthI tame sugaMdhamaya banI gayA hatA. tame hAthaNIothI gherAyelA rahetA hatA. sarva prakAre RRtu saMbaMdhI zobhA utpanna thaI hatI. te grISmakALamAM sUryanA prakhara kiraNo paDI rahyA hatA. te grISma Rtue zreSTha vRkSonA zikharone atyaMta zuSka banAvI dIdhA hatA. te bahu ja bhayaMkara dekhAtA hatA. zRMgAra nAmaka pakSIo bhayaMkara zabda karI rahyA hatA. patra, kASTha, tRNa ane kacarAne uDADanAra pratikULa pavanathI AkAzataLa ane vRkSono samUha vyApta thayo hato. vaMToLiyAne kAraNe te vana bhayAnaka dekhAtuM hatuM. tarasanA kAraNe utpanna vedanAdi doSothI dUSita, Ama tema bhaTakatA zvApado(zikArI jaMgalI pazuo)thI te vana vyApta banI gayuM hatuM. jovAmAM bhayAnaka evI te grISmaRRtu, utpanna thayelA dAvAnaLa nA kAraNe atyadhika dAruNa thaI gaI. te pracaMDa vAyunA kAraNe te dAvAnaLa cArekora phelAI gayo ane vikasita banI gayo. atyaMta bhayaMkara avAja sAthe vRkSorUpI madhu dhArAothI sicita thavAthI te atyaMta vRddhine prApta thayo ane pracaMDarUpe bhaDabhaDa avAja karato, udghata banI bhabhUkavA lAgyo. atyaMta dedIpyamAna cinagArIothI yukta ane dhUmADAnA goTegoTAthI te vyApta banI gayo. seMkaDo zvApadonA prANono aMta karanAra te tIvra dAvAnalane kAraNe te grISmaRRtu atyaMta bhayAnaka dekhAvA lAgI. he megha ! tuM te dAvAnalanI jvALAothI AcchAdita thaI gayo, rokAI gayo, icchA anusAra javAmAM asamartha thaI gayo, dhumADAnA kAraNe utpanna thayelA aMdhakArathI bhayabhIta thaI gayo, agninA tApane joIne tamArA baMne kAno reMTanI tumba samAna stabdha thaI gayA. tamArI jADI ane moTI sUMDha sukAI gaI. tamArI camakatI AMkho bhayanA kAraNe cakaLa-vakaLa pharavA lAgI. jema vAyunA kAraNe mahAmeghano vistAra thAya che te pramANe veganA kAraNe tamAruM svarUpa vistRta dekhAvA lAgyuM. pahelA dAvAnalanA bhayathI bhayabhIta hRdayavALA thaIne dAvAnalathI potAnI rakSA karavAne mATe je dizAmAM tRNa ane vRkSa haTAvIne ekadama sApha pradeza banAvyo hato arthAt jyAM te maMDala banAvyuM hatuM, te tarapha tuM doDavA lAgyo............. keTalIka pratomAM A prakArano pATha paNa maLe che. tyAre te maMDalamAM bIjA ghaNA siMha, vAgha, varu, dIpaDA, rIMcha, taraccha, pArAsara(zarabha-aSTApada) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--1 : bheghaGkubhAra 75 ziyANa, jilADA, DUtarA, suvara, sasavA, lobhaDI, vittA, zilsalA - bhaMgalI prANI roja (nIlagAya ) sAhi badhA pazuo agninA bhayathI gabharAIne pahelethI AvIne maMDalamAM pravezI gayA hatA ane eka sAthe biladharmathI eTale vaitADhya parvatanA 72 bilomAM jema badhA prANIo sAthe rahe tema sthita thaI gayA hatA. tyAre he megha! tuM paNa potAnA samUha sAthe te maMDala pAse Avyo ane te siMha yAvat cillala Adi prANIonI sAthe biladharmanI jema sthita thayo. 135 taNaM tumaM mehA ! pAeNaM gattaM kaMDuissAmi tti kaTTu pAe ukkhitte, taMsi ca NaM aMtaraMsi aNNehiM balavaMtehiM sattehiM paNolijjamANe paNolijjamANe sasae aNupaviTThe / taNaM tumaM mehA ! gAyaM kaMDuittA puNaravi pAyaM paDiNikkhamissAmi tti kaTTu taM sasayaM aNupaviTTaM pAsasi, pAsittA pANANukaMpayAe bhUyANukaMpayAe jIvANukaMpayAe sattANukaMpayAe se pAe aMtarA ceva saMdhArie, No ceva NaM Nikkhitte / tae NaM mehA ! tA pANANukaMpayAe jAva sattANukaMpayAe saMsAre parittIkae, mANussAue Nibaddhe / bhAvArtha:- tyAra pachI he megha ! pagathI zarIra khajavALuM ema vicArIne teM eka paga UMco karyo. te samaye te khAlI thayelI jagyAmAM bIjA baLavAna prANIo dvArA haDaselAyeluM eka sasaluM besI gayuM. tyAre he megha ! zarIra khajavALIne tuM paga nIce mUkavA gayo tyAM paga mUkavAnI jagyAmAM teM sasalAne joyuM, joIne prANa-bhUta-jIva ane sattvanI anukaMpAthI teM paga adhara ja UMcakI rAkhyo, nIce mUkyo nahIM. he megha ! tyAre prANa-bhUta, jIva tathA sattvanI anukaMpAthI paga UMcakI rAkhatA samaye te saMsAra paritta(sImita) karyo ane yathAsamaye manuSyAyuno baMdha karyo. | 136 tae NaM se vaNadave aDDAijjAI rAiMdiyAiM taM vaNaM jhAmei, jhAmettA NiTThie, uvarae, uvasaMte, vijjhAe yAvi hotthA / taNaM te bahave sIhA ya jAva cillalA ya taM vaNadavaM NiTThiyaM jAva vijjhAyaM pAsaMti, pAsittA aggibhayavippamukkA taNhAe ya chuhAe ya parabbhAhayA samANA o maMDalAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA savvao samaMtA vippasaritthA / bhAvArtha :- tyArapachI aDhI ahorAtri sudhI vanane bALIne te dAvAnaLa samApta thayo, uparata thayo, upazAMta thayo ane bUjhAI gayo. tyAre te ghaNA siMho yAvat jaMgalI pazu vizeSa Adi pUrvokta prANIo te dAvAnaLane pUro thayelo yAvat bUjhAyelo joIne agninA bhayathI mukta thayA. tarasa ane bhUkhathI pIDita thatA te maMDalamAMthI bahAra nIkaLIne Amatema cAre bAju vikherAI gayA. | 137 ta NaM tumaM mehA ! juNNe jarAjajjariyadehe siDhilavalitayA-piNiddhagatte dubbale kilaMte juMjie pivAsie atthAme abale aparakamme acaMkamaNe vA ThANukkhaMDe vegeNa vippasarissAmi tti kaTTu pAe pasAremANe vijjuhae viva rayayagiripabbhAre dharaNiyalaMsi savvaMgehiM ya saNNavaie / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra tae NaM tava mehA ! sarIragaMsi veyaNA pAubbhUyA- ujjalA jAva dAhavakkaMtIe yAvi viharasi / tae NaM tuma mehA ! taM ujjalaM jAvadurahiyAsaM tiNNi rAiMdiyAiM veyaNaM veemANe viharittA egaM vAsasayaM paramAuM pAlaittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse rAyagihe Nayare seNiyassa raNNo dhAriNIe devIe kucchisi kumArattAe paccAyAe / bhAvArtha:- he megha ! te samaye tuM jarAthI jIrNa ane jarjarita zarIravALo, zithila ane karacalIvALI cAmaDIthI vyApta gAtravALo, durbaLa, thAkelo, bhUkhyo, tarasyo, zArIrika zaktithI hIna, sahAro na hovAthI nirbaLa, sAmarthyathI rahita ane halanacalananI zaktithI rahita ane pUMThAnI jema sthira(jaDo thaI gayo. tyAre huM paNa ahIMthI jAuM,' ema vicAra karI jyAM paga UpADyo tyAM vijaLIthI AghAta pAmelA rajatagirinA zikharanI jema tuM sarva aMgothI dhaba karato nIce dharatI para DhaLI paDyo. tyArapachI he megha ! tArA zarIramAM utkaTa tIvra vedanA utpanna thaI yAvata zarIra pittajavarathI vyApta thaI gayuM ane zarIramAM baLatarA thavA lAgI. he megha ! tuM te utkaTa yAvatuM dusahya vedanAne traNa rAtri-divasa sudhI bhogavato rahyo. so varSanuM AyuSya bhogavIne aMte A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM, bhArata varSamAM, rAjagRhanagaramAM zreNika rAjAnI dhAriNI devInI kukSimAM putrarUpe utpana thayo. vivecana : - prastuta sUtromAM prabhu dvArA kahevAyelA meghakumAranA be pUrvabhavonuM varNana che. temAM meghakumAranA jIva dvArA baMne hAthInA bhavamAM sahana karelI vedanAnuM ane jIvo prati anukaMpA tathA paropakAranI bhAvanAnuM tAdeza varNana che. vina blekha:- chaThThA duHkhamaya ArAmAM manuSya, pazu ane pakSIone kSetrAdhiSThita deva vaitADhaya parvatanA 72 bilomAM saMharaNa karI pahoMcADI de che. tyAM te sarva prANIo chaThThA ArAnA kaSTathI gabharAIne potAnA jAti svabhAvane bhUlIne te bilomAM eka-bIjAne IjA karyA vagara eka sAthe rahe che. sUtrakAre te ja bila dharmanI ahIM upamA ApI che arthAt A maMDalamAM sarva prakAranA pazu-pakSIo dAvAnaLanA bhayanA kAraNe, kudaratI AphatanA samaye jAtIyavera bhUlI ekI sAthe aDhI divasa zAMtithI rahyA. savAre ritI, madhusAdfNabahe:- saMsAra paritta karyo eTale sImita karyo ane manuSyAyuSyano baMdha karyo. meruprabha hAthIne koI paNa prakAranI spaSTa samajaNa vinA mAtra jIvo pratye anukaMpAnA bhAvathI samakitano sparza thayo. pUrNa tattva samajaNa vinAnuM samakita eka bhavamAM anekavAra Ave che. tiryaMcanA bhavamAM A prakAranA samakitanI sparzanA kSaNika hoya che. zAstranA niyamAnusAra koI paNa jIvane ekAdakSaNa mATe paNa samakitanI sparzanA thaI jAya, to te jIvanuM saMsAra paribhramaNa sImita thaI jAya che ane te jIvano mokSa nizcita thaI jAya che. te pramANe meruprabha hAthIe paNa saMsAra sImita karyo. tyAra pachI samakitanuM vamana karIne samakitanA abhAvamAM manuSyAyuSyano baMdha karyo. tema samajavuM joIe kAraNa ke zrI bhagavatIsUtranusAra samakitanA sadbhAvamAM manaSya ane tiryaMcanA jIvo vaimAnika devanA AyuSyano ja baMdha kare che; manuSyanA AyuSyano baMdha karatA nathI. megha aNagAranI saMyamamAM sthiratA :138 tae NaM tuma mehA ! ANupuvveNaM gabbhavAsAo NikkhaMte samANe ummukkabAlabhAve Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--1 : meghakumAra jovvaNagamaNuppatte mama aMtie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie / taM jai jAva tumaM mehA ! tirikkhajoNiya-bhAvamuvAgaeNaM appaDiladdha sammattarayaNalaMbheNa se pAe pANANukaMpayAe jAva aMtarA ceva saMdhArie, No ceva NaM Nikkhitte, kimaMga puNa tumaM mehA ! iyANiM viulakulasamubbhave NaM NiruvahayasarIra-pattaladdhapaMcidie NaM evaM uTThANa-bala-vIriyapurisakkAra-parakkamasaMjutte NaM mama aMtie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie samANe samaNANaM NiggaMthANaM rAo puvvarattAvarattakAla- samayaMsi vAyaNAe jAva dhammANuogaciMttAe ya uccArassa vA pAsavaNassa vA aigaccha mANANa ya NiggacchamANANa ya hatthasaMghaTTaNANi ya pAyasaMghaTTaNANi ya jAva raya reNu-guMDaNANi ya No sammaM sahasa titikkhisi ahiyAsesi ? 81 bhAvArtha:- tyArapachI he megha ! anukramathI garbhAvAsa pUrNa thatAM tAro janma thayo. tuM bAlyAvasthAthI mukta thaIne yuvAvasthAne prApta thayo, tyAre tuM mArI pAse muMDita thaIne gRhavAsathI mukta thaI aNagAra thayo. to he megha ! jyAre tuM tiryaMca yonirUpa paryAyamAM hato ane jyAre tane samyaktvaratnano lAbha paNa thayo na hato, te samaye paNa teM prANIonI anukaMpAthI prerita thaIne yAvat potAno paga adhara ja rAkhyo hato, nIce jamIna para paga mUkyo nahIM. to pachI he megha ! have atyAre to tuM vizALa kulamAM janmyo che, tane upaghAtathI rahita zarIra prApta thayuM che, prApta thayelI pAMce indriyonuM teM damana karyuM che ane utthAnaviziSTa zArIrika ceSTA, bala- zArIrika zakti, vIrya(AtmabaLa), puruSakAra(vizeSa prakArano puruSArtha) ane parAkrama (kAryane siddha karavAnA puruSArtha)thI yukta che ane mArI pAse muMDita thaIne gRhavAsane tyAgI aNagAra banyo chatAM paNa pahelI ane pAchalI rAtrinA samaye jyAre zramaNa nigraMtho vAcanA mATe yAvat dharmAnuyoganA ciMtana mATe tathA uccAra-prasavaNa mATe AvatAM-jatAM hatA, te samaye tane koInA hAthano, koInA pagano sparza thayo yAvat rajakaNothI tAruM zarIra malina thaI gayuM, tene tuM samyaka prakAre sahana na karI zakyo ? kSobha pAmyA vinA kSamA na rAkhI zakyo ? adInabhAvathI titikSA na karI zakyo ane zarIrane nizcala rAkhI sahana na karI zakayo ? | 139 tae NaM tassa mehassa aNagArassa, samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie eyamaTTha soccA Nisamma subhehiM pariNAmehiM, pasatthehiM ajjhavasANehiM, lessAhiM visujjhamANIhiM, tayAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNaM IhApoha-maggaNa-gavesaNaM karemANassa saNNipuvve jAisaraNe samuppaNNe, eyamaTTha sammaM abhisamei | bhAvArtha :- tyArapachI zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne hRdayamAM dhAraNa karIne meghakumAra aNagArane zubha pariNAmo, prazasta adhyavasAyo, vizuddha lezyAo ane jAtismaraNane AvRtta karanArA jJAnAvaraNa karmanA kSayopazamanA kAraNe IhA, apoha, mArgaNA ane gaveSaNA karatAM, saMjJI jIvone prApta thatuM jAtismaraNajJAna utpanna thayuM ane jAtismaraNa jJAna dvArA meghamunie potAnA pUrva bhavanI jIvana ghaTanAne samyaka prakAre jANI lIdhI. | 140 ta NaM se mehe kumAre samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM saMbhAriyapuvvabhave duguNANIya Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra saMvege ANaMdaaMsupuNNamuhe harisavaseNaM dhArAhayakadaMbakaM piva samussiyaromakUve samaNaM bhagavaM mahAvIra vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- ajjappabhiI NaM bhaMte ! mama do acchINi mottUNaM avasese kAe samaNANaM NiggaMthANaM NisaTTe, tti kaTu puNaravi samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmi NaM bhaMte ! iyANiM sayameva doccaM pipavvAviyaM sayameva muMDAviyaM jAvasayameva AyAragoyaraM jAyAmAyAvattiyaM dhammamAikkhiyaM / bhAvArtha-tyArapachI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI dvArA pUrvavRttAMtanuM smaraNa karAvavAthI meghakumArane bamaNo saMvega bhAva prApta thayo. tenuM mukha AnaMdanA AMsuothI bharAI gayuM. harSanA kAraNe meghadhArAthI Ahata kadaMbapuSpanI jema tenA romarAyavikasita thaI gayA. temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! AjathI mArA be netro choDIne, zeSa samasta zarIra zramaNa nigraMthone samarpita karuM chuM. A pramANe kahIne meghakumAre punaH zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! mArI icchA che ke have Apa pote ja mane bIjIvAra pravrajita karo, svayaM muMDita karo yAvatsvayaM ja AcAra-gocara, saMyamayAtrA, bhojana parimANAdi svarUpavALA zramaNa dharmano upadeza Apo. 141 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM kumAraM sayameva pavvAvei jAvajAyAmAyAvattiyaM dhammamAikkhai- evaM devANuppiyA ! gaMtavvaM, evaM ciTThiyavvaM evaM NisIyavvaM, evaM tuyaTTiyavvaM, evaM bhuMjiyavvaM, evaM bhAsiyavvaM, uTThAya uTThAya pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM saMjameNaM saMgamiyabrA bhAvArtha:- tyArapachI zramaNa bhagavAna mahAvIre meghakumArane svayameva punaH dIkSita karyA (meghamuni saMyama bhAvathI calita thaI gayA hatA, asaMyama bhAvane prApta thayA hatA. pharIthI saMyama bhAvamAM sthira thatAM tene punaHdIkSita karavAmAM AvyA) yAvatu svayameva saMyama yAtrA, AhAra parimANAdirUpa saMyama dharmano upadeza Apyo ane tene samajAvatA kahyuM- he devAnupriya! A pramANe gamana karavuM joIe, A rIte UbhA rahevuM joIe, A rIte yatanAthI besavuM joIe, A pramANe zayana karavuM joIe, A pramANe nirdoSa AhAra karavo ane bhASA samitipUrvaka bolavuM joIe temaja sAvadhAna rahIne prANa, bhUta, jIva ane sattvanI rakSArUpa saMyamamAM pravRtta rahevuM joIe. tAtparya e che ke munie pratyeka kriyA yatanApUrvaka karavI joIe. 142 tae NaM se mehe samaNassa bhagavao mahAvIrassa ayameyArUvaM dhammiyaM uvaesaM samma paDicchai.paDicchittA taha ciTrai jAvasajarmaNa sajamai / tae Na se mehe aNagAre jAe iriyAsamie, aNagAravaNNao bhANiyavyo / bhAvArtha - tyArapachI meghamunie zramaNa bhagavAna mahAvIranA A pramANenA dhArmika upadezane samyaka rIte aMgIkAra karyo ane te pramANe vartana karavA lAgyA yAvatu saMyamamAM udhama karavA lAgyA. tyAre te meghamuni IryAsamiti AdithI yukta aNagAra thayA. ahIM aupapAtika sUtranA kathana anusAra aNagAranuM varNana karavuM joIe. 143 tae NaM se mehe aNagAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa tahArUvANaM therANaM aMtie Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra , sAmAiyamAiyANi ekkArasa aMgAI ahijjai, ahijjittA bahUhiM cautthachaTThaTThamadasamaduvAlasehimAsaddhamAsakhamaNehi appANaM bhAvemANe viharai / bhAvArtha:- tyArapachI te megha aNagAre zramaNa bhagavAna mahAvIranA tathA prakAranA sthaviramunio pAse sAmAyikathI laI agiyAra aMga zAstronuM adhyayana karyuM adhyayana karIne teo upavAsa, chaTha, aTTama, colA, paMcolA tathA ardha mA khamaNa ane mAsakhamaNa Adi tapasyAthI AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. megha aNagAranI ugra tapazcaryA - 144 taeNaMsamaNebhagavaMmahAvIrerAyagihAoNayarAo guNasilAo cjhyAopaDiNikkhamai, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharai / bhAvArtha - tyArapachI zramaNa bhagavAna mahAvIra rAjagRha nagaranA, guNazIla udyAnamAMthI vihAra karIne anya janapadomAM vicaravA lAgyA. 145 tae NaM se mehe aNagAre aNNayA kayAi samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmiNaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe mAsiyaM bhikkhupaDima uvasaMpajjittA NaM vihritte| ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdha kareha / bhAvArtha - tyArapachI te megha aNagAre koI samaye zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! ApanI AjJA hoya to huM ekamAsanI bhikSu paDimAne aMgIkAra karIne vicaravA icchuM chuM. bhagavAne kahyuM- he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo, dharmakAryamAM vilaMba karo nahIM. 146 tae NaM se mehe aNagAre samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM abbhaNuNNAe samANe mAsiyaM bhikkhupaDimaM upasaMpajjittA NaM viharai / mAsiyaM bhikkhupaDimaM ahAsuttaM ahAkappaM ahAmaggaM sammaMkAeNaM phAsei pAlei sohei tIrei kiTTei, sammakAeNaM phAsittA pAlittA sohettA tIrettA kiTTettA puNaravi samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI icchAmiNaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe domAsiyaM bhikkhupaDimaM uvasaMpajjittA NaM viharittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha / jahA paDhamAe abhilAvo tahA doccAe taccAe cautthAe paMcamAe chammAsiyAe sattamAsiyAe paDhamasattarAIdiyAe doccasatta rAiMdiyAe taiyasattarAIdiyAe ahorAidiyAe vi egarAidiyAe vi| bhAvArtha - tyArapachI zramaNa bhagavAna mahAvIranI AjJA meLavIne megha aNagAra eka mAsanI bhikSu paDimA aMgIkAra karIne vicaravA lAgyA. eka mAsanI bhikSupaDimAno yathAsUtra- sUtronusAra, yathAkalpa AcArAnusAra, yathAmArga- jJAnAdi mArgAnusAra, kAyAthI samyaka prakAre aMgIkAra karI upayoga pUrvaka pAlana karyuM, aticAronI zuddhatApUrvaka tenuM AcaraNa karyuM, paDimAnI kAlamaryAdAne pAra karI, paDimA pUrNa thavAthI prasanna thaI tenI prazaMsArUpa kIrtana karyuM, A rIte prathama paDimAne samyak prakAre grahaNa karIne, pAlana karIne, zuddha AcaraNa karIne, pAra pAmIne ane kIrtana karIne punaH zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 84 / zrI zAtAdharmakathA sUtra he bhagavan! ApanI AjJA prApta karIne huM dvimAsikI bhikSu paDimA aMgIkAra karIne vicaravA icchuM chuM. bhagavAne kahyuM- he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo, pratibaMdha karo nahIM. jevI rIte pahelI 4DibhAmA cha,tevIrItadvimAsiDI, traimAsiDI, yatubhAsiDI, paMyamAsiDI, mAsiDI, sapta mAsiDI pahelI arthAtu AThamI paDimA sAta ahorAtrinI, bIjI arthAtu navamI DimA sAta ahorAtrinI, trIjI arthAt dasamI paDimA paNa sAta ahorAtrinI ane agiyAramI paDimA eka ahorAtranI ane bAramI paDimA eka rAtrinI kahevI joIe. meghamunie A badhI paDimAonuM yathAvidhi pAlana karyuM. 147 tae NaM se mehe aNagAre bArasa bhikkhupaDimAo sammaM kAraNaM phAsettA pAlettA sohettA tIrettA kiTTettA puNaravi vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmi NaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe guNarayaNasaMvaccharaM tavokammaM uvasaMpajjittA NaM viharittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdha kareha / / bhAvArtha:- tyArapachI megha aNagAre bAra bhikSu paDimAno samyaka prakAre kAyAthI sparza karIne, pAlana karIne, zodhana karIne, pAra pAmIne ane kIrtana karIne, punaH zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! huM ApanI AjJA meLavI guNaratna saMvatsara nAmanuM tapazcaraNa aMgIkAra karavA icchuM chuM. bhagavAne kahyuM- he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. 148 tae NaM se mehe aNagAre paDhamaM mAsaM cautthaMcauttheNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM, diyA ThANukkuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, rattiM vIrAsaNeNaM avaauddennN| doccaM mAsaM chaTuMchaDeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM, diyA ThANukkuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, rattiM vIrAsaNeNaM avAuDaeNaM / taccamAsaM aTThamaMaTThameNaM aNikkhitteNaMtavokammeNaM, diyA ThANukkuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, rattiM vIrAsaNeNaM avAuDaeNaM / cautthaMmAsaMdasamaMdasameNaM aNikkhitteNaMtavokammeNaM, diyA ThANukkuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, rattiM vIrAsaNeNaM avaauddennN| paMcamaM mAsaMduvAlasamaMduvAlasameNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM, diyA ThANukkuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, ratiM vIrAsaNeNaM avAuDaeNaM / / ___ evaM khalu eeNaM abhilAvaNaM chaThe mAse coddasamaM-coddasameNaM, sattame mAse solasamaMsolasameNaM, aTThame mAse aTThArasama-aTThArasameNaM, Navame mAse vIsaima-vIsaimeNaM, dasame mAse bAvIsaima-bAvIsaimeNaM, ekkArasame mAse cauvIsaimaMcauvIsaimeNaM, bArasame mAse chavvIsaimaMchavvIsaimeNaM, terasame mAse aTThAvIsaimaM aTThAvIsaimeNaM, coddasame mAse tIsaimaM tIsaimeNaM, paMcadasame mAse battIsaimaM battIsaimeNaM, solasame mAse cauttIsaimaMcauttIsaimeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM diyA ThANukkuDueNaM sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, rattiM vIrAsaNeNa ya avAuDaeNa ya / bhAvArtha:- tyArapachI megha aNagAra pahelA mahinAmAM niraMtara caturthabhakta(ekAMtara upavAsanI) Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra . [ 85 ] tapazcaryA sAthe, divase utkaTa(godohana) Asane sthita rahIne AtApanA bhUmimAM sUrya sanmukha AtApanA letA. rAtre vastrathI rahita thaIne vIrAsanathI sthita rahetA hatA. bIjA mahine niraMtara chaThThanA pAraNe chaThanI tapazcaryA sAthe divase utkaTa Asane sUrya sAme sthita thaIne sUryanI AtApanA letA ane rAtre vIrAsane nirvastra thaIne ThaMDInI AtApanA letA. trIjA mahine niraMtara aTTama-aTTamanI tapazcaryA sAthe divase utkaTa Asane sUrya sAme sthita thaIne sUryanI AtApanA letA ane rAtre vIrAsane nirvastra thaIne ThaMDInI AtApanA letA. cothA mahine niraMtara colA-colAnI tapazcaryA sAthe divase utkaTa Asane sUrya sAme sthita thaIne suryanI AtApanA letA ane rAtre vIrAsane nirvastra thaIne ThaMDInI AtApanA letA - pAMcamAM mahine pAMca-pAMca upavAsanI tapazcaryA sAthe divase utkaTa Asane sUrya sAme sthita thaIne sUryanI AtApanA letA ane rAtre vIrAsane nirvastra thaIne ThaMDInI AtApanA letA. A ja pramANe chaThThA mahinAmAM cha-cha upavAsanI, sAtame mahine sAta-sAta upavAsanI, AThamA mahinAmAM ATha-ATha upavAsanI, navamA mahinAmAM nava-nava upavAsanI, dasamA mahinAmAM dasa-dasa upavAsanI, agiyAramA mahinAmAM agiyAra-agiyAra upavAsanI, bAramA mahinAmAM bAra-bAra upavAsanI, teramA mahinAmAM tera-tera upavAsanI, caudamA mahinAmAM cauda-cauda upavAsanI, paMdaramAM mahinAmAM paMdara-paMdara upavAsanI ane soLamA mahinAmAM niraMtara soLa-soLa upavAsanI tapazcaryA sAthe divase utkaTa Asane sthita thaIne sUryanI sanmukha AtApanA bhUmimAM AtApanA letA ane rAtrimAM vastra rahita thaIne, vIrAsanathI sthita rahetA hatA. 149 tae NaM se mehe aNagAre guNarayaNasaMvaccharaM tavokammaM ahAsuttaM jAva sammaM kAraNa phAsei pAlei sohei tIrei kiTTei ahAsuttaM ahAkappaM jAvakiTTettA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA bahUhiM chaTThamadasamaduvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM vicittehiM tavokammehiM appANaM bhAvemANe viharai / tae NaM se mehe aNagAre teNaM urAleNaM viuleNaM sassirIeNaM payatteNaM paggahieNaM kallANeNaM siveNaM dhaNNeNaM maMgalleNaM udaggeNaM udAreNaM uttameNaM mahANubhAveNaM tavokammeNaM sukke lukkhe Nimmase NissoNie kiDikiDiyAbhUe aTThicammAvaNaddhe kise dhamaNisaMtae jAe yAvi hotthA / jIvaMjIveNaM gacchai, jIvaMjIveNaM ciTThai, bhAsaM bhAsittA gilAyai, bhAsaM bhAsamANe gilAyai, bhAsaM bhAsissAmi tti gilAyai / bhAvArtha - tyArapachI te megha aNagAre guNasaMvatsara tapazcaryAno sUtrAnusAra thAva samyaka rIte kAyAthI sparza karyo; pAlana karyuM; zuddhatApUrvaka AcaraNa karyuM; pAra karyuM; kIrtana karyuM sUtronusAra, kalpAnusAra thAvat kIrtana karIne, zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana-namaskAra karIne ghaNAM chaTha, aTTama, colA, paMcolA (pAMca upavAsa), ardha mAsakhamaNa, mA khamaNa Adi vividha prakAranI tapazcaryA dvArA AtmAne bhAvita karatAM vicaratA rahyA. tyArapachI te urAla-pradhAna, dIrghakAlIna tapa karatA hovAthI vipula, zobhAsaMpana, guru dvArA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] zrI jJAtAdharmakathA satra pradatta athavA prayatna sAdhya, bahumAnapUrvaka pragRhIta, kalyANakArI, zivakArI, dhanyakArI, maMgalakArI, udagra-uttarottara vRddhi yukta, udAra-niSkAma hovAthI audArya yukta, uttama-ajJAnAMdhakArathI rahita ane mahAna prabhAvazALI tapa karmathI megha aNagAranuM zarIra sukAI gayuM, rUkSa, kRza, mAMsa rahita ane rudhirA rahita thaI gayuM; uThatA-besatAM tenA hADakAM kaDa-kaDa avAja karavA lAgyA; tenA zarIramAM mAtra hADakAM ane cAmaDA ja rahyA hatA. tenA zarIranI kRzatAthI badhI naso spaSTa dekhAvA lAgI. te kevaLa Atma baLathI ja cAlatA hatA, Atma baLathI ja UbhA rahetA, bhASA bolIne thAkI jatAM hatA, vAta karatAM karatAM thAkI jatAM, tyAM sudhI ke huM bolIza" evo vicAra karatA tyAM ja thAkI jatAM hatA. tAtparya e che ke pUrvokta ugra tapasyAnA kAraNe tenuM zarIra atyaMta durbaLa thaI gayuM. 150 se jahANAmae iMgAlasagaDiyA i vA kaTThasagaDiyA i vA pattasagaDiyA i vA tilasagaDiyA i vA eraMDakaTThasagaDiyA i vA uNhe dinnA sukkA samANI sasadaM gacchai, sasaI ciTThai, evAmeva mehe aNagAre sasadaM gacchai, sasaI ciTThai, uvacie taveNaM, avacie maMsasoNieNaM. hayAsaNe iva bhAsarAsiparicchaNNeNaM taveNaM teeNaM tavateyasirIe aIva-aIva uvasobhemANe-uvasobhemANe ciTThai / bhAvArtha:- jema koI kolasAthI, sUkA lAkaDAthI, sUkA pAMdaDAMthI, talanI DAMkhaLIthI ke eraMDanA kASThathI bharelI gADI hoya, te taDakAmAM ekadama sukAI gaI hoya arthAt kolasA, lAkaDAM, pAMdaDAM Adi khUba tapIne sukAI gayA pachI gADImAM bharavAmAM AvyA hoya, te gADI cAle tyAre khaDakhaDa avAja karatI cAle che ane avAja karatI UbhI rahe che, tevI ja rIte megha aNagAra jyAre cAlatA hatA ke UbhA rahetA hatA tyAre temanA hADakAMno khaDakhaDa avAja Avato hato. teo tapathI puSTa ane lohI-mAMsathI kSINa thaI gayA hatA. rAkhathI DhAMkelI agninI jema te tapa tejathI dedIpyamAna ane tapatejanI zobhAthI ati-ati zobhAyamAna lAgatA hatA. 151 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthayare jAvapuvvANupubdhi caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe suhaMsuheNaM viharamANe jeNAmeva rAyagihe Nayare jeNAmeva guNasIlae ceie teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai / / bhAvArtha :- kAle ane te samaye dharmanI Adi karanAra, tIrthanI sthApanA karanAra zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI yAvata anukramathI vihAra karatAM, eka gAmathI bIjA gAmane pAra karatAM, sukhapUrvaka vihAra karatAM, rAjagRhanagaranA guNazIla udyAnamAM padhAryA, padhArIne yathocita avagraha-sthAnanI AjJA laIne, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. vivecana : prastuta sUtramAM megha muninI tapazcaryAnuM varNana che. bAra bhikSA paDimA :paDimA eTale abhigraha, vizeSa niyamo. abhigraha sAthe te niyamonuM pAlana karavAmAM Ave che. A paDimAonuM vistRta varNana "dazAzruta skaMdha sUtra'mAM che. zrI bhagavatIsUtra bhAga-1, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: meghamAra _ zataka-2/1mAM tathA zrI samavAyAMga sUtra ane zrI uttarAdhyana sutramAM paNa tatsaMbaMdhI vizleSaNa karavAmAM AvyuM che. bhikSunI bAra paDiyA ane tenuM kAlamAnaHpaDimAonA nAma kAlamAna (1) mAsika paDiyA 1 mAsa dvimAsika paDimA 1 mAsa trimAsika paDimA 1 mAsa catuHmAsika paDimA 1 mAsa paMcamAsika paDimA 1 mAsa SamAsika paDimA 1 mAsa saptamAsika paDimA 1 mAsa prathama sAta ahorAtrinI paDimAM 7 ahorAtra 9) dvitIya sAta ahorAtrikI paDimA 7 ahorAtra (10) tRtIya sAta ahorAtrinI paDimA 7 ahorAtra (11) ahorAtrinI paDimAM 3 ahorAtra chiThatapa + 1 dina pAraNuM (12) rAtrikI paDimA 4 ahorAtra aiThThamatapa + 1 dina pAraNuM. | kula 7 mAsa 28 divasa. aniM .- paDimAonI ArAdhanA mATe ahIM mahatta vagere traNa pado upalabdha che. bhagavatI sUtra zataka-2 uddezaka-1, sU. 51mAM skandakamuninA adhikAramAM mahAtavaM mahAsa -- sahita pAMca padano prayoga che. ahapurva = sUtra nirdiSTa vidhi anusAra mahApya = kalpa-maryAdA, AcAra anusAra ane mahAmai = mArga-jJAna, darzanAdi rUpa mokSa mArga anusAra. hApha - kSAyopathamika bhAva anusAra paDimAonI ArAdhanAnI pUrNatA mATe sUtramAM pAse Adi padono prayoga che. zApa ofsepha = kevaLa manoratha mAtrathI nahIM paraMtu ucita samaye vidhipUrvaka zarIra dvArA pravRtti karI, paDimAnI vidhine kAyA dvArA pUrNa karI pAruM = upayogapUrvaka, sAvadhAnIpUrvaka tenuM pAlana karyuM. so = tapa ane pAraNAnI pUrNa zuddhinuM dhyAna rAkhyuM arthAt svIkRta vratamAM doSanuM sevana na karIne vratane zuddha rAkhyuM. tIra = vratanI kAla maryAdA pUrI karI, kAlamaryAdA paryata vratanuM pAlana karyuM. vija = vratanA amuka-amuka anuSThAno meM pUrNa karyA che, te prakAre vratano mahimA pragaTa karyo.- bhagavatI ra/1/47mAM pUra ane anupAnera zabda prayoga paNa che. guNaratna saMvatsara tapaH- je tapa guNarUpI ratno sahita sAdhika eka varSamAM pUrNa thAya arthAt je tapamAM 16 mAsa paryata nirjarArUpa vizeSa guNanI prApti thatI rahe, tene guNaratna saMvatsara tapa kahe che. temAM tera mAsa ane sattara divasa upavAsanA hoya che ane te divasa pAraNAnA hoya che. A pramANe soLa mahinAmAM A tapanuM anuSThAna pUrNa karAya che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra mAsa prathama ? che 0 0 8 0 0 0 0 0 0 2 bAra upavAsa 0 guNaratna savaMtsara tapanuM kAlamAna : tapa dina | pAraNAdina | kula divasa 15 upavAsa bIjo 10 chaTha trIjo 8 aTTama cotho 6 colA pAMcamo 5 paMcolA chaThTho 4 cha upavAsa sAta 3 sAta upavAsa AThamo 3 ATha upavAsa navamo 3 nava upavAsa dazamo 3dasa upavAsa agiyAramo 3 agiyAra upavAsa bAramo teramo 2 tera upavAsa caudamo 2 cauda upavAsa paMdaramo 2 paMdara upavAsa soLamo rasoLa upavAsa kula divasa 407 73 | 480 meghamuni dvArA saMlekhanA-saMthArAnI ArAdhanA :152 tae NaM tassa mehassa aNagArassa rAo puvvarattAvaraktakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA ___ evaM khalu ahaM imeNaM urAleNaM taheva jAva bhAsissAmiti gilAmi / taM atthitA me uTThANe kamme bale vIrie purisakkAsparakkame, saddhA dhiI saMvege; taM jAvatA me asthi uTThANe kamme bale vIrie purisakkAsparakkame saddhA dhiI saMvege jAva ya me dhammAyarie dhammovaesae samaNe bhagavaM mahAvIre jiNe suhatthI viharai, tAva me seyaM kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva teyasA jalaMte sUre samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA NamaMsittA samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM abbhaNuNNAyassasamANassasayamevapaMcamahavvayAIAruhittA goyamAiesamaNe NiggaMtheNiggaMthIo ya khAmettA tahArUvehi kaDAIhiM therehiM saddhiM viulaM pavvayaM saNiyaMsaNiyaM duruhittA sayameva 0 0 0 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghya--1 : meghakumAra mehaghaNasaNNigAsaM puDhavi-silA-paTTayaM paDilehittA saMlehaNA-jhUsaNAe jhUsiyassa bhattapANapaDiyAikkhiyassa pAovagayassa kAlaM aNavakaMkhamANassaviharittae / e evaM saMpehei saMpehittA kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva jalate jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA NaccAsaNNe NAidUre sussUsamANe samANe abhimu viNaeNaM paMjaliuDe pajjuvAsai / bhAvArtha :- tyArapachI te megha aNagArane rAtrinA pAchalA prahare dharma jAgaraNa karatA A prakArano vicAra Avyo ke- A pramANe huM viziSTa tapanA kAraNe, (pUrvokta badhuM varNana ahIM samajavuM) yAvat 'bhASA bolIza' evA vicArathI paNa thAkI jAuM chuM, chatAM ya haju mArAmAM utthAna-uThavAnI zakti karma-kArya karavAnI zakti, baLa, vIrya, puruSAkAra, parAkrama, zraddhA, dhRti ane saMvega che. to jyAM sudhI mArAmAM utthAna, karma, bala, vIrya, puruSAkAra parAkrama, zraddhA, dhRti ane saMvega che ane jyAM sudhI mArA dharmAcArya dharmopadezaka zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI suhasti(gaMdhahasti)nI samAna vicarI rahyA che, tyAM sudhImAM anazana svIkAravuM mArA mATe zreyakArI che, tethI kAle, rAtri vyatIta thAya ane tejathI jAjvalyamAna sUryano udaya thAya tyAre huM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdanA-namaskAra karIne, temanI AjJA laIne svayaM ja pAMca mahAvrata aMgIkAra karIne, gautama Adi zramaNa nigraMtho tathA nigraMthIonI kSamA yAcanA karIne, tathArUpanA samartha evA kaDAyA sthavira(daDha saMhanana ane daDha manobaLavALA) sAdhuonI sAthe vipula nAmanA parvata upara dhIme-dhIme caDhIne, svayaM ja saghana meghanI jevI kALI pRthvIzilA paTTanuM pratilekhana karIne, saMlekhanA svIkArI, AhAra pANIno tyAga karIne, pAdapopagamana anazana(saMthAro) dhAraNa karIne, mRtyunI AkAMkSA karyA vinA vicaraNa karuM meghamuni A pramANe vicAra karIne bIje divase prAtaHkAle sUryodaya thayo tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra samIpe AvIne zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne traNavAra dakSiNAvartanapUrvaka vaMdana-namaskAra karIne, na ati najIka na ati dUra yogya sthAne rahIne, bhagavAnanI sevA karatAM, namaskAra karatAM, prabhunI sanmukha vinayathI banne hAtha joDIne upAsanA karavA lAgyA. | 153 meha ! tti samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM aNagAraM evaM vayAsI- se NUNaM tava mehA ! rAo puvkrattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa ayameyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA - evaM khalu ahaM imeNaM orAleNaM jAva jeNeva ahaM teNeva havvamAgae / se NUNaM mehA ! ake samaDhe ? hatA atyi / ahAsuda levAnupiyA ! mA pahinaya reha / bhAvArtha:- he megha ! A pramANe saMbodhana karIne zramaNa bhagavAna mahAvIre megha aNagArane A pramANe kahyuM - he megha ! rAtrinA pAchalA praharamAM dharma jAgaraNa karatAM tamane A pramANe vicAra utpanna thayo che ke- A udAra vagere vizeSaNa yukta tapanA kAraNe mAruM zarIra kRza thaI gayuM che vagere saMpUrNa varNana pUrvavat jANavuM yAvat tadanusAra tuM mArI pAse Avyo che, he megha ! zuM A vAta satya che ? meghamunie kahyuM- hA, bhagavan! te satya che. tyAre bhagavAne kahyuM- he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, temAM vilaMba na karo. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 80 zrI zAtAdharmakathA sUtra 154 tae NaM se mehe aNagAre samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM abbhaNuNNAe samANe haTTha jAva hiyae uThAe uTTei, udvettA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA sayameva paMcamahavvayAI Aruhei, AruhittA goyamAi samaNe NiggaMtheNiggaMthIo ya khAmei, khAmettA yatahArUvehiM kaDAIhiM therehiM saddhiM viulaM pavvayaM saNiyaM saNiyaMduruhai, duruhittA sayameva mehaghaNasaNNigAsaM puDhakisilA-paTTayaM paDilehei, paDilehittA uccArapAsavaNabhUmi paDilehei, paDilehittA dabbhasaMthAragaM saMtharai, saMtharittA dabbhasaMthAragaM duruhai, duruhittA puratthAbhimuhe saMpaliyaMkaNisaNNe karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM vayAsI NamotthuNaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva saMpattANaM / NamotthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva saMpAviukAmassa mama dhammAyariyassa / vaMdAmiNaM bhagavaMtaM tatthagayaM ihagae, pAsau me bhagavaM tatthagae ihagayaM, ti kaTu vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI puvi pi ya NaM mae samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie savve pANAivAe paccakkhAe, musAvAe adiNNAdANe mehuNe pariggahe kohe mANe mAyA lohe pejje dose kalahe abbhakkhANe pesuNNe paraparivAe araII mAyAmose micchAdasaNasalle pcckkhaae| iyANi piyaNaM ahaM tasseva aMtie savvaM pANAivAyaM paccakkhami jAvamicchAdasaNasallaM paccakkhAmi, savvaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM cauvvihaM pi AhAraM paccakkhAmi jAvajjIvAe / jaM pi ya imaM sarIraM i8 kaMtaM piyaM jAva mA NaM vivihA rogAyaMkA parIsahovasaggA phusaMtIti kaTTa; eyaM piyaNaM carimehiM ussAsa NissAsehiM vosarAmitti kaTu saMlehaNA-jhUsaNA-jhUsie bhattapANa-paDiyAikkhie pAovagae kAlaM aNavakaMkhamANe viharai / tae NaM te therA bhagavaMto mehassa aNagArassa agilAe veyAvaDiyaM kareMti / bhAvArtha - tyArapachI megha aNagAra zramaNa bhagavAna mahAvIranI AjJA prApta karIne hRSTa-tuSTa thayA. tenA hRdayamAM AnaMda thayo. te utthAna zaktithI UDyA ane UThIne zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne jamaNI taraphathI AraMbhIne traNavAra dakSiNAvartanapUrvaka vaMdanA-namaskAra karIne svayaMseva pAMca mahAvratonuM uccAraNa karyuM ane gautama Adi sAdhuone tathA sAdhvIone khamAvyA. khamAvIne tathArUpa kaDAyA sthavira zramaNonI sAthe dhIme-dhIme vipula nAmanA parvata upara caDhayA. tyAM svayaM saghana meghanI samAna kALA pRthvIzilApaTTanI pratilekhanA karI, uccAra-prasavaNAdi paraThavAnI bhUminI pratilekhanA karI ane tyAra pachI darbhano saMthAro pAtharIne tenA upara pUrvadizAnI sanmukha paryakAsane besIne, baMne hAtha joDIne ane mastaka para aMjalI karIne A pramANe bolyA arihaMta bhagavaMtone yAvata (namotthaNanA pAThamAM kathita sarva vizeSaNa yukta)siddhine prApta evA siddha bhagavaMtone namaskAra ho. mArA dharmAcArya thAvat siddhigatine prApta karavAnA icchuka zramaNa bhagavAna mahAvIrane namaskAra ho. tyAM(guNazIla caityamAM) sthita rahelA bhagavAna mahAvIrane ahIM sthita huM vaMdana Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mevakumAra , karuM chuM. he prabhu! tyAM birAjamAna Apa ahIM rahelA mane jovo cho. A pramANe kahIne bhagavAnane vaMdanAnamaskAra karIne A pramANe kahyuM- pahelA paNa meM zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse samasta prANAtipAtano tyAga karyo hato, sarva mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna(mithyA doSAropaNa karavo), paizunya, paraparivAda, dharmamAM arati, adharmamAM rati, mAyAmRSA ane mithyAdarzana zalya, A aDhAra pApasthAnakanA pratyAkhyAna karyA che. atyAre paNa huM teonI (bhagavAnanI) samakSa saMpUrNa prANAtipAtanA pratyAkhyAna karuM chuM yAvatu mithyAdarzana zalyanA pratyAkhyAna karuM chuM tathA sarva prakAranA azana, pAna, khAdima, svAdimarUpa cAre prakAranA AhAranA cAvajIvana mATe pratyAkhyAna karuM chuM. A zarIra je mane iSTa che, kAMta che ane priya che thAvata A zarIrane vividha prakAranA roga, zUlAdi AtaMka, bAvIsa parISaha ane upasarga sparza na kare, te rIte tenI meM rakSA karI che(evA) A zarIrano paNa huM aMtima zvAsozvAsa paryata parityAga karuM chuM. A pramANe kahIne saMlekhanA aMgIkAra karIne, AhAra-pANIno tyAga karIne pAdapopagamana anazana(sarvotkRSTa paMDitamaraNa) aMgIkAra karI mRtyunI icchA na karatAM meghamuni vicaravA lAgyA. tyAre te sthavira bhagavaMta aglAna bhAve arthAt bhAvapUrvaka megha aNagAranI (pratilekhana pramArjana Adi rUpe) vaiyAvacca karavA lAgyA.(zArIrika vaiyAvacca sevA pAdapopagamana saMthArAmAM hotI nathI.) 155 tae NaM se mehe aNagAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasaaMgAI ahijjittA, bahupaDipuNNAI duvAlasavarisAI sAmaNNapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhosittA sarvhi bhattAi aNasaNAe chedettA, AloiyapaDikkate uddhiyasalle samAhipatte aNupuvveNaM kaalge| bhAvArtha - tyArapachI megha aNagAra zramaNa bhagavAna mahAvIranA tathArUpa sthaviro pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karIne, pratipUrNa bAra varSa sudhI cAritra paryAyanuM pAlana karIne, ekamAsanI saMlekhanA dvArA AtmAne saMlekhita(sevitAyukta) karIne, sATha bhakta AhAranA tyAgarUpa eka mAsanuM anazana(saMthAro) karIne, AlocanA pratikramaNa karIne, traNa zalyone dUra karIne, samAdhine prApta karIne anukramathI kAladharmane prApta thayA. 156 tae NaM therA bhagavaMto mehaM aNagAraM aNupuvveNaM kAlagayaM pAseMti, pAsittA pariNivvANavattiyaM kAussaggaM kareMti, karittA mehassa AyArabhaMDayaM geNhaMti, geNhittA viulAo pavvayAo saNiyaM-saNiyaM paccoruhaMti, paccoruhittA jeNAmeva guNasIlae ceie, jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyANaM aMtevAsI mehe NAmaM aNagAre pagaibhadae jAvaviNIe / se NaM devANuppiehiM abbhaNuNNAe samANe goyamAie samaNe NiggaMthe NiggaMthIo ya khAmettA amhehiM saddhiM viulaM pavvayaM saNiyaM-saNiyaM duruhai, duruhittA sayameva meghaghaNa-saNNigAsaM Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra puDhaki silApaTTayaM paDilei, paDilehittA bhattapANapaDiyAikkhie aNupavveNaM kAlagae / esa NaM devANuppiyA! mehassa aNagArassa AyArabhaMDae / ra bhAvArtha :- tyArapachI sthavira bhagavaMtoe megha aNagArane kramazaH kAlagata(mRtyu pAmelA) joyA. joIne parinirvANa nimittaka (muninA mRtadeha paraThavAnA kAraNe karavAmAM Avato) kAyotsarga karyo. kAyotsarga karIne meghamuninA upakaraNa grahaNa karyA ane vipula parvatathI dhIme-dhIme nIce utaryA, utarIne guNazIla udyAnamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjamAna hatAM tyAM AvyA; AvIne zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdanA namaskAra karyA. vaMdanA namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan ! Apa devAnupriyanA aMtevAsI(ziSya) megha aNagAra, je svabhAvathI bhadra yAvat vinIta hatA. te (Apa) devAnupriyanI AjJA laine gautama Adi sAdhuo ane sAdhvIone khamAvIne, amArI sAthe vipula parvata upara dhIre-dhIre caDhayA, caDhIne svayaM saghana meghanI samAna kRSNavarNavALI pRthvI zilApakanuM pratilekhana karyuM, pratilekhana karIne bhakta-pAnanA pratyAkhyAna karyA ane anukramathI kAladharmane prApta thayA che, he devAnupriya ! A megha aNagAranA upakaraNo che. vivecana : prastuta sUtromAM meghamuninA saMlekhanA-saMghArAnA vicAronI utpatti ane te pramANe AcaraNa karavAnuM sAMgopAMga varNana che. saMlekhanA H-- samAdhi maraNanI pUrva taiyArI rUpe sAdhaka kaSAyo ane zarIrane kRza kare che, tene saMlekhanA kahe che. zrI uttarAdhyayana sUtra adhya.--3mAA saMlekhanAnA jaghanya, madhyama ane utkRSTa te traNa prakAra ane tenI kAla maryAdAnuM vistRta varNana che. keTalAka sAdhako te pramANe saMlekhanAno svIkAra kare che ane kyAreka sAdhakanA jIvanamAM Arita tenuM tapa ja saMlekhanA rUpa thaI jAya che. meghamunie bhikSunI paDimA ane guNaratna saMvatsara tapa dvArA ja saMlekhanA karI hatI. anazana H- azanAdi cAra prakArano AhAra tathA aDhAra pApa Adino jIvana paryaMta tyAga karavAmAM Ave tene anazana--saMcAro kahe che. A zarIra dvArA have pachI vizeSa tapa ke saMyama sAdhanA karavI zakya na rahe tyAre sAdhaka svaicchAe A zarIranA tyAga mATe saMghAro kare che. AhAra-pANInA tyAga sahita samAdhi bhAvapUrvaka mRtyune svIkAravuM tenuM nAma anazana che. anazananA traNa prakAra che. (1) bhakta pratyAkhyAna- A prakAranA anazanamAM sAdhaka traNa athavA cAre prakAranA AhArAdino tyAga kare che ane atyaMta anivArya paristhitimAM pote zarIranI sAra saMbhALa kare che ane anyanI sevA paNa svIkAre che. (2) IMgita maraNa- A prakAranA anazanamAM sAdhaka AhArAdinA tyAga sAthe pote potAnA zarIranI sAra saMbhALa rAkhe che paNa anyanI sevA svIkAratA nathI. (3) pAdopagamana- A prakAranA anazanamAM sAdhaka AhArAdinA tyAga sAthe pote paNa zarIranI sArasaMbhALa letA nathI, anya pAse paNa sevA karAvatA nathI. pAdapa-vRkSa, vRkSanI DALI jema sthira paDI rahe che tema eka sthAnamAM zarIranI sArasaMbhALa karyA vinA AtmabhAvamAM sthira rahe che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--1: meghakumAra meghamunie A trIjA prakAranA anazanano svIkAra karyo hato. anazananuM vistRta varNana zrI AcArAMgasUtra, adhyayana-8mAM che. temaja aneka zAstronA vivecanamAM tenuM vizleSaNa karavAmAM AvyuM che. vaDA thae - kaDAyA sthavira. koI paNa zramaNa jyAre parvata upara jaIne pAdapogamana anazana-saMthAro grahaNa kare tyAre temanI AtmasAdhanAmAM ke dinacaryAmAM sahAyaka thavA je sAdhu temanI sAthe jAya, sAthe rahe tene kaDAyA sthavira kahevAmAM Ave che. teo uttama saMhanana ane zreSTha manobalathI saMpanna hoya che, parISahaupasargone sahana karavAmAM samartha ane nidrA vijetA hoya che ane sthavironA sarvaguNe karI yukta hoya che. teo svayaM saMthArA kALa sudhI tapasyA kare che. sAmeva paramahabayAruM sArude - jainadharma vinayapradhAna dharma che. meghamunie prabhunI AjJApUrvaka ja anazana svIkAravAno nirNaya karyo hato. anazana mATe prayANa karatAM pUrve prabhunI AjJAthI ja prabhunI samakSa svayaM pAMca mahAvratano svIkAra karyo ane vipula parvata upara paNa kaDAyA sthavironI hAjarImAM saMthArAnA pratyAkhyAna paNa svayaM karyA. jIvanamAM aMtima ArAdhanAnuM mahattva vizeSa che. te samaye sAdhaka svayaM jAgRtipUrvaka potAnI meLe ja pratyAkhyAna kare te ati mahattvanuM che. meghamunie paNa A rIte prabhunI AjJA meLavIne mahAvrata tathA anazananA pratyAkhyAna potAnI meLe karIne vinayamUla dharmanuM ja pAlana karyuM. AjJApUrvaka kArya thAya temAM koI paNa prakArano avinaya thato nathI. megha aNagAranI gatiH bhAvi bhavaH157 bhaMte !tti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyANaM aMtevAsI mehe NAmaM aNagAre, seNaM bhaMte mehe aNagAre kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gae? kahi uvavaNNe? bhAvArtha :- tatpazcAtu bhagavAna gautama svAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavAna! Apa devAnupriyanA aMtevAsI megha aNagAra hatA. he bhagavan! te megha aNagAra mRtyunA avasare mRtyu pAmIne kyAM gayA? kyAM utpanna thayA? 158 goyamA !tti samaNe bhagavaM mahAvIre bhagavaM goyama evaM vayAsI- evaM khalu goyamA! mama aMtevAsI mehe NAma aNagAre pagaibhahae jAvaviNIe.seNaM tahArUvANaMtherANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasa aMgAI ahijjai, ahijjittA bArasa bhikkhu paDimAo, guNarayaNasaMvaccharaM tavokammaM kAraNaM phAsettA jAva kiTTettA mae abbhaNuNNAe samANe goyamAi there khAmei khAmittA tahArUvehiM kaDAIhiM therehiM saddhiM saNiyaMsaNiyaM viulaM pavvayaM duruhai, duruhittA dabbhasaMthAragaM saMtharai saMtharittA dabbhasaMthArovagae sayameva paMcamahavvae uccArei, bArasa vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhUsittA, saDhi bhattAI aNasaNAe chedettA, AloiyapaDikkaMte uddhariyasalle samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA uDDe caMdimasUragahagaNaNakkhaktatArArUvANaM bahUI joyaNAI bahUI joyaNasayAI, bahUI joyaNasahassAiM, bahUiM joyaNa sayasahassAI, bahUI joyaNa koDIo, bahUI joyaNakoDAkoDIo uDDe dUraM uppaittA sohammIsANa-saNaMkumAsmAhiMda-baMbhaloya-laMtaga Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra mahAsukka-sahassArANaya-pANayAraNaccue tiNNi ya aTThArasuttare gevejjavimANAvAsasae vIivaittA vijae mahAvimANe devattAe uvavaNNe / 94 bhAvArtha :- he gautama ! A pramANe saMbodhana karI, zramaNa bhagavAna mahAvIre bhagavAna gautamane A pramANe kahyuM- he gautama ! mArA aMtevAsI megha nAmanA aNagAra je prakRtithI bhadra yAvat vinIta hatA; teNe tathArUpanA sthaviro pAsethI sAmAyikathI prAraMbhI agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. bAra bhikSu pratimAonuM ane guNaratna saMvatsara nAmanA tapanuM kAyAthI AcaraNa karyuM yAvat kIrtana karyuM, mArI AjJA laIne gautama Adi sAdhuone khamAvIne, tathArUpanA kaDAyA sthavironI sAthe vipula parvata upara caDhayA. darbhano saMthAro pAtharIne, darbhanA saMthArA upara sthita thaIne svayaM ja pAMca mahAvratonuM uccAraNa karyuM, bAra varSa sudhI sAdhutva paryAyanuM pAlana karIne eka mAsanI saMlekhanAthI AtmAne sevIne(potAnA zarIrane kSINa karIne), sATha-bhakta anazananuM chedana karIne, AlocanA pratikramaNa karIne, zalyone nirmULa karIne, samAdhine prApta thaIne, AyuSya pUrNa thatAM mRtyu pAmIne, caMdra, sUrya, grahagaNa, nakSatra ane tArArUpa jyotiSa cakrathI upara ghaNA yojana, so yojana, ghaNA hajAro yojana, ghaNA lAkho yojana, ghaNA karoDo yojana ane ghaNA koDAkoDI yojana pAra karIne tenA upara saudharma, IzAna, sanatkumAra, mAhendra, brahmaloka, lAMtaka, mahAzukra, sahasrAra, Anata, prANata, AraNa ane acyuta devalokone tathA navatraiveyakanA traNaso aDhAra vimAnAvAsone pAra karIne, te vijaya nAmanA anuttara mahAvimAnamAM devarUpe utpanna thayA che. 159 tattha NaM atthegaiyANaM devANaM tettIsaM sAgarovamAiM ThiI paNNattA / tattha NaM mehassa vi devassa tettIsaM sAgarovamAI ThiI paNNattA / bhAvArtha :- te vijaya nAmanA anuttara vimAnamAM keTalAka devonI tetrIsa sAgaropamanI sthiti hoya che. tyAM megha nAmanA devanI paNa tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. | 160 esa NaM bhaMte ! mehe deve tAo devalogAo AukkhaeNaM ThiikkhaNaM bhavakkhaNaM anaMtaraM cayaM cattA kahi~ gacchihii ? kahiM uvavajjihii ? goyamA ! mahAvivede vAle siAihira, jujJihira, muiihara, paribingAhira, savvadukkhANamaMtaM kAhii / bhAvArtha :- gautamasvAmIe prazna karyo- he bhagavan ! te megha deva, tyAMnA AyuSyano- AyuSya karmanA dalikono kSaya karIne, sthitino--AyuSyakarmanI sthitinA vedana dvArA teno kSaya karIne tathA bhavano-- devabhavanA kAraNabhUta karmono kSaya karIne ane tyAMnA zarIrano tyAga karIne, devalokathI cyavIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM janma laIne siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, parinirvANane prApta karaze ane samasta duHkhono aMta karaze. upasaMhAra : adhyayana nigamana : | 161 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthayareNaM jAva saMpatteNaM appopAlaMbha-NimittaM paDhamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte / // tti bemi // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-1: mezakumAra [ 95 ] bhAvArtha:- he jaMbU! dharmanI AdinA karanArA, tIrthanI sthApanA karanArA yAvata muktine prApta evA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe alpa upAlaMbha nimitte A prathama hara jJAta adhyayananA A bhAvonuM nirUpaNa karyuM che arthAt ziSyanI bhUla thAya to gurujanoe kaMIka upAlaMbha Apavo joIe. tti ni = tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmIe jema pharamAvyuM che, tema huM sudharmA svAmI) tamane (jaMbu svAmIne) kahuM chuM. vivecanaH prastuta sUtramAM sUtrakAre A prathama jJAta adhyayanano upasaMhAra karyo che. A adhyayanamAM jJAta (daSTAMta) dvArA hitazikSA ApavA meghamuninI ghaTita ghaTanAne daSTAMtarUpe rajU karavAmAM AvI che. ziSyanuM mana koIpaNa kAraNathI saMyamabhAvathI calita thaI jAya, ziSya bhUla kare, tyAre guruvaryoe khAsa lakSya ApIne upAlaMbha vacano dvArA ke anya koI paNa upAye tene saMyamamAM sthira karavo joIe. sUtrakAranA A bhAvone vRttikAre gAthA dvArA pragaTa karela che. yathA mahurehiM NiuNehiM, vayaNehiM coyayaMti AyariyA / sIse kahiMci khalie, jaha mehamuNiM mahAvIro // 1 // artha- jema bhagavAna mahAvIra svAmIe meghamunine sthira karyA tema koI paNa prasaMge ziSya alita thaI jAya to AcArya tene madhura tathA nipuNa vacanothI saMyamamAM sthira thavA mATe prerita kare che. ll1il. je prathama adhyayana samApta che Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e bIjuM adhyayana *********** prastuta adhyayananuM nAma che- saMghATa. saMghATano artha che be vastu ke vyaktino saMyoga, vijaya cora ane dhanya sAryavAhane eka ja beDImAM bAMdhavAmAM AvyA hatA. te baMnenA saMyoga-saMghATanA AdhAre ja A kathAnakanuM arthaghaTana karavAmAM AvyuM che, tethI A adhyayananuM 'saMghATa' nAma che. kathAnaka A pramANe che- rAjagRhanagaramAM ghUnya sArthavAha ane tenI patnI bhadrA sAryavAhI rahetAM hatAM. aneka devIdevatAonI mAnatA pUjA karyA pachI teone tyAM devadatta nAmanA bALakano janma thayo. ekavAra ghaNA ghareNAM paherAvelA devadattane paMthaka nokara zerImAM ramADavA laI gayo. devadattane eka bAju besADI, paMthaka anya chokarAo sAthe ramavAmAM mazagUla banI gayo. A takano lAbha laIne nagarano kukhyAta vijayacora devadattane upADIne nagara bahAra jato rahyo ane tyAM teNe bALakanA dAgInA utArI lIdhA pachI, bALakane eka avAvaruM kUvAmAM nAMkhIne pote gIca jhADImAM saMtAi gayo. adhyayana sAra zrI jJAtAdharmakathA sUtra devadattanI zodha karatAM gAmanA koTavALa sAthe dhanya sArthavAha, A kUvAnI gIca jhADI pAse AvI pahoMcyA. corelA alaMkAro sAthe vijaya cora pakaDAI gayo. tene nagaranA kArAgRhamAM pUravAmAM Avyo. kALakrame koInAnakaDA guhAsara unca sArthavAhane paNa jelamAM laI javAmAM Avyo ane A vijaya coranI sAthe eka ja heDa(beDI)mAM bAMdhavAmAM Avyo. dhanya sArthavAha mATe tenA gharethI bhojana AvyuM. core bhojana mAMgyuM paNa zeThe potAnA bhojanamAMthI putraghAtaka corane bhojana ApyuM nahIM, tethI khIjAyelA core maLa -mUtranA tyAga samaye zeTha sAthe cAlavAnI nA pADI. eka ja beDImAM te banne baMdhAyelA hovAthI ekalA zeTha maLa-mUtranA tyAga mATe cAlavA samartha na hatA. aMte bhojana ApavAnI zarate maLa- mUtranA tyAga mATe vijaya cora sAthe javA mATe taiyAra thayo. tyAra pachI dhanya roTha pratidina potAnA bhojanamAMthI vijaya corane bhojana ApavA lAgyo. putra ghAtaka corane zeTha bhojana Ape che te jANIne bhadrAsArthavAhI pati upara nArAja thaI gaI. jelamAMthI chUTIne ghera AvelA sArthavAha sAme bhadrA jovA paNa taiyAra na thaI. tyAre sArthavAhe spaSTIkaraNa karyuM ke maLa-mUtra tyAgAdi kriyAomAM temano sahakAra meLavavA bhojanamAMthI bhAga ApavAnI temanI zarata mAre svIkAravI paDI hatI. A vAta sAMbhaLatAM bhadrAnA mananI zaMkAnuM nirAkaraNa thaI gayuM. yathA samaye dhanya sArthavAha sthaviramuninA upadezathI bodha pAmI, dIkSita thaI, cAritranuM pAlana karI daivagatine pAmyA. tyAMthI mahAvidehakSetramAM janma dhAraNa karI mokSagatine pAmaze ane vijayacora kArAgRhamAM ja vadha, baMdhana Adi duHkhone pAmI narakagati pAmyo ane tyAra pachI anaMta saMsAramAM paribhramaNa karaze. prastuta adhyayanamAM vijaya cora ane dhanya sArthavAhanA kathAnaka dvArA zramaNoe potAnA zarIranI AhAra-pANIthI sArasaMbhALa kevA bhAvathI rAkhavI joIe, tenuM digdarzana karAvyuM che. // // // // // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-2: saMghATa bIjuM adhyayana saMghATa madhyayana prAraMbha:| 1 jaiNaM bhaMte !samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM paDhamassaNAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, biiyassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNatte ? bhAvArtha:- he bhagavan! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe prathama jJAtAdhyayananA A bhAva kahyA che, to he bhagavan! bIjA jJAtAdhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? | 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAma Nayare hotthA, vnnnno| tattha NaM rAyagihe Nayare seNie rAyA hotthA, vaNNao / tassa NaM rAyagihassa Nayarassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAe guNasIlae NAmaM ceie hotthA, vnnnno| bhAvArtha:- he jaMbu! cothA ArAnA aMta bhAgarUpa kALamAM ane bhagavAna vidhamAna hatAM te samayamAM rAjagRha nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM mahAhimavaMta parvata samAna zreNika nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. te rAjagRhanI bahAra IzAna koNamAM guNazIla nAmanuM udhAna hatuM. nagara, rAjA ane udyAnanuM varNana aupapAtika sUtrAnusAra jANavuM. Brrs &dhAna : bhaatu| 527 :| 3 tassaNaM guNasIlayassa ceiyassa adUrasAmaMte ettha NaM mahaM ege, jiNNujjANe yAvi hotthA-viNaTThadevaule parisaDiyatoraNaghare NANAvihaguccha gummalayA-valli vacchacchAie aNegavAlasaksaMkaNijje yAvi hotthA / tassaNaM jiNNujjANassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM mahaM ege bhaggakUvae yAvi hotthA / tassa NaM bhaggakUvassa adUrasAmaMte, ettha NaM mahaM ege mAluyAkacchae yAvi hotthA, kiNhe kiNhobhAse jAva ramme mahAmehaNiuraMbabhUe bahUhiM rukkhehi ya gucchehi ya gummehi ya layAhi ya vallIhi ya taNehi ya kusehi ya khANuehi ya saMchaNNe palicchaNNe aMto jhusire, bAhiM gaMbhIre, aNega-vAlasayasaMkaNijje yAvi hotthA / bhAvArthaH - te guNazIla udyAnathI na atidUra na ati najIka eka moTuM ujjaDa-verAna udyAna hatuM. te udhAnanuM vyaMtarAyatana khaMDera thaI gayuM hatuM. te vyaMtarAyatananA toraNa gharo arthAt daravAjAo tUTI gayA hatA. ADedhaDa ugelA vividha prakAranA guccho, gulmo(vAMsa AdinI jhADIo), azoka Adi latAo, velAo tathA A>> AdinA vRkSothI te udyAna jhADI-jhAMkharAM jevuM thaI gayuM hatuM, seMkaDo sarpo AdinA kAraNe te Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 98 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra bhayaMkara dekhAtuM hatuM. te ujjaDa udyAnanI vacce eka moTo avAvaru kUvo hato. te avAvaru kUvAthI na ati dUra na ati najIka eka moTuM mAlukAkaccha(mAlukA nAmanA eka bIjavALA vRkSa vizeSanuM vana) hatuM. te vana kRSNa varNavALuM, kRSNa prabhAvALuM bhAvatuM ramaNIya ane mahAmeghanA samUha jevuM hatuM. te vana ghaNA vRkSo, guccho, gulmo, latAo, velAo, tRNa, darbha ane sUMThAothI AcchAdita ane aMdaranA bhAgamAM poluM hatuM arthAt te vana bahAranA bhAgamAM daSTino saMcAra thaI na zake tevuM saghana ane aMdaranA bhAgamAM chUTAchavAyA vRkSanA kAraNe khAlI jagyAvALuM hatuM. te vana ghaNI jAtanA seMkaDo sarponA kAraNe bhayAnaka lAgatuM hatuM. dhanya sArthavAha ane bhadrA sArthavAhI:|4 tatthaMNarAyagihe Nagare dhaNNe NAmasatthavAhe aDDe ditte jAvaviulabhattapANe / tassaNaM ghaNNassasatthavAhassa bhaddA NAmabhAriyA hotthA-sukumAlapANipAyA ahINapaDiNuNNa paMciMdiya sarIrA lakkhaNa-vaMjaNaguNovaveyA mANummANa-ppamANa-paDipuNNa-sujAyasavvaMgasuMdaraMgI sasisomAgArA-kaMtapiyadasaNA surUvA karayala-parimiyativaliya-majjhA kuMDalullihiyagaMDalehA komurayaNiyara-paDipuNNa-somavayaNA siMgArAgAracAruvesA jAvapaDirUvA vaMjhA aviyAurI jANukopparamAyA yAvi hotthA / bhAvArtha:- te rAjaguha nagaramAM dhanya nAmanA sArthavAha rahetA hatA. te samRddhivAna ane tejasvI hatA vAva temanA gharamAM vipula pramANamAM bhojana-pANI taiyAra thatA hatA. te dhanya sArthavAhanI patnInuM nAma bhadrA hatuM. tenA hAtha-paga sukomaLa hatA. tenI pAMce Idriyo hInAdhikatA rahita ane paripUrNa hatI. tenuM zarIra svastikAdi zubhalakSaNo, talAdi vyaMjano ane guNothI yukta hatuM. te mAna, unmAna ane parimANathI paripUrNa hatI arthAt tenuM zarIra pramANasara hatuM. te sujAta, sarvAga suMdarI hatI. tenI mukhAkRti caMdra jevI saumya hatI. tenI kAyA kamanIya hatI. te priyadarzanI ane surUpA hatI. teno kaTipradeza hAthamAM samAi jAya, tevo pAtaLo ane tricalithI suzobhita hato. kuMDalothI tenA gAla uparanI kezara caMdanAdithI karelI rekhAo ghasAtI hatI. te pUrNimAnA caMdranI samAna saumya vadanA hatI. teno veza zRMgAranA ghara jevo hato yAvata tenuM rUpa AlhAdajanaka hatuM paraMtu te vaMdhyA hatI, te koInI jananI na hatI. te ghUMTaNa ane koNInI ja mAtA hatI arthAt saMtAna na hovAthI jAnu ane koNI ja tenA stanone sparzatA hatA. | 5 tassaNaM dhaNNassa satthavAhassapathae NAmaMdAsaceDe hotthA- savvaMgasuMdaraMge maMsovacie bAlakIlAvaNakusale yAvi hotthA / bhAvArtha:- te dhanya sArthavAhane tyAM paMthaka nAmano dAsa-ceTaka(nokara) hato. te sarvAga suMdara ane mAMsala hato. te bALakone ramADavAmAM kuzala hato. 6 tae NaM se dhaNNe satthavAhe rAyagihe Nayare bahUNaM NagaraNigamaseTTisatthavAhANaM aTThArasaNhaM ya seNippaseNINaM bahusukajjesu yakuDuMbesu yamaMtesu ya jAvacakkhubhUe yAvi hotthA / Niyagassa vi ya NaM kuDuMbassa bahusu ya kajjesu jAva cakkhubhUe yAvi hotthA / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-2: saMghATa | 9 | bhAvArtha:- te dhanya sArthavAha rAjagRha nagaramAM ghaNA vyApArIo, zreSThIo ane sArthavAhonA tathA aDhAra zreNio tathA prazreNio(jAti tathA upajAtio)nA ghaNA kAryomAM, kuTuMbomAM-kuTuMba saMbaMdhI viSayomAM ane maMtraNAomAM yAvatuM cakSu samAna mArgadarzaka hatA ane potAnA kuTuMbanA paNa ghaNA kAryomAM vAvatucakSu samAna hatA. vizya yora :|7 tattha NaM rAyagihe Nayare vijae NAmaM takkare hotthA- pAkcaMDAlarUve bhImatararuddakamme ArusiyadittarattaNayaNe khara-pharusamahallavigayabibhacchadADhie asaMpuDiyauDhe uddhayapaiNNa-laMbaMtamuddhae bhama-rAhuvaNNe NiraNukkose NiraNutAve dAruNe paibhae NisaMse NiraNukaMpe ahIva egaMtadiTThIe khureva egaMtadhArAe giddheva Amisatallicche aggimiva savvabhakkhI, jalamiva savvagAhI, ukkaMcaNa-vaMcaNa mAyA-NiyaDikUDakavaGasAisaMpaogabahule ciraNagaraviNaTThaduTThasIlAyAracaritte, jUyapasaMgI, majjapasaMgI bhojjapasaMgI, maMsapasaMgI, dAruNe hiyayadArae sAhasie, saMdhiccheyae uvahie vissaMbhaghAI AlIyaga-titthabheya lahuhatthasaMpautte parassadavvaharaNammiNiccaM aNubaddhe, tivvavere rAyagihassaNagarassa bahUNi aigamaNANi ya NiggamaNANi ya dArANi ya avadArANi ya chiMDIo ya khaMDIo ya NagaraNiddhamaNANi ya saMvaTTaNANi ya NivvaTTaNANi ya jUyakhalayANi ya pANAgArANi ya vesAgArANi ya takkaraTuANANi yatakkaragharANi ya siMghADagANi yatiyANi ya caukkANi ya caccarANi ya NAgagharANi ya bhayagharANi ya jakkhadeulANi ya sabhANi ya pavANi ya paNiyasAlANi ya suNNagharANi ya AbhoemANe AbhoemANe maggamANe gavesamANe, bahujaNassa chiddesu ya visamesu ya vihuresu ya vasaNesu ya abbhudaesu ya ussavesu ya pasavesu ya tihIsu ya chaNesu ya jaNNesu ya pavvaNIsuyamattapamattassa yAvikkhittassa ya vAulassa ya suhiyassa duhiyassaya videsatthassa ya vippavasiyassa ya maggaM ca chidaM ca virahaM ca aMtaraM ca maggamANe gavesamANe evaM ca NaM vihri| bhAvArtha :- rAjagRha nagaramAM vijaya nAmano eka cora hato. te pApakarma karanAro, cAMDAlanI jema atyaMta bhayAnaka dUrakarma karanAro hato. krodhita puruSanI samAna tenA netra lAla hatA. tenI dADhI atyaMta kaThora, moTI, vikRta ane bIbhatsa(bihAmaNI) hatI. tenA hoTha khullA ja rahetA hatA arthAt tenA dAMta moTA ane bahAra nIkaLelA hatA, tethI tenA hoTha baMdha thatAM nahIM. tenA mAthA upara vALanA jaTiyA uDatA rahetA hatA. te vALano varNa, bhramara ane rAhunI samAna kALo hato. te nirdaya, pazcAtApathI rahita, bhayAvaha, nRzaMsa-naraghAtaka ane anukaMpA rahita hato. ekAMta daSTivALA sarpanI jema te krUra karma karavAmAM eka lakSI hato, eka dhAravALI charInI jema te anyanI vastu harI levAmAM saMlagna thaI jato hato. mAMsabhakSI gIdhanI jema te mAMsa tathA kAmavAsanAno lolupI hato. sarvabhakSI agninI jema te anyanuM sarvasva harI leto hato. sarvagrAhI pANInI jema te anyanI sarva vastuo corIne saMgrahI rAkhato hato. te anyamAM na hoya tevA guNonI prazaMsA karavAmAM, anyane ThagavAmAM, bagalAnI jemanikRti-daMbha karavAmAM, tola-mApamAM nyUnAdhikatA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra karavA rUpa kUTa, vezabhUSAdi badalAvavA rUpa kapaTamAM, sAti saMprayoga-bheLaseLa karavAmAM nipuNa hato. te cirakALathI nagaramAM upadrava karato hato. tenA svabhAva rU5 zIla, kuLamaryAdA rU5 AcAra tathA cAritra dUSita hatA. te jugAramAM Asakta, madirA pAnamAM anurakta, bhojanamAM vRddha hato ane mAMsa bhakSaka hato, upalakSaNathI sAte vyasanamAM pUro hato. te dArUNa, hRdaya vidAraka, sAhasika, pariNAmano vicAra karyA vinA kArya karanAro, khAtara pADanAro, gupta kArya karanAro, vizvAsaghAtI hato ane gAmone saLagAvato raheto hato. tIrthasthAna rUpa devasthAnone toDI, devadravya haraNa karavAmAM ati kuzaLa hato. te haMmezAM para dravyanuM haraNa karavAmAM Asakta raheto hato. te bhayaMkara duzmanAvaTa rAkhato hato. te vijaya cora rAjaguha nagaranA AvAgamananA mArgo, daravAjAo, pAchaLanI khaDakIo, chIMDIo, killAnI nAnI khaDakIo, nagaranI khALo, aneka rastAo bhegA thatAM hoya, aneka rastAo chUTA paDatA hoya tevA sthAno, jugAranA aDDAo, dArUnA pIThAo, vezyAnA gharo, coranA aDDAo ane tenA gharo, trikoNa sthAno, traNa rastAo bhegA thatAM hoya tevA triko, coka-cAra rastAo bhegA thatAM hoya tevA sthAno, nAgadevanA gRho, bhUtiyA gRho, yakSAyatano, sabhAsthAno, parabo, dukAno ane zUnyadharone joto raheto hato. te AvA sthAnone zodhato-nirIkSaNa karato tathA gaveSaNA-sUkSma dRSTie joto raheto hato. aneka manuSyonA chidra sthAnone(asAvadhAna avasthAne) saMkaTamaya avasthAone, iSTa mANasonA viyogane arthAt mRtyu prasaMganA samaye, vyasana- rAjyAdi taraphathI AvelA saMkaTa samaye, abhyadaya- rAjyalakSmInI prAptinA utsavAdi samaye, putra janmanA utsava samaye, tithio-viziSTa parva tithinA utsava samaye, kSaNa-samUha bhojanAdi prasaMgo ke AnaMdanI kSaNomAM, yajJomAM ane nAgAdi devotsava samaye loko unmatta ane pramAdI banI gayA hoya, vAta rogathI pIDita banI gayA hoya, zunya manaska hoya, iSTa saMyogathI ati sukhanA prasaMge, iSTa viyogathI duHkhanA prasaMge te vijaya cora loko para cAMpatI najara rAkhato ane lokonA chidrane, viyogane ane aMtara sthAnAMtaragamana samayanI asAvadhAnIno lAbha uThAvavA, tevA prasaMgonI tapAsa ane zodhamAM raheto hato. 8 bahiyA viyaNaM rAyagihassa Nayarassa ArAmesu ya ujjANesu ya vAvipokkhariNIdIhiyaguMjAliyasaresu ya sarapaMtisu ya sarasarapaMtiyAsu yajiNNujjANesu ya bhaggakUvaesu ya mAluyAkacchaesu ya susANesu yagirikaMdaresu ya leNesu ya uvaTThANesu ya bahujaNassa chiddesu ya jAva aMtaraM ca maggamANe gavesamANe evaM ca NaM viharai / bhAvArtha:- te vijaya cora rAjagRha nagaranI bahAranA ArAmo-puSpAdithI samRddha latAgRha vagere krIDA sthAno, nagaranI samIpanA udyAno arthAt vRkSanI chAyAvALA bagIcAo, vAvaDIo, kamaLavALI puSkariNIo, dIrghikAo, guMjAlikA, sarovaro, sarovaranI paMktio, sara-sara paMktio, ujjaDa udyAno, avAvaru kUvAo, mAlukA kaccho, jhADIo, smazAno, parvatanI guphAo, layano parvata sthita pASANa gRho, upasthAno-parvata sthita pASANamaMDapo vagere sthAnomAM chupAIne ghaNA janasamudAyanI asAvadhAnatA Adine zodhato raheto hato. bhadrAnI putra prApti mATe mAnatA :|9 tae NaM tIse bhaddAe bhAriyAe aNNayA kayAiM puvvarattAvarattakAlasamayaMsi Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--2 : saMghATa 101 kuTuMbajAgariyaM jAgaramANIe ayameyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA - ahaM dhaNeNaM satthavAheNa saddhiM bahUNi vAsANi sadda-pharisa-rasa-gaMdha-rUvANi mANussayAI kAmabhogAI paccaNubhavamANI viharAmi, jo ceva NaM ahaM dAragaM vA dArigaM vA payAyAmi / taM dhaNNAo NaM tAo ammayAo jAvasuladdhe NaM mANussae jammajIviyaphale tAsiM ammayANaM, jAsiM maNNe NiyagakucchisaMbhUyAiM thaNaduddhaluddhayAI mahussamullAvagAI mamma payaMpiyAiM thaNamUlA-kakkhadesabhAgaM abhisaramANAiM muddhayAiM thaNayaM piyaMti, tao ya komalakamalovamehiM hatthehiM giNhiUNaM ucchaMge NivesiyAiM deti samullAvae pie sumahure puNo puNo maMjulappabhaNie / taM ahaM NaM adhaNNA apuNNA akayalakkhaNA akayapuNNA etto gamavi Na pattA | bhAvArtha:- dhanya sArthavAhanI bhAryA bhadrA ekavAra madhyarAtrinA samaye kuTuMba saMbaMdhI ciMtA karI rahI hatI tyAre teNIne A prakArano vicAra utpanna thayo. ghaNA varSothI huM dhanya sArthavAhanI sAthe zabda, sparza, rasa, gaMdha ane rUpa; A pAMca prakAranA manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatI vicarI rahI chuM paraMtu meM eka paNa putra athavA putrIne janma Apyo nathI. te mAtAo dhanya che yAvat ke je mAtAone manuSya janma ane jIvananuM prazasta suMdara phaLa prApta thayuM che, huM mAnuM chuM ke(te mAtAone dhanya che ke) je mAtAo potAnI kukSIthI utpanna thayelA, stanonuM dUdha pIvAmAM lubdha, mIThA bola bolanAra, totaDuM-totaDuM bolanAra ane stananA mULathI kAMkhanA pradeza tarapha sarakatAM mugdha bALakone stanapAna karAve che ane pachI kamaLanI samAna komaLa hAtha vaDe tene pakaDIne potAnA khoLAmAM besADe che ane vAraMvAra priyavacanavALAM madhura hAlaraDAM gAya che. tevA mAtRtva bhAvanuM sukha huM adhanya, apuNyA, amRtalakSaNA ane amRtapuNyA hovAnA kAraNe kAMIpaNa pAmI zakI nathI. 10 taM mama kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva jalate dhaNNaM satthavAhaM ApucchittA dhaNNeNaM satthavAheNaM abbhaNuNNAyA samANI subahuM viulaM asaNaM-pANaM-khAimaM sAimaM uvakkhaDAvettA subahuM puppha-vattha-gaMdha-mallAlaMkAraM gahAya bahUhiM mittaNANiyaga-sayaNasaMbaMdhi-parijaNamahilAhiM saddhiM saMparivuDA jAI imAI rAyagihassa Nayarassa bahiyANA ya bhUyANi ya jakkhANi ya iMdANi ya khaMdANi ya ruddANi ya sivANi ya vesamaNANi ya, tattha bahUNaM NAgapaDimA ya jAva vesamaNapaDimANa ya maharihaM pupphaccaNiyaM karettA jANupAyapaDiyAe evaM vaittae- jai NaM ahaM devANuppiyA ! dAragaM vA dArigaM vA payAyAmi, to NaM ahaM tubbhaM jAyaM ca dAyaM ca bhAyaM ca akkhayaNihiM ca aNuvaDDemi tti kaTTu uvAiyaM uvAittae / evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAva jalate jeNAmeva dhaNNe satthavAhe teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA evaM vayAsI - evaM khalu ahaM devANuppiyA ! tubbhehiM saddhi bahUiM vAsAiM jAva deti samullAva sumahure puNo puNo maMjulappabhaNie / taM NaM ahaM ahaNNA aNNA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 | zrI zAtAdharmakathA sUtra akayalakkhaNA, etto egamaviNapattA / taMicchAmiNaMdevANuppiyA ! tumbhehiM abbhaNuNNAyA samANI viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvettA jAvaakkhayaNihiM ca aNuvaDDemi tti, uvAiyaM karettae / bhAvArtha - to pachI mArA mATe te ja zreyaskara che ke kAle rAtri vyatIta thAya ane prabhAta pragaTa thAya tyAre sUryodaya thatAM dhanya sArthavAhane pUchIne, dhanya sArthavAhanI AjJA prApta karIne huM ghaNuM azana, pAna, khAdima, svAdima Adi AhAra taiyAra karAvIne; bahu puSpa, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkAra grahaNa karIne; ghaNAM mitro, jJAtijano, nijako, svajano-saMbaMdhIo ane parijanonI strIonI sAthe tenAthI gherAIne, A rAjagRha nagaranI bahAra je nAga, bhUta, yakSa, idra, skaMda, rudra, ziva ane vaizramaNa Adi devonA devasthAna che ane temAM je nAga devanI pratimA bhAva vaizramaNa devanI pratimAo che, tenI bahUmUlya puSpAdi vaDe pUjA karIne, ghUMTaNIye paDIne, tene namaskAra karIne A pramANe kahyuM- "he devAnupriya! jo huM ekapaNa putra athavA putrIne janma ApIza to huM tamArI pUjA karIza, parvanA divase dAna ApIza, mArA bhAgamAM tamAro hisso rAkhIza ane tamArA akSayanidhinI vRddhi karIza." A pramANe potAnI iSTa vastunI yAcanA karIza. A pramANe bhadrAe vicAra karyo ane bIje divase yAvatu sUryodaya thatAM dhanya sArthavAha samIpe AvIne A pramANe bolI- he devAnupriya! huM ApanI sAthe ghaNA varSothI sukha bhogavuM chuM paraMtu meM eka paNa putra ke putrIne janma Apyo nathI yAvatu te mAtAone dhanya che je vAraMvAra atimadhura, hAlaraDAM gAya che. huM adhanyA, puNyahIna ane lakSaNa hIna chuM, jethI pUrvokta bAlasnehano AnaMda jarA mAtra pAmI zakI nathI. to he devAnupriya! huM icchuM chuM ke ApanI AjJA meLavIne, vipula azana Adi taiyAra karAvIne nAga Adi devonI pUjA karavAnI vAta teonI akSaya nidhinI vRddhi karavAnI mAnatA mAnuM. 11 tae NaM dhaNNe satthavAhe bhaI bhAriyaM evaM vayAsI- mamaM pi yaNaM khalu devANuppie ! esa ceva maNorahe- kahaM NaM tumaMdAragaM vA dArigaM vA payAejjAsi,tti kaTu bhaddAe satthavAhIe eyamaTuM annujaannaai| bhAvArtha - tyAre dhanya sArthavAhe bhadrA bhAryAne kahyuM- he devAnupriya! mAro paNa A manoratha che ke koIpaNa prakAre tuM putra ke putrIne janma Ape. A pramANe kahIne bhadrA sArthavAhIne te kAryanI eTale nAga, bhUta, yakSa AdinI pUjA, mAnatA karavAnI anumati ApI. 12 taeNaM sA bhaddA satthavAhI dhaNNeNaM satthavAheNaM abbhaNuNNAyA samANI haTThatuTTha jAva hiyayA viulaM asaNa-pANa-khAima sAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvettA subahuM puppha-gaMdhavatthamallAlaMkAraM geNhai, geNhittA sayAo gihAo Niggacchai, NiggacchittA rAyagiha NayaramajhamajjheNaM Niggacchai,NiggacchittA jeNeva pokkhariNI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pukkhariNIe tIre subahuM puppha-vatthagaMdha-mallAlaMkAraM Thavei, ThavittA pukkhariNi ogAhei, ogAhittA jalamajjaNaM karei, jalakIDaM karei, karittA NhAyA jAva ullapaDasADigA jAI tattha uppalAiM jAva sahassapattAI tAI giNhai, giNhittA pakkhariNIo paccoruhai. paccoruhittA taM subahu puppha-vatthagaMdha-mallAlaMkAraM geNhai, geNhittA jeNAmeva NAgagharae Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-2: saMghATa [ 103 ] ya jAva vesamaNagharae ya teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tattha NaM NAgapaDimANa ya jAva vesamaNapaDimANa ya Aloe paNAmaM karei, IsiM paccuNNamai, paccuNNamittA lomahatthagaM parAmusai, parAmusittA NAgapaDimAo ya jAva vesamaNapaDimAo ya lomahattheNaM pamajjai, udagadhArAe abbhukkhei, abbhukkhittA pamhalasukumAlAe gaMdhakAsAIe gAyAI lUhei, lUhittA maharihaM vatthAruhaNaM ca mallAruhaNaM ca gaMdhAruhaNaM ca cuNNAruhaNaM ca vaNNAruhaNaM ca karei, karittA dhUvaM Dahai, DahittA jANupAyavaDiyA paMjaliuDA evaM vayAsI ___ jaiNaM ahaM dAragaM vA dArigaM vA payAyAmi to NaM ahaM jAyaM ca jAvaakkhayaNihiM ca aNuvuDDemi tti kaTu uvAiyaM karei, karittA jeNeva pokkhariNI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA viulaM asaNa-pANa-khAimasAimaM AsAemANI jAva viharai / jimiyabhuttuttarAgayA vi ya NaM samANA AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA jeNeva sae gihe teNeva 3vAyA | bhAvArtha-tyArapachI te bhadrA sArthavAhI dhanya sArthavAha pAsethI AjJA meLavIne hRSTa-tuSTa yAvatu praphullita hRdayA thaIne vipula azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAvIne; bahu gaMdha, vastra, mALA ane alaMkArone grahaNa karIne, potAnA gherathI bahAra nIkaLIne rAjagRha nagaranI madhyamAM thaIne puSkariNI(vAva) samIpe AvI, puSkariNInA kinAre ghaNA puSpa, gaMdha, vastra, mALAo ane alaMkAro rAkhIne puSkariNImAM utarIne jalamajjana karyuM, jalakrIDA karI, snAna karyuM kAvat bhInI sADI paherIne utpala kamaLa yAvata sahasa pAMkhaDIvALA kamaLone grahaNa karI, puSkariNIthI bahAra nIkaLIne (kinAre rAkhelA) ghaNA puSpa, gaMdha, mALA AdilaIne nAgagRha yAvata vaizramaNagRha samIpe AvIne temAM rahelI nAgapratimA yAvata vaizramaNa pratimAne joIne praNAma karyA, nIcA namIne morapicchanI pramArjanI grahaNa karIne pratimAonuM pramArjana karyuM, jaladhArA dvArA abhiSeka karyo; abhiSeka karIne, rUMvATIvALA ane komala kaSAya raMgavALA sugaMdhita vastra(TuvAla)thI pratimAnA aMga lUMThyA. lUchIne bahumUlya vastro caDhAvyA, puSpamALAo, sugaMdhI dravyo, sugaMdhI cUrNo, vilepana yogya dravyo caDhAvyA yAvatu dhUpa jalAvyo, tyArapachI ghUMTaNiye paDI baMne hAtha joDIne A pramANe bolI "jo huM putra athavA putrIne janma ApIza to huM tamArI pUjA karIza yAvat akSayanidhinI vRddhi karIza," A pramANe bhadrA sArthavAhI mAnatA karIne puSkariNI samIpe AvIne vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimanuM AsvAdana karatI thAva vicaravA lAgI. bhojana karIne hAthamAM dhoIne, zuddha thaIne potAnA ghare AvI. 13 aduttaraM caNaM bhaddA satthavAhI cAuddasaTThamuddhipuNNamAsiNIsuviulaM asaNaM-pANaMkhAimaM sAimaM uvakkhaDei, uvakkhaDittA bahave NAgA ya jAva vesamaNA ya uvAyamANI NamaMsamANI jAva evaM ca Na vihri| bhAvArtha - tyArapachI paNa bhadrA sArthavAhI caturdazI, aSTamI, amAvasyA ane pUrNimAnA divase vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAre prakAranuM bhojana taiyAra karIne ghaNA nAgakumAra yAvatu vaizramaNa devonI mAnatA namaskAra karatI, azanAdi khAtI ane khavaDAvatI rahevA lAgI. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 104 / zrI zAtAdharmakathA sUtra bhadrAne puAnI prApti:14 tae NaM sA bhaddA satthavAhI aNNayA kayAi keNai kAlaMtareNaM AvaNNasattA jAyA yAvi hotthA / tae NaM tIse bhaddAe satthavAhIe dosu mAsesu vIikkaMtesu taie mAse vaTTamANe imeyArUve dohale pAunbhUe-dhaNNAo NaM tAo ammayAo jAvakayalakkhaNAo NaM tAo ammayAo, jAo NaM viulaM asaNaMpANaM khAimaM sAimaM subahuyaM puppha-vatthagaMdhamallAlaMkAraMgahAya mittaNAiNiyagasayaNasaMbaMdhipariyaNamahiliyAhiM casaddhiMsaMparikhuDAo rAyagiha NayaraM majhamajjheNaM NiggacchaMti, NiggacchittA jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA pokkhariNiM ogAhiti, ogAhittA bahAyAo jAvasavvAlaMkAravibhUsiyAo viula asaNa pANa khAima sAima AsAemANIo visAemANIo paribhAemANIo pari,jemANIo dohalaM viNeti evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAvajalaMte jeNeva dhaNe satthavAhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! mama tassa gabbhassa dosumAsesuM vIikaMtesu taie mAse vaTTamANe jAvaviNeti; taM icchAmi NaM devANuppiyA ! tubbhehiM abbhaNuNNAyA samANI jAvaviNittae / ahAsuhaM devANuppie ! mA paDibaMdha kareha / bhAvArtha-tyArapachI te bhadrA sArthavAhI keTaloka samaya vyatIta thayA pachI koI eka samaye garbhavatI thaI. tyArapachI bhadrA sArthavAhIne be mAsa vItI gayA pachI, trIjo mahino cAlI rahyo hato tyAre evo dohada utpanna thayo ke te mAtAo dhanya che yAvatu te mAtAo zubha lakSaNavALI che, je vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima A cAra prakArano AhAra tathA ghaNA puSpa, vastra, gaMdha ane mAlA tathA alaMkAra grahaNa karIne mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane parijanonI strIo sAthe parivRtta thaIne rAjagRha nagaranI madhyamAMthI pasAra thaIne puSkariNInA sthAne AvIne puSkariNImAM avagAhana kare che, snAna kare che yAvatuM sarva alaMkArothI vibhUSita thAya che ane tyAra pachI vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima, cAre prakAranA AhAranuM AsvAdana karatI, vizeSa AsvAdana karatI, bIjAne AhAra karAvatI, paribhoga karatI potAnA dohadane pUrNa kare che. A pramANe bhadrA sArthavAhIe vicAra karyo, vicAra karIne bIje divase prAtaHkAle dhanya sArthavAhane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! mane garbhanA be mahInA vyatIta thayA pachI A trIjA mahInAmAM Avo dohada utpanna thayo che yAvatu je mAtAo dohadane pUrNa kare che, teo dhanya che. tethI te devAnupriya! ApanI AjJA hoya to huM mAro dohada pUrNa karavA icchuM chuM. dhanya sArthavAhe kahyuM- he devAnupriye! jema sukha upaje tema karo. temAM DhIla na karo. 15 tae NaM sA bhaddA satthavAhI dhaNNeNaM satthavAheNaM abbhaNuNNAyA samANI haTThatuTThA jAva viulaM asaNaM pANaMkhAimaM sAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvettA bahAyA jAvaullapaDasADagA jeNeva NAgagharae jAva dhUvaM karei, karettA jeNeva pokkhariNI teNeva uvAgacchai / tae NaM tAo mittaNAi jAvaNagaramahilAo bhadaM satthavAhiM savvAlaMkAravibhUsiyaM karei / tae NaM sA bhaddA satthavAhI tAhi mittaNAiNiyagasayaNasaMbaMdhiparijaNaNagaramahiliyAhiM saddhitaM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--2: saMghATa [ 105] viulaM asaNaM jAva paribhuMjemANI ya dohalaM viNei, viNittA jAmeva disi pAubbhUyA tAmeva disi paDigayA / tae NaM sA bhaddA satthavAhI saMpuNNadohalA jAva taM gabhaM suhaMsuheNaM parivahai / bhAvArtha:- tyArapachI dhanya sArthavAhanI AjJA maLatAM te bhadrA sArthavAhI hRSTa-tuSTa thaI yAvatu vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima taiyAra karIne snAna karIne yAvatubhInI sADI dhAraNa karIne, yakSAyatanamAM AvIne yAvat dhUpa karyo, praNAma karyA pachI puSkariNI samIpe AvI tyAra pachI mitra, jJAti yAvat nagaranI strIoe teNIne sarva AbhUSaNothI alaMkRta karI. tyArapachI bhadrA sArthavAhIe te mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana ane nagaranI strIonI sAthe vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimano paribhoga karI potAnA dohadane pUrNa karyo. pUrNa karIne je dizAmAMthI te AvI hatI te dizAmAM pAchI pharI. tyArapachI bhadrA sArthavAhI dohada saMpannA banIne yAvatu te garbhanuM sukhapUrvaka vahana karavA lAgI. putra janma mahotsava - 16 tae NaM sA bhaddA satthavAhI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANaM rAiMdiyANaM sukumAlapANipAya jAvasurUvaM dAragaM pyaayaa| bhAvArtha - tyArapachI navamAsa ane sADA sAta rAtri-divasa vyatIta thatAM bhadrA sArthavAhIe sukumAra hAtha-pagavALA yAvatu surUpa putrane janma Apyo. 17 tae NaM tassa dAragassa ammApiyaro paDhame divase jAyakammaM kareMti, karittA taheva jAvaviulaM asaNapANakhAimasAimaM uvakkhaDAveti, uvakkhaDAvittA taheva jAvamittaNAi NiyagasayaNasaMbaMdhipariyaNaM bhoyAvettA ayameyArUvaM goNaM guNaNipphaNNaMNAmadhejjaMkareMtijamhA NaM amhaM ime dArae bahUNaM NAgapaDimANa ya jAva vesamaNapaDimANa ya uvAiyaladdhe taM hou NaM amhaM ime dArae 'devadiNNa' NAmeNaM / taeNaM tassa dAragassa ammA-piaroNAmadhejjaM ruti pheva iriA. taeNaM tassadAragassa ammApiyaro jAyaMcadAyaMca bhAyaMca akkhayaNihiM cannuvttuNti| bhAvArthaH- tyArapachI te bALakanA mAtA-pitAe pahele divase jAtakarma nAmano saMskAra karyo yAvata te ja rIte arthAt meghakumAranA varNana pramANe bArame divase vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa AhAra taiyAra karAvIne vAvata mitra, jJAtijano, Adine bhojana karAvIne, guNaniSpanna nAma rAkhyuM ke amAro A putra ghaNI nAgapratimAo yAvata vaizramaNa pratimAonI mAnatA karavAthI utpanna thayo che, tethI amArA A bALakanuM devadatta nAma rAkhavAmAM Ave che. A rIte kahIne mAtA-pitAe tenuM nAma devadatta rAkhyuM. tyArapachI te bALakanA mAtA-pitAe te devatAonI pUjA karI, tene dAna ApyuM prApta dhanano vibhAga karyo ane akSaya nidhinI vRddhi karI arthAt mAnatAnA rUpamAM pahelAM je saMkalpa karyo hato tene pUrNa karyo. devadattanuM apaharaNa:18 taeNaM se paMthae dAsaceDae devadiNNassa dAragassa bAlaggAhI jAe, devadiNNaM dArayaM Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 10 | zrI zAtAdharmakathA sUtra kaDIe geNhai, geNhittA bahUhiM Dibhaehi ya DibhiyAhi ya dAraehi ya dAriyAhi ya kumArehi ya kumAriyAhi ya saddhiM saMparivuDe abhiramai / bhAvArtha:- tyArapachI te paMthaka nAmanA dAsaputrane devadatta bALakane ramADavA mATe rAkhyo hato. te paMthaka devadattane keDamAM laIne ghaNA nAnA bAbAbebIo, bALako, bAlikAo, kumAro ane kumArikAonI sAthe ramavA jato hato. 19 taeNaMsA bhaddA satthavAhI aNNayA kayAiMdevadiNNaM dArayaNhAyaM jAvasavvAlaMkAravibhUsiyaM karei, paMthayassa dAsaceDayassa hatthayaMsi dalayai / ___taeNapaMthae dAsaceDae bhaddAe satthavAhIe hatthAo devadiNNaM dArayaM kaDIe geNhai, geNhittA sayAo gihAo paDiNikkhamai, bahUhiM DiMbhaehi ya DibhiyAhi ya dAraehiM dAriyAhiM, kumArehiM yakumAriyAhi ya saddhiM saMparivuDe jeNeva rAyamagge teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA devadiNNaM dAragaM egaMte ThAvei, ThAvittA bahUhiM Dibhaehi ya jAvakumAriyAhi ya saddhiM saMparivuDe pamatte yAvi viharai / bhAvArtha:- tyArapachI bhadrA sArthavAhIe koI samaye devadatta bALakane snAna karAvyuM yAvatu samasta alaMkArothI vibhUSita karIne devadatta bALakane dAsaputra paMthakanA hAthamAM soMpyo. tyAre te dAsaputra paMthake bhadrA sArthavAhInA hAthamAMthI devadatta bALakane laIne potAnI keDe besADIne potAnA gharethI bahAra nIkaLyo ane ghaNAM nAnA bAbA, bebIo, bALako, bAlikAo, kumAra ane kumArikAothI gherAIne rAjamArga para Avyo, AvIne devadatta bALakane eka bAjue besADI dIdho, besADIne ghaNA bALako yAvatukumArikAonI sAthe ramatamAM te dAsaputra tallIna banI gayo eTale ke devadatta bALaka prati asAvadhAna banI gayo. 20 imaM ca NaM vijae takkare rAyagihassa Nagarassa bahUNi dArANi ya avadArANi ya taheva jAva AbhoemANe maggemANe gavesemANe jeNeva devadiNNe dArae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA devadiNNaM dAragaM savvAlaMkAravibhUsiyaM pAsai, pAsittA devadiNNassa dAragassa AbharaNAlaMkAresumucchie gaDhie giddhe ajjhovavaNNe paMthayaMdAsaceDaM pamattaM pAsai, pAsittA disAloyaM karei, karettA devadiNNaM dArayaM geNhai, geNhittA kakkhaMsi alliyAvei, alliyAvittA uttarijjeNaM pihei, pihettA sigghaM turiyaM cavalaM veiyaM rAyagihassa Nagarassa avadAreNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva jiNNujjANe, jeNeva bhaggakUvae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA devadiNNaM dArayaM jIviyAo vavarovei, vavarovittA AbharaNAlaMkAraM geNhai, geNhittA devadiNNassa dAragassa sarIrayaM NippANaM NiccejhaiM jIviyavippajaDhaM bhaggakUvae pakkhivai, pakkhivittA jeNeva mAluyAkacchae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA mAluyAkacchayaM aNuppavisai, aNuppavisittA Niccale NipphaMde tusiNIe divasaM khivemANe ciTThai / bhAvArtha:- te samaye vijaya cora rAjagRhanagaranA ghaNA dvAro, nAnA dvArone joto, tapAsato, nirIkSaNa karato devadatta bALaka hato tyAM AvI pahoMcyo. teNe devadatta bALakane sarva AbhUSaNothI alaMkRta joyo, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-2: saMghATa 107 ] joIne devadatta bALakanA AbharaNo ane alaMkAromAM te mUcchita thaI gayo, lobhAI gayo, vRddha-labdha banI gayo ane temAM ja tanmaya banI gayo. dAsaputra paMthakane tenI ramatamAM tallIna joi, cAre bAju avalokana karI, devadatta bALakane upADI, keDamAM besADI dupaTTAthI tene DhAMkI dIdho, pachI zIgha, tvarita, capala ane vegavaMtI gatithI rAjagRhanagaranA nAnA daravAjAthI bahAra nIkaLI, pUrva varNita ujjaDa udyAna ane avAvaru kUvA pAse Avyo, A ekAMta sthAnamAM AvIne teNe te devadatta bALakane mArI nAkhyo ane tenA sarva AbharaNo alaMkAro laI lIdhA. temaja devadatta bALakanA prANahIna, nizreSTha ane nirjIva zarIrane te avAvaru kUvAmAM pheMkI dIdhuM. tyAra pachI pote mAlukA kacchamAM jaIne chUpAI gayo, potAnA zarIrane nizcala ane nispada banAvI, mauna banIne divasa asta thavAnI rAha jovA lAgyo. 21 tae NaM se paMthae dAsaceDe tao muhuttaMtarassa jeNeva devadiNNe dArae Thavie teNeva uvAgacchaDa. uvAgacchittA devadiNNaM dArayaM taMsi ThANaMsi apAsamANe royamANe kaMdamANe vilavamANe devadiNNadAragassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karei / devadiNNassadAragassa katthai suI vA khuI vA pauttiM vA alabhamANe jeNeva sae gihe jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI- evaM khalu sAmI! bhaddA satthavAhI devadiNNaM dArayaM hAyaM jAva mama hatthaMsi dalayai / tae NaM ahaM devadiNNaM dArayaM kaDIe giNhAmi jAva maggaNaM gavesaNaM karemi / taM Na Najjai NaM sAmI ! devadiNNe dArae keNai NIe vA avahie vA avakhitte vA; pAyavaDie dhaNNassa satthavAhassa eyamaTuM Nivedei / bhAvArtha:- tyArapachI te paMthaka nAmano dAsaputra thoDIvAra pachI jyAM devadatta bALakane pote besADayo hato, tyAM Avyo. te sthAna para devadatta bALakane na jotAM te rovA lAgyo. te rotAM-rotAM, devadattanA nAmanI bUmo pADato, vilApa karato cAre bAju devadatta bALakane zodhavA lAgyo, tapAsa karavA lAgyo, devadatta bALakane zodhavA chatAM te maLyo nahIM. te bALakanA raDavAno avAja ke tenI chIMkAdino avAja na saMbhaLAyo, tenI bhALa meLavI na zakayo tyAre te potAnA ghera dhanya sArthavAha pAse Avyo ane dhanya sArthavAhane kahevA lAgyo- he svAmI ! bhadrA sArthavAhIe devadatta bALakane snAnAdi karAvI, sarva alaMkArothI vibhUSita karIne mArA hAthamAM soMpyo hato. te bALakane keDamAM besADI huM bahAra ramavA laI gayo hato yAvat cAre bAju zodhavA chatAM te mane maLyo nathI. he svAmI ! huM jANato nathI ke devadatta bALakane zuM koI mitrAdi potAnA ghera laI gayA haze? zuM tenuM apaharaNa thayuM haze ke koike tene bhaMDAriyAmAM chupAvI dIdho haze? dhanya sArthavAhanA pagamAM paDI(paMthake) A vRttAMta sArthavAhane jaNAvyo. 22 taeNaM se dhaNNe satthavAhe paMthayadAsaceDagassa eyamaDhe soccA Nisamma teNa yamahayA puttasoeNAbhibhUe samANe parasuNiyatteva cNpgpaayvedhsttidhrnniiylNsisvvNgehiNsnnnnivie| bhAvArtha - dhanya sArthavAha paMthaka dAsaputranI A vAta sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne putranA tIvra zokathI vyAkuLa thaIne, kuhADAthI kApelA caMpakavRkSanI jema dhaDAma karato pRthvI paramUcchita thaIne paDI gayo. putranI zodha ane vijaya coranI dharapakaDa - 23 tae NaM se dhaNNe satthavAhe tao muhattaMtarassa Asatthe pacchAgayapANe devadiNNassa Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 108] zrI jJAtAdharmakathA sUtra dAragassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karei / devadiNNassa dAragassa katthai suI vA khuiM vA pauttiM vA alabhamANe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA mahatthaM pAhuDaM geNhai, geNhittA jeNevaNagaraguttiyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA taMmahatthaM pAhuDaM uvaNei, uvaNaittA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! mama putte bhaddAe bhAriyAe attae devadiNNe NAmaMdArae iDhe jAva uMbarapuppha piva dullahe savaNayAe, kimaMga puNa pAsaNayAe ? taeNaM sA bhaddA devadiNNaM NhAyaM jAvasavvAlaMkAravibhUsiyaM paMthagassa hatthedalayai jAvapAyavaDie taM mama Nivedei / taM icchAmiNaM devANuppiyA ! devadiNNadAragassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM kareha / bhAvArtha:- dhanya sArthavAha ekAda muhUrta pachI Azvasta thayo, hozamAM Avyo, jANe tenA prANamAM prANa AvyA. teNe devadatta bALakanI cArebAju zodha-khoLa zarU karI. teNe devadatta bALakane kayAMya joyo nahIM, tenA raDavAno, chIMkAdino avAja saMbhaLAyo nahIM, tenI bhALa meLavI zakAyo nahIM, tyAre te potAnA ghera pAcho Avyo. ghera AvIne te ghaNI kImatI bheTa sAthe laIne nagara rakSaka-koTavALa pAse gayo ane koTavALane te kImatI bheTa ApIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! mAro putra ane bhadrA bhAryAno Atmaja devadatta nAmano bALaka amane iSTa-priya che yAvat uduMbara phUlanI samAna tenuM nAma zravaNa paNa durlabha che, to darzananI to vAta ja kayAM karavI? te devadatta bALakane bhadrAe snAna karAvI yAvat sarva alaMkArothI vibhUSita karI paMthakanA hAthamAM Apyo hato yAvat paMthake mArA pagamAM paDI devadatta bALaka khovAI gayo, te samAcAra mane ApyA che. to he devAnupriya ! icchuM chuM ke tamo devadatta bALakanI sarva jagyAe zodhakhoLa karo. 24 taeNaM te NagaragottiyA dhaNNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA saNNaddhabaddhavammiyakavayA uppIliyasarAsaNapaTTiyA jAvagahiyAuhapaharaNA dhaNNeNaM satthavAheNaMsaddhiMrAyagihassa Nayarassa bahUNi aigamaNesuya jAvapavAsu yamaggaNagavesaNaM karemANA rAyagihAo NayarAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva jiNNujjANe jeNeva bhaggakUvae teNeva ugAgacchaMti, uvAgacchittA devadiNNassa dAragassa sarIragaM NippANaM NicceTuM jIva-vippajaDhaM pAsaMti, pAsittA 'hA hA aho akajjamiti kaTu devadiNNaM dArayaM bhaggakUvAo uttAreMti, dhaNNassa satthavAhassa hatthe dlyNti| bhAvArtha - dhanya sArthavAhe A pramANe kahyuM tyAre te nagararakSakoe gunegArane bAMdhavA yogya sAdhano sAthe laIne, koraDAo bAMdhIne, kavaca(bakhtara) dhAraNa karI, dhanuSya para pratyaMcA caDhAvIne yAvatu Ayudho(zastro) ane durathI calAvavAmAM AvatAM tIra vagere praharaNo grahaNa karIne dhanya sArthavAhanI sAthe rAjagRhanagaranA nIkaLavAnA ghaNA mArgo yAvat parabo vagere sthAnomAM tapAsa karatAM-karatAM rAjagRha nagaramAMthI bahAra nIkaLyA ane ujjaDa udyAnanA avAvaru kUvA pAse AvI pahoMcyA ane te kUvAmAM nirIkSaNa karatAM devadattanuM niprANa, nizcaSTa ane nirjIva zarIra joyuM, joIne 'hAya, hAya" aho akArya thayuM ! A pramANe bolatAM teoe devadatta bALakane te avAvaru kUvAmAMthI bahAra kADhayo ane dhanya sArthavAhanA hAthamAM soMpyo. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-2: saMghATa | 104 vijaya cora kArAgRhamAM - |25 taeNaMteNagaraguttiyA vijayassatakkarassapayamaggamaNugacchamANA jeNevamAluyAkacchae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA mAluyAkacchayaM aNupavisaMti, aNupavisittA vijayaMtakkara sasakkhaM sahoDaMsagevejjaMjIvaggAhaM giNhaMti, giNhittA aTThimuTThijANu koppaspahAssaMbhaggamahiyagattaM kareMti, karittA avauDabaMdhaNaM kareMti / karittA devadiNNassa dAragassa AbharaNaM geNhati, geNhittA vijayassatakkarassagIvAebaMdhati,baMdhittA mAluyAkacchayAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva rAyagihe Nayare teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA rAyagihaM NayaraM aNupavisaMti, aNupavisittA rAyagiheNayare siMghADagatiyacaukkacaccara caummuha mahApahapahesu kasappahAre yalayappahAre yachivApahAre yaNivAemANA NivAemANA chAraM ca dhUliMcakayavaraM ca uvariM pakkiramANA pakkiramANA mahayA mahayA saddeNaM ugghosemANA evaM vayaMti esaNaM devANuppiyA ! vijae NAmaM takkare jAva bAlaghAyae, bAlamArae / taM No khalu devANuppiyA ! eyassa kei rAyA vA rAyamacce vA avarajjhai, etthaDhe appaNo sayAI kammAiM avarajjhati tti kaTu jeNAmeva cAragasAlA teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA haDibaMdhaNaM kareMti, karittA bhattapANaNirohaM kareMti, karittA tisaMjhaM kasappahAre ya jAva NivAemANA-NivAemANA viharati / bhAvArtha-tyArapachI te nagararakSako vijayacoranuM pageruM zodhatAM mAlukA kacchamAM pahoMcyA, mAlukA kacchamAM pravezIne vijayacorane bALaka devadattanA AbhUSaNonI sAthe jIvato gardanathI pakaDI lIdho, pakaDIne asthi, maSTi, hAtha, ghUMTaNo ane koNIonA prahAra karatAM tenA zarIrane khokharuM karI nAkhyuM; pachI avakoTa baMdhanathI bAMdhyo arthAtu dorIthI baMne hAtha pAchaLa bAMdhI dIdhA ane bALaka devadattanA AbharaNo grahaNa karyA ane te AbharaNo vijaya coranI DokamAM bAMdhIne, mAlukAkacchamAMthI bahAra nIkaLIne, rAjagRha nagaramAM praviSTa thaIne, nagaranA siMghATaka, trika, catuSka, catra ane mahApatha Adi mArgomAM(vijaya cora para) koraDAothI, lAtAothI(lAto ke lAphAthI) ane cAbukathI prahAra karatAM, tenA upara rAkha, dhULa ane kacaro nAkhatA, moTA-moTA avAjathI ghoSaNA karatAM A pramANe kahevA lAgyA he devAnupriyo ! A vijaya nAmano cora che yAvatu te gIdhanI samAna mAMsabhakSI, bALaghAtaka, bALakano hatyAro che. he devAnupriyo! koI rAjA, rAjaputra athavA rAjAnA amAtya AviSayamAM aparAdhI nathI arthAtu koI niSkAraNa tene daMDa detA nathI paraMtu teNe pote karelA duSkarmonA ja kAraNe te aparAdhI che. A pramANe kahetAM kArAgRhamAM pahoMcIne tene beDIothI jakaDI dIdho. bhojana-pANI baMdha karAvI dIdhA. traNe saMdhyA- prAtaH, madhyAna bhane sUryAstanA samaye au2'Amo, satAmo(sual) mane yADonA praDAra 42vA bAyA. 26 tae NaM se dhaNNe satthavAhe mittaNAiNiyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNeNaM saddhiM royamANe kaMdamANe vilavamANe devadiNNassa dAragassa sarIrassa mahayA iDDIsakkAssamudaeNaM NIharaNaM karei, karittA bahUI loiyAI mayagakiccAI karei, karittA keNai kAlaMtareNaM avagayasoe jAe yAvi hotthA / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 110 zrI jJAtAdharmakathA satra bhAvArtha:- tyArapachI dhanya sArthavAhe mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane parivAranI sAthe rotAM AkraMda karatAM thAva vilApa karatAM-karatAM mahAna Rddhi satkAra sAthe devadatta bALakanA zarIranI aMtima kriyA karI, agni saMskAra karyo, mRtaka saMbaMdhI aneka lokAcAra karyA, samaya vyatIta thatAM teo zokathI rahita thayA. eka ja beDImAM dhanya zeTha ane vijaya cora:27 tae NaM se dhaNNe satthavAhe aNNayA kayAi lahusayaMsi rAyAvarAhaMsi saMpalatte jAe yAvi hotthA / tae NaM te NagaraguttiyA dhaNNaM satthavAhaM geNhaMti, geNhittA jeNeva cArae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA cAragaM aNupavesaMti, aNupavesittA vijaeNaM takkareNaM saddhiM egayao haDibaMdhaNaM kareMti / bhAvArtha:- tyArapachI koI samaye dhanya sArthavAha eka nAnA evA rAjakIya aparAdhamAM pakaDAI gayA tethI nagararakSako dhanya sArthavAhane giraphatAra karIne kArAgRhamAM laI gayA ane vijayacoranI sAthe eka ja heDI baMdhana-beDImAM bAMdhyo.(beDI lAkaDAnA cokaThA jevI hoya che temAM be vyaktinA eka-eka paga jakaDI devAmAM Ave che. A beDImAM vijaya corano eka paga ane dhanya sArthavAhano eka paga jakaDI dIdho hovAthI te bemAMthI ekane kyAMya javuM hoya, to baMnee sAthe cAlavuM paDe.) 28 tae NaM sA bhadA bhAriyA kallaM jAva jalaMte viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDei, bhoyaNapiDayaM bharei, bharittA bhAyaNAI pakkhivai, laMchiyamuddiyaM karei, karittA egaM ca surabhivAripaDipuNNaM dagavArayaM bharei, bharittA paMthayaM dAsaceDaM saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gaccha NaM tuma devANuppiyA ! imaM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM gahAya cAragasAlAe dhaNNassa satthavAhassa uvaNehi / bhAvArtha - tyAra pachI bhadrA bhAryAe bIjA divase yAvatu sUrya jAjvalyamAna thatAM vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAre prakAranuM bhojana taiyAra karyuM ane bhojana rAkhavAnI piTaka(vAMsanI TopalI ke TIphIna) taiyAra karI ane temAM bhojananA vAsaNo mUkIne te TopalIne lAMchita ane mudrita karI arthAt barAbara baMdha karIne, sugaMdhita jaLathI paripUrNa nAno ghaDo taiyAra karIne pachI dAsaputra paMthakane bolAvIne kahyuM- he devAnupriya! tuM jA ane A vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAre prakAranuM bhojana kArAgRhamAM dhanya sArthavAhane ApI Ava. 29 tae NaM se paMthae bhaddAe satthavAhIe evaM vutte samANe haTThatuDhe taM bhoyaNapiDayaM taM ca surabhivaravAripaDipuNNaM dagavArayaM geNhai, geNhittA sayAo gihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA rAyagihe Nayare majjhamajjheNaM jeNeva cAragasAlA, jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhoyaNapiDayaM ThAvei, ThAvettA ullaMchai, ullaMchittA bhAyaNAI geNhai / geNhittA bhAyaNAI dhovei, dhovittA hatthasoyaM dalayai, dalaittA dhaNNaM satthavAhaM teNaM viuleNaM asaNa-pANa-khAimasAimeNaM parivesei / bhAvArtha - paMthakane bhadrA sArthavAhIe A pramANe kahyuM tyAre te hRSTa-tuSTa thaIne te bhojananI TopalIne Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-2: saMghATa | 111 / ane uttama sugaMdhita jalathI paripUrNa ghaDAne grahaNa karIne, potAnA gherathI nIkaLIne rAjagRha nagaramAM thaIne, kArAgRhamAM dhanya sArthavAha pAse AvIne, bhojananI TopalI eka bAju mUkIane te TopalIne kholI. pachI bhojananA vAsaNo bahAra kADhayA, tene dhoyA ane pachI dhanya sArthavAhane hAtha dhovAnuM pANI ApyuM ane tyAra pachI vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi bhojana pIrasyuM. 30 tae NaM se vijae takkare dhaNaM satthavAhaM evaM vayAsI- tumaNaM devANuppiyA! mama eyAo viulAo asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM krehi| tae NaM se dhaNNe satthavAhe vijayaM takkaraM evaM vayAsI- aviyAI ahaM vijayA ! eyaM viulaM asaNapANakhAimasAimaM kAgANaM vA suNagANaM vA dalaejjA, ukkuruDiyAe vA NaM chaDDejjA,No cevaNaM tava puttaghAyagassa puttamAragassa arissa veriyassa paDiNIyassa paccAmittassa etto vipulAo asaNapANa-khAimasAimAo saMvibhAgaM karejjAmi / bhAvArtha-te samaye vijayacore dhanya sArthavAhane kahyuM- he devAnupriya! A vipula azana, pAna, khAdima tathA svAdima Adi bhojanamAMthI mAro saMvibhAga karo, mane bhojya sAmagrI Apo. tyAre dhanya sArthavAhe vijayacorane A pramANe kahyuM- he vijaya! huM A vipula azana, pAna,khAdima ane svAdima Adi bhojana kAgaDA ane kUtarAne ApI daIza, ukaraDAmAM pheMkI daIza paraMtu tArA jevA putraghAtaka, putrane mAranArA, mArA zatru, varI, pratikUla AcaraNa karanArA ane pratyeka vAtomAM virodhI vyaktine A azana, pAna, khAdima ane svAdimamAMthI saMvibhAga ApIza nahIM. 31 tae NaM dhaNNe satthavAhe taM viulaM asaNaMpANaMkhAimasAimaM AhArei, AhArittA taM paMthayaM paDivisajjei / tae NaM se paMthae dAsaceDe taM bhoyaNapiDagaM giNhai, giNhittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disi paDigae / bhAvArtha:- tyArapachI dhanya sArthavAhe te vipula AhAra, pANI, khAdima ane svAdimano AhAra karyo. AhAra karIne paMthakane ravAnA karyo. paMthaka dAsaputra bhojananI te TopalI laIne svasthAne pAcho pharyo. 32 tae NaM tassa dhaNNassa satthavAhassa taM viulaM asaNaMpANaMkhAimasAimaM AhAriyassa samANassa uccAspAsavaNe NaM ubbAhitthA / tae NaM se dhaNNe satthavAhe vijayaM takkaraM evaM vayAsI- ehi tAva vijayA ! egaMtamavakkamAmo, jeNa ahaM uccArapAsavaNaM prittuvemi| taeNaM se vijae takkare dhaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI-tubbhaMdevANuppiyA ! viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AhAriyassa atthi uccAre vA pAsavaNe vA, mamaNaM devANuppiyA! imehiM bahahiM kasappahArehi ya jAva layApahArehi ya taNhAe ya chahAe ya parabbhavamANassa Natthi kei uccAre vA pAsavaNe vA / taM chaMdeNaM tumaM devANuppiyA ! egate uvakkamittA uccAspAsavaNaM pariTuvehi / Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 112] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAra pachI vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi bhojana karavAthI dhanya sArthavAhane maLa-mUtranI bAdhA utpanna thaI. tyAre dhanya sArthavAhe vijayacorane kahyuM- vijaya ! cAlo ekAMtamAM jaIe, jethI huM mala-mUtrano tyAga karI zakuM. tyAre vijaya core dhanya sArthavAhane kahyuM- he devAnupriya ! tame vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimano AhAra karyo che, tethI tamane mala ane mUtranI bAdhA utpanna thaI che. he devAnupriya! huM to A ghaNA cAbukonA vAva koraDAnA prahArothI tathA tRSA ane bhUkhathI pIDita thaI rahyo chuM. mane maLa-mUtranI bAdhA thaI nathI. he devAnupriya! tamane javAnI icchA hoya to tame ekAMtamAM jaIne maLa-mUtrano tyAga karo (huM tamArI sAthe AvIza nahIM.) 33 tae NaM dhaNNe satthavAhe vijaeNaM takkareNaM evaM vutte samANe tusiNie saMciTThai / tae NaM se dhaNNe satthavAhe muhuttaMtarassa baliyatarAgaM uccAspAsavaNeNaM uvvAhijjamANe vijayaM takkaraM evaM vayAsI- ehi tAva vijayA ! jAva avkkmaamo| taeNaM se vijae takkare dhaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI-jaiNaM tuma devANuppiyA ! tao viulAo asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM karehi, tao haM tumhehiM saddhiM egaMtaM avkkmaami| bhAvArtha:- dhanya sArthavAhane vijaya core A pramANe kahyuM tyAre te mauna thai gayo. thoDIvAra pachI dhanya sArthavAha mala-mutranI ati tIvra bAdhAthI pIDita thavA lAgyo tyAre teNe vijayacorane pharI kahyuM- vijaya! cAlo yAvat ApaNe ekAMtamAM jaIe. tyAre vijayacore dhanya sArthavAhane kahyuM- he devAnupriya! jo tame te vipula azana, pAna AdimAMthI mAro saMvibhAga karo arthAt mane azanAdi ApavAnA ho to huM tamArI sAthe ekAMtamAM cAluM. zeTha dvArA putra ghAtakane AhArano saMvibhAga - 34 tae NaM se dhaNNe satthavAhe vijayaM evaM vayAsI- ahaM NaM tubbhaM tao viulAo asaNa-pANa-khAimasAimAo saMvibhAgaM karissAmi / tae NaM se vijae dhaNNassa satthavAhassa eyamaTuM paDisuNei / tae NaM se vijae dhaNNeNaM saddhiM egate avakkamei, uccArapAsavaNaM pariTuvei, AyaMte cokkhe paramasuibhUe tameva ThANaM uvasaMkamittA NaM viharai / bhAvArtha-tyArapachI dhanya sArthavAha vijayane kahyuM huM tane vipula azana, pAna, khAdima tathA svAdimamAMthI bhAga ApIza. tyArapachI vijaye dhanya sArthavAhanA A kathanano svIkAra karyo ane tenI sAthe ekAMtamAM gayA. dhanya sArthavAhe maLa-mUtrano parityAga karyo, jalathI svaccha ane pavitra thayo tyAra pachI potAnA sthAna para pAchA AvI gayA. 35 taeNaM sA bhaddA kallaM jAvajalaMte viulaM asaNa-pANakhAimasAimaM jaavprivesei| Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-2: saMghATa | 113 / taeNaM se dhaNNe satthavAhe vijayassa takkarassa tao viulAo asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM karei / tae NaM se dhaNNe satthavAhe paMthayaM dAsaceDaM visajjei / bhAvArtha:- tyArapachI bhadrA sArthavAhIe bIje divase sUrya dedIpyamAna thayo tyAre vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima taiyAra karIne (pUrvavatu) paMthakanI sAthe mokalyuM yAvatu paMthake dhanya sArthavAhane pIrasyuM, tyAre dhanya sArthavAhe temAMthI vijayacorane bhAga Apyo. jamI lIdhA pachI dhanya sArthavAhe dAsaputra paMthakane ravAnA karyo. 36 tae NaM se paMthae bhoyaNapiDayaM gahAya cAragAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA rAyagihaM NayaraM majhamajjheNaM jeNeva sae gehe, jeNeva bhaddA satthavAhI, teNeva uvAgacchai uvAgacchittA bhaIsatthavAhiM evaM vayAsI-evaM khaludevANuppie !dhaNNesatthavAhetavaputtaghAyagassa jAvapaccAmittassa tAo viulAo asaNapANa-khAimasAimAo saMvibhAgaM karei / tae NaM sA bhaddA satthavAhI paMthayassa dAsaceDayassa aMtie eyamaTuM soccA AsurattA ruTThA jAva misimisemANI dhaNNassa satthavAhassa paosamAvajjai / bhAvArtha - tyAra pachI paMthaka bhojananI TopalI laIne kArAgArathI bahAra nIkaLIne rAjagRha nagaramAM thaIne potAnA ghera bhadrA sArthavAhI pAse AvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriye! dhanya sArthavAhe tamArA putra ghAtaka yAvatuM pratikULa AcaraNa karanArA duzmanane vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimamAMthI bhAga Apyo che. tyAre bhadrA sArthavAhI paMthaka dAsaputranA mukhethI A vAta sAMbhaLIne tatkAla gusse thaI, ruSTa banI pAvatu dhUMvAM pUvAM thaIne dhanya sArthavAha upara dveSa karavA lAgI. dhanya zeThanI kArAgAramAMthI mukti ane jana-satkAra :37 tae NaM dhaNNe satthavAhe aNNayA kayAI mittaNAiNiyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNeNaM saeNaya atthasAreNaMrAyakajjAo appANaMmoyAvei, moyAvittA cAragasAlAopaDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva alaMkAriyasabhA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA alaMkAriyakamma karei karittA jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA addadhoyamaTTiyaM geNhai / geNhittA pokkhariNiM ogAhei, ogAhittA jalamajjaNaM karei, karittA NhAe jAvarAyagihaM NayaraM aNupavisai, aNupavisittA rAyagihassa Nayarassa majjhamajjheNaM jeNeva sae gihe teNeva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha-tyArapachI dhanya sArthavAhane koI samaye mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane parivAranA loko dvArA potAnI saMpatimAMthI daMDa bharAvIne potAnI jAtane rAjadaMDathI mukta karAvI, kArAgAramAMthI bahAra nIkaLyo, nIkaLIne hajAmanI dukAne hajAmata karAvI, pachI puSkariNI (vAva) samIpe AvIne bhInI mATI zarIre lagAvIne puSkariNImAM utarIne jalathI majjana karyuM, snAna karyuM yAvatu pachI rAjagRhamAM praveza karyo ane nagaramAM thaIne, potAnA ghara tarapha prayANa karyuM. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 114 / zrI zAtAdharmakathA sUtra 38 taeNaM dhaNNaM satthavAhaM ejjamANaM pAsittA rAyagihe Nayare bahave NAgaNiyaga-seTTisatthavAhapabhiio Ar3hati, parijANaMti, sakkAreMti, sammANeti, abbhuTTeti, sarIrakusalaM pucchaMti / tae NaM se dhaNNe satthavAhe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai jAvi ya se tattha bAhiriyA parisA bhavai, taMjahA- dAsA ivA, pessA ivA, bhayagA ivA, bhAillagA i vA; se vi yaNaM dhaNNaM satthavAhaM ejjataM pAsai, pAsittA pAyavaDiyAe khemakusalaM pucchaMti / jAvi ya se tattha abbhaMtariyA parisA bhavai taM jahA- mAyA i vA piyA i vA bhAyA i vA bhaiNI i vA; sAvi ya NaM dhaNNaM satthavAhaM ejjamANaM pAsai AsaNAo abbhuDhei, kaMThAkaMThiyaM avayAsiya bAhappamokkhaNaM karei / bhAvArtha:- tyArapachI dhanya sArthavAhane AvatA joIne rAjagRha nagaranA ghaNA nAgariko, AtmIyajano, zreSThIjano tathA sArthavAha Adie teno Adara karyo, sanmAnathI bolAvyo, vastra AdithI satkAra karyo, namaskAra Adi karIne sanmAna karyuM ane zarIranA kuzala samAcAra pUchyA. tyArapachI dhanya sArthavAha potAnA ghare pahoMcyo tyAre bahAranI pariSadanA dAsa-dAsIputro, pregyakAmakAja mATe bahAra mokalAtA nokaro, jenuM bAlyAvasthAthI pAlana-poSaNa karyuM hoya tevA bhUtako ane vyApAranA bhAgIdAroe dhanya sArthavAhane AvatAM joIne, caraNomAM paDI kSemakuzala pUchyA. tyAra pachI AtyaMtara pariSadanA mAtA-pitA, bhAI, bahena Adi svajanoe paNa dhanya sArthavAhane AvatAM joyA, joIne Asana parathI UbhA thaIne bheTIne harSanA AMsu vahAvyA. bhadrAsArthavAhIno roSa ane samAdhAna - 39 tae NaM se dhaNNe satthavAhe jeNeva bhaddA bhAriyA teNeva uvAgacchai / tae NaM sA bhaddA satthavAhI dhaNNaM satthavAhaM ejjamANaM pAsai, pAsittA No ADhAi, No pariyANAi, aNADhAyamANI aparijANamANI tusiNIyA parammuhI saMciTThai / taeNaMsedhaNNe satthavAhe bhadaM bhAriyaMevaM vayAsI-kiMNaMtubbhaMdevANuppie!Na tuTThI vA, Na harise vA, NANaMde vA? jamae saeNaM atthasAreNaM rAyakajjAo appANaM vimoie / bhAvArtha - tyArapachI te dhanya sArthavAha bhadrA bhAryA pAse gayo. bhadrA sArthavAhIe dhanya sArthavAhane potAnA tarapha AvatA joyA paraMtu teNIe Adara karyo nahIM, tenA AvyAnI noMdha paNa lIdhI nahIM; Adara nahIM karatI, dhyAna nahIM ApatI, mauna ja rahI ane pITha pheravIne besI gaI. tyAre dhanya sArthavAhe potAnI patnI bhadrAne A pramANe kahyuM- he devAnupriye! mArA AvavAthI tane saMtoSa, harSa ke AnaMda kema na thayo?meM mArI potAnI ja saMpatti ApIne mane rAjadaMDathI choDAvyo che. 40 tae NaM sA bhaddA dhaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI- kahaM NaM devANuppiyA ! mama tuTThI vA harise vA ANaMde vA bhavissai ? jeNaM tuma mama puttaghAyagassa jAva paccAmittassa tAo Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--2: saMghATa 115] viulAo asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM karesi / bhAvArtha:- tyAre bhadrAe dhanya sArthavAhane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! mane saMtoSa, harSa ke AnaMda kaI rIte thAya? tame mArA putranA ghAtaka yAvatu vairI tathA pratyamitra(vijayacora)ne te vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi bhojanamAMthI saMvibhAga karI hisso ApatA hatA. 41 taeNaM se dhaNNe satthavAhe bhaI bhAriyaM evaM vayAsI- No khalu devANuppiyA ! dhammo tti vA, tavo tti vA, kayapaDikayAi vA, logajattA i vA, NAyae i vA, ghADiyae i vA, sahAe i vA, suhI i vA, tAo viulAo asaNa-pANa-khAimasAimAo saMvibhAge kae, NaNNattha sriirciNtaae| tae NaM sA bhaddA dhaNNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANI haTThatuTThA jAva AsaNAo abbhuTTei, kaMThAkaMThiM avayAsei, khemakusalaM pucchai, pucchittA bahAyA jAvavibhUsiyA vipulAI bhogabhogAI bhuMjamANI vihri| bhAvArtha - tyAre dhanya sArthavAhe bhadrAne kahyuM- he devAnupriya!meMdharma mAnIne, UNodarI tapano lAbha thaze tema tapa mAnIne, pratyupakAra bhAvanAthI, lokalAjathI(loka vyavahArathI), nyAya ApanAra mAnIne athavA bAlamitra, sakhA kepriyamitra samajIne tevipula azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa AhArano saMvibhAga karyo nathI, paraMtu mAtra zarIra ciMtA arthe eTale ke mala-mUtranI bAdhA nivAravA javA mATe te mane sAtha Ape, te eka mAtra hetuthI vijaya corane AhAra Apyo hato. dhanya sArthavAhanA A spaSTIkaraNathI bhadrA hRSTa-tuSTa ane AnaMdacitta thaI, harSathI tenuM hRdaya vikasita thaI gayuM. te AsanathI UThI, tene bheTI paDI ane tenA kSema kuzaLa pUchyA. tyAra pachI snAna karI vAva vibhUSita thaIne pAMca indriyonA vipula bhoga bhogavatI rahevA lAgI. vijaya coranI durgati: 42 tae NaM se vijaya takkare cAragasAlAe tehiM baMdhehiM vahehiM kasappahArehiM ya jAva taNhAe ya chuhAe ya parajjhamANe kAlamAse kAlaM kiccA NaraesuNeraiyattAe uvavaNNe / se NaM tattha Neraie jAe- kAle kAlobhAse jAva veyaNaM paccaNubbhavamANe viharai / se NaM tao uvvaTTittA aNAdIyaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cAuraMtasaMsArakaMtAraM annupriyttttissi| bhAvArtha:- tyArapachI vijaya cora kArAgRhamAM baMdhana, vadha, cAbukonA prahAra sahana karato yAvatu tRSA ane sudhAthI pIDita thato, mRtyunA samaye mRtyu pAmIne narakamAM nArakI rUpe utpanna thayo. tyAM utpanna thayelo te kALo, atizaya kALo vAvatu narakasaMbaMdhI vedanAno anubhava karI rahyo che. te narakamAMthI nIkaLI anAdi anaMta dIrghakAlIna caturgatirUpa saMsAra aTavImAM paribhramaNa karaze. 43 evAmeva jaMbU ! je NaM amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA Ayariya uvajjhAyANaM Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 116 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra aMtie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie samANe viulamaNi-mottiya dhaNakaNaga-rayaNasAreNaM lubbhai se vi ya evaM ceva / bhAvArtha :- zrI sudharmAsvAmI kathAnakano upasaMhAra karatAM jaMbusvAmIne kahe che- he jaMbu ! A rIte amArA je sAdhu athavA sAdhvI, AcArya athavA upAdhyAyanI pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karI, sAdhutvanI dIkSA aMgIkAra karIne vipula maNi, motI, dhana, kanaka ane sArabhUta ratnomAM lubdha thAya che, te paNa AvA ja hoya che arthAtu tenI dazA paNa cora jevI thAya che. vivecana : - prastuta sUtromAM potAnA ja duSkRtyothI vijayacoranI durgatinA daSTAMta dvArA sAdhakone hitazikSA ApI che. vijayacore dhananI AsaktithI devadattanI hatyA karI. te duSkRtyanA phaLa svarUpe A lokamAM kArAgRhamAM vadha, baMdhana AdidArUNa duHkhane pAmyo ane paralokamAM narakagatimAM duHkho prApta karyA. tyAra pachI paraMparAe anaMtakAlIna saMsAra paribhramaNanA duHkhane pAmyo. te ja rIte je sAdhaka dhana Adi bhautika saMpattimAM AkarSita thAya, lobhAI jAya che, te A lokamAM saMyamamArgathI bhraSTa thaIne badanAmI pAme che ane temaja aneka prakAranA karmabaMdha karIne durgatine ane anaMta saMsAra paribhramaNane pAme che. dhanya sArthavAhanI pravajyA ane sadgati:44 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhammaghosA NAma therA bhagavaMto jAisaMpaNNA kulasaMpaNNA jAvapuvvANupuTviM caramANA, gAmANugAmaMdUijjamANA, suhaMsuheNaM viharamANA jeNeva rAyagihe Nayare jeNeva guNasIlae ceie jAva ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharati / parisA NiggayA, dhammo khio| bhAvArtha - te kAle ane te samaye dharmaghoSa nAmanA sthavira bhagavaMta hatA. te jAti saMpana, kula saMpanna thAvatu anukramathI cAlatAM, grAmAnugrAmavicaratAM ane sukhapUrvaka vihAra karatAM rAjagRha nagaranA guNazIla udyAnamAM padhAryA ane yathAyogya upAzrayanI yAcanA karIne tyAM saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatAM rahyA. temanuM Agamana jANIne pariSada nIkaLI, dharmaghoSa sthavire dezanA ApI. 45 tae NaM tassa dhaNNassa satthavAhassa bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma imeyArUve ajjhathie jAvasamuppajjitthA- evaM khalu therA bhagavaMto jAisaMpaNNA kulasaMpaNNA jAva ihamAgayA, ihaM saMpattA, taM gacchAmiNaM there bhagavaMte vadAmi nnmNsaami| evaM saMpehei, saMpehittA bahAe jAva suddhappAvesAiM maMgallAiM vatthAI pavaraparihie pAyavihAracAreNaMjeNeva guNasIlae ceie, jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vaMdai, NamaMsai [jAvapajjuvAsai] / tae NaM therA bhagavaMto dhaNNassa satthavAhassa tIse ya mahai mahAliyAe parisAe vicittaM dhammamAikkhaMti / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-2: saMghATa | 117 / bhAvArtha:- tyArapachI ghaNA loko pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne dhanya sArthavAhane vicAra Avyo yAvatuM manogata saMkalpa utpanna thayo ke jAti saMpanna, kula saMpanna vagere guNothI yukta sthavira bhagavAna ahIM padhAryA che, ahIM birAjita thayA che, to huM tyAM jaIne sthavira bhagavAnane vaMdanA namaskAra karuM. A pramANe vicAra karI dhanya sArthavAhe snAna karyuM yAvatu sabhAmAM paheravA yogya zuddha, uttama, mAMgalika vastro dhAraNa karyA ane pagapALA guNazIlacaityamAM sthavira bhagavaMto pAse AvIne vaMdanA-namaskAra karIne paryApAsanA karavA lAgyA. tyAra pachI sthavira bhagavaMtoe dhanya sArthavAhane tathA upasthita vizALa pariSadane adbhuta dharmano upadeza Apyo 46 tae NaM se dhaNNe satthavAhe dhammaM soccA evaM vayAsI- saddahAmi NaM bhaMte ! NiggathaM pAvayaNaM jAvapavvaie jAvabahUNi vAsANi sAmaNNa pariyAgaM pAuNittA, bhattaM paccakkhAittA mAsiyAe saMlehaNAe sadi bhattAI aNasaNAe chedei, chedittA kAlamAse kAlaM kiccA sohamme kappe devattAe uvavaNNe / tatthaNaM atthegaiyANaM devANaM cattAri paliovamAiMThiI paNNattA / tatthaNaM dhaNNassa vi devassa cattAri paliovamAI ThiI paNNattA / seNaM dhaNNe deve tAo devaloyAo AukkhaeNaM ThiikkhaeNaM bhavakkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA mahAvidehe vAse sijjhihii jaavsvvdukkhaannmNtNkrehii| bhAvArtha - tyArapachI dhanya sArthavAhe dharmopadeza sAMbhaLIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM yAvatu teNe dIkSA aMgIkAra karI. ghaNA varSo sudhI zramaNya-paryAyanuM pAlana karIne aMtamAM eka mAsanA bhakta pratyAkhyAna anazananI ArAdhanA karI, sATha bhakta AhArano tyAga karIne mRtyunA avasare mRtyu pAmIne saudharma devalokamAM deva rUpe utpanna thayA. saudharmadevalokamAM keTalAka devonI cAra palyopamanI sthiti kahI che. tyAM dhanya devanI paNa cAra palyopamanI sthiti che. te dhanya deva devalokamAMthI AyukSaya, sthitikSaya, bhavakSaya karIne, dehano tyAga karIne, vacce anya bhava karyA vinA mahAvideha kSetramAM manuSya thaIne siddhi prApta karaze yAvat sarva duHkhono aMta karaze. upasaMhAraH adhyayana bodhaH47 jahA NaM jaMbU ! dhaNNeNaM satthavAheNaM No dhammo tti vA jAva vijayassa takkarassa tao viulAo asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAge kae NaNNattha sarIrasArakkhaNaTThAe, evAmeva jaMbU ! jeNaM amhaM NiggaMthe vA NiggaMthI vA jAvapavvaIe samANe vavagayaNhANummaddaNa puppha-gaMdha-mallAlaMkAravibhUse imassa orAliyasarIrassa No vaNNaheuM vA, No rUvaheuM vA, No balaheDaM vA No visayaheDaM vA taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AhAramAhArei, NaNNattha NANa-dasaNacarittANaM vahaNayAe / se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvagANa ya bahUNaM sAvigANa ya accaNijje jAvapajjuvAsaNijje bhvi| paraloe vi ya NaM No bahUNi hatthaccheyaNANi ya kaNNaccheyaNANi ya NAsAcheyaNANi ya hiyayauppADaNANi ya vasaNuppADaNANi ya ullaMbaNANi ya pAvihii / aNAiyaM ca NaM Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra aNavadaggaM dIhamaddhaM cAuraMta-saMsArakaMtAraM vIivaissai; jahA se dhaNNe satthavAhe evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva doccassa NAyajjhayaNassa athamake pAtte ||tti nemi // 118 bhAvArtha :- zrI sudharmAsvAmIe jaMbusvAmIne kahyuM- he jaMbu ! jema dhanya sArthavAhe A dharma che, tema samajIne vijayacorane te vipula azana, pAna, khAdima, ane svAdimamAMthI saMvibhAga karyo nahoto, mAtra potAnA zarIranI rakSA karavA mATe ja vijayane potAnA AhAramAMthI hisso Apyo hato, e pramANe he jaMbU ! amArA je sAdhu athavA sAdhvI yAvat pravrujita thaIne snAna, upamardana, puSpa, gaMdha, mALA, alaMkAra Adi zRMgArano tyAga karIne azana, pAna, khAdima ane svAdima AhAra kare che, te A audArika zarIranA varNa, rUpa vagere suMdara banAvavA mATe athavA viSaya sukhane mATe karatA nathI, paNa jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA karavA mATe AhAra kare che; te sivAya teonuM anya koI prayojana hotuM nathI. teo A lokamAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAo dvArA arcanIya tathA sarva prakArathI upAsanIya bane che. paralokamAM paNa te hasta chedana, karNa chedana ane nAsikA chedana, hRdaya ane aMDakoSonA chaMdanAdinA duHkhane prApta karatA nathI, tathA phAMsI AdinA kaSTone prApta karatA nathI. te sAdhu-sAdhvIo dhanya sArthavAhanI jema anAdi anaMta dIrghamArgavALA caturgatika saMsArarUpI aTavIne pAra karI jAya che. huM jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe bIjA 'jJAta' adhyayananA A pramANe bhAvo kahyA che. vivecana : prastuta adhyayanamAM dhanyazeTha ane vijaya coranA daSTAMta dvArA sAdhu-sAdhvIone anAsakta bhAve, mAtra zarIrane TakAvavA mATe AhAra karavAnI hitazikSA ApavAmAM AvI che. prastutamAM rAjagRha nagaranA sthAne manuSyakSetra, dhanya sArthavAhanA sthAne sAdhu, vijayacoranA sthAne zarIra, devadattanA sthAne saMyama ane AbhUSaNonA sthAne indriyonA viSayo samajavAnA che. vRttikAre A bodhane eka gAthA dvArA pragaTa karyo che. jema ke sivasAhaNesu AhAra - virahio jaM Na vaTTae deho / tamhA dhaNNo vva vijayaM, sAhU taM teNa posejjA // 1 // artha- AhAra vinA A deha dvArA mokSanI sAdhanA thaI zakatI nathI. tethI sAdhu AhA2thI zarIranuM poSaNa to kare paNa jema dhanya sArthavAhe lezamAtra anurAga vinA vijaya coranuM poSaNa karyuM, tema sAdhaka AhAramAM anurakta thayA vinA zarIranuM poSaNa kare. // bIjuM adhyayana samApta / / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-3: adhyayana sAra . 119] trIjuM adhyayana adhyayana sAra R = = = = = = 9 ka ka ka ka ka ka raka prastuta adhyayanamAM moranA IMDAnA daSTAMta dvArA viSaya spaSTa karyo hovAthI tenuM nAma aMDaka-iDA che. A adhyayanamAM jina pravacana uparanI zraddhA ane azraddhA-zaMkAdinA phaLanuM digdarzana karAvyuM che. saMpUrNa dAMtanA kendrasthAne moranA be IMDA che. IMDAmAMthI mora prApta thaze ke nahIM? tevI zaMkAthI je IMDAne vAraMvAra uthalAvyA kare, halAvyA kare, tene mora prApta thato nathI. IMDAmAMthI mora prApta thaze, tevI zraddhA sAthe je dhIrajathI tenuM rakSaNa kare che, tene mora prApta thAya che. daSTAMta moranA IMDAnuM che, tema chatAM koipaNa pakSI AdinA IMDA mATe te ja vAta che. caMpAnagarInA subhUmibhAga nAmanA udyAnamAM eka tarapha mAlukAkaccha nAmanuM vana hatuM, temAM vanavagaDAnI Dhela(mayUrIe) be IMDA mUkayA hatA. te nagaramAM vasatA sAgaradattaputra ane jinadattaputra nAmanA be sArthavAha mitro gaNikA sAthe A udyAnamAM pharavA AvyA. mAlukA kacchamAM moranA IMDAne joIne baMne mitroe eka-eka IMDu laI potAnA ghare maraghInA IMDA sAthe mUkI dIdhuM ke jethI yathA samaye krIDA karavA eka-eka mora prApta thAya, te baMnemAMthI sAgaradattaputrane zaMkA thaI ke AmAMthI mora prApta thaze ke nahIM? A iDAnI aMdara mora che ke nahIM te jovA IMDAne anekavAra halAvyuM, khakhaDAvyuM tethI IDuM pocuM thaI gayuM ane mora prApta na thayo. mora prApta na thavAthI te kheda pAmyo. jinadatta putrane IMDAmAMthI mora maLaze ja tevI zraddhA hatI, tene zaMkA na thaI, teNe IMDAne halAvyuM nahIM, poSaNa thavA dIdhuM to tene moranuM baccuM prApta thayuM. tene nRtyakaLAnI tAlima ApI ane lAkhonI hoDamAM vijaya meLavato rahyo. A pramANe je sAdhu-sAdhvI Adi jinapravacana prati zaMkAzIla bane che, te anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che. je sAdhu sAdhvI nigraMtha pravacana prati zaMkArahita rahe che te saMsAra aTavIne pAra kare che. A adhyayanano sAra e ja che ke jinapravacanamAM zaMkA, kAMkSA, vicikitsA na karavI. tame savaMfsaMdaM maMjhiTiMpavedya jinezvara pratipAdita tattva ja satya che, temAM zaMkAne sthAna nathI; tevI daDha zraddhA rAkhavI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 trIjuM adhyayana aMDa (mayUrInAM IDA) zrI jJAtAdharmakathA sUtra adhyayana prAraMbhaH 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM doccassa ajjhayaNassa NAyAdhammakahANaM ayamaTThe paNNatte, taccassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aTThe paNNate ? bhAvArtha:- he bhagavan ! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jJAtAdharmakathAnA bIjA adhyayananA A bhAva kahyA che, to trIjA adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che ? udhAna, mAlukAkacchamAM mayUrInA iMDA : 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAmaM NayarI hotthA, vaNNao / tIse NaM caMpAe NayarIe bahiyA uttarapuracchime disIbhAe subhUmibhAe NAmaM ujjANe hotthA / savvouya-puppha-phalasamiddhe suramme NaMdaNavaNe iva suha-surabhisIyalacchAyAe samaNubaddhe / bhAvArtha:- he jaMbU ! te kAle ane te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI. tenuM varNana aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. te caMpA nagarInI bahAra izAnakoNamAM subhUmibhAga nAmanuM eka udhAna hatuM. te badhI RtuonA phaLa ane phUlothI saMpanna ane ramaNIya hatuM. te udyAna naMdanavananI samAna sukhakAraka, sugaMdha yukta zItala chAyAthI vyApta hatuM. ane 3 tassa NaM subhUmibhAgassa ujjANassa uttarao egadesammi mAluyAkacchae hotthA, vaNNao / tattha NaM egA vaNamaUrI do puTThe pariyAgae piThuMDIpaMDure NivvaNe Niruvahae bhiNNamuTThippamANe maUrIaMDae pasavai, pasavittA saraNaM pakkhavAeNaM sArakkhamANI saMgovemANI saMciTThemANI viharai / bhAvArtha :- te subhUmibhAga udyAnanI uttara dizAmAM eka tarapha mAlukAkaccha (vana) hatuM, tenuM varNana pUrvavat jANavuM. te mAlukAkacchamAM eka vana mayUrIe(Dhele) be puSTa, paryAyAgata- prasavakAlane prApta, cokhAnA loTanA piMDanI samAna zvetavarNavALA, ghAthI rahita, vAyu AdinA upadravathI rahita tathA polImuThThI jevaDA be IMDAno prasava karyo, prasava karIne te potAnI pAMkhone prasArIne baMne iMDAne pAMkhothI DhAMkatI, tenI rakSA karatI, sArasaMbhALa karatI ane iMDAne savatI hatI. jinadatta putra ane sAgaradatta putra H 4 | tattha NaM caMpAe NayarIe duve satthavAhadAragA parivasaMti, taMjahA- jiNadattaputte ya Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--3 H mayUrInAM iMDA sAgaradattaputte ya sahajAyayA sahavaDDiyayA sahapaMsukIliyayA sahadAradarisI aNNa-maNNamaNurattayA aNNamaNNamaNuvvayA aNNamaNNa chaMdANuvattayA aNNamaNNahiya-icchiyakArayA aNNamaNNesu gihesu kiccAI karaNijjA paccaNubhavamANA viharaMti / 121 bhAvArtha:- te caMpAnagarImAM be sArthavAhaputra nivAsa karatA hatA. tenA nAma A pramANe che- jinadattaputra ane sAgaradattaputra. te baMne sAthe janmyA, sAthe moTA thayA, sAthe ja dhULamAM ramyA, sAthe ja vivAhita thayA hatA. teo baMne eka-bIjAmAM anurakta hatA, eka-bIjAnA anugAmI hatA, eka bIjAnI icchAnusAra vartatA hatA, eka bIjAne icchita kArya karatA hatA ane eka bIjAnA gharonA nityakArya ane kyAreka karavA yogya kArya paNa karatA hatA. 5 taNaM siM satthavAhadAragANaM aNNayA kayAiM egayao sahiyANaM samuvAgayANaM saNNisaNNANaM saNNividvANaM imeyArUve mihokahAsamullAve samuppajjitthA - jaNaM devANuppiyA ! amhaM suhaM vA dukkhaM vA pavvajjA vA videsagamaNaM vA samuppajjai, taNNaM amhehiM egayao sameccA NitthariyavvaM ti kaTTu aNNamaNNameyArUvaM saMgAraM paDisurNeti, paDisuNettA sakammasaMpauttA jAyA yAvi hotthA / bhAvArtha :- tyArapachI te sArthavAha putro koI samaye sAthe maLyA, sAthe beThA ane paraspara premapUrvaka vArtAlApa karatAM eka bIjAne kahyuM ke- he devAnupriya ! ApaNe sukhamAM ke duHkhamAM, pravrajyA grahaNa karIe ke vyApArArthe videzagamana karIe, je karIe te ApaNe baMne sAthe maLIne ja karazuM. A rIte baMne paraspara pratijJAbaddha thaIne pota-potAnA kAryamAM rata banyA. devadattA gaNikA H 6 tattha NaM caMpAe NayarIe devadattA NAmaM gaNiyA parivasai, aDDA jAvacausaTThikalApaMDiyA causaTThigaNiyAguNovaveyA auNattIsaM visese ramamANI ekkavIsa raiguNappahANA battIsapurisovayArakusalA NavaMgasuttapaDibohiyA aTThArasa- desI bhAsAvisArayA siMgArAgAracAruvesA saMgayagaya-hasiya jAva UsiyajhayA sahassalaMbhA viiNNachatta cAmara- bAlavIyaNiyA kaNNIraha- ppayAyA yAvi hotthA, bahUNaM gaNiyAsahassANaM AhevaccaM jAva viharai / bhAvArtha:- te caMpAnagarImAM devadattA nAmanI gaNikA nivAsa karatI hatI. te samRddha hatI yAvat nRtyAdi cosaTha kaLAomAM kuzaLa hatI, gaNikAnA cosaTha guNothI yukta hatI, kAmazAstra prasiddha ogaNatrIsa prakAranI krIDA vizeSomAM ramamANa hatI, ekavIsa prakAranA ratiguNothI yukta hatI, batrIsa prakAranA puruSopacAramAM kuzaLa hatI, te supta nava aMga(be kAna, be AMkha, be nasakorA, jIbha, tvacA ane mana)ne jAgRta karanAra hatI. te aDhAradezanI bhASAomAM vizArada hatI, zrRMgAranuM sthAna hoya tevA suMdara vezane dhAraNa karatI hatI, susaMgata gati, hAsyAdimAM kuzaLa hatI yAvat tenA ghara upara gaNikAnI dhvajA laherAtI hatI. te eka hajAra mudrAmAM prApta thatI hatI. rAjAe tene chatra, cAmara, bAla vyaMjana-vIMjaNA vizeSa pradAna karyA hatA. te karNIratha nAmanA yAnamAM AvAgamana karatI hatI yAvat eka hajAra gaNikAonuM Adhipatya karatI rahetI hatI. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 122 / zrI zAtAdharmakathA sUtra baMne mitronuM gaNikA sAthe udhAnamAM gamana - |7 tae NaM tesiM satthavAhadAragANaM aNNayA kayAi puvvAvaraNhakAlasamayaMsi jimiyabhuttuttarAgayANaM samANANaM AyaMtANaMcokkhANaM paramasuibhUyANaM suhAsaNavaragayANaM imeyArUve mihokahAsamullAve samuppajjitthA- taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA !kallaM jAvajalaMte vipulaM asaNaM-pANaM-khAimaM sAimaM uvakkhaDAvettA taM vipulaM asaNaM-pANaM-khAimaM sAimaM dhUkpuppha-gaMdha-vatthaM gahAya devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgassa ujjANassa ujjANasiriM paccaNubhavamANANaM viharittae tti kaTu aNNamaNNassa eyamaTuM paDisurNeti, paDisuNittA kallaM jAvakoDuMbiyapurise saddAveti, saddAvittA evaM vayAsI gacchaha NaMdevANuppiyA ! viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDeha, uvakkhaDittA taM vipulaM asaNa-pANakhAimasAimaM dhUkpuppha gaMdhavatthaM ca gahAya jeNeva subhUmibhAge ujjANe, jeNevaNaMdA pukkhariNI, teNAmeva uvAgacchaha, uvagacchittA NaMdApukkhariNIo adUrasAmaMte thUNAmaMDavaM AhaNaha AhaNittA AsittasaMmajjiovalitaM jAvagaMdhavaTTibhUyaM kareha, karittA amhe paDivAlemANA paDivAlemANA ciTThaha jAvaciTThati / bhAvArtha :- tyArapachI te sArthavAha putro kyAreka madhyAhna samaye bhojana karyA pachI, kogaLA karIne, hAtha-paga dhoi, ekadama svaccha thaIne, sukhada Asane beThA hatA, te samaye teo baMne vacce A pramANe vAtacIta thaI ke he devAnupriya ! ApaNA mATe zreyakArI che ke kAle savAre sUryodaya thAya tyAre vipula pramANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima(bhojana sAmagrI) taiyAra karAvIe ane te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, dhUpa, puSpa, sugaMdhI dravyo ane vastrAdi laIne devadattA gaNikAnI sAthe subhUmibhAga udyAnamAM udhAnanI zobhAne anubhavatA vicarIe. A pramANe baMnee ekabIjAnI vAtano svIkAra karyo. bIjA divase karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame jAo ane vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima taiyAra karo. taiyAra karIne te vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimane tathA dhUpa, puSpa Adi laIne subhUmibhAga udhAnamAM naMdA puSkariNI che tyAM jAo, tyAM jaIne naMdA puSkariNInI najIka chUNAmaMDapa(thAMbhalAo upara Ubho karelo maMDa5) taiyAra karo, pANI chAMTI, vALI coLI, lIMpIne yAvatuM sugaMdhanI guTikAnI samAna banAvo. A badhuM karIne amArI rAha juo. A sAMbhaLIne karmacArI puruSoe AdezAnusAra kArya karIne thAvatuM temanI rAha jovA lAgyA. 8 taeNaM satthavAhadAragA doccaMpikoDuMbiyapurise saddAveti, saddAvittA evaM vayAsIkhippAmeva lahukaraNajuttajoiyaM samakhuravAlihANasamalihiyatikkhaggasiMgaehiM rayayAmayaghaMTa suttarajjuyapavarakaMcaNakhaciyaNatthapaggahovaggahiehiM NIluppalakayAmelaehiM pavaragoNa juvANaehiM NANAmaNirayaNa-kaMcaNa-ghaMTiyAjAlaparikkhittaM juttAmeva pavahaNaM uvaNeha / te vi taheva uvaNeti / Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhya-: mayUrIna | 123 / bhAvArtha:- tyArapachI sArthavAha putroe bIjIvAra anya karmacArI puruSone bolAvIne kahyuM- tame zIdhra laghukaraNa- zIghragatigAminI sAdhanothI saMpanna rathamAM; eka sarakhA khUra, khAMdha ane pUMchavALA; ghasIne eka sarakhA banAvelA aNIyALA zIMgaDAvALA; cAMdInI ghaMTaDIovALA, suvarNajaDita nAthathI bAMdhelA tathA nIlakamaLanI kalagIthI yukta zreSTha juvAna baLado joDIne vividha prakAranA maNio, ratno ane suvarNanI ghaMTaDIonA samUhathI yukta tathA zreSTha lakSaNovALo pravahaNa-ratha laI Avo. te karmacArI puruSoe AdezAnusAra ratha upasthita karyo. | 9 tae NaM te satthavAhadAragA NhAyA jAvapavahaNaM duruhaMti, duruhittA jeNeva devadattAe gaNiyAe gihe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA pavahaNAo paccoruhaMti, paccoruhittA devadattAe gaNiyAe gihaM annupvirseti|| taeNaMsA devadattA gaNiyA satthavAhadArae ejjamANepAsai, pAsittA haTThatuTThA AsaNAo abbhuDhei, abbhuTTittA sattaTupayAI aNugacchai, aNugacchittA te satthavAhadArae evaM vayAsIsaMdisaMtuNaMdevANuppiyA ! kimihAgamaNappaoyaNaM? bhAvArtha - tyArapachI te sArthavAha putroe snAna karyuM yAvata ratha upara ArUDha thayA. rathamAM besIne teo devadattA gaNikAnA ghera AvyA, rathamAMthI nIce utaryA ane devadattA gaNikAnA gharamAM praviSTa thayA. te samaye devadattA gaNikA sArthavAhaputrone AvatAM joIne hRSTa-tuSTa thaI, Asana parathI UThI ane sAta ATha pagalAM sAme gaI, sAme jaIne teNe sArthavAha putrone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! AjJA Apo, Apane ahIM AvavAnuM zuM prayojana che? 10 taeNaMtesatthavAhadAragA devadattaMgaNiyaM evaM vayAsI- icchAmoNaMdevANuppie ! tumhehiM saddhiMsubhUmibhAgassa ujjANassa ujjANasiriMpaccaNubbhavamANA viharittae / tae NaM sA devadattA tesiM satthavAhadAragANaM eyamaTuM paDisuNei, paDisuNittA NhAyA jAvasirisamANavesA jeNeva satthavAhadAragA teNeva samAgayA / bhAvArtha - tyAre te sArthavAha putroe devadattA gaNikAne A pramANe kahyuM- he devAnupriye ! ame tamArI sAthe subhUmibhAga nAmanA udyAnanI zobhAne anubhavatAM vicaravA icchIe chIe. tyAre devadattA gaNikAe te sArthavAha putronA A kathanano svIkAra karyo ane snAna karyuM yAvat lakSmInI samAna zreSTha veza dhAraNa karyo ane sArthavAha putronI samIpe AvI. 11 tae NaM te satthavAhadAragA devadattAe gaNiyAe saddhiM jANaM duruhaMti, duruhittA caMpAe NayarIe majhamajjheNaM jeNeva subhUmibhAge ujjANe, jeNeva NaMdApukkhariNI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA pavahaNAo paccoruhaMti, paccoruhittA NaMdA-pokkhariNiM ogAhiMti, ogAhittA jalamajjaNaM kareMti, karettA jalakiDaM kareMti, karettA NhAyA devadattAe saddhiM paccuttaraMti / jeNeva thUNAmaMDave teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA thUNAmaMDavaM Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra aNupavisittA savvAlaMkAra- vibhUsiyA AsatthA vIsatthA suhAsaNavaragayA devadattAe saddhiM taM vilaM asaNapANa- khAima sAimaM dhUvapupphagaMdhavatthaM AsAemANA visAemANA paribhAemANA paribhuMjemANA evaM ca NaM viharaMti / jimiyabhuttuttarAgayA vi ya NaM devadattAe saddhiM vipulAI mANussagAI kAmabhogAI bhuMjamANA viharaMti / 124 bhAvArtha:- tyArapachI te sArthavAhaputro devadattA gaNikAnI sAthe ratha upara ArUDha thayA ane caMpAnagarInI madhyamAM thaIne, subhUmibhAga udyAnamAM naMdApuSkariNI samIpe pahoMcIne rathamAMthI nIce utaryA ane naMdA puSkariNImAM pravezI, snAna karIne, jalIDAo karIne devadattAnI sAthe puSkariNImAMthI bahAra nIkaLyA ane thAMbhalAo upara UbhA karelA maMDapa samIpe AvIne te maMDapamAM praveza karyo, sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne svastha thaIne thAka utArIne zreSTha Asana upara beThA. devadattA gaNikAnI sAthe te vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima tathA dhUpa, puSpa, gaMdha ane vastrano upabhoga karatA, vizeSarUpathI AsvAdana karatA, vibhAga karatA ane bhogavatAvicaravA lAgyA, bhojana pachI devadattAnI sAthe manuSya saMbaMdhI vipula kAmabhoga bhogavatA vicaravA lAgyA. | 12 tae NaM satthavAhadAragA puvvAvaraNhakAlasamayaMsi devadattAya gaNiyAe saddhiM thUNAmaMDavAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA hatthasaMgellIe subhUmibhAge ujjANe bahusu Aligharaesu ya kayalIgharaesu ya layAgharaesu ya acchaNagharaesu ya pecchaNagharaesu ya pasAhaNagharaesu ya mohaNagharaesu ya sAlagharaesu ya jAlagharaesu ya kusumagharaesu ya ujjANasiriM paccaNubhavamANA viharaMti / bhAvArtha:- tyArapachI te sArthavAha putro divasanA pAchalA praharamAM devadattA gaNikAnI sAthe thAMbhalAo upara UbhA karelA maMDapamAMthI bahAra nIkaLIne, eka-bIjAnA hAtha pakaDIne, subhUmi bhAgamAM AligharaAli nAmanA vRkSonA gRhomAM, kadalI gRho, latAgRho, besavAnA gRho, prekSA gRho, prasAdhana gRho, mohana (vilAsa) gRho, sAlavRkSonA gRho, jALIvALA gRho(aMdara beThelA mANaso bahAranA mANasone joI zake paraMtu bahAranA mANaso aMdaranA mANasone joI na zake tevA jAlagRho) tathA puSpa gRhomAM udyAnanI zobhAno anubhava karatA pharavA lAgyA. mayUrInA iMDAnI prAptiH | 13 tae NaM te satthavAhadAragA jeNeva mAluyAkacchae teNeva pahArettha gamaNAe / tae NaM sA vaNamaUrI te satthavAhadArae ejjamANe pAsai, pAsittA bhIyA tatthA tasiyA uvviggA palAyA mahayA mahayA saddeNaM kekAravaM viNimmuyamANI viNimmuyamANI mAluyAkacchAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA egaMsi rukkhaDAlayaMsi ThiccA te satthavAhadArae mAluyA - kacchayaM ca aNimisAe diTThIe pehamANI ciTThA / bhAvArtha :- tyArapachI te sArthavAha putroe mAlukAkaccha tarapha prayANa karyuM. tyAre te vanamayUrI(Dhela) sArthavAha putrone AvatA joIne DarI gaI, gabharAI gaI, trasta(duHkhI) thaI gaI, stabdha thaI gaI, udvigna Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--3H mayUrInAM iMDA | 125 banI gaI ane tyAMthI UDI gaI. te jora-jorathI avAja karatI, kekArava karatI, mAlukA kacchamAMthI bahAra nIkaLIne, eka vRkSanI DALI para sthita thaIne, te sArthavAha putrone tathA mAlukA kacchane ekITaze jovA lAgI. 14 tae NaM satthavAhadAragA aNNamaNNaM saddAveti, saddAvittA evaM vayAsI-jaha NaM devANuppiyA ! esA vaNamaUrI amhe ejjamANA pAsittA bhIyA tatthA tasiyA uvviggA palAyA mahayA mahayA saddeNaM jAva amhe mAluyAkacchayaM capecchamANI pecchamANI ciTThai, taM bhaviyavvametthakAraNeNaM ttikamAlayAkacchayaM aMto aNapavisaMti, aNapavisittA tattha NaM do puDhe pariyAgae jAvapAsittA aNNamaNNaM saddAveMti, saddAvittA evaM vayAsI seyaM khalu devANuppiyA ! amhe ime vaNamaUrIaMDae sANaMjAimaMtANaM kukkuDiyANaM aMDaesu ya pakkhivAvittae / tae NaM tAo jAtimaMtAo kukkuDiyAo ee aMDae sae ya aMDae saeNaM pakkhavAeNaM sArakkhamANIo saMgovemANIo viharissaMti / tae NaM amhaM etthado kIlAvaNagA maUrI-poyagA bhavissatittikaTu aNNamaNNassa eyamaTuM paDisurNeti, paDisuNittA saesae dAsaceDe saddAveti, sadAvittA evaM vayAsI-'gacchaha NaMtubbhedevANuppiyA! ime aMDae gahAya sayANaMjAimaMtANaM kukkuDINaM aMDaesupakkhivaha; jAvate vipkkhiti| bhAvArtha - tyAre te sArthavAha putroe ekabIjAne bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! A vanamayUrI ApaNane AvatA joI bhayabhIta thaIne, stabdha banIne, trAsIne, udvigna banIne, uDI gaI che, jora jorathI avAja karatI yAvatu ApaNane tathA mAlukA kacchane ekITaze joI rahI che, tethI tenuM koI kAraNa hovuM joIe. A pramANe vicAra karIne te mAlukAkacchanI aMdara gayA, tyAM teoe be puSTa ane anukramathI vRddhi prApta thAvatu mayUrInA iDA joyA, joIne eka bIjAne saMbodhana karIne A pramANe kahyuM. he devAnupriya! vanamayUrInA A iMDAne ApaNI uttama jAtinI kUkaDInA iMDA sAthe mUkI devA te ApaNe mATe zreyakArI che. ApaNI jAtivaMta kUkaDIo potAnA iMDA sAthe A IDAnuM paNa potAnI pAMkhathI DhAMkIne rakSaNa karaze ane saMbhALa karaze to ApaNA gharamAM be krIDA karavA yogya mayUrI-bALaka thaI jaze. A pramANe kahIne teoe ekabIjAnI vAtano svIkAra karyo ane pota-potAnA dAsaputrone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! tame jAo. A iMDAne laIne ApaNI uttama jAtinI kUkaDIonA iMDA sAthe rAkhI dayo. dAsaputroe te baMne IDAo laI jaIne kUkaDInA IDAoo sAthe mUkI dIdhA. 15 tae NaM te satthavAhadAragA devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgassa ujjANassa ujjANasiriM paccaNubhavamANA viharittA tameva jANaM durUDhA samANA jeNeva caMpANayarI jeNeva devadattAe gaNiyAegihe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA devadattAegihaM aNupavisaMti, aNupavisittA devadattAe gaNiyAe viulaMjIviyArihaM pIidANaMdalayaMti, dalaittA sakkAreMti, sakkAritA sammANeti, sammANittA devadattAe gihAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva sayAiM gihAiM teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sakammasaMpauttA jAyA yAvi hotthaa| bhAvArtha:- tyArapachI te sArthavAhaputro devadattA gaNikAnI sAthe subhumi bhAga udyAnamAM udyAnanI zobhAne Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra anubhavatAM, vicaraNa karatAM-karatAM te ja vAhana upara ArUDha thaIne caMpAnagarImAM devadattA gaNikAne ghera AvyA. tyAM AvIne, devadattA gaNikAnA gharamAM praveza karIne, devadattA gaNikAne jIvikAne yogya vipula pramANamAM prItidAna ApIne, teno satkAra-sanmAna karIne, baMne devadattAnA gharamAMthI bahAra nIkaLIne, pota-potAnA ghare jaIne potAnA kAryamAM magna thaI gayA. sAgaradattaputranI zaMkA ane tenuM pariNAma - 16 tae NaM je se sAgaradattaputte satthavAhadArae se NaM kallaM jAva jalaMte jeNeva se vaNamayUrIaMDae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tasi mayUrI-aMDayaMsi saMkie kaMkhie viigicchAsamAvaNNe bheyasamAvaNNe kalusasamAvaNNe- kiM NNaM mamaM ettha kIlAvaNae maUrIpoyae bhavissai, udAhu No bhavissai ? tti kaTu taM maUrIaMDayaM abhikkhaNaMabhikkhaNaM uvvattei, pariyattei, AsArei, saMsArei, cAlei, phaMdei, ghaTTei, khobhei, abhikkhaNaM abhikkhaNaM kaNNamUlaMsi TiTTiyAvei / tae NaM se maurIaMDae abhikkhaNaM abhikkhaNaM uvvattijjamANe jAvaTiTTiyAvejjamANe poccaDe jAe yAvi hotthA / bhAvArtha - temAM je sAgaradattano putra sArthavAhadArakabIjA divase savAre sUryodayanA samaye jyAMvanamayUrInuM iDuM rAkhyuM hatuM, tyAM Avyo, AvIne te A mayUrInuM IMDuM paripakva thaze ke nahIM? tevI zaMkAne prApta thayo, A IDuM kyAre paripakva thaze? tevI AkAMkSAne, iDAmAMthI bacce thaze ke nahIM ?tevI vicikitsAne, mArA A upAyathI iDuM paripakva thaze ke anya upAyathI? tevI bheda samApannatAne ane iDAmAMthI janmeluM baccuM mArI kriIDA yogya haze ke nahIM ? tevI kaluSasamApannatAne prApta thayo. A pramANe vicAra karIne teNe vAraMvAra iDAne UMcuM nIcuM karyuM, thoDuM sarakAvyuM, eka sthAnethI bIjA sthAne mUkyuM, halAvyuM, kaMpAvyuM, hAthathI upADayuM, bhUmi khodIne temAM mUkyuM ane vAraMvAra kAnanI pAse laI jaIne khakhaDAvavA lAgyo. tyArapachI te mayUrInuM iMDuM vAraMvAra UMcuMnIcuM karavAthI yAvat khakhaDAvavAthI pocuM thaI gayuM arthAt nirjIva thaI gayuM. 17 taeNaM se sAgaradattaputte satthavAhadArae aNNayA kayAI jeNeva se maUrIaMDae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA taM maUrIaMDayaM poccaDameva pAsai, pAsittA 'aho NaM mama esa kIlAvaNae Na jAI ti kaTu ohayamaNasakappe karayalapalhatthamuhe aTTajjhANovagae jhiyaai| ___ evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA AyariyauvajjhAyANaM aMtie pavvaie samANe paMcamahavvaesu, chajjIvaNikAesu NiggaMthe pAvayaNe saMkie jAva kalusasamAvaNNe se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANa ya hIlaNijje jiMdaNijje khisaNijje garihaNijje pribhvnnijje| paraloe vi yaNaM Agacchai bahUNi daMDaNANi ya jAva aNupariyaTTissai / bhAvArtha-tyArapachI sAgaradattano putra sArthavAhadAraka koI samaye mayUrInA cheDA pAse AvIne te mayUrInA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-3: mayurInA IDA [ 127] iMDAne pocuM joyuM, joIne "oha! A mayUrInuM baccuM mArI krIDA karavAne yogya na thayuM. ema vicArIne hatAza banIne, lamaNe hAtha daIne ArtadhyAna karavA lAgyo. he AyuSyamAnu zramaNo! A pramANe je sAdhu athavA sAdhvI AcArya ke upAdhyAyanI pAse pravajyAM grahaNa karIne, pAMca mahAvratonA viSayomAM, SajIvanikAyanA viSayamAM, nigraMtha pravacananA viSayamAM zaMkA kare, kAMkSA kare, vitigicchA kare, bheda samApannatA ane kaluSatAne prApta thAya, te A bhavamAM ghaNA sAdhuo, sAdhvIo, zrAvako ane zrAvikAo dvArA halanIya-tiraskaraNIya, lokaniMdanIya, gahaNIya-pratyakSa niMdanIya, anAdaraNIya-asanmAnanIya thAya che. parabhavamAM paNa te zArIrika, mAnasika ane pArivArika bahu daMDa pAme che yAvat anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che. jinadattaputranI zraddhA ane tenuM suphaLa:18 tae NaM se jiNadattaputte jeNeva se maUrIaMDae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA taMsi maUrIaMDayaMsi NissaMkie, suvattae NaM mama ettha kIlAvaNae maUrI-poyae bhavissai tti kaTu taM maUrI-aMDayaM abhikkhaNaM-abhikkhaNaM No uvvattei jAvaNo TiTTiyAvei / taeNaM se maUrI-aMDae aNuvvattijjamANe jAva aTiTTiyAvijjamANe teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ubbhiNNe mayUrI-poyae ettha jaae| bhAvArtha:- tyAra pachI jinadatta putra jyAM mayUrInuM hatuM tyAM Avyo. AvIne te mayUrInA iMDAnA viSayamAMnizaMka rahyo. mArA A iDAmAMthI krIDA karavA mATe avazya mayUrInuM baccuM thaze. A pramANe vicArIne mayurI-IDAne teNe vAraMvAra upara-nIce karyuM nahIM thAva khakhaDAvyuM nahIM. UMcuM-nIcuM na thavAthI ane na khakhaDAvavAthI te kAle ane te samaye arthAt yathA samaye mayUrI bALakano janma thayo. 19 taeNaM se jiNadattaputte taM maUrI-poyayaM pAsai, pAsittA haTThatuDhe maUraposae sddaavei| saddAvittA evaM vayAsI-tubbheNaM devANuppiyA ! imaM maUrapoyayaM bahUhiM maUraposaNapAuggehiM davvehi aNupuvveNaM sArakkhamANA saMgovemANA saMvaDDeha, NaTullagaM ca sikkhAveha / tae NaM te maUraposagA jiNadattassa puttassa eyamaTuM paDisuNeti, taM maUra-poyayaM geNhaMti, geNhittA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchaMti, taM maUrapoyagaM jAva NaTullagaM sthiti bhAvArtha - tyArapachI jinadattaputre te mayUrInA baccAne joyuM, joIne hRSTa-tuSTa thaIne mayUrapAlakone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tamo bALa mayUrane, poSaNa devA yogya aneka padArthothI anukrame saMrakSaNa karatAM ane saMgopana karatAM tene moTuM karo ane nRtyakaLA zIkhavADo. tyAre te mayUra poSakoe jinadattaputranI A vAta svIkArI. te bALamayUrane grahaNa karIne potAne ghare lAvIne te bALa mayUrane yAvatu nRtyakaLA zIkhavavA lAgyA. 20 tae NaM se maUrapoyae ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamette jovvaNagamaNupatte lakkhaNa-vaMjaNaguNovavee mANummANa-pamANapaDipuNNapakkha-pehuNakalAve vicittapiccha Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 128 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra sayacaMdae NIlakaMThae NaccaNasIlae egAe cappuDiyAe kayAe samANIe aNegAI NaTullagasayAI kekAiyasayANi ya karemANe viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI bALa mayura bAlabhAvathI mukta thaIne moTo thaI gayo tyAre temAM jJAnanuM pariNamana thayuM, yuvAvasthAne prApta thayo. te moranA lakSaNo-kalagI, morapIMcha vagere guNothI yukta thaI gayo. pahoLAI rU5 mAna, UMcAI rUpa unmAna ane laMbAIrUpa pramANathI tathA pAMkho ane pIMchAnA samUhathI paripUrNa thayo. tenI pAMkho raMgaberaMgI thaI. temAM seMkaDo caMdraka hatA. te nIlakaMThavALo ane nRtya karavAnA svabhAvavALo thayo; eka capaTI vagADavAthI aneka seMkaDo nRtyo ane seMkaDo kekArava karato vicaravA lAgyo. 21 tae NaM te maUsposagA taM mayUrapoyagaM ummukkabAlabhAvaM jAvakekAiya sayANi ya karemANaM pAsittA taM maUspoyagaM geNhaMti, geNhittA jiNadattaputtassa uvaNeti / tae NaM se jiNadattaputte satthavAhadArae maUspoyagaM ummukkabAlabhAvaM jAvakekAiyasayANi ya karemANaM pAsittA haTThatuDhe tesiM viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalayai, dalaittA pddivisjjei| bhAvArtha - tyArapachI mayUrapAlakoe te bALa mayUrane bAlabhAvathI mukta thAva kekArava karato joIne te mayUrane grahaNa karyo, grahaNa karIne jinadattaputra pAse laI AvyA. jinadattaputra-sArthavAha dAraka mayUra bALakane bAlabhAvathI mukta yAvatu kekArava karatA joIne, hRSTa-tuSTa thayA. mayUra pAlakone jIvikAyogya vipula prItidAna ApIne vidAya karyA. 22 tae NaM se maUrapoyae jiNadattaputteNaM egAe cappuDiyAe kayAe samANIe NaMgolA bhaMgasirodhare seyAvaMge oyAriyapaiNNapakkhe ukkhiktacaMdakAiyakalAve kekkAiyasayANi muccamANe Naccai / tae NaM se jiNadattaputte teNaM mayUrapoyaeNaM caMpAe NayarIe siMghADaga jAva pahesu saiehiM ya sAhassiehiM ya sayasAhassiehiM ya paNiehiM ya jayaM karemANe viharai / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA pavvaie samANe paMcasu mahavvaesu, chasujIvaNikAesu, NiggaMthepAvayaNe yaNissaMkie NikkaMkhie Nivvitigicche, se NaM iha bhave bahUNaM samaNANaM samaNINaM jAva vIivaissai / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAvaNAyANaM taccassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte / |tti bemi|| bhAvArtha:- tyArapachI te mayUra bALaka jinadattaputra dvArA eka capaTI vagADatA te potAnI Dokane siMhanI pUchaDInI jema vAMkI karato hato. te samaye tenA netranA khUNA zvetavarNanA thaI jatA, te potAnA pIMchA lAvato tyAre pIMchA zarIrathI judA thaI gayA hoya tema lAgatuM hatuM. te caMdraka AdithI yukta pIMchAnA samUhane UMcA karI leto ane seMkaDo kekArava karato nRtya karato hato. tyArapachI jinadattaputra te mayUra bALaka dvArA caMpAnagarInA zRMgATaka, trika Adi mArgomAM seMkaDo, hajAro ane lAkhonI hoDamAM vijaya prApta karato hato. he AyuSmAna zramaNo! A pramANe amArA je sAdhu athavA sAdhvI dIkSita thaIne pAMca mahAvratomAM, cha jIvanikAyanA viSayamAM tathA nigraMtha pravacanamAM zaMkA, kAMkSA tathA vicikitsAthI rahita thAya che. te A bhavamAM ghaNA zramaNo ane zramaNIomAM mAna-sanmAna prApta karIne yAvat saMsAra aTavIne pAra karaze. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--3H mayUrInAM iMDA 129 ] he jaMbU! A pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jJAtA sUtranA trIjA adhyayanano artha pharamAvyo che. vivecana : - prastuta adhyayanamAM moranA IMDAnA daSTAMte sAdhu, sAdhvIne upalakSaNe caturvidha saMghane hitazikSA ApI che. ahIM sAgaradattaputra-jinadatta putranA sthAne sAdhu-sAdhvI, IDAnA sthAne nigraMtha pravacana ane bALa mayUranA sthAne mokSa samajavo. je sAdhu-sAdhvI vagere nigraMtha pravacanamAM niHzaMka rahe che, te mokSane pAme che, je sAdhu-sAdhvI nigraMtha pravacanamAM zaMkAzIla bane che te mokSane prApta thatAM nathI. vRttikAre pAMca gAthA dvArA bodhane rajU karyo che. yathA jiNavarabhAsiyabhAvesu, bhAvasaccesu bhAvao maimaM / No kujjA saMdehaM, saMdeho'Natthaheu tti // 1 // artha- saMdeha anarthanuM kAraNa che tethI buddhimAna puruSa vItarAga jinezvara dvArA bhASita satya bhAvomAM saMdeha na kare.1/l. NissaMdehattaM puNa, guNaheDaM jaM tao tayaM kajjaM / etthaM do seTThisuyA, aMDayagAhI udAharaNaM // 2 // artha- nisaMdehatA guNa vikAsanuM kAraNa che ane tethI ja Akha vacano zraddhA karavA yogya che. A viSaya para mayUrInA IDA grahaNa karanArA be zreSThIputra(jinadattaputra ane sAgaradatta putra)nuM udAharaNa che.rA. katthai maidubballeNa, tavvihAyariyavirahao vA vi / NeyagahaNattaNeNaM, NANAvaraNodaeNaM ya // 3 // heUdAharaNAsaMbhave ya, sai suThu jaMNa bujjhijjA / savvaNNumayamavitaha, tahAvi ii ciMtae maimaM // 4 // artha- buddhinI durbaLatA, tajJa AcAryano saMyoga na maLavo, zeya viSayanI atigahanatA, jJAnAvaraNIya karmano udaya tathA hetu ane udAharaNano abhAva hovAthI koI tattva sArI rIte na samajAya to paNa vivekI puruSe sarvajJano mata (siddhAMta) avitatha (asatyo nathI, tema vicAravuM joIe.li3-4ll. aNuvakaya parANuggaha, parAyaNA jaM jiNA jagappavarA / jiya-rAga-dosa-mohA, yaNaNNahAvAiNo teNa // 5 // artha- bIjAo dvArA anupakRta-temanA para anya koIno upakAra na hovA chatAM paNa paropakAra parAyaNa evA jinezvara deva rAga, dveSa ane mohanA vijetA hovAthI, ajJAnathI para hovAthI, anyathAvAdI hotA nathI arthAt satyavAdI ja hoya che.pA. che trIjuM adhyayana saMpUrNa Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI zAtAdharmakathA sUtra | cothuM adhyayana | adhyayana sAra che. . . . . . prastuta adhyayananuM nAma kUrma-kAcabA che. temAM be kAcabAnA udAharaNa dvArA viSayane spaSTa karyo che. kUrma eTale kAcabo. kAcabAnI pITha upara DhAla hoya che. muzkelI-bhayanA samaye te potAnA paga, grIvA jevA komaLa avayavone DhAlamAM chupAvI, gopavIne potAnI rakSA kare che. sAdhake kAcabAnI jema potAnI Idriyone viSayothI, rAga-dveSathI gopavIne sAdhanAnI rakSA karavI joIe. vArANasI nagarInA izAna khUNAmAM gaMgA mahAnadImAM "mRta gaMgA tIra' nAmanuM hRda hatuM. pANIvALA UMDA khADA(taLAva)ne hRda, draha ke dharo kahevAmAM Ave che. A hRdamAM seMkaDo jaLacara prANIo rahetAM hatAM. A hadanI samIpamAM mAlukA kaccha(gIca jhADIvALo pradeza) hato. temAM aneka jaMgalI prANIo rahetAM hatAM. ekavAra saMdhyA pachI A hadamAMthI be kAcabA pharavA mATe bahAra nIkaLyA. te ja samaye mAlukA kacchamAMthI be ziyALo bahAra nIkaLyA. ziyALane joI baMne kAcabA bhayabhIta banI gayA ane potAnI surakSA mATe potAnA hAtha, paga, Doka Adi avayavo DhAlamAM chupAvI dIdhA. baMne ziyALoe kAcabAne Ama-tema pheravyA paNa DhAlamAM surakSita kAcabAne jarApaNa ijA pahoMcADI zakayA nahIM. tyAre teo thoDe dUra saMtAIne UbhA rahyA. caMcala prakRtivALA eka kAcabAe thoDIvAra pachI DhAlamAMthI eka paga bahAra kADhayo.ziyALoe te paga para jhapaTa mArI ane te paga khAI gayA. Ama te kAcabo eka pachI eka avayavo samayAMtare bahAra kADhato gayo ane ziyALa te avayavo para jhapaTa mArI khAtA gayA. aMte ziyALoe te kAcabAne mArI nAkhyo. bIjA kAcabAe potAnA aMgo upara saMyama-niyaMtraNa rAkhyuM, lAMbA samaya sudhI aMgonuM gopana karI rAkhyuM. ziyALo cAlyA gayA pachI prathama dhIrethI grIvA bahAra kADhI cAre bAjunirIkSaNa karI, bhayamukta vAtAvaraNa jANI eka sAthe cAre paga bahAra kADhI te zIdhragatie hRdamAM pahoMcI gayo. je zramaNa-zramaNIo pahelA caMcaLa kAcabAnI jema potAnI IdriyonuM gopana karatA nathI teo aneka vyaktio dvArA niMdanIya bane che, paralokamAM daMDa meLave che ane anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che. je zramaNa-zramaNIo bIjA kAcabAnI jema Idriyone vazamAM rAkhe che te saMsAra paribhramaNano aMta karI siddhAvasthAne prApta kare che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghya--4 : kUrma(kAcabA) cothuM adhyayana kUrma (kAcabA) 131 adhyayana prAraMbhaH 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM taccassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte, cautthassa NaM NAyajhayaNassa ke aTThe paNNatte ? bhAvArtha:- he bhagavan ! jo zramaNa bhagavAna mahAvIre trIjA jJAta adhyayanananA A bhAva kahyA che, to cothA jJAta adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? mRtagaMgAtIra nAmanuM hada H 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vANArasI NAmaM NayarI hotthA, vnnnno| tIse NaM vANArasIe NayarIe bahiyA uttarapuratthime disibhAge gaMgAe mahANaIe mayaMgatI raddahe NAmaM dahe hotthA- aNupuvvasujAyavappa gaMbhIrasIyalajale acchavimala-salila palicchapaNe saMchaNNa-pattapuppha-palAse-bahuuppala-pauma-kumuyaNaliNa-subhaga-sogaMdhiya-puMDarIya mahApuMDarIyasayapatta-sahassapatta-kesarapupphovacie pAsAIe darisaNijje abhirUve paDirUve / bhAvArtha:- he jaMbU ! te kALe ane te samaye vArANasI(banArasa) nAmanI nagarI hatI. tenuM varNana zrI aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. te vArANasI nagarInI bahAra IzAna koNamAM gaMgA mahAnadImAM mRtagaMgAtIra hRda nAmano eka dharo-pANIno UMDo khADo hato. anukramathI potAnI meLe ja banI gayelo te gharo suMdara kinArAothI suzobhita hato. tenuM jaLa UMDu ane zItala hatuM. te hRda-dharo svaccha ane nirmaLa jaLathI paripUrNa, kamalinInA pAMdaDA ane phUlonI pAMkhaDIothI AcchAdita, ghaNA utpalo(nIla kamaLo), padmo(lAla kamaLo), kumudo (caMdra vikAsI kamaLo) nalino tathA subhaga, saugaMdhika, puMDarika, mahApuMDarika, so patravALA, hajAra pAMkhaDIvALA kamaLothI tathA kesara pradhAna anya puSpothI samRddha hato. tethI te AnaMdajanaka, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hato. 3 tattha NaM bahUNaM macchANa ya kacchabhANa ya gAhANa ya magarANa ya suMsamArANa ya sayANi ya sahassANi ya sayasahassANi ya jUhAiM NibbhayAiM NiruvviggAraM suhaMsuheNaM abhiramamANAiM abhiramamANAiM viharaMti / bhAvArtha :- te hRdamAM ghaNAM seMkaDo, sahasro ane lAkho matsya, kaccha, grAha, magara ane suMsumAra jAtinA jalacara jIvo nirbhayapaNe ane udvega rahita sukhapUrvaka ramatAM-ramatAM vicaraNa karatA hatA. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 132 zrI zAtAdharmakathA sUtra 4 tassa NaM mayaMgatIraddahassa adUrasAmaMte, ettha NaM mahaM ege mAluyAkacchae hotthA, vaNNao / tatthaNaMduve pAvasiyAlagA parivasaMti-pAvA caMDA rodA tallicchU sAhasiyA lohiyapANI AmisatthI AmisAhArA AmisappiyA AmisalolA AmisaM gavesamANA rattiM viyAlacAriNo diyA pacchaNNaM cAvi cittuNti| bhAvArtha:- te mRtagaMgAtIra hRdanI najIka eka moTo mAlukAkaccha hato. tenuM varNana bIjA adhyayana pramANe jANavuM. te mAlukAkacchamAM be pApI ziyALa rahetA hatA. te pApanuM AcaraNa karanArA, krodhI, raudra, iSTa vastune meLavavAmAM dattacitta ane sAhasika hatA. tenA hAtha arthAt AgalA paga lohIthI kharaDAyelA rahetA hatA. te mAMsArthI, mAMsAhArI, mAMsapriya ane mAMsalolupa hatA. mAMsanI gaveSaNA karatA rAtrinA samaye ane saMdhyAnA samaye pharanArA hatA tathA divase chupAIne rahetA hatA. kAcabA ane ziyALonuM AhArArtha bhramaNa : / 5 tae NaM tAo mayaMgatIraddahAo aNNayA kayAI sUriyaMsi ciratthamiyaMsi luliyAe saMjhAe paviralamANusaMsi NisaMtapaDiNisaMtaMsi samANaMsi duve kummagA AhAratthI AhAraM gavesamANA saNiyaMsaNiyaM uttaraMti, tasseva mayaMgatIraddahassa pariperaMteNaM savvao samaMtA parigholemANA parigholemANA vittiM kappemANA vihrNti|| bhAvArtha - tyArapachI ekadA sUryane asta thayAnAcirakAla pachI, saMdhyAkAla vyatIta thaI jatAM, manuSyonI avara-javara ochI thaI gaI ane manuSyono kolAhala zAMta thaI gayo tyAre mRtagaMgAtIra hadamAMthI AhAranA abhilASI be kAcabA AhAranI zodha mATe dhIme-dhIme pANImAMthI bahAra nIkaLIne jamIna upara AvyA ane te mRtagaMgAtIra hadanA kinAre bhojananI zodhamAM cAre bAju pharavA lAgyA. 6 tayANaMtaraM ca NaM te pAvasiyAlagA AhAratthI jAva AhAraM gavesamANA mAluyAkacchayAo paDiNikkhamittA jeNeva mayaMgatIraddahe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA tasseva mayaMgatIraddahassa pariperaMteNaM parigholemANA parigholemANA vittiM kappemANA vihrNti| taeNaM te pAvasiyAlA te kummae pAsaMti, pAsittA jeNeva te kummae teNeva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha :- samaye AhAranA arthI yAvata AhAranI gaveSaNA karatA te baMne pApI ziyALo mAlukAkacchamAMthI bahAra nIkaLIne mRtagaMgAtIra hada samIpe AvIne mRtagaMgAtIra hRdanI AjubAju pharavA lAgyA ane AhAranI tapAsa karavA lAgyA. te samaye te pApI ziyALonI najara te baMne kAcabAo upara paDI ane teo te tarapha cAlavA lAgyA. | 7 taeNaM te kummagA te pAvasiyAlae ejjamANe pAsaMti, pAsittA bhIyA tatthA tasiyA uvviggA saMjAyabhayA hatthe ya pAe yagIvAo ya saehi-saehikAehiM sAharaMti, sAharittA NiccalA NipphaMdA tusiNIyA saMciTuMti / Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0 - 4 : DUrbha (DAyamA) bhAvArtha:- te kAcabAo pApI ziyALone potAnI tarapha AvatA joIne DarI gayA, trasta thayA, udvega pAmyA ane bahu ja bhayabhIta thayA. teoe potAnA hAtha(AgalA be paga) paga(pAchalA be paga) ane Dokane saMkocIne pota-potAnA zarIranI DhAla nIce chupAvI dIdhA ane nizcala, nisyaMda tathA maunabhAve sthira thardha gayA. 133 8 ta NaM te pAvasiyAlayA jeNeva te kummagA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchattA kummagA savvao samaMtA uvvatrtteti, pariyartteti, AsAreMti, saMsAraiti, cArleti, ghRti, phaMdeMti, khorbheti, NahehiM AlupaMti, daMtehiM ca akkhorDeti No ceva NaM saMcAeMti siM kummagANaM sarIrassa AbAhaM vA, pabAhaM vA, vAbAhaM vA uppAettae chaviccheyaM vA karettae / taNaM te pAvasiyAlayA ee kummae doccaM pi tacvaMpi savvao samaMtA uvvartteti jAvadaMtehiM ca akkhorDeti No ceva NaM saMcAeMti jAva chaviccheyaM vA karettae, tAhe saMtA taMtA paritaMtA NivviNNA samANA saNiyaM-saNiyaM paccosakkaMti, egaMtamavakkamaMti, NiccalA NipphaMdA tusiNIyA saMciTThati / bhAvArtha :- tyArapachI te pApI ziyALo te kAcabA pAse AvyA, AvIne te kAcabAne cAre bAjuthI aMyA-nIyA ya, parivartita ryA arthAt jasejyA, sthAnAMtarita ryA, yadAvyA, sparza Turyo, spaMhita ryA, tyAra pachI pharI thoDA AgaLa khaseDyA, bhayabhIta karavA ceSTAo karI; nakhathI phADavA lAgyA ane dAMtothI cIravA lAgyA paraMtu te kAcabAnA zarIrane thoDI bAdhA-pIDA, adhika bAdhA ke vizeSa bAdhA utpanna karavAmAM ke tene chedavAmAM samartha thaI zakyA nahIM. A rIte te pApI ziyALoe te kAcabAone be-traNa vAra UMcA-nIcA karavAno yAvat dAMtathI cIravAno prayAsa karyo paraMtu tene chedavAmAM samartha na thayA, tyAre teo zarIrathI thAkIne lothapotha thaI gayA, mAnasika glAnine prApta thayA, zarIra tathA mana, baMnethI thAkI gayA tathA khedane prApta thayA ane teo dhIme dhIme pAchA pharIne, thoDe dUra ekAMtamAM cAlyA gayA ane nizcala, nisyaMda thaIne zAMta besI rahyA. caMcala cittavALA kAcabAnI durdazA : : 9 tae NaM ege kummae te pAvasiyAlae ciraMgae dUraMgae jANittA saNiyaM saNiyaM egaM pAyaM Nicchubhai / tae NaM te pAvasiyAlayA teNaM kummaeNaM saNiyaM saNiyaM evaM pAyaM NINiyaM pAsaMti, pAsittA tAe ukkiTThAe gaIe sigghaM cavalaM turiyaM caMDaM jaiNaM vegiyaM jeNeva se kummae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA tassa NaM kummagassa taM pAyaM NakhehiM AlupaMti, daMtehiM akkhorDeti, tao pacchA maMsaM ca soNiyaM ca AhAreMti, AhAritA taM kummagaM savvao samaMtA uvvartteti jAva daMtehiM ya akkhorDeti jAva No ceva NaM saMcAeMti tassa kiMci AbAhaM vA jAva chaviccheyaM vA karettae / tAhe doccaM pi avakkamaMti / evaM cattAri vi pAyA / tao NaM saNiyaM saNiyaM gIvaM NINei / tae NaM te pAvasiyAlayA teNaM kummaeNaM gIvaM NINiyaM pAsaMti, pAsittA tAe ukkiTThAe gaIe sigghaM jAva NahehiM daMtehiM kavAlaM Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra vihArDeti, vihADittA taM kummagaM jIviyAo vavarorveti, vavarovittA maMsaM ca soNiyaM ca mANAti . bhAvArtha - tyAra pachI eka kAcabAe, te pApI ziyALone ghaNo samaya thaI gayo che tethI te ghaNA dUra jatA rahyA haze, tema mAnI dhIre-dhIre potAno eka paga bahAra kADhyo. te pApI ziyALoe te kAcabAne dhIme-dhIme eka paga bahAra kADhatA joyo, joIne te baMne utkRSTa gatithI, zIgha, capala, tvarita, caMDa, avAja vinAnI ane vegavAna gatithI te kAcabA para dhasI AvyA ane kAcabAnA te pagane nakhothI vidAraNa karI, dAMtothI cIrIne tenA mAMsa ane rudhirane khAI gayA, tyAra pachI te kAcabAne UMco-nIco karyo yAvata tene chedavAmAM samartha na thayA, tyAre te bIjIvAra thoDA dUra cAlyA gayA. evI rIte kramazaH tenA cAre pagone khAI gayA dhIme-dhIme te kAcabAe grIvA bahAra kADhI. A joIne te ziyALo potAnI utkRSTa gatithI zIdhra, dhasI AvyA ane nakhothI vidAraNa karIne tathA dAMtothI cIrIne tenA kapALane phoDI nAkhyuM ane te kAcabAne jIvanathI rahita karI nAMkhyo, jIvana rahita karIne tenA mAMsa ane rudhirano AhAra karyo. upanayaH aguptendriya zramaNo - 10 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA Ayariya-uvajjhAyANaM aMtie pavvaie samANe paMca ya se iMdiyAiM aguttAi bhavaMti, se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvagANaM bahUNaM sAvigANaM hIlaNijje, paraloe vi yaNaM Agacchai bahUNi daMDaNANi jAva aNupariyaTTai, jahA va se kummae aguttidie / bhAvArtha:- A pramANe he AyuSyamAna zramaNo ! amArA je nigraMtho athavA nigraMthIo, AcArya ke upAdhyAyanI pAse dIkSita thaIne pAMce indriyonuM gopana karatA nathI, te A bhavamAM akhendriya kAcabAnI jema ghaNA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAo dvArA hIlanIya bane che ane paralokamAM paNa ghaNA daMDa pAme che yAvat anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che. sthira cittavALA kAcabAnI surakSAH11 taeNaM te pAvasiyAlayA jeNeva se doccae kummae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA taM kummayaM savvao samaMtA uvvatteti jAva daMtehiM akkhoDaMti / No ceva NaM tassa kiMci AbAhaM vA jAvachaviccheyaM vA kritte| tae NaM te pAvasiyAlayA doccaM pi taccaM pi jAva No saMcAeMti tassa kummagassa kiMci AbAhaM vA pavAha vibAha vA uppAettae, chaviccheyaM vA karittae, tAhe saMtA taMtA paritaMtA NivviNNA samANA jAmeva disiMpAunbhUyA tAmeva disiM paDigayA / bhAvArtha:- tyArapachI te pApI ziyALo bIjA kAcabA pAse jaIne te kAcabAne cAre bAjuthI UMco nIco karyo yAvata dAMtothI cIravA prayatna karyo. te tene kiMcita paNa bAdhA pahoMcADavAmAM cAvatu tenuM chedana karavAmAM samartha thaI zakyA nahIM. tyArapachI te pApI ziyALo be-traNavAra te kAcabA pAse AvyA paNa te kAcabAe potAnA aMgane Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghya--4 : kUrma(kAcabA) bahAra kADhayA ja nahIM tethI ziyALo, te kAcabAne thoDI ke vadhu, bAdhA-pIDA utpanna karI zakyA nahIM, temaja tene chedavAmAM paNa samartha thaI zakyA nahIM. tyAre teo zrAnta, klAnta, paritAnta tathA khinna thaIne je dizAmAMthI AvyA hatA te dizAmAM pAchA pharyA. 135 12 tae NaM se kummae te pAvasiyAlae ciraMgae dUraMgae jANittA saNiyaM-saNiyaM gIvaM NINei, NINettA disAvaloyaM karei, karittA jamagasamagaM cattAri vi pAe jINei, NINettA tA ukkiTThAe kummagaIe vIIvayamANe - vIIvayamANe jeNeva mayaMgatIraddahe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA mittaNAiNiyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNeNaM saddhiM abhisamaNNAgae yAvi hotthA / bhAvArtha:- tyArapachI te kAcabAe ghaNo samaya pasAra thaI gayo che tethI te pApI ziyALo dUra cAlyA gayA haze' tema vicArIne dhIre dhIre potAnI Doka bahAra kADhI, grIvA kADhIne badhI dizAomAM avalokana karyuM, avalokana karIne(ziyALone tyAM na jotAM) ekIsAthe cAre paga bahAra kADhayA ane kAcabAnI utkRSTa gatithI doDatAM-doDatAM mRtagaMgAtIra nAmanA hRdamAM pravezI gayo ane potAnA mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane parijano sAthe maLI gayo. upanaya: guptendriya zramaNo : | 13 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM samaNo vA samaNI vA Ayariya-uvajjhAyANaM aMti pavvaie samANe paMca se iMdiyAI guttAiM bhavaMti jAva se NaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANa ya accaNijje vaMdaNijje NamaMsaNijje pUyaNijje sakkAraNijje sammANaNijje kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM viNaeNa pajjuvAsaNijje bhavara / paraloe vi ya NaM No bahUNi hatthacheyaNANi ya kaNNaccheyaNANi ya NAsAcheyaNANi ya hiyayauppADaNANi ya vasaNuppADaNANi ya ullaMbaNANi ya pAvihii / puNo aNAiyaM caNaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cAuraMta saMsArakaMtAraM vIivaissai; jahA va se kummae guttiMdie / bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNo ! A ja pramANe amArA je zramaNa athavA zramaNI AcArya ke upAdhyAyanI pAse pravrujita thaIne, pAMce indriyonuM gopana kare che tathA mahAvrata, samiti AdinuM samyaka pAlana kare che. te A bhavamAM aneka zramaNa-zramaNIo, zrAvaka-zrAvikAo dvArA arcanIya, vaMdanIya, namaskaraNIya, pUjanIya, satkAraNIya ane sanmAnanIya thAya che. te kalyANarUpa, maMgalarUpa, devasvarUpa, jJAnasvarUpa tathA upAsanIya bane che. paralokamAM teone hAtha, paga, kAna, nAka, hRdaya, aMDakoSonA chedana ke phAMsIe caDavuM Adi aneka prakAranA kaSTo bhogavavA paDatA nathI ane te anAdi anaMta saMsAra-aTavIne pAra karI jAya che. jema ke te guptendriya kAcabo chedana vagerethI rahita thaIne potAnA sthAne surakSita pahoMcI jAya che. 14 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM cautthassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paLatte ||tti nemi // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- aidhyayanano upasaMhAra karatA sudharmAsvAmI kahe che.) he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe cothA jJAta adhyayanano A artha kahyo che. je pramANe meM bhagavAna pAsethI sAMbhaLyuM che, te pramANe vivecana : prastuta adhyayanamAM kAcabAnA daSTAMte hitazikSA ApI che. A daSTAMtamAM kAcabAnA sthAne munio, ziyALonA sthAne rAga-dveSa, cArapaga ane DokanA sthAne pAMca indriyo, paga-Doka bahAra kADhavA tulya indriyanA viSayomAM pravRtti ane DokAdinA chedana sthAne mRtyu samajavuM arthAt munio rAga-dveSa, Asaktine vaza idriyaviSayamAM pravRtta thAya to mRtyune arthAt anaMta saMsArane pAme che. paga-Dokane DhAlamAM chupAvavA tulya idriyonuM gopana, ziyALonA gayA pachI na AvavA tulya rAgadveSanI anutpatti ane hRdasthAne nirvANa prApti samajavI arthAt je munio rAga-dveSa-Asaktine vaza thaIidriyomAM pravRtta thatA nathI, te nirvANane prApta kare che. vRttikAre be gAthA dvArA A bodhane rajU karyo che. yathA visaesu iMdiyAI, ruMbhaMtA rAga-dosa-NimmukkA / pAvaMti NivvuisuhaM, kummuvva mayaMgadahasokkhaM // 1 // artha- kAcabAe mRttagaMgAtIra hRdamAM pahoMcIne jema sukha prApta karyuM tema IdriyonA viSayomAM anAsakata, rAga-dveSathI rahita sAdhaka muktinA sukhane prApta kare che.1/l __ avare u aNattha-paraMparA u pAvaMti pAvakammavasA / saMsAra-sAgaragayA, gomAuggasiyakummo vva // 2 // artha- tenAthI bhinna-anya pApakarmane vazIbhUta (viSayAsakata), saMsAra sAgaragata jIvo ziyALa dvArA grasita kAcabAnI jema anarthonI paraMparAne prApta thAya che.pArA cothuM adhyayana samAptA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-5: adhyayana sAra [ 137 ] pAMcamuM adhyayana adhyayana sAra che. . . . . . prastuta adhyayanamAM guru- ziSya rUpe saMbaMdhita thAvaccA putra aNagAra, zuka aNagAra ane zailaka rAjarSi aNagAranA jIvana kavananuM varNana che. A adhyayanamAM mukhyatve zailaka muninA jIvananA AdhAre sAdhu jIvananI pramatta-apramatta avasthAnA phaLanuM darzana karAvyuM che tethI A adhyayananuM nAma zailaka che. dvArikA nagarImAM thAvasyA nAmanI eka sAdhana saMpanna gRhastha mahilA rahetI hatI. tene thAvaggAputra nAmano eka putra hato. ariSThanemi bhagavAnanI dharmadezanA sAMbhaLIne te vairAgyanA raMgamAM raMgAI gayo ane dIkSA levA taiyAra thayo. - thAvasyA gAthApatnI putranA dIkSA mahotsava mATe chatra, cAmara Adi levA mATe kRSNa mahArAjanI pAse gaI. zrI kRSNa pote potAnA taraphathI mahotsava ujavavAnuM kahyuM ane thAvasyA putranA vairAgyanI parIkSA karavA teo svayaM tenA ghare gayA. thAvasthA putranI parIkSA karyA pachI jyAre zrIkRSNane vizvAsa thaI gayo ke teno vairAgya daDha che, tyAre teoe dvArakAnagarImAM ghoSaNA karAvI ke "bhagavAna ariSTaneminI pAse jene dIkSA grahaNa karavI hoya te kare, dIkSita thanArAnA Azrita svajanonuM pAlana-poSaNa, saMrakSaNanuM saMpUrNa uttaradAyitva zrI kRSNa vAsudeva vahana karaze. je dIkSita thavA icche che teo nizcita thaIne dIkSA grahaNa kare." ghoSaNA sAMbhaLIne thAvasyA putranI sAthe eka hajAra puruSa pravrajita thayA. kAlAntaramAMthAvastrAputra aNagAra, potAnA sAthI eka hajAra munIonI sAthe deza dezAMtaramAM pathavicaraNa karatAM-karatAM saugaMdhikA nagarImAM padhAryA. tyAMnA nagarazeTha sudarzana sAMkhya dharmanA anuyAyI ane zuka parivrAjakanA ziSya hatA, te thAvaccA putranI dharmadezanA sAMbhaLavA gayA. thAvaccA putra ane sudarzana zreSThInI vacce dharmano mULa AdhAra zuM? te viSayamAM carcA thaI. vinaya mUlaka dharmathI saMtuSTa thaIne sudarzane jinadharma svIkArIne zrAvakavrata aMgIkAra karyA. - zuka parivrAjakane jyAre A ghaTanAnI khabara paDI tyAre te sudarzanane punaH potAnA anuyAyI banAvavAnA vicArathI saugaMdhikA nagarImAM Avyo paraMtu sudarzana Dagyo nahIM. zuka potAnA ziSyonI sAthe thAyaccA putra aNagAra pAse AvyA ane baMne vacce carcA thaI. tyAra pachI kALakrame zuka parivrAjake je prazno pUchayA tenA uttara thAvacca aNagAre zAMtithI ApyA. te uttarothI prabhAvita thaI zuka parivrAjaka, potAnA 1000 ziSyo sahita thAvasyA putra aNagAranA ziSya banI gayA. kALakrame thAvasthA aNagAra nirvANa pAmyA. zuka aNagAra ekavAra zailakapura padhAryA. tyAMnA zailaka rAjAe thAvasyA putra aNagAranA upadezathI zramaNopAsaka dharma aMgIkAra karyo hato. zuka aNagAranA pratibodhathI teoe putra maMDukane rAjagAdI soMpI ane pAMcaso maMtrIonI sAthe dIkSA aMgIkAra karI. zailakamuni sAdhucaryA anusAra deza-dezAntaramAM vicaravA lAgyA. kALakrame temanA guru zukamuni nirvANa pAmyA. zelaka rAjarSinuM sukhomAM uchareluM sukomaLa zarIra sAdhu jIvananI kaThoratAne sahana karI zakyuM nahIM. khAja, pittajvarAdi rogonA kAraNe te tIvra vedanAthI pIDita thaI gayA. bhramaNa karatAM-karatAM teo zailakapuramAM padhAryA. tenA putra maMkarAjA darzana karavA AvyA. zailaka rAjarSinA rogagrasta zarIrane Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 ] zrI jJAtAdharmakathA satra joIne yathocita cikitsA karAvavA prArthanA karI, zailaka rAjarSie svIkRti ApI. maMDuka rAjAnI yAna zALAmAM 500 sAdhu sAthe zelaka muni rahyA. sAdhune yogya auSadha bheSajathI cikitsA karavAmAM AvI. cikitsAthI roga kAbUmAM AvI gayo. zailaka muni svastha ane taMdurasta thaI gayA paraMtu sarasa bhojana Adi anukULatAmAM teo masta rahevA lAgyA. tyAMthI vihAra karIne anyatra javAno vicAra paNa karyo nahIM tyAre tenA sAthI munioe ekatra thaIne vicAraNA karI ane eka paMthaka aNagArane, je gRhasthAvasthAmAM tenA mukhyamaMtrI hatA, tene sevAmAM rAkhIne zeSa sarvamunioe tyAMthI vihAra karyo. paMthakamuni kuzaLatApUrvaka zailakarAjarSinI sevA paricaryA karatA tyAM ja cAturmAsa rahyA. ekavAra kArtikI caumAsIpAkhIno divasa hato. zailakamuni AhAra-pANI ane auSadha sevana karIne sukhapUrvaka sutA hatA. teone saMyama jIvananI Avazyaka kriyAo karavAnuM paNa bhAna rahyuM nahotuM. paMthakamuni devasika pratikramaNa pUrNa karI cAturmAsika pratikramaNa karavA taiyAra thayA ane zailakanA caraNone potAnA mastakano sparza karI, vaMdana karyA. mastakano sparza thatAM temanI nidrAmAM bhaMga paDyo ane te krodhathI lAlacoLa thaI gayA. paMthakane kaTu ane kaThora zabdo kahevA lAgyA. paMthakamunie namratApUrvaka kSamA prArthanA karatAM kArtikI caumAsI pAkhInA pratikramaNanI AjJA letAM caraNe mastaka mUkyAnI vAta kahI. paMthakamuninI comAsI-pAkhI saMbaMdhI vAta sAMbhaLatAM ja zailaka rAjarSinI dharmacetanA jAgI UThI. temaNe vicAryuM- rAjyano parityAga karIne meM sAdhutva aMgIkAra karyuM ane have anukULatAmAM Asakta banIne pramAdI ane zithilAcArI banI gayo chuM, sAdhu mATe A zobhanIya nathI. - bIje ja divase teoe zailakapura choDI paMthakamuninI sAthe anyatra vihAra karyo. A samAcAra jANIne anyatra vicaratAM tenA badhA ziSyo tenI pAse AvI gayA. saMyama-tapanuM pAlana karatAM te badhA munio te ja bhave mokSe gayA. A adhyayananA mAdhyame kRSNa vAsudevanI dharmadalAlIrUpa saMyamAnumodanA ane tatkAlIna sUcimUlaka dharmanI jhalaka varNita che. zailaka muninA jIvana dvArA sAdhu pramAdI bane to saMyama jIvanathI kevI rIte patita thaI jAya ane punaH jAgRta banIne apramatta banI jAya, to jIva mokSa meLavI le che, te darzAvyuM che. paMthaka ziSyanA vyavahAra dvArA vinayadharmanuM sAkSAt darzana karAvavAmAM AvyuM che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-5: zailaka [ 139 ] pAcamuM adhyayana zailaka adhyayana prAraMbha:| 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavA mahAvIreNaM cautthassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, paMcamassaNaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte? bhAvArthaH- he bhagavan! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe cothA adhyayananA A bhAva kahyA che, to he bhagavan! pAMcamA adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? dvArikA nagarI ane raivataka parvataH| 2 evaM khalujaMbU ! teNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM bAravaINAmaMNayarI hotthA, pAINapaDINAyayA udINadAhiNavitthiNNA NavajoyaNavitthiNNA duvAlasajoyaNAyAmA dhaNavaimaiNimmiyA cAmIyaspavaspAyArA NANAmaNipaMcavaNNakaksiIsaga-sohiyA alakApussiMkAsA pamuiya pakkIliyA paccakkhaM devalogabhUyA / bhAvArtha:- he jaMbU! te kAle ane te samaye tAravatI (dvArikA) nAmanI nagarI hatI. te pUrva-pazcima navA yojana lAMbI ane uttara-dakSiNa bAra yojana pahoLI hatI. te kuberanI baddhithI nirmita hatI, te savarNanA zreSThakillAthI ane paMcaraMgI vividha maNionA banelA kAMgarAothI zobhita, alakApurI (indranI nagarI) samAna suMdara dekhAtI hatI. tyAMnA loko Amoda-pramoda ane vividha krIDAomAM lIna rahetA hatA. te nagarI pratyakSa devaloka jevI lAgatI hatI. | 3 tIseNaM bAravaIe NayarIe bahiyA uttarapuracchime disIbhAe revatae NAmaM pavvae hotthAtuMge gagaNatalamaNulihaMtasihareNANAvihagucchagummalayA-valliparigae haMsamiga maUskoMca sArasacakkavAya-mayaNasAla-koilakulovavee aNega-taDAgakaDaga viya-ujjharayapavAya pabbhArasihaspaure accharagaNadevasaMghacAraNavijjAharamihuNasaMviciNNe NiccacchaNae dasAravara vIrapurisatelokka blvgaannNsomesubhgepiydsnnesuruvepaasaaiiedrisnnijjeabhiruvepddiruuve| bhAvArtha - te dvArikA nagarInI bahAra izAna khUNAmAM revataka(giranAra) nAmano parvata hato. te parvata ghaNo UMco hato. tenA zikharo AkAzane sparzatA hatA. te parvata vividha prakAranA guccho, gulmo, latAo ane velothI vyApta hato; haMsa, mRga, mayUra, krauMca, sArasa, cakravAka, madanasArikA(enA) ane koyala Adi prANIonA jhuMDothI yukta hato. temAM aneka taTo, mekhalAo, guphAo, jharaNAo, prapAto, prAzmAra(namelA giripradezo) ane zikharo hatA. te parvata apsarAo, devonA samUho, cAraNamunio ane vidyAdharonA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra yugalothI sevita hato. te dazAravaMzanA samudravijaya Adi vIrapuruSo tathA traNa lokamAM adhika baLavAna nemanAtha bhagavAna Adi dvArA utsava-mahotsavomAM vAraMvAra Asevita hato. te parvata saumya, subhaga, priyadarzI, surUpa, prAsAdIya, darzanIya, suMdara AkAravALo hovAthI abhirUpa tathA asAdhAraNa rUpa saMpanna hovAthI pratirUpa hato. 140 4 | tassa NaM revayagassa adUrasAmaMte, ettha NaM NaMdaNavaNe NAmaM ujjANe hotthA savvouyapuppha-phala-samiddhe ramme NaMdaNavaNappagAse pAsAIe darisaNijje abhirUve paDirUve / ta NaM ujjANassa bahumajjhabhAge surappie NAmaM jakkhAyayaNe hotthA - divve, vnnnno| bhAvArtha :- te raivataka parvatathI na atidUra ke na ati najIka eka naMdanavana nAmanuM udyAna hatuM. te sarva Rtuo saMbaMdhI phUlothI ane phaLothI samRddha, ramya, naMdanavananI jema darzakonA manane harSita karanAra, darzanIya, abhirUpa tathA pratirUpa hatuM. te udyAnanI barAbara madhyamAM surapriya nAmanA yakSanuM divya yakSAyatana hatuM. ahIM yakSAyatananuM varNana zrI aupapAtika sUtra anusAra jANavuM. zrIkRSNa vAsudeva : : 5 tattha NaM bAravaIe jayarIe kaNhe NAmaM vAsudeve rAyA parivasai / se NaM tattha samuddavijaya- pAmokkhANaM dasaNhaM dasArANaM, baladeva-pAmokkhANaM paMcaNhaM mahAvIrANaM, uggaseNa- pAmokkhANaM solasaNhaM rAIsahassANaM pajjuNNa-pAmokkhANaM adbhuTThANaM kumArakoDINaM, saMba pAmokkhANaM saTThIe duddatasAhassINaM, vIraseNa pAmokkhANaM ekkavausAe vIrasAhassINaM, mahAseNa- pAmokkhANaM chappaNNAe balavagasAhassINaM, ruppiNIpAmokkhANaM battIsAe mahilA-sAhassINaM, aNaMgaseNA pAmokkhANaM aNegANaM gaNiyAsAhassINaM aNNesiM ca bahUNaM Isara - talavara jAva satthavAha pabhiINaM veyaDDagiri-sAyara-peraMtassa ya dAhiNaDha-bharahassa, bAravaIe ya NayarIe AhevaccaM jAva pAlemANaM viharai / bhAvArtha :- te dvArikA nagarImAM traNa khaMDanA adhipati kRSNa vAsudeva nAmanA rAjA rahetA hatA. te vAsudeva samudravijaya Adi daza dazAro, baLadeva Adi pAMca mahAvIro, ugresana Adi soLa hajAra rAjAo, pradhumna Adi sADA traNa karoDa kumAro, zAMba vagere sATha hajAra durrAnta yoddhAo, vIrasena Adi ekavIsa hajAra vIro, mahAsena Adi chappana hajAra baLavAna puruSo, rukSmaNI Adi batrIsa hajAra rANIo, anaMtasenA Adi aneka hajAro gaNikAo tathA bIjA ghaNA Izvara(aizvaryavAna dhanADhaya zeTha), talavara yAvat sArthavAha AdinuM tathA uttaradizAmAM vaitADhaya parvata paryaMta ane anya traNa dizAomAM lavaNa samudra paryaMtanA dakSiNArdha bharatakSetranuM ane dvArikA nagarInuM Adhipatya karatAM tathA tenuM pAlana karatAM vicaratA hatA. thAvaccA sArthavAhI ane thAvaccAputra : 6 | tattha NaM bAravaIe NayarIe thAvaccA NAmaM gAhAvaiNI parivasai- aDDA jAva aparibhUyA / tIse NaM thAvaccae gAhAvaiNIe putte thAvaccAputte NAmaM satthavAhadArae hotthA sukumAla-pANipAe jAva surUve / Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-5: zailaka [ 141] bhAvArtha:- te dvArIkA nagarImAM thAvasyA nAmanI eka gAthApatnI (zeThANI) rahetI hatI. te zALI hatI yAvatu ghaNA loko mATe AdarzabhUta hatI. te thAvacca gAthApatnIne thAvaggAputra nAmano sArthavAha putra hato. tenA hAtha-paga atyaMta sukumAra hatA yAvatuM te rUpavAna hato. | 7 taeNaM sA thAvaccA gAhAvaiNI taMdArayaM sAiregaaTThavAsajAyagaMjANittA sohaNaMsi tihikaraNaNakkhaktamuhuttaMsikalAyariyassa uvaNei jAva alaM bhogasamatthaMjANittA battIsAe ibbhakulabAliyANaM egadivaseNaM pANigeNhAvei / battIsAo dAo jAvabattIsAe ibbhakulabAliyAhiM saddhiM viule saddapharisarasarUvavaNNagaMdhe jAva jamANe vihri| bhAvArtha - tyArapachI te putra kaMIka adhika ATha varSano thayo tyAre thAvacca gAthApatnIe zubhatithi, karaNa, nakSatra ane muhUrtamAM kalAcAryanI pAse mokalyo yAvatuM te yuvAvasthAne prApta thayo tyAre ImpakulanI batrIsa kanyAo sAthe eka ja divase tenuM pANigrahaNa karAvyuM. tene prAsAda Adi batrIsa-batrIsa vastuo prItidAnarUpe ApI yAvatu te ImyakulanI batrIsa kanyAo sAthe vipula zabda, sparza, rasa, rUpa, varNa ane gaMdhano bhoga-upabhoga karato rahevA lAgyo. dvArikAmAM tIrthakara ariSTaneminuM padArpaNa: 8 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA ariTuNemI Aigare titthayare jAvadasadhaNussehe NIluppalagavalaguliya-ayasikusumappagAse, aTThArasahiM samaNasAhassIhiM saddhiM saMparivuDe cattAlIsAe ajjiyAsAhassIhi saddhiM saMparivuDe puvvANupuTviM caramANe gAmANugAmaM duijjamANe jeNeva bAravaI NayarI, jeNeva revayagapavvae, jeNeva NaMdaNavaNe ujjANe, jeNeva surappiyassa jakkhassa jakkhAyayaNe, jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA ahApaDirUvaM uggahaM ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaMbhAvemANe vihri| parisA NiggayA, dhammo khio| bhAvArtha:- te kAle ane te samaye dvArikA nagarImAM arihaMta ariSTanemi padhAryA. dharmanI AdinA karanArA, tIrthanI sthApanA karanArA yAvatu te bhagavAna ariSTanemi dasa dhanuSa UMcA hatA, teo nIla-kamaLa, bheMsanA zIMgaDA, nIlagulikA ane aLasInA phUlanI samAna zyAma kAMtivALA hatA, aDhAra hajAra sAdhuothI ane cAlIsa hajAra sAdhvIothI parivRtta thaIne anukramathI vihAra karatAM, gAmegAma vicaratAM dvArikAnagarInA giranAra parvata upara naMdanavana nAmanA udhAnamAM, surapriya nAmanA yakSanA yakSAyatanamAM ane temAM paNa azokavRkSa hatuM tyAM padhAryA, yathAyogya sthAnane grahaNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM vicAravA lAgyA. nagaramAMthI pariSada darzana karavA mATe AvI ane prabhue te pariSadane dharmopadeza Apyo. kRSNa dvArA temanAtha prabhunI upAsanA - | 9 tae NaM se kaNhe vAsudeve imIse kahAe laDhe samANe koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! sabhAe suhammAe meghogharasiyaM gaMbhIra mahurasaI komuiyaM bheri tAleha / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra taNaM te koDuMbiyapurisA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA haTTatuTTha jAva matthae aMjali kaTTu - "evaM sAmI ! taha tti" jAva paDisurNeti, paDisuNittA kaNhassa vAsudevassa aMtiyAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva sabhA suhammA, jeNeva komuiyA bherI, teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA taM meghogharasiyaM gaMbhIraM mahurasaddaM komuiyaM bheriM tArleti / tao NiddhamahusgaMbhIrapaDisueNaM piva sAraieNaM balAhaeNaM aNurasiyaM bherIe / 142 bhAvArtha:- tyArapachI kRSNavAsudeve, nemanAtha bhagavAnanA padArpaNano vRttAMta sAMbhaLIne karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! zIghratAthI sudharmasabhAmAM jaIne meghanA samUha jevI madhura dhvanithI yukta ane gaMbhIra tathA madhura zabda karanArI kaumudI nAmanI bherI vagADo. tyAre te karmacArI puruSo kRSNavAsudevanI A AjJA sAMbhaLIne hRSTa-tuSTa, AnaMdita thayA yAvat mastaka para aMjalI karIne 'he svAmI ! tahatti- ApanI AjJA svIkArya che,' A pramANe kahIne kRSNavAsudeva pAsethI nIkaLIne sudharmAsabhAnI kaumudI nAmanI bherI samIpe AvIne meghasamUha samAna dhvanivALI tathA gaMbhI2 ane madhura zabda karanArI bherI vagADI. bherI vagADatAM zarada RtunA megha jevo snigdha, madhura ane gaMbhIra pratidhvani karato, dhvani nIkaLavA lAgyo. 10 taNaM tIse komuiyAe bherIyAe tAliyAe samANIe bAravaIe NayarIe NavajoyaNavitthiNNAe duvAlasajoyaNAyAmAe siMghAr3aga-tiya- caukka- caccara-kaMdara-darI - vivara-kuharugirisihara-Nagaragoura-pAsAya- duvAra-bhavaNa-deula-paDisuyA-saya-sahassasaMkulaM saddaM karemANe bAravaiM NayariM sabbhitarabAhiriyaM savvao samaMtA sadde vippasaritthA / bhAvArtha:- tyArapachI te kaumudI bherInuM tADana karatA navayojana pahoLI ane bAra yojana lAMbI dvArikA nagarInA zrRMgATaka, trika, catuSka, catvara, kaMdarA, guphA, vivara, kuhara, giri, zikhara, nagaranA gopura, prAsAda, dvAra, bhavana, devasthAna Adi samasta sthAnomAM, lAkho pratidhvaniothI yukta thaIne, aMdara ane bahAranA bhAgo sahita saMpUrNa dvArikA nagarIne zabdAyamAna karato te dhvani cArebAju phelAI gayo. |11 taNaM bAravaIe NayarIe NavajoyaNavitthiNNAe bArasajoyaNAyAmAe samuddavijayapAmokkhA dasa dasArA jAva gaNiyAsahassAiM komuiyAe bherIe saddaM soccA Nisamma TThaTThA NhAyA jAva AviddhavagghAriya-malladAma-kalAvA ahayavattha-caMdaNokiNNagAyasarI appegaiyA hayagayA appegayA gayagayA evaM rahasIyA-saMdamANIgayA appegaiyA pAyavihAracAreNaM purisavaggurAparikkhittA kaNhassa vAsudevassa aMtiyaM pAubbhavitthA / bhAvArtha:- tyArapachI nava yojana pahoLI ane bAra yojana lAMbI dvArikA nagarImAM samudra vijaya Adi daza dazArha yAvat aneka hajAra gaNikAo te kaumudI nAmanI bherIno dhvani sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne hRSTa, tuSTa, thaIne yAvat teoe snAna karyuM. lAMbI laTakatI phUlamALAone dhAraNa karI, navA vastro dhAraNa karyA, zarIra upara caMdanano lepa karyo, temAMthI keTalAka azva para ArohaNa karIne, keTalAka Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-5: zailaka . [ 143] hAthI upara ArUDha thaIne keTalAka rathamAM, pAlakhImAM besIne ane keTalAka puruSonA samUha sAthe pagapALA kRSNa vAsudevanI pAse AvyA. 12 tae NaM kaNhe vAsudeve samuddavijayapAmokkhe dasa dasAre jAva aMtiyaM pAubbhavamANe pAsittA haTTha-tuTTha jAva koDaMbiyapurise saddAvei, sadAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! cAuraMgiNiM seNaM sajjeha, vijayaM ca gaMdhahatthi uvaTThaveha / te vi taha tti jAva uvaTThati / taeNaM kaNhe vAsudeve bahAe jAvapajjuvAsai / bhAvArtha:- tyArapachI kRSNa vAsudeve, samudra vijaya vagere dasa dasArthone yAvata(nagarajanone) potAnI samIpa AvelA joyA ane hRSTa-tuSTa thaIne karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! zIghratAthI caturaMgI senA sajja karo ane vijaya nAmanA gaMdhahastine upasthita karo. karmacArI puruSoe "Apa kaho cho tema karazuM" tema kahIne AjJA svIkArI vAva vijaya nAmanA gaMdha hastine upasthita karyo. tyAre kRSNa vAsudeve snAna karyuM kAvatu arihaMta ariSTanemi pAse pahoMcI, vaMdana karI temanI paryupAsanA karavA lAgyA. thAvasyA putrano vairAgyaH13 thAvaccAputte viNiggae / jahA mehe taheva dhamma soccA Nisamma jeNeva thAvaccA gAhAvaiNI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, pAyaggahaNaM karei / jahA mehassa tahA ceva nniveynnaa| bhAvArtha - thAvA putra paNa bhagavAnane vaMdanA karavA mATe nIkaLyA. meghakumAranI jema dharmanuM zravaNa karIne, hRdayamAM dhAraNa karIne te thAvacca gAthApatnI(potAnI mAtA) pAse Avyo, mAtAnA caraNa sparza karyA. jema meghakumAre potAnA vairAgyanuM nivedana karyuM hatuM, tevI rIte thAvaccaputre paNa dIkSA mATe nivedana karyuM. 14 taeNaMthAvaccAputtaMthAvaccA gAhAvaiNI,jAhe No saMcAei bahUhiM visayANulomAhiMca visayapaDikUlAhiM AghavaNAhi yapaNNavaNAhi yasaNNavaNAhi yaviNNavaNAhi ya Aghavittae vA paNNavittae vA saNNavittae vA viNNavittae vA, tAhe akAmiyA ceva thAvaccAputtadAragassa NikkhamaNamaNumaNNitthA / bhAvArtha - tyAre thAva gAthApatnIe thAvacca putrane aneka prakAre, viSayone anukULa ane viSayone pratikULa, sAmAnya kathana dvArA ke vizeSa kathana dvArA ane dhanavaibhava AdinI lAlaca dvArA, AjIjI dvArA; sAmAnya ke vizeSarUpe dIkSA na levA samajAvyo paraMtu lAlaca ane AjIjIthI paNa jyAre manAvavAmAM ke vairAgya bhAvathI calita karavAmAM samartha na thaI, tyAre icchA na hovA chatAM paNa thAyaccA putranuM niSkramaNa svIkArI lIdhuM arthAt dIkSAnI anumati ApI. 15 tae NaM sA thAvaccA gAhAvaiNI AsaNAo abbhuDhei, abbhuTThittA mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyArihaM pAhuDaM geNhai, geNhittA mittaNAi jAvasaddhiM saMparivuDA jeNeva kaNhassa vAsudevassa bhavaNava-paDiduvAradesabhAe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paDihAradesie Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144] zrI zAtAdharmakathA sUtra NaM maggeNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvei, vaddhAvittA taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyArihaM pAhuDaM uvaNei, uvaNittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! mama ege putte thAvaccAputte NAmaM dArae iDhe jAva se NaM saMsArabhayauvvigge bhIe; icchai arahao ariTuNemissa jAvapavvaittae / ahaM NaM NikkhamaNa sakkAraM karemi / icchAmiNaM devANuppiyA ! thAvaccAputtassa NikkhamamANassa chattamauGacAmarAo yaavidinnnnaao| bhAvArtha:- tyArapachI thAvacca gAthApatnI Asana parathI UThIne hIrA, mANeka vagere mahAna padArthavALI mahAmUlyavAna, mahAna puruSone yogya, rAjAne yogya bheTa grahaNa karIne mitrAdithI parivRtta thaIne kRSNa vAsudevanA zreSTha bhavananA mukhya dvAranA laghudvAra samIpe AvIne dvArapALe batAvelA mArgathI kRSNavAsudeva pAse AvIne, be hAtha joDIne kRSNa vAsudevane vadhAvIne te mahAna artha sAdhaka mahAmUlyavAna, mahAna puruSone ane rAjAne yogya evI bheTa sAme mUkIne A pramANe kahyuM "he devAnupriya! mAre thAvasyA putra nAmano eka ja putra che. te mane iSTa che yAvatuM te saMsAranA bhayathI udvigna thaIne, bhayabhIta banIne arihaMta ariSTanemi pAse pravrajyA aMgIkAra karavA icche che. huM teno dIkSA mahotsava karavA IcchuM chuM. tethI he devAnupriya! pravrajyA lenAra thAvacca putra mATe Apa chatra, mugaTa ane cAmara pradAna karo, evI mArI abhilASA che. 16 taeNaMkaNhe vAsudeve thAvaccA gAhAvaiNievaM vayAsI-acchAhiNaM tumadevANuppie ! suNivvuyA vIsatthA, ahaMNaMsayameva thAvaccAputtassadAragassaNikkhamaNa-sakkAraM krissaami| bhAvArtha:- tyArapachI kRSNavAsudeve thAvacca gAthApatnIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! tame nizciMta ane vizvasta raho. huM svayaM ja thAvasthA putrano dIkSA mahotsava karIza. kRSNanI dharmadalAlI :17 tae NaM se kaNhe vAsudeve cAuraMgiNIe seNAe vijayaM hatthirayaNaM duruDhe samANe jeNeva thAvaccAe gAhAvaiNIe bhavaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA thAvaccAputtaM evaM vayAsI mA NaM tume devANuppiyA ! muMDe bhavittA pavvayAhi, bhuMjAhi NaM devANuppiyA ! viule mANussaekAmabhoe mama bAhucchAyA-pariggahie, kevalaMdevANuppiyassa ahaMNo saMcAemivAukAyaM uvarimeNaM gacchamANaM nnivaaritte| aNNeNaM devANuppiyassa jaM kiMci vi AbAhaM vA vibAhaM vA uppAei, taM savvaM NivAremi / bhAvArtha - tyArapachI kRSNa vAsudeva caturaMgiNI senAnI sAthe vijaya nAmanA hAthI upara ArUDha thaIne thAvasyA gAthApatnInA bhavanamAM AvyA ane thAvaccA putrane A pramANe kahyuM he devAnupriya! tame muMDita thaIne dIkSA grahaNa karo nahIM. tame mArI bhujAonI chAyA nIce rahIne manuSya saMbaMdhI vipula kAmabhogo bhogavo. huM kevaLa Apa devAnupriyanI upara thaIne jatA vAyune rokavA Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0 - 5 : zaila 145 samartha nathI paraMtu tenA sivAya Apa devAnupriyane je kAMI paNa sAmAnya pIDA ke vizeSa pIDA utpanna thaze, te badhAnuM huM nivAraNa karIza. | 18 ta NaM se thAvaccAputte kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI- jai NaM tumaM devANuppiyA ! mama jIviyaMtakaraNaM maccuM ejjamANaM NivAresi, jaraM vA sarIrarUkaviNAsiNi sarIraM aivayamANiM NivAresi, tae NaM ahaM tava bAhucchAyApariggahie viule mANussara kAmabhoge bhuMjamANe viharAmi / bhAvArtha:- kRSNa vAsudeve jyAre A pramANe kahyuM tyAre thAvaccA putre kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! jo Apa mArA jIvanano aMta karanArA mRtyune AvatA rokI zako ane zarIra para AkramaNa karanArI ane zarIranA rUpa sauMdaryano vinAza karanArI vRddhAvasthAne rokI zako, to huM ApanI bhujAonI chAyA nIce rahIne manuSya saMbaMdhI vipula kAmabhoga bhogavatA vicaruM, 19 taNaM se kahe vAsudeve thAvaccAputteNaM evaM vutte samANe thAvaccAputtaM evaM vayAsI - ee NaM devANuppiyA ! duraikkamaNijjA, jo khalu sakkA subalieNAvi deveNa vA dANaveNa vA NivArittae, NaNNattha appaNo kammakkhaNaM / tae NaM se thAvaccAputte kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI- jai NaM ee duraikkamaNijjA, jAva appaNo kammakkhaeNaM; taM icchAmi NaM devANuppiyA ! aNNANamicchatta-avirai-kasAyasaMciyassa attaNo kammakkhayaM karittae / bhAvArtha:- tyAre kRSNavAsudeve thAvaccA putranI A vAta sAMbhaLIne thAvaccA putrane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! maraNa ane jarAnuM ullaMghana karI zakAtuM nathI. atyaMta baLavAna deva athavA dAnava dvArA paNa tenuM nivAraNa thaI zakatuM nathI; mAtra potAnA karmono kSaya thAya to ja tene rokI zakAya che. kRSNa vAsudeve A pramANe kahyuM tyAre thAvaccA putre kRSNa vAsudevane kahyuM- he devAnupriya ! jo jarA ane mRtyanuM nivAraNa thaI zake tema nathI yAvat potAnA karmakSayathI ja tenu nivAraNa zakya che, to huM svayaM ajJAna, mithyAtva, avirati ane kaSAya dvArA saMcita mArA potAnA karmono kSaya karavA icchuM chuM. 20 se kahe vAsudeve thAvaccAputteNaM evaM vRtte samANe koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM devANuppiyA ! bAravaIe NayarIe siMghADaga-tiya-cakkacaccara-mahApaha-pahesu hatthikhaMdhavaragayA mahayA mahayA saddeNaM ugghosemANA ugghosemANA ugghosaNaM kareha - evaM khalu devANuppiyA ! thAvaccAputte saMsArabhauvvigge bhIe jammaNajaramaraNANaM, icchai arahao ariTThaNemissa aMtie muMDe bhavittA pavvaittae, taM jo khalu devANuppiyA ! rAyA vA, juvarAyA vA, devI vA, kumAre vA, Isare vA, talavare vA, koDuMbiya mADaMbiya ibbha seTThi-seNAvai-satthavAhe vA thAvaccAputtaM pavvayaMtamaNupavvayai, tassa NaM kaNhe vAsudeve aNujANAi; pacchAurassa vi ya se mittaNANiyaga-saMbaMdhi- parijaNassa jogakkhemaM vaTTamANa paDivaha tti kaTTu ghosaNaM ghoseha jAva ghosaMti / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha - thAvaccA putre A pramANe kahyuM tyAre kRSNa vAsudeve karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! tame jAo ane dvArikA nagarInA zRMgATaka trika yAvata mahAmArga Adi sthAnomAM thAvata zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne UMcA svare udghoSaNA karatAM-karatAM evI ghoSaNA karo kesaMsAranA bhayathI udvigna ane janma-maraNathI bhayabhIta banIne thAvagsAputra arihaMta ariSTaneminI pAse muMDita thaIne dIkSA grahaNa karavA icche che, to he devAnupriya ! je rAjA, yuvarAja, rANI, kumAra, Izvara, talavara, kauTuMbika, mAMDalika, Ibhya, zreSThI, senApati ke sArthavAha, thAvasyA putranI sAthe dIkSita thavA icchatA hoya tene kRSNa vAsudeva AjJA(svIkRti-anumodana) Ape che ane pAchaLa rahelA tenA mitra, jJAti, nijaka, saMbaMdhI athavA parivAramAM koIpaNa duHkhI haze to tenA yoga-kSemano nirvAha kRSNa vAsudeva karaze arthAt sarva prakArathI tenuM pAlana, poSaNa, saMrakSaNa karaze, A rItanI ghoSaNA karo yAvata karmacArI puruSoe nagaramAM A pramANe ghoSaNA karI. thAvAputranI dIkSA ane vicaraNa:21 tae NaM thAvaccAputtassa aNurAeNaM purisasahassaM NikkhamaNAbhimuhaM pahAyaM jAva savvAlaMkAravibhUsiyaMpatteyaMpatteyaM purisasahassavAhiNIsusiviyAsudurUDhaM samANaM mittaNAi jAvaparivuDaM thAvaccAputtassa aMtiyaM pAubbhUyaM / tae NaM se kaNhe vAsudeve purisasahassaM aMtiyaM pAubbhavamANaM pAsai, pAsittA koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- jahA mehassa NikkhamaNAbhiseo taheva seyApIehiM kalasehiM NhAvei jAva arahao ariTuNemissa chattAichattaM paDAgAipaDAgaM vijjAharacAraNe jaMbhae ya deve pAsai, pAsittA siviyAo paccoruhai / bhAvArtha:- tyArapachI thAvacca putra pratyenA anurAgathI eka hajAra puruSa niSkramaNa mATe taiyAra thayA. teo snAna karIne vAvata sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne, potapotAnI hajAra puruSa dvArA vahana karAtI pAlakhIo para savAra thaIne, mitro ane jJAtijano AdithI parivRtta thaIne, thAvasyA putranI pAse AvyA. kRSNa vAsudeve eka hajAra puruSone AvatA joIne karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! tame jAo, thAvasyA putrane snAna karAvo, alaMkArothI vibhUSita karo ane puruSa sahasavAhinI zibikA para ArUDha karo yAvatuM meghakumAranA niSkramaNa abhiSekanI jema ja suvarNAdinA kaLazothI snAna karAvyuM kAvat arihaMta ariSTaneminA chatra para chatra ane patAkA para patAkA Adi atizayo, prabhunI papAsanA karatAM vidyAdharo ane cAraNa munio ane jAMbhaka devo jyAre dUrathI dekhAvA lAgyA tyAMja teo zibikA uparathI nIce utarI gayA. 22 tae NaM se kaNhe vAsudeve thAvaccAputtaM purao kAuM jeNeva arihA ariTuNemI, savvaM taM ceva jAvasayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai / tae NaM se thAvaccA gAhAvaiNI haMsalakkhaNeNaM paDasADaeNaM AbharaNa-mallAlaMkAraM paDicchai, hAsvAridhArasiMdhuvArachiNNa muttAvalipagAsAiM aMsUNi viNimmuyamANI-viNimmuyamANI evaM vayAsI- jaiyavvaM jAyA ! ghaDiyavvaM jAyA ! parakkamiyavvaM jAyA ! assicaNaM advai NopamAeyavvaM jAvajAmeva Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--paH zailaka . [ 147 | disiM pAubbhUyA tAmeva disi paDigayA / tae NaM se thAvaccAputte purisasahassehiM saddhiM sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei jAva pavvaie / taeNaM se thAvaccAputte aNagAre jAe- iriyAsamie bhAsAsamie jaavvihri| bhAvArtha tyArapachI kRSNavAsudeva thAvacca putrane AgaLa karIne arihaMta ariSTanemi samIpe AvyA. ityAdi thAvacca gAthApatnIne priya evA A kumAranI ame ziSyarUpe bhikSA ApIe chIevagere varNana pUrvavat samajavuM, zeSa varNana meghakumAranA varNananI samAna jANavuM yAvat thAvaccA putre svayameva AbharaNa, puSpamALA ane alaMkArone utAryA. tyArapachI thAvasyA sArthavAhIe haMsa jevA zveta vastramAM AbharaNa, mALA ane alaMkArone grahaNa karyA; motIonA hAra, jalanI dhAra, sindhavAranA phUlo tathA tUTelI motIonI paMkita jevA AMsu vahAvatI A pramANe kahevA lAgI- "he putra ! saMyama sAdhanA mATe sadA prayatna zIla raheje, he putra ! zuddha kriyA karavAmAM yogya karaje ane he putra! cAritra pAlana karavAmAM parAkrama karaje. A viSayamAM jarApaNa pramAda karIza nahIM." A pramANe kahIne je dizAmAMthI AvI hatI, te dizAmAM svasthAne pAchI pharI. tyArapachI thAvaccA putre hajAra puruSonI sAthe svayaM paMca muSTi lonca karyo yAvatu pravrajita thayA. tyAra pachI thAvaccA putra aNagAra thayA ane IrSA samiti, bhASA samiti AdithI yukta thaIne yAvatuM sAdhutAnA samastaguNothI saMpanna thaIne vicaravA lAgyA. 23 tae NaM se thAvaccAputte arahao ariSTuNemissa tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI coddasapuvvAiM ahijjai, ahijjittA bUhUhiM cauttha jAvaviharai / tae NaM arihA ariTuNemI thAvaccAputtassa aNagArassataM inbhAiyaM aNagArasahassaM sIsattAedalayai / bhAvArtha:- tyArapachI thAvastrAputre arihaMta araSTineminA tathArUpanA sthavironI pAse sAmAyikathI prAraMbhIne caudapUrvonuM adhyayana karyuM ane ghaNA caturthabhakta(upavAsa) chaTha-aTTama Adi karatAM vicaravA lAgyA. tyArapachI arihaMta ariSTanemie thAvaccA putra aNagArane tenI sAthe dIkSita thayelA Ibhya Adi eka hajAra aNagArone ziSyanA rUpamAM pradAna karyA. 24 tae NaM se thAvaccAputte aNagAre aNNayA kayAiM arahaM ariTuNemi vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmiNaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe sahasseNaM aNagArANaM saddhi bahiyA jaNavayavihAraM viharittae / ahAsuhaM devANuppiyA / tae NaM se thAvaccAputte aNagArasahasseNaMsaddhiM bahiyA jaNavayavihAraM vihri| bhAvArtha:- tyArapachI thAvasthA putra aNagAre ekadA arihaMta ariSTanemine vaMdanA-namaskAra karyA; vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! ApanI AjJA hoya to huM hajAra sAdhuonI sAthe janapadomAM vihAra karavA icchuM chuM. bhagavAne uttara Apyo- he devAnupriya ! tamane jema sukha upaje tema karo arthAt tame sukhapUrvaka vicaraNa karo. bhagavAnanI anumati prApta karIne thAvaccA putra aNagAre eka hajAra aNagAronI sAthe janapadomAM vicaravA lAgyA. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 148] zrI zAtAdharmakathA sUtra zailaka rAjA : zrAvaka vrata grahaNa :25 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM selagapure NAmaM Nayare hotthA / subhUmibhAge ujjANe / selae rAyA / paumAvaI devI / maMDue kumAre juvraayaa| tassa NaM selagassa paMthagapAmokkhA paMca maMtisayA hotthA- uppattiyAe veNaiyAe kammajAe pAriNAmiyAe cauvvihAe buddhIe uvaveyA, rajjadhuraciMtayA yAvi hotthaa| bhAvArtha - te kAle ane te samaye zelakapura nAmanuM nagara hatuM. tenI bahAra subhUmibhAga nAmanuM udyAna hatuM. te nagaramAM zailaka nAmanA rAjA, padmAvatI rANI ane maMDukakumAra nAmano yuvarAja rahetAM hatAM. te zailaka rAjAnA paMthaka Adi pAMcaso maMtrIo hatA. te maMtrIo autpAtikI, vainAyikIkarmaja ane pAriNAmikI, e cAraprakAranI buddhiothI saMpanna ane rAjyAnA ciMtaka eTale rAjya saMbaMdhI vicAra-vimarza ane khevanA karanArA hatA. 26 tae NaM thAvaccAputte aNagAre selagapure samosaDhe / selae vi rAyA viNiggae / dhammo kahio / dhamma soccA Nisamma haTThatuTThA jAva vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsIsaddahAmiNaM bhaMte !NiggaMthaM pAvayaNaM jAvajahA NaM devANuppiyANaM aMtie bahave uggA bhogA jAva caittA hiraNNaM jAva pavvaiyA, tahA NaM ahaM No saMcAemi pavvaittae / tao NaM ahaM devANuppiyANaM aMtiepaMcaNuvvaiyaM gihidhamma paDivajjissAmi jAvasamaNovAsae jAeahigayajIvAjIve jAva appANaM bhAvemANe viharai / paMthagapAmokkhA paMca maMtisayA ya samaNovAsayA jAyA / thAvaccAputte bahiyA jaNavayavihAraM viharai / bhAvArtha:- thAvaccA putra aNagAra zailakapuramAM padhAryA. zailaka rAjA darzanArthe gayA, thAvaggAputra aNagAre dharmano upadeza Apyo. dharma sAMbhaLIne zailaka rAjA hRSTa-tuSTa thayA yAvat vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- Apa devAnupriyanI pAse ghaNA ugrakulanA, bhogakulAdinA puruSo hiraNya, suvarNa Adino tyAga karIne dIkSA aMgIkAra kare che, tevI rIte huM dIkSita thavAmAM samartha nathI. tethI huM Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvratarUpa(traNa guNavrata ane cAra zikSAvratarUpa bAra prakAre) gRhastha dharmane dhAraNa karIne zrAvaka banavA icchuM chuM. e pramANe vAvatu te rAjA zramaNopAsaka thayA- te jIva ajIva Adi tattvonA jJAtA thaIne thAvat grahaNa karelA vrata-niyamathI potAnA AtmAne bhAvita karatAM vicaravA lAgyA. paMthaka Adi pAMcaso maMtrIo paNa zramaNopAsaka thaI gayA. thAvagsAputra aNagAra sarva zramaNo sAthe tyAMthI vihAra karIne janapadomAM vicaravA lAgyA. vivecana :paMkhubaphAMhedhamma - zailaka rAjarSie pAMca aNuvratarUpa gRhastha dharmane arthAt zrAvakanA 12 vratane dhAraNa karyA. ahIM sUtramAM aNuvratano ullekha che. upalakSaNathI 3 guNavrata ane 4 zikSAvratanuM grahaNa thaI jAya che. zailaka rAjarSi raramA tIrthaMkaranA zAsanamAM thayA. madhyanA ra4 tIrthakaronA zAsanamAM zramaNo mATe cAturyAma dharma hoya che. prathama ane aMtima Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-5: zailAka [ 149 ] tIrthakaranA zAsanamAM zramaNo mATe pAMcamahAvratarUpa dharma hoya che. A cAturyAma ane pAMcamahAvratano taphAvata zramaNo mATe ja hoya che. zrAvako mATe pAMca aNuvrata, 3 guNavrata ane 4 zikSAvrata tema 12 vrato badhA ya tIrthakaronA zAsanamAM samAnarUpe hoya che. tethI zailaka rAjarSie pAMca aNuvrata vagere 12 prakAranA zrAvakavrata aMgIkAra karyo, tema ahIM samajavuM joIe. zrI rAjaprazrIya sUtramAM trevIsamA tIrthaMkaranA zAsanavartI zramaNa zrI kezIkumAra zramaNe cAturyAma dharmanuM nirUpaNa karyuM hatuM paraMtu te samaye citta sArathIe pAMca aNuvrata Adi bAra vrata dhAraNa karyA hatA. nirayAvalikA sUtramAM trevIsamA tIrthakara zrI pArasa nAtha bhagavAnanA zAsanavartI somila brAhmaNanA varNanamAM paNa bAravrata dhAraNa karyA tevuM varNana che. tethI spaSTa thAya che ke covIsecovIsa tIrthakaronA zAsanamAM zrAvako 12 vrato dhAraNa kare che. zuka parivrAjakano sudarzana zreSThIne pratibodha - 27 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sogaMdhiyA NAmaM NayarI hotthA, vaNNao / NIlAsoe ujjANe, vaNNao / tatthaNaM sogaMdhiyAe NayarIe sudaMsaNe NAmaM NagaraseTThI parivasai- aDDe jAva apribhuue| bhAvArtha:- te kALe ane te samaye saugaMdhikA nAmanI nagarI hatI. nIlAzoka nAmanuM udhAna hatuM. te nagarI ane udyAnanuM varNana zrI aupapAtika sUtra anusAra jANavuM. te saugaMdhikA nagarImAM sudarzana nAmanA nagarazeTha rahetA hatA. te samRddhivAna yAvatu ghaNA loko 28 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sue NAmaM parivvAyae hotthA-riuvvekjajuvveyasAmaveya athavvaNaveya-sadvitaMtakusale saMkhasamae laDhe paMcajamapaMcaNiyamajuttaM soyamUlayaM dasappayAraM parivvAyagadhammaMdANadhammaMcasoyadhammaM ca titthAbhiseyaM ca AghavemANe paNNavemANe dhAurakta vatthapavasparihie tidaMGakuMDiyachattachaNNAlayaaMkusapavittiyakesarIhatthagae parivAyagasahasseNaM saddhiM saMparikhuDe jeNeva sogaMdhiyA NayarI jeNeva parivvAyagAvasahe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA parivvAyagAvasahaMsibhaMDagaNikkhevaM karei, karittA saMkhasamaeNaM appANaMbhAvamANe vihri| bhAvArtha :- kAle ane te samaye zuka nAmano eka parivrAjaka hato. te veda, yajurveda, sAmaveda, atharvaveda tathA SaSTitaMtramAM kuzaLa hato, sAMkhya matano jANakAra hato, ahiMsA Adi pAMca yama tathA zauca, saMtoSa, tapa, svAdhyAya ane Izvara dhyAna, A pAMca niyamothI yukta, daza prakAranA zaucamUlaka parivrAjaka dharma, dAnadharma, zaucadharma ane tIrthasnAnano upadeza ane prarUpaNA karato hato. te geruthI raMgelA zreSTha vastra dhAraNa karato hato. (1) tridaMDa, (2) kamaMDalu, (3) morapicchanuM chatra, (4) chatrAlika-kASThanuM eka upakaraNa, (5) aMkuza vRkSanA pAMdaDA toDavAnuM upakaraNa, (6) pavitrI ane (7) kesarI-pramArjana karavA mATe eka vastrano TUkaDo, A sAta upakaraNa tenA hAthamAM rahetA hatA. eka hajAra parivrAjakothI parivRta te zuka parivrAjaka saugaMdhikA nagarInA parivrAjakonA maThamAM Avyo ane parivrAjakonA te maThamAM teNe potAnA upakaraNo rAkhyA tathA sAMkhyamata anusAra potAnA AtmAne bhAvita karato vicAravA lAgyo. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra 29 ta NaM sogaMdhiyAe NayarIe siMghADaga jAva bahujaNo aNNamaNNassa evamAikkhaievaM khalu sue parivvAyae iha havvamAgae jAva viharai / parisA NiggayA / sudaMsaNa Niggao / 150 bhAvArtha :- zuka parivrAjakanuM Agamana thatAM ja saugaMdhikA nagarInA zrRMgATakAdi mArgomAM aneka mANaso ekatrita thaIne ekabIjAne kahevA lAgyA- zuka parivrAjaka ahIM AvyA che yAvat AtmAne bhAvita karatAM vicarI rahyA che arthAt zuka parivrAjakanA AgamananI zerIe zerIe ane core cauTe carcA thavA lAgI. pariSada temano upadeza sAMbhaLavA mATe gaI, sudarzana zreSThI paNa gayA. 30 tae NaM se sue parivvAyae tIse parisAe, sudaMsaNassa ya aNNesiM ca bahUNaM saMkhANaM dhammaM parikahei - evaM khalu sudaMsaNA ! amhaM soyamUlae dhamme paNNatte / se vi ya soe duvihe paNNatte, taM jahA- davvasoe ya bhAvasoe ya / davvasoe ya udaeNaM maTTiyAe ya / bhAvasoe dabbhehiM ya maMtehiM ya / jaM NaM amhaM devANuppiyA ! kiMci asuI bhavai taM savvaM sajjo puDhavIe Alippai, tao pacchA suddheNa vAriNA pakkhAlijjai, tao taM asuI suI bhavai / evaM khalu jIvA jalAbhiseya-pUyappANo aviggheNaM saggaM gacchaMti / taNaM se sudaMsaNe suyassa aMtie dhammaM soccA haTTe, suyassa aMtiyaM soyamUlayaM dhammaM geNhai, geNhittA parivvAyae viuleNaM asaNapANakhAima sAimeNaM paDilA bhemANaM saMkhasamaeNaM appANaM bhAvemANe viharai / tae NaM se sue parivvAyae sogaMdhiyAo NayarIo Niggacchai, NiggacchittA bahiyA jaNavayavihAraM viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI zuka parivrAjake te pariSada, sudarzana ane anya ghaNA zrotAo samakSa sAMkhyamatano upadeza ApatAM kahyuM ke- he sudarzana ! amo zaucamUlaka dharma kahIe chIe. A zaucanA be prakAra che- (1) dravyazauca ane (2) bhAvazauca. dravyazauca pANI ane mATIthI thAya che. bhAvazauca darbha ane maMtrathI thAya che. he devAnupriya ! amArA mata anusAra koI paNa vastu azuci(apavitra) thAya to pahelA tene mATIthI mAMjavAmAM Ave ane pachI zuddhajalathI dhovAmAM Ave che, tyAre te apavitra padArtha pavitra thaI jAya che. te ja pramANe nizcayathI jIva jalastAnathI potAnA AtmAne pavitra karIne nirvighne svargane pAme che. A rIte sudarzana zeTha zuka parivrAjaka pAsethI dharmazravaNa karIne harSita thayA. zuka parivrAjaka pAsethI teNe zaucamUlaka dharmane svIkAryo ane parivrAjakone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima ane vastrathI pratilAbhita karatA arthAt azana AdinuM dAna karatA rahevA lAgyA. tyArapachI te zuka parivrAjaka saugaMdhikA nagarIthI bahAra nIkaLIne deza dezAMtara bhramaNa karavA lAgyA. thAvaccAputra aNagAra ane sudarzananI carcA : | 31 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM thAvaccAputtassa samosaraNaM, parisA NiggayA / sudaMsaNo vi Niggao / thAvaccAputtaM vaMdai, NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- tumhANaM kiMmUlae dhamme paNNatte ? Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--paH zailaka | 151 / tae NaM thAvaccAputte sudaMsaNeNaM evaM vutte samANe sudaMsaNaM evaM vayAsI- sudaMsaNA ! amhANaM viNayamUle dhamme paNNatte / se vi ya viNae duvihe paNNatte, taMjahA- agAraviNae ya aNagAraviNae ya / tatthaNaMje se agAraviNae seNaM paMca aNuvvayAI, sattasikkhAvayAI, ekkArasa uvAsagapaDimAo / tattha NaM je se aNagAraviNae se NaM paMca mahavvayAI, taMjahA- savvAo pANAivAyAo veramaNaM, savvAo musAvAyAo veramaNaM, savvAo adiNNAdANAo veramaNaM, savvAo mehuNAo veramaNaM, savvAo pariggahAo veramaNaM, savvAo rAibhoyaNAo veramaNaM jAva savvAo micchAdaMsaNasallAo veramaNaM, dasavihe paccakkhANe, bArasa bhikkhupaDimAo, icceeNaM duviheNaM viNayamUlaeNaM dhammeNaM jIvA aNupuvveNa aTThakammapagaDIo khavettA loyaggapaiTThANA bhavati / bhAvArtha - te kAle ane te samaye thAvasthAputra aNagAra tyAM padhAryA. temanuM Agamana jANIne pariSada dharmopadeza sAMbhaLavA nIkaLI, sudarzana paNa gayA. teNe thAvastrAputra aNagArane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe pUchyu- ApanA dharmanubhUkha (bhUjabhUta siddhAMta) zuMcha ?' sudarzane A pramANe pUchayuM tyAre thAvaggAputra aNagAre sudarzanane A pramANe kahyuM- he sudarzana ! amAro dharma vinayamUlaka che. A vinayamUlaka dharma paNa be prakArano kahyo che- (1) agAravinaya arthAt gRhasthanuM cAritra ane (2) aNagAravinaya arthAt muninuM cAritra. temAM je agArarUpa vinaya che, te pAMca aNuvrata, sAta zikSAvrata ane agiyAra upAsaka pratimArUpa che. je aNagArarUpavinaya che, te pAMca mahAvrata rUpa che, jema ke- samasta prANAtipAtathI viramaNa, samasta mRSAvAdathI viramaNa, samasta adattAdAnathI viramaNa, samasta maithunathI viramaNa ane samasta parigrahathI viramaNa, te uparAMta samasta rAtri bhojanathI viramaNa vAva samasta mithyAdarzanazalyathI viramaNa, daza prakAranA pratyAkhyAna ane bAra prakAranI bhikSanI pratimAo. A be prakAranA vinayamUlaka dharmanA AcaraNathI jIva anukrame ATha karma prakRtiono kSaya karIne lokAgre siddhAlayamAM sthita thaI jAya che. 32 tae NaM thAvaccAputte sudaMsaNaM evaM vayAsI- tubbhe NaM sudaMsaNA ! kiMmUlae dhamme paNNatte? amhANaM devANuppiyA ! soyamUle dhamme paNNatte jAva saggaM gacchaMti / bhAvArtha - tyArapachI thAvaccaputra aNagAre sudarzanane kahyuM- he sudarzana! tamArA dharmanuM mULa zuM che? he devAnupriya! amAro dharma zaucamUlaka che yAvat A dharmanA pAlanathI jIva svargalokamAM jAya che. 33 tae NaM thAvaccAputte sudaMsaNaM evaM vayAsI- sudaMsaNA ! jahANAmae keI purise egaM mahaM ruhirakayaM vatthaM ruhireNa ceva dhovejjA tae NaM sudaMsaNA ! tassa ruhirakayassa ruhireNa ceva pakkhAlijjamANassa atthi kAi sohI? No iNaDhe smddhe| evAmeva sudaMsaNA ! tubbhaM pi pANAivAeNa jAva micchAdasaNa-salleNaM Natthi sohI, jahA tassaruhirakayassa vatthassaruhireNaM ceva pakkhAlijjamANassa Natthi sohI / sudaMsaNA ! se jahANAmae kei purise egaM mahaM ruhirakayaM vatthaM sajjiyAkhAreNaM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 152 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra aNuliMpai, aNuliMpittA payaNaM Aruhei, AruhittA uNhaM gAhei, gAhittA tao pacchA suddheNaM vAriNA dhovejjA se NUNaM sudaMsaNA tassa ruhirakayassa vatthassa sajjiyAkhAreNaM aNulittassa payaNaM Aruhiyassa uNhaM gAhiyassa suddheNaM vAriNA pakkhAlijjamANassa sohI bhavai ? haMtA bhavai / evAmeva sudaMsaNA ! amhaM pipANAivAyaveramaNeNaM jAvamicchA-dasaNasalla veramaNeNaM atthisohI, jahA vi tassaruhirakayassa vatthassa jAvasuddhaNaM vAriNA pakkhAlijjamANassa atthi sohii| bhAvArtha - tyAre thAvaccaputra aNagAre sudarzanane A pramANe kahyuM- he sudarzana ! jema koI puruSa rudhirathI kharaDAyelA moTA vastrane rudhirathI ja dhue, to he sudarzana! rudhirathI dhoyeluM te vastra zuM zuddha thAya che? sudarzane kahyuM- tema zakya nathI arthAt lohIthI kharaDAyeluM vastra lohIthI zuddha thaI zakatuM nathI. te ja pramANe he sudarzana ! tamAre paNa prANAtipAtathI laIne mithyAdarzanazalya sudhInA aDhAra pApanA sevanathI AtmAnI zuddhi thaI zakatI nathI, jema ke te rudhirathI lipta ane rudhirathI ja dhovAmAM AvelA vastranI zuddhi thatI nathI. he sudarzana! jema koI puruSa eka rudhira lipta moTA vastrane sAjIkhAranA pANImAM palALe, pachI tene cUlA upara caDAve, ukALe ane pachI svaccha pANIthI dhue, to he sudarzana ! te lohIthI lipta vastra sAjI khAranA pANImAM palALI, cUlA upara caDAvI, ukALI ane zuddha jaLathI prakSAlita karatAM zuM zuddha thaI jAya che? sudarzane kahyuM- hA zuddha thaI jAya che. te ja rIte he sudarzana ! amArA dharma anusAra prANAtipAta viramaNathI laIne mithyAdarzana zalya viramaNa sudhInA aDhArapApanA tyAgathI AtmAnI zuddhi thAya che. jema ke te rudhira lipta vastranI yAvata zuddha jaLathI zuddhi thAya che. 34 tatthaNaM sudaMsaNe saMbuddhe thAvaccAputtaM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsIicchAmi NaM bhaMte ! tubbhehiM aMtie dhamma soccA jANittae / taeNaM thAvaccAputte aNagAre sudaMsaNassa, tIse ya mahai-mahAliyAe parisAe dhammaM kahei jAva samaNovAsae jAe abhigayajIvAjIve jAvapaDilAbhemANe viharai / bhAvArtha - tyArapachI sudarzana pratibodha pAmyA. teNe thAvastrAputra aNagArane vaMdanA-namaskAra karyA ane A pramANe kahyuM- he bhagavan! huM ApanI pAsethI dharma sAMbhaLIne tene jANavA icchuM chuM tyAre thAvacca putra aNagAre sudarzanane tathA upasthita vizALa pariSadane dharmano upadeza Apyo yAvatu sudarzana zramaNopAsaka thayA, jIvAjIvanA jJAtA thayA yAvat nigraMtha zramaNone AhAra AdinuM dAna karatA vicaravA lAgyA. vivecana : prastuta sUtramAM thAvaggAputra aNagAra ane sudarzana zeTha vacce thayelA saMvAdanuM varNana che. sudarzana zeThe pahelAM zuka parivrAjaka pAse zucimUlaka dharma aMgIkAra karyo ane tyAra pachI Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-5: zailaka . 153 ] thAvasthAputra aNagAra pAse vinaya mUla dharmano svIkAra karyo ane zrAvaka vratone aMgIkAra karyA. zauca mUlaka dharma -sAkhyAdimatAvalaMbIonA dharmano mULabhUta siddhAMta zauca che. teo koIpaNa padArthanI zuddhi mATI ane pANIthI thAya che. jIvane prANAtipAtAdithI je pApakarma baMdhAya che te pApakarmathI apavitra thayelo AtmA tIrthAdimAM snAna karI zuddha bane che, tevI temanI mAnyatA che. A mAnyatAnuM khaMDana karatAM thAvAputra aNagAre lohIthI raMgAyelA vastranuM daSTAMta ApyuM che. temaNe kahyuM ke je rIte lohIthI raMgAI gayelA vastrane lohIthI dhovAmAM Ave, to lohInA DAghA dUra thatA nathI, tenI zuddhi mATe to sAjIkhAra, agni saMyoga ane zuddha pANInI AvazyakatA rahe che. A sAdhano dvArA yathArtha puruSArtha karavAthI ja te vastra zuddha thAya che. te ja rIte pApanI zuddhi, pApa pravRttithI eTale tIrthasnAnAdithI thatI nathI. kAraNa ke tIrthasnAnAdi pravRttimAM pANI AdinA jIvonI hiMsA thAya che ane tenAthI AtmAmAM hiMsAjanya karmabaMdha thAya che. tethI pApanI zuddhi mATe pApanAzaka samyakatvarUpa sAjIkhAra, kaparUpa agni ane vrata-niyamarUpa zuddha pANInI AvazyakatA rahe che. te sAdhanonA samyaka prayogathI ja Atmazuddhi thAya che. vinaya mUlaka dharma - jaina matAnusAra dharmano mULabhUta siddhAMta vinaya che. vinayati apanayati nAzayati sakala klezakArakamaSTavidhaM karma ya: sa vinaya: karmAphnayanasamarthazcAritralakSaNo'nuSThAna vizeSaH sa 4 mUrti chAra yastha sA klezakArI ATha prakAranA karmone je vinaSTa kare, kSaya kare te vinaya. cAritra rUpa anuSThAna karmono nAza kare che. je dharmanuM mULa cAritrAnuSThAna rUpa vinaya che, te vinaya mUlaka dharma kahevAya che. prastuta sUtramAM thAvAputra aNagAre vinayamUlaka dharmanA be bheda karI agAradharma ane aNagAra dharmanA svarUpane spaSTa karyuM che. aNagAra vinaya dharmanA svarUpamAM pAMca mahAvrata ane chaThA rAtri bhojana viramaNa vratanuM kathana che. madhyanA bAvIsa tIrthakaranA sAdhuo maithuna viramaNano samAveza bahidvAdAna viramaNa vratamAM karI cAturyAma (vrata)ne aMgIkAra karatA hatA paraMtu anyatIrthiko sAthe vinayamUla dharma viSe carcA thAya ke teone vinayamUla dharma samajAvavo hoya tyAre maithunaviramaNavratane alaga karI pAMca mahAvratanuM svarUpa samajAvavuM Avazyaka banI jAya che. anyatIrthikone samajAvavA ja ahIM pAMca mahAvratonuM kathana che, tema samajavuM joIe. - bhagavatIsUtra zataka-1, uddezaka-9, sUtra-1/2mAM 18 pApasthAnakonA nAmamAM rAtri bhojananano ullekha nathI. prastuta sUtra-31mAM gAvALAo bichAsa sattAmAM vera mAM nava zabdathI 18 pApasthAna viramaNa sUcita che. A rIte ahIM aNagAra vinayamUla dharmarUpe pAMca mahAvrata ane chaThuM rAtri bhojana viramaNa, A cha vrata ane sarvathA prANAtipAtathI laIne sarvathA mithyAdarzana zalya viramaNa sudhInA 18 pApaviramaNa, dasa pratyAkhyAna tathA bAra bhikSu pratimAonuM kathana che, tema samajavuM. zuka parivrAjakanI thAvasyA aNagAra sAthe carcA - 35 tae NaM tassa suyassa parivvAyagassa imIse kahAe laTThassa samANassa ayameyArUve jAva samuppajjitthA- evaM khalu sudaMsaNeNaM soyadhammaM vippajahAya viNayamUle dhamme paDivaNNe, taseyaM khalu mama sudaMsaNassa diDhei vAmettae puNaravi soyamUlae dhamme Aghavittae tti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA parivvAyagasahasseNaM saddhiM jeNeva sogaMdhiyA NayarI jeNeva Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI zAtAdharmakathA sUtra parivvAyagAvasahe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA parivvAyagAvasahasi bhaMDaNikkhevaM karei, karittA dhAuratta-vattha-parihie pavirala-parivvAyageNaM saddhiM saMparivuDe parivvAyagAvasahAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA sogaMdhiyAe NayarIe majhamajjheNaM jeNeva sudaMsaNassa gihe jeNeva sudaMsaNe teNeva uvAgacchai / bhAvArtha:- tyArapachI zuka parivrAjake A vAta jANI ke sudarzana zramaNopAsaka thaI gayo che, tyAre tene A pramANe vicAra utpanna thayo ke- sudarzane zauca dharmano parityAga karIne vinayamUlaka dharma aMgIkAra karyo che, tethI sudarzananI(vinaya mUlaka dharma pratyenI) daSTinuM vamana karAvIne pharI zaucamUlaka dharmano upadeza karavo te mArA mATe zreyaskara thaze. A pramANe vicAra karIne te eka hajAra parivrAjakonI sAthe saugaMdhikA nagarImAM parivrAjakonA maThamAM AvyA. teNe parivrAjakonA maThamAM upakaraNa rAkhyA. tyArapachI geruthI raMgelA vastra dhAraNa karelA thoDA parivrAjakone sAthe laI maThamAMthI nIkaLIne saugaMdhikA nagarImAM thaIne sudarzananA ghare sudarzana pAse AvyA. 36 tae NaM sudaMsaNe taM suyaM parivvAyaga ejjamANaM pAsai, pAsittA No abbhuDhei, No paccuggacchai, No ADhAi, No pariyANAi, No vaMdai, tusiNIe sNcitthui| ___ tae NaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM aNabbhuTThiyaM pAsittA evaM vayAsI- tuma NaM sudaMsaNA ! aNNayA mamaM ejjamANaM pAsittA abbhuDhesi jAvavaMdasi, iyANiM sudaMsaNA ! tuma mama ejjamANaM pAsittA jAvaNo vaMdasi, taMkassaNaM tume sudaMsaNA ! imeyArUve viNayamUladhamme paDivaNNe? bhAvArtha:- sudarzane zaka parivrAjakane AvatA joyA, joIne te Ubho thayo nahIM, sAme gayo nahIM, teno Adara karyo nahIM, tenA tarapha dhyAna ApyuM nahIM, vaMdanA karI nahIM paraMtu mauna rahyo. zuka parivrAjake sudarzanane Ubho thatAM joyo nahIM tethI A pramANe kahyuM- he sudarzana! pahelAM mane AvatA joIne tuM Ubho thato hato yAvatu vaMdana karato hato paraMtu he sudarzana ! atyAre mane Avato joIne te vaMdanAdi karyA nahIM, to he sudarzana ! A prakArano vinayamUla dharma teM konI pAsethI aMgIkAra karyo che? 37 taeNaMsesudaMsaNesueNaMparivvAyaeNaMevaM vuttesamANe AsaNAo abbhuDhei, abbhudvittA karayala pariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu suyaM parivvAyagaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! arahao ariSTuNemissa aMtevAsI thAvaccAputteNAmaM aNagAre jAvaihamAgae, iha ceva NIlAsoe ujjANe viharai / tassa NaM aMtie ahaM viNayamUle dhamme paDivaNNe / bhAvArtha - zuka parivrAjake A pramANe kahyuM tyAre sudarzana zeTha Asana parathI UbhA thayA. teNe baMne hAtha joDI mastaka para aMjali karI ane zuka parivrAjakane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! arihaMta ariSTaneminA aMtevAsI thAvaccA putra nAmanA aNagAra vicaratAM yAvat ahIM AvyA che ane ahIM ja nIlAzoka nAmanA udyAnamAM vicarI rahyA che. temanI pAsethI meM vinayamUla dharma aMgIkAra karyo che. 38 tae NaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM evaM vayAsI-taM gacchAmo NaM sudaMsaNA ! tava Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--5: zailaka 155 dhammAyariyassa thAvaccAputtassa aMtiyaM pAubbhavAmo, imAiM ca NaM eyArUyAiM aTThAI heU pasiNAiM kAraNAiM vAgaraNAI pucchAmo / taM jai NaM me se imAI aTThAI jAva vAgarei, tae NaM ahaM vaMdAmi NamaMsAmi / aha me se imAI aTThAI jAva No vAgarei, tae NaM ahaM eehiM ceva aTThehiM UhiM NippaTTa-pasiNavAgaraNaM karissAmi / bhAvArtha :- tyArapachI zuka parivrAjake sudarzanane A pramANe kahyuM- he sudarzana ! cAlo, ApaNe tArA dharmAcArya thAvaccA putranI pAse jaIe ane artha, hetu, prazna, kAraNa tathA vyAkaraNa viSayaka prazno pUchIe. jo te mArA A praznono yAvat vyAkaraNono uttara Apaze to huM temane vaMdanA namaskAra karIza ane jo te mArA A praznanA uttara Apaze nahIM to huM temane A artha tathA hetu AdithI niruttara karI daIza. 39 ta NaM se sue parivvAyagasahasseNaM sudaMsaNeNa ya seTThiNA saddhiM jeNeva NIlAsoe ujjANe jeNeva thAvaccAputte aNagAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA thAvaccAputtaM evaM vayAsI- gattA te bhaMte ! navabhinna te bhaMte ! avyAnArha te mate ! pAsuyavihAra te bhaMte ? suyA ! nattA vi me, navakhinna pime, avyAnArha pime, suyavihAra vime bhAvArtha:- tyAra pachI te zuka parivrAjaka, eka hajAra parivrAjako ane sudarzana zeThanI sAthe nIlAzoka udhAnamAM thAvaccAputra aNagAra pAse gayA ane thAvaccA putrane A pramANe kahyuM- prazna- he bhagavan ! Apane yAtrA che ke nahIM ? yApanIya che ke nahIM ? ApanAmAM avyAbAdha che ke nahIM ? Apane prAsuka vihAra che ke nahIM ? uttara- hA, zuka ! mArI yAtrA paNa che, yApanIya paNa che, avyAbAdha ane prAsuka vihAra paNa che. 40se kiM te bhaMte ! jattA ? suyA ! jaM me takNiyama saMjamasajjhAyajhANAvassayamAi su jogesu jayaNA, se taM jattA / bhAvArtha::- prazna- he bhagavan ! ApanI yAtrA kevI che ? uttara- he zuka ! tapa, niyama, saMyama, svAdhyAya, dhyAna ane Avazyaka Adi yogomAM je yatanApUrvakanI pravRtti che, te mArI yAtrA che. * kRliya 42 se ji te bhaMte ! nakhkhuM ? suyA ! nakhane tuviSe paLatte, taM nahIMjvnnij ya NoiMdiya-javaNijje ya / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! ApanuM yApanIya zuM che ? uttara- he zuka ! yApanIyanA be prakAra che. yathA- indriya yApanIya ane noindriya- yApanIya. 42 se kiM taM iMdiyajavaNijje ? suyA ! iMdiya-javaNijje- jaM me soiMdiya cakkhidiyaghANiMdiya-jibbhidiya-phAsiMdiyAiM NiruvahayAiM vase vaTTaMti / se taM iMdiya-javaNijje / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! indriya yApanIya kone kahe che ? uttara- he zuka ! zrotendriya, cakSurindriya, ghrANendriya, rasendriya ane sparzendriya; A pAMce indriyo nirupahata(upaghAta-rahita) mAre AdhIna varte che. te mArA mATe indriya yApanIya che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 156 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra 43 se kiM taM NoiMdiyajavaNijje ? suyA ! NoiMdiyajavaNijje-jaM me koha-mANamAyAlobhA vocchiNNA, No udIreMti, se taM NoiMdiyajavaNijje / se taM javaNijje / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! noindriya yApanIya kone kahe che? uttara- he zuka ! mArA krodha, mAna, mAyA ane lobha, A cAre kaSAya naSTaprAya thaI gayA che, te(pragaTarUpe) udayamAM AvatA nathI. te ja mArA mATe noindriya yApanIya che. A rIte mArA mATe A yApanIya che. 44 se kiM te bhaMte ! avvAbAhaM ? suyA ! jaM me vAiyapittiyasiMbhiya-saNNivAiyA vivihA rogAyaMkA sarIragayA dosA uvasaMtA, No udIreMti / se taM avvAbAhaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! ApanA mATe avyAbAdha zuM che? uttara- he zuka! mArA vAta, pita, kapha ane sannipAtajanya aneka prakAranA zarIra saMbaMdhI doSa ane rogAtaMka upazAMta-naSTa thaI gayA che. udayamAM AvatA nathI. te mArA mATe avyAbAdha che. 45 se kiM te bhaMte ! phAsuyavihAraM? suyA ! jaNNaM ArAmesu ujjANesu devakulesu sabhAsu pavAsu itthI-pasupaMDagavivajjiyAsu vasahIsu phAsuesaNijjapIDha phalagasejjA-saMthAragaM uvasaMpajjittA NaM viharAmi, se taM phAsuyavihAraM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! Apano prAsuka vihAra kayo che? uttara- he zuka! ArAma(bagIco), udyAna, devakula, sabhA, paraba Adi je sthAna strI, pazu, paMDaga-napuMsaka rahita hoya, te sthAnamAM prAsuka eSaNIya pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka Adi prApta karIne huM vicaruM chuM. te mAro prAsuka vihAra che. vivecana :yAtrA - tapa, niyama, svAdhyAya, dhyAnAdi saMyama yogamAM pravRtti yAtrA kahevAya che. thApanIya :- saMyamarUpa yAtrAmAM bhAtAnI jema je upayogI thAya tene yApanIya kahe che. mokSa sAdhanAmAM saMlagna puruSone mATe indriya ane mananI svAdhInatA tathA kaSAyonI upazAMtatA ja tenA bhAtArUpa che. tethI tene yApanIya kahevAya che. avyAbAdha :- zArIrika bAdhA-pIDAno abhAva thavo te avyAbAdha che. prAsaka-vihAra :- sAdhanAne yogya nirdoSa sthAnamAM nivAsa karIne nirdoSa ane nirjIva zayanAsana Adi grahaNa karavA, tene prAsuka vihAra kahe che. sarasavanI bhaThyAbhaDhyatA :46 sarasivA te bhaMte ! kiM bhakkheyA, abhakkheyA ? suyA ! sarisavA me bhakkheyA vi maheyA vinA se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- sarisavA te bhakkheyA vi abhakkheyA vi? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-5: zailaka | 157 / se NUNaM te suyA ! baMbhaNNaesuNaesu duvihA sarisavA paNNattA, taMjahA- mittasarisavA ya dhaNNasarisavA ya / tattha NaM je te mittasarisavA te tivihA paNNattA, taM jahA- sahajAyayA, sahavaDDiyayA,sahapaMsukIliyayA; teNaMsamaNANaMNiggaMthANaM abhkkheyaa| tatthaNaMjetedhaNNasarisavA teduvihA paNNattA, taMjahA- satthapariNayA ya asatthapariNayA ya; tatthaNaMjete asatthapariNayA teNaMsamaNANaM NiggaMthANaM abhakkheyA / tatthaNaMjete satthapariNayA teduvihA paNNattA, taMjahAesaNijjA ya aNesaNijjA ya / tattha NaM je te aNesaNijjA te samaNANaM NiggaMthANaM abhakkheyA / tatthaNaMjete esaNijjA te duvihA paNNattA, taMjahA- jAiyA ya ajAiyA ya / tattha NaM te ajAiyA teNaM samaNANaM NiggaMthANaM abhkkheyaa| tattha NaM je te jAiyA te duvihA paNNattA, taM jahA- laddhA ya aladdhA ya / tattha NaM je te aladdhA te NaM samaNANaM NiggaMthANaM abhakkheyA / tattha NaM je te laddhA te NaM samaNANaM NiggaMthANaM bhakkheyA, se teNaTeNaM suyA ! e vaM vuccai jAva abhakkheyA vi| bhAvArtha:- prazra-bhagavana! Apane bhATe sarasava bhakSya cha abhakSya? 612-zu! amaa| matamAM sarasava bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. prazra- magavan ! tenu zu 129 // chatamAre bhATe sarasava bhakSya 5 // cha bhane samakSya 5 // cha ? uttara- he zuka ! tamArA brAhmaNa matanA zAstromAM be prakAranA sarasava kahyA che. yathA- mitra sarasava(samAna vayavALA mitro ane dhAnya sarasava. temAM je mitra sarasava che, tenA traNa prakAra che, yathAeka sAthe janmelA, eka sAthe moTA thayelA ane eka sAthe dhULamAM ramelA. A traNe prakAranA sarasava zramaNa nigraMtho mATe abhakSya che. - temAM je dhAnya sarasava che, tenA be prakAra che, yathA- zastra pariNata- agni Adi zastrathI nirjIva banelA ane azastra pariNata- agni Adi zastrathI nirjIva nahIM banelA, temAMthI je azastra pariNata sarasava che, te zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che ane je zastra pariNata sarasava che, tenA be prakAra che. yathAeSaNIya(nirdoSa) ane aSaNIya(sadoSa). temAM aneSaNIya to zramaNa nigraMtho mATe abhakSya che. eSaNIya sarasavanA be prakAra che, yathA- yAcanA karIne lAvelA ane yAcanA karIne nahIM lAvelA. ayAcita to zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. yAcitanA be prakAra che. yathA- prApta thayelA ane prApta nahIM thayelA. je alabdha che te zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che ane je labdha che, te zramaNa nigraMthone mATe bhakSya che. tethI he zuka! ema kahyuM che ke sarasava bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. aDadanI bhasyAbhaDhyatA :47 mAsA te bhaMte ! kiM bhakkheyA, abhakkheyA ? suyA ! mAsA me bhakkheyA vi abhakkheyA vi| se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai jAva abhakkheyA vi? se NUNaM te suyA ! baMbhaNNaesu Naesu duvihA mAsA paNNattA, taM jahA- davvamAsA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 158 zrI zAtAdharmakathA sUtra ya kAlamAsA ya / tatthaNaM je te kAlamAsA teNaM sAvaNAIyA AsADhapajjavasANA duvAlasa paNNattA, taM jahA- sAvaNe, bhaddavae, Asoe, kattie, maggasire, pose, mAhe, phagguNe, citte, vaisAhe, jeTThAmUle, AsADhe teNaM samaNANaM NiggaMthANaM abhakkheyA / tattha NaM jetedavvamAsA teduvihA paNNattA, taM jahA- atthamAsA ya dhaNNamAsA ya / tatthaNaM jete atthamAsA te duvihA paNNattA, taMjahA-suvaNNamAsA yaruppamAsA ya, teNaM samaNANaM NiggaMthANaM abhakkheyA / tattha gaMjetedhaNNamAsA teduvihA paNNattA, taMjahA-satthapariNayA ya asatthapariNayA ya, evaM jahA dhaNNasarisavA jAvase teNaTeNaM suyA ! jAva abhakkheyA vi| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mAsA ApanA matamAM(ApanA mATe) bhakSya che ke abhakSya? uttara- he zuka! amArA matamAM mAsA bhaThya paNa che ane abhakSya paNa che. prazna- he bhagavan! tenuM zuM kAraNa che ke mArA bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che? uttara- he zuka! tamArA brAhmaNamatanA zAstromAM mAsAnA be prakAra kahyA che- dravyamAsA ane kAlamAsa. temAM je kAlamAsa che, te zrAvaNathI laIne aSADha mAsa paryata bAra mAsa che. yathA- zrAvaNa, (mA62vo, mAso, rata, mAsa2, poSa, mahAzagae, thaitra, vaizANa,4mane aSADhate zrama nigraMthone mATe abhakSya che. temAM je dravyamAsA che tenA be prakAra che. yathAdhAnyamAsA ane arthamAsA. arthamAsA(sonA cAMdI toLavAnA mAsA)nA be prakAra che yathA- svarNamAsA ane rIpyamAsA. te zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. dhAnya mAsA(aDada)nA be prakAra che. yathA- zastra pariNata ane azastra pariNata. ityAdi mAsAnuM kathana dhAnya sarasava pramANe kahevuM joIe, yAvatuM tethI he zuka! "mAsI" bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. viveyana: mAsI" te prAkRtano zliSTa zabda che. tenI saMskRta chAyA be prakAre thAya che, yathA- "mASa" ane "mAsa'. moSano artha aDada nAmanuM dhAnya vizeSa che ane "mAsa'no artha mahino- zrAvaNa, bhAdaravo Adi thAya che, te mAsa bhakSya nathI. te ja rIte arthamAsa paNa bhakSya nathI. temAM je bhASa-dhAnya vizeSa che te zastra pariNata, eSaNIya, yAcita ane labdha hoya, to te zramaNa-nigraMthone mATe bhakSya che; te sivAyanA sarve ya abhakSya che. kulatthAnI bhakSyAbhaThyatA :48 kulatthA te bhaMte ! kiM bhakkheyA, abhakkheyA ? suyA ! kulatthA me bhakkheyA vi abhakkheyA vi| se keNadveNaM bhaMte ! evaM vuccai jAva abhakkheyA vi? se NUNaM suyA! te baMbhaNNaesuNaesuduvihA kulatthA paNNattA,taM jahA- itthikulatthA yadhaNNakulatthA ya / tatthaNaM jete itthikulatthA te tivihA paNNattA, taM jahA-kulakaNNayA ivA, kulabahuyA i vA, kulamAuyA ivA, te NaM samaNANaM NiggaMthANaM abhakkheyA / tattha NaM jete dhaNNakulatthA, evaM jahA dhaNNasarisavA jAvase teNaTeNaM suyA! jAvaabhakkheyA vi / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--5: zailaka 159 bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! ApanA mATe kulatthA bhakSya che ke abhakSya ? uttara- he zuka ! amArA matamAM kulatthA bhakSya paNa che, abhakSya paNa che. prazna-- he bhagavan ! tenuM zuM kAraNa che ke ApanA matamAM kulatthA bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che ? uttara- he zuka ! tamArA brAhmaNa matanA zAstromAM 'kulatthA'nA be prakAra che. yathA- strIkulatthA ane dhAnyakulatthA(kaLathI) temAM je strIkulatthA che, tenA traNa prakAra che, yathA- kulakanyA, kulavadhU ane kulamAtA; te zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. temAMthI je dhAnyakulatthA che tenA viSayamAM sarasavanI samAna samajavuM joIe yAvat tethI he zuka ! kulatthA bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. vivecana : 'tatthA' zabdano vyutpatti artha A pramANe thAya che te tiSThati yA tathA / A vyutpatti anusAra kulasthA eTale kulAMganA, kulIna strI artha thAya che ane teno rUDha artha che- kaLathI nAmanuM dhAnya vizeSa. tenI bhakSyAbhakSyatA sarasavanI jema samajavI joIe. sarasava, mAsa ane kulatthA viSayaka A traNe prazno zrI bhagavatI sUtra ane nirayAvalikA sUtramAM paNa che. traNe sthaLe bhAvArtha samAna che chatAM kramabheda ane zabdabheda che. prastuta saMskaraNamAM bhagavatIsUtra anusAra ja traNe praznottarano pATha ane bhAvArtha rAkhyA che. Atma tattva saMbaMdhI tAttvika pRcchA H 46 se mULa aMte ! 5e mAM, tuve mAM, avalaN mavuM, avvad bhava, adgi mAM, aNegabhUyabhAvabhavie bhavaM ? suyA ! ege vi ahaM jAva aNegabhUyabhAva-bhavie vi ahaM / bhaMte! evaM vaccai jAva aNegabhUyabhAva-bhavie vi ahaM ? suyA ! davvaTTayAe ege vi ahaM, NANadaMsaNaTTayAe duve vi ahaM, parasaTTayAe akkhae vi ahaM, avvae vi ahaM, avaTThie vi ahaM, uvaogaTTayAe aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM / se dveNaM suyA ! jAva aNegabhUyabhAva-bhavie vi ahaM / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! zuM Apa eka cho, be cho, akSaya cho, avyaya cho, avasthita cho, ke bhUtakAla ane bhaviSyakAlanA aneka pariNAmone yogya cho ? uttara- he zuka ! huM eka paNa chuM yAvat bhUtakAla ane bhaviSyakAlanA aneka pariNAmone yogya paNa chuM. prazna- he, bhagavan ! tema zA mATe kaho cho ke huM eka chuM yAvat bhUtakAla ane bhaviSyakAlanA aneka pariNAmone yogya paNa chuM ? uttara- he zuka ! dravya rUpathI huM eka paNa chuM. jJAna ane darzananA bhedathI huM be paNa chuM. AtmapradezathI huM akSaya chuM, avyaya chuM ane avasthita paNa chuM. upayoganI apekSAe huM aneka bhUta, vartamAna ane bhAvi pariNAmone yogya chuM. tethI he zuka ! pUrvokta prakAre kahyuM che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] zrI zAtAdharmakathA sUtra vivecana : - prastuta sUtramAM zuka saMnyAsIe thAvaggAputra aNagAranI kasoTI karavA mATe rahasyamaya aneka tAttvika prazno pUchyA che. tenA manamAM teone parAjita karavAnI tamannA hatI, tethI teNe paraspara virodhI prazno pUchayA. je vastu eka svarUpa hoya te be svarUpa hoya zake nahIM, je akSaya ane avyaya hoya temAM pariNAmonuM parivartana kaI rIte thAya? thAvasthA putra aNagAra virodhI praznonA uttaro kaI rIte Apaze? te jANavA mATe te Atura hato. thAvaccA putra aNagAre tenA pratyeka praznanA uttara anekAMta daSTithI ApyA. pratyeka vastu anaMta dharmAtmaka che ane apekSAbhedathI temAM paraspara virodhI dharmo eka samaye rahI zake che. jema ke eka puruSa potAnA putranI apekSAe pitA che ane pitAnI apekSAe putra che. te vyaktimAM eka ja samaye pitRtva ane putratva baMne dharmo rahI zake che. te ja rIte pratyeka padArthamAM aneka virodhI dharmo eka sAthe rahI zake che. je vi adaM:- huM eka paNa che. pratyeka jIva dravyanI apekSAe eka che. jIvo anaMta hovA chatAM pratyeka jIva dravya svataMtra che. te eka akhaMDa svarUpa che. kuni mAM -huM e paNa chuM. jJAna ane darzana jIvanA mukhya guNa che. guNa ane guNImAM kathaMcit abheda hovAthI jIva be prakAre che- jJAna svarUpa ane darzana svarUpa. mahAvi mAM - huM akSaya paNa chuM. jIva dravya asaMkhya pradezAtmaka che. tenA pradezono kyAre ya kSaya thato nathI, tethI te akSaya che. vaLAvi mAM - huM avyaya paNa che. asaMkhya pradezomAMthI koI pradezono paNa kyAre ya vyaya-nAza thato nathI. tethI te avyaya che. madhviila ahaM:- huM avasthita paNa chuM. jIva game tyAM jAya paraMtu tenA asaMkhyAta pradezonI saMkhyA avasthita rahe che. temAM koI pheraphAra thato nathI. A rIte pradezanI apekSAe jIva akSaya paNa che, avyaya paNa che ane avasthita paNa che. 3LavAzrayamA vamavidhi mAM - huM bhUta ane bhaviSyanA aneka pariNAmone yogya paNa chuM. dravyanI apekSAe jIva eka hovA chatAM paryAyanI apekSAe aneka svarUpe chuM. aneka padArtho saMbaMdhI vibhinna upayoga bhUtakALamAM hato, vartamAnamAM paNa anyAnya upayoga jIva dravyamAM varte che ane bhaviSyamAM paNa vividha upayoga jIva dravyamAM thaze. A traNe kAlanA vividha upayoga jIvathI kathaMcit abhinna che. saikAlika upayogonI anekatAne kAraNe jIva aneka pariNAmone yogya che. zuka saMnyAsInI thAvastrAputra aNagAra pAse dIkSA:50 ettha NaM se sue saMbuddhe thAvaccAputtaM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsIicchAmi NaM bhaMte! tubbhe aMtie kevalipaNNattaM dhammaM NisAmittae / dhammakahA bhANiyavvA / tae NaM sue parivvAyae thAvaccAputtassa aMtie dhammaM soccA Nisamma evaM vayAsI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-5: zailaka [11] icchAmi NaM bhaMte ! parivvAyagasahasseNaM saddhi saMparivuDe devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA pavvaittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! tae NaM sue parivvAyae uttarapuracchime disIbhAge avakkamai avakkamittA tidaMDayaM jAvadhAurattAo ya egaMte eDei, eDittA sayameva sihaM uppADei, upADittA jeNeva thAvaccAputte jAva pavvaie / sAmAiyamAiyAI codasapuvvAI ahijjai / tae NaM thAvaccAputte suyassa aNagArasahassaM siisttaaeviyri| bhAvArtha:- A prakAranI carcAnA pariNAme zuka parivrAjakane samyakatvabodha prApta thayo. teNe thAvasyA putrane vaMdana ane namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! huM ApanI pAsethI kevaLI prarUpita dharma sAMbhaLavA icchuM chuM. thAvasthA aNagAre dharmakathA saMbhaLAvI. ahIM dharmakathAnuM saMpUrNa varNana karavuM. - tyAra pachI zuka parivrAjake thAvAputra pAsethI dharmopadeza sAMbhaLIne hRdayamAM avadhArIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! huM eka hajAra parivrAjakonI sAthe Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne pravrajita thavA icchuM chuM. thAvagsAputra aNagAre kahyuM- he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo, yAvat uttara pUrva dizAmAM jaIne zaka parivrAjake tridaMDa Adi upakaraNo tathA geruthI raMgelA vastro ekAMtamAM utArI, potAnA hAthathI ja zikhA ukheDI lIdhI (zikhAnA vALono loca karyo) tyAra pachI thAvaggAputra aNagAra pAse AvIne thAvatudIkSita thayA. sAmAyikathI AraMbhIne caudapUrvanuM adhyayana karyuM. tyAra pachI thAvastrAputre zuka munine te eka hajAra aNagArone je tenI sAthe dIkSita thayA hatA teone) ziSyanA rUpamAM pradAna karyA. thAvastrAputra aNagAranI muktiH51 taeNaMthAvaccAputte sogaMdhiyAoNayarIo NIlAsoyAo ujjANAopaDiNikkhamai, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharai / taeNaM se thAvaccAputte aNagArasahasseNaM saddhi saMparivuDe jeNeva puMDarIe pavvae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA puMDarIyaM pavvayaM saNiyaM saNiyaM duruhai, duruhittA meghaghaNasaNNigAsaM devasaNNivAyaM puDhavisilApaTTayaM jAva pAovagamaNaM smnnuvnnnne| taeNaMse thAvaccAputtebahUNi vAsANisAmaNNapariyAgaMpAuNittA,mAsiyAesaMlehaNAe attANaM jhUsittA, sarddhi bhattAI aNasaNAe chedittA jAvakevalavaraNANadasaNe samuppADetA tao pacchA siddhe buddhe mutte aMtagaDe pariNivvuDe svvdukkhpphiinne| bhAvArtha :- tyAra pachI thAvaccaputra aNagAra saugaMdhikA nagarI ane nIlAzoka udyAnamAMthI bahAra nIkaLI vibhinna dezomAM vicaraNa karavA lAgyA. tyAra pachI te thAvAputra aNagAra (potAno aMtima samaya najIka samajIne) eka hajAra sAdhuonI sAthe puMDarIka(zatruMjaya) parvata samIpe AvyA ane dhImedhIme puMDarIka parvata upara caDhIne meghaghaTAnI samAna zyAma ane jyAM devonuM Agamana thatuM hatuM, tevA pRthvI zilApaTTeka para yAvata pAdapogamana anazana vrata aMgIkAra karyuM. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1dara zrI jJAtAdharmakathA sUtra te thAvasthAputra aNagAra ghaNA varSo sudhI zramaNya paryAya pALIne, ekamAsanI saMlekhanA karI, sAThabhaktanA AhArano cheda karI, anazana svIkArI yAvata kevalajJAna ane kevaladarzana prApta karI siddha, buddha, mukta thayA; saMsArano aMta karyo; parinirvANa prApta karyuM tathA sarva duHkhothI mukta thayA. zailakarAjAnI dIkSA :52 tae NaM sue aNNayA kayAI jeNeva selagapure Nayare, jeNeva subhUmibhAge ujjANe teNeva samosarie / parisA NiggayA, selao Niggacchai / dhamma soccA jaM NavaraMdevANuppiyA !paMthagapAmokkhAiM paMcamaMtisayAI ApucchAmi, maMDuyaM cakumAraM rjjetthaavemi| tao pacchA devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pvvyaami| ahAsuhaM devANuppiyA ! bhAvArthaH- tyArapachI zuka aNagAra koI samaye zailakapura nagaranA subhUmibhAga nAmanA udhAnamAM padhAryA. teone vaMdana karavA mATe pariSada nIkaLI. zailaka rAjA paNa nIkaLyA. dharmopadeza sAMbhaLyo vagere pUrvavatu kahevuM. taphAvata e che ke zelakarAjAe nivedana karyuM ke he devAnupriya! huM paMthaka Adi pAMcaso maMtrIone pUchIne ane maMDuka kumArane rAjya para sthApita karIne pachI Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhavAsathI nIkaLIne aNagAra-dIkSA-aMgIkAra karIza. tyAre zuka aNagAre kahyuM- jema sukha upaje tema karo. 53 taeNaM se selae rAyA selagapuraMNayaraM aNupavisai, aNupavisittA jeNeva sae gihe, jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNaM snnnnisnnnne| taeNaM se selae rAyA paMthayapAmokkhe paMcamaMtisae sadAvei, saddAvettA evaM vayAsIevaM khalu devANuppiyA ! mae suyassa aMtie dhamme NisaMte, se vi ya me dhamme icchie paDicchie abhiruie| ahaM NaM devANuppiyA ! saMsArabhaya-uvvigge jAvapavvayAmi / tubbhe NaM devANuppiyA ! kiM kareha ? kiM vaseha ? kiM vA te hiyaicchie sAmatthe tti? tae NaM taM paMthayapAmokkhA selagaM rAyaM evaM vayAsI- jai NaM tubbhe devANuppiyA! saMsArabhaya uvvigge jAvapavvayaha, amhANaMdevANuppiyA ! kimaNNe AhAre vA AlaMbe vA? amhe vi yaNaM devANuppiyA ! saMsArabhaya-uvvigA jaavpvvyaamo| jahA NaM tubbhe devANuppiyA ! amhaM bahusu kajjesu ya kAraNesu ya jAvacakkhubhUe tahA NaM pavvaiyANa vi samANANaM bahusu kajjesu ya jAva cakkhubhUe / bhAvArtha:- tyArapachI zailaka rAjA zailakapura nagaramAM potAnA gRhe AvIne, bAhya sabhAnA siMhAsana 75241. tyArapachI zailaka rAjAe paMthaka Adi pAMcaso maMtrIone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! zuka aNagAra pAse meM je dharma sAMbhaLyo che te dharmanI huM icchA karuM chuM, te dharmane grahaNa karavAnI abhilASA rAkhuM chuM, te dharmamAM ruci dharAvuM chuM. he devAnupriyo ! saMsAranA bhayathI udvigna banIne huM dIkSA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-5: zailaka [ 17 ] grahaNa karavA icchuM chuM. he devAnupriyo ! tame zuM karazo? kayAM rahezo? tamArI aMtaranI icchA ane sAmarthya-maMtavya zuM che? tyAre paMthakAdi maMtrIoe zailaka rAjAne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! jo tame saMsAranA bhayathI udvigna banI yAvat pravrajita thavA iccho cho, to he devAnupriya ! amArA mATe tamArA sivAya anya koNa AdhAra ke AlaMbana rUpa che? he devAnupriya! ame paNa saMsAranA bhayathI udvigna banI(tamArI sAthe) dIkSA aMgIkAra karazuM. he devAnupriya !(rAjya kuTuMba saMbaMdhI) ghaNAM kAryomAM, kAraNo-upAyo vageremAM tamo cakSubhUta cho, amArA mArgadarzaka cho te ja rIte dIkSita thaIne zramaNa saMbaMdhI ghaNA kAryAdimAM tameja amArA mArgadarzaka rahezo. 54 tae NaM se selae paMthagapAmokkhe paMca maMtisae evaM vayAsI-jaiNaM devANuppiyA! tubbhe saMsArabhayauvvigA jAvapavvayaha, taM gacchaha NaM devANuppiyA !saesusaesukuDuMbesu jeTe putte kuMDubamajjhe ThAvettA purisasahassavAhiNIo sIyAo durUDhA samANA mama atiyaM pAubbhavaha / taheva jAvapAubbhavati / bhAvArtha - tyArapachI zailaka rAjAe paMthakAdi pAMcaso maMtrIone A pramANe kahyuM- he devAnupriya! jo tame saMsAranA bhayathI udvigna thayA ho yAvatu dIkSA grahaNa karavA icchatA ho to he devAnupriyo ! tame sahu pota potAnA ghera jAo ane jayeSTha putrane kuTuMbanA vaDArUpe sthApita karIne arthAt parivAranuM uttaradAyitva teone soMpIne, hajAra puruSavAhinI zibikA upara ArUDha thaIne mArI samIpe Avo. A sAMbhaLIne pAMcaso maMtrIo pota-potAnA ghera gayA ane rAjAnA AdezAnusAra kArya karIne zibikAo para ArUDha thaIne rAjAnI pAse pAchA AvyA. 55 tae NaM se selae rAyA paMca maMtisayAI pAubbhavamANAI pAsai, pAsittA haTThatuDhe koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! maMDuyassa kumArassa mahatthaM jAvarAyAbhiseyaM uvaTThaveha / evaM jAva abhisiMcai jAvarAyA jAe jAva viharapha aa bhAvArtha:- tyAra pachI zailakarAjAe pAMcaso maMtrIone potAnI pAse AvatA joIne prasanna ane saMtuSTa thaIne karmacArI puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! zIghratAthI maMDukakumAranA mahAna arthavALA rAjyAbhiSekanI taiyArI karo. karmacArI puruSoe te pramANe ja karyuM yAvatuM zailaka rAjAe rAjyAbhiSeka karyo yAvat maMDukakumAra rAjA thayA ane rAjya saMcAlana karatAM rahevA lAgyA. 56 tae NaM se selae maMDuyaM rAyaM Apucchai / tae NaM se maMDue rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! selagapuraM NayaraM Asiya jAva gaMdhavaTTibhUyaM kareha ya kAraveha ya, eyamANattiyaM paccappiNaha / tae NaM se maMDue doccaM pi koDaMbayapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsIkhippAmeva bho devANuppiyA ! selagassa raNNo mahatthaM jAvaNikkhamaNAbhiseyaM kareha / e Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 164 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra vaM jaheva mehassa taheva NavaraM paumAvaI devI aggakese paDicchai / sesaM taM ceva jAva paDiggahaM gahAya sIyaM duruhaMti, jAva pavvaie jAva sAmAiyamAiyAiM ekkArasa aMgAi ahijjai, ahijjittA bahUhiM cauttha jAva viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI zailake maMkarAjA pAse dIkSA levAnI AjJA mAgI. tyAre maMDukarAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane A pramANe kahyuM-zIdhra zailakapura nagarane pANI chAMTI, svaccha karI vAva sugaMdhanI guTikA samAna karo-karAvo ane AjJAnusAra kArya thaI javAnI mane sUcanA Apo. - tyAra pachI maMDukakumAre bIjIvAra kauTuMbika puruSone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- zIdhra zailaka mahArAjAnA mahAna arthavALA yAvatudIkSAbhiSekanI taiyArI karo. ahIM meghakumAranI jema ja dIkSA mahotsavanuM varNana jANavuM.vizeSatA e che ke padmAvatI rANIe zailakanA agrakeza grahaNa karyA yAvatu sarvasvajana-parijano pAtrA Adi grahaNa karIne zibikA upara ArUDha thayA yAvatu zailaka rAjarSie dIkSita thaIne sAmAyikathI mAMDIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM adhyayana karIne ghaNA upavAsa vagere tapasyA karatAM vicaravA lAgyA. zuka aNagAranI mukti - 57 tae NaM se sue selayassa aNagArassa tAI paMthagapAmokkhAI paMca aNagArasayAI sIsattAe viyri| taeNaM se sue aNNayA kayAI selagapurAo NagarAo subhUmibhAgAo ujjANAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM vihri| tae NaM se sue aNagAre aNNayA kayAI teNaM aNagArasahasseNaM saddhiM saMparivuDe puvvANupuTviM caramANe gAmANugAmaMduijjamANe suhaMsuheNaM viharamANe jeNeva puMDarIe pavvae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA puMDarIyaM pavvayaM saNiyaMsaNiyaM duruhai, duruhittA jAva bhattapANa-paDiyAikkhie paaovgmnnmnnuvnnnne| tae NaM se sue aNagAre bahUNi vAsaNi sAmaNNa-pariyAyaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsittA, sarvhi bhattAI aNasaNAe chedittA jAva kevalavaraNANadaMsaNaM samuppADettA tao pacchA siddhe jAvasavvadukkhappahINe / bhAvArtha - tyArapachI zuka aNagAre zelaka aNagArane paMthaka pramukha pAMcaso aNagAra ziSyarUpamAM pradAna karyA. tyAra pachI zukamuni koI samaye zelakapura nagaranA subhUmi bhAga udyAnamAMthI vihAra karIne bAhya (anya) janapadamAM vicaravA lAgyA. tyAra pachI eka samaye zuka aNagAra eka hajAra aNagAronI sAthe anukramathI vicaratA, gAmegAma sukhapUrvaka vihAra karatAM(potAno aMta samaya najIka Avyo jANIne) puMDarIka parvata pAse AvyA ane dhIre-dhIre parvata upara caDhayA yAvatu AhAra-pANIno tyAga karI pAdapopagamana anazana aMgIkAra karyuM Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--paH zailaka [ 15 ] A rIte zaka aNagAra aneka varSa sudhI saMyama paryAyanuM pAlana karI pAvatu eka mAsanI saMlekhanAthI AtmAne bhAvita karIne, sAThabhakta AhAranuM chedana karIne kevaLajJAna, kevaLadarzana prApta karIne, siddha thayA. zailakamuninI bimArI ane cikitsA :58 tae NaM tassa selagassa rAyarisissa tehiM aMtehiM ya paMtehiM ya tucchehi ya lUhehiM ya arasehiM yavirasehiM yasIehiM ya uNhehiM yakAlAikkaMtehiM ya pamANAikkaMtehiM yaNiccaM pANabhoyaNehiM ya payai-sukumAlassa suhociyassa sarIragaMsi veyaNA pAubbhUyA- ujjalA jAvadurahiyAsA, kaMDuyadAhapittajjara-parigayasarIre yAvi viharai / tae NaM se selae teNaM rogAyaMkeNaM sukke bhukkhe jAe yAvi hotthA / bhAvArtha:- tyAra pachI prakRtithI sukumAra ane sukhabhogane yogya zailaka rAjarSinA zarIramAM te(aNagAra caryAnusAra prApta) Ata-caNA Adi prAnta-ThaMDu athavA vadhyuM ghaTayuM, tuccha-alpa, rukSa-lakhuM, arasa-hIMga AdinA vaghArathI rahita, virasa-svAdahIna, kAlAtikAjA- bhUkhano samaya vyatIta thaI gayA pachI ane pramANAtikAnta-pramANathI thoDA ke vadhu AhAra pANInA niraMtara sevanathI vedanA utpanna thaI. te vedanA utkaTa yAvadusahya hatI. temanuM zarIra khujalI, dAha ane pitta jvarathI vyApta thaI gayuM. A rIte te zelaka rAjarSinuM zarIra rogAMtakathI sUkAI gayuM, durbala thaI gayuM. 59 tae NaM se selae aNNayA kayAI puvvANupuTviM caramANe jAvajeNeva subhUmibhAge ujjANe teNeva viharai / parisA NiggayA, maMDuo vi Niggao, selayaM aNagAraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA pajjuvAsai / taeNaM se maMDue rAyA selayassa aNagArassa sarIrayaM sukkaM bhukkhaM jAvasavvAbAhaM sarogaM pAsai, pAsittA evaM vayAsI- ahaM NaM bhaMte ! tubbhaM ahApavittehiM tigicchaehiM ahApavittehiM osaha-bhesajjeNaM bhattapANeNaM yAtigicchaM aauttttaavemi| tubbheNaM bhaMte ! mama jANasAlAsusamosaraha, phAsuyaM esaNijjapIDha phalagasejjA-saMthAragaM ogiNhittANaM vihrh| bhAvArtha - tyAra pachI te zailaka rAjarSi anukramathI vicaratAM koI eka samaye subhUmibhAga nAmanA udyAnamAM padhAryA yAvata vicaravA lAgyA. teone vaMdana karavA mATe pariSada nIkaLI. maMDukarAjA paNa gayA. zailaka aNagArane vaMdanA-namaskAra karIne temanI upAsanA karavA lAgyA. te samaye maMDukarAjAe zailaka aNagAranA zarIrane zuSka, nisteja yAvata sarva prakAranI pIDAthI AkrAnta ane rogayukta joyuM ane A pramANe kahyuM- he bhagavanuM ! huM rogane maTADavAmAM samartha cikitsako dvArA sAdhune yogya auSadha-bheSajathI tathA AhAra-pANI dvArA ApanI cikitsA karAvavA icchuM chuM. he bhagavan! Apa mArI yAnazALAmAM padhAro tathA tyAM prAsuka ane eSaNIya pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka grahaNa karIne vicaro. 60 tae NaM se selae aNagAre maMDuyassa raNNo eyamaTuM taha tti paDisuNei / tae NaM se maMDue selayaM vaMdaiNamaMsai, vaMdittA NamaMsittA jAmeva disiMpAubbhUe tAmeva disiNpddige| Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra taNaM se sela kallaM jAva jalaMte sabhaMGamattovagaraNamAyAya paMthagapAmokkhehiM paMcahi aNagArasaehiM saddhiM selagapuramaNupavisai, aNupavisittA jeNeva maMDuyassa jANasAlA teNeva uvAgacchai / uvAgacchittA phAsuyaM pIDha phalaga-sejjA saMthArayaM ogiNhittA NaM viharai | 166 bhAvArtha :- tyAra pachI zailaka aNagAre maMDuka rAjAnA A arthano (vinaMtIno) 'ThIka che' ema kahIne svIkAra karyo. tyAre te maMDuka rAjA zailaka rAjarSine vaMdanA namaskAra karI je dizAmAMthI AvyA hatA te dizAmAM pAchA pharyA arthAt rAjabhavanamAM gayA. tyAra pachI te zailaka rAjarSie bIje divase sUryodaya thayA pachI, potAnA bhaMDopakaraNo laIne paMthaka Adi pAMcaso munionI sAthe zailakapura nagaramAM praveza karyo, praveza karIne maMDuka rAjAnI yAnazALAmAM AvIne prAsuka pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka grahaNa karIne vicaravA lAgyA. 61 tae NaM maMDue rAyA timicchae saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI - tubbhe NaM devANuppiyA ! selayassa phAsuya-esaNijjeNaM osaha sajja-bhakta-pANeNaM tegicchaM AuTTeha / tae NaM tegicchayA maMDueNaM raNNA evaM vRttA samANA haTThatuTThA selayassa rAyarisissa ahApavittehiM osaha-bhesajja bhattapANehiM tegicchaM AuTTeti / taNaM tassa selayassa ahApavittehiM osaha sajje-bhattapANehiM se rogAyaMke uvasaMte hotthA, haTThe jAvabaliyasarIre jAe vavagayarogAyaMke / bhAvArtha :- tyAra pachI maMDukarAjAe cikitsakone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame zailakarAjarSinI prAsuka-eSaNIya auSadha, bheSaja ane bhojana-pAnathI cikitsA karo. maMDukarAjAe A pramANe kahyuM tyAre cikitsako prasanna ane saMtuSTa thayA. teoe zailaka rAjarSinI sAdhune yogya auSadha, bheSaja ane bhojana-pAnathI cikitsA karI. tyAra pachI sAdhune yogya auSadha-bheSaja bhojana-pAnathI zailaka rAjarSinI bImArI dUra thaI gaI. te prasannacitta yAvat baLavAna zarIravALA thaI gayA. temano rogAtaMka pUrNa rIte dUra thaI gayo. vivecanaH prastuta sUtromAM zailaka rAjarSi aNagAranI cikitsAnuM varNana che. temAM ahApavittehiM ane AsuyaM saMoiLa zabdo mahattvapUrNa che. tenuM tAtparyae che ke anivArya saMyogomAM sAdhu-sAdhvI, sAdhvAcArane samajanArA vaidho dvArA sAdhvAcArane yogya nirdoSa auSadha bheSaja ane AhAra-pANIthI zarIranI cikitsA karAvI zake che. ahIM vaidyo mATe ane auSadha mATe paNa ahApavitteei- sAdhune yogya, evA vizeSaNano prayoga thayo che. zailakamuninI zithilatA : 62 ta NaM se sela taMsi rogAyaMkaMsi uvasaMtaMsi samANaMsi taMsi viulaMsi asaNa-pANa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-5: zailaka | 177 / khAimasAimaMsi osaha-bhesajjaMsi ya mucchie gaDhie giddhe ajjhovavaNNe osaNNe osaNNavihArI, pAsatthe pAsatthavihArI, kusIle kusIlavihArI, pamatte pamattavihArI, saMsatte saMsattavihArI, uubaddhapIDha phalaga-sejjA-saMthArae pamatte yAvi viharai, No saMcAe i phAsuyaM esaNijjaM pIDha-phalaga-sejjA-saMthArayaM paccappiNittA maMDuyaM carAyaM ApucchittA bahiyA jaNavayavihAraM viharittae / bhAvArtha:- tyAra pachI te zailaka RSino rogAtaMka upazAMta thaI gayo to paNa te vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimamAM tathA auSadha-bheSajamAM mUrzita, matta, gRddha ane atyaMta Asakta thaI gayA. (1) avana- AvazyakAdi kriyA karavAmAM zithila ane lAMbA samaya sudhI zithila banI rahevAthI avasana vihArI. (2) pArthastha- jJAna, darzana, cAritrane bAju para rAkhI denArA, jJAnAdinI samyaka ArAdhanAthI rahita ane lAMbA samaya tema rahevAthI pArthastha vihArI; (3) kuzIla-niSiddha AcaraNa eTale anAcAra vagerenuM sevana karanAra ane lAMbA samaya sudhI tenuM AraNa karavAthI kuzIlavihArI (4) pramatta-nidrA-vikathA Adi pramAdanuM sevana karanAra ane pramatta vihArI, (5) saMsakata- saMgati anusAra kyAreka saMvigna AcaraNa ane kyAreka zithila AcaraNa karanAra ane saMsakatavihArI banI gayA. (6) zeSakALamAM grahaNa karelA pIDha- phalaga zayyA sastArakane cAturmAsa sudhI rAkhanArA pramAdI thaI gayA. te prAsuka tathA eSaNIya pIDha, phalaka Adi pAchA daIne maMDuka rAjAnI anumati laIne bahAra janapada vihAra karavAmAM asamartha pramatta vihArI thaI gayA. zailaka muninA ziSyono vihAra:63 taeNaM tesiM paMthayavajjANaM paMcaNhaM aNagArasayANaM aNNayA kayAI egayao sahiyANaM jAvapuvvarattAvarattakAla-samayaMsidhammajAgariyaM jAgaramANANaM ayameyArUve ajjhathie jAva samappajjitthA- evaM khalaselae rAyarisI caittA rajjaM jAva pavvaie viuleNaM asaNapANakhAimasAime osahabhesajje ya mucchie No saMcAei jAvaviharittae / No khalu kappai devANuppiyA ! samaNANaM jAva pamattANaM viharittae / taM seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM kallaM selayaM rAyarisiM ApucchittA pADihAriyaM pIDha-phalagasejjA-saMthArayaM paccappiNittA selagassaaNagArassapaMthayaM aNagAraMveyAvaccakaraM ThavettA bAhiyA abbhujjaeNaMjaNavayavihAreNaM viharittae, evaM saMpeheMti, saMpehittA kallaM jeNeva selae rAyarisI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA selayaMApucchittA pADihAriyaMpIDhaphalagasejjA-saMthArayaMpaccappiNaMti,paccappiNittA paMthayaM aNagAraM veyAvaccakaraM ThAti, ThAvittA bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti / bhAvArtha:- tyAra pachI paMthaka sivAya te pAMcaso(eTale 499) aNagAra koI samaye madhyarAtrie sAthe maLIne dharmajAgaraNa karatA hatA, tyAre teone evo vicAra utpanna thayo ke- zelaka rAjarSi rAjya Adino tyAga karIne dIkSita thayA, paraMtu have vipula azana, pAna, khAdima, svAdimamAM tathA auSadha bheSajamAM mUcchita thaI gayA che. te janapada vihAra karavAmAM samartha nathI. he devAnupriyo ! zramaNone avasanna thAvat pramAdI thaIne rahevuM kalpatuM nathI. tethI he devAnupriyo ! ApaNA mATe e zreyaskara che ke kAle zailaka Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 18 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra rAjarSinI AjJA laIne, pADhIyArA pIDha, phalaka, zayyA ane saMskAraka pAchA soMpIne, paMthaka aNagArane zailaka aNagAranI vaiyAvRtya karavA mATe sthApita karIne (sevAmAM niyukta karIne) bahAra janapadamAM apramattabhAve, tIrthakara bhagavAnanI AjJAnusAra vicaraNa karIe. te munioe A pramANe vicAra karIne bIje divase zailaka rAjarSinI pAse jaIne, temanI AjJA laIne, pADhIyArA pIDha, phalaka, zayyA, saMstAraka pAchA soMpIne, paMthaka aNagArane vaiyAvRtya mATe niyukta karIne bahAra deza-dezAMtaramAM vicaravA lAgyA. |64 taeNaM se paMthae selagassa sejjA-saMthAraya uccAspAsavaNakhelasiMghANamattaga osahabhesajjabhaktapANaeNaM agilAe viNaeNaM veyAvaDiyaM krei| taeNaM se selae aNNayA kayAI kattiyacAummAsiyaMsi viulaM asaNapANa-khAima sAimaM AhAramAhArie paccAvaraNahakAla-samayaMsi suhappasutte / bhAvArtha - tyAre te paMthaka aNagAra zailaka rAjarSinI zayyA, saMstAraka, uccAra, prasavaNa, kapha ane baLakhA mAtraka- azuci paraThavAnI kriyA dvArA temaja auSadha, bheSaja, AhAra, pANI AdithI aglAnabhAve, vinayapUrvaka vaiyAvacca karavA lAgyA. tyAra pachI koI samaye zailaka rAjarSi kArtikI caumAsInA divase azana, pAna, khAdima ane svAdimano adhika pramANamAM AhAra karIne sAyaMkAlanA samaye ArAmathI sUtA hatA. paMthakanuM cAturmAsika pratikramaNa ane kSamApanA :65 taeNaM se paMthae kattiyacAummAsiyaMsikayakAussagge devasiyaM paDikkamaNaM paDikkate cAummAsiyaM paDikkamiukAme selayaM rAyarisiM khAmaNaTThayAe sIseNaM pAesusaMghaTTei / / taeNaM se selae paMthaeNaM sIseNa pAesusaMghaTTie samANe Asurutte jAvamisamisemANe uDhei, udvittA evaM vayAsI-se kesaNaM bho ! esa apatthiyapatthie jAvaparivajjie jeNaM mamaM suhapasuttaM pAe saMghaTTei ? bhAvArtha - paMthakamunie kArtikI caumAsInA divase kAyotsarga karIne devasika pratikramaNa karyA pachI cAturmAsika pratikramaNa karavAnI icchAthI zailaka rAjarSine khamAvavA mATe potAnA mastakathI temanA caraNono sparza karyo. paMthakanA mastakano caraNomAM sparza thatAM zailaka rAjarSi ekadama gusse thayA yAvata krodhathI dhUvA pUvA thatAM UThI gayA ane bolyA "are, motanI icchA karanAro yAvatu lajjAthI zUnya A koNa che ke je sukhapUrvaka sUtelA mArA pagano sparza karI rahyo che?" 66 tae NaM se paMthae selaeNaM evaM vutte samANe bhIe tatthe tasie karayalapariggahiyaM evaM vayAsI- ahaMNaMbhaMte ! paMthae kayakAussaggedevasiyaMpaDikkamaNaMpaDikkate, cAummAsiyaM khAmemANe devANuppiya vaMdamANe sIseNaM pAesusaMghaTTemi / taM khAmemiNaM tubbhe devANupiyA! taM khamaMtu NaM devANuppiyA ! me avarAhaM, tuma NaM devANuppiyANaM NAibhujjo evaM karaNayAe tti kaTu selayaM aNagAraM eyamaTuM sammaM viNaeNaM bhujjo bhujjo khAmei / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--5: zailaka 19 bhAvArtha :- zailaka RSinI A vAta sAMbhaLIne paMthakamuni bhayabhIta thaI gayA, udvigna thaI gayA, bhayathI kaMpavA lAgyA. tarata ja banne hAtha joDIne mastaka para aMjalI karIne kahevA lAgyA- he bhagavan ! huM paMthaka chuM. meM kAyotsarga karIne devasI pratikramaNa karyuM ane caumAsI pratikramaNa karatA pUrve caumAsI kSamApanA mATe Apa devAnupriyane vaMdanA karatA meM mastakathI ApanA caraNono sparza karyo che. to he devAnupriya ! huM kSamA yAcanA karuM chuM. Apa devAnupriya mAro aparAdha kSamA karo. he devAnupriya ! have pachI A pramANe karIza nahIM; A pramANe paMthaka aNagAre potAnA aparAdhane mATe zailaka aNagAranI samyaka prakAre, vinamrabhAve punaH punaH kSamAyAcanA karI. zailaka rAjarSinA bhAvonuM parivartanaH | 67 tara NaM selayassa rAyarisissa paMthaeNaM evaM vuttassa ayameyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA - evaM khalu ahaM caittA rajjaM jAva pavvaie; osaNNe osaNNavihArI jAva viharAmi / taM No khalu kappai samaNANaM NiggaMthANaM osaNNANaM jAva viharittae / taM seyaM khalu me kallaM maMDuyaM rAyaM ApucchittA pADihAriyaM pITha phalaga-sejjA- saMthArayaM paccappiNittA paMthaNaM aNagAreNaM saddhiM bahiyA abbhujjaeNaM jaNavayavihAreNaM viharittae; evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAva viharai | bhAvArtha:- paMthaka aNagAranI vinayapUrvakanI A vAta sAMbhaLIne zailaka rAjarSinA bhAvo parivartita thayA ane teone A pramANe vicAra utpanna thayo- huM rAjya Adino tyAga karIne yAvat dIkSita thaIne, have zithilAcArI banIne ekaja sthAne rahuM chuM. zramaNa nigraMthone pArzvasthAdi thaIne rahevuM kalpatuM nathI. tethI kAle maMDukarAjAne pUchIne, pADhiyArA pIDha, phalaka, zayyA ane saMstAraka pAchA daIne, paMthaka aNagAranI sAthe, zuddhAcArapUrvaka anya grAma nagarAdimAM vihAra karI vicaravuM te ja mArA mATe zreyaskara che. A pramANe vicAra karIne bIje divase yAvat vihAra karyo. | 68 evAmeva samaNAuso ! je NiggaMthe vA NiggaMthI vA osaNNe jAva saMthArae patte viharai, se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM hIlaNijje jAva aNupariyaTThai / bhAvArtha:- he AyuSyamAna zramaNo ! A pramANe je sAdhu athavA sAdhvI ALasu thaIne, eka ja sthAnamAM AhArAdi ane zayyA-saMstAraka AdinA viSayamAM pramAdI thaIne rahe che, teo A lokamAM ghaNA zramaNazramaNIo, zrAvaka-zrAvikAonI hIlaNAne pAtra thAya che yAvat te dIrghakALa paryaMta saMsAra paribhramaNa kare che. zailakamuni pAse ziSyonuM punarAgamana : 69 tae NaM te paMthagavajjA paMca aNagArasayA imIse kahAe laTThA samANA aNNamaNNaM saddAveti, saddAvittA evaM vayAsI- selae rAyarisI paMthaeNaM aNagAreNaM saddhiM bahiyA jAva viharai, taM seyaM khalu, devANuppiyA ! amhaM selayaM rAyarisiM uvasaMpajjittANaM viharittae, evaM saMperheti, saMpehittA selayaM rAyarisiM uvasaMpajjittA NaM viharaMti / Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 170 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha :- tyAra pachI paMthakane choDIne pAMcaso aNagAro(499 munio)e A vRttAMta jANyo. tyAre teoe ekabIjAne bolAvIne A pramANe kahyuM - zailaka rAjarSi paMthaka muninI sAthe bahAranA janapadomAM vAvata vihAra karI vicArI rahyA che. to he devAnupriya! have ApaNe zailaka rAjarSi pAse jaIne vicAravuM joIe; A pramANe vicAra karIne zailaka rAjarSinI pAse AvI teonI sAthe vicaravA lAgyA. 70 taeNaM te selae rAyarisI paMthagapAmokkhA paMca aNagArasayA jeNeva poMDarIe pavvae teNeva uvAgacchaMti, evaM jaheva thAvaccAputte taheva siddhA / bhAvArtha:- tyAra pachI zailaka rAjarSi paMthakAdi pAMcaso munio sAthe puMDarIka(zatruMjaya) parvata upara AvIne thAvasthA putranI jema(aneka varSonI dIkSA paryAyanuM pAlana karI, eka mahInAnA saMlekhanA-saMthArAnI ArAdhanA karIne siddha thayA. 71 evAmeva samaNAuso ! jo NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAva saMsArakaMtANaM viiiivissi| bhAvArtha:- AvI rIte he AyuSyamAna zramaNo ! je sAdhu ke sAdhvI A rIte pramAdano tyAga karIne, tIrthakaranI AjJAnusAra dezodeza vicaraze yAvatu tene anAdi anaMta caturgatika saMsAra-kAMtAramAM paribhramaNa karavuM paDaze nahIM. te siddhi prApta karaze. 72 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM paMcamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ||tti bemi|| bhAvArtha:- he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIre pAMcamA jJAta adhyayanano A artha kahyo che. temanA kathanAnusAra huM kahuM chuM. vivecana : prastuta adhyayanamAM zelaka rAjarSinI jIvana ghaTanAne daSTAMtarUpe rajU karavAmAM AvI che. je sAdhuo bhagavAnanI AjJA pramANe gAmogAma vicarI saMyama ArAdhanA kare che te kAlakrame mokSasukhane pAme che. te A daSTAMtano sAra che. vRttikAre A adhyayana viSayaka eka gAthA rajU karI che yathA siDhiliya-saMjamakajjA vi, hoiDaM ujjamaMti jai pacchA / saMvegAo to selau vva ArAhayA hoMti // 1 // artha- saMyama ArAdhanAmAM zithila thaI gayA pachI paNa jo koI sAdhaka saMvegane prApta karIne saMyamamAM udhamavaMta thaI jAya, to te zailaka rAjarSinI samAna ArAdhaka banI jAya che.ll1] che pAMcamuM adhyayana saMpUrNa Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-: adhyayana sAra [ 171 ] chaDuM adhyayana che che zaka che adhyayana sAra karI cheka che ? : : : 6 prastuta adhyayanamAM tuMbaDAnA daSTAMtathI jIvanuM bhArepaNuM ane haLavApaNuM siddha karyuM che. viSayanI spaSTatA mATe tuMbaDAnuM udAharaNa hovAthI A adhyayananuM nAma taba che. bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRha nagaranA guNazIla udhAnamAM birAjamAna hatA tyAre gautama svAmIe bhagavAnane prazna pUchayo ke jIva guru-bhAre kema thAya che ane laghu-haLavo kema thAya che? jIva gurutA-laghutAne kevI rIte pAme che? prabhue tuMbaDAnA daSTAMtathI samajAvyuM ke tuMbaDAno svabhAva pANI upara taravAno che paraMtu tenA upara ghAsa ane mATInA lepa karavAmAM Ave to te bhAre banI jAya che ane pANImAM DUbI jAya che. tema prANAtipAtAdi pAponA sevanathI ATha karmanA lepathI yukta jIva bhAre bane che ane saMsAramAM DUbI jAya che ane jema te lepa dUra thatAM tuMbaDuM haLavuM banI pANI upara tare che tema ATha karmanA lepathI rahita thavAthI jIva haLavo banIne lokAgre pahoMcI, mokSamAM birAje che. A daSTAMta dvArA sAdhakone e samajavAnuM che ke jIva game teTalo bhArekarmI hoya, anaMta saMsAramAM paribhramaNa karato hoya; paNa jo te saMyama ane tapa dvArA karmakSaya mATe puruSArtha kare, to te AThe ya karma kSaya karI, haLavo phUla banI siddha banI lokAgre siddhakSetramAM pahoMcI jAya che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 172 / zrI zAtAdharmakathA sUtra chaThTha adhyayanA tulA (j) * madhyayana prAraMbha:| 1 jaiNaM bhaMte !samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM paMcamassaNAyajjhaNassa ayamaDhe, paNNatte, chaTThassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte? bhAvArtha:- he bhagavana! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe pAMcamA jJAtAdhyayananA A bhAva kahyA che, to he bhagavan! chaTTA jJAtAdhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che ? 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM / parisA nniggyaa| bhAvArtha:- he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. tyAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA, pariSada dharmakathA sAMbhaLavA nIkaLI. gurutA-laghutA saMbaMdhI praznottara: 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTe aMtevAsI iMdabhUI NAmaM aNagAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa adUrasAmaMte jAvasukkajjhANovagae vihri| bhAvArtha:- te kAla ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranA jyeSTha aMtevAsI ziSya) indrabhUti nAmanA aNagAra zramaNa bhagavAna mahAvIrathI na ati dUra na ati najIka rahIne yAvatu nirmaLa uttama dhyAnamAM lIna thaIne vicArI rahyA hatA. 4 tae NaM se iMdabhUI NAmaM aNagAre jAyasaDDe jAva evaM vayAsI- kahaM NaM bhaMte ! jIvA garuyattaM vA lahuyattaM vA havvamAgacchaMti? / goyamA ! se jahANAmae kei purise egaM mahaM sukkaM tuMba NicchidaM NiruvahayaM dabbhehiM ya kusehiM ya veDhei, vaDhittA maTTiyAleveNaM liMpai, liMpittA uNhe dalayai, dalaittA sukkaM samANaM doccaM pidabbhehi ya kusehi ya veDhei, veDhittA maTTiyAleveNaM liMpai, liMpittA uNhe sukkaM samANaM taccaM pidabbhehi ya kusehi ya veDhei, veDhittA maTTiyAleveNaM liMpai; e vaM khalu eeNaM uvAeNaM aMtarA veDhemANe aMtarA lipemANe, aMtarA sukkavemANe jAva aTThahiM maTTiyAlevehiM AliMpai, atthAhamatAramaporisiyaMsi udagaMsi pakkhivejjA / se NUNaM goyamA ! se tuMbe tesiM aTThaNhaM maTTiyAleveNaM garuyattAe bhAriyattAe garuyabhAriyattAe uppi salilamaivaittA ahe dharaNitala-paiTThANe bhavai / Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne akhaMDita tuMbaDA u para adhya--: taba(tabaha) [ 173 ] evAmeva goyamA ! jIvA vi pANAivAeNaM jAva micchAdasaNasalleNaM aNupuvveNaM aTThakammapagaDIo samajjiNaMti / tAsiMgaruyattAe bhAriyattAe garuyabhAriyattAe kAlamAse kAlaM kiccA dharaNitalamaivaittA ahe Naragatala-paiTThANA bhavaMti / evaM khalu goyamA ! jIvA garuyattaM havvamAgacchaMti / bhAvArtha:- tyAra pachI indrabhUti aNagArane zraddhA-jijJAsAdi utpanna thatAM temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne prazna karyo ke he bhagavAna! jIva kevI rIte bhAre ane haLavo bane che? he gautama! jema koI eka puruSa, eka moTA, sukAyelA, nicchidra ane akhaMDita tuMbaDA upara DAbha ane kuza(ghAsa) vIMTIne, mATIno lepa karIne, taDakAmAM sukavavA mUkI de. te lepa sukAI jAya tyAre tenA upara bIjIvAra darbha ane kuza vIMTI, mATIno lepa karI, taDakAmAM sukavI trIjIvAra darbha ane kuza vIMTI, mATIno lepa karI taDakAmAM sukavI de. A pramANe vacce-vacce vIMTatA, lIMpatA, sukavatA yAvatu ATha vAra mATIno lepa karIne pachI agAdha, apauruSika(mAthoDAthI vadhu UMDA) pANImAM tene nAMkhavAmAM Ave to he gautama ! te tuMbaDuM mATInA lepanA kAraNe ane darbha-kuza vIMTavAthI guru thaIne, bhAre thaIne ane gurubhAre thaIne pANImAM nAkhatAnI sAthe ja uparanA pANIne pAra karI, nIce taLIye jaIne besI jAya che. te ja pramANe he gautama! jIva paNa prANAtipAtathI mithyAdarzanazalya arthAtu aDhAra pApasthAnakonA sevanathI kramazaH ATha karmaprakRtione upArjana kare che. te karma prakRtionI gurutAne kAraNe, bhArepaNAnA kAraNe mRtyunA samaye mRtyune prApta thaIne, A pRthvItalane oLaMgIne nIce narakatalamAM sthita thAya che. e pramANe he gautama ! jIva zIdhra gurutvane pAme che. 5 ahaNNaM goyamA ! se tuMbe taMsi paDhamillugaMsi maTTiyAlevaMsi tittaMsi kuhiyaMsi parisaDiyaMsi IsiMdharaNitalAo uppaittA NaM ciTThai / tayANaMtaraM caNaMdoccaM pimaTTiyAleve titte, kuhie, parisaDie IsiMdharaNitalAo uppaittA NaM ciTThai / evaM khalu eeNaM uvAeNaM tesu aTThasu maTTiyAlevesu tittesu kuhiesu parisaDiesu se tuMbe vimukkabaMdhaNe ahe dharaNitalamaivaittA uppisalilatalapaiTThANe bhavai / bhAvArtha:- he gautama! have te tuMbaDAno pahelo (uparano) mATIno lepa bhIno thaI jAya, gaLI jAya ane dUra thaI jAya to, te tuMbaDuM pRthvItalathI thoDuM upara Ave che, tyAra pachI bIjo mATIno lepa bhIno thaI jAya, gaLI jAya ane dUra thAya to tuMbaDuM thoDuM vadhAre upara Ave che. e pramANe thatAM te ATheya mATInA lepo bhInA thaIne gaLI jatAM dUra thaI jAya, to te tuMbaDu nirlepa, baMdhanamukta thaIne dharaNItalathI upara UThIne jaLanI sapATI para AvIne sthita thaI jAya che. |6 evAmeva goyamA ! jIvA pANAivAyaveramaNeNaM jAva micchAdasaNasallaveramaNeNaM aNupuvveNaM aTThakammapagaDIo khavettA gagaNatalamuppaittA uplioyagga-paiTThANA bhavaMti / evaM khalu goyamA ! jIvA lahuyattaM havvamAgacchati / bhAvArtha - te ja pramANe, he gautama! prANAtipAta viramaNathI thAva mithyAdarzanazalya viramaNa paryatanA arthAt aDhAra pApanA tyAgathI jIva kramazaH ATha karma prakRtiono kSaya karIne upara AkAzatalanI tarapha Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 | zrI zAtAdharmakathA sUtra UThIne lokAgrabhAgamAM sthita thaI jAya che. A pramANe he gautama! jIva laghutvane prApta kare che. |7 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM chaThussa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paUAre I II ra ma II bhAvArtha - he jaMbU! A pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe chaThThA jJAta adhyayanano A artha kahyo che. te ja huM tane kahuM chuM. vivecana : prastuta adhyayanamAM tuMbaDAnA dAMta dvArA karmalepathI mukta thavAnA upAyanuM kathana che. vRttikAra be gAthAdvArA karmonA lepa-alepanA phaLane varNavyA che. yathA jaha miulevAlittaM, garuyaM tuMbaM aho vayai evaM / Asava-kayakammaguru, jIvA vaccaMti aharagaI // 1 // artha- jevI rIte mATInA lepathI bhAre thaI gayeluM tuMbaDuM pANInA taLiye besI jAya che, tevI rIte Azrava dvArA upArjita karmothI bhAre thaI gayelo jIva adhogatimAM cAlyo jAya che.all. taM ceva tavvimukkaM, jalovariM ThAi jAyalahubhAvaM / jaha taha kammavimukkA loyagga-paiTThiyA hoti // 2 // artha- te ja tuMbaDuM mATInA lepathI mukta thaI jatAM haLavuM thaIne pANI upara taravA lAge che, tema karmathI vimukta jIva lokanA agrabhAga (uparI bhAga)mAM pratiSThita-birAjamAna thaI jAya che.rA. chaDuM adhyayana saMpUrNa Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--7 : adhyayana sAra 175 sAtamuM adhyayana adhyayana sAra A adhyayananuM nAma rohiNI jJAta che. dhanya sArthavAhanI cAra putravadhUomAM cothI putravadhUnuM nAma rohiNI hatuM. teNIe zeThanI parIkSAmAM uttIrNa thaIne zreSTha darajjo prApta karyo hato. tenI pramukhatAe A adhyayananuM nAma rohiNI zAta che. rAjagRha nagaramAM dhanya sArthavAha, tenA cAra putro ane cAra putravadhUo sAthe rahetA hatA. dhanya sArthavAhe putravadhUonI parIkSA karavA samAroha karI, aneka lokonI sAkSIe kamodanA pAMca-pAMca dANA dareka putravadhUne ApyA ane kahyuM ke A dANA huM mAMgu tyAre mane pAchA Apajo. moTI putravadhU ujijhakAe vicAryuM ke sasarAjInI buddhi bahera mArI gaI lAge che. AvI tuccha bheTa devA mATe samAroha karyo ? koThAramAM kamodanI koThIo bharI che. mAMgaze tyAre pAMca dANA ApI daIza. tema vicArI teNIe te pAMca kamodanA dANAne kacarAmAM pheMkI dIdhA. bIjI putravadhU bhogavatIe vicAryuM- bhale A dANAnuM koI mUlya na hoya to paNa sasarAjIno A prasAda che, pheMkI devo ucitta nathI; A pramANe vicAra karIne teNI te dANA khAI gaI. trIjI putravadhU rakSikAe vicAra karyo- atyaMta vyavahArakuzala anubhavI ane samRddhivAna vRddha sasarAjIe ATalA moTA samArohamAM A dANA dIdhA che, to temAM temano koI viziSTa abhiprAya hovo joIe; tethI A dANAnI surakSA karavI ane jatanathI saMbhALIne rAkhavA joIe. A pramANe vicArIne teNIe te kamodanA dANAne eka DabbImAM rAkhI lIdhA ane haMmezAM tenI sAra saMbhALa rAkhavA lAgI. cothI putravadhU rohiNI bahu ja buddhizALI hatI, te samajI gaI ke dANA devAmAM jarUra koI gUDha rahasya che. A dANA jIvananI kasoTI banI zake che. teNIe pAMce dANA potAnA piyara mokalI dIdhA. tenI sUcanAnusAra pIyaravALAe tene khetaramAM alaga vAvI dIdhA. dara varSe vAraMvAra vAvavAthI dANA ghaNA thaI gayA. koThAra bharAI gayA. pAMca varSa pachI dhanya sArthavAhe samAroha karI aneka lokonI vacce putravadhUone bolAvIne te pAMca-pAMca kamodanA dANA pAchA ApavA kahyuM. ujijhakAe koThAramAMthI pAMca kamodanA dANA lAvIne ApyA. bhogavatIe paNa bIjA dANA ApyA. dhanya sArthavAhe te baMne upara gusse thaIne ujijhakAne vAsIduM vALavuM, chANA thApavA, jhADu kADhavuM vagere dAsI jevA kArya sopyAM ane bhogavatI kamodanA dANA khAI gaI hatI tethI tenA svabhAvanuM anumAna karI zeThe rasoDAnuM kArya soMpyuM. rakSikAe pAMce dANA surakSita rAkhyA hatA tethI teNIne AbhUSaNo sAcavavA vagere kArya soMpI bhaMDArIrUpe niyukta karI. rohiNIe dANAnI vRddhi karI hatI. tenA pAMca dANA, gADA pramANa kamodamAM pariNata thaI gayA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 176 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra hatA, te joI dhanya sArthavAha atyaMta prasanna thayA tethI gharanI, vyavahAranI, guptavAtonI sarva javAbadArI teNIne soMpI. zAstrakAre A udAharaNathI sAdhakone hitazikSA ApI che. (1) je vratI vrata grahaNa karIne tene tyAgI de che te pahelI putravadhU ujijhakAnI samAna A bhava-parabhavamAM duHkhI thAya che ane te badhAnI avagaNanAne pAtra thAya che. (2) je sAdhu, pAMca mahAvratone grahaNa karIne sAMsArika bhoga-upabhoganI sAmagrI bhogavavA mATe teno upayoga kare che te niMdAne pAtra banIne bhavabhramaNa kare che. (3) je sAdhu pAMca mahAvratonuM sArI rIte rakSaNa kare che te prazaMsApAtra bane che ane mokSagatine pAme che. (4) je sAdhu svIkata saMyamanI uttarottara vRddhi kare che tathA nirmaLa ane nirmaLatara pAlana karIne saMyamano vikAsa kare che te anya sAdhakone mATe AdarzabUta bane che ane mokSanA sukhane pAme che. A rIte prastuta adhyayanamAM cAra putravadhuonI kasoTInA udAharaNathI sAdhakone saMyamI jIvananI sArthakatA mATe saMyama paryavonI uttarottara vRddhi karavAnuM sUcana karyuM che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-7: rohiNI jJAta [ 177 ] sAtamuM adhyayana . rohiNI jJAtA adhyayana prAraMbha - | 1 jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM chaTThassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, sattamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNatte? bhAvArtha:- he bhagavan! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe chaTTA jJAtaadhyayananA A bhAva kahyA che, to bhagavan! sAtamA jJAta-adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAmaMNayare hotthA / subhUmibhAge ujjANe hotthA / bhAvArtha - he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM ane tyAM subhUmibhAga nAmanuM udyAna hatuM. dhanya sArthavAha:| 3 tattha NaM rAyagihe Nayare dhaNNe NAmaM satthavAhe parivasai- aDDe jAva aparibhUe / tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa bhaddA NAmaM bhAriyA hotthA, ahINapaMciMdiyasarIrA jAva surUvA / tassaNaM dhaNNassa satthavAhassa puttA bhaddAe bhAriyAe attayA cattAri satthavAhadArayA hotthA, taMjahA- dhaNapAle, dhaNadeve, dhaNagove, dhnnrkkhie| tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa cauNhaM puttANaM bhAriyAo cattAri suNhAo hotthA, taMjahA- ujjhiyA, bhogavaiyA, rakkhiyA, rohinniyaa| bhAvArtha:- te rAjagRha nagaramAM dhanya nAmanA sArthavAha rahetA hatA. te samRddha yAvatu aparAbhUta hatA. te dhanya sArthavAhane bhadrA nAmanI bhAryA hatI. tenI pAMca indriyo ane zarIranA avayavo paripUrNa hatA yAvata te suMdara rUpavALI hatI. te dhanya sArthavAhanA putro ane bhadrAbhAryAnA Atmaja cAra sArthavAhaputro hatA. tenA nAma A pramANe hatA- dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa ane dhanarakSita. te dhanya sArthavAhanA cAra putronI cAra bhAryAo ane sArthavAhanI cAra putravadhUo hatI. tenA nAma A pramANe hatA- ujijhakA, bhogavatI, rakSikA ane rohiNikA. putravadhUonI parIkSA :|4 tae NaM tassa satthavAhassa aNNayA kayAI puvvarattAvaraktakAlasamayasi imeyArUve Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAtAdharmakathA sUtra ajjhatthie jAvasamuppajjitthA - evaM khalu ahaM rAyagihe Nayare bahUNaM rAIsara jAvapabhiINaM sayassa ya kuTuMbassa bahusu kajjesu ya kAraNesu ya kuTuMbesu ya maMtesu ya gujjhesu ya rahassesu yaNicchaesu ya vavahAresu ya ApucchaNijje paDipucchaNijje, meDhI, pamANaM, AhAre, AlaMbaNe, cakkhU; meDhIbhUe, pamANabhUe, AhArabhUe, AlaMbaNabhUe, cakkhUbhUe savvakajjavaDDAva / taM Na Najjai jaM mae gayaMsi vA cuyaMsi vA mayaMsi vA bhaggaMsi vA luggaMsi vA saDiyaMsi vA paDiyaMsi vA videsatthaMsi vA vippavasiyaMsi vA imassa kuTuMbassa kiM maNNe AhAre vA AlaMbe vA paDibaMdhe vA bhavissai ? 178 taM seyaM khalu mama kallaM jAva jalate viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvettA mittaNAi jAva cauNhaM suNhANaM kulagharavaggaM AmaMtettA taM mittaNAi jAva cauNha ya suhANaM kulagharavaggaM viuleNaM asaNa-pANa- khAima sAimeNaM dhUva- puppha-vatthagaMdha mallAlaMkAreNa ya sakkArettA sammANettA tasseva mittaNAi jAva cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa purao cauNhaM suNhANaM parikkhaNaTuyAe paMcapaMca sAliakkhae dalaittA jANAmi tAva kA hiM vA sArakkhei vA saMgovei vA saMvaDDhei vA ? evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAva viDalaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvei, mittaNAi jAva cauNhaM suNhANaM kulavaravaggaM AmaMtei / bhAvArtha:- dhanya sArthavAhane koI eka madhyarAtrie A pramANe vicAra Avyo ke huM A rAjagRha nagaramAM ghaNA rAjA Adi ane mArA kuTuMbanA aneka kAryomAM, kAraNomAM, kauTuMbika vAtomAM, maMtraNAomAM, guptavAtomAM, rahasyamaya vAtomAM, nizcaya karavAmAM, vyavahAramAM, pUchavA yogya, vAraMvAra pUchavA yogya, meDhIrUpa, pramANarUpa, AdhArarUpa, AlaMbanarUpa chuM, cakSunI samAna pathadarzaka, meDhIbhUta, pramANabhUta, AdhArabhUta, AlaMbanabhUta chuM, sarva kAryonI vRddhi karAvanAra chuM. paraMtu huM jANato nathI ke mArA anyatra gayA pachI arthAt kadAca huM anyatra jAuM, svasthAnathI vyuta thaI jAuM, mRtyu pAmuM, hADakAdi bhAMgI javAthI lUlo-laMgaDo thaI jAuM, bImAra paDI jAuM, vyAdhi vizeSathI durbaLa thaI jAuM, paDI jAuM, videzamAM sthita thAuM ke paradeza javA pravRtta thAuM to mArA kuTuMba mATe AdhArarUpa, AlaMbanarUpa, sAvaraNAnI saLIone bAMdhI tenI rakSA karanAra dorInI jema(mArA kuTuMbanI) ekatA, saMpa sAcavanAra saMvardhana karanAra koNa thaze ? mArA mATe ucita che ke kAle yAvat sUryodaya thAya tyAre vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima A cAra prakArano AhAra taiyAra karAvIne mitra, jJAti, Adine tathA cAre putravadhUonA kulagRha vargane arthAt temanA mAtA-pitA Adine AmaMtrita karIne ane te mitra, jJAti tathA cAre putravadhUonA mAtA-pitA AdinuM azana, pAna, khAdima, svAdima tathA dhUpa, puSpa, vastra, gaMdha, mAlA, alaMkAra AdithI satkAra sanmAna karIne, te ja mitra jJAti Adi tathA cAre putravadhUonA piyaranA sarva lokonI samakSa putravadhUonI parIkSA karavA mATe pAMca--pAMca zAliakSata (kamodanA dANA) ApuM. tethI jANI zakAze ke koNa tenuM saMrakSaNa kare che, saMgopana-saMbhALa rAkhe che ke saMvardhana kare che ? A pramANe vicAra karIne dhanya sArthavAhe bIje divase mitra, jJAti, Adi tathA cAre putravadhUonA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-7: rohiNI jJAta | 178 piyara vargane AmaMtrita karyA. AmaMtrita karIne vipula azana, pAna, khAdya ane svAdya taiyAra karAvyuM. | 5 tao pacchA NhAe, bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragae, teNaM miktaNAi jAva cauNha ya suNhANaM kulagharavaggeNaM saddhiM taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AsAemANe jAva sakkArei sammANei, sakkAritA sammANittA tasseva mittaNAi jAva cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa purao paMca sAliakkhae geNhai, geNhittA jeTuM suNhaM ujjhiyaM saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- tumaM NaM puttA ! mama hatthAo ime paMca sAliakkhae geNhAhi, geNhittA aNupuvveNaM sArakkhemANI saMgovemANI viharAhi / jayA NaM ahaM puttA ! tuma ime paMca sAliakkhae jAejjA, tayA NaM tumaM mama ime paMca sAliakkhae paDiNijjAejjAsi tti kaTu suNhAe hatthe dalayai, dalaittA paDivisajjei / bhAvArtha - tyAra pachI dhanya sArthavAhe snAna karyuM ane te bhojana maMDapamAM uttama sukhAsana para besIne, mitra, jJAti, Adi tathA cAre putravadhUonA piyaravarga sAthe vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimanuM bhojana karIne yAvatuM te badhAno satkAra karyo, sanmAna karyuM ane te mitro, jJAtijano Adi tathA cAre putravadhUonA piyaravarganI sAme kamodanA pAMca dANA lIdhA ane moTI putravadhU ujijhakAne bolAvIne A pramANe kahyuM- he putrI ! tuM mArA hAthathI A pAMca kamodanA dANA le ane anukramathI tenuM saMrakSaNa ane saMgopana karaje. he putrI! jyAre huM tArI pAsethI A pAMca kamodanA dANA mAMgu tyAre tuM A pAMca dANA ane pAchA Apaje A pramANe kahIne putravadhU ukjhikAnA hAthamAM te dANA ApIne tene javAnI AjJA ApI. |6 tae NaM sA ujjhiyA dhaNNassa taha tti eyamadvaM paDisuNei, paDisuNittA dhaNNassa sattha vAhassa hatthAo te paMcasAliakkhaegeNhai, geNhittA egatamavakkamai, egatamavakkamiyAe imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjetthA- evaM khalu tAyANaM koTThAgAraMsi bahave pallA sAlINaM paDipuNNA ciTuMti, taM jayA NaM mamaM tAo ime paMca sAliakkhae jAessai, tayA NaM ahaM pallaMtarAo aNNe paMcasAliakkhaegahAyadAhAmi ttikaTTaevaM saMpehei, saMpehittA te paMca sAliakkhae egate eDei, sakammasaMjuttA jAyA yAvi hotthA / bhAvArtha:- tyAra pachI ujijhakAe dhanya sArthavAhane tahatti (hA jI, bhale), A pramANe kahIne temanI AjJAno svIkAra karyo ane dhanya sArthavAhanA hAthathI te pAMca kamodanA dANA grahaNa karyA, grahaNa karIne ekAMtamAM gaI. ekAMtamAM jatAM tene A pramANe vicAra Avyo ke mArA pitA(sasarA)nA koThAramAM kamodathI bharelA ghaNA ja palya(pAlA) vidyamAna che. jyAre pitAjI mArI pAse A pAMca kamodanA dANA mAMgaze, tyAre huM pAlAmAMthI bIjA pAMca kamodanA dANA laIne ApI daIza; A pramANe vicAra karIne sasarAe ApelA te pAMca kamodanA dANAne eka tarapha pheMkI dIdhA ane potAnA gharakAmamAM parovAI gaI. | 7 evaM bhogavaiyAe vi, NavaraM sA chollei, chollittA aNugilai, aNugilittA sakammasaMjuttA jAyA / evaM rakkhiyA vi, NavaraM geNhai, geNhittA imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA-evaM khalu mamaM tAo imassa mittaNAi jAva cauNhaM suNhANaM Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra kulagharavaggassa ya purao saddAvettA evaM vayAsI- tuma NaM puttA ! mama hatthAo jAva paDiNijjAejjAsi,tti kaTu mama hatthaMsipaMcasAliakkhae dalayai / taM bhaviyavvamettha kAraNeNaM ti kaTu evaM saMpehei saMpehittA te paMca sAliakkhae suddhe vatthe baMdhai, baMdhittA rayaNakaraMDiyAe pakkhivei, pakkhivittA usIsAmUle ThAvei, ThAvittA tisaMjhaMpaDijAgaramANIpaDijAgaramANI vihri| bhAvArtha:- A pramANe bIjI putravadhu bhogavatikAne paNa pAMca dANA ApyA. vizeSatA e che ke teNI te dANA chaDIne photarA ukheDIne gaLI gaI, gaLIne potAnA kAmamAM parovAI gaI. e ja pramANe trIjI putravadhu rakSikAne paNa pAMca kamodanA pAMca dANA ApyA. vizeSatA e che ke dANA letA teNIne vicAra Avyo ke mArA pitAjIe mitra, jJAti AdinI tathA cAre putravadhUonA piyaravarganI sAme mane bolAvIne ema kahyuM che ke he putrI! tuM kamodanA A pAMca dANA mArI pAsethI grahaNa kara ane jyAre huM mAMgu tyAre pAchA Apaje, Ama kahIne mane pAMca dANA ApyA che, to tenI pAchaLa koI rahasya hovuM joIe. A pramANe vicAra karIne teNIe te kamodanA pAMca dANAne zuddha vastramAM bAMdhyA, bAMdhIne ratnonI DabbImAM mUkIne, ozIkAnI nIce sthApita karIne, savAre, bapore ane sAMje, A traNe saMdhyA samaye tenI saMbhALa letI rahevA lAgI. 8 taeNaM se dhaNNe satthavAhe tasseva mittaNAi jAva cautthi rohiNIyaM suNhaM sadAvei jAvataM bhaviyavvaM etthakAraNeNaM / taM seyaM khalu mama ee paMca sAliakkhae sArakkhamANIe saMgomANIe saMvaDDemANIetti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA kulaghara purise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI tubbhe NaM devANuppiyA ! ee paMca sAliakkhae geNhai, geNhittA paDhamapAusaMsi mahAvuTTikAyaMsi NivaiyaMsi samANaMsi khuDDAgaM keyAraM suparikammiyaM kareha, karittA ime paMca sAliakkhae vAveha, vAvettA doccaM pi taccapi ukkhayaNikkhae kareha, karettA vADi parikkhevaM kareha, karittA sArakkhamANA saMgovemANA aNupuvveNaM saMvaDleha / bhAvArtha - tyAra pachI dhanya sArthavAhe tenA mitro AdinI samakSa cothI putravadhU rohiNIkAne bolAvIne (tene paNa tema kahIne pAMca dANA ApyA.) yAvatu teNIe vicAryuM ke A pramANe pAMca dANA ApavAmAM koI kAraNa hovuM joIe, mArA mATe ucita che ke pAMca dANAnuM saMrakSaNa, saMgopana ane saMvardhana karuM. A pramANe vicAra karIne teNIe potAnA piyaranA khetImAM nipuNa mANasone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! tame A kamodanA pAMca dANA laI jAo ane pahelI varSARtumAM arthAt varSAnA AraMbhamAM jyAre khUba varSA thAya tyAre eka nAnI kyArIne sApha karAvIne, A pAMca dANA vAvIne be traNavAra ullepa-nikSepa arthAtu eka jagyAethI upADIne bIjI jagyAe ropIne kyArInI cArebAju vADa karIne tenI rakSA, saMgopana karatA anukrame tenuM saMvardhana karo. | 9 taeNaM te koDuMbiyA rohiNIe eyamaTuM paDisurNeti, paDisuNittA te paMca sAliakkhae geNhati, geNhittA aNupuvveNaM sArakkhaMti, saMgovaMti, viharaMti / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-7: rohiNI jJAta [ 181 ] tae NaM te koDuMbiyA paDhamapAusaMsi mahAvuTTikAyaMsi NivaiyaMsi samANaMsi khuDDAyaM keyAraM suparikammiyaM kareMti, karittA te paMca sAliakkhae vavaMti, vavittA doccaM pitaccaM pi ukkhaya-Nikkhae kareMti, karittA vADiparikkhevaM kareMti, aNupuvveNaM sArakkhemANA saMgovemANA saMvaDDemANA viharaMti / bhAvArtha - tyAra pachI te karmacArI puruSoe rohiNInA sUcanono svIkAra karIne te kamodanA pAMca dANAne grahaNa karIne anukramathI tenuM saMrakSaNa, saMgopana karyuM. tyAra pachI te karmacArI puruSoe varSARtunA prAraMbhamAM mahAvRSTi thaI tyAre nAnI evI kyArI sApha karI, pAMca kamodanA dANA vAvIne, tene mULa sthAnethI upADI bIjA sthAne ropIne, te kyArInI cAre bAju vADa karIne pachI anukramathI saMrakSaNa, saMgopana saMvardhana karavA lAgyA. 10 taeNaMtesAliakkhae apavveNaMsArakkhijjamANA saMgovijjamANA saMvaDijjamANA sAlI jAyA, kiNhA kiNhobhAsA jAvaNiuraMbabhUyA pAsAIyA darisaNIyA abhiruvA paDirUvA / tae NaM te sAlI pattiyA vattiyA gabbhiyA pasUyA AgayagaMdhA khIrAiyA baddhaphalA pakkA pariyAgayA sallaiyA pattaiyA hariyapavvakaMDA jAyA yAvi hotthA / bhAvArthaH- tyAra pachI te saMrakSita, saMgopita, saMvardhita karatA te kamodanA dANA anukrame zAlinA choDarUpe pariNata thaI gayA. te choDa zyAma, zyAma kAMtivALA yAvat nikuraba-meghasamUha jevA thaI gayA arthAt zAkhA-prazAkhAthI saghana chAyAvALA, te choDa meghasamUha jevA zobhavA lAgyA. te choDa jonAranA manane prasanna karatAM hovAthI prAsAdIya, netrane AnaMda ApatA hovAthI darzanIya, kamanIya hovAthI abhirUpa ane cittAkarSaka hovAthI pratirUpa thaI gayA. tyAra pachI kamodanA te choDa pAMdaDAvALo thaI gayo ane AkAramAM goLa dekhAvA lAgyA arthAt choDanI dAMDI upara nAnI zAkhAo chatrInA AkAre nIcI namelI hovAthI te goLa dekhAtA hatA. jyAre te choDa moTA thaI gayA, tenA upara maMjarIo beThI, maMjarIo bahAra nIkaLavA lAgI, tenI suvAsa comera phelAvA lAgI, te maMjarIo dUdhamaya banI gaI ane te dUdhamAMthI dANA baMdhAvA lAgyA, te dANA paripakva thaI gayA, pAMdaDA sukAIne zalAkA(saLI) jevA thaI gayA, pAMdaDA kharavA lAgyA ane patrakita- thoDA ja pAMdaDA rahI gayA. te harita- paripakva parvakAMDavALA thaI gayA arthAtu tenI dAMDI ane be gAMTha vacceno saMdhibhAga pILo thaI gayo, DAMgara-kamoda taiyAra thaI gaI. 11 tae NaM te koDuMbiyA te sAlIe pattie jAva sallaie pattaie jANittA tikkhehi NavapajjaehiM asiehi luNeti, luNittA karayalamalie kareMti, karettA puNaMti / tattha NaM cokkhANaM sUiyANaM akhaMDANaM aphuDiyANaM chaDachaDDApUyANaM sAlINaM mAgahae patthae jaae| bhAvArtha - tyAra pachI te karmacArI puruSoe te zAli-DAMgarane patrita-pAMdaDAvALI yAvat zalyakita, patrakita-virala pAMdaDAvALI jANIne, tIkSNa, navA sajAvelA dAtaraDAthI tene laNIne, hAthathI (hatheLImAM) masaLIne, bhUsAne dUra karI kamodanA dANAne nirmala-svaccha karyA. tyAre te kamodanA dANA vAvavA yogya, Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 182 zrI zAtAdharmakathA sUtra akhaMDa, tUTayA vinAnA, sUpaDAthI jhATakIne sApha karelA magadha dezamAM pracalita eka prasthaka(bekhobA setikA, 4 seti hu71, 4 371= meM prastha) prmaa| 45 gayA. 12 taeNaM te koDuMbiyA te sAlI Navaesu ghaDaesu pakkhivaMti, pakkhivittA uvalipati, uvalipittA laMchiyamuddie kareMti, karittA koTThAgArassa egadesaMsi ThAveti ThAvittA sArakkhemANA saMgovemANA viharati / bhAvArtha:- tyAra pachI karmacArI puruSoe te prastha pramANa zAli-kamodane navIna ghaDAmAM bharIne tenA mukha para mATIno lepa karIne tene lAMchita-mudrita karIne tenA upara sIla lagAvI dIdhuM. pachI tene koThAranA eka bhAgamAM rAkhI dIdhA. yathAsamaye tenuM saMrakSaNa ane saMgopana karatA rahyA. 13 taeNaM te koDuMbiyA doccammi vAsArattaMsi paDhamapAusaMsimahAvuTThikAyaMsi NivaiyaMsi khuDDAgaM keyAraM suparikammiyaM kareMti, te sAlI vavaMti, doccaM pitaccaM piukkhayaNikkhae jAva luNeti jAvacalaNatalamalie kareMti, karittA puNaMti, tatthaNaM sAlINaM bahave kuDavA jAyA jAvaegadesaMsi ThAveMti, ThAvittA sArakkhemANA saMgovemANA vihrNti| bhAvArtha:- tyAra pachI te karmacArI puruSoe bIjA varSe comAsAnA prAraMbhamAM mahAvRSTi thaI tyAre nAnuM khetara kheDIne sApha karyuM, sApha karIne temAM te kamoda vAvIne, bIjI ane trIjIvAra tenuM ullepa-nikSepa karyuM arthAta mULamAMthI upADI bIjA sthAne ropyA yAvatu laNyA, pagathI khuMdI tene sApha karyA. te zAli ghaNA kaDava pramANa thaI gayA yAvatuM tene koThAranA eka bhAgamAM rAkhIne tenuM saMrakSaNa ane saMgopana karatA rahyA. 14 taeNaM te koDuMbiyA taccaMsi vAsArattaMsi mahAvuTThikAryasi bahave keyAre suparikammie kareMti jAvaluNeti, luNittA saMvahaMti, saMvahittA khalayaM kareMti karittA maleti jAvabahave kuMbhA jAyA / tae NaM te koDubiyA sAlI koTThAgArAMsi pakkhivaMti jAvaviharati / cautthe vAsAratte bahave kuMbhasayA jAyA / bhAvArtha - tyAra pachI te karmacArI puruSoe trIjA varase mahAvRSTi thaI tyAre ghaNA khetaro kheDIne taiyAra karyA yAvatuM tene laNIne bhArA bAdhIne, upADIne, khaLAmAM lAvyA tenuM mardana karyuM arthAt baLada pheravI khaLuM karyuM yAvata have te ghaNA kuMbha pramANa cokhA taiyAra thaI gayA. tyAra pachI te kauTuMbika puruSoe te zAli koThAramAM rAkhyA yAvata tenI rakSA karatA rahyA. cothA varase A pramANe karavAthI seMkaDo kuMbha pramANa kamoda taiyAra thayA. putravadhUonI yogyatAnusAra kArya soMpaNI :15 tae NaM tassa dhaNNassa paMcamayaMsi saMvaccharaMsi pariNamamANaMsi puvvarattAvaratta kAlasamayaMsi imeyArUve ajjhatthie jAvasamuppajjitthA- evaM khalu mae io aIe paMcame saMvacchare cauNhaM suNhANaM parikkhaNaTThayAe te paMca sAliakkhayA hatthe diNNA / taM seyaM khalu mama kallaM jAva jalaMte paMca sAliakkhae parijAittae / jAva(evaM) jANAmi tAva kAe kihaM sArakkhiyA vA saMgoviyA vA saMvaDDiyA vA?tti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-7 : roBilud | 18 | kallaM jAvajalaMte viulaM asaNaM jAvacauNha ya suNhANaM kulagharavaggaM sammANittA tasseva mittaNAi jAva cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa purao jeTuM ujjhiyaM saddAvei saddAvittA evaM vayAsI evaM khalu ahaM puttA ! io aIe paMcamammi saMvacchare imassa mittaNAi jAva cauNha yasuNhANaM kulagharavaggassa purao tava hatthaMsi paMca sAliakkhae dalayAmi / jayA NaM ahaM puttA ! ee paMca sAliakkhae jAejjA tayA NaM tumaM mama ime paMca sAliakkhae paDi NijjAesi tti kaTutaM hatthaMsi dalayAmi; se NUNaM puttA ! aDhe samaDhe? haMtA, atthiA taM NaM puttA! mama te sAliakkhae paDiNijjAehi / tae NaM sA ujjhiyA dhaNNassa satthavAhassa eyamaTuM samma paDisuNei, paDisuNittA jeNeva koTThAgAraM teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pallAo paMca sAliakkhae geNhai, geNhittA jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhaNaM satthavAhaM evaM vayAsI- "ee NaM te paMca sAliakkhae" tikaTu dhaNNassa satthavAhassa hatthaMsi te paMca sAliakkhae dalayai / tae NaM dhaNNe satthavAhe ujjhiyaM savahasAviyaM karei, karittA evaM vayAsI- kiM NaM puttA ! ee ceva paMca sAliakkhae udAhu aNNe? bhAvArtha - pAMca varSa pUrNa thayA tyAre dhanya sArthavAhane madhya rAtrinA samaye A pramANe vicAra utpana thayo ke AjathI pAMca varSa pUrve meM cAre putravadhUonI, parIkSA karavA mATe, pAMca-pAMca kamodanA dANA teonA hAthamAM ApyA hatA. kAle yAvatu sUryodaya thAya tyAre te pAMca kamodanA dANA pAchA mAgavA mArA mATe ucita che. tenAthI huM jANuM ke koNe, kaI rIte tenuM saMrakSaNa, saMgopana ane saMvardhana karyuM che? A pramANe vicAra karIne bIje divase sUryodaya thayo tyAre vipula azanAdi banAvarAvIne, mitro, jJAtijano Adi tathA cAre putravadhUonA piyaravarganuM sanmAna karIne, te mitra, jJAti Adi tathA cAre putravadhUnA piyara varganI samakSa moTI putravadhU ujijhakAne bolAvIne A pramANe kahyuM he putrI ! AjathI pAMca varSa pUrve A mitro, jJAtijano Adi tathA cAre putravadhuonA piyara varganI samakSa meM tamArA hAthamAM pAMca kamodanA dANA dIdhA hatA ane he putrI ! meM ema kahyuM hatuM ke- jyAre huM A pAMca kamodanA dANA mAguM tyAre tuM mArA A pAMca kamodanA dANA ane pAchA Apaje. he putrI ! A vAta satya che? uklikAe kahyuM- hA, satya che. dhanya sArthavAha bolyA- to he putrI ! mArA te kamodanA dANA pAchA Apa. tyAra pachI ujijhakAe dhanya sArthavAhanI A vAta sAMbhaLIne koThAramAM jaIne, pAMca kamodanA dANA grahaNa karIne, dhanya sArthavAhanI pAse AvIne A pramANe bolI- A rahyA pAMca kamodanA dANA, tema kahIne dhanya sArthavAhanA hAthamAM pAMca zAlinA dANA ApyA. tyAre dhanya sArthavAhe sogaMda ApIne pUchayuMhe putrI ! zuM A te ja zAlinA dANA che ke bIjA che? 16 tae NaM ujjhiyA dhaNaM satthavAhaM evaM vayAsI- evaM khalu tubbhe tAo ! io aIe Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184] zrI jJAtAdharmakathA sUtra paMcame saMvacchare imassa mittaNAi jAva viyarAhi / tae NaM ahaM tubbhaM eyamaTuM paDisuNemi, te paMca sAliakkhae geNhAmi, eMgaMtamavakkamAmi / taeNaMmama imeyArUve ajjhathie jAvasamuppajjitthA- evaM khalu tAyANaMkoTThAgAraMsi jAva sakammasaMjuttA / taM No khalu tAo ! te ceva paMca sAliakkhae, ee NaM aNNe / bhAvArtha - tyAra pachI ujijhakAe dhanya sArthavAhane A pramANe kahyuM- he tAta! AjathI pAMca varSa pUrve mitro, jJAtijano Adi tathA cAre putravadhuonA piyara varganI sAme ApazrIe pAMca dANA ApIne tenuM saMrakSaNAdi karavAnuM kahyuM hatuM. te samaye meM ApanI vAta sAMbhaLI hatI ane te zAlinA pAMca dANA grahaNa karyA ane ekAMtamAM cAlI gaI. tyAre mane evo vicAra Avyo ke pitAjInA koThAramAM ghaNA cokhA bharyA che, jyAre mAgaze tyAre ApI daIza. evo vicAra karIne meM te dANA pheMkI dIdhA hatA. tethI he tAta! A te ja zAlinA dANA nathI, bIjA che. 17 taeNaMsedhaNNe ujjhiyAe aMtie eyamaTuM soccA Nisamma Asuratte jAvamisimisemANe ujjhiiyaM tassa mittaNAiNiyaga-cauNha-suNhANaM kulagharavaggassa yapurao tassa kulagharassa chArujjhiyaM ca chANujjhiyaM ca kayavarujjhiyaM ca saMpucchiyaM ca sammajjiyaM ca pAovadAiyaM ca NhANovadAiyaM ca bAhispesaNakAriyaM ca Thavei / bhAvArtha :- tyAra pachI ujijhakA pAsethI A artha sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne, krodhita thaIne, gussAmAM dAMta kacakacAvatA, dhUvA pUvA thaIne temaNe ujijhakAne, te mitro, jJAtijano Adi tathA cAre putravadhUonA piyaravarganI sAme, kulagRhanI rAkha pheMkanArI, vAsIdu vALanArI, kacaro kADhanArI, phaLiyAmAM pANI chAMTanArI, sAvaraNIthI gharane vALIne sApha karanArI, paga dhovA mATe ke snAna mATe pANI denArI ane saMdezavAhaka dAsInA rUpamAM niyukta karI. 18 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAva pavvaie paMca ya se mahavvayAI ujjhiyAI bhavaMti, seNaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM, bahUNaM samaNINaM, bahUNaM sAvayANaM, bahUNaM sAviyANaM hIlaNijje jAva aNupariyaTTissai / jahA sA ujjhiyA / bhAvArtha - e pramANe he AyuSyamAnuM zramaNo! ApaNA je sAdhu athavA sAdhvI yAvatu pravrajyA laIne pAMca(dANAnI samAna pAMca) mahAvratono parityAga kare che, te ujijhakAnI jema A bhavamAM ghaNA zramaNozramaNIo, ghaNA zrAvako ane zrAvikAo dvArAhIlanIya, niMdanIya bane che yAvatu anaMta saMsAramAM paribhramaNa karatA rahe che. jema ke ukjhikA 19 evaM bhogavaiyA vi NavaraM tassa kulagharassa kaMDeMtiyaM koTeMtiyaM pIsaMtiyaM ca evaM ruMdhatiyaM caraMdhatiyaM ca parivesaMtiyaM ca paribhAyaMtiyaM ca abhitariyaM pesaNakAriM mahANasiNi haveDU I bhAvArtha:- e ja pramANe bhogavatInA viSayamAM jANavuM joIe. vizeSatA e che ke te pAMcadANAne prasAda Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyA-7 : zaBieland | 185 / mAnI khAI gaI hatI, tethI tene sArthavAhe khAMDanArI, kUTanArI, daLanArI, dhAnyanA photarA dUra karanArI athavA kaThoLanI dALa banAvanArI, rAMdhanArI, pIrasanArI, pIrasaNA mokalanArI, gharanI aMdara dAsInuM kAma karanArI ane rasoyANIrUpe niyukta karI. 20 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM samaNo vA samaNI vA paMca ya se mahavvayAI phoDiyAI bhavaMti, seNaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM, bahUNaM samaNINaM, bahUNaM sAvayANaM, bahUNaM sAviyANaM hIlaNijje jAva aNupariyaTTissai; jahA va sA bhogavaiyA / bhAvArtha:- e ja pramANe he AyuSyamanuM zramaNo ! ApaNA je sAdhu ke sAdhvI rasanendriyane vazIbhUta thaI pAMca mahAvratonuM khaMDana kare che te A ja bhavamAM ghaNA sAdhuo, sAdhvIo, ghaNA zrAvako ane zrAvikAo dvArA niMdanIya, avahelaNIya bane che yAvatu anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che, jema ke te bhogavatI. 21 evaM rakkhiyA vi, NavaraM-jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA maMjUsaM vihADei, vihADittA rayaNakaraMDagAo te paMca sAliakkhae geNhai, gehittA jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMca sAliakkhae dhaNNassa satthavAhassa hatthe dlyi| bhAvArtha:- e pramANe rakSikAnA viSayamAM jANavuM joIe. vizeSatA e che ke(pAMca dANA mAgyA tyAre) teNe nivAsagRhamAM jaIne peTI kholIne ratnanI DabbImAMthI te pAMca zAlinA dANA grahaNa karyA, grahaNa karIne dhanya sArthavAha pAse AvIne temanA hAthamAM te zAlinA pAMca dANA ApI dIdhA. 22 tae NaM se dhaNNe satthavAhe rakkhiyaM evaM vayAsI- kiM NaM puttA ! te ceva ee paMca sAliakkhae, udAhu aNNe ? tae NaM rakkhiyA dhaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI- te ceva tAyA! ee paMca sAliakkhayA, No aNNe / kahaM NaM puttA? evaM khalu tAo ! tubbheio paMcame saMvacchare jAva bhaviyavvaM ettha kAraNeNaM ti kaTu te paMca sAliakkhae suddhe vatthe jAvatisaMjhaM paDijAgaramANI yAvi viharAmi / tao eeNaM kAraNeNaM tAo ! te ceva ee paMca sAliakkhae, No annnne| bhAvArtha:- te samaye dhanya sArthavAhe rakSikAne A pramANe kahyuM- he putrI ! zuM A te ja pAMca zAli che ke bIjA? rakSikAe dhanya sArthavAhane uttara Apyo- he tAta ! A te ja zAli-akSata che, bIjA nathI. dhanya sArthavADe 57yaM-patrI!vIzata (satya ) ? 2kSiNolI-hatAta! ApaA4thI pAMca varSa pUrve pAMca dANA ApyA hatA. tyAre dANA ApavAmAM koI kAraNa hovuM joIe. tema vicArIne A pAMca zAlinA dANAne zuddha vastramAM bAMdhI, ratnanI DabbImAM rAkhI, tenI traNe saMdhyAomAM sAra-saMbhALa karatI rahI chuM. tethI he pitA ! A te ja zAlinA dANA che, bIjA nahIM. 23 taeNaM se dhaNNe satthavAhe rakkhiyAe aMtie eyamaDhe soccA haTThatuDhe tassa kulagharassa hiraNNassa ya kaMsadUsaviuladhaNa jAvasAvaejjassa ya bhaMDAgAriNiM Thavei / bhAvArtha - tyAra pachI dhanya sArthavAha rakSikA pAsethI A artha sAMbhaLIne prasanna ane saMtuSTa thayA. teNe Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 186 zrI jJAtAdharmakathA sUtra potAnA gharanA hiraNyanA, kAMsA Adi vAsaNo, dUSya-rezamI Adi mUlyavAna vastro, vipula dhana yAvata svApaQya-saMpatinI bhAMDAgAriNI (bhaMDArInA rUpamAM) niyukta karI dIdhI. 24 evAmeva samaNAuso ! jAvapaMca ya se mahavvayAI rakkhiyAI bhavaMti, seNaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM, bahUNaM samaNINaM, bahUNaM sAvayANaM, bahUNaM sAviyANaM accaNijje jAva cAuraMta saMsAra kaMtAraM vIIvaissai; jahA se rakkhiyA / bhAvArtha - e pramANe he AyuSmAna zramaNo! yAvatadIkSita thaIne ApaNA je sAdhu athavA sAdhvI pAMca mahAvratonI rakSA kare che, te A ja bhavamAM ghaNA sAdhu-sAdhvIo, ghaNA zrAvaka-zrAvikAo mATe arcanIya thAvat caturgatirUpa saMsAra kaMtArane pAra kare che, jema ke rakSikA. 25 rohiNiyA vi evaM ceva / NavaraM-tubbhe tAo ! mama subahuyaM sagaDIsAgaDaM dalAhi, jeNa ahaM tubbhaM te paMca sAliakkhae paDiNijjAemi / tae NaM se dhaNNe satthavAhe rohiNiM evaM vayAsI- kahaM NaM tuma mama puttA ! te paMca sAliakkhae sagaDasAgaDeNaM NijjAissasi? taeNaM sA rohiNI dhaNNaM evaM vayAsI- evaM khalu tAo ! io tubbhe paMcame saMvacchare imassa mittaNAi jAva kulagharavaggassa purao mama paMca sAliakkhae diNNe jAva te paMcasAliakkhae bahave kuMbhasayA jAyA, teNeva kameNaM / evaM khalu tAo ! tubbhe te paMca sAliakkhae sagaDasAgaDeNaM nnijjaaemi| bhAvArtha :- rohiNInA viSayamAM paNa ema ja jANavuM, vizeSatA e che ke jyAre dhanya sArthavAhe tenI pAsethI pAMca dANA mAgyA tyAre teNIe kahyuM- tAta ! Apa mane ghaNA gADA-gADIo Apo, jethI huM kamodanA pAMca dANA laI AvuM. tyAre dhanya sArthavAhe rohiNIne kahyuM- he putrI ! tuM mane te pAMca kamodanA dANA gADA-gADImAM bharIne kevI rIte daIza? tyAre rohiNIe dhanya sArthavAhane kahyuM- he tAta! AjathI pAMca varSa pUrve A ja mitro, jJAtijano AdinI samakSa Ape mane pAMca kamodanA dANA dIdhA hatA yAvatu te ja pAMca kamodanA dANA have seMkaDo kuMbha pramANa thaI gayA che, ityAdi A pramANe he tAta ! huM ApanA te pAMca kamodanA dANAne gADA-gADIomAM bharIne ApuM . 26 tae NaM se dhaNNe satthavAhe rohiNIyAe subahuyaM sagaGasAgaDaM dalayai / tae NaM rohiNI subahusagaDasAgaDaM gahAya jeNeva sae kulaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA koTThAgAre vihADei, vihADittA palle ubhidai, ubbhidittA sagaDI-sAgaDaM bharei, bharittA rAyagihaM NagaraM majjhamajjheNaM jeNeva sae gihe jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchai / taeNaM rAyagihe Nayare siMghADaga jAva bahujaNo aNNamaNNaM evamAikkhai-dhaNNe NaM Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-7: rohiNI ghAta . [ 187 ] devANuppiyA ! dhaNNe satthavAhe, jassa NaM rohiNiyA suNhA, jIe NaM paMca sAliakkhae sagaGasAgaDieNaM nnijjaaie| bhAvArthaH- tyAra pachI dhanya sArthavAhe rohiNIne ghaNA gADA-gADI ApyA. rohiNI te ghaNA gADA-gADIo laIne potAnA kulagraha(piyara) gaI ane koThAra kholIne, palyanA mukha uparanA lepa dUra karI, zAlinA dANAthI gADI-gADA bharIne rAjagRha nagaramAM thaIne potAne ghera(sAsare) dhanya sArthavAhanI samIpe AvI. tyAre rAjaguha nagaramAM zRMgATaka Adi mArgomAM ghaNA loko paraspara A pramANe kahIne prazaMsA karavA lAgyA. he devAnupriyo ! dhanya sArthavAhane dhanya che ke jenI rohiNI jevI putravadhUche, je pAMca kamodanA dANAne gADA-gADImAM bharIne pAchA Ape che. 27 taeNaM se dhaNNe satthavAhe te paMca sAliakkhae sagaGasAgaDeNaM NijjAie pAsai, pAsittA haTThatuDhe paDicchai, paDicchittA tasseva mittaNAi jAvacauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa purao rohiNIyaM suhaM tassa kulagharavaggassa bahusukajjesu ya kAraNesu ya kuDuMbesu yamaMtesu ya gujjhesu ya rahassesu ya ApucchaNijjaM jAva vaDDAviyaM pamANabhUyaM ThAvei / / bhAvArtha - tyAra pachI dhanya sArthavAhe te pAMca kamodanA dANAne gADA-gADI dvArA AvatAM joyA, joIne prasanna-saMtuSTa thaIne, teno svIkAra karIne, te ja mitro ane jJAtijano tathA cAre putravadhUonA piyaravarganI samakSa rohiNI putravadhUne kuTuMbanA aneka kAryomAM vAvata rahasyomAM salAha levA yogya yAvata gharanI adhiSThAtrI (saMcAlaka) ane pramANabhUta (sarve sarvArUpe) niyukta karI. 28 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM samaNo vA samaNI vA paMca mahavvayA saMvaDDiyA bhavaMti, se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM jAva vIIvaissai, jahA va sA rohiNIyA / bhAvArtha:- te ja pramANe he AyuSmana zramaNo! ApaNA je sAdhu-sAdhvI pAMca mahAvratomAM vRddhi kare che, tene uttarottara nirmala banAve che, te A bhavamAM ghaNA zramaNo Adi dvArA prazaMsAne pAtra bane che yAvat saMsArathI mukta thAya che, jema ke te rohiNI ghaNA lokonI prazaMsA pAtra banI. 29 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattamassa NAyajjhayaNassa ayama? paNa II ri veri II bhAvArtha:- he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe sAtamA jJAtAdhyayanano A artha kahyo che. te ja meM tane kahyo che. vivecana : prastuta adhyayanamAM dhanya sArthavAha ane tenI cAra putravadhUonA daSTAMta dvArA zAlI-kamodanI vRddhinI jema zramaNo mATe saMyama bhAvanI vRddhinuM vidhAna che. vRttikAre daSTAMta-dAMtikane ghaTita karatI 14 gAthAo ApI che. jema ke jai seTThI taha guruNo, jaha NAijaNo tahA samaNasaMgho / jaha bahuyA taha bhavvA, jaha sAlikaNA taha vayA I // 1 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra artha- zreSThI(dhanya sArthavAha)nA sthAne guru, jJAtijanonA sthAne zramaNasaMgha putravadhUonA sthAne bhavya prANIo ane cokhAnA dANAnA sthAne mahAvrato samajavA joIe.1|| 188 jaha sA ujjhiyaNAmA, ujjhiyasAlI jahatthamabhihANA / pesaNagAritteNaM, asaMkhadukkhakkhaNI jAyA // 2 // jaha bhavvo jo koI, saMghasamakkhaM guruvidiNNAI | paDivajjiraM samujjhai, mahavvayAI mahAmohA // 3 // so iha ceva bhavammi, jaNANa dhikkAra-bhAvaNaM hoI / paralok 3 vuhatto, khALA-noLIyu saMvaha // 4 // artha- jema yathArtha nAmavALI ujijhakAe cokhAnA dANAne pheMkI dIdhA ane tethI te dAsya-karmanA asaMkhya du:khone pAmI.IIRI tevI rIte je bhavya jIva guru dvArA pradata mahAvratono saMghanI samakSa svIkAra karIne, mahAmohane vazIbhUta thaIne choDI de che.IIII te A bhavamAM lokonA tiraskArane pAme che ane paralokamAM paNa duHkhathI pIDita thaIne anekavidha yoniomAM bhramaNa kare che. / / 4 / / jaha vA sA bhogavatI, jahatthaNAmovabhuttasAlikaNA / pesaNavisesakArittaNeNa pattA duhaM ceva // 5 // taha jo mahavvayAI, uvabhuMjai jIviyati pAlitto / AhAraisu satto, catto sivasAhaNicchAe // 6 // so ittha jahicchAe, pAvai AhAramAi liMgitti / viusANa NAipujjo, paraloyammi duhI ceva // 7 // artha jema yathArtha nAmavALI bhogavatI zAlikaNone khAI gaI ane tethI te paNa vizeSa prakAranA dAsIkarmanA du:khane pAmI.||5|| tevI rIte je zramaNo mahAvratone AjIvikAnuM sAdhana banAve che, AhArAdimAM Asakta thAya che ane je sAdhako mahAvratone muktinuM sAdhana mAnatA nathI. te kevaLa liMgadhArI(veSadhArI) yatheSTa AhArAdi prApta karatA rahe che, teo vidvAno mATe pUjanIya nathI ane te paralokamAM paNa duHkhI thAya che. IIII jai vA rakkhiya vahuyA, rakkhiyasAlIkaNA jahatthakkhA / parijaNamaNNA jAyA, bhogasuhAI ca saMpattA // 8 // taha jo jIvo sammaM paDivajjittA mahavvae paMca 1 pAlei NiraiyAre, pamAyalesaMpi vajrjjato // 9 // so appahiekkaraI, ihaloyaMmi vi viUhiM paNayapao / tI jAya, paramma mokkhaM pi pAvei // 10 // artha-- yathArtha nAmavALI rakSitAe cokhAnA dANAnI rakSA karI, to te pArivArika janomAM mAnya thaI ane bhautika sukhone prApta karyA.IIII tema je jIva mahAvratone aMgIkAra karIne aMzamAtra paNa pramAda karyA vinA niraticArapaNe tenuM pAlana kare che.III eka mAtra AtmahitamAM ja rakata teo lokamAM vidvAno dvArA pUjita thAya che, ekAMta rUpathI sukhI thAya che ane parama-zreSTha evA mokSane prApta kare che.10 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-7: rohiNI jJAta [ 189] jaha rohiNI u suNhA, roviyasAlI jahatthamabhihANA / vaDDittA sAlikaNe, pattA savvassa sAmittaM // 11 // taha jo bhavvo pAviya, vayAI pAlei appaNA sammaM / aNNesi vi bhavvANaM, dei aNegesiM hiyaheuM // 12 // so iha saMghapahANo, jugappahANeti lahai saMsadaM / appaparesiMkallANa-kArao goyamapahuvva // 13 // titthassa vuDDikArI, akkhevaNao kutitthiyAINaM / viusaNaraseviyakamo, kameNa siddhi pi pAvei // 14 // artha- jema yathArtha nAmavALI rohiNI nAmanI putravadhu, zAline ropIne, tenI vRddhi karIne, samasta dhananI svAminI banI.11 tema je bhavya prANI mahAvratone prApta karIne, svayaM tenuM samyaka prakAre pAlana kare che ane bIjA bhavya prANIone hita mATe jJAna-upadeza pradAna kare che.1rA te A bhavamAM gautamasvAmInI jema saMgha pradhAna temaja yugapradhAnapaNAne prApta kare che ane sva-para kalyANa kArI bane che.ll13 te tIrthano abhyadaya karIne, kutIrthikonuM nirAkaraNa karIne, vidvAno dvArA pUjita thaIne kramazaH siddhine prApta kare che./14 A sAtamuM adhyayana saMpUrNa Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 AThamuM adhyayana adhyayana sAra zrI jJAtAdharmakathA sUtra *********** prastuta adhyayanamAM ogaNIsamA tIrthaMkara mallI bhagavAnanA traNa bhavonuM varNana hovAthI A adhyayananuM nAma mallI che. prathamabhava- jaMbudrIpanA mahAvidehakSetranI salilAvatI vijayanI vItazokA nagarImAM balarAjA ane dhAriNI mAtAne tyAM mahAbala nAmanA rAjakumAra hatA. mahAbala rAjakumArane cha bAlagoThIyA mitra hatA. yathAsamaye putrane rAjya soMpI chae mitro sahita mahAbala rAjAe dharmaghoSa sthavira pAse dIkSA aMgIkAra karI. eka samAna tapazcaryAdi anuSThAna karavAnA nizciyavALA sAta aNagAromAMthI samaya jatAM badhA karatAM caDhiyAtA thavA mATe mahAbala aNagAra kapaTapUrvaka eka upavAsa vadhu karavA lAgyA ane te kapaTanA phaLasvarUpe temaNe strI vedano baMdha karyo, tyAra pachI vIsa sthAnakanI ArAdhanA dvArA temaNe tIrthaMkaranAma karmano baMdha karyo, ugra tapazcaryA ane saMyama pAlana karatAM te sAte ya aNagAroe anazananI ArAdhanApUrvaka te bhava pUrNa karyo. bIjobhava- mahAbala munino jIva 3ra sAgaropamanI sthitie jayaMta nAmanA anuttara vimAnamAM utpanna thayo. chae munio paNa kiMcit nyUna 3ra sAgaropamanI sthitie tyAM ja utpanna thayA ane tyAMnuM AyuSya pUrNa karyuM. trIjuMbhava- trIjA bhavamAM bharatakSetranA mithilA nareza kuMbharAjAnI prabhAvatI rANIne tyAM mallI bhagavatIjIe putrIrUpe janma dhAraNa karyo. tIrthaMkaranuM strIrUpe janmavuM, te A avasarpiNI kALanI eka AkAryakArI ghaTanA che. chae mitroe mallIkumArInA janma pUrve bhinna-bhinna dezomAM rAjakumArarUpe janma dhAraNa karI lIdho hato. avadhijJAna dvArA bhaviSyanI ghaTanA jANI malIkumArIe eka rmohanagRha banAvarAvyuM, temAM goLAkAre pharatAM cha oraDA karAvyA. tenI madhyamAM eka oraDo karAvyo. chae oraDAnI jALImAMthI madhya oraDAne joI zakAya tevI racanA karAvI, madhya oraDAmAM suvarNanI potAnI polI pratimA mUkAvI. te pratimAnA mastakaupara eka chidra rakhAvyuM. te chidra dvArA teo roja AhArano eka koLiyo temAM nAMkhI chidrane DhAMkaNAthI DhAMkI detA. chae rAjAo pUrvabhavanA snehanA kAraNe koI paNa nimitte malTIkumArInuM nAma sAMbhaLatAM tenA prati anurAgI banI lagna karavA utsuka banyA. (1) pratibudghi rAjAe rANInA nAgapUjA samaye banAvelo puSpono suMdara zrIdAmakAMDa joyo. tyAra pachI pradhAna pAsethI jyAre tenAthI paNa vadhu zreSTha malTIkumArInA zrIdAma kAMDanI vAta sAMbhaLI tyAre te tenA tarapha mohita banI gayA. (2) caMdracchAya rAjA, dariyAI vyApArI ahaMzaka zrAvaka pAsethI mallIkumArInA adbhuta rUpanuM varNana sAMbhaLI tenA tarapha AkarSita thayA. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: adhyayana sAra [ 191 ] (3) rukmi rAjA putrInA snAna mahotsava samaye mallIkumArInA snAna mahotsavanuM varNana kaMcukI puruSa pAsethI sAMbhaLIne tenA tarapha AkarSita thayA. (4) zaMkha rAjA, mallIkumArInuM kuMDaLa samuM na karI zakavAthI dezanikAla pAmelA ane potAnA Azraye AvelA sonIo pAsethI mallIkumArInuM varNana sAMbhaLIne tenA tarapha mohita thayA. (5) adInazatru rAjAe citralabdhinA kAraNe mallIkumArInA pagano aMgUTho joIne tenuM AbehUba citra banAvavA mATe dezanikAla pAmelA ane potAnA Azraye AvelA citrakAra pAsethI mallIkumArInuM citrapaTa joyuM ane anurAgI thayA. (6) jitazatru rAjA, mallIkumArInI dAsIo dvArA apamAnita cokSA pabriAjikA pAsethI mallIkumArInuM varNana sAMbhaLIne tenA tarapha mohIta thayA. chae rAjAoe mallIkumArInI mAMgaNI mATe kuMbharAjA pAse dUto mokalyA. kuMbharAjAe mallIkumArIne ApavAnI nA kahIne dUtonuM apamAna karI pAchA mokalI dIdhA. tyAre chae rAjAoe sAthe maLIne mithilA nagarI para caDhAI karI ane yuddhamAM chae rAjAoe kuMbharAjAnI senAne hataprabha karI nAMkhI. kuMbharAjAne potAnI surakSAno koI mArgana jaNAtAM pote yuddhabhUmi choDIne mithilA nagarImAM cAlyA gayA ane mithilAnA dvAra baMdha karAvI dIdhA. chae rAjAo mithilAne gherI tyAM paDAva nAMkhIne rahyA. tyAra pachI kuMbharAjAe mallIkumArInA kahevAthI chae rAjAone "mallIkumArI ApIza," tema kahI, gupta rIte mohanagRhamAM praveza karAvyo ane chae rAjAone mohanagRhanA chae oraDAmAM besADyA. madhya oraDAmAM rahelI mallIkumArInI pratimA joI chae rAjAo tene mallIkumArI mAnI tene nIrakhavAmAM magna banI gayA. te samaye mallIkumArIe pratimAnuM DhAMkaNuM kholI nAMkhyuM. cAre bAju kohavAyelA anAjanI durgadha phelAI gaI ane te durgadhathI chae rAjAo akaLAI gayA. te samaye mallIkumArIe chae rAjAone saMsAranI asAratA samajAvI ane pUrvabhavonuM smaraNa karAvyuM. chae rAjAo vairAgI banI dIkSA levA taiyAra thaI gayA. vArSika dAna ApI mallIkumArIe dIkSA lIdhI ane te ja divase kevaLajJAna pAmI tIrthanI sthApanA karI. chae rAjAo paNa temanI pAse dIkSA laI mokSe gayA. mallI bhagavAna paNa kALakrame sametazikhara upara nirvANa pAmyA. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrI zAtAdharmakathA sUtra AThamuM adhyayana mallI madhyayana prAraMbha:| 1 jaiNaM bhaMte !samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattamassaNAyajjhayaNassa ayamadve paNNatte, aTThamassa NaM bhaMte ! ke aDhe paNNatte? bhAvArtha:- he bhagavana! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe sAtamA jJAta-adhyayananA A bhAva kahyA che, to AThamA adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? mahAvideha kSetranI salilAvatI vijaya ane balarAjA:| 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse maMdarassa pavvayassa paccatthimeNaM, NisaDhassa vAsaharapavvayassa uttareNaM, sItodAe mahANaIe dAhiNeNaM, suhAvahassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamuddassa puracchimeNaM etthaM NaM salilAvaI NAmaM vijae paNNatte / bhAvArtha - he jaMbU! te kAle ane te samaye A jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM, mahAvideha nAmanA kSetramAM, meruparvatanI pazcimamAM, niSadha nAmanA varSadhara parvatanI uttaramAM, sItodA mahAnadInI dakSiNamAM, sukhAvaha nAmanA vakSaskAra parvatanI pazcimamAM ane pazcima lavaNasamudranI pUrvamAM eka salilAvatI nAmanI vijaya hatI. | 3 tatthaNaM salilAvaIvijae vIyasogA NAmaMrAyahANI paNNattA- NavajoyaNa vitthiNNA jAva paccakkhaM devalogabhUyA / tIse NaM vIyasogAe rAyahANIe uttarapuracchime disibhAe ettha NaM iMdakuMbhe NAma ujjANe hotthA / tattha NaM vIyasogAe rAyahANIe bale NAma rAyA hotthA / tassa dhAriNIpAmokkhaM devisahassaM orohe hotthA / bhAvArtha:- te salilAvatI vijayamAM vItazokA nAmanI rAjadhAnI hatI. te nava yojana pahoLI ane bAra jojana lAMbI yAvata sAkSAt devalokanI samAna suMdara hatI. te vItazokA rAjadhAnInI uttarapUrva dizAmAM eka indrakuMbha nAmanuM udhAna hatuM. te vItazokA rAjadhAnImAM bala nAmanA rAjA rahetA hatA. tenA aMtaHpuramAM dhAriNI Adi eka hajAra rANIo hatI. mallI prabhuno pUrvabhava: mahAbalaH|4 tae NaM sA dhAriNI devI aNNayA kayAi sIhaM sumiNe pAsittA NaM paDibuddhA jAva mahabbale NAmaM dArae jAe, ummukkabAlabhAve jAva bhogasamatthe / tae NaM taM mahabbalaM Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: mallI 193] ammApiyaro sarisiyANaM kamalasiripAmokkhANaM paMcaNhaM rAyavarakaNNAsayANaM egadivaseNaM pANiM geNhAveti / paMca pAsAyasayA paMcasao dAo jAva viharai / bhAvArtha:- eka samaye te dhAriNI devI svapnamAM siMhane joIne jAgRta thayA yAvatu yathAsamaye mahAbala nAmanA putrane janma Apyo. samaya jatAM te mahAbalakumAra bAlyAvasthAne pAra karI yuvAvasthAne prApta thayA. tyAra pachI mAtA-pitAe samAna rUpa ane vayavALI kamalazrI Adi pAMcaso zreSTha rAjakanyAonI sAthe eka ja divasamAM mahAbala kumAranuM pANigrahaNa karAvyuM. aneka prakAranI pAMcaso-pAMcaso vastuo temaja pAMcaso mahela baMdhAvI prItidAnarUpe ApyA yAvat mahAbalakumAra sukhapUrvaka rahevA lAgyA. | 5 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iMdakuMbhe ujjANe, therA samosaDhA, parisA NiggayA / balo virAyA Niggao / dhammaM soccA Nisamma haTThatuDhe jAvamahabbalaM kumAraM rajje ThAvemi jAva pavvaio jAva ekkArasaaMgavI / bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAyaM pAuNittA jeNeva cArupavvae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA mAsieNaM bhatteNaM siddhe / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye sthavira munirAja indrakuMbha nAmanA udhAnamAM padhAryA. loko sthavira munirAjonA darzana karavA mATe gayA. balarAjA paNa gayA. dharma sAMbhaLIne rAjA harSita ane AnaMdita thayA thAvat mahAbalakumArane rAjya soMpI pachI dIkSA lezuM, evA bhAva darzAvyA yAvatuM mahAbalakumArane rAjya para sthApita karIne balarAjAe sthavira munio pAse pravrajyA aMgIkAra karI yAvatu te agiyAra aMgonA jJAtA thayA, ghaNA varSo sudhI saMyama pALIne, cAru nAmanA parvata upara eka mAsanuM anazana karI siddha thayA. | 6 tae NaM sA kamalasirI aNNayA kayAi sIhaM sumiNe pAsittA NaM paDibuddhA jAva balabhaddo kumAro jAo / juvarAyA yAvi hotthA / bhAvArtha - tyAra pachI eka samaye kamalazrI svapnamAM siMhane joIne jAgRta thaI yAvatu(yathA samaye) balabhadra kumArano janma thayo. anukrame te yuvarAja thaI gayo. mahAbalanA cha mitro ane saha dIkSA:|7 tassa NaM mahabbalassa raNNo ime chappi ya bAlavayaMsagA rAyANo hotthA, taMjahAayale dharaNe pUraNe vasU vesamaNe abhicaMde, sahajAyayA jAvasameccA Nitthariyavve tti kaTu aNNamaNNassa eyamaTuM paDisuNeti / / bhAvArtha:- te mahAbala rAjAne cha bAlamitra rAjAo hatA. tenA nAma A pramANe che- (1) acala (2) dharaNa (3) pUraNa (4) vasu (5) vaizramaNa ane (6) abhicaMdra. teo sAthe ja janmyA hatA yAvata teoe sarva kArya sAthe rahIne ja karavAno nirNaya karyo hato. A prakArano vicAra tathA parasparanI A vAta te sarva mitroe mAnya rAkhI hatI. | 8 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhammaghosA therA iMdakuMbhe ujjANe samosaDhA / parisA NiggayA / mahabbalo vi rAyA Niggao / mahabbale NaM dhamma soccA- jaM NavaraM chappiya Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 144 / zrI zAtAdharmakathA sUtra bAlavayaMsage ApucchAmi, balabhadaM ca kumAra rajje ThAvemi jAva chappiya bAlavayaMsae aapucchdd'| tae NaM te chappiya bAlavayaMsae mahabbalaM rAyaM evaM vayAsI- jai NaM devANuppiyA! tumbhe pavayaha, amhaM ke aNNe AhAre vA ? jAva AlaMbe vA ? amhe vi ya NaM pvvyaamo| tae NaM se mahabbale rAyA te chapi ya bAlavayaMsae evaM vayAsI- jai NaM tubbhe mae saddhiM pavvayaha, taM gacchaha, jeTTaputtaM saehiM saehiM rajjehiM ThAveha, purisasahassavAhaNIo sIyAo duruDhA samaNNA mama aMtie paubbhavaha / te vi taheva jAva pAubbhavaMti / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye dharmaghoSa nAmanA sthavira indrakuMbha udhAnamAM padhAryA. pariSada darzana karavA mATe gaI. mahAbala rAjA paNa gayA. dharma zravaNa karatAM mahAbala rAjAne vairAgya bhAva jAgRta thayo. vizeSatA e che ke rAjAe kahyuM- huM mArA cha e bAlamitrone pUchIne, balabhadrakumArane rAjya para sthApita karIne pachI dIkSA aMgIkAra karavA IcchuM chuM yAvatu temaNe chae bAlamitrone pUchyuM. tyAre te chae bAlamitroe mahAbala rAjAne kahyuM- he devAnupriya! jo tame pravrajita thavA iccho to amArA mATe anya koNa AdhArarUpa yAvatuM AlaMbanarUpa che? ame paNa dIkSita thaIe chIe. - tyAra pachI mahAbala rAjAe te chae bAlamitrone kahyuM- jo tame mArI sAthe pravrajita thavA IcchatA ho to, tame jAo ane pota-potAnA moTA putrane rAjya para sthApita karIne, hajAra puruSo dvArA vahana karavA yogya zibikAo para ArUDha thaIne ahIM Avo yAvata cha e bAlamitro mahAbala rAjAnI pAse AvyA. | 9 tae NaM se mahabbale rAyA chappi ya bAlavayaMsae pAubbhUe pAsai, pAsittA haTThatuTe koDuMbiyapurise saddAvei jAva balabhaddassa abhiseo / jAva balabhadaM rAyaM Apucchai / bhAvArtha-mahAbala rAjAe cha e bAlamitrone AvatA joIne, harSita ane saMtuSTa thaIne, karmacArI puruSone bolAvyA yAvat balabhadra rAjakumArano rAjyAbhiSeka karyo ane balabhadra rAjAne pravrajyA mATe pUchyuM. 10 tae NaM se mahabbale jAva mahayA iDDIe pavvaie / ekkArasa aMgAI ahijjittA bahUhiM cauttha jAva appANaM bhAvemANA jaavvihrNti| bhAvArtha :- tyAra pachI mahAbala Adi sAte ya bAlamitro mahAddhi sAthe dIkSita thayA. agiyAra aMgonuM adhyayana karIne, ghaNA upavAsa Adi karatAM vicaravA lAgyA. mahAbala muni dvArA tapazcaryAmAM mAyA-kapaTaH11 tae NaM tesiM mahabbalapAmokkhANaM sattaNhaM aNagArANaM aNNayA kayAi e gayao sahiyANaM imeyArUve miho kahAsamullAve samuppajjitthA- jaM NaM amhaM devANuppiyA ! ege tavokammaM uvasaMpajjittA NaM viharai, taM NaM amhehiM savvehi saddhiM tavokammaM uvasaMpajjittA NaM viharittae tti kaTu aNNamaNNassa eyamaTuM paDisuNei, paDisuNettA bahUhiM cauttha jAva viharati / bhAvArtha:- tyAra pachI te mahAbala Adi sAte aNagAro koI eka samaye bhegA thaIne beThA hatAM, te samaye Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-8 : mallI teo vacce A pramANe vAtacIta thaI 'he devAnupriyo ! ApaNAmAMthI koI paNa eka vyakti je tapane aMgIkAra karIne vicare, te tapa ApaNe badhA grahaNa karazuM arthAt ApaNe sAte ya eka ja prakAranI tapasyA karazuM.' A pramANe eka bIjAnI vAta svIkArIne aneka upavAsa yAvat eka sarakhI vividha tapasyA karatA vicaravA lAgyA. 12 tae NaM se mahabbale aNagAre imeNa kAraNeNaM itthiNAmagoyaM kammaM NivvattiMsujai NaM te mahabbalavajjA cha aNagArA cautthaM uvasaMpajjittA NaM viharaMti, tao se mahabbale aNagAre chTuM uvasaMpajjittA NaM viharai / jai NaM te mahabbalavajjA cha aNagArA chTuM uvasaMpajjittA NaM viharaMti, tao se mahabbale aNagAre aTThamaM uvasaMpajjittA NaM viharai / evaM aTThamaM to dasamaM, aha dasamaM to duvAlasamaM / 195 bhAvArtha :- tyAra pachI te mahAbala aNagAre A(nimnokata) kAraNathI strInAma gotra(strI zarIra prApta thAya tevuM zarI2 nAma karma ane strIrUpe prasiddha thavAya tevA gotra) karmanuM upArjana karyuM. jyAre mahAbala sivAyanA zeSa cha aNagAro upavAsa grahaNa karIne vicaratA, tyAre mahAbala aNagAra (teone kahyA vinA) chaTha grahaNa karIne vicaratA. mahAbala sivAyanA cha aNagAro chaTha grahaNa karIne vicaratA tyAre mahAbala muni aTTama grahaNa karIne vicaratA. te ja rIte teo aThThama karatA to mahAbala muni coluM karatA, teo coluM karatA to mahAbala muni pAMca upavAsa karI letA.(A rIte potAnA sAthI munio sAthe kapaTa karIne mahAbala adhika tapa karatA hatA.) tIrthaMkara nAmakarmanuM upArjana : | 13 imehi ya vIsAehi ya kAraNehiM Aseviya bahulIkaehiM titthayaraNAmagoyaM kammaM NivvattiMsu taM jahA arihaMta siddha pavayaNa, guru thera bahussue tavassIsu / vacchalayA ya tesiM, abhikkha NANovaoge ya // 1 // daMsaNa viNae Avassae ya, sIlavvae NiraiyAro / khaNalava tavacciyAe, veyAvacce samAhI ya // 2 // apuvvaNANagahaNe, suyabhattI pavayaNe pabhAvaNayA / hiM Aranehi, tittvayaratta jAhapha nIvo "rU| bhAvArtha :- [mahAbale] A vIsa sthAnakonuM vAraMvAra sevana karIne tIrthaMkara nAma gotra karmanuM upArjana karyuM, te vIsa sthAnakonA nAma A pramANe che- (1) arihaMta (2) sidgha (3) pravacana-zrutajJAna (4) guru (5) sthavira arthAt sATha varSanI uMmaravALA-vaya sthavira, samavAyAgAdinA jJAtA--zruta sthavira ane vIza varSanI dIkSAvALA-paryAya sthavira; A traNa prakAranA sthavira sAdhu (6) bahuzruta (7) tapasvI. A sAte ya pratye vatsalatA dhAraNa karavI, tenA yathocita satkAra-sanmAna, guNotkIrtana karavA (8) vAraMvAra jJAnano upayoga karavo (9) darzana- samyaktvanI vizuddhi (10) ratnAdhika Adino vinaya karavo, (11) ubhaya kALa Avazyaka kriyA karavI (12) zIla ane vratonuM niraticAra paNe pAlana karavuM, (13) kSaNa, lava Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 196] zrI zAtAdharmakathA sUtra pramANa kAlano pramAda karyA vinA zubha dhyAna dharavuM (14) tapanuM ArAdhana karavuM. (15) tyAga-abhayadAna, supAtradAna ApavuM (16) AcAryAdinI vaiyAvacca karavI, (17) samAdhi-guru Adine zAtA upajAvavI sarva prANIone sukha maLe tema karavuM. (18) navuM navuM jJAna upArjana karavuM, (19) zratanI bhakti karavI ane (20) pravacananI prabhAvanA karavI, A vIsa guNarUpa AcAronuM vizeSarUpe sevana karavAthI jIva tIrthakaratvanI prApti kare che. A vIsa sthAnakonI ArAdhanAthI mahAbala munie tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. mahAbala AdinI ugra tapazcaryA - 14 tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA mAsiyaM bhikkhupaDimaM uvasaMpajjittA NaM viharaMti jAva egarAiyaM bhikkhupaDimaM ArAheti / bhAvArtha - tyAra pachI te mahAbala Adi sAte aNagAroe eka mAsanI pahelI bhikSu paDimA dhAraNa karI yAvata (bIjI mAsikI, trIjI mAsikI, tema karatAM sAtamI mAsikI, sAta-sAta ahorAtra pramANavALI AThamI, navamI, dasamI paDimA dhAraNa karIne pachI) eka ahorAtra pramANavALI agiyAramI ane eka rAtri pramANa bAramI bhikSu paDimAnI ArAdhanA karI. |15 tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sIhaNikkIliyaM tavokamma uvasaMpajjittA NaM viharaMti, taM jahA cautthaM kareMti, savvakAmaguNiyaM pAreti, chaTuM kareMti, cautthaM kareMti / aTThamaM kareMti, chaTuM kareMti / dasamaM kareMti, aTThamaM kareti / duvAlasamaM kareMti, dasamaM kreNti| cAuddasamaM kareMti, duvAlasamaM kareMti / solasamaM kareMti, coisamaM kareMti / aTThArasamaM kareMti, solasamaM kareti / vIsaimaM kareMti, aTThArasamaM kreNti|| vIsaimaM kareMti, solasamaM kareMti / aTThArasamaM kareMti, coddasamaM kareMti / solasamaM kareMti, duvAlasamaM karaiti / coddasamaM kareMti, dasamaM kareMti / duvAlasamaM kareMti, aTThamaM kareMti / dasamaM kareti, chaTheM kareMti / aTThamaM kareMti, cautthaM kareMti / chaTheM kareMti, cautthaM kareMti / savvattha savvakAmaguNieNaM pAreti / evaM khalu esA khuDDAgasIhANikkIliyassa tavokammassa paDhamA parivADI chahiM mAsehiM sattahiM ya ahorattehiM ahAsuttA jAva ArAhiyA bhavai / bhAvArtha - tyAra pachI te mahAbala Adi sAte aNagAroe laghusiMha niSkrIDita nAmanuM tapa karyuM. te tapa A pramANe karAya che eka upavAsa karIne vigaya sahita pAraNuM kare. be upavAsa kare pachI eka upavAsa kare, traNa upavAsa kare pachI be upavAsa kare, cAra upavAsa kare pachI traNa upavAsa kare, pAMca upavAsa kare pachI cAra upavAsa kare, cha upavAsa kare pachI pAMca upavAsa kare, sAta upavAsa kare pachI cha upavAsa kare, ATha upavAsa kare pachI sAta upavAsa kare, nava upavAsa kare pachI ATha upavAsa kare, nava upavAsa kare pachI sAta upavAsa kare, ATha upavAsa kare pachI cha upavAsa kare, sAta upavAsa Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya=8: mallI, [ 197] kare pachI pAMca upavAsa kare, cha upavAsa kare pachI cAra upavAsa kare, pAMca upavAsa kare pachI traNa upavAsa kare, cAra upavAsa kare pachI be upavAsa kare, traNa upavAsa kare pachI eka upavAsa kare, be upavAsa kare pachI eka upavAsa kare, dareka upavAsonuM vigaya yukta pAraNuM kare. A pramANe A kSullaka siMha niSkrIDita tapanI pahelI paripATI cha mAsa ane sAta ahorAtriomAM sutrokta vidhi pramANe ArAdhita thAya che. temAM 154 upavAsa ane 33 pAraNA karAya che.) 16 tayANaMtaraM doccAe parivADIe cautthaM kareMti, NavaraM vigaivajjaM pAraiti / e vaM taccA vi parivADI, NavaraM pAraNae alevADaM pAreti / evaM cautthA vi parivADI, NavaraM pAraNae AyaMbileNaM pAreti / bhAvArtha - tyAra pachI bIjI paripATImAM eka upavAsa kare che, ityAdi badhuM pahelAnI jema samajI levuM joIe. vizeSatA e che ke temAM vigaya rahita pAraNA kare che arthAtu pAraNAmAM ghI, dUdha, tela, dahIM Adi dhAra viSayanuM sevana kare nahIM. e pramANe trIjI paripATI paNa samajavI paraMtu temAM vizeSatA e che ke pAtramAM lepa na lAge tevA lakhA dravyathI pAraNA kare arthAtu nIvI tapathI pAraNA kare cothI paripATImAM paNa tema ja kare che paraMtu temAM AyaMbilathI pAraNA kare che. 17 tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sIhaNikkIliyaM tavokammaM dohiM saMvaccharehiM adAvIsAe ahorattehiM ahAsattaM jAva ANAe ArAhettA jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdaMti NamaMsaMti, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI icchAmo NaM bhaMte ! mahAlayaM sIhaNikkIliyaM tavokammaM uvasaMpajjittA NaM viharittae / taheva jahA khuDDAgaM, NavaraM cottIsaimAo Niyattai / egA ceva parivADIe kAlo egeNaM saMvacchareNaM chahiM mAsehiM aTThArasehi ya ahorattehiM samappei / savvaM pi mahAlayaM sIhaNikkIliyaM chahiM vAsehiM, dohi ya mAsehi, bArasehi ya ahorattehiM samappei / bhAvArtha :- tyAra pachI mahAbala Adi sAte aNagAro laghu siMhaniSkrIDita tapane(cAre paripATI sahita) be varSa ane aThThAvIsa ahorAtramAM, sUtranA kathAnAnusAra yAvata tIrthakaranI AjJA pramANe ArAdhI sthavira bhagavAna samIpe AvIne sthavira bhagavaMtone vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! ame mahA siMhaniSkrIDita tapa karavA icchIe chIe Adi. A tapa laghu siMha niSkrIDita tapanI samAna jANavo joIe temAM vizeSatA e che ke temAM soLa upavAsa sudhI pahoMcIne pAchA phare che. eka paripATI eka varSa, cha mAsa, aDhAra ahorAtramAM samApta thAya che. saMpUrNa mahAsiMha niSkrIDita tapa cha varSa, be mahinA, bAra ahorAtramAM pUrNa thAya che. (pratyeka paripATImAM 558 divasa thAya che. temAM 497 upavAsa ane 1 pAraNA thAya che. | 18 tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA mahAlayaM sIhaNikkIliyaM tavokamma ahAsuttaM jAva ArAhettA jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdati NamaMsaMti, vaMdittA NamaMsittA bahUNi cauttha jAva viharaMti / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 198 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha - tyAra pachI te mahAbala Adi sAte munio mahAsiMha niSkrIDita tapasyAnuM sUtra vidhi anusAra yAvatuM ArAdhana karIne sthavira bhagavaMtanI samIpe AvyA ane sthavira bhagavaMtane vaMdanA-namaskAra karIne ghaNA upavAsa, chaTha, aThThama Adi karatAM vicaratA hatA. vivecana : prastuta sUtramAM mahAbalAdi sAta aNagAronA siMhaniSkrIDita tapanI ArAdhanAnuM varNana che. siMha nikhIDita tapa :- jevI rIte siMha cAlatAM-cAlatAM pAchaLa joto jAya che, tevI rIte je tapamAM pAchaLanA tapanI AvRtti karavAmAM Ave, tene siMhaniSkrIDita tapa kahevAmAM Ave che. tenA be prakAra che. (1) laghusiMhaniSkrIDita ane (2) mahAsiMha niSkrIDita. laghusiMha niSkrIDita tapamAM pUrva-pUrva tapanI AvRtti sahita 9 upavAsa sudhI caDavAmAM Ave che ane pachI eka sudhI utaravAmAM Ave che. mahAsiMhaniSkrIDita tapamAM pUrva-pUrva tapanI AvRtti sahita ekathI 16 upavAsa sudhI caDavAmAM Ave che ane pachI eka sudhI utaravAmAM Ave che. A baMne prakAranA tapamAM cAra-cAra paripATI karavAmAM Ave che. prathama paripATInA sarva pAraNA vigaya sahita, bIjI paripATImAM vigaya(ghI-tela vagere dhAraviSaya) rahita, trIjI paripATImAM navI tapathI ane cothI paripATImAM AyaMbilathI pAraNA karavAmAM Ave che. A tapanA upavAsa tathA pAraNAnA divasanI saMkhyA sUtrArthathI spaSTa che. lathusiMha niSkrIDita tapa mahAsiMha niSkrIDita ta5 FHEHEHUSU ma kara : lag si uta. THUTHIHH1- kriDita hai baMpavitra mA dvArA rAI, 24 krama -: japanA dina " 'cama kiMkhI, vAhana a caT konA ne R I na karI dhAma * sI. mahAdIka pAya - 2 LpachI ja phiLT aA 6 ka. Iw s) rAri " paDGE, samAdhi maraNa ane bIjo devabhava:19 tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA teNaM urAleNaM tavokkameNaM sukkA bhukkhA jahA khaMdao, NavaraM there ApucchittA cArupavvayaM duruhaMti jAva domAsiyAe saMlehaNAe savIsaM bhattasayaM aNasaNaM, caurAsII vAsasayasahassAiM sAmaNNapariyAgaM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--8: malI [ 199 ] pAuNaMti pAuNittA culasIiM puvvasayasahassAI savvAuyaM pAlaittA jayaMte vimANe devattAe uvavaNNA / tattha NaM atthegaiyANaM devANaM battIsaM sAgarovamAI ThiI paNNattA / tattha NaM mahabbala- vajjANaM chaNhaM devANaM desUNAI battIsaM sAgarovamAI ThiI, mahabbalassa devassa ya paDipuNNAI battIsaM sAgarovamAI ThiI paNNattA / bhAvArtha:- tyAra pachI mahAbala Adi aNagAro bhagavatI sUtramAM kathita skaMdhaka muninI jema te pradhAna tapanA kAraNe zuSka-mAMsa-rudhirathI rahita tathA nisteja thaI gayA, temAM vizeSatA e che ke aMdhaka munie bhagavAna mahAvIra pAsethI AjJA prApta karI hatI, paNa A sAta munioe sthavira bhagavaMta pAsethI AjJA prApta karI hatI. AjJA laIne cAru parvata(vakSaskAra parvata) para caDhayA yAvatu be mAsanI saMkhanA karIne, ekaso vIsa bhaktanuM anazana dvArA chedana karIne, corAsI lAkha varSa sudhI saMyamanuM pAlana karIne, corAsI lAkha pUrvanuM kula AyuSya pUrNa karIne jayaMta nAmanA trIjA anuttara vimAnamAM deva paryAyathI utpanna thayA. te jayaMta vimAnamAM keTalAka devonI sthiti batrIsa sAgaropamanI che. temAMthI mahAbalane choDIne bIjA che devone batrIsa sAgaropamamAM thoDI ochI sthiti ane mahAbala devane pUrI batrIsa sAgaropamanI sthiti prApta thaI. cha mitrono cha rAjArUpe janmaH20 tae NaM te mahabbalavajjA chappiya devA jayaMtAo devalogAo AukkhaeNaM ThiikkhaeNaM bhavakkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse visuddhapiimAivaMsesu rAyakulesu patteyaM patteyaM kumArattAe paccAyAyA / taM jahApaDibuddhI ikkhAgarAyA, caMdacchAe aMgarAyA, saMkhe kAsirAyA, rUppI kuNAlAhivaI, adINasattU kurUrAyA, jiyasattU paMcAlAhivaI / bhAvArtha:- tyAra pachI mahAbala sivAyanA cha devo jayaMta devalokathI, deva saMbaMdhI AyuSyano, devalokamAM rahevA rUpasthitino ane deva saMbaMdhI bhavano kSaya thavAthI, te ja samaye zarIrano tyAga karIne A jaMbUdvIpanA, bharatakSetramAM, vizuddha pitRvaMza ane mAtRvaMzavALA judA-judA rAjakulomAM rAjakumArarUpe utpanna thayA. te A pramANe che- (1) acalano jIva IkvAkudeza(kozaladeza)nA pratibuddhinAmanA rAjArUpe utpanna thayo. (2) dharaNano jIva aMgadezanA caMdracchAyanAmanA rAjArUpe utpanna thayo. (3) abhicaMdrano jIva kAzIdezanA zaMkha nAmanA rAjArUpe utpanna thayo. (4) pUraNano jIva kuNAladezanA rukminAmanA rAjArUpe utpanna thayo. (5) vasuno jIva kurudezanA adIna zatrunAmanA rAjArUpe utpanna thayo. (6) vaizravaNano jIva pAMcAla dezanA jitazatrunAmanA rAjArUpe utpanna thayo. mallI prabhunuM cyavana, janma, bAlyavaya: 21 tae NaM se mahabbale deve tihiM NANehiM samagge uccaTThANaTThiesu gahesu, somAsu disAsu vitimirAsu visuddhAsu, jaiesu sauNesu, payAhiNANukUlaMsi bhUmisappisi mAruyaMsi pavAyaMsi, NipphaNNa-sassa-meiNIyaMsi kAlaMsi, pamuiya-pakkIliesu jaNavaesu, addharattakAlasamayaMsi assiNINakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM; je se hemaMtANaM Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra cautthe mAse, aTThame pakkhe phagguNasuddhe; tassa NaM phagguNasuddhassa cautthIpakkheNaM jayaMtAo vimANAo battIsasAgarovama dviiyAo anaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse mihilAe rAyahANIe kuMbhagassa raNNo pabhAvaIe devIe kucchisi AhAravakkaMtIe sarIravakkaMtIe bhavavakkaMtIe gabbhattAe vakkaM / bhAvArtha:- tyAra pachI te mahAbala deva matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna; A traNa jJAna sahita, samasta graho uccasthAne hatA, sarva dizAo saumya-utpAtathI rahita, vitimira-aMdhakArathI rahita ane vizuddha-dhULa AdithI rahita hatI, pakSIonA vijayakAraka zabdarUpa zakuna thaI rahyA hatA, dakSiNa taraphano vAyu vAto hato, te anukULa arthAt zItala, maMda ane sugaMdha yukta pavana pRthvI para phelAI rahyo hato; niSpanna thayelA dhAnyathI yukta pRthvI para loko atyaMta harSayukta thaIne krIDA karI rahyA hatA, tevA sukhada samaye madhya rAtrinA samaye azvinI nakSatrano caMdranI sAthe yoga thatAM, hemaMta RtunA cothA mAse, AThamA pakSe, phAgaNa mahinAnA zukla pakSamAM, cotha tithinA pAchalA bhAge, ardha rAtrinA samaye, batrIsa sAgaropamanI sthitivALA jayaMta nAmanA vimAnathI, AyuSyAdino kSaya thavAthI deva zarIrano tyAga karI, A jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetranI mithilA nAmanI rAjadhAnImAM, kuMbharAjAnI prabhAvatI devInI kukSImAM devagati saMbaMdhI AhAra, vaikriya zarIra ane devabhavano tyAga karIne garbharUpe utpanna thayA. 22 jaM rayaNiM ca NaM mahabbale deve pabhAvaI devIe kucchisi gabbhattAe vakkaMte, taM rayaNiM ca NaM sA pabhAvaI devI cauddasa mahAsumiNe pAsittA NaM paDibuddhA / bhattArakahaNaM / sumipADha pucchA jAva viharai / 200 bhAvArtha :- je rAtrie mahAbaladevano jIva prabhAvatI devInI kukSImAM garbharUpe utpanna thayo te rAtrimAM prabhAvatI devI cauda mahAsvapna joIne jAgRta thayA ane patine svapna saMbaMdhI vAta karI. kuMbha rAjAe svapna pAThakone bolAvIne svapnonuM phaLa pUchyuM yAvat prabhAvatI devI harSita ane saMtuSTa thaIne rahevA lAgyA.(svapna ane tenA phaLa kathana saMbaMdhI vistRta varNana prathama adhyayanamAM kathita meghakumAranA varNana pramANe jANavuM.) | 23 tae NaM tIse pabhAvaIe devIe tinhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM imeyArUve dohale pAubbhUe- dhaNNAo NaM tAo ammayAo jAo NaM jala thalaya bhAsurappabhUeNaM dasaddhavaNeNaM malleNaM atthuya-paccatthuyaMsi sayaNijjaMsi saNNisaNNAo saMtuyaTTAo (saNivaNNAo ) ya viharaMti / egaM ca mahaM siridAmagaMDaM pADala-malliya- caMpaya- asoga- puNNAga- maruyagadamaNaga-aNojjakojjaya-koraMTapattavara-pauraM paramasuhaphAsaM darisaNijjaM mahayA gaMdhaddhaNi muyaMta agghAya mANIo DohalaM virNeti / I bhAvArtha:- tyAra pachI prabhAvatI devIne barAbara traNamAsa pUrNa thayA tyAre A prakArano dohada(manoratha) utpanna thayo ke te mAtAo dhanya je jala ane sthalamAM utpanna thaIne vikasita thayelA ghaNA paMcaraMgI puSpothI AcchAdita ane puSponA tharanA tharathI AcchAdita zayyA para sukhapUrvaka bese che ane sukhapUrvaka zayana kare che tathA jemAM gulAba, mAlatI, caMpA, azoka, punnAganA phUlo, maravAnA pAMdaDA, damanaka, suMdara zatapatrikAnA phUlo ane koraMTanA uttama pAMdaDAthI gUMthelA, parama sukhadAyaka sparzavALA, suMdara tathA atyaMta Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-8 : bhaldI | 201 saurabha prasarAvanArA zrIdAmakAMDa(suMdaramALAnA samUha)ne sUMghatI thakI potAno dohadapUrNa kare che. 24 tae NaM tIse pabhAvaIe devIe imeyArUvaM DohalaM pAubbhUyaM pAsittA ahAsaNNihiyA vANamaMtarA devA khippAmeva jalathalayabhAsurappabhUyaM dasaddhavaNNamalla,kuMbhaggaso ya bhAraggaso yakuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi sAharaMti, egaM caNaM siridAmagaMDaM jAvagaMdhaddhaNi muyaMta uvaNeti / bhAvArtha-tyArapachI prabhAvatI devIne AvA prakArano dohada utpanna thayelo jANIne samIpavartI vANavyaMtara devo jhaDapathI jaLa ane sthaLamAM utpanna thayelA vAva pAMcavarNavALA puSpo, kuMbhAgra ane bhArAgra pramANamAM athot ghaNA ja puSpo kuMbharAjAnA bhavanamAM laI AvyA ane te uparAMta sukhaprada ane sugaMdha phelAvato eka zrIdAmakAMDa paNa laI AvyA. 25 tae NaM sA pabhAvaI devI te NaM jala-thalaya-bhAsura-ppabhUeNaM malleNaM DohalaM vinnei| tae NaM sA pabhAvaI devI pasatthaDohalA jAva viharai / tae NaM sA pabhAvaI devI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANa ya rAiMdiyANaM vIikkaMtANaM jese hemaMtANaM paDhame mAse docce pakkhe maggasirasuddhe, tassaNaM magasira suddhassa ekkArasIe puvvarattAvarattakAlasamayaMsi assiNINakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM uccaTThANagaesu gahesu jAva pamuiya pakkIliesu jaNavaesu AroyAroyaM egUNavIsaimaM titthayaraM payAyA / bhAvArtha - tyAra pachI te prabhAvatI devIe jala ane sthalamAM utpanna vikasita paMca varNanA phUlonI mALAthI potAno dohada pUrNa karyo. A rIte prabhAvatI devI te prazasta dohadane pUrNa karIne sukhapUrvaka rahevA lAgI. tyAra pachI prabhAvatI devIe nava mAsa ane sADAsAta divasa pUrNa thayA tyAre hemaMta RtunA prathama mAsamAM, bIjA pakSamAM, mAgasara mAsanA zukla pakSamAM, mAgasara zukla pakSanI agiyArasanA divase, madhya rAtrie, azvinI nakSatrano caMdranI sAthe yoga hato, badhA graho ucca sthAne sthita hatA, tevA samaye ane dezanA badhA loko pramudita bhAve kriIDArata rahetA hatA tevA janapada-mithilA nagarImAM ArogyapUrvaka arthAtu koI paNa bAdhA-pIDA vinA ogaNIsamA tIrthakarane janma Apyo. 26 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ahologavatthavvAo adra disAkamArIo mahattarIyAo jahA jaMbUdIvapaNNattIe jammaNussavaM bhANiyavvaM / NavaraM mihilAe NayarIe kuMbharAyassa bhavaNaMsi pabhAvaIe devIe abhilAvo saMjoeyavvo jAva NaMdIsaravare dIve mahimA / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye adholokamAM rahenArI, ATha mahattarika dizA kumArIkAo, ityAdi tIrthakara janma mahotsavanuM saMpUrNa varNana jebalIpa prajJapti satrAnusAra jANavuM. vizeSatA e che ke ahIM mithilA nagarImAM, kuMbharAjAnA bhavanamAM, prabhAvatI devInA nAmapUrvaka kathana karavuM yAvatuM deva-devIoe janmAbhiSeka karI, naMdIzvara dvIpamAM jaIne aThThAI mahotsava karyo. 27 tayA NaM kuMbhae rAyA bahUhiM bhavaNavai vANamaMtasjoisikvemANiehiM devehititthayarajammaNAbhiseyamahimAekayAe samANIe, jAyakammaM jAvaNAmakaraNaMkarei-jamhA NaM amhe imIe dAriyAe mAuegabhaMsi vakkamamANaMsi mallasayaNijjaMsi Dohale viNIe, taM hou NaM amhaM Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra dAriyA NAmeNaM "mallI" NAmaM Thavei, jahA mahAbale NAmaM jAva suhaM suheNaM parivaDDai / bhAvArtha :- tyAra pachI ghaNA bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika devo dvArA tIrthakarano janmAbhiSeka mahotsava thaI gayA pachI kuMbharAjAe jAtakarma Adi saMskAra karyA yAvat nAmakaraNa karyuM jyAre amArI A putrI mAtAnA garbhamAM AvyAM, tyAre mAtAne puSpanI zayyAmAM suvAno dohada utpana thayo hato ane te pUrNa thayo hato, tethI putrInuM nAma "mallI rAkhavAmAM Ave che, ema kahIne tenuM "mallI' nAma rAkhyuM. bhagavatI sUtramAM kathita mahAbalakumAranI nAma karaNa vidhinI samAna ahIM paNa jANavuM joIe thAvat mallIkumArI sukhapUrvaka vRddhi pAmavA lAgyA. 28 tae NaM sA mallI videhavararAyakaNNA ummukkabAlabhAvA jAvarUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hotthaa| bhAvArtha :- tyAra pachI videharAjanI te uttama kanyA(malI) bAlyAvasthAthI mukta thayAM bhAvatuM rUpa, yauvana ane lAvaNyathI utkRSTa thayAM temaja paripUrNa uttama zarIravALAM thaI gayAM. vivecana : prastuta sUtramAM ogaNIsamA tIrthakara zrI mallIprabhunA cyavana, janma, janmotsava ane bAlyavayanuM varNana che. garbhakALanA trIjA mahine mAtAne puSpazapyAno dohada thayo ane vyaMtara devoe puSpo lAvI te pUrNa karyo. tIrthakaronA prakRSTa puNyanA kAraNe jyAre teo mAtAnA garbhamAM Ave tyArathI ja devo tIrthakara ane temanI mAtAnI sevAmAM rahe che. mallIprabhunA janma, janmAbhiSekanuM varNana atidezAtmaka(saMkSipta) che te jaMbudvIpa prajJapti sUtranA vakSaskAra-5 pramANe jANavuM. keTalIka pratomAM mallIkamArInA varNana viSayaka be gAthA jovA maLe che. TIkAkAre tene Avazyaka niryuktinI gAthA hovAnuM kathana karyuM che, te gAthAo A pramANe che sA vaDDai bhagavaI, diyAloyacyA aNopamasirIyA / dAsIdAsa parivuDA, parikiNNA pIDhamaddehiM // 1 // artha- devalokathI cyavIne, mAtA prabhAvatI devInI kukSIthI janma pAmelA te mallI bhagavatI vRddhine prApta thayA ane anupama zobhAthI saMpanna thaI gayA. dAsa-dAsIothI parivRtta thaIne ane pIThamA~ (sakhA-mallIkumArI strI hovAthI pIThamardono artha sakhI karatA)-sakhIothI gherAIne rahevA lAgyA. asiyasirayA suNayaNA, biMboTThI dhavaladaMtapaMtIyA / vara kamala gabbhagorI, phulluppalagaMdhanIsAsA // 2 // artha- te mallIkumArInA mastakanA vALa kALA, AMkho suMdara, hoTha caNoThI jevA lAla, daMtapaMkti zveta hatI. te mallIkumArInuM zarIra kasturI jevuM hatuM(gorI- te mallIkumArInuM zarIra zreSThakamala, haraNa garbha = nAbhimAM thatI kasturI arthAt kasturI mRganI kasturI jevuM hatuM, ane teno zvAsozvAsa vikasita kamaLa jevo sugaMdhita hato. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: malI 203 | mitrone bodha pamADavA mohanagRhanuM nirmANa: 29 tae NaM sA mallI vihedavararAyakaNNA desUNavAsasayajAyA / te chappi ya rAyANo viuleNa ohiNA AbhoemANI-AbhoemANI viharai, taM jahA- paDibuddhiM jAva jiyasattuM paMcAlAhivaI / bhAvArtha - tyAra pachI videharAjanI te uttama kanyA mallIkumArI kaMIka nyUna so varSanA thayA, tyAre teoe(pUrva bhavanA mitra) cha e rAjAone potAnA vipula avadhijJAnathI jANyA. temane jANa thaI ke acalano jIva pratibuddhi rAjArUpe kozala dezano adhipati che yAvat vaizravaNano jIva jitazatru rAjArUpe pAMcAla dezano adhipati che. 30 tae NaM sA mallI koDuMbiyapurise saddAvei saddAvittA evaM vayAsI- tubbhe NaM devANuppiyA! asogavaNiyAe egaM mahaM mohaNagharaM kareha aNegakhaMbhasayasaNNiviTuM / tassa NaM mohaNagharassa bahumajjhadesabhAe cha gabbhagharae kareha / tesiMNaM gabbhagharANaM bahumajjhadesabhAe jAlagharayaMkareha / tassaNaMjAlagharayassabahumajjhadesabhAemaNipeDhiyaMkareha jaavpccppinnNti| bhAvArtha- tyAra pachI (pUrva bhavanA mitronI sthiti ane bhAvi jANIne) mallIkumArIe karmacArI puruSone bolAvIne kahyuM- he devAnupriyo ! tame jAo ane azoka vATikAmAM aneka seMkaDo thAMbhalAothI pratiSThita eka moTuM mohanagRha(moha utpanna karanAruM, atizaya ramaNIya ghara) banAvo. te mohanagRhanI barAbara madhyabhAgamAM cha garbhagRha (oraDA) banAvo. te oraDAnI barAbara madhyamAM eka jAlagRha banAvo jenI cAre bAju jALI hoya tethI tenI aMdaranI vastu bahArathI joI zakAtI hoya. te jAlagRhanA madhyamAM eka maNipIThikA- cabUtaro banAvo. A Adezane sAMbhaLI karmacArI puruSoe yAvatuM te pramANe karIne mallI bhagavatIne te vAtanI jANa karI. 31 tae NaM sA mallI maNipeDhiyAe uvari appaNo sarisiyaM sarisattayaM sarisavvayaM sarisalAvaNNaruvajovvaNaguNovaveyaM kaNagamaI matthayacchiDu paumuppalappihANaM paDimaM karei, karittA jaM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AhArei, tao maNuNNAo asaNa-pANa khAimasAimAo kallAkalli egamegaM piMDaM gahAya tIse kaNagamaIe matthayacchiDDAe paumuppalapihANAe paDimAe matthayaMsi pakkhivamANI-pakkhivamANI viharai / bhAvArtha - tyAra pachI mallIkumArIe te maNipIThikA upara AbehUba potAnA jevI ja potAnI samAnatvacA, vaya, lAvaNya, rUpa, yauvana Adi lakSaNayukta suvarNanI eka pratimA taiyAra karAvI. te pratimAnA mastaka upara eka moTuM chidra rAkhyuM ane te chidra padmakamaLanA AkAravALA DhAMkaNAthI DhAMkeluM hatuM. A pratimA taiyAra thaI gayA pachI (mallIkumArI) pote je azana, pAna, khAdha, svAdyanuM bhojana karatAM, te manojJa AhAramAMthI pratidina eka-eka kavala, te kanakamayI ane padmakamaLanA AkAravALA DhAMkaNAyukta pratimAnA mastaka uparanA chidramAMthI aMdara nAMkhatAM hatAM yAvatuM A rIte pratimAmAM mastaka para rahelA chidra dvArA dararoja eka-eka kavala temAM nAMkhatA rahyA. 32 taeNaM tIse kaNagamaIe jAvamatthayachiDDAe paDimAe egamegaMsi piMDe pakkhippamANe Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 204 / zrI zAtAdharmakathA sUtra pakkhippamANe paumuppalapihANaM pihei / tao gaMdhe pAubbhavai, se jahAnAmae ahimaDe i vA jAva amaNAmatarAe / bhAvArtha:- tyAra pachI te suvarNamayI pratimAmAM mastaka para rahelA chidra dvArA dararoja eka-eka kavala temAM nAkhIne padmakamaLanuM DhAMkaNuM baMdha karI detA hatA. A rIte AhArano eka-eka koLiyo nAMkhatAM-nAkhatAM temAM durgadha utpanna thaI. te durgadha sarpanA mRta kalevara jevI vAva tenAthI paNa vadhu amanojJa hatI. pratibuddhi rAjA ane subuddhi pradhAna :33 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kosale NAma jaNavae hotthA / tattha NaM sAgee NAmaM Nayare hotthA / tassa NaM uttarapurathime disIbhAe ettha NaM mahaM ege NAgagharae hotthA / divve sacce saccovAe saMNihiyapADihere / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye kozalanAmanA dezamAM sAketa nAmanuM nagara hatuM. te nagaranI uttara-pUrva dizAmAM eka moTuM nAgagRha(nAgadevanI pratimAthI yukta caitya) hatuM. te divya nAgadeva dareka mANasanI icchApUrti karatAM hovAthI satya, dareka mANasanI abhilASA, kAmanA satya-saphaLa karatA hovAthI satyAbhilASa ane vyaMtara devo tenA pratihArya-dvArapALa hovAthI saMnihita prAtihArya hatuM arthAt te gRha devAdhiSThita hatuM. 34 tattha NaM Nayare paDibuddhI NAmaM ikkhAgarAyA parivasai / paumAvaI devI / subuddhI amacce sAmadaMGabheda-upappayANaNItisupauttaNayavihaNNU jAva viharai / bhAvArtha:- te sAketanagaramAM ikvAkuvaMzanA pratibuddhi nAmanA rAjA nivAsa karatA hatA. temanI paTarANI padmAvatI devI hatI. subuddhi nAmanA pradhAna hatA. te sAma, daMDa, bheda, upapradAna nItiomAM kuzala, aneka nayonA eTale mata matAMtaronA jANakAra yAvat rAjadhurAnI ciMtA karanArA hatA, rAjyanuM saMcAlana karatA hatA. 35 tae NaM paumAvaIe aNNayA kayAi NAgajaNNae yAvi hotthA / tae NaM sA paumAvaI NAgajaNNamuvaTThiyaM jANittA jeNeva paDibuddhI rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jAva evaM vayAsI- evaM khalu sAmI ! mama kallaM NAgajaNNae yAvi bhavissai / taM icchAmiNaM sAmI ! tubbhehiM abbhaNuNNAyA samANI NAgajaNNayaM gamittae / tubbhe viNaMsAmI ! mamaNAgajaNNayasi samosaraha / bhAvArtha:- koI eka samaye padmAvatI devIne tyAM nAgapujA karavAno utsava Avyo. nAga mahotsavanA divasanI jANa thatAM padmAvatI devIe pratibuddhi rAjAnI pAse jaIne yAvatu A pramANe kahyuM- he svAminuM! kAle mAro tyAM nAgamahotsava ujavAze. he svAminuM ! ApanI anumati hoya to huM nAgapUjA mATe javA icchuM chuM. he svAmin ! Apa paNa mArI nAgapUjAmAM padhAro, tevI mArI icchA che. 36 taeNaM paDibuddhI paumAvaIe devIe eyamaTuM paDisuNei / tae NaM paumAvaI paDibuddhiNA raNNA abbhaNuNNAyA haTTatuTThA jAvakoDubiya purise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-e vaM khalu devANuppiyA! mama kallaM NAgajaNNae bhavissai, taM tubbhe mAlAgAre saddAveha, saddAvittA evaM vayaha Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: mallI [ 205 ] evaM khalu paumAvaIe devIe kallaM NAgajaNNae bhavissai, taM tubbhe NaM devANuppiyA! jalathalayabhAsarappabhUyaM dasaddhavaNaM mallaM NAgagharayaMsi sAharaha, egaM ca NaM mahaM siridAmagaMDaM uvaNeha / tae NaM jalathalayabhAsurappabhUeNaM dasaddhavaNNeNaM malleNaM NANAvihabhattisuviraiyaM kareha / tasi bhattisihasamiyamayUskoMcasArasacakkavAyamayaNasAlakoilakulovaveyaMIhAmiya jAva bhatticittaM mahagdhaM maharihaM viulaM puSphamaMDavaM viraeha / tassa NaM bahumajjhadesabhAe egaM mahaM siridAmagaMDaM jAvagaMdhaddharNimuyaMtaMulloyasi olaMbeha,paumAvaiMdeviMpaDivAlemANA paDivAlemANA ciTThaha / tae NaM te koDubiya purisA jAva ciTThati / bhAvArtha - tyAra pachI pratibuddhi rAjAe padmAvatI devInI A vAtano svIkAra karyo. padmAvatI devIe pratibuddhi rAjAnI anumati maLavAthI prasanna ane saMtuSTa thaIne karmacArI puruSone bolAvyA ane kahyuMhe devAnupriyo ! kAle mAre nAgapUjA karavAnI che, tethI tame mALIone bolAvo ane teone A pramANe kaho padmAvatI devI kAle nAgapujA karaze; tethI he devAnupriyo ! tame jalIya ane sthalIya pAMca raMganA tAjAphUlo ane eka zrIdAmakAMDa(laTakatI mALAono samUha) banAvIne nAgagRhamAM pahoMcADo, tyAra pachI jalIya ane sthalIya paMcaraMgI puSpothI ane vividha prakAranA citronI racanAthI zobhita eka puSpamaMDapa taiyAra karo. te puSpamaMDapanI divAlone haMsa, mRga, mayUra, krauMca, sArasa, cakravAka, menA ane koyalanA citra samUhathI zaNagAro tathA IhAmRgAdinA citrothI maMDapane suzobhita karo. te puSpamaMDapa mahAmUlyavAna, mahApuruSone yogya ane vizALa hovo joIe. te puSpamaMDapanI madhyamAM maMDapanA caMdaravA upara eka moTo, atyaMta sugaMdhita zrIdAmakAMDa laTakAvo. tyAra pachI padmAvatI devInI (mArI) pratIkSA karo.(mALI pAse A kArya karAvIne) te karmacArI puruSo padmAvatI devInI pratIkSA karatAM tyAM rokAyA. 37 tae NaM sA paumAvaI devI kallaM jAva koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA e vaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! sAgeyaM NagaraM sabibhatarabAhiriyaM Asitta-sammajjiyovalittaM kareha jAva paccappiNati / bhAvArtha :- tyAra pachI bIje divase savAre padmAvatI devIe karmacArI puruSone bolAvIne kahyuM- he devAnupriyo ! tame zIdhra sAketa nagaranI aMdara ane bahAra pANI chAMTo, nagarane sApha karo ane lIMpaNa karo thAvat karmacArI puruSoe te pramANe kArya karIne, kArya pUrNa thaI gayAnA samAcAra ApyA. 38 tae NaM sA paumAvaI devI doccaMpi koDuMbiyapurise saddAvei saddAvittA evaM vayAsI- lahukaraNajuttaM jAvajuttAmeva uvaTThati / tae NaM sA paumAvaI aMto aMteuraMsi NhAyA jAva lahukaraNajutta(dhammiyaM) jANaM durUDhA / bhAvArtha:- tyAra pachI padmAvatI devIe bIjIvAra karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! zIghragatigAminI sAdhanothI saMpanna rathamAM dvatagAmI azvone joDI upasthita karo. tyAre teoe te pramANe ratha upasthita karyo. tyAra pachI padmAvatI devI aMtaHpuranI aMdara snAna karIne yAvatuM taiyAra thaIne dvatagAmI azvavALA(dhArmika) rathamAM beThI. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 20 zrI zAtAdharmakathA sUtra 39 tae NaM sA paumAvaI Niyaga-parivAlasaMparikhuDA sAgeyaM NagaraM majmajJaNaM Nijjai, jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pukkhariNiM ogAhei, ogAhittA jalamajjaNaM karei jAva parama suibhUyA ullapaDasADayA jAiM tattha uppalAiM jAva geNhai, geNhittA jeNeva NAgagharae teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha :- tyAra pachI padmAvatI devIe potAnA saMpUrNa parivAranI sAthe sAketanagara madhye pasAra thaIne, puSkariNI (vAva) samIpe AvIne, puSkariNImAM utarIne snAnAdi karIne yAvata atyaMta pavitra thaIne, bhInI sADI paherIne kamaLa cUMTayA ane pachI nAgagRha tarapha javA prasthAna karyu. 40 taeNaM paumAvaIe devIe dAsaceDIo bahUo pupphapaDalaga-hatthagayAo dhUvakaDucchuyahatthagayAo piTThao smnnugcchNti|| taeNaM paumAvaI sabbiDDIejeNavaNAgaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA NAgagharayaM aNupavisai, aNupavisittA lomahatthagaM parAmusai jAvadhUvaM Dahai, DahittA paDibuddhiM rAyaM paDivAlemANI paDivAlemANI ciTThai / bhAvArtha:- tyAra pachI padmAvatI devInI ghaNI dAsIo phUlonI chAbaDIo tathA dhUpanI kaDachIo (dhUpadAnIo) hAthamAM laIne tenI pAchaLa-pAchaLa cAlavA lAgI. tyAra pachI padmAvatI devI sarva RddhinI sAthe nAgagRha hatuM, tyAM pahoMcI ane nAgagRhamAM praviSTha thaI ane morapIMchI hAthamAM laIne pratimAnuM pramArjana karyuM kAvat dhUpa daIne pratibuddhi rAjAnI pratIkSA karavA lAgI. 41 taeNaM paDibuddhI rAyA hAe jAva alaMkiya sarIre hatthikhaMdhavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaMdharijjamANeNaMseyavaracAmarAhiMvIijjamANehayagayarahapavasjohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparikhumahayAbhaGacaDagarahapahakaraviMda-parikkhittesAkeyaMNayaramajhamajheNaM Niggacchai,NiggacchittA jeNevaNAgaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA hatthikhaMdhAo paccoruhai, paccoruhittA Aloe paNAmaM karei, karittA pupphamaMDavaM aNupavisai, aNupavisittA pAsai taM egaM mahaM siridaamgNddN| bhAvArtha:- tyAra pachI pratibuddhi rAjA snAna karIne yAvat vibhUSita thaIne zreSTha hAthI para savAra thayA. koraMTanA phUlonI mALAothI zobhatuM chatra mastaka para dhAraNa karelA ane uttama zveta cAmara DhoLAtAM hatA, tevA te rAjA aneka ghoDA, hAthI, ratha ane pAyadaLa yoddhArUpa caturaMgI senA ane subhaTonA moTA samUhanI sAthe sAketanagaramAM thaIne nAgagRha tarapha prayANa karyuM ane nAgagRha samIpe pahoMcIne teo hAthI uparathI nIce utarIne pratimA para daSTi paDatAM ja tene praNAma karyA, praNAma karIne puSpa-maMDapamAM praveza karatAM ja eka mahAna zrIdAmakAMDa joyo. 42 tae NaM paDibuddhI taM siridAmagaMDaM suiraM kAlaM Nirikkhai, NirikkhittA tasi siridAmagaMDaMsi jAyavimhae subuddhiM amaccaM evaM vayAsI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0 - 8 : bhaktI 207 devAppiyA ! mama docceNaM bahUNi gAmAgara jAva saMNNivesAI AhiMDasi, bahUNi rAIsara jAvagihAI aNupavisasi, taM atthi NaM tumaM kahiMci erisae siridAmagaMDe diTThapuvve, jArisae NaM ime paumAvaIe devIe siridAmagaMDe ? bhAvArtha :- tyAra pachI pratibudghi rAjA lAMbA samaya sudhI te zrIdAmakAMDanuM nirIkSaNa karatA rahyA. zrIdAmakAMDane joIne rAjAne khUba ja Azcarya utpanna thayuM. teNe subuddhi pradhAnane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! mArA dUtarUpe tamAre ghaNA grAma, Akara yAvat sannivezo AdimAM javAnuM thAya che. ghaNA rAjAo, Izvaro vagerenA gRhomAM tamAruM AvAgamana thAya che, tyAM padmAvatI devInA zrIdAmakAMDa jevo zrIdAmakAMDa zuM tame pahelAM kyAMya joyo che ? 43 tae NaM subuddhI paDibuddhiM rAyaM evaM vayAsI - evaM khalu sAmI ! ahaM aNNayA kayAiM tubbhaM docceNaM mihilaM rAyahANiM gae, tattha NaM mae kuMbhagassa raNNo dhUyAe pabhAvaI devIe attayAe mallIe videhavararAyakaNNAe saMvaccharapaDilehaNagaMsi divve siridAmagaMDe dipavve / tassa NaM siridAmagaMDassa ime paumAvaIe siridAmagaMDe sayasahassaimaM pi kalaM Na agghai / bhAvArtha :- tyAre subuddhi amAtye pratibudghi rAjAne kahyuM- he svAmin ! ekavAra huM ApanA dUtarUpe mithilA rAjadhAnImAM gayo hato. tyAM meM kuMbharAjAnI putrI ane prabhAvatI devInI AtmajA, videhadezanI uttama rAjakumArI mallInA saMvatsara-pratilekhana utsava (janma dinanA mahotsava) samaye zrIdAmakAMDa joyo hato. te zrIdAmakAMDanI sAme padmAvatI devIno A zrIdAmakAMDa lAkhamo aMza(lakSAMza) paNa nathI. arthAt padmAvatInA zrIdAmakAMDathI zrI mallIkumArIno zrIdAmakAMDa lAkha guNo adhika suMdara hato. 44 tae NaM paDibuddhI rAyA subuddhiM amaccaM evaM vayAsI - kerisiyA NaM devANuppiyA ! mallI videhavararAyakaNNA jassa NaM saMvaccharapaDilehaNayaMsi siridAmagaMDassa paumAvaIe devIe siridAmagaMDe sayasahassaimaM pi kalaM Na agghai ? bhAvArtha :- tyAra pachI pratibuddhi rAjAe subuddhi maMtrIne A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! videhanI zreSTha rAjakumArI mallI kevI che ? ke jenA janmadinanA utsavamAM banAvelA zrIdAmakAMDanI sAme padmAvatI devIno A zrIdAmakAMDa lAkhamo aMza nathI ? 45 ta NaM subuddhI amacce paDibuddhiM ikkhAgarAyaM evaM vayAsI- evaM khalu sAmI ! mallI videhavararAyakaNNagA supaiTThiyakummuNNayacArUcaraNA, vaNNao / bhAvArtha :- tyAre subuddhi maMtrIe pratibuddhine kahyuM- he svAmin ! videhanI zreSTha rAjakumArI mallI supratiSThita ane kAcabAnI samAna unnatta ane suMdara caraNavALI che, ityAdi varNana jaMbUdrIpa prajJapti sUtra anusAra jANI levuM joIe. 46 ta paDibuddhI rAyA subuddhissa amaccassa aMtie eyamaTThe soccA Nisamma siridAmagaMDajaNiyaharise dUyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchAhi NaM tumaM devANuppiyA ! miliM rAyahANiM; tattha NaM kuMbhagassa raNNo dhUyaM pabhAvaIe devIe attayaM malli videhavararAya Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI jJAtAdharmakathA sUtra kaNNagaM mama bhAriyattAe varehi, jai vi NaM sA sayaM rajjasuMkA / bhAvArtha :- tyAra pachI pratibuddhi rAjAe subuddhi pradhAna pAsethI A vAta sAMbhaLI, hRdayamAM dhAraNa karIne ane zrIdAmakAMDanI vAtathI mallIkumArI para utpanna rAgayukta thaIne, AnaMdathI prerAIne dUtane bolAvyo ane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! tuM mithilA rAjadhAnImAM jA. tyAM kuMbharAjAnI putrI, prabhAvatI devInI AtmajA ane videhanI pradhAna rAjakumArI mallInI mArI patnInA rUpamAM mAgaNI karo. jo tenA zulka(mUlya)rUpe mAruM rAjya mAgaze, to paNa huM te ApavA taiyAra chuM. 47 NaM se dUe paDibuddhiNA raNNA evaM vutte samANe haTThatuTThe paDisuNei, paDisuNettA jeNeva sae gihe, jeNeva cAugghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA cAuraghaMTa AsarahaM paDikappAvei, paDikappAvittA durUDhe jAva hayagaya jAva mahayA bhaDacaDagareNaM sAkeyAo Niggacchai, NiggacchittA jeNeva videhajaNavae jeNeva mihilA rAyahANI teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha :- tyAra pachI pratibuddhi rAjAe A pramANe kahyuM tyAre te dUta harSita ane saMtuSTa thayo, te AjJA aMgIkAra karIne potAnA ghare cAra ghaMTAvALA azva-ratha hato tyAM Avyo, AvIne(AgaLa-pAchaLa ane Aju bAjumAM tema) cAra ghaMTAvALA azva-rathane taiyAra karAvyo ane tenA para ArUDha thayo yAvat ghoDA, hAthIo ane ghaNA subhaTonA samUha sAthe sAketanagaramAMthI nIkaLIne videha janapada, mithilA rAjadhAnI tarapha javA mATe prasthAna karyuM. caMdracchAya rAjA ane arjunaka zramaNopAsaka H 48 te kANaM teNaM samaeNaM aMge NAmaM jaNavae hotthA / tattha NaM caMpA NAmaM NayarI hotthA / tattha NaM caMpAe NayarIe caMdacchAe aMgarAyA hotthA / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye aMganAmano deza hato. temAM caMpA nAmanI nagarI hatI. te caMpAnagarImAM caMdracchAya nAmanA aMgarAja- aMgadezanA rAjA hatA. 49 tattha NaM caMpAe NayarIe arahaNNagapAmokkhA bahave saMjattA NAvAvANiyagA parivasaMti, aDDA jAva aparibhUyA / tae NaM se arahaNNage samaNovAsae yAvi hotthA, ahigayajIvAjIve vaNNao / bhAvArtha :- te caMpAnagarImAM arhannaka Adi ghaNA dariyAI musApharI karanArA, naukAvaNika rahetA hatA. te Rddhi saMpanna ane aneka lokone mATe AdarzabhUta hatA. temAM arhannaka nAmanA mukhya vaNika zramaNopAsaka paNa hatA. te jIva-ajIva Adi tattvonA jJAtA hatA, vagere zrAvakanuM varNana jANavuM. 50 tae NaM tesiM arahaNNagapAmokkhANaM saMjattA NAvAvANiyagANaM aNNayA kayAi egayao sahiyANaM ime eyArUve mihokahA- saMlAve samuppajjitthA - seyaM khalu amhaM gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca paricchejjaM ca bhaMDagaM gahAya Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: mallI | 209 ] lavaNasamudaM poyavahaNeNaM ogAhittae tti kaTu aNNamaNNaM eyamaTuM paDisurNeti, paDisuNittA gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca pAricchejjaM ca bhaMDagaM geNhai, geNhittA sagaDIsAgaDiyaM ca sajjeMti, sajjettA gaNimassa ca dharimassa ca mejjassa ca pAricchejjassa ca bhaMDagassa sagaDasAgaDiyaM bhareMti, bharettA / sohaNaMsi tihi karaNaNakkhattamuhattaMsi viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAveti, mittaNAiNiyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNaM bhoyaNavelAe bhujAveti jAva Apucchati, ApucchittA sagaDIsAgaDiya joyati, capAe NayarIe majhamajjheNaM NiggacchaMti, NiggacchittA jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti; uvAgacchittA sagaDIsAgaDiyaM moyaMti, moittA poyavahaNaM sajjeMti, sajjittA gaNimassa ya dharimassa ya mejjassa ya pAricchejjassa ya cauvvihassa bhaMDagassa poyavahaNaM bhareMti, bharittA taMDulANa ya samiyassa ya tellayassa ya gulassa ya ghayassa ya gorasassa ya udayassa ya udayabhAyaNANa ya osahANa ya bhesajjANa ya taNassa ya kaTThassa ya pAvaraNANa ya paharaNANa ya aNNesiM ca bahUNaM poyavahaNapAuggANaM davvANaM poyavahaNaM bhareMti / sohaNaMsi tihi-karaNa-Nakkhatta-muhuttasi viulaM asaNaM pANaM khAima sAimaM uvakkhaDAveti, uvakkhaDAvittA mittaNAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNaM bhuMjAveMti jAva ApucchaMti, ApucchittA jeNeva poyaTThANe teNeva uvAgacchaMti / bhAvArtha:- tyAra pachI ahaMnnaka Adi dariyAI musApharI karanArA naukAvaNiko ekavAra, eka jagyAe ekaThA thayA ane paraspara maLIne teoe A pramANe vicAra vinimaya karyo. nAriyeLa, sopArI vagere gaNIne kraya-vikraya karavA yogya gaNima vastuo, dhAnya vagere trAjavAthI toLIne, jokhIne kaya-vikraya karavA yogya parima vastuo, tela vagere maLI AdithI mApIne kraya-vikriya karavA yogya meyavastao, ratna(vastra) vagere guNaparIkSA karIne kraya-vikraya karavA yogya parichedya vastuo, A cAra prakArano mAla laIne ApaNe jahAja dvArA lavaNa samudramAM praveza karIe, te ApaNA mATe lAbhadAyI che. A pramANe vicAravinimaya karIne, eka bIjAnI vAtano svIkAra karIne gaNima, dharima, meya, parichedyAdi cAra prakArano mAla grahaNa karyo ane gADA-gADIomAM bharyo. - tyAra pachI zubha tithi, karaNa, nakSatra ane muhurte vipula pramANamAM azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa AhAra taiyAra karAvyo, taiyAra karAvIne bhojananI veLAe mitro, jJAtijano, nijako, svajano, saMbaMdhIjano ane parijanone jamADyA vAva tenI anumati lIdhI(AzIrvAda lIdhA), gADI-gADA jotaryA ane caMpAnagarInA madhye thaIne bahAra nIkaLyA ane gaMbhIra nAmanA potapaTTana- baMdare AvyA. gaMbhIra nAmanA baMdare AvIne teoe gADI-gADA choDyAM, jahAja taiyAra karIne temAM gaNima, dharima, meya ane paricchedya-cAra prakArano mAla bharAvyo. te uparAMta temAM cokhA, loTa, tela, goLa, ghI, gorasa-dUdhadahIM Adi, pANI, pANInA vAsaNa, eka dravyarUpa auSadha, aneka dravya mizrita hoya tevA bheSaja, ghAsa, lAkaDA, vastra, zastra tathA jahAjamAM laI javA yogya bIjI paNa ghaNI vastuo jahAjamAM bharAvI. tyAra pachI zubha tithi, karaNa, nakSatra ane muhUrtamAM azana, pAna, khAdha ane svAdha taiyAra no mAla grahaNa karyA anazana ane muhUrve vipula 32 jJAtijano, nijakI Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 210 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra karAvIne mitro, jJAtijano, nijako, svajano, saMbaMdhIo ane parijanone jamADIne temanI anumati meLa vIne naukA sthAne (samudra kinAre) AvyA. 51 tae NaM tesiM arahaNNagapAmokkhANaM saMjuttA NAvAvANiyagANaM parijaNA tAhiM iTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNuNNAhiM maNAmAhiM orAlAhiM vaggUhiM abhiNadaMtA ya abhisaMthuNamANA ya evaM vayAsI- ajja! tAya! bhAya! mAula! bhAiNejja! bhagavayA samuddeNaM abhirakkhijjamANA abhirakkhijjamANA ciraM jIvaha, bhadaM ca bhe, puNaravi laddhaTe kayakajje aNahasamagge NiyagaM gharaM havvamAgae pAsAmo tti kaTu tAhiM somAhi NiddhAhiM dIhAhiM sappivAsAhiM pappuyAhiM diTThIhiM NirikkhamANA muhuttamettaM saMciTThati / bhAvArtha:- tyAra pachI te ahaMnaka Adi dariyAI musApharI karanArA naukAvaNikonA parivAranA loko iSTa, kAnta, priya, manojJa, manorama ane udAra maMgaLa vacanothI abhinaMdana ane zubhecchA ApatA A pramANe bolyA he Arya (pitAmaha) ! he tAta! he bhrAta ! he mAmA ! he bhANeja ! Apa A bhagavAna samudra dvArA punaH punaH surakSita thaIne ciraMjIvI ho, ApanuM kalyANa thAo. ame Apane lAbhAnvita thayelA, kAryane pAra pAmelA; dhana, parivAra, svAthyano hrAsa thayA vinA arthAt paripUrNa dhana, parivAra, svAthya sAthe potAnA ghare pAchA AvelA zIghra joIe. A pramANe kahIne saumya, snehamaya, dIrgha samaya sudhI darzananI icchAvALI ane azru-plAvita daSTithI jotAM te loko muhUrta sudhI tyAM ja UbhA rahyAM. 52 tao samANiesu pupphabalikammesu, diNNesu sarasarattacaMdaNa-daddarapaMcaMgulitalesu, aNukkhittaMsi, dhUvaMsi, pUiesu samuddavAesu saMsAriyAsu valayabAhAsu, Usiesu siesu jhayaggesu, paDuppavAiesuturesu, jaiesusavvasauNesu, gahiesurAyavarasAsaNesu, mahayA ukkiTTha sIhaNAya bolakalakala raveNaM pakkhubhiyaM-mahAsamudda ravabhUyaM piva meiNiM karemANA e gadisiM egAbhimuhA arahaNNaga pAmokkhA saMjattA NAvA vANiyagA NAvAe durUDhA / bhAvArtha - tyAra pachI puSpa bali(pUjA) kArya paripUrNa thaI gayuM, sarasa rakta caMdananA thApA lagAvAI gayA, dhUpa kArya ane sAmudrika vAyunI pUjA thaI gaI, valayavAhA(sukAna vagere) yathAsthAne mukAI gayA, agrabhAga upara zveta patAkAo pharakAvI, vAdyono madhura dhvani prasArita thavA lAgyo, vijaya sUcaka sarva zubha zukana thaI gayA, yAtrA mATe rAjAno paravAnagI patra prApta thaI gayo, mahAna ane utkRSTa siMhanAda, kalakala dhvani tathA atyaMta kSubdha karanArI mahAsamudranI garjanAonI jema pRthvIne zabdAyamAna karatAM te annaka vagere dariyAI musApharI karanArA naukAvaNiko eka taraphathI naukA upara caDyA. 53 tao pussamANavo vakkamudAhu-haM bho ! savvesimavi bhe atthasiddhI, uvaTThiyAI kallANAI, paDihayAiM savvapAvAI, jutto pUso, vijao muhutto ayaM deskaalo| bhAvArtha:- tyArapachI paMsamAnavo-maMgalapAThakoe-cAraNoe maMgalakArI vacano kahyA- he vyApArIo! Apa sarvane arthanI siddhi prApta thAo. ApanuM kalyANa thAo. ApanA sarva vighno nAza pAmo. atyAre caMdra sAthe puSya nakSatrano yoga che ane vijaya nAmanuM muhurta che. tethI A deza ane kALa yAtrA mATe uttama che. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | madhya-8 : malA | 211 / 54 tao pussamANaveNaM vakkamudAhie haTThatuTThA kucchidhArakaNNadhAsganbhijjasaMjattANAvAvANiyagA vAvAriMsu, taM NAvaM puNNucchagaM puNNamuhiM baMdhaNehiMto muMcaMti / bhAvArtha :- tyAra pachI maMgalapAThako-cAraNonA maMgalapAThathI prasanna-pramudita evA naukAnA pArthabhAgamAM saMcAlakarUpe niyukta karAyelA kSidharo, naukA calAvanArA karNadhAro, naukAnA aMdaranA bhAgamAM rahI kArya karanArA garbhajo, jemano mAla naukAmAM hato tevA dariyAI musApharI karanArA vepArIo pota-potAnA kAmamAM lAgI gayA. mAlathI paripUrNa ane agrabhAgamAM saMcAlana sAmagrIthI bharelI te naukAne(kinArAnA thAMbhalA sAthenA) baMdhano kholI mukta karavAmAM AvI. 55 tae NaM sA NAvA vimukkabaMdhaNA pavaNabalasamAhayA ussiyasiyA vitatapakkhA iva garulajuvaI gaMgAsalilatikkha-soyavegehiM saMkhubbhamANI-saMkhubbhamANI ummI-taraMga-mAlAsahassAI samaicchamANI samaicchamANI kaivaehiM ahorattehiM lavaNasamudaM aNegAI joyaNasayAI ogADhA / bhAvArtha :- tyAra pachI baMdhanothI mukta, pavananA baLathI prerita, pavana bharAvAthI gati maLe tevA potAnA svaccha saDhanA kAraNe pAMkho prasArelI ane AkAzamAM uDatI garUDa yuvatI jevuM lAgatI te naukAgaMgAnA tIvra pravAhathI samudra jalane zubhita karatI, hajAro nAnA-moTA taraMgonA samUhane ullaMghana karatI, keTalAka divasomAM lavaNa samudramAM ghaNA seMkaDo yojano sudhI dUra pahoMcI gaI. 56 tae NaM tesiM arahaNNagapAmokkhANaM saMjattA-nAvAvANiyagANaM lavaNasamudaM aNegAI joyaNasayAI ogADhANaM samANANaM bahUiM uppAiyasayAI pAubbhUyAiM taM jahA- akAle gajjie, akAle vijjue, akAle thaNiyasade, abhikkhaNaM abhikkhaNaM AgAse devayAo NaccaMti, egaM ca NaM mahaM pisAyarUvaM pAsaMti tAlajaMghaM divaMgayAhiM bAhAhi masimUsagamahisakAlagaM, bhariyamehavaNaM, laMboTuM, NiggayaggadaMtaM, NillAliya-jamala-juyalajIhaM, AUsiya-vayaNagaMDadesaM, cINacipiTa NAsiyaM, vigayabhuggabhumayaM, khajjoyaga-dittacakkhurAgaM, uttAsaNagaM, visAlavacchaM, visAlakucchi, palaMbakucchi, pahasiyapayaliya payaDiyagattaM, paNaccamANaM, apphoDataM, abhivayaMtaM, abhigajjataM, bahuso bahuso ya aTTahAse viNimmuyaMtaMNIluppalagavalaguliya ayasikusumappagAsaM khuradhAraM asiM gahAya abhimuhamAvayamANaM pAsaMti / bhAvArtha - tyAra pachI seMkaDo yojana lavaNasamudramAM pahoMcelA te ahaMnaka Adi dariyAI musApharI karanArA te naukAvaNikonI sAme seMkaDo Aphato prAdubhUrta thavA lAgI jemake akALe megha garjanA thavA lAgI. akALe vijaLI jhabUkavA lAgI, akALamAM meghono gaDagaDATa thavA lAgyo. AkAzamAM vAraMvAra devatAo nRtya karavA lAgyA. eka tADa jevuM pizAcanuM rUpa paNa dekhAvA lAgyuM. te pizAcanI baMne jAMgha tADanI samAna lAMbI hatI. tenA baMne hAtha AkAzane sparzatA hatA. te kAjaLa, kALA uMdara ane pADAnI samAna kALo hato. teno varNa jalabharelA meghanI samAna atyaMta kALo hato. tenA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 212 ] zrI jJAtAdharmakathA satra hoTha lAMbA ane AgaLanA dAMta mukhathI bahAra nIkaLelA hatA. tenA moDhAmAMthI be jIbho bahAra labaDatI hatI tenA gAla besI gayelA hatA. tenuM nAka nAnuM ane capaTuM hatuM. bhUTI bihAmaNI ane vAMkI-cUkI hatI. tenI AMkhonI lAlAza AgiyA jevI camakatI lAla hatI. te jonArAne ghora trAsa pahoMcADanAro hato. tenI chAtI pahoLI, kukSi(paDakhA) vizALa ane lAMbI hatI. hasatA ane cAlatA samaye tenA avayavo DhIlA dekhAtA hatA. te nAcI rahyo hato, potAnI baMne bhujAone Aphalana karato(aphaLAvato) garjanA karato, aTTahAsya karato sAme AvI rahyo hoya tema lAgatuM hatuM. tevA kALA kamala, bheMsanA zIMgaDA, gaLI, aLasInA phUlanI samAna kALI tathA charAnI dhAra jevI tIkSNa talavAra laIne sanmukha AvatA pizAcane te vaNikoe joyo. _ [taeNaM te arahaNNagavajjA saMjattANAvAvANiyagA egaM caNaM mahaMtAlapisAyaM pAsaMtitAlajaMgha, divaMgayAhiM bAhAhiM phuTTasiraM bhamaNigara varamAsarAsi mahisakAlagaM bhariya mehavaNNaM suppaNahaM phAlasarisa jIe, laMboTTa, dhavala vaTTa asiliTTha-tikkha-thi-pINa-kuDiladADhovagUDhavayaNaM, vikosiyadhArAsijuyala samasarisataNuyacaMcalagalaMtarasalolacavala-phuruMphurataNillAliyaggajIhaM avayatthiya-mahalla-vigaya- vIbhaccha-lAlapagalaMta-rattatAlaya hiMgulaya-sagabbhakaMdarabilaM va aMjaNagirissa, aggijAluggilaM- tavayaNaM AUsiya-akkhacamma uiTTagaMDadesaM cINa cimiDha -vaMka bhaggaMNAsaM, rosAgayadhama dharmatamAruya-NiThura-khara- pharusajhusira, obhugga-NAsiyapuDaM ghADubbhaGaraibhIsaNamuhaM, uddhamuhakaNNa sakkulikmahaMtavigakloma saMkhAlaga-laMbaMtacaliyakaNNaM, piMgaladippaM taloyaNaM, bhiuGitaDiyaNiDAlaM NarasiramAlapariNaddhaciMdhaM, vicittagoNasasubaddhaparikara avaholaMtapupphuyAyaMta sappavicchuk godhuMdaraNau la saraGaviraiyavicita veyacchamAliyAgaM, bhogakUskaNhasappadhamadhametalaMbaMtakaNNapUra, majjArasiyAlalaiyakhaMdhaM, dittaghughuyaMtaghU kakkuMbharasiraM, ghaMTAraveNaM bhImaM, bhayaMkara, kAyarajaNahiyayaphoDaNaM, dittaM aTTahAsaM viNimmuyaMtaM vasA-ruhira pUyabhasamalamaliNapoccaDataNuM uttAsaNayaM, visAlavacchaM pecchaMtA bhiNNaNahamuhaNayaNakaNNaM varavagdha cittakattI-NivasaNaM, sarasa hisgayacammavitata UsavimbAhujuyalaM tAhi ya khaspharusa asiNiddha aNiditta asubhaappikakaMtavaggahi ya tajjayaMtaM paasNti| bhAvArtha:- tyAra pachI ahaMnnaka sivAyanA anya dariyAI musApharI karanArA naukAvaNiko eka moTA tAla pizAcane joIne bhayabhIta banyA. te tAlapizAcanI baMne jAMgha tADavRkSanI samAna lAMbI hatI. tenI baMne bhujAo AkAzane sparzatI hatI. tenA mastakanA vALa vikharAyelA hatA. te pizAca bhamarAonA ToLA, zreSTha aDadano Dhagalo ane pADAnA ziMgaDAM samAna kALo ane jaLathI paripUrNa meghonI jevo zyAma hato. tenA nakho sUpaDA jevA hatA, jIbha agnimAM tapAvelA(lAlacoLa) haLanA koza jevI lAla hatI. tenA hoTha lAMbA hatA. tenuM moTuM sapheda, goLa maToLa; virala, tIkSNa, majabUta, moTI temaja trAMsI dADhovALuM hatuM. tenA moDhAmAMthI be jIbha bahAra lapakArA mAratI hatI. te jIbha mAnamAMthI bahAra kADhelI talavAra jevI dhAradAra, pAtaLI, caMcaLa, lALa TapakAvatI, rasalolupI, capaLa-kaMpita ane lAMbI hatI. teNe moM phADeluM rAkhyuM hatuM, tethI tenuM tALavuM dekhAtuM hatuM, te tALavuM mahAvikRta, bIbhatsa lALathI bhInuM ane lAla hatuM. tenA moDhAnI bakhola hiMgaLAthI vyApta aMjanagirinI guphA jevI lAgatI hatI. tenA moDhAmAMthI agninI javALAo nIkaLI rahI hatI. tenA gAla pANI kheMcatA kozanI jema besI thayelA hatA. tenuM nAka nAnuM capaTuM, vAMkuM ane bhagna arthAtu loDhAnA ghaNathI TIpI nAMkhyuM hoya tevuM lAgatuM hatuM. tenA vAMkA baMne naskorAmAMthI krodhanA kAraNe (dhamaNamAMthI nIkaLatA vAyunI jema) dhamadhamAyamAna, niSphara ane atyaMta Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: malI [ 213 ] karkaza vAyu nIkaLato hato. tenuM mukha kadarUpA avayavothI durdarza ane bhayaMkara dekhAtuM hatuM. tenA baMne kAnanI kAnapaTI UMcI upaselI hatI, kAna para mahA vikarALa rUvAMTI(vALa) hatI, tenA kAna AMkhanA khUNA sudhI lAMbA ane caMcaLa hatA. tenI AMkha pILI ane camakadAra hatI.(krodhanA kAraNe) tenI bhrakuTI caDelIhatI ane te kapALa upara vijaLInI jema camakatI hatI. teNe pizAcarUpane yogya narasaMDonI mALAo paherelI hatI; teNe vividha raMgI gonasa jAtinA sApone bakhtara dhAraNa karyuM hatuM. Aju-bAju sarakatA, phUMphADA mAratA sApo, vIMchIo, gho, uMdaro, noLIyAo ane kAkIDAnI anekaraMgI mALAo uttarAsaMga(esa)nA sthAne dhAraNa karI hatI. teNe pheNa caDAvavAthI dUra dekhAtA phUphADo mAratA be kALA sarponA lAMbAkuMDaLa dhAraNa karyA hatA. teNe potAnA baMne khaMbhA upara bilADA ane ziyALa besADyA hatA. teNe thU-thU karatAM ghuvaDono mastakanA AbhUSaNarUpa mukuTa banAvyo hato. ghaMTanA bhayAnaka zabdonA kAraNe te pizAca bhayaMkara pratIta thato hato.te Darapoka lokonA hRdayanuM vidAraNa kare tevuM aTTahAsya karato hato. tenuM zarIra carabI, lohI, paruM, mAMsa ane maLathI malina ane lipta hatuM. tenuM vakSa:sthaLa trAsajanaka khUba pahoLuM hatuM. teNe citra-vicitra vyAghracarma dhAraNa karyuM hatuM, temAM vAdhanA nakha, roma, mukha, netra ane kAnAdi avayavo spaSTa dekhAtA hatA arthAt teNe akhaMDa vyAdhra carma dhAraNa karyuM hatuM. UMcA karelA hAthomAM rudhirathI lipta lAMbA hAthInA cAmaDAM vIMTALyA hatA. te pizAca naukAmAM beThelA lokono atyaMta kaThora, snehahIna, aniSTa, uttApajanaka azubha, apriya, amanohara, ekAMta, bIbhatsa vANIthI tiraskAra karato hato. Avo bhayAnaka pizAca te lokone dekhAyo. - pizAcanuM varNana karato A pATha keTalIka pratomAM prApta thAya che.] 57 taeNaM te arahaNNNavajjA saMjattA-NAvAvANiyagA taMtAlapisAyarUvaM jAvaabhimuhamAvAyamANaMpAsaMti, pAsittA bhIyA saMjAyabhayA aNNamaNNassakAyaMsamaturaMgemANA-samaturaMgemANA bahUNaM iMdANa ya khaMdANa ya rUddasikvesamaNa-NAgANaM bhUyANa ya jakkhANa ya ajjakoTTa kiriyANa ya bahUNi uvAiyasayANi ovAiyamANA citttthti| bhAvArtha - te samaye ahaMnnakane choDIne zeSa dariyAI musApharI karanArA naukAvaNiko te tAlapizAcanA rUpane yAvata naukA tarapha AvatuM joIne DarI gayA, atyaMta bhayabhIta thayA, bhayanA kAraNe eka bIjAne vaLagI paDyA. temAMthI ghaNA loko indro, skaMdho(kArtikeya), rudra, ziva, vaizramaNa, nAgadevo, bhUto, yakSo, durgA tathA koTTakiyA(mahiSa vAhinI duga) devI; A rIte seMkaDo deva-devIonI mAnatA mAnavA lAgyA. 58 taeNaM se arahaNNae samaNovAsae taM divvaM pisAyarUvaM ejjamANaM pAsai, pAsittA abhIe atatthe acalie asaMbhaMte aNAule aNuvvigge abhiNNamuharAgaNayaNavaNNe adINavimaNamANase poyavahaNassa egadesaMsi vatthaMteNaM bhUmi pamajjai, pamajjittA ThANaM ThAi, ThAittA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu evaM vayAsI NamotthuNaM arahatANaM bhagavaMtANaM jAvaThANaM saMpattANaM, jai NaM ahaM etto uvasaggAo muMcAmi to me kappai pArittae, aha NaMetto uvasaggAo NamuMcAmito me tahA paccakkhAeyavve tti kaTu sAgAraM bhattaM paccakkhAi / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 214 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha - annaka zramaNopAsake te divya pizAcarUpane AvatA joyuM. tene joIne te nirbhaya, atrasta, acalita, asaMbhrAnta, anAkuLa, anudvigna rahyA; tenA moDhAno raMga ane netrono varNa paNa badalAyo nahIM. tenA manamAM dInatA ke khinnatA utpanna thaI nahIM; teNe vahANanA eka bhAgamAM jaIne vastranA cheDAthI bhUminuM pramArjana karyuM pramArjana karIne te sthAna upara besI gayA ane banne hAtha joDIne A pramANe bolyA arihaMta bhagavaMta yAvasiddhigatine prAptasiddha bhagavAnane namaskAra ho"jo huM A upasargathI bacI jAuM to mAre A kAyotsarga pALavo kahyuM che ane jo A upasargathI mukta na thAuM to AhArAdi sarvanA pratyAkhyAna che arthAt kAyotsarga pALavo kalpato nathI." A pramANe kahIne teNe sAgArI anazanavrata grahaNa karyuM. 59 taeNaM se pisAyarUve jeNeva arahaNNae samaNovAsae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA arahaNNagaM evaM vayAsI haM bho arahaNNagA ! apatthiyapatthiyA ! jAva parivajjiyA ! No khalu kappai tava sIlavvayaguNa-veramaNa-paccakkhANaposahovavAsAI cAlittae vA khobhittae vA khaMDittae vA, bhaMjittae vA ujjhittae vA pariccaittae vA / taM jai NaM tumaM sIlavvayaM jAva Na pariccayasi to te ahaM evaM poyavahaNaM dohiM aMguliyAhiM geNhAmi, geNhittA sattaTThatalappamANamettAI uDDhe vehAse uvvihAmi, uvvihittA aMto jalaMsi Niccholemi, jeNaM tuma aTTaduhaTTavasaTTe asamAhipatte akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / bhAvArtha - tyAra pachI te pizAcarUpadhArI deva aInaka zramaNopAsaka pAse Avyo ane ahaMnakane A pramANe kahevA lAgyo' are ! o mRtyunI prArthanA karanArA yAvatu lakSmIthI parivarjita he ahaMnnaka! tane zIlavrata, aNuvrata, guNavrata, viramaNa-mithyAtva viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsathI calAyamAna thavuM, " A vratane pALuM ke choDI dauM, AvA vicArathI kSubdha thavuM, eka dezathI vrata khaMDita karavuM; sarvathA khaMDana karavuM, dezaviratino sarvathA tyAga karavo kalpato nathI; paraMtu jo tuM zIlavrata Adino parityAga nahIM kare to huM tArA A jahAjane be ja AMgaLIothI uThAvI sAta-ATha talanI (mALanI) UMcAI sudhI AkAzamAM uchALIne pANImAM aMdara DUbADI daIza; tethI tuM Arta dhyAnane vazIbhUta ane asamAdhine prApta thaI akAlamAM ja jIvanathI rahita thaI jaIza arthAt motano koLiyo banI jaIza. 60 tae NaM se arahaNNae samaNovAsae taM devaM maNasA ceva evaM vayAsI- ahaM NaM devANuppiyA! arahaNNae NAmaM samaNovAsae abhigayajIvAjIve / No khalu ahaM sakkA keNai deveNa vA jAva NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhettae vA vipariNAmettae vA, tumaMNaM jA saddhA taM karehi tti kaTu abhIe jAva abhiNNamuharAgaNayaNavaNNe adINavimaNamANase Niccale NipphaMde tusiNIe dhammajjhANovagae viharai / bhAvArtha - tyAre ahaMnnaka zramaNopAsake te devane manomana A pramANe kahyuM- he devAnupriya! huM ahaMnnaka Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyA-8 : bhakSI | 215 / nAmano zrAvaka chuM. jaDa-cetanano jJAtA chuM. koIdeva vagere mane nigraMtha pravacanathI vicalita, kSubdha ke viparIta bhAva karAvI zakaze nahIM. tamArI je icchA hoya te pramANe karo. A pramANe kahIne te pizAcane paDakAra daIne ahaMnnaka nirbhaya rahyA yAvata tenA moDhAno ke AMkhano varNa parivartana pAmyo nahIM, dInatA ane mAnasika khedathI rahita, nizcala, nispaMda, mauna bhAve dharmadhyAnamAM lIna banI gayA. 61 tae NaM se divve pisAyarUve arahaNNagaM samaNovAsayaM doccaM pi taccaM pi evaM vayAsI-haM bho arahaNNagA ! jAva dhammajjhANovagae viharai / bhAvArtha - tyAra pachI te divya pizAcarUpadhArI deve ahaMnaka zramaNopAsakane bIjIvAra ane trIjIvAra paNa A pramANe kahyuM- are ahaMnnaka! ityAdi kahIne pUrvavatu dhamakI ApI yAvatu ahaMnnaka zramaNopAsaka dharmadhyAnamAM lIna rahyA. 62 taeNaM se divve pisAyarUve arahaNNagaMdhammajjhANovagayaM pAsai, pAsittA baliyatarAgaM Asuratte taM poyavahaNaM dohiM aMguliyAhiM giNhai, giNhittA sattaTThatalAI jAva arahaNNagaM evaM vayAsI-haM bho arahaNNagA ! apatthiya-patthiyA ! No khalu kappai tava sIlavvaya jAva dhammajjhANovagae viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI te divya pizAcarUpadhArI deve ahaMnnakane dharmadhyAnamAM lIna joIne atyaMta krodhita thaIne te vahANane be AMgaLIothI pakaDIne sAta-ATha majalA athavA tADanA vRkSonI UMcAI jeTaluM UMcuM AkAzamAM laI gayo ane ahaMnnakane kahyuM- are mRtyunI icchA karanArA ahaMnnaka ! jo ke tamane zIlavratAdine choDavA kalpatA nathI topaNa tuM Aja vratAdino tyAga na karavAthI akAlamAM ja marI jaIza, A pramANe kahevA chatAM paNa ahaMnnaka zramaNopAsaka dharmadhyAnamAM ja lIna rahyA. 63 tae NaM se pisAyarUve arahaNNagaM jAhe No saMcAei NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhittae vA vipariNAmittae vA tAhe saMte taMte paritaMte NiviNNe taM poyavahaNaM saNiyaM saNiyaM uvariM jalassa Thavei, ThavittA taM divvaM pisAyarUvaM paDisAharai, paDisAharittA divvaM devarUvaM viuvvai, viuvvittA aMtalikkhapaDivaNNe sakhikhiNiyAiMdasaddhavaNNAI vatthAI pavara parihie arahaNNagaM samaNovAsayaM evaM vayAsI haMbho arahaNNagA !samaNovAsayA ! dhaNNosiNaM tumaM devANuppiyA ! jAvajIviyaphale, jassa NaM tava NiggaMthe pAvayaNe imeyArUve paDivattI laddhA pattA abhismnnnnaagyaa| evaM khalu devANuppiyA ! sakke deviMde devarAyA sohamme kappe sohammavaDiMsae vimANe sabhAe suhammAe bahUNaM devANaMmajjhagae mahayA mahayA saddeNaM evaM Aikkhai- evaM khalujaMbuddIvedIve bhArahe vAse capAe NayarIe arahaNNae samaNovAsae abhigyjiivaajiive| No khalu sakke keNai deveNa vA dANaveNa vA NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhittae vA vipariNAmittae vA / bhAvArtha - tyAra pachI pizAcarUpadhArI deva jyAre ahaMnakane nigraMtha-pravacanathI calita, zrubhita Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216] zrI zAtAdharmakathA sUtra ane vipariNamata karavAmAM samartha thayo nahIM, tyAre te zrAMta-thAkI gayo, khedane prApta thayo, atyaMta khedane prApta thayo, upasarga ApavArUpa kAryathI parinivRtta thaIne addhara upADelA vahANane dhIre--dhIre utArIne jaLanI sapATI upara rAkhIne divya pizAcanuM rUpa sameTI lIdhuM ane divya deva rUpanI vikriyA karI. vikriyA karIne aMtarikSamAM adhara sthira thaIne ghUgharIonA ghamakAravALA pAMca varNanA uttama vastro dhAraNa karIne ahaMnnaka zramaNopAsakane A pramANe kahyuM- he ahaMnnaka zramaNopAsaka! tame dhanya cho, he devAnupriya! tamAro janma ane tamAruM jIvana saphaLa che kAraNa ke tame nigraMtha pravacanamAM A prakAranI pratipatti(zraddhA) meLavI che. prApta karI che ane te zraddhAne acaLarUpe vaLagI rahyA cho. he devAnupriya ! devonA indra ane devonA rAjA zakendra sudharma nAmanA prathama kalpamAM, saudharmAvalaMsaka nAmanA vimAnamAM ane sudharmA sabhAmAM, ghaNA devonI vacce moTA sAde A pramANe kahyuM hatuM ke jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM, bharata kSetramAM, caMpA nagarImAM ahaMnaka nAmanA zramaNopAsaka rahe che te jIva-ajIva Adi tattvonA jJAtA che. tene koI paNa deva ke dAnava nigraMtha pravacanathI calita karavAmAM, bhita karavAmAM ke samyakatvathI zruta karavAmAM samartha nathI. 64 tae NaM ahaM devANuppiyA ! sakkassa deviMdassa eyamaDheM No sadahAmi, No pattiyAmi NoroyayAmi / tae NaM mama imeyArUve ajjhathie jAva gacchAmi NaM arahaNNayassa aMtiyaM pAubbhavAmi, jANAmi tAva ahaM arahaNNagaM? kiM piyadhamme No piyadhamme? daDhadhamme No daDhadhamme? zIlavvaya guNavvaya kiM cAlei No cAlei jAvapariccayai No pariccayai?tti kaTu evaM saMpehemi, saMpehittA ohiM pauMjAmi, pauMjittA devANuppiyaM! ohiNA Abhoe mi, AbhoittA uttarapuracchimaM disibhAgaM avakkamAmi uttaraveuvviyaM rUvaM viuvvAmi viuvvittA tAe ukkiTThAe jAva devagaIe jeNeva lavaNasamudde jeNeva devANuppie teNeva uvAgacchAmi, uvAgacchittA devANuppiyANaM uvasaggaM karemiNo cevaNaM devANuppiyA bhIe jAva jAe / taM jaM NaM sakke deviMde devarAyA vadai, sacce NaM esamaDhe / taM diDhe NaM devANuppiyANaMiDDI juI jaso balaM vIriyaM purisakkAsparakkame laddhe patte abhisamaNNAgae / taM khAmemiNaM devANuppiyA ! khamaMtu NaM devANuppiyA ! khamaMtumarihasi NaM devANuppiyA ! NAi bhujjo evaM karaNayAe tti kaTu paMjaliuDe pAyavaDie eyamaTuM viNaeNaM bhujjo bhujjo khAmei, arahaNNayassa yaduve kuMDalajuyale dalayai, dalaittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disi pddige| bhAvArtha:- tyAre he devAnupriya! devendra zukranI A vAta para mane zraddhA, pratIti ke ruci thaI nahIM ane mane A pramANe vicAra utpanna thayo ke- huM jAuM ane ahaMnnakanI samakSa pragaTa thAuM ane tapAsa karuM ke ahaMnnakane dharmapriya che ke dharmapriya nathI ? te daDhadharmI che ke daDhadharmI nathI ? yAvata te vratAdino parityAga kare che ke nahIM ?' A pramANe vicAra karIne, avadhijJAnanA upayoga dvArA he devAnupriya ! tamane joIne IzAnakoNamAM jaIne uttarakriya zarIra banAvIne tyAra pachI utkRSTa devagatithI lavaNa samudramAM jyAM he devAnupriya ! tame hatA, tyAM huM Avyo, AvIne meM Apa devAnupriyane upasarga Apyo paraMtu Apa devAnupriya bhayabhIta na thayA, trAsa na pAmyA, tethI devendra devarAja zake je kahyuM hatuM, te artha Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: malI 217 ] satya siddha thayo.(temaNe je kahyuM hatuM te barAbara ja kahyuM hatuM, meM tamArA guNonI samRddhi, AMtarika teja rUpI dhati, yaza, zArIrika baLa, AtmikabaLa joI lIdhA che. dharmadaDhatArUpI puruSAkAra ane dharmArAdhanarUpa parAkrama Adi guNone tame sArI rIte meLavyA che. prApta karyA che ane tenuM Ape sArI rIte sevana karyuM che. to he devAnupriya ! huM Apane khamAvuM chuM, Apa mane kSamApradAna karo. he devAnupriya ! Apa kSamA karavA samartha cho. have pharI kyAreya huM AvuM karIza nahIM," A pramANe kahIne banne hAtha joDIne ahaMnnaka zramaNopAsakanA pagamAM paDIne A ghaTanA mATe vAraMvAra vinayapUrvaka kSamAyAcanA karI ane ahaMnnakane kaMDalonI be joDa bheTa ApIne je dizAmAMthI pragaTa thayo hato te ja dizAmAM pAcho pharyo arthAt devalokamAM gayo. 65 tae NaM arahaNNae Niruvasaggamitti kaTu paDimaM pArei / tae NaM te arahaNNaga pAmokkhA saMjattA NAvA vANiyagA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA poyaM laMbaMti, laMbittA, sagaDisAgaDaM sajjeMti, sajjittA taM gaNimaM dharimaM meja paricchejjaM sagaDisAgaDaM saMkAti, saMkAmittA sagaDisAgaDaM joeMti, joittA jeNeva mihilA NagarI teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA mihilAerAyahANIe bahiyA aggajjANaMsi sagaDisAgaDaM moeti.moittA mahatthaM mahagdhaM viulaM rAyarihaM pAhaDaM divvaM kuMDalajuyalaMcageNhaMti, geNhittA mihilAerAyahANIe aNupavisaMti, aNupavisittA jeNeva kuMbhae rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala pariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu taM mahatthaM divvaM kuMDalajuyalaM uvaNeti jAva purao Thaveti / bhAvArtha - tyAra pachI ahaMnaka zrAvake upasarga dUra thayo che tema jANIne paDimA arthAt kAyotsarga pALyo ane annaka Adi dariyAI musApharI karanArA te naukAvaNiko dakSiNa dizAnA anukULa pavananA kAraNe gaMbhIra nAmanA baMdare AvyA, tyAM AvIne jahAja lAMgaryA. gADI-gADA taiyAra karyA ane gaNima, dharima, meya ane parichedya Adi cAre ya prakAranA mAlane gADAmAM bharIne gADI-gADA jotarIne mithilA nagarImAM AvyA. mithilA nagarInI bahAra uttama udyAnamAM gADI-gADA choDIne, te mahAna arthavALI, mahAmUlyavALI, vipula ane rAjAne yogya bheTa ane kuMDalonI joDI laIne, mithilA nagarImAM pravezIne, kuMbha rAjA samIpe AvyA. banne hAtha joDIne mastaka para aMjalI karIne te mahAna arthavALuM bheTachuM ane divyakuMDala yugalanI rAjAne bheTa dharI. 66 taeNaM kuMbhae rAyA tesiM saMjattagANaM NAvAvANiyagANaM jAvapaDicchai, paDicchittA malli videhavararAyakaNNaM saddAvei, saddAvittA taM divvaM kuMDalajuyalaM mallIe videhavararAyakaNNagAe piNaddhei, piNaddhattA paDivisajjei / bhAvArtha :- tyAra pachI kuMbharAjAe te dariyAI musApharI karanArA naukAvaNikonI te bahumUlya bheTa yAta svIkArI ane videhanI uttama rAjakumArI mallIne bolAvIne te divyakuMDala yugala tene paherAvyAM, paherAvIne tene vidAya karI. 67 tae NaM se kuMbhae rAyA te arahaNNagapAmokkhe jAva vANiyage viuleNaM asaNa-pANakhAimasAimeNaM vatthagaMdha-mallAlaMkAreNaM jAva ussukkaM viyarei, viyarittA rAyamagga Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 218 / zrI zAtAdharmakathA sUtra mogADhe ya AvAse viyarai, viyarittA paDivisajjei / bhAvArtha :- tyAra pachI kaMbharAjAe te ahaMnnaka Adi dariyAI musApharI karanArA naukA vaNikono vipula azana, pAna, khAdha, svAdima tathA vastra, gaMdha, mAlA ane alaMkArothI satkAra karyo, teno kara mApha karI dIdho. rAjamArga para teone utAro-AvAsa Apyo ane pachI temane vidAya karyA. 68 tae NaM arahaNNagapAmokkhA saMjattA NAvA vANiyagA jeNeva rAyamaggamogADhe AvAse teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA bhaMDavavaharaNaM kareti, karittA paDibhaMDaM geNhati, geNhittA sagaDIsAgaDaM bhareMti, bharittA jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA poyavahaNaM sajjeMti, sajjittA bhaMDaM saMkAti, dakkhiNANukUleNaM vAraNaM jeNeva caMpAe poyaTThANe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA poyaM laMbeMti, laMbittA sagaDisAgaDaM sajeti, sajjittA taM gaNimaM dharimaM mejjaM pAricchejjaMsagaDIsAgaDaM saMkAti, saMkAmittA jAva mahatthaM pAhuDaM divvaM ca kuMDalajuyalaM geNhaMti, geNhittA jeNeva caMdacchAe aMgarAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA taM mahatthaM jAva uvaNeti / bhAvArtha:- tyAra pachI te ahaMnaka Adi dariyAI musApharI karanArA naukAvaNiko, rAjamArga uparanA AvAse AvyA, AvIne potAnA mAlano vyApAra karavA lAgyA. vyApAra karIne te mAlane badale bIjo mAla kharIdavA lAgyA. kharIdIne te mAla gADI-gADAmAM bharIne gaMbhIra nAmanA baMdara para AvyA. potAnA jahAja taiyAra karIne, temAM badho mAla bharIne, dakSiNAnukUla vAyu vahevA lAgyo tyAre tyAMthI prasthAna zarU karyuM ane caMpAnagarI nAmanA baMdare AvyA; AvIne vahANa lAMgaryuM, gADI-gADAo taiyAra karIne gaNima, dharima, meya ane parichedya, A cAra prakArano mAla temAM bharyo yAvat bahumUlya bheTa ane divyakuMDalanI eka joDa grahaNa karIne aMga dezanA rAjA caMdragbAya pAse AvyA ane te bahumUlya bheTa rAjAne ApI. 69 tae NaM caMdacchAe aMgarAyA taM divvaM mahatthaM ca kuMDalajuyalaM paDicchai, paDicchittA te arahaNNagapAmokkhe evaM vayAsI-tubbheNaMdevANuppiyA ! bahUNi gAmAgara jAvasaNNivesAI AhiMDaha, lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM abhikkhaNaM poyavahaNehiM ogAheha, taM atthiyAI bhe kei kahiMci accherae TThipuvve? / bhAvArtha-tyAra pachI aMgadezanA rAjA caMdracchAye te divya ane mahAmUlyavAna bheTano ane kuMDalayugalano svIkAra karyo ane ahaMnnaka Adine A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! tame ghaNA gAmo, Akaro, sanniveza AdimAM bhramaNa karo cho tathA jahAja dvArA vAraMvAra lavaNasamudramAM praveza karo cho, to tamoe koI jagyAe koI Azcarya joyuM che? 70 taeNaMte arahaNNagapAmokkhA caMdacchAyaM aMgarAyaMevaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! amhe iheva caMpAe NayarIe arahaNNagapAmokkhA bahave saMjattagA NAvAvANiyagA parivasAmo, tae NaM amhe aNNayA kayAI gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca paricchejaM ca geNhAmo taheva ahINamairittaM jAvakuMbhagassaraNNo uvaNemo / taeNaMse kuMbhae mallIe videharAyavarakaNNAe Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | madhya-8 : mI | 218 taM divvaM kuMDalajuyalaM piNaddhei, piNaddhittA pddivisjjei| taM esa NaM sAmI ! amhehiM kuMbharAyabhavaNaMsi mallI videharAyavarakaNNA accherae diDhe / taM No khalu aNNA kA vi tArisiyA devakaNNA vA jAva jArisiyA NaM mallI videharAyavarakaNNA / bhAvArtha - tyAre te ahaMnnaka Adi vaNikoe caMdracchAya nAmanA aMgadezanA rAjAne A pramANe kahyuMhe svAmin ! ame ahaMnnaka Adi ghaNA dariyAI musApharI karanArA naukAvaNiko, A ja caMpAnagarImAM nivAsa karIe chIe. ekavAra koI samaye ame gaNima, dharima, meya ane parichedya Adi mAla bharIne, ityAdi badhuM pahelAnI jema ja jANavuM yAvata kuMbharAjAnI pAse pahoMcyA ane bheTa ApI. te samaye kuMbha rAjAe mallI nAmanI videharAjanI zreSTha kanyAne te divya kuMDalayugala paherAvyAM, paherAvIne tene vidAya karI. to he svAminu amo e kuMbharAjAnA bhavanamAM videharAjAnI zreSTha kanyA mallIne AzcaryarUpamAM joI che. mallI nAmanI videha rAjAnI te uttama kanyA jevI suMdara che, tevI bIjI koI devakanyA yAvatu rAjakanyA nathI. 71 taeNaM caMdacchAe te arahaNNagapAmokkhe sakkArei sammANei, sakkAritA sammANittA paDivisajjei / taeNaM caMdacchAe vANiyagajaNiyaharise dUyaM saddAvei jAva phaaretthgmnnaae| bhAvArtha:- tyAra pachI caMdracchAya rAjAe ahaMnaka vagereno satkAra karyo, sanmAna karyuM. satkAra, sanmAna karIne vidAya karyo. tyAra pachI vaNikonA kathanathI caMdracchAyane atyaMta harSa thayo. teNe dUtane bolAvyo thAvat dUte mithilA nagarI tarapha prayANa karyuM. rukti rAjA ane kaMcukI puruSa :72 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kuNAlA NAmaMjaNavae hotthA, vaNNao / tatthaNaM sAvatthI NAmaMNayarI hotthA, vaNNao / tatthaNaMrupI kuNAlAhivaI NAmaMrAyA hotthA, vaNNao / tassa NaM ruppissa dhUyA dhAriNIe devIe attayA subAhu NAmaMdAriyA hotthA, sukumAla- pANipAyA jAvarUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hotthA / tIse NaM subAhUe dAriyAe aNNayA cAummAsiyamajjaNae jAe yAvi hotthaa| bhAvArthaH- te kAle ane te samaye kuNAla nAmanA dezamAM zrAvastI nAmanI nagarI hatI. temAM kuNAlAdhipati rukmi nAmanA rAjA rahetA hatA. te rukmi rAjAnI putrI ane dhAriNI devInI AtmajA subAhu nAmanI kanyA hatI. tenA hAtha paga sukamAla hatA yAvatuM te rUpa, yauvana ane lAvaNyamAM utkRSTa ane utkRSTa zarIravALI arthAt sauMdaryavAna hatI. koI samaye te subAhu bAlikAno cAturmAsika snAnano utsava Avyo. 73 tae NaM se ruppI kuNAlAhivaI subAhUe dAriyAe cAummAsiyamajjaNayaM uvaTThiyaM jANai, jANittA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! subAhUe dAriyAe kallaM cAummAsiyamajjaNae bhavissai,taMkallaM tubbheNaMrAyamaggamogAdasi caukkaMsi pupphamaMDavaMsi jala-thalayadasaddhavaNNamallaM sAhareha, egaM mahaM siridAmagaMDaM gaMdhaddhaNiM muyaMta ulloyaMsi olaeha / tevi taheva olaiMti / / bhAvArtha - tyAre kuNAlAdhipati rukmi rAjAe subAhu bAlikAno cAturmAsika snAna utsavano samaya Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 220 / zrI jJAtAdharmakathA sUtra najIka Avyo che, tema jANIne karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! kAle subAhu bAlikAno cAturmAsika snAnano utsava thaze, tethI tame rAjyamArganI madhyamAM, cokamAM, puSpa maMDapamAM jalIya sthalIya pAMcavarNanA phUlo lAvIne eka moTo sugaMdhI zrIdAmakAMDa caMdaravAmAM laTakAvo. te kauTuMbika puruSoe te pramANe kArya karyuM 74 taeNaMrupI kuNAlAhivaI suvaNNagAsseNisAvei, saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! rAyamaggamogADhaMsi pupphamaMDavaMsi NANAvihapaMca vaNNehiM taMdulehiM NagaraM Alihaha / tassa bahumajjhadesabhAe paTTayaM raeha, raittA jAva paccappiNaMti / bhAvArtha:- tyAra pachI kuNAlAdhipati rumi rAjAe sonInI zreNIne bolAvIne kahyuM- he devAnupriyo ! tame zIghra rAjamArganA madhyamAM, puSpamaMDapamAM vividha prakAranA paMcaraMgI cokhAthI nagaranuM citraNa karo ane tenI vaccovaca eka bAjoTha rAkho yAvat te pramANe kArya karIne sonIoe rAjAne kArya thaI gayAnI jANa karI. 75 tae NaM se rUppi kuNAlAhivaI hatthikhaMdhavaragae cAuraMgiNIe seNAe mahayA bhaDacaDakara-raha-pahakaraviMda-parikkhitte aMteuspariyAla-saMparivuDe subAhuM dAriyaM purao kaTu jeNeva rAyamagge, jeNeva pupphamaMDave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA hatthikhaMdhAo paccoruhai, paccoruhittA pupphamaMDavaM aNupavisai, aNupavisittA siihaasnnvrgepurtthaabhimuhesnnnnisnnnne| bhAvArtha:- tyAra pachI kuNAlAdhipati rumi rAjA zreSTha hAthI upara savAra thaIne, aneka moTA moTA yoddhAo Adi caturaMgiNI senA ane aMtaHpuranA parivAra AdithI parivRtta thaIne subAhukumArIne AgaLa karIne, rAjamArga pAsenA puSpamaMDapamAM AvIne, hAthI uparathI nIce utaryA ane puSpamaMDapamAM pravezIne pUrvadizAnI tarapha mukha karIne uttama siMhAsana para beThA. 76 tao NaM tAo aMteuriyAo subAhuM dAriyaM paTTayaMsi durUheti, durUhittA seyapIyaehiM kalasehiM NhANeti, savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti, karittA piuNo pAyaM vaMdiuM uvrnneti| tae NaM subAhU dAriyA jeNeva ruppI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pAyaggahaNaM karei / bhAvArtha :- tyAra pachI aMtaHpuranI strIo subAhukumArIne bAjoTha para besADIne, cAMdI ane sonAnA kaLazothI snAna karAvIne, sarva alaMkArothI vibhUSita karIne pitAnA caraNomAM praNAma karavA mATe laI AvyAM. subAhukumArI rumi rAjA pAse AvIne pitAne page lAgI. 77 tae NaM se ruppI rAyA subAhuM dAriyaM aMke Nivesei, NivesittA subAhue dAriyAe rUveNa jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya jAyavimhae varisadharaM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsItumaMNaM devANuppiyA ! mamadocceNaM bahUNi gAmAgaraNagara jAvagihANi aNupavisasi, taM atthiyAI se kassai raNNo vA Isarassa vA kahici eyArisae majjaNae diTThapuvve, jArisae NaM imIse subAhudAriyAe majjaNae ? bhAvArtha-te samaye rukmirAjAe subAhukumArIne potAnA khoLAmAM besADI, besADIne subAhukumArInA rUpa, yauvana ane lAvaNyathI vismita thaIne teNe varSadharane(rANIvAsanA rakSaka napuMsaka kaMcukIne) bolAvIne Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyA-8 : bhakSI | 221 / A pramANe kahyuM - he devAnupriya! mArA dUta tarIke tame ghaNA gAmo, Akaro, nagaro yAvatu gharomAM praveza karo cho, to tame pUrve koI rAjA, Izvara, dhanavAnane tyAM A subAhukumArInA snAna mahotsava jevo snAna mahotsava joyo che? 78 tae NaM se varisadhare ruppi karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM vayAsI- evaM khalu sAmI ! ahaM aNNayA tubbhaM docceNaM mihilaM gae / tatthaNaMmae kuMbhagassa raNNo dhUyAe, pabhAvaIedevIe attayAe mallIe videharAyavarakaNNayAemajjaNae diDhe / tassa NaM majjaNagassa ime subAhUe dAriyAe majjaNae sayasahassaimaM pikalaM Na agghei / bhAvArtha:- tyAre te varSadhare rukmi rAjAne hAtha joDIne zirasAvarta karI mastaka para aMjalI karIne A pramANe kahyuM- he svAmin! ekavAra huM ApanA dUta rUpe mithilA gayo hato, tyAM meM kuMbharAjAnI putrI, prabhAvatI devInI AtmajA, videharAjanI uttama kanyA mallIkumArIno snAna mahotsava joyo hato. mallIkumArInA te snAna mahotsava sAme subAhukumArIno A snAna-utsava lAkhamAM aMze-bhAge paNa nathI. 79 tae NaM se ruppI rAyA varisadharassa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma majjaNaga-jaNiyaharise dUrya saddAvei jAva teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha-tyAra pachI varSadhara pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne, snAna-mahotsavanA vattAMta dvArA utpanna harSa(anurAgayukta AnaMda)thI prerAIne rukmirAjAe dUtane bolAvyo yAvatuM dUte mithilA tarapha prayANa karyuM. zaMkharAjA ane sonIo :80 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kAsI NAme jaNavae hotthA, vaNNao / tattha NaM vANArasI NAmaMNayarI hotthA, vaNNao / tattha NaM saMkhe NAmaM rAyA kAsIrAyA hotthA, vaNNao / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye kAzI nAmanA dezamAM vANArasI nAmanI nagarI hatI. te kAzI dezamAM zaMkha nAmanA rAjA hatA. janapada, nagarI ane rAjAnuM varNana zrI aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. 81 tae NaM tIse mallIe videharAyavarakaNNayAe aNNayA kayAI tassa divvassa kuMDalajuyalassa saMdhI visaMghaDie yAvi hotthA / tae NaM kuMbhae rAyA suvaNNagAraseNiM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-tubbheNaM devANuppiyA ! imassa divvassa kuMDalajuyalassa saMdhi saMghADeha, saMghADettA eyamANattiyaM paccappiNaha / bhAvArtha:- ekavAra videharAjanI uttama kanyA mallInA te divya kuMDala yugalanI sAMdha khulI gaI. tyAre kuMbharAjAe suvarNakArone bolAvIne kahyuM- he devAnupriya!A divya kuMDala yugalanI sAMdhane reNakarI Apo. 82 tae NaM sA suvaNNagAraseNI eyamaTuM taha tti paDisuNei, paDisuNittA taM divvaM kuMDalajuyalaM geNhai, geNhittA jeNeva suvaNNagArabhisiyAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra suvaNNagArabhisiyAsu Nivesei, NivesittA bahUhiM AehiM ya jAva pariNAmemANA icchaMti tassa divvasa kuMDalajuyalassa saMdhi ghaDittae, No ceva NaM saMcAeMti saMghaDittae / bhAvArtha :- suvarNakAroe 'tahatti' kahIne te AjJAno svIkAra karIne, te divya kuMDala-yugalane grahaNa karyA ane suvarNakAro potAnA sthAne AvyA. potAnA sthAne besIne ghaNA prayatno ane upAyothI te kuMDala-yugalane sAMdhavA puruSArtha karyo paraMtu tene sAMdhavAmAM samartha thaI zakyA nahIM. 222 83 tae NaM sA suvaNNagAraseNI jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvettA evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! ajja tubbhe amhe saddAveha, saddAvettA jAva saMdhiM saMghADettA eyamANattiyaM paccappiNaha / tae NaM amhe taM divvaM kuMDalajuyalaM geNhAmo jeNeva suvaNNagArabhisiyAo jAva No saMcAemo saMghADittae / taNaM amhe sAmI ! yassa divvassa kuMDalassa aNNaM sarisayaM kuMDalajuyalaM ghaDemo / bhAvArtha:- tyAra pachI te sonIoe kuMbharAjAnI pAse AvIne, banne hAtha joDIne jaya-vijaya zabdothI rAjAne vadhAvIne A pramANe nivedana karyuM- he svAmin ! tame Aje amane bolAvIne Adeza Apyo hato ke kuMDala-yugalanI sAMdha khUlI gaI che tene reNa karIne mane pAchA soMpo. ame te divya kuMDala-yugala laIne amArA sthAne jaIne ghaNA upAya karyA paraMtu te sAMdha joDavA mATe ame zaktimAna thaI zakyA nathI. he svAmin! zuM ame A divya kuMDala yugala jevuM bIjuM kuMDala yugala banAvI daIe ? 84 ta NaM se kuMbha rAyA tIse suvaNNagAraseNIe aMtie eyamaTThe soccA Nisamma Asurutte ruTThe kuvie caMDikkie misimisemANe tivaliyaM bhiuDiM NiDAle sAhaTTu evaM vayAsI - kesa NaM tubbhe kalAyA NaM bhavaha, je je tubbhe imassa divvassa kuMDalajuyalassa No saMcAeha saMdhi saMghADettae ? te suvaNNagAre Nivvisa ANavei / bhAvArtha :- sonIonuM A kathana sAMbhaLIne ane hRdayaMgama karIne kuMbharAjA tatkAla gusse thaI gayA, kapALamAM traNa rekhA thaI jAya te rIte gussAmAM bhRkuTi caDAvIne sonIone A pramANe kahyuM- are ! tame kevA sonI cho ? je A divya kuMDala yugalanI joDa paNa sAMdhI zakatA nathI ? Ama kahIne teone deza nikAlanI AjJA ApI dIdhI. 85 suvaNArA kuMbheNa raNNA NivvisayA ANattA samANA jeNeva sAI-sAiM gihAI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sabhaMDamattovagaraNamAyAe mihilAe rAyahANIe majjhamajjheNa NikkhamaMti, NikkhamittA videhassa jaNavayassa majjhamajjheNaM jeNeva kAsI jaNavae, jeNeva vANArasI NayarI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA aggujjANaMsi sagaDI sAgaDa moeMti, moittA mahatthaM jAva pAhuDaM geNhaMti, geNhittA vANArasIe NayarIe majjhamajjheNaM jeNeva saMkhe kAsIrAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva vaddhArveti, vaddhAvittA pAhuDaM purao ThAveMti, ThAvittA saMkharAyaM evaM vayAsI amhe NaM sAmI ! mihilAo NayarIo kuMbhaeNaM raNNA NivvisayA ANattA Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: mallI 223] samANA ihaM havvamAgayA / taM icchAmo NaM sAmI ! tubbhaM bAhucchAyApariggahiyA NibbhayA NiruvviggA suhaMsuheNaM parivasiDeM / bhAvArtha:- tyAra pachI kaMbharAjA dvArA deza nikAlanI AjJA(sajA) pAmelA te suvarNakAro pota-potAnA ghera AvyA. AvIne potAnA vAsaNa vagere gharavakharI laIne mithilA nagarImAMthI bahAra nIkaLIne videha dezamAM thaIne kAzIdezanI vANArasI nagarImAM AvyA, AvIne agra(uttama) udyAnamAM gADI-gADA choDyA, choDIne mahAna arthavALI rAjAne yogya bahumUlya bheTa grahaNa karIne vANArasI nagarImAM thaIne kAzI dezanA zaMkha rAjA samIpe AvI, rAjAne bheTa ApIne, banne hAtha joDIne yAvatu jaya-vijaya zabdothI rAjAne vadhAvIne A pramANe nivedana karyuM he svAminuM! kuMbha rAjAnI mithilA nagarImAMthI deza nikAlanI sajA maLavAthI ame ahIM AvyA chIe. he svAmin ! ame ApanI bhujAonI chAyA grahaNa karIne arthAt ApanA Azraye ame nirbhaya ane nirudvega thaIne, sukha-zAMtipUrvaka nivAsa karavA icchIe chIe. 86 tae NaM saMkhe kAsIrAyA te suvaNNagAre evaM vayAsI-kiM NaM tubbhe devANuppiyA ! kuMbhaeNaM raNNA NivvisayA ANattA? tae NaM te suvaNNagArA saMkhaM evaM vayAsI- evaM khalu sAmI ! kuMbhagassa raNNo dhUyAe pabhAvaIedevIe attayAe mallIe videharAyavarakaNNAekuMDalajuyalassasaMdhI visaMghaDie / tae NaM se kuMbhae rAyA suvaNNagAraseNiM sadAvei, sadAvittA jAvaNivvisayA ANattA / bhAvArtha:- tyAre kAzI dezanA zaMkha rAjAe te suvarNakArone pUchyuM- he devAnupriyo! kuMbharAjAe tamone dezanikAlanI AjJA zA mATe ApI? suvarNakAroe zaMkharAjAne A pramANe kahyuM- he svAminuM! kuMbharAjAnI putrI ane prabhAvatI devInI AtmajA videha rAjanI zreSTha kanyA mallIkumArInA kaMDalayugalanI sAMdha khullI gaI hatI. tyAre kuMbha rAjAe (amane) suvarNakArone bolAvIne yAvatuM tene sAMdhavA mATe kahyuM. ame aneka upAya karavA chatAM paNa tene sAMdhI zakyA nahIM. tethI rAjAe amone dezanikAlanI AjJA ApI che. 87 tae NaM se saMkhe rAyA suvaNNagAre evaM vayAsI- kerisiyA NaM devANuppiyA ! kuMbhagassa dhayA pabhAvaIe devIe attayA mallI videharAyavarakaNNA? taeNaM tesavaNNagArA saMkharAyaM evaM vayAsI- No khalu sAmI ! aNNA kAI tArisiyA devakaNNA vA jAva jArisiyA NaM mallI videharAyavarakaNNA / tae NaM kuMDala-juyala-jaNiya-harise dUyaM saddAvei jAva taheva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha - tyAra pachI zaMkharAjAe suvarNakArone pUchyuM- he devAnupriyo! kuMbharAjAnI putrI ane prabhAvatI devInI AtmajA videharAjanI zreSTha kanyA mallI kevI che? tyAra suvarNakAroe zaMkharAjAne kahyuM- he svAminuM jevI videharAjanI zreSTha kanyA mallI che, tevI to deva kanyA paNa nathI. tyAra pachI kuMDalayugalanI vAta dvArA utpana anurAgayukta AnaMdathI prerAIne zaMkharAjAe dUtane bolAvyo yAvatuM dUte mithilA tarapha prayANa karyuM. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 224 / zrI zAtAdharmakathA sUtra adInazatru rAjA ane citrakAra:88 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kuru NAmaM jaNavae hotthA / tattha NaM hathiNAure NAmaM Nayare hotthaa| tattha NaM adINasattU NAmaM rAyA hotthA jAva rajjaM pasAsemANe viharai / bhAvArtha - te kAle ane te samaye kuru nAmanA dezamAM hastinApura nAmanuM nagara hatuM. adInazatru nAmanA rAjA hatA yAvat te rAjyazAsana karatA sukhapUrvaka vicaratA hatA. 89 tatthaNaM mihilAe, tassa kuMbhagassaraNNo putte, pabhAvaIe attae, mallIe aNujAyae malladiNNae NAma kumAre jAvajuvarAyA yAvi hotthA / bhAvArtha - te mithilA nagarImAM kuMbharAjAno putra, prabhAvatI devIno Atmaja ane mallIkumArIno nAnobhAI malladina nAmano kumAra hato. te yuvarAja hato. 90 tae NaM malladiNNe kumAre aNNayA kayAi koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe mama pamayavaNaMsi egaM mahaM cittasabhaM karehaaNegakhaMbhasayasaNNiviTuM jAva eyamANattiyaM paccappiNaha / te vi taheva paccappiNaMti / bhAvArtha - eka divasa malladina kumAre karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- tame jAo ane mArA pramadavana (gharanA udyAna)mAM seMkaDo staMbho para sthita eka moTI citrasabhAnuM nirmANa karo yAvatuM teoe te pramANe citrasabhAnuM nirmANa karIne rAjAne kArya thaI gayAnI khabara ApI. 91 tae NaM malladiNNe kumAre cittagaraseNiM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- tubbheNaM devANuppiyA ! cittasabhaM hAva-bhAvavilAsavibboyakaliehiM rUvehiM citteha,cittittA eyamANattiyaM paccappiNaha / bhAvArtha - tyAra pachI malladina kumAre citrakAranI zreNI (citrakAro)ne bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! tame citrasabhAne mukhanA vikArarUpa hAva, cittajanya vikArarUpabhAva, netranA vikArarUpa vilAsa ane bhramarajanya vikArarUpa bimbokathI yukata citrothI citrita karo ane kArya pUrNa thAya eTale mane te samAcAra Apo. 92 tae NaM sA cittagaraseNI eyamaTuM tahatti paDisuNei, paDisuNittA jeNeva sayAI, gihAI teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA tUliyAo, vaNNae ya geNhati, geNhittA jeNeva cittasabhA teNeva aNupavisai, aNupavisittA bhUmibhAge viracati, viracittA bhUmi sajjai, sajjittA cittasabhaM hAvabhAva jAvacitteuM payattA yAvi hotthA / bhAvArtha:- tyAra pachI citrakAroe "bhale," A pramANe kahIne kumAranI AjJA zirodhArya karI. teo pota-potAnA ghare jaIne pIMchI ane raMga laIne, citrasabhA samIpe AvyA. citrasabhAmAM praveza karIne, citronI bhUmikA taiyAra karIne hAva-bhAva AdithI yukta citro aMkita karavAmAM lAgI gayA. 93 tae NaM egassa cittagArassa imeyArUve cittagara-laddhI laddhA pattA abhisamaNNAgayA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8 : mI | 225 jassaNaMdupayassa vA caupayassa vA apayassa vA egadesamavi pAsai, tassaNaM desANusAreNaM tayANurUvaM rUvaM Nivvattei / bhAvArtha:- te citrakAromAMthI eka citrakArane evI citra labdhi(asAdhAraNa zakti) labdha hatI, prApta hatI ane te teno abhyAsI hato. te je koI manuSya Adi dvipada; gAya, azva, Adi catuSpada ane vRkSa, bhavana Adi apadanuM koI paNa eka avayava joI le to te avayavanA AdhAre tenuM AbehUba citra dorI zatoDatA. 94 tae NaM se cittagaradArae mallIe javaNiyaMtariyAe jAlaMtareNa pAyaMguTuM pAsai / tae NaM tassa cittagarassa imeyArUve ajjhathie jAva samuppajitthA seyaM khalu mamaM mallIe vi pAyaMguTThANusAreNaM sarisagaM jAva guNovaveyaM rUvaM Nivvattittae, evaM saMpehei, saMpehittA bhUmibhAgaM sajjei, sajjittA mallIe videha rAyavarakaNNAe pAyaMguTThANusAreNaM sarisagaM jAva guNAvaveyaM rUvaM Nivvattei / / bhAvArtha :- ekadA te citrakAradArake paDadAnI pAchaLa rahelA mallIkumArInA pagano aMgUTho jALI (chidra) mAMthI joyo. tyAre te citrakArane evo vicAra utpanna thayo ke mallIkumArInA paganA aMgUThA anusAra tenuM Abehuba yAvata guNayukta suMdara citra banAvavuM joIe. A pramANe vicAra karIne divAlano eka bhAga ghasIne svaccha karI, mallI rAja kanyAnA paganA aMgUThAnuM anusaraNa karIne vAva tenuM AbehUba citra banAvyuM. 95 tae NaM sA cittagasseNI cittasabhaM hAvabhAvavilAsavibboyakaliehiM, rUvehiM cittei, cittittA jeNeva malladiNNe kumAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jAva eyamANattiyaM pccppinni| bhAvArtha:- tyAra pachI citrakAronI te maMDaLIe citrasabhAne hAva, bhAva, vilAsa ane bimbokavALA suMdara citrothI pUrNa citrita karI dIdhI ane malladina kumAra pAse jaIne kArya thaI gayAnuM nivedana karyuM. 96 tae NaM malladiNNe cittagaraseNiM, sakkArei sammANei, sakkAritA sammANittA viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalayai, dalaittA paDivisajjei / bhAvArtha:- tyAra pachI malladinakumAre citrakAra maMDaLIno satkAra karyo, sanmAna karyuM, satkAra-sanmAna karIne AjIvikAne yogya vipula prItidAna ApyuM ane teone vidAya karyA. 97 tae NaM malladiNNe kumAre aNNayA NhAe aMteuspariyAlasaMparikhuDe ammadhAIe saddhiM jeNeva cittasabhA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA cittasabhaM aNupavisai, aNupavisittA hAva bhAvavilAsabibboyakaliyAIrUvAiMpAsamANepAsamANe jeNeva mallIevidehavararAyakaNNAe tayANurUve rUve Nivvattie teNeva pahArettha gmnnaae| tae NaM se malladiNNe kumAre mallIe videhavararAyakaNNAe tayANurUvaM rUvaM Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 226 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra NivvattiyaM pAsai, pAsittA imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- esa NaM mallI videhavararAyakaNNa tti kaTu lajjie vIDie veDe saNiyaMsaNiyaM paccosakkai / bhAvArtha:- tyAra pachI koI samaye malladina kumAra snAna karIne, aMtaHpura ane parivAra sahita, dhAvamAtAne sAthe laIne, citrasabhA samIpe AvyA. citrasabhAmAM praveza karIne, hAvabhAva-vilAsa ane bimbokathI yukta citrone jotA-jotA jyAM videhanI zreSTha rAjakumArI mallInuM citra hatuM te tarapha gayo. videha rAjanI zreSTha kanyA mallInA Abehuba citrane jotA ja malladina kumArane vicAra Avyo ke are, A to videhavara rAjakanyA mallI che !!' A vicAra AvatA ja te lajjita, vIDita ane atyaMta lajjita banIne dhIre-dhIre tyAMthI pAcho pharyo. 98 tae NaM mallidiNNakumAraM ammadhAI saNiyaM-saNiyaM paccosakkaMtaM pAsittA evaM vayAsI-kiM NaM tumaM puttA ! lajjie vIDie veDDe saNiyaMsaNiyaM paccosakkai? tae NaM se malladiNNakumAre ammadhAI evaM vayAsI- juttaM NaM ammo ! mama jeTThAe bhagiNIe gurUdevabhUyAe lajjaNijjAe samaM cittasabhaM aNupavisittae? bhAvArtha:- tyAra pachI malladinakumArane pAchA pharatAM joIne dhAvamAtAe pUchyuM- he putra! tuM zA mATe lajjita, vIDita ane atyaMta lajjita thaIne dhIre-dhIre pAcho pharI rahyo cho ? tyAre malladinakumAre dhAvamAtAne A pramANe kahyuM- he mAtA ! A citrasabhAmAM guru ane deva jevA pUjanIya mArA moTA bahena beThA hoya, tyAre temanI sAme aMtaHpura sahita citra sabhAmAM praveza karavo, te zuM mArA mATe yogya che? arthAt yogya nathI. tethI huM lajjita thAuM chuM. 99 tae NaM ammadhAI malladiNNakumAre evaM vayAsI- No khalu puttA ! esa mallI videhavararAyakaNNA / cittagaraeNaM tayANurUve rUve Nivvattie / bhAvArtha - te samaye dhAvamAtAe malladinakumArane A pramANe kahyuM- he putra! A vAstavika videhanI zreSTha rAjakanyA mallI nathI paraMtu citrakAre A hUbahU citrita karI che, A tenuM citra che. 100 tae NaM malladiNNe kumAre ammadhAIe eyamaDhe soccA Nisamma Asurutte evaM vayAsIkesa NaM bho ! se cittagarae appatthiyapatthie jAva parivajjie, jeNa mama jeTTAe bhagiNIe gurudevabhUyAe jAva Nivvattie? tti kaTu taM cittagaraM vajjhaM ANavei / bhAvArtha:- dhAvamAtAnuM A vacana sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhAraNa karIne malladinakumAra ekadama gusse thaI gayo ane A pramANe kahyuM - mRtyunI icchA karanAro A citrakAra koNa che yAvatu jeNe guru ane deva samAna pUjanIya mArI moTI bahenanuM citra ahIM banAvyuM che? A rIte vicArIne kumAre te citrakArano vadha karavAnI AjJA ApI. 101 tae NaM sA cittagaraseNI imIse kahAe laTThA samANA jeNeva malladiNNe kumAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvei, vaddhAvittA evaM vayAsI Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: mallI 227] evaM khalu sAmI ! tassa cittagarassa imeyArUvA cittagara-laddhI laddhA pattA abhisamaNNAgayA- jassa NaM dupayassa vA jAvaNivvattei / taM mA NaM sAmI ! tubbhe taM cittagaraM vajjhaM aannveh| taM tubbheNaM sAmI ! tassa cittagarassa aNNaM tayANurUvaM daMDa Nivvatteha / bhAvArtha - tyAra pachI A vRttAMta sAMbhaLIne ane samajIne citrakAronI te maMDaLI malladina kumAra pAse AvI banne hAtha joDIne vAvata kumArane vadhAvIne A pramANe kahyuM he svAminu ! kharekhara te citrakArane AvA prakAranI citralabdhi labdha che, prApta thayelI che ane te teno abhyAsI che ke te koI dvipada AdinA koIpaNa eka avayavane jue topaNa tenuM AbehUba rUpa banAvI zake che. tethI he svAmin ! Apa te citrakAranA vadhanI AjJA Apo nahIM. he svAmin ! Apa te citrakArane bIjo koI yogya daMDa Apo.' 102 tae NaM se malladiNNa kumAre tassa cittagarassa saMDAsagaM chiMdAvei, chiMdAvittA NivvisayaM ANavei / tae NaM se cittagarae malladiNNeNaM Nivvisae ANatte samANe sabhaMDamattovagaraNamAyAe mihilAo NayarIo Nikkhamai, NikkhamittA videhassa jaNavayassa majhamajjheNaM NikkhamittA jeNeva kurujaNavae, jeNeva hatthiNAure Nayare, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhaMDaNikkhevaM karei, karittA cittaphalagaM sajjei, sajjittA mallIevideharAyavarakaNNagAe pAyaMguTThANusAreNaM rUvaM Nivvattei, NivvattittA kakkhaMtaraMsi chubbhai, chubbhaittA mahatthaM jAvapAhuDaM geNhai, geNhittA hatthiNAurassa Nayarassa majjhamajjheNaM jeNeva adINasattU rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvei, vaddhAvittA pAhuDaM uvaNei, uvaNittA evaM vayAsI- evaM khalu ahaM sAmI ! mihilAo rAyahANIo kuMbhagassa raNNo putteNaM pabhAvaIe devIe attaeNaM malladiNNeNaM kumAreNaM Nivvisae ANatte samANe iha havvamAgae, taM icchAmi NaM sAmI ! tubbha bAhucchAyA pariggahie jAva parivasittae / bhAvArtha:- tyAra pachI malladina kumAre citrakAronI prArthanA svIkArIne te citrakAranA jamaNA hAthano aMgUTho kapAvIne, tene deza nikAlanI AjJA ApI. malladina dvArA deza nikAlanI AjJA pAmelo te citrakAra vAsaNAdi gharavakharI laIne mithilA nagaramAMthI bahAra nIkaLIne, videha dezanI madhyamAM thaIne kuru dezanA hastinApura nagaramAM Avyo, potAno sAmAna Adi rAkhIne citra phalaka taiyAra karyuM ane videhanI zreSTha rAjakumArI mallInA paganA aMgUThAnA AdhAre tenuM AbehUba citra citrita karyuM. citra doryA pachI te citrane potAnI bagala(kakha)mAM dabAvIne rAjAne yogya mahAmUlyavAna bheTa laIne te citrakAre hastinApuranagaranI madhyamAM thaIne adInazatra rAjAnI pAse AvIne, be hAtha joDIne, rAjAne vadhAvIne, bheTa arpaNa karI ane kahyuM- he svAmin ! mithilA rAjadhAnImAM kuMbharAjAnA putra ane prabhAvatI devInA Atmaja malladina kumAre mane dezanikAlanI AjJA ApI che tethI huM ahIM Avyo chuM. he svAminu ! ApanI bhujAonI chatra chAyA grahaNa karIne yAvatu huM ahIM rahevA icchuM chuM. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 228 / zrI zAtAdharmakathA sUtra 103 tae NaM se adINasattU rAyA taM cittagaradAraya evaM vayAsI-kiM NaM tuma devANuppiyA! malladiNNeNaM Nivvisae ANatte? bhAvArtha:- tyAra pachI adInazatru rAjAe te citrakAraputrane A pramANe pUchyuM- he devAnupriya ! malladinakumAre tamane kayA kAraNe dezanikAlanI AjJA ApI? 104 taeNaM se cittayaradArae adINasatturAya evaM vayAsI- evaM khalu sAmI ! malladiNNe kumAre aNNayA kayAi cittagaraseNi saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-tubbheNaM devANuppiyA! mama cittasabhaM, taM ceva savvaM bhANiyavvaM jAva mama saMDAsaMga chiMdAvei chidAvittA NivvisayaM ANavei / taM evaM khalu sAmI ! malladiNNeNaM kumAreNaM Nivvisae ANatte / bhAvArtha - tyAra pachI citrakAra putre adInazatru rAjAne kahyuM- he svAmin! malladinakumAre ekavAra citrakAra maMDaLIne bolAvIne A pramANe kahyuM hatuM - he devAnupriyo ! tame mArI citrasabhAne citrita karo; ityAdi sarvavRttAMta pUrvavat kahyo yAvatakumAre mAro jamaNo aMgUTho kapAvIne deza-nikAlanI AjJA ApI. he svAmin ! A pramANe malladinakumAre mane deza-nirvAsananI AjJA ApI che. 105 tae NaM adINasattU rAyA taM cittagaraM evaM vayAsI-se kerisae NaM devANuppiyA ! tume mallIe tayANurUve rUve Nivvattie ? ___ tae NaM se cittagare kakkhaMtarAo cittaphalayaM NINei, NINittA adINasattussa uvaNei, uvaNittA evaM vayAsI-esaNaM sAmI !mallIe videharAyavarakaNNAe tayANurUvassa rUvassa kei AgAra-bhAvapaDoyAre Nivvattie / No khalu sakkA keNai deveNa vA jAva mallIe videharAyavarakaNNagAe tayANurUve rUve nnivvttitte| bhAvArtha - tyAra pachI adInazatru rAjAe te citrakArane A pramANe pUchyuM- he devAnupriya ! tame mallIkumArInuM AbehUba citra kevuM banAvyuM hatuM? tyAre citrakAre potAnI bagalamAM rAkheluMcitraphalaka bahAra kADhIne adInazatru rAjAnI sAme rAkhIne kahyuM- he svAmin ! videharAjanI zreSTha kanyA mallInA AbehUba lAgatA A citramAM huM kiMcitmAtrAmAMja tenA AkAra, bhAva Adi citrita karI zakayo chuM. videharAjanI zreSTha kumArI mallInuM hUbahU rU5 to devAdi paNa citrita karavA samartha nathI. 106 tae NaM adINasattU rAyA paDirUvajaNiyaharise dUyaM saddAvei jAva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha:- tyAra pachI pratirUpa(citra) dvArA utpanna anurAga yukta AnaMdathI prerAIne adInazatru rAjAe dUtane bolAvyo yAvatu dUte mithilA tarapha prayANa karyuM. jitazatru rAjA ane cokSA parivArikA - 107 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM paMcAle nAma jaNavae hotthA, vaNNao / kaMpille pure Nayare hotthA, vaNNao / tattha NaM jiyasattU NAmaM rAyA hotthA paMcAlAhivaI, vaNNao / Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: mallI | 224 / tassa NaM jiyasattussa dhAriNIpAmokkhaM devisahassaM orohe hotthA, vaNNao / bhAvArtha - te kAle ane te samaye paMcAla nAmanA dezamAM kAmpityapura nAmanuM nagara hatuM. paMcAlAdhipati jitazatru nAmanA rAjA hatA. te jitazatru rAjAnA aMtaHpuramAM eka hajAra rANIo hatI. A sarvanuM vistRta varNana zrI aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. 108 tatthaNaM mihilAe cokkhA NAmaM parivvAiyA riuvveya jAva yAvi hotthA / taeNaM sA cokkhA parivvAiyA mihilAe bahUNaM rAIsara jAva satthavAhapabhiINaM purao dANadhammaM ca soyadhammaM ca titthAbhiseyaM ca AghavemANI paNNavemANI parUvemANI uvadaMsemANI viharai / bhAvArtha :- tyAM mithilA nagarImAM RgvadAdi cAra veda vagere zAstrone jANanArI cokSA nAmanI parivrAjikA rahetI hatI. te cokSA parivrAjikA mithilA nagarImAM ghaNA rAjA, Izvara(aizvaryazAlI dhanADhya athavA yuvarAja) yAvatuM sArthavAha AdinI sAme dAnadharma, zaucadharma ane tIrthasnAnanuM kathana karatI, prajJApanA, prarUpaNA ane upadeza karatI hatI. 109 tae NaM sA cokkhA parivvAiyA aNNayA kayAi tidaMDaM ca kuMDiyaM ca jAva dhAurattAo ya giNhai, giNhittA parivvAigAvasahAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA pavirala- parivvAiyA saddhiM saMparikhuDA mihilaM rAyahANi majjhamajjheNaM jeNeva kuMbhagassa raNo bhavaNe. jeNeva kaNNaMteure, jeNeva mallI videharAyavarakaNNA teNeva uvAgacchaDa uvAgacchittA udaya-pariphAsiyAe, dabbhovari paccatthuyAe bhisiyAe NisIyai, NisIittA mallIe videharAyavara- kaNNAe purao dANadhammaM jAva viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI ekavAra te cokSA parivrAjikA tridaMDa, kamaMDala yAvatu geruthI raMgelA vastra dhAraNa karIne parivrAjikAonA maThamAMthI bahAra nIkaLIne keTalIka parivrAjikAo sAthe mithilA rAjadhAnInA madhya mArga dvArA kuMbharAjAnA bhavanamAM kanyAonA aMtaHpuramAM videhanI uttama rAjakanyA mallI hatAM, tyAM AvI ane bhUmi para pANI chAMTI, DAbha pAtharI tenA para Asana rAkhIne beThI. besIne videhavara rAjakanyA mallInI sAme dAnadharma, zaucadharma ane tIrthasnAnano upadeza ApavA lAgI. 110 tae NaM sA mallI videharAyavarakaNNA cokkhaM parivvAiyaM evaM vayAsI- tubbhe NaM cokkhe ! kiMmUlae dhamme paNNatte? tae NaM sA cokkhA parivvAiyA malli videharAyavarakaNNaM evaM vayAsI- amhaMNaM devANuppiyA! soyamUlae dhamme paNNavemi, jaMNaM amhaM kiMci asuI bhavai, taMNaM udaeNa ya maTTiyAe ya jAva aviggheNaM saggaM gacchAmo / bhAvArtha - tyAre videharAjanI zreSTha kanyA mallIe colA parivrAjikAne pUchyuM - he cokSA ! tamArA dharmanuM mULa zuM che? tyAre cokSA parivrAjikAe videharAjanI zreSTha kanyA mallIne uttara Apyo- he devAnupriya ! huM zaucamUlaka dharmano upadeza karuM chuM. amArA matamAM je koIpaNa vastu apavitra thaI jAya, tene jalathI ane Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 230 / zrI zAtAdharmakathA sUtra mATIthI zuddha pavitra karAya che, thAvatu A snAnAdi dharmanuM pAlana karavAthI ame nirvibe svarge jaIe chIe. 111 tae NaM mallI videharAyavarakaNNA cokkhaM parivvAiyaM evaM vayAsI- cokkhA ! se jahANAmae kei purise ruhirakayaM vatthaM ruhireNa ceva dhovejjA, atthi NaM cokkhA! tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM dhovvamANassa kAI sohI ? No iNaDhe samaTe / evAmeva cokkhA ! tubbhe NaM pANAivAeNaM jAva micchAdasaNasalleNaM Natthi kAI sohI, jahA va tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM dhovvamANassa / bhAvArtha:- tyAra pachI videharAjanI uttama kanyA mallIe colA parivrAjikAne pUchyuM- he cokSA ! jema koI puruSa lohIthI raMgAyelA vastrane lohIthI ja dhue, to he cokSA! te rudhiralipta vastrane rudhirathI ja dhotAM zuddhi thAya kharI ? parivrAjikAe uttara Apyo - nA, ema thaI zake nahIM. mallIe kahyuM- he cokSA! jema rudhiralipta vastranI zuddhi rudhirathI thatI nathI tema prANAtipAtathI laIne mithyAdarzana zalya sudhInA 18 pApanA sevanathI paNa tamArI zuddhi thatI nathI. 112 tae NaM sA cokkhA parivvAiyA mallIe videharAyavarakaNNAe evaM vuttA samANA saMkiyA kaMkhiyA viigicchayA bheyasamAvaNNA jAyA yAvi hotthA, mallIe No saMcAei kiMcivi pAmokkhamAikkhittae, tusiNIyA saMciTThai / bhAvArthaH- tyAra pachI videharAjanI zreSTha kanyA mallIe A pramANe kahyuM, tyAre te cokSA parivrAjikAne have huM vAta rajU karuM te sAcI lAgaze ke nahIM tevI zaMkA, mAro javAba sAco nahIM hoya to bIjo zo javAba ApIza tevI kAMkSA ane mArA javAbamAM mallIne vizvAsa Avaze ke nahIM? tevI vitigicchA thaI ane A paristhitimAM mAre zuM karavuM? tevI viveka zakti nAza pAmavArUpa bhedane prApta thaI(tenA manamAM tarka-vitarka thavA lAgyA. te mallIkumArIne javAbamAM kAMI kahI zakI nahIM) te maunabhAve besI rahI. 113 taeNaMtaMcokkhaM mallIe bahUo dAsaceDIo hIlaMti, jiMdaMti, khisaMti, garahaMti, appegaiyAo, heruyAlaMti, appegaiyAo muhamakkaDiyAo kareMti, appegaiyAo vagghADIo kareMti, appegaiyAo tajjemANIo NicchubhaMti / bhAvArtha - tyAra pachI mallInI ghaNI dAsIo colA parivrAjikAnI tiraskArarUpa hIlanA, jAti Adi prakaTa karavArUpa niMdA, upahAsarUpa khiMsanA, avarNavAdarUpa gaha karavA lAgI. keTalIka dAsIo tene cIDavavA lAgI, keTalIka dAsIo moDhuM macakoDavA lAgI, keTalIka dAsIo mazkarI karavA lAgI, keTalIka AMgaLIothI tarjanA-tADanA karavA lAgI ane keTalIka dAsIoe hAthathI dhakkA mArIne tene bahAra kADhI mUkI. 114 tae NaM sA cokkhA mallIe videharAyavarakaNNAe dAsaceDiyAhiM hIlijjamANI jAvamisamisemANI mallIe videharAyavarakaNNAe paosamAvajjai, bhisiyaM geNhai, geNhittA kaNNaMteurAopaDiNikkhamai, paDiNikkhamittA mihilAo Niggacchai,NiggachittA parivvAiyAsaMparivuDA jeNeva paMcAlajaNavae jeNeva kaMpillapure teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bahUNaM rAIsara jAva parUvemANI viharai / Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: malI [ 231 ] bhAvArtha:- tyAra pachI videharAjanI uttama kanyA mallInI dAsIo dvArA yAvatu apamAnita thatI te cokSA atyaMta krodhathI dhuMvApuvA thatI, videha rAjAnI uttama kanyA mallI pratye dveSa karatI, potAnuM Asana upADI kanyAonA aMtaHpuramAMthI nIkaLI gaI. tyAMthI nIkaLIne mithilA nagarImAMthI paNa nIkaLI gaI. parivrAjikAonI sAthe paMcAla dezanA kapilyapura nagaramAM AvI ane ghaNA rAjAo, Izvaro AdinI sAme vAvatuM dAnadharma, zauca dharma AdinI prarUpaNA karavA lAgI. 115 tae NaM se jiyasattU aNNayA kayAi aMteuspariyAlasaddhiM saMparivuDe evaM jAva sIhAsaNa-varagae yAvi viharai / taeNaMsA cokkhA parivvAiyA-saMpiravuDA jeNeva jiyasattussa raNNo bhavaNe, jeNeva jiyasattU teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jiyasattuM jaeNaM vijaeNaM vaddhAvei / taeNaM se jiyasattu cokkhaM parivvAiyaM ejjamANe pAsai, pAsittA sIhAsaNAo abbhuTei, abbhuTTittA cokkhaM parivvAiyaM sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA AsaNeNaM uvaNimaMtei / bhAvArtha:- ekavAra jitazatrurAjA potAnA aMtaHpura ane parivArathI parivRta thaIne siMhAsana para beThA hatA. tyAre parivrAjikAothI parivRtta te cokSA parivrAjikA jitazatru rAjAnA bhavanamAM jitazatrurAjA samIpe AvI. rAjasabhAmAM praveza karIne teNe jaya-vijayanA zabdothI jitazatru rAjAne vadhAvyA. cokSA parivrAjikAne AvatI joIne jitazatrarAjA siMhAsana parathI UbhA thaIne cokSA parivrAjikAno satkAra kyo, sanmAna karyuM ane Asana upara birAjamAna thavA mATe kahyuM. 116 tae NaM sA cokkhA udagapariphAsiyAe dabbhovari paccatthuyAe bhisiyAe Nivisai, jiyasattuM rAyaM rajje ya jAvaaMteure ya kusalodaMtaM pucchai / tae NaM sA cokkhA jiyasattussa raNNo dANadhammaM ca jAvaviharai / bhAvArtha:- tyAra pachI te cokSA parivrAjikA jaLa chAMTIne DAbhapara potAnuM Asana pAtharI tenA upara beThI ane jitazatru rAjAne rAjya temaja aMtaHpuranA kuzala samAcAra pUchayA. tyAra pachI cokSA parivrAjikAe jitazatru rAjAne dAnadharma Adino upadeza Apyo. 117 tae NaM se jiyasattU appaNo orohaMsi jAya vimhae cokkhaM parivvAiyaM evaM vayAsI- tumaM NaM devANuppie ! bahUNi gAmAgara jAva AhiMDasi, bahUMNa ya rAIsarasatthavAhappabhiiNaM gihAi aNupavisasi, taM atthiyAI te kassa vi raNNo vA jAva erisae orohe diTThapuvve jArisae NaM ime mama orohe ? bhAvArtha:- tyAra pachI potAnA aMtaHpunI rANIonA sauMdaryathI vismita jitazatru rAjAe cokSA parivrAjikAne pUchyuM- he devAnupriya! tame ghaNA gAma, Akara AdimAM paryaTana karo cho ane ghaNA rAjAo, Izvaro(dhanavAno)nA gharomAM praveza karo cho, to tame koIpaNa rAjAdi pAse, mArA aMtaHpura jevuM aMtaHpura pahelA kyAre ya joyuM che? 118 tae NaM sA cokkhA parivvAiyA jiyasattuNA evaM vuttA samANI IsiM avahasiyaM Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra karei, karittA evaM vayAsI evaM ca sarisae NaM tume devANuppiyA ! tassa agaDadadurassa / saNaM devAppi ! se agaDadaddure ? jiyasattU ! se jahAnAmae agaDadaddure siyA / se NaM tattha jAe tattheva vuDDhe aNNaM agaDaM vA talAgaM vA dahaM vA saraM vA sAgaraM vA apAsamANe evaM maNNai - ayaM ceva agaDe vA jAva sAgare vA / 232 tae NaM taM kUvaM aNNe sAmuddae daddure havvamAgae / tae NaM se kUvadadure taM sAmuddadaduraM evaM vayAsI- se kesa NaM tumaM devANuppiyA ! katto vA iha havvamAgae ? tae NaM se sAmuddae dadure taM kUvadaduraM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! ahaM sAmudda daddure / taNaM se kUvadure taM sAmuddayaM daduraM evaM vayAsI - kemahAlae NaM devANuppiyA ! se samudde? tae NaM sAmuddae dadure taM kUvadadure evaM vayAsI - mahai mahAlae NaM devANuppiyA ! mudde / taNaM se kUvadure pAeNaM lIhaM kaDDei, kaDDittA evaM vayAsI- e mahAlae NaM devANuppiyA ! se samudde ? No iNaTThe samaTThe, mahAlae NaM se samudde / tae NaM se kUvadadure puracchimillAo tIrAo upphiDittA NaM paccatthimillaM tIraM gacchai, gacchittA evaM vayAsI - e mahAlae NaM devANuppiyA ! se samudde ? No iNaTThe samaTThe / evAmeva tumaM pi jiyasattU ! aNNesiM bahUNaM rAIsara jAva satthavAhapabhiINaM bhajjaM vA bhagiNiM vA dhUyaM vA suNhaM vA apAsamANe jANasi- jArisae mama ceva NaM orohe tArisa No aNNassa / taM evaM khalu jiyasattu ! mihilAe NayarIe kuMbhagassa dhUyA pabhAvaIe attayA mallI NAmaM videhavararAyakaNNA rUveNa ya jovvaNeNa jAva No khalu aNNA kAI devakaNNA vA jArisiyA mallI videharAyavarakaNNAe; tIse chiNNassa vi pAyaMguTussa ime tavorohe sayasahassaimaM pi kalaM Na agghai ti kaTTu jAmeva disaM pAubbhUyA tAmeva disaM paDigayA / bhAvArtha :- jitazatru rAjAe A pramANe kahyuM tyAre cokSA parivrAjikA mArmika hAsya karatAM bolI- he devAnupriya ! tame to pelA kUvAnA deDakA jevA cho. jitazatrurAjAe pUchyuM- he devAnupriya ! te kUvAno deDako kevo hoya che ? cokSAe kahyuM- he jitazatru! jema ke koI eka kUvAno deDako te kUvAmAM janmyo hato ane temAM ja moTo thayo hato. teNe bIjA kUvA, taLAva, draha, sarovara ke samudra joyA na hatA, te mAnato hato ke A ja kUvo che ane A ja sAgara che. tyAra pachI koI samaye te kUvAmAM eka samudrika deDako acAnaka AvI caDayo, tyAre kUpamaMDuke(kUvAnA deDakAe) kahyuM- he devAnupriya ! tame koNa cho ? acAnaka ahIM kyAMthI AvyA cho ? tyAre samudramaMDuke kUpamaMDukane kahyuM- he devAnupriya ! huM samudrano deDako chuM. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: malI 233 ] tyAre kUvAnA deDakAe kahyuM- he devAnupriya!te samudra kevaDo che? tyAre sAgaranA deDakAe kUpamaMDukane kahyuM- he devAnupriya ! samudra ghaNo vizALa che. tyAre kUpamaMDUke potAnA pagathI eka lITI dorIne pUchyuM- he devAnupriya ! zuM samudra ATalo moTo che? sAmudrika deDako bolyo- nA, tema nathI arthAt samudra AnA karatAM ghaNo moTo che. tyAre kUpamaMDUke pUrva kinArethI pazcimI kinArA sudhI kUdako mArIne pachI pUchayuM- zuM te samudra ATalo moTo che? sAmudrika deDakAe kahyuM- nA, tema paNa nathI, samudra AnA karatAM paNa ghaNo moTo che. te pramANe he jitazatra ! bIjA ghaNA rAjezvaro yAvatu sArthavAha AdinI patnIo, bhaginIo, putrIo athavA putravadhUone tame joI nathI, tethI ja tame mAno cho ke mArA jevuM aMtaHpura bIje kayAMya nathI. he jitazatra ! mithilA nagarImAM kuMbharAjAnI putrI ane prabhAvatInI AtmajA mallI nAmanI videharAjanI zreSThakanyAnA rUpa, yauvanAdi sAme devakanyA vagere paNa kaMI ja nathI. tamAruM A aMtaHpura videharAjanI te zreSTha kanyAnA kapAyelA paganA aMgUThAnA lAkhamAM aMza barAbara paNa nathI. A pramANe kahIne te parivrAjikA je dizAmAMthI AvI hatI, te ja dizAmAM pAchI pharI. 119 tae NaM jiyasattU parivvAiyAjaNiyaharise dUyaM saddAvei, sadAvittA jAva pahArettha mANA bhAvArtha - tyAra pachI parivrAjikA dvArA utpana anurAgayukta AnaMdathI prerAIne jitazatru rAjAe dUtane bolAvyo yAvat te dUte mithilA tarapha prayANa karyuM. vivecanaH mallIkumArI tIrthakara hovAthI anupama sauMdaryanA svAmI hatA. karoDo devo temanI sevAmAM hovAthI teono zrIdAmakAMDa Adi sarva vastuo sarvazreSTha ane anupama hatI.pUrva bhavanA snehanA kAraNe che e rAjAo prasaMgopAta mallIkumArInuM nAma sAMbhaLatA ja tenA prati anurAgI banI, tene paraNavA utsuka banyA ane mallIkamArInI mAgaNI mATe chae rAjAonA dUta potapotAnA nagaramAMthI eka ja samaye ravAnA thayA. chae rAjAono kuMbharAjAne saMdeza ane saMgharSa:120 tae NaM tesiM jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA jeNeva mihilA teNeva pahArettha gamaNAe / tae NaM chapi ya dUyagA jeNeva mihilA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA mihilAe aggujjANaMsi patteyaMpatteyaM khaMdhAvAraNivesaM kareMti, karittA mihilaM rAyahANiM aNupavisaMti, aNupavisittA jeNeva kuMbhae rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA patteyaM patteyaM karayala pariggahiyaM sirasAvattaM dasaNahaM matthae aMjaliM kaTu sANaMsANaM rAINa vayaNAI Nivedeti / bhAvArtha - A pramANe te jitazatru vagere chae rAjAonA dUtoe mithilA nagarI tarapha prayANa karyuM. tyAra pachI te chae dUto mithilAmAM AvIne, mithilAnA pradhAna udyAnamAM badhAe pota-potAnA paDAva nAMkhyA. pachI mithilA rAjadhAnImAM praveza karIne kuMbharAjAnI pAse AvIne, te badhAe hAtha joDIne, Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 234 / zrI zAtAdharmakathA sUtra mastaka para Avartana karI, dasa nakha yukta aMjali mastake rAkhIne pota-potAnA rAjAono saMdeza kahI saMbhaLAvyo. 121 tae NaM se kuMbhae rAyA tesiM dUyANaM aMtie eyamaTuM soccA Asuratte jAva evaM vayAsI- Na demi NaM ahaM tubbhaM malli videharAyavarakaNNaM ti kaTu te chappi dUye asakkAriya asammANiya avadAreNaM NicchubhAvei / bhAvArtha:- cha dUto pAsethI te vAta sAMbhaLIne kuMbharAjA ekadama gusse thaI gayA thAvata A pramANe kahyuM ke huM tamone videharAjanI uttama kanyA mallI ApIza nahIM; tema kahIne cha e dUtone satkAra-sanmAnAdi karyA vinA pAchaLanA daravAjethI kADhI mUkyA. 122 tae NaM jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA kuMbhaeNaM raNNA asakkAriyA asammANiyA avadAreNaM NicchubhAviyA samANA jeNeva sayA sayA jaNavayA, jeNeva sayAI sayAI NagarAiM jeNeva sayA sayA rAyANo teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! amhe jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA jamagasamagaM ceva jeNeva mihilA teNeva uvAgayA jAva avadAreNaM NicchubhAvei / taM Na dei NaM sAmI ! kuMbhae rAyA malli videharAyavarakaNNaM, sANaM-sANaM rAINaM eyamaTuM Nivedei / bhAvArtha - kuMbharAjA dvArA asatkArita, asanmAnita ane pAchaLanA daravAjAthI kADhI mUkAyelA jitazatru Adi chae rAjAonA dUtoe pota-potAnA deza ane pota-potAnA nagaramAM AvIne pota-potAnA rAjAo samIpe pahoMcIne hAtha joDI A pramANe kahyuM he svAminu! ame, jitazatra vagere chae rAjAonA dUto eka sAthe ja mithilAnagarImAM pahoMcyA. thAvata kuMbha rAjAe amone pAchaLanA daravAjethI kADhI mUkyA che. he svAminuM! kuMbharAjA videharAjanI zreSTha kanyA mallI Apane Apaze nahIM. A rIte dUtoe pota-potAnA rAjAo pAse nivedana karyuM. 123 tae NaM te jiyasattupAmokkhA chappi rAyANo tesiM dUyANaM aMtie eyamaTuM soccA Nisamma AsurattA aNNamaNassa dUyasaMpesaNaM kareMti, karittA evaM vayAsI evaM khaludevANuppiyA ! amhaM chaNhaM rAINaMdUyA jamagasamagaMceva jAvaNicchUDhA, taM seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM kuMbhagassa jattaM geNhittae tti kaTu aNNamaNNassa eyamaTuM paDisuNeti, paDisuNittA NhAyA jAva saNNaddhA hatthikhaMdhavaragayA sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarAhiM vIijjamANA mahayAhayagayaraha-pavarajoha-kaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDA savviDDIe jAva duMdubhiNAiyaraveNaM saehito sae hiMto Nagarehito NiggacchaMti, NiggacchittA egayao milAyaMti, milAittA jeNeva mihilA teNeva pahArettha gamaNAe / Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-8 : mallI 235 bhAvArtha :- tyAra pachI te jitazatru vagere chae rAjAo dUto pAsethI A vAta sAMbhaLIne, samajIne kupita thayA. teoe ekabIjA pAse dUta mokalyA ane A pramANe saMdezo mokalyo ke- he devAnupriya ! ApaNA chae rAjAonA dUto eka sAthe ja mithilA nagarImAM pahoMcyA yAvat kADhI mukAyA che; tethI he devAnupriya! ApaNe kuMbharAjA upara caDhAI karavI joIe. A pramANe kahIne teoe ekabIjAnI vAtano svIkAra karIne, snAna karIne yAvat kavaca Adi dhAraNa karI, sajja thaIne hAthInA skaMdha para ArUDha thayA. koraMTa vRkSonA phUlonI mALAyukta chatra dhAraNa karyuM. zveta cAmara tenA para DhoLAvA lAgyA. moTA moTA hAthIo, ratho ane uttama yoddhAo sahita caturaMgiNI senAthI parivRtta thaIne, sarva RddhinI sAthe yAvat duMdubhinA nAda sAthe pota-potAnA nagaromAMthI nIkaLIne, eka jagyAe ekaThA thayA ane mithilA nagarI tarapha prayANa karyuM. | 124 ta NaM kuMbha rAyA imIse kahAe laTThe samANe balavAuyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI - khippAmeva bho devANuppiyA ! hayagaya-raha-pavara- joha - kaliyaM seNNaM sA jAva paccappiNaMti / bhAvArtha:- tyAra pachI kuMbharAjAe, A chae rAjAonI caDhAInA samAcAra jANIne potAnA senApatine bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! jaladIthI ghoDAo, hAthIo, ratho ane uttama yoddhAo sahita caturaMgaNI senA taiyAra karo yAvat senApatioe senAne taiyAra thaI javAnI sUcanA ApI. 125 tae NaM kuMbhae rAyA NhAe jAva saNNaddhe hatthikhaMdhavaragae sakoreMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarAhiM vIijjamANe cAuraMgiNI seNAe saddhiM saMparivuDe savviDDIe jAva mithilaM rAyahANi majjhamajjheNaM Niggacchai, NiggacchittA videhaM jaNavayaM majjhamajjheNaM jeNeva desaaMte teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA khaMdhAvAraNivesa karei, karitA jiyasattupAmokkhA chappi ya rAyANo paDivAlemANe jujjhasajje paDiciTThai / bhAvArtha :- tyAra pachI kuMbharAjAe snAna karyuM, kavaca dhAraNa karyuM ane zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thayA. koraMTa vRkSanA phUlonI mALAyukta chatra dhAraNa karyuM. tenA upara zreSTha ane zveta cAmara DhoLAvA lAgyA. caturaMgiNI senAnI sAthe sarvaRddhi sahita yAvat mithilA rAjadhAnImAM thaIne videha janapadamAM pasAra thatAM potAnA dezanA sImAMte AvIne paDAva nAMkhyo, paDAva nAMkhIne jitazatru Adi chae rAjAonI pratikSA karatAM, yuddhane mATe sajja thaIne tyAM rahyA. | 126 tae NaM te jiyasattupAmokkhA chappi ya rAyANo jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA kuMbhaeNaM raNNA saddhiM saMpalaggA yAvi hotthA / bhAvArtha :- tyAra pachI te jitazatru Adi chae rAjAo, jyAM kuMbharAjA hatA, tyAM AvI pahoMcyA. AvIne kuMbharAjAnI sAthe yuddha karavA pravRtta thaI gayA. 127 ta NaM te jiyasattupAmokkhA chappi rAyANo kuMbhayaM rAyaM haya-mahiya-pavaravIraghAiyaNivaDiyaciMdhaddhaya-ppaDAgaM- kicchappANovagayaM diso disiM pddisehiNti| kuMbha rAyA jiyasattupAmokkhehiM chahiM-rAIhiM hayamahiya jAvapaDisehie Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 23s ] zrI zAtAdharmakathA sUtra samANe atthAme abale avIrie apurisakkAsparakkamme adhAraNijjamiti kaTu sigdhaM turiyaM cavalaM caMDaM jaiNaM veiyaM jeNeva mihilA NayarI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA mihilaM aNupavisai, aNupavisittA, mihilAe duvArAI pihei, pihittA rohasajje ciTui / bhAvArtha:- tyAra pachI te jitazatru Adi cha e rAjAoe kuMbharAjAnI senAmAMthI keTalAka yoddhAone haNI nAkhyA, keTalAka yoddhAone bhayaMkara rIte ghAyala karyA, keTalAka atyuttama yoddhAono ghAta karyo, temanI cihnarUpa dhvajA ane patAkAone toDI-phoDIne karIne nIce pADI dIdhI. temanA prANa saMkaTamAM AvI gayA, tethI temanI senA cAre dizAomAM bhAgI gaI. jitazatru rAjA Adi chae rAjAo dvArA hata, mAnamardita pAvata jenI senA cArebAju bhAgI gaI che, tevA AtmabaLa ane sainyabaLa vinAnA kuMbharAjA nivIrya-nirutsAhI banI gayA yAvat zatrupakSane ajeya samajIne zIdhra, tvarita, vegayukta gatithI mithilA nagarI tarapha AvyA, mithilA nagarImAM pravezIne mithilAnA daravAjA baMdha karAvI dIdhA, dvAra baMdha karIne killAnI rakSA karatA rahyA. 128 taeNaMtejiyasattupAmokkhA chapirAyANojeNeva mihilA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA mihilaM rAyahANiM NissaMcAraM NiruccAraM savvao samaMtA orubhittA NaM cittuNti| tae NaM kuMbhae rAyA mihilaM rAyahANiM oruddhaM jANittA abbhaMtariyAe uvaTThANasAlAe sIhAsaNavaragae tesiM jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM aMtarANi ya chidANi ya vivarANi ya mammANi ya alabhamANe, bahuhiM Aehi ya uvAehi ya uppittiyAhi ya buddhIhiM pariNAmemANe pariNAmemANe kiMci AyaM vA uvAyaM vA alabhamANe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyai / bhAvArtha - tyAra pachI jitazatru Adi chae narezo mithilA nagarI samIpe AvyA ane mithilA rAjadhAnIne cArebAjuthI evI gherI lIdhI ke te manuSyonA saMcAra rahita thaI gaI, mANasonI avara-javara sadaMtara baMdha thaI gaI. tyAra pachI kuMbharAjA mithilA rAjadhAnIne gherAyelI jANIne Azvetara upasthAna zALA (aMdaranI sabhA)mAM zreSTha siMhAsana para besIne te jitazatru Adi rAjAone haTAvavA mATenA avasarone, chidrodUSaNone, rahasyone, gupta doSone zodhavA mATe taka zodhavA lAgyA paraMtu tene tevI eka paNa taka na maLI ane ghaNA prayatno, upAyo tathA autpAtikI Adi cAre prakAranI buddhithI paNa vicAra karatAM-karatAM teo koI yukti ke upAya pAmI zakyA nahIM tyAre tenA(kuMbharAjAnA) manano saMkalpa kSINa thaI gayo yAvatuM te hatheLI para mukha rAkhIne ArtadhyAna karavA lAgyA(ciMtAmAM DUbI gayA.) mallIkumArI dvArA cha rAjAone pratibodha - 129 imaM ca NaM mallI videharAyavarakaNNA NhAyA jAva bahUhiM khujjAhiM jAva pArasIhiM parivuDA jeNeva kuMbhae rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kuMbhagassa pAyaggahaNaM karei / tae NaM kuMbhae rAyA mallI videharAyavarakaNNaM No ADhAi, No pariyANAi, tusiNIe saMciThui / bhAvArtha - A samaya daramyAna videharAjAnI kanyA mallIe snAna karyuM yA kunjA Adi pArasa deza Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: malI 237 ] parvatanI aneka dAsIothI parivatta thaIne kuMbharAjA pAse AvI, teNe kuMbharAjAnA caraNono sparza karyo(page lAgI) tyAre kaMbharAjAe videharAjanI zreSTha kanyA mallIno Adara karyo nahIM, atyaMta ciMtAmAM vyagra hovAnA kAraNe tenA AvavAnI khabara paNa rahI nahIM, tethI te mauna ja besI rahyA. 130 tae NaM mallI videharAyavarakaNNA kuMbhayaM rAyaM evaM vayAsI-tubbheNaM tAo! aNNayA mama ejjamANaM jAvaNiveseha, kiM NaM tubbhaM ajja ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyaha? tae NaM kuMbhae rAyA malli videharAyavarakaNNaM evaM vayAsI- evaM khalu puttA ! tava kajje jiyasattupAmokkhehiM chahiM rAIhiM dUyA saMpesiyA, te NaM mae asakkAriyA jAva NicchUDhA / tae NaM te jiyasattupAmokkhA chappi rAyANo tesiM dUyANaM aMtie eyamaTuM soccA parikuviyA samANA jAva mihilaM rAyahANiM NissaMcAraM ciTuMti / tae NaM ahaM puttA ! tesi jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM aMtarANi alabhamANe jAva jhiyAmi / bhAvArtha - tyAra pachI videharAjanI zreSTha kanyA mallIe kuMbha rAjAne A pramANe pUchyuM- he tAta ! pahelA to mane AvatI joIne Apa mAro Adara karatA, prasanna thatA yAvatu khoLAmAM besADatA hatA paraMtu Aje tame udAsa thaIne zA mATe ciMtA karI rahyA che? tyAre rAjA kuMbhe videharAjanI uttama kanyA mallIne A pramANe kahyuM- he putrI ! jitazatru Adi chae rAjAoe tamArI sAthe lagna karavAnA vicArathI mArI pAse dUto mokalyA hatA, meM te dUtone apamAnita karIne yAvat kaDhAvI mUkyA. te dUto pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne jitazatru vagere rAjAo gusse thaIne thAvata teoe mithilA rAjadhAnIne niHsaMcAra banAvI dIdhI che arthAtu cArebAju ghero nAMkhIne beThA che, tethI he putrI ! huM te jitazatra Adi narezonA aMtara-chidra Adi na maLatAM arthAt temane dUra karavAno mArga na maLatAM yAvat ciMtAmAM DULyo chuM. 131 tae NaM sA mallI videharAyavarakaNNA kuMbhayaM rAyaM evaM vayAsI- mA NaM tubbhe tAo! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha, tubbhe NaM tAo ! tesiM jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM patteyaMpatteyaM rahasiyaM dUyasaMpese kareha, egamegaM evaM vayaha- tava demi malli videharAyavarakaNNaM, tikaTu saMjhAkAlasamayaMsi paviralamaNUsaMsi NisaMtaMsi paDiNisaMtaMsi patteyaM-patteyaM mihilaM rAyahANiM aNuppaveseha, aNuppavesittA gabbhagharaesu aNuppaveseha, mihilAe rAyahANIe duvArAI piheha, pihettA rohAsajje ciTThaha / tae NaM kuMbhae rAyA e vaM taM ceva jAva pavesei, rohasajje ciTThai / bhAvArtha:- tyAra pachI videharAjanI zreSTha kanyA mallIe kuMbharAjAne A pramANe kahyuM- he tAta ! tame udAsa thaIne ciMtA na karo. he tAta ! tame te jitazatru Adi chae rAjAomAMthI dareke darekanI pAse guptarUpathI eka-eka dUta mokalIne, te dareka rAjAne saMdezo Apo ke "huM videharAjanI zreSTha kanyA mallI tamane Apu chuM." ema kahIne saMdhyAkALanA samaye atyalpa virala manuSyo ja avara javara karatA hoya, moTA bhAganA manuSyo pota-potAnA gharomAM vizrAma karatA hoya, lokono kolAhala zAMta thaI gayo hoya ane rastA niHsaMcAra banI gayA hoya tyAre te rAjAone mithilA nagarImAM praveza karAvIne, garbhagRhanI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 238 / zrI zAtAdharmakathA sUtra aMdara praveza karAvo, praveza karAvIne mithilA rAjadhAnInA daravAjA baMdha karAvIne nagara rakSA mATe taiyAra raho. tyAra pachI kuMbharAjAe te ja pramANe karyuM kAvat cha e rAjAone mithilAnI aMdara praveza karAvyo ane nagara rakSA karavA lAgyA. 132 tae NaM jiyasattupAmokkhA chappi ya rAyANo kallaM pAuppabhAyAe jAvajAlaMtarehiM kaNagamayaMmatthayachiDDapaumuppalapihANaM paDimaMpAsaMti, "esaNaMmallI videharAyavarakaNNa" ttikaTu mallIe videharAyavarakaNNAe rUve yajovvaNe ya lAvaNNe yamucchiyA giddhA jAva ajjhovavaNNA aNimisAe diTThIe pehamANA pehamANA citttthti| bhAvArtha:- tyAra pachI jitazatra Adi chae rAjAo bIje divase prAtaH kAle (temane je mohanagRhamAM rAkhyA hatA tenI) jALIomAMthI suvarNamayI, mastaka para chidravALI ane kamaLanA DhAMkaNAvALI mallInI pratimA jovA lAgyA. "A ja videharAjanI zreSTha kanyA mallI che" evuM jANIne videharAjanI zreSTha kanyA mallInA rUpa, yauvana ane lAvaNyamAM mUcchita, gRddha kAvat atyaMta Asakta banIne animeSa dRSTithI vAraMvAra tene jovA lAgyA. 133 tae NaM sA mallI videharAyavarakaNNA NhAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA bahUhiM khujjAhiM jAva parikkhittA jeNeva jAlagharae, jeNeva kaNagapaDimA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tIse kaNagapaDimAe matthayAo taM paumaM pihANaM avaNei / tae NaM gaMdhe NiddhAvai se jahANAmae ahimaDe i vA jAva asubhatarAe ceva / bhAvArtha :- tyAra pachI videharAjanI zreSTha kanyA mallIe snAna karyuM kAvat samasta alaMkArothI vibhUSita thaIne ghaNI kunjA Adi dAsIothI yAvat parivRtta thaIne jAlagRhamAM suvarNanI pratimA samIpe AvIne, te suvarNa pratimAnA mastaka uparanuM kamalanuM DhAMkaNuM ughADyuM. DhAMkaNuM ughaDatAM ja temAMthI atyaMta kharAba marelA sanI durgadha karatAM paNa vadhu azubha(aniSTa) durgadha phelAvA lAgI. 134 tae NaM jiyasattupAmokkhA chappi rAyANo teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM saehiM uttarijjehiM AsAiM piheMti, pihittA parammuhA ciTuMti / tae NaM sA mallI videharAyavarakaNNA te jiyasattupAmokkhe evaM vayAsI-kiM NaM tubbhaM devANuppiyA ! saehiM saehiM uttarijjehiM jAva parammuhA ciTThaha ? / taeNaM te jiyasattupAmokkhA malli videharAyavarakaNNaM evaM vayaMti- evaM khalu devANuppie ! amhe imeNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM saehiM uttarijjehiM jAvaciTThAmo / bhAvArtha-tyAra pachI jitazatru pramukha chae rAjAoe te azubha gaMdhathI abhibhUta thaIne pota-potAnA uttarIya vastrothI mukha DhAMkIne yAvata mukha pheravI lIdhA. tyAre videharAjanI zreSTha kanyA mallIe te jitazatru Adi rAjAone A pramANe pUchyuM- he devAnupriya! zA mATe tame pota-potAnA uttarIya vastrathI mukha DhAMkIne yAvata mukha pheravIne beThA cho? Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-8 : mallI tyAre jitazatru Adi rAjAoe videharAjanI zreSTha kanyA mallIne kahyuM- he devAnupriye ! ame A azubha gaMdhathI guMgaLAmaNa anubhavatA pota-potAnA uttarIya vastrathI mukha DhAMkIne yAvat vimukha thayA chIe. | 135 ta NaM mallI videharAyavarakaNNA te jiyasattupAmokkhe evaM vayAsI - jai tAva devAppiyA ! imIse kaNagamaIe jAva paDimAe kallAkalli tAo maNuNNAo asaNapANa-khAimasAimAo egamege piMDe pakkhippamANe pakkhippamANe imeyArUve asubhe poggalapariNAme, imassa puNa orAliyasarIrassa khelAsavassa vaMtAsavassa pittAsavassa sukkasoNiya- pUyAsavassa durUvaUsAsa-NIsAsassa durUva-mukta-pUiya-purIsa-puNNassa saDaNa-paDaNacheyaNa viddhaMsaNa dhammassa kerisae pariNAme bhavissai ? taM mA NaM tubhe devAkhiyA! mAnullavu AmamoLelu rabbaha, ziAha, munnara, annovavantraha / ' bhAvArtha :- tyAra pachI videharAjanI zreSTha kanyA mallIe te jitazatru Adi rAjAone A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! A suvarNamayI yAvat pratimAmAM pratidina manojJa azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi cAre prakAranA AhAramAMthI eka-eka koLiyo nAMkhatA-nAMkhatA te pudgalanuM AvuM azubha pariNamana thayuM, to zuM A audArika zarIranA pudgalonuM pariNamana tenAthI paNa vizeSa aniSTa nahIM thAya ? kAraNa ke temAMthI kapha, vamana, pita, zukra, zoNita, paru AdinuM vAraMvAra niHsaraNa thayA ja kare che tathA A zarIra kharAba ucchvAsa ane nizvAsa kADhanAruM, azucirUpa mUtra ane durgaMdhata maLathI paripUrNa che, saDavuM, paDavuM, chedana thavuM, naSTa thavuM te teno svabhAva che, to tenuM pariNamana kevuM thaze ? tethI he devAnupriyo ! tame manuSya saMbaMdhI kAmabhogomAM rAga, gRddhi ke atyaMta Asakti karo nahIM arthAt temAM Asakta na thAo. | 136 evaM khalu devANuppiyA ! amhe imAo tacce bhavaggahaNe avaravidehavAse salilAvaiMsi vijae vIyasogAe rAyahANIe mahabbalapAmokkhA satta vi ya bAlavayaMsagA rAyANo hotthA, saha jAyA jAva pavvaiyA / 239 taNaM ahaM devAppiyA ! imeNaM kAraNeNaM itthINAmagoyaM kammaM Nivvattemi- jai NaM tubbhe cautthaM uvasaMpajjittANaM viharaha, tae NaM ahaM chaTuM uvasaMpajjittA NaM viharAmi / sesaM taheva savvaM / bhAvArtha :- he devAnupriyo ! ApaNe pahelAMnA trIjA bhavamAM, pazcima mahAvideha kSetramAM salilAvatI vijayamAM vItazokAnAmanI rAjadhAnImAM mahAbala Adi sAte ya bAlagoThIyA mitra rAjA hatA. ApaNe sAte ya sAthe janmyA yAvat sAthe ja dIkSita thayA hatA. he devAnupriyo ! te samaye meM A(mAyA kapaTanA) kAraNathI strI nAmagotra karma upArjana karyuM hatuM ke jyAre tame eka upavAsa karIne vicaratA tyAre huM(tamone kahyA vinA) chaTha karatI hatI, ityAdi sarva vRttAMta pUrvavat samajAvyo. 137 tae NaM tubbhe devANuppiyA ! kAlamAse kAlaM kiccA jayaMte vimANe uvavaNNA / tattha NaM tubbhe desUNAI battIsAiM sAgarovamAI ThiiM / tae NaM tubbhe tAo devaloyAo Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 240 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbuddIve dIve jAvasAiMsAiM rajjAI uvasaMpajjittA NaM viharaha / tae NaM ahaM devANuppiyA ! tAo devaloyAo AukkhaeNaM jAvadAriyattAe paccAyAyA / bhAvArtha - tyAra pachI he devAnupriyo ! tame mRtyunA samaye mRtyu pAmIne jayaMta nAmanA anuttara vimAnamAM utpanna thayA. tyAM tamArI kAMIka nyUna batrIsa sAgaropamanI sthiti hatI. tyAra pachI tame te devalokathI anaMtara (sIdhA) deva zarIra choDIne, tyAMthI cyavane A ja jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM utpanna thayA yAvat pota-potAnA rAjyamAM vicarI rahyA cho. he devAnupriyo! huM te devalokathI AyuSyano kSaya thatAM kanyAnA rUpamAM janmI chuM. [kiMtha tayaM pamhaTuM, jaMtha tayA bho jayaMta pavarammi / gutthA samaNibaddha, tevA ! tuM saMmara nAchuM II artha- ApaNe badhA jayaMta nAmanA anuttara vimAnamAM vAsa karatA hatA. zuM tame te bhUlI gayA cho ? tyAM ApaNe eka bIjAne pratibodhita karazuM, tevo paraspara saMketa karyo hato. to tame te devabhavanuM smaraNa karo]. 138 tae NaM tesiM jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAyANaM mallIe videharAyavarakaNNAe aMtie eyamaDhe soccA Nisamma subheNaM pariNAmeNaM pasattheNaM ajjhavasANeNaM, lesAhiM visujjhamANIhi, tayAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNaM IhA-poha-maggaNa-gavesaNaM karemANANaM saNNipuvve jAissaraNe samuppaNNe / eyamaTuM sammaM abhisamAgacchati / bhAvArtha:- tyAra pachI videharAjanI uttama kanyA mallI pAsethI pUrvabhavano A vRttAMta sAMbhaLIne, samajIne, zubha pariNAmo, prazasta adhyavasAyo, vizuddha thatI vezyAo ane jAti smaraNane AcchAdita karanArA karmonA kSayopazamanA kAraNe, IhA, apoha tathA mArgaNA ane gaveSaNA-vizeSa vicAra karavAthI jitazatru Adi cha e rAjAone pUrvanA saMjJI bhavone joI zakAya tevuM jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. A jJAna utpanna thatAM mallIkumArI dvArA kathita sarva vRttAMtane teoe samyaka prakAre jANI lIdho. 139 taeNaM mallI arahA jiyasattupAmokkhe chappirAyANo samuppaNNajAisaraNe jANittA gabbhagharANaMdArAivihADAvei / taeNaM jiyasattapAmokkhA chappirAyANo jeNeva mallI arahA teNeva uvAgacchati / taeNemahabbalapAmokkhA sattaviyabAlavayaMsA egayao abhisamaNNAgayA yAvi hotthA / bhAvArtha :- tyAra pachI mallI arahate jitazatra Adi cha e rAjAone jAtismaraNajJAna utpanna thayeluM jANIne garbhagRhonA daravAjA kholAvI nAMkhyAM. tyAre jitazatru vagere chae rAjAo mallI arahaMtanI pAse AvyA. te samaye(pUrva janmanA) mahAbala Adi sAte bAlamitronuM paraspara milana thayuM. 140 tae NaM mallI arahA jiyasattupAmokkhe chappi ya rAyANo evaM vayAsI- evaM khalu ahaM devANuppiyA ! saMsArabhayauvviggA jAva pavvayAmi / taM tubbheNaM kiM kareha ? kiM vA vavasaha ? kiM vA bhe hiyaicchie sAmatthe(mate) ya? bhAvArtha - tyAra pachI arahaMta mallIe jitazatru vagere chae rAjAone kahyuM- he devAnupriya! huM Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: malI [ 241 ] saMsAranA bhayathI (janma-jarA-maraNathI) udvigna thayelI chuM yAvat pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. to tame zuM karazo? kevI rIte rahezo? ApanI hArdika icchA ane sAmarthya zuM che? 141 tae NaM jiyasattupAmokkhA chappi ya rAyANo malli arahaM evaM vayAsI- jai NaM tubbhe devANuppiyA ! saMsArabhayauvvigA jAva pavvayaha, amhANaM devANuppiyA ! ke aNNe AlaMbaNe vA AhAre vA paDibaMdhe vA? jaha ceva NaM devANuppiyA ! tubbhe amhe io tacce bhavaggahaNe bahusu kajjesu ya meDhI pamANaM jAva dhammadhurA hotthA, tahA ceva NaM devANuppyiA ! iNhi pi jAva bhvissh| amhe vi yaNaMdevANuppiyA ! saMsArabhayauvviggA jAva bhIyA jammamaraNANaM, devANuppiyANaM saddhiM muMDA bhavittA jAva pavvayAmo / bhAvArtha - tyAra pachI jitazatru AdijIe rAjAoe mallI arahaMtane A pramANe kahyuM- he devAnupriye! jo Apa saMsAranA bhayathI udvigna thaIne yAvata dIkSA grahaNa karo cho, to he devAnupriye ! amArA mATe anya koNa AlaMbana, AdhAra ke pratibaMdharUpa che? he devAnupriye! jema Apa A bhavathI pUrvanA trIjAbhavamAM ghaNA kAryomAM amArA mATe meDhIbhUta, pramANabhUta ane dharmanI dhurA rUpa hatA. te ja rIte he devAnupriye ! atyAre(A bhavamAM) paNa thAo. he devAnupriye! ame paNa saMsAranA bhayathI udvigna chIe pAvata janma maraNathI bhayabhIta chIe. tethI Apa devAnupriyAnI sAthe ja muMDita thaIne yAvat pravrajita thazuM. 142 tae NaM mallI arahA te jiyasattupAmokkhe chappirAyANo evaM vayAsI-jaMNaM tubbhe saMsArabhauvvigA jAva mae saddhiM pavvayaha, taM gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! saehiMsaehiM rajjehiM jeTTe putte rajje ThAveha, ThAvettA purisahassavAhiNIo sIyAo duruhaha, durUDhA samANA mama aMtiyaM pAubbhavaha / tae NaM te jiyasattupAmokkhA chappi rAyANo mallissa arahao eyamaTuM paDisurNeti / bhAvArtha:- tyAra pachI arahaMta mallIe te jitazatru Adi chae rAjAone kahyuM- jo tame saMsAranA bhayathI udvigna thayA ho yAvata mArI sAthe dIkSita thavA icchatA ho, to he devAnupriyo ! tame pota-potAnA rAjyomAM jAo ane moTA putrane rAjya para pratiSThita karo. tyAra pachI hajAra puruSo dvArA vahana karavA yogya zibikAo para ArUDha thaIne mArI pAse Avo. tyAra pachI te jitazatru Adi rAjAoe mallI arahaMtanuM A kathana svIkAryuM. 143 tae NaM mallI arahA te jitasattupAmokkhe gahAya jeNeva kuMbhae rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kuMbhagassa pAesu pADei / tae NaM kuMbhae rAyA te jiyasattupAmokkhA viuleNaM asaNa-pANa-khAimasAimeNaM-puppha-vatthagaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA paDivisajjei / bhAvArtha - tyAra pachI mallI arahaMta te jitazatru vagere rAjAone sAthe laIne kuMbha rAjA pAse AvyA, AvIne kuMbharAjAnA caraNomAM namaskAra karAvyA. tyAre kuMbharAjAe te jitazatru vagere rAjAono vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimathI tathA puSpa, vastra, gaMdha, mAlya ane alaMkArothI satkAra karyo, sanmAna karyuM, pachI teone vidAya karyA. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 242 / zrI zAtAdharmakathA sUtra 144 tae NaM jiyasattupAmokkhA chappi rAyANo kuMbhaeNaM raNNA visajjiyA samANA jeNeva sAiM-sAiM rajjAI, jeNeva sAiM-sAiM NayarAiM teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sayAI-sayAI rajjAI uvasaMpajjittANaM viharati / bhAvArtha - tyAra pachI kuMbharAjA dvArA vidAya karAyelA jitazatru Adi rAjAo pota-potAnA rAjyamAM temaja nagaramAM AvyA ane pota-potAnA rAjyono upabhoga karatAM vicaravA lAgyA. mallIprabhu dvArA sAMvatsarika dAna:145 tae NaM mallI arahA saMvaccharAvasANe NikkhamissAmi tti maNaM pahArei / bhAvArtha - tyAra pachI mallI arahaMte potAnA manamAM evI dhAraNA karI ke- eka varSanA aMte huM dIkSA grahaNa karIza. 146 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sakkassa AsaNaM calai / tae NaM sakke deviMde devarAyA AsaNaM caliya pAsai, pAsittA ohi paujai, paujittA malli araha ohiNA Abhoei, AbhoittA imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- evaM khalu jaMbuddIve dIve bhArahe vAse mihilAe rAyahANIe kuMbhagassa raNNo dhUyA mallI arahA NikkhamissAmi tti maNaM phaarei| taMjIyameyaM tIyapaccuppaNNa-maNAgayANaM sakkANaM deviMdANaM devarAyANaM, arahaMtANaM bhagavaMtANaM NikkhamamANANaM imeyArUvaM atthasaMpayANaM dalittae / taM jahA tiNNeva ya koDisayA, aTThAsIiM ca hoMti koddiio| asiiM ca sayasahassA, iMdA dalayaMti arahANaM // evaM saMpehei, saMpehittA vesamaNaM devaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse jAva asII ca sayasahassAI dalaittae, taM gacchaha NaM devANuppiyA ! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi imeyArUvaM atthasaMpayANaM sAharAhi, sAharittA khippAmeva mama eyamANattiyaM paccappiNAhi / bhAvArtha - te kAle ane te samaye zakrendranuM Asana calAyamAna thayuM tyAre devendra devarAja zakre potAnA Asanane calAyamAna thatAM joIne avadhijJAnano prayoga karyo- avadhijJAnanA prayoga dvArA teNe mallI arahaMtane joyA. tyAre indrane manamAM evo vicAra Avyo ke jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM, bhAratavarSamAM mithilA rAjadhAnImAM kuMbha rAjAnA putrI mallI arahaMta eka varSa pachI dIkSA laIza evo vicAra karI rahyAM che. atIta, vartamAna ane bhaviSyakAlanA devendra devarAjA zakrano A paraMparAgata AcAra che ketIrthakara bhagavaMta jyAre dIkSA aMgIkAra karatA hoya tyAre temane(dAna devA mATe) ATalI artha-saMpadA ApavI joIe. te A pramANe chearth-traaso roDa (39 / sama4) adhyAsI ze' bhane asA sApa (3, 88, 80,00000) dravya (sonAmaDoro) chandra arihaMtona Apache. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: mallI | 243 / Avo vicAra karIne zakrendra vaizramaNa devane bolAvIne kahyuM- he devAnupriya ! jaMbUnAmanA A dvIpanA, bhAratavarSamAM yAvata mallI arahaMte dIkSA levAno vicAra karyo che, tethI tamAre teone tyAM traNaso aTTayAsI karoDa esI lAkha sonAmahora pahoMcADavI joIe. to he devAnupriya! tame jAo ane jaMbUdvIpanA bhAratavarSamAM kuMbharAjAnA bhavanamAM ATalA dravyane pahoMcADIne mane zIdhra sUcita karo. 147 taeNaM se vesamaNe deve sakkeNaM devideNa devaraNNA evaM vutte samANe havatuDhe karayala jAva paDisuNei, paDisuNittA bhae deve saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! jaMbuddIvaM dIvaM bhArahaM vAsaM mihilaM rAyahANiM, kuMbhagassa raNNo bhavarNasi tiNNeva ya koDisayA, aTThAsIyaM ca koDIo asIiM ca sayasahassAI; ayameyArUvaM atthasaMpayANaM sAharaha, sAharittA mama eyamANattiyaM paccappiNaha / bhAvArtha - tyAra pachI devendra devarAja zake A pramANe kahyuM, tyAre vaizramaNa deva, hRSTa-tuSTa thayA. hAthajoDIne thAvatu AjJAno svIkAra karIne jAMbhaka devone bolAvyA ane teone A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! tame dIpanA bhArata varSakSetranI mithilA rAdhAnImAMsamosane dubharAnA bhavanamA 3,88,80,00000 (traNa abaja, aThyAsI karoDa, esI lAkha) sonA mahoronuM saMharaNa karIne tyAM pahoMcADo ane mane khabara Apo. 148 tae NaM te jaMbhagA devA vesamaNeNaM evaM vuttA samANA jAvapaDisuNettA uttarapuracchimaM disIbhAgaM avakkamaMti, avakkamittA jAva uttaraveuvviyAI rUvAI viuvvaMti, viuvvittA tAe ukkiTThAe jAva vIivayamANA jeNeva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse jeNeva mihilA rAyahANI jeNeva kuMbhagassa raNNo bhavaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi tiNNi koDisayA jAva sAharaMti, sAharittA jeNeva vesamaNe deve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva paccappiNaMti / taeNaM se vesamaNe deve jeNeva sakke deviMde devarAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva paccappiNai / bhAvArtha - tyAra pachI te jAMbhaka devo, vaizramaNa devanI AjJA sAMbhaLIne uttarapUrva dizAmAM gayA ane uttara vaikriya rUponI vipharvaNA karI, vidurvaNA karIne devasaMbaMdhI utkRSTa gatithI jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM, bharatakSetranI mithilA rAjadhAnImAM kuMbharAjAnA bhavanamAM AvyA. kuMbharAjAnA bhavanamAM traNaso aDhyAsI karoDa eMsI 5(388,80,00,000) sonAmaDoro rANIne te mahevo vaizrama hevanI pAse AvyA ane Arya samAptinuM sUcana karyuM. tyAra pachI te zramaNa deva zakrendra pAse AvyA ane banne hAtha joDIne yAvatuIndranI AjJA pAchI soMpI. 149 tae NaM mallI arahA kallAkalli jAva mAgahao pAyarAso tti bahUNaM saNAhANa ya aNAhANa yapaMthiyANa ya pahiyANa ya karoDiyANa ya kappaDiyANa ya egamegaM hiraNNakoDiM aTTha ya aNUNAI sayasahassAI imeyArUvaM atyaMsaMpayANaM dalayai / bhAvArtha - tyAra pachI mallI arahate pratidina prAtaH kAlathI prAraMbha karIne magadhadezanA prAtarAza Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 244 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra (prAtaHkAlIna bhojana)nA samaya sudhI arthAt be prahara sudhI madhyAhna paryata ghaNA ghaNA sanAthone, anAthone, nitya raste cAlanArA pathikone, kayAreka raste cAlanArA pathikone, khapparadhArIone, kaMthAdhArIone eka karoDa ane ATha lAkha suvarNamahoro dAnamAM devAno prAraMbha karyo. 150 tae NaM se kuMbhae rAyA mihilAe rAyahANIe tattha tattha tahiM tahiM dese dese bahUo mahANasasAlAo karei / tatthaNaM bahavemaNuyA diNNabhaibhattaveyaNA-vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDeti / je jahA AgacchaMti taM jahA- paMthiyA vA pahiyA vA karoDiyA vA kappaDiyA vA pAsaMDatthA vA gihatthA vA; tassayatahA AsatthassavIsatthassasuhAsaNavaragayassa taM vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM paribhAemANA parivesemANA viharati / bhAvArtha - tyAra pachI kuMbharAjAe paNa mithilA rAjadhAnImAM te-te, sthAne-sthAne(vibhinna mohallA, upanagaro Adi aneka sthAnomAM ghaNI bhojanazALAo banAvI. te bhojana zALAomAM ghaNA manuSyone dainika ke mAsika vetana ApIne ane mAtra bhojana ApavArUpa vetanathI rAkhyA hatA. te mANaso vipula pramANamAM azana, pAna, khAdya ane svAdya Adi cAre prakAranuM bhojana banAvatA hatA; banAvIne je pathika, pathika, karoTikA khapparadhArI, kaMthAdhArI, pAkhaMDI sAdhu, bAvA, saMnyAsI ane gRhastho tyAM AvatA, teone thAka utarI jAya te rIte Azvastha karIne, vizrAMta karIne ane sukhada Asana para besADIne vipula azanAdi cAre prakAranA bhojana dvArA jamADatA hatAM. 151 tae NaM mihilAe siMghADaga jAva bahujaNo aNNamaNNassa evamAikkhai- evaM khalu devANuppiyA ! kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi savvakAmaguNiyaM kimicchiyaM vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM bahUNaM samaNAya ya jAva parivesijjai / varavariyA ghosijjai, kimicchiyaM dijjae bahuvihIyaM / sura-asura-va-vAva-nIla-madiyANavirAma | bhAvArtha:- tyAra pachI mithilA rAjadhAnInA zRMgATaka Adi mArgomAM ghaNA loko paraspara A pramANe kahevA lAgyA. he devAnupriyo ! kuMbha rAjAnA bhavanamAM sarvakAmaguNita evA vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima vagere cAre prakArano AhAra, bhAta-bhAtanI vAnagIo ghaNA zramaNo Adine icchAnusAra ApavAmAM Ave che. (kuMbharAjA taraphathI bhojanazALAo kholavAnI ane koIpaNa vyaktine bhojana karAvavAnI suMdara vyavasthAnI lokomAM carcA thavA lAgI.) artha- vaimAnika, bhavanapati, jayotiSka ane vyaMtara devo tathA narendro arthAtu cakravartI Adi rAjAo dvArA pUjita tIrthakaronI dIkSAnA avasara para vara varikA-yAcakone Avo, mAMgo tevI ghoSaNA karAya che ane tamAre zuM joIe che? tamAre zuM joIe che? A pramANe pUchI-pUchIne yatheSTa dAna devAya che. A rIte yAcakanI icchA anusAra dAna devAmAM Ave che. 152 tae NaM mallI arahA saMvacchareNaM tiNNi koDisayA aTThAsIiM ca hoti koDIo asiiM ca sayasahassAI imeyArUvaM atthasaMpayANaM dalaittA NikkhamAmi tti maNaM pahArei / Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0-8 : bhaktI 245 bhAvArtha :- bhassI arahaMte trAso adhyAsI roDa, jeMsI sAja (388,80,000,00) bheTalI artha saMpadAnuM dAna dIdhA pachI- "have huM dIkSA grahaNa karuM' evo manamAM nizcaya karyo. vivezana : prastuta sUtromAM tIrthaMkara prabhunA dIkSApUrvenA sAMvatsarika dAnanuM varNana che. vano, smazAna gRho tathA pRthvInA peTALamAM je khajAnAo daTAyelA paDyA hoya ke jenA svAmI jIvatA na hoya, jenA nAma-gotra paNa rahyA na hoya tevA naghaNIyAtA khajAnAmAMthI zrRMbhaka devo 388 karoDa, 80 lAkha sonAmahoro tIrthaMkaronA bhavanamAM mUke che. te dhanamAMthI tIrthaMkara pratidina eka karoDa ATha lAkha (1,08,000,00) sonAmaDoranuM chAna khAye che. A rIte kheDa varSamAM u88 iroDa 80 sAja sonAmaDoranuM dAna thAya che. tene sAMvatsarika dAna kahe che. lokAMtika devo dvArA dIkSA vijJapti - 153 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM logaMtiyA devA baMbhaloe kappe riTTe vimANapatthaDe sa hiM saehiM vimANehiM saehiM-saehiM pAsAyavaDisaehiM patteyaM patteyaM cauhiM sAmANiyasAhassIhiM tihiM parisAhiM sattahiM aNiehiM sattahiM aNiyAhivaIhiM solasahiM AyarakkhadevasAhassIhiM aNNehi ya bahUhiM logaMtiehiM devehiM saddhiM saMparivuDA mahayAhayaNaTTa-gIya jAva vAiya raveNaM bhuMjamANA viharaMti, taM jahA sArassayamAiccA, vaNhI varuNA ya gaddatoyA ya / tusiyA avvAbAhA, aggiccA ceva riTThA ya // bhAvArtha :- te kAle ane te samaye lokAMtika devo brahmaloka nAmanA pAMcamA devalokamAM, riSTa nAmaka vimAnanA prataramAM pota-potAnA vimAnonA, uttama prAsAdomAM, pratyeka devo cAra hajAra sAmAnika devothI, traNa-traNa pariSadothI, sAta-sAta anIko (senA)thI sAta-sAta senApatiothI, soLa-soLa hajAra Atma rakSaka devothI, tathA anya aneka lokAMtika devothI parivRtta thaIne, nRtyo, gIto ane vAjiMtronA madhura dhvani sahita divya sukho bhogavatA vicarI rahyA hatA. te lokAMtika devonA nAma A pramANe che- (1) sArasvata (2) sAhitya (3) vahni (4) vrue| (5) gardhatoya (5) tuSita (7) avyAjAdha (8) Agneya (bharuta) (9) riSTa. 154 tae NaM tesiM loyaMtiyANaM devANaM patteyaM patteyaM AsaNAI calati taheva jAva taM jIyameyaM logaMtiyANaM devANaM arahaMtANaM NikkhamamANANaM saMbohaNaM karetta tti / taM gacchAmo NaM amhe vi mallissa arahao saMbohaNaM karemo tti kaTTu evaM saMperheti, saMpehittA uttarapuracchimaM disIbhAyaM avakkamaMti, avakkamittA veDavviyasamugdhAeNaM samohaNaMti, samohaNittA saMkhijjAeM joyaNAI daMDa NisiraMti, evaM jahA jaMbhagA jAva jeNeva mihilA rAyahANI jeNeva kuMbhagassa raNNo bhavaNe jeNeva mallI arahA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA aMtalikkhapaDivaNNA sakhikhiNiyAI dasaddhavaNNAI vatthAI pavaraparihiyA karayala jAva aMjali kaTTu tAhiM iTThAhi~ jAva evaM vayAsI Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 | zrI zAtAdharmakathA sUtra bujjhAhi bhayavaM ! logaNAhA ! pavattehi dhammatitthaM, jIvANaM hiyasuhANisseyasakaraM bhavissai tti kaTu doccaM pi taccaM pi evaM vayaMti, vaittA malli arahaM vaMdati NamaMsaMti, vaMdittA NamaMsittA jAmeva disi pAubbhUyA tAmeva disiM paDigayA / bhAvArtha:- tyAra pachI pratyeka lokAMtika devonA Asana calAyamAna thayA yAvatuM Asana calita thatA teoe avadhi jJAnano upayoga mUkIne mallI arahaMtanA pravrajyAnA saMkalpane jANyo ane teoe vicAra karyo ke- dIkSA levAnI icchA karanArA tIrthakarone saMbodhana karavuM(dIkSA grahaNa karo. te pramANe vinaMtI karavI), te ApaNo jIta vyavahAra che. mATe ApaNe jaIe ane arahaMta mallIne saMbodhana karIe; Avo vicAra karIne teoe IzAna dizAmAM jaIne vaikriya samudughAtathI vikriyA karI, saMkhyAtA yojanAno daMDa karIne, uttara vaikriya zarIra dhAraNa karIne, jajbhakadevonI jema mithilA rAjadhAnImAM kuMbharAjAnA bhavanamAM mallI arahaMta samIpe AvIne aMtarikSamAM sthita rahIne ghUgharIonA ghamakAravALA tathA pAMcavarNanA zreSTha vastro dhAraNa karIne, banne hAtha joDIne iSTa, kAnta, priya, manojJa, atyaMta manohara vANIthI A pramANe bolyA - "he lokanAnAtha ! he bhagavanuM ! bUjho-bodha pAmo ! dharmatIrthanuM pravartana karo. te dharmatIrtha jIvone mATe hitakArI, sukhakArI ane nizreyaskArI(mokSakArI) thaze." A pramANe bIjIvAra ane trIjIvAra paNa kahyuM. tyAra pachI mallI arahaMtane vaMdanA namaskAra karIne je dizAmAMthI AvyA hatA te ja dizAmAM pAchA pharyA. vivecana : prastuta sUtromAM lokAMtika devonA jItavyavahAra-paraMparAgata vyavahAranuM kathana che. tIrthakara to svayaMbuddha ja hoya che. anya koI vyaktinA bodhanI teone AvazyakatA hotI nathI. tema chatAM tIrthakara paramAtmA varSIdAna ApIne jyAre dIkSA levA taiyAra thAya tyAre lokAMtika devo "dIkSA grahaNa karo, tIrtha pravartAvo' A pramANe vinaMtI kare che. A prakAranA paraMparAnugata vyavahArathI lokAMtika devo tIrthakaronA saMyamamArganI anumodanAno mahAna lAbha prApta kare che ane tIrthakaro prati potAno bhaktibhAva pradarzita kare che. tIrthakara mallI bhagavatInI dIkSA:155 tae NaM mallI arahA tehiM logaMtiehiM devehiM saMbohie samANe jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI- icchAmi NaM ammayAo ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe muMDe bhavittA jAva pavvaittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha / bhAvArtha :- tyAra pachI lokAMtika devo dvArA saMbodhita thayelA mallI arahaMta mAtA-pitAnI pAse AvyA, AvIne banne hAtha joDIne kahyuM- he mAtA-pitA ! ApanI AjJA prApta karIne, muMDita thaIne, gRhatyAga karIne, aNagAra pravrajyA grahaNa karavAnI mArI IcchA che. tyAre mAtA-pitAe kahyuM- he devAnupriye! jema sukha upaje tema karo. vilaMba na karo. 156 tae NaM kuMbhae rAyA koDubiyapurise sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva aTThasahassaM sovaNNiyANaM kalasANaM jAva aTThasahassANaM bhomejjANaM kalasANaM, aNNaM ca Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: malI 247] mahatthaM mahagdhaM maharihaM viulaM titthayarAbhiseyaM uvaTThaveha / jAva uvaTThati / bhAvArtha:- tyAra pachI kuMbharAjAe karmacArI puruSone bolAvyA ane kahyuM- zIdhra eka hajAra ATha suvarNa kaLaza, eka hajAra ATha rajata kaLaza, teTalA ja suvarNarajatamaya, maNimaya, suvarNamaNimaya, rajatamaNimaya ane suvarNa rajata maNimaya kaLaza ane eka hajAra ATha mATInA kaLaza lAvo. anya paNa mahAna artha- vALI, mahAna mUlyavALI, mahAna janone yogya, tIrthakaranA abhiSekanI sAmagrI upasthita karo. A sAMbhaLIne karmacArI puruSoe abhiSekanI samasta sAmagrI taiyAra karI. 157 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM camare asuriMde jAva accuyapajjavasANA AgayA / bhAvArtha - te kAle ane te samaye amara nAmanA asurendrathI laIne azruta svarga sudhInA badhA indra arthAt cosaTha indra tyAM AvyA. 158 taeNaM sakke deviMde devarAyA Abhiogie deve saddAvei, saddAvittA evaM vayAsIkhippAmeva aTThasahassaM sovaNNiyANaM kalasANaM jAva aNNaM ca taM viulaM uvaTThaveha / jAva uvaTThati / tevi kalasA te ceva kalase aNupaviTThA / bhAvArtha:- tyAre devendra devarAja zakrendra Abhiyogika devone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- eka hajAra ATha suvarNa kaLaza Adi yAvatu bIjI abhiSeka yogya sAmagrI upasthita karo. A sAMbhaLIne Abhiyogika devoe paNa badhI sAmagrI upasthita karI. devonA te kaLazo manuSyonA kaLazomAMdaivI zaktithI samAI gayA. (tethI kuMbharAjAnA kaLazonI zobhA vadhI gaI.) 159 tae NaM se sakke devide devarAyA kuMbharAyA yamalli arahaM sIhAsaNaMsi puratthAbhimuhaM Nivesei, aTThasahasseNaM sovaNNiyANaM jAva abhisiMcai / tae NaM mallissa bhagavao abhisee vaTTamANe appegaiyA devA mihilaM ca sabbhitaraM bAhiriyaM jAva savvao samaMtA AdhAvaMti paridhAvaMti / bhAvArthaH- tyAra pachI devendra devarAja zakrendra ane kuMbha rAjAe maLIne mallI arahaMtane siMhAsana upara pUrvAbhimukha besADyA ane suvarNa AdinA eka hajAra ATha kaLazothI yAvata temano abhiSeka karyo. mallI bhagavAnano abhiSeka thaI rahyo hato, te samaye keTalAka devo harSAtirekathI mithilA nagarInI aMdara ane bahAra lAvat sarva dizAo-vidizAomAM harSollAsathI doDAdoDa karavA lAgyA. 160 taeNaM kuMbhae rAyA doccaM piuttarAvakkamaNaM sIhAsaNaM rayAvei jAvasavvAlaMkAravibhUsiyaM karei, karittA koDubiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devAyuppiyA ! maNoramaM sIyaM uvaTThaveha jAva te vi uvaTThati / bhAvArtha:- tyAra pachI kaMbharAjAe bIjIvAra uttaradizAmAM siMhAsana rakhAvyuM yAvatu mallI arahaMtane sarva alaMkArothI vibhUSita karyA. vibhUSita karIne karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- zIdhra manoramA nAmanI zibikA(taiyAra karIne) lAvo yAvatu karmacArI puruSo manoramA zibikA taiyAra karIne laI AvyA. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 248 / zrI zAtAdharmakathA sUtra 161 tae NaM sakke deviMde devarAyA Abhiyogie deve saddAvei, saddAvittA evaM vayAsIkhippAmeva aNegakhabhajAvamanoramaMsIya uvaTThaveha / jAvasAvisIyA taMcevasIya annupvitttthaa| bhAvArtha - tyAra pachI devendra devarAja zakre Abhiyogika devone bolAvyA ane teone kahyuM- zIvra aneka sthaMbhavALI yAvatuM manoramA nAmaka zibikA upasthita karo. tyAre te devo paNa manoramA nAmanI zibikA lAvyA ane te zibikA paNa te manuSyonI zibikAmAM samAI gaI. 162 tae NaM mallI arahA sIhAsaNAo abbhuDhei, abbhuTTittA jeNeva maNoramA sIyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA maNoramaMsIyaM aNupayAhiNI karemANA maNoramaM sIyaM duruhai, duruhittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisaNNe / bhAvArtha - tyAra pachI mallI arahaMta siMhAsana uparathI UThIne, manoramA nAmanI zibikA samIpe AvyA. manoramA zibikAnI pradakSiNA karatAM manoramA zibikA para ArUDha thaIne, pUrvadizA tarapha mukha rAkhIne siMhAsana para birAjamAna thayAM. 163 tae NaM kuMbhae rAyA aTThArasa seNippaseNIo sadAvei, sadAvittA evaM vayAsItubbhe NaM devANuppiyA ! NhAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA mallissa sIyaM privhh| tevi jAva parivahati / bhAvArtha:- tyAra pachI kuMbharAjAe aDhAra jAtio, upajAtione bolAvIne kahyuM- he devApriyo ! tame snAnAdi karIne yAvat sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne, mallIkumArInI zibikAnuM vahana karo yAvat teso ziliyA 3 rI. (mamA 652 64131). 164 tae NaM sakke deviMde devarAyA maNoramAe dakkhiNillaM uvarillaM bAhaM geNhai, IsANe uttarillaM uvarillaM bAhaM geNhai, camare dAhiNillaM heTThillaM, balI uttarillaM heTThillaM, avasesA devA jahArihaM maNoramaM sIyaM parivahati / bhAvArtha- tyAra pachI devendra devarAja zakrendra manoramA zibikAnA jamaNI bAjunA AgaLanA daMDAne khabhA para grahaNa karyo. devendra devarAja IzAne DAbI bAjunA AgaLanA daMDAne khabhA para grahaNa karyo. camerendra jamaNI bAjunA pAchaLanA daMDAne ane balIndra DAbI bAjunA pAchaLanA daMDAne khabhA para grahaNa karyo. zeSa cAreya jAtinA devoe yathA yogya rIte pota-potAnI vidhi vyavasthA anusAra te manoramA zibikAne vahana karI. 26pA puvvi ukkhittA mANussehiM, sAhaTTharomakUvehiM / pacchA vahati sIyaM, asuriMdasuriMdaNAgeMdA // 1 // calacavalakuMDaladharA, sacchaMdaviuvviyAbharaNadhArI / deviMdadANaviMdA, vahaMti sIyaM jiNiMdassa // 2 // bhAvArtha:- harSathI pulakita romarAyavALA manuSyoe sarva prathama te zibikAne UMcakI. tyAra pachI asurendro (yabharendra-balIdra) surendro (jyotiSIsane vaimAni) mane nAgendroma (navaniyamane vyataro) Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8 : mI | 249 tene vahana karI. II1 calAyamAna caMcaLa kuMDalone tathA potAnI icchA anusAra vikriyAthI banAvelA AbharaNone dhAraNa karanArA devendro(jyotiSI ane vaimAnika indro) ane dAnavendroe(bhavanapati ane vyaMtara) jinendradevanI zibikA vahana karI..rI. 166 tae NaM mallissa arahao maNoramaM sIyaM durUDhassa ime aTThaTThamaMgalagA purao ahANupuvvIe evaM Niggamo jahA jmaaliss| bhAvArtha - tyAra pachI mallI arahaMta jyAre manoramA zibikA para ArUDha thayA, tyAre tenI AgaLa ATha-ATha maMgala anukramathI cAlyA. bhagavatI sUtramAM varNita jamAlinA mahAbhiniSkramaNanI jema ahIM mallI arahaMtanA mahAbhiniSkramaNanuM varNana samajI levuM joIe. 167 tae NaM mallissa arahao NikkhamamANassa appeigayA devA mihilaM rAyahANiM abhita-bAhiraM AsiyasaMmajjiyasaMmaTTha-suiratyaMtarAvaNavIhiyaM kareMti jAva pridhaavNti| bhAvArtha:- tyAra pachI mallI arahaMta jyAre dIkSA dhAraNa karavA mATe nIkaLyA tyAre keTalAka devoe mithilA rAjadhAnInI aMdara ane bahAra pANI chAMTayuM, kacaro dUra karI svaccha banAvI yAvat devo mithilA rAjadhAnInI upara AkAzamAM nAcavA-kUdavA lAgyA. 168 tae NaM mallI arahA jeNeva sahassaMbavaNe ujjANe, jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIyAo paccoruhai, paccoruhittA AbharaNAlaMkAraM omuyai / tae NaM pabhAvaI haMsalakkhaNeNaM paDasADaeNaM AbharaNAlaMkAre paDicchai / bhAvArthaH- tyAra pachI mallI arahaMta sahasAmravana nAmanA udyAnamAM, zreSTha azoka vRkSa samIpe AvIne zibikAmAMthI nIce utaryA, nIce utarIne samasta AbharaNone utAryA. mAtA prabhAvatI devIe haMsanA lakSaNavALA arthAtu zveta ane komaLa vastramAM AbhUSaNa, mALA ane alaMkAra grahaNa karyA. 169 tae NaM mallI arahA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei / tae NaM sakke deviMde devarAyA mallissa kese paDicchai, paDicchittA khIrodagasamudde pakkhivai / tae NaM mallI arahA NamotthuNaM siddhANaM ti kaTu sAmAiyacarittaM paDivajjai / bhAvArtha:- tyAra pachI mallI arahaMta svayaM ja paMcamuSTika loca karyo. devendra devarAja zake mallInA kezone grahaNa karyA. grahaNa karIne te kezone kSIra sAgaramAM prakSepa karI dIdhA. tyAra pachI mallI arahaMte "siddhone namaskAra ho" A pramANe kahIne sAmAyika cAritra aMgIkAra karyuM. 170 jaM samayaM ca NaM mallI arahA sAmAiya caritaM paDivajjai, taM samayaM ca devANa ya maNussANa ya Nigghose turiyaNiNAyagIyavAiyaNigghose ya sakkassa vayaNasaMdeseNaM Nilukke yAvi hotthA / jaM samayaM ca NaM mallI arahA sAmAiyaM carittaM paDivaNNe taM samayaM ca NaM mallissa arahao mANusadhammAo uttarie maNapajjavaNANe samuppaNNe / Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 | zrI zAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha :- je samaye mallI arahaMte cAritra aMgIkAra karyuM. te samaye devo ane manuSyonA nirdoSa (zabda-kolAhala)ne vAdyonA, gItonA tathA vAjiMtronA dhvanine zakrendra(potAnA AdezathI) baMdha karAvI dIdho. tethI cAritra grahaNa karatI vakhate pUrNa nIravatA vyApI gaI. je samaye mallI arahaMte sAmAyika cAritra aMgIkAra karyuM, te ja samaye mallI arahaMtane manuSya dharmathI uparanA arthAt sAdhAraNa avratI manuSyone nahIM thanAruM evuM lokottara, manuSya saMbaMdhI uttama mana:paryavajJAna (aDhIdvIpamAM sthita saMjJI jIvonA mananA paryAyone sAkSAt jANanAruM jJAna) utpanna thayuM. 171 mallI NaM arahA je se hemaMtANaM docce mAse cautthe pakkhe posasuddhe tassa NaM posasuddhassa ekkArasIpakkheNaMpuvvaNhakAlasamayaMsi aTThameNaM bhatteNaM apANaeNaM, assiNIhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM tihiM itthIsaehiM abhitariyAe parisAe, tihiM purisasaehiM bAhiriyAe parisAe saddhiM muMDe bhavittA pavvaie / bhAvArtha:- mallI arahaMte hemaMta RtunA bIjA mahinAmAM, cothA pakhavADIye arthAt poSamAsanA suda (zukla) pakSamAM ane te poSamAsanA zukla pakSanI ekAdazInA pUrvArdha bhAganA divase nirjala aSTama bhakta tapa karIne, azvinI nakSatra sAthe caMdrano yoga thayo tyAre, AtyaMtara pariSadanI traNaso strIo ane bAhya pariSadanA traNaso puruSo sAthe muMDita thaIne dIkSA aMgIkAra karI. 172 malli arahaM ime aTTha NAyakumArA aNupavvaiMsu, taM jahA NaMde ya NaMdimitte, sumitta balamitta bhANumitte ya / amaravai amaraseNe, mahaseNe ceva aTThamae // bhAvArtha - mallI arahate dIkSA dhAraNa karI tyAre temanuM anusaraNa karIne ATha jJAtakumAro(rAjakumAro) paNa temanI sAthe dIkSita thayA. tenA nAma A pramANe che - (1) naMda (2) naMdamitra (3) sumitra (4) balamitra (5) bhAnumitra (6) amarapati (7) amarasena ane (8) mahAsena. 173 taeNaM bhavaNavajhvANamaMtasjoisiyavemANiyA devA mallissa arahao NikkhamaNa mahimaM kareMti, karittA jeNevaNaMdIsaravare dIve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA aTThAhiyaM mahimaM kareMti, karittA jAvapaDigayA / bhAvArtha:- tyAra pachI bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika A cAra nikAyanA devoe mallI arahaMtano dIkSA mahotsava karIne naMdIzvara dvIpa para jaIne aSTAhnikA mahotsava karyo yAvatu pota-potAnA sthAna para pAchA pharyA. mallI prabhune kevaLajJAna:174 tae NaM mallI arahA jaM ceva divasaM pavvaie, tasseva divasassa pacchAvaraNahakAlasamayasi asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTayaMsi suhAsaNavaragayassa subheNa Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-8 : mallI 251 pariNAmeNaM pasatthehiM ajjhavasANeNaM, pasatthAhiM lesAhiM visujjhamANIhiM, tayAvaraNakammaraya-vikaraNakaraM apuvvakaraNaM aNupaviTThassa aNaMte jAva kevalaNANadaMsaNe samuppaNNe / bhAvArtha :- mallI arahaMte je divase dIkSA aMgIkAra karI, te ja divasanA uttarArdha bhAgamAM zreSTha azokavRkSanI nIce, pRthvIzilApaTTakanI upara birAjamAna hatA, te samaye zuddha pariNAmo ane prazasta adhyavasAya temaja prazasta lezyAo atyaMta vizuddha thavAthI, tadAvaraNa(cAra ghAti) karmonI rajane dUra karanArA apUrvakaraNa (AThamA guNasthAna)ne prApta thayA. tyAra pachI kramazaH cAra ghAti karmono kSaya thatAM mallI arahaMtane kevalajJAna ane kevaladarzananI prApti thaI. | 175 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM savvadevANaM AsaNAiM calaMti, samosaDhA, dhammaM surNeti, aTThAhiyamahimA NaMdIsare, jAmeva disiM pAubbhUyA tAmeva disiM paDigayA / kuMbha vi Niggacchai / bhAvArtha :- te kAle ane te samaye sarva devonA(indronA) Asana calAyamAna thayA, tyAre te badhA devo tyAM AvyA, badhAe dharmopadeza zravaNa karyo. naMdIzvara dvIpamAM jaIne aSTAhnikA mahotsava karyo ane pachI je dizAmAMthI pragaTa thayA hatA te ja dizAmAM pAchA pharyA. kuMbharAjA paNa vaMdana karavA mATe nIkaLyA. mallI prabhunI ziSya saMpadA : | 176 ta NaM te jiyasattupAmokkhA chappiya rAyANo jeTThaputte rajje ThAvittA purisasahassavAhiNIyAo sIyAo durUDhA samANA savviDDie jeNeva mallI arahA jAva pajjuvAsaMti / bhAvArtha:- tyAra pachI te jitazatru Adi chae rAjAo pota-potAnA jayeSTha putrone rAjya para sthApita karIne, sahasravAhinI zibikAo para ArUDha thaIne samasta Rddhi sAthe mallI arihaMta samIpe pahoMcIne yAvat temanI upAsanA karavA lAgyA. | 177 ta NaM mallI arahA tIse mahai mahAliyAe parisAe kuMbhagassa raNNo, tesiM ca jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dhammaM kahei / parisA jAmeva disiM pAubbhUA tAmeva disiM paDigayA / kuMbhae samaNovAsae jAe jAva paDigae, pabhAvaI ya samaNovAsiyA jAyA jAva paDigayA / bhAvArtha :- tyAra pachI mallI arihaMte te vizALa janasamudAyane, kuMbharAjAne ane jitazatru Adi chae rAjAone dharmopadeza Apyo. pariSada je dizAmAMthI AvI hatI te dizAmAM pAchI gaI. kuMbharAjA zramaNopAsaka thayA, rANI prabhAvatI zramaNopAsikA thaI. teo paNa pAchA pharyA. - 178 tae NaM jiyasattupAmokkhA chappiya rAyANo dhammaM soccA Nisamma evaM vayAsIAlitte NaM bhatte jAva pavvaiyA / coddasapuvviNo, anaMte kevale, siddhA / bhAvArtha :- tyAra pachI jitazatru Adi chae rAjAoe dharma zravaNa karIne, hRdayamAM dhAraNa karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan ! A saMsAra jarA ane maraNathI baLI rahyo che, vagere kathana pUrvavat jANavuM yAvat Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 252 zrI jJAtAdharmakathA sUtra te dIkSita thayA, caudapUrvanA jJAtA thayA, tyAra pachI anaMta kevaLajJAna, kevaLa darzana prApta karIne siddha thayA. 179 tae NaM mallI arahA sahasaMbavaNAo ujjANAo Nikkhamai, NikkhamittA bahiyA jaNavayavihAra viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI koI samaye mallI arihaMta sahasAmravana udyAnamAMthI bahAra nIkaLIne janapadomAM vihAra karavA lAgyA. 180 mallisa NaM arahao bhisaga pAmokkhA aTThAvIsaM gaNA, aTThAvIsaM gaNaharA hotthA / mallissaNaM arahao bhisaga pAmokkhA cattAlIsaM samaNasAhassIo ukkosiyAo samaNasaMpayA hotthA. baMdhamaIpAmokkhAopaNapaNNaM ajjiyAsAhassIo ukkosiyA ajjiyA saMpayA hotthA / evaM sAvayANaM egA sayasAhassIo culasIiM ca sahassA, sAviyANaM tiNNi sayasAhassIo paNNaDhei casahassA, chassayA coddasapuvvINaM, vIsasayA ohiNANINaM, battIsaM sayA kevalaNANINaM, paNatIsaM sayA veuvviyANaM, aTThasayA maNapajjavaNANINaM, coisasayA vAINaM, vIsaM sayA aNuttarovavAiyANaM saMpayA hotthA / bhAvArtha :- malA atine mRSa rAhi ma4yAvIsa(28) 19 ane ma4yAvIsa(28) 2 / 4 / 52 utA. bhalI arihaMtane bhUSa-prabhupayAlIsa 2(40,000) sAdhuo, baMdhubhatI mAhiyAvana 2(55,000) AryAyo, sAyaurAsI 2 (1,84,000) zrAvI, trAsApAMsAra (3,65,000) zrAvikAmao, so(500) yauhapUrvI sAdhuo, 2(2000) avadhizAnI,patrIsaso (3,200) vaNazAnI, patriIsaso(3,400)vaiThiyadhidhArI, mAso(800) mana: paryavazAnI, yauiso (1400) vAhI sane vIsa so(2000) anuttaropapati (pAMya anuttara vimAnavAsI hevomA utpanna thanArA) sAdhuonI saMkhyA hatI. 181 mallissa arahao duvihA aMtagaDabhUmI hotthA / taMjahA-jugaMtakarabhUmI, pariyAyatakara bhUmI ya / jAva vIsaimAo purisajugAo jugaMtakarabhUmI, duvAsapariyAe aNtmkaasii|| bhAvArtha - mallI arihaMtanA tIrthamAM be prakAranI aMtakara bhUmi(te ja bhavamAM mokSa meLavanArano be prakArano kALa) thaI. te A pramANe che-yugAntakara bhUmi ane paryAyAntakara bhUmi. vIsa pATa sudhI yugAMtara bhUmi thaI arthAt vIsa pATa sudhI mukti prApta karI. (mallI arihaMtanA tIrthamAM vIsamI pATa pachI koIe mokSa prApta karyo nathI.) temanI paryAyAntakara bhUmi be varSanI thaI arthAtu mallI arihaMtane kevaLa jJAna prApta thayA pachI be varSe mokSe janArA sAdhu thayA.(te pahelA koI jIva mokSe gayA nathI.) mallI prabhunuM nirvANa:182 mallI NaM arahA paNuvIsaM dhaNUNi uDDe uccatteNaM, vaNNeNaM piyaMgusame, samacauraMsasaMThANe, vajjarisabhaNArAcasaMghayaNe, majjhadese suhaM suheNaM viharittA jeNeva sammee pavvae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sammeyaselasihare paaovgmnnmnnuvvnnnne| Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-8: malI. [ 253 ] bhAvArtha - mallI arihaMta paccIsa dhanuSya UMcA hatA, temanA zarIrano varNa priyaMgunI samAna(nIlo) hato, samacaturasa saMsthAna ane vajaRSabhanArAca saMghayaNa hatuM, madhyadezamAM sukhapUrvaka vicarIne sameta zikhara parvata upara AvIne teoe pAdapopagamana anazana aMgIkAra karyuM. 183 mallI NaM egaM vAsasayaM AgAravAsaMmajjhe paNapaNNaM vAsasahassAI vAsasayaUNAI kevalipariyAgaM pAuNittA, paNapaNNaM vAsasahassAI savvAuyaM pAlaittA je se gimhANaM paDhame mAse docce pakkhe cettasuddhe, tassa NaM cetasuddhassa cautthIe pakkheNaM bharaNIe NakkhatteNaM addharattakAlasamayaMsi paMcahiM ajjiyAsaehiM abhitariyAe parisAe paMcahiM aNagArasaehiM bAhiriyAe parisAe, mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM, vagghAriyapANI, khINe veyaNijje Aue NAme goe siddhe / evaM pariNivvANamahimA bhANiyavvA jahA jaMbuddIvapaNNattIe, gaMdIsare aTThAhiyAo, paDigayAo / bhAvArtha:- mallI arihaMta ekso varSa gRhavAsamAM rahyA. so varSa jUna paMcAvana hajAra varSa(54,900 varSa) kevalI paryAyamAM rahIne, kula paMcAvana hajAra(55,000) varSanuM AyuSya bhogavIne, grISma RtunA prathama mAsa ane bIjA pakSamAM arthAt caitramAsanA zukla pakSamAM ane caitramAsanA zukla pakSanI cotha tithimAM, bharaNI nakSatranI sAthe caMdrano yoga hato tyAre ardharAtrinA samaye, AtyaMtara pariSadanI pAMcaso sAdhvIo ane bAhya pariSadanA pAMcaso sAdhuonI sAthe, ekamAsanA nirjala anazanapUrvaka bane hAtha lAMbA hoya tevI avasthAmAM vedanIya, Ayu, nAma ane gotra A cAra aghAti karmo kSINa thatA siddha thayA. indroe mallI arihaMtano parinirvANa mahotsava karyo. te nirvANa mahotsavanuM varNana jaMbudvIpa prajJapti vakSa-2(peja naM.90thI 99) pramANe jANavuM. devo naMdIzvara dvIpamAM aNahnikA mahotsava karIne pota-potAnA sthAna para cAlyA gayA. 184 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM aTThamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paUQA tti vema ! bhAvArtha:- zrI sadharmA svAmI kahe che ke - A pramANe he jaMbu ! zramaNa bhagavAna mahAvIre AThamAM jJAta adhyayanano A artha prarUpyo che. meM je sAMbhaLyuM te ja huM kahuM chuM. vivecana : prastuta sUtromAM mallI arihaMtanA nirvANanuM varNana che. sAmAnya rIte sAdhvIo nagara ane upAzrayamAM bhaktapratyAkhyAna saMthAro grahaNa kare che. mallI prabhu strI tIrthakara hatA. teoe pAMcaso sAdhvIo ane pAMcaso sAdhuo sAthe sameta zikhara parvata para pAdapopagamana saMthAro grahaNa karyo hato ane temano te saMthAro eka mahInA sudhI cAlyo hato. A adhyayanamAM ogaNIsamA tIrthaMkara zrI mallInAtha bhagavAnanI jIvana ghaTanAnA dAMte mAyAnuM sevana na karavAno bodha Apyo che. vRttikAre be gAthA dvArA A bodhanuM kathana karyuM che. yathA uggatavasaMjamavao, pagiTTaphalasAhagassa vi jiyassa / dhammavisae vi suhumA vi, hoi mAyA aNatthAya // 1 // Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra jaha mallissa mahAbala-bhavammi titthagaraNAmabaMdhe vi / tava-visaya-thevamAyA jAyA javaitta-heutti // 2 // artha- ugratapavAna, saMyamavAna ane utkRSTa phaLane meLavanAra sAdhaka jIva paNa jo sUkSma ane dharma viSayaka paNa mAyA kare to e te mAyA tenA mATe anarthanuM kAraNa bane che.//nl/ mallIkumArIne mahAbalanA bhavamAM tIrthakara nAmakarmano baMdha karavA chatAM paNa tapanA viSayamAM thoDI mAyA karI, to te mAyA tenA yuvatItva-strItvanuM kAraNa banI gaI.rA che AThamuM adhyayana saMpUrNa . Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-9: adhyayana sAra , [ 255] navamuM adhyayana adhyayana sAra che. . . . . . prastuta adhyayananuM nAma mArkadIya che. temAM mArkadIya sArthavAhanA be putronI ghaTita ghaTanAnuM vistRta varNana che. temanI mukhyatAe A adhyayananuM nAma "mArkadIya" che. caMpAnagarImAM mArkadI sArthavAha ane bhadrA nAmanI patnInA putro jinapAlita, jinarakSite agiyAra vAra dariyo kheDI vipula pramANamAM dhana kamANI karI hatI. mAtA-pitAnI icchA na hovA chatAM AgrahapUrvaka AjJA meLavI baMne bhAIo bAramIvAra dariyAnI khepe upaDayA. rastAmAM dariyAI tophAnamAM jahAja bhAMgI gayuM ane pATiyAnA sahAre baMne bhAIo ratnadvIpa para pahoMcyA ane rayaNAdevI nAmanI ratnadvIpanI devI dvArA apAyelI mRtyunI dhamakIthI baMne bhAIo tene vaza thaIne tenI sAthe sukho bhogavatAM tyAM rahevA lAgyA. ekavAra ratnadvIpanI devIne indranI AjJAthI lavaNa samudranI saphAI mATe niyukta karavAmAM AvI. baMne bhAIone mahelamAM na game to pUrva-pazcima ane uttara dizAnA udyAnamAM pharavA javAnI ane dakSiNa dizAnA udyAnamAM na javAnI sUcanA ApIne teNI saphAI kArya karavA gaI. ratnAdevInA gayA pachI teo kramazaH pUrvAdi dizAnA ane aMte dakSiNa dizAnA udhAnamAM paNa pahoMcI gayA. tyAM zuLI para caDAvelA eka mANasane joIne baMne bhAIo bhayabhIta thayA. ratnAdevInA hAthamAMthI chUTavA te puruSe batAvelA upAyane svIkArI baMne bhAIoe zailaka yakSanI ArAdhanA karI. azvarUpadhArI yakSanI pITha upara besI teo lavaNa samudra pAra karavA lAgyA. ratnAdevI kArya pUrNa karIne AvI ane avadhijJAnathI baMne bhAIne jatAM joIne tenI pAchaLa AvI pahoMcI ane mohapUrNa hAva bhAvothI baMne bhAIone rIjhavavA lAgI. jinarakSitanA pariNAmomAM moha bhAva AvatAM yakSe potAnI zarata pramANe tene pITha uparathI sarakAvI dIdho ane ratnAdevIe tenA TukaDe-TukaDA karI nAMkhyA. jinapAla daDha rahyo, teNe ratnAdevI sAme joyuM ja nahIM, tethI yakSe tene caMpAnagarI (potAnA nagaramAM) pahoMcADI dIdho. kAlAMtare jinapAla dIkSA laI prathama devalokamAM utpanna thayo ane tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laI siddha thaze. A daSTAMtanA mAdhyame zAstrakAre samajAvyuM che ke je puruSa pUrve anubhavelA indriya viSayo ane kAmabhogonuM smaraNa karI, strInA hAva-bhAvomAM lobhAya che, to tenA brahmacaryano nAza thAya che ane te jinarakSitanI samAna duHkhI thaIne saMsAra bhramaNa kare che. je sAdhaka pUrve anubhavita bhogo pratye virakta rahIne, potAnA saMyama-tapamAM tallIna rahe che te sAdhaka jinapAlanI samAna ane paramadayALu yakSa samAna jinezvaradevonI vANInA avalaMbane, mokSadhAmarUpa AtmAnA nija sthAnane meLavIne parama sukhI thAya che. mATe sAdhakoe potAnA brahmacaryanI vADamAM surakSita ane sthira rahevuM joIe. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI zAtAdharmakathA sUtra navamuM adhyayana mArkadIya madhyayana prAraMbha: 1 jaiNaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM aTThamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, Navamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNatte ? bhAvArtha-he bhagavan! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe AThamA jJAta-adhyayananA A bhAva kahyA che, to he bhagavan! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe navamAM jJAta-adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAmaM NayarI hotthA, vaNNao / puNNabhadde ceie, vnnnno| bhAvArtha:- he jaMbU! te kAle ane te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI ane pUrNabhadra nAmanuM caitya hatuM. tenuM vistRta varNana zrI aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. mAnaMdIputronI sAgara yAtrA :| 3 tattha NaM mAkaMdI NAmaM satthavAhe parivasai, vaNNao / tassa NaM bhaddA NAmaM bhAriyA hotthA, vaNNao / tIse NaM bhaddAe bhAriyAe attayA duve satthavAhadArayA hotthA, taMjahAjiNapAlie ya jiNarakkhie ya / bhAvArtha :- caMpAnagarImAM mArkadI nAmano samRddhizALI sArthavAha nivAsa karato hato. sArthavAhanI patnInuM nAma bhadrA hatuM. sArthavAha ane bhadrAbhAryAnuM varNana anya sUtro pramANe jANavuM. te bhadrA bhAryAnA Atma sArthavAiputra hatA-(1) nipAsita bhane (2) nirakSita. |4 taeNaMtesiMmAgaMdiyadAragANaM aNNayA kayAI egayao imeyArUve mihokahA samullAve samuppajjitthA-evaM khalu amhe lavaNasamudaM poyavahaNeNaMekkArasa vArA ogADhA / savvattha vi yaNaM laTThA kayakajjA aNahasamaggA puNaravi Niyaghara havvamAgayA / taM seyaM khalu amha devANuppiyA! duvAlasamaM pilavaNasamudaM poyavahaNeNaM ogAhittae ti kaTaTu aNNamaNNassa eyamaTuMpaDisuNeti, paDisuNittA jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA evaMvayAsI evaM khalu amhe ammayAo ! ekkArasa vArA taM ceva jAva NiyagharaM hvvmaagyaa| taM icchAmo NaM ammayAo ! tubbhehiM abbhaNuNNAyA samANA duvAlasamaM lavaNasamudaM poyavahaNeNaM ogaahitte| Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--9 : mArkadIya 257 bhAvArtha:- te banne mAkaMdIputroe ekavAra sAthe maLIne A pramANe vicAra karyo ke- ApaNe jahAja dvArA agiyAra vakhata lavaNa samudranuM avagAhana karyuM che. dareka vakhate ghaNuM dhana kamAyA chIe, karavA yogya kArya saMpanna karIne vighna vinA ja yathA samaye potAnA ghera pAchA AvI gayA chIe. to he devAnupriya ! bAramI vAra paNa jahAja dvArA lavaNasamudramAM avagAhana karavuM arthAt eka khepa karavI te ApaNA mATe zreyakArI banaze. A pramANe vicAra karIne, teo eka bIjAnI vAtamAM saMmata thaI, bAramI khepano nizcaya karIne mAtA-pitA pAse AvIne A pramANe kahevA lAgyA he mAtA-pitA ! ame agiyAra vakhata lavaNa samudranI yAtrA karI lIdhI che ane yAvat ghera pAchA pharyA chIe. to have pharI ApanI anumati prApta karIne ame bAramI vakhata lavaNa samudranI yAtrA karavA icchIe chIe. 1 5 tae NaM te mAkaMdiyadArae ammApiyaro evaM vayAsI - ime bhe jAyA ! ajjaga jAva paribhAeuM / taM aNuhoha tAva jAyA ! viule mANussae iDDIsakkArasamudae / kiM bhesapaccavAe NaM NirAlaMbaNeNaM lavaNasamuddottAreNaM ? evaM khalu puttA ! duvAlasamI jattA sovasaggA yAvi bhavai / taM mANaM tubbhe duve puttA ! duvAlasamaM pi lavaNasamudde poyavahaNeNaM ogAheha / mA hu tubbhaM sarIrassa vAvattI bhavissa / bhAvArtha :- tyAre mAtA-pitAe te mAkaMdIputrone A pramANe kahyuM- he putro ! tamArI pAse bApa dAdA Adi pAsethI prApta ghaNI saMpatti che je dAnamAM ApavA, bhogavavA ane vaheMcavA mATe paryApta che. tethI he putro ! manuSyasaMbaMdhI vipula Rddhi ane satkAranA samudAyavALA sukhone bhogavo. vighna bAdhAothI yukta ane rakSA na meLavI zakAya evA nirAdhAra lavaNa samudramAM zA mATe khepa karavI che ? temaja he putro ! bAramI vakhatanI yAtrA sopasarga(kaSTakArI) paNa hoya che. tethI he putro ! tame banne bAramI vakhata lavaNasamudramAM praveza na karo, jethI tamArA zarIrano vinAza(pIDA) na thAya. 6 tae NaM mAkaMdiyadAragA ammApiyaro doccaMpi tacvaMpi evaM vayAsI evaM khalu amhe ammayAo ! ekkArasavArA lavaNasamudde ogADhA jAva ogAhittae / - bhAvArtha :- tyAra pachI mAkaMdIputroe mAta-pitAne bIjIvAra ane trIjIvAra A pramANe kahyuM- he mAtA-pitA! ame agiyAra vakhata lavaNa samudramAM praveza karyo che yAvat bAramI vakhata praveza karavAnI amArI icchA che. 7 | tae NaM mAkaMdIyadArae ammApiyaro jAhe No saMcAeMti bahUhiM AghavaNAhi ya paNNavaNAhi ya Aghavittae vA paNNavittae vA, tAhe akAmA ceva eyamaTTaM aNujANitthA / bhAvArtha:- tyAra pachI mAtA-pitA mAkaMdIputrone sAmAnya ane vizeSa kathanathI samajAvavAmAM samartha na thayA(temanA nizcayane pheravI zakyA nahIM), tyAre icchA na hovA chatAM paNa teoe samudranI yAtrA mATe anumati ApI. 8 tae NaM te mAkaMdiyadAragA ammApiUhiM abbhaNuNNAyA samANA gaNimaM ca dharimaM camejjaM Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 258 / zrI jJAtAdharmakathA sutra ca pAricchejjaM ca bhaMDagaM gaiNhaMti, jahA arahaNNagassa jAva lavaNasamudaM bahUI joyaNasayAI ogADhA / bhAvArtha:- tyAra pachI mAtA-pitAnI AjJA meLavIne, mAkaMdIputro gaNima, dharima, meya ane parichedyacAra prakArano mAla jahAjamAM bharIne, ahaMnnaka zrAvakanI jema lavaNa samudramAM gayA ane aneka seMkaDo yojana sudhI pahoMcI gayA. | 9 tae NaM tesiMmAgaMdiyadAragANaM aNegAI joyaNasayAI ogADhANaM samANANaM aNegAI uppAiyasayAI pAunbhUyAI, taMjahA- akAle gajjie, akAle vijjue, akAle thaNiyasadde, kAliyavAe tattha smutttthie| bhAvArtha - aneka seMkaDo yojana sudhI pahoMcelA te mAkaMdIputrone seMkaDo utpAta (upadrava) utpanna thavA lAgyA. te utpAta A pramANe hatA- akAle garjanA, akAle vIjaLI, akALe ghora meghagarjanA ane tyAM pralayakAlIna vAyu(bhayaMkara vAvAjhoDuM) utpanna thayo. mAnaMdI putronA jahAjanuM DUbavuM:10 taeNaMsA NAvA teNaM kAliyavAeNaM AhuNijjamANI AhuNijjamANI saMcAlijja mANI saMcAlijjamANI saMkhobhijjamANI saMkhobhijjamANI salilatikkha vegehiM AyaTTijja mANI AyaTTijjamANI koTTimaMsi karatalAhate viva teMdUsae tattheva tattheva ovayamANI ya uppayamANI ya / [uppayamANI vivadharaNIyalAo siddhavijjA vijjAharakaNNagA, ovayamANI viva gagaNatalAo bhaTTavijjA vijjAharakaNNagA, vipalAyamANI viva mahAgarula-vega-vittAsiyA bhuyagavarakaNNagA, dhAvamANI viva mahAjaNa-rasiyasaha-vittatthA ThANabhaTThA AsakisorI, NiguMjamANI viva gurujaNAdiTThAvarahA sujaNakulakaNNagA, ghummamANI viva vIcI-pahAra-saya-tAliyA, galiya-laMbaNA viva gagaNatalAo, royamANI viva salilagaMThi-vippaira-mANa-ghoraMsuvAehiM NavavahU uvaratabhattuyA, vilavamANI viva paracakkarAyAbhirohiyA paramamahabbhayAbhiyA mahApuravarI, jhAyamANI viva kavaDacchobhappaogajuttA jogaparivAiyA, NisAsamANI viva mahAkaMtAra-viNiggaya-parissaMtA pariNayavayA ammayA, soyamANI viva tava-caraNa khINaparibhogA cayaNakAle devavaravahU, saMcuNNiya- kaTakUvarA, bhaggameDhi-moDiya-sahassamAlA, sUlAiya-vaMkaparimAsA, phalahaMtara-taDataDeta-phuTuMta saMdhiviyalaMtalohakIliyA, savvaMga-viyaMbhiyA, parisaDiya-rajjuvisaraMtasavvagattA, AmagamallagabhUyA, akayapuNNajaNamaNoraho viva ciMtijjamANagurUI, hAhAkaya-kaNNadhAra-NAviya-vANiyagajaNa kmmkrvilviyaa|] ___NANAviharayaNapaNiyasaMpuNNA bahUhiM purisasaehiM royamANehiM kaMdamANehiM soyamANehiM tippamANehiM vilavamANehiM egaM mahaM aMtojalagaya girisiharamAsAittA saMbhaggakUvatoraNA Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--9H mArkadIya [ 259] moDiyajjhayadaMDA valayasayakhaMDiyA karakarassa tattheva viddavaM uvagayA / tae NaM tIe NAvAe bhijjamANIe te bahave purisA viulapaNiyabhaMDamAyAe aMtojalaMmmiNimajjAviyA yAvi hotthA / bhAvArtha :- tyAra pachI te nAva(jahAja-vahANa) vAvAjhoDA nA kAraNe hAlaka-Dolaka thatI, vAraMvAra calita thatI, athaDAtI-pachaDAtI, pANInA tIvra veganA kAraNe ghumarIo letI, hAthanI thapATa khAIne dharatIpara pachaDAtA daDAnI jema te nAva upara-nIce pachaDAvA lAgI. piccItalathI upara uThatI vidhAsita vidhAdhara kanyAnI jema mojA sAthe UMcI uchaLavA lAgI, AkAzamAMthI nIce paTakAtI vidhAbhraSTa vidhAdhara kanyAnI jema nIce pachaDAvA lAgI, garuDanA tIvravegathI trAsa pAmIne nAsabhAga karatI nAgakanyAnI jema(sukAna hAthamAM na rahevAthI) ghaDIka eka dizAmAM to ghaDIka bIjI dizAmAM goLAvA lAgI, manuSyonA ghoghATathI bhaDakIne tabelAmAMthI baMdhana toDI uchaLatI-kudatI ghoDInI vacherInI jema cArebAju uchaLavA lAgI, vaDIlo durAcAra jANI le tyAre lajajAthI nIcuM joI jatI kaLakanyAnI jema te pANImAM namavA lAgI, hajAro mojAonA prahAranA kAraNe tharathara dhrujatI hoya tema te ghumarIo khAvA lAgI, baMdhana-dorI kapAI javAthI AkAzamAMthI nIce paDatI vastunI jema uparathI nIce paTakAvA lAgI, patinA mRtyathI raDatI navavadhunI jema pANIthI bhInA thayelA te vahANanI saMdhIo dvArA azrudhArA (pANInI dhArA) vahAvavA lAgI, zatru banI gayelA anya rAjAo dvArA gherAI javAthI bhayatrasta banI vilApa karatI mahAnagarInI jema(nagarInA loko hAyavoya karatAM vilApa kare tema) te vilApa karavA lAgI arthAt nAvanA loko bhayathI hAyakAra karavA lAgyA, kapaTa dhyAna(kapaTa karI thoDIvAra dhyAnamAM sthira thavuM) karatI yoga paritrAjikAnI jema te dhyAna karatI hoya tema vacce vacce thoDIvAra sthira banI punaH asthira banI javA lAgI. mahA aTavIne pAra karatA lathaDiyA khAtI, nisAsA nAkhatI vRddha mAtAnI jema laDathaDiyA levA lAgI, tapazcaryAnA phaLa svarUpe prApta devalokanA bhoga kSINa thaI jAya tevA cyavana samaye zoka karatI devInI jema te zoka karavA lAgI athata caMcaLa banI gaI, athaDAtI-kuTAtI te nAvanA lAkaDA ane kubera-mukha(AgaLanA bhAga) nA cUrecUrA thaI gayA, teno AdhAra staMbha tUTI gayo ane hajAro mANasonA AdhArabhUta uparano bhAga paNa tUTavA lAgyo. zuLI para caDAvavAmAM AvelA mANasanI jema tenuM parimAMsa nAmana kASTa vizeSa trAsa thaI gayuM, ekabIjA sAthe joDAyelA tenA pATiyAo taDataDa tUTavA lAgyA, sAMdhAo khUlavA lAgyA ane khIlAo bahAra nIkaLI gayA, tenA badhA aMgo chuTA paDI gayA, bAMdhelA doraDA gaLI gayA, sarva avayavo nAza pAmyA, te nAva kAcA koDiyAnI jema ogaLI gaI pAyakArya karyuM nathI tevA manuSyanA manorathanI jema niSphaLa banI gaI Aphatano sAmano kema karIza, tevI ciMtAthI te bhAre thaI gaI arthAtuM pANI bharAI javAthI bhAre thaI pANImAM besI gaI hAyavoya ane vilApa karatAM nAvanA karNadhAro. nAviko, vepArIo, nokara-cAkarothI jANe te nAva vilApa karatI hoya tevI dekhAvA lAgI.] | vividha prakAranA ratno ane mAlathI bharelI, rUdana-AjaMda ane vilApa karatAM seMkaDo mANasothI yukta te nAva pANInI aMdara rahelA parvatanA zikhara sAthe athaDAvAthI tenA kUpa staMbha, toraNo, dhvajAo ane lAMbAlAMbA kASTho tUTI gayA ane kaDAkA sAthe te nAva pANImAM DUbI gaI. te nAva sAthe ghaNA loko tathA vipula pramANamAM ratno, bhAMDAdi mAlasAmAna paNa pANImAM garaka thaI gayA. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 20 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra 11 tae NaM te mAgaMdiyadAragA cheyA dakkhA pattaTThA kusalA mehAvI NiuNasippovagayA bahusu potavahaNa saMparAesu kayakaraNA laddhavijayA amUDhA amUDhahatthA egaM mahaM phalagakhaMDa AsArdeti / bhAvArtha:-tyAra pachI yatu2, 4kSa, arthanI prAptimA zasa, buddhimAna, t29||hi vidyAmAM nipue, kRtArtha, vijayI, mUDhatA rahita ane phUrtivALA te mArkadI putroe eka moTA pATiyAne pakaDI lIdhuM. ratnadvIpa ane tenI devI : 12 sicaNaMpaesaMsipoyavahaNe vivaNNe, taMsicaNaMpaesaMsiegemaharayaNaddIveNAmaMdIve hotthA- aNegAI joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM, aNegAiM joyaNAI parikkheveNaM NANAdumakhaMGamaMDiuddese sassirIe pAsAIe daMsaNijje abhiruve paDirUve / __tassaNaM bahumajjhadesabhAe tatthaNaM mahaM ege pAsAyavaDeMsae hotthA- abbhuggayamUsiya pahasie jAva sassirIyarUve pAsAIe daMsaNijje abhirUve paDirUve / bhAvArtha - je pradezamAM te jahAja DUbI gayuM, te ja pradezanI najIkamAM ja eka ratnadvIpa nAmano ghaNo moTo dvIpa hato. te aneka yojana lAMbo-pahoLo ane aneka yojanAnA gherAvAvALo hato. te dIpa aneka prakAranA vRkSonA vanothI suzobhita hato. te dvIpa suMdara, prasannatAjanaka, darzanIya, manohara ane pratirUpa hato arthAt darzakone navA navA rUpamAM dekhAto hato. te dvIpanI vacce eka vizALa uttama prAsAda hato. te ghaNo UMco hato ane AkAzane sparzato hoya tevo dekhAto hato yAvatu te zobhAyukta, prasannatAjanaka, darzanIya, manohara rUpavALo ane pratirUpa hato. 13 tattha NaM pAsAyavasae rayaNaddIvadevayA NAmaM devayA parivasai- pAvA caMDA ruddA, khuddA sAhasiyA / tassaNaM pAsAyavaDeMsayassa cauddisiM cattAri vaNasaMDA kiNhA, kinnhobhaasaa| bhAvArtha - te uttama prAsAdamAM "ratnadvIpa devatA'(rayaNAdevI) nAmanI eka devI rahetI hatI. te pApiNI, caMDA-ati pApiNI, bhayaMkara, tuccha svabhAvavALI ane sAhasika hatI. te uttama prAsAdanI cAre dizAomAM zyAma varNavALA ane zyAma kAMtivALA cAra vanakhaMDa(udyAna) hatA. mArkadIya putro ratnadvIpamAM - 14 tae NaM te mAkaMdiyadAragA teNaM phalayakhaMDeNaM ovujjhamANA ovujjhamANA rayaNadIvaMteNaM saMvUDhA yAvi hotthA / tae NaM te mAkaMdiyadAragA thAhaM labhaMti, muhattaMtaraM AsasaMti, phalagakhaMDaM visajjei, rayaNaddIvaM uttaraMti, phalANaM maggaNagavesaNaM kareMti, phalAI AhAreti, NAlierANaM maggaNa gavesaNaM kareMti.karittA NAlierAiM phoDeti. NAlieratelleNaM aNNamaNNassagattAI abbhaMgeti. pokkharaNIo ogAhiti, jalamajjaNaM kareMti, pokkharaNIo paccuttaraMti, puDhavisilApaTTayaMsi Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--9 mArkadIya [ 241 ] NisIyaMti, NisIittA AsatthA vIsatthA suhAsaNavaragayA caMpANayariM ammApiuApucchaNaM ca lavaNasamuddottAraM ca kAliya vAyasamutthaNaM ca poyavahaNavivattiM ca phalayakhaMDassAsAyaNaM ca rayaNadIvuttAraM ca aNuciMtemANA aNuciMtemANA ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAeMti / bhAvArtha :- tyAra pachI banne mAkaMdIputro pATiyAnA sahAre taratA-taratAM ratnadvIpa samIpe AvI pahoMcyA. tyAra pachI te mAkaMdI putroe sthAna (kinAro) jotA hAza anubhavI. muhUrta mAtramAM Azvasta banIne teoe pATiyAne choDI dIdhuM ane ratnadvIpamAM utaryA. ratnadvIpamAM pahoMcIne phaLonI zodha karI ane phaLo ArogyA. tyAra pachI nALiyeranI zodha karI, nALIyera grahaNa karIne, vadherIne tenA telathI bannee paraspara eka-bIjAnA zarIrane mAliza karyuM. mAliza karyA pachI vAvaDImAM utarI, snAna karI, bahAra nIkaLIne, eka pRthvIzilA upara(vipattithI mukta thavAthI) rAhatano zvAsa laI vizrAmapUrvaka zreSTha sukhAsane besIne caMpAnagarI, mAtA-pitA pAsethI yAtrAnI hA paDAvavI, lavaNa samudramAM pravezavuM tophAnI pavana yukta vAvAjhoDAnuM trATakavuM, vahANanuM bhAMgI javuM ane DUbI javuM, pATiyAnuM maLavuM ane ratnadvIpamAM AvavuM, vagere atIta ghaTanAono vAraMvAra vicAra karatAM potAnA manorathanI niSphaLatA jotA ArtadhyAnamAM, ciMtAmAM DUbI gayA. 15 tae NaM sA rayaNaddIvadevayA te mAkaMdiyadArae ohiNA Abhoei, asiphalagavaggahatthA sattaTutAlappamANaM uDDe vehAsaM uppayai, uppaittA tAe ukkiTThAe jAvadevagaIe vIivayamANI vIivayamANI jeNeva mAkaMdiyadArae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA AsuruttA mAkaMdiyadArae khaspharusa-NiThusvayaNehiM evaM vayAsI__haMbho mAkaMdiyadArayA ! appatthiyapatthiyA ! jaiNaMtubbhemae saddhiM viulAI bhogabhogAI bhuMjamANA viharaha, to bhe atthijIviyaM / ahaNNaM tumbhemae saddhiM viulAI bhogabhogAI bhuMjamANA No viharaha. to bhe imeNaM NIlappalagavalagaliyaayasikasamappagAseNaM kharadhAreNa asiNA rattagaMDamaMsuyAiM mAuyAhiM uvasohiyAiM tAlaphalANi va sIsAiM egaMte eddemi|| bhAvArtha :- tyAra pachI te ratnadvIpa devIe te mAkaMdIputrone avadhijJAnathI joyA, jotAveMta hAthamAM DhAla ane talavAra laIne(te devI), sAta-ATha tADa vRkSa pramANa UMce AkAzamAM upara UDIne(sAta-ATha tADa jeTalI UMcAIe pahoMcIne) utkRSTa devagatithI cAlatI cAlatI mArkadIya putro pAse AvI. krodhathI rAtI-pILI thatI, karkaza-kaThora-rUkSa vacanothI mAkaMdIputrone A pramANe kahevA lAgI. o mAkaMdIputro ! aprArthita(mota)nI icchA karanArA, jo tame mArI sAthe vipula kAmabhoga bhogavatA rahezo to tamAruM jIvana che arthAt to tame jIvatA rahezo ane jo tame mArI sAthe vipula kAmabhoga nahIM bhogavo to A nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA, nIla dravyanI goLI ane aLasInA phUlanI samAna kALI ane charAnA dhAranI samAna tIkSNa talavArathI tamArA baMnenA A mastaka ke je lAla-lAla gAla, kALI dADhI, mUMcha ane mAtA dvArA oLAyelA vALathI zobhI rahyA che, tene tADaphaLanI jema kApIne tamane nirjana sthAnamAM pheMkI daIza. ratnadvIpanI devI sAthe sukhopabhoga - 16 tae NaM te mAkaMdiyadAragA rayaNadIvadevayAe aMtie eyamaDhe soccA Nisamma bhIyA Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra saMjAyabhayA karayala jAva evaM vayAsI - jaM NaM devANuppiyA vaissasi tassa ANA-uvavAyavayaNa- Nise ciTThissAmo / 22 bhAvArtha :- tyAra pachI te mAkaMdIputro ratnadvIpanI devI pAsethI A artha sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne bhayabhIta thaI gayA. teoe hAtha joDI A pramANe kahyuM he devAnupriya ! je kahezo, te tamArI AjJA, sevA, ane Adeza pramANe amo kArya karavA tatpara rahezuM arthAt ApanA sarva AdezonuM pAlana karazuM. | 17 taNaM sA rayaNaddIvadevayA te mAkaMdiyadArae geNhai, jeNeva pAsAyavarDesae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA asubhapuggalAvahAraM karei, karitA subhapoggalapakkhevaM karei, tao pacchA tehiM saddhiM viulAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharai / kallAkalli ca amayaphalAI uvaNe / bhAvArtha :- tyAra pachI ratnadvIpanI devI te mArkadIya putrone sAthe laIne, potAnA uttama mahelamAM AvI. te baMnenA azubha pudgalone dUra karyA ane zubha pudgalonuM prakSepaNa karyuM. pachI temanI sAthe vipula kAmabhogonuM sevana karatI rahevA lAgI. pratidina teone amRta jevA madhura phaLa ApavA lAgI. | 18 taNaM sA rayaNIvadevayA sakkavayaNa-saMdeseNaM suTThieNaM lavaNAhivaiNA lavaNasamudde tisattakhutto aNupariyaTTiyavve tti jaM kiMci tattha taNaM vA pattaM vA kaTuM vA kayavaraM vA asuiM pUiyaM durabhigaMdhamacokkhaM, taM savvaM AhuNiya- AhuNiya tisattakhutto egaMte eDeyavvaM ti kaTTu NiuttA / bhAvArtha: :- tyAra pachI zakrendranI AjJAthI lavaNa samudranA adhipati susthita nAmanA deve ratnadvIpanI devIne kahyuM ke tame A lavaNa samudramAM ekavIsa vakhata cakkara mAro. ekavIsa vakhata pharatAM-pharatAM temAM je ghAsa, pAMdaDA, kASTha, kacaro, azuci, saDI gayelI vastuo ane durgaMdhI vastuo hoya, tene upADIne nirjana sthAne pheMkI do arthAt lavaNa samudrane 21 vAra sApha karo; A pramANe kahIne ratnadvIpa devIne samudranI saphAImAM niyukta karI. devI dvArA mArkadI putrone sUcanA : 19 taNaM sA rayaNaddIvadevayA te mAkaMdiya dArae evaM vayAsI- evaM khalu ahaM devANuppiyA! sakkavayaNasaMdeseNaM suTThieNaM lavaNAhivaiNA taM ceva jAva NiuttA / taM jAva ahaM devANuppiyA ! lavaNasamudde jAva eDemi tAva tubbhe iheva pAsAyavaDisae suhaMsuheNaM abhiramamANA ciTThaha / jai NaM tubbhe eyaMsI aMtaraMsi uvviggA vA, ussuyA vA, uppuyA vA bhavejjAha to NaM tubbhe puracchimillaM vaNasaMDaM gacchejjAha / bhAvArtha:- tyAra pachI te ratnadvIpanI devIe te mAkaMdIputrone kahyuM- he devAnupriyo ! zakrendranI AjJAthI, susthita nAmanA lavaNa samudranA adhipati deve yAvat mane samudranI saphAI mATe niyukta karI che. to he devAnupriyo ! huM lavaNa samudramAMthI kacarA Adi dUra karavA jAuM chuM, jyAM sudhI huM na AvuM tyAM sudhI tame A uttama prAsAdamAM sukhapUrvaka AnaMda-pramoda karatAM rahejo. ahIM rahetAM tame kaMTALI jAo, manoraMjananI icchA thAya ke krIDA karavAnI abhilASA jAge to pUrvadizAnA vanakhaMDamAM jajo. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--9H mArkadIya | 263 / 20 tattha NaM do uU sayA sAhINA, taMjahA- pAuse ya vAsAratte ya / tatthaM NaM tubbhe devANuppiyA ! bahusu vAvIsu ya jAva sarasarapaMtiyAsu bahusu AlIgharaesu ya mAlIgharae su ya jAva kusumagharaesu ya suhaMsuheNaM abhiramamANA viharejjAha / [tattha u kaMdala siliMdha daMto, Niura vrpupphpiivrkro| kuDayajjuNa-NIva-surabhidANo, pAusa uu gayavaro sAhINo // 1 // tattha ya suragovamaNi vicitto, dadurakularasiya-ujjhararavo / barahiNaviMda-pariNaddhasiharo, vAsAratta uu-pavvao sAhINo // 2 // jai NaM tubbhe ettha vi uvviggA vA ussuyA vA uppuyA vA bhavejjAha to NaM tubbhe uttarillaM vaNasaMDaM gacchejjAha / tatthaM NaM do uU sayA sAhINA, taMjahA- sarao ya hemaMto y| tatthaM NaM tubbhe devANuppiyA ! bahusu vAvIsu ya jAvasarasarapaMtiyAsu bahusu AlIgharae suya mAlIgharaesu ya jAvakusumagharaesu ya suhaMsuheNaM abhiramamANA viharejjAha / tattha u-saNa-sattavaNNa-kauo, nniiluppl-pum-nnlinn-siNgo| sArasa-cakkavAya-raviya-ghoso, sarayauu-govaI sAhINo // 3 // tattha ya-siyakuMda-dhavalajoNho, kusumiya-loddhavaNasaMDa-maMDalatalo / tusAra-dagadhAra-pIvarakaro, hemaMtauU sasI sayA sAhINo // 4 // jai NaM tubbhe tattha vi uvviggA vA jAva ussuyA vA bhavejjAha to NaM tubbhe avarillaM vaNasaMDaM gacchejjAha / tattha NaM do uu sAhINA taMjahA- vasaMte ya gimhe ya / tatthaM NaM tubbhe devANuppiyA ! bahusu vAvIsu ya jAva sarasarapaMtiyAsu bahusu AlIgharae su ya mAlIgharaesu ya jAva kusumagharaesu ya suhaMsuheNaM abhiramamANA viharejjAha / tattha u-sahakAra-cAruhAro, kiMsuya-kaNNiyArAsogamauDo / Usiyatilaga baulAyavatto, vasaMtauu-NaravaI sAhINo // 5 // tattha ya-pADala-sirIsa-salilo, mliyaa-vaasNtiy-dhvlvelo| sIyala-surabhi-aNila-magaracario, gimhauu-sAgaro sAhINo // 6 // bhAvArtha:- te pUrva dizAnA vanakhaMDamAM prAvRTa ane varSA, A be Rtu haMmezAM svAdhIna rahe che arthAt bAremAsa A baMne RtunI zobhA vidyamAna rahe che, he devAnupriyo! tyAM tame ghaNI vAvaDIo yAvata ghaNA sarovaronI zreNIo, ali-vanaspati vizeSanA gRho, latA gRho yAvat ghaNA puSpagRhomAM sukhapUrvaka krIDA karatA rahejo. pUrva dizAnA vanakhaMDamAM prAvRTa RturUpI gajarAja (hAthI) sadA vidyamAna rahe che. varSARtumAM phUlatI-phAlatI zveta puSpayukta sivaMdhra pramukha kaMdala = navI latAo, te hAthInA daMtazULa che. nikura nAmanA vRkSavizeSanA zreSTha puSpo ja tenI suDoLa sUMDha che. kuTaja, arjuna ane nIpa nAmanA vRkSonA puSponI sugaMdha ja te prATarUpa hAthIno mada che.ll1 tyAM varSARtarUpI parvata sadA vidyamAna rahe che. varSARtumAM indragopa Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrI jJAtAdharmakathA satra nAmanA lAla raMganA kIDA utpanna thAya che. te parvata Indragopa rUpI maNiothI vividha varNavALo che. te deDakAnA samUha rUpa jharaNAothI zabdAyamAna che, je vRkSo upara mayUro beThA che te vRkSo ja varSArUpa parvatanA zikharo che.//ro. jo tame tyAM paNa kaMTALI jAo, manoraMjananI icchA thAya ke krIDA karavAnI abhilASA jAge, to tame uttaradizAnA vanakhaMDamAM jajo. tyAM zarada ane hemaMta, A be Rtuo haMmezAM svAdhIna-vidyamAna hoya che. he devAnupriyo! tyAM tame ghaNI vAvaDIo yAvatu ghaNA sarovaronI zreNIo, ali-vanaspati vizeSanA gRho, latA gRho yAvatu ghaNA puSpagRhomAM sukhapUrvaka krIDA karatA rahejo. uttara dizAnA vanakhaMDamAM zarada RturUpI gopati-vRSabha haMmezAM vicarato rahe che. zaNa ane saddhacchada vRkSonA phUla tenI khAMdha che, nIlavarNa utpala, padma ane nalina tenA zIMgaDA che, sArasa ane cakravAka pakSIonuM kuMjana ja teno ghoSa che.//all tyAM hemaMta RturUpI caMdra haMmezAM prakAzato rahe che. zveta kuMdanA sapheda phUlo ja tenI jyotsanA-cAMdanI che. vikasita lodhavana ja tenuM maMDalatala(biMba) che, jhAkaLa ane ThAranI dhArA ja tenA puSTa kiraNo che.ll4ll jo tame tyAMthI paNa kaMTALI jAo yAvata krIDA mATe abhilASA jAge to tame pazcimadizAnA vanakhaMDamAM jajo. tyAM vasaMta ane grISma A be Rtuo sadA vidyamAna hoya che. he devAnupriyo ! tyAM tame ghaNI vAvaDIo yAvatu ghaNA sarovaronI zreNIo, ali-vanaspati vizeSanA gRho, latA gRho yAvatuM ghaNA puSpagRhomAM sukhapUrvaka krIDA karatA rahejo. pazcima dizAnA vanakhaMDamAM vasaMtaRtu rUpIrAjA sadA vicaraNa kare che, AMbAnI maMjarIo tenA manohara hAro che, kiMzuka (palAza), kaNera ane azokanA puSpo tenA mukuTa che, UMcA-UMcA tilaka ane bakula vRkSonA puSpo tenA chatra che. //pa grISma RturUpI sAgara sadA laherAto rahe che. pATala ane zirISanA phalo tenuM pANI che, mallikA ane vAsaMtikI latAo tenA kinArA che, zItala ane surakSita pavana magaronuM saMcaraNa che. la] 21 jai NaM tubbhe devANuppiyA! tattha vi uvviggA ussuyA bhavejjAha, tao tubbhe jeNevapAsAyavaDisae teNeva uvAgacchejjAha, mamaMpaDivAlemANA paDivAlemANA ciTThajjAha, mA NaM tubbhe dakkhiNillaM vaNasaMDaM gacchejjAha / tattha NaM mahaM ege uggavise caMDavise ghoravise mahAvise aikAya-mahAkAe, evaM jahA teyaNisagge jAva (masimahisAmUsAkAlae nayaNavisArosapuNNe aMjaNapuMjaniyarappagAse rattacche jamalajuyalacaMcalacalaMtajIhe dharaNiyalaveNibhUe ukkaDaphuDakuDila jaDilAkakkhaGa viyaDaphaDADovakaraNadacche lohAgAradhammamANadhamadharmetaghose aNAgaliyacaMDativvarose samUhi turiya cavalaM dhamaghamaMta)diTThIvise sappe ya parivasai / mA NaM tubbhaM sarIragassa vAvattI bhavissai / bhAvArtha:- he devAnupriyo! jo tyAM paNa tamane game nahIM, krIDA mATe utsuka banI jAo to tame A uttama prAsAdamAM AvatA rahejo. ahIM rahIne mArI rAha jojo paNa dakSiNa dizAnA vanakhaMDa tarapha jatAM nahIM. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--9 : mArkadIya 205 dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM eka moTo sarpa rahe che. te sarpanuM viSa durdhara hovAthI te ugraviSavALo, tenuM viSa zIghra phelAtuM hovAthI caMDaviSavALo, hajAro manuSyono ghAtaka hovAthI ghora viSavALo ane jaMbUDhIpa pramANe viSane zarIramAM phelAvAmAM samartha hovAthI mahAviSavALo, ati moTA zarIravALo; A rIte zrI bhagavatI sUtranA paMdaramA teja-nisarga zataka pramANe sarpanuM varNana jANavuM yAvat (te sarpa kAjala, bheMsa ane kasoTI paththara samAna kALo che. netranA viSathI ane krodhathI paripUrNache. tenI AbhA kAjalanA DhagalAnI samAna kALI che. tenI AMkho lAla rahe che. pRthvIrUpI strInI veNInA samAna(kALo camakadAra ane pRSTha bhAgamAM sthita) che. te sarpa utkaTa--anya baLavAna dvArA paNa rokI na zakAya tevo, phrUTa-prayatna-kRta hovAnA kAraNe pragaTa, kuTila-vakra, jaTila, karkaza-kaThora ane vikaTavistAra vALI pheNa phelAvavAmAM dakSa che. jema luhAranI bhaThThImAM nAkhavAmAM AvatuM loDhuM 'dhama dhama' zabda kare che tema te sarpa paNa tevo ja 'dhama dhama' zabda karato rahe che. tenA pracaMDa ane tIvra roSane koI rokI zakatuM nathI. kUtarInAM bhasavA samAna zIvratA ane capalatAthI te dhama dhama zabda karato rahe che.) tenI daSTimAM viSa che arthAt te jenA tarapha jue tene viSanI asara thAya che. tethI kyAreya tamAre tyAM javuM nahi. anyathA tamArA zarIrano vinAza thaI jAze. | 22 te mAkaMdiyadArae doccaM pi taccaM pi evaM vadai, vadittA veDavviyasamugdhAeNaM samohaNai, samohaNittA tAe ukkiTThAe jAvadevagaIe lavaNasamuddaM tisattakhutto aNupariyaTTeu payattA yAvi hotthA / bhAvArtha :- ratnadvIpanI devIe A vAta be-traNavAra te mAkaMdIputrone kahI. tyAra pachI te devI vaikriya samuddAta karIne utkRSTa-utAvaLI yAvat devagatithI ekavIsa vakhata lavaNa samudramAM cakkara lagAvavAmAM pravRtta thaI gaI. mArkadI putronuM vanakhaMDamAM bhramaNa : |23 ta NaM te mAkaMdiyadArayA tao muhuttaMtarassa pAsAyavarDisae saI vA raI vA dhiraM vA alabhamANA aNNamaNNaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! rayaNaddIvadevayA amhe evaM vayAsI- evaM khalu ahaM sakkavayaNasaMdeseNaM suTThieNaM lavaNAhivaiNA jAva mA NaM tubbhaM sarIragassa vAvattI bhavissai / taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! puracchimillaM vaNasaMDa gamitta, aNNamaNNassa eyamaTuM paDisurNeti, paDisuNittA jeNeva puracchimille vaNasaMDe teNeva uvAgacchittA tattha NaM vAvIsu ya jAva AlIgharaesu ya abhiramamANA - abhiramamANA viharaMti / bhAvArtha :- tyAra pachI te mAkaMdI putrone eka muhUrtamAM ja te uttama mahelamAM sukharUpa smRti, mana prasannatArUpa rati ane cittanI svasthatArUpa dhRti, prApta na thatA eka bIjAne A rIte kahevA lAgyA- he devAnupriya ! ratnadvIpanI devIe ApaNane A pramANe kahyuM che ke zakrendranI AjJAthI lavaNa samudranA adhipati susthita deve mane A kArya soMpyuM che yAvat dakSiNadizAnA vanakhaMDamAM javuM nahIM, kAraNa ke tyAM tamArA zarIrano vinAza thaI na jAya. to he devAnupriya ! ApaNe pUrvadizAnA vanakhaMDamAM jaIe. banne bhAIoe parasparanA A vicArano svIkAra karIne pUrvadizAnA vanakhaMDamAM AvyA, te vananI aMdara vAvaDI AdimAM krIDA karatAM-karatAM vallImaMDapa AdimAM vicaravA lAgyA. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra 24 ta NaM te mAkaMdiya dArayA tattha vi sa vA jAva alabhamANA jeNeva uttarille vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti / tattha NaM vAvIsu ya jAva AlIgharaesu ya viharati / 266 bhAvArtha :- tyAra pachI te mAdIputrone tyAM paNa sukharUpa smRti Adi prApta na thatAM uttaradizAnA vanakhaMDamAM gayA. tyAM jaIne vAvaDIomAM yAvat vallImaMDapamAM vicaraNa karavA lAgyA. 25 taNaM te mAgaMdiyadArayA tattha vi saI vA jAva alabhamANA jeNeva paccatthamille vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti jAva viharati / bhAvArtha :- tyAra pachI te mAkaMdIputrone tyAM paNa sukharUpa smRti Adi prApta na thatAM pazcimadizAnA vanakhaMDamAM gayA ane vallI maMDapAdimAM vicaravA lAgyA. 26 tae NaM te mAkaMdiya dArayA tattha vi saI vA jAva alabhamANA aNNamaNNaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! amhe rayaNaddIvadevayA evaM vayAsI- evaM khalu ahaM devANuppiyA ! sakkassa vayaNa-saMdeseNaM suTThieNa lavaNAhivaiNA NiuttA jAvamA NaM tubbhaM sarIragassa vAvattI bhavissai / taM bhaviyavvaM ettha kAraNeNaM / taM seyaM khalu amhaM dakkhiNillaM vaNasaMDaM gamittae tti kaTTu aNNamaNNassa eyamaThThe paDisuNei, paDisuNittA jeNeva dakkhiNille vaNasaMDe teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha:- tyAra pachI mAkaMdIputrone tyAM paNa sukharUpa smRti Adi prApta na thatAM teo ekabIjAne A pramANe kahevA lAgyA- he devAnupriya ! ratnadvIpanI devIe ApaNane kahyuM che ke- he devAnupriyo ! zakranA AjJAvacanathI lavaNAdhipati susthitadeve mane samudranI svacchatAnA kAryamAM niyukta karI che yAvat tame dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM jatAM nahIM. tyAM tamArA zarIrano vinAza thaI jaze. A kathanamAM kaMIka rahasya hovuM joIe. tethI dakSiNa dizAnA udyAnamAM jaIne te rahasya jANavuM, te ApaNA mATe zreyaskara che. A pramANe parasparanA vicArano svIkAra karIne, teo dakSiNa dizAnA vanakhaMDa tarapha javA ravAnA thayA. dakSiNI vanakhaMDanuM rahasya : 27 ta NaM gaMdhe NiddhAi se jahANAmae ahimaDe i vA jAva aNiTThatarAe ceva / tae NaM te mAgaMdiyadArayA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM-saehiM uttarijjehiM AsAI pirheti, pihittA jeNeva dakkhiNille vaNasaMDe teNeva uvAgayA / bhAvArtha :- tyAra pachI dakSiNa dizA tarapha jatAM sarpAdinA mRta klevaranI durgaMdhathI paNa adhika aniSTa durgaMdha AvavA lAgI. tyAra pachI te mAkaMdIputroe te azubha durgaMdhathI vyAkuLa banIne pota-potAnA uttarIya vastrothI mukhane(nAkane) DhAMkI lIdhuM. mukha DhAMkIne teo dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM pahoMcyA. 28 tattha NaM mahaM gaM AghAyaNaM pAsaMti, pAsittA aTThiyarAsisaksaMkulaM bhImadarisaNijjaM / egaM ca tattha sUlAiyaM purisaM kaluNAI kaTThAI vissarAiM kUvamANaM pAsaMti, bhIyA jAva saMjAyabhayA jeNeva se sUlAipurise teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA taM sUlAiyaM purisaM Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--9H mArkadIya [ 267 ] evaM vayAsI- esaNaM devANuppiyA !kassAghAyaNe? tumaMcaNaM ke, kao vA iha havvamAgae? keNa vA imeyArUvaM AvaI pAvie? bhAvArtha:- teoe eka moTuM vadhasthAna joyuM. seMkaDo hADakAMnA DhagalAthI vyApta ane jovAmAM bhayaMkara evA te sthAne zULI para caDhAvelA eka puruSane joyo. te karuNAjanaka dazya joIne teo DarI gayA, bhayAkuLa banI gayA. pachI teoe zULI para caDhAvelA puruSa pAse jaIne tene A pramANe pUchayuM- he devAnupriya! A vadhasthAna konuM che? tame koNa cho? tame ahIM zA mATe AvyA cho ane tamArI AvI hAlata koNe karI che? 29 tae NaM se sUlAiyapurise mAkaMdiya dArae evaM vayAsI- esa NaM devANuppiyA ! rayaNaddIvadevayAe AghAyaNe / ahaNNaM devANuppiyA ! jaMbuddIvAo bhArahAo vAsAo kAgaMdIe AsavANiyae vipulaM paNiyabhaMDamAyAe poyavahaNeNaM lavaNasamudaM oyAe / tae NaM ahaM poyavahaNavivattIe NibbuddhabhaMDasAre egaM phalagakhaMDaM AsAemi / tae NaM ahaM ovujjhamANe ovujjhamANe rayaNadIvaMteNaM saMvUDhe / tae NaMsA rayaNaddIvadevayA mamaM ohiNA pAsai, pAsittA mamaM geNhai, geNhittA mae saddhiM viulAI bhogabhogAI bhuMjamANI vihri| tae NaM sA rayaNaddIvadevayA aNNayA kayAi ahAlahusagaMsi avarAhasi parikuviyA samANI mamaM eyArUvaM AvaI pAvei / taMNaNajjai NaMdevANuppiyA ! tumhaM piimesiMsarIragANaM kA maNNe AvaI bhavissai ? bhAvArtha - tyAre zULI para caDhelA te puruSe mAkaMdIputrone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! A ratnadvIpanI devInuM vadhasthAna che. he devAnupriyo ! huM jaMbudvIpanA bharatakSetramAM sthita kAkaMdI nagarIno rahIza chuM ane azvono vyApArI chuM. huM ghaNA azvo ane bhaMDopakaraNo jahAjamAM bharIne vepAra mATe lavaNa samudranA mArge nIkaLyo. tyAra pachI jahAja bhAMgI javAthI mArA sarva bhaMDopakaraNo DUbI gayA ane mane lAkaDAnuM eka pATiyuM maLI gayuM. tenA sahAre taratA-taratAM huM ratnadvIpanI samIpe AvI pahoMcyo. te ja samaye ratnadvIpanI devIe mane avadhijJAnathI joyo. joIne teNIe mane potAnA kabajAmAM karI lIdho, te mArI sAthe vipula kAmabhoga bhogavatI rahevA lAgI. tyAra pachI radvIpanI te devIe koI ekavAra mArA nAnA evA aparAdhathI atyaMta gusse thaIne mArI A hAlata karI che. he devAnupriyo ! khabara nathI tamArA zarIranI paNa kevI durdazA thaze? 30 tae NaM te mAkaMdiyadArayA tassa sUlAiyassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma baliyataraM bhIyA jAva saMjAtabhayA sUlAiyaM purisaM evaM vayAsI- kahaM NaM devANuppiyA! amhe rayaNadIvadevayAe hatthAo sAhatthi NittharijjAmo ? bhAvArtha:- tyAra pachI te mAkaMdIputro zuLI para rahelA te puruSa pAsethI A vRttAMta sAM para gaMbhIratAthI vicAra karatAM khUba ja bhayabhIta thayA, bhayAkULa banIne teoe zULI para rahelA te puruSane A pramANe pUchayuM- he devAnupriya ! ame radvIpanI devInA sakaMjAmAMthI kaI rIte chUTI zakIe ? arthAt zuM tenAthI chUTakAro meLavavAno koI upAya che.? Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI jJAtAdharmakathA sUtra zailaka yakSanI ArAdhanA : 31 tae NaM se sUlAie purise te mAkaMdiyadArage evaM vayAsI- esa NaM devANuppiyA ! puracchimille vaNasaMDe selagassa jakkhassa jakkhAyayaNe selae NAmaM AsarUvadhArI jakkhe parivasai / tae NaM se selae jakkhe coddasamuddiTThapuNNamAsiNIsu Agayasamae pattasamae mahayA mahayA saddeNaM evaM vayai - kaM tArayAmi ? kaM pAlayAmi ? bhAvArtha :- tyAre zULI para rahelA te puruSe mAkaMdIputrone kahyuM- he devAnupriyo ! A pUrvadizAnA vanakhaMDamAM zailaka yakSanuM yakSAyatana che. temAM azvarUpadhArI zailaka nAmano yakSa nivAsa kare che. te zailaka yakSa caudaza, aSTamI, amAvAsyA ane pUrNimAnA divase koI eka niyata samaye moTethI khApramANe jose che - hone tAruM ? hone pANuM ? 32 taM gaccha NaM tubhe devANuppiyA ! puracchimillaM vaNasaMDa selagassa jakkhassa maharihaM pupphaccaNiyaM kareha, karittA jaNNupAyavaDiyA paMjaliuDA viNaeNaM pajjuvAsamANA citttthh| jANaM se sela jakkhe Agayasamae evaM vaejjA - kaM tArayAmi ? kaM pAlayAmi ? tA tubbhevadaha- amhe tArayAhi, amhe pAlayAhi / selae bhe jakkhe paraM rayaNadIvadevayA hatthAo sAhatthi NitthArejjA / aNNahA bhe Na yANAmi imesi sarIragANaM kA maNNe AvaI bhavissa / bhAvArtha :- to he devAnupriyo ! tame pUrvadizAnA vanakhaMDamAM jAo ane zailaka yakSanI mahAna puruSone yogya puSpapUjA karo ane page paDIne, banne hAtha joDI, vinayapUrvaka temanI sevA karatA raho. jyAre zailaka yakSa niyata samaye Ave ane kahe ke-- "kone tAruM, kone pALuM" tyAre tame vinaMti karatAM kahejo ke amane tAro, amane pALo(amAruM rakSaNa karo). kevaLa zailaka yakSa ja ratnadvIpanI devInA hAthamAMthI, tamAro nistAra karI zakaze. anyathA khabara nathI ke tamArA zarIranI kevI durdazA thaze ? |33| tae NaM te mAkaMdiyadAragA tassa sUlAiyassa purisassa aMtie eyamaTTha soccA Nisamma sigghaM caMDaM cavalaM turiyaM veiyaM jeNeva puracchimille vaNasaMDe, jeNeva pokkhariNI, teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA pokkhariNi ogAhaMti, ogAhittA jalamajjaNaM kareMti, karittA jAIM tattha uppalAI jAvageNhaMti, geNhittA jeNeva selagassa jakkhassa jakkhAyayaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA Aloe paNAmaM kareMti, karitA maharihaM pupphaccaNiyaM kareMti, karittA jaNNupAyavaDiyA sussUsamANA NamaMsamANA pajjuvAsaMti / bhAvArtha : :- tyAra pachI te mAkaMdIputro zULI para caDhelA te puruSa pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne, manamAM dhAraNa karIne zIvra, pracaMDa, capala, tvarita ane vegavALI gatithI pUrvadizAnA vanakhaMDamAM puSkariNI samIpe AvyA. puSkariNImAM utarIne, snAna karIne, tyAM ugelA utpala Adi aneka jAtanA kamaLone grahaNa Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--9: mAkaDIyaa. | 29 karIne, zailaka yakSanA yakSAyatanamAM AvyA. yakSa para daSTi paDatA ja tene praNAma karyA, pachI mahAna puruSone yogya puSpapUjA karI, ghUMTaNIye paDIne yakSanI sevA karatAM, namaskAra karatAM upAsanA karavA lAgyA. zailakayakSanI sahAyatA ane zarata:34 tae NaM se selae jakkhe Agayasamae pattasamae evaM vayAsI- kaM tArayAmi? kaM pAlayAmi? tae NaM te mAkaMdiyadArayA uTThAe u?ti, karayala jAvaevaM vayAsI- amhe taaryaahi| amhe pAlayAhi / tae NaM se selae jakkhe te mAkaMdiyadArae evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! tubbhe mae saddhiM lavaNasamudaM majjhamajjheNaM vIivayamANeNaM sA rayaNadIvadevayA pAvA caMDA rUddA khuddA sAhasiyA bahUhiM kharaehi mauehi ya aNulomehi ya paDilomehi ya siMgArehi ya kaluNehi ya uvasaggehi ya uvasaggaM karehii / taMjaiNaM tubbhe devANuppiyA ! rayaNadIvadevayAe eyamaTuM ADhAha vA pariyANaha vA avayakkhaha vA to bhe ahaM piTThAo vidhuNAmi / aha NaM tubbhe rayaNadIvadevayAe eyamaTuM No ADhAha, No pariyANaha, No aveyakkhaha, to bhe rayaNaddIvadevayAe hatthAo sAhatthi nnitthaaremi| bhAvArtha:- tyArapachI niyata samaye yakSe (pragaTa thana) hya- "one para, aune pANu ?" tyAre mAnaMdI putroe UbhA thaIne hAtha joDIne vinaMtI karI ke "amane tAro, amane pALo(rakSA karo.)" tyAre zailaka yakSe mAkaMdIputrone kahyuM- he devAnupriyo! tame mArI sAthe lavaNasamudrano madhya mArga pasAra karatA hazo tyAre te pApiNI, caMDa, rudra, mudra ane sAhasika svabhAvavALI ratnadvIpanI devI tamane kaThora, komala, anukULa, pratikULa, zRMgArika ane mohajanaka upasargothI upasarga karaze.(DagAvavAno prayatna karaze.) he devAnapriyo ! jo tame ranadvIpanI devInA te arthano Adara karazo. tene aMgIkAra karazo. tenI tarapha jozo to huM tamane mArI pITha parathI nIce pheMkI daIza ane jo tame te arthano Adara nahIM karo, aMgIkAra nahIM karo ke tenI tarapha jozo nahIM, to huM ratnadvIpanI devInA hAthamAMthI tamane mukta karAvIza. 35 tae NaM te mAkaMdiyadArayA selagaM jakkhaM evaM vayAsI- jaMNaM devANuppiyA ! vaissaMti tassa NaM uvavAyavayaNaNiddese citttthissaamo| bhAvArtha-tyAre mArkadIputroe zelakayakSane kahyuM- he devAnupriya! Apa je kahezo(ApanA AjJA vacana anusAra)ame rahezuM arthAt ame tamArI AjJAnuM pAlana karazuM. 36 tae NaM se selae jakkhe uttarapuracchimaM disIbhAgaM avakkamai, avakkamittA veuvviyasamugghAeNaM samohaNai, samohaNittA saMkhejjAI joyaNAI daMDaM Nissarai, doccaM pi veuvviyasamugghAeNaM samohaNai, samohaNittA egaM mahaM AsarUvaM viuvvai, viuvvittA te mAkaMdiyadArae evaM vayAsI-haM bho mAkaMdiyadArayA !Aruhaha NaMdevANuppiyA !mamapiTuMsi / Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 270 zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAra pachI zailaka yakSe IzAnakoNamAM jaIne vaikriya samudughAta karIne saMkhyAta yojanAno daMDa karIne, bIjIvAra samuThThAta karIne eka moTA azvanA rUpanI racanA karI. pachI mAkaMdIputrone A pramANe kahyuM- he mAkaMdIputro! he devAnupriyo! mArI pITha para besI jAo. 37 taeNaM se mAkaMdiyadArayA hadUtuTu selagassa jakkhassa paNAmaM kareti, karittA selagassa piTuM duruDhA / taeNaM se selae te mArkadiyadArae piDhei duruDhe jANittA sattaTThatAlappamANamettAI uDTuM vehAyaM uppayai, uppaittA ya tAe ukkiTThAe turiyAe divvAe devagaIe lavaNasamuI majjhamajjheNaM jeNeva jaMbuddIve dIve, jeNeva bhArahe vAse, jeNeva caMpANayarI teNeva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha :- tyAre mArkadIya putro harSita ane saMtuSTa thatAM zailaka yakSane praNAma karIne, zailaka yakSanI pITha para ArUDha thaI gayA. tyAre te zailayakSe mArkadIya putrone potAnI pITha para savAra thaI gayelA jANIne sAta-ATha tADa vRkSa pramANa AkAzamAM upara UDIne potAnI utkRSTa, zIvratAvALI, divya gatithI lavaNa samudranI madhyamAM thaIne jaMbudvIpamAM bharatakSetra ane caMpAnagarI tarapha cAlavA lAgyo. devI dvArA mArkadIya putrone upasargo:38 tae NaM sA rayaNaddIvadevayA lavaNasamudaM tisattakhutto aNupariyaTTai, jaMjattha taNaM vA jAvaeDei, eDittA jeNeva pAsAyavaDeMsae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA temAkaMdiyadArayA pAsAyavaDeMsae apAsamANI jeNeva puracchimille vaNasaMDe jAva savvao samaMtA maggaNa-gavesaNaM karei, karittA tesiM mAkaMdiyadAragANaM katthai suI vA(khuha vA pauttiM vA) alabhamANI jeNeva uttarille vaNasaMDe, evaM ceva paccasthimille vi jAva apAsamANI ohiM pauMjai, pauMjittA temAkaMdiyadArae selaeNaMsaddhiM lavaNasamuImajhamajjheNaM vIivayamANe vIivayamANe pAsai, pAsittA AsuruttA asikheDagaM geNhai, geNhittA sattaTTha jAva uppayai, uppaittA tAe ukkiTThAe jeNeva mAkaMdiyadAragA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA evaM vayAsI haM bho mAkaMdiyadAragA ! apatthiyapatthiyA ! kiM NaM tubbhe jANaha mamaM vippajahAya selae NaM jakkheNaM saddhiM lavaNasamudaM maoNmajjheNa vIIvayamANA? taM evamavi gae jai NaM tubbhe mama avayakkhaha to bhe asthi jIviyaM / ahaNNaM NAvayakkhaha to bheimeNa NIluppalagavala jAvae ddemi| bhAvArtha:- tyAra pachI ratnadvIpanI devI lavaNasamudranI cAre bAju ekavIsa vakhata pharIne, temAM je tRNAdi kacaro hato yAvata te dUra karIne potAnA uttama prAsAdamAM AvI. uttama prAsAdamAM mArkadIyaputro na dekhAtA pUrvadizAnA vanakhaMDamAM gaI kAvatu cArebAju mArgaNA-gaveSaNA (zodhakhoLa) karI. zodhakhoLa karatAM mArkadIya putronI vAtacItano, chIMkAdino avAja ane koI pravRtti kyAMya paNa na dekhAtA te uttaradizAnA vanakhaMDamAM gaI. te ja pramANe pazcima dizAnA vanakhaMDamAM paNa gaI paraMtu teo kyAMya dekhAyA nahIM, tyAre teNIe avadhijJAnano prayoga karyo. avadhijJAna dvArA teNe mArkadIya putrone zailaka yakSanI sAthe lavaNa samudranI Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--9: mAkaDIyaa. [ 271 ] madhyamAM thaIne cAlyA jatA joyA. joIne te tatkAla gusse thaIne DhAla-talavAra laIne AkAzamAM sAta-ATha tADa jeTalI UMcAI sudhI upara UDIne tyAra pachI utkRSTa yAvatuM zIdhragatie mAkaMdIya putro samIpe pahoMcI gaI ane A pramANe kahevA lAgI he mAkaMdIya patro ! he motanI kAmanA karanArA ! zuM tame ema mAno cho ke mAro tyAga karIne, zailaka yakSanI sAthe lavaNa samudranI madhyamAM thaIne cAlyA jazuM? bhale tame ATaluM cAlyA AvyA, paraMtu jo tame jIvavAnI AzA rAkhatA ho to mArI sAme juo. jo tame mArI sAme jozo nahIM to A nIlakamala ane bheMsanA zIMgaDA jevI kALI talavArathI yAvat tamArA mAthA kApIne pheMkI daIza. 39 tae NaM te mAkaMdiyadArae rayaNaddIvadevayAe aMtie eyamaTuM soccA Nisamma abhIyA atatthA aNuvviggA akkhubhiyA asaMbhaMtA rayaNaddIvadevayAeeyamaTuMNo Ar3hati, NopariyANaMti, No avekkhaMti, aNADhAyamANA apariyANamANA aNavekkhamANA selaeNa jakkheNa saddhiM lavaNasamudaM majhamajjheNaM vIivayaMti / bhAvArtha:- te samaye te mArkadIya putro radvIpanI devInA A vacanone sAMbhaLI hRdayamAM dhAraNa karIne bhaya pAmyA nahIM, trAsa pAmyA nahIM, udvigna thayA nahIM ke bhrAMta thayA nahIM. teoe ratnadvIpanI devInA A arthano Adara na karyo, svIkAra na karyo, tenI sAme joyuM nahIM. teno Adara na karatAM, svIkAra na karatAM, tenI sAme na jotAM zelaka yakSanI sAthe lavaNasamudranI madhyamAM thaIne teo baMne potAno paMtha kApatA rahyA. 40 tae NaM sA rayaNaddIvadevayA te mAkaMdiya dArae jAhe No saMcAei bahUhiM paDilomehi ya uvasaggehi ya cAlittae vA khobhittae vipariNAmittae vA lobhittae vA tAhe mahurehi siMgArehi ya kaluNehi ya uvasaggehi ya uvasaggeuM payattA yAvi hotthA __ haM bho mAkaMdiyadAragA ! jai NaM tubbhehiM devANuppiyA ! mae saddhiM hasiyANi ya, ramiyANi ya, laliyANi ya, kIliyANi ya, hiMDiyANi ya, mohiyANi ya, tAhe NaM tubbhe savvAiM agaNemANA mamaM vippajahAya selaeNaM saddhiM lavaNasamuI majjhamajjheNaM vIivayaha? bhAvArthaH- tyAra pachI te ratnadvIpanI devI jyAre te mAkaMdIputrone ghaNA pratikULa upasargo dvArA vicalita karavA, bhita karavA, mana badalAvavAmAM ane lobhAvavAmAM samartha na thaI tyAre teNIe potAnA madhura zRMgAramaya(kAmotpAdaka) ane karuNApUrNa anukULa upasargo ApavA zarU karyA. | he mAMkadIyaputro! he devAnupriya tame mArI sAthe hAsyavinoda karyA che, copATa Adi ramato ramyA cho, sAthe jamavA rUpa lIlAo karI che, jhUlA Adi upara jhUlavArUpa ane jaLakrIDArUpa krIDAo karI che, udyAnamAM bhramaNa karyuM che, ratikrIDA karI che, A sarvanI upekSA karIne, mane nirAdhAra banAvIne zailakayakSanI sAthe lavaNasamudranI madhyamAM thaIne jaI rahyA cho? 41 taeNaMsA rayaNadIvadevayA jiNarakkhiyassamaNaM ohiNA Abhoei, AbhoettA evaM vayAsI-NiccaM pi ya NaM ahaM jinapAliyassa aNiTThA, akaMtA, appiyA, amaNuNNA, amaNAmA, NiccaM mama jiNapAlie aNiDhe akaMte, appie, amaNuNNe, amaNAme / NiccaM Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra pi ya NaM ahaM jiNarakkhiyassa iTThA, kaMtA, piyA, maNuNNA, maNAmA / NiccaM pi ya NaM mamaM jiNarakkhie iTThe kaMte, pie, maNuNNe, maNAme / jai NaM mamaM jiNapAlie royamANi kaMdamANi soyamANiM tippamANiM vilavamANi NAvayakkhar3a, kiM NaM tumaM jiNarakkhiyA ! mamaM royamANi jAva NAvayakkhasi ? 272 bhAvArtha :- tyAra pachI ratnadvIpanI devIe avadhijJAnathI jinarakSitanuM mana(kaMIka zithila) joyuM. joIne te A pramANe kahevA lAgI- huM haMmezAM jinapAlita mATe aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa ane amanohara lAgatI hatI ane jinapAlita paNa mArA mATe aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa, amanohara hato paraMtu jinarakSitane to huM haMmezAM iSTa, kAMta, priya manojJa ane manohara lAgatI hatI ane jinarakSita paNa mane iSTa, kAMta manojJa ane manohara lAgato hato. tethI jo jinapAlita rotI, AkraMda karatI, zoka karatI, anutApa pAmatI ane vilApa karatI mArI paravAha na kare paNa he jinarakSita ! tuM paNa rotI, AkraMda karatI yAvat mArI paravAha karato nathI ? arthAt mArI sAme joto nathI ? vivecanaH prastuta sUtromAM ratnAdevIe mAkaMdIputrone ApelA anukULa ane pratikULa upasargonuM varNana che. keTalIka pratomAM anukULa upasargonA sUtrapAThamAM ATha zloka prApta thAya che. te zloka gadya-padyanA mizraNarUpa che. vRttikAre A gadya-padyAtmaka zlokone vAcanAMtararUpe svIkAryA che. jema ke- rUtyAdri sUtra vAcanAMtare rUpA vizeSa dvaya prati roti / te gAthAo A pramANe che-- sA pavararayaNadIvassa devayA ohiNA uM jiNarakkhiyassa maNaM / NAUNa vadhaNimittaM uvari mAkaMdiya-dArayANaM donhaM pi // 1 // artha- tyAra pachI- uttama ratnadvIpanI te devI avadhijJAna dvArA jinarakSitanuM mana jANIne, banne mAkaMdI putrono vadha karavAnA nimitte (vicArathI) dosakaliyA salaliyaM, NANAvihacuNNavAsamIsiyaM divvaM / ghANamaNaNivvuikaraM savvouyasurabhikusumavuTThi pahuMcamANI // 2 // artha- dveSathI yukta te devIe lIlA sahita, vividha prakAranA sugaMdhI cUrNathI mizrita, nAsikA ane manane tRpti denArI ane sarva Rtuo saMbaMdhI sugaMdhita phUlonI vRSTi karI. NANAmaNi- kaNaga-rayaNa- ghaMTiya- khikhiNi - Neura - mehala - bhUsaNaraveNaM / disAo vidisAo pUrayaMtI vayaNamiNaM beti sA sakalusA // 3 // artha-- vividha prakAranA maNi, suvarNa ane ratnonI ghaMTaDIo, ghUgharIo, jhAMjhara ane mekhalA - A badhA AbhUSaNonA maMjula avAjathI samasta dizAo ane vidizAone vyApta karatI kaluSita cittavALI te devI A pramANe kahevA lAgI. hola / vasula / mola / khAha / vata, piya maLa aMta sAmiya khiSaNa sthivA chiNNa Nikkiva akayaNNu ya siDhilabhAva Nillajja lukkha, akaluNa jiNarakkhiya ! majjhaM hiyayarakkhagA // 4 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-9: mAkadIya _. | 273 | artha- hola- hemugdha ! vasula- he sukumAra!, gola- he kaThora, he nAtha !dayita- he pyArA!, he priya! he ramaNa ! he kA! he svAminuM adhipati), he nirghaNa (snehavatI evI mane tyAga karavAne kAraNe nirdaya!) he nityakra-avasarane na jANanAra? he tyAna-nirdaya hRdayavALA, he dayAhIna ! he akRtajJa! zithilabhAvavALA, he nirlajja! he rukSa! prema zUnya, he akaruNa nidarya! he jinarakSita ! he mArA hRdayanA rakSaka. Na hu jujjasi ekkiyaM aNAhaM, abaMdhavaM tujjha calaNaovAyakAriyaM ujjhiumahaNaM / guNasaMkara ! ahaM tume vihUNA, Na samatthA vi jIviuM khaNaM pi // 5 // artha- anAtha, ekalI, bAMdhavahIna, tamArA caraNonI sevA karanArI evI mane adhanyAne tyAgI devI tamArA mATe yogya nathI. he guNonA samUha ! tamArA vinA huM kSaNabhara paNa jIvita rahevAmAM samartha nathI. imassa u aNegajhasa-magara-vividhasAvaya-sayAulagharassa rayaNAgarassa majjhe appANaM vahemi tujjha purao ehi, NiyattAhi jai si kuvio khamAhi ekkAvarAhaM me // 6 // artha 'aneka seMkaDo masyo, magaro ane vividha hiMsaka jalacara prANIothI vyApta, masyAdinA gharasvarUpa A ratnAkaranI madhyamAM tamArI sAme ja mAro vadha karuM chuM. mAro vadha IcchatA na ho to Avo, pAchA pharo. agara tame kupita thaI gayA ho to mAro eka aparAdha kSamA karo.' tujjha ya vigayaghaNa-vimalasasimaMDalagAra-sassirIyaM, sArayaNavakamala-kumuda-kuvalaya-vimaladalaNikarasarisa-NibhaM / NayaNaM vayaNaM pivAsAgayAe saddhA me pecchiuM je avaloehi tA io mamaM NAha jA te pecchAmi vayaNakamalaM // 7 // artha- tamAruM mukha megha vihIna vimala caMdranI samAna che. tamArA netra zaradaRtunA sadha vikasita kamala, kumuda ane kuvalayanI pAMdaDIonI samAna atyaMta zobhAyamAna che. tamArA mukhane jovAnI IcchAthI huM ahIM AvI chuM. he nAtha ! tame mArI tarapha juo, huM tamAruM mukha kamala joI lauM. evaM sappaNayasaralamahurAI puNo puNo kaluNAI vynnaaii| jaMpamANI sA pAvA maggao samaNNei pAvahiyayA // 8 // artha- evI rIte vAraMvAra premapUrNa, sarala ane madhura vacana bolatI te pApiNI, pApapUrNa hRdayavALI te devI mArgamAM teonI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgI. upasargamAM calita jinarakSita:42 taeNaM se jiNarakkhie calamaNeteNeva bhUsaNaraveNaMkaNNasuhamaNohareNaM tehi yasappaNaya saralamahusbhaNiehiM saMjAyaviguNarAge rayaNadIvassa devayAe tIse suMdarathaNa jahaNa vayaNa karacaraNaNayaNa-lAvaNNa-rUva-jovvaNasiriM ca divvaM sarabhasa uvagUhiyAiM jAI vibboya P NI Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra vilasiyANiyavihasiyasakaDakkhadiTTiNissasiyamalikuvalaliyaThiyagamaNapaNayakhijjiya pAsAdiyANi yasaramANe rAgamohiyamaI avasekammavasagae avayakkhai maggao sviliy| bhAvArtha :- tyAra pachI kAnone sukhaprada ane manohara alaMkArika zabdothI tathA praNayayukta, sarala ane madhura vacanothI jeno rAgabhAva bamaNo thaI gayo che tevA jinarakSitanuM mana calAyamAna thaI gayuM. te ratnadvIpanI devInA suMdara stana, jAMgha, mukha, hAtha, paga, ane netranA lAvaNya, rU5, sauMdarya, yauvana, suMdaratA, harSathI karelA AliMgano, ceSTAo, vilAso, vinoda, kaTAkSo, kAmakrIDA janita nizvAso, puruSanA icchita aMganA mardana, vizeSa prakAranI krIDArUpa upalalita, khoLAmAM tenI haMsa jevI besavArUpa sthiti, gati, praNaya pUrNa rIsAmaNA-manAmaNAnuM smaraNa karatA jinarakSitanI mati rAgathI mohita thaI gaI. te vivaza thaI gayo, karmane AdhIna thaI gayo ane te lajjA sAthe pAchaLa- tenA mukha tarapha jovA lAgyo. 43 taeNaM jiNarakkhiyaM samuppaNNakaluNabhAvaM maccugalathallaNolliyamaI avayakkhaMta taheva jakkhe u selae jANiUNa saNiyaM saNiyaM uvvihai NiyagapiTThAhi vigayasaddhe / bhAvArtha:- tyAra pachI jenA manamAM ratnAdevI prati anurAga janmyo che tevA jinarakSitane gaLI javA mATe mRtyarUpI rAkSase tenA matirUpa kAMThalAne pakaDyo, teNe devI tarapha joyuM ke turaMta ja zailaka yakSe jinarakSitane potAnA vacanamAM zraddhArahita jANIne dhIre-dhIre pITha parathI nIce pheMkI dIdho. 44 taeNaM sA rayaNadIvadevayA NissaMsA kaluNaM jiNarakkhiyaM sakalusA selagApiTThAhi ovayaMta dAsa ! maosi tti japamANI, appattaM sAgarasalilaM geNhiya bAhAhiM ArasaMtaM uDDe uvvihai aMbaratale ovayamANaM ca maMDalaggeNaM paDicchittA NIluppalagavala guliya ayasippagAseNa asivareNaM khaMDAkhaMDiM karei, karittA tatthavilavamANaM tassa yasarasavahiyassa ghettUNa aMgamaMgAI saruhirAiM ukkhittabaliM cauddisiM karei sA paMjalI phitttthaa| bhAvArtha :- tyAra pachI te nirdaya ane kaluSita hRdayavALI te ratnadvIpanI devIe dayanIya evA jinarakSitane zailakanI pITha parathI nIce paDatAM joIne kahyuM-'re dAsa ! tuM maryo' e pramANe bolatAM-bolatAM jinarakSita samudranA jala sudhI pahoMce te pahelAM ja, banne hAthathI pakaDIne, avAja karatAM jinarakSitane upara AkAzamAM uchALyo, ane pachI nIce AvI rahelAM jinarakSitane talavAranI aNI upara jhIlI lIdho. nIlakamala, bheMsanA ziMgaDA ane alasInA phulanI samAna zyAmaraMganI zreSTha talavArathI vilApa karatA jinarakSitanA TUkaDe TUkaDA karI nAMkhyA. tyAra pachI lohIthI kharaDAyelA jinarakSitanA aMgopAMgane grahaNa karIne abhimAna- pUrvaka cAre dizAmAM kAgaDA vagerene balidAnarUpe pheMkI dIdhA. 45 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA AyariyauvajjhAyANaM aMtie pavvaie samANe puNaravi mANussae kAmabhoge AsAyai patthayai pIhei abhilasai, seNaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM jAva saMsAraM aNupariyaTTissai, jahA vA se jiNarakkhie / bhAvArtha:- e pramANe te AyuSyamAna zramaNo ! amArA je nigraMtho athavA nigraMthIo, AcArya Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--9: mArkadIya | 275 | upAdhyAyanI pAse pravrajita thaIne manuSya saMbaMdhI kAmabhogono Azraya le che, kAmabhoganI yAcanA ke spRhA kare che; bhoganI icchA kare che, te manuSya A bhavamAM ghaNA sAdhuo, ghaNI sAdhvIo, zrAvako ane zrAvikAo dvArA niMdanIya thAya che yAvatu anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che. tenI dazA jinarakSita jevI thAya che. [ chalio avayakkhaMto, NirAvayakkho gao aviggheNaM / tamhA pavayaNasAre, NirAvayakkheNa bhaviyavvaM // 1 // bhoge avayakkhaMtA, paDaMti saMsAra-sAyare ghore / bhogehiM NiravayakkhA, taraMti saMsArakaMtAraM // 2 // ] [artha- pAchaLa jonAro jinarakSita chetarAI gayo ane pAchaLa nahIM jonAra jinapAlita nirvine potAnA sthAna para pahoMcI gayo. tema pravacananA sArarU5 cAritranuM pAlana karatAM kAmabhoga tarapha dRSTi karavI joIe nahIM. ./1/ cAritra grahaNa karIne paNa je bhogonI IcchA kare che, te ghora saMsAra sAgaramAM paDe che ane je bhogonI icchA karatA nathI, te saMsArarUpI kAMtArane pAra karI jAya che. //ro] vivecana : prastuta sUtromAM ratnAdevInA upasargothI calita thayelA jinarakSitanA mRtyunuM nirUpaNa karIne sAdhakone hitasaMdeza Apyo che. je vyakti anukULatAmAM Asakta thAya che, kAmabhogonI IcchA kare che ane pariNAme bhayaMkara duHkha ane saMsAra paribhramaNane vadhAre che. A rIte A sUtramAM jinarakSitanA daSTAMte bodhanuM vidhAna che. anukULa parISahamAM nahIM phasanAra jinapAlitanA daSTAMta bodhanuM vidhAna AgaLanA sutromAM che. tathApi A sUtranI sAthe baMne prakAranA bodhane sAMkaLI letI vivecanAtmaka ane upadezAtmaka gAthAo maLe che. te gAthAo ane tenA arthane iTAlika TAIpa sAthe bokSamAM rAkhI che. jinapAlitanuM caMpAgamana - |46 tae NaM sA rayaNaddIvadevayA jeNeva jiNapAlie teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bahUhiM aNulomehi ya paDilomehi ya khara-mahura-siMgArehi-kaluNehi ya uvasaggehi ya jAhe No saMcAei cAlittae vA khobhittae vA vippariNAmittae vA tAhe saMtA taMtA paritaMtA NivviNNA samANA jAmeva disiMpAubbhUyA tAmeva disiM paDigayA / bhAvArtha:- tyAra pachI ratnadvIpanI devI jinapAlitanI pAse AvIne ghaNA anukULa, pratikULa, kaThora, madhura, zRMgAravALA ane karuNAjanaka upasargo dvArA jyAre tene calAyamAna karavA, kSubdha karavA ane manane parivartita karavAmAM asamartha rahI, tyAre te hatAza, khinna, atikhinna, vimanaska thaI gaI ane te je dizAthI AvI hatI, te ja dizAmAM pAchI pharI. 47 tae NaM se selae jakkhe jiNapAlieNaM saddhiM lavaNasamudaM majhamajjheNaM vIIvayai, vIIvaittA jeNeva caMpA NayarI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA capAe NayarIe aggujjANaMsi jiNapAliyaMpiTThAo oyArei, oyArittA evaM vayAsI-esaNaMdevANuppiyA !caMpA NayarI dIsai Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 276] zrI zAtAdharmakathA sUtra tti kaTu jiNapAliyaM Apucchai, ApucchittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disi paDigae / bhAvArtha:- tyAra pachI te zailaka yakSa, jinapAlitane sAthe laIne, lavaNa samudranI madhyamAM thaIne cAlato rahyo ane caMpAnagarI samIpe AvIne, caMpAnagarI bahAra zreSTha udyAnamAM jinapAlitane potAnI pITha parathI nIce utAryo ane tene A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! juo, A caMpAnagarI dekhAya che. tema kahIne teNe jinapAlita pAsethI vidAya lIdhI, vidAya laIne jyAMthI Avyo hato, tyAM pAcho pharyo. 48 taeNaMjiNapAlie caMpaaNupavisai, aNupavisittA jeNevasaegihe,jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA ammApiUNaMroyamANe jAvavilavamANe jiNarakkhiyavAvattiM zive . tae NaM jiNapAlie ammApiyaro mittaNAi jAva pariyaNeNaM saddhiM royamANA bahUI loiyAI mayakiccAI kareMti, karittA kAleNaM vigayasoyA jAyA / bhAvArtha-tyAra pachI jinapAlite caMpAnagarImAM praveza karyo ane potAne ghera mAtA-pitA pAse pahoMcyo, pahoMcIne teNe rotA-jotA ane vilApa karatA-karatA jinarakSitanA mRtyunA samAcAra saMbhaLAvyA. tyAra pachI jinapAlite ane tenA mAtA-pitAe, mitro, jJAtijano, svajana vAvata parivAranI sAthe rotA-rotA jinarakSita saMbaMdhI maraNottara kriyA karI, uttarakriyA karIne thoDA samaya pachI zoka rahita thayA. 49 taeNaM jiNapAliyaM aNNayA kayAi suhAsaNavaragayaM ammApiyaro evaM vayAsI-kahaM NaM puttA !jiNarakkhie kAlagae? bhAvArtha:- tyAra pachI ekavAra koI samaye sukhAsana para beThelA jinapAlitane tenA mAtA-pitAe A pramANe prazna karyo- he putra! jinarakSita kaI rIte mRtyune prApta thayo? 50 tae NaM jiNapAlie ammApiUNaM lavaNasamuddottAraM ca kAliyavAksamutthaNaM ca poyavahaNavivattiM ca phalagakhaMGaAsAyaNaM ca rayaNadIvuttAraM ca rayaNadIvadevayAgiNhaNaM ca bhogavibhUI ca rayaNadIvadevayAghAyaNaM ca sUlAiyapurisadarisaNaM ca selagajakkhaAruhaNaM ca rayaNadIvadevayAuvasaggaM ca jiNarakkhiyavAvattiM ca lavaNasamuddauttaraNaM ca caMpAgamaNaM ca selgjkkhaapucchnnNcjhaabhuuymvithmsNdiddhNprikhei| taeNaMjiNapAlie jAvaappasoge jAe, viulAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / bhAvArtha - tyAre jinapAlite mAtA-pitAne lavaNa samudramAM praveza karavo, acAnaka tophAnanuM UThavuM, jahAjanuM naSTa thavuM, pATiyAnuM hAtha lAgavuM, ratnadvIpamAM javuM, ratnadvIpanI devInA ghare javuM, tyAMnA bhogono vaibhava, ratnadvIpanI devInA vadha sthAna para javuM, zULI para caDhelA puruSane jovo, zailaka yakSanI pITha para ArUDha thavuM, ratnadvIpanI devI dvArA upasarga thavo, jinarakSitanuM maraNa thavuM, lavaNa samudrane pAra karavo, caMpAmAM AvavuM ane zailaka yakSanuM tene pUchIne ratnadvIpa tarapha ravAnA thavuM, Adi pratyeka ghaTanA jema banI hatI tema satya ane asaMdigdharUpe kahI saMbhaLAvI ane tyAra pachI jinapAlita yAvatuM zoka rahita thaIne vipula kAmabhoga bhogavato rahevA lAgyo. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-9: mArkadIya 277] 51 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAvajeNeva caMpA NayarI, puNNabhadde ceie, teNeva samosaDhe / parisA NiggayA / kUNio vi rAyA Niggao / jiNapAlie dhamma soccA pavvaie / ekkArasaaMgaviU / mAsiyAe bhatteNaM jAva sohamme kappe devattAe uvavaNNe, do sAgarovamAI ThiI / mahAvidehe sijjhihii / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra, caMpA nagarInA pUrNabhadra caityamAM padhAryA. bhagavAnane vaMdanA karavA mATe pariSada nIkaLI. koNika rAjA paNa nIkaLyA. jinapAlite dharmopadeza zravaNa karIne dIkSA aMgIkAra karI, kramazaH agiyAra aMgonA jJAtA thaIne, aMtamAM eka mAsanuM anazana karIne thAvata saudharma kalpamAM be sAgaropamanI sthitivALA devanA rUpamAM utpanna thayA. tyAMthI cyavane yAvatu mahAvideha kSetramAM janma laIne siddhi prApta karaze. 52 evAmeva samaNAuso ! jAva mANussae kAmabhoge No puNaravi AsAi, seNaM jAva vIivaissai, jahA vA se jinnpaalie| bhAvArtha:- e pramANe he AyuSyamAnu zramaNo ! je sAdhu athavA sAdhvI AcArya ke upAdhyAyanI pAse dIkSita thaIne, manuSya saMbaMdhI kAmabhogonI punaH abhilASA nathI karatA, te jinapAlitanI jema yAvatuM saMsAra samudrane pAra kare che. 53 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM Navamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNane I II ri veri II bhAvArtha:- A pramANe he jaMbu! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe navamA jJAta-adhyayanano A artha kahyo che. jema meM sAMbhaLyuM che, te pramANe ja tamane kahyuM che. A pramANe sudharmA svAmIe jaMbUsvAmIne kahyuM. vivecana : - A adhyayanamAM jinapAlita-jinarakSitanI jIvana ghaTanAnA AdhAre caturvidha saMghane kAmabhogathI nivRtta thavAno bodha ApavAmAM Avyo che. vRttikAre nava gAthA dvArA upamA-rUpakane ghaTAvyA che. te A pramANe che jaha rayaNadIvadevI, taha etthaM aviraI mahApAvA / jaha lAhatthI vaNiyA, taha suhakAmA ihaM jIvA // 1 // artha- ratnadvIpanI devInA sthAne mahA pApamaya avirati ane lAbhanA abhilASI vaNikonA sthAne sukhanI kAmanA karanArA jIvo samajavA joIe.ll1ll jaha tehiM bhIehi, diTTho AghAyamaMDale puriso / saMsAradukkhabhIyA, pAsaMti taheva dhammakahaM // 2 // artha- jema teoe (jinarakSita ane jinapAlita vaNikoe) AghAta maMDaLa(vadhasthAna)mAM eka puruSane joyo. tema saMsAranA duHkhothI bhayabhIta loko dharmanA upadezakane jue che.zAro jaha teNa tesi kahiyA, devI dukkhANa kAraNaM ghoraM / tatto cciya NitthAro, selagajakkhAo NaNNatto // 3 // Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 278] zrI jJAtAdharmakathA sUtra artha- jema te puruSe teone kahyuM ke A ratnadevI ja ghora duHkhonuM kAraNa che ane tethI nitAra pAmavAno upAya zailaka yakSanI sivAya bIjo nathI.il taha dhammakahI bhavvANaM, sAhae diTTha-avirai-sahAvo / sayaladuhaheubhUA, visayA virayaMti jIvANaM // 4 // artha-tema aviratinA svabhAvane jANanArA dharmopadezako bhavya jIvone kahe che- indriyonA viSayo samasta duHkhonuM kAraNa che, ema kahI vAstavikatAnuM darzana karAvI tenAthI te jIvone virata kare che.ll sattANaM duhattANaM, saraNaM caraNaM jiNiMdapaNNattaM / ANandarUva-NivvANa-sAhaNaM taha ya desei // 5 // artha- duHkhothI pIDita prANIo mATe jinendra dvArA prarUpita cAritra dharma ja zaraNarUpa che, te ja AnaMda svarUpa evA nivArNanuM sAdhana che./po. jaha tesiM tariyavvo, rUdasamuddo taheva saMsAro / jaha tasi sagihagamaNa,NivvANagamo tahA ettha // 6 // artha jevI rIte te vaNikone vistRta sAgara taravAno hato, tevI rIte bhavya jIvone vizALa saMsAra sAgara taravAno che. jema teone(vaNikone) potAnA ghera pahoMcavAnuM hatuM. tevI rIte sAdhakone mokSamAM pahoMcavAnuM che.azal. jaha selagapiTTao, bhaTTho devIi mohiyamaIo / sAvaya-sahassa-pauraMmi, sAyare pAvio NihaNaM // 7 // artha- devI dvArA mohita mativALo jinarakSita zailaka yakSanI pITha parathI bhraSTa thaIne, hajAro hiMsaka jaMtuothI vyApta sAgaramAM nidhanane-mRtyune prApta thayo. taha aviraII NaDio, caraNacuo dukkhasAvayAiNNo / NivaDai apAra-saMsAra-sAyare dAruNasarUve // 8 // artha- te pramANe je jIva aviratithI bAdhita thaIne, cAritrathI bhraSTa thaI jAya che, te duHkharUpI hiMsaka jaMtuothI vyApta, bhayaMkara svarUpavALA apAra saMsAra sAgaramAM paDe che.ITA. jaha devIe akkhoho, patto saTThANaM jiiviysuhaaii| taha caraNaTThio sAhU, akkhoho jAi NivvANaM // 9 // artha- jema devInA pralobhana-moha janaka vacanothI kSubdha-mohita nahIM thanArA jinapAlite potAnA sthAne pahoMcIne jIvanasaMbaMdhI sukhone meLavyA, tema cAritramAM sthita, viSayothI kSubdha na thanArA sAdhu nirvANa prApta kare che.pAlA. te navamuM adhyayana saMpUrNa Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-10: adhyayana sAra , [ 279 ] dasamuM adhyayanA adhyayana sAra R = = = = = 9 ka ka ka ka ka ka haka prastuta adhyayananuM nAma caMdra che. temAM caMdranI hAnivRddhi pAmatI kalAonA AdhAre zramaNone pragatizIla thavAnI preraNA ApI che. adhyayananA prAraMbhamAM gautama svAmIe jIvanI eTale jIvanA guNonI hAni-vRddhi kema thAya che? tevo prazna pUchyo che. tenA uttaramAM prabhue jIvanA guNa vikAsa ane guNa hAsane caMdranA daSTAMtathI samajAvyuM che. kRSNapakSamAM caMdra divase-divase kSINa thatAM thatAM amAvasyAnA divase lupta saMpUrNatayA thaI jAya che ane zuklapakSamAM caMdra divase-divase vRddhi pAmatAM pUrNimAnA divase paripUrNatAne pAme che. tema sAdhu-sAdhvI saMyama aMgIkAra karI jo pramAdane vaza banI yatidharmanuM pAlana na kare, to te kSayapAmatA caMdranI jema cAritrathI hIna banatA jAya che ane jo teo apramattabhAve niraMtara guNa vikAsa karI yatidharmanuM pAlana kare to pUrNimAnA caMdra samAna banI jAya che. zukalapakSanA bIjano candra paNa candra ja che ane pUrNimAno caMdra paNa candra che. bIjanA caMdrano ja vikAsa thatAM te paripUrNa bane che. tema zramaNa-zramaNIo saMyama aMgIkAra kare tyAre zukalapakSanI bIjanA caMdranI samAna sAmAyika cAritravAna bane che, tyAra pachI tapa-saMyamamAM uttarottara pragati karatAM apramatta bhAvonI vRddhi karatAM paripUrNa yathAkhyAta cAritravAna banI jAya che ane paripUrNa kevaLajJAna-kevaladarzana prApta karI sarvajJAnI ane savadarzI banI jAya che. mATe saMyamazIla nigraMtha-nigraMthIoe AtmakalyANArthe haMmezAM saMyama guNomAM apramattabhAve vikAsazIla rahevuM joIe. jema pUrNimAno caMdra kRSNa pakSamAM kramazaH alpa alpatama thato jAya che ane aMte amAvasyAnA divase pUrNa vilupta thaI jAya che.(DhaMkAI jAya che.) tema nigraMtha-nigraMthIo jo pramAdavaza indriya viSayone AdhIna thaIne ke krodhAdi kaSAyone vazIbhUta banI jAya ane niraMtara saMyama guNomAM doSa sevana ke pramAda vRddhi karatA rahe, to te kRSNapakSanA candranI jema hIna, hInatara, hInatama thatA jAya che ane eka divasa amAsanA caMdranI jema nisteja banI jAya che. koI sAdhu zukalapakSanI bIjanA caMdra jevA hoya, koI sAdhu aSTamInA caMdra jevA hoya ane koI sAdhu pUnamanA caMdra jevA hoya che; guNa vikAsakSetre sahunI pragati bhinna-bhinna hoya che. bIjano caMdra ja eka divasa paripUrNa caMdra bane che; mATe bIjanA caMdra jevA sAdhu paNa vikAsanuM lakSya rAkhatA hoya, to te niMdanIya nathI. zramaNa nigraMthoe saMyamaguNomAM hIna, hInatara ane hInatama thavuM yogya nathI, kAraNa ke tema karatAM teo eka divasa saMyama zUnya banI jAya che. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrI zAtAdharmakathA sUtra dasamuM adhyayana caMdramA madhyayana prAraMbha:| 1 jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaMNavamassaNAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, dasamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte? bhAvArtha:- he bhagavan! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe navamA jJAta-adhyayananA A bhAva kahyA che, to he bhagavan! dasamA jJAta-adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? jIvonA guNonI hAni-vRddhi mATe caMdranuM daSTAMta - | 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare jAvagoyamasAmI samaNaM bhagavaM mahAvIraM evaM vayAsI-kahaM NaM bhaMte ! jIvA vaTuMti vA hAyati vA ? bhAvArtha - he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nagaramAM vAva gautama svAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne prazna pUchyo ke he bhagavan! jIva kevI rIte vRddhine prApta thAya che ane kevI rIte hAnine prApta thAyacha? 3 goyamA ! se jahANAmae bahulapakkhassa paDivayA-caMde, puNNimA-caMdaM paNihAya hINe vaNNeNaM hINe sommae hINe NiddhayAe hINe kaMtIe evaM dittIe juttIe chAyAe pabhAe oyAe lessAe maMDaleNaM / tayANaMtaraM caNaM biiyAcaMde, pADivayaM caMdaM paNihAya hINatarAe vaNNeNaM jAvahINatarAe maMDaleNaM / tayANaMtaraM caNaM taiyA-caMde, biiyA-caMdaM paNihAya hINatarAe vaNNeNaM jAvahINatarAe maMDaleNaM / evaM khalu eeNaM kameNaMparihAyamANe-parihAyamANe jAvaamAvasA-caMde, cAuddasicaMdaM paNihAyaNaDhe vaNNeNaM jAvaNaDhe maMDaleNaM / . evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAvapavvaie samANe hINe khaMtIe evaM muttIe, guttIe, ajjaveNaM, maddaveNaM, lAghaveNaM, sacceNaM. taveNaM. ciyAe. akiMcaNayAe, hINe baMbhaceravAseNaM / tayANaMtaraM caNaM hINe hINatarAe khaMtIe jAvahINatarAe baMbhaceravAseNaM / evaM khalu eeNaM kameNaM parihIyamANe parihIyamANe NaDe khaMtIe jAvaNadve bNbhcervaasennN| bhAvArtha - uttara-he gautama! jevI rIte kRSNapakSanI pratipradA(ekama)no caMdra pUnamanA caMdranI apekSAe Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-10: caMdramA _ 281 ] zuklatArUpa varNathI hIna hoya che, netrAlhAdakatA rUpa saumyatAthI hIna hoya che, snehotpAdakatA rUpa snigdhatAthI hIna hoya che, kamanIyatArUpa kAMtithI hIna hoya che, te ja rIte prakAzarUpa dIpti, caLakATarUpa dhRti, zobhArUpa chAyA, jyotirUpa prabhA, dAhazamanarUpa ojasa, kiraNarUpa lezyA ane goLAkAra evA parimaMDaLathI hIna hoya che. tyAra pachI kRSNapakSanI bIjano caMdra pratipadA(ekama)nA caMdranI apekSAe varNathI hIna hoya che yAvata maMDalathI hIna hoya che. tyAra pachI trIjano caMdra bIjanA caMdranI apekSAe varNathI hIna hoya che yAvata maMDalathI hIna hoya che. te ja pramANe kramathI kSINa thatAM-thatAM yAvatu amAsano caMdra caudazanA caMdranI apekSAe varNa AdithI sarvathA naSTa thAya che yAvat maMDalathI naSTa thAya che arthAt temAM varNa Adino abhAva thaI jAya che. tevI ja rIte he AyuSyamAnu zramaNo! amArA je sAdhu athavA sAdhvI pravrajita thaIne kSamA, mukti, Arjava, mArdava, lAghava, satya, tapa, tyAga, akiMcana ane brahmacaryathI(dasa yati dharmathI) hIna banatA jAya che. tyAra pachI A ja kramathI (kuguru, zithilAcArI vagerenA saMparkathI, pramAdanA sevanathI temaja cAritra mohanIya karmanA udayathI) kSamA yAvatuM brahmacaryathI hIna-hInatara thatAM jAya to tenA kSamA yAvat brahmacarya Adi saMyama guNo naSTa thaI jAya che. 4 jahA se sukkapakkhassa pADivayA-caMde amAvAsA-caMdaM paNihAya ahie vaNNeNaM jAva ahie maMDaleNaM / tayANaMtaraM ca NaM biiyA-caMde paDivayA-caMdaM paNihAya ahiyatarAe vaNNeNaM jAva ahiyatarAe maMDaleNaM / evaM khalu eeNaM kameNaM parivaDDemANe-parivaDDemANe jAva puNNimA-caMde cAuddasiM caMdaM paNihAya paDipuNNe vaNNeNaM jAvapaDipuNNe maMDaleNa / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NigaMtho vANigaMthI vA jAva pavvaie samANe ahie khaMtIe jAvaahie bNbhcervaasennN| tayANaMtaraM caNaM ahiyatarAe khaMtIe jAva ahiyatarAe baMbhaceravAseNaM / evaM khalu eeNaM kameNaM parivaDDemANe-parivaDDemANe paDipuNNe khaMtIe jAva paDipuNNe baMbhaceravAseNaM / evaM khalu goyamA ! jIvA vaTuMti vA hAyaMti vA / bhAvArtha-jema zakla pakSanA ekamano caMdra amAsanA caMdranI apekSAe varNathI yAvata maMDalathI (AkatithI) adhika hoya che, vRddhi pAme che. tyAra pachI bIjano caMdra pratipadAnA caMdranI apekSAe varNathI thAvata maMDalathI adhikatara hoya che ane A ja kramathI vRddhigata thatA pUrNimAno caMdra caudazanA caMdranI apekSAe varNathI paripUrNa banI jAya che thAvat paripUrNa maMDaLavALo banI jAya che. te ja pramANe te AyuSmAna zramaNo! amArA je sAdhu athavA sAdhvI thAva dIkSita thaIne kSamA thAvat brahmacarya guNomAM vRddhigata thatA jAya to krame-krame vRddhi pAmatA teonA kSamA yAvat brahmacarya Adi guNo paripUrNa thaI jAya che. A pramANe jIva vRddhine ane hAnine prApta thAya che. tAtparya e che ke sadgurunI upAsanA karI niraMtara pramAdahIna rahevAthI tathA cAritrAvaraNa karmanA viziSTa kSayopazamathI kSamA Adi guNonI vRddhi thAya che ane kramazaH vRddhi thatAM-thatAM aMte te guNa pUrNatAne prApta thAya che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra 5 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM dasamassa NAyajjhayaNasya ayamaTThe paLatte / tti nemi // 282 bhAvArtha:- e pramANe he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe dasamA jJAta--adhyayanano A artha kahyo che. meM jema sAMbhaLyuM tema ja huM tane kahuM chuM. vivecanaH prastuta sUtromAM gautama svAmIe jIvonI hAni-vRddhi saMbaMdhI prazno pUchyo che. gautama svAmInA praznano Azaya jIvanA guNonI hAni-vRddhi saMbaMdhI che, tema samajavuM. kAraNa ke jIvo zAzvata che, tenI saMkhyAmAM vadha-ghaTa kayAre ya thatI nathI. eka jIvanA pradezo asaMkhyAta che, te asaMkhyAta Atma pradezomAM paNa kyAre ya vadha-ghaTa thatI nathI, temaja prabhue uttara paNa kSamA, saraLatA, namratA vagere guNonI hAni vRddhithI Apyo che. mATe A prazna guNonI hAni-vRddhi saMbaMdhita che. vRttikAre caMdranA rUpakane ghaTAvatAM cAra gAthA vRttimAM ApI che. te A pramANe che-- jaha caMdo taha sAhU, rAhuvaroho jahA taha pamAo / vaNNAI guNagaNo jaha, tahA khamAI samaNadhammA // 1 // artha- caMdranI samAna sAdhu ane rAhu grahaNanI samAna pramAda jANavo joIe. caMdranA varNa, kAnti Adi guNonI samAna kSamA Adi dasa zramaNa dharmo jANavA.||1|| puNo vi paidiNaM jaha, hAyaMto savvahA sasI Nasse / taha puNNacaritto vi hu, kusIlasaMsaggimAIhiM // 2 // jaNiya-pamAo 'sAhU, hAyaMto paidiNaM khamAIhiM / jAyai NaTucaritto, tatto dukhAiM pAvei // 3 // artha-- pUnamano paripUrNa caMdra pratidina kSaya pAmatA amAvAsyAnI rAtrimAM sarvathA lupta thaI jAya che, tema pUrNa cAritravAna sAdhu paNa kuzIlonA saMsarga Adi kAraNothI pramAdayukta thaIne pratidina kSamA Adi guNothI hIna thatA-thatA aMte cAritrahIna banI jAya che ane tenAthI te duHkhone prApta thAya che.IIra-II hINaguNo vi hu houM, suhagurujogAi - jaNiyasaMvego / puNNasarUvo jAyai, vivaDDhamANo sasaharo vva // 4 // artha- koI sAdhu bhale hIna guNavALo hoya paraMtu sadgurunA saMsargathI tenAmAM saMvega utpanna thaI jAya to te caMdranI samAna kramazaH vRddhi pAmIne pUrNatA prApta karI le che.4 // dazamuM adhyayana samApta // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--11 : adhyayana sAra agiyAramuM adhyayana adhyayana sAra **** prastuta adhyayanamAM dAvadrava vRkSonA dRSTAMtanI pradhAnatAe viSayanuM pratipAdana che. tethI A adhyayananuM nAma dAvadrava che. 283 samudranI samIpavartI bhUmibhAga upara rahelA A dAvadrava vRkSonA vanamAMthI kayAreka dvIpa uparathI vahetA to kayAreka samudra uparathI vahetA cAra prakAranA pavana pasAra thAya che. pUrvadizAmAMthI vahetA, pazcima dizAmAMthI vahetA, maMda-maMda vahetA ane mahAvegathI vahetA dvIpa saMbaMdhI pavananA saMsargathI ghaNA vRkSo samRddha thaIne khIlI uThe che. pUrvAdi dizAmAMthI vahetA samudra saMbaMdhI pavananA saMsargathI ghaNA vRkSo karamAI jAya che, thoDA vRkSo ja samRddha rahe che. A adhyayanamAM dAvadrava vRkSonA daSTAMtathI sAdhakanI bhinna-bhinna sthiti pragaTa karavAmAM AvI che. ahIM dAvadravavRkSo samAna sAdhaka jIvo, dvIpanAvAyu samAna sAdharmInA durvacano, samudranA vAyu samAna anya tIrthikonA durvacano ane patra-puSpa-phaLa samAna ArAdhanA samajavI. dvIpanA vAyunA saMsargathI vRkSo samRddha rahe tema sAdharmInA vacana sahana karavAthI mokSa mArganI ArAdhanA thAya che ane sahana na karavAthI mokSamArganI virAdhanA thAya che. samudranA vAyunA saMsargathI vRkSonI thoDI ja samRddhi thAya che tema anyatIrthikonA durvacano sahana karavAthI thoDI ArAdhanA ane sahana na karavAthI thoDI virAdhanA thAya che. dAvadrava vRkSanA daSTAMte cAra prakAranA sAdhakanuM kathana che. te A pramANe che- (1) deza virAdhaka- sAdharmikonA durvacana sahana kare, anyatIrthikonA durvacana sahana na kare. (2) sarva virAdhaka- sAdharmiko ke anyatIrthiko koInA durvacana sahana na kare. (3) deza ArAdhaka- sAdharmikonA durvacana sahana na kare paraMtu anyatIrthikonA durvacana sahana kare. (4) sarva ArAdhaka- sAdharmiko ane anya tIrthiko sarvanA durvacana sahana kare. prastutamAM ArAdhakatA-virAdhakatAno mApadaMDa durvacana sahiSNutA che. koI niMdA kare, vidyamAna ke avidhamAna doSone pragaTa kare, jAti-kulAdine hIna batAvI apamAnita kare, kaTu-asabhya vacanono prayoga kare, to te durvacanone sAMbhaLI sAdhu kSobha na pAme, durvacana kahenAra prati lezamAtra dveSa na kare, citta kaluSita na banAve, to te sahiSNu kahevAya ane sahana kare te ja ArAdhaka kahevAya che. ArAdhaka banavAno pradhAna guNa che sahiSNutA. na Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrI zAtAdharmakathA sUtra agiyAramuM adhyayana dAvadravA adhyayana prAraMbhaH| 1 jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM dasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, ekkArasamassaNaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNatte? bhAvArthaH- he bhagavan! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jo dasamA jJAta-adhyayananA A bhAva kahyA che, to he bhagavan! agiyAramAM jJAta-adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che ? dezavirAdhaka :| 2 | evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM evaM vayAsI- kahaM NaM bhaMte ! jIvA ArAhagA vA virAhagA vA bhavaMti? bhAvArtha - he jaMbU!te kAle ane te samaye rAjagRhanagaramAM gautama svAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrane prazna pUchyo ke-prazna- he bhagavan! jIva kevI rIte ArAdhaka athavA kevI rIte virAdhaka thAya che? 3 goyamA ! se jahANAmae egaMsi samuddakUlaMsi dAvaddavA NAmaM rUkkhA paNNattAkiNhA jAvaNiuraMbabhUyA; pattiyA puphiyA phaliyA hariyagarerijjamANA-rerijjamANA sirIe aIva-aIva uvasobhemANA citttthti|| bhAvArtha - uttara- he gautama! jema ke koI samudranA kinAre dAvadrava nAmanA vRkSo hoya che. te kRSNavarNana vALA yAvata mahAmeghanA samUha jevA, patra, puSpa, phaLothI yukta lIlAchama hovAthI atyaMta zobhAyamAna thAya che. | 4 jayA NaM dIviccagA IsiM purevAyA pacchAvAyA maMdAvAyA mahAvAyA vAyaMti, tayA NaM bahave dAvaddavA rUkkhA pattiyA jAva ciTThati / appegaiyA dAvaddavA rUkkhA juNNA jhoDA parisaDiyapaMDupaktapuppha-phalA-sukkarUkkhao viva milAyamANA-milAyamANA ciTuMti / bhAvArtha - jyAre dvIpa saMbaMdhI pUrvadizAmAMthI vAto ISatu purovAta(pUrvIvAyu), pazcimadizAmAMthI vAto pazcAtuvAta (pazcimIvAyu), dhIme-dhIme vAto maMdavAta (maMdavAyu) ane pracaMDa pavanarUpe phUkAto mahAvAtA (mahAvAyu) vAvA lAge tyAre ghaNA dAvadrava vRkSo patra, puSpathI yukta zobhAvALA hoya che ane tevA ja (te ja svarUpe UbhA) rahe che. temAMthI keTalAka dAvadravavRkSo ke je jIrNa thaI gayA hoya, mULa-thaDa jUnA thaI gayA hoya, patra, puSpa, phaLa kSINa thaIne pILA thaI gayA hoya, te vRkSonA pILA thaI gayelA patra, puSpAdi(vAyuthI) kharI jAya che ane hUMThA jevA te vRkSo plAna ane zobhA rahita thaI jAya che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyA-11:44 | 285 5 evAmeva samaNAuso ! je amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAva pavvaie samANe bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM sammaM sahai jAva bahUNaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM No sammaM sahai jAvaNo ahiyAsei esa NaM mae purise desavirAhae paNNatte / bhAvArtha:- te ja pramANe te AyuSyamAnu zramaNo ! amArA je sAdhu athavA sAdhvI dIkSita thaIne ghaNA sAdhu-sAdhvIo ane ghaNA zrAvaka zrAvikAonA pratikula vacanone samyaka prakArathI sahana kare che yAvatuM ghaNA anya tIrthikonA tathA gRhasthonA durvacanone samyaka prakArathI sahana karatAM nathI thAva vizeSa prakArathI sahana karatAM nathI, tevA sAdhaka puruSone meM dezavirAdhaka kahyA che. izArAdhas:|6 samaNAuso ! jayA NaM sAmuddagA IsiM purevAyA pacchAvAyA maMdAvAyA mahAvAyA vAyati, tayA NaM bahave dAvaddavA rUkkhA juNNA jhoDA milAyamANA milAyamANA ciTuti / appegaiyA dAvaddavA rUkkhA pattiyA pupphiyA jAva uvasobhemANA ciTuMti / bhAvArtha - he AyuSyamAnuM zramaNo! jyAre samudra saMbaMdhI ISat purovAta, pazcAt (paththa) vAta, maMdavAta ane mahAvAta vAya che, tyAre ghaNA dAvadrava vRkSo jIrNa, plAna thaI jAya che vAvatuM sUkAtA-sUkAtA zobhA rahita banI, UbhA rahe che. jyAre keTalAka dAvadrava vRkSo patrita, puSpita yAvata atyaMta zobhAyamAna (bIlAma) 29 . |7 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA pavvaie samANe bahUNaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM sammaM sahai bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM No sammaM sahai esa NaM mae purise desArAhae paNNatte / bhAvArtha:- e ja pramANe te AyuSmAna zramaNo ! amArA je sAdhu athavA sAdhvI dIkSita thaIne ghaNA anyatIrthiko ane ghaNA gRhasthonA durvacanane samyaka prakArathI sahana kare che paraMtu ghaNA sAdhu-sAdhvIo, ane ghaNA zrAvaka-zrAvikAonA durvacana sahana karatA nathI, tevA sAdhaka puruSone meM dezArAdhaka kahyA che. sarva virAdhas:| 8 samaNAuso ! jayA NaMNo dIviccagA No sAmuddagA IsiMpurevAyA pacchAvAyA maMdevAyA mahAvAyA vAyaMti, tayA NaMsavvedAvaddavA rUkkhA juNNA jhoDA jAvamilAyamANA-milAyamANA ciTThati / bhAvArtha-he AyuSmAn zramaNo! jyAre dvIpa saMbaMdhI ke samudra saMbaMdhI eka paNa prakArano purovAta, pazcAtvAta (paththa), maMdavAta, mahAvAta vAto nathI, to paNa dAvadravavRkSa jIrNa jevA thaI jAya yAvat murajhAya jAya che. |9 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMthe vA NiggaMthI vA jAva pavvaie samANe bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM bahUNaM aNNautthiyANaM Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 286] zrI zAtAdharmakathA sUtra bahUNaM gihatthANaM No sammaM sahai, esa NaM mae purise savvavirAhae paNNatte / bhAvArtha:- e pramANe he AyuSmAn zramaNo! amArA je sAdhu athavA sAdhvI yAvat pravrajita thaIne ghaNA sAdhuo-sAdhvIo, ghaNA zrAvaka-zrAvikAo, ghaNA anya tIrthiko ane gRhasthonA durvacanone samyaka prakArathI sahana karatA nathI tevA sAdhaka puruSane meM sarva virAdhaka kahyA che. sarvArAdhaka:10 samaNAuso ! jayA NaM dIviccagA vi sAmuddagA vi IsiM purevAyA pacchAvAyA maMdAvAyaM mahAvAyaM vAyaMti, tayA NaM savve dAvaddavA rUkkhA pattiyA jAva ciTuMti / bhAvArtha - jyAre dvIpa saMbaMdhI ke samudra saMbaMdhI ISat purovAta, pazcAtu(paththa)vAta, maMdavAta, mahAvAta vAya che, tyAre badhA dAvadrava vRkSo patrita yAvat suzobhita rahe che. 11 evAmeva samaNAuso ! je amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI jAva pavvaie samANe bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM bahUNaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM sammaM sahai- esa NaM mae purise savvArAhae paNNatte / evaM khalu goyamA ! jIvA ArAhagA vA virAhagA vA bhvNti| bhAvArtha-eja pramANe he AyuSyamAnuzramaNo!amArA je sAdhuathavA sAdhvI, ghaNA zramaNo ane zramaNIo, ghaNA zrAvako ane zrAvikAo, ghaNA anyatIthikonA ane gRhasthonA durvacanone samyaka prakArathI sahana kare che tevA sAdhaka puruSone meM sarvArAdhaka kahyA che. e pramANe he gautama! jIva ArAdhaka ane virAdhaka hoya che. 12 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM ekkArasamasa NAyajjhayaNassa ayamaDhe pANatA II tti vani ! bhAvArtha:- A pramANe he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe agiyAramA jJAta-adhyanano A artha kahyo che. je rIte meM sAMbhaLyo che te ja rIte kahyo che. vivecana - prastuta adhyayanamAM sAdhu-sAdhvI ArAdhaka-virAdhaka kevI rIte bane che, tenuM kathana che. dAvadrava vana ane te vanamAM vAtA sAmudrika ane dvIpIya vAyunA daSTAMta dvArA ArAdhakatA-virAdhakatA samajAvavAmAM AvI che. vRttikAre ATha gAthA dvArA dAvadravAdi rUpakane spaSTa karyuM che. te A pramANe che- jaha dAvaddava-taruvaNamevaM sAhU jaheva dIviccA / vAyA taha samaNA iya, sapakkha-vayaNAI dusahAI // 1 // artha- dAvadava jAtinA vRkSanA vananA sthAne sAdhu, dvIpa saMbaMdhI vAyunA sthAne zramaNa, zramaNI, zrAvaka, zrAvikA rUpa svapakSanA dusaha vacana jANavA joIe.1/l. jaha sAmuddayavAyA tahaNNatitthAkaDuyavayaNAI / kusumAisaMpayA jaha, sivamaggArAhaNA taha u // 2 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--11 dAvadrava artha- sAmudrika pavananA sthAne anyatIrthikonA kaTuka vacana jANavA ane vRkSonI puSpAdi saMpattinI samAna mokSamArganI ArAdhanA samajavI.rA jaha kusumAi viNAso, sivamagga-virAhaNA tahA NeyA / jaha dI vavAu-joge, bahu iDDI Isi ya aNiDDI // 3 // artha- vRkSanI puSpAdi samRddhinA abhAvanA sthAne mokSamArganI virAdhanA jANavI. jema dvIpa saMbaMdhI vAyunA sadbhAvamAM samRddhi vadhu ane asamRdghi thoDI thAya che.IIII taha sAhammiya vayaNANa sahamANArAhaNA bhave bahuyA / iyarANamasahaNe puNa sivamagga-virAhaNA thovA // 4 // 287 artha-- tema sAdharmikonA durvacanone sahana karavAthI ghaNI ArAdhanA thAya che, paraMtu anyayUthikonA durvacanone sahana na karavAthI mokSa mArganI kiMcit virAdhanA thAya che.4 naha nAdi-vA-khone, thoviThThI bahucarA ya maLI ya / taha parapakkhakkhamaNe, ArAhaNamIsi bahu iyaraM // 5 // artha-- jema sAmudrika vAyunA sadbhAvamAM kiMcit samRddhi ane ghaNI asamRddhi thAya che, tema anyayUthikonA vacana sahavAthI thoDI ArAdhanA ane svayUthikonA vacano sahana na karavAthI ghaNI virAdhanA thAya che.pA jaha ubhayavAGavirahe, savvA tarusaMpayA viNaTThatti / aNimittobhaya-macchara-rUve virAhaNA taha ya // 6 // artha- jema dhaipika ane sAmudrika baMne prakAranA pavananA abhAvamAM samasta taru-saMpadA (patra, puSpa, phala Adi)no vinAza thaI jAya che, tema niSkAraNa svayUthika ane anyayUthika baMne prati matsaratA thavAthI baMnenA vacano sahana na karavAthI sarva virAdhanA thAya che.IIII jaha ubhayavAu-joge, savvasamiDDI vaNassa saMjAyA / taha ubhayavayaNa-sahaNe, sivamaggArAhaNA vRttA // 7 // artha- jema dvIpa saMbaMdhI ane samudra saMbaMdhI baMne prakAranA vAyuno yoga prApta thatA vRkSa samUhane sarva prakAranI pUrNa samRddhi prApta thAya che. tema baMne pakSo (svayUthiko ane anyayUthiko)nA durvacano sahana karavAthI mokSa mArganI pUrNa ArAdhanA thAya che.IInA tA puNNasamaNadhammArAhaNacitto sayA mahAsatto / savveNa vi kIraMtaM, sahejja savvaM pi paDikUlaM // 8 // artha-- tethI jenA cittamAM zramaNa dharmanI ArAdhanA karavAnI pUrNa abhilASA che, te koIpaNa prakAranA manuSyo dvArA karavAmAM AvatA pratikUla vyavahAra-vacana prayogo, upasargo Adine sahana kare che.III // agiyAramuM adhyayana saMpUrNa // Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrI zAtAdharmakathA sUtra bAramuM adhyayana adhyayana sAra che. rIte kare che . . . A adhyayananuM nAma udakajJAta che. udaka eTale pANI ane jJAta eTale udAharaNa. A adhyayanamAM gaMdApANInA daSTAMtathI pudgala pariNamananuM svarUpa samajAvavAmAM AvyuM che, tenI pradhAnatAe A adhyayananuM nAma udakajAta che. A adhyayanamAM pudgala paryAyanI kSaNikatA ane parivartanazIlatAnuM darzana karAvI temAM rAga-dveSanA bhAva na karavAnuM sUcana che. caMpAnagarImAM jitazatru rAjA ane subuddhipradhAna hatA. subuddhi pradhAna jinamatanA jANakAra zrAvaka hatA. ekadA jitazatru rAjAe anya aneka pratiSThita vyaktio sAthe bhojana karyA pachI, te svAdiSTa bhojananI khUba prazaMsA karI, anya lokoe rAjAnI te prazaMsAmAM sAtha purAvyo. pudgaladravyanI parivartanazIlatAnA jJAtA pradhAne bhojana sAmagrInI aMzamAtra paNa prazaMsA na karI. rAjAe vAraMvAra prazaMsA na karavAnuM kAraNa pUchyuM, tyAre pradhAne pudgala dravyanI parivartanazIlatA samajAvI paraMtu rAjAne pradhAnano A vyavahAra ane tattva nirUpaNa gamyA nahIM. tyAra pachI ekadA jitazatru rAjA caMpAnagarInI bahAra azvakrIDA mATe nIkaLyA. mArgamAM eka atyaMta malina pANInI khAI AvI. tenuM pANI atyaMta durgadhamaya hatuM. tenI durgadhathI rAjA ane temanA anucaro trasta thaI gayA. nAkane DhAMkIne zIghratAthI te mArga pasAra karyo. tyAra pachI turaMta rAjAe te malina pANI prati potAnA Sayukta manobhAva pragaTa karyA te samaye paNa subuddhi pradhAna taTastha rahyA. rAjAe vAraMvAra khAInA te pANInA saMbaMdhamAM pUchyuM tyAre subuddhi pradhAne pudgala paryAyanI parivartanazIlatA samajAvI paraMtu rAjAne te kathana para zraddhA thaInahIM. te uparAMta subuddhipradhAnane durAgrahavAdI kahIne tema na karavAnuM sUcana karyuM. pradhAne rAjAne satya samajAvavA mATe khAInA te ja gaMdA pANI para vividha prayogo karI, anekavidha dravyo nAkhIne pANIne atyaMta nirmaLa banAvI sugaMdhita dravyo nAMkhIne te pANIne sugaMdhita banAvyuM. tyAra pachI te ja pANI rAjAnA bhojana samaye pIvA mATe mokalAvyuM. rAjA te pANIthI prasanna thayA. bhojana karyA pachI karmacArIne pUchatAM temaNe jaNAvyuM ke A pANI pradhAne mokalyuM che. tyAre rAjAe pradhAnane bolAvIne pUchyuM ke A pANI kyAMthI lAvyA cho? pradhAne satya hakIkata kahI paraMtu rAjAne vizvAsa thayo nahIM tethI temaNe potAnA sevaka puruSo dvArA jalazuddhinA prayogo karAvyA. azuddha pANI ja parivartana pAmI zuddha thAya che, tema rAjAe pratyakSa nihALyuM. tyAre temane subuddhinA temaja jinezvaranA vacanomAM zraddhA thaI. tyAra pachI subuddhinA samAgame rAjAe zrAvakanA vratono svIkAra karyo. kAlAMtare sthavira muninA samAgame rAjA ane pradhAna baMne saMyama svIkArI, karmakSaya karI siddha gatine pAmyA. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-12 : udaka _. [ 289 ] bAramuM adhyayana udaka adhyayana prAraMbha - | 1 jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM ekkArasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, bArasamassaNaM NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNatte? bhAvArtha:- he bhagavan! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jJAtAsUtranA agiyAramA adhyayananA A bhAva kahyA che, to jJAtAsUtranA bAramA adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAmaM NayarI hotthA, vaNNao / puNNabhadde ceie, vaNNao / tatthaNaM jiyasattu rAyA, dhAriNI devI, adINasattu kumAre juvarAyA yAvi hotthA, vaNNao / subuddhI amacce jAvarajjudhurArcitae, samaNovAsae / bhAvArtha:- he jaMbU! te kAle ane te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI, pUrNabhadra nAmanuM cetya hatuM. tyAM jitazatru nAmanA rAjA, dhAriNI nAmanI rANI ane adInazatru nAmanA kumAra yuvarAja rahetA hatA. A sarvanuM vistRta varNana aupapAtikAdi sUtrAnusAra jANavuM. te rAjAne subuddhi nAmanA maMtrI hatA. te rAjyanI dhUrAnA ciMtaka, zramaNopAsaka hatA. 3 tIse NaM caMpAe NayarIe bahiyA uttarapuracchimeNaM ege pharihodae yAvi hotthA- meya vasA-masaruhispUyapaDalapoccaDemayagakalevassaMchaNNe amaNuNNe vaNNeNaM jAva phAseNaM, se jahANAmae- ahimaDei vA gomaDe i vA jAva mayakuhiyaviNa?kimiNavAvaNNadurabhigaMdhe kimijAlAule saMsatte asuivigakvIbhatthadarisaNijje / bhaveyArUve siyA ? No iNaDhe samaTe / etto aNi?tarAe ceva jAva pnnnntte| bhAvArtha:- te caMpAnagarInI bahAra IzAna dizAmAM eka khAI hatI. te khAInuM pANI meda, carabI, mAMsa, rudhira ane parunA samUhathI mizrita hatuM. kUtarA, bilADA vagerenA mRta phlevarothI yukta hatuM temaja amanojJa varNa thAvat amanojJa sparzavALuM hatuM. je rIte koI sarpanuM phlevara, koI gAyanuM klevara Adi koI paNa saDI gayelA, gaLI gayelA klevara paDyA hoya, saDI javAthI tenA aMgopAMga chuTA paDI gayA hoya, tenI durgadha cAre bAju phelAI rahI hoya, temAM kIDAo khadabadI rahyA hoya, te klevaro acimaya, vikRta ane bIbhatsa banI gayA hoya, tevA klevaranA varNAdi jevA zuM te khAInA pANInA varNa, gaMdha Adi hatA? uttaramAM kahyuM ke- nA, te jala tevA svarUpavALuM na hatuM paraMtu tenAthI paNa adhika aniSTa, akAMta ane adhika amanojJavarNa yAvatu sparzavALuM hatuM. rAjA dvArA AhAranI prazaMsA:| 4 taeNaM se jiyasattu rAyA aNNayA kayAi hAe jAva alaMkiyasarIre bahUhiM rAIsara Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 290] zrI zAtAdharmakathA sUtra jAvasatthavAhapabhiihiM saddhiM bhoyaNamaMDavaMsi bhoyaNavelAe suhAsaNavaragae viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM jAva viharai / jimiyabhuttuttarAe jAva suIbhUe taMsi viulaMsi asaNa pANakhAimasAimaMsi jAva jAyavimhae te bahave Isara jAva satthavAha pabhiIe evaM vayAsI aho NaM devANuppiyA ! ime maNuNNe asaNaM pANaM khAimaM sAimaM vaNNeNaM uvavee jAva phAseNaM uvavee assAyaNijje vissAyaNijje pINaNijje dIvaNijje dappaNijje mayaNijje bihaNijje savvidiyagAyapalhAyaNijje / bhAvArtha :- ekavAra jitazatru rAjA snAna karI pAvata zarIrane alaMkRta karIne, aneka rAjA, Izvara (aizvaryazALI vyakti) yAvata sArthavAha AdinI sAthe bhojana maMDapamAM bhojananA samaye sukhada Asane besIne, vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima, te cAre prakAranuM bhojana ArogI rahyA hatA yAvat jamyA pachI hAtha-mukha dhoIne, parama zucibhUta(svaccha) thaIne beThaka sthAnamAM besIne, vipula azana pAna Adi svAdiSTa bhojananA viSayamAM Azcarya pAmelA te rAjA ghaNA Izvara yAvatu sArthavAha Adine A pramANe kahevA lAgyA aho devAnupriyo ! A manojJa azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa bhojana uttama varNathI thAvat uttama sparzathI yukta che arthAt tenA rUpa, rasa, gaMdha ane sparza badhuM ja zreSTha che. te AsvAdana karavA yogya che, vizeSarUpathI AsvAdana karavA yogya che. te bhojana puSTikAraka, balane dIpta karanAruM, darpane utpanna karanAruM, madajanaka, balavardhaka tathA samasta indriyo ane zarIravayavone AhvAda ApanAruM che. | 5 tae NaM te bahave rAIsara jAva satthavAhapabhiio jiyasattuM evaM vayAsI- taheva NaM sAmI ! jaMNaM tubbhe vadaha- ahoNaM ime maNuNNe asaNaM pANaM khAimaM sAimaM vaNNeNaM uvavee jaavplhaaynnijje| bhAvArtha:- tyAra pachI ghaNA rAjA, Izvara yAvata sArthavAha Adi jitazatru rAjAne A pramANe kahevA lAgyA- he svAminuM! Apa je kaho cho, te vAta barAbara ja che. aho ! A manojJa azana, pAna, khAdima ane svAdima uttama varNathI yukta che yAvata viziSTa AlhAdajanaka che yAvata badhAe rAjAnA vicAra ane kathananuM samarthana karyuM. 6 taeNaM jiyasattu subuddhiM amaccaM evaM vayAsI- ahoNaM subuddhI ! ime maNuNNe asaNaM pANaM khAimaM sAimaM jaavplhaaynnijje| tae NaM subuddhI amacce jiyasattussa raNNo eyamaTuM No ADhAi No pariyANAi / taeNaM jiyasattu rAyA subuddhiM doccaMpitaccaMpievaM vayAsI- aho NaM devANuppiyA subuddhI ! ime maNuNNe jAvasavvidiyagAya plhaaynnijje| bhAvArtha:- tyAra pachI jitazatru rAjAe subuddhi pradhAnane kahyuM- aho subuddhi ! A manojJa azana, pAna, khAdima ane svAdima uttama varNAdi yukta yAvatu samasta indriyo ane mAtrane mATe viziSTa AphlAda janaka che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--12H udaka, [ 291 ] tyAre subuddhi pradhAne jitazatru rAjAnA A kathanano Adara na karyo ane svIkAra na karyo arthAt manathI taTastha ane vacanathI mauna rahyA. tyAre jitazatrurAjAe be-traNavAra A ja pramANe kahyuM ke- he devAnupriya subuddhi ! A AhAra manojJa che yAvat samasta indriyo ane mAtrane mATe AlhAdajanaka che. | 7 tae NaM subuddhI amacce jiyasattuNA raNNA doccaM pi taccaM pi evaM vutte samANe jiyasattuM rAyaM evaM vayAsI- No khalu sAmI ! ahaM eyaMsi maNuNNaMsi asaNa-pANa-khAima sAimaMsi kei vimhe| evaM khalu sAmI ! subbhisadA vi puggalA dubbhisaddattAe pariNamaMti, dubbhisaddA vi poggalA subbhisaddattAe pariNamaMti / surUvA vi poggalA durUvattAe pariNamaMti, durUvA vi poggalA surUvattAe pariNamaMti / subbhigaMdhA vipoggalA dubbhigaMdhattAe pariNamaMti, dubbhigaMdhA vi poggalA subbhigaMdhattAe pariNamaMti / surasA vi poggalA durasattAe pariNamaMti, durasA vi poggalA surasattAe pariNamaMti / suhaphAsA vi poggalA duhaphAsattAe pariNamaMti, duhaphAsA vipoggalA suhphaasttaaeprinnmNti| paogavIsasA-pariNayA viyaNasAmI!poggalA pnnnnttaa| bhAvArtha - jitazatru rAjAe be-traNavAra A pramANe kahyuM, tyAre subuddhi pradhAne jitazatru rAjAne A pramANe kahyuM- he svAmI ! A manojJa AhAra-pANI Adi viSe mane jarApaNa Azcarya thatuM nathI. he svAmI ! zubha zabdarUpa pugalo azubha zabdarUpe pariName che ane azubha zabdarUpa pudgalo zubha zabdarUpe pariName che. zubha rUpavALA pudgalo azubha rUpavALA ane azubha rUpavALA pudgalo zubha rUpavALA banI jAya che. surabhi gaMdhavALA pugalo durabhi gaMdharUpe ane durabhi gaMdhavALA pugalo surabhi gaMdharUpe pariName che. sarasa pugalo virasarUpe ane virasa pugalo sarasarUpe pariName che. duHkhadAyI sparzavALA pudgalo sukhadAyI sparzarUpe ane sukhadAyI sparzavALA pudgalo duHkhadAyI sparzarUpe pariNata thaI jAya che. he svAminu ! pudgalomAM jIvanA prayatnarUpa prayogathI athavA svAbhAvikarUpe AvA parivartana thayA ja kare che. 8 tae NaM se jiyasattu rAyA subuddhissa amaccassa evamAikkhamANassa eyamaTuM No ADhAi, No pariyANai, tusiNIe saMciTThai / bhAvArtha - te samaye jitazatru rAjAe subuddhi pradhAnanA A kathanano Adara karyo nahIM, svIkAra karyo nahIM ane te upekSAbhAve mauna rahyA. rAjA dvArA durgadhI pANInI niMdA - 9 taeNaM se jiyasatturAyA aNNayA kayAi hAe jAva AsakhaMdhavaragae mahayA bhaDacaGa garapahakaraviMdaparikkhitte AsavAhiNiyAe NijjAyamANe tassa pharihodagassa adUrasAmaMteNaM viiiivyi| Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 282 / zrI zAtAdharmakathA sUtra tae NaM jiyasattu rAyA tassa pharihodagassa asubheNaM gaMdheNa abhibhUe samANe saeNaM uttarijjeNa AsagaM pihei, egaMtaM avakkamai, te bahave Isara jAva satthavAha pabhiio e vaM vayAsI- aho NaM devANuppiyA ! ime pharihodae amaNuNNe vaNNeNaM gaMdheNaM raseNaM phAseNaM, se jahANAmae ahimaDe i vA jAva amaNAmatarAe ceva gaMdheNaM paNNatte / bhAvArtha - tyAra pachI koI ekavAra jitazatru rAjA snAna karI vAvanuM uttama azva para savAra thaIne ghaNA bhaTo-subhaTo sAthe, azvakrIDA mATe nIkaLyA ane te khAI pAsethI pasAra thayA. tyAre jitazatru rAjAe khAInA pANInI durgadhathI vyAkuLa banI potAnA uttarIya vastra-khesathI nAkane DhAMkI lIdhuM ane tyAMthI dUra jaIne aizvaryazALI puruSo yAvat sArthavAhone A pramANe kahevA lAgyA- aho devAnupriyo ! A khAInuM pANI amanojJa varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALuM che. te sApa AdinA mRta kalevarathI paNa adhika amanojJa che, ityAdi kathana pUrvokta pramANe jANavuM. |10 tae NaM te bahave Isara jAvasatthavAhapabhiio evaM vayAsI- tahevaNaM taM sAmI! jaMNaM tubbhe vayaha- aho NaM ime pharihodae amaNuNNe vaNNeNaM gaMdheNaM raseNaM phAseNaM, se jahANAmae ahimaDei vA jAva amaNAmatarAe ceva gaMdheNaM paNNatte / bhAvArtha:- tyAra pachI te ghaNA Izvara yAvata sArthavAha vageree kahyuM- he svAminuM! Apa je kaho cho, te satya ja che. aho ! A khAInuM pANI amanojJa varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALuM che. te sApa AdinA mRtaka kalevara yAvatu tenAthI paNa adhika amanojJa varNa, gaMdhavALuM che. |11 taeNaMse jiyasatturAyA subuddhi amaccaM evaM vayAsI- ahoNaMsubuddhI ! ime pharihodae amaNuNNe vaNNeNaM jAva phAseNaM, se jahANAmae ahimaDe i vA jAva amaNAmatarAe ceva paNNatte / tae NaM se subuddhI amacce jAvatusiNIe saMciTui / bhAvArtha - tyAra pachI jitazatru rAjAe subuddhi pradhAnane A pramANe kahyuM- aho subuddhi! A khAInA pANInA varNa Adi amanojJa che. sarpa AdinA mRta kalevaranI gaMdhathI paNa amanojJa gaMdhavALuM che. rAjAnuM A prakAranuM kathana sAMbhaLIne subuddhi pradhAne te kathananuM samarthana na karyuM paraMtu mauna bhAve ja sthita rahyA. |12 tae NaM se jiyasattu rAyA subuddhiM amaccaM doccaM pitaccaM pievaM vayAsI- ahoNaM taM ceva jAvapaNNatte / tae NaM se subuddhI amacce jiyasattuNA raNNA doccaM pi taccaM pi evaM vutte samANe evaM vayAsI- No khalu sAmI ! amhaM eyaMsi pharihodayaMsi kei vimhe| evaM khalu sAmI! subbhisaddA vi poggalA dubbhisaddattAe pariNamaMti, taM ceva jAva paoga-vIsasA-pariNayA vi ya NaM sAmI! poggalA paNNattA / bhAvArtha :- tyAre jitazatru rAjAe subuddhi pradhAnane bIjI, trIjIvAra paNa A pramANe kahyuM- aho subuddhi! A khAInuM pANI amanojJa che ityAdi. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | madhya-12 : 60 | 283 | jyAre jitazatru rAjAe be-traNavAra A pramANe kahyuM tyAre subuddhi pradhAne jitazatru rAjAne A pramANe kahyuM- svAmin ! A khAInA pANImAM mane kAMI Azcarya jevuM lAgatuM nathI. zubha zabdanA pudgala azubhamAM pariNata thaI jAya che yAtmanuSyanA prayatnathI athavA svAbhAvika rUpe paNa pudgalomAM parivartana thatuM ja rahe che. 13 tae NaM jiyasattu rAyA subuddhiM amaccaM evaM vayAsI-mA NaM tumaM devANuppiyA ! appANaM ca paraM ca tadubhayaM ca bahUhi ya asabbhAvubbhAvaNAhi micchattAbhiNiveseNa ya vuggahemANe vuppAe mANe vihraahi| bhAvArtha - tyAre jitazatru rAjAe subuddhi pradhAnane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! tame A prakAranA abhAvaka vacanothI ane mithyAbhinivezathI(durAgrahathI) viparIta prarUpaNA karIne svane, parane, sva-para ubhayane bhramamAM nAMkho nahIM. 14 tae NaM subuddhissa imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- aho NaM jiyasattU saMte tacce tahie avitahe sabbhUe jiNapaNNate bhAve No uvalabhai / taM seyaM khalu mama jiyasattussa raNNo saMtANaM taccANaM tahiyANaM avitahANaM sabbhUyANaM jiNapaNNattANaM bhAvANaM abhigamaNaTThayAe eyamaTuM uvaainnaavette| bhAvArtha - jitazatru rAjAnI vAta sAMbhaLyA pachI subuddhine A pramANe adhyavasAya-vicAra utpanna thayo maho! hitazatru 01, vidyamAna-satsva3pI, vAstavi-tatvasva3pI, satya-tathyasva3pI, amithyA- avitatha svarUpI, asatya rahita- sadbhAva svarUpI evA jinaprajJapta bhAvone samajatA ke svIkAratA nathI, to mAruM kartavya thaI jAya che ke jitazatru rAjAne satyasvarUpI, tattvasvarUpI, tathyasvarUpI, avitathasvarUpI, sadbhUta svarUpI, jina prajJapta bhAvo samajAvavA koI paNa upAya karavo joIe ane te bhAvono svIkAra karAvavo joIe. 18 zuddhino prayoga :15 evaM saMpehei, saMpehittA paccaiehiM purisehiM saddhiM aMtarAvaNAo Navae ghaDae ya paDae ya pageNhai, pageNhittA saMjhAkAlasamayaMsi paviralamaNussaMsi NisaMtapaDiNisaMtaMsi jeNeva pharihodae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA taM pharihodayaM geNhAvei, geNhAvittA Navaesu paDaesu gAlAvei, gAlAvittA Navaesu ghaDaesu pakkhivAvei, pakkhivAvittA sajjakhAraM pakkhivAvei, pakkhivAvettA laMchiyamuddie karAvei, karAvittA sattarattaM parisavAvei / parisavAvittA doccaM pi Navaesu paDaesu gAlAvei, gAlAvittA Navaesu ghaDaesu pakkhivAvei, pakkhivAvittA sajjakkhAraM pakkhivAvei, pakkhivAvittA laMchiyamuddie karAvei, karAvittA sattarattaM parisavAvei, parisavAvittA tacca piNavaesu ghaDaesu jAva parisavAvei / bhAvArtha:- A pramANe vicAra karIne subuddhi pradhAne potAnA vizvAsu sevako dvArA gAmamAM rahelI kuMbhAranI dukAnethI korA navA ghaDA ane navuM kapaDuM maMgAvyuM. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 294 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra tyAra pachI lokonuM AvAgamana baMdha thaI gayuM hoya, kolAhala zAMta thaI gayo hoya, tevA saMdhyAnA samaye teo khAI samIpe gayA, tyAM jaIne khAInuM pANI grahaNa karAvyuM. tene ghare lAvIne navA vastrothI gaLAvyuM ane gALelA te pANIne navA ghaDAomAM bharAvyuM. temAM sAjIkhAra naMkhAvIne ghaDAone DhAMkIne nichidra karI dIdhA. tyAra pachI eka saptAha sudhI te ghaDAomAMthI pANIne jhavavA dIdhuM. jhavelA te pANIne bIjIvAra navAvastrathI gaLAvyuM, gaLAvIne tene navA ghaDAomAM bharAvyuM, bharAvIne temAM sAjIkhAra nakhAvIne, tene DhAMkIne nichidra karAvyA ane sAta rAtri-divasa sudhI tene jhavavA dIdhA ane jhavelA pANIne pharI ghaDAmAM bharAvyuM. trIjIvAra pharIthI te ja vidhi pramANe navA ghaDAone jhavavA dIdhA. 16 evaM khalu eeNaM uvAeNaM aMtarA galAvemANe aMtarA pakkhivAvemANe, aMtarA ya parisavAvemANe parisavAvemANe sattasattayarAiMdiyAI parisavAvei / tae NaM se pharihodae sattamasattayaMsi pariNamamANaMsi udagarayaNe jAe yAvi hotthA- acche patthe jacce taNue phalihavaNNAbhevaNNeNaM uvavee, gaMdheNaM uvavee, raseNaM uvavee, phAseNaM uvavee, AsAyaNijje nAvarabipiyAnA bhAvArtha:- A rIte, A vidhi pramANe te pANIne sAta-sAta divasanA aMtare punaH punaH gaLAvatAM, temAM sAjIkhAra nakhAvatAM ane jhavavA deto-detAM sAta saptaka rAtri-divasa sudhI eTale sAta aThavADiyA sudhI jhavavA dIdhuM. A rIte sAta aThavADiyA vyatIta thayA tyAre te khAInuM pANI udakaratna-uttama pANI banI gayuM. te pANI svaccha, pathyakArI, uttama prakAranuM, pacavAmAM haLavuM, sphaTika maNi jevA nirmaLa varNavALuM, prazasta varNa, gaMdha, rasa, sparzathI yukta AsvAdanIya banI gayuM yAvat te indriyo ane zarIrane tRpta karanAruM thaI gayuM. 17 taeNaM subuddhI amacce jeNeva se udagarayaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayalaMsi AsAei, AsAittA taM udagarayaNaM vaNNeNaM uvaveyaM, gaMdheNaM uvaveyaM, raseNaM uvaveyaM, phAseNaM uvaveyaM, AsAyaNijjaM jAva savvidiyagAyapalhAyaNijjaM jANittA haTThatuDhe bahUhi udagasaMbhAraNijjehiM davvehiM saMbhArei, saMbhArittA jiyasattussaraNNo pANiyaghariyaM sadAvei, saddAvittA evaM vayAsI- tumaMcaNaM devANuppiyA! imaM udagarayaNaM geNhAhi, geNhittA jiyasattussa raNNo bhoyaNavelAe uvnnejjaasi| bhAvArtha:- tyAra pachI subuddhi pradhAna te udakaratna hatuM tyAM AvyA, AvIne te pANIne hatheLImAM laIne cAkhyuM, cAkhIne te udakaratnane manojJa varNa, gaMdha, rasa sparzathI yukta, pIvA yogya kAvat sarva indriyone ane zarIrane AnaMda pamADe tevuM jANIne prasanna ane saMtuSTa thayA. tyAra pachI susvAdu banAvanArA aneka dravyothI te pANIne saMskArita karyuM, sugaMdhita banAvyuM. tyAra pachI jitazatru rAjAnA jalagRhanA karmacArIne bolAvyo ane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! tuM A udakaratna laI jA ane jitazatru rAjAnA bhojana samaye temane pIvA mATe A pANI Apaje. nirmaLa pANInuM AsvAdanaH|18 tae NaM se pANiya gharae subuddhissa eyamaTuM paDisuNei, paDisuNittA taM udagarayaNaM Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0 - 12 : 365 295 giNhAi, giNhittA jiyasattussa raNNo bhoyaNavelAe uvaTThavei / taNaM se jiyasattu yA taM viDalaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AsAemANe jAva viharai / jimiyattattarAe NaM jAva paramasuibhUe taMsi udagarayaNe jAyavimhae te bahave rAIsara jAvaevaM vayAsI- aho NaM devANuppiyA ! ime udagarayaNe acche jAvasavviMdiyagAyapalhAyaNijje / tae NaM te bahave rAIsara jAva evaM vayAsI - taheva NaM sAmI ! jaM NaM tubbhe vayaha jAva evaM ceva palhAyaNijje / bhAvArtha :- tyAra pachI jalagRhanA te karmacArIe subuddhinI vAtano svIkAra karyo ane te udakaratnane grahaNa karIne jitazatru rAjAnA bhojana samaye tyAM rAkhI dIdhuM. tyAra pachI jitazatru rAjAe vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimanuM bhojana karyuM. jamyA pachI atyaMta svaccha thaIne te udaka ratna-uttamapANI pIdhuM yAvat pANInA svAdathI Azcarya cakita rAjAe aizvaryazALI yAvat sArthavAha vagerene kahyuM- aho devAnupriyo ! A uttamapANI svaccha che yAvat samasta indriyone ane gAtrane AhlAda ApanAruM che. tyAre te ghaNA rAjA, Izvara Adi yAvat A pramANe kahevA lAgyA- he svAmin ! ApanI vAta satya che. Apa jema kaho cho temaja che. A uttamapANI yAvat AhlAda janaka che. 19 taNaM jiyasattu rAyA pANiya-ghariyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI esa NaM tubbhe devANuppiyA ! udayarayaNe kao AsAie ? tae NaM pANiya-gharie jiyasattuM evaM vayAsIsaNaM sAmI ! mae udagarayaNe subuddhissa aMtiyAo AsAie / - taNaM jiyasattu rAyA subuddhiM amaccaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- aho NaM subuddhI ! keNaM kAraNaM ahaM tava aNiTThe akaMte appie amaNuNNe amaNAme, jeNa tumaM mama kallAkalli bhoyaNavelAe imaM udagarayaNaM Na uvaTTavesi ? taM esa NaM tume devANuppiyA ! udagarayaNe kao uvaladdhe ? tae NaM subuddhI jiyasattuM evaM vayAsI- esa NaM sAmI ! se pharihodae / bhAvArtha:- tyAra pachI jitazatru rAjAe jalagRhanA karmacArIne bolAvyo ane pUchyuM- he devAnupriya! tame A zreSTha pANI kyAMthI meLavyuM che ? tyAre jalagRhanA karmacArIe jitazatru rAjAne kahyuM- he svAmin ! A zreSTha pANI meM subuddhi pradhAna pAsethI meLavyuM che. tyAra pachI rAjA jitazatrue subuddhi pradhAnane bolAvyA ane tene pUchyuM- aho subuddhi ! tenuM zuM kAraNa che ke huM tamane aniSTa, akAnta, apriya, amanojJa ane amanohara lAguM chuM ke jethI tame mArA mATe pratidina bhojananA samaye AvuM zreSTha pANI mokalatA nathI ? tame A zreSTha pANI kyAMthI meLavyuM che ? tyAre subuddhi pradhAne jitazatrune kahyuM- he svAmin ! A pelI khAInuM pANI che. 20 taNaM se jiyasattu subuddhi evaM vayAsI - keNaM kAraNeNaM subuddhI ! esa se pharihodae ? tae NaM subuddhI jiyasattuM evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! tumhe tayA mama evamAikkha mANassa bhAsamANassa paNNavemANassa parUvemANassa eyamaTThe No saha / Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 28 zrI zAtAdharmakathA sUtra taeNaM mama imeyA-rUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA- aho NaM jiyasattu rAyA saMte jAva bhAve No saddahai, No pattiyai, No roei / taM seyaM khalu mama jiyasattussa raNNo saMtANaM jAva sabbhUyANaM jiNapaNNattANaM bhAvANaM abhigamaNaTThayAe e yamaTuM uvAiNAvettae, evaM saMpehemi, saMpehittA taM ceva jAva pANiya ghariyaM sadAvemi, saddAvittA evaM vadAmi-tumaMNaM devANuppiyA ! imaM udagarayaNaM jiyasattussa bhoyaNavelAe uvaNehi / taM eeNaM kAraNeNaM sAmI ! esa se pharihodae / bhAvArtha - tyAre jitazatrue subuddhine kahyuM- he subuddhi ! A pANI pelI khAInuM kevI rIte hoya zake ? tyAre subuddhie jitazatru rAjAne A pramANe kahyuM- he svAmin!te samaye arthAt khAInA pANInuM varNana karatI vakhate meM Apane pugala pariNamananA siddhAMtaviSayaka kahyuM hatuM, prajJApita, prarUpita karIne, samajAvyuM hatuM, paraMtu tame tenA para zraddhA karI nahIM. tyAre mArA manamAM A prakArano vicAra utpanna thayo ke aho ! jitazatru rAjA sat padArtho yAvat jinaprarUpita bhAvo para zraddhA, pratIti, ke ruci karatA nathI. mAruM kartavya che ke mAre jitazatru rAjAne satya yAvata jinaprajJapta bhAvone samajAvIne pugalanA pariNamananA siddhAMtano svIkAra karAvavo joIe. A rIte vicAra karIne meM te khAInuM pANI navA ghaDAomAMthI jhavavA dIdhuM yAvata zreSTha pANIne taiyAra karIne jalagRhanA karmacArIne bolAvIne kahyuM- he devAnupriya! A zreSTha pANI tAre bhojananA samaye jitazatru rAjAne ApavuM. A rIte he svAmin ! zuddhikaraNa kareluM A te ja khAInuM pANI che. jinaprajJapta bhAvono svIkAra : 21 tae NaM jiyasattu rAyA subuddhissa amaccassa evamAikkhamANassa jAva eyamaTuM No sadahai, No pattiyai, No roei, asaddahamANe apattiyamANe aroemANe abhitaDhANijje purise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! aMtarAvaNAo Nava ghaDae paDae ya geNhaha jAva udagasaMbhAraNijjehiM davvehiM saMbhAreha / te vi taheva saMbhAreMti, saMbhArittA jiyasattussa uvnneti| taeNaM jiyasatturAyA taM udagarayaNaM karatalaMsi AsAei, AsAittA taM AsAyaNijjaM jAvasavvidiyagAyapalhANijjaMjANittA subuddhi amaccaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsIsubuddhI! eeNaM tume saMtA taccA tahiyA avitahA sabbhUyA bhAvA kao uvaladdhA ? taeNaMsubuddhI jiyasattuM evaM vayAsI-eeNaMsAmI !maesaMtA jAvabhAvA jiNavayaNAo uvaladdhA / bhAvArtha :- tyAra pachI jitazatra rAjAne subuddhi pradhAnanI te vAta upara zraddhA, pratIti ane ruci thaI nahIM. zraddhA pratIti, ruci na karatA rAjAe potAnI AtyaMtara pariSadanA puruSone bolAvyA, bolAvIne kahyuM- he devAnupriyo! tame jAo ane navA ghaDA tathA navA gaLaNA laI Avo yAvat pradhAne karelI vidhi pramANe jalane saMskArita karanArA dravyo nAMkhI te jaLane saMskArita ane sugaMdhita karo. te puruSo rAjAnA AdezAnusAra pUrvokta vidhithI pANIne zuddha-nirmaLa karIne vAvata saMskArita karIne jitazatru rAjAnI Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-12 : udaka [ 297 ] pAse lAvyA. tyAre jitazatru rAjAe te udakaratnane hatheLImAM laIne cAkhyuM. cAkhyA pachI rAjAne zraddhA thaI ke khAInuM A pANI pIvA yogya thaI gayuM che vAvatu badhI indriyone ane zarIrane AnaMda ApanAruM thaI gayuM che, tevI zraddhA thatAM temaNe subuddhi pradhAnane bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he subuddhi ! tame sasvarUpI, tathya svarUpI yAvat sabhUta padArtha kyAMthI jANyA? tyAre subuddhie jitazatrune kahyuM- he svAmin ! meM A sat yAvat sadbhata bhAvo jinezvaranA vacanothI jANyA che. 22 tae NaM jiyasattu subuddhiM evaM vayAsI- icchAmi NaM devANuppiyA ! tava aMtie jiNavayaNaM NisAmettae / tae NaM sabaddhI jiyasattassa vicittaM kevalipaNNattaM cAujjAmaM dhammaM parikahei, tamAikkhai, jahA jIvA bajjhaMti jAvapaMca aNuvvayAI / bhAvArtha - tyAra pachI jitazatru rAjAe subuddhine kahyuM- he devAnupriya! huM tArI pAsethI jina prarUpita vacano sAMbhaLavAnI icchA karuM chuM. tyAre subuddhi maMtrIe jitazatru rAjAne kevaLI bhASita cAturyAmarUpa dharma samajAvyo. je rIte jIva karmabaMdha kare che ane je rIte jIva karmothI mukta thAya che, te vAta samajAvI thAvat pAMca aNuvratAdirUpa zrAvaka dharmanuM kathana karyuM. 23 tae NaM jiyasattu subuddhissa aMtie dhamma soccA Nisamma hadvatuTTha subuddhiM amaccaM evaM vayAsI- saddahAmiNaM devANuppiyA !NiggaMthaM pAvayaNaM jAvase jaheyaM tubbhe vayaha / taM icchAmi NaM tava aMtie paMcANuvaiyaM sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhamma uvasaMpajjittA NaM viharittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdha kareha / bhAvArtha - tyAra pachI jitazatru rAjAe subuddhi pradhAna pAsethI dharma sAMbhaLIne tathA manamAM dhAraNa karIne, harSita ane saMtuSTa thaIne subuddhi pradhAnane kahyuM- he devAnupriya! nigraMtha pravacana satya che. jema tame kaho cho te ja pramANe che. huM tamArI pAsethI pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata, tema zrAvakanA bAra vratarUpa gRhasthadharmane dhAraNa karavA icchuM chuM. he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo, vilaMba karo nahIM. 24 tae NaM se jiyasattu rAyA subuddhissa amaccassa aMtie paMcANuvaiyaM jAvagihidhamma paDivajjai / tae NaM jiyasattu samaNovAsae jAe abhigayajIvAjIve jAvapaDilAbhemANe vihri| bhAvArtha - tyAra pachI jitazatrurAjAe subuddhi pradhAna pAsethI pAMca aNuvrata vagere bAravratarUpa gRhastha dharmano svIkAra karyo. A rIte jitazatru rAjA zrAvaka thaI gayA. jIva-ajIvanA jJAtA thaI gayA. 25 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM therAgamaNaM jiyasattu rAyA subuddhI yANiggacchai / subuddhI dhamma soccA jaMNavara jiyasattuM ApucchAmi jAva pavvayAmi / ahAsuhaM devANuppiyA / bhAvArtha:- te kAle te samaye arthAta jitazatru rAjA zrAvaka banyA tyAra pachI koI eka samaye sthavira muni padhAryA. jitazatru rAjA ane subuddhi tene vaMdana karavA mATe gayA. subuddhi pradhAne dharmopadeza sAMbhaLIne Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 288 zrI zAtAdharmakathA sUtra nivedana karyuM ke huM jitazatru rAjAnI AjJA laIne dIkSA aMgIkAra karIza. tyAre sthavira munie kahyuM- he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo. 26 tae NaM subuddhI amacce jeNeva jiyasattu rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA evaM vayAsI- evaM khalu sAmI ! mae therANaM aMtie dhamme NisaMte, se vi ya dhamme icchie, paDicchie, icchiyapaDicchie; tae NaM ahaM sAmI ! saMsArabhakuvvigge, bhIe jammamaraNANaM, icchAmi NaM tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe jAva pavvattae / tae NaM jiyasattu rAyA subuddhiM amaccaM evaM vayAsI- acchAsu tAva devANuppiyA ! kaivayAI vAsAiM uralAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANA tao pacchA egayao therANaM aMtie muMDe bhavittA NaM jAva pavvaissAmo / bhAvArtha - tyAra pachI subuddhi pradhAna jitazatru rAjA pAse AvyA ane A pramANe kahyuM, he svAmin! meM sthavira munio pAsethI dharmopadezanuM zravaNa karyuM, te dharma mane icchita ane bahu icchita temaja hRdayamAM pUrepUro uttarI gayo che. tethI he svAminuM! huM saMsArathI udvigna banyo chuM ane jarA-maraNathI bhayabhIta thayo chuM. huM ApanI AjJA meLavIne sthaviro pAse pravrajyA grahaNa karavA icchuM chuM. tyAre jitazatru rAjAe subuddhi pradhAnane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! hamaNAM thoDA varSo rokAI jAo, manuSya saMbaMdhI sukho bhogavIne pachI ApaNe banne sAthe sthavira munionI pAse muMDita thaIne thAvat pravrajyA grahaNa karIzuM. rAsa-pradhAnanIIkSA, bhokSa gamana :27 tae NaM subuddhi amacce jiyasattussa raNNo eyamaTuM paDisuNei / tae NaM tassa jiyasattussa raNNo subuddhiNA saddhiM viulAI mANussa jAva paccaNubbhavamANassa duvAlasa vAsAI viiikkNtaaii| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM therAgamaNaM / tae NaM jiyasattu rAyA dhamma soccA evaM jaM NavaraM devANuppiyA ! subuddhiM AmaMtemi, jeTTaputtaM rajje Thavemi, tae NaM tubbhaM aMtie jAva pvvyaami| ahAsuhaM devANuppiyA / tae NaM jiyasattu rAyA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA subuddhiM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- evaM khalu mae therANaM jAva pavvajjAmi, tumaM NaM kiM karesi? tae NaM subuddhI jiyasattuM evaM vayAsI-jAvake aNNe AhAre vA jaavpvvyaami| bhAvArtha - tyAre subuddhi pradhAne jitazatru rAjAnI vAtano svIkAra karyo. tyAra pachI subuddhi pradhAna tathA jitazatru rAjAne manuSya saMbaMdhI sukha bhogavatAM bAra varSa vyatIta thaI gayA. te kAle ane te samaye sthavira munionuM punaH Agamana thayuM. tyAre jitazatru rAjA dharmopadeza sAMbhaLIne pratibodha pAmyA. temaNe sthavirone nivedana karyuM- he devAnupriya! huM subuddhi pradhAnane dIkSA mATe Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--12 : udaka 299 AmaMtrita karIne, jyeSTha putrane rAja siMhAsana upara sthApita karIne ApanI pAse dIkSA aMgIkAra karavA icchuM chuM. tyAre sthavira munie kahyuM- he devAnupriya ! jema Apane sukha upaje tema karo. tyAra pachI jitazatru rAjAe potAnA ghera AvIne subuddhi pradhAnane bolAvyA ane kahyuM- meM sthavira bhagavaMta pAsethI dharma sAMbhaLyo che yAvat huM pravrajyA grahaNa karavAnI icchA karuM chuM. tame zuM karazo ? tamArI zuM icchA che ? tyAre subuddhi pradhAne jitazatrune kahyuM- ApanA sivAya mAro bIjo koNa AdhAra che? yAvat huM paNa saMsAra bhayathI udvigna thayo chuM, huM paNa pravrajyA aMgIkAra karIza. 28 taNaM jiyasattu rAyA subuddhiM amaccaM evaM vayAsI- taM jai NaM devANuppiyA ! jAva pavvayAhi; gacchaha NaM devANuppiyA ! jeTUputtaM kuTuMbe ThAvehi, ThAvittA sIyaM duruhittA NaM mamaM aMtie jAva pAubbhavaha / tae NaM subuddhI amacce taheva jAva pAubbhavai / taNaM jiyasattu koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! adINasattussa kumArassa rAyAbhiseyaM uvaTuveha / jAva abhisiMcaMti jAva pavvaie / bhAvArtha:- jitazatru rAjAe kahyuM- he devAnupriya ! jo tamAre dIkSA aMgIkAra karavI hoya to tame jAo ane tamArA jyeSTha putrane kuTuMbabhAra soMpIne, zibikA para ArUDha thaIne mArI pAse Avo. tyAra pachI subuddhi pradhAne rAjAnA kathana pramANe karIne yAvat rAjA pAse AvI gayA. tyAre jitazatru rAjAe karmacArI puruSone bolAvyA ane tene A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! tame jAo, adInazatru kumAranA rAjyabhiSekanI sAmagrI upasthita karo. karmacArI puruSoe sAmagrI taiyAra karI yAvat kumArano abhiSeka karyo yAvat jitazatru rAjAe subuddhi amAtyanI sAthe pravrajyA aMgIkAra karI. 29 jiyattu rAyarisI ekkArasa aMgAI ahijjai, ahijjittA bahUNi vAsANi sAmaNNa pariyAyaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsettA jAva siddhe / taNaM subuddhI aNagAre vi ekkArasa aMgAI ahijjittA, bahUNi vAsANi sAmaNNa pariyAyaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsittA jAva siddhe / bhAvArtha:- dIkSA aMgIkAra karyA pachI jitazatru rAjarSie agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM, ghaNA varSo sudhI dIkSA paryAya pALIne aMte eka mAsanI saMlekhanA dvArA kaSAyone kRza karI, karmono kSaya karIne siddha thayA. te ja rIte dIkSA aMgIkAra karyA pachI subuddhi aNagAre paNa agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM, ghaNA varSo sudhI dIkSA paryAyanuM pAlana karIne eka mAsanI saMlekhanA dvArA kaSAyone kRza karI, karmono kSaya karI siddha thayA. | 30 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM bArasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paLatte / / tti nemi bhAvArtha:- he jaMbU ! A pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe bAramA adhyayanano A (uparyukta) artha kahyo che. meM je rIte sAMbhaLyuM che te pramANe kahyuM che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrI jJAtAdharmakathA sUtra vivecanaH prastuta adhyayanamAM jitazatrurAjA ane subuddhi pradhAnanI jIvana ghaTanAnA dRSTAMta dvArA guNavAnanA saMge guNavAna banavAno bodha Apyo che. vRttikA2e te mATe eka gAthA rajU karI che. yathA- micchatta- mohiyamaNA, pAvapasattA vi pANiNo viguNA / pharihodagaM va guNiNo, havaMti varagurupasAyao // 1 // artha-- jeonuM mana mithyAtvathI mUDha che, je pApomAM atyaMta Asakta che ane guNothI zUnya che, tevA prANIo paNa zreSTha gurunA prasAdathI guNavAna banI jAya che, jema(subuddhi amAtyanA prasAdathI) khAInuM azuddha pANI zuddha sugaMdha saMpanna ane uttama jaLa banI gayuM.||1|| // bAramuM adhyayana saMpUrNa // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-13: adhyayana sAda 301 | teramuM adhyayana adhyayana sAra che. . . . . . prastuta adhyayanuM nAma dardUrazAta che. A AgamanA prAraMbhamAM ane samavAyAMga sUtramAM 19 adhyayanonA nAmollekhamAM A adhyayana mATe maMDu nAmano ullekha che. tema chatAM A adhyayana da jJAtarUpe prakhyAta che. maMDu zabdano artha deDako thAya che. tenuM saMskRta rU5 varDara ane prAkRtarUpa vahura che. naMda maNiyAra AsaktinA pariNAme pote banAvelI vAvamAM ja deDakArUpe utpanna thayo ane deDakAnA bhAvamAM karelI ArAdhanAnA pariNAme deva thayo. A rIte naMdamaNiyAranA deDakAnA bhavanI pradhAnatAthI adhyayananuM nAma mahuvA = dardUrajJAta che. rAjagRha nagaramAM naMdamaNiyAra nAmanA zreSThI rahetA hatA. temaNe ekavAra bhagavAna mahAvIrano upadeza sAMbhaLyo ane zrAvakanA 12vrato aMgIkAra karyA. tyAra pachI saMta samAgamanA abhAve te mithyAdaSTi banI gayA. ekavAra temaNe aThThama pauSadha karyo, temAM aMtima rAtre tene khUba ja tarasa lAgI ane pANInA ja vicAra AvavA lAgyA, pANInA vicAromAMne vicAromAM temaNe eka ramaNIya, sarasa, moTI vAva banAvavAno saMkalpa karyo. bIjA divase pauSadhamAM lAgelA te aticAranI AlocanA karyA vinA pauSadhavrata pUrNa karyuM. tyAra pachI pauSadhamAM karelA saMkalpAnusAra eka moTI naMdAvAva ane tenI cAre bAju cAra udyAna temaja te udyAnamAM kramazaH citrazALA, bhojanazALA, cikitsAzALA ane alaMkArazALA taiyAra karAvI. loko naMdAvAva ane naMdamaNiyAra zeThanI khUba prazaMsA karavA lAgyA. te prazaMsA sAMbhaLI zeTha khUba garviSTha banI gayA ane te vAvamAM Asakata banI gayA. kALakrame zeTha 16 rogAMtakathI gherAIne mRtyu pAmyA. AsaktinA pariNAme naMda zreSThI, te vAvamAM ja deDakArUpe utpanna thayA. ekadA bhagavAna mahAvIra te nagaramAM padhAryA. vAvamAM pANI bharavA AvatA loko dvArA vAraMvAra bhagavAnanuM nAma sAMbhaLatA sAMbhaLatA deDakAne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. jAtismaraNa jJAna dvArA pUrvabhavamAM dhAraNa karelA vrato, saMtadarzananA abhAve mithyAtvanI prApti, pauSadhamAM lAgelA aticAra ane aMte AsaktinA kAraNe deDakArUpe janma, A sarvadazyo tene pratyakSa thayA. pazcAtApa sAthe deDakAe punaH zrAvaka vrato dhAraNa karyA ane te divasathI ja niraMtara chaThThanA pAraNe chaThThA karavAno abhigraha karyo. ekadA te deDako bhagavAnanA darzana karavA nIkaLyo. te samaye caturaMgiNI senA sahita zreNika rAjA paNa prabhunA darzana karavA jaI rahyA hatA. temAM koI eka ghoDAnA paga nIce pelo deDako cagadAI gayo. potAno aMtima samaya jANIne deDakAe zraddhApUrvaka bhagavAna mahAvIranI sAkSIe saMthArAno svIkAra karyo. thoDIka vAramAM ja AyuSya pUrNa thayuM. te deDako prathama devalokamAMdadeva rUpe utpanna thayo.ekadA temaNe avadhijJAnathI bhagavAna mahAvIra Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrI jJAtAdharmakathA sUtra svAmIne joyA ane darzana karavA bhagavAnanA samavasaraNamAM AvI pahoMcyo. darzana ane vaMdana karI suryAbhadevanI jema batrIsa prakAranA nATakanuM pradarzana karI punaH svasthAne(devalokamAM) gayo. tyAra pachI gautama svAmInA pUchavAthI prabhue te devanA pUrvanA be bhavonuM varNana karyuM. te dardadeva potAnuM cAra palyopamanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvidehakSetramAM janma laI, dIkSA aMgIkAra karI, siddhagatine pAmaze. A rIte prastuta adhyayanamAM- sat gurunA samAgame samakita Adi Atmika guNonI vRddhi thAya che ane guru samAgama vinA patana thaI jAya che, te tattva varNita che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--13 : dardura zAta teramuM adhyayana dardura jJAta 303 adhyayana prAraMbha H 1 jaNaM bhaMte ! samaNaM bhagavayA mahAvIreNaM bArasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte, terasamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aTThe paNNatte ? bhAvArtha:- he bhagavan ! jo zramaNa bhagavAna mahAvIre jJAtAsUtranA bAramA adhyayananA A bhAva kahyA che, to jJAtAsUtranA teramA adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che ? 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAmaM Nayare, guNasIlae ceie, vaLo| samosaraLa / parikSA LiyA / bhAvArtha:- zrI sudharmA svAmIe uttara ApatA kahyuM- he jaMbU ! te kAle, te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM, guNazIla nAmanuM udyAna hatuM. nagara ane udyAnanuM varNana pUrvavat jANavuM. bhagavAnanuM samavasaraNa thayuM ane pariSada dharmopadeza sAMbhaLavA AvI. daradeva dvArA nATya darzana : 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sohamme kappe daduravarDisae vimANe sabhAe suhammAe daduraMsi sIhAsaNaMsi dadure deve cauhi~ sAmANiyasAhassIhiM cauhiM aggamahisIhiM, saparisAhiM evaM jahA sUriyAbhe jAva divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / imaM caNaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANe- AbhoemANe jAva NaTTavihi uvadaMsittA paDigae, jahA sUriyAbhe / bhAvArtha :- te kAle ane te samaye saudharma nAmanA devalokamAM dardurAvataMsaka nAmanA vimAnamAM, sudharmA nAmanI sabhAmAM, dardura nAmanA siMhAsana para, dardura nAmanA deva potAnA cAra hajAra sAmAnika devo, cAra agramahiSIo ane pariSado sahita rAjapraznIya sUtramAM varNita sUryAbhadevanI jema divya bhogone bhogavatA vicarI rahyA hatA. temaNe potAnA vipula avadhijJAnathI saMpUrNa jaMbudvIpane jotAM-jotAM rAjagRha nagaranA guNazIla udyAnamAM bhagavAna mahAvIrane joyA. teo potAnA parivAra sAthe bhagavAnanA darzana karavA AvyA ane sUryAbhadevanI samAna nATaya vidhi batAvIne pAchA pharyA. 4 bhaMte ti ! bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- aho NaM bhaMte ! dadure deve mahiDDie mahajjuIe mahabbale mahAyase mahAsokkhe mhaannubhaage| dadurassa NaM bhaMte ! devassa sA divvA deviDDI divvA devajuI divve devANubhAve Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 304] zrI zAtAdharmakathA sUtra kahiM gayA? kahiM aNupaviTThA ? goyamA ! sarIraM gayA, sarIraM aNupaviTThA kuuddaagaardidruto| bhAvArtha:- tyAra pachI bhagavAna gautame zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe pUchayuM- he bhagavan! hamaNA to A darda deva AzcaryakArI mahaddhi, mahAti, mahAbala, mahAyaza, mahAsukha tathA mahA prabhAvathI saMpanna hato, to he bhagavan! kSaNavAramAM dara devanI te divya devaRddhi, devadhuti, divya devAnubhAva kyAM gayA? kyAM samAI gayA? he gautama! te devanI Rddhi zarIramAM gaI, zarIramAM samAI gaI. A viSayamAM kUTAgAra zALAnuM daSTAMta samajavuM joIe. vivecana :pkArato :- kUTAgAra zALAnuM daSTAMta. eka moTI kUTAgAra(kUTanA AkAravALI) zALAnI bahAra UbhelA seMkaDo manuSyo vAvAjhoDuM ane mUsaLadhAra varasAda AvatAM TapoTapa te kUTAgArazALAmAM cAlyA jAya che temAM samAI jAya che, tema vaikriyazakti dvArA vistAra pAmelI divya Rddhi devanA zarIramAM samAI jAya che. dardara devano pUrva bhava naMda maNiyAra zreSThI :| 5 daddareNaM bhaMte ! deveNaM sA divvA deviDDI jAvakiNNA laddhA, kiNNA pattA, kiNNA abhisamaNNAgayA ? evaM khalu goyamA ! iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse rAyagihe Nayare, guNasIlae ceie, seNie rAyA, vaNNao / tattha NaM rAyagihe NaMde NAmaM maNiyAraseTThI parivasai, aDDe ditte jAva aparibhUe / bhAvArtha:- he bhagavan! dara deve te devaddhi kevI rIte meLavI, kevI rIte prApta karI ane kaI rIte svAdhIna banAvI che? he gautama! A ja jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. tyAM guNazIla nAmanuM udhAna hatuM. te nagaramAM zreNika nAmanA rAjA hatA. nagarI, udyAna ane rAjAnuM vistRta varNana zrI aupapAtika sUtra anusAra jANavuM. te rAjagRhI nagarImAM naMda maNiyAra nAmanA zeTha rahetA hatA. te samRddha, tejasvI yAvat aneka lokone mATe AdarzabhUta hatA. naMda zreSThIne dharma prApti - 6 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ahaM goyamA ! samosaDhe / parisA NiggayA / seNie rAyA viNiggae / tae NaM se NaMde maNiyAraseTThI imIse kahAe laDhe samANe pAyacAreNaM jAva pajjuvAsai / NaMde maNiyAra seTThI dhamma soccA samaNovAsae jaae| taeNaM ahaM rAyagihAo paDiNikkhaMte bahiyA jaNavayavihAraM viharAmi / bhAvArtha - he gautama! te kAle ane te samaye huM guNazIla udyAnamAM Avyo. pariSada vaMdanA karavA mATe AvI, zreNika rAjA paNa AvyA. naMda maNiyAra zeThane A vAtanI khabara paDatAM teo pagapALA cAlatAM darzanArthe AvyA ane paryApAsanA karavA lAgyA. te naMda maNiyAra zeTha dharma sAMbhaLIne, zrAvaka vrata aMgIkAra karIne zramaNo- pAsaka thayA. tyAra pachI (he gautama!) huM rAjagRha nagarathI nIkaLIne bahAra janapadomAM vicaraNa karavA lAgyo. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-13: dardura zAta 305 naMda zreSThIne mithyAtva prApti - |7 tae NaM se NaMde maNiyAraseTThI aNNayA kayAi asAhudaMsaNeNa ya apajjuvAsaNAe ya aNaNusAsaNAe ya asussUsaNAe ya sammattapajjavehi parihAyamANehiMparihAyamANehi micchatta pajjavehiM parivaDDamANehiparivaDDamANehiM micchattaM vippaDivaNNe jAe yAvi hotthA / bhAvArtha - tyAra pachI te naMda maNiyAra zreSThI asAdhuonA darzanathI arthAt kugurunA saMsargathI ane sadagurunI paryapAsanA na karavAthI, dharmano upadeza na maLavAthI, samyakatvanA paryAyo kramazaH kSINa thavAthI ane mithyAtvanA paryAyo kramazaH vadhavAthI koI eka samaye mithyAtvI thaI gayA. 8 tae NaM NaMde maNiyAraseTThI aNNayA kayAi gimhakAlasamayasi jeTThAmUlaMsi mAsaMsi aTThamabhattaM parigeNhai, parigeNhittA posahasAlAe posahie iva baMbhacArI ummukka maNisuvaNNe vavagayamAlAvaNNaga vilevaNe NikkhiktasatthamUsale ege abIe dabbhasaMthArovagae vihri| bhAvArtha:- tyAra pachI naMda maNiyAra zreSThIe ekavAra grISma RtunA jeTha mAsamAM aThThama tapa aMgIkAra karIne; pauSadhazALAmAM pauSadhavratanI jema brahmacarya vratadhAraNa karIne; maNi, suvarNano tyAga karIne; phUlamALA, pAvaDara Adi zRMgAra prasAdhanono tyAga karIne tathA sAvadhayoga-zastra, mUsaLa vagere prayogono tyAga karIne bIjA koInA saMgAtha rahita ekalA, bIja rahita ghAsanA saMsmAraka para beThA. vivecana : prastuta sUtramAM naMda maNiyAra zreSThInuM samakitathI patita thavAnuM varNana che. te varNanathI spaSTa thAya che ke mokSArthI jIvone saMta samAgame ekavAra dharmano bodha ane vratonI prApti thaI jAya topaNa dharma saMskAronI paripakvatA ane daDhatA mATe saMta samAgama atyaMta jarUrI che. zramaNa nigraMthonI paryApAsanAthI ja tenA vrato nirmaLa ane zuddha bane che. saMta samAgamanA abhAvamAM kyAreka tenA samyatvanA pariNAmo kSINa thAya, mithyAtvanA paryAyonI vRddhi thAya tyAre kramazaH samyakatvano nAza thaI jAya che. A ja kAraNe zramaNanigraMthonA atyadhika AvAgamana ane vicaraNayukta rAjagRhI nagarImAM rahevA chatAM paNa naMdamaNiyAra zramaNonI paryApAsanAthI vaMcita rahevAnA kAraNe samakitathI vyuta thaIne mithyAtvane prApta thayA hatA. potAnA pati va - koI jIva mithyAtva dazAne prApta thayA pachI pauSadha grahaNa kare athavA koI samyagdaSTi jIva saMsAra bhAve poSadha grahaNa kare, tyAre te pauSadha zrAvakanA agiyAramA pauSadha vrata rUpa hoto nathI. te mATe zAstrakAre ahIM pavitra A zabdano prayoga karyo che. teno artha che ke te pauSadhanI jema- brahmacarya dhAraNa, pApakArI pravRttiono tyAga, suvarNAdino tyAga, pratilekhana, pramArjana, darbha sastAraka Adi sarvavidhinuM pAlana kare che, tema chatAMmithyAtvanA ke saMsAra bhAvonA yoge temAM AtmaguNonuM poSaNa thatuM na hovAthI te pauSadha, vratarUpa thato nathI. naMdazreSThI dvArA puSkariNI, vanakhaMDa Adi nirmANa - | 9 tae NaM NaMdassa aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi taNhAe chuhAe ya abhibhUyassa samANassa imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- dhaNNA NaM te Isarapabhiyao jAvakayavibhavA Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 30 | zrI zAtAdharmakathA sUtra NaM te IsarapabhiyaojesiMNaM rAyagihassa bahiyA bahUo vAvIo pokkhariNIo dIhiyAo guMjAliyAo sarapaMtiyAo sarasarapaMtiyAo, jattha NaM bahUjaNo NhAi ya piyai ya pANiyaM ca saMvahai / taM seyaM khalu mama kallaM pAuppabhAyAe seNiyaM rAyaM ApucchittA rAyagihassa Nayarassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAe bebhArapavvayassa adUrasAmaMte vatthupADhagaroiyaMsi bhUmibhAgaMsi NaMdaM pokkhariNiM khaNAvettae tti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA kallaM pAuppabhAyAe jAva posaha pArei, pArittA hAe jAvavibhUsie mittaNAi jAvasaMparivuDe mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyArihaM pAhuDaM geNhai, geNhittA jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchai jAva pAhuDaM uvaTThavei, uvaTThavittA evaM vayAsI- icchAmi NaM sAmI ! tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe rAyagihassa bahiyA jAva khaNAvettae / ahAsuhaM devANuppiyA / bhAvArtha - aTTama pUro thavAnA samaye naMdazreSThI tarasa ane bhUkhathI vyAkuLa banI gayA. tenA manamAM A pramANe adhyavasAya yAvata vicAra utpanna thayo ke- "te Izvara, sArthavAha Adi dhanya che yAvatu teno vaibhava saphaLa che ke jeonI rAjagRha nagara bahAra ghaNI vAvaDIo, puSkariNIo, dIrghikAo-lAMbI vAvaDIo, guMjAlikAo-kamala yukta vAvaDIo, sarovaro, sarovaronI paMktio che ke jemAM ghaNA loko snAna kare che, pANI pIve che ane pANI bharIne laI jAya che. huM kAle savAre zreNika rAjAnI AjJA laIne rAjagRha nagaranI bahAra, uttarapUrva dizAmAM, vaibhAra parvatanI najIka, vAstuzAstrIe pasaMda karelA bhUbhimAgamA nahAnAmanI puSpariNI(414) mohA," AprabhAviyA2yo, vicAra karIne, bIje divase prabhAta thatAM pauSadha pALyo. pauSadha pALIne snAna karyuM kAvat vibhUSita thaIne mitra, jJAtijano Adi sAthe yAvatuM bahumUlya ane rAjAne bheTa karavA yogya padArtho laIne zreNika rAjAnI pAse gayA yAvata grahaNa karelA te padArtho rAjAne bheTarUpe arpaNa karIne A pramANe kahyuM- he svAminu! ApanI anumati meLavIne huM rAjagRha nagarInI bahAra lAvatu puSkariNI khodAvavA icchuM chuM. rAjAe uttara Apyo- he devAnupriya! jema sukha upaje, tema karo. |10 tae NaM NaMde seNieNaM raNNA abbhaNuNNAe samANe haTTatuDhe rAyagihaM majhamajjheNaM Niggacchai, NiggachittA vatthupADhayaroiyaMsi bhUmibhAgaMsiNaMdaM pokkhariNiM khaNAviuM payatte yAvi hotthA / tae NaM sA gaMdA pokkhariNI aNupuvveNaM khaNamANA khaNamANA pokkhariNI jAyA yAvihotthA- cAukkoNA samatIrA aNupuvvasujAyavappasIyalajalA saMchaNNapaktabhisamuNAlA bahu-uppala-paumakumuyaNaliNI-subhaga-sogaMdhiya-puMDarIyamahApuMDarIyasayapattasahassapatta papphullakesarovaveyA parihatthabhamaMtamattachappaya aNega-sauNagaNamihuNa-viyariya saduNNaiya mahurasaraNAiyA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA / / bhAvArtha:- tyAra pachI zreNika rAjAnI AjJA maLatA naMda maNiyAra zeTha hRSTa-tuSTa thayA. te rAjagRha nagarInI madhyamAM thaIne nIkaLyA. vAstu zAstrIo dvArA nirdiSTa bhUmi bhAgamAM naMdA nAmanI vAva khodAvavAnuM zarU karyuM. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-13H dardura zAta _ | 307 | tyAra pachI kramazaH khodatAM-khodatAM puSkariNI (vAva) saMpUrNa khodAI gaI. te catuSkoNa hatI, tenA kinArA eka sarakhA hatA. tenuM pANI zItaLa ane UMDANamAM agAdha hatuM. te vAvanuM pANI kamalapatro, bisataMtuo ane mRNAlothI AcchAdita rahetuM hatuM. te vAva ghaNA khIlelAM utpalo, kamaLo, caMdravikAsI kumudo, viziSTa sugaMdhavALA nalinI, subhaga jAtIya kamaLo, saugaMdhika kamaLo, sapheda puMDariko, mahApuMDariko, zatapatra kamaLo, sahasaMpatra kamaLonI kesarathI yukta rahetI hatI. cAre bAju unmata banIne uDatA ghaNA bhamarAo ane haMsa, sArasAdi aneka pakSI yugalo dvArA karAtAM madhura ane ghoSa yukta kalaravothI te vAva guMjatI hatI. te manane prasanna karanArI, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hatI arthAt atyaMta ramaNIya hatI. 11 taeNaM se NaMde maNiyAraseTTI NaMdAe pokkhariNIe caudisiM cattAri vaNasaMDe rovaavei| tae NaM te vaNasaMDA aNupuvveNaM sArakkhijjamANA ya saMgovijjamANA ya saMvaDDiyamANA ya vaNasaMDA jAyA-kiNhA jAvamahAmeha NikuraMbabhUyA pattiyA puphiyA jAva uvasobhemANAuvasobhemANA cittuNti| bhAvArtha:- tyAra pachI te naMdamaNiyAra zreSThIe naMdA puSkariNInI cAre dizAmAM cAra vanakhaMDa banAvavA ropAo ropAvyA. pazu-pakSIrUpa upadravothI saMrakSita, hima-agni AdithI saMgopita, pANInA siMcanathI saMvardhita te ropAo anukrame vRkSa banI gayA. te vanakhaMDo hariyALIthI yukta hovAthI kALI kAMtivALA thAvatuM pANI bharelA megha jevA dekhAvA lAgyA. pAMdaDAo ane puSponA samUhathI yukta yAvatu atyaMta suMdara dekhAvA lAgyA. 12 tae NaM NaMde maNiyAraseTThI puracchimille vaNasaMDe egaM mahaM cittasabha kArAvei, aNegakhaMbhasayasaMNiviTraMpAsAIyaMdarisaNijjaM abhirUvaM paDirUvaM / tatthaNaM bahaNikiNhANi ya jAva sukkilANI ya kaTThakammANi ya potthakammANi yacittalippagaMthimaveDhimapUrima saMghAimAiM uvadaMsijjamANAI uvadaMsajjimANAI citttthti| bhAvArtha :- tyArapachI naMda maNiyAra zreSThIe parvadizAnA vanakhaMDamAM eka vizALa citrazALA taiyAra karAvI. seMkaDo staMbho upara sthApita te citrazALA prAsAdIya, darzanIya ane abhirUpa ane pratirUpa hatI. te citrazALAmAM lAkaDA upara kALA yAvat zveta, A pAMca raMganI putaLIo vagere kASTa karma karAvyuM hatuM. tADapatrAdi upara lekho lakhAvI pusta karma, bhIMtAdi upara citro dorAvI citrakarma, lAla mATInI valI vagere banAvI lepyakarma, dorA gUMthIne banAvAtI kalAkRtio karAvI graMthima karma, phUlAdi vIMTI-vIMTIne banAvAtI kalAkRtio karAvI veSTitakarma, suvarNAdinI pratimAdi taiyAra karAvI pUritakarma ane vibhinna avayavo joDIne banAvAtI kalAkRtio taiyAra karAvI saMghAtima karma karAvyuM hatuM. te sthApatya eTaluM suMdara hatuM ke loko eka bIjAne batAvatAM hatAM. |13 tatthaNaM bahUNi AsaNANi ya sayaNAyANi ya atthuyapaccatthuyAI ciTuMti / tatthaNaM bahave NaDA ya NaTTA ya jAva diNNabhai-bhaktaveyaNA tAlAyara-kammaM karemANA viharaMti / rAyagihaviNiggayA ettha bahU jaNA tesu puvvaNNatthesu AsaNasayaNesu saNNisaNNA ya saMtuyaTTA ya suNamANA ya pecchamANA ya sAhemANA ya suhaMsuheNaM viharai / Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 308 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- te citrazALAmAM ghaNA besavA yogya Asano ane suvA yogya zayyAo bichAvelI rahetI hatI. tyAM ghaNA nATaka karanArA ane nRtya karanArA yAvatu pratidina AjIvikA, bhojana ane pagAra laIne kAma karanArA aneka kalAkAro ane tabalA vagere vagADanArA tabalacIo pota-potAnuM kAma karatAM hatA. rAjagRha nagaramAM pharavA nIkaLelA ghaNAM loko citrasabhAmAM pUrvavarNita Asana-zayyA upara besIne ke sUIne saMgIta vagere sAMbhaLatAM, nRtyaAdi jotAM, paraspara vArtAlApa karatAM sukhapUrvaka(citrazALAmAM) rahetA hatA. 14 tae NaM NaMde maNiyAraseTThI dAhiNille vaNasaMDe egaM mahaM mahANasasAlaM kArAvei, aNegakhaMbhasayasaNNiviTuM jAva paDirUvaM / tattha NaM bahave purisA diNNa-bhaibhattaveyaNA viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDeti, bahUNaM samaNa mAhaNa atihi kivaNa vaNImagANaM paribhAemANA-paribhAemANA vihrNti| bhAvArthaH- tyArapachI naMda maNiyAra zeThe dakSiNa taraphanA vanakhaMDamAM eka moTI bhojanazALA taiyAra karAvI. te paNa aneka seMkaDo sthaMbhovALI yAvatu pratirUpa(atyaMta suMdara) hatI. tyAM paNa ghaNA lokone AjIvikA, bhojana ane pagAra daIne rAkhyA hatA. teo vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima cAra prakArano AhAra banAvatA hatA ane ghaNA zramaNo, brAhmaNo, atithio, daridro ane bhikhArIone AhArAdi ApatA hatA. 15 tae NaM NaMde maNiyAraseTThI paccatthimille vaNasaMDe egaM mahaM tegicchiyasAlaM kArei, aNegakhaMbhasayasaNNiviTTha jAvapaDirUvaM / tatthaNaM bahave vejjA ya, vejjaputtA ya, jANuyA ya, jANuyaputtA ya, kusalA ya, kusalaputtA ya, diNNabhai-bhattaveyaNA bahUNaM vAhiyANaM, gilANANaM, rogiyANaM, dubbalANaM, teicchaM kammaM karemANA-karemANA viharati / aNNe ya ettha bahave purisA diNNa bhaibhattaveyaNA tesiM bahUNaM vAhiyANaM, rogiyANaM, gilANANaM, dubbalANaM ca osaha bhesajjabhattapANeNaM paDiyArakammaM karemANA-karemANA viharati / bhAvArtha - tyArapachI naMdamaNiyAra zeThe pazcima dizAnA vanakhaMDamAM eka vizALa cikitsAzALA (auSadhazALA) taiyAra karAvI. te paNa aneka so sthaMbhovALI yAvata manohara hatI. te cikitsAzALAmAM ghaNA vaidyo, vaidyaputro, jJAyaka- vaidyaka zAstra nahIM jANavA chatAM anubhavanA AdhArathI cikitsA karanArA anubhavI jJAyaka putro, kuzala potAnA tarkathI ja cikitsAnA jJAtAo ane kuzala putrone, AjIvikA, bhojana ane pagAra ApIne niyukta karyA hatA. teo zoka AdithI utpanna cittapIDAthI pIDAtA vyAdhi-grasto, glAno(azakto), javara AdithI pIDAtA rogIo ane durbalonI cikitsA karatA hatA. te cikitsA zALAmAM bIjA paNa ghaNA lokone AjIvikA, bhojana ane pagAra daIne rAkhavAmAM AvyA hatA. teo bImAro, rogIo, glAno tathA durbalonI auSadha-bheSaja ane bhojana-pANIthI sevA-suzruSA karatA hatA. 16 tae NaM NaMde maNiyAraseTThI uttarille vaNasaMDe egaM mahaM alaMkAriyasabhaM kArei, aNegakhaMbhasayasaNNiviTuM jAva paDirUvaM / tattha NaM bahave alaMkAriyapurisA diNNabhaibhatta-veyaNA bahUNaM samaNANa ya, mAhaNANa ya aNAhANa ya, gilANANa ya, rogiyANa ya, dubbalANa ya alaMkAriyakammaM karemANA karemANA viharati / Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-13: dadura zAta | 308 | bhAvArtha - tyArapachI naMda maNiyAra zeThe uttaradizAnA vanakhaMDamAM eka moTI alaMkAra sabhA- hajAmazALA taiyAra karAvI. te paNa aneka seMkaDo sthaMbhovALI yAvatuM manohara hatI. temAM ghaNA alaMkArikazarIranA zRMgAra Adi karanArA puruSone AjIvikA, bhojana ane pagAra daIne rAkhyA hatA. teo ghaNA zrama, anAtho, sAno, rogImosane hunasAnA 2 ( bhata varga3) 32tA tA. |17 taeNaM tIe NaMdAe pokkhariNIe bahave saNAhA ya aNAhA ya paMthiyA ya pahiyA ya karoDiyA yakappaDiyA yakAriyA yataNAhArA yapattahArA yakaTThahArA ya; appegaiyA NhAyaMti, appegaiyA pANiyaM piyaMti, appegaiyA pANiyaM saMvahaMti, appegaiyA visajjiyaseyajallamallaparissamaNiddakhuppivAsA suhaMsuheNaM vihrNti| rAyagihaviNiggao vi jattha bahujaNo, kiM te ? jalaramaNa vivihamajjaNa kayali layAgharaya kusumasattharaya aNegasauNagaNaruyaribhiyasaMkulesu suhaMsuheNaM abhiramamANo abhiramamANo vihri| bhAvArtha:- te naMdA puSkariNImAM ghaNA sanAtho, anAtho, pAMthiko, pathiko, kAvaDa upADanArA karoTiko, kArpeTiko, cArAno bhAro upADanArA tRNahArako, pAMdaDA upADanArA patra hArako, kaThiyArA Adi AvatA hatA. temAMthI keTalAka loko snAna karatA, keTalAka pANI pItA, keTalAka pANI bharIne laI jatA hatA to keTalAka pasIno vagere zarIrajanya melane tathA parizramajanya thAka, nidrA, sudhA-tRSAne dUra karatAM sukhapUrvaka vicaratA hatA. rAjagRhanagaranA paNa ghaNA loko tyAM AvIne jalakrIDA, vividha snAna karatAM temaja kadalIgRha, latAmaMDapa, puSpa ane zayyAono upabhoga karatAM tathA aneka pakSIonA samUhathI thatA manohara kalarava sAMbhaLatAM, sukhapUrvaka AnaMda pramoda karatAM vicaratA hatA. naMda zreSThInA kAryanI prazaMsA:18 tae NaM NaMdAe pokkhariNIe bahujaNo NhAyamANo ya, pIyamANo ya, pANiyaM ca saMvahamANo ya aNNamaNNaM evaM vayAsI-dhaNNe NaMdevANuppiyA ! NaMde maNiyAraseTThI, kayatthe jAva jammajIviyaphale, jassaNaM imeyArUvA gaMdA pokkhariNI cAukkoNA jAvapaDirUvA, jassa NaM purathimille taM ceva causu vi vaNasaMDesu jAva rAyagihaviNiggao jattha bahujaNo AsaNesu ya sayaNesu ya saNNisaNNo ya saMtuyaTTo ya pecchamANo ya sAhemANo ya suhaMsuheNaM viharai; taM dhaNNe kayatthe jAva jammajIviyaphale NaMdassa maNiyArassa devANuppiyA ! tae NaM rAyagihe saMghADaga jAva bahujaNo aNNamaNNassa eyamAikkhai- dhaNNe NaM devANuppiyA! NaMde maNiyAre evaM so ceva gamao jAva suhaMsuheNa viharai / tae NaM NaMde maNiyAre bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma haTThatuDhe dhArAhayakalaMbagaM viva samUsaviyaromakUve paraM sAyAsokkhamaNubhavamANe viharai / Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 310 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAM naMdA puSkariNImAM snAna karatAM, pANI pItAM ane temAMthI pANI bharI laI jatAM loko paraspara A pramANe vAto karavA lAgyAM ke he devAnupriya ! naMdamaNiyAra zeThane dhanyavAda che. teo kRtArtha thaI gayA yAvata tenA janma ane jIvana saphaLa che. jeNe A corasa, nayanaramya vagere guNovALI vAva banAvI, tenI cAre bAju cAra udyAna banAvyA yAvatu pUrvAdi dizAmAM kramazaH citrazALA vagere banAvyAM che thAvatu A cAre udyAnomAM rAjagRha nagaramAMthI pharavA AvelA ghaNAM mANaso Asana para besIne, zayyA para sUine, udyAnanI zobhAne jotAM, tenI prazaMsA karatAM sukhapUrvaka vicare che. tethI naMdamaNiyAra zeTha dhanyavAdane pAtra che, kRtArtha che, kRtalakSaNa che, kRta puNya che; he devAnupriyo ! naMda maNiyAre potAnA bhavane sudhArI lIdho che ane teno manuSya janma ane jIvana saphaLa che. - rAjagRhanagaranA zRMgATaka vagere rAjamArgo para UbhA rahI loko paraspara vArtAlApa karavA lAgyAM ke he devAnupriya!naMdamaNiyAra zeTha dhanya che vagere pUrvokata kathana karavuM yAvatu loko sukhapUrvaka vicaraNa kare che. naMda maNiyAra zeTha ghaNA loko pAsethI A pramANe potAnI prazaMsA sAMbhaLIne AnaMdita tathA saMtuSTa thaI jato hato ane meghadhArAthI Ahata kadaMbavRkSanI samAna temanuM zarIra harSathI romAMcita thaI jatuM hatuM. A rIte te zAtAjanita parama sukhano anubhava karato hato arthAt potAnA kAryanI prazaMsA sAMbhaLIne tenA rome-roma AnaMdathI pulakita banI jatA hatA. naMdazreSThIne soLa rogAtaMkanI utpatti :19 taeNaM tassa NaMdassamaNiyAraseTThissa aNNayA kayAI sarIragaMsisolasa rogAyaMkA pADabhUyA, taMga sAse kAse jare dAhe, kucchisUle bhagaMdare / arisA ajIrae dihi, muddhasUle akArae // 1 // acchiveyaNA kaNNaveyaNA kaMDUdaudare koDhe / bhAvArtha:- tyAra pachI ekavAra(pApakarmanA udaye) naMda maNiyAra zeThanA zarIramAM soLa rogAtaMka(moTA rogo) utpanna thayA. te A pramANe hatA- (1) zvAsa, (ra) kAsa- udharasa (3) jvara, (4) dAha-jalana (5) kukSizULa, (6) bhagaMdara, (7) arza-harasa, (8) ajIrNa, (9) netrazULa (10) mastaka zULa, (11) bhojana viSayaka aruci (12) netravedanA, (13) karNavedanA (14) khaMjavALa (15) jalodara ane (16) koDha. 20 tae NaM se NaMde maNiyAraseTThI solasahi rogAyakehiM abhibhUe samANe koDuMbiyapurise sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhedevANuppiyA !rAyagihe Nayare siMghADaga jAva mahApahapahesu mahayA-mahayA saddeNaM ugghosemANA-ugghosemANA evaM vayaha evaM khalu devANuppiyA ! NaMdassa maNiyAraseTThissa sarIragaMsi solasa rogAyaMkA pAubbhUyA, taM jo NaM icchai devANuppiyA ! vejjo vA vejjaputto vA jANuo vA jANuyaputto vA kusalo vA kusalaputto vA NaMdassa maNiyArassa tesiM ca solasaNhaM rogAyaMkANaM egamavi rogAyaMkaM uvasAmittae, tassa NaM devANuppiyA ! NaMde maNiyAre Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-13: dardara zAta [ 311 ] viulaM atthasaMpayANaM dalayai tti kaTu doccaM pi taccaM pi ghosaNaM ghosaha, ghosittA e yamANattiyaM pccppinnh| te vi taheva paccappiNaMti / bhAvArtha:- A soLa rogAtaMkathI pIDita naMda maNiyAre karmacArI puruSone bolAvyA ane kahyuM- he devAnupriyo ! tame jAo ane rAjagRha nagaramAM zRMgATaka yAvata rAjamArgo para ghoSaNA karAvo ke he devAnupriyo: naMda maNiyAra zreSThInA zarIramAM zvAsathI koDha parvatanA soLa roga utpanna thayA che, to te devAnupriyo ! je koI vaidya ke vaidyaputra, jJAyaka ke jJAyakaputra, kuzala ke kuzala putra, naMda maNiyAranA te soLa rogomAMthI eka paNa rogane maTADI deze, tene naMda maNiyAra vipula dhana-saMpatti pradAna karaze. A pramANe be-traNa vAra ghoSaNA karo, ghoSaNA karIne mane te kArya thaI gayAnA samAcAra Apo. karmacArI puruSoe AjJAnusAra ghoSaNA karIne, naMdazreSThIne jANa karI. 21 tae NaM rAyagihe Nayare imeyArUvaM ghosaNaM soccA Nisamma bahave vejjA ya vejjaputtA ya jAvakusalaputtA yasatthakosahatthagayA yAsiliyAhatthagayA ya guliyAhatthagayA ya osahabhesajjahatthagayA yasaehiM saehiM gehehiMto NikkhamaMti, NikkhamittA rAyagiha majjhamajjheNaM jeNevaNaMdassamaNiyArasevissa gihe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA NaMdassamaNiyArasedvissa sarIraM pAsaMti, tesiMrogAyaMkANaM NiyANaM pucchaMti, pucchittA NaMdassamaNiyAraseTThissa bahUhiM uvvalaNehi ya uvvaTTaNehi ya siNehapANehi ya vamaNehi ya vireyaNehi ya seyaNehi ya avadahaNehi ya avaNhANehi ya aNuvAsaNehi ya vatthikammehi yaNirUhehi ya sirAvehehi ya tacchaNAhi ya pacchaNAhi ya sirAveDhehi ya tappaNAhi ya puTavAehi ya challIhi vallIhi ya mUlehi ya kaMdehi ya pattehi ya pupphehi ya phalehi ya bIehi ya siliyAhi ya guliyAhi ya osahehi ya bhesajjehi ya icchaMti tesiM solasaNhaM rogAyaMkANaM egamavi rogAyaMka uvasAmittae, No ceva NaM saMcAeMti uvasAmettae / bhAvArtha:- A pramANenI ghoSaNA sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne rAjagRha nagaramAMthI ghaNA vaidyo, vaidhaputro yAvat kuzalaputro hAthamAM zastrakoza(zastronI peTI) laIne, zastrone tIkSNa karavAnA paththarone laIne, goLIo, auSadha tathA bheSajane hAthamAM laIne pota-potAnA gherathI nIkaLyA ane rAjagRhanI madhyamAM thaIne naMda maNiyAranA ghera AvyA. teoe naMda maNiyAranA zarIrane tapAsyuM ane naMda maNiyArane roganuM nidAna karavA mATe pUchaparacha karI ane tyAra pachI te vaidyoe naMdamaNiyAra zreSThInA zarIra para aneka prakArano lepa karIne, ubaTana karIne arthAt malApakarSaka dravyo zarIra para coLIne, snehapAna-auSadhimAM pakAvelA tela-ghI AdinuM pAna karAvIne, vamana-virecana karAvIne, varALa-snAna karAvIne, tapAvelA lokhaMDathI DAma ApIne, auSadha mizrita jaLathI snAna karAvIne, anuvAsana-yaMtra dvArA gudA mArge peTamAM tela caDAvIne, bastikarmagudA mArge vATa vagere caDAvIne aMdaranA maLanI saphAI karIne, nirUha- carma yaMtra dvArA anuvAsana karIne, zirAo naso vIMdhIne, kharAba lohI bahAra kheMcI laIne, takSaNa-cAmaDI chedIne kuzaLatA pUrvaka cAmaDI utaraDIne, zirA-nasone bAMdhIne, snigdha padArthathI mAliza karIne, puTapAka- AgamAM pakAvelA auSadho ApIne, chAla-vela-mULa-kaMda-patra-puSpa-phaLa-bIja-kariyAtuM vagerenI goLIo ane aneka auSadha bheSaja Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra dvArA te soLa rogAtaMkomAMthI eka-eka rogane maTADavA ghaNA prayatno karyA paraMtu teo (naMdazreSThInA) eka paNa rogAtaMkane zAMta karavAmAM samartha thaI zakyA nahIM. 312 22 ta NaM te bahave vejjA ya vejjaputtA ya jANuyA ya jANuyaputtA ya kusalA ya kusalaputtA ya jAhe No saMcAeMti tesiM solasaNhaM rogAyaMkANaM egamavi rogAyakaM uvasAmettae tAhe saMtA tatA paritaMtA NivviNNA samANA jAmeva disaM pAubbhUyA tAmeva disaM pddigyaa| bhAvArtha :- tyAra pachI ghaNA vaidho, vaidyaputro, jANakAro, jANakAraputro, kuzala, kuzalaputro jyAre te soLa rogomAMthI eka paNa rogane upazAMta karavAmAM samartha na thayA tyAre thAkIne, vizeSa thAkIne, khinna thaIne, udAsa thaIne pota-potAnA ghera pAchA pharyA. naMda zreSThIno deDakArUpe janma : | 23 tae NaM NaMde tehiM solasehiM rogAyaMkehiM abhibhUe samANe NaMdA - pokkhariNIe mucchie tirikkhajoNiehiM NibaddhAue, baddhapaesie aTTaduhaTTavasaTTe kAlamAse kAlaM kiccA NaMdA pokkhariNIe dadurIe kucchisi dadurattAe uvavaNNe / bhAvArtha :- tyAra pachI soLa rogAtakothI parAjita, naMdA-puSkariNImAM atIva mUrchita te naMda zreSThIe tiryaMca yoni saMbaMdhI AyuSyano baMdha karyo. ArtadhyAnane vazIbhUta thaIne mRtyunA samaye mRtyu pAmIne te ja naMdApuSkariNImAM eka deDakInI kukSImAM deDakA rUpe utpanna thayo. 24 ta NaM NaMde dure gabbhAo viNimmukke samANe ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamitte jovvaNagamaNupatte NaMdAe pokkhariNIe abhiramamANe- abhiramamANe viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI naMda deDako garbhathI bahAra AvIne arthAt janma pAmIne anukrame bAlyAvasthAthI mukta thayo, te samajadAra thayo ane yauvanane prApta thayo tyAre naMdA puSkariNImAM AnaMda-pramoda karato vicaravA lAgyo. deDakAne jAtismaraNa jJAna H 25 tae NaM NaMdAe pokkhariNIe bahU jaNe vhAyamANo ya piyamANo ya pANiyaM saMvahamANo ya aNNamaNNassa evaM Aikkhai - dhaNNe NaM devANuppiyA ! NaMde maNiyAre jassa NaM imeyArUvA NaMdA pukkhariNI cAukkoNA jAva paDirUvA, jassa NaM puratthimille vaNasaMDe cittasabhA aNegakhaMbhasayasaNNiviTThA taheva cattAri sahAo jAva jammajIviyaphale / bhAvArtha:- naMdA puSkariNImAM ghaNA loko snAna karatAM, pANI pItAM ane pANI bharIne laI jatA parasparamAM A pramANe kahetA hatA-- he devAnupriya ! naMda maNiyAra dhanya che, ke jeNe A catuSkoNa yAvat manohara puSkariNI banAvI che, pUrvanA vanakhaMDamAM seMkaDo sthaMbhonI upara sthApita citrasabhA banAvI che. A rIte cAre vanakhaMDo ane cAre sabhAonA viSayamAM kahevuM joIe yAvat naMda maNiyArano janma ane jIvana saphaLa che. 26 tae NaM tassa dadurassa abhikkhaNaM- abhikkhaNaM bahujaNassa aMtie eyamaTThe soccA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-13: dardara zAta | 313 Nisamma imeyArUve ajjhathie jAvasamuppajjetthA-se kahiM maNNemae imeyArUve sadde NisaMtapuvve tti kaTu subheNaM pariNAmeNaM jAvajAisaraNe samuppaNNe, puvvajAiM sammaM smaagcchi| bhAvArtha - tyAra pachI ghaNA loko pAsethI vAraMvAra A vAta (potAnI prazaMsA) sAMbhaLIne hRdayamAM dhAraNa karIne, te deDakAne A pramANe vicAra utpanna thayo ke meM AvA prakAranA zabdo pahelAM kyAMka sAMbhaLyA che; A pramANe vicAratAM, zubha pariNAmomAM vartatAM yAvata tene jAtismaraNajJAna utpanna thayuM ane tene potAnA pUrvajanma sArI rIte yAda AvI gayo. deDakA dvArA zrAvaka vrata-ravIkAra:27 tae NaM tassa dadurassa imeyArUve ajjhathie jAvamaNogayasaMkappe samuppajjetthAevaM khalu ahaM iheva rAyagihe Nayare NaMde NAmaM maNiyAre-aDDe / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaMmahAvIre samosaDhe / taeNaMmae samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiepaMcANuvvaie sattasikkhAvaieduvAlasavihe gihidhammepaDivaNNe / taeNaM ahaM aNNayA kayAi asAhudasaNeNa ya jAva micchattaM vippaDivaNNe / taeNaM ahaM aNNayA kayAi gimhakAlasamayaMsi posaha uvasaMpajjittA NaM vihraami| evaM jaheva ciMtA, ApucchaNA, gaMdA pukkhariNI, vaNasaMDA, sabhAo, taM ceva savvaM jAva NaMdAe pukkhariNIe daddurattAe uvavaNNe / taM aho !NaM ahaM adhaNNe apuNNe akayapuNNe NiggaMthAo pAvayaNAo NaTe bhaTThe paribbhaTe / taM seyaM khalu mamaM sayameva puvvapaDivaNNAI paMcANuvvayAiM sattasikkhAvayAiM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha:- tyAra pachI te deDakAne A pramANe vicAra yAvatuM manogata saMkalpa utpana thayo ke- huM A ja rAjagRha nagaramAM dhana dhAnya AdithI samRddha naMda maNiyAra nAmano zeTha hato. te kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. tyAre meM zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa dvAdazavidha(bAravratarU5) zrAvakadharma aMgIkAra karyo hato. keTalAka samaya pachI sAdhuonA darzana-saMgati na thavA AdithI huM mithyAtvane prApta thayo. tyAra pachI koI ekavAra grISmakALamAM meM aTTama pauSadha grahaNa karyo hato ane pauSadhamAM tRSAthI thayelI vyAkuLatA, puSkariNI khodAvavAno vicAra, zreNika rAjAne nivedana, naMdA puSkariNI, vanakhaMDa, sabhAonuM nirmANa vagere pUrvabhava saMbaMdhita sarva ghaTanA jAtismaraNa jJAnathI jaNAvA lAgI thAva huM naMdA puSkariNImAM deDakArUpe utpanna thayo chuM. aho..! adhanya chuM, puNya hIna chuM, akRta puNya chuM ke huM nigraMtha pravacanathI naSTa thayo chuM, bhraSTa thayo chuM, sarvathA gruta thaI gayo chuM, to have mArA mATe e ja zreyaskara che ke pahelAM aMgIkAra karelA pAMca aNuvrato ane sAta zikSAvratone punaH aMgIkAra karIne vicaruM. 28 evaM saMpehei, saMpehittA puvvapaDivaNNAI paMcANuvvayAI sattasikkhAvayAI Aruhei, AruhittA imeyArUve abhiggahaM abhigiNhai-kappaimejAvajjIvaM chaTuMchaTeNaM aNikkhitteNaM tavo kammeNaM appANaM bhAvamANassa viharittae, chaTThassa vi ya NaM pAraNagaMsi kappai me NaMdAe Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 314] zrI zAtAdharmakathA sUtra pokkhariNIe pariperaMtesu phAsueNaM NhANodaeNaM ummahaNAloliyAhi ya vittiM kappemANassa viharittae imeyArUvaM abhiggahaM abhigeNhittA jAvajjIvAe chaTuMchaTeNaM jAva viharai / bhAvArtha - te deDakAe(naMda maNiyAranA jIve) A pramANe vicAra karIne, pahelAM aMgIkAra karelA pAMca aNuvrato ane sAta zikSAvratone punaH aMgIkAra karIne A pramANe abhigraha(daDhaniyama) dhAraNa karyo keAjathI jIvanaparyata mAre chaTha-chaThanI tapazcaryAthI AtmAne bhAvita karatA rahevuM ane chaThanA pAraNAmAM paNa naMdA puSkariNInI cArekora prAsuka-acitta thayelA arthAt lokonA snAna karelA pANIthI ane manuSyonA unmardana Adi dvArA utArelA melanA AhArathI jIvana nirvAha karavo; A prakAre abhigraha dhAraNa karIne te jIvanaparyata niraMtara chaTha-chaThanI tapasyAthI AtmAne bhAvita karato vicAravA lAgyo. 29 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ahaM goyamA! guNasIlae ceie samosaDhe / parisA nniggyaa| tae NaM NaMdAe pukkhariNIe bahujaNo NhAyamANo ya piyamANo ya pANiyaM saMvahamANo ya aNNamaNNaM evamAikkhai- evaM khalu samaNe bhagavaM mahAvIre iheva guNasIlae ceie samosaDhe / taM gacchAmo NaM devANuppiyA! samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdAmo jAva pajjuvAsAmo / eyaM me ihabhave parabhave yahiyAe suhAe khamAe NisseyasAe ANugAmiyattAe bhavissai / bhAvArtha:- he gautama! te kALe ane te samaye huM guNazIla udyAnamAM Avyo. rAjagRha nagarano vizALa samudAya vaMdana-darzana karavA potapotAnA gherathI nIkaLI mArI pAse Avyo. te samaye naMdA puSkariNImAM snAna karatAM, pANI pItAM ane pANI bharI jatAM ghaNAM mANaso parasparamAM A pramANe vAta karavA lAgyA ke- zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI ahIM guNazIla udyAnamAM padhAryA che. to he devAnupriya ! ApaNe jaIe ane zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdanA karIe yAvata paryApAsanA karIe. te ApaNA mATe A bhavamAM, parabhavamAM hitakArI, sukhakArI, kSemakArI, kalyANakArI tathA bIjA bhavamAM anugAmI thaze arthAt parabhavamAM te ja sAthe Avaze. deDakAnuM vaMdanArthe prasthAna :30 tae NaM tassa dadurassa bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma ayameyArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjetthA- evaM khalu samaNe bhagavaM mahAvIre samosaDhe / taM gacchAmiNaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM vadAmi- evaM saMpehei, saMpehettA NaMdAo pukkhariNIo saNiyaMsaNiyaM uttarai, uttarittA jeNeva rAyamagge teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tAe ukkiTThAe daduragaIe vIIvayamANe-vIIvayamANe jeNeva mamaM aMtie teNeva pahArettha bhAvArtha :- ghaNA manuSyo pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne, te deDakAne A pramANe vicAra, ciMtana, abhilASA ane manogata saMkalpa utpanna thayA ke kharekhara zramaNa bhagavAna mahAvIra ahIM padhAryA che, to huM jAuM ane bhagavAnane vaMdanA karuM. A pramANe vicAra karIne te dhIre-dhIre naMdA puSkariNImAMthI bahAra nIkaLIne, rAjamArga upara AvIne mArI pAse AvavA mATe utkRSTa darda gatithI arthAtu deDakAne yogya tIvra cAlathI cAlavA lAgyo. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-13: dadura zAta _ [ 315 ] deDakAnuM anazana sahita mRtyu - 31 imaM ca NaM seNie rAyA bhaMbhasAre hAe jAva savvAlaMkAravibhUsae hatthikhaMdhavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarehi ya udhuvvamANehiM mahayAhayagayarahabhaGacaDagaskaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDe mama pAyavaMdae havvamAgacchai / tae NaM se dadure seNiyassa raNNo egeNaM AsakisoraeNaM vAmapAeNaM akkaMte samANe aMtaNigyAie kae yAvi hotthA / bhAvArtha -bhaMbhasAra jenuM bIjuM nAma che, tevA zreNika rAjA snAna karIne yAvasarva alaMkArothI vibhUSita thaIne, zreSTha hAthI upara ArUDha thaIne, koraMTa vRkSanA puSponI mALAovALA chatrane dhAraNa karIne, vIMjhAtA zveta cAmarothI zobhatA(te rAjA) azva, hAthI, ratha ane moTA-moTA subhaTonA samUhathIyukta caturaMgiNI senAthI parivRtta thaIne, mArA caraNomAM vaMdana karavAne mATe zIghratApUrvaka AvI rahyA hatA. tyAre te deDako zreNika rAjAnA eka kizora-navajuvAna ghoDAnA DAbA paga nIce kacarAI gayo. tenA AMtaraDA bahAra nIkaLI gayA. 32 taeNaM se dadure atthAme abale avIrie apurisakkAraparakkame adhAraNijjamiti kaTTaegaMtamavakkamai jAvaevaM vayAsI NamotthuNaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM jAva siddhi gaiNAmadhejjaM ThANaM saMpattANaM / NamotthuNaM NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa mama dhammAyariyassa jAvasaMpAviukAmassa / puTvi pi ya NaM mae samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie thUlae pANAivAe paccakkhAe jAva thUlae pariggahe paccakkhAe / taM iyANi pi tasseva aMtie savvaM pANAivAyaM paccakkhAmi jAva savvaM pariggahaM paccakkhAmi jAvajjIvaM / savvaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM paccakkhAmi jaavjjiivN| jaM pi ya imaM sarIraM i8 kaMtaM jAva mA NaM vivihA rogAyaMkA parisahovasaggA phusaMtu; eyaM piNaM carimehiM UsAsehiM vosirAmi tti kaTu / bhAvArtha:- ghoDAnA pagathI kacarAI gayA pachI te deDako zakti hIna, balahIna, vIrya(udyama) hIna ane puruSakAra-parAkramathI hIna thaI gayo. have A jIvanane dhAraNa karavuM zakya nathI, tevuM lAgatAM te eka tarapha (mANasonI avara-javara na hatI tyAM) cAlyo gayo yAvatu A pramANe bolyo arihaMta bhagavAna yAvata siddha gati nAmanA sthAnane prApta siddha bhagavAnane namaskAra ho. mArA dharmAcArya yAvata mokSa prAptinI sanmukha evA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne namaskAra ho. pahelAM paNa meM zramaNa bhagavAna mahAvIranI samIpe sthUla prANAtipAtanA pratyAkhyAna karyA hatA yAvatu pUla parigrahanA pratyAkhyAna karyA hatA. atyAre paNa huM te ja bhagavAna mahAvIranI pAse(sAkSIe) jIvana paryata sarva prANAtipAtanA pratyAkhyAna karuM chuM yAvat sarva parigrahanA pratyAkhyAna karuM chuM ane jIvana paryata sarva azana, pAna, khAdima ane svAdima, cAra prakAranA AhAranA pratyAkhyAna karuM chuM. A je mAruM iSTa ane kAMta zarIra che ke jenA viSayamAM meM icchayuM hatuM ke tene rogAtaMka Adi sparza na kare, teno paNa Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 316] zrI jJAtAdharmakathA sUtra aMtima zvAsozvAsa paryata tyAga karuM chuM. e pramANe kahI deDakAe saMpUrNa pratyAkhyAna karyA arthAtu bhakta pratyAkhyAna anazana aMgIkAra karyuM. vivecana : prastuta sUtromAM naMda deDakAnA zrAvakvata, tapazcaryA ane saMthArA rUpa aMtima ArAdhanAnuMvidhAna che. tiryaMcone pAMca guNasthAna saMbhave che. jeNe pUrve saMyama-tapanI ArAdhanA karI hoya tevA saMjJI tiryaMca paMcendriyane jAtismaraNajJAna thAya, to te tiryaMco pUrve karelI vratanI ArAdhanAnA smaraNathI tiryaMcanA bhavamAM paNa zrAvakanA vrato svIkArI deza virati guNasthAnane prApta thAya che. teone bhavasvabhAvathI sarvaviratirUpa sAmAyika Adi cAritranA pariNAmo hotA nathI; deDakAe saMthArAnA pratyAkhyAna letAM saLaM pALavA punani sarva prANAtipAtanA pratyAkhyAna karyA. sarva prANAtipAta Adi aDha para pApasthAnonA pratyAkhyAna karavA mAtrathI te sarvavirati na kahevAya. manuSyomAM paNa jyAM sudhI sarvaviratirUpa sAmAyika Adi cAritranA pariNAma prApta na thAya tyAM sudhI zrAvaka utkRSTa, utkRSTatama tyAga, tapa ke pratyAkhyAna kare to paNa tene pAMcamuM zrAvakanuM guNasthAna ja rahe che. AnaMda zrAvake paDimAo dhAraNa karI, tapa dvArA temanuM zarIra sukAIne dhannA aNagAra jevuM thaI gayuM ane saMthAro grahaNa karyA pachI temane vizALa avadhijJAna thayuM; tema chatAM agAravAsano tyAga ane zramaNa pravrajyAno svIkAra karyo na hovAthI te AnaMdAdi zramaNopAsaka paryAyanA ArAdhaka kahevAyA. uparokata kathanathI spaSTa thAya che ke sarva pApono tyAga, te ja cAritra nathI paraMtu paMcamahAvratono svIkAra te cAritra che. deDakAno deva rUpe janma - 33 tae NaM se dadure kAlamAse kAlaM kiccA jAva sohamme kappe daduravaDiMsae vimANe uvavAyasabhAe daduradevattAe uvavaNNe / evaM khalu goyamA ! dadureNaM sA divvA deviDDI laddhA pattA jAva abhisamaNNAgayA / bhAvArtha - tyAra pachI te deDako mRtyunA samaye mRtyu pAmIne yAvat saudharmakalpamAM, dadrAvataMsaka nAmanA vimAnamAM, upapAta sabhAmAM, danAmanA deva rUpe utpanna thayo. he gautama! dak deve A pramANe te divya devardhi meLavI che. prApta karI che, svAdhIna banAvI che ane pUrNarUpathI prApta karI che. darduradevanuM bhAvi - 34 dadurassa NaM bhaMte ! devassa kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! cattAri paliovamAI ThiI paNNattA / se NaM daddure deve AukkhaeNaM jAva mahAvidehe vAse sijjhihii, bujjhihii jAva aMtaM karihii / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! dadra devanI keTalI sthiti che? uttara- he gautama! cAra palyopamanI sthiti kahI che. tyAra pachI te dardadeva AyuSyano, bhavano, ane sthitino kSaya thavAthI tyAMthI cyavana karIne mahAvideha kSetramAM manuSyajanma dhAraNa karI siddha, buddha thAvatu samasta duHkhono aMta karaze. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-13: dardara zAta [ 317 ] 35 evaM khalu samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM terasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte / / tti vema | bhAvArtha:- A pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe teramA jJAta-adhyayanano A artha kahyo che. sudharmA svAmI kahe che- jema sAMbhaLyuM che tema huM kahuM chuM. vivecana : prastuta adhyayanamAM naMdamaNiyAra zreSThInI jIvana ghaTanAnA dAMte saMta samAgamano mahimA pragaTa karyo che. vRttikAre be gAthA dvArA A daSTAMtano bodha rajU karyo che. yathA saMpaNNaguNo vijao, susAhu-saMsaggavajjio pAyaM / pAvai guNaparihANiM, dadurajIvovva maNiyAro // 1 // artha koI bhavya jIva samyaktvAdi guNa saMpanna thaI jAya paraMtu pachI saMta samAgamanA abhAvamAM kyAreka tenA guNono hrAsa thaI jAya che, jema naMda maNiyArano jIva./1/l. titthayara-vaMdaNatthaM, calio bhAveNa pAvae saggaM / jaha daduradeveNaM, pattaM vemANiya-surattaM // 2 // artha- tIrthakara bhagavAnane vaMdana karavA nIkaLelA prANI koIpaNa kAraNathI bhagavAna samakSa pahoMcI na zake to paNa te darzana karavAnI bhAvanAnA pariNAme svargane prApta kare che. jema dardAre mAtra bhAva AdhAre ja vaimAnika deva-paryAyane prApta karI.pArA che teramuM adhyayana saMpUrNa Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrI zAtAdharmakathA sUtra caudamuM adhyayana adhyayana sAra ka ka ka ka ka ka ka ka ka . . . . . prastuta adhyayananuM nAma tetaliputra che. temAM tetaliputra nAmanA pradhAnanuM jIvana kathAnaka che. tetalipura nAmanA nagaramAM kanakaratha rAjA ane tetaliputra pradhAna rahetA hatA. te ja nagaramAM kalAda nAmano sonI raheto hato. tenI rUpa ane yauvanathI yukta poTTilA nAmanI kanyA eka divasa agAsI upara sonAnA daDAthI ramatI hatI. azvakrIDA mATe nIkaLelA tetaliputra pradhAnanI najara ekAeka tenA upara paDI. teNe rUpamAM mugdha banI, sonI pAse poTTilAnI mAMgaNI karAvI ane tenI sAthe lagna karyA. kanakaratha rAjA potAnA rAjyAdimAM ati Asakta hatA. vikalAMga vyakti rAjA na banI zake te rAjaniyamane lakSamAM rAkhI kanakaratha rAjA potAnA putro rAjya sattA chInavI na le te mATe janmajAta badhA ja putronA AMgaLI, kAnanI buTa vagere koIpaNa avayava kapAvI nAMkhI vikalAMga banAvI deto hato. ekavAra padmAvatI rANIe potAnA navajAta putrane gupta rIte tetaliputra pradhAnane uchera mATe ApI dIdho. tetaliputra pradhAne tenuM kanakadhvaja nAma rAkhI, putravat moTo karyo. kAlakrame tetaliputrane poTTilA apriya banI gaI, tethI te zokamagna banI ArtadhyAnamAM rahevA lAgI. tetaliputra pradhAne tenA mATe dAnazALA kholAvI dIdhI. poDhilA tyAM bhojana vagerenA dAnakAryamAM samaya pasAra karavA lAgI. ekadA suvratA nAmanA sAdhvIjI saparivAra nagaramAM padhAryA ane tenA ghare gocarI arthe padhAryA. poTTilAe patine priya banavAno upAya pUchyo. brahmacArI evA sAdhvIjIoe potAnA niyamAnusAra tevo koI upAya na jaNAvatA dharmopadeza Apyo. poDhilA dharma pratye zraddhAvAna banI ane zrAvakanA bAravrato aMgIkAra karyA. kAlAMtare teNI dIkSA levA taiyAra thaI tyAre tetaliputre devagatimAMthI pratibodhita karavA AvavAnI zarate dIkSAnI AjJA ApI. zarata svIkArIne poTTilAe dIkSA lIdhI, ArAdhanA karIne, devalokamAM poTTila deva banI. kanakaratha rAjA mRtyu pAmyA tyAre tenA putra kanakadhvajano rAjyAbhiSeka thayo. te rAjA mAtAnA sUcana pramANe tetaliputra pradhAnano khUba Adara, satkAra karato hato. saMsAramAM sarva prakAranI sukha sAmagrI vacce tetaliputra jIvana vyatIta karI rahyo hato. poTTila deve pUrve ApelA vacanAnusAra tetaliputra pradhAnane pratibodha pamADavA anekavidha prayatno karyA paraMtu tetaliputra pradhAna anukULatA ane sukha sagavaDatAmAM lIna hovAthI poTTila devanA sarva prayatno niSphaLa gayA. aMte poTTila deve kanakadhvaja rAjAne teTalIputrathI vimukha karI dIdhA. tyAre rAjA Adi dvArA Adara sanmAna na maLatAM, apamAnanA duHkhathI duHkhI thaIne teNe viSabhakSaNa, gaLA phAMso vagere vividha upAyo vaDe AtmahatyA karavA prayatna karyo paraMtu te upAyo devanA prabhAve nAkAmayAba banI gayA. AvI apamAna ane nirAzAjanaka avasthAmAM deve tene dharmopadeza Apyo tyAre te pratibodha pAmyo ane tene jAtismaraNajJAna thayuM. pUrvabhavamAM lIdhelI dIkSAnuM smaraNa thatAM te svayameva dIkSita thayo ane pUrve bhaNelA 14 pUrvanA smaraNe 14 pUrvanA jJAtA banI, saMyama-tapanI ArAdhanAthI kevaLajJAna-darzanane prApta karIne temaNe siddhAvasthAne prApta karI. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-14: tetaliputra | 318 caudamuM adhyayana tetaliputra madhyayana prAraMbha:| 1 jaiNaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM terasamassaNAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, coddasamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNatte? bhAvArtha - he bhagavan! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jJAtAsUtranA teramA adhyayananA A bhAva kahyA che, to A caudamAM jJAta-adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? tetalipura nagarA :| 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM teyalipure NAmaMNayare, pamayavaNe ujjANe kaNagarahe rAyA vaNNao / tassa NaM kaNagarahassa raNNo paumAvaI NAmaM devI hotthA, vnnnno| tassa NaM kaNagarahassa raNNo teyaliputte NAmaM amacce sAmadaMDa jAvaviharai dakkhe / bhAvArtha:- he jaMbU! te kAle ane te samaye tetalipura nAmanuM nagara hatuM. pramadavana nAmanuM udyAna hatuM, kanakaratha nAmanA rAjA hatA. kanakaratha rAjAne padmAvatI nAmanI rANI hatI. nagara, udhAna, rAjA ane rANInuM varNana pUrvavat jANavuM. kanakaratha rAjAnA tetaliputra nAmanA pradhAna hatA. te sAma, daMDAdi nItimAM nipuNa hatA thAvat rAjya vagerenI dekhabhALa karatA hatA. teteliputra ane poDhillAnA vivAha - 3 tatthaNaM teyalipure kalAde NAmaM mUsiyAradArae hotthA- aDDe jAva aparibhUe / tassa NaM bhaddA NAmaM bhAriyA / tassaNaM kalAyassa mUsiyAradArayassa dhUyA bhaddAe attayA poTTilA NAmaMdAriyA hotthA- rUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA / bhAvArtha:- te tetalipura nagaramAM dhanADhaya yAvata aneka lokone AdarzabhUta tevA kalAda nAmanA mUSikAra dAraka(sonIpatra) rahetA hatA. tene bhadrA nAmanI patnI hatI. te sonIputra kalAdanI putrI ane bhadrAnI AtmajA poTTilA nAmanI kanyA hatI. te zreSTha rUpa, yauvana, lAvaNyathI yukta ane uttama zarIravALI hatI. | 4 taezaMsA poTTilA dAriyA aNNayA kayAiNhAyA jAvasavvAlaMkAravibhUsiyA ceDiyAcakkavAlasaMparivuDA upiMpAsAyavaragayA AgAsatalagaMsikaNagamaeNaM tiMdUsaeNaMkIlamANIkIlamANI vihri| imaM ca NaM teyaliputte amacce bahAe jAva AsakhaMdhavaragae mahayA bhaGacaDagasAsa Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 320 / zrI zAtAdharmakathA sUtra vAhaNiyAe NijjAyamANe kalAyassa mUsiyAradAragassa gihassa adUrasAmaMteNaM viiiivyi| bhAvArtha - te poTTilA putrI eka divasa snAna karIne, sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne, dAsIo sAthe prAsAdanI uparanI agAzImAM sonAnA daDAthI ramatI hatI. te samaye tetaliputra pradhAna snAna karIne yAvata uttama azvanA skaMdha para ArUDha thaIne, ghaNA subhaTonI sAthe ghoDe savArI mATe nagarIthI nIkaLyA ane te kalAda sonIputranA ghara pAsethI pasAra thayA. | 5 taeNaMse teyaliputte mUsiyAradAragagihassa adUrasAmaMteNaM vIIvayamANe-vIIvayamANe poTTilaM dAriyaM uppiMpAsAyavaragayaM AgAsatalagaMsi kaNagatiMdUsaeNaM kIlamANiM pAsai, pAsittA poTTilAe dAriyAe rUve ya jovvaNe ya lAvaNNe ya ajjhovavaNNe, koDuMbiyapurise sadAvei, saddAvittA evaM vayAsI-esaNaMdevANuppiyA !kassa dAriyA kiM NAmadhejjA vA? tae NaM koDuMbiyapurise teyaliputtaM evaM vayAsI- esa NaM sAmI ! kalAyassa mUsiyAradArayassa dhUyA bhaddAe attayA poTTilA NAmaMdAriyA rUveNa yajovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA / bhAvArtha:- sonIputranA ghara pAsethI pasAra thatAM tetaliputra pradhAne prAsAda uparanI agAzImAM sonAnA daDAthI krIDA karatI poTTilA kanyAne joI. tenA rUpa, yauvana ane lAvaNya para atyaMta mohita banelA pradhAne karmacArI puruSone bolAvIne pUchyuM ke- he devAnupriyo ! A konI putrI che? tenuM nAma zuM che? tyAre te karmacArI puruSoe tetaliputrane kahyuM- he svAminuM! A kalAda nAmanA sonIputranI putrI ane bhadrAnI AtmajA evI A zreSTha rUpa, lAvaNya ane yauvanathI yukta, uttama zarIravALI poTTilA nAmanI kanyA che. 6 taeNaM se teyaliputte AsavAhaNiyAo paDiNiyatte samANe abhitaraDhANijje purise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhedevANuppiyA ! kalAyassa mUsiyAradAragassa dhUyaM bhaddAe attayaM poTTilaM dAriyaM mama bhAriyattAe vareha / taeNaM te abhitaraDhANijjA purisA teyaliNA evaM vuttA samANA haTTatuTThA, karayala jAva evaM sAmI ! tahatti ANAe, viNaeNaM vayaNaM paDisuNetti jAva jeNeva kalAyassa mUsiyAradArayassa gihe teNeva uvAgayA / taeNaM kalAe mUsiyAradArae te purise ejjamANe pAsai, pAsittA haTThatuDhe AsaNAo abbhuDhei, abbhuTTittA sattaTupayAI aNugacchai, aNugacchittA AsaNeNaM uvaNimaMtei, uvaNimaMtittA AsatthevIsatthesuhAsaNavaragae evaM vayAsI-saMdisaMtuNaMdevANuppiyA ! kimAgamaNapaoyaNaM? bhAvArtha:- ghoDe savArIthI pAchA pharyA pachI tetaliputre potAnA AtyaMtarasthAnIya (aMtaraMga-vizvAsu) puruSone bolAvIne kahyuM- he devAnupriyo! tame jAo ane kalAda sonIputranI putrI ane bhadrAnI AtmajA, poTTilA nAmanI kanyAnI mArI patnInA rUpamAM mAMgaNI karo. tetaliputre jyAre aMtaraMga puruSone A Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghya--14 : tetaliputra pramANe kahyuM tyAre teo hRSTa-tuSTa thayA. hAtha joDIne 'tahatti' eTale ApanI AjJA zirodhArya che, tema kahIne tenA Adeza vacanane vinayapUrvaka svIkArIne kalAda sonIputranA ghera gayA. 3ra1 te pradhAnanA aMtaraMga puruSone AvatA joIne te sonIputra hRSTa-tuSTa thayA, Asana uparathI UbhA thaIne sAta-ATha pagalA sAme gayA, teone gharamAM lAvIne Asana para besavA AmaMtraNa karyuM, AgatAsvAgatA karIne ArAma ane vizrAma thaI jatAM, jyAre teo zreSTha Asana upara birAjamAna thayA tyAre (mUSikAradArake) temane pUchyuM- he devAnupriyo ! bolo, ApanA AgamananuM prayojana zuM che ? 7 taNaM te abriTThANijjA purisA kalAyassa mUsiyAradArayassa evaM vayAsIamhe NaM devANuppiyA ! tava dhUyaM bhaddAe attayaM poTTilaM dAriyaM teyaliputtassa bhAriyattAe varemo / taM jai NaM jANasi devANuppiyA ! juttaM vA pattaM vA salAhaNijjaM vA sariso vA saMjogo tA dijjau NaM poTTilA dAriyA teyaliputtassa / to bhaNa devANuppiyA ! kiM dalAmo sukkaM ? bhAvArtha:* tyAre te pradhAnanA aMtaraMga puruSoe kalAda sonIputrane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! ame ApanI putrI, bhadrAnI AtmajA evI A poDhilA kanyAnI tetaliputranI patnInA rUpamAM mAMgaNI karIe chIe. he devAnupriya ! tetalIputra pradhAnanI A mAMgaNI Apane yogya ane prazaMsanIya lAgatI hoya, baMneno saMbaMdha samAna saMyogarUpa lAgato hoya, to tetalIputrane poTTilAdArikA pradAna karo. jo tame poTTilA dArikA kanyAdAnarUpe pradAna karatA ho to, he devAnupriya ! kaho, tenA badale ame Apane keTaluM dhana (kanyAdAnarUpe) ApIe ? 8 tae NaM kalAe mUsiyAradArae te abbhitaradvANijje purise evaM vayAsI- esa cevaNaM devANuppiyA ! mama sukke jaM NaM teyaliputte mama dAriyANimitteNaM aNuggahaM karei / te abbhitaraThANijje purise vipuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM puppha-vatthagaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkArei sammANei, sakkArittA sammANettA paDivisajjei / bhAvArtha :- tyAra pachI kalAda sonIputre te aMtaraMga vizvAsu puruSone kahyuM-he devAnupriyo ! tetaliputra pradhAna mArI putrIne patnIrUpe svIkArI rahyA hoya, te ja mArA mATe dhana rUpa che. tetaliputra mArI putrIne svIkArIne mArA para anugraha karI rahyA che. A pramANe kahIne teNe te aMtaraMga puruSono vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimathI tathA puSpa, vastra, sugaMdhI padArtha, mALA ane alaMkArathI satkAra karyo, sanmAna karyuM ane teone vidAya karyA. 9 taNaM te abhitara-ThANijjA purisA kalAyassa mUsiyAradArayassa gihAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva teyaliputte amacce teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA teyaliputtaM eyamaTuM NiveyaMti / bhAvArtha :- tyAra pachI te aMtaraMga puruSo kalAda sonIputranA gherathI nIkaLIne tetaliputra pradhAnanI pAse AvyA ane tetaliputrane sarva vRttAMta kahyo. 10 kalA mUsiyAradArae aNNayA kayAiM sohaNaMsi tihi karaNaNakkhattamuhuttaMsi Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u22 / zrI zAtAdharmakathA sUtra poTTilaM dAriyaM NhAyaM jAva savvAlaMkAravibhUsiyaM sIyaM duruhai, duruhittA mittaNAI jAva saMparivuDe sAo gihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA savviDDIe teyalipuraM majhamajjheNaM jeNeva teyaliputtassa gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA poTTilaM dAriyaM teyaliputtassa sayameva bhAriyattAe dalayai / bhAvArtha - tyAra pachI kalAda sonIputre koI samaye zubhatithi, karaNa, nakSatra ane muhUrtamAM poTTilA dArikAne snAna karAvIne, samasta alaMkArothI vibhUSita karIne, zibikAmAM ArUDha karIne, mitro ane jJAtijano AdithI parivatta thaIne potAnA gherathI nIkaLyA, sarva Rddhi sAthe, tetalipuranI madhyamAM thaIne tetaliputra pradhAnanA ghare AvIne polphilA dArikAne pote ja tetaliputrane patnI rUpe pradAna karI. |11 taeNaMteyaliputtepoTTilaMdAriyaM bhAriyattAe uvaNIyaMpAsai, pAsittA hataDhe; poTTilAe saddhiM paTTayaM duruhai, duruhittA seyApIehiM kalasehiM appANaM majjAvei, majjAvittA aggihoma karei, karittA pANiggahaNaM karei, karittA poTTilAe bhAriyAe mittaNAiNiyaga- sayaNasaMbaMdhi parijaNaM vipuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaMpuppha vatthagaMdhamallAlaMkAreNaMsakkArei,sammANei, sakkAritA sammANittA paDivisajjei / bhAvArtha - tyAra pachI patnI banavA mATe AvelI poTTilA kanyAne joIne tetaliputra harSita ane saMtuSTa thayA ane poTTilAnI sAthe bAjoTha para besIne cAMdI-sonAnA kaLazothI potAno abhiSeka karAvyo. agnimAM homa karyo. tyAra pachI agninI sAkSIe poTTilA dArikAnuM pANigrahaNa karyuM ane poTTilA bhAryAnA mitrajano, jJAtijano, nijjano, svajano, saMbaMdhIo ane parijanono vipula azana, pAna, khAdima, svAdimathI tathA puSpa, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkAra AdithI satkAra karyo, sanmAna karyuM. satkAra-sanmAna karIne teone vidAya karyA. 12 tae NaM se teyalipatte poTTilAe bhAriyAe aNuratte aviratte urAlAI mANussAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / / bhAvArtha:- tyAra pachI tetaliputra pradhAna poTTilA bhAryAmAM anurakta ane avirakta-Asakta thaIne tenI sAthe manuSya saMbaMdhI udAra bhogone bhogavatA rahyA. kanakaratha rAjA dvArA putronI vikalAMgatA :13 tae NaM se kaNagarahe rAyA rajje ya? ya bale ya vAhaNe ya kose ya koDAgAre ya pure ya aMteure ya mucchie gaDhie giddhe ajjhovavaNNe jAe yAvi hotthA / jAe putte viyaMgei, appegaiyANaM hatthaMguliyAo chiMdai appegaiyANaM hatthaMguTThae chiMdai, evaM pAyaMguliyAo pAyaMguTThae vikaNNasakkulIe viNAsApuDAI phAlei, aMgamaMgAI viyaMgei / bhAvArtha :- 420 21% 2|4y, rASTra, senA, vAino, oSa, ohA2mA tathA aMta:puramA bhUchita, lolupa, gRddha ane atyaMta Asakta thaI gayA hatA, tethI teo janma pAmatA putrone vikalAMga karI detA hatA. keTalAka putronI hAthanI AMgaLIo, keTalAka putronA hAthanA aMgUThA, keTalAkanI paganI AMgaLI Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghya--14 : tetaliputra o, keTalAkanA paganA aMgUThA, keTalAkanI kAnanI bUTa, to keTalAka putronA nasakorA chedAvI nAMkhatA hatA. A rIte rAjA potAnA putrone vikalAMga banAvI detA hatA. 3ra3 mAtA dvArA putranI surakSAno upAyaH 14 ta NaM tIse paumAvaIe devIe aNNayA puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ayameyArUve ajjhatthie samuppajjitthA - evaM khalu kaNagarahe rAyA rajje ya jAva aMgamaMgAI viyaMgei, taM jai ahaM dArayaM payAyAmi, seyaM khalu mamaM taM dAragaM kaNagarahassa rahassiyayaM ceva sArakkhamANIe saMgovemANIe viharittae tti kaTTu evaM saMpehei, saMpehittA teyaliputtaM amaccaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva viyaMgei, taM jai NaM ahaM devANuppiyA! dAragaM payAyAmi, tae NaM tumaM kaNagarahassa rahassiyayaM ceva aNupuvveNa sArakkhamANe saMgovemANe saMvaDDehi / tae NaM se dArae ummukkabAlabhAve jovvaNagamaNupatte tava ya mama ya bhikkhAbhAyaNe bhavissai / tae NaM se teyaliputte amacce paumAvaIe devIe eyamaTTaM paDisuNei, paDiNittA paDigae / bhAvArtha :- tyAra pachI padmAvatI devIne ekavAra madhyarAtrinA samaye A pramANe vicAra Avyo ke- kanakaratha rAjA rAjya AdimAM Asakta thaIne yAvat putrone vikalAMga karI nAMkhe che, tenA aMgopAMga chedAvI nAMkhe che, to have jyAre huM putrane janma ApuM tyAre mArA mATe te ja zreyaSkara thaze ke huM kanakaratha rAjAne khabara na paDe tema chUpI rIte bALakanI rakSA karuM, rAjAnI kudaSTithI tene bacAvuM; A rIte vicAra karIne teNIe tetaliputra pradhAnane bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! kanakaratha rAjA rAjya, rASTra AdimAM atyaMta Asakta thaIne badhA putrone vikalAMga banAvI de che, have huM putrane janma ApuM tyAre kanakaratha rAjAne khabara na paDe tema chUpI rIte tame te bALakanuM anukramathI saMrakSaNa, saMgopana ane saMvardhana karajo. A rIte karavAthI te bALaka bAlyAvasthA pasAra karIne, yauvanane prApta thaze tyAre te tamArA mATe ane mArA mATe bhikSAnuM bhAjana banaze arthAt te tamAruM ane mAruM pAlana-poSaNa karaze. tetaliputra pradhAna padmAvatI rANInA A kathanane svIkArIne pAchA pharyA. rANI dvArA saMtAnanI adalAbadalI : 15 taNaM pamAvaI ya devI poTTilA ya amaccI samameva gabdhaM geNhiMti, samameva gabdhaM parivahaMti, samameva gabdhaM parivati / tae NaM sA paumAvaI devI NavaNhaM mAsANaM paDiNNANaM jAva piyadaMsaNaM surUvaM dAragaM payAyA / jaMrayaNiM ca NaM paumAvaI devI dArayaM payAyA taM rayaNi ca poTTilA vi amaccI NavaNhaM mAsANaM paDipuNANaM viNihAyamAvaNNaM dAriyaM pyaayaa| bhAvArtha :- tyAra pachI padmAvatI devIe ane poTTilAe eka ja sAthe(eka samaye) garbha dhAraNa karyo, baMnee eka sAthe garbhanuM vahana karyuM ane eka sAthe ja baMnenA garbhanI vRddhi thaI. tyAra pachI navamAsa ane sADAsAta divasa pUrNa thayA tyAre padmAvatI devIe priyadarzI, rUpALA evA putrane janma Apyo. je Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zrI jJAtAdharmakathA sUtra rAtrie padmAvatI devIe putrane janma Apyo, te ja rAtrie poTilA pradhAnanI patnI) e paNa navamAsa ane sADAsAta divasa vyatIta thatA mRta bAlikAne janma Apyo. 16 tae NaM sA paumAvaI devI ammadhAI saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tumaM ammo ! teyaliputtaM rahassiyayaM ceva saddAveha / tae NaM sA ammadhAI taha tti paDisuNei, paDisuNittA aMteurassa avadAreNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva teyaliputtassa gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! paumAvaI devI saddAvei / bhAvArtha :- samaye padmAvatI devIe potAnI dhAvamAtAne bolAvI ane kahyuM- he ammA ! tame tetaliputranA ghare jAo ane tetaliputrane gupta rUpe bolAvI lAvo.' tyAre dhAvamAtAe 'tahatti' A pramANe kahIne rANInA vacanano svIkAra karyo ane aMtaHpuranA pAchalA dvArethI nIkaLIne tetaliputranA ghera gayA. tyAM jaIne hAtha joDIne tetaliputrane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! Apane padmAvatI devI bolAve che. 17 tae NaM teyaliputte ammadhAIe aMtiyaM eyamaDhe soccA Nisamma haTTha-tuDe; ammadhAIe saddhiM sAo gihAo Niggacchai, NiggacchittA aMteurassa avadAreNaM rahassiyayaM ceva aNupavisai, aNupavisittA jeNeva paramAvaI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayalajAva evaM vayAsI- saMdisaMtuNaM devANuppiyA ! jaMmae kAyavvaM / / bhAvArtha - tyAra pachI dhAvamAtA pAsethI rANIno saMdezo sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne tetaliputra hRSTa-tuSTa thayA, dhAvamAtAnI sAthe potAnA gherathI nIkaLyA. aMtaHpuramAM pAchalA dvArathI guptarUpe praveza karyo. praveza karIne padmAvatI devI pAse AvyA ane banne hAtha joDIne kahyuM- he devAnupriye! mAre je karavAnuM Doya, tenA bhATe mArA Apo. 18 tae NaM paThamAvaI devI teyaliputtaM evaM vayAsI- evaM khalu kaNagarahe jAvaviyaMgei / ahaM ca NaM devANuppiyA ! dAragaM payAyA / taM tumaMNaM devANuppiyA ! evaM dAragaM giNhAhi jAva tava mama ya bhikkhAbhAyaNe bhavissai tti kaTu teyaliputtassa hatthe dalayai / tae NaM teyaliputte paumAvaIe hatthAo dAragaM geNhai, uttarijjeNaM pihei, pihittA aMteurassa rahassiyayaM avadAreNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva sae gihe jeNeva poTTilA bhAriyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA poTTilaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA jAva putte viyaMgei / ayaM ca NaM dArae kaNagarahassa puttepaumAvaIe attae / taNNaM tumadevANuppiyA ! imaMdAragaMkaNagarahassarahassiya ceva aNupuvveNaM sArakkhAhi ya, saMgovehi ya, saMvaDDehi ya / taeNaMesa dArae ummukkabAlabhAve tava yamamayapaumAvaIe ya AhAre bhavissaittikaTupoTTilAe pAseNikkhivai, NikkhivittA Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-14: tetaliputra . [ 325 ] poTTilAe pAsAo taM viNihAyamAvaNNiyaMdAriyaM geNhai, geNhittA uttarijjeNaM pihei, pihittA, aMteurassa avadAreNaM aNupavisai, aNupavisittA jeNeva paumAvaI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paumAvaIe devIe pAse ThAvei jAvapaDiNiggae / bhAvArtha:- tyAra pachI padmAvatI devIe tetaliputrane A pramANe kahyuM - tamane khabara che ke kanakaratha rAjA yAvatu badhA bALakone vikalAMga karI nAMkhe che. "he devAnupriya! meM bALakane janma Apyo che, tame A bALakane grahaNa karo, saMbhALo yAvatu A bALaka kramazaH yuvAna thatAM tamArA ane mArA mATe bhikSAnuM bhAjana thaze." tema kahIne teNIe te navajAta putrane tetaliputranA hAthamAM soMpI dIdho. - tyAra pachI tetaliputre padmAvatInA hAthe te bALakane grahaNa karyuM ane potAnA uttarIya vastrathI DhAMkI dIdhuM, DhAMkIne guptarUpe aMtaHpuranA pAchalA daravAjethI bahAra nIkaLIne potAnA ghera poTTilA pAse AvyA ane poTTilAne A pramANe kahyuM- he devAnupriye ! kanakaratha rAjA rAjya AdimAM atyaMta Asakta thaIne yAvatu potAnA putrone vikalAMga karI nAkhe che. A bALaka kanakarathano putra ane padmAvatIno Atmaja che. tethI he devAnupriya ! kanakaratha rAjAne jANa na thAya tema chUpI rIte A bALakanuM tame anukramathI saMrakSaNa, saMgopana ane saMvardhana karo. A bALaka bAlyAvasthAthI mukta thaze tyAre tamArA mATe, mArA mATe ane padmAvatI devI mATe AdhArabhUta thaze. A pramANe kahIne tetaliputre te bALaka poTTilAne ApI dIdho ane poTTilAnI pAsethI mRta bAlikAne laI, tene uttarIya vastrathI DhAMkIne, pAchaLanA nAnA dvArethI aMtaHpuramAM praviSTa thaIne, padmAvatI devInI pAse gayA ane marelI putrI padmAvatI devI pAse rAkhI dIdhI yAvatu pAchA cAlyA gayA. 19 tae NaM tIse paumAvaIe aMgapaDiyAriyAo paumAvaiM devi viNihAyamAvaNNiyaM ca dAriya payAyaM pAsati, pAsittA jeNeva kaNagarahe rAyA teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI- evaM khalu sAmI ! paumAvaI devI maelliyaM dAriyaM pyaayaa| bhAvArtha - tyAra pachI padmAvatInI aMgaparicArikAoe padmAvatI devIne ane navajAta mRta bAlikAne joIne kanakaratha rAjA pAse jaIne banne hAtha joDIne A pramANe kahyuM- he svAminuM! padmAvatI devIe mRtabAlikAne janma Apyo che. 20 tae NaM kaNagarahe rAyA tIse maelliyAe dAriyAe NIharaNaM karei, bahUNi loiyAI mayakiccAI karei, kAleNaM vigayasoe jaae| bhAvArtha - tyAra pachI kanakaratha rAjAe te mRta bAlikAnuM nIharaNa kArya karyuM arthAt tenI aMtya kriyA karI ane mRtaka saMbaMdhI anya laukika kAryo karyA. kALakrame rAjA zoka rahita thayA. 21 taeNaM teyaliputte kallaM koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva cAragasohaNaM kareha jAvaThiivaDiyaMdasadevasiyaM kareha, kAraveha yaeyamANattiyaM pccppinnh| jamhA NaM amhaM esa dArae kaNagarahassa rajje jAe, taM hou NaM dArae NAmeNaM kaNagajjhae jAva alaM bhogasamatthe jaae| Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 3ra6 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAra pachI bIje divase tetaliputre karmacArI puruSone bolAvIne kahyuM- he devAnupriyo ! zIghra kedIone kArAgRhathI mukta karo yAvata dasa divasa putra janmano utsava ujavo, ujavIne te kArya saMpannatAnI mane jANa karo. tyAra pachI tetaliputre jAhera karyuM ke amArA A bALakano janma kanakaratha rAjAnA rAjyamAM thayo che, tethI A bALakanuM nAma kanakadhvaja rAkhIe chIe. dhIre dhIre te bALaka moTo thayo, kalAomAM kuzala thayo yAvatuM yauvanane prApta thayo. tetaliputranI poTTilAthI vimukhatA:22 taeNaM poTillA aNNayA kayAI teyaliputtassa aNiTThA akaMtA appiyA amaNuNNA amaNAmA jAyA yAvi hotthA- Necchai NaM teyaliputte poTTilAe NAmagoyamavi savaNayAe, kiM puNa daMsaNaM vA paribhogaM vA / taeNaMtIse poTTilAe aNNayA kayAi puvvarattAvaraktakAlasamayaMsi imeyArUve ajjhathie jAvasamuppajjitthA evaM khalu ahaM teyalissa puvviMiTThA AsI, iyANiM aNiTThA jAyA / Necchai NaM teyaliputte mama jAvajhiyAyai / bhAvArtha :- tyAra pachI koI samaye tetaliputrane poTTilA aniSTa, akAMta, apriya amanojJa ane amanohara thaI gaI. tetaliputrane tenuM nAma-gotra sAMbhaLavuM paNa pasaMda na hatuM, to tene jovAnI ke tenA paribhoganI arthAt tenI pAse javAnI to vAta ja zI karavI ? ekavAra madhyarAtrinA samaye pothrilAnA manamAM vicAra Avyo ke tetaliputrane huM pahelA iSTa, priya hatI ane have aniSTa thaI gaI chuM, tethI tetaliputra mAruM nAma paNa sAMbhaLavA icchatA nathI bhAvat paribhoga to Icche ja kyAMthI? A prakAranA vicArothI te udAsa banIne ArtadhyAna karavA lAgI. ArtadhyAnanuM nivAraNa - 23 tae NaM teyaliputte poTTilaM ohayamaNasaMkappaM jAvajhiyAyamANiM pAsai, pAsittA e vaM vayAsI-mA NaM tumaMdevANuppiyA ! ohayamaNasaMkappA, tumaMNaM mama mahANasaMsi vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvehi, uvakkhaDAvittA bahUNaM samaNa-mAhaNa atihikivaNa-vaNImagANaM deyamANI ya davAvemANI ya vihraahi| tae NaM sA poTTilA teyaliputteNaM evaM vuttA samANA haTutuTThA teyaliputtassa eyamaTuM paDisuNei, paDisuNittA kallAkalli mahANasaMsi vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM jAva uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvettA bahUNaM samaNa jAva deyamANI ya davAvemANI ya viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI udAsa yAvatu ArtadhyAnamAM rahelI poTTilAne joIne tetaliputre tene A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! udAsa thaIne ArtadhyAna na karo. tame mArI bhojanazALAmAM vipula pramANamAM azana, pAna, khAdima ane svAdima, te cAra prakArano AhAra taiyAra karAvo ane ghaNA zramaNo, brAhmaNo, atithio, kapaNo ane yAcakone Apo, apAvo arthAt dAnazALA kholo. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyaH-14 : dalaya | u27 / tetaliputre A pramANe dAnazALAnuM kArya soMpyuM tyAre poTTilA ghaNI prasanna ane saMtuSTa thaI. tetaliputranI A vAta sAMbhaLIne, svIkArIne bhojanazALAmAM dararoja vipula pramANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima; te cAre prakArano AhAra banAvaDAvI te azanAdi zramaNAdine ApatI ane apAvatI rahevA lAgI. suvratA AryAnuM Agamana ane poliAno prazna:24 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM suvvayAo NAmaM ajjAo IriyAsamiyAo jAva guttabaMbhayAriNIo bahussuyAo bahuparivArAo puvvANupurvi caramANIo jeNAmeva teyalipure Nayare teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA ahApaDirUvaM oggahaM ogiNhati, ogiNhittA saMjameNa tavasA appANaM bhAvemANIo vihrNti| bhAvArtha - te kAle te samaye IrSA samitithI yukta yAvata gupta brahmacAriNI, bahuzruta, vizALa parivAra dhAraka suvratA nAmanA AryA anukramathI vihAra karatAM-karatAM tetalipura nagaramAM padhAryA ane yathocita upAzrayanI AjJA laIne temAM saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM vicaravA lAgyA. 25 tae NaM tAsiM suvvayANaM ajjANaM ege saMghADae paDhamAe porisIe sajjhAyaM karei jAva aDamANIo teyaliputtassa gihaM aNupaviTThAo / tae NaM sA poTTilA tAo ajjAo ejjamANIo pAsai, pAsittA haTThatuTThA AsaNAo abbha?i, abbhuTTittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA viulaM asaNaM pANaMkhAimaM sAimaM paDilAbhei, paDilAbhittA evaM vayAsI evaM khalu ahaM ajjAo ! teyaliputtassa pudiva iTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA AsI, iyANiM aNiTThA jAva daMsaNaM vA paribhogaM vA / taM tubbhe NaM ajjAo ! sikkhiyAo, bahuNAyAo, bahupaDhiyAo bahUNi gAmAgara jAva AhiMDaha, bahUNaM rAIsara jAva gihAI aNupavisaha, taM atthiyAI bhe ajjAo ! kei kahiMci cuNNajoe vA, maMtajoge vA kammaNajoe vA hiyauDDAvaNe vA kAuDDAvaNe vA Abhiogie vA vasIkaraNe vA kouyakamme vA bhUikamme vA mUle kaMde challo vallI siliyA vA guliyA vA osahe vA bhesajje vA uvaladdhapuvve ? jeNAhaM teyaliputtassa puNaravi iTThA bhavejjAmi / bhAvArtha:- tyArapachI te suvratA AryAnA eka saMghADAe prathama pahore svAdhyAyAdi karIne yAvat bhikSA mATe pharatAM-pharatAM tetaliputranA gharamAM praveza karyo. te AryAne AvatA joI poTTilA dRSTa-tuSTa thaI, potAnA AsanathI UbhI thaI, vaMdanA-namaskAra karyA ane vipula azana, pAna, khAdha ane svAdya Adi cAre prakArano AhAra vahorAvyo, AhAra vahorAvIne AryAone A pramANe kahyuM - Ayamio!I paDesAtataliputraneTa, tapriya, manozaane bhano2tI, paraMtu ve aniSTa thaI gaI chuM yAvatu teo mAruM nAma paNa sAMbhaLavA icchatA nathI. to mArI sAthe paribhoganI to vAta ja zI rahe? he AryAo! tame ghaNA zikSita, ghaNA jANakAra ane ghaNA bhaNelA cho; ghaNA gAma ane nagaromAM yAvatuM bhramaNa karatAM ghaNA rAjAo, Izvaro ane yuvarAjo AdinA gharomAM praveza karo cho. to he AryAo! tamArI pAse thaMbhana Adi karanArA koI cUrNayoga, maMtrayoga, kAmaNayoga, hRdayane haraNa Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 328 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra karanArA, kAyAnuM AkarSaNa karanArA, Abhiyogika-parAbhava karanArA, vazIkaraNayoga, kautuka karma-saubhAgya vardhaka snAna Adi, bhUtikarma-maMtrita karelI bhabhUtino prayoga athavA koI mULa, kaMda, chAla, vela, zilikA (eka prakAranuM ghAsa), goLI, auSadha ke bheSaja vagere vastuonA prayoga je tame jANelA hoya te mane Apo, jethI huM tetaliputrane pAchI iSTa banuM. poDhillA dvArA zrAvikAvata grahaNaH26 taeNaM tAo ajjAo poTTilAe evaM vuttAo samANIo dovi kaNNe(aMguliya) ThAu~ti, ThAvettA poTTilaM evaM vayAsI- amhe NaMdevANuppiyA ! samaNIo NiggaMthIo jAva guttabaMbhacAriNIo / No khalu kappai amhaM eyappayAraM kaNNehiM viNisAmettae, kimaMga puNa uvadaMsittae vA Ayarittae vA? amhe NaM tava devANuppiyA! vicittaM kevalipaNNattaM dhamma prikhijjaamo| bhAvArtha - poTTilAe te AryAone A pramANe kahyuM tyAre te AryAoe potAnA baMne kAno para hAtha mUkI dIdhA. hAthathI kAna DhAMkIne teoe poTTilAne kahyuM- he devAnupriye ! ame nigraMtha zramaNIo chIe thAvata gupta brahmacAriNIo chIe. AvA vacana amane kAnathI sAMbhaLavA paNa kalpatA nathI, to A viSayano upadeza devo ke AcaraNa karavuM to kevI rIte kahyuM? he devAnupriya ! ame tamane zramaNa dharma ane zrAvakadharmarUpa adbhuta evA kevaLI prarUpita dharmano upadeza ApI zakIe. 27 tae NaM sA poTTilA tAo ajjAo evaM vayAsI- icchAmi NaM ajjAo ! tumhaM aMtie kevalipaNNattaM dhamma NisAmittae / tae NaM tAo ajjAo poTTilAe vicittaM kevali paNNattaM dhamma parikaheMti / tae NaM sA poTTilA dhamma soccA Nisamma haTThatuTThA evaM vayAsI- saddahAmiNaM ajjAo !NiggaMthaM pAvayaNaM jAvase jaheyaM tubbhe vayaha / icchAmi NaM ahaM tumbhaM aMtie paMcANuvvaiyaM satta sikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhamma paDivajjittae / ahAsuhaM devANuppie / taeNaM sA poTTilA tAsiM ajjANaM aMtie paMcANuvvaiyaM jAva gihidhamma paDivajjai, tAo ajjAo vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA paDivisajjei / tae NaM sA poTTilA samaNovAsiyA jAyA jAva paDilAbhamANI viharai / bhAvArtha - tyArapachI poliAe te AryAone kahyuM- he AryAo ! ApanI pAse kevaLI prarUpita dharma sAMbhaLavA icchuM chuM. tyAre te AryAoe poTilAne aneka prakAre kevaLI prarUpati dharmano upadeza Apyo. dharmano upadeza sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne poTTilA hRSTa-tuSTa thaIne A pramANe bolIhe AryAo! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM yAvat jema Ape kahyuM, te tema ja che, tethI huM ApanI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakAranA zrAvakadharma aMgIkAra karavA icchuM chuM. tyAre AryAoe kahyuM- he devAnupriye ! jema sukha upaje, tema karo. tyArapachI te poTTilAe te AryAo pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata rUpa zrAvaka dharmane Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-14: tetaliputra [ 329 ] aMgIkAra karyo. te AryAone vaMdanA-namaskAra karyA ane teone vidAya ApI. tyArapachI poTTilA zramaNo- pAsikA thaI gaI pAvatu AhArAdinuM dAna ApatI jIvana pasAra karavA lAgI. vivecana : prastuta sUtromAM poDhilA dvArA sAdhvIone dAnazALAmAMthI gocarI vahorAvavAnuM ane potAnI manokAmanA pragaTa karavAnuM kathana che. zrI AcArAMga sUtra ane zrI dazavaikAlika sUtrAnusAra jaina sAdhusAdhvIone dAnapiMDa levAno niSedha hoya che. je padArtho kevaLa dAna mATe ja banAvelA hoya tene ja dAnapiMDa kahe che paraMtu je bhojanamAMthI yAcakone dAna apAtuM hoya temaja te dAnazALAnA karmacArIo, kuTuMbIjano ane svajano Adi paNa tyAM bhojana karatA hoya, to temAMthI jaina sAdhu-sAdhvI laI zake che. gRhastha potAnI IcchA pramANe koI paNa prakArano prazna munine pUche, tyAre munie potAnI saMyama maryAdA anusAra ucita hoya to ja uttara Apavo joIe. prastuta sutromAM sAdhvIoe poTTilAnA praznano uttara ApavA mATe spaSTa niSedha karyo ane poTTilAnI icchAnusAra prApta tene dharmano upadeza Apyo. sAdhu-sAdhvIjIo gocarInA prasaMge dharmakathA vagere karatA nathI paraMtu Avazyaka hoya tyAre teo saMkSepamAM upadeza ApI zake che ane vrata pratyAkhyAna karAvI zake che; temaja koInA praznonA uttara paNa ApI zake che. A prakAranuM vidhAna zrI vyavahAra sUtramAM che. poDhilAnI dIkSA ane saMyama sAdhanA - 28 tae NaM tIse poTTilAe aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsikuDuMbajAgariyaM jAgaramANIe ayameyArUve ajjhatthie jAvasamuppajjitthA- evaM khalu ahaM teyaliputtassa puSvi iTThA kaMtA jAva paribhogaM vA / taM seyaM khalu mama suvvayANaM ajjANaM aMtie pavvaittae, evaM saMpehei, saMpehittA kallaM pAuppabhAyAe jeNeva teyaliputte teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA !mae suvvayANaM ajjANaM aMtie dhamme NisaMte jAva abbhaNuNNAyA pvvitte| bhAvArtha - tyArapachI koI ekavAra poTTilA madhyarAtrie kuMTuMbano vicAra karatI jAgI rahI hatI. tyAre tene A pramANe vicAra Avyo ke huM pahelA tetaliputrane iSTa hatI, have aniSTa thaI gaI chuM yAvatuM mane jovA ane mAro upabhoga karavAnI vAta ja kayAMthI hoya? tethI mAre suvratA AryA pAse dIkSA grahaNa karavI te ja zreyaskara che. A pramANe vicAra karIne bIje divase prabhAta thatAM ja te tetaliputra pAse gaI. jaIne baMne hAtha joDIne yAvatu A pramANe kahyuM ke meM suvratA AryA pAsethI dharma sAMbhaLyo che, te dharma mane iSTa, atyaMta iSTa ane rucikara lAgyo che, tethI ApanI AjJA meLavIne huM pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. 29 tae NaM teyaliputte poTTilaM evaM vayAsI- evaM khalu tumaM devANuppie ! muMDA bhavittA pavvaiyA samANI kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresudevaloesu uvavajjihisi / taM jai NaM tuma devANuppie ! mamaM tAo devaloyAo Agamma kevalipaNNatte dhamme bohihi, to haM visajjemi / aha NaM tumaM mamaMNa saMbohesi, to te Na visajjemi / tae NaM sA poTTilA teyaliputtassa eyamaTuM paDisuNei / Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 330 zrI zAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAre tetaliputre poTTilAne A pramANe kahyuM- he devAnupriye ! tame muMDita ane pravrajita thaIne kAlanA samaye kAladharma pAmIne koIpaNa devalokamAM devarUpe utpanna thazo, he devAnupriya! tame jo te devalokamAMthI AvIne mane kevalI prarUpita dharmano pratibodha ApavAnI vAtano svIkAra karatA ho, to tamane dIkSA levA mATe mArI AjJA che ane jo tame mane pratibodha ApavAnI vAta svIkAratA naho to mArI AjJA nathI. tyAre poThThilAe tetaliputranA kathanano svIkAra karyo arthAt vacanabaddha thayA 30 tae NaM teyaliputte viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA mittaNAi jAva AmaMtei. AmaMtittA jAvasammANei,sammANittA poTilaMNhAyaM jAvasavvalaMkAravibhUsiyaM purisasahassavAhiNIyaM sIyaM duruhittA mittaNAi jAva parivuDe savviDDIe jAva duMduhiNigghosa NAiya raveNaM tetalipurassa majjhamajjheNaM jeNeva suvvayANaM uvassae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIyAo paccoruhai paccoruhittA poTTilaM purao kaTu jeNeva suvvayA ajjA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vaMdaiNamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! mama poTTilA bhAriyA iTThA jAva esa NaM saMsArabhauvviggA jAva pvvitte| paDicchaMtuNaM devANuppie! sissiNibhikkhaM dalayAmi / ahAsuha, mA paDibaMdha karehi / bhAvArtha - tyArapachI tetaliputre vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi cAre prakArano AhAra taiyAra karAvyo. mitro, jJAtijano Adine AmaMtrita karyA ane teono yathocita satkAra karyo, sanmAna karyuM. tyAra pachI poTTilAne snAna karAvyuM yAvatu sarva alaMkArothI vibhUSita karI ane hajAra puruSo dvArA vahana karavA yogya zibikAmAM besADIne mitro tathA jJAtijano AdinI sAthe samasta Rddhi sahita yAvatu dubhinA ghoSapUrvaka yAvatu tetalipura nagaranI madhye thaIne suvratA sAdhvInA upAzrayamAM AvyA, poTTilAne zibikAmAMthI utArI, tyAra pachI tene AgaLa rAkhIne(pote tenI pAchaLa cAlatA) suvratA AryAnI samIpe AvyA. teone vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he devAnupriye! A mArI poTTilA bhAryA mane iSTa che, te saMsAranA bhayathI vyAkuLa banIne yAvata dIkSA aMgIkAra karavA icche che; to he devAnupriye! huM Apane ziSyArUpe bhikSA ApuM chuM, teno Apa svIkAra karo. te AryAe kahyuM- jema sukha upaje tema karo; vilaMba na karo 31 tae NaM sA poTTilA suvvayAhiM ajjAhiM evaM vuttA samANA haTTatuTThA uttarapuritthamaM disibhAgaM avakkamai, avakkamittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, karittA jeNeva suvvayAo ajjAo teNeva uvAcchai, uvAgacchittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- Alitte NaM bhaMte ! loe evaM jahA devANaMdA jAva e kkArasa aMgAI ahijjai, bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNai, pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosittA saddhi bhattAI aNasaNeNaM cheittA Aloiya paDikkaMtA samAhipattA kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresudevaloesudevattAe uvvnnnnaa| bhAvArtha - suvratA AryAe A pramANe kahyuM tyAre harSita ane saMtuSTa thayelI poliAe IzAnakoNamAM Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-14: tetaliputra [ 331 ] jaIne pote ja AbharaNa, mALA ane alaMkAra utAryA, svayaM ja paMcamuSTi loca karyo, loca karIne suvratA AryA pAse AvIne temane vaMdana namaskAra karyA, vaMdana namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavatI ! A saMsAra cAre bAjuthI baLI rahyo che, ityAdi bhAvo vyakta karIne devAnaMdAnI jema poDhilA, suvratA AryA pAse dIkSita thaI. anukrame agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM, ghaNA varSo sudhI cAritranuM pAlana karyuM, aMta samaye eka mAsanI saMlekhanA karI, potAnA zarIrane kraza karIne, sATha bhaktanuM anazana karIne, pApa karmanI AlocanA ane pratikramaNa karI, samAdhipUrvaka kAlanA samaye kAladharma pAmIne te koI devalokamAM deva rUpe utpanna thaI. kanakarathanuM mRtyu-rAjyAbhiSeka mATe vicAraNA - |32 tae NaM se kaNagarahe rAyA aNNayA kayAi kAladhammuNA saMjutte yAvi hotthA / tae NaM rAIsara jAva NIharaNaM kareMti, karittA aNNamaNNaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! kaNagarahe rAyA rajjeya jAvaputteviyaMgitthA, amhe NaMdevANuppiyA !rAyAhINA,rAyAhiTThiyA, rAyAhINakajjA / ayaM ca NaM tetalI amacce kaNagarahassa raNNo savvaTThANesu savvabhUmiyAsu laddhapaccae diNNaviyAre savvakajjavaDDAvae yAvi hotthA / taMseyaM khalu amhaM teyaliputtaM amacvaM kumAra jAittae tti kaTu aNNamaNNassa eyamaTuM paDisuNeti, paDisuNittA jeNeva teyaliputte amacce teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA teyaliputtaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva viyaMgei, amhe ya NaM devANuppiyA! rAyAhINA rAyAhiTThiyA rAyAhINakajjA / tumaM ca NaM devANuppiyA ! kaNagarahassa raNNo savvaTThANesu jAva rajjadhurAciMtae hotthA / taM jai NaM devANuppiyA ! atthi kei kumAre rAyalakkhaNasaMpaNNe abhiseyArihe, taM NaM tumaM amhaM dalAhi, jA NaM amhe mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcAmo / bhAvArtha:- tyArapachI koIka samaye kanakaratha rAjA mRtyu pAmyA. tyAre rAjezvara, talavara vagere lokoe rAjAno agnisaMskAra karyo. - tyAra pachI teoe paraspara maLIne A pramANe vicAra karyo ke he devAnupriyo ! kanakaratha rAjAe rAjya AdimAM Asakta thaIne potAnA putrone vikalAMga karI dIdhA che. he devAnupriyo! ApaNe to rAjAne AdhIna chIe, rAjAthI adhiSThita thaIne rahenArA chIe arthAt rAjAnI AjJAmAM rahevA ja TevAyelA chIe, ApaNA badhA ja kAryo rAjAne AdhIna hoya che. tetaliputra pradhAna rAjA kanakarathanA sarva kAryomAM ane sarva bhUmikAomAM vizvAsapAtra rahyA che, teo lokahitakArI vicAro karanArA che ane rAjyanA sarva kAma pAra pADanArA che. tethI ApaNe tetaliputra pradhAna pAse jaIne rAjAne yogya koI kumAranI yAcanA karavI joIe. A pramANe vicAra karIne, parasparamAM A vAtano svIkAra karIne teo tetaliputra pradhAnanI pAse AvyA ane tetaliputrane A pramANe kahyuM, he devApriya ! kanakaratha rAjA rAjyamAM tathA rASTramAM Asakta hatA. tethI teNe potAnA dareka patrone vikalAMga karI nAkhyA che. he devAnupriya ! ApaNe rAjAne AdhIna rahenArA chIe pAvatu ApaNe Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 33ra | zrI jJAtAdharmakathA sUtra rAjAne AdhIna rahIne kArya karanArA chIe. he devAnupriya! tame kanakaratha rAjAnA sarva kAryomAM vizvAsapAtra rahyA cho yAvatuM rAjyadhurAnA ciMtaka cho, tethI he devAnupriya ! jo koI kumAra rAjalakSaNothI yukta ane abhiSekane yogya hoya to tame amane Apo, jethI ame mahAna rAjyAbhiSekathI teno abhiSeka karIe. 33 tae NaM teyaliputte tesiM IsarapabhiINaM eyamaTuM paDisuNei, paDisuNittA kaNagajjhayaM kumAraM hAyaM jAva sassirIyaM karei, karittA tesiM IsarapabhiINaM uvaNei, uvaNittA evaM vayAsI-esaNaM devANuppiyA !kaNagarahassaraNNo putte, paumAvaIe devIe attae kaNagajjhae NAma kumAre abhiseyArihe rAyalakkhaNasaMpaNNe, mae kaNagarahassa raNNo rahassiyaM saMvaDDie / eyaM NaM tubbhe mahayA-mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcaha / savvaM ca se uTThANapariyAvaNiyaM prikhei| bhAvArtha :- tyAra pachI te rAjezvara, talavara vagere lokonI A vAta sAMbhaLIne tetaliputre kanakadhvaja kumArane snAna karAvI sarva alaMkArothI vibhUSita karyo ane rAjezvara AdinI pAse lAvIne A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! A kanakaratha rAjAno putra ane padmAvatIdevIno Atmaja kanakadhvaja kumAra abhiSekane yogya che, te rAjalakSaNothI saMpanna che. kanakaratha rAjAthI chUpAvIne meM tenuM saMvardhana karyuM che. tame mahAna rAjyAbhiSekathI teno abhiSeka karo. A pramANe kahIne teNe kumAranA janma, pAlana-poSaNa vagere athathI iti sudhInI jIvana ghaTanA kahI saMbhaLAvI. kanakadhvajano rAjyAbhiSeka:34 tae NaM te Isarapabhiio kaNagajjhayaM kumAraM mahayA-mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcaMti tae NaM se kaNagajjhae kumAre rAyA jAe, mahayA himavaMtamahaMtamalayamaMda-mahiMdasAre jAva rajjaM pasAsemANe vihri| bhAvArtha - tyAra pachI te rAjezvara, talavara vagere nagarajanoe kanakadhvaja kumArano mahAna rAjyAbhiSeka karyo ane kanakadhvajakumAra rAjA thaI gayA. loka maryAdAnuM rakSaNa karavAmAM te mahAhimavaMta parvata jevA hatA, temanI comera phelAyelI tenI yaza-kIrti mahAmalaya jevI hatI ane tenuM saMkalpabaLa, deDha pratijJAvALuM ane meru parvata jevuM deDha hatuM. A rIte te rAjyanuM pAlana karatA yAvat rahevA lAgyA. 35 tae NaM sA paumAvaI devI kaNagajjhayaM rAyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- esaNaM puttA ! tava rajje ya jAva aMteure ya tumaM ca teyaliputtassa amaccassa pahAveNaM / teyaliputtaM amaccaM ADhAhi parijANAhi, sakkArehi, sammANehi, iMtaM abbhuTehi ThiyaM pajjuvAsAhi, vaccaMtaM paDisaMsAhehi, addhAsaNeNaM uvaNimaMtehi, bhogaM ca se aNuvaDDehi / tae NaM se kaNagajjhae paumAvaIe devIe vayaNaM taha tti paDisuNei jAva bhogaM ca se aNuvaDDei / bhAvArtha - te samaye padmAvatI devIe kanakadhvaja rAjAne bolAvIne kahyuM- he putra! tamAruM A rAjya thAvat aMtaHpura ane tame pote, A sarva je kAMI che te tetaliputra pradhAnanA prabhAvathI ja che, tethI tame Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghya--14 : tetaliputra tetaliputra pradhAnano Adara karajo, temanA kahevA pramANe kArya karajo, temano satkAra karajo, temanuM sanmAna jALavajo, temane AvatA joIne UbhA thajo, teo sthita hoya tyAre temanI upAsanA karajo, teo jAya tyAre temanI pAchaLa mUkavA jajo, teone tamArA AsananA ardhabhAga upara besADajo ane temanA sukha sagavaDanI sAmagrInI vRddhi karajo. 333 tyAra pachI kanakadhvaje padmAvatI devInI A vAtano svIkAra karyo yAvat temanI sukha sagavaDatAnI sAmagrImAM vRddhi karI dIdhI. tetali pradhAnane bodha ApavA poTTila devanA upAyoH | 36 ta NaM se poTTile deve teyaliputtaM abhikkhaNaM- abhikkhaNaM kevalipaNNatte dhamme saMbohei, No ceva NaM se teyaliputte saMbujjhai / tae NaM tassa poTTiladevassa imeyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA - evaM khalu kaNagajjhae rAyA teyaliputtaM ADhAi jAva bhogaM ca aNuvaDDei, tae NaM se teyaliputte abhikkhaNaM- abhikkhaNaM saMbohijjamANe vidhamme No saMbujjhai / taM seyaM khalu mama kaNagajjhayaM teyaliputtAo vippariNAmittae tti kaTTu evaM saMpehei, saMpehittA kaNagajjhayaM teyaliputtAo vippariNAmei / bhAvArtha :- tyAra pachI poTTila deva tetaliputrane vAraMvAra kevaLI prarUpita dharmano pratibodha ApavA lAgyA paraMtu tetaliputra pratibodha pAmyA ja nahIM. tyAre poTTila devane A pramANe vicAra Avyo ke- kanakadhvaja rAjA tetaliputrano Adara kare che yAvat tenI sukha sagavaDatA vadhAre che tethI vAraMvAra pratibodhita karavA chatAM tetaliputra dharmamAM pratibodhita thatA nathI, tethI mArA mATe e ja zreyaskara che ke game tema karIne kanakadhvajane tetaliputrathI viruddha karavA. A pramANe vicAra karIne poTTila deve kanakadhvajane tetaliputrathI viruddha karI dIdhA. | 37 tae NaM teyaliputte kallaM pahAe jAva AsakhaMdhavaragae bahUhiM purisehiM saddhiM saMparivuDe sAo gihAo Niggacchai, NiggacchittA jeNeva kaNagajjhae rAyA teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha :- tyAra pachI tetaliputre bIje divase snAna karIne yAvat zreSTha ghoDAnI pITha para savAra thaIne ghaNA puruSothI parivRta thaIne potAnA gherathI nIkaLIne kanakadhvaja rAjA pAse javA prayANa karyuM. 38 ta NaM teyaliputtaM amaccaM se jahA bahave rAIsaratalavara jAva pabhiio pAsaMti te taheva ADhAyaMti parijANaMti abbhuTTheti, aMjalipariggahaM kareMti, iTThAhiM kaMtAhiM jAva vaggUhiM AlavamANA ya saMlavamANA ya purao ya piTuo ya pAsao ya maggao ya samaNugacchaMti / bhAvArtha:- tetaliputra pradhAnane mArgamAM jotA ja ghaNA aizvaryavAna, talavara, vagere aneka lokoe pahelAnI jema ja temano Adara karyo, temanA AgamanathI khuza thayA, UbhA thayA, hAtha joDyA, iSTa, kAMtAdi vacanothI vArtAlApa karatAM temanI AgaLa, pAchaLa ane AjubAjumAM rahI temanI sAthe cAlavA lAgyA. 39 ta NaM se teyaliputte jeNeva kaNagajjhae rAyA teNeva uvAgacchai / tae NaM kaNagajjhae rAyA teyaliputtaM ejjamANe pAsai,' pAsittA No ADhAi, No pariyANAi, No abbhuTThei, aNADha Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u34 / zrI zAtAdharmakathA sUtra yamANe apariyANamANe aNabbhuTThAyamANe parammuhe saMciTThai / tae NaM teyaliputte amacce kaNagajjhayassa raNNo aMjaliM karei / tao ya NaM kaNagajjhae rAyA aNADhAyamANe apariyANamANe aNabbhuTemANe tusiNIe parammuhe sNcitttthi| tae NaM teyaliputte kaNagajjayaM vippariNayaM jANittA bhIe jAva saMjAyabhae evaM vayAsI-"rudru NaM mama kaNagajjhae rAyA / hINe NaM mama kaNagajjhae rAyA / avajjhAe NaM kaNagajjhae rAyA / taM Na Najjai NaM mama keNai, ku-mAreNa mArehi" tti kaTu bhIe tatthe jAva saNiyaM-saNiyaM paccosakkei, paccosakkittA tameva AsakhaMdhaM duruhei, duruhittA teyalipuraM mamajjheNaM jeNeva sae gihe teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha:- tyAra pachI te tetaliputra pradhAna kanakadhvaja rAjA hatA tyAM AvyA. kanakadhvaje tetaliputrane AvatA joyA, paNa temano Adara karyo nahIM, temanA AgamanathI khuza thayA nahIM, UbhA thayA nahIM. A rIte temano Adara karyA vinA, khuza thayA vinA, UbhA thayA vinA mauna bhAve pITha pheravIne beThA rahyA. tyAra pachI tetaliputra pradhAne kanakadhvaja rAjAne hAtha joDyA tyAre paNa teoe temano Adara kayo nahIM, khuza thayA nahIM, UbhA thayA nahIM, mauna bhAve vimukha thaIne beThA ja rahyA. tyAre kanakadhvaja rAjAne nArAja thayelA jANIne tetaliputra pradhAna bhayabhIta thayA, temanA hRdayamAM khUba bhaya utpanna thayo; teo svagata A pramANe bolavA lAgyA- kanakadhvaja rAjA mArAthI nArAja thaI gayA che, kanakadhvaja rAjAne mArA pratye mAna ochuM thaI gayuM che, rAjAne mArA mATe sadbhAvanA rahI nathI. to koNa jANe kayAre rAjA mane kamote marAvI naMkhAve? A prakAranA vicArathI teo bhaya pAmyA, trAsa pAmyA ane dhIre-dhIre tyAMthI pAchA pharyA. te ja azva para savAra thaIne tetalipura nagara madhye thaIne potAnA ghara tarapha ravAnA thayA. 40 taeNaM teyaliputtaM je jahA Isara jAvapAsaMti te tahA No ADhAyaMti, No pariyANaMti, No abbhuTuMti, No aMjalipariggahaM kareMti, iTTAhiM jAvaNo saMlavaMti, No purao ya piTThao ya pAsao ya maggao ya samaNugacchati / bhAvArtha:- tyAra pachI mArgamAM rAjezvara, talavara vagere aneka lokoe tetaliputrane pAchA pharatAM joyA paraMtu te lokoe paNa pahelAMnI jema temano Adara karyo nahIM, tenA AgamanathI khuza thayA nahIM, UbhA thayA nahIM, hAtha joDyA nahIM, iSTa zabdothI vArtAlApa karatAM AgaLa-pAchaLa, AjubAju sAthe rahIne cAlyA nahIM. 41 tae NaM teyaliputte jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai / jA vi ya se bAhiriyA parisA bhavai, taMjahA- dAse i vA pese i vA bhAillae i vA, sA vi yaNaM No ADhAi No pariyANAi No abbhuDhei / jA vi ya se abhitariyA parisA bhavai, taMjahA- piyA i vA mAyA i vA bhAyA i vA bhagiNI i vA bhajjA i vA puttA i vA dhUyA i vA suNhA i vA, sA vi ya NaM No ADhAi No pariyANAi No abbhuDhei / bhAvArtha - tetaliputra potAne ghera AvyA. tyAM paNa gharamAM kAma karanArA nokaro, gharanA kAma mATe Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-14: tetaliputra [ 335 ] bahAra mokalAtA prepyo, bhAgIdArImAM khetI vADInuM kAma karanArA bhAgIdAro vagere bahAranI pariSade paNa temano Adara na karyo, khuza na thayA ane UbhA thayA nahIM. te ja rIte gharanA svajana saMbaMdhIo mAtA-pitA, bhAI, bahena, patnI, putra, putrI, putravadhU rUpa AtyaMtara pariSade paNa temano Adara karyo nahIM, ke UbhA thayA nahIM. AtmahatyA mATenA prayatno:42 tae NaM se teyaliputte jeNeva vAsaghare jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sayaNijjaMsi NisIyai, NisIittA evaM vayAsI- "evaM khalu ahaM sayAo gihAo NiggacchAmi taM ceva jAva abhitariyA parisA No ADhAi No pariyANAi No abbhaTei / taseya khalu mama appANa jIviyAo vavarovittae" tti kaTU eva sapehei, saMpehittA tAlauDaM visaM AsagaMsi pakkhivai / se ya vise No saMkamai / bhAvArtha - tyAra pachI tetaliputra potAnA nivAsagRha(zayanakakSa)mAM potAnI pathArI upara AvIne besI gayA. teo svagata A pramANe bolyA ke huM mArA gherathI rAjA pAse javA mATe nIkaLyo(vagere sarva kathana karavuM) yAvatuM svajana-saMbaMdhIoe paNa mAro Adara-satkAra na karyo, mArA AgamanathI khuza thayA nahIM, UbhA paNa thayA nahIM, tethI have marI javuM te ja mArA mATe uttama che. A pramANe vicAra karIne tetaliputre tAlapuTa viSa(kAtila jhera) cUsI lIdhuM, paraMtu te viSanI tene asara thaI nahIM.(AtmaghAta mATeno A prathama prayAsa niSphaLa gayo.) 43 tae NaM se teyaliputte NIluppala gavalaguliya-ayasikusumappagAsaM khuradhAraM asiM khaMdhe oharai / tattha vi ya se dhArA opallA / bhAvArtha - tyAra pachI tetaliputre nIlotpala, bheMsanA ziMgaDA, gaLI, aLasInA phUla jevI prabhAvALI ane dhAradAra talavArano potAnA gaLA upara prahAra karyo paraMtu tenI dhAra bUThI thaI gaI. (temano AtmaghAtano A bIjo prayAsa niSphaLa gayo.) 44 taeNaM se teyaliputte jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pAsagaM gIvAe baMdhai, badhittA rukkhaM duruhai, duruhittA pAsa rukkhe baMdhai, badhittA appANaM muyi| tattha vi ya se rajjU chiNNA / bhAvArtha :- tyAra pachI tetaliputra azokavATikAmAM gayA. tyAM jaIne teNe doraDAno phAMsalo karI gaLAmAM nAMkhyo; pachI jhADa upara caDIne te doraDAne(bIje cheDethI) vRkSa sAthe bAMdhyuM ane pachI pote jhADa uparathI kUdako mArIne laTakI gayA, paNa doraDuM tUTI gayuM.(temano AtmaghAtano A trIjo prayAsa niSphaLa gayo.) 45 tae NaM se teyaliputte mahai mahAliyaM silaM gIvAe baMdhai, baMdhittA atthAhamatArama porisiyaMsi udagaMsi appANaM muyai / tattha vi se thAhe jAe / bhAvArtha:- tyAra pachI tetalipatre potAnI Doka sAthe moTo patthara bAMdhIne athAha-atiUMDA tarI na zakAya tevA ataraNIya ane keTalA mAthoDA UMDu pANI che te jANI na zakAya tevA apuruSa pramANa pANImAM Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 336 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra arthAt khUba UMDA pANImAM jhaMpalAvyuM paraMtu te pANI tenA mATe chIcharuM thaI gayuM.(temano AtmaghAtano A cotho prayAsa niSphaLa thayo.) 46 tae NaM se teyaliputte sukkaMsi taNakUDaMsi agaNikAyaM pakkhivai, pakkhivittA appANaM muyai / tattha vi ya se agaNikAe vijjhaae| bhAvArtha - tyAra pachI tetaliputre sUkA ghAsanA DhagalAmAM Aga lagAvI ane te bhaDabhaDatI agnimAM kUdI paDayo paNa te agni TharI gaI.(temano AtmaghAtano A pAMcamo prayAsa niSphaLa gayo.) 47 tae NaM se teyaliputte evaM vayAsI- saddheyaM khalu bho ! samaNA vayaMti / saddheyaM khalu bho ! mAhaNA vayaMti / saddheyaM khalu bho ! samaNA mAhaNA vayaMti / ahaM ego asaddheyaM vayAmi / evaM khalu ahaM saha puttehiM aputte, ko medaM saddahissai? saha mittehiM amitte, ko medaM saddahissai ? evaM attheNaM, dAreNaM, dAsehi, pesehiM, parijaNeNaM / evaM khalu teyaliputteNaM amacceNaM kaNagajjhaeNaMraNNA avajjhAeNaM samANeNaM tAlapuDage vise AsagaMsi pakkhitte, se vi ya No saMkamai / ko medaM saddahissai? teyaliputteNaM NIluppala jAva khaMdhaMsi oharie, tattha vi ya se dhArA opallA; ko medaM saddahissai? teyaliputteNaM pAsagaM gIvAe baMdhettA jAvarajjU chiNNA; ko medaM saddahissai ? teyaliputteNaM mahAsilayaM gIvAe baMdhittA atthAha jAva udagaMsi appA mukke, tattha vi ya NaM thAhe jAe; ko medaM saddahissai ? teyaliputteNaM sukkaMsi taNakUDe aggI vijjhAe, ko medaM saddahissai? ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAi / bhAvArtha:- tyAra pachI tetaliputra pradhAna svagata-manomana A pramANe bolyo-zramaNonAM vacana zraddheya che. brAhmaNonAM vacana zraddheya che. zramaNo ane mAhaNonAM vacana zraddheya che paraMtu eka mArA vacana ja zraddheya banaze nahIM. putro sahita hovA chatAM paNa(atyAre) putra hIna chuM, mArA A vacana para koNa zraddhA karaze? huM mitro sahita hovA chatAM paNa mitra hIna chuM, mArI A vAta para koNa vizvAsa karaze? te ja pramANe dhana, strI, dAsa, nokara ane parivArathI sahita hovA chatAM paNa huM tenAthI rahita chuM, mArI A vAta para koNa zraddhA karaze? te ja rIte kanakadhvaja rAjA nArAja thaI javAthI tetaliputra pradhAne- (1) tAlapuTa viSa cUsyuM paNa jhere kaMI prabhAva na batAvyo, mArA A kathana para koNa vizvAsa karaze? (2) tetaliputre potAnA khaMbhA upara (gaLA upara) nIlakamala jevI talavArano prahAra karyo, paNa tenI dhAra kuMThita thaI gaI, mArI A vAtanI koNa zraddhA karaze?(3) tetaliputre gaLe phAMso khAdho paNa tenI dorI tUTI gaI, mArI A vAta para koNa bharoso karaze? (4) tetalipatra gaLAmAM moTo patthara bAMdhI UMDA jaLamAM kudI paDayo paNa te pANI chIcharuM thaI gayuM, mArI A vAta koNa mAnaze?(5) tetaliputra sUkA ghAsamAM Aga lagAvIne te AgamAM kUdI paDyo, paNa te agni bujhAI gaI, A vAta para koNa vizvAsa karaze ?(6) A pramANe tetaliputra hatotsAhI thaIne ArtadhyAna karavA lAgyo. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--14 : tetaliputra vivecanaH 337 prastuta sUtramAM tetalipradhAnanA manogata vicAro pragaTa karyA che. sandeyaM hatu mo samaLA vayaMti...:- zramaNa-brAhmaNa Adi mahAtmAo je kaMI paNa apratyakSa-atindriya AtmA, paraloka vagerenI vAto kare che, topaNa te zraddheya che kAraNa ke te tarka siddha ane buddhigamya che. temaja lokone mATe zramaNo, brAhmaNo vagere AptapuruSa che, tethI temanA vacano saMpUrNa satya hoya tevI lokonI zraddhA hoya che. paraMtu mArA jIvananI pratyakSa anubhavita ghaTanAo asaMbhavita jevI hovAthI loko mArI vAtane satya mAnaze nahIM, A prakAre manomAnasika duHkhathI tetelIputra pradhAna duHkhita thaI gayA. poTTiladevanuM pragaTIkaraNa H 48 ta NaM se poTTile deve poTTilArUvaM viuvvara, viuvvittA teyaliputtassa adUrasAmaMte ThiccA evaM vayAsI- haM bho teyaliputtA ! purao pavAe piTThao hatthibhayaM, duhao acakkhuphAse, majjhesarANi varisaMti / gAme palatte raNNe jhiyAi / raNe palitte gAme jhiyAi, Auso teyaliputtA ! ubhao palitte kao vayAmo ? I bhAvArtha :- tyAre poTTila deve poTTilAnA rUpanI vikurvaNA karIne tetaliputrathI na ati dUra na ati najIka sthita thaIne A pramANe kahyuM- he tetaliputra ! AgaLa khADo hoya, pAchaLa hAthIno bhaya hoya, baMne bAju kAMI joI na zakAya tevuM gADha aMdhAruM hoya, vacce bANonI varSA thatI hoya, tyAre ApaNe kyAM javuM ? gAmamAM Aga lAge to mANasa vanamAM bhAgI javAno vicAra kare, vanamAM Aga lAge to gAmamAM pahoMcI javAno vicAra kare; paraMtu he AyuSyamAn tetaliputra ! gAma ane vana baMne bhaDake baLatA hoya tyAre ApaNe kyAM javuM joIe ? 49 tae NaM teyaliputte poTTilaM devaM evaM vayAsI- bhIyassa khalu bho ! pavvajjA saraNaM, ukkaMThiyassa sadesagamaNaM, chuhiyassa aNNaM, tisiyassa pANaM, Aurassa bhesajjaM, mAiyassa rahassaM, abhijuttassa paccayakaraNaM, addhANaparisaMtassa vAhaNagamaNaM, tariukAmassa pavahaNa - kiccaM, paraM abhiuMjiukAmassa sahAyakiccaM / khaMtassa daMtassa jiiMdiyassa etto egamavi Na bhavai / bhAvArtha :- tyAra pachI tetaliputre poTTila devane A pramANe kahyuM- aho ! A pramANe sarvatra bhayabhIta puruSa mATe dIkSA ja zaraNabhUta che. jema paradezamAM rahetI utkaMThita vyaktine mATe svadeza zaraNabhUta che. bhUkhyAne anna, tarasyAne pANI, bimArane auSadha, mAyAvIne ekAMta, aparAdhIne vizvAsa upajAvavo, mArganA zramathI thAkelA manuSyane mATe vAhanano upayoga, samudra Adi taravAnA icchukane jahAja ane zatrune parAbhava karavAnA icchukane mitronI sahAyatA zaraNabhUta bane che arthAt te-te zaraNanI tene AvazyakatA rahe che paraMtu kSamAzIla, damitAtmA(AtmajayI-AtmAdhikArI) ane indriya vijetAne uparokta koI zaraNanI AvazyakatA rahetI nathI. 50 tae NaM se poTTile deve teyaliputtaM amaccaM evaM vayAsI - suTTu NaM tumaM teyaliputtA ! Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u38 / zrI jJAtAdharmakathA sutra eyamaTuM AyANAhi tti kaTu doccaM pitaccaM pi evaM vayai, vaittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disiM pddige| bhAvArtha:- tyAra pachI poThThiladeve tetaliputra pradhAnane A pramANe kahyuM- he tetaliputra ! bhayagrastane mATe pravrajyA zaraNabhUta che, tamAruM A kathana satya che. te kathanane AcaraNamAM mUkIne tame dIkSA grahaNa karo. A pramANe bevAra-traNavAra kahIne deva je dizAmAMthI pragaTa thayA hatA, te ja dizAmAM pAchA pharI gayA. tetali pradhAnane jAtismaraNajJAna, dIkSA, kevaLajJAna - 51 tae NaM tassa teyaliputtassa subheNaM pariNAmeNaM jAisaraNe samuppaNNe / tae NaM tassa teyaliputtassa ayameyArUve ajjhathie jAva samuppaNNe- evaM khalu ahaM iheva jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse pokkhalAvaI vijae poMDarIgiNIe rAyahANIe mahApaume NAmaM rAyA hotthaa| tae NaM ahaM therANaM aMtie muMDe bhavittA pavvaie sAmAiyamAiyAI coddasapuvAI ahijjittA bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe mahAsukke kappe devattAe uvvnnnne| bhAvArtha - tyAra pachI zubha pariNAmathI tetaliputrane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM ane tenA prabhAve tetaliputre potAnA pUrva bhava jANI lIdhA, tene smaraNa thayuM ke huM A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM mahAvideha kSetramAM puSkalAvatI vijayamAM, puMDarIkiNI rAjadhAnImAM mahApA nAmano rAjA hato. tyAM meM sthaviramuni pAse muMDita thaIne yAvatu dIkSA aMgIkAra karIne, sAmAyikathI laIne caudapUrvonuM adhyayana karyuM hatuM. ghaNA varSo sudhI zramaNa paryAya(cAritra)nuM pAlana karIne, eka mAsanI saMlekhanA-saMthAro karIne, mahAzukra kalpa nAmanA sAtamA devalokamAM devarUpe janma lIdho hato. 52 tae NaM ahaM tAo devaloyAo AukkhaeNaM jAvacaittA iheva teyalipure teyalissa amaccassa bhadAe bhAriyAedAragattAe paccAyAe / "taM seyaM khalu mama puvvaDhiAI mahavvayAI sayameva uvasaMpajjittA NaM viharittae;" evaM saMpehei, saMpehittA sayameva mahavvayAI Aruhei, AruhittA jeNeva pamayavaNe ujjANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTayaMsi suhaNisaNNassa aNuciMtemANassa puvvAhIyAI sAmAiyamAiyAI coddasapuvvAI sayameva abhisamaNNAgayAiM / / tae NaM tassa teyaliputtassa aNagArassa subheNaM pariNAmeNaM jAva tayAvaraNijjANaM kammANaMkhaovasameNaMkammarayavikaraNakaraM apuvkrnnNpvitttthsskevlvrnnaanndsnnesmuppnnnne| bhAvArtha- tyAra pachI AyuSyano kSaya thatA huM te devalokathI cyavIne ahIM tetalipura nagaramAM tetali pradhAnanI bhadrA nAmanI bhAryAnA putrarUpe janma pAmyo chuM. tethI pUrva bhavamAM svIkArelA mahAvratone svayaM aMgIkAra karIne vicaravuM mArA mATe zreyaskara che. A pramANe vicAra karIne tetaliputre svayaM mahAvratone aMgIkAra karyA, aMgIkAra karIne amadavana udyAnamAM AvIne zreSTha azokavRkSanI nIce, pRthvIzilA paTTaka para sukhapUrvaka besIne vicAraNA karatA temane pUrvabhavamAM adhyayana karelA caudapUrva svataH smRtimAM AvyA. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-14: tetaliputra 339 ] tyAra pachI tetaliputra aNagAre zubha pariNAmathI yAvatu tadAvaraNIya karmonA kSayopazamathI, karmarajano nAza karanArA apUrvakaraNamAM praveza karIne arthAt kSepaka zreNIno prAraMbha karIne, cAra ghAti karmono kSaya karIne uttama kevaLajJAna tathA kevaLadarzana prApta karyuM. 53 tae NaM teyalipure Nagare ahAsaMNihiehiM vANamaMtarehiM devehiM devIhi ya devaduMduhIo samAhayAo, dasaddhavaNNe kusume NivvAe, divve gIgaMdhavvaNiNAekae yAvi hotthA / bhAvArtha:- te samaye tetalipura nagaranI najIka rahelA vANavyaMtara devo ane devIoe devaduMdubhio vagADI. pAMca varNanA phulonI varSA karI ane divyagIta-gaMdharvano avAja karyo arthAtu kevaLajJAna saMbaMdhI mahotsava ujavyo. 54 tae NaM se kaNagajjhae rAyA imIse kahAe laDhe samANe evaM vayAsI- evaM khalu teyaliputte mae avajjhAe muMDe bhavittA pavvaie / taM gacchAmi NaM teyaliputtaM aNagAraM vaMdAmiNamaMsAmi, vaMdittA NamaMsittA eyamaTuM viNaeNaM bhujjo bhujjo khAmemi / evaM saMpehei, saMpehittA NhAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM jeNeva pamayavaNe ujjANe jeNeva teyaliputte aNagAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA teyaliputtaM aNagAraM vaMdaiNamaMsai, vaMdittA NamaMsittA eyamaTuM ca viNaeNaM bhujjo bhujjo khAmei, NaccAsaNNe jAva pajjuvAsai / bhAvArthaH- tyAra pachI kanakadhvaja rAjA A samAcAra jANIne svagata (manamAM ja) A pramANe bolyAnisaMdeha mArA dvArA apamAnita thaIne tetaliputre muMDita thaIne dIkSA aMgIkAra karI che. to huM jAuM ane tetaliputra aNagArane vaMdanA-namaskAra karIne A aparAdha mATe vinayapUrvaka punaH-punaH kSamAyAcanA karuM. A pramANe vicAra karyo, vicAra karIne snAna karyuM kAvat rAjA taiyAra thaIne caturaMgI senA sAthe jyAM amadavana udyAna hatuM, jyAM tetaliputra aNagAra kevaLI birAjatA hatA tyAM AvyAM, AvIne tetaliputra aNagArane vaMdana, namaskAra karyA, vaMdana, namaskAra karIne te aparAdha mATe vAraMvAra kSamA yAcanA karI ane na ati dUra na ati najIka yathAyogya sthAna para besIne temanI upAsanA karavA lAgyA. 55 tae NaM se teyaliputte aNagAre kaNagajjhayassa raNNo tIse ya mahaimahAliyAe parisAe dhamma parikahei / tae NaM kaNagajjhae rAyA teyaliputtassa kevalissa aMtie dhamma soccA Nisamma paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM sAvagadhamma paDivajjai, paDivajjittA samaNovAsae jAe abhigayajIvAjIve, vnnnno| bhAvArtha - tyAra pachI tetaliputra aNagAre kanakadhvaja rAjAne ane upasthita vizALa pariSadane dharmano upadeza Apyo. te samaye kanakadhvaja rAjAe tetaliputra kevaLI pAsethI dharmopadeza zravaNa karIne, hRdayamAM dhAraNa karIne pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakAranA zrAvakadharmano svIkAra karyo. zrAvakadharma aMgIkAra karIne te jIva-ajIva Adi tattvonA jJAtA zramaNopAsaka thaI gayA. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra 56 ta NaM teyaliputte kevalI bahUNi vAsANi kevalipariyAgaM pAThaNittA jAvasiddhe / bhAvArtha :- tyAra pachI tetaliputra kevaLI ghaNA varSo sudhI kevalI avasthAmAM rahIne yAvat siddha thayA. 57 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM coddasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paLatte ||tti nemi // 340 bhAvArtha:- zrI sudharmA svAmI kahe che- he jaMbU ! A pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jJAtAsUtranA caudamA adhyayanano A pUrvokta artha kahyo che. ema je meM sAMbhaLyuM che, tema ja kahuM chuM. vivecanaH prastuta adhyayanamAM tetalIputra pradhAnanI ghaTita jIvana ghaTanAnA dRSTAMte sAdhakane mAnakaSAyathI dUra rahevAnuM vidhAna che. mAna sAdhakane dharmArAdhanathI dUra rAkhe che. A bodha vRttikA2e eka gAthA dvArA kahyo che. yathA-- jAva Na dukkhaM pattA, mANabdhaMsaM ca pANiNo pAyaM / tAva Na dhammaM geNhaMti, bhAvao teyalIsuyavva // 1 // artha- prAyaH manuSyone duHkha prApta na thAya, mAnanuM mardana na thAya tyAM sudhI tetalI putra amAtyanI jema te bhAvapUrvaka--aMtaHkaraNathI dharmane ArAdhato nathI.1/ // caudamuM adhyayana saMpUrNa // Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--15 : adhyayana sAra paMdaramuM adhyayana adhyayana sAra *********** prastuta adhyayananuM nAma naMdI phaLa che. temAM naMdIphaLanA dRSTAMte upadeza ApavAmAM Avyo che. indriyonA lobhAmaNA viSayonI Asakti saMsAra paribhramaNa karAve che ane anAsakti mukti apAve che. A adhyayanamAM indriyonA viSayo eTale kAmabhogane naMdIphaLanA vRkSanI sAthe sarakhAvyA che. te dRSTAMta A pramANe che. 41 caMpAnagaranI IzAna dizAmAM eka moTI aTavI pAra karyA pachI ahicchatrA nAmanuM nagara hatuM, caMpAnagaramAM dhanya sArthavAha rahetA hatA. tene ekavAra vepAra mATe ahicchatrA javAnI icchA thaI. potAnI sAthe anya lokone laI javAnI tathA teonI jarUriyAto pUrNa karavAnI javAbadArI svIkArIne temaNe ahicchatrA tarapha prayANa karyuM. rastAmAM je aTavI pAra karavAnI hatI, te aTavImAM naMdIphaLa nAmanA manamohaka paNa jherIlA vRkSo hatA. te vRkSanA phaLa, phUla, pAna vagere khAvAmAM mIThA madhurA hatA, tenI chAyA paNa zItaLa hatI paraMtu tenA phaLa ane tenI chAyA viSAkata hatI. te vRkSanA phaLa je khAya ane tenI chAyAmAM je vizrAma kare te avazya mRtyune zaraNa thaI jatA hatA. dhanya sArthavAhane A vAtanI jANa hovAthI teNe aTavImAM pravezatAM pUrve ja potAnA sArthane A vAtathI vAkepha karI dIdhA tathA te vRkSanA phaLAdi na khAvAnI ane te vRkSathI dUra rahevAnI sUcanA ApI dIdhI hatI. sArthamAMthI keTalAka loko dhanya sArthavAhanI vAta para vizvAsa mUkIne naMdI phaLanA vRkSathI dUra rahyA, teo jIvita rahyA ane aTavI pAra karI gayA. keTalAka lokoe temanI vAta na svIkArI, naMdIphaLa vRkSanA phaLo khAdhA; teone kSaNika AnaMda to Avyo ja paraMtu pariNAme te sarve mRtyune zaraNa thayA. dhanya sArthavAha vepAra karI caMpAnagarI pAchA AvyA. kALakrame dIkSA laI, saMyamanuM pAlana karI, devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laI siddha thaze. saMkSepamAM sAra e che ke je vyakti indriyanA viSayomAM Asakta thAya che te saMsAra paribhramaNa kare che ane je anAsakta rahe che te saMsAra sAgara pAra karI jAya che. //// Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 paMdaramuM adhyayana naMdI phaLa zrI jJAtAdharmakathA sUtra adhyayana prAraMbha : 1 jai NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM coddasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte, paNNarasamassa NAyajjhayaNassa ke aTThe paNNatte ? bhAvArtha :- he bhagavan ! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jJAtAsUtranA caudamA adhyayananA A bhAva kahyA che, to paMdaramAM adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che ? caMpAnagarI ane dhanya sArthavAha : 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAmaM NayarI hotthA / puNNabha ceie / jiyasattU rAyA / tattha NaM caMpAe NayarIe dhaNNe NAmaM satthavAhe hotthA - aDDe jAva aparibhU / bhAvArtha :- he jaMbU ! te kAle ane te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI, pUrNabhadra nAmanuM udyAna hatuM. jitazatru nAmanA rAjA hatA, te caMpAnagarImAM dhanya nAmanA sArthavAha rahetA hatA, te Rddhi saMpanna hatA yAvat aneka loko mATe te AdarzabhUta hatA. 3 tIse NaM caMpAe NayarIe uttarapuracchime disibhAe ahicchattA NAmaM NayarI hotthAriddhatthimiya-samiddhA, vaNNao / tattha NaM ahicchattAe NayarIe kaNagakeU NAmaM rAyA hatthA, mahayA vaNNao / bhAvArtha :- te caMpAnagarIthI uttara-pUrva dizAmAM ahicchatrA nAmanI nagarI hatI. te dhana-dhAnya AdithI paripUrNa samRddha hatI. te ahicchatrA nagarImAM rAjAnA guNothI yukta kanakaketu nAmanA rAjA hatA. nagarI ane rAjAnuM varNana zrI aupapAtika sUtra anusAra jANavuM. dhanya sArthavAhanuM vyApArArtha ahicchatrAnagarI prayANa H 4 tae tassa dhaNNassa satthavAhassa aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi imeyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA - seyaM khalu mama viDalaM paNiyabhaMDamAyAe ahicchattaM NayariM vANijjAe gamittae, evaM saMpehei, saMpehittA gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca pAricchejjaM ca cauvvihaM bhaMDaM geNhai, geNhittA sagaDI-sAgaDaM sajjei, sajjittA sagaDI-sAgaDaM bharei, bharittA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI - Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-15: nadI phaLa _. 343 ] ___ gacchahaNaMtubbhedevANuppiyA ! caMpAraNayarIe siMghADaga jAvamahApahapahesuugghosemANAugghosemANA evaM vayaha-evaM khalu devANuppiyA !dhaNNe satthavAhe viulepaNiyaM AdAya icchai ahicchattaM NayariM vANijjAe gamittae / taM jo NaM devANuppiyA ! carae vA cIrie vA cammakhaMDie vA bhicchuDe vA paMDuraMge vA goyame vA govaIe vA gihidhamme vA gihidhammaciMtae vA avirUddhaviruddha vuDDasAvagarattapaGaNiggaMthappabhiI pAsaMDatthe vA gihatthevA, dhaNNeNaM satthavAheNaM saddhi ahicchattaNayariMgacchai, tassaNadhaNNesatthavAhe acchattagassachattagadalayai, aNuvAhaNassa uvAhaNAodalayai, akaMDiyassakaMDiyaMdalayai, apatthayaNassapatthayaNaMdalayai, apakkhevagassa pakkhevaM dalayai, aMtarA vi ya se paDiyassa vA bhaggaluggassa sAhejjaMdalayai, suhaMsuheNa yaNaM ahicchattaM saMpAvei, tti kaTu doccaM pi taccaM pi ghosaNaM ghoseha, ghosittA mama eyamANattiya pccppinnh| bhAvArthaH- ekavAra dhanya sArthavAhane madhyarAtrinA samaye vicAra Avyo ke vipula pramANamAM kraya-vikrayanI vastuo(mAla) laIne ahicchatrA nagarImAM vepAra karavA javuM te mArA mATe zreyakArI che. A rIte vicAra karIne teNe gaNIne vecI zakAya tevI nALiyera Adi gaNima vastuo, toLIne vecI zakAya tevI goLa vagere dharima vastuo, pAlI vagerethI mApIne vecI zakAya tevI dhAnyAdi meya vastuo ane kasoTI karIne vecI zakAya tevI sonuM, ratnAdi paricchedya vastuorUpa cAre prakAranA mAlane pAtromAM bharIne gADI-gADA taiyAra karAvyA ane te gADA-gADImAM mAlanA pAtro mUkAvyA. tyAra pachI karmacArI puruSone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame jAo ane caMpAnagarInA zRMgATaka yAvatuM rAjamArga ane anya mArgomAM udghoSaNA karatAM-karatAM kaho ke he devAnupriyo! dhanya sArthavAha vipula pramANamAM mAla(vecavA yogya vastuo) bharIne ahicchatrA nagarImAM vepAra karavA mATe javA icche che. he devAnupriyo ! je koI paNa caraka matanA bhikSuko, cIMtharAne paheranArA cIriko, cAmaDuM paheranArA carma khaMDiko, bhikSAthI AjIvikA meLavanArA bhikSuko, zarIra para bhasma coLanArA pAMDuraMko, baLadane sAthe rAkhIne bIjAnA gharethI anAjanI yAcanA karI AjIvikA karanArA gautamo, gAyane anusaranArA govratIko, gRhasthadharma ciMtako, aviruddha-kriyAdino virodha nahIM karanArA kriyAvAdIo, kriyAdino virodha karanArA akriyAvAdIo ane nAstiko vagere temaja vRddha zrAvako arthAtu brAhmaNo, lAla vastradhArI parivrAjako, nigraMtha sAdhuo, zithila AcAravALA sAdhuo ke gRhastho vagere je koI dhanya sArthavAhanI sAthe ahicchatrA nagarImAM javA icche, tene dhanya sArthavAha potAnI sAthe laI jaze. jenI pAse chatra na hoya tene chatra Apaze, pagarakhA na hoya tene pagarakhA Apaze, kamaMDaLa na hoya tene kamaMDaLa Apaze, bhAtuM na hoya tene bhAtuM Apaze, adhavacce bhAtuM khalAsa thaI jaze tene pUraka dravyo Apaze, rastAmAM koI paDI jaze, hAtha-paga Adi aMgopAMga bhAMgI jaze, bImAra paDaze to teno auSadhopacAra karAvaze ane sukhapUrvaka ahicchatrA nagarI sudhI pahoMcADaze. A rIte bevAra-traNavAra ghoSaNA karo, ghoSaNA karIne mane khabara Apo. |5 tae NaM te koDuMbiyapurisA jAva evaM vayAsI-haMdi ! suNaMtu bhagavaMto caMpANagarIvatthavvA bahave caragA ya jAva paccappiNaMti / Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u44 / zrI zAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAra pachI te karmacArI puruSoe yAvatuM A rItanI ghoSaNA karI- "he caMpA nagarInA nivAsI caraka Adi bhagavaMto! sAMbhaLo," ityAdi kahIne pUrvokta ghoSaNA karIne teoe dhanya sArthavAhane ghoSaNA thaI gayAnI jANa karI. 6 tae NaM se koDaMbiyapurisANaM ghosaNaM soccA caMpAe NayarIe bahave caragA ya jAva gihatthA ya jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchaMti / tae NaM dhaNNe tesiMcaragANa ya jAva gihatthANa ya acchattagassa chattaMdalayai jAvapatthayaNaMdalayai, dalaittA evaM vayAsI- gacchaha NaMtubbhedevANuppiyA !caMpAeNayarIe bahiyA aggujjANaMsimamaMpaDivAlemANA-paDivAlemANA ciTThaha / taeNaM caragA ya jAvagihatthA yadhaNNeNaM satthavAheNaMevaM vuttA samANA jAvaciTThati / bhAvArtha :- tyAra pachI karmacArI puruSonI pUrvokta ghoSaNA sAMbhaLIne caMpA nagarInA ghaNA carako yAvatu gRhastho dhanya sArthavAhanI pAse AvyA tyAre dhanya sArthavAhe te caraka yAvata gRhasthomAMthI jenI pAse chatra na hatA tene chatra ApyA yAvat jenI pAse bhAtu na hatuM tene bhAta ApyuM. pachI teone kahyuM- he devAnupriyo! tame jAo ane caMpA nagarInI bahAra mukhya udyAnamAM mArI pratIkSA karo. tyAra pachI te carako yAvata gRhastho Adine dhanya sArthavAhe A pramANe kahyuM tyAre teo mukhya udyAnamAM temanI pratIkSA karatA rahyA. |7 tae NaM dhaNNe satthavAhe sohaNaMsi tihi-karaNaNakkhattaMsi viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvettA miktaNAi jAva AmaMtei, AmaMtittA bhoyaNaM bhoyAvei, bhoyAvittA Apucchai, ApucchittA sagaDI-sAgaDaMjoyAvei,joyAvittA caMpANayarIoNiggacchai, NiggacchittA NAivippagiTehiM addhANehi vasamANe-vasamANe suhehi vasahi pAyarAsehiM aMgaM jaNavayaM majjhamajjheNaM jeNeva desagga teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sagaDI-sAgaDaM moyAvei, moyAvettA satthaNivesaM karei, karittA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vyaasiibhAvArtha - tyAra pachI dhanya sArthavAhe zubha tithi, karaNa ane nakSatramAM vipula pramANamAM azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAre prakAranuM bhojana taiyAra karAvIne mitro, jJAtijano Adine AmaMtrita karIne teone jamADyA, jamADIne teonI anumati laIne gADI-gADA jotarAvyA ane carakAdine sAthe laI caMpAnagarIthI bahAra nIkaLyA. thoDA-thoDA aMtare mArgamAM paDAva karatAM-karatAM, sukhapUrvaka rAtrivAsa ane prAtaHkAlIna nAsto vagere karatAM-karatAM, aMgadezamAM thaIne dezanI sImA para pahoMcIne gADI-gADA kholAvyA, kholAvIne sArthane utAro karAvI, karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM - aTavImAM praveza karatAM naMdIphaLa mATe ghoSaNA:|8 tubbhe NaM devANuppiyA ! mama satthaNivesaMsi mahayA-mahayA saddeNaM ugghosemANA ugghosemANA evaM vayaha- evaM khalu devANuppiyA! imIse agAmiyAe chiNNAvAyAe dIhamaddhAe aDavIe bahumajjhadesabhAe, ettha NaM bahave NaMdiphalA NAmaM rukkhA-kiNhA jAvapattiyA puphiyA phaliyA hariyA rerijjamANA sirIe aIva-aIva uvasobhemANA ciTuMti; maNuNNA vaNNeNaM, maNuNNA gaMdheNaM, maNuNNA raseNaM, maNuNNA phAseNaM, maNuNNA chAyAe / Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--15 : naMdI phaLa 345 taM jo NaM devANuppiyA ! tesiM NaMdiphalANaM rukkhANaM mUlANi vA kaMdANi vA tayANi vA pattANi vA pupphANi vA phalANi vA bIyANi vA hariyANi vA AhArei, chAyAe vA vIsamai, tassa NaM AvAe bhaddae bhavai / tao pacchA pariNamamANA pariNamamANA akAle ceva jIviyAo vavaroveMti / taM mA NaM devANuppiyA ! kei tesiM NaMdiphalANaM mUlANi vA jAva hariyANi vA Aharau, chAyAe vA vIsamau; mA NaM se vi akAle ceva jIviyAo vavarovijjassai / tubbhe NaM devANuppiyA ! aNNesiM rUkkhANaM mUlANi ya jAva hariyANi ya AhAreha, chAyAsu vIsamaha, tti ghosaNaM ghoseha jAva paccappiNaMti / bhAvArtha:- he devAnupriyo ! tame mArA sArthanA paDAvamAM moTA avAjathI vAraMvAra udghoSaNA karatA kaho ke- he devAnupriyo ! AgaLa AvanArI aTavImAM manuSyonuM AvAgamana nathI ane te aTavI ghaNI lAMbI che. te aTavInA madhyabhAgamAM 'naMdI phala' nAmanA vRkSo che. te gherA lIlA(kALA) varNavALA yAvat pAMdaDA, phUlo, phaLothI yukta ane lIlAchama hovAthI atyaMta suMdara hoya che. te vRkSo manojJa varNa, manojJa gaMdha, manojJa rasa, manojJa sparza ane manojJa chAyAvALA che. te he devAnupriyo ! je koI paNa manuSya te naMdIphaLa vRkSonA mULa, kaMda, chAla, patra, puSpa, phaLa, bIja ke lIlIkUMpaLone khAze athavA tenI chAyAmAM paNa besaze, tene thoDIvAra khUba sAruM lAgaze paNa pachI tenuM pariNamana thatAM ja te akALe mRtyune prApta thaze. tethI he devAnupriyo ! koI te naMdIphaLa vRkSonA mULa AdinuM sevana kare nahIM yAvat tenI chAyAmAM vizrAma paNa kare nahIM, jethI tamArA koInA jIvanano akALe nAza thAya nahIM. he devAnupriyo ! tamAre bIjA vRkSonA mULa yAvat kUMpaLone khAvA ane tenI chAyAmAM vizrAma levo. tevA prakAranI ghoSaNA karo ane mane kArya thaI gayAnI khabara Apo. karmacArI puruSoe AjJAnusAra ghoSaNA karIne jANa karI. naMdIphaLa vRkSa samIpe paDAva H 9 tara NaM dhaNe satthavAhe sagaDI- sAgaDaM joei, joittA jeNeva NaMdiphalA rukkhA teNeva uvAgacchi, uvAgacchittA tesiM NaMdiphalANaM adUrasAmaMte satthaNivesaM karei, karitA docvaMpi taccaMpikoDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI - tubbheNaMdevANuppiyA ! mama satthaNivesaMsi mahayA-mahayA saddeNaM ugghosemANA - ugghosemANA evaM vayaha- ee NaM devANuppiyA ! te NaMdiphalA rukkhA kiNhA jAva maNuNNA chAyAe / taM jo NaM devANuppiyA ! eesiM NaMdiphalANaM rukkhANaM mUlANi vA jAva hariyANi vA AhArei jAva akAle caiva jIviyAo vavaroveMti / taM mANaM tubhe jAvadUraM dUreNaM pariharamANA vIsamaha, mA NaM akAle jIviyAo vvrovissNti| asaM rukkhANaM mUlANi ya jAva AhAreha chAyAe ya vIsamaha tti kaTTu ghosaNaM ghoseha jAvapaccapiNaMti / bhAvArtha:- tyAra pachI dhanya sArthavAhe gADI-gADAone jotarAvyA ane aTavImAM AgaLa vadhatA naMdI phaLa nAmanA vRkSo hatA, tyAM AvI pahoMcyA. te naMdI phaLanA vRkSothI na ati dUra na ati najIka potAnA sArthane rokayo. tyAra pachI be-traNavAra karmacArI puruSone bolAvyA ane teone kahyuM- he devAnupriyo ! tame mArA paDAvamAM moTA avAje punaH punaH ghoSaNA karatA kaho ke he devAnupriyo ! A kRSNa varNavALA Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 346] zrI jJAtAdharmakathA sUtra thAvat manohara chAyAvALA je vRkSo che te ja naMdIphaLa nAmanA vRkSo che. he devAnupriyo! A naMdIphaLa vRkSanA mULa, kaMda, puSpa, tvacA, patra, phaLa, bIja, lIlI kUMpaLa AdinuM sevana karazo nahIM thAva te akALe ja jIvanathI rahita karI de che. tethI kyAMka evuM na bane ke tame tenuM sevana karIne jIvanano nAza karI nAMkho. tethI tenAthI dUra rahIne ja vizrAma karajo, jethI tamArA jIvanano nAza na thAya. tame sahu bIjA vRkSonA mULa AdinuM sevana karajo ane tenI chAyAmAM vizrAma karajo. karmacArI puruSoe A pramANenI ghoSaNA vAraMvAra karIne AjJA pAchI soMpI. naMdIphaLa na khAvAnuM pariNAma:10 tattha NaM atthegaiyA purisA dhaNNassa satthavAhassa eyamaTuM saddahati, pattiyati royaMti, e yamadvaM saddahamANA pattiyamANA royamANA tesiM NaMdiphalANaM dUradUreNaM pariharamANA-pariharamANA aNNesiM rukkhANaM mUlANi ya jAva vIsamaMti / tesiMNaM AvAe No bhaddae bhavai, tao pacchA pariNamamANA-pariNamamANA suharUvattAe bhujjo-bhujjo pariNamaMti / bhAvArtha:- te sArthamAMthI keTalAka puruSoe dhanya sArthavAhanI A vAta para zraddhA, pratIti ane ruci karI. teo dhanya sArthavAhanA kathana para zraddhA karatAM naMdIphalothI dUra dUra rahIne bIjA vRkSonA mULa AdinuM sevana karyuM yAvata tenI ja chAyAmAM vizrAma karyo. teone tAtkAlika vizeSa dekhAtuM sukha prApta na thayuM, paraMtu tyAra pachI jema-jema tenuM pariNamana thatuM gayuM tema sukha maLyuM arthAt teonA jIvana surakSita rahyA. |11 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAvapaMcasu kAmaguNesu No sajjei, No rajjei, seNaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM, samaNINaM, sAvayANaM, sAviyANaM accaNijje bhavai, paraloe vi ya No Agacchai jAvavIIvaissai; jahA va te purisA / bhAvArtha e pramANe te AyuSyamAn zramaNo! amArA je nigraMtho kenigraMthIo yAvatu pAMca indriyonA viSayomAM Asakta thatA nathI, anurakta thatA nathI te A bhavamAM paNa ghaNA zramaNo, zramaNIo, zrAvako ane zrAvikAonA pUjanIya bane che ane paralokamAM paNa duHkha pAmatA nathI. jema naMdIphaLane na khAnArA puruSo aTavI pAra karI jAya che tema te anukramathI saMsAra aTavIne pAra karI jAya che arthAt siddhi prApta kare che. naMdIphaLa khAvAnuM pariNAma:|12 tattha NaM je se appegaiyA purisA dhaNNassa eyamaTuM No saddahati No pattiyatti No royaMti, dhaNNassa eyamaTuM asaddahamANA jeNeva teNaMdiphalA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA tesiMNaMdiphalANaM mUlANi ya jAva AhArati, chAyAe ya vIsamaMti, tesiMNaM AvAe bhaddae bhavai, tao pacchA pariNamamANA jAva vavaroveti / bhAvArtha:- te sArthamAMthI keTalAka puruSoe dhanya sArthavAhanI A vAta para zraddhA, pratIti, ruci karI nahIM, teo dhanya sArthavAhanI vAta para zraddhA nahIM karatA jyAM naMdI phalanA vRkSo hatA tyAM gayA, tyAM jaIne teoe te naMdIphala vRkSonA mULa Adi khAdhA ane tenI chAyAmAM vizrAma karyo. teone tAtkAlIna sukha to prApta thayuM paraMtu tenuM pariNamana thatAM ja teo jIvanathI mukta thaI gayA, mRtyu pAmyA. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-15: nadI phaLa _ 13 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAva pavvaie samANe paMcasu kAmaguNesu sajjei jAva aNupariyaTTissai, jahA va te purisA / bhAvArtha:- A pramANe te AyuSyamAna zramaNo ! amArA je sAdhu athavA sAdhvIo pravrajita thaIne pAMce indriyonA viSayomAM Asakta thAya che, teo te puruSonI jema cAvatu caturgatirUpa saMsAramAM punaH puna: paribhrama 42 cha. dhanya sArthavAhano ahicchatrAmAM vyApAra:14 tae NaM se dhaNNe satthavAhe sagaDI-sAgaDaM joyAvei, joyAvittA jeNeva ahicchattA NayarI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA ahicchattAe NayarIe bahiyA aggujjANe satthaNivesaM karei, karittA sagaDI-sAgaDaM moyAvei / tae NaM se dhaNNe satthavAhe mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyArihaM pAhuDaM geNhai, geNhittA bahupurisehiM saddhiM saMparivuDe ahicchattaM NayariM majjhamajjheNaM aNuppavisai, aNupavisittA jeNeva kaNagake U rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvei, vaddhAvittA taM mahatthaM pAhuDaM uvaNei / bhAvArtha:- tyAra pachI dhanya sArthavAhe gADI-gADA jotaryA ane te ahicchatrA nagarI samIpe AvyA. ahicchatrI nagarInI bahAra mukhya udhAnamAM teNe paDAva nAMkhyo ane gADI-gADI choDyA tyAra pachI dhanya sArthavAhe mahAsAdhaka, mahAmUlyavAna, mahApuruSone yogya ane rAjAne yogya aneka padArthonuM bheTazuM lIdhuM ane ghaNA puruSonI sAthe parivRtta thaIne ahicchatrA nagarInA madhyabhAgamAM praveza karIne, kanakaketu rAjAnI pAse gayA. tyAM jaIne, hAtha joDIne, rAjAnuM abhivAdana karIne, jaya vijayanA zabdothI vadhAvIne te bahuvidha ane bahumUlya bheTa rAjAne ApI. 15 tae NaM se kaNagakeU rAyA hadvatuDhe dhaNNassa satthavAhassa taM mahatthaM jAva pAhuDaM paDicchai, paDicchittA dhaNNaM satthavAhaM sakkArei sammANei, sakkAritA sammANittA ussukkaM viyarai, viyarittA pddivisjjei| tae NaM se dhaNNe satthavAhe ahicchattANayarIe jAva bhaMDaviNimayaM karei, karittA paDibhaMDaM geNhai, geNhittA suhaMsuheNaM jeNeva caMpA NayarI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA mittaNAiNiyagasayaNasaMbaMdhI parijaNeNaM saddhi abhisamaNNAgae viulAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / bhAvArtha - kanakaketu rAjAe harSita ane saMtuSTa thaIne dhanya sArthavAhanI te mUlyavAna bheTano svIkAra karyo ane dhanya sArthavAhano satkAra-sanmAna karIne zulka(jakAta) mApha karI dIdhuM ane temane vidAya karyA. tyAra pachI dhanya sArthavAhe potAno mAla veMcyo ane bIjo mAla kharIdayo. tyAra pachI sukhapUrvaka pAchA pharIne caMpAnagarImAM AvI gayA. AvIne potAnA mitro ane jJAtijano tathA nijaka, svajana, parijana saMbaMdhIo Adine maLyA ane manuSya saMbaMdhI sukha bhogavatA rahyA. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 348 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra dhanya sArthavAhanI pravajyA ane bhaviSyaH16 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM theraagmnnN| dhaNNe satthavAhe dhamma soccA, jeTuputtaM kuDuMbe ThAvettA pavvaie / sAmAimAiyAI ekkArasa aMgAI ahijjittA bahUNi vAsANi sAmaNNa- pariyAgaM pAuNittA, mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsettA, saTThibhattAiMaNasaNAI chedittA aNNayaresu devaloesu devattAe uvavaNNe / se NaM deve tAo devalogAo AukkhaeNaM jAva cayaM caittA mahAvidehe vAse sijjhihii jAva aMtaM karehii / bhAvArtha:- te kAle te samaye sthaviramuni bhagavaMtanuM Agamana thayuM. dhanya sArthavAhe dharmadezanA sAMbhaLIne moTA putrane kuTuMbanA vaDA tarIke sthApita karIne svayaM dIkSita thayA. sAmAyikathI laIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM ane ghaNA varSo sudhI saMyamanuM pAlana karIne, eka mAsanI saMlekhanA karIne, sATha bhaktanA AhArano anazana dvArA tyAga karIne, koI eka devalokamAM devarUpe utpanna thayA ane devalokanA AyuSyano kSaya thatAM tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM manuSya janma dhAraNa karIne siddhi prApta karaze yAvata janma-maraNano aMta karaze. 17 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM paNNarasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNa7 II ri veri II bhAvArtha:- A pramANe he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe paMdaramAM jJAta-adhyayanano A artha kahyo che. jema meM sAMbhaLyuM che tema kahyuM che. vivecana : prastuta adhyayanamAM sAdhakone dhanya sArthavAhanA daSTAMta dvArA indriyonA viSayothI dUra rahevAno bodha Apyo che. A daSTAMtanA rUpakone vRttikAre cAra gAthA dvArA ghaTita karyA che. jema ke caMpA iva maNayagaI. dhaNo vva bhayavaM jiNo dekkrso| ahichattA NayarisamaM, iha NivvANaM muNeyavvaM // 1 // artha- caMpAnagarInA sthAne manuSyagati, dhanya sArthavAhanA sthAne ekAMta dayALu tIrthakara bhagavAna ane ahicchatrA nagarInA sthAne nirvANa samajavuM.nl ghosaNayA iva titthaMkarassa sivamaggadesaNamahagcha / caragAiNo vva itthaM sivasuhakAmA jiyA bahave // 2 // artha- dhanya sArthavAhanI ghoSaNAnA sthAne tIrthakara bhagavAnanI mokSamArganI aNamola dezanA, aneka caraka AdinA sthAne mukti sukhanI kAmanA karanArA ghaNA prANI samajavA.rA. NaMdiphalAi vva iha, sivapahapaDivaNNagANa visayA u / tabbhakkhaNAo maraNaM, jaha taha visaehiM saMsAro // 3 // artha- mokSamArgane aMgIkAra karanArAo mATe indriyonA viSayo(viSaya) naMdI phaLanI samAna che. jema naMdIphaLonA bhakSaNathI maraNa thAya che, tema indriya viSayonA sevanathI saMsAramAM janma maraNa thAya che.llall. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-15: nadI phaLa _ 349 tavvajjaNeNa jaha iTThapuragamo visayavajjaNeNa tahA / paramANaMdaNibaMdhaNa-sivapuragamaNaM muNeyavvaM // 4 // artha- naMdIphaLonuM sevana na kare te ISTa pura (ahicchatrA nagarI)ne prApta kare che. te pramANe viSayonA parityAgathI nirvANa nagaranI prApti thAya che ane te paramAnaMdanuM kAraNa bane che..4ll. koI paNa daSTAMta, rUpaka ke upamAM ekadezIya ja hoya che. tethI ahIM caMpAnagarI arthAtu manuSyagatimAM sthita manuSyo dhanyavArthavAha tulya tIrthaMkara paramAtmAnI dezanAnA AdhAre, naMdIphaLa jevA indriya bhogothI dUra rahe to ahicchatrA tulya mokSane pAme che, teTalA aMze ja daSTAMta grAhya che. "sArtha ahicchatrAthI punaH caMpAnagarI Avyo," daSTAMtano te aMza bodha mATe grAhya nathI. te paMdaramuM adhyayana saMpUrNa Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrI zAtAdharmakathA sUtra soLamuM adhyayana adhyayana sAra ka ka ka ka ka ka ka ka ka . . . . . A adhyayanamAM draupadInA bhavonuM varNana che, tenI pramukhatAe adhyayananuM nAma draupadI prasiddha che. padmanAbha rAjA draupadInuM haraNa karAvIne tene dhAtakIkhaMDa dvIpanI amarakaMkA nagarImAM laI gayA hatA. te nagarInI pramukhatAe zAstramAM A adhyayananuM nAma amarakaMkA che. A adhyayanamAM draupadInA asaMkhya pUrvabhavonuM ane keTalAka bhAvI bhavonuM varNana che. te varNanano prAraMbha nAgazrInA bhavathI thAya che ane chelle mokSa prAptinA varNana sAthe te pUrNa thAya che. nAgazrIno bhava:- caMpA nagarImAM soma, somadatta, somabhUti, A traNa brAhmaNa bhAIonA parivAra AnaMdapUrvaka rahetA hatA. teo vArApharatI eka-eka bhAInA ghera sAthe besIne bhojana karatA hatA. ekavAra somane tyAM bhojanano vAro hato. somanI patnI nAgazrIe bhojanamAM tuMbaDAnuM(dUdhInuM) uttama zAka banAvyuM ane cAkhatAM ja tene khabara paDI gaI ke tuMbaDI kaDavI jhera jevI che. apayaza ane niMdAthI bacavA nAgazrIe te zAka eka bAju saMtADIne rAkhI dIdhuM ane bIjuM zAka banAvI lIdhuM. badhA bhojana karIne cAlyA gayA. te samaye mAsakhamaNanA pAraNe dharmaruci aNagAra tenA ghera padhAryA. nAgazrIe te zAkane ThekANe pADavA duSTa pariNAmothI te viSayukta zAka muninA pAtramAM ThAlavI dIdhuM. potAnA sthAne AvI munie te zAka gurune batAvyuM. zAkane viSAkta jANI gurue te zAka paraThavI devA jaNAvyuM. dharmaruci aNagAre ekAMtamAM paraThavA yogya bhUmi para jaIne zAkanuM eka phoDavuM jamIna upara nAkhyuM. tenA svAdathI AkarSAIne hajAro kIDIo tyAM AvI ane tene khAtAM ja mRtyu pAmI. te joI dayALu munirAja jIvonI dayA mATe svayaM badhuM zAka ArogI gayA ane anazanavrata svIkArIne besI gayA. thoDI ja vAramAM zarIramAM viSanuM pariNamana thatAM teo saMthArApUrvaka kALadharma pAmIne sarvArthasiddha vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. lokone nAgazrInA A kRtyanI jANa thatAM tenA para phiTakAra varasAvavA lAgyA. soma brAhmaNe tene gharamAMthI kADhI mUkI. sarva lokonI avahelanA pAmatI ane potAnA karmodaye te soLa rogathI AkrAMta banI, mRtyupAmIne chaThThI narakamAM nArakI rUpe utpanna thaI. tyAra pachI eka-eka narakamAM be-be bhava ane vacce tiryaMconA bhava; ema bhavabhramaNa karatAM lAkho bhava ekendriya AdimAM karatI-karatI aMte tyAMthI nIkaLI te sAgaradatta sArthavAha ane tenI patnI bhadrAnA ghera sukumAlikA nAmanI putrIrUpe janmI. sukumAlikAno bhavaH- sukumAlikA yuvAna banI tyAre tenA lagna sAgaraputra sAthe thayA. sukumAlikAnA zarIrano sparza talavAra, zastra, agni Adi jevo mAraka, dAhaka, aniSTa hovAthI sAgaradatte lagnanI rAte ja tene tyajI dIdhI. tyAra pachI tenA pitAe tenA lagna eka bhikhArI sAthe karAvyA, te bhikhArI paNa teno sparza sahana na karI zakatAM, zeThanA svarga jevA sukhanA pralobhanane Thokara mArIne te ja rAte sukumAlikAno tyAga karI bhAgI gayo. nirAza ane hatAza banelI sukumAlikA dAnazALAmAM dAna ApatI, jIvana vyatIta karavA lAgI. te daramyAna te gopAlikA sAdhvIjInA paricayamAM AvI. tyAra pachI teNIe dIkSA aMgIkAra karI saMyama ane tapanI ArAdhanA karavA lAgI. koI samaye gopAlikA AryAnI AjJA na hovA chatAM sukumAlikA AryA udhAnamAM jaI ekAkIpaNe Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-16: adhyayana sAra [ 351 ] AtApanA levA lAgI. ekavAra udyAnamAM teNIe pAMca puruSa sAthe krIDA karatI gaNikAne joI. tenI pUrvakAlIna icchAo jAgRta thaI ane teNIe pAMca patinI prAptinuM niyANuM karyuM, tyAra pachI kramazaH zarIra bakuzA ane saMyamamAM zithilAcArI thaI gaI. te doSonI AlocanA-pratikramaNa karyA vinA AyuSya pUrNa karI IzAna devalokamAM aparigRhitA devIrUpe utpanna thaI. tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne teNIe drupada rAjA ane calaNI rANInI putrI draupadIrUpe janma dhAraNa kayo. draupadIno bhavaH- draupadI yuvAna banatA pitAe tenA mATe svayaMvaranI racanA karI. svayaMvara maMDapamAM pUrvakRta niyANAnA phaLa svarUpe teNIe pAMca pAMDavonA gaLAmAM eka sAthe varamALA paherAvI ane tenA vivAha pAMca pAMDavo sAthe thayA. ekavAra nAradaRSi hastinApuramAM pAMDurAjAnA mahelamAM padhAryA. badhAe teno satkAra karyo paNa draupadIe temano satkAra karyo nahIM. tethI nAradaRSi roSe bharAI gayA ane dropadIne herAna karavA, dhAtakIkhaMDa dvIpamAM padmanAbha rAjA pAse jaIne tenA rUpa-lAvaNyanI prazaMsA karI. A sAMbhaLI padmanAbha rAjA tenA para Asakta banI gayo. padmanAbhe mitradevanuM AhvAna karyuM ane deva dvArA draupadInuM haraNa karAvyuM. deva tene amarakaMkA nagarImAM laI Avyo. padmanAbhe bhoganI yAcanA karI paraMtu draupadIe potAnA zIlanI rakSA mATe ane samaya vyatIta karavA cha mAsanI mudata mAMgI ke cha mAsamAM kRSNa vAsudeva mane levA nahIM Ave to huM tamArI AjJA svIkArIza. pAMDavonA mAtA kuMtI kuSNavAsudevanA phaibA hatA. kuMtInA kahevAthI kRSNavAsudeva draupadInI zodhakhoLamAM pAMDavone sahAya karavA taiyAra thayA ane nAradaRSi dvArA draupadInA samAcAra meLavyA. tyArapachI pAMca pAMDavo sahita kRSNa vAsudeva lavaNAdhipati susthita devanI ArAdhanAthI lavaNa samudra pAra karI dhAtakIkhaMDa dvIpanI amarakaMkA nagarImAM AvyA. tyAM padmanAbha sAthe yuddha karIne padmanAbhane harAvIne draupadIne laIne jaMbUdvIpamAM pAchA AvyA. kALakrame pAMca pAMDavoe sthaviro pAse ane dropadIe suvratA AryA pAse dIkSA grahaNa karI. te samaye bhagavAna zrI neminAtha saurASTranI pAvanabhUmi para padhAryA. pAMce pAMDava munione darzana karavAnA bhAva jAgRta thayA. teo mAnakhamaNanA pAraNe mA khamaNanI tapasyA karI rahyA hatA. pAraNAnA divase gocarI mATe gayA tyAM loko pAsethI nemanAtha prabhunA mokSagamananA samAcAra maLyA, tethI pAMce pAMDava munioe grahaNa karelo AhAra paraThavI dIdho ane zetruMjaya parvata caDhIne, saMthAro karIne sarvakarmano kSaya karI, siddhagatine pAmyA. draupadI AryAe savratA sAdhvI sAthe saMyamI jIvana pasAra karatAM kALakrame saMthAro karyo ane devagati pAmyA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM manuSya janma dhAraNa karI siddha thaze. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara zrI zAtAdharmakathA sUtra soLamuM adhyayana amarakaMkAH draupadI adhyayana prAraMbha - | 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM paNNarasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, solasamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte? bhAvArtha:- he bhagavan! zramaNa bhagavAna mahAvIre paMdaramA jJAta-adhyayananA A bhAva kahyA che, to soLamA jJAta-adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? | 2 evaM khalujaMbU ! teNaMkAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAmaMNayarI hotthA, vaNNao / tIse NaM caMpAe NayarIe bahiyA uttara puracchime disIbhAe subhUmibhAgeNAmaM ujjANe hotthA, vnnnno| bhAvArtha:- he jaMbU! te kAle ane te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI. te caMpAnagarInI bahAra uttara-pUrva (IzAna) dizAmAM subhUmibhAga nAmanuM udyAna hatuM. nagarI ane udyAnanuM varNana aupapAtika sUtrAnusAra jANavuM. draupadIno pUrva bhavaH nAgazrI brAhmaNI :| 3 tattha NaM caMpAe NayarIe tao mAhaNA bhAyaro parivasaMti, taMjahA- some, somadatte, somabhUI, aDDA jAva aparibhUyA; riuvveya jauvveyasAmaveya athavvaNaveya jAva baMbhaNNaesu ya satthesu supariNiTThiyA / / tesiMNaMmAhaNANaM tao bhAriyAo hotthA, taMjahA- NAgasirI, bhUyasirI-jakkhasirI, sukumAlapANipAyAo jAvatesiNaM mAhaNANaM iTThAo, viule mANussae kAmabhoge paccaNubhavamANIo vihrNti| bhAvArtha:- te caMpAnagarImAM traNa brAhmaNa baMdhuo nivAsa karatA hatA. tenA nAma A pramANe hatA- soma, somadatta ane somabhUti. teo dhanADhaya yAvatu ghaNAM loko mATe AdarzabhUta hatA. te brAhmaNo Rgvada, yajurveda, sAmaveda ane atharvaveda, A cAra veda tathA anya brAhmaNa zAstromAM atyaMta pravINa hatA. te traNe brAhmaNonI traNa patnIonA nAma kramazaH A pramANe hatA- nAgazrI, bhUtazrI ane yakSazrI. teo sukumAra hAtha-paga Adi avayavovALI yAvatu brAhmaNone priya hatI ane manuSya saMbaMdhI vipula sukho bhogavatI rahetI hatI. sahabhojanano nirNaya - |4 taeNaMtesiMmAhaNANaM aNNayA kayAi egayao sahiyANaM samuvAgayANaM jAvaimeyArUve Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA : draupadI. 353 ] mihokahA-samullAve samuppajjitthA- evaM khalu devANuppiyA ! amhaM ime viule dhaNa jAva sAvaejje alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo; pakAmaM dAuM pakAmaM bhottuM pakAmaM paribhAeuM / taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA! aNNamaNNassa gihesu kallAkalli viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDeuM paribhuMjamANANaM viharittae / bhAvArtha - ekadA te traNe bhAIo sAthe maLyA ane sAthe beThelA traNe bhAIo vacce A pramANe vArtAlApa thayo- he devAnupriyo ! ApaNI pAse A puSkaLa pramANamAM dhana yAvatu svApaQya-dravya Adi vidyamAna che. sAta peDhIo sudhI khUba pramANamAM dAnamAM apAya, khUba vaparAya ane vaheMcAya(bhAga paDe) to paNa khUTe tema nathI. to he devAnupriyo ! ApaNe pratidina ekabIjAnA ghare vArApharatI vipula, azana, pAna, khAdima, svAdima, A cAra prakArano AhAra taiyAra karAvIe ane eka sAthe besIne bhojana karIe, te ApaNA mATe zreyakArI che. | 5 aNNamaNNassa eyamaTuM paDisuNeti, kallAkalli aNNamaNNassa gihesu viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDArvati, uvakkhaDAvittA paribhuMjemANA vihrNti| bhAvArtha:- traNe brAhmaNa baMdhuoe ekamata thaIne ekabIjAnI A vAta svIkArI lIdhI. teo pratidina ekabIjAnA ghare pracura azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAre prakArano AhAra banAvIne eka sAthe bhojana karavA lAgyo. kaDavA tuMbaDAnuM zAkaH 6 taeNaM tIse NAgasirIe mAhaNIe aNNayAkayAi bhoyaNavArae jAe yAvi hotthA / tae NaM sA NAgasirI viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDei, egaM mahaM sAlaiyaM (sAraiya) tittAlAuyaM bahasaMbhArasaMjuttaM NehAvagADhaM uvakkhaDei. egaM biMdayaM karayalaMsi AsAei, taM khAraM kaDuyaM akhajjaM abhojjaM visabhUyaM jANittA evaM vayAsI-dhiratthu NaM mama NAgasirIe ahaNNAe apuNNAe dUbhagAe dUbhagasattAe dUbhagaNiboliyAe, jAe NaM mae sAraie tittAlAue bahusaMbhArasaMbhie NehAvagADhe uvakkhaDie subahudavvakkhae Nehakkhae yke| bhAvArtha:- ekavAra nAgazrI brAhmaNIne tyAM bhojanano vAro hato. nAgazrIe vipulapramANamAM azanAdi cAre prakArano AhAra banAvyo ane pachI eka moTI zAradika--zaradaRtumAM utpanna mulAyama tuMbaDI(dUdhI)nuM masAledAra, tela nItaratuM zAka banAvyuM. zAka taiyAra thaI javA AvyuM tyAre tenA rasAmAMthI rasAnuM eka TIpuM potAnI hatheLImAM laI cAkhyuM. cAkhatAMveMta tene khabara paDI gaI ke A zAka to khAruM, kaDavuM che, te khAvA lAyaka nathI, bhojanamAM kAma lAge tevuM nathI, A zAka to kaDavuM-kaDavuM jhera jevuM che. te manomana baDabaDavA lAgI ke mane nAgazrIne dhikkAra che. huM adhanyA, apuNyA, durbhAgyA, durbalA, bhAgyahIna zAradika lIMboLInI jema anAdaraNIya chuM. meM A zAradika kaDavI tuMbaDInuM masAledAra ane tela nItaratuM zAka banAvavAmAM ghaNA masAlA ane telano bagADa karyo che. |7 taM jai NaM mamaM jAuyAo jANissaMti, to NaM mama khisissaMti / taM jAva tAva mama Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u54 / zrI jJAtAdharmakathA satra jAuyAo Na jANaMti tAva mama seyaM eyaM sAraiyaM tittAlAuyaM bahusaMbhAraNehakaDaM egaMte govettae, aNNaM sAraiyaM mahurAlAuyaM bahusaMbhArasaMbhiyaM NehAvagADhaM uvakkhaDettae; evaM saMpehei, saMpehittA taM sAraiyaM jAvagovei aNNaM sAraiyaM mahurAlAuyaM uvakkhaDei, uvakkhaDettA; tesiM mAhaNANaM NhAyANaM jAva bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragayANaM taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM parivesei / tae NaM te mAhaNA jimiyabhuttuttarAgayA samANA AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA sakammasaMpauttA jAyA yAvi hotthA / tae NaM tAo mAhaNIo NhAyAo jAvavibhUsiyAo taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AhAraiti, AhArittA jeNeva sayAI gehAI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sakammasaMpauttAo jaayaao| bhAvArtha - mArI derANIo jo A vAta jANI jaze to mArI niMdA karaze. jyAM sudhI mArI derANIo A vAta jANatI nathI(haju AvI nathI) tyAM sudhImAM A zAradika kaDavI tuMbaDInA masAledAra zAkane ekabAju saMtADIne mUkI devuM ane bIjI zAradika mIThI tuMbaDInuM masAledAra tela nItaratuM zAka banAvI levuM yogya che. A pramANe vicAra karIne nAgazrIe te kaDavI tuMbaDInuM zAka yAvat saMtADI dIdhuM ane anya zAradika mIThI tuMbaDInuM zAka banAvI lIdhuM. - tyAra pachI te brAhmaNo snAna karIne bhojana maMDapamAM sukhAsane beThA hatA tyAre teone te pracura azana, pAna, khAdima ane svAdima vagere cAre prakAranuM bhojana pIrasavAmAM AvyuM. te brAhmaNo bhojana karIne, pachI kogaLA karIne moTuM svaccha karI, hAtha-paga dhoIne parama pavitra thaIne pota-potAnA kAmamAM parovAI gayA. tyAra pachI snAna karelI ane vibhUSita thayelI te brAhmaNIoe vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimanuM bhojana karyuM. jamIne teo paNa pota-potAnA ghare jaIne pota-potAnA kAmamAM parovAI gayA. dharmarucinuM bhikSArtha gamana : 8 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhammaghosA NAma therA jAvabahuparivArA jeNeva caMpA NAmaM NayarI, jeNeva subhUmibhAge ujjANe, teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA ahApaDirUvaM oggaha ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANA vihrNti| parisA NiggayA / dhammo khio| parisA pddigyaa| bhAvArtha:- te kAle ane te samaye dharmaghoSa nAmanA sthaviramuni yAvatuM vizALa ziSya parivAranI sAthe caMpA nagarInA subhUmibhAga udyAnamAM padhAryA. sAdhune yogya sthAna ane sastArakanI yAcanA karIne tyAM rahyAM yAvata saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. teone vaMdanA karavA mATe pariSada nIkaLI. sthavira munirAje dharmano upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne pariSada pAchI pharI. 9 tae NaM tesiM dhammaghosANaM therANaM aMtevAsI dhammaruI NAma aNagAre orAle jAva mAsamAseNaM khamamANe vihri| tae NaM se dhammaruI aNagAre mAsakhamaNapAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM karei, Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-16: amarakaMkA: draupadI . | u55 / bIyAe porisIe jhANaM jhiyAi, evaM jahA goyamasAmI taheva bhAyaNAI uggAhei, taheva dhammaghosaM theraM Apucchai gharasamudANassa bhikkhAyariyAe jAva aDamANe jeNeva NAgasirIe mAhaNIe gihe teNeva aNupaviDhe / bhAvArtha:- te dharmaghoSa sthaviranA aMtevAsI ziSya dharmaruci nAmanA aNagAra hatA. te zreSTha guNavALA thAvat mAsakhamaNanA pAraNe mA khamaNanuM tapa karatA hatA. koI eka samaye mA khamaNanA pAraNAnA divase dharmaruci aNagAre pahelI porasImAM svAdhyAya karyo, bIjI porasImAM dhyAna karyuM ane gautamasvAmInI jema trIjI porasImAM pAtrAnuM paDilehaNa karIne, pAtrA laIne dharmaghoSa sthavira pAse gayA ane gocarI lAvavAnI AjJA mAMgI lAvat caMpAnagarInA gharomAM sAmudAnikarUpe(ucca, nimna ane madhyama kaLono bheda rAkhyA vinA) bhikSArthe bhramaNa karatAM temaNe nAgazrI brAhmaNInA gharamAM praveza karyo. kaDavA tuMbaDAnA zAkanuM dAna - 10 tae NaM sA NAgasirI mAhaNI dhammaruI ejjamANaM pAsai, pAsittA tassa sAraiyassa tittAlAuyassa bahusaMbhAssaMbhiyassa hAvagADhassa eDaNaTThayAe haTThatuTThA uDhei, udvittA jeNeva bhattaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA taM sAraiyaM tittAlAuyaM bahusaMbhArasaMbhiyaM NehAvagADhaM dhammaruissa aNagArassa paDiggahasi savvameva Nisirai / / bhAvArtha:- nAgazrI brAhmaNIe dharmaruci aNagArane AvatA joIne te zAradika-zaradaRtunI kaDavI tuMbaDInA ghaNA masAlA ane telathI yukta zAkane kADhI nAMkhavAno yogya avasara jANIne te hRSTa-tuSTa thaI ane potAnA Asana uparathI UThIne bhojanagRhamAM gaI. tyAM jaIne teNe te zAradika kaDavI tuMbaDInuM masAledAra ane telavALuM badhuM ja zAka dharmaruci aNagAranA pAtramAM vahorAvI dIdhuM. 11 tae NaM se dhammaruI aNagAre ahApajjattamiti kaTu NAgasirIe mAhaNIe gihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA capAe NagarIe majjhaMmajjheNaM paDiNikkhamai, paDiNikkha-mittA jeNeva subhUmibhAge ujjANe jeNeva dhammaghosA therA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhammaghosassa adUrasAmaMte iriyAvahiyaM paDikkamai, aNNapANaM paDilehei aNNapANaM karayalaMsi paDidaMsei / bhAvArtha - tyAra pachI dharmaruci aNagAra "A AhAra paryApta che" evuM jANIne, nAgazrI brAhmaNInA gharethI bahAra nIkaLIne caMpAnagarImAM thatAM subhUmibhAga udyAnamAM AvyA. teoe dharmaghoSa sthaviranI pAse AvI, ati dUra na ati najIka rahIne iryApathanuM pratikramaNa karyuM. lAvelA AhAra-pANInuM pratilekhana karIne, te AhAra-pANInuM pAtra hAthamAM laIne sthavira bhagavaMtane batAvyuM. 12 tae NaM te dhammaghosA therA tassa sAraiyassa tittAlAuyassa bahusaMbhArasaMbhiyassa NehAvagADhassa gaMdheNa abhibhUyA samANA tao sAraiyAo NehAvagADhAo egaM biMduyaM gahAya karayalaMsi AsAei, tittagaM khAraM kaDuyaM akhajja abhojjaM visabhUyaM jANittA dhammaruiM aNagAraM evaM vayAsI-jai NaM tumaM devANuppiyA ! eyaM jAva AhAresi to NaM tuma Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u57 zrI zAtAdharmakathA sUtra akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / taM mA NaM tumaM devANuppiyA ! imaM jAva AhAresi, mA NaM tumaM akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / taM gacchaha NaM tuma devANuppiyA ! imaM sAraiyaM jAva egaMtamaNAvAe acitte thaMDile pariTuvehi, pariTuvittA aNNaM phAsuyaM esaNijja asaNaM pANaM khAimaM sAimaM paDigAhettA AhAraM AhArehi / bhAvArtha - te samaye dharmaghoSa sthavire, te zAradika kaDavI tuMbaDInA masAledAra ane tela nItaratA zAkanI gaMdhathI abhibhUta thaIne te tela nItaratAM zAkamAMthI eka TIpuM hAthamAM lIdhuM ane cAkhyuM. cAkhatAMveMta ja te zAkane khAruM, kaDavuM, akhAdya, abhojya ane kaDavuM-kaDavuM jhera jevuM jANIne dharmaruci aNagArane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! jo tame A tuMbaDAnuM zAka khAzo to akALe ja mRtyu pAmazo. tethI he devAnupriya! tame A zAka khAtA nahIM ane akAlamAM ja mRtyune AdhIna banatA nahIM. to he devAnupriya! tame jAo ane A zAradika tuMbaDInA zAkane ekAMta, AvAgamanathI rahita, acittabhUmimAM paraThI do ane bIjA prAsuka ane eSaNIya azana, pAna, khAdha ane svAdha grahaNa karIne teno AhAra karo. 13 tae NaM se dhammaruI aNagAre dhammaghoseNaM thereNaM evaM vutte samANe dhammaghosassa therassa aMtiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA subhUmibhAgAo ujjANAo adUrasAmaMte thaMDillaM paDilehei, paDilehittA tao sAraiyAo ega biMdugaM gahei gahittA thaMDilaMsi Nisirai / bhAvArtha - tyAra pachI dharmaghoSa sthavire A pramANe kahyuM tyAre dharmaruci aNagAra dharmaghoSa sthaviranI pAsethI nIkaLyA. nIkaLIne subhUmibhAga udyAnathI na ati dUra na ati najIka arthAt thoDe dUra rahelI IMDala bhUmimAM jaIne, tenI pratilekhanA karIne, te zAradika tuMbaDAnA zAkanuM eka TIpuM laIne jamIna para nAMkhyuM. jIva dayA mATe jherI zAkanuM ArogavuM - 14 taeNaM tassasAraiyassatittAlAuyassa bahuNehAvagADhassa gaMdheNaM bahUNi pipIligAsahassANipAubbhUyAI / jA jahA yaNaMpipIligA AhArei, sA tahA akAle cevajIviyAo vvrovijji| tae NaM tassa dhammaruissa aNagArassa imeyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA- jai tAva imassa sAlaiyassa jAva egammi biMdugammi pakkhittammi aNegAI pipIligAsahassAI vavarovijaMti, taM jaI NaM ahaM eyaM sAraiyaM thaMDillaMsi savvaM NisirAmi, tae NaM bahUNaM pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM vahakAraNaM bhavissai / taM seyaM khalu mameyaM sAraiyaM jAvaNehAvagADhaM sayameva AhArettae, mama ceva eeNaM sarIreNaM NijjAuttikaTu evaM saMpehei, saMpehettA muhapottiyaM paDilehei, paDilehittA sasIsovariyaM kAyaM pamajjei, pamajjittA taM sAraiyaM tittalAuyaM ba huNehAvagADhaM bilamiva paNNagabhUeNaM appANeNaM savvaM sarIrakoTugaMsi pkkhivi| bhAvArtha - tyAra pachI te zAradika kaDavI tuMbaDInA tela nItaratA zAkanI gaMdhathI hajAro kIDIo tyAM AvI. je je kIDIoe te zAka khAdhuM, te te kIDIo tarata ja akALe mRtyu pAmI. tyAre dharmaruci aNagAranA manamAM A prakArano vicAra utpanna thayo ke jo A zAradika zAkanuM Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI [ 3pa7 ] eka TIpuM jamIna para nAMkhatA aneka hajAro kIDIo marI gaI, to jo huM badhuM ja zAka bhUmi para nAMkhIza to ghaNA prANI, bhUta, jIva ane sattvonI hiMsAnuM kAraNa thaze, tethI A zAka mAre ja khAI javuM zreyakArI che; bhalene mAruM A zarIra samApta thaI jAya. A pramANe vicAra karIne mukhavastrikAnI pratilekhanA karI, mastakathI paga paryata arthAt saMpUrNa zarIranuM pramArjana karIne ghaNA telathI vyApta zAradika kaDavI tuMbaDInA zAkane bilamAM sarpanA(sIdhA) pravezanI jema arthAt moDhAmAM mamaLAvyA vinA, svAda lIdhA vinA potAnA zarIrarUpa koThAmAM(peTamAM) te badhuM ja zAka nAMkhI dIdhuM. anazanapUrvaka maraNa ane satiH15 taeNaM tassa dhammaruIssa sAraiyaM jAvaNehAvagADhaM AhAriyassa samANassa muhuttaMtareNaM pariNamamANaMsi sarIragaMsi veyaNA pAubbhUyA- ujjalA viulA kakkhaDA pagADhA caMDA dukkhA durahiyAsA / bhAvArtha - te zAradika tuMbaDInuM tela nItaratuM zAka khAI lIdhA pachI, eka muhUrtamAM tenuM pariNamana thatAM dharmaruci aNagAranA zarIramAM vedanA utpanna thaI. te vedanA asahya, vipula, karkaza, pragADha, bhayaMkara, duHkhakArI tathA dusahya hatI. 16 taeNaMdhammaruI aNagAre athAme abale avIrie apurisakkAraparakkame adhAraNijjamiti kaTu AyArabhaMDagaM egate Thavei, ThavittA thaMDille paDilehei, paDilehittA dabbhasaMthAragaM saMthArei, saMthArittA dabbhasaMthAragaM duruhai duruhittA puratthAbhimuhe saMpaliyaMkANisaNNe karayala pariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu evaM vayAsI NamotthuNaM arihaMtANaM jAvasaMpattANaM / NamotthugaMdhammaghosANaM therANaMmamadhammAyariyANaM dhammovaesagANaM / puvvi piNaM mae dhammaghosANaM therANaM aMtie savve pANAivAepaccakkhAe jAvajjIvAe jAva savve micchAdasaNasalle paccakkhAe jAvajjIvAe / iyANi piNaM ahaM tesiM ceva bhagavaMtANaM aMtie savvaM pANAivAyaM paccakkhAmi jAvasavvaM micchAdasaNasallaM paccakkhAmijAvajjIvAe evaM jahA khaMdao jAvacarimehiM ussAsaNissAsehiM vosirAmi tti kaTu AloiyapaDikkaMte samAhipatte kAlagae / bhAvArtha - tyAra pachI dharmaruci aNagAra uThavA-besavAnI zaktithI rahita, manobaLathI rahita, vIrya tathA puruSakAra ane parAkramathI rahita thaI gayA. have A zarIra TakI zake tema nathI, evuM lAgyuM tyAre teoe saMyamopakaraNa-pAtra Adine eka bAju rAkhI dIdhA ane pachI IMDila bhUminuM pratilekhana karIne, darbhano saMthAro pAtharIne, tenA para beThA. pUrva dizAbhimukha paryaka Asane besIne, hAtha joDI mastaka para Avartana pUrvaka aMjalI baddha avasthAmAM A pramANe bolyA karmazatruono nAza karanAra yAvata siddhi gatine pAmelA siddha bhagavaMtone namaskAra ho. mArA dharmAcArya ane dharmopadezaka dharmaghoSa sthavira munine namaskAra ho. pahelA meM dharmaghoSa sthaviranI pAse saMpUrNa prANAtipAta yAvat mithyAdarzanazalyanA jIvana paryata paccakhkhANa karyA hatA. A samaye paNa huM te ja Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u58 / zrI zAtAdharmakathA sUtra bhagavaMtonI samIpe(temanI sAkSIe) jIvana paryata saMpUrNa prANAtipAtanA paccakhANa karuM chuM yAvata saMpUrNa mithyAdarzanazalya, A aDhAra pApasthAnonA paccakhkhaNa karuM chuM. A rIte baMdhaka muninI jema thAvat aMtima zvAsozvAsa paryata mArA A zarIrano paNa tyAga karuM chuM. A pramANe AlocanA ane pratikramaNa karIne samAdhibhAvapUrvaka mRtyu pAmyA. |17 tae NaM te dhammaghosA therA dhammaruiM aNagAraM ciraM gayaM jANittA samaNe NiggaMthesaddAveti sadAvittA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! dhammaruissa aNagArassa mAsakhamaNapAraNagaMsi sAraiyassa jAvaNehAvagADhassa NisiraNaTThayAe bahiyA Niggae ciraavei| taM gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! dhammaruissa aNagArassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM kareha / / bhAvArtha - tyAra pachI dharmaghoSa sthavire dharmaruci aNagArane ghaNA samayathI bahAra gayelA jANIne zramaNa nigraMthone bolAvyA ane kahyuM ke- he devAnupriyo ! dharmaruci aNagArane mA khamaNanA pAraNAmAM zAradika tela nItaratA kaDavA tuMbaDAnuM zAka maLyuM hatuM. tene paraThavA mATe te bahAra gayA hatA, tene ghaNo samaya thaI gayo che. to he devAnupriyo ! tame jAo ane dharmaruci aNagAranI cAre bAju tapAsa karo. |18 taeNaMtesamaNA NiggaMthA jAvapaDisuNeti, paDisuNittA dhammaghosANaM therANaM aMtiyAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA dhammaruissaaNagArassasavvao samaMtA maggaNagavesaNaMkaremANA jeNeva thaMDille teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA dhammaruissa aNagArassa sarIragaM NippANaM NicceTU jIvavippajaDhaM pAsaMti, pAsittA- hA hA aho ! akajjamiti kaTu dhammaruissa aNagArassapariNivvANavattiyaMkAussaggaM kareMti, karittA dhammaruissaaNagArassa AyArabhaMDagaM geNhaMti, geNhittA jeNeva dhammaghosA therA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA gamaNAgamaNaMpaDikkamaMti, paDikkamittA evaM vayAsI mIevaM khalu amhe tumbhaM aMtiyAo paDiNikkhamAmo, paDiNikkhamittA subhUmibhAgassa ujjANassa pariperateNaM dhammaruissa aNagArassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karemANA jeNeva thaMDille teNeva uvAgacchAmo, uvAgacchittA jAva ihaM havvamAgayA / taM kAlagae NaM bhaMte ! dhammarui aNagAre / ime se AyArabhaMDae / bhAvArtha:- tyAra pachI zramaNa nigraMthoe yAvata AjJAno svIkAra karyo. dharmAcAryanI AjJAnusAra te munio dharmaghoSa sthavira pAsethI bahAra nIkaLIne cAre bAju dharmaruci aNagAranI mArgaNA-gaveSaNA karatA jyAM sthaDila bhUmi hatI tyAM AvyA ane teoe dharmaruci aNagAranA niprANa, nizreSTa ane nirjIva zarIrane joyuM ane jotAMnI sAthe ja temanA mukhamAMthI hAya ! hAya! A akArya thayuM che, A akArya thayuM che. tevA khedajanaka zabdo sarI paDayA. tyAra pachI teoe dharmaruci aNagAranA parinirvANano(mRta zarIrane vIsarAvavAno) kAyotsarga karyo. tenA vastra-pAtra vagere upadhine grahaNa karIne dharmaghoSa sthaviranI pAse AvyA ane gamanAgamananuM pratikramaNa karIne A pramANe kahyuM ApanA AdezAnusAra ame ApanI pAsethI nIkaLIne subhUmibhAga udhAnanI cAre bAju Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI [ 359 ] dharmaruci aNagArane zodhatAM IMDila bhUmimAM gayA, tyAM jaIne yAvatu pAchA ahIM AvyA chIe. to he bhagavan! dharmaruci aNagAra kALadharmane prApta thayA che. A tenA saMyamI jIvananA bhaMDopakaraNa che. 19 taeNaM tedhammaghosA therA puvvagae uvaogaMgacchaMti, gacchittA samaNe NiggaMtheNiggaMdhIo ya sadAti, saddAvittA evaM vayAsI-evaM khalu ajjo ! mama aMtevAsI dhammarui NAmaM aNagAre pagaibhaddae jAvaviNIemAsamAseNaM aNikkhitteNaMtavokammeNaM appANaMbhAvamANe jAvaNAgasirIe mAhaNIe gihe aNupavitu / tae NaM sA NAgasirI mAhaNI jAvaNisirai / tae NaM se dhammarui aNagAre ahApajjattamitikaTuNAgasirIemAhaNIegihAo paDiNikkhamai jAva samAhipatte kaalge| bhAvArtha - tyAra pachI dharmaghoSa sthavire pUrvazrutamAM upayoga mUkyo ane zramaNa nigraMtha-nigraMthIone bolAvIne A pramANe kahyuM - he Aryo ! mArA aMtevAsI dharmaruci nAmanA aNagAra svabhAvathI bhadra yAvata vinIta hatA. te mAsakhamaNanA pAraNe mA khamaNanI tapasyA karI rahyA hatA yAvatu te pAraNAmAM nAgazrI brAhmaNInA ghera bhikSA mATe gayA. tyAre nAgazrI brAhmaNIe kaDavA jherI tuMbaDAnuM badhuM ja zAka tenA pAtramAM nAkhI dIdhuM. tyAre dharmaruci aNagAra potAnA mATe paryApta AhAra jANIne nAgazrInA gharethI nIkaLIne ahIM AvyA yAvatu teo kALa dharma pAmyA che. dharmarucinuM bhAvI - 20 se NaM dhammarui aNagAre bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNittA AloiyapaDikkaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA uDDe jAvasavvaTThasiddhe mahAvimANe devattAe uvavaNNe / tattha NaMajahaNNamaNukkosaM tettIsaM sAgarovamAiMThiI paNNattA / tattha dhammaruissa vi devassa tettIsaM sAgarovamAI ThiI paNNattA / se NaM dhammaruI deve tAo devalogAo jAva caittA mahAvidehe vAse sijjhihii / bhAvArtha:- dharmaruci aNagAra ghaNA varSo sudhI zramaNya paryAyanuM pAlana karIne, AlocanA-pratikramaNa karIne samAdhimAM lIna thaIne kAlanA samaye kAladharma pAmIne upara UrdhvalokamAM yAvatu sarvArtha siddha nAmanA mahAvimAnamAM devarUpe utpanna thayA che. tyAM badhA devonI jaghanya-utkRSTanA bhedathI rahita eka samAna tetrIsa sAgaropamanI sthiti kahelI che. dharmaruci devanI paNa tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. te dharmarucideva te bhavano kSaya thatAM tyAMthI cyavIne, mahAvideha kSetramAM manuSya janma dhAraNa karIne siddhine prApta karaze. nAgazrInA akAryanuM pariNAma:21 taM dhiratthu NaM ajjo ! NAgasirIe mAhaNIe adhaNNAe apuNNAe jAvaNiboliyAe, jAe NaM tahArUve sAhU dhammaruI aNagAre mAsakhamaNapAraNagaMsi sAraieNaM jAva NehAvagADheNaM akAle ceva jIviyAo vvrovie| bhAvArtha- dharmaghoSa sthavire nigraMthone kahyuM-] he Aryo! te nAgazrI brAhmaNIne dhikkAra che. te adhanyA, apuNyA yAvata lIMboLInI samAna anAdaraNIya nAgazrI brAhmaNIe tathArUpanA sAdhu dharmaruci aNagArane Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 30 zrI jJAtAdharmakathA sUtra mAsakhamaNanA pAraNAmAM zAradika yAvata tela nItaratuM kaDavI jherI tuMbaDInuM zAka vahorAvyuM hatuM, tenAthI ja muninuM akALe maraNa thayuM che. 22 tae NaM te samaNA NiggaMthA dhammaghosANaM therANaM aMtie eyamaTuM soccA Nisamma caMpAe siMghADagatiga jAva bahujaNassa evamAikkhaMti-dhiratthuNaMdevANuppiyA !NAgasirIemAhaNIe jAvaNiMboliyAe, jAe NaM tahArUve sAhU sAhUrUve dhammaruI aNagAre sAraieNaM akAle ceva jIviyAo vvrovie| bhAvArtha:- tyAra pachI te zramaNa-nigraMthoe dharmaghoSa sthavira pAsethI A vRttAMta sAMbhaLI ane samajIne caMpAnagarInA zRMgATaka, trika Adi sthaLomAM jaIne ghaNA lokone A pramANe kahyuM ke- he devAnupriyo ! nAgazrI brAhmaNIne dhikkAra che yAvat lIMboLI jevI anAdaraNIya nAgazrI brAhmaNIe tathArUpanA sAdhu evA dharmaruci nAmaka aNagArane mAsakhamaNanA pAraNe jhera jevuM kaDavuM zAka ApyuM. te AhArathI ja muninuM akALe maraNa thayuM che.siAmAnya rIte zramaNone potAnA upara mAraNAMtika kaSTa AvavA chatAM paNa A prakArano pracAra karavo kAto nathI paraMtu jheranA pariNAmavALamata kalevara joIne lokomAM kazakAo na thAya te laye munione A prakAre nagaramAM spaSTIkaraNa karavuM paDyuM 23 tae NaM tesiM samaNANaM aMtie eyamaTuM soccA Nisamma bahujaNo aNNamaNNassa evamAikkhai evaM bhAsai-dhiratthu NaM NAgasirIe mAhaNIe jAvajIviyAo vavarovie / bhAvArtha - zramaNo pAsethI A vRttAMtane sAMbhaLIne ane samajIne ghaNA loko ekabIjAne A pramANe kahevA lAgyA ke- te nAgazrI brAhmaNIne dhikkAra che yAvat teNIe potAnA duSkRtyathI munine mArI nAMkhyA che. 24 tae NaM te mAhaNA caMpAe NayarIe bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma AsuruttA jAva misimisemANA jeNeva NAgasirI mAhaNI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA NAgasiriM mAhaNiM evaM vayAsI haM bho NAgasirI ! apatthiyapatthie duraMtapaMtalakkhaNe hINapuNNacAuddase dhiratthu NaM tava adhaNNAe apuNNAe dUbhagAe dUbhagasattAe dUbhagaNiboliyAe, jAe NaM tume tahArUve sAhU sAhUrUve mAsakhamaNapAraNagaMsi sAraieNaM jAvavavarovie / uccAvaehiM akkosaNAhiM akkosaMti uccAvayAhiM uddhaMsaNAhiM uddhaMseMti, uccAvayAhiM NibbhatthaNAhiM Nibbhattheti, uccAvayAhiM NicchoDaNAhiM NicchoDeMti, tajeMti, tAleti, tajjettA tAlettA sayAo gihAo NicchubhaMti / bhAvArtha - tyAra pachI te brAhmaNo caMpAnagarInA ghaNA loko pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne ane samajIne kupita thayA bhAva krodhathI dhamadhamAtA nAgazrI brAhmaNI pAse AvIne teNIne A pramANe kahyuM- - o nAgazrI ! maraNane icchanArI, duSTa ane azubha lakSaNovALI, nikRSTa kALI caudazanA divase janmelI, adhanyA, apuNyA, bhAgya hIna, abhAgaNI, atyaMta durbhAginI, lIMboLInI samAna kaDavI, tane dhikkAra che; te tathArUpanA aNagArane mAsakhamaNanA pAraNAmAM yAvatu jherIluM zAka vahorAvIne mArI nAMkhyA che. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI . 361 ] A pramANe kahIne te brAhmaNoe "he pApiNI! patitA! tuM marIjA" vagere AkrozakArI vacanothI (gALo ApI) tene phiTakArI; tuM halakA nimna kuLanI cho, tevA vacanothI teno udhaDo lIdho; tiraskRta karIne cAla amArA gharamAMthI nIkaLI jA, tevA vacanothI tiraskAra karI; apamAnita karIne, vastra ane ghareNA kADhIne, amArA gharamAMthI cAlI jA, tevA vacanothI bhayabhIta karI; joje have tArI zuM vale thAya che, tevA vacano sAthe hAtha lAMbA karI-karIne; AMgaLI batAvI-batAvIne tarjanA karI ane thappaDa, lAphA, gaDadApATAthI mAra mAryo. A rIte Dhora mAra mArIne tene gharamAMthI bahAra kADhI mUkI. nAgazrInI durdazA ane bhavabhramaNa:25 taeNaMsA NAgasirI sayAo gihAo NicchUDhA samANI caMpAraNayarIe siMghADagatiya caukka caccascaummuhamahApahapahesubahujaNeNaM hIlijjamANI khisijjamANI NidijjamANI garahijjamANI tajjijjamANI pavvahijjamANI dhikkArijjamANI thukkArijjamANI katthai ThANaM vA NilayaM vA alabhamANI daMDIkhaMGaNivasaNA khaMDamallaga-khaMDaghaDaga-hatthagayA phuTTa haDAhaGa sIsA macchiyA-caDagareNaM aNNijjamANamaggA gehaM geheNaM dehabaliyAe vittiMkappemANI vihAra | bhAvArtha:- tyAra pachI potAnA gharamAMthI kADhI mUkAyelI te nAgazrI caMpAnagarInA trikoNAkAra mArgomAM, traNa rastA jyAM maLatA hoya tevA mArgomAM, cAra rastA jyAM bhegA thatAM hoya tevA mArgamAM, caturmukhI corAhomAM ghaNA mANaso dvArA avahelanAne pAmatI,khrisanA(tiraskAra) niMdA(parokSamAM) ane gaha-pratyakSa niMdAne pAmatI, AMgaLI dekhADI-dekhADIne tarjanA karAtI, lAkaDI AdinA mArathI vyathita karAtI, dhikkArAtI tathA ghUMkAtI te rahevA mATe ke UbhA rahevA mATe kayAMya sthAna pAmI zakI nahIM. tyAre te jUnA, phATelA kapaDAnA TukaDAne zarIra para vIMTALIne, bhikSA mATe hAthamAM zakorAnA ThIkarAne ane pANI mATe mATalInI ThIbaDI laIne, vikharAyelA vALavALI, mAkhIonA ToLA jenI pAchaLa gaNagaNatA hatA, tevI te nAgazrI peTa bharavA eka gherathI bIje ghera bhaTakavA lAgI. 26 tae NaM tIse NAgasirIe mAhaNIe tabbhavaMsi ceva solasarogAyaMkA pAubbhUyA / taMjahA-sAsekAsejoNisUle jAvakoDhe / taeNaMsA NAgasirI mAhaNI solasehiMrogAyaMkehiM abhibhUyA samANI aThThaduhaTTavasaTTA kAlamAse kAlaM kiccA chaTThIe puDhavIe uksoseNaM bAvIsasAgarovamaThiiesu Naraesu NeraiyattAe uvavaNNA / bhAvArtha:- tyAra pachI te nAgazrI brAhmaNIne te ja bhavamAM soLa rogAMtaka utpanna thayA- zvAsa, kAsa, yonizULa yAvatu koDha. A soLa rogAMtakathI duHkhI, zArIrika-mAnasika vyathAthI vyathita te nAgazrI brAhmaNI kALanA samaye kALa karIne chaThThI naraka pRthvImAM utkRSTa bAvIsa sAgaropamanI sthitivALA narakAvAsamAM nArakIrUpe utpanna thaI. 27 sANaM tao aNaMtaraM uvvaTThittA macchesu uvvaNNA, tatthaNaM satthavajjhA dAhavakkaMtIe kAlamAse kAlaM kiccA ahe sattamAe puDhavIe ukkosAe tittIsasAgarovamaThiiesuNaraesu NeraiyattAe uvavaNNA / Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha :- nAgazrI narakamAMthI nIkaLIne matsyayonimAM utpanna thaI. tyAM te zastrathI vIMdhAIne, dAhathI pIDAIne, AyuSyapUrNa karIne, nIce sAtamI naraka pRthvImAM utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI sthitivALA narakAvAsamAM nArakIrUpe utpanna thaI. 28 sA NaM tao aNaMtaraM uvvaTTittA doccaM pi macchesu uvavajjai, tattha vi ya NaM satthavajjhA dAhavakkaMtIe kAlamAse kAlaM kiccA doccaM pi ahesattamAe puDhavIe ukkosaM tettIsa sAgarovamaThiiesu Naraiesu NeraiyattAe uvavajjai / bhAvArtha :- sAtamI narakamAMthI nIkaLIne te bIjIvAra malya yonimAM utpanna thaI. tyAM zastrathI vIMdhAIne, dAhathI pIDAIne, mRtyu pAmIne bIjIvAra nIce sAtamI naraka pRthvImAM utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI sthiti- vALA narakAvAsamAM nArakIrUpe utpanna thaI. 29 sANaM taohiMto aNaMtaraM uvvaTTittA taccaM pi macchesu uvavaNNA / tattha vi ya NaM satthavajjhA dAhavakkaMtIe kAlaM kiccA doccaM pi chaTThIe puDhavIe ukkoseNaM bAvIsasAgarovama Thiiesu Naraesu NeraiyattAe uvavaNNA / bhAvArtha:- sAtamI naraka puthvImAMthI nIkaLIne te trIjIvAra matsya yonimAM utpanna thaI. tyAM te zastrathI vIMdhAIne,dAhathI pIDAIne, mRtyu pAmIne bIjIvAra chaThThI naraka pRthvImAM utkRSTa bAvIsa sAgaropamanI sthitivALA narakAvAsamAM nArakIrUpe utpanna thaI. 30 tao aNaMtaraM uvvaTTittA uraesu, evaM jahA gosAle tahA NeyavvaM jAva kharabAyara puDhavikAiesu, annegsyshsskhutto| bhAvArtha:- chaThThI narakamRthvImAMthI nIkaLIne te uraparisarpa jAtinA tiryaMca paMcendriyamAM utpanna thaI. A rIte zrI bhagavatI sUtra zataka-15, sUtra-95thI 97mAM kathita gopAlakanA bhavabhramaNanI samAna tenuM bhavabhramaNa jANavuM yAvatu khara pRthvIkAya rUpe lAkhovAra utpanna thaI. sukumAlikAno bhava:31 sA NaM tao aNaMtaraM uvvaTTittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse caMpAe NayarIe sAgaradattassa satthavAhassa bhaddAe bhAriyAe kucchisi dAriyattAe paccAyAyA / tae NaM sA bhaddA satthavAhI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaMdAriyaM payAyA / sukumAlakomaliyaM gytAluyalanAmAM I bhAvArtha :- tyAra pachI te nAgazrI pRthvIkAyamAMthI nIkaLIne A ja jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM, bhAratavarSamAM, caMpAnagaramAM sAgaradatta sArthavAhanI bhadrA bhAryAnI kukSIe bAlikA rUpe utpanna thaI. bhadrA sArthavAhIe nava mAsa pUrNa thatAM bAlikAne janma Apyo. te bAlikA hAthInA tALavAnI samAna atyaMta sukumAra ane komaLa hatI. 32 tIsedAriyAe Nivvatte bArasAhiyAe ammApiyaro imaM eyArUvaM goNNaM guNaNipphaNaM Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0 - 15 : amaraDaMDA draupaTTI 353 NAmadhejjaM kareMti- jamhA NaM amhaM esA dAriyA sukumAlA gayatAluyasamANA, taM hou NaM amhaM imIse dAriyAe NAmadhejjaM sukumAliyA / tae NaM tIse dAriyAe ammApiyaro NAmadhejjaM kareMti "sukumAliya" tti / bhAvArtha :- te bAlikA bAra divasanI thaI tyAre tenA mAtA-pitAe tenuM guNayukta nAma rAkhyuMamArI A bAlikA hAthInA tALavAnI samAna atyaMta komaLa che, tethI amArI A putrInuM nAma sukumAlikA rAkhavuM, A pramANe vicArIne bAlikAnA mAtA-pitAe tenuM nAma 'sukumAlikA' rAkhyuM. | 33 tae NaM sA sukumAliyA dAriyA paMcadhAIpariggahiyA, taMjahA - khIradhAIe jAva girikaMdaramallINA iva caMpagalayA NivvAya NivvAghAyaMsi suhaMsuheNaM parivaDDhai / tae NaM sA sukumAliyA dAriyA ummukkabAlabhAvA jAva rUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hotthA / bhAvArtha :- tyAra pachI sukumAlikA bAlikA kSIradhAtrI vagere pAMca dhAvamAtAo dvArA pAlana-poSaNa pAmatI parvatanI guphAmAM rahelI vAyurahita ane upadrava rahita caMpakalatAnI jema sukhapUrvaka moTI thavA lAgI. tyAra pachI sukumAlikA bAlyAvasthAthI mukta thaIne yauvanane prApta thaI yAvat te zreSTha 35, yauvana, lAvaNyathI yukta suMdara zarIravALI thaI gaI. sAgaradata sAthe pANigrahaNa H | 3 4 tattha NaM caMpAe NayarIe jiNadatte NAmaM satthavAhe, vaNNao / tassaNaM jiNadattassa bhaddA bhAriyA, sUmAlA iTThA jAvamANussara kAmabhoe paccaNubbhavamANA viharai / tassa NaM jiNadattassa putte, bhaddA bhAriyAe attae, sAgarae NAmaM dArae sukumAlapANipAe jAva surUve / bhAvArtha :- te caMpAnagarImAM jinadatta nAmano eka dhanika sArthavAha nivAsa karato hato. te jinadattane bhadrA nAmanI patnI hatI. te sukomaLa ane jinadattane priya hatI yAvat manuSya saMbaMdhI kAmabhogonuM AsvAdana karatI rahetI hatI. te jinadatta sArthavAhano putra ane bhadrA bhAryAno Atmaja sAgara nAmano putra hato. te paNa sukumAra hAtha-pagavALo yAvat surUpa hato. 35 tae NaM se jiNadatte satthavAhe aNNayA kayAi sAo gihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA sAgaradattassa gihassa adUrasAmaMteNaM vIIvayai / imaM ca NaM sUmAliyA dAriyA NhAyA, ceDiyAsaMghaparivuDA uppi AgAsatalagaMsi kaNaga-tiMdUsaeNaM kIlamANIkIlamANI viharai | bhAvArtha :- ekavAra jinadatta sArthavAha potAnA gherathI nIkaLyA ane sAgaradattanA gharanI bAjumAMthI pasAra thayA. te samaye sukumAlikA kanyA snAna karIne, dAsIonA samUhathI gherAyelI, bhavananI agAzI para suvarNanA daDAthI ramatI hatI. 36 tae NaM te jiNadatte satthavAhe sUmAliyaM dAriyaM pAsai, pAsittA sUmAliyAe Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 4 | zrI zAtAdharmakathA sUtra dAriyAe rUve ya jovvaNe ya lAvaNNe ya jAyavimhae; koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- esa NaM devANuppiyA ! kassa dAriyA ? kiM vA NAmadhejjaM se? tae NaM te koDuMbiyapurisA jiNadatteNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA haTTatuTThA karayala jAva evaM vayAsI- esaNaM devANuppiyA ! sAgaradattassa satthavAhassa dhUyA bhaddAe bhAriyAe attayA sUmAliyA NAmaM dAriyA sukumAlapANipAyA jAvarUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA / bhAvArtha :- jinadatta sArthavAha te sukamAlikA dArikAne joIne tenA rUpa, yauvana ane lAvaNyamAM Azcaryacakita thaI gayA. teNe karmacArI puruSone bolAvyA ane pUchyuM- he devAnupriyo! A konI putrI cha? tenuM nAma zucha? jinadatta sArthavAhe A pramANe pUchayuM tyAre karmacArI puruSoe harSita ane saMtuSTa thaIne hAtha joDIne A pramANe uttara Apyo- he devAnupriya ! A sAgaradatta sArthavAhanI putrI, bhadrAnI AtmajA sukumAlikA nAmanI putrI che. te sukomaLa hAtha-paga Adi avayavovALI yAvat rUpa, yauvana ane lAvaNyamAM utkRSTatAvANI che. 37 tae NaM se jiNadatte satthavAhe tesi koDubiyANaM aMtie eyamaTuM soccA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA hAe jAvamittaNAiparivuDe caMpAraNayarIemajmajJaNajeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchai / tae NaM sAgaradatte satthavAhe jiNadattaM satthavAhaM ejjamANaM pAsai, pAsaittA AsaNAo abbhuDhei, abbhuTTittA AsaNeNaM uvaNimaMtei, uvaNimaMtittA AsatthaM vIsatthaM suhAsaNavaragayaM evaM vayAsI- bhaNa devANuppiyA ! kimAgamaNapaoyaNaM? bhAvArtha - jinadatta sArthavAha te karmacArI puruSo pAsethI A vAtane sAMbhaLIne, potAnA ghare gayA, ghare jaIne, snAna karIne vAvatu mitrajano ane jJAtijano AdithI parivRtta thaIne, caMpAnagarImAM thaIne, sAgaradattanA ghare AvyA. jinadatta sArthavAhane AvatAM joIne sAgaradatta sArthavAha potAnA Asana uparathI UbhA thayA, UbhA thaIne jinadattane Asana grahaNa karavA mATe AmaMtraNa ApyuM. tyAra pachI jinadatta mArganA zramathI mukta thayA arthAt teno thAka utarI gayo, svastha thaIne teo sukhada Asane beThA tyAre sAgaradatte pUchyuM- bolo, he devAnupriya ! ApanA AgamananuM zuM prayojana che? 38 tae NaM se jiNadatte satthavAhe sAgaradattaM satthavAhaM evaM vayAsI- evaM khalu ahaM devANuppiyA! tava dhUyaM bhaddAe attiyaM sUmAliyaM sAgaradattassa bhAriyattAe varemi / jai NaM jANaha devANuppiyA ! juttaM vA pattaM vA salAhaNijjaM vA sariso vA saMjogo, tA dijjau NaM sUmAliyA sAgaradAragassa / tae NaM devANuppiyA ! bhaNa kiM dalayAmo sukaM sUmAliyAe? bhAvArtha :- tyAre jinadatta sArthavAhe sAgaradatta sArthavAhane kahyuM- he devAnupriya ! huM ApanI putrI, bhadrAnI AtmajA, sukumAlikAnI mAMgaNI sAgaraputranI patnI rUpe karuM chuM. he devAnupriya! jo mArI A mAMgaNI tamone ucita, yogya ane prazaMsanIya lAgatI hoya,(sAgara ane sukumAlikA) baMneno saMbaMdha Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI [ 35 ] samAna saMyogarUpa lAgato hoya to sAgaraputrane mATe sukumAlikAne Apo. to he devAnupriya! sukumAlikAne mATe ame zuM mUlya ApIe? 39 tae NaM se sAgaradatte taM jiNadattaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! sUmAliyA dAriyA mama egA egajAyA iTThA jAva uMbarapuppha va dullahA savaNayAe, kimaMga puNa pAsaNayAe? taMNo khalu ahaM icchAmi sUmAliyAe dAriyAe khaNamavi vippaogaM / taMjaiNaM devANuppiyA! sAgaradArae mama gharajAmAue bhavai, to NaM ahaM sAgarassa sUmAliyaM dalayAmi / bhAvArtha - tyAre sAgaradatte jinadattane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! sukumAlikA putrI amArI ekanI eka putrI che. mAre te eka ja saMtAnarUpa che. amone te iSTa che yAvata udubara puSpanI jema tenuM nAma sAMbhaLavuM paNa durlabha che eTale tenuM nAma sAMbhaLavAthI ja amone harSa thAya che, to jovAnI to vAta ja zI karavI, tethI devAnupriya! huM kSaNabharane mATe paNa sukumAlikAno viyoga icchato nathI. jo Apano putra sAgara amAro ghara jamAI banIne rahe, to huM sAgaraputrane mArI putrI sukumAlikA ApuM. 40 tae NaM jiNadatte satthavAhe sAgaradatteNaM satthavAheNaM evaM vutte samANe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sAgaradAragaM saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- evaM khalu ! sAgaradatte satthavAhe mamaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! sUmAliyA dAriyA mama egA egajAyA iTThA, taMceva savvaM / taM jaiNaM sAgaradArae mama gharajAmAue bhavai to nnNdlyaami| tae NaM se sAgaraedArae jiNadatteNaM satthavAheNaM evaM vutte samANe tusiNIe saMciTThai / bhAvArtha:- sAgaradatte A pramANe kahyuM tyAre jinadatta sArthavAha potAnA ghare gayA, ghare AvIne teNe sAgaraputrane bolAvyo ane A pramANe kahyuM- he putra ! sAgaradatta sArthavAhe mane A pramANe kahyuM che- he devAnupriya! sukumAlikA mArI ekanI eka priya putrI che yAvata sAgara mAro ghara jamAI banIne rahe to huM mArI dIkarI ApuM. jinadatta sArthavAhe A pramANe kahyuM tyAre sAgaraputra(svIkRtirUpe) mauna rahyo. 41 taeNaM jiNadatte satthavAhe aNNayA kayAI sohaNaMsitihikaraNaNakkhaktamuhattaMsi viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvei, mittaNAi jAva sakkArettA sammANittA sAgaradArayaM NhAyaM jAvasavvAlaMkAravibhUsiyaMkarei,karittA purisasahassavAhiNIyaMsIyaMduruhAvei, duruhAvittA mittaNAi jAva saMparikhuDe savviDDIe sAo gihAo Niggacchai, NiggacchittA caMpANayariM majjhamajjheNaM jeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIyAo paccoruhai, paccoruhittA sAgaragaM dAragaM sAgaradattassa satthavAhassa uvaNei / bhAvArtha - tyAra pachI ekadA zubhatithi, karaNa nakSatra ane muhUrtamAM jinadatta sArthavAhe vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi cAre prakArano AhAra taiyAra karAvIne mitro, jJAtijano Adine yAvata satkArita-sanmAnita karyA. pachI sAgaraputrane snAna karAvIne yAvata sarva alaMkArothI vibhUSita karIne hajAra puruSothI vahana karI zakAya tevI zibikAmAM besADIne mitro jJAtijanone sAthe laIne saMpUrNa vaibhava sAthe potAnA gharethI nIkaLIne caMpAnagarImAM thaIne sAgaradattanA ghare pahoMcyA, tyAM pahoMcIne sAgaraputrane zibikAmAMthI nIce utAryo ane tene sAgaradatta sArthavAha pAse laI gayA. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra 42 taraNaM sAgaradatte satthavAhe viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA jAva sammANettA sAgaragaM dAragaM sUmAliyAe dAriyAe saddhiM paTTayaM duruhAvei, duruhAvittA seyApIyaehiM kalasehiM majjAvei, majjAvittA aggi homaM karAvei, karAvittA sAgaraM dArayaM sUmAliyAe dAriyA pANiM geNhAvei / 359 bhAvArtha :- tyAra pachI sAgaradatta sArthavAhe vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi bhojana taiyAra karAvIne yAvat tenuM sanmAna karIne sAgaraputrane sukumAlikA putrInI sAthe bAjoTha para besADyo, besADIne cAMdI ane sonAnA kaLazothI abhiSeka karAvyo, abhiSeka karAvIne agni homa karAvyo. tyAra pachI agninI sAkSIe sAgaraputrane sukumAlikA putrInuM pANigrahaNa karAvyuM. sukumAlikAno aniSTa sparzaH sAgaradattanuM palAyana : 43 tae NaM sAgaradArae sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM pANiphAsaM paDisaMvedei, se jahANAma- asipatte i vA karapatte i vA khurapatte i vA kalaMbacIriyApatte i vA sattiagge i vA koMtagge i vA tomaragge i vA bhiMDimAlagge i vA sUcikalAvae i vA vicchuyaDaMke i vA kavikacchU i vA iMgAle i vA mummure i vA accI i vA jAle i vA alAiva suddhAgaNI ivA, bhave eyArUve ? No iTTe samaTTe / etto aNiTThatarAe ceva akaMtatarAe ceva appiyatarAe ceva amaNuNNatarAe ceva amaNAmatarAe ceva pANiphAsaM paDisaMvedei / tae NaM se sAgarae akAmae avasavase taM muhuttamittaM saMciTThai / bhAvArtha:- hastameLApa samaye sAgaraputrane sukumAlikA dArikAnA hAthano sparza A prakArano lAgyo bha } tasavAra, 2vata, astro, mhaMjIriDA-charInI dhAra, zaktinI dhAra, bhAsAnI azI, tIranI aNI,bhiMdivAla-zastra vizeSano agrabhAga, soyanI aNI, vIMchIMnA DaMkha, khaMjavALa utpanna karanAra kapikaccha vanaspati, jvALA rahita agni, murmura-rAkhamAM rahelA agnikaNo, iMdhana sahitanI jvALA, iMdhana rahitanI jvALA, alAtanI agni, lohapiMDastha zuddhaagnino sparza aniSTa hoya che. zuM sukumAlikAnA hAthano sparza tenA jevo lAgyo hato ? nA, tenA hAthano sparza uparokta vastuonA spezathI paNa vadhu aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa ane amanohara hato. A prakAranA sparzanA kAraNe te anicchAe, paravazapaNe thoDIvAra sahana karato beTho rahyo. 44 tae NaM se sAgaradatte satthavAhe sAgarassa dAragassa ammApiyaro mittaNAi jAva vileNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM pupphavattha gaMdha-mallAlaMkAreNa ya sakkArettA sammANettA pddivisjjei| tae NaM sAgara dArae sUmAliyAe saddhiM jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sUmAliyAe dAriyAe saddhiM talimaMsi Nivajjai / bhAvArtha:- tyAra pachI sAgaradatta sArthavAhe sAgaraputranA mAtA-pitAne tathA mitro, jJAtijano, Adine vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAre prakAranA bhojanathI tathA puSpa, vastra gaMdha, mAlA, Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI | I7 alaMkAra AdithI satkArita ane sanmAnita karIne vidAya karyA. tyAra pachI sAgaraputra sukumAlikAnI sAthe vAsagRha(zayanAgAra)mAM Avyo ane sukumAlikAnI sAthe zayyA para sUto. 45 tae NaM se sAgarae dArae sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedei, se jahANAmae asipatte i vA jAva amaNAmatarAgaM ceva aMgaphAsaM paccaNubhavamANe viharai / tae NaM se sAgarae dArae sUmAliyAe dAriyAe aMgaphAsaM asahamANe avasavase muhuttamittaM saMciTThai / tae NaM se sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM, suhapasuttaM jANittA sUmAliyAe dAriyAe pAsAo uThei, uThThittA jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sayaNijjasi nnivjji| bhAvArtha:- te samaye sAgaraputre sukumAlikAnA A prakAranA aMga sparzane anubhavyo. jema ke- te koI talavAranA sparza yAvatuM atyaMta amanojJa ane amanohara aMga sparzane anubhavato rahyo. tyAra pachI sAgaraputrane sukamAlikAno te aMgasparza asahya banI gayo chatAM paNa lAcAra banIne thoDIvAra sudhI tyAM rahyo. pachI sukumAlikA dArikAne gADha nidrAmAM sUtelI jANIne te sAgaraputra tenI pAsethI UThIne potAnI zayyA hatI tyAM cAlyo gayo ane tenA para sUI gayo. 46 taeNaM sUmAliyA dAriyA tao muhattaMtarassa paDibuddhA samANI paivvayA paimaNurattA pati pAse apassamANI talimAu uDhei, udvittA jeNeva se sayaNijje teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sAgarassa pAse Nivajjai / bhAvArtha - thoDIvAramAM sukumAlikAdArikA jAgI gaI. pativratA, patimAM anurakatA tevI te sukumAlikAe potAnI pAse patine na jotA ja zayyA parathI UbhI thaI gaI ane sAgaraputra jyAM sUto hato tyAM AvIne tenI pAse sUI gaI. 47 tae NaM sAgaradArae sUmAliyAe dAriyAe doccaM pi imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedei, jAva akAmae avasavase muhuttamittaM saMciTui / tae NaM se sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM suhapasuttaM jANittA sayaNijjAo uThei, udvittA vAsagharassa dAraM vihADei, vihADittA mArAmukke viva kAe jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disiM pddige| bhAvArtha-tyAra pachI sAgaraputre bIjIvAra paNa sukumAlikAnA pUrvokta prakAranA aMgasparzano anubhava karyo yAvatuM tenI sAthe sUvAnI icchA vinA, vivaza thaIne thoDIvAra sudhI tyAM rahyo. pachI sAgaraputra sukamAlikAne sukhapUrvaka sUtelI jANIne zayyAmAMthI UThayo, potAnA zayanAgAranuM dvAra ughADyuM. daravAjo ughADIne te mAranArA puruSanA hAthamAMthI chUTakAro pAmelA kAgaDAnI jema zIghragatithI je dizAthI Avyo hato te dizAmAM pAcho gayo arthAtu potAnA ghera cAlyo gayo. 48 tae NaM sUmAliyA dAriyA tao muhuttaMtarassa paDibuddhA paivvayA jAva apAsamANI Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 8 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra sayaNijjAo uDhei, sAgarassadAragassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karemANI-karemANI vAsagharassa dAraM vihADiyaM pAsai, pAsittA evaM vayAsI- "gae se sAgare" tti kaTu ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyai / bhAvArtha :- tyAra pachI pativratA ane patimAM anuraktA sukamAlikAdArikA thoDIvAramAM jAgI gaI. patine pAse nahIM jotA zayyAmAMthI UThI ane sAgaraputrane cAre bAju zodhavA lAgI. sAgaraputrane zodhatAMzodhatAM zayanAgAranuM dvAra khulluM joyuM. dvAra khulluM jotAM ja tene manamAM phALa paDI ke hAya! "sAgara cAlyo gayo" A pramANe vicAra karatI te ArtadhyAna karavA lAgI. 49 taeNaM sA bhaddA satthavAhI kallaM pAuppabhAyAe dAsaceDiyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tumaM devANuppiyA ! vahuvarassa muhasohaNiyaM uvaNehi / tae NaM sA dAsaceDI bhaddAe evaM vuttA samANI eyamaTuM taha tti paDisuNei, muhasohaNiyaM geNhittA jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sUmAliyaM dAriyaM jAva jhiyAyamANiM pAsai, pAsittA evaM vayAsI-kiM NaM tumaM devANuppiyA ! ohayamaNasaMkappA jAvajhiyAhi ? bhAvArtha - tyAra pachI bhadrA sArthavAhIe bIje divase savAra thatA dAsIne bolAvI ane kahyuM ke- he devAnupriye! tuM jA ane vara-vadhUne mATe mukha-zodhanikA(dAtaNa-pANI) laI jA. bhadrA sArthavAhIe A pramANe kahyuM tyAre te dAsIe "tahatti" kahIne te vAtano svIkAra karyo. dAtaNa-pANI laIne te vAsagRhamAM gaI. tyAM jaIne sukamAlikA dArikAne ciMtA karatI joI ane tene pUchayuM- he devAnupriye ! tame hatotsAhI banIne zA mATe ciMtA karo che? 50 tae NaM sA sUmAliyA dAsaceDiM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! sAgarae dArae mama suhapasuttaM jANittA mama pAsAo uDhei, udvittA vAsagharaduvAraM avaMguNei jAva paDigae / tato ahaM muhuttaMtarassa jAva vihADiyaM pAsAmi, pAsittA "gae NaM se sAgarae" tti kaTu ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyAmi / bhAvArthaH- tyAra pachI sakamAlikA patrIe dAsIne A pramANe kahyuM- he devAnapriye! sAgarapatra mane sukhapUrvaka sUtelI jANIne mArI pAsethI UThyo ane vAsagRhanuM dvAra ughADIne vAta cAlyo gayo, tyAre thoDIvAra pachI huM UThI yAvadaravAjo khullo joIne huM samajI gaI ke "sAgara cAlyo gayo che." tethI huM bhagna manorathavALI thaIne ArtadhyAna karI rahI chuM. 51 tae NaM sA dAsaceDI sUmAliyAedAriyAe eyamaTuM soccA jeNeva sAgaradatte teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sAgaradattassa eyamaTuM Niveei / bhAvArtha - sukumAlikA putrInI A vAtane sAMbhaLIne dAsI sAgaradatta pAse gaI ane sAgaradattane saMpUrNa hakIkatanuM nivedana karyuM. 52 tae NaM se sAgaradatte dAsaceDIe aMtie eyamaDhe soccA Nisamma Asurutte jAva jeNeva jiNadattasatthavAhassa gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jiNadattaM satthavAhaM evaM Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-16: amarakaMkA: draupadI . | 3e vayAsI-kiM NaM devANuppiyA ! evaM juttaM vA pattaM vA kulANurUvaM vA kulasarisaM vA, jaMNaM sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM adiTThadosaM paivvayaM vippajahAya ihamAgao? bahUhiM khijjaNiyAhi yaruMTaNiyAhi ya uvAlaMbhai / bhAvArtha:- dAsI pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne, samajIne sAgaradatta atyaMta gusse thayo ane tarata ja jinadatta sArthavAhanA ghare gayo ane jinadattane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya! zuM A vAta vyAjabI che? kuLamaryAdAne yogya che? kuLane anurUpa che? kuLanI zobhA vadhAranArI che? ke sAgaraputra pativratA evI sukumAlikAputrInA koIpaNa jAtanA doSa-aparAdha vinA, teno tyAga karIne ahIM Avato rahyo che? A rIte kheda karatAM, gaLagaLA thaIne (jinadattane) ghaNo Thapako Apyo. |53 tae NaM jiNadatte sAgaradattassa eyamaDhe soccA jeNeva sAgare dArae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sAgarayaM dArayaM evaM vayAsI-duThu NaM puttA ! tume kayaM sAgaradattassa gihAo iha havvamAgae / taM gacchaha NaM tumaM puttA ! "eyamavi gae sAgaradattassa gihe / bhAvArtha :- jinadatta, sAgaradattanA A ThapakAne sAMbhaLIne sAgaraputra pAse gayo ane sAgaraputrane kahyuM- he putra! teM kharAba karyuM che te sAgaradattanA gharethI ahIM ekadama pAcho AvI gayo, te sAruM karyuM nathI. to he putra ! atyAre A ja kSaNe tuM sAgaradattanA ghare cAlyo jA. 54 tae NaM se sAgarae dArae jiNadattaM evaM vayAsI- aviyAiM ahaM tAo ! giripaDaNaM vA tarUpaDaNaM vA maruppavAyaM vA jalappavesaM vA jalaNappavesaM vA visabhakkhaNaM vA vehANasaM vA satthovADaNaM vA giddhapiTuM vA pavvajja vA videsagamaNaM vA abbhuvagacchijjAmi, No khalu ahaM sAgaradattassa gihaM aNugacchijjA / bhAvArtha - tyAre sAgaraputre jinadattane A pramANe kahyuM- he pitAjI ! mane parvata uparathI ke vRkSa uparathI paDavAnuM mAnya che, marupradezamAM paDavuM svIkArya che, pANImAM DUbI javuM, agnimAM praveza karavo, viSa bhakSaNa karavuM, gaLe phAMso khAvo, zastrano ghA khamavo, vRddha pRSTha maraNa mane mAnya che. te ja rIte dIkSA laI levI ke paradezamAM cAlyA javuM svIkArya che paraMtu huM nizcayathI sAgaradattanA ghare pAcho nahIM ja jAuM. 55 tae NaM se sAgaradatte satthavAhe kuDaMtarie sAgarassa eyamaTuM NisAmei, NisAmittA lajjie vilIe viDDe jiNadattassa gihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sukumAliyaM dAriyaM saddAvei, sadAvittA aMke Nivesei, NivesittA evaM vayAsI kiM NaM tava puttA ! sAgaraeNaM dAraeNaM mukkA ? ahaM NaM tumaM tassa dAhAmi, jassa NaM tumaMiTThA jAvamaNAmA bhavissasitti sUmAliyaMdAriyaM tAhiM iTAhiM vaggUhiM samAsAsei, samAsAsittA pddivisjjei| bhAvArtha :- samaye sAgaradatta sArthavAhe divAlanI pAchaLathI sAgaraputranI A vAta sAMbhaLIne te manamAM lajjita thayo, bIjA badhAthI lajjA pAmyo, sva-parathI lajjA pAmato te jinadattanA gharethI bahAra Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 370 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra nIkaLIne potAnA ghare Avyo ane sukumAlikA putrIne bolAvIne potAnA khoLAmAM besADIne A pramANe kahyuM he putrI ! sAgaraputre tane choDI dIdhI to zuM thayuM? have huM tane evA puruSa sAthe paraNAvIza, jene tuM iSTa, kAMta, priya ane manojJa thaIza; A pramANe kahIne sukamAlikA putrIne iSTa vANI dvArA AzvAsana ApyuM. AzvAsana ApIne tene vidAya karI. bhikhArI sAthe punarvivAha ane tenuM palAyana - 56 tae NaM se sAgaradatte satthavAhe aNNayA uppiM AgAsatalagaMsi suhaNisaNNe rAyamaggaM AloemANe AloemANe ciTThai / tae NaM se sAgaradatte egaM mahaM damagapurisaM pAsai, daMDikhaMDaNivasaNaM khaMDamallaga-khaMDaghaDagahatthagayaM phuTTahaDAhaDa sIsaM macchiyAsahassehi annnnijjmaannmgg| bhAvArtha:- tyAra pachI koI eka samaye sAgaradatta sArthavAha bhavananI agAzImAM sukhAsane beThA-beThA rAjamArgane jotAM hatA. te samaye sAgaradatte eka atyaMta daridra puruSa(bhikhArI)ne joyo. teNe cIMthare hAla vastro paheryA hatA. tenA hAthamAM zakorAnuM ThIkaruM ane pANI mATe mATInuM ThIbaDuM hatuM, tenA vALanA jhIMtharAM uDatA hatA, tenI upara hajAro mAkhIo baNabaNatI hatI. 57 tae NaM se sAgaradatte koDuMbiyapurise saddAvei sadAvittA evaM vayAsI- tubbhe NaM devANuppiyA ! eyaM damagapurisaM viuleNaM asaNapANa-khAimasAimeNaM palobheha, palobhittA gihaM aNuppaveseha, aNuppavesittA khaMDagamallagaM khaMDaghaDagaM ca se egaMte eDeha eDittA alaMkAriyakammaM kAreha, kArittA NhAyaM jAvasavvAlaMkAravibhUsiyaM kareha, karittA maNuNNaM asaNaM-pANaM-khAima-sAimaM bhoyAveha, bhoyAvittA mama aMtiya uvaNeha / bhAvArtha - tyAra pachI sAgaradatte karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! tame jAo ane te bhikhArI) puruSane vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima, A cAre prakAranA AhAranuM pralobhana ApIne gharanI aMdara lAvo. aMdara lAvIne tenA korA ane ghaDAnA ThIkarAMne eka tarapha pheMkAvIne alaMkArika karma(hajAmata Adi) karAvo, pachI snAna karAvIne vAvata sarva alaMkArothI vibhUSita karo. tyAra pachI tene manojJa azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi jamADIne tene mArI pAse laI Avo. 58 tae NaM koDaMbiyapurisA jAva paDisurNeti, paDisuNittA jeNeva se damagapurise teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA taMdamagaM asaNaMpANaMkhAimasAimaM uvappalobhei, uvappalobhittA sayaM gihaM aNuppaveseMti, aNuppavesittA taM khaMDamallagaM khaMDaghaDagaM ca tassa damagapurisassa egaMte pati taeNaM se damage taMsi khaMDamallagaMsi khaMDaghaDagaMsi ya egaMte eDijjamANaMsi mahayA mahayA saddeNaM Arasai / bhAvArtha:- tyAre te karmacArI puruSoe sAgaradattanI AjJAno svIkAra karyo. teo te bhikhArI praSanI pAse gayA, jaIne te bhikhArIne azana, pAna, khAdima ane svAdima, A cAre prakAranA bhojananI lAlaca ApIne gharamAM Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--16 : amarakaMkA : draupadI 371 laI AvyA. tyAra pachI tenA zakorAnA ThIkarA tathA ghaDAnA ThIbaDAne eka bAju pheMkI dIdhA. potAnA zakorAnuM DhIMkaruM ane ghaDAnA ThIbaDAne eka bAjue pheMkI detA joIne te bhikhArI moTethI bUma-barADA pADato rovA lAgyo. 59 ta NaM se sAgaradatte tassa damagapurisassa taM mahayA mahayA ArasiyasaddaM soccA Nisamma koDuMbiyapurise evaM vayAsI - kiM NaM devANuppiyA ! esa damagapurise mahayA mahayA saddeNaM Arasai ? tae NaM te koDuMbiyapurisA evaM vayAsI- esa NaM sAmI ! taMsi khaMDamallagaMsi khaMDaghaDagaMsi ya egaMte eDijjamANaMsi mahayA - mahayA saddeNaM Arasai / ta sAgaradattaM koDuMbiya purise evaM vayAsI- mA NaM tubbhe devANuppiyA ! eyassa damagassa taM khaMDa jAva eDeha, pAse Thaveha, jahA NaM pattiyaM bhavai / te vi taheva ThaveMti / bhAvArtha :- tyAra pachI sAgaradatte te bhikhArInA raDavAnA moTo avAja ane bUma-barADAnA zabdo sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne karmacArI puruSone pUchyuM ke- he devAnupriyo ! A bhikhArI puruSa jora-jorathI kema bUmarANa karI rahyo che ? tyAre karmacArI puruSoe kahyuM - he svAmin ! tenA zakorA ane ghaDAnA ThIkarAMne eka bAju nAMkhI devAnA kAraNe te jora-jorathI bUmo pADe che. tyAre sAgaradatta sArthavAhe te karmacArI puruSone kahyuM- he devAnupriyo ! tame te bhikhArInA zakorA ane ghaDAnA ThIkarAMne ekabAju pheMkI na detA tenI sAme ja rAkho, tethI tene potAnI vastuno ane tamAro vizvAsa rahe. A sAMbhaLIne teoe te ThIkarAM tenI pAse rAkhI dIdhA. = 60 taNaM te koDuMbiyapurise tassa damagassa alaMkAriyakammaM kareMti, karitA sayapAgasahassapAgehiM tellehiM abbhaMgera, abbhaMgie samANe surabhigaMdhuvvaTTaNeNaM gAyaM uvvaTTeti uvvaTTettA usiNodagagaMdhodaraNaM NhArNeti, sIodageNaM vhArNeti, NhANittA pamhala sukumAlagaMdhakAsAIe gAyAiM lUheti, lUhittA haMsalakkhaNaM paTTasADagaM parirheti, parihittA savvAlaMkAra- vibhUsiyaM kareMti, karitA viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM bhoyA bhoyAvittA sAgaradattassa uvarNeti / bhAvArtha :- tyAra pachI te karmacArI puruSoe te bhikhArInuM alaMkAra karma-hajAmata Adi karAvyA. zatapAka ane sahasrapAka (so ke hajAra auSadha nAMkhIne banAvelA) telathI mAliza karyuM. tyAra pachI suvAsita gaMdha piSTaka--pIThI coLIne uSNodaka, gaMdhodaka ane zItodakathI snAna karAvyuM. snAna karAvIne bArIka ane sukomala gaMdhakaSAya vastrathI zarIra lUMchyuM. tyAra pachI haMsa jevA zveta, svaccha vastro paherAvyA ane sarva alaMkArothI vibhUSita karyo. vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima vagere bhojana karAvyuM, bhojana karAvyA pachI tene sAgaradattanI samIpe laI gayA. 61 taNaM sAgaradatte sUmAliyaM dAriyaM NhAyaM jAva savvAlaMkAravibhUsiyaM karitA taM damagapurisaM evaM vayAsI- esa NaM devANuppiyA ! mama dhUyA iTThA, eyaM ca NaM ahaM tava bhAriyattAe dalAmi bhaddiyAe bhaddao bhavijjAsi / bhAvArtha :- tyAra pachI sAgaradatte sukumAlikA putrIne snAna karAvIne yAvat samasta alaMkArothI Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37ra zrI jJAtAdharmakathA sUtra alaMkRta karIne, te bhikhArI puruSane A pramANe kahyuM - he devAnupriya! A mArI putrI mane iSTa che, tene huM tamArI bhAryAnA rUpamAM ApuM chuM. A bhAgyazALI kanyAne prApta karIne tame bhAgyazALI thAo. 62 tae NaM se damagapurise sAgaradattassa eyamaTuM paDisuNei, paDisuNittA sUmAliyAe dAriyAe saddhiM vAsagharaM aNupavisai, sUmAliyAe dAriyAe saddhiM taligaMsi Nivajjai / taeNaMsedamagapurisesUmAliyAeimaMeyArUvaM aMgaphAsaMpaDisaMvedei, sesaMjahA sAgarassa jAva sayaNijjAo abbhuDhei, abbhuTTittA vAsagharAo Niggacchai, NiggacchittA khaMDamallagaM khaMDaghaDaM ca gahAya mArAmukke viva kAe jAmeva disaMpAubbhUe tAmeva disNpddige| ___taeNaM sA sUmAliyA jAvagaeNaM se damagapurise tti kaTu ohayamaNasaMkappA jAva jhiyaayi| bhAvArtha-tedramaka (bhikhArI) puruSe sAgaradattanI vAtano svIkAra karIne sukumAlikAnI sAthe zayanagharamAM praveza karyo ane sukumAlikAnI sAthe eka zayyA para sUto. te samaye te dramaka puruSe sukumAlikAnA aMga sparzano A prakArano evo anubhava karyo ke- zeSa vRttAMta sAgaraputranI samAna jANavuM yAvatuM te zayyA uparathI UThayo ane zayanAgArathI bahAra nIkaLIne potAnA te zakorA ane ghaDAnA ThIkarAne laIne, mAranAra puruSanA hAthamAMthI chUTakAro pAmelA kAgaDAnI jema zIdhra je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM pAcho gayo. tyAra pachI jAgI gayelI yAvat "te dramaka puruSa cAlyo gayo." ema vicArIne sukumAlikA nirAza banI gaI bhAvatu ArtadhyAna karavA lAgI. sukumAlikA dAnadharmamAM pravRtta - 63 taeNaM sA bhaddA kallaM pAuppabhAyAedAsaceDiMsaddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-jAva sAgaradattassa eyamaTuM Nivedei / tae NaM se sAgaradatte taheva saMbhaMte samANe jeNeva vAsahare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sUmAliyaMdAriyaM aMke Nivesei, NivesittA evaM vayAsIaho NaM tumaM puttA ! purAporANANa jAvapaccaNubbhavamANI viharasi / taM mA NaM tumaM puttA! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAhi. tamaM NaM pattA ! mama mahANasaMsi viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM jahA poTTilA jAva paribhAemANI viharAhi / bhAvArtha:- tyAra pachI bIje divase prabhAte bhadrAe dAsIne bolAvIne varavadhU mATe dAtaNa-pANI laI javA kahyuM, yAvatudAsIe sukumAlikA pAsethI dramukanA cAlyA javAnI vAta sAMbhaLIne sAgaradatta sArthavAhanI pAse AvIne te vRttAMtanuM nivedana karyuM. tyAre sAgaradatta sArthavAha saMbrAMta-vyAkuLa thaIne vAsagRhamAM AvyA. AvIne sukamAlikAne khoLAmAM besADIne kahyuM- he putrI ! tuM pUrva janmamAM karelA hiMsA Adi duSkRtyo dvArA upArjita pApakarmonuM phaLa bhogavI rahI cho, tethI tuM ! bhagnamanorathavALI thaIne vAvatuM ciMtA na kara. he putrI ! mArI bhojanazALAmAM taiyAra thayelA vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAre prakArano AhAra poTTilAnI jema yAvata zramaNo Adine ApatI rahe. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI [ 373 ] sukumAlikAne ghare sAdhvIonuM bhikSArthe Agamana - 64 tae NaM sA sUmAliyA dAriyA eyamaTuM paDisuNei, paDisuNittA mahANasaMsi vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM jAvadalamANI viharai / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM govAliyAo ajjAo bahussuyAo evaM jaheva teyaliNAe suvvayAo tahevasamosaDhAo,tahevasaMghADao jAvaaNupavidvetaheva jAvasUmAliyA paDilAbhittA evaM vayAsI- evaM khalu ajjAo ! ahaM sAgarassa aNiTThA jAva amaNAmA, NecchaiNaM sAgarae mama NAmaM vA jAvaparibhogaM vA? jassa jassa vi yaNaM dijjAmi tassa tassa vi yaNaM aNiTThA jAva amaNAmA bhavAmi, tubbhe yaNaM ajjAo ! bahuNAyAo, evaM jahA poTTilA jAva uvaladdhe jeNaM ahaM sAgarassa dAragassa iTThA kaMtA jAva bhavejjAmi / bhAvArtha :- tyAre sukamAlikA dArikAe A vAtano svIkAra karIne bhojanazALAmAM vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAre prakArano taiyAra thayelo AhAra zramaNAdine ApavA lAgI. te kALe ane te samaye gopAlikA nAmanA bahuzrutA sAdhvIjI vicaratA hatA. te gopAlikA sAdhvIjI caMpAnagarImAM padhAryA. temAMthI eka saMghADo sukumAlikAnA ghera gocarI mATe gayo vagere varNana tetalIpradhAna nAmanA caudamA adhyayananA varNana samAna jANavuM yAvatuM sukumAlikAe bhaktibhAvapUrvaka AhAra-pANI vahorAvIne sAdhvIjIone A pramANe kahyuM- he AryAo! mArA pati sAgaraputra mATe huM aniSTa thAva amanohara thaI chuM. teo mAruM nAma paNa sAMbhaLavA icchatA nathI, to upabhoga-paribhoganI to vAta ja zuM karavI? te sivAya mArA pitA jene patnIrUpe Ape te badhA mATe huM aniSTa, amanojJa thaI jAuM chuM. he AryAo ! tame to bahuzruta cho vagere poTTilAnA kathananI jemaja sukumAlikAe paNa patine vaza karavA mATe upAyonI pUchaparacha karI ane kahyuM ke tame koI cUrNa, maMtrAdi prApta karyA hoya, to te mane Apo jethI huM sAgaraputrane iSTa, kAMta thaI jAuM. sukumAlikAnI dIkSA ane AtApanA :65 ajjAo taheva bhaNaMti, taheva sAviyA jAyA, taheva ciMtA, taheva sAgaradattaM satthavAhaM Apucchai jAva govAliyANaM atie pavvaiyA / tae NaM sA sUmAliyA ajjA jAyA- IriyAsamiyA jAva baMbhayAriNI; bahUhiM cautthachaTThaTThama jAvaviharai / bhAvArtha:- tenI vAta sAMbhaLIne gopAlikA AryAe poTTilAnA varNananI jemaja suvratA AryAonI samAna uttara Apyo. sAdhvIjInA pratibodhathI poTTilAnI jema sukumAlikA paNa zrAvikA thaI. tyAra pachI kramazaH dIkSA aMgIkAra karavAno vicAra karyo, sAgaradatta sArthavAha pAsethI dIkSAnI AjJA mAMgI vagere varNana jANavuM yAvata te gopAlikA AryAnI pAse pravrajita banI. tyAra pachI te sukumAlikA AryA IryA samitithI saMpana yAvatuM brahmacAriNI thaI gaI ane anekavidha upavAsa, chaTha, aThThama AdinI tapasyA karatI vicAravA lAgI. 66 tae NaM sA sUmAliyA ajjA aNNayA kayAi jeNeva govAliyAo ajjAo Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 zrI zAtAdharmakathA sUtra teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmi NaM ajjAo! tubbhehiM abbhaNuNNAyA samANI caMpAo bahiM subhUmibhAgassa ujjANassa adUrasAmaMte chaTuMchaTTeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM sUrAbhimuhI AyAvemANI viharittae / bhAvArtha - eka vAra sukumAlikA AryAe gopAlikA AryAnI pAse jaIne, teone vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he AryA(sAdhvIjI) ! huM ApanI AjJA meLavIne caMpAnagarInI bahAra, subhUmi bhAga udyAnathI na ati dura na ati najIka(udyAnanI samIpe) niraMtara chaTha-chaThanI tapazcaryA karatAM, sUryanI sanmukha AtApanA levA icchuM chuM.' 67 tae NaM tAo govAliyAo ajjAo sUmAliyaM evaM vayAsI- amhe NaM ajje! samaNIo NiggaMthIo IriyAsamiyAo jAvaguttabaMbhacAriNIo / No khalu amhaM kappai bahiyA gAmassa vA jAva saNNivesassa vA chaTuMchaTTeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM sUrAbhimuhINaM AyAvemANINaM viharittae / kappaiNaM amhaM aMto uvassayassa vai(veiyA) parikkhittassa saMghADipaDibaddhiyAe NaM samatalapAiyAe aayaavitte| bhAvArtha :- tyAre te gopAlikA AryAe sukumAlikA AryAne A pramANe kahyuM- he Aryo ! ApaNe zramaNI nigraMthIo chIe, IrSA samitithI yukta yAvata gupta brahmacAriNI chIe, tethI ApaNane gAma thAvata sanniveza(vasatI)thI bahAra jaIne chaTha-chaThanI tapasyA karIne, sUryAbhimukha thaIne AtApanA letAM vicaravuM kalpatuM nathI paraMtu cAre bAju bhIMta hoya tevA upAzrayanI aMdara ja, pacheDIthI potAnA zarIrane sArI rIte DhAMkIne, paDado bAMdhIne, samatala page sthita rahIne AtApanA levI kalpa che. 68 tae NaM sA sUmAliyA govAliyAe ajjAe eyamaTuM No saddahai, No pattiyai, No roei, eyamaTuM asaddahamANI apattiyamANI aroemANI subhUmibhAgassa ujjANassa adUrasAmaMte chaTuMchaTTeNaM jAvaviharai / bhAvArtha:- tyAre sukamAlikAne gopAlikA AryAjInI A vAta para zraddhA, pratIti ke ruci na thaI. A rIte zraddhA pratIti ke ruci na karatAM te subhUmibhAga udyAnanI najIkamAM niraMtara chaTha-chaThano tapa karatI thAvat AtApanA letI vicAravA lAgI. sukumAlikA dvArA pAMca patinuM nidAna - 69 taeNaM caMpAe NayarIe lalitA NAmaM goTThI parivasai- NaravaidiNNaviyArA, ammApii NiyakaNippivAsA, vesavihA-kaNikeyA, NANAvihaaviNayappahANA aDDA jAva apribhuuyaa| bhAvArtha:- caMpA nagarImAM lalitA nAmanI(krIDAmAM saMlagna rahenArI) eka ToLI nivAsa karatI hatI. te ToLIe koIpaNa prasaMgathI rAjAne prasanna karyA hatA ane rAjAe tene icchAnusAra vicaraNa karavAnI chaTa ApI hatI. te ToLIe mAtA-pitA AdinI paravA karyA vinA svacchaMdapaNe vezyAnA gharane ja potAnuM ghara karyuM hatuM. vividha prakAranA avinaya, anAcAra karavA te ja temanuM kAma hatuM. teo pAse dhananI khoTa na hatI ane tevI ja vRttivALA aneka loko mATe te ToLI AdhArabhUta hatI. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0 - 15 : amaraDaMDA draupaTTI 70 tattha NaM caMpAe NayarIe devadattA NAmaM gaNiyA hotthA - sukumAlA, (vaNNao) jahA aMDaNAe / tae NaM tIse laliyAe goTThIe aNNayA paMca goTThillapurisA devadattA gaNiyA saddhiM subhUmibhAgassa ujjANassa ujjANasiriM paccaNubbhavamANA viharaMti / tattha NaM goTThillapurise devadattaM gaNiyaM ucchaMge dharai, ege piTuo AyavattaM dharei, ege pupphapUrayaM raei, ege pAe raei, ege cAmarukkhevaM kare / 375 bhAvArtha :- te caMpAnagarImAM devadattA nAmanI gaNikA rahetI hatI. te sukumAla hatI. tenuM varNana trIjA 'aMDaka' adhyayanamAM varNita devadattA gaNikA samAna jANavuM joIe. ekavAra te lalitA ToLInA pAMca puruSo devadattA gaNikAnI sAthe, subhUmibhAga udyAnanI zobhAno anubhava karatAM udyAnamAM pharI rahyA hatA. tyAM temAMthI koI eka puruSe devadattA gaNikAne potAnA khoLAmAM besADI hatI, eke pAchaLathI tenA upara chatrane dhAraNa karyuM hatuM, eka tene puSpothI sajAvato hato, eka tenA pagamAM raMga lagADato hato ane eka tenA para cAmara DhoLato hato. 71 tae NaM sA sUmAliyA ajjA devadattaM gaNiyaM tehiM paMcahiM goTThillapurisehiM saddhi urAlAI mANussagAiM bhogabhogAI bhuMjamANi pAsai, pAsittA imeyArUve saMkappe samuppajjitthA - aho NaM imA itthiyA purAporANANaM jAva viharai, taM jai NaM kei imassa sucariyassa tava Niyama-baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi, to NaM ahama AgamisseNaM bhavaggahaNeNaM imeyArUvAI urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharijjAmi tti kaTTu NiyANaM karei, karitA AyAvaNabhUmIo paccoruhai / bhAvArtha :- devadattA gaNikAne lalitA ToLInA pAMca puruSonI sAthe manuSya saMbaMdhI viziSTa bhogo bhogavatAM joIne te sukumAlikA AryAne A prakArano saMkalpa utpanna thayo- aho ! A strI pUrva Arita zubhakarmonuM phaLa anubhavI rahI che. jo mArA samyaka prakAre AcarelA A tapa niyama ane brahmacaryanuM kAMIpaNa kalyANakArI phaLa-vizeSa hoya, to huM paNa AgAmI bhavamAM A ja pramANe manuSya saMbaMdhI viziSTa bhogone bhogavatI vicaruM, teNIe A pramANe nidAna(niyANuM) karyuM, nidAna karIne AtApanA bhUmithI pAchI pharI. sukumAlikAno zithilAcAra : 72 taNaM sA sUmAliyA ajjA sarIrabausA jAyA yAvi hotthA, abhikkhaNaM- abhikkhaNaM hatthe dhovei, pAe dhovei, sIsaM dhovei, muhaM dhovei, thaNaMtarAiM dhovei, kakkhaMtarAiM dhovei, gojjhatarAiM dhovei, jattha NaM ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei tattha vi ya NaM puvvAmeva udaNaM abbhukkhettA tao pacchA ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei / bhAvArtha :- tyAra pachI te sukumAlikA AryA zarIrabakuzA thaI gaI arthAt zarIra saMskAranI pravRttimAM Asakta thaI gaI. te vAraMvAra hAtha, paga, mastaka, mukha, chAtI, bagala tathA guptAMga Adine dhovA lAgI. je sthAna upara UbhI rahetI, sUtI ke besatI tyAM paNa pahelAM jamIna para pANI chAMTatI ane pachI UbhI rahetI, sUtI ke jesatI. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 39 zrI zAtAdharmakathA sUtra 73 tae NaM tAo govAliyAo ajjAo sUmAliyaM ajjaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppie ajje ! amhaM samaNIo NiggaMthAo IriyAsamiyAo jaavbNbhcerdhaarinniio| No khalu kappai amhaM sarIrabAusiyAe hottae, tumaM ca NaM ajje ! sarIrabAusiyA abhikkhaNaM- abhikkhaNaM hatthe dhovasi jAva ceesi, taM tumaM NaM devANuppiyAe! tassa ThANassa Aloehi jAva paDivajjAhi / bhAvArtha :- tyAre te gopAlikA AryAe sukumAlikA AryAne A pramANe kahyuM - he devAnupriye ! ApaNe nigraMtha sAdhvIo chIe, IryAsamitithI saMpanna yAvatuM brahmacAriNI chIe. ApaNane zarIra bakuzA thavuM kalpatuM nathI, paraMtu te Aryo ! tame zarIra bakuzA thaI gayA cho, tame vAraMvAra hAtha dhuo cho thAvatu jamIna para pANI chAMTIne pachI UbhA raho cho, beso cho ane sUvo cho. he devAnupriye ! tame A pravRttionI AlocanA karo yAvat prAyazcitta aMgIkAra karo. 74 tae NaM sA sUmAliyA govAliyANaM ajjANaM eyamaTuM No ADhAi, No parijjANai, aNADhAyamANI aparijANamANI viharai / taeNaMtAo ajjAo sUmAliyaM ajjaMabhikkhaNaMabhikkhaNaM abhihIlaMti Nideti khiseti garihaMti paribhavaMti, abhikkhaNaM abhikkhaNaM eyamaTuM nnivaareNti| bhAvArtha - tyAre sukamAlikA AryAe gopAlikA AryAnA A Adezano Adara karyo nahIM, teno svIkAra karyo nahIM paraMtu anAdara ane asvIkAra karatI te ja pramANe rahevA lAgI. tyAra pachI bIjI AryAo sukumAlikA AryAnA A prakAranA AcaraNa ane vyavahAra mATe vAraMvAra avahelanA karavA lAgI, niMdA karavA lAgI, khIjAvA lAgI, gaha karavA lAgI, anAdara karavA lAgI ane vAraMvAra A anAcaraNa mATe tene rokavA lAgI. 75 tae NaM tIse sUmAliyAe samaNIhiM NiggaMthIhiM hIlijjamANIe jAva vArijjamANIe imeyArUve ajjhathie jAvasamuppajjitthA- "jayA NaM ahaM agAravAsamajjhe vasAmi, tayA NaM ahaM appavasA / jayA NaM ahaM muMDe bhavittA pavvaiyA, tayA NaM ahaM paravasA / puTviM ca NaM mamaM samaNIo ADhAyaMti, iyANiMNo ADhAyati / taMseyaM khalumamakallaMpAuppabhAyAe govAliyANaM ajjANaM aMtiyAo paDiNikkhamittA pADiekkaM uvassayaM uvasaMpajjittA NaM viharittae" tti kaTTaevaM saMpehei, saMpehittA kallaMpAuppabhAyAegovAliyANaM ajjANaM aMtiyAopaDiNikkhamai, paDiNikkhamittA pADiekkaM uvassayaM uvasaMpajjittA NaM vihri| bhAvArtha:- nigraMtha zramaNIo dvArA avahelanA karAtI ane rokavAmAM AvatI te sukamAlikAnA manamAM A prakAranA adhyavasAya yAvata vicAra utpanna thayA ke- jyAre huM gRhastha vAsamAM rahetI hatI, tyAre huM svAdhIna hatI ane jyArathI huM muMDita thaIne dIkSita thaI chuM, tyArathI huM parAdhIna thaI gaI chuM. pahelAM je zramaNIo mAro Adara karatI hatI te have Adara karatI nathI. tethI kAle savAre gopAlikA AryAnI pAsethI nIkaLIne alaga upAzrayamAM jaIne rahevuM mArA mATe zreyaskara che." tevo vicAra karIne te bIje divase savAra thatAM gopAlikA AryA pAsethI nIkaLIne alaga upAzrayamAM rahevA lAgI. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--16 : amarakaMkA : draupadI 377 sukumAlikAnI virAdhaka gati ane devIno bhava H 76 tae NaM sA sUmAliyA ajjA aNohaTTiyA aNivAriyA sacchaMdamaI abhikkhaNaM abhikkhaNaM hatthe dhovei jAva ceei / tattha vi ya NaM pAsatthA pAsatthAvihArI, osaNNA osaNNavihArI, kusIlA kusIlavihArI, saMsattA saMsattavihArI bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNai, addhamAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhosettA, tIsaM bhattAiM aNasaNAe chedettA tassa ThANassa aNAloiya- apaDikkaMtA kAlamAse kAlaM kiccA IsANe kappe aNNayaraMsi vimANaMsi devagaNiyattAe uvavaNNA / tatthegaiyANaM devINaM Nava palio mAI ThiI paNNattA / tattha NaM sUmAliyAe devIe Nava paliovamAiM ThiI paNNattA / bhAvArtha :- alaga upAzrayamAM tene koI manAI karanAra tathA rokanAra na hovAthI te sukumAlikA AryA svachaMdapaNe vAraMvAra hAtha-paga dhovA lAgI yAvat jaLa chAMTIne Asana, zayana vagere karavA lAgI. mahAvrato ane jJAnAdimAM zithila thavAthI teNI pArzvasthA banI gaI ane dIrghakALa paryaMta zithilAcArI rahevAthI zithilAcAranA svabhAvavALI pArzvasthavihArI banI gaI. samAcArImAM ALasu thavAthI avasanna ane avasanna vihArI, anAcAranA sevanathI kuzIlA ane kuzIlavihArI, saMsarga ane saMyoga anusAra pravRtti karatI hovAthI saMsaktA ane saMsaktavihArI banI gaI. A pramANe ghaNA varSo sudhI saMyama paryAyanuM pAlana karIne, ardha mAsanI saMlekhanA karIne 30 bhakta AhArano tyAga karIne potAnA te dUSita AcAronI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA ja yathAsamaye kALa karIne, IzAna kalpanA koIvimAnamAM devagaNikA (aparigRhitA devI) rUpe utpanna thaI. tyAM aneka devIonI nava palyopamanI sthiti hoya che. sukumAlikA devIne paNa nava palyopamanI sthiti prApta thaI. draupadIno bhavaH 77 teNaM kANaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpillapure NAmaM Nagare hotthA, vaNNao / tattha NaM duvae NAmaM rAyA hotthA, vaNNao / tassa NaM culaNI devI, dhaTThajuNNe kumAre juvarAyA / bhAvArtha :- te kAle ane te samaye A jaMbUDhIpa nAmanA dvIpamAM, bharata kSetramAM, pAMcAla dezamAM kAMpilyapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM drupada rAjA hatA. tene calaNI nAmanI paTarANI hatI ane dhRSTadyumnakumAra yuvarAja hato. nagara, rAjA AdinuM vistRta varNana zrI aupapAtika Adi sUtra pramANe jANavuM. draupadIno janma : 78 tae NaM sA sUmAliyA devI tAo devaloyAo AukkhaeNaM jAva caittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpillapure Nayare dupayassa raNNo culaNIe devIe kucchisiM dAriyattAe paccAyAyA / tae NaM sA culaNI devI NavaNhaM mAsANaM jAva dAriyaM payAyA / bhAvArtha:- tyAra pachI te sukumAlikA devI devaloka saMbaMdhI AyuSyapUrNa karIne(cyavIne) A jaMbudrIpamAM, Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u78 zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAratavarSamAM, paMcAla janapadamAM kAMpilyapura nagaramAM drupada rAjAnI calaNI rANInI kukSImAM putrI rUpe utpanna thaI. tyAra pachI calaNI devIe nava mAsa pUrNa thayA tyAre putrIne janma Apyo. 79 tae NaM tIse dAriyAe NivvattabArasAhiyAe imaM eyArUvaM NAmadhejja- jamhA NaM e sA dAriyA duvayassaraNNo dhUyA culaNIe devIe attayA, taM houNaM amhaM imIsedAriyAe NAmadhijje dovaI / tae NaM tIse ammApiyaro imaM eyArUvaM goNNaM guNaNipphaNNaM NAmadhejja kareMti- dovaI / bhAvArtha:- te putrI bAra divasanI thaI tyAre tenuM nAma karaNa thayuM ke A bAlikA drupada rAjAnI putrI ane calaNI rANInI AtmajA che. tethI amArI A bAlikAnuM nAma draupadI ho, A pramANe nakkI karIne mAtA-pitAe tenuM dropadI' tevuM guNavALuM ane guNa niSpanna nAma rAkhyuM. 80 taeNaM sA dovaI dAriyA paMcadhAipariggahiyA jAvagirikaMdaramallINA iva caMpagalayA NivAyaNivvAghAyaMsi suhaMsuheNaM parivaDDai / taeNaMsA dovaI rAyavarakaNNA ummukkabAlabhAvA jAva ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hotthA / bhAvArtha - tyAra pachI pAMca dhAvamAtA dvArA grahaNa karAyelI te draupadIputrI parvatanI guphAmAM sthita, vAyu AdinA vyAghAtathI rahita caMpakalatAnI jema sukhapUrvaka vadhavA lAgI. te zreSTha rAjakanyA bAlyAvasthAthI mukta thaIne kramazaH yauvanAvasthAne prApta thaI, samajadAra thaI gaI. utkRSTa rUpa, yauvana, ane lAvaNyathI yukta tathA utkRSTa zarIravALI thaI arthAt sarvAga suMdara thaI gaI. 81 taeNaM taMdovaI rAyavarakaNNaM aNNayA kayAi aMteuriyAo NhAyaM jAvasavvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti, karittA duvayassaraNNo pAyavaMdiyaM pesati / taeNaM sA dovaI rAyavarakaNNA jeNeva duvae rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA duvayassaraNNo pAyaggahaNaM karei / bhAvArtha:- tyAra pachI koIsamaye aMtaHpuranI paricArikAoe rAjavara kanyA draupadIne snAna karAvyuM thAvata sarva alaMkArothI vibhUSita karIne drupadarAjA pAse pAya-vaMdana mATe mokalI. zreSTha rAjakumArI draupadIe drupadarAjAnI pAse jaIne drupadarAjAno(pitAno) caraNa-sparza karyo. 82 taeNaM se duvae rAyA dovaiMdAriyaM aMke Nivesei, NivesittA dovaIe rAyavarakaNNAe rUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNeNa ya jAyavimhae dovaI rAyavarakaNNaM evaM vayAsI- jassa NaM ahaM puttA ! rAyassa vA juvarAyassa vA bhAriyattAe sayameva dalaissAmi, tattha NaM tuma suhiyA vA dukkhiyA vA bhavijjAsi / tae NaM mamaM jAvajIvAe hiyayaDAhe bhavissai / taMNaM ahaM tava puttA ! ajjayAe sayaMvaraM virayAmi / ajjayAe NaM tuma diNNasayaMvarA / jaMNaM tuma sayameva rAyaM vA juvarAyaM vA varehisi, se NaM tava bhattAre bhavissai, tti kaTu tAhiM iThThAhiM jAva AsAsei, AsAsittA paDivisajjei / bhAvArtha:- tyAra pachI drapadarAjAe draupadI rAjakanyAne potAnA khoLAmAM besADI, besADIne tenA rUpa, yauvana ane lAvaNyathI vismita thaIne te rAjakanyA draupadIne A pramANe kahyuM- "he putrI ! jo huM koI Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-11 : amAdrIpahI | 378 ] rAjA ke yuvarAjane tArA patirUpe pasaMda karIne tenI sAthe tane paraNAvuM, to tyAM tuM sukhI thaIza ke duHkhI thaIza te khabara nathI. jo tuM tyAM duHkhI thAya, to mane jIMdagIbhara manamAM duHkha rahe, mATe he putrI ! thoDA divasomAM ja huM tAro svayaMvara karIza. AjathI ja meM tane svayaMvaramAM ApI dIdhI che. tuM tArI icchAthI je koI rAjA ke yuvarAjane pasaMda karIza, te ja tAro bharathAra(pati) thaze. A pramANe iSTa, priya Adi vacanothI draupadIne AzvAsana ApIne vidAya karI. draupadIno svayaMvara :83 tae NaM se duvae rAyA dUyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tuma devANuppiyA ! bAravaiM NayariM, tattha NaM tumaM kaNhaM vAsudevaM, samuddavijayapAmokkhe dasa dasAre, baladevapAmokkhe paMca mahAvIre, uggaseNapAmokkhe solasa rAyasahasse, pajjuNNapAmokkhAo adbhuTThAo kumArakoDIo, saMbapAmokkhAo saDhei duiMtasAhassIo, vIraseNapAmokkhAo ikkavIsaM vIrapurisasAhassIo, mahAseNapAmokkhAo chappaNNaM balavagasAhassIo, aNNe ya bahave rAIsastalavasmAiMbiyakoDuMbiyaibbhaseTTiseNAvai satthavAhapabhiio karayala- pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAvehi, vaddhAvittA evaM vayAhi___ evaM khalu devANuppiyA ! kaMpillapure Nayare duvayassa raNNo dhUyAe culaNIe devIe attayAe dhaTThajuNNakumArassa bhagiNIe, dovaIe rAyavarakaNNAe sayaMvare bhvissi| taMNaM tubbhe devANuppiyA !duvayaM rAyaM aNugiNhemANA akAlaparihINaM ceva kaMpillapureNayare smosrh| bhAvArtha - tyAra pachI drupadarAjAe dUtane bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriya! tame dvAravatI (dvArakA) nagarI jAo. tyAM tame kRSNa vAsudevane, samudravijaya Adi dasa dasArone, baLadeva Adi pAMca mahAvIrone, ugrasena Adi soLa hajAra rAjAone, pradhumna Adi sADA traNa kroDa kumArone, zAMba Adi sATha hajAra durdAnto(baLavAno)ne, vIrasena Adi ekavIsa hajAra vIra puruSone, mahAsena Adi chappana hajAra baliSTha rAjavargane tathA anya ghaNA rAjAo, yuvarAjo, talavaro, mADaMbiko, kauTuMbiko, Ibhyo, zreSThIo, senApatio ane sArthavAho Adine banne hAtha joDIne, dase nakha meLavIne, mastaka para Avartana karIne, aMjali baddha thaIne, "jayavijaya'nA zabdothI vadhAvIne abhivAdana karIne A pramANe kahejo he devAnupriyo ! kapilyapura nagaramAM drupadarAjAnI putrI, calaNI devInI AtmajA ane dhRSTadyumna rAjakumAranI bhaginI rAjavara kanyA draupadIno svayaMvara thavAno che, tethI he devAnupriyo ! tamo badhA drupadarAjA para anugraha karIne, zIghra kAMpilyapura nagaramAM padhArajo. 84 tae NaM se dUe karayala jAva kaTu duvayassa raNNo eyamaTuM viNaeNaM paDisuNei, paDisuNittA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! cAugghaMTaM AsarahaM juttAmeva uvtttthveh| jAva te vi taheva uvaTThavei / Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 380 zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha :- tyAra pachI dUte banne hAtha joDIne yAvata mastaka para aMjali karIne drupadarAjAnA A kathanano svIkAra karyo. svIkAra karIne, potAnA ghare AvIne karmacArI puruSane bolAvIne kahyuM ke- he devAnupriya! zIdhra cAra ghaMTAvALo azvaratha joDIne upasthita karo yAvat teoe ratha upasthita karyo. 85 tae NaM se dUe NhAe jAva alaMkiyavibhUsiyasarIre cAugghaMTaM AsarahaM duruhai, duruhittA bahUhiM purisehisaNNaddha jAvagahiyAuhapaharaNehi saddhiM saMparikhuDe kaMpillapuraMNayaramajhamajjheNaM Niggacchai, NiggacchittA paMcAlajaNavayassa majmajjheNaM jeNeva desappaMte teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA suddhAjaNavayassamajhamajjheNaMjeNeva bAravaI NayarI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bAravaI NagariM maoNmajjheNaM aNupavisai, aNupavisittA jeNeva kaNhassa vAsudevassa bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA cAugghaMTaAsarahaM Thavei, ThavittA rahAo paccoruhai, paccoruhittA maNussava'gurAparikkhittepAyavihAra- cAreNaMjeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kaNhaM vAsudevaMsamuddavijaya pAmokkhe yadasadasAre jAvachappannaMbalavagasAhassIo karayala taM ceva jAvasamosaraha / / bhAvArtha:- tyAra pachI te dUte snAna karIne vAvata alaMkArothI vibhUSita thaIne cAra ghaMTAvALA azvaratha para ArohaNa karyuM, ArohaNa karIne, kavaca dhArI yAvata astra-zastradhArI ghaNA puruSonI sAthe kAMpilyapura nagaranA madhyabhAgamAM thaIne nIkaLyo ane paMcAla dezanA madhyabhAgamAM thaIne dezanI sImA para Avyo. pachI soraTha janapadanI madhyamAM thaIne tAravatI (dvArakA) nagarI tarapha gayo. tyAra pachI dvAravatI nagarImAM praveza karIne kRSNa vAsudevanI bahAranI sabhA samIpe Avyo; cAra ghaMTAovALA azvarathane Ubho rAkhyo; rathamAMthI nIce utaryo ane ghaNA manuSyonA samUhathI parivRtta thaIne pagapALA cAlatA kRSNa vAsudevanI pAse gayo, tyAM jaIne kRSNa vAsudevane, samudravijaya Adi dasa dasArone yAvata mahAsena Adi chappana hajAra baLavAna vargane banne hAtha joDIne abhivAdana karIne yAvat svayaMvaramAM padhAravAnuM AmaMtraNa ApyuM. 86 tae NaM se kaNhe vAsudeve tassa duyassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma haTTha tuTTha jAva hiyae taM dUyaM sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA paDivisajjei / bhAvArtha- tyAra pachI kRSNa vAsudeva te dUta pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne hRdayamAM dhAraNa karIne harSita ane saMtuSTa thayA yAvat teoe te dUtane satkArita-sanmAnita karIne vidAya karyo. 87 tae NaM se kaNhe vAsudeve koDubiyapurisaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsIgacchaha NaM tumaM devANuppiyA ! sabhAe suhammAe sAmudAiyaM bheriM tAlehi / ___ tae NaM se koDubiyapurise karayala jAva kaNhassa vAsudevassa eyamaDhe paDisuNei, paDisuNittA jeNeva sabhAe suhammAe sAmudAiyA bherI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sAmudAiyaM bheri mahayA-mahayA saddeNaM tAlei / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNa vAsudeve karmacArI puruSane bolAvIne kahyuM - he devAnupriya! jAo ane sudharmA sabhAmAM rAkhelI sAmudAyika bherI vagADo. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-11 : amAdrIpahI | 381 / tyAre te karmacArI puruSe hAtha joDIne kRSNa vAsudevanI A AjJAne svIkArI ane sudharmA sabhAmAM jyAM sAmudAyika bherI hatI tyAM Avyo ane moTo avAja nIkaLe tema bherIne jora-jorathI vagADI. 88 tae NaM tAe sAmudAiyAe bherIe tAliyAe samANIe samuddavijayapAmokkhA dasa dasArA jAvamahAseNapAmokkhAo chappaNNaM balavagasAhassIo satthavAhappabhiio NhAyA jAvavibhUsiyA jahAvibhakiDDisakkAssamudaeNaM appegaiyA hayagayA jAvaappegaiyA pAyavihAracAreNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva kaNhaM vAsudevaM jaeNaM vijaeNaM vaddhArvati / bhAvArtha - A rIte sAmudAyika bherI vagADavAmAM AvI tyAre (bherIno avAja sAMbhaLIne) samudravijaya Adi dasa dasAro yAvata mahAsena Adi chappana hajAra sainiko, sArthavAho vagere snAna karIne yAvata vibhUSita thaIne pota-potAnA vaibhava, Rddhi, satkAra samudAya sAthe keTalAka azva para, hAthI para ArUDha thaIne, keTalAka pagapALA cAlatA kRSNa vAsudeva pAse AvyA ane hAtha joDIne badhAe kRSNa vAsudevanuM jaya-vijaya zabdothI abhivAdana karyuM. 89 tae NaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha, hayagaya jAva paccappiNaMti / bhAvArtha:- tyAra pachI kRSNa vAsudeve karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! zIghra abhiSeka karAyelA hastiratnane taiyAra karo tathA ghoDA, hAthIo Adine taiyAra karo yAvanuM kArya thaI gayAnI khabara ApI. 90 tae NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai aNupavisittA samuttajAlAkulAbhirAme vicittamaNirayaNa-kuTTimatale ramaNijje NhANamaMDavaMsi, NANA-maNirayaNa bhakticittaMsi pahANapIr3hasi suhaNisaNNe jAva aMjaNagirikUDa- saNNibhaM gayavaI NaravaI durUDhe / tae NaM se kaNhe vAsudeve samuddavijayapAmokkhehiM dasahiM dasArehiM jAva aNaMgaseNApAmukkhehi aNegAhiM gaNiyAsAhassIhiM saddhiM saMparivuDe savviDDIe jAva daMdahi-NigghosaNAiyaraveNaM vAravaI NayariM majjhaMmajjheNaM NiggacchaDa. NiggacchittA suradvAjaNavayassa majjhamajjheNaM jeNeva desappaMte teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMcAlajaNavayassa majjhamajjheNaM jeNeva kaMpillapure Nayare teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha-tyAra pachI kaNa vAsadeva jyAM snAnAgAra hataMtyAM AvyA. khAnagahamAM praveza karyo ane motInI mALathI vyApta, suMdara, raMgaberaMgI maNio ane ratna jaDelA bhUmibhAgavALA ramaNIya snAna maMDapamAM, aneka maNi-ratnajaDita vibhinna citrothI yukta snAnanA bAjoTha para ArAmapUrvaka beThA thAvat snAna karIne, vibhUSita thaIne aMjanagirinA zikhara jevA(zyAma ane UMcA) gajapati para te narapati ArUDha thayA. tyAra pachI kRSNa vAsudeva samudravijaya Adi dasa dasAronI sAthe yAvat anaMgasenA Adi hajAro Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 zrI jJAtAdharmakathA sUtra gaNikAothI parivatta thaIne, sarvaRddhi sAthe lAvatu vAdyonA nAda sAthe, dvAravatI nagarInI madhyamAMthI nIkaLIne soraTha janapadanA madhyamAM thaIne dezanI sImA para pahoMcyA ane paMcAla janapada(deza)nA madhyamAM thaIne, kAMpilyapura nagara tarapha prayANa karyuM. 91 tae NaM se duvae rAyA doccaM dUyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gaccha NaM tuma devANuppiyA! hatthiNAuraM NayaraM / tattha NaM tumaM paMDurAyaM saputtayaM-juhiTThilaM bhImaseNaM ajjuNaM naulaM sahadevaM, dujjohaNaM bhAisayasamaggaM, gaMgeyaM viduraM doNaM jayaddahaM sauNi kIvaM AsatthAmaM karayala jAva kapillapura Nayare samosaraha / bhAvArtha:- tyAra pachI (prathama dUtane dvArikA mokalyA pachI) drupadarAjAe bIjA dUtane bolAvIne kahyuM- he devAnupriya! tame hastinApura nagaramAM jAo. tyAM jaIne tame yudhiSThira, bhIma, arjuna, nakula ane sahadeva, A putro sahita pAMDurAjAne, so bhAIo sahita duryodhanane, gAMgeyavidura, droNa, jayadratha, zakuni, kalaba (zikhaMDI) ane azvatthAmAne hAtha joDIne yAvat drupadarAjA para anugraha karI samayasara svayaMvaramAM padhArajo. 92 taeNaM se dUra karayala jAvaviNaeNaM paDisuNei evaM jahA vAsudeve taheva hatthiNApure paMDurAyA, NavaraM bherI Natthi jAva jeNeva kaMpillapure Nayare teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha - tyAre te dUte hAtha joDI vAva vinayapUrvaka drupadarAjAnA Adezano svIkAra karyo ane bherI vagADavA sivAya kRSNa vAsudevanI jema ja yAvat pAMDurAjA vagerene AmaMtraNa ApyuM ane teoe kAMDilyapura nagara tarapha prayANa karyuM. 93 eeNeva kameNaM taccaM dUyaM caMpANayariM, tatthaNaM tuma kaNNaM aMgarAya, sallaM NaMdirAyaM (maddarAyaM) karayala taheva jAva samosaraha jAva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha:- te ja kramathI trIjA dUtane caMpAnagarI mokalyo ane kahyuM tyAM jaIne tame aMgarAja karNane, ane naMdirAja zalyane(madrarAja zalya)ne banne hAtha joDIne kahejo yAvata drupada rAjA para anugraha karI zIvra svayaMvaramAM padhArajo yAvatuM tyAM jaIne AmaMtraNa ApyuM ane teoe kaoNpilyapura nagara tarapha prayANa karyuM. 94 cautthaM dUyaM suttimaI NayariM / tatthaNaM sisupAlaM damaghosasuyaM paMcabhAiyasayasaMparivuDaM karayala jAvasamosaraha jAvapahArettha gmnnaae| bhAvArtha - cothA dUtane zuktimati nagarI mokalyo ane tene kahyuM ke- tyAM jaIne tame damaghoSanA putra ane pAMcaso bhAIothI parivRtta zizupAla rAjAne hAtha joDIne kahejo yAvata drupada rAjA para anugraha karI zIdhra svayaMvaramAM padhArajo yAvat dUte tyAM jaIne AmaMtraNa ApyuM ane teoe kAMDilyapura nagara tarapha prayANa karyuM. 95 paMcamagaM dUyaM hatthisIsaNayaraM / tattha NaM tumaM damadaMtaM NAma rAyaM karayala jAva samosaraha jAva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha:- pAMcamA dUtane hastizIrSa nagara mokalyo ane kahyuM ke tyAM jaIne tame damadaMta rAjAne hAtha Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI [ 383 ] joDIne kahejo yAvat drupada rAjA para anugraha karI zIdhra svayaMvaramAM padhArajo yAvata dUte tyAM jaIne AmaMtraNa ApyuM ane teoe kAMDilyapura nagara tarapha prayANa karyuM. 96 chaTuMdUyaM mahuraM NayariM / tatthaNaM tumaM dharaM rAyaMkarayala jAvasamosaraha jAvapahArettha bamaNA bhAvArtha - chaThThA dUtane mathurA nagarI mokalyo, tene kahyuM ke-tyAM jaIne tame dhara rAjAne hAtha joDIne kahejo yAvadrupada rAjA para anugraha karI zIdhra svayaMvaramAM padhArajo yAvata dUte tyAM jaIne AmaMtraNa ApyuM ane teoe kAMpilyapura nagara tarapha prayANa karyuM. 97 sattamaM dUyaM rAyagiha NayaraM / tattha NaM tuma sahadevaM jarAsaMdhasuyaM karayala jAva samosaraha jAvapahArattha gmnnaae| bhAvArtha - sAtamA dUtane rAjagRha nagara mokalyo ane kahyuM ke- tyAM jaIne tame jarAsaMghanA putra sahadevarAjAne hAtha joDIne kahejo yAvadrupada rAjA para anugraha karI zIdhra svayaMvaramAM padhArajo yAvat dUte tyAM jaIne AmaMtraNa ApyuM ane teoe kAMDilyapura nagara tarapha prayANa karyuM. 98 aTThamaM dUyaM koDiNNaM NayaraM / tattha NaM tumaM rUppi bhesagasuyaM karayala jAva samosaraha jAva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha:- AThamA dUtane kauDinya nagara mokalyo ane kahyuM ke- tyAM tame bhISmakanA putra rukmirAjAne hAtha joDIne kahejo yAvata drapada rAjA para anugraha karI zIdhra svayaMvaramAM padhArajo yAvata dUte tyAM jaIne AmaMtraNa ApyuM ane teoe kAMpilyapura nagara tarapha prayANa karyuM. |99 NavamaM dUyaM virADaNagaraM / tattha NaM tumaM kIyagaM bhAusayasamaggaM karayala jAva samosaraha jAva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha:- navamA dUtane virATanagara mokalyo ane kahyuM ke tyAM tame so bhAIo sahita kIcaka rAjAne hAthajoDIne kahejo yAvata drapada rAjA para anugraha karI zIdhra svayaMvaramAM padhArajo yAvata dUte tyAM jaIne AmaMtraNa ApyuM ane teoe kAMpilyapura nagara tarapha prayANa karyuM. 100 dasamaM dUyaM avasesesu ya gAmAgaraNagaresu aNegAI rAyasahassAI jAvasamosaraha / tae NaM se dUe taheva Niggacchai, jeNeva gAmAgara jAva samosaraha / tae NaM tAI aNegA rAyasahassA tassa dayassa aMtie eyamadaM soccA Nisamma haTatadA taM dayaM sakkAreMtiM sammANeti, sakkAritA sammANittA paDivisajjiti / taeNaM te bahave rAyasahassA patteyaM patteyaM NhAyA jAva saMNaddhabaddhavammiyakavayA hatthikhaMdhavaragayA hayagayaraha jAva saehiMsaehiM Nagarehito abhiNiggacchaMti, abhiNiggacchittA jeNeva paMcAle jaNavae teNeva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha:- dasamA dUtane zeSa grAma, Akara, nagara AdimAM mokalyo ane kahyuM ke tyAM jaIne tame badhA Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 zrI jJAtAdharmakathA sUtra rAjAone kahejo yAvat drupada rAjA para anugraha karI zIdhra svayaMvaramAM padhArajo. tyAra pachI te dasamo dUta te ja pramANe nIkaLyo ane grAma, Akara, nagara AdimAM jaIne badhA rAjAone te ja pramANe kahyuM ke drupada rAjA para anugraha karIne zIdhra svayaMvaramAM padhArajo. tyAre te aneka hajAra rAjAo Adi dUta pAsethI A saMdeza sAMbhaLI, hRdayamAM dhAraNa karIne hRSTa-tuSTa thayA, te dUtano satkAra-sanmAna karIne tene vidAya karyo. tyAra pachI AmaMtrita karAyelA pratyeke-pratyeka hajAro rAjAoe snAna karyuM, kavaca dhAraNa karIne taiyAra thayA ane zreSTha hAthI para ArUDha thaIne pachI ghoDA, hAthI, ratha ane moTA-moTA yoddhAonA samUharUpa caturaMgiNI senAnI sAthe pota-potAnA nagaromAMthI paMcAla deza javA mATe nIkaLyA. 101 tae NaM se duvae rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tuma devANuppiyA ! kaMpillapure Nayare bahiyA gaMgAe mahANaIe adUrasAmaMte egaM mahaM sayaMvaramaMDavaM kareha aNegakhaMbhasayasaNNiviTuM lIlaTThiyasAlabhaMjiyAgaM jaavpccppinnNti| bhAvArtha - te samaye drupadarAjAe karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM ke- he devAnupriyo ! tame jAo, kapilyapura nagaranI bahAra gaMgA nadIthI na ati dUra na ati samIpa(thoDe dUra) eka vizALa, aneka seMkaDo staMbhovALo, nRtya karatI putaLIothI yukta, prasannatAjanaka, suMdara, darzanIya ane atyaMta ramaNIya eka svayaMvara maMDapa taiyAra karo yAvat te karmacArI puruSoe maMDapa taiyAra karIne rAjAne jANa karI. 102 tae NaM se duvae rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! vAsudevapAmokkhANaM bahuNaM rAyasahassANaM AvAse kareha, te vi karittA paccappiNati / bhAvArtha:- tyAra pachI drupadarAjAe bIjA karmacArI puruSone bolAvIne kahyuM ke- he devAnupriyo! tame jaladI vAsudeva vagere hajAro rAjAone UtaravA mATe AvAsa sthAna UbhA karo. teoe AvAso banAvIne AjJA pAchI soMpI. 103 tae NaM duvae rAyA vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM AgamaNaM jANettA patteyaM patteyaM hatthikhaMdhavaragae jAvaparivuDe agdhaM capajjaMca gahAyasavviDDIe kaMpillapurAo Niggacchai, NiggacchittA jeNeva te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tAI vAsudevapAmokkhAI aggheNa ya pajjeNa ya sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA tesiM vAsudevapAmokkhANaM patteyaM-patteyaM AvAse viyarai / bhAvArtha - tyAra pachI drupadarAjAe vAsudeva Adi hajAro rAjAo AvI gayA che, te samAcAra jANIne, pratyeka rAjAnuM svAgata karavA mATe zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne yAvatu subhaTonA parivArathI parivRtta thaIne pUjAnI sAmagrI ane caraNa prakSAlana karavA mATenuM pANI laIne, saMpUrNa Rddhi sAthe drupadarAjA kAMpilyapura nagaramAMthI bahAra nIkaLyA ane vAsudeva Adi hajAro rAjAo pAse jaIne akSata, caMdanAdithI teonuM pUjana karyuM, jaLathI caraNa prakSAlana karI satkAra-sanmAna karyuM, satkAra-sanmAna karIne te vAsudeva Adi rAjAone alaga-alaga AvAsa sthAna ApyA. 104 tae NaM te vAsudevapAmokkhA jeNeva sayA sayA AvAsA teNeva uvAgacchaMti, Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-11 : amaradIpahI | 385 / uvAgacchittA hatthikhaMdhehito paccoruhaMti, paccoruhittA patteyaM-patteyaM khaMdhAvAraNivesaM kareMti, karittA sae sae AvAse aNupavisaMti, aNupavisittA saesu saesu AvAsesu AsaNesu ya sayaNesu ya saNNisaNNA ya saMtuyaTThA ya bahUhiM gaMdhavvehi ya NADaehi ya uvagijjamANA ya uvaNaccijjamANA ya viharati / bhAvArtha- tyAra pachI te vAsudeva Adi rAjAo pota-potAnA AvAsomAM gayA, hAthI uparathI nIce UtarIne pota-potAnI senAnI chAvaNIonA paDAva naMkhAvIne pota-potAnA AvAsamAM praviSTa thayA. AvAsomAM praveza karIne Asano para zAMtithI beThA ane zayyAomAM sUtA, tyAre ghaNA gAMdharvoe prazaMsAnA gIto gAyA ane naToe nATako dekhADayA. 105 taeNaM se duvae rAyA kaMpillapuraMNagaraM aNupavisai, aNupavisittA viulaM asaNaM pANaM khAimasAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA, koDubiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsIgacchahaNaMtubbhedevANuppiyA !viulaM asaNaMpANaM jAvagaMdhamallAlaMkAraM ca vAsudevapAmokkhANaM rAyasahassANaM AvAsesu sAharaha / te vi sAharati / bhAvArtha:- tyAra pachI arthAt badhA AgaMtuka atithi rAjAone yathAsthAne sthita karIne drupadarAjAe kAMDityapura nagaramAM praveza karyo, praveza karIne vipula pramANamAM azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAra prakAranA bhojana taiyAra karAvyA pachI karmacArI puruSone bolAvIne kahyuM- he devAnupriyo ! tame A vipula azana, pAna, thAvata mALAo ane alaMkAro laIne vAsudeva vagere hajAro rAjAonA AvAsomAM pahoMcADo. teoe rAjAnI AjJA pramANe badhI vastuo tyAM pahoMcADI dIdhI. 106 tae NaM vAsudevapAmukkhA bahave rAya sahassA taM vipulaM asaNaM jAva AsAemANA viharaMti, jimiyabhuttuttarAgayA vi ya NaM samANA AyaMtA jAva suhAsaNavaragayA bahUhiM gaMdhavvehiM jAva viharati / bhAvArtha:- tyAre vAsudeva Adi hajAro rAjAoe vipula pramANamAM te AhAra karyo yAvatu punaH punaH AsvAdana karyuM bhojana karyA pachI hAtha-mukha dhoIne, kogaLA vagere karIne parama pavitra thaIne yAvatu sukhada Asano para beThA ane manoraMjana mATe ghaNA gaMdharvo vaDe gavAtA gIto sAMbhaLI yAvatu samaya pasAra karavA lAgyA. 107 tae NaM se duvae rAyA puvvAvaraNhakAlasamayasi koDubiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tume devANuppiyA ! kaMpillapure saMghADaga jAvapahesu, vAsudevapAmokkhANa ya rAyasahassANaM AvAsesa hatthikhaMdhavaragayA mahayAmahayA saddeNaM ugghosemANA-ugghosemANA evaM vayaha- evaM khalu devANuppiyA ! kallaM pAuppabhAyAe duvayassa raNNo dhUyAe, culaNIe devIe attayAe, dhaTThajuNNassa bhagiNIe, dovaIe rAyavarakaNNAe sayaMvare bhavissai / taM tubbheNaM devANuppiyA ! duvayaM rAyANaM aNugiNhemANA vhAyA jAva vibhUsiyA hatthikhaMdhavaragayA sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarAhiM vIijjamANA hayagayarahapavarajohakaliyAe cauraMgiNIe seNAe saddhi saMparivuDA mahayA bhaDacaDagareNaMparikkhittA jeNeva Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 386 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra sayaMvaramaMDave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA patteyaMpatteyaMNAmaMkesuAsaNesuNisIyaha,NisIittA dovaI rAyavarakaNNaM paDivAlemANA pADivAlemANA ciTuha tti ghosaNaM ghoseha, ghosettA mama e yamANattiyaM paccappiNaha / tae NaM koDuMbiyA taheva jAvapaccappiNaMti / bhAvArtha - tyAra pachI drupadarAjAe pUrvAparAhnakALa(sAyaMkAla)nA samaye karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM ke he devAnupriyo ! tame jAo ane kAMpilyapura nagaranA zRMgATaka Adi mArgomAM tathA vAsudeva Adi hajAro rAjAonA AvAsomAM hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne, bulaMda avAjathI yAvata vAraMvAra udghoSaNA karatA A pramANe kaho- he devAnupriyo ! kAle savAre drupadarAjAnI putrI, calaNI devInI AtmajA ane dhRSTadyumnanI bhaginI rAjavara kanyA draupadIno svayaMvara thaze, tethI he devAnupriyo ! tamo badhA drupada rAjA para anugraha karIne snAna vagerethI paravArIne vibhUSita thaIne, hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne, koraMTa vRkSanI puSpamALA sahitanA chatrane dhAraNa karIne, uttama zveta cAmarothI vIMjhAtA, ghoDA, hAthI, ratha ane moTA-moTA subhaTonA samUhathI yukta caturaMgiNI senAthI parivRtta thaIne, svayaMvara maMDapamAM pota-potAnA nAmAMkita Asano para besIne rAjavara kanyAnI pratIkSA karajo.A pramANe ghoSaNA karIne mane kArya pUrNa thayAnI khabara Apo. tyAre te karmacArI puruSe A pramANe ghoSaNA karIne yAvata drupada rAjAne tenI khabara ApI. 108 tae NaM se duvae rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! sayaMvaramaMDavaM AsiyasaMmajjiyovalittaM sugaMdhavaragaMdhiyaM paMcavaNNapupphapuMjovayArakaliyaM kAlAgaru-pavara-kuMdurukka turukka jAva gaMdhavaTTibhUyaM maMcAimaMcakaliyaM kareha kAraveha, karittA kAravettA vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM patteyaM patteyaM NAmaMkiyAiM AsaNAI atthuya seyavatthapaccatthuyAiMraeha, rayaittA eyamANattiyaM pccppinnh| te vi jAva paccappiNaMti / bhAvArtha - tyAra pachI drupadarAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame svayaMvara maMDapamAM jAo. tyAM pANI chAMTo, kacaro dUra karo, lIMpo ane sugaMdhita dravyothI sugaMdhita karo. pAMca varNonA phUlonA samUhathI vyApta karo, kAlAguru, zreSTha kuMduruSka ane turuSka(lobAna) AdinA dhUpa karIne sugaMdhI agarabattI jevuM sugaMdhita banAvo, tyAM maMca upara maMca(sTeja)nI goThavaNI karo, pachI vAsudeva Adi hajAro rAjAonA nAmothI aMkita, zveta vastrathI AcchAdita alaga-alaga Asano taiyAra karo. A sarve kArya karIne mane khabara Apo. karmacArI puruSoe tema karIne sUcanA ApI. 109 tae NaM vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA kallaM pAuppabhAyAe NhAyA jAva vibhUsiyA hatthikhaMdhavaragayA jAva NAiya raveNaM jeNeva sayaMvaramaMDave teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA aNupavisaMti aNupavisittA patteyaMpatteyaM NAmaMkiesu AsaNesu NisIyaMti, dovaI rAyavarakaNNaM paDivAlemANA-paDivAlemANA ciTuMti / bhAvArtha:- tyAra pachI vAsudeva Adi aneka hajAra rAjAo bIje divase prabhAte snAna karIne bhAvatuM vibhUSita thaIne, zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne yAvata vAdya dhvaninI sAthe svayaMvara maMDapa pAse Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI 387 AvIne maMDapamAM praveza karIne pota-potAnA nAmothI aMkita Asano para besI, rAjavara kanyA draupadInI pratIkSA karavA lAgyA. 110 tae NaM se duvae rAyA kallaM hAe jAva savvalaMkAravibhUsie hatthikhaMdhavaragae jAvaviMdaparikkhitte kaMpillapuraM majjhamajheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva sayaMvaramaMDave, jeNeva vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tesiM vAsudevapAmukkhANaM karayala jAva vaddhAvettA kaNNassa vAsudevassa seyavaracAmaraM gahAya uvavIyamANe ciTThai / bhAvArtha:- tyAra pachI drupadarAjA prabhAte snAna karIne vAvata vibhUSita thaIne, hAthInA skaMdhapara ArUDha thaIne yAvat caturaMgiNI senAnI sAthe tathA anya subhaTo ane rathothI parivRtta thaIne kAMpilyapura nagaranI madhyanA rAjamArgethI bahAra nIkaLIne svayaMvara maMDapamAM jyAM vAsudeva vagere hajAro rAjAo birAjamAna hatA, tyAM AvIne vAsudeva vagere rAjAone hAtha joDIne vAvatu jaya-vijayanA zabdothI teonuM abhivAdana karyuM. tyAra pachI zveta cAmara hAthamAM grahaNa karIne kRSNavAsudevane cAmara DhoLavA lAgyA. 111 tae NaM sA dovaI rAyavarakaNNA kallaM pAuppabhAyAe jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai, aNupavisittA bahAyA jAvasuddhappAvesAI maMgallAI vatthAI pavaraparihiyA jiNapaDimANaM accaNaM karei, karittA jeNeva aMteure teNeva uvAgacchai / bhAvArtha - tyAra pachI bIjA divase savAre te rAjavara kanyA draupadIe snAnagRha tarapha jaIne, snAnagRhamAM praveza karIne, snAna karyuM kAvat sabhAmAM praveza karavA yogya zuddha ane mAMgalika uttama vastro dhAraNa karyA. kAmadevanI pratimAnuM pUjana karavA gaI ane pUjana karIne pAchI aMtaHpuramAM AvI. vivecanaH prastuta sUtromAM draupadInA svayaMvaranI bhavya taiyArInuM vistRta varNana che. drupada rAjAe svayaMvara mATe vividha dezanA rAjAone, rAjakumArone, pratiSThita vyaktione AmaMtraNa ApyuM hatuM. A sutrokta nimaMtrita vyaktiomAM pAMDurAjA, bhISmapitAmaha, droNAcArya, dasa dazAra Adi vaDIlo paNa che tathA yudhiSThira Adi pAMce bhAI, duryodhana Adi ekasobhAI, kRSNa ane baladeva tathA teonA putro paNa che. A svayaMvaranA varNana uparathI tatkAlIna rAjAono paricaya prApta thAya che. aneka rAjAo ane temanA putro A svayaMvaramAM AmaMtrita hatA. drupada rAjAe prativAsudeva jarAsaMdhane nahIM paNa tenA putra sahadevane AmaMtraNa mokalyuM hatuM; te uparathI ane svayaMvara maMDapamAM drupadarAjA svayaM kRSNa vAsudevane cAmara DhoLatA hatA, tenA uparathI nirNaya karI zakAya ke draupadInA svayaMvara samaye prativAsudeva jarAsaMdha haiyAta na hatA ane zrI kRSNa, "vAsudeva pada"ne pAmI vAsudeva thaI gayA hatA. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra niLaDimALa :- jina zabda ghaNA arthamAM prayukta thAya che. hemacaMdrAcArya racita haimIya nAmamAlA graMthamAM jina zabdanA A pramANe artha batAvyA che. 388 arhannapi jinacaiva, jinaH sAmAnya kevalI / lojiginathaiva, bino nArAyaLo harIH // - haimIyanAma mAlA. artha- (1) kaSAyo, moha, pariSahane jItI lIdhA hovAthI atyaMta bhagavAna jina kahevAya che. (2) cAra ghAtI karmone jItI lIdhA hovAthI sAmAnya kevaLI bhagavAna jina kahevAya che. (3) traNe lokane vaza karyA hovAthI--jItyA hovAthI kAmadeva paNa jina kahevAya che ane (4) hari, viSNu, vAsudeve traNa khaMDane jItyA hovAthI teo paNa jina kahevAya che. draupadI svayaMvara maMDapamAM varanI pasaMdagI mATe jaI rahI hatI, tethI te samaye te kAmadevanI pUjA karIne gaI hoya te svAbhAvika che. A ja arthane vijaya gacchIya guNasAgara sUrie 'DhAla sAgara' nAmanA kAvyanA chaThThA khaMDamAM kahyuM che- kari pUjA kAmadevanI, bhAkhe drupadInAra / deva ! dayA karI mujane, bhalo dejo bharathAra II prastutamAM uparokta vicAraNAthI, prasaMgAnurUpa jina paDimA zabdano artha kAmadevanI pratimA karavAmAM Avyo che. draupadIno svayaMvara maMDapamAM praveza H 112 NaM taM dova rAyavarakaNNaM aMteuriyAo savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti / kiM te? varapAyapatteNeurA jAva ceDiyA-cakkavAla-mahayaraga-viMda parikkhittA aMteurAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA, jeNeva cAugghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchai, , uvAgacchittA kiDDAviyAe lehiyAe saddhiM cAugghaMTaM AsarahaM duruhai / bhAvArtha :- tyAra pachI aMtaHpuranI strIoe rAjavarakanyA draupadIne sarva alaMkArothI vibhUSita karI. kevA prakAre vibhUSita karI ? te kahe che- pagamAM zreSTha nUpura paherAvyA yAvat dAsIonA samUhathI parivRtta thaIne te aMtaHpuramAMthI bahAra nIkaLIne bAhya upasthAnazALA(sabhA)mAM jyAM cAra ghaMTAvALo azvaratha hato, tyAM AvI ane rAjakulanA vaMza, nAma vagereno paricaya ApanArI, krIDanadhAtrI(dhAvamAtA) sAthe cAra ghaMTAvALA rathamAM beThI. | 113 tae NaM dhaTTajjuNe kumAre dovaIe kaNNAe sAratthaM karei / tae NaM sA dovaI rAyavarakaNNA kaMpillapuraM NayaraM majjhamajjheNaM jeNeva sayaMvaramaMDave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA rahaM Thavei, ThavittA rahAo paccoruhai, paccoruhittA kiDDAviyAe lehigAe yasaddhiM sayaMvara- maMDavaM aNupavisai, karayala jAva tesiM vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyavarasahassANaM paNAmaM karei / bhAvArtha :- te samaye dhRSTadyumnakumAra, draupadIkumArInA rathano sArathI banyo. tyAra pachI rAjavarakanyA Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI [ 389 ] draupadIno ratha kapilyapura nagaranI madhyamAM thaIne svayaMvara maMDapa samIpe AvIne Ubho rahyo. te ratha uparathI nIce UtarI ane paricaya denArI, krIDA karAvanArI dhAvamAtA sAthe teNIe svayaMvara maMDapamAM praveza karyo tyAM teNe banne hAtha joDIne vAsudeva Adi hajAro rAjAone praNAma karyA 114 taeNaM sA dovaI rAyavarakaNNA egaM mahaM siridAmagaMDaM, kiM te? pADalamalliyacaMpaya jAva sattacchayAIhiM gaMdhaddhaNi muyaMta paramasuhaphAsaM darisaNijja giNhai / bhAvArtha - tyAra pachI rAjavara kanyA draupadIe eka moTo zrIdAmakAMDa(suzobhita puSpamALAono hAra) grahaNa karyo. te kevo hato? pATala, mallikA, caMpaka thAvat saptaparNa AdinA phUlothI guMthelo hato, te ati sugaMdhI, atyaMta sukhada sparzavALo ane darzanIya hato. 115 tae NaM sA kiDDAviyA surUvA jAva vAmahattheNaM cillagaMdappaNaM gaheuNa salaliyaM dappaNasaMketabiMbasaMdaMsie ya se dAhiNeNaM hattheNaM darisie pavararAyasIhe / phuGavisayavisuddharibhiyagaMbhIsmahusbhaNiyA sA tesisavvesiMpatthivANaM ammApiUNaM vaMsasattasAmattha goktavikkaMtikaMtibahuvihaAgamamAhapparUva-jovvaNa-guNa-lAvaNNakulasIla-jANiyA kittaNaM karei / bhAvArtha :- krIDA karAvanArI te dhAvamAtA suMdara rUpavALI hatI yAvatu te dhAvamAtAe DAbA hAthamAM camakato arIso lIdho ane te jamaNA hAthathI saMketa karIne, te arIsAmAM paDatAM rAjAonA pratibiMbane batAvatI, te te siMha jevA parAkramI rAjAono paricaya ApavA lAgI. te dhAvamAtA pragaTa arthavALA phaTa, nirmaLa varNavALA vizada, zabda ane arthanA doSothI rahita evA vizuddha, svaranI gholavAvALA ribhita, meghanI garjanA jevA gaMbhIra ane kAnane sukhadAyI evA madhura vacano dvArA te te rAjAonA mAtA-pitA, temanA vaMza, daDhatA ane dhIratArUpa sattva, zArIrika baLarUpa sAmarthya, gotra, parAkrama, kAMti, teonuM vividha prakAranuM jJAna, mAhAbhya, rUpa, yauvana, guNa, lAvaNya, kuLa ane zIla-svabhAva Adi pote jANatI hatI tenuM varNana karavA lAgI. 116 paDhamaM jAva vaNhipuMgavANaM dasadasAravara-vIrapurisANaM telokkabalavagANaM sattu saya sahassa mANAvamaddagANaM bhavasiddhiyapavarapuMDarIyANaM cillagANaM balavIriyarUkjovvaNaguNalAvaNNa kittiyA-kittaNaM karei, tato puNo uggaseNamAINaMjAyavANaM,bhaNai ya-sohaggarUva kalie varehi varapurisagaMdhahatthINaM jo hu te hoi hiyayadaiyo / bhAvArtha:- dhAtrIe te hajAro rAjAomAMthI sarva prathama vRSNio(yAdavo)mAM pradhAna samudravijaya Adi dasa dasAronuM varNana karyuM. te zreSTha vIrapuruSo traNe lokamAM baLavAna che. lAkho zatruonA mAnanuM mardana karanArA che. bhavyajIvomAM zveta kamaLanI samAna zreSTha che. svAbhAvika tejathI dedIpyamAna che; te rAjAo zArIrika zaktirUpa baLa, utsAharUpa vIrya, rUpa-sauMdarya, yauvana, audArya, gAMbhIrya vagere guNo ane zarIranA tejarU5 lAvaNyathI saMpanna che. prazaMsA karanArI te dhAvamAtAe te rAjAonI prazaMsA karI ane tyAra pachI ugrasena Adi yAdavonuM varNana karyuM ane kahyuM- A yAdavo saubhAgya ane rUpathI suzobhita che. zreSTha puruSomAM gaMdhahastinI samAna che. temAMthI koI tamArA hRdayane vallabha-priya hoya to tene pasaMda karo. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zrI jJAtAdharmakathA sUtra draupaTTI - pAMDavonA vivAha : | 117 taNaM sA dovaI rAyavarakaNNagA bahUNaM rAyavarasahassANaM majjhamajjheNaM samaicchamANI samaicchamANI puvvakayaNiyANeNaM coijjamANI coijjamANI jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA te paMca paMDave teNaM dasaddhavaNNeNaM kusumadAmeNaM AveDhiyapariveDhi yaM kare, karittA evaM vayAsI- ee NaM mae paMca paMDavA variyA / bhAvArtha : :- tyAra pachI rAjavara kanyA draupadI aneka hajAro rAjAonI madhyamAM thaIne, tenuM atikramaNa karatI-karatI pUrvakRta nidAnathI prerita thatI-thatI, jyAM pAMca pAMDava hatA, tyAM AvI. tyAM AvIne teNe te pAMca pADavone, paMcaraMgI kusumadAma-phUlonA hArathI cAre bAjuthI veSTita karI dIdhA. veSTita karIne kahyuM- meM A pAMce pAMDavone patirUpe pasaMda karyA che. | 118 taNaM tesiM vAsudevapAmokkhANaM bahUNiM rAyasahassANi mahayA mahayA saddeNaM ugghosemANA ugghosemANA evaM vayaMti- suvariyaM khalu bho ! dovaIe rAyavarakaNNAe tti kaTTu sayaMvaramaMDavAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva sayA sayA AvAsA teNeva uvAgacchaMti / bhAvArtha :- tyAre vAsudeva Adi hajAro rAjAoe Ucca svarathI udghoSaNA karatA kahyuM ke- aho ! rAjavara kanyA draupadIe sarasa pasaMdagI karI ! A pramANe kahIne teo svayaMvara maMDapamAMthI bahAra nIkaLIne pota-potAnA AvAsomAM AvI gayA. 119 taNaM dhaTThaNe kumAre paMca paMDave dovaI rAyavarakaNNaM cAugghaMTaM AsarahaM duruhAvei, duruhAvettA kaMpillapuraM majjhamajjheNaM jAva sayaM bhavaNaM aNuvi / bhAvArtha :- tyAra pachI dhRSTadyumna kumAre pAMca pAMDavone ane rAjavarakanyA draupadIne cAra ghaTAovALA azvaratha para besADyA ane kAMpilyapuranI madhyamAM thatAM yAvat potAnA bhavanamAM praveza karyo. 120 taNaM duva rAyA paMca paMDave dovAM rAyavarakaNNaM paTTayaM duruhAvei, duruhAvettA seyApIe hiM kalasehiM, majjAvei, majjAvittA aggihomaM karAvei, paMcaNhaM paMDavANaM dovaIe ya pANiggahaNaM karAve | bhAvArtha :- tyAra pachI drupadarAjAe pAMce pAMDavone tathA rAjavara kanyA draupadIne bAjoTha para besADayA. besADIne cAMdI ane sonAnA kaLazothI abhiSeka karAvyo ane agnihoma karAvyo. tyAra pachI pAMca pAMDavonuM draupadI sAthe pANigrahaNa(hasta meLApa) karAvyuM. | 121 taNase duvae rAyA dovaIe rAyavarakaNNayAe imaM eyArUvaM pIidANaM dalayai, taMjA-a hiraNNakoDIo jAva aTu pesaNakArIo dAsaceDIo, aNNaM ca viDalaM dhaNakaNaga jAvadalaya / tae NaM se duvae rAyA tAI vAsudevapAmokkhAiM bahUiM rAyasahassAiM viuleNaM asaNa pANa-khAimsAimeNaM pupphavatthagaMdha mallAlaMkAraNe sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA paDivisajjai / Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI | u81 bhAvArtha:- tyAra pachI drupadarAjAe rAjavara kanyA draupadIne A pramANe prItidAna ApyuM. prItidAna (daheja)mAM ATha karoDa hiraNya Adi yAvatu ATha preSaNakAriNI-AjJAkArI dAsIo Adi ApyA. te sivAya bIjuM paNa ghaNuM dhana, sonuM vagere ApyuM. tyAra pachI drupadarAjAe te vAsudeva Adi hajAro rAjAone vipula, azana, pAna, khAdima, svAdima tathA puSpa, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkAra AdithI satkArita-sanmAnita karIne vidAya karyA. 122 tae NaM se paMDU rAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM karayala jAva evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! hatthiNAure Nayare paMcaNhaM paMDavANaM dovaie yadevIe kallANakare bhavissai / taM tubbheNaM devANuppiyA ! mamaM aNugiNhamANA akAlaparihINaM samosaraha / bhAvArtha - tyAra pachI pAMDurAjAe te vAsudeva Adi aneka hajAra rAjAone hAtha joDIne vinaMtI karI ke he devAnupriyo! hastinApura nagaramAM pAMca pAMDavo ane draupadIno kalyANakArI utsava(mAMgalika kriyA) thaze. tethI he devAnupriyo ! tame badhA mArA para anugraha karIne zIdhra tyAM padhAro. 123 tae NaM vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA patteyaM-patteyaM jAva jeNeva hatthiNAure Nayare teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha - tyAra pachI te vAsudeva Adi pratyeka rAjAoe hastinApura nagara tarapha prayANa karyuM. 124 tae NaM paMDurAyA koDuMbiyapurise sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANappiyA ! hatthiNAure paMcaNDaM paMDavANaM paMca pAsAyavaDiMsae kAreha, abbhaggayamasiya vaNNao jAva paDirUve / tae NaM te koDuMbiyapurisA paDisuNeti jAva karAveti / bhAvArtha - tyAra pachI pADuMrAjAe karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe Adeza Apyo- he devAnupriyo! tame jAo ane hastinApuramAM pAMca pAMDavone mATe pAMca uttama, khUba UMcA, atyaMta manohara prAsAda taiyAra karAvo. prAsAdanuM varNana prathama adhyayana kathita meghakumAranA prAsAda pramANe jANavuM. tyAre karmacArI puruSoe AjJAne zirodhArya karIne yAvat prAsAda taiyAra karAvyA. 125 taeNaM se paMDue paMcahiM paMDavehiM dovaIe devIe saddhiM hayagayasaMparibuDe kaMpillapurAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva hatthiNAure teNeva uvaage| bhAvArtha - tyArapachI pAMDurAjA pAMce pAMDavo ane draupadI devInI sAthe; azvasenA-gajasenA AdithI parivRtta thaIne, kAMpilyapura nagaramAMthI nIkaLIne hastinApura AvyA. 126 tae NaM paMDurAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM AgamaNaM jANittA koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! hatthiNAurassa Nayarassa bahiyA vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM aNegakhaMbhasayasaNNiviDhe AvAse kAreha taheva jAva paccappiNaMti / Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 392 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAra pachI pAMDurAjAe te vAsudeva Adi rAjAonuM Agamana jANIne karmacArI puruSone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame jAo ane hastinApura nagaranI bahAra vAsudeva Adi hajAro rAjAone mATe seMkaDo staMbho AdithI yukta aneka AvAso taiyAra karAvo. karmacArI puruSoe te ja rIte AvAso taiyAra karIne vAvatuM AjJA pAchI soMpI. 127 tae NaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA jeNeva hatthiNAure Nayare teNeva uvAgacchati / tae NaM se paMDurAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM bahave rAyasahasse Agae jANittA haTTatuTe pahAe, evaM jahA duvae jAva jahArihaM AvAse dalayai / tae NaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA jeNeva sayAI-sayAI AvAsAiM teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA jAva viharati / bhAvArtha:- tyAra pachI te vAsudeva vagere hajAro rAjAo hastinApura nagaramAM AvyA. tyAre pAMDurAjA te vAsudeva Adi hajAro rAjAonuM Agamana jANIne harSita ane saMtuSTa thayA, snAna karyuM yAvatadrupadarAjAnI jema te rAjAonI sAme jaIne temano satkAra karyo yAvata teone yathAyogya AvAsa pradAna karyA. tyAre te vAsudeva Adi hajAro rAjAo pota-potAnA AvAsamAM gayA ane pUrva varNana pramANe thAvat manovinoda karatA samaya vyatIta karavA lAgyA. 128 tae NaM se paMDurAyA hatthiNAraM NayaraM aNupavisai, aNupavisittA koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-tubbheNaM devANuppiyA !viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AvAsesu uvaNeha taheva jAva uvaNeti / tae NaM vAsudevapAmokkhA bahave rAyA NhAyA jAva vibhUsiyA taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM taheva jAva viharaMti / bhAvArtha - tyAra pachI pAMDurAjAe hastinApura nagaramAM praveza karIne karmacArI puruSone bolAvyA ane A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima vagere AhAra bahAragAmathI padhArelA rAjAonA AvAsamAM pahoMcADo. tyAre te kauTuMbika puruSoe yAvatuM bhojana taiyAra karAvI te te rAjAonA AvAsomAM pahoMcADI dIdhuM. tyAre te vAsudeva Adi ghaNA rAjAoe snAna karIne yAvata vibhUSita thaIne te vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi cAre ya prakArano AhAra karyo ane tyAra pachI pUrvavat manovinoda karatAM tyAM rahyAM. 129 tae NaM paMDurAyA paMca paMDave dovaiM ca devi paTTayaM duruhAvei, duruhAvettA seyApIehiM kalasehiM NhAvei, pahAvittA kallANakaraM karei, karittA te vAsudevapAmokkhe bahave rAyasahasse viuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM puppha-vattheNaM sakkArei sammANei, sakkAritA sammANittA jAva paDivisajjei / tae NaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA jAva paDigayA / bhAvArtha - tyAra pachI pAMDurAjAe pAMca pAMDavone tathA dropadI devIne bAjoTha upara besADyA. besADIne cAMdI tathA sonAnA kaLazothI teone snAna karAvyuM. pachI kalyANakArI lagna mahotsava karAvyo. tyAra pachI te vAsudeva Adi hajAro rAjAono vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima tathA puSpo ane Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-16: amarakaMkA: draupadI | 383 vastrothI satkAra-sanmAna karIne yAvat teone vidAya karyA. tyAre te vAsudeva vagere hajAro rAjAo thAvat pota-potAnA rAjyo ane nagaro tarapha pAchA pharyA. 130 tae NaM te paMca paMDavA dovaIe devIe saddhiM kallAkalli vAraMvAreNaM orAlAI bhogabhogAI bhuMjamANA viharaMti / bhAvArtha - tyAra pachI pAMce pAMDavo draupadI devInI sAthe eka-eka divasa vArApharatI udAra kAmabhoga bhogavatA rahevA lAgyA. 131 tae NaM se paMDurAyA aNNayA kayAI paMcahiM paMDavehi, koMtIe devIe, dovaIe devIe yasaddhi aMto aMteurapariyAla saddhi saMparivuDe sIhAsaNavaragae yAvi hotthA / bhAvArtha-ekavAra pAMDurAjA, pAMca pAMDavo, kuMtI devI ane draupadI devInI sAthe tathA aMtaHpuranI aMdaranA mahelamAM parivArathI parivRtta thaIne zreSTha siMhAsana para beThA hatA. nAranuMmAgamana :132 imaM ca NaM kacchullaNArae-dasaNeNaM aibhaddae viNIe aMto aMto ya kalusahiyae majjhatthovatthie ya allINasomapiyadasaNe surUve amailasagalaparihie kAlamiyacamma uttarAsaMgaraiyavatthedaMGakamaMDalu-hatthe jaDAmauDadittasirae jaNNovaiyagaNettiyamuMjamehalAvAgaladhare hatthakakkacchabhIe piyagaMdhavve dharaNigoyarappahANe; saMvaraNAvaraNi-ovayaNuuppayaNi lesaNIsu ya saMkAmaNi-abhiogi-paNNaktigamaNI-thaMbhiNIsu ya bahusu vijjAharIsu vijjAsu vissuyajase; iTTe rAmassa ya kesavassa ya pajjuNNa-paIva-saMba aNirUddhaNisaDha ummuksAraNagayasumuhandummuhAiNa jAyavANa adhuTThANa kumArakoDINaM hiyayadaie saMthavaekalaha-jaddhakolAhalappie bhaMDaNAbhilAsI bahusu ya samaresu ya saMparAesu ya daMsaNarae, samaMtao kalahaM sadakkhaNaM aNugavesamANe asamAhikare; dasAravara-vIrapurisatelokkabalavagANaM AmaMteUNa taM bhagavaI pakkamaNi gagaNa-gamaNadacchaM uppaio gagaNamabhilaMghayaMto gAma jAva sahassamaMDiyaM thimiyameiNItalaM Nibbhara-jaNapadaM vasuhaM oloiMto rammaM hatthiNAuraM uvAgae paMDurAyabhavaNaMsi aivegeNa smovie| bhAvArtha :- A samaye kacchala nAmanA nArada tyAM AvI pahoMcyA. te dekhAvamAM atyaMta bhadra ane vinamra lAgatA hatA paNa temanuM aMtara kaluSita hatuM. teo brahmacaryAdi vratonI madhyamAM sthita hatA. Azrita janone temanuM darzanapriya lAgatuM hatuM. temanA rUpa-AkRti manohara hatA. teoe svaccha ane akhaMDa valkala dhAraNa karyuM hatuM, uttarIya vastrarUpe kALuM mRgacarma vakSasthaLa upara dhAraNa karyuM hatuM. tenA hAthamAM daMDa ane kamaMDala hatA. temanuM mastaka jaTArUpI mukuTathI zobhAyamAna hatuM. teoe janoI, gaNetrikA- kAMDAmAM paheravAnI rUdrAkSanI mALA, muMjano kaMdoro ane valkala vastro dhAraNa karyA hatA. teoe hAthamAM kacchapikA- vINA dhAraNa karI hatI. teo saMgItanA zokhIna hatA. AkAzagAmI vidhAnA kAraNe teo bhUmicaromAM pradhAna hatA. potAne adazya karanArI saMvaraNIvidyA, anyane adazya karanArI AvaraNIvidyA, nIce utAranArI Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 394 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra avataraNI ane AkAzamAM uDADanArI utpatanI, vraja lepanI jema cipakAvIdenArI zleSaNI, parakAya praveza karanArI saMkrAmaNI, sonuM-cAMdI banAvatI ane anyane vaza karanArI abhiyoginI, parokSa vRttAMtane jaNAvanArI prajJapti, durgama sthAnone pAra karAvanArI gamanI ane khaMbhitasthagita karanArI staMbhanI Adi vidyAdharo saMbaMdhita aneka vidyAo temane siddha hatI ane vidyAdhararUpe temanI khyAti phelAyelI hatI. - teo baLadeva ane vAsudevane iSTa hatA. pradhumna, pradIpa, sAMba, aniruddha, niSadha, unmukha, sAraNa, gajasukumAla, sumukha, dumukha vagere sADA traNa karoDa yAdavakumAronA hRdayapriya ane teo dvArA prazaMsanIya hatA. temane kalaha, vAgyuddha, yuddha ane kolAhala priya hatA. teo laMDana-kalahanA abhilASI hatA. aneka samara-yuddha ane saMpAya(yuddha vizeSa) jovAnA rasika hatA. teo kalaha karAvavAmAM sukSa hatA. teo kalahane zodhatA pharatA hatA, kalaha karAvavAmAM temane vizeSa AnaMda Avato hato. kalaha karAvIne anyanA cittamAM asamAdhi utpanna karAvatA hatA. te nArada traNe lokamAM baLavAna, zreSTha dasa dazAra vIrapuruSonI sAthe vArtAlApa karIne pachI gamanamAM viziSTa zakti ApanArI ane AkAzamAM uDADIne laI janArI bhagavatI prAkAmya vidyAno prayoga karIne, gaganamArge uDatAM ane nIce prAmAdithI vyApta ane zobhita pRthvIne jotAM-jotAM ramaNIya hastinApura nagaramAM AvyA ane vegapUrvaka pAMDurAjAnA mahelamAM utaryA. 133 tae NaM se paMDurAyA kacchullaNArayaM ejjamANaM pAsai, pAsittA paMcahi paMDavehi kuMtIe yadevIe saddhiM AsaNAo abbhuDhei, abbhuTTittA kacchullaNArayaM sattaTThapayAI paccuggacchai, paccuggacchittA tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA mahariheNaM AsaNeNaM uvaNimaMtei / bhAvArtha:- te samaye pAMDurAjAe kacchalla nAradane AvatA joyA. joIne pAMca pAMDavo tathA kuMtI devI sahita teo Asana parathI UbhA thayA. UbhA thaIne sAta-ATha pagalA kacchalla nAradanI sAme gayA. sAme jaIne traNavAra dakSiNa dizAthI prAraMbha karIne pradakSiNA karI. pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana- namaskAra karIne mahAna puruSane yogya athavA bahumUlya Asana grahaNa karavA mATe AmaMtraNa karyuM. 134 tae NaM se kacchullaNArae udagapariphosiyAe dabbhovaripaccatthuyAe bhisiyAe NisIyai, NisIittA paMDurAyaM rajje jAva aMteure ya kusalodataM pucchai / tae NaM se paMDurAyA kuMti devI paMca ya paMDavA kacchullaNArayaM ADhati jAva pajjuvAsaMti / bhAvArtha - tyAra pachI te kacchalla nArada jala chAMTIne bhInA pAtharelA darbhanA Asana upara beThA ane pAMDurAjAne rAjya yAvat aMtaHpuranA kuzaLa-samAcAra pUchyA. te samaye pADuM rAjAe, kuMtI devIe ane pAMce pAMDavoe kacchalla nAradano sArI rIte Adara-satkAra karyo ane temanI paryupAsanA karI. 135 tae NaM sA dovaI devI kacchullaNArayaM assaMjayaM avirayaM appaDihayapaccakkhAyapAvakammaM tikaTu No ADhAi, No pariyANAi, No abbhuDhei, No pajjuvAsai / bhAvArtha - paraMtu draupadI devIe kacchalla nAradane asaMyamI, avirata, pUrvakRta pApakarmano nAza na karanAra ane pApa karmonA pratyAkhyAna nahIM karanArA jANIne teno Adara karyo nahIM, tenA AgamananuM Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-16: amarakaMkA: draupadI [ 395 ] anumodana karyuM nahIM, teo AvyA tyAre te UbhI thaI nahIM, temanI paryApAsanA paNa karI nahIM. vivecana : prastuta sUtramAM hastinApuramAM nAradanA AgamananuM ane pAMDurAjAe karelA vinaya vyavahAranuM nirUpaNa che. guhastha dharmamAM paNa vinayanuM mahattva che. jyAre koI zreSTha ke pratiSThita vyakti ghare padhAre tyAre tenI sAme javuM, tene hAtha joDI vaMdana karavA, tene besavA mATe Asana vagere ApavuM, te jAya tyAre tene mUkavA javuM vagere kartavyo gRhastha vinayamAM samAviSTa thAya che. ahIM tikhutto Adi sUtrapATha che paraMtu teno artha 'traNavAra pradakSiNA karIne vaMdana karyA te pramANe ja thAya che. paMcamahAvratadhArI sAdhune vidhipUrvaka paMcAMga vaMdana thAya che, te rIte gRhasthane vaMdana thatA nathI. nArada saMyamIpuruSa na hatA, tema chatAM viziSTa koTinA vidyAdhara puruSa hovAthI pAMDurAjAe saparivAra tenI sAthe yathocita vinaya-vyavahAra karyo paraMtu draupadIe nArada sAthe koI paNa prakArano vinaya vyavahAra karyo nahIM. draupadI para nAradano roSa :136 tae NaM tassa kacchullaNArayassa imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- aho NaMdovaI devI rUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa yapaMcahi paMDavehiM avatthaddhA samANI mama No ADhAi jAva No pajjuvAsai, taM seyaM khalu mama dovaIe devIe vippiyaM karittae tti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA paMDuyarAyaM Apucchai, ApucchittA uppayaNi vijjaM AvAhei, AvAhittA tAe ukkiTThAe jAva vijjAharagaIe lavaNasamudaM majjhamajjheNaM puratthAbhimuhe vIivaiDaM payatte yAvi hotthA / bhAvArtha - tyAre kacchala nAradane A prakArano vicAra utpanna thayo ke aho ! A draupadI devI potAnA rUpa, yauvana, lAvaNya ane pAMca pAMDavone kAraNe abhimAnI thaI gaI che, tethI mAro Adara karatI nathI thAvata mArI upAsanA karatI nathI. tethI draupadI devInuM aniSTa karavuM mArA mATe ucita che. A pramANe vicAra karIne nArade pAMDurAjA pAsethI javAnI AjJA lIdhI. AjJA laIne utpatanI vidhAnuM AhvAna karyuM, AhvAna karIne te utkRSTa vidyAdharanI gatithI lavaNa samudranI madhyamAM thaIne javA mATe pUrvAbhimukha uDavA lAgyA. nAradanuM amarakaMkA gamana:137 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhAyaisaMDe dIve purathimaddhadAhiNaDDa-bharahavAse amarakaMkA NAmaM rAyahANI hotthA / tattha NaM amarakaMkAe rAyahANIe paumaNAbhe NAmaM rAyA hotthAmahayA himavaMta vaNNao / tassa NaM paumaNAbhassa raNNo satta devIsayAi orohe hotthA / tassa NaM paumaNAbhassa raNNo suNAbhe NAmaM putte juvarAyA yAvi hotthA / tae NaM se paumaNAbhe rAyA aMto aMteuraMsi orohasaMparivuDe siMhAsaNavaragae viharai / bhAvArtha-te kAle ane te samaye pUrvAddha dhAtakIkhaMDanA dakSiNArdhabharatakSetramAM amarakaMkA nAmanI rAjadhAnI hatI. te amarakaMkA rAjadhAnImAM padmanAbha nAmanA rAjA hatA. te mahAna himavaMta parvata samAna hatA, Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u& zrI zAtAdharmakathA sUtra ityAdi varNana zrI aupapAtika sUtra anusAra samajavuM. te padmanAbha rAjAnA aMtaHpuramAM sAtaso rANIo hatI. padmanAbha rAjAne sunAbha nAmano yuvarAja hato. ekadA padmanAbha rAjA aMtaHpuramAM rANIo sAthe uttama siMhAsana para beThA hatA. 138 tae NaM se kacchullaNArae jeNeva amarakaMkA rAyahANI, jeNeva paumaNAbhassa bhavaNe, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paumaNAbhassa raNNo bhavaNaMsi jhati vegeNa smovie| taeNaM se paumaNAbherAyA kacchullaMNAraya ejjamANaM pAsai, pAsittA AsaNAo abbhuTTei, abbhuTTittA aggheNaM pajjeNaM AsaNeNaM uvaNimaMtei / bhAvArtha - tyArapachI kacchala nArada amarakaMkA rAjadhAnI ane padmanAbha rAjAnA bhavanamAM AvyA ane padmanAbha rAjAnA bhavanamAM zIghra vegathI utaryA. te samaye padmanAbha rAjAe kacchalla nAradane AvatA joyA. joIne te Asana parathI UbhA thayA ane ardhvathI temanI pUjA karI yAvatu Asana para besavA mATe AmaMtrita karyA. 139 taeNaMsekacchullaNArae udayapariphosiyAe dabbhovaripaccatthuyAe bhisiyAeNisIyai, jAva kusalodaMtaM Apucchai / bhAvArtha:- tyArapachI kacchalla nArade jalano chaMTakAva karyo, jalasiMcita darbha upara pAtharelA Asana para beThA yAvat kuzaLa samAcAra pUchyA. 140 taeNaM se paumaNAbherAyA Niyagaorohe jAyavimhae kacchullaNArayaM evaM vayAsItubbhaM devANuppiyA ! bahUNi gAmANi jAva gihAI aNupavisasi, taM atthi yAI taM kahiM ci devANuppiyA ! erisae orohe diTThapuvve, jArisae NaM mama orAhe ? bhAvArtha - tyAra pachI potAnI rANIonA sauMdarya AdimAM vismita evA padmanAbha rAjAe kacchalla nAradane prazna karyo- he devAnupriya! Apa ghaNA gAmo yAvatu gharomAM praveza karatA raho cho, to he devAnupriya! mAruM aMtaHpura che, tevuM aMtaHpura Ape pahelA kyAM ya joyuM che? 141 tae NaM se kacchullaNArae paumaNAbheNaM raNNA evaM vutte samANe IsiM vihasiyaM karei, karittA evaM vayAsI- sarise NaM tumaM paumaNAbhA ! tassa agaDadadurassa / ke NaM devANuppiyA! se agaDadadure ? evaM jahA mllinnaae| evaM khalu devANuppiyA ! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse hatthiNAure dupayassa raNNo dhUyA, cUlaNIe devIe attayA, paMDussa suNhA paMcaNhaM paMDavANaM bhAriyA dovaI devI rUveNa ya jAva ukkiTThasarIrA / dovaIe NaM devIe chiNNassa vi pAyaMguTThayassa ayaM tava orohe sayaMpikalaM Na agghai tti kaTu paumaNAbhaM Apucchai, ApucchittA jAva paDigae / bhAvArtha-padmanAbha rAjAe A pramANe kahyuM tyAre kacchalla nArada saheja malakIne bolyA- he padmanAbha! tame kuvAnA deDakAnI samAna cho. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI [ 397 ] padmanAbha- he devAnupriya! kUvAnA deDakAnI zuM vAta che? jema mallI jJAta(adhyayana)mAM kahyuM che, te ja rIte ahIM kahevuM joIe. kacchala nArada- he devAnupriya! jebUdvIpamAM, bharata varSamAM, hastinApura nagaramAM drupada rAjAnI putrI, culanI devInI AtmajA, pAMDurAjAnI putravadhU ane pAMca pAMDavonI patnI draupadI devI rUpathI yAvat lAvaNyathI utkRSTa che, utkRSTa zarIravALI che. tamAruM A AkhuM aMtaHpura draupadI devInA kapAyelA paganA aMgUThAnI somI kalA barAbara paNa nathI. A pramANe kahIne padmanAbha rAjAnI anumati meLavIne nArada tIvra gatithI pAchA pharyA. padmanAbha dvArA deva AhAna :142 tae NaM se paumaNAbhe rAyA kacchullaNArayassa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma dovaIe devIe rUve ya jovvaNe ya lAvaNNe ya mucchie gaDhie giddhe ajjhovavaNNe jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA posahasAlaM jAva puvvasaMgaitayaM devaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse hatthiNAure Nayare jAva ukkiTThasarIrA, taM icchAmi NaM devANuppiyA ! dovaI deviM ihamANiyaM / bhAvArtha - tyArapachI padmanAbha rAjA, kacchalla nArada pAsethI A vAta sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne, draupadI devInA rUpa, yauvana ane lAvaNyamAM Asakta, lolupa, dattacitta ane tene meLavavAnA AgrahI thaI gayA. te pauSadhazALAmAM gayA, pauSadhazALAne poMjIne, pUrvanA mitra devanuM smaraNa karIne aTTama pauSadha karI besI gayA yAvat aTTamanA prabhAve te deva upasthita thayo. padharAma rAjAe te pUrvanA mitra devane kahyuM ke- he devAnupriya! jebUdvIpa nAmanA dvIpamAM, bhArata varSamAM, hastinApura nagaramAM yAvatuM draupadI devI utkRSTa zarIravALI che. he devAnupriya! te draupadI devIne ahIM laI Avo, tema huM icchuM chuM. 143 tae NaM puvvasaMgatie deve paumaNAbhaM evaM vayAsI- No khalu devANuppiyA ! evaM bhUyaM bhavvaM vA bhavissaM vA jaMNaM dovaI devI paMca paMDave mottUNa aNNeNaM puriseNaM saddhiM orAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharissai / tahAvi yaNaM ahaM tava piyaTThayAe dovaI deviM ihaM havvamANemi tti kaTu paumaNAbhaM Apucchai, ApucchittA tAe ukkiTThAe jAva devagaIe lavaNasamudaM majhamajjheNaM jeNeva hatthiNAure Nayare teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha - tyAre pUrvanA mitra deve padmanAbha rAjAne kahyuM- he devAnupriya! evuM kyAre ya thayuM nathI, thatuM nathI ane thaze paNa nahIM ke draupadI devI pAMca pAMDavo sivAya anya puruSanI sAthe mAnavIya kAmabhoga bhogave. te asaMbhavita che chatAM paNa huM tamone khuza karavA mATe draupadI devIne hamaNAM ja ahIM laI AvuM chuM. A pramANe kahIne deve tyAMthI javA mATe padmanAbhane pUchyuM, pUchIne utkRSTa devagatithI lavaNa samudranI madhyamAM thaIne jyAM hastinApura nagara hatuM, tyAM javA mATe prayANa karyuM. deva dvArA draupadInuM haraNa - 144 teNaMkAleNaMteNaMsamaeNaMhatthiNAure juhiTThilerAyA dovaIedevIesaddhiM AgAsatalaMsi suhapasutte yAvi hotthA / Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 zrI zAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- te kALe ane te samaye hastinApura nagaramAM yudhiSThira rAjA draupadI devInI sAthe mahelanI agAzImAM sukhapUrvaka sUtA hatA. 145 tae NaM se puvvasaMgaie deve jeNeva juhiTThile rAyA jeNeva dovaI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dovaIe devIe osovaNiyaM dalayai, dalaittA dovaI deviM giNhai, giNihattA tAe ukkiTThAe jAva devagaIe jeNeva amarakaMkA jeNeva paumaNAbhassa bhavaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paumaNAbhassa bhavaNaMsi asogavaNiyAe dovaI deviM ThAvei, ThAvittA osovarNi avaharai, avaharittA jeNeva paumaNAbhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA evaM vayAsI- esa NaM devANuppiyA ! mae hatthiNAurAo dovaI devI iha havvamANIyA tava asogavaNiyAe ciTThai / ao paraM tuma jANasi tti kaTu jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disi pddige| bhAvArtha - te samaye te pUrvasaMgatika deva jyAM yudhiSThira rAjA ane draupadI devI hatA, tyAM AvIne teNe draupadI devIne avasthApinI vidyAthI gADhanidrAmAM sUvaDAvI dIdhI ane sUtelI draupadI devIne grahaNa karIne, devocita utkRSTa gatithI amarakaMkA rAjadhAnImAM padmanAbhanA bhavanamAM AvIne, padmanAbha rAjAnA bhavananI azoka vATikAmAM draupadI devIne rAkhI dIdhI ane avasthApinI vidyAnuM saMharaNa karIne, padmanAbha pAse AvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! huM draupadIdevIne hastinApurathI zIghra ahIM laI Avyo chuM. te tamArI azoka vATikAmAM che. have zuM karavuM te tame jANo. A pramANe kahIne, te deva je dizAmAMthI Avyo hato te ja dizAmAM pAcho pharyo. 146 tae NaM sA dovaI devI tao muhuttaMtarassa paDibuddhA samANI taM bhavaNaM asogavaNiyaM ca apaccabhijANamANI evaM vayAsI-No khalu amhaM esa sae bhavaNe, No khalu esA amhaM sagA asogavaNiyA / ta Na Najjai Na aha kaNai devaNa vA dANavaNa vA kipuriseNa vA kiNNareNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA aNNassa raNNo asogavaNiyaM sAhariyatti kaTu ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyai / bhAvArtha - thoDIvAra pachI draupadI devInI UMgha UDI gaI. aparicita bhavana ane azokavATikAne joIne te manomana vicAravA lAgI- A mAruM bhavana nathI, A azokavATikA mArI potAnI nathI. koI deve, dAnava, kiMpuruSe, kinnare, mahorage ke gAMdharve mAruM apaharaNa karIne koI bIjA rAjAnI azokavATikAmAM mUkI dIdhI hoya tema lAge che. A rIte vicAra karIne te bhagna manorathavALI thaIne yAvatuM ciMtA karavA lAgI. 147 taeNaM se paumaNAbherAyA hAe jAva savvAlaMkAravibhUsie aMteurapariyAlasaMparikhuDe jeNeva asogavaNiyA jeNeva dovaI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dovaI devi ohayamaNasaMkappaM jAva jhiyAyamANiM pAsai. pAsittA evaM vayAsI- kiM NaM tamaM devANuppiyA! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAhi ? evaM khalu tuma devANuppie ! mama puvvasaMgaieNaM deveNaM jaMbuddIvAo dIvAo bhArahAo vAsAo hatthiNAurAo NayarAo juhiTThilassa raNNo bhavaNAo sAhariyA / taM mA NaM tuma devANuppie ! ohayamaNasaMkappA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | madhya0-11 : abhadraupahI | u89 ] jAva jhiyAhi / tuma NaM mae saddhiM viulAI bhogabhogAiM bhuMjamANI viharAhi / bhAvArtha:- tyArapachI padmanAbha rAjA snAna karIne, yAvatu sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne tathA aMtaHpuranA parivArathI parivRtta thaIne, azokavATikAmAM draupadI devI pAse AvyA. draupadIdevIne zUnya manaska ane ciMtA karatI joIne kahyuM- he devAnupriye ! tame bhagna manorathavALA thaIne ciMtA zA mATe karo cho? he devAnupriya ! mArA pUrvasaMgatika deva jaMbUdvIpanA, bhArata varSa, hastinApuranagara ane yudhiSThira rAjAnA bhavanamAMthI saMharaNa karIne tamane ahIM laI AvyA che, tethI he devAnupriya ! tame zUnyamanaska thaIne ciMtA na karo. tame mArI sAthe vipula bhoga bhogavatA raho. 148 tae NaM sA dovaI devI paumaNAbhaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse vAravaIe NayarIe kaNhe NAmaM vAsudeve mama piyabhAue parivasai / taM jai NaM se chaNhaM mAsANaM mamaM kUvaM No havvamAgacchai, tae NaM ahaM devANuppiyA ! jaM tuma vayasi, tassa ANA-ovAya-vayaNaNiddese ciTThissAmi / bhAvArtha:- tyAre draupadI devIe padmanAbhane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! jaMbUdvIpamAM bhAratavarSamAM dvArakA nagarImAM kRSNa nAmanA vAsudeva mArA svAmInA(patinA) bhAI rahe che, te jo cha mahinAmAM mane zodhatA ahIM nahIM Ave to he devAnupriya ! tame jema kaho cho tema tamArI AjJA, upAya, vacana ane nirdezamAM huM rahIza(zrI kRSNa tene pAchI laI javA Avaze ja tevA vizvAsanA AdhAre ane padmanAbha koI jAtanI baLajabarI ke anya upAyo na kare te mATe samaya pasAra karavAnA upAyarUpe cha mahinA pachI padmanAbha jema kaheze, tema karavAnI taiyArI batAvI.) 149 taeNaM se paume rAyA dovaIe eyamaTuM paDisuNei, paDisuNittA dovaI deviMkaNNaMteure tthvei| tae NaM sA dovaI devI chaTuMchaTTeNaM aNikkhitteNaM AyaMbila pariggahieNaM tavokammeNaM appANaM bhAvemANI viharai / bhAvArtha:- tyAre padmanAbha rAjAe draupadInuM A kathana sAMbhaLyuM, sAMbhaLIne (mAnya karIne) draupadI devIne kanyAonA aMtaHpuramAM rAkhI dIdhI. tyArapachI draupadI devI niraMtara chaThanI tapazcaryA ane pAraNAmAM AyaMbila karatI AtmAne tapathI bhAvita karatI vicaravA lAgI. draupaTInI zodha :150 tae NaM se juhiTThile rAyA tao muhuttaMtarassa paDibuddhe samANe dovaI devi pAse apAsamANI sayaNijjAo uThei, uThThittA dovaIe devIe savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karei, karittA dovaIe devIe katthai suI vA khuiM vA pavattiM vA alabhamANe jeNeva paMDurAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMDurAyaM evaM vayAsI evaM khalu tAo ! mamaM AgAsatalagaMsi pasuttassa pAsAo dovaI devI Na Najjai keNai deveNa vA jAva hiyA vA NIyA vA avakkhittA vA? icchAmiNaM tAo ! dovaIe devIe savvao samaMtA maggaNa-gavesaNaM karittae / Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 400 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- draupadInuM haraNa thaI gayA pachI thoDIvAramAM yudhiSThira jAgyA ane draupadIdevIne potAnI pAse na jotAM, zayyA uparathI UThIne cAre bAju draupadIdevInI mArgaNA-zodha karavA lAgyA. paraMtu draupadIdevInI kyAMya paNa zabdarUpa zruti, chIMkAdinA zabdarUpa zruti ke pravRttijanya avAja Adi teNInI upasthiti sUcita cihna maLyA nahIM, tyAre teo pAMDurAjA pAse AvyA ane pAMDurAjAne A pramANe kahyuM he tAta ! agAsI para mArI pAse sukhethI sUtelI draupadIdevInuM khabara nathI koI deva ke dAnava vageree apaharaNa karyuM che, tene upADI gayA che ke kayAMka pheMkI dIdhI che? to he tAta! huM icchuM chuM ke draupadI devInI cArebAju zodhakhoLa karavAmAM Ave. 151 tae NaM se paMDurAyA koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! hatthiNAure Nayare jAvamahayA saddeNaM ugghosemANA ugghosemANA evaM vadaha-evaM khalu devANuppiyA ! juhiTThillassaraNNo AgAsatalagaMsi suhapasuttassa pAsAo dovaI devI Na Najjai keNai deveNa vA jAvahiyA vA NIyA vA avakkhittA vA taMjoNaMdevANuppiyA !dovaIe devIe suI vA khuiM vA pavattiM vA parikahei tassa NaM paMDurAyA viulaM atthasaMpayANaMdalayai tti kaTu ghosaNaM ghosAveha, ghosAvittA eyamANattiyaM paccappiNaha / taeNaM te koDuMbiyapurisA jAva paccappiNaMti / bhAvArtha :- tyAra pachI pAMDarAjAe karmacArI paruSone bolAvIne A pramANe Adeza Apyo- he devAnupriyo! tame jAo ane hastinApura nagaranA mahApatha ane patha Adi sthAnomAM moTA avAjathI ghoSaNA karo ke- he devAnupriyo ! (loko) agAsI para sukhapUrvaka sUtelA yudhiSThira rAjAnI pAsethI draupadIdevI guma thaI gayA che. khabara nathI ke koI deva, vagere tenuM apaharaNa karI gayA che, tene upADI gayA che ke tene kayAMka pheMkI dIdhI che? to he devAnupriyo! je koI draupadIdevInI zruti, kSati ke pravRtti batAvaze, tene pAMDurAjA vipula dhana saMpadA inAmamAM Apaze. "A rIte ghoSaNA karIne mArI A AjJA pAchI soMpo." tyAre karmacArI puruSoe te ja pramANe ghoSaNA karIne AjJA pAchI soMpI. 152 tae NaM se paMDurAyA dovaIe devIe katthai suI vA jAva alabhamANe koMtiM deviM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tuma devANuppiyA ! bAravaI NayariM kaNhassa vAsudevassa eyamaTuM Nivedehi- kaNhe NaM paraM vAsudeve dovaIe devIe maggaNagavesaNaM karejjA, aNNahA Na Najjai dovaIe devIe suI vA khuiM vA pavittiM vA uvalabhejjA / bhAvArtha - pUrvokta ghoSaNA karAvyAM pachI paNa pAMDurAjAne draupadIdevInI kAMIpaNa zruti yAvatu bhALa na maLI tyAre teoe kuMtIdevIne bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriye ! tame dvArikA nagarI jAo ane kRSNa vAsudevane A vAtanI jANa karo. kRSNa vAsudeva ja draupadIdevInI zodha-khoLa karaze, te sivAya draupadIdevInI zruti, zruti ke pravRtti ApaNe meLavI zakazuM nahIM, kevaLa kRSNa ja teno patto meLavI zakaze. 153 taeNaMkoMtI devI paMDuraNNA evaM vuttA samANI jAvapaDisuNai, paDisuNittA NhAyA jAva hatthikhaMdhavaragayA hatthiNAraMNayaraM mamajjheNaMNiggacchai,NiggacchittA kurujaNavayaMmajmajjheNaM Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-11 : amaradIpahI | 401 jeNeva suTujaNavae jeNeva bAravaI NayarI jeNeva aggujjANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA hatthikhaMdhAo paccoruhai, paccoruhittA koDubiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsIgacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! bAravaI NayariM jeNeva kaNhassa vAsudevassa gihe teNeva aNupavisaha, aNupavisittA kaNhaM vAsudevaM karayala jAva evaM vayaha- evaM khalu sAmI ! tubbhaM piucchA koMtI devI hatthiNAurAo NayarAo iha havvamAgayA tubbhaM dasaNaM kaMkhai / bhAvArtha - pAMDurAjAe dvArakA javA mATe kuMtIdevIne kahyuM tyAre kuMtIdevIe te vAtano svIkAra karyo ane snAna karIne yAvata hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne, hastinApura nagaranI madhyamAM thaIne nIkaLIne kurudezanI madhyamAM thaIne, saurASTra dezanI dvArikA nagarInI bahAranA agra udyAnamAM (jyAM bahArathI AvanArA pathiko vizrAma mATe rokAtA hatA te agra udhAnamAM) AvIne hAthInA skaMdha parathI nIce UtaryA ane karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! tame dvArikA nagarImAM jAo, dvArikA nagarInI aMdara praveza karIne kRSNa vAsudevane hAtha joDIne A pramANe kaho- he svAminuM! ApanA phaibA kuMtIdevI hastinApura nagarathI ahIM AvyA che ane tamArA darzananI icchA rAkhe che. 154 tae NaM te koDuMbiyapurisA jAvakaheMti / tae NaM kaNhe vAsudeve koDubiyapurisANaM aMtie eyamaDhe soccA Nisamma haTThatuTe hatthikhaMdhavaragae bAravaIe NayarIe majjhamajjheNaM jeNeva koMtI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA hatthikhaMdhAo paccoruhai, paccoruhittA koMtIe devIe pAyaggahaNaM karei, karittA koMtIe devIe saddhiM hatthikhadhaM duruhai, duruhittA bAravaIe NayarIe majhamajjheNaM jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sayaM gihaM aNupavisai / bhAvArtha :- tyAre karmacArI puruSoe yAvat kRSNa vAsudevanI pAse jaIne kuMtIdevInA AgamananA samAcAra ApyA. kRSNa vAsudeva kauTuMbika puruSo pAsethI kutIdevInA AgamananA samAcAra sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayA ane hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne dvArikA nagarInA madhyabhAgamAM thaIne kuMtIdevI pAse AvyA, AvIne hAthInA skaMdha parathI nIce UtarIne, kutIdevInA caraNa sparza karI page lAgyA; pachI kutIdevInI sAthe hAthI para ArUDha thayA, ArUDha thaIne dvArikA nagarInA madhyabhAgamAM thaIne potAnA mahela samIpe AvyA ane mahelamAM praveza karyo. 155 taeNaM se kaNhe vAsudeve koMtideviNhAyaM jimiyabhuttuttarAgayaM jAvasuhAsaNavaragayaM evaM vayAsI- saMdisau NaM piucchA ! kimAgamaNapaoyaNaM? bhAvArtha - mahelamAM pahoMcyA pachI kuMtIdevI snAna ane bhojana karIne sukhAsane beThA, tyAre kRSNa vAsudeve A pramANe pUchyuM- he phaibA! kaho, ApanA AgamananuM zuM prayojana che? 156 tae NaMsA koMtI devI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI- evaM khalu puttA ! hatthiNAure Nayare juhiTThillassa AgAsatale suhapasuttassa pAsAo dovaI devI Na Najjai keNai avahiyA vA NIyA vA avakkhittA vA / taM icchAmi NaM puttA ! dovaIe devIe maggaNagavesaNaM kyN| Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAre kuMtIdevIe kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM- he putra ! hastinApura nagaramAM agAzI para sukhapUrvaka sUtelA yudhiSThira pAsethI draupadIdevInuM khabara nathI koI apaharaNa karI gayuM che, upADI gayuM che ke tene kayAMka pheMkI dIdhI che ? tethI he putra ! huM icchuM chuM ke tame draupadIdevInI zodhakhoLa karo. 402 157 ta NaM se kahe vAsudeve koMti piucchi evaM vayAsI - jaM NavaraM piucchA ! dovaIe devIe katthai suI vA khuI vA pavattiM labhAmi to NaM pAyAlAo vA bhavaNAova addhabharahAo vA samaMtao dovaiM sAhatthi uvaNemi tti kaTTu koMtiM piucchaM sakkArei sammANei jAva paDivisajjei / taNaM sA koMtI devI kaNheNaM vAsudeveNaM paDivisajjiyA samANI jAmeva disiM pAubbhUyA tAmeva disiM paDigayA / bhAvArtha :- tyAra pachI kRSNa vAsudeve potAnA phaibA kuMtIne A pramANe kahyuM- phaibA ! vadhAre zuM kahuM, jo kyAMyathI paNa draupadIdevInI zruti yAvat bhALa maLaze to pAtALa, bhavana ke ardhabhAratanI koIpaNa jagyAethI, huM tyAM jaIne draupadI devIne hAthohAtha laI AvIza. A pramANe kahIne teoe kuMtI phaibAno satkAra karyo, sanmAna karyuM yAvat temane vidAya karyA. kRSNa vAsudeva pAsethI AzvAsana meLavyA pachI kuMtI devI tyAMthI vidAya laIne je dizAmAMthI AvyA hatAM, te ja dizAmAM pAchA pharyA. 158 tae NaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchahaNaM tubbhe devANuppiyA ! bAravaI evaM jahA paMDU tahA ghosaNaM ghosAvei jAva paccappiNaMti / bhAvArtha :- tyAra pachI kRSNa vAsudeve potAnA karmacArI puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! dvArikAmAM jAo vagere pAMDurAjAnI jema draupadInA viSayamAM ghoSaNA karavAno Adeza Apyo. yAvat karmacArI puruSoe temanI AjJA pAchI soMpI. 159 taNaM se kahe vAsudeve aNNayA aMto aMteuragae orohe jAva viharai / imaM ca NaM kacchullae jAva samovaie jAva NisIittA kaNhaM vAsudevaM kusalodataM pucchai / bhAvArtha :- tyAra pachI koI samaye kRSNa vAsudeva aMtaHpuranI aMdara rANIo(paTTarANIo)nI sAthe beThA hatA. te samaye kacchalla nArada AkAzamAMthI nIce UtaryA yAvat kRSNa vAsudevanI pAse jaIne Asana para besIne kRSNa vAsudevane kuzaLa samAcAra pUchavA lAgyA. | 160 ta NaM se kahe vAsudeve kacchullaM NArayaM evaM vayAsI- tumaM NaM devANuppiyA ! bahUNi gAmAgara jAva aNupavisasi, taM atthi yAiM te kahiM vi dovaIe devIe suI vA jAva uvaladdhA ? tae NaM se kacchulle NArae kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI - evaM khalu devANuppiyA ! aNNayA dhAyaIsaMDe dIve puratthimaddhaM dAhiNaddha-bharahavAsaM amarakaMkA rAyahANiM gae / tattha NaM mae paumaNAbhassa raNNo bhavaNaMsi dovaI devI jArisiyA diTThapuvvA yAvi Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-16: amarakaMkA: draupadI : 403 ] hotthA I. taeNaM kaNhe vAsudeve kacchullaM NArayaM evaM vayAsI-tubbhaM ceva NaM devANuppiyA ! evaM putra ! tae NaM se kacchullaNArae kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe uppayaNi vijjaM AvAhei, AvAhittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disiM paDigae / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNa vAsudeve kacchalla nAradane pUchayuM ke- tame ghaNA gAmo, Akaro, nagaro AdimAM praveza karo cho, to koI jagyAe draupadIdevInI zruti Adi kaMI bhALa maLI che? tyAre kacchalla nArade kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! ekavAra huM dhAtakIkhaMDa dvIpamAM pUrvadizAnA dakSiNArdha bharatakSetranI amarakaMkA nAmanI rAjadhAnImAM gayo hato. tyAM meM padmanAbha rAjAnA bhavanamAM draupadIdevI jevI koI strI joI hatI. tyAre kRSNa vAsudeve kacchalla nAradane kahyuM- he devAnupriya ! A kAma tame ja karyuM lAge che. kRSNa vAsudeve A pramANe kahyuM ke tarata ja kacchalla nArade utpatanI vidyAnuM smaraNa karyuM. smaraNa karIne je dizAmAMthI AvyA hatA, te ja dizAmAM cAlyA gayA. kRSNa ane pAMDavonuM amarakaMkA gamana - 161 tae NaM se kaNhe vAsudeve dUyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tuma devANuppiyA ! hatthiNAraM paMDussa raNNo eyamaTuMNiveehi-evaM khaludevANuppiyA !dhAyaisaMDe dIve puracchimaddhe dAhiNaDDa-bharahavAse amarakaMkAe rAyahANIe paumaNAbhabhavaNaMsi dovaIe devIe pauttI uvaladdhA, taM gacchaMtu paMca paMDavA cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMpariSuDA puracchimaveyAlIe mamaM paDivAlemANA ciTuMtu / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNa vAsudeve dUtane bolAvIne kahyuM- he devAnupriya! tame hastinApura jAo ane pAMDurAjAne A pramANe kahejo ke- he devAnupriya ! dhAtakIkhaMDa dvIpanA, pUrvArdha bhAganA dakSiNArdha bharatanI amarakaMkA rAjadhAnImAM, padmanAbharAjAnA bhavanamAM draupadIdevI che, tevA samAcAra maLyA che, tethI pAMca pAMDavo caturaMgiNI senAthI parivRtta thaIne prayANa kare ane pUrva dizAnA vaitAlika(lavaNa samudra)nA kinAre mArI pratIkSA kare. |162 tae NaM dUra jAva bhaNai jAva paDivAlemANA ciTThaha / te vi jAva ciTThati / bhAvArtha:- tyAra pachI dUte jaIne yAvat kRSNanA kathanAnusAra pAMDavone lavaNa samudranA kinAre pratIkSA karavAnuM kahyuM ane pAMca pAMDavo tyAM jaIne yAvat kRSNa vAsudevanI pratIkSA karavA lAgyA. 163 tae NaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsIgacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! saNNAhiyaM bheriM tAleha / te vi tAleti / / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNa vAsudeve karmacArI puruSone bolAvIne kahyuM ke- he devAnupriyo ! tame jAo Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 404 / zrI jJAtAdharmakathA sUtra ane sAMnAhikI-sainikone sajja thavA mATenI bherI vagADo. A sAMbhaLIne karmacArI puruSoe sonAhitI bherI vagADI. 164 tae NaM tIse saNNAhiyAe bherIe sadaM soccA samuddavijayapAmokkhA dasa dasArA jAva chappaNNaM balavayasAhassIo saNNaddhabaddha jAvagahiyAuhapaharaNA appegaiyA hayagayA jAva vaggurAparikkhittA jeNeva sabhA suhammA jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva vaddhAveti / bhAvArtha :- sAMnAhitI bherIno dhvani sAMbhaLIne samudravijaya Adi dasa dazAra yAvat chappana hajAra baLavAna yoddhAo kavaca paherIne taiyAra thaIne, Ayudha ane praharaNa grahaNa karIne koI ghoDA para, koI hAthI Adi para savAra thaIne, subhaTonA samUhanI sAthe kRSNavAsudevanI sudharmA sabhAmAM kRSNa vAsudevanI samIpe AvyA. AvIne hAtha joDIne temanuM yAvat abhivAdana karyuM. 165 tae NaM kaNhe vAsudeve hatthikhaMdhavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarAhiM vIijjamANe hayagayarahapavarajohakaliyAe cauraMgiNIe seNAe saddhiMsaMparivuDe mahayA bhaGacaDaga-raha-pahakaraviMdaparikkhitte bAravaIe NayarIe majjhamajjheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva puracchimaveyAlI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMcahiM paMDavehiM saddhi egayao milai, milittA khaMdhAvAraNivesaM karei, karittA posahasAlaM aNupavisai, aNupavisittA suTThiyaM devaM maNasi karemANe-karemANe citttthi| bhAvArtha :- tyAra pachI kRSNa vAsudeva zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thayA. koraMTa vRkSanA phUlonI mALAothI yukta chatra temanA mastaka upara dhAraNa karavAmAM AvyuM. banne bAjumAM uttama zveta cAmara DhoLAvA lAgyAM. te moTA moTA azvo, hAthI, ratho ane uttama yoddhAonI caturaMgiNI senA ane anya subhaTonA samUhathI parivRtta thaIne dvArikA nagarImAMthI pasAra thatAM pUrva dizAnA lavaNa samudranA kinAre AvI pahoMcyA. tyAM pAMca pAMDavone maLyA ane sAthe paDAva nAkhyo. tyAra pachI pauSadha zALAmAM praveza karIne susthita devanuM manamAM smaraNa karatAM sthita thayA. 166 tae NaM kaNhassa vAsudevassa aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi suTThio jAva AgaobhaNaMtu devANuppiyA ! jaM mae kAyavvaM / taeNaM se kaNhe vAsudeve suTThiyaM devaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! dovaI devI jAva paumaNAbhassa raNNo bhavaNaMsi sAhariyA, taM NaM tumaM devANuppiyA ! mama paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTThassa chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyarehi, jaMNaM ahaM amarakaMkA rAyahANi dovaIe devIe kUvaM gacchAmi / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNa vAsudevano aThThama pUro thatA susthita deva yAvatuM temanI samIpe AvyA bhane tebhane hyu- hevAnupriya ! 44), bhAre deg42vAnucha ? tyAre kRSNa vAsudeve susthita devane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! draupadIdevI yAvatu padmanAbha Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-16: amarakaMkA: draupadI | 405 rAjAnA bhavanamAM apaharaNa karAI che, tethI he devAnupriya ! tame pAMce pAMDavo sahita chaThTho mAro ema amArA cha e rathone lavaNa samudramAM mArga Apo, jethI ame draupadIdevIne pAchI lAvavA mATe amarakaMkA rAjadhAnImAM jaI zakIe. 167 tae NaM se suTie deve kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-kiNNaM devANuppiyA ! jahA ceva paumaNAbhassa raNNo puvvasaMgatieNaM deveNaM dovaI devI jAva saMhariyA, tahA ceva dovaI devi dhAyaIsaMDAo dIvAo bhArahAo jAva hatthiNAuraM sAharAmi ? udAhupaumaNAbhaM rAyaM sapurabalavAhaNaM lavaNasamudde pakkhivAmi? bhAvArtha - tyAra pachI susthita deve kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! jema padmanAbha rAjAnA pUrva saMgatika deve draupadIdevInuM haraNa karyuM, te ja pramANe zuM huM draupadIdevIne dhAtakIkhaMDa dvIpanA bharatakSetramAMthI yAvatahastinApuramAM laI AvuM? athavA padmanAbha rAjAne tenA nagara, sainya ane vAhanonI sAthe lavaNa samudramAM DubADI dauM? 168 tae NaM kaNhe vAsudeve suTThiyaM devaM evaM vayAsI- mA NaM tuma devANuppiyA ! jAva sAharAhi / tumaMNaM devANuppiyA ! mama lavaNasamudde paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTThassa chaNhaM rahANaM maggaM viyarAhi / sayameva NaM ahaM dovaIe devIe kUvaM gcchaami|' bhAvArtha:- tyAre kRSNa vAsudeve susthita devane kahyuM- he devAnupriya ! tamAre saMharaNa karavAnuM nathI. he devAnupriya! tame to pAMce pAMDavo ane chaThTho mAro, ema amArA chae rathone lavaNa samudramAM javAno mArga Apo. huM pote ja draupadIdevIne pAchI laI AvIza. 169 tae NaM se suTThie deve kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM hou / paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTThassa chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyarai / bhAvArtha:- tyAre susthita deve kRSNa vAsudevane kahyuM "ema ja thAo, tathAstu', ema kahIne teNe pAMca pAMDavo sahita chaThThA vAsudeva, ema chaenA rathone javA mATe lavaNa samudramAM rasto Apyo |170 tae NaM se kaNhe vAsudeve cAuraMgiNi seNaM paDivisajjei, paDivisajjittA paMcahi paMDavehiM saddhi appacha8 chahiM rahehiM lavaNasamudaM majhamajjheNaM vIIvayai, vIIvaittA jeNeva amarakaMkA rAyahANI jeNeva amarakaMkAe rAyahANIe aggujjANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA rahaM Thavei, ThavittA dAruyaM sArahiM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI __ gacchaha NaM tumaM devANuppiyA ! amarakaMkA rAyahANiM aNupavisAhiM, aNupavisittA paumaNAbhassaraNNo vAmeNaM pAeNaM pAyapIDhaM akkamittA kuMtaggeNaM lehaM paNAmehi,paNAmittA tivaliyaM bhiuDi NiDAle sAhaTTa Asurutte jAva evaM vayAhi- haM bho paumaNAbhA! apatthiya patthiyA, duraMtapaMtalakkhaNA, hINapuNNacAuddasA, siri-hiridhii-kitti parivijjayA, ajja Na bhavasi, kiM NaM tumaM Na jANAsi kaNhassa vAsudevassa bhagiNiM Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra dovaI devi ihaM havvaM ANIte ? taM eyamavi gae, paccappiNAhi NaM tumaM dovaraM deviM kaNhassa vAsudevassa, ahavA NaM juddhasajje NiggacchAhi / esa NaM kaNhe vAsudeve paMcahiM paMDavehiM appachaTThe dovaIdevIe kUvaM havvamAgae / 406 bhAvArtha :- tyAra pachI kRSNa vAsudeve caturaMgiNI senAne tyAMthI pAchI mokalI. senAne pAchI mokalIne pAMce pAMDavonA pAMca ane eka potAno ema chae ratho lavaNa samudranA madhyabhAgamAMthI pasAra thaIne amarakaMkA rAjadhAnI samIpe amarakaMkAnA pradhAna udyAnamAM pahoMcyA. tyAM rathane UbhA rAkhyA ane dAruka nAmanA sArathIne bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! tuM jA ane amarakaMkA rAjadhAnImAM praveza karIne padmanAbha rAjAnI sabhAmAM jaIne tenAM pAdapITha(bAjoTha)ne potAnA DAbA pagathI AkrAnta karIne(Thokara mArIne) bhAlAnI aNIthI A (lekha) patra ApIne pachI kapALa para traNa rekhA vaDe bhRkuTi caDhAvIne, krodhita thaIne kaheje- are padmanAbha! motanI kAmanA karanArA ! kulakSaNovALA ! puNya hIna catudarzInA divase janmelA, zrI, lajjA, buddhi ane kIrtithI hIna ! Aja tuM bacIza nahIM. zuM tuM eTaluM paNa jANato nathI ke kRSNavAsudevanI bhaginI draupadIdevInuM saMharaNa karAvI, tene te ahIM rAkhI che ? khera, je thayuM te thayuM, haju paNa tuM tAruM bhaluM icchato ho to draupadIdevI kRSNa vAsudevane pAchI soMpI de, nahi to yuddhane mATe taiyAra thaI jA. kRSNa vAsudeva pAMca pAMDavonI sAthe pote chaThThA draupadIdevIne pAchA levA mATe hamaNA ja ahIM AvI pahoMce che. | 171 tae NaM se dArue sArahI kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe hatuTThe jAva paDisuNei, paDisuNettA amarakaMkA rAyahANi aNupavisai, aNupavisittA jeNeva paumaNAbhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvettA evaM vayAsI - esa NaM sAmI ! mama viNaya paDivattI, imA aNNA mama sAmiyassa samuhANatti tti kaTTu Asurute vAmapAraNaM pAyapIDhaM aNukkamai, aNukkamittA kataggeNaM lehaM paNAmai, paNAmittA jAva kUvaM havvamAgae / bhAvArtha :- kRSNa vAsudeve A pramANe kahyuM tyAre te dAruka sArathI harSita ane saMtuSTa thayA yAvat AjJAno svIkAra karIne teNe amarakaMkA rAjadhAnImAM praveza karIne padmanAbhanI pAse jaIne hAtha joDIne yAvat abhivAdana karIne kahyuM- he svAmin ! A mAro potAno ziSTAcAra che. mArA svAmInA mukhathI kahelI AjJA bIjI che. te A pramANe che, tema kahIne dUte krodhita thaIne potAnA DAbA pagathI tenA pAdapIThane Thokara mArIne, bhAlAnI aNIe patrikA ApI. pachI kRSNa vAsudeva pAMDavo sAthe draupadIne pAchA levA mATe hamaNAM ahIM Ave che, A jAtano Adeza kahI saMbhaLAvyo. | 172 ta NaM se paumaNAbhe dAruNaM sArahiNA evaM vutte samANe Asurutte jAva tivaliM bhiuDiM NiDAle sAhaTTu evaM vayAsI- No appiNAmi NaM ahaM devANuppiyA ! kahassa vAsudevassa dovaiM / esa NaM ahaM sayameva jujjhasajjo NiggacchAmi tti kaTTu dAruyaM sArahiM evaM vayAsI- kevalaM bho ! rAyasatthesu dUe avajjhe tti kaTTu asakkAriya asammANiya avaddAreNaM NicchubhAvei / bhAvArtha: :- dAruka sArathIe padmanAbhane A pramANe kahyuM tyAre te krodhita thayA, krodhathI kapALa para traNa Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI 407 ] rekhA upase tema bhUTI caDhAvIne kahyuM- he devAnupriya! huM kRSNa vAsudevane draupadI pAchI ApavAno nathI. hamaNAM huM svayaM sajja thaIne yuddha karavA mATe AvuM chuM. A pramANe kahIne pachI dAruka sArathIne kahyuM- he dUta! rAjanItimAM dUta avadhya che tethI huM tane mArato nathI; A pramANe kahIne teno satkAra-sanmAna karyA vinA apamAna karIne, pAchalA daravAjethI kADhI mUkyo. 173 tae NaM se dArue sArahI paumaNAbheNaM asakkAriya jAva NicchUDhe samANe jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva kaNhaM evaM vayAsI- evaM khalu ahaM sAmI ! tubbhaM vayaNeNaM amarakaMkA rAyahANiM gae jAva NicchubhAvei / bhAvArtha:- padmanAbha rAjA dvArA tiraskRta thaIne yAvatuM pAchalA daravAjethI kADhI mUkAyelo te dAruka sArathI kRSNa vAsudevanI pAse Avyo ane hAtha joDIne kRSNa vAsudevane yAvatuM A pramANe kahyuM- he svAminu! huM ApanA AdezathI amarakaMkA rAjadhAnImAM padmanAbha rAjAnI pAse gayo hato yAvatu teNe mane pAchalA daravAjethI kADhI mUkyo che, ityAdi samagra vRttAMta kahyo. padmanAbha sAthe yuddhaH174 tae NaM se paumaNAbhe balavAuyaM sadAvei, saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha / tayANaMtaraM ca NaM cheyAyariya-uvadesamai jAva uvaNei / tae NaM se paumaNAhe saNNaddha jAva abhisekkaM hatthirayaNaM duruhai, duruhittA hayagaya jAva jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha - tyAra pachI (dUtane kADhI mUkyA pachI) padmanAbha rAjAe senApatine bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! zIdhra abhiSikata hasti ratnane taiyAra karIne lAvo. A Adeza sAMbhaLIne kuzaLa AcAryanA upadezathI utpanna buddhivALA mahAvate abhiSikata, ujjavala vezathI parivRtta, susajjita hastine upasthita karyo. tyAra pachI padmanAbha rAjA kavaca Adi dhAraNa karIne sajjita thayo yAvat abhiSikata hAthI para savAra thaIne azvo, hAthIo Adi caturAMgaNI senAnI sAthe kRSNa vAsudeva pAse javA mATe prayANa karyuM. 175 tae NaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbhaM rAyANaM ejjamANaM pAsai, pAsittA te paMca paMDave evaM vayAsI- haM bho dAragA ! kiM tubbhe paumaNAbheNaM saddhiM jujjhihiha udAhu pecchihiha ? tae NaM paMca paMDavA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI- amhe NaM sAmI ! jujjhAmo, tubbhe pecchh| tae NaM paMca paMDave saNNaddha jAva paharaNA rahe duruhaMti, duruhittA jeNeva paumaNAbhe rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA evaM vayAsI- amhe vA paumaNAbhe vA rAya tti kaTu paumaNAbheNaM saddhi saMpalaggA yAvi hotthA / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNa vAsudeve padmanAbha rAjAne AvatA joIne pAMca pAMDavone pUchayuM ke- are bALako! tame padmanAbhanI sAthe yuddha karazo ke yuddha jozo? tyAre pAMca pAMDavoe kRSNa vAsudevane kahyuM- he svAminuM! ame yuddha karazuM ane Apa amAruM yuddha jovo. tyAra pachI pAMca pAMDavo kavacAdi dhAraNa karIne Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 408 / zrI jJAtAdharmakathA sUtra thAvatu astra-zastra laIne ratha para savAra thayA ane padmanAbha rAjA samIpe pahoMcIne A pramANe kahyuMAje ame chIe athavA padmanAbha rAjA che.' ema kahIne teo padmanAbha rAjA sAthe yuddha karavA lAgyA. 176 tae NaM se paumaNAbherAyA te paMca paMDave khippAmeva hayamahiyapavaravIsghAiyavivaDiya ciMdhadhayapaDAge jAva disodisi paDisehei / tae NaM te paMca paMDavA paumaNAbheNa raNNA haya mahiyapavara jAva paDisehiyA samANA atthAmA jAva AdhAraNijja ti kaTu jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchaMti / taeNaMsekaNhe vAsudeve tepaMcapaMDave evaM vayAsI-kahaNNaM tubbhe devANappiyA ! paumaNAbhaNa raNNA saddhi saMpalaggA? taeNaM te paMca paMDavA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! amhe tubbhehiM abbhaNuNNAyA samANA saNNaddhabaddhavammiyakavayA rahe duruhAmo, duruhittA jeNeva paumaNAbhe jAva paDisehei / bhAvArtha - tyAra pachI padmanAbha rAjAe te pAMca pAMDavo para zIgha zastra prahAra karIne temanA ghoDAone pIDita karyA, uttama cihnathI cihnita dhajAone pADI nAkhI yAvatu temane eka dizAmAMthI bIjI dizAmAM bhagADI mUkyA. padmanAbha dvArA bhagADelA yuddhabhUmimAM TakavAmAM asamartha tevA pAMce pAMDavo kRSNa vAsudevanI pAse AvyA. tyAre kRSNa vAsudeve pAMca pAMDavone kahyuM- devAnupriyo ! tame loko padmanAbharAjAnI sAthe kaI rIte yuddha karyuM? tyAre pAMca pAMDavoe kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! ame ApanI AjJA meLavIne kavacAdithI susajjita thaIne ratha para ArUDha thayA. ArUDha thaIne padmanAbhanI sAme gayA; ItyAdi sarva vRtAMta pUrvavat kahevo yAvat teNe amane bhagADI dIdhA. 177 tae NaM kaNhe vAsudeve te paMca paMDave evaM vayAsI- jai NaM tubbhe devANuppiyA ! evaM vayaMtA-amhe, No paumaNAbhe rAya tti kaTu paumaNAbheNaM saddhiM saMpalaggaMtA to NaM tubbhe No paumaNAhe hayamahiyapavara jAvapaDisehitthA / taM pecchaha NaM tubbhe devANuppiyA !"ahaM rAyA, No paumaNAbhe" tti kaTu paumaNAbheNaM raNNA saddhiM jujjhAmi; rahaM duruhai, duruhittA jeNeva paumaNAbherAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA seyaMgokhIrahAradhavalaMtaNasolliyasiMduvAkuMdeMdu saNNigAsaMNiyayabalassa harisajaNaNaM riuseNNaviNAsakara paMcajaNNaMsaMkhaM parAmusai, parimusittA muhavAyapUriya karei / bhAvArtha - A sAMbhaLIne kRSNa vAsudeve pAMce pAMDavone kahyuM- he devAnupriyo! jo tame ema bolyA hota ke "ame chIe, padmanAbharAjA nahIM(ame ja jItIzuM-padmanAbha jItaze nahIM) tema vicArIne padmanAbhanI sAthe yuddha karyuM hota to padmanAbharAjA tamone hata prahata karI zakta nahIM.(tame bolavAmAM bhUla karI, tethI tamAre bhAgIne AvavuM paDyuM che.) he devAnupriyo! have tame jovo- huM chuM, padmanAbha rAjA nahIM. A pramANe kahIne huM padmanAbhanI sAthe yuddha karuM chuM. tyAra pachI kRSNa vAsudeva ratha para ArUDha thaIne padmanAbharAjAnI pAse gayA. tyAM jaIne teoe gAyanA dUdha ane motIonA hAra, mallikAnA phUla, mAlatI-kusuma-sinduvAra-puSpa, Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI | 408 ] kaMdapuSpa ane caMdramAnI samAna zveta, potAnI senAne harSa utpanna karanArA ane zatru senAno saMhAra karanArA evA pAMcajanya zaMkhane hAthamAM lIdho ane mukhanA vAyuthI tene saMpUrNa bharIne phUMkayo. 178 tae NaM tassa paumaNAbhassa teNaM saMkhasaddeNaM bala-tibhAe hae jAva paDisehie / tae NaM se kaNhe vAsudeve dhaNu parAmusai; veDho / dhaNuM pUrei, pUrittA dhaNusadaM karei / tae NaM tassa paumaNAbhassa docce balatibhAe dhaNusaddeNaM hayamahiya jAvapaDisehie / tae NaM se paumaNAbhe rAyA tibhAgabalAvasese atthAme abale avIrie apurisakkAraparakamme adhAraNijjaMti kaTu sigdhaM turiyaMjeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA amarakaMkaM rAyahANiM aNupavisai, aNupavisittA dArAI pihei, pihittA rohasajje ciTThai / bhAvArtha:- te zaMkhanA nAdathI padmanAbhanI senAno trIjo bhAga hataprabha thaI gayo yAvat bhAgI gayo. tyAra pachI kRSNa vAsudeve sAraMga nAmanuM dhanuSya hAthamAM lIdhuM. ahIM dhanuSyanuM varNana kahevuM joIe.(dhanuSyanuM varNana jaMbU. 3/18 pramANe jANavuM) dhanuSa para pratyaMcA caDAvI. pratyaMcA caDAvIne TaMkAra karyo. dhanuSyanA te TaMkArathI padmanAbhanI senAno bIjo, trIjo bhAga hata-mathita thaI gayo yAvatu have padmanAbhanI senAno eka trIjo bhAga ja zeSa rahyo tethI te sAmarthyahIna, balahIna, vIryahIna ane puruSArtha parAkramathI hIna thaI gayo. te kRSNanA prahArane sahana karavA ke nivAraNa karavAmAM asamartha thaIne zIghratApUrvaka, tvarA sAthe, amarakaMkA rAjadhAnImAM ghusI gayo. teNe amarakaMkA rAjadhAnInI aMdara ghusIne nagaranA dvAra baMdha karAvIne killAnI aMdara surakSita thaIne rahyo. 179 tae NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA rahaM Thavei, ThavittA rahAo paccoruhai, paccoruhittA veuvviyasamugghAeNaM samohaNai samohaNittA egaM mahaM NarasIha-rUvaM viuvvai, viuvvittA mahayA mahayA saddeNaM pAyadaddariyaM karei / tae NaM se kaNheNaM vAsudeveNaM mahayA mahayA saddeNaM pAyadaddaraeNaM karaNaM samANeNaM amarakaMkA rAyahANI saMbhagga-pAgAragopurATTAlayacariyatoraNapalhatthiyapavarabhavaNasiridharA sarassarassa dharaNiyale saNNivaiyA / bhAvArtha:- tyAra pachI kRSNa vAsudeve amarakaMkA rAjadhAnInI samIpe jaIne ratha Ubho rakhAvyo ane rathanI nIce UtarIne, vaikriya samudyAta karIne eka moTuM narasiMhanuM rUpa dhAraNa karyuM. pachI bhayaMkara garjanA sAthe paga pachADyo. kRSNa vAsudevanI bhayaMkara garjanA sAthenA caraNAghAtathI amarakaMkA rAjadhAnInA prAkAra, daravAjA, jharukhA carikA(parakoTA ane nagaranI vacceno mArga) ane toraNa (daravAjAnI uparano bhAga) zreSTha mahela tathA zrIgRho, kozAgAro jamInadosta thaI gayA. 180 tae NaM paumaNAbhe rAyA amarakaMkA rAyahANi saMbhaggaM jAva pAsittA bhIe dovaI deviM saraNaM uvei / tae NaM sA dovaI devI paumaNAbhaM rAyaM evaM vayAsI-kiNNaM tuma devANuppiyA! Na jANasikaNhassa vAsudevassa uttamapurisassa vippiyaMkaremANemamaMiha havvamANesi? taMevamavi gae gacchaha NaM tumaM devANuppiyA ! hAe ullapaDasADae avacUlagavatthaNiyatthe aMteurapariyAlasaMparikhuDe aggAiM varAI rayaNAI gahAya mama purao kAuM kaNhaM vAsudevaM karayala jAva Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 410 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra pAyapaDie saraNaM uvehi / paNivaiyavacchalA NaM devANuppiyA ! uttmpurisaa| bhAvArtha :- tyAra pachI padmanAbharAjA amarakaMkA rAjadhAnIno pUrvokta prakAre vinAza thato joIne, bhayabhIta thaIne draupadIdevInI zaraNe gayo, tyAre draupadIdevIe padmanAbha rAjAne kahyuM- he devAnupriya ! zuM tame uttama puruSa kRSNa vAsudevane oLakhatA nathI? mane ahIM lAvIne tame temanuM aniSTa karyuM che, paraMtu je thayuM te thayuM. have he devAnupriya ! tame jAo, snAna karIne bhInA(pANI nItaratA) paheravA ane oDhavAnA vastra dhAraNa karIne, paherelA vastrano cheDo nIce rAkhIne arthAtu kAchaDI khullI rAkhIne, strIonA paridhAnanI jema adhovastra dhAraNa karIne aMtaHpuranI rANIo tathA parivArane sAthe laIne, pradhAna ane zreSTha ratnonI bheTa sahita mane AgaLa karIne A pramANe cAlIne kRSNa vAsudeva pAse cAlo ane banne hAtha joDIne temanuM zaraNa grahaNa karo. he devAnupriya ! uttama puruSa praNipatita vatsala hoya che arthAtu tenI sAme je namra thaI jAya che, tenA para te prasanna thAya che.(ema karavAthI ja tamArI nagarI AdinI rakSA thaze anyathA nahIM.) draupadIne pAchI soMpavI - 181 tae NaM se paumaNAbhe dovaIe devIe eyamaTuM paDisuNei, paDisuNittA prahAe jAva saraNaM uveittA evaM vayAsI-diTThA NaM devANuppiyANaM iDDI jAvaparakkame / taM khAmemi NaM devANuppiyA! khamaMtu NaM devANuppiyA jAva NAi bhujjo evaM karaNayAe tti kaTu paMjaliuDe pAyavaDie kaNhassa vAsudevassa dovaiM deviM sAhatthi uvaNei / bhAvArtha :- tyAre padmanAbhe draupadI devInA A zikSAprada vacanono svIkAra karyo. dropadIdevInA kathanAnusAra snAna karIne vAvata vAsudevanA zaraNamAM gayo. tyAM jaIne banne hAtha joDIne A pramANe kahevA lAgyo- he devAnupriya ! meM Apa devAnupriyanI Rddhi joI lIdhI, ApanuM parAkrama joI lIdhuM che. he devAnupriya! huM kSamAyAcanA karuM chuM, Apa devAnupriya! mane kSamA karo yAvatu huM pharI pAchuM AvuM karIza nahIM. A pramANe kahIne teNe hAtha joDyA, pagamAM paDIne potAnA hAthe ja draupadIdevIne soMpI dIdhI. 182 tae NaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbhaM evaM vayAsI-haM bho paumaNAbhA ! appatthiyapatthiyA! kiNNaM tumaMNa jANasi mama bhayiNi dovaI deviM iha havvamANamANe? taM evamavi gae Natthi te mamAhiMto iyANiM bhayamatthi tti kaTu paumaNAbhaM paDivisajjei, paDivisajjittA dovaI devi giNhai, giNhittA rahaM duruhei, duruhittA jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMcaNhaM paMDavANaM dovaiM deviM sAhatthi uvaNei / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNavAsudeve padmanAbhane A pramANe kahyuM- are padmanAbha ! aprArthita (mRtyu)nI prArthanA karanArA, zuM tuM jANato nahato ke tuM mArI bahena draupadIdevInuM apaharaNa karIne zIdhra ahIM laI Avyo che? tema chatAM paNa, have tane mArA taraphathI bhaya nathI ! A pramANe kahIne padmanAbhane vidAya karyo ane draupadIdevIne laIne kRSNa mahArAja ratha para ArUDha thayA, ArUDha thaIne pAMca pAMDavonI samIpe AvIne, teone draupadI devI soMpI dIdhI. 183 tae NaM se kaNhe vAsudeve paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTe chahiM rahehiM lavaNasamudaM majjhamajjheNaM jeNeva jaMbuddIve dIve jeNeva bhArahe vAse teNeva pahArettha gamaNAe / Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-11 : amAdrIpahI | 411 / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNavAsudeve pAMce pAMDavo ane chaTTA pote tema che ratho vaDe lavaNasamudramAM thaIne jabUdvIpanA bhAratavarSa tarapha prayANa karyuM. 184 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhAyaisaMDe puricchamaddhe bhArahe vAse caMpA NAmaM NayarI hotthaa| puNNabhadde ceie / tattha NaM caMpAe NayarIe kavile NAmaM vAsudeve rAyA hotthAmahayA himavaMta, vnnnno| bhAvArtha :- kAle ane te samaye, dhAtakIkhaMDa dvIpamAM, pUrvArdhadizAnA bharatakSetramAM, caMpA nAmanI nagarI hatI. pUrNabhadra nAmanuM caitya hatuM. te caMpAnagarImAM kapila nAmanA vAsudeva rAjA hatA. te mahAhimavAna parvatanI samAna mahAna hatA, ahIM rAjAnuM varNana kahevuM. nevAsudevornupani-milana :185 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM muNisuvvae arahA caMpAe puNNabhadde samosaDhe / kapile vAsudeve dhammaM suNei / tae NaM se kavile vAsudeve muNisuvvayassa arahao aMtie dhamma suNamANe kaNhassa vAsudevassa saMkhasaI suNei / tae NaM tassa kavilassa vAsudevassa imeyArUve ajjhatthie samuppajjitthA-kiM maNNe dhAyaisaMDe dIve bhArahe vAse docce vAsudeve samuppaNNe, jassa NaM ayaM saMkhasadde mamaM piva muhavAyapUrie viyaMbhai ? bhAvArtha:- te kAle ane te samaye munisuvrata nAmanA arihaMta caMpAnagarInA pUrNabhadra caityamAM padhAryA hatA. kapila vAsudeva temanI pAsethI dharmopadeza sAMbhaLatA hatA. munisuvrata arihaMta pAse dharmazravaNa karatAM-karatAM kapila vAsudeve kRSNa vAsudevanA paMcajanya zaMkhano nAda sAMbhaLyo. tyAre kapila vAsudevanA cittamAM A pramANe vicAra utpanna thayo ke- "zuM dhAtakIkhaMDa dvIpanA bhAratavarSamAM bIjA vAsudeva utpanna thayA che ke jenA zaMkhano dhvani mArA zaMkhanA dhvani jevo ja che?" 186 kavilA vAsudevA !tti muNisuvvae arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI-seNUNaM te kavilA vAsudevA !mama atie dhammaNisAmemANassasaMkhasaI AkaNNittA imeyArUve ajjhathie jAva viyaMbhai ? se NUNaM kavilA vAsudevA ! ayamaDhe samaDhe ? haMtA atthi / bhAvArtha - he kapila vAsudeva! A pramANe saMbodhana karIne munisuvrata arihaMte kapila vAsudevane kahyuMhe kapila vAsudeva! mArI samIpe pravacana zravaNa karatA zaMkhano dhvani sAMbhaLIne tamane A pramANe vicAra Avyo che ke zuM A bharatakSetramAM bIjA vAsudeva utpanna thayA che? yAvatuM te zaMkha dhvani mArA zaMkhanA dhvani jevo ja che. he kapila vAsudeva! zuM A vAta sAcI che? kapila vAsudeve uttara Apyo- hA, bhagavan! te satya che 187 taM No khalu kavilA ! evaM bhUyaM vA bhavai(bhavvaM) vA, bhavissai(bhavissa) vA jaNNaM ege khette, ege juge ege samae duve arahaMtA vA cakkavaTTI vA baladevA vA vAsudevA uppajjisu vA uppajjaMti vA uppajjissaMti vA / evaM khalu vAsudevA ! jaMbuddIvAo dIvAo bhArahAo vAsAo hathiNAuraNayarAo paMDussa raNNo suNhA paMcaNhaM paMDavANaM Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAriyA dovaI devI tava paumaNAbhassa raNNo puvvasaMgaieNaM deveNaM amarakaMkA NayariM sAhariyA / tae NaM se kahe vAsudeve paMcahi~ paMDavehiM saddhiM appachaTTe chahiM rahehiM amarakaMkaM rAyahANi dovaIe devIe kUvaM hvvmaage| tae NaM tassa kaNhassa vAsudevassa paumaNAbheNaM raNNA saddhiM saMgAmaM saMgAmemANassa ayaM saMkhasadde tava muhavAyapUrie iva viyaMbhai / 412 bhAvArtha :- munisuvrata arihaMte punaH kahyuM- kapila vAsudeva ! evuM kyAre ya thayuM nathI, thatuM nathI ane thaze nahIM ke eka kSetramAM, eka yugamAM ane eka ja samayamAM be tIrthaMkara, be cakravartI, be baLadeva ke be vAsudeva utpanna thayA hatA, utpanna thAya che ane utpanna thaze. he vAsudeva ! jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA, bharatakSetranA, hastinApura nagaramAMthI pAMDurAjAnI putravadhU ane pAMca pAMDavonI patnI draupadIdevIne, tamArA padmanAbha rAjAno pUrvasaMgatika mitra deva, apaharaNa karIne amarakaMkA nagarImAM laI Avyo hato. kRSNa vAsudeva, pAMca pAMDavo sahita, svayaM pote chaThThA, draupadIdevIne pAchA levA mATe ahIM AvyA che. te padmanAbha rAjAnI sAthe yuddha karI rahyA che. te kRSNa vAsudevanA zaMkhano A dhvani che, je tamArA mukhanA vAyuthI pUrNa karAyo hoya tema lAge che arthAt tamArA zaMkhanAda jevo lAge che. | 188 ta NaM se kavile vAsudeve muNisuvvayaM arahaM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- gacchAmi NaM ahaM bhaMte ! kaNhaM vAsudevaM uttamapurisaM pAsAmi / ' tae NaM muNisuvvae arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI - No khalu devANuppiyA ! evaM bhUyaM vA bhavai vA bhavissai vA jaNNaM arihaMtA vA arihaMtaM pAsaMti, cakkavaTTI vA cakkavaTTiM pAsaMti, baladevA vA baladevaM pAsaMti, vAsudevA vA vAsudevaM pAsaMti / taha vi ya NaM tumaM kaNhassa vAsudevassa lavaNasamuddaM majjhamajjheNaM vIivayamANassa seyApIyAI dhayaggAiM pAsihisi / bhAvArtha :- tyAra pachI kapila vAsudeve munisuvrata arihaMtane vaMdana, namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne kahyuM- he bhagavan ! huM jAuM ane puruSottama kRSNa vAsudevanA darzana karuM. tyAre munisuvrata arihaMte kapila vAsudevane kahyuM- he devAnupriya ! eka tIrthaMkara bIjA tIrthaMkarane, eka cakravartI bIjA cakravartIne, eka baLadeva bIjA baLadevane ane eka vAsudeva bIjA vAsudevane maLe tevuM kyAre ya thayuM nathI, thatuM nathI, thaze paNa nahIM. to paNa tame lavaNasamudranA madhyabhAgamAM thaIne jatAM kRSNa vAsudevanA zveta ane pILI dhvajAnA agrabhAgane joI zakazo. | 189 tae NaM kavile vAsudeve muNisuvvayaM arahaM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA hatthikhaMdhaM duruhai duruhittA sigghaM jeNeva velAule teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vAsudevassa lavaNasamuddaM majjhamajjheNaM vIivayamANassa seyApIyAiM dhayaggAI pAsai, pAsittA evaM vayai - esa NaM mama sarisapurise uttamapurise kaNhe vAsudeve lavaNasamuddaM majjhamajjheNaM vIIvayai tti kaTTu paMcajaNNaM saMkhaM parAmusai, parAmusittA muhavAyapUriyaM karei / bhAvArtha:- tyAra pachI kapila vAsudeva munisuvrata arihaMta bhagavAnane vaMdana namaskAra karIne te hAthInA Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--16 : amarakaMkA : draupadI 413 skaMdha para ArUDha thaIne tvarita velAphUlalavaNasamudranA kinAre AvyA ane lavaNa samudranI madhyamAM thaIne jatA, kRSNavAsudevanI zveta ane pILI dhvajAno agrabhAga joyo. joIne manomana vicAravA lAgyA- A mArI samAna puruSa che, A puruSottama kRSNa vAsudeva che, te lavaNa samudranI madhyamAM thaIne jaI rahyA che. ema kahIne kapila vAsudeve potAno paMcajanya zaMkha hAthamAM lIdho ane teNe potAnA mukhanA vAyuthI pUrita karyo- phUMkyo. 190 taNaM se kahe vAsudeve kavilassa vAsudevassa saMkhasaddaM AyaNNei, AyaNNittA paMcajaNNaM jAva pUriyaM karei / tae NaM do vi vAsudevA saMkhasaddasAmAyAriM kareMti / bhAvArtha = kRSNa vAsudeve kapila vAsudevanA zaMkhano nAda sAMbhaLyo. sAMbhaLIne teoe paNa potAnA paMcajanya zaMkhane yAvat mukhanA vAyuthI pUrita karyo--phUMkyo. te samaye banne vAsudevonuM zaMkhanAdathI milana thayuM. vivecanaH prastuta sUtromAM A avasarpiNIkAlanI eka AzcaryakAraka ghaTanAnuM varNana che. sAmAnya rIte eka ja kSetramAM eka samayamAM be vAsudevanuM milana thatuM nathI paraMtu A hUMDA avasarpiNIkAlamAM daza AzcaryakAraka ghaTanAo(accherA) ghaTita thaI che. temAM bhagavAna nemanAthanA samayamAM thayelI A eka AzcaryakAraka ghaTanA che. dhAtakIkhaMDanA pUrvavibhAganA bharatakSetranA kapila vAsudeva ane jaMbudrIpanA bharatakSetranA kRSNa vAsudeva, baMne vAsudevonuM zaMkhanAda dvArA milana thayuM. baMne vAsudeve sAmasAme zaMkhanAda karyo. padmanAbhane dezanikAlanI sajA H | 191 ta NaM se kavile vAsudeve jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA amarakaMkaM rAyahANiM saMbhaggatoraNaM jAva pAsai, pAsittA paumaNAbhaM evaM vayAsI - kiNNaM devANuppiyA ! esA amarakaMkA rAyahANI saMbhagga jAva saNNivaiyA ? bhAvArtha :- tyAra pachI kapila vAsudeva amarakaMkA rAjadhAnImAM AvyA. amarakaMkA rAjadhAnInA toraNa, dhvajA vagerene naSTa thaI gayelA joIne padmanAbhane pUchyuM ke- he devAnupriya ! tenuM zuM kAraNa che ke amarakaMkA rAjadhAnI viniSTa thaI gaI che ? | 192 taNaM se pamaNAbhe kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! jaMbuddIvAo dIvAo bhArahAo vAsAo ihaM havvamAgamma kaNheNaM vAsudeveNaM tubbhe paribhUya amarakaMkA jAva saNNivAiyA / bhAvArtha:- tyAre padmanAbhe kapila vAsudevane A pramANe kahyuM- he svAmin ! jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA, bhAratavarSathI kRSNa vAsudeva ahIM AvyA hatA. teNe AvIne Apano parAbhava karIne, ApanuM apamAna karIne, amarakaMkA nagarIne jamInadosta karI nAMkhI che. | 193 tara NaM se kavile vAsudeve paumaNAhassa aMtie eyamaTThe soccA paumaNAbhaM evaM vayAsIhaM bho paumaNAbhA ! apatthiyapatthiyA, kiM NaM tumaM Na jANasi mama sarisapurisassa kaNhassa vAsudevassa vippiyaM karemANA ? Asurute jAva paDamaNAbhaM NivvisayaM ANavei, paumaNAbhassa puttaM amarakaMkAe rAyahANIe mahayA mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcai jAva paDigae / Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 414 / zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAra pachI kapila vAsudeve, padmanAbhano A prakArano uttara sAMbhaLIne padmanAbhane kahyuMare padmanAbha! aprArthitanI prArthanA karanArA ! zuM tuM nathI jANato ke te mArI jevA ja kRSNa vAsudevanuM aniSTa karyuM che? krodhita banI A pramANe kahIne te yAvata padmanAbhane dezanikAlanI AjJA ApI ane padmanAbhanA putrane amarakaMkA rAjadhAnImAM mahAna rAjyAbhiSekathI abhiSikta karIne kapila vAsudeva potAnA rAjyamAM cAlyA gayA. pAMDavo dvArA kRSNanA baLanI kasoTI :194 taeNaM se kaNhe vAsudeve lavaNasamudaM majhamajjheNaM vIivayamANe-vIivayamANe gaMgaM uvAgAe, te paMca paMDave evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! gaMgAmahANaI uttaraha jAva tAva ahaM suTThiyaM devaM lavaNAhivaiM pAsAmi / tae NaM paMca paMDavA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA jeNeva gaMgA mahANaI teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA egaTThiyAe NAvAe maggaNagavasaNaM kareMti, karittA egaTThiyAe NAvAe gaMgAmahANaiM uttaraMti, uttarittA aNNamaNNaM evaM vayaMti- pahU NaM devANuppiyA ! kaNhe vAsudeve gaMgAmahANaiMvAhAhiM uttarittae udAhuNopabhUuttarittae?ttikaTTaegaTThiyaMNAvaM NUmeti, 'mittA kaNhaM vAsudevaM paDivAlemANA-paDivAlemANA ciTuMti / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNa vAsudeva lavaNasamudranA madhyabhAgamAMthI pasAra thaIne gaMgAnadInI samIpe pahoMcyA tyAre zrI kRSNa pAMca pAMDavone kahyuM- he devAnupriyo ! tame jAo. gaMgA mahAnadIne pAra karo tyAM sudhImAM huM lavaNasamudranA adhipati susthita devane maLIne AvuM chuM. kRSNa vAsudeve pAMce pAMDavone A pramANe kahyuM tyAre teo gaMgAmahAnadInA kinAre AvIne laghu naukAne (ratha samAya zake tevI) zodhI lAvyA ane te naukA dvArA gaMgAmahAnadIne pAra karIne teoe paraspara vicAryuM ke- he devAnupriya! kRSNa vAsudeva gaMgAmahAnadIne baMne hAtho vaDe tarIne pAra karI zake che ke nahIM? ApaNe temanI parIkSA karIe. A pramANe vicArIne teoe te naukA chupAvI dIdhI, chupAvIne kRSNa vAsudevanI pratIkSA karavA lAgyA. 195 tae NaM se kaNhe vAsudeve lavaNAhivaI pAsai, pAsittA jeNeva gaMgA mahANadI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA egaTThiyAe savvao samaMtA maggaNa-gavesaNaM karei, karittA egaTThiyaM NAvaM apAsamANe egAe bAhAe rahaM saturagaM sasArahiM geNhai, egAe bAhAe gaMgaM mahANaiM bAsaTTi joyaNAI addhajoyaNaM ca vitthiNNaM uttariuM payatte yAvi hotthA / tae NaM kaNhe vAsudeve gaMgAmahANaIe bahUmajjhadesabhAe saMpatte samANe saMte taMte paritaMte baddhasee jAe yAvi hotthA / bhAvArtha - tyAra pachI kRSNa vAsudeva lavaNAdhipati susthita devane maLyA. maLIne gaMgA mahAnadInA kinAre AvyA, AvIne teoe cArebAju nAnI naukAnI zodha karI, zodha karavA chatAM naukA na maLI tyAre Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-11 : amaradIpahI | 415 / teoe potAnA azva ane sArathIyukta rathane eka hAthathI upADyo ane bIjA hAthathI sADA bAsaTha yojananA vistAravALI gaMgA mahAnadIne tarIne pAra karavA lAgyA. - kRSNa vAsudeva taratA-taratAM gaMgA mahAnadInI madhyamAM pahoMcyA tyAM thAkI gayA, khedakhinna thaI gayA, saMtapta thaI gayA, pasInAthI rebajheba thaI gayA. 196 tae NaM tassa kaNhassa vAsudevassa ime eyArUve ajjhathie jAvasamuppajjitthA- aho NaM paMca paMDavA mahAbalavaggA jehiM gaMgA mahANaI bAsaDhei joyaNAI addhajoyaNaM ca vitthiNNA bAhAhiM uttiNNA / icchaMtaehiM NaM paMcahiM paMDavehiM paumaNAbherAyA jAvaNo paDisehie / tae NaM gaMgA devI kaNhassa imaM eyArUvaM ajjhatthiyaM jAvajANittA thAhaM viyarai / tae NaM se kaNhe vAsudeve muhuttaMtaraM samAsAsei, samAsAsittA gaMgA mahANaI bAsaDhei jAva uttarai, uttarittA jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMca paMDave evaM vayAsI- aho NaM tubbhe devANuppiyA ! mahAbalavagA, jeNaM tubbhehiM gaMgA mahANaI bAsaddhiM jAva uttiNNA / icchataehiM NaM tubbhehiM paumaNAhe jAva No paDisehie / bhAvArtha - te samaye kRSNa vAsudevane A pramANe vicAra Avyo ke- aho! pAMca pAMDavo mahAbaLavAna che, teoe sADA bAsaTha yojana vistAravALI gaMgA mahAnadIne potAnI bhujAo vaDe tarIne pAra karI che! pAMca pAMDavoe jANIbUjhIne ja padmanAbhane parAjita karyo nahIM hoya. tyAre gaMgAdevIe kRSNa vAsudevanA adhyavasAyane jANIne jalanA sthAne sthaLa karI dIdhuM. tyAM kRSNa vAsudeve thoDIvAra visAmo lIdho. visAmo lIdhA pachI sADA bAsaTha yojana vistRta gaMgA mahAnadIne tarIne pAra karI, pAMca pAMDavo pAse pahoMcyA ane kahyuM ke- aho devAnupriyo ! tame ghaNA baLavAna cho. tamoe sADAbAsaTha yojana vistRta gaMgAmahAnadIne bAhubaLathI pAra karI che. tame jANIbujhIne padmanAbhane parAjita karyo nathI. 197 tae NaM paMca paMDavA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! amhe tubbhehiM visajjiyA samANA jeNeva gaMgA mahANaI teNeva uvAgacchAmo, uvAgacchittA egaTThiyAe maggaNagavesaNaM karemo taM ceva jAva NUmemo, tubbhe paDivAlemANA ciTThAmo / bhAvArtha - kRSNa vAsudeve A pramANe kahyuM tyAre pAMca pAMDavoe kRSNa vAsudevane kahyuM- he devAnupriya! tame amane vidAya ApI tyAre ame gaMgA mahAnadInA kinAre AvyA ane nAnI naukAnI zodha karI thAvatu naukA chupAvIne tamArI pratIkSA karatA ahIM UbhA chIe. kRSNa dvArA pAMDavone sajA - 198 tae NaM kaNhe vAsudeve tesiM paMcaNhaM paMDavANaM eyamaTuM soccA Nisamma Asurutte jAvativaliyaM bhiuDiM NiDAle sAhuTu evaM vayAsI- aho NaM jayA mae lavaNasamudaM duve joyaNasayasahassA vitthiNNaM vIIvaittA paumaNAbhaM hayamahiya jAvapaDisehittA amarakaMkA Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 41 / zrI zAtAdharmakathA sUtra saMbhaggA, dovaI sAhatthi uvaNIyA, tayA NaM tubbhehiM mama mAhapaM Na viNNAyaM, iyANiM jANissaha tti kaTu lohadaMDaM parAmusai, paMcaNhaM paMDavANaM rahe cUrei, cUrittA Nivvisae ANavei, ANavittA tattha NaM rahamaddaNe NAmaM koTTe NiviDhe / bhAvArtha - pAMca pAMDavono A javAba sAMbhaLI, hRdayamAM avadhArI kRSNa vAsudeva ekadama krodhAbhibhUta thaI gayA yAvatuM lalATa para traNa saLavALI bhrakuTI caDhAvIne pAMDavone kahyuM ke be lAkha yojananA vistAravALA lavaNa samudrane pAra karIne padmanAbha rAjAne jItyo, tenI senAne mathI nAkhI, amarakaMkA nagarIne khedAnamedAna karI nAMkhI ane draupadIne choDAvI lAvIne tamane soMpI tyAre tame mAruM mAhAbhya na joyuM(mArA baLane jANI na zakayA?) to have mAruM baLa joI lo, tema kahIne eka lokhaMDanA daMDane hAthamAM laI pAMce pAMDavonA rathonA cUrecUrA karI nAMkhyA ane teone dezanikAlanI AjJA(sajA) karIne, te sthAne "rathamardana' nAmanuM nagara vasAvyuM. kRSNano dvArikAmAM praveza - 199 tae NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva sae khaMdhAvare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA saeNaM khaMdhAvAreNaM saddhiM abhisamaNNAgae yAvi hotthA / tae NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva bAravaI NayarI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bAravaI NayariM aNupavisai / bhAvArtha - tyArapachI kRSNa vAsudeva potAnA sainyanI chAvaNImAM AvIne potAnA sainikone maLyA, teonI sAthe kRSNa vAsudeva dvArikA nagarI samIpe AvyA ane dvArikA nagarImAM praveza karyo. pAMDavonI pAMDurAjA sAthe vicAraNA - 200 tae NaM te paMca paMDavA jeNeva hatthiNAure Nayare teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA jeNeva paMDU rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI- evaM khalu tAo ! amhe kaNheNaM NivvisayA ANattA / tae NaM paMDurAyA te paMcapaMDave evaM vayAsIkahaM NaM puttA ! tubbhe kaNheNaM vAsudeveNaM NivvisayA ANattA ? __ tae NaM paMca paMDavA paMDurAyaM evaM vayAsI- evaM khalu tAo ! amhe amarakaMkAo paDiNiyattA lavaNasamudaM doNi joyaNasayasahassAI vIivaitthA / tae NaM se kaNhe vAsudeve amhe evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! gaMgAmahANaiM uttaraha jAva ciTThaha, evaM jAva taheva ciTThemo / tae NaM se kaNhe vAsudeve suTTiyaM lavaNAhivaiM daThUNa jeNeva gaMgA mahANaI teNeva uvAgacchai, taM ceva savvaM vuccai NavaraM kaNhassa ciMtA Na vuccai jAva amhe Nivvisae ANavei / bhAvArtha :- tyArapachI te pAMca pAMDavo hastinApura nagara AvyA ane pAMDurAjAnI pAse pahoMcIne hAtha joDIne yAvata A pramANe bolyA- he tAta! kRSNa amane dezanikAlanI AjJA ApI che. tyAre pAMDurAjAe pAMca pAMDavone prazna karyo- he putro ! tenuM zuM kAraNa che ke kRSNa vAsudeve tamone deza nikAlanI AjJA ApI ? Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA draupadI [ 417 ] tyAre pAMca pAMDavoe pAMDurAjAne uttara Apyo- he tAta! ame amarakaMkAthI pAchA pharatAM hatA, tyAre be lAkha yojanAnA vistAravALA lavaNasamudrane pAra karI lIdho, tyAre kRSNa vAsudeve amane kahyuM- he devAnupriyo! tame jAo ane gaMgA mahAnadI pAra karo yAvata sAme kinAre mArI rAha jovo. tyAM sudhImAM huM susthita devane maLIne AvuM chuM yAvatuM ame naukA chupAvIne temanI rAha jotA rahyA. tyArapachI kRSNa vAsudeva lavaNasamudranA adhipati susthita devane maLIne gaMgAmahAnadInA kinAre AvyA vagere sarva varNana karyuM paraMtu kRSNa pAMca pAMDavo mATe je vicAra karyo hato te kahyo nahIM thAvat amone deza nikAlanI AjJA ApI che. 201 tae NaM se paMDurAyA te paMca paMDave evaM vayAsI- dalR NaM puttA ! kayaM kaNhassa vAsudevassa vippiyaM karemANehiM / bhAvArtha - tyAre pAMDurAjAe pAMca pAMDavone kahyuM- he putro ! tame kRSNavAsudevanuM apriya(aniSTa) karIne kharAba kAma karyuM che. 202 tae NaM paMDUrAyA koMti deviM saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gaccha NaM tuma devANuppiyA! bAravaI, kaNhassa vAsudevassa Nivedehi- evaM khalu devANuppiyA! tumhe paca paDavA NivvisayA ANattA / tuma ca Na devANuppiyA ! dAhiNabharahassa saamii| ta saMdisaMtuNaM devANuppiyA ! te paMca paMDavA kayaraM desaM vA disi vA vidisi vA gacchaMtu ? bhAvArtha - tyArapachI pAMDurAjAe kuMtIdevIne bolAvIne kahyuM- he devAnupriya ! tame dvArikA jAo ane kRSNa vAsudevane nivedana karo ke he devAnupriya ! tame pAMca pAMDavone deza nikAla AjJA ApI che. te devAnupriya! tame dakSiNArdha bharatakSetranA adhipati cho, tethI he devAnupriya! Apa Adeza Apo ke pAMca pAMDavo kayA dezamAM, kaI dizA ke vidizAmAM jaIne nivAsa kare ? 203 tae NaM sA koMtI paMDuNA evaM vuttA samANI hatthikhadhaM duruhai, jahA heTThA jAva saMdisaMtu NaM piucchA ! kimAgamaNapaoyaNaM? tae NaM sA koMtI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI- evaM khalu puttA ! tume paMca paMDavA NivvisayA ANattA / tumaM ca NaM dAhiNaDDabharahassa sAmI / taM saMdisaMtu NaM devANuppiyA te paMca paMDavA kayaraM desaM vA disaM vA vidisi vA gacchaMtu ? bhAvArtha - pAMDurAjAe A pramANe kahyuM tyAre kuMtIdevI hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne dvArikA pahoMcyA. thAvat kRSNa pUchyuM- he phaibA ! AjJA karo, ApanA AgamananuM zuM prayojana che? tyAre kuMtIdevIe kRSNa vAsudevane kahyuM- he putra ! tame pAMca pAMDavone deza nikAlano Adeza Apyo che ane tame dakSiNArdha bharatakSetranA svAmI cho, to tame kaho ke teo kyA dezamAM, kaI dizA ke vidizAmAM jaIne nivAsa kare ? pAMDumathurAnI sthApanA:204 taeNaMsekaNhe vAsudeve koMtiM devi evaM vayAsI- apUivayaNA NaM piucchA ! uttamapurisA Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 418 / zrI zAtAdharmakathA sUtra vAsudevA baladevA cakkavaTTI / taM gacchaMtu NaM paMca paMDavA dAhiNillaM veyAliM, tattha paMDumahuraM NivesaMtu, mamaM adiTThasevagA bhavaMtu tti kaTu koMtiM devi sakkArei sammANei sakkArittA sammANittA paDivisajjei / bhAvArtha - tyAre kRSNa vAsudeve kuMtIdevIne kahyuM- phebA ! uttama puruSa arthAt vAsudeva, baladeva ane cakravartI apUti vacanavALA hoya che. arthAt je kAMI bole te eka ja vAra kahe che. temanA vacana mithyA thatA nathI. badalatA nathI. he devAnupriye ! pAMce pAMDavo dakSiNa dizAnA samudra kinAre jAya, tyAM pAMDu-mathurA nAmanI navI nagarI vasAve ane mArA adazya sevaka thaIne rahe arthAt mArI sAme na Ave. A pramANe kahIne teoe kuMtIdevIno satkAra-sanmAna karIne vidAya ApI. 205 tae NaM sA koMtI devI jAva paMDussa eyamaTuMNivedei / tae NaM paMDU rAyA paMca paMDave saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe puttA ! dAhiNillaM veyAli tattha NaM tubbhe paMDumahuraM Niveseha / tae NaM paMca paMDavA paMDussa raNNo eyamaTuM taha tti paDisurNeti, paDisuNittA sabalavAhaNA hayagaya jAva hatthiNAurAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva dakkhiNille veyAlI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA paMDumahuraM NayariM NivesaMti tattha viNaM te viulabhoga- samiisamaNNAgayA yAvi hotthA / bhAvArtha - tyAra pachI kuMtIdevIe pAMDurAjAne A vRttAMta kahyo tyAre pAMDurAjAe pAMca pAMDavone bolAvIne kahyuM- he putro ! tame dakSiNa dizAnA samudranA kinAre jAo ane tyAM pAMDu-mathurA nagarI vasAvIne raho. tyAre pAMca pAMDavoe pAMDurAjAnI A vAtane 'tathAstu' kahIne svIkArI lIdhI. teo bala-senA vAhano, ghoDA, hAthI (Adi caturaMgiNI senA tathA aneka subhaTonI) sAthe hastinApurathI bahAra nIkaLyA ane dakSiNI belAtaTa para pahoMcyA. tyAM pAMDumathurA nagarInI sthApanA karIne vipula bhogo bhogavatA sukhapUrvaka rahevA lAgyA. 206 taeNaMsA dovaI devI aNNayA kayAi AvaNNasattA jAyA yAvi hotthA / taeNaMdovaI devI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM jAvasurUvaMdAragaM payAyA- sUmAlaM jAva jamhA NaM amhaM esadArae pacaNha paDavANa puttadovaIedevIe attae, tahou amha imassadAragassaNAmadhajja paMDuseNe / tae NaM tassa dAragassa ammApiyaro NAmadhejjaM kareMti "paMDuseNa" tti / bAvattari kalAo jAva alaM bhogasamatthe jAe / juvarAyA jAva vihri| bhAvArtha - tyAra pachI koI samaye dropadIdevI garbhavatI banI. navamAsa pUrNa thatA draupadIdevIe suMdara sukumAra bALakane janma Apyo. A bALaka pAMca pAMDavono putra ane draupadIdevIno Atmaja che, tethI A bALakanuM nAma "pAMDusena' hovuM joIe(tema vicArIne) te bALakanA mAtApitAe tenuM nAma "pAMDusena" rAkhyuM. te bALaka kramazaH moTo thavA lAgyo, botera kaLAmAM pAraMgata thayo yAvat yuvAvasthAne prApta thayo. thAvat te yuvarAja pade vicaravA lAgyo. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI | 418 / pAMDavo ane dropadInuM saMcama grahaNa:207 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhammaghosA therA samosaDhA / parisA nniggyaa| paMDavA nniggyaa| dhamma soccA evaM vayAsI-jaMNavaraM devANuppiyA ! dovaI devi aapucchaamo| paMDuseNaM ca kumAraM rajje ThAvemo / tao pacchA devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA jAva pavvayAmo / ahAsuhaM devANuppiyA ! bhAvArtha:- te kAle ane te samaye dharmaghoSa nAmanA sthaviramuni padhAryA. pariSada vaMdanA karavA mATe gaI. pAMDavo paNa gayA. dharmazravaNa karIne teoe sthavira munine kahyuM- he devAnupriya ! amone saMsArathI vairAgya bhAva jAgRta thayo che, tethI ame dIkSita thavA icchIe chIe; draupadIdevInI anumati laIne pAMDusena kumArane rAjya para sthApita karIne pachI Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne yAvat pravrajyA grahaNa karaze. tyAre dharmaghoSa sthavire kahyuM- he devAnupriyo ! jema sukha upaje, tema karo. 208 tae NaM te paMca paMDavA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA dovaI deviM saddAveti, saddAvittA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! amhehiM therANaM aMtie dhamme NisaMte jAva pavvayAmo / tumaM devANuppiye ! kiM karesi? tae NaM sA dovaI devI te paMca paMDave evaM vayAsI- jai NaM tubbhe devANuppiyA ! saMsArabhauvviggA pavvayaha, mamaM ke aNNe AlaMbe vA AhAre vA paDibaMdhe vA bhavissai ? ahaM pi ya NaM saMsArabhauvviggA devANuppiehiM saddhiM pavvaissAmi / bhAvArtha - tyAra pachI pAMce pAMDavo potAnA bhavanamAM AvyA. teoe draupadI devIne bolAvIne kahyuMhe devAnupriya! ame sthavira muni pAsethI dharmanuM zravaNa karyuM che yAvatu ame dIkSA grahaNa karI rahyA chIe. u hevAnupriye ! tamAre zuM2cha ? tyAre draupadIdevIe pAMca pAMDavone kahyuM- he devAnupriyo ! Apa saMsAranA bhayathI udvigna thaIne pravrajita thAo cho, to mAre bIjuM kayuM avalaMbana che? zuM AdhAra che? zuM pratibaMdha che? huM paNa saMsAranA bhayathI udvigna thaIne Apa devAnupriyonI sAthe dIkSA aMgIkAra karIza.' 209 tae NaM paMca paMDavA paMDuseNassa abhiseo jAva rAyA jAe, rajjaM pasAhemANe vihri| tae NaM te paMca paMDavA dovaI yadevI aNNayA kayAI paDuseNaM rAyANaM aapucchNti| tae NaM se paMDuseNe rAyA koDuMbiyapurise sadAvei, saddAvittA evaM vayAsIkhippAmeva bho devANuppiyA ! NikkhamaNAbhiseyaM kareha jAva purisasahassavAhiNIo siviyAo uvaTThaveha jAva siviyAo paccoruhaMti, jeNeva therA teNeva jAva AlitteNaM jAva samaNA jAyA / coddasa- puvvAI ahijjaMti, ahijjittA bahUNi vAsANi chaTThaTThamadasamaduvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM appANaM bhAvemANA vihrNti|| bhAvArtha - tyAra pachI pAMca pAMDavoe pAMDusena kumArano rAjyAbhiSeka karyo vAva pAMDusena rAjA thaI Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra gayo. tyAra pachI yAvat pAMDavoe ane draupadIe pAMDusena rAjAnI pAse dIkSAnI anumati mAMgI. tyAre pAMDusena rAjAe karmacArI puruSone bolAvyA ane teone kahyuM- he devAnupriyo ! zIghra dIkSA-mahotsavanI taiyArI karo ane hajAra puruSo dvArA vahana karavA yogya zibikAo taiyAra karAvo yAvat teo zibikA para ArUDha thaIne sthavira muni samIpe pahoMcIne zibikA parathI nIce UtaryA ane sthavira muninI pAse jaIne temane nivedana karyuM- he bhagavan ! A saMsAra baLI rahyo che, ItyAdi vacano dvArA potAnA utkRSTa vairAgya bhAvone pragaTa karIne yAvat pAMca pAMDavo dIkSita thaI zramaNa banI gayA. caudapUrvonuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne ghaNA varSo sudhI chaTha, aTTama, colA, paMcolA tathA ardha mAsakhamaNa, mAsakhamaNa Adi tapasyA dvArA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 420 210 tae NaM sA dovaI devI sIyAo paccoruhai jAva pavvaiyA / suvvayAe ajjAe sissiNIyattAe dalayaMti, ikkArasa aMgAI ahijjai, bahUNi vAsANi chaTThaTThamadasama duvAlasehiM jAva viharai / bhAvArtha :- draupadIdevI paNa zibikA parathI utaryA yAvat dIkSita thayA. tene suvratA AryAne ziSyAnA rUpamAM soMpavAmAM AvyA. teNe agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. ghaNA varSo sudhI chaTha, akrama, colA ane paMcolA Adi tapa karatAM vicaravA lAgyA. 211 tae NaM therA bhagavaMto aNNayA kayAI paMDumahurAo NayarIo sahassaMbavaNAo ujjANAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti / bhAvArtha :- tyAra pachI koI samaye sthavira bhagavaMto pAMDu-mathurA nagarInA sahasrAmravana nAmanA udhAnamAMthI bahAra nIkaLIne bahAranA janapadomAM vicaraNa karavA lAgyA. bhagavAna ariSTaneminuM mokSagamana : 212 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arihA ariTuNemI jeNeva suraTThAjaNavae teNeva uvAgacchaD, uvAgacchittA suraTThAjaNavayaMsi saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai / tae NaM bahujaNo aNNamaNNassa evamAikkhai - evaM khalu devANuppiyA ! arahA ariTThaNemI suraTThAjaNavae jAva viharai / tae NaM se juhiTThillapAmokkhA paMca aNagArA bahujaNassa aMtie emaTTha soccA aNNamaNNaM saddAveMti, saddAvittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! arahA ariTThaNemI puvvANupuvviM caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe jAvaviharai / taM seyaM khalu amhaM there bhagavaMte ApucchittA arahaM ariNemiM vaMdaNAe gamittae, aNNamaNNassa eyamaTTaM paDisurNeti, paDisuNittA jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdaMti, NamaMsaMti, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmo NaM tubbhehiM abbhaNuNNAyA samANA arahaM ariTThaNemiM vaMdanAe gamitta / ahAsuhaM devANuppiyA / bhAvArtha :- te kAle ane te samaye arihaMta ariSTanemi soraTha dezamAM padhAryA ane te soraTha dezamAM Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI 421] saMyama anetapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. te samaye ghaNA manuSyo paraspara A pramANe vArtAlApa karatAM hatA ke- he devAnupriyo! tIrthakara ariSTanemi saurASTra janapadamAM bhAvavicarI rahyA che. tyAre yudhiSThira Adi pAMce aNagAroe ghaNA loko pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne ekabIjAne bolAvIne kahyuM- he devAnupriyo ! arihaMta ariSTanemi anukramathI vicaratA yAvatuM saurASTra janapada (daza) mAM padhAryA che, tethI sthavira bhagavaMtanI AjJA meLavIne tIrthakara ariSTanemine vaMdana karavA mATe javuM ApaNA mATe zreyaskara che. paraspara eka-bIjAnI A vAtane svIkArIne teo sthavira bhagavaMta pAse gayA, tyAM jaIne sthavira bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karIne kahyuM- he bhagavan! ApanI AjJA meLavIne ame arihaMta ariSTaneminA darzana karavA javA icchIe chIe. sthavira munie kahyuM- he devAnupriyo ! jema sukha upaje tema karo. 213 tae NaM te juhiTThilapAmokkhA paMca aNagArA therehiM abbhaNuNNAyA samANA there bhagavaMte vaMdatiNamaMsaMti, vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtiyAopaDiNikkhamaMti,paDiNikkhamittA mAsaMmAseNa aNikkhitteNaM tavokammeNaM gAmANugAmaM dUijjamANA jAvajeNeva hatthikappeNayare teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA hatthikappassa bahiyA sahasaMbavaNe ujjANe jaavvihrNti| bhAvArtha:- tyAra pachIte yudhiSThira Adi pAMce aNagAro sthavira bhagavAna pAsethI AjJA meLavIne, teone vaMdana-namaskAra karIne, temanI pAsethI nIkaLIne mAsakhamaNanA pAraNe mAsamaNa karatAM karatAM, gAmegAma vihAra karatAM hastIkalpa nagara pahoMcyA ane hastIkalpa nagaranI bahAra sahasrAmravana nAmanA udyAnamAM rahyA. 214 tae NaM te juhiTThilavajjA cattAri aNagArA mAsakkhamaNapAraNae paDhamAe porisIe sajjhAyaM kareMti bIyAe jhANaM jhAyaMti evaM jahA goyamasAmI, NavaraM juhiTThilaM ApucchaMti jAva aDamANA bahujaNasadaM NisAti- evaM khalu devANuppiyA ! arahA ariTuNemI ujjiMta- selasihare mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM paMcahiM chattIsehiM aNagArasaehiM saddhiM kAlagae siddhe buddhe mutte aMtagaDe savvadukkhappahINe / bhAvArtha :- tyAra pachI yudhiSThira sivAyanA zeSa cAra aNagAroe mA khamaNanA pAraNAnA divase pahelA pahore svAdhyAya karI, bIjA pahore dhyAna karyuM. gautama svAmInI jema ja yudhiSThira aNagAranI anumati laIne bhikSA mATe pharI rahyA hatA, tyAre teoe ghaNA manuSyo pAsethI sAMbhaLyuM ke- he devAnupriyo! tIrthakara ariSTanemi giranAra parvatanA zikhara para eka mahinAnA nirjaLA upavAsa karIne, pAMcaso chatrIsa sAdhuonI sAthe kALadharmane pAmyA che yAvata siddha, buddha, mukta, aMtakRta thaIne samasta duHkhothI rahita thayA che. pAMDavo dvArA anazana svIkAra:215 tae NaM te juhiTThilavajjA cattAri aNagArA bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA hatthikappAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva sahasaMbavaNe ujjANe jeNeva juhiTThile aNagAre teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bhattapANaM paccuvekkhaMti, paccuvekkhittA gamaNAgamaNassapaDikkamaMti, paDikkamittA esaNamaNesaNaM AloeMti, AloittA bhattapANaMpaDidaMseMti, paDidaMsittA eva vayAsI Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 422 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra evaM khalu devANuppiyA ! arahA ariTuNemi jAva kAlagae, taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! imaM puvvagahiyaM bhattapANaM parihmavettA settuja pavvayaM saNiyaM saNiyaM durUhittae, saMlehaNA-jhUsaNA-jhosiyANaM kAlaM aNavakaMkhamANANaM viharittae tti kaTu aNNamaNNassa eyamaDhe paDisuNeti, paDisuNittA taM puvvagahiyaM bhattapANaM egaMte pariTurveti, pariDhavittA jeNeva settuMje pavvae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA settujaM pavvayaM duruhaMti, duruhittA jAva kAlaM aNavakaMkhamANA viharati / bhAvArtha :- tyAre yudhiSThira sivAyanA te cAre aNagAroe ghaNA mANaso pAsethI A samAcAra sAMbhaLIne tarata ja hastIkalpa nagaramAMthI bahAra nIkaLIne sahasAmravana udyAnamAM yudhiSThira aNagAra pAse AvIne AhAra-pANInI pratilekhanA karI gamanAgamananuM pratikramaNa karyuM, eSaNA-aneSaNAnI AlocanA karIne yudhiSThira aNagArane AhAra-pANI batAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriya! arihaMta ariSTanemi kALadharmane prApta thayA che, he devAnupriya! have ApaNA mATe e ja yogya che ke bhagavAnanA nirvANano vRttAMta sAMbhaLyA pahelA grahaNa karelA AhAra-pANIne paraThavIne dhIre-dhIre zatruMjaya parvata para caDhIe ane tyAM saMlekhanA karIne, jhoSaNA(karma zoSaNanI kriyA)nuM sevana karIne, mRtyunI AkAMkSA(icchA) nahIM karatAM vicarIe; A pramANe kahIne parasparanA A vicArano svIkAra karIne, pahelA grahaNa karelA AhAra-pANIne eka jagyAe pAThavI dIdhA. paraThavIne zetruMjaya parvata para caDhayA yAvata mRtyunI AkAMkSA na karatA saMthAro svIkAra karyo. pAMDavone mokSagamana :216 tae NaM te juhiTThilapAmokkhA paMca aNagArA sAmAiyamAiyAI coddasa puvvAI ahijjittA bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNittA, domAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosittA jassaTThAe kIrai NaggabhAve jAvatamaTuM ArAheMti, ArAhittA aNaMte kevalavaraNANadaMsaNe samuppapADettA jAva siddhA / bhAvArtha - yudhiSThira Adi pAMce aNagAroe sAmAyikathI laIne caudapUrvono abhyAsa karIne, ghaNA varSo sudhI zramaNyaparyAyanuM pAlana karIne, be mAsanI saMkhanAthI AtmAne sevita karIne(karmakSaya karIne) je prayojanane mATe nagnatA, muMDatA Adi rUpa saMyama svIkAryo hato, te prayojanane siddha karyuM. teoe anaMta kevaLajJAna ane kevaLa darzanane prApta karyuM kAvat teo siddha thayA. AryA draupadInuM svargagamana - 217 tae NaM sA dovaI ajjA suvvayANaM ajjiyANaM aMtie sAmAiyamAiyAI e kkArassa aMgAI ahijjai, ahijjittA bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe AloiyapaDikkaMtA kAlamAse kAlaM kiccA baMbhaloe uvavaNNA / bhAvArtha - dIkSA aMgIkAra karyA pachI dropadI AryAe suvratA AryAnI pAse sAmAyikathI laIne agiyAra aMgonuM adhyayana karIne, ghaNA varSo sudhI zramaNyaparyAyanuM pAlana karIne, ekamAsanI saMkhanA karIne, Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-16: amarakaMkA: draupadI [ 423 ] AlocanA-pratikramaNa karIne, kALanA samaye kALadharma pAmIne, brahmaloka nAmanA svargamAM devarUpe utpanna thaI. 218 tattha NaM atthegaiyANaM devANaM dasa sAgarovamAI ThiI paNNattA / tattha NaM duvayassa (dovaissa) devassa dasa sAgarovamAI ThiI pnnnnttaa| bhAvArtha:- brahmaloka nAmanA pAMcamA devalokamAM keTalAka devonI dasa sAgaropamanI sthiti kahI che. temAM (draupadI) drupada deve paNa dasa sAgaropamanI sthiti prApta karI. 219 se NaM bhaMte ! duvae deve tAo jAvamahAvidehe vAse jAva aMtaM kAhii / bhAvArtha:- (gautama svAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrane prazna karyo-) he bhagavan! te drupadadeva tyAMthI cyavIne kyAM janma leze? tyAre bhagavAne uttara Apyo- tyAMthI cyavIne, mahAvidehakSetramAM utpanna thaIne yAvat sarva karmono aMta karaze. 220 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM solasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paUAre tti veni II bhAvArtha:-zrI sudharmA svAmIe kahyuM- he jaMbU! A pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe soLamA jJAta-adhyayanano A artha pratipAdita karyo che. jema meM sAMbhaLyuM che tema tane kahuM chuM. vivecana : prastuta adhyayanamAM draupadI devInI ghaTita jIvana ghaTanAne daSTAMtarUpe rajU karIne bodha ApavAmAM Avyo che. trikaraNa zuddhipUrvakanuM AhAradAna ane nidAna rahita saMyama-tapa mokSarUpa phaLane Ape che, te vAtano bodha ApatI be gAthA vRttimAM jovA maLe che. yathA subahU vi tava-kileso, NiyANa-doseNa dUsio sNto| Na sivAya dovaIe, jaha kila sukumAliyA-jamme // 1 // artha- dIrghakAla sudhI tapazcaryA karyA pachI paNa te nidAna doSathI dUSita thaI jAya to te tapa mokSaprada thatuM nathI, jema sukumAlikAnA bhAvamAM kareluM nidAna draupadInA bhAvamAM kalyANakAraka na thayuM.ll1l. amaNuNNamabhattIe, patte dANaM bhave aNatthAya / nada Du-tuMva-vALakhAsirijhavAna lavaNa rA. artha- supAtrane apAto AhAra amanojJa hoya, bhaktipUrvaka apAyo na hoya, to te anarthanuM kAraNa thAya che, jema nAgazrI brAhmaNInA bhavamAM draupadInA jIva dvArA apAyeluM kaDavA tuMbaDAnuM dAna.ll soLamuM adhyayana saMpUrNa . Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 zrI zAtAdharmakathA sUtra sattaramuM adhyayana adhyayana sAra : : : : : : : : : A che zake che ke che ke je prastuta adhyayananuM nAma "AkIrNa (a) che. temAM AkIrNa eTale jAtivAna azvonA udAharaNathI viSayanuM pratipAdana karAyuM che. koI samaye hastizIrSa nagaranA dariyAI sodAgaro samudra mArge vepAra karavA kAlikaTrIpa gayA. tyAM teoe sonA, cAMdI, ratno, hIrAnI aneka khANo tathA uttama jAtinA vividha raMgI, AzcaryakArI ghaNA azvo joyA paraMtu vaNikone azvothI koI prayojana hatuM nahIM, tethI teoe sonA, cAMdI, ratno vagere kImatI padArthothI potAnA jahAja bharI lIdhA ane hastizIrSa nagaramAM pAchA AvI gayA. nagaramAM AvI kanakaketu rAjAne mUlyavAna vastuonI bheTa ApavA gayA. tyAM teoe joyelA AzcaryakArI jAtivAna azvonI vAta thaI. rAjAnI AjJAthI te vaNiko sAthe rAjAnA sevako uttama jAtinA azvo levA jahAja dvArA kAlikadvIpamAM gayA. tyAM jaIne te azvone pakaDavA mATe manojJa khAdha-peya padArtho, vAjiMtronA sUro ane pAMca indriyone sukhaprada vastuo goThavI dIdhI ane sAthe azvone pakaDavA mATe jALa, pAza vagere goThavI pote te sthAnathI dUra najara nAMkhatA rahyA. pAMce indriyonA manojJa viSayone joI keTalAka azvo tenAthI dUra bhAgI gayA teo svAdhIna(svataMtra) ja rahyA. keTalAka azvo te khAdya padArthone khAvAmAM ane anya viSayomAM lubdha banyA. teo baMdhanamAM phasAI gayA. vaNiko te azvone hastizIrSa nagaramAM laI AvyA. temane zikSita thavAmAM cAbukono mAra khAvo paDayo, kaSTo sahana karavA paDayA, savArInuM kAma karavuM paDayuM ane teonuM svAdhInatAnuM sukha nAza pAmyuM. AkhI jiMdagI teone rAjA pAse parAdhIna thaIne rahevuM paDayuM. te ja rIte je zramaNa dazavidha yati dharmanA Azraye rahe che. viSayomAM Asakta thatAM nathI te svataMtrapaNe sukhapUrvaka vicAre che ane je viSayonI AsaktimAM dasavidha yatidharmano Azraya choDe che, te parAdhInatAe vadha ane baMdhana AdinA duHkhone pAme che. saMkSepamAM zramaNoe indriya-viSayomAM Asakta na thavuM joIe, to ja temanI mokSa sAdhanA nirAbAdha ane sukhaprada bane che; te ja A adhyayananA daSTAMtano hetu che. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0-17 : khADIrza (ava) sattaramuM adhyayana khADIrtha (azva) adhyayana prAraMbha : 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM solasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe, paNNatte, sattarasamassa NaM NAyajjhayaNassa ke aTThe paNNatte ? 425 bhAvArtha :- he bhagavan ! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe soLamA jJAta--adhyayananA A bhAva kahyA che, to sattaramA jJAta--adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che ? 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM hatthisIse NAmaM Nayare hotthA, vnnnno| tattha NaM kaNagaU NAmaM rAyA hotthA, vaNNao / bhAvArtha :- he jaMbU ! te kAle ane te samaye hastizIrSa nAmanuM nagara hatuM. te nagaramAM kanakaketu nAmanA rAjA hatA. nagara ane rAjAnuM varNana zrI aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. naukAvaNikonuM kAlikadvIpa gamana H 3 tattha NaM hatthisIse Nayare bahave saMjattA-NAvAvANiyagA parivasaMti- aDDA jAva bahujaNassa aparibhUyA yAvi hotthA / tae NaM tesiM saMjattA NAvAvANiyagANaM aNNayA kayAiM egayao sahiyANaM jahA arahaNae jAva lavaNasamuddaM aNegAiM joyaNasayAI ogADhA yAvi hotthA / bhAvArtha :- te hastizIrSa nagaramAM sAMyAtrika naukAvaNiko (dezAMtaramAM naukA-jahAja dvArA vyApArArtha musApharI karanArA vyApArI) rahetA hatA. te dhanADhaya hatA yAvat ghaNA lokone mATe AdarzabhUta hatA. koI samaye dariyAI musApharI karanArA te naukAvaNiko paraspara maLyA. arhannaka zrAvakanI jema teoe dariyo kheDavA javAno vicAra karyo yAvat teonI naukA yAtrAno prAraMbha thayo ane teo lavaNa samudramAM seMkaDo yojana AgaLa nIkaLI gayA. 4 siMjA bahUNi uppAiyasayAiM jahA mAkaMdiyadAragANaM jAvakAliyavAe ya tattha samutthie / tae NaM sA NAvA teNaM kAliyavAeNaM AgholijjamANI-AgholijjamANI, saMcAlijjamANI-saMcAlijjamANI, saMkhohijjamANI- saMkhohijjamANI tattheva paribhamai / taNaM se NijjAma NaTTamaIe suIe NaTusaNNe mUDhadisAbhAe jAe yAvi hotthA / Na jANai kayaraM desaM vA disiM vA vidisaM vA poyavahaNe avahie tti kaTTu ohayamaNasaMkappe jAvajhiyAyai / Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 426 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha - te samaye te vaNikone mAkaMdIputronI jema seMkaDo upadravo thayA vAva pralayakALanA vAyu jevo vAyu phUMkAvA lAgyo ane sAmudrIya tophAna zarU thayuM. te samaye te naukA tophAnI vAyuthI vAraMvAra DolavA lAgI, vAraMvAra pachaDATa khAvA lAgI, vAraMvAra athaDAvA lAgI ane eka ja jagyAe bhamarIo levA lAgI. te samaye naukAnA nirdhAmaka(khevaiyA)nI buddhi bahera mArI gaI, zruti(samudrayAtrA saMbaMdhI dizAo jANavAnA zAstra jJAnanI mati) nAza pAmI gaI ane saMjJA- sUjha-bUjha paNa rahI nahIM, te dimUDha thaI gayo. tene te paNa jJAna na rahyuM ke A mahAvAyuthI naukA kayA pradezamAM ke kaI dizA ke vidizAmAM taNAI rahI che? tethI te bhagnacittavALo ane zUnyamanaska banI yAvatu Arta dhyAna karavA lAgyo. 5 taeNaM te bahave kucchidhArA yakaNNadhArA ya gabhillagA ya saMjattA-NAvAvANiyagA ya jeNeva se NijjAmae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA evaM vayAsI- kiNNaM tuma devANuppiyA! ohayamaNasaMkappe jaavjhiyaaysi| tae NaM se NijjAmae te bahave kucchidhArA ya jAvavANiyagA evaM vayAsI- evaM khalu ahaM devANuppiyA! NaTThamaIe jAva avahie tti kaTu tao ohayamaNasaMkappe jaavjhiyaami| bhAvArtha - te samaye bAjumAM besI naukA calAvanArA ghaNA kukSidhAro, karNadhAra nAviko, aMdara chUTaka kAma karanArA gabhilako tathA dariyAI musApharI karanArA naukAvaNikoe niryAmakanI pAse AvIne pUchayuM kehe devAnupriya! tame zUnyamanaska thaIne, zA mATe ciMtA karI rahyA cho ? tyAre te niryAmake ghaNA kukSidhArako vagerene A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! mArI buddhi bahera mArI gaI che yAvata naukA kayA deza, dizA ke vidizAmAM taNAI rahI che tenI samaja mane paDatI nathI tethI huM nirAza banI ciMtAmagna banI gayo chuM. | 6 taeNaM te kucchidhArA ya jAvavANiyagA tassa NijjAmayassa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma bhIyA tatthA uvviggA uvviggamaNA NhAyA jAvakarayala pariggahiyaM bahUNaM iMdANa ya khaMdANa ya jahA malliNAe jAva uvAyamANA-uvAyamANA ciTThati / bhAvArtha - tyAre nirdhAmaka pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane samajIne te kukSidharo vagere bhayabhIta thayA, trAsa pAmyA, udvigna thayA, gabharAI gayA. teoe snAna karyuM ane mallI adhyayananA ahaMnnaka prakaraNamAM kahyA pramANe ghaNA indra, skaMdha Adi devonI hAtha joDIne mastaka para aMjalI karIne mAnatA karavA lAgyA. | 7 tae NaM se NijjAmae tao muhattaMtarassa laddhamaIe, laddhasuIe, laddhasaNNe amUDhadisAbhAe jAe yAvi hotthA / tae NaM se NijjAmae te bahave kucchidhArA jAva vANiyagA evaM vayAsI- evaM khalu ahaM devANuppiyA ! laddhamaIe jAva amUDhadisAbhAe jAe / amhaM NaM devANuppiyA! kAliyadIvaMteNaM saMvUDhA, esaNaM kAliyadIve Alokkai / bhAvArtha - thoDIvAra pachI te nirdhAmaka labdhamati, labdha zruti, labdhasaMjJA ane digumUDhatA rahita thaI gayo tyAre teNe ghaNA kukSidhAro yAvata naukAvaNikone kahyuM- he devAnupriyo ! mane buddhi prApta thaI gaI che thAvata mArI dizAmUDhatA naSTa thaI gaI che. he devAnupriyo ! ApaNe loko kAlika dvIpanI samIpe pahoMcI rahyA chIe. juo, A kAlika dvIpa dekhAI rahyo che. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0-17 : khADIrza (ava) 8taNaM te kucchadhArA jAva vANiyagA ya tassa NijjAmayassa aMtie eyamaTThe soccA Nisamma haTThatuTThA payakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva kAliyadIve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA poyavahaNaM laMbei, laMbittA egaTTiyAhiM kAliyadIvaM uttaraMti / bhAvArtha :- tyAre te kukSidhAro vagere te niryAmaka(khalAsI)nI A vAta sAMbhaLIne ane samajIne hRSTatuSTa thayA. pachI dakSiNa dizAnA anukULa vAyunI sahAyatAthI te kAlika dvIpa pahoMcyA, laMgara nAMkhIne nAnI naukAo dvArA kAlika dvIpamAM utaryA. 427 kAlika dvIpanI khANa ane azvo - 9 tattha NaM bahave hiraNNAgare ya suvaNNAgare ya rayaNAgare ya vairAgare ya bahave tattha Ase pAsaMti, kiM te ? AINaveDho / bhAvArtha :- teoe kAlikadvIpamAM ghaNI cAMdInI, sonAnI, ratnonI, hIrAnI khANo ane ghaNA azvo joyA. te azvo kevA hatA ? te azvo nIlAvarNavALI retI jevA varNavALA, zroNi sUtra arthAt bALakonA kamare bAMdhavAnA kALA dorA jevA kALA varNavALA hatA. te azvo AkIrNa-uttama jAtinA hatA. ahIM AkIrNa jAtinA azvanA varNanano AlApaka kahevo. viveyana : prastuta sUtramAM ALa veDho zabdathI pATha saMkSipta karyo che, eTale ke jAtivAna ghoDAnuM varNana jaMbudrIpa prajJapti sUtra anusAra jANavuM joIe. vRttikAre veDho zabdanI pUrtimAM gAthAo ApI che. te A pramANe che - AkIrNa veDho - veSTakaH, sa cAyaM - harireNu - soNisuttaga-sakali-majjAra-pAyakukkuDa-voMDasamuggayasAmavaNNA / gohumagoraMga-gorIpADala - gorA, pavAlavaNNA ya dhUmavaNNA ya kei // 1 // talapatta- riTThavaNNA ya, sAlivaNNA ya bhAsavaNNA ya kei / jaMpiya-tila - kIDagA ya, soloya - riTThagA ya puMDa-paiyA ya kaNaga paTThA ya kei // 2 // cakkAgapiTThavaNNA, sArasavaNNA ya haMsavaNNA ya kei / keittha abbhavaNNA pakkatala-mehavaNNA ya bahuvaNNA ya kei // 3 // saMjhANurAgasarisA suyamuha - guMjaddharAga - sarisattha kei / elA-pADalagorA sAmalayA - gavalasAmalA puNo kei // 4 // bahave aNNe aNiddesA, sAmA kAsIsarattapIyA, accaMta visuddhA vi ya NaM AiNNaga-jAi-kulaviNIya-gayamaccharA / hayavarA jahovaesa-kamavAhiNo vi ya NaM sikkhA viNIyaviNayA, laMghaNa vaggaNadhAvaNadhoraNa tivaI-jaINasikkhiyagaI / kiM te? maNasA vi uvvihaMtAiM aNegAI aassyaaiNpaasNti| [vRtti] artha- te azvo nIlAvarNanI reNu samAna, zroNisUtra arthAt bALakone kamare bAMdhavAnA kALA dorA samAna tathA bilADI, pAdukukkura(vizeSa jAtino kukaDo) ane kAcA kapAsanA jIMDavA samAna zyAma varNavALA Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 zrI jJAtAdharmakathA satra hatA, ghauM ane pATala puSpanI samAna gauravarNavALA hatA, pravAla-mUMgAnI samAna athavA navIna kUMpaLa nI samAna raktavarNavALA hatA, dhUmravarNa--dhumADAnA jevA raMganA hatA./1// te azvo tAlavRkSanA pAMdaDA riSThA-madirA jevA varNavALA hatA. koI zAlivarNa- kamoda jevA raMgavALA, bhasma jevA varNavALA hatA, jUnA tala ane kIDA vizeSa jevA varNavALA, camakadAra riSTaka ratna jevA varNavALA, koI dhavala zveta pagavALA, koI kanakapRSTha-suvarNaraMgI pIThavALA hatA.l/rA. te azvo cakravAkanI pITha jevA ane sArasa tathA haMsa(jevA) zveta hatA, keTalAka megha ane tAlavRkSanA pAMdaDA jevA varNavALA hatA, A rIte te azvo aneka raMgovALA hatA.fall te azvo saMdhyAkAlIna lAlimA, popaTanI cAMca tathA caNoThInA ardhabhAganI sadaza lAla hatA, elA-pATala ke elA ane pATala jevA raMgavALA hatA, priyaMgu-latA ane bheMsanA ziMgaDAnI samAna zyAmavarNavALA hatA. keTalAka azvo gAthAomAM kathita varNasivAyanA varNovALA hatA. jema ke keTalAka zyAmAka nAmanA dhAnya vizeSa jevA zyAma, keTalAka kAzISa nAmanA raktavarNanA dravya jevA lAla ane pILA, keTalAka traNenA mizraNavALA arthAt kAbara citarA hatA. te azvo vizuddha-nirdoSa hatA. AkIrNa--uttama jAtinA ane uttama kulanA hatA, te guNavAna vinIta ane abhimAna rahita hatA. jema eka azva bIjA azvane sahana na kare, ekabIjAnI najIka AvatA ja laDavA lAge tevA na hatA paraMtu te sahanazIla hatA. te azvo zreSTha hatA, upadeza ane prazikSaNa anusAra ja cAlanAra hatA. khADA vagerene oLaMgavAmAM, kUdavAmAM, doDavAmAM, dhoraNa arthAtu gaticAturyamAM, tripadI-raMgabhUmimAM mallanI eka prakAranI gati jevI gatimAM kuzaLa hatA. kevaLa zarIrathI ja nahIM paraMtu manathI paNa te uchaLI rahyA hatA. 10 tae NaM te AsA te vANiyae pAsaMti, pAsittA tesiMgaMdha agghAyaMti / bhIyA tatthA uvviggA uvviggamaNA tao aNegAI joyaNAI ubbhamaMti, te NaM tattha paura-goyarA paurataNapANiyA NibbhayA NiruvviggA suhaMsuheNaM viharaMti / bhAvArtha:- te azvoe te vyApArIone joyA, joIne tathA teonI gaMdha sUMghIne "amane pakaDI jaze" tevo AbhAsa thaI javAthI te bhayabhIta thayA, trAsa pAmyA, udvigna thayA, temanA manamAM udvega thayo. teo aneka yojana dUra vanomAM bhAgI gayA. tyAM ghaNA gocara (cAro-caravAnA khetaro), khUba ghAsa ane pANI hovAthI te nirbhaya ane nirudvega thaIne sukhapUrvaka vicaravA lAgyA. 11 taeNaM te saMjattA NAvAvANiyagA aNNamaNNaM evaM vayAsI-kiNhaM amhe devANuppiyA! AsehiM? imeNaM bahave hiraNNAgarA ya suvaNNAgarA ya rayaNAgarA ya vairAgarA ya taMseyaM khalu amha hiraNNassayasuvaNNassayarayaNassayavairassayapoyavahaNaMbharittaettikaTuaNNamaNNassa eyamaTuM paDisuNeti, paDisuNittA hiraNNassa ya suvaNNassa ya rayaNassa ya vairassa ya taNassa ya aNNassa ya kaTThassa ya pANiyassa yapoyavahaNaM bhareti, bharittA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrapoyavahaNapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA poyavahaNaM laMbei, laMbittA sagaDI-sAgaDaM sajeti, sajjittA taM hiraNaM jAva varaM ca egaTThiyAhiM poyavahaNAo saMcAraiti, saMcArittA sagaDI-sAgaDaMsaMjoeMti, jeNeva hatthisIsaeNayareteNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA hatthisIsayassa Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-17: AkIrNa (anya) 429 ] Nayarassa bahiyA aggujjANe satthaNivesaM kareMti, karittA sagaDI-sAgaDaM moeMti, moittA mahatthaM jAvapAhuDaM geNhaMti, geNhittA hatthisIsaMNayaraM aNupavisaMti, aNupavisittA jeNeva kaNagakeU rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA jAva uvaNeti / tae NaM se kaNagake tesiM saMjattANAvAvANiyagANaM taM mahatthaM jAvapaDicchai / bhAvArtha - tyAre dariyAI musApharI karanArA te naukAvaNikoe paraspara vicAra vinimaya karyo ke- he devAnupriyo! ApaNe azvonuM zuM prayojana che? ahIM to A cAMdInI, sonAnI, ratnonI ane hIrAnI khANo che. te cAMdI, sonuM, ratno ane hIrAthI ApaNA jahAjo bharI levA zreyaskara che. A pramANe paraspara vicAra karIne, ekabIjAnI vAtano svIkAra karIne teoe cAMdI, sonuM, ratno, hIrA, ghAsa, anna, kASTha ane mIThA pANIthI potAnA jahAjo bharI lIdhA ane dakSiNa dizAnA anukULa vAyunI sahAyatAthI (kAlikadrIpathI ravAnA thayA ane) gaMbhIra nAmanA baMdara samIpe pahoMcIne laMgara nAMkhIne jahAjane lAMgaryuM ane gADI-gADA taiyAra karIne, mAla utArIne, jahAjamAMthI cAMdI yAvatahIrA vagere nAnI naukAo dvArA lAvIne gADI-gADAmAM bharyA. tyAra pachI gADI-gADA jotarIne hastizIrSa nagara samIpe AvIne hastizIrSa nagaranI bahAra agra udyAnamAM sArthane Ubho rAkhyo, gADI-gADA choDIne bahumUlya upahAra (bhaTaNuM) laIne, hastizIrSa nagaramAM praveza karIne, kanakaketu rAjAnI pAse AvyA. rAjAnI samakSa te upahAra bheTarUpe dharyo. kanakaketu rAjAe dariyAI musApharI karanArA te naukAvaNikonI bahumUlya bheTano svIkAra karyo. azvonuM apaharaNa:12 paDicchittA te saMjattA-NAvAvANiyagA evaM vayAsI- tumbheNaM devANuppiyA ! gAmAgara jAva AhiMDaha, lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM-abhikkhaNaM poyavahaNeNaM ogAha / taM atthiyAI kei bhe kahiMci accherae diTThapuvve ? tae NaM saMjattA-NAvAvANiyagA kaNagakeuM rAyaM evaM vayAsI- evaM khalu amhe devANuppiyA ! iheva hatthisIse Nayare parivasAmo taM ceva jAva kAliyadIvaMteNaM saMvUDhA / tatthaNaM bahave hiraNNAgarA ya jAvabahave tattha Ase pAsAmo / kiM te? AiNNa veDho jAva aNegAiM joyaNAiM ubbhamaMti / taeNaM sAmI ! amhehiM kAliyadIve te AsA accherae diTThA / bhAvArtha - tyAra pachI rAjAe dariyAImusApharI karanArA te naukAvaNikone kahyuM- he devAnupriyo! tame aneka gAma, Akara vagere sthAnomAM pharo cho ane jahAja dvArA vAraMvAra lavaNasamudranI yAtrA karo cho, to tame kyAMya koI Azcaryajanaka, adbhuta vastu joI che? tyAre dariyAI musApharI karanArA te naukAvaNikoe kanakaketu rAjAne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! ame A ja hastizIrSa nagaranA nivAsI chIe, yAvatu ame kAlika dvIpa gayA hatA. te dvIpamAM ghaNI cAMdI, hIrA-ratna vagerenI khANo yAvatu ghaNA azvo joyA hatA. te azva kevA hatA? ahIM(jaMbUdIpa prajJaptisUtra pramANe) AkIrNa azvanuM kathana karavuM yAvatuM te azvo amArI gaMdhathI aneka yojana dUra cAlyA gayA. A rIte he svAmin ! amoe kAlika dvIpamAM AzcaryakArI azvone joyA che. 13 tae NaM se kaNagakeU tesiM saMjattA-NAvAvANiyagANaM aMtie eyamaDhe soccA Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 430 / zrI jJAtAdharmakathA sUtra Nisamma te saMjattA-NAvAvANiyae evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! mama koDuMbiyapurisehiM saddhiM kAliyadIvAo te Ase ANeha / tae NaM saMjattA-NAvAvANiyagA kaNagakeuM rAyaM evaM vayAsI- evaM sAmI ! tti kaTu ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisurNeti / bhAvArtha:- tyAra pachI kanakaketu rAjAe dariyAI musApharI karanArA te naukAvaNikonA mukhethI A vAta sAMbhaLIne teone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame mArA karmacArI puruSonI sAthe jAo ane kAlika dvIpamAMthI te azvone ahIM laI Avo. tyAre dariyAI musApharI karanArA te naukAvaNikoe kanakaketu rAjAne A pramANe kahyuM- he svAminuM! 'bhale' ema kahIne teoe rAjAnI AjJAno vinayapUrvaka svIkAra karyo. 14 tae NaM kaNagakeU rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI- gacchahaNaM tubbhe devANuppiyA ! saMjattA-NAvAvANiehiM saddhiM kAliyadIvAo mama Ase ANeha / te vi paDisurNeti / tae NaM te koDuMbiyapurisA sagaDI-sAgaDaM sajeti, sajjittA tattha NaM bahUNaM vINANa ya, vallakINa ya, bhAmarINa ya, kacchabhINa ya, bhaMbhANa ya, chabbhAmarINa ya, vicittavINANa ya aNNesiMca bahUNaM sAiMdiya-pAuggANaM davvANaM sagaDI-sAgaDaM bhareti / bhAvArtha - tyAra pachI kanakaketu rAjAe karmacArI puruSone bolAvIne kahyuM ke- he devAnupriyo ! tame dariyAI musApharI karanArA naukAvaNikonI sAthe jAo ane kAlika dvIpamAMthI mArA mATe azvo laI Avo. teoe paNa rAjAnA Adezano svIkAra karyo. tyAra pachI karmacArI puruSoe gADI-gADA taiyAra karyA. ghI vIemao, vasIo, bhAbharI, 27bhI (ayamAnI mAravANI vii||), bhabhAmao (bherI), pada bhrAmarIo (goLAkAra vINA) vagere vividha prakAranI vINAo tathA zrotrendriyane sukhaprada bIjI ghaNI vastuothI gADI-gADA bharI lIdhA. 15 bahUNaM kiNhANa ya jAvasukkillANayakaTThakammANa yacittakammANa yapotthakammANaya leppakammANa ya gaMthimANa ya veDhimANa ya pUrimANa ya saMghAimANa ya aNNesiM ca bahUNaM cakkhidiyapAuggANaM davvANaM sagaDI-sAgaDaM bhareti / bahUNaM koTThapuDANa ya keyaipuDANa ya jAva aNNesiM ca bahUNaM ghANidiyapAuggANaM davvANaM sagaDI-sAgaDaM bhareti / / bahussa khaMDassa ya gulassa ya sakkarAe ya macchaMDiyAe ya pupphuttarapaumuttarAe aNNesiM ca jibbhidiyapAuggANaM davvANaM sagaDI-sAgaDaM bhareti / bahUNaM koyavayANa ya kaMbalANa ya pAvArANa ya NavatayANa ya malayANa ya masagANa ya (masUrANa ya) silAvaTTANa ya jAvahaMsagabbhANa ya aNNesiMca bahUNaM phAsiMdikpAuggANaM davvANaM sagaDI-sAgaDaM bhareti / bharittA sagaDI-sAgaDaM joeMti, joittA jeNeva gaMbhIrapoyaTThANe teNeva uvAgacchaMti, Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-17: AkIrNa (aR) 431 ] uvAgacchittA sagaDI-sAgaDaM moeMti, moittA poyavahaNaM sajeti, sajjittA tesiM ukkiTThANaM sadda-pharisarasarUva-gaMdhANaM kaTThassa ya taNassa ya pANiyassa ya taMdulANa ya samiyassa ya gorasassa ya jAva aNNesiM ca bahUNaM poyavahaNapAuggANaM poyavahaNaM bhareti / bharittA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva kAliyadIve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA poyavahaNaM laMbeti, laMbittA tAI ukkiTThAiM saddapharisarasa-rUvagaMdhAI egaTThiyAhiM kAliyadIvaM uttAreti, uttArettA; jahiM jahiM caNaMte AsA AsayaMti vA, sayaMti vA, ciTuMti vA, tuyaTTativA, tahi tahicaNaM tekoDubiyapurisA tAo vINAo ya jAvavicittavINAo ya aNNANi bahUrNi soiMdikpAuggANi ya davvANi samudIremANA samudIremANA Thaveti, tesiM ca pariperaMteNaM pAsae Thavei, ThavittA NiccalA NiphaMdA tusiNIyA cittuNti| bhAvArtha:- ghaNA kRSNa varNa yAvata zukla varNavALA kASThakarma-lAkaDAnA ramakaDAo, citritakarma, pustakarmapUThA para banAvelA citro, lepya karma-mATIthI banAvelA citra-vicitrarUpo, gUMthIne, latA vagere vIMTIne, patarAM vagere para kANA karI tene pUrIne ane lokhaMDa vagerene joDIne banAvelI vastuo tathA anya cakSu indriyane sukhaprada dravyothI gADI-gADA bharyA. ghaNA koSTapuTako-sugaMdhita dravya vizeSa, ketakIpuTako tathA bIjA ghaNA dhrANendriyane tRpti ApanArA padArthothI gADI-gADA bharyA. tyAra pachI ghaNI khAMDa, goLa, sAkara, khaDIsAkara, puSpottara gulakaMda tathA pAkaMda vagere bIjA aneka rasendriyane sukhaprada dravyothI gADI-gADA bharyA. tyAra pachI ghaNA koyataka-rUnI banelI rajAIo, kaMbalo, cAdaro, navalaka-UnanA banAvelA dhAbaLA, jINa, malaya-masUra malaya dezamAM banelA vastro, vizeSa prakAranA goLAkAra Asano athavA masagacAmaDAthI maDhelA vastro, zilApaTTaka, cIkaNI zilAo yAvat haMsagarbha(zveta vastro tathA anya sparzendriyane sukhaprada dravyo gADI-gADAmAM bharyA. - ukta sarva dravyo bharIne gADI-gADA jotarIne teo gaMbhIra nAmanA baMdare AvyA ane gADI-gADA kholIne jahAja taiyAra karyuM. tyAra pachI utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa, ane gaMdha dravyo tathA kASTha, tRNa, jala, cokhA, loTa, dahIM, dUdha tathA anya ghaNA padArtho jahAjamAM bharyA. - tyAra pachI dakSiNa dizAno anukULa pavana vahevA lAgyo, tyAre prasthAna karIne dakSiNa dizAnI sahAyatAthI teoe kAlikaTTIpe AvIne, laMgara nAMkhIne jahAjane lAMgaryuM. tyAra pachI te utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhayukta padArthone nAnI naukAo dvArA kAlika dvIpamAM utAryA. jyAM-jyAM(je je vanamAM) te azvo besatA hatA, sUtA hatA, UbhA rahetA hatA, ALoTatA hatA, tyAM tyAM karmacArI puruSo te vINA, vicitra vINA Adi zrotrendriyane priya vAdha vagaDAvatA rahyA tathA tenI cAre bAju jALa pAtharIne teo halanacalanAdi kriyAo karyA vinA nizcalapaNe ane aMgopAMgane halAvyA vinA nispadapaNe, maunapUrvaka chupAIne rahyA. 16 jattha jattha te AsA AsayaMti vA sayaMti vA ciTuMti vA tuyadRti vA, tattha tattha NaM te koDubiyapurisA bahUNi kiNhANi ya jAva sukkilANi ya kaTThakammANi ya jAva Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAtAdharmakathA sUtra saMghAimANi ya aNNANi ya bahUNi cakkhidiya-pAuggANi ya davvANi ThaveMti, tesiM pariperaMteNaM pAsae Thavei, ThavittA NiccalA NipphaMdA tusiNIyA ciTThati / 432 bhAvArtha :- jyAM jyAM te azvo besatA hatA, sUtA hatA, UbhA rahetA hatA ke ALoTatA hatA, tyAM tyAM te karmacArI puruSoe pAMca varNanA lAkaDAnA ramakaDA yAvat lokhaMDa vagere bhegA karIne banAvelI vastuo tathA anya cakSu indriyane priya ghaNA padArtho rAkhyA tathA tenI AjubAju jALa pAtharIne teo nizcala, nisyaMda ane maunapaNe chupAIne rahyA. 17 jatthajattha te AsA AsayaMti vA sayaMti vA ciTThati vA tuyati vA tatthatattha NaM te koDuMbiyapurisA tesiM bahUNaM koTUpuDANa ya aNNesiM ca ghANidikpAuggANaM davvANaM puMje ya Niyare ya kareMti, karittA tesiM pariperaMte NaM pAsae Thavei jAva ciTThati / bhAvArtha:- jyAM jyAM te azvo besatA, sUtA, UbhA rahetA athavA ALoTatA hatA tyAM tyAM te karmacArI puruSoe ghaNA koSThapuTako Adi tathA bIjA ghrANendriyane priya padArthonA puMja (ekaja vastunA DhagalAM) ane nira(judI-judI vastuonA DhagalA) karI dIdhA. tenI AjubAju jALa bichAvIne maunapaNe saMtAIne rahyA. 18 jattha jattha NaM te AsA AsayaMti vA, sayaMti vA citi vA tuyaTTaMti vA tattha tattha gulassa jAva aNNesiM ca bahUNaM jibbhidi pAuggANaM davvANaM puMje ya Niyare ya kareMti, karettA viyarae khaNaMti, khaNittA gulapANagassa khaMDapANagassa porapANagassa aNNesiM ca bahUNaM pANagANaM viyare bhareMti, bharittA tesiM pariperateNaM pAsae ThaveMti jAva ciTThati bhAvArtha :- bhyAM-bhyAM te azvo mesatA, sUtA, jalA rahetA he ANoTatA hatA, tyAM tyAM durbhayArI puruSoe goLanA yAvat bIjA ghaNA jihendriyane priya aneka padArthonA DhagalA rAkhyA. te jagyAe khADA khodIne goLanAM pANI, khAMDanAM pANI, zeraDInAM pANI tathA anya aneka prakAranA pANIthI te khADA bharI dIdhA,tenI AjubAju jALa pAtharIne, maunapaNe saMtAIne rahyA. | 19 jahiM jahiM ca NaM te AsA AsayaMti vA sayaMti vA ciTThati vA tuyaTTaMti vA tarhi tahiM NaM te bahave koyavayA ya jAva silAvaTTayA aNNANi ya phAsiMdipAuggAI atthukpaccatthuyAI Tharveti, ThavittA tesiM pariperateNaM jAva ciTThati / bhAvArtha : :- bhyAM bhyAM te azvo mesatA, sUtA, jalA rahetA De ANoratA hatA, tyAM tyAM 3nA vastro yAvat zilApaTTaka tathA anya sperzendriyane priya padArtho rajAI vagere ekabIjAnI upara pAtharIne rAkhI dIdhA ane tenI cArebAju jALa pAtharIne, maunapaNe saMtAIne rahyA. 20 taNaM te AsA jeNeva te ukkiTThA saddapharisarasarUvagaMdhA teNeva uvAgacchaMti / tattha NaM atthegaiyA AsA apuvvA NaM ime saddapharisarasarUvagaMdhA tti kaTTu tesu ukkiTThesu saddapharisarasarUvagaMdhesu amucchiyA agaDhiyA agiddhA aNajjhovaNNA tesi ukkiTThANaM saddA gaMdhANaM dUraMdUreNaM avakkamaMti / te NaM tattha pausgoyarA paustaNapANiyA NibbhayA NiruvviggA suhaMsuheNaM viharaMti / Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-17: (a) | 433 | bhAvArtha:- tyAra pachI te azvo, jyAM A utkaTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhavALI vastuo rAkhI hatI tyAM AvyA, tyAM AvIne temAMthI keTalAka azvo A zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdha apUrva che arthAt pahelAM kyAre ya Avo anubhava karyo nathI, evo vicAra karI te utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhamAM mUcchita, vRddha ane Asakta na thatAM te utkRSTa zabda yAvata gaMdhathI dUra cAlyA gayA. te azvo te sthAnomAM ghaNA caravAnA khetaro, pracura ghAsa-pANI prApta karIne nirbhayapaNe ugarahita thaIne sukhapUrvaka vicaravA lAgyA. 21 evAmeva samaNAuso !jo amhaM NiggaMtho vANiggaMthI vA sapharisarasarUvagaMdhesuNo sajjai, seNaM ihaloge ceva bahUNaM samaNANaM samaNINaM sAvayANaM sAviyANaM accaNijje jAva cAuraMtasaMsArakaMtAraM vIivayai / bhAvArtha:- e pramANe te AyuSmAna zramaNo ! amArA je sAdhu athavA sAdhvI; zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhamAM Asakta thatA nathI, te A lokamAM ghaNA sAdhuo, sAdhvIo, zrAvako ane zrAvikAonA pUjanIya thAya che ane cAturgatika saMsAra-kAntArane pAra pAmI jAya che. 22 tatthaNaM atthegaiyA AsA jeNeva ukkiTTha saddapharisarasarUvagaMdhA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA tesu ukkiTThesu saddapharisarasarUvagaMdhesumucchiyA jAva ajjhovavaNNA AseviDaM payattA yAvi hotthA / tae NaM te AsA ee ukkiTTha saddapharisarasarUvagaMdhA AsevamANA tehiM bahUhiM kUDehiM ya pAsehi ya galaesu ya pAesu ya bajjhaMti / bhAvArtha:- te ghoDAmAMthI keTalAka ghoDA utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhavALA padArtho hatA tyAM pahoMcIne, te utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhamAM mUcchita thayA, ati Asakta thaI gayA ane tenuM sevana karavAmAM pravRtta thaI gayA. tyAra pachI te utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhanuM sevana karanArA te azvo karmacArI puruSo dvArA goThavelA chaTakAmAM, kUTa pAsa-rahasyamayI jALamAM, baMdhanomAM DokathI yathAvat pagathI baMdhAI gayA, pakaDAI gayA. azva sahita nagaramAM punarAgamana :23 tae NaM te koDubiyA ee Ase giNhaMti, giNhittA egaTThiyAhiM poyavahaNe saMcAraiti, saMcArittA taNassa ya kaTThassa ya jAva bhareti / taeNaM te saMjattA NAvAvANiyagA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA poyavahaNaM laMbeti, laMbitA te Ase uttAreMti, uttArittA jeNeva hatthisIse Nayare, jeNeva kaNagakeU rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva vaddhArveti vaddhAvittA te Ase uvnneti| ___tae NaM se kaNagakeU rAyA tesiM saMjattA-NAvAvANiyagANaM ussukkaM viyarai, viyarittA sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA paDivisajjei / bhAvArtha :- tyArapachI te karmacArI puruSoe te azvone pakaDI lIdhA, naukAo dvArA jahAjamAM laI AvyA ane jahAjamAM ghAsa-lAkaDA Adi Avazyaka padArtho bharI lIdhA. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra tyArapachI dakSiNa dizAno anukULa pavana vahevA lAgyo tyAre dariyAI musApharI karanArA te naukAvaNikoe tyAMthI prasthAna karIne, gaMbhIra nAmanA baMdare AvIne jahAja lAMgaryuM. tyAra pachI te ghoDAone nIce utAryA ane hastizIrSa nagaramAM kanakaketu rAjA pAse laIne AvyA. hAtha joDIne rAjAnuM abhivAdana karIne teoe azvone upasthita karyA. 434 kanakaketu rAjAe dariyAI musApharI karanArA te vaNikono zulka(kara) mApha karI dIdho. teono satkAra karyo, sanmAna karyuM ane teone vidAya karyA. 24 tae NaM se kaNagakeU rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvittA sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA paDivisajjei / bhAvArtha :- tyArapachI kanakaketu rAjAe(kAlika dvIpa mokalelA) karmacArI puruSone bolAvIne teono paNa satkAra-sanmAna karIne vidAya karyA. 25 sekaU rAyA Asamaddae saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI - tubbhe NaM devAppiyA ! mama Ase viNaeha / tae NaM te AsamaddagA taha tti paDisurNeti, paDisuNittA te Ase bahUhiM muhabaMdhehi ya, kaNNabaMdhehi ya, NAsAbaMdhehi ya, vAlabaMdhehi ya, khurabaMdhehi ya kaDagabaMdhehi ya khaliNabaMdhehi ya, ahilALehi ya, paDayA'hi ya, gaMgAhi ya, vettabahArehi ya, layabahArehi ya, sabahArehi ya, chivappahArehi ya viNayaMti, viNaittA kaNagakeussa raNNo uvarNeti / bhAvArtha :- tyArapachI kanakaketu rAjAe azvamardako(azvapALo) ne bolAvIne kahyuM ke- he devAnupriyo! tame mArA azvone vinIta karo. prazikSita karo. tyArapachI azvamardakoe 'bhale' kahIne rAjAno Adeza svIkAryo, svIkArIne teoe te azvone mukhabaMdhanothI(mukhabAMdhIne), karNabaMdhanothI, nAsA baMdhanothI, vALa baMdhanothI, khurabaMdhanothI, khalila- lagAmarUpa baMdhanathI, ahilANa-cokaThuM lagAvIne arthAt ghoDAnA moDhAmAM raheto lagAmano loDhAno bhAga bAMdhIne, paDayANa--ghoDAnI pITha uparanuM palANa kasIne, aMkaNa-lokhaMDanI tapAvela saLIo vaDe khasI karIne, netaranI soTIthI prahAra karIne, velAno prahAra karIne, cAbukano prahAra karIne, cAmaDAnA koraDAnA prahAra karIne vinIta(prazikSita) karIne kanakaketu rAjA pAse laI AvyA. | 26 tae NaM se kaNagakeU te Asamaddae sakkArei, sammANei sakkAritA sammANittA paDivisajjei / taeNaM te AsA bahUhiM muhabaMdhehi ya jAva chivappahArehi ya bahUNi sArIramANasANi dukkhAiM pAveMti / bhAvArtha :- tyAra pachI kanakaketue te azvamardakono satkAra karyo, sanmAna karyuM, satkAra-sanmAna karIne teone vidAya karyA. te azvo mukhabaMdhanathI yAvat cAbukonA prahArothI ghaNA zArIrika ane mAnasika duHkhone prApta thayA. | 27 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA pavvaie samANe iTThesu sadda-pharisa-rasa-rUva-gaMdhesu sajjai, rajjai, gijjhai, mujjhai, ajjhovavajjai, se Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-17: AkIrNa (azva) 435 ] loe ceva bahUNaM samaNANa ya jAva cAuraMtasaMsArakatAraM bhujjo bhujjo aNupariyaTTissai / bhAvArtha:- e ja pramANe he AyuSmanu zramaNo ! amArA je nigraMtha athavA nigraMthIo dIkSita thaIne priya-iSTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhamAM Asakta, anurakata, vRddha, mUcchita ane tallIna banI jAya che, teo A lokamAM ghaNA zramaNa-zramaNIo, zrAvaka-zrAvikAonA avahelanAnA pAtra bane che yAvatu te cAturgatika saMsAra aTavImAM punaHpunaH bhramaNa kare che. vivecana - prastuta sUtromAM viSayonI Asakti anAsaktinA phaLanuM nirUpaNa azvonA daSTAMtathI karIne zramaNa-zramaNIone anAsakta rahevAnI preraNA karI che. sUtrakAranA aMtimazikSA sUtra pachI keTalIka pratomAM vIsa gAthA samUha dvArA bodha ApavAmAM Avyo che. te gAthAo mATe TIkAkAre-AthA vAva vAvanAMtare gayAM paNa A prakAre kahIne te gAthAonuM vizleSaNa karyuM che. te gAthAo A pramANe che kalaribhiya-mahu-taMtI-talatAlavaMsakauhAbhirAmesu / saddesu rajjamANA, ramaMti soiMdiya-vasaTTA // 1 // soiMdiyaduiMtattaNassa aha ettio havai doso / dIviga-ruyamasahaMto, vahabaMdhaM tittiro patto // 2 // gAthArtha - zrotendriyane vazIbhUta, atyaMta manohara zabdomAM anurakata prANIo kala-hRdayahArI, ribhItasvara gholanAnA kAraNe madhura, priya dhvanivALA vINA, karatAla, vAMsaLI vageremAM AnaMdita thAya che. [1] jema zikArInA pIMjarAmAM pUrAyelI tirInA zabdane sahana nahIM karanAra arthAt tittarInA zabda sAMbhaLI kAmarAgane vaza banI(potAnA sthAnathI bahAra nIkaLI) jato tItara baMdhana ane vadhune prApta thAya che tema zrotendriyane AdhIna prANIo baMdhana ane vadharUpI doSone prApta thAya che.ro thaLAhaLa-vacana-vara-vaLa-yajAviya-vitAsiyA | rUvesu rajjamANA, ramaMti cakkhidiyavasaTTA // 3 // cakkhidiyaduiMtattaNassa aha ettio bhavai doso / jaM jalaNammi jalaMte, paDai payaMgo abuddhIo // 4 // gAthArtha - cakSurindriyane vazIbhUta, rUpomAM anurakata prANIo strIonA stana, jAMgha, mukha, hAtha, paga, netro ane garvita vilAsayukta cAlamAM AnaMdita thAya che.llall jema ajJAnI pataMgiyuM(jyotanA rUpathI AkarSAIne) baLatI agnimAM paDIne mRtyu pAme che, tema cakSurindriyane AdhIna prANIo vadha ane baMdhanarUpI doSone prApta thAya che.jo aguruvara-pavaradhUvaNa, uuyamallANulevaNavihIsu / gaMdhesu rajjamANA, ramaMti ghANidiyavasaTTA // 5 // dhANiMdiyaduiMtattaNassa aha ettio havai doso / jaM osahigaMdheNaM, vilAo NiddhAvaI urago // 6 // Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 4 | zrI jJAtAdharmakathA sUtra gAthArtha :- dhrANendriyane vazIbhUta, sugaMdhamAM anurakata prANIo zreSTha agara, dazAMgIdhUpa, vividha Rtujanya puSpo, caMdanAdi sugaMdhita lepa Adi dravyomAM AnaMdita thAya che./po. jema auSadhinI gaMdhathI AkarSita thaIne bilamAMthI bahAra Avato sarpa baMdhana ane kaSTane prApta thAya che, tema dhrANendriyane AdhIna prANIo baMdhana ane vadha rUpI doSone prApta thAya che.lzll. tittakaDuyaM kasAyaM aMbilamahuraM bahukhajjapejjalejjhesu / AsAyami u giddhA, ramati jibbhidiyavasaTTA // 7 // jibhidiyanduiMtattaNassa aha ettio havai doso / jaMgalagalaggukkhitto, phurai thalavirallio maccho // 8 // gAthArtha:-hindriyane vazIbhUta, 2somA anu27 prAzImovA, tIpA, tU21, pAzA ane madhu24AvA, pIvA, cATavA yogya padArthomAM AnaMdita thAya che.llI gala-kAMTAmAM bharAvelA mAMsane khAvA jatAM mAchalAnA gaLAmAM kAMTo bharAI jAya ane mAchImAra dvArA bahAra kheMcAyeluM ane jamIna para pheMkAyeluM mAchaluM taraphaDI-taraphaDIne marI jAya che, tema jilaeNndriyane AdhIna prANIo baMdhana ane vadharUpI doSone prApta thAya che.pATA. uUbhayamANasuhehi ya, savibhavahiyayagamaNaNivvaikaresu / phAsesu rajjamANA, ramati phAsidiyavasaTTA // 9 // phAsiMdiyaduiMtattaNassa aha ettio havai doso / jaM khaNai matthayaM kuMjarassa lohaMkuso tikkho // 10 // gAthArtha - sparzendriyane vazIbhUta, sparzamAM anurakata prANIo vividha RtuomAM sukhaprada, vaibhavayukta, hRdaya ane manane sukhakArI strI, mALA vagere padArthomAM AnaMdita thAya che.ll jema khoTI banAvIne rAkhelI hAthaNIne sparzavA jatAM hAthI khADAmAM paDIne baMdhanane prApta thAya che. te hAthInuM mastaka tIkSNa lohamaya aMkuzathI tADita thAya che, tema sparzendriyane AdhIna prANIo baMdhana ane vadhane prApta thAya che./1oll kalaribhiyamahustaMtI-talatAlavaMsakakuhAbhirAmesu / saddesu je Na giddhA, vasaTTamaraNaM Na te marae // 11 // thaNajahaNa vynnkscrnnnnynngvviyvilaasiygiis| rUvesu je Na giddhA, vasaTTamaraNaM Na te marae // 12 // agruv-pvr-dhuuvnn-uumllaannulevnnvihiisu| gaMdhesu je Na giddhA, vasaTTamaraNaM Na te marae // 13 // titta-kaDuyaM kasAyamahuraM bahukhajjapejjalejjhesu / rasesu je Na giddhA, vasaTTamaraNaM Na te marae // 14 // uUbhayamANasuhesu ya, savibhakahiyayamaNaNivvuikaresu / phAsesu je Na giddhA, vasaTTamaraNaM Na te marae // 15 // Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-17 : AkIrNa (azva) . 437 ] gAthArtha :- je prANIo kala, ribhita, madhura svaravALI vINA, karatAla, baMsarI vagere zreSTha ane manohara vAdyonA zabdomAM Asakata thatAM nathI te vazArUM maraNe arthAt indriyone vaza thaI Arta-duHkhathI pIDita thaIne; viSayo mATe hAya-hAya karatAM maratA nathI../11/l. je prANIo strInA stana, jAMgha, mukha, hAtha, paga, nayana, garvita vilAsayukta cAla vagere rUpomAM Asakta thatAM nathI te vazArta maraNe maratA nathI.1ro. je prANIo zreSTha agara, dazAMgIdhupa, vividha Rtujanya puSpo, caMdanAdi sugaMdhita lepadravyo vagerenI sugaMdhamAM vRddha thatAM nathI te vazArta maraNe maratA nathI../1all je prANIo kaDavA, tIkhA, tUrA, khATA, mIThA, khAvA, pIvA ane cATavA yogya padArthonA AsvAdanamAM vRddha thatAM nathI te vazArUM maraNe maratA nathI../14 je prANIo vividha RtuomAM sukhaprada, vaibhavayukta, hRdaya ane manane sukhakArI strI, mALA vagere padArthonA sparzamAM Asakta thatA nathI te vazArta maraNe maratA nathI.ll1pI. saddesu ya bhaddaga-pAvaesu soyavisayaM uvgesu| tuTeNa va rudreNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 16 // rUvesu ya bhaddaya-pAvaesu cakkhuvisayaM uvagaesu / tuTeNa va ruTeNa va, samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 17 // gaMdhesu ya bhaddayapAvaesu ghANavisayaM uvagaesu / tuDeNa va rudruNa va, samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 18 // rasesu ya bhaddayapAvaesu jibbhavisayaM uvagaesu / tuTeNa va rudveNa va, samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 19 // phAsesu ya bhaddaya-pAvaesu kAyavisayaM uvagaesu / tuTeNa va rudruNa va, samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 20 // gAthArtha :- sAdhuo zrotendriyanA viSayabhUta bhadra-manojJa, anukuLa zabdo prApta thAya, to tenA prati tuSTa- AkarSita na thAya, arthAt temAM rAga na kare ane pApaka-amanojJa, pratikULa zabdo prApta thAya to rUSTa na thAya arthAt dveSa na kare./16al zramaNo cakSurindriyanA viSayabhUta manojJa rUpamAM rAga na kare ane amanojJa rUpamAM dveSa na kare.1NA. zramaNo dhrANendriyanA viSayabhUta manojJa gaMdhamAM rAga na kare ane amanojJa gaMdhamAM dveSa na kare.ll18 zramaNo jihendriyanA viSayabhUta manojJa rasamAM rAga na kare ane amanojJa rasamAM dveSa na kare.19AA zramaNo sparzendriyanA viSayabhUta manojJa sparzamAM rAga na kare ane amanojJa sparzamAM dveSa na kare. //raoll 28 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattarasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paukhate II tti vena II bhAvArtha:- he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe sattaramAM jJAta-adhyayanano A artha kahyo che. te ja artha huM tane kahuM chuM. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 438 | zrI zAtAdharmakathA sUtra vivecana : prastuta adhyayanamAM sUtrakAre kAlikaTTIpavartI azvonA daSTAMte zramaNa-nigraMthone bodha Apyo che. ahIM TIkAkAre cha gAthA dvArA daSTAMtanA rUpakone spaSTa karI indriya viSayomAM Asakti-anAsaktinA phaLane rajU karyA che. yathA jai so kAliyadIvo, aNuvamasokkho taheva jai-dhammo / jaha AsA taha sAhU, vaNiyavvaaNukUlakArijaNA // 1 // artha-jema kAlika dvIpanA sthAne anupama sukhadAyI zramaNadharma samajavo. azvonA sthAne sAdhu ane vaNikonA sthAne anukUla upasarga karanArA(lalacAvanArA loko samajavA./1|| jaha saddAi-agiddhA, pattA No pAsabaMdhaNaM AsA / taha visaesu agiddhA, vajjhati Na kammaNA sAhU // 2 // artha- je azvo zabda Adi viSayomAM Asakta na thayA te jALamAM phasAyA nahIM, te pramANe je sAdhu indriya viSayomAM Asakta thatA nathI te sAdhu karmothI baddha thatA nathI.rA. jaha sacchaMdavihAro, AsANaM taha ya iha varamuNINaM / jara-maraNAivivajjiya, saMpattANaMda-NivvANaM // 3 // artha- azvonA icchAnusArI vicaraNanA sthAne zreSTha munijanono jarA-maraNathI rahita ane AnaMdamaya nirvANa samajavo. tAtparya e che ke zabdAdi viSayothI dUra rahenArA azvo jema IcchAnusAravicaraNa karavAmAM samartha thayA tevI rIte viSayothI virata mahAmuni mukti prApta karavAmAM samartha thAya che. jaha saddAisu giddhA, baddhA AsA taheva visayarayA / pArveti kammabaMdhaM, paramAsuhakAraNaM ghoraM // 4 // artha- zabdAdi viSayomAM anurakta thayelA azvo jema baMdhanagrasta thayA. tevI rIte viSayomAM rakata prANIo atyaMta du:khanA kAraNabhUta ghora karmabaMdha kare che.al4. jaha te kAliyadIvA, NIyA aNNattha duhagaNaM pattA / taha dhamma-paribbhaTThA, adhammapattA ihaM jIvA // 5 // pAveMti kamma-Naravai-vasayA saMsAra-vAhayAlIe / AsappamaddaehiM va, raiyAIhi dukkhAI // 6 // artha- jema zabdAdimAM Asakta thayelA azvone kAlika dvIpathI anyatra laI javAmAM AvyA ane tyAM te duHkha samUhane prApta thayA, tema je jIvo dharmathI bhraSTa thAya che ane adharmane prApta kare che. te prANIo karmarUpI rAjAne vazIbhUta thAya che. te savArI jevA sAMsArIka duHkhono, azvamarthako dvArA apAtI pIDAnI samAna parabhavamAM narakAdi gatimAM duHkha ane pIDAne temaja nairayiko dvArA apAtA kaSTone pAme che.pa-al |sattaramuM adhyayana saMpUrNa Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--18 : adhyayana sAra aDhAramuM adhyayana adhyayana sAra 439 *********** A adhyayananuM nAma 'susumA(suSamA)' che. temAM dhanyasArthavAhanI putrI susumAnuM varNana che. rAjagRha nagaramAM dhanya sArthavAha-bhadrAsAryAvAhI temanA pAMca putro ane sauthI nAnI lADakI putrI susumA sAthe rahetA hatA. dhanyazeThe susumAne ramADavA, tenuM dhyAna rAkhavA eka cilAta nAmanA nokarane rAkhyo hato. te cilAta susumAne gharanI bahAra anya bALa samudAyamAM ramADavA laI jato hato ane tyAM anya bALakonI koDI, lakhoTI, dAgInA vagere corI leto hato. te bALakonA mA-bApo dhanyazeThane cilAtanI phariyAda karatAM hatAM. vAraMvAranI phariyAdothI kaMTALI, gusse thaIne zeThe cilAtane rajA ApI dIdhI. cilAta niraMkuza, svacchaMdI banI, durvyasanI banI gayo ane vijaya corano Azraya laIcoravidyAmAM pravINa thaI gayo. kALakrame te cora pallIpati thayo. ekavAra teNe 500 coro sAthe dhanyasArthavAhanA ghera dhADa pADI ane dhana, saunA vagere mAla-sAmAna sAthe suMsumAne paNa te upADI gayo. dhanyasArthavAhe potAnA putro tathA nagararakSakone sAthe laI cilAta corano pIcho karyo. nagara rakSakoe 500 corane harAvI dhana to laI lIdhuM paNa cilAta hAthamAM na Avyo. te suMsumAne khaMbhe nAMkhI saghana jaMgalamAM bhAgI gayo. nagarakSako to pAchA pharI gayA paNa pitA-putro prANapyArI suMsAmAne pAchI lAvavA mATe cilAtanI pAchaLa-pAchaLa gADha jaMgalamAM pravezyA. bhAgatA-bhAgatA cilAta jyAre suMsumAne upADavA asamartha banI gayo tyAre teNe susumAno vadha karI tenA dhaDane tyAM ja mUkIne, mastakane hAthamAM laIne doDato rahyo aMte bhUkha-tarasathI te aTavImAM ja mRtyu pAmyo. pitA-putro cilAtane pakaDavA aTavImAM ghaNuM rakhaDayA paNa aMte hArI-cAkIne pAchA pharyA. tyAM suMsumAnA dhaDane joI AkraMda karavA lAgyA. durgama aTavImAM AhAra-pANI na maLatAM badhAnA prANa javAnI zakyatA joI pitAe potAne mArI, te AhArathI putrone prANa bacAvavA vinaMti karI. tyAre pAMce putroe kramazaH pitA tathA anya bhAIonA prANa bacAvavA potAne mAravAno Agraha rAkhyo. prANa bacAvavAno anya koI upAya na rahyo tyAre prANarahita, suMsumAnA zarIranA mAMsa-zoNita dvArA pitA-putroe prANa bacAvI rAjagRha nagaramAM pahoMcyA. A prakAranA AhAra samaye pitA ke putronA manamAM aMzamAtra AsaktinA bhAva na thayA hoya, te sahaja rIte samajI zakAya che. prANa TakAvavA ane ghare pahoMcavuM, te ja teonuM lakSya hatuM, te AhAramAM teone jarA paNa AnaMda na hato. te ja rIte sAdhakoe mAtra dehane TakAvavA anAsakta bhAva rAkhI AhAra karavo joIe. sAdhakone AAranI anAsakti samajAvavA mATe A sarvotama dRSTAMta che. susumAmAM Asakata cilAta cora duSkarmomAM lIna banI aTavImAM mRtyu pAmyo. tema viSayAsakata jIvo pApakarma karI saMsAra aTavImAM aneka prakAre duHkha pAme che. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 zrI zAtAdharmakathA sUtra aDhAramuM adhyayana susumA adhyayana prAraMbha :| 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattarasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, aTThArasamassa ke aTe paNNatte? bhAvArtha:- he bhagavan! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe sattaramA jJAta-adhyayananA A bhAva kahyA che, to aDhAramA adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? dhanya sArthavAha parivAra :| 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAmaMNayare hotthA, vnnnno| tattha NaM dhaNNe NAmaM satthavAhe parivasai / tassa NaM bhaddA bhAriyA / tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa puttA bhadAe attayA paMca satthavAhadAragA hotthA, taMjahA- dhaNe, dhaNapAle, dhaNadeve, dhaNagove, dhaNarakkhie / tassaNaM dhaNNassa satthavAhassa dhUyA bhaddAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAiyA suMsumA NAmaMdAriyA hotthA-sUmAlapANipAyA jaavsuruuvaa| bhAvArtha - he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM, tenuM varNana zrI aupapAtika sUtra anusAra jANavuM. tyAM dhanya nAmanA sArthavAha nivAsa karatA hatA. temane bhadrA nAmanI patnI hatI. te dhanya sArthavAhanA putra, bhadrAnA Atmaja dhana, dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa ane dhanarakSita nAmanA pAMca sArthavAha suputro hatA, dhanya sArthavAhanI putrI, bhadrAnI AtmajA, pAMca putro pachI janmelI susumA nAmanI bAlikA hatI. tenA hAtha-paga Adi aMgopAMga sukumAra hatA yAvat te sarvAga suMdara surUpa hatI. | 3 tassaNaM dhaNNassa satthavAhassa cilAe NAmaMdAsaceDae hotthA / ahINapaMcadiyasarIre maMsovacie bAlakIlAvaNakusale yAvi hotthA / bhAvArtha:- te dhanya sArthavAhanecilAta (kirAta) nAmano dAsaputra, nokara hato. te pAMca indriyothI paripUrNa mAMsala ane puSTa zarIravALo hato, te chokarAone ramADavAmAM paNa kuzaLa hato |4 tae NaM dAsaceDe suMsumAe dAriyAe bAlaggAhe jAe yAvi hotthA, susumaM dAriyaM kaDIe giNhai, giNhittA bahUhiM dAraehi yadAriyAhi ya Dibhaehi ya DiMbhayAhi ya kumAraehi ya kumAriyAhi ya saddhiM abhiramamANe abhiramamANe viharai / Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya--18: saMsamA 441 | bhAvArtha:- suMsumAM bAlikAne ramADavA mATe te dAsa putranI niyukti karavAmAM AvI hatI. te susumA bAlikAne keDamAM laIne ghaNA chokarA-chokarIo, nAnA bALako, nAnI bAlikAo, kumAro ane kumArIonI sAthe ramavA jato hato. | 5 tae NaM se cilAe dAsaceDe tesiM bahUNaM dArayANa ya dAriyANa ya DiMbhayANa ya DibhiyANa ya kumArayANa ya kumAriyANa ya appegaiyANaM khullae avaharai, evaM vaTTae ADoliyAo taMdUsae pottullae sADollae, appegaiyANaM AbharaNamallAlaMkAraM avaharai, appegaie Ausai, evaM avahasai, NicchoDei, Nibbhacchei, tajjei, appegaie tAlei / lAvArtha:-samaye (2matAM-bhatI) zisAta sapanA chorAchorImo.jADomAnisamo. kumAro-kumArikAomAMthI koInI koDI corI leto, koInI lAkhanI lakhoTIo, ADoliyA-ramakaDAvizeSane, daDA, vastra nirmita DhIMgalIo, uttarIya vastro, koInA AbharaNo, mALAo, alaMkAro corI leto, koIne gALo deto, koInI hAMsI uDAvato, koIne Thagato, bharjanA karato, tarjanA karato ane koIne mArato hato. |6 tae NaM te bahave dAragA ya dAriyA ya DiMbhayA ya DibhiyA ya kumArA ya kumAriyA ya royamANA yakaMdamANA yasoyamANA yatippamANA ya vilavamANA ya sANaM-sANaM ammApiUNaM nnivedeti| taeNaM tesiM bahUNaM dArayANa yadAriyANa ya DiMbhayANa ya DibhiyANa yakumArayANa ya kumAriyANa ya ammApiyaro jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA dhaNNaM satthavAhaM bahUhiM khijjaNiyAhi ya ruMTaNAhi ya uvalaMbhaNAhi ya khijjamANA ya ruTamANA ya uvalaMbhemANA ya dhaNNassa eyamaTuM Nivedeti / bhAvArtha - tyAre te ghaNA chokarA-chokarIo, bALaka-bAlikAo, kumAro ane kumArIo raDatA, rADo pADatA, zoka karatA, AMsu vahAvatA, vilApa karatA, pota-potAnA mAtA-pitAnI pAse, cilAtanI phariyAdo karatA hatA. tyAre ghaNA chokarA-chokarIo, bALako-bAlikAo, kumAro ane kumArikAonA mAtA-pitA dhanya sArthavAhanI pAse AvIne khedajanaka, gussApUrvakanA upAlaMbha bharyA vacanothI kheda prakaTa karatAM, rUdana karatAM, upAlaMbha ApatAM, dhanya sArthavAhane cilAtanI geravartaNUkanI phariyAdo karatAM hatAM. 7 tae NaM dhaNNe satthavAhe cilAyaM dAsaceDaM eyamaTuM bhujjo bhujjo NivArei, No ceva NaM cilAe dAsaceDe uvaramai / tae NaM se cilAe dAsaceDe tesiM bahUNaM dArayANa ya dAriyANa ya DiMbhayANa ya DibhiyANa ya kumArayANa ya kumAriyANa ya appegaigANaM khullae avaharai jAva appegaie taalei| bhAvArthaH- tyAra pachI dhanya sArthavAhe cilAta dAsaputrane A vAta mATe(corI Adi na karavA) vAraMvAra samajAvyo paNa cilAta dAsaputra corI karatA aTakyo nahIM, sudharyo nahIM. dhanya sArthavAhanA rokavA chatAM paNacilAta dAsaputra ghaNA chokarA, chokarIo, bALaka-bAlikAo, kumAra-kumArikAomAMthI koInI koDIo vagere corato rahyo yAvatuM koIne mArato, pITato rahyo. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 442 / zrI jJAtAdharmakathA sUtra |8 tae NaM te bahave dArayA ya dAriyA ya DiMbhayA ya DibhiyA ya kumArayA ya kumAriyA ya royamANA ya jAva ammApiUNaM nnivedeti| tae NaM te ammA-piyaro AsuruttA jAva jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bahUhiM khijjaNAhi ya jAva eyamaTuM Nivedeti / bhAvArtha - tyAre te ghaNA chokarA-chokarIo, bALaka-bAlikAo, kumAra-kumArikAo raDatAM-raDatAM yAvat mAtA-pitA pAse cilAtanI phariyAda karatA rahyAM. tyAre te mAtA-pitA gusse thaIne dhanya sArthavAhanI pAse AvIne ghaNA khedayukta vacanothI phariyAda karatA rahyAM. nokarImAMthI cilAtane chUTo karavo - | 9 tae NaM se dhaNNe satthavAhe bahUNaM dArayANaM dAriyANaM DiMbhayANaM DibhiyANaM kumArayANaM kumAriyANaM ammApiUNaM aMtie eyamaTuM soccA Asurutte jAvacilAyaM dAsaceDaM uccAvayAhiM AusaNAhi Ausai uddhaMsai Nibbhacchei NicchoDei tajjei uccAvayAhiM tAlaNAhiM tAlei sAo gihAo Nicchubhai / bhAvArtha - tyAre dhanya sArthavAhe ghaNA chokarA-chokarIo, bALaka-bAlikAo, kumAra-kumArikAonA mAtA-pitA pAsethI vAraMvAra phariyAdo sAMbhaLIne ekadama gusse thaIne cilAta dAsaputra para aneka prakAranA Akroza vacanothI Akroza karyo, UdhaDo lIdho, bharlsanA tiraskAra karyo, kADhI mUkavAno bhaya batAvyo, tarjanA karI, aMte mArIne gharamAMthI kADhI mUkayo. 10 tae NaM se cilAe dAsaceDe sAo gihAo NicchUDhe samANe rAyagihe Nayare siMghADae jAva pahesu ya devakulesu ya sabhAsu ya pavAsu ya jUyakhalaesu ya vesAgharaesu ya pANagharaesu ya suhaMsuheNaM priytttti| tae NaM cilAe dAsaceDe aNohaTTie aNivArie sacchaMdamaI sairappayArI majjapasaMgI cojjappasaMgI maMsappasaMgI jUyappasaMgI vesAppasaMgI paradArappasaMgI jAe yAvi hotthA / bhAvArtha:- dhanya sArthavAhe potAnA gharethI cilAta dAsaputrane kADhI mUkyo. tyAre te rAjagRha nagaranA zRMgATakomAM yAvatu rAjamArgomAM, devAlayomAM, sabhAomAM, parabomAM, jugArIonA aDDAomAM, vezyAonA gharomAM tathA zarAbakhAnAmAM svachaMdapaNe bhaTakavA lAgyo. tyAre te dAsaputrane hAtha pakaDIne rokanArA ke vacanathI rokanArA koI na hovAthI te svacchaMdI, udaMDa, svacchaMdavihArI, dArUDIyo, corIparAyaNa, mAMsabhakSI, jugArI, vezyAlaMpaTa ane parastrIgAmI banI gayo. vizyayora :11 tae NaM rAyagihassa Nagarassa adUrasAmaMte dAhiNapurathime disibhAe sIhaguhA NAmaM corapallI hotthA-visamagirikaDagakoDaMbasaNNiviTThA vaMsIkalaMpAgAraparikkhittA chiNNasela Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--18 : susumA visamappavAya pharihovagUDhA egaduvArA aNegakhaMDI viditajaNaNiggamapavesA abbhitarapANiyA sudullabhajalaperaMtA subahussa vi kUviyabalassa Agayassa duppahaMsA yAvi hotthA / bhAvArtha :- te samaye rAjagRha nagarathI dakSiNa-pUrva dizAmAM na ati dUra na ati najIka siMhaguphA nAmanI eka corapallI hatI. te corapallI UMcI-nIcI parvatamALAonA madhyabhAganA aMte vaselI hatI. tenI cAre bAju vAMsanI vADa hatI. te vADa ja teno killo hato. alaga-alaga TekarIonA prapAta(be parvatonI vaccenI khINa) rUpI khAIthI yukta hatI. temAM javA-AvavAne mATe eka ja daravAjo hato, paraMtu corone bhAgI javA mATe nAnA-nAnA aneka dvAra banAvyA hatA. vizvAsu mANaso ja temAM avara-javara karI zakatA. pallInI bahAra pANI maLavuM atyaMta durlabha hatuM. pANI mATe pallInI vacce ja eka jaLAzaya hatuM. coranI zodhamAM AvelI senA paNa te pallIno nAza na karI zake tevI te corapallI hatI. 443 12 tattha NaM sIhaguhA corapallIe vijae NAmaM coraseNAvaI parivasai- ahammie jAva ahammakeU samuTThie bahuNagaraNiggakjase sUre daDhappahArI sAhasie saddavehI / seNaM sIhaguhAe corapallIe paMcaNhaM corasayANaM AhevaccaM jAva viharai / bhAvArtha:- te siMha guphA nAmanI cora pallImAM vijaya nAmano cora senApati raheto hato. te adhArmika yAvat adharmanI dhvajA sama hato. ghaNA nagaromAM te corI karavAnI bahAdurIthI kukhyAta hato. te potAnA kAryamAM zUra, daDha prahArI, duHsAhasika ane zabdavedhI(zabdanA AdhAre lakSyanuM vedhana karanAro) hato. te siMhaguphA nAmanI corapallImAM pAMcaso coronuM Adhipatya karato yAvat raheto hato. 13 e se vijatakkare coraseNAvaI bahUNaM corANa ya pAradAriyANa ya gaMThibheyagANa yasaMdhiccheyagANayakhattakhaNagANa ya rAyAvagArINaya aNadhAragANaya bAlaghAyagANaya vIsaMbhaghAyagANa ya jUyakArANa ya khaMDarakkhANa ya aNNesiM ca bahUNaM chiNNa-bhiNNa bAhirAhayANaM kuDaMge yAvi hotthA / bhAvArtha :- te vijaya cora senApati ghaNA coro, parastrI laMpaTo, graMthI bhedako, divAlonA saMdhibhAgamAM bAkoruM pADI corI karanArA saMdhibhedako, bhIMtamAM chIMDu pADI corI karanArA khAtarakhaNako, rAjadrohIo, devALiyAo, bALaghAtako, vizvAsaghAtIo, jugArIo, jamIna pacAvI pADanArAo, aparAdha badala hAtha, paga, kAna vagere avayavo chedI-bhedIne dezanikAlanI sajA pAmelAo mATe(vijayacora) kuTaMka-vAMsanI jhADI samAna zaraNabhUta hato, AzrayadAtA hato. | 14 tae NaM se vijae takkare coraseNAvaI rAyagihassa nagarassa dAhiNapuricchamaM jaNavayaM bahUhiM gAmaghAehi ya NagaraghAehiM ya gogahaNehi ya vaMdiggahaNehi ya paMthakuTTaNehiM ya khattakhaNaNehi ya uvIlemANe uvIlemANe viddhaMsemANe viddhaMsemANe NitthANaM NiddhaNaM karemANe viharai / bhAvArthaH- te vijaya cora senApati rAjagRha nagaranA dakSiNa-pUrva dizAgata dezonA ghaNA gAmo, nagarono vinAza karIne, gAyonuM haraNa karIne, lokone keda karIne, musApharone mAra mArIne, khAtara pADIne, lokone pIDA ApIne, nAza karIne teone sthAna rahita, dhana rahita banAvI deto hato. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 444 / zrI zAtAdharmakathA sUtra vijaya coranA Azraye cilAtaH15 tae NaM se cilAe dAsaceDe rAyagihe Nayare bahUhi atthAbhisaMkIhi ya corAbhisaMkIhi yadArAbhisaMkIhi yadhaNiehi yajUyakarehi yaparabbhavamANeparabbhavamANerAyagihAoNayarAo Niggacchai, NiggacchittA jeNeva sIhaguhA corapallI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vijayaM coraseNAvaI upasaMpajjittA NaM viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI te cilAta dAsaputra rAjagRhanagaramAM A amAruM dhana corI jaze tevI zaMkA rAkhanArA athabhizaMkIo, A cora che tevI zaMkA karanArA corAbhizaMkIo, amArI strIone upADI jaze tevI zaMkA rAkhanArA dArAbhizaMkIo, dhaniko ane jugArIo vagere aneka loko dvArA parAbhava ane tiraskAra pAmatAM rAjagRhanagaramAMthI bahAra nIkaLI gayo ane siMhaguphA corapallImAM AvIne vijayacora senApatinA Azraye rahevA lAgyo. 16 taeNaM te cilAedAsaceDe vijayassa coraseNAvaissa agge asilaTThiggAhe jAe yAvi hotthA / jAhe vi yaNaM se vijae coraseNAvaI gAmaghAyaM vA jAva paMthakoTTi vA kAuM vaccai tAhe viyaNaMsecilAedAsaceDe subahupihukUviyabalaM hayamahiyaM jAvapaDisehei, paDisehittA puNaravi laDhe kayakajje aNahasamagge sIhaguhaM corapalli havvamAgacchai / bhAvArtha:- tyAra pachI te cilAta dAsaputra vijaya cora senApatino mukhya talavAradhArI ane lAThIdhArI banI gayo. jyAre vijaya corasenApati gAma-nagarAdimAM dhADa pADavA jato yAvatuM vaTemArgune lUMTavA jato tyAre cilAta dAsaputra corone pakaDavA AvatAM sainya sAthe laDato. teone hataprabha karIne, tenA mAlasAmAnano nAza karI bhagADI mUkato ane corIthI prApta dhana-mAla sAmAnane laIne surakSitapaNe siMhaguphA corapallImAM pahoMcADI deto hato. 17 taeNaM se vijae coraseNAvaI cilAyaM takkaraM bahUo coravijjAo ya coramaMte ya coramAyAo ya coraNigaDIo ya sikkhAvei / bhAvArtha:- te vijaya cora senApatie cilAta corane ghaNI cora vidyAo, coramaMtro, cora mAyAo ane cora nikRtio(corane yogya chalakapaTa) zikhavADyA. 18 tae NaM se vijae coraseNAvaI aNNayA kayAI kAladhammuNA saMjutte yAvi hotthA / taeNaM tAipaMcacorasayAI vijayassa coraseNAvaissa mahayA mahayA iDDI-sakkAssamudaeNaM NIharaNaM kareMti, karittA bahUI loiyAI mayakiccAI kareMti, karittA jAva vigayasoyA jAyA yAvi hotthA / bhAvArtha:- tyAra pachI eka divasa vijaya cora senApati mRtyu pAmyo. pAMcaso coroe dabadabApUrvaka, satkAra-sanmAna sAthe vijayacora senApatinI smazAnayAtrA kADhI ane tyAra pachI mRtyu saMbaMdhI ghaNA laukika kRtyo karyA yAvatu kALakrame teo zoka rahita banyA. Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya0 - 18 : suMsubhA 445 pAMcaso corono senApati cilAta : 19 ta NaM tAiM paMca corasayAiM aNNamaNNaM saddArveti, saddAvittA evaM vayAsI- evaM khalu amhaM devANuppiyA ! vijae coraseNAvaI kAladhammuNA saMjutte / ayaM ca NaM cilAe takkare vijaeNaM coraseNAvaiNA bahUIo coravijjAo ya jAva sikkhAvie / taM seyaM khalu amhaM devAppiyA ! cilAyaM takkaraM sIhaguhAe corapallIe coraseNAvaittAe abhisiMcita kaTTu aNNamaNNassa eyamaTTaM paDisurNeti, paDisuNittA cilAyaM takkaraM tIe sIhaguhAe coraseNAvaittAe abhisiMcaMti / tae NaM se cilAe coraseNAvaI jAe ahammie jAva viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI pAMcaso coroe ekabIjAne bolAvIne(bhegA maLIne) vicAra vinimaya karyo ke-- he devAnupriyo ! ApaNA nAyaka vijaya cora senApati to have maraNa pAmyA che. vijaya cora senApatie A cilAta taskarane ghaNI cora vidhAo zikhavADI che. tethI he devAnupriyo ! siMhaguphA corapallInA cora senApati tarIke cilAta taskarano abhiSeka karIe te ApaNA mATe lAbhanuM kAraNa thaze. A pramANe vicAra vinimaya karIne eka bIjAnI vAtano svIkAra karI, cilAta corano siMhaguphA corapallInA senApatirUpe abhiSeka karyo. tyAre te cilAta cora senApati thaI gayo ane adhArmika kAryo karato rahevA lAgyo. 20 se calAe coraseNAvaI coraNAyage jAva kuDaMge yAvi hotthA / se NaM tattha sIhaguhAe corapallIe paMcaNhaM corasayANa ya evaM jahA vijao taheva savvaM jAvayahissa nayarassa dAhiNa puracchimillaM jaNavayaM jAvaNitthANaM NiddhaNaM karemANe viharai / bhAvArtha:- te cilAta corasenApati, corono nAyaka yAvat kuDaMga(vAMsanI jhADI)nI samAna coro Adino AzrayabhUta thaI gayo. te siMhaguphA nAmanI corapallImAM pAMcaso corono adhipati thaI vijaya coranI jema ja rAjagRhanagaranA dakSiNa pUrvanA janapada nivAsI lokone nirAdhAra ane nirdhana banAvavA lAgyo. cilAta dvArA suMsumAnuM apaharaNa : | 21 tae NaM se cilAe coraseNAvaI aNNayA kayAI viulaM asaNaM-pANaM-khAimaM sAimaM uvakkhaDAvettA te paMca corasae AmaMtei tao pacchA pahAe jAva bhoyaNamaMDavaMsi tehi paMcahiM corasaehiM saddhiM viDalaM asaNaM-pANaMjAva AsAemANe visAemANe paribhAemANe paribhuMjemANe viharai, jimiyabhuttuttarAgae te paMca corasae viuleNaM dhukpuppha-gaMdha-mallAlaMkAreNa sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! rAyagihe Nayare dhaNNe NAmaM satthavAhe, aDDe / tassa NaM dhUyA bhaddA attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAiyA suMsumA NAmaM dAriyA - ahINA jAva surUvA / taM gacchAmo NaM devANuppiyA ! dhaNNassa satthavAhassa gihaM viluMpAmo / tubbhaM viDale dhaNa-kaNaga jAva silappavAle, mamaM susumA dAriyA / tae NaM te paMca corasayA cilAyassa cora- seNAvaissa eyamaTuM paDisurNeti / Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAra pachI ekavAra cilAta cora senApatie vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima taiyAra karAvIne, pAMcaso corone AmaMtrita karyA, pachI snAna karIne bhojana maMDapamAM pAMcaso coronI sAthe vipula azanAdinuM yAvat AsvAdana, visvAdana, vitaraNa ane paribhogAdi karyA. bhojana karyA pachI pAMcaso corono vipula dhUpa, puSpa, gaMdha, mALA ane alaMkArathI satkAra karyo, sanmAna karyuM, satkAra-sanmAna karIne teone A pramANe kahyuM- 44 he devAnupriyo ! rAjagRha nagaramAM dhanya nAmanA dhanADhaya sArthavAha che. tenI putrI bhadrAnI AtmajA ane pAMca putro pachI janmelI suMsumA nAmanI kanyA che. te paripUrNa indriyovALI yAvat surUpa che. to he devAnupriyo ! ApaNe jaIe ane dhanyasArthavAhanuM ghara lUMTIe. te lUMTamAM maLanAruM vipula, dhana, kanaka yAvat zilA, mUMgA vagere tame rAkhajo ane suMsumA putrI mArI raheze. tyAre te pAMcaso coroe cilAta cora senApatinI A vAtano svIkAra karyo. 22 taNaM se cilAe coraseNAvaI tehiM paMcahi~ corasaehiM saddhiM allaM cammaM durUha, paccAvaraNhakAlasamayaMsi paMcahiM corasaehiM saddhiM saNNaddha jAva gahiyAuhapaharaNe, mAiyagomuhiehiM phalaehiM, NikkaTThAhiM asilaTThIhiM, aMsagaehiM toNehiM, sajIvehiM dhaNUhiM, samukkhittehiM sarehiM, samullAliyAhiM dAhAhiM, osAriyAhiM urughaMTiyAhiM, chippatUrehiM vajjamANehiM mahayA-mahayA ukkiTTha-sIhaNAyaM jAva samuddaravabhUyaM karemANA sIhaguhAo corapallIo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva rAyagihe Nagare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA rAyagihassa adUrasAmaMte egaM mahaM gahaNaM aNupavisai, aNupavisittA divasaM khavemANo ciTThai bhAvArtha :- tyAra pachI te cilAta cora senApati pAMcaso coronI sAthe(maMgala mATe) bhInA cAmaDA para beTho ane divasanA chellA pahore pAMcaso coronI sAthe kavaca dhAraNa karIne, Ayudha ane praharaNa grahaNa karIne, rIMcha carmanI gomukhAkAra paTTikAthI udaranI rakSA karIne, myAnamAMthI talavAra kADhIne, khaMbhA para bANanA bhAthA dhAraNa karIne, dhanuSyonI dorI bAMdhIne, tUNIramAMthI bANa bahAra kADhIne, barachI ane bhAlA uchALIne, jaMghA para raNakatI ghaMTaDIo bAMdhIne, druta svarathI vAgatAM vAjAo sAthe, siMha garjanA jevA, samudranA ghUghavATa jevA, coronA moTA ghoMghATa sAthe, siMhaguhA nAmanI corapallImAMthI bahAra nIkaLyo ane rAjagRhanagaranI samIpanA eka saghana vanamAM chupAIne divasano aMtimabhAga tyAM ja pasAra karyo. | 23 tae NaM se cilAe coraseNAI addharatta- kAlasamayaMsi NisaMtapaDiNisaMtaMsi paMcahi~ corasaehiM saddhiM mAiyagomuhiehiM phalaehiM jAva mUiyAhiM UrughaMTiyAhiM jeNeva rAyagihe Nayare puracchimille duvAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA udagavatthi parAmusai, parAmusittA AyaMte cokkhe paramasuibhUe tAlugghADaNivijjaM AvAhei, AvAhittA rAyagihassa duvArakavADe udaeNaM acchoDera, acchoDittA kavADaM vihADe, vihADettA rAyagihaM aNupavisa, aNupavisittA mahayA-mahayA saddeNaM ugghosemANe ugghosemANe evaM vayAsI evaM khalu ahaM / devANuppiyA ! cilAe NAmaM coraseNAvaI paMcahiM corasaehiM Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhya-18 : saMbhA | 447 saddhiM sIhaguhAo corapallIo iha havvamAgae dhaNNassa satthavAhassa gihaM ghAukAme / taM jo NaM NaviyAe mAuyAe duddhaM pAukAme, se NaM Niggacchau tti kaTu jeNeva dhaNNassa satthavAhassa gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhaNNassa gihaM vihADei / bhAvArtha - tyAra pachI badhI jagyAo zAMta ane sumasAma thaI gaI tevA madhyarAtrinA samaye cilAta cora senApati pAMcaso coronI sAthe rIMchanA romayukta gomukhAkAra paTTikAthI udaranuM rakSaNa karIne yAvat jAMgho para ghaMTaDIo bAMdhIne rAjagRha nagaranI pUrva dizAnA daravAjA pAse AvIne pANInI mazaka lIdhI. temAMthI jalanI eka aMjalI pANI laIne Acamana karyuM, svaccha pavitra thaIne pachI tALA kholavAnI vidyAnuM AhavAna karIne, rAjagRhanA daravAjAnA kamADo para pANI chAMTayuM. te pANI chAMTIne kamADa ughADI lIdhA. tyAra pachI rAjagRhanI aMdara praveza karIne moTA-moTA avAjathI udghoSaNA karatAM-karatAM A pramANe bolyo he devAnapriyo ! haM cilAta nAmano cora senApati. pAMcaso coronI sAthe siMhagaphA nAmanI corapallIthI dhanya sArthavAhanA gharane lUMTavA ahIM Avyo chuM. je navI mAtAnuM dUdha pIvA icchato hoya arthAtu maravA icchato hoya, te mArI sAme bahAra Ave. A pramANe kahIne te dhanya sArthavAhanA ghera Avyo ane teNe dhanya sArthavAhanA daravAjA ughADyA. 24 tae NaM se dhaNNe satthavAhe cilAeNaM coraseNAvaiNA paMcahiM corasaehiM saddhiM gihaM ghAijjamANaM pAsai, pAsittA bhIe tatthe paMcahiM puttehiM saddhi egaMtaM avakkamai / tae NaM se cilAe coraseNAvaI dhaNNassa satthavAhassa gihaM ghAei, ghAittA subahu dhaNakaNaga jAvasAvaejjaM susumaM cadAriyaM geNhai, geNhittA rAyagihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva sIhaguhA teNeva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha-dhanya sArthavAhe pAMcaso coronI sAthe cilAta cora senApati dvArA potAnA gharane lUMTAtu joyuM. te joIne teo bhayabhIta thaI gayA, trasta, udvigna, vyAkuLa banI gayA ane potAnA pAMca putronI sAthe ekAMta sthAnamAM jaIne chupAI gayA. tyAra pachI cora senApati cilAte dhanya sArthavAhanuM ghara lUMTayuM, lUMTIne ghaNuM dhana, kanaka yAvat uttama dravya tathA susumA dArikAne laIne te rAjagRhamAMthI bahAra nIkaLIne, siMhaguphA tarapha bhAgavA lAgyo. suMzumAnI zodha :25 tae NaM se dhaNNe satthavAhe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA subahuM dhaNakaNagaM suMsumaM dAriyaM avahariyaM jANittA mahatthaM mahagdhaM maharihaM pAhuDaM gahAya jeNeva NagaraguttiyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA taM mahatthaM jAva pAhuDaM uvaNei, uvaNittA e vaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! cilAe coraseNAvaI sIhaguhAo corapallIo ihaM havvamAgamma paMcahiM corasaehiM saddhiM mama gihaM ghAettA subahuM dhaNakaNagaM suMsumaM ca dAriyaM gahAya jAvapaDigae, taM icchAmo NaM devANuppiyA ! susumAdAriyAe kUvaM gamittae / tubbhe devANuppiyA ! se vipule dhaNakaNage, mamaM suMsumA dAriyA / Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- coronA cAlyA gayA pachI dhanya sArthavAha potAnA ghare AvyA. AvIne ghaNuM dhana, kanaka ane suMsumA dIkarInuM apaharaNa thaI gayeluM jANIne mahAprayojana mATe sAdhanabhUta, bahumUlyavAna, mahA puruSane yogya bheTa laIne koTavALanI pAse gayA, jaIne bahumUlya bheTa ApIne kahyuM ke- he devAnupriyo ! cilAta nAmano cora senApati siMhaguphA nAmanI corapallImAMthI ahIM AvIne, pAMcaso coronI sAthe, mAruM ghara lUMTIne ane ghaNuM dhana, kanaka tathA suMsumA dIkarIne laIne cAlyo gayo che. tethI he devAnupriyo! ame tamArI sAthe susumA dIkarIne pAchI levA mATe javA icchIe chIe. he devAnupriyo ! je dhana, kanaka Adi pAchuM maLe te badhuM tame rAkhajo ane suMsumA dIkarI mane pAchI soMpajo. 448 | 26 tae NaM te NayaraguttiyA dhaNNassa eyamaTThe paDisurNeti, paDisuNittA saNNaddha jAva gahiyAuhapaharaNA mahayA-mahayA ukkiTTha jAva samuddaravabhUyaM piva karemANA rAyagihAo NiggacchaMti, NiggacchittA jeNeva cilAe cora seNAvaI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA cilAeNaM coraseNAvaiNA saddhiM saMpalaggA yAvi hotthA / bhAvArtha :- tyAre nagararakSakoe dhanya sArthavAhanI A vAtano svIkAra karyo. tyAra pachI kavaca dhAraNa karIne, Ayudha ane praharaNa laIne, jora-jorathI samudranA ghUghavATa jevo utkRSTa avAja karatAM, teo rAjagRhamAMthI bahAra nIkaLIne cilAta cora samIpe pahoMcyA ane cilAta corasenApatinI sAthe yuddha karavA lAgyA. 27 gattA cilAyaM coraseNAvaraM haya-mahiya jAva paDisehaMti / taNaM paMca corasayA NagaragottiehiM hayamahiya jAva paDisehiyA samANA taM viulaM dhaNa-kaNagaM vicchaDDemANA ya vippakiremANA ya savvao samaMtA vippalAitthA / taNaM te yaraguttiyA taM viDalaM dhaNa-kaNagaM geNhaMti, geNhittA jeNeva rAyagihe Nayare teNeva uvAgacchaMti / bhAvArtha :- tyAre nagararakSakoe corasenApati cilAtane hata-prahata karIne yAvat parAjita karI dIdho. tyAre te pAMcaso cora nagararakSako dvArA hata, prahata thaIne ane parAjita thaIne te vipula dhana ane kanaka vagere tyAM ja mUkIne, tene Amatema pheMkIne cAre dizAmAM palAyana thaI gayA. tyAra pachI nagararakSako te vipula dhana kanaka Adi grahaNa karIne, rAjagRha nagara tarapha pAchA pharyA. | 28 tara NaM se cilAe taM coraseNNaM tehiM jagaraguttiehiM hayamahiya jAva bhIe tatthe susumaM dAriyaM gahAya evaM mahaM agAmiyaM dIhamaddhaM aDaviM aNupaviTTe / taNaM dhaNe satthavAhe susumaM dAriyaM cilAeNaM aDavimuhiM avahIramANi pAsittA NaM paMcahi puttahiM saddhi appachaTTe saNNaddhatbaddhatvammiyakavae cilAyassa payamaggavIhiM aNugacchamANe aNugacchamANe hakkAremANe pukkAremANe abhitajjemANe abhitAsemANe piTThao aNugacchai / bhAvArtha:- tyAra pachI cilAta corasenApati nagara rakSako dvArA potAnI cora senAne hata-prahata thayelI Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-18: saMsamA _. 449 joIne bhayabhIta ane udvigna thaI gayo. te susumA dArikAne laIne eka mahAna lAMbA mArgavALI, jenI AsapAsamAM koI gAma na hoya tevI aTavImAM ghUsI gayo. te samaye dhanya sArthavAhe susumA dArikAne cilAta dvArA aTavI tarapha laI javAtI joIne, pAMce putronI sAthe chaThThA pote svayaM kavaca paherIne cilAtanA padacihnonuM anusaraNa karatAM-karatAM tenuM pageruM zodhatAM tenI pAchaLa-pAchaLa cAlatA, garjanA karatA, are o duSTa ! Ubho rahe, A pramANe hAkala karatA, Ubho re, Ubho re nahIM to marI gayo samajaje, A pramANe pokAra karatA, are nirlajja! A pramANe tarjanA karatA, astra-zastra batAvIne trAsa utpanna karatAM tenI pAchaLa-pAchaLa cAlavA lAgyA. susumAno vadha :29 tae NaM se cilAe taM dhaNaM satthavAhaM paMcahiM puttehiMsaddhiM appachaTuM saNNaddhabaddha samaNugacchamANaM pAsai, pAsittA atthAme abale avIrie apurisakkAra aparakkame jAhe No saMcAei suMsumaMdAriyaM NivvAhittae, tAhe saMte taMte paritaMte NIluppalaM asiM parAmusai, parAmusittA suMsumAe dAriyAe uttamaMgaM chiMdai, chidittA taM gahAya taM agAmiyaM aDaviM anuvake ! bhAvArtha - pAMca putro sAthe dhanya sArthavAha pote chaThThA taiyAra thaIne kavaca vagerethI susajja thaIne mAro pIcho karI rahyA che, te joIne cilAta cora AtmabaLa rahita, senA rahita, utsAharahita, parAkramarahita thaI gayo ane jyAre te susumA dArikAne upADIne bhAgavAmAM asamartha banI gayo tyAre teNe zrAMta, parizrAMta, glAna ane khinna banIne nIlakamalanI samAna talavAra hAthamAM lIdhI ane susumA dArikAnuM mastaka kApI lIdhuM. kApelA mastakane laIne te gAma rahita aTavImAM pravezI gayo. 30 taeNaM cilAe tIse agAmiyAe aDavIe taNhAe abhibhUe samANe pamhudisAbhAe sIhagaha corapalli asaMpatte aMtarA ceva kaalge| bhAvArtha - tyAra pachI cilAta te gAma rahita aTavImAM tRSAthI pIDita thaIne dizA bhUlI gayo. te corapallI sudhI pahoMcI zakyo nahIM ane vacce marI gayo. 31 evAmeva samaNAuso jAva pavvaie samANe imassa orAliyasarIrassa vaMtAsavassa pittAsavassakhelAsavassasukkAsavassasoNiyAsavassa jAvavaNNahe jAva AhAraM AhArei, se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM samaNINaM sAvayANaM sAviyANaM hIlaNijje jAva aNupariyaTTissai, jahA va se cilAe takkare / bhAvArtha:- e ja pramANe te AyuSmAnuM zramaNo ! je sAdhu ke sAdhvI pravrajita thaIne jemAMthI vamana jhare che tevA vaMtAsavI, pitAsavI, khelAsavI, zukrAsavI, zoNitAsavI evA audArika zarIranA rUpa-sauMdaryAdi mATe AhAra kare che, teo A lokamAM ghaNA zramaNo, zramaNIo, zrAvako ane zrAvikAonI avahelanAnA pAtra banI jAya che ane dIrgha saMsAramAM paribhramaNa kare che, jema cilAta cora aMte duHkhI thayo, te ja pramANe teo paNa duHkhI thAya che. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 zrI jJAtAdharmakathA sUtra dhanya sArthavAhano zoka 32 tae NaM se dhaNe satthavAhe paMcahiM puttehiM saddhiM appachaTTe cilAyaM tIse agAmiyAe aDavIe savvao samaMtA paridhADemANe paridhADemANe taNhAe chuhAe ya saMte taMte paritaMte No saMcAei cilAyaM coraseNAvaiM sAhatthi giNhittae / se NaM tao paDiNiyattai, paDiNiyattittA jeNeva sA suMsumA dAriyA cilAeNaM jIviyAo vavaroviyA teNeva uvAgacchan, uvAgacchittA susumaM dAriyaM cilAeNaM jIviyAo vavaroviyaM pAsai, pAsittA parasuNiyatteva caMpagapAyave Nivvattamahe vva iMdalaTThI vimukkasaMdhibaMdhaNe dharaNitalaMsi savvaMgehiM dhasatti paDie / -- bhAvArtha :- tyAra pachI dhanya sArthavAha pAMca putronI sAthe chaThThA pote cilAtanI pAchaLa te durgama aTavImAM cilAta corane pakaDavA mATe doDatA-doDatA tRSAthI ane bhUkhathI zrAMta thaI gayA, thAkI gayA, glAna thaI gayA, khinna thaI gayA. te cilAta corasenApatine potAnA hAthathI pakaDavAmAM samartha thaI zakyA nahIM tyAre te tyAMthI pAchA pharyA, pAchA pharIne jyAM susumA dArikAne cilAte mArI nAMkhI hatI tyAM AvyA, AvIne suMsumA dArikAne cilAta cora dvArA haNAyelI joIne dhanya sArthavAha kuhADAthI chedAyelA caMpakavRkSanI samAna ane mahotsava pUrNa thatAM nisteja banelA indrastaMbha samAna dhaDAma daIne pRthvI para DhaLI paDayA. 33 se dhaNe satthavAhe paMcahiM puttehiM saddhiM appachaTTe Asatthe kUvamANe kaMdamANe vilavamANe mahayA mahayA-saddeNaM kuhakuhassaparUNNe suciraM kAlaM bAhappamokkhaM karei / bhAvArtha :- tyAra pachI pAMca putro sahita chaThThA dhanya sArthavAha Azvasta thayA tyAre AkraMdana ane vilApa karavA lAgyA ane moTA avAje kuha-kuha(aspaSTa zabda) karatA dhrusake-dhrusake raDavA lAgyA. te ghaNI vAra sudhI AMsu vahAvatA rahyA. aTavImAM pANInI zodhakhoLa ane vicAraNA : 34 ta NaM se dhaNe paMcahiM puttehiM saddhiM appachaTTe cilAyaM tIse agAmiyA savvao samaMtA paridhADemANA taNhAe chuhAe ya parAbhUe samANe tIse agAmiyAe aDavIe savvao samaMtA udagassa maggaNa-gavesaNaM karei karettA saMte taMte paritaMte NivviNNe tIse agAmiyAe aDavIe udagassa maggaNa gavesaNaM karemANe No ceva NaM udagaM AsAei / bhAvArtha :- pAMca putro sahita chaThThA pote dhanya sArthavAha cilAta coranI pAchaLa cAre bAju doDavAnA kAraNe tRSA / ane bhUkhathI pIDita thaI gayA. teoe te gAma rahita aTavImAM cAre bAju pANInI mArgaNAgaveSaNA-zodhakhoLa karI. gaveSaNA karIne te zrAnta thaI gayA, glAna thaI gayA, khUba ja thAkI gayA ane khinna thaI gayA. te durgama aTavImAM pANInI zodha karavA chatAM paNa kyAMya pANI meLavI zakyA nahIM. | 35 tae NaM udagaM aNAsAemANe jeNeva suMsumA jIviyAo vavaroviyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jeTuM puttaM dhaNNe satthavAhe saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI evaM khalu puttA ! amhe suMsumAe dAriyAe aTThAe cilAyaM takkaraM savvao samaMtA paridhADemANA taNhAe chuhAe ya abhibhUyA samANA imIse agAmiyAe aDavIe udagassa maggaNa-gavesaNaM karemANA No Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-18: saMsamA _ [ 451] cevaNaM udagaM AsAdemo / tae NaM udagaM aNAsAemANA No saMcAemo rAyagihaM saMpAvittae / taM NaM tumheM mamaMdevANuppiyA ! jIviyAo vavaroveha, maMsaMca soNiyaMca AhAreha, AhArittA teNaM AhAreNaM avatthaddhA samANA tao pacchA imaM agAmiyaM aDaviM Nittharihiha, rAyagihaM ca saMpAvihiha, mittaNAi ya abhisamAgacchihiha, atthassa ya dhammassa ya puNNassa ya AbhAgI bhavissaha / bhAvArtha:- tyAra pachI pANI kyAMya na maLatA dhanya sArthavAha susumAnuM dhaDa paDyuM hatuM tyAM AvIne, moTA putrane bolAvIne kahyuM ke- he putro! suMsumAM dArikAne mATe cilAta coranI pAchaLa cArebAju doDatA-doDatA ApaNe tarasa ane bhUkhathI pIDita thaI gayA chIe A durgama aTavImAM pANInI tapAsa karavA chatAM pANI meLavI zakayA nathI. pANI vinA ApaNe rAjagRhanagara pahoMcI zakIe tema nathI. tethI he devAnupriya! tame mane jIvanathI rahita karI nAMkho ane badhA bhAIo mArA mAMsa ane rudhirano AhAra karo. te AhAra karavAthI avalaMbana prApta tame A agrAmika aTavIne pAra karI zakazo ane rAjagRha nagara pahoMcI zakazo temaja mitro, jJAtijano Adine maLI zakazo tathA artha, dharma ane puNyano upabhoga karanAra thaI zakazo. 36 tae NaM se jeTuputte dhaNNeNaM satthavAheNaM evaM vutte samANe dhaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI- tubbhe NaM tAo ! amhaM piyA gurUjaNayA devayabhUyA ThAvagA paiTThAvagA, saMrakkhagA saMgovagA, taM kahaM NaM amhe tAo ! tubbhe jIviyAo vavarovemo, tubbhaM NaM maMsaM ca soNiyaM ca AhAremo, taM tubbhe NaM tAo ! mamaM jIviyAo vavaroveha, maMsaM ca soNiyaM ca aahaareh| agAmiyaM aDaviM Nittharaha / taM ceva savvaM bhaNai jAva atthassa ya dhammassa ya puNNassa AbhAgI bhavissaha / bhAvArtha- dhanya sArthavAhe A pramANe kahyuM tyAre jyeSTha(moTA) putre dhanya sArthavAhane kahyuM ke- he tAta! tame amArA pitA cho, guru cho, janaka cho, devatA svarUpa cho, tame vivAha Adi karAvIne amone gRhastha dharmamAM sthApita karyA che tethI tame amArA sthApaka cho, rAjA AdinI samakSa tame amane potAnA pada para sthApita karyA che tethI tame amArA pratiSThApaka cho, kaSTathI rakSA karanArA hovAthI saMrakSaka cho, durvyasanothI amone rokatA hovAthI saMgopaka cho, tethI he tAta ! ame Apane jIvanathI rahita kema karIe? ApanA mAMsa ane rudhirano AhAra kema karIe? he tAta ! Apa mane jIvana rahita karI nAMkho ane mArA mAMsa tathA rudhirano AhAra karo ane A durgama aTavIne pAra karo ityAdi pUrvavat kahevuM, tyAM sudhI ke artha, dharma ane puNyanA bhAgI bano. 37 tae NaM dhaNNaM satthavAhaM docce putte evaM vayAsI- mA NaM tAo ! amhe jeTuM bhAyaraM guruM devayaM jIviyAo vavarovemo jAva AbhAgI bhavissaha / evaM jAvapaMcame putte| bhAvArtha - tyAra pachI bIjA putre dhanya sArthavAhane kahyuM- he tAta! tame guru ane deva jevA amArA jayeSTha baMdhane jIvanathI rahita na karo. he tAta ! Apa mane jIvanathI rahita karo yAvatu Apa badhA puNyanA bhAgI bano. trIjA, cothA ane pAMcamA putre paNa A ja pramANe kahyuM. 38 tae NaM se dhaNNe satthavAhe paMcaNhaputtANaM hiyaicchiyaM jANittA te paMca putte evaM Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 452 zrI zAtAdharmakathA sUtra vayAsI- mA NaM amhe puttA ! egamavi jIviyAo vavarovemo / esaNaM suMsumAe dAriyAe sarIre NippANe Nicce? jIvavippajaDhe / taM seyaM khalu puttA / amhaM suMsumAe dAriyAe maMsaM ca soNiyaM ca AhArettae / tae NaM amhe teNaM AhAreNaM avatthaddhA samANA rAyagihaM saMpAuNissAmo / tae NaM te paMca puttA dhaNNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA eyamaTuM paDisuNeti / bhAvArtha - tyAra pachI dhanya sArthavAha pAMca putronI hRdayanI abhilASA jANIne, pAMca putrone A pramANe kahyuM- he putro! ApaNe koIne paNa jIvanathI rahita na karIe paraMtu A suMsumAnuM zarIra niprANa, nizceSTa ane nirjIva banI gayuM che, he putro ! susumA dArikAnA mAMsa ane rudhirano AhAra karavo, te ja ApaNA mATe ucita thaze, ApaNe te AhArathI svastha thaIne rAjagRha pahoMcI jazuM. dhanya sArthavAhe A pramANe kahyuM tyAre te pAMca putroe A vAta svIkArI lIdhI. 39 tae NaM dhaNNe satthavAhe paMcahiM puttehiM saddhiM araNiM karei, karittA saragaM ca karei, karittA saraeNaM araNimahei, mahittA aggi pADei, pADittA aggi saMdhukkhei, saMdhukkhittA dAruyAI pakkhevei, pakkhevittA aggi pajjAlei pajjAlittA suMsumAe dAriyAe maMsaM ca soNiyaM ca AhArei / bhAvArtha:- tyAra pachI dhanya sArthavAha ane pAMca putroe sAthe maLIne araNi ane saraka taiyAra karyA arthAtu araNinA eka lAkaDAmAM khADo karyo ane bIjA lAMbA aNIvALA nirmathana kASTha-sarakane taiyAra karIne sarakathI araNinuM maMthana karyuM. maMthana(gharSaNa) karIne agni utpana karI, pachI agni phUMkI. temAM lAkaDIo nAkhI agni prajvalita karIne susumA dArikAnA mAMsa, rUdhirane pakAvIne teno AhAra karyo. 40 teNaM AhAreNaM avatthaddhA samANA rAyagihaMNayaraM saMpattA mitta jAvaabhisamaNNAgayA, tassa ya viulassa dhaNa-kaNagarayaNa jAva AbhAgI jAyA vi hotthA / taeNaM se dhaNNe satthavAhe suMsumAe dAriyAe bahUI loiyAiM jAva vigayasoe jAe yAvihotthA / bhAvArtha:- te AhArathI svastha thaIne teo rAjagRha nagaramAM pahoMcI gayA. potAnA mitro, jJAtijano vagerene maLyA ane vipula, dhana, kanaka, ratna Adi meLavyA tathA dharma, artha, puNyanA bhAgI thayA. tyAra pachI dhanya sArthavAhe susumA dArikAnA ghaNA laukika mRtaka kAryo karyA ane kALakrame zoka rahita thayA. dhanya sArthavAha AdinI dIkSA :41 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihe Nayare guNasIlae ceie samosaDhe / se NaM dhaNNe satthavAhe saputte dhamma soccA pavvaie / ekkArasaMgavI / mAsiyAe saMlehaNAe sohamme uvavaNNo / mahAvidehe vAse sijjhihii / Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--18 : susumA 453 bhAvArtha :- te kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra rAjagRhanagaranA guNazIla udyAnamAM padhAryA. putro sahita dhanya sArthavAha bhagavAna pAse AvyA. dharmopadeza sAMbhaLIne dIkSita thayA, agiyAra aMgonA jANakAra thayA, eka mAsanI saMlekhanA karIne saudharma devalokamAM utpanna thayA; tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM manuSya janma karI, saMyamano svIkAra karIne siddhi prApta karaze. anAsakta bhAve AhAra zikSA : 42 hA vi ya NaM jaMbU ! dhaNNeNaM satthavAheNaM No vaNNahetuM vA No rUvaheDaM vA No balaheDaM vA No visayaheDaM vA suMsumAe dAriyAe maMsasoNie AhArie, NaNNattha egAe rAyagi saMpAvaNaTTyAe / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA imassa orAliyasarIrassa vaMtAsavassa pittAsavassa sukkAsavassa soNiyAsavassa jAva avassaM vippajahiyavvassa No vaNNaheuM vA No rUvaheuM vA No balaheDaM vA No visayaheDaM vA AhAraM AhArei, NaNNattha egAe siddhigamaNa-saMpAvaNaTTayAe / se NaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM, bahUNaM samaNINaM, bahUNaM sAvayANaM, bahUNaM sAviyANaM accaNijje jAva vIIvaissai - jahA va se puNe satthavAhe / I bhAvArtha :- he jaMbU ! jevI rIte dhanya sArthavAhe varNa mATe, rUpa mATe, baLa mATe athavA viSaya mATe suMsumA dArikAnA mAMsa ane rudhirano AhAra karyo na hato, mAtra rAjagRha nagara pahoMcavA mATe ja karyo hato. te ja rIte he AyuSmAn zramaNo ! je sAdhu athavA sAdhvI vaMtAsavI, pitAsavI, zukrAsavI, zoNitAzravI yAvat avazya choDavA yogya A audArika zarIranA varNa vRddhi mATe, rUpa vRddhi mATe, baLa ke viSaya vRddhi mATe AhAra karatA nathI paraMtu phakta siddha gatine prApta karavA mATe ja AhAra kare che; teo A bhavamAM ghaNA zramaNo, zramaNIo, ghaNA zrAvako ane zrAvikAonA pUjanIya thAya che ane saMsAra aTavIne pAra kare che. 43 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM aTThAramassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paLatte ||tti nemi // bhAvArtha:- jaMbU ! A pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe aDhAramAM jJAta--adhyayanano A artha kahyo che. jevI rIte meM sAMbhaLyuM che tevI ja rIte tamane kahyuM chuM. vivecanaH prastuta adhyayanamAM cilAta cora ane dhanyazeThanA daSTAMte hitazikSA ApavAmAM AvI che. A rUpakane vRttikAre pAMca gAthA dvArA samajAvyuM che. yathA- jaha so cilAiputto, suMsumagiddho akajjapaDibaddho / thaLa-pAro patto, mahAkavi vasasayaNiya // 6 // Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 zrI zAtAdharmakathA sUtra taha jIvo visayasuho, luddho kAUNa pAvakiriyAo / kammavaseNaM pAvai, bhavADavIe mahAdukkhaM // 2 // artha- jema cilAtaputra susumA para Asakta thaIne kukarma karato thaI gayo ane dhanya zreSThIe pIcho karyo tyAre seMkaDo saMkaTothI vyApta mahATavIne prApta thayo./1il. te ja pramANe je jIva viSaya sukhomAM lubdha thaIne pApa kriyAo kare che, te jIvo pApa kriyA karIne karmane vazIbhUta thaIne, A saMsAra rUpI dhora aTavImAM ghora duHkha pAme che.rA. dhaNaseTI viva garuNo. pattA iva sAhavo bhavo aDavI / suya-maMsamivAhAro, rAyagihaM iha sivaM NeyaM // 3 // jaha aDavi-Nayara-NittharaNa-pAvaNatthaM taehiM suyamaMsaM / bhuttaM taheha sAhU, guruNa ANAe AhAraM // 4 // artha- dhanya zreSThInA sthAne guru tenA putronA sthAne sAdhu ane aTavInA sthAne saMsAra che. putrInA mAMsanA sthAne AhAra ane rAjagRhanA sthAne mokSa che.llall jema teoe aTavI pAra karavA ane nagara sudhI pahoMcavAnA uddezathI ja putrInA mAMsanuM bhakSaNa karyuM, tevI rIte sAdhu, gurunI AjJAthI AhAra kare che.ll bhava-laMghaNa-sivapAvaNaheuM bhuMjaMti Na uNa gehIe / vaNNa-bala-rUva heDaM, ca bhAviyappA mahAsattA // 5 // artha- AsaktithI nahIM, zarIranA varNa, bala ke rUpanI vRddhi mATe nahIM paraMtu saMsArane pAra karavA ane mokSa prApta karavAnA ja uddezathI ja te bhAvitAtmA ane mahAsattvazALI mukti AhAra kare che./pI. che aDhAramuM adhyayana saMpUrNa Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-19: adhyayana sAra 455 ogaNIsamuM adhyayana adhyayana sAra che. . . . . . prastuta adhyayananuM nAma puMDarIka che. jemAM puMDarIka ane kaMDarIka nAmanA be bhAIonuM jIvana varNana che. temAM ArAdhakapaNAnI apekSAe puMDarIkanA pAtranI mukhyatA hovAthI adhyayananuM nAma "puMDarIka che. jaMbudvIpanA mahAvidehakSetranI puSkalAvatI vijayanI puMDarIkiNI rAjadhAnImAM mahApadmarAjA, padmAvatI rANI ane tenA puMDarIka, kaMDarIka nAmanA be rAjakumAro rahetAM hatAM. ekadA sthavira muninA upadezathI rAjA vairAgya pAmyA ane yuvarAja puMDarIkane rAjya soMpIne pote dIkSA lIdhI. teo saMyamanI ArAdhanA karI mokSa gati pAmyA. te ja nagaramAM punaH sthavira munionA Agamana samaye kaMDarIke moTAbhAInI AjJA laI saMyama aMgIkAra karyo. AMta-prAMta, lukhA-sukA AhAra AdinA kAraNe kaMDarIka munine dAhajvarano vyAdhi thayo. ekadA teo puMDarIkiNI nagarImAM padhAryA. paMDarIkarAjAe bhAI munine vyAdhi grasta joyA ane nirdoSa upacAra karAvavA munirAjane vinaMtI karIne potAnI yAnazALAmAM laI AvyA. yogya upacAra dvArA kaMDarIka muni svastha banyA paraMtu teo anukuLa saMyogo ane paricita viSayomAM Asakta banI gayA; tethI sthaviro sAthe vihAra karavA taiyAra na thayA. tyAre puMDarIka rAjAe temanA saMyama jIvanane dhanyavAda ApI vihAra karavAnI pharaja pADI. kaMDarIka munie vihAra to karyo paNa have temanuM mana saMyamamAM sthira na thayuM. temanuM citta pharI pharI paricita viSayone ja jhaMkhatuM hatuM. tethI alpa samayamAM teo gacchane choDI puMDarIkiNI nagaramAM AvI gayA. vAraMvAra samajAvavA chatAM temanuM mana bhoga icche che, tevuM jANI puMDarIka rAjAe tene rAjagAdI soMpI dIdhI ane kaMDarIkanA saMyamI jIvananA upakaraNo pote grahaNa karI, saMyama aMgIkAra karI sthaviramunio pAse pahoMcI gayA. A rIte A adhyayanamAM zAstrakAre AhArAsakti ane bhogAsaktinA duSkaLa tathA viraktinA suphaLanuM digdarzana karAvyuM che ane sAdhakone sthiracitte bhogothI udAsIna rahI saphaLa sAdhanA-ArAdhanA karavA mATe preraNA ApI che. asthira thayelA kaMDarIka munie traNa divasanI bhogAsaktimAM hajAra varSanI tapa-saMyama sAdhanAnA phaLane gumAvI dIdhuM ane sAtamI narakanA mahemAna banI gayA. saMsArathI udAsIna evA puMDarIka rAjA bhAInA dIkSAvezane bhAva sahita grahaNa karI, traNa divasamAM ja sarvArthasiddha vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 zrI zAtAdharmakathA sUtra 'ogaNIsamuM adhyayana puMDarIka madhyayana prAraMbha:| 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM aTThArasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, egUNavIsaimassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNatte? bhAvArtha - he bhagavan! jo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe aDhAramA jJAta-adhyayananA A bhAva kahyA che, to ogaNIsamA jJAta-adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve puvvavidehe vAse sIyAe mahANaIe uttarille kUle, NIlavaMtassa vAsahaspavvayassa dAhiNeNaM, uttarillassa sItAmukhavaNasaMDassa pacchimeNaM, egaselagassa vakkhArapavvayassa puracchimeNaM, etthaM NaM pukkhalAvaI NAmaM vijae paNNatte / tatthaNapuMDarIgiNI NAmarAyahANI paNNattA-NavajoyaNavitthiNNA duvAlasa joyaNAyAmA jAvapaccakkhaM devaloyabhUyA pAsAIyA daMsaNIyA abhirUvA pddiruuvaa| tIseNaM puMDarIgiNIe NayarIe uttarapuracchime disibhAe NaliNivaNe NAmaM ujjANe hotthA / bhAvArtha:- he jaMbU! te kAle ane te samaye A jaMbUdvIpanA pUrva mahAvideha kSetramAM, sItA nAmanI mahAnadInA uttarI kinAre, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNamAM, uttara taraphanA sItA mukhavanakhaMDanI pazcimamAM ane ekazela nAmanA vakSaskAra parvatanI pUrvadizAmAM puSkalAvatI nAmanI vijaya che. te puSkalAvatI vijayamAM paMDarIkiNI nAmanI rAjadhAnI hatI. te nava yojana pahoLI ane bAra yojana lAMbI yAvata sAkSAta devaloka samAna manohara, darzanIya, suMdara rUpavALI ane darzakone AnaMda pradAna karanArI hatI. te puMDarIkiNI nagarInA IzAna koNamAM nalinIvana nAmanuM udyAna hatuM. mahApabha rAsa : IkSA : siddhi:|3 tatthaNaM puMDarIgiNIe rAyahANIe mahApaume NAmaM rAyA hotthA, vaNNao / tassaNaM paumAvaI devI hotthA, vaNNao / tassa NaM mahApaumassa raNNo puttA paumAvaIe devIe attayA duve kumArA hotthA, taM jahA-puMDarIe ya; kaMDarIe ya sukumAlapANipAyA, vnnnno| puMDarIe juvraayaa| bhAvArtha:- te paMDarIkiNI rAjadhAnImAM mahApA nAmanA rAjA hatA, temane padmAvatI nAmanI paTTarANI hatI. mahApA rAjAnA putra ane padmAvatI devInA Atmaja paMDarIka ane kaMDarIka nAmanA be kumAra hatA. te Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-19: puMDarIka . [ 457 ] bane kumAro sukomaLa hAtha pagavALA hatA. ahIM rAjA, rANI ane rAjakumAranuM varNana zrI aupapAtika sUtra anusAra jANavuM. teomAM moTA bhAI puMDarIka yuvarAja hatA. 4 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM therAgamaNaM / mahApaume rAyA Niggae / dhamma soccA puMDarIyaM rajjeThavettA pvvie| puMDarIe rAyA jAe, kaMDarIe juvarAyA / mahApaume aNagAre coddasapuvvAI ahijjai / tae NaM therA bahiyA jaNavayavihAraM viharati / taeNaM se mahApaume bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNittA jaavsiddhe| bhAvArtha:- te kAle ane te samaye te nagarImAM sthavira munio padhAryA. mahApadma rAjA sthavira munine vaMdanA karavA gayA. dharmopadeza sAMbhaLIne temaNe puMDarIkane rAjya para sthApita karIne dIkSA aMgIkAra karI. have puMDarIka rAjA thayA ane kaMDarIka yuvarAja thayA. mahApadma aNagAre caudapUrvonuM adhyayana karyuM. viramunio tyAMthI vihAra karI bahAranA janapadomAM vicaravA lAgyA. mahApA muni ghaNA varSo sudhI zrAmANya paryAyanuM pAlana karIne vAva siddha thayA. zramaNopAsaka puMDarIkarAjA:| 5 taeNaM therA aNNayA kayAiM puNaravipuMDarIgiNIe rAyahANIe NaliNivaNe ujjANe samosaDhA / puMDarIe rAyA Niggae / kaMDarIe mahAjaNasaI soccA jahA mahAbbalo jAva pajjuvAsai / therA dhamma parikaheMti / puMDarIe samaNovAsae jAe jaavpddige| bhAvArtha - tyAra pachI ekavAra sthavira munio punaH puMDarIkiNI rAjadhAnInA nalinIvana udyAnamAM padhAryA. puMDarIka rAjA teone vaMdana karavA mATe gayA. kaMDarIka paNa mahAjano(ghaNA mANaso)nA mukhethI sthavira munionA AgamananI vAta sAMbhaLIne(bhagavatI sUtramAM varNita) mahAbala kumAranI jema darzana karavA gayA yAvat sthavira munionI upAsanA karavA lAgyA. sthavira munirAje dharmano upadeza Apyo. dharmopadeza sAMbhaLIne puMDarIka zramaNopAsaka thaI gayA ane potAnA ghera pAchA pharyA. kaMDarIkanI dIkSA - |6 tae NaM kaMDarIe uTThAe uDhei, udvittA jAvase jaheyaM tubbhe vayaha, jaMNavaraM puMDarIyaM rAya ApucchAmi, tae NaM jAvapavvayAmi / ahAsuhaM devANuppiyA ! bhAvArtha - tyAra pachI kaMDarIka yuvarAje utthAnazaktithI UbhA thaIne A pramANe kahyuM- he bhagavanuM ! Ape je kahyuM te satya che. huM paMDarIka rAjAnI AjJA laIne AvuMtyAra pachI yAvata huM dIkSA grahaNa karavAnI IcchA rAkhuM chuM. tyAre sthavira munie kahyuM- he devAnupriya! jema tamane sukha upaje, tema karo. | 7 tae NaM se kaMDarIe jAva there vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtiyAo paDiNikkhamai, tameva cAughaMTa AsarahaM duruhai jAva paccoruhai, jeNeva puMDarIe rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva puMDarIe evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! mae therANaM aMtie dhamme Nite, sevi yamedhamme jAvaabhiruie / taMicchAmiNaMdevANuppiyA! jaavpvvitte| Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha :- tyAra pachI kaMDarIke yAvat sthavira munine vaMdana-namaskAra karIne, teonI pAsethI nIkaLIne, cAra ghaMTAvALA azva ratha para ArUDha thaIne yAvat puMDarIka rAjAnI pAse AvIne hAtha joDI mastaka para aMjali karIne puMDarIkane kahyuM- he devAnupriya ! meM sthavira muni pAsethI dharma sAMbhaLyo che ane te dharma mane rucyo che. tethI he devAnupriya ! huM pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. 8 tae NaM puMDarIe rAyA kaMDarIyaM juvarAyaM evaM vayAsI - mA NaM tumaM bhAuyA ! iyANi muMDe jAva pavvayAhi, ahaM NaM tumaM mahayA-mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcAmi / 458 taNaM sekaMDarI puMDarIyassa raNNo eyamahaM No ADhAi jAva tusiNIe saMciTThai / taNaM puMDarI rAyA kaMDarIyaM doccaMpi tacvaMpi evaM vayAsI jAva tusiNIe saMciTThai / bhAvArtha :- tyAre puMDarIka rAjAe kaMDarIka yuvarAjane A pramANe kahyuM- he bhAI ! tame atyAre muMDita thaIne yAvat dIkSA grahaNa na karo. huM tamAro mahAna rAjyAbhiSeka karavA icchuM chuM. tyAre kaMDarIke puMDarIka rAjAnA A kathanano Adara na karyo yAvat teo mauna rahyA. puMDarIka rAjAe kaMDarIkane bIjIvAra ane trIjIvAra paNa A pramANe kahyuM, yAvat kaMDarIka yuvarAja mauna ja rahyA. 9 tae NaM puMDarIe kaMDarIyaM kumAraM jAhe No saMcAei bahUhiM AghavaNAhiM paNNavaNAhi ya viNNavaNAhi ya saNNavaNAhi ya tAhe akAmae ceva eyamaTuM aNumaNNitthA jAvaNikkhamaNAbhise NaM abhisiMcai jAva therANaM sIsabhikkhaM dalayai / pvvie| aNagAre jAe, ekkaarsNgviuu| bhAvArtha :- tyAra pachI jyAre puMDarIka rAjA, kaMDarIka kumArane tenA daDha nirNayathI calita karavA aneka prakAre AkhyAna-saMyama virodhI kathanothI, prajJApanA--hitazikSAthI, vijJApanA-namrabhAve vinaMtithI, saMjJApanA--samyak prakAre saMyama jIvananA kaSTo batAvI rokavAmAM samartha na thayA tyAre icchA na hovA chatAM paNa teNe dIkSAnI AjJA ApI yAvat temaNe niSkramaNa-abhiSekathI abhiSikta karyA yAvat sthavira munione ziSyarUpI bhikSA pradAna karI. A rIte kaMDarIka yathAvidhi pravrujita thayA, aNagAra banI gayA yAvat agiyAra aMgonA jJAtA thaI gayA. 10 NaM therA bhagavaMto aNNayA kayAI puMDarIgiNIo NayarIo NaliNivaNAo ujjANAo paDiNikkhamaMti, bahiyA jaNavayavihAraM viharati / bhAvArtha:- tyAra pachI sthavira bhagavaMto ekadA puMDarIkiNI nagarInA nalinIvana udyAnathI vihAra karI bahAra janapadomAM vicaravA lAgyA. puMDarIka dvArA kaMDarIka munino auSadha upacAra : 11 taNaM tassa kaMDarIyassa aNagArassa tehiM aMtehi ya paMtehi ya jahA selagassa jA dAhavakkaMtIe yAvi viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI kaMDarIka aNagAranA zarIramAM te Anta-prAnta lUkhA-sUkA AhAranA kAraNe zailaka muninI samAna yAvat dAhajvara utpanna thayo, teo bImAra rahevA lAgyA. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-19: puMDarIka . | 458 12 tae NaM therA aNNayA kayAi jeNeva poMDarIgiNI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA NaliNivaNe samosaDhA / puMDarIe Niggae / dhammaM suNei / tae NaM puMDarIe rAyA dhamma soccA jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kaMDarIyaM aNagAraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA kaMDarIyassa aNagArassa sarIragaM savvAbAhaM sarogaM pAsai, pAsittA jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- ahaM NaM bhaMte ! kaMDarIyassa aNagArassa ahApavattehiM osaha-bhesajjehiM-bhattapANehiM teicchaM AuTTAmi / taM tubbhe NaM bhaMte ! mama jANasAlAsu samosaraha / bhAvArtha :- tyAra pachI (vihAra karatAM-karatAM) ekadA sthavira bhagavaMto punaH puMDarIkiNI nagarImAM padhAryA ane nalinIvana udyAnamAM samosaryA. tyAre paMDarIka rAjA darzana karavA AvyA ane dharmopadeza sAMbhaLyo. dharma sAMbhaLIne puMDarIka rAjA kaMDarIka aNagAranI pAse gayA. tyAM jaIne kaMDarIkamunine vaMdanA-namaskAra karIne temaNe kaMDarIkamuninuM zarIra, sarva prakAre pIDAthI yukta ane rogathI AkrAMta joyuM ane te sthavira bhagavaMtonI pAse gayA, tyAM jaIne sthavira bhagavaMtone vaMdanA-namaskAra karIne vinaMtI karI ke he bhagavan! huM ApanI samAcArIne anukULa auSadha ane bheSajathI temaja yogya AhAra-pANIthI kaMDarIka aNagAranI cikitsA karAvavA icchuM chuM, tethI he bhagavan! Apa mArI yAnazALAmAM padhAro. 13 taeNaMtherA bhagavaMto puMDarIyassaraNNo eyamaTuMpaDisuNetipaDisuNittA jAvauvasaMpajjittA NaM viharati / tae NaM puMDarIe rAyA jahA maMDue selagassa jAva baliyasarIre jaae| bhAvArtha - tyAre sthavira bhagavaMta puMDarIka rAjAnI vinaMtIno svIkAra karIne lAvat yAnazALAmAM padhAryA. maMDuka rAjAe jema zelaka rAjarSinI cikitsA karAvI hatI, tema puMDarIka rAjAe kaMDarIka aNagAranI cikitsA karAvI. pariNAma svarUpe kaMDarIka aNagAra nirogI-baLavAna zarIravALA banI gayA. kaMDarIka aNagAranI saMcama zithilatA ane saMcama tyAga:14 tae NaM therA bhagavaMto puMDarIyaM rAyaM pucchaMti, pucchittA bahiyA jaNavayavihAraM vihrNti| tae NaM se kaMDarIe tAo royAyaMkAo vippamukke samANe taMsi maNuNNaMsi asaNapANa khAimasAimaMsi mucchie giddhe gaDhie ajjhovavaNNe No saMcAei poMDarIyaM rAyaM ApucchittA bahiyA abbhujjaeNaM jaNavayavihAreNaM viharittae tattheva osaNNe jaae| bhAvArtha - tyAra pachI sthavira bhagavaMto puMDarIka rAjAne pUchIne bahAranA janapadomAM vicaravA lAgyA paraMtu rogAtaMkathI mukta thaI gayelA te kaMDarIka aNagAra manojJa azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa AhAramAM mUcchita, vRddha, Asakta ane tallIna thaI gayA hatA tethI teo puMDarIka rAjAne kahIne bahAranA janapadomAM udhata vihArI thaI vihAra karavAmAM samartha thaI zakyA nahIM paraMtu teo zithilAcArI thaIne tyAM ja rahevA lAgyA. 15 tae NaM se puMDarIe imIse kahAe laDhe samANe NhAe aMteura-pariyAla-saMparivuDe Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 460 zrI jJAtAdharmakathA sUtra jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kaMDarIyaM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- dhaNNe siNaM tuma devANuppiyA ! kayatthe kayapuNNe kayalakkhaNe / suladdhe NaM devANuppiyA ! tava mANussae jammajIviyaphalejeNaMtumarajaMca jAvaaMteuraM cavicchaGkettA vigovaittA jAvapavvaie / ahaM NaM ahaNNe akayatthe akayapuNNe rajje jAva aMteure ya mANussaesu ya kAmabhogesu mucchie jAva ajjhovavaNNe No saMcAemi jAva pavvaittae / taM dhaNNo siNaM tumaM devANuppiyA! jaavjiiviyphle| bhAvArtha - tyAra pachI puMDarIka rAjAe jyAre A vAta jANI, tyAre te snAna karI, vibhUSita thaIne tathA aMtaHpuranA parivArathI parivRtta thaIne, kaMDarIka aNagAra pAse AvIne, teone traNavAra AdakSiNA-pradakSiNA karIne, vaMdanA ane namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! Apa dhanya cho, kRtArtha cho, kRtapuNya cho ane sulakSaNavALA cho. he devAnupriya ! Apane manuSya janma ane jIvananuM suMdara phaLa maLyuM che, ke Apa rAjyane ane aMtaHpurane choDIne tenAthI parAkramukha thaIne pravrajita thayA cho. huM adhanya chuM, puNyahIna chuM yAvatuM tethI rAjyamAM, aMtaHpuramAM ane manuSya saMbaMdhI kAmabhogomAM mUcchita thAvat tallIna rahuM chuM yAvat dIkSita thavA mATe samartha thaI zakyo nathI. tethI he devAnupriya ! Apa dhanya cho yAvatu Apane janma ane jIvananuM suMdara phaLa maLyuM che. 16 tae NaM se kaMDarIe aNagAre puMDarIyassa eyamaTuM No ADhAi No pariyANAi, tusiNIe saMciTThai / tae NaM kaMDarIe puMDarIeNaM doccapi taccapi evaM vutte samANe akAmae avasavase lajjAe gAraveNaM ya puMDarIyaM rAyaM Apucchai, ApucchittA therehiM saddhiM bahiyA jaNavayavihAraM viharai / tae NaM se kaMDarIe therehiM saddhiM kiMci kAlaM uggaMuggeNaM viharai / tao pacchA samaNattaNa paritaMte, samaNattaNa NivviNNe, samaNattaNa Nibbhatthie, samaNaguNa mukkajogI, therANaM aMtiyAo saNiyaM-saNiyaM paccosakkai, paccosakkittA jeNeva puMDarIgiNI NayarI jeNeva puMDarIyassa bhavaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA asogavaNiyAe asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTagaMsi NisIyai, NisIittA ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyamANe saMciTThai / bhAvArtha:- tyAra pachI kaMDarIka aNagAre puMDarIka rAjAnI A vAtano Adara karyo nahIM, te vAta para lakSya ApyuM nahIM paraMtu te mauna rahyA. tyAre puMDarIke bIjIvAra ane trIjIvAra A ja pramANe kahyuM, tyAra pachI IcchA na hovA chatAM paNa lAcAra thaIne, lajjita thaIne, sAdhutvanA gaurava mATe puMDarIka rAjAne vAta karIne kaMDarIka aNagAra sthavira munionI sAthe bahAra janopadomAM vicaravA lAgyA. kaMDarIka aNagAra sthavironI sAthe thoDA samaya sudhI ugravihAra karatA rahyA paraMtu teo sAdhupaNAthI thAkI gayA, zramaNatvathI kaMTALI gayA ane temane zramaNatva pratye tiraskAra bhAva AvI gayo. te sAdhutAnA Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya-19: puMDarIka _ [ 461 ] guNothI rahita thaIne cupacApa(AjJA lIdhA vinA) sthavira munionI pAsethI nIkaLI gayA ane paMDarIkiNI nagarImAM puMDarIka rAjAnA bhavanamAM AvIne azoka vATikAmAM zreSTha azokavRkSanI nIce pRthvI zilApaTTaka para besI gayA ane tyAM udAsa banIne ArtadhyAna karavA lAgyA. |17 taeNaMtassapuMDarIyassa ammadhAI jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kaMDarIyaMaNagAraM asogavarapAyavassaahe paDhavisilAphTrayasiohayamaNasaMkappaMjAvajhiyAyamANaM pAsai, pAsittA jeNeva puMDarIerAyA teNeva uvAgacchai, uvAgicchattA puMDarIyaMrAyaMevaM vayAsIevaM khalu devANuppiyA ! tava piyabhAue kaMDarIe aNagAre asogavaNiyAe asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyai / bhAvArtha:- te samaye paMDarIka rAjAnI dhAvamAtA tyAM azoka vATikAmAM AvI. teNIe kaMDarIka aNagArane azoka vRkSanI nIce, pRthvI zilApaTTaka para yAvatu udAsa citte ArtadhyAna karatAM joyA, joIne te puMDarIka rAjAnI pAse gaI ane puMDarIka rAjAne kahevA lAgI- he devAnupriya! ApanA priya bhAI kaMDarIka aNagAra azokavATikAmAM, azoka vRkSanI nIce, pRthvI zilApaTTaka para udAsa thaIne yAvat ciMtAmagna beThA che. 18 taeNaM puMDarIe ammadhAIe eyamaDhe soccA Nisamma taheva saMbhaMte samANe uThAe uDhei, udvittA aMteuspariyAlasaMparivuDe jeNeva asogavaNiyA jAvakaMDarIyaM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei karittA evaM vayAsI- dhaNNe siNaM tumaM devANuppiyA ! jAvapavvaie, ahaM NaM adhaNNe jAva No saMcAemiphavvaittae / taMdhaNNe siNaM tumadevANuppiyA ! jaavjiiviyphle| bhAvArtha - tyAre puMDarIka rAjA, dhAvamAtAnI A vAta sAMbhaLIne, aMtaramAM dhAraNa karIne, saMbhrAnta thaIne arthAtu AghAta pAmIne ke(muni kema AvyA haze ?) zIgha UbhA thaI gayA, UThIne aMtaHpuranA parivAranI sAthe azokavATikAmAM AvyA yAvata kaMDarIka aNagArane traNavAra vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuMhe devAnupriya! tame dhanya cho ke vAvata dIkSita cho. huM adhanya chuM ke vAvatu dIkSita thavA mATe samartha thaI zakyo nathI; tethI he devAnupriya! tame dhanya cho yAvat tame janma ane jIvanane saphaLa karyuM che. 19 tae NaM kaMDarIe puMDarIeNa evaM vutte samANe tusiNIe saMciTThai / doccaMpi taccaMpi jAva sNcitttthi| bhAvArtha:- puMDarIka rAjAe A pramANe kahyuM tyAre kaMDarIka mauna rahyA. bIjIvAra-trIjIvAra kahevA chatAM paNa yAvat te mauna ja rahyA. 20 tae NaM puMDarIe kaMDarIyaM evaM vayAsI- aTTho bhaMte ! bhogehiM ? haMtA attttho| bhAvArtha - tyAre puMDarIka rAjAe kaMDarIkane pUchyuM- he bhagavaMta ! Apane zuM bhogathI prayojana che? arthAt zuM bhoga bhogavavAnI icchA che? tyAre kaMDarIke kahyuM- hA, bhoganuM prayojana che. 21 tae NaM puMDarIe rAyA koDaMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! kaMDarIyassa mahatthaM jAvarAyAbhiseyaM uvaTThaveha jAvarAyAbhiseeNaM abhisiMcai / Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha:- tyAra pachI puMDarIka rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! zIghra kaMDarIkanA mahA mUlyavAna temaja mahAna puruSone yogya rAjyAbhiSekanI taiyArI karo yAvat kaMDarIkane rAjyAbhiSekathI abhiSikta karyA. vivecana : - prastuta sUtromAM kaMDarIkamuninI saMyama zithilatA ane kramazaH karelA saMyama tyAganuM nirUpaNa che. sAdhu jIvananI kalpa maryAdA anusAra koI paNa kSetramAM lAMbo samaya sthiratA karavI, haMmezAM eka ja gharano anukULa AhAra karavo vagere vyavahAro sAdhuone mATe yogya nathI. kyAreka asAdhya roga vagere ApavAdika paristhitimAM uparokta doSonuM sevana karavuM paDyuM hoya, topaNa te ApavAdika paristhiti pUrNa thatAM sAdhuoe tenAthI nivRtta thaIne, te doSa sevananI AlocanA karI guru samakSa prAyazcitano svIkAra karavo Avazyaka che. prastuta prasaMgamAM kaMDarIka muni svastha thayA pachI paNa anukuLatAomAM ane AhArAdimAM anurakta thaI vihAra karavA icchatA na hatA; tema chatAM vaDIlabhAInI zaramathI ekavAra vihAra karyo paraMtu teoe paricita viSayonA AkarSaNamAM lobhAIne saMyamI jIvanano tyAga karyo ane durgati pAmyA. A prakAranA varNanathI e paNa spaSTa thAya che ke munioe kAraNasara auSadha-upacAra karavA paDe tyAre paNa potAnA svAdhyAya, dhyAna ane vairAgya bhAvone puSTa karavA vizeSa puruSArthazIla rahevuM joIe. anyathA keTalIka auSadhio ane tenA sAthenA paththarUpa AhArAdi muninA vairAgya bhAvone temaja saMyama rucine ghaTADe tevI saMbhAvanA rahe che. bImAranI sevA karanAra munioe paNa A viSayamAM viveka rAkhavo, te teonI anivArya pharaja bane che. puMDarIkanI dIkSA : 22 tae NaM puMDarIe sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, karittA sayameva cAujjAmaM dhamma paDivajjai, paDivajjittA kaMDarIyassa aMtiyaM AyArabhaMDayaM geNhai, geNhitA imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhai- kappai me there vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtie cAujjAmaM dhamma uvasaMpajjittA NaM tao pacchA AhAraM AhArittae tti kaTaTa imaM ca eyArUvaM abhiggaha abhigiNhettA NaM poMDarIgiNIe paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA puvvANupuTviM caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe jeNeva therA bhagavaMto teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha - tyAra pachI puMDarIke svayaM ja paMcamuSTika loca karyo ane svayaM ja cAturyAma dharma aMgIkAra karyo. kaMDarIkanA AcAra bhaMDa (upakaraNa) grahaNa karyA ane A pramANe abhigraha dhAraNa karyo ke "huM (sthavira bhagavAna pAse pahoMcIne) sthavira bhagavAnane vaMdana-namaskAra karI, temanI pAsethI cAturyAma dharma aMgIkAra karyA pachI ja AhAra karIza." A pramANe abhigraha dhAraNa karIne, puMDarIkiNI nagarIthI bahAra nIkaLIne, anukramathI cAlatAM-cAlatAM, gAmegAma vihAra karatAM sthavira bhagavaMta pAse javA mATe prayANa karyuM. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--19 : puMDarIka vivecanaH 43 prastuta sUtromAM rAjA puMDarIkanI dIkSAnuM varNana che. puMDarIka rAjA saMsAramAM hovA chatAM daDha zraddhAvAna ane vratadhArI zrAvaka hatA. tenA aMtaramAM saMto pratye ahobhAva ane bhaktibhAva hato, tethI ja kaMDarIka muninI bImArImAM nirdoSa upacAro karI sevAno lAbha lIdho hato. te uparAMta rAjyasiMhAsane birAjamAna hovA chatAM temanuM aMtara kSaNe-kSaNe saMyamamArganA mAhAtmyane anubhavatuM hatuM. tethI ja taka maLatAM kaMDarIkane rAjyAsane sthApita karI svayaM saMyamano svIkAra karyo. kaMDarIkanuM narakagamana : | 23 tae NaM tassa kaMDarIyassa raNNo taM paNIyaM pANabhoyaNaM AhAriyassa samANassa aijAgarieNa ya aibhoyaNappasaMgeNa ya se AhAre No sammaM pariNamai / tae NaM tassakaMDarIyassa raNNo taMsi AhAraMsi apariNamamANaMsi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi sarIraMsi veyaNA pAubbhUyA - ujjalA viulA kakkhaDA pagADhA jAvadurahiyAsA / pittajjara-parigaya-sarIre dAhavakkaMtIe yAvi hotthA / bhAvArtha :- tyAra pachI kaMDarIka rAjAne gariSTa bhojananA AhArathI, ati jAgaraNa karavAthI ane ati bhojana karavAthI te AhAra barAbara pacyo nahIM. tyAra pachI kaMDarIka rAjAne te AhAranuM pAcana na thavAthI madhya rAtrinA samaye temanA zarIramAM ujjavala, vipula, karkaza, pragADha yAvat asahya vedanA utpanna thaI gaI. temanuM zarIra pittajavarathI vyApta thaI gayuM, tethI temane baLatarA thavA lAgI. 24 taNaM sekaMDarI rAyA rajje ya raTThe ya aMteure ya jAva ajjhovavaNNe aTTaduhaTTavasaTTe akAmae avasavase kAlamAse kAlaM kiccA ahesattamAe puDhavIe ukkosakAlaTThiiyaMsi NarayaMsi NeraiyattAe uvavaNNe / bhAvArtha :- tyAra pachI kaMDarIka rAjA rAjyamAM, rASTramAM ane aMtaHpuramAM yAvat atyaMta Asakta banyA. ArtadhyAnane vazIbhUta thayA, icchA vinA, parAdhIna paNe kAlanA samaye kAladharma pAmIne nIce sAtamI naraka pRthvImAM sarvotkRSTa(tetrIsa sAgaropama) sthitivALA nArakIrUpe utpanna thayA. 25 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAva pavvai samA puNaravi mANussara kAmabhoe AsAei jAva aNupariyaTTissai - jahA va se kaMDarIe rAyA / bhAvArtha :- A pramANe he AyuSmAna zramaNo ! amArA je sAdhu ke sAdhvI dIkSita thaIne punaH mAnavIya kAmabhogonI icchA kare che, teo kaMDarIka rAjAnI peThe saMsAramAM punaH punaH bhramaNa kare che. puMDarIkanuM devaloka gamana : 26 tae NaM se puMDarIe aNagAre jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtie docvaMpi cAujjAmaM dhammaM paDivajjai, chaTThakkhamaNapAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM karei, karitA jAva ama Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra sIyalukkhaM pANabhoyaNaM paDigAhei, paDigAhittA ahApajjattamiti kaTTu paDiNiyattai, paDiNiyattittA jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhattapANaM paDidaMsa, paDidaMsittA therehiM bhagavaMtehiM abbhaNuNNAe samANe amucchie agiddhe agaDhie aNajjhovavaNNe bilamiva paNNagabhUeNaM appANeNaM taM phAsuesaNijjaM asaNaM pANaM khAima sAimaM sarIrakoTThagaMsi pakkhivai / 464 bhAvArtha:- tyAra pachI puMDarIkiNI nagarIthI nIkaLIne puMDarIka aNagAra sthavira bhagavAna pAse pahoMcI gayA, pahoMcIne teoe sthavira bhagavaMtone vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne sthavira bhagavaMtanI pAse bIjIvAra cAturyAma dharma aMgIkAra karyo. pachI chaThanA pAraNe prathama pahore svAdhyAya karI yAvat bhikSAne mATe pharatAM ThaMDA ane lUkhA bhojana pANI grahaNa karyA ane A AhAra mArA mATe paryApta che, ema vicArIne pAchA pharyA ane sthavira bhagavAnanI pAse AvIne lAvelA AhAra-pANI dekhADayA. pachI sthavira bhagavAnanI AjJA prApta karIne, AhAramAM amUrchita, agRddha, anAsakata ane tallInatAthI rahita banIne jema sarpa bilamAM sIdho cAlyo jAya che, te ja pramANe(svAda na letA) te prAsuka tathA eSaNIya azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa AhArane teoe zarIrarUpI koThAmAM nAMkhyo. 27 tae NaM tassa puMDarIyassa aNagArassa taM kAlAikkataM arasaM virasaM sIyalukkhaM pANabhoyaNaM AhAriyassa samANassa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa se AhAre No sammaM pariNamai / tae NaM tassa puMDarIyassa aNagArassa sarIragaMsi veyaNA pAubbhUyA - ujjalA jAvadurahiyAsA / pittajjara-parigaya-sarIre dAhavakkaMtIe viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI puMDarIka aNagAra te kAlAtikrAnta, arasa, virasa tathA ThaMDA ane sUkA AhAra pANI karIne madhyarAtrinA samaye dharma-jAgaraNa karI rahyA hatA. tyAre te AhAra samyagrUpe pariNata na thavAthI puMDarIka aNagAranA zarIramAM ujjavala, vipula, dussahya vedanA utpanna thaI gaI. temanuM zarIra pittajavarathI vyApta thaI gayuM ane zarIramAM baLatarA thavA lAgI. 28 tae NaM te puMDarIe aNagAre atthAme abale avIrie apurisakkAraparakkame karayala jAva evaM vayAsI NamotthuNaM arihaMtANaM jAvasaMpattANaM / NamotthuNaM therANaM bhagavaMtANaM mama dhammAyariyANaM dhammovaesayANaM / puvvipi ya NaM mae therANa aMtie savve pANAivAe paccakkhAe jAva savve micchAdaMsaNasalle paccakkhAe jAva AloiyapaDikkate kAlamAse kAlaM kiccA savvaTThasiddhe uvavaNNe / tato aNaMtaraM uvvaTTittA mahAvidehe vAse sijjhihii jAva savvadukkhANamaMtaM kAhi / bhAvArtha :- tyAra pachI puMDarIka aNagAra nisteja, nirbaLa, vIryahIna ane puruSakAra-parAkramahIna thaI gayA. teoe banne hAtha joDI yAvat A pramANe kahyuM- siddhine prApta arihaMtone arthAt siddha bhagavaMtone namaskAra ho tathA mArA dharmAcArya ane dharmopadezaka sthavira bhagavaMtone namaskAra ho. sthavira bhagavaMtonI Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya--19 : puMDarIka pAse pahelAM paNa meM samasta prANAtipAtanA pratyAkhyAna karyA che yAvatu saMpUrNa mithyA darzanazalya tema aDhAra pApasthAnakono tyAga karyo hato yAvat A rIte anazana karIne, AlocanA ane pratikramaNa karIne, kALanA samaye kALadharma pAmIne sarvArthasiddha nAmanA anuttara vimAnamAM deva paryAyamAM utpanna thayA. tyAMthI cyavIne anaMtara bhavamAM mahAvideha kSetramAM manuSya janma dhAraNa karIne siddhi prApta karaze yAvat sarva duHkhono aMta karaze. | 29 evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAva pavvaie samANe mANussaehiM kAmabhogehiM No sajjai, No rajjai jAva No viNigdhAyamAvajjai, seNaM ha bhave ceva bahUNaM samaNANaM, bahUNaM samaNINaM, bahUNaM sAvayANaM, bahUNaM sAviyANaM accaNijje vaMdaNijje pUyaNijje sakkAraNijje sammANaNijje kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsaNijje bhavai paraloe vi ya NaM No Agacchai bahUNi daMDaNANi ya muMDaNANi tajjaNANi ya tADaNANi ya jAva cAuraMtasaMsArakaMtAraM vIIvaissai- jahA va se puMDarIe aNagAre / 45 bhAvArthaH- e ja pramANe he AyuSmAn zramaNo ! amArA je sAdhu ke sAdhvI dIkSita thaIne manuSya saMbaMdhI kAmabhogomAM Asakta thatA nathI, anurakta thatA nathI yAvat pratighAtane pAmatA nathI, te A ja bhavamAM ghaNA zramaNo ane zramaNIo, ghaNA zrAvako ane zrAvikAo dvArA arcanIya, vaMdanIya, pUjanIya, satkAraNIya, sanmAnanIya, kalyANarUpa, maMgalakAraka, deva ane caitya samAna upAsanA karavA yogya thAya che. paralokamAM paNa te rAjadaMDa, rAjanigraha, tarjanA ane tADanAne prApta thatA nathI yAvat puMDarIka aNagAranI jema caturgatirUpa saMsAra-kAMtArane pAra karI jAya che. vivecanaH prastuta sUtromAM kaMDarIkanA narakagamananuM ane puMDarIkanA devaloka gamananuM nirUpaNa che. baMne bhAIoe aMta samaye samAna zArIrika vedanAno anubhava karyo paraMtu te baMnenA kAraNamAM ane pariNAmamAM taphAvata hato. kaMDarIkane atimAtrAmAM gariSTa bhojananuM pAcana na thavAthI vyAdhi thayo ane te bImArImAM paNa samajaNanA abhAve temanuM citta satata ArtadhyAna ane raudradhyAna karI rahyuM hatuM. tenA pariNAme te AyuSya pUrNa thatAM 33 sAgaropamanI sthitie sAtamI narakamAM utpanna thayA. puMDarIka aNagArane lukhA-sUkA AhAranuM pAcana na thavAthI vyAdhi thayo hato. te bImArImAM vairAgyabhAve, samajaNanA sahAre temanuM citta dharmadhyAnamAM ja otaprota hatuM ane tenA pariNAme AyuSyapUrNa thatAM teo 33 sAgaropamanI sthitie sarvArthasiddha mahAvimAnamAM utpanna thayA. A rIte vedanAnI paristhiti samAna hovA chatAM Atma pariNAmo anusAra jIvonI gati ane utpatti nimna ane ucca sthAnamAM thAya che. upasaMhAraH 30 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthagareNaM siddhigaiNAmadheyaM ThANaM saMpatte egUNavIsaimassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte / // tti bemi // Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra evaM khalu jaMbU ! samaNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva siddhigaiNAmadheyaM ThANaM saMpatteNaM chaTTussa aMgassa paDhamassa suyakkhaMdhassa ayamaTThe paNNatte / // tti bemi // 466 eyassa NaM suyakkhaMdhassa egUNavIsaM ajjhayaNANi ekkasaragANi egUNavIsAe divasesu samappaMti / bhAvArtha:- he jaMbU ! dharmanI Adi karanArA, tIrthanI sthApanA karanArA yAvat siddhi nAmaka sthAnane prApta thayelA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jJAta--adhyayananA ogaNIsamA adhyayanano A artha kahyo che. zrI sudharmAsvAmI punaH kahe che. A pramANe he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe yAvat siddhigati nAmaka sthAnane prApta jinezvara deve A chaThThA aMganA prathama zrutaskaMdhano A artha kahyo che. jevI rIte meM sAMbhaLyuM che temaja kahyuM che. potAnI kalpanA buddhithI kahyuM nathI. A prathama zrutaskaMdhanA ogaNIsa adhyayana che, eka-eka adhyayana eka-eka divase bhaNavAthI ogaNIsa divasamAM tenuM A adhyayana pUrNa thAya che. vivecanaH prastuta adhyayanamAM puMDarIka-kaMDarIkanA jIvananI ghaTanAnA daSTAMte sadbodha ApavAmAM Avyo che. vRttikA2e tene ja be gAthA dvArA pragaTa karyo che. yathA-- vAsasahassaM pi jaI, kAUNaM saMjamaM suviulaM pi / aMte kiliTTabhAvo, Na visujjhai kaMDarIya vva // 1 // artha- koI hajAra varSa sudhI atyaMta vipula arthAt uccakoTinA saMyamanuM pAlana kare paraMtu aMtamAM tenI bhAvanA saMkalezayukta malIna thaI jAya to te kaMDarIkanI samAna siddhi prApta karI zakatA nathI.||1|| appeNa vi kAleNaM, kei jahA gahiksIla sAmaNNA / sAhiMti NiyayakajjaM, puMDarI mahArisi vva jahA // 2 // artha maharSi puMDarikanI samAna koI zIla ane zrAmaNya rUpa sAdhudharmane aMgIkAra karIne alpakALamAM ja te potAnA prayojanane- zuddha AtmasvarUpanI prAptinA lakSyane prApta kare che.rA // ogaNIsamuM adhyayana saMpUrNa // prathama zrutaskaMdha saMpUrNa // Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo zrutaskaMdha: adhyayana sAra [ 467 ] bIjo zrutaskaMdha adhyayana sAra R = = = = = 9 ka ka ka ka ka ka haka prastuta dvitIya zrutaskaMdhanuM nAma dharmakathA' che. jJAta(jJAtA) nAmanA prathama zruta skaMdhamAM jIvana kathAo ane daSTAMto dvArA dharmanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, jyAre A dharmakathA nAmanA bIjA zrutaskaMdhamAM cAre jAtinA devonI 206 agramahiSI-indrANIonA pUrvabhavanA jIvanakathAnakonuM nirUpaNa che. pUrvabhavamAM A sarva devIo pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanamAM dIkSita thaI hatI ane te sarve saMyamI jIvanamAM zithilAcArI banI hatI. A rIte saMyamanI virAdhanA karI, tenI AlocanA pratikramaNa karyA vinA ja te (206) sAdhvIo kALadharma pAmIne devIrUpe utpanna thaI che. A(206) baso cha AtmAonA jIvanamAM atyaMta sAmyatA hovAthI prastuta zrutaskaMdhanA prathama vargamAM eka kAlIdevInuM vistRta varNana karI, zeSa sarvano atidezAtmaka(kAlIdevI pramANe vRttAMta jANavAno) nirdeza che. A zrutaskaMdhanA dasa vargamAMthIprathama vargamAM camarendranI pAMca agramahiSIonuM pAMca adhyayano dvArA varNana che. bIjA vargamAM balIndranI pAMca agramahiSIonuM pAMca adhyayano dvArA varNana che. trIjA vargamAM dharaNendra Adi navanikAyanA indronI cha-cha agramahiSIonuM(946=54) copana adhyayano dvArA varNana che. cothA vargamAM navanikAyanA bhUtAnendra AdinI cha-cha agramahiSIonA(946=54) copana adhyayana che. pAMcamA vargamAM dakSiNadizAnA kAlendra Adi ATha vyaMtarendronI cAra-cAra agramahiSIonA(844=3ra) 3ra adhyayana che. chaThThA vargamAM uttaradizAnA mahAkAledrAdi ATha vyaMtarendronI cAra-cAra agramahiSIonA (844=32) 3ra adhyayana che. sAtamA vargamAM sUryendranI cAra agramahiSIonuM cAra adhyayano dvArA varNana che. AThamA vargamAM caMdrandranI cAra agramahiSIonuM cAra adhyayano dvArA varNana che. navamA vargamAM zakrendranI ATha agramahiSIonuM ATha adhyayano dvArA varNana che. dasamA vargamAM IzAnendranI ATha agramahiSIonuM ATha adhyayano dvArA varNana che. A rIte pa+5+54+54+32+3+4+4+8+8 = 206 indrANIonuM 206 adhyayano ane dasa varga dvArA varNana che. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrI zAtAdharmakathA sUtra dvitIya zrutaskaMdha: dharmakathA prathamavarga: adhyayana 1 thI 5 dasavargonuM paricayaH| 1 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nAmaMNayare hotthA, vaNNao / tassaNaM rAyagihassa Nayarassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAe, etthaNaM guNasIlae NAma ceie hotthA, vnnnno| bhAvArtha - te kAle ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. te rAjagRhanI bahAra IzAna koNamAM guNazIla nAmanuM udyAna hatuM. nagara ane udyAnanuM varNana zrI aupapAtika sUtra anusAra jANavuM. | 2 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajjasuhammA NAma therA bhagavaMto jAisaMpaNNA, kulasaMpaNNA jAvacauddasapuvvI, caThaNANovagayA, paMcahiM aNagArasaehiM saddhiM saMparivuDA puvvANupuvviM caramANA gAmANugAmaMdUijjamANA suhaMsuheNaM viharamANA jeNeva rAyagihe Nayare jeNeva guNasIlae ceie jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA vihri| parisA NiggayA / dhammo khio| parisA jAmeva disaMpAubbhUyA tAmeva disiNpddigyaa| bhAvArtha-te kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranA aMtevAsI Arya sudharmA nAmanA sthavira bhagavaMta hatA. teo jAtisaMpanna, kulasaMpanna thAvata caudapUrvenA jJAtA ane cAra jJAnathI yukta hatA. teo pAMcaso aNagArothI parivRtta thaIne anukramathI cAlatAM, gAmegAma vicaratAM ane sukhapUrvaka vihAra karatAM rAjagRha nagaranA guNazIla udyAnamAM padhAryA ane saMyama tathA tapa dvArA AtmAne bhAvita karatAM vicaravA lAgyA. sudharmA svAmIne vaMdanA karavA mATe pariSada nIkaLI. sudharmA svAmIe dharmano upadeza Apyo. tyAra pachI pariSada pAchI cAlI gaI. | 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ajjasuhammassa aNagArassa aMtevAsI ajjajaMbU NAmaM aNagAre jAvapajjuvAsamANe evaM vayAsI-jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM chaTThassa aMgassa paDhamassa suyakkhaMdhassa NAyANaM ayamaDhe paNNatte, doccassa NaM bhaMte! suyakkhaMdhassa dhammakahANaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAvasaMpatteNaM ke aTe paNNatte? evaM khalujaMbU !samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAvasaMpatteNaMdhammakahANaMdasa vaggA paNNattA taMjahA- cmrssaggmhisiinnNpddhmevgge| balissa vairoyaNidassavairoyaNaraNNo aggamahisINaM bIe vgge| asuriMdavajjiyANaMdAhiNillANaMbhavaNavAsINaMiMdANaM aggamahisINaM taie vgge| uttarillANaM asuriMdavajjiyANaM bhavaNavAsiNaM iMdANaM aggamahisINaM cautthe vgge| Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bIjo zrutaskaMdha : prathama varga(a--1 thI 5). 469 ] dAhiNillANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisINaM paMcame vagge / uttarillANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisINaM chaThe vagge / sUrassa aggamahisINaM sattame vagge / caMdassa aggamahisINaM aTThame vagge / sakkassa aggamahisINaM Navame vagge / IsANassa aggamahisaNaM sane vA bhAvArtha:- te kAle ane te samaye Arya sudharmA aNagAranA aMtevAsI ziSya Arya jaMbU nAmanA aNagAre vAva sudharmA svAmInI upAsanA karatA A pramANe pUchyuM ke- he bhagavan! siddhapadane prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre chaThThA aMga sUtranA jJAti nAmanA prathama zrutaskaMdhanA A bhAva kahyA che, to he bhagavan! siddha padane prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe dharmakathA nAmanA bIjA zrutaskaMdhanA kayA bhAva pharamAvyA che? zrI sudharmAsvAmIe uttara Apyo-] he jaMbU!siddhapadane prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe dharmakathA nAmaka bIjA bhRta skaMdhanA dasa varga kahyA che. te A pramANe che- (1) amarendra nAmanA dakSiNa dizAnA asurendranI agramahiSIo (paTarANIo)no prathama varga. (2) vairocanendra vairocanarAja bali-balIndra nAmanA uttaradizAnA asurendranI agramahiSIono bIjo varga. (3) asurendra sivAyanA dakSiNa dizAnA zeSa navanikAya- nava bhavanapati indronI agramahiSIono trIjo varga. (4) asurendra sivAyanA uttara dizAnA navanikAya- nava bhavanapati indronI agramahiSIono cotho varga. | (5) dakSiNa dizAnA vANavyaMtarendronI agramahiSIono pAMcamo varga. (6) uttara dizAnA vANavyaMtarendronI agramahiSIono chaThTho varga. (7) sUrya nAmanA jyotiSendranI agramahiSIono sAtamo varga. (8) caMdra nAmanA jyotiSendranI agramahiSIono AThamo varga. (9) zakendra nAmanA vaimAnikendranI agramahiSIono navamo varga. (10) IzAnendra nAmanA vaimAnikendranI agramahiSIono dasamo varga. varga-1: prathama adhyayana :| 4 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM dasa vaggA paNNattA paDhamassa NaM bhaMte ! vaggassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paUUre ? evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAvasaMpatteNaM paDhamassa vaggassa paMca mAyaNa pattA, taMgaNA-() vANI (2) vA () vaya (4) vigU (6) meNA jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vaggassa paMca ajjhayaNA paNNattA, paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNatte? bhAvArtha - he bhagavan! siddhapadane prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jo dharmakathA nAmanA bIjA zrutaskaMdhanA dasa varga kahyA che, to he bhagavan!siddhigatine prApta te prabhue prathamavarganA kayA bhAva pharamAvyA che? he jaMbU! siddhigatine prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe prathama varganA pAMca adhyayana kahyA che. te A pramANe che- (1) kAlI (2) rAjI (3) rajanI (4) vidhuta ane (5) meghA. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 470 zrI zAtAdharmakathA sUtra he bhagavan! jo siddhi gatine prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe prathama varganA pAMca adhyayana kahyA che, to he bhagavan! siddhi gatine prApta bhagavAna mahAvIra svAmIe prathama adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? 5 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare, guNasIlae ceie, seNie rAyA, celaNA devI / sAmI samosaDhe / parisA NiggayA jAva parisA pjjuvaasi| bhAvArtha: - he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nagara hatuM, guNazIla udyAna hatuM, zreNika rAjA ane celaNA rANI hatI. te samaye bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. pariSada vaMdanA karavA mATe AvI yAvatu pariSada bhagavAnanI paryApAsanA karavA lAgI. kAlIdevInuM darzanArthe Agamana: 6 teNaMkAleNaMteNaMsamaeNaM kAlI NAmadevI camaracaMcAe rAyahANIe kAlavaDiMsagabhavaNe kAlaMsisIhAsaNaMsi, cAhiM sAmANiyasAhassIhi, cauhiM mahattariyAhiM, saparivArAhiM tihiM parisAhi, sattahiM aNiehiM, sattahiM aNiyAhivaIhiM, solasahiM AyarakkhadevasAhassIhiM aNNehiM bahUhi yakAlavaDiMsayabhavaNavAsIhiM asurakumArehiM devehiM devIhiM yasaddhiM saMparikhuDA mahayA-haya jaavvihri| bhAvArtha:- te kAle ane te samaye kAlI nAmanI devI, camaracaMcArAjadhAnImAM, kAlAvataraka bhavanamAM, kAla nAmanA siMhAsana para besIne, cAra hajAra sAmAnika devIo, cAra mahattarikA devIo, parivAra sahita traNe pariSado, sAta anIko, sAta anIkAdhipatio, soLa hajAra AtmarakSaka devo tathA anya aneka kAlAvataMsaka bhavananA nivAsI asurakumAra devo ane devIothI parivRtta thaIne ucca svare vAgatA vAjiMtro sAthe vAvata sukhapUrvaka rahetI hatI. | 7 imaM ca NaM kevalakapaM jaMbuddIve dIve viuleNaM ohiNA AbhoemANI pAsai / tattha NaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM jaMbuddIve dIve bhArahevAse, rAyagihe Nayare, guNasIlae ceie ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNa tavasA appANaM bhAvemANe pAsai, pAsittA haTTatuTTacittamANaMdiyA pIimaNA jAvahiyayA sIhAsaNAo abbhuDhei, abbhuTThittA pAyapIDhAo paccoruhai, paccoruhittA pAuyAo omuyai, omuittA titthagarAbhimuhA sattaTu payAI aNugacchai, aNugacchittA vAma jANuM aMcei, aMcittA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi NihaTu tikkhutto muddhANaM dharaNiyalaMsi Nivesei, NivesittA IsiM paccuNNamai paccuNNamaittA kaDayatuDikthaMbhiyAo bhuyAo sAharai, sAharittA karayala jAvakaTu evaM vayAsI NamotthuNaM arahatANaM bhagavaMtANaM jAvasaMpattANaM / NamotthuNaMsamaNassa bhagavao mahAvIrassa jAvasaMpAviukAmassa / vaMdAmiNaM bhagavaMtaMtattha gayaM iha gayA, pAsauNaMmesamaNebhagavaM mahAvIre tatthagaeihagayaMtikaTu vaMdaiNamaMsai, vaMdittA NamaMsittA sIhAsaNavaraMsipuratthAbhimuhA nnisnnnnaa| Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo zrutaskaMdha: prathama varga(a-1 thI 5) 471 ] bhAvArtha - te kAlIdevI A saMpUrNa jaMbUdvIpane potAnA vipula avadhijJAnathI jotI hatI. teNe jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetramAM rAjagRha nagaranA guNazIla udyAnamAM, yathA pratirUpa-sAdhune yogya sthAnanI yAcanA karIne, saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA zramaNa bhagavAna mahAvIrane joyA. joIne te harSita ane saMtuSTa thaI, tenuM citta AnaMdita ane mana prItiyukta thaI gayuM. ullasita hRdaye te siMhAsana uparathI UThIne, pAdapIThathI nIce UtarIne, pAdukA utArIne pachI tIrthakara bhagavAna je dizAmAM birAjamAna hatA te dizAmAM sAta-ATha DagalA AgaLa jaIne DAbA goThaNane Ubho rAkhIne ane jamaNA ghUMTaNane pRthvI paraTekavIne, mastakane traNavAra pRthvI upara lagADIne, pachI mastaka jhUkAvIne, kaDA ane bAjubaMdhathI caMbhita bhujAone bhegI karI, hAtha joDIne teNe A pramANe kahyuM siddhagati nAmanA sthAnane prApta thayelA arihaMta (siddha) bhagavaMtone mArA namaskAra ho. siddhine prApta karavAnI icchA rAkhatA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne namaskAra ho. ahIM amaracaMcAmAM rahelI huM, tyAM rAjagRhamAM sthita bhagavAnane vaMdanA karuM chuM. tyAM sthita zramaNa bhagavAna mahAvIra, ahIM rahelI mane jue; A pramANe kahIne vadana-namaskAra karIne pUrvadizAbhimukha potAnA zreSTha siMhAsana para beThI. 8 tae NaM tIse kAlIe devIe imeyArUve jAva samuppajjitthA- seyaM khalu me samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA jAvapajjuvAsittae tti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA Abhiogie deve sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre viharai evaM jahA sUriyAbho taheva ANattiyaM dei jAva divvaM suravarAbhigamaNa-joggaM jANavimANaM kareha karittA jAva paccappiNaha / te vi taheva karittA jAva paccappiNati / NavaraM-joyaNasahassavicchiNNaM jANavimANaM / sesaM taheva / taheva NAmagoyaM sAhei, taheva NaTTavihiM uvadaMsei jAva paDigayA / bhAvArtha:- tyAra pachI kAlIdevIne A pramANe adhyavasAya utpana thayo- zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdanA karIne yAvatu tenI paryApAsanA karavI, mArA mATe zreyaskara che. A prakArano vicAra karIne teNIe sUryAbhadevanI jema Abhiyogika devone bolAvIne kahyuM- he devAnupriyo zramaNa bhagavAna mahAvIra rAjagRha nagaranA guNazIla caityamAM birAjamAna che. huM temanA darzana karavA javA icchuM chuM. tame divya, zreSTha, devonA gamana yogya eka vimAna taiyAra karo yAvatu sevaka devoe vimAna taiyAra karIne tenI jANa karI. sUryAbhadevanuM vimAna eka lAkha yojananA vistAravALuM hatuM jyAre A vimAna eka hajAra yojananA vistAravALuM hatuM. teTalI vizeSatA jANavI. zeSa sarva varNana sUryAbha devanA varNananI jema ja jANavuM joIe. sUryAbha devanI jema ja bhagavAnanI pAse jaIne teNe potAnA nAmagotra kahyA, te pramANe nATaka batAvyA ane pachI vaMdanA-namaskAra karIne(kAlI devI) pAchI pharI. |9 bhaMte tti ! bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai Namasai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- kAlIeNaM bhaMte ! devIe sA divvA deviDDI jAvakahiM gayA ? kuuddaagaarsaalaa-dittuNto| bhAvArtha:- he bhagavana! A pramANe saMbodhana karIne bhagavAna gautame zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana-namaskAra karIne A pramANe pUchayuM- he bhagavan! kAlIdevInI divya Rddhi vagere kyAM adazya thaI gaI? prabhue uttaramAM kUTAgArazALAnuM daSTAMta kahyuM arthAt zikharanA AkAravALI zALAnI AsapAsa Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 472 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra ghaNA loko rahetA hoya ane acAnaka varasAda Ave to te badhA loko TapoTapa TAgAra zALAmAM cAlyA jAya, temAM samAya jAya, tema te divya Rddhi vagere tenA zarIramAM samAI gaI. kAlI devIno pUrvabhavaH10 aho NaM bhaMte ! kAlI devI mahiDDiyA jAvamahANubhAgA; kAlIe NaM bhaMte ! devIe sA divvA deviDDI kiNNA laddhA? kiNNA pattA ? kiNNA abhisamaNNAgayA ? evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse AmalakappA NAma NayarI hotthA, vaNNao / aMbasAlavaNe ceie, vaNNao / jiyasattu rAyA, vALo ! bhAvArtha - he bhagavan! kAlIdevI mahARddhi, mahAvuti AdithI yukta che. he bhagavan! kAlIdevIe te divya devarSi vagere kevI rIte prApta karI? kevI rIte svAdhIna banAvI? kevI rIte upabhoga yogya banAvI? gautama svAmIe jevI rIte sUryAbhadeva viSe prazno pUchyA hatA, temaja ahIM kAlIdevI viSe prazna pUchyA ane prabhue tenA uttaramAM kAlI devInA pUrvabhavanuM varNana karyuM. bhagavAne kahyuM- he gautama! te kAle ane te samaye A jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM, bhArata varSamAM, AmalakalpA nAmanI nagarI hatI. tyAM AprazAlavana nAmanuM udhAna hatuM te nagarImAM jitazatru nAmanA rAjA hatA. te sarvanuM varNana(aupapAtikasUtra pramANe) jANavuM. |11 tattha NaM AmalakappAe NayarIe kAle NAma gAhAvaI hotthA- aDDe jAva aparibhUe / tassaNaM kAlassa gAhAvaissa kAlasirI NAmaM bhAriyA hotthA- sukumAlapANipAyA jAva surUvA / tassa NaM kAlagassa gAhAvaissa dhUyA kAlasirIe bhAriyAe attayA kAlI NAmaMdAriyA hotthA- vaDDA vakumArI juNNA juNNakumArI paDiyapuyatthaNI NivviNNavarA varaparivajjiyA yAvi hotthA / bhAvArtha:- te AmalakalpA nagarImAM kAla nAmanA gAthApati(gRhastha) rahetA hatA. te dhanADhaya hatA thAvat aneka lokone mATe AdarzabhUta hatA. te kAla gAthApatinI patnInuM nAma kAlazrI hatuM. tenA hAtha-paga sukomaLa hatA yAvatu te manohara rUpavALI hatI. te kAla gAthApatinI putrI ane kAlazrI bhAryAnI AtmajA kAlI nAmanI bAlikA hatI. te bAlikA uMmarathI moTI thavA lAgI. ekadama moTI thaI javA chatAM paNa te kumArI (avivAhitA) hatI. te jIrNA-moTI uMmara thaI javAnA kAraNe tenuM zarIra pAkaTa thaI gayuM hatuM, te jIrNa hovA chatAM kumArI hatI. tenA stana, nitaMba zithila thaI gayA hatA. puruSo tene varaNa karavA rUpa kAryathI virakta hatA arthAt koI tene icchatuM na hatuM, tethI te avivAhitA rahI gaI hatI. |12 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA purisAdANIe Aigare jahA vaddhamANasAmI NavaraM Navahatthussehe solasahiM samaNasAhassIhiM aTThattIsAe ajjiyAsAhassIhiM saddhiM saMparivuDe jAva aMbasAlavaNe samosaDhe / parisA NiggayA jAvapajjuvAsai / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye puruSAdAnIya(puruSomAM Adeya nAmakarmavALA) temaja dharmanI Adi karanArA pArzvanAtha arihaMta hatA. teo vardhamAna svAmInI samAna hatA. temAM vizeSatA e hatI ke teonuM Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIbhe zrutassdha : prathama varga (a0 - 1 thI 5 ) zarIra nava hAtha aMyu tathA teo soNa ubha2 ( 15,000) sAdhuo ne khatrIsa ubhara ( 38,000) sAdhvIothI parivRtta thaIne yAvat AmrazAla vanamAM padhAryA. pariSada vaMdana karavA mATe nIkaLI ane te pariSada bhagavAnanI upAsanA karavA lAgI. 473 13 taNaM sA kAlI dAriyA imIse kahAe laddhaTThA samANI haTTha jAva hiyayA jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI- evaM khalu ammayAo ! pAse arahA purisAdANIe Aigare jAva viharai / taM icchAmi NaM ammayAo ! tubbhehiM abbhaNuNAyA samANI pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa pAyavaMdiyA gamitta / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha / bhAvArtha:- tyAra pachI te kAlI kumArI bhagavAnanA padArpaNanA samAcAra sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa yAvat praphullita hRdayavALI thaI. teNe mAtA-pitA pAse AvIne banne hAtha joDIne A pramANe pUchyuM ke- he mAtA-pitA ! puruSAdAnIya pArzvanAtha arahaMta dharmatIrthanI Adi karanArA che ane teo ahIM padhAryA che yAvat ApanI AjJA hoya to huM puruSAdAnIya pArzvanAtha arahaMtanA caraNomAM vaMdanA karavA javA mATe icchuM chuM. mAtA-pitAe uttara Apyo- he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo. dharmakAryamAM vilaMba na karo. 14 ta NaM sA kAliyA dAriyA ammApiIhiM abbhaNuNNAyA samANI haTTha-tuTThA jAva hiyayA NhAyA jAvasuddhappavesAI maMgallAI vatthAI pavaraparihiyA appamahagghAbharaNAlaMkiya sarIrA ceDiyA-cakkavAla-parikiNNA sAo gihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva dhammie jANappavare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhammiyaM jANappavaraM durUDhA / bhAvArtha :- mAtA-pitAnI AjJA maLatAM te kAlI kumArI harSita ane saMtuSTa thaI. teNIe snAna karIne zuddha, sabhAne yogya, mAMgalika ane zreSTha vastro dhAraNa karyA, vajanamAM haLavA ane bahumUlyavAna AbhUSaNothI zarIrane zaNagArIne, dAsIonA samUhathI parivRtta thaIne, potAnA gherathI nIkaLIne, bahAranI upasthAnazALA(sabhA)mAM AvI ane dharmakArya mATenA zreSTha yAna para ArUDha thaI. 15 sAlI dAriyA dhammiyaM jANappavaraM durUDhA samANI evaM jahA dovaI jAva pajjuvAsai / tae NaM pAse arahA purisAdANIe kAlIe dAriyAe tIse ya mahaimahaliyAe parisAe dhammaM kahei / bhAvArtha: :- tyAra pachI kAlI nAmanI te kanyA dhArmika zreSTha yAnamAM besIne, draupadInI samAna bhagavAna pAse jaIne, bhagavAnane vaMdanA karIne, upAsanA karavA lAgI. te samaye puruSAdAnIya pArzva arihaMte kAlI kumArikAne ane upasthita vizAla janasamUhane dharmano upadeza Apyo. | 16 ta NaM sA kAlI dAriyA pAsassa arahao purisAdANIyassa aMtie dhammaM soccA Nisamma haTTha jAva hiyayA pAsaM arahaM purisAdANIyaM tikkhutto vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI - saddahAmi NaM bhaMte! NiggaMthaM pAvayaNaM jAva se jaheyaM tubbhe vayaha / jaM Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 474 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra NavaraM devANuppiyA ! ammApiyaro ApucchAmi, tae NaM ahaM devANuppiyANaM aMtie jAva pavvayAmi / ahAsuhaM devANuppiyA ! bhAvArtha:- tyAra pachI te kAlI kumArikAe puruSAdAnIya pArtha arihaMtanI pAsethI dharma sAMbhaLIne, tene hRdayaMgama karIne harSita hRdayavALI thaIne yAvata puruSAdAnIya arihaMta pArzvanAthane traNavAra vaMdana-namaskAra karyA ane A pramANe nivedana karyuM ke- he bhagavan! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM thAvatu Apa jema kaho cho, tema ja che. he devAnupriya ! huM mArA mAtA-pitAnI AjJA laIne Apa devAnupriyanI pAse pravrajyA grahaNa karIza. bhagavAne kahyuM- he devAnupriye! jema tamane sukha upaje, tema karo. 17 tae NaM sA kAlI dAriyA pAseNaM arahayA purisAdANIeNaM evaM vuttA samANI haTTa jAva hiyayA pAsaM arahaM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA tameva dhammiyaM jANappavaraM duruhai, duruhittA pAsassa arahao purisAdANIyassa aMtiyAo aMbasAlavaNAo ceiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva AmalakappA NayarI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA AmalakappA NayariM majjhamajjheNaM jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhammiyaM jANapavaraM Thavei, ThavittA dhammiyAo jANappavarAo paccoruhai, paccoruhittA jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI evaM khalu ammAyAo ! mae pAsassa arahao aMtie dhammaNisaMte / seviyaNaM dhamme icchie paDicchie abhiruie tae NaM ahaM ammayAo ! saMsArabhauvviggA bhIyA jammaNamaraNANaM icchAmi NaM tubbhehiM abbhaNuNNAyA samANI pAsassa arahao aMtie muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdha kareha / / bhAvArtha:- puruSAdAnIya pArtha arihaMte A pramANe kahyuM tyAre te kAlI kumArI harSita temaja prasanna hRdayavALI thaI. teNe pArtha arihaMtane vaMdana ane namaskAra karyA ane te dhArmika zreSTha yAnamAM besIne puruSAdAnIya pArtha arihaMtanI pAsethI AmrazAlavana nAmanA udyAnamAMthI bahAra nIkaLI ane AmalakalpA nagarI tarapha prayANa karyuM. AmalakalpA nagarImAM thaIne teNI potAnA gharanI bahAranI upasthAnazALAmAM AvI ane dhArmika temaja zreSTha yAnane UbhuM rAkhyuM. pachI te yAnamAMthI nIce utarIne potAnA mAtA-pitA pAse jaIne ane banne hAtha joDIne mastaka para aMjali karIne teNIe A pramANe kahyuM he mAtA-pitA! pArzvanAtha tIrthaMkara pAsethI dharmanuM zravaNa karyuM che ane te dharma mane gamyo che, te dharma meM vAraMvAra sAMbhaLavAnI icchA karI che. te dharma mane priya vastunI jema sarva prakAre rucikAraka thaI gayo che. he mAtA-pitA ! huM saMsAranA bhayathI udvigna thaIne, janma-maraNathI bhayabhIta thaI gaI chuM. ApanI AjJA meLavIne pArtha arihaMtanI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagArarUpa pravrajyA dhAraNa karavA icchuM chuM. mAtA-pitAe kahyuM- he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo. dharmakAryamAM vilaMba na karo. 18 tae NaM se kAle gAhAvaI viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA mitta-NAi jAva AmaMtei, AmaMtittA tao pacchA hAe jAva viuleNaM Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |jI ta245 : prathama (0-1thI 5) | 475 / puppha-vattha-gaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkArettA sammANettA tasseva mittaNAi jAva purao kAliyaM dAriyaM seyApIehiM kalasehiM NhAvei, NhAvittA savvAlaMkA-vibhUsiyaM karei, karittA purisasahassavAhiNIyaM sIyaM duruhei, duruhittA mittaNAi jAva saddhiM saMparivuDA savvaDDIe jAva AmalakappaMNayariM majhamajheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva aMbasAlavaNe ceie teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA chattAIe titthagarAisae pAsai, pAsittA sIyaM Thavei, ThavittA kAliyaMdAriyaM sIyAo paccoruhei / tae NaM taM kAliMdAriyaM ammApiyaro purao kAuM jeNeva pAse arahA purisAdANIe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! kAlI dAriyA amhaM dhUyA iTThA kaMtA jAva kimaMga puNa pAsaNayAe? esaNaMdevANappiyA ! saMsArabhauvviggA icchai devANappiyANaM aMtie maMDA bhavittA NaM jAva pavvaittae / taM eyaM NaM devANuppiyANaM sissiNibhikkhaM dalayAmo / paDicchaMtu NaM devANuppiyA! sissiNibhikkhaM / ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdha kreh| bhAvArtha:- tyAra pachI kAla nAmanA gAthApatie vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima, e cAre prakAranuM bhojana taiyAra karAvIne mitro, jJAtijano, vagerene AmaMtrita karyA. tyAra pachI snAna karyuM yAvatuM vipula puSpa, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkArathI teonA satkAra sanmAna karyA. tyAra pachI te ja jJAtijano, mitro AdinI sAme kAlI bAlikAne cAMdI ane sonAnA kaLazothI snAna karAvyuM yAvata sarva alaMkArothI vibhUSita karIne eka hajAra puruSothI upADI zakAya tevI zibikA para besADIne, mitro, jJAtijanothI parivatta thaIne ThAThamATha sAthe AmalakalpA nagarImAM thaIne nIkaLyA ane AmrazAlavananI samIpe AvatAM, tIrthakara bhagavAnanA chatra Adi atizayo para daSTi paDatAM zibikAne UbhI rAkhI. mAtA-pitAe kAlI kumArIne zibikAmAMthI nIce utArI. pachI tene AgaLa karIne puruSAdAnIya pArtha arihaMta prabhu birAjamAna hatA tyAM jaIne, vaMdanA namaskAra karIne, A pramANe kahyuM he devAnupriya ! A amArI putrI kAlI mArI che. te amane iSTa che ane priya che yAvata tenuM darzana paNa dularbha che. he devAnupriya ! te A saMsAranA bhayathI udvigna thaIne Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne yAvatu pravrajita thavA icche che, tethI ame A ziSyAnI bhikSA ApI devAnupriyane pradAna karIe chIe. he devAnupriya ! amArI ziSyArUpI bhikSAno svIkAra karo. tyAre bhagavAna bolyA- he devAnupriyo! jema sukha upaje tema karo, dharmakAryamAM vilaMba na karo. |19 tae NaM sA kAlI kumArI pAsaM arahaM vaMdaiNamaMsai, vaMdittA NamaMsittA uttarapurasthimaM disibhAgaM avakkamai, avakkamittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva loyaMkarei, karittA jeNeva pAse arahA purisAdANIe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pAsaM arahaM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- Alitte NaM bhaMte ! loe, evaM jahA devANaMdA jAva sayameva pavvAveuM / bhAvArtha:- tyAra pachI kAlI kumArI pArzva arihaMtane vaMdanA-namaskAra karIne IzAna dizAmAM gaI. tyAM Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra jaIne teNe pote ja AbhUSaNa, mALA ane alaMkAra utAryA, svayaM potAnA hAthe ja loca karyo. tyAra pachI puruSAdAnIya pArzva arihaMta pAse AvIne teNIe pArzva arihaMtane traNavAra vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan ! A loka janma-maraNa AdinA saMtApathI baLI rahyo che.(bhagavatI sUtra varNita) devAnaMdAnI jema kahyuM yAvat he bhagavan ! Apa pote ja mane dIkSA pradAna karo. 20 NaM pA rahA purisAdANIe kAliM sayameva jAva pupphacUlAe ajjAe sissiNiyattAe dalayai / 476 taNaM sA pupphacUlA ajjA kAliM kumAriM sayameva pavvAvei jAva uvasaMpajjittA NaM viharai / tae NaM sA kAlI ajjA jAyA - IriyAsamiyA jAvaguttabaMbhayAriNI / tae NaM sA kAlI ajjA pupphacUlA ajjAe aMtie sAmAiya mAiyAI ekkArasa aMgAI ahijjai, bahUNi cattha jAva viharai / bhAvArtha:- tyAra pachI puruSAdAnIya pArzva arihaMte pote ja kAlI kumArIne dIkSA ApI ane AryA puSpacUlAne ziSyAnA rUpamAM pradAna karI. tyAre puSpacUlA AryAe kAlI kumArIne pote ja dIkSita karyA arthAt kAlIkumArIno ziSyArUpe svIkAra karItene saMyamabhAvomAM zikSIta karyA yAvat te kAlI pravrajyA svIkArIne vicaravA lAgI. tyAra pachI te kAlI AryA banI gaI. te IryA samitithI yukta yAvat gupta brahmacAriNI banI gaI. tyAra pachI te kAlI AryAe puSpacUlA AryAnI pAse sAmAyikathI laIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM tathA ghaNA caturtha bhakta-upavAsa Adi tapazcaryAthI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 21 ta NaM sA kAlI ajjA aNNayA kayAiM sarIrabAusiyA jAyA yAvi hotthA / abhikkhaNaM-abhikkhaNaM hatthe dhovai, pAe dhovai, sIsaM dhovai, muhaM dhovai, thaNaMtarAI dhovai, kakkhaMtarANi dhovai, gujjhatarANi dhovai, jattha jattha vi ya NaM ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei, taM puvvAmeva abbhukkhettA tao pacchA Asayai vA sayai vA / bhAvArtha:- tyAra pachI koI eka samaye kAlI AryA zarIra bakuzA(zarIrane saMskArita karavAnA svabhAvavALI) zarIrAsakata banI gaI. te vAraMvAra hAtha-paga dhovA lAgI; mAthuM, moDhuM, stanonI vacceno bhAga; bagalanI madhyano bhAga ane guhyabhAga(guptAMga) vAraMvAra dhovA lAgI. te je je sthAnomAM kAyotsarga karavA UbhI rahetI, sUtI ke svAdhyAya mATe besatI, te te sthAnopara pahelA pANI chAMTatI ane pachI ja tyAM besatI ke sUtI. 22 tae NaM sA pupphacUlA ajjA kAliM ajjaM evaM vayAsI- No khalu kappa devAppiyA ! samaNINaM NiggaMthINaM sarIrabAusiyANaM hottae / tumaM ca NaM devANuppie / sarIrabAusiyA jAyA abhikkhaNaM abhikkhaNaM hatthe dhovasi jAva AsayAsi vA sayAsi vA / taM tumaM devANuppiyA ! eyassa ThANassa Aloehi jAva pAyacchittaM paDivajjAhi / bhAvArtha:- tyAre puSpacUlA AryAe te kAlI AryAne kahyuM- he devAnupriye ! zramaNI nigraMthIone zarIra bakuzA thavuM kalpatuM nathI. he devAnupriye ! tame zarIra bakuzA banI gayA cho, tame vAraMvAra hAtha dhovo cho ke Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhI zruta : prathama (0-1thI5) | 477 thAvat pANI chAMTIne beso cho ane sUo cho. tethI he devAnupriye ! tame A pApasthAnanI AlocanA karo yAvata prAyazcita aMgIkAra karo. 23 tae NaM sA kAlI ajjA puSpacUlAe eyamaTuM No ADhAi jAva tusiNIyA sNcitttthi| bhAvArtha - tyAre kAlI AryAe puSpacUlA AryAnI A vAta svIkArI nahIM thAya te mauna rahI. 24 tae NaM tAo pupphacUlAo ajjAo kAliM ajja abhikkhaNaM abhikkhaNaM hIti, NidaMti, khisaMti, garihaMti, avamaNNaMti, abhikkhaNaMabhikkhaNaM eyamaTuM NivAreti / bhAvArtha - tyAra pachI te puSpacUlA Adi AryAo, vAraMvAra kAlI AryAnA duSkRtyo kahIne, tenI avahelanA karavA lAgyA, kutsita zabdo dvArA doSonuM kathana karIne niMdA, moTuM vagere bagADIne khiMsanAapamAna, gurvAdi samakSa tenA doSo kahIne gartA-tiraskAra ane kaThora vacanothI apamAna karavA lAgyA ane vAraMvAra zarIra saMskAra karavAnI pravRttiothI tene rokavA lAgyA. 25 tae NaM tIse kAlIe ajjAe samaNIhiM NiggaMthIhiM abhikkhaNaM-abhikkhaNaM hIlijjamANIe jAvaNivArijjamANIe imeyArUve ajjhathie jAvasamuppajjitthA- jayA NaM ahaM agAravAsamajhe vasitthA tayA NaM ahaM sayaMvasA, jappabhiI caNaM ahaM muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaiyA tappabhiI ca NaM ahaM paravasA jAyA / taM seyaM khalu mama kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAvajalaMte pADiekkiyaM uvassayaM uvasaMpajjittANaM viharittae tti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAva uvassayaM giNhai tattha NaM aNivAriyA aNohaTThiyA sacchaMdamaI abhikkhaNaM-abhikkhaNaM hatthe dhovai jAva Asayai vA sayai vA / bhAvArtha:- nigraMthI zramaNIo dvArA vAraMvAra avahelanA yAvatuM rokavAnA prayatna thavAthI te kAlI ArthikAnA manamAM A pramANe adhyavasAya utpanna thayo ke- jyAre huM gRhavAsamAM vasatI hatI, tyAre huM svataMtra hatI, paraMtu jyArathI maMDita thaIne gRha tyAga karI aNagArapaNAnI dIkSA aMgIkAra karI che, tyArathI huM parAdhIna thaI gaI che. tethI rAtri vyatIta thatAM kAle prabhAte yAvata surya dedIpyamAna thAya tyAre alaga upAzrayamAM rahevuM mArA mATe zreyaskara che. Avo vicAra karIne bIje divase sUrya prakAzamAna thayo tyAre te judA upAzrayamAM rahevA jatI rahI. tyAM tene koI rokanAruM ke aTakAvanAruM rahyuM nahIM, tethI te svacchaMda mativALI thaI gaI ne vAraMvAra hAtha-paga vagere jovA lAgI thAvat pANI chAMTI-chAMTIne besavA ane sUvA lAgI. 26 tae NaM sA kAlI ajjA pAsatthA pAsatthavihArI, osaNNA osaNNavihArI kusIlA kusIlavihArI ahAchaMdA ahAchaMdavihArI saMsattA saMsattavihArI bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNai pAuNittA addhamAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsei jhUsittA tIsaM bhattAI aNasaNAe cheei, chedittA tassa ThANassa aNAloiya appaDikkaMtA kAlamAse kAlaM kiccA camaracaMcAe rAyahANIe kAlavaDisae bhavaNe uvavAyasabhAe devasayaNijjaMsi devadUsaMtariyA aMgulassa asaMkhejjAe bhAgamettAe ogAhaNAe kAlIdevittAe uvavaNNA / bhAvArtha - tyAra pachI te kAlI AryA pAsatthA, pAsantha vihAriNI, avasannA, avasagna vihAriNI, Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 478 ] zrI jJAtAdharmakathA satra kuzIlA, kuzIla vihAriNI, ahAchaMdA, ahAchaMda vihAriNI, saMsaktA, saMsakta vihAriNI thaIne ghaNA varSo sudhI zrAmaNya paryAyanuM pAlana karIne, ardha mAsanI saMlekhanA dvArA kaSAya ane zarIrane kSINa karIne, trIsa bhakta (trIsavAranA) bhojanano anazana dvArA tyAga karIne, te pApakarmanI AlocanA, pratikramaNa karyA vinA ja kALanA samaye kALadharma pAmIne camacaMcArAjadhAnImAM, kAlAvatasakanAmanA vimAnanI upapAta sabhAmAM, devaduSya vastrathI DhaMkAyelI deva zayyAmAM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanA dvArA kAlI devI (agramahiSIdevI) rUpe utpanna thaI. 27 taeNaM sA kAlI devI ahuNovavaNNA samANI paMcavihAe pajjattIe jahA sUriyAbho jaavbhaasaamnnpjjttiie| bhAvArtha - tyAra pachI kAlIdevI utpanna thaIne tatkAla(aMtarmuhUrtamAM) sUryAbhadevanI jema yAvata bhASA ane mana:paryApti sAthe bAMdhIne pAMca paryAptiothI yukta thaI gaI. 28 tae NaM sA kAlI devI cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAva aNNesiM ca bahUNaM kAlavaDeMsagabhavaNavAsINaM asurakumArANaM devANa ya devINa ya AhevaccaM karemANI jAva viharai / evaM khalu goyamA ! kAlIe devIe sA divvA deviDDI, divvA devajjuI, divve devANubhAve laddhe patte abhisamaNNAgae / bhAvArtha:- tyAra pachI te kAlIdevI cAra hajAra sAmAnika devo tathA bIjA ghaNA kAlAvatasaka nAmanA bhavanamAM nivAsa karanArA ghaNA asurakumAra devo ane devIonuM Adhipatya karatI thAvata rahevA lAgI. A pramANe he gautama ! kAlIdevIe te devaRddhi, divya devati, divya devAnubhAva prApta karyA che, svAdhIna banAvyA che ane upabhoga yogya banAvyA che. 29 kAlIe NaM bhaMte ! devIe kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! aDDAijjAI paliovamAI ThiI paNNattA / kAlI NaM bhaMte ! devI tAo devalogAo aNaMtaraM uvavaTTittA kahiM gacchihii? kahiM uvavajjihii ? goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihii jAva aMtaM kAhii / bhAvArtha - he bhagavan! kAlIdevInI keTalA kAlanI sthiti kahI che? bhagavAna- he gautama ! aDhI palyopamanI sthiti kahI che. gautama- he bhagavana! kAlIdevI te devalokamAMthI deva bhavanuM AyuSya pUrNa karIne kyAM utpana thaze? bhagavAna- he gautama! mahAvidehakSetramAM utpanna thaIne siddhi prApta karaze yAvat sarva duHkhono aMta karaze. 30 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM paDhamavaggassa paDhamAyaNajJa yama pare ! II tti ma II bhAvArtha:- he jaMbu ! yAvata siddhine prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe prathama varganA prathama adhyayanano A artha kahyo che. te ja meM tamane kahyo che. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo zrutaskaMdha : prathama varga(a-1 thI 5) bIjuM adhyayana : 31 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM paDhamassa vaggassa paDhamajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte, biiyassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNa bhagavA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe paNNatte ? 479 bhAvArtha: :- he bhagavan! siddhine prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe prathama adhyayananA A bhAva kahyA che to siddhine prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe bIjA adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? | 32 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nagare, guNasIlae ceie| sAmI samosaDhe / parisA NiggayA jAva pajjuvAsai / bhAvArtha:- he jaMbU ! te kAle ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM, guNazIla nAmanuM udyAna hatuM, bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. vaMdana karavA mATe pariSada nIkaLI yAvat bhagavAnanI upAsanA karavA lAgI. | 3 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAI devI camaracaMcAe rAyahANIe evaM jahA kAlI taheva AgayA, NaTTavihiM uvadaMsettA paDigayA / bhaMte tti ! bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA puvvabhavapucchA / bhAvArthaH- te kAle ane te samaye rAjI nAmanI (camarendranI agramahiSI) devI camaracaMcA rAjadhAnImAMthI kAlIdevInI samAna bhagavAnanI sevAmAM AvI ane nATyavidhi batAvIne cAlI gaI. te samaye, "he bhagavan !'' A pramANe saMbodhana karIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne rAjIdevInA pUrvabhavanI pRcchA karI. 34 evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM AmalakappA NayarI, aMbasAlavaNe ceie, jiyasattu rAyA, rAI gAhAvaI, rAIsirI bhAriyA, rAI dAriyA, pAsassa samosaraNaM / rAI dAriyA jaheva kAlI taheva NikkhatA / taheva sarIrabAusiyA, taM caiva savvaM jAva aMtaM kAhii / bhAvArtha :- [rAjIdevInA pUrvabhavanuM varNana karatA bhagavAne kahyuM-] he gautama ! te kAle ane te samaye AmalakalpA nagarI hatI, temAM AmrazAlavana nAmanuM udyAna hatuM. jitazatru rAjA hatA. rAjI nAmanA gAthApati hatA. tenI patnInuM nAma rAjazrI hatuM. rAjI temanI putrI hatI. koI eka samaye pArzvanAtha tIrthaMkara padhAryA. kAlInI jema rAjI kumArI paNa bhagavAnane vaMdanA karavA mATe nIkaLI. te paNa kAlInI jema dIkSA laIne zarIra bakuzA thaI gaI. zeSa samasta vRttAMta kAlInI samAna ja jANavuM yAvat te mahAvideha kSetramAM siddhi prApta karaze. 35 evaM khalu jaMbU ! biiyajjhayaNassa Nikkhevao / bhAvArtha :- A pramANe he jaMbU ! bIjA adhyayanano nikSepa-upasaMhAra pUrvavat jANavo joIe. trIjuM adhyayana : 36 jai NaM bhaMte ! taiyassa ukkhevao / Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 480 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra bhAvArtha - trIjA adhyayanano prAraMbha jANavo joIe arthAt jaMbU svAmIe sudharmA svAmI samakSa trIjA adhyayananA bhAva sAMbhaLavA mATe jijJAsA pragaTa karI. 37 evaM khalu jaMbU ! rAyagihe Nayare / guNasIlae ceie / evaM jaheva rAI taheva rayaNI vi| Navara-AmalakappA NayarI aMbasAlavaNe ceie / jiyasattU rAyA / rayaNe gAhAvaI / rayaNasirI bhAriyA, rayaNI dAriyA, sesaM taheva jAva aMtaM kAhii / bhAvArtha - jiMbUsvAmInA praznanA uttaramAM zrI sudharmAsvAmIe kahyuM-] he jaMbU ! rAjagRha nagara, guNazIla udyAna, ityAdi je vRttAMta rAjInA viSayamAM kahyo che te ja pramANe rajanInA viSayamAM kahevo. vizeSatA e che ke AmalakalpA nagarI, AmrapAlavana udyAna, jitazatru rAjA ane temAM rajanI nAmanA gAthApati, rajanIzrI nAmanI tenI patnI ane rajanI nAmanI putrI hatI. zeSa sarva vRttAMta pUrvavatu jANavo yAvatu te rajanI devI (agramahiSIdevI) mahAvideha kSetrathI siddhi prApta karaze. cothuM adhyayana :38 evaM vijju vi / AmalakappA NayarI / vijju gAhAvaI / vijjusirI bhAriyA / vijju dAriyA / sesaM taheva / bhAvArtha- e ja pramANe vidhuta nAmanI camarendranI agramahiSI devInuM kathAnaka samajavuM. AmalakappA nagarImAM vidhuta nAmanA gAthApati, vidhutazrI nAmanI temanI patnI ane vidhuta nAmanI temanI putrI hatI. zeSa samagra kathA pUrvavat jANavI. pAMcamuM adhyayana :|39 evaM mehA vi- AmalakappA NayarIe mehe gAhAvaI, mehasirI bhAriyA, mehA vAriyA, sesa tahevA bhAvArtha:- te ja pramANe meghA nAmanI camarendranI agramahiSI devI kathAnaka paNa jANI levuM joIe. tenA nAmomAM vizeSatA e che ke AmalakappA nagarImAM megha nAmanA gAthApati, meghazrI nAmanI patnI ane meghA nAmanI putrI hatI. zeSa kathana pUrvavat jANavuM. 40 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM paDhamassa vaggassa ayamaDhe paNNatte // bhAvArtha-he jaMbU! siddhine prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe prathamavargano A artha prarUpita karyo che. | | adhyayana 1 thI 5 saMpUrNa . A che prathama varga saMpUrNa che !! Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI RtaskaMdha: bIjI varga(a-1 thI 5) 481 | bIje varga adhyayana - 1 thI 5 zuMbhA Adi pAMca agramahiSIo: 1 doccassa vaggassa ukkhevo| bhAvArtha-bIjA vargano prAraMbha jANavo. | 2 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAvasaMpatteNaM doccassa vaggassa paMca DrAya pattA, tanahIM- () suMmA (ra) LiyuMmAM (2) mA (4) riMmAM () maLaTI bhAvArtha - he jaMbU! zramaNa yAvata mukti prApta bhagavAna mahAvIre bIjA varganA pAMca adhyayana kahyA che. te A pramANe che- (1) zuMbhA, (2) nizuMbhA, (3) raMbhA, (4) niraMbhA ane (5) madanA. prathama adhyayana :| 3 jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAvasaMpatteNaM dhammakahANaM doccassa vaggassa paMca ajjhayaNA paNNattA, doccassaNaM bhaMte ! vaggassa paDhamajjhayaNassa ke aTe paNNatte? bhAvArtha:- he bhagavan! jo siddhi prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe bIjA varganA pAMca adhyayana kahyA che, to bIjA varganA prathama adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? 4 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare, guNasIlae ceie, sAmI samosaDhe / parisA NiggayA jAvapajjuvAsai / bhAvArtha:- he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nagaranA guNazIla udyAnamAM bhagavAna pArzvanAtha padhAryA. pariSada nIkaLI ane bhagavAnanI upAsanA karavA lAgI. 5 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM suMbhA devI balicaMcAe rAyahANIe suMbhavaDeMsae bhavaNe suMbhaMsi sIhAsaNaMsi viharai / kAlIgamaeNaM jAvaTTavihiM uvadaMsettA paDigayA / bhAvArtha:- te kAle ane te samaye zuMbhA nAmanI balIndranI agramahiSI devI balicaMcA rAjadhAnImAM zaMbhAvatuMsaka bhavanamAM, zuMbhA nAmanA siMhAsana para besIne jaMbudvIpane jotI hatI, vagere sarva vRttAMta kAlI devInA adhyayana anusAra kahevo joIe yAvatuM te zuMbhAdevI nATya vidhi pradarzita karIne pAchI gaI. | 6 puvvabhava pucchA / sAvatthI NayarI, koTThae ceie, jiyasattU rAyA, suMbhe gAhAvaI, suMbhasirI bhAriyA, suMbhA dAriyA, sesaM jahA kAlIe NavaraM-adbhuTThAI paliovamAI ThiI / bhAvArtha - zuMbAdevI jyAre nATayavidhi batAvIne cAlI gaI tyAre gautamasvAmIe tenA pUrvabhavanA Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 482 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra viSayamAM pRcchA karI. prabhue uttara Apyo. zrAvastI nagarImAM koSTaka nAmanuM udyAna hatuM. jitazatru rAjA hatA. temAM zuMbha nAmanA gAthApati, tenI zuMbhazrI nAmanI patnI ane zuMbhA nAmanI putrI nivAsa karatA hatA. zeSa saMpUrNa vRttAMta kAlIdevInI samAna jANavo. temAM vizeSatA e che ke- zuMbAdevInI sADA traNa palyopamanI sthiti che. |7 evaM khalu Nikkhevao ajjhayaNassa / bhAvArtha - he jaMbU! bIjA varganA prathama adhyayanano A artha che. teno nikSepa kahevo joIe. zeSa adhyayano - 8 evaM sesA vicattAri ajjhayaNA / saavtthiie| NavaraM-mAyA piyA dhUyA srisnnaamyaa| bhAvArtha:- te ja rIte zeSa cAra adhyayana pUrvavatu jANavA. temAMnagarInuM nAma zrAvastI ane te-te agramahiSI devIonA pUrva bhavanI putrIonA nAmanI samAna ja temanA mAtA-pitAnA nAma samajI levA joIe. jema ke- nizuMbhA putrInA pitA nizuMbha gAthApati ane mAtA nizuMbhazrI hatA. te ja pramANe sarvanA mAtA-pitA jANavA. A adhyayana 1 thI pa saMpUrNa tA. bIjo varga saMpUrNa Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bIjo zrutaskaMdha H trIjo varga(a-1 thI 54). FthA pa4) [ 483 ] trIjo varga adhyayana - 1 thI 54 alAdi copana agamahiSIo - | 1 ukkhevao taiyavaggassa / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM taiassa vaggassa cauppaNNaM ajjhayaNA paNNattA, taMjahA-paDhame ajjhayaNe jAva cauppaNNaime ajjhayaNe / bhAvArthaH- trIjA vargano upoddAta kahevo joIe. he jaMbU! mukti prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe trIjA varganA copana adhyayana kahyA che. te A pramANe che- prathama adhyayana yAvatu copanamuM adhyayana. prathama adhyayana :| 2 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM taiyassa vaggassa cauppaNNaM ajjhayaNA paNNattA, paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhaNassa ke aTe paNNatte? bhAvArtha:- (prazna)- he bhagavan! jo siddhine prApta bhagavAna mahAvIra svAmIe dharmakathAnA trIjA varganA copana adhyayana kahyA che, to he bhagavan! prathama adhyayananA kayA bhAva pharamAvyA che? | 3 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare, guNasIlae ceie, sAmI samosaDhe, parisA NiggayA jAvapajjuvAsai / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM alA devI dharaNAe rAyahANIe alAvataMsae bhavaNe alaMsi sIhAsaNaMsi, evaM kAlIgamaeNaM jAva NaTTavihiM uvadaMsettA pddigyaa| bhAvArtha - (uttara) he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nagaranA guNazIla udyAnamAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. pariSada darzana karavA AvI ane bhagavAnanI upAsanA karavA lAgI. te kAle ane te samaye alAdevI dharaNA nAmanI rAjadhAnImAM alAvataMsaka bhavanamAM alA nAmanA siMhAsana para beThI hatI. kAlI devInI samAna teNI bhagavAnane avadhijJAnathI joIne vaMdana karavA AvI yAvata nATyavidhi batAvIne pAchI pharI. | 4 puvvabhavapucchA / vArANasIeNayarIe kAmamahAvaNe ceie, ale gAhAvaI, alasirI bhAriyA, alA dAriyA / sesaM jahA kAlIe, NavaraM-dharaNassa aggamahisittAe uvavAo, sAiregaM addhapaliovamaM ThiI / sesaM taheva / Nikkhevao paDhamajjhayaNassa / bhAvArtha - alAdevInA gayA pachI gautamasvAmIe teno pUrvabhava pUchyo. bhagavAne uttara ApyovArANasI nagarImAM kAmamahAvana nAmanuM udhAna hatuM. te nagaramAM ala nAmano gAthApati, temanI alazrI Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 484] zrI jJAtAdharmakathA sUtra nAmanI patnI ane alA nAmanI putrI nivAsa karatA hatA. zeSa sarva vRttAMta kAlIdevInI samAna jANavo. vizeSatA e che ke alA AryA dharaNendranI agramahiSI rUpe utpanna thaI. tenI sthiti ardhapalyopamathI kaMIka vadhAre che. zeSa vRttAMta pUrvavatu jANavo. ahIM prathama adhyayanano nikSepa-upasaMhAra kahevo joIe. zeSa adhyayana : 5 evaM sakkA, saterA, soyAmaNI, iMdA, ghaNavijjuyA vi; savvAo eyAo dharaNassa aggamahisIo / evaM cha ajjhayaNA veNudevassa vi avisesiyA bhANiyavvA / bhAvArtha - A ja rIte (1) zakrA (2) saterA (3) saudAminI (4) indrA (5) ghanavidhutA, A pAMca devIonA pAMca adhyayana samajI levA joIe. A badhI(nAgakumArendra) dharaNendranI agramahiSIo che. | adhyA rathI davA te ja rIte cha adhyayano vizeSatA vinA veNudevanI agramahiSIonA kahevA..l7thI 1ro 6 evaM harissa aggisihassa puNNassa jalakaMtassa amiyagatissa velaMbassa ghosassa vi ee ceva chacha ajjhayaNA / bhAvArtha - te ja rIte hari, agnizikha, pUrNa, jalakAtta, amitagati, velaMba ane ghoSa A sAta indranI paTTarANIonA paNa ahIM cha-cha (7 X 6 = 42) adhyayana kahevA. // adhya. 13thI 54ll |7 evametedAhiNillANaM iMdANaM cauppaNNaM ajjhayaNA bhavaMti / savvAo vivANArasIe kAmamahAvaNe ceie / taiyavaggassa Nikkhevao / bhAvArtha:- A rIte dakSiNa dizAnA asurendra sivAyanA nava indronI copana(946= 54) agramahiSIonA copana adhyayana thAya che. A badhI devIo pUrvabhavamAM vANArasI nagarImAM hatI ane kAmamahAvana udyAnamAM pArzvanAtha arihaMta pAse dIkSita thaI hatI. ahIM trIjA vargano nikSepa(samApana- upasaMhAra) kahevo. vivecana - prastuta varganA prathama adhyayanamAM ghaNI pratomAM AnA sevInA sthAne phA reva pATha che. sthAnAMgasUtra 6/51 dharaNendranI agramahiSIonAM nAmamAM atA che. tenA AdhAre ahIM satA pATha svIkRta karyo che. prastuta saMskaraNamAM bIjA adhyayananA pAMca agramahiSIonA nAma zrI sthAnAMga sUtra 6/51 anusAra svIkAryA che. vibhinna prato anusAra te pAMca nAma A pramANe paNa thAya che- (1) kAmasaterA (2) saudAminI (3) indrA (4) ghanA (5) vidhutA. athavA (1) kamA (2) saterA (3) saudAminI (4) indrA (5) ghanavidhutA. 'adhyayana 1 thI 54 saMpUrNa . 0 - ------ | trIjo varga saMpUrNa - Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo zrutaskaMdha: cotho varga(a--1 thI 54) 485 cotho varga adhyayana - 1 thI 54 rUpA' Adi copana agamahiSIo - | 1 cautthassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAvasaMpatteNaM dhammakahANaM cautthassa vaggassa cauppaNNaM ajjhayaNA paNNattA, taMjahA- paDhame ajjhayaNe jAvacauppaNNaime ajjhynne| bhAvArtha:- cothA vargano prAraMbha kahevo arthAt jaMbUsvAmIe cothA varganA viSaya saMbaMdhI prazna pUchayo he jaMbu! yAvata siddhi prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe dharmakathAnA cothA varganA copana adhyayana kahyA che, te A pramANe che- prathama adhyayana yAvat copanamuM adhyayana. | 2 paDhamassa ajjhayaNassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pjjuvaasi| bhAvArtha - ahIM prathama adhyayanano upoddAta kahevo arthAt jaMbUsvAmIe prathama adhyayananA viSayamAM prazna pUchayo. sudharmA svAmIe uttara Apyo-] he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nagaranA guNazIla udyAnamAM bhagavAna padhAryA. pariSada nagaramAMthI nIkaLI yAvat bhagavAnanI paryApAsanA karavA lAgI. 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaMruyA devI,ruyANaMdA rAyahANI,ruyagavaDiMsae bhavaNe, ruyagaMsi sIhAsaNaMsi, jahA kAlIe tahA; NavaraM puvvabhave caMpAraNayarIe, puNNabhadde ceie, ruyagagAhAvaI, ruyagasirI bhAriyA, ruyA dAriyA / sesaM taheva, NavaraM bhUyANaMda-aggamahisittAe uvavAo, desUNaM paliovamaM ThiI / Nikkhevao / bhAvArtha :- kAle ane te samaye nAgakumArendra(bhUtAnaMda indra)nI agramahiSI tAdevI, rutAnaMda rAjadhAnImAM, tAvataMsaka bhavanamAM, rutaka nAmanA siMhAsana para beThI hatI. kAlIdevInI jema rutAdevI paNa prabhune vaMdana karavA AvI. tenA pUrvabhavanuM varNana A pramANe che- caMpAnagarImAM pUrNabhadra udyAna hatuM. te caMpAnagarImAM rutaka nAmanA gAthApati, temanI takazrI nAmanI patnI ane satA nAmanI putrI rahetA hatA. zeSa sarva vRttAMta pUrvavat che. vizeSatA e ke rutA kALakrame kALa karIne bhUtAnaMda nAmanA indranI agramahiSI rUpe utpanna thaI, tenI sthiti dezona(kaMIka nyUna) eka palyopamanI che. ahIM cothA varganA prathama adhyayanano nikSepa kahevo..I adhya15 |4 evaM suruyA vi, ruyaMsA vi, ruyagAvaI vi, ruyakaMtA vi ruyappabhA vi / bhAvArtha - te ja rIte sutA, chatAMzA, rutakAvatI, rutakAttA ane rutaprabhAnA viSayamAM paNa samajI levuM. adhyA rathI Dro Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAtAdharmakathA sUtra 5 eyAo ceva uttarillANaM iMdANaM bhANiyavvAo - veNudAlissa, harissahassa, aggimALavarsI, visidRssa, nALamalla, amitavAdaLastra, maMgaLassa, mahAyosassa | Nikkhevao cautthavagassa / 486 bhAvArtha :- te ja rIte uttara dizAnA(ATha) indronI cha-cha paTTarANIonA cha-cha adhyayana kahevA joIe. jema ke- (1) veNudAlI, (2) harissaha, (3) agni mANavaka, (4) viziSTa, (5) jalaprabha, (6) amita vAhana, (7) prabhaMjana tathA (8) mahAghoSa. A ATha indronI paTTarANIonA cha-cha adhyayana che. badhA maLIne copana adhyayana thAya che. ahIM cothA vargano nikSepa(upasaMhAra) pUrvavat kahevo.II adhya 7thI54|| / / adhyayana 1 thI 54 saMpUrNa // / / cotho varga saMpUrNa // Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo zrutaskaMdha: pAcamo varga(a-1 thI 72) 487 pAMcamo varga adhyayana - 1 thI 3ra kamalA' Adi batrIsa agamahiSIo:| 1 paMcamavaggassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! jAvabattIsaM ajjhayaNA paNNattA, taMjahA kamalA kamalappabhA ceva, uppalA ya sudaMsaNA / rUvavaI bahurUvA, surUvA subhagA vi ya // 1 // puNNA bahupuNNiyA ceva, uttamA tAriyA vi ya / paumA vasumatI ceva, kaNagA kaNagappabhA // 2 // vaDeMsA keumai ceva, vairaseNA raippiyA / rohiNI NavamiyA ceva, hirI pupphavatI vi ya // 3 // bhuyagA bhuyagavaI ceva, mahAkacchA phuDA iya / sughosA vimalA ceva, sussarA ya sarassaI // 4 // bhAvArtha - pAMcamA vargano upodyAta pUrvavat kahevo joIe arthAt jaMbUsvAmIe prazna karyo. sudharmA svAmIe uttara Apyo- he jaMbu! siddhi gatine prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe pAMcamA varganA batrIsa adhyayana kahyA che. tenA nAma A che- (1) kamalAdevI (2) kamalaprabhAdevI (3) utpalA (4) sudarzanA (5) rUpavatI(6) bahurUpA (7) surUpA (8) subhagA (9) pUrNA (10) bahupUrNA (11) uttama (12) tArikA (13) padmA (14) vasumati (15) kanakA (16) kanaka prabhA (17) avataMsA (18) ketumatI (19) vajasenA(aparanAma ratisenA) (20) ratipriyA (ra1) rohiNI (rara) navamikA (23) hI (24) puSpavatI (25) bhujaMgA (26) bhujaMgavatI (27) mahAkacchA (28) pheTA(aparanAma aparAjitA) (29) sughoSA (30) vimalA (31) susvarA (32) sarasvatI. A batrIsa devIonA nAmavALA batrIsa adhyayano pAMcamA varganA che. | 2 ukkhevao paDhamajjhayaNassa / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai / bhAvArtha - prathama adhyayanano upoddAta kahevo joIe arthAt jaMbusvAmIe prathama adhyayananA viSaya mATe prazna pUchayo. tyAre sudharmAsvAmIe uttara Apyo-he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nagara hatuM. bhagavAna mahAvIra tyAM padhAryA yAvatu pariSada nIkaLIne bhagavAnanI paryApAsanA karavA lAgI. Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [488 ] zrI jJAtAdharmakathA sUtra | 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kamalA devI, kamalAe rAyahANIe, kamalavaDeMsae bhavaNe, kamalaMsi sIhAsaNaMsi / sesaMjahA kAlIe taheva, NavaraM-puvvabhave NAgapureNayare, sahasaMbavaNe ujjANe, kamalassa gAhAvaissa kamalasirIe bhAriyAe, kamalA dAriyA pAsassa arahao aMtie NikkhaMtA / kAlassa pisAyakumAriMdassa aggamahisI, addhapaliovamaM tthiii| bhAvArtha:- te kAle ane te samaye kamalAdevI kamalA rAjadhAnImAM, kamalAvartasaka bhavanamAM, kamala nAmanA siMhAsana para beThI hatI. zeSa samasta varNana kAlIdevInI samAna jANavuM. vizeSatA e che ke- pUrvabhavamAM te kamalAdevI nAgapura nagaramAM hatI. tyAM sahasAmravana nAmanuM udyAna hatuM. te nAgapura nagaramAM kamala gAthApati, temanI kamalazrI nAmanI patnI ane kamalA nAmanI putrI rahetAM hatAM. pArzvanAtha arihaMtanI pAse kamalAe dIkSA lIdhI hatI. zeSa vRttAMta pUrvavat jANavo yAvat te kAla nAmanA pizAcendranI agramahiSI rUpe utpanna thaI. tenuM AyuSya tyAM ardhapalyopamanuM che | 4 evaM sesA vi ajjhayaNA dAhiNillANaM vANamaMtariMdANaM bhaanniyvvaao| savvAo NAgapure sahasaMbavaNe ujjANe, mAyA-piyA dhUyA sarisaNAmayA, ThiI addhapaliovamaM / bhAvArtha:- te ja rIte zeSa ekatrIsa adhyayana dakSiNa dizAnA vANavyaMtara indronI agramahiSIonA jANavA.kamalaprabhA Adi zeSa 31 kanyAoe paNa pUrvabhavamAM nAgapuramAM janma lIdho hato. tyAM sahasAmravana udyAnamAM pArzvanAtha arihaMta pAse pravrajita thaI hatI. badhAnA mAtA-pitAnA nAma, kanyAonA nAmanI samAna ja che. A sarva devIonI sthiti ardhA-ardhA palyopamanI jANavI. ' adhyayana 1 thI 3ra saMpUrNa . I ! pAMcamo varga saMpUrNa che ! Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bIjo zrutaskaMdha H chaThTho varga(a-1 thI 32) 489 chako varga adhyayana - 1 thI 36 uttara dizAnA vyaMtarendronI agamahiSIo :| 1 chaTo vi vaggo paMcamavaggasariso, NavaraM mahAkAlAINaM uttarillANaM iMdANaM aggmhisiio| puvvabhave sAgeyaNayare, uttarakurU ujjANe, mAyA-piyA-dhUyA srisnnaamyaa| sesaM taM ceva / bhAvArtha:- chaThTho varga paNa pAMcamA varganI samAna che. vizeSatA e che ke A sarva devIo mahAkAla Adi uttara dizAnA ATha indronI batrIsa agramahiSIo che. te badhI devIo pUrvabhavamAM sAketa nagaramAM hatI. uttarakuru nAmanA udhAnamAM pArtha arihaMta pAse dIkSita thaI hatI. mAtA, pitA ane putrIo badhA eka sarakhA nAmavALA hatA. zeSa sarva varNana kAlI devInI samAna che. vivecana : prastuta vargamAM saMkSiptatAnA kAraNe uttara dizAnA vyaMtareMdronI batrIsa agramahiSIonA nAma upalabdha nathI. pAMcamA vargamAM paNa dakSiNa dizAnA vyaMtareMdronI batrIsa devIonA nAma che. eka-eka indrane keTalI agramahiSIo che? te saMkhyAnuM spaSTIkaraNa paNa ahIM saMkSipta pAThamAM upalabdha nathI. anya Agama varNananA AdhAre dakSiNa dizAnA ATha vyaMtareMdranI cAra-cAra agramahiSIo samajavI. A rIte pAMcamA, chaThThA vargamAM 3ra-3ra devIonA 3ra-3ra adhyayana thAya che. 64 indronI saMkhyAmAM vyaMtaredronI saMkhyA batrIsa gaNavAmAM AvI che. paraMtu ahIM mukhyatAnI apekSAe(ATha + ATha) soLa indronI 3ra + 3ra = 64 agramahiSIonuM kathana che. 'a adhyayana 1 thI 3ra saMpUrNa . | chako varga saMpUrNa Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 zrI zAtAdharmakathA sUtra sAtamo varga adhyayana - 1 thI 4 "sUryaprabhA' Adi cAra agamahiSIo - | 1 sattamassa vaggassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! jAvacattAri ajjhayaNA paNNattA, taMjahA- sUrappabhA, AyavA, accimAlI, pabhaMkarA / bhAvArtha:- sAtamA varganuM prAraMbhika kathana karavuM arthAtu jaMbusvAmIe sAtamA varganA viSaya saMbaMdhI prazna pUchayo. uttaramAM sudharmA svAmIe kahyuM- he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe sAtamA varganA cAra adhyayana kahyA che. tenA nAma A pramANe che- (1) sUryaprabhA (2) AtapA (3) acimAlI ane (4) prazaMkarA. | 2 paDhamajjhayaNassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAvaparisA pjjuvaasi| bhAvArtha - ahIM prathama adhyayananuM prAraMbhika kathana karavuM arthAt jaMbUsvAmIe pUrvavat prazna karyo. sudharmAsvAmIe uttara Apyo- he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRhamAM bhagavAna padhAryA thAvat pariSada tenI upAsanA karavA lAgI. | 3 | teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sUrappabhA devI, sUraMsi vimaannNsi,suurppbhNsisiihaasnnNsi| sesaMjahA kAlIe tahA,NavaraMpavvabhavo araMkkharIeNayarIe,sarappabhassagAhAvaissa,sarasirIe bhAriyAe, sUrappabhA dAriyA / sUrassa aggamahisI, ThiI addhapaliovamaM paMcahiM vAsasaehiM abbhahiyaM / sesaM jahA kAlIe / evaM sesAo vi savvao araMkkhurIe NayarIe / bhAvArtha - te kAle ane te samaye sUryaprabhAdevI, sUrya vimAnamAM sUryaprabha siMhAsana para beThI hatI. zeSa samagra kathAnaka kAlIdevInI samAna jANavuM. vizeSatA eTalI che ke pUrvabhavamAM te araMkSarI nagarImAM sUryaprabha gAthApatinI sUryazrI nAmanI bhAryAnI sUryaprabhA nAmanI putrI hatI. pArzvanAtha arihaMta pAse dIkSA grahaNa karI ane mRtyu pachI te sUrya nAmanA jyotiSTha-indranI agramahiSI thaI. tyAM tenI pAMcaso varSa adhika ardhA palyopamanI sthiti che. zeSa sarvavRttAMta kAlIdevInI samAna jANavo. zeSa traNa devIo paNa pUrvabhavamAM araMkSarI nagarImAM utpanna thaI hatI.A vargamAM udyAnanuM nAma prApta thatuM nathI.. adhyayana-1 thI 4 saMpUrNa che | sAtamo varga saMpUrNa che ! Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo zrutaskaMdha: AThamo varga(a-1 thI 4) [ 491] AThamo varga adhyayana - 1 thI 4 caMdraprabhA Adi cAra agramahiSIo:| 1 aTThamassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! jAva cattAri ajjhayaNA paNNattA, taMjahAcaMdappahA dosiNAbhA accimAlI pabhaMkarA / bhAvArtha :- AThamA vargano upoddAta kahevo joIe. he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe AThamA varganA cAra adhyayana kahyA che. te A pramANe che- (1) caMdraprabhA, (2) jyotsAbhA (3) arcimAlI, (4) prabhaMkarA. | 2 paDhamajjhayaNassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAvaparisA pajjuvAsai / bhAvArtha - prathama adhyayanano prAraMbha pUrvavat kahevo. sudharmA svAmIe kahyuM- he jaMbU! te kAle ane te samaye bhagavAna rAjagRha nagaramAM padhAryA yAvat pariSada temanI paryApAsanA karavA lAgI. | 3 | teNaMkAleNaMteNaMsamaeNaMcaMdappabhA devI, cNdppbhNsivimaannNsicNdppbhNsi,siihaasnnNsi| sesaMjahA kAlIe, NavaraM puvvabhave mahurAe NayarIe, caMDavaDeMsae ujjANe, caMdappabhegAhAvaI, caMdasirI bhAriyA, caMdappabhA dAriyA, caMdassa aggamahisI, ThiI addhapaliovamaM paNNAsAe vAsasahassehi abbhahiyaM / evaM sesAo vimahurAeNayarIe / mAyApiyaro vidhuuyaa-srisnnaamaa| bhAvArtha - te kAle te samaye caMdraprabhA devI, caMdraprabha vimAnamAM, caMdraprabha siMhAsana para beThI hatI. zeSa sarva varNana kAlIdevInI samAna che. vizeSatA e che ke pUrvabhavamAM te mathurA nagarImAM rahetI hatI. tyAM caMdrAvatasaka udhAna hatuM. tyAM caMdraprabha gAthApati, temanI patnI caMdrazrI ane caMdraprabhA temanI putrI hatI. te caMdraprabhA pArzvanAtha arihaMta pAse dIkSita thaI ane AyuSya pUrNa karI caMdra nAmanA jyotiSendranI agramahiSI thaI. tyAM tenI sthiti pacAsa hajAra varSa adhika ardha palyopamanI che. zeSa sarva varNana kAlIdevInI samAna jANavuM. te ja rIte zeSa traNe devIo pUrvabhavamAM mathurA nagarImAM hatI. mAtA-pitA ane putrIonA nAma eka samAna hatA. | | adhyayana 1 thI 4 saMpUrNa | ! ! AThamo varga saMpUrNa che Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 zrI zAtAdharmakathA sUtra navamo varga adhyayana - 1 thI 8 'padmA' Adi ATha agamahiSIo - | 1 Navamassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! jAva aTTha ajjhayaNA paNNattA, tNjhaapa3nA, sivA, sarpha, , rohi, pavanayA, avatA, gacchA ! bhAvArtha - navamA vargano prAraMbha kahevo. he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe navamA varganA ATha adhyayana kahyA che. te A pramANe che- (1) paDyA (2) zivA (3) satI (4) aMju (5) rohiNI (6) navamikA (7) acalA ane (8) apsarA. 2 paDhamajjhayaNassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM paumAvaI devI sohamme kappe paumavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe, paumaMsi sIhAsaNaMsi, jahA kAlIe / evaM aTThavi ajjhayaNA kAlI-gamaeNaMNAyavvA,NavaraM-sAvatthIedojaNIo, hatthiNAure dojaNIo, kaMpillapure dojaNIo, sAee do jaNIo, paume piyaro, vijayA mAyarAo / savvAo vi pAsassa aMtie pavvaiyAo / sakkassa aggmhisiio| ThiI sattapaliokmAI / mahAvidehe vAse aMtaM kaahiti| bhAvArtha:- prathama adhyayanano prAraMbha kahevo. he jaMbu! te kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA yAvata janasamUha temanI papAsanA karavA lAgyo. te kAle ane te samaye padmAvatI devI saudharma kalpamAM, padmAvataMsaka vimAnamAM, sudharmA sabhAmAM, pA nAmanA siMhAsana para beThI hatI. zeSa vattAMta kAlIdevInI samAna jANavo joIe. kAlIdevInA pAThanI jema AThe adhyayano samajI levA joIe. vizeSatA e che ke pUrvabhavamAM A AThamAMthI-be zrAvastImAM, be hastinApuramAM, be kAMDilyapuramAM ane be sAketa nagaramAM rahetI hatI. badhAnA pitAnuM nAma padma ane mAtAnuM nAma vijayA hatuM. te sarva arihaMta pArzvanAthanI pAse dIkSita thaI hatI. AyuSya pUrNa karI sarve zakrendranI agramahiSIo thaI. tyAM teonI sAta palyopamanI sthiti che. zakeMdranI AThe agramahiSIo mahAvidehakSetramAM utpanna thaIne, saMyamanuM pAlana karIne, samasta duHkhono aMta karIne mukti prApta karaze. ' ja adhyayana 1 thI 8 saMpUrNa . | | navamo varga saMpUrNa 1 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |ii zruta5 : zamI (-1 thI8) | 483 | dazamo varga adhyayana 1 thI 8 'kRSyA' A6 mA6 agramAhiSImo :| 1 dasamassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU ! jAva aTTha ajjhayaNA paNNattA, taMjahA kaNhA ya kaNharAI, rAmA taha rAmarakkhiyA vasU ya / vasuguttA vasumittA, vasuMdharA ceva IsANe // 1 // bhAvArtha:- dazamA vargano prAraMbha kahevo. he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe dasamA varganA mA adhyayana hyA cha.te sApramAcha- (1) dRss|| (2) dRSyA4i (3)zamA (4)shbhrkssit| (5) vasu (5) vasuguptA (7) vasumitrA mane (8) vasuMdharA, mAmA zAnendranI amAhiSAmo cha. | 2 paDhamajjhayaNassa ukkhevao / eva khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAvaparisA pjjuvaasi| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kaNhA devI, IsANe kappe, kaNhava.sae vimANe, sabhAe suhammAe, kaNhasi sIhAsaNasi / sesaM jahA kaaliie| evaM aTTha vi ajjhayaNA kAlIgamaeNaM NeyavvA, NavaraM-puvvabhave vANArasIeNayarIe do jaNIo,rAyagihe Nayare do jaNIo, sAvatthIeNayarIe do jaNIo, kosaMbIeNayarIe dojaNIo / rAme piyA, dhammA mAyA / savvAo vi pAsassa arahao aMtie pvviyaao| pupphacUlAe ajjAe sissiNiyattAe / IsANassa aggamahisIo, ThiI Nava paliovamAI, mahAvidehe vAse sijjhihiMti bujjhihiti muccihiMti savvadukkhANaM aMtaM kAhiti / evaM khalu jaMbU ! Nikkhevao dasamavaggassa / bhAvArtha - prathama adhyayanano upoddAta kahevo joIe. jaMbUsvAmInA praznanA uttaramAM sudharmAsvAmIe kahyuM- he jaMbU! te kAle ane te samaye mahAvIra svAmI rAjagRha nagaramAM padhAryA yathAvat pariSada temanI upAsanA karavA lAgI. te kAle ane te samaye kRSNAdevI IzAna kalpa(devaloka)mAM kRSNAvataMsaka vimAnamAM, sudharmA sabhAmAM, kRSNa siMhAsana para beThI hatI. zeSa vRttAMta kAlIdevInI samAna che. - AThe adhyayana kAlI adhyayana sadaza jANavA joIe. temAM vizeSatA e che ke pUrvabhavamAM A AThamAMthI be vArANasI nagarImAM, be rAjagRhImAM, be zrAvastImAM ane be kauzAMbImAM rahetI hatI. badhAnA Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 494 ] zrI zAtAdharmakathA sUtra pitAnuM nAma rAma ane mAtAnuM nAma dharmA hatuM. teo sarve pArzvanAtha tIrthakaranI pAse dIkSita thaI hatI ane puSpacUlA AryAnI ziSyAo hatI. tyAMthI AyuSya pUrNa karI IzAnendranI agramahiSIo banI che. te AThenI nava palyopamanI sthiti che. sarve mahAvideha kSetramAM janma laIne siddha, buddha, mukta thaze ane sarva duHkhono aMta karaze. ahIM dasamA vargano nikSepa-upasaMhAra kahevo joIe. ' adhyayana 1 thI 8 saMpUrNa . | | dasamo varga saMpUrNa che ! aMtima upasaMhAra:| 3 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthareNaM sayaMsaMbuddheNaM purisuttameNaM jAva siddhigaiNAmadheyaM ThANaM saMpatteNaM dhammakahANaM ayamaDhe paNNatte / dhammakahAsuyakkhaMdho samatto dasahiM vaggehiM / NAyAdhammakahAo smttaao| bhAvArtha:- he jaMbU! potAnA yugamAM dharmanI Adi karanArA, tIrthanA saMsthApaka, svayaMbodha prApta karanArA, puruSottama yAvatasiddhi gatine prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe dharmakathA nAmanA bIjA zrutaskaMdhano A artha kahyo che. A rIte dharmakathA nAmanA bIjA zrutaskaMdhanA dasa vargo pUrNa thayA ane jJAtA-dharmakathA sUtra saMpUrNa thayuM. vivecana : prastuta bIjA zrataskaMdhamAM 206 IndrANIonA pUrvabhavanuM varNana che. te sarva indrANIonA jIvananI samAna-asamAna vigatonuM saMkSipta vivaraNa cArTamAM juo40 indronI ra06 agamahiSIo(indrANIo) :simAna vigato :- sarva agramahiSIonA nAmanI samAna tenA bhavana ane siMhAsananA nAma che. jema ke- kAlIdevI, kAlAvataMsaka bhavana, kAlasiMhAsana, zuMbhAdevI, zuMbhAvayaMsaka bhavana, zuMbhAsiMhAsana pUrvabhavamAM paNa te ja nAma che temaja mAtA-pitAnA nAma paNa samAna che. jema ke kAlI kanyA, kAla pitA, kAlazrI mAtA, zuMbhA kanyA, zuMbha pitA, zuMbhazrI mAtA. sarva kanyAoe pArzvanAtha bhagavAnanI puSpacUlA AryA pAse saMyama svIkAra karyo hato.] bhavanapati jAtinI agamahiSI devIo - agra mahiSIo sthiti pUrvabhava kama (indrANIo) dIkSA gAma | dIkSA udyAna dakSiNa dizAnA para AmalakalpA | AmrapAlavana asurakumAranA kAlI, rAjI, rajanI palyopama indra, amarendra vidhutA, maghA aDhI Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo zrutaskaMdha : aMtima upasaMhAra | 495 ] -- -- -- agramahiSIo sthiti pUrvabhava kama (indrANIo) dIkSA gAma | dIkSA udyAna uttara dizAnA para sADAtraNa zrAvastI koSTaka asurakumAranA zuMbhA, nizuMbhA, raMbhA palyopama indra balIja | niraMbhA, madanA dakSiNa dizAnA pratyekanI - sAdhika | vArANasI | kAmamahAvana nava nikAyanA | (946 = 54) artho nava indro alA, zakrA, satterA palyopama saudAminI, indrA, ghana vidhutA 4 | uttaradizAnA | pratyekanI -6 dezona caMpAnagarI pUrNabhadra nava nikAyanA | (9x = 54) 1 palyopamAM nava Indro rutA, surutA, chatAMzA, rutakAvatI, rutakAMtA, rutaprabhA 20 indro | 118 indrANI vyatara jAtinI agramahiSI devIo :5 | dakSiNa dizAnA pratyekanI 4-4 8indro (844 = 32) 1.pizAcendra kamalA, kamalaprabhA, utpalA, sudarzanA artho palyopama sahasAmravana ra. bhUtendra rUpavatI, bahurUpA, surUpA, subhagA 3. yakSendra pUrNA, bahupUrNA, uttama, tArikA [4. rAkSasendra padhA, vasumati, kanakA, kanakaprabhA pa. kinnarendra avataMsA, ketumatI, vajasenA, ratipriyA jhiMpuruSendra | rohiNI, navamikA, hI, puSpavatI 7. mahoragendra | bhajaMgA. bhajaMgavatI mahA bhujaMgA, bhujaMgavatI, mahAkacchA, sphaTA(aparAjitA). 8, gaMdharve | sughoSA, vimalA, susvarA sarasvatI 6 | uttara dizAnA | sarvanA nAmo dakSiNa dizAnA ardhI palyopama sAketa uttarakuru | ATha indro | indronI samAna. jyotiSI jAtinI agamahiSI devIo :7 | sUrmendra 500 varSa 1 akSarI sUryaprabhA, AtapA, adhika arcimAlI, prabhaMkarA ardhI palyopamanuM. : : : | | - ~ | sAketa | Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 varga krima 8 indra caMdrandra agramahiSIo (indrANIo) 4 caMdraprabhA, jyotsnAbhA arcimAlI, prabhaMkarA vaimAnika jAtinI agramahiSI devIo :- 9 zakrendra 10 | IzAnendra 8 padmA, zivA, satI, aMju rohitI, navamikA acalA, apsarA 8 kRSNA, kRSNarAji rAmA, rAmarakSitA sthiti 6) 50,000 varSa adhika ardho palyopama 7 palyopama 9 palyopama zrI jJAtAdharmakathA sUtra vasu, vasuguptA vasumitrA-vasuMdharA / / bIjo zrutaskaMdha saMpUrNa 56555 dIkSA gAma mathurA pUrvabhava zrAvastI hastinApura kAMpilyapura sAketa vArANasI rAjagRhI zrAvastI kauzAMbI dIkSA udyAna caMdrAvataMsaka || jJAtA-dharmakathA sUtra saMpUrNa // Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1 _ 497 pariziSTa-1 : 'vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA 'pRSNaka 1O 11 viSaya akkhae vi ahaM acciya, vaMdiya, pUiya aTuMgamahAnimitta aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM attharaya malaya anazana avvae vi ahaM avvaTThie vi ahaM avyAbAdha adAsu mahApuM Adi AdhArarUpa AlaMbanarUpa IhA, apoha, mArgaNA, gaveSaNA igita maraNa u| upapradAna nIti | ege vi ahaM o| fpaddhati saMvAlaiMti autpAtikI buddhi | kaDAIhiM therehi karmanA buddhi kulatthA 5 khomadugullapaTTa ga| guNaratna saMvatsara tapa valagdhUpa - cakSurUpa chakkaTThaka | jAyasaDDe, jAyasaMsae jiNa paDimANaM duve vi ahaM dhAyamAtA pRSNaka viSaya 10 | 5| pAdapopagamana pAriNAmikI buddhi 21 pramANa prAsuka vihAra posahasAlAe posahie iva 92/192] paMcaNuvvaiyaM gihidhamma 16o pAse pAra Adi kriyAo 16O bAra bhikSu paDiyA 156 bila dhammeNaM bhakta pratyAkhyAna meDhI meDhI pamANaM yApanIya yAtrA vinayamUlaka dharma vanayikI buddhi zaucamUlaka dharma sayameva paMca mahavvayAI saMlekhanA saMsAre parittIkae, maNussAueNibaddhe sAma-daMDa-bheda nIti sutta jAgarA siMha niSkrIDita tapa Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . gura prANa Agama batrIsInA zruta sahayogI dAtAo . - prathama Agama vimocaka : mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla parazottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjya jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI kirena navanItarAya saMghavI zrutAdhAra zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) saputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, saputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA karate - zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI DaoN. bharatabhAI cImanalAla mahenA putra-cI. mAya, saputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtRzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrIratigra cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiga cerITebala TrasTa, hane TI. Ara. dozI zrI rati cerITebala TrasTa, iste TI. Ara. dozI zrI rati cerITebala TrasTa, iste TI. Ara. dozI mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendra dozI haste - narendra - mInA dozI, ku. meghanA, ku. dezanA mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI Ipsita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtRzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI - Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI haryA bhUpendra modI muMbaI U.S.A. AvelA U.S.A. muMbaI U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa A Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakoTa muMbaI muMbaI * muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembara mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeTha, ku. upAsanA, ku. kIMjala * mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla turakhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa turakhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, suputra- zrI pArasa - riddhi turakhIyA * mAtuzrI kiraNabena pravINacaMdradozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa cUDagara haste - suputra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI sumatIbhAI zAha * zrI kizorabhAI zAha * zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtuzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste- zrI rAjezabhAI bhImANI * mAtuzrI kIkIbena desAI, haste - zrI zailezabhAI mInAbena desAI zrI aMjalabhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI pUMjANI * mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahetA, haste - suputrI zrI kirITa-arUNA, zrI ajaya-nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI * zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAtuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI * zrI kezavajIbhAI zAha parivAra kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . . * * * * * * * * . zruta anumoda zrImatI Do. bhAratIbena - DaoN. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI haryA bhUpendra modI, zrImatI amitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI . mAtRzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA zrI mInAbena harIzabhAI desAI zrI pAritoSa Ara. zAha zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha jaina jAgRti senTara zrI mukunda Ara. zeTha zrI ketanabhAI zAha * zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrImatI guNavaMtIbena praphulacaMdra domaDIyA zruta sadasya zrI rAjeza kalyANabhAI gAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI harane - sau. hInA zaileza saMghavI, au. sonala hirena saMghavI U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA Page #561 -------------------------------------------------------------------------- Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //////elc7/ 22/Lele ki/ kala/ mATe madaAYANa pAra HThe sa ha7 para pah! rANamANa a l mI rahI aude che //TaHelp/es/eD//toTa//es/e/za/eleke Balle/c/PR 222e/re. WWW / SLR marI 12 TH # mArI paNR dhAma dvArA dA/Na /// maNiThe FIR !! B/P A.'' Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Trepa 2ncl2 22112 211 2112 ile 201212 2 112 212 212 12lea ..KAME TRIM 72 Picle 27E dhe ne 22 10 12712 h 2 211212 212 dcl 2277212 2 h 22 Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org