Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
ક્રમ બાયગ્રંથાવલિ
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
--*--
प्राचीन (जैन) साहित्योद्धारग्रन्थावल्याः।
प्रथमं पुष्पम् जैनस्तोत्रसन्दोहे। (प्राचीन-स्तोत्र-संग्रह)
प्रथमो भागः [ अनेकपंडितप्रवरजैनाचार्यादिभिः संकलितानां अमुद्रितानां स्तोत्राणां महान् सङ्ग्रहः ]
सम्पादक संशोधकश्च पू. दक्षिणविहारिश्रीमदमरविजयमुनिवराणां.
चरणकिंकरः श्रीमान् चतुरविजयो मुनिः।
प्रसिद्धिकारकःसाराभाई मणिलाल नवाब अमदावाद. वीर सं. २४५९
सने १९३२ विक्रम सं.१९८९ मूल्यं रुप्यकपश्चकम् । आत्म सं. ३५
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्राप्तिस्थानमःसाराभाई मणिलाल नवाब,
नागजी भूधरनी पोळ : -: अहमदावाद :
( All rights reserved for publisher. )
Printed by Mulchandbhai Trikamlal Patel at his Suryprakash Printing Press Pankornaka Ahmedabad,
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
સ મ પ ણ.
ત્રિકાલજ્ઞાની અરિહંત પરમાત્માઓની ગેરહાજરીમાં જગતના તરણુ—તારણના એક માત્ર સાધન શ્રી દ્વાદશાંગીના
રચિયતા અને
પ્રભુ વીરના પ્રથમ ગણધર
શ્રી ગીતમસ્વામી
મહાપ્રભુને !
કે
જેમની
રચેલી દ્વાદશાંગીના મહાસાગરમાં મહાલતા જ્ઞાનીએ આવી અનેરી રચનાઓ કરી શકયા, તે રચનાઓના
સગ્રહ તેમનાજ ચરણકમલે રજી કરી
પ્રકાશકના આત્મા કૃતાતા
અનુભવે છે.
ww
પ્રકાશક
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
UY
समर्पणम् ।
HETANI
AANTER
MAM
AIIMITED
पू. पा. प्रातःस्मरणीय ! गणधर ! गौतमेन्द्रभूते ! — अपश्चित तीर्थ भर्तुर्वद्धमानातिशय समृद्धेः श्रीवर्द्धमानजिनस्य बाह्याभ्यन्तरारातिविजयत्वाद् महावीरस्य शिष्यवर्गाग्रणीभवान् मगधजनपदान्तर्गत गौर्वरग्रामे विप्रविद्याविचक्षणस्य द्विजस्य वसुभूतेः शीलालङ्कार धारिण्यां प्रियायां पृथिव्यां प्राच्यामिव दिवाकरः सकलक्षितिभृत्कुलशिरोधार्यपादः, शच्यामिव जयन्तः समानन्दिताशेष विबुधनिकायः, यशोदायामिव पुण्डरीकाक्षः शङ्खचक्रगदापमाधुप लक्षित करः, परिस्फुरज्जन्मजरामरणार्तिजलचरमालाकराले, उन्मीलल्लोलमनो विकल्पसहस्रसलिले, रङ्गत्तुङ्ग तृष्णातरङ्ग भङ्गरेऽनन्तपारे भुवन व्यापिनि संसार समुद्रे निमज्जतां भव्यात्मनां समुद्दिघिर्षया समाससाद जन्म।
आशैश्वादपि ब्रह्मकर्म निष्णातं समधीतचतुर्दशविद्याकं वेदवेदाततत्त्वपारदश्वानं वहन्तं यज्ञमहात्म्याभिमानं साशङ्क मानसमपि सर्वज्ञ बिरुद धारिणं श्रीमहावीरपरिचयोद् विधूतनिःशेषविभ्रमं त्रिपदी
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
समवाप्त्यनन्तरं प्रणीतद्वादशाङ्गगणिपिटकं चतुर्ज्ञानशालिनं सरित इव महार्णवं अपरित्यक्तमर्यादं, व्रततय इव महीरहं समाश्रितसन्तापव्यापपरिहारक्षमम् , राजहंसराजय इव मानसं अपगतकालुष्यहृदयं, तारका इव हिमगभरित मालिनं पियूषरसाश्रिताभिर्गोद्भिः क्षालयन्तं समन्तात्तमोभरं जगतः समशिश्रमन्नक्षीणमहानसीप्रभृतयः सहर्षमनावाप्त स्थानान्तराः अनेका लब्धयो भवन्तम् ।
निवसता पञ्चाशद् वत्सराणि गृहवासं, निरन्तरं कारयता यज्ञ• कर्माणि, सर्वज्ञाभिमानेन भवार्णवपोतायमानं समासादितं वैराग्यम् , त्रिंशदब्दानि परिपालयता छअस्थपर्यायं व्यधायि नि छद्मभक्त्या श्रीवीरजिनचरणसेवा, विहिता च न्यासीकृताङ्गष्ठक्षीरकारितपारणा पञ्चदशशतीव्युत्तरा तापसानां स्फुरत्केवलज्ञानावबोधा तत्क्षणेन, शिवंगते भगवति व्युच्छिन्ने प्रेमबन्धने स्वयंवरा सभागता द्वादश समाः सनाथीकृता विषादेन त्रिभुवनविवरवर्ति चराचरं वस्तुजातं करतलगतामलकवद् दर्शयन्ती अप्रतिघाता अनन्ता निरावरणा केवलज्ञानलक्ष्मीर्भवता ।
परिस्फुरत्किरीटकोटिनिष्टङ्कितविविधभास्वररत्नराशिविनाशितान्ध समसा देह प्रभायोतितदिक्चक्रवाला भक्तिभरप्रहमानसा नमस्कुर्वते भवते नर-नाम-विद्याधरा-ऽसुर-व्यन्तर-ज्योतिष्क-वैमानिकानामधिपतयः सबहुमानम् ।
भवतः प्रसरमागता विमलावबोधाच्छोदनिर्भरा प्रत्यक्षानुमानप्रमाण विराजिततटद्वया दुष्कर्मद्रमोन्मूलनक्षमा अस्ताघस्याद्वादावर्ताता नयगमभङ्गोत्तुङ्गतरङ्गमालासमाकुला प्रवीणमुनिजनकर्णधारपटुतर
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
सञ्चार्यमाणप्रतिभाप्रवहणा भव्यजनमलिनमनो विमलतामापादयन्ती स्रोतस्विनी द्वादशाङ्गी प्रक्षालयति प्राणिनां पापपङ्क, विशोधयतितरामात्मानं, विवर्द्धयति पुण्याङ्कुराणि, विनाशयति त्रिविधमपितापमिति कथने नास्त्येव कथमपि कथंकथिकताया अवकाशः ।
प्रतिदिनं प्रणवमायाबीजपूर्वकं नमोऽन्तं भगवतो भवतो नाममन्नाक्षरस्मरणकारिणां शरीरिणां न प्ररोहन्ति व्याघयः, प्रभवन्ति नाधयः, नोल्सन्ति नागोरगमृगेन्द्रारण्य वारिधिक्षुद्रदेवासुरप्रभृतीनां भयानि, समुल्लसन्ति सुखानि, वृद्धिमृच्छति कुटुम्बम् , समेधते धनम् , किं बहुना ? सफलता मायान्ति सर्वेऽपि प्रियासुतारोग्यसम्पदादिका मनोऽभिलषिता मनोरथा ऐहिका पारत्रिकाश्च ।
निवसन्ति भवति क्षान्त्यार्जवमार्दवप्रभृतयो यतिधर्माः, गाम्भीयौदार्यधैर्यमुखा स्तुहिनगिरिसुधांशुदिग्दन्तिशक्रगजगौरीशरूप्याचलक्षीरोदधिफेनप्रसरावदाताः सङ्खातीता गुणाः, तपः सम्पदः, क्षीराश्रवादयस्त्रिभुवनाश्चर्यजनका अनेका महत्यो लब्धयश्च ।
इत्याद्यनेक गुणगणाकृष्ठचेता भवच्छिष्यसन्ततिसमुद्भूतैरेव महद्भिराचार्यादित्रिविद्वद्भिः प्रणीतानामनेकेशां चित्रश्लेषयमकालङ्कारालङ्कतानां विविधरसनिकेतनानां स्तोत्राणां सुमहान् सङ्ग्रहोऽयं जैनस्तोत्रसमुच्चयप्रथमविभागरूपः समर्पयाम्यसावहं प्रमोदभरमेदुरो भवत एव केवलज्ञानप्रदानदक्षे करकिसलयेनागजी भूधरनी पोळ, सङ्घकिङ्करः
अमदावाद. साराभाई मणीलाल नवाब,
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
FOREWORD.
The writing of something like a foreword to this book of sublime songs aud prayers composed by recognized writers and edited by a sound savant is certainly a presumption and requires an apology: I have only to say that I cannot propose anything to state here by way of supplementing the theme or the Introduction. What I propose to do is to make a short humble statement regarding the importance of the book to students and the place it deserves to occupy in the hearts of houselesss monks and devoted householders.
2. It gives me much pleasure to say that the present volume which is intended to form the first volume of the Prachina-Jaina-Sahity. odhara-granthāvali (Ancient Jain Literature Publication Series ) forms a right pioneer for the series and opens up altogether a new vista to workers in the field of Jain literature, religion
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
, and philosophy. The book contains 119 prayers to the Jain Prophets or Tirthankaras from the pens of difierent writers belonging to different periods of time. Although the general subject matter be the same for all pieces which are all devotional prayers, there is yet seen an abundant variety of topics, ideas, expressions, sentiments, styles and metres and the volume presents an immense interest alike to a historian as well as to a philosopher, to a bard as also to a story teller, to a grammarian as well as to a linguist, to a poet as also to a psychologist, to a critic as also to an amateur and lastly, to a rhetorician as also to a prosodist.
The work may well occupy a place not on. ly among literary compositions but among religious books also. The arrangement of prayers which is mainly based on chronological data has been very happy and no pains have been spared by the editor and the publisher in collecting the material and presenting it. The book deserves a place in the cupboards of recognized libraries, on the book shelves of scholars and students and inside the sanctuaries and shrines of saints and devoted householders. The book is a very suitable one for the study of Ardba - Māgadhi and Jain Literature and
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
desrves to find a place in the University curricula, It is expected that learned and sympathetic readers would accord a hearty welcome to this first volume of a noble series and in encouraging the publishers the readers would no doubt be doing an esteenied indirect service to the spread of the study of Jain and Ardha-Māgadhi literature.
Gujarat College,
AHMEDABAD Kartik Shukla 10
Samvat 1989. November 7, 1932.
ļ I
K, V. Abhyankar, Professor of Sanskrit and Ardha-Magadhi.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
માફ કથન
પ્રાતઃસ્મરણીય પંડિતપ્રવર બાલબ્રહ્મચારી જેનાચાર્યો અને ધર્મધુરંધર સાધુવાએ રચેલાં આ સ્તંત્રને સંગ્રહ જનતા સમક્ષ રજૂ કરતાં આજે મહારા આત્માને જે અનહદ આનન્દ થઈ રહ્યો છે, તે તે માત્ર અનુભવી શકાય ? કહી શકાય નહિ! પરંતુ વાસ્તવિક શતિએ તે આ સંગ્રહને સર્વાગ સંપૂર્ણ અને સુન્દર બનાવવાને સુયશ પૂ. દક્ષિણ વિહારી મુનિરાજ શ્રી અમરવિજયજી મહારાજના પરમ વિનય વિદ્વત્ન મુનિવર્ય શ્રીમત ચતુરવિજયજી મહારાજના જ જ્ઞાન અને શ્રમને ફાળે જાય છે. તેઓ શ્રીમની અથાગ મહેનત અને તેજસ્વી પ્રેરણું વિના મહારા જે ક્ષક શક્તિવાન આવા ગ્રન્થરત્નને તૈયાર કરી શક્ત જ નહિ. એટલે આ ગ્રન્થ વિષે બે બોલ કહેતાં પૂર્વે હું તેઓશ્રીનું ઋણ અદા કરવું અનિવાર્ય માનું છું. તેમજ આવા ઉત્તમોત્તમ ગ્રન્થરત્નની પ્રસિદ્ધિ કરવાનું સદ્દભાગ્ય મને પ્રાપ્ત કરાવવા માટે તેઓશ્રીને હું પરમ ઉપકૃત છું.
પ્રસ્તુત ગ્રંથ એ પ્રાચીન સ્તોને સંગ્રહ છે. તેત્ર એટલે સ્તુતિ અર્થે રચાએલું કાવ્ય. પિતાના ઈષ્ટદેવના ગુણાનુવાદ અને પિતાની આંતર અભિલાષા સ્તોત્રમાં તેના રચયિતાએ સાક્ષાત્કાર કરાવે છે. અને આવાં સ્તોત્ર ભક્તની ભક્તિભાવનાની ઉંચ્ચતા કિવા વિશિષ્ટતાને ખ્યાલ આપે છે. જૈન સાધુવર કેના ગુણાનુવાદ ગાય છે, કેવા ગુણનુવાદ કરે છે અને તેઓની આંતરુ અભિલાષા કેટલી નિર્મળ, કેટલી પવિત્ર, કેટલી ઉંચ્ચ કોટિની હોય છે, એ બધું સ્તોત્રના અવલોકનથી જાણી શકાય છે. કોઈ પણ દર્શન સાહિત્યમાં અને જૈનદર્શનના સાહિત્યમાં સ્તોત્રનું સ્થાન ઘણુંજ ઉંચું છે. કહેવા વો કે–સ્તોત્રો એ ધર્મ સાહિત્યનું અંગ છે. ભક્તામાઓ જ્યારે મધુર સદે પરમાત્મ મૂર્તિમાં લિન બનીને સ્તુતિકાવ્ય-સ્તોત્રો ગાય છે, ત્યારે તેમાંથી રચનારની કળા અને બોલનારની પવિત્રતા નિઝરે છે.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રાચીન કાળમાં, જ્યાં વિદ્યારસિકામાં વાદવિવાદ ચાલતા, જ્યારે પદે પદે વિદ્વત્તાની જરૂર પડતી, જ્યારે કાવ્યકલા રાજા અને પ્રજા ઉભય માટે રસિક્તા ભરી હતી, ત્યારે એ પરસ્પર સ્પર્ધાના કાળમાં લખાએલાં કાવ્યોનું પદલાલિત્ય, શબ્દગુથણી તેમજ રચનાકળા ખૂબ ખૂબ ખીલતાં એમ કાવ્યના અવલોકનથી જણાય છે. આવાં કાવ્ય એ સમાજની મેંઘી સંપત્તિ છે, પરંતુ છેલ્લા સૈકાએમાં કાલપ્રભાવે અને જનતાની જડવાદ તરફની વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિના કારણે આ સમૃદ્ધિને હાર થવા લાગ્યા છે. નવીન રચનાઓ થવી તે દૂર રહે, પરન્તુ જુની પણ પૂરી સચવાઈ નથી. છેલ્લાં થોડાં વર્ષો દરમ્યાનમાં તેના ટુંકા સંગ્રહ પ્રસિદ્ધ થવા છતાં, એ તે બહુજ અધુરા છે–તદ્દન અલ્પ છે. જૈન સ્તોત્ર સાહિત્ય તે ખૂબજ વિશાલ છે. અને એ સ્તોત્રસાહિત્યનું સંરક્ષણ થાય, એ સ્તોત્રસાહિત્ય ભંડારેની પેટીઓમાંથી ભક્તોની જીભે ને વિદ્વાનની દષ્ટિએ ચઢે, એ અમર કા દ્વારા અમરતા પ્રાપ્ત કરી ગએલા પુણ્ય પુરૂષનું અમર નામ વધુ ઉજ્વલ બને, અને એ બધાય કરતાં આત્મા આવી પ્રવૃત્તિ દ્વારા પિતાનું કલ્યાણ સાધી શકે, એ જ કારણથી આ સ્તોત્રસંગ્રહ પ્રસિદ્ધ કરવાની ભાવના થએલી પૂજ્ય સાગરાનંદસૂરીશ્વરજી મ. હારાજાએ એ ભાવનાને ખૂબ પુષ્ટ કરી. અને પૂ. ચતુરવિજયજી મહારાજની શબ્દાતીત સહાયથી આજ પ્રત્યક્ષરૂપે એ ભાવના ફળી.
પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં પંડિત પ્રવર વાદિગજકેસરી ભગવાન હેમચંદ્રસુરીશ્વરજી, તેમજ શ્રી રામચંદ્ર-અમરચંદ્ર-હરિભદ્રસૂરિજિ. નભદ્રભદ્રબાહુ સ્વામિ-ધમઘાષ-ધનપાલ કવિ–અને શ્રી શ્રીપાલ પ્રમુખ તપખરતરગચ્છીય કવિવરનાં અત્યાર સુધી અમુદ્રિત રહેલાં સ્તોત્ર પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવ્યાં છે. આ સ્તોત્રની રચનાઓ પણ ભિન્ન ભિન્ન દૃષ્ટિએ થએલી જણાય છે. જેમકે–કોષની દષ્ટિએ અહંનામ સહસ્ત્ર અને અષ્ટોત્તર શત નામ સરસ્વતી પ્રમુખ સ્તે. ત્રિશત-ચતુર્વિશતિકા સ્તવ અને દ્વાદશાંગી પદ પ્રમાણ
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
કુલકાદિ ધર્મસાહિત્યની દષ્ટિએ, રામચંદ્ર વિરચિત અલંકારાલંત કાવ્ય કાવ્યાલંકારની દૃષ્ટિએ, શ્રી મહાવીર કલશ વિગેરે અપભ્રંશભાષાની દષ્ટિએ, ખ પરિશિષ્ટમાં આવેલ વર્ધમાન પત્રિશિકા છન્દ સૌન્દર્યની દૃષ્ટિએ, અને ગ તથા “ઘ પરિશિષ્ટમાં આપેલ શ્રી પટૂમાવતી-અષ્ટક, શ્રી ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્ર, તથા દેઉલવાડા–મંડન શ્રી યુગાદિ દેવ સ્તવન મન્ત્રપ્રભાવવિધિની દૃષ્ટિએ,–એમ સાહિત્ય વિષયક જૂદી જૂદી રૂચિના વાંચકોને આહલાદજનક આ સ્તોત્રોની રચના થએલી છે. આ કાવ્યોમાં કઈક સ્થળે વિશિષ્ટ પદલાલિત્ય છે, કેક સ્થળે વિશિષ્ટ છનન્દન છે. કેઈક સ્થળે વિશિષ્ટ રચના-રમણીયતા છે, કેઈક સ્થળે વિશિષ્ટ ગુણાલંકાર-
વિભણ છે, કાઈક સ્થળે વિશિષ્ટ ચિત્રકાવ્યોલ્લાસ છે, તો કોઈક સ્થળે વિશિષ્ટ ભક્તિમયતા કે કવિતા પ્રકાશ છે. અને આ બધું સાચેજ વિદ્વાનોના અન્તરમાં અત્યન્ત આનન્દ ઉત્પન્ન કરવા સાથે પ્રાચીન જૈન સાધુઓ પ્રત્યે નિર્મળ માન ઉત્પન્ન કરે તેમ છે. અને આ કાવ્યમાં બીજી જે જે ચમત્કૃતિ વગેરે છે, તે વિદગમ્ય હોઈને તે વિષેને અભિપ્રાય તેઓ જ સ્વયં બાંધી અને આપી શકે છે. છતાં આ વિષે વિશેષ જાણવાજોગ તો પ્રસ્તુત સંપાદકની સુવિસ્તૃત પ્રસ્તાવનામાંથી મળી રહે તેમ છે. તેઓશ્રીએ સ્તોત્રોના કર્તાઓ વિગેરેની કરેલી ઐતિહાસિક ચર્ચા તે વિષયમાં નવીન પ્રકાશ પાડે છે.
પ્રસ્તુત સંગ્રહમાં અપાતાં કાવ્યોના રચયિતા માટે ભાગે બાલ દીક્ષિત છે. જૈન શાસનના ધર્મધુરંધરે મોટે ભાગે બાલદીક્ષિત છે. બાલદીક્ષા, એ તો મહાપુરૂષોને ઉત્પન્ન કરનારી ખાણ છે. પૂર્વભવના શુભ સંસ્કાર હોય, ધમાં માતાપીતાના વાતાવરણમાં એ સંસ્કાર તાઝગી પામ્યા હોય અને ચારિત્રના પરિપાલન તથા સદ્દગુરૂના સતત સહવાસમાં અભ્યાસ થતું હોય, ત્યાં આદર્શ સંસ્કારે વિકસે અને વિદ્વત્તા વાસ કરે એમાં નવાઈ જેવું પણ શું છે? જગતના દુઃખનું મૂળ તૃણું છે અને એ તૃષ્ણને સાધુ પુરૂષોએ પ્રથમથી જ ત્યાગ
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્યો હોય છે, એટલે કે–તેઓએ પ્રાપ્ત થએલી પૌગલિક સામગ્રીને ત્યાગ કર્યો હોય છે અને નવી મેળવવાની ઈચ્છા છેડેલી હોય છે, આથી તેઓ તે કેવળ ચારિત્રપાલન અને વિદ્યાધ્યયનમાંજ મલ રહે છે. અને આથી જ તેઓમાંના મહેટે ભાગે પ્રભાવસંપન્ન જ્ઞાની બન્યા છે અને બને છે બાલદીક્ષામાં તે જરૂર એક યા બીજી રીતે પૂર્વભવના સંસ્કારજ હેતુરૂપ હોય છે. પ્રાચીન સ્તુતિ કાવ્યોન શેખ મહને બાળપણથી જ છે. આઠ વર્ષની ઉંમરે અમદાવાદમાં હું શ્રી સંભવનાથજીના જિનમંદિરે દર્શનાર્થે ગએલે. એક બહેન મધુર સરેદે અતિ પ્રસિદ્ધ શ્રી ભક્તામર સ્તોત્ર બેલી રહ્યાં હતાં. અને ત્યારથી હું એ સ્તોત્ર સાંભળવાનું અને પછી બોલવાનો વ્યસની બન્યો છું. હાનપણથી હું એવાં તે જાહેરમાં મૂકવાનાં સ્વપ્નાં સેવો આવ્યો છું અને આ પુસ્તક એનાજ ફલ સ્વરૂપ છે. એટલે પૂર્વભવના સંસ્કારો અને આ જીવનનું પવિત્ર વાતાવરણ મનુષ્યના અન્તરમાં અજબ અસર ઉત્પન્ન કરે છે, એ નિસન્ટેહ સત્ય છે. હું વિ. સં. ૧૯૮૮ ના ભાદરવા વદ ૩ ( તા. ૧૭–૯–૩૨ ) ને દિને વઢવાણ ગએલ. ત્યાં પૂજ્યપાદ બાલબ્રહ્મચારી, પરમ શાસનપ્રભાવક વ્યાખ્યાનવાચસ્પતિ પંન્યાસ પ્રવર શ્રીમદ્ રામવિજયજી ગણિવરના પરમ વિનય બાલદીક્ષિત મુનિરાજ શ્રી મનકવિજયજી મહારાજ ભયંકર માંદગીના બીછાને હતા, છતાં પણ એ બધી વેદદનાઓ વચ્ચે એ પુણ્યપુરૂષના મુખમાંથી અરેકારને બદલે “ શરણું
હું શ્રી વીરનું ” એજ ઉચ્ચારે નીકળ્યા કરતા હતા, એ શું બાલસંસ્કારનો જેવો તેવો પ્રભાવ છે? ખરેખર, જેનદર્શનના સમૃદ્ધ સાહિત્યને સુયશ તે બાલદીક્ષિતને જ ફાળે જાય છે.
હવે આ સંગ્રહથાં અપાએલ વસ્તુ વિષે શેડો ખુલાસે કરી લઉં, આ સંગ્રહમાં શ્રી ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્ર વિગેરે જે દુર્લભ યંત્ર સાથે આપવામાં આવેલ છે, તે યંત્રોમાં ટીકા કરતાં કેાઈક સ્થળે ફરક
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
હેવાનું કારણ પ્રાચીન યંત્ર મેળવીને ફેરફાર હોવાથી લીધા છે. શ્રી કલિડ પાર્શ્વનાથને યંત્ર શ્રી વાદિદેવસૂરિકૃત સ્તોત્ર ઉપરથી ભરૂચના શ્રી મુનિસુવ્રત્તસ્વામીજીના દેરાસરના તામ્રપ્રત્ર ઉપરથી લઈને આ પુસ્તકમાં આપેલ છે. વળી આ પુસ્તકમાં શ્રી ગૌતમસ્વામિજી મહારાજનું ત્રિરંગી ચિત્ર આપવામાં આવ્યું છે. આમ તે આવાં ઘણું ચિત્રો જૂદી જૂદી રીતનાં પ્રસિદ્ધ થયાં છે, પરંતુ આ ચિત્ર તે શ્રી વજીસ્વામિજી મહારાજાએ રચેલા સ્તોત્રની ગાથાને ખાસ લક્ષ્યમાં રાખી નવું જ તૈયાર કરાવ્યું છે. વળી આ પુસ્તકમાં મહા પ્રભાવિકા શ્રી પદ્માવતી દેવીનું પણ એક ચિત્ર છે. પાટણ-ખેતરપાળના પાડામાં આવેલ શ્રી શીતલનાથજીના જિનમન્દિરમાં જે શ્રી પદ્માવતી દેવીની મૂર્તિ છે, તે જ પ્રાચીન મૂર્તિ ઉપરથી ફેટે લઈને આ સંગ્રહમાં તે અપાએલ છે. આમ બને તેટલી સ્વચ્છ અને પ્રાચીન વસ્તુ મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
અને આ પુસ્તકમાં આવી રીતે દુર્લભ યંત્ર અને પૂજ્યનાં ચિત્રો વિગેરે અપાએલ છે તેમજ જ્ઞાન સ્વયં પણ પૂજ્ય છે, એટલે વાંચક અને દર્શક બન્ને પ્રત્યે નમ્ર વિનંતિ છે કે તેઓ કૃપા કરીને જરા પણું આશાતના ન કરે.
વિશેષ મન્ત્રની સાધના કરનારા કે કરવા ઇચ્છનારાઓને સૂચવવું સ્થાને ગણાશે કે-મંત્ર સાધનામાં ગુરૂગમની ખાસ જરૂર છે અને એ વિષયમાં શ્રી ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્રની ટીકા-મંત્રમય ટીકા રચનાર શ્રી ચન્દ્રાચાર્ય શ્રી પાદલિપ્તસૂરીજી મહારાજાની ખાસ સાક્ષી આપે છે.
૧ આ ગ્રંથમાં આવેલ ગૌતમસ્વામીજીનું ચિત્ર સુંદર જાડા કાગળ (એન્ટીક) ઉપર છાપેલું પ્રકાશકને ત્યાંથી ૦–૩-૦ કિંમતે છુટક મળી શકશે.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
આટલા સૂચન બાદ મહારે આ પુસ્તકને અંગે જેમને હું ઋણ છું તેમનું ઋણ જાહેર કરીને પણ અદા કરવાની શિષ્ટ પુરૂષેની પ્રથાનું હું અનુકરણ કરું તે સ્થાને જ ગણાશે. પૂ. સાગરાનંદસૂરીધરજી, પૂ. અમરવિજયજી મહારાજ અને પૂ. શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ ઉપરાંત મહને આ ગ્રન્થના શ્રમમાં છેડે યા વધતો ફાળો આપવા માટે હું પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજીને તેઓના શિષ્ય પ્રશિષ્યો અને મુનિશ્રી હિમાંશુવિજયજીને તથા મુનિશ્રી જયંતવિજયજીને પણું આભારી છું. તેમજ અમદાવાદની ગૂજરાત કોલેજના પ્રોફેસર અત્યંકર સાહેબને હું અત્યન્ત અણિ છું, કે જેઓ જૈનેતર હેવા છતાં પણ જૈન સાહિત્યના ઉંડા અભ્યાસી અને વખાણનારા છે અને જેઓએ તદ્દન નિઃસ્વાર્થ ભાવે મહને આ ગ્રન્થને અંગે ઘણી ઉપયોગી સહાય આપી છે. શ્રી દેશવિરતિ ધર્મારાધક સમાજની શ્રી જન સાહિત્ય પ્રદશન સમિતિને પણ હું કણિ છું.
વધુમાં મહારા ધર્મમિત્રો શ્રીયુત ચીમનલાલ કેશવલાલ કડીઆ, કે જેઓ આજે ઑલ ઈન્ડીઆ યંગમેન્સ જેને સાયટી સંમેલનના સેક્રેટરી-પ્રાણુરૂપે જેને સમાજની ભારે સેવા તન, મન, ધનથી બજાવી રહ્યા છે. શ્રીયુત વાડીલાલ ચોકસી તથા શ્રીયુત શ્રીકાન્ત વિગેરેને પણ આ પ્રસંગે આભાર માની કૃતાર્થ થાઉં છું.
આ પુસ્તકની ૧૦૦ નકલો ખરીદવાનું પહેલેથી જ વચન આપીને શ્રીયુત બકુભાઈ મણીલાલ શેઠે મને આભારી બનાવ્યો છે. તેમજ બીજા જે જે ભાઈઓએ તથા મુનિમહારાજાઓએ અગાઉથી ગ્રાહક થઈ મહને ઉત્તેજિત કર્યો છે તેમનો પણ આભાર માનું છું. ઇચ્છું છું કે–મહારાં ભવિષ્યનાં પ્રકાશનોમાં પણ મહારી સાથે ઉભા રહીને આ બધાજ હારી ભાવનાને સફળ બનાવશે.
આ પુસ્તક દ્વાદશાંગીના પ્રણેતા ભગવાન શ્રી ગૌતમસ્વામિજી મહારાજને એ જ કારણે સમપિત કરાયું છે કે–તે જ પુણ્ય પુરૂષની
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
હું
નિ`લ કૃતિના સાહિત્ય સાગરમાંથી જ આ સ્તોત્ર રત્નાની ઉત્પત્તિ થયેલી છે.
છાપકામ માટે, સૂર્યપ્રકાશ પ્રેસના માલીક શ્રીયુત મુળચંદભાઇ, ěીકા તથા ટાઇટલ વિગેરે સુંદર રીતે છાપી આપવા માટે કુમાર કાર્યાલયવાળા શ્રીયુત બચુભાઇ રાવત, કનુદેસાઇ, જગન્નાથ વિગેરેને પણ અત્રે હું આભાર માનું છું.
પ્રાન્તે
પછીના પ્રકાશન પૂરતું યત્કિંચિત્ કહેવાનું રહે છે. આની પછી “શ્રી ભૈરવ પદ્માવતી કલ્પ” નું કાર્યાં શરૂ કર્યું છે. આ કલ્પ અતિ દુલ ભ છે, છતાં ઘણે સ્થલેથી તેની પ્રતા મેળવી, ટીકા સહિત શુદ્ધિપૂર્ણાંક, વિવિધ યંત્રા સાથે પ્રકાશિત કરવાનું નક્કી કર્યું છે. આ સંબંધીની આજ પુસ્તકમાં અપાએલી જાહેર ખબર વાંચવા વાંચકાને ભલામણ કરીને વિરમું છું.
સંવત ૧૯૮૯ કાર્તિક શુકલ પંચમી (જ્ઞાન પંચમી)
}
—–પ્રકાશક.
સારાભાઈ મણિલાલ નવામ નાગજીભુદરની પાળ
અમદાવાદ
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
)
(0
-
क्रमाङ्कः स्तुत्यनाम
१ अर्हन्नामसहस्रसमुच्चयः २ जिनस्तवः (सं० प्रा०) ३ साधारणस्तोत्रम् ४ साधारणजिनस्तोत्रम् ५ सर्वजिनसाधारणस्तवः ६ सर्वजिनस्तवः ७ साधारणजिनस्तवनम्
२
.
अनुक्रमणिका.
आदिप्रतीकम् कर्तृनाम अईन्नामापि कर्णाभ्यां हेमचन्द्राचार्यः विश्वत्रयैकदर्शन. ___धर्मघोषसूरिः श्रीवीतराग ! विगत. सोमप्रभसूरिः त्वत्सेवानिरतांस्त्वद० श्रीहरिभद्रसूरिः सरति सरति चेतः नरचन्द्रसूरिः कलाभवन्तं सकला. देवसुन्दरसूरिः प्रतिहार्यकलिता पार्श्वचन्द्रसूरिः (?) जयति जङ्गमकल्प. जिनपते ! द्रुतमिन्द्रिय अमरचन्द्रसूरिः अनवरतममर.
भावदेवसूरिः व्यधित साधितसाधु० सोमप्रभसूरिः शान्तो वेषः शमसुख० बप्पभटिसूरिः संसारसारं शैवश्री अमरचन्द्रसूरिः सत्वेषु मैत्री गुणिषु० अमितगतिः नतनाकिनिकाय विजयप्रभसूरिः सकलसुरेश्वरमुख्या० महिमेरुः
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
कनकप्रभा
९ सर्वजिनस्तवः १. श्रीजिनस्तवः
२ २
१२ साधारणजिनस्तवनम्
२
१४ परमात्मषट्त्रिंशिका १५ जिनस्तवनम् १६ जिनस्तुतिपञ्चाशिका
WWW
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
१७ साधारणजिनस्तवनम्
१८
१९
२०
२१
त्रिंशश्चतुर्विंशतिस्तवनानि २२ चतुर्विंशतिजिनस्तुतिः
"
नमस्कारस्तवनम्
"
२३ द्वासप्ततिजिनस्तोत्रम्
२४ श्रीजिन स्तोत्रम्
२५ चतुस्त्रिंशज्जिनातिशयस्तवनम् २६ चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् २७ चतुर्विंशति २८ ज्ञानस्तोत्रम्
""
२९ श्रुतज्ञाननमस्कारः ३० द्वादशाङ्गीपदप्रमाणकुलकम्
३१ वीरस्तवः (सं० प्रा० ) ३२ आदिदेवस्तवः (सं० प्रा० )
३३ पार्श्वनाथस्तवनम्
३४ पञ्चकल्याणकस्तोत्रम्
३५ आदिदेवस्तवः
प्रातरेव समुत्थाय श्रीमन् ! धर्म ●
अरिहंताण नमो०
नम्रामरेश्वर०
केवलज्ञानिनं० यस्ते श्रीऋषभ ! स्तौति वंदे भरइजिर्णिदे
सुर असुरखयर •
थोसामि जिणवरिंदे ०
अमरनररायमहिए
पढमो नरेसराणं
अटावीसवियप्पं
ईसादिसुरासुर • नमिऊण जिणं अंगाण
सरभसनृत्यत्सुर • जातनृपामुत्थितानल• नमिरासुरसुर०
सम्मं नमिऊण जिणे सिरिरिसहनाह !
चन्द्रप्रभसूरिः सोमप्रभाचार्यः
निर्नामकम्
""
देवेन्द्रसूरिः
चारित्ररत्नगणिः
तिलकचन्द्रः ( ! )
निर्नामकम्
"
ܕܙ
"
""
""
जिनभद्रसूरिः
धनपालकविः
रामचन्द्रसूरि : जिनवल्लभसूरिः
जिनवल्लभसूरिः देवेन्द्रसूरिः
४२
४३
४९
५३
५४
७०
७७
७८
८१
८३.
८४
3 3 v cm ***
८७
८७
८८
९१
९२
अनुक्रमणिका ।
( ११ )
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
धर्मघोषसूरिः
१०६
(१२)
३६ शाश्वतचैत्यस्तवः ३७ आदिनाथ १३ भवस्तोत्रम् ३८ चन्द्रप्रभ ७ भवस्तोत्रम् । ३९ शान्तिनाथ १२ भवस्तोत्रम् ४. मुनिसुव्रत ९ भवस्तोत्रम् ४१ श्रीनेमिनाथ ९ भवस्तोत्रम् ४२ पाश्वनाथ १० , ४३ श्रीवीर २७ , ४४ अजितशान्तिस्तवः ४५ गौतमस्वामिस्तवनम् ४६ पार्श्वनाथस्तवनं (मन्त्राधिराजः)
कलिकुण्डपार्श्वस्तवनम्
पार्श्वनाथस्तवनम् ४९ चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ५० अपन्हुतिद्वात्रिंशिका ५१ अर्थान्तरन्यासद्वात्रिंशिका० ५२ व्यतिरेकद्वात्रिंशिका . ५३ मुनिसुव्रतदेवस्तवः ५४ श्रीनेमिजिनस्तवः
सिरिउसहबद्धमाणं नाभिमरुदेवितणयं महसेणलक्खणसुअं सिरिविस्ससेणअइरा. घणवण्णं चिण्हट्रिअ. नेमि राईमईजुअं० नवहत्थं नीलाह तिसलासिद्धत्थसुअं सिरिरिसहअजिअ० स्वर्णाटाग्र० नत्वोपासित. आर्तनामोदरं नमामि श्रीपाश्व० भक्त्या सर्वजिन. भवद् गुणानां० धर्मार्थकामात्मक० यदिह देवकदम्बकतः देवस्तनोतु हरितो० यदुकुलतिलकः
१०७ १०७ १०९ १०९ ११० १११ ११२ ११४ ११६ ११८ ११९ १२१ १२४ १२७ १३० १३३
वज्रस्वामी कविकुलप्रभः वादिदेवसूरिः मुनिचन्द्रसूरिः श्रीपालकविः रामचन्द्रसूरिः
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
रामचन्द्रसूरिः
१३८
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
५५ जिनस्तुतिद्वात्रिंशिका (उपमाभिः) ५६ स्तुतिद्वात्रिंशिका (दृष्टान्तगर्भा) ५७ युगादिदेवद्वात्रिंशिका ५८ शान्तिद्वात्रिंशिका ५९ भक्त्यतिशयद्वात्रिंशिका ६० प्रसादद्वात्रिंशिका ६१ षोडशिकः साधारणजिनस्तवः (१)
१४० १४४ १४७ १५. १५३ १५६
१६४
(४)
आस्ते समस्त. दृष्टान्तभूमिः० युगादिदेवाय० सदोदितानन्द. एकातपत्रामिव० पायात् पार्श्व० सकलसमयोप० अनास्पद ! मनो. अनन्तदर्शनज्ञान० अर्हते देवदेवाय० आनन्दमर्हतः पादा. जगन्ति तीर्थनाथस्य. नमो निर्लननिःशेष स्वयम्भुवं भुवो० उपास्महे जिनेन्द्रस्य. अनाधेयमनाधार० यथावस्थितबोधस्य. क्षमामृतेऽहते तस्मै० सजन्मानमजन्मानं० क्षीणापायोऽपि०
१६७ १६९ १७१ १७२ १७४ १७६
अनुक्रमणिका।
(१०)
रामचन्द्रसूरिः
१७७
(११)
. १७९
१८०
१८२ १८४
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
७६
"
(१५) (१६) (१७)
"
१८५ १८७ १८९
१९०
१९५ १९७ १९९
७७ , ७८ नेमिजिनस्तवनम् ७९ पार्श्वजिनस्तोत्रम् ८० महावीरजिनस्तोत्रम् ८१ अजितशांतिस्तवनम् ।
पार्श्वजिनस्तवनम्
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ८४ युगादिजिनस्तवनम् ८५ चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ८६ पार्श्वजिनस्तवनम् ८७ चतुर्विंशतिजिनस्तवः ८८ ऋषभदेवाज्ञास्तवः
पार्श्वनाथलघुस्तवः गौतमस्तोत्रम्
विजयसिंहाचार्यः जिनवल्लभसूरिः अभयदेवसूरिः जिनदत्तसूरिः धर्मसूरिः जिनपतिसूरिः देवेन्द्रसूरिः जिनेश्वरसूरिः
२०३
रत्नत्रयनिदानाय० मैत्रीप्रमोदकारुण्य. स्वातन्त्र्यश्रीपवित्राय० नेमिः समाहितधियां० पायात् पार्श्वः पयोद. जइज्जा समणे भयवं. शक्रः सहस्रनयनोऽपि. कस्तूरीतिलकं भुवः श्रीनाभेय ! जिनेश ! जय देवाधिदेवाऽऽधि. ऋषभनाथ ! भनाथ देववामाङ्गजं० यं सततमक्षमालोप० नयगमभंगपहाणा. दोसावहारदक्खो जम्मपवित्तिय० ॐनमस्त्रिजगन्नेतु० श्रीशैवेयं यादव० देवेन्द्रवन्दितान्०
२०६
www
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
जिनप्रभसूरिः जिनप्रभसूरिः
२०९ २१० २१३ २१६ २२७ २२८ २३५ २३७ २३८ २४१
mannwwww w
"
९२ ज्ञानपश्चमीस्तवनम् ९३ भाविचतुर्विंशतिजिनस्तवः
सोमतिलकसूरिः धर्मघोषसूरिः
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
२४२
२४३
९४ पार्श्वनाथस्तवनम् ९५ पार्श्वनाथस्तवनम् ९६ वीरजिनस्तवनम् ९७ सर्वजिनस्तवनम् ९८ चतुर्विशतिजिनस्तुतयः ९९ पार्श्वदेवस्तवनम् १०० महावीरकलशः ( अपभ्रंशमयः ) १०१ जीवविचारस्तवनम् । १०२ पञ्चत्रिंशज्जिनवाणीगुणस्तवनम् १०३ ऋषभादिजिनानां भवत्रयीस्तवनम् १०४ दुःषमाकालसवास्तवनम् १०५ ऋषिमण्डलस्तवनम् १०६ सीमन्धरजिनस्तवनम् १०७ सरस्वती १०८ नामस्तोत्रम् १०८ वैरोख्यादेवीस्तवः १०९ पार्श्वजिनस्तवनम् ११० नेमिजिनस्तवनम् १११ श्रीयुगादिदेवस्तवः ११२ श्रीमल्लिजिनस्तवनम् ११३ नन्दीश्वरद्वीपस्तोत्रम्
जय जय जिणिद. पूर्व पामरपुङ्गवेन० जय श्रीसर्वसिद्धार्थ नम्नाखण्डलमौलि. जिनं यशःप्रतापस्ति विध्वस्ताखिलकर्म० यस्तेजोऽस्तरवी० संसारजिएसु जहा. जोयणगमद्धमागह. रिसहाइ जिणवरिंदे. वीरजिणभुवणविस्सुय० भत्तिन्भर० अतिरसहरि० धिषणा धीमति०
नमिऊण पासना रमाकरो यो जगतो श्रीउज्जयन्त. जय सुरअसुर० पणयजणकप्पवल्लिं वंदिय नंदियलोयं०
२४६ २४७ २४८ २५५ २५७ २५८ २६७ २६८ २६९ २७३ ३४० ३४५ ३४७ ३५१ ३५२ ३५२
अनुकमणिका। .
मेरुनन्दनोपाध्यायः निर्नामकम् आर्याऽऽनन्दिल: निर्नामकम्
शुभसुन्दरंगणिः
निर्नामकम्
निर्नामकम्
३७१
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
३७३
निर्नामका
निर्नामकम्
३७५ રૂ૭૮ ३८०
(१६)
mr
यशोवि०
m
३९३
३९४
११४ दुःषमासङ्घस्तोत्रम्
वंदित्तु सिरि० ११५ विविधतीर्थस्तुतयः
महंति जे भाव. ११६ मन्त्राधिराजस्तोत्रम्
सर्वातिशय ११७ श्रीशद्धेश्वरपार्श्वस्तोत्रम्
अनन्तविज्ञान ११८ शमीनपार्श्वस्तोत्रम् ११९ श्रीगोडीपार्श्वस्तवनम्
परिशिष्टानि । १ अद्यावधिमुद्रितस्तोत्रादीनामकारायनुक्रमः २ वर्द्धमानषत्रिंशिका ( छन्दोबद्धा )। श्रेयःश्रीनिलयं० ३ उपसर्गहरस्तोत्रम्(लघुवृत्तियुतम्) उवसग्गहरं पासं ४ पद्मावत्यष्टकम् (सवृत्ति)
श्रीमद्गीर्वाणचक्र० ५ शह्वेश्वरपार्श्वस्तवनम्
समस्तकल्याण ६ स्तम्भनपार्श्वनाथस्तवनम् सेढीतटस्त. ७ पार्श्वनाथमालामन्त्रस्तवः वरधर्मकीर्ति ८ लोकान्तिकदेवस्तवनम्
थोसामि जिणे
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
( क परिशिष्टम् ) १ , चतुरविजयः (ख परिशिष्टम् )६१ । भद्रबाहुस्वामी (गपरिशिष्टम् )६७
निर्नामकम् (घ परिशिष्टम् ) ७७ मुनिचन्द्रसूरि (ङ परिशिष्टम् ) १०५ नयचन्द्रसूरिः (च परिशिष्टम् ) १०६ धर्मघोषसूरिः (छ परिशिष्टम् ) १०७
, (ज परिशिष्टम् ) १०९
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना
विदाङ्कुवन्तु विदितानवद्यविद्या विशुद्धहृदया विद्वांसो यथा किल वैदिकादिषु भारतवर्षीयेषु दर्शनेषु विद्यन्ते निजनिजेष्टदेवतास्तुतिरूपाणि विविधानि स्तव-स्तोत्राणि तथैव वरिवर्तन्तेऽनेकविद्वदूरविरचितानि प्रायशः शान्तरसमयानि वैराग्यगर्भितानि निर्वाणपथसार्थवाहानां रागद्वेषाद्यष्टादशदोषविनिर्मुक्तानां देवाधिदेवानां जिनानां स्तुतिरूपाणि मोहादिकर्मक्षयकारणान्यनेकशः स्तोत्राणि जैनदर्शनेऽपि । व्यावर्णितं च दृश्यते जैनानां प्राचीनतरेष्वागमादिष्वपि ग्रन्थेषु स्तवादिमाहात्म्यम् । तच्चैवम्—
I
46 “ थयथुइ मंगलेणं भंते ! जीवे किं जणेइ ? नाणदंसणचरित - बोहिलाभं संजणयइ, नाणदंस गचरित्तबोहिलाभसंपन्ने णं जीवे अंतरियं कप्पविमाणोववत्तियं आराहणं आराहेइ ॥ १४ ॥ " ( उत्तरा० अध्य० २९ )
" जरसमाई रयणा अण्णायगुणावि ते समिति जहा । कम्मजराइ थुइमाइयावि तह भावरयगा उ ॥ "
( पञ्च ० ४, गा. २६ )
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे। अभयदेवसूरिविरचिता वृत्तिः
ज्वरशमनादीनि ज्वरापहारप्रभृतीनि, आदिशब्दाच्छूलशमनादिप्रहः । रत्नानि-माणिक्यानि, अज्ञातगुणान्यपि-रोगिभिरविदितज्वरादिशमनसामर्थ्यान्यपि, न केवलं ज्ञातगुणान्येव । तान् ज्वरादिरोगान् शमयन्ति यथा-येन प्रकारेण सुन्दररूपतालक्षणेन कर्मज्वरादिरोगान्-स्तुत्यादीन्यपि-स्तुतिस्तोत्राण्यपि न केवलं रत्नान्येव । 'तह ' इति अत्रोत्तरस्यावधारणार्थस्य तुशब्दस्य सम्बन्धात् तथैव-तेनैव प्रकारेण । किम्भूतानि स्तुत्यादीनि ? भावरत्नानिपारमार्थिकमाणिक्यानि, शमयन्तीति प्रकृतम् ॥" ___ स्तुतयः, स्तवाः, स्तोत्राणि चैते त्रयोऽप्येकार्था एव व्युत्पत्तेः रूढेश्च तथापि ज्ञायतेऽमीषां लक्षणवशात् कश्चिद् विशेषः । तथाहि
" तत्र स्तवा देवेन्द्रस्तवादयः, स्तुतय एकादिसप्तश्लोकान्ताः, यत उक्तम्-एगदुगतिसिलोका (थुइओ) अन्नेसिं जाव हुंति सत्तेव । देविदत्थवमादी तेण परं थुत्तया होति ॥"
(उत्तरा. शान्तिसूरीया वृत्तिः) " एगदुगतिसिलोया थुतिओ अन्नेसि होइ जा सत्त । . देविंदत्थयमादी तेणं तु परं थया होइ ।।"
(व्यवहारभाष्ये उ० ७, गा. १८३) मलयगिरिकृता वृत्तिः
एकश्लोका द्विश्लोका त्रिश्लोका वा स्तुतिर्भवति । परतश्चतु:श्लोकादिकः स्तवः । अन्येषामाचार्याणां मतेन एक लोकादि : सप्त लोकपर्यन्ता स्तुतिः । ततः परमष्टश्लोकादिकाः स्तवाः । यथा देवेन्द्रस्तवादयः । आदिशब्दात्-कर्मस्तवादिपरिग्रहः ।" " गंभीरमहुरसदं महत्थजुत्तं हवइ थुत्तं " ॥ ५८ ॥
( चैत्यवन्दनभाष्ये देवेन्द्रसूरिः)
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
" सक्कयभासाबद्धो गंभीरत्थो थओ त्ति विक्खाओ । पाययभासाबद्धं थोत्तं विविहे हिं छंदेहिं ।। ८५१ ॥"
(चेइयवंदणभासे शान्तिसूरिः।) अद्यावधि समुपलब्धेषूपलभ्यमानेषु च स्तोत्रादिषु प्रायशो व्यभिचरन्ति लक्षणान्यमूनीति मे मतम् । 'चूलिकास्तुतिस्तोत्रापेक्षया स्यादियं रूढिः '
सर्वेष्वपि प्राचीनतराः पश्यन्तेऽन्वहं जैनसमाजे प्रतिक्रमणादिक्रियाविशेषेषु दण्डकरूपाः स्तवाः पञ्च, तथाहि
सक्कथओ य चेइयथओ य चउवीसईथओ चेव । सुत्तत्थओ य सित्थत्थओ य नामाइं दंडाणं ॥
एषामेवावश्यकवृत्त्युत्तराध्ययनादौ क्वचित् स्तवत्वं क्वचिच स्तुतित्वं समुपलभ्यते तद् व्युत्पत्तिमेवाश्रित्य यद्वा गोबलिवर्दन्यायमनाश्रित्य सामान्येन ।
प्राचीनभाण्डागारगवेषणोपलब्धानि जैनाचार्यप्रणीतानि स्तोत्रादीनि सङ्ग्रह्य प्रयत्नेन प्रकरणरत्नाकराख्यपुस्तकस्य विभागचतुष्टये प्रकटीकृतानि श्रीमता भीमसिंहमागकाख्येन श्रावकेण पूर्वम्। ततः परं बनारसस्थया श्रीयशोवियजीजैनग्रन्थमालया कानिचित् जैनस्त्रोत्रसङ्ग्रहस्य विभागद्वये, तदन्तरं महिसानस्थेन जैनश्रेयस्करमण्डलेन कतिचित् जैनस्तोत्ररत्नाकरस्य विभागद्वये, तथापि नैकविद्वद्वरविरचितान्यमूल्यरत्नप्रायाणि कीटककोटीमुखविवरगतानि विनाशोन्मुखानि जीर्णशीर्णान्येतावन्ति समुपलभ्यन्ते स्तोत्रादीनि यानि सर्वाणि प्रयत्नपूर्वकमेकीकृत्य यथामति संशोध्य प्रकटीक्रियन्ते चेत्
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
भवन्ति बृहत्काव्यदोहनसमानानि बहूनि पुस्तकानि । एतेषां हि विनाशो जैनसाहित्यस्य हासकारक इति मत्वा खिन्नान्तः करणैरस्माभिरपि प्रयत्नसम्पादितानि मुद्रापितानि जैनस्तोत्रसमुच्चये निर्णयसागरमुद्रणालय (मुंबई) द्वारा कानिचित् । समर्प्यतेऽधुना जैनस्तोत्रसन्दोहस्य विभागोऽयं प्रथमः स्तोत्रेन्दीवर मकरन्दनिस्यन्दस्वादनैकमिलिन्दायमानानां माननीयानां विपश्चितां करकिसलये ।
अत्र हि सर्वाग्रेण १२५ स्तोत्राणि, तेषां कतृणां शताब्दीक्रमेण नामानि त्वेवम्
'
१ भद्रबाहुस्वामी, २ श्रीवज्रस्वामी, ३ आर्यानन्दिलः, ४ विजयसिंहाचार्यः, ५ बप्पभट्टिसूरिः, ६ कविः श्रीधनपालः, ७ आचार्यः अमितगतिः, ८ मुनिचन्द्रसूरिः ९ श्रीचन्द्रप्रभसूरिः, १० श्री अभय - देवसूरिः, ११ श्रीजिनवल्लभसूरिः, १२ ह्रिभद्रसूरिः, १३ धर्मसूरिः, १४, पार्श्वदेवमणिः, १५ चन्द्राचार्यः, १६ जिनदत्तसूरिः, १७ जिनपतिसूरिः, १८ जिनेश्वरसूरिः, १९ वादिदेवसूरिः, २० हेमचन्द्राचार्यः, २१ रामचन्द्रसूरिः, २२ श्रीपालकविः, २३ अमरचन्द्रसूरिः, २४ कनकप्रभः, २५ नरचन्द्रसूरिः, २६ देवेन्द्रसूरिः २७ श्रीधर्मघोषसूरिः २८ श्री सोमप्रभसूरिः, २९ सोमतिलकसूरिः, ३१ देवेन्द्रसूरिः, ३२ मेरुनन्दनोपाध्यायः, ३३ देवसुन्दरसूरिः, ३४ सोमसुन्दर सूरिः, ३५ चास्त्रिरत्नगणिः ३६ भावदेवसूरिः, ३७ जिनभद्रसूरिः, ३८ महि मेरुः ३९ पार्श्व चन्द्रसूरि : ४० श्रीविजयप्रभसूरिः । ४१ श्री शुभसुन्दरगणिः ४२ न्या. न्या. महोध्यायश्रीयशोविजयः ।
यथाक्रमं दीयतेऽधुना यथामिति परिचयोऽमीषाम्
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(५)
vvvvv
१. श्रीभद्रबाहुः। पञ्चमोऽयं श्रुतकेवली श्रीयशोभद्रसूरिशिष्यः । अस्य ४५ वर्षाणि गार्हस्थ्ये, १७ वर्षाणि सामान्यत्वे, १४ वर्षाणि युगप्रधानत्वे, सर्वायुः ७६ वर्षाणि प्रपाल्य श्रीस्थूलिभद्रमुनिं पदे निवेश्य दिवं भेजे ।
सत्ताकालोऽस्यचउदसपुवच्छेदो वरिससते सत्तरे विनिद्दिट्टो । साहुम्मि थूलभद्दे अन्ने य इमे भवे भावा ॥ ७०१ ॥
-तित्थोगालीपइण्णयम्मि ।
१ संभूइविजयस्स सीसे जुगप्पहाणे भद्दबाहुनाम अणगारे' इति स्वप्नाधिकारे निष्टिं परं न तज्जनग्रन्थानुसारेण सङ्गतिमङ्गति, श्रीयशोभद्रसूरेः शिष्यत्वं सम्भूतिविजयस्य सतीर्थ्यत्वं चास्य प्रसिद्धमेव ।
२ खरतरगच्छीयपट्टावल्ल्यादिष्वप्येवमेवोल्लेखः, यदाह पिटर्सन( professor peter peterson ) महाशयः
" We have already No. 12, seen mention made of Badrabahu who, according to the pattāvalis of the Kharatargachha, composed the Upasargharstotra, the Kulpsutra and Niryuktis on the S'astras, viz.,
Avasyaka, Dasvaikalika &c. lived forty. five years in griha, seventeen in vrata, fourteen as Yugapradhana, and died in 170. V., at the age of seventy-six.
(Operation in search of Sanskrit Mss. in the Bonibay circle page. 63.) "
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ६ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
wwwwwwww
चउदसपुवीच्छेओ वरिससए सित्तरम्मि अहियग्मि । भदबाहुम्मि जाओ वीरजिशिंदे सित्रं पत्ते ।। २७१ ॥
वीरमोक्षाद्वशते सप्तत्यग्रे गते सति । भद्रबाहुरपि स्वामी ययौ स्वर्ग समाधिना ॥
-
रत्नसञ्चये ।
११३ ॥
परिशिष्टपर्वणि ९ सर्गे ।
इत्याद्युल्लेखदर्शनाद् बीरनिर्वाणाद् द्वितीयशताब्दीरूपः सुनिश्चित एव । पार्श्वनाथ वसतिस्थशिलालेखे निर्दिष्टो भद्रबाहुस्त्वितो भिन्नः । विलोक्यतां तदंशः
C
XX “ महावीरसवितरि परिनिर्वृते भगवत्परमर्षिगौतमगणधरसाक्षाच्छिष्यलोहार्य - जम्बु -- जिष्णुदेवा - - पराजित - गोवर्द्धनभद्रबाहु - विशाख- प्रोष्ठिल- कृतिकाय - जयनाम - सिद्धार्थ - धृतिषेण - बुद्धिलादिगुरु पारम्परीणक्रमाभ्यागत महापुरुषसन्ततिसमवद्योतितान्वयभद्रबाहुस्वामिना उज्जयिन्यामष्टाङ्गमहानिमित्ततत्त्वज्ञेन त्रिकालदर्शिना निमित्तेन द्वादशसंवत्सरकालवैषम्यमुपलभ्य कथिते सर्वसङ्घ उत्तरापथाद् दक्षिणापथं प्रस्थितः । '
""
वराहमिहिरभ्रातृत्वे, दुष्काले दक्षिणापथगमनत्वे, चन्द्रगुप्तसमकालीनत्वे च केषुचिद् विद्वत्सु विचारभेदः परं सामजसमाजसम्मर्दे विलोकनमन्तरेण कः किलोपायः शशकशिशोः ! |
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
कृतिकलापस्त्वस्य —
प्रस्तावना |
६ सूर्यप्रज्ञप्तिनिर्युक्तिः
दशाश्रुतस्कन्धनिर्युक्तिः ८ बृहत्कल्पनिर्युक्तिः
९ व्यवहारसूत्रनिर्युक्तिः
१० ऋषिभाषि तनिर्युक्तिः ।
१ स्वयमेव सूचयति सूरिः
१
१ आवश्यकनिर्युक्तिः '
२ दशवैकालिकनिर्मुक्तिः
३ उत्तराध्ययननिर्युक्तिः ४ आचाराङ्गसूत्रनिर्युक्तिः ५ सूत्रकृताङ्गनिर्युक्तिः ग्रहशान्तिस्तवनम् (श्लो. ९) अस्यैव कृतिः परस्य वेति न निश्चयः मन्यतेऽस्य कृतिश्चेत् - " भद्रबाहुरुवाचैवं पञ्चमः श्रुतकेवली । विद्याप्रवादतः पूर्वाद् ग्रहशान्तिविधिं शुभम् ॥ " इत्येतत् पद्यं प्रक्षिप्तं परकृतं वा मन्तव्यम् । यतो नैव सन्तः स्वाभिधानमेवं व्याहरेयुः कदाचित् ।
२. श्रीवज्रस्वामी.
( ७ )
बाल्यकालादपि जातिस्मरणज्ञानवान् गगनगमन- वैकियलब्ध्यादिसम्पन्नः त्रिमलदशपूर्वविच्चायं महात्मा ।
दुर्भिक्षे सङ्घस्य बौद्धराज्ये नयनं श्रीदेव्यादिभ्यः पुष्पानयनं नृपते. जैनधर्मप्रणमित्यादि जैनशासनप्रभावनाजनकं चरितमस्य आवश्यकवृत्त्यादौ विस्तरेण व्यावर्णितमास्तेऽतो नात्र प्रपञ्च्यते । दिदृक्षुभिः सारणीया दृष्टिस्तत्रैव ।
आवस्सस्स दसकालिअस्स तह उत्तरज्झमायारे । सूयगडे निज्जुत्तिं वच्छामि तहा दसाणं च ॥ कप्परस य निज्जुतिं ववहारस्तेव परमनिउणस्स । सूरियपण्णत्तीए वुच्छं इसिभा सिआणं च ॥
( आव. नि. ८४-८५ )
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्र सन्दोहे |
तत्रभवतो वीरनिर्वागात् ४९६ तमेऽब्दे जन्म, (८ वर्षाणि गृहस्थपर्यायः) ४४ वत्सराः श्रमणपर्यायः, ३६ शरदो युगप्रधानपदवी, सर्वायुः ८८ संवत्सराः, वीरनिवार्णतः ५८४ वर्षान्ते स्वर्गगमनम् । श्रीमतो विद्यमानतायां विक्रमतः १०८ तमेऽब्दे जावडसाधुना कृतः शत्रुञ्जयस्योद्धारः विहिता तत्र पूज्यपादेन प्रतिष्ठेति पट्टावली । मुद्रितेऽत्र (पृ. ११४) श्रीगौतमस्तोत्रेऽधिकं पद्यमिदं दृश्यतेऽचलगच्छीयपञ्चप्रतिक्रमणस्य मुद्रितपुस्तके तच्चैवम् ।
किं त्रैलोक्यरमाकटाक्षलहरीलीलाभिरालिङ्गिता ? किं बोत्पन्न कृपासमुद्रमकरोद्गारोत्करम्बोकृता ! | किं ध्यानानलदह्यमाननिखिलान्तः कष्टकष्टावलीराभिर्धवलीकृता मम हृदि श्रीगौतम ! त्वत्तनुः ॥ १० ॥ ३. आर्यनन्दिलः
परिचयोऽस्य प्रभावकचरित्रात् कार्यः, अयमेवार्यानन्दिलक्षमाश्रमणः वैरोट्यारतवं निर्मितवानिति प्रभावक चारित्रान्तर्गततदीयप्र- श्री आर्यनन्दिलः स्वामी वैराट्यायाः स्तवं तदा ।
( ८ )
,
' नमीऊग जिणं पास ' मिति मन्त्रान्वितं व्यधात् ॥ ८० ॥ इत्यादिना सूचितम् । स्तवान्तेऽपि ' अज्जाणंदिलेण संदिट्टं ' इत्यत्र अजानंदिल इति नाम निर्दिष्टम्,
श्री आर्यरक्षितवंशीयः सार्धनवपूर्वधरोऽयमाचार्यः
यदुक्तं प्रभावकचरित्रे
-
आर्यरक्षितवंशीयः स श्रीमानार्यनन्दिलः । संसारारण्यनिर्वाहसार्थवाहः पुनातु वः ॥ १ ॥
+
+
+
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
अथार्यनन्दिलः सरिरुद्याने समवासरत् ।
साधुवृन्दवृतः सार्धनवपूर्वधरः प्रभुः ॥ १८ ॥ आर्यानन्दिलसमयनिर्णयाय विलोकनीयं मुनिश्रीकल्याणविजयविरचितं 'वीरनिर्वाण संवत् और जैनकालगगना'भिधं हिन्दीभाषापुस्तकम् ।
४. श्रीविजयसिंहाचार्यः ।। एतन्नामधेया अनेके समजायन्त सूरिपुङ्गवा तेषु कतमस्य कृतिः
नेमिस्तवनं (पृ. १९० मुद्रित) इत्यारेकायां पर्यालोचने प्रवृत्ते प्रभावकचरित्रेऽम्बिकावर्णने" सा निःस्पृहत्वतुष्टा विशेषतस्तानुगच बहुमानात् ।
गुटिका गृहीत विभो ! चिन्तिककार्यस्य सिद्रिकरीम् ॥११५॥ चक्षुरदृश्यो गगनेचरश्च रूपान्तराणि कर्ता च । कवितालब्धिप्रकटो विषहृद् बद्रय मोक्ष.करः ॥११६॥ भजति जनो गुरुलघुतां प्रपद्यते स्वेच्छया तथा वश्यम् । अनया मुखे निहितया विकृष्टया तदनु सहजतनुः ॥११७॥ गुगेरनिच्छतोऽपि हि हरते मुक्त्वा तिरोदधे च सुरी । वदने तां न्यरय प्राक् श्रीनेमिस्तवममुं चक्रे ॥ ११८ ॥ 'नेमिः समाहितधिया' मित्यादिभिरमर वाक्यसङ्काशैः ।
काव्यैरस्तौच्छ्रीनेमिस्तुतिरस्ति साऽयापि ॥ ११९ ॥ इत्यादिपद्यावलोकनादतिप्राचीनतरं स्तोत्रमिति निश्चयो मे जातः । यतोऽसौ श्रीविजयसिंहाचार्यः श्रोआर्यखपटवंशीयः । उक्तं च तत्रैव
श्रीआर्यखपटवंशे सरिः श्रीविजयसिंह इत्यासीत् ।
१ एतदर्थे विलोक्यतां प. लालचन्द्र भगवानदासलिखितो जैनसाप्ताहिकपत्रे मुद्रितः 'सिद्धराज भने जैना' शीर्षको लेखः ।
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
शमदमनियमतपस्याकमला कमलोपमाकलितः ॥ ८६ ॥
(१०)
आर्यखपटसमयस्तु
श्री वीरमुक्तितः शतचतुष्टये चतुरशीतिसंयुक्ते ॥ ४८४ ॥ वर्षाणां समजायत श्रीमानाचार्यखपटगुरुः ॥ ७९ ॥ विशेषार्थिना विलोकनीयो मुनिश्रीकल्याणविजयेन गुर्जरगिरायां सङ्कलितः प्रभावक चरित्रोपोद्घातः ।
५. श्रीबप्प भट्टिसूरिः
कान्यकुब्ज मण्डनगोप गिरिशासक श्रीमद् [मनृपतिप्रतिबोधकोऽयं सूरिः । सहृदयहृदयानन्दजनकं चरित्रमस्य विस्तरेण व्यावर्णितं दृश्यते प्रभावक चारित्रादौ, तत्सारस्त्वेवम्
"पाञ्चालदेशे डुम्बातिथिप्रामे इदानों 'डुवा' इतिख्याते' बप्पाख्यः क्षत्रियः, तस्य भट्टिनम सधर्मचारिणी, तयोः सूरपालः पुत्रः । श्रीविक्रमादित्यादष्टशतवर्षेषु ( ८०० ) गतेषु भाद्रपद शुक्लतृतीयायां रविदिने हस्त जन्म । वि० सं०८०७ वर्षे मोढेरके श्रीसिद्धसेनाचार्यान्ति दीक्षा | गुरुभिः प्रदत्तं भद्रकीर्तिरिति नाम तथापि प्रसिद्धं जगति बप्पभट्टिरिति । उक्तं च-
शताष्टके वत्सराणां, गते विक्रमकालतः । सप्ताधिके राशु तृतीय । दिवसे गुरौ । स्वाख्यात्रिकैकादशकाद, भद्रकीर्तिरिति श्रुतम् । तत्पित्रोः प्रतिपन्नैव, पूर्वाख्या तु प्रसिद्धिभूः || वि० सं० ८११ वर्षे सूरिपदप्रतिष्ठा । यदाह
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
प्रस्तावना। एकादशाधिके तत्र, जाते वर्षशताष्टके ।' विक्रमात् सोऽभवत् मूरिः, कृष्णचैत्राष्टमीदिने ॥
पञ्चनवत्यधिकेषु (सं० ८५९) वषु गतेषु स्वर्गारोहणम् । श्रीमतः कृतयः
चतुर्विशतिका-पण्णवतिपद्यप्रमागा. प्रायशो यमकाङ्किता च । *सरस्वतीस्तोत्रम्-त्रयोदशश्लोकात्मकम् ।
वीरस्तवः-' शान्तो वेषः शमसुखमयः' इत्यायेकादश ११ पद्यप्रमितः ।
* अमुद्रितचिन्हमिदम् । १ प्रबन्धकोषे सूरिपदं वि. सं. ८५१ २ प्रसिद्धिमानीतेयं श्रीआगमोदयसमितिद्वारा वि. सं. १९८२ । ३ ततः सूरिगिरो देवीं तुष्टुवे सुष्टुवाग्भरेः । वृत्तै ‘रनधिते ' त्याद्यैश्चतुर्दशभिरद् भुतैः ॥
इति प्रभावकचरित्रगतोल्लेखदर्शनात् । श्री आगमोदयसमितिद्वारा प्रसेधितायाश्चतुर्विंशतिकायाः परिशिष्टे प्रदत्त ततो भिन्नमेव प्रतिभाति ।
४ मुद्रापितश्चायमस्माभिरत्रैव (पृ.२९)९ पद्यात्मकः कर्तृनामविरहितः। मुद्रितानन्तरं चतुर्विंशतिप्रबन्धे "सूरिभूपौ यशोधवलितसप्तभुवनौ गोपगिरौ श्रीमहावीरमवन्दिषाताम् । तदा सूरिकृतं श्रीवीरस्य स्तवनं 'शान्तो वेषः शमसुखफला.' इत्यादिकाव्य कादशमयमद्यापि सः पठयते' इत्याद्युल्लेखदर्शनात् ,
प्रभावकचरित्रेऽपिश्रीमहावीरबिम्ब स विलोक्य हृदि हर्षितः । 'शान्तो वेष' इति स्तोत्रं चक्रे प्रमुदितस्तदा ॥ ४४८ ॥ इतिपद्यावलोकनाच-पूज्यपादस्यैव कृतिरिति बभूव मे निधयः ।
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
(१२) जैनस्तोत्रसन्दोहे।
*शान्तिस्तोत्रम् । अशतार्थी ( तत्ता सीयला० गाथायाम् )
'विलासाई कहा' कर्ता श्रीसि द्रसेन मूरिरस्या सन्तानीयः । उक्तं च तस्या एवं प्रशस्तौ-'संताणे गयसहसिहरि सूकत्रसिरिबप्पभटिसूरिस्स । जसभद्दसूरिंग छे महुरादेसे सिरोहाए ।"
६. कविः श्रीधनपालः 'भत्र्याम्भोज० ' इतिषण्णवतिपद्यप्रमितचतुर्विंशतिजिनस्तुतिप्रणेतुः कातन्त्रतन्त्रवेदिनः श्रीशोभनमुनेज्येष्ठबन्धुरसौ । चरित्रमस्य बहुषु ग्रन्थेषु निबद्धं विलोक्यते, परन्तु जन्मस्थान-पितृनामादिषु विसंवादोऽतोऽनेनैव विरचितायाः शोभनस्तुतिवृत्तेरायपद्यानि प्रमाणाय दीयन्तेऽत्र, तानि यथा५ यदुक्तं प्रभावकचरित्रे. 'जयति जगद्रक्षाकर.' इत्याचं शान्तिदेवतास्तवनम् ।
अद्यापि वर्तते तच्छिान्तिकरं सर्वभयहरणम् ॥ ६१९ ॥ ६ उक्तं च प्रभावकचरित्रे -
राज्ञोचे वस्तुकस्यास्य कीदृगर्थ प्रभुस्ततः । बप्पभटिनृपस्याग्रे व्याख्यादाख्यातधीनिधिः ॥ २४८ ॥ श्रीबप्पभट्टिना चैवमर्थानां साष्टकं शतम् । व्याख्यातं मतिमान्येन न जानीमो वयं पुनः ॥ २४९ ॥
नाद्यावधि क्वापि दृग्गोचरतां गतेयं मम ॥ १ सम्यक्त्वसप्ततिकावृत्तौ उज्जयिनी, प्रभावकचरित्रे उपदेशकल्पवल्ल्यां उपदेशप्रासादे च धारा, प्रबन्धचिन्तामणौ विशाला, आत्मप्रबोधे अवन्ती जन्मस्थानम् । सम्यक्त्रसप्ततिकावृत्तौ सोमचन्द्र इति, आत्मप्रबोधे सर्वधरेति, नागरगोत्रीयो वकुण्ठो नाम सूत्र कण्ठ इति कथारत्नाकरे, लक्ष्मीधर इत्युपदेशप्रासादे पितुर्नाम दृश्यते । परामोऽस्य विहितोऽस्ति खतिचतुविंशतिकाया भूमिकायाम् ।
२ मुद्रितेयमागमोदयसमितिद्वारा वि. सं. १९८२ ।
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(१३) आसीद् द्विजन्माऽखिलमध्यदेशे, प्रकाशसङ्काश्यनिवेसजन्मा। अलब्ध देवर्षिरिति प्रसिद्धिं, यो दानवर्षिवविभूषितोऽपि ॥१॥ शास्त्रेष्वधीती कुशलः कलासु, बन्धे च बोधे च गिरां प्रकृष्टः । तस्यात्मजन्मा समभून्महात्मा, देवः स्वयम्भूरिव सर्वदेवः ॥२॥ अब्जायताक्षः समजायतास्य, श्लाध्यस्तनूजो गुणलब्धपूजः । यः शोभनत्वं शुभवर्णभाजा न नाम नाम्ना वपुषाऽप्यधत्त ॥३॥ कातन्त्रतन्त्रोदितन्त्रवेदी यो बुद्धबौद्धाहततत्त्वतत्त्वः । साहित्यविद्यार्णवपारदर्शी, निदर्शनं काव्यकृतां बभूव ॥४॥ कौमार एव क्षतमारवीर्यश्चेष्टां चिको निव रिष्टनेमेः । यः सर्वसावधनिवृत्तिगुवी, सत्यप्रतिज्ञो विदधे प्रतिज्ञाम् ॥५॥ अभ्यस्यता धर्ममकारि येन जीवाभिघातः कलयापि नैव । चित्रं चतुःसागरचक्रकाश्चिस्तथापि भूापि गुणस्वनेन ॥६॥ एनां यथामति विमृश्य निजानुजस्य
तस्योज्ज्वलां कृतिमलङ्कृतवान् स्ववृत्या । अभ्यर्थितो विदधता त्रिदिवप्रयाण तेनैव साम्प्रतकविधनपालनामा
॥७॥ कवीश्वरस्यास्य सोमश्रीनाम्नी जननीति ज्ञायते सम्यक्त्वसप्ततिकावृतेः । उक्तं च तत्र
सोमसिरी से भज्जा निरवजा वजिभजसमरूवा । जुण्हुव्व जीइ वयणं आणंदइ तिहुयणं सयलं ॥६॥ तिलकमञ्जरी नाम धनपालपुत्री, यन्नाम्ना प्रथिता तिलकमञ्जरी
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे। anmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm चम्पूकथेति अर्वाचिनप्रबन्धलेखका वदन्ति परं कथानायिकायाः ‘तिलकमञ्जरी ' इति नाम्ना कथापि 'तिलकमञ्जरी' ति प्रसिद्धा । अत एव कवेररय तिलकमञ्जरी ' त नामपुत्री आसीत् तन्नाम्ना च कथानाम प्रसिद्धिरितिकथनं न प्रमाणाकोटिमधिरोहति ।
सम्यक्त्वप्राप्तश्रद्धानदाढर्यस्य आहेतचूडामण्यादिनैपुण्यत्वदर्शकं च वर्णनमस्य ग्रन्थान्तरादवसेयम् ।
सप्रसङ्गं लिख्यतेऽस्य पाण्डित्यप्रख्यापकं कुमारपालप्रबन्धान्तर्गतं वृत्तान्तमिह-' अथ प्रदक्षिणावसरे सरसापूर्वस्तुतिकरणार्थमभ्यर्थिताः श्रीहेमसूरयः सकलजनप्रसिद्वां ' जय जंतुकप्प० । इति धनपालपश्चाशिका पेठुः । राजादयः प्राहुः, भगवन् ! भवन्तः कलिकालसर्वज्ञाः परकृतस्तुतिं कथं कथयन्ति ? । गुरुभिरूचे राजन् ! श्रीकुमारदेव ! एवंविधसद्भूतभक्तिगर्भा स्तुतिरस्माभिः कर्तुं न शक्यते, एवं निरभिमानश्रीगुरुवाक्यमृतोल्लासितस्वान्ता नृपादयस्तामेव स्तुति भणन्तो राजादनीतले प्राप्ताः ? ॥"
सत्तासमयस्त्वस्य
_' व्युत्पत्तिधनपालतः । इत्यभिधानचिन्तामणितृतीयपद्यस्वोपज्ञवृत्तिगतपद्यावलोकनेन श्रीहेमचन्द्राचार्यविरचितकाव्यानुशासने (पृ. २३१) वचनश्लेषाधिकारे तिलकमञ्जरीगतद्वितीयपद्यप्रेक्षणेन तत्पूर्वगामीतिनिश्चयाच्च विक्रीमीयकादशशताब्दिकरूपो निश्चित एव ।
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
अन्यच्चतिलकमञ्जर्या ४३ तः ४९ पर्यन्तेषु पद्येषु स्वस्वाश्रयदातु - जनृपतेः प्रभाववर्णनं । " निःशेषवाङ्मयाविदोऽपि जिनागमोक्ताः,
श्रोतुं कथाः समुपजातकुतूहलस्य । तस्यावदातचरितस्य विनोदहेतो
राज्ञः स्फुटाद्भुतरसा रचिता कथेयम् ॥” इत्यादि कथोत्पत्तिकारणं च व्यावर्णितं दृश्यते तेन मुनस्य भोजस्य च समकालीनत्वं पण्डितवर्यस्य । स्रोस्ताब्दतः ९७५ रूपः सत्ताकालः मुञ्जस्य, १०१८ तः १०६० पर्यन्तः श्रोभोजस्य । अपरञ्च
अथासौ गूर्जराधीशकोविदेशशिरोमणिः । वादिवेतालदिशदं शान्त्याचा माह्वयत् ॥ २०१॥
अशोधयदिमां चासावुत्सूत्रागां प्ररूपगात् ।
शब्दसाहित्यदोषास्तु सिद्सारस्वतेषु किम् ? ॥२०२॥ श्रीविक्रमसंवत्सरतो वर्षसहस्र गते सषण्णवतौ(१०९६) शुचिशितनवमीकुजकृत्तिकासु शान्तिप्रभोरभूदस्तम् ॥१३०॥
इति प्रभावकचरित्रोल्लेखात् वादिवतालश्रीशान्तिसुरेरपि समसमयत्वमस्य । श्रीशान्तिमूरेश्च प्रॉ. पिटर्सन.डॉ. भाण्डारकराधभिप्रायेण सं. १०९६ वर्षे स्वर्गवासः ।
एभिः कारणैर्विक्रमीयैकादशशताब्दीरूपः सत्ताकालः सुनिश्चित एवाऽस्य ।
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१६) जैनस्तोत्रसन्दोहे ।
अस्य कृतयः-तिलकेमञ्जरीकथा, सावयविहिपयरणं, ऋषभपश्चाशिका, शोभनैस्तुतिवृत्तिः, विरोधाभासालङ्कारमया श्रीमहावीरस्तुतिः ( गा. ३०) सत्यपुरीयश्रीमहावीरोत्साहः ( गा. १५), संस्कृतप्राकृतमयः श्रीवीरस्तवः ( प. १०)
१ मुद्रितेय निर्णयसागरमुद्रणालये काव्यमालायाम् । २-३ प्रसिद्धिमेष्यतः आगमोदयसमितिद्वारा स्तोककालेन । ४ प्रभावकचरित्र कारणनमस्कृत्यं स्तुतिं तत्र विरोधाभाससंस्कृताम् ।
चकार प्राकृतां ' देव निम्मले ' त्यादि सास्ति च ॥ २२६ ॥ इति निर्दिष्टमस्ति, पर जैनसाहित्यसंशोधक (त्रिमासिक) स्य खं. ३. अं ३ मुद्रितं तु 'निम्मलणहे वि अणहे ' इत्याद्यपद्यात्मकम् ।।
५ प्राकटयं नीतोऽयं जैनसाहित्यसंशोधके (खै. ३, अं. ३)। ६ निरीक्षणीयमस्यैव ९१ तमं पृष्ठम् ।
७. आमतगतिः दैगम्बर काष्ठासङ्घ-माथुरसम्प्रदायेऽजायतायमाचार्यः। अस्य वंशवृक्षस्तु धर्मपरीक्षाप्रान्तप्रदत्तप्रशस्त्यनुसारेगेत्थम्
वीरसेनाचार्यः
देवसेनाचार्यः
अमितगतिः
नेमिषेणः
माधवसेनः
अमितगतिः
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
एतत्यगीता ग्रन्थास्त्वेवम् - १ सुभाषितरत्नसन्दोहः (सं. १०५०) २ धर्मपरीक्षा (सं. १०७०) ३ श्रावकाचारः ४ जम्बूद्वीपप्रज्ञप्ति:* ५ साईद्वयद्वीपप्रज्ञप्तिः* . ६ भावनाद्वात्रिंशिका* ७ पञ्चसङ्गहः ८ चन्द्रप्रज्ञप्तिः* ९ व्याख्याप्रज्ञप्तिः ।*
धारानगरीशासकमुञ्जपतिसभायां नवसु रत्नेष्वयमप्यन्यतम आसीदिति प्रघोषः । सत्तासमयस्त्वेकादशशताब्दीरूपः स्फुट एव। .
८. श्रीमुनिचन्द्रमूरिः सूरिपुरन्दरोऽसौ श्रीयशोभद्रमूरि-श्रीनेमिचन्द्रमूरिपट्टप्रभावकः, दिगम्बराचार्यकुमुदचन्द्रजेतुः स्याद्वादरत्नाकरप्रणेतुः श्रीवादिदेवसूरेगुरुः । अस्य जन्मस्थान-गुरुनाम-स्वर्गगमनसमयादिवृत्तान्तो वादिदेवमूरिप्रणीताभ्यां रत्नपुरीयश्रीऋषभदेवकेशरोमल्ल श्वेताम्बरसंस्थया मुद्रिताभ्यां चैकोनपञ्चाशत्प्रकरगाभ्यन्तरे श्रीमुनिचन्द्राचार्यस्तुतिः, गुरुविरहविलापः इत्येताभ्यां समासाद्यते । तचैवम्
"तं जयउ 'चिन्तयकुलं ' जयम्मि सिरिउदयसेलसिहरं व । भव्वजियकमलबंधव ! जम्मि तुम तमहरो जाओ।॥ २६ ॥
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१८)
जैनस्तोत्रसन्दोह। mm
सच्चं महग्घिया सा 'महग्घिया' चरमजलहिवेलव्व । मोत्तियमणिव जीए तं फुरिओ उयरसिप्पिउडे ॥२७॥ सा 'दब्भवई नयरी नयरसेहरत्तं सया समुव्वहइ । जीए तुह पुरिससेहर ! जम्मदिणमहामहो जाओ ॥२८॥ जसभद्दो सो सूरी जसं च भई निम्मलं पत्तो। चिन्तामणि व्व जेणं उवलदो नाह ! तं सीसो ॥ २९ ॥ सिरिविणयचंदअज्झावयस्स वाया जयंतु विज्झस्स । जेसु तुह आसि लीला गयकलहरुसेव भइस्स ॥ ३० ॥ आणंदमूरिपमुहा जयंतु तुह बंधवा जयप्पयडा॥ जे तुमए दिक्खविया सिक्खविया सरिणो य कया ॥३१॥ सच्चं सा कसिण चिय कत्तियमासस्स पंचमी कसिणा। खेत्तंतरं व सूरो जीए तं सग्गमल्लीणो ॥ ३०॥ एगारस अटुत्तर संवच्छर काल ! पडउ तुह कालो । जससेसं जेण तए तं मुणिरयणं कयं पाव 1 ॥ ४०॥" विशेषार्थिना विलोकनीये ते एव स्तुती ।
श्रीमतोऽप्रतिमप्रतिभातरङ्गिण्यारङ्गत्तङ्गतरङ्गा इवाभङ्गभङ्गीसुभगाः कृतयस्त्वेषम् -अनेकान्तजयपताकाटिप्पनकम् ।
१ हरिभद्रसूरिरविताः श्रीमदनेकान्तजयपताकाद्याः ।
ग्रन्थनगा विबुधानामप्यधुना दुर्गमा येऽत्र ।। सत्पञ्जिकादिपद्याविरचनया भगवता कृता येन । मन्दधियामपि सुगमास्ते सर्वे विश्वहितबुद्ध्या ॥
-गुर्वावल्यां मुनिसुन्दरसूरिः ।
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
- ललितविस्तरापलिका, देवेन्द्रनरकेन्द्रप्रकरणवृत्तिः, धर्मबिन्दुवृत्तिः, योगबिन्दुवृत्तिः, कालशतकम्, वनस्पतिसप्ततिका, अङ्गुलसप्ततिका, आवश्यक (पाक्षिक) सप्ततिका' प्राभातिकजिनस्तुतिः, (५.९)
कर्मप्रकृतिविशेषवृत्तिः (टिप्पनकम् ) सार्द्धशतकचूर्णिः, उपदेशपदसुखबोधा वृत्तिः, गाथाकोशः, अनुशासनाङ्कुशकुलकम् , उपदेशामृतकुलकद्वयम् , उपदेशपञ्चाशत्, रत्नत्रयकुलकम्, शोकहरउपदेशकुलकम् , विषयनिन्दाकुलकम् प्रा. गा. २५ सम्यक्त्वोत्पादविधिः, सामान्यगुणोपदेशकुलकम् , हितोपदेशकुलकम् , रसाउलो (प्राकृतमयः ) प्रश्नावलिश्च । श्रीउदयप्रभमूरिकृतप्रवचनसारोद्धारविषमपदपर्यायश्चानेन समशोधि ।
श्रीमतं एव वचनेन विरचिता गुरुभ्रात्रा नेमिचन्द्रमुरिणा उत्तराध्ययनबृहद्वृत्तिः ।
१ एतन्निर्माणे वृद्धसम्प्रदायस्त्वेवम्
" एकदा श्रीधराभिधश्रावकेण निजद्रव्यभूरिव्ययेन जिनबिम्बं प्रतिष्ठितं श्रीचन्द्रप्रभसूरिनामाऽस्य ज्येष्ठगुरुभ्राता निमन्त्रितो यथा भगवन् ! अस्मिन् महामहे पूज्यमुनिचन्द्राचार्यप्रेषणेन (तत्कालीनेषु क्रियाप्रवीणत्वात् तस्य ) कृतार्थीकृताः स्मो वयम् । श्रुत्वैतदसूयया जातविपरिणामेन स्वकीयमानहानि मन्यमानेन तेनाचार्येण 'साधूनां प्रतिष्ठादिकरणमनानुषङ्गिकम् । इति प्ररूप्य पाक्षिकप्रतिक्रमणं पूर्णिमायां कर्त्तव्यमिति स्वप्नद्वारा देवतादेशव्याजेन स्वशिष्याणां नूतनप्ररूपणा — श्रावकैः प्रतिष्ठा काराप्या, पूर्णिमाया पाक्षिकप्रतिक्रमणं चेति ' कृता तत्प्रतिबोधार्थमेतद्ग्रन्थरचना । २ श्रीनेमिचन्द्रप्रिरुद्धतवान् वृत्तिकां तद्विनेयः । गुरुसोदर्यश्रीममुनिचन्द्राचार्यवचनेन ।
-जेसल. भां० सुचा।
१ एनिशाधराभिवप्रावकेणता निमन्त्रितो ।
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
शिष्योत्तमास्तत्रभवतः श्रीअजितदेवसूरयः, श्रीवादिदेवसूरयश्च विभासयामासुरसह्यतेजस्काः परवादिनिवहगहनं स्फुलिङ्ग इव दवार्चिषः ||
( २० )
९. चन्द्रप्रभसूरिः
उपर्युक्तस्यैव श्रीमुनिचन्द्रमू रेर्गुरुभ्राताऽयम् । अस्मादेव समजायत वि. सं. ११५९ वर्षे पौर्णिमीयकमतोत्पत्तिः, तत्सम्बन्धस्त्वेवम् -
श्रीमुनिचन्द्रसूरिगुरुभ्राता चन्द्रप्रभाचार्थः संविग्नत्वादिगुणगरिष्ठेषु श्रीमुनिचन्द्रसूरिषु बहुमानपराय गस्य कस्यचिन्महर्द्धिक श्राद्रस्य जिनबिम्बप्रतिष्ठामहसि श्रीमुनिचन्द्रसूरिमहिमानं दृष्ट्वा मात्सर्यात् श्राद्वप्रतिष्ठां व्यवस्थाप्य मतभेदकरणाय पौर्णिमापाक्षिकं प्ररूपयन् सन निवारितोऽपि श्राद्धप्रतिष्ठा पूर्णिमापाक्षिकं चेत्युयमप्यनादिसिद्धत्वं प्ररूपयेति मम स्वप्ने पद्मावत्योक्तमित्यसद्भाषणपुरस्सरं स्वाभिनिवेशमत्यजन् श्रीसचेन बहिष्कृतः । ततो वि. ११५९ वर्षे पौर्णिमीयकमतोत्पतिः । तत्प्रबोधाय च श्रीमुनिचन्द्रसूरिभिः पाक्षिकसततिका कृतेति । "
१ उक्तं च क्षेत्रसमासवृत्तिप्रशस्तौ
दुर्वादिद्विरदाङ्कुशः समयवित्श्रेणीशिरोमण्डनं, श्रीचन्द्रप्रभसूरिराट स भगवान् प्राचीकटत् पूर्णिमाम् । तस्माज्जैनवचोऽमृतं भृशमपुः श्रीधर्मघोषादयः श्रीभद्रेश्वरसूरितस्त्वचकलत्, शाखा द्वितीया प्रथाम् ॥
64
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(२१) दर्शनशुद्धिप्रकरणप्रणेतायमेव भिन्नो वेति तत्प्रशस्यादिविलोकनमन्तरेण न निश्चयः ।
१०. श्रीअभयदेवमूरिःएतन्नामधारिणोऽजायन्त सूरिवर्याः सप्त भिन्नभिन्नगच्छेषु । ते चैवम्
(१) सं. ५७२ वर्षे रणतभमरगिरौ श्रीपद्मप्रभजिनबिम्बप्रतिष्ठापक
(२) राजगच्छपद्माकरप्रबोधनैकप्रद्योतनश्रीपद्युम्नमूरिशिष्यरतर्कपञ्चाननः सम्मतितर्कटीकाबादमहार्णवप्रणेता ।
(३) श्रीवर्तमानमूरिपट्टपूर्वाचलदिनमणिर्नवाङ्गवृत्तिकृत् । सं. १०७२ तः ११३७ ।
(४) हर्षपुरीयगच्छालङ्कारश्रीजयदेवमूरिशिष्यो 'मलधारी' ति बिरुदभृत् । सं. ११२० तः ११०० । __(५) चन्द्रगच्छीयः शान्तिमूरिशिष्यः पक्षे भद्रेश्वरमरिशिष्यः सं. १२४८। . (६) रुद्रपल्लीयगच्छेशविजयेन्दुमूरिशिष्यः श्रीदेवभद्ररेणुरुश्च । सं. १२८८ वर्षे जयन्तविजयकाव्यप्रणेता ' वादिसिंह' इति ख्यातिभाक् ।
(७) चन्द्रषिमहत्तरविरचितसप्ततिकाख्यषष्ठकर्मग्रन्थोपरि भाष्यप्रणेता।
एतेषां मध्यात् कतमोऽत्र (पृ. १९७) मुद्रितस्य श्रीमहावीरस्तवनस्य विरचयितेति पर्यालोचने प्रवृत्ते तस्यैव स्तोत्रस्य प्रान्ते
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे ।
'पयडियवसइपहाणं सीसेहिं जिणेसराण सुगुरूणं। वीरजिणथयं एवं पढउ कयं अभयमूरिहि ॥ २२ ॥'
इति गाथावलोकनेन निश्चीयते नवाझवृत्तिविधानवेधा एवायं सूरिः । असौ धारानिवासिमहेश्वरश्रावकधनदेव्योस्तनयः । मतान्तरेण मेदपाटदेशान्तर्गतवडसल्लग्रामाधीशतुअरसिंहनृपस्य पुत्रः । ___ सं. १०८८ वर्षे षोडशवर्षदेशीयः श्रीवर्द्धमानमूरिशिष्यजिनेश्वरमूरिसमीपे समाससाद दीक्षाम् ।
सं. ११११ वर्षे महात्मनोऽस्य सदुपदेशेन परमारराजपुत्राणां गुरुः शङ्करदासाभिधानो द्विजन्मा भिन्नमालनगरे शैवमतं परित्यज्य जैनधर्म कक्षीचकार ।
कुष्टरोगापगमन-स्तम्भनपार्श्वनाथप्रकटीकरण-नवाङ्गवृत्तिविरचनादि वृत्तमस्य सुप्रसिद्धमेव ।
१ यदुक्तं जिनप्रभसूरिभिस्तीर्थकल्पे ( स्तम्भनकल्ये )" दृढवाहिविहुरियंगा अणसणगहणत्थमाहवियसंघा ।
नवसुत्तकुक्कुडिविमोयणाय भणिया णिसि सुरीए ॥ १॥ दोवियहत्यअसत्ती नवंगविवरणकहाचमुक्कगेया । थंभणयपासवंदणउवइठ्ठा रोगाविहाणाओ ॥ २ ॥ संभाणयाउ चलिया उ धवलकपुरा (१) पुरं चरणचारी । थंभणपुरंमि पत्ता सेढीतडजरपलासवणे ॥ ३ ॥ गोपयझरणुवलक्खियभुवि 'जयतिहुणय' थयद्धपञ्चक्खे । पासे पूरियथवणा गोवियसकलंकवित्तदुगा ॥४॥ संघकरावियभवणे गयरोगा ठवियपासपहुपडिमा ।। सिरिअभयदेवसूरि विजयतुं नवांगवित्तिकरा ॥ ५ ॥"
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
एतस्य शिष्यनामानि त्वेवमाह चित्रकूटीयमहावीरजिनप्रशस्तौ श्रीजिनवल्लभसूरिःसत्तर्कन्यायचर्चार्चितचतुरगिरः श्रीप्रसन्नेन्दुसूरिः
सूरिः श्रीवर्द्धमानो यतिपतिहरिभद्रो मुनिर्देवभद्रः । इत्याद्याः सर्वविद्यार्णवकलशभुवः सञ्चरिष्णूसकीर्तिः
स्तम्भायन्तेऽधुनापि श्रुतचरणरमारञ्जिनो यस्य शिष्याः ॥ सुरसुन्दरीकथाकृद्धनेश्वरसाधुः संवेगरङ्गशालाकारजिनचन्द्रमूरिश्वास्य सतीर्थ्यो ।
अस्यैव सूरिशिरोमणेरुपदेशामृतपानपीनमना जिनवल्लभश्चैत्यवासमपहाय त्यागमार्ग भेनिवान् , यदाह धन्यशालिभद्रचरित्रप्रशस्तौ पूर्णभद्रगणिःआकर्ष्याभयदेवमूरिसुगुरोः सिद्धान्ततत्त्वामृतं
येनाज्ञायि न सङ्गतो जिनगृहे वासो यतीनामिति । तं त्यक्त्वा गृहमेधिगेहवसतिं निर्दूषणां शिश्रिये
सूरिः श्रीजिनबल्लभोऽभवदसौ विख्यातकीर्तिस्ततः ॥५॥ अस्य कृतिततिस्त्वेवम्- ग्रन्थाग्रम् रचनाकालः
१ स्थानाङ्गवृत्तिः १४२५० वि. सं. १९२० २ समवायाङ्गवृत्तिः ३५७५ , ११२० ३ भगवतीवृत्तिः १८६१६ , ११२८ ४ ज्ञाताधर्मकथाङ्गवृतिः ३८०० , ११२० ५ उपासकदशाङ्गवृत्तिः
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
nawwwwwwwwwwwwws
(२४) जैनस्तोत्रसन्दोहे।
६ अन्तकृद्दशाङ्गवृत्तिः ३००० ७ अनुत्तरोपपातिकाङ्गवृत्तिः १३३० ८ प्रश्नव्याकरणावृत्तिः ० विणाकावत्तिः
५६३० १० औपपातिकाङ्गवृत्तिः ३१२५ ११ प्रज्ञापनातृतीयपदसडहणी ४०० १२ नेवतत्त्वप्रकरणभाष्यम् गा. १३८ १३ पञ्चनिग्रन्थीप्रकरणम् गा. १३३ १४ हरिभद्रीयपञ्चाशकवृत्तिः
(सं. ११२४) १५ षट्स्थानप्रकरगभाष्यवृत्तिः १६ विशेषावश्यकभाष्यवृत्तिः (?) १७ हारिभद्रीयत्रोडशकप्रकरगवृत्तिः (!) १८ देवेन्द्रसूरिकृतशातारिप्रकरणवृत्तिः ( गाथाबद्वा) १९ जयतिहुयणस्तोत्रम् २० निगोदषत्रिंशिकारे ।
पूर्वतना
२१ पुद्गलषत्रिंशिका
२२ साधुसमाचारी (अन्या ? ) .. २३ दोषापहारस्तोत्रम् ( ? )२ २२ विविधतीर्थकल्पम् ( ? )
१ यद्यपि भाष्यकृता न क्वापि स्वनाम निरदेशि तथापि ‘भाष्यकर्तुः श्रीमदभयदेवसूरेः स्थानाङ्गादिवृत्तिकृतो वचनम् ' इत्युदलेखि टीकाकारेण ।
२ मुद्रिता तु रत्नसिंहसूरीया । ३-४ श्रीजिनप्रभसूरिकृताभ्यां भिन्ने नवेति न निषयः ।
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना ।
२ आराधनाकुलकम् २६ साहम्मियत्रच्छल कुलम् २७ वंदणयभासं
(गा. ८६ ) (गा. २९ ) गा. ३३
सत्तायामस्य सूरेः स्वर्गमानन्तरं चाभयदेवाचार्यस्य १०. श्रीजिनवल्लभ मूरिः
( २५ )
वि. सं. ११३८ वर्षे प्राग्वाट कुलीनने मकुमार लिखितं कोट्याचार्यकृताया विशेषावश्यकटीकायास्ताडपत्रात्मकमेतदीयं प्राचीनं जीर्णमादर्शपुस्तक मद्याप्युपलभ्यते यत्र श्रीजिनेश्वरमू रिशिष्यत्वमस्य निरदेशि । सूरिरयं स्वयमपि स्वीये प्रश्नोत्तरषष्टिशतककाव्ये ऽष्टसप्ततिकादौ च श्रीजिनेश्वरमूरिभयदेवाचार्यै च सत्स्तुतिपात्रं कुर्वन् क्रमेण सद्गुरुत्वमाचार्यत्वं च समसूचयत् ।
विस्तरेण चरितमस्य प्रतिपादितं दृश्यते चारित्र सिंहगणिना सुमतिर्गणिविनिर्मितगगधरसार्द्धशतक बृहद्वृत्तेरेव प्रोते गगधरसार्द्धशतकान्तर्गतप्रकरणे, श्रीजिनदत्तमूरीयगगधरसार्द्धशतकस्य पूवक्तमेव सुमतिगणीयविवरणमुपजीव्य जिनेश्वर रिशियेग वाचकसर्वराजगगिना विरचितायां संक्षिप्तवृत्तौ वि. सं. १६२९ वर्षे धर्मसागरोपाध्यायविरचिते स्वोपज्ञवृत्तिसमन्वितप्रवचनपरीक्षापरनाम्नि • कुपक्षकौशिकसहस्रकिरणे, क्षमा कल्याणादिरचितखरतरगच्छपट्टावल्यादौ च संक्षिप्तरूपेणातो तंत्र प्रपच्यते तत् ।
वि.सं. १९२५ वर्षे जिनचन्द्रमूरिविरचिता संवेगरङ्गशालाऽनेन समशोधि ।
सूरिवरस्यास्य पट्टधरं जिनदत्तमुरिमन्तरेण के केऽन्ये शिष्यवराः समासन्निति न विशेषतो व्यज्ञायि ।
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २६ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
नामशेषस्यापि सूरिशिरोमणेरस्य षडशीति – सूक्ष्मार्थसिद्धान्तविचारसारसार्द्धशतकाख्यकर्मग्रन्थ - पिण्डविशुद्धि - पौषधविधि ( ? ) प्रतिक्रमण सामाचारी - सङ्घपैहक - धर्मशिक्षा - द्वादशकुलकरूपप्रकरण
१ एतद्धि भावनगरस्थयाऽऽत्मानन्दसभया बृहद्गच्छीयहरिभद्रसूरिमलयगिरिविरचितवृत्तिद्वयसमन्वितं प्राकाशि। एतदुपरि भाष्यद्वयं श्रूयते । मूलप्रन्थकारश्रीवल्लभसूरिशिष्यराम देवगणिप्रणीतं प्राकृतविवरण यशोभद्रसूरिविरचिता वृत्तिश्चोपलभ्यते । मेरुवाचककृतं विवरणं तथोद्धारावचुर्यादिकमप्यन्यत्र पठ्यते ।
२ धनेश्वरसूरिविरचितवृत्तिसमेतमेतद् भावनगरस्थया जैनधर्मप्रसारसमया प्रसिद्धिमापितम् । एतदुपरि भाष्यं तथा वि. सं. ११७० वर्षे मुनिचन्द्रसूरिविरचिता चूर्णिश्व ज्ञायते । चक्रश्वरसूरि ( ? ) रामदेवगणविहितं प्राकृतविवरण टिप्पनमपि च श्रूयते ।
३ वि. सं. ११७६ वर्षे यशोदवसूरिणतस्य विवरणं व्यधायि बृहद्दिप्पनिका जैनप्रन्थावल्यादौ सूचिता वि. सं. ११८० वर्षे श्रीचन्द्रसूरिकृतैतदीया वृत्तिर्यशोदेवसूरिकृत विवरणात् पृथक् न प्रतीयते । तथा वि. सं. १२९२ वर्षे उदयसिंहसूरिणा दीपिका, वैक्रमीयषोडशताब्दीपूर्वार्द्ध तपागच्छीय संवेगदेव गणिना बालावबोधश्च व्यधायि । एतदतिरिक्तावचूरिपजिकाद्यप्युपलभ्यते ।
४ गुरुजिणवल्लह विरइयपो सहविद्दिपयरणाउ संखेवा । देसियमेयविहाणं विसेसओ पुण तओ नेयं” पत्तनीयभां० सूची । एतदाधारेण निर्मितमेकं संक्षिप्तमपि पौषधविधानमुपलभ्यते
वि. सं. १६१७ वर्षं जिनचन्द्रसूरिणाऽस्य वृत्तिर्व्यधायीति जैनप्रन्थावल्यादौ सूचितम्,
५ जिनपति सूरिरचितबृहद्वृत्तिविभूषितोऽयं श्रावक जेठालाल दलसुख' इत्यनेन प्रसिद्धिं नीतः । वि. सं. १३२३ वर्षे लक्ष्मीसेनेन विर तास्य लघुवृत्तिः समसूचि जैनमन्थावल्याम् । हर्षराजोपाध्यायविरचिताऽस्य
6
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना
प्रश्नोत्तरशतक-शृङ्गारशतक-नानाप्रकारविचित्रचित्रकाव्यसारशतसङ्ख्या स्तुतिस्तोत्रादिरूपकीर्तिपताकाद्यापि सकलं महीमण्डलं मण्डयन्ती विद्वज्जनमनांसि प्रमोदयति ।
लघुवृत्तिः वि. सं. १६१९ वर्षे साधुकीर्तिगणीप्रणीताऽवचूरिश्चोपलभ्यते । ६ एतदुपरि सकलचन्द्रकृता वृत्तिरिति जैनप्रन्थावल्याम् । ७ वि. सं. १२९३ वर्षे जिनपालगणिना प्रणीतास्य वृत्तिः । ८ अवचूरिसहितमिदं महेसाणस्थयशोविजय जैन पाठशालया प्रसिद्विमानीतं । वि. सं. १४८३ वर्षे तपागच्छनायकसोमसुन्दरसूरिशिष्येण लेखितं सटीक मिदमुपलभ्यते । वि. सं. १६४० वर्षे पाठकपुण्यसागरेण विरचिता वृत्तिश्च प्राप्यते ।
९ ' उल्लासिक्कम ' इत्यादि लध्वजितशान्तिस्तोत्रं वि. १३२२ वर्षे धर्म तिलकमुनिविरचितया, विक्रमीयसप्तदशशताब्दयुत्तरार्धे गुणविनयगणिप्रणीतया च वृत्योपेतम् । भावारिवारणादि ' वीरजिनस्तोत्रं सं. १४८७ वर्षे जयसागरगणिप्रथितवृत्तिमण्डितं ही हूं, पण्डितेन प्राकाशि। दुरियरयसमीर ' इत्यादि वीरस्तोत्र सं. १६८७ (?) वर्षे समयसुन्दरगणविनिर्मितवृत्तिविभूषितं सूर्यपुर (सूरत) स्थजिनदत्तसूरिज्ञानभाण्डागार संस्थया मुद्रापितम् ।
C
सम्म नमिऊण पञ्चकल्याक स्तोत्रम्,
'नमिरासुर पार्श्वनाथस्तवनम्, पायात् पार्श्वः !' पार्श्वजिनस्तवनं चात्रैव प्रकाश्यतेऽस्माभिः ।
<
,
नाभेय - शान्ति - नेमि - पार्श्व - वीर जिनचरितपञ्चकरूपं स्तोत्रपञ्चकम् वि. सं. १५१९ वर्षे साधुसोमगणिविहितया वृत्त्या समलङ्कृतं प्राप्यते । . मूलमात्राणि तु मुद्रापितानि रतलाम (माळवा) न्तर्गतया श्रीऋषभदेवजी केसरीमलजी जैन श्वेताम्बरसंस्थयगा सिरिपयरणसंदोहे |
"
,
( २७ )
८
,
एतदतिरिक्तान्यन्यानि चतुर्विंशतिजिनस्तुति - जिनविज्ञप्ति - वीरकल्याकस्तोत्रादिस्तोत्राण्यपि यत्रकुत्रचिदुपलभ्यन्ते । स्वप्नाष्टकविचारनामा मन्थो जिनपालोपाध्याय सन्दृन्धभाष्यभूषितो ज्ञायते । अष्टसप्तत्यागमोद्धाराद्यान्यपि कृतिर्विज्ञायते । जैनग्रन्थावल्यां जिनवल्लभसूरिनाम्नि निर्दिष्टाः पर्यन्तोपदेश - तीर्थकर स्थानप्रकरणबृहत्संग्रहणीवृत्ति - रत्नचूडकथाप्रभृतयो प्रन्था- स्तथैव वान्यथेति न निश्चीयते ।
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwwmonam
(२८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
(१२) श्रीहरिभद्रमूरिः। १ एतन्नामभृतस्त्रयः समजायन्त सूरिवराः तेषु प्रथमश्चतुर्दशशतप्रकरणकारो याकिनीमहत्तराधर्मपुत्रो विदित एव ।
२ वटगच्छीयचन्द्रमूरिशिभ्यः कुमारपालराज्येऽगहिल्लपुरेपत्तने वि. सं. १२१६ वर्षे ऽयसहस्रश्लोकपरिमितप्राकृतापभ्रंशभाषाविभूषितश्रीनेमिनाथचरित्रप्रणेता । असौ स्वस्य चतुर्विशतिजिनचरित्ररचयितृत्वं प्रतिपादयति स्मान्यत्र तन्मध्याचन्द्रप्रमचरित्रं, मल्लिनाथचरित्रं चोपलम्यते पत्तनादिभाण्डागारेषु ।।
३ बृहद्गच्छीयमानदेवमूरिशिष्यजिनदेवोपाध्यायशिष्यवर्योऽसौ सिद्धराजराज्ये विद्यमानतां बिभर्ति स्म ।सं.११७२ बन्धस्वामित्वषडशीत्यादिकर्मग्रन्थवृत्तिः, सं. ११८५ प्रशमरतिवृत्तिः, संग्रहणीवृत्तिः, मुनिपतिचरित-श्रेयांसचरिते चेत्याद्यनेन निरमामि । ___एतत्सूरिवर्यत्रयमध्यात् अत्रैव ( पृष्ठ १६) मुद्रितं साधारगजिनस्तोत्रं कस्य कृतिरिति न निश्चयः, परन्तु विरहाकविरहान्नेयं याकिनीमहत्तरासूनोः प्रगीतिः ।
(१३) श्रीधर्मसूरिः । जैनग्रन्थावल्यानुसारेण संवत् १२४८ वर्षे आत्महितकुलक(गा. ३२ ) आत्मानुशासनकुलक ( गा.५६ ) आत्मानुशास्तिकुलक ( गा. २५) उपदेशकुलक ( गा. २६) गुराधनकुलक (गा.
) जिनेन्द्रविज्ञप्तिकुलक (गा. ३०) धर्माचार्यबहुमानकुलक. ( गा. ३४) परमसुखद्वात्रिंशिकाकुलक ( गा. ३२) पर्यन्ताराधनाकुलक ( गा. १६) मनोनिग्रहभावनाकुलक (गा. ४४) श्रावक
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना
(२९)
वर्षाभिग्रह कुलक (गद्य ) संवेगामृतपद्धति (प्रा. गा. ११२) संवेगामृतपद्धति ( सं. श्लो. ४३ ) संवेगरङ्गमाला ( गा. ५०) प्रभृतिप्रकरणप्रणेतुःश्रीरत्नसिंहसूरेर्गुरुश्चेत् त्रयोदशशताब्धेव सत्तासमयोऽस्य
श्रीमतो गच्छ-गुरु-शिष्यादिपरिचितिं प्रापयति प्रो. पिटर्सनमहाशयस्य पञ्चमपपिॉर्ट पुस्तकस्य १०९ तमपृष्ठगतकल्पसूत्रकालिकाचार्यकथाप्रतिप्रान्तस्थ उल्लेखः।- तथाहि" श्रीराजगच्छमुकुटोपमशीलभद्र- .
सूरेविनेयतिलकः किल धर्मसरिः । दुर्वादिगर्वभरसिन्धुरसिंहनादः
__ श्रीविग्रहक्षितिपतेर्दलितप्रसादः ॥ १८ ॥ आनन्दसूरिशिष्यश्रीअमरप्रभसूरितः । श्रुत्वोपदेशं कल्पस्य पुस्तिकां नूतनामिमाम् ॥ १९ ॥ उद्यमात् सोमसिंहस्य सपुण्यः पुण्यहेतवे । अलेखयच्छुभायैषा निजमातुणश्रियः ॥ २०॥ यावचिरं धर्मधराधिराजः सेवाकृतां सुकृतिनां वितनोति लक्ष्मीम् । मुनीन्द्रवृन्दैचिंहिताभिमाना तावन्मुदं यच्छतु पुस्तिकाऽपौ ॥२१॥ संवत् १३४४ वर्षे मार्ग सुदि २ रवौ सोमसिंहेन लिखापिता। १ सिरिरयणसिंहसूरी भावणसिहरम्मि आरुहेऊणं ।
अप्पाणुमासणं भो । जपइ जिणसासणे सारं ॥ ५५ ॥ बारसअउणत्ताले ( १२४९) वइसाहे सेयपंचमिदिणम्मि । अणहिल्लवाडनयरे विहियमिगं अप्पसरणथं ॥ ५६ ॥
-आत्मानुशासनकुलके ।
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
पिटर्सन कृततृतीयरिपॉर्टपुस्तकस्य अपेन्डिकस, ( १५ मे, ३०७ मे ) पृष्ठेऽस्यैव धर्मघोषसूरिरिति निर्दिष्टं नाम शाकम्भरीनृपप्रतिबोधकश्च व्यावर्णि । तत्रैव २६२ तमे पृष्ठे सपादलक्षनृपतिसमक्षमनेकवादिनोऽजयत् तत्रभवानिति दर्शितमस्ति ।
श्रीजिनविजयमहाशयसम्पादित 'प्राचीन जैनलेखसंग्रह ' द्वितीयविभागान्तर्मुद्रितश्रीज्ञानचन्द्रगुरुविहितविमलवस हिगतप्रशस्तिलेख (लेखाङ्क १३२) प्रान्ते - " वादिचन्द्रगुणचन्द्र विजेता भूपतित्रयविबोधविधाता । धर्मसूरिरिति नाम पुरासीद् विश्वविश्वविदितो मुनिराजः ॥ ३९ ॥ "
"
इत्याद्युल्लेखेनात्रभवतो वादिचन्द्रगुणचन्द्रवादिजे नृत्वं नृपतित्रयप्रतिबोधकत्वं च समसूचि तेनाऽसाधारणशक्तिसम्पन्नः श्रीमानिति वदने नैव कथमपि कथकथिकताया अवकाशः ।
कृतिस्त्वस्य मङ्गलस्तोत्र ( श्लो. १५ ) पार्श्वस्तोत्र (लो. १६) मन्तरेण नान्या नयनपथमागता मे । पूज्यपादस्य स्तुतिगर्भितानि रचितानि ३७ कुलकानि श्रीरत्नसिंहसूरिभिरिति 'जैनगूर्जर कविओ ' प्रथमविभागस्य पृ. ७४ दर्शनेनावगम्यते ।
(१४) पार्श्वदेवगणः ।
चन्द्रकुलकमलषण्डमार्तण्डशीलशीलभद्रसूरिपट्टप्रभावकधनेश्वरसूरेः शिष्योऽयम् । सामान्यावस्थायामस्य पार्श्वदेवगणिरिति, सूरिपदानन्तरं च श्रीचन्द्रसूरिरिति नामासीत् । सं १९७१ वर्षे स्वगुरो
१ हस्तकाण्डप्रणेता पार्श्वयन्द्रस्त्वितो न भिन्न इतिमुनि श्रीकल्याणविजयमतम्
२ उक्तं च गायकवाड ऑरयेन्टल इन्स्टीटयुटद्वारा मुद्रापित न्यायप्रवेश पञ्जिकाप्रान्ते
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना ।
.
र्धनेश्वरनरेः सार्धशतकवत्तौ साहाय्यताऽस्य । ___ श्रीभरतेश्वराचार्यः श्रीवैरमूरिश्चास्य गुरोः सेतीयौँ । पूर्णभद्रमूरिस्त्वस्य शिष्यः।
अत्रैव (पृ ७७ ) घ परिशिष्टप्रदत्तपद्मावत्याष्टकवृत्यतिरिक्तोऽ स्य कृतिकलापस्त्वेवम्- सं. ११६९ वर्षे न्यायप्रवेशवृत्तिपञ्जिका, सं. ११७३ वर्षे निशीथचूर्णिविंशोद्देशकवृत्तिः (ले. सं. १२२६), नन्दीटीकादुर्गपदव्याख्या, सं. १२२२ व श्रावकप्रतिक्रमणसूत्रवृत्तिः, सं. १२२७ वर्षे जीतकल्पबृहचूर्णिव्याख्या, सं. १२२८ वर्षे निरयावलि( पञ्चोपाङ्ग) वृत्तिः, चैत्यवन्दनसूत्रवृत्तिः, प्रतिष्ठाकल्पः, सर्वसिद्धान्तविषमपदपर्यायः, सुखबोधा समाचारी, उवसग्गहरं वृत्तिः, सिद्धचक्र
" इति श्रीशीलभद्रसूरिशिष्यसुगृहीतनामधेय श्रीमद्धनेश्वरसूरिशिष्यैः सामान्यवस्थाप्रसिद्धपण्डितपार्श्वदेवगण्यभिधानैर्विशेषावस्थावाप्त श्रीचन्द्रसूरिनामभिः स्वपरोपकारार्थ दृष्ट्वा विषमपदभञ्जिकापन्जिका परिसमाप्तेति । "
१ विलोक्यतां प्राचीनजैनलेखसड्ग्रहप्रथमविभागे ले. २१८, २२०, २२१ ।
२ निरीक्ष्यतां (ले. ३५१) जालोरदुगस्थशिलालेखान्तर्गत उल्लेख:
"श्री चन्द्रगच्छमुखमण्डनसुविहितयतितिलकसुगुरुश्रीश्रीचन्द्रसूरिरचणनलिनयुगलदुर्ललितराजहंसश्रीपूर्णभद्रसूरिचरणकमलपरिचरणचतुरमधुकरेण" इत्यादिः । सङ्ग्रहणी ( जिनभद्रीय ) वृत्तिविरचयिता शालिभद्रसूरिगुरुः थारापद्रीयगच्छीयत्वात् , सं. १२८२ वर्षे अतिमुक्तकचरित्रप्रमता श्रीजिनपतिसूरिरिशिष्यः खरतरगच्छीयत्वाच्चेतो भिन्नः ।
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३२)
जनस्तोत्रसन्दोहे स्तवनम् (गेयमयं ) सङ्गीतसमयसारः, सङ्गीतरत्नाकरश्चेत्यादिः। अपरश्च
मलधारिहेमचन्द्रसरिशिष्य-सङग्रहणीसूत्ररचयितृचन्द्रमूरिप्रसङ्गे दे. ला. पु. फं. द्वारामुद्रितपुरतके लिखितं चोपाद्घातलेखकेन" त्रिनवत्युत्तरैकादशशते (११९३) विक्रमसंवत्सरे यदैते भृगुकच्छ (भरुच) नगरं विभूषयाम्बभूवुः तदा नगरश्रेष्ठी धवलशाहः ससङ्घस्तान् मुनिसुव्रतस्वामिनां पवित्रं चरित्रं रचयितुं प्रार्थयाञ्चक्रे । तत एते तत् स्वीकृत्याऽऽशापल्ल्यामागत्य च श्रीमालकुलभूषणस्य नागिलनाम्नः श्रावकस्योपाश्रयमाश्रित्य तं ग्रन्थं विरचयाञ्चक्रुः । तस्य प्रन्थस्य प्रथमं पुस्तकं पाश्चदेवगणिना लिखितमिति श्रयते। विचारणीयमेतदितिहासविद्भिः ।
(१५) श्रीचन्द्राचार्य: एतदभिधानभाजोऽनेके समजायन्त सूरिवराः, तथाहि
(१) जेसलमेरुभाण्डागारीयग्रन्थानां सूचिपत्र (पृ. १५) निर्दिष्ट सं. १२१६ वर्षे प्राकृतनेमिचरित्रविरचयितुः श्रीहरिभद्रसरेगुरुहद्गच्छीयश्रीजिनचन्द्रमरिशिष्यः ।।
३ मुदापितोऽयं त्रावणकोरनरपतिना त्रिवेन्द्र संस्कृत सीरीझ संस्थायाम् महोपाध्याय टी. गणपतिशास्त्रिद्वारा । अस्य चादावेव द्वितीये पद्ये भोजनृपतेः सोमेश्वरमन्त्रिणश्चोल्लेखो दृश्यते । भोजराज्ञः इ स. ११५३ रूपः, सोमेश्वरस्य इ. स. ११८३ रूपश्च सत्ताकाल: प्रतीत एवं ।
४ डा. हेल्मुतकृत जैनधर्म (ainism) पुस्तकस्य पृ. ११५ तमे दर्शिताविमौ कृतितयाऽस्य । अस्ति सङ्गीतरत्नाकर इत्युपनाम चास्य सूरेः ।
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(३३) (२) श्रीहर्षपुरीयगच्छालङ्कारमलधारिश्रीमदभयदेवमूरिपदरत्नश्रीहेमचन्द्रसूरेशिष्यः सङ्ग्रहणीसूत्रविरचयिता तवृत्तिविधातुर्दवभद्रसूरेर्गुरुः ।
(३) सं. ११८० वर्षे श्रीजिनवल्लभत्रिकृतपिण्डविशुद्धिप्रकरणस्य वृत्तिविरचयिता।
एतेषां मध्यात् कोऽत्र प्रस्तुत उपसर्गहरस्तोत्रलघुवृत्तिविधानवेधा इति न शक्नोमि निश्चेतुं साधनाभावात् ।
(१६) श्रीजिनदत्तमूरिः । __आचार्यवर्यस्यास्य धवलक्कनिवासी क्षपणकभक्तो (हुंबडज्ञातीयः) वाच्छिगश्रेष्ठी पिता, बाहडदेबो माता, एकादशशतद्वात्रिंशद्वत्सरे (११३२) जन्म । एकादशशतैकचत्वारिंशत्संवत्सरे (११४१) श्रीजिनेश्वरसूरिसत्कश्रीधर्मदेवोपाध्यायैः प्रदत्तास्य दीक्षा, नाम च कृतं 'सोमचन्द्र' इति । अशोकचन्द्राचार्येणोपस्थापना कृता, हरिसिंहाचार्येण सर्वसिद्वान्तवाचना दत्ता मन्त्रपुस्तिका च । सं. ११६९ वर्षे वैशाखकृष्णषष्ठीदिने देवभद्राचार्येण प्रादायि सूरिमन्त्रप्रदानपूर्वकमाचार्यपदम् । . मन्त्रादिसाधन-चतुःषष्टियोगिन्यादिवशीकरण-चमत्कारदर्शनशासनप्रभावनाजनकविविधकार्यकरणरूपं विस्तरेण व्यावर्णितं वृत्तमस्य खरतरगच्छीयपट्टावल्यादौ ।
जिनचन्द्रमूरिनामाचार्यः स्वपदे स्थापितस्तथा पं. जिनरक्षितः १ वा. पं. शोलभद्रगणिः २ वा. पं. स्थिरचन्द्रगणिः ३, वा. पं. ब्रह्मचन्द्रगणिः ४ वा. पं. विमलचन्द्रगणि ५ वा. वरदत्तगणिः ६,
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे वा. भुवनचन्द्रगणिः ७ वा. वरणागगणिः ८, वा. रामचन्द्रगणिः ९ वा. मणिभद्रगणिः १० श्चेति दश वाचनाचार्याः कृताः। श्रीमती महत्तरा १, जिनमती महत्तरा २, पूर्णश्री महत्तरा ३, जिनश्री महत्तरा ४, ज्ञानश्री महत्तरा ५ चेति पञ्च विहिता महत्तराः ।।
संवत् १२११ वर्षे आषाढसुदिएकादश्यां अजयमेरुनगरेऽनशनं कृत्वा स्वगं गताः
श्रीमता विरचितानां ग्रन्थान नामसूची१ गणधरसार्द्धशतकम् (प्रा. गा. १५०) २ सन्देहदोलावली ( प्रा. गा. १५० ) ३ चैत्यवन्दनकुलकम् ( प्रा. गा. २८) ४ उपदेशरसायनम् ( अप. गा. ८०) ५ गणधरसप्ततिः ( प्रा. गा. ७० )* ६ चर्चरी (अप. ग. ४७ ) ७ कालस्वरूपकुलकम् ( अप. गा. ३२) ८ सर्वाधिष्ठायि स्मरणस्तोत्रम् ( गा. २६) ९ सुगुरुपारतन्त्र्यम् ( प्रा. गा. २१) १० विंशिका* ११ विघ्नविनाशि स्तोत्रम् ( प्रा. गा. १४) १२ उपदेशकुलकम्*
१ आचार्य बु. सा. कृत गच्छमतप्रबन्धे, मो. द. देशाई कृते 'जैनगूर्जरकविओ ' द्वितीये विभागे तु 'धंधुक्क ' इति जन्मस्थानं निरदेशि ।
___ २ एतदर्थे विशेषार्थिना विलोकनीया पं. लालचन्द्रगान्धिविहिता अपभ्रंशकाव्यत्रय्याः सुविस्तृता भूमिका ।
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
१३ व्यवस्थाकुलकम् (प्रा. गा. ६२) १४ श्रुतस्तवः* . १५ अध्यात्मगीतानि* १६ उत्सूत्रपदोद्धाटनकुलकम् १७ दर्शनकुलकम्
(१७) जिनपतिमूरिः।। अयं सूरिर्जिनचन्द्रमूरिशियो जिनेश्वरमूर-जिनपालोपाध्याय-मूरप्रभवाचक-पूर्ण भद्रगणि-सुमतिगण्यादीनां गुरुः ।
खरतरगच्छपट्टावल्यनुसारेणाऽस्य मूरेर्जन्म सं. १.१० वर्षे, दीक्षा सं. १२१८ वर्षे, सूरिपदं सं. १२२३ वर्षे, स्वर्गमनं च सं. १२७७ वर्षे समजनीति ज्ञायते । सं. १२३३ वर्षेऽनेन कल्याणनगरे श्रीमहावीरप्रतिमा प्रतिष्ठितेति तीर्थकल्पे । जिनप्रभसारः।
अत्र मुद्रापित............स्लोत्रातिरिक्ताऽस्य कृतिस्तीर्थमाला, सङ्घपट्टकटीका, पञ्चलिङ्गीप्रकरणमि यादिका सुप्रसिद्वा ।
(१८) जिनेश्वरमूरिः। एतनामभाक् समजायत मूरिद्वयम् ।
१ तत्राद्यः श्रीवर्द्धमानमूरेशिष्यः सं. १०८० वर्षे जावालिपुरेऽष्टकवृत्ति-प्रमालक्ष्म-निर्वा गलीलावत्यादिविरचयिता, अस्य गुरु भ्राता श्रीबुद्धिसागराचार्येग विरचितं नवीनं सप्तसहत्रश्लोकसंख्याकं व्याकरणम् ।
१ उक्तं च तदन्ते-- श्रीविक्रमादित्यनरेन्द्र कालात् साशीतिके याति समासहस्र। (१०८०) सश्रीकजाबालिपुरे तदा दृब्ध मया सप्तसहस्त्रकल्पम् ॥ ११ ॥
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
AhAAAAAAAAAAAV
(३६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे २ श्रावकधर्मप्रकरणप्रणेता श्रीजिनपतिसूरिशिष्यः 'सद्विसय' नामप्रकरणविधातुर्मरुकोदृनिवासिनो नेमिचन्द्रभाण्डागारिकस्य पुत्रो द्वितीयः । अस्य सं. १२४५ वर्षे सरिपदम् , सं. १३३१ वर्षे स्वर्गमनं च खरतरगच्छीयपट्टावल्यादौ दर्शितम् ।
एतयोर्मध्यात् केन विरचितान्यत्र प्रकटीकृतानि....स्तोत्राणीति न निर्णयः ।
(१९) श्रीवादिदेवमूरिः। उपर्युक्तस्य श्रीमतो मुनिचन्द्रसूरेः शिष्यपुङ्गवोऽसौ । __ पूज्यपादस्यास्य सं. ११४३ वर्षे जन्म, सं. ११५२ दीक्षा, सं. ११७४ सरिपदम् , १२२६ निर्वाणम् । .
गूर्ज रेश्वरश्रीसिद्धराजजगतीपतिसदसि चतुरशीतिमहावादलब्धजयपताकं मदोद्धतं कुमुदचन्द्रदिगम्बरेन्द्रं विजित्य स्वप्रतिभावैभवेन जयश्रियमशिश्रयत् पत्तने श्रीमान्, प्राणिनाय च प्रमाण-नयतत्त्वस्वरूपज्ञापकं चतुरशीतिसहस्त्रश्लोकसंख्याकं यथार्थनामक स्याद्वा१ उक्तं च प्रभावकचरित्रेशिखिवेदशिवे जन्म (११४३), दीक्षा युग्मशरेश्वरे (११५२) । वेदाश्वशङ्करे (११७४) वर्षे सूरित्वमभवत् प्रभोः ॥२८६॥ रसयुग्मरवौ वर्षे (१२२६) श्रावणे मासि सजते । कृष्णपक्षस्य सप्तम्यामपराण्हे गुरोर्दिने ॥२८॥ मर्त्यलोकस्थितं लोकं प्रतिबोध्य पुरन्दरम् । बोषका इव ते जग्मुर्दिवं श्रीदेवसूरयः ॥२८५॥ २ चन्द्राष्टशिववर्षेऽत्र वैशाखे पूर्णिमादिने ।
आहूतौ वादशालायां तौ वादिप्रतिवादिनौ ॥१९॥
Sat जग्मुदिव पूर्णिमादिने | ॥१३॥
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(३७)
दरत्नाकराभिधानं महाग्रन्थरत्नं यदद्यापि मुद्रयति प्रोन्मादिदुर्वादिवृन्दवदनानि । __ श्रीमतः सदुपदेशवासितचेतसा सिद्धराजजयसिंहदेवेन सं. ११८३ वर्षे पत्तनमध्ये ८५ अङ्गुलप्रमाणऋषभजिनबिम्बयुग राजविहारनाम्ना कारापितः श्रीऋषभजिनप्रासादः, व्यधाप्यत सिद्धपुरे नवीनं रम्यं चतुरिं चैत्यम् , चक्रे च सं. ११९८ वर्षे रुद्रमहालयचिन्ताकारक प्र० आलिगकारितनगरमध्यचतुर्मुखप्रासादः राजविहाराभिधानप्रदानेन बहुग्रामग्रासार्पणेन मं० आलिगस्य।
आरासणे पासिलश्रावककारितचैत्ये (सं. ) मेडतानामे पारसश्राद्धनिर्मापित श्रीपार्वजिनभवने च सं. ११९९ वर्षे फाल्गुनशु० १० दिने श्रीपार्श्वजिनबिम्बप्रतिष्ठापनादि ब्यधायि यथाविधि सूरिसत्तमै रेभिः । ___ भट्टीकाव्यवृत्तिकृत् श्रीजयमङ्गलाचार्यः अस्य शिष्यरत्नरामचन्द्रसूरिशिष्यः । __ प्रदर्शितं मयोपरि सं. १२२६ वर्षे श्रीमतो निर्वाणं तत्र" एकदा कोरण्टकस्थाने वृद्धश्रीदेवसूरयो विक्रमात् सं: १२५२ वर्षे चतुर्मासी स्थिताः, तत्र मन्त्री नाहडो लघुभ्राता सालिगस्तयोः ५०० कुटुम्बानां च प्रतिबोधस्तत आश्विनसुदिपापनवम्यां तैर्गुरव उक्ताः प्रभो! अस्माकं गौत्रदेवी चण्डिकाऽधिष्ठात्री सा महिषं मार्गयति किं करिष्यते ? गुरुभी रात्रौ चण्डिका प्रत्यक्षीकृत्वोक्ता त्वं पूर्वभवे श्रीपुरे धनसारव्यवहारिवधूः श्राविका पञ्चमीदिने धौतिकानि परिधाप्य बालं पुत्रां वश्चयित्वा देवगृहं प्रति चलिता, पुत्रो दृष्ट्वा निर्यान्ती त्वां
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३८ )
जैन स्तोत्र सन्दोहे
त्वत्पृष्टौ लग्नो जल्पति स्म, तदवसरे महिपत्र तस्तेन पातितो मारितश्च तत्र पुत्रः पुत्रा त्वमपि मृता चामुण्डा जाता । पूर्वभववैरामहिषानन् किं मारयसि ? दयां भज, शान्ता भव । साऽऽह बहुलकर्मीऽहं जीववधं त्यक्तुं न शक्नोनि, तर्हि मन्त्रिनाहडगृहं त्यज, तया तथाकृतम् मन्त्रिणा दृढधर्मरङ्गेण ७२ जैनविहारा नाssवस प्रभुखाः कारिता कोरण्टकादिषु प्रतिष्ठिताः श्रीदेवसूरिभिः सं. १२५२ वर्षे । मन्त्रिणा यावज्जीवं जिनपूजनाद्यभिग्रहो गृहीतः प्राक् भोजनस्य " उपदेशतरङ्गिणीगतं वृत्तमिदं जनयति भ्रान्ति, परं—
.
-
" अथो गुरुश्चन्द्र कुलेन्दुदेवकुलादिवासोदितनिर्ममत्वः । समन्तभद्रः श्रुतदिष्टशुद्रतपस्क्रियः पूर्वगतश्रुतोऽभूत् ॥ २८ ॥ वृद्धस्ततोऽभूत् किल देवसूरिः शरच्छते विक्रमतः सपादे (१२५) कोरण्टके यो विधिना प्रतिष्ठां शोर्व्यधान्नाहडमन्त्रि चैत्ये २९ इत्येनन श्रीमुनिसुन्दर सूरिवृत - गुर्वावली गत पद्यद्वयेन 'वाराणसीपरतो गङ्गातटवास्तव्या आरण्यकाः श्रीसामन्तभद्रसूरयो वृद्धाः सिद्धिक्षेत्रे कालकरणाय चलितास्तैर्मार्गे कोरटाग्रामे चैत्यनिवासी पं. देवचन्द्रोऽतीवविद्वान् संविज्ञ औत्सर्गिको निजोपसम्पदाऽनुगृह्य स्वे पदे स्थापितः स वृद्धदेवसूरितस्तत्र नाहडामात्येन देवकुलं कारितं श्रीऋषभबिम्बप्रतिष्ठितं तैः सं विक्रमार्कात् १२५, तथा मेदपाटे देशे आघाटन गरे नाहडराजानं प्रतिभाऽतिशयेन प्रतिबोध्य तत्र नाहडवसहीति देवकुलं कारितं प्रतिष्ठितं सं. १५० " इति भावदेवसूरिशिष्य वा मेलदेव कृतांतर्वाच्य प्रान्तगतगुर्वावलीस्थोल्लेखेन च नाह
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना ।
( ३९ )
मन्त्रिप्रतिबोधकाः कोरण्टके प्रतिष्ठाकारकाश्च ते समन्तभद्रसूरिशिष्या वृद्धदेवरयो भिन्ना एतस्मात् । उपदेशतरङ्गिण्यां संवदेषु लेखकप्रमादस्ततो नाऽत्र दोषः ॥
(२०) श्रीहेमचन्द्राचार्यः
।
गूर्जरेश्वरश्रीकुमारपाल भूपालप्रतिबोधकः सूरिपुरन्दरोऽसौ । घन्धुक्कनिवासी मौढ ज्ञातियो वणिक् श्रेष्ठिवरश्चाचिगोऽस्य पिता । शीलादिगुणवाहिनी पाहिनी माता । पूर्णतल्लगच्छीयाः श्रीदेवचन्द्रसूरयः श्रीमतो गुरवः ।
अत्रभवतः सं. ११४५ वर्षे जन्मे, सं. ११५० वर्षे दीक्षा सं. १९६६ सूरिपदम् सं. १२२९ वर्षे स्वर्गमनं च बभूव । विशेषचरित्रजिज्ञासुभिर्विलोकनीयाः प्रभावकचरित्र - चतुर्विंशतिप्रबन्धप्रभृतयो ग्रन्थाः ।
श्री जिनदत्तसूरि-वादिदेवमुरि - श्री हेमचन्द्राचार्याणां जन्मदीक्षासमय - स्थलादिविषयकं समवक्तव्यताकं कोष्ठकं प्रकटीकृतं गान्धीत्युपान पं. लालचन्द्रेण गायकवाडओरयन्टलइन्स्टीटयूटमुद्रापिताऽ पभ्रंशकाव्यत्रयी भूमिकायां तच्च दीयतेऽत्र पुनः सोपयोगित्वाद् वाचकमनोविनोदाय -
१ शरवेदेश्वरे (११४५) वर्षे कार्तिक पूर्णिमानिशि । जन्माभवत् प्रभोव्योंमबाणशम्भो (११५० ) व्रतं तथा ॥८४८ ॥ रसषट्टेश्वरे (११६६) सूरिप्रतिष्ठा समजायत । नन्दद्वयरवौ (१२२९) वर्षेऽवसानमभवत् प्रभोः ॥ ८४९ ॥
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
१ जन्मसंवत् जन्मस्थलम् जन्मनाम
४ ज्ञातिः
पिता
माता
दीक्षा संवत् दीक्षानाम ९. दीक्षागुरुः
गच्छनाम
११ सूरिपदसंवत् १२ परिचितनृपः १३ स्वर्गमन संवत्
१४ स्वगमनस्थलम् १५ पट्टधरः
१६ मुख्यकृतिनाम
जिनदत्त सूरेः
११३२
धवलक्ककपुरम् (गूर्जरदेशे)
क्षपणकभक्ता (हुंबडवणिक्) वाछिगः बाहडदेवी
६१४१
सोमचन्दः धर्मदेवोपाध्यायः विधिपथः ( खरतरः )
११६९ अर्णोराजः १२११ अजयमेरुदुर्गः जिनचन्द्रसूरिः गणधर सार्धशतकम्
वादिदेवसूरेः
११४३ मद्दाहृतमू (गुर्जरदेशे) पूर्णचन्द्रः प्राग्वाटवणिक् वोरनागः जिनदेवी
११५२
रामचन्द्रः
मुनिचन्द्रसूरिः बृहद् (वड) गच्छः
११७४
सिद्धराजः
१२२६
O
भद्रेश्वसूरिः स्याद्वादरत्नाकर.
हेमचन्द्रसूरे:
१९४५
धन्धूकपुरम् (गुर्जरदेशे ) चङ्गदेवः मोढवणिक् चच्च: ( चाचिगः ) चाहिणी ( पाहिनी)
११५० (४) सोमचन्द्रः देवचन्द्रसूरिः पूर्णतल्लगच्छः ११६६ सिद्धराज कुमारपालौ १२२९
अण हिलपाटक (पत्तन ) म् रामचन्द्रसूरिः सिद्धहे मशब्दानुशासनम्
( ४० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(४१) अद्यावधि प्रसिद्धिमागता सुरिशिरोमणेरस्य कृतिततिस्त्वेवम् । सिद्धहेमशब्दानुशासनम् ( सवृत्ति ) परिशिष्टपर्व काव्यानुशासनम्
अर्हनीतिः छन्दोऽनुशासनम्
सप्तसन्धानमहाकाव्यम् लिङ्गानुशासनम्
द्वयाश्रयमहाकाव्यम् (सं.) वादानुशासनम् (:)
कुमारपाल, (प्रा.) धातुपारायणम्
वीतरागस्तोत्रम् महार्णवन्यासः
महादेवस्तोत्रम् त्रिषष्टिशलाकापुरुषचरित्राणि अर्हन्नामसहस्रसमुच्चयः अन्ययोगव्यवच्छेदद्वात्रिंशिका प्रमाणमीमांसा अयोगव्यवच्छेदिका द्वात्रिंशिका योगशास्त्रम् (सवृत्ति) अभिधानचिन्तामणिः ( सवृत्तिः) देशीयनाममाला (सवृत्तिः) १ व्याकरणं पञ्चाङ्गं प्रमाणशास्त्रं प्रमाणमीमांसा ।
छन्दोऽलङ्कतिचूडामणी च शास्त्रे विभुयधित ॥ एकार्थानेकार्था देश्या निघण्ट इति च चत्वारः । विहिताश्च नामकोशा भुवि कवितानटयुपाध्यायाः ॥ त्र्युत्तरषष्टिशलाकानरेशवृत्तं गृहिवतविचारे । अध्यात्मयोगशास्त्रं विदधे जगदुपकृतिविधित्सुः ॥ लक्षणसाहित्यगुणं विदधे च द्वयाश्रयं महाकाव्यम् । चके विंशतिमुच्चैः स वीतरागस्तवानां च ॥ इति तद्विहितप्रन्थसङ्ख्यैव नहि विद्यते । नामापि न विदन्त्येषां मादृशा मन्दमेधमः ॥
-प्रभावकचरित्रे भ्लो. ८३२ तः ८३६
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
(४२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे अनेकार्थसंग्रहः
निघण्टुः ( सशेषः ) श्रीमतः शिष्यादिपरिचयःमहेन्द्रमूरिः--
अनेन मूरिणा नेकार्थकैरवाकरकौमुदीसज्ञिता। हैमानेकार्थसंग्रहटीका गुरुनाम्नैव प्रतिष्टिता ।।
श्रीसोमप्रभाचार्येण वि. सं. १२४१ वर्षे समापितो जिनधर्मप्रतिबोधापरनाम कुमारपालप्रतिबोधग्रन्थश्चाश्रावि।
गुणचन्द्रगणिः____ अनेन साकं कविरामचन्द्रेणस्वोपज्ञद्रव्यालङ्कारवृत्ति-नाट्यदर्पणविवृत्ती विहिते । एतेनाऽपि श्रीसोमप्रभाचार्यप्रणीतः कुमारपाल(जिनधर्म ) प्रतिबोधः श्रुत आसीत् । रामचन्द्रमूरिः--
सरिवरोऽयं श्रीहेमचन्द्राचार्येण स्वपदप्रतिष्ठितो गुणाधिकः शिष्यः । उपर्युक्तस्य श्रीगुणचन्द्रगणेः परमप्रीतिपात्रं समविद्यागुणशीलः । विशेषपरिचितिं तु दास्यामि यथास्थानमग्रतोऽस्य (पृ.४४)। १ श्रीहेमसूरिशिष्येण श्रीमहेन्द्रसूरिणा । भक्तिनिष्ठेन टीकेयं तन्नाम्नैव प्रतिष्ठिता ॥
-अनेकार्थकैरवाकरकौमुदी । २-३ शशिजलधिसूर्यवर्षे (१२४२) शुचिमासे रविदिने सिताष्टम्याम् ।
जिनधर्मप्रतिबोधः क्लुप्तोऽयं गूर्जरेन्द्रपुरे। श्रीहेमसूरिपदपङ्कजहंसैः श्रीमहेन्द्रमुनिपैः श्रुतमेतत् । वर्धमानगुणचन्द्रगणिभ्यां साकमाकलितशास्त्ररहस्यैः ॥
-कुमारपालप्रतिबोधप्रशस्तिः ।
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना
(४३) वर्द्धमानगणिः
अयमपि पूर्वोक्तं प्रतिबोधग्रन्थमश्रौषीत् । कुमारविहारप्रशस्तिकाव्यव्याख्यानादिकमनेन निर्ममे । देवचन्द्रमुनिः
चन्द्रलेखाविजयप्रकरणमनेन प्रणीतम् । यशश्चन्द्रगणिः_ वि. सं. १३६१ वर्षे श्रीमेरुतुङ्गमूरिणा विरचिते प्रबन्धचिन्तामणौ ( सं. ४, पृ. २०६, २३३) एतस्य नामोपलभ्यते । उदयचन्द्रः
अस्योपदेशाद् देवेन्द्रमूरिशिष्यो मनीषी कनकप्रभो हेमन्याससारं समुदधरत् ।
१ हेमचन्द्रसूरिशिष्येण वर्द्धमानगणिना कुमारविहारप्रशस्तौ काव्येऽमुध्मिन् पूर्व षडथै कृते पि कौतुकात् षोडशोत्तरं शतं व्याख्यानां चके । P. P. ३, ३१६ एतस्य मुद्रणाऱ्या पुस्तिका मया कृताऽस्ति । २ भूपालमौलिमाणिक्यमालालालितशासनः । दर्शनषट्कनिस्तन्द्रो हेमचन्द्रो मुनीश्वरः ॥ तेषामुदयचन्द्रोऽस्ति शिष्यः संख्यावतां वरः । यावज्जीवमभूद यस्य व्याख्या ज्ञानामृतप्रपा ॥ तस्योपदेशाद् देवेन्द्रसूरिशिष्यलवो व्यधात् । न्याससारसमुद्धारं मनीषी कनकप्रभः ॥
-हैमशब्दानुशासनबृहन्न्यासप्रान्ते।
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
(४४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
बालचन्द्रः
___ अयं श्रीरामचन्द्रसूरेः प्रतिस्पर्धी, पूर्वमजयपालनरेशस्य मित्रमासीत् । 'स्नातस्याप्रतिमस्य इत्यादिका प्रसिद्धा स्तुतिरेतस्य कृतिरूपेति प्रघोषः ।
इतरेऽप्यविदिता अनेके सम्भवेयुः श्रीमतः शिष्याः इतिहासरसिकसज्जनानां प्रयत्नेन सुविदिता भविष्यन्ति ।
(२१) श्रीरामचन्द्रमरिःअसौ श्रीहेमचन्द्राचार्यशिष्यः । बाल्येऽपि शीघ्रकवित्वशक्ति परीक्ष्य प्रसन्नेन श्रीसिद्धराजजयसिंहदेवेनाऽस्मै 'कविकटारमल्ल' बिरुदं सर्वसमक्षमुपदीकृतमित्यवसीयते वि. सं. १५१७ वर्षे भोजप्रबन्धादिप्रणेतुः श्रोरत्नमन्दिरगणेरुपदेशतरङ्गिण्यन्तर्गतोन्लेखतः" तथा रैवतोद्धारकश्रीसज्जनदण्डनायक-२४ प्रासादकारक मं० आभड-देवगुरुभक्त मं० आलिग मं० शान्तू ९९ लक्षहाटकस्वामी श्री० छाडा-षट्कोटि द्रव्यस्वामि कुबेरदत्ताद-कोटिध्वजाष्टदशशतव्यवहारिशाकम्भरीपति-अर्णोराज-लाटाधिपगजमांगूझालकप्रभृति७२ राणकपरिकरितश्रीजयसिंहदेवेन ग्रीष्मे क्रीडोद्यानं गतेन मार्गेमिलितः श्रीरामचन्द्रक्षुल्लः पृष्टः कथं ग्रीष्मे दिवसा गुरुतराः ? । रामचन्द्रः प्राहदेव ! श्रीगिरिदुर्गमल्ल ! भवतो दिग्जैत्रयात्रोत्सवे
धावद्वीरतुरङ्गनिष्ठुरखुरक्षुण्णक्षमामण्डली ।
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना
(४५)
~
~
~
~
वातोद्धृतरजोमिलत्सुरसरित्सञ्जातपङ्कस्थली
दूर्वाचुम्बनचञ्चुर। रविहयास्तेनातिवृद्धं दिनम् ॥ चमत्कृतेन सिद्धराजेनोक्तम् सद्यो नगरं वर्णय पत्तनाभिधम्
एतस्यास्य पुरस्य पौरवनिताचातुर्यतो निर्जिता ____ मन्ये नाथ ! सरस्वती जडतया नीरं वहन्ती स्थिता । कीर्तिस्तम्भभिषोच्चदण्डरुचिरामासूत्र्य वाहावली
तन्त्रीकां गुरुसिद्धभूपतिसरस्तुम्बी निजां कच्छपीम् ॥ तुष्टेन सर्वसमक्षं ' कविकटारमल्ल ' इति बिरुदं दत्तम् ॥
श्रीसिद्धराजभूपकारितसहस्रलिङ्गसरोवरस्य श्रीपालकविना विरचितप्रशस्तावन्यविदुषामगोचरं दूषणद्वयं दर्शितं विपश्चितानेने. त्यवगम्यते प्रबन्धचिन्तामणितः
" अथ श्रीपालकविना सहस्रलिङ्गसरोवरस्य रचितायां प्रशस्तिपट्टिकायामुत्कीर्णायां तत्स्थकाव्यमिदम्
न मानसे माद्यति मानसं मे पम्पा न सम्पादयति प्रमोदम् । अच्छोदकाच्छोदकमत्र सारं विराजते कीर्तितसिद्धभर्तुः ॥
तत्प्रशस्तिशोधनाय सर्वदर्शनेष्बाहूयमानेषु श्रीहेमचन्द्राचार्यैः सर्वविद्वज्जनानुमते प्रशस्तिकाव्ये भवता वैदग्ध्यं किमपि न प्रकाश्यमित्युक्त्वा पण्डितरामचन्द्रोऽनुशिष्य तत्र प्रहितः।
ततः सर्वविद्वद्भिः शोध्यमानायां प्रशस्तौ नृपोपरोधात् श्रीपालकवेर्दक्ष्यदाक्षिण्याच सर्वेषु काव्येषु मन्यमानेषु'कोशेनापि युतं दलैरुपचितं नोच्छेत्तमेतत् क्षम
स्वस्यापि स्फुटकण्टकव्यतिकरं पुंस्त्वं च धत्ते न हि ।
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
(४६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे एकोऽप्येष करोति कोशरहितो निष्कण्टकं भूतलं
मत्वैवं कमला विहाय कमलं यस्यासिमाशिश्रियत् ॥' विशेषेणास्मिन् काव्ये प्रशस्यमाने श्रीसिद्धराजेन पृष्टः श्रीरामचन्द्रः 'चिन्यमेतत् ' इत्यवादीत् । अथ तैरेव सर्वैरनुयुक्तः । एतस्मिन् काव्ये सैन्यवाचको दलशब्दः, कमलशब्दस्य नित्यक्लीबत्वमिति दूषणद्वयं चिन्त्यम् । ततः सर्वानपि पण्डितानुपरुध्य दलशब्दो राजसैन्यार्थे प्रमाणीकारितः । कमलशब्दस्य तु लिङ्गानुशासनसिद्ध नित्यक्लीबत्वं केन निणीर्यत इति 'पुंस्त्वं च धत्ते नवा' इत्यक्षरभेदः कारितः।"
अनेन कौमुदीमित्रागन्द-निर्भयभीमव्यायोगादिप्रस्तावनायां 'प्रबन्धशतकर्तुमहाकवे रामचन्द्रस्य' इति विशेषणमात्मनि प्रयोजयता स्वस्य प्रबन्धशतकर्तृत्वं प्रकटं पर्यचायि । किन्तु साम्प्रतं निम्नलिखिता एव प्रबन्धा दृग्गोचरीभवन्ति
१ नलविलासनाटकम् २ कौमुदीमित्राणन्दप्रकरणम् ३ मल्लिकामकरन्दप्रकरणम् * ४ सत्यहरिश्चन्द्रनाटकम् ५ यादवाभ्युदयम् ६ राघवाभ्युदयम्* ७ रेघुविलासम्*
८ रोहिणीमृगाङ्कप्रकरणम्* १ गायकवाड ऑरीयन्टल इन्स्टीस्युट (वडोदरा) द्वारा प्रसिद्धम् । २ भावनगरस्थया श्री आत्मानन्दसभया प्रकाशितम् ।
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(४७)
९ वनमालीनाटिका* १० निर्भयभीमव्यायोगः' ११ सुधाकलश:* १२ द्रव्यालङ्कारः ( सवृत्तिकः)* १३ नाट्यदर्पणम् ( सविवरणम् )२ १४ यदुविलासम् १५ कुमारविहारशतकम् १६ हेमबृहन्न्यासः ।* १७ युगादिदेवद्वात्रिंशिका++ १८ व्यतिरेकद्वात्रिंशिका++ १९ प्रसादद्वात्रिंशिका++ २० अपन्हुतिद्वात्रिंशिका++ २१ अर्थान्तरन्यासद्वात्रिंशिका++ २२ जिनस्तुतिद्वात्रिंशिका++ २३ दृष्टान्तगर्भा जिनस्तुतिद्वात्रिंशिका++ २४ शान्तिद्वात्रिंशिका++ २५ भक्त्यतिशयद्वात्रिंशिका++ २६ आदिदेवस्तवः++
- .
१ श्री यशोविजय जैन ग्रन्थमालाया प्रसिद्धि नीतः । २ मुद्रापितमिदं गा. ओ. सिरीझद्वारा (वडोदरा) ।
३ सूचितं कविना स्वयं रघुविलासे । . ४ आत्मानन्दसभा (भावनगर) तः प्रसिद्धम् ।
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
(४८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
२७ नेमिस्तवः++ २८ मुनिसुव्रतदेवस्तवः++ २९-४४ षोडशिकाः साधारणजिनस्तवाः (१६)++
४५ जिनस्तोत्राणि* प्राचीनेतिहासगवेषणातिकुशलाः श्रीमन्तः कल्याणविजयमुनिप्रवराः "संवत् १२२१ श्रीजावालिपुरीयकाश्चनगिरिगढस्योपरि प्रभुश्रीहेममूरिप्रबोधितगूर्जरधराधीश्वरपरमाईतचौलुक्यमहाराजाधिराजश्रीकुमारपालकारिते श्रीपार्श्वनाथसत्कप्रभुबिम्बसहिते श्रीकुमारविहाराभिधाने जैनचैत्ये सद्विधिप्रवर्त्तनाय बहद्गच्छीयवादीन्द्रश्रीदेवाचार्याणां पक्षे आचन्द्रार्क समर्पिते संवत् १२४२ वर्षे एतद्देशाधिपचाहमानकुलतिलकः महाराजश्रीसमरसिंहदेवादेशेन भा. पासुपुत्र भां. यशोवीरेण समुद्धृते श्रीमद्राजकुलादेशेन श्रीदेवाचार्यशिष्यैः श्रीपूर्णदेवाचायः संवत् १२५६ ज्येष्ठ शुद ११ श्रीपार्श्वदेवे तोरणादीनां प्रतिष्ठाकार्य कृते मूलशिखेर च कनकमयध्वजदण्डस्य ध्वजारोपणप्रतिष्ठायां कृतायां संवत् १२६८ दीपोत्सवदिने अभिनवनिष्पन्नप्रेक्षामण्डपे श्रीपूर्णदेवसूरिशिष्यैः श्रीरामचन्द्राचार्यैः सुवर्णमयकलशारोपणप्रतिष्ठा कृता । शुभं भवतु ॥” इत्येतच्छिलालेखानुसारेण, चैत्यं हि बृहद्गच्छीयदेवमूरिसन्तानीयानां व्यवस्थायामासीदित्यनेन च युगादिदेवद्वात्रिंशिकादीनि स्तोत्राणि श्रीपूर्णदेवसूरिशिष्यरामचन्द्रसूरिप्रणीतानि, न तु श्रीहेमचन्द्राचार्यशिष्यश्रीश्रीरामचन्द्रसूरिविरचितानीति मन्वते,
+ अंतच्चिन्हाङ्कितानि विलोकनीयान्यत्रैव मुद्रापितानि । ५ वटपद्रीय झवेरी अंबालाल नानाभाई श्रेष्ठिगृहसमहे प्रतिः ।
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना ।
( ४९ )
परन्तु सत्यहरिश्चन्द्र - निर्भयभीमव्या योगादिषु यथाऽस्य स्वातन्त्र्यमुद्राऽस्ति तथा षोडशिकास्तवादावपि कचित् कचिद् दृश्यते । तथाहिस्वतन्त्रो देव ! भूयासं सारमेयोऽपि वर्त्मनि । मा स्म भूवं परायत्तस्त्रिलोकस्यापि नायकः ॥ स्वातन्त्रय श्रीपवित्राय
परमब्रह्ममूर्तये । नमो भगवतेऽर्हते ॥
साधिताशेषसाध्याय
--
अपरञ्च –प्रभावकचरित्रादौ श्रीरामचन्द्रसुरेर्दृष्टिविनाशो व्याववर्णितोऽस्ति स एव ध्वन्यते
स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिरामचन्द्रावदातचरित्राश्चितविश्वचक ! | शक्रस्तुतहिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ इत्यादिपद्यैः षोडशिकास्तोत्रादिष्वपि ।
इत्येताभ्यां कारणाभ्यां प्रबन्धरातप्रणेतुः श्रीरामचन्द्रस्यैवाऽमूनि कृतिरूपाणीति मे मतम् ||
(२२) श्रीपालकविः ---
श्रीजय सिंह नरेन्द्रेण कवीन्द्रः, भ्रातेति च व्याहृतः प्राग्वाटज्ञातीयः श्रावकपुङ्गवोऽयम् यदाहुः श्रीसोमप्रभाचार्याः सुमतिनाअचरित्र - कुमारपाल प्रतिबोधप्रशस्तौ
-
प्राग्वाटान्वयसागरेन्दुरसमप्रज्ञः कृतज्ञः क्षमी
वाग्मी सूक्तिसुधानिधानमजनि श्रीपालनामा पुमान् । यं लोकोत्तरकाव्यरञ्जितमतिः साहित्यविद्यारतिः
श्री सिद्धाधिपतिः कवीन्द्र इति च भ्रातेति च व्याहरत् ॥
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
(५०) जनस्तोत्रसन्दोहे।
एकदिनप्रगीतमहाप्रबन्धेन षड्भाषाकविचक्रवर्तिनानेन कलिकालसर्वज्ञश्री हेमचन्द्रसूरिप्रणीतं द्विसन्धानमहाकाव्यं समशोधि । उक्तंच तत्प्रशस्तौ
एकाहनिष्पन्नमहाप्रबन्धः श्रीसिद्धराजप्रतिपन्नबन्धुः ।
श्रीपालनामा कविचक्रवर्ती सुधीरमुं शोधितवान् प्रबन्धम् ॥ " प्राग्वाटान्वयवंशमौक्तिकमणे: श्रीलक्ष्मणस्यात्मजः श्रीश्रीपालकवीन्द्रबंन्धुरमलप्रज्ञालतामण्डपः । श्रीनाभेयजिनांह्विपद्ममधुपस्त्यागाद्भुतैः शोभितः श्रीमान् शोभित एष सद्यविभवः स्वौौंकमासेदिवान् ।
इत्यनेन श्रीजिनविजयसम्पादितप्राचीनजैनलेखसंग्रहद्वितीयविभागान्तर्गत (२७१) लेखाल्लक्ष्मणाख्योऽस्य पितेति ध्वन्यते ।
श्रीसोमप्रभाचार्येण सुमतिनाथचरित्र-कुमारपालप्रतिबोधयो रचना एतच्छीपालकविसूनोः कुमारपालभूपालप्रीतिपात्रस्य सिद्धेपालकवेर्वसतावकारोति प्रतिपाद्यते तेनैव सूरिणा निजकृतिप्रान्ते“सूनुस्तस्य कुमारपालनृपतिप्रीतेः पदं धीमता
मुत्तंसः कविचक्रमस्तकमगिः श्रीसिद्धपालोऽभवत् । यं व्यालोक्य परोपकारकरुणासौजन्यसत्यक्षमा___ दाक्षिण्यैः कलितं कलौ कृतयुगारम्भो जनैर्मन्यते ।। तस्य पौषधशालायां पुरेऽणहिलपाटके ।
१ तनुजन्मनाऽस्य विजयपालेन व्यरचि द्रोपदीस्त्रयवरनाटकम् ।
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
निष्प्रत्यूहमिदं प्रोक्तं परार्थान्तं........ ॥
-सुमतिनाथचरित्रान्ते । पुत्रस्तस्य कुमारपालनृपतिप्रीतेः पदं धीमता__ मुत्तंसः कविचक्रमस्तकमणिः श्रीसिद्धपालोऽभवत् । क्लप्तं तद्वसताविदं किमपि यच्चायुक्तमुक्तं मया तयुष्माभिरिहोच्यतामिति बुधा ! वः प्राञ्जलिः प्रार्थये ॥
-कुमारपालप्रतिबोधप्रान्ते । " तथा सिद्धभूपालः स्वकृतपादद्वयसमस्यापूरणे सर्वाङ्गशृङ्गारं रत्नमुद्रादिकं श्रीपालकवये ददौ " इत्येवं नैकवेलायां सिद्धराजकीर्तिदानप्रसङ्गे स्मरत्यमुं श्रीरत्नमन्दिरगणिः उपदेशतरङ्गिण्याम् । चतुर्विशतिजिनस्तवनम्, सहस्रलिङ्गसरोवरस्य प्रशस्तिश्चानेन विनिर्ममे ।
___(२३) अमरचन्द्रमूरिः। .. अणहिल्लपत्तनासनवर्तिनि वायटमहास्थाने परपुरप्रवेशादिविद्यासम्पन्नश्रीजोवदेवमूरिसन्ताने जिनेंदत्तमूरेः शिष्योत्तमोऽयं प्रज्ञाल
१ अस्य गुगदोषस्वरूपं तुव्यावर्णित श्रीरामचन्द्रप्रिवृत्तान्तेऽस्माभिः । २ परकायप्रवेशादिवृतमस्य विज्ञेय पद्मानन्दमहाकाव्यप्रशस्तेः ।
३ व्यावर्णितं वृत्तमस्य सविस्तरं चतुर्विंशतिप्रबन्धे ( प्रबन्धकोषे ) तथापि दीयतेऽत्र रत्नशेखरसूरिविरचिताचारप्रदीपान्तर्गत किञ्चित्---
“ वायटमहास्थाने श्रेष्ठिधर्मदेवस्याद्यः सुतो महोधरो देशान्तरभ्रमी दिक्पटैदीक्षितः सूरिपदे न्यस्तः परकायप्रवेशादिविद्याश्च दत्ताः, द्वितीयः सुतो महीपालः भ्रातृवियोगादात्तदीक्षः श्वेताम्बराचार्यों जज्ञे । द्वयोर्मिलने मात्रा भ्रात्रा चाहाराशुद्वयायुक्त्या बोधितो दिगम्बराचार्यः श्वेताम्बरो जज्ञे । सूरित्वे जीवदेवेतिति नाम । स यतिपञ्चशतीपरिवारो व्याख्याक्षणागत
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
manawane
(५२) जैनस्तोत्रसन्दोहे । चूडामणिः 'वेणीकृपाण ' इत्युपनामभृत् ।
अस्य च पद्ममन्त्रिसदनैकदेशेअरिसिंहकविराजप्रदत्तसरस्वतीमन्त्राराधन-वरप्राप्ति-वीसलदेवनपतिविद्वद्वोद्गीर्णसमस्यापूरणप्रभूति सविस्तरं वृत्तान्तं व्यावर्णितं श्रीराजशेखरमूरिभिः प्रबन्धकोषे, प्रसिद्धिमागतं च बालभारत-स्यादिशब्दसमुच्चय-पमानन्दमहाकाव्यभूमिकास्वतः पुनर्नात्र निरूप्यते तत् । विशेषार्थिभिर्द्रष्टव्यानि तान्येव स्थलानि । स्वजिह्वापर्यङ्कबन्धिवाचकजिह्वास्तम्भकसाध्वीशिर चूर्णक्षेपवशीकारकदुष्टयोगिनमासनस्तम्भनादिना न्यग्रहीत् । तत्रैव मल्लः श्रेष्ठी सूर्यपर्वणि कृतधर्मार्थलक्षद्रव्यसङ्कल्पोऽग्निकुण्डे यज्ञं कारयन् उपरि वृक्षात् धूमाकुलं महासर्प विप्रैः पर्यस्याग्निकुण्डे क्षिप्तं दृष्ट्वा हाहाकारं कुर्वस्तैरुक्त:-अत्र मृताः स्वर्यान्ति, तथापि तेन प्रायश्चित्ते प्रार्थिते सौवर्ण द्विगुणमहिं कृत्वा देहीति विप्रैरुक्तं, तेन तथा कृतेऽभिमन्य विभजनार्थ तस्य छेदे भृशं खिन्नो यागं विससर्ज। धर्मार्थी साधुद्वथं भिक्षाग्रहणे यतमानं दृष्ट्वा साधूक्त्या श्रीजीवदेवसूरिपाव गतः तैबोंधितः श्राद्धो जज्ञे सङ्कल्पितद्रव्यलक्षाथै प्रागव्ययितं विप्रादौ अर्द्ध यूयं गृह्णीतेति तेनोक्ते गुरुभिस्तद्रव्येण प्रासादायकारि । तद् द्वेषाद् द्विजैम्रियमाणा गौरईच्चैत्यगर्भगृहे नीता मृता च । गुरुभिरन्तर्मठमासनस्थैः स्वामरक्षार्थ मुनीन् मुक्त्वा कुम्भकेन ध्यानं धृत्वा विद्यया तदेहे प्रविश्य सा ब्रह्मचैत्यगर्भगृहे प्रवेशिता, द्विजैः पदोलंगने मद्गच्छे नव्याचायों हैममुपवीतं दत्त्वा ब्रह्मचैत्ये ब्राह्मणैरभिषेच्य सोत्सर्वामित्यायुक्तिस्वीकृतौ ततोऽपि निष्कासिता । आयुःप्रान्ते एकखण्डमस्मत्कपालं लात्वा स योगी जिनमतोपद्रवान् कर्तेति तन्निर्जीव भक्तव्यमेवेत्याप्ताय उक्त्वा ते स्वर्ययुः । तेन तथा चक्र स योगी कपटशुचा तत्रागतः कपाल भग्नं दृष्ट्वा करौ घृष्ट्वा प्राह-विक्रमार्कस्य मम चैकखण्डं कपालं विद्यासिद्धिहेतुस्तत् तु न प्राप्तम् । स व्योम्ना मलयाद्यानीतश्रीखण्डागुरुभिर्गुरुदेहदाहं ददे ॥"
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
-
-
समनस्कमनश्चमत्कारिण्यः कृतयस्त्वस्य१ पेमानन्दमहाकाव्यम् । २ बालभारतमहाकाव्यम् । ३ काव्यकल्पलता (कविशिक्षा) ४ स्यादिशब्दसमुच्चयः ५ कलाकलापः
६ छन्दोरत्नावली, मुक्तावली च ।* . सत्तासमयस्तु वीसलदेव नरेश्वर-मन्त्रि वस्तुपालादिसमकालीनत्वात् सुनिश्चित एव त्रयोदशशताब्दीरूपः ।
वरिवर्ति पत्तनस्थ टांगडियावाडान्तर्गतजिनालये प्रतिमास्य । ४ विवेकविलासाधिप्रणेता ।
५ व्यावणितं चात्रैकोनविंशतिसर्गात्मके श्रीऋषभजिनचरितं । मुद्राप्यतेऽभुना गायकवाड ओरीयेन्टल इन्स्टीटयुट (वडोदराद्वारा)
६ प्रसिद्धिमानीतमिदं निर्णयसागर मुद्रणालयाधिकारिणा काव्यमालायम्। ७ प्रसिद्धेयं चोखंवा ग्रन्थमालायाम् ८ प्रकटीकृतोऽय पं. लालचन्दभगवानदासगान्धीमहाशयेन । ९ उक्तं च कीर्तिदानप्रसंगे उपदेश तरङ्गिण्यां रत्नमन्दिरगणिना
“एकदाऽमरचन्द्रमुनी पर्षदि तत्कालकृतनव्या लोकैव्याख्यानं कुर्वति द्विपदी प्रोता । 'अस्मिन्नसारे संसारे सारं सारङ्गलोचना।' वन्दनार्थमागच्छता द्वारस्थेन मन्त्रिणा श्रुता । अहो रागी स्त्रीकथाकृद् मुनिः इति ध्याला न वन्दितः ज्ञातमन्त्रिचित्ताभिप्रायेणामरचन्द्रेणोकम्'अस्मिन्नसारे संसारे सारं सारङ्गलोचना ।
यत्कुक्षिप्रभवा पते वस्तुपाल भवादृशा ॥' शुष्टेन पादोपवेशनं कारितम् ।
१० तस्यायं लेख:-" संवत् १३४९ चैत्रवदि ६ शनी श्रीवायटीयगच्छे श्रीजिनदत्तसूरिशिष्यपण्डितश्रीअमरचन्द्रमूर्तिः पण्डित महेन्द्रसियान्दनचन्द्राख्येन कारिता । शिवमस्तु ।"
( प्राचीनजैनलेखसंग्रहद्वितीयविभागे सारः ५२१)
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
(५४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
(२४) कनकप्रभः। एतदभिधानधारकं बभूव मुनिपुङ्गवद्वयम् ।
तत्रायश्चान्द्रगच्छीयश्रीधर्मसरिपट्टपरम्परायां श्रीदेवचन्द्रमूरिविरचित सिद्धहैमशब्दानुशासनलचुन्यासविधाता ।
२ समरादित्यसंक्षेपप्रव्रज्याविधानवृत्त्यादिविरचयितुः प्रधुम्नसूरेर्गुरुः श्रीदेवानन्दसूरिशिष्यः । . एतयोः कतरस्य कृतिरिह पृ. २४ मुद्रितं साधारणजिनस्तवन-- मिति साधनाभावाद् सन्दिग्धमेव।।
(२५) नरचन्द्रमरिः। आचार्यवर्योऽयं हर्षपुरीयगच्छीयमलधारिश्रीदेवप्रभमूरिशिष्यत्रयोदशशताब्दयुत्तरार्धे विद्यमान आसीत् । सुप्रसिद्रमन्त्रिवर्यवस्तुपालाभ्यर्थनयाऽनेन कथारत्नसागरो निरमायि । एतद्व्यतिरिक्ताऽनर्धराघवटिप्पनकम् , न्यायकन्दलीटिप्पनकम्, । ज्योतिः सारः, प्राकृतदीपिकाप्रबोध इत्याचा एतदीया अनल्पग्रन्थास्तत्तच्छास्त्रेष्वस्य वैदुध्यमुद्धोधयन्ति । सं. १२७१ वर्षेऽस्यैवादेशात् गुणवल्लमेन व्याकरणचतुष्कावचूरिः समर्थिता । देवप्रभमूरीयं पाण्डवचरित्रम्, उदयप्रभमूरिसन्हब्धं धर्माभ्युदयकाव्यं चानेन समशोधि । सं. १२८८
१ टिप्पनमनपराघवशास्त्रे किल टिप्पनं च कन्दल्याम् । सारं ज्योतिषमभद् यः प्राकृतदीपिकामपि च ॥
__ न्यायकन्दलीपञ्जिकायां राजशेखरसूरिः । २ संवत् १२७१ कार्तिकशुदिषष्ठयां श्रीनरचन्द्रसूरीणामादेशेन गुणवल्लभेन समर्थितेयं पुस्तिका । प्र. २८१८
-
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(५५) वर्षे प्रस्तुतसूरिविरचितानि प्रशस्तिरूपाणि वस्तुपालस्तुतिकाव्यानि गिरनारगिरौ शिलालेखे वर्तन्ते । मन्त्रीश्वरवस्तुपालप्रार्थनयाऽलङ्कारमहोदधिविरचयिता नरेन्द्रप्रभसूरिरस्य शिष्यः ।
- नरचन्द्रटिप्पनकम् , प्रश्नचतुर्विंशतिका, प्रश्नशतकमित्येतेषां प्रणेताऽयमेव परो वेति न निर्णयः । ..
(२६) श्रीदेवेन्द्रमूरिः।। . श्रीचित्रकूट (चीतोड) महीपतिप्रदत्त 'हीरला' बिरुदभुतां विश्वविश्वविख्यातयशसां श्रीजगञ्चन्द्रसूरीणां विनेयवर्गग्रानणीः सूरिवयोऽसौ । श्रीमुनिसुन्दरसूरिप्रणीतगुर्वावलीलेखानुसारेण विक्रमीयसप्तविंशत्यधिकत्रयोदशशतमितेऽन्देऽस्य स्वर्गारोहणं, तेन निर्णीयते निर्विरोधं सत्तासमयोऽस्य विक्रमीयत्रयोदशशताब्दीरूप एव।
ग्रन्थसन्दर्भस्त्वस्य- भाष्यत्रयम् (चैत्यवंदनभाष्यं गा. ६३, गुरुवन्दनभाष्यं गा.. ११, प्रत्याख्यानभाष्यं गा. ४८), सिद्धपञ्चाशिका (गा. ५०), सिद्धदण्डिका (गा. १३), नव्यकर्मग्रन्थपञ्चकं (गा.. ), वन्दारुवृत्तिः, 'चत्तारिअ' स्तवनं, वृद्धचतुःशरणग्रन्थः (गा. ११५), सम्यक्त्वस्वरूपस्तवः ( गा. २५), चैत्यप्रतिकृतिस्तवनं सावचूरिकम् (गा. ), शाश्वतबिम्बसङ्ख्यास्तवनम् (गा. २४), श्राद्धदिनकृत्यम् (गा. ३४४), उपमितिभवप्रपञ्चासारोद्धारः (गा. ५७०), धर्मरत्नप्रकरणवृत्तिः (ग्रं. ९६८२), नवपदप्रकरणवृत्तिः (अं. ९०००), वीतरागविज्ञप्तिः (अं. १८४८), उपदेशकुलकम् , दानादिकुलकचतुष्कम् , (गा. ) प्रणिधानकुलकम्
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
(गा. ९०), चन्द्रप्रभचरित्रं संस्कृतप्राकृतमयम् (प्र. ५३२५ सं. १२६४ विरचितम् , साधुसामाचारी (ग्रं. ), विचाररत्नाकरः (पं. ) सुदर्शनाचरितं
प्रश्नोत्तररत्नमालावृत्तिं । (पं. ), त्वस्य कृतितया मन्यन्ते केचित् तद् भ्रान्तिमूलमेव ।
यै. सेरीसास्थाने श्रीपार्श्वनाथस्य प्रासाद एकरात्रिमध्ये व्यन्तरबलान्निष्पादितस्ते श्रीदेवेन्द्रसूरयो नागेन्द्रगच्छीयत्वात् कलिकालसर्वजश्रीहेमचन्द्राचार्यसमकालिकत्वाचेतो भिन्नाः ।
___(२७) श्रीधर्मघोषसूरिः । श्रीदेवेन्द्रसुरिपट्टाम्बरदिवामणिः सुविहितचूडामणिः सूरिवरोऽयं । विभूषयाश्चक्रे तपागच्छीयं षट्चत्वारिंशत्तमं पट्टम् ।
एतस्योपदेशामृतपानपीनमनाः पृथ्वीधरः साधुळदीधपदनेकशो । सारवृत्तिदशाः कर्मग्रन्थदीपास्तमोहराः । तस्य प्रवचनावासे भान्ति प्रेष्ठार्थदर्शकाः ॥ नानास्तवनप्रकरणरत्नानि समुद्घृतानि समयाब्धेः । पुरुषोत्तमेन तेनालङ्कृतये शासनस्यासन् ॥ पश्चाशिका सिद्धविचारवाच्या भाष्याणि वृत्तं च सुदर्शनायाः। उपासकानां दिनकृत्यसूत्रवृत्ती च टीकापि च धर्मरत्ने । देवेन्द्राङ्का श्राद्धयामोद्यभङ्गिप्रन्थाधन्याप्यस्त्यनेकास्य सृष्टिः । एवं नानाप्रन्यसोपानपङ्कया स्वारोहं तन्मुक्तिसौधं व्यधात् सः॥
-गुर्वावल्यां मुनिसुन्दरसूरिः । १२. गुरुपर्वक्रमपरिचयार्थमस्य विलोक्यतां पं हंसराजात्मज हीरालाल मुद्रापितवृत्तिप्रशस्तिः । .
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
जिनालयानि सप्त ज्ञानभाण्डागाराँश्च । एकविंशतिसुवर्णधटीव्ययेन व्यधापयच्छत्रुनये श्रीऋषभजिनप्रासादम् , पर्यदधाच षट्पञ्चाशत्सुवर्णघटीव्ययेनेन्द्रमालामतिविशालाम् ।
श्रीमतो मन्त्रविद्याविशारदत्वोदाहरणानि प्रदत्तान्यनेकानि श्री श्रीमुनिसुन्दरसूरिप्रणीतायां गुर्वावल्याम् । परमिह तु वाचकचेतश्चमत्कारकारकं प्रदीयते श्रीगुणरत्नसूरिविरचितक्रियारत्नसमुच्चयान्तःस्थगुरुपर्वक्रमवर्णनाधिकारगतो योगिराजपराजयनवृत्तान्तः, तथाहि" योगी कश्चन शिष्यवृन्दकलितोऽवन्त्यां स्थितो गर्भमृ
नानासिद्धिबहुप्रसिद्धिहृतहृद्भपप्रजाभ्यर्चितः । तत्र स्थातुमयं न जैनयतिनां दत्ते कदापि कचि
च्चेदागच्छति कोऽपि साधुरिह यस्तं प्रत्यसौ मत्सरात् ॥३२॥ आसन्नोऽप्यथ दूरगोऽपि सहसा सौवप्रभावोधुरो
हुङ्कारात् तृणतन्तुधूलिकणिकाक्षेपात् तथा स्वाङ्कतः । मार्जारान् नकुलोन्दुराहिसरटान् गोधावृकान् वृश्चिकान् फेरण्डप्रभृतींश्च मुञ्चतितमां लक्षादिसङ्ख्यान् क्षणात् ॥३३॥
युग्मम् । भन्याश्चापि बिभीषिकाः प्रकटयत्युच्चैः स नानाविधा- .
स्तद् दृष्ट्वा भयप्लविताँ छलयति क्षुल्लान् स पापः क्षणात् । साधुः कोऽपि न तत्र तिष्ठति ततः श्रीधर्मघोषोऽन्यदा
सूरिस्तत्र समीयिवान् बहुपरीवारो विहारक्रमात् ॥३४॥ साधूनध्वनि सङ्गतान् स सहसा दृष्ट्वाऽथ दुष्टो रुषा
दन्तैर्दष्टरदच्छदोऽवदददः श्वेताम्बराः ! किं धरा ।
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
(५८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
शून्याऽस्ते सकलाऽपरा यदिह भोः प्राप्ता विशङ्का हठात्
दृष्टोऽहं यदि नो श्रुतोऽपि किमु रे नात्र स्थितो नन्वहम् ॥३५॥ बाहुभ्यां जलधि तराणि यदि वा तं शोषयाणि क्षणा___ दाकाशं विपुलं प्रयाणि खगवद्रात्रौ च कुर्या दिनम् । शेषाहि दृढयोगपट्टतुलया बध्नानि सौवासने __ फूत्कृत्यापि गिरीन् नयानि गगने वायू रजोवद् रयात् ॥३६॥
युग्मम् ॥ भो ! भो ! यात पलाय्य दृष्टिपथतो मां मा वमन्ध्वं हठा
नो चेत् स्थेयमिह स्थिरैर्भवति यत् तद् दृश्यतां सम्प्रति । व्याहार्षुर्मुनयो मुधात्मनि मदं धत्से विधत्से न किम् ?
क्षान्ति ब्रूम इदं हिताय भवतो जानासि चेत् किश्चन ॥३७॥ नो चेद् यन्ननु रोचते प्रकुरु तत् तावत् स्थिताः स्मो वयं __ योगिन्नुच्छलितोऽपि यन्न चणको भाण्डं प्रभेत्तुं क्षमः । क्रुद्धस्तद्वचसा विधाय विकृतं वक्त्रं स भीत्यावहं
दन्तान् स्थूलतरानदीदृशदथो जान्वग्रजाग्रन्मुखान् ॥३८॥ किं नो भीषयसे तृणाय न वयं मन्यामहे त्वादृशं
व्याहृत्येति भयोज्झिता मुनिवरास्तत्पातसंसूचिनीम् । उद्गीर्य स्वकफोणिमुन्नततरां जग्मुस्ततः श्रीगुरो
रभ्यणे जगदुश्च तद्गुरुरथो प्रोवाच सर्वान् यतीन् ॥३९॥ चेद् योगीह विभीषिकां विकुरुते मा भैष्ट तद् भो ! मनाक् त्राताहं वरिवमि वोऽथ वसतौ दोषागमे लक्षशः।
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
सूच्याख्या अतिवज्रतुण्डनखरा अन्यान्यदेहोर्ध्वगाः
कल्लोला इव वारिधेर्दशदिगुद्भूताः प्रसनुः क्षणात् ॥४०॥ अङ्गारोहणवस्त्रपात्रवलकस्तम्भादनैकादरान्
दृष्ट्वा तान् वसतेर्बहिश्च परितः श्वानौतुसर्पध्वनीन् । श्रुत्वा रौद्रतमान् प्रकम्प्रतनवो भीतेर्भरात् साधवो
ऽन्योऽन्याह्वानपराश्च नालमभवन् स्थातुं प्रनष्टुं तथा ॥४१॥ वस्त्रच्छन्नमुखे घटे प्रथमत: सजीकृते श्रीगुरु
दत्वा हस्तमथाजपद् गतभयो यावत् स तावच्छठः । सर्वाङ्गेऽप्युदितं व्यथासमुदयं हतु विषोडं प्रणि
न्होतुं वाप्यसहस्ततोऽनुगजनानूचे म्रिये भो ! म्रिये ॥४२॥ धिग्मामनात्मज्ञमदीर्घदर्शिनं येनाभिमानादपमानितो गुरुः । काणुः कः मेरुः क सरः क सागरः काहं हहा कैष च
सर्वसिद्धिवित् ॥४३॥ भीतः सोऽविकलं निजं विलसितं संहृत्य पीडावशा
दाक्रन्दंश्च कर्णश्च तत्र वसतौ गत्वा मुखात्ताङ्गुलिः । ऊचेऽज्ञानवशाद् यदत्र विहितं तत् क्षम्यतां क्षम्यतां
नातो वो विदधामि किञ्चिदशुभं साक्षी जनोऽत्राखिलः ॥४४॥ निरीक्ष्य दीनं स्वपदोविलीनं तं योगिराजं सुसमाधिमाजम् ।
चकार शान्तः प्रभुधर्मघोषः पुण्यप्रभायाश्च बभूव पोषः ॥४५॥"
प्रायशो ' देवेन्द्रविद्यानन्दधर्मकीर्ति' पदाङ्किताः श्रीमतः कृतयः । ताश्चैवम्-चैत्यवन्दनभाष्यवृत्तिः (सङ्घाचारनाम्नी), यो
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ६० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
निस्तवेनम् (गा. १३) समवसरणप्रकरणम् (गा. २४), ( लोकना) कायस्थितिप्रकरणम् (गा.
) भव
लिकाद्वात्रिंशिका गा. स्थितिप्रकरणम् (गा. ) कालसप्ततिका (गा. ७४ ) देहस्थिति -प्रकरणम् (गा. १८) दुषमाकालसङ्घस्तवनम् (गा. २६) युगप्रधाधानस्तोत्रम् (गा. ) ऋषिमण्डलस्तोत्रम् (गा. २१० ) परिग्रहप्रमाणम् 'सुअधम्म ' स्तवनम् (गा. ३९) चतुर्विंशतिजिनानां चतुर्विंशतिः स्तवनानि, ' स्रस्ताशर्म ' स्तोत्रम् (पद्य ४ ) ' देवेन्द्रैरनिशं ' ( श्लो. ) श्लेषस्तोत्रम् ' यूयं युवां त्वं ' ( श्लो. ) श्लेषस्तुतयः, चतुर्विंशति जिनस्तवनम् ' जयवृषभ ! चतुर्विंशतिजिनस्तुतयः, अष्टापदकल्पः, गिरनारकल्पः, श्राद्धजीतकल्पः संस्कृतप्राकृतभाषानिबद्धान्यत्र (पृ. १३) मुद्रापितानि चतुर्विंशति जिनभवस्तवनादीनि विविधानि स्तोत्राणि ।
,
देवेन्द्र ' शब्देन स्वगुरोः श्री देवेन्द्रसूरेः, ' विद्यानन्द ' पदेन स्वज्येष्ठ गुरुभ्रातुः श्री विद्यानन्दसूरेः, ' धर्मकीर्तिः ' इत्युल्लेखेनात्मनो धर्मकीर्ति दिति नाम च प्रथमभास स्वकृतौ लक्ष्मभिषात् ।
विक्रमीयद्वयुत्तरत्रयोदशशत (१३०२) तमेऽब्दे जातदीक्षस्य स्वज्येष्ठसोदरस्य श्रीविद्यानन्दमुनेर्दीक्षानन्तरम् धर्मकीर्तिरिति
१ तः ५ पर्यन्तानि स्तोत्राणि प्रसिद्धि नीतानि सावचूरिकाणि भावनगरस्थया श्री जैन आत्मानन्द सभया.
,
२ अष्टयमकमयकाव्यकरणाभिमत्तमन्त्रिमदापनोदाय प्रणीतेयमेकरात्रावैवात्रभवता यदुक्तं श्रीमुनिसुन्दरसूरिणा गुर्वावल्याम्" श्रीशारदालब्धवरो निशेकयाऽष्टभिः स कृत्वा यमकेरलङ्कृताः । स्तुतीजिनानां शमदज्वरौषधीरबुबुधद् गुर्जरराजमन्त्रिणम् ॥ ११६ ॥
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना
(६१)
नाम्ना गृहीतवानसौ दीक्षाम् , विक्रमीयत्रयोविंशत्यधिकत्रयोदशशततमेऽब्दे (१३२०) उपाध्यायपदम्, अष्टाविंशत्यधिकत्रयोदशशत (१३२८ ) तमे संवत्सरे व्यभूषयत् सूरिपदम्, विक्रमीयसप्तपञ्चाशदुत्तरत्रयोदशशत ( १३५७ ) तमे हायने च दिवं जगामेति पट्टावल्याबुल्लेखदर्शनाद् द्वयुत्तरे त्रयोदशशत (१३०२) वर्षतोऽनन्तरं सप्तविंशत्यधिक त्रयोदशततमाब्दतश्चार्वाक् मध्यवर्ती श्रीमतः सत्तासमयः सुनिश्चित एव ॥
(२५) श्री सोमप्रभमूरिः। तपागच्छीयसप्तचत्वारिंशत्तमपट्टविभूषकः श्रीधर्मघोषसूरिशिष्यशिरोवतंसः सूरिवरोऽयम् ।
वि.सं.१३१० वर्षे जन्म,सं.१३२१ वर्षे दीक्षा, सं.१३३२ वर्षे सूरिपदम् , सं. १३७३ वर्षे स्वर्गारोहणमस्य । ____ अप्कायविराधना भयेन कोंकणदेशे, शुद्धजलदोर्लभ्येन मरुदेशे च साधूनां विहारकरणं निषेधयामासासौ।।
कृतयोऽस्य-यतिजीतकल्पसूत्रम् , 'यत्राखिल' स्तुतयः, 'जिनेन येन' स्तुतयः, 'श्रीमच्छर्म' स्तोत्रम् ।
सं. १३५७ स्वगुरुश्रीधर्मघोषसूरिस्वर्गवासदिवस एव स्वस्याल्पमायुर्विज्ञाय न्यवीविशद् विमलप्रभं सूरिपदेऽसौ ।
शतार्थकाव्य-कुमारपालप्रतिबोध, सुमतिनाथचरित्र, सूक्तावल. (सिन्दूरप्रकर० ) प्रणेता श्रीसोमप्रभाचार्यस्त्वितो भिन्नः, श्रीविजयसिंहाचार्यशिष्यत्वात् ।
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
(६२)
जैनस्तोत्रसन्दाहे। __ (२६) श्री सोमतिलकसूरिः।। श्री सोमप्रभमूरिपट्टपमाकरप्रबोधनैक प्रद्योतनस्यास्य सूरिवर्यस्य वि. सं. १३५५ माघे जन्म, सं. १३६९ वर्षे दीक्षा, सं. १३७३ वर्षे सूरिपदम् , सं. १४२४ वर्षे स्वर्गगमनं च ।
कृतिकलापस्त्वस्य
बृहन्नव्यक्षेत्रसमाप्तः, सप्ततिशतस्थानप्रकरणं, ' यत्राखिल सञ्झकचतुर्विशतिजिनस्तुतिवृत्तिः, 'जयकृषभ' चतुर्विंशतिजिनस्तवनवृतिः, 'स्रस्ताशर्म' स्तुतिः, 'श्रीतीर्थराज' स्तुः (चतुरर्थभाक् ) एतवृत्तिश्च, 'शुभभावानत०,' 'श्रीमद्वीरं स्तुवे०' ( कमलबन्धस्तवनम् ), शिवशिरसि०, 'श्रीनाभिसम्भव०' ' श्रीशैवेय०,' 'श्रीसिद्धार्थ' वीरस्तवनम् ( श्लो. १२), चतुर्विशतिजिनस्तवनम् ,
एतस्मा एव प्राभृतीचकार श्रीजिनप्रभमूरिः स्वनामाङ्कितानि सप्तशतीमितानि स्तोत्राणि सबहमानम् ।। शीलतरङ्गिणीवृत्तिविधायिनः सोमतिलकसूरयस्त्वतो भिन्नः ।
(२७) जिनप्रभमूरिः । वि. सं. १३३१ वर्षे लघुखरतरशाखासंस्थापक श्री जिनसिंहसूरेः शिष्यचूडामणिरयम् । अनेन च स्वयमेवाऽजितशान्तिस्तववृत्त्यादौ स्वस्य कृतिकलापे
" संवद् विक्रम भूपते: शरऋतूदर्चिः शशाङ्कुमिते ( वै.१३६५, शा. श. १३३०)
पौषस्यासितपक्षभाजि शनिना युक्ते द्वितीयातिथौ ।
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(६३)
श्रीमान् श्रीजिनसिंहसूरिसुगुरोः पादाब्जपुष्पन्धयः ___ पुया दाशरथेजिनप्रमगुरुर्जग्रन्थ टीकामिमाम् ॥" इत्यादिना निरदेशि चतुर्दशशताद्वीरूपः स्वस्य सत्ताकालः ।
अस्य हि मन्त्रविद्यायां सुमनोमनश्चमत्कारि सामर्थ्यमासीत्उक्तं च- गयण थकी जिणि कुलह नंषिउ घट्ट उतारी
विद्व महि य मुष वाद नयरि घट्ट नववारी । दिल्लीपतिसुलताण पूठि वडवृक्ष चलावी
रायण सेतुंज सिहरि दुद्ध जलहर वरसावी। दोरडई मुद्रकिय प्रतिमा जिन बोलइ वयण । जिनप्रभमूरि कवि वयर कहि भरतपंडमंडन रयण ॥ एतदर्थे विशेषजिज्ञासुभिर्विलोकनीयः श्रीसोमधर्मगणिविरचितोपदेश सप्ततिकायास्तृतीयाधिकारप्रान्तगतो वृत्तान्तः। दन्त विश्वमिते (१३३२) वर्षे श्री जिनप्रभसूरयः । अभूवन् भूभृतां मान्याः श्रीजिनप्रभसूरयः ।"
इत्याद्यश्लोकात्मकः मूर्तिमान् प्रतिभाप्रकर्ष इव राजतेतरामत्रभवतोऽनघा कृतिततिस्त्वेवम्१ परमसुखद्वात्रिंशिका . ५ सन्देह विौषधिवृत्तिः २ प्रव्रज्याविधानवृत्तिः
(सं. १३६४) ३. प्रत्याख्यानस्थानविवरणम् ६ श्रेणिकचरित्तम् (द्वयाश्रयं) ४ साधुप्रतिक्रमणवृत्ति
(सं. १३५६) (सं. १३६५) ७ विषमकाव्यवृत्तिः
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
(६४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
८ तपोटमतकुट्टनकम् ९ धर्माधर्मकुलकम्' . १० पूजाविधिः ११ विधिप्रभा (सं. १३६३) १२ सप्तस्मरणटीका १३ वन्दनस्थानविवरणम्
१४ विविधतीर्थकल्प:
(सं. १३२७ तः १३८९) १५ दीपालिकाकल्पः १६ सूरिमन्त्रप्रदेशविवरणम् १७ अजितशान्तिभयहर-उपसर्गहरस्तोत्रवृत्तिः
(सं. १३६५)
काव्यमाला सप्तम गुच्छकान्त (पृ. ८६-९५) मुद्रितविशालराजगणिशिप्यविहिता सिद्धान्तस्तवावचूरिप्रारम्भे "पुरा श्रीजिनप्रभसूरिभिः प्रतिदिनं नवस्तवनिर्माणपुरःसरं निरवद्याहारग्रहणाभिग्रहवद्भिः प्रत्यक्षपद्मावतीदेवीवचसामभ्युदयिनं श्रीतपगच्छं विभाव्य भगवतां श्रीसोमतिलकसूरीणां स्वशैक्षशिष्यादिपठनविलोकनाद्यर्थ यमकश्लेषचित्रच्छन्दोविशेषादि नवनवभङ्गीसुभगाः सप्तशतीमिताः स्तवा उपदीकृता निजनामाङ्किताः" इत्युल्लेखदर्शनात् कृता एभिः सप्तशतीमिताः स्तवा इति निश्चीयते परमुपलभ्यमानास्त्वेवम्
१ ज्ञानप्रकाशकुलक (गा. १२५), मदनरेखासन्धि, चतुर्विधभावना कुलक (गा. ११), जीवामुशास्तिसन्धि (गा. १८), नेमिनाथरास (कडवा ११), भव्यचरित (गा. ४४), युगादिजिनचरितकुलक(गा. २७), भविय कुटुंबचरित (गा. ३४) श्रावकविविधप्रकरण (गा. ३४), सर्वचैत्यपरिपाटि स्वाध्याय प्रभृतिप्रणेताऽऽगमगच्छीय देवभद्रसूरिशिष्यः श्रीजिनप्रभसरिः त्रयोदशताद्रीभवोऽपि अस्माभित्रः।
त्रयोदशताहीभाषणेताऽऽगमगविविधप्रकरण पारितकुलक(गा. इस (कडचा
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
'नाम
प्रतीकम्
पद्यानि मुद्रितस्थलम् )
*
१ सिद्धान्तागमस्तवः २ पार्श्वस्तवः ३ गौतमस्तोत्रम् ४ वीरस्तवः ५ चतुर्विशतिजिनस्तवः ६ पार्श्वस्तवः ७ श्रीवीरनिर्वाणकल्याणकस्तवः ८ श्रीऋषभजिनस्तवनम्
९ अजितजिनस्तवनम् १० श्रीवीरस्तवनम् ११ श्रीऋषभजिनस्तवनम् १२ चतुर्विंशतिजिनस्तोत्रम्
नत्वा गुरुभ्य:०
४६ सप्तमगुच्छे (पृ. ८६) का मे वामेय ! शक्तिः
, (पृ. १.७) श्रीमन्तं मगधेषु २१ , , ११०) कंसारिक्रमनिर्यदापगा २५ , (, ११२) कनककान्तिधनुः २९ , (, ११५) अधियदुपनमन्तो १२ , ,, ११७) । श्रीसिद्धार्थनरेन्द्रवंश० १९ , (, ११९) अस्तु श्रीनाभिभूर्देवो ११ जै. स्तो.स.,, २६) विश्वेश्वरं मथितमन्मथ २१ , (, २८) चित्रैः स्तोष्ये जिनं वीरं २७ , ,, ९२) अल्लालाहि (पारसीभाषायाम् ) ११ , (, २४७) ऋषभनम्रसुरासुरशेखर २९ ।, (, १४९) है आनन्दसुन्दरपुरन्दरनम्र २९ , ,, १५१)
प्रस्तावना।
(६५)
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
१४ चतुर्विंशतिजिनस्तवनम्
१५ श्री वीरस्तवनम् (पञ्चवर्गपरिहारेण) स्वः श्रेयससरसीरुह
१३ श्रीनेमिस्तवनम् ( क्रियागुप्तम् )
श्रीहरिकुलहीराकर १७ महावीरस्तवनम् (पञ्चकल्याणकमयम्) पराक्रमेणेव पराजितोऽयं
१८ श्रीमन्त्रस्तवनम्
१९ वर्द्धमानस्तवनम्
२० पार्श्वजिन स्तवनम्
२१ श्रीपार्श्वनाथस्तवनम् २२ नन्दीश्वरकल्पः
२३ श्रीशारदास्तवनम्
२४ श्रीजिनसिंहसूरिस्तवनम्
२५ पश्र्चनमस्कृतिस्तवनम् २६ चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् २७ श्रीपार्श्वप्रातिहार्यस्तवनम् २८ कल्याणकपश्चकस्तवनम्
पात्वादिदेवो दश कल्पवृक्षा २९ ( प्रक. रत्ना
भा. २
स्वः श्रियं श्रीमदर्हन्तः
श्रीवर्द्धमानः सुखवृद्धयेऽस्तु पाश्वप्रभुं शश्वदकोपमानम्
श्रीपार्श्व ! पादानतनागराज आराध्य श्रीजिनाधीशान् वाग्देवते ! भक्तिमतां स्वशक्ति प्रभुः प्रदद्यान्मुनिपक्षिपङ्क्ते
प्रतिष्ठितं तमः पारे
प्रणम्यादिजिनं प्राणी
त्वां विनुत्य महिमश्रियामहं निलिम्पलोकायितभूतलं
२६ (
२० (
३६ (
(
९ (
८
८ (
४८ (
१३
(
१३ (
३३ (
२८ (
१०
८
""
13
""
91
""
"
"}
**
""
11
"
"1
3
""
""
१७५)
,, २४२)
२४४)
२५०)
२५१)
२५१)
२५१)
२५२)
२५२)
२५४)
२५५)
२५६)
२५८)
२५९)
५६०)
( ६६ )
जैनस्तोत्र सन्दोहे
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
२६० २६१
w
us
w
w
२९ चारस्तवनम् (लक्षणप्रयोगमयम् ) निस्तीणविस्तीर्णभवार्णवं जै १७ ३० श्रीवीतरागस्तवनम्
जयन्ति पादा जिननायकस्य १६ ३१ श्रीचन्द्रप्रभस्तुतिः
देवैर्यस्तुष्टुवे तुष्टैः ३२ श्रीऋषभजिनस्तवनम् (अष्टभाषामयम्) निरवधिरुचिरज्ञानं ४० " ३३ जीरापल्लिपार्श्वस्तवनम् जीरिकापुरपतिं सदैव तं १५ २६८ ३४ फलवर्द्धिपार्श्वनाथस्तवनम् (प्राकृते) सयलाहिबाहिजलहर
२६९ ३५ श्रीचन्द्रप्रभस्तवनं (षड्भाषामयम् ) नमो महासेननरेन्द्रतनूज (सूनो!)१३
" २६९ ३६ श्रीपार्श्वनाथलघुस्तवः दोसावहारदक्खो १० अत्रैव. पृ. २२८ ३७ अर्हदादिस्तवनम्
मानेनोर्वी व्यहृत परितो ८ (प्र.र.भा.४), पृ. २२ ३८ पार्श्वस्तवनम्
श्रीपाच भावतः स्तौमि! ९ ३९ चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् जिनर्षभ ! प्रीणितभव्यसार्थ ! ७ ४० पार्श्वजिनस्तवनम्
श्रीपार्श्वः श्रेयसे भूया ४१ शान्तिजिनस्तवनम्
श्रीशान्तिनाथो भगवा ४२ श्रीमहावीरस्तवनम्
असमशमनिवासं ४३ चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् आनम्रनाकिपति० ४४ चतुर्विशतिजिनस्तवनम् तत्वानि तत्त्वानिभृतेषु सिद्धं २८
प्रस्तावना।
२३
२८
३०२ ३०३
(63)
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
(3)
.
अनुष
"
२३७
४५ श्रीवीरस्तवनम्
श्रीवर्द्धमानपरिपूरित १३ प्र.र.भा.२, पृ. २५७ ४६ चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् यं सततमक्षमालो ३० अत्रैव, पृ. २१६ ४७ मुनिसुव्रतस्तुतिः निर्माय निर्मायगुणद्धि
अमुद्रिता ४८ चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ऋषभदेवमनन्तमहोदयं ४९ आज्ञास्तवनम् (प्रा.) नयगमभंगपहाणा ११ अत्रैव. २२७ ५० गौतमस्तवनम् (महामन्त्रमयम् ) ॐनमस्त्रिजगन्नेतु ५१ पद्मावतीचतुष्पदिका जिनशासन अवधारि
अमुद्रिता ५२ श्रीगौतमस्तोत्रम्
जम्मपवित्तिय सिरि. २५ अत्रैव पृ. २३५ ५३ श्रीपार्श्वजिनस्तोत्रम्
पार्श्वनाथमनघं.
__अमुद्रितम् ५४ श्रीवीरजिनस्तोत्रम् सिरिवीयराय ! देवाहिदेव ! ३५ ५५ श्रीशारदास्तोत्रम्
वाग्देवते ! भक्तिमता ५६ श्रीशारदाष्टकम्
ॐ नमस्त्रिजगद्वन्दित ५७ श्रीवर्धमानविद्या
इय वद्धमाणविज्जा ५८ मंगलाष्टकम्
नतसुरेन्द्र ! जिनेन्द्र ! ९ प्रा. जै. स्तो. सं. ५९ पञ्चपरमेष्ठि महामन्त्रस्तवनम् किंकप्पत्तर रे०
१३ एतदतिरिक्ता अन्या अपि भविष्यन्ति कृतयः श्रीमतां परं नाऽद्यावधि तदर्शनेनाऽपि बभूव मे दृष्टिसाफल्यम्। जानाना अपि तपागच्छमभ्युदयिनमुपदीकुर्वाणा अपि सोमतिलकसूरिभ्यः सबहुमानं सप्तशती
जैनस्तोत्रसन्दोहे
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
~
~
प्रस्तावना। मितानि स्तोत्राणि विरचयेयुरिमे ' तपोमतकुट्टनम् ' नाम गच्छकदाग्रहप्रकाशकं ग्रन्थमिति महच्चित्रम् । । ... श्रीमल्लिषेणमूरिभिः १२१४ शाकाब्दे विरचितायां स्याद्वादमञ्जरीवृत्तौ साहाय्यकृतोऽमी, उक्तं च तत्रैव
" श्रीजिनप्रभसूरीणां साहाय्योद्भिन्नसौरभा । श्रुतावुत्तंसतु सतां वृत्तिः स्याद्वादमञ्जरी ॥ ३॥"
श्रीजिनसेनशिष्योभयभाषाकविशेखरश्रीमल्लिषेणसरिविरचिते भैरवपद्मावती कल्पेऽप्यस्यैव साहाय्यम् ।
(३१) देवेन्द्रसूरिः। एतन्नामधेयधारिणो भिन्नभिन्नगच्छेष्वनेके समजायन्त सूरिपुरन्दरास्तथाप्यत्रैव पृ. ५४ मुद्रिते त्रिंशचतुर्विंशतिकास्तवनदशके प्रत्येकस्तवान्ते 'श्रीसङ्घतिलकश्रियम् ' इति पदावलोकनेन सम्यक्त्वसप्ततिकावृति (तत्त्वकौमुदी) विरयितू रुद्रपल्लीयगच्छतिलकायमानस्य श्रीसङ्गतिलकाचार्यस्य शिष्यपुङ्गवोऽयमिति निश्चयः । . गुरुपर्वक्रमस्त्वस्य प्रश्नोत्तररत्नमालावृत्ति-सम्यक्त्वसप्ततिकावृत्तिशीलोपदेशमालावृत्ति (शीलतरङ्गिणी) प्रशस्तिपद्यैः सम्यगवबुध्यते, स च वाचकानां सौलभ्याय दीयतेऽत्र वृक्षरूपेण. १ 'तपोमतकुटनं जिनप्रभस्य कृतिरित्यर्थं नास्ति संदेहः, परं तत्र . दर्शितेन स्वस्य सिद्धान्ताऽनभिज्ञत्वेन बालसुलभेन अभिनिवेशेन द्वेषपोषण च ज्ञायते यदुतायं ग्रन्थः कर्ता स्वस्य प्रथमे वयसि निमर्तिः स्यात् , तपागच्छीयैः सह मैत्री च पश्चिमे वयसि। इति श्रीकल्याणविजयमुनिवराः।
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्री घेईमानसूरिः (सं. १०८८ विद्य.)
wanAmAvam
(७०)
जिनेश्वरमूरिः ।
___ बुद्धिसागरमूरिः (वि. सं. १०८४ विद्य.)
(वि. सं. १०८०-८४ विद्य.)
अभैयदेवमूरिः (वि. सं. १०७२ तः ११४५ स्व.)
-
-
-
-
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
जिनवल्लभमरिः (सं. ११२८ तः ११६० वि०)
प्रसन्नचन्द्रसूरिः
जिनदत्तमुरिः (वि. सं. ११३२ तः १२११ विद्य.) जिनशेखरमरिः ( रुद्रप
ल्लीयगच्छसंस्थापकः १ उपदेशपदटीकाविरचयिता । २ प्रमालक्ष्मादिप्रणेता । सं. १०८० वर्षे जावालिपुरे । ३ सं. १०८० वर्षे व्याकरणकर्ता । ४ नवाझवृत्तिविधानवेधाः । ५ पिण्डविशुद्धयादिनिर्माता । ६ अपभ्रंशकान्यत्रय्यादिप्रणेता।
७ उक्तं च प्रश्नोत्तररत्नमालाप्रशस्तौ
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
वि. सं. १२०४ विद्य.)
पद्मचन्द्रसूरिः विजयचन्द्रसूरिः (विजयेन्दुसुरिः) अभयदेवमूरिः (सं. १२०१ ) तः १२७८ विद्य.) देवभद्रसूरिः प्रभानन्दसूरिः
प्रस्तावना।
८ यस्मादासीदसीमप्रशममुखगुणैरद्वितीयो वरेण्यः
षट्तर्कप्रन्थवेत्ताऽभयपदपुरतो देवनामा मुनीन्द्रः । यस्मात् प्रालेयशैलादिव भुवनजनवातपावित्र्यहेतुः ।
जज्ञे गङ्गाप्रवाहः स्फुरदुरुकमलो रुद्रपल्लीयगच्छः ॥
(30)
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
चन्द्रसूरिः
गुणशेखरसूरिः सङ्घतिलकाचार्यः
T विमलचन्द्रसूरिः
"सोमतिलकसूरिः श्रीमतो हेमचन्द्राख्यः शिष्यः
देवेन्द्रसूरिः
कृतयस्तु प्रश्नोत्तररत्नमालावृत्ति - त्रिंशच्चतुर्विंशतिस्तवदशकातिरिक्ता नान्या अद्यावधि नयनपथमागता मे ।
९ जयन्तविजयकाव्यकर्ता ( सं. १२७८ ) सम्यकत्वसप्ततिकावृत्तिविधाता (सं. १४२२ ) । १० शीलतरङ्गिणीवृत्तिविरचयिता । १५ प्रश्नोत्तरत्नमालावृत्तिप्रणेता ।
( ७२ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ७३ )
प्रस्तावना ।
(३२) मेरुनन्दनोपाध्यायः
अनेनैव विरचिते श्रीजिनोदयसूरिविवाहलाप्रान्ते - एहु सिरि जिणउदयसूरिनियसामिणो कहिउ मइ चरिउ अइमंदबुद्धि अम्ह सो दिक्खगुरु देउ सुपसन्नउ दंसणनामचारित्तसुद्धिं । एहु गुरुराय वीवाहलउ जे पढइ जे गुणइ जे सुणंति उभयलोगे वि, ते लहइ मणछियं मेरुनंदनगणि इम भणति ॥ " इत्यनेन पद्येन श्रीजिनोदयसूरिर्निरूपितः स्वयं स्वस्य दीक्षागुरुः, श्रीजिनोदयसुरेश्व सं. १३७५ वर्षे रुद्रपालश्रेष्ठिपत्नी धारलदेवीकुक्षौ प्रह्लादनपुरे जन्म, सं. १३८२ वर्षे श्रीजिनकुशलसूर्यन्तिके दीक्षा, सोमप्रभ इति नाम । सं. १४०६ वर्षे जेसलमेरुद्रङ्गे वाचनाचार्यपदम्, सं. १४१५ वर्षे स्तम्भतीर्थे तरुणप्रभसूरिभिः प्रदत्तं सूरिपदम्, 'जिनोदयसूरि' रित्यभिधानं च । सं. १४३२ वर्षे समाधिना समाससाद स्वर्गिस - म्पदम् । इत्यनाशङ्कयमनेहः, मेरुनन्दनोपाध्यायस्याप्यस्य समान एव सत्ता समयः ।
कृतयस्त्वस्य-जिनोदयसूरिविवाहलउ, अजितशान्तिस्तवनम्, सीमन्धरजिन स्तवनं ( अप ० )
( ३३ ) श्रीदेवसुन्दरसूरिः । तपागच्छीयैकोनपञ्चाशत्तमपट्टपूर्वाचलप्रभाकरः स्थावरजङ्गमविपापहारी मन्त्र तन्त्रविद्यामन्दिरं योगाभ्यासनिष्णातो जलानलव्यालादिभयध्वंसी त्रिकालनिमित्तवेत्ता महानरेन्द्रवन्द्यचरणारविन्दः सूरिवरोऽयं श्रीसोमतिलकस्तूरिशिष्यः ।
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
(७४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
श्रीमतो विक्रम सं. १३९६ तमेऽब्दे जन्म, सं. १४०४ तमे वर्षे दीक्षा, १४२० तमे हायनेऽणहिल्लपुरपत्तने सूरिपदम् ।
तत्रभवतो विद्वच्छिरोरत्नं समजायत शिष्यरत्नपञ्चकं, तचैवम्१ ज्ञानसागरसूरिः-विमलनाथचरित्रादिविरचयिता २ कुलमण्डनमूरिः-सिद्धान्तकलापोद्धार-विचारामृतसङ्कहा
दिप्रणेता। ३ गुणरत्नमरिः-क्रियारत्नसमुच्चय-षट्दर्शनसमुच्चयवृत्ति
विरचयिता । ४ सोमसुन्दरमूरिः--योगशास्त्रोपदेशमालाधवचूरिप्रणेता ५ साधुरत्नसूरिः-यतिजीतकल्पवृत्तिकर्ता
___(३४) श्रीसोमसुन्दरमरिः। प्रल्हादनपुरे सज्जनश्रेष्ठिनो माल्हणदेव्याः कुक्षौ विक्रमसंवत् १४३० वर्षेऽस्य जन्म, सोमस्वप्नावलोकनात् ' सोम' इति प्रादायि नाम । सं. १४३७ वर्षे स्वभगिन्या समं कक्षीकृता दीक्षा । सं. १४५० वर्षे - विंशतिवर्षदेशीयो निखिलवाङ्मयपारदृश्वा प्राप्तवान् वाचकपदम् , सं. १४५७ वर्षेऽष्टादशशतसाधुपरीवारः सूरिपदं प्रपेदे। विधायोपदेशकौशलेन विविधजिनालय--जिनबिम्बप्रतिष्ठा-मुनिपदनतिष्ठापन-तीर्थसङ्घयात्राद्यनेकधर्म्यकर्माणि संवत् १४९९ वर्षे दिवं जगाम । एतदर्थे विशेषजिज्ञासुभिर्विलीकनीयं पण्डितप्रकाण्डश्रीमतिष्ठासोमप्रणीतं श्रीसोम सौभाग्यकाव्यम् ।
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
श्रीमतः श्रीमुनिमुन्दरसूर्याद्याः पञ्च शिष्या मुख्याः, यदुक्तमाचारप्रदीपप्रशस्तौ श्रीरत्नशेखरसूरिणा
"देवसुन्दरगुरोः पट्टे श्रीसोमसुन्दरगणीन्द्राः । युगवरपदवी प्राप्तास्तेषां शिष्याश्च पञ्चैते ॥ ७ ॥ मारीत्यवमनिराकृतिसहस्रनामस्मृतिप्रभृतिकृत्यैः । श्रीमुनिसुन्दरगुरवश्चिरन्तनाचार्यमहिमभृतः ।। ८ ॥ श्रीजयचन्द्रगणेन्द्रा निस्तन्द्राः सङ्घगच्छकार्येषु । श्रीभुवनसुन्दरवरा दूरविहारैर्गणोपकृतः ॥ ९॥ विषममहाविद्यातविडम्बनाब्दी तरीव वृत्तिथैः । । विदधे यज्ञाननिधि मदादिशिष्या उपाजीवन् ॥ १० ॥ एकाङ्गा अप्येकादशाङ्गिनश्च जिनसुन्दराचार्याः । निर्ग्रन्था ग्रन्थकृतः श्रीमजिनकीर्तिगुस्वश्च ॥ ११॥"
एतदतिरिक्ता अत्रभवतः शिष्यास्त्वमी१ श्रीनन्दिरत्नगणिः-उपदेशतरङ्गिणीप्रणेतुः श्रीरत्नमन्दिरग
णेर्गुरुः, यदुक्तं तत्कृतभोजप्रबन्धप्रशस्तौजातः श्रीगुरुसोमसुन्दरगुरुः श्रीमत्तपागच्छप
स्तत्पादाम्बुजषट्पदो विजयते श्रीनन्दिरत्नो गणिः। तच्छिष्योऽस्ति च रत्नमन्दिरगणिर्भोजप्रबन्धो नव
स्तेनासौ मुनिभूमिभूतशशभृत् (१५१७) संवत्सरे निर्मितः। २ साधुराजगणिः
यदाह भरटकद्वात्रिंशिकाकृत्
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
(७६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
" तपागणाधीश्वरसोमसुन्दराऽन्तेवासिनो वाचकचक्रचक्रिणः । श्रसाधुराजादधिगम्य कौतुकादलेखि शिष्येण यथाश्रुतं मया ॥
17
३ रत्नहंसगणिः
जैनस्तोत्रसमुच्चये पृ. १७० मुद्रित चतुर्विंशतिजिनस्तुतिप्रान्ते तपापक्षे श्रीसोमसन्दरसूरिशिष्यपण्डितशिरोवतंस पं. श्रीरत्नहंसगणिशिष्येण लिखिता इत्युल्लेखदर्शनात् ४ विशोलराजगणिः -
यदुक्तमेतदीयशिष्यरत्नरचितवीतरागस्तोत्रपञ्जिकाप्रान्तेचञ्चचन्द्रकुलं सदोदिततपापक्षाख्यबिम्बोल्लसमार्तण्डोपमसोमसुन्दर गुरोः शिष्याग्रणीः सूरिराट् । श्रीमानस्ति विशालराजसु गुरुर्विद्यानदीसागरस्तत्पादप्रणतोऽस्म्यलं श्रतिसुखा जैनस्तुतेः पञ्जिका ॥ सह पश्ञ्चविंशदक्षरसपादषट्शतमिताऽजनिष्ट सुगमेयम् । वर्षे तिथिरविसङ्घये (१५१२) शितिपक्षे तपसि गुरुपुष्पे ॥ श्रीप्रियङ्करनृपकथा-रूपसेनचरित्र कर्तृश्रीजिनमूरमुनिगुरुश्रीसुधाभूषणमुनेः, काव्यमालासप्तमगुच्छकान्तर्मुद्रितश्रीजिनप्रभ सूरिप्रणीतसिद्धान्तस्तवावचूरिरचयितुश्चासौ गुरुः ।
""
"L
५ श्रीकुमारपालप्रबन्धप्रभृतिप्रणेता श्रीजिनमण्डनोपाध्यायः-उक्तं च
प्रबन्धो योजितः श्रीमत्कुमारनृपतेरयम् । . गद्यपद्यैर्नवैः कैश्चित् कैश्चित् प्राक्तननिर्मितैः ॥ ६ ॥
१ तपा मुनिसुन्दरसूरिशिष्यो विशालराज इत्यन्यत्र ।
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
.
(७७)
श्रीसोमसुन्दरगुरोः शिष्येण यथाश्रुतानुसारेण । श्रीजिनमण्डनगणिना द्रयङ्कमनु (१४९२) प्रमितवत्सरे
रुचिरः ॥ ७ ॥ ६ श्रीविवेकसमुद्रगणिः--
यदुल्लेख: श्रीउपदेशमालाप्रकरणावचूरिग्रान्ते
"उपदेशमाला प्रकरणावचूरिः समाप्ता। लिखिता श्रीतपागच्छाधिराजसोमसुन्दरसूरिशिष्यपण्डितविवेकसमुद्रगणिशिष्याणुनाऽमर. चन्द्रेण गणिना स्वपरोपकाराय । सं. १५१८ वर्षे फाल्गुन ११ दिने बुधवारे कर्करामहाग्रामे । श्रीश्रमणसङ्घस्य श्रीरस्तु॥"
__सम्यक्त्वालङ्कार-पुण्यसारकथानकविरचयिता तु जिनपतिसूरिपट्टधरजिनेश्वरसूरिशिष्यत्वादितो भिन्नः । द्वयोरपि नामसाम्यत्वात् सञ्जाता स्खलना जैनग्रन्थावल्यां, समसूचि सा ‘जेशलमीर भाण्डागारीयग्रन्थानां सूची' नाम्नि ग्रन्थे (पृ. ५३ ) " जैनग्रन्थावल्यामस्य तपागच्छीयश्रीसोमसुन्दरसूरिशिष्यता षोडशशताब्दीप्रारम्भे च सूचिता सत्ता विचारासहा प्रतिभाति" इत्यादिना पण्डितवर्यश्री लालचन्द्रेण । ७ श्री चारित्ररत्नेगणिः दानप्रदीपरचयिता
आरम्भसिद्धिवार्तिकविधातुः श्रोहेमहंसगणिनो विद्यागुरुः, लघूपदेशसप्ततिकाकर्तुः श्रीसोमधर्मगणिनश्चायं गुरुः । ८ भावसुन्दरसूरिः
उज्जयिन्यां निरमायि श्रीमहावीरस्तवनमनेन । विलोक्यतां 'जैनगूर्जर कविओ' प्रथमविभागस्य पृ. ३३
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
(७८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
९ समयरत्न:-लावण्यसमयगुरुः ।
इतोऽपरेऽपि स्युर्नवेति न निश्चयः । कृतयस्त्वस्य
चैत्यवन्दनभाष्यावचूरिः (नं. १०२७), कल्पान्तर्वाच्यः (ग्रं. १८००), चतुर्विशतिजिनभवोत्कीर्तनस्तवनम् (श्लो. २६) युगादिजिनस्तवनम् ( श्लो. २५), युप्मेच्छद्वनवस्तवी, अस्मच्छब्दनवस्तवी, भाष्यत्रयचूर्णिः, कल्याणकस्तवः । यतिजीतकल्पः, रत्नकोषः, औरा
१ यद्यपि दानप्रदीप प्रशस्तौ १५ तमे काव्ये विद्यानिधानजिनसुन्दरसूरिशिष्यः । श्रीसोमसुन्दरगणेन्द्रनिदेशवश्यः ।' इत्युल्लेखेन श्रीजिनसुन्दरसूरिशिष्यत्वमस्य प्रतीयते, परं स्वस्य परेषां च कृतिषु प्रायशः श्रीसोमसुन्दरसूरिशिष्यत्वव्यपदेशदर्शनान्मयापि तथैव लिखितमिह ।
२१३ मुद्रितानि जैनस्तोत्रसमुच्चये । प्रकटीभूतेयं जैनस्तोत्रसङ्कहस्य प्रथमे विभागे ।
६ 'श्री आवश्यक वृत्तितः कृता सङ्क्षिप्ता श्रीसोमसुन्दरसूरिपादैः' इत्युल्लेखः प्रान्ते ।
७ श्रीमुनिसुन्दरसूरिप्रणीतं 'जयश्रिये शाश्वतशर्महेतवे' इत्यादि स्वरुपं २४ पद्यप्रमाणं मुद्रितं जैनस्तोत्रसङ्ग्रहस्य द्वितीये विभागे (पृ. १९५-२०१), प्राकृतभाषायां विंशतिगाथात्मकं त्रुटितमुपलब्धमधुनाऽन्यत् , तस्यान्तिमा गाथा त्वेवम्-" सुद्धनवमी...वली निमि, आसो आसो अमावसि हूओ।
पुण्णमासीइ नमितित्थनाहो चुओ, कुणु सुह मंगलं सोमसूरिहिं थुओ ॥ २० ॥” इदमेव सोमसुन्दरसूरिकृतमितरद्वेति न निश्चयः ।
८ 'भूयादुज्ज्वलसोमसुन्दरयशाः श्रीसङ्घभद्रङ्करम्' इत्यान्तिमकाव्यचरणम् ।
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना। mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmer urwwwmmm
(७९) धनारासः । नेमिनाथनवरसफागः, उपदेशमालाबालावबोधः (सं. १४८५), योगशास्त्रबालावबोधः, षडावश्यकबालावबोधः, आराधना पताकाबालोवबोधः, नवविबालावबोधः, षष्टिशतकबालावबोधः ( सं १४९६) प्रभृतयः प्रकटयन्ति प्रतिभाप्रकर्षमद्यापि ।
(३५) चारित्ररत्नगणिः। श्रीमानसौ स्वयं परे च ग्रन्थकृतो निवेदयन्ति सर्वत्र श्रीसोमसुन्दरसूरि शिष्यत्वमस्य, परंविद्यानिधानजिनमुन्दरमरिशिष्यः
___ श्रीसोमसुन्दरगणेन्द्रनिदेशवश्यः । चारित्ररत्नगणिरल्पमतिव्यधत्त
दानप्रदीपमिमात्मपरार्थसिद्धयै ।। १५ ॥ इत्यनेन दानप्रदीपप्रशस्तिपद्येन श्रीजिनमुन्दरसूरय एवास्य दीक्षागुरवः, श्रीसोमसुन्दरसूरीणां तु गच्छाधिपतित्वेन, स्वगुरोर्गुरुत्वेन च बहुमानख्यापनार्थं दर्शयन्ति शिष्यत्वम् ।। सत्तासमयस्तु-"नवाङ्कवार्धिशीतांशु(१४९९)मिते विक्रमवत्सरे ।
चित्रकूटमहादुर्गे ग्रन्थोऽयं समपद्यत ॥ १६ ॥" इति दानप्रदीपरचनाकालमावेदयता स्वयमेव ज्ञापितो विक्रमीयपश्चदशशताब्दयुत्तरार्धरूपः श्रीमता ।
अत्रैव पृ.७० मुद्रित चतुर्विंशति जिनस्तुत्यतिरिक्ता दानप्रदीपचित्रकूटमहावीरविहारप्रशस्तिप्रमुखा श्रीमतः कृतिविनोदयति मनः सुमनसाम् ।
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
(८०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे rammammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm __ आसीदस्य 'कृष्णसरस्वतीति' बिरुदमिति ज्ञायतेदधे कृष्णसरस्वतीति बिरुदं यो यं च विद्वत्प्रभु
प्राहुर्विज्ञनरा महार्णवसमस्तीर्णो भवो येन च । यस्मै भूपगणो नमस्यति शुभं यस्माच्च यस्योज्ज्वला ___मूर्तिः स्फूर्तियुता परा गुणभरा यस्मिंश्च वासं दधुः ॥६१॥ प्रतिष्ठासोमकृतसोमसौभाग्यकाव्यदशमसर्गान्तर्गतेनानेन काव्येन ।
श्रीआरम्भसिद्धौ सुधीशृङ्गारवार्तिकविरचयितारः श्रीहेमहसगणिनः ' महोपाध्यायश्रीचारित्ररत्नगणिप्रसादप्राप्तविद्यालवेन ' इति स्वविशेषणेन ख्यापयन्ति स्वविद्यादानदायकत्वमस्य ।
लघूपदेशसप्ततिकाकर्ता सोमधर्मगणिः
*जिनमाणिक्यगणिश्च शिष्योत्तमावस्य । १ यदाह स्वयमेवयेषां बुद्धिरनुत्तरातिविषमप्रन्थार्थसाक्षात्कृति
चेतःसद्मनि दीपिकेन सजती प्रोजागरा सर्वदा । सर्वेषामुपयोगिनी समभवहानप्रदीपस्तथा
प्रन्थो यद्विहितश्छिनत्ति कृतिनामद्यापि दुष्टं तमः ॥ जयन्ति ते वाचकपुङ्गवा श्रीचारित्ररत्ना गुरवो मदीयाः ।
यभाणिता वर्यविनयवाराः कुर्वन्त्यनेका उपकारकोटीः ॥ २ विलोक्यतां जैनस्तोत्रसमुच्चये (पृ. ६) सरस्वतीशब्दयमकमयं श्रीयुगादिजिनस्तवनप्रान्तगत उल्लेख:
" इतिश्री प्रतिकाव्यपादचतुष्टयसरस्वतीशब्दयमकमयं श्रीयुगादिजिनस्तवनं कृतं महोपाध्यायाधिराजश्रीचारित्ररत्नगणिशिष्य पं. जिनमाणिक्यगणिना।"
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना ।
( ३६ ) श्रीभावदेवसूरिः । श्रीकालिकाचार्यकुलतिलकः सूरिवर्योऽसौ परिचाययति स्वं श्रीपार्श्वनाथचरित्रप्रशस्त्या स्वयमेव, तथाहि
आसीत् स्वामिसुधर्म सन्ततिभवो देवेन्द्रवन्यक्रमः श्रीमान् कालिकसूरिरद्भुतगुणग्रामाभिरामः पुरा । जीयादेष तदन्वये जिनपतिप्रासादतुङ्गाचलभ्राजिष्णुर्मुनिरत्नगौरवनिधिः पण्डिल गच्छाम्बुधिः || ४॥ तस्मिंश्चान्द्रकुलोद्भवः कुवलयोद्बोधैकबन्धुर्यशो
ज्योत्स्नापूरितविष्टपो विधुरिव श्रीभावदेवो गुरुः । यस्याख्यानसमानमेष बहुशो व्याचक्षमाणोऽधुना गच्छेऽगच्छदतुच्छगूर्जरभुवि प्रष्ठां प्रतिष्ठामिमाम् ॥ ५ ॥
मनसि धनविवेकस्नेहसंसेकदीप्तो
द्युतिमतनुत यस्य ज्ञानरूपः प्रदीपः । असमतमतमांसि ध्वंसयन्नञ्जसासौ
न खलु मलिनिमानं किन्तु कुत्रापि च ॥ ६ ॥ श्रीमांस्ततो विजयसिंहगुरुर्मुनीन्द्रमुक्तावलीविमलनायकतां वितेने ।
ज्योतिः सदुज्ज्वलतरं विकिरन् धरित्र्यां चित्रं न यस्तरलतां कलयाञ्चकार ॥ ७ ॥ दाक्षिण्येकनिधिर्व्यधान्न सहजे देहेऽप्यहो वाञ्छितं कारुण्यामृतवारिधिर्विनिदधे गुप्तौ स्वकीयं मनः ।
(८१)
In
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
(८२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे शान्तात्मानुचरं चिरस्य विनिजग्राहेन्द्रियाणां गणं
यो विज्ञातसमस्तवस्तुरभवत् तुल्यश्च हेमाश्मनोः ॥८॥ तदीयपढेऽजनि वीरमरिर्यन्मानसे निर्मलदर्पणाभे । निरूपयामास सरस्वती सा त्रैविद्यविद्यामयमात्मरूपम् ॥९॥ सदाभ्यासावेशप्रथितपृथुमन्थानमथना
दवाप्तं तर्काब्धेर्विबुधपतिसिद्धेशमहितम् । यदीयं वाग्ब्रह्मामतमकृत दर्पज्वरभर__प्रशान्ति निःशेषक्षितिवलयवादीन्द्रमनसाम् ॥१०॥ तस्मादभूत् संयमराज्यनेता मुनीश्वरः श्रीजिनदेवमूरिः। यो धर्ममारोप्य गुणे विशुद्ध्यानेषुणा मोहरिपुं बिभेद ॥११॥
आद्यनामक्रमेणैवं प्रसर्पति गुरुक्रमे ।
पुनः श्रीजिनदेवाख्या बभूवुर्वरसूरयः ॥ १२ ॥ येषां पादारविन्दानरुणनरवशिखारागभूयोऽभिरज्य
लक्ष्मीलीलानिवासान् विमलगुणभृतो भेजिरे राजहंसाः । आकृष्टानेकलोकभ्रमरकृतनमस्कारझङ्काररम्यो । येषामद्यापि लोके स्फुरति परिमलोऽसौ यशोनामधेयः ॥१३॥ तेषां विनयविनयी बहु भावदेव
सूरिः प्रसन्नजिनदेवगुरुप्रसादात् । श्रीपत्तनाख्यनगरे रविविश्व ( १३१२ ) वर्षे
पार्श्वप्रमोश्चरितरत्नमिदं ततान ॥ १४ ॥ अतः सुस्पष्टमेवास्य चतुर्दशशताब्दीमध्यकालीनः सत्तासमयः ।
कृतयोऽस्य--- पार्श्वनाथचरित्रम्, कालिकाचार्यकथा, यतिदिनचर्या (१) च ।
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(३७) जिनभद्रमूरिः। खरतरगच्छालङ्कारश्रीजिनराजसूरेः पट्टधरोऽयं सूरिः। सूरिवर्यस्यास्य सं १४५० वर्षे जन्म, सं. १४६१ वर्षे दीक्षा, सं. १४७५ वर्षे सूरिपदम् सं. १५१४ (५) वर्षे च स्वर्गमनं समजनि । अनेन सम्भवजिनालयप्रतिष्ठायाः प्रागणहिल्लपाटकपुरादिषु विधिधर्मपक्ष( खरतरगच्छ ) श्राद्धसङ्घन ज्ञानरत्नकोशा अकार्यन्त । सागरचन्द्रसूरिय॑न्तरदर्श्यमानं जिनराजसूरतमालिन्यं विशङ्क्य पश्चात्तं समुदायात् पृथक्कृत्य तत्स्थानेऽमुं-जिनभद्रसूरिं सं. १४७५ वर्षे प्रतिष्ठितवान् । अनेन सूरिणा सूरिपदानन्तरं यावजीवं सं. १५१५ पर्यन्तं प्रतिष्ठितानि प्रभूतानि जिनबिम्बानि, लेखितानि च पुस्तकानि यत्र तत्र प्रेक्षणपथपान्थीभवन्ति ।
सं. १४७६ वर्षे कमलसंयमेनाऽस्य पार्श्वे दीक्षाऽग्राहि । सं. १५४४ वर्षे जेशलमेरुदुर्गे सर्वार्थसिद्धिसंज्ञकोत्तराध्ययनसूत्रवृत्तिश्च विनिर्ममे।
सं. १४८४ वर्षे पत्तनस्थमेनं प्रति जयसागरोपाध्यायः सिन्धुदेशान्तर्गतमल्लिकावाहणपुरात् विद्वत्तापूर्णी विज्ञप्तित्रिवेणी प्रहितवान् । सं. १४९५ वर्षे जयसागरोपाध्यायविहिता सन्देहदोलावलि. वृत्तिश्चैतेन व्यशोधि । . १ खरतरगच्छपट्टावल्यादौ जिनराजसूरिपार्श्वे दीक्षा, विद्याध्ययनं तु वाचकशीलचन्द्रपाऽनेन व्यायीत्युल्लेखो दृश्यते, परमपवर्गनाममालान्ते
श्रीजिनवल्लभजिनदत्तसूरिसेवी जिनप्रियविनेयः ।
अपवर्गनाममालामकरोजिनभद्रसूरिरिमाम् ॥” इत्युल्लेखदर्शनादस्य गुरोः 'जिनप्रिय' इति ध्वन्यते नाम ।
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
(८४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे। जिनचन्द्रमरिरस्य पट्टधरः, सं. १५१९ वर्षे पुष्पमालावृत्तिचरित्रपञ्चकवृत्तिविधातुः साधुसोमगणिनो गुरुसिदीनसाहिसभायां वादिविजेता सिद्धान्तरुच्युपाध्यायः समयध्वजप्रभृतयोऽष्टादश च विद्वांसोऽस्य शिष्याः। भावप्रभाचार्य-कीतिरत्नाचार्यादींश्चासौ सूरिपदेऽस्थापयत् ।
सं. १५१८ वर्षे ऊकेशवंशीयेन केनचित् श्राद्धेन कारिताऽस्य प्रतिमा नगरपामे जैनमन्दिरभूमिगृहे स्थापिता वर्तते । सं. १५२४ वर्षे कमलसंयमोपाध्यायेन प्रतिष्ठिते अस्य पादुके च वैभारगिरौ विद्यते।
कृतयस्त्वस्य-अपवर्गनाममाला, जिनसप्ततिकाप्रकरणं (गा.२२०) द्वादशाङ्गीपदप्रमाणकुलकं चेति ।
( ३८ ) महिमेरुःअत्रैव पृ. ३६ मुद्रित क्रियागुप्तजिनस्तुतिपञ्चाशिकापर्यन्तेगच्छाधिपश्रीजयकीर्तिमूरिशिष्यो महीमेरुरहं स्तवं ते । कृत्वा क्रियागुप्तकवित्वमित्थं त्वामेव दध्यां हृदये जिनेन्द्र ।।
इत्यनेन पद्येन ज्ञापयति स्वयं स्वस्य श्रीजयकीर्तिसरिशिष्यवम् , श्रीजयकीर्तिमूरिस्तु विधिपक्ष ( अञ्चलगच्छ) पट्टावल्यनुसारेण समलञ्चकार अष्टपञ्चाशत्तमं पट्टम्, श्रीमालीज्ञातीयभूपालश्रेष्ठिभार्या भरमादे कुक्षौ सं. १४३३ वर्षे तिमिरपुरे जन्म, सं. १४४४ वर्षे दीक्षा, सं. १४६७ वर्षे स्तम्भतीर्थे (खम्भातंबन्दिरे) सूरिपदम् , सं. १४९३ वर्षे पत्तने गच्छनायकत्वम् , सं. १५०० वर्षे निर्वाणमस्य अतः सुस्पष्टमेवास्यापि पञ्चदशशताब्दीरूपः सत्ताकालः।
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
- कृतेऽपि यथाशक्ति प्रयत्ने नेतरत् किञ्चिदैतिह्यवृत्तान्तं नापरास्य च कृतिश्चकार मे नयनसाफल्यम् ।
(३९) श्रीपार्थचन्द्रमूरिः। नागपुरीयतपागच्छात् सं. १५७२ वर्षे पावचन्द्रमतप्रवतकः साधुरत्ननरिवर्यशिष्योऽयमाचार्यः ।
प्राग्वाटज्ञातीयवेल्हगसिंहभार्याविमलादेकुक्षौ सं. १५३७ वर्षे हम्मीरपुरेऽस्य जन्म, सं. १५४६ वर्षे दीक्षा, सं. १५५४ वर्षे उपाध्यायम्, सं. १५६५ वर्षे सूरिपदम्, सं. १५९९ वर्षे युगप्रधानपदम् , सं. १६६२ वर्षे मार्गशीर्षशुक्लतृतीयायां जोधपुरे (मरुस्थले ) स्वर्गवासः।
इण्डीअन एण्टीक्वेरी ग्रन्थस्य ख्रीस्ताब्द ( १८९४ ) स्य अङ्के मुद्रितपायचंदगच्छपट्टावल्यनुसारेणाऽस्य वंशवृक्षस्त्वेवम्
पूर्णचन्द्रसूरिः
हेमहंससूरिः लक्ष्मीनिवाससूरिः
पुण्यरत्नसूरिः साधुरत्नसूरिः
पाचचन्द्रमूरिः अस्य पट्टप्रभावकेण श्रीविनयदेवमूरिणा (ब्रह्मर्षिणा)
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे। विनिर्ममे दशाश्रुतस्कन्धसूत्रवृत्तिः जम्बूद्वीपप्रज्ञसित्तिः पाक्षिकसूत्रवृत्तिश्च ।
श्रीसमरचन्द्रमूरिस्त्वस्य मुख्यः पट्टधरः ।
अस्य कृतिकलापः--
आचारागसूत्रबालवबोधः, साधुवन्दना (लघुः बृहच), पाक्षिक. छत्रीसी ( गा. ३६ ) अतिचारचौपई गा. १५६ (सं. १६५७) चारित्रमनोरथमाळा, श्रावकमनोरथमाळा, आत्मशिक्षा, आगमछत्रीशी, वस्तुपालतेजःपाल रास (सं. १५९७) उत्तराध्ययन छत्रीसी, गुरुछत्रीसी, मुहपत्तिछत्रीसी, विवेकशतक, विधिशतक, दूहाशतक, एषणाशतक, संघरंगप्रबन्ध, अमरदासप्ततिका, जिनप्रतिमास्थापनाविज्ञप्तिः, नियतानियतप्रश्नोत्तरदीपिका, ११ बोलसज्झाय, ब्रह्मचर्य १० समाधिस्थानकुलक, चित्रकूटचैत्यपरिपाटीस्तवन, सत्तरभेदीपूजागर्मित स्तवन, कायोत्सर्ग १९ दोष सझाय, वन्दनक ३२ दोषकुलक, उपदेशरहस्यगीत, आराधना मोटी (१५९२) माघ सुदि १३), आराधना नानी, स्कन्धकचरित्रसज्झाय, (सं. १६०० वै. शु. ८ शुक्रे ) आदीश्वरविज्ञप्तिका स्तवन, विधिविचार, निश्चय व्यवहार स्तवन, वीतरागस्तवन, गीतार्थपदावबोधकुलक, श्रुतपक्षरास, ३४ अतिशयस्तवन, वीस विहरमानजिनस्तुतिः, शान्तिजिनस्तवन, रूपकमाळा सं. १५८६) एकादश वचनद्वात्रिंशिका, सज्झाय, इत्यादिको रञ्जयति मनः सुमनसामद्यापि ।
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(८७) (४०) श्रीविजयप्रभसूरिः। सुगृहीतनामधेयश्रीविजयहीरसूरिपट्टपद्माकरप्रबोधनैकतरणिश्रीविजयसेनमूरि-श्रीविजयदेवसूरि-श्रीविजयसिंहसूरिपट्टविभूषकः सूरिवर्योऽसौ ।
जैनगूर्जरकाव्यसञ्चयान्तर्मुद्रित-विमलविजयविरचितश्रीविजयप्रभसूरिनिर्वाणसज्झायाऽनुसारेण विक्रमतः सं. १६७७ वर्षे माघ शुक्ल ११ दिने कच्छदेशे मनोहरपुरे ओशवंशभूपामणिश्रेष्ठिवर्यशिवगणसधर्मचारिणीभाणीकुक्षौ श्रीमतो जन्म । नववर्षदेशीयः सं. १६८६ वर्षे श्री विजयदेवसूरिपार्श्वे जग्राह दीक्षाम् । वीरविजय इति पप्रथे नाम । सं. १७०१ वर्षे पं. पदम् । सं. १७१० वर्षे वैशाखशुक्लदशम्यां गान्धारनगरे सूरिपदम् , ततो 'विजयप्रभमूरि' रिति प्रसिद्धिः ।
वरिवर्ति सं. १७१३ वर्षे पूज्यपादप्रतिष्ठिता स्तम्भतीर्थे माणेकचोकस्थश्रीपार्श्वनाथजिनालये श्रीविजयदेवसूरेः पादुका, यदर्थ विलोक्यतां जैनधातुप्रतिमालेखसङ्ग्रहस्य द्वितीयविभागे १७० तमे पृष्ठे मुद्रितो ४८ सङ्ख्याको लेखः ।
इहैव पृ. ३५ मुद्रितश्रीदेवपत्तननिवासिजिनस्तवनातिरिक्ता १ श्रीमद्विजयानन्दसूरिविनिर्मिते जैनतत्वादर्शग्रन्थे
सं. १६७५ वर्षे जन्म, सं. १६८९ वर्षे दीक्षा सं. १७०१ वर्षे पंडितपदम्, सं. १७१० वर्षे उपाध्यायपदम्, सं. १७१३ भट्टारकपदम् । सं. १७४९ वर्षे स्वर्गमनं दर्शितमस्ति। 'जैनगूर्जरकविओ' द्वितीयविभागे पट्टावन्यन्तरानुसारेण 'कच्छदेशे वराही ग्रामे जन्म, सं. १७४९ वर्षे ज्येष्ठ सुदि १२ ऊना ग्रामे स्वर्गवासश्च प्रादर्शि ।
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
(८८)
जैनस्तोत्र सन्दोहे |
नेतरा श्रीमतः कृतिः प्रयाति दृष्टिगोचरम्, तथापि न्या. न्या. श्रीमद् यशोविजयमहोपाध्याययेन विनिर्मितः षट्दर्शनमान्यतागर्भितः स्वाध्यायः प्रथयति श्रीमतः प्रतिभाप्रकर्षं प्रतिष्ठां च । स चैवम्श्रीविजयप्रभसूरिस्वाध्यायः । ( कडखो ) श्रीविजयदेवसूरीशपट्टाम्बरे जयति विजयप्रभः सूरिरर्कः । जैनवैशिष्टयसिद्धिसङ्गादिना
निजगृहे योगसमयाय तर्कः
ज्ञानमेकं भवेद् विश्वकृतकेवलं दृष्टबाधा तु कर्तरि समाना । इति कर्तृलोकोत्तरे सङ्गते सङ्गता यस्य धीः सावधाना ॥
॥ श्रीविजय ० १ ॥
॥ श्रीविजय० २ ॥
ये किलोपोहशक्तिं सुगतसूनवो जातिशक्तिं च मीमांसका ये । सङ्गिरन्ते गिरं ते यदीयं नयद्वैतपूतां प्रसह्य सहन्ते || श्रीविजय ० ३ ॥ कारणं प्रकृतिरङ्गीकृतं कापिलैः कापि नैवात्मनः कापि शक्तिः । बन्धमोक्षव्यवस्था तदा दुर्घटेत्यत्र जागर्ति यत्प्रौढशक्तिः ॥
॥ श्रीविजय० ४ ॥ शाब्दिकाः स्फोटसंसाधने तत्परा ब्रह्मसिद्धौ च वेदान्तनिष्ठाः । सम्मति प्रोक्तसंग्रह रहस्यान्तरे यस्य वाचा जितास्ते निविष्टाः ॥ ॥ श्रीविजय ० ५ ॥
ध्रौव्यमुत्पत्तिविध्वंसकिर्मीरितं द्रव्य - पर्याय- परिणतिविशुद्धम् । विस्रसायोगसङ्घातभेदाहितं स्वसमयस्थापितं येन बुद्धम् ।
॥ श्रीविजय ० ६ ॥
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
(८९)
इति नुतः विजयप्रभो भक्तितस्तर्कयुक्त्या मया गच्छनेता। श्रीयशोविजयसम्पत्करः कृतधियामस्तु विनापहः शत्रुजेता ।।
॥ श्रीविजय० ७ ॥
(४१) शुभसुन्दरगणिः । मन्त्रतन्त्रभेषजादिविविधविद्याविशारदोऽसौ मुनिप्रवरः कदा कं महीमण्डलं मण्डयामासेति जिज्ञासायां पर्यालोचने प्रवृत्ते अत्रैव पृ. ३५३ मुद्रित देलउलामण्डनयुगादिजिनस्तवान्तेइत्थं भेषजयन्त्रतन्त्रकलितैः सन्मन्त्ररत्नैश्चितां
कृत्वा श्रीमुनिसुन्दरस्तुत ! नुतिं देलुल्लनेतस्तव । लक्ष्मीसागरनामधेय ! करुणाम्भोधे ! युगादिप्रभो !
दुःस्थोऽहं शुभसुन्दरांहियुगलीसेवासुखं प्रार्थये ॥२॥ इत्येतस्मिन् पद्ये मुनिसुन्दरेमूरि-लक्ष्मीसागरसूरिनामधेयावलोकनात् सं. १४३६ तः सं. १४१७ पर्यन्तः तत्समानकालीनएवास्य सत्तासमयः । - कृतिसन्दर्भ-शिष्यादिपरिचितिं प्रदातुकामोऽपि व्यनज्मि साधनाभावात् स्वकीयामशक्तिमिह ।
१ श्यामसरस्वतीतिबिरुदभृतः सूरिवर्यस्यास्य विक्रम संवत् १३३६ वर्षे जन्म, संवत् १४४३ वर्षे व्रतम् , सं. १४६६ वर्षे वाचकपदम् , सं. १४७८ वर्षे सूरिपदम् , सं. १५०२वर्षे स्वर्गगमनम् ।
२ संवत् १४६४ वर्षे जन्म, सं. १४७० वर्षे दीक्षा, सं. १४९६ वर्षे पन्यासपदम् , सं. १५०२ वर्षे वाचकपदम् , सं. १५०८ वर्षे सूरिपदम्, सं. १५१७ वर्षे गच्छनायकत्वमस्य ।
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
(९०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे ।
NAAR
(४२) न्यायविशारद-न्यायाचार्य-महोपाध्याय
श्रीयशोविजयः। महात्मनोऽस्य जन्मसमय-पितृ-मातृ-कुल-जन्मस्थलादिविषये प्रयततामपि विदुषामनेकेषामद्यावधि न कोऽपि समजायत निर्णयः । ___ आनन्दघनपद्यरत्नावल्या उपोद्घाते चतुर्थ गूर्जरसाहित्यपरिषन्निबन्धरूप 'न्यायविशारदजीवने ' अन्यत्रापि च विक्रमसंवत् १६७०-८० मध्ये जन्मसमयः कल्पितः, तां चा कल्पनामपाकरोति श्रीलोकनालिकाबालबोधप्रान्तस्थनिम्नलिखितपुष्पिकावलोकनात् प्रतिमाशतकप्रस्तावनायां पं. श्रीप्रतापविजयो गणिः_ 'स्वार्थाय लोकनालेर्जशविजयाह्वः प्रतनुधिषणः॥४॥ इति लोकनालिबालावबोध संवत् १७०७ वर्षे कार्तिक वदि १ भौमे........ नक्षत्रे लिखाइतम् । १६६५ वर्षे ज्येष्ठ सुदि १३ सोमे अनुराधा नक्षत्रे कृतः । "
निकृन्तति चैनामपि मोहनलाल दलीचंद देसाई अधुनैव समुपलब्घरासकानुसारेण निरूप्य वैक्रमीय १६८८ तमे वर्षे दीक्षां वणिक्कुलं च, जन्मतः सप्तमेऽष्टमे वा हायने कक्षीकृता श्रीमता दीक्षेति निर्विवादमेव ।
लोकनालिकाबालावबोधशब्दरचनां विलोक्यानुमीयते कैश्चित् श्रीमतो गूर्जर ( सौराष्ट्र ) भूर्जन्मस्थलमिति, किन्तूक्तरासके तु कनोडू ( कम्होडू) ग्रामे जन्म, पत्तनासन्नवर्तिकुणगिरिग्रामतः
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना ।
( ९१ )
समेतानां श्रीनयविजयगुरुवर्याणां बभूव परिचय इति स्पष्टतर
उल्लेखः ।
(१) प्रतिदिनं भक्तामरस्तव श्रवणमन्तरेण भोजनं न ग्राह्यमिति प्रतिपन्नस्तत्रभवतो मात्रा गुरुसकाशे नियमः । गते च काले कियत्यपि प्रवर्षितुं लग्नो मुशलधारयाविश्रान्तं वारिदः, नाशक्नोदुपाश्रयं गत्वोपगुरु भक्तामरस्तवं श्रोतुम्, न च पचति किमपि सा । पृष्टं कारणं क्षुधार्तेन श्रीमता । यथास्थितं प्रोक्तवती सा । प्रत्यहं मात्रा समं गच्छतोपाश्रयं श्रावं श्रावमवधारितः श्रीभक्तामरस्तवोsस्खलितं श्रावितः पूज्यपादेन । ततः पूर्णे प्रत्याख्याने प्रहृष्टा माता, विहिता भुक्ता च रसवती ।
(२) निवसता काश्यां द्वादश वत्सरान् समधीतान्यशेषाणि न्यायशास्त्राणि, स्थितश्चैकः सप्तसहस्रश्लोकप्रमाणो ग्रन्थः, तं तु प्रार्थितोऽपि नाध्यापयति स्वमहत्वक्षतिभीत्या गुरुः, लब्धः प्रसन्नीकृत्य गुरुं विलोकनाय । एकस्यामेव निशायां कण्ठीकृत्य चतुः सहस्री श्लोकानां श्रीमता, त्रिसहस्त्री बिनयेविजयोपाध्यायैश्व प्रातः प्रत्यर्पितो गुरवे ग्रन्थः ।
इत्येताभ्यां प्रघोषाभ्यां ध्वन्यतेऽत्रभवतोऽसाधारणावधारणशक्तिः ।
१ द्वादशाब्दीं यावदध्युवाष श्रीविनयविजयोपाध्यायेन समं विद्याध्ययनाय वाणारसीं श्रीमानिति श्रूयते प्रघोषः किन्तु निम्नलिखितग्रन्थरचनादिकालावलोकनात् न क्वापि द्वादशाब्द्या अन्तरः समवतरति दृष्टिप थम् । तथाहि
सं. १६८७ श्रीविनयविजयेन स्वयं लिखिता यन्त्रराजप्रतिः ।
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ९२ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
ऐन्द्रस्तुति — महावीरस्तुति - समाचारीप्रकरण - द्वात्रिंशद्वात्रिंशिका - तर्क भाषा - जम्बूस्वामिरास - ३५० गाथा स्तवनाद्यन्तर्गतैस्तत्रभवत एव पद्यैः श्रीमानविजयविरचितधर्मसंग्रहप्रशस्तिपद्यैश्च समासाद्यते
सं. १६८९ श्रीभावविजयकृता उत्तराध्ययनवृत्तिः समशोधि
सं. १६९० स्वगुरुश्रीकीर्तिविजयकृतो विचाररत्नाकरोऽलेखि सं. १६९४ विज्ञतिपत्रम्
सं. १६९६ कल्पसूत्रे सुबोधिका वृत्तिर्विरचिता
सं. १७१० (?) इन्दुदूतकाव्यम्
सं. १७२९ पुण्यप्रकाशस्तवनम् ( रांदेरपुरे) सं. १७३१ जिनसहस्रनामस्तोत्रम् सं. १७३१ श्रीमानविजयकृतो धर्मसंग्रहः
सं. १७३२ पञ्चसमवायस्तवनम्
.सं. १७३२ पञ्चकल्याणकस्तवनम् सं. १७३२ मौनैकादशीगणनास्तवनम् सं. १७३३ १५० गाथास्तवनम् .सं. १७३४ निश्चयव्यवहारस्तवनम् सं. १७३८ श्रीपालरासपूर्तिः (विनयवि० सं. १७३९ जम्बूस्वामिरासः
सं. १७४४ एकादशाङ्गस्वाध्यायः
""
श्रीविनयविजयेन ।
""
सं. १९१० (१) नयकर्णिका
सं. १७१० ( ? ) हेमलघुप्रक्रिया व्याकरणम्
सं. १७१२ विज्ञप्तिपत्रम्
सं. १७१६ श्रीधर्मनाथस्तवनम् (सुरतदङ्गे)
सं. १७१८ महोपा० श्रीयशोविजयस्य उपाध्यायपदप्रतिष्ठा ।
सं. १७२६ धर्मपरीक्षा ( समशोधि विनयवि ० ) व्यरचि यशोविजयेन ।
विनयविजयेन
""
"
""
व्यरचि
"
""
>>
अलेखि
व्यरचि
>>
स्वर्गमनम् ) कृता
व्यरचि
""
"
27
""
"
97
समशोधि श्रीयशोविजयेन व्यरचि श्रीविनयविजयेन
यशोविजयेन
""
""
""
"
""
37
""
""
""
27
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
( ९३ ) श्रीमतो विद्याध्ययनार्थ काशी (वाराणसी गमनोल्लेखः । तत्र च विलोक्याप्रतिमप्रतिभाप्राग्भारमस्य प्रमुदितचेतस्का विबुधावतंसास्तत्रत्या विभूषयाञ्चक्रुः श्रीमन्तं 'न्यायविशारद' पदेन पूर्व, ग्रन्थ-- शतीविरचनानन्तरं च न्यायाचार्यपदेन । यदाह स्वयमेव'पूर्व न्यायविशारदत्वबिरुदं काश्यां प्रदत्तं बुद्धैन्यायाचार्यपदं ततः कृतशतग्रन्थस्य यस्यार्पितम् ।
-तर्कभाषाप्रशस्तौ। सं. १७४४ प्रतिक्रमणगर्भहेतुः । सं. १७४५ श्रीयशोविजयोपाध्यायस्य स्वर्गवासः ।
शान्तसुधारसभावना विनयवि. सं. लोकप्रकाशः विनयवि०
अत: श्रीविनयविजयेन समं काशीगमनं प्रतिभात्यघटमेव, किन्त्वेनमध्यापयितुं काश्यामवसन् सद् गुरव एवास्य श्रीनयविजयविज्ञाः । यदुक्तं श्रीमतैव द्वात्रिंशद् द्वात्रिंशिकायाम्प्रकाशार्थ पृथ्व्यास्तरणिरुदयादेरिह यथा
यथा वा पाथोभृत् सकलजगदथै जलनिधेः । तथा वाराणस्यां सविधमभजन् ये मम कृते
सतीर्थ्यास्ते तेषां नयविजयविज्ञा विजयिनः ॥ १ अत्र किंवदन्ती त्वेवम् -
समीयाय कश्चिदितरदेशीयः पण्डितप्रकाण्डो विजेतुं वाराणसीयान् विदुषः, पराजितेषु सर्वेषु समासाद्य स्वकीयविद्यागुरुवरादेशं विशदं स्याद्वादपद्धत्या निरलोठयत् तं श्रीमान् , वने च जयपताकां ततः प्रमोदभरमेदुरा व्यवाणयन् विपश्चितोऽस्मै बिरुदमेतत् ।
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
(९४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे। तत्र वसतोपगङ्गमैङ्कारमन्त्रं समाराध्य यथाविधि गुरूपदिष्टं तुतोष सरस्वती देवी, प्रायच्छच्च साऽस्मै वरमिति तु सर्वथाऽवितथमेव, उक्तं च श्रीमतैवमा तूठी मुज उपरे जपत जाप उपगंग.
- जंबू स्वामी रास. एकारजापवरमाप्य कवित्ववित्त्व
वाञ्छासुरद्रुमुपगङ्गमभङ्गरङ्गम् ।
-- श्रीमहावीरस्तुतौ । ऐन्द्रपदाङ्किता, यशःश्यङ्का, रहस्यपदाङ्किता च ग्रन्थसंहतिः पूज्यपादस्य । तत्रोपलब्धाः संस्कृतप्राकृतभाषानिबद्धा ग्रन्थास्त्विमेग्रन्थनाम
ग्रन्थानम् टीका प्रकाशनम् १ अध्यात्ममतपरीक्षा (गा. १८४) ४००० स्वोपज्ञा दे. ला. २ अध्यात्मसारः
१३०० पं. गंभीरवि जै.. ३ अध्यात्मोपनिषद्
२३१ ४ अनेकान्तमतव्यवस्था
३३५७ ५ अविदितिनामा ग्रन्थः ६ अस्पृशद्गतिवादः .७ आदिजिनस्तवनम्
आ. सं. १ श्रेष्ठी देवचन्द्र लालभाई जैन पुस्तकोद्धार फण्ड (सूरत) २ जैनधर्मप्रसारक सभा (भावनगर) ३ आत्मानन्दजैनसभा ४ आगमोदयसमितिः
आत्मा.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
जै.ध.
।
८ आध्यात्मिकमतखण्डनम्
स्वोपज्ञा जै. ध. ९ आराधकविराधकचतुर्भङ्गी १० उपदेशरहस्यम् (प्रा.) २००० स्वोपज्ञा म. भे. ११ ऐन्द्रस्तुतयः
स्वोपज्ञा आत्मा.
अवचूरिश्च । आ. स, १२ गुरुतत्त्वविनिश्चयः (प्रा.९०५) स्वोपज्ञा आत्मा . १३ जैनतर्कपरिभाषा ८०० १४ ज्ञानबिन्दुः
. १२५० १५ ज्ञानसारः
स्वोपज्ञा ,, ज्ञानमञ्जरी टीका देवचन्द्रकृता आत्मा. १६ ज्ञानार्णवः १७ तत्त्वविवेकः १८ तिङन्वयोक्तिः १९ देवधर्मपरीक्षा ४२५ २० द्वात्रिंशद् द्वात्रिंशिका ५५०० (ससूत्रम् ) स्वोपज्ञा , २१ धर्मपरीक्षा (प्रा.) ५५०० सं. १७२६ स्वोपज्ञा हे.ग्र. २२ नयप्रदीपः
जै. ध. २३ नयरहस्यम् २४ नयोपदेशः (नामृततरङ्गिणीनाम) स्वोपज्ञा । भावप्रभमूरिकृतपर्यायसमेता
आत्मा० १ श्रेष्टि मनसुखभाई भगुभाई ( अमदावाद ) २ श्रीहेमचन्द्राचार्थप्रन्थमाळा ।
स्वोपज्ञा
जै. ध.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
स्वोपज्ञा "
( ९६ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे । २५ निशाभक्तविचारः २६ न्यायखण्डनखण्डखाद्यम् ५५००
म. भ.. ( महावीरस्तवनम् ) २७ न्यायालोकः १२०० २८ पञ्चनिम्रन्थीप्रकरणम् २९ परमज्योतिः पञ्चविंशतिका २५
श्रीमन्मुक्ति ३० परमात्मपञ्चविंशतिका २५ ३१ प्रतिमाशतकम्
भावप्रभमूरिकृता लघुवृत्तिः आत्मा. ३२ प्रतिमास्थापनन्यायः अपूर्णः
श्रीमन्मुक्ति, ३३ फलाफलविषयकप्रश्नोत्तरम्
जै. सा. ३४ भाषारहस्यम
स्वोपज्ञा म. भ. ३५ मार्गपरिशुद्धिः ( पूर्वार्द्धः ) मूलमात्रा
श्रीमन्मुक्ति. ३६ मुक्तिशुक्तिः ३७ यतिदिनचर्याप्रकरणम् ३८ यतिलक्षणसमुच्चयः (प्रा.) २६२
जै. ध. ३९ वैराग्यकल्पलता ( मूलमात्रम् ) ६०५०
भी. मा. १ श्रीमन्मुक्तिकमलजै नमोहनमाळा २ जैन साहित्यसंशोधक (त्रिमासिकम् ) ३ एतद्ग्रन्थप्रारम्भ एव. ‘भाषाविशुद्धयर्थं रहस्यपदाङ्किततया चिकीषिताष्टोत्तरशतग्रन्थान्तर्गतप्रमारहस्य-स्याद्वादरहस्यादिसजातीयं प्रकरणमिदं प्रारभ्यते' इत्युल्लेखदर्शनादनुमीयते यदनेन प्राणायि रहस्यपदाङ्किताऽष्टोत्तरा ग्रन्थशतीति। ४ श्रावक भीमसीह माणेक.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना |
४० श्रीगोडीपार्श्वस्तोत्रम् (श्लो. १०८) ४१ श्रीविजयप्रभसूरि स्वाध्यायः ४२ श्रीशङ्खश्वरपार्श्वस्तोत्रम् ४३ समीकपार्श्वस्तोत्रम् ४४ समाचारीप्रकरणम् *४५ स्तोत्रावलिः
११२
९ स्वोपज्ञा
पूर्वाचार्यकृतग्रन्थानां न्यायाचार्यविहिता
समुपलभ्यमानाष्टीकाः ।
३ कम्मपयडीलघुवृत्तिः ४ तत्वार्थवृत्तिः
* ५ द्वादशारनयचक्रोद्धारविवरणम् १८०००
६ धर्मसंग्रहोपरि टिप्पनम्
१० षोडशकवृत्तिः ( योगदीपिका) ११ स्तवपरिज्ञापद्धतिः
७ पातञ्जलयोगसूत्रवृत्तिः
८ योगविंशिकाविवरणम्
९ शास्त्रवार्तासमुच्चयटीका (स्याद्वाद - १३०००
कल्पलता)
१ अष्टसहस्रीविवरणम्
८ (५१)०००
२ कम्पयडी (कर्मप्रकृति) टीका १३०० ( स्वहस्त - दे. ला..
लिखिता)
यत्किञ्चित् आत्मा.
अपूर्णा
म. भ.
(९७)
१२००
अत्रैव..
आ. स.
अत्रैव.
""
आत्मा..
दे. ला..
आ. स.
19
दे. ला..
17
श्रीमन्मुक्ति ०
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
(९८) जैनस्तोत्रसन्दोहे।
__ अनुपलब्धा ग्रन्थाष्टीकाश्च १ अध्यात्मबिन्दुः
१५ वादमाळा २ अध्यात्मोपदेशः १६ वादरहस्यम् ३ अलङ्कारचूडामणिटीका १७ विचारबिन्दुः ४ आकरः
१८ विधिवादः ५ आत्मख्यातिः (ज्योतिः) १९ वीरस्तवटीका ६ काव्यप्रकाशटीका २० वेदान्तनिर्णयः ७ छन्दश्चूडामणिटीका २१ वेदान्तविवेकसर्वस्वम् ८ ज्ञानसारचूर्णिः
२२ वैराग्यरतिः ९ तत्वालोकविवरणम् २३ शठप्रकरणम् १० त्रिसूत्र्यालोकविधिः २४ सिद्धान्ततर्कपरिष्कारः ११ द्रव्यालोकः
२५ सिद्धान्तमञ्जरीटीका १२ प्रमारहस्यम्
२६ स्याद्वादमंजूषा १३ मङ्गलवादः
( स्याद्वादमञ्जरीटीका) १४ लताद्वयम्
२७ स्याद्वादरहस्यम् गूर्जरभाषानिबद्धा ग्रंथाः । १ अध्यात्ममतपरीक्षा (टबो)
मुद्रित २ आनन्दघनरूपा अष्टपदी ३ उपदेशमाला ४ जम्बूस्वामिरास (सं. १७३९) ५ जशविलास ६ जेशलमेरुनो पत्र ७ ज्ञानसार टबो
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
८ तत्वार्थसूत्र टबो ९ द्रव्यगुणपर्यायनो रास १० दिग्पट ८४ बोल
११ पञ्चपरमेष्ठिगीता १२ ब्रह्मगीता
१७ श्रीपालरास उत्तरभागः १८ समाधिशतकम् (तन्त्र)
१९ समताशतकम्
१३ लोकनालि (बीसी) बालबोध ( ? ) रचना सं.
१४ विचारबिन्दु १५ विचारबिन्दु (टबो) १६ शठ प्रकरण बालावबोध
२० सम्यक् शास्त्रसार पत्रम् २१ समुद्रवा हनसंवादः २२ सम्यक्त्वचोपाइ
प्रस्तावना ।
(काश्या आगच्छता रचितः )
५ नवपदपूजा
६ नयगर्भित शान्तिजिन
स्तवनम्
१ आवश्यकस्तवनम् २ कुमतिखण्डनस्तवनम् ३ चतुर्विंशतिकात्रयम् मुद्रित.
४ दशमत स्तवनम्
स्तवनानि ।
"
19
(सं. १७३४ )
"
(९९)
मुद्रित
"
""
""
१६३५.
मुद्रितः
97
ܕ
"
2
39
७ निश्चयव्यवहारगर्भितं
( सं. १७३४ ) सीमंधरस्वामिस्तवनम्
८ पार्श्वनाथ ( धमाल ) - स्तवनम्
९ पार्श्वनाथ ( दातण )
स्तवनम्
サブ
"
""
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१००)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
१० महावीरस्तवनम् ." (ढूंढकमत निराकरणम् ) ११ मौनैकादशी १५०
सं. १७३३ कल्याणकस्तवनम् मुद्रित
१४ श्रीसीमन्धर चैत्यवन्दनम् (सं. १७३२) १२ विहरमान जिन
१५ श्रीसीमन्धर विनतिरूप विंशतिका ,
१२५ गाथास्तवनम् , , १३ श्रीवीरस्तुति हुंडीरूप १६ श्रीसीमन्धरस्वामि स्तुति१५० गाथा स्तवनम् ,, रूप ३५० गाथास्तवनम्
स्वाध्यायग्रन्थाः।
१ अढारपाप स्थानक
सज्झाय (मु.) २ अमृतवेली ३ अग्यार अङ्ग (११ ढाळ) ४ अग्यार अङ्ग उपाङ्ग ,
(सं. १७४४) ५ आत्मप्रबोध ६ आठ दृष्टि ७ उपशमश्रेणि ८ चडता पडतानी ९ चार आहार १० ज्ञानक्रिया
११ पांच महावतभावना ,, १२ पांच कुगुरु सज्झाय मुद्रित १३ प्रतिक्रमणगर्भहेतु
(सं. १७४४) , १४ प्रतिमास्थापन १५ यतिधर्मबत्रीशी १६ स्थापनाकल्प १७ सुगुरु १८ संयमश्रेणी १९ सम्यक्त्व ६७ बोल २० हरियाली २१ हितशिक्षा
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
"प्रस्तावना ।
(१०१) एतदर्थे विशेषजिज्ञासुभिर्विलोकनीया श्रीआगमोदयसमितिद्वारा प्रसिद्धायाः श्रीशोभनमुनिविरचितायाष्टीकाचतुष्कसमलङ्कृतायाः स्तुतिचतुर्विंशतिकायाः प्रो. ही. र. कापडीया संहब्घा संस्कृतभाषायां सुविस्तृता भूमिका । ___ अपरेऽप्यनेके सम्भवेयुः श्रीमता प्रणीता ग्रन्थास्तांश्च सूचयिष्यन्ति ये केचिद्विपश्चितो मां तेषां मंस्येऽहमनल्पतरमुपकारम् ।
समशोधि सं. १७३१ वर्षे श्रीमानविजयविरचितो धर्मसंग्र. हाभिधो ग्रन्थः पूज्यपादेन ।
अष्टादशावधानकरणेन चमच्चकार गूर्जराधिपति श्रीमहबतखानमिति कथने तु नोस्ति कथमपि कथऋथिकताया अवकाशः, यत आसन् पुरा सहस्रावधानिनः श्रीमुनिसुन्दरमूरयः, अष्टोत्तरशतावधानिनः श्रीसिद्धिचन्द्रगणयः श्रीशान्तिचन्द्रोपाध्यायाश्च । दरीदृश्यन्तेऽधुनाप्यनेके शेमुषोशालिनोऽनेकावधानकारिणः ।
ओळीतपविधानानन्तरं श्रीविजयप्रभसूरिवरैरेतस्मै व्यतारि १७१८ तमे वैक्रमाब्दे वाचकपदमिति 'सुजशवेलीभास' नामकगूर्जरकाव्यगतनिम्नलिखितपद्यावलोकनेन प्रतीयते
ओळी तप आराध्यु विधि थकी तस फल करतलि कीध । वाचकपदवी सतर अढारमांजी श्रीविजयप्रभसूरि दीध ॥
श्रीमदानंदघनमहर्षिणा ज्ञानविमलमूरिणा श्रीदेवचंद्रमुनिना च समं श्रीमतो गाढतरः परिचय इत्यष्टपद्या नवपदपूजया चानुमीयते ।
अविश्रान्तं जैनसाहित्यसेवनया श्रीसिद्धसेनदिवाकर-श्रीहरिभद्रसरि श्रीहेमचन्द्राचार्यादिसंस्मरणकारिणः श्रीमतः १७४५ तमे वैक्रमेवत्सरे माघसुदि वसन्तपञ्चम्यांदर्भावती (डभोई) नगरे समपद्यत स्वर्गवासः।
श्रीमतो गुरुपरम्परा शिष्यसन्ततिस्त्वेवम्
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीहीरविजयमूरिः
(१०२)
उपाध्यायकल्याणविजयः
श्रीविजयसेनसूरिः
श्रीकीर्तिविजयोपाध्यायः
लाभविजयगणिः
श्रीविजयदेवसूरिः
VVVV
विजयसिंहसूरिः विजयप्रभसूरिः
मानविजयः विनयविज
योपाध्यायः
जीतविजयः
नयविजयोपाध्यायः
क्रियोद्धारकः सत्यविजयपंन्यासः
जैनस्तात्रसन्दोहे
पद्मविजयगणिः
उ. श्रीयशोविजयः
पं. गुणविजयगणिः
पं. केशरविजयगणिः
पं. विनीतविजयगणिः
श्रीदेवविजयगणिः
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना।
समसादितासौ शिष्यनामावलिर्वाचकवर्यविरचितयोग ( अष्ट) दृष्टिस्वाध्याय ( सज्झाय ) नामकसस्तबकपुस्तकान्ते । तथाहि मूलगाथान्ते--
" इति योगदृष्टिस्वाध्यायः सम्पूर्णः संवत् १७९७ वर्षे आषाढ वदि ११ दिने रात्रौ प्रथमे यामे लि० गणि देवविजय-श्रीधनौघबंदिरे श्रीनवखण्डपार्श्वप्रासादात् इति । श्रेषः श्रेणयः ।। ___ स्तबकान्ते तु---" लिखितं सकलतार्किकचक्रचूडामणि-महोपाध्याय श्री १९ श्रीयशोविजयगणि-तशिष्य सकलपण्डितोत्तमपण्डित श्रीगुणविजयगणि तशिष्य पं. श्री ५ केशरविजयगणितशिष्य पं. श्री ५ विनीतविजयगणिशिष्यदेवविजयलिपीकृतं श्रीघनौघबन्दिरे श्रीनवखण्डपार्श्वपासादात् । श्रीरस्तु ॥" ___यथासाधनं व्यावर्णितानि सक्षेपेण चरितान्यमूनि महात्मनाममीषां विधूनयन्तु निबिडतरमनेकभवनिबद्धं तमःसमूहम् ; नयन्तु मानसं विशुद्धतरादर्शानुकारिणी विशुद्धिम् , रचयन्तु भव्यजनमनोऽभिलषणीयमपवर्गमार्गमपविघ्नं मे ।
विभागेऽत्र प्रथमे प्रतिप्रदानादिना सहाय्यकारिणः१ पूज्यपादप्रवर्तकश्रीकांतिविजयमुनिप्रवराः । २ प्रातःस्मरणीया दक्षिणविहारिणः सद्गुरवः श्रीमदमरविजय
मुनीश्वराः। ३ श्रीविजयधर्मलक्ष्मीज्ञानमन्दिरव्यवस्थायां क्रियमाणायां उप
लब्ध न्या. न्या. महोपाध्यायश्रीयशोविजयप्रणीतस्तोत्रत्रयस्य
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१०४) जैनस्तोत्रसन्दोहे।
प्रेसकोपीप्रेषकः श्रीजयंतविजयमुनिशिष्यः श्रीविशालविजयो . मुनिः । अनेकान्ती मुनिः श्रीहिमांशुविजयश्च । ४ झवेरी अम्बालाल नानाभाई (वडोदरा) भाण्डागारगत
द्वात्रिंशिकादिप्रतिप्रेषकः गान्धीत्युपाह्वः पण्डितावतंसो भगवानदासात्मजो लालचंद्रः । ५ मुनिश्रीजयविजयपुस्तकसंहस्थप्रतिप्रदाता श्रेष्ठिनेमचंद्रतनुजन्मा
श्रेष्ठी फकीरचंद्रः ( डभोई ) ६ श्रीजैनानंदपुस्तकालय ( सुरत ) स्य ( त्रस्टीओ ) ७ प्रवर्तकश्रीकांतिविजयमुनिपुङ्गवानां प्रशिष्याः श्रीपुण्यविजय
मुनिवराः । ८ श्रीभक्तिविजयशिष्यवर्याः श्रीजशविजयाः । ९ श्रीआणन्दजी कल्याणजीनी पेढो लींबडी-काठियावाड. १० लुहारनी पोळ उपाश्रयान्तर्गताभाण्डागारकार्यवाहको शाह भोगीलाल भूधरभाई ( अमदावाद) ।
संशोधनादिकर्मणि सहायिनः१ आगमोद्धारकारिणः श्रीसागरानंदसरयः । २ साहित्यसेवारसिकान्तकरणाः श्रीकल्याणविजयमुनिप्रवराः । ३ प्रो. अभयङ्करः ।
एतेषां सर्वेषां मन्येऽन्तःकरणतः सहर्षमुपकारं महान्तम् । प्रयच्छामि च प्रमोदभरमेदुरः कोटिशस्तेभ्यः साधुवादान् ।
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रस्तावना |
( १०५ )
यथामति कृते कारितेऽपि संशोधने प्रत्यन्तराभावात् प्रमाददोषेण च समुद्भूता लोचनगोचरीभवेयुर्मनुष्यस्वमाव सुलभाः यत्र कुत्रचित् स्खलनाः ता विशदीकुर्वन्तु सुहृदयाः सहृदयाः, विमलीकुर्वन्तु चेतः स्वकीयं स्तुतिस्तोत्रादीनाममीषां पठनपाठनेन, शकलीकुर्वन्तु नैकभवोपचितं विमलकेवलालोकावरोधकारकं दुष्कर्म महीधरं प्रवर्द्धमाननिर्मलभावनानिशितकुलिशेन भव्यात्मनः, सफलीकुर्वन्तु परिश्रममिमं मामकीनमिति प्रार्थयति निबद्धाञ्जलिर्विदुषामनुचरः दक्षिणविहारि श्रीमदमर विजयमुनिचरणारविन्दमधुकरः
चतुरविजयो मुनिः ।
शिनोर
ता. ३-११-३२
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१०६)
[२]
द्वादशारनयचक्रम् । को नाम नो वेत्ति साहित्यदत्तदृष्टिः श्रीमल्लवादिसरिवर्याणांनाम ?। एमिरेव महानुभावैः प्रणीतं जैनसाहित्यचूडामणिनिभं नयगमभङ्गसङ्गमातिदुर्गम ग्रन्थरत्नमिदं श्रीसिंहगणिक्षमाश्रमणप्रणीतविवरणोपेतं विपश्चिताममन्दानन्दसन्दोहदायकं प्रयत्नपूर्वकं संशोध्य प्रकटीचिकीर्षामो वयं विभागचतुष्टये।
भविष्यति प्रतिविभागस्य वेतनं रूप्यकाणां सप्तकम् । अधैव ग्राहकीभूय लेखनीयानि स्वनामानि जिघृक्षुभिः ।
[३]
अनेकार्थ साहित्यसङ्ग्रहः । ग्रन्थेऽत्र गूर्जरेश्वरकुमारपालप्रतिबोधककलिकालसर्वज्ञश्रीहेमचन्द्राचार्यशिष्यश्रीवर्धमानगणेः, कुमारपालप्रतिबोधादिप्रणेतुः श्रीसोमप्रभाचार्यस्य, विद्वद्वर्गचूडामणेरुदयधर्मगणिनः श्रीहीरविजयसूरिपरीक्षितबुद्धेः श्रीमानसागरस्य च मूर्तिमान् प्रतिभाकलाप इव विपश्चिचित्तालादजनकं विविधबोधविधायि वैदुग्ध्यबन्धुरं शतार्थकाव्यचतुष्टयं विवरणोपेतं समहीतमस्ति । किमत्र विशेषणितेन ? यः किलाकरिष्यत् नयनमाप्तिसाफल्यमेतनिरीक्षणेन स एवाज्ञास्यद् रसास्वादमस्य । अस्माभिर्विहितास्ति मुद्रणाऱ्या पुस्तिकास्य । यथासाधनं नेष्यामः पाकव्यम् ।।
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीप्रमाणनयतत्त्वालोकः (सटीकः) प्रकाण्डवादिजेतृ श्रीवादिदेवमूरिविरचितः सूत्रबद्धो जैनदर्शनप्रतिपादको सरलपद्धतिकोऽयंग्रन्थो दर्शनशास्त्रेऽध्येतृणामतितरामुपयुज्यते । बालबोधिनीत्याख्यया नूतनया टिप्पण्या संभूषितः प्रस्तुतो ग्रन्थः प्रथमत एवाऽस्माभिः प्रकाशितोऽस्ति ।
बहुषु कलकत्तादि महाविद्यालयेषु ( University ) पाठ्यअन्थत्वेन नियुक्तोऽयग्रन्थो न्यायसाहित्य तीर्थोपाधिभूषितमुनिराज श्रीहिमांशुविजयैः संशोध्य प्रस्तावनापाठान्तरसूत्रविषयानुक्रमणिकादिभिरलकृत्य टिप्पणीसमेतः सम्पादितोऽस्ति ।
मूल्यम् -रूप्यकमेकम्
प्राप्तिस्थानम्मेसर्स ए. एम. एन्ड कम्पनी,
पालीताणा (काठियावाड)
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
:
જૈન મન્ત્ર શાસ્ત્રનો મહાન ગ્રન્થ ! તૈયાર થાય છે! . . ?. . તૈયાર થાય છે!
___ श्री भैरव-पद्मावती कल्पः।
શ્રી મલિવિરચિત બિષેની ટીકાયુક્ત શ્રી ભૈરવ-પદ્યાવતી ક૯પ કે જેની હસ્તલિખિત પ્રત પણ જવલ્લેજ અને મહામુશીબતે મળે છે તે અમારા તરફથી પાટણ, વડેદરા, લીંબડી, અમદાવાદ, સુરત વિગેરે સ્થળોમાં આવેલા ભંડારાની પ્રતે મેળવી તે છપાવવો શરૂ કર્યો છે. આ ગ્રંથમાં દશ અધ્યાય છે અને તેમાં મંત્રસાધનાને લગતાં દરેક અંગેનું સ્પષ્ટિકરણ છે. વધુમાં વશીકરણ, આકર્ષણ, મારણ, મોહન વિગેરે બાર યંત્રનો
બ્લેક બનાવી આર્ટપેપર ઉપર છાપીને મૂકવાના છે. પતિશિષ્ટમાં છ અધ્યાયની વ્યાખ્યાવાળો બીજે શ્રી પદ્માવતી કલ્પ આપવાનું છે. શ્રી પદ્માવતી દેવીના દરેક જૂદા જૂદા મંત્ર, તેની વિધિ, તેનું ફળ, તેના લગભગ ત્રીસેક યંત્રે, તેની સાધનાની સમજ તથા ક્વાલામાલિની સાધના વિગેરે જાણવા માટે મંત્રસાહિત્યમાં આ ઉત્તમોત્તમ ગ્રંથ છે. બ્લેકે અને સાધન મેળવવા પાછળ બહોળો ખર્ચ થાય છે, છતાં મંત્રના જિજ્ઞાસુઓ લાભ લઈ શકે તે માટે– અગાઉથી ગ્રાહક થનાર માટે કિંમત રૂા. ૧૦-૦૦ પાછળથી કિમત' . . . . . . . ૧૫-૦-૦ રાખેલ છે. માત્ર ગ્રાહકે પૂરતી જ પ્રતો છપાશે અને પછી
હેટી કિંમતે પણ કદાચ નહિ મળે માટે આજેજ અડધી કિંમત મનીઓર્ડરથી મોકલાવી ગ્રાહક બને! લખો:-નવાબ બ્રધર્સે, ઠા. ડેસીવાડાની પોળના નાકે: અમદાવાદ
અથવા
નવાબ સારાભાઈ અણુલાલ ઠા. નાગજીભૂધરની પાળ-અમદાવાદ
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
SOME VALUABLE BOOKS IN ARDHA-MAGADHI. Edited by Prof. K. V. Abhyankar, M. A.
Gujrat College, Ahmedabad. :
1 कर्मापुत्र चरित With notes and translation in
English and introduction in Sanskrit and English. (Prescribed as a text for the f. y. Arts Examination by the University of. Bombay ).
1-4-0
2 que foment with fayf by Tag. Edi
ted with notes translation and introduc tion in English (Text-book for the Intamediate Arts Examination ). 2-0-0
3 विंशतिविशिका by हरिभद्रसूरि with Sanskrit .: rendering and notes in English. ( text
book for the B. A. Examination ). 2-0-0
4 आचाराङ्गसूत्र with नियुक्ति by भद्रबाहु. with . notes in English
( in the Press).
Can be had of the Editor as also of the Samchalaka Prachina ( Jaina ) Sahityodhara Ģranthavali, Ahmedabad.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१०) जैनस्तोत्रसंदोह-समालोचना ।
जैनस्तोत्रसन्दोहं ग्रन्थं दृष्ट्राऽतितरां मोदते मे मानसम् । अत्र ग्रन्थे प्रसिद्भपाण्डित्यानां श्रीहेमचन्द्र-रामचन्द्रा-मरचन्द्र-हरिभद्रजिनभद्र-भद्रबाहु-धर्मघोष-धनपाल-श्रीपालप्रमुखाणां तपाखरतरादिगच्छीयानां कवीनामद्यावधि-अमुद्रितान्यश्रुतदृष्टनामानि स्तोत्रादीनि संगहीतानि दरीदृश्यन्ते ।
अर्हन्नामसहस्र-अष्टोत्तशतनामसरस्वतीप्रमुखस्तोत्राणि कोषेतिहासदृष्टया,त्रिंशचतुर्विशतिकास्तव-द्वादशाङ्गीपदप्रमाणकुलकादोनि धमसाहित्येतिहासदृष्टया,वीरस्तवाऽऽदिस्तवप्रभृतीनि द्विभाषासंकरदृष्टया, रामचन्द्रविरचितापहनुत्यर्थान्तरन्यासव्यतिरेकदृष्टान्तबलकारालङ्कृतानिकाव्यालङ्कारदृष्टया, महावीरकलशादीनि अपभ्रंशभाषादृष्टया, खपरिशिष्टस्थितवर्द्धमानषट्त्रिंशिका छन्दआनन्ददृष्टया, ग-धपरिशिष्टगतपआवत्यष्टक-उवसग्गहरस्तोत्रवृत्तिद्वयंदेउलवाडामण्डनयुगादिदेवस्तवनंच मन्त्रप्रभावविधिदृष्टया नानासाहित्यविषयरुचीनां कवीनां सच्चेतसां चेतांसि कुमुदबन्धुधुलय इव कुमुदानि; आनन्दयिष्यन्तीति मामकी मतिः। - अत्र ग्रन्थे क्वचित् पदलालित्यं, कुत्रचित् छन्दोनन्दनम् , कुत्रचिद् रचनारामणीयकम् , क्वाऽपि गुणालङ्कारविजम्भणं, क्वचन रसविकासः, कुत्रचन चित्रकाल्योल्लासः, कुहचन भक्तिव्यक्तिः, कुत्राऽपि च कविताप्रकाश उल्लसतितरामिति कः खल्लु कोविंद एनं प्रन्थं समीक्ष्य सानन्दंहृदयो न भविष्यति ।
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
एतादृशानां कीटातिथीभूतप्रायाणामुपयुक्ततरस्तोत्राणां संपादने संशोधने च साहित्यसौहित्यवद्भिर्मुनिप्रवरश्रीचतुरविजयैर्महोदयैः प्रयत्नः कृतस्तदर्थ ते शतशोधन्यवादानहन्ति जगताम् । तल्लिखिता प्रयाससाध्या महती प्रस्तावनाऽपि स्तोत्रकर्तृणां संक्षिप्तचरित्राणि परिचाययति। पश्चाद्भागेऽद्यावधिसर्वत्रमुद्रितानां ज्ञातानां जैनस्तोत्राणांसूचीप्रदानेन संशोधकानां कृते सौकर्य कृतमस्ति । स्तोत्राणां विषमस्थले टिप्पणी दत्ताऽभविष्यत्तदा वरमभविष्यत् । एतादृशप्राचीनसङ्ग्रहग्रन्थो यदि राजकीयमहाविद्यालयेषु ( University ) पाठ्यग्रन्थत्वेन नियुक्तो भवेत्तदा छात्राणां महानुपकारो भवेत् एतादृशस्य सुन्दर ग्रन्थस्यप्रकाशने कृताऽविरतयतनः श्रीयुत साराभाई नवाबेतिनामा साहित्यप्रेमी श्रावकवर्यः शतशो धन्यवादानां पात्रमिति मन्ये ।
श्रीगौतमस्वामि----पद्मावतीदेव्योस्विरङ्गचित्राभ्यां अष्टभिर्यन्त्रैश्च समलङ्कृतस्यास्य पण्यं रुप्यक पंचकं नाधिकम् ।।
सं० १९८८ ) दीपालिकायाम् उज्जयिन्याम् )
विदुषां वशम्वदः मुनिहिमांशुविजयः ('अनेकान्ती')
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ॐ अर्हम् नमः ॥ अनेकजैन पूर्वाचार्यविरचितः
॥ श्रीजैनस्तोत्रसन्दोहः ॥
[१] श्रीहेमचन्द्राचार्यविरचितः श्रीअर्हन्नामसहस्त्रसमुच्चयः ।
'अ ' नामापि कर्णाभ्यां शृण्वन् वाचा समुच्चरन् । जीव: पीवरपुण्यश्रीर्लभते फलमुत्तमम् ॥ १ ॥ अत एव प्रतिप्रातः समुत्थाय मनीषिभिः । भक्त्याऽष्टामसहस्रार्ह नामोच्चारो विधीयते ॥ २ ॥ श्रीमानर्हन् जिनः स्वामी स्वयम्भूः शम्भूरात्मभूः । स्वयंप्रभुः प्रभुर्भोक्ता विश्वभूरपुनर्भवः ॥ ३ ॥ विश्वात्मा विश्वलोकेशो विश्वतश्चक्षुरक्षरः । विश्वविद् विश्वविद्येशो विश्वयोनिरनीश्वरः ॥ ४ ॥
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्री हेमचन्द्राचार्य
विश्वश्वा विभुर्घाता विश्वेशो विश्वलोचनः । विश्वव्यापी विधुर्वेधाः शाश्वतो विश्वतोमुखः ॥ ५ ॥ विश्वपो विश्वतः पादो विश्वशीर्षः शुचिश्रवाः । विश्वदृग् विश्वभूतेशो विश्वज्योतिरनश्वरः || ६ || विश्वसृट् विश्वसूर्विश्वेट् विश्वभुक् विश्वनायकः । विश्वाशी विश्वभूतात्मा विश्वजिद् विश्वपालकः ॥ ७ ॥ विश्वकर्मा जगद्विश्वो विश्वमूर्त्तिर्जिनेश्वरः । भूतभाविभवद्भर्ता विश्ववैद्यो यश्वरः ॥ ८ ॥ सर्वादिः सर्वदृक् सार्वः सर्वज्ञः सर्वदर्शनः । सर्वात्मा सर्वलोकेशः सर्ववित् सर्वलोकजित् ॥ ९ ॥ सर्वगः सुश्रुतः सुश्रूः सुवाक् सूरिबहुश्रुतः । सहस्रशीर्षः क्षेत्रज्ञः सहस्राक्षः सहस्रपात् ॥ १० ॥ युगादिपुरुषो ब्रह्मा पञ्चब्रह्ममयः शिवः । ब्रह्मविद् ब्रह्मतत्त्वज्ञो ब्रह्मयोनिरयोनिजः ॥ ११ ॥ ब्रह्मनिष्ठः परब्रह्म : ब्रह्मात्मा ब्रह्मसम्भवः । ब्रह्मेड् ब्रह्मपतिर्ब्रह्मचारी ब्रह्मपदेश्वरः ॥ १२ ॥ विष्णुर्जिष्णुर्जयी जेता जिनेन्द्रो जिनपुङ्गवः । परः परतरः सूक्ष्मः परमेष्ठी सनातनः ॥ १३ ॥ इति श्रीअर्हन्नामसहस्रसमुच्चये प्रथमशतप्रकाशः ॥ १ ॥
( २ )
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
अर्हन्नामसहस्रसमुश्वयः
जिननाथ जगन्नाथो जगत्स्वामी जगत्प्रभुः । जगत्पूज्य जगद्वन्द्यो जगदीशो जगत्पतिः ॥ १ ॥ जगनेता जगज्जेता जगन्मान्यो जगद्विभुः । जगज्ज्येष्ठो जगच्छ्रेष्ठो जगध्येयो जगद्धितः ॥ २ ॥ जगदच्य जगद्बन्धुर्जगच्छास्ता जगत्पिता । जगनेत्रो जगन्मैत्रो जगद्दीपो जगद्गुरुः ॥ ३ ॥ स्वयंज्योतिरजोऽजन्मा परं तेजः परं महः | परमात्मा शमी शान्तः परंज्योतिस्तमोऽपहः ॥ ४ ॥ प्रशान्तारिरनन्तात्मा योगी योगीश्वरो गुरुः । अनन्तजिदनन्तात्मा भव्यबन्धुरबन्धनः ॥ ५ ॥ शुद्धबुद्धि: प्रबुद्धात्मा सिद्धार्थः सिद्धशासनः । सिद्धः सिद्धान्तविद् ध्येयः सिद्धः साध्यः सुधीः सुगीः ॥ ६ ॥ सहिष्णुरच्युतोऽनन्तः प्रभविष्णुर्भवोद्भवः । स्वयंभूष्णुरसम्भूष्णुः प्रभूष्णुरभयोऽव्ययः ॥ ७ ॥ दिव्यभाषापतिर्दिव्यः पूतवाक् पूतशासनः । पूतात्मा परमज्योतिर्द्धर्माध्यक्षो दमीश्वरः ॥ ८ ॥ निर्मोहो निर्मदो निःस्वो निर्दम्भो निरुपद्रवः । निराधारो निराहारो निर्लोभो निश्चलोऽचलः ॥ ९ ॥ निष्कामी निर्ममो निष्वक् निष्कलङ्को निरञ्जनः । निर्गुणो नीरसो निर्भी र्निर्व्यापारो निरामयः ॥ १० ॥ निर्निमेषो निराबाधो निर्द्वन्द्वो निष्क्रियोऽनघः । निःशङ्कश्व निरातङ्को निष्फलो निर्मलो मलः ॥ ११ ॥ ॥ इति श्रीअर्हन्नामसहस्त्रसमुच्चये द्वितीयशतप्रकाशः ||२||
विरचितः ]
( ३ )
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीहेमचन्द्राचार्य
तीर्थकृत् तीर्थसट् तीर्थङ्करस्तीर्थकरः सुदृक् । तीर्थकर्ता तीर्थभर्ता तीर्थेशः तीर्थनायकः ॥ १॥ सुतीर्थोऽधिपतिस्तीर्थसेव्यस्तीर्थिकनायकः । धर्मतीर्थकरस्तीर्थप्रणेता तीर्थकारकः ॥ २॥ तीर्थाधीशो महातीर्थः तीर्थस्तीविधायकः । सत्यतीर्थकरस्तीर्थसेव्यस्तीर्थिकतायकः ॥ ३ ॥ तीर्थनाथस्तीर्थराजस्तीर्थेट तीर्थप्रकाशकः । तीर्थवन्धस्तीर्थमुख्यस्तीर्थाराध्यः सुतीर्थिकः ॥ ४ ॥ स्थविष्ठः स्थविरो ज्येष्ठः प्रेष्ठः प्रष्ठो वरिष्ठधीः । स्थेष्ठो गरिष्ठो बंहिष्ठो श्रेष्ठोऽणिष्ठो गरिष्ठधीः ॥ ५॥ विभवो विभयो वीरो विशोको विजरो जरन् । विरागो विमदोऽव्यक्तो विवक्तो वीतमत्सरः॥६॥ वीतरागो गतद्वेषो वीतमोहो विमन्मथः । वियोगो योगविद् विद्वान् विधाता विनयी नयी ॥ ७ ॥ क्षान्तिमान् पृथिवीमूर्तिः शान्तिभाक् सलिलात्मकः । वायुमूर्तिरसङ्गात्मा वह्रिमूर्तिरधर्मधुक् ॥ ८॥ सुयज्वा यजमानात्मा सूत्रामस्तोमपूजितः । ऋत्विग यज्ञपतिर्याज्यो यज्ञाङ्गममृतं हविः ॥ ९॥ सोममतिः सुसौम्यात्मा सूर्यमतिर्महाप्रभः । व्योममूर्तिरमूर्त्तात्मा नीरजा बीरजाः शुचिः ॥ १० ॥ मन्त्रविन् मन्त्रकन् मन्त्री मन्त्रमूर्तिरनन्तरः । स्वतन्त्रः सूत्रकृत् स्वत्रः कृतान्तश्च कृतान्तकृत् ॥ ११ ॥ ॥ इति श्रीअर्हनामसहससमुच्चये तृतीयशतप्रकाशः ॥३॥
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितः]
अर्हनामसहस्रसमुचयः
AANANNA
कृती कृतार्थः संस्कृत्यः कृतकृत्यः कृतक्रतुः । नित्यो मृत्युभयोऽमृत्युरमृतात्माऽमृतोद्भवः ॥ १॥ हिरण्यगर्भः श्रीगर्भः प्रभूतविभवोऽभवः । स्वयम्प्रभः प्रभूतात्मा भवो भावो भवान्तकः ।।२॥ महाऽशोकध्वजोऽशोकः कः स्रष्टा पमविष्टरः। पद्मशः पत्नसम्भूतिः पमनाभिरनुत्तरः ॥ ३॥ पायोनिर्जगधोनिरित्यः स्तुत्यः स्तुतीश्वरः । स्तवना) हृषीकेशोऽजितो जेयः कृतक्रियः ॥ ४ ॥ विशालो विपुलोद्योतिरतुलोऽचिन्त्यवैभवः । सुसंवृत्तः मुगुप्तात्मा शुभंयुः शुभकर्मकृत् ॥५। एकविधो महावैद्यो मुनिः परिवृढो दृढः ।। पतिर्विद्यानिधिः साक्षी विनेता विहतान्तकः ॥ ६ ॥ पिता पितामहः पाता पवित्रः पावनो गतिः । त्राता भिषगवरो वर्यो वरदः पारदः पुमान् ॥ ७॥ कविः पुराणपुरुषो वर्षीयान् ऋषभः पुरः । प्रतिष्ठाप्रसवो हेतुर्भुवनैकपितामहः ॥ ८ ॥ श्रीवत्सलक्षणः श्लक्ष्णो लक्षण्यः शुभलक्षणः । निरक्षः पुण्डरीकाक्षः पुष्कलः पुष्फलेक्षणः ॥ ९ ॥ सिद्धिदः सिद्धसङ्कल्पः सिद्धात्मा सिद्धशासनः। बुद्धबोद्धयो महाबुद्धिर्वर्द्धमानो महर्द्धिकः ॥ १० ॥ वेदाङ्गो वेदविद् वेद्यो जातरूपो विदांवरः । वेदवैद्यः स्वसंवेद्यो विवेदो वदतांवरः॥११॥ ॥ इति श्रीमहंगामसहनसमुच्चये चतुर्थ वातप्रकाशः ॥ ५ ॥
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीहेमचन्द्राचार्यसुधर्मा धर्मधीधर्मो धर्मात्मा धर्मदेशकः । धर्मचक्री दयाधर्मः शुद्धधर्मो वृषध्वजः ॥१॥ वृषकेतुर्वृषाधीशो वृषाङ्कश्च वृषोद्भवः । हिरण्यनाभिर्भूतात्मा भूतभृद् भूतभावनः ॥ २ ॥ प्रभवो विभवो भास्वान् मुक्तः शक्तोऽक्षयोऽक्षतः । कूटस्थ: स्थाणुरक्षोभ्यः शास्ता नेताऽचलस्थितिः ॥ ३ ॥ अग्रणीामणीLण्यो गण्यगण्यो गणाग्रणीः । गणाधिपो गणाधीशो गणज्येष्ठो गणार्चितः ॥ ४ ॥ गुणाकरो गुणाम्भोधिर्गुणज्ञो गुणवान् गुणी । गुणादरो गुणोच्छेदी सुगुणोऽगुणवर्जितः ॥ ५ ॥ शरण्यः पुण्यवाक् पूतो वरेण्यः पुण्यगीर्गुणः । अगण्यपुण्यधीः पुण्यः पुण्यकृत् पुण्यशासनः ॥ ६ ॥ अतीन्द्रोऽतीन्द्रियोऽधीन्द्रो महेन्द्रोऽतीन्द्रियार्थदृक् । अतीन्द्रियो महेन्द्रार्यो महेन्द्रमहितो महान् ॥ ७ ॥ उद्भवः कारणं कर्ता पारगो भवतारकः । अग्राह्यो गहनं गुह्यः परर्द्धिः परमेश्वरः ॥ ८ ॥ अनन्तर्द्धिरमेयार्द्धिरचिन्त्यार्द्धः समग्रधीः ।। प्राप्यः प्राग यूहरोऽत्यनः प्रत्यग्रोऽग्रोऽग्रिमोऽग्रजः ।। ९ ॥ प्राणकः प्रणवः प्राणः प्राणदः प्राणितेश्वरः । प्रधानमात्मा प्रकृतिः परमः परमोदयः ॥ १० ॥ ।। इति श्रीमहनामसहससमुच्चये पश्चमशतप्रकाशः॥ ५॥
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितः]
अहनामसहस्रसमुच्चयः
महाजिनो महाबुद्धो महाब्रह्मा महाशिवः । महाविष्णुमहाजिष्णुर्महानाथो महेश्वरः ॥ १ ॥ महादेवो महास्वामी महाराजो महाप्रभुः । महाचन्द्रो महादित्यो महाशूरो महागुरुः ॥२॥ महातपा महातेजा महोदर्को महोमयः । महायशो महाधाम महासत्त्वो महाबलः ॥ ३ ॥ महाधैर्यो महावीर्यो महाकान्तिमहाद्युतिः । महाशक्तिर्महाज्योतिर्महाभूतिर्महाधृतिः ॥ ४ ॥ महामतिर्महानीतिर्महाक्षान्तिर्महाकृतिः । महाकीर्तिमहास्फूतिर्महाप्रज्ञो महोदयः ॥ ५ ॥ महाभागो महाभोगो महारूपो महावपुः । महादानो महाज्ञानो महाशास्ता महामहाः ॥ ६ ॥ महामुनिर्महामौनी महाध्यानो महादमः ॥ महाक्षमो महाशीलो महायोगो महालयः ॥७॥ महाव्रतो महायज्ञो महाश्रेष्ठो महाकविः । महामन्त्रो महातन्त्रो महोपायो महानयः ॥ ८॥ महाकारुणिको मन्ता महानादो महायतिः । महामोदो महाघोषो महेज्यो महसां पतिः ॥९॥ महावीरो महाधीरो महाधुर्यों महेष्टवाक् । महात्मा महसां धाम महर्षिर्महितोदयः ॥ १० ॥ महामुक्तिर्महागुप्तिमहासत्यो महार्जवः । महाबुद्धिर्महासिद्धिर्महाशौचो महावशी ॥ ११ ॥
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ८ )
जेमस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीहेमचन्द्राचार्य
महाधर्मो महाशर्मा महात्मज्ञो महाशयः । महामोक्षो महासौख्यो महानन्दो महोदयः ॥ १२ ॥
महाभवाब्धिसन्तारी महामोहारिसूदनः । महायोगीश्वराराध्यो महामुक्तिपदेश्वरः ॥ १३ ॥ इति श्रीमहनामसहस्रसमुच्चये षष्टशतप्रकाशः ॥ ६ ॥
आनन्दो नन्दनो नन्दो वन्द्यो नन्योऽभिन्दनः । कामहा कामदः काम्यः कामधेनुररिञ्जयः ॥ १ ॥ मनः क्लेशापहः साधुरुत्तमोऽघहरो हरः । असख्येयः प्रमेयात्मा शमात्मा प्रशमाकरः ॥ २ ॥ सर्वयोगीश्वरोऽचिन्त्यः श्रुतात्मा विष्टरश्रवाः । दान्तात्मा दमतीर्थेशो योगात्मा योगसाधकः ॥ ३ ॥ प्रमाणपरधिर्दक्षो दक्षिणो ऽध्वर्युरध्वरः ।
प्रक्षीणबन्धः कर्मारिः क्षेमकृत् क्षेमशासनः ॥ ४॥ क्षेमी क्षेमङ्करः क्षेप्यः क्षेमधर्मा क्षमापतिः । अमाझो ज्ञानिविज्ञेयो ज्ञानिगम्यो जिनोत्तमः ॥ ५ ॥ जिनेन्दुर्जनितानन्दो मुनीन्दुदुन्दुभिस्वनः । मुनीन्द्रवन्द्यो योगीन्द्रो यतीन्द्रो यतिनायकः ॥ ६ ॥ असंस्कृतः सुसंस्कारः प्राकृतो वै कृतान्तवित् । अन्तकृत् कान्तगुः कान्तश्चिन्तामणिरभीष्टदः ॥ ७ ॥ १. सर्वयोगीश्वरश्चिन्त्यः । २ कामारिः । ३ क्षय्य ।
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
चिरचितः ]
भर्हन्नामसहस्रसमुच्चयः
अजितो जितकामारिरमितोऽमतिशासनः ।
जितक्रोधो जितामित्रो जितक्लेशो जितान्तकः ॥ ८ ॥ सत्याम्ना सत्यविज्ञानः सत्यवाक् सत्यशासनः । सत्याशीः सत्यसन्धानः सत्यः सत्यपरायणः ॥ ९ ॥ सदायोगः सदाभोगः सदातृप्तः सदाशिवः । सदागतिः सदासौख्यः सदाविद्यः सदोदयः ॥ १० ॥ सुघोषः सुमुखः सौम्यः सुखद : सुहितः सुहृत् । सुगुप्तो गुप्तिद् गोप्ता गुप्ताक्षो गुप्तमानसः ॥ ११ ॥ इति श्रीमईनामसखसमुच्चये संप्तमशतप्रकाशः ॥ ७ ॥
(९)
बृहद बृहस्पतिर्वाग्मी वाचस्पतिरुदारधीः । मनीषी धिषणो धीमान् शेमुषीशो गिरांपतिः ॥ १ ॥ नैकरूपो नयोतुङ्गो नैकात्मा नैकधर्मकृत् ।
अविज्ञेयः प्रतयत्मा कृतज्ञः कृतलक्षणः ॥ २ ॥ "ज्ञानगर्भो दयागर्भो रत्नगर्भः प्रभास्वरः ।
पद्मगर्भो जगद्गर्भो हेमगर्भः सुदर्शनः ॥ ३ ॥ लक्ष्मीशः सदयोsध्यक्षो दृढयोनिर्नयीशिता । मनोहरो मनोज्ञोऽह धीरो गम्भीरशासनः ॥ ४ ॥ धर्मयूपो दयायोगो धर्मनेमिर्मुनीश्वरः । धर्मचक्रायुधो देवः कर्महा धर्मघोषणः ॥ ५ ॥
स्थेयान् स्थवीयान् नेदीयान् दवीयान् दूरदर्शनः । सुस्थितः स्वास्थ्यभाक् सुस्थो नीरजस्को गतस्पृहः ॥ ६ ॥
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रोहेमचन्द्राचार्य
वश्येन्द्रियो विमुक्तात्मा निःसपत्नो जितेन्द्रियः । श्रीनिवासश्चतुर्वक्त्रश्चतुरास्यश्चतुर्मुखः ॥ ७ ॥ अध्यात्मगम्यो ऽगम्यात्मा योगात्मा योगिवन्दितः । सर्वगः सदाभावी त्रिकालविषयार्थदृक् ॥ ८ ॥ शङ्करः सुखदो दान्तो दमी क्षान्तिपरायणः । स्वानन्दः परमानन्दः सूक्ष्मवर्चाः परापरः ॥ ९॥ अमोघोऽमोघवाक् स्वाज्ञो दिव्यदृष्टिगोचरः । सुरूपः सुभगस्त्यागी मूर्त्तोऽमूर्त्तः समाहितः ॥ १० ॥ एकोऽनेको निरालम्बोऽनीनाथ निरन्तरः । प्रार्थ्योऽभ्यर्ध्यः समभ्यर्च्यस्त्रिजगन्मङ्गलोदयः ॥ ११ ॥ ॥ इति श्रीमन्नामसहस्रसमुच्चये अष्टमशतप्रकाशः ॥ ८ ॥
ईशोऽशोऽधिपोऽधीन्द्रो ध्येयोऽमेयो दयामयः । शिवः शूरः शुभः सारः शिष्टः स्पष्टः स्फुटोsस्फुट: ॥ १ ॥ इष्टः पुष्टः क्षमोक्षामोऽकायोऽमायोऽस्मयोऽमयः । दृशा दृश्योऽणुरस्थूलो जीर्णो नव्यो गुरुर्लघुः ॥ २ ॥ स्वभूः स्वात्मा स्वयम्बुद्धः स्वेशः स्वैरीश्वरः स्वरः । आद्योऽलक्ष्योऽपरोऽरूपोऽस्पर्शोऽशष्टोऽरिहाऽरुहः ॥ ३ ॥ दीप्तोऽश्योऽरसोऽगन्धोऽच्छेद्योऽभेद्योऽजरोऽमरः ।
प्राज्ञो धन्यो यतिः पूज्यो मह्योऽर्च्यः प्रशमी यमी ॥ ४ ॥
१ दृष्टिर्दिवमगोचरः । २ ऽशाष्टो.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचित:
अन्नामसहस्रसमुच्चयः .
श्रीशः श्रीन्द्रः शुभः सुश्रीरत्तमश्रीः श्रियः पतिः । श्रीपतिः श्रीपरः श्रीपः सच्छीः श्रीयुक् श्रिया श्रितः ॥ ५ ॥ ज्ञानी तपस्वी तेजस्वी यशस्वी बलवान् बली। दानी ध्यानी मुनिर्मोनी लयी लक्ष्यः क्षयी क्षमी ॥ ६ ॥ लक्ष्मीवान् भगवान् श्रेयान् सुगतः सुतनुर्बुधः । बुद्धो वृद्धः स्वयंसिद्धः प्रोचः प्रांशुः प्रभामयः ॥ ७ ॥ ॥ इति श्रीअर्हनामसहस्रसमुच्चये नवमशतप्रकाशः ॥९॥
आदिदेवो देवदेवः पुरदेवोऽधिदेवता । युगादीशो युगाधीशो युगमुख्यो युगोत्तमः ॥ १॥ दीप्तः प्रदीप्तः सूर्याभोऽरिघ्नोऽविनोऽधनो धनः । शत्रुघ्नः प्रतिघस्तुङ्गोऽसङ्गः स्वङ्गोऽप्रगः सुगः ॥ २ ॥ स्याद्वादी दिव्यगीर्दिव्यध्वनिरुद्दामगीः प्रगीः। पुण्यवागेहवागर्द्धमागधीयोक्तिरिद्धगी। ॥ ३ ॥ पुराणपुरुषोऽपूर्वोऽपूर्वश्रीः पूर्वदेशकः । जिनदेवो जिनाधीशो जिननाथो जिनाग्रणीः ॥ ४ ॥ शान्तिनिष्ठो मुनिज्येष्ठः शिवतातिः शिवप्रदः । शान्तिकृत् शान्तिदः शान्तिः कान्तिमान् कामितप्रदः ॥ ५ ॥ श्रियां निधिरधिष्ठानमप्रतिष्ठः प्रतिष्ठितः । सुस्थिरः स्थावरः स्थाष्णुः पृथीयान् प्रथितः पृथुः ॥ ६ ॥ १ पर्यवाग्.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १२ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीहेमचन्द्राचार्य
पुण्यराशिः श्रियोराशिस्तेजोराशिरसंशयी । ज्ञानोदधिरनन्तौजा ज्योतिर्मूर्तिरनन्तधीः ॥ ७ ॥ विज्ञानोऽप्रतिमो भिक्षुर्मुमुक्षुर्मुनिपुङ्गवः । अनिद्रालुरतन्द्रालुर्जागरूकः प्रमामयः ॥ ८ ॥ कर्मण्यः कर्मठोऽकुण्ठो रुद्रो भद्रोऽभयङ्करः । लोकोत्तरो लोकपतिर्लोकेशो लोकवत्सलः ॥ ९ ॥ त्रिलोकीशस्त्रिकालज्ञस्त्रिनेत्रस्त्रिपुरान्तकः ।
त्र्यम्बकः केवलालोकः केवली केवलेक्षणः ॥ १० ॥ समन्तभद्रः शान्तादिर्धर्माचार्यो दयानिधिः | सूक्ष्मदर्शी सुमार्गज्ञः कृपालुर्मार्गदर्शकः ॥ ११ ॥ प्रातिहायज्ज्वलस्फीतातिशयो विमलाशयः ।
सिद्धानन्तचतुष्क श्रीजीयाच्छ्रीजिनपुङ्गवः ॥ १२ ॥
उपसंहारः
एतदष्टोत्तरं नामसहस्रं श्रीमदर्हतः ।
भव्याः पठन्तु सानन्दं महानन्दौककारणम् ॥ १३ ॥ इत्येतज्जिन देवस्य जिननामसहस्रकम् । सर्वापराधशमनं परं भक्तिविवर्द्धनम् ॥ १४ ॥ अक्षयं त्रिषु लोकेषु सर्वस्वर्गैकसाधनम् । स्वर्गलोकैकसोपानं सर्वदुः खैकनाशनम् ॥ १५ ॥ समस्तदु:खहं सद्यः परं निर्वाणदायकम् । कामक्रोधादिनिःशेषमनोमलविशोधनम् ॥ १६ ॥ शान्तिदं पावनं नृणां महापातकनाशनम् ।
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
बिरचितः]
श्रीनिनस्तवः
(१३)
www
wwwww
सर्वेषां प्राणिनामाशु सर्वाभिष्टफलप्रदम् ॥ १७ ॥ जगज्जाड्यप्रशमनं सर्वविधाप्रवर्तकम् । राज्यदं राज्यभ्रष्टानां रोगिणां सर्वरोगहृत् ॥ १८ ॥ वन्ध्यानां सुतदं चाशु क्षीणानां जीवितप्रदम् । भूतग्रहविषध्वंसि श्रवणात् पठनाजपात् ॥ १९ ॥ इति श्रीमहनामसहस्त्रसमुच्चये दशमशतप्रकाशः ॥१०॥ इति श्रीहेमचन्द्राचार्यविरचितः श्रीअर्हनामसहस्त्रसमुक्षयः॥
[२] तपाश्रीधर्मघोषमूरिविरचितः
श्रीजिनस्तवन ।
-
( संस्कृतप्राकृतभाषाभिन्नपूर्वोत्तराईः।) विश्वत्रयैकदर्शन ! सहस्रदर्शननतक्रम ! जिनेन्द्र !। सवणंतपत्तदंसण ! अणंतदसण ! चिरं जयसु ॥१॥ पूर्वाकृतसुकृतानां पूर्वाशीलितविशुदशीलानाम् । भविहिततवाण पुचि न होइ तुह दंसणं देव ! ॥२॥ भवशतकृतमपि पापं त्वदर्शनतो विलीयते नाथ !। पिंडीभूयं पि घयं दुअं जहा जलिरजलणाओ ॥३॥ समयोऽयमेव शस्यः सलक्षणोऽसौ तदहरप्यनघम् । पक्खो वि सो सपक्खो जगबंभव ! दीससे जत्थ ॥ ४ ॥ द्रष्टुरदृष्टे वाञ्छा दृष्टे त्वयि नाथ ! विरहजं दुःखम् । इभ जइ दुहावि न सुहं तहावि तुह दंसणं होउ ॥ ५॥
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
( १४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीसोमप्रमपूर्वार्जितसुकृतकृतं भाविशुभनियन्धनं हरति चैनः । इअ कालयत्तयसुहयं जियाण तुह दसणं दुलहं ॥ ६ ॥ स्वामिन् ! स्वदर्शनं कुरु तथा यथा स्यात् पुनर्न तदभावः । जच्चंधवेयणाओ चक्खुक्खयवेयणा दुसहा ॥ ७ ॥ नामापि नाथ ! यस्ते वरमन्त्रसधर्मकीर्त्तयति तस्य । मिच्छादसणदोसो लहु नासइ किं परं भणिमो ? ॥ ८ ॥ य इति जिन ! त्वामन्यूनदर्शनाऽन्यूनदर्शनं नौति । सुविशुद्धदर्शनः स श्रयति सत्वरं सर्वदर्शित्वम् ॥ ९ ॥
[३] श्रीसोममममूरिमणीतं श्रीसाधारणस्तोत्रम् ।
-
श्रीवीतराग ! विगतस्मर ! कोपमानं
ये त्वां समग्रजगतां जनकोपमानम् । सूर्योदये नयनगोचरमानयन्ति
ते दुर्गतिं स्फुरदघोपरमा न यन्ति ॥ १ ॥ पश्यन्ति शीतरुचिमण्डलसोदरं ये
वक्त्रं प्रगे तव जिनेन्द्र ! विनिद्रनेत्राः । तेषामशेषभुवनाधिपतित्वभाजां
लोकाः क्रमाब्जमवलोकितुमुत्सहन्ते ॥ २ ॥ यः प्रातरेव नमतां भवदलियुग्मं
सजायते क्षितिरजस्तिलको ललाटे ।
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणीतम् ] श्रीसाधारणस्तोत्रम् . पुसां स एव सपदि त्रिदिवापवर्ग
लक्ष्मीवशीकरणकौशलमाविभर्ति ॥ ३ ॥ भासादयत्युदयमम्बुजबन्धुबिम्बे
र्सवज्ञ ! ये परिहतापरशेषकृत्याः । लोकयन्ति विकसन्नयनास्तदास्यं
दास्यं सुरासुरनराः प्रथयन्ति तेषाम् ॥ ४ ॥ यस्तावकं विकचपङ्करहाभिराम
मालोकते वदनमीश ! निशाविरामे । आलोकते स्वसमवाप्तसमीहितार्थः
कस्याप्यसौ न मुखमर्थितयाऽपरस्य ॥ ५ ॥ यः पादपप्रमुदयाचलचुम्बिबिम्बे
चण्डद्युतौ जिन ! नमस्यति तावकीनम् । तस्यास्तिकं भजति कामदुधा करेऽस्य
चिन्तामणिर्वसति समनि कल्पवृक्षः ॥ ६ ॥ त्वत्पादपङ्कजनखांशुपयःप्रवाहे
__ मन्जन्ति ये त्रिभुवनैकविभो ! विभाते । निःशेषपातकमलोपगमोज्ज्वलास्ते
मुक्त्यङ्गनाहृदयवल्लभतां व्रजन्ति ॥ ७ ॥ सुप्तोत्थितः प्रथममेव जिन ! त्वदीय
मुदीक्षते वदनदर्पणमुज्ज्वलं यः। तस्यान्वहं निखिलमङ्गलभाजनस्य
स्याञ्चिन्तितार्थघटना सुलभा जनस्य ॥८॥
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे [४ोहरिभद्रसोमप्रभाचार्यमभावयन
पुसां तमः पङ्कमपाकरोति । विलोक्यमाने तदपि प्रभाते तवानने नश्यति वतिराग ! ॥ ९ ॥
[४] श्रीहरिभद्रसूरिविरचितं
साधारणजिनस्तोत्रम् । त्वत्सेवानिरतांस्त्वदर्पितदृशस्त्वत्सङ्कथासु स्थितान्
त्वद्भक्तांस्त्वदनन्यसक्तमनसस्त्वत्तो न चान्यार्थिनः । देवास्मांश्च रुजादिभिः परिगतानालोक्य नोपेक्षितुं
युक्तं ते पशवो यतो जिनपते ! सर्वेऽनुकम्प्यास्तव ॥१॥ त्वद्रूपैकनिरूपणप्रणयिताबन्धो दृशि त्वद्गुण__ प्रामाकर्णनरागिता करयुगे त्वत्कीर्तनं वाऽपि नः । त्वत्पादार्चनचातुरी करयुगे त्वत्कीर्तनं वाऽपि नः
कुत्रापि त्वदुपासनव्यसनिता मा नाथ ! विश्राम्यतु ॥२॥ सर्वज्ञोऽसि विमर्शकोऽसि विदिताशेषाशयोऽसि प्रमुः
सर्वस्यापि दयान्चितोऽसि भगवंस्तेनेह पूत्कुर्महे । अस्मान्नाथ ! हठात् त्वदेकमनसो भक्ताननाथानिव
प्रोन्मथ्नन्त्यधिकाधिकं मुनिपते ! पश्याऽऽधयो व्याधयः॥३॥ स्वामिन् ! न प्रणतोऽसि न स्तुतिपकं नीतोऽसि नासि स्मृतो
न ध्यातोऽसि भवत्वनेन भगवन् ! स्वमेऽपि नाभ्यर्थितः ।
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितम् ] साधारणजिनस्तोत्रम्
एकस्मिन्नपि नाथ ! तेषु विहिते कुत्रापि जन्मान्तरे प्रोन्मध्नन्ति कदाचिदेव नियतं नैवंविधा व्याधयः ॥ ४ ॥ एतानि नाथ ! चटुलानि दुराशयानि लुब्धानि रम्यविषयोपनिबन्धनानि ।
दुर्दान्तवाजिसदृशान्यविधेयभावाद्
श्यानि मे कुरु सदैव षडिन्द्रियाणि ॥ ५ ॥ मूढो विवेक विकलो विधृतोर्ध्वबाहु -
त्वं शृणोषि यदहं जिन ! रारटीमि । मां तत्र कर्मणि नियोजय येन देव !
संसारचक्रगहनं न पुनर्विशामि ॥ ६ ॥
सर्वापदां निलयमध्रुवमस्वतन्त्र - मासन्नपातमविवेकमसारमज्ञम् ।
यावच्छरीरकमिदं न विपद्यते मे
तावन्नियोजय विभो ! कुशलक्रियासु ॥ ७ ॥
अज्ञस्य मे हृतविवेकमहाधनस्य
चौरैः प्रभो ! बलिभिरिन्द्रियनामधेयैः । संसारकूपकुहरे विनिपातितस्य
देवेश ! देहि कृपणस्य करावलम्बम् ॥ ८ ॥ दीने भोजनतत्परेऽथ कृपणे निद्राभिभूतेऽलसे
( १७ )
व्याधिव्याकुलिते कुभूषणरते धृष्टे च दुष्टे शठे । मिथ्यावादिनि कामकोपसहिते क्रूरे कुरूपे जडे
कारुण्यं मयि नाथ ! नाऽथ कुरुषे भावैकयुक्ते सदा ||९||
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १८ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीहरिभद्र
जाने निरञ्जनमहं तव तत् स्वरूप
माडम्बरं परमसौ रचना स्तवाय । भूमेः स्वभारभरभङ्गरतां विचिन्त्य
नाकुञ्चितकैचरणं किमु लावकोऽपि ? ॥ १० ॥ निर्वाणामृतमग्न ! भन्नमदन ! व्यालग्नबोधावधे !
चिन्तामात्रफलोपलेन समतां ब्रूतेऽत्र धन्यो जनः ।। केनाऽप्यत्र समं न नाथ ! यदियं मुग्धा मतिर्मन्यते
तन्मे वीतकषाय ! सारनिकष ! क्षन्तव्यमेतत् त्वया ॥११॥ मया मार्गे मार्गे निभृतनिभृतं सम्भृतदृशा
शरण्यो नैवान्यस्त्वमिव जिन ! दृष्टः कचिदपि । तदन्येषां मार्ग सकलमपि हित्वा हतधियां
तवाछौ संलग्नो जिगमिषुरहं निर्वृतिपुरीम् ॥ १२ ॥ हे लोचने ! पश्यतमस्तनिद्रे !
आश्चर्यभूतां महिमां जिनस्य । न ज्ञायते ध्वंसिनि जीवलोके
किं जीवतामेष्यति वा न वेति ? ॥ १३ ॥ अर्हन् ! जिनेन्द्र ! जितमन्मथ ! तीर्थनाथ !
विध्वस्तदोष ! विषयान्तक ! वीतराग ! । स्वामिन् ! समुद्धृतभवोदधिमग्न विश्व !
विश्वज्ञ ! निर्वृतिरमारमणीय ! जीयाः ॥ १४ ॥ कामं कामकरालितं स्फुरदुरुक्रोधाग्निकीलेन्धनं ..
मायाकल्पवितुधमानमनसं मानाहिनाऽभ्याहतम् ।
तसाच
.
17
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितम् ] साधारणजिनस्तोत्रम् (१९) ग्रस्तं प्रस्तसमस्तविग्रहधिया लोभेन भीमेन मां
त्रायस्वोत्तमपादनं (?) जिनपते ? पादद्वयं ते श्रितम् ॥१५॥ प्रशान्तानामीश ! प्रथममविधेयेषु करुणां
वितन्वानेनाहं नियतमवधूतोऽस्मि भवता । इदानीं त्वापन्नं जननमरणादिव्यतिकरैः
प्रसीद स्वामिन् ! मां निजपदविधेयं कुरु चिरात् ॥१६॥ त्वदीयायां स्वामिन् ! जिनवृषभ ! वाचि स्थिररुचे- ...
र्जनस्य व्यामोहो न खलु भवति कापि विषये । मयि त्वेकान्तेन स्थगितहृदये मोहतमसा
महामायाजालैनिबिडमिव नद्धो विजयते ॥ १७ ॥ प्रसीद कुरु कारुण्यमनुकम्पा विधेहि नः ।
येन शाम्यन्ति दुर्वाराः सद्य एव महारुजः ॥ १८ ॥ ये दारिद्रयोपहतवपुषो ये च दौर्भाग्यदग्धा
ये वा शत्रुव्यसनविकला ये च दौस्थ्योपतताः । ये वा केचिजिनवर ! भृशं पीडिता दुःखभारै
स्तेषामेकस्त्वमसि शरणं तर्षितानामिवाम्भः ॥ १९ ॥ नान्यं स्तौमि न चार्चयामि न मनस्यारोपयाम्यर्थये
न स्वप्नेऽपि जिन ! त्वदधिकमलद्वन्द्वादृतेऽन्वेमि वा। नाथैतन्मम कुर्वतः प्रतिदिनं यत् किञ्चिदप्यरित तद् यनास्त्येव हि नारित तत्तदपि च त्यक्ष्यामि नैतद् व्रतम् ॥२०॥
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीनरचन्द्र
श्रीनरचन्द्रसूरिप्रणीतः सर्व जिनसाधारणस्तवः ।
सरति सरति चेतः स्तोतुमेतन्मदीयं
महित महितवृन्दैरप्यदस्त्वचरित्रम् । परम ! परमबुद्धिस्फूर्तयो मादृशाः किं
विदुरविदुरधुर्यास्तात ? तत्ते स्वरूपम् ॥१॥ तदपि तदपिधायाज्ञानमुजागरूका
मततमततमासी भक्तिरेतां गिरं मे । खरशिखरिशिखाङ्के भूभृतः पादपाली
जलदजलदरिद्रे नैति नेतः ! प्ररोहम् ॥ २॥ हृदयहृदयमित्वा लोक्यते नाम कामं
विशदविशदतापक्लान्तचित्तैस्तथापि । तनुमतनुमहिम्नी तावकां किन्तु हित्वा
विधुरविधुरभावं नैव नेतस्तनोति ॥ ३ ॥ भवविभवविलासास्ते जगन्नाथ ! न त्वा
___मनवमनव जाग्रत्यागमुत्तापयन्ति । वनमवनमदम्भोवाहसंवाहितश्री
महिममहिमभानो नवः किं दहन्ति ? ॥४॥ सहम ! सहपरस्त्रीनेत्रपीयूषसत्रं
समव समवगाढः कोऽस्ति धन्यस्त्वदन्यः ।
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
सर्वजिनसाधारणस्तवः
सरसि सरसिजौघः सारसौरभ्यगेहं मलिनमलिनमुच्चैर्वञ्चयेत् किं कदाचित् ? ॥५॥
यमनियमनिकेते किं त्वयि स्फूर्जमाने
सूरिप्रणीतम् ]
मनसि मनसिजस्य स्फूर्त्तिरुत्कीर्तनीया । पतति पतति सर्पद्दर्पसर्पान्तकाले
विषमविषमहिम्नां कः प्रकाशो जिनेश ! ॥ ६॥
हरसि हरसिताभिः सूत्रितज्ञानलक्ष्म्या
नयन ! नयनभाभिस्त्रातरज्ञानपङ्कम् ।
( २१ )
तमसि तमसितिम्ना लोकमाक्रान्तमिन्दुः
करनिकरनिपातैः किं न शुभ्रीकरोति ? || ७ | -नवरनवरवा सौकस्य दोषान्धकारे
दनवदनवलक्षा देशनोर्वी मुदे स्यात् । विधुतविधुतनुत्वा शारदी पौर्णमासी
वनपवनपरीता मोदयत्येव देव ! ॥ ८ ॥ नयविनय विवेका (या) स्त्वद्वचः पावितानां
न मदनमदमोहम्ल निमायान्ति नेतः ! | तिरयति रयमुच्चैर्लोचना लोकलक्ष्म्या
रविकरविकलानामन्धकारप्रचारः ।। ९ ।। भवति भवतितीर्षुर्नाथ ! नाभव्यजन्तु -
तततततवाचाऽप्यत्र कस्तेऽपराधः ? | धुरि मधुरिमभाजां नूत्नचूताङ्कुरास्ते
कमपि कमपि वाणीसौरभं लम्भयन्ति ॥ १० ॥
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीनरचन्द्रmmmmmmmwwwwwwwwwwwwwwwww सममसममहोभिस्त्वद्गुणैः सिद्धिवध्वा
सनरस 'नरचन्द्रः' क्वास्ति वाचां विलासः । दिशमदिशमरुद्धश्रद्धया किञ्चिदेना
मल ममलमतिभ्यस्तयित्वा तथापि ॥ ११ ॥
[६]
सर्वजिनस्तवः।
कला भवन्तं सकला भवन्तं कला भवन्तं सुतपः कृपाद्याः । कला भवन्तं हितवृद्धयेवि कला भवन्तं जिन ! जेतुमीडे ॥१॥ नागारमायासमयं विमुच्या- नागा स्माया मय नाम पद्रौ () । नागारमाया पवने मुने! त्वां नागारमायाति कृती शरण्यम् ॥२॥ मन्दारमालासुरभीद्धदेहे मन्दारमालाभदृशो न भावाः ।
.............. मन्दारमालानभुजो भजंस्त्वाम् ॥३॥ समा नपापा भविनोऽश्महेम समान पापाय विपक्षलोपिन् ! । समान पापा चरणान् विवेका समान पापा सुमतः पुनों ॥४॥ भावारमानन्त्यमितं हरन्तं भावारमानन्दकर धरन्तम् । भावा रमानङ्गमयाः शुभा नुः भावारमानन्दुरधीश ! न त्वाम् ॥५॥ पद्मा नवा तामसभेत्र्यभिव्या- पद्मानवा तापकरं धरन्तम् । पमा नवाताम्रपदौ च दीता पद्मानवाता व्यथपथ्यधस्ते ॥६॥ शमो दया तामस शान्तसर्वा शमोदया तार मनङ्गनाशे । शमो दया दारपरं समेते शमोदया तापदसम्पदा माम् ॥७॥
१ अवचुर्याधमावात् सन्दिग्धः पदच्छेद : ।
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिप्रणीतम्] साधारणजिनस्तधनम् (२३ ) सदा भवारातिभिदे नतेन्द्र ! सदाभवारागवशी कृतीस्त्वाम् । सदा भवाराङ्गन पापिनः स्वः सदाभवाराद्भुतहारयामे ॥८॥ सदाऽगमं ते वितसंविदुल्ल- सदागमं तेज इवाऽत्र मूर्त्तम् । सदा गमन्तं शरणं वरेण्य- सदा गमं तेन सुखी भवेयम् ॥९॥ महायमानं जन भाव भास्व- महायमानं गतिदे नमस्ते । महायमानं हरतेऽत्र भावा-- महायमानन्दपदाय कुर्वे ॥१०॥ एवमीश ! मयका बहुभावा
देव सुन्दरगुणाम्बुसमुद्र ! । संस्तुतो जिन ! पदाम्बुजसेवा
मेव मे वितनु विश्वनमस्य ! ॥११॥
[७]
साधारणाजनस्तवनम् ।
प्रातिहार्यकलितासनशोभं
त्वां स्तुवे जिनपते ! जितलोभम् । वीतराग ! विगतान्तररोगं
सूपदिष्टशिवकारणयोगम् ॥१॥ योजनक्षितिषु विस्तृतशाखो
__ भात्यशोकतरुरेष तवेश !। उल्लसत्परिमलः परितोऽयं
पञ्चवर्णकुसुमप्रकरश्च ॥२॥
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[कनकप्रभ
सर्वजन्तुसुगमा जिन ! पञ्च
त्रिंशदद्भुतगुणा तव वाणी । इन्दुकुन्दविमला चमराली
शोभते तव शुभोभयतश्च ॥३॥ विष्टपत्रयगरिष्ठ ! वरिष्ठं
सिंहविष्टरमधिष्ठितवांस्त्वम् । द्वादशाकंतुलितामलभासं
भाति मण्डलमिदं तव पृष्ठे ॥४॥ दुन्दुभिर्दिवि परस्तव दिव्यो
___ दध्वनीति मधुरोद्भुरबोधः । आतपत्रविततत्रितयं तु
शोभते शिरसि ते जगदीश ! ॥५॥ इत्यभिष्टुतगुणः शमसिन्धो ! .
वीतराग ! भुक्नत्रयबन्धो !। वासवाचित ! वशीकृतमुक्ति
देहि मे निजपदाव्ययभक्तिम् ॥६॥
[८] श्रीकनकप्रभमूरिसन्हब्धः (८) साधारणजिनस्तवः ।
जयति जङ्गमकल्पमहीरुहो जयति विश्वसनातनदीपको
जयति दुःखमहार्णवतारकः । जयति भूतलशीतरुचिर्जिनः ॥१॥
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिसन्धः ] साधारणजिनस्तवः (२५) जयति कोपदवानलनीरदो जयति मानमहीरुहकुञ्जरः । जयति कूटकुडङ्गिहिमागमो जयति लोभमहोदधिमन्दरः ॥२॥ विजयते जगदेकविलोचनो विजयते निरुपाधिकबान्धवः । विजयते भवरोगचिकित्सको विजयते शिवपत्तनपण्डितः ॥३॥ जयति मारविकारनिशाकर- प्रसरसंवरणैकदिवाकरः । जयति संसृतिकाननसम्भ्रम- भ्रमणखिनजनैकसुधासरः ॥४॥ भविकमानसहसविलासभू- नयनचापलरोधमहौषधम् । सुभगतासुभगं करुणाक्षरं विजयते भुवनाधिपतेर्वपुः ॥५॥ अमरदानवमानवनायक- भ्रमरराजिविराजिपदाम्बुजः । जयति रत्नगणैरिव सागरः परिगतो विविधातिशयैः प्रभुः ॥६॥ विषयपङ्किलमोहजलोल्लसद्- बहुलरागतरङ्गभराकुले। विजयते विपुले भवपल्वले कमलमेकमहो जिनपुङ्गवः ॥७॥ शमनिधेः कट लोचनचारुता जिनपतेबपुरे मुखचन्द्रमाः । अहह धैर्यगुरोहृदयस्थली- भुवनभर्तुरहो भुजवैभवम् ॥८॥ देवोऽष्टादशदोषवर्जितवपुः सत्प्रातिहार्यश्रियं ।
बिभ्राणोऽष्टविधान् वहन्नतिशयांस्तांस्तांश्चतुस्त्रिंशतम् । पञ्चत्रिंशदुदारवागतिशयो नीलाब्जमुक्ता जया
कालिन्दी कनकप्रभो विजयते विश्वाधिपः सर्वविद् ॥९॥ ॥ सं० १९८१ वर्षे महा सुदि १५ शुक्रेऽलेखि ॥
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२६)
[भावदेव
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[९] सर्वजिनस्तवः।
जिनपते ! द्रुतमिन्द्रियविप्लवं दमवतामवतामवतारणम् । वितनुषे भववारिधितोऽन्वहं सकलया कलया कलयाकया ॥१॥ तव सनातनसिद्धिसमागमं विनयतो नयतो न यतो जनम् । जिनपते ! सविवेकमुदित्वराधिकमला कमला कमलासयेत् ॥२॥ भवविवृद्धिकृते कमलागमो जिनमतो नमतो न मतो मम । न रतिदाऽमरभूरुहकामधुक् सुरमणीरमणीरमणीयता ॥३॥ किल यश:शशिनि प्रसृते शसी नरकतारकतारकतामितः । व्रजति शोषमतोऽपि महानहो विभवतो भवतो भवतोयधिः ॥४॥ न मनसो मम येन जिनेश ! ते रसमयः समयः समयत्यसौ । जगदभेदि विभाव्य ततः क्षणादुपरता परता परतापकृत् ॥५॥ त्वयि बभूव जिनेश्वर ! भास्वती शममता ममता मम तादृशी। यतिपते ! तदपि क्रियते न किं शुभवता भवता भवतारणम् ॥६॥ भवति यो जिननाथ ! मनः शमाञ्चित ! नुते तनुते तनुतेजसि । किमिव नो भविनस्तमतां सुखप्रसविता सविता सवितारयेत् ॥७॥ परमया रमया रमयात् तवाघ्रिकमलं कमलं कमलम्भयम् । न नतमानत मानतमां नमन् वरविभारविभारविभासुर ! ॥८॥ अमरसामरसामरनिर्मिता जिन ! नुतिर्ननु तिग्मरुचेर्यथा । रुचिरसौ चिरसौख्यपदप्रदा निहतमोहतमोरपुवीर ! मे ॥९॥
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूरिसन्हब्धः] श्रीजिनस्तवः
[१०] श्रीभावदेवमूरिसन्हब्धः
केवलाक्षरमयः
श्रीजिनस्तवः । अनवरतममरनरवरशतनतपदकमलयमल ! मलदलन ! । अनपशदचरणचयमय ! ततरभरधरणधवल ! जय ॥१॥ जय सरसवचनवशजन ! समघन ! सदवयवसरलकरचरण ! । जलजदलनयन ! गतमल ! शशधरवरवदन ! गजगमन ! ॥२॥ जय सदय ! सनय ! भवदवकवलन [शमन] नवजलदसमयसम!। अचलबल ! सकलभयहर ! शमदमलयभवन ! जगदवन ! ॥३॥ अदमतमकरणगजगणखरतरखरनखरनखरभवधरण ! । अवतमसमसममघमयमपहर मम समयतपनपद ! ||४|| हतसततभवजगमचर मत कर लसदभय दहन कमनग !। अपनय मम भवरसमरमशरणजनशरण ! गतमरण ! ॥५॥ असदयवशभवदवकरगतरसदलपटलहरणखरपवन ! । मम वचनमनसमहमहरवतर कनकनगवदतरल ! ॥६॥ जनमथनमदनधनमदफणधरगरलदरदमनपतगवर ! । हतशकलमव मम जननजलगतलवणकणवदमलय ॥७॥ नमदमलनयनकजवनदशशतकरबहलगहनभवदहन ! । अकरणगमपरबलरणजयभट ! जय परमपदसदन ! ॥८॥
इति भक्तिरचितकेवल
विमलाक्षरमालया जिनाधीश ! शुभ ‘भावदेव ' सूरि
स्तुत ! केवलमक्षरं देहि ।। ४ ।।
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २८ )
जैनस्तोत्र सन्दोहे
[ ११ ] श्री सोमप्रभाचार्यविनिर्मितम् श्री जिनस्तवनम् ।
[ श्रीसोमप्रभा
व्यति साधितसाधुतपाः कृपां शमघनामघनानाकरीं च यः तमविरामविराद्धमनोभवं जिनममानममानगुणं स्तुवे ॥ १ ॥ विभवदं भवदसिरोरुहं नमति यो मतियोगपरः प्रभो ! | सहतमोहतमो गतमत्सरः समतया मतया परिरभ्यते ॥ २ ॥ जिन ! तवाऽऽनतवासवसंहते ! भुवनपावन ! पादपयोरुहे । कलितयालितया समवाप्यते शमधुरा मधुरा मधुवज्जनैः ॥ ३ ॥ शुभवतो भवतो वचसि श्रुते शमदमे भदमेघसमीरणे । अवमतां वमतां भविनां विभो ! परमते रमते न मनाग् मनः ॥ ४॥ दममता ममतामयभावनावनघनाघन ! नाथ ! तवागमात् । मम भवामभवा सपदि क्षयं विपदवाप दवानलसोदरा ॥ ५ ॥ विमल कोमलकोकनदारुणमतलो मतलोभहतिर्जिनः । रुचितताचितताररदः सतामवमभावमभाग्यपदं हतात् ॥ ६ ॥ भवशतावशतार्तसुरासुरत्रजन तो जनतोषकरः प्रभुः । स्मरविकारविकाशविबन्धकः सममना मम ना जयतादधम् ॥७॥ घतपा नतपाकरिपुर्जिनो विधुरसिन्धुरसिंह सहोदरः । विषमदोषमदोत्खननक्षमः शममयो मम योगमतिं क्रियात् ॥ ८ ॥ शुभवचा भवचारकमोचनः समदयो मदयोधजयी जिनः । -मदनसूदनसूचितविक्रमः प्रवरसंवरसन्ततये स्तुवे ॥ ९ ॥
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
चार्यविनिर्मितम् ] साधारणजिनस्तवनम्
सोमप्रभाचार्यमभावनाथ .. यदृच्छया सञ्चरते न यत्र । तत्रापि लब्धप्रसरं लभन्ते ज्ञानं भवन्तं भविनः स्तुवन्तः ॥ १० ॥ ..
[१२] शान्तावेषापराभिधानं साधारणजिनस्तवनम् ।
शान्तो वेषः शमसुखफलाः श्रोतृगम्या गिरस्ते
कान्तं रूपं व्यसनिषु दया साधुषु प्रेम शुभ्रम् । इत्थम्भूते हितकृतपतेस्त्वय्यसङ्गा विबोधे
प्रेमस्थाने किमिति कृपणा द्वेषमुत्पादयन्ति ॥१॥ अतिशयवती सर्वा चेष्टा वचो हृदयङ्गमं
शमसुखफलः प्राप्तौ धर्मः स्फुटः शुभसंश्रयः । मनसि करुणा स्फीता रूपं परं नयनामृतं
किमिति सुमते ! त्वय्यन्यः स्यात् प्रसादकरं सताम् ॥२॥ निरस्तदोषेऽपि तरीव वत्सले कृपात्मनि त्रातार सौम्यदर्शने । हितोन्मुखे त्वय्यपि ये पराङ्मुखाः पराङ्मुखास्ते ननु सर्वसम्पदाम् ॥३॥ सर्वसत्त्वहितकारिणि नाथे न प्रसीदति मनस्त्वयि यस्य । मानुषाकृतितिरस्कृतमूर्तेरन्तरं किमिह तस्य पशोर्वा ? ॥४॥ त्वयि कारुणिके न यस्य भक्तिर्जगदभ्युद्धरणोद्यतस्वभावे । नहि तेन समोऽधमः पृथिव्यामथवा नाथ ! न भाजनं गुणानाम् ॥५॥
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
एवंविधे शास्तार वीतदोषे महाकृपालौ परमार्थवैद्ये । मध्यस्थभावोऽपि हि शोच्य एव प्रद्वेषदग्धेषु क एष वादः ? || ६ || न तानि चक्षूंषि न यैर्निरीक्ष्यसे न तानि चेतांसि न यैर्विचिन्त्यसे । -न ता गिरो या न वदन्ति ते गुणान्न ते गुणा ये न भवन्तमाश्रिताः ॥७॥ तचक्षुर्दृश्यसे येन तन्मनो येन चिन्त्यसे ।
[श्रोअमरचन्द्र
सज्जनानन्दजननी सा वाणी स्तूयसे यया ॥८॥
न तव यान्ति जिनेन्द्र ! गुणा मिटिं मम तु शक्तिरूपैति परिक्षयम् ।
निगदितैर्बहुभिः किमिहापरै
रपरिमाणगुणोऽसि नमोऽस्तु ते ॥ ९ ॥
[ १३ ] वायटगच्छीय श्री अमरचन्द्रसूरिमूत्रितम् पञ्चवर्गपरिहारमयं
साधारणजिनस्तवनम् ।
( पद्मानन्द महाकाव्यमध्यगतम् ) अनुष्टुब्वृत्तम् ।
संसारसारं शैव श्रीसरसीसरसीरुहम् । ऋषीश्वरं वृषावासं श्रेयसां संश्रयं श्रये ॥ १ ॥ सुरावासश्रिया स्वैरं स सर्वसहया सह । आशा यशः शशी यस्य सहासाः सहसाश्रयत् ॥२॥
युग्मम् ।
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
-winne
wwwwwwni
सूरिसूत्रितम्] साधारणजिनस्तवनम्
वृषेशं रोषविषयवैरिशोषरसैर्वरम् । उषाहःसायवेलासु सेवेयाऽहं लवे लवे ॥३॥ श्रेयःश्रीवल्लिवलयशाल ! शीलालयाशय !। उर्वीशेखरसेव्योऽसि रसावासववासवैः ॥ ४ ॥ रसाशीविषविश्वस्वविहायस्सु शिवाश्रय ! अवार्यवीर्यसूर्योऽसि वसुराशिविलाससूः ॥ ५ ॥ संसारवैरिवरस्यावसायहर ! संहर ! अहोऽरिवार विश्वस्य श्रेयःश्रीशर्वरीश्वरः ॥ ६ ॥ अशरीरारिसंहारहर्षसंहर्षसाहस ! । विश्वविश्वेश ! विश्वीयसर्वांहो विरसं हर ॥ ७ ॥ पञ्चवर्गरहितामिमां स्तुति
पिष्टपञ्चविषयाः पठन्ति ये। पञ्च पञ्चिन्महावता ध्रुवं
पञ्चमी गतिमवाप्नुवन्ति ते ॥ ८ ॥
[१४] परमात्मषट्त्रिंशिका।
-energroorसत्वेषु मैत्री गुणिषु प्रमोदं क्लिष्टेषु जीवेषु कृपापरत्वम् । मध्यस्थभावं विपरीतवृत्तौ सदा ममात्मा विदधातु देव ! ॥१॥ शरीरतः कर्तुमनन्तशक्तिं विभिन्नमात्मानमपास्तदोषम् । जिनेन्द्र ! कोषादिव खड्गयष्टिं तव प्रसादेन ममास्तु शक्तिः ॥२॥
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३२ )
जेनस्तोत्र सन्दोहे
[श्रीअमरचन्द्र
VVVAAAAAAAAA
दुःखे सुखे वैरिणि बन्धुवर्गे योगे वियोगे भवने वने वा । निराकृताशेषममत्वबुद्धेः समं मनो मेऽस्तु सदापि नाथ ! ॥३॥ मुनीश ! लीनाविव कीलिताविव स्थिरैर्निखाताविव बिम्बिताविव । पादौ त्वदीयौ मम तिष्ठतां सदा तमो धुनानौ हृदि दीपकाविव ॥४॥ एकेन्द्रियाद्या यदि देव ! देहिनः प्रमादिना सञ्चरता यतस्ततः । क्षता विभिन्ना मलिता निपीडिता ममास्तु मिथ्या दुरनुष्ठितं तदा ॥ ५ ॥ मुक्तिमार्गप्रतिकूलवर्तिना मया कषायाक्षवशेन दुर्धिया । चारित्र्यशुद्धेर्यदकारि लोपनं तदस्तु मिथ्या मम दुष्कृतं प्रभो ! ॥ ६ ॥ विनिन्दनालोचनगर्हणैरहं मनोवचः कायकषायनिर्मितम् । निहन्मि पापं भवदुःखकारणं भिषग् विषं मन्त्रगुणैरिवाखिलम् ॥७॥ अतिक्रमं यं यमपि व्यतिक्रमं जिनातिचारं स्वचरित्रकर्मणः । व्यधामनाचारमपि प्रमादतः प्रतिक्रमं तस्य करोमि शुद्धये ॥ ८॥ क्षितिं मनः शुद्विविधेरतिक्रमं व्यतिक्रमं शीलवृतेर्विलङ्घनम् । प्रभोऽतिचारं विषयेषु वर्तनं वदन्त्यनाचारमिहातिशक्तिताम् ||९|| यदर्थमात्रापदवाक्यहीनं मया प्रमादादिह किञ्चनोक्तम् । तन्मे क्षमित्वा विदधातु देवी सरस्वती केवलबोधलब्धिम् ||१०|| बोधिः समाधिः परिणामबुद्धिः स्वात्मोपलब्धि: शिवसौख्यसिद्धिः । चिन्तामणिं चिन्तितवस्तुदाने त्वां वन्दमानस्य ममाऽस्तु देव ! ॥ ११ ॥ यः स्मर्यते सर्वमुनीन्द्रवृन्दैर्यः स्तूयते सर्वनरामरेन्द्रैः ।
यो गीयते वेदपुराणशास्त्रैः स देवदेवो हृदये ममास्ताम् ॥१२॥ यो दर्शनज्ञानसुखस्वभावः समस्तसंसारविकारबाह्यः । समाधिगम्यः परमात्मसञ्ज्ञः स देवदेवो हृदये ममास्ताम् ॥१३॥
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिसूत्रितम्]
साधारणजिनस्तवनम्
(३३)
निषूदते यो भवदुःखजालं निरीक्षते यो जगदन्तरालम् । अन्तर्गतो योगिनिरीक्षणीयः स देवदेवो हृदये ममास्ताम् ॥१४॥ विमुक्तिमार्गप्रतिपादको यो यो जन्ममृत्युव्यसनव्यतीतः । त्रिलोकलोकीविकलोऽकलङ्कः स देवदेवो हृदये ममास्ताम् ॥ १५ ॥ क्रोडीकृताशेषशरीरिवर्गा रागादयो यस्य न सन्ति दोषाः । निरिन्द्रयो ज्ञानमयोऽनपायः स देवदेवो हृदये ममास्ताम् ॥ १६ ॥ यो व्यापको विश्वजनीनवृत्तिः सिद्धो विबुद्धो धुतकर्मबन्धः । ध्यातो धुनीते सकलं विकारं स देवदेवो हृदये ममास्ताम् ॥ १७ ॥ न स्पृश्यते कर्मकलङ्कदोषैर्यो ध्वान्तसबैरिव तिग्मरश्मिः । . निरञ्जनं नित्यमनन्तमेकं तं देवमाप्तं शरणं प्रपद्ये ॥ १८ ॥ विभासते यत्र मरीचिमाली न विद्यमाने भुवनाधिभासी। स्वात्मस्थितं बोधमयप्रकाशं तं देवमाप्तं शरणं प्रपद्ये ॥ १९ ॥ विलोक्यमाने सति यत्र विश्वं विलोक्यते स्पष्टमिदं विविक्तम् । शुद्धं शिवं शान्तमनाद्यनन्तं तं देवमाप्तं शरणं प्रपद्ये ॥ २० ॥ येन क्षता मन्मथ-मान-मूर्छा-विषाद-निद्रा-भय-शोक-चिन्ताः। क्षयानलेनेव तरुप्रपञ्चस्तं देवदेवं शरणं प्रपद्ये ॥ २१ ॥ न संस्तरोऽश्मा न तणं न मेदिनी विधानतो नो फलकं विनिर्मितम् । यतेर्निरस्ताक्षकषायविद्विषः सुधीभिरात्मैव सुनिर्मलो मतः ॥ २२ ॥ न संस्तरो भद्रसमाघिसाधनं न लोकपूजा न च सङ्घमीलनम् । यतस्ततो ध्यानरतो भवानिशं विमुच्य सर्वामपि बाह्यवासनाम् ॥२३॥ न सन्ति बाह्या मम केचनाऽर्था भवामि तेषां न कदाचनाहम् । इत्थं विनिश्चित्य विमुच्य बाह्यं स्वस्थः सदा त्वं भव भद्र! मुक्तौ ॥२४॥
१ परमात्मस्वरूपे । २ प्रलयकालाग्निना इव ।
-
-
-
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३४) जनस्तोत्रसन्दोहे, [श्रीविजयप्रभwwwwwwwwwww
आत्मानमात्मन्यवलोकमानस्त्वं दर्शनज्ञानमयं विशुद्धः । एकाग्रचित्तः खलु यत्र तत्र स्थितोऽपि साधो ! लभसे समाधिम्॥२५॥ एकः सदा शाश्वतिको ममात्मा विनिर्मलेक्षाधिगमस्वभावः । बहिर्भवाः सन्ति परे समस्ता न शाश्वताः कर्मभवाः स्वकीयाः ॥२६॥ यस्यास्ति नैक्यं वपुषाऽपि साई तस्यास्ति किं पुत्रकलत्रमित्रैः । पृथक्कृते चर्मणि रोमकूपाः कुतो हि तिष्ठन्ति शरीरमध्ये ? ॥२७॥ संयोगतो दुःखमनेकभेदं यतोऽनुते जन्मवने शरीरी । ततस्त्रिघाऽसौ परिवर्जनीयो यियासुना निर्वृतिमात्मनीनताम् ॥२८॥ सर्व निराकृत्य विकल्पजालं संसारकान्तारनिपातहेतुम् । विविक्तमात्मानमवेक्षमाणो निलीयसे त्वं परमात्मतत्त्वे ॥ २९ ॥ स्वयं कृतं कर्म यदात्मना पुरा फलं तदीयं लभते शुभाशुभम् । परेण दत्तं यदि लभ्यते स्फुटं स्वयं कृतं कर्म निरर्थकं तदा ॥३०॥ निजार्जितं कर्म विहाय देहिनो न कोऽपि कस्यापि ददाति किञ्चन । विचारयन्नेवमनन्यमानसः परो ददातीति विमुञ्च शेमुषीम् ॥ ३१ ॥
इति द्वात्रिंशता वृत्तैः परमात्मानमीक्षते । अनन्यगतचेतस्को यात्यसौ पदमव्ययम् ॥ ३२ ॥
यैः परमात्माऽमितगतिविद्यः सर्वविविक्तो भृशमनवद्यः । शश्वदधीतो मनसि लभन्ते मुक्तिनिकेतं विभवजरं ते ॥ ३३ ॥
१ ज्ञान । ३ संयोगः । ३ स्वहितकारिणीम् । ४ पश्यन्
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिविरचितम् ] देवपत्तननिवासि-जिनस्तवनम् ( ३५ )
[१५]
श्रीविजयप्रभसूरीयम् श्रीदेवपत्तननिवासि-जिनस्तवनम् ।
नतनाकिनिकायनरप्रमदं प्रमदप्रकरप्रसरन्महिमम् ।। महिमण्डलमण्डनमात्महितं महितं जगता महताऽसुमता ॥१॥ सुमतिप्रदमुत्कुटमोहमहातमहानिकृते तरणेः किरणम् । किरणं जनवञ्छितदेवमणेर्मनसा श्रमणैर्विहितस्मरणम् ॥ २ ॥ स्मरणप्रवणं स्मरशूलभृतोऽभृत विश्वमसङ्ख्ययशःप्रसरैः । प्रसरत्कलिकालसुकल्पतरं तरुणीजनगीतगुणं भविनाम् ॥ ३ ॥ भवनाशकरं करुणानिलयं लयलीनमनोभवकायरुचम् । रुचिराननतर्जितचन्द्रमसमसमञ्जसजन्ममनोज्ञकरम् ॥ ४॥ करणद्विपमारणहस्तिरिपुं रिपुमित्रसमेक्षणमिष्टपरम् । परमार्हतपूजितपत्कमलं मलवर्जितकीर्त्तितरङ्गभरम् ॥ ५ ॥ भरणीपतिनिर्भयशर्मददं मददन्तिविभेदनकेशरिणम् । रणमुक्तममुं नुत पारगतं गतमत्सरमात्मनि भव्यजनाः ! ॥ ६ ॥
इत्थं श्रीविजयप्रभ
सूरीश्वरसिद्धिदो जिनो जीयात् । देवकपत्तनवासी
स्तुतो मया सुधनवृद्धिकरः ॥ ७ ॥
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३६ ) .... जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीमहीमेर
[१६] श्रीमहीमेरुमुनिप्रणीता जिनस्तुतिपञ्चाशिका।
माहमाँऽतिक उपवर्ण्यमान
उतिवादी
(क्रियागुप्ता) सकलसुरेश्वरमुख्या विबुधाः सुविशुद्धबुद्धिनिधयोऽपि । स्तवनं तीर्थाधिपते ! 'जिनेश ! ते नैव कर्तुमिह ॥ १ ॥ इति जानन्नपि नित्यं तथाप्यहं मुग्धमानसः पवितुम् । 'विनयी हे जिनराज ! स्तवनमिषात्ते निजां जिह्वाम् ॥ २ ॥ मन्ये न सर्वशास्त्रे तव वृत्तं विबुधवर्ण्यमानमिह । पुण्यप्रभूतगुरुतरमहिमाऽतिक्रान्तसकलसुरम् ॥ ३ ॥ स्तुतिवादीक्षेऽमकरध्वजं जिन ! त्वां सुरेशसंसेव्यम् । समवसतिमध्यभा संसृतिहरणं कदा मोदात् ? ॥ ४ ॥ . तत्त्वतरुजलदधारासासितभूवलय ! भव्यजनवाराः । अतिशयसमूहशाली नाथ ! भवांश्चरणगुणपाली ॥५॥ सकल ! ससार ! सलक्षण ! संसारासारतां समधिगत्य। सर्वज्ञ ! सर्वसङ्गे भगवन्न भवानभावाय ॥ ६ ॥ संसारवारिराशिं विषमतरं दुस्तरं च जिनराज !। विदभासिततारसुखं लब्ध्वा वैराग्यमत्र भवान् ॥ ७ ॥
१ हे जिन ! ईशते । २ विनयो ईहे । ३ गुरुतरमहि माति । ४ ईक्षे । ५ नाथ-पालय । ६ ससार । ७ ततार-तीर्णवान् , सुखं क्रियाविशेषणम् ।
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुनिप्रणीता] जिनस्तुतिपञ्चाशिका ( ३७ ) wwwwmmmmmmmmmmwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww.immmmmmmmmm भाषितशुचिसत्यागेम उदितोदितधाम ! सद्गुणग्राम !। कृत्वा कर्मनिरासं दूरीकृतदुःखभववासम् ॥ ८ ॥ निर्जितमनोज ! हारोज्ञ्चलगुणमण्डल ! विशालतमभाल !। कृपया भावारिभयं भविनां भूमौ भवानेव ॥ ९ ॥ अष्टविधकर्मरोगापनोदविशदागदः सदा विमदः । त्वमविपदं जन्तूनां हितेच्छया शुद्धीसद्धान्तम् ॥ १०॥ शशिशोभमानसाधित यशोऽतिघवलीकृतावनीवलयः । निःशेषजन्तुकरुणां निष्कारणवत्सलोऽत्र भवान् ॥ ११ ॥ कनकविराजितंमोचे सुरनरतिर्यगविजातसङ्कोचे । भवतेश ! समवसरणे द्वेधा धर्मो धराभरणे ! ॥ १२ ॥ न कदा करुणाम्बुनिधे रजनीश ! परोपकारिता भवतः । विद्रुतेह यथा तपनात् प्रकाशिता विश्वविश्वहिता ॥ १३ ॥ उज्झितसंसृतदोषे पापिन्यपि जनितपुण्यमतिपोषे । मैत्र्याऽपरत्र रोषे निरीक्षिते भवति कृततोषे ॥ १४ ॥ ननु निर्ममे त्वदीये हृदये जिन ! वेमि मुदितया वासः । मित्रामित्रेषु यतस्त्वमेकरूपः सदा विदितः ॥ १५ ॥ शिवपदसाधनविहितादरस्य भवतस्तपः समाचरतः । हृदये सत्क्षान्तिमये स्थानं न कदापि रोषेण ॥ १६ ॥
१ अगमः। २ जहार उज्ज्वल०। ३ अगदः-अचीकथ: ५ अधित-अदधात् । ५ ऊचे-अवादि । ६ करुणाम्बुधेः हे ईश! अजनि। ७ स्यादौ सप्तमी त्यादौ वर्तमाना। ८ निर्ममे-ममत्वरहिते, क्रियापदपक्षे निर्ममे-निर्मितवान् । ९ अये इति क्रियापदम् ।
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
भन्य
( ३८ )
जैनस्तोत्रसन्दोह [श्रीमहीमेरुदुःसहसुरनरतिर्यकृतोपसर्गावली त्वया त्रेधा । विश्वे क्षमीश ! सम्यक सिद्धिसुखास्वादरसिकेण ॥ १७ ॥ दुर्जनजनेन लपितं दुर्वचनं श्रवणशूलसदृशमपि । भवता सुरपतिविहितस्तुतितुल्यममानिमुनिमुख्य ! ॥ १८ ॥ भव्यजननयनकैरववने विकाशं सदा ददानेन । चन्द्रोपमितिर्भवतीसितन युक्तं जगन्नाथः ॥ १९ ॥ विषयमतिविषमरजनीविनाशमनिशं वितन्वता भवता । रवितोऽधिकेन लोके भौवि ख्यातिप्रतापेन ॥ २० ॥ भव्यविभारोचिष्णुनिराकरिष्णुर्भवं भयोपेतम् । एकस्त्वमेव संवरमिन्द्रियजयसम्भवं सत्यम् ॥ २१ ॥ चित्रं विशददयास्थः क्षमावतां मुख्यतां सदैव दधत् । सकलं भावारिकुलं नाथ ! त्वं त्रिभुवने विदितः ॥ २२ ॥ अमृतरसादपि समधिकरसं विशेषादशेषशान्तरसम् । नक्तं दिवापि चित्रं त्वं न सदा सावधान जिन ! ॥ २३ ॥ ननु नव्यरम्यरञ्जितसुरनम्यपद ! प्रभावतो भवतः । आजन्मजातवैराच्चित्रं तिर्यग्गणेनापि ॥ २४ ॥ विदितचरित्रेषु रहो मुख्यां के के न विषयजं सौख्यम् । जिनवर ! भवता तु जने तत् त्यक्तं विषमिवाऽवेत्य ॥ २५ ॥
१ अक्षमि हे ईश ! । २ अमानि। ३ तेन-भवता चन्द्रोपमितिः, युक्तं जगनाथः असि । ४ अभावि इति क्रियापदम् । ५ असौ त्वं सदा न न अधा:-अदधः । ६ आपि क्रियापदम् ।
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुनिप्रणीता] जिनस्तुतिपश्चाशिका
दोषैरष्टादशभिर्नाथ ! मनस्ते मलीमलं न जने। समतोनितरां क्षालितकर्ममलत्वात् कदाचिदपि ॥ २६ ॥ इह ते विशंदाचाराचरणपरस्य प्रभो ! मनो न मनाक् । संवेगसावधानं कदापि पञ्चप्रमादेषु ॥ २७ ॥ हरिहरमुख्या देवा जिन ! विख्याता जगत्त्रये सन्तु त्वय्येव परं प्रकटं दृश्यतया वीतरागत्वम् ॥ २८ ॥ परिनम्रनृपे देदीप्यमानचरणे सुभक्तिरिह भवति । येन जिनेश्वर ! सत्या दुःप्रापा मुक्तिरपि तेन ॥ २९ ॥ प्रकटितसुख ! कलिकाले लयालयं शमरसं जने योऽत्र । स तव प्रसादविशदः परमां पुष्टिं जगामैवम् ॥ ३० ॥ ये परमायुरमायं तव शासनयानपात्रमतिनिविडम् । ते तैरतारतरं भवजलधि लीलया लोके ॥ ३१ ॥ ये र्दुर्गतिभयभीता नैव विकारेषु मानसं स्वीयम् । लब्ध्वा ते जिन ! वचनं ते धन्याः शिवपुरं प्राप्ताः ॥ ३२ ॥ या भवमतयो धुर्या मोहबले मुख्यतां क्षमाधीश ! । तास्तत्त्वज्ञेस्तरसा तवाज्ञया वर्जिताः संततम् ॥३३॥ कामाग्नि जलद ! दुर्बलदुःखक्षेप्येषु ये कषायेषु । चित्तप्रसरं न जनास्ते वसुधायां तवादेश्याः ॥३४॥
, न अकृत । २ मविशत्-प्रविष्टम् ।३ आ-समन्तात् दृश्यते। ४ भवति। ५ जगाम । ६ अयुः-जग्मुः • तेका-तीर्णवन्तः। . भदुः-दत्तवन्तः। ९ अधुः। १० ददुः-दत्तवन्तः ।
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ४० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
यः परमविभाव ! सदानन्दमये तव मते ह्यकम्पमतिः । तस्य जिनेश्वर ! विश्वे न दुर्लभा शिवपदावाप्तिः || ३५॥ यः किल निर्मलमनसाऽस्मेरदेवममाय ! निर्ममाधीश ! | तव नाम महामन्त्रं समीहितं करगतं तस्य ॥ ३६॥ यः श्रीजिनेन्द्र ! मिथ्यामतिमुदितो मानसे नवक्रोधत् । शुभवति भवति द्वेषं नहि भवति स भव्यताशाली ॥३७॥ सङ्ख्याव्यतीतनवनवभवसम्भूतानि पापकर्माणि । तव शिवकर ! सद्ध्यानाजिनौतिभक्तिप्रसक्तात्मा ॥ ३८ ॥ तापं पापं च जने समन्ततः सन्ततं निरस्यन्ती । तव वागविबुद्धेर्गङ्गावादीन्द्रवर्ण्यतम ! ||३९|| तादृक्षसमवसरणं भवभयहरणं जगत्त्रयीशरणम् । न तव पुरा के भन्या दृष्वा पुरतः परानन्दम् ॥४०॥ भक्त्या धाम मनोरमसुरनिर्मितसमवसरण ऋद्धिवरम् । हृदये भवन्तमीशं न वयं मिथ्यात्वमतिमूढाः ॥ ४१ ॥ सुरतरुरिह तव चरितं निशम्य मन्ये विदूरतरदेशम् । चिन्तातिगफलदातुर्बहुधाँम विराजमानस्य ॥ ४२ ॥ अकृतकलाविलासादिलातलाभासिकेवलालोकात् । भवतोऽधिगत्य सुकृतं संसारं मूलतः सुजनः ॥४२॥
[ श्रीमहिमेरु
३
१ अस्मरत् - स्मृतवान् । २ मानसे न वक्रः अधात् । मिनाति - जीर्णीकरोति । ४ अवादि । ५ आपु: -- प्राप्तवन्तः अतः । ६ अधाम- अस्थापयाम । ७ आम-भक्ति चकार t ८ अन्तमकृत ।
असात्
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुनिप्रणीता] जिनस्तुतिपश्चाशिका (४१)
विज्ञप्तेः पापपारावदलितनरकालिमोहनृपकारा । कांस्कान ते जिनाज्ञा सुपालिता साधुजनमान्या ॥४४॥ आज्ञा यदि त्वदीया लब्धा भवकोटिदुर्लभेह मया । तत्तां कामगवीमपि नाहं तु समीहया युक्तः ॥४५॥ संसारे कान्तारेऽनन्तभवान्नाथ ! जन्तुनाऽनेन । दुःखं वचनातीतं विना तवाज्ञां जिनाधीश ! ॥४६॥ त्रिभुवनविदितोयोत त्वयि दृष्टे यद्यहं न जगदीश !। मोहान्धकारभिदुरे सकोऽपि दोषो ममैव तदा ॥४७॥ नित्यं प्रीणितहृदैये भाषितनिःशेषजन्तुजातदये । विहितान्तरारिविजये त्वयीक्षिते मोदमहमभये ॥४८॥ सितकरसौम्यतरास्ये योगिजनैस्तत्त्वतस्तु समुपास्ये । मोहेनाहं दास्ये कथं त्वयीशे श्रितेऽहास्ये? ॥४९॥ अहमिह हरिहरमुख्याऽनेकसुराणां चरित्रमाकर्ण्य । त्वामेव देवदेवं निष्कारणवत्सलं लोके ॥५०॥ भव्यजनेशाधीश्वर ! पवित्रचारित्रराधनं सुमतिम् । सततं समीहमानं माममलज्ञाननीरनिधिः ॥५१॥ पदनतनिर्जराजे भवत्यहं सेवकोऽपि गाढतरम् । तेन त्वदीयसेवा भवे भवे म भृशं भूयात् ॥ ५२ ॥ , आ-समन्तात् समीहे । २ उद्द्योते हे कान्त !--स्वामिन्!
आरे-प्रापि । ३ प्रीणितहृत-अये-गच्छामि । ४ लोके-अवलोकयामि। - ५ भन्यजनं शाधि-शिक्षा देहि हे ईश्वर ! । ६ हे पदनतनिर्जर !
राजे-शोभेऽहम् ।
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ४२ )
जैनस्तोत्र सन्दोहे
गच्छाधिप श्रीजयकीत्तिसूरिशिष्यो महीमेरुरहं स्तवं ते ।
[ श्रीचन्द्रप्रभ
कृत्वा क्रियागुप्तकवित्वमित्थं त्वामेव दध्यां हृदये जिनेन्द्र ! ॥ ५३ ॥
[ १७ ] श्रीचन्द्रप्रभसूरिप्रणीतं साधारणजिनस्तवनम् । (प्रभातकुलकापराख्यम् )
प्रातरेव समुत्थाय तीर्थनाथ ! मुखं तव । ये पश्यन्ति प्रणश्यन्ति तेषां नियतमापदः ॥ १ ॥ जिनेन्द्र ! त्वन्मुखाम्भोजं प्रातः पश्यन्ति ये नराः । सार्द्धं सर्वज्ञकल्याणैर्नित्यं त्यजति तान्न राः ॥२॥ भावतो भवतो दृष्टं मुखं दिनमुखे न यैः । मर्त्यजन्मफलं नाथ ! नाशितं नाशितं हि तैः ॥३॥ प्रभो ! प्रभोदयेऽवश्यं पश्यन्नास्यं तवान्वहम् । नरो न रोगदारिद्रोपद्रवैर्देव ! दूयते ॥ ४ ॥ नेदं पुण्यमपुण्यानां प्रभो ! प्रातः प्रयाति ते । मुखं मुखमभीष्टानां सुदृष्टेर्दृष्टिगोचरम् ॥५॥ दृष्ट्वा ते वीतरागास्यं कान्तोपान्तं मनोहरम् | कथमभ्येति भव्यानां कान्तोपान्तं मनो हरम् ॥६॥
१ कान्ता उपान्ते यस्य
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
साधारणर्जिन स्तवनम्
यस्ते सुप्तोत्थितः पश्येत् पादपद्मं सुदारुणम् ।
I
न पुनर्लभते नाथ ! भवे दुःखं स दारुणम् ॥७॥ निःशेषमङ्गला गारे प्रगेऽङ्घ्री यो न नाथ ! ते । वीक्षते स कथं मूढो मोक्षसौख्यस्य नाथते ? ॥ ८॥ प्रभा ते पादयोः स्पृष्टा प्रभाते शिरसा प्रभो ! | विभवं वितनोत्याशु विभवं च पदं नृणाम् ॥ ९ ॥ प्रभो ! त्वत्पादयोर्नित्यमरुणामरुणोदये । स्पृशन्न स्पृश्यते नाथ ! पातकैर्भवपातकैः ॥ १० ॥ त्वत्पादनख चन्द्राणां ज्योत्स्नया स्नपिता विभो ! । प्रणन्तारः प्रगे भान्ति मूर्त्तपुण्योज्ज्वला इव ॥ ११ ॥ किं गुणैः किं कुलेनापि किं रूपेण किमाज्ञया ? | किं विभो ! विभवेनापि न चेन्नित्यं त्वमीक्ष्यसे ॥ १२ ॥ एतत्प्रभातकुलकं फुलकं दधानो
हरिप्रणीतम्
यस्तै निशान्तमुपगम्य निशान्त एव । स्वामिन् ! पठेत् त्रिदिववासमुपास्य पश्चाचन्द्रप्रभामलमुपैति पदं स मुक्तेः ॥ १३ ॥
[ १८ ] श्री सोमप्रभसूरिविरचितं साधारणजिनस्तवनम् ।
श्रीमन् ! धर्मं श्रय मम मनः सन्मतेऽम्ब ! प्रसीद श्रद्धे ! श्रेयोजलभरनदि ! प्रोल्लस त्वं प्रकामम् ।
( ४३ )
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
(४४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीसोमप्रभा
रोमाङ्करांस्तनु तनु ! भज त्वं च मां भाव ! बन्धो !
मातस्त्वं गौः ! प्रसर च यथा संस्तुवे श्रीजिनेन्द्रम् ॥१॥ त्वं नाथस्त्वां स्तुवे नाथं सनाथोऽहं त्वया नमः । तुभ्यं त्वन्मे शुभं ज्ञानं तवाऽनन्तगुणास्त्वयि ॥ २ ॥
अवचरिः। हे श्रीमन् ! हे धर्म ! मम मनः त्वं श्रय । श्रय इति क्रियापदम् । कः कर्ता ? त्वम् । किं कर्मतापनम् ? मनः । कस्य ? मम । श्रीरस्थास्तीति श्रीमान् तस्य सम्बोधने हे श्रीमन् !। हे सन्मते ! अम्ब ! मां त्वं प्रसीद । प्रसीद इति क्रियापदम् । कः कर्ता ? त्वम् । कं कर्मतापन्नम् ? माम् । सुष्टु-शोभना मतिर्यस्य स सन्मतिः। तस्य सम्बोधने हे सन्मते!। ह योजलभरनदि! हे श्रद्धे ! त्वं प्रोल्लस । प्रोल्लस इति क्रियापदम् । का कः वम् । कथम् ? प्रकामम् । ह तनु ! रोमाङ्करान् तनु। तनु इति क्रियापदम् । कान् कर्मतापन्नान् ? रोमाङ्करान् । किं कर्तृ ? त्वम् । हे भाव! ह बन्धो ! मां त्वं भज | भज हात क्रियापदम् । कः कर्ता ? त्वम् । के कमतापन्नम् ? माम् । च-पुनः । हे मातः ! हे गौः ! प्रसर । प्रसर इति क्रियापदम् । का की ? त्वम् । कथम् ? यथा श्रीजिनेन्द्र अहं संस्तुव । संस्तुवे इति क्रियापदम् । कः कर्ता ? अहम् । कं कर्मतापन्नम् ? श्रीजिनेन्द्रम् कथम् ? यथा ॥ १ ॥
त्वं नाथोऽसि । असीति क्रियापदम् । कः का? त्वम् । किम्भूतः ? नाथः । त्वां नाथं अहं स्तुवे । स्तुवे इति क्रियापदम् । कः कर्ता ? अहम् । कं कमतापन्नम् ? त्वाम् । त्वा किंविशिष्टम् ? नाथम् । त्वयाऽहं सनाथोऽस्मि । अस्मीति क्रियापदम् । कः कर्ता ? अहम् । अहं कथम्भूतः ? सनाथः । केन ? त्वया । तुभ्यं नमोऽस्तु । अस्तु इति क्रियापदम् । किम् ? नमः । कस्मै ? तुभ्यम् । त्वन्मे शुभम् । त्वत्तः मे-मम शुभ वर्तते । वर्तते इति क्रियाँ पदमध्याहार्यम् । किम् ? शुभम्। कस्य ? मम | कस्मात् ? त्वत्-त्वत्तः । तव ज्ञानं वर्तते । वर्तत इति क्रियापदम् । कि ? ज्ञानम् ?। कस्य ? तव । त्वयि अनन्तगुणा :
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
चार्यविनिर्मितम्] साधारणजिनस्तवनम् (४५) युवां जिनं पश्यतमक्षिणी ! हे नैर्मल्यमग्यू श्रयते यथा वाम । प्राप्तं फलं स्वस्ति गतं युवाभ्यां पापं च पुण्यं युवयोश्च तेजः ॥३॥ यूयं नश्यत रे कषायरिपवः ! युष्मान् जिनः प्रेक्षते
युष्माभिर्मथितं जगन्मुनिपतिः क्रुद्धोऽस्ति युष्मभ्यमाः । भाग्यं युष्मदपासरन्ननु बलं युष्माकमद्य क्षितं किं युष्मासु न चेतनाऽस्ति यदियत्यद्यापि वो धृष्टताः॥४॥
___अवचूरिः । सन्ति। सन्तीति क्रियापदम् । के कर्तारः ? अनन्तगुणा: । कस्मिन् ? त्वयि ॥ २ ॥
'युवाम् ' हे अक्षिणी ! युवां जिनं पश्यतम् । पश्यत इति क्रियापदम् । के कर्तृणी ? युवाम् । के कर्मतापन्नम् ? जिनम् । यथा वां अग्यं नैर्मल्यं श्रयते । श्रयते इति क्रियापदम् । किं कर्म ? नैर्मल्यम् । किम्भूतम् ? अग्यम् । के ? युवाम् । कथम् ? यथा युष्मदो द्वितीया द्विवचनेन सह वाम् इत्यादेशः । निर्मलस्य भावो नैर्मल्यम्। भावे ये, वृद्धी सिद्धिः । युवाभ्यां फलं प्राप्तम् । युवाभ्यां स्वस्ति गतं अस्तु । च-पुनः युवाभ्यां पापं गतम् । तृतीया-चतुर्थी
, भ ग्यम्-प्रधानम् । २ ' श्रिग सेवायाम् ' फलवकर्तरि 'इगितः ' ( सिद्ध० ३-३-९५ ) आत्मनेपदम् । ३ 'द्वित्वे वां नौ' ( सिद्ध ० २-१-२२ ) इति वाम् आदेशः । ४ युवाभ्यांसम्प्रदानभूताभ्याम् । युवयोः सम्बन्धि पुण्यं युवयोर्विषयभूतयोस्तेजश्च । समस्तीति क्रियापदं स्वयमेवाध्याहार्यम । 'यत्राऽन्यत् क्रियापद न श्रूयते तत्राऽस्तीति भवति परः प्रयुज्यते इति न्यायबलात्॥ इति युष्मदः सप्तविभक्त्यैकविंशतिबचनप्रयोगरूपोदाहरणामि ॥
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे .
श्रीसोमप्रभा
अहं वीरः प्राप्ताः शरणमबला मां त्रिभुवनं ___ मया जिग्ये मह्यं स्पृहयति मही मद् भुवि सुखम् । ममाग्यं साम्राज्यं मयि बलमलं तावदिति हि स्मयं दधे यावन्न जिन ! मदनोऽव्याधि भवता ॥५॥
__ अवचूरिः। पञ्चमीद्विवचनोदाहरणम् । युवयोः पुण्यं वर्तते । कथम् । च-पुनः ? युवयोः तेजो वर्त्तते ॥ ३ ॥
'यूयम' रे कषायरिपवः ! यूयं नश्यत । नश्यत इति क्रियापदम् । कषाया एवं रिपवः कषायरिपवः तेषां सम्बोधनं हे कषायरिपवः । - नशौच अदर्शने' इत्यस्य 'दिबादेः श्यः' (सिद्ध० ३-४-७२) इति श्यप्रत्यये पञ्चमी ते सति सिद्धम् । युष्मान् जिनः प्रेक्षते । युष्माभिर्जगन् मथितम् । आः इति खेदे । युष्मभ्यं मुनिपतिः क्रुद्धोऽस्ति । युष्मद् भाग्यं अपासरत् । 'सृ गतौ ' अपपूर्वः । ननु इत्यामन्त्रणे । युष्माकं बलं क्षितम् । कथम् ? अद्य । युष्मासु किं चेतना नास्ति ? यत् अद्यापि वः इयती धृष्टता वर्त्तते । केषाम् ? वः । किम्भूता ? इयती । कथम् ? यत् । कथम् ? अपि । युष्मदो बहुबचने आमि पदाधुग विभक्त्यैकवाक्ये वस्नसी बहुत्वे' (सिद्ध०२-१-२१) इत्यामा सह वसादेशे चेति सिद्धम् ॥ ४ ॥
'अहं' अहं वोरोऽस्मि । किलक्षणः ? वीरः । मां अबलाः शरणं प्राप्ताः । प्राप्ता इति क्रियापदम्। के कर्तारः ? अबलाः । किं कर्मतापन्नम् ? शरणम् । कं कर्मतापन्नम् ? माम् । द्विकर्मको धातुः । मया त्रिभुवनं जिग्ये । मह्यं मही स्पृहयति। भुवि सुखं वर्तते । कस्मात् ? मत् । अस्मत्पश्चम्येकवचनम् । मम अग्यू-प्रधानं साम्राज्यं वर्तते । सम्राजो भावः साम्राज्यम् । किंलक्षणम् ? अश्यम् । कस्य ? मम । अस्मदो डसा सह तव मम डसा' (सिद्ध० २-१-१५)
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
चार्यविनिर्मितम्
साधारणजिनस्तवनम् .
(४७)
आवां याव इतो निहन्ति न जिनो नौ मित्र ! यत्र स्थिता
वावाभ्यामभवत् स्मरस्य सखिता क्रुधश्च कामान्तकः । पुण्यं चाऽद्य परिच्युतं बत बलं क्षीणं न धीश्चावयोः ___ सञ्चिन्त्येति विभो । प्रणेशतुररं त्वद्वेषरागाविमौ ॥६॥ इति मम आदेशः । मयि बलं अलं-अत्यथ वर्तते । वर्तते इति क्रियापदम्। किं कर्तृ ? बलम् । कस्मिन् ? मयि । हि-निश्चितम् । तावत् इति मदन:-कामः-स्मयं-गर्व दः । दः इति क्रियापदम् । कः कर्त्ता ? मदनः । कं कर्मतापन्नम् ? । स्मयम् । कथम् ? तावत् कथम् ? हि । हे जिन ! यावतू मदनः भवता न अव्याधि-न ताडितः। अव्याधि इति क्रियापदम् । केन का? भवता। कः कर्मतापनः ? मदनः । कथम् ? यावत् । कथम् ? न । ' व्यधंच ताडने' 'भावकर्मणोः (सिद्ध० ३-४-६८) इति जिचि ‘अद्यतनी' (सिद्ध ० ५-२-४) न लुकि । ‘णिति' (सिद्ध० ४-३-५०) वृद्धौ पूर्व 'अह धातोरादिहस्तन्यां चामाङा' ( सिद्ध० ४-५-२९ ) इति अटि अव्याधि इति सिद्धम् ॥ ५॥
आवां०' इतः आवां यावः । ' यावः ' इति क्रियापदम् । कौ कर्तारौ ? आवाम् ! कुत: ? इतः । हे मित्र ! यत्र स्थितौ नौआवां जिनो न निहन्ति । निहन्ति इति क्रियापदम् । कः कर्ता ? जिनः । कौ कर्मतापन्नौ ? नौ-आवाम् । कथम् ? न । नौ किं
१ आवाभ्यां स्मरस्य सहाय्योऽभवत् । आवाभ्यां सम्प्रदानभूताभ्याम् । कामान्तकः क्रुद्धोऽस्ति । — क्रुदुहेासूयाऽथैर्य प्रति कोपः' ( सिद्ध० २-२-२७ ) इति चतुर्थी । कामान्तकःजिनः । अनेन विशेषणेन स्मरसहाय्ययो रागद्वेषयोः क्रोधहेतुत्वं व्यनक्ति । आवयोः सम्बन्धि बलं क्षीणम् । आवयोर्विशष्यभूतयोः धीः नास्ति ।
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ४८ )
जैनस्तोत्र सन्दोहे
मग्ना नाथ ! भवार्णवे वयमितस्तत् तारयास्मान् शुभैदृष्टोऽस्माभिरसि त्वमीश ! वितरास्मभ्यं मनोवाञ्छितम् । अस्मन्नाशय पातकं मुनिपते ! ऽस्माकं त्वमेवोरीताstory ज्ञानमुदीरय त्वदपरः को न स्मृतेर्गोचरः १ || ७ ||
[ श्रीसोमप्रभा
अवचूरिः
लक्षणौ ? स्थितौ । कुत्र ? यत्र । आवाभ्यां स्मरस्य सखिता अभवत् । अभवत् इति क्रियापदम् । का कर्त्री ? संखिता । कस्य ? स्मरस्य । काभ्याम् ? आवाभ्याम् | अस्मदस्तृतीयाद्विवचने भ्यामि आवादेशे दस्याssवे सिद्धम् । - पुनः | आवाभ्यां कामान्तकः क्रुद्धोऽस्ति । अस्तोति क्रियापदम् । कः कर्त्ता ? कामान्तकः किंलक्षणः ? क्रुद्धः । काभ्याम् ? आवाभ्याम् । कामस्य अन्तकः कामान्तकः । च-पुनः | आवाश्यां । अद्य पुण्यं परिच्युतम् । परि च्युतामति क्रियापदम् । किं कर्तृ ? पुण्यम् । काभ्याम् ? आवा- चतुर्थीभ्याम् । कदा ? अद्य । तृतीया - पञ्चमी द्विवचने समानं रूपम् । सर्वत्राssवाभ्याम् इति ज्ञयम् । त इति खेदे | आवयोः बलं क्षीणम् 1 क्षीणम् इति क्रियापदम् आवयोः न धीरस्ति । अस्तीति क्रियापदम् । का कत्रो ? धोः । कथम् ? न । हे विभो ! इति सञ्चिन्त्य इमौ रागद्वेषौ त्वत्तः अरम् अत्यथम | प्रणेशतुः - नष्टौ । प्रणेशतुः इति क्रियापदम् । कौ कर्तारौ ? रागद्वेषौ । किंलक्षणौ ? इमौ । सिद्धिः पूर्ववत् । कथम् ? अरम् । किं कृत्वा ? सञ्चिन्त्य । कथम् ? इति ।
1
―
I
'मग्ना नाथ०' हे नाथ! वयं भवार्णवे मग्नाः । मग्ना इति क्रियापदम् । क कर्तारः ? वयम् कस्मिन् ? भवार्णवे । भव एव अर्णवः भवार्णवः ' अमा त्वामा' ( सिद्ध० २-१-२४ ) इति त्वादेशः पदात् परः । अत्रापि 'अमा त्वा मा' ( सि० २ - १ - २४ ) इति माऽऽदेशः ।
mal Wala
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितम् ]
नमस्कारस्तवनम्
एवं पावितमां स्तुवेऽनवरतं त्वाऽहं नतत्वं प्रभो ! रक्ताsहं त्वमपीश ! पाहि भवतो मा संस्तुत ! त्वां जवात् । भद्रं ते स्मृतमह्यमुद्धृतभव ! त्रैलोक्यनीलोत्पल !
श्री सोमप्रभसूरि संस्तुतगुण ! श्रेयः श्रियं देहि मे ॥ ८ ॥
[१९] नमस्कारस्तवनम् ।
अरिहंताण नमो पूअं अरहंताणं रहस्सरहियाणं पओ पर मिट्टीणं अरुहंताणं धुअरयाणं ॥ १ ॥ नि अटुकम्मिंधणाण वरनाणदंसणधराणं ।
( ४९ )
' इति
6
ईश !
मुनिपते !
मुत्ताण नमो सिद्धाणं परमं परमिहिभूयाणं ॥२॥ तस्मिन् भवार्णवे | तत् - तस्मात् कारणात् । इतः भवार्णवात् त्वं अस्मान् तारय । तारय इति क्रियापदम् । कः कर्ता ? त्वम् । कान् कर्मतापन्नान् ? अस्मान् । पूर्व युष्मान् अव अस्मान सिद्धम् । कथम् ? तत् । कुतः ? इतः भवार्णवात् । हे शुभः त्वं दृष्टोऽसि । अस्मभ्यं त्वं मनोवाञ्छितं वितर । हे अस्मत् पातकं त्वं नाशय । हे सुनिपते ! अस्माकं त्वमेव ईशिता वर्त्तसे । अस्मासु ज्ञानमुदीरय । उदीरय इति क्रियापदम् । कः कर्ता ? खम् । किं कर्मतापन्नम् ? ज्ञानम् । केषु ? अस्मासु । नः अस्माकम् स्वत् अपरः स्मृतेगचरः कोऽस्ति ? अपि तु न कोऽपि । किंलक्षणः ? अपरः । कस्मात् ? त्वत् । पुनः किंलक्षणः ? गोचरः । कस्याः ? स्मृतेः । केषाम् ? नः अस्माकम् । सर्वत्र पूर्वं युष्मच्छब्दरूपवत् सर्वविभक्तिः बहुवचनेषु अस्मदो रूपं ज्ञेयम् । गोचरभयाच साधनिका कृता इति ॥७॥
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
ANVI
(५० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे [ पूर्वाचार्यआयारधराण नमो पंचविहायारसुद्धियाणं च । नाणीमायरियाणं आयारुवएसयाण सया ॥३॥ बारसविहं अपुव्वं दिताण सुअं नमो सुअहराणं । सययमुक्झायाणं सज्झायज्झाणजुत्ताणं ॥४॥ सव्वेसिं साहूणं नमो तिगुत्ताण सबलोए वि । तवनियमनाणदसणजुत्ताणं बंभयारीणं ॥५॥ एसो परामिहीणं पंचण्हवि भावओ नमुक्कारो । सव्वस्स कीरमाणो पावस्स पणासणो होइ ॥६॥ भुवणे वि मंगलाणं मणुयामुरअमरखयरमहियाणं । ससिमिमो पढमो होइ महामंगलं पढमं ॥७॥ चत्तारि मंगलं मे हुँतु रहता तहेब सिद्धा य । साहू अ सबकालं धम्मो य तिलोयमंगलो ॥८॥ चत्तारि चेव ससुरासुरस्स लोगस्स उत्तमा हुति । अरहंत सिद्ध साहू धम्मो जिणदेसियभुयारो ॥९॥ चत्तारि वि अरिहंत सिद्ध साहू तहेव धग्मं च । संसारधोररक्खसभएण सरणं पवजामि ॥१०॥ अह अरहओ भगवओ महइ महावीर वद्धमाणस्स । पणयसुरेसरसेहरवियलियकुसुमच्चियकमस्स ॥११॥ जस्स वरधम्मचकं दिणयरबिंब व भासुरच्छायं । तेएण पज्जलंतं गच्छइ पुरओ जिणिंदम्स ॥१२॥ आयासं पायालं सयलं महिमंडलं पयासंतं । मिच्छत्तमोहतिमिरं हरेइ तिण्हपि लोयाणं ॥१३॥
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितम् ]
नमस्कारस्तवनम्
सयलम्म वि जियलोए चिंतियमित्तो करेह सत्ताणं । रक्खं रक्खडाइणिपिसायगहजक्खभूआणं ॥ १४ ॥ oes faare air qवहारे भावओ सरतो य । जूए रणे य रायंगणे य विजयं विसुद्वा ॥ १५ ॥ पच्चूसपओसेसुं सययं भव्वो जणो सुहज्झाणो । एवं झाएमाणो मुक्खं पइ साहगो होइ ॥ १६ ॥ बेयालरुद्द दाणवन रिंद कोहंडिरेवईणं च । सव्वेसिं सत्ताणं पुरसो अपराजिओ होइ ॥ १७ ॥ विज्जु ब्व पज्जलंति सव्वैसुवि अक्खरेसु मत्ताओ । पंचनमुक्कारपए इक्किंक्के उवरिमा जाव ॥ १८ ॥ ससिधवल-सलिलनिम्मलआयारसहं च वाण्णियं बिंदु | जोयणसयमाणं जालासय सहरसदिप्पतं ॥ १९ ॥ सोलस अक्खरेसुं इक्विक अक्खरं जगुजोअं । भवसयसहस्समहणो जम्मि ठिओ पंचनवकारो || २० || जो गुणइ हु इक्कमणो भवि भावेण पंचनवकारं । सो गच्छइ सिवलोअं उज्जोअंतो दस दिसाओ ।। २१ ।। तवनियमसंजमरहो पंचनमुक्कारसारहिनिउत्तो । नाणतुरंगमजुत्तो नेइ फुडं परमनिव्वाणं ॥ २२ ॥ सुद्धप्पा सुद्धमणा पंचसु समिईसु संजु तिगुत्तो । जे तम्मि रहे लग्गा सिग्धं गच्छेति सिवलोयं ॥ २३ ॥ थंभेइ जलं जलगं चितियमित्तो वि पंचनवकारो । अरि-मारि-चोर - राउल - घोरुवसग्गं पणासेइ ॥ २४ ॥
( ५१ )
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ५२ )
जनस्तोत्रसन्दोहे
अट्टेव य असयं अट्ठसहस्सं च अटू कोडीओ । रक्खंतु मे सरीरं देवासुरपणमिया सिद्धा ॥ २५ ॥ ॐ नमो अरहंताणं तिलोयपुज्जो य संधुओ भयवं । अमरनररायमहिओ अणाइनिहणो सिवं दिसउ ॥ २६ ॥ निट्टवियअ कम्मो सुइभूय - निरंजण सिवो सिद्धो । अमरनररायमहिओ अणाइनिहणो सिवं दिसउ ॥ २७ ॥ सञ्वे पओस-मच्छर- आहियहियया पणासमुवयंति । दुगुणियकयधणुस सोउं पि महाधणुं सहसा || २८ ॥ इय तिहुयणप्पमाणं सोलसपत्तं जलतदित्तसरं । अट्ठारं अवलयं पंचनमुक्कारचकमिणं ॥ २९ ॥ सयलुज्जोइयभुवणं विद्यानियसेसस संघायं । नासियमिच्छत्ततमं वियलियमोहं इयतमोहं ॥ ३० ॥ एय सया मज्झत्यो सम्मदिट्टी विसुद्धचारित्तो । नाणी पवयणभत्तो गुरुजणसुस्सूसणापरमो ॥ ३१ ॥ जो पंचनमुक्कारं परमो पुरिसो पराइ भत्तीए । परियत्तेइ पइदिणं पयओ सुद्धप्पओ अप्पा || ३२ ॥ अहेव य असयं अइसहस्सं च उभयकालंपि । अट्ठेव य कोडीओ सो तइयभवे लहइ सिद्धिं ॥ ३३ ॥ एसो परमो मंतो परमरहस्तं परंपरं तत्तं । नाणं परमं नेयं सुद्धं झाणं परं झेयं ॥ ३४ ॥
[ पूर्वाचार्य
एवं कवयमभेयं खाइयमत्थं पराभवणरक्खा । जोइ सुनं बिंदु नाओ तारालवो बिमत्ता ॥ ३५ ॥
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
(५३)
wwwwwwwwwwwwwwwww
naraN
विनिर्मितम् ] नमस्कारस्तवनम्
सोलस परमक्खरबीयबिंदुगब्भो जगुत्तमो जो उ । सुअबारसंगसायरमहत्थपुव्वत्थपरमत्थो । ३६ ॥ नासेइ चोरसावयविसहरजलजलणबंधणसयाई । चिंतितो रक्खसरणरायभयाइं भावेण ।। ३७ ॥
[२०]
नमस्कारस्तवनम् ।
-::नम्रामरेश्वरकिरीटनिविष्टशोण
रत्नाप्रभापटलपाटलिताद्धिपीठाः । तीर्थेश्वराः शिवपुरीपथसार्थवाहा
निःशेषवस्तुपरमार्थविदो जयन्ति ॥१॥ लोकाग्रभागभवना भवभीतिमुक्ता
__ ज्ञानावलोकितसमस्तपदार्थसार्थाः । स्वाभाविकस्थिरविशिष्टसुखैः समृद्धाः
सिद्धा विलीनघनकर्ममला जयन्ति ॥२॥ आचारपञ्चकसमाचरणप्रवीणाः
सर्वज्ञशासनधुरैकधुरन्धरा ये । ते सूरयो दमितदुर्दमवादिवृन्दा
विश्वोपकारकरणप्रवणा जयन्ति ॥३॥
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे . [श्रीदेवेन्द्रसूरिसूत्रं यतीनतिपटु स्फुटयुक्तियुक्त
युक्तिप्रमाणनयभङ्गगमैगभीरम् । ये पाठयन्ति वरसूरिपदस्य योग्या
___ स्ते वाचकाश्चतुरचारुगिरो जयन्ति ॥४॥ सिद्धाङ्गनासुखसमागमबद्धवाञ्छाः
संसारसागरसमुत्तरणैकचित्ताः । ज्ञानादिभूषणविभूषितदेहभागा
रागादिघातरतयो यतयो जयन्ति ॥५॥
[२१] श्रीदेवेन्द्रसूरिविनिर्मितानि त्रिंशचतुर्विंशतिकास्तवनानि ।
प्रथमभरतस्तवः ॥१॥ अतीतजिना:---
केवलज्ञानिनं निर्वाणिनं सागरमेव च । महायशोऽमिधं वन्दे भक्त्या विमलनामकम् ॥ १ ॥ सर्वानुभूति प्रणुमः श्रीधरं दत्तसंज्ञकम् । दामोदरं सुतेजस्कं स्वामिनं मुनिसुव्रतम् ॥ २ ॥ सुमतिं शिवगत्याख्यमस्ताघं च नमीश्वरम् । अनिलं यशोधराहं कृतार्घ च नमाम्यहम् ॥ ३॥
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
maamana
ownermirrrrrrrrrrrr
AN
वेनिमितानि ] त्रिंशश्चतुर्विंशतिकास्तवनानि (५५ )
जिनेश्वरं शुद्धमति सेवे शिवकरं तथा ।
स्यन्दर्भ सम्प्रति चेत्यतीताः सन्तु श्रिये जिनाः ॥ ४ ॥ वर्तमानजिना:
ऋषमं चाऽजितं चैव सम्भवं चाभिननन्दनम् । सुमतिं पद्मप्रभाख्यं सुपार्श्व नौम्यहं जिनम् ।। ५ ॥ चन्द्रप्रभं च सुविधि कलये हृदि शीतलम् । श्रेयांसं वासुपूज्यं च विमलानन्तजिज्जिनौ ॥ ६ ॥ धर्मनाथं तथा शान्तिनाथं कुन्थु तदन्तरम् । मल्लिं सुनिसुव्रताडं पूजयामितमा नमिम् ।। ७ ।। नेमिनं पार्श्वनाथं च वर्द्धमानमभिष्टुमः ।
इत्यमी वर्तमानास्ते भूयासुर्भूतये जिनाः ॥ ८ ॥ भाविजिना:
पद्मनाभं सूरदेवं सुपार्श्व च स्वयंप्रभम् ।। सर्वानुभूतिमभितो वन्दे देवश्रुताह्वयम् ॥ ९ ॥ उदयाख्यं च पेढालं पोटिलं सितकीर्तिकम् । सुव्रतं चाममं निष्कषायं हृदि निवेशय ॥ १० ॥ निःपलासं निर्ममाख्यं चित्रगुप्तं तथा श्रये । समाधि-संवर-यशोधरान् विजय-मल्लकौ ॥ ११ ॥ देवं चानन्तवीर्यं च स्तुवे भद्रकरं तथा । इत्येते भाविनोऽहन्तो विघ्नं निन्नन्तु मेऽन्वहम् ॥ १२ ॥ इत्याधभरतक्षेत्रेऽतीताद्या जिनपुङ्गवाः । संस्तुता अद्भुतां दधुः श्रीसङ्घतिलकश्रियम् ॥ १३ ॥
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
(५६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीवेदेन्द्रसूरि
द्वितीयभरतस्तवः॥ २॥
अतीतजिना:
रत्नप्रभाभिधं सेधेऽमित–सम्भवसंज्ञको ।। अकलङ्क तथा चन्द्रस्वामिनं च शुभङ्करम् ।। १ ।। सत्वनाथमहं स्तौमि सुन्दरं च पुरन्दरम् । स्वामिनं देवदत्तं च तथा वासवदक्षकम् ॥ २ ॥ श्रेयांसं विश्वरूपं च तपस्तेजसमञ्जसा । प्रतिबोधं च सिद्धार्थ भजेऽहं संयमाऽमलौ ॥ ३ ॥ देवेन्द्र प्रवरं विश्व सेनाख्यं मेघनन्दनम् ।
सर्वज्ञं नौमि चेत्येतेऽतीतास्सन्तु मुदे जिनाः ॥ ४ ॥ वर्तमानजिना:
युगादि स्तौमि सिद्धान्तं महेश-परमार्थको । समुद्धरं भूधरं चौद्योतमार्जवनामकम् ॥ ५ ॥ अभयनाथाऽप्रकम्पौ पनं सेवामि भावतः । पद्मानन्दं प्रियकर तथा सुकृतनाथकम् ॥ ६ ॥ भद्रेश्वरं मुनिचन्द्रं पञ्चमुष्टिं त्रिमुष्टिकम् । गाङ्गिकं प्रगवनाथं सर्वाङ्गं प्रणिदध्महे ॥ ७ ॥ ब्रह्मेन्द्रमिन्द्रदत्ताख्यं तथा जिनपतिं स्तुवे । इत्येवं वर्तमानार्हद्वन्दं भद्रं ददातु नः ॥ ८ ॥
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितानि] त्रिंशश्चतुर्विशतिकास्तवनानि
(५७ )
भाविजिना:
सिद्धनाथं सम्यगाख्यं जिनेन्द्राभिधमाश्रये । साम्प्रतं च तथा सर्वस्वामिनं मुनिनाथकम् ॥ ९ ॥ विशिष्टापरनाथाख्यौ ब्रह्मशान्ति च पर्वतम् । कामुकं धामनामानं कल्पं संवरमाश्रये ॥ १० ॥ स्वस्थाऽऽनन्दौ रविचन्द्रं प्रभवं भावये हृदि । सन्निधिं च सुवर्णं च सुकर्माणं तथैव च ॥ ११ ॥ अममं पार्श्वनाथं च वरिवस्यामि शाश्वतम् । इति भाविजिना मङक्षु मोक्षसौख्याय सन्तु मे ॥ १२ ॥ इत्थं द्वितीयभरतेऽतीताद्या जिनपुङ्गवाः । संस्तुता अद्भुतां दधुः श्रीसङ्घतिलकश्रियम् ॥ १३ ॥
तृतीयभरतस्तवः ॥३॥
अतीतजिनाः
वृषभं प्रियमित्राख्यं शान्तनुं सुमृदुं तथा । अतीतमव्यक्त-कलाशत-सर्वजितः स्तुवे ॥१॥ प्रवृद्धं प्रव्रजिताख्यमीडे सौधर्मनामकम् । तमोऽन्धद्वीपवज्रेशौं बुधनाथं प्रबन्धकम् ॥ २ ॥ अतीतस्वामिप्रमुखैः पल्योपममकोपनम् । निष्ठितं मृगनाभिं च हृदयान्तरहं यहे ॥ ३ ॥
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
(५८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीदेवेन्द्रसूरिदेवेन्द्रं च प्रयच्छं च शिवनाथं तथाऽऽश्रये ।।
इत्यतीता जिनाः सन्तु सतां पातकघातकाः ॥ ४ ॥ वर्तमानजिनाः
ब्रह्मेन्द्रं कर्पटं चापि वृषभं प्रियतेजसम् । प्रशमं विषमाङ्गाख्यं श्रये चारित्रनामकम् ॥ ५ ॥ प्रभादित्यं मुञ्जकेशं पीतवाससमाश्रये । सुररिपुं दयानाथं सहस्रध्वजसंज्ञकम् ।। ६ । जिनसिंहं रेपकं च बाहु-श्रीवाक्य-योगकान् । योगनाथं कामरिपुं नमामोऽरण्यवासकम् ॥ ७ ॥ नमिकं च तथा ज्ञानगर्भमेकार्जितं भजे ।
भवन्त्वमी वर्तमाना जिनेन्द्राः सर्वशर्मदाः ॥ ८ ॥ भाविजिना:
रत्नकेशं चक्रहस्तं कृतज्ञं परमेश्वरम् । सुमूर्ति शुद्धातिमपि निष्केशमभिनौम्यहम् ॥ ९ ॥ प्रशस्तकं निराहारं मुहूर्तस्वाभिनं श्रये । द्विजनाथं तथा श्वेताङ्गदं चारुकनाथकम् ॥ १० ॥ देवनाथमहं वन्दे दयाधिकं च पुष्पकम् । नरनाथं प्रतिकृति नागेन्द्रं च तपोनिधिम् ॥ ११ ॥ अञ्चामोऽञ्चलनाथं चाऽऽरण्यकं च दशाननम् । सात्विकं चेति भाव्यर्हन्मालिका मङ्गलाय मे ॥ १२ ॥ एवं तृतीयभरतेऽतीताद्या जिनपुङ्गवाः । संस्तुता अद्भुतां दद्युः श्रीसङ्घतिलकश्रियम् ॥ १३ ॥
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
(५९ )
विनिर्मितानि ] त्रिंशञ्चतुर्विंशतिकास्तवनानि
चतुर्थभरतस्तवः ॥ ४ ॥
अतीतजिना:
मदमत्तं तथा मूर्तिस्वामिनं च निरागमम् । प्रलम्बकं नमस्कुर्वे पृथ्वीपत्यभिधानकम् ॥ १ ॥ चारित्रनिधिमञ्चामोऽपराजितसुबोधकौ । बुद्धेशं वैतालिकाख्यं त्रिमुष्टिं मुनिबोधकम् ॥ २॥ तीर्थस्वामिक-धर्मार्थ ग्रामेशं च समाधिकम् । प्रभवनादिप्रभु सर्वतीर्थ नौमि नरोपमम् ॥ ३ ॥ कुमारकं विहाराणस्वामिनं धरणेश्वरम् ।
विकासं च चतुर्विंशत्यतीताः पान्तु वो जिनाः ॥ ४ ॥ वर्तमानजिनाः
जगन्नाथं प्रभासं च संवरस्वामिनं श्रये । भरतेशं तथा दीर्घाननं विख्यातमेव च ॥ ५ ॥ अनानिकं (१) प्रबोधं च तपोनाथं च पापकम् । त्रिगरं सागरं वन्दे श्रीवासाख्यमहम्मतम् ॥ ६ ॥ सुकर्मेशं नमस्कुर्वे क्रमान्तिकाऽमलेन्द्रको ।। ध्वजासिकं प्रसादाख्यं विपरीताह्वयं तथा ॥ ७ ॥ मृगाङ्क स्वामिनं वन्दे कपाटक-गजेन्द्रको । ध्यानजं चेत्यमी वर्तमानास्तीर्थङ्कराः श्रिये ॥ ८ ॥
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
(६०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीदेवेन्द्रसूरि
भाविजिना:
वसन्तध्वजमीडेऽहं तथा रेवतिमातुलम् । त्रिषम्भ-घटितौ चैवावसं चापदादिकम् ॥ ९ ॥ भ्रमानन्दं त्रिनयनं विद्वांसं पृथुगं तथा । भगेन्द्र गोस्वामिनं च नमस्यामि प्रवासिनम् ॥ १० ॥ मण्डलोकं महावस्तू-दयार्य-स्वामिनौ श्रये। दुर्दरिक-प्रबोधेशाऽभयागान् नौम्यहं तथा ॥ ११ ॥ दफारिक व्रतस्वामि-निधानको श्रये तथा । त्रिकर्मकं चेति भावि-जिनेशाः सन्तु शान्तये ॥ १२ ॥ इत्थं चतुर्थे भरतेऽतीताद्या जिनपुङ्गवाः । संस्तुता अद्भुतां दद्युः श्रीसङ्घतिलकश्रियम् ॥ १३ ॥
पञ्चमभरतस्तवः ॥ ५॥
अतीतजिनाः
पद्मचन्द्रं च रक्ताङ्गं पूजयेऽहमयोगकम् । सर्वार्थ मृगनाथं च हरिभद्रं गणाधिपम् ॥ १ ॥ पारित्रिकं ब्रह्मनाथं मुनीन्द्र दीपकं तथा । राजर्षि च विशाखं चाऽचिन्तितं चिन्तयाम्यहम् ॥ २ ॥ रविस्वामि-सोमदत्तौ जयस्वामिनमाश्रये । मोक्षनाथं तथा श्रग्यभानुं च धनुषाङ्गकम् ॥ ३ ॥
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितानि] त्रिशञ्चतुर्विशतिकास्तवनानि
रोमाञ्चकं मुक्तिनाथं प्रसिद्धं च नमाम्यहम् ।
तथा जिनेशमित्येतेऽतीतास्तीर्थकृतः श्रिये ॥ ४ ॥ वर्तमानजिना:
पद्मप्रभं प्रभावं (क) च बलनाथं युगेश्वरम् । सुषमाङ्ग बलातीतं मृगावं समुपास्महे ॥ ५ ॥ कलम्बकं पवित्राङ्गमथ नौमि निपेधकम् । पापाग्रहर-सुस्वामि-मुक्तिचन्द्रांस्तथा श्रये ॥ ६ ॥ अप्राप्तिक-नदीतट-मलधारि-सुसंयमान् । ईडे मलयसिंहं च क्षोभं देवधरं तथा ॥ ७ ॥ प्रयच्छन्तागमिकौ च विनीतस्वामिनं स्तुमः ।
रतानन्दं चेति वर्तमाना भवतुदो जिनाः ॥ ८ ॥ भाविजिनाः
प्रभावकं विजयेन्द्रं सुभावं हृदि भावये । दिवाकर- भागधेयो धनदं चापि पौषधम् ॥ ९ ॥ जिनदत्तं श्रये पार्श्वस्वामिनं मुनिसिंहकम् ।
आस्तिकं च भवानन्दं नृपनाथं नरायणम् ॥ १०॥ प्रथमाकं भूपतिं च दृष्टांशुं प्रभवीरुकम् । नान्दनं भार्गवं चापि चेतोऽन्तः स्थापयेऽन्वहम् ॥ ११ ॥ परावसुं किल्बिषादं नवनासिकमर्चये । भरतेशं चेति भाविजिनास्सन्तु भयापहाः ॥ १२ ॥ इत्थं पञ्चमभरतेऽतोताद्या जिनाङ्गवाः । संस्तुता अद्भुतां दद्युः श्रीसङ्घतिलकाश्रयम्॥ १३ ॥
-
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
(६२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीदेवेन्द्रसूरिप्रथमैरवतस्तवः ॥ ६ ॥
अतीतजिना:
पञ्चरूपं जिनहरं तथा सम्पुटिकं स्तुवे । उज्जयन्तं तथाऽधिष्ठायिकाख्यमभिनन्दनम् ॥ १ ॥ रत्नेशं रामेश्वरानुष्ठिकविन्यासकाह्वयान् । अरोषं सुविधानं च प्रदत्तं नौमि निश्चितम् ॥ २ ॥ कुमारस्वामिनं सर्वशैलाख्यं च प्रभञ्जनम् । सौभाग्यं दिनकराह्नं संस्मरामि व्रताभिधम् ॥ ३ ॥ स्तौमि सिद्धिकरं शारीरिक कल्पद्रुमाभिधम् ।
तीर्थादिं च मालेशं चेत्यतीताः पान्तु वो जिनाः ॥ ४ ॥ वर्तमानजिना:
बालचन्द्रं सुचन्द्रासिसेनाख्यौ नन्दिषेणकम् । ऋषिदत्तं व्रतधरं सोमचन्द्रं स्मराम्यहम् ।। ५ ।। दीर्घाननं शतायुष्क सेवे शिवशताह्वयम् । श्रेयांस स्वयंजलं च सिंहसेनोपशान्तकौ ॥ ६ ॥ गुप्तिसेनं सदावीर्य पार्श्व-स्वाम्यभिधानको । मरुदेवं श्रीधराह झ्यामकोष्ठं समाश्रये ॥ ७ ॥ अग्निसेनाऽसिदत्तौ च वीरसेनं श्रयेतराम् । इत्येवं वर्तमाना वो हरन्तु दुरितं जिनाः ॥ ८ ॥
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितानि ] त्रिंशश्चतुर्विंशतिकास्तवनानि
(६३ )
भाविजिना:
सिद्धार्थं च विमलाख्यं यशोघोषमभिष्टुमः । नन्दिषेणं तथा स्वर्गमङ्गलं वज्रधारिणम् ॥ ९ ॥ निर्वाणं धर्मध्वजं च सिद्धसेनं स्तवीम्यहम् । महासेनं रविमित्रं सत्यसेनाभिधानकम् ॥ १० ॥ श्रीसेनं मोहसेनं च समञ्चामि स्वयं जिनम् । देवदत्तं सुव्रताह जिनेन्द्रं च सुपार्श्वकम् ॥ ११ ॥ सुकोशलमनन्ताख्यं विमलामृतसेनको । वन्देऽग्निदत्तमित्येते भाव्यर्हन्तः शुभाय मे ॥ १२ ॥ इत्याद्यैरक्तक्षेत्रेऽतीताया जिनपुङ्गवाः । संस्तुता अदभुतां दद्युः श्रीसतिलकश्रियम् ॥ १३ ॥
द्वितीयैरवतस्तवः ॥ ७॥
अतीतजिना:
वज्रस्वामी-न्द्रदत्ताख्यौ सूर्यकाढू पुरूरवम् । स्वामिकमवबोधाख्यं विक्रमेशं नमाम्यहम् ॥ १ ॥ निर्घण्टक-हरीन्द्राख्यौ प्रणमामि प्रतेरितौ। निर्वाणं मूरिनामानं धर्महेतुं चतुर्मुखम् ॥ २ ॥ जनकेन्दुं स्वयंनाकं विमलादित्यनामकम् । देवप्रभ-धरणेन्द्री सतीर्थ समुपास्महे ॥ ३ ॥
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ६४ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीदेवेन्द्रसूरि
उदयानन्द-शिवाख्यौ वरिवस्यामि धार्मिकम् ।
क्षेत्रस्वामि-हरिश्चन्द्रावित्यतीता जिना मुदे ।। ४ ।। वर्तमानजिना:
अपश्चिमं पुष्पदन्तमहन्तं सुचरित्रकम् ।। सिद्धानन्दं नन्दकं च पद्मरूपं तथा स्तुवे ॥ ५ ॥ .........."भं च रुक्मीन्द्रं चित्तपालकम् । पेढाल-सिद्धस्वराख्या-ऽमृतेन्दु-स्वामिमामकान् ॥ ६ ॥ भोगलिङ्गं च सर्वार्थ मेघानन्दं तथा श्रये । नन्दिकेशं हरमधिष्ठायकं च स्वशान्तिकम् ॥ ७ ॥ नन्दिस्वामिनमानौमि कुण्डपार्थ विरोचनम् ।
इत्यमी वर्तमानाः स्युः सर्वज्ञाः सर्वसिद्धिदाः ।। ८ ।। भाविजिना:
वीराय स्तौमि विजयप्रभं सत्यप्रभं तथा । महामृगेन्द्रं चिन्ताग्रमणिसझमशोचितम् ॥ ९ ॥ श्रीधर्मेन्द्रमहं वन्दे तथा चैवोपवासितम् । पद्मचन्द्रं बाधकेन्द्रं चिन्ताहिकोत्तराहिको ॥ १० ॥ अप्रासिकं देवजलं तारकं नौम्यमोधकम् । नागेन्द्रं नीलोत्पलं च प्रकम्पं च पुरोहितम् ॥ ११ ॥ उन्नतेन्द्रं पार्श्वसझं निवर्चसमथाश्रये । वियोषितं चति भाविजिनाः सन्तु शिवाय मे ॥ १२ ॥ इति द्वितीयैरवतेऽतीताद्या जिनपुङ्गवाः । संस्तुता अद्भुतां ददुः श्रीसङ्घतिलकश्रियम् ॥ १३ ॥
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितानि ] त्रिंशच्चतुर्विंशतिकास्तवनानि
तृतीयैरवतस्तवः ॥ ३ ॥
अतीतजिना:
( ६५ )
सुमेरुकं जिनकृतं ऋषिकल्प - स्ववृन्दकौ ।
निर्ममस्वामिनं वन्दे कुटिलकमनारतम् ॥ १ ॥ ऋद्धिमन्तममृतेन्द्रं शाखानन्दाहयं नुमः । कल्याणक - हरिभादौ बाहुस्वामिनमादरात् ॥ २ ॥ भार्गवं च सुभद्रेशं पञ्चपादं विशेषितम् । ब्रह्मचार्य -ऽसङ्ख्यगति- चारित्रेशानुपास्महे ॥ ३॥ परिणामित - काम्बोजौ निधिनाथं च कौशिकम् । सेवे धर्मेशमित्यतेऽतीताः स्युः शर्मणे जिनाः ॥ ४ ॥
वर्त्तमानजिना:
उपाहित - जयस्वामि- श्रीरामेन्द्राभिधानकान् । पुष्पकं मण्डिकं चैव प्रभानन्दमथाश्रये || ५ || स्तुवेम दमसिंहाख्यं हस्तीन्द्रं चन्द्रपालकम् । अश्वबोधं जनकादिं विभूतिकमनारतम् ॥ ६ ॥ कुमारचन्द्रं सौवर्णं हरिप्रभमथाश्रये । प्रियमित्रं धर्मदेवं धर्मचन्द्र प्रवाहितम् ॥ ७ ॥ नन्दिकमश्वातीतं चाऽपूर्वनाथमथ स्तुवे ।
चित्रकं चेत्यमी वर्तमानाः सिद्धचै जिनाधिपाः ॥ ८ ॥
A
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
जनस्त
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीदेवेन्द्रसूरिभाविजिना:
रवीन्दुमभिवन्देऽहं तथा च कुसुमालिकम् । पृथ्वीमन्तं कुलपुरोधिकं धमाभिधानकम् ।।९॥ विसोमं वरुणाभिख्याभिनन्दौ सर्वभावुकम् । सुदृष्टं मौष्टिकं भक्त्या सौपर्णिकमथाश्रये ॥ १० ॥ सोमचन्द्र क्षत्राधिपं जिनेन्द्रं चक्रमेधिनम् । तमोरिपुं स्तुवे देवं निर्मितं कृपपार्श्वकम् ॥ ११ ॥ बहुनन्दाऽघोरिकाख्यौ दृष्टस्वामिविकुञ्चिकौ । श्रये वत्सेशमित्येते जिनाः सौख्याय भाविनः ॥ १२ ॥ इत्थं तृतीयैरवतेऽतीताद्या जिनपुङ्गवाः । संस्तुता अद्भुतां ददुः श्रीसङ्घतिलकश्रियम् ॥ १३ ॥
a
uto
-
-
-
-
चतुर्थैरवतस्तवः॥४॥
अतीतजिना:
कृतान्ताऽम्बरिको देवादित्यमष्टाहिकाभिधम् । चन्द्रनाथं वणिगाख्यं त्रिभानुमभिनौम्यहम् ॥ १ ॥ भजे ब्रह्मादि-वज्राङ्गौ तिरोहितमपापकम् । लोकोत्तरं लिङ्गधरं विद्योतिकं सुमेरुकम् ॥ २ ॥ सुभाषितं वत्सलाख्यं जिनेन्द्रं च तुषारकम् । भुवनस्वामिन सेवेतरां चैव सुकालकम् ॥ ३ ॥
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितानि] त्रिंशञ्चतुर्विशतिकास्तवनानि (६७ )
सुविधानं च वन्देऽहं हिमाकाशमसंक(का)यम् ।
त्र्यम्बकं चेतीमेऽतीता जिनाः स्युभवभेदिनः ॥ ४ ॥ वर्तमानजिना:
निशामिता-ग्राहिताख्या-बचिन्तिकमुपाश्रये । छमादि-तपोधनाहौ स्वर्नाथं च तपोनिधिम् ।। ५॥ पुष्पकेतुं धार्मिकं च चन्द्रकेतुं ग्रहारिणम् । वीतरागं तथोद्योतं पूजयामि तपोनिधिम् ॥ ६ ॥ अतीतं मेरुदेवं च दामिकाख्यमभिष्टुमः। क्षमितं च शिलादित्यं विश्वनाथं नमाम्यहम् ॥ ७ ॥ तमोऽकन्दं सहस्रादि तमोऽन्तिकं च ब्रह्मजम् ।
नौमीति वर्तमाना मे जिनाः स्युर्वाञ्छितार्थदाः ॥ ८ ॥ भाविजिनाः
यशोधरं कृतार्हन्तमभयघोषमर्चये । निर्वाणकं व्रतवसुं रविराजाभिधानकम् ॥ ९ ॥ अश्वजितमृजुनशं तपश्चन्द्रं स्तुमस्तमाम् । शारीरिक महासेनं सुग्रीवस्वामिनं तथा ॥ १० ॥ दृढप्रहार्यऽम्बरिकी वृषातीतं च तुम्बरुम् । सर्वशालं प्रतिजातं पूजयामि जितेन्द्रियम् ॥ ११ ॥ तपादि-रत्नाकराख्यौ देवेशं नौमि लाञ्छितम् । प्रवेशमित्यमी भाविदेवाः पुष्णन्तु वः शिवम् ॥ १२ ॥ इत्थं चतुथैरवतेऽतीताद्या जिनपुङ्गवाः । संस्तुता अद्भुतां दद्युः श्रीसङ्घतिलकश्रियम् ॥ १३ ॥
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
(६८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीदेवेन्द्रसूरि--
पञ्चमैरवतस्तवः ॥५॥
अतीतजिना:
सुसम्भवं श्रियः फल्गुं श्रीश्रीपूर्वकनामकम् । सौन्दर्यगरिकाभिख्यं तथा चैव त्रिविक्रमम् ॥ १॥ नारसिंहं मृगवसुं सोमेश्वर-सुभातकौ । विमल-विबोधनामानौ तथा सङ्गमकं स्तुवे ॥ २ ॥ मान्धातक-सुतेजस्कौ विद्याधर-सुलोचनौ । मानाधिक-पुण्डरीको नौमि चित्राङ्गनामकम् ॥ ३ ॥ माणिभद्रं सर्वकालं भूरिश्रवसमाश्रये ।
पुण्याङ्गमिति चातीतास्तीर्थनाथाः पुनन्तु नः ॥ ४ ॥ वर्तमानजिनाः
गाङ्गेयं बलभद्रं च भीमकं च ध्वजासिकम् । सुभद्रं स्वामिनं चान्ते धारये हतिकाढयम् ।। ५ ॥ नन्दिघोषं जगन्नाथं वज्राख्यं वज्रनाभिकम् । सन्तोषस्वामिनं सेवे सुधर्माणं तथैव च ॥ ६॥ फणादिं वीरचन्द्रं चाऽमोघनाथं स्तवीम्यहम् । स्वच्छं चाकोपकाऽकामौ तथा सन्तोषकाह्वयम् ॥ ७ ॥ शत्रुसेनं चक्षुष्मन्तं दयानाथं च कीर्तये ।... शुभं नौमीत्यमी वर्तमानाश्छिन्दन्त्वघं जिनाः ॥ ८ ॥
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितानि] त्रिंशचतुर्विंशतिकास्तवनानि (६९) भाविजिना:
अदोषितं वृषस्वामि-विनयानन्दसञ्ज्ञको । मुनिनाथेन्द्रको चन्द्रबाहुं ध्यायामि सादरम् ॥ ९ ॥ दिलादित्यं वसुबोधकं मूर्तिकं धर्मबोधकम् । देवाङ्ग-मरीचिकाढावभिनौमि सुजीवनम् ॥ १० ॥ यशोधरं गौतमं च मुनिशुद्धं प्रबोधकम् । शतानीकं च चरितनाथं स्मृतिपथं नये ॥ ११ ॥ कृतार्थकं वदेो (2)-सुधामानं स्मराम्यहम् । ज्योतिर्मुखं सूर्यकं चेत्यमी भाविजिना मुदे ॥ १२ ॥ इतीषुसङ्ख्यैरवतेऽतीताद्या जिनपुङ्गवाः । संस्तुता अद्भुतां दद्युः श्रीसङ्घतिलकश्रियम् ॥ १३ ॥ हेमचन्द्राभ्यर्थनया श्रीमद्देवेन्द्रसूरिणा । त्रिंशञ्चतुर्विंशतिकास्तवाः दश विनिर्मिताः ॥ १ ॥ मथुरानगरीस्तूपे पट्टतः पूर्वसूरिभिः । लिपीकर्मीकृता एते सम्प्रदायोऽयमेव हि ॥ २ ॥ ॥ इति त्रिंशच्चतुर्विंशतिकास्तवनानि सम्पूर्णानि ।।
- erong:सकलसुविहितसूरिसमाजराज - श्रीतपागच्छाधिराज – भट्टारकप्रभुश्रीविजयदेवसूरीश्वरसाम्राज्ये विजयिनि महोपाध्यायश्रीशान्तिचन्द्रगणिचरणारविन्दचञ्चरीकसमानपण्डितअमरचन्द्रगणिना लिखितानि । संवत् वसु-निधि-शरभूवदन-सुधाकर
मिते (१६९८) वर्षे मार्गशीर्षासिततृतीयायां दक्षिण... देशे श्रीविद्यापुरसमीपवर्तिश्रीस्याहपुरे ॥
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
(७०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीचारित्ररत्न
[२२]
श्रीचारित्ररत्नगाणगुम्फिता चतुर्विशतिजिनस्तुतिः।
यस्ते श्रीऋषभ ! स्तौमि पदतामरसद्वयम् । स मुड़े परमानन्दपदतामरसद्वयम् ॥ १ ॥ भगवन् ! भवतो भव्या जितशत्रुभवादरम् । प्रपद्यन्ते पदं सद्यो जितशत्रुभवादरम् ॥ २ ॥ यद्यभीप्सथ निस्सीमशम्भवं परमागमम् । तदा भजत भो भव्याः ! शम्भवं परमागमम् ॥ ३ ॥
__ अवचूरिः । __ 'यस्ते श्री०' परम आनन्दो यस्मिन् तत् परमानन्दं यत् पदं मुक्तिलक्षणं तस्य ता--लक्ष्मी:-आनन्दसुखादिरूपा तां भुड़े। कथम् ? ' अरसद्वयम् ' न विद्यते रसद्वयं यस्मिन् विगलितरसान्तरास्वादमित्यर्थः । क्रियापदविशेषणमिदम् ॥ १ ॥
शत्रुरिव शत्रुः अनन्तदुःखदायित्वात् शत्रुश्चासौ भवश्च । मरम्-अत्यर्थम् । अपुनःप्ररोहम् । जितः शत्रुभवो येन तस्मात् । भवतः इत्यत्र 'गम्ययपः कर्माधारे' ( सिद्ध० २।२। ७४ ) इति पञ्चमी । भवन्तं प्राप्य इति भावः । अदरं-भयरहितं पदं मुक्तिलक्षणम् । जितशत्रोनृपाद् भवः-उत्पत्तिर्यस्य तत्सम्बोधनम् ॥ २ ॥
निस्सीम यत् शम्-सुखं तस्य भवम्-उत्पत्तिभूमिम् । परा या या-लक्ष्मीः शिवश्रीरूपा तस्या आगमम्-सङ्गमं यदि यूयमभीप्सथवाञ्छथ इति योगः ॥३॥
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
गणिविरचिता ] चतुर्विंशतिजिनस्तुतिः
स्वगोभिर्जगतौ सर्वाभिनन्दन ! सुखाकरः । तप्तां भवार्त्तितापेनाऽभिनन्दन ! सुखाकरः ॥ ४ ॥
सुमते ! कृतनम्राङ्गिमङ्गलोद्भव ! भारती । तनुते तव विज्ञानां मङ्गलोद्भव ! भारती ॥ ५॥
देह तिजिता ताम्रपद्मप्रभमहीनतम् ।
सेवे शिवाय देव ! त्वां पद्मप्रभ ! महीनतम् ॥ ६ ॥
तस्मिन् सर्वश्रियां पापहृदये भवदागमः । वासं सुपार्श्व ! यस्याssप हृदयेऽभवदागमः ॥ ७ ॥
येन त्वरणे पूता चन्द्रप्रभ ! मही नता । सुलभा तस्य कीर्त्यास्तचन्द्रप्रभ ! महीनता ॥ ८ ॥
( ७१ )
अवचूरिः ।
हे सर्वाभिनन्दन ! - सर्वाल्हादक ! त्वं सुखाकरोति स्म । कृग्धातो ल्वादिपाठबलात् शवपि । सुखस्य भाकरः ॥ ४ ॥
मङ्गला नाम राज्ञी तस्या उद्भवो यस्य । भा व रतिश्च भारती ॥ ५ ॥
अनन्ता- सम्पूर्णा ता- -लक्ष्मी: अनतज्ञानादिरूपा यस्य तं अहीनतम् ॥ ६ ॥
पापहृत्-अय: शुभकर्म यस्य तस्मिन् पापहृदये । सर्वश्रियां आगमोऽभवदिति योगः | शेषं स्पष्टम् ॥ ७ ॥
मही- पृथ्वी नता - नमस्कृता । महीनो- राजा तस्य भावः कर्म वा महीनता - राज्यमित्यर्थः ॥ ८ ॥
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ७२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीचारित्ररत्न
बुधाः ! सेवध्वमाप्तेशं सुविधि कामदायकम् । यदि वो बुद्धिरारार्द्ध सुविधिं कामदायकम् ॥ ९ ॥ देवान्तरैः कथं तेऽस्तु नन्दाभव ! समानता ? । यत्ते जगत्त्रयी जातानन्दाऽभव ! समा नता ॥ १० ॥
मुक्त्यर्द्रा नमतां दत्ते श्रेयांसं कमलाकरम् । स्तवीमि गुणपद्यानां श्रेयांसं कमलाकरम् ॥ ११ ॥ सम्प्राप्तविश्वत्रितमीजयाङ्गजमदान्तकम् । वासुपूज्य ! भजामि त्वां जयाजजमदान्तकम् ॥ १२ ॥
अवचूरिः। काम-राग यति-छिनत्तीति कामदायकस्तम् । सुविधि-शोभनाचारम् । कामाः-चिन्तितार्थाः तान् ददातीति कामदायकस्तम् ।।९।।
नन्दा नाम राज्ञी तस्या भवो यस्य । ते-तव देवान्तर समानता-सादृश्यम् कथमस्तु ? । यत्-यस्मात् । ते-तुभ्यम् । मातानन्दा-जातप्रमोदा समा-सकला विश्वत्रयी नता-ननाम इति योगः। हे अभव !-असंसार ! ॥ १० ॥
नमता दत्तानि श्रेयांसि-कल्याणानि येन तम् तथा । कमलालक्ष्मीम् करोतीति कमलाकरः तम् तथा । गुणपद्यानां कमलाकरमिति योगः ॥ १॥
. सम्प्राप्तो विश्वत्रितरया जयो येन एवंविधो योऽङ्गजः-कामस्तस्य मदः-दर्पस्तस्यान्तकं-विनाशकम् । जया नाम राज्ञी तस्या भाज-सुतम् । अदान्तं-केनाप्यनुपद्रुतं-के-सुत्रं यस्य सः, अदान्तकं तथा ॥ १२ ॥
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ७३ )
जनस्तुतिः
गणिप्रणीता] चतुर्विंशतिजिनस्तुतिः
विमलेश ! श्रितोपान्तं सन्नतामरसंसदा । स्तुवे तवाऽवियुग्मं श्रीसन्नतामरसं सदा ॥ १३ ॥
नमस्कर्ता न तेऽनन्तराज ! मानवनायकः ।। गुणद्रुमाणां माहात्म्यराजमान ! वनाय कः ? ॥ १४ ॥
विश्वातिशायिमाहात्म्योदयाय परमाय ते । नतोऽस्मि धर्म ! निस्सीमदयाय परमायते ! ॥ १५ ।। तव भक्तिं विना स्थानं सदा भावि भवोदधौ । अतस्त्वां सुकृती शान्ते ! सदाभाविभवो दधौ ॥ १६ ॥
अवचूरिः सन्नता-प्रणता या अमरसंसद-देवपर्षत् तया श्रितोपान्तम् । श्रिया-शोभया सन्नं-जितत्वेन विषण्णं तामरसं येन ॥१३॥
हे अनन्तराज ! ते-तुभ्यं नमस्कर्ता। कः ? मानवनायकः-मानवानां नायकः । सर्वातिशायिसम्पदन्वितत्वेन स्वामी न स्यादिति योगः । ते कीदृशाय ? गुणगुमाणां वनाय -काननाय । हे माहात्म्यराजमान ! ॥ १४ ॥
परमा-प्रकृष्टा परमपदप्राप्तत्वेन आयतिः-उत्तरकालो यस्य तत्सम्बोधनम् । परा-प्रकृष्टा-मा-लक्ष्मीः अनन्तसुखादिरुपा यस्य तस्मै परमाय | ते-तुभ्यम् । अहं नतोऽस्मीति योगः ॥ १५ ॥
सुगमः । परं, सुकृती कीदृशः ? सन्तौ-अन्येभ्योऽतिशायित्वेन विशिष्टौ आभाविभवौ-कान्तिद्रव्ये यस्य स सदाभाविभवः । भवति हि जिनभक्तिभाजां विभवादिसमृद्धिः ॥ १६ ।
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
(७४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीचारित्ररत्न
कुन्थुनाथ ! जगन्मा-श्रीनन्दनजयेश्वर । असीमगुणलक्ष्मीणां श्रीनन्दन ! जयेश्वर ! ॥ १७ ॥ चकृयांस्तव यः सेवां परमादरसङ्गतः । परं पदं स दुष्कर्मोपरमादरसं गतः ॥ १८ ॥ दुरन्तदुरिताम्भोधिकुम्भोद्भव ! भवापदम् । हत्वा तत्त्वाप्तयेऽधानां कुम्भोद्भव ! भवापदम् ॥ १९ ।। प्रणतस्त्वामहं देव ! सुमित्रभव ! भक्तितः । तन्मा नोचय विश्वकरच मित्र ! भवभक्तितः ॥ २० ॥ क्रमाम्बुजं नमेः स्तौमि नतामरसभाजनम् । अस्पाक्षीजातु यत्क्षोणी न तामरसभाजनम् ॥ २१ ॥
__ अवचूरिः जगन्ति मनाति-पीडयतीति जगन्माथः यः श्रीनन्दनः-कामस्तस्य जये ईश्वर !-शम्भो । ! श्री: नाम राशी तस्या नन्दनः-पुत्रः तत्सम्बोधनम् । असीमगुणलक्ष्मीणां हे ईश्वर !-स्वामिन् ! त्वं जय इति योगः ॥ १७ ॥
परमस्य-आदरस्य सङ्गतः-सङ्गेन यः तव सेवां चकृवान्-चकार । स दुष्टकर्मणामुपरमात्-विगमात हे अपर ! परं पदं सङ्गतः-प्राप्तः इति योगः ॥ १८ ॥
भवः-संसारः स एव दुःखरूपत्वाद् आपद-विपत् तां हत्वा त्वं तस्प्राप्तये भव इति योग: । अघानां अपदं-अस्थानम् ॥ १९॥ 'प्रणतस्त्वां ' सुगमः । परं भवेन-संसारेण कृत्वा या भक्तयः-भजनानि ताभ्यो मां मोचय इति योगः ॥२०॥
नता अमरसभा-देवपर्षत् जनाः-मानवाश्च यस्मै । तामरसानिदेव सञ्चारितकमलानि भाजन-आधारो यस्य ॥२१॥
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
गणिप्रणीता] चतुर्विंशतिजिनस्तुतिः (७५)...
श्रीनेमे ! प्रीतिराप्तेन ! भवता मेघवारिणा । चातकस्येव वक्त्रान्तर्भवता मेघवारिणा ॥ २२ ॥ यस्त्वां पार्श्वजिन ! स्तौति परमानन्दभावितः । तस्मिन् नित्योदिता रागं परमानन्द भाऽवितः ! ॥ २३ ॥ त्वया जितान्यदेवर्द्धिर्वर्द्धमानप्रभावतः । त्वयि देवाधिदेवत्वं वर्द्धमान ! प्रभावतः ॥ २४ ।। जिन ! त्वद्वदने दृष्टे रजनीश्वरहारिणि । प्रीतिर्मम तमोराशेरजनीश्वर ! हारिणि ॥ २५ ॥ स्वर्णाञ्जनजपाब्जेन्दुरुचिराजितविग्रहाः । देयासुर्वः श्रियः सार्वा रुचिरा जितविग्रहाः ॥ २६ ॥
अवचूरिः 'क्रमाम्बुजं०' सुगमः। परं अघवारिणा भवता आप्तेन-प्राप्तेन-मे-मम प्रीतिरस्ति । शेषं स्पष्टम् ॥ २० ॥
'श्रीनेमे:०' पूर्वार्द्ध स्पष्टम् ॥२२॥ हे अवितः !। तस्मिन् नित्यो दिता भा-प्रभा- च केवलज्ञानरूपा। परं-प्रकृष्टं राग-स्नेहम् । आनन्द-बबन्ध । 'अदु बन्धने' ॥ २३ ॥
वर्द्धमानो यः प्रभावः तस्मात् । अतो हेतोः त्वयि प्रभौ हे. वर्द्धमान ! देवाधिदेवत्वमस्तीति योगः ॥२४॥
रजनीश्वर:-चन्द्रः तद्वदू हारिणि-मनोज्ञे । हे ईश्वर !-स्वामिन् ! मे-मम । प्रोतिरजनि । तमोराशेर्हारिणि-विनाशिनि ॥२५॥
विग्रहः-देहो रणश्च । श्रियः कीदृशीः ? रुचिराः-मनोज्ञाः॥२६॥
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीचारित्ररत्ननिर्णिक्तभक्तिमन्तं मां महागमनयाञ्चित !। महोदयं सतां दत्तमहागम ! नयाश्चित ! ॥ २७ ॥
पदे नन्दन्ति ते भक्ताः श्रुतदे विततोदये । तव भक्तिविधौ चित्तं श्रुतदेवि ! ततो दये ॥ २८॥
इत्यस्तेतरदेवसुन्दरमहःश्रीणां विलासालया
राकानिर्मलसोमसुन्दरयशःशुक्लीकृताशाचयाः ।
नूताः श्रीऋषभादिवीरचरमाः सार्वाश्चतुर्विशति
स्तन्यासुर्मम मुक्तिलम्भनचणां चारित्रलक्ष्मी पराम् ॥२९॥
__ अवचूरिः महान्तो ये गमाः-सदृशपाठाः, नया:-नैगमादयस्तैः अञ्चितः। ससा-इत्तमाना दत्ता महाः-उत्सवा येन तत्सम्बोधनम् । हे भागम! हे अचित !-पूजित ! मां महोदयं त्वं नय इति योगः ॥२७॥
हे भुतदे ! ते-तव भक्ता जना विततोदये पदे नन्दन्तीति योगः । ततः-तस्मात् कारणात् अहं तव भक्तिविधौ चित्तं दयेददामि इति सम्बन्धः ॥ २८॥
इति चतुर्विशतिजिनस्तुतीनामवचूरिः ।
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिमितम्] द्वासप्ततिमिनस्तोत्रम् ।
(७७) [२३] द्वाससतिजिनस्तोत्रम् । वंदे भरहजिणिंदे कालत्तयभाविणो कमेण इमे । पढमो केवलनाणी उसहजिणो पउमनाहो अ॥ १ ॥ बीओ निव्वाणजिणो अजिओ तह सूरदेवतित्थयरो । तइओ सागरनामो संभवनाहो सुपासो अ ॥ २ ॥ चउत्थो अ महायस अभिनंदणसयंपमा य तित्थयरा । पंचमओ विमलजिणो सुमई सव्वाणुभूई अ ॥ ३ ॥ सव्वाणुभूइनामो छट्ठो पउमप्पहो य देवसुओ। सिरिहरसुपासनामो उदयजिणो सत्तमो कमसो ॥ ४ ॥ दत्तो तह चंदपहो पेढालपहू अहट्ठमा हुति । नवमा पुण दामोअर सुविहिपहू पुट्टिलो चेव ॥ ५ ॥ दसमो सुतेअनामो सीयलसयकित्तिनाम तित्थयरा । सामिजिणो सेअंसो सुव्वयसामी इगारसमा ॥६॥ बारसमा तित्थयरा मुणिसुव्वय वासुपुज अममजिणा । तेरसमो सुमइजिणो विमलो तह निकसाओ अ ॥ ७ ॥ चउदसमा पुण सिवगइ अणंतजिण निप्पुलाइ तित्थयरा। पनरसमो अच्छाओ धम्मजिणो निम्मओ अ तहा ॥ ८ ॥ सोलसमो नेमीसर संतिजिणो चित्तगुत्तनामो अ। सतरसमो अनिलजिणो कुंथु समाही य तित्थयरा ॥ ९ ॥ तित्थयरा य जसोहर अर संवरनामाइ अठारसमा । जिणवर कयग्घ मल्ली जसोहरो इमुणवीसइमे ॥ १० ॥
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ७८ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [पूर्वाचार्य
वीसइमो जिणेसरमुणिसुव्वयविजयदेवनामाणो । इगवीसमतित्थयरा सुद्धमई नमिजिणो मल्ली ॥ ११ ॥ बावीसइमा सिवकरनेमिजिणेसरो देवतित्थयरो । तेवीसइमा संदण पासजिणा-पंतविरियाजणा ॥ १२ ॥ चउवीसइमा संपइ वीरो भद्दो बहुत्तरि जिणिंदा । सिद्धिवहुतिलकचंदनरसोवमा दिंतु कल्लाणं ॥ १३ ॥ इति द्वासप्ततिजिनानां सिद्धानां स्तोत्रं पवित्रं पठनार्थम् ।।
नमो जिनेभ्यः ॥ श्री श्रीः॥
[२४] पूर्वाचार्यविनिर्मितं
आभाणकगर्भितं श्रीजिनस्तोत्रम् ।
सुरअसुरखयरम हियं महियमयं मयणमाणविद्दवणं । नमिऊण जिणं ओहाणएहिं तं विनविस्सामि ॥१॥ सामिय! अहं अहन्नो अणंतकालेण कहवि तं नाह ! । संपाविऊण सोऊण तुह सुयं तहवि गुरुकम्मो ॥२॥ चित्तण संजमं परिचइत्तुमिच्छामि विसयसुक्खमहं । जइ बुड्डा ता बुड्डा पिच्छामि नागलोगंमि ॥ ३ ॥ रोसग्गी सव्वतवं दहेइ खिजामि पोरिसी भग्गा । उड्डेति वायहत्थि रंडाए दुक्खए पूणी ॥ ४ ॥
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितम् ] श्रीजिनस्तोत्रम् . (७९)
आजम्मं पालियसंजमेण गिण्हतएण भवसुक्खं । विकिणिओ एस मए सामिय ! बुडीए अरहट्टो ।। ५ ॥ मुक्खत्थी अल्लीणो कुतित्थिए निवडिओ म्हि भवकूवे । सामिय ! सच्चमिणं तं चुणणगया चुंटिया आया ॥ ६ ॥ बीहेमि तेसिमिण्हि दट्ठणं अइसए पसिद्धे वि । वलिकोयं तं सुन्नं जं सुन्नं तोडए कण्णं ॥ ७ ॥ सयमेवजिऊण दुक्खमन्नस्स देसि पुण आलं । सूयरि खद्धो वाडो भग्गं पुण पड्डयस्स मुहं ।। ८ ॥ जइ नस्थिह चक्कित्तं तहवि मह कुणसु सिद्धिसंबंधं । नवि थकिस्सइ सामिय! वीवाहो कच्चरीहि विणा ॥९॥ भावविहूणस्स महं चरणेण न नाह ! होसए सुद्धी । जहिं वसइ नग्गखवणो परियट्टो तत्थ किं कुणइ ? ॥१०॥ करिय तहावि हु पावं गुरुणो आलोइउं न सकेमि । सामिय ! अहमिखद्धा विज्जो ससुरुत्ति तं सच्चं ॥११॥ गुरुमोहमोहिए मह मणम्मि लग्गइ न तुज्झ उवएसो । चिक्कणघडए सामिय ! ढलिऊणं पाणियं जाइ ॥१२॥ कुमयमइभावियाणं सुद्धो धम्मो न तुज्झ पडिहाइ । पक्काणं भंडाणं किं पुण कण्णाई लग्गंति ? ॥१३।। जे केवि दुब्बियडा तुह वयणं अन्नहा परूविति । ते घोडयपुच्छव्व होडयंति कल्होडयं नाह ! ॥ १४ ॥ तुह वयणे सिढिले पण्णवेमि वयणेहिं नाह ! महुरेहिं । जो मरइ गुलणं चिय तस्स विसं दिजए कीस ? ॥१५॥
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
(८०)
.
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ पूर्वाचार्य
पडिवज्जिय तुह सीलं सक्केमि न पालिउ न छड्डेउं ।। इय सामिय ! सच्चमिणं तं न य मरइ न मंचयं देइ ॥१६॥ उटुंति कहं ही संपइ तुह पहु ! जडा विवाएणं । सच्चमिणं ओहाणं ससएहिवि लहुडया लइया ॥१७॥ मुक्खत्थी सव्वजणो तुमं पुणो नाह ! देसि सिवसुक्खं ।
अक्खयमउलं तमिणं मिटुं विजेण विय दिवं ॥१८॥ • नरयप्पाउग्गं बंधिऊण पुच्छामि होमि किं पावो ।
एयं मुंडियमुंडस्स तं खु नक्खत्तपुच्छणयं ॥१९॥ इह लोए परिबद्धो होउं पहु ! नाहिउ भणिसु अहं । खीरं खंडं मिदं परलोयं केण पुण दिटुं ? ॥२०॥ तुह दिक्खं पडिवण्णो लज्जामि न नाह ! भिक्खभमणेणं । जइ नच्चणे पयट्टा ता किं धंघुट्टकरणेणं? ॥२१॥ जइ नाह ! तुह मयाओ लब्भइ मुक्खं किमन्नतित्थीणं । जइ किर घयं सुगंधं किमागयं गुब्बरस्स तहिं ? ॥२२॥ कम्मयत्था तुह देसणाइ न लहंति नाह ! पडिबोहं । सच्चमिणं तं जइ मरइ चिल्लओ तो न वेकरइ ॥२३॥ तुह वयभंगा सव्वा वि गंतुं निरयं सिवं पयाहिति । जाइस्सइ सग्गा नग्गखवणओ जइ परिविगुत्तो ॥२४॥ छजति तुझ मुणिणो चरणेण किं पुणोवि लद्धीहिं ? । वाईसइ मंकणिया किं पुण पयबद्धकिंकिणिया ॥२५॥ संसारदुक्खखिन्नो जणो तए वणियं च सिद्धिसुहं । इक्कं उम्माहार्य बीयं पुण मोरसंलवियं ॥२६॥
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितम्] चतुस्त्रिंशजिनातिशयस्तवनम् (८
पइ पयहिए पयत्थे परिछिदइक्कोण अन्नतिस्थिसु । हत्थद्वियकंकणयं को पुण जोएइ आरिसए ॥ २७ ॥ पई दुट्ठा पाविट्ठा सव्वत्थवि दुक्खमेव पावंति । भिज्जइ सच्चिय डाला जहिं चडइ कवेडओ देव ! ॥२८॥ तिजयप्पहु ! तुह मयमंतरेण अचिरेण सिजइ न मुक्खो । नहु अंबाणं सद्धा पूरिजइ अंबिलीआहिं ॥ २९ ॥ गाहिजंतो अमयं व सुहयरं नाह ! तुह वरं धम्म । गिण्हामि नेव अहयं मूढो निब्भग्गसेहरओ ॥३०॥ ता सच्चं ओहाणं फाडिज्जइ घेउरेहिं गल्लाइं। पाइज्जतो वि घयं बुब्बुयइ सच्चयं अहवा ॥३१॥ किं बहुणा भणिअणं नन्नं मग्गेमि देसु चारित्तं । जेण भणिज्जइ सव्वे पया पविद्वा उ हत्थिपए ॥३२॥ इय कइवयओहाणएहिं थुणिओ जिणिंद ! भव्वाणं । . संसारविरत्ताणं सामिय ! सुमयं गयं देसु ॥३३॥
इति ओहाणबंधेन स्तोत्रम् ॥
[२६] चतुर्विंशजिनातिशयस्तवनम्। थोस्सामि जिणवरिंदे अब्भुअभूएहिं अइसयगुणेहिं । ते तिविहा साहाविय कम्मक्खइआ सुरकया य ॥ १ ॥ देहे विमलसुगन्धं आमयपासेहिं वज्जिअं अरअं। . रुहिरं गोक्खीराभं निव्विस्सं पंडुरं मंसं ॥ २ ॥
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ८२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [पूर्वाचार्य
आहारा नीहारा अदिस्सा मंसचक्खुणो सययं । नीसासो अ सुगंधो जम्मप्पभिई गुणा एए ॥ ३ ॥ खित्ते जोयणमित्ते जं जियकोडीसहस्सओ माणं । सव्वसमासाणुगयं वयणं धम्मावबोहकरं ॥ ४ ॥ पुव्वुप्पन्ना रोगा पसमंती ईइवयरमारीओ । अइवुद्धि--अणावुट्टी न होइ दुब्भिक्खडमरं वा ॥ ५ ॥ देहाणुमग्गलग्गं दीसइ भामंडलं दिणयराभं । एए कम्मक्खइया सुरभत्तिकया इमे अन्ने ॥ ६ ॥ चक्कं छत्तं रयणज्झओ अ सेयवरचामरा पउमा । चउमुहपायारतियं सीहासण दुंदुभि असोगो ॥ ७ ॥ कंटयहिदा हुत्ता ठायंति अवट्टियं च नहरोमं । पंचेव इंदियत्था मणोरमा हुति छप्पि रिऊ ॥ ८ ॥ गंधोदगं च वासं वासं कुसुमाण पंचवण्णाणं । सउणा पयाहिणगई पवणणुकूलो नमंति दुमा ॥ ९॥ भवणवइवाणमंतरजोइसवासी-विमाणवासी अ। चिटुंति समोसरणे जहण्णयं कोडिमित्तं तु ॥ १० ॥ इंतेहिं जंतेहिं बोहिनिमित्तं च संसयत्थीहिं । अविरहियं देवेहिं जिणपयमूलं सयाकालं ॥ ११ ॥ चउहा जम्मप्पभिई इक्कारस कम्मसंखए जाए। नव दस य देवजणिए चउतीसं अइसए वंदे ॥ १२ ॥ चउतीस जिणाइसया एए मे वण्णिआ समासेणं । दितु ममं जिणवसभा सुअनाणं बोहिलाभं च ॥ १३ ॥
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
प्रणीतम् ]
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् [ २६ ] प्रथमभरतगत - वर्त्तमानकालीन - चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ।
अमरनररायमहिए सिद्धे नमिऊण सव्वभावेणं । गणणावलियाइ जिणे कित्तिज्जंते निसामेह ॥ १ ॥ पढमं उसभं वंदे बीयं अजियं च संभवं तइयं । अभिनंदणं चउत्थं सुमइजिणं पंचमं वंदे ॥ २ ॥ पउमपह जिग छटुं सुपासजिणं नाम सत्तमं वंदे । चंदप्पहजिणचंदं नाणधरं अद्रुमं वंदे || ३ || नवमं च पुष्पदंतं दमं वंदामि सीयलं सिरसा । सिज्जंसं इगारसमं बारसमं वासुपुज्जजिणं ॥ ४ ॥ तेरसमं विमलजिणं चउदसमं अनंतयं नम॑सामि । पनरसमं चिय धम्मं संतिं वंदामि सोलसमं ॥ ५ ॥ सतरसमं चिय कुंथुं अढारसमं अरं जिणं नम॑सामि । मल्लि एगुणवीस वीसं मुणिसुव्वयं वंदे ॥ ६ ॥ नमिनाह इक्कवीसइमो बावीस मो अरिट्ठवरनेमी | तेवीसमो पासो चउवीसइमो महावीरो ॥ ७ ॥ इय चउवीसइतित्थयरा सव्वे विय केवली अमियनाणी । देवासुरेहि महिया दिंतु समाहिं च बोहिं च ॥ ८ ॥
(८३)
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
~AA.
(48)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [पूर्वाचार्य
[ २७ ? चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् । पढमो नरेसराणं पढमो साहूण केवली पढमो । पढमो तित्थयराणं 'रिसह जिणो कुणउ कल्लाणं ॥ १ ॥ कंचणगोरसरीरो लंछणि वरकुंजरो गवलवण्णो । रिट्रयणं व रेहइ जस्स जिणो सो जयउ 'अजिओ' ॥२॥ अभवो 'संभवदेवो' पक्खालियसयलकम्ममललेवो । भवभीरुयभवियाणं दुहभवसंभवभयं हरउ ॥ ३ ॥ जस्संगचंगिमाणं तुलमाणं कंचणं पि अणवरयं । हवइ अणेगागारा तं जिण 'मभिनंदणं' वंदे ॥ ४ ॥ गब्भवसहिनिवसंतो पयधारुजलफुरंतविन्नाणो । संजणिअजणणिसुमई 'सुमई तित्थेसरो जयउ ॥ ५ ॥ सो जयउ 'पउमनाहो' वण्णमिसेणं फ्यासिओ जेण । मणनिच्छूढो राओ जणलोयणपञ्चयत्थं व ॥ ६ ॥ सिवपुरिविहियनिवासो दुरियं अवहरउ जिणवर 'सुपासो' । फणमणिसेणिमिसेणं पईवपव्वं व पयांतो ॥ ७ ॥ पूरियपुट्टल्लट्टियकेवलधवलीकयं व जस्संगं । सो 'चंदप्पह'देवो नंदउ सुरविंदकयसेवो ॥ ८ ॥ पणमामि 'पुप्फदंतं' देवं पुरिसुत्तमं अकिण्हंपि । मयरद्धयं अकामं संकरमीसाणमवि अभवं ॥ ९ ॥ संसारदुहदवानलजालापरितावताविरं तत्तं । कारुण्णजलहि सामी 'सीयल !' मह सीयलं कुणसु ॥ १०
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितम् ] चतुर्विशतिजिनस्तवनम् (८५)
'सेयंसो' जंतूणं खणंपि दिट्टे वि जस्स मुहकमले । सेयं सो जं देइ पूइओ तं कहं भणिमो? ॥ ११ । सो जयउ 'वासुपुज्जो' जं सेवइ सेरहो लंछणत्थो । जमवाहणत्तिमेयं मा होउ पुणत्ति मण्णंति ॥ १२ ॥ जो विमलो देहेणं विमलो नाणेण दसणेणं च । विमलो चारित्तेगं सो जयउ जिणेसरो 'विमलो' ॥ १३ ॥ तं नमह जिण 'मणंतं' संपत्तविसालभवसमुदंतं । जस्स न लब्भइ अंतं सुहदसणनाणविरयाणं ॥ १४ ॥ पणमह जिणवर धम्म' धम्मियमणुया विसुद्धभावेणं । खविऊण जेण कम्मा होइ अकम्मा सयाकालं ॥१५॥ संतो 'संति' जिगिंदो संतिकरो संतदुरियसंताणो । संतिं करेउ संतावनासणं संतिसंताणं ॥ १६ ॥ निरुवमसिद्धिसणाहो सिवपुरिपुरलग्गमग्गसत्थाहो । मह होउ 'कुंथुनाहो' संपाडियदुविहसुहलाहो ॥ १७ ॥ सिद्धिपुरंधीइ कए मुक्का चउसद्विसहस्सरमणीओ। 'अर'जिणवर ! तुह चरियं अच्छरियं कस्स न जणेइ ? ॥१८॥ निम्महियमोहमलं 'मल्लिं' तित्थेसरं पणिवयामि । इत्थीण पहाणत्तं निव्वडियं जस्स तित्थंमि ॥ १९ ॥ धरणिभरधरणखिन्नो जस्स समीवंमि वीससइ कुम्मो । लंछणछलेण देवं तं 'मुणिसुव्वय' महं वंदे ॥ २० ॥ निश्चमखंडियचित्तं पहुप्पयावं कलंकपरिमुक्कं । अरुणकरं निदोसं अहिनवचंदं 'नमि' नमह ॥ २१ ॥
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
(८६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[पूर्वाचार्य
रायमई रायमई रायमई जेण तिण्णि परिचत्ता। घणवण्णो घणवण्णो घणवण्णो सो जयउ 'नेमी' ॥ २२ ॥ पायडियसत्ततत्तो धरणिंदसरीरफणकडप्पेणं । तुट्टभववासपासो 'पासो' मह मंगलं देउ ॥ २३ ॥ जियमोहमहावीरो चरमो तित्थंकरो ‘महावीरो' ।
असमसमो असमसमो निरंतरं कुणउ कल्लाणं ॥ २४ ॥ *'जिणावली' दिव्वफुरंतनाणा विभिन्नवण्णा उ तणुप्पमाणा। संपत्तसंसारसमुद्दपारा सुहावहा होउ तिलोअसारा ॥ २५ ॥ सुनयजलगभीरो वायकल्लोलमालो
पयडियवरसुत्तो चारुमुत्तीहिं जुत्तो। बिलसिरबहुसत्तो किं नु कुग्गाहचत्तो
जिणवयणसमुद्दो देउ अम्हाण भदं ॥२६॥ दिव्वालंकरणोरुतेअविरहीभूअंधयारागमा
हुंकारज्झुणिमुत्तिभीरविमुही भूअं न विदेसणो । अच्चंतं जिणसासणंमि निरया सव्वण्णुसेवाकरा __ सब्बे हुतु सुरासुरा भगवओ संघस्स खेमंकरा ॥ २७ ।
___* उपर्युक्तगाथापिः सह एतत् पद्यत्रयसंयोजनात् चतुर्विशतेर्जिनानां स्तुतयो भवन्ति । अग्रेऽपि एतचिन्हाङ्किते स्थलेऽयमेव नियमो ज्ञेयः ।
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितम्]
(८७)
ज्ञानस्तोत्रम्
[२८] ज्ञानस्तोत्रम्।
अदावीसवियप्पं मइनाणमणप्पकप्पणाठाणं । भीमभवजलहिपोयं हयसोयं भावओ वंदे ॥१॥ सुयनाणमणेगविहं निहयदुहं पणयपाणिविहियसुहं । सद्दहणपढणवावडमईण कयसिवपयं वंदे ॥२॥ अहमोहिनाणमणुवममणंतसत्ताण जणियनिव्वाणं । दुविहंपि पडिहयदुहं पणयदुहं तावओ वंदे ॥ ३ ॥ मुणियमणोगयभावं पहणियभव्वंगिवग्गसंतावं । रिउविउलमइसहावं नाणं मणपजवं वंदे ॥ ४ ॥ लोयालोयविलोयणपडु फुड सव्वत्थदेसयं सुहयं । अन्नाणहरं हरिणकनिम्मलं केवलं वंदे ॥ ५ ॥ इअ सेयपंचमीए पंचवियप्पंपि नाणमवियप्पं । पूयंति नमंति थुणंति ते नरा निव्वुइमुर्विति ॥ ६ ॥
[ २९ ] श्रुतज्ञाननमस्कारः।
ईसाणिंदसुरासुररायपणयपयपंकएण वीरेण । सक्खा भवलक्खुब्भवदुक्खहरं मुक्खसुक्खकरं ॥१॥ करणत्तयपसरनिरोहकारयं अत्थओ जमच्चत्थं । .. रइअं गणहारिगणेहिं गंथओ इत्थ स सुहत्थं ॥२॥
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
(८८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनभद्रसूरितं सुयनाणं नाणं नासइ सम्वन्नुणो गुणे हाणिं । जयइ तिजयत्तिकित्तिं दावियसुत्तिं सुहपवित्तिं ॥ ३ ॥ अंगाणंगनिबद्धं सुपसिद्धं निहयमोहसंबंध । सुअनाणमइन्नाणं सन्नाणं जयउ जीवाणं ॥ ४ ॥ ता कुसमयमयवग्गो भव्वमणोकाणणंमि परिभमई । जाणजवि जिणपवयणहरिणो सदं निसामेइ ॥ ५॥ मइसुयमणोहिकेवलनाणाणि कुणंतु वो सिवसुहाणि । सन्नाणचरणदंसगगुणाण हाणिं च निहणंसु ॥६॥ नमह सुयमसेसं सव्वनाणप्पवेसं
भुवणजणियचुज्जा से गुणाणं च पुजा । कयकुसमयचागो सुद्धसद्धम्मरागो
पवरगुणमणीणं भायणं जेण होइ ॥ ७ ॥
श्रीजिनभद्रमूरिविरचितं श्रीद्वादशाङ्गीपदप्रमाणकुलकम् । नमिऊण जिणं अंगाण पयप्पमाणं अहं पयंपेमि । तत्थ पयमत्थ उवलद्धि जत्थ किर एवमाईअं ॥१॥ अद्वारस छत्तीसा बावत्तरि सहस तह य अणुक्कमसो। आयारे मूअगडे गणंगे चेव पयसंखा ॥ २ ॥ समवाए अ पमाणं लक्खो एगो सहस्स चउआला । भगवइए पयसंखा दो लक्खा सहस्स अडसीइ ॥ ३ ॥
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
चिनिर्मितम् ]
( ८९ )
श्रीद्वादशाङ्गीपदप्रमाणकुलकम्
नायाम्महंगे अद्धच उत्थकोकिलाक लिए । पण लक्खा छावत्तरि सहस उवासगदसा अंगे ॥ ४ ॥ सत्तंमि लक्खिगारस सहस्स बावन्न अमे अंगे । अंतगडदसानामे लक्खा तेवीस चउसहस्सा ॥ ५ ॥ तहणुत्तरोबवाई नवमे अंगंमि लक्ख छायाला । अडसहसा अह दसमे पण्हावागरणनामंमि || ६ || बाणवई लक्खाई सोल सहस्सा तहा विवागए । इक्कारसमे अंगे पयप्पमाणं इमं वुच्छं ॥ ७ ॥ एगा कोडी चुलसीह लक्खा बत्तीस सहस्स इअ माणं । इकारस अंगाणं भणिअमहं बारसंगंमि ॥ ८ ॥ तं पुण दिट्ठीवाओ स पंचहा वण्णिओ अ समयंमि । परिकम्मसुत्तपुत्र्वगय - णुओग तह चूलिआओ अ ॥ ९ ॥ तत्थ य पुव्वगयंमि पढमे उप्पायनामए पुग्वे । कोडी एगा अह बीअ अग्गेणियंमि पुव्वंमि ॥ १० ॥ auraई लक्खाई तइए वीरि अपवायपुव्वंमि । पयलक्खाई सत्तार अहत्थिनत्थिष्पवामि ॥ ११ ॥ तुरिए पुव्वं सट्ठी लक्खा अह पंचमंमि पुव्वंमि । नाणपवायनामे इग कोडी एगपयहीणा ॥ १२ ॥
सच्चपवार पुव्वे इग कोडि छहि पहिं अहिआ । आयप्पवायव्वे सत्तमि पयकोडि छवीसा ॥ १३ ॥
wwwNN
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
(९०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[महाकवि
कम्मप्पवायपुबे अटुमि इगकोडि सहस अस्सीइ । नवमे पञ्चक्खाणप्पवाइ लक्खाग चुलसीइ ॥ १४ ॥ विजणुपवाय दसमे पुज्वे इगकोडि दस य लक्खाइं । इक्कारसे अवंझे पुके पयकोडि छन्वीसा ॥ १५ ॥ पाणाउणामपुव्वे बारसमे छपण लक्ख इग कोडी । किरिआविसालपुव्वे तेरसमे कोडि नवगंमि ॥ १६ ॥ तह लोगबिंदुसारे चउदसमे पुब्वि बारकोडीओ। लक्खा तह पन्नासं इअ सव्वंगे पयपमाणं ॥ १७ ॥ एयं पयप्पमाणं दुवालसंगरस सुअसमुदस्स । नेयमुवंगाईणवि सुआण समयाणुसारेणं ॥ १८ ॥ उप्पन्न विमलकेवल-नाणणं जिणवरेणं वीरेण । परमत्थरूवअत्थो निदंसिओ सव्वसुत्ताणं ॥ १९ ॥ सुत्तं तु गणहरकयं तम्हा सव्वप्पयत्थसंजुत्ता। पणमह जिर्णिद वीरं भवजलहीबारमिच्छंता ॥ २० ॥ इअ नंदिसुत्तविवरण
मणुसरिऊगंगपयपमाणमिणं । जिणगणहरोवइडं
लिहिअं जिणभद्दसूरीहिं ॥ २१ ॥
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
(९१ )
धनपालप्रणीतः] श्रीवीरस्तवः
[३१] महाकविश्रीधनपालप्रणीतः
संस्कृतप्राकृतमयः श्रीवीरस्तवः।
सरभसनृत्यत्सुरयुवतिकुचतटत्रुटितहारतारकितम् । जायं सिद्धत्थनरिंदमंदिरं जस्स जम्मंमि ॥ १ ॥ बुवाऽवधिना निजजन्ममजने हृदयभावमशनिभृतः । लीलाइ चलणकोडीइ चालिओ जेण सुरसेलो ॥ २ ॥ येन च बाल्ये विबुधो विवर्द्धमानः सविभ्रम नभसि । हणिऊण मुट्ठिणा वामणीकओ कुलिसकढिणेणं ॥ ३ ॥ सुरपतिपुरतो विवृति वितन्वता विततवाङ्मयं येन । जणियं जयस्स विज्जोवएससमए महच्छरियं ॥ ४ ॥ मातापित्रोः प्रेमानुबन्धमधिकं विबुध्य यः स्थितवान् । दिव्वालंकारफुरंतविग्गहो चत्तसंगो वि ॥ ५ ॥ येन परित्यज्य जरत्तृणमिव राज्यं समं सुहृत्स्वजनैः । बूढो दढनियमभरो लीलाइ गिरिंदरंदयरो ॥ ६ ॥ सङ्गमकसुराधिपविक्षिप्तदिप्तदम्भोलिभेदसम्भ्रान्तः । चमरो चलणुप्पलमूलमागओ रक्खिओ जेण ॥ ७ ॥ येन घनकर्मपटलं प्रकटतपोवन्हिना विनिर्दछ । पलयरवितेयपायडमुप्पाडितमक्खयं नाणं ॥ ८ ॥
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ९२ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
यश्च सुचिरं पृथिव्यां मिथ्यात्वान्धं विबोध्य भव्यजनम् । ठाणं जम्मणजरमरणरोगपरिवज्जियं पत्तो ॥ ९ ॥ तं नमत नम्रशतमखमणिमुकुटविटङ्कघृष्ट चरणयुगम् । भुवणस्स वि बन्धणपालणक्खमं वद्धमाणजिणं ॥ १० ॥
[ ३२ ] श्रीरामचन्द्रसूरि सन्दब्धः श्रीआदिदेवस्तवः |
[ श्रीरामचन्द्र
जातनृपमुत्थितानलमधिगतशिल्पं प्ररूढधर्मपथम् ।
जो पढमं चिअ भयवं कथवं अवयरिय भरहमिणम् ॥ १ ॥ अविकल्पितान्यपि फलान्यवलोक्य जनस्य यं प्रयच्छन्तम् । "ईसाए पत्तखमावि कप्पतरुणी समुच्छिन्ना ॥ २॥ विषयग्राममशेषं दोषमयं प्रत्यहं कथयतापि । जेण सयं चि रइआ विसयवई भारही पुहवी ॥ ३ ॥ यस्मै विगतस्मयविस्मयाय कृतकर्म्मवर्म्मभेदाय | * अपवग्गलग्गमइणो नमंति सुरअसुरनरवइणो ॥ ४ ॥
छाया
१ यः प्रथमं खलु भगवान् कृतवान् अवतीर्य भारतमिदम् ॥ २ ईर्ष्यया प्रातक्षमा अपि कल्पतरवः समुच्छिन्नाः ॥ ३ येन स्वयं किल विरचिता विषयवती भारती पृथ्वी ॥ * अपवर्गमार्गलग्नमतयो नमन्ति सुरासुरनरपतयः ॥
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः ] श्रीआदिदेवस्तवः
(९३)
निबिडतमजडिमघनपटलपिहितपरिबोधभानवो यस्मात् । "भइणीभज्जासलिलानलाण भेयं जणा पत्ता ॥ ५ ॥ सोपानपद्धतिसखी पदयुगली प्राप्य यस्य शिवनगरे । के के न गया गच्छंति के न के न हु गमिस्संति ॥ ६ ॥ अवतरति यत्र भगवति भारतभागं प्ररूढभाग्यभरम् । "जाया किसिसेवा–पासुपल्ल-वाणिज्जववहारा ॥ ७ ॥ पर्वाभिरामचन्द्रावदातकीर्तिप्रभासितदिगन्तम् । 'पढमनिवं पढममुणिं पढमजिणेसं नमह निचं ॥ ८ ॥
[३३] श्रीजिनवल्लभमरिविरचितं श्रीपार्श्वनाथस्तवनम् ।
मिरासुरसुरविलसिरसिरमणिमयमउडघडियपयवीढं । वंदिय दियभवपासं पास तं चिय थुणामि अहं ॥ १ ॥ जाणामि सामि ! बहुभवभवणेण जमन्नया कयाइ तुमं । नाहं नाहं पत्तो पत्तो पुणरुब्भवो किहं इयरा ? ॥ २ ॥ ता संपइ पइदिवसं भवसंभवकर सियं सुजस !। तुह पयकमलं विमलं पणयं मणयं ममंपित्थ ॥ ३ ॥ ५ भगिनी-भार्यासलिलानलानां भेदं जनाः प्राप्ताः ।। ६ के के न गता गच्छन्ति के न के न किल गमिष्यन्ति ॥ • जाता कृषिसेवा-पाशुपाल्य-वाणिज्यव्यवहाराः॥ ८ प्रथमनृपं प्रथममुनि प्रथमजिनेशं नमत नित्यम् ॥
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
www
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनवल्लभहयदुरियदाहमाहप्पपसरनिव्ववियभवियसंदोहं । परमामयरसवरिसं वसुपहु तुह दंसणं जमिह ॥ ४ ॥ हे पास ! पसिय सियदंतपंतिकंतिप्पयासियदियंत ! । भयवंत ! भयंत ! पसंत ! कंत ! दंतिदिय ! जिणिंद ! ॥५॥ फारुप्फुल्लं तुह उवरि फणिफणासत्तयं फुरंतं मे । कयसत्ततत्तसंखा वक्खाणखणं व पडिहाइ ॥ ६ ॥ उवरि परिफुरियफणिवइचूडामणिकिरणरइयसुरचावं । अइभीसणभवदवतवियभवियवणपसमणसमत्थं ॥ ७ ॥ कयकुनयकमलमलणं वयगजलं जणियभुवणयलहरिसं । विकिरंतं नवजलहरसरिसं तं पास ! पणमामि ॥ ८ ॥ जे खरजरजजरिया खयखीणा सूलसल्लिया मणुया । दढकुटुनटुनकुटुनहमुहा चक्खुपरिहीणा ॥ ९ ॥ तेवि तुह सरणसुंदररसायणं काउमाउरसुविज!। सुरसुंदरनयणाणंद ! देहसोहा लहु लहन्ति ॥ १० ॥ गुरुकोवफारफुक्कारभासुरो फणिवई वि फुल्लफणो । चित्तमि तुमं जेसिं तेसिं कीडु ब्व होइ फुडं ॥ ११ ॥ कयविकयरूवभीसणपभूयभूएहिं जेऽभिभूअप्पा । गद्दब्भसहसंदब्भनिन्भरुब्भरियभुवणयला ॥ १२ ॥ तुह नामभद्दमुद्दामुद्दियदेहा जिणिंद ! ते वि दुअं । संपत्तनियसरूवा हवंति बहुलोयकयपूआ ॥ १३ ॥ जे वि गयजक्खरक्खसखुद्दासुरजक्खखित्तवालाई । ते वि तुह गुत्तकित्तणमित्तेणं झत्ति नासंति ॥ १४ ॥
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितम् ] श्रीपार्श्वनाथस्तवनम् .
wwwnwww
दुग्गे मग्गे लल्लक्कतकरे रुद्ददप्पबहुसप्पे । तुह नामसिद्धमंतेण जंतुणो जति विगयभया ॥ १५ ॥ निंदू पयारविंदं वंदंती तुम्ह थिरपया होइ । वंझा तं झायंती झत्ति सुपुत्ते लहइ महिला ॥ १६ ॥ उग्गोवसग्गवग्गा कुग्गहविग्गहअवग्गहाई य । पसमंति समग्गा तेसु जेसि तं भमसि देसेसु ॥ १७ ॥ हयकाससास ववगयविलास धुयतास दसदिसिपयास । नयपूरियास कुवलयनगास सठकमठमयनास ॥ १८ ॥ सयलाहिवाहिविसहरगहगुरुभयभीयजणकयासास। सासयपयकयआवास पास! मं पास पयप्पणयं ।। १९ ॥ बहुभवरीणा दीणा सिरिहीणा पासजिण ! समल्लीणा । मणुया नंदंति दुयं तुह सुहसत्थाइ पायजुयं ॥ २० ॥ इय सवभव्ववंछियकारय ! तारय ! दुहोहजलहीओ। भीओ भवभवणाओ इमं तुमं विन्नवेमि अहं ॥ २१ ॥ खुद्दोवद्दवविद्दवदच्छमविच्छिन्नदिनजणवंछं । पासजिण ! वल्लहं ते पुणो वि तुह दंसणं हुजा ॥ २२ ॥
श्रीजिनवल्लभमरिमणीतं पञ्चकल्याणकस्तोत्रम् ।
महोपाध्यायश्रीशान्तिचन्द्रगणिगुरुभ्यो नमः । सम्मं नमिऊण जिणे चउवीसं तेसि चेव पत्तेयं ।
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
(९६) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनवल्लम
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm वुच्छं चुइ-जम्मण-दिक्ख-नाग-निव्वाणकल्लाणे ॥१॥ कत्तियबहुले पंचमि संभवनाणं दुवालसीइ चुओ। नेमिचुइ पउमजम्मो तेरसि पउमप्पहे दिक्खा ॥२॥ पनरसि मुक्खो वीरे सिय बारसि चुई अरसुविहिनाणं । मग्गसिर कसिणपंचमि जम्मो सुविहिस्स छद्वि वयं ॥ ३ ॥ दसमीइ वीरदिक्खा इक्कारसि पउमनाहनिव्वाणं । सियदसमि जम्म मुक्खो अरस्स इक्कारसीइ पुणो ॥ ४ ॥ अरदिक्खा नमिनाणं मल्लिजिणे जम्मदिक्खनाणाणि । चउदसि जम्मो पुण्णिम निक्खमणं संभवजिणस्स ॥ ५ ॥ पोसाइ दसमिगारसि पासे बारसी तेरसी ससिणो । जहसंखं जम्मवया सीयलनाणं चउद्दसीए ॥ ६ ॥ सुद्धे छछी विमले नवमी संतिस्सिगारसी अजिए। अभिनंदणे चउद्दसि पुण्णिम धम्मे य नाणं च ॥ ७॥ माहाइ छट्टि पउमचुइ बारसी सीयलस्स जम्मवया । तेरसि मुक्खो उसभे सिजसेमावसा नाणं ॥ ८ ॥ सियबीय नाणजम्मा वसुपुज्जभिनंदणाण अह जम्मो। तइआइ विमलधम्माण चउत्थि दिक्खाइ विमलस्स ॥ ९ ॥ अदमि जम्मो अजिए नवमी-बारमी-तेरसीसु वयं । अजियभिनंदणधम्माग फग्गुणकसिणछट्ठीए ॥ १० ॥ नाणं सुपास सत्तमि सुपासमुक्खो ससिस्स नाणं च । सुविहिचुई नवमीए इक्कारसि नागमुसभस्स ॥ ११ ॥
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणोतम् ]
पञ्चकल्याणकस्तोत्रम्
सिज्जंसजम्म सुव्वयनाणं बारसिहि दिक्ख सेयंसे । तेरसि चउदसि जम्मो पनरसि दिक्खा य वसुपुज्जे ॥ १२ ॥ सियबिय चउत्थि अमि चवणं अरमल्लिसंभवजिणागं । बारसि मुक्खो मल्लिस्स जयइ मुणिसुव्वयवयं च ॥ १३ ॥ चित्ताइ चउत्थि पासे चवणं नाणं च पंचमी चवणं । ससिणो उसमे अट्ठमि जम्मवया सुद्धतइआणं ॥ १४ ॥ कुंथूनाणं पंचमि सिद्धी संभव - अनंत - अजियाणं । नवमी मुक्खो सुमइस्स नाणमिक्कारसीईए || १५ ॥ तेरसि जम्मो वीरे पुण्णिम पउमस्स नाग महबहुले । इसाह पडिवि बीआ कुंथू तह सीयले मुक्खो ॥ १६ ॥ पंचमिहि कुंथुदिक्खा सीयलचुइ छट्ठि दसमि मुक्खो । तेरसि जम्मो चउदसि दिक्खानागा अनंतस्स ॥ १७ ॥ चउदसि जाओ कुंथू सियचउत्थि चुओभिनंदणो जयइ । सत्तमि धम्मोवि चुओ अमि अभिनंदणो सिद्धो ॥ १८ ॥ जम्मट्ठमि नवमि लयं सुमइजिणे दसमि केवलं वीरो । बारसि तेरसि चुइ विमले अजिय अह जिट्ठबहुलम्म ॥ १९ ॥ छट्टि चुई सेयंसे सुव्वयजम्मटुमी नवमि मुक्खो । जम्मो मुक्खो तेरसि चउदसि दिक्खा य संतिस्स ॥ २० ॥ सियपंचमीइ मुक्खो धम्मे नवमी य वासुपूज्जचुई । बारसि सुपासम्मो तेरसि दिक्खा सुपासस्स ॥ २१ ॥ आसाढाइ उत्थी उसभचुई सत्तमी विमलमुक्खो । नामिदिक्खा नवमीए सियछट्ठीइ वीरजिणचवणं ॥ २२ ॥
(९७)
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
(९८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीदेवेन्द्रअमि सिद्धो नेमी वसुपुज्जो निव्वुओ चउद्दसीए । सावणबहुले तइआ सिद्धिगओ जयइ सेयंसो ॥ २३ ॥ सत्तमि चवणमणंते अदमि नमिजम्म नवमि कुंथुचुई । सियबीय चुओ सुमई पंचमि छट्ठि नेमिजम्मवया ॥ २४ ॥ पासस्सटुमिमुक्खो सुब्वयचुई पुण्णिमाई भद्दवए । संतिससिचवणमुक्खा सत्तमि अटुमि सुपासचुई ॥ २५ ॥ सियनवमि सुविहिमुक्खो नेमिस्सासोय अमावसानाणं । पुष्णिमचुई नेमि जिणवल्लह पयं देसु पगयाणं ॥ २६ ॥
[३५] श्रीदेवेन्द्रमूरिभिः कृतः श्रीआदिदेवस्तवः।
सिरिरिसहनाह ! तुह पयनहकंतीओ जयंतु तिजयस्स । जंतीओ वज्जपंजरभाव भावारिभीयस्स ॥१॥ तुह कमकमलं विमलं दर्दू दूराउ देव! पइदिवसं । धन्ना कलिमलमुक्का रायमरालुव्व धावंति ॥ २॥ असरिसभवदुहदंदोलिधोलियाण जियाण जयनाह !। तं चिय इक्को सरणं सीयत्ताणं व दिणनाहो ॥३॥
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिभिः कृतः ] श्री आदिदेवस्तवः
(९९)
तिहुयrपहु ! अमपिव सम्मं तुह पवयणे परिणयमि । अजरामरभावं खलु लहंति लहु लहुयकम्माणो ॥ ४ ॥ देव ! राणदंसणहावि तुह दंसणेण देहीणं । नीरेण चीवराणं खणेण खयमेइ मालिन्नं ॥ ५ ॥ तुह समरणेण सामिय ! किलिटुकम्मोवि सिज्झए जीवो । किं न जाय कणगं लोहंपि रसस्स फरिसेणं ॥ ६ ॥ पहु ! तुह गुणथुणणेणं विशुद्धचित्ताग भवियसत्ताणं । घनीरेण व जंबूफलाइ विगलंति पावाई ॥ ७ ॥ दंसणपवणे नयणे भालं नालं हवेइ तुह नमणे । ता पच्चक्खीभावं लहु मह तिजईस ! वियरेसु ॥ ८ ॥ इय संथुओसि देविंदविंदवंदिय ! जुगाइ जिणचंद ! | मह सु निष्पकं भवे भवे नियपए भक्तिं ॥ ९ ॥
[ २९ ] श्रीदेवेन्द्रसूरिविरचितः शाश्वतचैत्यस्तवः ।
सिरिउसहबद्धमाणं चंदाणणवारिसेणजिणचंदं । नमिउं सासयजिणभवणसंखपरिकित्तणं काहं ॥ १ ॥
अवचूरिः ।
श्री ऋषभवर्द्धमान चन्द्राननवारिषेणनामकं नत्था शाश्वतजिनभवनसङ्ख्या परिकीर्त्तनं करिष्ये ॥ १ ॥
शाश्वत जिनचतुष्कं
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
-
( १०० ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीदेवेन्द्रसूरि
जोइवणेसु असंखा सगकोडि बिसयरिलक्खभवणेसु । चुलसीलक्ख सगनवइसहस्स तेवीसुवरिलोए ॥ २ ॥ बावन्ना नंदीसरम्मि चउचउर कुंडले रुयगे । इअ सट्ठी चउबारा तिदुबारा सेसजिणभवणा ॥ ३ ॥ पत्तेयं बारेसु अ मुहमंडव-रंगमंडवे तत्तो । मणिमयपीढं तदुवरि थूभे चउदिसिसु चउ पडिमा ॥ ४ ॥ तत्तो मणिपीढजुगे असोग-धम्मज्झओ य पुक्खरिणी । पइभवणं पडिमाणं मझे अटुत्तरसयं च ॥ ५ ॥
अवचूरिः। ज्योतिष्कव्यन्तरेष्वसङ्ख्यातानि जिनभवनानि, तेषां अपरिमितत्वात् । प्रतिबिम्बमानं चैकैकजिनायतनसभावात् इति। नन्दीश्वरे. अष्टमद्वीपे ५२ । कुण्डले-द्वादशद्वीपे । रुचके-अष्टादशद्वीपे चत्वारि चत्वारि जिनभवनानि सन्ति । चतुाराणि तेषु प्रत्येकम् । एवं सर्वसङ्ख्यया षष्टिजिनभवनानि चतुीराणि । तेषु प्रत्येकं प्रत्येक १२४* जिनबिम्बानि स्युः । शेषाणि त्रिभुवनवर्तीनि त्रिद्वाराण्येव । तेषु विंशं शतं बिम्बानि भवन्ति । कुण्डल-रुचकद्वोपचक्रवालपर्वतयोः क्रमेण ४२८५ योजनसहस्रा उच्चस्वं द्वावप्येकसहस्त्रावगाढौं। कुण्डलो मले विस्तारः १०२२, मध्ये ७०२२ शिरसि ४२२ । रुचकस्तु मले १००२२, मध्ये ७०२२ शिरसि १०२२ ॥ ३ ॥
चतुारेषु त्रिद्वारेषु च प्रासादेषु मध्ये १०८ बिम्बानि । द्वाराणामग्रतः प्रथम मुखमण्डपा:-पट्टशाखारूपाः १. ततो रङ्गमण्डपा:प्रेक्षागहरूपाः २, उभयेऽपि १७० योजनानि आयामाः, ५० योजनविस्तृताः । ७२ योजन उच्चाः, ततो मणिमयपीठं १६१६ योजनदी.
विस्तारं तन्मध्ये समवसरणाच्चतुर्दिक्ष चतस्त्रः प्रतिमाः १ ततोऽशो. कवृक्षः ८ योजन उच्चः, ततः इन्द्रध्वजः १६ योजन उच्चः । ततः पुष्करिणी १०० योजनदीर्घाः, ५० विस्तारा, ७२ योजन अर्वेऽधो १५॥
* अष्टोत्तर शतं मध्ये चतुर्यु द्वारेषु एवं १२५
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितः]
शाश्वतचैत्यस्तवः ।
पडिमा पुण गरआओ पणधणुसय लहुय सत्तहत्थाओ। मणिपीढे देवच्छंदयम्मि सीहासणनिसन्ना ॥६॥ जिणपिढे छत्तधरा पडिमा जिणभिमुह दुनि चमरधरा । नागा भूआ जक्खा कुंडधरा जिणमुहा दो दो ॥ ७ ॥ सिरिखच्छनाभिचुच्चुअ पय-कर-केस-महि-जीह-तालुरुणा। अंकमया नह अच्छी अंतो रत्ता तहा नासा ॥ ८ ॥ ताराइरोमराई अच्छिदला केसभमुहरिट्रमया। फलिहमया दसण वयरमय सीस विदुममया उट्टा ॥ ९ ॥ कणगमयजाणु जंघा तणुजवी नाससवणभालोरू । पलिअंकनिसण्णाणं इय पडिमाणं भवे वण्णो ॥१०॥
अवचूरिः। उस्सेहअंगुलेणं अहउडमसेस सत्तरयणीओ । तिरिलोए पण धणुसय सासयपडिमा पणिवयामि ॥ ॥ राजप्रश्नीये ( ) ५०० धनुःप्रमाणाः प्रतिमाः सन्ति ॥ ६ ॥
कुण्डधरा-आज्ञाधरा नागा भूता यक्षाश्च प्रतिप्रतिमं द्वौ द्वौ पुरो भवतः ॥ ७ ॥
केशमहीमस्तकं पद्मरागमयाः, ८ तारादीनि, अरिष्टरत्नमयानि इन्द्रनीलमयानि-इत्यर्थः ॥ ९ ॥
___जवादोनि कनकमयानि-कनकनयानीत्यर्थः । इति पर्यङ्कासननिपण्णानां प्रतिमानां वर्णो भवेत् ॥ १० ॥
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्र सन्दोहे
भवणवणकप्पजोइस उववायभिसेय तह अलंकारा । ववसायसुहम्मसहा मुहमंडवमाइ छकजुआ ॥ ११ ॥ तिदुआरा पत्तेअं तो पण सम थूभ सट्टि बिंबे हिं ।
इयबिंबेहि समं पइभवणं बिंब असीइसयं ॥ १२ ॥ जोयण सयं च पन्ना बिसयरि दीहत्त पिहुलउच्चत्तं । वेमाणिय नंदीसर कुंडल रुअगे भवणमाणं ॥ १३ ॥
( १०२ )
[ श्रीदेवेन्द्रसूरि
तीस कुलगिरि दस कुरु मेरुवण असीय वीस गयदंते । वक्वारेसुं असोई चउ चउ इसुयार मणुयनगे ॥ १४ ॥
अवचूरिः ।
भवनपति - व्यन्तर- ज्योतिष्क- द्वादशकल्पान्तवैमानिकदेवेषु प्रतिविमानं उपपातसभा १, अभिषेकसभा २, अलङ्कारसभा ३, व्यवसायसभा ४, सौधर्मी ५, नामानः पञ्च पञ्च सभा मुखमण्डपादिषट्कयुता स्त्रिद्वारा भवन्ति ॥ ११॥
भवनपत्यादिस्थेषु प्रासादेषु प्रत्येकं प्रत्येकं १०८ विम्बानि स्युः । कथम् ? गर्भगृहे १०८, सभात्रिकस्तूपत्र १२ पञ्चगुणिताः ६० सर्वमलिने १८० बिम्बानि । सभानां प्रमाणं जोयस्यं च ) इत्यादिप्रासादप्रमाण ज्ञेयम् । प्रवेयकानुत्तरविमानेषु
<
(
पुनः १२० बिम्बानि भवन्ति । यतस्तत्र
'गेविज्जाईसु न सभाई ' (
पञ्च सभा न सन्ति । ) इति वचनात् चतुर्द्वा
रेषु च प्रासादेषु १२४ बिम्बानि स्युः || १२ | १३ ॥
हिमवदादयः षड् वर्षधराः पञ्चगुणाः ३० कुलगिरयः पञ्चसु महाविदेहेषु देवकुरूत्तरकुरुभेदाद दश एकैकमेरौ भद्रशालादिचतुर्वनभावात् । वने वने चतुर्दिक्षु चैत्यसद्भावात् १६ जिनभवनानि । पञ्चगुणाः ८०, मेरुलमाश्चत्वारो गजदन्ताः तथैव पञ्चगुणाः २० । द्वात्रिंशद ३२ विजयानामन्तरे १६ वक्षस्काराः पञ्चगुणाः ८० घा तकीखण्ड पुष्करवर शर्द्धषुकारेषु ४ प्रत्येकं चैत्यसद्भावात् । मानुषोतेrsपि चतुर्दिक्षु एकैकसद्भावात् ४ ॥ १४ ॥
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचित: ] शाश्वत चैत्यस्तवः
एयाई असुरभवट्टिआई पुव्वुत्तमाणअद्धाई । दलमितो नागाई नवसु वणेसु इओ अद्धं ॥ १५ ॥ दिग्गयगिरीसु चत्ता दहे असी कंचणेसु इगसहस्सो । सत्तरि महानईसुं सत्तरिसयं दीहवेयड़े ॥ १६ ॥ कुंडेसु तिसय असिआ बीसं जमगेसु पंच चूलासु । इक्कारस सयसत्तर जंबूपमुहेसु दस तरुसु ॥ १७ ॥
( १०३ )
अवचूरिः ।
एतानि कुलागेर्यादिस सस्थानानि असुरकुमारभवनगतानि च ८ चैत्यानि । इतोऽर्धमानानि भवनपतिनागादि निकायगानि चैत्यानि । ततोऽप्यर्द्धमानानि व्यन्तरगानि । ज्योतिष्कगानां त्वनिय daet प्रमार्ग नोक्तमिति सम्भाव्यते ॥ १५ ॥
मेरोर्दिक्षु विदिक्षु वा दिग्गज गिरयः पञ्चगुणाः ४०, हिमवदादि६ गिरयस्तेषु प्रत्येकमेकक हृदभावात ते पञ्चगुणा: ३०, तथा शीतागाः पञ्च, शीतोदगाश्व पञ्च एवं १०८हदास्ते च विदेहपञ्चक्रेऽपि भावात् पञ्चगुणाः ५०, त्रिंशन्मीलने ८० शीताaratargetशकस्य प्रत्येकं पार्श्वद्वये दश दश काञ्चनगिरयः । एवं शीताशीतोदयोविंशतिः पञ्चगुजिता १०० | एवं जम्बूद्वीपगङ्गासिन्ध्वादिमहानद्यः पञ्चगुणाः ७० भरतैरावतयोः ३२ विजयेषु प्रत्येकमेकैको दीर्घवैताढ्यः एवं ३४ ते च पञ्चगुणाः १७० ||१६|| द्वात्रिंशदविजयगतगङ्गासिन्धुरक्कारक्तवती नदीनिर्गमनकुण्डानि ६४
गुणानि ३२० तथा विजयान्तरको ऽन्तरनद्यो ग्रहावतीप्रमुखाः १२ तासां निर्गमनकुण्डानि १२ पञ्चगुणानि ६० सर्वमीलने ३८० देवकुरुतशीतानदीपार्श्वद्वये यमकगिरिद्वयम् । तथोत्तरकुरुतशीतोदापार्श्वद्वयम् तद्द्वय । एवं ४ पञ्चगुणाः २० प्रत्येकमेकैकभावात् । चैत्यान्यपि २० एवमन्यत्रापि पञ्चमेरुचूलास्वेकैक
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १०४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीदेवेन्द्रसूरि
वट्टवियढे वीसा कोसतयद्धं च दीहवित्थारा । चउदस धणु सय चालीस अहिय उच्चत्तणे सव्वो ॥ १८ ॥ अडदीवि विदिसि सोलस सुहुमीसाणग्गदेवनगरीसु । एवं बत्तीससया गुणसट्टिजुआ तिरिभो ॥ १९ ॥ एवं तिहुयणमज्झे अडकोडी सत्तवण्ण लक्खा य । दो य सया बासिया सासय जिणभवण वंदामि ॥ २० ॥
अवचूरिः ।
चैत्यभावात् । जम्बूद्वीपे मेरुपार्श्व पूर्वदिशि जम्बूवृक्षाः, पश्चिमायां शाल्मली । धातकीखण्डे मेरुद्वये पूर्वस्थां धातकीवृक्षद्वयम् । पश्चिमार्या तु शाल्मलीद्वयम् । पुष्करवरार्द्धेऽप्येवं पुष्करवरवृक्षद्वयम् । शाल्मलीवृक्षद्वयं च । एवं वृक्षाः १० तत्र मूलजम्बूद्वीपस्य मध्यगतशाखायां एकं जिनगृहम् । तथा तथा तत्प्रथमवलयभूताष्टोत्तरशतह्रस्वजम्बूमध्यशाखासु प्रत्येकमेकैकभावात् १०८ । तथा प्रथमवनमध्य एवानादृतदेवसम्बन्धिनां पूर्वादिकस्थ ४ भवनानामीशानादिविदिक्स्थ ४ प्रसा दावतंसकानां चान्तरेषु ८ कूटेषु ८ प्रासादाः सर्वमीलने ११७ एते च प्रतिवृक्षभावाद् दशगुणाः ११७० ॥ १७ ॥
वट्ट० - हैमवत हरिवर्षरम्यक हिरण्यवताख्यक्षेत्र चतुष्केऽप्येकैकवृत्तवैताढ्यः ते च पञ्चगुणाः २० दिग्गजादिवृत्तवेताढ्यान्तेषु १० स्थानेषु २९५५ प्रासादाः क्रोशदीर्घाः, तदर्धविस्तारा:, १४४० धनुरुच्चाश्च स्युः ॥ १८ ॥
अहमद्वीपे - नन्दीश्वरे पूर्वदक्षिण- दक्षणपरयोः सौधर्मेन्द्र महीषीणां इतरयोस्त्वीशानेन्द्रमहिषीणां चतस्रः चतस्रः नवर्यः तत्र चैकैकं चैत्यम् । एवं ' तीसकुलगिरिसु ' इत्यादिना अडदीवि विदिलि सोलस ' इत्याद्यन्तेन प्रोक्ताः प्रासादाः नन्दीश्वरादिस्थिताः पूर्वोक्ताः षष्टिः प्रासादाः सर्वे मेलिताः तिर्यगलोके ३२५९ एवं पूर्वोक्ता भव
'
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________
AN
विरचितः] शाश्वतचैत्यस्तवः . (१०५)
सदी लक्खा गुणनवइ कोडि तेरकोडि सय बिंब भवणेसु ।। तियसय विसति इगनवइ सहस्स लक्खतिगं तिरिए ॥२१॥ एगं कोडिसयं खलु बावन्ना कोडि चउनवइ लक्खा । चउ चत्तसहस सगसय सट्ठी वेमाणिबिंबाणि ॥ २२ ॥ पनरस कोडि सयाई दुचत्तकोडी उ डवनलक्खा य । छत्तीस सहस असीआ तिहुयणबिंबाणि पणमामि ॥ २३ ॥ सिरिभरहनिवइपमुहेहि जाइं अन्नाइं इत्थ विहिआई । देविंदमुर्णिदथुआई दिंतु भवियाण सिद्धिसुहं ॥ २४ ॥
इति श्रीशाश्वतीजनप्रतिमासङख्यास्तवः ॥
अवचूरिः। नपतिस्थाः प्रासादा: ७७२०००००मिता ऊलोकस्थाः ८५९७७२३ मिलितास्तिर्यगलोकस्थाश्च ३२५९ सङ्ख्याः सर्वे मिलिताः८५७००२८२ माना यथोक्ताः शाश्वतजिनप्रासादाः स्युः ॥ २० ॥
सही० भवनपतिगतप्रासादानां ७७२००००० रूपाणामशीत्यधिकशतगणनेन तद्गतसर्वबिम्बसङ्ख्या यथोक्ता स्यात् । १३ कोटिशता. दिरूपास्तिर्यग्लोकस्था ३२५९ प्रासादानां मध्ये ३१९९ चैत्यानां त्रिद्वाराणां १२० गणनेन तडिम्बाना सर्वसङ्ख्या ३९१३२० रूपा स्यात् ।। २१ ॥
एग०-द्वादशदेवलोके चैत्येषु ८५९६७०० मितेषु अशीत्यधिकशतेन गुणकारेण ९ ग्रैक्यकानुत्तरविमानेषु ५ चैत्यानि ३२ शतेषु १२० गुणकारेण चायमङ्कः समेति । 'एगं कोडि ' सर्वसर्ववैमानिकबिम्बसङ्ख्यारूप: यदुक्तं 'चुलसी लक्खा छन्नवइ सहससत्तसयकप्प जिणभवणा । कप्पाइया तिसया तेवीसजुया पणिवयामि ॥'
इति नन्दीश्वरादिशाश्वतचैत्यस्तवाऽवचुरिः ।।
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१०६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रोधर्मघोषसूरिश्रीधर्मघोपमूरिविरचितानि जिनस्तोत्राणि ।
( ३७ ] आदिनाथ १३ भवस्तोत्रम् ।
नाभिमरुदेवितणयं कणयनिहं वसहलंछणं रिसहं । पंचधणुस्सयमाणं थुणामि तेरभवकहणणं ॥१॥ नाह ! धणसत्थवाहो पढमभवे खिइपइट्ठिए आसि (१) उत्तरकुराइ बीए (२) सोहम्मसुरो तुम तइए (३) ॥२॥ चउत्थं गंधसमिद्धे खयरवइ महाबलो (४) तहेसाणे । निनामिजिय सयंपह पिअ ललिअंगो अ पंचमए (५) ॥३॥ लोहग्गलम्मि छठे सिरिमइरमणो निवो वइरजंघो (६)। देवुत्तरकुरुजुअले सत्तमि (७) अटुमि सुहम्मसुरा (८) ॥४॥ नवमे पहंकराए साहुचिगिच्छी तुम अभयघोसो (९) निवसचिवसिद्विसत्थाहपणिअसुअमित्तपणगजुओ (९)।
अच्चुअइंदसमाणा दसमे (१०) इक्कारसे वइरनाहो । .पुंडरगिणीइ चक्की चउभाया सारही छटो (११) ॥६॥ बारसमे सङ्घठे (१२) रिसह जिणो तेरसे विणीआए । दुणि सुआ दो धूआ सामिअ ! छठो तुह पपुत्तो (१३) ॥७॥ बहुलासाढचउत्थीचवणं चित्तहमीइ जम्मवया । फग्गुणिगारसि नाणं निव्वाणं माहतेरसिए ॥७॥
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितम् ]
श्रीचन्द्रप्रभ भवस्तोत्रम्
(१०७)
इअ थुणिओ आइजिणो दविंदनरिंदविंदपणयपओ। मह होउ महाविजाणंदसिरीधम्मकित्तिपओ ॥९॥
me
[ ३८ ]
श्रीचन्द्रप्रभ७भवस्तोत्रम्
महसेणलक्खणसुअं चंदपहं चंदचिन्हमिदुनिहं । सत्तभवकित्तणणं थुणामि सड्सयधणुम्माणं ॥१॥ सामि ! तुमं आसि निवो पढमभवे सिवपुरंमि सिरिबम्मो (१)। बीए सोहम्मसुरो (२) तइअभवे कोसलपुराए ॥२॥ सिरिअजियसेणचक्की (३) चउत्थए अच्चुए महिडिसुरो (४) । तह रयणसंचयपुरे पंचमए पउमनाहनियो (५) ॥३॥ मुलुमि विजयंते (६) सत्तमए अट्ठमो जिणवरिंदो । चंदाणणापुरीए सिरिचंदप्पहजिणवरिंदो (७) ४॥ पोसाइ बारसिभवो तेरासि चउ फग्गुसत्तमी नाणं । भद्दवसत्तमि सिवु चित्तपंचमीचवणु चंदपहे ॥५॥ इअससिसधम्मकित्ती देविंदनओ पुओ अ चंदपहो । वरविजाणंदयरं ठाणं विअरेसु पणयाणं ॥६॥
श्रीशांतिनाथ१२भवस्तोत्रम्।
सिरिविस्ससेणअइरासुअं भयकं थुणामि संतिजिणं । बारसभवकित्तणाओ सगणहरं चत्तधणुमाणं ॥ १ ॥
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे
( १०८ )
[ श्रीधर्मघोषसूरि
रयणपुरे आसि तुमं सिरिसेणनिवोऽभिनंदिआदइओ । पढमभवे (१) बीए पुण उत्तरकुरुजुअलिआ (२) दोवि ॥ २ ॥ सोहम्मसुरा तइओ (३) चउत्थए अमिअतेज - सिरिविजया । निवई मिह भयणिवई पंचमए पाणए अमरा (५) ॥३॥ छट्ठे सुमापुरी अपराइ अनंतविरअ बलविण्हू ( ६ ) । सत्तमए तं अच्चुअ इंदो इअरो पढमनरए ॥ ४ ॥ तो उब्वट्टि होउं विज्जाहरराय मेहना उत्ति । जाओ अच्चुयकप्पे सो तुह सामाणिओ देवो || ५ ||
तं विजाहर की अट्टम रयणसंचयाइ इमो । सहसाउ होउ तुह सुओ (८) नवमे दो तइ अगेविज्जे (९) ॥ ६ ॥
पुंडरिगणीइ चक्की भायरा मेहरह दढरहति ।
दस (१०) इक्कारसमे दुण्णि वि देवा उ सव्वट्टे (११) ॥७॥
चरमे पंचमचक्की संती सोलसाजणो गयउरे तं । चक्का हुत्ति इअरो सुओ गणहरो अ तुह पढमो (१२) ॥८॥
पोससिअमवमि नाणं तुह भद्दवबहुलसत्तमी चवणं । जिट्ठस्स बहुलतरसि जम्मसिवा चउदसीइ वयं ॥ ९॥ एवं देविंदमुदिवंदिओ संतिनाहतित्थयरो | ससहरसम्मकित्ती भवेउ भविआण संतिकरो ॥१०॥
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितम् ] श्रीमुनिसुब्रत ९ भवस्तोत्रम्
[४०] श्रीमुनिसुव्रत९भवस्तोत्रम् । घणवण्णं चिण्हादियकुम्मं पउमावईसुमित्तसुअं। वीसधणुं नवभवकित्तणेण मुणिसुव्वयं थुणिमो ॥ १ ॥ पढमम्मि सुप्पइटुं सिरिकेउनिवो अहेसि तुमं (१)। सोहम्मे बिई (२) तइए कुबेरदत्तो वरपुरम्म (३) ॥२॥ चउत्थे सणंकुमारे (४) पंचमए वजकुंडलनरिंदो। पोराणपुरवराम्म (५) छटुभवे बंभलोगम्मि (६) ॥ ३ ॥ सत्तमए चंपाए सिरिवम्मु (७) वराइअम्मि अट्टमए (८) नवमे रायगिहपहू (९) सिरिमुणिसुव्वय जिणवरिंदो ॥ ४ ॥ फग्गुणवइबारसि नाणु जिट्ट अट्टमिहि जम्मु नवमि सिवं । फग्गुण सिअवारसि वउ सावण पुण्णिम सुवय चवणं ॥५॥ इअ देविंदाइनओ सिरिमुणिसुन्वय जिणो ममाइथुओ। . सुअधम्मकित्तिआणं विजाणं दिसउ मह दाणं ॥६॥
श्रीनेमिनाथ९भवस्तवनम्।
नेमिरायमइजु थासामि सिवासमुद्दविजयसुअं । दसधणुहतणुं माणेणं नवभवकहणेण संखंकं ॥ १ ॥ तं देव ! धणवइवई दाणनिवई आसि पढममयलपुरे (१); बीयभवे सोहम्म (२) तइए पहू सूरतेअपुरे (३) ॥ २ ॥ चित्तगई खयरवई रयणवइंदो (३) चउत्थि माहिद (४)।
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ११० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीधर्मघोषसूरि
पिअमइपिअ अवराइ अनिवासि सिंहपुर पंचमए ( ५ ) ॥ ३ ॥ आणि दिवि सामाणिअतिअसा छमि (६) सत्तमे उभवे । तं हत्थिणाउरनाहो संखनिवा जसमईसगाहो ( ७ ) ॥४॥ अवराइयम्मि अमरा अट्टमए (८) दुदुरिट्ठरिउमी । नवमे अरिनेमी (९) जिअराओ राइमइपणओ || ५ ॥ सिवमासाढसिअट्ठमि सावणपंचमिर्हि जम्मु छट्टि वयं । कत्तिअ वई बारसि चुइ तुह आसाअअमावसी नाणं ॥ ६ ॥ इअ थुणिओ दुहदलणो देविंदनओ अरिट्टनेमिजिणो । मइ धम्मकित्तिविज्जाणंदयरो होउ सयकालं ।। ७ ॥
[ ४२ ] श्रीपार्श्वनाथ १० भवस्तवनम् ।
नवत्थं नीलाहं वामंगजमाससेणयं पासं । भबदहगसंथवेणं थोसामि दुहावराहियं ॥ १ ॥ पढमभवे पोअणपुरि मरुभूइदिओस कमठभुअगहओ (१) पहु ! वणदिओसि बाअम्मि कम कुकडभु अगडसिओ (२) तइए पहु ! सहसारे इअरो धूमाइ (३) तिलयपुरि तुरिए । खयरवर किरणवेगो गहिअवओ कमढभुअगहओ (४) ॥३॥ अच्चुअसुरो तमिअरो रिहाए पंचमे (५) हओ छ । कमढचिलाएण सुहंकरापहू वज्जनाहरिसी ( ६ ) ॥ ४ ॥ तं मज्जिम विज्जे सत्तमए सत्तमीइ इअरो उ ( ७ ) अट्टमभवे सुरपुरे कणय हो खयरचक्किणी || ५ ||
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितम् ] श्रीपार्श्वनाथ १० भवस्तवनम्
( १११ )
कमठहरिहरिअजीओ (८) जीओ नवमे भवम्मि तं सामि ! | पाणयकप्पम्मि सुरो इअरो पंकप्पहाइ पुढवीए (९) ॥६॥ वाणारसी पासो तेवीसइमो जिणो तुम आसि । दसमे कमठकुलिंगी चमढियकासी अहमहिंदो (१०) ॥ ७ ॥ सावासअदुमि सिवं नाणं चुई चित्तकसिणच उत्थीए । पासस्स पोसकसिणे दसमीगारसीहिं जम्मवया ||८|| इअ थुणिओ दढचमढिअसढकमढासुरबलो हवउ पासो । सिरिधम्मकित्तिविज्जाणंदयरो नमिरदेविंदो ॥ ९ ॥
[ ४३ ]
श्रीवीर २७भवस्तोत्रम् |
तिसलासिद्धत्सु सीहकं सत्तहत्थ कणयनिहं । भवसत्तावीसकहणेणं वद्धमाणं थुणामि जिणं ॥ १॥ नयसारो सुग्गामे पढमे (१) बीए भवे पहु ! सुहम्मे (२) तइए मरिs दिंडी (३) विभिआइ चउत्थए बंभे ( ४ ) ॥२॥ कुल्लागि कोसिअदिभ पंचमि (५) संसारचउर छट्टभवे । थूणाइ समित्तो सत्तमि (७) सोहम्मि अटुमए (८) ॥ ३ ॥ नवमे अग्गिज्जोओ चेइअगामम्मि (९) दसमि ईसाणे । इगदसमि अग्गिभूई मंदिर ११ बारसमि सणकुमरो १२ ॥४॥ तेरसमे सेअवि भारदाओ १३ महिंद चउदसमे (१४) । रायगिहि थावराओ पनरसमे (१५) सोलसे बंभे (१६) ॥५॥
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ११२ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीधर्मघोषसूरि
रायगिहि विस्सभूई सत्तरसि (१७) अट्ठारसे महासुक्को (१८) । गुणवीसे पोअणपुरि तिविद्दु (१९) वीसे तमतमाए ( २० ) ॥ ६ ॥ पहु ! इगवी से सीहो (२१) पंकाइ दुवीसमम्मि (२२) तेवीसे । मूआपुरि पिअमित्तो चक्की ( २३ ) सोहम्मि चउवीसे (२४) ॥७॥ पणवीसे छत्तग्गाइ नंदणो (२५) पाणयम्मि छब्वी से (२६) । खत्तिअकुंडग्गामे सत्तावीसे महावीरो (२७) ॥ ८ ॥ मगसिरवइदसंमि वयं कत्तिअमावसि सिवं सिआसाढे । छट्टि चुइ विसाहदसमी नाणु भवो चित्ततेरसिए ॥ ९ ॥ इअ सिरिवीरजिणिंदो थुणिओ भत्तिन्भरनमिरदेविंदो । वरधम्मकित्तिविद्धिं विज्जाणं देउ मह सिद्धिं ॥ १० ॥
[ ४४ ] महामन्त्रगर्भितः अजितशान्तिस्तवः ।
सिरिरिसह - अजिअ - संभव - अभिनंदन - सुमइ सयप्पह - सुपासा । चंदपह - सुविहि-सीअल - सिजंस - वसुपुज्ज - विमल - णंता ।। १ । धम-संति - कुंथु - अर - मल्लि - सुवय - नमि- पास - वीर - तेवीसं । जिणपुंडरिआ पुंडरिअ पव्वए जत्थ समुसरिआ ॥ २ ॥ वासासु विहिअवासा सुविहिअसित्तुंजए असित्तुंजे । तहिं रिट्टनेमिणो रिट्टनेमिणो वयणओ जे उ ॥ ३ ॥ देविंदथुआ णि वरविज्जा णंदिसेणगणिवइणा । समयं वरमंतसधमकीत्तणा अजियसंतिजिणा ॥ ४ ॥
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितः ]
अजितशान्तिस्तवः
तेहिं पि अजिअसंती थुणामि रागाइरिउअजिअसंती | विउलतउज्जियसंती संपाइअतिजयजिअसंती ॥ ५ ॥ असुरिंदसुरिंदन रिंदचंदनागिंदबंदिवं देहिं । वंदिअपयारविंदे वंदे जिअसंतिजिणचंदे ॥ ६ ॥ अजिजिओ दुज्जयनिज्जिअतिजयंतरारिजाएण | तिजसो तिजईससोहिओ जयउ जिणनाहो ॥ ७ ॥ सत्ताणं सत्ताणं संताणं कुणइ संतसंताणं ।
संति अ संतिकय उवसंती संतिक उवसंती ॥ ८ ॥ पणवउत्ति नमो भगवओ अरिहओ जिअस्स सिज्जउ मे । संतिस्स य स भयवई जं महइ सया महाविज्जा ॥ ९ ॥ अजिअ सरइं अजिए रिऊहि अपराजिए जयम्मि सया । माहपराजिए अहिए असंवाहाबलेहिंपि ॥ १० ॥ जो कुणइ लोगसारे भत्तिपट्टठई पसाहेइ ।
लहु सव्वकामित्थे पुण्णसया सोहइ सया सो ॥ ११ ॥ जे संति संतिभत्ता कयासिवपसंति समुवसंतिपरा । सव्वं पावं असुहं उवसाहिति अ दुहं ते ।। १२॥ इटुं साहंति अ संतिं संतिष्णदुप्पयाइभया । अविरोहजुआ रोहंति निरुवसग्गं निरुवसग्गं ॥ १३ ॥ इअ अजिअसंतिजुअलं विमलं विमलगिरिसंठिअं सययं । खुद्दोवद्दवविंदं विद्दावइ दुअं नमंतस्स ॥ १४ ॥ जइ. मग्गइ उग्गसमग्गदुग्गउवसग्गसंगदुक्खलयं । ता सरह सयलमंगलकल्लाणावलिनिलअमेअं ॥ १५ ॥
'
( ११३ )
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीषज्रस्वामि डाइणि-जोइणि-वेआल-जक्ख-रक्खस–पिसायभूआणं। न हु भवइ तस्स भयं जो सरइ थयं भयहरं एअं ॥१६॥ इअ अजिअसंतिथुत्तं पक्खिअचउमासवच्छरपउत्तं । जो पढइ सुणइ सम्मं सो पोवइ सिवसुहं रम्मं ॥१७॥
[४५ ] श्रीवज्रस्वामिविरचितम् श्रीगौतमस्वामिस्तवनम् ॥
स्वर्णाष्टाग्रसहस्रपत्रकमले पद्मासनस्थं मुनि
स्फूर्जल्लब्धिविभूषितं गणधरं श्रीगौतमत्वामिनम् । देवेन्द्राधमरावलीविरचितोपास्ति समस्ताद्भुत- श्रीवासातिशयप्रभापरिगतं ध्यायामि योगीश्वरम् ॥१॥ किं दुग्धाम्बुधिगर्भगौरसलिलैश्चन्द्रोपलान्तर्दलैः ?
किं किं श्वेतसरोजपुञ्जरुचिभिः किं ब्रह्मरोचिःकणैः । किं शुक्लस्मितपिण्डकैश्च घटिता किं केवलत्वामृतै
मूर्तिस्ते गणनाथ ! गौतम ! हृदि ध्यानाधिदेवी मम ॥२॥ श्रीखण्डादिपदार्थसार्थकणिकां किं वर्तयित्वा सतां
किं चेतांसि यशांसि किं गणभृतां निर्यास्य तद्वासुधाम् । स्त्यानीकृत्य किमप्रमत्तकमुनेः सौख्यानि सञ्चूर्ण्य किं ? ...
मूर्तिस्ते क्दिधे मम स्मृतिपथाधिश्राधिनी गौतम! ॥३॥
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्री गौतमस्वामिस्तवनम्
नीरागस्य तपस्विनेोऽद्भुतसुखत्राताद् गृहीत्वा दलं तस्याः स्वच्छशमाम्बुधे रसभरं श्रीजैनमूर्त्तेर्महः । तस्या एव हि रामणीयकगुणं सौभाग्यभाग्योद्भवं
विरचितम् ]
www
( ११५ )
मध्यानाम्बुजहंसिका किमु कृता मूर्त्तिः प्रभो ! निर्मला ||४|| किं ध्यानानलगालितैः श्रुतदत्रैराभासिसद्भावनामोद्धृष्टैः किमु शीलचन्दनरसैरालेपि मूर्त्तिस्तव ? | सम्यग्दर्शन पारदैः किमु तपः शुद्धैरशोधि प्रभो !
मच्चित्ते दमिते जिनैः किमु शमेन्दुग्रावतश्चाघटि ॥ ५ ॥ किं विश्वोपकृतिक्षमोद्यममयी : किं पुण्यपेटीमयी ?
किं वात्सल्यमयी : किमुत्सवमय पावित्र्यपिण्डीमयी ? | किं कल्पद्रमयी मरुन्मणिमयी किं कामदोग्धीमयी
या धत्ते तव नाथ ! मे हृदि तनुः कां कां न रूपश्रियम् ? || ६ || किं कर्पूरमयी सुचन्दनमयी पीयूषतेजोमयी
किं चूर्णीकृत चन्द्रमण्डलमयी किं भद्रलक्ष्मीमयी ? । किं वाऽऽनन्दमयी कृपारसमयी किं साधुमुद्रामयी
त्यन्त हृदि नाथ ! मूर्त्तिरमला नाऽभावि किंकिंमयी ? ||७|| अन्तःसारमपामपास्य किमु किं पार्थ्यत्रजानां रसं
सौभाग्यं किमु कामनीयसुगुणश्रेणीं मुषित्वा च किम् ? | सर्वस्वं शमशीतगोः शुभरुचेरौज्ज्वल्यमाच्छिद्य किं ? जाता मे हृदि योगमार्गपथिकी मूर्त्तिः प्रभो ! ते मला ॥८॥ ब्रह्मrusोदरपूरणाधिकयशः कर्पूरपारीरजः
पुङ्खैः किं धवलीकृता तव तनुर्मध्यानसद्मस्थिता ।
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १९६) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीकुलप्रभसूरि
किं शुक्लस्मितमुद्गरैर्हतदलदुःकर्मकुम्भक्षरद्___ ध्यानाच्छामृतवेणिभिः प्लुतधरा श्रीगौतम ! भ्राजते ॥ ९ ॥ इत्थं ध्यानसुधासमुद्रलहरीचूलाञ्चलान्दोलन
क्रीडानिश्चलरोचिरुज्ज्वलवपुः श्रीगौतमो मे हृदि । भित्त्वा मोहकपाटसम्पुटमिति प्रोल्लासितान्तःस्फुर- ज्योतिर्मुक्तिनितम्बिनी नयतु मां सब्रह्मतामात्मनः ॥१०॥ श्रीमद्गौतमपादवन्दनरुचिः श्रीवाङ्मयस्वामिनी
मर्त्य क्षेत्रनगेश्वरी त्रिभुवनस्वामिन्यपि श्रीमती । तेजोराशिरुदात्तविंशतिभुजो यक्षाधिपः श्रीः सुरा
धीशाः शासनदेवताश्च ददतु श्रेयांसि भूयांसि नः ॥११॥
[४६ ] कविकुलप्रभप्रणीतं मन्त्राधिराजापराभिधानं श्रीपार्श्वनाथस्तवनम् ।
नत्वोपासितचरणं कमठेन प्राप्तबोधिना पार्श्वम् । कमठोपदिष्टमन्त्राक्षरगर्भी तन्नुतिं करवै ॥ १ ॥ वन्दे श्रीपार्श्वजिनं प्रथमं परमेष्ठिनां सदा ध्येयम् । यन्नामस्मरणमपि प्रशमयति दुरन्तदुरितानि ॥ २ ॥
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितम् ] श्रीपार्श्वनाथस्तवनम् (११७)
षट्कोणयन्त्रमध्ये जन्मजरामृत्युनाशनं पार्श्वम् । पुनरुक्त्या च प्रणवं ह्रींकारं दोषविनिकारम् ॥ ३ ॥ मायाबीजं हूं ह्रः सनाथमथ यः समस्तसुखदक्षः । किश्च त्रैलोक्यसखं ध्वनिसारं फट् फट् स्वाहा ॥ ४ ॥ एकान्ते सुदृढमना ऐन्द्रीहरिदभिमुखः पवित्राङ्गः । श्रीपार्श्वनाथचरणाम्बुजसेवामधुकरः सुकृती ॥ ५ ॥ ध्यानविधौ निष्णातो ब्रह्मस्थः सद्गुरूपदेशेन । .. यो ध्यायति त्रिसन्ध्यं तस्याऽवन्ध्यो भवेदेषः ॥ ६ ॥ .: नारिन हरिन करी नाऽहिर्नाग्निर्न सागरो न गदः । । न क्षमापतिर्न दस्युर्न रुजा नाकालमरणमपि ॥ ७ ॥ तस्य भयाय प्रभवति हृदये जागर्ति यस्य पार्श्वेशः। पवनेरिताम्बुदा इव किन्त्वेते झटिति विघटन्ते ॥ ८ ॥ दुष्टसुरशाकिनीग्रहमुद्गलवेतालराक्षसप्रमुखाः । विलुठन्ति किङ्करा इव पदयोः पार्श्वक्रमध्यातुः ॥ ९ ॥ स कविर्वादी वैद्यो दैवज्ञो मन्त्रतन्त्रनिष्णातः । सकलकलानां निलयो भवति हृदि स्मरति यः पार्श्वम् ॥१०॥
एवं कमठाधिष्ठितसुमन्त्रगर्भ जिनेन्द्रपार्श्वस्य ।।
__ यः पठति स्तवमनिशं स कविकुलप्रमतया घटते ॥ ११ ॥
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________
(११८) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीवादिदेव
[४७]
श्रीवादिदेवमूरिभणीतं श्रीकलिकुण्डपार्श्वजिनस्तवनम् ।
आर्तनामोदरं कृत्वा हुंकारं रेफसंयुतम् । . नादबिन्दुसमायुक्तं ॐकारं सम्पुटे स्थितम् ॥ १ ॥ दिक्षु वज्राष्टसम्मिन्नं षोडशस्वरवेष्टितम् । वज्राग्रेषु च सर्वेषु मूलमन्त्रं यथास्थितम् ॥ २ ॥ श्वेताम्बरधरो मन्त्री शुभध्यानपरायणः । उत्तराभिमुखो भूत्वा लिखेद् यन्त्रं शुभोदये ॥ ३ ॥ कांश्यभाजनमध्ये तु चन्दनेन सुगन्धिना । लिखेदर्भस्य लेखिन्या मुष्टित्रयप्रमाणतः ॥ ४ ॥ सुगन्धैः कुसुमैः श्वेतैः अष्टोत्तरशतेन च । अर्चयेद् विधिना यन्त्रं फलं यावद् दिने दिने ॥ ५ ॥ लिखितं पूजितं चैव प्रक्षाल्य सुजलेन तु। . . तज्जलं पीतमात्रं तु परविद्याविनाशनम् ॥ ६ ॥ शाकिनीभूतवैतालपिशाचोरगराक्षसाः । भवन्ति निःप्रभाः सर्वे यन्त्रस्यास्य प्रभावतः ॥ ७ ॥ शूलं विशूचिकाऽजीर्ण लूतादिस्फोटकादयः । अग्निचोरकृतात् (भीतिः) विर्ष स्थावरजङ्गमम् ॥ ८ ॥ गर्भस्य वेदना यस्या गूढगर्भा तु या भवेत् । एवं रोगैस्तु दुःखार्ताः सुस्थाः स्युः सर्वजन्तवः ॥ ९ ॥
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरित्रणीतम् ] श्रीकलिकुण्डपार्श्वजिनस्तवनम् (११९)
वन्ध्यापि लभते पुत्रं मृतवत्सा च गर्भसूः । दुर्भगाः सुभगाश्चैव *मन्त्रयन्त्रानुभावतः ॥ १० ॥
[४८ ] श्रीमुनिचन्द्रसूरिभणीतम्
श्रीपार्श्वनाथस्तवनम् । नमामि श्रीपार्श्व कलिगिरिशिरःकुण्डनिकट
प्रदेशावस्थानाधिगतकलिकुण्डाभिधमहम् । तदासन्नायातक्षितिपबहुमानातिशयतः
स्वयं प्रादुर्भूतप्रतिममखिलोपद्रवहरम् ॥ १ ॥ त्वमय॑स्त्वं ध्येयस्त्वमनिशमुपास्यः सुकृतिनां
त्वमानम्यः सम्यक् किमिह बहुना त्वं च शरणम् । त्वमेवासि त्राता जगति कलिकुण्ड ! त्वदपरो
न कश्चित् क्षुद्रोपद्रवहरणदक्षः क्षतभयः ॥ २ ॥ सकारान्तं बीजाक्षरमध उकाराग्रिमयुतं
कृतोर्ध्वाधोयान्तं द्विजपतिकलाबिन्दुकलितम् । निविष्टान्तर्नाम प्रणवयुगकोटीपरिगतं ___ज्वलद्वर्युक्तं दिशि विदिशि चाष्टाभिरभितः ॥ ३ ॥ अधोवस्याग्रात् परिवृतमकारादिभिरपि
द्विरष्टाभिर्वर्णे रइतिचरमर्दक्षिणगमात् । अथोङ्कारं मायाक्षरमलवयस्याथ उपरि
रकारं तत्षष्ठस्वरशशिकलाबिन्दुकलितम् ॥ ४ ॥ चतुर्थ च प्राग्वत् प्रकटतरसंयोगरचितं
ततः पूर्व दीर्घ ननु गरसमेतं तमथ च ।
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे
सबिन्दु लक्ष्मीं चान्ययुगजलधामाभिधमहो परं तत्त्वं नीचैर्जनवशकरं नाम तदपि ॥ ५ ॥ चतुर्थी प्राग्वान्तमथ हुतभुक्तृप्तिविचनं वरैर्वर्णे रेभिर्दशसहितषड्भिः परिगतं परिज्ञातं तत्वं जयतिकलिकुंडाख्यममलं || ६ | तदित्थं सम्पूर्ण गुरुजनगिरा दोषहरणम् पवित्रे पात्रे च स्फुरदमलसौराष्ट्रकमये शुचिश्रीखण्डेन प्रचुरतरसौभाग्यगुणिना । त्रिमुष्टिप्रामाण्यैः कुशसहितदर्भैर्विलसितं
क्षणादेतत् तत्त्वं भुवि विजयते स्वास्थ्यजनकम् ॥ ७ ॥ अशक्तं शाकिन्याः शिरसि निहितं शङ्कशकलं
( १२० )
[ श्रीमुनिचन्द्र
कृतं लीलामात्रान्निखिलपरविद्याविदलनम् । विशीर्णा चेदानीं जगति ननु दाहज्वरकथा
पुरः. साक्षाद् दृष्टे जयति कलिकुण्डे भगवति ॥ ८ ॥ प्रचण्डो दण्डोऽयं सपदि कलिकुण्डस्य सहसा
भवेद् भूतादीनां प्रकटमिह दण्डो निरवधिः । असावेव त्राणं भवति नियतं मान्त्रिकतते
रपि क्षुद्रार्तायाः कचिदपि कथंचिद्विधिवशात् ॥ ९ ॥ इति श्रीमान् पार्श्वः प्रभुरखिलकल्याणवसतिः समुद्रो विद्यानामतिशयवतीनां निरुपमः । स्थितः सिद्धिस्थाने महितमुनिचन्द्रप्रकटितस्फुरन्मन्त्रात्मा मे शमयतु समग्रं भवभयम् ॥ १० ॥
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwwwwww
सरिप्रणीतम्] चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् (१२१ )
[४९ ] कविचक्रवर्तिश्रीपालविरचितं श्रीचतुर्विंशतिजिनस्तवनम्
भक्त्या सर्वजिनश्रेणिरसंसारमहामया । स्तोतुमारभ्यते बद्धरसं सारमहा मया ॥ १ ॥ श्रीनाभेय ! भवान् पुंसामलङ्कारमणीयते । 'अभूत् ते चित्तमाक्रष्टुमलं का रमणी यते ! ॥ २ ॥ समुलचितसंसारकान्तार ! तरसाऽजित !। मां पुनीहि जगन्नाथ ! कान्तारतरसाजित ! ॥३॥ निरस्तः केन मोहस्त्वां विना शम्भव! दारुणः । तेनासि दहनीकत्तुं विनाशं भवदारुणः ॥ ४ ॥ अभिनन्दन ! युष्मासु सदाचरणधीरता। जेतुमेनांसि नान्येषां सदा च रणधीरता ॥ ५ ॥ श्रीः पुंसां सुमते ! ध्वस्तकलितापाय ! दक्षता। तद्भक्तेस्तन पापेषु कलिता पापदक्षता ॥६॥ पद्मप्रभ ! सिषेवे त्वां मुक्ताहारमुदारता । त्वयि लोकत्रयी मुक्तिमुक्ताहार ! मुदा रता ॥ ७॥ सुपार्श्व ! देशनायां ते चतुराननकोमलाः । । गिरः श्रुत्वा न तुष्टाव चतुरानन ! कोऽमलाः ॥ ८॥ चन्द्रप्रभ ! भवानेव सत्तमः सप्रभावताम् । यो धत्ते चैव सञ्जतुं सत्तमः सप्रभावताम् ॥ ९॥
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्र सन्दोहे
[ कविचक्रवर्ति
सुविधे ! कैर्वचोमार्ग विभवस्तव नीयताम् । त्वय्येव मन्यते स्वर्गविभवः स्तवनीयताम् ॥ १० ॥ त्वयि निर्वृतिदानाय शीतले ! सविभावसौ । सिक्तोऽस्मि सकलक्केशशीतलेशविभावसौ ॥ ११ ॥ तं श्रेयांसं स्तुवे भक्त्या कामं केवलिनामिनम् । यस्मादन्ये न गृह्णन्ति कामं के वलिनामिनम् ॥ १२ ॥ वासुपूज्य ! विभो ! स्तौमि भवन्तं सत्वराशयः । यत्प्रासादात्तरन्त्येव भवं तं सत्वराशयः ॥ १३ ॥ यं स्मृत्वाऽपि लभन्ते स्म देहिनः सुरसम्पदम् । स त्वं विमल ! निर्दोषं देहि नः सुरसं पदम् ॥ १४ ॥ अनन्तजित् ! तव श्रेयः सुतरामापदश्चकः ।
त्वामीशं प्राप्य नावैति सुतरामापदं च कः ? ॥ १५॥ केषां नाऽभूचमत्कारो धर्मराज ! सतामसौ । विकारौ यत् त्वया ध्वस्तौ धर्म ! राजसतामसौ ॥ १६ ॥ शान्तं यन्नागमो दोषविकलं कतमो नयः । तद्वचस्ते स किं स्तौति विकलङ्कतमो न यः ॥ १७ ॥ तेजः कुन्थो ! भवोत्तारकरालम्ब ! तवारिभिः । कूर्चाग्नेरिव न ध्वस्तं करालं बत वारिभिः ॥ १८ ॥ अर ! त्वदुपमानम्य विभवोदधिरेकदा |
जन (नः) तीर्णोऽखिलकर्मविभवो दधिरेकदा ॥ १९ ॥ मल्लिदेव ! दयारूपममानं ते नवं धनम् ।
त्वया कर्माख्यमुच्छेद्यममानं तेन बन्धनम् ॥ २० ॥
( १२२ )
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwwwwwwwwwww
श्रीपालविरचितम्] चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् (१२३)
श्रीसुव्रत ! व्यधार्षी:स्म महीनतरसं यमम् । अजैषीस्त्वं जनानन्तुमहीनतरसंयमम् ॥ २१ ॥ नमे ! यस्मिन्नतोऽस्मि त्वाममानं दमयोगतः । स एव समयः कामं ममाऽऽनन्दमयो गतः ॥ २२ ॥ ताः समन्नाक्षिपन्नेमे ! कमनीयतमा नवम् । यासां दृशाऽपि नानङ्गकमनीयत मानवम् ॥ २३ ॥ पार्श्वनाथ ! जगाम त्वां कोपमातङ्गतापदम् । यः पुपोष तपःसिंह कोऽपमातङ्गतापदम् ॥ २४ ॥ जातलक्ष्मी तमो हत्तुं वर्द्धमान ! प्रभो ! दयाम् । देहिमद्य विधेहि त्वं वर्द्धमानप्रभोदयाम् ॥ २५ ॥ शुचिर्जिनाली वः पायादपवित्रा समानसा । योऽस्नाद्यस्यास्तमोग्गोसा (2) दपवित्रा समानसा ॥२६॥ जिनागमं तमोध्वंसे रविकल्पमपापदम् । नमाम्यममांकमलै रविकल्पमपापदम् ॥ २७ ॥ त्वया वाग्देवि ! तत्कार्य महतोद्यमयाऽऽदरात् । यथा मोहमयां तार्य महतोद्यमयादरात् ॥ २८ ॥ इति सुमनसः श्रीपालकविरचितनयः समस्तजिनपतयः । अविनाशिज्ञानदृशो दिशन्तु वः ........... ॥ २९ ॥
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १२४ )
[ पण्डितावतंस
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ ५० ] पण्डितावतंसश्रीरामचन्द्रसूरिकृता
अपह्नुतिद्वात्रिंशिका ।
भवद्गुणानां स्तुतये जगद्गुरो ! कृतादरः सोऽयमपह्नुतौ जनः । अशस्तमप्याश्रितकर्म मन्यते यतः प्रसन्नः शुभमेव सुप्रभः || १ || सितं न ते सम हिरण्मयाचले चकास्त्यदः पन्नगसेव्य ! किन्त्वसौ । फणीश्वरः क्ष्माभरभङ्गुरस्थितिस्तवाश्रिते वोपिकया रसातलात् ॥२॥ जिनेश ! नेदं सदनं तवेन्दवप्रभावभासि प्रतिभाति किं पुनः । वृषासिंहस्य विपद्विपावलीविपाटनस्फाटिकपञ्जरं परम् ॥३॥ इदं न ते नीलतनुच्छविच्छटाकदम्बकं किन्तु फणीन्द्रकेतन ! त्वया त्रिलोकीविपदां विपत्कृते तरङ्गितं कालभुजङ्गमण्डलम् ||४॥ अदः समुन्मीलितनीलमङ्गतः प्रभोमिंजालं त्रिजगत्पते ! न ते । अपि त्वसौ स्फूर्त्तिमियर्ति चापलच्छिदे श्रियामायस शृङ्खलाबलिः ॥५॥ सरोजसौन्दर्यजुषोस्तवोन्मिषत्यसौ मुनीश ! क्रमयोर्न शोणिमा । प्रसह्य रागः स बहिष्कृतो हृदस्त्वदङ्घ्रिसेवामपि तु प्रपन्नवान् ॥६॥ निरायतात्मा न तवोपरि स्फुरत्ययं भुजङ्गाधिपनि (ति) गुणाधिकः । अपि त्वसौ रज्जुरजीर्णरागया स्वधाम नेतुं मुमुचे शिवश्रिया ||७|| क्षमाभृतां धुर्य ! तवेदमुद्ययौ तदा न शोणाहिफणामणीमहः । अभूदयं किन्त्वरुणोदयः पुरा स्फुरिष्यतो ब्रह्ममयांशुमालिनः ॥ ८॥ तवायमाभाति भुजङ्गपुङ्गवः प्रशान्तमूर्द्धन्य ! न मूर्ध्नि किन्त्वियम् । तपोऽधिकं त्वां भुवनाभयाचलं विचिन्त्य भेजे कमठाजटावली ||९||
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीरामचन्द्रसूरिकृता] अपहृतिद्वात्रिंशिका ( १२५ )
mmmmmmmmmm.wwwwwwww अशोषिताशेषरुजस्तव प्रभो ! न धर्मचक्रं पुरतः स्फुरत्यदः । स्वकुष्ठनिष्ठापननिष्टुराशया समाश्रितः किन्त्वयमीश्वरस्त्विषाम् ॥१०॥ अयं जिनानामधिराज ! राजते न ते जितारिव्रज ! वज्रभृद्ध्वजः । असौ स्फुटं किन्त्वतिवृद्धिविश्वगत्वदीयकीर्तेरवलम्बयष्टिका ॥११॥ सुवर्णशैलः किल नायमत्र ते जिनेन्द्र ! नैतद् भवनं च निर्मलम् । असौ कुमारक्षितिभृयशोङ्करः शुभैककन्दाद्भु(दु)दगादपि त्वतः॥१२॥ इयं न ते पादनखोज्ज्वलद्युतिर्विनम्रभालेष्वभिषङ्गमङ्गति ।। तदाश्रया पुण्यलिपेरपि त्वदः प्रमार्जनो स्वलमम्बु वल्गति ॥१३॥ तव प्रभाचक्रमुदश्चिमेचकं चकास्ति नैतन्मणिमात्रपनगम् । तनुं दधानः क्षणदामयि त्विदं विभाति सप्तर्षिविभूषितं नमः ॥१४॥ स एव रोचिष्णुकडारकेसरच्छटाकटप्रा तप (तव) मौलिपृष्ठतः । नृसिंह ! नैदं तु महःकदम्बकं विडम्बयद् बिम्बमशीतरोचिषः ॥१५॥ इदं न फुल्लत्फणभृत्फणामणीमहस्तवोच्चैः शमिनामधीश्वर ! । समुल्लसद्ध्यानसुधाभयात् त्वहेर्विषाचिरेतन्मिषतः पलायितम् ॥१६॥ इदं तव ज्योतिरुदेति विष्टपत्रयोदव्यापि जिनेश ! न त्वदः । अहीन्द्ररत्नाक्षिकरस्फुरन्नखैरुपर्यधोमध्यविकस्वरं महः ॥१७॥ न रक्तकङ्केल्लिरसौ चकास्ति ते निषेवते त्वामपि नृत्वगुप्तये । अशेषषड्जीवनिकायतायिनं मुनीश ! रागः स वनस्पतीभवन् ॥१८॥ जिन ! द्विजानां तव देशनावनावमी न कान्तिस्तबकाश्चकासति । विमुक्तिकान्ताभरणाय किन्त्वयं कृपापयःसागरमौक्तिकोत्करः ॥१९॥ न मूर्ति भूषा प्रणयी फणीश्वरं क्षमाभृतामीश ! बिभर्षि किं पुनः । अमुं दधानेन कलापिना त्वया शिवं विरोधप्रशमा प्रकाश्यते ॥२०॥
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १२६ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ पण्डितावतंस
अमीन नम्रावनिशासिनां शिरःस्रजः पुरस्ते पतयालवोऽलयः । अपि त्वौ पादनखांशुताडिता गलत्यहो पापमलस्य मालिका ॥२१॥ इदं न ते नीलतनूरुचामुपर्युदश्चि दन्तोज्ज्वलरोचिरासदः । जगत्त्रयी मङ्गलवल्लिकाननं चकास्त्यदः किन्तु लसत्प्रसूनकम् ॥२२॥ इयं न ताम्राङ्घिनखांशुमञ्जरी जिनेश ! लेश्यापि तु भाति तैजसी । विनम्रदुष्कर्मदिधक्षया तव प्रसन्नपद्भ्यां झटिति स्फुटीकृता ||२३|| इदं न मौलौ धरणोरगेश्वरस्फुरत्फणालीफलकं जगत्पते ! | तवापि तु ध्यानसुधाम्बुपायिनः करातपत्रं भुवनश्रिया धृतम् ||२४|| अयं न गाङ्गेयगिरिस्त्वमप्यसौ न चेह नीलीदलसोदरद्युतिः । अदस्त्रिलोकाभरणैकपङ्कजं हिरण्मयं किन्तु सनीलषट्पदम् ॥२५॥ नमस्यतां भालतलेषु नैष ते जपासखः पादनखत्विषां चयः । पदं ददत्याः सुकृतश्रियस्त्विदं विराजते यावकरागवल्गितम् ॥२६॥ अयं न नीलोपलशेखरायितं त्वदीयमूर्त्तिस्तपनीयभूधरः । जगत्सु कल्याणनिपः स्फुरत्यपि त्वसौ वतंसार्पितनीलपल्लवः ॥२७॥ इयं न ते पादनखांशुमण्डली सतां ललाटाङ्गणकुक्कुमच्छटा । उदेष्यतः पुण्यरवेरपि त्वसावबन्ध्यसन्ध्याभ्रकदम्बडम्बरः ||२८|| फणीन्द्ररत्नाश्चितमेचकद्युतामिदं न ते वृन्दमुदेति देहतः । नभः कृतावासमपि त्वदस्तडित्वतां कदम्बं कमठाम्बुभृज्जयात् ॥ २९ ॥ यमीष्टसिद्धेर्गृहमिन्द्रनीलजं न ते विनीलाङ्गरुचामयं चयः । इदं त्वया किन्तु वियन्नखच्छविच्छलात् स्वतेजः प्रसराय कल्पितम् ॥ ३० ॥ विभाति भोगीन्द्रफणामणिप्रभा क्षमाभृतामीश ! न ते शिरस्यसौ । अपि त्वयं सिद्धिवधूविभूषणोपयोग भूर्गैरिकधातुसञ्चयम् ॥३१॥
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीरामचन्द्रसूरिकृता]
अपह्नतिद्वात्रिंशिका
(१२७ )
annammannannammnnnnnnnnnnnnn
गगनपुलिनप्रेल ज्योतिर्नखोत्करतारका
तव तनुरियं श्यामा वामातनूद्भव ! भासते । शुचिरदरुचि पा व्याख्याविधाविह केवला
ऽभिनवशशिनः सच्चक्राणा मुदेऽपि तु कौमुदी ॥३२॥
[५१ ] श्रीपार्श्वनाथस्य। अर्थान्तरन्यासद्वात्रिंशिका
धर्मार्थकामात्मकमीश ! ते गिरा निर्बाधमर्थत्रितयं प्रसाधयन् । अर्थान्तरन्यासविधि समीहते सोऽयं जनस्तावकभूमिकातिथिः ॥१॥ संस्तुतौ तव जिनेश ! नेशते तेऽपि वन्ध्यधिषणाः पुरन्दराः । तत्र सादरमतिस्तदप्यहं कोऽपि वा स्खलति नो मनोरथः ॥२॥ अश्वसेनतनुभूः स भूयते यः स्वयं फणिफणोष्णवारणम् । बिभ्रदन्तमनयजगत्त्रयी तापमद्भुतगुणा हि सज्जनाः ॥३॥ येन काञ्चनगिरौ विनिर्ममे शासनोन्नतिवधूकरग्रहः । युक्तमेतदथवा कुमारतां बिभ्रतां खलु भुजङ्गसङ्गिनाम् ॥४॥ रक्षितो विषधरः कृपालुना येन तापसहुतासविह्वलः । आपदं गतवति द्विजिह्वकेऽप्युत्तमाः स्युरुपकारतत्पराः ॥५॥ यत्प्रसादमुदितस्तदा फणी प्राप नागनगराधिराजताम् । उत्तमेषु नियमेन रागिणां सम्पदः करतले गतापदः ॥६॥
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
~
( १२८ ) जैनस्तोत्रसन्दाहे [श्रारामचन्द्रयश्चकार करुणाचणं मनो दुर्गति स कमठस्तदप्यगात् । सज्जनेषु सहनेष्वपि ध्रुवं दुष्कृतेन पतयालवः खलाः ॥७॥ यो वितृष्णहृदयः प्रकाशयन् पीतशान्तरससुस्थतां स्वयम् । देहिनां भववनभ्रमक्लमं चिक्षिपे चरितमद्भुतं सताम् ॥८॥ येन वाञ्छितफलैः समन्ततो दर्शनान्तरजुषोऽपि योजिताः । अत्युदारचरितोज्ज्वलात्मनां नास्ति वा स्वपरयोरिहान्तरम् ॥९॥ येन तैः स्वचरितैरलित्विषा सौरभं किमपि हेमभूभृतः । ख्याप्यते प्रगटमेव किन्तु तद् यन्न शक्यमिह वा कलावताम्॥१०॥ यः कषायकलुषाभिषङ्गिनां क्षालयन् गलितरागसङ्गतिः । मुक्तिरक्तहृदयश्चिरं बभौ को नु वेत्ति चरितं महात्मनाम् ॥११॥ तत्त्वपावन ! मुनीश ! दर्शनादन्तिजन्मनि मनस्यबोधि याः । सङ्गमाद्धि महतां महात्मनां चित्कला कलति किं कुतूहलम् ॥१२॥ रागिणां किल रसायनं तनूद्वर्त्तनं तदपि यस्य जायते । सर्वमेव जगतां हिताय वा कल्पते परमसिद्धिशालिनाम् ॥१३॥ याच्नया भवतु सन्तनोति यश्चित्त एव नहि तं समीहितम् । लाघवाय यदमुष्य लधनं कोऽपि हन्त महतां महाग्रहः ? ॥१४॥ मौलिमण्डलविलासमण्डनं दर्शयन् शतिफणीशमुत्फणम् । सन्तनोत्यहिभयज्वरक्षयं चित्रमेव चरितं महात्मनाम् ॥ १६ ॥ वर्तमानमपि भूतभावि वा दूरवर्त्यपि समीपवर्ति वा । योऽवलोकयति विश्ववल्गितं कापि दृष्टिरपरैव योगिनाम् ॥ १६ ॥ एक एव जगतां मनस्सु यः कृष्णमूर्तिरवदातपुण्यभूः । भोगिकेतुभिरगम्यविग्रहो योगिनो हि विपरीतवृत्तयः ॥ १७ ॥
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचिता ]. अर्थान्तरन्यासद्वात्रिंशिका
(१२९)
यः स्वयं दधदनवरात्मतामिष्टसिद्धिघटनामिषुः सताम् । अध्युवास कनकाद्रिचूलिकां शैलवासरतयो हि योगिनः ॥ १८॥ नेत्रयोः प्रणयितामुपेत्य यः सज्जकज्जलसगोत्रगात्रकः । दृष्टिमाशु तनुते निरञ्जनां सृष्टिरेव हि नवा महात्मनाम् ॥ १९ ॥ यस्य न स्खलति तत् कचिन्महः स्फूर्जितं नृपशतैर्नतात्मनः । सौजसः स्फुटमधृष्यतेजसः स्युर्यतः शिरसि दुर्गशालिनः ॥२०॥ बिभ्रता भृशमताड्यजीवतां येन धर्मकलयात्र दुष्कलौ ।
आन्तरारिविजयः कृतः सतां चातुरी जयति काचिदद्भुता ॥२१॥ निर्व्यपेक्षहृदयो दयानिधिः कल्पयत्युपकृति जनेषु यः । कारणेन किल योपकारिता सा हि नूनमथवा स्वविक्रयः ॥ २२ ॥ आग्रहो जनयितुं प्रभावतां यस्य काश्चन कलामुपेयुषः। इन्दुसुन्दरयशः फलेनहिर्निवृति दिशति वा स्थितिः सताम् ॥ २३ ॥ यं प्रभुं समधिगम्य धारयत्युच्चकैः कनकभूधरः शिरः । कः क्षितौ सकलकाघ्रितप्रदं प्राप्य रत्नमथवा न दृप्यति ? ॥२४॥ यत्पदप्रणयिनां नृणामगुः सिद्धिपद्धतिमहो मनोरथाः । येन गौरवभृतामुपासनं कामधुकसुरभितो न भिद्यते ॥ २५ ॥ यस्य रूपमनघं परं किमप्यस्ति कः कलयितुं प्रगल्भधीः । एवमेव सकलातिवर्ति वा वृत्तमद्भुतरसाय कल्पते ॥ २६ ॥ यः सुवर्णगिरिविस्फुरत्यदस्तत्प्रकाशयति वृत्तमात्मनः । कस्य गोप्रकटितप्रभावतः श्लोकसिद्धिदयं न याति वा ! ॥२७॥ भारती यदुपदेशपेशलामर्थसिद्धिमनुधावति ध्रुवम् । काश्चनाचलकलामुपेयुषां सिद्धयो हि वृषलीसमाः सताम् ॥ २८ ॥
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१३०) mmmmmwwwwwwwwwwwmmmmmmmmmmmwwwwwmarmer
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्रकालकूटमपि सत्यमुत्कटं यत्प्रभाववशतः सुधायते । विश्ववल्गदघमृत्युहारिणो नेदमद्भुतममुष्य वा प्रभोः ॥ २९ ॥ येन सान्द्रकरुणाईचेतसा वैभवाभ्युदयभङ्गिसङ्गिना । उद्धृतं विपदुदन्वतो जगद् विश्वदुर्गतिहृतः श्रियः सताम् ॥ ३० ॥ यस्य संस्मरणमीक्षणं गुणोत्कीर्तनं स्नपनमर्चनं च तत् । पूरयत्यसुमतां मनोरथान् किं न वा भगवतः शुभावहम् ॥ ३१ ॥
एवं विशेषकमवाप्य जिनं सुवृत्त
कार्तस्वरक्षितिभृताखिललोकलक्ष्मीः । त्यक्तान्यवीक्षणरसा विदधे क्षणेन
क्षोभावहो भवति वा तिलकप्रयोगः ॥ ३२॥
[५२ ] पार्श्वनाथस्य व्यतिरेकद्वात्रिंशिका।
यदिह देवकदम्बकतः स्वकैर्गुणगणैस्त्वमसि व्यतिरेकभूः । तदवतंसितशारदया दयानिलय ! तत्प्रयतोऽस्मि तव स्तवे ॥१॥ स भवताद् भवतां भवतान्तिहृद् मुजगभूषणभूः परमेश्वरः । . जगति पूरितकाममहोत्सवः कनकसानुगतो नवशङ्करः ॥२॥ स्फुटसुदर्शननन्दकविक्रमः सकलविश्वनिषेव्यमहोदरः । इह बभौ भुवि यः पुरुषोत्तमः कमठकीर्तिसहस्तु न केवलम् ॥३॥
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मिता ]
व्यतिरेकद्वात्रिंशिका
( १३१ )
अकृत तलवनाश्रयि कर्म यः स्फुटमपातकपङ्क कलङ्कितः । त्रिजगदुद्धरणोद्वरया धुरा नववराहतया विदितः क्षितौ ॥ ४ ॥ परमहंस मनोहरविग्रहः शुचिचतुर्वदनः कमलालयः । समधितिष्ठति यः परमेष्ठितां वहति नैव तु वेदसमुन्नतिम् ॥५॥ हरिमनोहरचित्र चरित्र भूर्जगति बिभ्रदनन्स इति श्रुतिम् । भजति यः कलितं बलडम्बरं कमपि नैष तु काममपालयन् ॥ ६ ॥ परशुभासितनीलतनुद्युतिश्चरणसंश्रयसाधुवृपस्थितिः ।
वहति विघ्नविनायकतां परं सकलनागशिराः खलु यः श्रुतः ॥ ७॥ असमशक्तिरनङ्गशरज्वरानुपहतः स्फुटपावकजन्मभृत् । जगति योऽत्र बभार कुमारतामयमहो स्वयमेव तु तारकः ॥ ८ ॥ क्षणविनश्वरविश्वमय स्थितिं व्यवहरन् विदितः खलु मारजित् । भजति बुद्धकलां स्वयमेव यः प्रथयति स्म पुनर्न निरात्मताम् ॥ ९ ॥ जितमनस्कतया सुसमाधितां दधदपि प्रथयन् वपुषः क्षयम् । परमयोगरहस्य निवासभूरितरनाथविलक्षण एव यः ॥ १० ॥ निखिलविश्वगशाश्वतरूपभृन्निजगुणोद्यतशब्द मनोहरः ः । भजति काञ्चन योsभिनवाम्बरश्रियमनश्वरतारकशीतगुः ॥ ११ ॥ अनुपलभ्यखमण्डलडम्बरः सकलतारकवैभवभासुरः । य इह कलानिधिकौशलो नवमहः स्फुरितं तुलयत्यलम् ॥१२॥ न कमलं विकचं कुरुते गवां व्यतिकरैर्विकिरंस्तमसस्ततिम् । मुदितकौशिकसंश्रितपादतां वहति योऽत्र नवीनदिवाकरः ॥ १३ ॥ न वियति स्थितिवल्गितमादधे न खलु कैरवबोधकृदक्षि यः । क्षणदयाधिगतप्रणयो नवामृतकरः कलिताभ्युदयो नवः ॥ १४ ॥
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १३२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
। श्रीरामचन्द्र
प्रमदयनमृतेन कृताञ्जलीन् गततृषः शिखरिश्रियमावहन् । अकलुषः कमठाम्बुदवृष्टिभिस्त्वभिनवः किल यः कमलाकरः॥१५॥ प्रकटयन्नवनस्थितिपाटवं भुवि कलां कलयनिह हारिणीम् । सकलकामसमुद्भवसौहृदः श्रयति यो नवकेसरिणः श्रियम् ॥१६॥ दधदहो विबुधाश्रितपादतां भुजगराजिविराजितमौलिताम् । किमपि यः स्वगुणैर्भुवनाद्भुतैर्दिविषदामचलादतिरिच्यते ॥ १७ ॥ सुमनसामधिगम्य तयाऽत्र यः श्रयति नन्दनतां कमलाचले। परमयं शतधारिभिदेलिमाद्भुतमहाबलवैभवशोभितः ॥ १८ ॥ विबुधकुञ्जरतां विततान यः कनकसानुमति स्थितिमाश्रितः । विजयिनागकृतोचरणः परं शितितनुः सततं विमदोदयः ॥ १९॥ शिरसि बिभ्रदहीन्द्रनिभाजटापटलमिष्टफलस्फुटपादभृत् ॥ तनुकलां कलयन्नभसः सखीमभिनवः खलु यः सुरपादपः ॥२०॥ भुवनतापकृदक्षणिकोन्नतिर्भुवि विकीर्णरजाक्षतकन्दलः । अपर एव विनीलघनश्रुतिर्य इह भाति गिरौ विहितस्थितिः ॥२१॥ अहरसत्कवृषोदयमादधद् भृशमरालवयो (१) नुदयन्मदः । वहति मानसमप्यजलाशयं स्फटिकशैलयशा नव एव यः ॥ २२ ॥ असमरत्नजिघृक्षुजनं नयनहह कन्दरमीरितदुर्गतिः । वहति सद्गुणरोहणतां परं य इह नागवरश्रियमाश्रयत् ॥ २३ ॥ निजशिरस्यहिमक्षयमावहन्नपि निवर्तितवेपथुरङ्गिनाम् । य इह नव्यशिवोदयकृद्गिरीश्वरतया जगति स्पृशति प्रथाम् ॥ २४ ॥ स्फुरदगस्तिमिताद्भुतवैभवः परमशङ्गगणेन च न श्रितः । . कमठभृङ्गभृदस्खलितक्षमस्त्वजनि यो नव एव महोदधिः २५ ॥
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः ] श्रीमुनिसुव्रतदेवस्तवः .
(१३३)
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
प्रगुणनायकतां स्वयमेव तां दधदशेषितदुष्कृतवैकृतः । सकललोकशिरःकृतसंश्रयः श्रयति यो नवमौक्तिकयष्टिताम् ।। २६ ॥ न धरणीसुविरागमुपैति यः किल नवालिसमोनतविग्रहः । अरिपुरीत्यधिक प्रमनःस्थितिः प्रकटयत्यहरीशमहोबलम् ॥ २७ ॥ न चरणाश्रयणं भरतो दधौ स्फुरति किञ्चन रौरवनिग्रहम् । मनसि यस्य गुरुश्च नगाधिभूर्वसति नूतनरागकलाश्रितः ॥२९॥ युग्मम् विषमहारि विजृम्भितमीयुषः श्रवणवीक्षणतुल्यलसदृशः । फणपतेर्न च यस्य कलान्तरं किमपि भोगपरित्यजनं विना ॥२९॥ शुचिदशाश्रयदीप्रमहोदयः कुशलभासितसन्ततनामभृत् । दधदजस्रनिरञ्जनतां न यः स्फुरति कोऽपि नकः खलु दीपकः ॥३०॥ जगति पूर्वविधेर्विनियोगजं विधिनतान्ध्यगलत्तनुतादिकम् । सकलमेव विलुप्यति यः क्षणादभिनवः शिवसृष्टकरः सताम् ॥३१॥ इत्थङ्कारमकारणैकसुहृदं विश्वस्य पार्थ जिनं
तं स्तोतुस्त्रिजगद्विलक्षणगुणग्रामाभिरामाकृतिम् । यः कश्चिद्विकचीबभूव बत मे भाग्यातिरेकस्ततः
स्तल्लोकव्यतिरिक्तमुक्तियुवतिप्रेमप्रमोदोत्सवः ॥ ३२ ॥
[५३] श्रीमुनिसुव्रतदेवस्तवः ।
देवस्तनोतु हरितोत्पलकोंशकान्ति:
" शान्तिं श्रियं च परमां मुनिसुव्रतो कः ।
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१३४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीरामचन्द्र
यस्य क्रमाम्बुरुहमुद्गतचक्रचाप
माश्रित्य कर्मजयिनः कति नाम नाऽऽसन् ? ॥ १ ॥ श्लाघ्यान्तरस्य विरहेण गिरां कवीन्द्राः ।
स्तोत्रणि ते जिन ! गृणन्ति शिवावहानि । यस्मात् तव स्तवनसम्भविना महिम्ना
. प्राप्तिः शिवस्य कृतिनां कियती फलाप्तिः ॥ २ ॥ तेषां गिरः खलु गिरः कविचक्रवाले
ते नाम बिभ्रति यशःकुसुमावतंसम् । येषां मुखाम्बुरुहमञ्चति वास्तवाय
वाग्देवता भगवती भवतः स्तवाय ॥ ३ ॥ ये त्वां स्तुवन्ति परदूषणघोषणाभि
स्ते जाड्यकरमलदृश: परमार्थवन्ध्याः । एषापि कापि विपणिर्ननु मूढतायाः
सत्तां यदन्यविषयां सहतेऽन्तरात्मा ॥ ४ ॥ तस्मै नमः.सकलकालशिरोवतंस
लक्ष्मीगृहाय समयाय महोदयाय । ... यत्र त्रिलोकविभवप्रभवैकमित्रे
चेतस्तवाज्रिघ्रकमलोत्सुकमाविरस्ति ॥ ५ ॥ श्रेयो निमित्तमपि ये गृहमेधिनोऽपि
धावन्ति वैभवभराय धनोद्भवाय । निःसङ्गतैकशरणानि पदं शरण्य !
स्वप्नेऽपि तेषु कृतवन्ति न ते वचांसि ॥ ६ ॥
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिविनिर्मितः] श्रीमुनिसुव्रतदेवस्तवः (१३५ ) अस्मासु दुःस्थितशिरोमणिषु प्ररूढ- ... :
श्रद्धाकणेषु करुणा तव तन चित्रम् । श्रद्धानवन्ध्यमनसः पशवोऽपि येनाss
कृष्टाः स्वयं भगवता भवसिन्धुमध्यात् ॥ ७॥ लक्ष्मीः प्रणश्यति चिरं सरुजो भवन्ति
नीचैरपि प्रसभमीश! तिरस्क्रियन्ते । त्वद्वाक्यतत्त्वपरिबोधसुधापराञ्चः
कां कां न नाथ ! विपदं कलयन्ति लोकाः ॥ ८॥ किं तैः श्रुतं किमवधारितमार्यकार्य
वन्ध्येषु किं परिणतं च महेश ! तेषु ।। वाचस्तवापि निशमय्य शमैकरूपा
लोकद्वयद्विषि विकर्मणि ये रमन्ते ॥ ९॥ कारुण्यमावह शरण्य ! कृपास्पदेषु
किं देवदेव ! तव दृष्टिरियं पराची । तैस्तैर्जगत्रयजयैः क्षतपुण्यपापै
स्ते सन्तु सङ्कटतमाः शिवभूमिभागाः ॥ १० ॥ भूमीभुजां त्रिदशभूमिभुजां च कुन्द
कोशाददातमहसः ककुभां मुखेषु । खेलन्ति याः सपदि कीर्तिकुरङ्गनेत्रा--
स्तास्ते पदाम्बुरुहभक्तिवधूभुजिष्याः ॥ ११ ॥ किं कौतुकं नवसुधामधुरैर्यदीश !
. सूक्तैस्तवापि परितप्यति कोऽपि- पाप्मा ।
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीरामचन्द्र
वाताधिकास्तनुभृतो हि धनागमेन
विश्वोपकारिपयसापि वहन्ति पीडाम् ॥ १२ ॥ तान्यद्भुतान्यहरहः प्रविलोक्य पूर्व
सदृष्टयो जिन ! भवन्तु न तत्र चित्रम् । अस्मादृशः खलु कुतूहलधाम योऽय
मप्रेक्षिताद्भुतलवोऽपि यथार्थदृष्टिः ॥ १३ ॥ प्राप्तः कथञ्चिदपि तावदयं तवाध्या
श्रद्धालुतत्त्वमिदमस्ति मनोऽपि सम्यक् । तं किश्चिदप्यथ पृथु प्रथय प्रसादं
येन क्रियास्वपि भवत्यमलासु वृत्तिः ॥ १४ ॥ कालाय विश्वमहिताय नमोऽस्तु तस्मै
तेभ्यस्त्रिधास्मि विनतः सततं जनेभ्यः । यामैश्चतुर्भिरुपदेशगिरोऽभिवर्षन्
यत्रासि यैर्जिन ! कृतो निजनेत्रपात्रम् ॥ १५ ॥ मार्गान्तरप्रणयवासितचेतसोऽपि
स्वर्गीकसां चिरमुपासत एव लक्ष्मीम् । तत्किश्चिदस्ति मितपुण्यमपास्तपापं
स्थानं तु नेतुमलमेष तवैव पन्थाः ॥ १६ ॥ ताः सम्पदोऽपि विपदः खलु यास्त्वदुक्त
___ सूक्ताञ्जनामृतदृशां सुखयन्ति चेतः । श्लेष्मज्वरार्त्तवपुषां शिशिराम्बुपान
स्वास्थ्यस्य जीवितविहारपरो विपाकः ।। १७ ॥
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः] श्रीमुनिसुवतदेवस्तवः
(१३७)
तस्याग्रतो बहुतृणं त्रिदशेश्वरोऽपि
यद्वाल्यमेतदखिलं भुवनं लघीयः । अर्वाणमध्वनि नियोजयितुं यमेष
. श्रीसुव्रतो जिनपतिः स्वयमाजगाम ॥ १८ ॥ कृत्येऽपि केषु निरताः खलचेतसोऽपि
शुद्धाशया अपि चरन्ति च केऽथ कृत्यम् । तेषामगम्यपरलोकफलोदयानां
देवः परं फलयितुं चतुरो विपाकम् ॥ १९ ॥ क्लेशाविलेषु नरकैकनिवन्धनेषु
किं कुर्महे कलुषकर्मसु याति चेतः । न त्वेव देव ! परमं प्रशमाश्चितासु
निर्वाणहेतुषु मनागपि सक्रियासु ॥ २० ॥ कृत्येषु नन्दति विषीदति विक्रियासु
श्रद्धां दधाति विजहात्यपथं स एवं । श्रीदेवसुव्रत ! य एव विकाशिकुन्द
कोशत्विषां तव दशां ललितैः पवित्रः ॥ २१॥ आजन्मरोगिषु पराभवसारभाव
पीडावृथाकृतसमस्तगुणोदयेषुः । अस्मादृशेषु परदास्यनियन्त्रितेषु
काश्चिदिशं विमृश सुव्रतदेवदेव ! ॥ २२ ॥ स्तुतयः शतशः पुरा कृताः
कविभिः सन्ति महद्भिरगुताः ।
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१३८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्रतदिदं तु निजस्य जन्मनः
सुखवन्ध्यत्वनिवेदना परम् ॥ २३ ॥ नितरामतराम चन्द्रकीर्ते !
भवजलधिं न विना तव प्रसादात् । प्रथय जिन ! ततस्तथा प्रसाद
सफलमनोरथवीथयो यथा स्मः ॥ २४ ॥
श्रीनेमिजिनस्तवः।
यदुकुलतिलकः समृद्धलक्ष्मीनरकनिरोधविधानबद्धकक्षः । जगतां धृतशङ्खचक्रपाणिर्दिशतु जिनः पुरुषोत्तमः शिवानि ॥१॥ स कविः खलु वास्तवं चरित्रं तव परिकीर्तयितुं कृताग्रहो यः । धिक् तांस्तु नरेन्द्रचन्द्रयोषिचरितमवास्तवमेव ये स्तुवन्ति ॥२॥ समयोऽथ न पारभेदसङ्गी मतिसौहत्यकृते महामतीनाम् । इतरेषु रहः पुनस्तवेदं निखिलप्राणिगणेन नित्यमैत्री ॥ ३ ॥ समता कुत एव ते सहान्यैरुत्कर्षेऽपि मनांस्यपत्रपन्ते । यमिनां मृतपाद् गुणाधिकत्वे महिमा कः कथिते प्रशंसितोऽस्तु ॥४॥ न तमांसि न वा रजांसि दृष्टिं पुरुषस्यप्रभवन्ति तस्य रोद्भुम् । अनिशं खलु शासनाञ्जनं ते सविधे यस्य विजम्भते जिनेश ! ॥५॥ परपरिभावदीनदीक्षितेषु क्षितिनाथेषु यथार्थिनो भवन्ति । भवति यदि तथा भवेयुरस्मिन् किमसुलभं भुवने तदास्तु वस्तु ॥६॥ न तपो न जपो न संवरो वा भवनाशाय विना त्वदुक्तमन्त्रात् । प्रगुणेष्वविशेषकारणेषु प्रसवति बीजमुपास्य नाम्बुसेकम् ॥७॥
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________
rammmmmmmmwww
सरिविनिर्मितः] श्रीनेमिजिनस्तवः करणोपचयो भवच्छिदायै स च साम्येन तदेतदात्मवश्यम् । किमियत्यपि मुक्तिकार्मणेऽसौ भवदुक्ते भवति द्विषां विमोहः ॥८॥ उभयोरपि योग्यतापवर्ग प्रति पुरुषस्य सुमेधसः स्त्रियाश्च । वपुरनमयं च योगभाजामपि तव सैष मुदे न कस्य पन्थाः ॥ ९ ॥ खळमनसो यदि मादृशोऽमी तदपि तवोचितमौचितुं विधातुम् । विजनेषु महीधरेषु गुवी सलिलमुचो रचयन्ति किं न वृष्टिम् ॥१०॥ त्वयि मयि न नाम कोऽपि भेदो यदि कृपां कुरुषे कृपास्पदेषु । सवितुर्ग्रहचन्द्रतारकाभ्यो भुवनविकासविलासतो विशेषः ॥११॥ व्रतमसिनिशितं चिरं दधानेष्वपि विकृति कचिदीश ! वीक्ष्य काश्चित् । दिशतस्तव मूलनाशमन्ये कथय कथं तु कृपालुतां स्तुवीरन् ॥१२॥ परिणाममशेषजन्तुवाचां दधदखिलान् सह संशयांश्च भिन्दन् । नहि केवलमेव केवलं ते वचनमपीश्वर ! केवलं तदेवम् ॥ १३ ॥ विभवलवमदान्धनेत्रपात्रैरवगणितां क्वचिदर्थितां वहन्तः । तव वचनपवित्रताविरागं दधति वहन्त्यपरेऽपि रोषमुच्चैः ॥१४॥ धिक् तानि हहा पितंश्च तेषां ये भवतोऽपि विगाह्य तत्त्वसिन्धुम् । धननिगडविशृङ्खलाज्रिपातं गगननिवेशितनेत्रमर्थयन्ते ॥ १५ ॥ विरचितगुरुकर्मवर्मभेदे निरवधिशर्मणि शाश्वतावलोके ।। श्रद्धा यदि जन्मकोटिलक्षैरपि भवति त्वयि किं न नाम लब्धम् ॥१६॥ पवनः खलु पावनो जडोऽपि द्विषतस्त्वां विबुधादपि ध्रुवं सः । सततं तव यः पदाब्जपीठीमनुकूलत्वमुपेयिवानुपास्ते ॥ १७ ॥ विभवैः समयप्रभावकत्वादपि हृदयेन्द्रियसंवरो वरीयान् । तदिदं तव तत्त्वसूत्रकत्वं द्विषमपि कन्न चिरं चमत्करोति ॥१८॥
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१४० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीरामचन्द्र
शक्तिर्यदि मानसं विजेतं किमखिलदःखग्रहस्थचिन्तनेन जनकजनककर्मणो वचोभिः किमिह परैर्विभवार्जनावबोधैः ॥१९॥ प्रवचनपरिधारिणोऽप्यमी ये विदधति कर्मसु तामसेषु वृत्तिम् । खलु तेषु बहिश्चरित्रमुख्यः सुगतिमपोहत एव ते निदेशः ॥ २० ॥ निवसति स जडेषु या न नाम श्रीलोलेषु दधाति नास्पदं च । शिवभूमीसखी विना न सा श्रीः पदयुगली तव लभ्यते महद्भिः।।२१॥ विसदृशमपि भावजातमेतद् युगपदशेषविशेषमीश ! बिभ्रत् । समवसृतिमही च शासनं च द्वयमपि सोदरतां ध्रुवं ददाति ॥ २२ ॥ मयि शोकधनी प्रवासनी च प्रभवपराभवभारविक्लवस्य । भवति खलु जनस्य सौममस्यं तव वचनामृतविग्रुषां निषेकः ॥२३॥
अवर्मनि वचःपतेरपि गिरामसौ मादृशां ___ मलीमसदृशां ध्रुवं त्वयि क एव देवस्तव । तथापि सफलो मम स्तवनसम्भवोऽयं श्रमः
फलन्ति नहि देवताः किमुत भावनाः स्वाः सताम् ॥२४॥
[५५ ]
उपमाभिः जिनस्तुतिद्वात्रिंशिका।
आस्ते समस्तभुक्नेष्वपि नोपमा ते
स्तुत्यै पुनर्जिनपते ! प्रयतस्तयास्मि । उद्दामदामरचना मम तरखपुष्पैः
सैषा न साध्यमिह वा तव किं महिनः ॥१॥
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणीता ]
जिनस्तुतिद्वात्रिंशिका.
(१४१)
नीलोत्पलासितवपुर्विपुलप्रसर्पद्ध्यानानलः प्रदहताहरितानि देवः । यस्मिन्नकुण्ठकमठाभ्रभुवा तदानीं तप्तायसीव पयसां प्रलयः प्रपेदे ॥२॥ वैरोचनेन रचितं दनुजेन्द्रजैत्रे तन्निग्रहोद्यतमताविव भूमिदानम् । तज्जीवनं खलु वृथा कमठेन वृष्टं यस्मिन्नभीष्टघटनाय जिनः स वोऽस्तु ।। आप्लाविते जगति मेघजलैरपारकासारतां वसुमतीवलये प्रपन्ने । यन्मूर्तिराप तुलनां नलिनीवनस्य वामाङ्गजः स जगतां मुदमादधातु ॥ येनाधरीकृतलसत्कमठप्रतिष्ठामुच्चैः क्षमां गुरुतमां दधता तदानीम् । काचित् कुलाचलकला कलयाम्बभूवे भूयादमेयमहिमा स विभूतये वः ॥ पार्श्वस्य जन्ममहमजनजागरूकास्ताः पान्तु दुग्धजलधेर्जलविष्लुषो वः । गाने प्रभोः पुटकिनीदलवालमित्रे मुक्ताप्र....करकान्तिमुपासते यः॥६॥ भूत्यै वपुर्भवतु घा भुजगध्वजस्य विश्वश्रियो मरकतोद्भवकुट्टिमाभम् । यत्र प्रवालसखपाणिनखांशुजालं संलगतच्चरणयावकवञ्चकास्ति ॥ ७ ॥ उत्तप्तजात्यतपनीयविनिद्रभद्रपीठप्रतिष्ठितविनीलतनुः सभायाम् । चामीकरादिशिखरस्थितनीलरत्नसापत्नकं दधदयं जयताजिनेन्द्रः ॥८॥ आकर्ण्य गर्जिमिव यस्य गिरं गभीरां सानन्दमुद्भिदुरपुण्यकलापभागभिः। जज्ञे शिखण्डिभिरिवाणभृतां मनोभिः पाथोदसोदरतनुः स मुदेऽस्तु देवः।। व्योन्नः सखी तनुमयूखसखी सुखाय श्रीअश्वसेनकुलसिन्धुकलानिधेर्वः । व्याख्याविधौ दशनदीधितिरुजिहाना ज्योत्स्नेव यत्र किल निर्वृत्तये न कस्य॥ उत्कर्षिपार्षदमहर्षिजनापनिद्धज्योतिर्मयान्तरदृशः सततप्रकाशैः। सिद्धाननस्वजनतां जिनपार्श्वभर्तुातन्वती तनुरुचिस्तनुतां श्रियं वः।। संसारसिन्धुकुहरे हरिसेन्यलक्ष्मीसम्पादकः सुमनसाममृतप्रदाता । मन्थाचलेन्द्रतुलनां कलयनजस्रं जीयाद् भुजङ्गपतिविभ्रमभृजिनेशः ॥
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १४२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्रपार्श्वप्रभोः परिलसत्पुरतस्तमांसि तद्धर्मचक्रमचिरान्मुकुलीकरोतु । प्राच्याचलेन्द्रशिखरस्य पुरस्सरं यद् बिम्बं विडम्बयति वारिजबान्धवस्य ।। सम्यक्त्वरत्नविभवं जिनपुङ्गवो वः कालोदसोदरवपुर्विपुलीकरोतु । . यस्मिन्नशोकदलपाटलपाणिजांशुजालं प्रवालवनविभ्रममाबिभर्ति ॥१४॥ कुर्यादुदञ्चदहिरत्नमहास्तडित्वदम्भोद....वथुमेष कथावशेषम् ।। यस्योन्नति वि न कस्य समस्तकामवल्लीः सपल्लवभराभरणाः करोति ॥ बिभ्रत् क्षमां स नरकक्षयबद्धकक्षः पायाद्दलल्कुवल्यधुतिभृजिनो यः । रत्नत्रयीतिलकितां स्वतनुं दधानः प्रादुश्चकार करणिं पुरुषोत्तमस्य ।। पुन्नागभङ्गिसुभगालिविनीलमूर्तिरुत्तुङ्गभूरिशिखरश्रियमादधानः । भूयादशोकतरुभूषितभूमिभागः श्रीमान् वसन्त इव सम्भृतसिद्विरागः।। व्याक्रोशमेचककुशेशयकाननश्रीर्वामाङ्गभूर्जिनपतिर्जगतीं पुनातु । उन्मीलदुत्पलदलयुतिमेति यस्मिन्नालायितस्ववपुषः फणिनः फणाली ॥१८ विश्वं पवित्रयतु पार्थजिनः स यस्य चन्द्रोत्पल: कतकचूर्ण इवोपदेशः। अन्हाय निर्मलयति स्म रजःप्रशान्ति सम्पाद्य कस्य हृदयं न जलाशयस्य।। देवः स दूरयतु वो दुरितोपतापं विन्ध्यावनिध्र इव सम्भृतभद्रयूथः । देवेव यद्वपुरुदश्चिमरीचिमालाव्यालोकनादपि जनं परितः पुनीतौ ( ते )। देवः सदा सिततनुः सुमनोजनानां पौरन्दरद्विरदवत् प्रमदं प्रदत्ताम् । स्वर्णाचले कलयति स्म कलां यदीयालानस्य मन्दिरमदः सहिरण्यकुम्भम्।। निस्सीमनिःसमतमप्रशमैकसौख्यसख्यं स जागरयतादिह वीतरागः । लाक्षेव यस्य हृदि तत्क्षणमिध्यमानध्यानानले विलयमाप विलासचापः ॥ रत्नैकदीपक इवाखिलविश्वकेलिवेश्मोदरे स्फुरति यः सततप्रकाशः । निःस्नेहतां दधददग्धदशोऽवलश्रीः सस्मेरमुक्तिरमणीरतये सतां स्तात् ॥
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचिता] जिनस्तुतिद्वात्रिंशिका . (१४३) आशाकरीन्द्रकरणिं दधदश्वसेनगोत्रोद्भवः स भवनीरधितीरधामा। चातुर्यतश्चरणजादलयन् रजांसि जीयात् क्षमाधरणनित्यधुरीणवृत्तिः ॥२४॥ नीलोत्पलन्ति सुरलोकसदा शिरस्सु भालाङ्गणेषु मृगनाभिविशेषकान्ति । प्रोदश्चिकूर्चचिकुरन्ति मुखेषु यस्य पादविषः फलतु सैष मनीषितानि ॥ रूपं च रूपमिव यस्य हृदि क्षमा च भाति क्षमेव करुणा करुणेव सा च । स्वस्मिन्नसंशयसमाप्तनिजोपमानः पार्थः स पार्श्व इव विश्वजनं पुनीताम् श्रेयोलताः स्तबकितास्तनुतां सदैव कान्तिः कलिङतनयैव यदङ्गयष्टेः । तत्त्वोपदेशविकसद्दशनांशुगङ्गासगान कस्य कृतिनः शिवमाततान ॥२७॥ वैरायमाणकमठोल्बणदृष्टिसृष्टौ छत्रीभवद्भुजगराजफणासमाजः । शालस्तमाल इव बालदलप्ररोहचेतोहरस्थितिररोचत यः स वोऽव्यात् २८ त्रैलोक्यमाङ्गलिकभूप इवेन्द्रनीलप्रोन्मीलदंशुचयमेचकितः स पार्श्वः । चूलावलम्बिसहकारलतानुकारात्फुल्लपन्नगफणः फलतु श्रियं वः ॥२९॥ पायादपायसरितः परितस्तमालबालप्रवालरुचिराङ्गरुचिर्जिनो वः । विभ्राजते भवमहाजलधौ जनानां यः सेतुदण्ड इव शैवलजालनीलः ३० कल्याणभूधरविभूषण! तीर्थलक्ष्मीमल्लीमयैकमुकुटे शशिशुभ्रधाम्नि । कृष्णाभ्रकप्रियसखीं द्युतिमुहन् वस्तीर्थङ्करः सकलमङ्गलकेलयेऽस्तु । जन्मान्धेनाऽमृतकर इव त्वं मया नाथ ! दृष्टो
दुःस्थेन स्वर्विटपिन इव प्रापि ते पादसेवा । तन्मे प्रीत्यै भव सुरभिवत् पञ्चमोदामगत्या
तन्वानस्य श्रुतिमधुमुचं कोकिलस्येव वाचम् ॥ ३२ ॥
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१४४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्र[ ५६ ]
जिनस्य दृष्टान्तगर्भस्तुतिद्वात्रिंशिका।
दृष्टान्तभूमिः किमिवाऽस्ति वस्तुतो स्वर्भूर्भुवोऽनन्यसमानवैभवम् । तेन स्तुति कल्पयितुं तथापि यत् प्रागल्भ्यमभ्येमि कला तवैव सा॥ विश्वेश ! विश्वज्ञ ! तव प्रसादनादैन्यो विशुद्धासु ममात्र का त्रपा । अभ्युन्नतेऽम्भोमुचि दीनवक्त्रकः किं चातकः कूजति नाऽमृताशया? ॥ स्वामिन् ! न संसारमिमं दुरुत्तरं मन्दोऽपि मन्ये त्वयि कामवर्षिणि। सत्सार्थवाहं प्रतिपद्य हेलया दुःस्थोऽप्यतिक्रामति वा महाटवीम् ॥३॥ श्रीवीतराग ! त्वयि मे प्रभौ सति स्वान्तं क हृत्वा विषयैः स्फुरिष्यते। प्रावीण्यपुण्ये पदिकेऽनुगत्वरे किं वा प्रगल्भ्येत सलोपत्र दस्युभिः ॥४॥ मीमांस्यमानं जगदीश ! शासनं चेतो हरत्यामुखदुर्गमं तव । सञ्चय॑माणो ह्यसकृन किं सतां पुष्णाति रागं खदिरः कटुर्मुखे॥५॥ सन्त्येव देवास्त्वमिह क्षितौ पुनः कल्याणकन्दः सुमनोमनोहरः। भूमीभृतस्ते कति नाऽश्मराशयः सैकः परं कश्चन काञ्चनाचलः ॥६॥ शान्तामुदात्तां च जिन! त्वदाकृतिं दृष्ट्राऽऽर्द्रतांकः कठिनोपि नो भजेत् । मूर्त्या सुधास्निग्धतनोः कलानिधेनिःष्यन्दमिन्दोदृषदोऽपि बिभ्रते ॥७॥ पादौ तवाऽऽसाद्य गुरो ! क्षमाभृतां विश्वं मनो मे न तृणाय मन्यते । उत्तुङ्गधात्रीधरशृङ्गसङ्गतः सर्वं हि खर्व मनुतेतरां न क: ॥८॥ त्वद्गोः प्रबन्धे त्रिजगद्वितेऽप्यहो मोहव्यपोहो न भवाभिनन्दिनाम् । विश्वप्रकाशवतभाजि भास्करे किं मान्द्यमास्कन्दति कन्दरातमः? ॥९॥
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मिता] स्तुतिद्वात्रिंशिका (१४५ ) ज्योतिर्मयाव्याजतनौ जिन! त्वयि प्राप्तेऽस्तु दूरे न तु दैवतं परम् । हस्तस्थितिं बिभ्रति रत्नकङ्कणे किं दर्पणेनाऽपितभस्मकान्तिना॥१०॥ यत् किञ्चिदूचुश्चतुरं परेऽप्यसौ देवाधिदेव ! प्रभुता तव ध्रुवम् । सा स्वामिनः कापि किल प्रगल्भता सौभाग्यमायान्त्युपजीविनोऽपि यत् ११ दुर्वारभावारिपराबुभूषया निर्मूलितं नाथ ! बलान्मनस्त्वया । आक्रम्य सम्यक्ष (१) णे यतः क्षितेः कौतस्कुती स्याद् द्विषतां समुन्नतिः १२ त्वत्पादपद्मद्वयसौरभोर्मयः कुर्वन्त्यकल्याणघटाविघटनम् । गन्धे हि वा केसरिणः प्रसत्वरे स्युः कान्दिशीकाः किमु नाम न द्विपाः१३ निःकाञ्चनत्वं कलयन्नपि प्रभो ! मध्यस्थभावेन मनो घिनोषि नः । दारिद्यमुद्रामुदरं ददद्यतः क्षामोदरीणामधिकं न कि मुदे ? ॥१४॥ मूर्तिर्जिनेन्दो ! तब दारुणोष्मणः पीयूषवर्षेण पुनाति देहिनः । ज्वालाजटालास्तपनोपमान्न किं ज्योत्स्नाम्भसा शीतलयत्यहो शशी १५ श्रेयः फलत्येव महाभयागमक्लान्तात्मनामप्यनुचिन्तनं तथा । मूढातानां हि निरीक्षणं क्षणात् किं नाम नामोघमहो रवेर्भवेत् ॥१६॥ सन्त्येव भूयांस्यधिदेवतान्यहो नैतानि तु त्वं जिन! सर्वकामदः। भूयस्तरैः स्यात् तरुभिः स कल्पितः श्रीस्थूललक्षः किमु कल्पपादपः१७ हित्वा प्रभो ! त्वां प्रविजृम्भिवैभवं मुग्धः परं ध्यायति देवतां पराम् । सन्त्यज्य चिन्ताफलमीप्सितप्रदं सस्याधिदेवी श्रयते कृषीबलः ॥१८॥ काङ्क्षामि लक्ष्मीमपि नान्यदैवतात् तत्तः समीहे जिन ! दुःस्थतामपि। स्यादुर्जनान्नेह महेभ्यता मुदे दारिद्रयमुद्रापि शिवाय सज्जनात्॥१९॥ लोकोत्तरः कोऽप्यसि देवदेव ! तत् कस्ते महिम्नः कलने प्रगल्भताम् । को वा दवीयःस्थमहामहीधरोत्सेधं परिन्छेत्तुमतुच्छसाहसः ॥२०॥
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१४६) जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीरामचन्द्र प्रौढप्रतापोष्मभृता प्रभो ! त्वया मिथ्यादृशां कापि कला व्यलीयत । उद्दामधाम्ना हि निदाघभानुना दीर्घ न नीहारशिलावतिष्ठते ॥२१॥ त्वां देवः सन्त्यज्य कलौ जनोऽन्वगान्मुण्डावलीमण्डनमन्यदैवतम् । प्रायो रजःपर्वणि भूतिराजितं के नैव राजानमनुव्रजन्ति वा ॥ २२ ॥ रागो गलत्येव मनोगतः सतां नीरागवैराग्यरसोक्तिभिस्तव । विस्रसमेवाश्रयते यदैन्दवैः शेफालिकानां कुसुमोत्करः करैः ॥ २३ ॥ मौलौ तवाऽयं शमधातुवादिनः फुल्लत्फणास्फारमणीरुचारुणः । विश्वस्य कल्याणकृते प्रकल्पते स्यान्नागरगो हि महार्थसिद्धिकृत् ॥२४॥ स्याद्वादमुद्राभ्युदयाद्भुतप्रदं लोकेश्वर ! त्वं नयवादमादिशः। न्याय्यस्थितिं बिभ्रति वा प्रजापतौ किं दुर्लभा स्याजयवैजयन्तिका १२५ त्वं पालयस्येव विलीनमत्सरः स्वामिन् ! विपक्षादपि संसृतं जनम् । निश्छद्मसम प्रणयी महाशयैः पुत्रोऽपि शत्रोरपि रक्ष्यतेऽथवा ॥२६॥ कामान् सदा ध्यानवतां फलल्यहो श्रीपार्श्वनामस्मरणादरस्तव । यत् सिद्धमन्त्रेण समस्तसिद्धयः प्रादुर्भवन्तीह कुतूहलं न तत् ॥२७॥ त्वद्वीक्षणेन क्षपिते रजस्यहो व्यञ्जन्ति बाष्पं प्रमदस्पृशां दृशः । अभ्युद्धते धूलिभिरेव हन्ति किं न श्रोतसां सैकतभूमयः पयः ॥२८॥ ज्योतिर्मयत्वं हरसे हृदि स्फुरनन्हाय मोहें खलु निर्मलात्मनाम् । बद्धास्पदो ह्यभ्रकमन्दिरोदरे दीपाङ्कुरः कुड्मलयत्यलं तमः ॥२९॥ उल्लाञ्चयत्यापदमाश्रितः सुख त्वत्पादसेवारससुस्थमानसः । द्वैपं पयः प्राप्य पतिं हि यादसां सांयात्रिकः को न तरत्यमाकुलम् ॥३०॥ कारुण्यपीयूषपयःस्पृशा दृशा सम्भावय स्वं शठमप्यमुं जनम्।' वात्सल्यताच्छिल्यनिधे! प्रसीद मे न स्यात् कुमाताहि भवेत् कुजातकम् ३१
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________
दिवाात्राका
mmmmm
भवक्लेशावेशाङ्कुश ! विशदलोकंपृणगुण
कृपासिन्धोरन्यं क इव जिन ! जागर्ति भवतः । स्फुरभीष्मग्रीष्म-लपितजगतां कालजलदो
विदम्भप्रारम्भः स परमगदङ्कारमहिमा ॥ ३२ ॥
-
-
-
--
[५७ ] श्रीयुगादिदेवद्वात्रिंशिका.
युगादिदेवाय युगादियोगिने युगादिराजाय युगादिशिल्पिने । अपारसंसारपयोधिसेतवे नमो नमस्ते जिन ! मुक्तिहेतवे ॥ १ ॥ अलोकमाक्रामति यः सलीलया विशीर्णसीमार्गलमेकझम्पया। स एव ते वृत्तविशेषवर्णनाविधानसंरम्भपरः परं नरः ॥ २ ॥ बलिं व्रजामः कतिशः स्वयं वयं सुमेधसस्तस्य महेश ! वेधसः । भवद्गुणग्रामसमृद्धिशंसिनी चकार वार्णी विदुषां मुखेषु यः ॥३॥ अजानतां भेदमुषर्बुधांभसोः स्वयं स येषामभवद् भवान् गुरुः । अशेषसम्पत्तिविलाससम्पदां त्रिसन्ध्यमेषामहमानतस्त्रिधा ॥ ४ ॥ इमामशेषां प्रविभज्य काश्यपी यथायथं पुत्रशताय कल्पयन् । विधातुकामो विषयोपसंहृतिं व्यधत्त भूम्ना विषयान् कथं भवान्॥५॥ बभूव नैकोऽपि समुद्रमाश्रयन्नमुं प्रचेताश्च्युतपाशवैशसः । भवन्तमाराध्य समुद्रशेखरं पुनर्विपाशाः कति न प्रचेतसः ॥ ६ ॥ नमोऽस्तु तस्मै भुवनोपकारिणे मनःप्रयत्नाय यथाप्रवृत्तये ।। सदाऽप्यनासादिततत्त्वविप्रुषो यतस्तवोक्तं स्पृहयन्ति जन्तवः ॥७॥
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १४८ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीरामचन्द्र
तपोभिरुग्रैः करणोपरोधनैर कृत्रिमैरादधतस्तव स्थितिम् । विपश्चितः के न भवन्ति हेतुना सचेतसोऽपि प्रविलीनचेतसः || ८ || तमः प्रणष्टामलदृष्टिवर्त्मनि प्रबद्धमिधे (1) प्रभवद्भि कर्मणि । वेरिवोन्मीलितभाववैभवस्तवावतारं जिन ! भारतेऽभवत् ||९|| तवांघ्रिसेवारसिकैः कुटुम्बितामिह प्रपन्नैरवनौ सुरासुरैः । कृताश्चिरं यामिकमात्रदेहिनो (त) रसातलस्वर्गनिवासिनो ग्रहाः ॥ १० ॥ अमुं प्रमध्नन्ति न ये जडाविलं तवाध्वमन्थेन भवोदधिं बुधाः भवन्ति सर्वेन्द्रियशान्तवेधसो न ते नवीनाऽमृतसम्पदां पदम् ॥ ११॥ निवासमर्हन्ति न ये महोदधे (?) मलीमसा मुक्तिपुरे वपुः स्पृशः । कृता भवग्रामतलेषु ते त्वया विपन्नृपाणां करदाः कुटुम्बिनः ॥ १२ ॥ महांहसां दुर्नयशूरचेतसां विमोहमूर्द्धालुदृशां च मादृशाम् ।
शरण्य ! को नाम सकर्णमानसो ध्रुवं त्वदन्यः शरणं भवे भवेत् ॥ १३ ॥ बृहन्न किञ्चिद् गगनाङ्गणात् परं न चाऽपरं मुक्तिपदात् प्रियङ्करम् । न बीजमन्यद् व्यसनस्य कामतः परो न कचिद् भवतो यथार्थवाक् १४ अहंयवो ये किल रोषतोषजैः परे प्रबन्धै रिपुमित्रवार्द्धभिः । उपासितैस्तैर्मनसापि मादृशाश्विरं त्रपन्ते तव किङ्करा अपि ॥ १५॥ बसुन्धरामक्ष्नुवतां नृपार्चिता भवन्तु शास्त्रैरपि सन्तु विश्रुताः । सुखोन्मुखे चेत् पथि सोत्सवाः परे तदा भुजिष्यैस्तव मादृशैर्जितम् १६ अखण्डिताखण्डलवन्दितश्रिया त्वया त्यजन्तः सह साम्यविप्लवम् । सुधामयीं तामपि मुक्तिभूमिकां मनीषिणो न स्पृहयन्ति चेतसि ॥ १७ ॥ त्रिलोकरक्षाभिरिहाभिमन्त्रितः प्रियङ्कराभिस्तव सूक्तिपङ्क्तिभिः । दृढानुबन्धैरपुनर्ग्रहं ग्रहैश्चिरं गृहीतोऽपि न कोऽपि मुच्यते ॥ १८ ॥
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचिता] श्रीयुगादिदेवद्वात्रिंशिका .
(१४९)
mmmmmmmmmwww
wwwwwwwwwwwwwwwwwww
व्रतं विहाय स्पृहयन्ति ये श्रियं व्रजन्ति ते पूज्यतमा परे दशाम् । त्वया पुनर्देव ! विभुञ्चतां व्रतं स्थितिः प्रक्लप्ता मलिनानुरूपिणी॥१९॥ तदेव नास्त्यस्ति तदेव चेत्ययं चलाचलस्ते वचनस्य डम्बरः । शिवाय कस्याप्यशिवाय कस्यचिन् मुदेऽथ कस्याप्यमुदेऽथ कस्यचित्२० अमुत्र यत् किञ्चिदचिन्त्यवैभवं सनातनं शर्म न तत्र साक्षिणः । इहापि गच्छंस्तव देव ! वर्मना भवत्यवाच्यस्य न भाजनं जनः ॥२१॥ गुणैकरूपा गमभङ्गशालिनी चकास्ति येयं तव वाक्यवागुरा । स एव दूरं विनियन्त्र्यते न या य एव बन्धैरचिराय मुच्यते ॥२२॥ प्रसीद सीदन्तममुं जगज्जनं नियोजय कापि महार्थकर्मणि । क्षमाभृति त्वय्यपि शासति प्रजामजातदैन्याः कथमीश ! नाङ्गिनः॥ क्रतुक्रियाभिर्विषयोपदेशनां निशम्य वाचो हृदयङ्गमा जनः । विरोधिनीवैषयिकस्य शर्मणः क एव ते सूक्ष्मगिरोऽनुरुध्यते ॥२४॥ विशृङ्खलैोऽमृतपोऽपि लज्जते प्रियाप्रणामप्रमुखैविकर्मभिः । परां परेतैरपि यान्ति पूज्यतामहो विमोहान्धलमानसं जगत् ॥२५॥ प्रसादमासाद्य कुतौर्थिनां जनः स लाघवोऽपि ध्रुवमेत्य गौरवम् । तव प्रासादा (न्) न पुनर्मुहुर्मुहुः स गौरवोऽप्यञ्चति लाघवं परम्२६ अकल्पवृक्षा विबुधप्ररोहिणी विशीर्णदोषा गुरुराजराजिनी । समुत्थितज्योतिरकृष्णवमिका त्वयि प्रभो ! सारतभूरभूदियम्॥२७॥ शुभाशुभं बाह्यमथान्तरं भवत्प्रणीतसंवादि विलोकयन्नपि ।। प्रशान्तिवन्ध्यैर्ग्रहिलाभिरुक्तिभिः प्रतार्यते पश्य परैः कथं जनः।।२८॥ सतां न तत् कौतुकमस्तु विप्लुते यदेष भूयास्तव गौरवोदयः । कृपाद्विषः कामजुषः परां परे यदञ्चितिं यान्ति तदेव कौतुकम्।।२९॥
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१५०) जैनस्तोत्रमन्बोहे प्रोग्रामवद्धपनि चाटूनि कियन्ति कुर्महे महेश ! युष्माकमपारसम्पदाम् । विना न.यः शर्म सतां सदोदयं वचोभिरेभिः किल किं न पूर्यते॥३० विघटय कलुषाणि भुर्भुवःस्वर्घटय घटां शिवसम्पदामपाराम् । उपनय गुरुकर्ममर्मभेदं नय भवभीतिमसम्भवामवस्थाम् ॥३१॥ माहात्म्यं तव परिमातुमीहते यः सख्यातुं जगदणुसञ्चयं स लोलः। साफल्यं तदपि सुमेधसः स्ववाचामाधातुं विदधति ते गुणप्रशस्तिम्३२ तां पुण्यपापजयिनी कनकाभिराम
चन्द्रांशुपुञ्जविशदामधिगम्य भूमिम् । आत्यन्तिकीमनुभवामि यथा मुदं मे श्रीनाभिनन्दन ! तथा प्रथय प्रसादम् ॥ ३३ ॥
श्रीशीलवर्द्धनगणियोग्यं सं. १४९९॥
Thus-m..n.
शान्ति-द्वात्रिंशिका.
( अपूर्णा) सदोदितानन्दमनन्तदर्शनं निरन्तरालोकसशोकविस्मयम् । अवैरसौहार्दमपुण्यकल्मषं स्मरामि शान्ति दुरितोपशान्तये ॥ १ ॥ शुभाशुभान्तःकरणैकसाक्षिणे जगद्विपत्तिप्रतिघातकाक्षिणे । यथार्थबोध [ प्रविधान ] वेधसे नमोऽस्तु ते तीर्णभवार्णवाम्भसे॥२॥
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचिता] श्रीशान्तिवार्निशिका क्लमानुविद्वेषु भिदेलिमेषु च स्पृहा कुतो वैषयिकेषु कर्मसु । भवद्वचःप्रीतिपिलीत (न)चेलसः पदे परेऽपि क्रमशो विसशिषः ॥३॥ यदि प्रभावो व्यसनापशान्तये विचेतनानामुपलास्थिवीरुधाम् । अनश्वरज्ञानमयस्य किं ततो न ते प्रभावः प्रभविष्णुरापदः ॥४॥ कुतीर्थिनां वापि कृतार्चि(र्थिीता गिरः कचित्तु जीवानुविघातपिच्छिलाः। त्रिलोकलोकाभयदानदीक्षिता जिनेन्द्र ! सर्वत्र तु सूक्तयस्तव ॥५॥ प्रतीपमेतां भवकृत्यनिम्नगां विगाढमाजीक्तिवृत्ति यः क्षमः । प्रवेशतीनामघसानशीतलां स एव वीथीं तव यातुमर्हति ॥ ६ ॥ गिरं परेषां भवतन्त्रसूत्रणी कृताञ्जलिः को न शणोति सोत्सवः । वचः पुनस्ते भवतन्त्रसूदनं सकामधीरुद्विजते ततस्ततः ॥ ७ ॥ न विस्मयोऽसौ यदमी सुधाभुजो भुजिष्यतां यान्ति नदीष्णचेतसः। स विस्मयो यद्विनमन्ति ते रवयं विवेकदुःस्था अपि मेदिनीरुहः॥८॥ विसम्पदो ये सरुजश्च ये पस्तिरस्कृता ये न च ये सुमेधसः । स्मृता न हास्यादपि नाथ ! तैर्भवत्पदद्वयी जातु युगान्तरेवपि॥९॥ न कौतुकं यद् भवतोऽपि शासनाद् गानाः पराञ्चो जगदीश ! कोटिशः गरीयसी सा ननु भाग्यभूमिका यया त्वमीशो भगवानकायसे॥१०॥ महौजसश्चेत् अलयप्रसादयोस्तथा सतां काममधीश्वराः परे । अरोषतोषः परमार्थदृश्वनां त्वमेव देवः शिवकाक्षिणां पुनः ॥११॥ प्रिया प्रपामश्रमखिनमौलयः परे क च त्वं च च वीतविप्लवः । भवन्निरासेन भवेच्छिवार्थिनस्तथापि तान् केचिदुपासते जडाः॥१२॥
. भवच्छिदार्थिनः
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १५२ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीरामचन्द्र
महर्द्धयो यस्य विषेण पूर्णिताः स्मरन्त्यकृत्यानि न ते हरादयः । अमुष्य कन्दर्पसदर्पभोगिनस्त्वमेव नाथ ! ध्रुवमाहितुण्डिकः॥१३॥ कुटुम्बभाजां विषयार्त्तचेतसां कुतीर्थिनां वृत्तिमवेक्ष्य पेशलाम् । जनो जडः स्निह्यति कामकर्मसु क्रियां हि सर्वोऽप्यनुयाति शासितुः१४ ररक्ष पारापतमात्तसाध्वसं यदात्ममांसैर्नृपतिर्भवन् (१) भवान् । कृपालुतां ते भुवनेषु घोषयन्नयं न विश्राम्यति कीर्तिडिण्डिमः॥१५॥ त्रिधानिरुद्धाखिलभूतविप्रियाक्रियासु वृत्तिर्यदि नाम दुष्करा । हितैषिणो नाथ ! मनीषिणः पथा तथापि ते मुक्तिपुरी यियासवः१६ जिघांसितारं महितारमेकतो दृशाऽभिषिञ्चन् करुणार्द्रपक्ष्मणा । विशेषदृष्टिं स्वपरेषु हेलया प्रशासितारं जितवान् न किं भवान् ।१७ यमर्थयन्ते मखकल्मषैः परे शतक्रतुश्रीपरिरम्भणोत्सवम् । स एव ते वाक्यसुधासुमेधसां विभाति हालाहलतोऽपि दुस्सहः १८ अवाप्तनिर्वाणमतापनोदयं निरञ्जनं स्नेहनिरासभास्वरम् । प्रदीपमेकं जगतां विपश्चितः श्रयन्ति के त्वां न तमोजिघांसवः ॥१९॥ तपश्च तीव्र विषमश्च संयमो द्वयं त्वया देव ! शिवाय पश्यता। कुशावलम्बन शिवाधिरोहिणः परे कृताः कस्य न हास्यभूमयः॥२०॥ रहस्यधाम्नां विपदामथोम्मिभिर्न ये विषीदन्ति विगीतकर्मसु। अवाप्य ते त्वामपि देवदेवतं चिरं सहिष्यन्ति चतुर्गतिक्तमान् ॥२१॥ तव प्रणीतेरनुकूलमाचरन्निहैव लोकः शुभमश्नुते फलम् । तदप्यगाधैः स्थगिताः कुकर्मभिर्भवत्प्रतीपं विचरन्त्यमेधसः ॥२२॥
* दण्डम् ।
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिविरचिता] भक्त्यतिशयद्वात्रिंशिका (१५३) निषिद्धलोलाविहितार्थविद्विषोऽसमञ्जसज्ञानकरालचक्षुषः । उपेक्षिताश्चेद् भवताऽपि मादृशास्ततो भवेयुर्विपदां कुटुम्बिनः ॥२३॥ प्रसाध्य ते शर्म हठेन देहिनो निकृत्य जिवातु जिनेन्द्र ! को न यः। पलादमुख्यैः स्वपरौ मुखाध्वना तदप्यगाधं प्रतिलम्भितौ तमः ॥२४॥ इदं कृपापात्रमतल्लिका जगद् भवान् पुनर्विश्वकृपालुकुञ्जरः ।। तदौचितीं स्वस्य परस्य चिन्तयन् प्रतिक्रियां कामपि कर्तुमर्हसि२५ तथा त्वया तत्त्वमधीश ! सूत्रितं यथा सुरश्रीरपि भाविविप्लवः । ततः श्रुतेर्वम॑नि भोगसाधने कियत् प्रवृत्तं अहिलेन्द्रियं जगत् ॥२६॥ पराशयेभ्यः परभागवासिनः स्थितिक्रमाः सन्तु परेऽपि लक्षशः । अखण्डवृत्त्या बत तत्वपद्धतेर्जिनेन्द्र ! सन्तः कृपयैव विस्मिताः॥२७॥ नवं नवं धाम नवा नवा रुचिर्नवो नवो वैभवगौरवोदयः । तव प्रसाद प्रणयाञ्चितात्मनां नवं नवं शम नवा नवा रतिः॥२८॥ कियद् यशो धाम कियत् कियन्मही रसात x x x x
[ ५९ ] भक्त्यतिशयद्वात्रिंशिका ।
एकातपत्रामिव शासनस्य लक्ष्मी दधानः फणभृत्फणाभिः । आरूढ जाबालि'पुरादिहस्ती श्रियेऽस्तु वः पार्श्वजिनाधिराजः ॥१॥ सर्वज्ञ ! विज्ञप्यमिहास्ति यत्तन्न वेदनातीत ! भवान्न वेद । तथापि माध्यस्थ्यमिदं त्वदीयं किमप्यहो मां मुखरीकरोति ॥२॥
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________
annannnnnnnnnnnnnnnnn
-
(१५४) जनस्तोत्रसन्दोहे [:श्रीरामबद्रमहीभृतोऽमुष्य महाप्रभावः प्रासादयस्तिलकीमवंस्ते । नेत्रातिगे मेरुगिरौ व्यनक्ति युक्तं सुवर्णाचलराजलक्ष्मीम् ॥३ ।। मात्राधिकश्रीभवत्ता सनाथः प्रासाद एष प्रभुपार्श्वनाथ ! सतां हृदि स्फूर्तिमियति चेत्तदन्तः प्रविष्टस्तव स प्रसादः ॥ ४ ॥ त्वम्बिस्त्नाञ्चितचूलदण्डं नीलं नभश्छत्रमुपर्यवाप्य । व्यनक्तु साम्राज्यमयं जिनेश ! निःशेषशैलेषु सुवर्णभूभृत् ॥५॥ धुलोकलक्ष्मीप्रणयं परत्र कल्याणमत्रापि च दातुकामः । शङ्के प्रभोऽभ्रंलिहचारुचूलं चामीकरमावरमध्यरोहः ॥ ६ ॥ रक्षोरगासङ्गतिरङ्गिताङ्गः प्रोत्सर्पदित्यदभुत्तवृत्तभूमिः । त्रिलोकलक्ष्मीनिधिकुम्भशोभां बिभ्रत् प्रभो ! पार्श्व ! पुनासि विश्चम् ॥७॥ निरूपितं तावकमुख्यरूपं जायेत सिद्धयै खलु युक्तमेतत् । दृष्टा जिनेन्द्र ! प्रतिमापि यत्ते धत्ते परेषामुपकारमेषा ॥ ८ ॥ त्वं नन्दतात् पार्श्व ! चिरं शरण्यशिरोमणिः कश्चन यद्दवासि ! जनस्य निःशेषभियां भियेव पलायनायोरगमुत्तमाओं ॥ ९ ॥ श्रीपार्श्व ! पुन्नाग ! विपन्निरासव्रतं यदात्तं भवता पुराऽभूत् । अद्यापि जागर्ति तवाहतं तन्महाशया हि प्रतिपन्नसाराः ॥१०॥ जिनाधिनाथ! प्रतिमा यथा ते कल्याणजन्माकरतां दधाति । चामीकराद्रिप्रतिमस्तथैष मन्येऽस्ति जाबालिपुराचलोऽपि ॥ ११ ॥ सङ्क्रान्तसिद्धोज्ज्वलसंविदेव निष्पादितं सिद्धशिलादलेन । त्वदीयमेतजिनचन्द्र ! बिम्बं ज्योतिर्मयतेन चमत्करोति ॥१२॥ श्रीअश्वसेनक्षितिभृत्कुमार ! सुवर्णधात्रीधरमौलिरत्न !। अमोघवाचस्तव पार्थिवत्त्वं सम्प्रत्यनन्धप्रतिमं चकारित ॥ १३ ॥
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________
सन्यिविरचिता] भक्त्यतिशयद्वात्रिंशिका
वितन्वती कामपि कामपुष्टिं तुष्टिं नयन्ती कृतिनां मनांसि । त्वत्पादसेवादव) जिनेन्दो ! युक्तं निकृन्तत्यमृतैकहेतुः ॥ १४ ॥ दुःस्थात्मनोऽस्याः कलिकालसिन्धौ रूपान्तरेणोद्धरणे धरित्र्याः। जगत्पते ! श्रीपुरुषोत्तम ! त्वं गदाधरत्वं किरसीति युक्तम् ॥ १५ ॥ दुःकाललीलायितदुःस्थलोककल्याणसम्पत्तिपवित्रसत्रम् । सुवर्णगोत्रे तिलकः स कोऽपि सद्वृत्त ! भासम! चिराय जीयाः॥१६॥ कामान् निकामं तनुताजनानां पतिर्जिनानामविपन्नगाङ्कः। नावन्ध्यचक्षुर्मुदमाप वीक्ष्य यत्तीर्थलक्ष्मीमविपन्नगाङ्कः ॥ १७ ॥ कृतार्थतां नाथ ! समेत्य तावदशेषसत्वेषु वहरयुपेक्षाम् । त्वद्भक्तिकल्पद्रुमकन्दलीयं तदप्यहो यच्छति वाञ्छितानि ॥१८॥ एकातपत्रा जिन ! शासनश्रीर्जाताऽधुनेयं भवता जिनेश !। तच्छायया स्वास्थ्यजुषां जनानां भवोऽस्तमभ्येतु स तापहेतुः॥१९॥ रत्नार्चिरुन्मनरिभङ्गियोगिफणौघपर्ण मुमनोचिताङ्गम् । गाङ्गेयभूभृद्भुवि सुप्रतिष्टं श्रीपार्श्वकल्पद्रुममाश्रिताः स्मः ॥२०॥ देव ! त्वदीयं वदनं विलोक्य कृतार्थतां मेऽद्य दृशौ प्रपन्ने । धत्तः समस्तेन्द्रियमण्डलेऽपि बाप्पाभिषेकस्फुटराज्यलक्ष्मीम् ॥२१॥ सन्तापकेऽस्मिन् भवधर्मकाले तव प्रणामावसरे ममाघ । भालस्थलेऽजायत भूरजोऽपि सत्कन्दलः पुण्यकदम्बशाखी ॥२२॥ त्रातस्तवान्री शरणं श्रितस्य ममाङ्गतः सम्प्रति निःसरन्तु । धर्मार्पितं द्वारमवाप्य साक्षाद् भियाऽन्तरङ्गा इव कण्टकास्ते ॥२३॥ संस्नाप्य पञ्चामृतपूर्णकुम्भैर्भवन्तमभ्यर्चनमल्लिकाभिः। स्वामिन् ! मयात्मा विमलीकृतोऽयं चित्रं त्रिलोक्यां सुरभीकृतश्चा२४।
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १५६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीरामचन्द्र
भवप्रभूतासुखसन्निपातकदर्थितस्य स्तुवतो भवन्तम् । भवागदङ्कार ! चिराय जिह्वा सुधामयों मेऽद्य कलां दधाति ॥२५॥ आपीय कर्गाञ्जलिसम्पुटेन प्रभाववृत्तानि तवा तानि । करालखेलत्कलिकालदुःखक्लान्तं चिरान्नितिमेति चेतः ॥ २६ ॥ वैडूर्यरत्नाङकुरसोदराणि तवाङ्गवल्लिद्युतिडम्बराणि । विपच्चमूसंहरणैषिणो मे प्रयान्तु कालायसकङ्कटत्वम् ॥ २७ ॥ आज्ञेश्वरस्त्वं जगदेकनाथ ! विज्ञातनि:शेषमनोविशेषः । तवाज्ञया तन्मयि वर्तमाने गतावसादः किमु न प्रसादः ॥२८॥ श्रीअश्वसेनान्वयपूर्णचन्द्र ! विश्वककारुण्यसुधासमुद्र ! । कुलप्रभुस्त्वं चिरसेवकोऽहं मयि प्रसादस्तव युज्यते तत् ॥ २९॥ महाप्रभावोऽसि महेश ! मह्यं प्रभावलेशं कमपि प्रयच्छ । त्वद्गर्भदासोऽहमिति प्रसिद्धिरन्योन्यलभ्या भुक्ने ममास्ताम् ॥३०॥ स्वामी त्वमेकः खलु मे जिनेश ! चिरेण वा सम्प्रति वा प्रसीद। तावत्त्वदीयाड़िसरोजसेवा....रामलीनं हृदयं मदीयम् ।।३१॥ मामेकमेव व्यवसायसारमनन्तरायं दधतो द्विधापि । यत्किञ्चिदस्तीह तदस्तु नान्यदभ्यर्थये त्वां भुक्नैकनाथ ! ॥३२॥
- [६०] प्रसादद्वात्रिंशिका।
पायात् पार्श्वस्त्रिभुवनपतिर्यत्प्रसादोर्जितानां
निःसामान्यं स्फुरति परमप्रीतिहेतुः फलं तत् ।
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________
mmmmmmmmmmmmm mrrormwwwr
सूरिविरचिता] प्रसादद्वात्रिंशिका
(१५७) धन्याः सिद्धिप्रणयिनिपुणा (१) नर्थ्यरत्नत्रिकामा
भावं लब्ध्वा दधति यदहो विश्वलोकाग्रभूषाम् ॥१॥ संसाराब्धौ प्रकृतिविषमावर्त्तदुद्देशमूर्ती
श्रेयः किञ्चित् कचन भविनां यत् कदाचित् कथञ्चित् । निःसन्देहं तदिह भुवनामेय ! वामेय ! देव !
त्वत्पादाब्जप्रणयकणिकाक्रीडितानां विवर्त्तः ॥ २ ॥ संभेदेन असमरनिजस्रोतसां तीर्थभूताः ___ क्रीडापूताखिलवसुमतीमण्डलाः केऽप्यमोघाः। मोक्षाय स्युर्भुवि तनुभृतामाश्रितानां यदेषां
योगीश ! त्वचरणयुगलीपांशुसंसर्गलीलाः ॥ ३ ॥ यज्जिह्वाग्रोज्झितजललवासङ्गतः कुष्टशान्ति
र्यन्मूत्राम्भ:परिमलतया हेमतामेति लोहम् । अक्षीणत्वं दधति निधयो यत्करन्यासयोगात्
त्वद्योगश्रीपरिचयमृते तादृशस्ते कथं स्युः ॥ ४ ॥ यद् गाहन्ते तरणिकिरणालम्बनेनाम्बराग्रं ___ यद्वर्षास्वप्यसलिलजुषः मातले सञ्चरन्ति । मध्येज्वालागहनदहनं यत् समाधि दधन्ते
धन्याः केचित् तदखिलमदः खेलितं त्वत्प्रसत्तेः ॥५॥ अन्तःक्रीडाविपिनवसुधं बद्धकेलिक्रमो यत्
यत्सन्मुक्ताप्रकरमरजः पुष्पवर्ष दधानः । स्वःश्रीसङ्गं प्रथयति हरिः साप्सरः सनिधानः
स्वामिन् ! सोऽयं लवणिमकणस्त्वत्पदद्वन्द्वभक्केः ॥६॥
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १५८.)
जैनस्तोत्र सन्दी
वृत्तेन शशिमदमुखापी तशौर्योष्मणेव क्ष्माभृद्वशैरिव च कलितैः स्वप्रतापाग्निना च । एकच्छत्रं विरचयति यत्कोऽपि मर्त्याधिपत्यं सोऽयं वामातनुभव ! भवत्पादपद्मप्रसादः ॥ ७ ॥ गीत श्लोकः शशिशुचिगणोदञ्चिरोमाञ्चसूचि
[ श्रीरामचन्द्र
स्यूतिक्रीडानिबिडतरदलत्कञ्चुकं पन्नगाभिः । यत्पातालं भुजगतिलकः शास्ति विश्वेश ! पार्श्व !
त्वत्पादाब्जद्वय पटलिमोल्लासलीलायितं तत् ॥ ८ ॥ यद्वैताढ्यं रजतवपुषं स्वं यशोराशिमुच्चैः
पिण्डीभूतं किल विलभते कोऽपि विद्याधरेन्द्रः । त्रैलोक्य श्री तिलक ! भवतः स्मेरपादारविन्द-
द्वन्द्वासेवारसपरिणते: स्फूर्जितं किञ्चिदेतत् ॥ ९ ॥ शृङ्गारस्याखिलरसमहाराज्यलक्ष्मीभिरुच्चै
रभ्यर्च्यन्ते नयननलिंनस्राविणीभिर्वधूभिः केचिन्मय मदनजयिनो यन्महीमण्डपान्तः
श्रीमत्पार्श्व ! स्फुरति भवतः सैष सेवाप्रभावः ॥ १० ॥ राज्यप्राप्तिक्षणसमुदितामन्दनान्दीनिनादैः
कर्णस्फोटादिव न वचनं श्रूयते कस्यचित् यैः । भूपाः पुंसो यदिह सुधियां यान्ति वाग्वश्यतां ते
sप्येष स्वामिंस्तव पदरज: सङ्गभङ्गेर्विलासः ॥ ११ ॥ गोष्ठीबन्धं विदधति मिथो निर्विरोधानुबन्धा
स्त्वद्व्याख्यानाङ्गणधरणिषु प्राणिनो वैरिणोऽपि ।
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________
nova
सूरिप्रणोता] प्रसादद्वात्रिंशिका तन्नाश्चर्य जिन यदधिकं स्निह्यतन्वन्निवास--
स्त्वान्ते पुंसि अमदविशदाश्रीख (श्च) वागीश्वरी च ॥१३॥ हेमक्ष्माभृत्तिलक ! तव यः प्रापितः पादनम्र
स्तां कस्तूरीस्तबकरचना मेचकाङ्गप्रभाभिः । व्यक्तं पीताम्बरमिव नरां कृष्णतां तं वहन्तं
प्रौढप्रेमासवपरवशाः संश्रयन्त्याशु लक्ष्मीः ॥ १२ ॥ शश्वन्नामाक्षरपरिचयश्वेतमासञ्चितस्ते
सेकः सत्यं स्फुरति परमः कामदः कोऽपि मन्त्रः । नव्यं केषामपि तदपि तं व्याकरोषि प्रतीमः
प्रीत्यै विद्याशतलिपिकररयाहिभर्तुः श्रितस्य ॥ १४ ।। साक्षात्कारः सकलजगतां स्याद् यतः केवलं त
चक्षुः किञ्चिद्दिशति कृतिनां देव ! युष्मत्प्रसादः । अन्धानां तन्नियतविषयां शृष्टिसष्टिं दधानः
केषामेष स्तवनवचसां गोचरे सञ्चरिष्णुः ॥ १५ ॥ मित्रीभावं भजति तपनः सोमनामेति दोषा
धीशः शश्वद् भवति विलसन्मङ्गलश्री: सबक्रः। सान्वर्थत्वं बुधगुरुगदी न त्यजत्येव मन्द
स्थाना य स्यादिति जिन ! तवाऽनुग्रहे सद्ग्रहाः स्युः॥१६॥ भूताः स्यूताः स्वमनसि भिया राक्षसाः कातराक्षा
यक्षा: कक्षां दधति विधुरां स्युः पराचः पिशाचाः । दुःखप्नास्ते प्रशमपदवीपान्थतामावहन्ते
सेवाहेवाकिनि तव जने निर्विरामं जिनेश ! ॥ १७ ॥
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १६० ) जनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्रश्रीवामेय ! त्वयि विहरति प्रौढरूढप्रभावे
प्रादक्षिण्यप्रवणगतयः पक्षिणः प्राग बभूवुः । तत् किं चित्रं बससि हृदये त्वं यदीयेऽधुनापि
स्यादेतस्याऽध्वनि न शकुनप्रातिकूल्यं कदाचित् ॥१९।। कारागारं विविशुरवशाः कण्ठपादप्रतिष्ठा
माबिभ्राणाः कुपितनृपतौ शृङ्खलामायसी ये। तां सौवर्णी सपदि दधतस्ते निरीयुः करीन्द्र
स्कन्धासीनास्तव जिनवर ! ध्यानबद्धावसानाः ॥ १९ ॥ मैत्री प्राप्य प्रस्टमरमरुत्कल्पितां धूमकेतु__ यः स्वं तेजः प्रथयति समित्सङ्गलब्धाधिकश्रीः । पादन्यासं शिरसि तरसा ते नदीयेऽपि कुर्यु
ये देव ! त्वाममृतमदुरं मानसे धारयन्ति ॥२०॥ स्वर्णक्षोणीधरवरशिरःशेखर ! श्रीजिनेश !
व्यक्तं सेयं परमहिमता काचिदुझम्भते वः। पुंसां पादास्थितिसमुचिता यत्तडागापगाम्भः
सम्भाराणां परमहिमता स्यादनुद्वेगहेतुः ॥ २१ ॥ दुवर्णत्वं दधदपि रसाविद्धनिःशेषधातु
श्योतत्कुष्टग्लपितवपुषां सिद्धनाथाऽधुनापि । सद्यः पिण्डं भवति विकसत्सौरभं यत्सुवर्ण
स्फूर्तिः कापि स्फुटमनवधेस्त्वत्प्रसादौषधस्य ॥ २२ ॥ तन्वन्नामस्मरणवशतः प्राणिनां पोतभाजा
मम्भोराशेर्जलभरभृतो लङ्घनं दुर्दिनेऽपि ।
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचिता]
प्रसादद्वात्रिंशिका .
( १९१ )
नूनं नाथ! प्रथयसितरां सुप्रसन्नान्तरात्मा
संसाराब्धेरपि तटभुवः प्रापणे नैपुणत्वम् ॥ २३ ॥ सर्पदपोत्फणमभिसरनागलोकाधिराज--
स्फूर्जच्चूडाभरणधरणस्याज्ञयेव स्थिरात्मा । कालव्यालः स्थलकुवलयोल्लासलीलामुपैति
श्रीमत्पार्श्व ! त्रिभुवनपते ! त्वत्पदाम्भोजभाजाम् ॥ २४॥ कोपाटोपज्वलनजनितैस्तैः स्फुलिङ्गैरिवो?__ रक्षणां पातैः कृतदवथुभिभिल्लसैन्यनिरुद्धे । अम्भःप्राप्तिर्यदि भयभवस्वेदभूर्यत्र सत्रं
दिष्टया युष्मचरणशरणास्ते लघल्लङ्घयन्ति ॥२५॥ स्थानेवार....मजजिन ! कृपास्तन्द्रपीयूषवृष्टया
दृष्टया दिष्टया तव नृपतयस्तापनिर्वापमापुः । यस्मादेषां समुदयिसमित्सङ्गमैरुष्मलश्री
रित्रातः प्रकटदहनः शान्तिमाशु प्रपन्नः ॥२६॥ मूर्त तेजः प्रकटयति यः केसरैः स्वैः कडारैः
किञ्च स्वीयं यश इव नखैर्मुक्तमुक्ताफलौधैः । विख्यातारिद्विरदविजयः सोऽपि राजा मृगाणां
न स्याच्चित्रार्पित इव भिया जाप्रति त्वत्प्रतापे ।। २७ ॥ स्फूर्जद्दर्जिः स्फुटमदपयोवृष्टिभृचीनपिष्ट
व्यासक्रीडानिबिडतमतडिद्दन्तवल्गलाकः । मत्तव्यालः प्रलयसमयाम्भोदमूर्त्यन्तरश्री
स्तं त्वद्ध्यानाकुशितमनसां स्यात्कृतातङ्कपङ्कः ॥ २८ ॥ ११
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे
सङ्ग्रामाधि प्रबलविलसद्वाहिनीसन्निपातोचत्कीलालाकुलितसकलप्राणिवर्गं क्षणेन । निर्मध्यान्तः सपदि बलिना भूभृता बाहुनैव
श्रीकान्तत्वं दधति कति न त्वत्प्रसादामृतार्द्राः ॥ २९॥ प्रौढोत्पाता अपि विदधते.... क्षमाकम्पनाशा
प्लोषप्रायाः प्रशममचिरा.... राष्ट्रेषु तेषाम् । ये निःस्यन्दीकृतनिजहृदा निःप्रकम्पक्षमं त्वा-मासावल्लीस्तवकनघनं निर्विरामं स्मरन्ति ॥ ३० ॥ स्फूर्त्तिं बिभ्रत् परशुभरतो भद्रकुम्भाधिक श्रीविघ्नश्रेणीहरणनिपुणः कोऽपि देवोऽयमेकः । श्रेयः कर्मोद्गमसमुचितारम्भसरम्भभाज
स्तद् भोरेनं गमयतितमां निष्प्रमादं प्रसादम् ॥ ३१ ॥ भालं कृत्वाञ्जलिमुकुलितं सोऽहमभ्यर्थये त्वां
तृष्णार्त्त वा कथयतु जनो मामथो न्यस्ततृष्णम् । यद् यत् किञ्चिज्जगति परमानन्दसम्पत्तिकन्दस्तत्तन्मह्यं वितरवितर त्वं प्रसीद प्रसीद ॥ ३२ ॥
( १६२ )
11 95
[ ६९ ] षोडशिकाः साधारणजिनस्तवाः।
--
[ पण्डितावतंस
सकलसमयोपबृंहकसमयस्थितिजन्तुमखिलतुल्यगिरं ।
गतपापं गतपुण्यं पुण्यकृते जिनपतिं स्तौमि ॥ १ ॥
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १६३ )
wwwwwwww
दुरितानि हरसि जनयसि भद्राणि तनोषि मड्क्षु दिक्षु यशः । किमपरमुपनयसि शिवं त्वमेव जिन ! दृष्टमात्रोऽपि ॥ २ ॥
नृत्यत्पुरन्दरवधूसिन्दूरपरागपिञ्जरदिगन्तम् ।
श्रीरामचन्द्रसूरिकृताः ] साधारणजिनस्तघाः
तव समवसरणमशरणशरणं शङ्केऽस्मि न गतोऽहम् ॥ ३ ॥ अपविस्मयविगतस्मयविश्वत्रयरूपदर्शनादर्श ! गिरमिव सर्वपथीनां न दृष्टवानस्मि तव मूर्त्तिम् ॥ ४ ॥ पुरुहूतपाणिसञ्चार्यमाणकनकाम्बुजा विश्रान्ता |
न सुविन वियति गतिर्या तव समजनि सा न मे साक्षात् ||५|| तव पथि वितमसि विरजसि सच्छाये सामृते महासरले । अपरपक्षाधिगमकरे कृतवानहमीश ! नास्मि पदम् || ६ || आजन्मरुचां रुचिधाम गुरुतिरस्कारसारभारखनिः । दुःखग्रामकुटुम्बी त्रातस्तेनाऽस्म्यहं जातः ॥ ७ ॥ लङ्घयति यस्तवाज्ञामात्मन्ययमीश ! वैरमुद्वहति । यः स्वात्मन्यपि वैरी कृपालुरन्येषु स कथं स्यात् ॥ ८ ॥ लक्ष्मीप्रभवे पुरुषोत्तमाश्रये सत्वधाम्नि निस्ताघे । यस्तव समयोदन्वति मज्जति स परं व्रजति पारम् ॥ ९ ॥ जम्भारिचक्रकृतसेव ! देवदेवस्त्वमेव खलु विदुषाम् । ये पुनरपरे देवास्ते देवाः कष्मलमतीनाम् ॥ १० ॥ तव वचनसुधारसपानपावनी भूतकर्णपथकुहरः । कलुषविषगर्भिताभिर्मुह्यति को वाग्भिरपरेषाम् ॥ ११ ॥ अमरासुरनरलक्ष्मीः सौभाग्यं वहति तावदेवेयम् । भवदुपदेश कर्णैर्न वीक्ष्यते चापलं यावत् ॥ १२ ॥
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १६४ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीरामचन्द्र विषयविषघूर्णनावेगभगुरस्तुत्यकृत्यमार्गाणाम् । ... अमृतप्रवेशकुशलं तव शासनमेव जाङ्गुलिकः ।। १३ ।। अभवनिरस्तु शिवस्य स्वर्गस्य माश्रियश्चः नित्यमपि । यदि भवति भवति तुष्टे स्वातन्त्र्यं मे सदा भवतु ॥ १४ ॥ अर्हन्ननन्तसुख ! शाश्वतिकावलोक!
विश्वोपकारिकरुणागृह ! मुक्तिनाथ ! । निःक्लेश ! निर्मम ! निरामय ! निःस्वभाव !
देवाधिदेव ! कृतसेव ! नमो नमस्ते ॥ १५॥ भवसङ्क्लेशसन्तप्ताराम चन्द्रांशुरोचिषि । प्रसीद यच्छ संवासं तस्यां मे निर्वृतिक्षितौ ॥ १६ ॥
[.६२ ] अनास्पद ! मनोवाचामिन्द्रियाणामगोचर । श्रद्धाविशुद्धिविज्ञेय ! श्रीमन्नर्हन् ! नमोऽस्तु ते ॥ १ ॥ पात्रं न वाचा सद्रूपं यत् पात्रं तदसत् पुनः । अवास्तवात् ततः सर्वे संस्तवास्त्वयि वस्तुतः ॥२॥ सामान्यात्मा विशेषात्मा सर्वश्चेद् वस्तुविस्तरः । अन्यगीर्यः किमेकान्तविशिष्टा भवतो गिरः ॥ ३ ॥ कस्यचिन्नागदकारस्तामसस्य भवानपि । उल्लूकलोचनस्थस्य तिमिरस्येव भानुमान् ॥ ४ ॥ त्वयि श्रद्धोद्मानाथ ! जानाम्यात्मनि भव्यताम् । कुतः सौदामिनी वारिवाहवय्ये विहायसि ? ।। ५ ।..
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरित्रणीताः]
साधारणजिनस्तवाः .
(१६५)
तस्यावश्यं पुरो मुक्तिोऽध्वनीनस्तवाध्वनि । वृष्टौ प्रकाशमानस्य तिग्मांशोरिव कार्मुकम् ॥ ६ ॥ सद्यः पुष्यन्ति ये योषित्पादघातमहोत्सवैः । अशोकगोत्रिणो देवास्ते पुरस्ते तृणं तृणम् ॥ ७ ॥ मञ्जुसिञ्जानमञ्जीरं निःस्वनद्भुजकङ्कणम् । अग्रतस्ते शचीलास्यं दृश्यं धन्यस्य कस्यचित् ॥ ८ ॥ स श्लाध्यस्तुम्बुरोर्वीणाप्रपञ्चस्वरसञ्चयः । त्वद्गणाद्घोषणोत्कण्ठैयोगीन्द्रैरपि यः स्तुतः ॥ ९ ॥ कर्ममर्मभिदि श्राद्धो यः स्याल्लालाटिकस्त्वयि । असौ जायेत विश्वश्रीवक्त्राम्भोजललाटिका ॥ १० ॥ भवतोऽचिन्त्यतेजांसि बचांसि सहजान्यपि । यथाधरं यथाम्भांसि परिणाममुपासते ॥ ११ ॥ सा ते सचेतसः कस्य विस्मयाय न जायते । अवाचः कुर्वती वाणी गतिश्च भुवि कण्टकान् ॥ १२ ॥ त्वत्प्रणामकिणश्रेण्या भालभूर्यस्य सिध्मला । दन्तुरा शक्रकोटीरभाभिस्तस्यानिपीठिकाः ॥ १३ ॥ हास्यादपि भक्त्पादाः कापि तैर्वीक्षिता ध्रुवम् । दुर्नयैकनिषण्णानामपि येषां शुमोदयः ॥ १४ ॥ तवाङ्घिनखरज्योत्स्नाशिखाचूडालभूमिषु । जघालोत्कण्ठवैयात्यात् कामुकी मुक्तिकामिनी ॥ १५ ॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरो ! ऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र !।
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे
शकस्तुताङ्घ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे देव ! प्रसीद करुणाङ्कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
( १६६' )
[ श्रीरामचन्द्र
[ ६३ ] अनन्तदर्शनज्ञानसुखवीर्यमविस्मयम् । अशोकहर्षाप्रत्यूहकल्याणं संस्तुवे जिनम् ॥ १ ॥ रजो हरन्तु ते धर्मदेशना सरितः सताम् । मज्जन्नपि जनो यासु न जाड्यमधिगच्छति ॥ २ ॥ त्वत्पादपाटलज्योतिः कडारकबरीजुषि । नम्राणां मांसला मूर्ध्नि कटाक्षा निर्वृतिश्रियः ॥ ३ ॥ लघुस्त्वदश्चिनां देव ! भवाम्भोधिर्महानपि । सर्वज्ञसंविदो व्योम निरन्तमपि मुष्टिगम् ॥ ४ ॥ असान्तापिकसिद्धान्तविदुचन्द्र कितश्रुतिः । हिंसापिच्छलवेदोक्तिशूनां को नाम संस्पृशेत् ? ॥ ५ ॥ विसारिसौरभोल्लासमिलितालिकुलास्तृतः । दिव्यपुण्योपहारस्ते पञ्चवर्णोऽपि मेचकः ॥ ६ ॥ पुरस्ते भान्ति विश्वस्य वन्दारोः प्रति यातनाः । देशनां श्रोतुमायाताः पातालादिव नारकाः ॥ ७ ॥ विबुधाध्वन्यपि प्राप्ता ये नीचगतयो जनाः । ते प्रयान्त्येव पातालं नाथ ! पाथो यथाभ्रजम् ॥ ८ ॥ अक्षिगेगाsपि निःशेषदोषकाननलाविना । ब्रह्मादीनामशेषाणां त्वया मूर्ध्नि कृतं पदम् ॥ ९ ॥
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwvv
सरिविरचिताः] साधारणजिनस्तवाः (१६७ )
अद्यश्वीनो भवाम्भोधिसमुत्तारस्त्वदञ्चिनाम् । अद्यप्रातीनमेवेशं सिद्धिसौधाधिराहणम् ॥ १० ॥ वैहासिकः कथं न स्यादसौ निर्वाणकुट्टिमे । यः स्याद् भवद्गुणोद्घोषवाचाटश्चाटुकर्मभिः ॥ ११ ॥ नि नकिन्नरीगीतगन्धारग्रामसौरभैः । मेरीमुखोदरोद्गीर्णाकुलाशानि भाकृतेः ॥ १२ ॥ प्रचलच्चामरोबुद्धगन्धवाहविशृङ्खलैः । धौतदिग्गजगण्डाङ्कदानाम्भांसि जलोम्मिभिः ॥ १३ ॥ चारीप्रचारनिर्घातपतद्भिः शैलसानुभिः । कम्पमानावनीव्यग्रनागराजशिरांसि च ॥ १४ ॥ त्वजन्म मजनारम्भसंरम्भोत्कर्षहर्षणैः । हरन्तु डिम्बषण्डानि ताण्डवानि बलत्विषः ॥ १५ ॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरो ! ऽभिराम--
चन्द्रावदातचरिताञ्चितविश्वचक्र !। शक्रस्तुताङ्घ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसाथै
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
[६४ ] अर्हते देवदेवाय शीर्णसंसारहेतवे । पर्याप्ताशेषकृत्याय ज्योतिर्मात्रात्मने नमः ॥ १ ॥ वन्दारुशक्रकोटीररत्नच्छायाच्छटाच्छिदः ।। तमो मुष्णन्तु विश्वस्य भवत्पादनखांशवः ॥ २॥
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१६८) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्र
तव क्रमनखादर्शरङ्गोत्सङ्गाप्रनर्तकीम् । स्वस्य पश्यन्ति ये मूर्ति कस्यास्ते नास्पदं श्रियः ॥ ३ ॥ विशीर्णाशेषदोषस्य कामाहङ्कारहारिणः । भवता देवदेवोऽस्तु को नामैकधुरः पुरः ॥ ४ ॥ पथा तवापि गच्छन्तः सोरम्भा यान्ति दुर्गतिम् । यादास्यपि जिनाधीश ! दह्यन्ते जातवेदसा ॥ ५ ॥ स्वयम्भुशम्भुवैकुण्ठैः शिल्पनाट्यच्छलोभटैः । यदा क्षिप्तमिदं विश्वमाक्दृष्टि तौचिती ॥ ६ ॥ हर्षाश्रुक्षालिता दृष्टिक न पश्यति ते मुखम् । सा पश्यति मदोत्तानचक्षुषां विद्विषां क्रमौ ॥ ७ ॥ त्वदुक्ततत्त्वयोग्यायामलकमीणचेतसाम् । किमस्मिन्न षडक्षीणं त्रिलोकेऽस्तु सुमेधसः ॥ ८ ॥ तेजस्तेषां यशस्तेषां तेषां गौरवडम्बरम् । स्वर्गस्तेषां शिवं तेषां येषां त्वयि मनो रतम् ॥ ९ ॥ तव प्रसादैरानन्दं जिघृक्षोः स्थावरं परम् ।। यायावरेषु कः कामोद्यावाक्ष्माजन्मशर्मसु ॥ १० ॥ भवद्वाक्यसुधासारैः कर्णाः पूर्णा न ये मुहुः । आकस्मिकरुषो मन्तुस्ते पूर्यन्ते वचोविषैः ॥ ११ ॥ कामव्यालविषोच्छालमूर्छालमनसां नृणाम् ।। नरेन्द्रवृन्दवन्याधिर्भवानेवाहितुण्डिकः ॥ १२ ॥ यादसामिव पाथांसि स्वर्गो दिविषदामिव । विश्वम्भरेव मानां विरतेरिव मर्त्यता ॥ १३ ॥
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________
साधारणजिनस्तवाः
सुखानामिव सन्तोषो दुःकीर्तेरिव दुर्णयः ।
आत्मैव पुण्यपापानां प्रशमस्येव संवरः ॥ १४ ॥ प्रेष्यतेव महाधीनामारम्भ इव दुर्गतेः । क्षेत्रं त्वमेव देवेश ! सर्वज्ञ ! ज्ञानसम्पदः ॥ १५ ॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरो ! ऽभिराम
सूरिविरचिताः ]
चन्द्रावदातचरिताञ्चितविश्वचक्र ! ।
शक्रस्तुताङ्घ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे
( १६९ )
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
[ ६५ ] आनन्दमर्हतः पादास्ते देवासुरनश्वरम् । ये नवेन्दुप्रभाजालैः कुर्वन्ति वितमो जगत् ॥ १ ॥ विद्वानपि यथा हास्यः परकाव्यैः कविर्भवन् ।
तथा भक्तोऽप्यहं स्तोत्रं पात्रं कुर्वन् भवद्गुणान् ॥ २ ॥ त्वद्वाक्यश्रवणादेव देव ! भ्रश्यन्ति दुर्ग्रहाः । धूमरीशीकरासिक्ता माकन्दमुकुरा इव ॥ ३ ॥ द्विषोऽपि गमयत्येव त्वन्मूर्त्तिं सौहृदं क्षणम् । पिचुमन्दफलानीव पाकः कामधुरं रसम् ॥ ४ ॥ शतपत्रपुष्पाणीव वचसा शिशिरेण ते । द्विषतामपि चेतांसि रक्तिमानमुपासते ॥ ५ ॥ उच्च प्राप्याऽपि ते (मं) स्थानं ये न निश्चलवृत्तयः । पातालं ते प्रयास्यन्ति पादा वटतरोरिव ६ ॥
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१७० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीरामचन्द्र
क्षेमङ्करा भद्रकरास्तव पादाः प्रियङ्कराः । सर्वऋषा विपत्तीनां किञ्च नाडिन्धमा द्विषाम् ॥ ७ ॥ प्राप्तः कुतीर्थिनां चण्डजाड्यपिण्डाल्पमेधसाम् । वचास्यवास्तवान्येव रागद्वेषजुषामिव ॥ ८ ॥ वराकः किमलम्भूष्णुर्विज्ञातुं तां भवद्गवीम् । यां श्रुत्वा स्वर्गनाथोऽपि भिक्षुकत्वाय सोत्सवः ॥ ९ ॥ निर्वाणविमुखा हिंस्राः सर्वज्ञज्ञानविद्विषः । श्रुतयोऽपि प्रमाणं चेजितं देव ! तदाहसा ॥ १० ॥ कुतीर्थिनां स्तवेन स्यात् कृपालुरपि निष्कृपः । अम्भांस्यपि दहन्त्येव देव ! पावकसङ्गमात् ॥ ११ ॥ स मेघः पुष्करावर्तों जडात्मा ते कुतः समः ? । युज्यते येन संसिक्ता कन्दलैश्च तृणैश्च भूः ॥ १२ ॥ परप्रसादैरुद्गवा ये वहन्तः शिरोधराम् । न लजन्ते ध्रुवं तैस्ते न पीतं वचनामृतम् ॥ १३ ॥ रजोगृहिरसावात्मा यथा विरजसीभवेत् । तथा स्वदृष्टिपीयूषच्छटाभिरभिषिञ्च माम् ॥ १४ ॥ स्थास्नवः कीर्तयस्तेषां म्लानवो दुरितादयः निराकरिष्णवो येषामघानि तव दृष्टयः ॥ १५ ॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताञ्चितविश्वचक्र !। शक्रस्तुताङिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिप्रणीताः] साधारणजिनस्तवाः.
[६६ ] जगन्ति तीर्थनाथस्य पान्तु पादनखांशवः । अगाधे रजवो येऽस्मिन् भवाम्भोधौ निमजताम् ॥ १॥ दत्तपद्मोदयाः क्लुप्तकलावत्कान्तिडम्बराः । जायं हरन्तु ते पादा वसन्तदिवसा इव ॥ २ ॥ कल्पते नाथ ! घाताय स्वीकृतोऽपि कुतीर्थिकः । विध्यापयन्ति पाथांसि गाढोष्णान्यपि पावकम् ॥ ३ ॥ संयमैकधुरीणानामात्मनीनकचेतसाम् । नाकेऽपि नरकास्थैव त्रातस्त्वन्मार्गदृश्वनाम् ॥ ४ ॥ नम्ररम्भालकोत्सङ्गसङ्गिकर्पूररेणवः । त्वदध्रिपङ्कजे देव ! बिभ्रतां ते परागताम् ॥ ५ ॥ जल्पाकास्त्वद्गुणौघस्य ये न स्युर्मन्दमेधसः । । सौखप्रसुप्तिकास्तेषां कथं स्युर्जम्भविद्विषः ॥ ६ ॥ श्रियः कीर्तेश्च लुण्टाका ध्रुवं ते देव ! विद्विषाम् । कर्माचलस्य कुट्टाकास्त्वद्वाक्यकुलिशेन ये ॥ ७ ॥ भवक्लेशाग्निसन्तप्ताः पारदा इव पाथसि । शुद्धात्मानो निमज्जन्ति शीतलासु तवोक्तिषु ॥ ८ ॥ भवत्प्रणीतसिद्धान्तसुधास्नानं सुमेधसाम् । परोपनीतो मोक्षोऽपि नरकादतिरिच्यते ॥ ९ ॥ तव सूक्तिसुधासारैः परब्रह्माभिलाषुकाः । कामुका निर्वृत्तिश्रीणां न के कर्माणि घातुकाः ॥ १० ॥ ईश ! त्वत्पादपमस्य पांसुरा ये रजःकणैः । ईशते स्वःशिवश्रीणामुदरम्भरयोऽपि ते ॥ ११ ॥
।
। समयसाम् ।
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे
अन्तर्निःसारमापातरम्यं ग्राम्यानुरञ्जकम् । चित्रकाव्यमिवान्येषां वचः पर्यन्तनीरसम् ॥ १२ ॥ मनीषिपरितोषिण्यो मनः श्रोत्ररसायनम् ।
सत्काव्यानीव ते देव ! परमार्थपरा गिरः || १३ ॥ निष्फला भोगिसंसेव्या जाड्यनिर्माणकार्मणम् । मिथ्यादृशां गिरो देव ! श्रीखण्डतरुसोदराः ॥ १४ ॥ वचस्वी च यशस्वी च तेजस्वी च क्षणेन सः मल्लीविलासिनी यत्र खेलतस्तव लोचने ॥ १५ ॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
( १७२ )
चन्द्रावदातचरिताञ्चितविश्वचक्र ! |
शक्रस्तुताङ्घ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे
[ श्रीरामचन्द्र
wwwwwww
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
[ ६७ नमो निर्लननिश्शेषदोषसन्तानवीरुधे । 'देवाय वीतरागाय प्राप्तनिर्वाणशर्मणे ॥ १ ॥ मनसा यत् परोक्षोऽसि हृदये निवसन्नपि । तत्ते चरित्रवैचित्र्यमवैति यदि केवलम् ॥ २ ॥ मलीमसदृशो जाड्यकण्डूलास्तुन्दिलांहसः । विशुध्येयुः कथं विश्वजनीनः स्यान्न चेद् भवान् ॥ ३ ॥ प्रकाशयति वस्तूनि प्रत्याशं ज्योतिषा त्वयि ।
कुतोऽन्येषां प्रभा चन्द्रे ताराणामिव पार्वणे ॥ ४ ॥
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________
साधारणजिनस्तवाः .. (१७३) रक्तोद्भदं पयांसीव मृदून्यपि वचांसि ते । विद्रावयन्ति जन्तूनामेनांसि प्रचितान्यपि ॥ ५ ॥ नखेन्दुमण्डलीज्योत्स्नावितानपरमांसलाम् । त्वत्पादपादपच्छायां श्रयन्ति परितापिनः ॥ ६ ॥ श्रेयांसि पशुधातेन शंसतामपि पूज्यता। येषां तेषां प्रशास्तारो नाथ ! मात्स्यिकसौनिकाः ॥ ७ ॥ तत्त्वस्पृशोऽपि वाचस्ते मुधा दुर्मेधसं प्रति । दिवाऽपि जनुषान्धस्य तमित्रासोदरोदयम् ॥ ८ ॥ यः सर्वाङ्गीणरोमाञ्चपक्ष्मलः स्तौति ते गुणान् । सर्वकर्मीणविज्ञानः स स्यात् सर्वपथीनवाक् ॥ ९ ॥ रिपुश्रीवन्हिना दृष्टिर्येषामाजन्म दह्यते । तैः कदाचिन्न दृष्टोऽसि पूजितोऽसि स्तुतोऽसि च ॥ १० ॥ सन्ताप्यते यथा लोकः क्रूरैनिःसत्वराजकः । त्वद्वियुक्तस्तथा नाथ ! मिथ्यात्वान्धैश्चरित्रवान् ॥ ११ ॥ चक्रासिचापदम्भोलिभाजो यस्य त्वदज्रयः। सहायाः सोऽभ्यमित्रीणः किं न स्याद् भावशत्रुषु ॥ १२ ॥ ये पराञ्चस्तवोपास्तेर्नास्तिकाः स्वस्तिवेश्मनः । वैभवान्धविरोध्यन्तरासंसारं वसन्ति ते ॥ १३ ॥ ते सिद्धिसुन्दरीवक्षःपर्यकोत्सङ्गशायिनः । त्वत्पादपङ्कजक्रोडे ये रज्यन्ति मनीषिणः ॥ १४ ॥ अभङ्गुरामनाबाधाममन्दानन्दमेदुराम् । मुक्तिं त्वदञ्चिनो यान्ति भासुरज्ञानमूर्तयः ॥ १५ ॥
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१७४ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्रसूरिस्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताञ्चितविश्वचक्र !। शक्रस्तुताघ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे
देव! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
. : [६८ ] स्वयम्भुवं भुवो नाथं लक्ष्मीनाथं कलानिधिम् । । समन्तभद्रं भास्वन्तं तीर्थनाथमुपास्महे ॥१॥ पापास्तवाघ्रिपीठोपकण्ठं नैव लुठन्ति ये। वैरिवेश्माङ्गणक्षोणौ पांसुरायां लुठन्ति ते ॥ २ ॥ जगत्त्रयैकमित्रस्य ये तवाऽपि विरोधिनः । भृत्या भृत्यद्विषो भर्तुर्भूयासुः प्रतिजन्मनि ॥ ३ ॥ किं ते रजोभिराकीर्णामुद्वहन्ति वपुःस्थलीम् । भवत्पादनखज्योत्स्नाच्छटाभिः स्नान्ति येऽन्वहम् ॥ ४ ॥ मार्गतां यत्नतो देव! त्वदाराधनसाधनम् । नास्ति वैनयिकादन्यत् किञ्चिदौपयिकं सताम् ॥ ५ ॥ वाचालोऽपि तव स्तोत्रैः पत्याहयुरपि त्वया । कैः कैर्न पूज्यते....देवदैत्यनरेश्वरैः ॥ ६ ॥ आत्मद्विषो द्विषन्ति त्वां ये पापीयोमतल्लिका। अष्टमं नरकं यान्ति पारवश्यमिहैव ते ॥ ७ ॥ असौ कि गौर्न वोढा यः किं राजाऽसौ न पाति यः ।। असौ देवेश ! किं देवो यः कुटुम्बविसंस्थुलः ॥ ८ ॥ ..
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचिताः] साधारणजिनस्तवाः । (१७५)
देवाश्चेत् कामिनीपादप्रणामा नम्रमौलयः । ततोऽस्तु स्वस्ति भण्डेभ्यः संस्तुमो विटपेटकम् ॥ ९॥ नमो लीलाविलासाय पानशौण्डकलाय च । वन्दामहे भुजङ्गाङ्क्रीन् निर्वाणप्राप्तिहेतवे ॥ १० ॥ उद्गायन्तः प्रनृत्यन्तो विनिम्नन्तश्च नित्यशः । .. यद्युपास्याः शिवश्राद्वैस्ततो योगजुषो हताः ॥ ११ ॥ पाणौ शस्त्रं प्रिया श्रोणौ शिखी भाले गले फणी । सायं नृत्तं वृषो यानमहो ध्येयस्य साधुता ! ! ! ॥ १२ ॥ आदिशन्तः परं ब्रह्म मृत्कुशाग्नितिलोदकैः । . त्वदन्ये कस्य हास्याय न जायन्ते विबुद्धयः ॥ १३ ॥ . येऽमलस्यान्तरस्यापि स्नानेन ब्रुवतेऽत्ययम् । तेऽपि ग्राह्यगिरः पश्य लोकस्यापानमत्तताम् ॥ १४ ॥ स एव वाग्मी स श्राद्धः स प्रज्ञालः स मेधिरः। त्वत्प्रणामकिणैर्यस्य शुभंयोः पत्रलं शिरः ॥ १५ ॥
स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम- .. 1। चन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र !..
शक्रस्तुताघिसरसीरुह ! दुःस्थसाथै ३) देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥१६॥
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwA
mmmwwwmirrorwwwwwwwwww
( १७६ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्रसूरि
[६९ ] उपास्महे जिनेन्द्रस्य शङ्खपमाञ्चितौ क्रमौ । शाश्वतीमस्तसङ्क्लेशां सम्पदं स्पृहयालवः ॥ १ ॥ यथा षण्ढस्य सौभाग्यमुपहासाय योषिताम् । .. तथा त्वयि मम स्तोत्रसंरम्भोऽयं सुमेधसाम् ॥२॥ प्रमोदोद्भिन्नरोमाञ्चव्याजेन नवपल्लवान् । त्वदञ्चनपवित्राणां प्रसूते पुण्यपादपः ॥ ३ ॥ व्याकुलस्यापि यामिन्यां यथा निद्रा प्ररोहति । विशृङ्खलेन्द्रियस्यापि त्वदुपास्तौ तथा शुभम् ॥ ४ ॥ तस्य सौस्नातिकः सोऽपि जम्मारिः प्रोषितारये । नमस्करोति यस्तुभ्यमभ्यर्णशिववैभवः ॥ ५ ॥ स्तौति या न भवद्वीथीं त्रैलोक्यत्राणदीक्षिताम् । सन्त्रासकाहला स्तौति सा वाणी द्विषतां यशः ॥ ६ ॥ प्रयत्नेऽपि यथा मूको नालम्भूष्णुः प्रजल्पितुम् । त्वत्पदानि तथा देव ! क्रोधक्लिन्नोऽपि हिंसितुम् ॥ ७ ॥ त्वन्मार्गनिर्मलात्मानः पूर्णेऽपि निभृतं जडैः। निस्तुषाणीव शस्थानि न रोहन्ति भवे जनाः ॥ ८ ॥ प्रसाधितोऽपि रागाणां न यथा प्रवयाः प्रियः । . तथा प्रख्यातिभाभोऽपि ब्रह्माचा भवदञ्चिनाम् ॥ ९ ॥ सौनिकानां पथा येन भूयते विश्वगर्हि तैः । किं कुर्मः केऽपि तेनापि प्राप्ताः पूज्यतमां दशाम् ॥ १०॥ कोऽप्यनेहाः स ते देव ! प्रसादेन भवे भवेत् । चेतो जुगुप्सते यत्र योषित्प्रेम्णो मिदेलिमात् ॥ ११ ॥
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________
mms
विरचिताः ] साधारणजिनस्तवाः (१७७) योषितां न यथा कोऽपि स्वकीयः कुटिलात्मनाम् ।
तथा विरक्तचित्तस्य त्रातरस्तु ममान्वहम् ॥ १२ ॥ दृष्टयाऽप्याजन्म सर्वेषां यथा भ्रान्तिनभो नतिः ।
तथा कालं प्ररूऽढापि तत्त्वक्लप्तिः कुतीर्थिनाम् ॥ १३ ॥ मम त्यक्तान्यकृत्यस्य नासाग्रन्यस्तचक्षुषः । .. अस्तु पूर्वाह्नमध्याह्नसायाह्नेषु त्रयि क्षणः ॥ १४ ॥ किश्चित् कारुण्यमास्थाय प्रसीद जगतां पते !। पचेलिमानि जायन्ते यथैनांसि चितान्यपि ॥ १५ ॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र ! । शक्रस्तुताङ्घिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १५ ॥
[७० ] अनाधेयमनाधारमसहायमनायकम् । ___ अशात्रवममित्रं च नमस्यामो जिनेश्वरम् ॥ १ ॥ केवलं स्तोत्रमर्हन्ति दैवतेसु हरादयः ।
सर्वथा कुत्सिताचारैरपि यैर्मोहितं जगत् ॥ २ ॥ शासितारः स्वयं येषां रागान्धमनसः सदा ।
विषयेषु विरज्यन्ते यत् ते तन्नाथ ! नौचिती ॥ ३ ॥ उपालभामहे यद्वा त्वदन्याराधिनो मुधा।
अयं हि पन्थाः सिद्धो यन्न देवचरितं चरेत् ॥ ४ ॥
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १७८ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्रदधानो यामिमां मुद्रामन्त्यजोऽपि विलज्जते ।
देवस्य पूजयन्तस्तां विलीयन्ते न किं जनाः ॥ ५ ॥ हराकारोऽपि चेद् याति पूज्यतां महतामपि ।
उपस्थाच्छादनक्लेशस्ततो लोकस्य दुर्जनः ॥ ६ ॥ निमील्य नेत्रे विद्वांसो द्वयं निश्चिन्वतामिदम् । • मुक्तरुपायास्त्वन्नीतौ परनीतौ तु संसृतेः ॥ ७ ॥ देव ! यद्यस्ति देवस्य भवतोऽन्यस्य कस्यचित् । । देवलक्षणलेशोऽपि प्रमाणं जगती तदा ॥ ८ ॥ पन्थानौ द्वाविमौ देवनरकाव्यभिचारिणौ ।
अन्येषु प्रीतिलेशोऽपि द्वेषलेशोऽपि तु त्वयि ॥ ९ ॥ कृपाऽपि कल्पते दिष्टया त्वदन्यैः पापजन्मने । १ . दहन्ति वीरुधोऽम्भांसि चित्रासु धनजान्यपि ॥ १० ॥ सर्वस्यात्मा महांस्तेन शम्भुः स्त्रीशस्त्रवानपि ।
देवत्वमन्यतामन्ये मन्यन्ते तस्य किं पुनः ॥ ११ ॥ प्रतीक्ष्य नृत्यतो वीक्ष्य विलज्जेऽन्तः परानपि ।
स्वयं तु केऽपि नृत्यन्ति देवाः सन्तोऽपि कौतुकम् ॥१२॥ न सूत्रयसि विश्वानि न नृत्यसि न गायसि ।
किञ्चिन्न दत्से नादत्से ततः किं मन्यसे जडैः ? ॥ १३ ॥ चाक्षुषानपि पश्यन्ति न ये भावान् यथास्थितान् । १: : अतीन्द्रियं भवन्तं ते कथं पश्यन्तु तामसाः ॥ १४ ॥ स्नीशस्त्रगीतनृत्तादि यत् कुत्सायै महात्मनाम् । । तदेव येषां पूजायै तेभ्यो भद्रं हितं नमः ॥ १५ ॥
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मिताः] साधारणजिनस्तवाः (१७९)
स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र !। शक्रस्तुताङ्घिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
[७१ ] यथावस्थितबोधस्य यथावस्थितवादिनः ।
अरागद्वेषमोहस्य देवस्य पथमाश्रये ॥ १ ॥ उपेक्षावान् जगद् रक्षन् कृपावान् निर्जयन् परान् ।
मध्यस्थः परमाक्रामन् दत्से कस्मै न विस्मयम् ? ॥२॥ प्रशान्तश्चेत् किमन्येषां मर्माणि तुदसे गिरा ।
निराकाङ्क्षोऽसि चेद् विश्वं केनोपकुरुषेऽधुना ॥ ३ ॥ प्रत्यूहं जयतात्मानमशेषं रक्षता परम् । ___निर्जिता यत् त्वया त्रातः ! परे चित्रं न कस्य तत् ॥ ४॥ न सैन्यानि न दुर्गाणि नोपाया न च हेतयः । ___ एवमेव द्विषोऽशेषान् जयतस्ते नवो नयः ॥ ५ ॥ सर्वत्र मुदिता मैत्री कृपोपेक्षा च जन्तुषु । - इयं वागपि नान्येषामनुष्ठाने तु का कथा ? ॥६॥ आत्मैकनिष्ठे नि:शेष........चिन्तापराङ्मुखे ।
न जानीमः कुतोऽप्यर्थादर्थिनस्त्वयि तात्त्विकाः ॥ ७ ॥ उदास्व यदि वा कुप्य प्रसीद यदि वा मयि ।। . अहं पुनः शिवायापि प्रपद्ये नार्थितां त्वयि ॥ ८ ॥ आकृष्य पात्यमानानां विषयैर्व्यसनाम्बुधौ । .. स्वामी त्रिलोकलोकस्य त्राणं देव ! त्वमेव नः ॥ ९ ॥
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १८०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्रन विस्मयो यदर्थन्ति त्वादृशो वीतविप्लवाः ।।
यदिन्दुः पार्वणो रम्यस्तत्र किं नाम कौतुकम् ? ॥ १० ॥ इयन्तं कालमुदण्डजाड्यपिण्डान्धमानसः ।।
त्रातर्धान्तोऽस्मि संसारकान्तारे सत्यपि त्वयि ॥ ११ ॥ पुण्यनैपुण्यसम्प्राप्यः साक्षात्कारः कुतस्त्वयि ।
स्वप्नेऽपि देव ! भूयान्मे त्वदर्शनमहोत्सवः ॥ १२ ॥ क्षीयन्तां नाम पापानि भवत्पादसपर्यया ।
पुण्यान्यपि यदायान्ति क्षयं तेनाऽस्मि विस्मितः ॥ १३ ॥ प्रसीद सीदते मह्यमेधि दीने मयि प्रभुः ( भो !)।
समाधिव्याधिविध्वस्तं........देव ! पालय ॥ १४ ॥ मादृशां पापबीजानां स्थानं कापि न विद्यते । वयं पूत्कुर्महे तेन भूयो भूयस्तवाग्रतः ॥ १५॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र !। शक्रस्तुताघिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
[७२ ] क्षमाभृतेऽर्हते तस्मै नमो विस्मयवेश्मने ।
जाड्यतापहरी यस्मात् प्रादुरास सरस्वती ॥ १ ॥ विस्मयाय परं तेषां येषां त्वं नासि संस्तुतः ।
चित्राय तारकास्तेषां साक्षाद् येषां न भानुमान् ॥ २ ॥
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मिताः] साधारणजिनस्तवाः . (१८१) मिथ्यात्वान्धमनाः कालमियन्तं नाथ ! सर्वथा ।
कोऽस्मि कुत्रास्मि कस्यास्मि नेदमस्मि प्रपन्नवान् ॥ ३ ॥ त्वद्वाक्यभानुभि नसान्द्रमोहतमःस्थितिः ।
इदानी स्वं परं स्थानमस्थानं चास्मि बुद्धवान् ॥ ४ ॥ विषं तैर्भक्षितं मूर्ध्नि पातितः स्वे महाशनिः । - झम्पा प्रदत्ता कल्पाग्नौ नासि यैर्देव ! सेवितः ॥ ५॥ सैन्यानि सम्पदः पूजा वैभवानि महोत्सवाः ।
तेषां हर्षाय कल्पन्तां ये देव ! भवतो द्विषः ॥६॥ जातास्ते किं प्रवृद्धाः किं मर्त्याः किं सचक्षुषः ।
वीतसंसारसञ्चार ! त्रात सि वीक्षितः ॥ ७ ॥ येषामन्हाय देहेऽपि परित्यागोत्सुकं मनः ।
तेषां त्वदश्चिनां नाथ ! का नामास्था धनादिषु ? ॥ ८ ॥ गुणिनोऽपि रजोदेश्या न्यायिनोऽपि तिरस्कृताः ।
वयं तथापि........विरज्यामो न पाप्मनः ॥ ९ ॥ पाप्मानः केऽपि वैरत्यं त्वद्वाग्भिरपि बिभ्रते ।
कूपोद्भवानि यादांसि क्लाम्यन्ति क्षीरनीरधौ ॥१०॥ त्वत्प्रसादेन जानीमः सन्तोषसुखसौरभम् ।
तथापि चेतोऽसन्तोषं दधाति करवाम किम् ? ॥ ११ ॥ द्विषन्तस्त्वां निमज्जन्तु कामं पापेषु कर्मसु ।
तक भृत्या निमज्जामो यद्वयं तत्र कौतुकम् ॥ १२ ॥ भ्राम्यन्तु नाम संसारे पराश्चस्तव शासनात् ।
शासनं ते समारूढ्य भ्राम्यामः किं वयं हताः ? ॥ १३ ॥
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१८२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्रत्वदाज्ञां नानुतिष्ठन्ति यद् द्विषस्ते तदौचिती ।
यद् वयं नानुतिष्ठामस्त्वद्भुजिष्याः स को नयः ? ॥१४॥ अर्हअर्हन्निति त्रातस्त्रातुं पूत्कुर्वतो मम ।। समं समन्ततः कण्ठः पापं पुण्यं च शुष्यतु ॥ १५ ॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र !। शक्रस्तुताघ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसाथै .
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
[ ७३ ] सजन्मानमजन्मानं स्थावरं नश्वरात्मकम् ।
विश्वरूपमरूपं च देवं जिनपतिं स्तुवे ॥ १ ॥ सतामुन्मीलयन् दृष्टिं पापपङ्क त्वशोषयन् ।।
भानुमान् भवतः कोऽन्यो लोकस्यास्य तमस्वतः ? ॥२॥ कषायवह्निना विश्वे ज्वलत्यस्मिन् समन्ततः । ... त्वमेव पुष्करावर्तो देशनासारमावहन् ॥ ३ ॥ कुतीर्थयायिनां नाथ ! संसारापारवारिधौ । ..निर्यामको भवानेव नृणां सर्वपथीनदृक् ॥ ४ ॥ त्वदाधारमिदं येन विश्वं विश्वं चराचरम् । ___ त्वमेव देव ! मन्यन्ते ततस्तत्त्वस्पृशो वियत् ॥ ५ ॥
अनन्तरत्नभाजोऽपि रत्नत्रयवतो मम । . समुद्रास्ते जडात्मानः प्रकृष्यन्तां कुतः प्रभो ! ॥ ६ ॥
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मिताः ]
साधारणजिनस्तवा:
त्वत्तः समुद्रतः प्राप्तं रत्नत्रयमिदं मम । प्राणात्ययेऽपि नो शक्यं हर्तुमिन्द्रियदस्युभिः ॥ ७ ॥ त्वया कण्टकान् सोढुं गाढोत्कण्ठो यथास्म्यहम् । तथा न सम्पदो भोक्तुं भूर्भुवः स्वः समुद्भवाः ॥ ८ ॥ तथा त्वयि न मे रागो मोक्षदानैकदीक्षिते ।
( १८३ )
त्वदन्येषु यथा द्वेषो नाथ ! नारकवर्त्मसु ॥ ९ ॥ भवत्सिद्धान्तपीयूषपानसौहित्यसोत्सवः ।
लज्जते गर्हते विद्वान् ब्रह्मादीनां विचेष्टितैः ॥ १० ॥ दैन्यं मर्त्येषु कुर्वन्ति मादृशाः किं सति त्वयि ।
ककुभो भासयत्यन्हां पत्यौ दीपेषु का स्पृहा ? ॥ ११ ॥ देव ! त्वन्मार्गसंवादिदुःखं प्राप्यापि ये हताः ।
न पापेषु विषीदन्ति पशवस्ते न मानवाः ॥ १२ ॥ शुभोदक क्रियां कर्तुं नास्मि लब्धामपि क्षमः ।
त्वन्निश्चयः फलं किश्चित् कुर्यात् कुर्यान्न वा न वा ॥१३॥ निषिद्धाधान सोत्कण्ठान् मादृशो विहितद्विषः ।
त्वत्तस्त्राणैकहेवाकान् को नामाद्रियतां परः ? ॥ १४ ॥ शाधि नः कश्मलाचारानेधि नः शाश्वतः पतिः ।
आन्तरान् जहि नः शत्रून् देहि नः स्थिरमन्तिकम् ॥१५॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र ! | शक्रस्तुताङ्घ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६॥
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________
NNN
(१८४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्र
[७४ ] क्षीणापायोऽपि निश्शेषविशेषोपेयसिद्धिभाक् ।
देव ! पुष्णातु विश्वस्य वीतरागो विरागताम् ॥ १ ॥ न पाप्मनो विरज्यन्ते शासकेन त्वयाऽपि ये।
राज्येऽपि भास्वतस्तेषां ध्वान्ताभोगभृतैव भूः ॥ २ ॥ शाम्यन्नपि भवद्वाह्यः शमं नायाति तादृशम् ।
न सा कूपोदकैश्वछाया वीरुधां या धनोदकैः ॥ ३ ॥ तफ्स्यन् शाश्वतं ज्योतिः श्रद्दधानोऽपि पश्यति ।
मर्मभेदिषु धर्मेषु वर्षास्वपि घनोदकम् ॥ ४ ॥ उपसर्गान् स्वयं सोढा बाध्यते न भवोर्मिभिः ।
हिमानी बाधितुं देव ! नाम्भोमग्ना तरस्विनी ॥ ५ ॥ आकालं यैर्न लब्धोऽसि ते शोच्या एव जन्तवः ।
लब्ध्वापि यैः पुनस्त्यक्तः कस्तेषां ब्रूहि निर्णयः ? ॥ ६ ॥ निधीनालोक्य जाताः स्म सद्यस्तद् वयमन्धलाः ।
यदासाद्य भवान् भर्ता समीचीनं न सेक्तिः ॥ ७ ॥ महान्तो हन्तकारेऽपि यद् वैरिमुखवीक्षिणः ।
त्वदाज्ञालोपकोपस्य स ध्रुवं दण्डडिण्डिमः ॥ ८॥ प्रसीद कुरु कारुण्यं दीनचूडामणौ मयि ।। ____ एनांसि बिभ्रतां नाशमेधांसीव कृशानुना ॥ ९ ॥
सम्पदो विपदः सर्वा विशीर्यन्ते यथा मम । न तथा प्रतिक्रियां काश्चित् कर्तुः संरम्भमुद्रह ॥ १० ॥
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचिताः] साधारणजिनस्तवाः .
(१८५)
भूयसीभिः समुद्वेगं याञ्चाभिर्नाथ ! मा कृथाः । __ पाल्यपालनकष्टा हि महीयःपदसम्पदः ॥ ११ ॥ संवरीतुं हृषीकाणि स्वस्वगोचरवर्त्मनः ।
ततो भवान् भवानेव ज्ञातुमौपयिक क्षमः ॥ १२ ॥ तैस्तैः स्वकर्मभिर्यान्तं कृतान्तवदनोदरे । ___ स्वं स्वकीयं च शोचन्ति भवन्मार्गबहिर्मुखाः ॥ १३ ॥ पथा केन भवस्यास्य स्तोत्रमाधातुमुत्सहे ।
भ्राम्यतो यत्र लब्धोऽसि दुरापस्त्वं मया पतिः ॥ १४ ॥ अनेहसे नमस्तस्मै सर्वकल्याणसंसदे । त्रातः ! स्यां यत्र निःशेषसङ्गभङ्गसमुत्सुकः ॥ १५ ॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताञ्चितविश्वचक्र !। शक्रस्तुताघ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
papepar
[ ७५ ] रत्नत्रयनिदानाय दोषत्रयविनाशिने ।
जगत्त्रयनमस्याय देवाय प्रणिदध्महे ॥१॥ स नाम कां गतिं यायात् यस्ते हास्यादपि द्विषन् ।
सोऽपि वा कां गतिं यायात् यस्ते हास्यादपि स्मरेत् ॥२॥ समूलकाषं कषतः स्वस्थान्यस्य च शात्रवम् ।
तवैव परमां प्रापुः प्रवृद्धिं शमसम्पदः ॥ ३ ॥
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१८६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
। श्रीरामचन्द्र
परेभ्यस्ते विशेषोऽरितक्षणीयो जडैरपि ।
विवेकिमानिनोऽप्येतं लक्षयन्ति न केऽपि किम् ? ॥ ४ ॥ अन्यशिष्याः प्रतिष्ठातुं रखपुष्पमपि वाग्मिनः ।
तव शिष्या पुनर्देव ! खरत्वमपि नो वयम् ॥ ५ ॥ त्वया प्रपश्चिताः सर्वे पन्थानः स्यात्पदाङ्किताः । ___ भारती भवतोऽन्येषां किमेकान्ता त संसती (2) ॥ ६ ॥ अन्तर्बहिश्च वस्तूनि भवन्मार्गानुगानि चेत् ।
तदा प्रपद्यतां लोकः का याचा वास्तवे पथि ? ॥ ७ ॥ अन्यायैकजुषो मन्दान् वीक्ष्य मङ्गलशालिनः ।
भवान्तरं भवन्तं च पुण्यं चास्मि प्रपन्नवान् ॥ ८ ॥ पापैकबद्धकक्षोऽपि लक्ष्म्या यत्कोऽपि वर्द्धते ।
त्वदघ्रिभक्तिलेशस्य विलासः स विज़म्भते ॥ ९ ॥ त्वयि भक्तेस्ततः शक्तिर्यदन्यायेऽपि सम्पदः ।
भिषजः कोऽनुभावोऽस्तु पथ्यलेहिनि देहिनि ॥ १० ॥ भवद्भक्त्यैकनिष्ठेन बाह्यानुष्ठानविद्विषा ।
तदकृत्यं कृतं किञ्चित् प्रकम्पे यत् स्मरन्नपि ॥ ११ ॥ प्रकाशनं पुरोऽन्येषु कथाऽपीयं महीयसी ।
स्वस्य दुश्चरितान्यस्मि विज्ञातुं नात्मनाप्यलम् ॥ १२ ॥ श्रोत्रशूलं महापापकारि यद्वाऽन्यदुच्यते । - अस्मत्पापप्रकाराणां विदुरो न भवानपि ।। १३ ॥ त्वद्भक्तिलेशमात्रेण काचिद् यदि परंगतिः ।
अन्यथा नित्यमग्नोऽस्मि देव ! सन्तमसाम्बुधौ ॥ १४ ॥
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिविरचिताः] साधारणजिनस्तवाः . (१८७) स्वतन्त्रो देव ! भूयासं सारमेयोऽपि वर्त्मनि । मा स्म भूवं परायत्तस्त्रिलोकस्यापि नायकः ॥ १५ ॥ स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र !। शक्रस्तुताघिसरसीरुह ! दुस्थसार्थे
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
[७६ ] मैत्री-प्रमोद-कारुण्यमाध्यस्थ्यमहितोदयम् ।
स्मरामि क्लेशनाशाय जिनेशस्य पदद्वयम् ॥ १ ॥ भवामि दीनः प्रत्यर्थं भूयसामीश ! जन्मिनाम् ।
निश्शेषहेतोरेकस्य हताशो न पुनस्तव ॥ २ ॥ लक्ष्मीलेशकृतो नीचानप्युपासितुमुत्सहे ।
तवोपास्तौ पुनर्मन्दः सर्वसम्पद्विधायिनः ॥ ३ ॥ त्वत्पथेनास्तु मैत्री मे पूर्णमन्यैर्जगजनैः। __प्रमोदो विरतौ भूयाद् दूरे तिष्ठन्तु सद्गुणाः ॥ ४ ॥ भीतार्त्तदीनैः किं लोकैः कृपा स्वात्मनि जम्भताम् । ___ कृतं क्रूरैरुपेक्षास्तु कामिनीनेत्रकर्मसु ॥ ५ ॥ पत्तिस्तेऽहं पतिस्त्वं मे सैषा मे भावना सदा ।
एकत्वभावना तेषां येषां त्वं नासि नायकः ॥ ६ ॥ त्रिलोकैकपतिर्नाथ ! यस्य मे शरणं भवान् ।
सोऽहं हास्यः कथं न स्यां नास्ति मे शरणं ब्रुवन् ॥ ७ ॥
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १८८) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीरामचन्द्र
विश्वस्माद्विश्वतोऽन्यत्वं त्वत्तः पुनरनन्यताम् । ___ य एव भावयेन्नाथ ! स एव शिवमश्नुते ॥ ८ ॥ अहं ममेति सम्मोहो येषां जीर्णस्तवोक्तिभिः । ___ कृतिनस्ते न बाध्यन्ते स्वस्वकीयविपत्तिभिः ॥ ९ ॥ स्वाम्यं स्वतां च गच्छन्तस्ते विषीदन्ति किं बुधाः ।
भवद्वावाक्यसुधासारैर्येषामा सदा मनः ॥ १० ॥ यत्पूर्वं पूजितो नासि न व्यातो न च संस्तुतः ।
तेनास्मि पाप्मना प्राप्तस्त्रातः ! क्रूरेषु दासताम् ॥ ११ ॥ नास्म्यलं याचितुं किञ्चिल्लज्जमानः स्वपाप्मभिः ।
तथापि बोधिमाधेयाः कथञ्चित् कापि जन्मनि ॥ १२ ॥ तत्कर्म न कृतं किश्चिदत्र जन्मनि शोभनम् । __बोधिमात्रेऽपि येनाशां हताशः करवाण्यहम् ॥ १३ ॥ न नाम संयमं प्राप्य न कृतं संयमोचितम् ।
तत् किश्चन कृतं देव ! यत्पापस्यापि नोचितम् ॥१४॥ एकोऽहं देव ! दोषाणामशेषाणां महाखनिः। निवेदिते यथावस्तु साम्प्रतं यद् विधेहि तत् ॥ १५ ॥
स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिरामचन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र !।
शक्रस्तुताघ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसाथै देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुरिविनिर्मितः] साधारणजिनस्तवाः . (१८९ )
[७७ ] स्वातन्त्र्यश्रीपवित्राय परमब्रह्ममूर्तये ।
साधिताशेषसाध्याय नमो भगवतेऽहते ॥ १॥ त्रातस्त्वं त्राणमाधारः सम्पत्तिः प्राभवं गतिः । ___ त्वमेव देव ! विश्वस्य विश्वस्याप्यस्य जीवितम् ॥ २ ॥ प्रशान्तपावनाकारे त्वयि येषामदेवधीः ।
येषां हुताशसङ्कल्पः पार्वणे श्वेतरोचिषि ॥ ३ ॥ न प्रसीदसि रागान्धे न कुप्यसि विरागिणि ।
शुभाशुभे तथापिस्तस्त्वत्तो रक्तविरक्तयोः ॥ ४॥ इदं ध्यानमयं योगः सा श्रद्धा सा च भावना ।
यदन्तः सततं त्रातस्त्वदाज्ञापालनव्रतम् ॥ ५ ॥ कामधेनुर्वशे तस्य कल्पद्रुस्तस्य किङ्करः ।
त्वं भवाम्भोधिमग्नस्य यस्य हस्तावलम्बनम् ॥ ६॥ कामाः कामममी तस्य पांशुदेश्याः सुमेधसः ।
शाश्वतानन्दमाशंसुर्यस्यासि त्वमधीश्वरः ॥ ७॥ तस्यास्य जन्मनः कुर्मो निजस्य कतिशो बलिम् ।
एकान्तश्रद्धतां प्राप यत्र नस्त्वयि मानसम् ॥ ८॥ तव स्तवनयोग्यायां यदि किश्चित् फलं ततः ।
त्वदन्यस्य गुणान् स्तोतुमाकाले स्यामवागहम् ॥ ९ ॥ तथा न चूडारत्नस्य जङ्घालैः किरणाश्चलैः ।
शोभते भालभूर्भूम्ना त्वत्प्रणामकिणैर्यथा ॥ १० ॥
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १९० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीविजयसिंहा
अमूर्द्धा तत्र भूयासं वासवस्यापि जन्मनि । प्रणामः क्रियते यत्र भवतोऽन्यस्य कस्यचित् ॥ ११ ॥ जानामि यद् विधाताऽसि नोपकारापकारयोः ।
त्वामेव सेवितुं देव ! स्पृहयालुस्तथाप्यहम् ॥ १२ ॥ न ते कोऽपि न कस्यापि महेश ! स भवान् भवान् ।
भूर्भुवःस्वस्तथाप्येतत् त्वत्पादाङ्कितमानसम् ॥ १३ ॥ ममाऽपवित्रो मूर्द्धाऽयं त्वदन्यनतिकल्मषैः ।
त्वत्प्रणामहुताशेन विशुद्धिं लभतां मुहुः ॥ १४ ॥
मुक्तिशुक्तिनिपेयस्य परब्रह्मरसस्य नः ।
सौहित्यसम्पदं देव ! प्रसीद भव दक्षिणः ॥ १५ ॥
स्वामिन्ननन्तफलकल्पतरोऽभिराम
चन्द्रावदातचरिताश्चितविश्वचक्र ! |
wwwwww
शक्रस्तुताङ्घ्रिसरसीरुह ! दुःस्थसार्थे
देव ! प्रसीद करुणां कुरु देहि दृष्टिम् ॥ १६ ॥
[ ७८ ] श्रीविजयसिंहाचार्यविरचित श्रीनेमिजिनस्तवनम् ।
नेमिः समाहितधियां यदि दैवयोगाचित्ते परिस्फुरति नीलतमालकान्तिः ।
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________
चार्यप्रणीतम् ]
नेमिाजनस्तवनम् .
( १९१ )
wwmanAmARAan
तेषां कुठार इव दूरनिबद्धमूल
दुष्कर्मवल्लिगहनं सहसा छिनत्ति ॥ १ ॥ जय त्वं देवेश ! त्रिभुवनपते ! शान्तहृदय !
त्रिलोकीसङ्कल्पद्रुमवरकृपाकार ! वरद ! । समुद्धर्तुं मिथ्याजलधिलहरीतः क्षणमितो ___ मयि द्रोणीदीघों जिन ! सकरुणां निक्षिप दृशम् ॥ २॥ पूजापत्रचयैर्निरन्तरलसत्पत्रावलीमण्डितो
नानावर्णसुगन्धिपुष्पनिकरैः सर्वत्र यः पुष्पितः । पादान्ते परिणामसुन्दरफलैः सम्भूषितः सर्वतो
नेमिः कल्पतरुः सतामविकलं देयात् तदम्यूं फलम् ॥३॥ आश्चर्य भुवनैकभूषण ! भवान् कल्पद्रुमः पण्डितैः
सिक्तो भक्तिजलेन तो(ते)षु कुरुते थो(क्षे)माङ्करं यत् किल। एतस्मादपि चित्रमेतदपरं नेमे ! दुरापं सुरै-- ... रुच्चैर्यत् तदपि प्रशान्तमतिभिर्नः फलं प्राप्यते ॥ ४ ॥ उद्यमोहमहान्धकारतरणिस्त्रैलोक्यचिन्तामणि
नित्यानन्दपदक्रयाणविपणिर्लोकाग्रभूषामणिः । निर्वाणैकपुरप्रयाणसरणिः सज्ज्योतिरेकारणी
दिश्यानेमिजिनः स किङ्करसुरश्रेणिः सतां मङ्गलम् ॥ ५ ॥ धन्यैः कैश्चन धीरसंस्तुतगुणः पापैः पुनर्नन्दित
स्तुल्या तेषु तव प्रवृत्तिरिति ते श्लाध्यैव नीरागता । तेषां यत् तु शुभाशुभेन घटना तत्रासि हेतुः कथं
को जानात्यथवा जगत्त्रयपते ! तत्त्वं जिन ! त्वादृशम् ॥६॥
'
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
( १९२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीविजयसिंहा
देव ! त्वं गतबन्धनः प्रविदलन्निःशेषकर्मस्थितिः ___ पूर्वस्वीकृतभग्नदुष्टफलकः पोतस्तथाप्यद्भुतम् । त्वामाश्रित्य गतागतैर्विरहितं संसारवारांनिधि
तीर्णाः केऽपि तरन्ति केचन पुनश्चित्रं तरिष्यन्ति च ॥७॥ रामाक्रान्ततनुस्तथा बहुमरुत्संसर्गतश्चञ्चल:
किश्चान्तलति प्रकाममपरं कुग्राहसत्त्वाकुलः । अम्भोधिश्चलकाकृतिः कथमसौ त्रैलोक्यविस्तारिण
स्ते साम्यं लभते सुवृत्तविलसन्मुक्तालयो यद्यपि ॥ ८ ॥ मूर्तिस्ते जगतां महार्तिशमिनी मूर्तिर्जनानन्दिनी __ मूर्तिर्वाञ्छितदानकल्पलतिका मूर्तिः सुधास्यन्दिनी । संसाराम्बुनिधि तरीतुमनसा मूर्तिढा नौरियं ___ मूर्त्तिर्नेत्रपथं गता जिनपते ! किं किं न कर्तुं क्षमा ? ॥९॥ किं तत्रास्ति निरन्तरं न भवतः सङ्गः कुरङ्गीदृशां
किं वा तत्र विभो ! पयोधरपरिष्वङ्गोऽपि नाल्हादकः ? । यन्मामत्र विहाय निर्वृतिमना नाथोजयन्ते गतः
पायाद् वोऽमिहितः स भोजसुतया देवः शिवानन्दनः॥१०॥ अत्यन्तं यदि जीवितादपि विभो ! नीरागता वल्लभा
तत् किं सिद्धवधूसमागमविधौ त्वं खिद्यसेऽहर्निशम् । यद्येतद् द्वितयं प्रियं वद मया करतेऽपराधः कृतो?
जल्पन्ती गणितोग्रसेनतनया नो येन सोऽस्तु श्रिये ॥११॥ श्रीमन्नीलतमालकजलघनच्छायः सुधाशीतलो
व्यालोलक्षणदीर्घिकः प्रतिपदं हेमांम्बुजैः पूजितः ।
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीनेमिजिनस्तवनम्
त्वं संसारमरौ निरन्तरमहादुःखाकुले देहिनां
मार्ग: स्वर्गपुरस्य नाथ ! वितत: किंवाऽपवर्गस्य च ॥१२॥
सूरिविरचितम् ]
शुक्लध्यानसरो विनीलनलिनाकारोऽपवर्गद्रुमच्छायाबन्ध इवैककेवलिदृशोर्मध्ये स्फुरत्तारकः ।
नीलाश्मप्रभवत्तदेकममलं पात्रं परं ज्योतिषः
कुर्याद् योगबलच्छविः सुकृतिनां नेमिर्विशुद्धं पदम् ॥१३॥ आकर्णायत योर्विनीलनलिनश्वेताम्बुजाप्तश्रियोः
किञ्चिन्मन्थरयोर्मनाग् मसृणयोरुद्वृत्त सत्तारयोः । कारुण्यामृतसारिणीसरलयोः संसन्धयोः सर्वदा
( १९३ )
नेमेर्यामि बलिं दृशोऽस्तु वसुधाश्वेतच्छटाच्छाययोः ॥ १४ ॥ त्रैलोक्यालम्बदण्डः परमपदगृहारोहनिःश्रेणिदण्डः
कन्दर्पाघातदण्डो भवजलधिपतेर्देहिनां सेतुदण्डः | दोर्दण्डः पातु नेमेर्नरकपुरमहाद्वाररोधैकदण्डः
सद्धर्माधारदण्डो हरिनिबिडकरात् कर्षणान्दोलदण्डः ॥१५॥ एते मूढधियो वदन्ति किमपि स्वामिन् ! मदीयं मनस्त्वेवं कल्पयते त्वमेव भुवने देवाधिदेवः परम् । यत्रैतानि जगन्ति जातविविधव्यावर्त्तनोद्वर्त्तन
व्यापाराणि परिस्फुरन्ति सततं विज्ञानरूपे त्वयि ॥ १६ ॥ रागद्वेषविसंस्थुलेन मनसा यत्किञ्चिदासेवितं
जन्मन्यत्र परत्र वा गतिवशात् तैस्तैरुपायैः स्तुमः । तत् सर्व जिनचन्द्र ! सर्वगमहाज्योतिः स्वरूपे त्वयि
प्रत्यासत्यमुपागते हृदि कथं बध्नाति नित्यस्थितिम् ॥१७॥
૧૩
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १९४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीजिनवल्लभ
यस्यते शशिभास्करप्रभृतयः सूक्ष्माणुगः सर्वगं लोकत्रयभास्करद्युति पुनः सूक्ष्मं न यद्वीक्ष्यते । यत्कर्मेन्धनदाहदारुणमिदं निर्वाणगं देहिनां तज्ज्योतिर्जगदेकवन्द्य ! गुणिभिस्त्वं योगिभिर्गीयसे ॥ १८ ॥ यत्रैष स्मरभिल्लभल्लिनिकरः कल्पान्तकालानलस्पर्द्धिक्रोधदवानलः पुनरियं यस्मिन् जरा राक्षसी । यत्रायाति पुरो महाभयकरः पञ्चत्वपञ्चानन
स्तेषां तद् भवकाननं भयकरं त्राता न येषां भवान् ॥ १९ ॥ देवाकृष्य करेण केसरिपदं दन्ती कपोलस्थली
कण्डूयत्यहिरेष बभ्रुपुरतो मार्ग निरुध्य स्थितः । व्याघ्रं व्यात्तविशालवक्त्रकुहरं जिघ्रत्यजत्रं मृगो यत्रैवं पशवः प्रशान्तमनसस्तामर्थये त्वद्भुवम् ||२०|| चेतस्तावदपारनिर्मलगुणाम्भोधौ निमनं मुदा
चक्षुस्त्वद्वदनावलोकनवशाद् बाष्पाम्बुपूर प्लुतम् । नो वाचामिह माहशामहरहः प्राप्तोऽप्यनल्पैनसा
न ध्यातो न विलोकितो न च जिन ! स्तोत्रैः स्तुतः स्वेच्छया २१ निःसङ्गोऽपि निरुत्सुकोऽपि निरहङ्कारोऽपि निर्वागपि
त्यक्त्वा शेषममत्वबुद्धिरपि यत्त्वं वीतरागोऽपि सन् । त्वं स्वामित्वमनिन्दितो गुरुरसि त्वं मे पिता जीवितं मिथ्यास्मिन्नपि चेन्ममास्ति गदिते त्वन्मे प्रमाणं भवान् ||२२|| सम्यग्ज्ञानविहीनमूढमतयस्तत्त्वानभिज्ञा वयं
तत्त्वप्रीतिमतो नरस्य नियतं मुक्तिश्चरित्रात्मनः ।
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितम् ] श्रीपार्श्वजिनस्तोत्रम् हेतुः सर्वसमीहितस्य भवतः पादप्रसादः परं
तस्माद् देव ! भवे भवे मम भवेत् त्वत्पादसेवासुखम् ॥२३॥ इति जगति दुरापाः कस्यचित् पुण्यभाजो
बहुसुकृतसमृद्ध्या सम्भवन्त्येव वाचः । जिनपतिरपि यासां गोचरे विश्वनाथो
दुरितविजयसिंहः सोऽस्तु नेमिः शिवाय ॥ २४ ॥
[ ७९ ] श्रीजिनवल्लभमूरिप्रणीतं श्रीपार्श्वजिनस्तोत्रम्।
पायात् पार्श्वः पयोदद्युतिरुपरि फणिस्फारफुल्लत्फणाली
बिभ्रद् विस्फूर्जदूर्जस्वलमणिकिरणासूत्रितेन्द्रायुधां वः । संरूढप्रौढकर्मद्रुमवनगहनप्लोषपुष्यद्विशुद्ध
ध्यानाग्निज्वालमालानुकृतिसकृतया सप्तधा प्रोल्लसन्ती ॥१॥ सद्भक्तिव्यक्तियुक्तत्रिदशपतिनमन्मौलिमन्दारदाम
श्चयोतत्किञ्जल्ककल्कव्यतिकरकबरोदारपादारविन्द !। दृष्टया पीयूषसृष्टया दधदखिलजनवातमातमुक्तं
भव्यानव्याजमव्याद् भवदवदवथून्मन्थितान् पार्श्वनाथः ॥२॥ सम्पत्पूर्णं तु किन्तु प्रमदमयमथो निर्मितं शर्मणे हो
रोहत्कल्याणवल्लिप्रचयमुत भवन्नाकिलोकावतारम् ।
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________
( १९६ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीअभयदेवइत्थं सन्देहदोलां दधदधिकमभात् पञ्चकल्याणकेषु
त्रैलोक्यं यस्य स स्याज्जिनपतिरपतिः सर्वकल्याणकृद् वः ॥३॥ श्रीमान् यः पापतापप्रशमहिमरुचिः सप्तभिः पन्नगेन्द्र___ स्फारोत्फुल्लस्फटाभिः स्फुटफलितमणिप्रांशुरश्मिच्छटाभिः । भाति भ्रान्तिच्छिदायै जगति सुनयसत्तत्त्वसत्सप्तभङ्गी
सङ्ख्याव्याख्यानबद्धक्षण इव स जिनः श्रागनिष्टं पिनष्टु ॥४॥ भक्तिप्राग्भारनम्रामरविसरशिरःश्रेणिचञ्चत्किरीट-- ___ स्पष्टोच्चैःकोटिकापोऽञ्चलचलननखादर्शसक्रान्तकायम् । सेवासज्जं वदने त्रिजगदपि विभात्युप्रसंसारशत्रु
त्रासान्निीतदेशश्रितमिव स विभुय॑स्यतु व्यापदं वः ॥५॥ उन्मीलल्लीलमुघल्ललितमुदियदस्तोकबिब्बोकमुच्चैः
साचिप्राञ्चत्कटाक्षच्छटमधिकभवद्विभ्रमारेचितश्रु ।। स्वःस्त्रैणं नाक्षिपद्यं स्मरपरिचिदिति व्यक्तशृङ्गारभावं
भव्याधिव्याधिबन्धं हरतु स भगवान् भग्नकन्दर्पदर्पः ॥६॥ दैन्यादन्योन्यवृत्त्यानुकृतपरतया त्रासतो हासतो वा
देव ! प्राहुनमस्ते इति पदमपि ये केऽपि तेऽपि क्रमेण । स्वःकान्तोन्मुक्तमुक्तावलिललितकटाक्षच्छटालक्ष्यलक्ष्या
मक्षु स्युर्मोक्षलक्ष्मीकुचकलशतटीतारहारप्रकाशः ॥७॥ स्फूर्जन्मोहप्ररोहच्छिदुरपरशुना सद्य उद्दामधाम्ना
नाम्नाम्नातेन यस्य त्रिजगति निखिलोपद्रवा विद्रवन्ति । नन्याद् वन्दारुवृन्दारफनिकरनमन्मस्तकस्तोमशस्त
श्रस्तास्तोकप्रसूनस्तबकितचरणोपान्तपार्श्वः स पार्थः ॥ ८॥
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितम्] श्रीमहावीरस्तोत्रम् (१९७)
दृब्धं विमुग्धमतिना जिनवल्लभेन
ये स्पष्टमष्टकमदः समुदः पठन्ति । भूयोऽनुभूय भवसम्भवसम्पदं ते मुक्त्यङ्गनास्तनतटे सततं लुठन्ति ॥ ९ ॥
[ ८० ] श्रीअभयदेवमूरिविरचितं श्रीमहावीरस्तोत्रम् ।
-
जइज्जा समणो भयवं महावीरे जिणुत्तमे । लोगनाथे सयंबुद्धे लोगंतिअविबोहिए ॥ १ ॥ वच्छरं दिण्णदाणोहे संपूरियजणासए । नाणत्तयसमाउत्ते पुत्ते सिद्भत्थराइणो ॥ २ ॥ चिच्चा रजं च रिद्रं च पुरं अंतेउरं तहा । निक्खमित्ता अगाराओ पव्यइए अणगारियं ॥ ३ ॥ परीसहाण नो भीए भेरवाण खमाखमे । पंचहा समिए गुत्ते बंभयारी अकिंचणे ॥ ४ ॥ निम्ममे निरहंकारे अकोहे माणवजिए । अमाए लोभनिम्मुक्को पसंते छिन्नबंधणे ॥ ५ ॥ पुक्खरं व अलेवे अ संखो इव निरंजणे । जीवे वा अप्पडिग्धाए गयणं व निरासए ॥ ६ ॥
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे
वाएवा अपडिबद्धे कुम्मो वा गुत्तइंदिए । विप्पमुको विहंगुव्व खग्गिसिंगव्व एगगे ॥ ७ ॥ भारंडे वाsपमते य वसहेवा जायथामए । कुंजरो इव सोंडीरे सिंहो वा दुद्धस्सिए ॥ ८ ॥ सागरो इव गंभीरे चंदो वा सोमलेस | सूरो वा दित्त उल्ले हेमं वा जायरूव ॥ ९ ॥ सव्वंसहे धरित्ति व्व सायरिंदु व्व सच्छहे । सुट्टु हुअहुआसव्व जलमाणे य तेयसा ॥ १० ॥ वासी चंदणकप्पे य समाणे लेहुकंचणे ।
समे मुक्खे भवे तहा ॥ ११ ॥
समे पूयावमा नाणेणं दंसणेणं च चरित्तेणमणुत्तरे । आलएणं विहारेणं मद्दवेणज्जवेण य ॥ १२ ॥ लाघवेणं च खंतीए गुत्तीमुत्ती अणुत्तरे । संजमेण तवेणं च संवरेणमणुत्तरे ॥ १३ ॥ अगगुणमयाइणे धम्मसुक्काण झायए । खाइक्खएण संजाए अणंतवरकेवली ॥ १४ ॥ वीयराए य निग्गंथे सव्वन्नू सव्वदंसणे | देविंददाणविंदेहिं निव्वत्तियमहामहे ॥ १५ ॥ सव्वभासाणुगाए य भासाए सव्वसंसए । जुगवं सव्वजीवाणं छिंदिउं भिंतगोयरे ॥ १६ ॥ हिए सुहे अ निस्सेसकारण पाव्वपाणिणं । महव्वाणि पंचेव पण्णवित्ता सभावणे ॥ १७ ॥
( १९८ )
[ श्रीअभयदेव
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwwwwwwww
wwww
सूरिप्रणीतम् ] श्रीमहावीरस्तोत्रम्
संसारसायरे बुजंतुसंताणतारए । जाणव्व देसियं तित्थं संपत्ते पंचमि गई ॥ १८ ॥ सेसिवेआयले मिच्चे अरुये अयरामरे । कम्मप्पवंचनिम्मुक्के जए वीरे जए जिणे ॥ १९ ॥ से जिणे वद्धमाणे अ महावीरे महायसे । असंखदुक्खखिण्णाणं अम्हाणं देउ निव्वुई ॥ २० ॥ इअ परमपमोआ संथुओ वीरनाहो
परमपसमदाणा देउ तुल्लत्तणं मे । असमसुहदुहेसुं सग्गसिद्धीभवेसुं कणयकयवरेसुं सत्तुमित्तेसु वा वि ॥ २१ ॥ पयडीव सइ पहाणं
सीसेहिं जिणेसराण सुगुरूणं वीरजिणथयं एवं
पढउ कयं अभयसूरिहिं ॥२२॥
[ ८१ ] श्रीजिनदत्तमूरिविरचितं श्रीअजितशान्तिजिनस्तवनम् ।
शक्रः सहस्रनयनोऽपि गुणावसानं
द्रष्टुं क्षमोऽस्ति न ययोर्जगदेकपत्योः
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २०० )
मस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीजिबदस
वाचस्पतिप्रभृतयोऽपि ययोरशेषान्
___वक्तुं गुणानिह नहि प्रभविष्णवः स्युः ॥ १ ॥ स्तोतुं तयोर्जडमतिः किमहं क्षमोऽस्मि
निर्मेरनिर्मलगुणानसमानशेषान् । त्वत्पादकम्पितफलप्रदपादप्राप्तेः
पूर्व प्रसूनमिति भाविफलं तदने ॥२॥ अजितमजितं रागेणागःप्रणाशनपण्डितं
स्फुटमनिकटीभूतः श्रीणां स यो न घिनौति तम् । सुरजनबन्धूनेत्रानन्दक्षणक्षणदाकरं
करणवशगो न स्वं नान्यं प्रवेत्ति स मूढधी: ॥३॥ विनमदमरराजीमौलिमालाग्रभाग
प्रवरमरकतालीभृङ्गसंसर्गशोभि । यदमलपदपद्मद्वन्द्वमद्वन्द्ववन्ध
प्रतिदिनमनवा मौलिनाऽहं वहामि ॥ ४ ॥ जिनवरमजितं करोमि भक्त्या ...
कृतकृतिविनुतिं कृपाकृपाणी । कृतकुमतभिदं हृदन्तराले
नयविनययुतोऽहमेव देवम् ॥ ५ ॥ वन्दे शान्ति दत्तविश्वैकशान्ति
भ्रान्तं भूयस्तैर्न यैराश्रितोऽसौ। संसारेऽस्मिन् दुर्निवारान्तरारि
च्छेदच्छेकं मूर्तिमत्कल्पवृक्षम् ॥ ६ ॥
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितम् ] अजितशान्तिजिमस्तवनम्
कासश्वासाङ्गह्रासादशननखमुखाक्षिक्षयग्रन्थिशोषातीसारश्लेष्मापित्तज्वरपवनकटीकण्ठविष्टाग्रहाश्व |
ज्वालावालेयलूताश्रवणजठरजाऽपानकुष्टाङ्गदाहा
न स्युस्तस्यामया योऽजितमतिविनयान्नौति शान्तिं च भक्त्या | ७ | तृष्णोष्णे न पयो न मारिरपि न द्वीपी न दन्ती च नो
सिंहो न ज्वलनो न पन्नगभवा भीतिर्न भूतास्तु न । शाकिन्यो न विनायका न तु विषं नारातयो नाजयो
न क्षेत्राधिपगोत्रपाः प्रतिभयं कुवन्ति तोस्तौति यः ॥८॥ यज्जन्मस्नात्रकृत्यक्षणमिलदमरश्रेणिराजैः सहर्ष
कुम्भैः सच्छातकुम्भैरमृतघृतपयःपूर पूर्णैरपूर्णम् । स्वर्णा कर्ममुद्राभिदभिमतपदप्राप्तुमेवाप्तकामै:
स्नात्रं चित्रं पवित्रं निजनिजपरिषत्सङ्गतैः संव्यधायि ॥९॥ स्नात्रं विधाय विधिना सुकृतार्थता नः स्वर्गाधिपत्यपदवी सुरता च नीताः ।
( २०१ )
इत्थं प्रमोदभरनिर्भर भाज्यमान
मात्रा मुदा ननृतुरिन्द्रगणाः सदाराः ॥ १० ॥ शुचिसमयगमुत्थस्थूलकालाम्बुदाली
स्तनितमधरयन्तो ध्वानतः किञ्चिदुच्चैः ।
मदमलिनकपोलालीनमत्तालिमाल
द्विरदपतितुरङ्गकाणमेके च चक्रुः ॥ ११ ॥
उत्फुल्ललोचनलसल्लघुलास्यलीलासस्मेरसस्मरमुखप्रजिताब्जभासः ।
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २०२ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मसूरि
पीनोनतस्तनभृरैर्विनताङ्गभागा
श्चञ्चद्वलित्रयविराजिततुच्छमध्याः ॥ १२॥ त्रिदशपतिपुरन्ध्यो हावभावाङ्गभङ्ग
प्रभवकिरणकेलीकीलिताशेषलेखाः । यदतिरुचिररूपं प्रेक्षणाक्षेपवत्यः
सद्गभिनयनृत्यं यत्पुरो हीत्यकार्षीः(र्घः) ॥ १३ ॥ अमानबाधारहितं जिनाजित
ममानबाधारहितो जनोऽजितः । विनत्य शान्तिं भवतीरराजितं
विनत्य शान्तिर्भवतीरराजितः।। १४ ॥ इत्युद्दाममकामकामितफलान्यादातुकामः शमी
सानन्दं पठति स्तवं शमशठोऽकुण्ठः सदा कर्मठः । या व्याजेन विनाऽनयोस्स जिनयोः पक्षादिपर्वस्वमुं स्वर्लन्ध्या जिनदत्तनम्रजनता शर्मास्तकर्मा भवेत् ॥ १५ ॥
इति श्रीमदजितशान्तिजिनस्तवनम् । वाचनाचार्यधुर्यस्मर्यश्रीश्रीश्रीज्ञानविमलगणिप्रवराणां पं० श्रीवल्लभगणिनाऽलेखि । श्राविकायशोदापठनार्थम् ।
समा
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितम् ]
(२०३)
श्रीपार्श्वजिनस्तवनम्
[ ८२] श्रीधर्मसरिप्रणीतं
श्रीपार्श्वजिनस्तवनम् ।
कस्तूरीतिलकं भुवः परिभवत्राणैककल्पद्रुमः __ श्रेयःकन्दनवाम्बुदस्त्रिजगतीवैडूर्यरत्नाङ्गदः । विघ्नाम्भोजमतङ्गजः कुवलयोत्तंसः स्ववंशश्रिया
नेत्राणाममृताञ्जनं विजयते श्रीपार्श्वनाथः प्रभुः ॥ १॥ उत्सर्पन्नयमङ्गलैकनिलय ! त्रैलोक्यदत्ताभय !
प्रध्वस्तामय ! विश्वविश्रुतदय ! स्याद्वादविद्यालय !। उद्दामातिशय ! प्रसिद्धसमय ! प्रक्षीणकर्मोच्चय !
प्रोन्मुक्तस्मय ! भव्यकैरववनीचन्द्रोदय ! त्वं जय ॥२॥ ये मूर्ति तव पश्यतः शुभमयीं ते लोचने लोचने ___या ते वक्ति गुणावली निरुपमा सा भारती भारती ।
या ते न्यश्चति पादयोर्वरदयोः सा कन्धरा कन्धरा ___ यत्ते ध्यायति नाथ ! वृत्तमनघं तन्मानसं मानसम् ॥ ३ ॥ किं स्नात्रैरलमङ्गरागविधिभिः कार्य किमभ्यर्चनैः
पर्याप्त स्तुतिभिः कृतं प्रणतिभिः पूर्ण कलोद्गीतिभिः । वक्त्रेन्दौ तव चेच्चकोरयुवतिप्रीतिं दृशोर्बिभ्रति
स्वान्तं चेत्तव पादपङ्कजयुगे धत्तेऽलिलीलायितम् ॥ ४ ॥
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२०४) जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीधर्मसूरि
कान्तिः कापि कपोलयोर्विमलयोः श्रीः कापि सौम्ये मुखे __च्छाया कापि विशालयोनयनयोर्भा काऽपि कण्ठेऽनघे । शोभा काऽप्युरसि स्थिरे सरलयोर्बाह्वोः किमप्यूर्जितं
त्रैलोक्यैकशरण्ययोश्चरणयोस्ते देव ! किं जूमहे ॥ ५ ॥ किं पीयूषमयी किमुन्नतिमयी किं कल्पवल्लीमयी
किं सौभाग्यमयी किमक्षरमयी किं विश्वमैत्रीमयी । किं वात्सल्यमयी किमुत्सवमयी किं लब्धिलक्ष्मीमयी
दृष्टुत्थं विमृशन्ति ते सुकृतिनो मूर्ति जगत्पावनीम् ॥ ६ ॥ स्वामिन् ! दुर्जयमोहराजविजयप्राविण्यभाजस्तव __ स्तोत्रं किं कमठोरुदर्पदलने श्रीपार्श्व ! विश्वप्रभो!। तिग्मांशोर्यदि वा स्फुरद्ग्रहमहःसन्दोहरोहद्रुहः
खद्योतद्युतिसंहृतिश्रुतिपदे वर्तेत किं कोविदः ॥७॥ सश्रीकान् तव वक्त्रदुग्धजलधेरुद्भूतमत्यद्भुतं
मोहोच्छेदकतत्त्वसप्तकवचः पीयूषमित्यादृतः । विश्वेभ्यः फणभृद्विभुः फणिमणिव्याजात् प्रफुल्लत्फणा____ पात्रीभिः पृथुभिर्विभाति परितः स्वामिन् ! प्रयच्छन्निव ॥८॥ किं मन्त्रैर्मणिभिः किमौषधगणैः किं किं रसस्फातिभिः
किं वा संवननैः किमञ्जनवरैः किं देवताराधनैः । जन्तूनामिह पार्श्वनाथ इति चेन्नित्यं मनोमन्दिरे
कल्याणी चतुरक्षरा निवसति श्रीसिद्धविद्याऽद्भुता ॥९॥ ' भास्वन्तं परमेष्ठिनं स्मररिपुं बुद्धं जिनस्वामिनं
क्षेत्रज्ञं पुरुषोत्तमं गणविभुं सौम्य कलाशालिनम् ।
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________
Marvvvv
विरचितम्] श्रीपार्श्वजिनस्तवनम् (२०५)
योगीन्द्रं विबुधाधिपं फणपतिं श्रीदं गिरामीश्वरं ___ ज्योतीरूपमनन्तमुत्तमधियस्त्वामेव संवेदते ॥ १० ॥ रूपादौ विषये विदन् विगुणतां त्वं न्यायविद्यागुरु
ब्रह्माद्वेतमुदाहरन्निह भवान् मीमांसकग्रामणीः । भावानां परिभावयन् क्षणिकतां बौद्धाधिपस्त्वं विदं___ स्त्वं कर्मप्रकृतीः पृथक् पुरुषतः कैवल्यमाशिश्रयः ॥११॥ त्वं कारुण्यनिधिस्त्वमेव जनकस्त्वं बान्धवस्त्वं विभु
स्त्वं शास्ता त्वमचिन्त्यचिन्तितमणिस्त्वं देवता त्वं गुरुः। त्वं प्रत्यूहनिवारकस्त्वमगदकारस्त्वमालम्बनं
तत् किं दुःस्थमुपेक्षसे जिनपते! श्रद्धालुमेनं जनम् ॥१२॥ शिष्यस्ते तक सेवकस्तव विभो ! प्रेष्यो भुजिष्यस्तव
द्वाःस्थस्ते तव मागधस्तव शिशुस्ते देव ! सौरनातिकः । पत्तिः पार्श्वजिनेश ! ते नुत(ननु) तवायत्तोऽस्मि मामादिश
स्वामिन् ! किं करवाणि पाणियुगलीमायोज्य विज्ञापये ॥१३॥ स्व:श्रीरिच्छति चक्रवर्तिकमलाभ्येति स्थितिः सेवते
कीर्तिः श्लिष्यति संस्तुते सुभगतापीशाति नीरोगता । नित्यं वाञ्छति खेचरत्वपदकी तीर्थेशलक्ष्मीरपिं
त्वत्पादाब्जरजःपवित्रिततनुः सप्रश्रयं वीक्षते ॥१४॥ नो कीर्ति त्रिदिवाधिपत्यमपि नो नो चक्रवर्तिश्रियं
सौन्दर्य न तु. पाटवं न विभवं नो विष्टपप्राभवम् । नो सौंषधिमुख्यलब्धिनिघहं नो मुक्तिमभ्यर्थये किंतु त्वचरणारविन्दयुगले भक्तिं जिन ! स्थेयसीम् ॥१५॥
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २०६ )
जैनस्तोत्र सन्दोहे [ श्रीजिनपति
इत्थं भूमिभृदश्वसेनतनय ! श्रीपार्श्व ! विश्वप्रभो ! | श्रीवात्मात्मज ! सुप्रवर्त्तितनय ! श्रीधर्मसूरिस्तुत ! | ये कुर्वन्ति तव स्तवं नवनवं प्रीत्युल्लसन्मानसास्तेभ्यस्त्वं नतवत्सलो निजपदं दद्यास्त्रिलोकीविभो ! ॥ १६ ॥
[ ८३ ] श्रीजिनपतिसूरिप्रणीतं यमकमयं
श्रीचतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ।
श्रीनाभेय । जिनेश ! त्वं नन्द्यायतशितांशुकः । यथा कुमुद्वतीनेता नन्द्यायतशितांशुकः ॥ १ ॥ उपाध्वमजितं भक्त्या कं दधानमनेकपम् । प्रणतोद्बोधितज्ञानकन्दधानमनेकपम् ॥ २ ॥ श्री सम्भव ! प्रपन्ना ये समयं ते सदादरात् । ते संसारवनान्मुक्ति समयन्ते सदा दरात् ॥ ३ ॥ येsभिनन्दन ! ते तीर्थराज ! पादसभाजनाः । विलसन्ति चिरं तेऽत्र राजपादसभाजनाः ॥ ४ ॥ पूजिताङ्घ्रिद्वयी मुक्त्यै कान्ता राजीवमालया । सुमते ! तव नांहः कान्तारा जीवमालया ॥ ५ ॥ पद्मप्रभः सुदृष्टीनां भूरिशोभातपोदयः । हन्यात् तमांसि पूषेव भूरिशो भातपोदयः ॥ ६ ॥
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितम्] श्रीचतुर्विशतिजिनस्तवनम् (२०७)
सुपार्श्व ! त्वच्छूतं श्रुत्वा दर्पकोपकमानकम् । मुञ्चन्ति जन्तवः शान्तदर्पकोपक्रमानलम् ॥ ७ ॥ भवांश्चन्द्रप्रभेन्द्रेण यैरभाजि समुन्नतः । तैः कर्मपादपः प्राप्तायैरभाजि समुन्नतः ॥ ८ ॥ सुविधे ! त्वद्विधिं प्राप्य प्रनाद्यन्त्यसमाहिताः । ये ते श्रेयःश्रियं श्रस्तप्रमाद्यन्ति समाहिताः ॥ ९ ॥ सेवन्ते शीतल ! त्वां ये देव ! सम्पन्नकेवलम् । अपि मुक्तिर्भवेत् तेषां देवसम्पन्न केवलम् ॥१०॥ श्रीश्रेयांस ! तनूभाजां परमोक्षगतिर्भवान् । अनन्तान् हन्त्वविश्रान्तं परमोक्षगतिर्भवान् ॥११॥ वासुपूज्य ! नवस्वर्णनीरजारूढसत्क्रमः । हर त्वं विहरन्मोहं नीरजा रूढसत्क्रमः ॥ १२ ॥ विमल ! त्वां प्रति स्वं ये रञ्जयन्ति मनो भवम् । अपि दुर्जयमुच्चैस्तेऽरं जयन्ति मनोभवम् ॥ १३ ॥ जग्मिवांसमनन्त ! त्वां नमस्यन्ति महापदम् । ये ते विश्वत्रयीलक्ष्मीनमस्यन्ति महापदम् ॥ १४ ॥ नाश्रितस्तव सिद्धान्तो येनावीतनयस्ततः । वरं धर्माजिनधर्मा ये नावीतनयस्ततः ॥१५॥ श्रीशान्ते ! देहिनां देहि सारङ्गविदधद्धृतिम् । शर्मकर्मततेरसारङ्ग ! विदधद् धृतिम् ॥ १६ ॥ कुन्थुनाथः सुपन्थानं विधुतारो वृषादतः । । पुंसा तन्यात् पिनाकीव विधुतारो वृषादृतः ॥ १७ ॥
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२०८) जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीदेवेन्द्र
येन त्वं नाञ्चितः कर्मवनवैश्वानरोपमः । सोऽरनाथः कुधीभव्यावनवैश्वानरोपमः ॥ १८ ॥ नाङ्घ्रिपद्मस्तुतः सिद्धिप्रतिपन्नसदारुणः । येन ते भिद्यते मल्ले ! प्रतिपन्नसदाणः ॥ १९ ॥ श्रीसुव्रतजिनाधीशमक्षमालोपशोभितम् । विरश्चिमिव सेवध्वमक्षमालोपशोभितम् ॥ २० ॥ देव्योऽपि तद्गुणोद्गानासहा मन्दरसानुगाः। गायन्ति त्वां नमे ! भक्त्या सहामन्दरसानुगाः ॥ २१ ॥ तृष्णातापा त्वया वर्ष शमिता दानवारिणा। श्रीनेमे ! जिन ! ताराध्यशमितादानवारिणा ।। २२ ॥ पार्थ ! देव्यः सदाक्लप्तमहाहारतरङ्गिताः । नाटयन्ति चरित्रं ते महाहारतरङ्गिताः ।। २३ ॥ वोरो जिनपतिः पातु तन्वानः काञ्चनश्रियम् बिभ्रन्ननेषु निःसीर्मा तन्वा नः काञ्चन श्रियम् ॥ २४ ॥ गर्भजन्मव्रतज्ञानश्रेयःकल्याणकेष्वयम् । जिनश्चिनोतु भव्यानां श्रेयः कल्याणकेष्वयम् ॥ २५ ॥ भूत्यै भवन्तु जन्तूनां सत्पक्षाहितमानसाः । *हंसा इव जिनोत्तंसाः सत्पक्षाहितमानसाः ॥ २६ ॥ श्रयध्वं शासनं जैनं प्रौढपाठीनधीवरम् । वोढारमिव गङ्गायाः प्रौढपाठीनधीवरम् ॥ २७ ॥ डिम्बमम्बा हियादुद्यत्कलकण्ठीरवासिता । सिद्धबुद्धासिता कीा कलकण्ठीरवासिता ॥ २८ ॥
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________
rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrn. www
सूरिविरचितम् ] युगादिजिनस्तवनम् . ( २०९ ) स्तवस्तव जिनैकोऽपि तनोति सुरसम्पदम् । पुंसां नाथ ! प्रतिक्षिप्तातनोऽतिसुरसं पदम् ॥ २९ ॥ वासवस्तुतपदो महामहा भक्तदत्तविलसं (य) महापदः । वागपोहिततमस्तमा जिनस्वामिनो विदधतां सुखश्रियम् ॥३०॥ इति श्रीचतुर्विशतिजिनस्तुतयः । कृतिरिय जिनपतिसूरीणाम् ॥
[८४ ] श्रीदेवेन्द्रसूरिप्रणीतं श्रीयुगादिजिनस्तवनम् ।
जय देवाधिदेवाऽऽधिव्याधिवैधुर्यनाशन !। सर्वदा सर्वदारिद्रयमुद्राविद्रावणक्षम ! ॥ १ ॥ अगण्यपुण्यकारुण्यपण्यापण ! वृषध्वज !। जय सन्देहसन्दोहशैलदम्भोलिसन्निभः ॥ २ ॥ स्फुरत्कषायसन्तापसन्तापशमनामृत !। जय संसारकान्तारदावपावकपावन ! ॥ ३ ॥ सदा सदागमाम्भोजविबोधनदिनप्रभो ! । नत्वा न त्वा भवे भावि भाविनः पतनं खलु ॥ ४ ॥ ये देवदेव ! गम्भीरनामे ! नाभेय ! भूरिभिः । त्वद्गुणैः स्वं नियच्छन्ति ते मुक्ताः स्युर्महाद्भुतम् ॥ ५ ॥
१४
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________
viva
(२१०) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनेश्वर
देव! त्वन्नामसन्मन्त्रो येषां चित्ते चकास्ति न । मोहसर्पविषं तेषां कथं यातु क्षयं क्षणात् ? ॥ ६ ॥ परिस्पृशन्ति ये नित्यं त्वदीयं पदपङ्कजम् । तेषां तीर्थेश्वरत्वादिपदवी न दवीयसी ॥ ७ ॥ नमः सद्दर्शनज्ञानवीर्यानन्दमयाय ते । अनन्तजन्तुसन्तानत्राणप्रवणचेतसे ॥ ८ ॥ एवं युगादितीर्थेशं ये स्तुवन्ति सदा नराः । देवेन्द्रवृन्दवन्द्यास्ते प्राप्नुवन्ति महोदयम् ॥ ९ ॥
[८५] श्रीजिनेश्वरमरिमणीतं
यमकाङ्कितं श्रीचतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ।
ऋषभनाथ ! भनाथनिभानन ! प्रसृतमोहतमोहननक्षम ! । दिश सुवर्णसवर्णसुवर्णरुक परमकाममकामवि र्णरुक् ॥१॥ सुरुचिरं रुचिरं रुचिरञ्जितैर्वरसुरैरसुरैश्च यदर्चितम् । अजितदेव ! तदेव तव क्रमद्वयमधीशमधीशमनस्तवै ॥२॥ सुमनसं भवसम्भवसम्भवत्सुमहसं महसंहतिकारणम् । स्तुत जितारिजितारिनृपाङ्गजं सुमहितं महितं जिनसम्भवम् ॥३॥ त्वमभिनन्दन ! नन्दन ! संवरक्षितिभृतोऽतिभृतोऽतमसंवर!। वितर मङ्गलमङ्गलसत्प्रभ ! प्लवगलक्षण ! लक्षणशोभितम् ॥ ४ ॥
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________
rwarrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr
सूरिप्रणीतम् ] चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् । (२११) सुजिनपश्चम ! पञ्चमरागजिन्मधुरनिःस्वन ! निःस्वनरार्थकृत् । इन ! नमो न न मोहमपास्यते वसुमते सुमते ! सुमतेऽत्र ते ॥५॥ अरुणसुप्रभसुप्रभ ! सुप्रभो ! भुवि नतामर ! तामरसाङ्कभृत् !। धरधराधिपनन्दन ! नन्दनस्तनु सुखानि सुखानिरसि श्रियः ॥६॥ शिवसुपार्श्वसुपार्श्व ! तमस्तमस्तपनकल्प न कल्पविलङ्घनः । कनककेतकविग्रह ! विग्रहच्छिदुर ! मेदुरमेधय मे सुखम् ॥७॥ अपरिदेवन ! देव ! नदे वनस्फुरदघस्मरघस्मर सेवनः । किरत मोहतमोह शशिप्रभस्मिततुषारतुषारकरप्रभः ॥८॥ अनवमं नवमं नवमङ्गलं विदधतं दधतं च रुचिं शुचिम् । जिनमिह स्मरत स्मरतक्षणं सुविधिमार तमारततक्षणम् ॥९॥ दृढरथाङ्गज ! नन्दजनं दरप्रशमनं शमनं शमनस्तमः । दशमतीर्थप ! रागपरागतशमव शीतल ! शीतलले शमम् ॥१०॥ देवः श्रीमद्विष्णुविष्णुप्रसूतः कामं कामं ध्वंसमानः समानः । धर्म दद्याद् धाम धामबजस्य श्रीश्रेयांसः श्रीसनाथः स नाथः॥११॥ विद्यां दद्यादप्रमादप्रमादलप्तव्याधिक्षप्रसादप्रसाद !। शोणाश्मश्रीसप्रभाव प्रभावस्तीर्थस्वामी वासुपूज्यः सुपूज्यः ॥१२॥ त्वममदा मम दारितसन्नमन्नृभवलक्षवलक्षबलक्षमः । शिवरमां वरमां कृतवर्मभू: (१)नय विभो ! विमलो विमलोज्ज्वलाम् १३ अमदनं मदनम्रसुरासुरव्रजनविभ्रमविभ्रमविभ्रमाम् । जिनमनन्तमनन्तमनन्तकप्रभुमनन्तमनङ्गजमर्चितः ॥१४॥ कुलिशविद्रुममन्दममन्दिरं पिदधतं दधतं महिमाद्भुतम् । महत धर्ममधर्ममतच्छिदं गुरुमहोदमहोदमभूषितम् ॥१५॥
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २१२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनेश्वरमदनशासनशासनशासनः xxxx सुषमधीश्वर शान्तिरशान्तिहृद् रचयतादचिरादचिरासुतः ॥१६॥ रुचिरजातिरजातिमृतिक्षितिः क्षममनाममनाममनागपि । विबुधबन्धुरबन्धुरसौ रजः किरतु कुन्थुरमन्तुरमं तुद (तु !) ॥१७॥ प्रवररोचिररोचिररोचितप्रवरमोक्षरमोक्षतकेवलः । विसमदः समदः समदः परं नतिमतोऽतिमतो नयतु प्रभुः ॥१८॥ वरतमालतमालदलप्रभासततमा नतमानवदानवा । हरतु मल्लिरमाररमारजस्त्रिजगतः शरणं शरणं श्रियः ॥१९।। निबिडमञ्जनमञ्जनसप्रभ ! क्षपदमोक्षदमोक्षदयामृतैः । सुमुनिसुव्रत ! सुव्रतसज्जनाम्बुजसुमित्रसुमित्र ! सुमित्रभूः ॥२०॥ अकलिलः कलिलक्षविलक्षणः सकलमुत्पलमुत्पललक्षणः । गवि पदं विपदं विपदन्तकृन्नमिरमन्दरमं ददतां जिनः ॥२१॥ सुकविराजिविराजितसंसदा श्रुतमसन्तमसन्तमसं तदा । अशिवदं शिवदंब शिबाङ्गजं महत वै हतवैरनृपाङ्गजम् ॥२२॥ कलिकुमार्गकुमार्गनिरर्गल-द्विपरिपो ! ऽपरिपो ! परिपोषक !। सुमहसोमहसोज्झित ! पार्थ ! मांत्वमय विस्मय ! विस्मयकृद्वचः २३ भृशमदभ्रमदभ्रमदभ्रमप्रथमनः सुमनःसुमनः स्तुतः । असुमतः सुमतः सुमतोऽवदातपरमः परमश्चरमो जिनः ॥२४॥ सुमहितानि हितानि वितन्वतां जिनपतेरमृतेरमृतेशितुः । च्युतिजनिव्रतकेवलकेवलप्रमदमोक्षदमोक्षमहांसि नः ॥२५॥ अवतु सजनसजनयप्रदस्थिरतरा गतरागरिपुर्जिनाः । प्रभवतो भवतो भवतोऽवतो तमतरो मतरो मतरोदकृत् ॥२६॥
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिप्रणीतम्] पार्श्वजिनस्तवनम् . ( २१३ ) त्वमसमानसमानसमापयन् जिनसमक्षयमक्षयमक्षयः । दलितमानतमानवदानवाक्षतभवाय भवाय मे ॥२७॥ इति जिनेश्वरमूरिभिराद्रितैर्जिनवरा नवरागभिदः स्तुताः । प्रपठतां शठतां त्यजतां सतां स्तवमिमं ददतां परसिद्धिताम् ॥२८॥ *भुवि भविक्रमविक्रमदं जिनव्रजमदम्भमदम्भमदं भजे। कमतमानसमानसमानसपरमहंसमहंतसमहंसदा ॥२९॥ परमभङ्गमभङ्गमहाप्रदं नमत रङ्गतरङ्गततेः पदम् । गमसुधामसुधाम सुधामयं श्रुतमुदारमुदारमुदा रदम् ॥३०॥ सुकमलाकमलाकमलाशिनी तमतमामतमामतमाशिनी । शिवरदावरदावरदायिनी सतनुभातनुभा तनु भारति ! ॥३१॥
[८६ ] श्रीजिनेश्वराचार्यमूत्रितं
यमकालङ्कारमयं श्रीपार्श्वजिनस्तवनम्।
देववर्माङ्गजं पिष्टदुष्टाङ्गजं कृष्णरम्याङ्गजं कर्मवल्लया गजम् । निर्जरैः संस्तुतं श्रेयसे संस्तुतं भीतिनिर्दारकं स्तौमि निर्दारकम् ॥१॥ देहिकां लोचनं पाप्मतो मोचनं कामसङ्कोचनं कायगोरोचनम् । दुर्गतित्रोटकं दुर्मतिच्छोटकं धूतविस्फोटकं व्यापदां स्फोटकम् ॥२॥ नीलरत्नावलीविग्रहं विग्रहं ध्वंसमानं स्फुरत्कुग्रहं कुग्रहम् । पार्श्वनाथं स्तुवे कामदं कामदं देवदेवं मुदा भामदं भामदम् ॥३॥
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २१४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीजिनेश्वराचार्य
उत्तरं यो व्रते दत्तविद्रावणं सर्वदा सर्वदारिद्र्यविद्रावणम् । तं महामो महामोहसंत्रासकं त्रासकं विद्विषां पार्श्वमत्रासकम् ||४|| शर्मदं कर्मदन्तीन्द्रपञ्चाननं स्तौमि राकाशशाङ्कावजैत्राननम् । श्रीजिनं श्रीजिनं नादिनां वादिनां शुद्धबुद्ध्या सुराचार्यसंवादिनाम् ||४| सारवक्षस्तटं रत्नराजिस्फुटं सद्गुणैरुद्भटं तेजसाऽत्युत्कटम् । कीर्तिभाजं नमामो नमामोदकं तीर्थराजं स्मराम स्मराम प्रभुम् ||६|| नागराजध्वजं प्रहृशऋत्रजं देहिनां दर्शितप्राञ्चमुक्तिव्रजम् ।
संश्रयामो जिनं सन्मतं सन्मतं श्रयश्वसेनस्य वाऽऽनन्दनं नन्दनम् ॥७॥ मोहनं मोहनद्या वह भिन्दते दर्पकन्दर्पकन्दं समुच्छिन्नते । साध्वसं साध्वसं ताषदं शोषदं विघ्नते विघ्नतेस्त्वा नमस्तीर्थराट् ! ॥ ८ ॥ जीवराजीव राजीवराहस्करो पुष्पकोदण्डकोदण्डनिर्जित्वरः । धूततीर्थाधितीर्थाधिनाथः सुखं रात्वसौ भाग्यसौभाग्यवृद्धिदः || ९ || भीमदं भीमदं संहरन्तं नृणां सत्क्रमं सत्क्रमं विक्रमं बिभ्रतम् । सूरसं सूरसङ्काशतेजः पदं शुभ्रभाः शुभ्रभाः कीर्त्तिमर्चे जिनम् ॥१०॥ यो विजिग्ये तपःकामठं कामठं दुर्गतिद्वारसम्पातकम्पातकम् । तं नमामो मुनीपावनं पावनं तीर्थपं क्रोधविध्यापनं ध्यापनम् ॥११॥ जगद्भावलक्षं वलक्षं यशोभिः प्रभाराशिवारांशिवासं जिताशम् | सुधामाङ्गमव्याधिमाधिच्छिदं नमामोऽनमामोदमीशं दमीशम् ॥ १२ ॥ वरीयः समाधिः समाधिप्रमोषस्त्रिलोकीमहोदो महोदोषशोषः । नमद्युक्षमेशक्षमेशः स पार्श्वस्तनोतु प्रमोदं प्रमोदञ्चितं नः ॥ १३ ॥ शमीशः शमीशः कुबोधान्यकान्ते महीयोमहीयो भृशं व्यातनोतु । समेऽतः समेतः श्रिया कष्टकूपप्रपातात् प्रपातात् प्रभुः पार्श्वनाथः ॥ १४ ॥
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________
विनिर्मितम् ] पार्श्वजिनस्तवनम् . ( २१५ ) मलानामलानाय बोभूयमानः शमानाशमानाय मालोयमानः । घनानां घनानां रुचिं प्रास्यमानः स्वकान्त्या स्वकान्त्या
नितोऽव्याज्जिनो माम् ॥१५॥ सुखाने ! सुखानेकधाम्नां कधाम्नां भवाने भवानेतृकोऽपि च्छिदेऽर्हन्। प्रमाद प्रमादक्षयाय क्षयाय व्रजस्य व्रजस्य प्रधानस्य लब्ध्यै ॥१६॥ क्षमाद क्षमादस्वपादप्रसादभ्रमादभ्रमादप्रणाश प्रणादम् । महाना महानागदंकार ! सार ! प्रभो ! मे प्रभोमे दिश त्वं जिनेन्द्र !॥१७॥ मनोभूषणं भूषणं विश्वविश्वे महःपूषणं पूषणं मोहवृत्ते ।। समध्यासितं ध्यासितं नम्रदेवं रमाराजितं राजितं नौमि देवम् ॥१८॥ धुसन्मौलिसन्मौलिपृष्ठाङ्घ्रिपद्मः सुकल्याणकल्याणसिंहासनस्थः । समाधानमाधानदक्षो मतक्षो रमा रातु मारातुरत्वच्छिदेऽर्हन् ॥१९॥ योगतो योगतो निवृति निवृति नीरतो नीरतोषप्रदस्तीर्थपः । साधितः साधितव्याधिनाशोऽवतादानतो दानतोशाब्धिभिर्वै बुधैः॥२०॥
इति जिनेश्वरमरिनुतो गुणै
रमलसत्क्रम ! देहि शिवालयम् । त्वमिह पार्श्व ! कृतप्रणतप्रभा
रम ! लसत्क्रम ! देहि शिवालयम् ॥२१॥
-
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २१६ )
जैनस्तोत्र सन्दोहे
[७]
श्रीजिनप्रभसूरिप्रणीतः श्रीचतुर्विंशतिजिनस्तवः ।
[ श्रीजिनप्रम
( श्लेषमयः )
यं सततमक्षमालोपशोभितं सेवतेऽमरालीशः । कमलासनः स्वयम्भूः स श्रीमान्नाभिभूर्जयति ॥ १ ॥
अहितासननिष्णातः पुरुषोत्तमसंश्रितः ।
विनतानन्दनो विश्वविनेताऽवतु वो जिनः ॥ २ ॥
श्रीजयचन्द्रसूरिकृता अवचूरिः ।
कमलासनो... सनोति ददाति ।' पणूयी दाने' इत्यस्य । इन्द्रः । सर्वातिशयसूचनी प्रथमार्यापक्षे स्वयम्भूः - ब्रह्मा | कमलासनं यस्य स तथा । हंसः । सेवत इति सण्टङ्कः ॥ १ ॥
हिंसादिप्ररूपणपराणां परेषां शाक्य - साङ्ख्याऽक्षणपादादीनां अहिताना असते- निराकरणे निष्णात:- निपुणः । विनतानां प्रणतार्ना आनन्दनः - मोददः । विश्वं विनयति-शास्त्रीत्येवंशीलो विश्वविनेता | पक्षे अहीनां सर्पाणां तासने शयनमने दक्षः । पुरुषोत्तमं विष्णुं संश्रितः । विनता - सुपर्णी तस्या नन्दनो - गरुड इत्यर्थः । विश्वेषां सर्वेषां वीनां पक्षिणां नेता प्रभुः ॥ २ ॥
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः ]
चतुर्विंशतिजिनस्तवः
श्रीमान् कैरवबन्धुरविलोचनो गारुडच्छविवपूर्वः । शम्भवजिनोऽस्त्वहीनस्थितिभाक् तार्क्ष्यध्वजः प्रीत्यै ॥ ३ ॥
(२१७ )
मुदेऽभिनन्दनः स्ताद् वः सुभद्राभोगभाजनम् । सद्धर्मसंयुगरतो भवजैत्रः कपध्वजः || ४ || हर्षितको कविनिवहस्तुत्योदयजनयितः कृतान्तस्य । श्रीमते ! जीयाश्चिरमिन ! त्वमुच्चैरुषाहन्तः ! ॥ ५ ॥
अवचूरिः ।
कैरवबन्धुरे विलोचने - नयने यस्य स तथा सुवर्णच्छविशरीरः । समां स्थितिः आचारं चैत्यतस्- प्रदक्षिणां सङ्घप्रणामादिकां भजते यः स तथा । तार्क्ष्य::- अश्वः ध्वजो - लाञ्छनं यस्य । पक्षे श्रियः पतिः। कैरवबन्धुरवी- चन्द्रसूर्यौ विलोचने यस्य स तथा । मस्कतकाम्तिकायः । अहीनां इन::- शेषनागराजः तत्र स्थिति-स्थानं भजते यः स तथा । तार्क्ष्यो - गरुडो ध्वज:- वाहनं यस्य ॥ ३ ॥
शोभनानां भद्राणां यः आभांगः - विस्तारः तस्य भाजनंआस्पदम् । सन्तम् - शोभनम् । देशविरतिरूपं धर्मं संयुनक्ति इति सद्धर्मसंयुक् जनेषु इति गम्यते । अविद्यमानं रतं कन्दर्पो यस्य स तथा । उष्ट्रमुखादित्वात् विद्यमानलोपः संसारजेता । वानरलाञ्छनः । पक्षे सुभद्रा - अर्जुनभार्या तस्या यो भोगः- सेचनं तस्य स्थानं तत्कास्त्विात् एवं उक्तिः । सद्धर्मणा प्रधानधनुया गाण्डीवाभिधानेत संयुगे-सङ्ग्रामे रतो- रतिमान् । हरजेता- किरातरूपधारिणः सम्भोः तेन रणे पराजितवान् अर्जुनः ॥ ४ ॥
हर्षिता - हर्ष प्रापिता कुः- पृथ्वी येन स तथा । तस्यामन्त्रणम् । 'राद्ध सिद्ध कृतेभ्यो ऽन्तः ' ( अभि. का. २. श्रो. १५६ ) इति निघण्टुवचनात् । कृतान्तः - सिद्धान्तः वस्य हे जनयितः ! -निष्पादक! पक्ष हर्षितः कोकसंज्ञानां वोनां पचिणां निवहो येन । कृतान्तस्ययमस्य पित: ! -सूर्य ! शत्रिविनाशक ! ॥ ५ ॥
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२१८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रोजिनप्रम
पद्मप्रभः सौमनसं धर्म बिभ्रत् सदाशये । उमाविभूषितः पातु प्रद्युम्नः श्रीधराङ्गजः ॥ ६ ॥ विधुरविधिषणस्नेही पृथ्वीतनयः सुवर्णवर्णतनुः । भवतु सुपार्थो भयदप्रतीपर्यः श्रिये वक्रः ॥ ७ ॥ चन्द्रप्रभ ! श्वेतरुचे ! तावकी मूर्तिरस्यति । तापं प्रजाया विश्वस्यास्ततमादधती *शशम् ॥ ८ ॥
अवचूरिः सुमनसां अयं सौमनसः शुद्ध इति यावत् तं धर्म सदाशयेचित्ते धरन् । यशोऽलङ्कतः । प्रकृष्टं द्युम्नं-बलं यस्य स तथा । श्रीधरः-प्रभोः पिता । पक्षे पौष्प चापं धरन् । सदा-निरन्तरम्शये-करे हस्ते । उमाविभुना-ईश्वरेण उषितः-दग्धः । 'उषू दाहे' इत्यस्मात् क्ते। 'ऊष रुजायाम्' इत्यस्मात् क्ते अषितः । कन्दर्पः । विष्णुतनयः श्रीनन्दनस्वात् ॥ ६ ॥
मन्दषु-विशिष्टमतिषु च स्नेही तत्कृपाकारित्वात् भगवतः । पृथ्वी भगवतो माता । भयदाना रोगादीनां प्रतीपा-प्रतिकूला चर्या विहारो यस्य स तथा । तस्मिन् विहरति तेषामभावात् । पक्षे चन्द्रसूर्यबृहस्पतीनां मित्रम् । ज्योतिःशास्त्रप्रसिद्धत्वात् । मङ्गलः । कुडकुमवर्णः । भयकारिणी वक्रा चर्या यस्य स तथा । वक्रगामित्वाद वक्रः ॥ ७ ॥
सितकान्ते ! निराकृताज्ञाना । तन्वती शम् ।-सौख्यम् । पक्षे चन्द्रः ध्वस्तान्धकारा । शशं-लाञ्छनं धरन्ती ॥ ८ ॥
* आदधती शशम् । पक्षे आदधती हे ईश ! शम् ।
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणीतः]
चतुर्विशतिजिनस्तवः
(२१९ )
नारीणां हृदि निवसस्यनिरुद्धगुरुप्रथोज्ज्वलशरीर ! । रामेय ! मकरकेतो ! सुविधे ! वृषभासनविदग्ध ! ॥ ९ ॥ जनतापापहृत्कुल्याञ्चितश्रीरमृतप्रदः । हरिस्तोमाभिनन्द्यो वः शीतलोऽव्याद् धनागमः ॥ १० ॥
अवचूरिः अरीणाम्-भगवदाज्ञालोपकारित्वात् मिथ्यादृष्टीनां हृदि निवासं न वितनोषि । अस्खलितप्रौढकोर्ते ! शुक्लवर्णत्वात् श्वेतकाय !। रामाभगवन्माता तस्या अपत्यम् । ‘ड्याप्स्यूडः ' (सिद्ध७ ६।। ७०) इत्यनेन एयणि रामेय ! । मकरलाञ्छन !| पुण्यप्रकटन निपुण !! एतान्यामन्त्रणपदानि । पक्ष स्त्रीगो वित्ते निवससि । अनिरुद्धोऽनङ्गसुतः । 'अनिरुद्धः सुतस्तस्य' ( ततस्तस्य गुरुः पितृत्वात् । ततो निरुद्ध गुरुरिति प्रथा-कीर्तिर्यस्य स तथा । अथवा अनिरुद्धेन गुर्वी पृथा यस्येति तस्य सम्बोधनम् । उज्ज्वल:-शंगारो रसः स शरीरं यस्य स तथा मन्मथत्वात् । तस्य । श्रीनन्दनः । मकरध्वजः । वृषभासन-ईश्वरस्तेन विशेषेण दग्धः ॥ ९ ॥
प्रजापापहारकः । कुलीनैः पूजित !-स्तुत ! । अष्टमहाप्रातिहादिका श्रीर्यस्य स तथा । 'महानन्दोऽमृतं सिद्धिः' ( अभिः का. १, श्लो०७४) इतिवचनात् अमृतप्रदः-सिद्धिदः । इन्द्रसमूहस्य पूज्यः । धनः परतीथः छेत्तुमशक्यत्वात् । निबिडः आगमः-समयो यस्य स तथा । पक्षे लोकतापविनाशकः । कुल्यासु-नदीषु अञ्चिता समवया उदकरूपा श्रीर्यस्य । कुल्याभिः अञ्चिता-अङ्गीकारतः पूजिता श्रीर्यस्येति वा स तथा । नोरदायकः मण्डूकगणस्पृहणीयःवर्षाकालः ॥ १० ॥
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २२० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीजिनप्रभ
प्रीयाद् वः काञ्चनरुचिराजीवाध्यासिनी नलिनहस्ता । विष्णुं प्रमोदयन्ती श्रीश्रेयांसस्य सा मूर्तिः ॥ ११ ॥ तिरस्कुर्वन् कायकान्त्या सिन्दूरं महिषध्वजः । समवर्ती वासुपूज्यः सूर्यानन्दी सुरवाय वः ॥ १२ ॥ विमल: सौम्योऽशं मे भोगासक्तः स हेलया हन्यात्। हरितालसमानरुचिर्यः श्यामापतिमतोषयत ॥ १३ ॥
अवचूरिः। सुवर्णवर्मा । जीवानां आधि मनोव्यथा अस्यति इति-क्षिपतीत्येवंशीला या सा तथा । कमलं हस्ते लक्षणत्वेन यस्याः सा । तथा विष्णु भगवपितरं नन्दयन्ती। प्रसिद्धा । काञ्चनकान्तिकमलोपवेशिका । कमलकामलकरा नारायणं श्रीः ॥ ११ ॥
अतिशायिरत्नकान्तित्वात् सिन्दूरमधःकुर्वन् इत्यर्थः । महिषलान्छनः । मध्यस्थः । सूरीणां-विदुषां आनन्दनशीलः । पक्षे मृशं असि. सकान्तित्वेन असिं-कृपाणं क्षिपन् । महिषवाहनो-यमः सूर्यसुतत्वात् सूर्यानन्द नशीलः ॥ १२ ॥ ___अभीमः दुःखं मम सांसारिकसौख्येष्वसक्तः । प्रसिद्धः। वेगेन। हन्तु। हरितालेन पीतत्वेन समाना रुचिर्यस्य स तथा, सुवर्णकान्तिरित्यर्थः । श्यामाख्या भगवतो माता तस्याः पतिः-भर्ता श्रीकृतवर्मा तं निजपितरमित्यर्थः । पक्षे बुधः-सोमस्यापत्यमिति व्युत्पत्तेः । फला. भिधया निजप्रियया सह-साकं सौरव्यासक्त इत्यर्थः । हरिता- नीला । आ-समन्तात् 'लस श्लेषणे' इत्यस्मात् शाने लसमाना-लसनशीला रुचिर्यस्य सः तथा । कोऽर्थः ? 'साहित्ये कालनीलयोरक्यम्, इतिकृत्वा श्यामाङ्ग इत्यर्थः । श्यामा-रात्रिस्तस्याः पर्ति चन्द्रमसम् तत्पु. नत्वात् तदानन्दकारित्वं बुधस्य ॥ १३ ॥
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________
manammannarmannanananananammmmmmmmmmmm.
सूरिप्रणीतः] चतुर्विशतिजिनस्तवः (२२१ ) वया जनसुहृद्रूपः पातु वो धारयन् क्षमाम् । भूरिभोगविरोचिष्णुरनन्तो विष्णुना श्रितः ॥ १४ ॥
पाठान्तरे-----
मञ्जुलाङ्गलसच्छायश्चन्द्रगौरसुरादृतः । जीयादनन्तः श्रीज्येष्ठो भीमतालोपलक्षितः ॥ १५ ॥
___ अवचूरिः। प्रधानाम् । प्रशस्यः सुहृत् सुहृद्रपा प्रशस्तार्थे रूपम् प्रत्ययः । ततः षष्ठीसमासः । शान्तिम् ॥ भनेकभोगविमुखः । इन्द्रेण श्रितः। पक्ष-प्रधानाञ्जनसमानरूपः । ननु सिततरकान्तिवान् शेषनागराजस्य इदं विशषणमनुपपन्नम् । नैवम् । सितत्वेनाऽसितस्वेन च तस्य द्विधापि शास्त्रे प्रसिद्धत्वात् । कथमेत ? इत्युच्यते स च श्यामोऽथवा शुक्लः सितपकजलाञ्छनः' (अभि. कां.४, श्लो. ३७४) इति निघण्टुवचनप्रामाण्यात् इति । पृथिवीम् ।अनेकफणविराजमानः । शेषाहिः नारायणेन श्रितः तत्पृष्ठशायित्वात् तस्यैवमुक्तिः ॥ १४ ॥
मजुला मनोरमाऽङ्गस्य लसन्ती छाया-कान्तिर्यस्य । नन्वेतावता भगवतः कान्तः शोभनस्वमवगतम् सामान्येन । परं महतां पञ्चवर्णसम्भवेन च वर्णविशेषावगतिः । इत्याह 'चन्द्रगौर' इति 'चन्द्रौ स्वर्णकर्पूरौ'
) इति वचनात चन्द्रगौर:-कनककान्तिरित्यर्थः देवाश्रित:-कमलाप्रधानः रौद्रताभावराजितः । पक्षे चारुहलसशोभः 'अवदातगौरशुभ्रवलक्षधवलार्जुनाः' एकार्थाः (आभि. का. ६ श्लो.२९) इतिवचनात् चन्द्र इव गौरः सितः-श्वेतवर्ण इत्यर्थः । मदिरासक्तः प्रियमधुत्वात् तस्य । बलभद्रः-कृष्णाग्रजस्वात् श्रियो ज्येष्ठः भीमो यस्ताल: स ध्वजे यस्य स तथा ।। १५ ॥
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २२२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनप्रभ
सदयो ध्यानगरीयानमोदयददीपयच्च भानुकुलम् । यो वैदेहीहितकृत् स श्रीरामो जयति धर्मः ॥ १६ ॥ नयज्ञपुरुषाधारो वहन्नवसुधाधरम् । अहीनः कोऽपि पायाद्वः श्रीशान्तेर्विस्तरो गिराम् ॥ १७ ॥ रुचितानं सद्धात्रीधवनतमाश्रितमशोकपुन्नागैः । विभ्राजिभृदुलताढ्यं स्तुवेऽवनं पदयुगं कुन्थोः ॥ १८ ॥
अवचूरिः । दयासहितः । ध्यानेन गरीयान् । भानुसंज्ञितस्य निजपितु: कुलं प्रमोदितवान् दोपितवांश्च । वै-निश्चितम् । देहिनां ईहितकारकः । श्रियाभिरामः । पक्षे प्रधानाऽयोध्यासंज्ञा नगरी। तत्सम्बन्धिनो जनान प्रमोदयन् अदीदिपञ्च सूर्यवंश, सूर्यवंशित्वात् तस्य । वैदेही-सीता तस्या हितकारी ॥ १६ ॥
गणधरादीनां विश्रामभूमित्वात् आधारः, प्रधानसुधासादृश्यं वहन् । सर्वगुणसम्पूर्णः काश्चदपूर्वः वाणीप्रपञ्चः । पक्षे अहीन:-शेषस्तस्य नवीनत्वमाह 'नयज्ञपुरुषाधारः' विष्णुविश्रामभूमिः । न धारयन् वसुधाभारम् ॥ १७ ॥
कान्त्यारुणम् । प्रधानपरिवृढनतम् । गतशोकपुरुषकाण्डैराश्रितम् । शोभनशीलम् । सौकुमार्येण समृद्धम् । रक्षकम् । पक्षे रुचिरचुतम् । शोभनामलकोधवाना नतत्वात् वनमपि नतमुच्यते ' अक्षणा काणः' इतिवत् । अशोकपुत्रागैः वृक्षविशेषैः सहितम् । पक्षिविराजमानम् । मृद्धोमिलताभिराढ्यम् । वनमिति विशेष्यम् ॥ १८ ॥
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः ] चतुविशतिजिनस्तवः
अवामनतरङ्गौको गभीरस्तिमिराजितः । श्रिये समकरो वः स्तादरनाथो महोदधिः ॥ १९ ॥
मल्लिमहाबलोऽनलसख्यातिप्रथित उच्चकै रयवान् । विदधदहिंसोपचयं पुनातु हरिणाहतो भव्यान् ॥ २०॥ कृतभूतनयादेश उच्चैरक्षोभयावहः । सौमित्रिनन्दतात् पद्मानन्दनो मुनिसुव्रतः ॥ २१॥
अवचूरिः। अनुकूल: सन्तो ये नतास्तेषां भक्तिरागस्य स्थानम् । अतुच्छः । अज्ञानेन अजितः। निरुपमहस्तः-सश्रीहस्तः आविषमहस्तो वा । तेजो धारयन् । महाना-उत्सवाना उदधिर्वा । पक्षे उच्चकल्लालानां स्थानम् । पर्वतभीक्षेपकः । मत्स्यशोभितः। मकरैः सहितः । महान् समुद्र इति विशेष्यम् ॥ १९ ॥
___ अतिशायिबलः। अमदकीर्तिप्रख्यातः । भाग्यवान् । कुर्वन् जीवदयापोषम् । इन्द्रेण प्रतिपमः । पक्षे वायुः भग्निमव्या अतिविख्यातः। वेगवान् सर्प सपोषम् । मृगं प्रतिपन्नम् तस्य हरिणवाहनत्वन, पृष. दश्वत्वात् ॥ २० ॥
सम्पादितसद्भूतनयोपदेशः, कृतजन्तुनयादेशो वा । स्थिर· लक्ष्म्यावहः । सुमित्रस्य राज्ञोऽपत्यम् । पद्मा भगवतो जननी । पक्षे कृतसीवादेशः । रक्षसो भयावहः । सुमित्राया अपत्यं लक्ष्मण इति विशेष्यम् । पनोऽष्टमबलदेवः ॥ २१ ॥
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २२४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रोजिनप्रम
असमाननक्रमकरं समाश्रयं जलपतत्रिवर्गाणाम् । नमिनाथं सजनदत्तरङ्गमानमत भुवनपतिम् ॥ २२ ॥ श्रेयः संवरदस्य श्रीनेमेर्लीला तनोतु वः । पिप्रतो जगतिं गोभिर्यादवोल्लासवर्द्धिनी ॥ २३ ॥ अमृतकरः पार्श्वजिनो हरिणाङ्कितविग्रहः कलानिलयः । नन्द्यात् तमालसत्तमरुचिरच्छविरौषधीभर्ता ॥ २४ ॥ धत्ते योजनलक्षोच्चैर्मानं योगधुरन्धरः। कल्याणगोत्रः श्रीवीरः सोऽस्तु सन्नन्दनः श्रिये ॥ २५ ॥
अवचूरिः। निरुपममुखचरणपाणिम् उपलक्षणत्वात् सर्वाङ्गसुभगम् । जडेषु पतता होयमानानाम् धर्मार्थकामानां आधारम् । राजाद्यवस्थायां युक्त्या तनिषेवणात् । सत्माणिक्लुप्तानुरागम् । जगत्पतिम् । पक्षे महान्तो विसदृशा वा नक्रमकरा-जलचरजन्तुविशेषा यत्र । जलपक्षिसमूहाना आधारम् । अमन्दाः स्वनन्तः कहोला यत्र । भुवनंजलं तत्पर्ति समुद्रामिति विशेष्यम् ॥ २२ ॥
शिवसुखं कर्म । पालयन्तीति । विश्वम् । वाग्भिः । पक्षे शम्बर-जालम् तद्दोऽम्बुदस्तस्य । पूरयन्ती भुवं जलैः या दवानलवृद्धिच्छेदिनी ॥ २३ ॥
शिवकरः । अहिना लाञ्छितवपुः कलानां स्थानम् । तमालो वृक्षविशेषस्तद्वद्रुचिरच्छविः । अच्छा-स्वच्छा विगतरोगा धीर्यस्य स तथा । भर्ता-स्वामो । पक्षे चन्द्रः-मृगाङ्किततनुः । षोडशोऽशःकला । रजना-लसत्तमा रुचिरा च्छविर्यस्य । औषधीनां पति:भर्ता इति तत् कर्मणिं द्वितीया शस् ॥ २४ ॥
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः ] चतुर्विंशतिजिनस्तवः
रोचनविषयग्रामा समुद्रसहिता समानगोपचिता । अवनी पारगतानां पुनातु वः पञ्चकल्याणी ॥ २६ ॥
( २२५ )
मुक्तिश्रीमृगलोचनास्तनघनाश्लेषक्रियालङ्कृताः श्लेषालकियया स्तुता इति मया सार्वाश्चतुर्विंशतिः । भीरुत्वोद्भवमा जिनप्रभवति क्रूरापि दूरान् महामोहक्ष्माभूदनीकिनी मयि यथा कुर्युस्तथानुग्रहम् ॥ २७ ॥ * वभूव भद्वैकरतोऽस्तमन्युः शिवालयं प्राप्य महासुखी यः । महेश्वरस्तीर्थकृतां समूहः सना कपालादृत एष जीयात् ॥ २८ ॥ अवचूरिः ।
यो भगवान् जनलक्षकृतं मानं-पूजां धत्ते । योगे-रत्ननये धुरन्धरः । उत्तमान्वयः । कल्याणं सुकृदभिधानो वा । सतामानन्दनः । पक्षे योजनलक्षप्रमाणम् । उच्चैर्मानं धत्ते । यः अगेषु कल्याणं - सुवर्ण गोत्र:- पर्वतः सुवर्णाचलो- मेरुरिति
धुरन्धरः विशेष्यम् ।
श्रोभननन्दनवनः ॥ २५ ॥
रुच्यः स
रोचन इति कर्तर्यम: विषयग्राम: - शब्दादिगणः यस्याम् । सहर्षरसा हिता भक्का असमाना गोपा - इन्द्रास्तैश्चिताव्याप्ता । यद्वा समुदिति पृथग् विशेषणम् । जगतां हर्षदायकत्वात् रसेभ्यो हिता तत्समये तद्वृद्धिभवनात् असमानगोपचितेति पृथगूप्रीतिरक्षणादिकारिणी । पक्षे रुचिरस्थानदेशग्रामा । अब्धियुक्ता । समासममा नगैः- शैलैः उपचिता ॥ २६ ॥
सुखैकनिरतः राजाद्यवस्थायाम् भद्रा एकरता यस्येति वा सुखादिव्यात् कस्य परनिपातः निरस्तक्रोधः । सिद्धिं सम्प्राप्य महासुखीबभूवेति सण्टङ्कः । महास्वामी नाकपालः - इन्द्रस्तेनादृतः । पक्षे
૧૫
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २२६ ) जनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनप्रम
सत्तारकं मेघविरुद्धमस्तु सन्मङ्गलं सबुधजीवकाव्यम् । मोहारिभज्जिष्णुपदं जिनेन्द्र श्रुतं मुदे मन्दतमोवियुक्तम् ॥२९॥ जगदुहामृद्धिभरस्य दाता शयस्फुरद्भासुरहादिनीकः। प्रकर्षदो मोरसभावितानां पिपर्तु वंशं वरदो महेन्द्रः ॥३०॥
अवचूरिः। भद्रो-वृषभो भद्रा-गङ्गा वा तत्र रतः। ध्वस्त ऋतुस्तन्निरासकत्वात् । शिवा-गौरी तस्यां लय-रतिम् । महेश्वरः-शम्भुरिति विशेज्यम् । सदा कपालं प्रतिपन्नः ॥२८॥ ___ सतां तारकम् । मे-मम अघं-विरुद्धं तदध्वंसित्वात् । सद्भिः बुधैर्जीवः काव्यं वर्णनीयम् । मोहरिभजनशीलानि पदानि यस्य । अमन्दाऽज्ञानावयुक्तम् । पक्षे शोभनतारकम् । मेधैः विशेषेण रुद्धम् । मङ्गल-बुध-जोव-काव्या ग्रहाः जीवकाव्यौ-गुरुशुक्रौ। चन्द्रमसाचन्द्रेण हारीणि भानि यस्मिन् । जिष्णुपदं व्योमेति विशष्यम् । शनिराहुभ्यामवियुक्तं-सहितम् ॥ २९ ॥
विश्वद्रोहिणां ऋद्धिभरस्य च्छेदक: 'दांब लवमे' ( ) इतिधातुः शये-हस्ते स्फुरन्ती-भासुरा हादिनी-वज्रं यस्य स तथा । प्रहर्षदा उमा-कीतिः कान्तिर्वा यस्य । भक्तिमतां । वासवः। पक्षे. जगद्रुहो-वृक्षाः । 'अदीर्धाद् विरामैकव्यञ्जने' (सिद्ध० १।३।३२) इति दस्य द्वित्वम् । आशये लक्षणया मध्ये-स्थाने वा। हादिनीविद्युत् । मोरा-मयूराः उणादौ ओरप्रत्ययान्तो मोरशब्दः । तेषां सभायां आविताः-प्राप्ताः । शम्वरदो-जलदः । स पिपर्तु-पालयतु ॥ ३० ॥ ॥ इतिश्री. जिनप्रभसूरिकृतस्तवावचरिः श्रीजयचन्द्रसूरिकृता ॥..
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः ] श्रीऋषभदेवाज्ञास्तवः
[<<]
श्रीजिनप्रभसूरिप्रणीतः श्री ऋषभदेवाज्ञास्तवः ।
For
( २२७ )
नयगमभंग पहाणा विराहिआराहिआवि सपमाणा । भवसिवदाणसमाणा जिणवरआणा चिरं जयतु ॥ १ ॥ इकु यि तु आणा दुहं सुहं देइ सामियाणंतं । sara मेहaट्टी विसं व अमिअं व पत्तगुणा ॥२॥ भमिओ भवो अणतो तुह आणाविरहिएहिं जीवेहिं । पुण भमियो तेहिं जेहि न अंगीकया आणा ॥ ३ ॥ जो न कुणइ तुह आणं सो आणं कुगइ तिहुअणस्सावि । जो पुण कुणइ जिणाणं तस्साणा तिहुअणे देव ! | ॥ ४ ॥ तं पुण्णं पडिपुण्णं तं मइनिउणं अणोवमं सामि ! | जेण जिणनाह ! सम्मं जाणिज जहट्टिआ आणा ||५|| नरयगई वहु सग्गो तुह आणाभाविआण भविआणं । सग्गोवि नरयअहिओ जिणवरआणाविमुत्ताणं ॥ ६ ॥ तुह आणाभट्ठाणं तिलोयलच्छीइ नाह ! न हु सुक्खं । आणाजुत्ताण पुणो न देह दुक्खं दरिपि ॥७॥ तुह जिणवरिंद ! आणा विराहिआ जं पमायदोसेण । भवं भमंतेण मए तं मिच्छा टुक्कडं होउ ॥८॥ निउणमईगम्माणा ववहारेणं न निज्जए सम्मं । निच्छयओ पुण नियमा तुह जिण ! भणिअं पमाण मे ॥ ९॥
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २२८ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
मिच्छत्ततावतत्तो पत्तो तुह आणतरुवरच्छायं । ता तत्थ कुण पसायं सामी विस्सामदाणेण ॥ १० ॥
[ श्रीजिनप्रभ
ss विण्णत्तो जिप ! जिrपहसूरीहि जगगुरू पढमो !
विण्णत्तीह पसायं
निन्दिग्धं कुणउ अम्हाणं ॥ ११ ॥
[ ८९ ] श्रीजिनप्रभसूरिप्रणीत: श्रीपार्श्वनाथलघुस्तवः ।
( नवग्रहश्लेषः )
दोसावहारदक्खो नालीयायरवियासगोपेसरो । रयैणत्तयस्स जणओ पासजिणो जयउ जयचक्खू ॥१॥
अवचूरिः ।
दोषादीनां भूतादीनां अपहारे- दूरीकरणे दक्षः - समर्थः । ' नाली० ' न अलींके -असत्यवचने आदरं विकाशयितुं गोप्रसरःवाक्समूहो यस्य स तथेति । ' रय० ' रत्नत्रयस्य - ज्ञानदर्शन- चारित्र
टिप्पनकम्
१ गौः -वाणी किरणं च । २ पक्षे रत्नात्मजः - यमः । ३ पक्षे जवच्चक्षुः- सूर्यः ।
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणीतः ] श्री पार्श्वनाथलघुस्तवः
कयकुवलयपडिबोहो हरिण कियविग्गहो कलानिलओ । विहिऔरविंदमहणो दिअओ जयइ पासजिणो ॥२॥
अवचूरिः ।
जयचक्खू'
6
रूपस्य जनक:- उत्पादकः इत्यर्थः । पार्श्वजिनो जयतु जगच्चक्षुः- विश्वलोचन इत्यर्थः । अथ जगच्चक्षुः- आदित्यः प्रथमग्रहो जयतु । क्रियासम्बन्धः । स च कथम्भूतः ? दोसा. ' इति पदम् । दोषाया:-रात्रेः अपहारे दक्षः रात्रिच्छेदकत्वात् इति । 'नाली० ' नालीका करविकाशी-कमलखण्ड विकाशी गोप्रसरः- किरणप्रचारो यस्येति । तथा > रयण० इति रत्नात्मजस्य - रत्नादेवीसूनोः यमस्य जनक:- पिता जयति ॥ १ ॥
<
>
( २२९ )
८
कृतः कुवलयस्य-पृथ्वीमण्डलस्य प्रतिबोधो येन स तथेति । हरि० ' हरिणा - सर्पेण अङ्कितो विग्रहो - देहो यस्य स तथा । सर्पलान्छनधारित्वात् । 'कलानिलभ' इति स्पष्टम् । 'विहि०' विहितं - कृतं भरिवृन्दस्य- वैरिसमूहस्य मथनं येन स तथा दिअराभो इति दितरागः-- स्खण्डितरागः इत्यर्थः । जयति पार्श्वजिनः । अथवा ' दिअराओ ' द्विजराजः - चन्द्रः स च कृतकुवलयप्रतिबोध: हरिणातिविग्रहः कलानिलयः विहितारविन्दमथनो जयति ॥२॥
काम्या निर्जयन्- तिरस्कुर्वन् असिम् खङ्गलताम्, दूरम्-अत्यर्थम् । पृथ्वीनन्दनः - पृथ्वा आनन्दकृत् । अक्रूरः - स्वच्छतरात्मनः परिणामधारकत्वात् । जय० जगज्जन्तूनां अमृतमिव वाक्यं यस्य स तथेति । सुमङ्गल:- शोभनकल्याणवान् जयति प्रभुपार्श्वजिनः ।
6
४ हरिः - सर्पः सेनाऽङ्कितः । ६ छिनरागः । पक्षे द्विजराजः - चन्द्रः ।
,
५ आरं - अरिसम्वन्धि वृन्दम् ।
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२३.) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनमभः
कंतीई णिज्जिणितो सिंदूरं पुहइनंदणो कूरो । जयजंतु अमयवक्को सुमंगलो जयइ पासजिणो ॥३॥ उप्पलदलनीलरुई हरिमंडलसंथुओ इलाणंदो । रयणिअरदारओ मह बुहो पसीइज पासपहू ॥४॥
__ अवचूरिः। अथवा सुमङ्गल:-शोभनो मङ्गलग्रहः, कान्त्या शरीरेण निर्जयन् सिन्दूरं रक्तवर्णत्वात् । 'पुहविनंदणो' वसुधासुतः । क्रूरग्रहत्वात् । 'जयजन्तुभमय' इति जगज्जन्तूना अमतो विश्वजनाना अनभीष्टः, वक्रः वक्रगतित्वात् ॥ ३ ॥
नीलनीरजकान्तिः हरिमण्डलै संस्तुतः-इन्द्रमण्डलैः कृतः संस्तवः यस्य सः इन्द्रविहितवर्णनः । इलाया-धराया भानन्ददायित्वात् 'आयुर्वं घृतम्' इति यावत् कारणे कार्योपचारात्' इति । रजो. निकरदारक:-पापप्रकरप्रदलनः ' महबुहो' महाबुधः सर्वज्ञत्वात् । प्रसीदतु पार्श्वप्रभुः।
अथवा 'मह' इति मम बुधो-ग्रहभेदः प्रसीदतु-प्रसादपरो भवतु । 'उप्पल.' इति नीलवर्णत्वात् । 'हरिमण्डल' हरिमण्डलेन सूर्यमण्डलेन सह संस्तवः-परिचयो यस्येति सदा दिनकरमण्डलस्थायित्वात् इति भावः । अथवा उचितो नित्यसंहितत्वात् । इलानंदो' इला नामेति बुधस्त्री तस्था आनन्दः प्राग्वत्, रजनीकर:चन्द्रः तस्य दारकः-सुत इत्यर्थः ॥४॥
टिप्पनकम् । . कात्या-शरीरदीपस्या । २ असिम् खङ्गम् । ३ दरम्-अत्यर्थम् । नन्दनः हर्षदः। ४ भरः-स्वच्छान्तराष्मा। ५ जगज्जत्त्वमृतवाक्यः । ६ कल्याणवान् ।
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः ] श्रीपार्श्वनाथलघुस्तवः
(२३१ )
नाहिअवायविअड़ो नायत्थो नायरायकयपूओ । सिरिपासनाहदेवो देवायरिओ सिवं दिसउ ॥५॥ रायावट्टसमुज्जलतणुप्पहामंडलो महाभूई । असुरेहिं नमिजंतो पासजिणिंदो कई जयउ ॥६॥
अवचूरिः। न अहितवादविदग्धः, ज्ञायस्थः-सदाचारे स्थितः (ज्ञातार्थः) भागराजकृतपूजः इति पदं व्यक्तम् । श्रीपार्श्वनाथदेवो देवैः आवृतःपूजित: देवावृतः सुखं दिशतु । अथवा देवाचार्यो-गुरुः सुखं दिशतु, स च नास्तिकवादविदग्धः तदुपयोगित्वात् लोकायतमतस्य । नाकेस्वर्ग आकाशे वा तिष्ठतीति वा नाकस्थः, नागराजपूज्य:-शक्राचित इत्यर्थः ॥ ५॥
राजावतः-अत्र नीलोत्पलविशेषः तद्वत् समुज्ज्वलं तनुप्रभा
टिप्पनकम् । अथो मनलः ग्रहः कान्त्या सिन्दूरम् । रक्तवर्णस्वान्मङ्गलस्य । जगज्जन्तूनां अमत.-अनभीष्टः वक्रो यस्य सः । 'भौमे वक्रे उपप्लवाः स्युः'।
रजोनिकरनिवारकः । महाबुधः। सूर्यमण्डलासमः । इला-बुधपत्नी तबन्दनः । उत्पलदलनीलरुधिः । उ भयोरपि साम्यम् नीलवर्णत्वात् भीपार्वजिनस्य बुधस्य च । रजनिकर:-चन्द्रः तस्य दारक:-पुत्रः ।
नास्तिकानां । भहित । नाकस्थः न्यायस्थः नाको-नागः । देवाचार्यः देवैराहतः । राजावतः-नोलोस्पलविशेषः रावटो मणिर्वा । रौप्य इवोज्ज्वलः । महर्दिकः । कं-ज्ञानं घेत्तीति कवित् । पक्षे कवि-- शुकः । मवाजम्मा 'शूको मधाभवः काव्यः' (ममि० का० २ श्लो० ३३) इतिहमः ।
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २३२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीजिनप्रम
तिमिरासिसमारूढो संतो दुक्खावहो जयम्मि थिरो । बहुलतमासरिससिरी जयचक्खुसुओ जयउ पासो ॥७॥ कवलीकयदोसायेरमायंडरहं अहोतेणुविमुक्कं । लोआभरणीभूअं पासजिणं सत्तमं सरह ॥८॥
अवचूरिः। मण्डलं यस्य स तथा । महाभूतिः-महाचिः करः । असूरैः उपलक्षणस्वाद् भवनपतिभिर्नम्यमानः पार्श्वजिनेन्द्रः कविर्जयतु । कं-ज्ञानं वेत्तीति कवी । अथवा कविः-शुक्रः, स च राज्ञो रूप्यस्य आवत्तौद्रवः तद्वत् समुज्ज्वलं तनुप्रभामण्डलं यस्य स तथा । यतः ‘कविस्त्वत्यन्तधवल: ' (भुवनदीपके श्लो. ३४) अथ कविना कथं राज्यशब्देन रूप्य-चन्द्र पर्यायवाचिस्वादिति ब्रूमः । मघाभूतिः-मघासु भूतिः-जन्म यस्य स तथा । असुरैः-दैत्यः नमस्यमानो यतोऽसुरगुरुत्वात् इति स जयति ॥६॥
तिमिर-अज्ञानं अस्यति-क्षिपतीति शीलं-स्वभावं शं-सुखं भाद् अत्र मोक्षसुखलक्षणं तत्र आरूढः-प्रपन्नः सन्तोऽत्र शमी मष्टादशदोषरहितत्वात् । 'दुक्खावहो' दुःखापहः शरीरिणी शारोरमानसदुःखविघातीति । 'जयम्मि थिरो' जगति-लोके स्थिरः-स्थैर्यवान् । बहुलतमा-भतिशयेन प्रचुरा असदृशी-निरूपमा श्रीः-ज्ञानाविका लक्ष्मीर्यस्य स तथा 'जयचक्खू' जगञ्चक्षुरिव चक्षुः । श्रुतं-सिद्धान्तो यस्य स तथा । जयति पार्श्वः । अथवा स्थिर इति शनैश्चरः स च तिमिराशि:-मीनराशिस्तं समारूढः सन् दुःखावहो भवति । जगति बहुलतमा कृष्णपक्षनिषा तया सरशी श्रीः अत्र श्रीः-गोमा यस्म स तथा । तथा जगषक्षुः-सूर्यसूनुर्जयति ॥ ७ ॥
दोषानां आकरा दोषाकरा एवंविधा माया सा कवलीकृता-- प्रासीकृता येन स तथा तं क०। 'डरहं' भयन्नं समस्तभवा
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः] श्रीपार्श्वनाथलघुस्तकः
(२३३)
navran
दुरिआई पासनाहो सिहावमालिअनहो भुवणकेऊ । दूरं तमरासीओ सत्तमठाणढिओ हरउ ॥९॥
. दोषाणां आकराः माया च, पक्षे चन्द्रसूर्यमण्लडम् । २ सम्बोधन
अवचूरिः। पहारिवात् । अहो इत्यत्र स्मरणवतां सम्बोधने 'तनुविमुक-ौदा. रिकपारीरम् । राधंगपञ्चकरहितम् 'लोऐति' लोकस्य चतुर्दशरज्ज्वा. स्मकस्य आभरणीभूतं-मलङ्कारभूतं पार्वजिनसत्तमं सर्वजिनोत्तमत्वात् । अथवा हे लोका: ! सत्तमं बोभनं राहुग्रहं सरत । किंविशिष्टम् ! 'कवलीकृत०' प्रासीकृतचन्द्रसूर्यमण्डलमित्यर्थः । ' अहोतणुविमुकं , अधस्तविमुक्तं शिरोमाधारकत्वात् । भरणीभूतं-भरणीनक्षत्रजातम् ॥ ८॥
दुरितानि-पापानि पार्श्वनाथो हरतु-दूरीकरोतु । किंवि० ? शिखाभिः किरणैः 'वमालि' त्ति व्याप्ता नखा यस्य स तथोक्तः । तथा भुवनकेतुः-जगतो ध्वजप्रायः। पुनः किं०१ दूर-दरवर्ती । कसा? तमोराशित:' मिथ्यादिमोहादितमापुञ्जात् अत एव सत्तमे-श्रेष्ठे स्थाने-अक्षये स्थितः । अथवा भुवने-जगति केतुः-नवमग्रहो भुवनकेतुः स विनानि-दुरितानि दूरं यथा भवति तथा हरतु । स च शिखया-त्या 'अवमालिय'त्ति व्याप्तम् नमो येन सः । तथा सहि शिखावान् उदयते तथा तथा तमोराशितो-राहुसंश्रितराशेः सप्तमे स्थाने स्थितः । तथा ज्योतिणं सप्तमगृहगो यो विधुतुन्दाक्रान्तवेश्मनः केतुः इति गमयमाह ॥ ९ ॥
इति नवग्रहस्तुतिगर्भ जिनपभसूरिभिर्गुम्फितं स्तवनं तव पाच! पठाति यः तमशुमा भपि महा म पीडयन्ति । पन्द्रादीनां शुभ
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________
nawww
(२३४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनप्रमइअ नवगहथुइगम्भं जिणपहरिहिं गुंफिअं थवणं । तुह पास ! पढइ जो तं असुहा वि गहा न पीडंति ॥१०॥
अवचूरिः। त्वेऽप्यथाष्टमद्वादशादिस्थानवशादशुभत्वं, शुभस्तु तृतीयएकादशादिस्थानवशात् पीडयन्त्यवेति अशुभा इत्युक्तमिति । इति स्तवावचूरिः।
लिखितेये श्रीविक्रमपुरे वरे संवत्सरार्कमुनिरतिशशिवर्षे फागुणवदि ८ दिने ॥
टिप्पनकम् । तिमिर-अज्ञानं अस्यतीति तिमिरासी-मोक्षः तस्य शं-सुखं आरूढः । शान्त: । अतिशयेन प्रबरा-असदृशी श्री:-जिनलक्ष्मीरूपा यस्य सः । जगच्चक्षुरिव श्रुतं-शास्त्रं यस्य सः । पक्षे स्थिरः-शनिः। शेषोक्तः मीनराश्यारूढः सन् दुःखावहः स्यात् । कृष्णपक्षनिशासमदेहः । सूर्यसुतः ॥ ७ ॥
___ कवलीकृतो दोषाणां आकरो माया च येन । दरघ्नम् । अहो सम्बोधने । देहमुक्तं-श्रेष्ठम् । पक्षे हे लोकाः ! सत्तमसं-राहुम् । भरण्या जातम् । प्रस्तचन्द्ररविरथम् । अधःशरीरविमुक्तम् ॥ ८ ॥
किरगाप्तनखः । पक्षे चूडाव्याप्ताकाश: भुवनस्य ध्वजप्राय: दूरवर्ती तमोराशितः सप्तमः । अत एव मोक्षे स्थितः । एवं भुवने केतुः-नवमो ग्रहः दुरितं हरतु इति । राहुसंश्रितराशेः सप्तमस्थानस्थितः
'राहुच्छाया स्मृतः केतुर्यत्र राशौ भवेदयम् ।
तस्मात् सतमके केतू राहुः स्याद् यत्र चांशके ॥ इति ज्योतिषसार-भुवनदीपक (श्लोक २२)वचनप्रामाण्यात् ॥९॥ . ' इय० ' सुगगम्।
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुरिविरचितम्] श्रीगौतमस्तोत्रम् .
[९० ] श्रीजिनप्रभसूरिप्रणीतं श्रीगौतमस्तोत्रम्।
orgaon जम्मपवित्तियसिरिमगहदेस अवयंसगुन्दरगामं । गोयमगुत्तं सिरिइंदभूइगणहारिणं नमिमो ॥ १ ॥ वसुभूइकुलविभूसण ! जिद्वाउडुजाय ! कंचणच्छाय !। पुहवीउअरसरोरुहमराल ! तं जयसु गणनाह ! ॥२॥ समचउरंसागिइमय ! संघयणं वजरिसहनारायं । कलयं ते कावि सिरी देहे तुह सत्तकरतुंगे ॥ ३ ॥ सह दसदिएहिं जण्णं मज्झिमपावाइ तुह कुणंतस्स । माणो बि हु बोहिफलो अहेसि तुह वीरदसणओ ॥ ४ ॥ वेयपयत्थे तुह जीवसंसए जिणवरेण विच्छिन्ने । निक्खंतो तं पहु ! लहु पंचहिं सह खंडिअसएहिं ॥ ५ ॥ वइसाहसुद्धइक्कारसीइ पुव्वण्हदेसकालंमि ।। महसेणवणे पण्णासवच्छरंत्ते सि पव्वइओ ॥ ६ ॥ गिहिभावे जं तुमए सम्म आराहिओ महावीरो । तेणब्भासेण तमेव सेवसे समणभावेवि ॥ ७ ॥ . पण्णासलिले खित्तो जिणेण तिपइक्कतिल्लबिंदू ते। . वित्थरिओ तह तक्खण दुवालसंगप्पणयणेण ॥ ८ ॥ .
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२३६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीजिनप्रमइगवीससयक्खरसूरिमंतसवणाउ झत्ति संजाया। आमोसहि-विप्पोसहिपमुहा तुह लद्विरिंछोली ॥ ९ ॥ तुह अंगं फरिसिय जं फासइ पवणो जलासयाण जलं । तं पीऊण मणुस्सा उविंति छम्मासमारुग्गं ॥ १० ॥ तंबंपि होइ हेमं निट्टीवणकाइआविलितं ते । तिहुयणअच्छेरकर जयइ अहो जोगमाहप्पं ॥ ११ ॥ नूणं विसिट्टफलयं थावरतित्थाउ जंगमं तिथं । इअ अदावयमुज्झिय ते रिसिणो तं चिअ लीणा ॥१२॥ कोडिन्नदिन्न-सेवालि-तावसा तिजुअ पनरस सया य । अप्पा य तप्पिआ पहु ! इग पायसपडिगहेण तए ॥१३॥ अक्खीणमहाणसलद्धिणो अ तुह नामगहणमित्तेण । अजवि लहंति भविआ मणचुंबिअरिद्धिसिद्धीओ ॥ १४ ॥ पहु ! अन्ने दायारा संतं चिअ वत्थु विअरिउं पइणो। तं पुण सदिक्खिआणं विअरसि केवलमसंतंपि ॥१५॥ परिसाइ तिसट्रिअहिअतिसयपासंडिवयणविण्णासा । तुह वयणनीरपूरे इक्कमिवि तणमिव तरंति ॥१६॥ इअरछउमत्थसुअमयपसमत्थं चेव वत्थुवित्तीए। आणंदोहिवइअरे तुह खलिअं सुव्वए नूणं ॥१७॥ अम्हारिसावि विगुणा जं गणहरसद्दमुन्वहंति जए । सो तुम्ह कहिअगणहरमंतनिवेसस्स महिमलयो ॥१८॥ तीसं वरिसंते पहु ! केवललच्छि सयंवरमुर्विति । तमुविक्खित्था तं वीरभत्तिभंगप्पसंगमया ॥१९॥
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
सूरिविनिर्मितम् ] श्रीगौतमस्वामिस्तोत्रम् (२३७ ) सिद्धे जिणंमि केवलमिओहरीहिं जिणुव्व तं महिओ । दीवा पवत्तिओ किं न दीवओ तप्पहं भयइ ? ॥२०॥ कत्तिअसिअपाडिवए केवलमहिमा सुरेहि तुह विहिआ। तेणजवि तम्मि दिणे दीसइ ऊसवमई पुहई ॥२१॥ तुह छत्ततलं अप्पं सित्तं जो झाइ अमयबिंदूहि । सो संतिपुद्धिकित्तीण भायणं होइ अणुदिअहं ॥२२॥ मोहतमोहं हरिउं बारसवरिसाइ केवलपहाहि । अणुगहिअ जणं मुणिमणकमलाई पयासिय रविव्व ॥२३॥ बाणवइवासजीवी निसिरिअ सगणं सुहम्मसामिम्मि । मासं पाओवगओ रायगिहे तं गओ सिद्धिं ॥२४॥ नमिरसुररायसेहरचुंबिअपय ! संथुओसि इअ भयवं !। जिणपह ! मुर्णिद ! गोयम ! मह उवार पसीअ अविसामं ॥२५॥
[९१ ] श्रीजिनप्रभसूरिप्रणीतं
मन्त्रगर्भितं श्रीगौतमस्वामिस्तोत्रम् ।
उनमस्त्रिजगन्नेतुर्वीरस्याग्रिमसूनवे । समग्रलब्धिमाणिक्यरोहणायेन्द्रभूतये ॥ १॥ पादाम्मोजं भगवतो गौतमस्य नमस्यताम् । वशीभवन्ति त्रैलोक्यसम्पदो विगतापदः ॥ २ ॥
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २३८ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीसोमतिलक
तव सिद्धस्य बुद्धस्य पादाम्भोजरजःकणः । पिपर्ति कल्पशाखीव कामितानि तनूमताम् ॥ ३ ॥ श्रीगौतमाऽक्षीणमहानसस्य तव कीर्तनात् । सुवर्णपुष्पां पृथिवीमुच्चिनोति नरश्चिरम् ॥ ४ ॥ अतिशेषेतरां धाम्ना भगवन् ! भास्करी श्रियम् । अतिसौम्यतया चान्द्रीमहो ते भीमकान्तता ॥५॥ विजित्य संसारमायाबीजं मोहमहीपतिम् । नरः स्यान्मुक्तिराज्यश्रीनायकस्त्वत्प्रसादतः ॥ ६ ॥ द्वादशाङ्गीविधौ वेधाः श्रीन्द्रादिसुरसेवितः । अगण्यपुण्यनैपुण्यं तेषां साक्षात्कृतोऽसि यैः ॥ ७ ॥ नमः स्वाहापतिज्योतिस्तिरस्कारितनुत्विषे । श्रीगोतमगुरो ! तुभ्यं वागीशाय महात्मने ॥ ८ ॥ . इति श्रीगौतम ! स्तोत्र
. मन्त्रं ते स्मरतोऽन्वहम् । श्रीजिनप्रभसूरेस्त्वं
__ भव सर्वार्थसिद्धये ॥ ९ ॥
श्रीसोमतिलकमूरिकृतं
ज्ञानपञ्चमीस्तवनम् । श्रीशैवेयं यादवविशालकुलकुवलयैकहिमरश्मिम् । गौसम्भारविभासितवस्तुस्तोमं नमस्कृत्य ॥ १ ॥
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwwwwwwwwwwwwwwwww
सूरिविनिर्मितम्] शामपञ्चमीस्तवनम् . ( २३९ ) विश्वप्रकाशकारणतरणिज्ञानस्तवेन संयुक्तम् । भक्तिभरभावितात्मा वक्ष्येऽहं पञ्चमीस्तवनम् ॥ २ ॥ क्रमतो मतिश्रुतावधिसुमनःपर्यायकेवलारव्यानि । ज्ञानानि पञ्च केवलिकथितानि सुदुर्लभानि नृणाम् ॥ ३ ॥ यस्मादेतेषु पुनस्त्रिकालमुपकारकरणकौशल्यात् । तद्वेदिभिर्गुरुतरं श्रुतं स्मृतं भव्यसत्वानाम् ॥ ४ ॥ तस्मादनवरतमिदं श्रयणीयं शुद्धबुद्धिभिः सम्यक् । अविशिष्टज्ञानानामवाप्तिहेतोविशिष्टानाम् ॥ ५ ॥ उत्पत्त्यादित्रिपदीरूपं त्रिजगद्धितं त्रिजगदीशैः । गदितं तृतीयनेत्रोपमं श्रुतं प्रकटितत्रिजगत् ॥ ६ ॥ प्रकृतिपरोपकृतिभरैः प्राकृतमयमिदमकारि गणभृद्भिः । नहि जलधिविपुलतरस्तरीतुमलमन्तरेण तरीम् ॥ ७ ॥ सर्पत्सदर्पकन्दर्पसर्पगरलोमिभिर्भमि याद्भिः । अमरत्वमभिलषभिर्यदमृतमिव पीयते भविकैः ॥ ८ ॥ किञ्च यदोमित्यक्षरभिवाक्षरं लिप्सवः पदं विशदम् । करणत्रितयविशुद्धया विधिवद् ध्यायन्ति शुद्धधियः ॥ ९ ॥ सुहृदयहृदयाकाशप्रचारिणा खरसमीरणेनेव । येनाहन्यन्त घनान्यघानि घनमण्डलानीव ॥ १० ॥ स्वस्वचरित्राकर्णनरसिकाश्चलितासनाश्चलाभरणाः । यस्मै विस्मितहृदयाः स्पृहयन्ति सुराः कृताञ्जलयः ॥ ११ ॥ यस्मात् समुल्ललासाऽतुलफलमिव कल्पपादपादवनौ । धर्मः कर्मक्षयकृन्निरुपमशर्मप्रदानपटुः ॥ १२ ॥ .
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २४० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीसोमतिलक
यस्य पुरो नमतां परभावाः स्फूर्ति भजन्ति भूवलये । अभिशरभं रामसिका मदोत्कटाः करटिनो ननु के ! ॥ १३ ॥ शिवमौलिरनुत्तरमुखकमलप्रीवेयकानयग्रीवः । सुरदशनोदरहृदयः पर्यन्तार्णवविशालकटिः ॥ १४ ॥ सुरगिरिनाभिश्च नभो वलयाञ्चितभुजपदादिकावयवः । यत्र त्रिभुवनपुरुषः सङ्क्रामत्यात्मदर्श इव ॥ १५ ॥ भवतस्तदवतु भवतो भजन्तु भव्याश्च तदभवन्तोऽपि । कृत्यानि तेन कुर्वन्त्यनिशं तस्मै नमस्यन्तु ॥ १६ ॥ जानीत ततः स्वहिताहितं विहायाहितानि कृत्यानि । तस्य स्मरताजस्रं तस्मिन् यूयं यतध्वं च ॥ १७ ॥ यन्मनसीदं ज्ञानं मिथ्यात्वं नैव तं पराभवति । किं रविविमानमभितः प्रसरन्ति तमांस्यपि कदाचित् ? ॥१८॥ श्रयत श्रुतप्रवहणं यद् यत् संस्मृत्य संसृतिसमुद्रम् । अतिलङ्घ्य लेभिरे प्राक् परमपदं द्वीपवदनेके || १९ ॥ यस्येदं हृदि वसति प्रकटितविकटप्रभावसम्भारम् । मन्त्र इव तस्य न पुरः स्फुरन्ति विपदः कदाचिदपि ॥ २० ॥ जगति तदस्ति न किञ्चिन्न साध्यते. स्त्रिकालविदः । वचनैर्विरोधरहितैरासिद्धेवीतरागस्य ॥ २१ ॥ तस्मादाराधयताध्ययनेनाऽध्यापनेन वाचनया |
धर्मकथया तथाऽनुस्मरणेनाऽन्वहं तपसा ॥ २२ ॥ कर्मापनयत पुस्तक पुस्तिकाकारणैस्तदर्चाभिः । तद्गोपनोपकरणभ्यानविधानैर्भवोपचितम् ॥ २३ ॥
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________
Vvvvv
सूरिविनिर्मितम् ] शानपञ्चमीस्तवनम् । ( २४१)
एवं श्री नेमिनाथं मनसि सुमनसः संस्तुवन्तः स्मरन्तः
पञ्चम्यां पश्चबाणाखिलविशिखमुखध्वंसवज्रोपमानम् । ज्ञानस्तोत्रं पवित्रं सुतपसि निरता ये पठन्ति प्रकामं तेषां ज्ञानं न दूरे निवसति सुगतिः पञ्चमं पञ्चमी वा ॥२४॥
[९३ ] धर्मघोषभूरिविरचितः भाविचतुर्विंशतिजिनस्तवः ।
देवेन्द्रवन्दितान् भाविचतुर्विंशतिमहतः । भाविशंधर्मकीर्तिश्रीविद्यानन्दशिवान् स्तुवे ॥ १ ॥ प्रथमः पद्मनाभोऽर्हन् जीवः श्रेणिकभूपतेः । जीयाजीवः सुपार्श्वस्य द्वितीयः सूरदेवकः ॥ २ ॥ तृतीयोऽर्हन् सुपारिव्यो जीवः पोट्टिलकस्य तु । तुर्यः स्वयम्प्रभाभिख्यो जीवो जीयाद् दृढायुषः ॥ ३ ॥ पञ्चमः कार्तिकजीवः सर्वानुभूतिनामकः । जिनो देवश्रुतो नाम जीवः शङ्खस्य षष्ठकः ॥ ४ ॥ उदयाख्यो जिनो भावी नन्दजीवस्तु सप्तमः । जिनो जीवः सुनन्दस्याऽष्टमः पेढालनामकः ॥ ५ ॥ जयतात् केकल(शी)जीवो नवमः पोटिलो जिनः । जीवो रेयलिनामुस्तु (2) शतकीर्तिर्दशमोऽर्हन् ॥ ६ ॥ १ मतान्तरमिदं प्रवचनसारोद्धारादितः
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २४२ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीधर्मघोष
जीवः सत्यकिसंज्ञस्यैकादशः सुत्रतो जिनः । कृष्णस्य शार्ङ्गिणो जीवोऽममाख्यो द्वादशो जिनः ॥ ७ ॥ बलदेवस्य जीवोऽर्हन् निष्कषायस्त्रयोदशः । रोहिणीश्राविकजीवो निष्पुलाकचतुर्दशः ॥ ८ ॥ निर्ममः सुलसायास्तु जीवः पञ्चदशो जिनः । रेवतीश्राविका जीवश्चित्रगुप्तस्तु षोडशः ॥ ९ ॥ जीवो गवालिनामाऽस्ति समाधिः सप्तदशोऽर्हन् । जीवो मार्गलिसंज्ञस्याष्टादशः संवराभिधः ॥ १० ॥ जीवो द्वैपायनस्यैकोनविंशोऽर्हन् यशोधरः । जीवः कर्णस्य विंशस्तु विजयाख्यो जिनेश्वरः ॥ ११ ॥ जीवस्तु नारदस्यैकविंशो मल्लाभिधो जिन: । अम्बस्य तु जीवोऽर्हन् द्वाविंशो देवनामकः ॥ १२ ॥ त्रयोविंशो जिनोऽनन्तवीर्योऽव्यादमरस्य तु । जीवः स्वातेर्जिनो जीयाच्चतुर्विंशोऽत्र भद्रकृत् ॥ १३ ॥ इत्याख्या जीवसंज्ञाभिः संस्तुता भाविनो जिना: । विश्राणयन्तु मे शीघ्रं श्रेयः संश्रेयसी श्रियम् ॥ १४॥
[ ९४ ] श्रीपार्श्वनाथस्तवनम् ।
जय जय जिणिंद ! तिअसिंदविंदवंदिअपयारविंदजुअ ! | सिरिपासनाह ! मणवंछिअत्थ संपायणसमत्थ ! ॥ १ ॥
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________
म्ररिप्रणीतम्] पार्श्वजिनस्तवनम् . (२४३)
सामि ! न याणामि अहं अहेसि तुह कित्तिअं न लायण्णं । नयणाई ठंति तुह नामधारए पत्थरेवि परं ॥ २ ॥ नयणा निरत्थया ते जयदमयंजण ! न जेहि दिट्ठोऽसि । वायावि वंचिआ सा सुरसंथुअ ! जेहि न हु थुणिओ ॥ ३ ॥ हिअयं हिअयाणंदं न हिअयाणंदं न जं तुमं झाइ । सवणा वि असवणा ते न हु तुह गुणाण पवणा जे ॥ ४ ॥ नाह ! सिरं तं असिरं तिहुअणनमिअस्स जं न ते पणयं । भालंपि भग्गभग्गं तुह पयपीढे न जं लग्गं ॥ ५ ॥ अकयत्था ते हत्था जे तुह कमकमलसेवअसमत्था । पायावि बहुअपाया गंतूण न वंदिआ जेहिं ॥ ६ ॥ जम्मो वि सो अरम्मो न जम्मि सम्माणिओ तुमं सामि !। लच्छी वि सा अलच्छी तुहुच्छवे जा न सुच्छाहा ॥ ७ ॥ किं बहुणा नाह ! इहं तुह सेवावजिअस्स जं किंचि । तं सव्वंपि निरत्थयमणत्थसत्थप्पयाणाओ ॥ ८ ॥ ता विण्णत्तो ससिकरसधम्मकित्तिभर ! पास ! तित्थयर ! । तुह सेवाए सहलाणि हुंतु मह लोअणाईणि ॥ ९॥
---
[९५] श्रीपार्श्वनाथस्तवनम् ।
पूर्व पामरपुङ्गवेन सकलं साम्राज्यमासादितं
यस्माद् भोगपरंपरापरिचयो जातो बहूनामपि ।
१. सच्छाया
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २४४ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषसोऽयं सर्वजनीनकल्पविटपी चिन्तामणिः कामधुक
श्रीपार्थो भवतादजागृहगतो नित्यं मुदे देहिनाम् ॥१॥ कासश्वासभगन्दरोदरगलग्रन्थिव्यथाविह्वला
दुष्टाष्टादशंकुष्टजातिगलितक्षेत्रा अपि प्राणिनः । यन्नामाक्षरकीर्तनामृतरसैः कल्या भवन्ति ध्रुवं
श्रीपार्थ तमहं नमामि तरसा शखेश्वरावस्थितम् ॥२॥ नष्टा कष्टपरम्परा परिभवो दूरे न दैन्यं कचिद्
रोगः शान्तिमुपैति याति कुमति वास्ति तेषां भयम् । निर्वाणाध्वनि सार्थवाहमसमं ध्यायन्ति ये मानवा
वामेयं प्रकटप्रभाववसतिं श्रीस्तम्भनावस्थितम् ॥ ३ ॥ भूपाला भुवि पार्श्वनाथ ! भगवन् ! राज्योन्नति सेवकाः
स्वामित्वं सकलार्थसाधककतमं निःस्वा धनानि प्रभो!। रोगार्तास्तदभावमापुरपरे सर्वार्थकामान्नरा
स्त्वत्तः साधुजनाः शिवं प्रशमिनो जावालिदुर्गस्थितेः॥४॥ यः पूज्यो जगतां नमन्ति सुधियो यं येन मोहो जितो
यस्मै संस्पृहयन्ति चारुमतयो यस्माच्छुभं देहिनाम् । यस्यानन्तचतुष्टयं निरुपमं यस्मिन् स्थितं सद्गुणैः
स श्रीपार्श्वजिनेश्वरो वितरताचारूपसंस्थः शिवम् ॥ ५ ॥ भोगिस्कन्धनिबद्भपादयुगलं स्फूर्जत्फणाडम्बरं
कायोत्सर्गजुषं शिरीषनगरप्रासादलब्धोदयम् । ध्यानस्थं कमठोपसर्गविगमे कैवल्यलक्ष्मीयुतं
श्रीपार्श्व जगतां विदारितरुजं पश्यन्ति धन्या जनाः॥६॥
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिविनिर्मितम्] श्रीपार्श्वनाथस्तवनम्
(२४५)
अद्यापि प्रकटप्रभावभवन पञ्चालदेशक्षिते
चूडारत्नपदे सुरेश्वरनतं श्रीवर्द्धमाने पुरे। वन्दे पार्श्वजिनेश्वरं जितरिपुं भिन्नेन्द्रनीलद्युतिं
चैत्ये वीरविभोर्भवार्त्तिशमनं श्रीजैत्रमल्लाह्वयम् ॥ ७ ॥ कामक्रोधमदाविवेकविषयव्यासङ्गलुप्तात्मनां
नोत्तारो भववारिधेस्तनुभृतां श्रीपार्श्वनाथप्रभोः । पादा : स्युर्यदि यानपात्रमनघं नोऽनन्तकालेष्वपि
द्वीपस्थस्य फणीन्द्रशेखरशिखारत्नप्रभाभासिनः ॥ ८ ॥ देव ! श्रीकलिकुण्डमण्डनमणिर्वाणारसीभूषण!
स्वामिन् ! श्रीमथुराधिनाथ ! भगवन् ! नागहृदालड्कृते ! कामान् श्रीफलवर्द्धिबद्धवसते ! सम्पूरय प्राणिनां
शश्वच्छ्रीजिणहाधिमन्त्रिवसतिश्रीपुण्डपार्श्वप्रभो ! ॥९॥ श्रीनागाष्टकुलावचूलतिलकं पद्मावतीसेवितः
यः पार्थ प्रणवादिबीजसहितं ह्रींकारसंवेष्टितम् । नित्यं ध्यायति निश्चलेन मनसा वीतस्पृहो मानव
स्तस्यै....वमेव यान्ति विपदः सिध्यन्ति सर्वाः श्रियः१०।। इत्थं भक्तिवशीकृतेन रचितं स्तोत्रं पदं सम्पदा
मिथ्यात्वद्रुमभङ्गकुञ्जरपते ! रोलम्बरामद्युतेः । श्रीपार्श्वस्य विभोर्मयापि कुधिया कल्याणकामैर्मुदा
भव्यैधर्मर्वरैः सदैव गुरुणा घोषेण पापठ्यताम्॥११॥
-
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २४६ )
mmmmmmmmmmmmmm
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मोप
[ ९६ ] श्रीवीरजिनस्तवनम् ।
जय श्रीसर्वसिद्धार्थ ! सिद्धार्थनृपनन्दन !। सुमेरुधीर ! गम्भीर ! महावीर ! जिनेश्वर ! ॥१॥ योऽप्रमेयप्रमाणोऽपि सप्तहस्तप्रमोपितः । पूर्णेन्दुवर्ण्यवर्णोऽपि स्वर्णवर्णसवर्णकः ॥२॥ सदृशं कौशिके सक्रे स च क्रमसंस्पृशि । पीयूषवृष्टिसृष्टया यं दृष्टया दिष्टया विदुर्बुधाः ॥३॥ विष्टपत्रितयोत्सङ्गरङ्गदुत्तुङ्गकीर्तिना । सनाथं येन नाथेन विश्वं विश्वम्भरातलम् ॥४॥ यस्मै चक्रे नमः सेवाहेवाकोत्सुकमानसैः । वीराय गतवैराय मामासुरेश्वरैः ॥५॥ यस्माद् द्वेषादयो दोषाः क्षिप्रं क्षीणाः क्षमाखनेः । दोषा पूषमयूखेभ्य इव हर्यक्षलक्षणात् ॥६॥ यदेहातिसन्दोहसन्देहितवर्पदधौ । रविः खद्योतपोतद्युत्याडम्बरविडम्बनाम् ॥७॥ भविनां यत्र चित्तस्थे स्यु(वृद्धिसिद्धयः । तं वर्द्धमानमानौमि वर्द्धमानसुभावनः ॥८॥ इति यस्ते वास्तषं पठति वीर ! जिनचन्द्र ! जातरोमाञ्चः । यात्यपवर्ग स द्रुतमखर्वगर्वारिवर्गजयी ॥९॥
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितम्]
सर्वजिनस्तवनम् .
(२४७)
MARA
[९७ ]
सर्वजिनस्तवनम्। नम्राखण्डलमौलिमण्डलमिलन्मन्दारमालोच्छलत्
सान्द्रामन्दमरन्दपूरसुरभीभूतक्रमाम्भोरुहान् । श्रीनाभिप्रभवप्रभुप्रभृतिकाँस्तीर्थङ्करान् शङ्करान्
स्तोष्ये साम्प्रतकाललब्धजननान् भक्त्या चतुर्विशतिम् १ नन्द्यान्नाभिमुतः सुरेश्वरनतः संसारपारं गतः
क्रोधाधैरजितं स्तुवेऽहमजितं त्रैलोक्यसम्पूजितम् । सेनाकुक्षिभवः पुनातु विभवः श्रीशम्भवः शम्भवः
पायान्मामभिनन्दनः सुवदनः स्वामी जनानन्दनः ॥२॥ लोकेशः सुमतिस्तनोतु नमति श्रेयःश्रियं सन्मतिं
दम्भद्रौ कलभं मदेभशरभं संस्तौमि पद्मप्रभम् । श्रीपृथ्वीतनयं सुपार्श्वमभयं वन्दे विलीनामयं
श्रेयस्तस्य न दुर्लभं शशिनिभं यः स्तौति चन्द्रप्रभम् ३ बोधि नः मुविधे ! विधेहि सुविधे ! कर्मद्रुमौघप्रधे !
जीयादम्बुजकोमलक्रमतलः श्रीमान् जिनः शीतलः । श्रीश्रेयांस ! जय स्फुरद्गुणचयः श्रेयःश्रियामाश्रयः
सम्पूज्यो जगतां श्रियं वितनुतां श्रीवासुपूज्यः सताम् ४ मोक्षं वो विमलो ददातु विमलो मोहाम्बुवाहानिलो
ऽनन्तोऽनन्तगुणः सदा गतरणः कुर्यात् क्षयं कर्मणः । धर्मों मे विपदं छ्यताच्छिवपदं दद्यात् सुखैकास्पदं
शान्तिस्तीर्थपतिः करोत्विभगतिः शान्ति कृताधक्षितिः ५
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३८) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मको कुन्थुमघरवो भवादवतु वो मानेभकण्ठीरवो
भक्त्या नम्रनरामरं जिनवरं प्रास्तस्मरं नौम्यरम् । श्रीमल्लेखनतक्रमोज्झिततमो मल्लेऽस्तु तुभ्यं नमो
विश्वार्यों भवतः स पातु भवतः श्रीसुव्रतः सुव्रतः ॥६॥ लोभाम्भोजतमेश्वरोपम ! नमे ! धर्मे धियं धेहि मे
वन्देऽहं वृषगामिनं प्रशमिनं श्रीनेमिनं स्वामिनम् । श्रीमत्पार्श्वजिनं स्तुवेऽस्तवृजिनं दान्ताक्षदुर्वाजिनं
नौमि श्रीत्रिशलाङ्गजं गतरुनं मायालतायां गजम् ॥८॥ इत्थं धर्मवचोवितानरचितं वयं स्तवं मुद्युतः
सद्धर्मद्रुमसेकसंवरमुचां भक्त्याहतां नित्यशः । श्रेयःकीर्तिकरं नरः स्मरति यः संसारमाकृत्य सो
ऽतीतातिः परमे पदे चिरमितः प्राप्नोत्यनन्तं सुखम्॥८॥ ( कमलबन्धकाव्यं कबिनामगर्भम् )
[९८]
यमकमया: चतुर्विंशतिजिनस्तुतयः ।
जिनं यशःप्रतापास्तपुष्पदन्तं समं ततः ।। संस्तुवे यत्क्रमौ मोहं पुष्पदन्तं समन्ततः ॥ १ ॥
अवचूरिः।। सामान्येन जिनसिद्धान् स्तौति - अर्हतं पुंडरीकादिसिद्धं का सभं-सश्रीकं भक्ताभक्तेषु तुल्यं वा ततः तम् 'आधादिभ्यः (७-२ -८४ ) इति द्वितीयार्थे तस्प्रत्ययः । सम्यग् बध्नीत ॥ १ ॥
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मिताः] श्रीवविज्ञलिजिनस्तुतयः (२९)
प्रातस्तेऽङघ्रिद्वयी येन सरोजास्य ! समा नता । त्वयाऽस्तु जिनधर्माजसरोऽजाऽस्य ! समानता ॥ २ ॥ वन्दे देव ! च्युतोत्पत्तिव्रतकेवलनिर्वृतिम् । विश्वार्चित ! च्युतोत्पत्तिव्रतके बलनिर्वृतिम् ॥ ३ ॥ चतुरास्यं चतुःकायं चतुर्द्धा वृषसेवितम् । प्रणमामि जिनाधीशं चतुर्धावृषसेऽवितम् ॥ ४ ॥ जिनेन्द्रानञ्जनश्यामात् कल्याणाजहिमप्रभान् । चतुर्विंशतिमानौम्यकल्याणाब्जहिमप्रभान् ॥ ५ ॥ विलोक्य विकचाम्भोजकाननं नाभिनन्दनम् । द्रष्टुमुत्कायते कोऽपि काननं नाभिनन्दनम् ॥ ६ ॥ भवानीश ! सदा यस्याजित ! निष्कोप ! नाथति । अहितो न हि तं स्वाभिजितनिष्कोपनाथति ॥ ७ ॥
अवचूरिः। सह मया-श्रिया या सा समा। हे अज!-अजन्मन् ! । त्वया समानता ॥ २ ॥ च्युतोत्पत्तिः-गतजन्मा। व्रतस्य कं-सुखं तस्य ई:श्रीः यस्य । वला-पुष्टा निवृतिर्यस्य । ततो द्वन्द्वः । च्युतम्-च्यवनम् ॥ ३ ॥ वृषभैः-इन्द्रः, देवानां चतुर्धात्वेन तत्स्वामिनामपि चातुविध्यम् । यद्वा देवानां वृषाण: 'ते लुग वा' (३-२-१०८) इति देवपदलोपः। सह इया-श्रिया यः स से, अवित:-कान्तिमान ततो द्वन्द्वः ॥ ४ ॥ अब्जं-रक्तोत्पलमत्र ग्राह्यम्। चन्द्रः ॥५॥ श्रमणभावत्वेन लुञ्चितकेशम्। विकसितं वा । कनति वा-शोभते यत् तत् अम्भोज कन् ततो बहुव्रीहिः । उत्सुक: स्यात् ॥ ६ ॥ नाथ इव आचरति-योगक्षेमकारी भवति। दहेप्रभया। पीडयति ॥ ७ ॥
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२५०) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोष
सनातनाय सेनाङ्गभव ! शं भव शम्भव !। भगवन् ! भविकानामभव ! शम्भवशम्भवम् ॥ ८ ॥ दुष्कृतं मे मनोहंसमानस ! स्याऽभिनन्दन !। श्रीसंवरधराधीशमानसस्याभिनन्दन ! ॥ ९ ॥ अज्ञानतिमिरध्वंसे सुमते ! सुमतेन ! ते । क्रियते न नमः केन सुमतेऽसुमतेन ते ॥ १० ॥ त्वां नमस्यन्ति येऽङ्कस्थपन ! पद्मप्रभेश ! ते । त्रैलोक्यस्य मनोहारिपद्म ! पद्मप्रभेशते ॥ ११ ॥ सद्भक्त्या यः सदा स्तौति सुपार्श्वमपुनर्भवम् । सोऽस्तजातिमृतिर्याति सुपार्श्वमपुनर्भवम् ॥ १२ ॥ सहर्षा ये समीक्षन्ते मुखं चन्द्रप्रभाऽङ्ग ! ते। विदुः सकलसौख्यानां मुखं चन्द्रप्रभाङ्ग ! ते ॥ १३ ॥ सदा स्वपादसलीनं सुविधे ! सुविधेहि तम् । येन ते दर्शनं देव ! सुविधे सुविधेहितम् ॥ १४ ॥
अवचूरिः। शाश्वताय सुरवाय । प्लुतविवक्षणात् अकाराभावे मलुक् । हे अजन्मन् ! ॥ ८ ॥ छिन्द्धि ॥९॥ शुद्धमते !-शोभनमते । रविरिवाचरति ॥ १० ॥ मनोहारिणी पद्मा-श्रीः यस्या नाथो भवति ॥११॥ न पुनः भवः संसारस्य जन्मनो वा यस्य । मोक्षम् ॥ १२ ॥ अङ्ग इति कोमलामन्त्रणे । मुख-उपायं चारित्राद्यात्मकं, तन्मूलत्वात् स्वर्गापवर्गादिसौरच्यानाम् ॥ १३ ॥ शोभनविधे! सुष्टु विधया-प्रका. रण इहितं वाञ्छितं-चेष्टितं वा क्रियाद्वारेण समाचरितम् ॥ ११ ॥
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________
M
सूरिविरचिताः ] चतुर्विशतिजिनस्तुतयः ( २५१ )
यथा त्वं शीतल ! स्वामिन् ! सोमः सोमो मनोऽहरः। भव्यानां न तथा भाति सोमः सोमो मनोहरः ॥ १५ ॥ तं वृणोति स्वयंभूष्णुश्रेयांसं बहु मानतः । जिनेशं नौति यो नित्यं श्रेयासं बहुमानतः ॥ १६ ॥ वाक्यं यस्तव शुश्राव वासुपूज्य ! सनातनम् । भवे कुर्यात् तमोदाववाः सुपूज्य ! सनाऽतनम् ॥१७॥ कस्य प्रमोदमन्यत्र विमलात् परमात्मनः । हृदयं भजते देवाद्विमलात् परमात्मनः ॥१८॥ दृष्ट्वा त्वाऽनन्तजिद् ! भावपराजितमनो भवम् । भविनां नाथ ! नोऽभ्येत्यपराजितमनो भवम् ॥१९॥ श्रीधर्मेण क्षमारामप्रकृष्टतरवारिणा । सनाथोऽस्मि कृच्छ्रवल्ली प्रकृष्ट तरवारिणा ॥२०॥ त्वया द्वैधारिवर्गो यत् पदौ श्रीशाऽऽन्ति नाथते । शरणं तद्भवी ध्वस्तापदौ श्रीशान्तिनाथ ! ते ॥२१॥
अवचूरिः। सोमः-शीतलः । सह उमया-कीर्त्या । सोमः-अरौद्रः। सोमःगौरशरीरयुक्तः ॥ १५॥ अप्रार्थितमपि स्वयं भवनशीलम् श्रेयःभद्गम् यस्य तम् । बहु-अत्यर्थम् । मा-लक्ष्मीः । नतो-नम्रः । आन्तर.. प्रीतितः ॥ १६ ॥ सनातन-नित्यम् अतन-गमनम् ॥ १७ ॥ परं-प्रकृष्टम् । आत्मनः ॥ १८॥ भावपरैः-आन्तरवैरिभिः हरम् ॥१९॥ प्रकृष्टेन-प्रकर्षण। प्रकृष्ट-विनाशय इत्यर्थः । तरवारिः-खड़विशेषः ॥ २० ॥ बाह्य आन्तरश्च । आन्ति-बबन्धे । नाथते-इच्छति ॥२१॥
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २५२ )
जैनस्तोत्रमन्चाहे [श्रीधर्मप्रोतः वीतरागं स्तुवे कुन्थु जिनं शम्भुं स्वयम्भुवम् । सरागत्वात् पुनर्नान्यं जिनं शम्भु स्वयम्भुवम् ॥२२॥ विजिग्ये लीलया येन प्रद्युम्नो भवताऽदरः । भविनां भवनाशाय प्रद्युम्नो भवतादरः ॥२३॥ स स्यान्मल्ले ! नमल्लेखो मल्लस्य प्रतिमल्लते । क्रमौ मनसि यो मोहमल्लस्य प्रतिमल्ल ते ॥२४॥ विधत्ते सर्वदा यस्ते ससुव्रत ! समुन्नतिम् । समास्वादयति स्वामिन् ! स सुव्रत ! समुन्नतिम् ॥२५॥ दृष्ट्वा समवसृत्यन्तनमीशं चतुराननम् । पश्येत् कोऽजितखं धीमानमीशं चतुराननम् ॥२६॥ श्रीनेमिनाथमानौमि समुद्रविजयाङ्गजम् । हेलानिर्जितसम्प्राप्तसमुद्रविजयाऽङ्गजम् ॥२७॥
अवचूरिः। जिनं-विष्णुम् , शम्भु-शिवम्, स्वयम्भुवं - ब्रह्माणम् ॥ २२ ॥ कामः । अदरः-निर्भयः । प्रकृष्टेन त्यक्तं द्युम्नं-द्रव्यं येन स त्वम् । भवतात्-भव । हे अर !-जिन ! ॥ २३ ॥ नमन्त:-नमनशीला लेखा-देवा यस्य स तथा 'मदैच हर्ष' मदन-मत् 'कुरसम्पदादिभ्यः' क्किप्प्रत्ययः । मदं-हर्ष लाति-ददाति कचित्' (५।।। १७१) मल्लस्य हर्षदस्य । यद्वा मल्लस्य-अहङ्कारलावकस्य प्रतिमलते-धारयति ॥ २४ ॥ सह शोभनेः सः । समुत्-सहर्षः ॥ २५ ॥ जितखं जितेन्द्रियम् । अजितखं-अजितीन्द्रयम् । अं-विष्णुम् , ईश-हरम्, चतुराननं-प्रजापतिम् ॥ २६ ॥ सम्प्राप्तः आसमुद्र विजयो येन अङ्गजेन स हेलया निर्जितो नेमिना ॥ २७ ॥
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणीता] चतुविशतिनिस्तुतयः (२५३)
शिवार्थी सेवते ते श्रीपार्श्व ! नालीककोमलौ । न क्रमावनिशं नम्रपार्श्व ! नाऽलीक! कोऽमलौ ॥२८॥ वरिवस्यति यः श्रीमन्महावीरं महोदयम् ।
सोऽश्नुते जितसम्मोहमहावीरं महोदयम् ॥२९॥ श्रीसीमन्धरजिनस्तुतिः
श्रीसीमन्धरतीर्थेशं सादरं नुतनिर्जरम् ।
योऽज्ञानं विदधे भस्मसादरं नुत निर्जरम् ॥३०॥ पञ्चदशक्षेत्रजजिनस्तुतिः
ये वन्दन्तेऽर्हतो भारतैरावतविदेहकान् ।
प्राप्यते प्रवरोदर्का तै रा बत विदेहकान् ॥३२॥ सप्ततिशतजिनस्तुतिः--
सप्ततिशतं जिनानामुत्कृष्टपदवर्तिनाम् । वन्दे मनुष्यलोकेऽहमुत्कृष्टपदवर्तिनाम् ॥३२॥
अवचूरिः । नम्रः पाचौं यस्य सः सं० । असत्यरहित ! अमलौ-निर्मलौ ॥ २८ ॥ महान उदयो यस्य तम् । अश्नुते-प्रामोति । महोदयंनिर्वाणम् ॥ २९॥ नुत-स्तुत । निर्जर-जरारहितम् । नुतनिर्जर-प्रणुतसुरस् ॥ ३० ॥ भरतरावतविदेहकेषु भवान् , भरतैरावतविदेहकेषु नाकान्ति-शोभन्ते 'क्वचित् ड.( ) प्रवरोदर्का-शुभायतिफला पुण्यानुबन्धिषुण्यफला इत्यर्थः । रा-लक्ष्मीः । बत इत्यामन्त्रणे । विदेहकीन्-विदेहान् ॥३१॥ सर्वोत्कर्षतो युगपत् एककालभाबिनाम् । उस्कृष्टपदे-प्रधानपदे ॥ ३२ ॥
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २५४ ) , जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषनन्दीश्वरद्वीपचैत्यस्तुतिः
श्रीमन्नन्दीश्वरद्वीपेऽप्रतिमाः प्रणुताऽच्युताः । द्विपञ्चाशति चैत्येषु प्रतिमाः प्रणुताऽच्युताः ॥३३॥ शाश्वताऽशाश्वतबिम्बस्तुतिः--
यद्यात्मनिच्छसि स्थानमकृत्रिममकृत्रिमम् ।
जैनबिम्बव्रजं तद्धेऽम कृत्रिमकृत्रिमम् ॥३४॥ त्रिकालजिनस्तुतिः
ये जिनेन्द्रान् नमस्यन्ति साम्प्रतातीतभाविनः ।
दुष्कृतात् ते विमुच्यन्ते साम्प्रतातीतभाविनः ॥३५॥ साधारणजिनस्तुतिः
परात्मानो जिनेन्द्रा यैर्नीयन्ते मानसं प्रति । पदं यान्ति जगन्माननीयं ते ऽमानसं प्रति ॥३६॥ आगमस्तुतिःसोऽस्तु मोक्षाय मे जैनो नयसङ्गत आगमः । अपि यं बुध्यते विद्वानयसङ्गत आगमः ॥३७॥
अवचूरिः। अप्रतिमा:-प्रधानाः । प्रणुताच्युता:-नतेन्द्राः । अच्युताःकाश्वताः। प्रणुत-स्तुत ॥ ३३ ॥ अकृत्रिमं-कौटिल्यरहितम् प्रशस्तभावमित्यर्थः । 'अम शब्दभक्त्योः । भज-सेवस्व ॥ ३४ ॥ परमात्मस्वरूपाः । ते भव्याः अमा-निश्रीका न सम्प्रत्यपि। अपिगम्यः । यद्वा अमाना-अपरिमिता सा-लक्ष्मीयंत्र तद् अमानसं पदं तत् प्रतियान्ति ॥ १५ ॥ भयैः-नैगमादिभिः समन्तः समन्तात् अनुगतः । गमाः-सहशपाठः यत्र स आगमः । अपिः भिवक्रमे । विद्वानपिसुधीरपि । अय:-शुभावहं देवं तस्य संयोगात् ॥ ३७ ॥
-
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणीतम् ]
श्रीपार्श्वदेवस्तवनम् ।
( २५५ )
श्रुतदेवतास्तुतिः--
त्वन्नामाऽज्ञानभिद् धर्मकीर्तये श्रुतदेवते ! ।
यन्न कोऽपि तदने स्वकीर्तये श्रुतदेऽवते ॥३८॥ सर्वसम्यग्दृष्टिदेवदेवतास्तुतिः
यक्षाम्बाद्याः सुराः सर्वे वैयावृत्यकरा जिने । भद्रं कुर्वन्तु सङ्घाय वै यावृत्यकराजिने ॥३९॥
[ ९९ ] श्रीपार्श्वदेवस्तवनम् ।
विध्वस्ताखिलकर्मजालविलसत्सज्ज्ञानसद्दर्शनं
ज्योतीरूपमरूपगन्धमरसं स्पर्शादिभिर्वर्जितम् । सिद्धावस्थमवस्थितातुलसुखं वर्यैकवर्यात्मकं
निस्सीमातिशयप्रभावभवनं श्रीपार्श्वनाथं स्तुवे ॥१॥ काऽयं ते जिनराज ! राजकिरणग्रामाभिरामः स्तवः
काऽहं प्रातिभसौरभस्फुरदुरुप्रज्ञाविहीनः प्रभो !।
अवचूरिः। अज्ञानभेदस्वभावं कीर्तये समुत्कीर्तयन्तं प्रयुजे-ग्राहयामि । भवते-वदते न कोऽपीति योगः स्वकीर्तये-निजस्फूर्तये ॥ ३८ ॥ या-श्रीः तस्या वृत्य-आश्रयणं तस्य कं-सुखं तेन राजिते ॥ ३९ ॥
१ त्रिलोकोत्सवः ।
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२५६ )
.. जनस्तोत्रसन्दोह
[श्रीधर्मधोष
किन्तु त्वद्गुणराशिरक्तहृदयस्तत्र प्रवृत्तोऽस्म्यहं
शक्याशक्यविचारणासु विकलः प्रांया हिं रागौं जनः ॥२॥ विध्वस्तामय ! निर्जितेन्द्रियहय ! प्रक्षीणकर्माश्रय !
श्रीलीलालय ! निर्मितस्मरजय ! स्याद्वादविद्यामय!। मिथ्यात्वप्रलय ! प्रहींणविषय ! स्फूर्जत्रिलोकीदय !
श्रीपार्श्व ! स्मयरोंषदोषकुनयध्वंसिन् ! संदा त्वं जय ॥३॥ किं कारुण्यमयी किमुत्सदमयी किं विश्वमैत्रीमयी
किं वाऽऽनन्दमयी किमुन्नतिमयी कि सौख्यरेखामयी है। इत्थं यत्प्रतिमां समीक्ष्य भविनश्चेतश्चिरं तन्वते
स श्रीपार्श्वजिनस्तनोतु विशदश्रेयांसि भूयांसि नः ॥४॥ आधिव्याधिविरोधिवारिधियुधि व्यालस्फटालोरगे ___ भूतप्रेतमलिम्लुचादिषु भयं तस्येह नो जायते । नित्यं चेतसि 'पार्श्वनाथ' इति हि स्वर्गापवर्गप्रदं
सन्मन्त्रं चतुरक्षरं प्रतिकलं यः पाठसिद्धं पठेत् ॥५॥ त्वं देवः शरणं त्वमेव जनकस्त्वं त्वं गुरुस्त्वं सुहृत्
त्वं बन्धुस्त्वमसि प्रभुस्त्वमसवस्त्वं मे गतिस्त्वं मतिः । तत् किं पार्श्वविभो ! पुरःस्थितमपि त्वं सेवकं किङ्करं
मामद्यापि लसद्दयारसिकया दृष्टयापि नो वीक्षसे ? ॥६॥ शस्योऽयं समयः क्षणोऽयमनघः पुण्या त्वियं शर्वरी
श्लाध्योऽयं दिवसो लवोऽयममलः पक्षोऽयमर्चास्पदम् । मासोऽयं विशदः समाः स्फुटमिमाः श्रीपार्श्व ! विश्वप्रभो !
यत्र त्वद्वदनं व्यलोक्यत मया निःशेषसौख्यावहम् ॥७॥
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिविरचितः] श्रीमहावीरकलामा
(२५७) धन्योऽहं कृतकृत्य एष नृभवस्तीणों भवाम्भोनिधि
विध्वस्तान्तरवैरिवारविषयो लब्धस्त्रिलोकोदयः । श्रीमत्पार्श्वविभो ! सदा त्रिजगतीविश्रामभूरप्यहो __यस्त्वं हंस इबाsधुना विदधसे मन्मानसे संस्थितिम् ॥८॥ इत्थं त्वा सितधर्मकीर्तिभवनं स्तुत्वेदमभ्यर्थ्यते।
श्रीमत्पार्श्वजिन ! त्वयापि हितदा यस्मै कृते तत्यजे । प्राज्यं राज्यमनिर्बला च कमला शुद्धान्तबन्ध्वादिकं
विद्यानन्दपदाय स स्पृहयति त्यस्मै मदीयं मनः ॥९॥
[१००] श्रीमहावीरकलशः।
(अपभ्रंशमयः) यस्तेजोऽस्तरवी रेखपवी रेकाद्रिभेदने ! महावीरेऽत्र सम्मोहजयवीरे नतोऽस्यहम् ॥१॥
पुण्णिमचंदसधम्मकित्तिवरविजाणंदं नमिअ जिणिंदं भत्तिजुत्तपणमिरदेविंदं । पयडिस्सं सिरिवद्धमाणजिणजम्मणमहिमं जिम्ह सुरगिरिसिरउवरि रइअ सुरवरिहि सुरम्मं ॥२॥ अत्थित्थ खत्तिअकुंडगामे मणभिरामे पुरवरे
वरसिद्धत्थराओ पवरकाओ सुरवरो विव सुरपुरे । १ त्रिलोकोत्सवः
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २५८ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीधर्मघोषतस्सासि तिसला केलिकुसला कोमलंगि सुरोहिणी
जियस्वदेवी सव्वदेवीलोअमाहि सिरोमणी ॥३॥ अह पाणयाओ सुहलयाओ चविउ वीरजिणेसरो ।
आसाढविअसे छद्विदिवसे नाणतेअदिणेसरो । अवयरिउ गब्भे सुहपगब्भे तीइ चउदस सुविणए
गयसीहपमुहे लच्छिभिमुहे दरिसयंतो रमणए ॥४॥ ता तिजयसामिणि हंसगामिणि वहइ गब्भ सुहरिसिआ
जिम साइसलिलह बिंदु निम्मलसुत्तिमुत्तिअसरिसिआ । चित्तमासह सुद्धतेरसि लहिय मझिमरत्तयं
पसवेइ नंदणु सीलसंदणु सकललोअपवत्तयं ॥५॥ अह उड़ लोअह पुव्वदाहिणपच्छिमुत्तररुअगओ
अदृट्ट कुमरिअ चउरविदिसिहि चउर मज्झिमरुअगओ । आवित्तु विरयहि जम्मि वीरह सूइकम्म सुदिक्खिा
पवणब्भदप्पणकलसवीअणचमरदीवयरक्खिआ ॥६॥ अह ओहिनाणिण जम्मु जाणिण जिणह आसण उदिओ
चउरंगनाम तिअपणामं करिवि जाणुदुगट्टिओ। पंजलिअ कहियं सक्कथययं सक्क हरिणिगमेसिणं
जिणमहिमकारणि घंटताडणि आइसइ निद्देसिणं ॥७॥ पालगविहियक्मिाणिं लक्खजोयणपमाणि __ आरूहिउ आगम्म थुणवि जणणि बहुमाणिं । अवसोअणि पडिमुत्ति मुत्तु करि गहिउ जिणेसरु
इगरूविण धारिंतु छत्तु अवरेण सुरेसरु ।
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः ]
श्रीमहावीरकलशः .
ढालित दोहिं चमरु सुरवरु गंतु कुलिसकरु अमरगिरि, अपंडुअकंबलि आणि निविसह वीरु उच्छंगि धरि ॥८॥ त्रिघंटां त्रिघंटां त्रिवाइत्तु घंटां विमाणं विमाणं प्रती घुटुघंटां । मिहं चल्लिहो चल्लिहो उच्चरंता समं देवदेवीगणेहिं तुरंता ॥ ९॥ नवणे सुरिंदा दुवे सूरचंदा गिरिंदम्मि वीसं गया दागविंदा |
( २५९ )
सविंदा दुतीसं दुहा वंतरिंदा चउस्सट्ठि सव्वेवि मिलिआ सुरिंदा १० अहो भव्वसत्ता ! वहं एगचित्ता सुमिल्हेवि रोलं पियह अमियघोलं ।
सुरिं देहि विहियं कथं तुम्ह सहिअं महावीरजम्मे महं जं सुरम्मे ११ कय रुप्प हेमं मणीमट्टिमइअं सहरसं कलरसाण अट्ठट्ठ अहिअं । जिअ क्खीर खीरोअहिक्खीरभरिअं सुकप्पूरपूराइ गंधेहि सहिअं१२ ति पंचाइy फंजलीमोअपुव्वं सुकालागरुप्पवरसइदिण्णधूवं । विअसंतसव्वत्तुपुष्फाइमहिअं सदेवेहि देवीहि हत्थेहि गहियं १३ अह उट्ठअम्मि अच्चुअइँदे न्हवणत्थ भणइ सुहमिंदो । किं मुइअजलपभारं लहु सहिसइ एस जिणचंदो १ ॥ १४ ॥ वरओहिनाणिण एहु जाणिण वामपयअंगुट्ठए
चंपेइ आसणु दुरिअनासणु वीरु वीरु पहिए | टलटलिअ सुरगिरि झडिय कुलगिरि खडहडियदिग्धट्टया
झलझलिय सायर पडिय कायर फडिय मेइणिवया ||१५|| अडवडिरदेहं झडिरनेहं विहडियं अच्छरगणं
निविडं विडूजा करइ करिजा तडतडर कोडि .... रसणं । रोसाणलउडी भीमभिउडी लउडि भीसणभालओ
पभणेइ आलू विसि विआल करइ कोणु विआलओ ॥१६॥
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२६०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीधर्मघोष
ता नाउ सिग्घं गलिअविग्धं विक्कम परमिद्विणो
पाएसु लग्गिवि झत्ति मग्गिवि गुग्गहं पहुदिद्विणो । कारइ सहरिसं गलिअमरिसं मजणं जिणसामिणो ___ तेसदिइंदिहिं मुक्कमंदिहिं सायरं सिवगामिणो ॥१७॥ ता द्रकटिकटिदेंगदैर्दै ढक्क त्रंबकडाहला
वजइ फर्हि भर्हिति भौंभभौंभौंभेरुभंगलकाहला ! घघघर्हिघर्हिति घोंघघौघौं घोरघक्कियघकणा
नमिवि भंगे चंगरंगे नच्चुनचिहि नच्चणा ॥१८॥ दददोंगदोंदों धधगधोंधों घुमधुमंतमद्दला
छछछफल छछफल बर्हि बर्हिति छोछछंछ कंसला । क्रमक्रमकि क्रमकटि झगटि झगटि झल्लरीझंकारए ___ गाइत्तु उँउँ होंहहुंडं इअ थुणंति सुतारए ॥१९॥ देव ! निखिलनयननलिननिकरबोधनविधिदिनकर!
करणनिकरवनगहनदहनभास्वरवैश्वानर !। नरपतिततिनतचलनकमलयामल ! रजनीकर
करसंहतिसितशीलभारधरणैकधुरन्धर ! ॥२०॥ धरणीधरवरधीर ! विगतदुष्टाष्टमहामद !
मदनहुताशनविपुलतापतापितजननीरद !। रदनवसनरक्तत्वविजितनागजवर ! सुविहित__ हितकर ! जिनवर ! दलितकलुष ! जय जय जगदीश्वर !२१ ईसाण सुरेसरि अंकि निवेसरि वीरजिणेसरि हरिसभरे
इमरूवि तिसूलं रिउसिरिसूलं दाहि उ चमरे सिअचिहुरे ।
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः]
श्रीमहावीरकलशः.
(२६१)
इगि आतपुवारणु सुमहिमकारणु धारंतउ जिणजम्ममहे
सोहम्मसुराहिवु वरवसहाहिवु चउर विउव्वइ वरककुहे ॥२२॥ त उ ता हसिकं गिरितुंगह सिंगह निस्सरिअं रयजिअनिलं
वरखीरसरिच्छा अच्छअतुच्छा गच्छहि धारा गयणयलिं । निवडंती सोहइ सुरगण मोहइ कयजिणजम्मणमहिमगुणा
तं जाय सु तण्हा अडदिसि जुण्हा अहमहमिग विहिआगमणा२३ तउ नच्चइ अच्छर गच्छिरमच्छर नवनवरंगसुरंगभरे
गुणगुमिरमृदंगिं ममरवसंगिं उल्लति उल्लति उल्लसिरे । गायति अ किनर वरस्सर सुरकयतारवितारह एव झुणी ___ वायंती वीणा वेणिपवीणा वंस सुवंसा आलविणी ॥२४॥ सुरतरुनिस्संदिणी हिमयरचंदिणी घुसृणिविलेविणु जिणधवले कंकणकंटुल्लय धडिवरघुल्लय हारविराइअवच्छयले । सुरकुसुमह माला मउलि विसाला आलइ आलइ उंतिअले सहजललवणत्तिगु किउ आरत्तिगु मंगलिक्कु मंगलनिलए ॥२५॥ पडिबिंबवसोअणि विज्जवहराणि मिल्लिवि जिणजणणिपासि जिणं तह मणिलंबूसय कुंडलदूसइजुअल्लु जिणंते पक्रगुणं । जिणजणणीरक्खं सुरपञ्चक्खं उग्धोसाविय तत्थ गओ नंदीसरमहिमा विहिउ सुहम्माहिवु सक्कि हिंसिउ सग्गि गओ॥२६॥ विहिअमजण विहिअमजणमहिम सुरवरिहिं जिम सुरगिरिसिरउरि वीरजिणह सुरगिरिसुधीरह । तिम तुम्हिवि भबिअजण ! कुणह इत्थ तेलुककीरह
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२६२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मघोष
श्राधम
न्हवणविलेवणपूअ तह आरत्तिअ मंगलिक्कु जिम पामउ निच्चपि इह आरत्तिउ मंगलिक्कु ॥२७॥
[१०] जीवविचारस्तवनम्। .
संसारजिएसु जहा विणु जिण ! तुह दंसणेण मोहवसा । इह थावरतसजाईसु भमिओ तह विण्णवे किंपि ॥१॥ पुढवाउतेउवाऊ वणस्सई थावरा पण इगिंदी ।
चउह तसा बेइंदितेइंदिचउरिदिपंचिंदी ॥२॥ पृथ्वीकायभेदाः
रुप्पयसुवण्णसीसयतउतंबयलोहधाउधाउडिआ । मणिरयणफलिहविदुमसक्करपाहाणबहुजाई ॥३॥ पारयरसब्भगंधयहिंगुलहरिआलमणसिलपलेवा । लूणीस खडी वण्णी खारी तूरी उ वेलू अ ॥४॥ सिंधुव-सुंचल-टंकण-सोवीरंजण-सिलाजउ-कसीसं ।
अरणिय कलउट्टी मट्टीमाई पुढविभेआ ॥५॥ अपकायभेदाः-..
भोमागासजलाई ओसा-हरितणुअ-हिम-करा-महिआ । घयखीरसरुच्छुघणोदहाइ भेया उ आउस्स ॥६॥
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२६३)
W
सूरिविरचितम् ] श्रीजीविचारस्तवनम् तेजःकायभेदाः
इंगाल-जाल–मुम्मुर–कलिआ-बिज्जुक कणयजोइग्गी ।
मणि-अरणि-अयसवजग्गिमाइआ तेउकायजिआ ॥७॥ वायुकायभेदा:
उब्भामय-उक्कलिआ मंडलि-मुह-सुद्ध-गुंज-वायाई ।
पिहुणाइ वाय घण-तणुवायाइ वाउजिअभेआ ॥८॥ वनस्पतिकायभेदाः
वणसइकाइअजीवा दुविहा साहारणा य पत्तेया ।
जेसिमणताण तणू एगा साहारणा ते ऊ ॥९॥ साधारणवनस्पतिप्रकाराः
कंदा-अंकुर-किसलय-उग्गंता सव्वकोमलफलं च ।
सेवाल-पणय-भूरुह गूढसिराई सिणाइदले ॥१०॥ भणियं चः
गूढसिरसंधिपव्वं समभंगमहीरगं च छिन्नरुहं ।
साहारणं सरीरं तन्विवरीअं च पत्तेयं ॥११॥ अनंतकार्यभेदाः
अद्दअ-सूरण-मूलअ-गजर-गिरिमा-हलिद्द-कच्चूरो । मुत्था-थेग-बिराली क्खरिंसुआ-लोढ़-खिल्लुहडा ॥१२॥ पिंडालु-आलु-पिंडी ल्हसणं वजाइ-कंद विरुहाई। वंस-करीराई करल कोमलंबिली सुअरवल्ली । सत्तावरि–पल्लंको टक्काइम-वत्थुलो अमयवल्ली। लूणी कुंआरि-थोहरि-लूणय-तरु-छल्लि-गिरिकण्णी ॥१४॥
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २६४) जैनस्तात्रसन्दाहे [श्रीधर्मोष
गुग्गुलि–गलोअमाई छिण्णरुहा कटुओ बहुलछल्ली ।
इचाइ खल्लु अणेगे भेया उ अणंतकायाणं ॥१५॥ प्रत्येकवनस्पतेर्लक्षणं प्रकाराश्वः--
जेसिक्किक्कि सरीरे इक्किक्कु जिउ उ ते उ पत्तेआ । फल-फुल्ल-मूल-पत्ता तण-कट्ठा हरिअबीअकुली ॥१६॥ सिअवत्ताई पिहु पंखुडीअजिआ जाइमल्लिआइ पुणो ।
नालिअबद्धेगजिआ दुजिआ संघाडधन्नाई ॥१७॥ अवस्थिति:
पत्तेअवणे मुत्तुं पण पुढवाई दुहा सुहुमथूला।
सुहुमा उ सव्वलोए संति निलागणिजलअगिज्झा ॥१८॥ द्वीन्द्रियप्रकाराः
चंदण-संख-कवड्य-लहकालस-सुत्ति-जलुअ-गंडोला ।
मेहर-इअरकायर किमिमाइ वहाइ बेइंदी ॥१९॥ त्रीन्द्रियजीवभेदाः
मंकुण-जूआ-पिसुआ कुंथुद्देहिअ-पिपीलि-मकोड़ा । गद्दय-चोरकीडा चंचड-गोगीड-धण्णाडा ॥२०॥ गुम्मिय-गोमयकोडा इल्ली घियबल्ली जा उ अ महल्ला ।
तिण-गोवालिअ-इलिआ तेइंदिअ इंदगोवाई ॥२१॥ चतुरिन्द्रियजीवप्रकाराः--
चउरिंदि मच्छु-कुत्तिम दंस-मसा-सलम-कोकिला कविला । कंसारि-डोलि-विंछिअ-ढंकण-भमरी-भमर-तिश ॥२२॥
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितम् ] श्रीजीवविचारस्तवनम् (२६५) चतुर्धा पश्चेन्द्रियास्तत्र सप्तविधा नारकाः
पंचिंदिआ उ चउहा नारय-तिरिआ-मणुस्स देवा य । नेरइआ सत्तविहा नेया नरयप्पुढविनामा ॥२३॥ रेयणपह-सक्करपहा बालुअपह पंपकह अ धूमपहा ।
तमपह-तमत्तमपहा सत्त अहोऽहो नरयपुढवी ॥२४॥ तिर्यगजीवभेदाः--
जलयर-थलयर-खयरा तिविहा ओहेण तिरिअपंचिंदी । सुसुमार-मच्छ-कच्छव-गाहा मगराइ जलचारी ॥२५॥ चउपय उरपरिसप्पा भुयपरिसप्पा य थलयरा तिविहा । इगखुर-दुक्खुर-निखुरा चउपय खर-गो-गय-सुणाई ॥२६॥ उरपरिसप्पय साली-दिइ गोणस-गोर-कसिण-सप्पाई। भूअपरिसप्पय घिरोलय नउलुंदर-गोह-सरडाई ॥२७॥ खयरा रोमयपक्खी चम्मयपक्खी य पायडा चेव । नरलोगाओ बाहिं समुग्गपक्खी विययपक्खी ॥२८॥ सब्वे जल-थल-खयरा सम्मुच्छिम-गब्भया दुह नरा य।
कम्माकम्मगमहिया अंतरदीका तिहा मणुआ ॥२९॥ देवनिकायभेदाः--
भवणवइ-वाणमंतर-जोइस-वेमाणिआ चउह देवा ।
दस-अटु-पंच-दुविहा बोद्धव्वा उवरुवरि कमसो ॥३०॥ भवनपतीनां १० मेदा:----
असुरा नाग-सुवण्णा विज्जु-गी-दीव-उदहि-दिसि-वाऊ । थणिअ कुमारा जोअणसहसाहो भवणवइ दसहा ॥३१॥
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२६६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीधर्मघोष
व्यन्तराणां भेदाः
पिसाय-भूअ-जक्खा य रक्खसा किन्नरा य किंपुरिसा । महोरगय गंधब्वा वण? रयणाइसयहिद्वा ॥३२॥ अणपण्णी पणपण्णी इसिवाई भूअवाइले कंदे ।
महकंदे कोहंडी पयगे रयणाइमसयंतो ॥३३॥ ज्योतिष्क-वैमानिकप्रकाराः
पंचविहा जोइसिआ ससि-रवि-गह-रिक्ख-तारयाभेआ। बारसहा कप्पसुरा ऽकप्पाइआ दुदसविहा उ ॥३४॥ सोहम्मीसाण–सणंकुमार-माहिंद-बंभ-लंतयया । सुक्क–सहस्साराणय-पाणय-आरण-अचुअकप्पा ॥३५॥ सुदरिसण-सुपडिबद्धे मणोरमे सव्वभद्द-सुविसाले।
सुमाणस-सोमणसे विअ पिअंकराइचणुत्तरया ॥३६॥ प्राणा:
इग-बि-ति-चउरिंदिअ सन्नि असन्नि चउ छग सगट्ट नव दस य । पाणा ऊसासाउग पणिदि तणु-वइ-मण-बलित्ति ॥३७॥ — पूरंतो इअ भमिओ तुमे अदिम्मि नाह ! दिछोऽसि ।
संपइ मुत्तिजिअत्तं देहि जहिं पनरविह सिद्धा ॥३८॥ पंचदशसिद्धभेदाः
तित्थातित्थ जिणाजिण गिहि-अण्ण-सलिंग-थीनर-नपुंसा । पत्तेअ-सयंबुद्धा बुद्धबोहिक्कणिगसिद्धा ॥३९॥ ते साइअणंतठिई अकाय-तणु-भवठिई अ कम्मवई । दिंतु अजोअणिकुलठिईणंतविरिअधम्माकित्तिठिई ॥४०॥
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितम् ] पञ्चत्रिंशज्जिनवाणीगुणस्तवनम् । (२६७)
। [ १०२ ] पञ्चत्रिंशज्जिनवाणीगुणस्तवनम् ।
जोअणगमद्धमागह सव्वभासाणुवाइणि वाणिं । पणतीसपवरगुणकित्तणेण थुणिमो जिणिंदाणं ॥ १॥ मेहमणोहरसुगुहिरनिग्घोसं' वंसघंससोहिल्लं । महुमहुरमालओसियपमुहरायरायं भवविरायं ॥२॥ सक्कयपमुहसलक्खण सक्कारजुअप्फुडक्खरपयाई । गामाण चा....चाउवचारपरं उदात्तसरं ॥ ३ ॥ पडिरवपूरिअगयणं सरलणुकूलत्तओ सुदक्खिण्णं । इअ सत्तसद्दअइसय............सामि जिणवयणं ॥ ४ ॥ तह अत्थासय अडवीसअइसयं अप्पगंथसुमहत्थं । अव्वाहयाभिधेयं पुवाबरचक्क अविरोहा ॥ ५ ॥ सिद्धत्थसूइसिटुं सिटुं व............उत्तमाविक्खं । परदूसणाविसयओ अवहरिन्नुत्तराइसया ॥ ६ ॥ संसय असंभवेणा संदिद्धं सोअजणमणाइहरं ।। देसद्धाई पत्त्थावुचिों उदिअत्थतत्तपरं ॥ ७॥ . अविकिण्णपसरिअमसंदिद्ध धिकारातिवित्थरविओगा। वरसंबंधपसरणा२ मिहपइवक्काइ साकख ॥ ८ ॥ अइमिद्धमहुरिमगुणं सुहियं सव्वेसि घयगुडाइब"। नियविसए कयसोआरलोअवित्थिण्णअच्छरिअॅ२ ॥ ९॥ .
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २६८ )
जमगाइगुणविसेसो अतुच्छ अभिधेअओ वुदारत्थं ३ । अप्पयपरभूमि अणुसारि देसणाईहिं अभिजायं ॥ १० ॥
१४
१५
$
तिहुअणपरसंसणिज्जं परमंमावेहयं च अविलंब "
1
सथुइपरनिंदरहिअं" धम्मत्थ भासपडिबद्धं ॥ ११ ॥ लिंगवयणकालतिए परुक्खपच्चक्खकारगाज्झत्थो ।
.२०
२१
उवणयवयणचक्के अविपरीअत्थं अतुरिअं " च ॥ १२ ॥
पत्थिअवत्थसरूवा वण्णणाणेगजाइ सुविचित्तं । चत्तपयवण्णवकं वयणंतरओ विसेसजुअं ॥ १३ ॥ अभिधेएमणभंती अविब्भमोणादरो अविक्खेवो ।
R
जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीधर्मघोष
२५
किलिकिंचिय मिच्छाभय रोसायसुजुगवमसइकरणं च ॥१४॥ इअ विग्भमाइमणदोसविरहिअं सत्तसाहसोवे ।
9$
आ अत्थसिद्धिमच्छिण्णहेउ मायासरहिअं च ॥ १५ ॥ इअ सव्ववयणपणतीसइसयसाहिअवओं जिणो थुणिओ । सद्धम्मकित्तिविज्जाणंदयरं ........ उगिरं ॥ १६ ॥
:
[ १०३ ] निकाचिततीर्थकुमामकर्मणां जिनानां भवत्रयीस्तवनम्
रिसहाइ जिणवरिंदे चवीस गुणामि पणयदेविंदे । - जिणभत्तीइ सुतित्थे तित्ययरसुनामतिभवेहिं ॥ १ ॥
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________
Awar
सरिविनिर्मितम्] भवत्रयीस्तवनम् . (२६९) पुंडरिगिणि वजनाहो' सव्व 'रिसह ' जिणु विणीआए। सुस्सीम विमलवाहण' विजए उज्झाइ ' अजिअजिणो ॥२॥ विउलबल सुतपुरीए' सत्तमगेविज 'संभवु ' सवित्थी। रयणसंचय महाबल' जयंति' अभिनंदणु ' विणीआए ॥३॥ पुंडरगिणी अइबलो' जयंति उज्झाइ 'सुमइ' अ सुसीमा । अवराइअनिवु' नवमे गेविज कोसंबिए 'पउमपहो ॥४॥ नंदीसुभाइ' अट्ठमगेविज बाणारसी 'सुपासजिणो । पउमनिवु रयणसंचय' विजयंति चंदपुरि 'चंदपहो ॥५॥ पुंडरिगिणि महपउमो' आणइ कार्यदिआइ 'सुविहि'जिणो । पउमु सुसीमा' पाणइ भदिलपुरि 'सीअल' नरिंदो ॥ ६ ॥ नलिणीगम्मुसभाए' अच्चुइरे "सिज्जंस' नाहु सौहपुरे । पउमतरु स्वणसंचय' पाणइ चंपाइ 'वसुपुज्जो ॥७॥ पउमस्सेणु महापुरि' सहसारे 'विमल' नाहु कंपिल्ले । रिद्रपुरे पउमरहो' पाणइ उज्झाइ गंतजिणो ३ ॥८॥x
-
[१०४] श्रीदुःषमाकालस्तवनम् ।
विरजिणभुवणविस्सुय पवयणगयणिक्कदिणमणिसमाणे । वहंतसुअनिहाणे थुणामि सूरी जुगपहाणे ॥१॥
x एतावदेवोपलब्धं स्तोत्रमिदं, अग्रतो नोपलब्धेः पत्राणाम् ।।
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २७०) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषवीस'तिवीस दुनवइ अडसयरी पंचसयरि' गुणनउई ।। सयओ सगसी पणनउई सगसी छस्सयरि"अडसयरी'२ ॥२॥ चउनवईअट्ट"तीय"सग"चउ"पनरुत्तरसयं तितीससयं सयउ पणनवइ" नवनवई२२ चत्तश्तेवीसुदयसूरी ॥३॥ प्रथमोदयः-- अह उदयाणं पढमे जुगपवरे पणिवयामि तेवीसं । सिरिसुहम-वयर-पडिवय-हरिस्सहं नंदिमित्तं च ॥४॥ सिरिसूरसेण-रविमित्त-सिरिप्पहं मणिहरं च जसमित्तं । धणसिंह-सव्वमित्तं धम्मिलं सिरिविजयणंदं ॥५॥ वंदामि सुमंगलं-धम्मसिंह-जयदेवसूरि-सुरदिन्न । वइसाहं कोडिनं मामाहुर-वणियपुत्त-सुरदिन्नं ॥६॥ उदयाणंतिमसूरी पुसमित्त-अरिहमित्त-वइसाहं । वंदे सुकित्तिथावर-रहसुअ-जयमंगलमुणिंदं ॥७॥ सिद्धत्थं ईसाणं रहमित्तं भरणिमित्त-दढमित्तं । सिरिदेवइमित्तं सिरिधरं च मागहममसूरिं ॥८॥ सिरिसंगइमित्तं कित्तिमित्त-सुरमित्त-फग्गुमित्तं च । कल्लाणदेवमित्तं नमामि दुप्पसहमुणिवसहं ।।९।। वंदे सुहम्म-जंबूं पभवं सिज्जंभवं च जसभदं । संभूइविजय-सूरि भद्दबाहुँ सिरिथूलभदं च ॥१०॥ महगिरि-सुहत्थि-गुणसुंदरं च सामजखंदिलायरियं । रेवइमित्तं धम्मं च भद्दगुत्तं च सिरिगुत्तं ॥११॥
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितम् }
श्रीदुःषमकालस्तवनम्
सिरिवयरमज्जर क्खिअसूरिं पणमामि समित्तं च । इअ सत्तकोडिनामे पढमुदए वीसजुगपवरो ॥१२॥ द्वितीयोदय :
( २७१ )
बीए तवीस - वरं नागहत्थि च रेवईमित्तं । सोहं नागण - भूअदिन्नयं कालयं वंदे ॥ १३ ॥ सिरिसव्वमित्त - हारिल - जिणभदं वंदिमो उमासाईं ।
समित्तं संभूअं माढरसंभूअ -- धम्मरिसिं ॥ १४ ॥ जिट्टं च फग्गुमित्तं च धम्मघोसं च विणयमित्तं च । सिरिसीलमित्त - रेवइसूरिं सुमिण मित्त-रहमित्तं ॥ १५ ॥ इअ सव्वोदयजुगपवरसूरिणो चरणसंजु वंदे | चउरुत्तरदुसहस्से दुप्पसहंते सुम्माई ||१६|| इअ हम - जंबू तब्भवसिद्धा एगावयारिणो सेसा । - सड्ढदुजोअणमज्झे जयंतु दुब्भिक्खडमरहरा ॥ १७॥ जुगपवरसरिससूरी दूरीकयभवियमोहतमपसरो । वंदामि सोलसुत्तरइगदसलक्खे सहस्से अ ॥ १८ ॥ पंचम अरम्मि पणपन्नलक्ख पणपन्नासहस्स कोडीणं । - पंचसयकोडिपन्ना नमामि सुचरण सयलसूरी ॥१९॥ तित्ती संलक्खाओ चउर सहस्सा x X X इग नवइ दूसमाए सूरीणं मज्झिमगुणाणं ॥२०॥ पंचावन्नं कोडी लक्खाणं हुंति तह सहस्साणं । चउपन्नं कोडिसया चउचालीसाउ कोडीओ ॥२१॥
× (3)
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२७२)
जैमस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मधी
तह सतरकोडिलक्खा नक्कोडि सहस्सकोडिसयभेगं । इगवीसकोडि इगुलक्खा सद्विसहस्सा सुसाइणं ॥२२॥ समणीण कोडिसहसा दस नव कोडी सयकोडीओ। छप्पन्नलक्ख छत्तीस सहस्स एगूण दुन्निसया ॥२३॥ तह सोलकोडीलक्खा तिअ कोडिसहस्स तिन्नि कोडिसया। सत्तरस कोडी चुलसी लक्खा सुरुसावयाणं तु ॥२४॥ पणतीस कोडिलक्खा सुसाविआ कोडिसहस्स बाणउई । पण कोडिसया चत्ता सकोडि तह बारसम्महिआ ॥२५॥ एवं देविंदणयं सिरिविजाणंदधम्मकित्तिमयं । वीरजिणपबयणठिअं दूसमसंघं नमह निच्च* ॥२६॥
* वासाण बोससहसा नव लय तिम्मास पंचदिणपहरा ।
इका घडिआ दोपल अक्सर इगयाल जिणधम्मो ॥३॥
युगप्रधान २००४ ॥ १६ गाथाया अर्थ:-श्रीयुगप्रधानसमाचार्या: १७११०००, सुचारित्रसूरयः ५५५५५५००००००००, मध्यमसूरयः ३३०५४४९१, पाठान्तरे तु ५५५५५४४४३३२६४९१ एतावन्तो मध्यमगुणसूरयः । साधवः १७०९१२१०१६००००, साध्वी १०९२३ ९६१२१९९ । श्राद्धाः १६०३३१२८४०००००, श्राविकाः ३५९२ ५२२००००१२, सर्वाचार्याः ५५५५५५००००००००, प्रधानतरराजानः
१६०००० 'पुवस्स उ परिमाणं' अनया सख्याया मध्यमराजानः ७०५६००००००००० ।
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________
भूरिधिनिर्मितः]
(२७३)
wmmmmmmm
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
[ १०५ ] ऋषिमण्डलस्तवः ।
सकलसकलचक्रवर्ति-पण्डितोत्तमपण्डित
.. श्रीबुद्धिविमलगणिगुरुभ्यो नमः । भत्तिब्भरनमिरसुरवरकिरीडमणिपंतिकंतिकयसोहे ।
उसभाइजिणवरिंदाण पायपंकेरुहे नमिमो ॥१॥ निज्जिय परीसहच, संभग्गुवसग्गवग्गरिउपसरं । संपत्तकेवलसिरि सिरिवीरजिणेसरं वंदे ॥२॥
अपचूरिः। वयं श्रीऋषभादिजिनवरेन्द्राणां पादपक्रेरुहान-चरणकमलान नमामः-नमस्कुर्मः । किंविशिष्टान् पाद पक्रेरुहान् ? भकिभरननसुरवरकिरीटमणिपङ्क्तिकान्तिकृतशोभान् ॥ १ ॥
महं श्रीवीरजिनेश्वरं वन्दे । किविशिष्टं श्रीवीरजिनेश्वरम् १निजितपरीषहचमुम् । पुनः किंविशिष्टम् ? :सम्भग्नोपसर्गवरिषुप्रसरम्। पुनः कथम्भूतम् ? सम्प्राप्तकेवलश्रियम् ॥ २ ॥
अथ. આ અહે ઋષભાદિક જિનવરેંદ્ર તણા ચરણકમલ નમસ્કરઉં. કિસા છઈ ચરણકમલ ? ભક્તિ તણાં ભરિ કરી નમ્ર–નમતા સુર-દેવ તણા, વર-પ્રધાન કિરીટ–મુકુટ તેહ તણી જે મણિ તેહ તણું પંક્તિ-શ્રેણુ તેહ તણ જે કાંતિ તિઇ કૃત-કીધી શેભા છઇ. It
श्रीमहावी२ जिनेश्वर पां. लिसा ७४ १.निनित-ती परीष રૂપિણું અમૂ-સેના છ જિણ. સંભન્ન-ભાગ ઉપસર્ગ રૂપિયા રિપુ-વછરી તેહનઉં વર્ગ-સમૂહનીં પ્રસર–વ્યાપ થઈ. સંપ્રાપ્ત–પામી :કેવલજ્ઞાનરૂપિણી श्री छ5. ॥ २ ॥
१८
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २७४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषनिम्मविय बारसंगे निहयअणंगे विमुक्कभवसंगे ।
करुणामयजलनिहिणो नमामि गणहारिणो सव्वे ॥३॥ भरहमहारायरिसिं गिहिवेसुप्पन्ननाणवररयणं । __ दसहिं सहस्सेहि समं निक्खंतं वंदिमो सिरसा ॥४॥ हत्थिविलग्गस्स न केवलं ति सोऊण वरिसपडिमंते । पयपउमसमुप्पाडियनाणवरो जयउ बाहुबली ॥५॥
__ अवचूरिः। __ अहं सर्वान् गणधारिणो नमामि । कथम्भूतान् गणधारिणः ? निर्मितद्वादशाकान। पुनः कथम्भूताम् ? निहतानङ्गान् । पुनः कथम्भूतान् ? विमुक्तभवसङ्गान् । पुनः कथम्भूतान् ? करुणामृतजलनिधीन् ॥३॥
वयं भरतमहाराजर्षि शिरसा वन्दामहे । किं विशिष्टं भरतम् ? गहिवेषोत्पन्नज्ञानवररत्नम् । पुनः कथम्भूतम् ? दशभिः नृपसहः सम-संयुक्तं निःक्रान्तम् ॥ ४॥ बाहुबलिनामा मुनीन्द्रो जयतु । किविशिष्टो बाहुबलिः ?
अथ. હું સઘલાઈ ગણધર નમસ્કરઉં, કિસા છઈ ગણધર ? નિપજાવિયાં બાર અંગ છઈ, નિહત–હણિઉં અનંગ-કંદર્પ છઈ. વલી કિસા છછ ગણધર ? વિમુક્ત-મેહિ ભવ–સંસારનઉ સંગ છઈ. કરૂણા રૂપિઉં અમૃત તેહ તણું સમુદ્ર છઈ. ૩
અહે ભરત મહારાજ ઋષીશ્વર મસ્તકિં કરી વાંદઉં-નમકરવું. કિસા છઈ ભરત? ગૃહષે ઉત્પન્ન-ઉપનઉ વર–પ્રધાન જ્ઞાન-કેવલરૂપીઉં રત્ન છ0. વલી કિસિઉ છઈ ભરત? દશ સહસ્ત્ર રાય સહિત દીક્ષા લીધી છઈ જા
બાહુબલિ ગલીશ્વર જયવંત વર્તશે. કિસિ છોઈ બાહુબલિ ? પગરૂપીયાં
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणीतः]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
(२७५)
तं जायमउज्झाए तक्खसिलाविसयपव्वइयं । __वंदे बाहुबलिरिसिं निव्वुयमावए सेले ॥ ६ ॥ सुरवइणा अहिसित्ता भरहवए अद्धभरहवरपइणो । ... आइच्चजसप्पमुहा अट्टवि सासयसुहं पत्ता ॥ ७ ॥
अन्नेवि पुहविवइणो उसभस्स पउप्पए असंखिज्जा । ___ जाव जिअसत्तुराया अजियजिणपिया समुप्पन्नो ॥ ८ ॥
अवचूरिः। पदपद्मसमोस्पाटितज्ञानवरः । किं कृत्वा ? वर्षप्रतिमान्ते हस्तिवि. लग्नस्य-हस्तिन आरूढस्य न केवलज्ञानं इति श्रुत्वा ॥५॥ ____ आदित्ययशःप्रमुखा अष्टौ राजानः शाश्वतसौख्यं प्राप्ताः । कथम्भूता अष्टौ राजानः ? सुरपतिना-इन्द्रेण भरतपदे अभिषिक्ताःअनुक्रमेण राज्ये स्थापिताः । पुनः कथम्भूताः १ अर्द्धभरतवरप्रभवः ॥७॥
अन्येऽपि श्रीभरतेश्वरात् आदित्ययशःप्रमुखेभ्यः अष्टाभ्यः सन्तानिकेभ्यः अपरे-अन्ये ऋषभस्य पदात् पदे-पदानुक्रमेण असङ् ख्येयाः पृथ्वीपतयो-राजानोऽभवन यावत् अजितजिनपिता जितशत्रुराजा समुत्पन्नः ॥ ८ ॥
अर्थ. કમલ તેહ બિહુ સમકાલ ઉત્પાટિત–ઉપાડે ઉપનઉં જ્ઞાન-કેવલજ્ઞાન તિણુઈ કરી વર–પ્રધાન છઇ. કિસિઉં કરીનઈ? વર્ષે દિવસના કાઉસગ્નનાં પ્રાંતિ હાથી ચડિયાં કેવલજ્ઞાન નહી ઇસિવું સાંભલીનંઈ પણ
આદિત્યયશ પ્રમુખ આઠ રાજા શાશ્વતાં–સૌખ્ય પામ્યા. કિસા છી આઠ રાજા સુરપતિ-ઈદ્રિઇ ભરતેશ્વરનાં પાટિ અભિષેકિયા–અનુક્રમે પાટિ બઈસારિચા. વલી કિસ્યા છઈ? આઠ અર્ધભરતક્ષેત્ર તણસોલ સહસ્રદેશ તણું વર–પ્રધાન ઠાકુર છઈ.
અને રાઈ ભરતતઉ આદિત્યચશઃ પ્રમુખ આઠ સંતાનીચા તઉ અપર– અનેરા શ્રીકૃષભદેવ તણાઈ પટ્ટાનુક્રમિઇ અસંખ્યાતા પૃથ્વીપતિ–રાચ તાં
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२७६ ) 'जनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषउज्झित्तु रजलच्छि पब्वइया केवि सिवपुरं पत्ता।
सव्वटुपत्थडवरे अवरे ते वंदिमो सव्वे ॥ ९ ॥ तिणमिव भरहपहुत्तं चइत्तु ननरइसहस्सपरियरिए ।
निक्खंते नरनाहे नमामि नवसगरपामुक्खे ॥ १० ॥ विमलजिणेसरतित्थे थेराणं अंतियम्मि पव्वइओ । चउदसपुची पत्तो महब्बलो पंचमे कप्पे ॥११॥
अवचूरिः । ते सर्वेऽपि राज्यलक्ष्मी त्यक्त्वा प्रव्रजिताः तेषां मध्ये केचित् शिवपुरं प्राप्ताः अपरे सर्वार्थप्रस्तरे वरे-सर्वार्थविमाने वरे प्राप्ताः अहं तान् सर्वान् वन्दे ॥ ९ ॥ ___अहं नवसगरप्रमुखान् नरनाथान् सार्वभौमान्-चक्रवर्तिनो नमामि । कथम्भूतान् ? तुणमिव भरतप्रभुत्वं त्यक्त्वा नरपतिसहस्रपरिकरितान् निष्क्रान्तान्-प्रवजितान् ॥ १० ॥ महाबलः पञ्चमे कल्पे प्राप्तः । कथम्भूतो महाबल: ? विमल
म . ભગઈ હઉયા. જ લગઈ શ્રી અજીતનાથ-બીજઉ તીર્થકર તેહનઉ પિતા જિતશત્રુ રાજા ઉપનઉ. N૮
તે સઘસાઈ રાજ્યમી છાંડી પ્રવ્રુજિત-વ્રતધારી હુઆ-દીક્ષા લીધી તેમાંથી કેટલાઈ મુક્તિ પુહતા. અપર-અનેરા મુક્તિગામી, નું બીજા વરપ્રધાનિ સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનિ પહતા. હું તે સઘલાઈ કષીશ્વર વાંદઉં લા
હું નવસગરપ્રમુખનરનાથ ચક્રવતિ નમ. કીસા કઈ નવસાગર પ્રમુખ તૃણા–તિણખલાની પરિઇ ભરતક્ષેત્ર તણુઉં પ્રભુત્વ-રાજ્ય ત્યજીના સહસરાયે પરિવરિયા નિષ્ક્રાંત-દીક્ષા લીધી છઈ ૧
મહાબલ રાજઋષીશ્વર પાંચમઈ દેવલોક પુહતુ. કિસિઉં છઈ મહાબલ
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________
m
सूरिविनिर्मितः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः । (२७७ )
तत्तो चइत्तु जाओ वाणियगामे सुदंसणो सिट्ठी । __ वीरसगासे पुणरवि चउदसपुव्वी गओ सिद्धिं ॥ १२ ॥ पयरयमिव रज्जसिरिं उज्झिय गहियव्वए अयलपमुहे ।
अवि बलदेवरिसी थुणामि निव्वाणमणुपत्ते ॥ १३ ॥
अवचूरिः। जिनेश्वरतीर्थे स्थविराचार्यसमीपे प्रवाजितः । पुनः कथम्भूतो महाबलः? चतुदर्शपूर्वी-चतुर्दशपूर्वधरः ॥ ११ ॥ ___ततो ब्रह्मदेवलोकात् महाबलजीवश्च्युत्वा वाणिज्यग्रामे सुद. निनामा श्रेष्ठीः जातः पुनरपि श्रीमहावीरसमीपे दीक्षा लात्वा चतुदेशपूर्वधरः सन् सिद्धिं गतः ॥ १२॥
अहं अष्टावपि अचलप्रमुखान् बलदेवान-बलदेवऋषीन् नमामि कथम्भूतान् अष्टौ बलदेवान् ! पदरज इव राज्यश्रियं त्यक्त्वा गृहीत. व्रतान् निर्वाणं-मोक्षं अनुप्राप्तान् ॥ १३ ॥
अर्थ વિમલનાથ-તેરમ તીર્થકર તેહનઈ તીર્થિ–તેહનઇ શાસનિ સ્થવિર આચાર્ય તેહનઈ સમીપે દીક્ષા લીધી છઈ. વલી કિસીક છઈ મહાબલ ? ચઉદપૂર્વધર ७४. ॥११॥
તે પાંચમા દેવલોક તક મહાબલનઉ જીવ ચિવ વાણિજ્યગ્રામિ સુદર્શન ઈસિઈ નામિ શ્રેષ્ટિ હઉઉ. તે સુદર્શન શ્રેણી પુન-વલી શ્રીમહાવીરનઈ સમીપે દીક્ષા લઈ ચઉદપૂર્વધર હોઇ સિદ્ધિ ઈ–મુક્તિ ગિઉ શરવા
હું આઠ અચલપ્રમુખ બળદેવ કષી શ્વર નમકરઉં, કિસ્યા છઈ આઠઈ બલદેવ ઋષીશ્વર? પગિ. લાગા રજની પરિઈ રાજ્યલક્ષ્મી છોડી દીક્ષા લીધી છઈ. વલી કિસા કઈ ? નિર્વાણુ–મોક્ષ પામિયા છ6. I૧૩ના
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २७८ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषजेणुग्गतवं तत्तं अवराहं दट्ठ निययरूवस्स ।
तुंगियगिरिवरसिहरे सो राममहामुणी जयउ ॥ १४ ॥ रामो तवप्पभावा सुपत्तदाणाउ झत्ति रहकारी।
अणुमोअणाइ हरिणो संपत्ता बंभलोगम्मि ॥१५॥ इक्खागरायवसहो पडिबुद्धो नाम कोसलासामी ।
तह नेया अंगाए चंदच्छाए निरुवमाए ॥ १६॥
___ अवचूरिः। स राममहामुनिर्जयतु, येन रामऋषिणा तुङ्गिकगिरिवर शिखरे उग्रं तपस्तप्तम् । किं कृत्वा ? निजरूपस्य अपराधं दृष्ट्वा ॥ १५ ॥
रामः तपःप्रभावात्, स्थकार:-सूत्रधारः झटिति-शीघ्रं सुपात्रदानात् । मृगो-हरिणः अनुमोदनायाः त्रयोऽपि ब्रह्मदेवलोकं प्राप्ताः ॥ १५ ॥
इक्ष्वाकुराजसु वृषभः- श्रेष्ठः कौशालायाः-अयोध्यायाः स्वामी. प्रतिबुद्धनामा, तथा अङ्गाया नगर्याः स्वामी चन्द्रच्छायः कथम्भूताया अङ्गायाः १ निरुपमायाः ॥ १६ ॥
अथ. તે રામનવીશ્વર જીવત વર્તલ, જિણઈ રામિ પીરિઇ તંગિયા પર્વતનઈ શિખરી ઉગ્ર તપ તપિઉ. કિસિઉં કરી નઈ? નિજ-આપણું રૂપ 'તણુઉ અપરાધ દેખીનઈ ૧૪
- રામ તપના પ્રભાવત૬, રથકાર-સૂત્રકાર કટિતી-શીધ્ર સુપાત્રદાનતા પ્રભાવતઉં, મુગલ અનુદના ત–ભાવના ત૬, એ વિહુઈ પાંચમ બ્રહ્મદેવલોક પામ્યા. આપા
ઈક્ષાકુવંશીય રાય માંહિ વૃષભ-શ્રેષ્ઠ કેશલા તણુઉ સ્વામી પ્રતિબુદ્ધ ઈસિઈ નામિઈ રાજા (૧) તથા–તિમ અંગાનગરી તણુઉ નેતા–સ્વામી ચંદ્રછાય રાજા (૨) કીસી છઈ અંગાનગરી ? નિરૂપઈ છઈ-અનેપમ છ6 ૧૬
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः]
श्रीऋषिमण्डलस्तकः
(२७९)
संखे कासीराया कुणालदेसाहिवो तहा रुप्पी ।
कुरुवइ अदीणसत्तू पंचालपहू अ जियसत्त ॥ १७ ॥ संजायजाइसरणा पव्वइआ छप्पि मल्लिजिणपासे ।
चउदसपुवी एए जयंतु अपुणब्भवं पत्ता ॥ १८ ॥ सद्धिं वाससयाई जेणं छद्रेण भाविओ अप्पा। बहुविहलद्धिसमिद्धं विण्डं वदामि अणगारं ॥ १९ ॥
अवचूरि । काश्या-वाणारस्याः शङ्के राजा, तथा कुणालदेशस्य अधिपतिः -स्वामी रुक्मी । राजा, कुरुमण्डलस्याधिपतिः अदोनशत्रु: च-अन्यत् । पञ्चालदेशस्य प्रभुः-जितशत्रुः ॥ १७ ॥
एते जयन्तु । कथम्भूताः ? सजातजातिस्मरणाः पुनः कथम्भूताः ? एते षडपि श्रीमल्लिजिनपार्श्वे प्रवजिताः । पुनः कथम्भूताः? चतुर्दशपूर्विणः । पुनः कथम्भूताः ? अपूनर्भवं प्राप्ताः ॥ १८ ॥ ____ अहं विण्डं-विष्णुकुमारं नमामि, यो विष्णुकुमारो वैक्रियदेह
मर्थ. કાશી–વાણારસી નગરી તણ સ્વામી શંખ રાજા (૩) કુણાલ દેશ તણુક અધિપતિ–સ્વામી રૂમી ઇસિઈ નામિઈ (૪) કરમંડળ દેશ તણુક સ્વામી અદીનશત્રુ રાજા (૫) પંચાલદેશ કાંપિલ્યપુરપાટણ તણુક સ્વામી– રાજા જિતશત્રુ (૬) ૧છા
એ છઈ રાજા જયવંત વતું, એ તે કિસા કઈ ? સંજત–ઉપનાં જાતિમરણ છઇ, વલી કિસ કઈ છઈ ? શ્રીમલ્લિનાથનઈ સમીપ દીક્ષા લીધી ७, पदी हिसा ४४ ? २९ पूर्वाधर ७४, सी सा छये ७६ ? अधुनર્ભવ-મેક્ષ પામિયાં છઈ પા૧૮
હું તે વિણકુમાર નમઉં. જિણ વિણકુમારિ વૈક્રિચદેહલાબ્ધિઈ કરી
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २८० )
जैनस्तोत्रसम्दोहे
जो तिव्थस्स पभावणमकासि बेउग्विदेहलद्वीए । तं विहुं गयतिहं नमामि पत्तं सिवपुरंमि ॥२०॥ एगूणे पंचस खंदगसीसाण कुंभकारकडे ।
पालयकयउवसग्गे पत्ते पणमामि अपवग्गे ॥ २१ ॥
अण्णतित्थियपराभवं भवसयाउ निव्विण्णो ।
नेगमअट्टसहस्सेण परिवुडो कित्तिओ सिट्ठी ॥ २२ ॥
दट्टूण
[ श्रीधर्मधोम
अवचूरिः ।
लब्ध्या तीर्थस्य प्रभावनां अकार्षीत् । किंविशिष्टं विष्णुं ? गततृष्णम् पुनः कथम्भूतं विष्णुं ? शिवपुरे प्राप्तम् ॥ २० ॥
अहं स्कन्धक्राचार्यशिष्याणां एकोनानि पञ्चशतानि प्रणमामि । कथम्भूतानि एकोनानि ? कुम्भकारकटे पालकपुरोहितेन प्राणां तकृतोपसर्गानि अपवर्ग-मोक्षं प्राप्तानि ॥ २१ ॥
कार्तिकश्रेष्ठी नैगमानां वणिकपुत्राणां अष्टोत्तरसहस्रेण परिवृतः मुनिसुव्रतस्वामिसमीपे प्रब्रजितः - दीक्षितः । किंविशिष्ट कार्तिक
".
अर्थ.
તી તણી પ્રભાવના કીધી. ક્રિસિઉ છઈ વિષ્ણુકુમાર ? તૃષ્ણા રહિત ઈ. નિÎભ ઇ. વલિ કિસિઉ ઇ ? શિવપુરિ–મેાક્ષનગર પુહતક છઈ. ારા
હું ખંધકસરિ તણા શિષ્ય એકઇ હાં પાંચસÙ નમસ્કરä, કિસા છંઈ ? કું ભકારકિટ નગરિ પાલક કૃત પ્રાણાન્ત ઉપસ ઇ. વલી કિસ્સા છંઈં? અપવર્ગ–મેાક્ષ પામિયા ઇ. ॥૨॥
કાતિ ક્રમેષ્ઠી-વિપુત્ર અષ્ટોત્તર સહસ્ર પિરવરિયાં શ્રીમુનિસુવ્રતસ્વામિ ન સમીપે દીક્ષા લીધી. કિસિઉ છઇ કાર્ત્તિકશ્રેષ્ઠી ? અન્ય-અનેરા તીર્થિકકુલિંગિ તેહનઉ પરાભવ દેખી સંસારના ભયતઃ નિવિન્ન?–ઊસનઉ છઈ, ते
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः ]
पव्वइओ मुणिसुव्वयसामिसगासम्मि बारसंगधरे । बारससमपरिआओ सोहम्मे सुरवई जाओ ॥ २३॥ मुग्गल गिरिम्मि सुकोसलेन वग्धीकओवसग्गेण । पत्तं परमं ठाणं कित्तिधरेण वि परं नाणं ॥ २४ ॥ काउं गुणरयणतवं अट्ठ उ अक्खोहसागरप्पमुहा । विहुसुआ संपत्ता सिद्धिं इक्कारसंगधरा || २५ ॥
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
(२८१ )
अवचूरिः ।
श्रेष्ठी ? अन्यतीर्थिकस्य पराभवं दृष्ट्वा भवभयात् निर्विण्णः । अवसन्नः । पुनः कथम्भूतः कार्तिकश्रेष्ठी ? द्वादशाङ्गवित् द्वादशसमपर्याय:पालितव्रतः सौधर्मसुरपतिः - इन्द्रो जातः ॥ २२-२३ ॥
सुकोशलेन मुनिना मल्लिगिरौ - चित्रकूट पर्वते परमं पदं मोक्षस्थानं प्राप्तम् । कथम्भूतेन सुकोशलेन ! व्याघीकृतोपसर्गेण । कीर्तिधरेणापि तत्पित्रा वरं ज्ञानं केवलज्ञानं प्राप्तम् ॥ २४ ॥
अष्टौ अक्षोभ्यसागरप्रमुखा वृष्णिसुताः सिद्धिं सम्प्राप्ताः । किं कृत्वा ? गुणरत्नतपः कृत्वा । कथम्भूता अष्टौ अक्षोभाद्याः ? एकादशाङ्गधराः ॥२५॥
अर्थ.
કાર્તિક શ્રેણી ખાર વરસ પાલિત દીક્ષા હૂં. તઉ સૌધર્મ દેવલેાક સુરપતિ– ઈંદ્ર હઉ ારકા
સુકેાલિ મહાત્મા મગ્રિલગિરિઇ ચિત્રઉડિ પતે પરમસ્થાનકમાક્ષ પામિä, કિસિહ ઇ સુકાશલ ઋષીશ્વર ? વાષિણીઈ કૃત-કીધઇ ઉપસ ઋઈ, અનઈ કીતિ ધરિષ્ઠ-તે સુકાશલનઈ પિતાઈ વ–પ્રધાન કેવલજ્ઞાન પામિરૂં ૫૨૪
આઠ અક્ષાભ્યસાગર વૃષ્ણુિસુત-અંધકવૃષ્ણિરાચના સુત-બેટા સિદ્ધિ”— મુક્તિ” પુતા. કિસિä કરીનઇ ? ગુણરત્ન ઇસિÛ નામિર્કે તપ કરીનઈ. કિસા કંઈ તે આઈ? ઇગ્યાર અંગ ધરઇ છÛ. ારપા
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २८२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [ श्रीधर्मघोषतं वंदे रहनेमि चउरो वच्छरसयाइं जस्स गिहे।
जो वरिसं छउमत्थो पंचसए केवली जाओ ॥ २६ ॥ जालि-मयालि-उवयालि-पुरीससेणे य वारिसेणे य।
पज्जुन-संब-अनिरुद्ध-सच्चे नेमी य दढनेमी ॥२७॥ पन्नासं पन्नासं भजाओ चईय बारसंगधरा। सोलससमपजाया सिद्धा सित्तुंजए दसवि ॥२८॥
अवचूरिः। अहं तं रथनेमि वन्दे । यस्य चत्वारि वर्षशतानि गहवासेऽ. भवन् । यो वर्ष छद्मस्थो जातः, यः पञ्च वर्षशतानि केवली जातः
जालिः , मयालिः २ उपजालिः ३ पुरिषसेनः ४ वारिषणः ५ प्रद्युम्नः ६ शाम्बः ७ अनिरुद्धः ८ सत्यनेमिः ९ दृढनेमिः १० एतेदशापि पञ्चाशत् पञ्चाशत् भार्या: त्यक्त्वा प्रव्रजिताः । कथम्भूता एते दश? द्वादशाङ्गधारिणः ॥ २७ ॥
पुनः कथम्भूता दश ? द्वादशसमपर्याया-द्वादशवर्षपालितव्रताः । पुनः कथम्भूता दश ? दशापि शत्रुञ्जये सिद्धाः ॥ २८ ॥
अथ. હું તે રથમ વીશ્વર વાંદઉં. જે રહનેમિઈ ચારિસઈ વરિસ ગૃહસ્થ વાસિ હીંયાં, જે રહનેમિ વર્ષ જાણું એક વરિસ છશ્વસ્થ હઊઉ. અનઈ જે પાંચસઈ વરિશ કેવળજ્ઞાની હઉઉ. ૨૬
नदि, भयाति, Sarla, पुरिससेन, पारिसेन, प्रधुम्न, शाम, मनिરૂદ્ધ, સત્યનેમિ, દૃઢનેમિ, એ દશઈ પંચાસ પંચાસ કલત્ર છાંડી દીક્ષા લીધી. કિસા થઈ એ દશઈ? દ્વાદશાંગ ધરઈ છઈ. ચઉદપૂર્વધર છઈ. રા
વળી કિસા છઈ તે દશ ઇ? બાર વરિસ પાળ દીક્ષા છઈ, વલી કિસા છઈ દઈ? શ્રી શત્રુંજય પર્વતિ સિદ્ધા–મુક્તિા ગિયા. ૨૮
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः ] श्रीऋषिमण्डलस्तवः
(२८३)
बत्तीसपुरंधिवई देवइपुत्ता अणीयजसपमुहा ।
छप्पिय नेमिसुसीसा चतुदसपुवी गया सिद्धिं ॥ २९ ॥ जो गेविजाउ चुओ आयाओ तह कुले विसालम्मि ।
तं देवईअवच्चं गजसुकुमालं नमसामि ॥ ३० ॥ वन्दामि नेमिसीसं वयदिणगहिोगराइवरपडिमं ।
सोमिलकयउवसग्गं पत्तं पणमामि अपवग्गं ॥३१॥
अवचूरिः। अनीकयशःप्रमुखाः षडपि देवकीपुत्राः श्रीनेमिसुशिष्याः चतुर्दशपूर्विणः सिद्धिं गताः ॥ कथम्भूताः षडपि ? द्वात्रिंशत्पुरन्ध्रीपतयः-गृहवासे द्वात्रिंशद्भार्यापतयः ॥ २९ ॥
अहं गजसुकुमाल नेमिशिष्यं वन्दे । कथम्भूतं गजसुकुमालम् ? प्रतदिने एव गृहिता वरा एकरात्रिप्रतिमा-कायोत्सर्गविशेषा तम् । पुनः कथम्भूतं गजसुकुमालम् ? सोमिलकृतोपसर्ग शिवं प्राप्तम्॥३०॥
અનીશ પ્રમુખ શ્રીદેવકીના છઈ પુત્ર, શ્રીનેમિનાથના સુશિષ્ય હુંતા. ચઉદપૂર્વધર હુઈ મુક્તિા ગિયા, કિસીઆ ઈદ ગૃહસ્થવાસિ બત્રીસ કલત્રના પતિ છઈ. પુરબી-કલત્ર કહીઈ એરલા
હું ગજસુકુમાલ શ્રી નેમિનાથના શિષ્ય વાંદઉં, કિસિ છઈ ગજ સુકુમાલ? જીનઈ વ્રતઈ દિહાડઈ ગૃહીત–લીધી વર–પ્રધાન પ્રતિમા–કાઉસગ્ગ વિશેષ છઈ, વલી કિસિઉ થઈ ગયસુકુમાલ: ? સામિલભદિ–સસરઇ કૃતઉપસર્ગ હતઉ સિદ્ધિ ગિઉં છઇ સભા
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२८४.) जैनस्तानसन्दोहे [श्रीधर्मघोष जो वासुदेवपुरओ पसंसिओ दुक्करं करेउ त्ति।
सिरिनेमिजिणवरेणं तं ढंढणरिसिं नमसामि ॥ ३२ ॥ इब्भकुलबालियाओ सुपरिच्चत्ताओ जेण बत्तीसं ।
जस्स य निक्खमणमहं दसारकुलनंदणो कासी ॥३३॥ जो पुरिससहस्सजुओ पव्वइओ नेमिपायमूलम्मि । सो थावच्चापुत्तो चउदसपुची सिवं पत्तो ॥ ३४ ॥
अवचूरिः। अहं तं ढंढणऋषि नमस्करोमि । यः ढण्ढणऋषिः वासुदेवपुरतः-अग्रतः श्रीनेमिजिनवरेण दुष्करं करोतीति प्रशंसित:-व्याख्यातः ॥ ३२ ॥
येन इभ्यकुलबालिका:-व्यवहारिणां बालिकाः परिणीता;, सुष्टु -अतिशयेन द्वात्रिंशत्सङ्ख्याः परित्यक्ताः, यस्य निक्रमणमहोत्सवं . दीक्षामहोत्सवं दशारकुलनन्दनो-वासुदेवोऽकार्षीत् ॥ ३३ ॥ __यः पुरुषसहस्त्रयुतः श्रीनेमिनाथपादमूले प्रवजितः श्रीनेमिनाथ पादमूले प्रवजित:.स थावच्चापुत्रः-थावच्चा:-सार्थवाहपत्नी तस्याः 'पुत्रः चतुर्दशपूर्वी सिद्धिं गतः ॥३४॥
मथ હું તે ઢંઢણકુમાર રાવી નમસ્કરઉં, જે ઢંઢણ આવીશ્વર વાસુદેવ આગલિ શ્રીનેમિજિનવરેંદિઈ દુરકર કરઇ ઇતિ–સિઉં–પ્રસિહ-વખાણીઉં. -॥ ३२ ॥
જિઇ ધનવંત વ્યવહારીચા તણી બાલિકા પરિણી બત્રીસ સમકાલ છાંડી, જેહ તણુઉ દીક્ષામહસવ દશારકુનંદનિ–વાસુદેવિ કીધઉં. ૩૩
જે સહપુરૂષ સહિત શ્રી નેમિનાથ તણુઈ પાયમૂવિ દીક્ષા લીધી, થાવસ્થા સાર્થવાહની કલત્ર તેહનઉ બેટીં, ચઉદ પૂર્વધર હંતઉ સિદ્ધિ ગિઉ ॥ ३४ ।
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________
"सूरिविरचितः ] श्रीऋषिमण्डलस्तवः
(२८५)
सहसजुओ तस्सीसो चउदसपुव्वी सुओ गओ सिद्धिं ।
इक्कारसंग सुअसीस सेलओ तहय पंचसए ॥ ३६॥ जो उ परक्कमइ तवं छिन्नं लूहं च देहममाणतो ।
सिद्धि विहूयरयमल सेलगपुत्तं तयं नमिमो ॥३७॥ असुरसुरपन्नगिंदा जं तं पडिमागयं नमसंति । उजिंतसेलसिहरे तं सिरसा सारणं वंदे ॥३८॥ बारसभिक्खूपडिमा जेण ण चत्ता महाणुभावेण ।
वारससया नियमेणं अटुमच्छटाणि जो कासी ॥३९॥ तं खवियपेमदोसं वंदे जरमरणसोगमुत्तिण्णं ।
अचलसुहसागरगयं निव्वाणमणुत्तरं पत्तं ॥४०॥
__ अवचूरिः। तच्छिष्यः तस्य-थावञ्चापुत्रस्य शिष्यः शुकः सहस्त्रशिष्ययुतः चतुर्दशपूर्वधरः सिद्धिं गतः । तथा शुकस्य शिष्यः शैलकः - सिद्धि गतः । कथम्भूतः सैलक: ? एकादशाङ्गी । पुनः कथम्भूतः शैलकः ? पञ्चशतशिष्यसहितः ॥३६॥
म. તે થાવસ્થા પુત્ર તણક શિષ્ય શુક ઇસિઈ નામિઈ, સહસ્ત્રશિષ્ય પરિવરિ, ચઉદપૂર્વધર સિદ્ધિઇ ગિઉ, તેહ શુકનઉ શિષ્ય શેલક તથા-તિમ સિદ્ધિઇ ગિક, કિસિહ જઈ તે શેલક ? ઇચાર અંગ ધરઈ છઈ, વલી કિસિઉ છઈ તે. સેલક? પાંચસઈ શિખ્ય સહિત છઇ છે ૩૬ છે
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २८६ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
सुचा जिणंदवणं सच्चं सोअं ति पभणिओ हरिणा । किं सच्चं ति पत्तो चिंतंतो जाइसरणाओ ॥ ४१ ॥ संबुद्धो जो पढमं अज्झयणं सच्चमेव पण्णवइ ।
कच्छूलनारयरिसिं तं वंदे सुगमणुपत्तं ॥ ४२ ॥ नारयरिसिपामुक्खे वीसं सिरिनेमिनाहतित्थम्मि । पण्णरस पासतित्थे दस सिरिवीरस्स तित्थम्मि ॥४३॥ पत्तेयबुद्धसाहू नमिमो जे भासिउं सिवं पत्ता |
पणयालीस रिसिभासियाई अज्झयणपवराई ॥ ४४ ॥
[ श्रीधर्म घोष
अवचूरिः ।
अहं तं कच्छूलनारद ऋषिं वन्दे । यो जिनेन्द्रवचनं ' सत्यं शौचम्' इति श्रुत्वा हरिणा - वासुदेवेन किं सत्यं इति पृष्टः ? उत्त• रमलब्धवान् सन् चिन्ताप्रपञ्चितः सन् जातिस्मरणप्राप्तः सन् प्रबुद्धः केवलज्ञानमयो जातः । पुनर्यः सत्यमेवाध्ययनं प्रज्ञप्तवान् । कथम्भूतं नारदम् ? सद्गति प्राप्तम् ॥ ४१-४२ ॥
अर्थ.
6
હૂં તે કમ્બુલૢ ઇસિઇ નામિઇ નારદઋષિ વાંદઉ, જે નારદ જિને દ્રનઉ વચન સત્ય શૈાચ ’ ઇતિ સાંભલી, વાસુદેવિઈ કિસિ સત્ય ઇસિઈ પૂષિ ઉત્તર અણુપામત ચિંતાપ્રપ ંચિત-ઊહાપાતુ કરતઉજાતિસ્મરણ પામિઉ હુતરૂં તત્કાલ પ્રબુદ્ધ કેવલજ્ઞાન સંયુક્ત હુઉ, અનઇ વલી જીણુઇં પહિલઉં સત્ય છ ઇસિÛ અધ્યયન પ્રરૂપિä, કિસિ છઇ નારદ ? સુગતિ-મુગતિ - तीराछ पहुंत छई ॥ ४१-४२ ॥
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणीतः ]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः ।
पहरिज्जंतो दुजोहणेण तह पंडवेहि थुव्वंतो।
समसत्तुमित्तभावो दमदंतमहामुणी जयउ ॥ ४५ ॥ जलणाउ नेमिसीसु त्ति भणंतो जंभएहि उक्खित्तो । सिरिकूयवायरमुणी रामसुओ जयउ सिद्धिगओ ॥४६॥
अवचूरिः । नारदऋषिप्रमुखा विंशतिः प्रत्येकबुद्धाः श्रीनेमिमाथतीर्थेऽभवन् , एवं पञ्चदश प्रत्येकबुद्धाः श्रीपार्श्वनाथतीर्थे, दश प्रत्येकबुद्धाः श्रीमहावीरतीर्थेऽभवन् । वयं तान् पञ्चचत्वारिंशत् प्रत्येकबुद्धान् ऋषीन् नमामः। ये साधवः पञ्चचत्वारिंशदू ऋषिभाषितानि अध्ययनानि भाषित्वा शिवं-मोक्षं प्राप्ताः ॥ ५३-४४ ॥
स दमदन्तमहाऋषिर्जयतु । यो दमदन्तः दुर्योधनेन प्रहार्यमाणः तथा पाण्डवैः स्तूयमानः समशत्रुमित्रभावो जातः ॥१५॥
स रामसुतः कुन्जवारकमुनिर्जयतु । यो द्वारिकाया दाघे ज्वलनात् अहं नेमिशिष्यः इति भणन् जम्भकदेवैः उत्क्षिप्तः-उत्पाटितः नेमिसमीपं समवसरणे मुक्तः प्रबजितश्च । कथम्भूतः मुनिः ? सिद्धि गतः॥४६॥
अथ. નારદ ઋષિપ્રમુખ વીસ પ્રત્યેકબુદ્ધ શ્રી નેમિનાથનઈ તીથિ હૂઆ, પંદર પ્રત્યેકબુદ્ધ શ્રી પાર્શ્વનાથ શાસનિ હયા, દશ પ્રત્યેકબુદ્ધ શ્રી મહાવીરનઈ શાસનિ હયા, અને તે પંચિતાલીસ પ્રત્યેકબુદ્ધ ઋષીશ્વર વાંદઉં–નમસ્કરઉં. જે સાધુ પંચિતાલીસ ઋષિભાષિત અદચયન ભાષી–પ્રરૂપી મેલિ પુહતા. ४३-४४ ॥
તે દમદંત ઋષીશ્વર જયવંત વર્તાઉ, જે દમયંત દુર્યોધનઈ પ્રહરિતપ્રહાર દીજતી, અનઈ પાંડવ સ્તુવીતઉ સમશત્રુમિત્રસ્વભાવ હુઉં ૪પા
તે રામ-બલદેવ તણઉ બેટી કુવારણુક ઇસિઈ નામિઈ મહાત્મા જયવંતુ વર્તઉ. જે દ્વારિકા નગરીનઈ દાધિ જવલન આગતિ તe વિહત હું નેમિનાથનઉ શિષ્ય ઈસિક ભણતઉ જાંભદેવે ઊપાડી શ્રી નેમિનાથનઈ સમપિ સમવસરણિ મહિઉ, શ્રી નેમિનાથનઈ સમીપિ દીક્ષા લીધી, કિસિ છઈ મહાત્મા ? સિદ્ધિ ગિઉ ૪૬ છે
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२८८ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषपंचवि निवपंडुसुआ चउदसपुवी जुहिट्ठिलप्पमुहा ॥
दोमासियसलेहणपुव्वं सित्तजए सिद्धा ॥ ४७॥ पडिबोहियप्पएसि केसिं वदामि गोयमसमीवे ।
वियलियसंसयवग्गं अंगीकयचरमजिणमग्गं ॥ ४८॥ कालियपुत्तो मेहलि थेरे आणंदरक्खिए तइए । कासव एए य चउरो पासावच्चिज मुनिपवरा ॥४९॥
अवचूरिः। पञ्चापि पाण्डुनृपसुताः युधिष्ठिरप्रमुखाः गृहितव्रताः द्विमासीसंलेषणापूर्वं शत्रुञ्जये सिद्धाः । कथम्भूताः पाण्डुसुताः चतुर्दशपूर्विणः४७
अहं केशिकुमार-केशिकुमारगणधरं वन्दे । कथम्भूतं केशिगणधरं ? प्रतिबोधितप्रदेशिम् । पुनः कथम्भूतम् ? गौतमसमीपेगौतमपाधं विदलितसंशयवर्ग । पुनः कथम्भूतं गणधरम् ? अङ्गीकृतचरमजिनमार्गम् ॥ १८ ॥
कालिकापुत्रः मेखाल १ स्थविरः २ आणंदऋषिः तृतीयः का.. श्यपः एते चत्वारः श्रीपार्श्वनाथसन्तानिनः मुनिप्रवराः ॥ १९ ॥
अथ. પાંચઈ પાંડુરાયના પુત્ર યુધિષ્ટિરપ્રમુખ દીક્ષા લીધી હૂંતી, બિમસવાડા સખેલનાપૂર્વક-સાઠિ દિન અનશન પાલન પૂર્વક સત્ર જચિ તીર્થિ : સિદ્ધા– મુક્તિઇ ગિયા. કિસા છઈ પાંચ પાંડવ ઋષીશ્વર ? ચરદપૂર્વધર કઈ જગ્યા
હું કેશિકુમાર ગણધર વાંદઉં. કિસિક છઈ કેશીગાધર? પ્રતિબંધિલ આ પ્રદેશ રાજા છઈ. કિસિ કઈ કેશી ગણધર ? ગૌતમ ગણધર નઈ સમાપિ
વિદલિત-નિર્દલિલ-ફેડિ6 સંદેહ તણઉ–સમૂહ છઈ. વલી કિ છઈ ગણધર ? - અંગકરિઉ ચરમજન– શ્રી મહાવીર તેહનઉ માર્ગ છઈ ૪૮ !
કાલિકાપુત્ર મેખલિલ, થવિર ૨, આણંદ ઋષિ ત્રીજ, કાશ્યપ એ ચારઈ શ્રી પાર્શ્વનાથના સંતાનીયા,મુનિપ્રવર-મુનિ મહાત્મા માંહિ અગ્રેસર ૪૯
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः। (२८९)
अकहिंसु जयजाओ सरागतवसंजमेहिं समणाविः । ___ कम्मावसेसपडिबंधओ अ देवा हविज्जति ॥५०॥ जं तं तिव्वचरित्तं पाओवगयं तु खायइ सियाली।
मुग्गिल्लसेलसिहरे वंदे कालासवेसरिसिं ॥५१॥ धम्मे दढसन्नाहो जो निच्चं मंदरो इव अकंपो ।
इहलोगनिप्पिवासो परलोगगवेसओ धीरो ॥५२॥ कालासवेसियसुओ आया सामाइयं ति थेराणं । वयणं सोउं पडिवन्नपंचजामो गओ सिद्धिं ॥५३॥
अबचूरिः । तुङ्गिकानगर्या इति अकथयन् । इतीति किम् ! श्रमणा अपि सरागतपः-संयमैः कर्मावशेषप्रतिबन्धतः देवा भवन्ति ॥५०॥
कालस्य वैशिकसुतः प्रतिपन्नपञ्चयामः-पञ्चमहाव्रतरूपगृहीत- . व्रतः सन् सिद्धिं गतः । किं कृत्वा ? आस्मा एव सामायिकं इति स्थविराणां वचः श्रुत्वा ॥५३॥
अथ.
તંગિયાનગરીઈ ઈસિહં કહિઉં, ઇસિ કિસિ ? શ્રમણ-મહાત્મા સરાગ તપ સંચમિ કરી કર્મવિશેષના પ્રતિબંધિત દેવ હુઇ, જઈ સરાગ તપ સંયમ ન હુઈ લઉ મુક્તિઈ જાઈ.પ
કાલ તણુઉ વૈશિક ઈસિઈ નામઈ એટલે, પડિવર્જાિઉં ગૃહીત–લીધઉં પંચમહાબત ઇસિહ હૂત સિદ્ધિ ગિઉ, કિસિ કરી નઈ? આત્મા ઈજિ સામાચિક ઇસિ€ સ્થવિર–વડાનઉં વચન સાંભલી નઈ માપવા
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२९०)
जैनस्तोत्रसन्दाहे
[श्रीधर्मघोष
vv
पुक्खलवईइ विजए सामी पुंडरिगिणीइ नयरीए। ___ दट्ठण कंडरीयस्स कम्मदुव्विलसियं घोरं ॥ ५४॥ सिरिपुंडरीयराया निक्खंतो काउ निम्मलं चरणं ।
थोवेण वि कालेणं संपत्तो जयउ सवढे ॥ ५५ ॥ वीरजिणपुष्वपियरो देवानंदा अ उसमदत्तो अ ।
इक्कारसंगविउणो होऊणं सिवसुहं पत्ता ॥ ५६ ॥
अवचूरिः । पुष्कलावत्यां विजये पुण्डरी किण्या नगर्याः स्वामी श्रीपुण्डरीकराजा निष्क्रान्तः-प्रव्रजितः । किं कृत्वा ? 'दट्रण' लघुभ्रातुः-कण्डरीकस्य कर्मदुर्ललितं घोरं चारित्रत्यागरूपं दृष्ट्वा । कथम्भूतः पुण्डरीकः ? निर्मलं चारित्रं कृत्वा स्तोकेनापि कालेन सर्वार्थे गतो जयतु ॥५४॥५५॥
- घोराजनस्य पूर्वपितरौ देवानन्दा ऋषभदत्तश्च एकादशाङ्गबिदौ भूत्वा शिवसुखं प्राप्तौ ॥५६॥
अथ.
પુષ્કલાવતીવિજય પુણ્ડરીકિશું નગરી તણુઉ સ્વામી શ્રી પુંડરીક રાજા નિષ્ક્રાંત-દીક્ષા લીધી. કિસિઉ કરી નઈ? લહુડઉ ભાઈ કુંડરિક તેહ તણુ દુર્લલિત–ઘોર ચારિત્રત્યાગરૂપ-વ્રતપરિહારરૂપ કર્મ દેખીનઈ. પાપ
કિસિઉ છઈ પુંડરીક મુનિ ? નિર્મલ ચારિત્ર પાલી થોડા કાલમાંહી સર્વાર્થ સિદ્ધિઈ ગિઉ હૂત જયવંત વર્તઉ.પપા
શ્રી મહાવીર દેવ તણાં પૂર્વપહિલા પિતર-માવિત્ર દેવાનંદ અનઈ ત્રષભદત્ત દીક્ષા લઇ ઈગ્યાર અંગ તણું જાણ હેઈમેક્ષસુખ પામ્યાપદા
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः ]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
दवणं संबुद्धो रिद्धिं वसहस्स जो अरिद्धिं च । सो करकंडू राया कलिंगजणवयवई जयउ ॥ ५७ ॥ पंचालदेसअहिवो पूअमपूअं च इंदकेउस्स । दद्धुं विरत्तकामो पव्वइओ दोमुहनरिंदो ॥ ५८ ॥ सुच्चा बहूण सदं वलयाणमसद्दहं च एगस्स ।
बुद्धो विदेहसामी सक्केण परिक्खिओ अ नमी ॥५९॥ अवचूरिः ।
स करकण्डुराजा कलिङ्गजनप्रदप्रतिर्जयतु । यः करकण्डुगी - कुले वृषभस्य रूपादि-लक्ष्मीं दृष्ट्वा, वार्धके रूपादि अनार्द्ध-रूपादिहानिं दृष्ट्वा संबुद्ध :- प्रतिबुद्धः ॥५७॥
एवं पञ्चोलदेशाधिपतिः द्विमुखनरेन्द्रः प्रब्रजितः कथम्भूतः द्विमुख: ? इन्द्रकेतोश्चन्दन कुसुमादिपूजां च अन्यत् तिर्यक्पतेःतिर्यक्पतितस्य भूमौ पतितस्य पादघर्षणादि अपूजां दृष्ट्वा विर.
( २९१ )
चकामः ॥ ५८ ॥
विदेहस्वामी राजा नमिः बहूनां वलयानां शब्दं श्रुत्वा एकस्याश्रुत्वा च क्रुद्धः । कथम्भूतो नमिः ? शक्रेण परीक्षितः ॥५९॥ અ
જે કર ડુરાજા ગાકુલમાંહિ તરૂણ વૃષભ તણી રૂપતણી ઋદ્ધિ દેખી, ડપણિ રૂપતણી અરિદ્ધિ હાનિ દેખી પ્રતિષેધ પામીએ. પછા
પાંચાલદેશ-ઢાંપિલ્ગપુરપાટણ તણુક સ્વામી ફ્રિમુખ રાા પ્રવ્રુજિત હૂંઉ-દીક્ષા લીધી. કિસિક ઇ દ્વિમુખ ? ઇંદ્રસ્તભ રહઇ ચંદન પુષ્પાકિ દેખીનð, ભુઇ પઢિયાં પગ ઘસવાર્દિક અપૂજા-અવજ્ઞા દેખી વિરક્ત કામ - वैराग्यवत જૂઠ્ઠું પા
$ -
વિદેહ સ્વામી રાજા નમિ વલયને! શબ્દ અણસાંભલી-એકન શબ્દ ન હૂઈં સિરૂં જાણી પ્રતિમાધ પામિ, કિસિઉ છંઇ નમિ ? શક્ર-ઈંદ્રિ પરિખ. પતા
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________
( २९२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोष
उप्फुल्लपल्लवं विगयपल्लवं तह दट्टण चूअतरं । गंधाररायवसभो पडिवन्नो नग्गई मग्गं ॥ ६० ॥ नयरम्मि खिइपइट्टे चउरोवि पहप्परं समुल्लावं । अकरिंसु तत्थ जाओ जक्खो भत्तीइ चउवयणो ॥३१॥ पुप्फुत्तराउ चवणं पव्वजा तह य तेसि समकालं । पत्तेयबुद्धकेवलि सिद्धि गया एगसमएणं ॥ ६२ ॥
अवचूरिः। गन्धार'जवृषभः नग्गय इति नाम्ना मार्ग मोक्षमार्ग चारित्ररूपं प्रतिपन्न: । किं कृत्वा ? चूततरं-भाम्रवृक्षं उत्फुल्पल्लवं-विकस्वरमञ्जरीकं दृष्ट्वा, तथा विगतपल्लवं-पल्लवरहितं सहकारं दृष्ट्वा ॥६॥
क्षितिप्रतिष्ठितनगरे पुरबहिःस्थचतुरियक्षचैत्ये चतुर्दिग्भ्य आगताः चत्वारोऽपि मिलिताः परस्परं समुल्लापं अकार्षः, तत्र तेषां निरीहत्वं दृष्ट्वा भक्त्या यक्षश्चतुर्मुखो जातः ॥६॥
तेषां चतुर्णी दशम-प्राणतदेवलोकात्-पुष्पोत्तरविमानात्
मथ. ગંધારદેશ તણઉ રાજા, રાજવૃષભ રાય માંહિ અગ્રેસર નગ્નચ ઇસિઈ नाभि भाक्ष भार्ग-यारित्र३५ पcिainers. सि ४२री नह? यूतत३આબઉ ઉકુલ-વિકસ્વરપલ્લવ-મંજરી ઇસિ દેખી, અનઈ વિગત-ગિયાં પલ્લવપલ્લવ રહિત સહકાર દેખી નઈ ૬
ક્ષિતિપ્રતિષ્ઠિત નાગરિ નગર બાહિર ચતુર ચક્ષનઇ પ્રાસાદિ ચિહું દિસિ થકી આવ્યા-મિલ્યા પરસ્પરિઈ સમુલા-વિચાર વાત કીધી દશા
તેણે ચિહું નઈ દશમાદેવલkઉ પુષ્યોત્તર વિમાનતઉ સમકાલ
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः]
श्रीऋषिमण्डलस्तकः
(२९३)
वीरजिणकहियसत्तमपुढवीसव्वसिद्धिगइजोगो । नंदउ पसनचंदो तत्कालं केवलं पत्तो ॥ ६३ ॥ पिउतावसउवगरणं पमजयंतस्स केवलं नाणं । उप्पन्नं जस्स कए वक्कलचीरिस्स तस्स नमो ॥ ६४ ॥ जं चेव य जाणामि तं चेव न व त्ति भणिय पव्वइओ । अइमुत्तरिसी सिरिवीरअंतिए चरमदेहधरो ॥ ६५ ॥
___अवचूरिः । समकालं च्यवनम् । तथैव तेषां समकालं प्रव्रज्या, प्रत्येकषुद्धाः सन्तः, एकस्मिन् समये सिद्धिं गताः ॥३२॥
स प्रसनचन्द्रो जयतु । यो वीरजिनकथितसप्तमपृथ्वी-सर्वार्थसिद्धिगतियोग्यः सन् क्षपकश्रेण्या तत्कालं केवलज्ञानं प्राप्तः ॥६३॥
तस्मै वल्कलचीरिणे नमः । जगति-विश्वे यस्य-वल्कलचीरिण : पितृतापसोपकरणं वल्कलादि वस्त्राञ्चलेन प्रमार्जयतो गृहवेषेऽपि केवलज्ञानं उत्पन्नम् ॥६॥ अतिमुक्तक ऋषिः । यदेव जानामि इति भणन जननीजन
अथ. ઓવન હુઉં, તથા–તિમ જિઈ તેહનાં સમકાલ પ્રવજ્યા-દીક્ષા પ્રત્યેક બુદ્ધ હાઈ એકઈ જિ સમઈ ચારિ સિદ્ધિ–મુક્તિઇ ગ્યા.
તે પ્રસન્નચંદ્ર ઋષિ જયવંત વર્ત, જે પ્રસન્નચંદ્ર શ્રી મહાવીર કહી સાતમી નરક–પૃથ્વી અનઇ સર્વાર્થ સિદ્ધિ ગતિ યોગ્ય ઇસિઉ ડૂતઉ ક્ષપક શ્રેણિ તઉ તત્કાલ કેવલજ્ઞાન પામિઉ. ૬૩
તેહ વકલ ચીરીનઈ નમસ્કાર ઉ. જે વકલચીરીનઈ જગ–વિશ્વ માંહિ પિતા તાપસ તણાં ઉપકરણ-વાકલાં વસ્ત્રાંચલિ પડિલેહતાં ગૃહસ્થ નઈ વેષિ થકાં કેવલજ્ઞાન ઉપનઉં ૬૪
અઈમુત્તઉ ઋષીશ્વર રાચનઉ બેટઉ આઠ વરસનઉ પ્રાણપ્રતિબોધ હતe
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२९४ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मधोष
कुमरं सत्थवाहवहुं मंतिं मिदं च जो उ पव्वावे । संबुद्धो गीईए तं वंदे खुड्यं कुमरं ॥ ६६ ॥ धन्नो सो लोहज्जो खंतिखमो पवरलोहसरिवण्णो । जस्स जिणो पत्ताओ इच्छइ पाणीहिं भुत्तं जे ॥ ६७ ॥
___अवचूरिः । काभ्यां किं जानासि ? किं न जानासि ? इति पृष्टः सन् मृत्यु जानामि परं कदा भविष्यति इति न जानामि इति भाणत्वा जननीजनकयोरनुमत्या श्रीवीरस्यान्तिके प्रवाजितः । कथम्भूतः अतिमुक्तकः? चरमदेहधरः ॥६५॥
अहं तं क्षुल्लककुमारं वन्दे । यः पूर्वं गुरु-उपाध्याय-प्रवर्तिनीमातृभिः द्वादश वर्षाणि याचयित्वा रक्षितोऽपि निर्गतः सन् गीति. कया-एकया गाथया सम्बुद्धः सन् कुमार, सार्थवावधूं, मन्त्रिणं र्मिढं एतान् चतुरः प्रबुद्धान् प्रावाजयत् ॥६६॥
स लौहित्यमुनिर्धन्यः, कथम्भूतः लौहित्यमुनिः ? क्षान्स्या
मथ. 'जं जाणउ तं न जाणउ 'सि साता मावि पूछि कृत भृत्यु જાણવું હસિ પણિ ન જાણુઉં કહિઈ દ્વસિઇ, ઇસિઉં ભણી માવિત્ર મનાવી શ્રી મહાવીર નઈ સમાપિ દીક્ષા લીધી. કિસિઉ છઈ અઈમુત્ત ? હકિક દેહ ધરઈ ઈ–તભવ મેક્ષગામી છઈ. ૬૫
હું તે ક્ષુલ્લક કુમાર મહાત્મા વાંદઉં, જે પહિલઉં દીક્ષા લીધા પૂઠિઈ ગુરૂએ, ઉપાધ્યાયે પ્રવર્તિનીએ, માઇ બાર બાર વરસ માંગી રાખિઉં થિક નિસરિ, નર્તિકી તણી ગીતિકા એકઈ ગાથાઈ પ્રતિ સંબજિઝ હતઉં. કુમાર, સાર્થવાહવ, પ્રધાન, પુતાર એ ચાર પ્રતિબુદ્ધ હતા દીક્ષા લીધી ૬૬
તે લોહિત્ય મુનિ ધન્ય, કિસિઉ છછ લૌહિત્ય મુનિ ? ક્ષમા ઈજિ કરી
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरिविरचितः]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
(२९५)
जो कम्मसेसवलिं अविहं छिदिउं निरवसेसं । सिद्धिवसहिमुवगओ तमहं लोहं नमसासि ।। ६८॥ जेणेगराइयाए चउदस अहिआसिया उ उवसग्गा । वोसट्टचत्तदेहं तमहं वंदे समणभदं ॥ ६९ ॥ भोगेसु य रज्नंतो धर्म सोऊण वद्धमाणस्स । सो समणो पन्वइओ सुपइरिसिं नमसामि ॥ ७० ॥ जो वागरिऊण वीरेण सिंहनिक्कीलिए तवोकम्मे । उस्सप्पिणीइ भरहे अपच्छिमो सत्तितं वंदे ॥ ७१ ॥ धणकणगरयणपउरो जेण य संसारभमणभीएण । मुक्को कुटुंबवासो तं सिरसा सुव्वयं वंदे ॥ ७२ ॥ जेण कयं सामण्णं छम्मासे झाणसंजमरएणं । तं मुणिमुदारकित्तिं गोभद्दरिसिं नमसामि ॥७३॥
अवचूरिः । एव सहते-क्षमते इति शान्तिक्षमः, पुनः कथम्भूतः लौहित्यमुनिः ? प्रवरलोहसदृशवर्णः, यस्य पात्रात् जिन:-श्रीमहावीरः पाणिभ्यांभोक्तुं इच्छति ॥६॥
ક્ષમત-સહિત છઈ, વલી કિસિઉ છઈ મુનિ પ્રવરલાહ તેહ સરીષ દેહન વર્ણ એતલઈ શામ-કાલ વર્ણ છઈ. જેહના પત્રત જિન-શ્રી મહાવીર, પાણિ-હાથે કરી જિમવા-આહાર કરિયા વાંછઈ દા
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________
(२९६ ) मैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मो
वारित्तपुरे जायं सोहम्मवडंसिया च पत्ताणं । सिद्धिं विहूयरयमलं चारित्तरािसें नमसामि ।। ७४ ॥ छट्टेणं छम्मासे सहित्तु अक्कोसताडणाईणि । अजुणमालागारो खवित्तु परिनिव्वुओ कम्मे ॥ ७५ ॥ माहणमहिलं सपयं सगब्भ विच्छित्तु पत्तवेरग्गो । घोरागारं च तवं काउं सिद्धो दढप्पहारी ॥ ७६ ॥ जाइसरं रायसुअं खंतिजुअं कूरगड्डुअं वंदे । चउरोऽवि तहा खवगे पंचवि सिवमयलमणुपत्ते ॥ ७७ ॥
अवचूरिः ।
-
-
अर्जुनो नाम आरामिकः षण्मासान् यावत् षष्ठेन तपसा लोकानां आक्रोशताडनादीनि सहित्वा कर्माणि क्षिप्त्वा परिनिर्वृतःमुक्तिं गतः ॥७५॥
- द्रढप्रहारः ब्राह्मणं ब्राह्मणी सभर्तृकां सगी छित्त्वा घोराकार अतिधोरं तपः कृत्वा सिद्धः-मुक्किं गतः ॥७६॥ ____ अहं जातिस्मरणसहितं राजसुतं क्षमायुक्तं कूरगड्ढुंक वन्दे ।
अथ. અર્જુન માલાગારી છ માસ જાણ છઠ્ઠ તપિઇ લોક તણું આક્રોશ વચન-દુષ્ટ વચન અનઈ તાડના મહારાદિક સહીનઈ કર્મ ક્ષપી પરિનિવૃત્તિમુક્તિ ગિઉ ઉપા
દઢપ્રહાર બ્રાહ્મણ મહિલા સ્ત્રી-બ્રાહ્મણી ભર્તાર સહિત સગભા છેદીહણી ઘરાકાર–અતિહિં ઘોર તપ કરી સિદ્ધિ-મુક્તિઇ ગિલ છે કદા
હું જાતિસ્મરણ સહિત રાજપુત ક્ષમાયુક્ત ઇસિ ફ઼રગહુલે મહાત્મા
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः (२९७)
कोडिन्नदिनसेवाल-नामए पंचपंचसयकलिए। पडिबुद्धे गोयमदंसणेण पणमामि सिद्ध य ॥ ७८ ॥ एगस्स रवीरभोयणहेऊ नाणस्सया मुणेयव्वा । बीयस्स य परिसाए दिदाए जिणम्मि तइअस्स ॥ ७९ ॥
अवचूरिः। तथा चतुरोऽपि क्षपकाम्-साधूम् वन्दे । कथम्भूतान् पञ्चापि मुनीन् ? अचलं शिवं प्रातान् ॥७७॥
कोडिदिनसेयालिनामानः अहं प्रणमामि । कथम्भूतान एतान् ? पञ्चपञ्चशततपस्विकलितान् । पुनः कथम्भूतान ? गौतमदर्शनेन प्रतिबुद्धान् । पुनः कथम्भूतान् ? सिद्धान् ॥७॥
एकस्य ज्ञानोत्पादः क्षीरभोजनहेतुतिव्यः, द्वितीयस्य परिषदि दृष्टायां ज्ञानोत्पादे हेतुफ़्तव्यः, तृतीयस्य जिने दृष्टे केवलज्ञानो. स्पायहेतुः ॥७९॥
ચિહુ નઈ
म . વાંદઉં, તિમ ચ્ચાર ક્ષેપક મહાત્મા વાંદઉં. કિસ્યા છઈ પાંચઇ મહાત્મા ? અચલ–નિશ્ચલ શિવ-મેક્ષ પામ્યા છઈ પાછા
કેડિન દિન્ન સેવાલ ઇસિઈ નામિઈ ચિહું નઈ હું પ્રણમઉં, કિસ્યા છએ ત્રિફુઈ ? (ઉચ્ચાઈ) પાંચસઈ તપસ્વીએ પરિવરિયા છઈ, વલી કિસ્યા ७४ ? श्री गौतम तs शनि प्रतिसुद्ध छ-प्रतिमा पाभ्या छ, पक्षी કિસ્યા છઈ? સિદ્ધ છઈ-મુક્તિઈ પહતા છઈ ૭૮
એકનઈ જ્ઞાન ઉપજાવિવાનઉં ક્ષીર ભજન હેતુ જાણિવ8, બીજાનઈ પરિષદા દીઠીઈ–સસરણિ દીઠઈ કેવળજ્ઞાનનઉ હેતુ જાણિવઉ, ત્રીજાનઈ શ્રી જન મહાવીર દીઠઈ કેવલજ્ઞાન ન હત-કારણ જાણિવક છલા
ચાર ?) પાંચ
થઇ ? થી
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________
www
-
(२९८ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोष
विप्पडिवडियविभंगो संबुद्धो वीरनाहवयणेणं । सिवरायरिसी इक्कारसंगवी जयउ सिद्धिगओ ॥ ८० ॥ चउसट्टि करिसहस्सा चउसट्टि सअनुदंतअटुसिरा । दंते य एगमेगे पुक्खरिणीओ अ अट्ट ॥ ८१ ॥ अट्टलक्खपत्ताई तासु पउमाइ हुँति पत्तेयं । पत्ते पत्ते बत्तीसपत्तनाडयविही दिव्वो ॥ ८२ ।।
अवचूरिः । शिवराजऋषिर्जयतु, कथम्भूतः ? श्रीमहावीरवचनेन सम्बुद्धःप्रतिबोध प्राप्तः, पुनः कथम्भूतः? तदनन्तरं विप्रतिपतितविभाः, पुनः कथम्भूतः शिवराजऋषिः ? एकादशाङ्गवित् सिद्धिं गतः ॥८॥
चतुःषष्टिकरिसहस्त्राः, कथम्भूताः ? चतुःषष्टिरष्टगणाङ्कशिरसः, कथम्भूतानि मुखानि ? अष्टाष्टदन्तानि एकैकस्मिन् दन्ते अष्टौ पुष्करिण्यः ॥८॥
पुष्करिणीषु अष्टौ अष्टौ पद्मानि भवन्ति, कथम्भूतानि पनानि ? प्रत्येकं प्रत्येकं लक्षपत्राणि, पत्रे पत्रे द्वात्रिंशदबद्ध नाटकविधिः, कथम्भूतो नाटकाविधिः? दिव्यः-देवकृतः ॥४२॥
अथ. શિવરાજ ઋષિ જયવંત વર્તવું, કિસિઉ છઈ શિવરાજ ઋષિઃ શ્રીમહાવીરનઈ વચનિ પ્રતિબંધ પામિઉ છઇ, તિવાર પૂકિ–પ્રતિબંધ પામ્યા પૂઠિઈ વિશેષિઈ પ્રતિપતિત-પડિજિઉં વિભંગ જ્ઞાન છઇ, વલી કિસિઉ થઈ? ઇગ્યાર અંગ ભણ–જાણું સિદ્ધિ ગિઉ ૮
ચઉસદ્ધિ સહસ્ત્ર કરિ-હાથીયાઈ કીધા, કિસ્યા છઈ તે હસ્તી ? ચહેસઠ્ઠી આઠ ગણું જેતલા હુઈ તેતલઈ ઇફેક હાથીચાનઈ મુખ, ચઉડ઼િ આઠ ગણું કજઈ તઉ પાંચસઈ બારોત્તર હુઈ, એતલબ ઇકેકા હાથીયાનઈ પાંચ સઈ બારોત્તર મુખ જાણિયાં, કિસ્યા છઈ મુખ? આઠ આઠ દંતૂસલ છઈ, ઇકે કઈ દંતૃસલિ આઠ પુષ્કરિણી-વાવી. ૮રો
ઈકેકી પુષ્કરિણુઈ આઠ આઠ કમલ, કિસ્યા છેષ્ઠ પદ્મ ? પ્રત્યેક–જાજુઈ
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
सूरिविनिर्मितः ] श्रीऋषिमण्डलस्तवः ( २९९ )
एगेगकण्णियाए पासायवर्डिसिओ अ पइपउमं । अग्गमहिसीहिं सद्धिं उवगिजह सो तयं सक्को ॥ ८३ ॥ एयारिसइड्डीए विलग्गमेरावणम्मि दट्ट हरिं । राया दसन्नभद्दो निक्खंतो पुण्णसपइण्णो ॥ ८४ ॥ रायगिहम्मि पुरवरे सम्मदिट्ठी कयाइ हिंडतो । संपत्तो तस्स घरे सुवण्णगारस्स पावस्स ॥ ८५ ॥
अवचूरिः। प्रतिपनं-कमलं कमलं प्रति कणिकायर्या कर्णिकायां एकैका प्रासादावतंसकः प्रधानप्रासादः, तत्र प्रासादे प्रासादे अप्रमाहिषीभिः साई देवैः शक्रे-इन्द्रे उपगीयमाने ॥४॥ - एतादृशकद्धया ऐरावणे गजे विलग्नं-आरूढं हरि-इन्द्रं दृष्ट्वा राजा दशार्णभद्रः निष्कान्तः, कथम्भूतो राजा? पूर्णस्वप्रतिज्ञः॥४॥ xxx मेतार्य-मेतार्यऋषि अहं नमस्करोमि । यो नव.
अर्थ. લાખ લાખ પાંખુડીમય છ0, પત્રિ–પાનિ પાનિ બત્રિસબાહ નાટકવિધિ, કિસિ કઈ નાટકવિધિ ૨ દિવ્ય-દેવતાકૃત છઈ દશા
પ્રતિપ-કમલ કમલ પ્રતિઈ કર્ણિકા એકૈકઉં પ્રધાન પ્રાસાદ તત્રતેહે પ્રાસાદિ અગ્રમહિષી-ઈંદ્રાણી સહિત દેવે–શકે-ઈન્દ્રિ ગાઈતઈ ૮૩
ઈસી રિદ્ધિઈ ઐરાવણિ ગજેઢિ ઇંદ્ર આરૂઢ-ચઢિઉ દેખી દશાર્ણભદ્ર રાજા નિષ્ક્રાંત-દીક્ષા લીધી. કિસિઉ છઈ રાજા પૂરી સ્વ-આપણું પ્રતિજ્ઞા છઈ પટકા
તે મેતાર્ય ઋષીશ્વરનઈ હું નમસ્કરઉ, જે મેતાર્ય અપરાધિઉ ઇંચ પક્ષિ૯ સેનારનઈ દયા લગઇ ન કહિઉ, કિસિહ છ મૈતાર્ચ ? નિજ–આ.
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________
AvA
( ३००) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोष
निप्फोडियाणि दुन्निवि सीसावेढेण जस्स अच्छीणि । न य संजमाउ चलिओ मेयजो मंदरगिरि व्व ॥ ८६ ॥ नवपुवी जो कुंचगमवराहिणमवि दयाइ नाइक्खे । तं नियजियनिरविक्खं नमामि मेअज अंतगडं ॥ ८७ ।। अभिरूढो वंसग्गे मुणिपवरे दट्ठ केवलं पत्तो । जो गिहिवेसधरो वि हु तमिलापुत्तं नमसामि ॥ ८८ ॥ उवसमविवेगसंवरपयचिंतणवज्जदलियपावगिरी । सोढुवसग्गं पत्तो चिलाइपुत्तो सहस्सारे ॥ ८९ ॥
अवचूरिः । पूर्वज्ञाता अपराधिनमपि क्रौञ्चं सुवर्णकारस्य दयया नाचरव्यौ । कथम्भूतं मेतार्यम् ? निजजीवितनिरपेक्षम् । पुनः कथम्भूतम् ? अन्तकृतम् ॥८॥
अहं तं इलापुत्रं नमस्करोमि । यो गृहस्थवेषधरोऽपि वंशाने अभिरूढः सन् मुनिप्रवरं दृष्ट्वा केवलज्ञानं प्राप्तः ॥४८॥
चिलातीपुत्रः सहस्रारनामानं अष्टमदेवलोकं प्राप्तः, कथम्भूतः ?
म . પણું જીવિતનાં વિષઈ નિરપક્ષ-વાંછારહિત છે. વલી કિસિક છઈ મૈતા ? અંતગડ કેવલી છઈ ૮માં
હું તે ઇલાપુત્ર નમકરઉં, જે ગૃહસ્થનઉ વેષ ધરતઉ વાંસનઈ અગ્રિ ચડિયાં હતાં મુનિપ્રવર દેખી-મુનીશ્વર દેખી કેવળજ્ઞાન પામિર્ક ૮૮
ચિલાતીપુત્ર સહસ્ત્રાર દેવલોક-આઠમ દેવલોક પામિર્ક, કિસિઉ થઈ ચિલાતી પુત્ર ? ઉપશમ-વિવેક-સંવર પદચિંતન તેહજ ભણવારૂપ વેજા તીણુઈ
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिखणीतः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः (३०१)
चालणगंठि व भयवं समंतओ सो कओ य कीडाहिं । घोरं सरीरवियणं तहवि हु अहिसासए धीरो ॥ ९० ॥. अड्ढाइज्जेहि राइंदिएहिं पत्तं चिलाइपुत्तेणं ।। देविंदामरभवणं अच्छरगणसंकुलं रम्मं ॥ ९१ ॥ दट्ठण समणमणहं सरित्तु जाइं भवविरत्तमणो । अणुचरियं मियचरियं मुक्खं पत्तो मियापुत्तो ॥ ९२ ॥ सुच्चा बहुपंडिय एगपंडिओ ददुमिच्छइ तुमं ति। जाइं सरित्तु बुद्धो सिद्धो तह इंदनागमुणी ॥ ९३ ॥
अवचूरिः। उपशमविवेकसंवरपदचिन्तनवज्रदलितपापगिरिः । किं कृत्वा ? उप. सर्गान् सहित्वा ॥४९॥
मृगापुत्रः मृगवत् एकाकित्वेन वनादौ अनुचर्य-मासिकानशनेन मोक्ष प्राप्तः, कथम्भूतः ? अनघ-निःपापं श्रमणं दृष्टा जाति स्मृत्वापूर्वभवं स्मृत्वा भवविरक्तमनाः चारित्रं जग्राह ॥१२॥ __ तथा इन्द्रनागमुनिः सिद्धः । यः इन्द्रनागमुनिः इति श्रुत्वा
દલિત-દલિલ ચૂર્ણ કીધઉ પાપરૂપિઉ ગિરિ પર્વત છઈ. કિસિ કરી નઈ ? ઉપસર્ગ કીડીનઉ સહીનઈ કેટલા
મૃગાપુત્ર મૃગ-હિરણની પરિઈ વનિ એકલઉ હંઇ માસ દિન અનશન પાલી મોક્ષ પામિક. કિસિઉ છઈ મૃગાપુત્ર ? અનધ-નિઃપાય શ્રમણમહામા દેખી જાતિસ્મરણ પામિઉ ભવ-સંસારનાં વિષઈ વિરમિઉ હૂતક દીક્ષા લીધી. મારાં
તથા–તિમ ઇન્દ્રનાગ ઈસિઈ નામિઈ મુનિ-મહાત્મા સિદ્ધા, જે
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३०२ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मघोष
अम्हाणमणाउट्टी जावजीवं ति सोउ मुणिवयणं । चिंतंतो धम्मरुई जाओ पत्तेअबुद्धजई ॥ ९४ ॥ पुक्खलवईए पुंडरीगिणीइ राया अहेसि महपउमो । चउदसपुव्वी संलेहणाएँ पत्तो महासुक्के ॥ ९५ ॥
अवचूरिः। जाति स्मृत्वा बुद्धः । इतीति किम् ? हे बहुपण्डित ! एकपण्डितः त्वां दृष्टुं इच्छति ॥१३॥
धर्मरुचिस्तापसः इति मुनिवचनं मनसि स्मरन् प्रत्येकबुद्धो जातः इतीति किम् ? अस्माकं यावज्जीवमनाकुट्टिः ॥९॥
पुष्कलावत्या विजये पुण्डरीकियां नगर्यां महापद्मो राजा आसीत् । स राजा प्राप्तवत: चतुर्दशपूर्वधरः सन् संलेखनयाऽनशनेन महाशुक्रे-सप्तमदेवलोके प्राप्तः ।।१५।।
. .
. मथ. ઈન્દ્રનાગ મુનિ સિવું વચન સાંભલી જાતિસમરણ ઉપનઈ પ્રતિબોધ પામિલ, ઈસિહં કિસઉં? હે બહુ પંડિત તુજ નઈ એકપં હિત જેવા -વાછઈ ૧૯૩ાા
ધર્મરૂચિ તાપસ મુનિ-મહાત્મા તણુઉં ઈસિલું વચન સાંભલી મનમાંહિ યાતઉ-ચિતવત હતઉ પ્રત્યેકબુદ્ધ હુઉ, ઈસિ કિસિ ? અહારઈ - નવજજીવ અનાકુટ્ટી ૯૪ના
પુષ્કલાવતી વિજયિ, પુંડરીકિણુઈ નગરીઇ મહાપદ્મ ઇસિઈ નામિઈ રાજા હુઓ, જે રાજા પ્રાપ્ત-પામિઉં વ્રત ઈસઉ હૂત ચઉદપૂર્વધર હંત અનશનિ કરિ મહાશુક્રિ-સાતમઈ દેવલોકિ પુતર પાા
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः ]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
तत्तो तेयलिपुत्तो वयणेणं पुट्टिलाइ जाइसरो । केवलनाणी भासइ तेअलिनामं सुअज्झयणं ॥ ९६ ॥ जियसत्तू पडिबुद्धो सुबुद्धिवयणेण उदयनायम्मि । ते दोवि समणसीहा सिद्धा इक्कारसंगधरा ॥ ९७ ॥ उबवण्णो जो अणज्जेसु दद्रुमुसभस्स समजडिं पडिमं । पव्वइओ जेण पुणो चरणावरणे उन्नमि ॥ ९८ ॥ अवचूरिः ।
ततः - तस्मात् शुकदेवलोकात् च्युतः, तेतलीपुत्रः पुट्टिलायाबचनेन जातजातिस्मरणः प्रतिबुद्धः गृहीतव्रतः केवलज्ञानी जातः । तेलीपुत्रस्वात्, तुः - पुनः । प्रधानं तेतलीनाम अध्ययनं भाषते ॥ ९६ ॥ सुबुद्धिप्रधानवचनेन यो जितशत्रुराना प्रतिबुद्धः कथम्भूतः ? उदकदृष्टान्ते मूलतस्तत्सम्बन्धं ज्ञात्वा तत्वतः । सौ द्वावपि श्रमणवृषभौ एकादशाङ्गधरौ सिद्धौ ॥९७॥
,
आर्द्रकुमारः अनार्यदेशेषु उत्पन्नः समजटां - जटासहितां ऋषभस्य
( ३०३ )
अर्थ.
તેહ સાતમા દેવલાક થકી વિક્ તતલીપુત્ર હુઉં, તેતલીપુત્ર પેટ્ટિ લા તણા વચન કરિ જાતિસ્મરણ પામિ, પ્રતિમુદ્દે હૃત દીક્ષા લેઇ કેવલજ્ઞાન પામિઉ. તેતલીના પુત્ર તક્ર તિવાર પુઠીઇં પ્રધાન–રૂડ તેતલી સિઇ નામિઈં અચયન ભાષઈ ૬ll
સુમુદ્ધિ પ્રધાન તેહને વનિ કરી જિતશત્રુરાન્ત પ્રતિષેાધ પામિઉ, કિસિક છઈ રાન્ત ? ઉદક-પાણી તઇ દષ્ટાંત મૂલત તેહનુ સંબધ જાણી નુઇ જ્ઞાત—ણિક તત્ત્વ-પરમા છઈ, તિવાર પુડી રાન્ન લીધી તે બિન્તુઇ શ્રમણવૃષભ ઇચ્ચાર અંગધર હતા સિદ્ધા મુક્તિ ગ્યામાં લગા આર્દ્રકુમાર અના દેશમાં ઉર્ષને અનઇ જટાસહિત શ્રીૠષભદેવની
પ્રધાનિ બિહુ દીક્ષા
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३०४) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मधाप
अप्पावि मोइओ अ भावबंधणा दव्वबंधणाउ करी । लद्धजओ परतित्थिएसु सो अहरिसी सिवं पत्तो ॥ ९९ ॥ न दुक्करं वारणपासमोयणं गयस्स मत्तस्स वणम्मि राया !। जहा उ चत्ता बालएण तंतुणो तं दुक्करं मे पडिभाइ मोयणं१०० नालंदाए अद्धतेरस कुलकोडीकयनिवासाए । पुच्छिय गोयमसामिय सावयवयपञ्चक्खाणविहिं ॥ १०१ ॥
__ अवचूरिः। प्रतिमां दृष्ट्वा प्रबुद्धः-प्रव्रजितः । येन आर्द्रकुमारेण पुनः चरणावरणे कर्मणि उदीर्णे-उदयं प्राप्ते दीक्षा मुक्ता ॥९॥
पुनर्येन आत्मा भवबन्धनाद् मोचितः । येन द्रव्यबन्धनात् करी मोचितः स आर्द्रऋषिः परतीर्थेषु लब्धजयः शिवं प्राप्तः ॥१९॥ ___ हे राजन् ! श्रेणिक ! वने-वनमध्ये मदोन्मत्तस्य गजस्य वारणपाशमोचनं न दुष्करं मे प्रतिभाति यथा बालकेन तन्तवो वेष्टिताः तेषां मोचनं मे-मम हृदये सुदुष्करं प्रतिभाति ॥१०॥
नालन्दायां गौतमेन स्वामिना श्रावकवतप्रत्याख्यानविधि पृष्टः, कथम्भूतायाम्-१ अर्खत्रयोदशकुलकोटीकृतवासायाम् ॥ १०१ ॥
પ્રતિમા દેખી પ્રતિબંધ પામિઉ હૂતી દીક્ષા લીધી, જિઈ આદ્રકુમારિઈ પુનઃવલી ચારિત્રાવરણીય કર્મ ઉદચિ આવિ હતઈ દીક્ષા મેહતા
જિઈ પુનઃ–વલી ક્ષીણુકર્મ થિઈ આત્મા ભાવબંધનતઉ મેલાવિક દીક્ષા લીધી, અનઈ જીણુઈ દ્રવ્યબંધનત કરી-હાથિક મેહાવિઉ તે આદ્રકુમાર વીશ્વર પરતીથી લબ્ધજય હૂઉ શિવ-મેક્ષિ પુહતe Hલ્લા
હે શ્રેણિક રાજન ? વનમાંહિ મદોન્મદ હાથીયા તણું બંધમેચન તેલ મહાવિવઉં કર નહી, યથા-જિમ બાલકઈ તાંતણા વીટષા તે મેહાવિયા તે કર માહરઇ હીયા દીષઈ ૧૦લા
નાલંદા પાડીઈ ગૌતમસ્વામિઈ શ્રી મહાવીર શ્રાવક વ્રત–પ્રત્યાખ્યાન
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणोतः]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः -
(३०५)
www
जो चरमजिणसमीवे पडिवनो पंचजामियं धम्म । पेढालपुत्तमुदयं तं वंदे मुणियसयलनयं ॥ १०२ ॥ आसी सुरसाणिज्जा सीलं रूवं च जस्स जयपयडं । तं निक्खंतं वंदे सिद्धिं पत्तं सुजायरिसिं ॥ १०३ ॥ खंतिखमं उग्गतवं दुक्करतवतेयनाणसंपन्नं । किन्नरगणेहि महियं सुदंसणरिसिं नमसामि ॥१०४ ॥
अवचूरिः। तं पेढालपुत्रं उदकं मुनि चन्दे । य उदकमुनिः चरम जिनसमोपे-श्रोवीरान्तिके चतुर्यामं धर्म त्यक्त्वा पञ्चयामिकं-पञ्चमहाव्रतरूपं धर्म प्रतिपन्नः । कथम्भूतो मुनित (ज्ञात) सकलनयः ॥१०॥
तं सुजातनामानं ऋषि निष्क्रान्तं वन्दे । यस्य ऋषेः सुरसानिध्यात् शीलं च-अन्यत् रूपं जगतः प्रकटं आसीत् । कथम्भूतं ऋषिम् ? सिद्धि प्राप्तम् ॥१०३॥
अथ. વિધિ પૂછિલ, કીસી ઈ નાલંદા પાલડી? તેરમાં કુલ કેડિન અબ્દ-સાડા બાર કુલ કોડ કૃત-કીધલ નિવાસ છ-સાઢાબાર કુલ કેડી વસઈ ઈ. છે ૧૦ના
તે પેઢાલ તણુઉં પુત્ર ઉદક ઇસિ નામિઈ મુનિ-મહાત્મા વાંદઉં. જે ઉદક મુનિ શ્રી મહાવીરનઇ સમીપિ ચારિ મહાવતરૂપ ધર્મ ત્યજી પંચ મહાવ્રતરૂપ ધર્મ પડિવજિક, ક્રિસિલે છઈ મુનિ મુનિત-જાણિક સકલસઘલઉઈ નય–ાય છU I૧૦રા
તે સુજાત નામા ઋષિ દીક્ષાધર હૂતક વાંદઉં, જે મહાત્મા ઋષિ તણાં શીવ અનઈ રૂ૫ દેવતાના સાનિધ્યતઉ જગવિશ્રુત-પ્રગટ હુઆ. કિસિ ७४ * ? सिद्धि-भुति Gि ७४. ॥१०॥
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३०६ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मघोष
गिहिणोवि सीलकणयं निव्वडियं जस्स बसणकसवट्टे । तं नमिमो सिवपत्तं सुदंसणमुणिं महासत्तं ॥ १०५ ॥ जीवाणुववायपवेसणाइं पुच्छित्तु वीरजिणपासे ।। गिण्हित्त पंचजामे गंगेओ जयउ सिद्धिगओ ॥ १०६ ॥ इक्कारसंगधारी सीसो वीरस्स मासिएण गओ। सोहम्मे जिणपालियनामा सिज्झिस्सइ विदेहे ॥१०७॥
__ अवचूरिः। तं सुदर्शनमृर्षि महासत्वं नमामः, यस्य सुदर्शनस्य गृहिणोऽपि सतः शीलकनकं न्यसनकषपट्टे नियूंढम् । कथम्भूतं सुदर्शनमुनिम् ? शिवप्राप्तम् ॥१०॥
स गाङ्गेयनामा मुनिः पञ्चयाम-पञ्चमहाव्रतरूपं व्रतं गृहीत्वा सिद्धिं गतो जयतु । किं कृत्वा ? श्रीमहावीरजिनपा जीवानां निगोदादिषु प्रपातः, तथा जोवानामव्यवहारराशौ वा-अथवा । धतुर्गतिषु कथं प्रवेशना इत्यादि पृष्ट्वा ॥१०॥
जिनपालितनामा मुनिः श्रीमहावीरस्य शिष्यः एकादशाङ्गधरः मासोपवासैः सौधर्मे गतः महाविदेहे सेत्स्यति ॥१०॥
म. તે સુદર્શન મુનિ મહાસતવંત નમું. જેહ સુદર્શન તણ ગૃહસ્થઈ થિકાં શીલ રૂપીઉં સુવર્ણ વ્યસન –કષ્ટ સંકટ રૂપિણીઈ કસુટીઈ નિર્વહિઉં- : કસિં૫હતઉં. સિદ્ધિ-મુક્તિઇ ગિઈ છઈ શ૧૦પ
તે ગાંગેય નામા મુનિ પંચમહાવ્રતરૂપ વ્રત લેઇ સિદ્ધિ ગિઈ જયવંતુ વર્તવું. કિસિઉં કરી નઈ? શ્રીમહાવીરનઈ સમીપિ જીવતણ નિગોદાદિક સ્થાનકે ઉપજીવ અનઈ-તથા-તિમ અવ્યવહાર રાશિ તુ વ્યવહાર રાશિ0 અથવા ચિહું ગતિ માંહિ પસિવ ઈત્યાદિક પૂછી નઈ ૧૦૬ના
જીનપાલિત નામિઈ મહાત્મા શ્રી મહાવીરનઉ શિષ્ય ગ્યાર અંબર
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः (३०७ )
तीयद्धाए चंपाइ सोमपत्तीइ जस्स कडुतुंबं । दाउं नागसिरीए उवज्जिओणंतसंसारो ॥ १०८ ॥ सोधम्मघोससीसो तं भुच्चा मासखमणपारणए । धम्मरुई संपत्तो विमाणपवरम्मि सवढे ॥ १०९ ॥ पालिय मंसनियम विज्जेहिं पणिओवि गेलन्ने । पव्वइओ सिद्धिपुरि संपत्तो जयउ जिणदेवो ॥ ११० ॥
अवचूरिः । तीताद्धायो-अतीतकाले चम्पानगयों यया सोमदेवपल्यानागश्रिया भनन्तः संसार उपाजितः । किं कृत्वा ? यस्य भर्मरुचिमुनेः कटुकतुम्बकं दत्वा ॥१०॥
स धर्मरुचिमुनि:-धर्मघोषसूरिशिष्यः सर्वार्थसिद्धिः इति नाम्नि प्रवरे विमाने सम्प्राप्तः, किं कृत्वा ? तं कटुकतुम्बकं मासक्षपणपारणके भुक्त्वा ॥१०९॥
स जिनदेवो जयतु, यो जिनदेवः ग्लानस्वे वैद्यैः अत्यन्तंप्रकृष्टेन भणितोऽपि मांसनियम पालयित्वा प्रव्रजितः च-अन्यत् सिद्धिं गतः ॥११॥
હતઉ માસ ઉપવાસ કરી સૈધર્મઇ દેવલોકિ ગિલ, તે દેવલોકત ચિવિ મહાવિદેહ ક્ષેત્રિ સિઝિસિઈ–મુક્તિ જાઈસિઇ ૧૦
અતીતકાલિં-આગલઈ કુણઈ કાલિ ચંપા નવીઈ સમદેવ તણો પત્ની નાગશ્રીઈ અનંત સંસાર ઉપાર્જિs, કિસિ કરી નઈ? જેહ ધર્મરૂચિ મુનિનઈ કઉં ત્બુ દેઈ નઈ ભ૦૮માં
તે ધર્મરૂચિ મહાત્મા શ્રીધર્મધષસૂરિન શિષ્ય સર્વાર્થ સિદ્ધિ ઈસિઈ નાભિઈ પ્રવર-ગુરૂઈ વિમાનિ પુહત૬, કિસિ કરી, તે કઉં તૂ બડ મસખમણું નઈ પારણુઇ આહારી નઈ ૧૦૯ો
તે જિનદેવ શ્રાદ્ધ જયવતુ વર્તe, જે જિનદેવ ગઢાનવિ-મંદવાડિ આવિઇ વૈર્થે અતિહિંઇ કહી હતઉ માંસન નીમ પાલી દીક્ષાધર હઉ, ચઅનઈ સિદ્ધિ ગિઉ ૧૧
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३०८ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोष
दोमासकणयकज्जं कोडीए वि हु न निद्विअं जस्स । छम्मासे छउमत्थो विहरिय जो केवली जाओ ॥ १११॥ बलभद्दप्पमुहाणं उक्कडदासाण पंच य सयाई । जेण पडिबोहियाइं तं कविलमहारिसिं वंदे ॥११२॥ दट्टण तवोरिद्धिं पडिबुद्धा माहणा पउद्या वि। जस्स अइसेसनिहिं हरिएसबलं तयं नमिमो ॥११३॥
अवचूरिः । यस्य कपिलस्य द्विमासकनककार्य कोट्यापि न निष्टितम् । स कपिलो जातवैराग्यः दीक्षा गृहीत्वा षण्मासान् छद्मस्थावस्था विहृत्य केवलो जातः ॥११॥
तं कपिलं महाऋषि चन्दे, येन कपिलेन बलभद्रप्रमुखाणां चोराणां पञ्च शतानि प्रतिबोधितानि । कथम्भूतानां चौराणां ? उत्कटदासानाम् ॥११२॥
तदानीय-तं हरिकेशबलं वयं नमामः, यस्य मुनेः तपसः ऋद्धिं
म. જેહ કપિલ તણુઉ બિમાસ-સુવર્ણ તણ કાર્ય કોડિહીં નીઠિ નહી, તે કપિલ વૈરાગ્ય ઉપનઇ દીક્ષા લેઈ છ માસવાડા છદ્મસ્થ હતઉ વિહાર કરી કેવલજ્ઞાનિ હુઉ ૧૧૧
તે કપિલ મહાઋષીશ્વર વાંદઉં, જીણઈ-કપિલઈ બલભદ્રપ્રમુખ ચોર તણાં પાંચસઇ પ્રતિબંધિયાં. કિસ કઈ ચોર ? ઉકટ દાસ ઈસી સંજ્ઞા ७४ ॥१२॥
તિવાર તે હરિકેશબલ માહાત્મા અમહે વાંદલ, જે મહાત્મા તણી
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
(३०९)
पलिओवमाइ चउरो भोजे भोत्तूण पउमगुम्मम्मि । छप्पिय पुव्ववियंसा इसुआरपुरे समुप्पन्ना ॥११४॥ इसुआरे पुहइवई देवी कमलावईइ तस्सेव । भिगुनामाइ पुरोहिय पवरा भज्जा जसा तस्स ॥११५॥ दुन्नियपुरोहिय सुआ संजाया बोहिकारणं तेसिं । ते सव्वे पव्वइआ पत्ता अयरामरं ठाणं ॥११३॥
अबचूरिः । दृष्ट्वा प्रदुष्टा अपि ब्राह्मणाः प्रतिबुद्धाः । कथम्भूतस्य यस्य ? अतिशयनिधेः ॥११॥
___षडपि पूर्ववयस्याः इषुकारपुरे समुत्पन्नाः । किं कृत्वा ? पद्मगुल्मविमाने चत्वारि पल्योपमानि भोगान् भुक्त्वा ॥११॥
इषुकारे पृथिवीपतिः च-अन्यत् देवी कमलावती तस्यैव राज्ञः भृगुनामा पुरोहितः, तस्य पुरोहितस्य जसा इति नाम्ना प्रवरा भार्या ॥११५॥
द्वौ पुरोहितसुतौ जातो तेषां तौ प्रतिबोधकारणं जातो, अतः सर्वे ते प्रव्रजिताः सन्तः अजरामरं स्थान प्राप्ताः ॥१६॥
राथ.
દ્ધિ દેખી અતિહિં દુષ્ટ હતા બ્રાહ્મણ પ્રતિબંધ પામિયા, કિસિચા ? અતિશય તણું નિધાન ૧૧૩
છઈ પૂર્વ-પહિલઉં મિત્ર હતા ઇષકારપુરિ–નગરિ ઉપના. કિસિઉં કરી નઈ? પદ્મગુભવિમાનિ અરિ પલ્યોપમ ભેગવીનઈin૧૧૪
ઇષકાર ઇસિઈ નામિઈ રાજા, અનઈ કમલાવતીદેવી-પટ્ટરાણું તેહજિ રાયનઈ ભગુ અસિઈ નાશિમાં પુરોહિત, તેહ પુરોહિતનઈ જસા ઈસિઈનામિઇ પ્રવર-ગુરૂઈ ભાર્યા કલત્ર. ૧૧પા
| બિ પુરોહિત તણા બેટા હુઆ, તેહ સવિહૂનઈ તે પ્રતિબંધિતણુઉં કારણે હૂઆ, તિવાર પૂઠીઈ તે સઘલા દીક્ષા ધારી હૂતા અજરામર-મોક્ષ થાનક પામ્યા. ll૧૧દા
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३१०) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोष
खत्तियमुणिणा कहियाइं जस्स चत्तारि समवसरणाई । तह पुव्वपुरिसचरियाई संजओ सो गओ सिद्धिं ॥११७॥ सेणियपुरउजाणे परूविअं अवितहं अणाहत्तं । तं वंदे हयमोहं अमोहचरियं नियंठमुणिं ॥११८॥ बझं नीणिज्जंतं दट्ठ विरत्तो भवाउ निक्खंतो । निव्वाणं संपत्तो समुद्दपालो महासत्तो ॥११९॥
अवचूरिः । स संयतो मुनिः सिद्धिं गतः। यस्य मुनेः पुरः क्षत्रियमुनिना चत्वारि समवसरणानि कथितानि। समवसरणशब्देन परदर्शनावतरणं ज्ञेयम् । तथा पूर्वपुरुषचरित्राणि कथितानि ॥१७॥
तं निर्ग्रन्थनामानं मुनि वन्दे । येन मुनिना श्रेणिकस्याग्रे स्वस्य भवितथं-सत्यं अनाथत्वं प्ररूपितम् । कथम्भूतं मुनिम् ? हतमोहम् । पुनः कथम्भूतं मुनिम् ? अमोघचरितम् ॥१८॥
समुद्रपाल: महासत्त्वो निर्वाणं सम्प्राप्तः। कथम्भूतः समुद्रपाल:? कमपि नरं वध्य-वधस्थानं नीयमानं दृष्ट्वा भवाद विरक्तः सन् निष्क्रान्तः ॥११९॥
अथ. તે સંયત ઈસિઈ નામિ મહાત્મા સિદ્ધિઈ–મુક્તિઈ નિહ. જેહ સંવત મુનિ આગતિ ક્ષત્રિયમુનિઇ ચારિ સમવસરણ–પરદાનાવતાર કહિયા, તથા તિમ આપણ૩ ચરિત્ર અનઈ પૂર્વ પુરૂષ તણું ચરિત્ર કહિયાં. ૧૧
તે નિર્ણય ઇસિઇ નામિઈ મુનિ–મહાત્મા વાંદઉં, જીણુઈ મહાત્મા શ્રેણિકરાય આગવિ સ્વ–આપણ અવિતથ–સાચઉ અનાથપણ૯ પ્રરૂપિઉંકહિઉં. કિસિઉ છ૩ મુનિ ? હત–હણિક મેહ છઈ, વલી કિસિઉ ઈ મુનિ ? અમેધ–સફલ ચરિત્ર છઈ શ૧૧૮
સમુદ્રપાલ ઈસિઈ નામિડ વ્યવહારીઉ મહાસત્ત્વવંતુ મુક્તિઇ ગિલ, કિસિઉ છછ સમુદ્રપાલ ? એક મનુષ્ય વધસ્થાનકિ લીજતહ દેખી ભવ-સંસાર તઉ વિરક્ત હતઉ દીક્ષા લીધી ૧૧૯
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः ।
जयघोसेण पडिबोहिऊण पवाविओ विजयघोसो। कासवगुत्ता ते दोवि समणसीहा गया सिद्धिं ॥१२०॥ जायं पयागतित्थं देवेहिं कयाइ जस्स महिमाए । गंगाए अंतगडं तं वंदे अण्णियापुत्तं ॥१२१॥ गुट्ठीभत्ते मासस्स पारणए रोहिणीइ कडुतुबं । दिण्णं दयाइ भुत्तं धम्मरुई मुत्तिमणुपत्तो ॥१२२॥
अवचूरिः। जयघोषेण प्रतिबोध्य विजयघोषः प्रत्राजितः, तौ द्वावपि काश्यपगोत्रौ श्रमणसिंहौ सिद्धिं गतौ ॥१२०॥
तं अनिकापुत्रं वन्दे । गङ्गायां यस्य देवैः कृतेन महिम्ना प्रयागतीर्थ जातम्। कथम्भूतं अनिकापुत्रम् ?' अंतगडं'अन्तकृतम्।।१२॥
धर्मरुचिमुनेः गोष्ठिकभक्ते ग्रामे मासक्षपणपारणके रोहिण्या कटुकतुम्बकं दत्तम् । च-अन्यत् । मुनिना दयया तत् कटुतुम्बकं भुक्तम् । स धर्मरुचिर्भुक्तिं अनुप्राप्तः ॥१२२॥
मथ.
જયઘોષનામા ગુરિઈ વિજયઘોષ પ્રતિબોધિ દીક્ષા લીધી તે બિનહુઈ કાશ્યપગેત્ર શ્રમણસિંહ-શ્રમણ-મહાત્મા માંહિ સિંહ સિદ્ધિઈ ગિયા પર
તે અગ્નિકાપુત્ર ઇસિઈ નામિઈ આચાર્ય વાંદ, ગંગામાંહિ જેહનઈ દેવતાએ મહિમા કીધઈ હતી ગંગાનઈ કાંઠઈ પ્રયાગ તીર્થ હલ, કિસિ છઈ અન્નિકાપુત્ર? અંતગડકેવલી છઈ ૧૨૧
ગેઝિકભક્તિ ગ્રામિં ધર્મરૂચિ મહાત્માનાં માસખમણનઈ પારણુઈ રહિણી કહુઉં તૂબહૂ દીધઉં, મુનિ-મહાભાઈ દયા લગઈ તે આહારિ€ તે ધર્મરૂચિ મુક્તિઇ પુહત ૧૨રા
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३१२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषउज्जुअ अंगे पत्तेयबुद्ध रुद्दे य कोसिज्जे । उज्झाए तब्भज्जा जयंति चउरो वि सिद्धाइं ॥१२३॥ भवियव्वं खलु सव्वं कामं विरएण एवमज्झयणं । भासित्तु देवलासुय रायरिसी सिवं पत्तो ॥१२४॥ दोरयणिपमाणतणू जहण्णओगाहणाइ जो सिद्धो । तमहं तिगुत्तिगुत्तं कुम्मापुत्तं नमसामि ॥१२५॥
अवचूरिः। ऋजुअंगः प्रत्येकबुद्धः, रूदोकः, तथा कौशिकाचार्य उपाध्यायः तगार्या एते चत्वारोऽपि सिद्धा जयन्ति ॥१२३॥
देवलासुतः राजा ऋषिः एवं अध्ययनं भाषित्वा शिवपदं प्राप्तः। किम् ? भोजनाः !-लोकाः ! कामं विरतैर्भाव्यम् ॥१२॥
अहं तं कूर्मापुत्रं नमामि । यः कूर्मापुत्रः द्विरनिप्रमाणतनुः जघन्यावगाहनया सिद्धः-सिद्धि प्राप्तः ॥ कथम्भूतः कूर्मापुत्रः ? त्रिगुप्तिगुप्तः ॥२५॥
मथ. હે જીઅંગ પ્રત્યેકબુદ્ધ, રૂદ્રાક, તથા કૌશિક ઉપાધ્યાય અનઇ તેહ ઉપાધ્યાયની ભાર્યા એ આરઈ સિદ્ધા જયવંત વર્ત૬ ૧૨૩
દેવલાપુત્ર રાજા ઋષિ એવં–ણઈ પ્રકાર અશ્ચયન ભાષી શિવપદમેક્ષપદ પામિલ, કિસિઉં ભાષીનઇ? બે જન !–લોકઉ ! સવિહૂવિષય તર્ક વિરમણશીલ હાઇવઉ ઇસિહં ભાષીનઈ ૧૨૪મા
હું તે કૂર્મપુત્ર નમઉં-નમકર, જે કૂર્મપુત્ર બિહસ્ત પ્રમાણ તનુ-દેહ જઘન્ય અવગાહનાઈ સિદ્ધઉ–મુક્તિ ગિઉ : કિસિ છઇ કૂર્મપુત્ર? ત્રિગુપ્ત ગુમ છ0 I૧૨૫ા
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः ।
जो सासयसुहहेऊ जाओ गुरुणो वि उवसमसहावो । तं चंडरुद्दसीसं वंदे सेहं पि वरनाणिं ॥१२६॥ बत्तीसइ जुवइवई जो कायंदीपुरीइ पव्वइओ । छटुस्स सया पारणमुज्झियमायंबिलं तस्स ॥ १२७ ॥ वीरपसंसिअतवरूवलच्छि नवमाससुकयपरिआओ । सो धन्नो सव्वद्वे पत्तो इक्कारसंगविऊ ॥ १२८ ॥
. अवचूरिः । तं चण्डरुद्रशिष्य करे । यः चण्डदशिष्यः शाश्वतसुखहेतोगुरोः उपशमसहायो जातः । कथम्भूतम् ? शैक्षमपि वरज्ञान-केवलज्ञानं जातम् ।।१२६॥
यो धन्यः द्वात्रिंशदयुवतिपतिः काकन्दीपुर्या प्रव्रजितः । यस्य धन्यस्य सदा बद्धतपसः पारणके उज्झितया भिक्षया आचाम्लं आसीत् ॥ १२७ ॥
स धन्यः एकादशाङ्गवित् सर्वार्थे प्राप्तः । यस्य मुने : श्रीमहावीरेण तपोरूपलक्ष्मीः प्रशंसिता । कथम्भूतो मुनिः ? नवमास. सुकृतपर्यायः ॥ १२८ ॥
अथ. તે ચંડરૂદ્ર આચાર્યના શિષ્ય વાંદડું, જે શિષ્ય શાશ્વતાં સુખ હેતુનઈ ઉપશમસખાઈઉ હ૩. કિસિક છઈ શિખ્ય? શિષ્ય જિ હતાં વરપ્રધાન કેવલજ્ઞાન હ8. ૧ર૬ાા
જે ધન્ય મહાત્મા બત્રીસ યુવતિ-સ્ત્રી તણુઉ પતિ–ભર્તાર હાઈ કાકંદી નગરી દીક્ષા લીધી, જેહ ધન્ય મહાત્માનઈ સદાઇ છઠ્ઠ તપનઈ પારણુઈ ઉજિજત-નાંખીતી ભિક્ષયાઈ આંબિલ હુલે છે ૧૨૭ છે
તે ધન્ય ઋષિ ઇગ્યાર અંગેની જાણ સર્વાર્થ સિદ્ધિઇ પુહતી. જે મુનિ તણું શ્રી મહાવીર તપરૂપ તણી લમી પ્રશંસી, કિસિક છઈ મુનીશ્વર ? નવ મસવાડા સુકૃત-ચારિત્રતણુઉ પર્યાય-કાલ પ્રમાણ છઈ ૧૨૮ છે.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________
.
(३१४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मघोष
सो जयउ सीलसूरि केवलनाणीण भायणिजाणं । दितेण भाववंदणमुवज्जियं केवलं नाणं ॥ १२९ ॥ पियदसणो मुणीणवि जो मुणिदाणप्पभावओ जाओ। वीरसुसीसो पत्तो मासं संलिहिय सोहम्मे ॥ १३० ॥ माणुस्सं सामण्णं च पप्प कप्पे सणंकुमारम्मि । उववजिस्सइ एवं बंभे सुके य आणयए ॥ १३१ ॥
अवचूरिः। स शीलसूरिनामा गणधरो जयतु । येन गणधरण भागिनेयानां भाववन्दनकं ददता केवलज्ञानं उपार्जितम् । कथम्भूतानां मागिनेयानाम् ? केवलज्ञानिनाम् ॥ १२९ ।।
यो मुनिदानप्रभावत: मुनीनां प्रियदर्शनो जातः स श्रीमहा. वीरसुशिष्यः माससलेखनायां सौधर्म प्राप्तः ॥१३०॥
ततश्चुत्वा मानुष्यं श्रामण्यं च प्राप्य सनत्कुमारे कल्पे उत्पत्स्यते। एवं पुनः पुनर्मुनुष्यो भूत्वा श्रामण्यं प्राप्य ब्रह्मे शुक्रे आनते च उत्पस्स्यते ॥१३॥
गथ.. તે શીલસૂરિ ઈસિઈ નામિઈ ગણધર જયવંત વર્તઉં, જીણુઈ શીલસૂરિજી ચાર ભાણેજનઈ ભાવવાંદણુઉં દેતાં કેવલજ્ઞાન ઉપાર્જિઉં, કિસિયા છઈ ચ્ચારઈ ભાણિજ ? કેવલજ્ઞાની છઈ ૧૨
જે મુનિ-મહાત્માનાં દાનતણા પ્રભાવતી મહાત્મા રહઈ પ્રિય-વલ્લભ દર્શન હુઉ તે શ્રી મહાવીરનઉ સુશીષ્ય માસ દીસ લેખના-અનશન પાલી સૈધર્મઈ દેવલોકિ પુતતક છે ૧૩૦ |
તિહાં હતઉ ચિની મનુષ્ય ભવ આવી શ્રમણ્ય-ચારિત્ર પામી સનકુમાર દેવલોકિ ઉપજિસિઈ, એ-ઇશુઈ પ્રકારિઇ વલી વલી મનુષ્ય હેઈ શ્રામસ્ય-ચારિત્ર્ય પામી બ્રહ્મદેવલોકિ શુકદેવલાકિ આનતિ દેવાકિ ઉપજિસિઈ
॥ १३१॥
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwww
सूरिविनिर्मितः ] श्रीऋषिमण्डलस्तवः
आरणए सवढे तत्तो सिज्झिस्सई विदेहेसु । तमहं सुबाहुसाहुं नमामि इक्कारसंगधरं ॥ १३२ ॥ अन्नेवि भदनंदिप्पमुहा नवनिवकुमारमुणिवसहा । संपत्तसुहविवागा सुबाहुगमएण नायव्वा ॥ १३३ ॥
__अवचूरिः । एवमनुक्रमण आरणके सर्वार्थसिद्धे उत्पत्स्यते । मानुष्यं प्राप्य महाविदेहे सेत्स्यति, अहं तं सुबाहुसाधु-सुबाहुमुनिं एकादशाङ्गधरं नमस्करोमि ॥३२॥
भद्रनन्दिप्रमुखा नवनृपकुमाराः सुबाहुसदृशपाठेन ज्ञातव्याः । कथंभूतास्ते ? मुनिवृषभाः । पुनः कथम्भूतास्ते ? सम्प्राप्तसुखविपाकाः ॥१३३॥
वैधर्मिकेण रोहकेण श्रीवीरसमीपं समेत्य श्रीवीरः इत्यादिपृष्टः
अथ. એ-ઈણિઈ પ્રકારિંઇ અણુઈ અનુક્રમિઈ મનુષ્યભવ લહી દીક્ષા લઈ આરણે દેવલોકિ સર્વાર્થ સિદ્ધિઈ ઉપજી મહાવિદેહિ ક્ષેત્રિ સિદ્ધિઈ જાઈસિઇ, તે હું સુબાહુ મહાત્મા ઈગ્યાર અંગધર હુત નમસ્કરઉં ! ૧૩૨ છે " ભવનંદિ પ્રમુખ અને રાઈ નવ નૃપ-રાચના કુમાર સુબાહુ મહાત્મા તેહની પરિઇન્તેહની ગતિ જાણિવા, જિમ સુબાહુ મનુષ્યભવ, કામણ્ય સૌધર્મઇ વલી મનુષ્ય, શ્રામસ્ય, સનસ્કુમાર, આરણ સર્વાર્થસિદ્ધિ એજિ અનુક્રમઈ નવાઈ જાણિવઉ, કિસા થઈ તે નવઈ? મુનિ–મહાત્મા માંહિ વૃષભ સમાન છ, વલી કિસ્યા છઈ ? સંપ્રાપ્ત–પામિયા સુખના વિપાકઉદય છઈ ૧૩૩મા
વૈધર્મિક રહઈ શ્રી મહાવીર સમાપિ આવી શ્રી મહાવીર ! ઈત્યાદિક
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३१६ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[ श्रीधर्मघोष
लोए व अलोए वा पुव्विं ईसाइ पुच्छिओ वीरो । रोहा ! सासयभावाण नाणुपुव्वित्ति अकहिंसु ॥ १३४ ॥ संते व असंते वा लोए इच्चाइ पिंगलगमुणिणा । पुट्ठो निव्वागरणो वीरसगासम्मि पव्वइओ ॥ १३५ ॥ इकारसंगधारी गोयमसामिस्स पुव्वसंगइओ |
बारस वासे बारस पडिमाओ तवं च गुणरयणं ॥ १३६ ॥
अवचूरिः ।
इत्यादि किम् ? हे श्रीमहावीर ! 'पूर्वलोको वा' इत्यादि, अथ श्रीमहावीरः एवमुत्तरमदात् हे रोहक ! शाश्वतानां भावानां आनुपूर्वीअनुक्रमो नास्ति ॥ १३४॥
तत्र स्थितेन पिङ्गलमुनिना स रोहक इत्यादि पृष्टः इतीति किसू ? हे रोहक ! लोकः सान्तः अनन्तो वा ? अस्मिन् प्रश्ने स रोहको निर्व्याकरणो - निरुत्तरो जातः सन् प्रतिबुद्धः वा अन्यत् श्रीवीरसमीपे प्रव्रजितः ॥ १३५ ॥
इक्कारसंग०, फासित्त० एतयोगीथाद्वयोरेका उक्ति:
"
अर्थ.
यूछिए, र्धत्याहि हिसि ? हे श्रीमहावीर ! पूर्व-पडित सो डिरि भयो ? શ્રીમહાવીરિઇ એસિક ઉત્તર દીપક, હું રાહક! શાશ્વતા ભાવ-પટ્ટાની આનુપૂર્વી–અનુક્રમ નથી, અમુક પહિયા અમુક પછ ઉપજઇ એ વિચારણા नथी ॥ १३४ ॥
તિહાં રહિઈં શિકઈં પિંગલમુનિઈં તે રાહક સિરૂં પૂછિઉં, ઇસિä ક્રિસિલૢ ? હું રાહુક લેાક-સાંત-અતસહિત, ઈત્યાદિક કિરિ અંતરહિત ? ઈત્યાદિક કઇ પ્રશ્ચિઇ તે રાહક ઉત્તર રહિત હૂંઉ પ્રતિષેધ પામિઉ શ્રીમહાવીરનઇ સમીપે દીક્ષા લીધી ॥૧૩પા
હૂં તે સ્ક ંદ મુનિવર વાંદઉં, જે ઇગ્યાર અંગધર, શ્રીગૌતમસ્વામિ નક
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
( ३१७)
फासित्तु अच्चुए जो मासं पाउवगमेण संपत्तो। सिज्झिस्सई विदेहे तं खंदगमुणिवरं वंदे ॥ १३७ ॥ चरमजिणसीस तीसयमुणी तवं छट्टमवरिसाई । काउं मासं संलिहिय सक्कसामाणिओ जाओ ॥ १३८ ॥
अवचूरिः। __ अहं तं कस्द कमुनिवरं वन्दे । यः एकादशाङ्गधारी श्रीगौतमस्वामिनः पूर्वसङ्गतिकः, कथम्भूतः ? मासिकपादोपगमनेन अच्युतदेवलोके प्राप्तः । किं कृत्वा ? द्वादशवर्षेद्वादश साधुप्रतिमाः, वाभन्यत् गुणरत्नतपः स्पृष्ट्वा । विहे सेत्स्यति ॥१३६-१३७॥
श्रीमहावीरशिष्यः तिष्यनामा मुनिः मासं संलेखनां कृत्वा शक्रसामानिको जातः । किं कृत्वा ? अष्टौ वर्षाणि षष्ठतपः कृत्वा पारणे आचाम्हं कृत्वा ॥१३॥
स પૂર્વ-પહિલ પરિચિ, કિસિઉ છઈ મુનીશ્વરઃ માસ દિવસ પાદપપગમન અનશન પાલી અસત દેવલોકી પુહતઉ, કિસિઉં કરી નઈ? બારે વરિસે બાર મહાત્માની પ્રતિમા અનઈ ગુણરત્ન સંવતસર તપ વહીન, અનઈ દેવલોક હતક અવીનઈ મહાવિદેહિ ક્ષેત્રિ મુક્તિઈ જાઈસિઈ મે ૧૩-૧૩૭
શ્રી મહાવીરનઉ શિષ્ય તિષ્ય ઈસિઈ નામિઈ માસ જાણ સંખના કરીન–અનશન પાલી શકસામાનિક સધર્મ સમાનદેવ હુઉ, કિસિલ કરી નઈ? આઠ વરિસ છઠ્ઠ તપ પારણુઈ આંબિલ કરી. ૧૩૮
કુરૂદત્તમુનિ માસાર્ધ-૫નરદિન સ લેખના–અનશન પાલી ઇશાને સમાનદેવ હુઉ, કિસિ કરી છમસવાડા જાણુ અષ્ઠમતપ: બિલિઇ પારણુક કરીનઈ ૧૩૮
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३१८ )
जैनस्तोत्र सन्दोहे
कुरुदत्तसुओ छम्मासमट्टमायवणं पारणायामं । काउं ईसाणसमो जाओ संलिहिय मासद्धं ॥ १३९ ॥ छट्टट्टममासो अद्धमासं वासाई अट्ठछम्मासा । तीसग कुरुदत्ताणं तवभत्तपरिण्णपरियाओ ॥ १४० ॥ पव्वइओ जो मायासमणिओ वीरपायमूलम्मि ।
सो अभयकुमारमुणी पत्तो विजयं वरविमाणं ॥ १४१ ॥
[ श्रीधर्मघोष
अवचूरिः ।
कुरुदत्तसुतो मुनिर्मासार्धं संलिख्य-संलेखनां कृत्वा ईशानेन्द्रसमो जातः । किं कृत्वा ? षण्मासान् यावत् षष्ठतपः आतप आघाम्लेन पारणं कृत्वा ॥ १३९ ॥
तिष्यकुरुदत्तमुन्योः तपः भक्तपरिज्ञा-प्रव्रज्या कालप्रमाणसङ्ख्या तिष्यमुनेः अष्टौ वर्षाणि षष्ठतपः आचाम्लपारणेन माससंलेखना । कुरुदत्तमुनेः षण्मासान् व्रतं अष्टमतपः आचाम्लेन पारणं, मासाई - पञ्चदशदिनानि संलेखना ॥१४०॥
०
स अभयकुमारमुनिः विजयवरप्रधानं विमानं प्राप्तः योऽमयकुमारमुनिर्जनन्या समन्वितः श्रीवीरपादमूले प्रत्रजितः ॥ १४१ ॥
अर्थ.
તિષ્ઠ મુનિઈં અનઇ કુરૂદત્ત મુનિતણી તપ--અનશન દીક્ષાકાય સંખ્યા તિષ્યમુનિનě દ્વૈતપ પારણઇ આંખલ, આઠ રિસ દીક્ષા, માસ અનસન.
॥ १३५ ॥
કુરૂદત્તમુનિનઇ છમાસ દીક્ષા, અષ્ટમતપ, આંખિલઇ પારણä, પખવાડ ભક્ત પરિહાર અનરાન. [૫૧૪૦ના
તે અભયકુમાર મુનિ વિજય ઇસિÛ નામિઇં વર-પ્રધાન વિમાન પામિ, જે અભયકુમાર જનની-માતા સહિત શ્રીમહાવીર તણઈ પગ તલિ દીક્ષિઙદીક્ષા લીધી ૫૧૪૧૫
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः
रायवरकन्नगाओ अवगण्णिय अट्ट गहियपव्वज्जो। पुत्वभवगहणपुब्बं वीरेण थिरीकओ धम्मे ॥१४२॥ भिक्खूपडिमा बारस फासिय गुणरयणवच्छरं च तवं । पत्तो मेहकुमारो विजये इक्कारसंगधरो ॥१४३॥ सामिस्सवयं संसत्ति चत्तवेरा सुराइसाहरिया ॥ सेयणए रयणाए उववन्ने हल्लविहल्ला ॥१४४॥
अवचूरिः । रायवर०, भिक्खपडिम गाथाद्वयोरुक्तिः--
मेधकुमारमुनिः एकादशाङ्गधरः सन् विजये-विजयविमाने प्राप्तः कथम्भूतः ? अष्टौ राजवरकन्यकाः अवगणय्य-परित्यज्य गहीतप्रषज्या, पुनः कथम्भूतः ? व्रतविषये भग्नमना: सन् श्रीमहावीरेण पूर्वभवकथमपूर्वकं धर्मे-चारित्रधर्मे स्थिरीकृतः किं कृत्वा ? द्वादश भिक्षुप्र. तिमाः च-अन्यत् गुणरत्नसंवत्सरं च स्पृष्ट्वा ॥१४२-१४३॥ __हल्लविहल्लौ सेचनकेन खातिकायाः परितः क्षिप्तौ आवां श्री
मथ. મેઘકુમાર સુનિ ચાર અગધર હતકે વિજય–અનુત્તરવિમાનિ પહત, ક્રિસિલે છઈ મુનિ આઠ વર-પ્રધાન રાજા-મહાનરેંદ્ર તેહની કન્યા અવગણી– પરિહરી ગૃહીત-લીધી પ્રવજ્યા-દીક્ષા થઈ, વલી કિસિઉ થઈ? વ્રત તણુઈ વિષઈ ભગ્નમન હૂત શ્રી મહાવીરરિ પાછિલા ભવકથનપૂર્વક ચારિત્રધર્મન વિષઈ સ્થિર કીધઉ છઈ ૧૪રા
કિસિ કરીનઈ ? બાર મહાત્માની પ્રતિમા અનઈ ગુણરત્નસંવર તપ: સ્પણ–વહીનઈ ૧૪૩
હલબિહલ શ્રેણિકરાયના પુત્ર સેચન કહાથી ખાઈ પઈ નાંખ્યા અહે
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३२०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषकयगुणरयणा इक्कारसंगिणो सोल वीसपरियाया । हल्लु (ते) जयंते पत्तो अवरो अवराइय विमाणे ॥१४५॥ धम्मायरियाणुराएण चत्तजीयंपडिचीण जाणवयं । सव्वाणुभूइमेगावयार सहसारगं वंदे ॥ १४६ ॥
___ अवचूरिः। वोरसमीपे नीतौ-गृहीतौ । कथम्भूतौ ? त्यक्तवैरौ । सेचनक: रत्नप्रभायां उत्पन्नः ॥४॥
तौ हल्लविहल्लौ क्रमेण षोडश द्वादका समपर्यायौ जयन्तविमाने प्राप्तौ । कथम्भूतो तौ ? कृतगुणरत्नसंवत्सरौ एकावतारिणौ एकादशाङ्गधारिणौ ॥१४५॥
तं सर्वानुभूतिं वन्दे । कथम्भूतं सर्वानुभूतिम् ? धर्माचार्यानुरागेण श्रीमहावोरे अनुक्रमेण त्यक्तजीवम् । पुनः कथम्भूतम् ? प्रती.
શ્રી મહાવીરના શિષ્ય ઇસિ બોલતા શાસનદેવતાઈ સંહરિયા શ્રી મહાવીરનઈ સમાપિ દીક્ષા લીધી. કિસા છઈ ? ત્યક્ત-છાંડીયા કેણિક ઉપરિ વચર ઇસિયા છઈ, સેચનક હાથિ૬ ૨નપ્રભા-પહિલી નરકપૃથ્વી ઉપર ।। १४४.।।
તે હલવિહલ અનુક્રમિઈ સેલ વરસ, બાર વરસ પર્યાય-દીક્ષા પાલી જયંતવિમાનિ પુતતા, કિસા છઈ તે છે? ત–કીધઉ ગુણરત્ન સંવત્સર તપ અનઈ એકાવતારી–એકવાર સંસાર માંહિ અવતરિસિદ્ધ ઈચ્ચાર અંગ ધરઈ ७४ ॥ १४५ ।।
હું તે સર્વાનુભૂતિ મહાત્મા વાંદઉં, કિસિ કઈ ? ધર્માચાર્ય શ્રી મહાવીરનઈ અનુરાગ-ભકિત કરીનઈ ત્યક્ત છાંડી જીવ થઈ, પશ્ચિમદિશિઈ
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः ]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
( ३२१ )
जो तेयपरिगयण्णू कासी मुणिखामणाइ तं नमिमो । कोसलजाणवयं अच्चुयंमि पत्तं सुनक्खत्तं ॥ १४७ ॥ मिंढियगामे रेवई पडिलाभियमोसहं भुवणगुरुणो । पाणिम्मि निद्वियं जेण वंदिमो तमिह सीहमुणिं ॥ १४८ ॥
अवचूरिः ।
चीनजानपदम् । कथम्भूतं मुनिम् ? एकावतारकम् सहस्रारदेवलोकंगतम् ॥१४६॥
अहं तं सुनक्षत्रं मुनिं वन्दे । यः सुनक्षत्रः तेजोलेश्यापरिगततनुः क्लिष्टतनुः कौशलजनपदे – कौशलदेशे क्षामणादिकामन्यां आराधनामकाषीत् । कथम्भूतं- सुनक्षत्रम् ? अच्युतदेवलोके प्राप्तम्
---
||180||
इह विश्वे तं सिंहमुनिं वन्दे । येन सिंहमुनिना मिंढिकाग्रामे रेवत्या श्राविकया औषधं प्रतिलाभितम् भुवनगुरोः - श्री वीरस्य पाणौ निष्ठितं - आनीय अर्पितम् ॥१४८॥
अर्थ.
જનપદ-દેશિ ઉપનઉ છઇ, વલી ક્રિસિઉ છઇ મહાત્મા ? એકાવતારી–સહસ્રાર દેવāાકિ ગિઉ છઇ ૧૧૪૬ના
હૂં તે સુનક્ષત્ર મહાત્મા વાંદું, જે મહાત્મા તેોલેશ્યા ક્રિશ્ર્વ-દેહવ્યાસ-પીડિત દેહ હૂત કાલદેશિ મુનિ~મહાત્માન ક્ષામાદિક સ્મૃત્ય આરાધના કીધી, ક્રિસિઉ ઈ મહાત્મા ? અચ્યુત દેવલેટિક પુહુતઉ ઇ
॥ १४७ ॥
ઇઈં વિભિ તેહ સિંહ મુનિ વાંદૃ, જિઇ સિદ્ધ મુનિઇ મિઢિકાગ્રામિ રેવતી શ્રાવિકા ઐષધ પ્રતિયાભિઉ–વિહરાવિ ભુવનગુરૂ શ્રીમહાવીર તેહનઈ હાથિ આણી-આપિઉં ૫૧૪૮૫
२१.
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________
AN
~
~
( ३२२) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोष
अज्जवि अद्विनिवेसा जेसिं अच्छेरयं व दीसंति । वैभारपब्वयवरे जमलसिलारूवसंथारे ॥ १४९ ॥ ते धन्ना सालिभद्दा अणगारा दोवि तवमहिडीया । मासं पाओवगया पत्ता सव्वसिद्धिम्मि ॥ १५० ॥ चंपाओ वीयभए गंतु वी रेण दिक्खिओ जाओ। संपत्तो परमपयं उदायणो चरमरायरिसी ॥ १५१ ॥
अवचूरिः। ययोर्धन्यशालिभद्रयोः वैभारपर्वते-गिरौ अद्यापि अस्थिनिवेषा आश्चर्यमिव दृश्यन्ते । कथम्भूतौ तौ ? यमलशिलारूपसंस्तारको ॥ १९ ॥
तौ धन्यशालिभद्रौ मासं पादोपगमनौ सर्वार्थसिद्धिं प्राप्तौ । कथम्भूतौ तौ ? अनगारौ । द्वावपि तपोमहद्धिको ।।१५०॥
स उदायनश्चरमराजऋषिः परमपदं-मोक्ष प्राप्तः, य उदायनः श्रीमहावीरेण चम्पापुर्या वीतभवपसने गत्वा दीक्षितः ॥१५१॥
अथ. જે ધન્ના શાલિભદ્ર તણું વિભાપર્વતિ અજી-આજ લગઇ અસ્થિ તણ નિવેશ આશ્ચર્યની જિમ દીસઈ, ક્રિસ છઈ તે બે ? જમેલી શિલારૂપ સંથારા ઈ. ૧૪૯
તે ધનુ શાલિભદ્ર માસ દિવસ પાદપિપગમન અનશન પાલી સર્વાર્થ સિદ્ધિઈ પુણતા, કિસા કઈ છે ? અનગાર-ઋષીશ્વર તપિ કરી મહર્દિકમહાદ્ધિ સહિત છઈ ૧૫૦
તે ઉદાયન ચરમ-હિલઉ છણુઈ ચકવીસઈ રાજવીશ્વર પરમપદમેલ પામિઉં, જે ઉદાયન શ્રી મહાવીર ચંપા નગરીતઉ વયંભઇ પાટણ જઈ દીક્ષિક. ૧૫૧
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः
(३२३)
जस्स य अभिनिक्खमणे चोरा संवेगमागया खिप्पं । तेणं सह पव्वइआ जंबूं वंदामि अणगारं ॥ १५२ ॥ सिंहत्ता निक्खंतो सीहत्ता चेव विहरिओ भयवं । जंबू पवरमुणिवरो वरनाणचरित्तसंपन्नो ॥ १५३ ॥ जो नवजुब्वणपसरे वियलियकंदप्पदप्पमाहप्पो । सो जंबू परमरिसी अपच्छिमो केवली जाओ ॥ १५४ ॥ सिरिजंबुदंसणेणं पडिबुद्धो परिव्वुडो परिजणेणं । गुणमणिपभवो पभवो चउदसपुव्वी दिसउ भदं ॥ १५५ ॥
अवचूरिः।
स जम्बूः परमऋषिः अपश्चिमकेवलज्ञानी जयतु । यो जम्बूस्वामो नवयोवनप्रसरे विगलितकन्दर्पदर्पमहात्म्यः ॥१५॥
प्रभवनामा गगधरश्चतुर्दशपूर्वधरः भद्रं दिशतु । यः प्रभवः श्रीजम्बुदर्शनेन परिजनेन परिवृतः प्रतिबुद्धः। कथम्भूतः प्रभवः गुणमणिप्रभवः ॥ १५५ ॥
अथ.
જે જંબુસ્વામી પરમ પીર અપશ્ચિમ હિલઉ કેવલજ્ઞાની જયવંત વર્ત, જે નવોવનનઇ પ્રસરિ વિચલિત-ગતિ કંદર્પન જૈ દર્પ તેહનઉં મહાભ્ય-પ્રભાવ છઈ ૧૫ઝા
પ્રભવનામાં ગણધર ચઉદપૂર્વઘર ભદ્ર-કલ્યાણ ઉપદિશ.
જે પ્રભાવ જ બુકુમારનઈ દર્શનિ પરિવાર પરિવરિઉ પ્રતિબંધિ-પ્રતિબે પામિલ, કિસિઉ છઈ પ્રભવ? ગુણરૂપિયાં મણિ તેહનઉ પ્રભવ-ઉત્પત્તિ સ્થાનક છ૪ ૧૫પા
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३२४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीधर्मघोषसिज्जंभवं गणहरं जिणपडिमादसणेण पडिबुद्धं । मणयपियरं दसकालियस्स निज्जूहगं वंदे ॥ १५६ ॥ चउदसपुब्बिस्स नमो जसभहस्सासि जस्स दो सीसा । संभूयविजयनामा थेरे तह भदबाहू य ॥ १५७ ॥ दसकप्पव्ववहारा निज्जूढा जेण नवमपुवाओ। वंदामि भद्दबाहुं तमपच्छिमसयलसुयनाणिं ॥ १५८ ॥
__ अवचूरिः । अहं शय्यंभवं गणधरं वन्दे । कथम्भूतं शय्यम्भवम् ? जिनप्र. तिमादर्शनेन प्रतिबुद्धम् । पुनः कथम्भूतम् ? मनकपितरम् , पुनः कथम्भूतम् ? देशवैकालिकस्य नियूहकम् ।। १५६ ॥ __अहं यशोभद्रसूरेः गणधरस्य चतुर्दशपूर्विणो नमामि । यस्य यशोभद्रस्य द्वौ शिष्यौ एकः सम्भूतिविजयनामा, द्वितीयः स्थविरः भद्रबाहुः ॥ १५७ ॥
तं भद्रबाहुं अपश्चिमसकलश्रुतज्ञानिनं वन्दे । येन भद्रबाहुना
मथी.
હું શવ્યંભવ ગણધર વાંદઉં, કિસિઉ છઈ શચંભવ? જીન-શ્રી શાંતિનાથની પ્રતિમા દેખી પ્રતિબંધ પામિઉ છઇ, વલી કિસિંહ જઈ ? મનક ચેલાનક પિતા છઈ, વલી કિસિઉ છઈ ? દશવૈકાલિક તણુઉ કાઢણહાર બઈ, અપર–બીજા ગ્રંથતણ9 સંખેપિઈ દશવૈકાલિક ગ્રંથતણુઉ કરણહાર ७४ ॥१५॥
હું યશેભદ્રસૂરિ ગણધર ચઉદપૂર્વધર રહઈ નમતું, જેહના બિ ચેલા છઈ, એક સંભૂતિવિજય ઈસિઈ નામિઈ, તથા–તિમ બીજઉ વિર ભદ્રબાહુ ૧પછા
હું અપશ્ચિમ-હિલઉ સકલ શ્રુતજ્ઞાની ભદ્રબાહુ વાંદઉં જણઈ ભદ્રબાહુ
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः]
श्रोऋषिमण्डलस्तवः
एको गुहाएँ हरिणो बीओ दिदिविसस्स सप्पस्स । तइओ वि कूवफलए कोसघरे थूलिभद्दमुणी ॥ १५९ ॥ सीहो वा सप्पो वा सरीरपीडाकरा मुणेयव्वा । नाणं वा दंसणं व चरणं वा न पञ्चलं भेत्तुं ॥ १६० ॥
अवचूरिः। नवमपूर्वात् दश कल्पव्यवहारा नियूंढाः-निष्कासिताः ॥ १५८ ॥
एकः साधुः सिंहस्य गुहायां चतुर्मासमस्थात् । द्वितीयो दृष्टिविषस्य विले-मुखे, तृतीयः कूपफलके, स्थूलिभद्रमुनिः कोशागृहे अस्थात् ॥ १५९ ॥
सिंहः वा सर्पः एतौ शरीरपीडाकरौ ज्ञातव्यौ, तौ द्वौ ज्ञानं वा चारित्रं भेत्तुं प्रति न अलं-न समयौँ ॥ १० ॥
સ્વામિઈ નવમા પૂર્વતહ દશાશ્રુત સકંધ ૧, કલ્પ ૨, વ્યવહાર એ ત્રિવિ ગ્રંથ નિકાસયા-જૂચા કીધા–કાઢીચા ૧૫૮
એક મહાત્મા સિંહની ગુફાઈ કાઉસગિ ચ૯માસિ રહિક, બીજ દૃષ્ટિવિષ સર્પ તણાઈ બિલ-બારણઈ, ત્રીજી કૂયાનઈ પાટિ ચ૯માસિ કાઉસગ્ન રહિલ, ધૂલિભદ્ર મુનિ કેશાન ઘરિ ચઉમાસિ રહિક ૧૫૯ાા
સિંહ અથવા સર્પ એ બે શરીરઇ જિનઈ પીડાકારીયા જાણિવા, પણિ તે બે જ્ઞાન અનઇ દર્શન અનઇ ચારિત્ર ભેદિવા પ્રતિઈ અલં– સમર્થ નહી. ૧૬૦
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३२६ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मघोष
न दुक्करं अंबयलंबितोडणं न दुक्करं सिक्खियनच्चियाए । तंदुक्करं तं च महाणुभावं जं सो मुणी पमयवणम्मि वुच्छे ।१६१॥ निच्चं पि तस्स नमिमो कमकमलं विमलसीलकलियस्स । अइदुक्करकारयस्स सिरिथूलिभदस्स ॥ १६२ ॥ जो हावभावसिंगारसारवयणेहिं अणेगरूवेहिं । वालग्गंपि न चलिओ तस्स नमो थूलिभद्दस्स ॥ १६३ ॥ कोसाइ लवंतीए पुराणभोआई सहस्स भणियाई । जो मणयंपि न खुभिओ तस्स नमो थूलिभदस्स ॥ १६४ ॥ जो अञ्चब्भूअलावण्णपुण्णपुण्णेसु मज्जअंगेसु । दिद्वेसु नाहिखुभिओ तस्स नमो थूलिभदस्स ॥ १६५ ।। जो महकडक्वविक्खेसु तिक्खसरधोरणीहिं नो विद्रो। मेरु व्व निप्पकंपो स थूलिभद्दो चिरं जयउ ॥ १६६ ॥ . भयवं पि थूलिभद्दो तिक्खं चंकम्मिओ न उण विच्छिन्नो। अग्गिसिहाए कच्छो वाम्मासं न वि य से ६७॥
___ अवचूरिः । भगवानपि श्रीस्थूलिभद्रः तीक्ष्णचङ्क्रमितः पुनर्न छिन्नः अग्निशिखायां चतुर्मासकमुषितः परं नैव दग्धः ॥ १६७ ॥
स ભગવંતઇ શ્રીસ્થૂલિભદ્રજી તીણ-તન્હાઈ શસ્ત્રાદિક ઉપરિચાવિ પણિ ચરણાદિકિ કિહોઈ છેદાણુઉ નહી. અગ્નિ શિખાઉપરિ ચઉમાસિ રહિઉ પણિ ન રાધ ! ૧૬૭ |
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिप्रणोतः]
श्रोऋषिमण्डलस्तवः ।
(३२७)
अक्खलियमरट्टकंदप्पमद्दणे लद्धजयपडागस्स । तिकालं तिविहेणं नमो नमो थूलिभद्दस्स ॥ १६८॥ कोसाए संसग्गी अग्गीए जो तया सुवण्णस्स । उच्छलियबहुलतेओ स थूलिभद्दो मुणी जयउ ॥ १६९ ॥ वंदामि चलणजुअलं मुणिणो सिरिथूलिभदसामिस्स । जो कसिणभुयंगीए पडिओ वि मुहे न निड्डसिओ ॥१७०॥ पणमामि अहं निच्चं पयपउमं तस्स थूलिभद्दस्स । अद्धच्छिपिच्छियाइं कोसाइ न जेण गणियाइं ॥ १७१ ।। धन्नो स थूलिभद्दो मयरद्धयकुंभिकुंभनिम्महणो । निम्महियमोहमल्लो जो गुरुणा वण्णिओ अहियं ॥ १७२ ॥ न खमो सहस्सवयणो वि वण्णिउं थूलिभद्दझाणग्गिं । तिजयदमणो वि मयणो (जेण) खयं गओ तत्थ मयणं व १७३ पणमह भत्तिभरेणं तिकालं तिविहकरणजोएणं । सिरिथूलिभद्दपाए निहणियकंदप्पभढवाए ॥ १७४ ॥
अवचूरिः । श्रीभद्रबाहुस्वामिनः चतुरः शिव्यान् नमस्करोमि। कथम्भूतान् शिष्यान् ? चतुर्भिः रजनोयामैः शीतेन कृतोपसर्गेण कृतनिजकार्यान् ॥ १७५ ॥
मथ હું ચારિ શ્રીભદ્રબાહુ સ્વામિના શિષ્ય નમસ્કરd, કિસા થઈ ચારઈ શિષ્ય ? ચિહુ રાત્રિને પ્રહરિ શીત-તાઢિ તણુઈ ઉપસર્ગિ–પરીસહિ કરી કૃતકીધાં નિજ-આપણાં કાર્ય છઈ ૧૬૮
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३२८ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
चउरो सीसे सिरिभद्दबाहुणो चउर्हि रयणिजामेहिं । रायगिहे सीएणं कयनियकज्जे नम॑सामि ॥ १७५ ॥ जिणकप्पपरीकम्मं जो कासी जस्स संथवमकासी । सिट्ठिघरम्मि सुहत्थी तं अजमहागिरिं वन्दे ॥ १७६ ॥
[ श्रीधर्मघोष
कोसंबीए जेणं दमगो पव्वाविओ मओ जाओ ।
उज्जेणीए संपइ रायसुओ नंदउ सुहत्थी ॥ ९७७ ॥
अवचूरिः ।
अहं तं आर्यमहागिरिं वन्दे । यः श्री आर्यमहागिरिः जिनक
संस्तवमकार्षीत्
रूपतुलना मकार्षीत् श्रेष्ठिगृहे आर्यसुहस्तिसूरिर्यस्य
॥ १७६ ॥
स आर्यसुहस्तिर्नदतु । येन कौशम्यां कः प्रब्राजितः ततो मृत्वा उज्जयिन्यां स द्रमकः संप्रतिराजा जातः ॥ १७७ ॥
>
अर्थ.
હૂં તે આ મહાગિરિ વાંઉં, જે આર્યાં મહાગિરિ અનકલ્પની તુલના કીધી, પ્રેષ્ટિતણ ધરિ આર્ય સુહસ્તિસૂરિઇ જેહનઉ સસ્તવ કીધ
# ૧૭૬ i
તે આ સુહસ્તિ ચિરકાલ ન૬૬, જીઇ આ સુહસ્થિઈ કૌશાંખી નગરીઈં મક–શિક્ષાચર દીક્ષિ તે મરી તિહાં હતએઁ ઉજેણી નગરી સંપ્રતિ शल हू ॥ १७७ ॥
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________
ww
सूरिविनिर्मितः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः . (३२९)
सोऊण गुणिज्जतं सुहत्थिणा नलिनगुम्ममज्झयणं । तकालं पव्वइओ चइत्तु भज्जाउ बत्तीसं ॥ १७८ ॥ तिहि जामेहि सिवाए अवञ्चसहियाइ विहियउवसग्गो । साहियकज्जे नियगेहिं पूइओऽवंतिसुकुमालो ॥ १७९ ॥ निज्जूढा जेण तया पन्नवणा सव्वभावपन्नवणा । तेवीसइमो पुरिसो पवरो सो जयउ सामज्जो ॥ १८० ॥
.. अवचूरिः। अनन्तिसुकुमालः सुहस्सिसूरिणा नलिनीगुल्माध्ययनं गुण्यमानं श्रुत्वा द्वात्रिंशद् भार्याः त्यक्त्वा तत्कालं प्रबजितः ॥ १७८ ।।
अवन्तीसुकुमालः · रजन्याः त्रिभिर्यामैः साधितकार्यः सन् त्रिदशैः पूजितः नलिनीगुल्म जगाम । कथम्भूतः ? अपत्यसहितया शिवया कृतोपसर्गः ॥१७९॥
स श्यामार्यः परम:-प्रकृष्टो जयतु । येन श्यामार्येण गुरुणा तदा-तस्मिन् प्रस्ताव प्रज्ञापना सर्वभावानां ज्ञापयित्रो प्रज्ञापना
અવંતીસુકુમાલ સુહસ્તિસૂરિઈ નલિની ગુલ્મ અધ્યયન ગુણ સાંભલી બત્રીસ ભાર્યા-કલત્ર પરિહરી–ત્યજી તત્કાલ દીક્ષા લીધી ૧૭૮
અવંતીસુકુમાલ ત્રિહ રાત્રિને પ્રહરે સાધિત કાર્ય હતઉ દેવતાએ પુજિહ નલિની ગુલ્મિ ગિ૬, કિસિઉ છઇ? અવંતિ સુકમાલ ? અપત્યસહિત શિવા કૃત–કીધઉ ઉપસર્ગ છઇ છે ૧૭૮ |
શ્યામાચાર્ય પરમ–ઉત્કૃષ્ટ્ર જયવંત વર્તક, છણઇ ચામાઈિ તીણુઇ
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३३० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मघोष
पढमणुओगे कासी जिणचक्किदसारपुव्वभवे । कालगसूरी बहुअं लोगणुओगे निमित्तं च ॥ १८१॥ अज्जसमुद्दगणहरे दुब्बलिए घिप्पए पिहू सव्वं । सुत्तत्थचरमपोरिसिसमुदिए तिण्णि किइकम्मा ॥ १८२ ॥
अवचूरिः । नियूंढा । प्रज्ञापनाग्रन्थः कृत इत्यर्थः । स श्यामार्य: त्रयोविंशतितमः पुरुषः ॥१८॥
कालिकसूरिः प्रथमानुयोग , लोकानुयोग २ रूप ग्रन्थद्वयं चकार । प्रथमानुयोगे ग्रन्थे जिनवराणां चक्रवर्तिनां दशाराणां चरि. त्राणि पूर्वभवांश्च अकार्षात् लोकानुयोगग्रन्थे बहु निमित्तं उक्तवान् ॥१८॥
आर्यसमुद्रे गणधरे दुर्बले-कृशे सति साधुभिः सर्व भक्तपानादिकं पृथक् गृह्यते । तथा सूत्रार्थचरमपौरुपीनः समुस्थिते गुरौ श्रीणि कृतिकर्माणि क्रियन्ते । एकै सूत्रपौरुषीत उत्थिते यदा
अथ. કાલિ પ્રજ્ઞાપના સર્વ ભાવ જણાવતી પ્રજ્ઞાપના જુઈ કીધી–પ્રજ્ઞાપના ગ્રંથ કીધઉં, ઇસિઉ અર્થ, તે શ્યામાર્ય ત્રેવીસઇફ પુરૂષ છે ૧૮૦ છે
કાલિકામૂરિઈ પ્રથમાનુયોગ અનઇ લોકાનુયોગ એ બિ ગ્રંથ કીધા. પ્રથમાનુગ ગ્રંથિ જિન-તિર્થંકર, ચક્રવર્તિ દશાહ-વાસુદેવ તેહનાં ચરિત્ર અનઈ પૂર્વ ભવાંતર કીધાં, લોકાનુયોગિ બહુ-ઘણુઉં નિમિત્ત–બાલિ ॥ १८१ ॥
આર્ય સમુદ્રગણધરિ કુશ-દુર્બલ શરીર હતઈ સાધુ મહાત્માએ સર્વશહુઇ ભક્તનપાન ગુરૂચ જૂઉ લીજઇ, તથા સૂત્ર પોરિસ, અર્થપોરિસી,
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः ]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
सङ्काणगंति भंडयपमुहे दिट्ठतमेगमित्तस्स ।
मंगुस्स न किइकम्मं नय वीसुं धिप्पए किंपि ॥ १८३ ॥
जाइसरे सीहगिरी वरसीसा जस्स आसि मे चउरो ।
गिरिथेरे समीए वयरे तह अरिहदिने या ॥ १८४ ॥
( ३३१ )
अवचूरिः ।
सुरवः सूत्रवाचन कारयित्वा निर्विण्णा उत्तिष्ठन्ति तदा मुनेर्ये वैयावृत्तिं कुर्वन्ति । एवं अर्थपौरुष्यां चरमपौरुष्यां संस्तारकपौरुपयां ज्ञेयम् ॥ १८२ ॥
मङ्गसूरेर्विश्वक्-पृथग् भक्तादिकं न गृह्यते कतिकर्माणि न क्रियन्ते कथम्भूतस्य मञ्जुसूरेः ? श्राद्धानामन्ते - श्राद्धानामग्रे गन्त्री सण्डकप्रमुखान् दृष्टान्तान् आगमयतः - ज्ञापयतः ॥ १८३॥
जातिस्मरः सिंहगिरिरभूत्, यस्य सिंहगुरो: इमे चत्वारि वर
अर्थ.
ચરમપેાિિસ તુ ઉઠે તૂતે કૃતક`સિહં કીઇ, વીસામણાદ્રિક સુશ્રુષા, એક જિવારઇ ગુરૂ સૂત્ર પેરિસ સૂત્રવાચના કરાવી યાકા નવીના ગુરૂ કઇ તિવારઈ મહાત્મા વૈયાવચ્ચે-વિશ્રામણા કરઇ, ઈમ અર્થ પારિસિઇ અનઇ ચરમપેરિસિ–સંથારા પરિસિઇ વિä ! ૧૮૨ ॥
મગુસૂરિનઇ પૃથક્ જૂ" અરાનાદિક ન લીજઇ, કૃતિક્ર –વિશ્રામણાકિ ને ક્રીઈ, કિસિ છઇ મગૂઆચાય? શ્રાદ્ધ આગતિ ગ ંત્રી-વાનિ, તણા દૃષ્ટાંત ભડક~ભાજન તણાં દૃષ્ટાંત જણાવત છઈ, યથાજિમ ઢઢવાહિનિં સુદૃઢભાજન સંસ્કારાદિક કીધાં પાખઇ ન નિહુઈ, તિમ સુદૃઢ દેહુ પરિચર્ચા પાખઇ ન નિહુઇ ॥ ૧૮૩ ।।
જાતિસ્મરણ સહિત સિદ્ધગિરિ સૂરિ હુડ્ડા, જેહ સિંહગિરિનઇ એ
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३३२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मघोष
सुमिणे पयपरिपुण्णपडिग्गहो जस्स हरिकिसोरेणं । सिरिवयरसमागमणे तं वंदे भद्दगुत्तगुरुं ॥ १८५ ॥
कनाछिन्नंतरद्दीववासिणो तावसा वि पव्वइआ। जस्साइसयं दटुं तं समियं वंदिमो समियं ॥ १८६ ।।
अवचूरिः । शिया आसन् , प्रथमो धनगिरिः । द्वितीयः स्थविरसमितः २ तृतीयो वनः ३ चतुर्थस्तथा अरिहदत्तश्च ॥१४॥
यस्य भगवतः श्रीभद्रगुप्तस्य स्वप्ने श्रीवत्र आगमने पयःपूर्णपतद् - ग्रहः हरिकिशोरेण पीतः अहं तं भद्रगुप्तगुरुं वन्दे ॥१८५॥
तं समितं गुरुं वयं वन्दामहे । कर्णा विकर्णा इति नदीद्वयं वर्तते । तत्र तयोर्नयोरन्तराले द्वीपो वर्तते तत्र निवासिनस्तापसा यस्य समितस्य अतिशयं दृष्ट्वा प्रवजिताः ॥१८॥
અર્થ વર–પ્રધાન ચારિ શિષ્ય હયા, એહ મહિપહિલ ધનગિરિ, બીજ સ્થવિર સમિત, ત્રીજઉં વજ, ચઉથ અરિહદત્ત છે ૧૮૪ |
વયર સ્વામનઈ આગમનિ જેહ ભગવંત શ્રીભગુપ્ત તણુઉ દૂધિં ભરિ€ પડિઘઉ સુહણું માંહિ હરિ ભણિઈ-સીહ તેહનઈ કિશેર–આલકિઈ પીધઉં છું તે ભદ્રગુપ્ત ગુરૂ વાંદઉં ૧ ૮૫ |
સમિતગુરૂ સમિતલે અહે વાંદઉં, કણ વિકણ એ બિ નદી વર્તાઈ, તત્ર-તિહાં એ બિ નદી વિચાલી તત્ર-તિeઈ દીપિ નિવસતા તાપસ જેહ સમિત સૂરિન અતિશય દેખી દીક્ષા લીધી ૧૮૬ાા
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः] श्रीऋषिमण्डलस्तवः . ( ३३३ ) वेसमणस्स उ सामाणिओ चुओ वग्गवरविमाणाओ । जो तुंबवणे धणगिरीअजसुनंदासुओ जाओ ॥१८७॥ तुंबवणसंनिवेसाउ निग्गयं पियसगासमल्लीणं । छम्मासियं छसुजुयं माऊणइ समन्नियं वंदे ॥ १८८ ॥ जो गुज्झगेहि बालो निमंतिओ भोयणेण वासंते । निच्छइ विणीयविणओ तं वयररिसिं नमसामि ॥ १८९ ॥ उज्जेणीए जो जंभगेहिं आणक्खिऊण थुअमहिओ। अक्खीणमहाणसियं सींहगिरिपसंसियं वंदे ॥ १९० ॥ जस्स अणुण्णाइ वायगत्तेणं दसपुरम्मि नयरम्मि । देवेहि कया महिमा पयाणुसारि णमंसामि ॥ १९१ ॥ जो कण्णाइ धणेण निमंतिओ जुव्वर्णमि गिहिवइणा । नयरम्मि कुसुमनामे तं वयररिसिं नमंसामि ॥ १९२ ॥ जेणुद्धरिया विज्जा आगासगामिणी महापरिण्णाओ । वंदामि अज्जवइरं अपच्छिमो जे सुयहराणं ॥ १९३ ॥
__ अवचूरिः। वैश्रमणो-धनदस्तस्य सामानिकः सुरो बलनामा वरविमानात्च्युतः, यो वज्रस्तुम्बवने सन्निवेशे धनगिरिः आर्यासुनन्दाभार्या तयोः सुतो जातः ॥१८७॥
अर्थ. વૈશ્રમણ-ધનદ તેહનઉ સામાનિક દેવ બલ ઈસિઈ નામિઈ વર-પ્રધાન તિહાં ડૂત શિવિલ, જે વર તું બવન ઈસિઈ સંનિવેશ તિહાં પૂજય–ગુરૂક ધનગિરિ અનઈ તેહનઈ ભાર્યા સુનંદા તેહનઉ બેટ હુઉ ૧૮ા
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________
mananananana
Mnnnnnnnn
( ३३४ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रोधर्मघोष
भणियं आहिंडिजा जंबूद्दीवे इमाइ विज्जाए । गंतूण माणुसणगं विजाए एसमो विसओ ॥ १९४ ॥ माहेसरीउ सेसा पुरियं नीय हुयासगेहाओ । गयणयलमइवइत्ता वयरेण महाणुभावेण ॥ १९५॥ जस्सासी वेउव्विय-नहगमण-पयाणुसारिलद्धीओ। तं वंदे जाइसरं अपच्छिमं सुयहरं वयरं ॥१९६ ॥ नाणविणयप्पहाणेहिं पंचहि सएहिं जो सुविहियाणं । पाओवगओ अप्पा तं अज्जवयरं नमसामि ॥ १९७ ॥ करुणाइ वयरसामी जं उज्झिय उत्तमट्ठमल्लीणो । आराहियं लहुं तेण खुड्डएणं पि संतेणं ॥ १९८ ॥
अवचूरिः । अहं तं अपश्चिमं श्रुतधरं जातिस्मरणसहिसं श्रीवनस्वामिनं चन्दे । यस्य बज्रस्वामिनः वक्रियलब्धि-नभोगमन-पदानुसारिलब्धय आसन् ॥ १९६॥
वज्रस्वामी करुणया क्षुल्लक पुरान्तः त्यक्त्वा उत्तमार्थं आलीनः
अथ. હું તે અપશ્ચિમ-હિલઉ મૃતધર જાતિસ્મરણ સહિત શ્રીવયર સ્વામિ વાંદઉં, જેહ વીર સ્વામિનઈ વૈક્રિય, નભ-આકાશગમનલબ્ધિ, અનઈ પદાનુસારિણી લબ્ધિ હઈ લલકા
વરસ્વામી દયા કરી લહુડઉ ચેલ નગરમાંહિ મેહી ઉત્તમ અથ
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविनिर्मितः ]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः
( ३३५ )
तस्स य सरीरपूअं जं कासी रहेहि लोगपालाओ । तेण रहावत्तगिरी अज्जवि सो विस्सुओ जाओ ॥ १९९ ॥
सोवारयम्मि नयरम्मि वयरसाहा विणिग्गया तत्तो । सिरिवयरसामिसीसं तं वन्दे वयरसेणरिसिं ॥ २०० ॥
अवचूरिः ।
अनशनं आश्रितः । च- अन्यत् तेन झुलकेनापि शान्तेन - शमितेन आत्मकार्य लघु- शीघ्रं अनशनसाधनया आराधितम् ॥१९८॥
यतस्तस्य क्षुल्लकस्य शरीरपूज लोकपालाः रथा इति रथारूढा अकार्षुः तेन अद्यापि स रथावर्तगिरिरिति विश्रुतो जातः
"
॥ १९९ ॥
अहं तं वज्रस्वामिशिष्यं वज्रसेनऋषिं वन्दे । यो वज्रसेनो Sमा - दुर्भिक्षे श्रीवज्रस्वामिना सोपारके प्रेषितः तस्माद् वज्रशाखा निर्गता ॥ २०० ॥
S
अर्थ.
આર્લિગ્યું-અનસન આશ્રિયુ, અનઇ તીĚ ચેલઇ સમિતઇ હતઇ લધુ—શીઘ્ર આપણ અનશન સાધના કરી આરાધિ ।। ૧૯૮ ॥
જેહુ ચેલાના શરીરની પૂન્ન લેાકપાલિ રચિ ઇસી કીધી તીક્ષ્ણ કારણિ -खान લગઇ તે થાવત ગિરિ ઇસઇ નામિ” વિશ્રુત-પ્રસિદ્ધ હક
॥ १५८ ॥
હૂં' તે વજ્રા સ્વામિનઉ શિષ્ય વચરસેન ઋષીશ્વર વાં±ઉ જે વયસેન શ્રીવજ્રસ્વામિર્કે મહાદુ`િક્ષિ આવિઇ સેપારઇ પાટણ માલિક વચરશાખા વિશેષિઈં નીસરી !! ૨૦૦ ॥
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैमस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मघोंष
नाऊण गहणधारणहाणि चहा पिहीकओ जेण । अणुओगो तं देविंदवंदियं ररिकयं वंदे ॥ २०१॥ निप्फावकुडसमाणो जेण कओ अजरक्खिओ सूरी । सुत्तत्थतदुभयविऊ तं वंदे पूसमित्तगणिं ॥ २०२ ॥
अवचूरिः । अहं तं देवेन्द्रवन्दितं आर्यरक्षिते वन्दे येन आर्यरक्षितगुरुणा ग्रहणधारणाहानि ज्ञात्वा चतुर्धाऽनुयोगः पृथक् कृतः ॥२०१॥
अहं पुष्पमित्रगणं वन्दे, येन पुष्पमित्रगणिना-पुष्पमित्रसूरिणा श्रीआयरक्षितसूरिः सूत्रं प्रति, अर्थ प्रति, तदुभयं प्रति निष्पावकुटसमानः-वल्लघटसमानः कृतः ॥२०२॥
હું તે દેવેંદ્ર વંદિઉ આર્ય રક્ષિત વાંદઉં, જીણુઈ આર્ય રક્ષિત ગુરૂઈ ગ્રહણધારણા તણું હાણી જાણી ચઉથઉ અનઈ ચિહુ પ્રકારે અનુગ બાજુઓ કીધઉ, ઇસિઉ અર્થ આગઈ સિદ્ધાંતની એકેકી ગાથા ચિહું અથે વખાણુની, પાછિલા ધારણ રહિત જીવ જાણુ ધર્મનઉ અર્થ જુઓ કીધઉં, અનઈ બીજા અનુયોગ અર્થ જીયા કીધા છે ૨૦૧ છે
હું તે પુષ્પમિત્રગણિ પુષ્પમિત્રસૂરિ વાંદઉં, જીણઈ પુષ્પમિત્રસૂરિ શ્રીઆચંરક્ષિતસૂરિ સૂત્ર પ્રતિઈ, અર્થ પ્રતિઈ, તે બહુમતિ નિમ્પાવકુટસમાન–વલ્લધટ સુમાને કીધઉ, જિમ વાલિ ઘડઉ ભરી ઉરેવીઇ ધડઈ એકઈ વાલ ન રહઈ તિમ જેતલક સિદ્ધાંત શ્રીઆર્યરક્ષિતરિ કન્હઈ હૂત તે સઘલ સત્ર અનઈ અર્થત છણુઈ લીધ૩ મે ૨૦૨ છે
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः]
श्रीऋषिमण्डलस्तवः।
(३३७)
गहियनवपुव्वसारो दुब्बलियापूसमित्तगणिवसभो । विज्झो अवंझपाढो न खोहिओ परपवाएहिं ॥ २०३ ॥ दुभिक्खम्मि पणदो पुणरवि मेलित्त समणसंघाओ। महुराए अणुओगो पवित्तिओ खंदिलेण तया ॥ २०४ ।। सुत्तत्थरयणभरिये खमदममद्दवगुणेहि संपुण्णे । देवडिखमासमणे कासवगुत्ते पणिवयामि ॥ २०५ ॥
अवचूरिः। दुर्बलिकापुष्पमित्रो गृहीतनवपूर्वसारः परप्रवादेन न क्षोभितः, विन्ध्यः अबन्ध्यपाठो जातः ॥२०३॥
मथुरायां स्कन्दिलाचार्यग तदा-तस्मिन् प्रस्तावे श्रमणसङ्घात् पुनरपि मेलयित्वा अनुयोगः प्रवर्तितः । क्व सति ? दुर्भिक्षे प्रमृष्टे सति ॥२०॥ ____ अहं श्रीदेवर्द्धिक्षमाश्रमणान् गणधरान् काश्यपगोत्रान् प्रणिप. तामि । कथम्भूतान् देवर्द्धिक्षमाश्रमणान् ? सूत्रार्थरत्नभृतान्, पुन:
अर्थ દુર્બલિકા પુષ્પમિત્ર આચાર્ય ગૃહીત-લીધઉ નવપૂર્વન સાર-રહસ્ય ઇસિક હત પરપ્રવાદિ–બાદ્ધનઈ વાદિ ક્ષોભિઉં નહીં, જયવાદી હુઉં, વિંધ્યા અવંધ્ય પાઠ હૂત સફલ પાઠ હુઉ કે ૨૦૩ |
મથુરા નગરીઈ તીણઈ સમઈ કંદવિચાર્થિઈ શ્રમણસંઘતક પુનરપિ– વલી સૂત્ર અર્થ સહ મેલી અનુગ પ્રવર્તાવિંઉ-વાચના આઘી ચલાવી, કિસિઇ હૂતઈ? દુર્ભિક્ષ નાઈ હતઈ-ટલિઇ હતઈ | ૨૦૪ છે
હું શ્રી દેવદ્ધિગણિ ક્ષમાશ્રમણ ગણધર કારપગોત્ર નમસ્કરઉં કિસાછઈ દેવદ્ધિગણિ? સૂત્ર અનઈ સુવનઉ અર્થ તેહ જિ રન તીણ ભરિયા
૨૨
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३३८ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीधर्मघोष
फरगुसिरिसमणि-नायल सावय-सच्चसिरिसावियाथुणियं । ओसप्पिणीइ चरिमं वंदे दुप्पसहं मुणिवसहं ॥ २०६ ॥ ए ए अन्ने वि रिसी तीए असे अ वट्टमाणे अ । भरहेरवयविदेहे पणमामि सयावि तिविहेणं ॥ २०७ ॥
अवचूरिः। कथम्भूतान् ? सूत्रार्थरत्नभृतान् पुनः कथम्भूतान् देवर्द्धिक्षमाश्रमणान्? क्षमदममार्दवगुणेः सम्पूर्णान ।। २०५ ॥
अहं दुःप्रसनं मुनिवृषभं वन्दे । कथम्भूतं दुःप्रसन्नम् ? फल्गुश्रीश्रमणी-साध्वो, नाइल श्रावक-सत्यश्री श्राविका एभिः स्तुतम् । पुनः कथम्भूतम् ? अवसर्पिण्यां चरमं गणधरम् ॥२०६॥
एतान् पूर्वकथितान् ऋषीन अन्याश्च ऋषीन् अतीतान् भविप्यान् वर्तमानान् ऋषीन् भरतैरवतविदहेषु सदापि त्रिविधेन बन्दे ॥ २०७॥
અર્થ છઈ ક્ષમા દમ-પાંચઈ ઈન્દ્રિય તણા ઉદય, માર્દવ-મૃદતા ઈત્યાદિક ગુણે કરી સંપૂર્ણ—પૂરા કઈ છે ૨૦પ
५साड यायाय 'भुनिषम '-मुनि-महात्मा भils (याचित्र ભારનઈ )-વિષઈ વૃષભ ઈસિક વાંદલે, કિસિ કઇ પસહ આચાર્ય ? शल्गुनी-श्रमी-साध्वी, महासती, न श्राव, सत्यश्रीश्रापि, यह તુવીતઉ છઈ, વલી કિસિ છઉ ? ઇણઈ અવસર્પિણિ–પડતઇ કાલિ હિલઉં गांधर छ । २०९ ॥
એ પૂર્વ-પહિલઉં કહિયા વીશ્વર, અને રાઈ અષીશ્વર, અતીત જે હયા, ભવિષ્ય જે હૂંસિઈ, વર્તમાન છેઈ ઋષીશ્વર ભરતક્ષેત્રિ, એરવતક્ષેત્રિ મહાવિદેહ ક્ષેત્રિ તે સઘલાઈ ધીશ્વર સદાઇ ત્રિધા શુદઈ વાંદઉં ૨૦૭
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________
ranormwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwraramar
सूरिविरचितम् ] ऋषिमण्डलस्तवः (३३९)
अजा वि बंभि-सुन्दरि-राइमई चंदणापमुक्खाओ। कालतए वि जाओ ता ओ य नमामि भावेणं ॥२०८ ॥ जो पढइ गुणइ निसुणइ इणमो गुणसंथवं महरिसीणं । सिरिधम्मघोसमणहं काउं सो लहइ सिद्धिसुहं ॥ २०९ ॥ इति ऋषिमण्डलस्तवः । ग्रन्थाग्रं २५९ श्लोकसङ्ख्या । संवत् १६९८ बर्ष फाल्गुनासितप्रतिपदादिने रखो वोसरे लिपीकृतं गणि न्यानविमलेन स्ववाचनाय । यादृशं पुस्तकं दृष्टं तादृशं लिखितं मया । यदि शुद्धमशुद्धं वा मम दोषो न दीयते॥
श्रेयोऽस्तु । कल्याणमस्तु ॥
अवचूरिः ब्राह्मी-सुन्दरी-राजिमती-चन्दनाप्रमुखाः कालत्रिकेऽपि या आर्याः-साध्व्यो जाताः ताश्च भावेन ननामि ॥ २०८ ॥
य इदं महर्षीणां गुणस्तवं पठति, गण्यति, श्रृणोति, स श्री. धर्मघोषं अनघ कृत्वा-धर्मस्य उद्घोषणं अनघ-निःपापं कृत्वा, यद्वा धर्मघोषगुरुं अनघं-निःपापं कृत्वा सिद्धिसुखं लभते ॥ २०९ ॥
અથ બ્રાહ્મો, સુંદરી, રાજમતી, ચંદનબાલા, પ્રમુખ ત્રિશુઈ કાલે જે મહાસતી હૃઇ તે સઘલીઈ ભાવના નમવું છે ૨૦૮
જે જીવ–પુરૂષ સ્ત્રી એ મહાકષિ તણુઉ ગુણસંસ્તવ-ગુણુવર્ણન ભણુઈ, સાંભલઈ, તે ધમતણુ ઉત-પ્રાબલિઈ ઘોષિઉં અનઘ-નિઃપાપ સાચીં કરી અથવા બીજઈ અર્થ શ્રી ધર્મષ ગુરૂ અનઘ-નિઃપાપ કરી મુક્તિસિદ્ધિ તણું સુખ લહઈ છે ૨૦૯ છે
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३४०)
wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीमेरुनन्दनो
[ १०६ ] श्रीमेरुनंदनोपाध्यायविरचितं श्रीसीमन्धरजिनस्तवनम् ।
अतिरसहरिसरसेण विहसियलोयणमणवयणु । थुणिसु भावि नियसामि सिरिसीमंधरु जिणरयणु ॥१॥ जो कप्पूरदलेहिं निम्मइ निम्मलु जिणभवणु । जो नियपायबलेहिं हारावइ चंचलु पवणु ॥२॥ ससहरकिरण करेण धरवि जो य हिंडइ गयणि । अह नियसत्तिवसेण करइ दिवसु फेडिवि रयणि ॥३॥ जइवि हु सो वि समत्थु न हु तुह गुणगणसंकलणि । कवणमत्त नीसत्तु हूउं मूरषसिरि मउडमणि ॥ ४ ॥ तहवि हु भत्तिभरेण तरलिउ विरचिसु संथवणु । जिणि कारणि जिणभत्ति वंछिउं साहइ नवि कवणु ? ॥५॥ भास-तं जंबुयदीवह मंडणउ गिरिवरमेरुपवित्तु ।
त तसु निवसइ जो पुष्वदिसि महाविदेहु सुखित्तु ।
त तसु विसिद्ध अट्ठमविजउ पुक्खलवइ इय नामि त तहं विहरइ किरि भुवणगुरो सिरि सोमंधर सामि ॥६॥ त कणयवण्णतणु पंचसयधणुहपमाणसरीरु त चउतीसइं अइसयसहिउ सायर जेम गंभोरु । त पइदिणु पयपंकयलुलियचउविहदेवनिकाउ त धण्ण ति जे पिक्खहिं नयणि सीमंधरु जिणराउ ॥७॥
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________
-पाध्यायविरचितम् ] श्रीसीमन्धरजिनस्तवनम्
(३४१)
त (कु)लहलहंतु पागार तउ वरतोरणु चउबारु त सुरजोयणपिहुलत्तण ए उंचउं. वलयाकार । त मणिकंचणघणुरुप्पमउ समवसरणु अइचार त सुरसंधिहिं मिलि निम्मविउ कलसदंडधयसारु ॥ ८ ॥ त तसु अंतरि रयणिहिं घडिउ सिंहासणु झलकंतु । त पायपीढु तसु तलि विमलो मणि निम्मिउ दिप्पंतु । त तह सीमंधरु जिणपवरो पउमासणउवविट्ठ त सहसकिरण जिम उदयगिरि पुण्ण ति जेहिं त बार गुणउ जिणदेहतउ किउ असोगतरु तुंगु त कुसुमवुट्टि चामरढलणु छत्तत्तउ सिरि चंगु । त भामंडलु दिणयरुसरिसो अंबरि भेरिनिनाउ त गज्जइ किरि जिणु भंजि करि मोहरायभडवाउ ॥१०॥ त रणउणंतर्किकिणिरयणि ऊगगमंत सुविमाण त सपरिवारसुररमणिगणि लवणिमरूवनिहाण । त बहुलभत्तिउल्लसियहिय दसदिसि घणु पसरत त समवसरणि आवई सयल सामिय गुण गायंत ॥११॥ त मणहरगणहरसाहुजण साहुणि गयरयलेव त वासुदेव जुगबाहुमुह माणवदाणवदेव । त गयगामिणि कामिणि मिलिय इणपरि उत्तम वंस. त समवसरणि पविसंति सवि जेम सरोवरि हंस ॥१२॥
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३४२ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीमेरुनन्दनो
घातातत्थ पिक्सहिं तत्थ पिक्खहिं तयणु चउवयणु चउरूव चउगइहरणु चउविहेहिं अमरहिं वंदिउ सिरिकेबललच्छिवरो । कंतकंति तियलोयनंदिउ सिरि सीमंधरु तिजयगुरु वरु पंचंगपणामि । पुण पुण पणमिउं रंगभरि चिदुइ नियनिय ठामि ॥१३॥
मास--- अह घणूए चउविहधम्ममम्मपयासणि सुहकरणि जोयणए गामिणि वाणि तिहुयणमणसंसयहरणि । जिणवर ए महुरसरेण विहसियकोमलमुहकमलो सुललिउ ए करइ वषाणु नवरसो सुंदरो अइविमलो ॥१४॥ निम्मल ए गंगतरंगचंगु पणासियसयलतमु भवदव ए संभवदाह फेडणअमियपवाहसमु । सामिय ए तणउ वषाणु जिम जिम गाजइ मेह जिम तिम तिम ए भवियण चित्त नाचइ फरफर मोर जिम ॥१५॥ मुणिवर ए सावयधम्मपयडणु विहडणु भूरिभय सायर ए रूपसंसारतारणु कारणु परमपय । धन धन ए ते नरनारि सिरिसीमंधर जिणवयणु मेल्हई ए नहु हियडाह जे दालिदिय जिम रयणु ॥१६॥ घातामुत्ति पुरवर मुत्तिपुरवरसरणि वरतरणि पणतीसइं अइसयलसियविसमसोगदोहग्गवारिणि
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________
-पाध्यायविरचितम् ] श्रीसीमन्धरजिनस्तवमम् (३४३.) देवासुरतिरियगणमणुयलोयभासाणुकारिणि एवंविहवक्खाणझुणि सामि विसज्जइ जाम सजइ सुरसुंदरि मिलवि जिणगुणकित्तणि ताम ॥१७॥ भास-- जय जिणवर ! ससहरहारिवयण !
जय कोमलकमलविसालन्यण !। जय सरसअमियरससरिसवयण !
जय महिममहियह देवरयण !॥१८॥ जय विउलमिउलक्खणनिहाण !
दीहरकरपल्लवमलियमाण !। मणवंछियपायवरायपाय !
लवणिमभरभंजियमयगराय ! ॥१९॥ जय मोहनरिंदगइंदसीह !
नीराग ! निरंजण ! जिण ! निरीह !। . गुरुदुरियतिमिरभरहरणदीह !
तियलोयसिरोमणिलद्धलीह ! ॥२०॥ विलसंतअणंतगुणाण ठाण ! __ संवच्छरमिच्छियदिन्नदाग !। भवसिंधुतरणतारणसमत्थु !
पडियहं आलंबणु देहु हत्थु ॥२१॥ अइउत्तमखत्तियवंसजाय !
सिवसुंदरिसुक्खनिबद्धराय ! ।
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३४४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[कतनाम
करुणारससायरपुण्णचंद ! _सीमंधर ! सामिय ! नंद नंद ॥२२॥
भास--
अइधणुपरउवयारपरायणु नाणचरणदसणगुणभायणु । जिणवरआणविहाणपरेसु पुंडरगिरिपुरिपमुहपुरेसु ॥२३॥ सुररइएसु ठवंतु नवेसु पायकमलु कंचणकमलेसु । चउविहसुविहिसंघपरिवारो सिरिसीमंधर करइ विहारो ॥२४॥ नमिरसुरतरुवरसिहरिसमुच्चउ धयवडु लहलहइ अइउच्चउ । धम्मचक्कु गयणंगणि सोहइ इणिगुणि जिणु महिमंडलु मोहइ॥२५॥ चउगइ रायभवभमणु निरोहइ गामि नयरि भवियण पडिबोहइ । तारायणि ससहर जिम राजइ केसरि जिम जिणेसरु गाजइ॥२६॥
भास---
आज हुयउं सुविहाणु आजु पवित्तु मुहुत्तुमहो । जं नियमणरंगेण राससबंधि संथुणिउ पहो ॥२७॥ रोमंचिउ महु देहु हियडउं हरिसिहिं उल्लसइ । नयणे लद्ध विकासु जं सजिउ जिणकित्तणए ॥२८॥ जिम महुयर वणराइ रायहंसु जिम सरु विमलो। मेहागमु जिम मोरु झायइ हुँ तिम पयकमलो ॥२९॥ दीणु हीणु अन्नाणु माणविवजिउ विनवउं । हिव तिम करिसु पसाउ छुट्टउं जेम दुहाउ हउं ॥३०॥
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________
रहितम् ]
सरस्वतीस्तोत्रम्
इय भत्तिसत्तिभरेण निम्मिउं सत्थसंथवगोयरो अक्खीणधारिम 'मेरुनंदणु' मुत्तिसरिसीमंधरो ।
( ३४५ )
सग्गाइकामियचित्तकामियकप्पपाय जंगमो
म झाणगाणगुणा राइण देउ नियपयसंगमो ॥३१॥
[ १०७ ]
अष्टोत्तरशतनामगर्भितं श्रीसरस्वतीस्तोत्रम् |
धिषणा धीर्मतिर्मेधा वागू विभावा सरस्वती । गीर्वाणी भारती भाषा ब्राह्मणी मागधिप्रिया ॥ १ ॥
सर्वेश्वरी महागौरी शाङ्करी भक्तवत्सला ।
रौद्री चाण्डालिनी चण्डा भैरवी वैष्णवी जया ॥ २ ॥ गायत्री च चतुर्बाहुः कौमारी परमेश्वरी ।
देवमाताऽक्षया चैव नित्या त्रिपुरभैरवी ॥ ३ ॥ त्रैलोक्यस्वामिनी देवी माङ्का कारुण्यसूत्रिणी ।
शूलिनी पद्मिनी रौद्री लक्ष्मी पङ्कजवासिनी ॥ ४ ॥ चामुण्डा खेचरी शान्ता हुङ्कारा चन्द्रशेखरी ।
वाराहा विजयाऽन्तर्द्धा कर्त्री हर्त्री सुरेश्वरी ॥ ५ ॥
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________
onrnv
( ३४६ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे [ कर्तृनामचन्द्रानना जगद्धात्री वीणाम्बुजकरद्वया ।
सुभगा सर्वगा स्वाहा जमिणी स्तम्भिनीश्वरा ॥ ६ ॥ काली कापालिनी कौली विज्ञा रात्री त्रिलोचना ।
पुस्तकव्यग्रहस्ता च योगिन्यमितविक्रमा ॥ ७ ॥ सर्वसिद्धिकरी सन्ध्या खङ्गिनी कामरूपिणी ।
सर्वसत्वहिता प्रज्ञा शिवा शुक्ता मनोरमा ॥ ८ ॥ माङ्गल्यरुचिराकारा धन्या काननवासिनो ।
अज्ञाननाशिनी जैनी अज्ञाननिशिभास्करी ॥ ९ ॥ अज्ञानजनमाता त्वमज्ञानोदधिशोषिणी ।
ज्ञानदा नर्मदा गङ्गा शीता वागीश्वरी धृतिः ॥१०॥ ऐकारमस्तका प्रीतिः हीकारवदना हुतिः ।
क्लीकारहृदया शक्तिरष्टबीजा निरक्षरा ॥ ११ ॥ निरामया जगत्स्था निःप्रपञ्चा चञ्चला चला ।
निरुत्पन्ना समुत्पना अनन्ता गगनोपमा ॥ १२ ॥ पठन्त्यमूनि नामानि अष्टोत्तरशतानि यः ।
वत्सं धेनुरिवायाति तस्मिन् देवी सरस्वती ॥ १३ ॥ त्रिकालं च शुचीभूत्वा अष्टमासान् निरन्तरम् ।
पृथिव्यां तस्य सम्भ्राम्यत्यानन्दकवयो यशः ॥ १४ ॥ द्रुहिणवदनपछे राजहंसीव शुभ्रा
सकलकलुषवल्लीकन्दकुद्दालकल्पा ।
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________
रहितः]
वैराट्यादेवीस्तवः ( ३४७) अमरशतनताङ्घिः कामधेनुः कवीनां दहतु कमलहस्ता भारती कल्मषं नः ॥ १५ ॥
[ १०८ ]
वैरोटयादेवीस्तवः ।
नमिऊण पासनाहं असुरिंदसुरिंदवंदिरं देवं ।
वइरुटाए थुत्तं अहयं समरामि भत्तीए ॥१॥ जा धरणोरगदइआ देवी पउमावई य वइरुट्टा । सप्पसहस्सेहि जुआ देवा किर किंकरा जाया ॥ २ ॥ नागिणि नागारूढा नागकरा नागभूसियसरीरा।।
नागेहिं सिरमाला नागमुहा सा जए जयउ ॥ ३ ॥ धरणिंदपढमपत्ती वइरुट्टानाम नागिणी विज्जा ।
सप्पकरंडगहत्था सप्पाभरणा य जा निच्चं ॥ ४ ॥ . वासुगि १ अणंत २ तक्खग ३ कंकोलय नाम ४ पउम ५
महपउमा ६ । संखकुलि ७ ससिनामा ८ अटु कुलाइं च धारेइ ॥ ५ ॥ विछिअ-कन्न-सिआली-कंकाही-गोरसप्प सप्पे अ।
मोहे उंदुर चित्ती किक्किंडूअ हिंड्ड अ वसे अ॥६॥
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३४८)
जमस्तोत्रसन्दोहे
[कर्तृनाम
वंतर-गोणस जाई सत्तवडा अहिवडा य परडा य । ___भमरसिराहि धिरोलिय घिरोलियाणं च नासेइ ॥७॥ हुंकारंतं च विसं अविसट्ट विसट्टपल्लवे चरइ ।
पारस नाम श्री ही पउमावइ धरणराएणं ॥ ८ ॥ सप्प ! विसप्प सरीसव ! धरणिं गच्छाहि जाहि रे तुरिअं ।
जंभिणि थंभिणि बंधणि मोहणि हुं फुटकारेणं ॥ ९ ॥ जो पढइ जो अ निसुणइ वइरुट्टामंतसंथवं पुरिसो ।
तस्सासेसविसाइं कायं न फुसंति भत्तिजुत्तस्स ॥१०॥ घयगुलखीरविमिस्सं महुरं पउरं च जो बलिं देइ ।
साहूण भत्तपाणं वइरुट्टा तं परिक्खेइ ॥ ११ ॥ इअ धरणोरगदइआ अन्नेहि वि निअकुलेहि विउलेहिं ।
देवी करेउ रक्खं वइरुट्टा भविअलोअस्स ॥१२॥ नोगिणि नागलोइ वइरुट्टा सरावी जो तसु नाम लेइ तसु असुहनिवारी
अजाणंदिलेण संदिदं एहिं थंडिलिनाहिवसेवं ॥ १३ ॥ . अहववसेवं नाहिर सेवं जाहि जाहि आसीविसमंडल ! ।
नागिणिपुत्तह एह कहिजउ एह आण म न लंधिजउ॥१४॥ जीवउ नागिणि नागलोउ अहव अलंजरवाउ ।
जिणि अणाह सणाह किउ नेउरि छुटउ पाउ ॥१५॥
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरहितः ]
श्रीवैराठ्यदेवीस्तवः ।
(३४९)
दिसि बंधउ अह दिसि बंधउ बंधउ नह पायालु ।
अम्हि अरिहंत दिक्करा वोलउ खंधिहि जालु ॥ १६ ॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ। तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु पन्नगा उँ ठः ठः ठः
स्वाहा । एवं ॥१७॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु भूअगा ॥ १८ ॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु रक्खगा · ॥ १९ ॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु जाइणी ॥२०॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु साइणी ॥ २१ ॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु डाइणी ॥२२ ॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु चोरगा ॥ २३ ॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु बालगा ॥ २४ ॥
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३५० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[अज्ञातकर्तृ
Parvwwwww
देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु हिंसगा ॥२५॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु मूसगा॥२६ ॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु मुग्गला ॥ २७ ॥ देवदेवस्स जं छत्तं तस्स छत्तस्स जो झओ।
तेण छाएमि अप्पाणं मा मे हिंसंतु गुज्झगा ॥ २८ ॥ पास सामि जो नमइ तिसंझं हल्लिसहि जम्मवि जाइ अवंझं ।
कमठमहासुरकयउवसग्गं झाडिअकोवं वंझं हंसं ॥२८॥ मुहि चंदप्पह हियइ जिणु मत्थइ पारिसनस्थ । ____ इणिं मुद्दिहिं मुद्दिउ को फेडणइ समत्थ ? ॥ ३० ॥ उरि मुद्रि सिरि मुद्रि पाय मुद्र ।................. । इणि मुद्रि मुद्रिउ हिंडइ चारि समुद्र ॥ ३१ ॥ संखिहि तूरिहि आहविभ सामिल ! दिनिअमुद्र । एअ दुलंघी कोइ न लंघइ पारसनस्थिअ मुद्र ॥३२॥
इति वैरोट्यास्तवः ।
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________
नामकम् ]
श्रीपाश्चजिनस्तवनम् .
[१०९] स्तम्भपुरावतंसश्रीपार्श्वजिनस्तवनम् ।
रमाकरो यो जगतो रमाकरो रुगावलीनां हरणे रुगावली । सदैव तं पार्श्वजिनं सदैवतं समाहितं नौमि हतासमाहितम् ॥१॥ सुखावली नारिभवा सुखावली रजद्वयं ते पदनीरजद्वयम् । सुभावतो वृत्तिसमैः सुभावतो महामहिम्नां भवनं महामहि ॥२॥ सुवर्णतेजोनिभया सुवर्ण ते प्रभूतया कान्तनखप्रभूतया । पदारविन्दं रुचि सम्पदा रविं सदानवं द्वेष्टि सदा सदानवम् ॥३॥
कुलं भवग्रीष्मसमाकुलं भवन्मुखं विशान्ति शरणोन्मुखं विशाम् । सुधाम योगीश ! यथा सुधामयोऽभयानकः प्रौणवतीभनायकः ॥४॥ घ्नतो महातायक ! विघ्नतो महाननारतं तावकमाननारतम् । रमासमासेवितनारमासदालिनीव नन्देन मृणालिनी वनम् ॥५॥ दरं हरन्तं समसुन्दरं हरं मनोभवे त्वं शिवकामनो भवे । भ्रमन्नवापं मनसो भ्रमं नवा शयाधुनानं शुभगाशयाऽधुना ॥६॥
इत्थं श्रीस्तम्भन पुरवरे x x x x
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३५२) जैनस्तोत्रसन्दोहे [कर्तृनाम
[११०] श्रीगिरनारमंडन-नेमिजिनस्तवनम् ।
श्रीउज्जयन्तशैलेशतुङ्गश्रृङ्गविभूषण ! श्रीमन्नेमिजिनाधीश ! जयश्रीकलमंदिर ! ॥ १ ॥ दृष्टः पुण्येन येन त्वं दुर्लभोऽपि मया भवे । दर्शनेन स्वकीयेन तत् पुषाण ममाधुना ॥ २ ॥ कन्दर्पमत्तमातङ्गघातसिंहोपमाय ते । नमोऽस्तु जगदानन्दकारिणेऽधनिवारिणे ॥ ३ ॥ त्वं माता त्वं पिता देव ! त्वं त्राता जगदीश ! मे । भवाम्भोधौ पतन्तं मां पाहि पाहि कृपानिधे ! ।। ४ ।। सृतं देवतया देव ! सृतं मानुषिकैः सुखैः । श्रीनेमे ! सततं मेऽस्तु सुलभं तव दर्शनम् ॥ ५ ॥
RS.
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरहितम् ]
श्रीयुगादिजिनस्तवनम् । .
[ १११ ] श्रीशुभसुन्दरगणिप्रणीतः यन्त्रमन्त्रभेषजादिगर्भितः श्रीयुगादिदेवस्तवः |
जय सुरअसुर नरिंदविंदवं दिअपयपंकय !
जय देउलापुरवयंस ! सेवयकयसंपय ! । किंपुणुभूअ सुमंततंति तुह जगआणंदण !
थुत्त करिसु बहुभत्तित्त मरुदेवीनंदण ! ॥ १ ॥ हरदह अंचलरत्तवायरुअनासणतप्पर !
सूईभाइणि नीरजोगि कोइलवरवीर । डाइणि साइणि खित्तवाल नरसोसिअसारा
८८
( ३५३ )
कालमंतिइ झत्ति हुंति आरुग्गसरीरा ॥ २॥ अवचूरिः । कियदनुभूतमन्त्रयन्त्रैः स्तोत्रं करिष्ये ॥ १ ॥
ॐनमो कोइलवीर ! अंचलवाय छिन्नउ, कोइलवीर ! रत्तवाय छिन्नउ, कोइलवीर ! हलिउ छिन्नउ इणिं मंत्रि न जाइ तु श्रीअजयपाल चक्रवर्त्ति वहुनी साडी चूकइ
"
अनेन मन्त्रेण सूचीद्वयं करसम्पुटे लात्वा ३०८ नीरेण प्रक्षाल्य भाजने । तद्भाजनं च गुरुकथितस्थाने स्थाप्यं हरिद्रवायनिवृत्तिः । अञ्चलवाये पुनर्दर्भेण उज्यते । “ ॐनमो कालुआ काल ! श्रीमहादेव तणउं प्रजाल, पगि को माथइ झाल, लिउ नाम फेडउं ठाम बाप ! वीरकालू ! तोरी शक्ति फुरु मोरी चाड सरु पूर्व दश सहस्राणि गुणयित्वा रक्तचन्दनगुग्गुलकणवीरपुष्पैः १०८ होमं कृत्वा रक्तचन्दनेन इम मन्त्रं विलिख्य कण्ठे ध्रियते शेषं गुरुगम्यम् । शाकिन्यादिदोषनाशः ॥ २ ॥
99
२३
""
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३५४) जैनस्तोत्रत्रसन्दोहे। [श्रीशुभसुन्दरबिन्दु नवपइसद्विति तह भैरवमंतिई कणयपुप्फमंतेवि धाणि पागडि हुअ जंतिअ ।
अवचूरिः । "ॐ नमो माहामाया बाळकुंआरी, करई सेत सणगार । सुवर्णपा. लखि बइठी करइ सार । ला देवदत्त मनुं चितवइ तेहनइं करइ संहार संतोष स्वाहा ही ठः" अनेन मन्त्रेण अभिमन्त्र्य एतद् यन्त्रं दीयते ।
ॐनमो सेत्री सात्री सिद्धवडि | २२ । ३। ९ । १५ १६ | कुण कुण छइ ? च्यारि वीर, कुण । ।
। । कुंण ? नारसिंह, चतुर्भुज, त्रैलोक्यडंबर, कालभैरव तेहनी हाक वाजी एकवीसमई ब्रह्माण्ड गाजी, चेडऊ | १८ / २४ / ५ ६ | १२ | मार करइ, पइसार करइ, हिइं पइसइंतु | १० | १७ / ११ / २३ । ४ हांस लिई, नाभिकमल पइमइंतु परमहंस लिई, धूणइ धूणावइ, न धूणइ तु श्रीभैरवनी आज्ञा फुरइ" इणइं मंत्रिई कणवीर पुष्प २१ वार २१ अभिमंत्री नासिकाइं घ्राण लेवराविई दोष प्रगट हुई बोलइं । दोष टालवा भणी धूप लखिई छई
गुग्गल, गोरोचन, सरिसव, राई, हिंग, मीठ, मिरी, सुंठि, निगुडि पान, लिंबपत्र, सर्पकांचली, धूसऊ, ईश्वरनी माल, हनुमाननी माल, रविवार गृहीत गादह लीड्ड, चहूवटानी धूलि, वंशलोचन, जारीना कुकसा, मार्जारनी विष्ठा, श्वाननी विटा, वांसनी गांठि, सममात्रा एकत्र
करी श्रीपञ्चाङ्गुलीनई, मन्त्रइं रविवारइं १०८ वारई अभिमंत्रीई दिन ३ त्रिकाल धूणी दिजई सर्वदोष छांडी जाई ॥
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________
गणिप्रणितः ]
श्रीयुगादिदेवस्तवः ।
पंचगुलि अभिमंतिऊण धूणिइ साइणी -
दोष देलुल्लादेवदेव ! तुह नामिण तक्खणि ॥ ३ ॥ युग्मम् | तक्खाणि चाविणिदेविमंति जह गंठिअरोगा
असुरचउक्खरि गली मली पुण तत्थ विलग्गा ।
अवचूरिः ।
99
“ ॐ नमो भैरवाय शाकिन्यादिरूपं आकर्षय आकर्षय दर्शय दर्शय स्वाहा वार २१ नीरे तैले क्षिप्ते दोषज्ञानमिदमनुत्तमपि ॥ ३ ॥ अनुकमपि परीक्षार्थ लिख्यते-
“ ॐ ह्रौं ह्रीँ हाडू हे है हो होहंह: हंसः परमहंसः स्वाहा वार २१ पाणी अभिमंत्री पाइई ।
जइ जीवी हुई तु पेटि रहइ नहि तु न रहई सहि । अथ प्रतिकाराः - “ ॐ नमो स्वर्गथी आवी चाविण हाथी काती वलि सलिथलि बहुविलि लाई अंगुठइ दीघइ जाइ बिहु घराइ १०८ वार भणित्वा वस्त्रमाम्रज्यते ग्रन्थिर्याति । सचीरिकं वारि एभिरक्षरैर्वारिमध्ये क्षिप्ते रोगिणः पाय्यते ग्रन्थिर्यात्येव । गुलिका भ्राष्ट्रकारककड हिलाऽधो मृदं एवं सम्मील्य ग्रन्थिस्थाने लेपः क्रियते ग्रन्थि ।
35
( ३५५ )
Add
<<
ॐ नमो भगवते पार्श्वनाथाय विश्वचिन्तामणीयते श्रीधरणेन्द्रपद्मावतीसहिताय अट्टे मट्टे क्षुद्रविघट्टे क्षुद्रान् स्तम्भय स्तम्भय स्वाहा || अनेन मन्त्रेण वार १०८ वार चन्दनमभिमन्त्रय मध्ये दीयते तत्र लेपः क्रियते ग्रन्थिर्याति । ( एतन्मन्त्रविदर्भितः श्रीपार्श्वजिनस्तवो यथा ॐ नमो भगवते श्रीपार्श्वनाथाय हीजुषे । धरणेन्द्रपद्मावतीसहिताय सदा श्रिये अ मट्टे तथा क्षुद्रविघट्टे क्षुद्रमेव हि । क्षुद्रान् स्तम्भय स्तम्भय स्वाहान्तैरेभिरक्षरैः पद्ममष्टदलोपेतं मायाङ्कं जिनलाञ्छितम् । पद्ममध्यान्तरालेषु पत्रोपरि यथाक्रमम्
॥ १॥
॥ २ ॥
""
॥ ३ ॥
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्र सन्दोहे |
तिहुअणमंतभिमंतिऊण चंदणलेवेण य
( ३५६ )
[ श्रीशुभ सुन्दर
नासइ तह तुह देव ! देवसमरियपयपंकय ! ॥४॥
अइघणदाढा दंतपं तिवेयणविहुरीकयलोअलक्खसुहकरणपवणसत्तक्खरसंपय ! |
अति नित्तह हूंति तं न रविकूकडडुंबह
तह तुह नामिण टलइ नाह ! तक्खणि जप्पंतह ॥ ५ ॥ अवचूरिः ।
अष्टावष्टौ तथैवाष्टौ विन्यस्याक्षरमण्डलम् । तथाष्टशतजापेन ज्वर मेकान्तरादिकम् रिपु - चोर - महिपाल - शाकिनी - भूत-स्तम्भवाम् 1 अरण्य - पशुजां भीति हन्ति बद्धं भुजादिषु पुष्पमालां जपित्वा च मन्त्रेणाष्टशतेन च । प्रक्षिप्ता पात्रकण्ठेषु भूतादीन् स्तम्भयेद् ध्रुवम् गुग्गुलस्य गुटींनां च शतमष्टोत्तरं हुतम् । दुष्टमुच्चाटयेत् सद्यः शान्ति च कुरुते गृहे देवस्याजितसिंहस्य नीलवर्णस्य संस्तवात् । लभन्ते श्रेयसीं सिद्धिं कवयो वाञ्छितैः सह
श्रीअश्वसेनपदपङ्कजभास्करस्य पद्मावतीधरणराजनिषेवितस्य । वामाङ्गजस्य पदसंस्तवनालभन्ते
भव्याः श्रियं सुभगतामपि वाञ्छितानि ॥ ९॥
॥ ४ ॥
+६ १३
॥ ५ ॥
॥ ६ ॥
॥ ७ ॥
॥ ८ ॥
अनुक्तमिदमक्षरं वारत्रयं ताम्बूलदले श्रीखंडेन लिख्यते, लिखिखा रविवारे विंटी कृत्वा कनिष्ठांतरेण कृत्वा ग्रन्थिर्याति ॥ ४ ॥ "ॐ समयलूणी " अनेन सप्तवारं सूची
शकलमभिमन्त्र्य भित्त्यादौ क्षिप्यते दंतपीडा याति । "सूर्यबकूकडउ एक भागइं जीमई आंखि रोग टलइ।" अनेन वार २१ उज्यते नेत्रपीडा याति ॥ ५ ॥
१ ૪
S
МИ И
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________
गणिप्रणितः] श्रीयुगादिदेवस्तवः। (३५७) रविदिण सोवणदेविमंति कुसमुद्विभिमंतिय
छिंदिय छिदिय सत्तवार रंघिणि जह जंति अ । तिणि तेल मेलेवि तुल्ल मारिअ जण बाणि हिं __ मंतिअ तह पुण आदिनाह ! निसुणिअ तुह वाणिहिं ॥६॥ नवमीदिण गुरुदिनपवर हाहू नवमंतिइं
त्रिगडू टंकणखार गयगवल्ली गद झत्तिइं। सैंधव हरडिलुद्दवचाहिंगू जह नासइ
विसहरविव तह आदिदेव ! तुह नामिइ नासइ ॥७॥
अवचूरिः । "ॐ सर्गद्वारे तिहां छइ मांडवी कटमांडवी सोवनाची भिराडी रूपाची कुहाडी अमुकातणी रांघिणी तोडि घालि बडइवेगि जः जः जः रांघिणी बडइ वेगि जः बापुसुवर्णदेव्याकी शक्ति फुरइ " गोमयगुंहलिकायां पादौ धारयित्वा दर्भमुष्टयावार ७ उंजित्वा तीक्ष्णकुठारिकयाऽप्रतोऽग्रतो वार ७ दर्भः छिद्यते रखौ रांघिणी निवर्तते ॥ एरंडितैल, तिल तैल, सरसवतैल, समभाग मेलिजे, बाण कुणहनई लागुं हुइ तेणई बाणइ ते तैल अभिमंत्री तिहां खरड कीजइ रांघिणिर्याति । अभिमंत्रण मन्त्र ए जाणिवो ॥ ६ ॥ ' हाहू नबहितनु स्सेफातनुरक्तनयः हसकेनी तई नस्म स्वाहा' रजोहरणेन २१ ऊंज्यते विषधरविषं यात्येव । वृश्चिकादीनामपि । सुंठि, पीपरि, मिरी, टंकणखार, धूंसउ ए सघलां समभागे मेली जिहां डंक हुई तिहां दीजइं अथवा दसमई दुआरि गदचारिइं सर्पविषं याति । सैंधव, हरडई, लोद्र, दक्षिणी हिंग, वज ए समभागि मेली पुरुष मूत्रिइं, अथवा. व्याघ्रमूत्र नास दीजइ सर्पविष जाइ, अनुक्तमपीदम् । कविष्टवटिका पानीयेन डंके दीयते खजूरकविषं यात्येव ॥ ७ ॥
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३५८)
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[श्रीशुभसुन्दर
रक्खसदंडमनाममंति जर जाइ दुरुत्तर
पाछूतंतिइ रत्ति जह चेव सउत्तर । ईसरनेत्त भुअंगवल्लि वायसमल रक्खणि
तीयजरं तेणेक सत्तमिरि अंजणि नित्तणि ॥ ८॥ तुलछीदलनवमिरिअयोगि एगंतर नासइ
पुण पूगीफलभंगराजि नवि आयइ पासइ । सीसकवेअण दूरि जंति धवली एकक्खरि
तह तुह कामिअकामकुंभ ! पयतलि जगभित्तरि ॥९॥ 'ॐ नमो जूनलिअजारि' इअ मंत पहाविइं __ मीणइ मीणिअ टोर होइ नीरोगि सहावइ ।
अवचरिः । “ ॐ रत्नमध्यस्थितो द्योतदंडमो नाम राक्षसः ।
तस्यैकाहिकद्वयाहिक-त्र्याहिक-चतुर्थक-विषमज्वरं विकटज्वर, वेलाज्वरं तेन बन्धेन बन्धामि येन वासुदेवेन बलिर्बद्धः रक्ष रक्ष महाबल स्वाहा” २१ वार जापः ३, ३, वार एकैक गांठि बान्धिइ ७ गांठि देइ पछइं त्रिणि वार कही दोरु बांधिइ काकेऽनुत्थितेषु ज्वरगृहीतेन गुरोराहानं कार्य, पाछउ राउल! राउल! | गुरुर्भणति कउण छइ ? स कथयति गुरु गोसामि ! एकांतरादि । गुरुर्वक्ति ज्या, ज्या, इति पश्चाद् ज्वरगृ. हीतेन गम्यते । पश्चादनवलोकनपूर्व दिवसोदयं (ज्वरवेलां ) यावद. मिलनं च । अडागरपत्रत्रयवीटिकां कृत्वा चूर्णकस्थाने द्विकसकृत् क्षिप्त्वादीपा. लिकादिने दीयते तृतीयज्वरो यात्येव । रवौ कृतद्वयकैकटंक विष्टां सप्त मरिचानि संमील्य गुटिकांजनेन तृतीयज्वरो याति ॥ ८ ॥ - तुलसीपत्र ३ मरीच ९ भक्षणे वेलाज्वरो याति । पक्वपूगीफलखण्डभक्षणे भंगरापत्रभक्षणे वाऽपि ज्वरनाशः। खटिकया भाले ५। ९ । ७ ए. तल्लिखने सीसका यान्ति ॥ ९ ॥ ॐ नमो जूनली जारिमालि मूल प्रसरंति अमीम झरती राम सीता एहवी प्रीति जाइ रे विसट्टि"
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________
गणिप्रणितः ]
श्रीयुगादिदेवस्तवः ।
ईलीमंतभिमंतिऊण चाउलजलपानई हरिसा जंति तिसंझि बीअगुणणेणं मानहं 'ॐ नमो हनुमंत ' मंति बरहल्लि पणासइ गोल्हामूलिई कंठमाल तह चीरिअ पासइं । आमल आरण तुल भागि गयमुत्तिं भाविइं
नास कस तुह पायकमलि सेवइ निअभाविदं ॥ ११ ॥
">
( ३५९ )
अवचूरिः ।
इणइ मंत्रि २१ वामकर्णे कथ्यते मीणक उत्तरति । ॐ नमो ईअले पीअले हेमवंतनिवासिनी निजजलगंधा वसरिसगंधा नासा हरिया वाता हरिसा होता कृष्णा होता नंदिका सिणगारी सुभटकरा मोरो पीठ जो न प्रकाशइ चतुर्बाह्मण प्रधात कालकालो महाकाल: पत्राणि हां फुट फुट् स्वाहा वार २१ जलचुलुक ३ मंत्री पीयते हरिषा यांति । 'ॐ नमो ईली तेली नीली हेमपंथनिवारिणी नाका हरिसा वाता हरिषा कृष्णा नर घोंघका मोरी विद्या न प्रकाशइ चतुर्ब्राह्मणघातक कालि ! २ महाकालि ! व्यंतरि स्वाहा " मोरी विद्या प्रकाशइ ते कुलि हरिस नही ' २१ गुणयेत् त्रिसंध्यां हरिषा यांति ॥ १० 11
॥ १० ॥
39
तरकु हनुमंत लंक छोडी M
“ ॐ नमो ब्रह्मा कुपुत्र काटंत कुटंत पदो लंक जाइ, माणस छोडी भंडिआ खाइ खाइ एनं मंत्रं भणित्वा उदरोपरि विंगणं मुक्त्वा ७ चीर्यते सप्तवारं पश्चात् यथेष्टं चीर्यते बरहलं याति । शेषं गुरुगम्यम् ॥ गोल्हामूलं संघृष्य दीयते मध्ये लेपश्च कंठमाला याति । ● ॐ नमो जत्ता विचित्ता सर्वरोगविसंभविपत्ता समरंती सुह संति करंता हठ रोग मूल सवि टालती, तिहुयणमेहल सुनि करती झंझावाइ तक्खणि जाइ नामेण न जाइ तु विसविसण्णं ' चीरिकायामयं मन्त्रो लिखित्वा गले बन्धनीयं कंठमाला याति ॥ आमलां काचां आणी कलिया काढी सूकवीइं, वाटी चालीई, आरणां छाणानी राख बाली नान्ही सूक्ष्म कीजइ सममात्रा ए बे वानां एकठां कीजइ, गजमूत्र भावना २१ तदभावे मानवमूत्र, पश्चात्तेनौषधेन नासो दीयते कसरोगा याति ॥ ११ ॥
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३६०)
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[श्रीशुभसुन्दर
गवरिमंति घणपीड टळइ कारणि अभिमंतिअ
घट्टितक्विपयपउर हवइ रविदिणं भोअंतिअ । कनकबीअपूइकन सुणह विसबेग विणासइ __ भीनमहादेविमंति झत्ति ण वाउ पणासइ ॥१२॥ कणयरिमणसिलअक्कामूलकुंकुमगोरोअणगोली निम्मिय तिलयजोअ जणमाणसमोहण ।
अवचूरिः। “ॐ नमो गवरी कति इक पास महादेवनई दोरडा जाप गठि अंचलि पीड महादेव पासि महादेव करि करि कलकली जाए गंठि अंचलि गली " अडीआ छाणानी राख वार ७ अभिमंत्र्य स्त्री पाहिं अंचल चंपाविइं राखसि-यदि तस्या दक्षिणस्तदात्मीयवामाञ्चलोपरि रक्षा ध्रियते । यदि तस्या वामस्तदात्मीयदक्षिणः पीडा याति । “ॐ कारणि प्रसव ठः ठः ठः स्वाहा " वार २१ अभिमन्त्रि घसि छासि सीरामण दीजइं रविावरि, स्तन्यमायाति निश्चयेन । कनकबीजान्येकैकवृद्धया ५० दिनानि यावत्तदन्वेकैकहान्या ५० दिनैः सर्वाणि मुच्यन्ते एतावताऽलर्कश्वा शृगालविषं याति । वन्ध्याककोटिका डंके दीयते । उत्तुंग तोरण सर्व-कुंकूडलंगोर ढालइ महादेवना हइ कसण ढलि जाइ बलि छिनु मुसल छिनु काखबिलाइ छिन ऊगत छिर्नु पाठु छिर्नु भामर छिर्नु काला होडी छिर्नु वाय छिनुं गड छिनुं गुंबड छिर्नु चोरासीसो दोष छिर्नु अष्टोत्तरसो व्याधि छिनि २ भाग महादेव मंत्रण विष्णुचक्रेण रुद्रहस्तेन छिनि २ पालिकया उज्यते ॥ १२ ॥
कुंकुम-गोरोचन-कणयरी-मणसिल-श्वेतार्कमूलानि समभागेन सम्मील्य गुटिकां कृत्वा मेयातवेलायां १०८ वर्द्धमानविद्ययाभिमंत्र्य तिलकं क्रियते राजवश्यम् । ऋजुमत्स्स्रीडूचकसिचयकज्जलकारिकार्थकादि माही घाली गुटिका करी पतिभक्षणे पतिवश्यम् । गोरोचन टांक २ पोटली बांधी ऋतुसमये द्वारे त्रिदिनी यावत् स्थाप्यते । नीतिकालं विमुच्य तदन्वन्य
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________
गणिप्रणितः] श्रीयुगादिदेवस्तवः। धम्मि नारिअ सूईवत्थकज्जलसंयोगिइं
पइवस जइ विहु दुद चित्त कावालिपयोगिइं ॥१३ ॥ चउवडिमंति अ वाविसत्तककरि लहु विक्कय होसो दोलकनंदकुट्ठि लिहिऊणय वालय ।
अवचूरिः। वस्त्रेण बद्ध्वा वर्तयित्वा गुर्वभिमन्त्रितवासादि क्षिप्त्वा लपनश्रीमध्ये पतिभक्षणे पतिवश्यम् । अनुक्तमिदम् ॥ श्वेतदुर्वावचाकुष्टं मांसी तगरमेव च । एष कापालिको योगो नरनारीवशंकरः ॥ स्त्रीणां शिरसि दातव्यः पुरुषाणां तु पानतः ( पादयोः )। अदासो दासतां याति यावज्जीवं न संशयः ॥ षट्पदीयम् ॥ दंताभ्यां गृहीला मस्तकोपरि उच्छाल्य स्मशानघटसरकपाधरी ठिक्कारिका चूर्णमध्ये क्षेप्याः स्तोकाः उपराठी ठिकरिका मर्दयित्वा छटा क्षिप्यते विप्रयोग: परस्परम् ॥ १३ ॥ “ॐ नमो अरिहंताणं ॐ नमो सिद्धाणं, ॐ नमो अणंतसिद्धाणं सिद्धयोगधराणं सव्वेसिं विज्जाहरपुत्ताण कयंजलि इमं विज्जाहिरायं पउंजामि इमं मे विज्जा सिज्जउ । अरे काल बाल कालि तुं सरवर रेआवत्तो चोवडि स्वाहा" वापीपानीयहारिदंडगसत्ककर्कर ७ रवी अनेन मंत्रेणाभिमंत्र्य क्रयाणोपरि मुच्यते ततः शीघ्रं विक्रयो भवति। लाभश्च । | ८ | १५ । २
हो सो । दो
इदं यंत्रं लिखि
त्वा वालुकोपरि
- मध्यलकारं तन्मु| क क क | खे कृत्वा इद
मेव द्वितीयं यत्रं कागदे लिखित्वा १० | १३ |
नन्दप्रमिततन्तुभिर्दवरकं कृत्वा वालु
कोपरि बध्यते तदुपशमः । दृष्टप्रत्ययः ॥ " ॐ नमो ब्राह्मण- रक क्षत्रियर्नु रक चंडालर्नु
| 3
१४ ।
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३६२) जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीशुभसुन्दरचचरि धूलिभिमंतिऊण जह सामिणि मंतिणि
खग्गपहारविआर जंति तह तुह जिण! नामिणि ॥१४॥ ॐ तवीवरमंतलद्धजवकक्खणसुद्धी ___नरगोसामी मंत पत्त घड विसहरलद्धी । गोलाइ अ महदिव्वभाइनिन्नासणतप्पर ___ अज्जुणमंतपहावि हुज्ज तुह जिण ! नामक्खर ॥१५॥ सिरिवरकुक्करि खित्तवाल बलमंत भयंकरदुद्र कढिणहिअवेरवग्ग खय जंति अ तक्कर ।
अवचूरिः। रक्त पावइ पच पचइ पीडा करइ तु स्वामी देवतानी आज्ञा छ।” ६४ चचर धूलिमभिमंत्र्य खड्गप्रहारं विकाश्य म्रियते शस्त्राघातोपशमः ॥१४॥
“ॐ नमो तवी चक्री चडी श्रीमहादेव भरडानई कन्हई गइ चीखली थांभाविकादची घा मुद्रिकादि कथ्यते परं ताप्याकरो न लगति तथा क्रियते आस्ये पुनः पुनर्भण्यते दिव्यस्तम्भः। “ॐ नमो कालो कूकडो थालि उघाडइ भाज स्वामी छडी चडवडइ आरडइ चुंहक्या जाइ पराणा डाचु फाडइ तुगोस्वामीनी आण" १३ भणिवा घटे करः क्षिप्यते फूत्करोति, न परं दशति । “ॐ नमो अर्जुन काठइ अर्जुन प्रज्वलइ कंठरुंधा भारसोवन भिराडी व्यंतरी चीखला कादवी सर्पतणी वीस कोहली खाइ " इणि मंत्रि बावनपल तैल थंभउ बावन्नपल लोह / श्रीकमल ओल्हाइ फुरउ श्रीदातारनी आज्ञा ॥" अंबर महिअल सो पायारु, झंपा मन्दिर करी झाल । पत्रपूतक हनुमंत वीर सती सीता देखइ अग्नि बलइ अग्नि पग्नि तुं पायसे जेही महुँ पाणी ७ सर्वदिव्यस्तम्भः ॥ १५ ॥ - “ॐ नमो क्करा क्षेत्रपाल कणयरीवर्ण रुद्र विकराल, अम्ह सिउ करइ आलमाल, तेह सिरि उठइ ब्रह्मजाल, अम्ह सिउ करइ ते मरइ प्रभु
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________
गणिप्रणितः]
श्रीयुगादिदेवस्तवः।
अट्टत्तर सय लूणखंड हणुमंतिभिमंतिअ __ हवणि समय अरिजुतु जाय तुह नाह ! सरंतिअ ॥१६॥ गवरीपुत्तयमंतजोगि तह मूसगपंती
रविदिण दूरि पलाइ झत्ति तिवलदि खायंती । अंजणिनंदणमंति लग्गि तक्खिणि पुण गच्छह हर हरमंतिण वुट्टिहाणि वच्छह जण इच्छह ॥१७॥
अवचूरिः। तोरी आज्ञा फुरइ " चच्चररजो रिपुवाम ७ पदधूली श्मशानभूतिं सम्मील्य श्यामांशुके पोट्टलिका अनुभूतनिम्बे बन्धः । अयुच्चाटः ॥ “ॐ लंका महिधर हरइ हणुओ इम भणइ हुं बिहुं तस माणसह जो जलि होम करेइ स्थाले लवणखंडे नारीनाम लिखित्वा उपरि जलेन भाजनमापूर्य १०८ लवणखण्डानि करे कृत्वा एनं लोकं भणित्वा शत्रुनाम मनसि संचित्य होमः क्रियते द्विषत्सानुकूलो भवति । दृष्टप्रत्ययः ॥ १६ ॥
"गवरीपुत्त विनायक वाहण, तसु चंडिआ मूसे साहण । अलुपटपाटि, एह भुई छोडी अवर भूई काटि ॥" अनया गाथया ६४ अभिमंत्र्य तिलपट्टी मूषकागमनस्थाने रखौ मुच्यते तदुपद्रवो न भवति । “ॐ नमो हनुमंताय अंजणापुत्र बालब्रह्मचारित्रणाय काचा लागि छिनि २ कट्टय २ स्वाहा ॥” वार २१ तैलमभिमंत्र्य जले मुक्त्वा चीर्यते। लागिचीरणमन्त्रः "ॐ हरहुंहः हृतांशुके १०८ । यत्सत्यं त्रिषु लोकेषु० " ॐ सच्चं भासइ अरिहा सच्चं भासेइ केवली भयवं । एएण सच्चवाएण एअं निमित्तं मा विभचरउ स्वाहा" वार ७ " ॐ ह्रीं" वस्त्रप्रान्ते लिखित्वा अनेनैव मन्त्रेण अक्षरद्वयरूपेणाभिमन्यते वस्त्रम् ॥ १७ ॥
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[श्रीशुभसुन्दर
नयरपयाहिण चिरनिवास सप्पह निव्वासण
आधामंतयसत्थ जोअ पेटूचीसारण । मीठे राउलमंत सत्थि सुहपसवह कारण
तइ तुह सामिअ ! नामजाण संसारह तारण ॥१८॥जुअलम्।। पारसपीपलसुंठिनागकेसरवद्धारह
संदेसरि हरधरणिपत्त आसंदिअखंडह । दारू हलदह एगवन्नि तंबाघयलेहणि सूइअ भूआ वच्छसेणि पावइ निरुकारणि ॥ १९ ॥
अवचूरिः। ६४ २ ३६१/६० ६/७५७, “ॐ पंचमी देवो यस्य गृहं न
त्यजति तस्य गृहे रक्षार्थ रवौ प्राम प्रदक्षिणापूर्व चतुष्ककानि यानि समागच्छन्ति तेषां धूलिगुंह्यते तया छिद्यते स्वसौधे पश्चात् स प्रयाति ॥ “ॐ नमो आघा माघा पाघा कहिई खरकाटउ खरकरपटउ खर न विष आधारि
ॐठः ठः स्वाहा ॥” २१ वार कटा. | ८/५८५९ ५ ४६२/६३! १ स्य पंसो दीयते पेटची स्थाने समाधाति ।।
रिकया चूरिमकमत्रिमंत्र्य पद्मासनोपविष्ट“मीउ राउल मीठउ तेल, नीकल पोइआ माघा पेल" १०८ छुरिकया तैलमभिमंत्र्य तदुदरे पृष्ठे वस्त्रप्रान्ते अभिमन्यते अभ्यंगे सुखप्रसवः॥ १८ ॥
संदेसरानां पान तुलसीपान नागकेशर १२ टांक पारसपीपल फल १२ टां आसंधि १२ टां खांड टां. १२ वृद्धदारु टां. १२ सुंठि टां. १२ दारुहलद्र टां. १२ एकवर्णगायना घीसिउ अवलेही कीजइ टां. ३ प्रमाण अपत्यप्राप्ति हुई, ऋतुस्नानानन्तरं प्रारभ्यते ॥ १९ ॥
||
2 31IMIMIMI
015 ||
T]IMIMIT
CIR RIMIRIF
"IFIMIMIMIMIFIN 2 | IFIMIMIMIMIM
HIXIHIR
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________
गणिप्रणितः ] श्रीयुगादिदेवस्तवः। . विहिकयविम्हिअमंततंत महरोगपणासण
हिमवंतमंतिहि नीरपाण तह सूलनिवारण । उत्तरवारुणिमूल देव ! कज्जलनित्तंजणि - दाढंतरि संठावणे अत्तणि वस तुह कित्तणि ॥ २० ॥
अवचूरिः। ॐ ह्रीं ऐं को नमः एषा ब्राह्मी पञ्चांगुली।
३७४२] ॐ हिमवंतस्योत्तरे पार्श्व अर्थकों
महाद्रुमः । तत्रैव शूलमुत्पन्नं तत्रैव
1016/IMIMIMIMIM
* | * | * | * | |||" | HIMIRE 118|MIRMIMIM
15513151913.
|| || " | " | " II RIMIMIT MIST|||||"
||2||
नम् । कालापानीयादि क्रियते रोगनिवृक्तिः ॥ अनया गाथया २१ वार पानीयमभिमंत्र्य पाय्यते शूलं याति॥ उत्तरवारुणीमूलं जिनप्रतिष्ठाञ्जनमे
कत्र मीलयित्वा नेत्राञ्जने दंष्ट्राम३१/३६/२९२६८१७४१३१८११/ ध्यस्थापने च नृपवश्यम् ॥ २० ॥
सिद्धचक्रयन्त्रस्तु पञ्चमो ज्ञेयः । यन्त्रचतुष्कम् ।
ॐ ह्री श्री कीर्तिमुखमन्दिरे स्वाहा ॥ एनं मन्त्रं वार २१ जप्त्वा आस्योपरि हस्तो वाह्यते ।
__“ॐ नमो इन्द्राग्नि अग्नि वज्राग्नि बन्धामि बद्धोऽसि वैश्वानर !. मा चल मा क्रम ठः ठः ठः स्वाहा ॥ वार २१ अथवा ७ कांजिकमिभमंत्र्य धारावटी दीयते अग्निस्तम्भः ॥
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३६६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे [श्रीशुभसुन्दरॐ नमो इंदग्गि मंति पुण पासह मतिण
अभिमंतिअ सोवीरनीर पसमइ जह वन्हिण । अरिहदहक्खरिजाव होइ लच्छी कुलमंदिर
पायपसाइ तुह जिणिंद ! नवंछियसुंदर ! ॥ २१ ॥ पण जंती वक्खालनीर अंबिल इकवीसा
निअकुलवंतरदोस दमइ तक्खणि निस्सेसा । 'मुहमंदिर ' अभिमंतिऊण मुहमंदिरे मंतिइं
सयल सहाजणरंजणिक वयणुकरसत्तिइं ॥ २२ ॥ अटुत्तरसयगयणजड्डी बिल्लीतरकंटय खित्तिभिमंतिय वार सत्त नालयधुअसंगय ।
अवचूरिः। “ॐ नमो भगवते श्रीपार्श्वनाथाय ज्वल २ प्रज्वल २ महाग्नि स्तम्भय २ स्वाहा ।। ॐ क्रौ ठः ठः स्वाहा ॥ वार २१ अभिमंत्र्य धारा दीयते आगि उल्हाइ ॥ २१ ॥
“ॐ ह्री यं रं लं वं अहं हंसः” जिनार्चनसमये १०८ जापे लक्ष्मीप्राप्तिर्भवति । ॐ ह्रीं श्री कीर्तिमुखमन्दिरे स्वाहा ॥" ॐ ह्री एँ क्ली महालक्ष्म्यै नमः स्वाहा ॥" दिनप्रति वार १०८ जापेन लक्ष्मीप्राप्तिर्भवति ॥ २२ ॥
खेजडी कांटा १०८, बीलीना कांटा १०८, एक त्र कृत्वा मन्त्रेण सप्तवारमभिमन्त्र्य करवडामुखं मुद्रीयते, नालुअधूमो गुह्ये यथा याति तथा - क्रियते । अभिमन्त्रणमन्त्रोऽयम्
ॐ नमो खोडिया क्षेत्रपाल ! हाथि कपाल बाबर केश गलई - रुंडमाल अहूसार मोहतणा आभरण, वज्रांगि बेसण निश्वास आसण,
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________
गणिप्रणितः ]
श्रीयुगादिदेवस्तवः |
तह अडसय कणवीर पुम्फि निमठाणा जलणिई तह सगवारि पहे गिहम्मि जायइ तुह झाणि ॥ २३ ॥
( ३६७ )
अवचूरिः ।
कलिकलित चालइ, फेस्कार मेल्हि आवंतु, किसी परि जाणइ, गाजंति गडगडंति, मेघजिम धडकंति, वीज जिम झबकंति, गात्र भिरडंति भीडंति, हाड गूड करडंति, शोषंति, मूआ मडां चबडंति चाटंति, बाढंति, चउद भवन फोडंति, गिरिशिखर त्रोडन्ति, कोपिं ज्वाला प्रज्वलंति, काfनं कुण्डल झिगमिगंति, कांति झबकंति, सात समुद्र सोसंति, चूचक्र चालंति, बहु दोष निग्रहृति, चालि हो स्वामी ! खोडिया खेत्रपाल ! ईश्वर जगन्नाथ तणा पुत्र क्षण वार एक तिहां हुंता चालि उज्जेणीनगरी अहूठ पीठ हरि, सिद्धदेवी सिद्धवड, सिद्धखेत्र, तिहां हुं तु उभी चाविलि चालंति, घुघरि वार्जति, अरहठ माला पावडी पाडंति, शाकिनी शीहारी तणा गर्भ गालंति, भोगा मारंति, बाप वीर वीराधि वीर हाकिउ वली प्रसंशिओ, बोलि लाइउ, लागि चलाविउ, चालि ८४ दोषनिग्रह, मनपवनवेगिं चालि दुष्ट दोष जाणि पाताल, घालि उलकरि, छिदम करि, जाण करि, विनाण करि, वेध करि, अपवेध करि, चाचरि जइ, मंडल जइ घालि, रूप परावर्त करि हामि, रोइ, छल जोइ, छिद्रम जोइ, डाकिनी बोधि, शाकिनी बांधि, मोगू बांधि, मोगी भूत बंधि, बांधि करि तोरा पाय तलिं घालि बाप प्रचंड वीर खोडिया खेत्रपालनी शक्ति फुरइ ||
,
प्रथम १०८ होमः पश्चाद् वार २१ कणयरी, २१ गुग्गलक गोली २१ उडद तेल चोपडी कृष्णचतुर्दशीदिनेऽभिधानं गृहीत्वा पात्राने होमः । चउदशी सात लगई होमः क्रियते क्षेत्रपालादयो यति ।
तथा १०८ कणवीर : रविदिने उपरि रहो मुंकाविदं ते सर्व पाकमध्ये क्षिप्यते दोषनाशः । १०० कूपवारि-धोबीनुं वारि, चर्मकारनुं वारि, कुंभारनुं वारि, सिराणियानुं वारि सूत्रधारनुं वारि, एभिः स्नानं कार्यते दोषनाशः ॥ २३ ॥
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________
nawwwwww
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीशुभसुन्दरसेअवण्ण रविकणयकंदि कंथेरीकंदय
एगवनगोखीरपाणिकामिणिसि सुसंपय । वरपंड्डुरखुरसाणरई जडजोगिहिं सत्तह
नेमिपबंधह होइ नाह ! तह तुह गुणथुत्तह ॥२४॥ इत्थं भेषजयन्त्रतन्त्रकलितैः सन्मन्त्ररत्नैश्चितां __कृत्वा श्रीमुनिसुन्दरस्तुत ! नुति देलल्लनेतस्तव । लक्ष्मीसागरनामधेय ! करुणाम्भोधे ! युगादिप्रभो ! दुस्थोऽहं शुभसुन्दराघ्रियुगलीसेवासुखं प्रार्थये ॥२५॥ इतिश्री युगादिदेवस्तोत्रं संपूर्णम् ।
मु. रूपसागरलिखितम् ॥
अवचूरीः। श्वेतार्क मूल, श्वेतरिंगणी मूल, कंथेरी मूल, एकवर्णगोदुग्धेन घर्षयित्वा पाने अपत्यप्राप्तिः । श्वेत खुरसाणीआमूलं पार्श्व स्थितं धारबन्धं करोति ॥ " इत्थं० " सुगमम् ॥ २५ ॥
इतिश्रीआदिदेवस्तवस्यावचूरिः ।। उपाध्यायश्रीभानुचन्द्रगणिशिष्यभक्तिचन्द्रगणिना लिखिता ॥
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरहितम्] श्रीमल्लिजिनस्तवनम् ।
[११२] पञ्चकल्याणककलितैकविंशतिस्थानगर्भितं
श्रीमल्लिजिनस्तवनम् । पणयजणकप्पवल्लिं नियठाणविराजमाणसिवपल्लिं ।
कित्तियजियधवलमल्लिं थुणामि भावेण जिणमल्लिं ॥१॥ घात-सायरतित्तीसयठिइपमाण जिणु चविउ जयंतविमाणठाण ।
दीवाइमजंबुयदीवनामि भरहे मिथिलापुरि पवरगामि ॥२॥ अवयरिय कुम्भनरिंदलच्छि गुणतुल्लपभावइदेविकुच्छि । फागुणसियचउत्थि जिणाहिराज पयपंकयविलुलियदेवराज ॥ जिणमाया पिक्खइ दह चियारि गयपमुह सुमिण वरगिहमझारि ।
अवयरियउ जाणिय जिणवरिंदु विहसियतणुलोयणआणणिंदु ॥ जिण गम्भिहि ऊणय नव य मास पालिय तिहि नाणिहि घणपयास । सिएगारसि मग्गसिरम्मि मासि जायउ निणु अस्सणिमेसरासि ॥५॥ चलियासण जाणवि जिणह जम्मु दिसिकुमरिय निम्मइ निययकम्मु । जिण सविधिहिं सुविधिहि गुणह गातु निम्मइ हरिसिहि किरि अभिय पातु।। जाणवि जिणजम्मणु ओहिनाणि सुरगिरि सुर आवइ पवरठाणि । तित्थोदइ ण्हवइ मणह रंगि पूइवि जिणु गाइहि विविहभंगि ॥ ७ ॥ जम्मोच्छवु निम्मइ कुम्भराउ मग्गणजण पामइ घणपसाउ । पुरि घिरि घिरि मंगल गाइ बाल मणरंगिहि भंगिहि बहु विसाल । पूरवभवकम्मह समणुसारि संजाउ जिणेसरु पवरनारि । संठाविउ नामिहि देवु मल्लि कुम्भंकिय नालसु देहवल्लि ॥ ९ ॥
२४
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३७०) जैनस्तोत्रसन्दाहे [कतनामसुरगिरि जिम वाधइ कप्पवल्लि दिणि दिणि तिम जिणवर गुणहि मल्लि । कमि जोवणलच्छि विरायमाणु पणवीसधणूसियदेहमाणु ॥१०॥
कुमरत्तणि वरिससयं करेवि पाणिग्गहउच्छवि परिहरेवि । विनत्तउ लोयंतियहि देवि तित्थेसरु वरसियदाणु देवि ॥११॥ सिएगारसि मग्गसिरस्स सामि अटुमतवि विसहियउ जम्मठामि ।
वररायपुरिस तिहि सयहि जुत्त पव्वज्जिउ जिणवरु सुपवित्तु ।। छउमत्थ दिणेमय चाउनाणु असोयतले उववन्नु नाणु । अट्ठम अंतिहि जिणु विस्ससेण पाराविउ खीरिहि सुहरिसेण ॥१३।। अडवीसय गणहर मुणिमणीण चालीस सहस्स तह करमणीण । पणपण्ण सहरस य साहुणीण परिवारिहि सोहइ जिणधुरीण ॥१४॥ वहरु देवि कुबेर जक्खु संसेविय जिणपयकप्परुक्खु । चउवन सहसवरणिहि विसालि पणपण्ण सहस्स सव्वाउ पालि ॥ सम्मेयसिहरि जिणु मासिएण फागुणसियबारसि सुहादिणेण । अरसिद्धिहि कोडि सहस्स सिटु मुणि पंच सयहि संजुत्तु सिद्ध । जय विहडियकम्मकठोरजाल ! जय परिणीयअविहडसिद्धिबाल !। नीराग ! निरंजण ! गुणनिदास ! संपाइयसेवयवंछियास !॥ १७ ॥ इच्चेवं नमिरासुरेसरसुराधीसावलोसेहरे
माणिकोज्जलकतकंतिनिवहे नीरायमागकमो । जो संखित्तचरित्तकित्तणतया विण्णत्तओ भावओ
सो मल्ली मुणिरायसंथुयगुणो दिज्जासु बोहिं सया ॥१८॥
-
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरहितम् ]
( ३७१)
नन्दीश्वरद्वीपस्तोत्रम् ।
[ ११३ ] नंदीश्वरद्वीपस्तोत्रम्।
वंदिय नंदियलोयं जिणविसरं विमलकेवलालोयं । नंदीसरचेइयसंथवेण थोसामि तं चेव ॥१॥ जोयणकोडिसय तिसटू चउरसी लक्खवलयविक्खंभो । अटुमदीवो नंदोसरु त्ति सइविलसिरसुरोहो ॥ २ ॥ तत्थ हु मज्झे चउरो दिसासु अंजणगिरी धवलवण्णा । जोयण सहस्स चुलसीइ सूसिया सहस्समवमाढा ॥३॥ भूमितले दससहसा चउणवइसयसहस्समुवरितले । पिहुला अडवीसं सतिगं व दसंसो उ खयवुडी ॥४॥ पुवदिसि देवरमणो निच्चुज्जोओ य दाहिणदिसाए ॥ अवरदिसाए उ सयंपभ-रमणिज्जो उत्तरे पासे ॥ ५ ॥ अंजणगाण चउद्दिसि जोयणलक्खमि लक्खविक्खंभा । पुक्खरिणीओ सहस्सवेहा निम्मच्छसच्छजला ॥ ६ ॥ नंदिसेण अमोहा य गोतुभा य ३ सुदंसणा' ४ ॥ नंदुत्तरा य नंदा सुनंदा नंदिवद्धणाः ॥ ७ ॥ भद्दा विसाला कुमुया बारसी पुंडरीमिगी। विजया य वैजयंती जयंती अपराजिया ॥ ८ ॥ पुन्वा य कमा नाना पुक्खरिणीणं तओ य पंचसए । गंतूण लक्खदीहा वणसंडा पंचसयपिहुला ॥ ९ ॥ पुवेण असोगवणं दाहिणओ ताण सत्तिवण्णिवणं । चंपगवणमवणुत्तरेणु सव्वाणुभूअवणं ॥ १० ॥
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________
AvAvM
( ३७२) जैनस्तोत्रसन्दोहे। [ कर्तृनाम
पल्लसमा जोअणदससहस्स पिहुला सहस्समोगाढा । ___ चउसद्विसहस्सुच्चा फलिहमया पुक्खरिणमज्झे ॥११॥ सोलसदहिमुहगिरिणो अंजण दहिमुहनगोवरितलेसु ।
जोयणसयदीह तयद्धवित्थडा दुगसयरिमुच्चा ॥१२॥ बहुविविहरूवरूवगविचित्तविच्छित्तिभत्तिसयकलिया। __ पत्तेयं जिणभवणा तोरणझयमंगलाइजुया ॥१३॥ देवासुरनागसुवण्णनामगा नामसरसुरा रक्खा ।
दारा सोलहट्टव पिहुप्पवेसाइ चउरोसिं ॥१४॥ पइदारं कलासाई मुहुमंडवपिच्छमंडपक्खाडा ।
मणिपीढथूम पडिमा चियतरुझयपुक्खरिणिओ य ॥१५॥ अटुच्च सोलसाई पिहला मणिपीढिया जिणहरं तो।
तदुवरि देवच्छंदा रयणमया साहियपमाणा ॥१६॥ तत्थुसभवद्रमाणय-चंदाणण-वारिसेण-नामाणं ।
सासय जिणपडिमाणं पलियंकनिसण्णदुसयं ॥१७॥ पइपडिमपुरो दो दो नागपडिमजक्खभूअकुंडधरा। __ दहओ दो चमरधरा पिट्टे छत्तधरपडिमेगा ॥१८॥ तह घंटा वंदण घड भिंगारायरिसयाइ सुपइट्टा । ___पुप्फाइणेगचंगिरि पडिलच्छत्तासणा एय ॥१९॥ इअ सुत्तवुत्तमाए सुय दुपुक्खरिणि अंतरे दो दो।
रइकरग नगावत्तीसमेसु पुव्वंव जिणभवणा ॥२०॥
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरहितम् ] दुःषमासङ्घस्तोत्रम्। ( ३७३ ) वंदंत-नमंत-अभिथुणंत-पूयंत-इंत-जंतेहिं ।
खयरसुरेहि य रहिआ पुण्णि तिहिमहामह करेहिं ॥२१॥ तय जोयणदहसुच्चा विक्खंभायामसमदससहस्सुच्चा ।
झल्लरिनिभा रइकरा रयणमया विदिसिदीवंते ॥२२॥ तेसि चउण्ह दिसासु जोयणलक्खमि जंबुदीवसमा ।
अट्ट रायहाणीसु सक्कीसाणग्गमहिसीणं ॥२३॥ विमलमणिसालवणयाण ताण मज्झे पुढो जिणाययणा ।
जिणपडिमा पुव्वमिवेह अणुवमा परमरमणिज्जा ॥२४॥ इय वीसं बावण्णं य जिणहरे गिरिसिरेसु संथुणिमो ।
इंदाण रायहाणीसु बत्तीसं सोलसय वंदे ॥२५॥
[११४ ] सर्वजिनचतुर्विधदुःषमासङ्घस्तोत्रम्।
वंदित्त सिरि उसहाइ जिण वट्टमाण चउवीस ।
तीआणागयकालतिग विहरमाण जिण वीस ॥१॥ दुरिअविहंडन पुंडरीअ-गोयमपमुह नमामि ।
चउदस सय बावनजुअ जिणगणहर सिवगामि ॥२॥ उसभसेण अइमुत्तमुह वंदउ लक्खडवीस ।।
सहसड चित्तचरित्तजुअ जिणकरदिक्खिअ सीस ॥३॥ बंभीचंदणबालवर जिणसमणी नमो भव्व !।
लक्ख चउ चत्त छ चत सहसा चउ सय सव्व ॥४॥
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३७४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[ कर्तृनाम:
सेयंसाणंदप्पमुह साबय वयसंजुत्त।
समरह मणि पणपण्ण लक्ख सहस तिपण्ण ससत्त ॥५॥ सावि सुभद्दा सुलसमुख एगकोडी चउलक्ख ।
नवनवई सहसा तिसय सट्ठ थुणइ गुणदक्ख ॥६॥ तेवीसुदय जुगप्पवरगुरु दस सहस्स चउजुत्त ।
निच्च नमउ सुहमप्पमुह दुप्पसहंत सुचित्त ॥७॥ नमि सूरी जुगपवरसम पंच य अरइ अराय ।
सोलस सहस लक्खेगदस तत्तिय सावय राय ॥८॥ सहस चउत्तम आयरिय कोडिलक्ख पणपन्न । ... कोडिसहस तह कोडिसय पंच सपन्न सुपन्न कोडिलक्ख सतरस सहस नव सुसाहु भवभी।
कोडि सउ इगवीस इग लक्ख सहस सट्ठी अ ॥१०॥ समणी कोडि सहस्स दस नव सय कोडी बार।
सहस छतीस छप्पन्न लक्ख दूसय गुणप्रचार ॥११॥ सोल लक्ख कोडी सहस तिण्णि तिण्णि सय कोडि । - सावय सतरस कोडि लख चुलसी नमि कर जोडि ॥१२॥ कोडि लक्ख पणतीस थुणि सढ बाणवई सहस्स ।
दूसम सावि अ बारहि अ कोडि बत्तीस अ संस ॥१३॥ इअ चउविह संघ रंग तरंग जो समरइ सुह भावठिउ ।
जिणनाइ पणीयं जिण नमणीअं चउगइदुह सो हाण जिउ
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरहिवाः ]
(३७५ )
श्रीविविधतीर्थस्तुतयः।
[ ११५ ] श्रीविविधतीर्थस्तुतयः।
महंति जे भावजुआ तिसंझं जिणिंदरायं गयरायदोस । लीलाइ ते मुत्तिसिरीविवाहं करंति भावारिनिवारणेण ॥१॥ जइ अस्थि सिद्धित्थिसुहे मणो ता उसहाइ वीरंतजिणे थुणेह । हेमिंदुनीलंजणरत्तवण्णे नित्थिण्णवित्थिण्णभवण्णवे अ ॥२॥ सदी अ लक्खा गुणनऊ अ कोडी भवणेसु कोडीण सयाई तेर । असंखया जोइवणेसु बिंबे नमेह भत्तिब्भरनिब्भरंगा ॥३॥ नई-वास-वेअड-वक्खार-कुण्ड-गयदंत-मेरु-दहमाइठाणे । बिंबाइ वंदे तिरिअं तिलक्खा सहसेगनउआ सयतिण्णि वीसं ॥४॥ पडिमाण कोडीण सयं च एगं बावन्नकोडी चउनउअ लक्खा । चउचत्त सहसाई सयाइ सत्ता सद्धा विमाणेसु नमामि उड़े ॥५॥ सव्वग्गकोडी पनरस्सयाइं दुचत्त कोडी अडवण्ण लक्खा । छत्तीस सहस्सा असीआइ निच्चं बिंबाइ वंदे भुवणत्तयंमि ॥६॥ नंदीसरे अट्ठमए सुदीवे निच्चेसु बावनजिणालएसु । सिरिवद्धमाणोसहवारिसेणचंदाणणक्खे पणमामि नाहे ॥७॥ निम्मावियम्मी भरहेण रण्णा भत्तोइ अट्ठावयनामतित्थे । वण्णप्पमाणंकमणुन्न बिंबे रिसहाइ चउवीसजिणे थुणामि ॥८॥ अजिआइवी जिणचन्दनाहा सिवं गया जत्थ निसिद्धभत्ता। । । सुपव्वकयथूभगणाभिनंदो नंदउ स सम्मेअगिरी सयावि ॥९॥
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३७६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[कर्तृनाम
जयउ चिरं तं भुवर्णमि तित्थं सित्तुंजयं सवभिहापहाणं । जहि संथुओ आइजिणो जणाणं दुहा महाणंदसिरिं करेइ ॥१०॥ वयनाणसिद्धिप्पमुहूसवेहिं जं पाविअं नेमिजिणेसरस्स। तं भव्वजीवा सिवसुक्खहेउं झाएह उज्जितगिरिं सुतित्थं ॥११॥ जंबूविदेहम्मि नमामि सीमंधरं च जुगमिधरनामधेयं । बाहुं सुबाहुं च चउप्पयारं पयासयंतं भवियाण धम्मं ॥१२॥ चंदाणणं सूरपहं सुजायं वसहाणणं वजहरं विसालं । अणंतविरिअं च सयप्पहं च वंदे जिणे धाइअसंडि अट्ठ ॥१३॥ नेमिप्पहं ईसरचंदबाहुं महभद्ददेवासगदेवकित्तिं । अजेअविरिअं च भुअंगनाहं थुणे जिणे अद्भुवि पुक्खरद्धे ॥१४॥ वंदे सयं सत्तरिसंजुरं च उक्किटकाले जिणनायगाणं । विदेहभरहेरवयाभिहाणं दसपंचकम्मावणिमंडणाणं ॥१५॥ गयसंपयाणा गयलोगनाह जिणाण चऊबीसितिगं सरणं ।। चारित्तसदसणनाणरूवरयणाण हेउं हिअए धरेमि ॥१६॥ चउग्गईदुक्खनिवाररूवं धम्मं दिसतं चउरूवएणं । जिणं जियाणं वरपाडिहेरं सुरेहि रइओसरणम्मि सेवे तित्थाइभेएण परंपराए सिद्धा य जे कम्मखएगणंता। सिरिपुंडरीअप्पमुहा मुणी ते अणोवमं सिद्धिसुहं दिसंतु ॥१८॥ दिणमासनक्खत्तगहाइएहिं जं तुल्यं सत्वजिणाण निच्चं । नं नारायाणंपि सुहप्पयंत जिगिंदकल्लाणगपंचगं धुणे ॥१९॥
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरहिताः ] श्रीविविधतीर्थस्तुतयः । (३७७) सिरिआइनाहं मणलोअणाणमाणंदयारिं भवत्तयस्स । सोहग्गसारं सिरिनेमिनाहं नमामि तित्थेसरि अब्बुअम्मि ॥२०॥ उत्तुंगपासायवडिंसरूवं कुमाररण्णो किर मुत्तपुण्णं । सिरिअजिअसामी पयसुप्पवित्तं तित्थं जयउ तारणदुग्गयंमि ॥२१॥ नाभेयदेवं सिरिसंतिनाहं नेमिं जिणं पासजिणं च वीरं। अणंतनाणाइगुणाण ठाणं सरेमि आरासणनयरतित्थे ॥२२॥ निच्चोअएणं उइआणि निच्चानिच्चाणि तित्थेसु जयम्मि जाई । जिणिंदबिबाणि नयाणि ताणि हरंतु मे मोहमहंधयारं ॥२३॥ नमंसई जो जिणविंदमेवं लद्रूण सो बोहिसुजाणवत्तं । *भवं भवं भूरिकिलेसजालं तरिउं सुहेणं सिवदीवमेइ ॥२४॥ भत्तीइ नामागिइदव्वभावजिणा थुआगंतगुणाभिरामा । नराण तारंतु भवोअहीओ बोहिप्पयाणा जगबंधवा य ॥२५॥ जो अत्थओ वीरजिणेण वुत्तो अणुग्गहत्थं गणहारिबद्धो। जो आगमो तत्तपयत्थदंसी हवउ जियाणं जयदीवउ व्व ॥२६॥ विग्धोवसंतिं च समाहिदाणं कुणंतु देवा जिणपायभत्ता । सम्मत्तचित्ता जिणचंदआणारयाण धम्मावसम्मि सम्म दुवीसबत्तीसदसिंदिएहि मेरुम्मि जम्मस्स कओभिसेओ । नेमिस्स जीए सुअपंचमीए तवेण तं नाणकए निसेवे ॥२८॥
* एतदन्त्यपद्यत्रयेण समं पश्यते तदा स्तुतयो भवन्ति ।
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३७८)
[कदृनाम
RANA
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[ ११६ ] श्रीमन्त्राधिराजस्तोत्रम् ।
॥१॥
॥२॥
॥४॥
सर्वातिशयसम्पूर्णान् ध्यात्वा सर्वजिनाधिपान् ।
पञ्चवर्णान् पञ्चरूपविषय द्रुमकुञ्जरान् चतुगात्राँश्चतुर्वक्राँश्चतुर्विशतिसज्ञितान् । __ जैनी सर्वाङ्गेषु रक्षां कुर्वे दुःखौघनाशिनीम् शिरो मे वृषभः पातु भालं श्रीअजितः प्रभुः । ___ पातां मे श्रीजिनौ नेत्रे शम्भवश्चाभिनन्दनः सुमतिः सुसीमजन्मा च श्रवणौ मम रक्षताम् ।
सुपार्थो रक्षतु घ्राणं मुखं चन्द्रप्रभः प्रभुः रसनां सुविधिः पातु कण्ठं श्रीशीतलो जिनः ।
स्कन्धं श्रेयांसः श्रीवासुपूज्यश्च विमलो भुजौ। अनन्तश्रीधर्मनाथौ पातां मे करपल्लवौ ।
शान्ति, हृदयं रक्षेन्मध्यं नाभिं च कुन्थ्वरौ मल्लिः कटी सरिफनी (१) च रक्षतान्मुनिसुव्रतः । ___ नमिर्जानुद्वयं पायानेमिर्जाद्वयं पुनः श्रीपाश्र्थो वर्द्धमानश्च रक्षतान्मे पदद्वयम् ।
चतुर्विंशतिरूपोऽध्यादहन्मे सकलं वपुः एतां जिनबलोपेतां रक्षां यः मुकृतो पठेत् ।।
स चिरायुः सुखी पुत्री निर्व्याधिर्विजयी भवेत्
॥५॥
॥७॥
॥८॥
॥९॥
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरहितम् ]
श्रीमन्त्राधिराजस्तोत्रम् ।
(३७९)
पातालभूतलव्योमचारिण छत्यकारिणः । ___ न द्रष्टुमपि शक्तास्तं रक्षितं जिननामभिः ॥१०॥ जिनेति जिनभद्रेति जिनचन्द्रेति वा स्मरन् । __ नरो न लुप्यते पापैर्भुक्तिं मुक्तिं च विन्दते ॥११॥ जगज्जेत्रकेमन्त्रेण जिननाम्नैव रक्षितम् ।
लिखित्वा धारयेद् यस्तु करस्थाः सर्वसिद्धयः ॥१२॥ वज्रपञ्जरनामेदं यो जैनकवचं पठेत् ।
अव्याहताङ्गः सर्वत्र लभते जयमङ्गलम् ॥१३॥ ललाटे दक्षिणस्कन्धे वामस्कन्धे करेऽपि च । __ वामकक्षौ वामकट्यां जानौ पदतलेऽपि च ॥१४॥ नाभौ गुह्ये दक्षिणांहि-तले दक्षिणजानुके ।
कटी कक्षे हस्ततले स्तनेषु दक्षिणेषु च ॥१५॥ वामस्तने चेति मन्त्रवर्णान् सप्तदश स्मरेत् । ___ ॐ ह्री प्रमुखास्तस्य स्युर्मनीषितसिद्धयः ॥१६॥ यश्चैनां दृष्टवान् स्वप्ने जैनरक्षामिह प्रभुः।
जिनेन्दाख्य गुरुः प्रातः प्रबुद्धस्तां तथाऽलिखत् ॥१७॥ ॐॐ हा ही हूँ है हौ हूँ इः यः क्षः फुट् स्वाहा ए हैं।
अस्य स्तोत्रस्य मन्त्रम् । मन्त्राधिराजाक्षरवर्णयुक्तं तेषां जिनाङ्गेषु निवेशितांङ्गी (१)। वक्ष्ये यथा तत् प्रथमं च तत्र ओमक्षरं नीलरुचिं ललाटे ॥१८॥ ॐ दक्षिणाङ्गे पुनरेव शोणं वामांसक हूँ। भज पञ्चवर्णम् । । सिन्दूरभं ही स्मर वामहस्ते हूँ धूम्रवर्णं भण वामकुक्षौ ॥१९॥
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३८० )
जैनस्तोत्रसन्दोहे | [ श्रीयशोविजय
हूँ: कृष्णवर्णं कटिवामदेशे यः सव्यजानुस्थितधूम्रवर्णम् । क्षंः पीतभं पादतले च वामे हीः पञ्चवर्णं पुनरेव नाभौ ॥२०॥ हूँ: धूम्रवर्णं कथयन्ति गुह्ये फट्ट्यञ्जनं पादतलेऽपसव्यः । फूः दक्षिणे जानुनि धूम्रवर्ण हः दक्षिणायां च कटौ नु कृष्णम् स्वा कृष्णभं दक्षिणकुक्षिलक्षं हा दक्षिणे हस्ततले विनीलम् । ए स्फाटिकं दक्षिणवक्षसोऽन्ते ऐ वामवक्षोऽन्तगतं सितांशु ॥ २२ ॥ इति दशाक्षराणि साक्षान्निवेश्य पुरस्तु जैनमूर्ती |
ध्यायति विजया जया स भवति नित्यं वशीकृतार्थसिद्धिः ॥ २३॥ इह हि भवति तुष्टो यस्य मन्त्राधिराजः
स भवति भुवि विद्वान् खेचरश्चक्रवर्ती | सदतिशयसमृद्धः सर्वकल्याणतुष्टो धृतिरतिमतिकीर्ति श्रीपतिध्येयसत्वम् ॥ इति मन्त्राधिराजस्तोत्रम् ॥
[ ११७ ] वाचकश्रीयशोविजयविरचितं श्रीशङ्खश्वरपार्श्वजिनस्तोत्रम् ।
अनन्तविज्ञानमपातदोषं महेन्द्रमान्यं महनीयवाचम् । गृहं महिम्नां महसां निधानं शङखेश्वरं पार्श्वजिनं स्वीमि महानुभावस्य जनुर्जनुष्मतां गुणस्तवैरेव दधाति हृद्यताम् । घनं वनं कान्तवसन्तसम्पदा पिकीरखैरेव समृद्धमीक्ष्यते
॥२४॥
11211
॥२॥
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम् ] श्रीशखेश्वरपार्श्वजिनस्तोत्रम् । ( ३८१ ) अवर्ण्यसंवर्णनकश्मलाविलः स्वकार्यरक्तस्य कवेगिरां रसः । गुणस्तवैर्देव ! तवातिनिर्मलो भवत्यवश्यं कतकोत्करोपमैः ॥३॥ गुणास्त्वदीया अमिता इति स्तुता-वुदासते देव ! न धीधना जनाः। मणिष्वनन्तेषु महोदधेरहो न किं प्रवृत्तेरुपलम्भसम्भवः ? ॥४॥ भवद्गुणैरेव न चेदवेष्टयं स्वयं गिरं चित्रकवल्लिमुच्चकैः। तदा न किं दुर्जनवायसैरसौ क्षणाद् विशीर्येत निसर्गभीषणैः ? ॥५॥ न जानते नाथ ! यथा पथःस्थितिं प्रगल्भमानाश्च नृपानुपासते । श्रियं लभन्ते च विशृङ्खलाः खला इतीदमुच्चैः कलिकालचेष्टितम् ॥६॥ अमीषु तीर्थेश ! खलेषु यत् पटुर्भवद्भुजिष्यस्तदिहासि कारणम् । हविर्भुजां हेतिषु यन्न दह्यते करः परस्तत्र गुणो महामणेः ॥७॥ कलौ जलौघे बहुपङ्कसङ्करे गुणवजे मजति सज्जनार्जिते । प्रभो ! वरीवर्ति शरीरधारिणां तरीव निस्तारकरी तव स्तुतिः ॥८॥ खलैः किमेतैः कलिकाललालितैर्विपश्चितां नाथ ! यदि प्रसीदसि । पराक्रमः कस्तमसां महीयसां तनोति भासं महसां पतिर्यदि ॥९॥ अमूढलक्ष्यत्वमिहेश ! दुर्जने न सम्यगन्धाविव तत्त्वचालनम् । कथा नु कोलाहलतां विगाहते ततः कथं नाथ ! बुधः प्रवर्तताम् ॥१० यथा पथा यात्युपमद्य कण्टकान् जनो मनोऽभीहितबद्धलालसः । त्वदाज्ञया देव ! निहत्य दुर्जनान् तथा विधेयैव कथा विपश्चिता॥११ संवादसारा भवदागमा यजगच्चमत्कारकराः स्फुरन्ति । उच्छृङ्खलानां नियतं खलानां मुखे मषीलेपमहोत्सवोऽसौ। ॥१२॥ भवन्तमुत्सृज्य विलीनरागं परं भजन्ते स्वहितार्थिनो ये । तेषां वयं देव ! सचेतनानां विमो विशेषं किमचेतनेभ्यः ॥१३॥
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३८२) जनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीयशोविजयमोहावृतानामपि शास्त्रपाठो हा महानर्थकरः परेषाम् ।। रागैकलुब्धस्य हि लुब्धकेभ्यो वधाय नूनं हरिणस्य कर्णौ ॥१४॥ शमो दमो दानमधीतिनिष्ठा वृथव सर्व तव भक्तिहीनम् । भावक्रियां नैव कविप्रबन्धो रसं विना यच्छति चारुबन्धः ॥१५॥ अन्तर्मुहूर्त विहितं तपोऽपि त्वदाज्ञया देव | तमस्तृणेढि । विना तु तां हन्त ! युगान्तराणि कथापि न क्लेशकृतां शिवस्य॥१६ अज्ञानजं बन्धनमङ्गभाजां ज्ञानं विना देव! कथं व्यपैति । अधर्मजं जाड्यमुपैति नाशं न धर्मरश्मेहि विना प्रतापम् ॥१७॥ न ज्ञानमात्रादपि कार्यसिद्धिविना चरित्रं भवदागमेऽस्ति । अपीक्षमाणः पदवीं न पङ्गुर्विना गति हन्त ! पुरं प्रयाति ॥१८॥ संसारसिन्धाविह नोस्ति किश्चिदालम्बनं देव ! विना त्वदाज्ञाम् । तया विहीनाः परकष्टलोना हहा महामोहहताः पतन्ति ॥१९॥ महोषधी जन्मजरामयानां महार्गला दुर्गतिमन्दिरस्य । खानिः सुखानां कृतकर्महानिराज्ञा त्वदीयास्ति जिनेन्द्रचन्द्र !॥२०॥ रागं च कोपं च न नाथ ! धत्से स्तुत्यस्तुतीनां च फलं प्रदत्से । लोकोत्तरं किञ्चिदिदं त्वदीयं शील समाशीलितविश्वलीलम् ॥२२॥ त्वद्ध्यानबद्धादरमानसस्य त्वद्योगमुद्राभिनिविष्टबुद्धेः । तवोपदेशे निरतस्य शश्रत् कदा भविष्यन्ति शमोत्सवा में ॥२॥ अकुर्वतः सम्पति लब्धबोधि समीहमानस्य परां च बोधिम् । न साम्प्रतं किञ्चन साम्प्रतं तर दयस्व दीनं परमार्थहीनम् ॥२३॥ निर्वेदमुख्यं च भवन्तमेव नाथन्ति नाथं यतयो न चान्यम् । सुधार्थमुच्चैबुधाः सुधांशुं नाथन्ति नान्यं ग्रहमप्युदारम् ॥२४॥
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम्] श्रीशलेश्वरपाश्चजिनस्तोत्रम्। ( ३८३ ) त्वत्तो न तीर्थेश ! परः कृपालमत्तः कृपापात्रमपीह नान्यः । अतोऽस्ति योग्योऽवसरः कृपाया ब्रुवे किमन्यजगदीशितारम् ॥२५॥ अथास्ति चेदेष जनः समन्तुस्तथाप्यहो! ते किमुपेक्षणीयः ।। सकण्टक किं न सरोजखण्डमुन्मीलयत्यंशुभिरंशुमाली ॥२६॥ कृपावत न स्वकृतोपकारे सदोषनिर्दोषविचारणास्ति । समं धनः सिञ्चति काननेषु निम्बं च चूतं च धनाभिरद्भिः ॥२७॥ मुखं प्रसन्नं हसितेन्दुबिम्ब नेत्रे कृपार्दै जितफ्मपत्रे । पासवस्था च तनुः प्रशान्ता न योगमुद्रापि तवाप्युतान्यैः ॥२८॥ त्वद्योगमुद्रामपि वीक्षमाणाः प्रशान्तवैराः पुरुषा भवन्ति । विशिष्य वक्तुं कथमीश्महे तत् तवान्तरङ्ग प्रशमप्रभावम् ॥२९॥ मूर्तिस्तव स्फूर्तिमती जनार्तिविध्वंसिनी कामितचित्रवल्ली । विश्वत्रयीनेत्रचकोरकाणां तनोति शीतांशुरुचां विलासम् ॥ ३० ॥ फणामणीनां घृणिभिर्भुवीश ! मूर्तिस्तवाभाति विनीलकान्तिः । उद्भिनरक्ताभिनवप्रवालप्ररोहमिश्रेव कलिन्दकन्या ॥ ३१ ॥ तवेश! मौलो रुचिराः स्फुरन्ति फणाः फणीन्द्रप्रवरस्य सप्त । तमोभरं सप्तजगज्जनानां धृता निहन्तुं किमु सप्त दीपाः ॥३२॥ त्वन्मौलिविस्फारफणामणीनां भाभिर्विनिर्यत्तिमिरासु दिक्षु । स्वकान्तिकीर्तिप्रशमात् प्रदीपाः शिखामिषात् खेदमिवोमिरन्ति । ध्यानानले सप्तभयेन्धनानि हुतानि तीवाभयभावनाभिः । इतीव किं. शंसितुमीश ! दधे मौलौ त्वया सप्तफणी जनेभ्यः ॥३४॥
१ विना त्वदाज्ञामपि।
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३८४)
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीयशोविजय
अष्टापि सिद्धीर्युगपत् प्रदातुं किमष्ट मूर्तीस्त्वमिहानतानाम् । सप्तस्फुरद्दीप्तफणामणीनां क्रोडेषु सक्रान्ततनुर्दधासि ॥ ३५ ॥ योकनालानि समुल्लसेयुः सरोवरे कोकनदानि सप्त । तदोपमीयेत तवेश ! मौलौ तैरुच्चकैः सप्तफणी प्रदीप्रा ॥३६॥ भवेषु तीर्थेश ! चतुषु सारं मानुष्यकं यत्र तवास्ति सेवा । श्लाघ्यो हि शैलेषु सुमेरुरेव यत्राप्यते कल्पमहीरुहश्रीः ॥ ३७॥ नृजन्म दुःखैकगृहं मुनीन्द्रः प्रशस्यते त्वत्पदसेवयैव ।। सौरभ्यलोभात् सुधियः फणीन्द्ररप्यावृतं चन्दनमाद्रियन्ते ॥३८॥ अवाप्य मानुष्यकमप्युदारं न येन तेने तव देव ! सेवा । उपस्थिते तेन फले सुरन्द्रोः करार्पगालस्यमकारि मोहात् ॥३९॥ जनुर्मनुष्यस्य दिवः शतेन क्रीणामि चेन्नास्मि तदाप्यविज्ञः । यत्र त्वदाज्ञाप्रतिपत्तिपुण्यादमुत्र तज्जैत्रमहोदयाप्तिः ॥ ४०॥ स्तोमैः सुमानां तव देव ! पूजा पूज्यत्वहेतुर्जगतां जनानाम् । भवत्तनौ स्नात्रजलाभिषेक: साक्षादयं पुण्यसुरद्रुसेकः ॥ ४१ ॥ गुणैस्त्वदीयैर्ग्रथितां स्तुतिस्रजं स्वयं च ये कण्ठगतां वितन्वते । अभङ्गसौभाग्यवशीकृता इव श्रियो वरीतुं परितो भ्रमन्त्यमुम् ।। विनोदवत् त्वन्नुतिगोचरं मनो धनोत्सवे मन्नयने त्वदीक्षिणी । त्व िनम्रो मम मौलिरालयः श्रियः प्रियस्त्वज्जपविस्तरःकरः ॥४३॥ त्वदास्यसंवीक्षणशर्मवञ्चिते नयोज्झितानां नयने निरर्थके । भवत्कथाकर्णनरागहीनयोर्न भारतोऽन्यत् फलमस्ति कर्णयोः ॥४४॥ पुष्पाणि पाणिर्न ललौ यदीयस्त्वदीयपूजाविधये प्रमादात् । अमुष्य दूरे भवदुःखहानिर्भाग्योज्झितस्येव सुवर्णखानिः ॥४५॥
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम् ] श्रीशङ्खश्वरपार्श्वजिनस्तोत्रम् । ( ३८५ ) भूयासमिन्द्रार्च्य ! भवद्भुजिष्यस्तव क्रमाम्भोजमधुव्रतः स्याम् । वहेय मौलौ परमां त्वदाज्ञां स्तवे भवेयं तव सावधानः ॥ ४६ ॥ त्वमीशिताहं तव सेवकश्चेत् ततः परा का पदवी विशिष्टा ! | समेधमानेऽत्र हि सन्निकर्षे पुरन्दरर्द्धिः प्रथते पुरस्तात् ॥ ४७ ॥ परेषु दोषास्त्वयि देव ! सद्गुणा मिथोऽवलेपादिव नित्यमासते । स्फुरन्ति नेन्दावपतन्द्रचन्द्रिकास्तमोभरा वा किमु सिंहिकासुते ! ||४८ विशङ्कम दधते विलासिनी र्विशिष्टमिच्छन्ति च देवतायशः । परे तदेते ज्वलता हविर्भुजा वितन्वते तापसमापनार्थिताम् ॥ ४९ ॥ कुदृष्टिभिर्देवतैया श्रितेषु वा परेषु दोषोऽस्ति न नाम कश्चन । न मूढरूप्यभ्रमभाजनेष्वपि प्रवर्तते रङ्गगणेषु दुष्टता ॥ ५० ॥ सरागता चेज्जिनदेवमाश्रयेत् तमस्तदा तिग्मरुचं पराभवेत् । विरागता वा यदि तं न संश्रयेत् तदा प्रकाशोऽपि न भानुमालिनम् ॥ गवां विलासस्तव देव ! भास्वतस्तमोभरं घ्नन्ति भुवि प्रसत्वरम् । अशेषदोषोपशमैकवृत्तयः प्रकाशमन्तः परमं प्रकुर्वते ॥ ५२ ॥ इदं महच्चित्रमहीनजातिजोऽप्युदग्रभोगप्रसरात् पराङ्मुखः । जनार्दनायोगकृतप्रसिद्धिभाग् न वैनतेयश्रियमातनोऽसि न ॥ ५३ ॥ जिनाऽसहायेन विनिर्जितकुधा विना जिगीषां च विना रणोत्सवम् । त्वया जितं यद् द्विषतां कदम्बकं जगज्जनानन्दकरं न किन्नु तत् ॥
B
१ सिंहिकासुते - राहौ । २ तापस्य समापना - पूर्तिः तस्याः अर्थितां - प्रार्थितां परे हविर्भुजा वितन्वते । ३ देवबुद्धया । ४ नास्ति सहाया यस्य तेन असहायेन । ५ निजता क्रुत्-क्रोधो येन तेन त्वया ।
૫
7
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३८६) जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीयशोविजयउपेक्षमाणोऽप्युपकृत्य कृत्यविज्जगत्त्रयीं यद् दुरिताददीधरः । परः सहस्रा अपि हन्त ! तत्परे यशो न शोधुं निरताः प्रतारकाः ५५ हरेः समीपे हरिणा यदासते स्फुरन्ति नागाः पुरतो गरुत्मतः । अयं प्रभावस्तव कोऽप्यनुत्तरो विपश्चितां चेतसि हर्षवर्षदः ॥५६॥ अलौकिकी योगसमृद्धिरुच्चकैरलौकिक रूपमलौकिकं वचः । न लौकिकं किञ्चन ते समीक्ष्यते तथापि लोकत्वधिया हताः परे । विनैव दानं तैतदानकीर्तये विना च शास्त्राध्ययनं विपश्चिते । विनानुरागं भवते कृपावते जगज्जनानन्दकृते नमो नमः ॥ ५८ ॥ स्मरापहस्याप्यभवस्य विस्फुरत्सुदर्शनस्याप्यजनार्दनस्यच । न नाभिजातस्य तवातिदुर्वचं स्वरूपमुच्चैः कमलाश्रयस्य ॥५९॥ चतुर्मुखोऽङ्गीकृतसर्वमङ्गलो विराजसे यन्नरकान्तकारणम् । विरञ्चिगौरीशमुकुन्दसज्ञिता सुरत्रयी तत् त्वयि किंन लीयते ॥६०॥ वृथा कथासौ परदोषघोषणैस्तव स्तुतिर्विश्वजनातिशायिनः । प्रसिद्धिहीनादनपेक्ष्य तुल्यतां भवेदलीकातिशयान्न वर्णना ॥६॥ अलं कलकैर्भणितैः परेषां निजैर्गुणैरेव तवास्ति शोभा । महोभैरैरेव तव प्रसिद्धिः पतङ्गनिन्दानिकरैः किमस्य ? ॥ ६२ ॥
१ दुरिताद् उद्धरणरूपं तद् यशः शोधू लब्धं ( रोध्धुं ) दूरीकर्तु वा परे सहस्राणि तीर्थिकाः प्रतारका न निरताः-तत्परा भवन्ति ॥ २ विस्तृता-महतो वा कीर्तिर्यस्य तस्मै ॥ ३ चतुर्दिङ्मुखः ब्रह्मा वा । नरकास्यस्य गतेर्विनाशकः महादेवश्च । किं न लीयते ? अपि तु सा त्रयी त्वयि अन्तर्भवति । ४ प्रसिद्धिहीनात् पदार्थात् तुल्यतामपेक्ष्य वर्णना भवेत् ।
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________
rrrrrrnmmmmmm
वाचकविरचितम् ] श्रीशद्धेश्वरपार्श्वजिनस्तोत्रम् । ( ३८७ ) कृतप्रेसर्पद्रथचक्रचूर्णितक्षमारजःकैतवपापचूर्णनैः । अनारतं त्वं जिन ! सङ्घनायकैरुपास्यते (से) मङ्गलनादसादरैः ॥६॥ स्त्रियः प्रियध्वानमुपेत्य तन्वते तथा पुरस्ते जिन ! सङ्घसङ्गताः । यथा तदाकर्णनजातविस्मया भवन्ति सर्वाः स्तिमिताः सुरप्रियाः ॥ प्रियस्वनैः सङ्घजनैस्त्वदालयप्रदक्षिणादानपरायणैर्धनैः । । महान्तरीपं परितः प्रसत्वरा अनुक्रियन्ते जलधेर्महोर्मयः ॥ ६५ ॥ मृदङ्गवेणुध्वनिभिर्विसृत्वरैः समुच्छलत्पञ्चममूर्छनाभरैः। अनारतं सङ्घवृते त्वदालये शिवश्रियो नृत्यविधिर्विजम्भते ॥६६॥ जगज्जनानन्दन ! चन्दनद्रवैस्त्वदङ्गमभ्यर्च्य ससान्द्रकुङ्कुमैः । कथं भजन्ते भुवि सङ्घमानवाः समग्रतापप्रशमेन निर्वृतिम् ? ॥६७॥ अवेक्ष्य धूमं तव चैत्यमूर्धनि प्रसपिंकृष्णागुरुधूपसम्भवम् । समुन्नमन्मेघधिया कलापिनामुदेत्य विश्रान्तमकाण्डताण्डवम् ॥१८॥ वनं यथा पुष्पभरेण पावनं ग्रहव्रजैर्वा गगनं प्रकाशिभिः । तथा सदा सङ्घजनरलङ्कृतैर्विराजते त्वद्भवनं श्रिया धनम् ॥६९।। प्रसारयेत् कः पुरतः स्वपाणी कल्पद्रुमस्य त्वयि दानशौण्डे ? । काष्ठत्वसंसर्गजदोषजास्य श्रुता हि लीनालिमिषात् कुकीर्तिः ॥७॥
१ कृतं प्रसर्पतू-चलत् रथस्य चक्रं तेन चूर्णितक्षमारजः तस्य मिषात् पापस्य चूर्णनं यैस्तैः सङ्घनायकैः । २ प्रियगीतानि स्त्रियः तथा तन्वते यथा तानि श्रुखा सुरप्रियाः स्तिमिताः स्तब्धा मुग्धा वा भवन्ति । ३ घनैः प्रियस्वनैः सङ्घजनैर्महान्तरीपं-द्वीपं इव त्वां जलधेः प्रमृत्वरा ऊर्मयोऽनुक्रियन्ते । ४ यथा ग्रहसमूहैस्तारादिभिः व्योम तथा श्रिया-शोभया घनं पूरितं त्वद्भवनं विराजते ॥
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ३८८ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीयशोविजयलब्ध्वा भवन्तं विदितं वदान्यं याचेत चिन्तामणिमादृतः कः ।। विधोरिवाङ्केन महस्विनोऽपि पाषाणभावेन दितं यशोऽस्य ॥७॥ अभ्यर्थनीयाऽपि न कामधेनुः प्रसद्य सद्यो ददति त्वयीश ! । इयं पशु किमनो धिनोतु पयोभरैरेव न दानकीर्त्या ॥७२॥ न पाटवं कामघटस्य दाने भिदेलिमस्योपलतः क्षणेन । सदा प्रदानोत्सवकान्तकीर्ति विहाय तत्त्वां सजतीह को वा॥७३॥ त्वत्तः प्रसीदन्ति हि कामधेनुकल्पद्रुचिन्तामणिकामकुम्भाः । त्वदप्रसत्तौ च तदप्रसत्तिरिति त्वमेवासि बुधैर्निषेव्यः ॥७॥ कायप्रयासेन निषेव्यमाणाश्चिरं नृपाः स्वल्पकृपा भवन्ति । भवांस्तु भक्त्यैव तनोति सर्वमनोरथान् इत्यखिलातिशायी ॥७॥ स्वर्गापवर्गार्पणसावधानं त्वां याचते वैषयिकं सुखं कः ? । कल्पद्रुमं को बदरीफलानि याचेत वा चेतनया विहीनः ॥७ ॥ त्वदीयसेवा विहिता शिवार्थ ददाति भोगानपि चानुषङ्गात् । कृषीबलाः शस्यकृते प्रवृत्ताः पलालजालं त्वनुषङ्गसङ्गि ७७॥ सितोपला त्वद्वचसा विनिर्जिता तृणं गृहीत्वा वदने पलायिता । क्षणादसङ्कुच्यत हारहूरया ततस्त्र(त्र)पानिर्गतकान्तिपूरया ॥७८॥ रसैगिरस्ते नवभिमनोरमाः सुधासु दृष्टा बहुधापि षड् रसाः। अतोऽनयोः कः समभावमुच्चरेद् वरेण्यहीनोपमितिर्विडम्बना ॥७९॥ तृणैकजात्येषु यदल्पसारता विचक्षणैरिक्षुषु दिक्षु गीयते । समग्रसारा तव भारती ततः कथं तदौपम्यकथाप्रथाऽसहा ॥८॥ भवद्वचःपानकृतां न नाकिनां सुरद्रमाणां फलभोगनिष्ठता। द्विधाप्यमीषां न ततः प्रवर्तते फलैत्रपाभिश्च न भारनम्रता ॥८॥
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम् ] श्रीशङ्खेश्वरपार्श्वजिनस्तोत्रम् । ( ३८९ )
॥८२॥
प्रकाममन्तः करणेषु देहिनां वितन्वती धर्मसमृद्धिमुच्चकैः । चिरं हरन्ती बहु पङ्कङ्करं सरस्वती ते प्रथते जगद्धिता स्फुरन्ति सर्वे तव दर्शने नयाः पृथग् नयेषु प्रथते न तत् पुनः । कणा न राशौ किमु कुर्वते स्थितिं कणेषु राशिस्तु पृथग् न वर्तते ॥ स्वतः प्रवृत्तैर्जिन ! दर्शनस्य ते मतान्तरैश्चेत् क्रियते पराक्रिया । तदा स्फुलिङ्गैर्महतो हविर्भुजः कथं न तेजः प्रसरत् पिधीयते ॥ ८४ ॥ स्फुरन्नयावर्तमभङ्गभङ्गतरङ्गमुयत्पदरत्नपूर्णम् ।
?
116411
॥८६॥
महानुयोगहूदिनीनिपातं भजामि ते शासनरत्नराशिम् तवोपदेशं समवाप्य यस्माद् विलीनमोहाः सुखिनो भवामः । नित्यं तमोराहुसुदर्शनाय नमोऽस्तु तस्मै तव दर्शनाय न नाम हिंसाकलुषत्वमुच्चैः श्रुतं न चानाप्तविनिर्मितत्वम् । परिग्रहो नो नियमोज्झितानामतो न दोषस्तव दर्शनेऽस्ति ॥८७॥ 'महाजनो येन गतः स पन्था' इति प्रसिद्धं वचनं मुनीनाम् । महाजनत्वं च महाव्रतानामतस्तदिष्टं हि हितं मतं ते 11 66 11 समग्रवेदोपगमो न केषुचित् कचित् त्वसौ बुद्धसुतेऽपि वृत्तिमान् । अशेषतात्पर्यमति प्रसञ्जकं ततोऽपुनर्बन्धकतैव शिष्टता ॥ ८९ ॥ न वासनायाः परिपाकमन्तरा नृणां जडे तादृशतेति सौगताः । न कापिलास्तु प्रकृतेरधिक्रियाक्षयं तथा भव्यतयेति ते गिरः ॥ ९० ॥ इहापुनर्बन्धकभावमन्तरा बिभर्ति वाणी तव कर्णशूलताम् । विना किमारोग्यमतिं ज्वरोदये न याति मिष्टान्नततिर्विषात्मताम् ॥ ९१ ॥ शास्त्राणि हिंसाद्यभिधायकानि यदि प्रमाणत्वकथां भजन्ते । हविर्भुजः किं न तदातितीवाः पीयूषसाधर्म्यमवाप्नुवन्ति ॥ ९२ ॥
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे
[श्रीयशोविजय
विधाय मूर्धानमधस्तपस्यया किमुच्चमन्त्रव्रतशीलशीलनैः । श्रुतं न शङ्केश्वरनाम विश्रुतं किमत्र विद्याव्रजबीजमुज्ज्वलम् ॥९३॥ मदाम्बुलुभ्यद्भमरारवेण प्रवृद्धरोषं गिरितुङ्गकायम् । अश्रान्तमान्दोलितकर्णतालं प्रोन्मूलयन्तं विपिनं विशालम् ॥९४॥ करप्रहारैः कुलिशानुकारैः सन्त्रासयन्तं बहुवन्यजन्तून् । अभ्यापतन्तं द्विरदं निरीक्ष्य भियं जनास्त्वच्छरणा न यान्ति ॥१५॥
द्वाभ्यां युग्मम् ॥ विदीर्णदन्तिव्रजकुम्भपीठव्यक्तक्षरद्रक्तरसप्रसक्तम् । गिरिप्रतिध्वानकरः प्रणादैविध्वंसयन्तं करिणां विनोदम् ॥१६॥ अतुच्छपुच्छस्वनवारबिभ्यद्वराहमातङ्गचमूरयूथम् । मृगारिमुवीक्ष्य न शङ्कते ते नाम स्मरन् नाथ ! नरो नितान्तम्।।९७॥
द्वाभ्यां युग्मम् । तमालहिन्तालरसालतालविशालसालबजदाहधूमैः । दिश: समस्ता मलिना वितन्वन् दहन्निवादं प्रसृतैः स्फुलिङ्गैः।।९८॥ मिथो मिलजालजटालमूर्तिर्दवानलो वायुजवात् करालः । त्वदीयनामस्मरणैकमन्त्राद् जलायते विश्वजनाभिवन्ध ! ॥९९॥
युग्मम् ॥ स्फुरत्फणाडम्बरभीमकायः फूत्कारभारैरुदयविषायः । उल्लालयन् क्रूरकृतान्तदंष्ट्राद्वयाभजिह्वायुगलं प्रकोपात् ॥१०॥ पापाणुभिः किं घटितः पयोदश्यामः फणीन्द्रस्तव नाममन्त्रात् । भृशं विशंकं व्रजतां समीपे न भीतिलेशं तनुते नराणाम् ॥१०॥
युग्मम् ॥
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम् ] श्रीशङ्खेश्वरपार्श्वजिनस्तवनम् (३९१ )
भटासिभिन्नद्विपकुम्भनिर्यन्मुक्ताफलैस्तारकिताभ्रदेशे । धनुर्विमुक्तस्तव काण्डवृन्दैः प्रदर्शिताकाण्डतडिद्विलासे ॥१०२॥ रणाङ्गणे धीरमृगारिनादैः पलायमानाखिलभीरुलोके । जयं लभन्ते मनुजास्त्वदीयपदाब्ज सेवाप्रथितप्रसादाः ॥ १०३ ॥ युग्मम् ॥
उत्तालभूयः पवमानवेगादुल्लोलकल्लोलसहस्रभीष्मे । समुच्छलत्कच्छपनक्रचक्रसङ्घट्टनाभङ्गुरयानपात्रे ॥ १०४ ॥
पतन्महाशैलशिलारवेण गत्प्रमीलीकृतपद्मनाभे ।
श्रियं लभन्ते भवतः प्रभावात् सांयात्रिका वीतभियः पयोधौ ॥ १०५ ॥
युग्मम् ॥
जलोदरा दत्तदरा न जातु ज्वराः प्रशान्तप्रसरा भवन्ति । न पुष्टतां कुष्टरुजः प्रमेहा विदीर्णदेहा न समुद्भव (वह) न्ति ॥ १०६ ॥ भगन्दरः प्राणहरः कथं स्यात् क्षणाद् व्रणानां क्षयमेति पीडा । ब्रूमः किमन्यत् तव नाममन्त्राद् रुजः समस्ता अपि यान्ति नाशम् युग्मम् ॥
आपादकण्ठार्पित शृङ्खलौघा व्रणैर्विशीर्णाः प्रतिगात्रदेशम् | व्यथावशेन क्षणमप्यशक्ता उच्छासमुल्लासयितुं समन्तात् ॥१०८॥ दशामवाप्ता भृशशोचनीयां विमुक्तरागा निजजीवितेऽपि । नरा जपन्तस्तव नाममन्त्रं क्षणाद् गलबन्धभया भवन्ति ॥ १०९ ॥
युग्मम् ॥
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३९२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीयशोविजय
इत्यष्टभीतिदलनप्रथितप्रभावं
नित्यावबोधभरबुद्धसमग्रभावम् । विश्वातिशायिगुणरत्नसमूहधाम !
त्वामेव देव ! वयमीश्वरमाश्रयामः ॥११०॥ जिन ! कृपाढ्य ! भवन्तमयं जनस्त्रिजगतीजनवत्सल ! याचते। प्रतिभवं भवतो भवतात् कृपारसमये समये परमा रतिः॥११॥ प्रणम्रहरिमण्डलीमुकुटनीलरत्नत्विषां
स्वकीयदशनत्विषामपि मिथः प्रसङ्गोत्सवे । सृजन्निव कलिन्दजा सुरतरङ्गिणीसङ्गमं
भवान् भवतु भूतये भवभृतां भवत्सेविनाम् ॥११२॥ इति जिनपतिर्भूयो भक्त्या स्तुतः शमिनामिन
स्त्रिदशहरिणीगीतस्फीतस्फुरद्गुणमण्डलः । प्रणमदमरस्तोमः कुर्याजगजनवाञ्छित
प्रणयनपटुः पार्श्वः पूर्णी यशोविजयश्रियम् ॥११३॥
[ ११८ ] श्रीशमीनपार्श्वस्तोत्रम् ।
॥१॥
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम् ] श्रीशमीनपार्श्वस्तोत्रम् |
कल्पद्रुमोऽय फलितो लेभे चिन्तामणिर्मया । प्राप्तः कामघटः सद्यो यज्जातं तव दर्शनम् ॥२॥ क्षीयते सकलं पापं दर्शनेन जिनेश ! ते ।
तृण्या प्रलीयते किं न ज्वलितेन हविर्भुजा ? ॥३॥ मूर्त्तिः स्फूर्तिमती भाति प्रत्यक्षा तव कामधुक् ।
सम्पूरयन्ती भविनां सर्व चेतः समीहितम् ॥ ४ ॥ लोचने लोचने ह्येते ये त्वन्मूर्तिविलोकिनी ।
यद् ध्यायति त्वां सततं मानसं मानसं च तत् ॥५॥ सती वाणी च सा वाणी या त्वन्नुतिविधायिनी ।
येन प्रणौ त्वत्पादौ मौलिमलिः स एव हि ॥ ६ ॥ मुखस्फूर्ति तवोद्वीक्ष्य ज्योस्नामिव विसृत्वरीम् ।
मुखानि कैरवाणीव हसन्ति नियतं सताम् ॥ ७ ॥ घटी पटीयसी सैव तद् गलद्वृजिनं दिनम् ।
समयोऽसौ रसमयो यत्र त्वदर्शनं भवेत् ॥ ८ ॥ श्रीशमीनाभिधः पार्श्वः पार्श्वयक्षनिषेवितः ।
इति स्तुतो वितनुतां यशोविजयसम्पदम् ॥ ९ ॥
****
[ ११९ ]
श्रीगोडीपार्श्वस्तवनम् ।
....
( ३९३ )
स्मरः स्मारं स्मारं भवदवथुमुच्चैर्भवरिपोः
पुरस्ते चेदास्ते तदपि लभते तां बत दशाम् ।
॥ ६ ॥
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________
w
(३९४) जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीयशोविजयरिपुर्वा मित्रं वा द्वयमपि समं हन्त ! सुकृतो
ज्झितानां किं ब्रमो जगति गतिरेषास्ति विदिता ॥ ७ ॥ दृशां प्रान्तैः कान्तैर्नहि वितनुषे स्नेहघटनां
प्रसिद्धस्ते हस्ते न खलु कलितोऽनुग्रहविधिः । भवान् दाता चिन्तामणिरिव समाराधनकृता
मिदं मत्वा सत्वा दधति तव धर्मे दृढरतिम् ॥ ८ ॥ स सेवाहेवाकैः श्रित इह परैर्यः शुभकृते
नियन्ता हन्तायं सजति गृहिणी गाढमुरसा । भवेदस्मात् कस्मात् फलमनुचितारम्भरभसा
ल्लतावृद्धिर्न स्याद् दवदहनतो जातु जगति ॥ ९ ॥ प्रदीपं विद्यानां प्रशमभवनं कर्मलवनं
महामोहद्रोहप्रसरदवदाने(ते)न विदितम् । स्फुटानेकोद्देशं शुचिपदनिवेशं जिन ! तवो
पदेशं निःक्लेशं जगदधिप ! सेवे शिवकृते ॥ १०॥ अगण्यैः पुण्यैश्चेत् तव चरणपङ्केरुहरजः
शुचिश्लोका लोकाः शिरसि रसिका देव ! दधते । तदा पृष्ठाकृष्टा धृतधृतिरमीषां कृतधिया
मविश्रान्तं कान्तं त्यजति न निशान्तं जलधिजा ॥११॥ उदारं यस्तारं तव समुदयत्पूषविलस
न्मयूषे प्रत्यूषे जिनप ! जपति स्तोत्रमनिशम् । १ मुद्रणपुस्तिकाया विनिष्टे पत्रे विशीर्ण पद्यपञ्चकम् ॥
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम् ] श्रीगोडीपार्श्वजिनस्तोत्रम् । ( ३९५ )
प्रसर्पद्दानाम्भःसुभगकरटानां करटिनां
घटा तस्य द्वारि स्फुरति सुभटानामपि न किम् ? ॥ १२ ॥ . महालोभक्षोभव्यसनरसिकं चेतसि यदि
स्फुरेद् वारं वारं कृतभवनिकारं त्वदभिधम् ।
तमोह्रासादासादितततविकासाय मुनये
तदा मायाकाया न खलु निखिला द्रुह्यति निशा ॥ १३ ॥ स्थलीषु प्रभ्रष्टान् शिवपथपथः सङ्घभविनो
विना त्वामन्यः कः पथि नयति दीपानुकृतिभिः । प्रभावादुद्भूतस्तव शुचिरितः कीर्तिनिकरः
करोत्यच्छं स्वेच्छं कलिमलिनमन्हाय भुवनम् ॥ १४ ॥ विलोलैः कल्लोलैर्जवनपवनैर्दुर्दिनशताहतोद्योतैः पोतैर्निकटविकटोद्यज्जलचरैः ।
जनानां भीतानां त्वयि परिणता भक्तिरवना (नौ)
-
जगद्बन्धो ! सिन्धोर्नयति विलयं कष्टमखिलम् ॥ १५ ॥ अटव्यामेकाकी नतनिखिलनाकीश ! पतितो
वृतायां कीनाशैरथि ! (रिव) हरिक रिव्याघ्रनिकरैः 1 जनस्तत्पूतात्मा भवन इव भीतिं न लभते
मनश्चेत् त्वन्नामस्मरणकरणोत्कं वितनुते ॥ १६ ॥ जपन्तस्त्वन्नाम प्रतिदशमि मन्त्राक्षरमयं
दशानामाशानां श्रियमुपलभन्ते कृतधियः । दशाप्याचाम्लैस्तु त्रिदशतरवः सन्निदधते
कृतैः किं वा न स्याद् दशनिरयवासार्तिविलयः ॥ १७ ॥
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३९६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीयशोविजय
स्रजं भक्त्या जन्तुर्घनसुमनसां सौरभमयीं ___ न यः कण्ठे धत्ते तव भवभयार्तिक्षयकृतः । कथं प्रेत्याभ्येत्य त्रिदशतरुपुष्पस्रजमहो __ शुभायत्तां धत्तां त्रिदशतरुणी तस्य हृदये ? ॥१८ ॥ पिता त्वं बन्धुस्त्वं त्वमिह नयनं त्वं मम गति
स्त्वमेवासि त्राता त्वमसि च नियन्ता नतनृपः। भजे नान्यं त्वत्तो जगति भगवन् ! दैवतधिया
दयस्वातः प्रीतः प्रतिदिनमनन्तस्तुतिसृजम् ॥१९॥ जगज्जैत्रश्चित्रैस्तव गुणगणैर्यो निजमनः
स्थिरीकृत्याकृत्याद् भृशमुपरतो ध्यायति यतिः । इहाप्यस्योदेति प्रशमलसदन्तःकरणिका
समप्रेमस्थेमप्रसरजयिनी मोक्षकणिका ॥२०॥ फणैः पृथ्वी पृथ्वी कथमिह फर्णीद्रः सुमृदुभि
हरिनागा रागात् कथमतिभरक्लान्ततनवः । क्व कूर्मों वा धत्तां निभृततनुरेको जलचरः
पटुधर्मः शर्मप्रभव ! तव तां धर्तुमखिलाम् ॥ २१ ॥ ज्वलन् ज्वालाजालैचलनजनितैर्देव ! भवता
बहिः कृष्टः काष्ठात् कमठहठपूरैः सह दितात् । नमस्कारैः स्फारैर्दलितदुरितः सद्गुणफणी ।
किमद्यापि प्रापि प्रथितयशंसा नेन्द्रपदवीम् ॥ २२ ॥ महारम्भा दम्भाः शठकमठपञ्चाग्निजनिता
स्त्वया दीर्णाः शीर्णाखिलदुरितकौतूहलकृता ।
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम् ] श्रीगोडीपार्श्वजिनस्तवनम्। ( ३९७ ) किमाश्चर्य वयं तदिह निहताः किं न रविणा
विनायासं व्यासं रजनिषु गता ध्वान्तनिकराः ॥ २३ ॥ ज्वलत्काष्ठकोडात् फणिपतिसमाकर्षणभवं
यशः कर्षत्युच्चैस्तव परयशःकारणगुणात् । इदं चित्रं काष्ठाद् बहिरपसृताज्जातमहितो
न यत् स्पष्टं काष्ठापसरणरसं हन्त ! वहति ॥ २४ ॥ द्विषत्तापव्यापप्रथनपटुभिर्मोहमथनैः __ प्रतापरीक्रान्तस्तव न कमठः कान्तिमधृत । महोभिः सूरस्य प्रथितरुचिपूरस्य दलित
द्युतिस्तोमः सोमः श्रयति किमु शोभालवमपि ? ॥ २५ ॥ विलासः पद्मानां भवति तमसामप्युपशमः
प्रलीयन्ते दोषा व्रजति भवपङ्कोऽपि विलयम् । प्रकाशः प्रोन्मीलेत् तव जिन ! जगज्जित्वरगुण !
प्रतापानां भानोरिव जगदभिव्याप्तिसमये ॥ २६ ॥ किमु स्पष्टैः कष्टैः किमु परिणतैरासनशतैः
प्रयोगा योगानां नहि भववियोगाय पटवः । त्वदाज्ञा चेदेका शिरसि न विवेकादुपहृता _ विना वीर्य कार्य न भवति नृणां भेषजगणैः ॥२७॥ नराः शीर्षे शेषामिव तव विशेषार्थविदुषः .. शतै राज्ञामाज्ञामिह दधति ये देव ! महिताम् । अविश्रामैस्तेषामहमहमिकायातनृपतिप्रणामैरुद्दामैः समुदयति कीर्तिर्दिशि दिशि ॥२८ ।।
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________
(३९८ ) जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीयशोविजयजगत्स्वामी चामीकररजतरत्नोपरचितै
विशालैस्त्वं सालैः परमरमणीयद्युतिरसि । तव ब्रूते भूतेः समवसरणक्षमाप्यतिशयं
ध्वजव्याजभ्राजत्सरसरसनादुन्दुभिरवैः ॥ २९ ॥ सभायामायाताः सुरनरतिरश्चां तव गणाः
स्फुटाटोपं कोपं न दधति न पीडामपि मिथः । न भीतिं नानीतिं त्वदतिशयतः केवलमिमे
सकर्णाः कर्णाभ्यां गिरमिह पिबन्ति प्रतिकलम् ॥ ३०॥ गिरः पायं पायं तव गलदपायं किमभवन्
सुधापाने जाने नियतमलसा एव विबुधाः । तदक्षुद्रा मुद्रा सितमहसि पीयूषनिलये
निजायत्ता दत्ता जठरविलुठल्लभममिषतः ॥३१॥ तनीयानप्युच्चैन पटुरशनीया परिभवः . _ पिपासापि कापि स्फुरति न भवद्गीःश्रवणतः । भवेत् साक्षाद् द्राक्षारसरसिकता हन्त ! बहुधा
सुधास्वादः सद्यः किमु समुदयेनाधिवसुधम् ॥ ३२ ॥ ब्रवाणैर्गिर्वाणैर्जिन ! सितकरं कीर्तिनिकरं
तव प्रत्नै रत्नैर्सटिति घटिता धर्मपरिषत् । अमन्दा मन्दारद्रुमकुसुमसौरभ्यसुभगा
न किं चित्ते धत्ते भुवनभविनां मेदुरमुदम् ? ॥३३ ॥ 'अशोक'स्ते श्लोकश्रवणजनितोऽयं जयति किं
शिरो धुन्वन् भूयश्चपलदलदम्भादतिमुदः ।
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम्] श्रीगोडीपार्श्वजिनस्तवनम् । (३९९ )
समस्तोदस्तोद्यडुरितपटलस्य प्रतिभुवः
शिवश्रीलाभस्य प्रथितगुणरत्नवजभुवः ॥३४॥ जगद्भानोर्जानोः सममसमसौरभ्यकलितं
पुरः के वा देवास्तव न दधते 'पुष्पनिकरम् । प्रसपत्कन्दर्पस्मयमथनमुक्ताश्रव ! भवत्
प्रभावादस्यापि व्रजति नियतं बन्धनमधः गलद्रोधं बोधं निजनिजगिरा श्रोतृनिकरा
लभन्ते हन्तेह त्वदुदित गिरा' नात्तभिदया। इमां ते योगद्धिं न खलु कुशलाः स्पर्द्धितुमहो !
परे धाम कामद् गगनमिव सूर्यस्य शलभाः ॥३६॥ मुखेन्दुज्योत्स्नेव स्फुटतनुलसत्कान्तियमुना___ प्रशंसा हंसाली किमु किमुत पुण्यर्द्धिरखिला ? | स्मितश्रीः किं लक्ष्म्याः किमुत परमध्यानघटना
प्रभो ! त्वन्मौलिस्था विलसति सिता 'चामरततिः' ॥३७॥ न किं देवाः सेवां विदधति 'मृगेन्द्रासन' जुष___ स्तव प्रौढाम्भोदप्रतिमवपुषः पुण्यजनुषः । प्रदेशे स्वर्णादेः क्कचन रुचिरे नन्दनवने
प्रियङ्गोः सङ्गोत्काः किमु न सततं षट्पदगणाः ॥३८॥ अभून्नेन्दुर्भूयःप्रभविभुमुखीभूय न सुखी
तमोग्रासोल्लासस्तदिह ननु मय्येव पतितः। इदं मत्वा सत्वात् किमु तव रविौलिमधुना
श्रितो नेतश्चेतःसुखजनन 'भामण्डल' मिषात् ॥ ३९ ॥
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________
(४००) जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीयशोविजयस्फुरत्कैवल्यश्रीपरिणयनदिव्योत्सवमिव
त्रिलोकीलुण्टाकस्मरजयरमाताण्डवमिव । सदा धामस्थामप्रसरमिव शंसन्नतितरां
तवाकाशेऽकस्मात् स्फुरति पुरतो ' दुन्दुभिरवः ॥४०॥ परं चिन्हें विश्वत्रितयजयदिव्यव्यवसिते:
कृतव्यापत्तापत्रयविलयसौभाग्यनिलयः । धृतं हस्तैः शस्तैस्त्रिदशपतिभिः प्रेमतरलै
भवन्मौलौ 'छत्रत्रय' मतितरां भाति भगवन् ! ॥४१॥ विलासो नारीणामिह खलु पराभूतिरुदिता
प्रसिद्धा चान्येषां तव च परमोहव्यवसितिः । इदं सर्वं साम्यं तदपि तव तै व तुलनां __सहर्ष भाषन्ते परमकवयः कौतुकमदः ॥४२ ॥ अपारव्यापारव्यसनरसनिर्माणविलय
स्थितिक्रीडाव्रीडा न खलु तव विश्वे विलसति । न कोपं नारोपं न मदमदिरोन्मादमनिशं __ न मोहं न द्रोहं कलयसि निषेव्योऽसि जगतः ॥४३॥ भवेद् भूतावेशः परतनुनिवेशः कथमहो!
परेषां संक्लेश: स्फुरति हि महामोहवशतः । न चेदेवं देवं यदि चपलयेन्नमरचना
विलीना दीनासौ तदिह भुवनेऽधीरिमकथा ॥४४॥ त्वदौपम्यं रम्यं यदि हतधियो! हन्त ! ददते
परेषामुल्लेखात् प्रकृतहितदानस्य जगति ।
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________
4
.
वाचकविरचितम् ] *श्रीगोडीपार्श्वजिनस्तवनम् । (४०१ )
न किं ते भाषन्ते विषतरुषु कल्पद्रुतुलनां
प्रलापाः पापानां सपदि मदिरापानजनिताः ॥ ४५ ॥ निशाभ्यः प्रत्यूषे विफलबदरीभ्यः सुरतरौ
विषेभ्यः पीयूषे चुलुकसलिलेभ्यो जलनिधौ । गिरिभ्यः स्वर्णाद्रौ करिणि हरिणेभ्यः खलु यथा __ तथान्येभ्यो नाथ ! त्वयि गुणसमृद्धरतिशयः ॥४६॥ मुख ते निस्तन्द्रं जितसकलचंद्रं विजयते __ कृपापात्रे नेत्रे हसितकजपत्रे विलसतः । त्वदको वामाक्षीपरिचयकलङ्कोज्झित इति
प्रभो ! मूर्तिस्फूर्तिस्तव शमरसोल्लासजननी ॥४७॥ तरी संसाराब्धेर्भुवनभविनां निर्वृतिकरी ___ सदा सद्यः प्रोद्यत्सुकृतशतपीयूषलहरी । जरीज़म्भड्डिम्भत्रिदशमणिकांतिस्मयहरी
वरीवर्ति स्फूर्तिर्गतभव ! भवन्मूर्तिनिलया ॥४८॥ इमां मूर्तिस्फूर्ति तव जिन ! समुद्वीक्ष्य सुदृशां
सुधाभिः स्वच्छंदं स्नपितमिव वृंदं ननु दृशाम्। कुदृष्टीनां दृष्टिर्भवति विषदिग्धेव किमतो
विना घूकं प्रीतिर्जगति निखिले किं न तरणे: ? ॥१९॥ इमां मूर्ति स्फूर्ति तब जिन ! गतापायपटलं
नृणां द्रष्टुं स्पष्टं सततमनिमेषत्वमुचितम् । न देवत्वे ज्यायो विषयकलुषं केवलमदो निमेषं निःशेषं विफलयतु वा ध्यानशुभदृक् ॥ ५० ॥
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________
(४०२)
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[श्रीयशोविजय
भवद्ध्यानस्नानप्रकृतिसुभगं मे सुहृदयं
पवित्रा चित्रा मे तव गरिमनुत्या भवतु गीः । प्रणामैः सच्छायस्तव भवतु कायश्च सततं
त्वदेकस्वामित्वं समुदितविवेकं विजयताम् ॥५१ ॥ अहीनत्वख्यातिं वहसि महसा पीनसुषमां
क्षमां बिभ्रद् भूयः फणमणिवृणिध्वस्ततिमिरः । तथाप्येतच्चित्रं क्षणमपि न कृ (तृ) ष्णाश्रयणकृत्
न वाधो निर्बाधो वसतिमितसिद्भिर्वितनुषे ॥ ५२ ॥ गलत्पोषा दोषास्त्वयि गुणगगाः क्लृप्तशरणा
गतक्षोभा शोभा हृदयमपि लोभादुपरतन् । त्विषां पात्रं गात्रं वदनमतिलावण्यसदनं
तवाक्षुद्रा मुद्रामृतरसकिरः पर्षदि गिरः ॥ ५३ ॥ विना बाणैर्विश्वं जितमिह गुणैरेव भवता
विना रागं चित्तं भुवनभविनां रञ्जितमपि । विना मोहं मुग्धः श्रितबुधविनाङ्गीकृतशिवो
विरूपाक्षाकारं विगलितविकारं विजयसे ॥ ५४ ॥ गुणास्ते स्पर्धन्ते प्रसमरशरच्चंद्रनिकरान्
कथं व्यक्तं रक्तं भवति हृदयं तैर्भवभृताम् । कठोरं चेतस्ते यदपि कुलिशाद् घोरनियमे ___ कथं विश्वे विश्वेश्वरवर ! कृपाकोमलमदः ॥ ५५॥ मुनीनां ध्यानाब्धौ तब मुखविधोर्दर्शनरसात्
तरङ्गैरिङ्गद्भिः प्रशमरससंज्ञैः प्रसृमरैः ।
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम् ] श्रीगोडीपार्श्वजिनस्तवनम् । ( ४०३ )
भृशं फेनायन्ते हतमदनसेना गुणगणाः तवोच्चैः कैलाशयतिमदभिदायां सुनिपुणाः गुणास्ते ते हंसात्रजगदवतंसायित ! चिरं भजंते ये ध्यानामृतरसभृतं मानसमदः । भिदां तन्वन्त्येते बत परयशोमौक्तिकगणैः
कृताहाराः स्फारा न किमु पयसोर्दोषगुणयोः ॥ ५७ ॥
१
....
....
....
....
.... .... ...
विधिः कारं कारं गणयति नु रेखास्तव गुणान् सुधाबिन्दोरिन्दोर्वियति विततास्तारकमिषाः । प्रतिश्यामायामान् व्रजति न विलासोऽस्य निधनं ततो र चन्द्रे पुनरपि निघत्तेऽमृतभरम् महो राहोर्नाहोम लिनम लिपङ्क्तिश्व धवला बलाकामाकारा द्विकवृकपिकानामनुसृताः । न शैलाः कैलाशा इव किमभवन्नञ्जनमुखा भृशं विश्वं विश्वं शिसयति भवत्कीर्तिनिकरे यशोभिस्तेऽशोभि त्रिजगदतिशुभ्रैर्भृशमित
-
॥५६॥
॥ ६३ ॥
॥ ६४ ॥
स्तिथिः सा का राका तिथिरिह न या हन्त ! भवति । कुहूर्नाम्नैवातः पिकवदनमातत्यशरणं
श्रिता साक्षादेषा परवदनवेषा विलसति यशोदुग्धाम्भोधौ भवति तव मीनाकृति नभो ध्रुवं स्फारास्तारा जलकणतुलामीश ! दुधते । १ अतः परं विशीर्णानि पद्यानि पञ्च ।
॥ ६५ ॥
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ४०४ )
जैनस्तोत्रसन्दोहे | [ श्रीयशोविजय
किमावर्तः श्वभ्रं गिरिशगिरिगौरीशशशभृत्
त्रिपिण्डी डिण्डीरतिमुपगता नास्ति किमिह ॥ ६६ ॥ प्रयोगेऽस्मिन् विश्वे प्रसरति भवत्कीर्तिरनिशं रसैस्तुङ्गा गङ्गा गिरिशगिरिशीतांशुविशदा । परेषां निःशेषा जिनवर ! कुकीर्तिश्च यमुना घनाम्भोदश्यामा ननु महसहस्रापतदिह ॥ ६७ ॥'
....
****
....
कथा का ते ख्यातेः कृतविपुलसातेश्वर ! भवत् - प्रभावादन्येषामपि भवति नो कूटघटना ।
न कः प्राणी वाणीरसहृतजगन्मानसतृषं श्रयेत त्वां नाथं दलितघनमायामृषमतः भवान् चक्री कर्मव्रजविकटवैताढ्यघटितं
कपाटं ग्रन्ध्याख्यं सुपरिणतिदण्डाद् विघटयन् । प्रतीर्योद्यद्वीर्यो जयति सकलासद् ग्रहजलं
प्रपूर्णेच्छम्लेच्छव्रजसदृशमिथ्यात्व विजयात् मता देवाः सुभ्रू स्तनजघनसेवासु रसिका महादम्भारम्भाः प्रकृतिपिशुनास्तेऽपि गुरवः । दयाहीनो धर्मः श्रुतिविदितपीनोदय इति
प्रवृद्धं मिध्यात्वं सुसमयघर हैर्दलितवान् परं देव ! त्वत्तो न खलु गणयामि क्षणमपि त्वदादिष्टादिष्टाद् गुरुमपि पथः प्रच्युतमिह । १ इतः परं त्रुटितमस्ति त्रिनवति लोकपर्यन्तम् ।
॥ ९४ ॥
॥ ९५ ॥
॥ ९६ ॥
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________
वाचकविरचितम् ] श्रीगोडीपार्श्वजिनस्तवनम् । (४०५)
सहे नान्यं धर्म नृपसदसि जल्पव्रजमहे __महेश ! त्वं तस्मान्मयि कुरु दयां शश्वदुदयाम् ॥९७॥ भयं सर्वं याति क्षयमुदयति श्रीः प्रतिदिनं
विलीयते रोगा लसति शुभयोगादपि सुखम् । महाविद्यामूलं सततमनुकूलं त्रिभुवना
भिराम ! त्वन्नाम स्मरणपदवीमृच्छति यदि ॥९८ ॥ नमदमर्त्यकिरीटमणिप्रभापटलपाटलपादनखत्विषे । गलितदोषवचोधुतपाप्मने शुभवते भवते भगवन् ! नमः ॥९९॥ सुरतरुः फलितो मम साम्प्रतं विगलतोऽपि च दुष्कृतसञ्चयः । सुरमणी रमणीयभवन्नुतेः करतले रतलेपहरालुठत् ॥१०॥ दिशति कार्मणमीश ! शिवश्रियः प्रियसमागमहेतुरनुत्तरः । विजयते विहितोत्कटसङ्कटव्युपरमा परमा तव संस्तुतिः ॥१०॥ तव मतं यदि लब्धमिदं मया किमपरं भगवन्नवशिष्यते । सुरमणौ करशालिनि किं धनं स्थितमुदीतमुदीश ! पराङ्मुखम् ॥ सर्पत्कंदर्पसर्पस्मयमथनमहामंत्रकल्पेऽवकल्पे
प्रत्यक्षे कल्पवृक्षे परमशुभनिधौ सत्तमोहे तमोहे । निर्वाणानंदकंदे त्वयि भुवनरवौ पावना भावना भा
ध्वस्तध्वांते समग्रा भवतु भवतुदे सङ्गता मे गतामे ॥१०३॥ प्रसीद सद्यो भगवन् ! अवयं हरस्व पुण्यानि पुषाण भर्तः ।। स्मर्तव्यतामेति न कश्चिदन्यस्त्वमेव मे देव ! निषेवणीयः ॥१०४॥ हरिदंतिसरीसपानलप्रधनाम्भोनिधिबंधरोगजाः । न भियः प्रसरंति देहिनां तव नामस्मरणं प्रकुर्वताम् ॥ १०५॥
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________
(४०६)
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
JANA
चिदानंदनियंदवंदारुशक्रस्फुरन्मौलिमंदारमालारजोभिः । पिशङ्गौ भृशं गौरकीर्तेस्तवाङ्ग्री गळल्लोभशोभाभिराम ! स्मरामः ॥ बहुधात्र सुधारुचिरैर्वचनैर्भवता भवतापभरः शमितः। अमितप्रसरद्गुणरत्ननिधे ! शरणं चरणौ तव तेन भजे ॥१०७।। इति प्रथितविक्रमः क्रमनमन्मरुन्मण्डली
किरीटमणिदर्पणप्रतिफलन्मुखेन्दुः शुभः । जगज्जनसमीहितप्रणयनैककल्पद्रुमो
यशोविजयसम्पदं प्रवितनोतु वामाङ्गजः ॥ १०८ ॥
Um
PLErila
GPPUR
ANILIHITHERINE
HOTOC00000
Promh4M
GOOT
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________
(४०७)
.
अपूर्वो लाभः ।
त्वर्यताम् ! !
त्वर्यताम्
[१]
PROGRAMME
श्रीभैरवपद्मावतीकल्पः।
सर्वेषां जैनसाहित्यप्रियाणां मन्त्रयन्त्रादिगवेषिणां तु विशेषेणोपयोगी श्रीबिन्दुषणसन्दृब्धविवरणोपेतो दशाधिकारविभूषितो यन्त्राणां पञ्चविंशत्या समलङ्कृतः श्रीमल्लिषेणविरचितः श्री भैरवपद्मावतीकल्पो मुद्राप्यतेऽधुनास्माभिः ।
अस्याधिकारास्त्वेम्१ साधकलक्षणम् । २ सकलीकरणक्रिया मन्त्राणि च ।
३ देव्यर्चनाक्रमः-अत्र हि सप्रसङ्ग मन्त्राणां सिद्धसाध्य-मुसिद्ध-शत्रुभेदचतुष्टयं विस्तरेण व्यावर्णितमास्ते ।
४ यन्त्राधिकारः-इह १ जगद्वशीकरण २ आकर्षण ३ मारण ४ विद्वेषण ५ स्तम्भन ६ मोहन ७ उच्चाटण ८ विद्वेषण९ वशीकरण १० सर्वोपद्रवहारिरक्षा ११ भेदन १२ दुष्टनिग्रहकरणसज्ञितानि द्वादश यन्त्राणि यथाविधि सचित्रं प्रदर्शितानि विद्यन्ते।
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ४०८ ) ५ स्तम्भनाधिकारः। ६ स्त्र्याकर्षणम् । ७ वश्याधिकारः।
८ निमित्ताधिकारः-अत्रच जीवन-मरण गर्दागर्भ-दीपअङ्गष्ठ-दर्पणनिमित्तादीनां प्रयोगाणामुल्लेखः । * ९ वश्यतन्त्राधिकारः ।
१० गारुडम्-इह हि नागादीनां विषसङ्क्रामण-नागावेशविषहरण-नागसहागमन-विषभक्षणादिनिरूपणमस्ति ।
परिशिष्टेषडध्यायमयो व्याख्यासहितोऽन्यः श्रीपद्मावतीकल्पः, द्वादश यन्त्राणि, यन्त्रोद्धारः, पद्मावतीपूजाविधिः, पद्मावतीवृद्धपूजनम् , श्रीजिनप्रभसूरिप्रणीता पद्मावतीचतुष्पदिका, रक्तपद्मावतीकल्पः, पुनः प्रकारान्तरेण पद्मावतीपूजनम् , द्वारोद्धारः, मायावीजसाधनम् , ' अट्टे म?' आम्नायः।
एवंविधविबुधमनोविनोददायि विविधसामय्या समलकृतोऽयं ग्रन्थः सर्वैरपि महाशयैः सङ्गह्य त्वरया न्यासीकर्तव्य एव स्वसङ्ग्रहे । नो चेदनन्तरं वेतनाधिक्येनापि दुःप्रापे भविष्यतितरां मानसे पश्चातापः । वेतनम् रुप्यकसप्तकम्
प्राप्तिस्थलम् । साराभाइ मणीलाल. नवाब, ठे० नागजी भुदरनी पोळ
मु० अमदावाद
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________
अकारायनुक्रमे गृहीतग्रन्थाना नाम, मुद्रितस्थलं सज्ञा च।
प्रन्थनाम.
मुद्रितस्थानम्. श्रीजैनआस्मानन्दसभा भावनगर
.
"
निर्णयसागर प्रेस. मुंबाई आगमोदयसमितिः सुरत
भारमानन्दप्रकाश(मासिक) ऐन्द्रस्तुतिः सटीका यशोवि० कृता काव्यमाला ( सप्तमगुच्छकः) काव्यसंग्रहे (भ कामरपादपूर्तिरूपः ) प्रथमभागः
" द्वितीयविभाग: चमत्कारि साक्यूरिस्तोत्रसंप्रहः चतुर्विंशतिका बप्पभष्टिसूरिकृता चतुर्विंशतिजिनस्तुतिः ( शीलरत्नसूरिकृता ) चतुर्विंशतिजिनानन्दस्तुतिः ( मेरुवि० कृता साक्चूरिः) जिनेन्द्रनमस्कारादिसंग्रहः. जैनस्तोत्ररत्नाकरः जनस्तोत्रसमुच्चयः चतुरविजयसम्पादितः । जनस्तोत्रेसन्दोहस्य
(क्षान्तिवि. प्रकाशितः) आगमोदयसमितिः सुरत श्री जैन आत्मानन्द सभा (भावनगर) दे. ला. पु. फंड. सुरत. भातृचन्द्र ग्रन्थमाला अमदावाद (पु. ३१) १० (नि. सा. प्रेस मुंबाई)
१२ । प्रथमभागः ( सा. म. नवाब अमदावाद) १३ ।
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________
*द्वितीयभागः
.......
"
VARAN
जैनश्वेताम्बर कोन्फरन्स हेरल्ड ( मासिक ) श्रीजैन श्वेताम्बर कोन्फरन्स द्वात्रिंशिकात्रयी
आत्मवल्लभसिरीझ् ( नं. ५) नित्यस्मरणजैन स्तोत्रादिसंग्रहः
सस्तीवांचनमाळा पञ्चप्रतिक्रमणसूत्राणि ( अञ्चलगच्छीय )
जामनगर ( आग्रा )
( लोहावट ) प्रकरणरत्नाकरस्य प्रथमभाग:
भीमसी मागेक मुंबाई . द्वितीयभागः - तृतीयभागः
चतुर्थभागः प्राचीनजैनस्तोत्रसंग्रहः
साध्वी हीरश्रीजी वीतरागस्तवः सटीकः हेमचन्द्राचार्यकृतः
दे. ला. पु. फंड, सुरत शत्रुञ्जय कल्प विगेरेनो संग्रह शोभनस्तुत्यादिः ( पद्ममुनिः )
सुरत श्रीरत्नसारे प्रथमो विभागः
अञ्चलगच्छीयरत्नसागरसूरिः ,, . . . द्वितीयो विभागः __* परिवर्ति मुद्रणालय (प्रेस ) योग्याऽस्य प्रतिकृतिः ( कॉपी ), साधनप्राप्तौ प्रकटीचिकीर्षा यथावसरम् ।
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________
وو
و
३३
स्तुतिचतुर्विंशतिका शोभनमुनिकृता भाषान्तर-धनपालवृत्तिः आगमोदवसमितिः ( सुरत )
टीकाचतुष्कोपेता स्तुतिसंग्रहः
श्रीयशोविजयजैनपाठशाळा ( महेसाणा ) स्तोत्ररत्नाकरस्य प्रथमविभाग:
द्वितीयविभाग: स्तोत्रसंग्रहे प्रथमविभाग:
द्वितीयविभागः
जिनसहननामस्तोत्रम् विनय वि. कृत नमस्ते समस्तेप्सितार्थ पार्श्वनाथमहिम्नः स्तोत्रम्
रघुनाथयतिकृतम् जेण परूवियमेयं महावीरस्तवनम् ( अल्पबहुत्वगर्मितं सटीक )
अकाराधनुक्रमः । ।
वीरशासन प्रेस अमदावाद
मुद्रित पुरा काश्याम् १३ समयसुन्दरगणिः
आत्मानन्दसभा ( भावनगर ) २४ धर्मघोषसूरिः ,
थुणिमो केवलिवत्यं समवसरणस्तवः ( सटीकः ) देविन्दनयं विजा. श्रीयोनिस्तवः ( सावचूरिकः )
insthn.in
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________
क - परिशिष्टम् ।
अद्यावधि प्रसिद्धिमागतानां स्तुतिस्तोत्रादीनां अकाराद्यनुक्रमः ।
प्रतीकम् अकम्पसम्पल्लवली • A ( द्वा०३)
अगम्यमध्यात्मविदा०
अजारपार्श्व स्तुति० अजिअं जियसव्वभयं
अठ्ठावीसवियप्पं
अतिरसहरिसरसेण
०
अतिविपुलकृपा • B (नि. स्तु. २३)
अद्याभवत् सफलता •
अधियदुपनमन्तो०
अ ३९
स्तोत्राभिधानम्
महावीर जिन स्तुतिद्वात्रिंशिका
अयोगव्यवच्छेदद्वात्रिशिका
अजारपार्श्वस्तवनम्
अजितशान्तिस्तवनम्
ज्ञानस्तोत्रम्
सीमन्धरजिनस्तवनम् (अप . )
पार्श्वजिनस्तुतिः
अद्याष्टकम् फलवद्धिपार्श्वस्तवः
पद्यसंख्या
३२
३२
कर्तृनाम जयशेखरसूरिः श्रीहेमचन्द्राचार्यः
५ पद्मसागरः
४०
६
३१
४ निर्नामका
१०
१२
A द्वात्रिंशिकात्रय्याम् । B निर्नामकस्तुतिचतुर्विंशतिकायाम् ।
नन्दित्रेणमुनिः
निर्नामकम्
मेरुनन्दनोपाध्यायः
निर्नामकम्
जिनप्रभसूरिः
३
११
१३
१३
१८
२५
३
४
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________
अनन्तकान्तिप्रकरेण० C (क्ष०चै०८) चन्द्रप्रभचैत्यवन्दनम्
साधारणजिनस्तवः
अनन्तदर्शनज्ञान • D (सा. ३) अनन्तविज्ञानमतीत •
अन्ययोगव्यवच्छेदद्वात्रिंशिका
अनवरतममर०
अनाधेयमनाधार० (सा. १०)
अनाधेयं मुक्तिः
अनास्पद ! मनो० (सा. २) अनाहूतसहायस्त्वं E (वी. १३)
अपापदमलंघन F ( शो ० १३)
अभयीकृतमीति० G ( ब० स्तु०४)
अभिनवानि सुखानि ०
अभिष्टुमः सम्भव ०
अमरगिरिगरीयो०
अमरनररायमहिए
अमानमहिमान० H ( ऋ०चै० २१)
जिनस्तवः (केवलाक्षरमयः)
साधारणजिनस्तवः
सिद्धविंशिका स्तोत्रम्
साधारणजिनस्तवः
वीत. १३ प्रकाशः विमलजिनस्तुतिः
अभिनन्दनस्तुतिः
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम्
सम्भवस्तुतिः चतुर्विंशतिजिनस्तवनम्
>>
नमिजिनचैत्यवन्दनं
१६
३२
८
क्षमाकल्याणः
रामचन्द्रसूरिः
हेमचन्द्राचार्यः
९
भावदेवसूरिः
१६ रामचन्द्रसूरिः
२० दलपतिरायः
१६ रामचन्द्रसूरिः
हेमचन्द्राचार्यः
शोभनमुनिः २३, ३,२८-३१,३२
४
४ बप्पभट्टिः
२७
१३
३
२६
जयशेखरसूरिः
४
निर्नामका
१३ रत्नशेखरसूरिः
८
निर्नामकम्
११ ऋषिवर्द्धनः
१३
१३
१२
१३
२६
७/२८
१४
१२
१२
१८
C क्षमा कल्याणकृत चैत्यवन्दनचतुर्विंशतिकायाम् । D षोडशक साधारणजिनस्तवेषु I वीतरागस्तवे | F शोभनस्तुतौ । G बप्पभट्टिसूरिकृतस्तुतिचतुर्विंशतिकायाम् । H ऋषिवर्द्धनकृतचैत्यवंदनचतुर्विंशतिकायाम् ।
अकाराद्यनुक्रमः ।
५.
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________
अमृतममस० $ (शी. चै. १०) अम्भोधिवीचिचय.
अरस्य प्रव्रज्या ०
अरिहाण नमो पू
अर्बुदगिरिवरभूषण + (अ० ४ )
अर्बुदा युगधीश अर्हत्प्रभृतिपदानां ०
अर्हते देवदेवाय (सा. ४) अर्हस्तनोतु स श्रेयः
अहन्नामापि कर्णाभ्यां
अल्लल्लाहि तुराह
अशरणशरण० ( केवलाक्षरमयं )
असमरामनिवास
अस्याभूद् व्रतघाति० * ( ऐ. १६)
अस्तु श्रीनाभि० (१० दिग्पाल श्लेषः)
शीतलजिनचैत्यवंदनम्
घोघामण्डनपार्श्वजिनस्तवः
एकादशीस्तुतिः
४
नवकारस्तवनम् ( अहेणास्तोत्रम् ) ३७
अर्बुदमण्डन ऋषभस्तवनम् ऋषभजिन स्तवनम्
नवपदस्तवनम् (गेयमयं)
साधारण जिनस्तवः
नन्दीस्तुतिः सटीका अर्ह नामसहस्रसमुच्चयः
ऋषभजिन स्तवनम् (पारसी)
नमस्कारचतुष्टयम्
श्रीमहावीरस्तवनम्
शान्तिजिनस्तुतिः
ऋषभजिनस्तवनम्
आ २६
आदिजिनस्तवनम्
५. शीलरत्नसूरिः १६ ज्ञानसागरसूरिः जिनचन्द्र: (१)
निर्नामकम्
सोमसुन्दरसूरिः
निर्नाम कम्
चन्द्रसूरिः
१६
रामचन्द्रसूरिः
४ गुणसौभाग्यगणिः
११७
हेमचन्द्राचार्यः
११ जिनप्रभसूरिः
४ निर्नामकम् २५ जिनप्रभसूरिः ४ यशोवि०
११ जिनप्रभसूरि :
आदिजिनं वन्दे गुण ०
· शीलरत्नकृतचैत्यवंदमचतुर्विंशतिकायाम् । + अस्मच्छब्दनवस्तव्याम् ।
९
५.
१५
६ यशोवि०
* ऐन्द्रस्तुतौ ।
८
१२
२८
१३
३६
१४
१०
१२
१४
२४
२
१२-२४
m
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________
आनम्ननाकिपति
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम आदिनाथं महीनाथं
आदिजिन स्तवनम् आदीश्वरं स्वस्ति.
,, सावचूरिः आदीश्वरं स्वाति.
आदिजिनस्तवनम् सावचूरिकम् आदौ नेमिजिनं नौमि
चतुर्विशतिजिनस्तोत्रम् आयन्ताक्षर संलिख्य
ऋषिमण्डलस्तवनम् भायः श्रीऋषभः
अष्टापदस्तवनम् आयईताधिपति०
शत्रुञ्जयस्तुतिः आधे पदे मध्यतरे
सिद्धचक्रप्रथमपदस्तुतिः आनन्दकन्दं
गिरनारचैत्यपरिपाटीस्तवनम् आनन्ददुमकन्दली
युगादिजिनस्तवनम् आनन्दनम्रसुरनायक.
चतुर्विशतिजिनस्तवनम् आनन्दमन्दकुमुदा०
करहेटकपार्श्वजिनस्तवनम् आनन्दमन्दवनपल्लव०
जेसलमेरुपार्श्वजिनस्तवनम् आनन्दमर्हतः पादा० (सा. ५) साधारणजिनस्तवः आनन्दमन्दिरमुपैमि: (जि०स्तु०१) ऋषभजिनस्तुतिः आनन्दमेन्दुरसुरेश्वर०
वर्द्रमानदेवस्तवनम् - जिनानन्दस्तुतौ ।
२५ जिनप्रभसूरिः ५ निर्नामकम्
१४ १२ चारित्रसुन्दरगणिः १४ २१ चारित्रसुन्दरगणिः १४ ९ जयतिलकसूरिशिष्यः शिवनिधान. १४ ९६ गौतमस्वामी(?) १७-२०-२५ ४ निर्नामकम् ४ निर्नामका
M
अकाराबनुक्रमः ।।
१२
१३।१४ १०१२
१८ कीर्तिरत्नसूरिः ११ निर्नामकम् २९ चारित्ररत्नगणिः ५ कीर्तिरत्नसूरिः २५ जिनसमुद्रसूरिः १६ रामचन्द्रसूरिः
४ मेरुविजयः १३ जयकेशरसूरिः
१४
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________
आनन्दं यः परं प्राप०+ (जि.स्तो०२०) साधारणजिनस्तोत्रम् ३६ मुनिसुन्दरसूरिः आनन्दसुन्दर
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ___ २९ निर्नामकम् आनन्दानम्र० ऋषभजिनस्तुतिः
४ निर्नामका आम्बारायण सेलडी०४
साधारणजिनस्तुतिः सटीका १२ साधुराजगणिः आराधयन्तु भविका०
पञ्चमीस्तुतिः
४ निर्नामका आराध्य श्रीजिना०
नन्दीश्वरकल्पः
४८ जिनप्रभसूरिः 'आर्तनामोदरे
कलिकुण्डपार्श्वस्तवनम् १० वादिदेवसूरिः आस्ते समस्त
जिनद्वात्रिंशिका (उपमाभिः) ३२ रामचन्द्रसूरिः
इक्ष्वाकुवंशोद्भव० इन्द्रभाश्व० इन्द्रौपेन्द्रौ पुनर्नवा
सेरीसमण्डनलोडनपार्श्वस्तवनम् जिनस्तवः (हरिशब्दार्थगर्भित) नेमिजिनस्तवनम्
. पार्श्वचन्द्रसूरिः १० विशालराज्यः ५ निर्नामकम्
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
ईसाणिंदसुरासुर०
श्रुतज्ञाननमस्कारः
४ निर्नामकम्
उत्कृष्टकाले विजयेष्व०
सहस्रकूटस्तोत्रम् 1 जिनस्तोत्ररत्नकोषे x भोज्यादिनामगर्भिता ।
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________
उत्तमचेतन० (क्ष चै०२०) उत्पन्नकेवलचितं (अ०३) उद्यत्फणामुकुट० उपसर्गहरस्तवः उपास्महे जिनेन्द्रस्य० (सा. ६) उल्लासिकमनक्ख० उवसग्गहरं०
मुनिसुव्रतचैत्यवन्दनम् वीरजिनस्तवनम् नवपल्लवपार्श्वजिनस्तवनम् पार्श्वनाथस्तवनम् साधारणजिनस्तवः अजितशान्तिस्तवः पार्श्वनाथस्तोत्रम् ।
ऋ५ ऋषभजिनस्तवनम् चतुर्विंशतिजिनस्तवनम्
३ क्षमाकल्याणः .९ सोमसुन्दरसूरिः ५ लक्ष्मीलाभः ५ भद्रबाहुस्वामी १६ रामचन्द्रसूरिः १७ जिनवल्लभसूरिः २१ निर्नामकम्
ऋषभजिन ! भवन्तं ऋषभनम्रगति. ऋषभ ! नम्रसुरासुर० ऋषभनाथ ! भनाथ. ऋषभदेवमनन्त.
अपूर्णम् २९ धर्मसागरः २६ जिनप्रभसूरिः ३१ जिनेश्वरसूरिः
अकाराधनुक्रमः । .
१२।२४
१३
चतुर्विशतिजिनस्तुतिः
**
.
१३
एकातपत्रामिव
भक्त्यतिशयद्वात्रिंशिका एनांसि यानि जगति (जि.स्तु१२) वासुपूज्यस्तुतिः एकादशी पुण्यतमेति०
एकादशीस्तुतिः * * एतचिन्हाकितानां निश्चयो न, साधनाभावात् ।
३२ रामचचन्द्रसूरिः ४ मेरुविजयगणिः ४ निर्नामका
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________
ऐकारस्मृतिसावधान • ऐन्द्रं तत्परमं ज्योंतिः
ऐन्द्रोद्योगसुरङ्गसङ्ग •
ऐन्द्रवातनतो यथार्थ० ( ऐ. स्तु० १) ऋषभ जिनस्तुतिः
ऐहीँ श्रीमन्त्ररूपे ०
शारदाष्टकम्
ओकारः सकल• ॐ चन्द्रप्रभ ! प्रभाधीश०
ॐ नत्वा जिनमण्डली ०
ॐ नमः पार्श्वनाथाय ०
ॐ नमस्त्रिजगद्द्वन्दित•
ॐ नमस्त्रिजगन्नेतुः
ॐ नमो देवदेवाय
ॐ नमो भगवते श्री०
ॐ नमोऽर्हते परमात्मने
ऐं ५
शंखेश्वरपार्श्वस्तवनम् परमज्योतिः पञ्चविंशतिका
नेमिनाथस्तवनम्
ॐ ह्रीं अहं अर्हद्भ्यो • ॐ ह्रीं भर्द्दन्मुखाम्भोज•
ओ ११ युगादिजिनस्तवनम् चन्द्रप्रभस्तवनम् (महामन्त्र गर्भितम् ) ५
१४
श्रीपार्श्व सप्ततीर्थस्तवनम् शङ्खेश्वर-पार्श्वजिनस्तवनम्
५.
"
शक्रस्तवः
जिनपञ्जर स्तोत्रम्
शारदास्तुतिः
२५
९ कमलविजयः
९.
निर्नामकम्
यशोवि०
२३
४ यशोवि०
८
१२
२५ सोमसुन्दरसूरिः
निर्नामकम्
शारदाष्टकम्
९
जिनप्रभसूरिः
गौतमस्तोत्रम् ( मन्त्रगर्भितम् ) ९ जिनप्रभसूरिः
श्रीपार्श्वनाथस्तोत्रम्
निर्नामकम्
सङ्घविजयः
निर्नामकम्
१४ मेरुतुङ्गसूरिः
९ अजित सिंह सूरि : ( ? )
गद्यम् सिद्धसेनदिवाकरः
१२
ষ
१२
१४
१४
**
२५
१३
१४
१४
२०
कमलप्रभाचार्यः ११/२०,२५,२९
निर्नामका
५
१०
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________
कनककान्तिधनुः० कमलवलपनं तव ०
करोतु नो मल्लि० ( ब० १९ )
कलकलशशरादि०
कलमरालविहङ्गम०
कला काचित् कान्ता
कला भवन्तं सकला ०
कलितमोदमनन्त० (: ऐ. स्तु. १४)
कल्पनुचिन्तामणि० (अ० ६)
कल्याणकमला ० ( ऋ. चै. १३)
कल्याणकदिन ०+ (यु. ३ )
कल्याणकारण०
कल्याणकारं कमनीय०
कल्याणकोटी० (शी. चै. १७)
कल्याणगेहं गुणरत्न •
+ युष्मच्छन्दनवस्तव्याम् ।
क. ४५
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम्
नेमिस्तुतिः मल्लिजिनस्तुतिः
श्रीमहावीरजिनस्तवनम्
शारदास्तोत्रम्
शारदाष्टकम्
सर्वजिनस्तवः
अनन्तजिनस्तुतिः
साधारणजिनस्तवः
२९ जिनप्रभसूरिः ४ निर्नामका
४ बप्पभट्टिः
१४ निर्नामकम्
१३ बप्पभट्टिः
९ मुनिसुन्दरसूरिः
११ देवसुन्दरसूरिः
४ यशोवि०
६
सोमसुन्दरसूरिः ऋषिवर्द्धनः
विमलजिन चैत्यवन्दनम्
७ सोमसुन्दरसूरिः
साधारण जिनस्तवनम् जाउरमण्डनशान्तिजिनस्तवनम् ५ निर्नामकम्
श्रीमगसीपार्श्वस्तोत्रम्
कुन्थुनाथ चैत्यवन्दनम् दादापावेनाथाष्टकम्
१५ कल्याणविजयः
५ शीलरत्नसूरिः
कल्याणसागरसूरिः
३।२२
३६
७/२८
१४
२०/७/३६
५
१३.
३.६
१८
३६
१२
१४
८
२२
अकाराद्यनुक्रमः ।
११
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________
३।११।२० ३५, ३६
२८
१४
कल्याणधामकरणं ..... वीरजिनस्तवनम्(भोज्यादिगर्भितम्)१८ मानतुझसूरिः कल्याणमन्दिरमिमं
जैनधर्मवरस्तवनम् ४५ भावप्रभसूरिः कल्याणमन्दिरमुदार० वीरजिनस्तुतिः (पादपूर्तिः) ४ निर्नामका
पार्श्वजिनस्तवनम् ४४ सिद्धसेनदिवाकरः कल्याणमालामणि
महावीरजिनस्तवनम् ११ पार्वचन्द्रगणिः . कल्याणलता०
सीमन्धरस्तवाष्टकम् ९ शीलरत्नसूरिः कल्याणाकर० (क्ष. चै. १०) शीतलजिनचैत्यवन्दनम् ३ क्षमाकल्याण: कल्याणैः पञ्चभिः
चतुर्विंशतिजिनस्तवः २४ निर्नामकः कंसारिक्रमनिर्य
वीरस्तवः (विविधच्छन्दो०) २५ जिनप्रभसूरिः कस्तूरीतिलकं०
पार्श्वनाथस्तवनम् १६ धर्मसूरिः कामं नमोऽस्तु सततं सम्भवजिनस्तवनम् ११ कल्याणसागरसूरिः का मे वामेय ! शक्तिः पार्श्वनाथस्तवः १७ जिनप्रभसूरिः कामोधकर्तारमशेषदेवा० . सेरीसपार्श्वनाथाष्टकम् ९ कल्याणसागरसूरिः किं कप्पत्त.
पञ्चपरमेष्ठिस्तवनम् १३ जिनप्रभसूरिः किं कर्पूरमय
चिन्तामणिपार्श्वस्तोत्रम् ११ जिनपतिसूरिः (१) किञ्चिद् गुरूणां वदना० चिन्तामणिकल्पः ७५ धर्मघोषः कमरोलाभिधं पाव
कुडुमरोलापार्श्वस्तवनम् मण्डन (१)
३।२२ १३.१८
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
२२ ३-२४
११२१
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________
१८
२८
७।२८
कुन्थुनाथमभितो. *(क.स्तु.१७) कुन्थुनाथस्तुति: कुम्भसमुद्भव (क्ष. चै. १९) मल्लिजिनचैत्यवन्दनम् कुर्वन्तमुरुषभं जिनं, (ब. स्तु.५) सुमतिजिनस्तुतिः कुशलकाननपुष्टि० (शी. चै.२) अजितजिनचैत्यवन्दनम् कुसुमधनुषा० (शो. स्तु. ११) श्रेयांसजिनस्तुतिः कुसुमबाणचमूभि० (ब. २) अजितजिनस्तुतिः कृतनति कृतवान् यो० (शो. ७) सुपार्वजिनस्तुतिः कृत्वाष्टमङ्गलिक०
अष्टमीस्तुतिः कृपया प्रकटी (यु. ४) ऋषभजिनस्तवः के केवलज्ञानि जिनं0: (हा. २) हारावलीचित्रस्तवः केवलज्ञानिनं निर्वाणिनं त्रिंशश्चतुर्विंशतिकास्तवनं क्षमाभृतेऽहते तस्मै (सा. ११) साधारणजिनस्तवः क्षीणापायोऽपि० (सा. १३)
ख १
४ कल्याणसागरसूरिः ३ क्षमाकल्याणः ४ बप्पभट्टिः ५ शीलरत्नसूरिः ४ शोभनमुनिः ४ बप्पभट्टिः ४ शोभनमुनिः ४ निर्नामका ७ सोमसुन्दरसूरिः १४ जयतिलकसूरिः १३२ दवेन्द्रसूरिः १६ रामचन्द्रसूरिः
२३।३।२८।३१।३२
७/२८ ३,२३,२८,३१,३२
१८
अकाराद्यनुक्रमः।
mom
"
ख्याताख्यातामस ! त्वा
पञ्चजिनस्तुतिः (यमकमया) ८ शीलशेखरसूरिः
* कल्याणसागरसूरिकृतस्तुतिचतुर्विशतिकायाम्। चतुर्विशतिजिनहारावलीचित्रस्तवचतुष्टये ।
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________
ग १३ गयकलह गयकलह
महावीरस्तवः (सावचूरिः) १० निर्नामकः गयराय गयराय जिनस्तवः
८ शिवश्रीतिलकः गरीयोगुणश्रेण्यरीणं. पञ्चजिनस्तवनम् (हारचित्रम्) २३ कुलमण्डनसूरिः गायन्निवालि० ( बी, ५) वीत. ५ प्रकाश: ९. हेमचन्द्राचार्यः गाहाजुअलेण वीरस्तवनम्
४ पादलिप्तसूरिः गुणपुङ्गव ! गौतम गौतमस्तवनम्
५ गुणसागरः गुणराजिमनोहर० (शी. चै. ९) सुविधिजिनचैत्यवन्दनम् ५ शीलरत्नसूरिः गुणाभिनन्दा०
अभिनन्दनस्तवनम् ५ समन्तभद्रः गुणौधमन्दिर० (शी. चै. ४) आभिनन्दनचैत्यवन्दनम् ५ शीलरत्नसूरिः गुरुतरहरिविष्टर०
चतुर्मुखश्रीयुगादिदेवस्तवः । निर्नामकः गोडिपुरप्रभुपार्श्व० गोडिपुरपार्श्वनाथस्तवनम् १५ कल्याणसागरसूरिः गोडीग्रामे स्तम्भने शलेश्वरपार्श्वस्तवनम् ५ निर्नामकम् गौतमान्वयपवित्र ! गौतमस्तुतिः
४ गुणसागरः
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
घ१
घणवणं चिड़िय.
धर्मघोषसूरिः
.. मुनिसुव्रत ९ भवस्तवः
च१४ पार्श्वजिनस्तुतिः
चउकसायपडिमस्तु
२ निर्नामका
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________
चत्तारिअ०
चत्तारिअल विवरणम्
च्युत्वा यो दशमादि० (नि. स्तु. ८) वीरजिनस्तुतिः
चन्द्र चारुयशा ० (ऋ० चै०८ )
चन्द्रप्रभं जिनवरं ( क. स्तु. ८ ) चन्द्रादित्यमराल० ( सारङ्गशब्दार्थ ० )
चन्द्रोपलप्रवर० (शी० चै० ८)
चरणकमलं श्री०
चिक्षेपोर्जितराजकं ( शो० २२)
चित्रैः स्तवीमि०
चित्रैः स्तोष्ये जिनं०
चिदानन्दलीलारसा०
चिरपरिचित लक्ष्मी (ब. २२) चिरपरिचिता गाढ ० (क्ष. चै. ११)
चिररुचिररुचस्ते०
जइज्जा समणे
जगज्जैत्रा गुणास्त्रात (वी. १५) जगति जडिमभाजि
चन्द्रप्रभचैत्यवन्दनम्
चन्द्रप्रभस्तुतिः
महावीर जिनस्तवनम्
चन्द्रप्रभचैत्यवंदनम्
पार्श्वनाथस्तवनम्
नमिजिनस्तुतिः
वरकाणापार्श्व स्तुतिः
वीरजिनस्तवनम्
ऋषभस्तुतिः
नेमिजिनस्तुतिः
श्रीपार्श्व चत्यवन्दनम् महावीर जिनस्तुतिः
ज ८४
महावीर जिन स्तवनम्
पञ्चदशः प्रकाशः चतुर्विंशतिजिनस्तवनम्
१५ देवेन्द्रसूरिः
४
निर्नामका
९ ऋषिवर्द्धनः
४ कल्याणसागरसूरिः
१९
५
गुणविजयः
शील रत्न सूरिः
१०
गुणवि०
४ शोभन मुनिः २३।३।२८।३११३२
११
हंसराजगणि:
२७ जिनप्रभसूरिः
५
उ० मेघराज :
बप्पभट्टिः
४
१४
१८
१८
१८
३७
८
शिष्य मानवि० १२
3
४
क्षमा कल्याणः
निर्नामका
२२
अभयदेवसूरिः ९ हेमचन्द्राचार्यः
२५ सागरचन्द्रः
१०
१२।२२
१०
७/२८
२८
१४
२६
૧૪
अकाराद्यनुक्रमः ।
१५
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________
जगन्ति तीर्थनाथस्य० (सा. ६) जगत्रयीजीवन (शी० चै० १६) जगद्गुरूं जगद्देवं
जगद्गुरुं नमस्कृत्य
जननमृत्युजरा ० जनेन येन क्रियते जनयतु कपिकेतो .
जम्मपवित्तिय०
जय जय कुन्धु० (क्ष० चै० १०)
जय जय जगदा •
जय जय जयजण
जय जय जिनिंद०
जय जय तिहुयण
जय जंतु कप्पपायव●
जयति जङ्गमकल्प ०
जयति जयति चन्द्रः
जयति भुजगराज •
साधारणजिनस्तवः
शान्तिजिनचैत्यवन्दनम् चिन्तामणिपार्श्वस्तोत्रम् ग्रहशान्तिस्तोत्रम्
शारदास्तोत्रम्
चतुविशतिजिनस्तवनम्
अभिनन्दनस्तुतिः
गौतमस्तोत्रम्
कुन्थुजिनचैत्यवन्दनम्
महावीर स्तोत्रम्
साधारणजिनस्तवनम् (प्रथमस्वरमयं )
पार्श्वनाथस्तवनम्
तीर्थमालास्तवनम्
ऋषभपञ्चाशिका
साधारणजिनस्तवः
पार्श्वनाथस्तवनम् पार्श्वजिनस्तोत्रम्
१६
रामचन्द्रसूरिः
५ शीलरत्नसूरिः
३२ जिनपतिसूरिः ९भद्रबाहुस्वामी ११/२०/२५।२९।३० मलयकीर्तिः
१०
२७ सोमप्रभसूरिः ४ निर्नामका
२५ जिनप्रभसूरिः
३
७
क्षमा कल्याणः
लक्ष्मीसागरप्रशिष्यः
७
९
मुनिचन्द्रसूरिः धर्मघष सू १११ महेन्द्रसूरिः
१३
५०
धनपाल:
९ कनकप्रभसूरिः
११
कल्याणसागरसूरिः ९ विल्हणकविः
८
१४
५
१४
૨૮
१३
२८
सोमदेवः १४
१२
१३
१८, ३०
२२
३६
१६
जैनस्तोत्रसन्दोहे
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________
"
जयति शीतल. (ऐ० स्तु. १०) शीतलजिनस्तुतिः
४ यशोवि. जयति शीतल. (शो०१०) शीतलजिनस्तुतिः
२ शोभनमुनिः ३/२३/३१/३२/२८ जयति सुव्रत० (ब० २०) मुनिसुव्रतजिनस्तुतिः
४ बप्पभट्टिः ७/२८ जय तिहुयण.
स्तम्भनपार्श्वस्तोत्रम्
३० अभयदेवसूरिः ११/२० जय देवाधिदेव ! त्वं
ऋषभजिनस्तवनम्
८ देवेन्द्रसूरिः जय देवाधिदेवाऽऽधि
युगादिजिनस्तवनम् जयन्ति पादा जिन
वीतरागस्तवनम्
१६ जिनप्रभसूरिः जयपयडपयावं
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् २७ निर्नामकम् , जय प्रभो ! त्वं
नवखण्डपार्श्वस्तवनम् ८ रत्नशेखरसूरिः जय महायस जय० स्तम्भनपार्श्वनाथनमस्कारः १ निर्नामकः
१९ जयवन्तमनन्त. (क्ष चै०७) सुपार्श्वजिनचैत्यवन्दनम् ३ क्षमाकल्याणः जय वृषभजिना०
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् २८ धर्मघोषसूरिः १२/३४ जय शरदशकल.
अरनाथस्तवनम् ( केवलाक्षरमयम् ) १४ जिनसुन्दरसूरिः जय श्रियं ज्ञान० (जि. स्तो. १) २४ जिनाशिर्वादस्तोत्रम् २७ मुनिसुन्दरसूरिः जयश्रियं प्राप्य ( , २) शत्रुञ्जयमण्डनादिजिनस्तोत्रम् २७ जयश्रियं यः० ( , १५) महावीरस्तोत्रम् (केवलाक्षरमयम् )२९ जयश्रियं विश्वजितं ( , ३) गिरिनारिमण्डननेमिस्तवनम् ३३ जयश्रियं सर्वरिपून ( , ७) जीरापल्लीपार्श्वस्तोत्रम्
AmAna
अकाराद्यनुक्रमः। .
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________
जयश्रियाढयो ( ५) वृद्धनगर-ऋषभस्तोत्रम् जयश्रिया द्वैधरिपू. (, २३) देउलवाडा० ,, जयश्रियां धाम०
साधारणजिनस्तवनम् जयश्रिया प्राप्तसुख ( , २२) प्रल्हादन० पार्श्वजिनस्तवनम् । जयश्रिया मोहरिपो( ,, १९) सीमन्धरस्वामिस्तोत्रम् जयश्रियां सेवधि (, २१) गौतमस्तोत्रम् । जयश्रियां हेतुरमर्त्यः
साधारणजिनस्तवः
६ जिनसुन्दरसूरिः जयश्रिये शाश्वत (, १८) कल्याणकस्तोत्रम् २४ , जय श्रीऋषभ ! श्रेयः
पञ्चतीर्थङ्करस्तुतिः ९ मुनिसुन्दरसूरिः जयश्रीजिनकल्याण.
साधारणजिनस्तवनम् जयश्रीदायकं विश्व० ( जि. स्तो. १७) जिनपतिमहार्थद्वात्रिंशिका ३२ , जयश्रीनिलयं यस्य ( , १६) वर्द्धमानजिनस्तोत्रम् जयश्रीनेतारं०
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् २८ जिनमण्डनगणिः जय श्रीमन्नाभिप्रभव ! (जि. स्तो. १०) इलादुर्ग० ऋषभदेवस्तवनम् २५ मुनिसुन्दरसूरिः जयश्रीमन्दिरे सिद्ध० ( ,, ९) सिद्धपुरस्थ० वर्द्धमानस्तोत्रम् २५ , जय श्रीमन्नागह्रद० (, १२) नागदपार्श्वजिनस्तोत्रम् २४ जयश्रीगभंगे० (, ११) अजितजिनस्तोत्रम्
२५ जयश्रीविलाशालय० (, १४ ) मालशब्दार्थ-महावीरस्तोत्रम् २४
•ommmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm.
जैनस्तीत्रसन्दोहे।
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________
जयश्रीसर्वसिद्धार्थ
श्रीवीरस्तवनम्
९ धर्मघोषसूरिः जयश्रीसङ्गिनः पृथ्व्यां (जि. स्तो. ४) सोपारक-ऋषभदेवस्तोत्रम् २५ मुनिसुन्दरसूरिः जयश्रीः संश्रयेद्० (, १३) फलवर्द्धिपार्श्वस्तोत्रम् जय श्रीस्तम्भनाधीश०( ८) स्तम्भनपार्श्वस्तोत्रम् जय सुर असुर (मंत्रादिगर्भितः) देउलवाडा० युगादिजिनस्तवः २५ शुभसुन्दरः जयाजितजिनाधीशः (ऋ. चै. २) अजितजिनचैत्यवन्दनम् ९ ऋषिवर्द्धनः जसु सासणदेवि० (मन्त्रादिगर्भितम्) स्तम्भनपार्श्वस्तवनम् ३६ अभयदेवसूरिः
(पूर्णकलशकृतवृत्तियुतम् ) जस्सासी चवणं०
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम्
२८ धर्मनिधानः जातनृपमुत्थितानल.
ऋषभजिनस्तवनम् ८ रामचन्द्रसूरिः जिन निरस्तवृजिनं
साधारणजिनस्तवनम् ७ सोमसुन्दरसूरिः जिनर्षभ ! प्रीणित.
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ११ , जिनपतिरमलोऽयं० (क. स्तु. १०) शीतलजिनस्तुतिः ४ कल्याणसागरसूरिः जिनपते ! द्रुतमिन्द्रिय०
सर्वजिनस्तवः
९ निर्नामकम् १०/१३ जिनं प्रणौमीह (क.१२) वासुपूज्यस्तुतिः
४ कल्याणसागरसूरिः १८ जिनमुनिसुव्रतः० ( शो. २०) मुनिसुव्रतजिनस्तुतिः ४ शोभनमुनिः ३।२३।२८।३१।३२ जिनं यशः प्रतापास्त.
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ३९ धर्मघोषसूरिः १३ जिनराजमहं मरुदेवि०
ऋषभदेवस्तवः
२३ लक्ष्मीकल्लोलः
अकाराधनुक्रमः ।
www
है।
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________
<
<
<
१८
s an
जिनवरं प्रणमाम्यभि० (क. ४) अभिनन्दनस्तुतिः ४ कल्याणसागरसूरिः १८ जिनवर ! भजन० (ऐ० स्तु. ११) श्रेयांसजिनस्तुतिः
यशोवि. जिनवरोऽरविभु० ( क. स्तु. १८) अरजिनस्तुतिः
कल्याणसागरसूरिः जिन ! श्रीनाभिजात ! त्वां चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ११ सोमतिलकसूरिः । जिनाधिपं तं ( क. स्तु. १९) मल्लिजिनस्तुतिः
कल्याणसागरसूरिः जिनेश्वरं सम्भव० ( क. स्तु. ३) सम्भवजिनस्तुतिः
४ कल्याणसागरसूरिः • जीरिकापुरिपति
जीरापल्लीपार्श्वस्तवनम् १५ जिनप्रभसूरिः जे भत्तिजुत्ता जिण. सिद्धचक्रस्तुतिः
निर्नामका जोयणगमद्धमागह. पञ्चत्रिंशद्वाणीगुणस्तवनम्
धर्मघोषसूरिः ज्ञात्वा प्रश्नं तदर्थ सिद्धचक्रस्तुतिः
विजयलक्ष्मीसूरि; ज्ञानोदकन्दं ( हे. १२)x वासुपूज्यस्तवनम्
५ हेमविजयः
त ३० तं जयउ जए तित्थं स्मरणास्तवः
२६ जिनदत्तसूरिः तत्त्वानि तत्त्वानि चतुर्विशतिजिनस्तवनम् २८ जिनप्रभसूरिः तपोऽकूपारपारीणं (ऋ. चै. ७) सुपार्श्वजिनचैत्यवन्दनम्
९ ऋषिवर्द्धनः तमजितमभिनौमि० (शो. २) अजितजिनस्तुतिः ४ शोभनमुनिः ३।२८।३१।३२१२३ तमालनीलच्छवि० पार्श्वनाथस्तवः ७ जिनपद्ममुनिः
~ जिनस्तवनचतुर्विंशतिकायाम् ।
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
१८
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________
तवनम्
१२ जयचन्द्रसूरिः
हेमचन्द्राचार्यः ४ यशोवि०
३।२३।२८।३१।३२ १११२०१९/२५
तव गुणकणनुत्यां तव चेतसि वर्तेऽहं (वी.१९) एकोनविंशः प्रकाश: तव जिनवर ! तस्य० (ऐं. २४) वीरजिनस्तुतिः । तव मुनिसुव्रत० (ऐं. २०) मुनिसुव्रतस्तुतिः तवाभिवृद्धिं (शो. ९) सुविधिजिनस्तुतिः तिजयप्पहत्त.
तिजयप्पहुत्तस्तवनम् तिथिक्रमाज्जिनेन्द्राणां कल्याणरकस्तोत्रम् तिसलासिद्धत्थसुअं
वीर २७ भवस्तवनम् तीर्थकरं तं किल० (क.स्तु.२४) वर्धमानजिनस्तुतिः तीर्थकराणां प्रभवादि० पञ्चमीस्तुतिः तीर्थाधिपानां च्यवना० एकादशीस्तुतिः तुभ्यं चन्द्रप्रभ ! भव० (ऐं. ८) चन्द्रप्रभस्तुतिः तुभ्यं चन्द्रप्रभ ! (शो. ८) चन्द्रप्रभस्तुतिः तुभ्यं नमः समय० वीतरागाष्टकम् त्रिभुवननि०
जिनस्तुतिः त्रैलोक्यलोक०
ऋषभजिनस्तवनम् त्वत्सेवानिरतांस्त्वद. साधारणजिनस्तोत्रम् त्वन्मतामृतपानोत्था० (वी. १६) षोडशः प्रकाशः
४ शोभनमुनिः १४ * * ३२ आशराजः (१) १० धर्मघोषसूरिः ४ कल्याणसागरः
निर्नामका
अकाराद्यनुक्रमः ।।
२३॥३॥२८॥३१॥३२
४ यशोवि० ४ शोभनमुनिः ८ कल्याणसागरसूरिः १० समयराजः
५ उदयसागरः २० हरिभद्रसूरिः ९ हेमचन्द्राचार्यः
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२८॥३१॥३२॥२३
त्वमभिनन्दन ! (ऐ. ४) अभिनन्दनस्तुतिः त्वमशुभान्यभि० (शो. ४) अभिनन्दनस्तुतिः त्वमसि सद्गुण
सत्यपुरीयमहावीरस्तवनं त्वयि लसद् गुण. साधारणजिनस्तवः त्वं येनाक्षतधीरिमा०(ऐ. २२) नेमिजिनस्तुतिः त्वं सम्भवः सम्भव० सम्भवजिनस्तवनम् त्वां विनुत्य महिम० पार्श्वजिनप्रातिहार्यस्तवनम्
४ यशोवि० ४ शोभनमुनिः २५ कल्याणसागरसूरिः १४ * * ४ यशोवि० ५ समन्तभद्रः १० जिनप्रभसूरिः
*
१२ ५।२२
१३ निर्नामक्रम्
१३
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
थोसामि जिणवरिंदे
३४ अतिशयस्तवनम्
द. २२ दद्यादर्हन्
शान्तिस्तुतिः दद्याच्छीशान्तिदेवो० शान्तिजिनस्तवनम् दधातु मे धर्मजिने० (क.स्तु१५.) धर्मजिनस्तुतिः दर्शनं देवदेवस्य.
नमस्कारस्तोत्रम् दिवादिवा देव विदेव० चतुर्विंशतिजिनस्तुतिः दिव्यगुणधारकं (क्ष. चै. १८) अरजिनचैत्यवन्दनं दिश सुखमखिलं नः (हे. १) ऋषभजिनस्तुतिः दुष्कर्मवारणविदारण. वीरस्तुतिः (कल्याणमन्दिरपादपूर्तिः)
१ निर्नामका १९ कल्याणसागरसूरिः ४ कल्याणसागरसूरिः ८ निर्नामकम् ** सत्यसागरः ३ क्षमाकल्याण: ५ हेमविजयः ४ निर्नामका
१२ २२
१८ २५,२९
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________
१३
arwwwwwwwww
२२
दृष्टान्तभूमि०
जिनस्तुतिद्वात्रिंशिका देवगन्धर्व
अम्बिकास्तवः देववर्माङ्गज
पार्श्वजिनस्तोत्रम् देवस्तनोतु हरितोत्पल. मुनिसुव्रतदेवस्तवः देवाधिदेवं कृतपार्श्व०
रावणपार्श्वनाथस्तोत्रम् देवाः प्रभो ! यं
साधारणजिनस्तवनम् (सटीक) देवेन्द्रवन्दितान् भावि० भाविचतुर्विंशतिजिनस्तवः देवेन्द्रवृन्दपरिषेवित० (जि.स्तु.२२) नेमिजिनस्तुतिः देवैर्यस्तुष्टुवे तुष्टैः
चन्द्रप्रभजिनस्तुतिः देहविषा निर्जित. (हे. १७) कुन्थुजिनस्तवः दोसावहारदक्खो
पार्श्वलघुस्तवः (९ ग्रहश्लेषगर्भितः) देंद्रेकिधपमप०
पार्श्वजिनस्तुतिः द्वितीये पदे पूर्वदि. सिद्धचक्रद्वितीयपदस्तुतिः द्वीपेऽत्र सीमन्धर०
विहरमाणस्तुतिः
ध.६ धरणोरगेन्द्र
पार्श्वजिनस्तवनम् धर्माधर्मों बिना नाऽङ्ग (वी.५) सप्तमः प्रकाशः धर्माध्यक्षं धर्म० (नि. स्तु. १५) धर्मजिनस्तुतिः
३२ रामचन्द्रसूरिः
८ जिनेश्वरसूरिः २० जिनेश्वराचार्यः २४ रामचन्द्रसूरिः ९ कल्याणसागरसूरिः
९ जयानन्दसूरिः १४ धर्मघोषसूरिः
४ मेरुविजयः ४ जिनप्रभसूरिः ५ हेमविजयः १० जिनप्रभसूरिः ४ जिनकुशलसूरिः ४ निर्नामका ४ निर्नामका
२२
१२ १३।२९
अकाराद्यनुक्रमः।
M
३९ वादिदेवसूरिः ८ हेमचन्द्राचार्यः ४ निर्नामका
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________
धर्मार्थकामात्म
अर्थान्तरन्यासद्वात्रिंशिका
धर्मोद्यमारामलसद्० (शी. चै. १५) धर्मजिन चैत्यवन्दनम्
धिषणा धीर्मतिर्मेधा
नतनाकिनिकाय ०
नतसुरेन्द्र जिनेन्द्र०
नत्वा गुरुभ्यः श्रुत• नत्वादो विधिना ०
नत्वा नत्वापवर्ग ० ( ब०२४) नत्वा सर्वपदाम्बुज ० नत्वोपासितचरणं
न परं नाम मृद्वेव (वी. १८)
नमतामितकामित०
नमदमरशिरोरुह० ( शो. २४)
नमद्दवनागेन्द्र०
नमन्त्रराधीश० (हे. ५)
नमस्ते शारदादेवि !
नमस्ते समस्त सता •
सरस्वती १०८ नाम स्तोत्रम्
न. ६८
देवपत्तननिवासिजिनस्तवः चतुर्विंशतिजिनस्तोत्रम् सिद्धान्तागमस्तवः (सावचूरिः) चतुर्विंशतिजिनभवस्तवनम्
वीरजिनस्तुतिः
महावीरस्तवनम्
पार्श्वस्तवः ( मन्त्रमयः)
अष्टादशः प्रकाशः
वरकाणापार्श्वस्तवनम्
वीरजिन स्तुतिः चिन्तामणिपार्श्वस्तवनम्
सुमतिजिनस्तवनम्
शारदास्तवनम्
जिनसहस्रनामलघुस्तोत्रम्
३२ रामचन्द्रसूरिः
५ १५
७ विजयप्रभसूरिः
९ रविप्रभसूरिः
४६ जिनप्रभसूरिः
२७
गुणविजयः
४
बप्पभट्टिः
७
शीलरत्न सूरि : निर्नामकम्
११
१०
निर्मामकम्
कविकुलप्रभः
हेमचन्द्राचार्य:
८
५।१३
१३
१४।२५।२८
३।२४
३७
७/२८
१४
१३
२६
१२
९
गुणरत्नसूरिः
४ शोभनमुनिः २३ | ३ |२८|३१।३२
७ निर्नामकम्
१०।१२
५ हेमविजयः
१२
१०
निर्नामकम्
१४९
विनयविजयगणि: ( वी.शा.)
५/१३/१८
२४
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________
१७
Annu
१३
नमस्त्रिलोकनाथाय
जिनसहस्रनामलधुस्तोत्रम् नम नमदमरसदमरस० (ऐ. ५) सुमतिजिनस्तुतिः नमः श्रीधर्म० (शो. १५) धर्मजिनस्तुतिः नमामि जिन ! पार्श्व ते (ब०२३) पार्श्वजिनस्तुतिः नमामि तस्मै ह्यजिताय (क.स्तु.२) अजितजिनस्तुतिः नमामि श्रीपार्श्व
कलिकुण्डपार्श्वस्तवनम् नमाम्यहं
अजितजिनस्तुतिः नमिऊण जिणं अंगाण द्वादशाङ्गीपदप्रमाणकुलकम् नमिऊण पणयसुरगण. भयहरस्तोत्रम् नमिऊण पासना
वरोख्यास्तवः नमिऊण जिणं पास नमिरासुरसुर०
पार्श्वजिनस्तवनम् नमीश ! निर्मलात्म० (क्ष.चै.२१) नमिजिनचैत्यवन्दनम् नमीशस्याहं० (क. दु. २१) नमिजिनस्तुतिः नमो भुवनशेखरं (ब. स्तु. ३) शम्भवजिनस्तुतिः नमो महसेननरेन्द्र० चन्द्रप्रभस्वामिस्तवनम् (६ भाषा) नमो निलन० (सा. ७) साधारणजिनस्तवः नमोऽस्तु वर्द्धमानाय वर्द्धमानजिनस्तुतिः (सावचूरिः)
४१ भद्रबाहुस्वामी
४ यशोवि० ४ शोभनमुनिः ३।२३।२८।३१।३२ ४ बप्पष्टिः
७१२८ ४ कल्याणसागरसूरिः १८ १० मुनिचन्द्रसूरिः ४ निर्नामका
१२ २१ जिनभद्रसूरिः २४ मानतुङ्गसूरिः ११।२०।२९ ३३ निर्नामकम् ३२ निर्नामकम् १३।१७ २२ जिनवल्लभसूरिः
३ क्षमाकल्याण: ४ कल्याणसागरसूरिः ४ बप्पभष्टिः
७२८ १३ जिनप्रभसूरिः
२२ १६ रामचन्द्रसूरिः ३ निर्नामका
१३
अकाराद्यनुक्रमः। .
२८
१८
२५
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________
१३
१३
७१२८
३६
नमो हतरणायते० (ऐ. १३) विमलजिनस्तुतिः
४ यशोवि० नम्नाखण्डलमौलि. सर्वजिनस्तवनम्
८ धर्मघोषसूरिः नम्नाखिलाखण्डल. साधारणजिनस्तवनम्
३३ कुमारपाल: नम्नामरेश्वरकिरीट. नमस्कारस्तवनम्
५ निर्नामकम् नमेन्द्रमण्डलमणी. शत्रुञ्जयचैत्यपरिपाटी
२६ निर्नामका ननेन्द्रमौलिगलितो० (ब.स्तु.) ऋषभजिनस्तुतिः
४ बप्पभट्टिः नरेन्द्रमौलीप्रपतत्प० वीरस्तुतिः (संसार० पादपूर्तिः) ४ निर्नामका नम्नोत्तमाङ्गसुरनायक०(नि.स्तु.३) सम्भवजिनस्तुतिः नयगमभंगपहाणा आज्ञास्तवः
११ जिनप्रभसूरिः नयनानन्दनं० नेमिजिनचैत्यवन्दनम्
९ ऋषिवर्द्धनः नरपतिजितशत्रो० (नि. स्तु. २) अजितजिनस्तुतिः
४ निर्मामका नरेन्द्रनाभिनन्दनं युगादिजिनाष्टकम्
८ भुवनभानुः नवमश्रमणपवर०
द्वीपमन्दिर० नवमजिनस्तवनम् ( एकस्वरमयं) ८ गुणविजयः नवहत्थं नीलाई पार्श्व१० भवस्तवनम्
९ धर्मघोषसूरिः नवीनमेघगर्जिता० (नि. स्तु. १६) शान्तिजिनस्तुतिः
४ निर्नामका नवीमि सत्स्वान्त० (हे. ६) पद्मप्रभस्तवनम्
५ हेमविजयः नाभिनामनरनाथ.
युगादिजिनस्तवनम् (प्रथमस्वरमयं) १३ हेमहंसगणिः नाभिमरुदेवितणयं ऋषभ १३ भवस्तवनम्
९ धर्मघोषसूरिः
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
१२
१४ १३
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________
नाभेयं संम्भवं तं
पञ्चकल्याणकस्तुतिः निघ्नन्' परीषह० (वी. ११) एकादशः प्रकाशः निजमहिम विजित० (ब. स्तु.१३) विमलजिनस्तुतिः नित्ये श्रीभुवनाधि० मङ्गलस्तोत्रम् निरवधि रुचिरज्ञानं
ऋषभदेवस्तवनम् ( ८ भाषामयम् ) निरेति गदवल्लरी० (ब. १४) अनन्तजिनस्तुतिः निर्भिन्नशत्रुभवभय० (शो. ३) शम्भवजिनस्तुतिः निर्वाणमिन्दुयशसा (जि. स्तु.९) सुविधिजिनस्तुतिः निलिम्पलोकायित०
पञ्चकल्याणकस्तवनम् निःशेषसत्वपरिपालन० (जि.स्तु.४) अभिनन्दनस्तुतिः निस्तीर्णविस्तीर्ण
वीरस्तवनम् ( लक्षणप्रयोगमयं) निहन्ति पापोपचयं (नि. स्तु.१८) अरनाथस्तुतिः नुदस्तनु प्रविकिर० ( शो. २० ) मुनिसुव्रतजिनस्तुतिः नुवामि मेघ०
सुमतिजिनस्तुतिः नृपतिकुम्भसुवंश० (नि. स्तु. १९) मल्लिजिनस्तुतिः नेमि नार्थ
नेमिस्तुतिः (द्ववक्षरपदमया ) नेमि राइमइजुअं
नेमिनाथ ९ भवस्तवः नेमिः समाहितधियां नेमिजिनस्तवनम् नेमिनाथचरणाम्बुजो० नेमिनाथस्तुतिः
४ निर्नामका ३३ है ८ हेमचन्द्राचार्यः २६ ४ बप्पभट्टिः ७२८ १६ धर्मसूरिः १२ __ ४० जिनप्रभसूरिः २२
४ बप्पभट्टिः ७२८ ४शोभनमुनिः ३।२८।३१।३२।२३। ४ मेरुविजयः ८ जिनप्रभसूरिः २२ ४ मेरुविजयः १७ जिनप्रभसूरिः २२
४ निर्नामका १८ ४ शोभनमुनिः३।२८।३१।३२।२३ ॥ ८ सागरर्षिः १० ४ निर्नामका १८ ४ निर्नामका ७ धर्मघोषसूरिः १३ २४ विजयसिंहाचार्यः १३ ४ कल्याणसागरसूरिः ८१
अकाराद्यनुक्रमः।
१२
२७
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________
५ हेमविजयः
२८
४ निर्नामका
प. ७१ पङ्केरुहास्याय० (हे. २३) पार्वजिनस्तवनम् पक्तिर्नराणां (, २२) नेमिजिनस्तवनम् पञ्चम्यां भुवि०
पर्युषणास्तुतिः पञ्चानन्तकसुप्रपञ्च० पञ्चमीस्तुतिः पटिष्ठाष्टकर्मद्वि०
वीरस्तुतिः पट्टाभ्यासादरैः (वी. १२) द्वादशः प्रकाशः पढमो नरेसराणं
चतुर्विंशतिजिनस्तवः पद्मप्रभेश ! तव० (ऐ. ६) पद्मप्रभस्तुतिः पणयजणकप्पवल्लिं
पञ्चकल्याणकमयं मल्लिजिनस्तवनम् पदे श्रीसिद्धचक्रस्य. पञ्चमपदस्तुतिः । पथि मथितदुरन्त०
सम्भवजिनस्तुतिः पद्मप्रभो जिन० (क. स्तु. ६) पद्मप्रभस्तुतिः पद्मप्रभः प्रतिदिनं
पद्मप्रभस्तुतिः पद्मरागप्रभः पद्म (ऋ. चै. ६) पद्मप्रभचैत्यवन्दनम् पद्मा दुरापा तव० (हा. ३) हारावलीतृतीयस्तवः पद्मा सुकुक्षि० (क. स्तु. २०) मुनिसुव्रतस्तुतिः पयोजपाणिं वृषभं (हे. १) ऋषभजिनस्तवनम्
४ गुणसागरः ८ हेमचन्द्राचार्यः २७ निर्नामकम्
४ यशोवि. १८ निर्नामकम् ४ निर्नामका
पद्मा
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
४ कल्याणसागरसूरिः १८ ४ निर्नामका ९ ऋषिवर्धनः १४ जयतिलकसूरिः ३५ ४ कल्याणसागरसूरिः १८ ५ हेमविजयः १२
१२ १८
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________
परामात्मस्वरूपाय (ऋ. चै. १) ऋषभचैत्यवन्दनम्
परमात्मा परं ज्योतिः
परमात्मपञ्चविंशतिका
परमेष्ठिनमस्कारं
वज्रपञ्जर ( आत्मरक्षा ) स्तोत्रम्
पर समय तिमिरतरणि
वोरस्तुतिः
पद्मोलासे पटुत्वं ( ऐ. १२) पराक्रमेणेव परा०
वासुपूज्यस्तुतिः महावीरपञ्चकल्याणकस्तवनं
पवित्रचरितं ० ( ऋ. चै. २०) मुनिसुव्रतचैत्यवन्दनम्
पहेलु पणमिय देव
ऋषभजिनस्तवनम् (अप ० )
पद्मप्रभस्तुतिः
विंशः प्रकाशः
पार्श्वनाथभक्तामरस्तवः दीपमालिका (वीर) स्तुतिः
पार्श्वनाथस्तोत्रम्
पादद्वयीदलित० (शो. ६)
पादपीठलुठन्मूर्ध्नि (वी. २० ) पादारविन्दमकरन्द०
पापायां पुरि चारु० पायात् पार्श्वः पयोद ०
पायात् पार्श्वस्त्रिभुवन ०
पारावारसमान० ( ६ भाषा )
पार्श्व प्रभुं शश्वद०
पार्श्वनाथमनघं ० पार्श्वः श्रियेऽस्तु०
प्रसादद्वात्रिशिका
नेमिजिनस्तवनम्
पार्श्वजिनस्तवनम्
""
वामेयस्तवनम्
९
२५
८
ऋषिवर्धनः
यशोविजयः
निर्नामकम् १५/१७/२५
निर्नामका
४
४ यशोवि.
३६ जिनप्रभसूरिः
९ ऋषिवर्द्धनः
१८
२९ विजयतिलकाचार्थः १४
४५ विनयलाभः
४ निर्नामका
९ जिनवल्लभसूरिः
१८
२
४ शोभनमुनिः ३ । २८ । ३१।३२/२३/
९ हेमचन्द्राचार्यः
२६
५
३२ रामचन्द्रसूरिः
७ सोमसुन्दरसूरिः
८
जिनप्रभसूरिः
""
१९
२
२२
१७ रत्नशेखरसूरिः
N
१३
१३
१२
२२
**
१२
अकाराद्यनुक्रमः ।
२९
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________
३६६ १८
।
६ सोमसुन्दरसूरिः
४ कल्याणसागरसूरिः १५० कल्याणसागरसूरिः ४ मेरुविजयः ४ मेरुविजयः १० वस्तुपाल: ४ निर्नामका
पार्श्वसुपार्थाभिख्यौ पार्श्वसुपार्श्वस्तवः पार्श्वस्तीर्थ० (क. स्तु. २३) पार्श्वनाथस्तुतिः पाश्वनाथो जिनः
पार्श्व १००८ नामस्तोत्रम् पीठे पदो लुठति (जि. स्तु. १८) अरजिनस्तुतिः पीडागमो न परिजे० (,, १०) शीतलजिनस्तुतिः पुण्ये गिरीशशिरसि.
अम्बिकास्तवनम् पुण्यातिचारु०
(सिद्धचक्रनवपदस्तुतिः) पूज्यं सदा नव०
सिद्धचक्रस्तुतिपद्यं पूज्यः श्रीवासुपूज्यः० (शो. १२) वासुपूज्यस्तुतिः पूज्यार्चितश्चतुर० (जि. स्तु. ८) चन्द्रप्रभस्तुतिः पूर्णचन्द्रकमनीय० (क्ष. चै, १२) वासुपूज्यजिनचैत्यवन्दनम् पूर्णानन्दमयं
शत्रुञ्जयतीर्थस्तोत्रम् पूर्व पामरपुङ्गवेन
पार्श्वनाथस्तोत्रम् पृथ्वीतनूजाच्य०
गौतमस्तुतिः प्रज्ञावतां तनु (जि. स्तु. १४) अनन्तजिनस्तुतिः प्रणमामि सदा०
पार्थजिनस्तवः प्रणम्यादिजिनं प्राणी
चतुर्विंशतिजिनस्तुतिः प्रणवहदि यदीयं०
कुरुकुल्लास्तवनम्
४ शोभनमुनिः३।२८।३१।३२॥२३॥ ४ मेरुविजयः ३ क्षमाकल्याणः २८ १० निर्नामकम् २५,२८ ११ धर्मघोषसूरिः १ निर्नामका ४ मेरुविजयः ** **
** २८ जिनप्रभसूरिः ९ वादिदेवसूरिः
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
mmmmmmmmmmmmmmmmmm
१२
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________
vNNNN
प्रमुदितमुदित.
पार्श्वजिनस्तवनम् प्रतिष्ठितं तमः पारे पञ्चपरमेष्ठिस्तवनम् प्रबोधशेवधे ! (ऋ. चै. ९) सुविधिजिनचैत्यवन्दनम् प्रभावप्राभव० (, २३) पार्श्वजिनचैत्यवन्दनम् प्रभु जीरिकापल्लि.
जीरापल्लिपार्श्वस्तवनम् प्रभुः प्रदद्यान्मुनि०
जिनसिंहसूरिस्तवनम् प्रमुदितमुदित०
पार्श्वजिनस्तवनम् प्रवर्धमानातिशय (ऋ. चै. २४) वर्धमानजिनचैत्यवन्दनम् प्रशस्तविज्ञानधरं (नि. स्तु. ८) चन्द्रप्रभजिनस्तुतिः प्रशस्तपद्माकरवत्सुवृत्तः (शी. चै. ६) पद्मप्रभचैत्यवन्दनम् प्रशान्तं दर्शनं यस्य
महादेवस्तोत्रम् प्रहरतु हरिपीठ.
पद्मप्रभस्तुतिः प्रातरेव समुत्थाय
साधारणजिनस्तवनम् प्रातः सदा संस्मर०
शाश्वतजिनस्तुतिः (पार्थनारूपा) प्रतिहार्यकलिता०
जिनस्तुतिः प्रियमदाद् भुवि०
नेमिजिनस्तवनम् प्रियङगुस्फटिकस्वर्ण० (वी. २) द्वितीयः प्रकाशः प्रोच्चैः प्रभावः प्रसरीसरीति करहेटकपार्श्वस्तवनम्
७ निर्नामकम् ३३ जिनप्रभसूरिः ११ ऋषिवर्धनः ९ ऋषिवर्धन: ४५ महेन्द्रसूरिः १३ जिनप्रभसूरिः
७ पार्श्वचन्द्रसूरिः ११ ऋषिवर्द्धनः ४ निर्नामका ५ शीलरत्नसूरिः ४४ हेमचन्द्रसूरिः
४ निर्नामका १३ चन्द्रप्रभसूरिः १३ ४ निर्नामका ६ पार्श्वचन्द्रसूरिः १०१३ २६ रविसागरः
** ८ हेमचन्द्राचार्यः २६ ५ निर्नामकम् १२
अकाराद्यनुक्रमः।
१८
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________
फलवर्द्धिपुरी संस्थं
बालत्तणंमि ब्रह्माद्वैतप्रवर० (शी. चै. २२)
भक्तामरत्वदुपसेवन ० भक्तामर प्रणतमौलि०
भक्तामरप्रणत०
भक्तामरभ्रमर०
भक्तामरेशगुरुगीत०
फ. १
पार्श्वस्तवनम् (विविधच्छन्दोनामगर्भितं ) १३ पार्श्वचन्द्रसूरिः
ब. २
ऋषभजिन स्तवनम्
नेमिजिनचैत्यवन्दनम्
भ ३४.
नेमिभक्तामरं
ऋषभजिनस्तुतिः भक्तामर स्तोत्रम्
सरस्वती भक्तामरं
श्रीसूरीन्द्रभक्तामरम् सुमतिजिनस्तुतिः
भक्तिर्व्रजेन विहिता
भक्तिव्यक्ति (६ भाषा)
पार्श्वस्तवः
भक्त्या निर्जरनायकैः (नि. स्तु. १७) कुन्थुजिनस्तुतिः
भक्त्या शशाङ्कध्वज ० ( हे. ८)
चन्द्रप्रभस्तवनम्
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम्
भक्त्या सर्वजिन श्रेणि० भक्तिव्भरनमिर भत्तिभर अमर •
ऋषिमण्डलस्तवः परमेष्ठिस्तवनम्
२१
५
निर्नामकम्
शीलरत्नसूरि :
४४ भावप्रभसूरिः
निर्नामका
४
४४
मानतुङ्गसूरिः
४४ धर्मसिंहसूरिः ४५ चतुरविजयः
४ मेरुविजयः
६ सोमसुन्दरसूरिः निर्नामका
४
५ हेमविजयः
२६
२०९
३५
श्रीपाल कविः
धर्मघोषसूरिः
मानतुङ्गसूरिः
१०
१०
.
४।३४
४|३६
११।२०
५।३४
१४
९
१२
१८
१२
१३
१३
१४
३२
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________
१३
५ हेमविजयः .१२ ३२ रामचन्द्रसूरिः ४ शोभनमुनिः२३।३।२८।३१।३२ ४ कल्यासागरसूरिः १८ ९ सोमसुन्दरसूरिः ४ निर्नामका
१८ २२
भयत्रियामा० (हे. ९) सुविधिजिनस्तवनम् भवद् गुणानां
अपन्हुतिद्वात्रिंशिका भवतु मम मनः (शो. १७) कुन्थुनाथस्तुतिः भवदवभयतो० (क. स्तु. १४) अनन्तजिनस्तुतिः भवपङ्कपतज्जन्तु०
सीमन्धर-युगन्धरजिनस्तवः भवभयपरिभिन्न० (नि. स्तु. ५) सुमतिजिनस्तुलिः भवार्णवेऽहं भगव० ( ,, ६) पद्मप्रभजिनस्तुतिः भविकाम्बुजभासन पार्श्वजिनस्तवनम् भवोद्भवतृषा (ब. स्तु. ८) चन्द्रप्रभस्तुतिः भव्यः श्रावणिके. पर्युषणास्तुतिः भव्याङ्गिवारिज० (जि. स्तु. ६) पद्मप्रभस्तुतिः भव्याः पुण्यं शमगुण० विंशतिस्थानकतपःस्तुतिः भव्या! भजध्वम० सिद्धचक्रस्तुतिः भव्याम्भोजविबोधनैक (शो.१) ऋषभजिनस्तुतिः भव्याशयो यः (हे. १५) धर्मजिनस्तवनम् भव्यैः कथञ्चिदति० (ब. स्तु.१६)शान्तिजिनस्तुतिः भावारिवारण
महावीरस्तोत्रम् (समसं. प्रा.) भास्वजानं शुद्धा० (क्ष. चै.१५) धर्मजिनचैत्यवन्दनं
अकाराबनुक्रमः।
१० कल्याणसागरसूरिः ४ बप्पभट्टिः
७२८ ४ निर्नामका
१८ ४ मेरुविजयः ४ निर्नामका
१८
१८ ४ शोभनमुनिः २३।३।२८।३१।३२ ५ हेमविजयः ४ बप्पष्टिः ७५२८ ३० जिनवल्लभसूरिः ३ क्षमाकल्याणः
१२
२८
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________
भुवनमोहनरूप० भुवने जयवन्त० (नि. स्तु. ५) भूयिष्ठतुष्टिं (हे. ११) भो भो भव्याः !
६ निर्नामकः ४ निर्नामका ५ हेमविजयः ५० वादिवैतालशान्तिसूरिः (१) ११
२६
सुपार्श्वजिनस्तवः सुपार्श्वस्तुतिः । श्रेयांसजिनस्तवनम् बृहच्छान्तिस्तवनम्
म ३६ सुमतिजिनचैत्यवन्दनम् दशमः प्रकाशः सुमतिजिनस्तुतिः अजितजिनस्तुतिः सुमतिजिनस्तुतिः स्तम्भनपार्श्वस्तवनम् चतुर्दशः प्रकाशः ऋषभजिनस्तोत्रम् मन्त्राधिराजस्तवनम् अर्बुदगिरिकल्पः विविधतीर्थस्तुतयः चन्द्रप्रभ ७ भवस्तवनम् चन्द्रप्रभस्तुतिः
५ शीलरत्नसूरिः ८ हेमचन्द्राचार्यः ४ शोभनमुनिः ३।२८।३१।३२।२३ ४ निर्नामका
मङ्गलावलिनदी० (शी. चै. ५) • मत्प्रसत्तेस्त्वत्प्रसाद० (वी. १०) | मदमदनरहि० (शो. स्तु. ५) मनसि मनसिजेशं मनुजजिनमजन्या० मनोऽतिह० मनोवचःकायचेष्टा (वी. १४) मनो हरन्तं जगतो. मन्त्राधिराजाक्षर० मन्दारदाममकरन्द महंति जे भतिजुआ महसेणलक्खणसुअं महसेनमहीपुरन्दर
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
११ पार्श्वचन्द्रसूरिः
८ हेमचन्द्राचार्यः ११ माणिक्यसुन्दरसूरिः
६ रामविजयगणिः २७ मुनिसुन्दरसूरिः २८ धर्मसूरिः ६ धर्मघोषसूरिः ४ निर्नामका
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________
Arrnmmm
१४
३
महानन्ददुग्धोदधौ महानन्दमहानन्द. महानन्दशुद्धाश्रितं महाप्रातिहार्यश्रिया महाभाग्यसौभाग्य. महामो व्यामोह. (शी. चै. २१) महायोगिराजीमनो० महिम्नः पारं ते महीमण्डणं पुण्ण. महेमोच्चारुहाराभं महेमहं सुव्रत. महोदयं प्रवितनु० (ऐ. स्तु. १९) मां कुन्थुनाथ !० (जि. स्तु. १५) मानवदानवदैवत० (शी. चै. १८) मानेनानून० मालामालानबाहु० (शो.स्तु. २३) मिथ्यादृशां युगा० (वी. ४) मुखश्रिया तर्जित. (हे. २)
याणामण्डनवीरजिनस्तवनम् ९ निर्नामकम् चैत्यपरिपाटीस्तवनम् ४१ विनयविजयः महावीरस्तवनम्
७ बालचन्द्रः
१०१२ पावकदुर्ग० सम्भवजिनस्तवनम् ९ भुवनसुन्दरसूरिः कुल्पाक. ऋषभस्तवः १६ भुवनसुन्दसूरिः नमिजिनचैत्यवन्दनम् ५ शीलरत्नसूरिः विरमगाम-शान्तिजिनस्तवनम् १४ सोमसुन्दसूरिः आदिजिनमहिनः स्तोत्रम् ३८ रत्नशेखरसूरिः सीमन्धरजिनस्तुतिः
४ निर्नामका महावीरस्तवनम्
८ निर्नामकम् मुनिसुव्रतस्तवः
** जयशेखरसूरिः मल्लिजिनस्तुतिः
४ यशोवि० कुन्थुजिनस्तुतिः
४ मेरुविजयः अरजिनचैत्यवन्दनम् ५ शीलरत्नसूरिः नेमिजिनस्तवनम्
९ शालिसूरिः १२।३५ पार्श्वजिनस्तुतिः
४ शोभनमुनिः ३।२८।३१।३२।२३ चतुर्थः प्रकाशः
१४ हेमचन्द्राचार्यः अजितजिनस्तवनम्
५ हेमविजयः
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
अकाराधनुक्रमः।
न
१२ १
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________
__३६
२३ उदयधर्मः
४ यशोवि० २० दलपतिरायः १६ रामचन्द्रसूरिः ८ चंद्रप्रभसूरिः
भुदा मारुदेवं
युगादिजिनस्तवः (हारबद्धः) मुनिततिरपियं (ऐ. स्तु. २) अजितजिनस्तुतिः मुनीनां दुस्तयः
सिद्धर्विशिकास्तोत्रम् मैत्रीप्रमोदकारुण्य. (सा. षो. १५) साधारणजिनस्तवः मौनेनोवौं व्यहृत
अहंदादिस्तवनम्
य ३९ यः कामितान्
वासुपूज्यजिनस्तुतिः यतो यान्ति क्षिप्रं (ऐ. स्तु. २१) नमिजिनस्तुतिः यत्राखिलश्री०
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् यत्राल्पेनापि कालेन (वी. ९) नवमः प्रकाशः यथावस्थितबोधस्य (सा. षो. १०) साधारणजिनस्तवः यदगमत् परशैल.
गौतमस्तुतिः (सावचूरिः) यदखिनमनादेव०
वीरजिनस्तुतिः यदिह जिन ! सुपार्श्व ! (ऐ. स्तु. ७) सुपार्श्वजिनस्तुतिः । यदिह देवकदम्बकतः
व्यतिरेकद्वात्रिंशिका यदीयं प्रभाते स्फुर०
गौतमस्तुतिः यदुकुलतिलकः
श्रीनेमिजिनस्तवः यस् गुणस्तवने नालं० (यु. ९) साधारणजिनस्तवः
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
४ निर्नामका ४ यशोवि० २७ सोमप्रभसूरिः
८ हेमचन्द्राचार्यः १६ रामचन्द्रसूरिः ४ रविसागरः ४ निर्नामका ४ यशोवि. ३२. रामचन्द्रसूरिः
४ गुणसागरः २४ रामचन्द्रसूरिः ९ सोमसुन्दरसूरिः
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________
यद्ददर्शनमप्राप्ता.
कायस्थितिस्तवनम् १३ निर्नामकम् यद्भक्त्यासक्त० (क्ष. चै. ३) सम्भवजिनचैत्यवन्दनम् ३ क्षमाकल्याणः यन्नामापि समा०
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् २६ कविकुलप्रभः यः परात्मा परं ज्योतिः (वी. १) प्रथमः प्रकाशः
९ हेमचन्द्राचार्यः यः प्राक् सार्थपतिः
२४ जिनभवस्तवनम् २७ सोमसुन्दरसूरिः यशसा सकलेन्दुमण्डलं (शी. चै. १३) विमलजिनचैत्यवन्दनं
५ शीलरलसूरिः यं प्रास्तवीदतिशया० (जि. स्तु. ५) सुपार्श्वजिनस्तुतिः
४ मेरुविजयः यमुपेत्य मुदा धृतव्रताः
सिद्धचक्रवतुर्थपदस्तुतिः ४ निर्नामका यं सन्ततमक्षमालाप०
चतुर्विशतिजिनस्तवः (श्लेषमयः) ३० जिनप्रभसूरिः यस्तेजोऽस्तरवी
श्रीमहावीरकलशः (अप०) २७ धर्मघोषसूरिः यस्ते श्रीऋषभ०
चतुर्विशतिजिनस्तवः २९ चारित्ररलगणिः यः स्तौति शान्तिजिन० (जि.स्तु.१६) शान्तिजिनस्तुतिः
४ मेरुविजयः यस्य ज्ञानदयासिन्धो०
शद्धेश्वरपार्श्वस्तुतिः (सटीका) . ५ निर्नामका यस्य प्रभावात्०
अजितजिनस्तवनम्
५ समन्तभद्रः यस्य भव्यात्मनो दिव्य०(क्ष. चै. १४) अनन्तजिनचैत्यवन्दनम्
३ क्षमाकल्याण: यस्यातनोद्देवतति० ऐ. स्तु. ९) सुविधिजिनस्तुतिः
४ यशोवि० यस्यामरा न विदधुः
चन्द्रप्रभस्तवनम्
५ निर्नामकम् यस्यांघ्रिपद्मं समु० (नि. स्तु. ४) अभिनन्दनस्तुतिः
४ निर्नामका
अकाराधमुक्रमः । .
हे
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________
यस्यां सुराधिपतयो ० यः स्वामी कारुण्यात् ० या दुर्लभा भवभृता • युगादिदेवाय युगादि०
युगादिपुरुषेन्द्राय ० येषामीश ! युगादीश ! यो देवमर्त्या •
ऋषभजिन स्तुतिः
आदिजिनस्तवः फलवर्द्धिपार्श्वजिनस्तवनम्
यो मुक्तिलक्ष्मी ०
पार्श्वजिनस्तवनम्
यो रैवताख्यगिरि ० ( जि. स्तु. २२) नेमिजिनस्तुतिः
रत्नत्रयीनिदानाय (सा. षो. १४)
रत्नत्रयोपदेष्टारं (ऋ. चै.)
स्त्वं सुपार्श्वजिन
अष्टमीस्तुतिः
४
"
शान्तिनाथस्तुतिः ( टीका - भावप्रभस्य ) ४ ललितप्रभः
सम्भवजिनस्तुतिः
४
निर्नामका
युगादिदेवद्वात्रिंशिका
रचितकरपुट०
रमाकरो यो जगतो
राजते श्रीमती देवता
राजन्त्या नवपद्म ( शो. स्तु. १६) राज्यर्द्धिवृद्धि ०
र १३
साधारणजिनस्तवः साधारण जिन चैत्यवन्दनम्
सुपार्श्वजिनस्तुतिः
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् स्तम्भनपार्श्वस्तवः
सरस्वतीस्तवनम् शान्तिजिनस्तुतिः
वीरभक्तामर स्तोत्रम् (पादपूर्ति:)
३३ रामचन्द्रसूरिः ४ निर्नामका
५ निर्नामक :
११ पार्श्वचन्द्रसूरिः
८ मलुकचन्द्रः ४ मेरुविजयः
१६ रामचन्द्रसूरिः
११ ऋषिवर्द्धनः
४ कल्याणसागरसूरिः निर्नामकम् ६ निर्नामकम्
१८
३६
१२
१३
१२
१४
१०
०
Jo
१८
१८
**
१३
"
४ शोभनमुनि: ३।२८ | ३१।३२।२३ ४४ धर्मवर्द्धनगणि: (स्वोपज्ञा ) ४ / ३४
३८
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________
रिसहाइ जिणवरिंदे
धर्मघोषसूरिः
रोरारेरां रीरीर० रुचिराजीरुचिराजी० रैवताचलकारं रोगशोकादिभिर्दोषैः
निकाचिततीर्थकृनामकर्मणां जिनानां भवत्रयीस्तवनम् अरजिनस्तोत्रम् (एकाक्षरचित्रं) वीरस्तुतिः (यमकमया) नेमिजिनस्तवनम् शान्त्युद्घोषणास्तोत्रम्
४ निर्नामकम् ४ रविसागरः ६ सोमसुन्दरसूरिः १० निर्नामकम्
लक्ष्मीनिदानं गुरुकर्म लक्ष्मीर्महस्तुत्य० लसच्चारु कल्याण लावण्यगेहं. लावण्यपुण्यवपुषि (वी. ६) लोकान्तिकनाकिवरा० (अ० ६) लोकालोकविलोक० लोके पदैरप्रतिमैः लोचनानन्दविस्तारि (शी. चै. ३)
अकाराद्यनुक्रमः।
पार्श्वलधुस्तवः (सटीकः) ७ क्षमाकल्याणः पार्श्वजिनाष्टकम्(अवचूरिः-मुनिशेखरस्य)९ पद्मप्रभदेवः स्तम्भनपार्श्वस्तवनम्
७ वत्सराजः सूर्यपुरीयस्तम्भनापार्थाष्टकम् ९ कल्याणसागरसूरिः षष्ठः प्रकाशः
१२ हेमचन्द्राचार्यः साधारणजिनस्तवः
१० सोमसुन्दरसूरिः कल्पाकमण्डनयुगादिदेवस्तवः १३ जयचन्द्रगणिः सिद्धचक्रसप्तमपदस्तुतिः - ४ निर्नामका सम्भवजिनचैत्यवन्दनम् ५ शीलरत्नसूरिः
व ७० सर्वजिनदुःषमसस्तोत्रम् १४ निर्नामकम्
वंदिय नंदिय०
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________
४ निर्नामका
वंदिउँ सिरिउसहाइ
नन्दीश्वरद्वीपस्तोत्रम् वन्देऽभिनन्दनजिनं
अभिनन्दनस्तुतिः वन्दे तं नृपतिसुमित्र० (नि. स्तु. १९) मल्लिजिनस्तुतिः वन्दे भरहजिणिंदे
द्वासप्ततिजिनस्तोत्रम् वन्दे वामातनय०
पार्श्वजिनस्तवनम् वन्देऽहं शान्तिजिन
शान्तिजिनस्तवनम् वन्देऽहं शीतलाख्यं (नि. स्तु. १०) शीतलजिनस्तुतिः वयवद्धमाणविजा
वर्द्धमानविद्या वरधर्मकीर्तिविद्या०
गिरनारतीर्थकल्पः वरमन्त्रधर्मकीर्तित.
पार्श्वनाथमालामन्त्रस्तवः वरमुत्तियहारसुतारगणं
आदिजिनस्तुतिः वरसं वरसं वरसं
पार्श्वनाथस्तवः (सटीक) वरेण्यगुणवारिधि० (क्ष. चै. २४) वीरजिनचैत्यवन्दनम् वर्णेन तुल्यरुचि० (ब. स्तु. ६) पद्मप्रभस्तुतिः वर्द्धमान ! जिनाधीश ! वीरजिनस्तोत्रम् (क्रियागुप्त) वर्द्धमान स्तुमः सर्वनय० नयकर्णिका (वीरस्तवः) वसुपूज्यराजकुल० (शी. चै. १२) वासुपूज्यचैत्थवन्दनम् वसुविरोक...
चतुर्विशतिजिनस्तवमम्
१३ निमिकम् ६ नयविमल: ६ नयविमल: ४ निर्नामका १७ जिनप्रभसूरिः ३२ धर्मघोषसूरिः १३ धर्मघोषसूरिः ४ निर्नामका
शिवसुन्दरः ३ क्षमाकल्याण: ४ बप्पभाष्टिः १३ निर्नामकम् २३ विनयविजयः ५ शीलरत्नसूरिः २५ वत्सराजः ।
vvvvvnMAKAava
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
२८
७.२८ १४
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________
वार सुधाशीतलं० (ऋ. चै. १०) शीतलजिनचैत्यवन्दनम् ११ ऋषिवर्द्धनः वाग्देवत्ता वागविभव
चतुर्विंशत्तिजिनस्तवनम् (श्लेषमय) ३० हेमविजनः वाग्देवते भक्तिभतां.
शारदास्तवनम्
१३ जिनप्रभसूरिः वामेयं मरुदेश०
गोडीपार्श्वस्तवनम्
११ कल्याणसागरसूरिः वासये हृदयावासे (ऋ. चै. १२) वासुपूज्यजिनचैत्यवन्दनम् ९ ऋषिवर्द्धनः वासवानत ! देवेन
शान्तिजिनस्तवनम् (सावचूरि) ५ शुभशीलगणिः विनवातविवर्त० (शी. चै, २३) पार्श्वजिनचैत्यवन्दनम्
५ शीलरत्नसूरिः विनवातलतानेमि०
शयनसमयस्मरणीयस्तोत्रम् ४ निर्नामकम् बिजयते वृषभः
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् २५ भुवनसुन्दरसूरिः
(विविधयमकमयम् ) विजयाजितशत्रुनन्दनं
तारणदुर्गमण्डनाजितजिनस्तवनम् ८ लक्ष्मीसामरप्रशिष्यः विदधतमखिलानां चन्द्रप्रभजिनस्तुतिः
४ निर्नामका विदितावदात० (शी. चै. २०) मुनिसुव्रतचैत्यवन्दनम् ५ शीलरत्नसूरिः विदेहाख्येषु क्षेत्रेषु
विहरमानजिनस्तुतिः विद्यानां जन्मकन्दः (षड्भाषा) वीरजिनस्तवनम्
७ सोमसुन्दरसूरिः विद्रुमपद्मोपल० पद्मप्रभस्तुतिः
८ सागरर्षिः विधेहि शान्ते. (हे. १६) शान्तिस्तवनम्
५ हेमविजयः विध्वस्ताखिल. पार्श्वदेवस्तवनम्
९ धर्मघोषसूरिः
अकारानुक्रमः।
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________
७/२८
२८ मुनिशेखरः ४ बप्पभष्टिः ३ क्षमाकल्याणः २६ आनन्दमाणिक्यः १० कल्याणसागरसूरिः
विनतवासव०
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् विपदां शमनं (ब. स्तु. २१) नमिजिनस्तुतिः विपुलनिर्मल० (क्ष. चै. १६)
शान्तिजिनचैत्यवन्दनम् विपुलमालमण्डल.
नवखण्डपार्श्वस्तवनम् विबुधमानवमानस
महुरपार्श्वजिनाष्टकम् विबुधादिराजैर्नत.
कलिकुण्डपार्श्वस्तवनम् . विभाति यद् भास्तरुणा. पार्श्वस्तवनम् विभो ! न नाभेय०
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् विमलकेवलकेलि.
नेमिजिनस्तवनम् विमलकोमलकोक०( ब. स्तु. ९) सुविधिजिनस्तुतिः विमलनाथजिनः (क. स्तु. १३) विमलजिनस्तुतिः विमलितबहुतमस० (ब. स्तु. ११) श्रेयांसजिनस्तुतिः विवेककनकाचलो० (शी. चै. १४) अनन्तजिनचैत्यवन्दनम् विशदगुणविचित्रं
पार्श्वजिनस्तुतिः विशदशारदसोम० (क्ष. चै. ४) अभिनन्दनजिनचैत्यवन्दनम् विशाललोचन०
वीरस्तुतिः (प्राभातिका) विशुद्धविज्ञानभृतां० (क्ष. चै. २२) नेमिजिनचैत्यवन्दनम् विश्वत्रयैकदर्शन०
जिनस्तवः (सं. प्रा.)
९ सोमसुन्दरसूरिः २८ ** ६ निर्नामकम् ४ बप्पष्टिः ४ कल्याणसागरसूरिः ४ बप्पभहिः ५ शीलरत्नसूरिः ४ निर्नामका ३ क्षमाकल्याणः ३ निर्नामका ३ क्षमाकल्याणः ९ धर्मघोषसूरिः
७१२८
१८ ७३८
wwwwwww जैनस्तोत्रसन्दोहे।
w wwwwwwwwwwwwwwww
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२
२८
१८
२३ जिनसुन्दरसूरिः २१ जिनप्रभसूरिः ३ क्षमाकल्याणः ४ निर्नामका ३१ जिनप्रभसूरिः ९ कल्याणसागरसूरिः ४ बप्पभट्टिः २६ धर्मघोषसूरिः ४ निर्नामका
९.१२
२२ ७२८
विश्वव्यापियशःप्रभाव० पार्श्वजिनस्तवनम् विश्वश्रीद्धरजश्छिदे.
वीरस्तवनम् (चित्रमय) विश्वाभिवन्द्य !० (क्ष. चै. ९) सुविधिजिनचैत्यवन्दनम् विश्वे श्रीसिद्धचक्रस्य
सिद्धचक्राष्टमपदस्तुतिः विश्वेश्वरं मथित०
अजितजिनस्तवनम् विश्वेश्वरं विश्व०
अन्तरीक्षपार्थाष्टकम् विहरति भुवि यस्मिन् (ब. स्तु. १०) शीतलजिनस्तुतिः वीरजिणभुवण.
दुःषःमाकालस्तवनम् वीरं देवं नित्यं वन्दे०
वीरस्तुतिः (द्वयक्षरपदमया) वीरं विनाशितारिष्टं वृषभतुल्यगतिं
शीतलजिनाष्टकम् वृषश्ववषभं०
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् वैराग्यरङ्गसुतरङ्ग० (नि. स्तु. २२) नेमिजिनस्तुतिः व्यधितसाधित.
जिनस्तवनम् (यमकमयम्) व्यमुचच्चक्रवर्ति
अरजिनस्तुतिः व्याप्तानन्तसमस्त.
पठितसिद्धसारस्वतस्तवनम्
श. १२१ शक्रः सहस्रनयनो.
अजितशान्तिस्तवः
अकाराद्यनुक्रमः। .
१८
९ यतिमलूकचन्द्रः १ निर्नामकम् ४ निर्नामका १० सोमप्रभसूरिः ४ शोभनमुनिः ३।२३।२८।३१।३२ ९ निर्नामकम्
३
१५ जिनदत्तसूरिः
१३ ॥
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________
३२ निर्नामका ४ यशोवि. ४ निर्नामका
१४
१८
१४
१७
शत्रुञ्जयक्षोणिधरा.
शत्रुञ्जयद्वात्रिंशिका शम्भव ! सुखदं० (ऐ. स्तु. ३) शम्भवजिनस्तुतिः शमदमोत्तम
जेसलमेरुपार्श्वजिनस्तुतिः शरत्पूर्णचन्द्रावदातैः विमलजिनस्तुतिः शर्म प्रयच्छ सुदशर्म० जयराजपल्लीस्थपार्श्वस्तवनम् शश्वच्छासनवैरि०
जयराजपुरीस्थपार्श्वस्तवः शान्ताकारं सकलसुखदं०(नि.स्तु.११)श्रेयांसजिनस्तुतिः । शान्तानाम्रोकरक्षा
श्रीपार्श्वनाथलघुस्तवः शान्ति शान्तिनिशान्तं. लघुशान्तिस्तवनम् शान्तो वेषः शमसुख० साधारणजिनस्तवनम् शालिव्रताम्भो० (हे. २१) नमिजिनस्तवनम् शिवपूःस्यन्दनं० (ऋ. चै. ४) अभिनन्दनजिनचैत्यवन्दनम् शिवरमावरमा०
आदिजिनस्तवनम् शुक्लध्यानसुधा.
पञ्चतीर्थीस्तवनम् शुभभावानतः स्तौमि० सर्वज्ञस्तोत्रम् (सटीकम् ) शुभशुभसागर
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् शृङ्गारयन्तं गिरि० गिरिनारस्थनेमिजिनद्वात्रिंशिका शैवेयः शाकेतुः
ज्ञानपञ्चमीस्तुतिः (श्रीनेमिःपादपूर्तिः)
११ विजयशेखरः १७ सिद्धान्तरुचिः ४ निर्नामका ५ शिवसुन्दरसूरिः १९ मानदेवसूरिः ९ बप्पभटिसूरिः ५ हेमविजयः ९ ऋषिवर्द्धनः ९ दीपविजयः ७ निर्नामकम् १० सोमतिलकसूरिः
७ आनन्दचन्द्रः ३२ जयशेखरसूरिः ४ निर्नामका
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
१
१८
१४
१०
our
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रयामि तं जिनं० (क्ष चै. २३) पार्श्वजिनचैत्यवन्दनम्
श्रियमदाद्भुवि०
नेमिजिनस्तवनम्
महावीरद्वात्रिंशिका
पार्श्वजिनस्तवनम् पार्श्वनाथस्तवनम्
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् महावीरस्तोत्रम् (महावीरयमकमयम् )
जीराउली पार्श्वस्तवनम्
श्रियं वीरेशस्य०
श्रियः क्रीडागेह०
श्रियः सन्ततेः कारकं
श्रियः श्रीमन्नाभि०
श्रियां परं धाम ० श्रियोऽभिवृद्धिं विजयो०
श्री अनन्तजिना० (ऋ. चै.
श्रीअर ! श्रीकर ! (
श्रीअर्बुदाद्विमुकुट ० श्रीअश्वसेनस्तनयो ०
""
१४) अनन्तजिन चैत्यवन्दनम् १८) अरजिन चैत्यवन्दनम्
श्रीआदिनाथं नत •
श्रीआदिनाथं प्रणमामि (क. स्तु. १)
श्रीइन्द्रभूतिं वसुभूति०
श्री इन्द्रभूतिगणभृत् •
श्री उज्जयन्तशैलेशे ० श्रीउज्जयन्ताचल
पार्श्वादिजिनस्तवः ( त्र्यर्थः ) पार्श्वनाथस्तवनम् ( यमकमयं )
ऋषभजिनस्तवनं
स्तुतिः
??
गौतमाष्टकम् गौतमस्तुतिः
गिरनारस्तवनम्
गिरनारजिनद्वात्रिंशिका
३
२६ रविसागरः
३२ ३१
क्षमाकल्याण:
देवप्रभसूरिः भुवनसुन्दरसूरिः
९ मलकचन्द्रः
२६ सोमदेवः
३५
३४
३२
वीरदेवमुनिः
भुवनसुन्दरसूरिः
ऋषिवर्द्धनः
९
११
"
५ रत्नशेखरसूरि :
रविसागर: सुमतिकल्लोलः
१७
४ कल्याणसोगरसूरिः
९
देवानन्दसूरिः
४
रविसागर:
५ निर्नामकम्
१
२८
**
१४
१४
१८
१४
१४
१४
१८
"
१२
१४
३६
१८
३६।३०
**
१३
१४
अकाराद्यनुक्रमः ।
४५
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________
38
A
श्रीऋषभवर्द्धमानौ युग (अ. ५) ऋषभवीरस्तवः श्रीऋषभवर्द्धमानौ ऋषभवर्द्धमानस्तवनम् श्रीऋषभवर्द्धमानौ चन्द्रा०(अ. ५) शाश्वतजिनस्तवः श्रीकर कष्टहर्तारं० लोढनपार्श्वनाथस्तवनम् श्रीकुङ्कुणाख्यविषय० ऋषभजिनस्तुतिः श्रीकुन्थुनाथ ! ते (ऋ. चै.१७) कुन्थुजिनचैत्यवन्दनम् श्रीकुम्भभूपाल (हे. १९) मल्लिजिनस्तवनम् श्रीगोडीप्रभुपार्श्व०
गीडीपार्श्वस्तवनम् (गेयमयम्) श्रीचक्रे ! चक्रभीमे०
चक्रेश्वरीस्तोत्रम् श्रीचारूपपुरप्रधान
चारूपमण्डनपार्श्वस्तवनम् श्रीजिनर्षभ ! भवन्त.
चतुर्विंशतिजिनस्तुतिः श्रीणां पदं सपदि.
जीराउलीपार्श्वस्तवः श्रोणां प्रीणातु दानैः ऋषभस्तवनं ( ६ भाषा ) श्रीतीर्थराजः पदपद्म० साधारणजिनस्तुतिः ( चतुर्था) श्रीत्रैशलेयः (हे. २) वीरजिनस्तवनम् श्रीदेवार्य विश्वे वय
वीरजिनस्तुतिः श्रीधर्मनाथ ! दानादि (ऋ. चै.१५)श्रीधर्मजिनचैत्यवन्दनम् श्रीधर्म ! तव कल्पद्रु० (ऐ.स्तु.१५) धर्मजिनस्तुतिः
१० सोमसुन्दरसूरिः ९ लक्ष्मीसागरप्रशिध्यः ९ सोमसुन्दरसूरिः १३ कल्याणसागरः ४ निर्नामका ९ ऋषिवर्द्धनः ५ हेमविजयः १७ शुभसागरः
८ निर्नामकम् १८ , २९ जिनसुन्दरसूरिः ३२ भुवनसुन्दरसूरिः ७ सोमसुन्दरसूरिः १ सोमतिलकसूरिः ५ हेमविजयः ४ निर्नामका ११ ऋषिवर्द्धनः ४ यशोवि०
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
mmmmmmwww
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीनाभिनन्दन ! जनेषु एकादशसन्धाना स्तुतिः ( सटीका) १ विजयदानसूरिशिष्यः श्रीनाभिराजतनयं (नि. स्तु. ५) ऋषभजिनस्तुतिः
४ निर्नामका श्रीनाभिसम्भव. पञ्चतीर्थीस्तवनम्
११ रामचन्द्रः श्रीनाभिसूनो ! जिन० (हा. १) हारावलीस्तवः प्रथमः
जयतिलकसूरिः श्रीनाभिसूनो ! वस० आदिदेवस्तुतिः
४ निर्नामका श्रीनाभेय ! जिनेश ! त्वं चतुर्विशतिजिनस्तवनम्
३० जिनपतिसूरिः श्रीनाभेयं नमन्नाकि नाभेयजिनस्तवः
१३ नयप्रभः श्रीनाभेयं योगिध्येयं ऋषभजिनस्तुतिः
४ निर्नामका श्रीभेनायं विधुमधु० जीराउलापार्श्वस्तवनम्
१३ निर्नामकम् श्रीनाभेयोपमानो० चतुर्विशतिजिनस्तवनम्
२५ धर्मशेखरसूरिः श्रीनेमिः पञ्चरूप०
ज्ञानपञ्चमीस्तुतिः (टीका कनककुशलस्य) ४ निर्नामका श्रीनेमिस्वामिनं नौमि. नेमिनाथस्तवनम्
१५ कल्याणविजयः श्रीनेमीश शमीनेश्री. नेमिजिनस्तवनम् (गतप्रत्यागतं) ६ शुभशीलगणिः श्रीपार्श्वनाथं तमहं
पार्श्वजिनस्तवः ( समस्यामयः ) श्रीपार्श्वनाथ ! भवतो पार्श्वनाथस्तोत्रम्
१० आल्हादमन्त्री श्रोपार्श्वनाथः स्वगुणैः हरिशब्दार्थगर्भितं पार्श्वजिनस्तवनम् १० नयचन्द्रसूरिः श्रीपार्श्वः पातु वो
मन्त्राधिराज (पार्श्व) स्तोत्रम् ३३ निर्नामकम् ११.१७२० श्रीपार्श्वपादानत. पार्श्वजिनस्तवनम्
८ जिनप्रभसूरिः श्रीपार्श्व भावतः स्तौमि
१४
अकाराधनुक्रमः।
१४
२२
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्री पार्श्वयक्षपतिना ० ( जि. स्तु. २३) पार्श्वजिनस्तुतिः
श्री पार्श्व ! विश्व०
पार्श्वजिनस्तवनम्
शत्रुञ्जयस्था दिजिनद्वात्रिशिका
श्रीपुण्डरीकाचलमौलि० श्रीप्रतिष्ठितनरनाथ० (शी. चै. ७) सुपार्श्वजिनचैत्यवन्दनम्
श्रीभागनेमिवे भाषे०
श्रीमच्चम्पक ० ( नवरस गर्भितं)
७
श्रीमत्पार्श्वः पयोद ० श्रीमत्पार्श्वजिनेश्वरस्य ० श्रीमत्पार्श्व जिनेन्द्र ०
श्रीमत्स्तम्भन
श्रीमन्तं मगधेषु गौर्वर ०
श्रीमन्तमर्हन्त ०
एकादशीस्तुतिः (क्षमा कल्याणटीका)
ऋषभमिस्तवनम्
पार्श्वजिनस्तोत्रम्
गोडीपार्श्वस्तवनम्
पार्श्वजिनस्तवनम् ( हारस्तवः )
गौतमस्तोत्रम्
सीमन्धरजिनस्तवनम्
श्रीमते वासुपूज्याय (ब. स्तु. १२) वासुपूज्य जिनस्तुतिः
श्रीमद्गीर्वाणचक ०
पद्मावतीस्तोत्रम्
श्रीमद्देवेन्द्रवृन्दा ०
कलिकुण्डपार्श्वस्तवनम् (समन्त्र )
श्रीमदम्भणवाड
महावीरस्तवनम्
श्रीमद युगादिजिन •
श्रीमद् रेवतकाभिधान ०
कपर्दियक्षस्तुतिः नेमिजिनस्तवनम्
४
३३ सूरप्रभः
३२
५
४
२५
९
३ निर्नामकम्
७
निर्नामकम्
** चन्द्रशेखरः
२१
२५
४
२७
८
मेरु विजयः
१०
१७
जयशेखरसूरिः
शीलरत्न सूरिः
निर्नामका
भुवनसुन्दरसूरिः
जिनवल्लभसूरिः
जिनप्रभसूरिः
जिनसुन्दरसूरिः
बप्पभट्टिः
निर्नामकम्
निर्नामकम्
रत्नसारगणि:
निर्नामकम्
>>
१२
१६
३३
१२
३६
१०
१०
**
३।२२
३६
७१२८
१४
१४
१४
१४
१४
४८
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________
१४ १४ २०१५
श्रीमालसज्ञान. (हे. १३) विमलजिनस्लवनम्
५ हेमविनय र श्रीमल्लिजन्मव्रत. कल्याणकस्तुतिः
. सोमसुन्दरसूरिः श्रीमल्लिनाथ ! शमथ० (जि.स्तु.१९) मल्लिजिनस्तुतिः
४ मेहविजयः श्रीमल्लिमल्लिकामोद० (ऋ.चै.१९) , चैत्यवन्दनम्
११ ऋषिवर्द्धनः श्रीमद्वीर ! •
महावीरस्तवनंः (३२ दलकमल) " सोमतिलकसूरिः श्रीमन् धर्म ! श्रय
साधारणजिनस्तवः (सावरिः) ८ सोमप्रभाचार्यः श्रीमन्नाभिकुलादित्य. सर्वजिननमस्कारः
३. निर्नामकः श्रीमन्माणिक्यदेव!
कुल्पाकमण्डनयुपादिजिनस्तवनम् २५ भुवनमुन्दरसूरिः श्रीमरुदेवीतनुजन्मानं आदिजिनस्तक्नम्
६ विनयविजयः श्रीमहासेन० चन्द्रप्रभस्तवनम्
९ हरिचन्द्रः श्रीमानाथ जिनः श्रियं चतुर्विंशतिजिमस्तवनम् २८ जिनमुन्दरसूरिः श्रीमान् पार्श्वप्रभु
महीशानस्थंपार्श्वस्तवनम् __ २५ रलशेखरसूरिशिष्यः श्रीमान् शान्तिजिनः शान्तिनाथस्तवनम् (६ भाषा) . सोमसुन्दरसूरिः श्रीदेवेंद्रनरेंद्रमौलि
परागशब्दनिबद्धं साधारणस्तवनम् २७ लक्ष्मीकल्लोल: श्रीपाच भावतः स्तौमि० श्रीपार्श्वनाथस्तवनम्
९ जिनप्रभसूरिः श्रीपार्श्वः श्रेयसे भूयाद् श्रीपार्श्वजिनस्तवनम्
४४ जिनप्रभसूरिः श्रीरैवताचलशिरो. नेमिनाथस्तवनम्
१२ निर्मामकम् श्रीवर्द्धमानगुण. वर्द्धमानस्तवनम्
५ गुणसागरः
अकारानुकमः।
rmwarm
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीवर्द्धमानपरि० श्रीवर्द्धमान ! भगवान् श्रीवर्द्धमानमनघं० (अ. ९) श्रीवर्द्धमानः सुरव० . श्रीवर्द्धमानशिष्याग्रणि श्रीवर्द्धमानं ह्यभि. श्रीवर्द्धमानाजित० श्रीवर्द्धमानाप्त. श्रीवसुभूतितनूजं. श्रीवामेय विधु० श्रीविजयदेवसूरीश० श्रीविमलगिरेस्तीर्था० श्रीवीतराग ! विगत. श्रीवीतराग ! भगवन् ! श्रीशद्धेश्वरपुरवर० श्रोशत्रुञ्जयमुख्यतीर्थ० श्रीशत्रुञ्जयशैलभासुर० श्रीशत्रुञ्जयशैलराज.
वर्द्धमानजिनस्तवनम्
१३ जिनप्रभसूरिः
११ रविसागरः सुरासुरविज्ञप्तिरूपवीरस्तवः ९ सोमसुन्दरसूरिः वर्द्धमानजिनस्तवनम्
९ जिनप्रभसूरिः गौतमस्वामिस्तुतिः (सावचूरिः) १० निर्नामका महावीरस्तवनम् (छत्रबद्ध) १५ धर्मसुन्दरः षट्सन्धाना स्तुतिः (सटीका) १ विजयदानसूरिशिष्यः वर्द्धमानजिनस्तुतिः
१ निर्नामका चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् ११ ब्रह्मर्षिः पार्श्वनाथस्तवनम्
१३ लक्ष्मीसागरसूरिः विजयप्रभसूरिस्वाध्यायः ७ यशोवि० गिरनारकल्पः
२३ भारती साधारणजिनस्तवः (यमकमयः) ९ सोमप्रभाचार्यः पुद्गलसंख्या(साधारणजिन)स्तवनम् ११ निर्नामकम् पार्श्वजिनस्तवनम् (सटीक) १० पावचन्द्रः शत्रुञ्जयादितीर्थस्तुतिः
४ निर्नामका शत्रुञ्जयस्तवनम्
२१ भुवनसुन्दरसूरिः पुण्डरीकगणधरस्तवनम् ११ लक्ष्मीसागरसूरिः
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीशत्रुञ्जयशैलेश
शत्रुजयमण्डनयुगादिजिनस्तवनम् ३२ पुण्यरत्नः श्रीशांतिनाथो भगवान् श्रीशांतिजिनस्तवनम्
२० जिनप्रभसूरिः श्रीशान्तिमङ्गि समवाप० शान्तिभक्ताभरम्
४५ लक्ष्मीविमल: श्रीशान्तिर्विदधातु शान्तिजिनस्तुतिः
४ कल्याणसागरः श्रीशान्ते ! कृतभीशान्ते ! (ऋ.चै.१६)शान्तिजिनचैत्यवन्दनम् ११ ऋषिवर्द्धनः श्रीशैवेयममेय०
नेमिजिनस्तवनम् (सर्वतोभद्रं) १३ महीसागरोपाध्यायः श्रीशैवेयं यादव. ज्ञानपञ्चमीस्तवनम्
२४ सोमतिलकसूरिः श्रीशैवेयं शिवश्री
नेमिजिनस्तवनं (विविधछन्दोमयं) ४५ सोमतिलकसूरिः श्रीश्रीपुराभिध०
अन्तरीक्षपार्श्वस्तवनम् १६ श्रीजिनपतिसूरिः श्रीसधेवरसाकर०
राणपुरस्थयुगादिजिनस्तवः(भोज्यादि)११ जिनसागरः श्रीसम्भवविभो ! (ऋ. चै. ३) सम्भवजिनचैत्यवन्दनम् ९ ऋषिवर्द्धनः श्रीसम्भवः सम्भव० (हे. ३) सम्भवजिनस्तवनम्
५ हेमविजयः श्रीसर्वज्ञ ज्योतीरूपं० पार्श्वजिनस्तुतिः
४ निर्नामका श्रीसर्वज्ञ ! समग्र०
सीमन्धरजिनस्तवनम् २७ जिनहर्षगणिः श्रीसंवरक्षोणिपतेः (हे. ४) अभिनन्दनजिनस्तवनम् ५ हेमविजयः श्रीसिद्धचक्रस्य पदे तृतीये सिद्धचक्रतृतीयपदस्तुतिः ४ निर्नामका श्रीसिद्धचक्रस्य मनोऽभि. , षष्ठपदस्तुतिः श्रीसिद्धाचल० ऋषभस्तवनम् ।
१२ ललितकीर्तिशिष्यः
Annawwwwwwwnnnnn.wwwwnnnnnnnnnnnnnnnni
अकाराद्यनुक्रमः।।
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्री सिद्धार्थकुलाम्बर ० श्रीसिद्धार्थनरेन्द्र ०
श्रीसिद्धार्थनरेन्द्र वंश कमला • श्रीसिंहसेननृप० (नि. स्तु. १४) श्रीसुव्रत ! भ्राजि (हे. २०)
श्रीसेढीतटिनीतटे ०
श्रीसोपारक०
श्रीसोपारकपत्तना • श्रीस्तम्भनं पार्श्वजिनं श्रीहरिकुलहीराकर
श्रुत्वा श्रद्धाय ०
श्रेयसां पद
श्रेयः शालः सहःशाली
श्रेयः श्रियं प्राप विमुच्य • श्रेयः श्रियां मङ्गल०
श्रेयः श्रियां मङ्गल० (पादपूर्तिः)
श्रेयः श्रीणां नमतां०
श्रेयः श्रीणां निधानं ०
वीरजिनस्तवनम्
वीरस्तोत्रम् ( पञ्चकल्याणकरूपम् )
वीरनिर्वाणकल्याणकस्तवः अनन्तजिनस्तुतिः
मुनिसुव्रतजिनस्तवनम्
स्तम्भनपार्श्वचैत्यवन्दनम्
१२
१९
४ निर्नामका
विवयविजयः
सोमतिलकसूरिः जिनप्रभसूरिः
५ हेमविजयः
निर्नामकम्
सोपारकजिनस्तवनम् ( विविधच्छन्दः) ३२ निर्नामकम्
ऋषभजिनस्तुतिः
स्तम्भनकपार्श्वनाथस्तवनम्
नेमिजिनस्तवनम् ( क्रियागुप्तम् )
आत्मनिन्दाष्टकम्
युगादिदेवस्तवनम्
"
जिनसोमसूरिः
२०
जिनप्रभसूरिः
१०
१. जिनप्रभसूरिः
६
निर्नामकम्
११
८
वर्द्धमानजिनस्तवः (निर्वर्ण्य : सटीक : ) वीर (१३ क्रियास्थानगर्भ) स्तवनम् ३२
रत्नाकरपञ्चविंशतिका (सटीका)
२५
पार्श्वजिनस्तुतिः अर्बुदमण्डनयुगादिजिनस्तवनम् सीमन्धरजिनस्तवनम्
सूरचन्द्रः विनयविजयोपा० रत्नाकरसूरिः
४ निर्नामका
२५ लक्ष्मीसागरसूरिः
१९ सहजमण्डनगणि:
३।१२
३।२२
१८
१२
१८
१२
१२
१४
२२
२५
१४।२४
३५
३६.
१४
१२
५२
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रेयाश्री श्रेणये० ऋ. चै. ११) श्रेयांसजिनचैत्यवन्दनम्
" ऋषिवद्धनः श्रेयःश्रेणिनिदानं०
अर्बुदालङ्कारऋषभदेवस्तवनम् ___२५ मुनिसुन्दरसूरिः । श्रेयांसनाथं प्रणमामि(क.स्तु.११) श्रेयांसजिनस्तुतिः
४ कल्याणसागरसूरिः श्रेयांसवप्ता जननी
विहरमाणजिनपञ्चजल्पस्तवनम् २२ आनन्दविमलसूरिः श्रेयांस ! सर्वविदमनि०(जि.स्तु.११)श्रेयांसजिनस्तुतिः
४ मेरुविजयः श्रेयांसि विश्राणयितार० साधारणजिनस्तुतिः
६ जिनसुन्दरसूरिः श्रेयोऽभिवृद्धिं विजया० जीराउलापार्श्वस्तवनम्
३४ भुवनसुन्दरसूरिः श्रेयो दधानं कमला. पार्श्वजिनस्तवनम् (संसार• पादपूर्तिः) १७ निर्नामकम् श्रेयोमयं ही
फलवर्द्धिपार्श्वस्तोत्रम् (सटीक) ७ सूरचन्द्रः श्रेयोमूलानुकूला (शी. चै. १४) वीरजिनचैत्यवन्दनम्
५ शीलरत्नसूरिः श्रेयोलतापल्लवनैक. ऋषभस्तवः
७ जिनसुन्दरसूरिः श्रेयोलक्ष्मीराज (शी. चै. ११) श्रेयांसजिनचैत्यवन्दनम् ५ शीलरत्नसूरिः श्रीस्तम्भनं पार्श्वजिनं स्तम्भनपार्श्वस्तवनम् ११ लक्ष्मीसागरप्रशिष्यः जिनसोमसूरिः१४
स. १११ सकलकमलदल
ऋषभजिनस्तवनम् (प्रथमस्वरमयम् ) ६ चतुरविजयः सकलकुशलवल्ली
शान्तिजिनस्तुतिः (पादपूर्तिः) ४ निर्नामका सकलदेवनरेश्वर०
शान्तिनाथस्तोत्रम्
१३ कुशलसागरः सकलदेवमानव० परमेष्ठिस्तवनम्
७ रामचन्द्रः
अकाराधनुक्रमः।
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________
www
सकलधौतसहासन० (शो, १४) अनन्तजिनस्तुतिः सकलनाकिनिकाय
चतुर्विंशतिजिनस्तवः सकलभविकचेतः
गोडीपार्श्वप्रभुस्तवनम् सकलमङ्गल.
शीतलजिनस्तवनम् सकलमङ्गल.
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् सकलमङ्गलवृद्धि
सरस्वतीस्तवः .सकलवाञ्छित.
पार्श्वजिनस्तवनम् सकलविमलमङ्गल.
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् सकलविश्वसुसम्मददे० द्वितीयास्तुतिः सकलशारद
सिद्धाचलमण्डनऋषभस्तवनम् सकलसुखनिवहदानाय. अजितशान्तिस्तवः (सावचूरिः) सकलसुखसमृद्धि० (क्ष. चै. २) अजितजिनचैत्यवन्दनम् सकलसुरेश्वर०
जिनस्तुतिपञ्चाशिका सकलसमयोप० (सा. १) साधारणजिनस्तवः पकलागमतत्त्व०
नमिजिनस्तुतिः सकलार्थसिद्धिसाधन
ऋषभवीरस्तवनम् सकलाहत्प्रतिष्ठान
सकलाईतू० सजन्मानमजन्मानं ( सा. १२) साधारणजिनस्तवः
.. ४ शोभनमुनिः३।२३।२८॥३१॥३२
२५ सोमसुन्दरसूरिः ___९ विद्यासागरसूरिः
५ निर्नामकम् २७ देवरत्नसूरिः ११ निर्नामकः ९ निर्नामकम् ७ आनन्दचन्द्रः ४ निर्नामका ७ जयचन्द्रगणिः १७ जयशेखरसूरिः
३ क्षमाकल्याणः . ५३ महिमेरुः १६ रामचन्द्रसूरिः
४. निर्नामका ३९ सकलचन्द्रोपाध्यायः २८. हेमचन्द्राचार्यः १६ रामचन्द्रसूरिः
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________
स जयति जिनकुन्थु ० ( ऐ १७ ) कुन्थुजिनस्तुतिः
सततमतिलसन्त्या
सुपार्श्वजिनस्तुतिः
संतिकरं संतिजिणं
सत्वेषु मैत्री गुणिषु०
सत्वस्यैकान्तनित्यत्वे (वी. ८) सदा चिदानन्द ०
सदा योगसात्म्या
सदा वासना पासना
सदोदितानन्द •
सद्भक्त्यानत० (क्ष. चै. १ )
शान्तिकरस्तवनम्
परमात्मद्वात्रिंशिका
"
अष्टमः प्रकाशः
युगादिजिनस्तवनम् (सरस्वतीयमक)
महावीरद्वात्रिंशिका
पार्श्वदेवस्तवनम् ( साक्चूरि )
शान्तिद्वात्रिंशिका ऋषभजिनचैत्यवन्दनम्
सद्भावभासुरसुरासुर ०
भारतीस्तवः
सधुक्तिमुक्तितरुणी० ( जि. स्तु. २) अजितजिनस्तुतिः
सद्धर्म धर्म ! भवतु ( सन्नमस्त्रिदश०
सद्भक्त्या देवलोके
समवसरणभूमौ (ब. स्तु. १५)
समस्त कल्याणनिधान •
समुद्रभूपाल ०
१५ ) धर्मजिनस्तुतिः
महावीरस्तवनम् (३२ दलकमलं)
तीर्थवन्दना
धर्मजिनस्तुतिः
शङ्खश्वरपार्श्वस्तोत्रम् नेमिजिन ( पञ्चमी) स्तुतिः
यशोवि० ४ निर्नामका
१३ मुनिसुन्दरसूरिः
३२
१३
२९ जिनमाणिक्यमणिः
४
३२
१३
३२
रामचन्द्रसूरिः हेमचन्द्राचार्यः
सिद्धसेनसूरिः
जयकीर्तिसूरिः
रामचन्द्रसूरिः
क्षमाकल्याणः
३३ रत्नवर्द्धनः
४
मेरुविजयः
४
"
१८ उदयधर्मः
१०
*
१०
४ निर्नामका
कल्याणसागरः
बप्पभट्टिः
मुनिचन्द्रसूरिः
r
२८
११
१३
२६
१२
१५
१४
१३
२८
१२
१७
७/२८
१४
१२
अकाराद्यनुक्रमः ।
५५
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________
समुल्लसद्भक्तिसुरा० श्रीनेमिजिनस्तोत्रम्
" ऋषिवर्द्धनः समुल्लसन्मल्लि० (शी. चै. १९) मल्लिजिन चैत्यवन्दनम्
५ शीलरलसूरिः सम्पूर्णशीतयुतिः सरस्वतीस्तोत्रम्
९ दानविजयः सम्मं नमिऊण जिणे. पञ्चकल्याणकस्तोत्रम्
२६ जिनवल्लभसूरिः सम्यगवस्तुप्रत्यय० नमस्कारस्तुतिः
९ रामचन्द्रः सयलाहिवाहिजलहर० फलवर्द्विपार्श्वस्तवनम्
१२ जिनप्रभसूरिः - सरति सरति चेतः सर्वजिनसाधारणस्तवः
११ नरचन्द्रसूरिः सरभसत्यत्०
श्रीवीरस्तवः (सं० प्रा०) १० धनपालकविः सरस्वति नमस्यामि० सरस्वतीस्तोत्रम्
७ निर्नामकम् सर्वज्ञसवोमरराज० साधारणजिनस्तवः
८ जिनसुन्दरसूरिः सर्वाभिमुख्यतो नाथ (वी. ३) तृतीयः प्रकाशः
१५ हेमचन्द्राचार्यः संसारजिएसु जहा. जीवविचारस्तवनम्
४. धर्मघोषसूरिः संसारदावानल.
वीरस्तुतिः (टीका ज्ञानविमलसूरिकृता) ४ हरिभद्रसूरिः संसारसारं शैवश्री. साधारणजिनस्तवनम्
८ अमरचन्द्रसूरिः संसारेऽस्मिन् (क्ष. चै. १३) विमलजिनचैत्यवन्दनम्
३ क्षमाकल्याणः सहसा महसा सहसा. साधारणजिनस्तुतिः
४ निर्नामका सा सर्वदा पुण्यतमा० द्वितीयास्तुतिः
४ निर्नामका सार्वान् सर्वान्० (सु. ५) साधारणजिनस्तवः
८ सोमसुन्दरसूरिः
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________
२३
१२।१३
सिग्धमवहरउ विग्धं
** सिद्धं हृदयनिरुद्धं०
पार्श्वस्तवनम् (अजितशान्तिसमानं) ३० सकलचन्द्रः सिद्धाचलश्रीललना०
श्रीसिद्धाचलमण्डनश्रीऋषभजिनस्तवनम् १४ कुशलसागरः
(यमकमयं) सिद्धार्थवंशभवने० (जि. स्तु. २४) वीरजिनस्तुतिः ।
४ मेरुविजयः सिद्धो वर्णसमाम्नायः ऋषभजिनस्तवनम् (सावचूरि) २३ निर्नामकम्
कलापकव्याकरणसन्धिगर्भितम् २३ निर्नामकम् सिरिउसहवद्धमाणं० शाश्वतचैत्यस्तवनम्
२४ देवेन्द्रसूरिः सिरि रिसहअजिय
अजितशान्तिस्तवः (मन्त्रगर्भितः) १७ धर्मघोषसूरिः सिरि रिसहनाह आदिदेवस्तवः
९ देवेन्द्रसूरिः सिरिविस्ससेण अइरा. शान्तिनाथ १२ भवस्तोत्रम् १० धर्मघोषसूरिः सिंहासने गत० (जि. स्तु. १३) विमलजिनस्तुतिः
४ मेरुविजयः सीमन्तिनीमिव पतिः( , २०) मुनिसुव्रतजिनस्तुतिः सीमन्धरः पूर्वविदेह. (हा. ४) हारावलीचतुर्थस्तवः
१४ जयतिलकसूरिः सीमन्धरं स्तौमि०
विहरमानजिनचैत्यवन्दनम् ३ निर्नामकम् सीमन्धराधीश० पावलघुस्तवः (सटीकः)
५ क्षमाकल्याणः सुखकारण. भादिजिनस्तवनम्
८ पार्श्वचन्द्रः सुपार्श्व ! तीर्थनायक० सुपार्श्वजिनस्तुतिः
४ निर्गमका
अकाराद्यनुक्रमः। .
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________
५८
सुमते सुमते.
सुमतिजिनस्तुतिः सुमतेऽसुमता० (ऋ, चै. ५) सुमतिजिनचैत्यवन्दनम् सुरअसुरखयरमहियं
जिनस्तोत्रम् ( आभाणगर्भितं ) सुरकिन्नरनाग०
चतुर्विंशतिजिनचैत्यवंदनम् सुरदानवमर्त्यः
पार्श्वजिनाष्टकम् सुरासुराधिनाथ० (जि. स्तु. २२) नेमिजिनस्तुतिः सुरासुराधीश्वररत्न.. ऋषभजिनस्तवनम् (९ रसमय) सुरासुराधीश्वर०
जीरापल्लीपार्श्वस्तवनम् सुरासुरेन्द्रौ निस्तन्द्रौ० (अ. २) साधारणजिनस्तवः सुरासुरैर्वन्दित.
महावीरजिनस्तवनम् सुरास्तु सम्मील्य.
समवसरणस्तुतिः सुलभमरिशतानां
अनजदुर्जयाष्टकम् सुवर्णवर्ण लयमध्य०
श्रीमायाबीजस्तोत्रम् सुवर्णवणों हरिणा० (क्ष. चै. ५) सुमतिजिनचैत्यवन्दनम् सुविधिनाथजिनं
सुविधिजिनस्तवनम् सुविधिरवधिरेन
सुविधिजिनस्तुतिः सुहगुत्ते सुहगुत्ते
चतुर्विंशतिजिनस्तवनम् सूर्येन्दु सविमानौ० (अ. ८) सूर्यन्दुक्लप्तस्तुतिरूपः वोरस्तवः
४ निर्नामका ९ ऋषिवर्धनः ३३ निर्नामकम्
५ निर्नामकम् १० उत्तमसागरशिष्यः
४ निर्नामका ११ गुणसमृद्धः ८ निर्नामकम् ८ सोमसुन्दरसूरिः २४ निर्नामकम् ४ निर्नामका ८ विनयचन्द्रः १६ महोदयविजयः ३ क्षमाकल्याण: ६ कल्याणसागरसूरिः ४ निर्नामका २६ निर्नामकम् ९ सोमसुन्दरसूरिः
जैनस्तोत्रसन्दोहे ।
mmmmmmmw
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________
तरुणप्रभः
३६
सेढीतटस्तम्भनका. पार्श्वजिनस्तवनम्
९ जयचन्द्रसरिः
१. जयचन्द्रसूरिः सेतुं भवाब्धौ० (हे. ७) सुपार्श्वजिनस्तवनम्
५ हेमविजयः सोऽपास्तमोह० (हे. १०) शीतलजिनस्तवनम्
५ हेमविजयः सोल्लासं चारुचामीकर०. सम्मेतशिखरस्तवः
८ कल्याणकुशलगणिः सौधे सौंधे रसे स्वैः (ऐ. २३) पार्श्वजिनस्तुतिः
४ यशोवि० स्तवीमि तं पार्श्वजिनं स्तम्भनपार्श्वस्तवनम् (श्रृंखलाबध्ध)
१४ स्तुततं येन निवत्या (ब. स्तु. १८) अरजिनस्तुतिः
४ बप्पभट्टिः
७.२८ स्तुवे पार्श्व जिनाधीशं पार्श्वजिनस्तवः
६ सोमसुन्दरसूरिः स्तुवे विभो ! त्वां० (हे. १८) अरजिनस्तवनम्
५ हेमविजयः स्तुवे श्रीस्तम्भनाम्भोज. स्तम्भनपार्श्वजिनस्तवः
५ निर्नामकम् स्तौमि जिनेशानवतः कल्याणकस्तवनम्
२५ कल्याणविजयः स्नातस्याप्रतिमस्य०
वीरस्तुतिः ( सटीका) - ४ बालचन्द्रसूरिः स्फुरत्केवलज्ञान
स्तम्भनपार्श्वजिनस्तवनम् २५ देवसुन्दरसूरिः स्फुरद्विद्यत्कान्ते ! (शो. २१) नमिजिनस्तुतिः ।
४ शोभनमुनिः३।२३।२८।३१।३२ स्फूर्जद्भक्तिनतेन्द्र०
वीरस्तुतिः (स्नातस्या पादपूर्तिः) ४ निर्नामका स्मयोद्धरक्ष्माधर० (हे. १४) अनन्तजिनस्तवनम्
५ हेमविजयः स्मृतिनिर्मितजिन० अजितशान्तिस्तवः
६ सोमसुन्दरसूरिः प्रस्ताशर्मा वृत. . साधारणजिनस्तुतिः(एक दिबहुवचनतुल्या) ४ धर्मघोषसूरिः
अकाराद्यनुक्रमः।
३
३
१४
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________
स्वकृतं दुष्कृतं गर्हन् (वी. १७)
स्वयंभुवं भुवो ० (सा. ८)
स्वयम्भुवा भूत •
स्वर्णाष्टाय सहस्र ० स्वः श्रियं श्रीमदर्हन्तः
स्वःश्रेयस सरसीरुह०
स्वस्तिश्री परिषेव्य०
स्वस्तिश्रीसुखदान् ०
सप्तदशः प्रकाशः
साधारणजिनस्तवः
ऋषभजिन स्तवनम्
गौतमस्वामिस्तवनम् पञ्चपरमेष्ठिमन्त्रस्तवनम्
स्वामिन्नमन्नर
०
स्वामी माणिक्यदेव०
वीरस्तवनम् (पञ्चवर्गपरिहाररूपं )
वीरजिनस्तोत्रम्
स्वातन्त्र्यश्रीपवित्राय० (सा. १६) साधारणजिनस्तवः
पार्श्वजिनस्तवनम् माणिक्यस्वामीस्तवनम्
हन्तुं महामोहतमो० (ब. स्तु. १७) कुन्थुजिनस्तुतिः
हरन्तं संस्तवीम्यहं (ऐ. १८)
अरजिनस्तुतिः
पार्श्वजिनस्तुतिः
२८
चतुर्विंशतिजिनस्तुतिः (३४ अतिशय ) २८
गर्भिता
हर्षनतासुरनिर्जर ०
हिमगिरितनयेश •
शान्तिजिनस्तुतिः
हृदयकमलमध्ये ० (नि. स्तु. ९) सुविविजिनस्तुतिः
हीकारोदरवाग्भवे०
गर्भस्तोत्रम्
८ हेमचन्द्राचार्यः
१६ रामचन्द्रसूरिः
५
इ. ६
१४
५
२६
समन्तभद्रः
वज्रस्वामी ( ? )
जिनप्रभसूरिः
""
विजयसागरगणिः
लुम्प कज्ञानचन्द्रः
१६
१६
१८ कल्याणसागरसूरिः
४
१७
रामचन्द्रसूरि निर्नामकम्
४ बप्पभट्टिः
૪ यशोवि०
४
निर्नामका
९ मलकचन्द्रः
निर्नामका
निर्नामकम्
१३
१२
१३|१८
२२
२२
१२
१४
१३
१२
२२
७/२८
२
२८
ܙ
१८
१४
६०
जैनस्तोत्रसन्दोहे |
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________
ख-परिशिष्टम् । मुनिचतुरविजयप्रणीता
उन्दोनामगर्मिता श्रीवर्द्धमानषट्त्रिंशिका।
श्रेयःश्रीनिलयं पयोधरधाराशुद्धविराट्छदच्छविम् । छन्दोभिर्विविधैर्जिनेश्वरं श्रीवीरं स्तुतिगोचरं नये ॥१॥ चम्पकमाला तेऽतिविशाला मुक्तिवधूटीसङ्गमशाला । कण्ठतटस्था हे जिन ! वर्या पर्षदि हर्ष कस्य न कुर्यात् ? ॥२॥ पमोल्लासी सततमुदितो मार्गोन्मार्गप्रकटनपटुः । ध्वान्तवातं रेविरिव रयाद् हंसीश ! त्वं भवितनुमताम् ॥३॥ विधीयमाने जननोत्सवे ते सुरैः पदाङ्गुष्ठहतोऽपि नाथ ! । उपेन्द्रवज्रायुधजातभीतिरिव क्षणं स्वर्णगिरिश्चकम्पे ॥४॥ स्याद्वादिदुर्वादिशतैरधृष्यं तीर्थंश ! ते शासनमस्तदोषम् । मिथ्यात्वपृथ्वीधरघातनाय दीपेन्द्रवज्रायुधतां बिभर्ति ॥ ५ ॥ अनन्यसौगन्ध्यरसैकलीनो नानालताभ्रान्तिविखिन्नचेताः । त्यक्तोपजातिभ्रमणः षडङ्किस्त्वदलिपनं श्रयते स्म देव ! ॥६॥ १ शुद्धविराट् छन्दः, लक्षणं-म्सौ ज्गो शुद्धविराडिदं मतम् । २ चम्पकमाला-, , चम्पकमाला चेद् भमसाद् गः । ३ हंसीच्छन्दः, लक्षणं-ज्ञेया हंसी मभनगयुता । ४ उपेन्द्रवज्रा जतजा गुरू चेत्. ५ स्यादिन्द्रवज्रा यदि तौ जगौ गः । ६ अनन्तरोदीरितलक्ष्मभाजौ पादौ यदीयावुपजातयस्ताः ।
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________
દર
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[चतुरविजय
थे भक्त्यात्तभ्रमरविलसितास्त्वत्पादाब्जे जिनप! भविजनाः। तेषां कण्ठे विकिरति सलयं मुक्तिस्त्री स्रक् प्रमुदितहृदया ॥७॥ उत्फुल्लस्रक्शालिनी ते जिनेन्द्र ! मूर्तिस्ततस्वर्णरोचिर्वरेण्या । नक्षत्रालीभागिव स्वर्गिशैलो हर्षोत्कर्षायाहहासङ्गिनोऽपि ॥८॥ देव ! तेऽध्वनि जनप्रतिबोधप्रस्थितस्य तरवोऽपि नदन्ति । भङ्गकोकिलमयूरनिनादैः स्वागतानि विहितप्रणिपाताः ॥९॥ चक्रिकेशवसुरासुरेशितुस्तं श्रियोऽपरिमिताश्च वृण्वते । वाजिवारणरथोद्धता द्रुतं देव ! योऽर्चति तव क्रमाम्बुजम् ॥१०॥ वाद्यगणेन सुकोमलकण्ठ्यो जातमुदो धधोंकृतिपूर्वम् । जन्ममहे जिन ! देववधूट्योऽकार्पुरलं तव सद्गुणगानम् ॥११॥ मदनकषायभवार्तिविखिन्नैस्तव पदतामरंसं भविजीवैः । त्रिभुवनपूज्य ! नितान्तमुदारं हृदि निदधे सलयं जिन ! शान्त्यै॥१२॥ शिवललनाया भविकविवाह इव वरमाला ह्यतिरमणीया । विलसति कण्ठे कुसुमविचित्रा चरमजिन ! स्रक् सुरनिहिता ते ॥१३॥ भक्तिभरेग प्रमुदितहृदया ऽव्याहतनृत्या सततमनुदिनम् । सद्गुणराजी भवदवदवथु गायति नेतस्तव सुरललना ॥ १४ ॥
१ म्भौ लौ गः स्याद् भ्रमरविलसिता । २ शालिन्युक्ता म्भौ नगौ गोऽब्धिलोकैः । ३ स्वागतेति रनभाद् गुरुयुग्मम् । ४ रानराविह रथोद्धता लगौ । ५ दोधकवृत्तमिदं भभभाद् गौः । ६ तदकथि तामरसं नजजैर्यः । ७ नयनययुक्ता कुसुमविचित्रा। ८ चेद् भतनैः सो भवति च ललना।
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुनिप्रणीता] वर्द्धमानषट्त्रिंशिका। स्याद्वादिनी सकलभावबन्धुरा तिर्यङ्मनुष्यसुरबोधनक्षमा। वाणी तवेश! हरतेऽङ्गिशंसयानायोजनं मुललितार्धमागधी ॥१५॥ स्रग्विणी मण्डली देव ! देवासुराग्रेसराणां नमन्मौलिरिद्धादरा । प्रोल्लसद्भूषणोद्भासितस्वर्धरा पादपीठेऽलठत् तेऽखिला भासुरा ॥१६॥ भवारण्यसञ्चारिणामङ्गभाजां भवन्नाममन्त्रस्मृतौ तत्पराणाम् । त्रिलोकीश ! नेतर्घनांहोभुजङ्गप्रयातं कदाचिन्न ही भीतये स्यात् ॥१७॥ नरेन्द्रवंशस्थमुदारचेतसं विधूतदोषं च समस्तलक्षणम् । भवन्तमासाद्य शिवाङ्गना पति मतान्तरीयान् स्पृहयत्यपीश ! नो॥१८॥ जिनसूर ! भवोर्जितगाढतमो दलयन् प्रतिबोधितभव्यकजः । नृसुरेन्द्रनतोट ककुविदितः प्रकटीकृतमोक्षपथो हृदि मे ॥१९॥ द्रुतविलम्बितमन्थरयानया चकितया सुरदानवयोषिता। जिनपते ! त्वमशंसि जितस्मरः सुरगिरौ जननस्नपनक्षणे ॥ २० ॥ प्रमिताक्षरापि जिन! ते त्रिपदी लघुरप्यहो प्रवरबीजसमा । समपीफलद् गणभृदात्मवने परितृप्तिभाग् जगदभूदखिलम् ॥२१॥ विश्वं परिभ्रम्य विषिण्णचेतसः स्थानान्तराभावत एव सद्गुणाः । सिद्धार्थ ! सिद्धार्थशुभाभिधानकपृथ्वीन्द्रवंशाभरण ! स्थितास्त्वयि ॥२२॥
१ झेया बुधैर्नु ललिता तभी जरौ । २ रैश्चतुर्भिर्युता स्रग्विणी सम्मता । ३ भुजङ्गप्रयातं भवेद् यैश्चतुर्भिः । ४ जतौ तु वंशस्थमुदीरितं जरो । ५ इह तोटकमम्बुधिसैः प्रथितम् । ६ द्रुतविलम्बितमाह नभी भरौ । ७ प्रमिताक्षरा सजससैरुदिता । ८ स्यादिन्द्रवंशा ततजैरसंयुतैः ।
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[चतुरधिजय
पद्मोदयेन कुवलयप्रबोधकृत् शान्ता विचित्रमनुदिनं प्रदोषहृत् । मूर्तिर्जिनेश्वर ! तव दोपभोवती चण्डद्युतेरिव हरते तमो घृणिः ॥२३॥ सबोधा निखिलजनमहर्षिणीश! वाणी वर्ण्यनयसुधाप्रवर्षिणी ते । माहात्म्याच्छिवललनीपकर्षिणी नः शं दिश्यादपरमतैरधर्षणीया ॥२४॥ सद्वृत्तपुच्छलतिका नयकेशराव्या दानादिधर्मचतुरहिरमेयशक्तिः।। मिथ्यात्वदुर्धरकरीन्द्रमदापहारे सिंहोता विजयते जिन ! भारती ते॥२५॥ अमलकमलमालामालिनी ते जिनेंद्र ! ।
त्रिभुवनजनचेतोहारिणी ध्वस्तदोषा । जयति विजितरागद्वेषमोहप्रपश्चा।
सकलसुखनिदानं मूर्तिरुत्फुल्लनेत्रा ॥२६॥ कामक्रीडासक्तोऽप्युद्यत्पापव्यापस्ते भक्त्या
प्रत्याख्यानो राज्यश्रीभुक् श्रद्धाशाली सच्चेताः । तीर्थेशत्वं नामाऽबध्नात् त्रैलोक्याच सद्विम्बि
सारो भूपः श्रीसिद्धार्थक्ष्माभुगवंशाकाशार्क ! ॥ २७ ॥ सुरपतिवाणिनीकुचरमापहारिकुम्भैः
सपनमकारि यैरमृतसागराम्बुपूर्णैः । १ प्राज्ञैर्मता तभसजगैः प्रभावती । २ म्नौ जो गस्त्रिदशयतिः प्रहर्षिणीयम् । ३ सिंहोद्धता भवति चेत् तभजा जगौ गः । ४ ननमयययुतेयं मालिनी भोगिलोकैः । ५ कामक्रीडा पञ्च स्युर्मा यस्यां वेदत्रिच्छेदा । ६ नजभजरैः सदा भवति वाणिनी गयुक्तैः ।
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुनिप्रणीता ]
वर्द्धमानषत्रिंशिका |
तव जननक्षणे सुरगिरौ विशुद्धभावैः स्वयमपि तैरधीश ! विबुधैरवापि शुद्धिः प्रयाति भवति प्रभो ! सुरभवाद् विदेहोदरं नितान्तमभितः श्रियो ववृधिरेऽयि पृथ्वीपतेः ।
व्यधत्त जिन ! वर्द्धमान इति तेऽभिधां ते न स ह्यतुच्छतरमुन्महोत्सवविधिं विधायामलम् विशुद्धे सिद्धार्थक्षितिपतिकुलेऽपाकृततमा विराजिष्णुर्भासोदयशिखरिणीवेश ! तरणि: ।
तिरस्कुर्वन् दोषाकरमुदयमागास्ततमहा
अमर हैरिणीनेत्रा देव ! स्फुरन्मणिकाञ्चनाभरणरुचिरा चेतो जहे न ते स्वकटाक्षितैः । प्रलयपवनैः क्षुब्धाशेषक्षमाम्बुधिभूधरै
जगच्चक्षुवीर ! त्रिभुवनगतार्थान् प्रकटयन् ॥ ३० ॥
आधिव्याधिव्यथितहृदया विस्मृतस्वस्वभावा
मन्दाक्रान्ता भविजनततिः पापकर्मामयेन ।
६५
त्रिदशशिखरिप्रस्थः क्षोभं प्रयाति कदापि किम्? ॥ ३१ ॥
नानादोषप्रशमनकृता दायिना पुण्यपुष्टिं
॥ २८ ॥
॥ २९ ॥
१ जसौ जसयला वसुग्रहयतिश्च पृथ्वी गुरुः । २ रसै रुदैछिन्ना यमनसंभला गः शिखरिणी । ३ रसयुगहयैम्स स्लो गो यदा हरिणी तदा । ४ मन्दाक्रान्ता मभनततगा गो यतिर्वेदषभिः ।
शान्ति भेजे जिनवर ! भवन्नाममन्त्रौषधेन ॥ ३२ ॥
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[चतुरविजय
चरम जिनपते ! हिमांशुप्रभाकुन्दरूप्याचल
. तुहिनशिखरिदिग्गजेन्द्रेश्वरक्षीरपाथोनिधीन् । त्रिदशवरवधूसमूहैः सदा गीयमानं मुदा
त्रिभुवनवलये तवाद्यावधि स्पर्द्धते सद्यशः ॥ ३३ ॥ नानाव्याधिगणो न चाब्धिरनलो न क्षुद्रदेवासुर
बातो नीचमहीपतिर्न सबलः प्रत्यर्थिसार्थोऽपि नो । भीत्यै स्यात्करिवल्गितं न भविनः शादलविक्रीडितं
त्वन्नामामलमन्त्रसंस्मृतिकृतो देवार्य ! हे चेतसि ॥ ३४ ॥ विश्वेऽस्मिन् पुत्रपिण्डानसुक्त शतशो नार्यस्त्रिशलया
नान्या त्वादृक्षमन्यं तनयमजनयत् काचित् सुवदना । आशाः सर्वाः समन्ताद् दधति च सततं भानि प्रतिहत
ध्वान्तं प्राच्येव सूते जिन ! जनमहितं भासामधिपतिम्॥३' इत्थं ते त्रैशलेय ! स्तवनमविकलं शृण्वतोऽधीयतो वा
नानाच्छन्दोऽवबद्धं चतुरभविजनस्येदमग्यूं त्रिसन्ध्यम् । देवी सिद्धायिकाख्या मृगपतिगमना स्रग्धंरा नीलवर्णा ।
मातङ्गो यक्षराट् च द्विरदकृतगतिः श्यामरुग रातु सौख्यम्॥३६॥
१. नवनिधिविरतिर्मता रैश्चतुर्भिश्च नाभ्यां प्रभा । २. सूर्याश्वैर्मसजस्तताः सगुरवः शार्दूलविक्रीडितम् । ३. जैया सप्ताश्वषभिर्मरभनययुता म्लौ गः सुवदना । ४. नानां त्रयेण त्रिमुनियतियुता स्रग्धरा कीर्तितेयम् ।।
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________
मुनिप्रणोता] वर्द्धमानष्ििशका।
ग-परिशिष्टम् । श्रीभद्रबाहुस्वामिप्रणीतं उपसर्गहरस्तोत्रम् ।
उवसग्गहरं पासं पासं वदामि कम्मघणमुकं । विसहरविसनिन्नासं मंगलकल्लाण आवासं ॥ १ ॥
श्रीचन्द्राचार्यकृता लघुत्तिः।
श्रीपार्श्वनाथाय नमः । नमस्कृत्य परं ब्रह्म सर्वयोगिनमस्कृतम् ।
उपसर्गहरस्तोत्रं विवृणोमि समासतः ॥ ‘उवसग्गहरं ' इत्यादि,
उपसर्गहरं पाच-पार्श्वयक्षं पार्श्वनाथं च । भगवन्तं किंविशिष्टम् ? कर्मघनमुक्तम् , मङ्गलकल्याण आवासम्, विषधरविषनिर्नाशं च । इत्यक्ष . राथः। वन्दे इति क्रियापदम् ।।
अधुना वृद्धसम्प्रदायः... प्रणवबीजगर्भ देवदत्तनामालिख्य बहिश्चतुर्दले पद्मे प्रत्येक पार्श्वनाथ इत्येकैकमक्षरं दत्वा दलाने हर हर इत्यक्षरद्वयं न्यसेत् , बाये हहा हि ही हु हु हे है हो हो हं हः इत्यक्षरैः सर्वतो वेष्टयेत् । ततस्त्रिगुणमायाबीजेन वेष्टयेत् । इत्येकं यन्त्रम् ॥ १ ॥
तथा वंकाराक्षरोदरे नामाक्षरं दत्वा शेषं पूर्वयन्त्रवन् न्यसेत् । जगबल्लभकरं प्रथमं यन्त्रम् । सौभाग्यकरं द्वितीय यन्त्रम् ॥ २ ॥
तथा मायाबीजग: नाम कृत्वा बहिश्चतुर्वपि दलेषु पार्श्वनाथ इत्यक्षराणि प्रत्येक स्थापयेत् । तद्वहिः हर हर इत्यक्षरैर्निरन्तरं पूरयेत् । बाये च हहा इत्याद्यक्षराणि द्वादश देयात् । ततोऽपि बहिः अकारादिक्षकारपर्यन्तैर्मातृकाक्षरैर्वेष्टयेत् । ततस्त्रिगुणमायाबीजेन वेष्ट यम् ।
इति लक्ष्मीवृद्धिकरं तृतीयम् ॥ ३ ॥
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[श्रीभद्रबाहु
AAAAAA
तान्तितः वकारेण ततो देवदत्त भूतादिनिप्रहका कार्यम् ।
लघुवृत्तिः । तथा हुंकारं नामगर्भ कृत्वा पूर्वोक्तरीत्या शेषं कार्यम् ।
भूतादिनिग्रहकरं यन्त्रं चतुर्थम् ॥ ४ ॥ तथा प्रथम हुं ततो देवदत्तस्ततः क्षं दत्वा पार्श्वनाथ, हर हर पूर्ववत् ततः वकारेण संवेष्टय बाह्ये षोडशस्वरसंयुतं षोडशदलं पद्मं कृत्वा ततस्त्रिगुणमायाबीजेन वेष्टयेत् ।।
॥ इतिज्वरनिग्रहकरं पञ्चमं यन्त्रम् ॥ ५ ॥
तथा प्रथमं वं ततो नाम हूँ दत्वा बहिरष्टदलेषु ॐपार्श्वनाथाय स्वाहा इति दत्वा शेषं पूर्ववत् कार्यम्, ततस्त्रिगुणमायाबीजेन वेष्टयेत् । . इति शाकिनीनिग्रहकरं षष्ठं यन्त्रम् ॥ ६ ॥
तथा हुंकारगर्भ नाम कृत्वा बाह्ये हूँकारेण वेष्टयेत् ततोऽपि ॐ पार्श्वनाथाय स्वाहा इत्यक्षरैर्वेष्टयेत् ततत्रिगुणमायाबीजेन वेष्टयेत् ॥
विषमविषनिग्रहकरं यन्त्रं सप्तमम् ॥ ७ ॥
अमीषां सप्तानामपि यन्त्राणां कुङ्कमगोरोचनाभ्यां भूर्यपत्रे स्वरूपं लिखित्वा कुमारीकर्तितसूत्रेण संवेष्ट्य वामभुजधारणेन जगद्वाल्लभ्यलक्ष्मीवृद्धिभूतादिनिप्रहकरज्वरशाकिनीनिग्रहविषमविषनिग्रहादि यथासङ्ख्यं भवति॥
ॐ ह्री श्री हर हर स्वाहा । प्रथम दिनत्रयं त्रिसन्ध्यमष्टोत्तरशतं जपेत् पार्श्वनाथप्रभोरग्रे मन्त्रः सिद्ध्यति । सर्वयन्त्रेष्वयमेव पूजामन्त्रः ॥
___ ॐ गम्→ त्रिशूलमुद्रया प्रांगी मग्नौ ग्रः हहा छिन्द छिन्द भिन्द भिन्द विदारय विदारय कम्यूँ वां वीं व द्रौं व्रः हहा ताडय ताडय घ्रां ध्री बूं घ्रौ:घ्रः अंग्रे हुं फुट हम्हा ह्रां ह्री हूँ ह्रौ हूं ह्रः हहाः ये ये ज्वल ज्वल प्रज्वल प्रज्वल ॐ नमो भगवते पार्श्वनाथाय चण्डक्रोधाय सप्तफणाविभूषिताय हूं भु से सम्→ वज्रासित्रिशुलं धारय इदं भूतं हन हन दह दह पच पच त्रास त्रास खः खः खाहि खा हि मन्त्रराज आज्ञापयति स्वाहा । पाश्वयक्षमन्त्रः।
तथा ॐ गम्ल रर रारा हाहा औं क्रौं ह्रीं क्षी क्ली ब्लँद्रां द्री पार्श्वयक्षिणि ! ज्वल ज्वल प्रज्वल प्रज्वल दह दह पच पच इदं भूतं निर्धाटय धूमा
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________
स्वामिप्रणीतम्] उपसर्गहरस्तोत्रम् । द्वितीयगाथा
विसहफुलिंगमंतं कंठे धारेइ जो सया मणुओ। तस्स ग्गहरोगमारीदुद्वजरा जंति उवसामं ॥२॥
लघुवृत्तिः । न्धकारिणि ! ज्वलनशिखे ! हुं हुं फुट ३ मातृतिकासहिते ! पार्श्वयक्षिणी आज्ञापयति स्वाहा । पार्श्वयक्षिणीमन्त्रः ॥
इति मन्त्रद्वयमुपोषितेन प्रचुरयोगपूर्व साध्य भूततिथौ यावदष्टोत्तरशतं ततः सिद्धयति ॥
इति दोषनिग्रहः ॥ तथा भयं नामगर्भितं लिखिला बाह्ये ह→ इत्यक्षरेण सर्वतो वेष्टयेत् ततो बहिः षोडशस्वरर्वेष्टयेत् , तद्वहिरष्टसु दलेषु कम्यं म्यूँ हम्यूँ क्य॑ क्षयं मयं धल्यू कम्य इत्यक्षराणि देयानि । पुनरपि बहिरष्टपत्रेषु ब्रह्माणी, कुमारी, इन्द्राणी, माहेश्वरी, वैष्णवी, वाराही, चामुण्डी गणपतिनामानि प्रणवपूर्वाणि नमोऽन्तानि न्यस्यानि । तथा बाह्येषु च पूवोंकयक्षयक्षिणीमन्त्राभ्यां वेष्टयेत् । तदुपरि ककारादिहपर्यन्तमातृकावणवेष्टयेत् तद्वाद्ये मायाबीजेन त्रिधा वेष्टयेत् ।
इत्येवं यन्त्रम् । इदं यन्त्रं कुङ्कमगोरोचनया लिखितं ॐ को ही क्षी क्ली ब्ल द्रां द्रों ज्वालामालिनी नमः ॥ इत्यनेन मन्त्रेण अष्टोत्तरशतपुष्पैः पूजयेत् । सर्वविषमविषक्षुद्रोपद्रवनिर्नाशं विधत्ते ॥
॥इति प्रथमगथामन्त्रयन्त्राणि ॥
'विसहरफुल्लिंग. ' इत्यादि ।
यान्ति उपशामम् । के ? प्रहरोगमारीदुष्टज्वरादयः । यः किम् ! यो विषधरफुलिङ्गमन्त्रं कण्ठे धारयति । सदा मनुजस्तस्य इत्यक्षरार्थः ।
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________
७०
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[श्रीभद्रबाहु
__ लघुवृत्तिः । अधुना सम्प्रदाय:
प्रथमवृत्तवलयमध्ये हूँकारनामसहितं आलिख्य बहिरष्टदलं पद्म चालिख्य ॐ पार्श्वनाथाय ह्रीं नमः इति दलेषु अक्षराणि प्रत्येकं न्यसेत् , प्रत्येकं तबाह्ये चतुर्दलेषु ॐ ब्रह्मणे नमः, ॐ धरणेन्द्राय नमः, ॐ नागाय नमः, ॐ पद्मावत्यै नमः, लिखित्वा बायै षोडशभिः स्वररावेष्ट्य ततो बहिरष्टाम्बुजं कृत्वा ॐ ह्री श्री १ नमिऊण २ पास ३ विसहर ४ वसह ५ जिण ६ फुलिंग ७ ही नमः इति मन्त्रराज न्यसेत् । पुनरष्टदलमालिख्य ॐ नमो अरिहंताणं ह्रीं नमः, ॐ नमो सव्वसिद्धाणं ह्रीं नमः, ॐ नमो आयरियाणं ह्रीं नमः, ॐ नमो उवज्झायाणं ह्री नमः । ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं ही नमः, ॐ ज्ञानाय ही नमः, ॐ दर्शनाय ही नमः, ॐ चारित्राय ह्रीं नमः, इति प्रतिदलं लिखित्वा ततः पुनरपि षोडशपत्राणि ॐ रोहिण्यै नमः, ॐ प्रज्ञप्त्यै नमः, ॐ वज्रङ्खलायै नमः, ॐ वज्राङ्कुश्य नमः, ॐ अप्रतिचक्रायै नमः, ॐ पुरुषदत्तायै नमः, ॐ काल्यै नमः, ॐ महाकाल्यै नमः,ॐ गौर्यै नमः, ॐ गान्धायै नमः, ॐ सर्वास्त्रमहाज्वालायै नमः, ॐ मानव्यै नमः, ॐ वैरुट्यायै नमः,ॐ अच्छुप्तायै नमः, ॐमानस्यै नमः, ॐ महामानस्यै नमः, इति प्रतिदलं लिखेत् । ततोऽप्यष्टदलपढ़ें नागाधिपतिनामानि ततो बहिश्चतुर्विंशतिदलं लिखित्वा जिनजनन्यः सर्वाः ॐकारपूर्वाः नमःपर्यन्ताः, ॐ मरुदेव्यै नमः इत्यादिरीत्या नाम प्रत्येक सञ्चार्य लेख्याः । ततः पुनरपि षोडशदले पद्मे दले दले प्रत्येकं ॐ इन्द्राय नमः, ॐ जयायै नमः ॐ अग्नये नमः, ॐ अजितायै नमः, ॐ यमाय नमः, ॐ अपराजितायै नमः, ॐ जंभायै नमः, ॐ वरुणाय नमः, ॐ मोहायै नमः, ॐ वायवे नमः, ॐ वीरायै नमः, ॐ कुबेराय नमः, बेराय नमः, ॐ नाराण्यै नमः । ॐ ईशानाय नमः । ॐ विजयायै नमः, इति लिखेत्। ततो बहिरष्टसु पत्रेषु-ॐ आदित्याय नमः, ॐ सोमाय नमः, ॐ मङ्गलाय नमः, ॐ यावत् राहवे केतवे नमः इति प्रतिपत्रं न्यसेत् ।
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________
उपसर्गहरस्तोत्रम् । •
लघुवृत्तिः ।
"
बहिश्च त्रिगुणमायाक्षरेण वेष्टय महेन्द्रमण्डलं चतुरस्रं वज्राङ्कितं ललक्षक्षि इत्यक्षरयुगलक लितं तन्मध्ये चक्रं स्थाप्यम् इदं बृहच्चक्राभिधानं चक्रं गुरुपरम्परागतं गुरुमुखाज् ज्ञात्वा कुङ्कुमादिसुरभिद्रव्यैर्भूर्ये वा आलिख्य बहिश्चक्रस्य दक्षिणे पार्श्वयक्ष प्रतिमाम् वामे पार्श्वयक्षिणीप्रतिमामालिख्य त्रिसन्ध्यं जात्यादिकुसुमैरभ्यर्च्य शौचरक्षापूर्व सकलं कृत्वा नाशाग्रन्यस्तदृकूद्वन्द्वः सदा ध्यायेत् सर्वसम्पदादि करोति । मूलमन्त्रञ्च ध्येयः । स चायम् । एँ हाँ श्री क्ली को श्रीँ लाँ ख्लाँ हाँ नमः ।
.
स्वामिप्रणीतम् ]
७१
अथवा ॐ ह्रीं श्रीं अह नमिऊण इत्यादि वा मन्त्रद्वयं जपेत् । ॐ नमो भगवओ अरहओ पासस्स सिज्जउ मे भगवई महाविज्जा, उग्गे उग्गजसे पासे पासे सुपासे पासमालिणी ठः ठः स्वाहा ।
एआए विज्जाए चउत्थेण साहणं, पासनाहस्स जम्मनक्खत्तं च जोइअव्वं । अद्भुत्तरसहस्सजावेण सिज्जइ । तओ एआए जविआए गामाइसु धूयबलिकम्मं कायव्वं । मारिरोगभयं हरिऊण सुइजंपथं करेइ । चंदसेणखमासमणवयणाओ चक्रतीर्णा प्रस्तावात् कथिता ॥
॥ इति बृहचक्रविधिः ॥ प्रथमं देवकुलमिदम् ॥ अधुना द्वितीयं चिन्तामणिचक्रनामकमभिधीयते—
गुरूपदेशतः स्वमनीषिकया प्रथमं धरणेन्द्रं धृतातपत्रं पार्श्वनाथप्रभुबिम्बं स्थाप्य अधोह्रौकारबीजं दत्त्वा बाह्ये चतुर्दलेषु पार्श्वनाथनाम्नः एकैकमक्षरं दापयेत् । तद्वद्दरिष्टकोणदलेषु आलिख्य ॐ कर्फ्यू ब्रह्मणे नमः । ॐफ्यू धरणेन्द्राय नमः, ॐन्यू नागाय नमः ॐ फ्ल्यू पद्मावत्ये नमः, इति दिक्कोणेषु लिखेत् । बाह्ये ह्रीं ॐ ह्रः देव ! त्रायस त्रायस ॐ ह्री हूँवी हं सं यः ३ क्षिप ॐ स्वाहा । हाँ क्षौ नमः । इति मन्त्रेण वेष्टयेत् । ततः षोडशदलेषु कमलेषु षोडश स्वरान् संस्थाप्य ततः पुनरपि कमलमष्टदलं कृत्वा दलेषु ॐ नमो अरिहंताणं ह्रीँ नमः इत्यादीनि ॐ
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________
७२
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[श्रीभद्रबाहु
लघुवृत्तिः । चारित्राय हाँ नमः पर्यन्तानि पूर्वोक्तरीत्या स्थाप्यानि । तत उवसग्गहर पासं इति सकलगाथया वेष्टयेत् ।
ततो अनन्तकुलिका-वासुकि-शङ्खपाल-तक्षक-ककोंटक-पद्म-महापद्मान्तानि अष्टनागाधिपनामानि ॐकारपूर्वाणि नमःशब्दान्तानि अष्टदलकमलमध्येषु संस्थाप्य ततो विसहरफुलिंग इत्यादिगाथया वेष्ट्य तद्बहिः षोडशशु दलेषु षोडश विद्यादेवीनामानि संलिख्य पुनरपि बाह्ये चतुर्विशतिदलेषु तीर्थकरजननीनामानि पूर्वोक्तक्रमेणालिख्य पुनरप्यष्टच्छदाम्बुजैः अष्टौ दिक्पालनामानि, ततः चिट्रउ दूरे मंतो इति सकलगाथया वेष्टः कार्य: ततः पुनरप्यष्टदलकमलम् , तेषु आदित्य जया १ सौम अजिता २ मङ्गल अपराजिता ३ बुध जंभा ४ बृहस्पति मोहा ५ शुक्र गौरी ६ शनि गान्धारी ७ राहु केतु विजया ८ इति नामानि नमोऽन्तानि दलेषु संस्थाप्य ततः ॐ वम्माएवि ! सपुत्ति ! सवाहणि ! सपरिकरि ! श्वेतवस्त्राभरणभूषिते ! अन मण्डले आगच्छ आगच्छ स्वस्थाने तिष्ठ तिष्ठ स्वाहा । तुह सम्मत्ते लद्धे इति गाथया वेष्टयेत् , त्रिगुणमायाबीजेन वेष्टयित्रा इदं चक्रं पृथ्वीमण्डले पूर्वयुक्तिप्रतिपादिते स्थापयेत् । इति चिन्तामणिचक्रस्थापनविधिः ।
___ इदं चक्रं कुङ्कुमगोरोचनाप्रभृतिसुरभिद्रव्यैस्तानभाजने भूर्ये पत्रे वा संलिख्य श्वेतवस्त्र-श्वेताभरण-श्वेतमाला-विलेपन-जुषा पुंसा एकान्तशुचिप्रदेशे ध्यानावेशपूर्व त्रिकालमष्टोत्तरशतं प्रधानं अम्लानश्वेतसुगन्धपुष्पैः पूज्यमानं सर्वामयप्रशमनं सर्वदुष्टभयहरं कीर्तियश:सुभगतासम्पादनं सम्पत्करं चिन्तातीतार्थसाधकं भवत्यशंसयम् ।
अथवा रक्षाविषये कुङ्कुमादिद्रव्यैर्भूयें लिखितं कण्ठे धृतं सुगन्धिपुष्पसहनजप्तं नृपवन्हितस्कर शाकिनीप्रभृति क्षुद्रोपद्रवं निवारयति । पूजामन्त्रः पूर्वकथित एवात्रापि ज्ञेयः ।
॥ इति चिन्तामणिचक्रसमाप्तौ द्वितीयागाथापि समाप्ता ॥
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________
~
~
~
~~
~
~
स्वामिप्रणीतम्] उपसर्गहरस्तोत्रम्। अथ तृतीयागाथामाह
चिट्ठउ दूरे मंतो तुज्झ पणामो वि बहुफलो होइ । नरतिरिएसु वि जीवा पावंति न दुक्खदोहग्गं ॥ ३ ॥
लघुवृत्तिः । व्याख्या
'चिटउ दूरे मंतो' गाथा । तिष्ठतु ' आस्ताम् , कोऽसौ ? मन्त्रः। यतो युष्माकं प्रणामोऽपि बहुफलश्चैव । यस्मानरेषु तिर्यक्षु च जीवा न प्राप्नुवन्ति दुःखदौर्गत्यमित्यक्षरार्थः । वृद्धसम्प्रदायवायम्
हीकारे देवदत्तनामालिख्य बहिरिष्टदलपद्मपत्रेषु ह्रीकार एव दातव्यः, उपरि च ईकारेण त्रिगुणेन वेष्टनीयम् ।
एतद् यन्त्रं कुङ्कुमगोरोचनादिसुरभिद्रव्यैलिखितं 'औं ही हूँ नमो अरिहंताणं हूं नमः, अनेन मन्त्रण अष्टोत्तरसहस्रश्वेतपुष्पैरर्चितं पञ्चरत्नगर्भ कुमारीसूत्रप्रथितं नारीकण्ठे वामभुजे वा धृतं वन्ध्याशब्दापहं भवति ।
तथा मायाबीजगर्भ नाम कृत्वा बहिरष्टदलेषु हं हूँ ही हूँ प्रत्येक दापयेत् । ॐ ह्रीं श्री इत्यक्षराणि प्रत्येकं न्यस्य ह्रीकारेण त्रिगुणेन संवेष्टय पूर्वमन्त्रेणार्चितं मृतवत्सानारीणामपत्यप्राणदायकं भवति ।
___ तथा क्षम्यू मध्ये नाम दत्त्वा बहिरष्टदलपत्रेषु हं y हूँ प्रत्येक दापयेत् , उपरि श्रीकारेण त्रिधा वेष्टयेत् पूर्वोकमन्त्रेणाभ्यर्च्य स्त्रीणां कण्ठे बाहौ वा धारयेत् । अस्य प्रभावतः काकवन्ध्यापि प्रसूते ।
तथा ॐकारेण देवदत्तनामालिख्य बाह्ये षोडशस्वररावेष्टय उपरि च ॐ ह्री ऐ क्षी चामुण्डे ! स्वाहाँ इत्यक्षरैर्वलयं पूरयित्वा उपरि च हीकारेण चेष्टयेत् । ___इदमपि यन्त्रं कुङ्कुमादिभिः सुरभिद्रव्यैलिखितं बालानां ग्रहपीडां निवारयति । केषांचित् भूतादिभयं निषेधयति ।
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________
७४
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीभद्रबाहुअधुना चतुर्थगार्थामाह
तुह सम्मत्ते लद्वे चिंतामणिकप्पपायवब्भहिए । पावंति अविग्घेणं जीवा अयरामरं ठाणं ॥
लघुवृत्तिः । तथा ॐ ह्री श्री इत्यक्षरत्रयान्तरितं नाम कृत्वा बाह्ये षोडशपत्राम्बुजमालिख्य पत्रेषु ही श्री प्रत्येकमक्षरद्वयं दातव्यम् , उपरि वा क्षिप ॐ स्वाहा इति मन्त्रेण सर्वतो वेष्टयेत् , ततस्त्रिगुणमायाबीजेनावेष्टनीयमिति ।
इदमपि पूर्वोक्तमन्त्रयुक्त्यार्चितं दुर्भगानां सौभाग्यं करोति। अपस्मारादिपीडां निवारयति । परं गुरुपादपूजापूर्व सर्वत्रापि प्रवृत्तिः कार्या । अन्यथा सिद्धिर्न भवति । क्रमलोपाच्च ध्रुवमसिद्धिरेवेति पादलिप्तगुरोर्वचः इति तृतीयगाथार्थः ॥ ३ ॥ 'तुह सम्मत्ते० ' व्याख्या--
प्राप्नुवन्ति अविघ्नेन जीवा अजरामरं स्थानम् । क्व सति ? तव सम्यक्त्वे चिन्तामणिकल्पपादपाभ्यधिके लब्धे सति । इति गाथार्थः । अत्रापि सम्प्रदायः कथ्यते
आदौ पार्श्वनाथं परिकल्प्य दक्षिणे धरणेन्द्रं वामे पद्मावती परिकल्प्य उपरि ब्रह्माणं अधो नागनामानि कल्पयित्वा वलयं दत्वा तदुपरि अष्टदलाम्बुजं प्रत्येकं नमिऊण १ पास २ विसहर ३ वसह ४ जिण ५ फुलिंग ६ ह्रौ ७ नमः ८ आलिख्य बाह्ये च षोडश विद्यादेवीनाम एकैकस्वरसहित षोडशदलकमलमालिख्य उपरि चतुर्विंशतिदलकमलं मरुदेवी-विजया-सेनाइत्यादिनामसहितमालिख्य ह्रीकारेण वेष्टय प्रहदिक्पालाभिधानान्वितं कल्पयित्वा सुरभिद्रव्यैरालिख्य सुरभिपुष्पैनिरन्तरं नियमतः पूजनीयम् । लघुदेवकुलमिदम् । सर्वार्थसाधकं भवति । पूजामन्त्रः पूर्वोक्त एव गुरुमुखाज्ज्ञातव्यः । गुरुपादपूजा प्रचुरभोगः कार्यः ।।
इति चतुर्थगाथार्थः ॥ ४ ॥
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________
स्वामिप्रणोतम्] उपसर्गहरस्तोत्रम् । इदानी स्तुतेरुपसंहारमाह
इय संथुओ महायस ! भत्तिब्भरनिब्भरेण हियएण । ता देव ! दिज बोहिं भवे भवे पास ! जिणचंद ! ॥ ५ ॥
लघुवृत्तिः। 'इय संथुओ' व्याख्या--
इति संस्तुतो महायशः ! भक्तिभरनिर्भरेण हृदयेन । यस्मादेवं तस्मादेव ददासि लमेव ममेत्यध्याहार्यम् । 'बोधि ' सम्यक्त्वं भवे भवे हे पार्श्व ! जिनचन्द्र ! इत्यक्षरार्थः ।
अत्रापि गुरुपारतंत्र्यागतः सम्प्रदायः प्रोच्यते
प्रथमं वं झं हं दत्त क्षि इति नाम दवा बहिरष्टकारसम्पुटं कृत्वा तद्वहिः षोडश स्वरैर्वेष्टयित्वा तदुपरि अष्टदलाम्बुज विधाय दलेषु प्रत्येक ॐ पार्श्वनाथाय ही श्री स्वाहा इत्यालिख्य पुनरपि कमलं द्वादशदलं कृता दलं दलं प्रति हर हर इत्यक्षरद्वयं न्यसेत् , बाह्ये वी क्ष्वी हंस इत्यक्षरैवेष्टयेत् । बाह्ये हकारसम्पुटं, उपरि च एकारसम्पुटं परिकल्प्य बहिः क्ष्वीकारेण त्रिधा वेष्टयेत् । ___इदं यन्त्रं कुङ्कुमचन्दनकर्पूरगोरोचनादिसुरभिद्रव्यभूर्ये समालिख्य ॐ. कुं वं द्वापथति (2) वी वी हंसः स्वाहा । अनेन मन्त्रेण पूजयेत् श्वेतपुष्पैरष्टोत्तरशतसङ्ख्यैदिनत्रयं यावत् । शान्तिकपौष्टिकभूतप्रेतशाकिनीज्वरादिभयं नाशयति । रक्षाप्रयोगे (3) जने कुमारीकर्तितसूत्रेण वेष्ट्य बाहौ धारणीयम् । सर्वत्रापि रक्षा भवति ॥ . अधुना कतिचिन्मन्त्राः प्रतिपाद्यन्ते बृहद्वृत्तिकथिताः
ॐ त्म्ल्यू व हं ओं को क्षी ही क्ली ब्लू , द्री ज्वालामालि. नि ! झंकारिणि ! विषं निर्विषं कुरु कुरु स्थावरविषं जङ्गमं जाठरं
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________
७६
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[श्रीभद्रबाहु
momen
लघुवृत्तिः। योगजं अपहर अपहर मण्डकं अमृतेन सिञ्चय २ उत्थापय २ दण्डेनाक्रम्य विषमविषं ठः ठः ठः स्वाहा ।
पुरुषमानं दण्डं सप्ताभिमन्त्रितं कृत्वा सर्वसन्धिषु डकिनस्त्रिस्ताडयेत् उत्थापयति। तथा-ॐ को प्रो मृ ठः ३ इत्यनेन मन्त्रेण जलधारा देया डङ्कमुत्थापयति ।
ऐं ह्रीं श्रीं इति मन्त्रं लक्षमेकं जपेत् , पुरं क्षोभयति रक्तपुष्पैः । ॐ ह्रीं श्रीं क्ली कलिकुण्डस्वामिने नमः एष सर्वार्थसाधको नित्यजापाद् भवति ।
तथा--ॐ नमो भगवते पार्श्वनाथाय क्षेमङ्कराय ह्रीं नमः । क्षेमङ्करो मन्त्रः ।
उपसर्गहरस्तोत्रं विवृतं सड़क्षेपतो गुरुमुखेन । विज्ञाय किमपि तत्त्वं विद्याप्रवादाभिधप्रन्थात् ॥
इत्युपसर्गहरस्तोत्रलघुवृत्तिः चन्द्राचार्यकृता समाप्ता ॥
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________
પાટણના શીતલનાથના મંદિરમાં આવેલી
પાવતીની પ્રાચીન મૂતિ
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________
घ परिशिष्टम् ।
७७
श्रीपार्श्वदेवगणिविरचितवृत्तिविभूषितं
श्रीपद्मावत्यष्टकम् ।
श्रीधर्ममूतिमूरिगुरुभ्यो नमः प्राणिपत्य जिनं देवं श्रीपाच पुरुषोत्तमम् । पद्मावत्यष्टकस्याहं वृत्तिं वक्थे समासतः ॥ १॥
ननु किमिति भवद्भिर्मुनिभिः सद्भिः पद्मावत्यष्टकस्य वृत्तिर्विधीयते ? साऽविरतिः अतः कथं तस्याः सम्बन्धिनोऽष्टकस्य भवतां मुनीनां सतां वृत्तिः कर्तु युज्यते ? । अत्रोत्तरमनुत्तरं वितरामः-यतः सा हि भगवतः सर्वज्ञस्य तीर्थकस्य सर्वोपद्रवरक्षणप्रवणस्य सकलकल्याणहेतोः श्रीपार्श्वनाथस्य शासनरक्षणकारिणी सर्वसत्वभयरक्षणपरायणा अवितथसम्यादर्शनयुक्ता जिनमन्दिररक्षाप्रवर्तिनी सर्वस्यापि त्रिभुवनोदरविवरवर्तिनोलोकस्य मानसानन्दविधायिनी अष्टचत्वारिंशत्सहस्रपरिवारसमन्विता एकावतारा श्रीपार्श्वनाथस्य चरणारविन्दसमराधिनी अतः कथमीदृशायाः पद्मावत्याः सम्बन्धिनोऽष्टकस्य वृत्तिं कुर्वतामस्माकं दूषणजालमारोप्यते वावदकेन भवता ? तस्मानात्र दोषः।। __अथैवं वदिष्यति जञ्जपूकः सन् भवान् यदुत किमिति पूर्वाचार्यप्रणीतस्यास्य मन्त्रस्तोत्रस्य वृत्तिः क्रियते यतो भवतां प्रयोजनाभावात् ? अत्रोच्यते-प्रयोजनं हि त्रिविधम् प्रतिपादयन्ति परवादिकुञ्जरविदारणमृगेन्द्राः सहृदयाः, स्वप्रयोजनम् , परप्रयोजनम् , उभयप्रयोजनं च । तत्र स्वप्रयोजनं नववृत्तप्रमाणस्य लोकप्रसिद्धस्य अस्य मन्त्रस्तोत्रस्यार्थस्मरणलक्षणं विद्यते एव । तथा परप्रयोजनमपि विद्यत एव यतस्ते केचिद् भविष्यन्ति मन्दतमाः पाठका येषामस्या अपि वृत्तेः सकाशाद् बोधो भविष्यति । अत एव उभयप्रयोजनमपि सम्भवत्येव । तस्माद् वृत्तिकरणेऽस्माकं प्रयोजनं विद्यत एव ।
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________
७८
तत्राद्यं वृत्तमाह
जैनस्तोत्रसन्दोहे | [ पार्श्वदेवर्गणि
श्रीमद्गीर्वाणचक्रस्फुटमुकुटतटीदिव्यमाणिक्यमालाज्योतिचीला करालस्फुरितमुकुरिकाघृष्टपादारविन्दे ! | व्याघ्रोरोल्कासहस्र ज्वलदनलशिखालोलपाशाङ्कुशाढये !
७७
ॐ को ही मन्त्ररूपे ! क्षपितकलिमले ! रक्ष मां देवि ! पद्मे ! ||
"
रक्ष - पालय ! हे देवि ! पद्मावति ! शासनदेवि ! । कम् ? मां ? स्तुतिकर्तारम् । कीदृशे देवि ! ? ' श्रीमद्गीर्वाणचक्रस्फुटमुकुटतटीदिव्यमाणिक्यमाला ज्योतिर्वालाकरालस्फुरितमुकुरिकाष्टष्टपादारविन्दे ! ' श्रीर्विद्यते येषां ते श्रीमन्तः श्रीमन्तो गीर्वाणाः श्रीमद्गीर्वाणाः, तेषां चक्रं श्रीमद्गीर्वाणचक्रम्, स्फुटानि च तानि मुकुटानि च स्फुटमुकुटानि, श्रीमद्गीर्वाचक्रे स्फुटमुकुटानि श्रीमद्गीर्वाणचक्रस्फुटमुकुटानि । तटे भवा तटी, तेषां मुकुटानां तटी श्रीमद्गीर्वाणचक्रस्फुटमुकुटतटी । दिव्यानि - प्रधानानि माणिक्यानि, दिव्यमाणिक्यानि तेषां दिव्यमाणिक्यानां माला दिव्यमाणिक्य माला, तासां श्रीमद्गीर्वाणचक्रस्फुट मुकुटतटीनां दिव्यमाणिक्यमाला श्रीमद्गीर्वाणचक्रस्फुटमुकुटतटीदिव्यमाणिक्यमाला, तस्या ज्योतिः - तेजः, तस्य ज्वाला श्रीमद्गीर्वाणचक्रस्फुटमुकुटतटीदिव्य माणिक्यमालाज्योतिर्ज्वाला, तया करालं । स्फुरिता मुकुरिका स्फुरितमुकुरिका, श्रीमद्गीर्वाणचक्रस्फुटमुकुटतटीदिव्यमाणिक्यमालाज्योति ज्वालाकरालस्फुरितमुकुरिका । पादावेवाऽरविन्दे घृष्टा चासौ पादारविन्दा च घृष्टपादारविन्दा, श्रीमद्गीर्वाणचक्रस्फुटमुकुटतटीदिव्यमाणिक्यमालाज्योतिर्ज्वाला करालस्फुरितमुकुरि कावृष्टपादारविन्दे ! त्रिदशनिकुरम्बस्ल ? चलकिरीटपर्यस्तप्रधानरत्नमालादीप्तिशिखा- रौद्रस्पूर्ण्यमानमुकुरिकया घर्षितचरणेन्दीवर ! पुनरपि कीदृशे ? व्याघ्नोरोल्कासहस्रज्वलदनलशिखालोलपाशाङ्कुशाढये ! ' व्याघ्रोरोश्च ता उल्काश्च व्याघ्रो• रोल्काः तासां सहस्राणि व्याघ्रोरोल्कासहस्राणि । ज्वलंश्चासावनलश्च ज्वलदनलः, तस्य शिखा ज्वलदनलशिखा, व्याघोरोल्का सहस्त्राणि च ज्वलदनलशिखा च, पाशश्च अङ्कुशं च पाशाङ्कुशे, लोले च ते पाशाङ्कुशे च लोलपाशाङ्कुशे, ते च, व्याघ्रोरोल्का सहस्रज्जलदनलशिखालोलपाशाङ्कुशाः, तैः आढ्या व्याघ्रोरोल्का
-
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________
रचितवृत्तियुतम्] पद्मावत्यष्टकम् । सहस्रज्वलदनलशिखालोलपाशाङ्कुशाब्या, तस्याः सम्बोधनं क्रियते व्याघ्रोरोल्कासहस्रज्वलदनलशिंखालोलपाशाङ्कुशाढये !-तमापतनज्वालासहस्रदेदीप्यमानानलज्वालाचञ्चलपाशकरिकलभकुम्भविदारणप्रहरणे ! इत्यर्थः । पुनः 'ॐ क्रो हाँ मन्त्ररूपे !' ॐ च को च ह्रौ च ॐ को हाँ, ॐ को ह्रीं एवंरूपो य एव मन्त्रः ॐ को ही मन्त्रः, तत्स्वरूपे ! ॐ को ह्री मन्त्ररूपे प्रतीते!। पुनरपि कीदृशे ! 'क्षपितकलिमले !' क्षपितः कलिमलो यया सा तस्याः सम्बोधनं हे क्षपितकलिमले !-विघटितपापमले ! । अस्य भावनामाह श्रीकार नामगर्भ तस्य बाह्ये षोडशदलेषु लक्ष्मीबीजमालिख्य निरन्तरं ध्यानमानं पिङ्गलादिद्रव्यैः सौभाग्यं भवति ।
द्वितीयः प्रकार:-षट्कोणं अस्य चक्रमध्ये ऐकारस्य नामगर्भितस्य बाये क्लीकारं दातव्यम् । बहिरपि सौ संलिख्य कोणेषु ॐ क्ली क्ल्ही हा ह्रीं ह्री संलिख्य मायाबीजं त्रिविधमायावेष्टय निरन्तरं स्मर्यमाणे काव्यशक्तिर्भवति ।
अथ तृतीय प्रकारः
षट्कोणं चक्रमध्ये ऐ क्ली ह्रौ नाममध्ये, ततः कोणेषु ॐ ह्रीं क्ली द्रवे नमः, ॐ ह्रीं क्ली द्रावे नमः, ओ ही धंदे नमः, ओ ह्रीं द्रवे नमः, ॐ ह्री द्रवे नमः, ॐ ह्री द्रावे नमः, ओ ही पद्मिनी नाम आलिख्य बहिरष्टदलेषु मायाबीजं दातव्यम् | बाह्येषु षोडशदलेषु कामाक्षरबीजं दातव्यम् , बाह्येषु ह्रौ संलिख्य बहिरष्टदलाने मायाबीजं संलिख्य मध्येषु
ॐ ॐ को ह्री जयाय नमः, विजयाय नमः, अजिताय नमः, अपराजिताय नमः, जयन्ती नमः, विजयन्ती नमः, भद्रायै नमः, ओ हा जो हा शान्तायै नमः आलिख्य बाह्ये मायाबीजं त्रिगुणं वेष्ट्य माहेन्द्रचक्राङ्कितं चतुःकोणेषु लकारं लेख्यम् ।
इदं चक्रं कुङ्कुमगोरोचनादिसुगन्धि द्रव्यैर्भूर्जपत्रे संलिख्यं सा मूलविद्या ।। . ॐ आ का ही धरणेन्द्राय ह्री पद्मावतीसहिताय को है ही फुट् स्वाहा श्वेतपुष्पैः पञ्चाशत्सहस्रप्रमाणानि एकान्तस्थाने मानेन जापेन दशांशहोमेन
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [पार्श्वदेवगणिसिद्धिर्भवति। करजापलक्षेण निरन्तरं ध्यायमानेन आरोग्यबुद्धिलाभः । सर्वकार्याणां सिद्धिर्भवति । सुगमम् ॥ इदानी प्रथमवृत्तानन्तरं मालामन्त्रमनेकप्रकारं सप्रपञ्चमाहभित्त्वा पातालमूलं चलचलचलिते ! व्याललीलाकराले ! विद्युद्दण्डप्रचण्डपहरणसहिते ! सद्भुजैस्तर्जयन्ती । दैत्येन्द्र क्रूरदंष्ट्राकटकटघटितस्पष्टभीमाट्टहासे ! मायाजीमूतमालाकुहरितगमने ! रक्ष मां देवि ! पद्मे ! ॥२॥
हे देवि ! पद्मावति ! शासनदेवि ! रक्ष पालय, कम् ? 'माम्' स्तुतिकर्तारम् , कीदृशे देवि ! 'चलचलचलिते !' चलचलचलितं यस्याः सा चलचलचलिता, तस्याः सम्बोधनं चलचलचलिते ! चञ्चलगमने ! इत्यर्थः किं कृत्वा ? — भित्त्वा' विदारयित्वा, किम् ? 'पातालमूलम् ' पातालस्य मूलं पातालमूलम्-असुरभवनमूलमित्यर्थः । पुनरपि कीदृशे ? 'व्याललीलाकराले !' व्यालानां लीला व्याललीला, तया कराला, व्याललीलाकराला, तस्याः सम्बोधनं व्याललीलाकराले !-काकोदरक्रीडारौद्रे ! इत्यर्थः । पुनरपि कथम्भूते ? 'विद्युद्दण्डप्रचण्डप्रहरणसहिते !' विद्युतो दण्डो विद्युदण्डः, तद्वत् प्रचण्डं विद्युद्दण्डप्रचण्डम् , विद्युदण्डप्रचण्डं च तत् प्रहरणं च विद्युद्दण्डप्रचण्डप्रहरणं तेन सहिता विद्युद्दण्डप्रचण्ड प्रहरणसहिता, तस्याः सम्बोधनं क्रियते विद्युद्दण्डप्रचण्डप्रहरणसहिते !-सौदामिनीलकुटसमर्थायुधयुक्ते ! इत्यर्थः । तया' तर्जयन्ती' ताडयन्ती । कम् ? — दैत्येन्द्रम् । दानवेन्द्रम् , कैः ? ' सद् भुजैः' शोभनदोर्दण्डैः । पुनरपि कीदृशे ? 'करदंष्ट्राकटकटघटितस्पष्टभीमाट्टहासे !' क्रूरा चासौ दंष्ट्रा च क्रूरदंष्ट्रा, तस्याः करकटः शब्दविशेषः करदंष्ट्राकटकटः, क्रूरदंष्ट्राकटकटेन घटितः क्रूरदंष्ट्राकटकटघटितः, स्पष्टश्चासौ भीमश्च स्पष्टभीभः, करदंष्ट्राकटकटघटितेन स्पष्टभीमोऽहासो यस्याः सा क्रूरदंष्ट्राकटकटघटितस्पष्टभीमाहासा, तस्याः सम्बोधनं क्रूरदंष्ट्राकटकटघटितस्पष्टभीमाट्टहासे ! । मायाशब्देन
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________
८१
रचितवृत्तियुतम् ] पद्मावत्यष्टकम् । होकारवीजमुच्यते, ह्रीकारनामगर्भ, तस्य बाह्येषु षोडशदलेषु मायाबीजं संलिख्य धारयेत् । मायाशब्देन मायाबीजमुच्यते, सप्त लक्षाणि जपेत् , सर्वकार्यसिद्धिर्भवति । पुनरपि कीदृशे ? 'मायाजीमूतमालाकुहरितगगने!'' माया एव जीमूताः मायाजीमूताः, तेषां माला मायाजीमूतमाला, तया कुहरितं गगनं यया सा मायाजीमूतमालाकुहरितगगना, तस्याः सम्बोधनं क्रियते मायाजीमूतमालाकुहरितगगने !-ह्रीकारजलधरनिकुरम्बगर्जिताम्बरे !
इत्यर्थः ॥ इदानीं मायानामगर्भितस्य बहिरष्टपत्रेषु ह्रीकारं दातव्यम् । एतद् यन्त्रं कुङ्कुमगोरोचनया भूर्जपत्रे लिखिला हस्ते बद्ध्वा सर्वजनप्रियो भवति॥१॥
मायाबीजं नामगर्भितस्य बहिरष्टपत्रेषु ह्रींकारं दातव्यम् , कुङ्कुम गोरोचनया भूर्जपत्रे लिखित्वा धारयेत् । बालानां शान्तिकरी रक्षा ॥२॥
यथा, मायानामविद्धं एतदबहिरष्टदलेषु मायाबीजं दातव्यम्, एतद् यन्त्रं कुङ्कममोरोचनया भूर्जपत्रे सुगन्धिद्रव्यैः संलिख्य बाहौ धारणीयं सौभाग्यं करोति ॥ ३ ॥
ॐ नमो भगवति ! पद्मावति ! सूक्ष्मपद्मधारिणी पद्मसंस्थिता देवी प्रचण्डदोर्दण्डखण्डितरिपुचक्रे ! किन्नर-किंपुरुष-गरुड-गन्धर्वयक्षराक्षस-भूतप्रेत-पिशाच-महोरग-सिद्ध-नाग-मनुजपूजिते ! विद्याधरसेविते ! ह्रीं ह्रीं पद्मावति ! स्वाहा ।
एतन्मत्रेण सर्षपमभिमन्त्रयेदेकविंशतिवारान् वामहस्तेन बन्धनीयम् , सर्वज्वरं नाशयति, भूतशाकिनीज्वरं नाशयति ॥
ॐ नमो भगवती पद्मावती अक्षिकुक्षीमण्डनी उज्जयन्तवासिनी पूर्वद्वार बन्धामि, आग्नेयद्वारं बन्धामि, दक्षिणद्वारं बन्धामि, नैर्ऋतद्वार बन्धामि, पश्चिमद्वारं बन्धामि, वायव्यद्वारं बन्धामि, उत्तरद्वारं बन्धामि, ईशानद्वार बन्धामि, अधोद्वार बन्धामि, ऊर्ध्वद्वार बन्धामि, वक्त्रं बन्धामि,
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[पार्श्वदेवगणि
सर्वग्रहान् बन्धामि, आत्मरक्षा पररक्षा भूतरक्षा पिशाचरक्षा, शाकिनीरक्षा, चोरं बन्धामि यः ठः ठः ठः स्वाहा । सर्वकर्मकरी नामबिद्या ज्वरविनाशीनि भवति ॥
ॐ ह्रीं ह्री इवी क्ली क्ली लाहा पल (1) श्री पद्मावती आगच्छ आगच्छ स्वाहा । एतां विद्यामष्टोत्तरसहनं श्वेतपुष्पैरष्टोत्तरशतं जप्य पार्श्वनाथचैत्ये जापेन सिद्धिर्भवति ।। ___ॐ नमश्चण्डिकायै ॐ चामुण्डे ! उच्छिष्टचण्डालिनी अमुकस्य हृदयं भित्त्वा मम हृदये प्रवेशय स्वाहा । ॐ उच्छिष्टचण्डालिनीए अमुकस्य हृदयं पीत्वा मम हृदय प्रविश तत्क्षणादानय स्वाहा ।
ॐ चामुण्डे ! अमुकस्य हृदयं पिबामि ॐ चामुण्डिनि ! स्वाहा । सित्थयपडिमं काउं संपुण्णं तिअदुओण तावेह । पच्छा राययहोमे सव्वरसेणं वा स कुण ॥ मन्त्रः ॥
ॐ उत्तममातङ्गिनी अप्पइ विस्सेपई कित्तिए पइ पुतलग्गि चण्डाली स्वाहा । हुँ हाँ हूँ हः । एकान्तरज्वरमन्त्रः ।। ताम्बूलेन सह देयः ।
ॐ ह्रीं ॐ नागाकर्षणम् ॐ ग: गः, ठः ठः गतिबन्धः ही ही हैं हः ॐ देवु. २ मुखबन्धः, ॐ ह्री फुद को छिः २ त्रीठः ३ कुण्डलीकरणम् । ॐ लो ३ ललाटघटप्रवेशः, ॐ यः विसर्जनीयम् । होठ कण्ठ जिह्वा मुख मखीलउं, (मणु खिलउं) तालुउं खिल्लउं, जिह्वा खि
उं ताल हे गरुड वहुः चंचु रहि रे ठः ठः महाकाली योगकाली कुयोगमहुँ सिद्धि सिद्धउ एहु सप्पमुहिबन्ध ॐ ठः ठः ॥ सर्पमन्त्रः ॥
ॐ भूरिसी भूतधात्रो विविधचूर्णैरलड्कृता स्वाहा । भूमी (त)शुद्धिः । डाकिनीमन्त्रः ॥ ___ॐ नमो भगवते पार्श्वनाथाय सर्वशाकिनी योगिनीनां मण्डलमध्ये प्रवेशय २ आवेशय २ सर्वशाकिनी द्विषत्वेन सर्षपास्तारय स्वाहा । ॥ सौंपतारणमन्त्रः ।।
१ हृदयं प्रविशये इति पाठान्तरम् ।
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
रचितवृत्तियुतम् ] पद्मावत्यष्टकम्।
ॐ नमो सुप्रीवाय ह्री खटाङ्गत्रिशूलडमरहस्ते तिसतीक्ष्णकराले वटेलानलकपोले लुञ्चितकेशकलापे वरदे अमृतशिरलाले गण्डे सर्वडाकिनीनां वशङ्कराय सर्वमन्त्रछिन्दिनीलये आगच्छ भगवति! त्रिशूलं लोलय २ इअरा डाकिनि चल २ ह्री ह्री ३ घः धुः चाटु(?) स्वाहा ॥ शाकिनीनां निग्रहमन्त्रः । न चलइ किलकिलइ फेत्कारइ मण्डलि असिद्धि हइ निवारह देसि भमइ आउसि पइसई हालशूलि माइ रक्तसीपुत्त पसम नरकसी । डाकिनीमन्त्रः । ___ॐ हं सं वॉ कमलवयूँ ब्लू मा हो | हुँ फुट् ॐ स्वो को शाकिनीनां निग्रहं कुरु २ हुं फुट । अश्वगन्धा-यवद्रव-सर्षपकार्पासिकानि अभिमन्त्र्य वस्तुनि आच्छोट्यते उखलमूसलवर्तिनां चाला गरुडैः सिन्दुरैस्ताडयेत् । शाकिनी प्रकटीभवति । तं पात्रं मोचयति । शाकिनीमन्त्रः ।
किलेह मूलं तन्दुलोदकेन गालयित्वा पात्रस्य तिलकं क्रियते शाकिनौस्तम्भो भवति।
अतः परं प्रवक्ष्यामि, योगनीक्षोभमुत्तमम् । विन्यास मन्त्रसंसिद्धं सिद्धसंधैः प्रपूजितम् ॥
ॐ सुग्रीवाय हुते वानराय स्वाहा । शाकिनीनां नाशाप्रमुद्रां युं युं बन्धः ॥
ॐ नमो भगवते श्रीसुप्रोवाय सर्वशाकिनीनां प्रमर्दनाय हिलिर मिलि२ वानराय स्वाहा ॥ डाकिनीदिशाबन्धः ॥ पुत्ररक्षा, वप्रवश्यम् ॥
ॐ नमः सुप्रीवाय भो भो मत्तमातङ्गिनी स्वाहा ॥ मुद्रिकामन्त्रः । चक्रमुद्रा प्रेषितव्या, गृहीतस्य मुद्रादर्शनादेव ग्रहो निर्गच्छति ।
___ ॐ नमः सुप्रीवाय नमश्चामुण्डे ! तद्विकालो ग्रहविशति हन २ भन्न मोटय२ रोषिणी देवी सुस्वप स्वाहा । प्रोच्छदने विद्या ॥
ॐ नमः सुग्रीवाय परमसिद्धिसर्वशाकिनीनां प्रमर्दनाय कुट्ट २ आकर्षय २ वामदेवे २ प्रेतान् दह मम हिलि रहि २ ग्रस प्रस २ हूं फुटू २ प्रसि २ शुलं शूलचण्डाय नो विज्जानी महन २ प्रचण्डसुप्रीवो ज्ञापपति स्वाहा। सर्वकर्मकरो मन्त्रः ।
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीपार्श्वदेवगणि- .
ॐ नमो सुप्रीवाय वार्षिकसौम्यवचनाय गौरीमुखी देवी शूलिनी हूं २ चामुण्डे ! स्वाहा ॥
अनया विद्यया सकलं परिजप्य कणवीरलताः सप्ताभिमन्त्रिताः कृत्वा उखलमुसले ताडयेत् यथा यथा ताडयति तथा तथा योगिनी भूतास्ताडिता भवन्ति । प्रताडनविद्या । अष्ठशतको जापः ॥ ___. ॐकारनामगर्भितो वहिरश्चतुर्दलमध्ये ॐ मुनिसुव्रताय संलिख्य बहिः हर २ वेष्टय बहिः कगादिशकारपर्यन्तं वेष्ट्यम् , मायाबीज त्रिधा वेष्ट्यम् , यथा द्वितीयं चंकारं नामगर्भितस्य बहिरचतुर्दलं वकारं दातव्यम् बहिरष्टपत्रेषु रकारं देयम् , तृतीयं मायाबीजं नामगर्भितो बहिरष्टार्द्ध चकारं देयम् , बहिरगारेषु माया देया ।
एतद् यन्त्रं कुङ्कुमगोरोचनया भूर्जे संलिख्य दुष्टवश्योपसगों दाघभुपशमयति ।
ही नामगर्भितं क्षं वेष्टयं बाह्ये मायात्रिधा वेष्ट्य बहिरष्टा? क्षं ही * ही संलिख्य विदिगरेषु देवदत्तं देयम् ।
द्वितीयम्
नामगर्भितो बहिः स्वरावेष्टयं बाह्ये ॐ ह्रीं चामुण्डा स्वाहा । वेष्ट्य बाह्यं वलयं पूरयेत् ।
एतद् यन्त्रद्वयं कुङ्कुमगोरोचनया भूर्जे संलिख्य सूत्रेणावेष्ट्य बाहो धारणीयम् । प्रथमं यन्त्र बन्ध्यायां गुर्विणी च मृतवत्सा तद् धारयेत् । काकवन्ध्या प्रसवति । सर्वभूतपिशाचप्रभृतीनां रक्षा । बालप्रहरक्षणे रक्षा भवति ।
मायाग: नामगर्भितो बहिरष्टषत्रेषु रं देयम् । यथा रक्षा । द्वितीयप्रकारः
मायाबीजं नामगर्भितो बहिरष्टार्द्ध मायाबीजं देयम् । यथा । तृतीयम
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________
रचितवृत्तियुतम्] पद्मावत्यष्टकम् ।
. ही श्री देवदत्तं ह्रीं श्री संलिख्य बाह्ये षोडशार्द्ध ह्रीँ श्री संलिख्व बाह्य षोडशार्द्ध ही श्री देयम् ।
एतद् यन्त्रत्रयं कुङ्कुमगोरोचनया भूर्जे संलिख्य कुमारीसूत्रेण वेष्ट्य बाहो धारणीयं बालानां शान्तिरक्षा भवति । सर्वजनप्रियः । दुर्भगस्त्रीणां सौभाग्यं भवति ।
क्षजहसममलवयू मिदं पिण्डाक्षराणि मध्ये नामगर्भिते संलिख्य कुङ्कुमगोरोचनया भूर्जे लिखेत् , बाहो धारणीयम् । वश्यो भवति । - षट्कोणचक्रमध्ये मायानामगर्भितकोणेषु ही यं संलिखेत् बाह्ये हाँ ६ देयम् । - एतद् यन्त्रं कुङ्कुमगोरोचनया सरावसम्पुटमध्ये प्रक्षिप्य स्वीकृता (१) निस्थाप्यं । वश्यो भवति । .मायाश्रीनामगर्भितो बहिर्मायावेष्टयं, बहिरष्टार्द्धमायादेयम् ।
एतद् यन्त्रं कुङ्कुमगोरोचनादिसुगन्धद्रव्यभूर्जे लिखेत् वस्त्रे कण्ठे हबाौ धारणीयम् । आयुर्वृद्धि अपमृत्युनाशरक्षा, ज्वरभूतपिशाचस्कन्धअपस्मारप्रहगृहीतस्य बन्दितस्य तत्क्षणादेव शुभं भवति ॥ __मायात्रिधावेष्टयं ॐ ह्रां ही हूँ ह्रौ हः क्षः यः । षट्कोणम् ।
ॐकारं नामविदर्भिते तत्कोणेषु हूँ ॐ २ हूँ ४ बाह्ये ह्री ह्री स्वाहा । एतद यन्त्रं नागवल्लया पत्रेषु चूर्णेन लिखेत् , सप्ताभिमन्त्रितं एतत् दीयते । वेलाज्वरं नाशयति ।
अथवा–बाह्य ह्रीं ॐ। शुभद्रव्यैर्भूर्जे संलिख्य बाहौ धारणीयं नित्यज्वरादीन् नाशयति ।
मायाबीजं नामगर्भितं बहिर्वकारवेष्टितं, बहिरष्टार्द्ध श्रीदेवदत्तडं ही संलिख्य माया त्रिधा वेष्टयम् ॥
एतद् यन्त्रं गोरोचनया भूर्जे विलिखेत् । कण्ठे हस्ते का बद्ध्वा चोरभयं न भवति । अमोघविद्यां करोति ॥
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैमस्तोत्रसन्दोहे । [ श्रीपार्श्वदेवगण
हाँ संदेव हाँस नामगर्भितो बहिश्चतुर्दलं ही क्षा संलिख्यम् । एतद् यन्त्र गोरोचनयाsनामिकारक्तेन भूर्जे संलिख्य एरण्डनलिकायां प्रक्षिप्यं राज्यमहत्तमप्रभृतीनां वश्यं भवति ।
कौलिक प्रयोगः ।
ही नगरं नृपं क्षोभयति ।
नामगर्भितो बहिः ठकारद्वयं वेष्टयं, बाह्ये षोडशाद्वै मायाबीजं देयम्, बाह्ये मायया त्रिर्वेष्टयम् ।
एतद् यन्त्र कुङ्कुमगोरोचनादि शुभद्रव्यैर्भूर्जे लिखेत्, कुसुम्भरक्तसूत्रेण वेष्म रक्तकणवीरपुष्पैरटोत्तरशतानि जापे क्रियमाणे पुरुषपुरक्षोभो भवति । नामाक्षराणि नित्यं जपेत् नृपं पुरं ग्रामं च क्षोभयति । षट्कोणमध्ये यन्नामगर्भितो बाह्ये हम्र्यू सम्पुटस्थं कोणेषु रं देयम् ज्वलनसहितम् ।
एतद् यन्त्र श्मशानाङ्गारकपित्थेन श्मशानकर्पटे लिखेत् । श्मशाने निखनेत् सद्य उच्चाटयन्ति । अनेन मन्त्रेण सप्ताभिमन्त्रितं कृत्वा निखनेत् ।
ॐ ह्रीं ह्री हू हौ फुट् वः नामग० a नामगर्भितो ठवेष्ठयं बहिरष्टदल रः संलिख्य वायसरुधिरेण यस्य नाम लिखेत् स महा
ज्वरेण गृह्यते ।
षट्कोणमध्ये यन्नामगर्भितो कोणेषु यं ६ बाह्ये निरन्तरं संपूर्यते । एतद् यन्त्रं विषेण श्मशानाङ्गारेण कनकरसेन पादपांशुना सह भूर्ये यस्य नाम आलिखेत् प्रेतवने निर्जितम् ॐकारवेष्टयं बहिरटा यं देयम् ।
,
एतद् यन्त्रं विषकनकरसेन ध्वजाग्रपटे नाम यस्य लिखित्वा श्मशाने निखनेत् | उच्चाटयति ।
यस्य नाममध्ये हम्र्यू सम्पुटस्थं बहिश्चतुर्दलं यं देयम् । एतद् यन्त्रं श्मशानाङ्गारेण निम्वपत्ररसेन ध्वजकपटे लिखित्वा ध्वजाग्रे बद्ध्वा उच्चाटयति ।
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________
रचितवृत्तियुतम् ] पद्मावत्यष्टकम्। '
यकारं नाम आग्नेयमण्डलं कोणेषु रंदेयम् निरन्तरं यः देयम्, स्वस्तिकामाता । भूषितम् ।
इदं यन्त्रं बिमीतकरसेन नामालिख्य खरमूत्रे स्थापिते सय उच्चाटयति । देवदत्त ! प्रसीद ह्रीकारं वारत्रयं तु वेष्टयम् ।
एतद् यन्त्रं तालपत्रकंटकेनालिख्य कुम्भमध्ये स्थाप्यम् कुम्भ च सनंद्यते ।
मायावीजं नाम त्रिविध नामगर्मितो बहिरष्टाधै माया देयम्
एतद् यन्त्रं कुङ्कुमगोरोचनया भूर्जे संलिख्य बाहौ धारणीयम् । प्रहभूतपिशाचडाकिनीराक्षसप्रभृतीनां पीडा न भवति ।
- मायाबीजं नामगर्भितं षड्विषां प्रमाणं अग्रे वज्राङ्कितं दिक्षु लकारं वौषट् मध्येषु ह्रींकारं प्रत्येकं लिखेत् ।
एतद् यन्त्रं कुङ्कुमगोरोचनया भूर्जपत्रे वा नामालिख्य बाहौ धारणीथम् , भूतप्रेतपिशाचडाकिनीत्रासकंप ब्रद्धाही (१) उपशामयति । सिद्धोपदेशः ।
मायाबीजं नामगर्भितो त्रिविधावेष्ट्य सिकतामयी प्रतिमां कृत्वा लिखेत् ऊषयेत् स्थाप्य मदनकण्टकेन विद्ध्वा सर्वाङ्गं तु त्रिकटुकेन लोहशलाकायां हारो बद्ध्वा अङ्गारे स्थापयेत् तथाऽऽकर्षयति ॥
इदानी प्रहरणमनेकप्रकारं सप्रपञ्चमाहकूजत्कोदण्डकाण्डोड्डमरविधुरितक्रूरघोरोपसर्ग दिव्यं वज्रातपत्रं प्रगुणमणिरणत्किङ्किणीक्वाणरम्यम् । भास्वद् वैडूर्यदण्डं मदनविजयिनो बिभ्रती पार्श्वभर्तुः सा देवी पद्महस्ता विघटयतु महाडामरं मामकीनम् ॥ ३ ॥
विघटयतु-विनाशयतु ! कासौ की ? ! देवी पद्मावती ! किं तत् कर्मतापन्नम् ? ' महाडामरम्' महाविघ्नम् । कथंभूतम् ? 'मामकीनम्' मदीयम्। कीदृशी देवी ? 'पद्महस्ता' पद्मकरा । किं कुर्वती ? 'बिभ्रती' धारयन्ती। किं कर्मतापन्नम् ? 'वज्रातपत्रम्' वज्रं च आतपत्रं च वजात
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________
८८
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीपार्श्वदेवगणिपत्रम् । कस्य ? पार्श्वभर्तुः। पार्थाभिधानयक्षस्य । पुनरपि के कर्मतापन्नम् ? 'कूजत्कोदण्डकाण्डोड्डमरविधुरितकूरघोरोपसर्गम्' कोदण्डश्च काण्डश्व कोदण्डकाण्डौ, कूजन्तौ कोदण्डकाण्डौ कूजत्कोदण्डकाण्डौ, तयोरुइमरः कूजत्कोदण्डकाण्डोड्डमरः, क्रूरश्च घोरश्च करघोरौ, क्रूरघोरौ उपसर्गों यस्यासौ करघोरोपसर्गः, कूजत्कोदण्ड काण्डोडमरेण विधुरितः करघोरोपसर्गः, कूजत्कोदण्डकाण्डोडमरविधुरितकरघोरोपसर्गः, तम् कूजत्कोदण्डकाण्डोड्डमरविधुरितकरघोरोपसर्गम् । गदाधनुर्बाणोडमरविधुरितदुष्टरौद्रविधनम् । न केवलं, बिभ्राणा किं तत् ? 'वज्रातपत्रम्' । कीदृशम् ? 'दिव्यम्' प्रधानम् । तथा बिभ्राणा, किं तत् ? भास्वद्वैडूर्यदण्डम् ' भास्वान्प्रभापुजसहितो वैडूर्यदण्डो येनासौ भास्वद्वैडूर्यदण्डः, तं भास्वद्वैडूर्यदण्डम् देदिप्यमानरत्नविशेषमेतलगुडम् । कीदृशम् ? प्रगुणमणिरणत्किङ्किणीवाणरम्यम्' प्रगुणाश्च ते मणयश्च प्रगुणमणयः, रणन्त्यश्च ताः किङ्किण्यश्च रणकिङ्किण्यः, प्रगुणमणीनां रणत्किङ्किण्यः, प्रगुणमणिरणत्किङ्किण्यः, प्रगुणमणिरणत्किङ्किणीनां वाणः प्रगुणमणिरणत्किङ्किणीकाणः, तेन रम्यम् प्रगुणमणिरणत्किङ्किणीवाणरम्यम् , विशिष्टरत्ननिर्मितक्षुद्रघण्टिकारावरमणीयम् । कीदृशस्य पार्श्वभर्तुः ? 'मदनविजयिनः' कामजयिनः ।
भावनामाह-ही धनु ६ महाधनुं सर्वधनुं देवि ! पद्मावति ! सर्वेषां दुष्टचौराणां आयुधं बन्ध २ दृष्टिं बन्ध २ मुखस्तम्भं कुरु २ स्वाहा । एषा विद्या मार्गभये सप्तवारानभिमन्न्य पन्थे धनुरालिखेत् चोरभयं न भवति ॥ - ॐ नमो धरणेन्द्राय खड्गविद्याधराय चल २ खगं गृह २ स्वाहा । अष्टोत्तरसहस्रं करजापो पुष्पाणि वा दिनत्रयं सिद्धिः । खड्गस्तम्भनमन्त्रः ।
ॐ कुबेर ! अमुकं चोरं गृह्ण २ स्थापितं दर्शय आगच्छ स्वाहा। भस्मना कटोरकं पूयित्वा पूजयेत् । चोरं गृह्णापयति । पूर्वसेवा दशसहस्राणि जपेत् । ततः सिद्धो भवति ॥
इदानीमनेकप्रकारं शस्त्रं प्रतिपाद्य अधुना देवकुलरक्षास्तम्भनमोहनोचाटनविद्वेषणबशीकरणभूतशाकिनीदेवीनामभिधानानि मन्त्राणि विद्याश्च सप्रपञ्चमाह
पचात ।
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________
रचितवृत्तियुतम्] पद्मावत्यष्टकम् । ' भृङ्गी काली कराली परिजनसहिते ! चण्डि ! चामुण्डि ! नित्ये ! क्षा क्षी क्षौं क्षणार्द्धक्षतरिपुनिवहे ! ही महामन्त्रवश्ये ! । ॐ ही हो , भङ्गसङ्गभ्रकुटिपुटतटत्रासितोदामदैत्ये !
नाँ स्रो सँ सौ प्रचण्डे! स्तुतिशतमुखरे! रक्ष मां देवि! पो४॥ . रक्ष-पालय ! देवि ! प !-पद्मावति ! । कम् ? 'माम् ' स्तुतिकर्तारम्, कीदृशे ? 'स्तुतिशतमुखरे!' स्तुतयः-श्रीपार्श्वनाथसम्बन्धिन्यः तासां शतानि तैर्मुखरा-वाचाटा, तस्याः सम्बोधनं स्तुतिशतमुखरे ! कीदृशे ? 'भृङ्गीकालीकरालीपरिजनसहिते!' भृङ्गी च काली च करालो च भृङ्गीकालीकराली , भृङ्गीकालीकरालीलक्षणः परिजनः तेन सहिता, तस्याः सम्बोधन भृङ्गीकालीकरालीपरिजनसहिते! । पुनः कीदृशे ? ' चण्डिचामुण्डिनित्ये !' चण्डिश्च चामुण्डिश्च चण्डिचामुण्डी, चण्डिचामुण्डिभ्यां नित्ये ! -युक्ते ! चण्डिचामुण्डियुक्ते ! लोकप्रतीते ! ' पुनः कीदृशे ? क्षा चक्षी च च क्षौ च साक्षीक्षक्षौ एतैरक्षरैः, क्षणस्या क्षणार्द्ध तेन क्षणाधैन क्षता-हता रिपूणां निवहाः-समूहा यथा सा तस्याः सम्बोधनं क्षा क्षी हूँ क्षौ क्षणार्द्धक्षतरिपुनिवहे !। पुनः कीदृशे ? ह्रीमहामन्त्रवश्ये !' ह्रीलक्षणो यो महामन्त्रस्तस्माद् वश्या ह्रीमहामन्त्रवश्या, तस्याः सम्बोधनं ह्रीमहामन्त्रवश्ये! नरनारीप्रभृतयः । पुनरपि कीदृशे ? ॐ ह्रीं ह्री अभङ्गसङ्गभ्रकुटिपुटतटत्रासितोदामदैत्ये!।' ॐ धूं धूं धूं लक्षणो भ्रूभङ्गः, ॐ ही भ्रूभङ्गस्य सङ्गः, ॐ ह्रीं भङ्गसङ्ग !, ॐ हाँभङ्गसङ्गस्य भृकुटिः ॐ ही घंभङ्गसङ्गभृकुटिः, ॐ ह्रीभङ्गसङ्गभृकुटेः पुटतटः ॐ ह्री भृभङ्गसङ्गभृकुटिपुटतटः, त्रासिता उद्दामा दैत्या यया सा, तस्याः सम्बोधनं ॐ ह्री श्रृंभङ्गसअभृकुटिपुटतटत्रासितोद्दामदैत्ये ! -विकटकटाक्षोच्चाटितदुष्टासुरे ! । पुनरपि
१ झा झी , झौं इति पाठान्तरे।
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीपार्श्वदेवगणिकीदृशे ? 'साँस्रीस्रोप्रचण्डे ! ' सां च ली च च सौ च एतैः प्रचण्डा, सा तथोक्ता, तस्याः सम्बोधनं ना सी न नौ प्रचण्डे !समर्थ इत्यर्थः ॥ ___अस्य भावनामाह- इदानी देवगृहयन्त्रत्रयम् । तद्यथा - यम्ल्यू नामगर्भितस्य वा क्ष्ल्यू वाक्यूँ वा संलिख्य बाह्ये हम्ल्यू वेष्ट्यम् । पुनरपि बाह्ये षोडश स्वरान् पूरयेत् । बहिरष्टदलेषु क्यूँ क्यू टयूं बळ टळ धयं भयं मयं सर्वाणि पिण्डाक्षराणि संलिख्य बहिरष्टदलेषु ॐ भृङ्गी नमः, ॐ कालीनमः, ॐ कराली नमः, ॐ चण्डि ! नमः, ॐ जम्भायै नमः, ॐ चामुण्डायै नमः, ॐ अजितायै नमः, बाह्ये मायाबीजं त्रिधावेष्ट्यम् , पृथ्वीमण्डलं चतुष्कोणेषु क्षिकारं वज्राङ्कितं एतत् क्रमेण चक्रं कुङ्कुमगोरोचनया कर्पूरादिसुगन्धद्रव्यैभूर्जपत्रे लिखित्वा कुमारीसूत्रेणावेष्ट्य बाहौ धारणीयम् सर्वभयरक्षा भवति ॥
अथवा एतद् यन्त्रं श्रीखण्डकपूसदिना संलिख्य श्वेतपुष्परष्टोत्तरशतं पूजयेत् षण्मासं यावत् । लक्ष्मीः , सौभाग्यम् , सर्वकार्य सिद्धयति ॥ ___ॐ नमो भगवते पार्श्वनाथाय धरणेन्द्रसहिताय पद्मावतीसहिताय सर्वलोकहृदयानन्दकारिणी भृङ्गीदेवी सर्वसिद्धविद्या बुधाइणी कालिका सर्वविद्या मन्त्रयन्त्रमुद्रास्फोटनी कराली सर्वपरद्रव्ययोगचूर्णमथनी सर्वविषप्रमर्दिनी देवि ! अजितायाः स्वकृतं विद्यामन्त्रतन्त्रयोगचूर्णरक्षणा जम्भा परसन्यमर्दनी नमो दानन्द (2) रोगनाशिनी सकलत्रिभुवनानन्दकारिणी भृङ्गी देवी सर्वसिद्धा विद्या बुधाइणी महामोहिनी। त्रैलोक्यसंहारिणी चामुंडा ई नमो भगवती पद्मावती सर्वग्रहनिवारिणी फुट २ कंप २ शीघ्रं चालय २ बाहुं चालय २ गात्रं चालय २ पादं चालय २ सर्वाङ्गं चालय २ लालय २ धुनै ३ कम्पय २ कम्पावय २ सर्वदुष्टं विनाशय सर्वरोगं विनाशय जये विजये अजिते अपराजिते जम्भे मोहे अजिते ही २ हन २ दह २ पच २ धम २ चल २ चालय २ आक
१-२ झाँ श्रीमो ३ धनु
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________
रविवृतियुतम्] पावत्यष्टकम्। . ग्र २ माकम्पय २ विकम्पय २ क्षयू झा क्षा रक्षा क्षः हुं फुट् ३ निग्रह वाडय र कमलवयूँ मा. माँ हूँ क्रौं क्षः २ हः २ सः २ घः २ सः २ भल्यूँ हुँ २ घर पर २ हुं फुद ३ शङ्खमुद्रया धर एलयू पुर हुं फुद कठोरमुद्रया मारय २ प्राहय २' ल्यू हर स्वस्तिकमुद्रा ताडय २ रयूँ प→ २ पर २ प्रज्वल २ प्रज्वालय २ धम २ धूमान्धकारिणी रा २ प्रा २ क्ली हः वः २ नन्द्यावर्तमुद्रया त्रासय २ भमलव, शङ्खचक्रमुद्रया छिन्द २ भिन्द २ म्यूँ गः त्रिशूलमुद्रया छेदय २ भेदय २ धावू धः मुशलमुद्रया ताडय २ परविद्यां छेदय २ परमन्त्रं भेदय २ धमलवयू धम २ बन्धय २ मोचय २ हलमुद्रया बय २ कः २ पं कुरु २ वर्म्य प्राणीप्रौप्रः समुद्रे मज्ज मज्ज छमलवयू. छाछी , छौ छः मन्त्राणि छेदय छेदया परसैन्यमुच्चाटय उच्चाटय । पररक्षा क्षः क्षः क्षः हुँ ३ फुट । परसैन्यं विध्वंसय विध्वंसय । मारय मारय । दारय दारय । विदारय विदारय, गतिं स्तम्भय स्तम्भय, 'भयं भी श्री श्री , भ्रः श्रवय श्रवय, श्राक्य श्रावय यव्यं
यः प्रेषय २ पं छेक्य २ वेषय २ विद्वेषय वि. द्वेषय, ये स्त्री स्रावय सावय मम रक्षा रक्ष रक्ष, परमन्त्रं क्षोभय क्षोभय । छेद छेद, छेदय २, भेद २, भेदय २, सर्वयन्त्रं स्फोटय, २ म २, म्य॑ श्री श्री * श्री भ्रः जामय २, स्तम्भय २, दुःखय २, खाय २, मयं ब्रा ब्री , ब्रौ ब्रः हा, प्रीवां भञ्जय २, मोहय २, स! ला त्री त्रो त्रः त्रासय २, नाशय २, क्षोभय २, सर्वाङ्ग लोभय २, चल चल, चालय २, भ्रम २, भ्रामय २, धूनय २, कम्पय २, आकम्पय २, भर्म्य स्तम्भय २, गमनं स्तम्भय २, सर्वभूतं प्रमर्दय २, सर्वदिशि बन्धय २, सर्वविघ्नं च्छेदय २, निकृन्तय २, सर्व दुष्टान् निग्राहय २, सर्वयन्त्राणि स्फोटय २, सर्वश्रृङ्खलान् त्रोटय २, मोटय २, सर्वदुष्टानाकर्षय २, हमलवयूँ हँा ही हूँ हौ हः शान्ति कुरु
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीपार्श्वदेवगणि
~
~
~
~
~
~
~~
२, तुष्टिं कुरु २, स्वस्ति कुरु २, ॐ आ को ह्रीं ह्रौ पद्मावति ! आगच्छ २, सर्वभयं मम रक्ष २, सर्वसिद्धिं कुरु २, सर्वरोग नाशय २, किन्नर-किंपुरुष-गरुड-गन्धर्व ८ कुष्माण्डिनी-डाकिनी-बन्धं सरय २, सर्वशाकिनी मर्दय २ संयोगिनीगणं चूर्णय २ नृत्य २, गाय २, कल २, किलि २, हिलि २, मिलि २, सुलु २, मुलु २, कुल २, कुरु २, अस्माकं वरदे ! पद्मावति ! हन २, दह २,पच २, सुदर्शनचक्रेण छिन्द २, ह्रीं क्लीं ह्रीं ह्रा हाँस हूँ मैं हुँ प्री प्ली श्री श्री श्री हाँ २ प्रां २, प्री २, k २, पद्मावती धरणेन्द्र आज्ञापयति स्वाहा ।
एष मन्त्रः पठितसिद्धः, निरन्तरं स्मर्यमाणेन भूतग्रहब्रह्मब्रह्मराक्षसवेतालप्रभृतिशाकिनीज्वररोगचोरारिमारिनिग्रहव्याघ्रव्यालसर्पवृश्चिकमूषकलूतपादकण्ठशिरोरोगान् नाशयति ।
ॐ मृङ्गिरेटी किरेटी जंभय२ क्ली पय २ घृतटकं स्वाहा ।
ॐ नमो भगवति काली महाकाली चांडाली अमुकस्य रुधिरं पिब २ सहृदयं भित्त्वा हिलि २ चांडालिनी मातंगिनी स्वाहा ।
ॐ नमो भगवती काली महाकाली रुद्रकाली नमोऽस्तु हन २ दह २ छिंद २ छेदय भेदय २, त्रिशूलेन हुंहः २ स्वाहा । विद्यात्रयं सप्त वारानभिमन्त्र्य तद्दीयते शूलं नाशयति ।
___ ॐ नमो भगवती कराली महाकराली । ॐ ह्रीनमो महामोह २ सम्मोहनीयमहाविद्ये ! जम्भय २ स्तंभय २ मोहय २ मूर्छय २ क्लेदय २ आकर्षय २ पातय २ हु नरेशं मोहनी ऐ दी त्री हौ आगच्छ कराली स्वाहा।
___ एषा विद्या निरन्तरं द्वादश सहनाणि करजापे सिद्धिर्भवति। मोहनीविद्या।
आँकाँही अजिते आगच्छ ह्री स्वाहा । ॐ नमो जम्भे मोहे थंभे थंभिनी स्वाहा । ॐ नमो भगवति गङ्गादेवी कालिकादेवी आह्वानम् । ॐ महामोहे स्वाहा।
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________
रचितवृत्तियुतम् ] पद्मावत्यष्टकम् ।
अनमो चंडिकाटे योगवाहि योग प्रवर्तयर महामोहय योगमुखी योगेश्वरी महायोगे महामाये चारु चारुणी महाहरिहरभूतप्रिये स्वस्वार्थनृणातिसूयं जिह्वाग्रे सर्वलोकानां क्श २ कुरु २ दर्शय साधय स्वाहा ।
हस्ताकर्षणी नदीह्रदतडागे वा आकाशे चन्द्रमण्डले वा, खड़े दीपशिखायां वा अंगुष्ठे दर्पणे तथा । स्वप्ने खड़े तथा देवी अवतार्य शुभाशुभम् । एषा आकर्षणी विद्या । ..
ॐ नमो चण्डिकाय यागं वाहि २ इयं वा ।
ॐ नमो चण्डवप्रपाणये महायक्षसेनाधिपतये वज्रकोपाय दंष्ट्रोत्कटभैरवाय । तद्यथा---
ॐ नमो अमृतकुण्डली अमुकं खाहि २ ज्वल २ तृष्ण २ बन्ध २ गंज २ सर्वविघ्नौघविनाशकाय महागणपति ! अमुकस्य जीवहराय स्वाहा । शत्रुप्रेक्षणमन्त्रः।
ॐ नमो भगवति ! रक्तचामुण्डे ! मत्प्रजापाले कट २ आकर्षय २. ममोपरिचितं भवेत् फलं पुष्पं यस्य हस्ते ददामि स शीघ्रभागच्छतु स्वाहा ।
वश्याकर्षणं वज्रपाणिमन्त्रेण विशेषणं क्रियते तस्य सहस्रजापः कराभ्यां शतपुष्पा सिद्धिर्भवति।
प्रथमं तावत् करन्यासः--
ॐ ठः ठः कराभ्यां साधनीयम् । पश्चात्तेन अंगुलिना प्रत्येकं शोधनं कार्यम् । तदनन्तरं क्षं पादाभ्यां स्वाहा । क्षां हृदये स्वाहा । क्षी शीर्षे स्वाहा। क्षं ज्वलितशिखायै स्वाहा वौषट् । क्षौ कवचाय वषट् । हुं हुं बाहुभ्यां स्वाहा । ( स्कन्धाभ्यां स्वाहा । : नेत्राय वषट् । क्षौ कर्णाय वषट् । क्ष नेत्राय स्वाहा । क्षः अस्त्राय स्वाहा । हृदु दश दिशानां रक्षां करोति ।
- ॐ ह्रीं बाहुबलिं लम्बबाहुं क्षा क्षी झू क्षौ २ क्षं उर्ध्वपुजं कुरु २ शुभाशुभं कथय स्वाहा ।
.
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________
९४
जैनस्तोत्रसन्होहे | [ श्रीपार्श्वदेवगण
एतन्मन्त्रं करजापेन दशसहस्राणि सिद्धिर्भवति 1
ॐ कटविकट कटे कटि धारिणि ठः ठः २ मोहय २ स्तम्भय २ वादिमुखं प्रतिवादिमुखं कीलय २ पूरय २ भवेत् अमुकस्य जयम् ।
परिस्फुटवादिनि ! भञ्ज
शल्यमुखं प्रतिशल्यमुखं
एषा विद्या व्यवहारकाले स्मर्यमाणा वादिमुखं स्तम्भयति । विजयं प्रयच्छति । अवश्य प्लक्षे सदा कण्टकारी वृक्षाणां अष्टसहस्रं जपेत्ततः सिद्धिर्भवति । कण्टकारी महाविद्या ।
अधुना नाम त्रिमूर्तिमध्ये षट्सु दिक्षु कौ विदिक्षु च क्ली बहिर्बहिः पुटं कोष्ठे ऽष्टौ जम्भे मोहे समा लिखेत् । मोहेऽपि एतदृष्टाप्रान्त ब्रह्माकारमास्थितः ।
ॐ ब्लै धात्रे वषट् फुट् बाह्ये क्षितिमण्डलम् । अष्टावर्तलञ्छनं चतुः कोणेषु लकारमा लिख्य फलके भूर्यपत्रे वा लिखित्वा कुङ्कुमादिभिः पूजयेत् यः सदा यन्त्र तस्य वश्यं जगत् सर्वम् ।
ॐ ह्रीं क्ली जंभे ! मोहे ! अमुकं वश्यं कुरु २ एतद् वश्ययन्त्रम् ॐ रमलवयूँ ररवर सहाः हाँ आँ को क्षीं क्लीं ब्लूँ हाँ हाँ पद्ममालिनि ! ज्वल २ प्रज्वल २ हन २ दह २ पच २ इदं भूतं निर्धाटय २ धूम्रधूमान्ध कारिणि ! ज्वलनशिखे ! फुट् २ यः ३ समीहितार्थान् हितां ज्वालामालिनी आज्ञापयति स्वाहा ।
,
मन्त्रेण वेष्टयेत् इदं पिण्डं ललाटे व्याधि दग्नि (?) भूतं सर्वाङ्गे भूतं ज्वरं ग्रहदोषशाकिनीप्रभृतीन् नाशयति ।
ॐ नमो भगवते ! पशुपतये नमो नमोऽधिपतये नमो रुद्राय ध्वंस २ खड्गरावण ! चल २ विहर २ सर २ नृप २ स्फोटय २ श्मशानभस्मनार्चितशरीराय घंटा कपालमालाधराय व्याघ्रचर्मपरिधानाय शशाङ्काङ्कितशेखराय कृष्णसर्पयज्ञोपवीताय चल २ चला चल २ अनिवर्तिकपिलिनि ! हन २ भूतप्रेतं त्रासय २ ही मण्डलमध्ये कट २ वश्यं कुरु२ ममानम्न (?) प्रवेशय
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________
रचितवृत्तियुतम्] पद्मावत्यष्टकम् । mmmmmmmmmmwwwwwwwwwwwwwwwwwww २ आवह प्रचण्ड धारासि ! देवि ! रुद्रो आपेक्षय महाविद्या रुद्रो आज्ञापयति ठः ठः ठः स्वाहा । भूतमन्त्रः।
इदानीं योगिनीचक्रानन्तरं कन्दर्पचक्रं सप्रपश्चमाहचञ्चत्काञ्चीकलापे ! स्तनतटविलुठत्तारहारावलीके ! प्रोत्फुल्लत्पारिजातद्रुमकुसुभमहामञ्जरीपूज्यपादे ! हा ही क्ली » समेतैर्भुवनवशकरी क्षोभिणि द्राविणीत्वं आ ई ओ पद्महस्ते ! कुरु कुरु घटने रक्ष मां देवि ! पद्मे !॥५॥
रक्ष-पालय, कम् ? मां-स्तुतिकर्तारम् , कीदृशी ? 'चञ्चत्काञ्चीकलापे !' चश्चत्-देदीप्यमानः काश्च्याः कलापः काञ्चीकलापो-मेखलादाम यस्याः सा तस्याः सम्बोधनम् 'चञ्चत्काञ्चीकलापे !' पुनरपि कीदृशे ? 'स्तनतटविलुटत्तारहारावलोके ! ' स्तनतटे विलुठन्ती तारा-समुज्ज्वला हारावलीपङ्क्तिर्यस्याः सा तस्याः सम्बोधनम् स्तनतटविलुठत्तारहारावलीके !। पुनरपि कीदृशे ? 'प्रोत्फुल्लत्पारिजातद्रुमकुसुममहामञ्जरीपूज्यपादे ! ।' प्रोत्फुल्लद्भिः-विकसद्भिः पारिजातद्रुमाणां-देवतरूणां कुसुमैः-पुष्पैः उपलक्षिताभिः महामञ्जरीमिः पूज्यौ पादौ यस्याः सा तस्याः सम्बोधनं प्रोत्फुलत्पारिजात द्रुमकुसुममहामञ्जरीपूज्यपादे ! । पुनरपि कीदृशे ? 'भुवनव: शकरी क्षोभिणी द्राविणी त्वम् ' त्रैलोक्यवश्यताविधायिनी, चालयन्तीअङ्गं मोहयन्ती द्रावयन्ती नपयन्ती (?)।। ___ पुनरपि कीदृशे ? ' ही ही ही हः समेतः हा च ही च क्ली च ब्लें च एतैः समेतानि तैः हूँ। हूँ क्ली ब्लू समेतैः । एतावत्येतानि बीजाक्षराणि । भावनामाह
क्ली प्ली नामगर्भितस्य बाह्येषु कोणेषु हाँ ह्रीं क्ली ब्लू सः दातव्यम् ।
___ अथवा द्वितीयः प्रकार:-आग्नेयमण्डले ऐकारं नामगर्भितस्य लक्षकोणेषु रेफ स्वस्तिका ज्वाला दातव्या । बहिः षोडशस्वरैर्वेष्टनीयम् , बहिरष्टदलेषु कामिनीरञ्जिनी स्वाहा । ॐ ह्रीं आ को क्षी ह्रीं क्ली ब्लू
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________
जेनस्तोत्रसन्दोहे । [श्रीपार्श्वदेवगणिunnammmmmmm हाँ ह्री देवदत्ताभगं द्रावय २ मम वश्यमानय २ पद्मावती आज्ञापयति स्वाहा।
अस्य वामपादपांशुर्गृहीतव्या पुष्पं कामकरे मासेन दक्षिणे निजे करे लिखेत् वामकरे पीडयेत् करं निभवति । अधुना
ॐ चले चलचित्ते चपले मातङ्गी रेतो मुश्च २ स्वाहा ।
ॐ नमो कामदेवाय महानुभावाय कामसिरि असुरि २ स्वाहा । अनेन मन्त्रेण रक्तकणवीरं अष्टोत्तरवारमभिमन्त्रितं कृत्वा ताम्बूलं दन्तकाष्टं पुष्पं फलं वा २१ वारं परिजप्य यस्मै दीयते स वश्यो भवति । अनेन मन्त्रेण रक्तकणवीरं अष्टोत्तरशतं अभिमन्त्रितं कृत्वा स्त्रियः अग्रतो भ्रामयेत् सा क्षरति ।
ॐ नमो भगमालिनि भगावहे चल २ सर २ ।
अनेन मन्त्रेण ७ वारानभिमन्य वामहस्तं स्त्रिया भगस्योपरि दद्यात् सा क्षरति । - पूर्वसेवा ८ सहस्राणि जपेत् । तद्दशांशेनाशोककुसुमैहोंमः। पुनः कीदृशी ! आँ इ ओ पद्महस्ते !' आं च इं च ओं च ते तथोक्तानि ते नाम बीजाक्षराणि । भावनामाह-हुंकारं नामगर्भितस्य बाह्ये क्षकारं दातव्यं बाह्ये वकारं वेष्ट्य बाह्ये षोडश स्वराणि वेष्ट्य बाह्ये षोडशदलेषु क्षा अँ हैं वा ₹ का आ खा लाँ चा ॐ औं सा की सीयाः संलिख्य दलाने ॐ । पूरयेत् । मायाबीजं त्रिगुणं वेष्ट्य बहिर्भुजङ्गद्वयं मस्तके गंधः हृदये इं वां संलिख्य एतद् यन्त्रं कुङ्कुमादिसुगन्धद्रव्यैर्भूयें संलिख्य बाही धारणीयं सर्वभयरक्षा भवति ॥ पद्मसदृशौ हस्तौ यस्याः सा, तस्याः सम्बोधनं 'पद्महस्ते ! ' कमलपाणे ! कुरु २ नीलफलकं सर्वम् । शेष सुगमम् ।
विषतत्त्वं-स्मरविषयं प्रतिपाद्य अधुना विषहरण सौभाग्यं अपुत्रायाः पुत्रजन्मसंसूचकं यन्त्रमाह
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________
रचितवृत्तियुतम् ]
पद्मावत्यष्टकम् ।
लीलाव्यालोलनीलोत्पलदलनयने ! प्रज्वलद्वाडवाग्नित्रुटयज्ज्वालास्फुलिङ्गस्फुरदरुणकणोदग्रवज्राग्रहस्ते ! । हा ही हूँ हाँ हरन्ती हरहरहरहुंकारभोमैकनादे ! पद्मे ! पद्मासनस्थे ! अपनय दुरितं देवि ! देवेन्द्रवन्धे !॥६॥
व्यपनय-स्फेटय, किं तत् ? 'दुरितं ' विघ्नम् । कीदृशे ? 'लीलाव्यालोलनीलोत्पलदलनयने !' लीलया व्यालोल लीलाव्यालोलम् ,, नीलोसलस्य दलं नीलोत्पलदलम् , लीलाव्यालोलं च तत् नीलोत्पलदलं च लीलान्यालोलनीलोत्पलदलं तत्सदृशे नयने-नेत्रे यस्याः सा, तस्याः सम्बोधनं लीलाव्यालोलनीलोत्पलदलनयने! क्रीडाशोभमानेन्दीवरनयने ! । पुनः कीदृशे ? 'प्रज्वलद्वाडवाग्नित्रुटयज्ज्वालास्फुलिङ्गस्फुरदरुणकणोदप्रवज्राग्रहस्ते !' वाडवस्य अग्निः वाडवामिः प्रज्वलंश्वासौ वाडवाग्निश्च प्रज्वलद्वाडवाग्निः त्रुटयन्ती चासौ ज्वाला च त्रुव्यज्ज्वाला, प्रज्वलद्वाडवाग्नेस्त्रुट्यज्ज्वाला प्रज्वलद्वाडवाग्नित्रुव्यज्ज्वाला, तस्याः स्फुलिङ्गाः तेषां स्फुरन्तश्च च अरुणकणाश्च तैरुदग्रं-प्रचण्डं यद् वज्रं तदग्रं हस्तेयस्याः सा प्रज्वलद्वाडवाग्नित्रुट्यज्ज्वालास्फुलिङ्गस्फुरदरुणकणोदग्रवज्राग्रहस्ता, तस्याः सम्बोधनं प्रज्वलद्वाडवाग्नित्रुट्यज्ज्वालास्फुलिङ्गस्फुरदरुणकणोदग्रवज्राग्रहस्ते ! जाज्वल्यमानवाडवज्वलनज्वालाकलापसमानशतकोटिविभूषितहस्ताने ! । पुनरपि कीदृशे ?
हरन्ती हरहरहरहुंकारभीमैकनादे ! । ' हाँ च ह्रौ च ह्रौ च हरन्ती च हरहर हरहुंकारं च ह्रां ह्री हँ हौ हरन्ती हरहरहरहुंकाराः तैः भीमो-भीषणं एक:-अद्वितीयो नादो यस्याः सा, सम्बोधन हाँ० । सर्वाण्येतान्यक्षराणि मालामन्त्रयन्त्राणि सूचयन्ति । तद्यथा-ॐ नमो भगवति ! अवलोकितपद्मिनि ! हाँ हँ ह्री हँ ह्रः वराङ्गिनि ! चिन्तितपदार्थसाधिनि ! दुष्टलोकोच्चाटिनि ! सर्वभूतवशङ्करी आँ को ह्री पद्मावति ! स्वाहा । ____ॐ नमो भगवति ! पद्मावति ! सप्तफणाविभूषिता चतुर्दशदंष्ट्राकराला
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________
९८
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[पार्श्वदेवगणि
..
ramhaana
च नर २ रम २ फुरु २ एकाहिकं द्वयाहिकं व्याहिकं चातुर्थिकं ज्वरं अर्धमासिकं संवत्सरज्वरं पिशाचज्वरं वेलाज्वरं मूर्तज्वरं सर्वज्वरं विषमज्वरं प्रेतज्वर भूतज्वरं ग्रहज्वरं राक्षसग्रहज्वरं महाज्वरं रेवतीज्वरं ग्रहज्वरं दुर्गाग्रहज्वरं किङ्किणीग्रहज्वरं त्रासय २ नाशय २ छेदय २ भेदय २ हन २ दह २ पच २ क्षोभय २ पार्श्वचन्द्र आज्ञापयति ।
ॐ ह्रीं ह्रौं पद्मावति ! आगच्छ २ ह्री हँ स्वाहा ।
सर्वभयरक्षिणीविद्यामन्त्रद्वयमेतत् । अभ्यस्यते ज्वरनाशो भवति । हरन्ती-नाशयन्ती । अस्य भावना
ऐं ह्रीं क्ली ब्लूँ आँ को श्री ब्लाँ म्लो ग्लै सर्बाङ्गसुन्दरी क्षोभि २ क्षोभय २ सर्वाङ्गं त्रासय २ हुं फट् स्वाहा ।
एषा विद्या निरन्तरं ध्यायमाना दुष्टरोग नाशयति । हरहर इति साधना
माया बीजं नामगर्भितस्य बहिश्चतुर्दलेषु पार्श्वनाथं संलिख्य वाह्ये हर २ वेष्टयं बहिः ह हा हि ही हु हू हे है हो हो हं हः, बहिः ककारादिक्षकारपर्यन्ता मातृका लिख्यते, बहिर्भुजगपदा दातव्याः । एतद् यन्त्रं कुङ्कुमगोरोचनया भूज संलिख्य कुमारीसूत्रेण वेष्टव्यं निजभुजे धारयेत् यः पुरुषः स स्वजनवल्लभो । भवति । श्रीमान् ।
अपुत्रा लभते पुत्रं निन्दवो जीवितप्रजाः ।
यन्त्रधारणमात्रेण दुर्भगा सुभगा भवेत् ॥ प्रभवति विषं न भूतं सन्निहितं पेटकाश्च भूताश्च । संस्मरणादस्य सत्यं पापमपि नाशमुपयाति ॥ द्वितीयम्
हुंकारं नामगर्भितस्य बहिः धुंकारं वेष्टय बाह्ये षोडशदले रमध्येषु स्वरा दातव्याः । बाह्ये षोडशपत्रेषु ऐ हाँ हाँ ह्रीं क्लीं क्षः प्लूं प्ली हाँ हाँ हँ ह्रौं हः ठः आलिख्य बाह्यदलाने ॐकारं ह्रीकारं दातव्यम् ।
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________
रचितवृत्तियुतम् ]
पद्मावत्यष्टकम् ।
९९
एतद् यन्त्रं कुङ्कुमगोरोचनया भूर्जपत्रे संलिख्य कुमारीसूत्रेण वेष्टय बाहौ धारणीयम्, सर्पविष-ज्वलन - दाघज्वर-भूतशाकिनी प्रभृतिरक्षा भवति हुङ्कारम्। यन्त्रमुच्यते । ' भीमैकनादे ! ' महाघोरे ! प्रतीतनादे ! प्रल्हादे (?) पुनः कीदृशी ? पद्मे ! - पद्मावती देवी इति सम्बन्धः । पुनरपि कीदृशे ? पद्मासनस्थे ! ' पद्म-आसने तिष्ठति या सा पद्मासनस्था, तस्याः सम्बोधनं पद्मासनस्थे । ? पङ्केरुहासनस्थे ! । पुनरपि कीदृशे ? देवेन्द्रवन्द्ये ! ' देवेन्द्रर्वन्द्या देवेन्द्रवन्द्या, तस्याः सम्बोधनं देवेन्द्रवन्द्ये !
"
"
इदानीं शान्तिक- पौष्टिक - तुष्टिक - यन्त्रं विषहरयन्त्रं मन्त्रं सप्रपञ्चमाहकोपं वं झं सहंसः कुवलयकलितोद्दामलीलाप्रबन्धे !
ँ ँ
ह्रा ह्री हूँ: पक्षबीजैः शशिकरधवले ! प्रक्षरत्क्षीरगौरे ! |
व्यालव्याबद्रकूटे ! प्रबलबलमहाकालकूटं हरन्ती हाहा हूंकारनादे ! कृतकरमुकुलं रक्ष मां देवि ! पद्मे ! |
८
रक्ष - पालय । कम् ? माम् । कासौ कर्त्री ? पद्मावती । कीदृशम् ? कृतकरमुकुलम् ' विहितपाणिकमलमीलनम् । कीदृशम् ? को पं वं झ सहंसः ' कोपं च वं च झं च कोपं वंझं सह इंसेन वर्तते यः सहसः ।
तत्राद्यपदस्य भावनामाह
·
ॐ को पँ वँ झैँ हंसः । वस मन्त्रः ।
ॐ क्षाँस हूँ ह्रीं स्वो सनौ हँस: चक्रमुद्रया प्रयुञ्जीत । पुनः कथम्भूते ? कुवलयकलितोद्दामलीला प्रबन्धे ! ' कुवलयं - पृथ्वीवलयं, अथवा कुवलयैःनीलोत्पलैः कृत्वा कलितः उद्दामः - स्फारो लीलाप्रबन्ध: - क्रीडासमूहो यस्याः सा, तस्याः सम्बोधनं ' कुवलयकलितोद्दाम लीलाप्रबन्धे !
>
muntany
4
तस्या मन्त्रः -ॐ कुकुवलयहसः । कुसुममन्त्रः । पुनरपि कथम्भूते ? शशिकरधवले ! ' शशिनः कराः शशिकराः तद्वत् धवला
शशिकर
धवला, तस्याः सम्बोधनं शशिकरधवले ! शुधांशुकिरणावदाते ! | हाँ
❤
✔
कृत्वा ह्रीँ ह्वाँ ह्रः पक्षिबीजै: हाँ च हाँ च पक्षिच ह्रीँ ह्रीं ह्रः पक्षयः
今
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________
१००
जैनस्तोत्रसन्होहे। [श्रीपार्श्वदेवगणि
एतदेव बीजं, हा ह्रीं ह्वः पक्षिबीज तैः ह्वाँ ह्रीं हः पक्षिबोजैः ।
अस्य पदस्योपलक्षणत्वाच्चक्रं सूचयति । तद्यथा--
ल बहुः पाक्षिनामगर्भितस्य वेष्ट्यम् , वहिः षोडशदलमध्ये अकारादिक्षकारपर्यन्तानि संलिख्य बहिः ठकारवेष्ट्यम् , बहिर्वादशदलेषु ह हा हि ही हु हू हे है हो हो हं हः, बहिर्हकारद्वयं संपुटस्थम् । बहिः झी श्वी हंसः वेष्टयेत् । पुनस्तद्बाह्य एकारद्वयं सम्पुटस्थम् । पुनर्बाह्ये मायाबीजं त्रिगुणं वेष्ट्यम् । मन्त्रमिदम् । एतद् वक्ष्यमाणयन्त्रद्वयम् पूर्वोतस्यास्यैव यन्त्रस्य । तद्यथा
जो खा गा घाँ चाँ छौं ह्रीं क्ली नमः। गरुडध्वजो नाम मन्त्रः। करजापसहस्रेण सिद्धिर्भवति।
क्षिप ॐ स्वाहा। नीरमभिमन्त्रयेत् २१ वारं, पश्चात् तत् पातव्यम् , अजीर्णविषं नाशयति ।
ह हा हि ही हु हू हे है हो हो हं हः । अनेन मन्त्रेण उदकमभिमन्त्र्य श्रोत्राणि ताडयेत् । अभिषिञ्चयेत् निर्विषो भवति ।
वहः, पश्विः स्वी, हंसमन्त्रमाराधयेत् श्वेताक्षतः श्वेतपुष्पैर्वा श्रीखण्डादिभिः सुगन्धद्रव्यैः शरावसम्पुटे संलिख्य शान्ति-तुष्टि-पुष्टिर्भवति । एतज्जलं पूर्णे घटे क्षिपेत् शीतज्वरं दाघज्वरं नाशयति । ग्रहपीडां निवारयति। सर्वदोषान् प्रभवति । द्रष्टप्रत्ययमिदम् । • पुनरपि कीदृशे ? 'प्रक्षरत्क्षीरगौरे !' प्रक्षरच्च तत् क्षीरं च तद्वत् गौरा तस्याः सम्बोधनं प्रक्षरत्क्षीरगौरे! प्रक्षरद्दुग्धपाण्डुरे ! ।
ॐकारैर्विमुक्तिकारैः सरहंसः अमृतहंसः । ॐ कोपं वं झं हंसः ठः स्वाहा । सर्वविषोञ्जनमन्त्रः। पुनरपि कीदृशे ? 'व्यालव्याबद्धकूटे !' दन्दशकबद्धाभ्रेडके !। ॐ कुरु २ कुलेण उपरि मेरु तलि बिंब उपड्डु मंत्रु गरुडाहि
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________
रचितवृत्तियुतम् ]
पद्मावत्यष्टकम् |
हासः पक्षि यः ३ । कोपं वं हं सहंसः । ॐ
पक्षिः पक्षि मन्त्रः
१०१
स्वाहा हा हा हंसः
,
>
तथा किं कुर्वती ? हरन्ती । कम् ? ' प्रबलबलमहाकालकूट ' प्रबलं बलं यस्यासौ, प्रबलबलश्चासौ महाकालकूटश्च तत् । 'हा हा हूंकारनादे ! हाहा हुंकाररूपो नादो यस्याः सा तस्याः सम्बोधनं हाहा हुंकारनादे ! | हा हा इति दैत्यनाशः । हुंकारशब्देन परविद्याच्छेदः सूच्यते । नादे हाँ महाकूटमित्यस्य भावनामाह
७
सं स्वी व हंसः पक्षिपः प्लवय प्लावय २ विषं हर स्वाहा । ऋकारं नाम गर्भितो नंकारं वेष्टयम् । पुनरपि बाधे क्षकारं वेष्टय ठकारं वेष्ट्यम् । पुनरपि बाह्ये वलयारमध्ये षोडशस्वरैर्वेष्टव्यम् ।
वलयारबाह्ये द्वादशदलेषु मध्ये हृ हा हि ही हु हू हे है हो हौ हं ह: दातव्यम् । बाह्ये हकारसम्पुटं दातव्यम् । तस्य बाह्ये वलयारमध्ये वं झं हंसः पूरयेत् वकारद्वयसम्पुटस्थम् ।
ॐ नमो भगवती पद्मावती ॐ स्वाहा ।
पक्षिहंसः यः विषं हरय २ प्लावय २ विषं हर २ स्वाहा । एतन्मन्त्रं निरन्तरं कर्णजापेन विषं नाशयति ।
हकारं नामगर्भितस्य बाहौं हंसः । वारत्रयं वेष्ट्य हा मस्तके, हा अष्टाङ्गन्यासः ४ तथा बाह्ये हंस हंस वार ३ लिखेत् । स्वकीयं मण्डलं स्थाप्यम् । यथा
^
ॐ क्षा साँ हूँ क्षी क्ष्वी हसो हंसः । विषहरणमन्त्रः । हुंकारं नामगर्भितं, ॐकारं सम्पुटस्थम्, वज्राष्टभिन्नं वज्रम् । ॐकार लिखेत् । वकारपर्यन्ते लकारमालिखेत् । सर्वेषामपि । अथवा हुंकारं नामगर्भितस्य बाह्ये ॐकारद्वयं सम्पुटस्थं तस्य बाह्ये स्वरा वेष्टयाः । दिशि विदिशि वज्राष्टभिन्नं वज्राग्रे ।
ॐछकारं मध्ये सकारं सर्वत्र वज्रेषु द्रष्टव्यम् । तद्यन्त्रं शुभद्रव्यैः
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०२
जैनस्तोत्रसन्दोहे | [ श्रीपार्श्वदेवगणि
काश्यपात्रे दर्भाग्रेण यन्त्रमालिखेत् । यथा श्वेतपुष्यैरष्टोत्तरशतप्रमाणं जापः क्रियतेऽनेन परविद्या - मन्त्र - यन्त्र - रक्षा छेदनं करोति ।
अधुना दार्वोक्तव्यम् (?) | कंसपात्रेषु सुगन्धद्रव्यैः हुंकारं नामगर्भितस्य बाह्ये षोडशस्वरावेष्टितस्य वाह्ये ॐकारं वेष्टय बहिः ॐ कलिकुण्डस्वाहा लिखेत् । तस्यैव यन्त्रस्य श्वेतपुष्पैरष्टोत्तरसहस्त्रप्रमाणैरक्षतैर्ब लिधूपदीपप्रभृतिभिः गृहीतस्य पूर्वोक्तकंसपात्रं पानीयेन प्रक्षालयेत् तत् पानीयं च भूतादिगृहीतं रोगाक्रान्तं चुलुकत्रिकं पाययेत । सर्वग्रहरोगनिर्मुक्तो भवित । इदानीं परविद्याच्छेदानन्तरं चतुःप्रकारं देवकुलमाह —
प्रातर्बालार्करश्मिच्छुरितघनमहासान्द्र सिन्दूरधूलीसन्ध्यारागारुणाङ्गी त्रिदशवरवधूवन्द्य पादारविन्दे ! | चञ्चञ्च्चण्डासिधाराप्रहतरिपुकुले ! कुण्डलोदघृष्टगले ! श्री श्री ॐ श्री स्मरन्ती मदगजगमने ! रक्ष मां देवि ! पद्मे ! || - पालय । देवि ! पद्मावति ! | कम् ? माम् । कीदृशे ?
-
रक्ष
• प्रातबलार्क रश्मिच्छुरितघन महासान्द्र सिन्दूरधूलीसन्ध्यारागारुणाङ्गी ' प्रातः- - प्रभाते बालो - नवोद्गतो यः अर्कस्तस्य रश्मयः - किरणाः तेषां छुरितं प्रातर्बालार्क रश्मिच्छुरितम्, घनो बहुः, महासान्द्रो निबिडो यः सिन्दूरस्तस्य - धूली घनमहासान्द्र सिन्दुरधूली, सन्ध्याया रागः सन्ध्यारागः प्रातर्वालार्क रश्मयश्च घनमहासान्द्रसिन्दूरधूली च सन्ध्यारागश्च ते प्रातर्बालार्क रश्मिच्छुरितघनमहासान्द्रसिन्दूरधूली सन्ध्यारागाः तद्वत् अरुणं अङ्गं यस्याः सा प्रातबलार्करश्मिच्छुरितघन महासान्द्रसिन्दूरधूलीसिन्ध्यारागारुणाङ्गी । पुनरपि कीदृशे ? ' त्रिदशवरवधूवन्द्यपादारविन्दे ? वराच वराश्च ता वध्दश्च वरवध्वः, त्रिदशानां वरवध्वः त्रिदशवरवध्वः ताभिः अभिवन्द्ये पादारविन्दे यस्याः सा तस्याः सम्बोधनं त्रिदशवरवधूवन्द्यपादारविन्दे !नमस्यमानचरणपङ्केरुहे ! । पुनरपि कीदृशे ? ' चञ्चञ्चण्डासिधाराप्रहतरिपु
-अमरवराङ्गना
-
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________
विरचितवृत्तियुतम् ] पद्मावत्यष्टकम् |
१०३
कुले !' चण्डा चासौ असिधारा च चण्डासिधारा, चञ्चन्ती चासौ चण्डासिधारा च तथा प्रहृतं रिपुकुलं यया सा चञ्चच्चण्डासिधारा प्रहतरिपुकुला, तस्याः सम्बोधनं चञ्चच्चण्डासिधाराप्रहतरिपुकुले ! - देदीप्यमानप्रचण्डमण्डलाप्रधारा व्यापादितशत्रसमूहे ! पुनरपि कीदृशे ? 'कुण्डलोद्धृष्टगल्ले ।' कुण्डलाभ्यां उद्घृष्टौ गल्लौ - गण्डौ यस्याः सा, तस्याः सम्बोधनं कुण्डलोद घृष्टगल्ले ! - कर्णवेष्टको घृष्यमाणगण्डस्थले ! । पुनरपि कीदृशे ? श्र श्री श्रूं श्र स्मरन्ती' श्रा च श्री च च श्रौ च तानि स्मरन्ती - ध्यायन्ती । एतेषां पञ्चाक्षराणां यन्त्रं दर्शयन्नाह -
C
v
कमलवयूँ नामगर्भितस्य बाह्ये लमलवयूँ वेष्टयम्, बाह्ये षोडश स्वरान् लिखेत् बहिः अष्टदलेषु क च छ ज ढ र भ सम्लवर्यू पिण्डाक्षराणि दातव्यानि । बहिरष्टदलेषु ब्रह्माणी, कुमारी, इन्द्राणी, माहेश्वरी, वा-राही, वैष्णवी, चामुण्डा, गान्धारी । ॐकारपूर्व मन्त्रमालिख्य तदबाह्ये समलवर्यू हा हँ हा आ क्रो क्लीदाँ हाँ पद्मावती श्री श्री श्रीँ श्रीँ श्रः
हुं फट्
स्वाहा ।
एषा विद्या अष्टोत्तरसहस्रप्रमाणं करजापेन क्रियमाणेन दश दिनपर्यन्ते सर्वकार्याणि सिध्यन्ति । पुनरपि कीदृशे ? 'मदगजगमने ! ' मदेनोपलक्षितो गजो मदगजः तद्वद् गमनं यस्याः सा तस्याः सम्बोधनं मदगजगमने ! ॥
,
साम्प्रतमुपसंहरन्नाह
दिव्यं स्तोत्रं पवित्रं पटुतरपठतां भक्तिपूर्वं त्रिसन्ध्यं लक्ष्मीसोभाग्यरूपं दलितकलिमलं मङ्गलं मङ्गलनाम् । पूज्यं कल्याणमान्यं जनयति सततं पार्श्वनाथप्रसादात्
देवी पद्मावतीतः प्रहसितवदना या स्तुता दानवेन्द्रैः ||
जनयति — उत्पादयति । कासौ कर्त्री ? इयं देवी पद्मावती । कीदृशा ? 'प्रहसितवदना' प्रहृष्टानना । कस्मात् ! 'पार्श्वनाथप्रसादात् ' । या स्तुता ।
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwwwwww
१०४
जैनस्तोत्रसन्दोहे। [श्रीमुनिचन्द्रकैः ! 'दानवेन्द्रः' दैत्यपुरुहूतैः । किं जनयति ? ' लक्ष्मीसौभाग्यरूपम् लक्ष्मीश्च सौभाग्यं च रूपं च लक्ष्मीसौभाग्यरूपम् । कीदृशं तत् ? 'दलितकलिमलम्' निर्दलितपापमलम् । तथा मङ्गलं जनयति । केषाम् ? 'मङ्गलानाम्' निःश्रेयसानामपि मध्ये विशिष्टं निःश्रेयसं जनयतीत्यर्थः ।
पुनरपि कथम्भूतम् ? 'पूज्यम्' । पुनरपि कीदृशम् ? "कल्याणमान्यम्। कल्याणैर्मान्यं कल्याणमान्यम्-कुशलयुक्तम् । कथम् ? 'सततम्' निरन्तरम् । केषाम् ? 'पटुतरपठताम् ' स्पष्टतर भणताम् । कथम् ‘भक्तिपूर्व' भक्तिपुरस्सरम । न केवलं भक्तिपूर्व । त्रिसन्ध्यं च । किं कर्मतापत्रम् ? 'स्तोत्रम्' स्तवनम् । कीदृशम् ? 'दिव्यम्' प्रधानम् । पुनरपि कीदृशम् ? 'पवित्रम्' । अर्ध्या पार्श्वदेवविरचितायां पद्मावत्यष्टकवृत्तौ यत् किमप्यवयं पतितं तत्सर्व क्षन्तव्यं देवताभिरिति ॥
वर्षाणां द्वादशभिः शतैर्गतैस्त्युत्तरैरियं वृत्तिः । वैशाखे सूर्यदिने समर्थिता शुक्लपञ्चम्याम् ॥ अस्या वृत्त्या अक्षरगणनातः पञ्चशतानि जातानि । द्वाविंशदक्षराणि च सदनुष्टुप्छन्दसां प्रायः ॥
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०५
सूरिप्रणीतम् ] श्रीशलेश्वरपार्श्वनाथस्तवनम्।
परिशिष्टम् श्रीमुनिचन्द्रसूरिप्रणीतं
प्रबन्धगतं श्रीशर्केश्वरपार्श्वनाथस्तवनम् ।
समस्तकल्याणनिधानकोशं वामाङ्गकुक्येकमृणालहंसम् । अलङ्कृतेक्ष्वाकुविशालवंशं वन्दे सदा शङ्खपुरावतंसम् ॥१॥ आराधितः श्रीऋषभस्य काले विद्याधरेन्द्रेण नमीश्वरेण । पूर्व हि वैताब्यगिरौ जिनं तं वन्दे सदा शङ्खपुरावतंसम् ॥२॥ यः पूजितः पन्नगनायकेन पातालभूमौ भवनाधिपेन । कालं कियन्तं जिननायकं तं वन्दे सदा शङ्खपुरावतंसम् ॥३॥ यदा जरासन्धजयोद्यतेन कृष्णेन नेमीश्वरशासितेन । पातालतो बिम्बमिदं तदानीमानीय संस्थापितमेव तीर्थम् । ॥४॥ ज्वरातभूतं स्वबलं विलोक्य यत्स्नात्रपीयूषजलेन सिक्तम् । सज्जीकृतं तत्क्षणमेव सर्वं वन्दे सदा शङ्खपुरावतंसम् ॥ ५ ॥ पञ्चाशदादौ किल पश्चयुक्ते एकादशे वर्षशते व्यतीते । निवेशितः सज्जनश्रेष्ठिनाय वन्दे सदा शङ्खपुरावतंसम् ॥ ६ ॥ काले कलौ कामगवी प्रणष्टा चिन्तामणिः कल्पतरुश्च नष्टः । धत्ते ह्यसौ तत्प्रतिहस्तकत्वं, वन्दे सदा शङ्खपुरावतंसम् ॥ ७ ॥ प्रभूतरोगेण विनष्टदेह आराध्य यं दुर्जनशैल्यदेवः। चकार देहं मदनस्य तुल्यं वन्दे सदा शङ्खपुरावतंसम् ॥ ८॥
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०६
जैन स्तोत्रसन्दोहे |
[ श्रीनयचन्द्र
राज्यार्थिनां राज्यसुखप्रदाता सुतार्थिनां सन्ततिदायको यः । नेत्रार्थिनां लोचनदोऽस्ति नित्यं वन्दे सदा शङ्खपुरावतंसम् ॥ ९ ॥ इति स्तुतः श्रीमुनिचन्द्रसूरिणा कृपाकरः शङ्खपुरावतार ! |
प्रबन्धकादौ प्रणतासुभाजां
प्रयच्छ नित्यं निजपादसेवाम् ॥ १० ॥
चपरिशिष्टम् श्रीनयचन्द्रसूरिविरचितं श्रीस्तम्भनपार्श्वनाथस्तवनम् ।
सेढीतटस्तम्भनकप्रतिष्ठः श्रीपार्श्वनाथः सुगुणैर्गरिष्ठः ।
पायादपायादलिनीलकायः सिद्ध्यङ्गनासङ्घटनाभ्युपायः ॥ १ ॥ तस्याहमुच्चैर्हरिशब्दवाच्यैः स्तोत्रं नवं षोडशभिर्विधास्ये । वाचां च तत्र प्रथमं निधास्ये यथाक्रमं ताश्च तथाभिधास्ये ॥ २॥ हयवायुजनार्दनसिंहविधूरगभेककपीन्द्रशुकार्कयमैः । घृणिपिङ्गभवाम्बुधिनीलगुणैर्हरिशब्दभवैः प्रणवीमि जिनम् ॥३॥ जय मुक्ति महापुरमार्गहरे ! जय विघ्नघटोघननाशहरे ! | जय मन्मथकैटभघातहरे ! जय मोहमतङ्गजभङ्गहरे ! ॥ ४ ॥ जय सङ्घसमुद्रविबोधहरे ! जय सप्तफणामणिकान्तिहरे ! | जय गाढजडत्वनिषेधहरे ! जय पापलताफलपातहरे ! ।। ५ ।। जय मानमहीधरदारहरे ! जय योगमहासहकारहरे ! ।
जय भव्यजनाम्बुजबोधहरे ! जय रागरिपुप्रलयैकहरे ! ||६||
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितम् ] श्रीस्तम्भनपार्श्वनाथस्तवनम् ।
जय शून्यशशिप्रतिमाप्तिहरे ! जय भीमभवाम्बुधिपारहरे !। जय लोभसमीरणपानहरे ! जय बालपलाशफलाशहरे ! ॥ ७ ॥
प्रशमरससमुद्रः कीर्तिभारैरमुद्रः
कुमतितिमिरचन्द्रः साधुसिद्धावतन्द्रः । सुगतिनगरपन्था दुःखदौर्भाग्यमन्था
घनभवदवपाथः पातु वः पार्श्वनाथः ॥ ८॥ इत्थं स्तम्भनमण्डन ! खण्डन ! कमठोपसर्गवर्गस्य । नयचन्द्रमूरिसंस्तुत ! मार्ग ! स्वर्गापवर्गस्य ॥ ९ ॥
इति श्रीऋषिबाणाक्षिविधौ (१२५७) संवत्सरे मुदा। वादिश्रीदेवसरीणां गच्छे विरचितः स्तवः ॥ १०॥
छ परिशिष्टम् श्रीधर्मघोषमूरिविरचितः श्रीपार्श्वनाथमालामन्त्रस्तवः । वरमन्त्र (धर्म) कीर्तितविद्यानन्दत्यपीह यन्नाम । तं नौमि नम्रपाच पाच देवेन्द्रनुतपार्श्वम् ॥ १ ॥ ॐमिति नमो भगवते पार्श्वतीर्थङ्कराय भवताते । धरणेन्द्रयुजा पद्मावत्या सहिताय चैह्येहि ॥ २ ॥ यक्षं सयक्षणीकं राक्षसमनु राक्षसी तथा भूतम् । भूती पिशाचमत्र पिशाची कुष्माण्डकुष्माण्डयौ ॥ ३ ॥ नागं नागी ज्वरकं ज्वरीमपस्मारमप्यपस्मारीम् । प्रेतं च प्रेती ब्रह्मराक्षसं ब्रह्मराक्षसिकाम् ॥ ४ ॥
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०८
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[ श्रीधर्मघोष
गन्धर्व गान्धर्वी भृङ्गरीटभृङ्गरीटिकासुभटम् । चामुण्डां चर्ममहाचण्डां........सप्तमातृकिकाम् ॥ ५ ॥ दुष्टमहासप्तकमातृकां महारोहिणी सरोहिणिकाम् । सूर्यग्रहं भृशं गृहिण गृहिण समहेश्वरग्रहकम् ॥ ६॥ लघु गृहिण गृहिण चैकाहिकज्वरं द्वयाहिकं त्र्यप्रभवम् । दुष्टं चातुर्थिकमपि विषमज्वरमर्द्धमासभवम् ॥ ७ ॥ मासिक-सांवत्सर-वात-पित्तिक-श्लेष्मसन्निपातभवान् । एह्येहि शीघ्रमिह हन हन दह पच पच च्छिन्द ॥ ८ ॥ छिन्दय भिन्दय भिन्दय मारय मारय च मङ्घ भक्षय च । भक्षय शोषय शोषय प्रज्वल संसंप्रज्वलान्हाय ॥ ९ ॥ ॐ मन्तस्थं नामाग्निकुण्डगं बाह्यतोऽष्टसु दलेषु । हीमादिवर्णपूर्ण स्वाहावृतमस्यरपवो (१) दुष्टः ॥ १० ॥ नागेन्द्रयुजा पद्मावत्या वेष्टितमिहाहि-भोगाभ्याम् । मुखनाशाश्वासाहितविहायसीत्यष्टदलकमले ॥ ११ ॥ ध्यायत शिवदं पाच शिवैरिव 'शिवकरैरिहाँ ही श्री । प्रैप्रो को की फं फट् स्वाहेति शिवप्रमितवर्णैः ॥ १२ ॥ इति तमसोऽन्तकृतेऽस्मै नमो नमो भगवते पार्श्वनाथाय । क्षेमङ्कराय पदं ही नमतः स्वाही भुजोऽपि स्युः ॥ १३ ।।
१ शिवैरिव शिवकरैः ह्रीं ह्रीं । श्रीफ्रेकोहीहू ' स्हाहेति शिवप्रमितवर्णैः ॥
इति प्रत्यन्तरे पाठः।
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________
सूरिविरचितः ] मालामन्त्रस्तवः ।
ज परिशिष्टम् । श्रीधर्मघोषसूरिविरचितं लोकान्तिकदेवस्तवनम् ।
थोसामि जिणे जेहि उ विनविया पन्वयंति जं दाउं । तज्जियकप्पियलोगंतिदेवढाणाइकित्तणओ ॥१॥ असंखतमेऽरुणवरुदहिम्मि जोयणसहस्सबायाला । गंतु जलोवरिमतला उष्पइओ आउतमकाओ ॥२॥ पढमं जोयणसंखिज्जवि वित्थडो उवरुवरिय संखिजे । महयंधयाररूवो उड़े आवरिय चउकप्पो ॥३॥
अवचूरिः। यैर्देवैर्विज्ञप्ताः प्रव्रजन्ति जिनास्ते जीतकल्पाः स्थिराचारा लोकान्तिकदेवास्तत्स्थानादि कीर्तनतोऽहं जिनान् स्तोष्ये । यच्च दत्त्वा प्रव्रजन्ति जिनास्तत्कीर्तनाच्च स्तोष्ये जिनानिति ॥१॥
लोकान्तिकदेवाः कस्मिन् विमाने क कल्पे सन्ति ?, उच्यतेजम्बूद्वीपात् तिर्यगसङ्ख्याततमेऽरुणवरसमुद्रेऽरुणवरद्वीपपर्यन्तवेदिकातो द्विचत्वारिंशद् योजनानि गत्वा तस्मिन् प्रदेशे जलोवरिमतलादुत्पत्तितः तमस्कायो अप्कायमयो महान्धकाररूपो वलयाकारः प्राप्यते ॥२॥
स च प्रथम सप्तदशयोजनशतान्येकविंशतिसमधिकानि यावत् समभित्त्याकारतयास्ति, तथा प्रथमं विष्कम्भेण सङ्ख्येययोजनविस्तरः, तदुपरि असङ्ख्येयविस्तृतः, परिक्षेपेण सर्वत्राप्यसङ्ख्येयान्येव स च तिर्यगूविस्तरानाद्यकल्पचतुष्टयमावृत्य पञ्चमकल्पतृतीयेऽरिष्टप्रस्तरे निष्ठितः स चाधः शरावाकाराः उपरि कुक्कुटपञ्जरसंस्थानः ।
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________
जैनस्तोत्रसन्दोहे।
[श्रीधर्मघोष
..mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
बंभस्स रिट्ठपयरंमि निटिओ हिट्ठिमल्लगागारा । उवरिं कुक्कुडिपंजरसंठाणो चउदिसिं तत्थ ॥ ४ ॥
दो दो अ कण्हराई सचित्ताचित्तपुढविपरिणामा । पुवाइ मज्झिमादाहिणाइ वज्झाफुसहिं कमसो ॥ ५ ॥
पुत्वावरा छलं सातं सा पुण दाहिणुत्तरा बज्झा । अभितरचउरंसा सव्वा विय कण्हराईओ ॥ ६ ॥
अस्य च महत्वमेवम
यो देवो महधिको यया गत्या तिसृभिश्च पुविकाभिः २१ वारान् जम्बूद्वीपमनुपरिवृत्त्या गच्छेत् स एव देवस्तयैव गत्या षड्भिरपि मासैः सङ्ख्यातयोजनविस्तरमेव तमस्काय व्यतिव्रजेन्नेतरं 'चउदिसिं तत्थ' इति । तत्र रिष्टप्रस्तरे रिष्टविमानस्य चतुर्दिक्षु सच्चित्ताचित्तपृथ्वीविकाररूपे द्वे द्वे कृष्णराज्यौ वर्तते । अयं च तमस्कायो लोकान्तस्तथाविधस्यान्यान्धकारस्याभावाल्लोकतमिस्र इति । तथा देवानामपि तत्रोद्योताभावेनान्धकारात्मकत्वाद्देवतमिस्र: । बलवद्देवभयानश्यतां देवानां शरण्यभूतत्वात् तथाविधारण्यमिव देवारण्यम् । देवानां दुर्भेदत्वाच्चक्रव्यूह इवेति देवव्यूहः, देवानां भयोत्पादकत्वेन गमनविघातहेतुत्वात् परिघ इव देवपरिघः, प्रथमदर्शने देवानामपि क्षोभहेतुत्वात् प्रतिपक्ष इवेति देवप्रतिपक्षः, इत्यादिनामभिरुच्यते । तमस्कायान्तश्च देवादिविकुर्विता बादरा मेघा गर्जितानि विद्युतश्च भवन्ति । चन्द्रसूर्यादयस्तु न सन्ति । तत्प्रभा पुनरन्तर्गतास्ति परं तमस्कायपरिणामपरिण...सतीति ‘चउदिसि तत्थ 'त्ति तत्र रिष्टाभविमानप्रस्तटे रिष्टाभवि
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________
a
~
~
सूरिविरचितम्] लोकान्तिकदेवस्तवनम् ।
जं मुत्तरायया तिरियवित्थडा पुरिमपच्छिमा दो दो । इय दाहिणुत्तरिल्ला पुव्वावर आयया चउरो ॥ ७॥ विक्खंभे संखिजा जोयण आयामओ य संखिजा । अक्खाडग संठाणा ईसाणाइसु कमा मज्झे ॥ ८ ॥ अच्ची य अच्चिमाली विरोयण पहंकरे च चंदाभे।
सूराम सुकामे सुप्पइटु रितु नव विमाणा ॥ ६ ॥ मानस्य चतुर्दिक्षु सच्चित्ताचित्तपृथ्वीविकाररूपे द्वे द्वे कृष्णराज्यौ वर्तेते । तत्र पूर्वादिमध्यमाः कृष्णराज्यौ, दक्षिणादि बाह्याः कृष्णराजीः स्पृशन्ति । यथा पौरस्त्याभ्यन्तरा कृष्णराजी दक्षिणबाह्यान्तरा कृष्णराजी स्पृशन्ति । एवं दक्षिणाभ्यन्तरा पश्चिमबाह्यां पश्चिमाभ्यन्तरा उत्तरबाह्यां उत्तराभ्यन्तरा पूर्वा बाह्याम् ॥ ३ । ४ । ५॥ पूर्वापरे बाधे कृष्णराज्यौ षडंशं दक्षिणोत्तरे बाह्ये त्र्यले अभ्यन्तराश्च सर्वा अपि चतुरस्राः ॥६॥
पौर्वपश्चिमे द्वे द्वे कृष्णराज्यौ याम्योत्तरायते दक्षिणोत्तरायते एवं दक्षिणोत्तराश्च पूर्वापरायताः सर्वाश्च तिर्यगूविस्तृताः ॥७॥
ताश्च विष्कम्भेण सङ्ख्यातानि आयामपरिक्षेपयो; त्वसङ्ख्यातानि योजनसहस्राणि तासां च महत्वं तमस्कायवत् । यावदर्धमासेन 'अत्थेगइयं कण्हराई बीइवइज्जा' ताश्च सर्वदिक्षु तुल्यचतुष्कोणा आघाटकसंस्थानाः । तासां चान्तराले ऐशान्यादिदिक्षु क्रमान्मध्ये विमानद्वयम् ॥ ८॥ ___ अभ्यन्तरोत्तरपूर्वयोरन्तरेऽचिः, पूर्वयोरन्तरेऽर्चिमालिः, अभ्यन्तरे पूर्वदक्षिणयोरन्तरे वैरोचनम् , दक्षिणयोरन्तरे प्रभङ्करम् , अभ्यन्तरे दक्षिणपश्चिमयोरन्तरे चन्द्राभम्, पश्चिमयोरन्तरे सूर्याभम् , अभ्यन्तरे-पश्चिमोत्तरयोरन्तरे शुक्राभम् , उत्तरयोरन्तरे सुप्रतिष्ठाभम् , सर्वकृष्णराजीमध्ये नवमं रियमं विमानम्। इति नवविमानानि लोकान्तिकदेवानां लोकस्य-ब्रह्मलोकस्य अन्ते-समीपे भवानीतिकृत्वा एतेभ्यो विमानेभ्योऽसङ्ख्यातयोजनसहरलोकः ॥ ९ ॥
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________
११२
जैनस्तोत्रसन्दोहे। सारस्सयमाइच्चा वहि वरुणगद्दतोअ तुसिया य ! अव्वाबाह अगिच्चा रिटुभिहा तेसु संति सुरा ॥१०॥ दुदुदु तिसु पढोसग सयसंगहिय चउदस सहस्स चउदहिआ। सत्तुत्तर संग सहस्सा नवुत्तरा नवसया कमसो ॥११॥ अडसयराऊ तिभवाइसिवगई सम्मदिद्विणो भविया । ते वेयालियकप्पा निय निय परिवारिया इन्तु ॥१२॥ जय जय वाभिमुहा भणंति बुज्झाहि लोगनाह ! लहुं । भयवं ! तिजयहियत्थंसुहम्म तित्थं पवत्तेति ॥१३॥ तो वर वरित्ति उग्धोसिविय तिगाइसु किमिच्छियं बहुसो। उदयाइ भोयणं जा सधणममियमणुदिणं दिति ॥१४॥ तइ सुरविरइय कणगेग कोडि अडलक्ख पायरासं जा। तं कोडि तिसय अडसीयसीइ लख्खा हवइ वरिसे ॥१५॥ तो उग्गतवेणंतररिऊ तविय धम्मकित्ति जिणलच्छि । पाविसु तिविहवीरे तिविहं तिविहेण ते नमह ॥१६॥
समाप्त
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ मा.श्रसंगी श्री महावार नामा