Book Title: Parshwanathopasargaharini Shasandevi Shree Padmavatimata
Author(s): Nandlal B Devluk
Publisher: Arihant Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005139/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga hAriNI zAsanadevI zrIpadmAvatImAtA I). LISH) ( 2rologsii preraka :- pa.pU.A.zrI rAjayazasUrIzvarajI mahArAja sAheba saujanya :- zrI sIkandrAbAda gujarAtI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha sIndrAbAda (rAMdA) lain Education In inelibrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rohiNI devI prajJaptI devI. zrI lablivikrama rAjyazagusvara nizAvartI pu.sA. zrI sarvodayAzrIjI mahArAja sAhebanA pU. viduSI - a. zrI ratnamuvAzrIjI mahArAja tathA 5 pallIvAlapradezombarika sA. zrI zabhodayA zrIjI mahArAjanA sad upadezathI soLa vidyAde apraticakrA devI. purUSadattA devI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajUzaMkhalA devI varkazI devI EvI - 1 zrI solAroDa zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha ploTa naM. 208, satyam epArTamenTanI bAjumAM, gu. hA. borDa, solAroDa, nAraNapurA, amadAvAda-380013. nA saujanyathI kAlI devI mahAkAlI devI. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtinAthAya namaH | ja zrI dharma-bhakti-prema-subodha-labdhisUrIzvara sadagurubhyo nama: parama pUjaya vAtsalyavAridhi AcAryadeva zrImavijaya labdhisUrIzvarajI mahArAja sAhebanA aitihAsIka cAturmAsa nimitte munipravara zrI zIlaratnavijaya mahArAja sAheba nI preraNAthI zrI lAvaNya the. mU.pU. saMghanA jJAnakhAtAmAMthI pUjya sAdhu-sAdhvI ma. sA. tathA jJAna bhaMDArone sAdara bheTa vi. saM. 2058/pa9 kArataka suda 1 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ STOIR THEMED isa prayAsa ka samayAvadhi meM zIghra vApasa karane kI kRpA kareM. jisase anya vAcakagaNa isakA upayoga kara sakeM. navakAramaMtra namo arihaMtANaM namA siddhANa namoAyariyA namo uvajhAyA namola sanasAI esopaMcamakArAsa pAvayamAslo maMgalAcarAceri paTaimaMgala MEEA pa.pU.A. zrImad vijaya labdhisUrIzvarajI mahArAja sA. nI preraNAthI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda - zrI mUkevA pArzvanAtha jinAlayamAM vilarAmAna padmAvatIjI | amadAvAda - rIlIpha roDa uparanA pAMjarApoLa madhye zrI mUlavAjI pArzvanAtha daherAsaramAM birAjamAnA zAsanadevI padmAvatI mAtA 5. pU. gacchAdhipati A. zrImad vijaya memabhasurIzvarajI ma.sA.nA sadupadezathI zeTha haThIsIMga kesarIsIMga TrasTa - amadAvAdanA saijanyathI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GE 4 pAnAzAya hai kI padamAvatA sahitAya sarva kArya karAya benonA cArici - viLAvavAna kAramI mAM jAva tI bhagavatI jIpakAvatI devI pa.pU.A.zrI vijayalabdhisUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI a.sau. lAbhubahena lalitakumAra(bharatavALA) saijapura bodhA kRSNanagara-amadAvAdanA saujanyathI ary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pu.pA. AcAryadeva rAjayarA sU.ma.sA.nA zrI padamAvatI mahAgraMtha zrI chabIla zrI zramaNIratnagya vimocaka zrImatI / pAlako zrI jaina ne.ma.tapagaccha saMgha nya zrI dAdIzAlA CING CITI pramoda za ma.sAnA nA zrI chabIladAra (zrI labdhivikrama gurukRpA prApta pa.pU.A. zrI vijayarAjayazasUrIzvarajI ma.sA.nA saM. 2050nA mahArASTranA nAgapuranA cAturmAsa daramyAna pUjayazrInI prerakanizrAmAM naMdalAla devaluka saMpAdita be mahAgraMtharatnonA vimocana samArohamAM pUjayazrI pravacana karatA uparanI chabImAM dekhAya che. nIcenI chabImAM gujarAta rAjayanA mukhyamaMtrI zrI chabIladAsabhAi mahetA graMthanI. vimocana vidhimAM vyasta che. bAjumAM nAgapura jaina saMghanA pramukha zrI amaracaMdabhAI mahetA najare paDe che. | zrI nAgapura jaina zve.mU. tapagaccha saMgha - nAgapuranA saujanyathI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanI prAcIna nagarI (kheTakapura) kheDAmAM zilpanuM eka hubahu darzana bhIDabhaMjana pArzvanAtha jinAlayanA garbhagRha upara yakSapakSINIthI parivArita mAtA padmAvatIjI zilpa sauMdaryakalAnuM catra tatra sarvatra darzanA sauMdaryakalAnI sAthe saMskAra-sarasvatInuM saMmilana mAtra A bhAratavarSanI dharmabhUmimAM ja sabhara paDyuM che. AMkha bharIbharIne nihALavA game tevA manamohaka sauMdaryadhAmonI hAramALA ahIM che. to zilpasthApatya kalAne jivaMta rAkhanArA ArasapahANanA seMkaDo jinamaMdiro ane mUrtio kharekhara to ApaNane A yuganuM darzana karAve che. jainoe kaLAnA nirmANane dharma mAnI protsAhana ApyuM ane potAnI saMpatti uttama sarjanakaLAmAM samarpita karI. citra zilpasthApatya kaLAnuM AvuM vipula sarjana ane saMvardhana varSothI thatuM AvyuM che. tenuM darzana ApaNane tADapatromAM, prAcIna hastapratomAM, lAkaDA ke ArasamAM, pittaLa ke paMcadhAtumAM, hIrA pannA ke sphaTikamAM, graMtha 'bhaMDAro ke myujhIyamomAM, jinamaMdironI divAlo ke chata upara, thAMbhalA ke gokhalAmAM, praveza dvAre ke parikaramAM, A zilpa sauMdaryakalA yatra tatra sarvatra jovA maLe che. A uparanI tasvIramAM jaina zilpakaLAnI viziSThatA to jUo ! garbhagRhanA daravAje lakSmIdevI to ghaNI jagyAe jovA maLaze. paNa mAtA padmAvatIjI to kavacita ja jovA maLe ane te paNa cAmaradhArI zilpakRtio sAthe. AvA darzanathI ApaNe dhanyatA anubhavIe. A graMthanA darzana vibhAgamAM vividha mAdhyamo dvArA padmAvatI mAtAnuM svarUpa darzana jarUra nihALazo. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara gujarAtanA kAMkareja tAlukAmAM rUnI mukAme birAjamAna padmAvatIjInI A dedipyamAna mUrti vi.saM.2047 nA dvitIya vaizAkha sudI-6 nA roja rUnI tIrthamAM zrI tapagaccha AcArya zrI bhaktisUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pu. A. zrI vinayacaMdrasUrijI ma.sA. tathA pu. A. zrI ka9pajayarijI ma.sA. Adi. saparivAranA sAnidhye pratiSThita karAvanAra, pU. A. zrI darzana rijI ma.sA.nI kRpAthI jayotibahena puSpasenabhAinI aMtara icchAthI vimalAbahena puSpacaMdabhAi javerI saparivAra zreyArthe.... haste AratI, kavitA, alakA Adi. kalyANArthe... muMbaI nivAsI puSpasena pAnAcaMda jhaverI parivAra... gokhanirmANA : zrI suigAma (ba.kAM.) jaina derAsaranA saujanyathI karavAmAM Avela che. noMdha : pratiSThA karyA pachI satata be varSa lagI amIjharaNAM kAyama cAlu rahyAM che, temaja hAlamAM paNa avAranavAra amIjharaNA thAya che. ane padmAvatIdevI pAse koipaNa yAtrALuM saMkalpa kare to te saMkalpa pUrNa thAya che evI eka zradhdhA pravarte che. | zrI goDIjI pArzvanAtha tIrthaprabhAvaka TrasTa - mu.rUnI poSTa tharAnA saujanyathI. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa 1990mAM zrI bhAvanagara gva. mU. jaina tapAsaMghanA upakrame jainasaMdarbha sAhityanI anumodanArthe bhAvanagaramAM yojAyelA eka zAnadAra samAraMbhamAM pa.pU.A. zrI vijayadevasUrIzvarajI ma. sA., pa.pU.A.zrI. hemacandrasUrIzvarajI ma.sA., pa.pU. paMnyAsazrI pradyumnavijayajI ma.sA. AdinI preraka nizrAmAM saMghanA pramukhazrI manamohanabhAI taMbolInA varadhaste kalAtmaka zilpathI opatI paMcadhAtunI pAvatIdevInI eka bhavya pratimA hajAronI mAnavamedanI. vacce zrI naMdalAla devalukane samarpaNa karI, zAla oDhADI bahumAna karyuM hatuM. kendranA rAjyapradhAnazrI jayaMtilAla zAha, gujarAta rAjyanA mAjI nANAmaMtrIzrI pratApabhAI zAha, jaina saMghanA upapramukhazrI sUryakAntabhAI zAha, mAnaddamaMtrIzrI khAntibhAI epha. zAha kArobArI sabhyo, jaina agresaro khAsa hAjara rahyA (hatAM. samAraMbhanuM viziSTha saMcAlana karmaTha kAryakara zrI manubhAi zeThe karyuM hatuM. pa zrI bhAvanagara gva. mU. jaina tapAsaMgha - bhAvanagaranA saujanyathI) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrIM zrI dharaNendra padmAvatI pujItAya zrI pArzvanAthAya namaH madrAsa-kesa2vADImAM birAjamAna zrI padmAvatijInI eka suMdara zilpAkRti-kASThanA eka ja pIsamAMthI kaMDArAyelI A eka bhavyazilpakRti kharekhara khUbaja adabhUta jaNAya che. pU. sA. zrI vAceMyamAzrIjI (bena mahArAja)nI preraNAthI kumArI rItikA bhUpendra zAhanA saujanyathI - nAgapura www.janbrary.org Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 5 6 7 - 14 17 24 25 26 Su Hu Su Su Su Su Su Su Su Su $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di , zrI pArzva jina aSTottara nAma zrI pArzvanAtha maMtra : OM hrIM AI zrI pArzvanAthAya nama: zrI jinAya pArzvanAthAya namaH 55 % hI* zrI sakalAya pArzvanAthAya namaH hI' zrI paramazaMkarAya pArzvanAthAya namaH 56 $ * zrI niSkalAya pArzvanAthAya namaH % 2 zrI nAthAya pArzvanAthAya namaH zrI avyayAya pArzvanAthAya namaH hrI* zrI paramazaktaye pArzvanAthAya namaH 58 % hI* zrI nirmamAya pArzvanAthAya namaH $ * zrI zaraNyAya pArzvanAthAya namaH zrI nirvikArAya pArzvanAthAya namaH % hI* zrI sarva kAmadAya pArzvanAthAya namaH 60 % hI* zrI nirvikalpAya pAzvanAthAya namaH % hI* zrI vighnahara pArzvanAthAya namaH 61 OM hI" zrI nirAmayAya pArzvanAthAya namaH hI* zrI svAmine pArzvanAthAya namaH zrI amarAya pArzvanAthAya namaH OM hI' zrI siddhiprAyakAya pArzvanAthAya namaH 63 OM * zrI ajarAya pArzvanAthAya namaH hI* zrI sarva sattvahitAya pArzvanAthAya namaH zrI anaMtAya pArzvanAthAya namaH hI* zrI yogine pArzvanAthAya namaH zrI ekAya pArzvanAthAya namaH * zrI zrIkarAya pArzvanAthAya namaH zrI anekAya pArzvanAthAya namaH zrI paramArthadAya pArzvanAthAya namaH 67 % hI* zrI zivAtmakAya pArzvanAthAya namaH % hI* zrI devadevAya pArzvanAthAya namaH - hI" zrI alabhyAya pArzvanAthAya namaH * zrI svayaMsiddhAya pArzvanAthAya namaH 69 OM hI* zrI aprameyAya pAkanAthAya namaH zrI cidAnaMdamayAya pArzvanAthAya namaH hIM* zrI dhyAnalakSyAya pArzvanAthAya namaH OM hrI zrI zivAya pArzvanAthAya namaH zrI niraMjanAya pArzvanAthAya namaH hI' zrI paramAtmAne pArzvanAthAya namaH hI" zrI OM kArAkataye pArzvanAthAya namaH zrI parabrAhmAya pArzvanAthAya namaH hIH zrI avyaktAya pArzvanAthAya namaH zrI paramAya pArzvanAthAya namaH hR* zrI vyaktarUpAya pArzvanAthAya namaH zrI paramezvarAya pArzvanAthAya namaH hI" zrI trayImayAya pArzvanAthAya namaH zrI jagannAthAya pArzvanAthAya namaH OM hrI* zrI brahmaddhayAya pArzvanAthAya namaH zrI surajyeSThAya pArzvanAthAya namaH OM hrIM zrI prakAzAtmane pArzvanAthAya namaH % hI* zrI bhUtezAya pArzvanAthAya namaH OM hrI zrI nirbhayAya pArzvanAthAya namaH % hI' zrI puraSottamAya pArzvanAthAya namaH 79 $ * zrI paramAkSarAya pArzvanAthAya namaH % hI' zrI surendrAya pArzvanAthAya namaH OM hI" zrI divyatejomayAya pArzvanAthAya namaH zrI nityadhamayi pArzvanAthAya namaH hI' zrI zAMtAya pArzvanAthAya namaH % hI" zrI nivAsAya pAzvanAthAya namaH hI* zrI paramAmRtamayAya pArzvanAthAya namaH % * zrI zubhAvAya pAzvanAthAya namaH 83 % hI* zrI amRtAya pArzvanAthAya namaH % hI* zrI sarvajJAya pArzvanAthAya namaH hI* zrI AdhAya pArzvanAthAya namaH zrI sarvadazAya pArzvanAthAya namaH hI* zrI anAdyAya pArzvanAthAya namaH % hI" zrI sarvadhaya pArzvanAthAya namaH zrI parezAnAya pArzvanAthAya namaH % hIzrI sarvatomukhAya pArzvanAthAya namaH 87 $ hI" zrI parameSThine pArzvanAthAya namaH OM ha* zrI savatmine pArzvanAthAya namaH zrI paraH pumAnsa pArzvanAthAya namaH zrI sarvadarzine pArzvanAthAya namaH zrI zuddha sphaTika saMkAzAya pArzvanAthAya namaH OM hI' zrI sarvajJAya pAzvanAthAya namaH 90 OM hI* zrI svayaMbhu pArzvanAthAya namaH zrI jagad gurave pArzvanAthAya namaH 91 OM hIM* zrI paramAyutAya pArzvanAthAya namaH OM hrIM zrI tattvapUtaye pArzvanAthAya namaH 92 % hI* zrI vyomAkAra svarUpAya pAzvanAthAya namaH hI* zrI parAdityAya pArzvanAthAya namaH hI* zrI lokAlokArabhAsakAya pArzvanAthAya namaH hIH zrI parabahAprakAzAya pArzvanAthAya namaH 94 OM ha' zrI jJAnAtmane pArzvanAthAya namaH >> hI* zrI paramenTa pArzvanAthAya namaH 95 OM hI* zrI paramAnaya pArzvanAthAya namaH OM hrIM zrI paDNAya pArzvanAthAya namaH zrI prANArUDhAya pArzvanAthAya namaH zrI paramAmRta pArzvanAthAya namaH zrI manaHsthitaye pArzvanAthAya namaH hI' zrI ajAya pArzvanAthAya namaH 98 hI zrI manaH sAdhyAya pArzvanAthAya namaH # hI' zrI sanAtanAya pAzvanAthAya namaH zrI mano dhyeyAya pArzvanAthAya namaH $ hI* zrI zambhave pArzvanAthAya namaH 100 zrI manaH dazyAya pArzvanAthAya namaH zrI IzvarAya pArzvanAthAya namaH 101 zrI parAparAya pArzvanAthAya namaH zrI sadhazivAya pArzvanAthAya namaH 102 % hI* zrI sarvatIrthamayAya pArzvanAthAya namaH ( zrI vizvezvarAya pArzvanAthAya namaH 13 hrIM zrI nityAya pArzvanAthAya namaH zrI pramodalmane pArzvanAthAya namaH 104 zrI savadevamayAya pArzvanAthAya namaH zrI kSetrAdhizAya pArzvanAthAya namaH 105 OM hrIM zrI prabhave pArzvanAthAya namaH " zrI zubhapravraya pArzvanAthAya namaH 106 $ hI* zrI bhagavate pArzvanAthAya namaH hI" zrI sAkArAya pArzvanAthAya namaH 107 - OM hrIM zrI sarvatattvazAya pArzvanAthAya namaH che hI" zrI nirAkArAya pArzvanAthAya namaH 108 % hIM zrI ziva saukhyadAyakAya pArzvanAthAya namaH Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su De Su Su Su Su Su $$$ $ $Su Su Hu Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Su Di Di Di Di Di Di Di 28 29 30 32 33 - para 54 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthapasarga hAriNI bhagavatI !!! [s zrI padmAvatI mAtAnA graMthanI bIjI AvRtti prasaMge.....! A pustakanI bIjI AvRtti bahu TUMkA gALAmAM pragaTa thaI rahI che, te jANIne AnaMda anubhavuM chuM. bhAIzrI naMdalAlabhAI zrI padmAvatI mAtAnA parama bhakta che. mAtAjInI temanA uparanI kRpA eja temanA kAryanI saphaLatAnuM moTuM paribaLa che.' prathama AvRtti je bahAra paDI tene sarvatra sAro AvakAra maLyo ane ekadare saune te gamI. ( vi. saM. 2017mAM bhagavatI zrI padmAvatI mAtAjInI mUrti muMbaI, malabAra hila vAlakezvaranA rIja roDa uparanA maMdiramAM pahele majale prabhAvazALI ane anekanA jIvanamAM prakAza ApanArI, iSTa siddhi ane kArya siddhine ApanArI bhagavatI zrI padmAvatI mAtAjInI koi jagyAe jovA na maLe tevI bhavya benamuna ane AkarSaka mUrti birAjamAna che, ane tyAM te evA ke zubha muharta sthApita thayA ke sthApita thayA pachI vartamAna paristhiti jotAM mAtAjI jaina saMghane sahAyaka thavA pitAno prabhAva vadhAratA rahI aneka jIne sahAyaka banatA rahyAM che eTaluM ja nahI paNa che padamAvatI ne te AkhA dezamAM padmAvatIjInuM sarvatra moju pharI vaLyuM ane TheraThera padmAvatI mAtAjInA maMdira, mUrtio birAjamAna thavA mAMDI. enA pradhAna kAraNamAM vAlakezvaramAM thayelI mAtAjInI pratiSThA ane sthApanAnuM kAraNa che. vAlakezvaranI mUrtinI padharAmaNI pahelAM jena saMghamAM padmAvatIjI mATe bahuja ochI jANakArI hatI. enuM vizeSa mahatva nahotu. tenI japasAdhanA karanAro varga bahu ocho hato kema ke e vakhate mAtAjIe pitAne jvalata prabhAva vistAryo na hatA. bhagavatI te potAnA jJAnathI jANatA hatA ke kALa vadhu viSama thavAno che ane ghare ghare sthaLe sthaLe che ubhA thavAnA che ane e badhAnuM nirAkaraNa ekalI mAnavazaktithI thavuM kapara che. eTale yathAzakti sAdhakone sahAyaka thavA mAtAjI vaza varasamAM dhIme dhIme khUba prabhAva vadhAratAM rahyAM che. Aje seMkaDo nahI paNa hajAro mANasanI manokAmanA pUrNa karI kahyAM che. vAta muMbai tA. 10-10-95 AbhAra darzana zrI saMghanA rakhevALa jevA bhagavatI padmAvatI mAtAjInAM pustakanI A bIjI AvRtti mATe, prakAzananuM kAya saraLa karI ApavA mATe padmAvatI sthAnanA preraka pa. pU. A. zrI yadevasUrijI mahArAjazrIne vinaMtI karI, padmAvatIjI dhAmanAM bhaktivata ane udAra TrasTIoe pU. gurudevanI sUcanAne mAna ApIne graMthanI nakalanI 'kharadA dvArA A pustaka prakAzanamAM sahAyabhUta thavA badala vAlakezvara padmAvatI dhAmanAM preraka pUjya gurudevanA tathA vAlakezvaranA bhAvika drasTI maMDaLano khUba khUba hArdika AbhAra mAnIe chIe. mAtAjInI bhakti sAdhanAmAM ananya zraddhA dharAvanArA jena jainettaro jeo A graMthanA AgotarA grAhaka thayA che temano paNa AbhAra mAnyA vagara rahI zakatA nathI. naMdalAla devaluka-prakAzaka ane saMpAdaka rAkAra -yazodevasUri Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbainuM eka atidarzanIya suMdara ane bhavya maMdira zeThazrI bAbu amIcaMdajI panAlAlajI 0 zeThANI kuMvarabAI amIcaMdajI (zrI AdIzvarajI jinAlayanA sarjanahAra ) (zrI AdIzvarajI jinAlayanA preraNAdAtA) mubaI bhAratanuM eka mahAnagara ane vyApAra dhaMdhA udyoganuM moTuM mathaka che. jyAM AjathI sIttera varSa pahelA dharmAtmA suzrAvaka bAbu amIcaMda panAlAle vAlakezvaranA rIja roDa upara pitAnA parivAranA ane zrI saMghanA AtmakalyANArthe ane jaina saMskRtine TakAvI rAkhavA mATe zikharabaMdhI bhavya jinAlaya baMdhAvyuM. maMdiranuM bAMdhakAma ane zila5 AkarSaka che. mUrtio prAcIna, bhavya ane dezanIya che. A maMdiramAM jamaNI bAjunI cakI uparanA bhAge suMdara derInuM nirmANa thayuM, jemAM nUtana prakAranI anupama ane ajoDa zrI padmAvatInI zilpa mUrtine dhAmadhumathI birAjamAna karavAmAM AvI. jJAnAdhiSThAtrI sarasvatIjI ane dhanadAtrI lakSmI devInI paNa pratiSThA thaI. A badhA kAryomAM amArA ananya upakArI pUjya gurudeva AcArya zrI vijayapratApasUrijI mahArAja, vijayadharmasUrijI mahArAja ane mahAprabhAvaka zrI padmAvatIjInA kAraNe A maMdirane vizva prasiddhi apAvanAra zilpakalAvijJa, amArA ane zrI saMghanA parama upakArI pUjya AcArya zrI yazodevasUrijI mahArAjazrInA khUba khUba AbhAra mAnavA sAthe sau TrasTIo vaMdanA karIe chIe. ja zeTha amIcaMda panAlAla AdizvarajI derAsara cerITebala TrasTa 41-rIja roDa, malabAra hIla, AdizvarajI jena Tempala coka, muMbaI 400 006 * TelIphena : 3628727 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja che che . dha pArzvanAthA namaH | eBl [EEEEEEElJlJJfile CCC TITLES) TAL : Go SSUU CUTTI jaina - jainettaropayogI zrI pArzvanAthopasargahAriNI zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA. [sacitra graMtho S IIS divyAziSadAtA vyAkhyAna - kavi kulakirITa pU. gurudevazrI labdhisUrIzvarajI ma.sA. tIrthaprabhAvaka - pU. gurudevazrI vikramasUrIzvarajI ma.sA. prathama AvRtti graMthanA preraka mArgadarzaka - pa. pU. A. zrI vijayarAjayazasUrIzvarajI ma.sA. saMpAdaka naMdalAla bI. devaluka Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya AvRtti prakAzaka : zrI arihaMta prakAzana 2237 bI/1 hIla DrAIva, padmAlaya, porTa kolonI pAchaLa, sarakITa hAusa pAse, vAghAvADI roDa, bhAvanagara-2. graMthanI kiMmata rUA. 300=00 dvitIya AvRtti oNkaTombara 1995 graMtha prakAzana : mudrako : prinTa vIjhana : amadAvAda. kitAbaghara prinTarI - rAjakoTa. - zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra kaary Bahathi S 8 AO S prAstAvika prathama AvRttinA prerakanuM mArgadarzana - zrI labdhi vikrama gurukRpA prApta pa. pU. A. deva rAjayazasUrIzvarajI ma. sA. AjathI 4 varSa pUrve muMbaI-bhAyakhalAnA upAzrayamAM zrI naMdalAlabhAI maLyA. e sAhityano AtmA che. emane varSothI huM jANuM chuM. temanI sAthenI vAtacItamAM zrI bhagavatI padmAvatI mATenI carcA nIkaLI. ghaNA vakhatathI mAro padmAvatInA 108 nAmano pATha karavAno abhyAsa cAlato hato. ghaNIvAra e nAmo bolatAM padmAvatI mAtAnAM vibhinna svarUpo dRSTigocara thatAM hatAM. A dRzyone citromAM utarAvavAnI tamannA thaI AvatI. e mATe thoDAghaNA prayAso paNa karyA hatA. paNa samayanA abhAve enuM sAtatya jaLavAyuM nathI. hajI Aje paNa e svapra che. bhAvi mUrtimaMta karaze evo bharoso rAkhavo ja rahyo. mArI A dhAraNAonI ghaTamALavALA jIvanamAM temaNe potAnuM "zrI padmAvatI pustakanA saMkalananuM vividha viSayovALuM sAhitya'' batAvyuM. mane thayuM jarUra A graMtha mAhitIthI sabhara thaze. pachI to varSo vItatAM gayAM. haidrAbAda-madrAsanA cAturmAsa paripUrNa thayA. zrI naMdalAlabhAIno saMparka cAlu ja hato. chevaTe emaNe prArthanA samAjanA cAturmAsanI pUrNAhuti vakhate potAnA taiyAra karelA presakaoNpInA copaDAo akSarazaH AMkha nIcethI kADhavA mATevinaMti karI. Aje tA. 11393 sudhI lagabhaga akSaraza: te graMtho AMkha nIcethI pasAra thayA che ane A graMtha tathA lekho mATenI carcA cAlI rahI che. huM mArA vicAro temane spaSTapaNe darzAvIza. paNa teo pote saMpAdaka hovAthI koI paNa vicAro mATe huM temane dabANa karIza nahIM. emanI adamya IcchA A graMthane prakAzita karavAnI hatI. eTale graMthanA prayojanamAM ja mAtra mAre zakya hoya tyAM preraNA ane mArgadarzana karavAnuM rahyuM che. A graMtha kema ane kevI rIte upayogamAM levo tenuM preraka mArgadarzana atre ullekhavAno prayatna karI rahyo chuM. A mArgadarzana thatAM keTalAya saMlagna muddAonuM paNa cokkasa nirAkaraNa thaze. dareka dharmagurunI pharaja che ke je potAne vItarAgInI AjJA yukta samajAyuM hoya te vAtane saMdeharahita rajU karavI joIe. dazavaikAlika sUtra kahe che: " "samukheha masaMdidhdha-gira bhAsijja pannavaM', vacana saMdeha vagaranuM nizcita bolo. guru pAsenI A apekSA ucita ja che. jaina darzana e mokSa darzana che... mokSa ja sahunuM carama lakSya che... bhAratIya tamAma dharmoe (koIka apavAda sivAya) mokSane aMtima lakSya tarIke svIkArela che. A ja kAraNathI ApaNe bhAratane AryabhUmi ke saMskArabhUmi kahIe chIe. vaidika dharmo haLada Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI buddha dharme paNa mokSanA Adarzone svIkAra karelo ja che. Ama chatAMya sahu tattvavido ema mAne che ke jaina darzane mokSa para ja vizeSa bhAra mUkyo che. jaina tattvavido e mATe namratApUrvakano dAvo kare che -- mokSa 52 amAro sauthI vadhAre jhoka che. Aje paNa jyAM pAraMparika rIte jaina dharmanI AcaraNA thaI rahI che tyAM mokSanI vAta pratikSaNa pratipala cAlI ja rahe che. dareka kriyAmAM mokSano uddeza ane dareka kriyAmAM mokSano khyAla - e jaina dharmanI AgavI paraMparA che. tenA sivAya bIjo koI uddeza na rAkhavo. ''mukta sAhaNa - - heussa - sAhu dehassa dhAraNA' ' . mokSanI sAdhanAnA hetuthI sAdhu dehaMnI dhAraNA kare che. ''nannatyaM tava mahiddhijjA.'' darekamAM mokSanuM lakSya chavAyeluM che. jaina gRhastho ke sAdhuonI rojanI kriyAmAM mokSanI raTaNA rahelI ja che mATe jainanI dareka pravRtti mokSa sAthe ja saMkaLAyelI hoya temAM zaMkA nathI. A graMtha paNa eka dharma pravRtti che ane enuM paNa parama ane carama lakSya mokSaprApti ja che. A graMthanA prerakanuM ane mArgadarzakanuM eka ja lakSya che. saMpAdakanuM paNa e ja lakSya hovuM ghaTe... ane vAcaka abhyAsIe paNa A japarama ane carama lakSyathI A graMthanuM vAMcana-manana-ciMtana japa-jApa- ArAdhanA ane sAdhanA karavAnI che. mokSanI prApti mATe samyak darzana-jJAna ane cAritryano subhaga saMyoga e nirvivAda hetu che. yogazAstramAM A traNeyane yoga gaNavAmAM Avela che. caturvargeDagraNIokSo yogo tasya ca kAraNam jJAna - zradhdhAna cAritra-ruSaM ratnatrayaM ca saH // mokSano upAya yoga che ane e jJAna-darzana ane cAritrya svarUpa che. A eka ja mArga - A eka jayoga asaMkhyAta rIte vaividhya pAmelo che. mATeja mokSaprAptinA asaMkhyAta yogo che ema kahevAyuMche. ... potAnA pUrvasaMskAro ane bhavitavyatAnA vividha yogo A badhAnI vividhatAthI ArAdhanAnuM vaividhya sarjAya che. koIne dhyAnayoga phAve che, koIne tapayoga mAphaka Ave che, koI sevAyogamAM samAI jAya che, to koI upAsanA ane japa-jApanA mArgane pasaMda kare che. paNa jenuM aMtima lakSya mokSa meLavavAnuM che te dareka A pratyeka yoga dvArA jarUra mokSa meLave ja che. A badhI mokSamArganI ArAdhanAmAM tIvratAmaMdatAthI phera paDato hoya che. tethI ja zAstramAM kahevAyuM che 'siddhe vA bhavaI sAsae, deve vA apparae mahaptie'... koI tIvra ArAdhanAvALA AtmA bhavitavyatAnA viziSTa yoge te ja bhavamAM mokSa pAme che. koI AtmAo bhAvimAM mokSa pAmavAnA hovA chatAMya tAtkAlika bIjA bhavamAM sukhabhogamAM anAsakta vRttivALA mahAna RddhivALA deva thAya che. jo sAdhakane potAnA sAdhanAphaLa mATe ATalI spaSTatA zAstro na Ape to jene turaMta ja mokSa maLato nathI enI dharma-pravRtti nirarthaka bane. zAstroe svargane carama upAdeya nathI mAnela chatAMya te paNa mokSapravRttinuM ja amodha phaLa che te vAtanuM yuktipUrvakanuM pratipAdana karela che. zAstroe koI pravRttio sAkSAt mokSa ApanArI hoya ane koI pravRttio paraMparAe mokSa ApanArI hoya te pravRttione paNa dharmapravRtti ja kahI che. . . tethI ja graMthomAM paraMparAnuM prayojana mokSa rAkhIne sAkSAt prayojana zuM che ? tenI vicAraNA karela che. ghaNA graMthakAro durgama rahasyo Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] saraLa rIte samajAya tevI graMtharacanAne potAnuM sAkSAt prayojanamAnIne graMthanI racanA kare che. A graMthanI saMkalanA ane saMpAdanA mATe ArAdhake upAsanA mArganI nizcaMtatama prAptionuM sAkSAta prayojana samajavAnuM che ane nizcaMtatama prAptine paraMparAe paNa mokSaprApti thAya tevI rIte vartavAnuM che. "samyaphadRSTi devo upAsya ja che... mokSamArganI sAkSAt + paraMpara upAsanA mATe deva-guru ane dharma upAsya ane ArAdhya manAyA che. vItarAgI ane sarvajJa deva, mahAvratadhArI guru ane zruta cAritrya rUpa dharma tema ja dharmanA AdhAra caturvidha saMgha e dharmarUpe ArAdhya manAyo che. AthI devatattvamAM parigaNita devAdhidevanI jevI rIte upAsanA karavAmAM Ave che tevI rIte dharmatattvamAM dharmAdhArabhUta banela samyakudRSTi devonI vividha ArAdhanA ane upAsanAne paNa mokSamArganI pAraMparika ArAdhanA tarIke mAnya rAkhavAmAM AvI che. A badhA lekhomAM AcArya zrI ratnabhUSaNasUrijIe Avazyaka kriyAmAM samyaphaSTi devonI ArAdhanAno ullekha karyo che, te vigatapUrvaka ane jhINavaTapUrvaka vicAravA jevo che. je devanA kSetramAM rahIne sAdhubhagavaMto mokSamArganI ArAdhanA kare che e kSetradevatA sahu sAdhuone sukhadAyI thAya tevI prArthanA karavAmAM AvI che. Ama, samyak dRSTidevonI viziSTa smaraNAmokSamArganI sAdhanAnuM avibhAjya aMga baneluM che. samyaka dRSTi devonI AvI smRtinI sAthe jyAre kAusagga dhyAna rUpe ArAdhanA karavAmAM Ave che tyAre traNa hetuo spaSTa rIte ullekhita thAya che : "vaiyAvaccagarANuM - saMtigarANuM - sammadriSTi samAhigarAe." Ama zAsanadevo - adhiSThAyako ane zAsanapremI anya devonuM zuM zuM kartavya mokSamArga pratye hoya che? te spaSTa thAya che. (1) zAsananuM vaiyAvRtya, (2) zAMtipradAna, (3) samyaka dRSTi AtmAne samAdhipradAna... A traNa kAryothI dharmatattvamAM samAviSTa thatAM devo-svargavAsI AtmAo mokSamArganA sahAyaka hovAthI smaraNIya, vaMdanIya, pUjanIya, upAsanIya banyA che. vaLI, A samyaphadRSTi devo mAtra temanI stavanA-upAsanA phaLa rUpe ja A kartavya kare che tema nathI. emane paNa mokSanI ArAdhanA karavI che, eTale mokSamArganA ArAdhakone svabhAvathI sahAyaka thavAnuM potAnuM kartavya samaje che. zrI bhagavatIjI sUtramAM indra kema ekAvatArI che? eno prazna thatAM javAbamAM kahevAyuM che ke, saNaMkumAre NaM bhaMte ! deviMde devarAyA kiM bhavasiddhie abhavasiddhie sammaThThiI micchadiThThI parittasaMsArae aNaMtasaMsArae sulabhabohie, dulabhabohie Arahae virAhae varime acarime ? goyamA ! saNaMkumANaM deviMde devarAyA bhavasiddhIe no abhava siddhie, evaM sammadichI parittasaMsArae sulabhabohie ArAhae carime pasatthaM neyavvaM ? se keNaNaM bhaMte ? goyamA ! goyamA ! saNaMkumAre deviMde devarAyA bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM hiyakAmae suhakAmae patthakAmae ANukaMpie nisseyasie himunisesamA, tejazkeLa joyA ! mai ma nAva no ma ira (zrI bhagavatI sUtrazataka - rU uddezo-1) Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI mokSamArganI ArAdhanA karatAM AtmAne sahAya karavAthI sanatakumAra indra ekAvatArI che ema spaSTa vidhAna che. zAstromAM mokSamArganA ArAdhakone samyakdRSTi devoe sahAya karyAnA asaMkhyAta dAkhalAo che. A dRSTAMtonuM pRthakkaraNa thavuM jarUrI che. keTalIkavAra devoe sAkSAta AvIne mokSamArganI sAkSAt ArAdhanAmAM sahAya karI che. keTalIkavAra teo AvI ArAdhanAnI pUrNatAnI anumodanA kare che, enA mahotsavo kare che, to keTalIkavAra mokSamArganA ArAdhakanI manobhilASA pUrNa kare che. to keTalIkavAra ArAdhake anya koI svajana-saMbaMdhInI manobhilASA pUrNa karavAnI dhAraNA rAkhI hoya che to te paNa devoe pUrNa karI che. jema ArAdhakanuM, samyaphadRSTi devonuM ArAdhana e paraMparA mokSa-mArga hovo jarUrI hoya che tema prasanna ke ArAdhya banela devanuM paNa ArAdhaka mAnavane sahAyaka thavuM e paraMparAe "mokSamArga che. sAdharmika vAtsalya e samyak darzanano AcAra che je mAnavo ane devo baneya mATe sarakhI rIte ArAdhya che. utkRSTa zAsanabhaktivALA devo potAnI smRti karatA hoya tevA ArAdhakone paNa sahAyaka thAya che. viziSTa jinapratimAonA, stotranA, yaMtranA, maMtranA paNa devo adhiSThAyaka thatA hoya che ane te maMtrAdinA ArAdhakone pratyeka kSetre sahAya karatA hoya che. paNa samyakdRSTinI A sahAya-pradAna pAchaLa ane samyaphadRSTithI thatI A sahAyanI prApti pAchaLa upAsya mokSanI prApti thAya e udezya spaSTa rAkhavo jarUrI che. AvA uddezyone zAstromAM vyApaka mAnyatA apAI che. zAsananA ziratAja samA ane tIrthakaranA pratinidhi samA AcArya bhagavaMtonA tapa-tyAga ane cAritryathI devo AkRSTa thaIne parokSa ke pratyakSa sahAyabhUta hovA chatAMya e AcArya bhagavaMtoe samyapha dRSTi devonI niraMtara ArAdhanA karI che. sUrimaMtranI ArAdhanA ane enuM pIThikA sahita ArAdhana AjanA kALa sudhI cAlatuM AvyuM che. koTigaNanA prAraMbhanA mULamAM ema kahevAyuM che ke sthavira susthita ane sthavira supratibaddha AcArya bhagavaMte kroDavAra sUrimaMtrano jApa karyo ane aneka siddhi meLavI. zAstramAM ATha prakAranA mahAna prabhAvako gaNavAmAM AvyA che. temAM maMtrasiddhi AtmAne paNa zAsananA prabhAvaka gaNavAmAM AvyA che. AvAM aneka dRSTAMtono ullekha ahIM karatA nathI kAraNa ke dRSTAMto prasiddha ja che. zrI uvasaggaharaM stotra, zrI bhaktAmara stotra, zrI kalyANamaMdira stotra tathA laghuzAMti stotranI racanAnA itihAsa A graMthamAM ya ullekhita che. A ghaTanA spaSTa batAve che ke samyaphadRSTi devonI viziSTa ArAdhanA ane sAdhanA jaina zAsananA mahApuruSoe karI che ane samyakudRSTi AtmAnA tamAma praznonuM nivAraNa e stotro dvArA thatuM AvyuM che. AjanA kALamAM paNa AvA prasaMgo anekavAra banatA AvyA che. zrI bhaktAmara ane zrI uvasaggaharaM stotranA jApayogathI thayelI sahAyanA dAkhalAo mArI pAse eTalA badhA AvyA che ke te lakhavA mATe eka svataMtra graMtha joIe... paNa stotranI ArAdhanAnA pAThathI thatAM camatkAro, saMhAyo, vAMchita prAptio, Akhare paNa AsthAne-zraddhAne na vadhAre ke te AsthAmAMzraddhAmAM vikRti janmAve to e ApaNo potAno doSa che. AvI ArAdhanA ke AvI ArAdhanA mATeno mArga khoTo che tevuM kadIya kahI zakAya tema nathI. A graMthanA lekho prAraMbhika bhUmikA para suMdara prakAza pADe AthI bhaviSyamAM vicArako ane ArAdhakone haju paNa AthIye uttama kakSAnA lekho lakhavAnI suMdara preraNA jagAve che. bhAvinA mahAna graMtho mATe A eka majabUta pAyo che. AvuM pAyAnuM kArya zrI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA naMdalAlabhAI devaluke athAka parizramathI karyuM che. pratyeka vastu mATenI emanI cIvaTa ane khaMta tathA mAnya jaina paraMparA mATeno temano Adara paNa mane uttama kakSAno lAgyo che. sApekSa ArAdhyatA'' " samyadRSTi devonI ArAdhyatAno krama ApaNe tyAM nirdhArita karavAmAM Avyo che te khUba ja AnaMdano viSaya che. ''saMsAra dAvAnala'' ane 'kalyANa maMdira'' jevI stutionI racanA ApaNane jaNAve che ke sahuthI prathama ArAdhya 'vItarAga'" che. tyAra bAda Agama ArAdhya che ane tyAra pachI ja samyakadRSTi devo ArAdhya che. bIjI rIte vicArIe to jyAM ArAdhanA karIe te arihaMtanA caitanyanI ArAdhanA sarva lokamAM rahelA arihaMtanA caitanyanI ArAdhanA ane AgamanI ArAdhanA bAda samyadRSTi devonI ArAdhanA che. maMdiro sabhyadRSTi devonI ArAdhanA mATe nathI ja ane maMdiramAM samyadRSTi devonI ArAdhanA na ja thavI joIe evo Agraha zAstra ane paraMparAthI pramANita thato nathI ema lAge che. jinAlayanA pratyeka caityavaMdana-devavaMdana vakhate cAreya stutio prabhu sanmukha ja bolAya che. zAMti-snAtranAM navagrahapUjano ane dikpAla pUjano prabhunI sanmukha ja karavAM evo vidhAnakArono Adeza hoya che. AvA suvihita Adezone anusaravuM e ApaNuM kartavya che. devAdhidevanI prAraMbhamAM paNa pUjA na ja hoya ke stuti na ja hoya tevAM deva-devIonAM vidhAno ke stutio Aja sudhI prasiddha thayAM jovAmAM nathI AvatAM. jyAM devAdhidevanI nizrA hoya che, jyAM emanI prAraMbhika stuti hoya che, jyAM emanI ArAdhanAthI mokSaprAptinuM lakSya dRDha thatuM hoya che tyAM ja samyadRSTi deva-devIonI AvI ArAdhanA thAya te ja ucita che. evo ja ArAdhanAkrama Aja sudhInAM vidhAnomAM jaLavAyo che. mATe samyadRSTi devono ArAdhanAkrama badalI emane sarvaprathama sthAne birAjita karavA te ucita nathI. mATe ja zAsanapremIoe cotarapha lakSya rAkhavA jevuM che. adhiSThAyakonuM sthAna jinAlayamAM jinezvaranI zakya samIpamAM jaLavAI rahe eno khyAla rAkhavo. adhiSThAyakonAM svataMtra maMdironI himAyata protsAhana ApavA jevI pravRtti lAgatI nathI. ciMtako evuM mAne che ke adhiSThAyako pote potAnuM sthAna bhagavAnanI najIka rahe temAM 52ma prasannatA anubhave che. sevaka haMmezAM svAmInuM sAMnidhya jhaMkhato ja hoya che. tethI adhiSThAyakone jinamaMdiranA parisaranI bahAra sthApavAnI pravRtti na ja karavI joIe ane padmAvatI mAtAjInI pratimAjI to maMgala caitya rUpe paNa pArzva-prabhunI pratimAjInI sAthe ja rAkhavI arthAt phaNA upa2 pArzvanAtha prabhunI aMjanazalAkA vinAnI paNa pratimA rAkhavI ja. bhale te pArzvanAtha prabhunI pratimA pUjanIya na hoya to paNa padmAvatI mAtAnI pratimAmAM A prabhunI pratimA Avazyaka ja jaNAya che. bhagavatI padmAvatIjI, ghaMTAkarNajI, maNibhadrajI, nAkoDA bhairavajI koIpaNa adhiSThAyakonI pUjAmAM viveka jarUrI ja che. A viveka ane aucityanI koI niyata vyAkhyAo karI zakAtI nathI. paNa adhiSThAyakono Adara paramAtmAnA-vItarAganA anAdara sudhI to naja pahoMcavo joIe. A vAta mAtra adhiSThAyako mATe ja khyAlamAM rAkhavAnI che evuM nathI. AjanA kALamAM gurubhaktino paNa eka evo Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pravAha cAlyo che ke je koIvAra vItarAgano anAdara karato hoya tevuM lAge. guru pratyenI bhakti, kRtajJatA avazya anumodanIya che paNa zrI vItarAga - zrI jinezvara devo pratyenI upekSA ane anAdara na calAvI zakAya. guru goviMda dono khaDe, kAku lAguM pAya, balihArI guru ApakI, jine goviMda diyo batAya." A prasiddha duhAno Azraya laI keTalAka gurune deva karatAMya vadhAre AdaraNIya mAnavA mAMDyA che. paNa A vAta jaina darzananI mAnya paraMparAne anukULa nathI. bIjo duho pote ja kahe che ke gurunuM kartavya pote bhagavAna banavAnuM nathI paNa bhagavAnanuM bhAna karAvavAnuM che. bhagavAnanuM bhAna na karAve e guru nathI. e ja rIte bhagavAnano anAdara karI gurune bhajyA e paNa suyogya AtmAnuM kartavya nathI. najIkanA ke taddana bAjunA jinamaMdiramAM gayA vinA sIdhA ja gurumaMdira ke adhiSThAyakonAM darzana karIne vidAya thanArA jinazAsananI paraMparAnA ArAdhaka thatA nathI. eTaluM ja nahIM paNa pU. AcAryadeva haribhadrasUrIzvarajI ma. to pharamAve che ke "prati bajJAtihi zreya:, pUjyapUjA vyatikramaH" pUjyanI pUjAne oLaMgI javAya to cokkasa maMgaLa rokAya che, apamaMgaLa thAya che. mATe adhiSThAyakono game teTalo upakAra hoya ke gurabhagavaMtono game teTalo upakAra ke camatkAra hoya paNa zrI vItarAga paramAtmAnI bhaktino krama ane jinezvara vItarAga pratyeno Adara jaLavAI ja rahevo joIe. jaina mATe "namo arihaMtANaM'" ane "namo siddhANaM' prathama pade ArAdhya banyA che. AcArya-upAdhyAya ane sAdhuno krama te pachI Ave che ane adhiSThAyakono krama to tenA karatAM paNa pachI Ave che. eka gRhastha potAnA dIkarAnA lagnamAM lAkho rUpiyA kharce che. tene kharacavA paDe che ane dIkarAnA lagna nimitte pUjana bhaNAve temAM eTalo kharca nathI paNa karI zakato chatAMya enA prAmANika dilamAM zrI jinezvara-vItarAga pratyenA Adarane dRDhatAthI dhAraNa kare che ane zrI vItarAga-jinezvaranA bhakti anuSThAnane e sarvoparI samaje che. jyAM sudhI zrI vIMtarAga-jinezvara bhagavaMtonI bhaktine sarvoparI mAne, jyAM sudhI vItarAga pratyeno anahada Adara hoya tyAM sudhI guru pratyenI bhakti ane adhiSThAyaka pratyenI niSThA-bhakti paraspara virodhI thatI nathI. paisAno upayoga ke samayano vyaya kyAM keTalo thAya che? eTalA mAtra parathI ja kyAM Adara che? e nakkI thatuM nathI. suyogya AtmA samaya ane saMpattino savyaya karavAmAM jarUra khyAla kare; paNa jyAM paisA vadhAre kharcAya, bolI vadhAre thAya ke japa-jApa vadhAre thAya eTalA mAtrathI ja te guruo pratye vadhu pUjyatA che ke adhiSThAyako pratye vadhu Adara che evuM ekAMte puravAra thatuM nathI. jo evuM ja ekAMte puravAra thAya to koI paNa gRhasthane jinezvara pratye Adara nathI evuM ja puravAra thaze. kAraNake lagabhaga gRhasthone saMsAra pratye jeTalo vyaya karavo paDe che eTalo dharma pratye teo karI zakatA nathI. Akhare to ArAdhake pote ja samajavuM joIe ke zrI jinezvara-vItarAga pratyenI thoDI paNa bhakti potAne sIdhesIdhI saMsAramAMthI tAranArI thaze; jyAre adhiSThAyako ke guru pratyenI bhakti eka kRtajJatA che ane tenAthI paNa paraMparAe to jinabhaktimAM ja AgaLa vadhavAnuM che. potAne thayelI sahAya Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] ke kRpAno eka pratyupakAra che. athavA teonI mahAna zAsanabhakti ane sevAnI anumodanA che. A badhuM hovA chatAMya jo emAM zrI jinezvara bhagavaMtanI vItarAgItAne parama upAdeya ane parama upAsya nahIM manAya to gurubhakti ke zAsana deva-devIonI bhakti paNa saphaLa nahIM ja thAya. prabhu zrI jinezvara paramAtmAnI pratimAnI anAmikA AMgaLIthI thatI pUjA ane zAsana devone aMgUThA vaDe mastaka para thatuM tilaka e suMdara maryAdAnuM bhAna karAve che. ApaNAM sAdharmika deva-devIo smaraNIya-vaMdanIya ane pUjanIya banyAM hovA chatAMya emanI kakSA sAdharmikonI ja che. e muktimAM sahAyaka che. dharmamAM sahAyaka che... sAdhanAmAM sahAyaka che... abhilASAnI pUrti karAnArAM che. emane paNa je mokSanI prApti karavAnI bAkI che te ja mokSanI prApti ApaNe paNa karavAnI che... kRtajJabhAve ArAdhanA karavAnI che. ATalI spaSTatA bAda paNa je loko deva-devatAne zuM karavA mAnavA joIe? deva-devIone mAnavAthI zuM? sahune sahunAM karmo bhogavavA paDe che to devI-devatA zuM karI leze? AvI vAto kare che. te zAstranA ajJAna AtmAo che... dayA karavA yogya bALako che. zAstromAM to "devANaM AsAyaNAe devIpuM AsAyaNAe" jevA spaSTa pATho che ane e darekano sAda to e ja che ke deva-devIo pratye tiraskArabhAvato na ja rAkhavo... chatAMya AvI vAta karIne pote zrI jinezvara-vItarAgathI khUba ja najIka che evo dAvo siddha karavAno prayanta karatA hoya che. zAstrapaddhatithI ja zrI jinezvara-vItarAganI najIka hoya tevAne avazya smaraNIya ane anumodanA yogya mAne che. mATe kyAreya sAco ArAdhaka vizeSa karIne zAsana deva-devIono tiraskAra karanAra ke temano abhAva dekhADanAra na ja hoya. koI bhAviko ema kahetA hoya che ke amAre zAsana deva-devIo pAse kazI ja apekSA nathI to ame zAsana deva-devIne zA mATe mAnIe? zAstrakAroe ja A zAsana deva-devIone vaiyAvRtya zAMti ane samAdhikAraka tarIke pratiSThApanA karI temane te rIte yAda karavAnuM kahyuM che. pachI ApaNI matine tenA niSedha mATe prasarAvavAno koI adhikAra nathI. eka vAta spaSTa rIte ullekhanIya che ke jeo Avazyaka kriyAmAM deva-devIonA kAussagna nathI karatAM teo paNa devavaMdanAdika kriyAmAM deva-devIno kAussagna kare che, emanA pratye bhaktibhAva rAkhe che. e ja AgaLa vadhIne zAsana deva-devIonAM mahattvapUrNa pratiSThAno UbhAM kare che. mATe deva-devIonI ArAdhanAnI vAta koI apramANita karatuM nathI. chatAMya ame joyuM che ke keTalAka varga khoTo AtmasaMtoSa keLavI kaMIka dAMbhika pravRtti karato hoya che. ame zAsana deva-devImAM nathI mAnatA evuM jAheramAM sahunA magajamAM ThasAvI pracchanna rIte jarUriyAta jaNAtAM ke moko maLatAM jina-zAsananA amAnya evAM deva-devIonI paNa upAsanA ane ArAdhanA karatAM jovAmAM Ave che. ane jema mithyAtvI evA paNa vaidya ane DaoNkaTaranI davA levI paDe che, tema mithyAtvI deva-devIonI A kriyA paNa vaidya ane DaoNkaTaranI mAphaka karAvIe chIe, evo AtmasaMtoSa mAne che. A paristhiti keTale aMze ucita che? tevI pravRtti karanArAoe svayaM vicAravA jevuM che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI keTalAya bhAviko evI tIvra lAgaNI dharAve che ke jainoe jo potAnA praznanA nivAraNa mATe mithyAtva deva-devIo pAse javuM paDatuM hoya to jaina zAsananI ja devIonI ja zA mATe viziSTa ArAdhanAthI jAgRti na karavI ? AvAM prabhAvI sthAno zA mATe nirmANa na karavAM ke jyAM javA mAtrathI ja amuka praznonuM nirAkaraNa sahaja bhAve thaI jAya ane jyAM javAthI amuka rIte zrI jinezvara bhagavaMtanI bhaktino-pUjAsevAno paNa apUrva lAbha maLe... 10 A kahevAno evo koI bhAva nathI ke dareke potAnI iSTaprApti ke manobhilaSita prApti mATe yA potAnA saMkaTanivAraNa mATe adhiSThAyakono Azaro levo ja ane potAnI iSTaprApti, manobhilASAnI prApti ke saMkaTanivAraNa vItarAganI bhakti karatAM nahIM ja thAya. . . jeo prabala mana dharAve che, jemanI AdhyAtmika kakSA ucca hoya che evo sAdhaka kazAnI paNa icchA na ja kare to te avazya stutya ane anumodanIya che ja... AvA ArAdhakoe paNa samyagdaSTi devonI ArAdhanA ane upAsanA kRtajJatAbhAvapUrvaka karavAnI ja che. mArA khyAla pramANe jeo sahaja rIte virAgI che ane manamAM kazI paNa AkAMkSA nathI tevA uttama ArAdhako prAyaH koInI niMdAmAM paDatA nathI paNa jeo AMtarika uttamatA keLavyA vagara ja potAnI jAtane uttama kahevaDAvavA dhasamasI rahyA che, teone bIjAne utAratA hIna kahIne niMdA karavAmAM eka anero AnaMda Avato hoya che tevA AtmAonuM paNa kalyANa thAva. . . temane paNa sanmArganuM bhAna thAva. vikAsa - prakriyAmAM parama sahAyaka prastuta graMtha chevaTe keTalAka evA tarka kare che ke pahelAM A badhuM nahotuM ane have kyAMthI AvyuM ? AvA vicArakono A prazna mAtra devadevInAM pUjano mATe ja nathI, ghaNI ghaNI kriyAo mATe che. cha'rI pAlita saMgho, upadhAno, ujamaNAM, mahotsavo, aThThAI ane mAsakSamaNa jevI tapazcaryAo, dhArmika zibiro, bhavya pratiSThAo, anupama jinAlayo, rAjamahela jevA upAzrayo- A badhAM mATe emano prazna che ke AvuM badhuM amArA jamAnAmAM nahotuM, bahu ochuM hatuM, hamaNAM hamaNAM zarU thaI gayuM che. sahu prathama AvA lokone jaina dharmanA sAcA itihAsanI khabara hovI jarUrI che. mAtra potAnA chIcharA anubhavathI ke adhakacarA jJAnathI jeo jinazAsanane mUlavavA jAya che teo dayAne pAtra che. bIjuM, koI paNa prakiyA vikAsazIla che, pragatizIla che. vikAsa ane pragati koI paNa kSetre thatAM ja rahevAnAM. vikAsa ane pragati e dharmanI unnatinuM kAraNa che ane ethI ja jeo madhyasthahRdayI guNAnurAgI AtmA che, te AvI vikasvara pravRttione joIne AnaMdavibhora thaI UThatA hoya che. anumodanAthI emanAM aMtaHkaraNa UchaLI rahyAM hoya che. paMcamakALamAM paNa jinAjJAnA Adara ane bahumAnathI, pracAra ane prasArathI emane khUba ja kRtakRtyatAno anubhava thato hoya che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA Akhare jeno svabhAva vivAdazIla che tene koI samajAvI nahIM zake. paNa jeo vivekazIla che tevA AtmAne AvA graMtho kharekhara lAbhadAyI thavAnA che. mokSamArgane mukhya rAkhIne ja thatI adhiSThAyakonI bhaktibhAvanA mATe A graMtha upayogI AtmAne jarUra rAhabara banaze. jeone prabhu pArzvanAtha upasargAriNI bhagavatI padmAvatI mAtAmAM ananya AsthA ane zraddhA che, temanuM haiyuM A graMthanuM svAgata karatAM DolI UThaze. aneka stuti, stotro emanA unnata caitanyataMtra para chavAI jaze ane Akhare eka ja bhavamAM mokSa pAmanArI bhagavatI padmAvatInI bhaktithI zIdhra mokSa meLavavAnI emanI tamannA phaLIbhUta thaze, jeo sArI ane suMdara ArAdhanA karI zAsanakAryamAM AvatAM vidgone dUra karavA icche che. prabhuzAsananano jAhojalAla thAya mATe tIvra tamannA seve che, tevA satparuSoe to kahyuM ja che ke "zrImad jainendra dharma prakaTya vimala devI padmAvatItva" he devI padmAvatI ! vimala ane zrImAna evA jainendra dharmane tuM prakaTa kara.'' mArA anubhava pramANe to jaino ja nahIM, jainetaro paNa yogya mArgadarzana pAmIne bhagavatI padmAvatInI upAsanA dvArA mokSakalakSI paramAtmAnA zAsananI najIka AvyA che. A graMtha vizvamAM zAsanagauravane phelAve evI AzA jarUra rAkhI zakAya che. vastutaH to jainendra zAsanane sApekSa bhAve samajI zakanAra AtmAo mokSamArganI ArAdhanA sAthe joDAyelI A adhiSThAyaka upAsanAne sAMgopAMga ane sarvakSetrIya vikasvara banAvavAnI jarUra che. bhUtakALamAM je mahAna AcAryoe, ArAdhakoe, zrAvakoe AvI vItarAgasApekSa adhiSThAyaka ArAdhanAo karI che, teoe jinazAsanano mahAna yaza vadhAryo che, jinazAsananI uttama sevA karI aneka AtmAonA bodhibIjanuM AropaNa karyuM che. amArA mate to A vikAsazIla kALa che. sAdhakoe AvA graMthanA manana ane ciMtana dvArA sApekSa bhAva rUpe svIkArAyela ArAdhanAonAM bhUlI javAyelAM rahasyo ke gupta rahelAM rahasyone potAnI sAdhanA-ArAdhanA ke chevaTe gurukRpA ane adhiSThAyakonI sahAya dvArA paNa pragaTa karI suyogya AtmAomAM tenI paraMparA cAlu rAkhavA jevI che. jo ApaNAmAMthI AkSepabAjI ane mithyA vivAdanuM jora ochuM thaze ane sahu sAthe maLIne samyaka ciMtana-manana karIzuM to keTalAMya rahasyo pAmI-pamADI jina-zAsananI mahAna sevA karavA saubhAgyazALI banIzuM. basa, pratyeka sAdhaka AvA graMthone prApta karI, abhyAsI bane, vivekI bane, virAgI bane ane paramAtmAnA zAsananI mahAna sevA karI mokSanI prApti kare e ja abhyarthanA... Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkarane bhAvabharI vaMdanA devI kalyANIne stutivaMdanA purovacana [saMpAdaka-prakAzakanuM nivedana] kamaThe dharaNendra ca, svocitaM karmakurvati prabhustulyamanovRttiH, pArzvanAthaH zriyestu vaH - naMdalAla devaluka anaMta jJAna ane zaktinA adhinAyaka, mahAyogIzvara parama jyoti svarUpa, anaMta siddhionA svAmI, sarvajJa ane sarvadarzI, puruSAdAnIya ane aciMtya pragaTa prabhAvazALI zrI pArzvanAtha prabhunuM vAraMvAra smaraNa, vaMdana, pUjana hojo. samyagdaSTa devone paNa bhAvathI vaMdana karuM chuM. zrI padmAvatI namostute zrI mahAmAyA namostute. mahAlakSmI, mahAsarasvatI mokSadAtrI namostute. mAyArUpe namostute carAcara zaktirUpe, zrI padmAvatI namostute. he devI padmAvatI ! tuM parama kalyANI ane zaktisvarUpA cho. tane huM vAraMvAra namaskAra karuM chuM. tAruM dhyAna dharI, stavana karI, vizeSatayA sahayoga icchI rahyochuM. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3% ha zrI padmAvatI devya namaH paMcendriyagamya A virATa vizvamAM manuSya have bhautika sukhamaya jIvananAM uccatara zikharonI pagathAre AvIne Ubho che. have mAtra A pRthvInA aMtevAsI banI rahevAne badale asIma avakAza grahamALAnA candra-maMgaLa jevA grahonI yAtrAe javAnI taiyArIonA pUrvaraMga AraMbhI teNe apUrva vikAsa ane mahAbuddhimAnI aMgenI sAbitI ApI dIdhI che. mAnavIe amApa buddhibaLa jarUra keLavyuM che kharuM; paNa jIvananuM A duSkara caDhANa ema jarUra sUcave che, ke AvuM buddhi-kauzalya AdhibhautikanI yAtrAnuM mAtra pUrNavirAma nathI .... mAnavIe ethI paNa uccatama muktinA koI divya mArge AgaLa dhapavAnuM che. bhautika jagatamAMthI mAnavIe have alpavirAma mUkavuM ja paDaze ane AdhyAtmika mArge prayANa AdaravuM ja paDaze. kAraNa ke A zarIranI viziSTa racanAmAM to e have AgaLa kazuM karI zake tema lAgatuM nathI. mRta vyaktine punarjIvita karavAnI vAta to dUra rahI, paNa mAnavazarIramAM satatapaNe gatimAna rakta paNa, vijJAnanI vikAsayAtrAnA gaganabhedI nArA gajavavA chatAM paNa, banAvI zakAyuM nathI. tethI ja manuSyano have pachIno vikAsa tenA AtmAnA anubhavanI dizAmAM ja thavo jarUrI che ane te zakya ane saraLa paNa che. AtmonnatinA udayanI A vAta kaMIka vAstavika lAgatI hoya to mANasanI buddhine ekAgra karI temAMthI ja jJAna saMpadAno prakAza ane prabaLa pratibhAnuM teja pragaTa karavAnI tAtI jarUrata che. e vAta paNa eTalI ja sAcI che, ke AMtarika akhUTa zaktinA sAmarthyavinA jIvananI parama mAMgalikatAne mANI zakAtI nathI. Avo, A ciMtanayAtrAmAM AgaLa vadhIne kaMIka jANavAno prayatna karIe. jIvana-mAMgalya jainadarzananA mate, AtmAmAM paDelA anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritrya, anaMtavIrya-baLa jevA svabhAvagata dharmo che. teno anubhava thavAmAM janma-janmAMtaranAM karmo-pudgalonAM AvaraNo avarodhaka che. te dUra karI, karmonI nirjarAnA heturUpa, upasargothI thatA karmone upazAMta bhAve arthAta vItarAga bhAve khapAvavA ane navAM karmabaMdhano na thavA devAmAM sadAya upayogazIla rahevuM e ja mAtra taraNopAya che. jaina darzananA ciMtana ke anya darzanoe varNavelA muktinA khyAla aMge paraspara vicArabheda jarUra hoI zake che; paraMtu jaina darzananA pAyAnA siddhAMta syAdvAde to AvAM alaga-alaga maMtavyone aneka udAharaNo dvArA sApekSa bhAve sanmAna ApyuM che, anekAntadRSTithI subhaga samanvaya karyo che. A muktinA mukAme pahoMcI zakAya temAM ja mAnava-avatAranuM sArthakya gaNyuM che. e ja jIvanasAphalyanI pArAzIzI gaNAI che. muktinA e dvAre na pahoMcI zakAya, to pachI bhale ApaNe dhanasaMpattinA Dhaga khaDakyA hoya, bhautika jagatanI gaganacuMbI mahelAto UbhI karI hoya ke aNubaoNmba jevA mahAvinAzaka ghAtaka zastronuM sarjana karIne samagra jIvasRSTinA astitvane bhayamAM mUkI zakatA hoIe e saMbhavita che, paNa mANasarUpe to ApaNe sadaMtara niSphaLa gayA chIe. arthAta e kakSAnA ApaNA jevA vAmaNA mAnavone koI mahAkrUra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI hiMsaka prANIo karatAM paNa hInatama kahe, to vinAvilaMbe, ane vinAvirodhe ApaNe svIkAravuM ja rahyuM, ApaNo janma eLe gayo che, ApaNuM sarvasva lUMTAI gayuM che ema nakkI mAnavuM joIe. ApaNAmAMnA koI prabaLa puruSArthI tIvratama sAdhanA pachI muktinA parama pada sudhI pahoMce tyAre tuM pavitra jhananI kRtArtha vasuMdharA puSavatI ra tena - kuLa ane kuTuMba pavitra thAya che, mAtAnI kUkha dIpI UThe che ane dharatI puNyavatI bane che. enI amara nAmanA devo ane kavirAjo haMmeza mATe gAI rahe che. tame janmyA ho te bhUmi paNa tIrtharUpa banI jAya che; tame vizvamAM jagabatrIsIe dhanya-dhanyarUpa gavAzo. ApaNI cetanAno vistAra vadhe, ApaNuM hRdayasAgara jevuM vizALa ane AkAza jevuM virATabanIne samasta vizvane AtmIyabhAve AvakArIne satkAre, ApaNA zvAse zvAsamAM vizvakalyANanI bhAvanA sAgaranI velAnI jema UbharAtI rahe emAM ja ApaNA jIvananI siddhi ane kRtArthatA samajavAnI. cetanAno vyApa vadhArI vizvavartI samasta jIvasRSTi pratye AtmIya bhAva ane guNAnurAga keLavI samasta jIvarAzine potAnA AtmasvarUpe anubhavavAmAM ja sAcI kRtArthatA che. svapna sAkAra banyuM tIrthaprabhAvaka ane nitya bhaktAmara stotrapAThI pU.gurudevazrI vikramasUrijI ma.sA.nA paTTaprabhAvaka lADIlA ziSyaratnapa.pU. A.devazrI rAjayazasUrijI ma.sA.nA. caraNakamalamAM varSo pahelAM bhAvanagaramAM ja maLyo. prathama paricaye ja temanuM apAra vAtsalya sAMpaDyuM. varSo pachI cheka hamaNAM ja muMbaImAM temanA pharI vaMdana-darzanathI bhagavatI zrI padmAvatIjInA virATa svarUpanI jhAMkhI karAvavAnI manamAM cetanA pragaTI - pU. gurudeve vAMso thAbaDIne preraNA ane AzIrvAda ApyAM - mAruM svapra sAkAra thatuM hovAno koI gebI avAja niraMtara saMbhaLAto rahyo, ane keDa bAMdhI - A samayagALA daramyAna vividha jaina saMdarbhasAhityanA viziSTa prakAranA yogadAnanA anumodana rUpe vi.saM. 2046, I.sa. 1990 mAM bhAvanagara zve. mU.pU. jaina saMghe zrI nemisUri samudAyanA parama prabhAvaka pU. A. zrI. devasUrijI ma.sA., pa.pU. A. zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. tathA pU. paM. zrI pradyumnavijayajI ma.sA.nI preraka upasthitimAM bhAvanagaranA TAunaholamAM A graMthanA saMpAdakanuM vizALa janamedanI vacce jAhera sanmAna karI zrI zrI padmAvatIdevI parAmbAnI eka suMdara pratimAjI sabahumAna arpaNa karavAmAM AvI tyAre ja unnata bhAvanA, ane dhyeya draSTipatha para rAkhIne zakti-sAdhanAnA saMdarbhamAM ja, paNa jaina tattvajJAnane kendramAM rAkhIne ekavirATakAya graMtharatnanuM Ayojana hAtha upara levAnuM vicArI manomana ame mahAzaktisvarUpA zrI zrI padmAvatIdevIjInA ane zAsanadevanA AzIrvAdonI jhaMkhanA sAthe A bhagIratha kAryanuM saMkalpajaLa nIce mUkyuM hatuM. jemanuM smaraNa sukhakArI che, jemanuM vaMdana vividha kaSTone kApanAruM che. prathama najare joIe to padmAvatI be che. eka pArthayanI yakSiNI ane eka zrI dharaNendranAM paTarANI - nAgarANI padmAvatI - jeno sarvatra mahimA gavAyo che, jeNe zrI pArzvanAthane meghamALInA upasargo veLA potAnA zira para dhAraNa karyA che, e nAgarANI dharaNendra padmAvatI che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 15 adhiSThAtA deva-devIo viSe ApaNe kaMIka vizeSa jANakArI meLavIe tevo A graMthayojanA pAchaLano hetu rahelo che. mArI jIvananaiyAnA sukAnI ane zirachatra samAM zrI zrI padmAvatIdevI devalukaaTaka dharAvatA aneka parivAronAM kuLadevI tarIke paNa ghara-gharamAM pUjAya che. zrI padmAvatIjI mAtAjIno mahimA gAtA graMthanuM A virATa Ayojana mArA jIvanano kIrtistaMbha banI raheze. A pravRtti aMge UbhAM thayelAM nimitto A ahobhAvanuM kAraNa bane che. jaina sAhityanA kalAmarmajJa pa.pU.A. zrI yazodevasUri ma.sA.nI doravaNI ane mArgadarzana cheka zarUthI ja maLatAM rahyAM che, tene mAruM ahobhAgya samajuM chuM. zrI bhaktisUri samudAyanA pa.pU.A.zrI labdhisUrijI ma.sA.nI premALa lAgaNIthI paNa amane ghaNuM ja baLa maLyuM che. zrI padmAvatI graMtha prakAzana mATe UbhAM thayelAM prabaLa nimitto saM. 1972mAM pAlitANAmAM pa.pU.A. zrI vijayadharmadhuraMdharasUrijI ma.sA.nI prerakanizrAmAM asmitA graMtha zreNInA saMdarbhe bhAvanagaranA mahArAjAnA hAthe A graMthanA saMpAdakanuM jAhera sanmAna, saM. 1977mAM pAlitANAmAM pa.pU.A.zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja sAheba ane pa.pU.A.zrI yazodevasUrijI mahArAja sAhebanI preraka nizrAmAM gujarAtanA e vakhatanA mukhya maMtrI zrI bAbubhAI ja. paTelanA hAthe A graMthanA saMpAdakanuM jAhera sanmAna, saM. 1980mAM muMbaImAM bhAratIya vidyAbhavanamAM pa.pU.A.zrI vijayalabdhisUrijI ma.sA.nI preraka nizrAmAM varSonI saMpAdana kAryanI sevA badala ola inDiyA jaina konpharansanA pramukha zrI dIpacaMdabhAI gArDInA hAthe A saMpAdakanuM jAhera sanmAna, saM. 1985mAM mahArASTranA e vakhatanA hAusiMga minisTaranA hAthe A saMpAdakanuM jAhera sanmAna, saM. 1990mAM surendranagaranAvAsupUjyasvAmI jinAlayanI ekaso varSanI ujavaNI prasaMge zAsanaprabhAvakapa.pU.A.zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA., pa.pU. A.zrI azokacaMdrasUrijI ma.sA. sahita traNa pU. AcAryo ane pU.paM.zrI dAnavijayajI ma.sA.nI preraka nizrAmAM zramaNabhagavaMto graMthane hAthInI aMbADI upara padharAvIne zobhAyAtrA dvArA surendranagaranA TAunahaoNlamAM zrI saMgha taraphathI jAhera sanmAna ane enAyata thayela suvarNacaMdraka, te pachI 1992mAM amadAvAda pAse kalolamAM pa.pU.A.zrI vijayalabdhisUrijI ma.sA.nI preraka nizrAmAM rAjyanA kAyadAmaMtrI navInabhAI zAstrInA hAthe graMtha-vimocana ane zrI saMgha dvArA jAhera sanmAna ane suvarNacaMdraka enAyata. Ama aDhI dAyakA sudhI jainAcAryono satata saMparka ane pUjyazrIonA maMgaLa AzIrvAdane kAraNe ja A badhAM UbhAM thayelAM Akasmika nimittomAMthI preraNA meLavI graMthanuM nirmANa thavA pAmyuM che. chellAM varSomAM A graMthanA prerakalabdhi-vikrama gurunI anerI kRpAne varelA pa.pU.A.zrI rAjayazasUrIzvarajI mahArAjanuM mArA upara apAra vAtsalya rahyuM che. mArI jIvanamAMDaNImAM pUjyazrIe samaye samaye vividha raMgo pUryAM che. A graMthane paNa vaividhyapUrNa banAvavA samayazaktino bhoga ApI nAnI uMmarathI seveluM amAruM svapna teozrIe sAkAra karAvyuM che. vizeSamAM e ja samudAyanA prabhAvaka sAthvIratnA pU.zrI vAcaMyamAzrIjI ma.sA. (pU.sA.zrI bahena mahArAjazrI) nuM paNa A graMtha prakAzanane apUrva mArgadarzana Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zriI pArzvanAthopasarga-hAriNI maLyuM che. eka eka ghaTanAothI pUrA vAkepha, padmAvatIjInAM gUDha rahasyo ane zAstronA pUrA jANakAra, hAtha upara ghaNAM badhAM Ayojano hovAchatAM A prakAzana mATe bahena mahArAjazrIe khUba ja cIvaTabatAvI che. pUjyazrIonA ame khUba khUba RNI chIe. jaina darzana praNIta zaktisAdhanA vizvabharanI prAcIna saMskRtioe koI ne koI rUpamAM zaktisAdhanA mahadaMze svIkArI che. cheka moheM-jo-DeronI, sidhu khINanI, haDappAnI saMskRtiomAM mUrtionA avazeSomAM zaktipratimA maLI AvI che. tyArathI mAMDIne aNunA sphoTa parathI maLela ilekTrona-proTona ane nyuTrona sudhInA arvAcIna vijJAne paNa zaktisAmarthyano svIkAra karyo che. zrImad Adi zaMkarAcAryanA jIvanavRttAMtamAM paNa, teo zaktivAdanuM khaMDana karavA nIkaLatAM zArIrika rIte azakta banyA ane sAkSAt jagadaMbA pAsethI Thapako sAMbhaLI, temaNe "sauMdaryalaharI' gAI zaktinI stutiracanA karI, ema jaNAveluM che. sugato(bauddho)e tArA, zaivoe umA, vaiSNavoe rAdhA, Agamikoe dasa mahAvidyAo, vaidikoe uSA ane gAyatrInA rUpamAM A zaktine upAsI che. anaMtAnaMta parama upakAraka parama tAraka devAdhideva zrI tIrthaMkara paramAtmA vArSika dAna detAM rAjyAdi sarvasAvadyayogono sarvathA tyAga karavA pUrvaka dIkSA aMgIkAra karIne saMyamadharmanI parama utkaTa ArAdhanAmAM lIna thatAM kSepaka zreNi dvArA mohanIya jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya ane aMtarAya e cAre ghAtakarmo AtmAthI sarvathA para (dUra) thavAnA kAraNe AtmAmAM anAdikALathI sahaja bhAve rahela kevaLajJAna ane kevaLadarzana pragaTa thAya che. zrI indra mahArAjAnI AjJAthI sevaka devo tatkALa samavasaraNanI racanA kare che. sarvajJa ane sarvadarzI zrI tIrthaMkara paramAtmA caityavRkSane traNa pradakSiNA daIne namo tirthImsa' kahIne samavasaraNamAM virAjamAna thaIne anaMta mahAtAraka dharmadezanA daIne pUjya sAdhusAdhvI ane zrAvaka-zrAvikArUpa zramaNa pradhAna caturvidha jaina saMghanI sthApanA kare che. te ja samaye zrI tIrthaMkara paramAtmAnA anaMta mahAprabhAvathI ane pUrvakRta anaMta upakArothI AkarSAIne anaMta mahAtAraka zrI jinazAsananI parama surakSA-ArAdhanA ane prabhAvanA kAje bhinna bhinna covIsa acinya zAsanadevIo svayaM pUjya ane sevAbhAve upasthita rahetI AvI che. ekrama anAdikALathI cAlyo Ave che. e mahAzakti mAtAo anaMta mahAtAraka zrI jina AjJAnuM parama sabahumAna akSarazaH pAlana karavAnI tatparatA dharAvanAra pa.pU. sAdhu-sAdhvIo ane zrAvaka-zrAvikaone dharmamAM sthira karavA kAje anekavidha sahAyatAo karatAM AvyAM che, e kAraNathI acinya mahAzaktisaMpanna zrI cakrezvarIjI, aMbikAjI - padmAvatIjI pramukha jinazAsana devIonAM bhinna bhinna svarUpo ane sAmartho parama AdaraNIya, vaMdanIya, pUjanIya ane ArAdhanIya (ArAdhya) banyAM. e mahAzaktidevIonAM arcanAdi svIkArAyAM paraMtu taMtramArga ane sugonA vajayAnamArgamAM jevA AsurI ane hIna pUjana-dravyo svIkRta thaIne rasthAna pAmelAM tevAM AsurI hIna pUjanadravyo (zrI jainadarzananA paramamahAprabhAvaka parama pUjyapAda gItArtha AcArya bhagavaMtonI parama kalyANakArI arthAt AtmAnuM kalyANa karAvIne mokSanI prApti Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 17 karAvanArIparama saMjayadRSTisadaivajAgRta rahevAnA asIma upakArathI) anaMta mahAtArakazrI jinazAsanamAM kadApi svIkArya thayAM nathI. anaMta mahAtAraka zrI jinazAsanamAM to jIvamAtranA ekAMte parama hitArthe parama sAttvika ArAdhanA ane upAsanA sadaiva thatI rahe tevAM parama pavitra, ucca, uccatara ane uccatama sAttvika pUjanadravyo ja svIkArya thaIne sthAna pAmyAno pratyakSa anubhava thaI rahyo che, e zrI jinazAsanano eka bhAre gauravavaMto itihAsa gaNAya. zrI jainadarzana-mAnya zAsanadevIono saMdarbha ja prastuta saMpAdanakAryamAM mukhya rahyo che. tathApi ekamAtra anveSaNa ane tulanAtmaka adhyayananA pariprekSyamAM vaidiko, tAMtriko ane vizvakIya anya vividha saMskRtionAM zaktisvarUpo ane sAdhanAo viSe te te vidyAzAkhAonA agrima haroLanA tajjJonI lekhasAmagrIne prastuta saMdarbhagraMthamAM sthAna ApavAmAM AveluM che. mahAzaktisaMpannA mAtAjI zrI padmAvatIjInI sAdhanA aMge jainetara vidvAnonA lekhonuM adhyayana karatAM joI zakAze, ke adhyetAo paNa koI eka ja cokkasa varganA hoya, tevuM ekAMte nathI hotuM, paNa jJAnanI kSitijone vistAravAmAM te aMgenuM mArmika sAhitya koI paNa sthaLathI upalabdha thatuM hoya, to madhusaMcaya karavAnI vRttithI jema madhumakSikA vividha rUpa, raMga ane rasa dharAvatAM puSpomAMthI rasa grahaNa karIne, te rasane madhapUDAmAM mUkIne ekasamAna guNavattA dharAve tevuM madha nirmANa kare che, tema mahAzaktisaMpannA mAtAjI zrI padmAvatIjI aMgenAM zrI jaina darzananAM maMtavyone aMzamAtra plAni, glAni ke hAni pahoMcADavAnI vAta to dUra rahI, paraMtu uparathI zrI jinadarzananAM maMtavyone parama samarthana kare tevI saMdarbha sAmagrIo prastuta karelI che. tataH saMdarbhagraMtha vizeSa AdarapAtra banaze, evI AzA che. anaMta mahAtArakazrI jinazAsanamAM zaktisAdhanAno hetu mAtra aihika ane pAralaukika paudgalika sukhonI prApti ane abhivRddhino ja nathI. anaMta mahAtAraka zrI jainadarzananA talasparzI marmajJa puruSo to zrI jinendraparamAtmA pramukha paMcaparameSThibhagavaMtone temaja zrI samyagadarzana-jJAna-cAritra ane taparUpa dharmane ja parama tAraka rUpe akATya zraddhApUrvaka svIkArIne paraMparAgata AnuvaMzika vyavasAyomAM avirata puruSArtha karavA chatAM, pUrvopArjita aMtarAyAdi pApakarmanA udaye Arthika aMge joIe tevI saphaLatA na maLavAthI Arthika rIte khUba bhIMsAtA AtmAo kadAca dhanAdinI prApti ane abhivRddhi mATe, ke vivAhAdika kAryonI saphaLatA mATe mAtAjI zrI padmAvatIjI ke mahAsamartha zrI cakrezvarIjI pramukha jinazAsana surakSikA devIonI sahAya meLavavA mATe gauNa vRttie deva-devIonI upAsanA karatA hoya, to paNa tenI pAchaLano upAsakono Azaya to e hoya che, ke badhAM kAryomAM mAtAjI zrI padmAvatIjInI sahAyatAthI saphaLatA maLatI rahe, jethI vANijya-vyavasAyAdi kAryomAM chaLa-prapaMca, dagA-phaTakA ke asatyano Azraya na karavo paDe, ane AraudradhyAna mahApApathI bacI javAya, jethI durgatinA bhAjana na thavuM paDe. jJAna-darzana-cAritrasamA tri-sva-bhAvanA paripUrNa vikAsa ke pUrNAnubhava mATe pUrvasaMcita karmonA kSayapUrvaka nUtana karmonA pratibaMdho AtmA upara pudgalonA rUpamAM vaLagatA na jAya mATe saMvara ane Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI nirjarA bhAva A sAdhanAmAM pradhAna rahyA che. AvI AMtarasAdhanAmAM koIdaivI, mAnuSI ke pUrvakRta karmonAM vighno pratibaMdha na kare athavA AtmadarzananI sAdhanAmAM saraLatA thaI paDe evA hetuthI zAsanadevIo ke zAsanadevanI sahAyaka upAsanA karavAmAM AvatI hoya che. 18 jaina darzanamAM devone parAzaktirUpe ke paramazakti rUpe svIkArAyA nathI e vAta sAcI, paNa taMtragraMthomAM je parAmbA-parAbhAva citizaktinI vAta Ave che te tIrthaMkara nAmakarmathI niSpanna thatI tIrtha ane zAsanane asaMkhya kALa sudhI calAvanAra prabhunA nirvANa pachI paNa sadA sakriya ane jAgRta rahenArI e ja paramazaktino saMketa che. devI-devatAonuM mahattva zAsananA sadAniSTha sevako tarIke svIkArAyuM to cheja. AvI zakti ApaNe sAdhanA dvArA meLavavA prayatna karIetemAM devI-devatAo adRzya sahAyaka bane che, yogyatAnusAra nyUnAdhika kare che - teo sahAyaka che, dhyeya nahIM, sevya nahIM. amAro A dRSTikoNa mukhya rahyo che. jaina darzanamAM vijaya meLavavAnI je vAta che te A vijaya sthULa samarAMgaNano ke mAnavIya zatruo sAmeno astra-zastrathI pAmavAno nathI, e vAta to zrAvaka parivAranAM nAnAM bhUlakAMo paNa samajI beThAM che. ahIM to svabhAvavijaya, indriyavijaya, manovijaya ane savizeSa to cittamAM paDelA rAgadveSa, kAmakrodhAdi kaSAyo uparanA vijayanI A vAta che. A uparAMta pUrvakRta jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya karmonA AvaraNathI je vartamAna janmamAM AtmadevanA anubhavanI sAme ADazo UbhI karI cUkelA je vipAko che teno kSaya karIne arhapada para ArUDha thavA mATe sarvasva tyAgapUrvaka je saMyama mArganI yAtrA karavAnI che, temAM AMtarika sAdhanAo uparAMta zAsanarakSaka ne zAsanasevI devadevIonI sahAya maLavAthI A saMyamamArgamAM saraLatAthI AgaLa vadhI zakAya che. jaina darzanamAM covIse tIrthaMkara bhagavaMtonI sevAmAM aharniza, vinA teDAvye svataH upasthita thayelAM karoDo deva-devIonI bhaktine udAratApUrvaka dharmagraMthomAM svIkAravAmAM AvI che. jaina kavioe sarasvatI devIno pratyakSa svIkAra karyo che. dRSTAMtarUpe zrI siddha sArasvatAcArya zrI bAlacaMdrasUrijI ma.sA.nA vasaMtavilAsa mahAkAvyamAM maMgalAcaraNano zloka joIe to, temAM zrI sarasvatIdevIjInI upAsanAthI A kavie pote divya kavitvazakti prApta karyAno spaSTa nirdeza karelo che. hamaNAMjapU. munizrI kulacaMdravijayajI mahArAjazrInuM saMpAdita pustaka'sidhdhasarasvatIsiMdhu'mAMpa.pU.A. zrIcaMdrodayasUrijI mahArAjazrI lakhe che ke, jinazAsananA mahAna jyotirdharo ane AcArya bhagavaMto jevA kebapabhaTTisUri, mallavAdisUri, vAdidevasUri, hemacandrAcArya, mallISeNasUri, upA. zrI yazovijayajI ma. Adi.e sarasvatI devInI kRpA-sahAyathI ja ane tenI sAdhanAthI jJAnamArgamAM anupama Adarzo sthApita karyA che. zrI naMdyAvartapUjana, zrI RSimaMDala pUjana ane zrI siddhacakra pUjana acittva ane atIndriya mahAprabhAvathI zrI zramaNapradhAna caturvidha jainasaMghamAM parama upakAraka rUpe vizvavikhyAta che. prastuta pUjano nirvighne saMpanna thAya e zubha AzayathI 52ma zraddheya zrI arhanto, siddho, AcAryo, upAdhyAyo ane sAdhuoe paMcaparameSThi tAraka bhagavaMtonA parama sabahumAna vidhivat pUjano karyAM pachI cakramaMDalastha zrI samyak dRSTi devadevIonAM pUjano ane maMDalabahi:stha anya devadevIonAM pUjano aucitya satkAra rUpe Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 19 svIkArya gaNAya che. zaktinI upAsanA saMbaMdhe DaoN. kusumalatAbena jaina ane nIlamabahena mAMgukiyAnA lekhomAM suMdara rIte vivaraNa AlekhAyuM che. vizeSamAM anya darzanomAM zrI padmAvatIjI ane anya devIonI kevI-kevI svarUpa-sevA che, maMtrAdi che ane zrI padmAvatIjInI sAthe yatkiMcita paNa sAmya dharAvatAM zrI dasa mahAvidyAomAMthI zrI lalitAmbikA, zrI kamalA, zrI padmA, zrI mahAlakSmIjI vagere devIonAM te te taMtromAM, zAktapramoda, zAradAtilaka, mahAnirvANa, tArAtaMtra, maMtramahodadhi, maMtramahArNava AdiAgamo-taMtro AdimAM zI-zI mAhitIo che, zA-zA upAsanA mArgo, tenI pAchaLanAM AdhyAtmika rahasyo zuM che? e tulanAtmaka draSTie jANavuM paNa rasaprada tema Avazyaka hoya che. DaoN. nArAyaNa kaMsArAno lekha aitihAsika pariprekSyamAM paNa vAMcavA jevo che. svadharma-svamaMtra-svagurumAM, svakIya zAstronIparipATImAM, ananya zraddhA ane saMpUrNa zaraNAgatibhAva e ja vyaktino parama muktimArga che. dharma-sAdhanA-maMtra-guru-zAstro vAraMvAra badalanArA calita, bhramita ke saMzayagrastane siddhilAbha, zAMtilAbha kadI maLatA nathI, ApaNuM uttama' ema kahevA sAthe anyatra paNa je aMze uttama hoya tene te aMze uttama rUpe svIkAravAmAM Ave to te syAdvAdano puraskAra karyo gaNAya. (1) ApaNuM uttama ApaNe kadI na choDIe. (2) ApaNI paraMparAne baLa maLe; ApaNo vizvAsa, ApaNI zraddhA, ApaNuM saMbala vadhe evuMja anyanuM paNa sApekSa bhAve svIkArIe -ne te paNa vidyAvRddhi ane ceto vistAra pUratuM ja. (3) ApaNI paraMparAone bAdhaka kazuM na svIkArIe - dRSTAMtarUpe, dAkSiNAtya taMtronI sAdhanA paddhatio ane tenuM adhyAtmanirUpaNa zuM che, te apekSAe te jANavuM-jovuM e grAhya gaNAya, paNa vAmamArgIya taMtro ke kulAcAranI chAyAne paNa sparzavAno vicAra sudhdhAM na udbhavavo joIe. prastuta graMthamAM jaina dharmamAM je soLa vidyAdevIo che e mahAvidyAo ane zrI zrI padmAvatIjI, zrI mahAlakSmIjI ane zrI padmAvatIjI, zrIvidyA ane zrI padmAvatIjI, zrIyaMtra upAsanA, maMtra ane tenAM purazcaraNo; temaja vizvamAM zakti-upAsanA, vividha dharmomAM zaktinI upAsanA, zrIyaMtro ane tenI upAsanA Adi aneka viSayo upara te te viSayonA pramANabhUta, siddhahasta gaNAya tevA, AMgaLIne veDhe gaNAya tevA, AjanA bhautikavAdanA AkramaNamAM paNa palAMThI vALIne vidyA, sarasvatI, zAstro ane anuSThAnomAM lAgelA vikhyAta vidvAna paMDitonA lekho ahIM sAdara prastuta karyA che; temAM vidyAnI, sArasvatasAdhanAnI, jJAnanI bhArobhAra anumodanA che. agocara bhUmimAM dharabAyelA nidhAnane pragaTa karavA prabaLa puruSArtha karavo ja paDe che. zodha-saMzodhanathI A rahasyo vadhuphuTathAya che. sAdhanAnI pagadaMDIe sAvadhAnI jarUrI nahi paNa anivArya che. devI padmAvatIjI kevI rIte sarvasiddhi pradAtrI che te A graMthamAM vAMcavA maLaze. sakala siddhinAM dvAra kholanArI mA bhagavatI padmAvatI che evuM tAraNa jarUra A graMthamAMthI maLI raheze. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI vidyAo ane kaLAovizvavyApI ane anaMta che; tethI zilpavidhAno, sthApatyo, citro AdinI paNa vividhatA rahevAnI. kSaLe kSaLe yannavatAmupati taraiva rUpa ramaLIyatAyAH ema manuSyanA cittamAM paDelI sarjanAtmakatA AviSkAranAM vividha mAdhyamo dvArA ApaNane Azcaryamugdha kare che eTale ApaNAthI sahaja bhAve hAtha joDAI jAya che ane evA AnaMdavibhora banI javAya che ke mastaka nata banI jAya che. ApaNo mArga bhale saMyama-niyama ne tyAgano rahyo, paNa bhagavatI zrI padmAvatIjInAM mUrtividhAno, maMdiro, dhAtupratimAo, kASThapratimAo cittane harI le tevI rIte nirmAyAM che ane laukika sthUla viSayabhUmikAmAM sAmAnya rIte ramatA hoya tene AvAM manohara kalAvidhAno divyatA prati preraNArUpa bane che. eTale ja ApaNAM darzanamAM caityanirmANa, tIrthanirmANanuM mahattva che. manuSyanA cittane bhogamAMthI yogamAM eTale zrI tIrthaMkara bhagavaMtonA sAnnidhyamAM laI jaI cittane tIrtha banAvavuM hoya to pASANatIrtho ane jinAlayonuM svarga pRthvI para utAravuM paDaze. sakala tIrthaziromaNi tIrthAdhirAjarAjezvara zrI zatruMjaya mahAtIrtha upara ane zrI Abu parvata upara maMtrIzvara zrI udaya, AMbaDa, bAhaDa, maMtrIrAja zrI vastupAlatejapAla ane zrImatI anupamAdevIthI laIne aneka zreSThivaryoe je ramaNIya sRSTio-amara kAvyo ArasanA paththaromAM UbhAM karyAM che tenA sAnnidhyamAM jatAM ja aMtaranA sarva kalezo upazama pAme che; cittaprasannatA rUpa svacchatAnA - pavitratAnA divya ogha aMtaramAM UbharAya che ane vinA AyAse, mAnava pazutAnA bhAvavALo hoya to paNa, daivI sAttvika bhAvonI anubhUti pAmIne atyAra sudhInA potAnA vyartha gumAvelA AyuSyano khyAla anubhavIne pastAvo karIne nUtana jIvanano saMkalpa kare che. ethI ja A graMtharatnamAM zrI pArzvanAthajI paramAtmA pramukhanAM evAM bhavya jinAlayo ane tIrtho tema ja temAM virAjamAna devI zrI padmAvatIjInI paNa sacitra vAto samAvI lIdhI che; je samyaktvathI suzobhita che, evI e mahAdevIne vAraMvAra vaMdanA karIe chIe. 20 jaina sthApatyakalAno vaibhava ane devadevIo jaina maharSionI preraNAthI jaina maMdironI racanApaddhatimAM somapurA zilpajJoe kaMDArelI adbhuta kalAkArIgarI Arya zilpa-sthApatyanA kSetre amaratAne varI cUkelI che. apUrva Atma-vaibhavanI pratIti A bhavya jinaprAsAdo karAvI rahyA che. upAzrayo, jJAnabhaMDAro, jaina saMghanAM pUrvakAlIna saMgrahAlayo, pUrvakAlIna zilAlekho, gRho, havelIo ke UMcI aTArIethI zobhatA mahAlayo AdimAM jainonI bhUtakAlIna bhavyAtibhavyatA kevI carama sImAMte hatI, tenI pratyakSa anubhUti karAve che. zilpa-sthApatyamAM gaganacuMbI zikharo hoya ke dvA2paranAM toraNo hoya ke samyagdevIonI mUrtio hoya ke digpAlonAM citro sahitanA sthaMbhonI hAramALA hoya ke devAMganAonA nRtyaprakAro hoya H e pratyekamAM kalAkauzalyanAM pratyakSa darzana thatAM ja rahyAM che ane spaSTa udbodhana kare che ke o mAnabhUkhyA mahAmAyAvI mAnavI ! tuM to kevo adhamAdhama che ? tane tArI (sva)zlAghA karatAM kadApi thAka ke parizrama lAgato nathI. tArI A badhI rItabhAta jotAM to ema ja lAge che, ke tuM jANe amaratAne ane sadguNone ja varI Avelo hoya; paraMtu e tArI akSamya kSati che. suDoLa ane surekha e zilpakalAkRtio atIva mArmika saMketa kare che. bhUtakALamAM amArAthI paNa atisuMdara kalAkRti kaMDAranArA ane e atisuMdara Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] kalAkRtio temaja amane kaMDAranArAAje kyAM gayA ane kyAM che, teno koI saMdeza ke saMketa vizvane maLyo nathI. eka divase ame (vidyamAna kalAkRtio) paNa kyAM ane kevI jarjarita ane kevI sarvanAzanI avasthAmAM haze, te sarvajJa bhagavaMta vinA koI jANI ke kahI zake tema nathI. buddhinidhAnano Theko eTale adhikAra rAkhI beThelA mAnavI ! mAna ane mAyAne mUkIne jarA vicAra kara, A vizvamAM dekhAtuM sarvasva kSaNabhaMgura ane kSaNavinAzI che. kSaNavinAzImAM vaselA cetanavaMtA AtmAo kSaNabhaMguratAmAM na rAcatAM zrI jinAlayamAM bhadrAsana upara virAjamAna prazama-rasa-nimagna vItarAga zrI jitendra paramAtmA je svarUpe che te avasthA pAmyA vinA tArA AtmAnuM kalyANa thavuM ke mokSa pAmavo traNa kALamAMya zakya nathI. mATe tArI dekhAtIsuDoLa ane surekha kAyA ane mAyAmAM na rAcatAM tAruM mULaravarUpa pAmavA mATe anaMta mahAtAraka zrI jina AjJA anusAranI zrI jinendra paramAtmAnI paramatAraka pUjA-sevA Adi dharma-ArAdhanAmAM carama sImAMta parama lIna banI jA. temAM ja tAruM zreya ane prema che. eTalA ja mATe zrI jinAlayomAM virAjamAna anaMtAnaMta paramatAraka zrI jinendra paramAtmAnI pUjA-sevAarcanA Adi prabhubhakti thavI paramatama anivArya che, che, ne che ja. zrI jyotirvidyA, vaidyavidyA ane zilpakalA-A traNe kalA mahadaMze rAjyAzrayathI jIvita rahI zake, paraMtu zvetAmbara, pArthApatyonA zAsanakALathI Arya rAjA-mahArAjAo dvArA apAto Azraya baMdha thavAthI jyotirvidyA ane vaidyavidyA sAva nAjuka paristhitimAM mukAI gaI, ane zilpakalAno hAtha jainoejhAlyo eTale e kalA mahadaMze jIvita rahI zakI, ema zilpajJa zrI haribhAI narabherAma somapurAe jaNAveluM che. tIrthomAM vAraMvAra jaI na zakAya; eka sAthe badhI yAtrAo karI na zakAya; badhI pUjAo bhaNIbhaNAvI na zakAya; badhAM ja pUjAvidhAno karInazakAya; badhAM rahasyone avagata karI na zakAya, paraMtu AvA AkaragraMthamAM A badhuM samAvI lIdhuM hoIne AzAtanA nathAya tema A graMthane samyaphadazAmAM nihALavAthI, tenI lekhamALAo-citramALAo joIne badhAM tIrthonuM avagAhana karavAnuM, badhI pUjA-upAsanAo sAthe, bhale sAkSAnahIMto parokSa rIte samabhAvI thavAnuM phaLa avazya maLavAnuM che evI amArI zraddhA ane pUrepUro vizvAsa che. samaya ane saMpatti sAthe zaktinuM subhaga saMyojana thAya tyAre bhaktinAM abhaMgadvAra khule che. bhaktinuM sarvoccazikhara tyAga ane samarpaNa che. upAsanAmAM vyaktinuM AMtaravizva khulluM thAya che. jaina sAhityamAM graMthastha thayelI mAtA aMbAnI upAsanA pavitratAnIvedikApara thAya che. gujarAtanA ativikhyAta rAjavI mahAna bANAvaLI bhImadevanA evA ja mahAna amAtya zrI vimala zAhane zrI aMbikAe jyAre mAMgavA kahyuM :vArasa ke Arasa? tyAre aMte vimala zAhe ArasanI mAMgaNI karI ane pariNAme jaina tIrthanuM nirmANa thayuM. dhanya vimala ane dhanya tenI devI bhaktibhAvanA ! badhA ja tIrthakara bhagavaMto, samasta siddho, AcArya bhagavaMto, upAdhyAya bhagavaMto, sAdhu-sAdhvI mahArAjonA asIma prabhAve tema ja savizeSa bhagavAna zrI pArzvanAthajI ane zrI bhagavatI rAjarAjezvarI padmAvatIjI mAtAjInI asIma kRpAthI ja A graMtha apUrvalabdhimAna banI ApanAM karakamalo sudhI pahoMcI zakyo che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pUrvakAlIna graMthakartAone stuti vaMdanA ApaNA pUrvakAlIna graMtharatno prAsAdika graMtho kahevAya che. kAraNa, enA praNetA kalpanAsRSTinA nahIM, paNa vAstavikatAnA pIDha anubhavIo hatA, vastunA yathArtha draSTA hatA, AtmA ane prakRtinAM rahasyone samajIne varNana karanArA hatA. akarma ane naiSpharmsanI gUMca emane kharekhara to UkalI gaI hatI. dhyAna ke jJAnanA bhedabheda temaNe oLakhyA hatA. saMzaya-bhramane hatA-nahotA karIne AtmA-paramAtmA vaccenA AvaraNane emaNe cIrI-phADIne uDADI dIdhuM hatuM, kazIya zaMkA emanA AtmAmAM na hatI. e pratApI pUrvajo niHzaMka, nirbhaya hatA. emanuM pAradarzaka jIvana zuddha ane zAMta hatuM. emanI dRSTi nirmaLa ane nirvikArI hatI. jamAnAnI badalAtI havAnI temane koI asara nahotI. prasanna ane gaMbhIra, anubhavI ane AtmadarzI evA emanA udgAro svayaMbhUhatA, Atmaprerita hatA, taTastha anubhavatA hatA. evA racanAkAronA e graMtho mAtra vAMcavAnA nathI, paNa e graMthakAronA jIvanamAM je garbhita sAra bharyo che; e ApaNA jIvanamAM paNa utAravo che, evI zubhaniSThAthI e graMtho vAMcavAnA hoya che; kartavyaniSTha buddhithI, jijJAsAdraSTithI, AtmAmRtanA pipAsu banIne vAMcavAnA che ane emanI kRpAthI ja zakti-cetanAno anubhava thavAno che evI zraddhA-bhaktithI graMtho vAMcavAnA che. e pUrvakAlIna graMthomAM prajJAnAM je gADha-gaMbhIra razmio jhagArA mArI rahyAM che, tene pAmavA ane teno abhyAsa karavA ApaNane adhikArI banAve evI mA zAradA-sarasvatIne ApaNe prArthanA karIe. anveSaNa ane tulanAtmaka dRSTikoNathI taiyAra thayelA A saMdarbhagraMthanA prakAzana prasaMge e pUrvakAlIna graMthakartAone ApaNI koTi koTi stutivaMdanA ho. zrI padmAvatIjInA A graMtha prakAzana prasaMge pUrvakAlIna jaina sAhityanA anveSaka ane ciMtaka zrI sArAbhAI maNilAla navAbanI karmaTha zaktinA prabaLa puruSArthanI paNa smRti tAjI thAya che. AjanA bhautikavAda ane vijJAnanA samayamAM lokone upayogI banI rahe tevuM vipula kalAsAhityanuM sarjana karI temaNe jaina samAjane caraNe dharyuM che. judA judA jJAnabhaMDAromAMthI pUrvakAlIna hastaprato prApta karI pU. munibhagavaMtono saMparka sAdhI mAtRbhASA gujarAtImAM moTAbhAganAM pustako temaNe pragaTa karyA che. sAhityanA pracAra ane saMvardhana mATe temaNe Apelo phALo ananya ane ajoDa rahyo che. padmAvatI upAsanA uparanuM temanuM eka prakAzana A Ayojanane khUba ja upayogI banI rahyuM. jena dharmamAM cogezvara pArzvanAtha AjathI lagabhaga 2869 varSa pahelAM kAzI nagarImAM bhagavAna pArzvanAthano janma thayo. jaina dharmanA 24 tIrthakaromAM bhagavAna pArzvanAthanuM 23muM sthAna rahyuM che. teo mahAna sAdhaka hatA. temanAM yoga, dhyAna ane samAdhi ajoDa hatAM. zramaNa saMskRtimAM temanAM mahimA-gaurava khuba khuba gavAyelAM che. temano caturyAmI dharmopadeza jagamazahara hato. temanA camatkAro lokomAM Aje paNa prasiddha che. pu. zrI siddhasena divAkare racelA stotra dvArA zivaliMgamAMthI pArzvapratimA pragaTAvI hatI. zrI abhayadevasUri, ke jemaNe sthaMbhana pArzvanAthanuM stotra banAvyuM, ane pArzvanAthanA prabhAvathI ja potAno kuSTha roga temaNe dUra Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA karyo hato. bhAratamAM zrI pArzvanAthajInAM tIrthasvarUpa bhavya jinamaMdiro aneka che. temAM aneka maMdiromAM bahulatAe mULanAyaka rUpe zrI pArzvanAthajIne sthApita-pratiSThita karavAmAM AvelA che. temanI pUrvakAlIna mUrtio I.sa. pUrve 1 lI sadIthI maLatI rahI che. 23 lAkha prayatna karo, silakamAM puNya na hoya to udayamAM na Ave paNa puruSArthathI guNano udaya saMbhave ja. prANita devalokamAM prabhu pArzvanAthanA jIve mahenata ane puruSArtha AdaryAM, AdeyanAmakarma joradAra banAvyuM. enA kAraNe jatemanI pratimAo sthaLe sthaLe virAjeche. zrI pArzvaprabhunAMvidyamAna 108 tIrtho che evI eka pracalita mAnyatAne AdhAre A nAmo saMkalita karavAno prathama prayAsa vi.saM. 1668mAM tapAgacchIya zrI zAMtikuzalajInA ziSya zrI vinayakuzalajIe zrI goDI pArzvastavanamAM karela che. te pachI bIjo prayatna vi.saM. 1881 mAM zrIgautama vijayajInA ziSya zrI khuzAlavijayajIe karelo ane trIjo prayatna kavirAjazrI dhIravimalajInA ziSya zrI navimalajIe karelo. tyAra pachI zrI dhIrajalAla TokarazI zAhe paNa AvI eka noMdha taiyAra karelI. chelle hamaNAM ja pU. panyAsazrI jagavallabhavijayajI ma.sA. taraphathI paNa bhAre moTA puruSArtha dvArA zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM pustaka be bhAgamAM pragaTa thayela che. A suMdara prakAzana joI javA jevuM che. maMtromAM paNa ciMtAmaNimaMtra AdimAM zrI pArzvanAthajIne pradhAna sthAna ApeluM che ane ema kahevAya che ke temanAM adhiSThAyaka devadevI dharaNendra-padmAvatI sAkSAt hAjarAhajUra che, jenI kRpAthI zAMti ane tuSTi thAya che, jenI sahAyathI zatruonuM sthaMbhana thAya che. A yogI puruSano samaya I.sa. pUrve 820thI 720 no gaNAya. temanuM AyuSya 100 varSanuM hatuM. kalpasUtramAM zrI pArzvanAtha prabhunuM suMdara caritra AlekhAyuM che. bhAratabharanAM aneka jinAlayomAM zrI pArzvanAthajInI pratimAnAM avazya darzana thAya che. A tIrthaMkaroe ja ApaNane dharmasattAnuM vAstavika bhAna karAvyuM che. anityAdi 12 bhAvanAo, anazanAdi 12 tapo, kSamAdi 10 yatidharmo, sAmayikAdi pa caritro, 22 pariSahajaya Adi saMvara - nirjarAtattva AdinuM bhAna karAvanArA A tIrthaMkaro ja RSabhadevathI laIne, pArzva ane nemi sAthe, mahAvIra svAmI sudhInA dareka tIrthaMkaranA prasaMgo ApaNane DhaMDhoLe che, jAgRta kare che, preraNA Ape che. zrI pArzvanAthanI mAtra prabhAvakatA ane aitihAsikatAno ullekha karI temane bhAvAMjali arpIe chIe. jaina zAsanamAM samyagdaSTi devadevIonuM pradAna vItarAgazAsanamAM adhiSThAyaka devadevIonuM mahattva khUba ja noMdhapAtra che. tIrthaMkara devonI upasthitimAM tIrthasthApanA samaye ja gaNadhara bhagavaMtonI sthApanA tathA adhiSThAyaka deva-devIo svayaM hAjara thAya che, jyAre zAsana gaNadhara bhagavaMtone soMpAya che ane sahAyaka-madadagAra rUpe ciMtAmaNi ratna samAna adhiSThAyaka devadevIo akhaMDapaNe prabhuzAsananI suMdara sevA bajAve che. Avazyaka sUtromAM paNa adhiSThAyaka devadevIonA je saMdarbho sAMpaDe che te saMbaMdhamAM pU. A. zrI ratnabhUSaNasUrijI ma.sA.no A graMthamAM graMthastha thayelo eka lekha vAMcI javA jevo che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI tIrthanI sthApanAmAM sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAno samAveza thAya che, tyAre A devIdevatAo cothA guNaThANe hovAthI samyadraSTA zrAvakanI vyAkhyAmAM AvatAM hovAthI te tIrthasvarUpa paNa che. tIrthakara bhagavAna vicaratA hatA tyAre gaNadharo, AcAryo ane cauda pUrvadharo ghaNA ja samartha ane zaktimAna hatA. tyAre temane devadevIonI sahAyatA levI paDatI na hatI, paraMtu zrI zAsana devadevIo svayaM sevAbhaktithI paramAtmAnA parama tAraka sAnnidhyamAM rahetAM hatAM. prabhunA virahakALamAM kevaLajJAna viccheda gayA pachI AhAraka labdhivaMta cauda pUrvadharane koIka veLA zaMkA upasthita thAya tyAre eka mUMDA hAthI pramANanuM zarIra banAvI potAnI labdhithI mahAvidehamAM mokalAvI zrI sImaMdhara svAmIjI bhagavAnane pUchIne saMzayo AdinuM samAdhAna meLavatA hatA. paraMtu cauda pUrvadharo paNa viccheda gayA pachI to mahAna AcAryone paNa mUMjhavatA prazno mATe to zrI cakezvarI - padmAvatI Adi zAsanadevIonI sevA levI anivArya banI. e mahAdevIoe ja eka mAtra zAsanasevA mATe ja AcArya bhagavaMtone mahAvidehano vyavahAra pUro pADyo, je anya koIthI kyAreya banI zakyo hoya evuM jANamAM nathI. pUrvakALamAM vissaggahara stotranI racanA thayelI che te mahAprabhAvaka stotramAM mahAdevI zrI padmAvatIjI mAtAjInI ane dharaNendradevanI stutigAthAo khUba ja zreSTha upamA yogya pratIta thAya che, je avadhijJAnanA locanavALI che, je cauda mahAvidyAonI adhiSThAtri che. je mahAzakti svarUpA che, je saubhAgyanI vRddhi karanArI che, je ujvala yazano vistAra karanArI che ane uttama varadAnane ApanArI che ane jemanI zobhA ane sauMdaryanuM varNana karatAM stutikAro paNa thAkatA nathI te mahAdevI padmAvatIjIne vAraMvAra bhAvabharI vaMdanA karIe chIe. zrI jaina zAsanamAM A samyagudraSTi devadevIonuM sthAna-sthApanA kyArathI thayuM, koNe karyuM, zA mATe karyuM - te saMbaMdhamAM pa.pU.A. zrI buddhisAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyanA vartamAna prabhAvaka AcAryazrI kalyANasAgarasUrijI mahArAje eka pustikAmAM noMdhyuM che : "A avasarpiNImAM anantAnanta parama upakAraka, parama tAraka, prathama tIrthaMkara paramAtmA devAdhideva zrI RSabhadevasvAmIjIe dIkSA aMgIkAra karyA pachI eka hajAra (10OO) varSe temane kevaLajJAna pragaTyuM. te samaye zrI saudharma Adi cosaTha (64) indra ane cAre nikAyanA karoDo devatAoe devAdhidevanI ananta mahAtAraka sevAmAM upasthita thaIne samavasaraNanI racanA karI. devAdhidevazrIe samavasaraNamAM virAjamAna thaIne dharmadezanA ApI. dharmadezanA pUrNa thatAM devAdhidevazrIe, zrI RSabhasenA pramukha rAjukamArone dIkSA ApIne 'upaneI vA, vigameI vA ane dhuveI vA' rUpa tripadInI vAcanA ApI. tripadInA zravaNamAtrathI dvAdazAMgInI racanA karI. bAramA aMganA pAMca bhAga, temAMnA eka vibhAga rUpe 14 pUrvo hoya che. temAMnA dasamAM pUrvanuM nAma "vidyApravAda pUrva' che, tenuM pramANa mahAvidehakSetrIya eka hajAra ne trevIsa (1023) hastipramANa maSi eTale zAhInA DhagalAthI jeTalA graMtho lakhI zakAya teTaluM vizALa che. te vidyApravAda pUrvamAM parama AzcaryakArI "zrI vardhamAna vidyA' Adi vizvabharanI zreSThamahAvidyAo tema ja mahAzcaryamugdha mahAmaMtro ane sUrimaMtrapramukha mahAcamatkArI sarvasva mahAmaMtronuM, tenA adhiSThAtAonuM, mahAprabhAvaka samadraSTi devadevIonuM ane temanAM kartavyonuM ativizadapaNe saMpUrNa varNana hoya che. e uparathI eTaluM to soe so TakA siddha thAya che ke zrI jina Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA zAsanamAM samyagadraSTi devadevIonuM sthAna ane sthApanA e koI svArthodha lebhAguthI zarU thayelI kuprathA nathI, paraMtu anaMtAnaMta parama tAraka devAdhidevathI vihita thayelI supraNAlikA che, ema acUka kahevuM paDaze. e supraNAlikA AdaraNIya ane AcaraNIya nathI ema jo koI kahetuM hoya to zrI vardhamAna vidyAmAM jayA, vijayA, jayaMtI ane aparAjitA e cAra zAsanaralikA devIonuM sthAna, zrI sUrimaMtramAM sarasvatI devInuM, tribhuvanasvAminInuM, lakSmIdevInuM ane yakSarAja gaNipITakanuM sthAna "saMtikara tijayapahatta" ane "bRhat zAnti' Adi stotrasmaraNomAM soLa vidyAdevIo, nava graha, dasa dipALa Adi aneka samyagudRSTi devadevIonuM smaraNa karIne temanAM nAmo stotromAM gUMthavAmAM AvyAM che. bhUtakALamAM aneka mahAprabhAvaka pUrvAcArya mahArAjAoe samyagudRSTi devadevIo dvArA ja zrI jinazAsananI rakSA tema ja ajoDa mahA prabhAvanA karAvyAnA aneka ullekho dharmagraMthomAM upalabdha thAya che. jANItA sAhityakalAratna pa.pU.A.zrI vijayayazodevasUrijI mahArAjanA mAhitIsabhara lekhamAM suMdara dhyAna ApyuM che. zrI jinazAsananI surakSA tema ja mahAcamatkArika anekavidha ajoDa mahAprabhAvane kAraNe vyaMtara nikAyanA chaThThA indra mahArAjA zrI maNibhadrajInuM nAma zrI jinazAsanarakSaka ane mahAprabhAvaka rUpe vizvavikhyAta banyuM che. Aje paNa tapAgacchIya derAsaronI bahAra ane upAzrayamAM maNibhadradevanI mUrtinI sthApanA thayelI jovA maLe che.'' jaina darzanamAM zrI siddhacakrajI mahApUjana prAcIna pUjana che, jaina zAsanano sAra che, prANa che. are ! A siddhacakrajImAM rahelAM devadevIo, aDhAra adhiSThAyaka devo, ATha jayAdi devIo, soLa vidyAdevIo, covIsa yakSa, covIsa lakSaNIo, cAra dvArapAla devo, cAra vIradevo, dasa dipAla devo, nava graha ane nava nidhinAM sthAno AvelAM che. sarvazreSTha mahAmaMgalakArI A siddhacakra mahAmaMtrane koTi vaMdanA sAthe bhUtakALamAM paNa DokiyuM karIe. jUnA samayamA jaina maMtrasAdhako zrI, hI, dhRti, kIrti, buddhi ane lakSmI ema cha devIonI sAdhanA karatA hatA ema zrI zrI bhagavatI sUtranA ullekho kahe che. puSpacUlikA nAmanA agiyAramA upAMgamAM vAta Ave che ke bhagavAna pArzvanAtha pAse dIkSA laI puSpacUlA sAdhvIjInA ziSyA thayAM ane jaLa vaDe vastu dhovAno nAda (niyama) hato. pachI AlocanA vinA kALadharma pAmelAM tethI vyaMtara nikAyamAM devI tarIke sthAna prApta thayuM. A dasa devIo hatI : ilAdevI, rasadevI, surAdevI, gaMdhadevI, vagere. eka kALe tIrthakaronI mAtAonI paNa khAsa pUjA-upAsanA thatI hatI ema ciMtAmaNi kalpa vagerenA ullekho kahI jAya che. jaina taMtra-sAdhako soLa vidyAdevIo tathA tIrthakaronAM zAsanadeva-devIonI sAdhanA to karatA ja AvyA che. A devIonI upAsanAthI aneka prakAranI siddhio sAMpaDe che. tapAgaccha paTTAvalImAM paNa jaNAvyuM che ke pratyakSa thayelA vimaLezvara deve varadAna mAgavA kahyuM, eTale zrI devendrasUrijI mahArAje kAMtipurIno jinaprAsAda serIsA lAvavA kahyuM. zrI malayagirijIe siddhAMto para sulabhavRtti racavAnI zakti mAgI ane zrI hemacaMdrasUrijIe rAjAne rIjhavIne pratibodha karavAnI zakti mAgI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zrI padmAvatI mAtAjI atyAre mULa che, tyAre 23 tIrthaMkara 52mAtmAnAM zAsana devadevIo paramAtmAnA vidyamAna kALamAM hatAM, te devadevIo cyavI gayAM che, ane temanA sthAne Aje je devadevIo upasthita che te navAM utpanna thayelAM che, tyAre zrI padmAvatIjI mAtAjI to zrI pArzvanAthajInI parama tAraka upasthiti samaye hatAM, te ja hovAthI zrI padmAvatIjI mAtAjIne zrI pArzvanAthajI paramAtmAnI acittva - mahAprabhAvakatAnI pratyakSa anubhUti hovAthI zrI padmAvatIjI mAtAjIne zrI pArzvanAthajI pratye apUrva bhaktirAga vizeSa hoya te svAbhAvika che. ane e bhaktirAgathI zrI pArzvanAthajI paramAtmAnA parama bhaktonA puNyodaya pramANe manovAMchita mAtAjI pUrNa ka2vAmAM sahAyatA karavA rUpa sAdharmika bhakti karavAthI paramAtmAnA ane mAtAjInA pratyakSa prabhAvamAM dinapratidina abhivRddhi thatI pratyakSa anubhavAI rahI che. samyagdaSTi devadevInI pAse samAdhinI mAgaNI paNa karavAmAM Ave che, kAraNa ke teo acittva zakti-saMpanna hovAthI ekAgracitte prasannatApUrvaka prArthanA karanArA sAdharmikonAM vighno, upadravo, saMkaTo, Apattio ane azAMti Adi mAtAjI potAnA acittva divya prabhAve dUra karavA sahAyaka bane che. tenA kAraNe zrI pArzvanAthajI paramAtmAno ane mAtAjIno acittva prabhAva aparaMpAra che, evI AtmapratIti bhaktavargamAM dinapratidina abhivRddhi pAmavA lAgI che. pa.pU.A.zrI vijayabhuvanazekharasUrijI mahArAjazrIe uttarottara maMgalamAlAne pragaTAvanArI mahAdevI padmAvatInuM mahimAvaMta darzana paNa A graMthamAM karAvyuM che. 150 varSa pahelAM amadAvAdamAM bhaThThInI bArI vIranA upAzrayasthaLe pU. muni zrI vIravijayajI mahArAjane padmAvatIjIe gUDha rahasyonI jhAMkhI karavI hatI. te sivAya pa. pU. A. zrImad budhdhisAgarasurIjI ma. sA. nA gurunA guru pU. zrI nemasAgarajI mahArAjane naroDAnA padmAvatI hAjarAhajUra hatAM ema paNa kahevAya che. zakti eka che, nAma aneka che 26 devIo ane mAtAone pUjanAro A deza. zaktipUjA A dezamAM ja nahIM, paNa vizvanI badhI prajAomAM sarvavyApaka che. jema jainAgamomAM zAsananuM rakSaNa karanArI zrI cakrezvarI, aMbikA ane padmAvatIjI Adi che, tema zaivo girijA, bauddho tArA, zAkto kAlIthI laIne kamalA sudhInI dasa mahAvidyAonA rUpamAM, kaulo vajezvarInA rUpamAM, khristIo maeNrInA rUpamAM, vaiyAkaraNo svaronA rUpamAM, gAMdharvavedanA upAsako rAga-rAgiNIonA adhiSThAtAnA rUpamAM, gANapatyo riddhisiddhinA rUpamAM, vaidiko gAyatrInA rUpamAM ne mAMtriko maMtrezvarInA rUpamAM, tenI nitya sAvadhAnapUrvaka rahIne ArAdhanA kare che. grIka sAhityamAM minovA ke arorA tarIke, RgvedamAM aditi svarUpe, yajurvedamAM zrI svarUpe, kenopaniSadamAM hemavatI umA svarUpe ane zvetAzveta upaniSadamAM mAyArUpe tenuM nirUpaNa che. dakSiNamAM navarAtrinA divasomAM durgA, lakSmI ane sarasvatInI sAdhanA thatI jovAmAM Ave che. kAzmIranI vaiSNodevIthI dakSiNanI kAmAkSI ke mInAkSI sudhI, uparAMta prAMte-prAMte asaMkhya devIonAM darzana thatAM jovA maLaze. rAjasthAnamAM caitrI navarAtrino mahimA anero che, to gujarAtamAM AsonA navarAtrino maMgala mahimA unnata gaNAyo che. A rAtriomAM jAgaraNa, maMtra, jApa, pUjana, arcana ane bhaktino vedokta tathA purANokta mahimA avarNanIya che. rannAdevI, sAmudrI, kAlI, aMbA, bhavAnI, cAmuMDA, caMDI, annapUrNA, rudrANI, umA, durgA Adi tattvo to eka ja che. jJAnIo tene bahuvidha Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] nAmarUpothI varNave che. zakti eka che, nAma aneka che. DaoN. umAkAnta pI. zAha temanA eka lekhamAM (jainadharmamAM devIpUjA - juo zaktiaMka, 1985) jaNAve che ke padmAvatI e lakSmInuM svarUpa che tema ja aMbikA e pArvatI umAnuM svarUpa che. to e rIte cakezvarI vidyAdevI tarIke svIkAravAmAM Ave to tenI sarakhAmaNI lakSmI sAthe nahIM paraMtu vaiSNavI zakti sAthe rahelI che. cakrezvarInAM svarUpa, vAhana, Ayudha vagere jotAM tenI sarakhAmaNI taMtragraMthomAM varNavelI vaiSNavI ke nArAyaNI zakti sAthe karI zakAya tema che. jaina mUrtipUjAnI prAcInatA' nAmanA lekhamAM DaoN. priyabALAbahena zAhe eka jagyAe noMdhyuM che ke zvetAmbara paramparAnI jinapratimAo sauthI pUrvakAlIna che. chaThThI sadInI dhAtu-pratimAomAM tIrthaMkaranI jamaNI bAjue yakSa ane DAbI bAjue yakSiNInI pratimA mUkavAnI prathA pracalita thaI. navamI sadI sudhI covIsa tIrthakaronI pratimA sAthe A yakSa ane yakSiNInI pratimA mukAtI. Ama, jaina dharmamAM A zAsanadevIonuM mahattva lAMbA samayathI svIkArAyeluM ja che. munizrI puNyavijayajIe zaktiaMkamAM "jaina sAhityamAM zaktinuM sthAna' nAmanA lekhamAM zrutadevIo upara suMdara varNana karyuM che. zAkta saMpradAyamAM jema dasa mahAvidyAonI bhAre pratiSThA che, tema jaina dharmamAM paNa soLa vidyAdevIonI bhAre pratiSThA che. kahevAya che ke pUrvakALamAM jaina zramaNo tene siddha karatA ane te dvArA aneka prakAranAM asAdhAraNa kAryo karavA zaktimAna banatA. Aje paNa rAjarAjezvarI bhagavatI padmAvatI sAdhakone sahAya karavA hAjarAha gaNivaryazrI vIrabhadrasAgarajI mahArAjano padmAvatI kalpanI viziSTatA saMbaMdhano lekha jijJAsuonI upayogI banI raheze. dIvAdAMDIrUpa dharmajyota arvAcIna mANasa jIvananAM duHkhadardInuM jhaDapI nivAraNa icche che, ane tenA upAyo zodhe che. arvAcInatAnuM mukhya lakSaNa IhalaukikatA che. dharmadarzano ane dharmasaMpradAyo aihika jIvanamAM ane mRtyu pachInA pAralaukika jIvanamAM AtmalyANano mArga sUcave che. dharma AtmAnA vyaktitvane khIlavavAmAM parama sahAyaka thAya che. mAnavInA jIvananI sArthakatA paNa A dharmAcaraNamAM abhivyakta thAya che. jo Ama na hoya to rAjapATa-Rddhisiddha-samRddhi choDIne zrI vardhamAna mahAvIre sarvasaMgano sarvathA tyAga karIne saMyama - dharma kema svIkAryo? mahApuruSoe aneka prakAranAM maMthano ane tapasyAmAMthI pasAra thayA pachI je satya uccAryuM che; karuNA, prema, ahiMsA, sAdhusaMtonA hRdayanI anubhUtimAMthI janmelI e vANI paNa A dharmavRttinuM ja samarthana kare che. ApaNI yuvAna peDhI paNa cittazuddhi ane samatAno anubhava karI zake evI prakriyAnI satata zodhamAM che. jo ene e ApavAmAM Ave to enI jhaMkhanA saMtoSAze ane dharmamArga pratye AkarSAIne svayaM dharmamArgane aMgIkAra karaze. bhAratIya saMskRtinA ane dharmaciMtananA vizALa vaTavRkSathI ene suparicita karAvavAnI Aje parama tAtI anivAryatA che. A graMtha-prakAzana dvArA, mAnavIne cittazuddhi, bhAvazuddhi ane vyavahArazuddhimAM sAruM evuM pariNAma prApta karAvavAno amAro namra prayAsa che, teno amArA manamaMdiramAM apUrva AnaMda che, haiyAno adamya ullAsa che. bhavobhava amane bhagavAna pArzvanAthanI bhakti maLo eTalI ja prArthanA che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI ( dharmapravAho dharma manuSyanA svabhAvamAM janmathI jaDAyelo che; paNa samaye samaye mAnavamanamAM aneka aTapaTI samasyAo UbhI thAya che, jene kAraNe jIvamAtra pratye AtmIyatA keLavavAnI bhAvanAne sthAne bhedabhAva ane svArthI vRtti dAkhala thaI jAya che. e AsurI vRtti mAnavane visaMvAdI banAve che. potAnA svabhAvane parama guNAnurAgI, saMvAdI ane surIlo banAvavo hoya, to mAnave eka kSaNanAya vilaMba vinA niraMtara divyatA pragaTAvanArA dharmane sAcA arthamAM tatkALa apanAvavo paramatama anivArya che. eka tarapha vizvakuTuMba ane AtmaupamyanI bhAvanAne poSanArA dharmanA Adarzo ane bIjI tarapha saMkIrNa svArthavRttio -e baMneno ekabIjA sAthe meLa kema besADavo? je Adarzo ane puruSArtho manuSyanuM cAritrya ghaDavAmAM phALo Ape che e dharma eTale sadvartananA cokkasa niyamo. ene anusaravAthI ja saMsAramAM abhyadaya ane mukti baMne maLe che. dharmamAM itharopAsanA ane sadAcAra-baMneno samAveza thAya che. dharma to vizALatA bakSe che, svArtha-saMkucitatAmAM bAMdhanAro nahi. bhAratIya Arya ciMtako dharmanA tAttvika siddhAMto sAthe dharmanA AcaraNa tarapha vadhAre lakSa Ape che. dharma eka parama ucca vicAradhArA che, tenA karatAM vadhu aMze AcAramArga che. dharma e buddhithI jANavAnI vastu che enA karatAM vadhAre jIvanamAM utAravAnI ane AcaravAnI vastu che. prabhuparAyaNa jIvana ke devI sAdhanAmArga e mAtra buddhivikAsa, vidvattA ke vAdavivAdathI prApta thatuM nathI. dharmanAM be aMgo eka tattvaciMtana ane bIjuM karmakAMDanI vidhio. ApaNA zAstrakAroe 'phAna upAmyAM moTA' kahyuM che. aMdhapaMgu nyAya pramANe bannenI AvazyakatA che. tattvajJAna e to jIvananA mULa ane aMtanI zodhanuM anubhavabhAthuM laIne racAyeluM atyuttama zAstra che. tattvajJAna e kevaLa anumAna ke lpanAno viSaya nathI, paNa jIvananA praznono ukela lAvavA mATe eno upayoga che. bhAratIya jIvanadRSTi tattvajJAnane agrapade sthApe che kAraNa ke mAnavInA sarvAgINa vikAsamAM vyakita ane samAjanA hitanI samatulAnI jALavaNImAM jIvanane uttama dhyeyaniSTha banAvI sattvonmukha banAvavAmAM tattvajJAnano AdhAra jarUrI che. e satyane je samaje che te svIkAre che. karmakAMDanAvidhivinAnuM, mAtra korutattvaciMtana dhAryuM pariNAma lAvI zake nahIM. banne aMgoe sAthe sAthe ja rahevuM joIe. A banneno samanvaya sAkSAtkAranuM lakSya samarpe che. e banne ekaThAM maLIne jIvananI sArthakatA samarpe che. Ama dharma e tattvaciMtana ane karmakAMDanuM buddhiyukta saMmizraNa che. ApaNe apekSA rAkhIe ke timira, mRtyu ane kalahanAM baLonI sAme teja, jIvana ne premanAM baLono vijaya thAya. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] mUlyaniSTha dharma-praNAlikAo dharma jIvananAM amuka sanAtana mUlyonuM vidhAna kare che. AvAM mUlyo ane AcAranA niyamo amuka kakSAe badhA ja dharmoe svIkAryA che. A badhAM mUlyonuM mULa udbhavasthAna tripadI che. to ja jIvAtmA potAnuM hita eTale AtmakalyANa sAdhIne mokSa pAmI zake. etripadIne jIvita rAkhavA mATenuM amRtamaya parama amogha auSadha che tripadI pratye parama akATya zraddhApUrvaka sarvataH prANAtipAda mRSAvAda adattAdAna maithuna ane parigraha viramaNavrata. e paMcapAda dhArmika AcArasaMhitA aMgIkAra karIne aNizuddha akhaMDa ArAdhana karanAra samasta vizva upara niraMtara kalpanAtIta asIma upakAra sahajabhAve karI rahela che. tevA parama upakAraka vargane zAstromAM pUjya zramaNa-zramaNI rUpe ke pUjya sAdhu-sAdhvI rUpe varNavela che. alokAkAza pradeza anaMta che, tema jIvasRSTi paNa anaMta che. temAM mAnavajIvasRSTi to anaMtamAM bhAge ja che. te anaMtamA bhAganI mAnavasRSTimAMthI sadAne mATe atyalpasaMkhyaka mAnavasRSTi ja paMcapAda dhArmika AcArasaMhitAne sarvataH aMgIkAra karIne aNizuddha akhaMDa pAlana (AcaraNa) karanAra hoya che. sarvataH aMgIkAra karIne AcaraNa karanAra karatAM amuka adhika saMkhyaka mAnavasRSTi samyakatvapUrvaka dezataH bhinna bhinna rIte sthUla vrataniyamone aMgIkAra karI pAlana karanAra hoya che, ane zeSa sarva mAnavasRSTine sarvata ane dezataH skUla vrata-niyamone aMgIkAra karIne pAlana karavA atizaya duSkara lAgavAthI, te zeSa mAnavasRSTimAMthI mArgAnusAritAnA amuka amuka aMzane varela atyalpa - mAnavasRSTie potAnA jIvananuM ghaDatara Adarza bane, te mATe amuka aMze ahiMsA-asatyano tyAga ane brahmacarya e tripAda AcArasaMhitAne aMgIkAra karIne pAlana karavA lAgyA ane vrataniyama AdithI sarvathA nirapekSa evo mAnava samudAya atyadhika saMkhyaka che. te mAnava samudAya to asuro, dAnavo ane mahAkrUra hiMsaka pazuone paNa lajave ane vaTalAve tevo mahAbhayaMkara abhizAparUpa che. te bAlizatAne kAraNe AjanuM dRzya vizva trAhimAm trAhimAm pokAratuM sAva bhAMgI paDyuM che. Atmavat sarvabhUteSu' arthAt jIvamAtra pratye AtmIyatA keLavavI e AtmavikAsanuM eTale paramAtmasvarUpa pAmavAnuM lakSaNa che. ahiMsA e abhayanuM, AtmaparAyaNa jIvananuM svAbhAvika phaLa che. mAnava jevA uttama bhava maLyA pachI to jIvAtmAe satya ane sadAcAranA caramasImAnta zAzvata AdarzonA sadAyanA adhikArI thavAya te rIte vartavAnuM che. svArthasANasAnI bhayaMkara bhIMsa(pakaDa)mAMthI sadAne mukta karAvIne paramArthanA parama pavitra paMthe prasthAna karAvIne pralayakAlIna jhaMjhAvAtI vAyunI jema purapATa AgaLa ne AgaLa doDAve (dhapAve) tene jJAnIoe dharma kahyo che. AtmAne svArthAndha, lobhAnya, kAmAnya, krodhAnya ane nirdayAzva Adi sarva durguNonI durgandhathI gaMdhAtA ukaraDA jevo banAve, to te dharma nahIM, paNa mahA adharma che. svArthAnta AtmAo dharmanuM phaLa icche che, paNa temane dharmanuM AcaraNa karavuM gamatuM nathI. pApanuM phaLa nathI joItuM, paNa pApa niraMtara tanmaya, tadAkAra banIne prasannatApUrvaka karye ja jAya che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI mohanIya ane jJAnAvaraNIya karmanA prabaLa kSayopazamathavAnA kAraNe, ane temAM paNa darzanamohanIya karmano baLavattara kSayopazama thavAnA kAraNe pragaTela sAcI samaja, ane AtmAnuM AtyaMtika kalyANa sadhAvIne mokSa prApta karAve, evo ja zrI jinendra paramAtmAkta dharma, te dharmanA marmane atIva UMDANathI samajela zrI puNiyA zrAvaka, ke zrI AnaMda kAmadevAdi jevA parama susajjana dharmaniSTha zrAddharatnonuM bAhya abhyatara jIvana nirdabha hovAthI ekarUpa korI pATI jevuM hoya che. evA nirdabha parama susajjana dharmAtmAo to AMgaLInA veDhe gaNAya teTalAya nahIM hoya. tyAre enI sAme eTale nirdabha parama susajjana dharmAtmAono pratispardhI eTale ajJAna ane mohAdhIna evo adhamAdhama parama pAmara varga to kalpanAtIta bahusaMkhyaka che. te varga to ema ja samajI beTho che, ke durjanatA, dhUrtatA ane pApanuM AcaraNa karavuM e to amAro anAdikAlIna janmajAta adhikArarUpa mudrAlekha che. e vargamAMthI jemano kaMIka aMze jJAnAvaraNIya ane mohanIya karmano kSayopazama thayela che evo varga vyAvahArika jIvana sAthe atyalpa aMze dhArmika jIvana paNa Ave che, paNa dharmAtmA hovAno dekhAva karavA mATe daMbhanuM sevana thatuM pratyakSa anubhavAI rahyuM che. A saMbaMdhamAM ApaNuM ajJAna bhAMge, dharmane ApaNe ApaNA pratyakSa AcaraNamAM ja upayogamAM laIe ane e mATe ApaNAM jaina sUtro, gItA, mahAbhAratanAM vacano vagere ApaNane khUba ja upayogI banI rahe tema che. mUrtipUjA saguNopAsanA jevI koI divya kalpanA nathI ane enA jevo bIjo koI AnaMda nathI. saguNopAsanA karatI vakhate mUrtimAM roja roja navA bhAvo jovA maLavA joIe. tatparatA ane samarpaNanA guNo jIvanavikAsa mATe saguNopAsakamAM ati Avazyaka che ane te mUrtipUjA dvArA maLatA hoya che. vAstavika mUrtipUjA bahu ucca che. mUrtinI zakti mAnavIne jIvananI Toca sudhI laI jAya che. eka ja mUrtimAM bALakone ramakaDuM lAge, kalAkArane zilpanAM darzana thAya, citrakArane temAM purAyelA raMgo bhAse, sonIne alaMkAra dekhAya, paNa bhAvapUrNa aMta:karaNavALA bhaktanI vAta nyArI che. te bhaktAtmAne mUrtimAM paramAtmAnAM darzana thAya che. bhAvathI mUrtipUjA karavI hoya to zakti ane kauzalya joIe. bhagavAna jevuM zuddha sphaTikavat citta karavA mATe to vidhivat mUrtipUjA avazyameva karavI joIe. temAM paNa pahelAM tanupUjA, pachI guNapUjA ane chelle tattvapUjA - Ama mUrtipUjAnI paraMparA gaNAvI zakAya. pUjAnAM A zreSThatama pagathiyAM che. e mArge javAthI prabhunA citta jevuM ApaNuM citta thAya. evI paNa eka vicAradhArA pravarte che ke tIrthakaro zabdabrahmasvarUpa che. AkhuM jagata zabdano aMza che, nAdanI lIlA che. e nAdanI zaktinuM mULa ahaMtomAM che, dehadhArI ahaMtomAM che. devatAo A zabdane adhIna che; ahaMtonI e zaktine prApta karavA ja ApaNe tyAM pUjApaddhati che. e paramazakti mUrtinA mAdhyamathI pragaTa karavA mATe mUrtinirmANa che. enA avataraNa mATe pratiSThA che. mUrtimAM e zaktino Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 31 saMcAra cAlu rahe te mATe pUjApAThanA paNa cokkasa niyamo che. pUjA dvArA e vaizvika zaktino mUrtimAM saMcAra ane ApaNAmAM e pAta thAya tevI prakriyA goThavAI che. "tatthava ane pIvaMtu no artha paNa A ja che. tIrthakaranA nirvANa pachI paNa emanI zakti mUrti ke AcAryanA mAdhyama dvArA asaMkhyakALa sudhI sakriya rahe che. A eka ati gUDha prakriyA che. jainadharmamAM zrI zAMtisnAtra paNa eka viziSTa pUjana gaNAyuM che. mahAmUlyavAna, mahAprabhAvI, mahAcamatkArI ane sacoTazAMtisAdhana zrI zAntisnAtravidhAna che. emAM aneka rogo, upadravo, bhayamAMthI zAMti meLavavAnA suphaLo sadya prApta thAya che. vividha prakAranI mUrtio - zrImad bhAgavatanA agiyAramA skaMdhamAM ane zrI jaina darzanamAM paNa je rIte batAvyuM che te rIte, ATha prakAranI mUrtiono ullekha karAyo che : paththarathI banAvelI, kASThanI, koI paNa dhAtunI, chANa athavA mATInI, Alekhita (citra), retInI yA retALa paththaranI, ratnanirmita (pravAla yA to sphaTikarano) athavA mAnasika. mUrtinirmANa mATe zilA parIkSAnuM talasparzI jJAna hovuM atyaMta anivArya che. pASANa sAro, sakhata . ane surucikara hovo joIe. pASANanI parIkSA paNa traNa prakAre thatI hoya che. AvI aneka vigato jANavI jarUrI che. atre tenI vistRta carcA nahIM karIe. dhAtunI mUrtio pUrvakALamAM paNa banatI. prinsa oNpha velsa saMgrahAlaya (myujhiyama), muMbaImAM, tIrthakara zrI pArzvanAthanI kAMsyapratimA surakSita che. paTaNA (bihAra) saMgrahAlaya(myujhiyama)mAM rahelAM dhAtuzilpomAM eka dharmacakra, eka kalpavRkSa ane 16 jaina tIrthakaronI mUrtiono samAveza thAya che. dakSiNa bhAratamAM devamUrtione dhAtumAM DhALIne banAvavAnI praNAlikA vyApaka rUpe pracalita hatI. A uparAMta khAsa prakAranI cIkaNI mRttikA ane saikAo sudhI saDe nahIM evA kASThano upayoga paNa mUrtio banAvavAmAM thato hato. mUrtividhAnanA pariprekSyamAM hitezabhAI zAhanolekha joI javA jevo che. mUrti cA caMdrapUjA-pratiSThA mUrti athavA yaMtra dhAtu, citra ke pASANa, game tenAthI banAvAya; chatAM jyAM sudhI temAM prANapratiSThA karavAmAM na Ave, tyAM sudhI temAM ane sAmAnya dhAtu Adi padArthomAM taphAvata nathI. vyApaka parama devatAnI mUrti-yaMtrAdimAM sUri-maMtrAdithI abhimaMtrita parama suvAsita (sugaMdhI), vAsacUrNa capaTImAM laIne je te devAdinA maMtro datacitte uccAra karavApUrvaka mUrti-maMtrAdi upara vAsakSepa karavAthI te mUrtimaMtrAdimAM je te devAdinuM avataraNa ane tenI acinya zaktino nyAsa karyo gaNAya. tenuM apara nAma pratiSThA pratiSThA vinA mUrtimaMtrAdi mahadaMze phaLa devA samartha thatAM nathI. gAyanA samasta zarIramAM sUkSma rIte dUdha banI rahyuM hoya che, paNa te sUve che to tenAM stanomAMthI ja. tevI ja rIte deva sarvavyApI hovA chatAM, teno savizeSa prakAza mUrti-vigraha-pratimA-maMtrAdimAM ja thAya che, jenA prabhAve karI durgama kAryo sugama bane che, yazano vistAra vadhe che, ane aciMtya lAbha maLe che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI jainataMtranAM siddhi ApanArAM yaMtro ane maMtro jaina taMtrazAstramAM yaMtra ane maMtranuM mahattva ghaNuM ja UMcA prakAranuM hoya che. A zAstromAM je yaMtro hoya che te badhAM yaMtro karatAM judAM hoya che. A yaMtro jANakAro pAse cAMdInA patarA upara, tAMbAnA patarA upara ke sonAnA patarA upara kotarAvI tene maMtrathI siddha karI rAkhavAmAM Ave to ghaNuM uttama phaLa Ape che. A yaMtrone bhojapatra, caMdana, sukhaDa vagere dvArA mAdaLiyAmAM bIDavAmAM Ave che. gujarAta samAcAra'nA dara aThavADiye pragaTa thatA kiratAra vibhAgamAM A viSaya upara ghaNo vakhata suMdara prakAza relAya che. - maMtrazAstro ane jyotiSazAstra saMbaMdhanI pUrvakAlIna hastaprato vagerenuM vipula sAhitya amadAvAdabhAnuprabhA seneToriyamamAM pU.paM. zrI subodhavijayajI mahArAjazrI pAse upalabdha hovAnuM paNa jANavA maLe che. anveSakoe pUjyazrIno saMparka sAdhavA jevo che. pratIkopAsanA pratIko ApaNAM sAMskRtika sUtro che. A pratIkonI pAchaLa bhavya bhAvanAnI suvAsa (sugaMdha) chupAyelI che. A bhAvanA ja pratIkane arthavAna, sAmarthyazIla tema ja jIvaMta banAve che. pratIka e maunanI bhASA che, zAMtinuM saMgIta che, saMskRtinA mahimAnuM mUMguM gIta che. pratIkopAsanA eTale biMdumAM siMdhune jovAnI amUlya taka arthAt biMdumAM siMdhunuM nidarzana thavAno aNamola avasara; gAgaramAM sAgaranI apAra zaktine sahajamAM samajavAno apUrva avasara. bhASAnA abhAvamAM bhAvane abhivyakta karavAnI ajoDakaLA, zabdonI anupasthitimAM vicArane vyakta karavAnI vyavasthA, saMketamAM zAstrarahasyane samajAvatuM anokhuM vijJAna. jIvananA UMDANanI sAdhanAnI pratIti karAve enuM nAma pratIka. A pratIka vinA koIne cAlatuM ja nathI. badhA ja devo yA to badhAM ja pratIko temanA adhiSThAtAonI acinya zaktinI anubhUti ane pratIti karavanArAM che. je sAkAra pratIko hoya che tenI pAchaLa rahasyapUrNa tAtvikatA rahelI che. vAhana, hAtha-paga AdinAM AkAra-prakAra tathA hAthomAM darzAvela bhinna bhinna vastuo hetulakSI che. eTale eka-eka pratIkanA tAttvika bhAvane samajavA prayatna karIe. A pratIkonuM AdhyAtmika arthaghaTana jarUrI manAyuM che. pratIkonA mAdhyamathI ja mahAna sAMskRtika vicAradhArAne sahaja ane saraLa rIte saMkSepamAM vyakta karI zakAya che. A pratIkonI upAsanA jo jAgRtapaNe rahIne samajaNapUrvaka karavAmAM Ave to e sAMskRtika saMketo ApaNA jIvanamAM preraka, poSaka, protsAhaka ane kAryasAdhaka banI raheze. jaina zAsanamAM ATha prakAranI maMgalasUcaka AkRtio aSTamaMgala nAme oLakhAya che, te badhAM pratIko ghaNuM ghaNuM sUcave che. vidyAnI adhiSThAtrI devI padmAvatIjInA cAra hAthomAM rahelAM pratIkomAM paNa tathyapUrNa hakIkato | nihita che, je A graMthanAM pRSTho parathI jANI zakAze. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] zrI padmAvatIjIno apAra mahimA covIsa tIrthakaromAM guNadRSTie, upakAradRSTie, jJAnadRSTie, pariNAmadRSTie pratyeka tIrthakara paramAtmA samAna hovA chatAM, zrI pArzvanAthajI paramAtmAnuM Adeya nAmakarma viziSTa hovAthI bhagavAna zrI pArzvanAthajIno prabhAva prabaLa rahyo che. pratyeka tIrthaMkara paramAtmAe tIrtha(zAsana)nI sthApanA karela hovA chatAM sahuthI alpa zAsanakALa bhagavAna zrI pArzvanAthajInuM rahyuM che. eTale mAtra 250varSa zAsana cAlyuM to paNa temano prabhAva ajoDa che. zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM Adeya nAmakarma eTaluM moTuM hatuM ke atIta, vartamAna ane anAgata ema traNe covIsImAM teo pUjAyA che ane pUjAze. A ghaTanA mananaciMtanano viSaya banI jAya che. bhagavAna zrI pArzvanAthajIno A prabhAva (jAherAta) AgalI covIsImAMthI thaI te samaya ane vartamAna samayanuM aMtara aDhAra koTi koTisAgaropamanuM prAya che. bhagavAna A covIsImAM paNa trevIsamAM eTale sAva pAchalA samayamAM 100 varSanuM AyuSya, 250 varSanA zAsanakALa chatAM aDhAra koTi koTi sAgaropamanA kALathI gata covIsImAMdAmodara tIrthaMkaranA zAsanakALamAM aSADhI zrAvake temanAM pratimAjI bharAvelAM je uttara gujarAtamAM zaMkhezvarajI tIrthamAM mojUda che. bhAratabharamAM sauthI purANI pratimA e ja che. ane te prabhujInA tIrthakara janmane mAtra 2765 varSa thayAM che. ajAyaba vAta che te pratimAjInI pUrvakAlInatA vize ane aneka vakhata devalokamAM paNa pUjAyA. Avo dAkhalo koI vakhatano, koI tIrthakarano paNa nathI. tIrthakara devo koI paNa paracA, zrApa, varadAna ApatA ja nathI. pUrNa jJAnI, apAra zaktivaMta, anaMta labdhisaMpanna chatAM paNa paraco nahIM, pakSapAta nahIM - upayoga mAtra paramArtha. rAmathI na tare te paththara rAmanA nAme tarI jAya, e dRSTAnne pArthaprabhunA nAmathI, snAtrajaLa-anuSThAnothI bhagavAna pArzvanAtha thayA pahelAM paNa camatkAro banyA che eTale pragaTaprabhAvI to che ja. covIsa tIrthaMkaro nirvANa pAmI gayA, mokSe padhArI gayA, nirAkAra thayA, parama jyotamAM bhaLI gayA chatAM paNa jenA paracA dekhAya che, mAnatAo levAya che ane manovAMchita pUrNa paNa thAya che, e pArzvanAthajIno Avo prabhAva pragaTa kema rahyo? kayA kAraNe? - A badhAM UMDAM rahasyo jANavA-samajavA prayatna karavo ja rahyo. adhiSThAyaka daivI zakti je zAsananA rakSaka bhakto che, jenA vinA zAsana cAle nahIMte caturvidha saMgha mAnavagatimAM ane adhiSThAyaka devo daivI zaktimAM cheja. A adhiSThAyako apAra zraddhApUrvaka bhagavAnanI bhakti karanAra bhaktAtmAone mahadaMze pratyeka rIte sahAya kare che. prabhujIno prabhAva TakI rahe ane vRddhi pAmato rahe tevA temanA prayAso hoya che. prabhu-pratimA sthApana karatAM temanI paNa prANapratiSThA thAya ja che. te badhAMmAM pArzvanAthajInA adhiSThAyako vizeSa jAgRta che. tIrthanI prabhAvanA karavAmAM adhiSThAyako udyamazIla rahe che, e suvidita che. adhiSThAyaka devagatimAM hastI dharAve che, zaktivaMta che; bhUtakALamAM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI potAnA upara thayelA prabhujInA upakArothI ja bhagavAnano mahimA vizeSa karavA, anekane jinazAsanamAM AkarSIne, kheMcIne joDavA, rakSavA AdinA mAdhyamathI upakAra karI zake che. eTale koI prabhubhaktimAM sahAya mATe, koI potAnAM duHkhadardI TALavA mATe A prabhAvazALI daivI zaktino upayoga kare che, tenI bhakti kare che, maMtrajApa kare che, pUjana kare che. zakti pUjAya che e nakkara hakIkata che, ane samakitavaMtanI zaktino upayoga upakArasabhara hoya tethI jajagatamAM evI mahAdevIonuM joradAra varcasva che. lakSmIjI ane sarasvatI e devIo nAma ane rUpathI zAzvata che, vizvavyApaka che. apAra zraddhApUrvaka e devIonA maMtrajApathI e devIo kAryasiddhimAM sahAyaka bane che. lakSmI e zakti che, sarasvatI e jJAna che. jJAna ane zakti e caitanyaguNa che ane caitanya dravyamAM vyApaka che. temanAM tIrtho paNa che. mUrtimAM nArI svarUpe che chatAM guNatattva che. adRzya chatAM paNa nAmathI dRzyapaNe che. agni hoya chatAM dhumADo na hoya te bane, paNa dhumADo dekhAtAM ja agni hovAnuM cokkasa thAya che. covIsa tIrthakarone adhiSThAyikA devIo che ja, konA konAM devadevIonuM cyavana thaI gayuM che te to jJAnIo jANe, chatAM mahAdevI padmAvatIjIno mahimA atyAre vizeSa dekhAya che ane 16,000 devadevIonA parivAra para Adhipatya dharAvatAM hovAnuM kahevAya che. zrI pArzvanAthajI bhagavAna, pArzvayakSa, dharaNendradeva padmAvatI yakSiNIdevI e bolAtAM nAme traNe eka rAzimAM che ema kahI zakAya. pada, padma, padmAvatI, e mahAmaMgalakArI che. pada eTale adhikAra, je mahAdevIonAM nAmomAM prathama che. padma eTale kamaLa e viSNu bhagavAnanA hAthanuM cihana che. devayoni ane manuSyayoni te uttama che. manuSyagatimAM, nArIjAtimAM sarvazreSTha jAta padminI nArI kahevAya che. cakravartInAM cauda ratnomAM AvAM strIratnono samAveza hoya che, jyAre daivI strIomAM padmAvatI zreSTha kakSAnI samyagadRSTi devI che, mahAna upakArI che, mokSasAdhanAmAM sahAyaka che, zakti agAdha che, je sarvaamaMgalono nAza karanArI che, bhAvika bhaktonuM kalyANa karanArI che, jemanAM darzana mAtrathI hRdayamAM zAMtinuM prAgaTya thAya evAM mahAdevI jagadaMbAnuM Asana kukarkaTajAtino sarpache, te padmAvatI devInA mastaka upara pArzvanAthajInuM chatra che, eTale prabhujInI prabhA te devInA mastakanA brahmaraMdhruvibhAge sthira rahe che-jyAre anya adhiSThAyikA devIone mastaka upara prabhunI AjJA hovA chatAM dRzyapaNe hotuM nathI. A devadevIonI vaikriya kAyA che, temano janma garbhathI na thatAM upapAtazayAmAM thAya che. manuSyonI jema temanuM nAma pADavAmAM AvatuM nathI, pUrvabhavonA puNyanA saravaiyA rUpe rUpalakSaNothI temanAM nAmanikSepo zAzvata hoya che. A padmAvatIjInAM svataMtra tIrtho paNa thayelAM che. tyAM paNa temanA zira para zrI pArzvanAthajI prabhunA pratimAjI virAjamAna che. rAyapura - dAdAvADImAM zrI padmAvatIjI mAtAjInuM svataMtra maMdira khUba ja purANuM che. yatizrI TIkamacaMdajIe pratiSThA karI hovAnI mAhitI maLe che. e ja rIte madrAsa nagaramAM paNa Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] zrI padmAvatInI mUrti ghaNI ja camatkArI hovAnuM jANavA maLyuM che. pAdaliptasUrikRta 'nirvANakAlikA' mAM lakhyuM che tema bhagavAna pArzvanAthajInAM adhiSThAtrI zrI padmAvatIjI mAtAjI suvarNavarNA che. karNATakamAM temanAM maMdiro che. jinAlayomAM zrI pArzvanAthajI prabhunA pASANa tema ja dhAtunAM pratimAjIo sAthe ane kyAMka bhinna rIte zrI padmAvatIjI mAtAjInAM pratimAjIo virAjamAna che, te khUba ja mananIya che. dakSiNa bhAratamAM zrI padmAvatIjIno prabhAva atizaya prabaLa jaNAya che. tyAMnuM humaca e A padmAvatIdevInuM suvikhyAta sthAnaka che. tirupatimAM paNa taLeTInA nagaramAM ja padmAvatInuM juduM maMdira che. sAdhanAkSetre vicAratAM jaNAya che, ke devI padmAvatIjI mokSamArgamAM sahAyaka che, prabhubhaktimAM sahAyaka che, saubhAgyanI vRddhi karanArI che. zrI jinazAsananuM rakSaNa karanArI A mahAdevIno mahimA vartamAna samayamAM khUba ja prabaLa che. tenA zaraNamAM janArane bhaya-zoka-ciMtA rahetAM nathI. jemanI bhakti karavAthI zakti vadhe che, azakya zakya bane che ane mananA sarva manoratho pUrA thatA hovAnuM kahevAya che. zrI padmAvatIjInA mahimA viSe A graMthamAM ja pU. A. zrI yazodevasUrijI ma. sA. tathA vidhikAra zrI jazubhAI zAhe suMdara prakAza Apyo che. prasiddha vaktA munizrI devaratnasAgarajI ma. sA. nuM sAnnidhya paNa amane khUba ja upayogI banI rahyuM che. pUjyazrInI premALa lAgaNI ane vAtsalyabhAvathI A Ayojana samRdhdha banI zakyuM che. japasAdhanA koI paNa maMtranuM smaraNa karavuM enuM nAma japa, japano maMtra bahu lAMbo na hovo joIe. akATya zraddhApUrvaka maMtrajApa karavAthI te maMtra phaLadAyI bane che. vaidika zAstromAM ane lokamAM ema kahevAyuM che ke kRtayugamAM dhyAna karavAthI, tretAyugamAM yajJa karavAthI ane dvApara yugamAM pUjana karavAthI je siddhi maLe che, te ISTadevanAnAmajapathI kaLiyugamAM prApta thAya che. pataMjali munie yogadarzanamAM paNa praNavamaMtranI siddhi mATe sUtrathI japa karavAnuM tathA tenI arthabhAvanA karavAnuM spaSTavidhAna kareluM che. bhUtazuddhitaMtramAM paNa kahevA mujaba japa karatI vakhate bahAranA viSayone manathI sadaMtara dUra karavA. ane gItAmAM paNa spaSTa kahevAyuM che, ke zarIra vibhUSAno tyAga karIne melA rahevuM e saheluM che, indriyono nirodha karavo e paNa sahelo che, paNa cittanI vRttione ahIMtahIM jatI rokavI e kAma atyaMta duSkara che. ane tethI ja maMtravizArado kahe che ke japa karatI vakhate ALasa maraDavI nahIM, bhayabhIta thavuM nahIM, nAbhi nIcenAM aMgono sparza karavo nahi, sIvelAM vastro paherIne maMtrajapa karavo nahi, nagna thaIne maMtrajapa karavo nahIM, anyonI upasthitimAM, Asana bichAvyA vinA, gamana samaye, zayana samaye, bhojana samaye ane bhramita citta Adi jevA aneka prasaMgoe maMtrajapano niSedha karela che, jyAre mAnasajapa sarva avasthAmAM karavAmAM koI doSa nathI. alabatta, temAM paNa jeTalI zuddhi teTalo vadhu lAbha. prANAyAma sahita thatA japanuM phaLa vizeSa (sagarbha) che. japa sAthe tapa hoya to japa vadhAre baLavAna bane che. AthI ja sujJa ArAdhakoe maMtrajapa daramyAna upavAsa, AyaMbila, ekAsaNuM, biAsaNuM ke pAMca vastuono tyAga - emAMthI je zakyatA hoya, tadanusAra tapa avazya karavuM. TUMkamAM svane parama satyamAM visarjita karI devAmAM ja sAdhanAnI sArthakatA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI samAyelI che. zrI nemisUri samudAyanA pa. pU. A. zrI sUryodayasUrijI ma. sA. nA ziSyaratna pU. muni naMdighoSavijayajI mahArAjazrIe japasAdhanA saMbaMdhe suMdara prakAza A graMthamAM relAvyo che. zrI makaraMda davee eka jagyAe sarasa noMdhyuM che ke svAdhyAya ane upAsanA mATe bahu thothAM uthalAvavAnI jarUra nathI ke kriyAkAMDano jamelo karavAnI paNa jarUra nathI. ApaNI aMdaranI cetanA jAgRta thAya ane rojiMdA vyavahAramAM te pragaTa thAya e ja jovAnI jarUra che. AtmasAdhanA ane vyavahArazuddhi jaLavAze, to bhagavatI bhItaramAMthI guMjana karI UThaze. japasAdhanAmAM bhAvazaddhinI agatya ghaNA ghaNA japa karo, anuSThAna karo, aneka prakAranA kAyakalezo sahana karo, paNa emAM bhAvazuddhi na hoya to deva, yaMtro ane maMtra phaLa ApatAM nathI. akSarazuddhi ane uccArazuddhi hovA sAthe bhAvazuddhi hovI paramatama anivArya che. bhAva eTale aMtarano ullAsa, umaMga, utsAha, bhAvathI sarva prakAranA lAbho maLe che. bhAvathI devatAnAM darzana thAya che. bhAvathI parama jJAnasaMpadAnI prApti thAya che, ane tethI ja bhAvanuM avalaMbana laIne sarva kriyAo karavAnuM zAstro ane dharmagraMtho khAsa sUcave che. maMtrajapanI pUrNAhuti thayA pachI paNa dhyAnanI pravRttimAM manane kendrita karavuM jarUrI che. iSTadeva ke ArAdhya devatAno maMtrajapa eka karoDavAra karo ane temanuM dhyAna thoDIvAra dharo e bannenuM phaLa sarakhuM gaNAyuM che. dhyAna vagara ArAdhanA pUrI thatI nathI. zAstromAM maMtrayoganAM je soLa aMgo varNavAyAM che temAM 14muM aMga japa ane 15muM aMga dhyAna mATenuM kaheluM che. atyaMtara tapazcaryAnA cha prakAromAM pAMcamo prakAra dhyAnano manAya che. zaktirUpA padmAvatIjInA dhyAna mATe paNa ghaNI sUcanAo dhyAnamAM levA jevI che. e ja rIte mahAprabhAvazALI saMto, mahaMto ane siddho-sAdhakonI siddhionuM rahasya yogavidyA paNa manAya che. yogavidyA e mAnavajIvanane saphaLa ane unnata banAvavAnI sAdhanA che. yogavidyA dvArA prApta thatI siddhiomAM AgaLa ane AgaLa vadhatAM AtmA paramAtmA svarUpa bane che. mAnavasaMskRtinA utthAna sAthe AdhyAtmika jIvananuM utthAna thayuM ane te sAthe yogavidyAnuM paNa nirmANa thayuM. jyAM jyAM mAnavasaMskRti utthAna pAmI ane temAM je je dharmano prAdurbhAva thayo tyAM tyAM yamaniyamo AvyA ane e yamaniyamo yogarUpe saMyojAyA. yogavidyAnI vyApakatA pUrve tema ja Aje paNa atra-tatra-sarvatra jovA maLe che. anukULatA haze to zrI padmAvatIjInA graMthanA bIjA bhAgamAM AvA aneka viSayonI vizada chaNAvaTa karavAnI bhAvanA che. zraddhA-kAryasiddhinuM rahasya zraddhAthI saMkalpamAM baLa maLe che ane te baLavAna saMkalpa kAryane siddha karI zake che. kAryasiddhinuM e ja rahasya che. zraddhAnuM lakSaNa e che, ke zAstranAM ane gurunAM vacano upara vizvAsa rAkhI emanuM avadhAraNa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] karavuM. tene puruSo zraddhA kahe che. zraddhAno vAstavika upayoga e ja che ke enAthI vastunI prApti thAya. zraddhA e cittanI eka na choDI zakAya evI prakRti che. zraddhAno abhAva kadI saMbhave ja nahIM. je jAtanI je mANasanI zraddhA hoya tevuM temanuM cAritrya ghaDAya che. zraddhA-Ayojana-zrama, A traNe maLIne saphaLatA prApta thAya che. maMtrayoganAM soLa aMgomAM bhaktine prathama mUkI che. eno artha A bhAvabharI zraddhA ja che. zraddhA nahIM to siddhi nahIM. ghaNI vAra buddhi zaMkA, vivAda ane tarka uThAve che, jyAre zraddhA samAdhAna ane tattvane vaLage che. jyAM buddhi vicAramAM pADI daIne kazuM karAvI zakatI nathI, tyAM zraddhA mahAparAkrama karAvI vijaya apAve che. zraddhA manuSyanA hrayanI lAgaNI -bhAvanA che. buddhinA vAdathI te para che. evI e zraddhAe ja A graMtha ApanA karakamalomAM mUkavA amane utsAhita karyA che. zAsanadevI padmAvatI eka mAtRhRdayA, sAttvika zaktisvarUpa devI che, tenA haiyAmAM apAra karuNA bharelI che. ane tethI ja ApaNA prabhAvaka pUrvAcAryoe prasaMge prasaMge aneka sthaLe stutivaMdanA karyAnA dAkhalA pUrvakAlIna graMthomAM jovA maLe che. vartamAnamAM vicaratA zrI bhaktisUri samudAyanA zAsanaprabhAvaka pa.pU.A. zrI vijayalabdhisUrijI mahArAjazrIe siddha karelA zrI pArzva-padmAvatInA maMtrajApa dvArA aneka lokone zArIrika dardomAM dhAryuM suMdara pariNAma lAvI ApyAnuM kahevAya che. prabhunA bhaktajanono jyAM jyAM Arta hRdaye pokAra thayo che tyAM tyAM bhaktonI ApattionAM gherAyelAM vAdaLo mAtA padmAnI sahAyathI tatkALa dUra thayAnA seMkaDo dAkhalA pUjyazrI pAsethI jANavA maLe che. A dizAmAM pa.pU.A.zrI bhuvanazekharasUrijI mahArAjazrI, pU.paM.zrI dharmadhvajavijayajI mahArAjazrI ane uttara gujarAta tarapha vicaratA pU. munizrI dhuraMdharavijayajI mahArAja sAro prakAza pADatA rahyA che. AmAM zraddhAbaLa mahattvanuM kAma kare che. amArI pAse haju evAM keTalAMka zubha nAmo che jeo padmAvatI sAdhanAmAM khUba ja AgaLa vadhyAM che. e pUjyazrIonA anubhUti prasaMgo kyAreka anukuLatAe AlekhazuM. sAdhaka ane sAdhanA koI paNa dhyeyanI prApti arthe vyavasthita prayatno karavA tenuM nAma sAdhanA. tenA svarUpano ane tenA prakArano AdhAra sAdhya zuM che tenA upara che. sattA, kIrti, lakSmI Adi mATenI kriyAmAM mananI ekAgratA keLavAya che tema sAdhanA mATe paNa cittane anya dizAmAMthI vALavuM anivArya che. sAdhanA e jIvananI eka kaLA che. anaMtajJAnIoe je mArgo upadezyA, te mArge cAlavAthI sAdhakane siddhi avazya prApta thAya che. mAnavajIvana-saMsAra, janma-mRtyunI dharI upara niraMtara pharyA ja kare che. temAM pUrNatAnA lakSyane najara samakSa rAkhI gati karavI tenuM nAma sAdhanA che. sAdhanAmAM sahajatA, saraLatA ane spaSTatA avazya hovAM joIe. dareka paMtha ane paraMparAnI sAdhanAnAM be rUpa hoya che - sAmAnya ane vizeSa. pAtaMjala yogasUtramAM sAmAnyane punarvicAra kahela che ane vizeSane yama kahela che. pAMca yamanI rakSA mATe pAMca - - Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI niyamonuM vidhAna kareluM che. AgamomAM yamanI jagyAe mahAvrata ane niyamanI jagyAe aNuvrata, guNavrata tathA zikSAvratano prayoga karelo che. bhAratIya sAdhanAnuM samagra svarUpa AmAM samAI jAya che. saMyamane jIvanano pAyo banAvavAmAM Ave te sAdhanAmArganA pravAsI mATe jarUrI che. uparAMta vairAgya, vizvaprema ane jJAna - sAdhanAnI A traNa AdhArazilAo che. 38 samatAnA vikAsa, poSaNa ane sthiratA mATe thaIne paNa, u52nAM traNeya aMgo Avazyaka to che ja. sAdhanAmArge AgaLa vadhato sAdhaka haMmezAM sanmAnanIya hoya che. tenuM sanmAna parAzaktinuM jasanmAna che. sAdhaka jeTalI pavitratAthI raheze teTalI divyatA avazya prApta karazeja, emAM zaMkAne koI sthAna nathI. sAdhaka jeTalI divyatA vadhAraze eTalI ja zaktinI prabhA ene sarvatra dekhAvA lAgaze. sAdhake zruti, yukti ane anubhUtinA tripAMkhiyA dhasArAthI AtamagaDha sara karavAno che. jhaMkhanA, tAlAvelI, jijJAsA, zodhaka buddhi, sattvazuddhi, vicAramaya ane puruSArthI jIvana, pUjyo ane gurujano pratye bhakti-Adara, jagata pratye niSkAma prema, dhairya, khaMta, kRtajJatA, dharmazIlatA - A badhA guNo satyazodhakamAM hovA anivArya che. je sAdhaka nikhAlasa ane pAradarzaka hoya temane daivI preraNA haMmezAM maLatI rahe che. devIsAdhanAno AjamoTo prabhAva ane camatkAra che. pU. munizrInaMdIghoSavijayajI mahArAjano lekha A saMbaMdhe suMdara prakAza Ape che. A graMthamaNinA adhyAtmarasanuM, Avo, ApaNe Acamana karIe. sadgurunI prApti daivI kRpA thAya che tyAre sAdhakane mArgadarzaka sadgurunI prApti anAyAse thAya che. AtmaniSTha gurunA sahavAsathIsAdhakane khUba lAbha thAya che. AtmaniSTha gurunI pratyeka hilacAla, vAtacIta ane tenI AsapAsanuM sUkSma vAtAvaraNa sudhdhAM AtmabhAvanAM poSaka hoya che. kAMIka AgaLa vadhelA sAdhako to, e vAtAvaraNano Avo prabhAva potAnA cittataMtra upara spaSTa anubhavI zake che. adhikArI vyakti potAnI AMtarasUjhathI evA tAraka gurune oLakhI lye che. samartha guru sAthenA prathama paricaya pachI zraddhAbhaktisaMpanna sAdhakane tAraka guru dUra hoya to paNa temanI sahAya maLatI raheche. AMtarika nirmaLatAmAMthI janmatI AMtarasUjhathI sAdhaka yogya tAraka sadgurune avazya pArakhI lye che. dharmaratnano bhaMDAra dhArmika graMthomAM kahevAmAM AvyuM che, ke ApaNuM mana suvarNa jevuM zuddha hoya to ja dharmaratna emAM zobhe. paNa te mATe pahelAM pAtratA keLavavI paDaze. mana jo saMyamavihoNuM hoya, to e apAtra gaNAya. krodhane, mAnane, mAyAne ane lobhane haiyAmAM TakavA na devAM, vAsanAnA jarIpurANA vAghAno sadAne mATe tyAga ka2vo, mithyAbhimAnane tyajavuM; AtmAmAM namratA, saraLatA, laghutA keLavavI, guNAnurAgI banavuM. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] mahApuruSone vaMdana karatA rahevuM, emanI nizrAmAM rahevuM - A badhA ApaNAM ahamane ogALavAnA upAyo che. AvA sadguNovALo mAnavI ja dharmaratnane mATe pAtra che. evI pAtratA jenAmAM hoya, e ja daivI sAdhanAnA sAcA adhikArI banI zakaze. A anubhUti eTale zuM? camatkArika anubhavo athavA atIndriya aMtarAtmA viSenA gUDha anubhavo zuM che? jUnA jamAnAnA ghaNA loko ane AjanA paNa keTalAka loko dharmAnubhava viSe aneka prakAranA vicitra khyAla sevatA hoya ! che. kAMIka akudaratI banAva bane, dA. ta. paththara pANI para tare, pazu manuSyanI vANI bole, aNadhArI moTI sahAya maLe, koI gebI nAda saMbhaLAya, vinAkAraNe koI prakAza dekhAya, sugaMdhano anubhava thAya, to e badho dharmAnubhava che, ema teo mAnatA dekhAya che. sAmAnya rIte kudaratamAM je na maLe te maLavAthI dharma pragaTa thAya che athavA mANasanI pragatinuM e dyotaka che, ema mAnavuM e bhUlabhareluM che. hakIkate to je anubhava dvArA AtmAno suMdara vikAsa thAya, nija vyaktitva soLe kaLAe khIlIne jhaLakI UThe, mANasa indriyasukhonI lAlasA choDavA tatpara thaI jAya, utkaTa prema ane nirapekSa sevAbhAvanAnA aMkuro phUTe, satyanI ane jJAnanI adamya khojano taravarATa jAge, zItaLa bhAvathI athavA prasannatApUrvaka thatuM balidAna, sarva bhUto pratye siddha thayelo samabhAva, e ja badhA kharekharA dharmAnubhavo che. mANasa pUrNa rIte jIvana jIve eTale ene evA anubhavo svAbhAvika thatA ja rahe che. ane evA vAstavika dharmAnubhavanI asara jIvana para camatkArika ane UMDI thatI hovAthI khAsa sAdhanA dvArA zravaNa, manana ane dhyAna dvArA evA anubhava vahelA thAya, vyavasthita thAya ane cheka UMDe sudhI pahoMce. keTalAka lokone amuka dharmAnubhava thAya, to tene oLakhI zakatA nathI. ethI UlaTuM, keTalAka loko jarA sarakho kAMI ADoavaLo anubhava thAya, to tene sAkSAtkAra mAnI le che. A bhedarekhAne ApaNe samajavAnI parama anivAryatA che. kalakattathI pragaTa thatA "janasattA' hindI dainikapatranA tA. 15-9-92nA aMkamAM pramoda bhArgavanA lakhavA mujaba siMdhu ane pArvatI nadInA saMgamasthAna upara padmAvatI nAmanuM nagara vaseluM che, jyAM varasAdamAM sikkAo varase che. A rahasyamaya ghaTanA anveSako mATe rasano viSaya banI rahe che. zabdazaktino prabhAva cauda pUrvano artha eTale namaskAra mahAmaMtra. temAM rahelI tAkAte phaNIdhara paNa maNidhara mora bane. zabdonI maMtrazaktithI beDIo paNa tUTI jAya te bhaktAmara stotrano prabhAva suprasiddha che. aDasaTha hajAra mahAvidyAo namaskAra mahAmaMtranA aDasaTha akSaromAM che. zAMti nimitte yugapradhAna zrI bhadrabhAhu svAmIjIe uvasaggaharaM stotra racyuM. e stotrano prabhAva aciMtya che. siddhasena divAkarajI mahArAjAe Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI maMtra dvArA suvarNasiddhi meLavI hatI. zrI khapuTAcAryae maMtrabaLanA prabhAve hajAro mANasa calAvI zake tevI be kUMDI ApoApa cAle te zakya banAvyuM hatuM. jainadharmanA tattvajJAnamAM maMtrarahasyo juo, adRzya zabdo juo, zabdanI pracaMDatA ke zabdapudgalo juo; zabdanI maMDanazailI juo, azrAvya zabdo juo, svaradhvanino prabhAvanihALo. jaDanA AviSkAramAM vijJAne haraNaphALa pragati karI, paNa te kSaNabhaMgura zarIranA amanacamana mATe thaI, dehanI ALapaMpALa mATe thaI - jyAre jaina zAsanamAM pratyeka padArthanuM vijJAna jIvanI jayaNA mATe che, AtmAnI anubhUti mATe che. vartamAna vijJAnanI je siddhio Aje ApaNane jovA maLe che tenAthI hajAragaNI cIjo jainadharmanA pUrvagata zrutamAM cheka pUrvakALathI nihita che. zaktipITho mAhitInI dRSTie joIe to prastuta keTalIkadevIpITho jagaprasiddha che: kAMcImAM kAmAkSI, malayamAM bhramarAmbA, kanyAkumArImAM kumArI, gujarAtamAM aMbA, kolhApuramAM mahAlakSmI, ujjainamAM kAlikA, prayAgamAM lalitA, viMdhyAcalamAM viMdhyavAsinI, vArANasImAM vizAlAkSI, gayAmAM maMgalAvatI, baMgALamAM tripurAsuMdarI ane nepALamAM guhyakezvarI. upAsanAno samanvaya ane samApana dharmatattvane jANavA utsuka evAM ApaNAM dharmAbhilASI lokomAM dharmanI sAcI samaja vikase ane ! loko sAcA svarUpe devapUjA ane devI upAsanA karatAM thAya, dharmajIvananA vyavahAromAM UtarIne AcArazuddhi kare, e mATe A graMthanI racanA thaI che. AtmasAdhanAnA kSetramAM pravezavAnI jhaMkhanAvALA mumukSuo tathA sAdhakone A graMtha upayogI thaze. AtmaciMtanane spaSTa karavAmAM tema ja ciMtananI kSitijo vistAravAmAM sahAyarUpa thAya evI puSkaLa sAmagrI A graMthamAMthI pratyeka vAcakane maLI Avaze evI zraddhA zrI bhagavatI padmAvatI mAtAnI ArAdhanA zA mATe ? sAmAnya rIte lokomAM evI mAnyatA pracalita che, ke zrI padmAvatIjI devI sukhasaMpatti denArAM mAtAjI che, mATe temanI ArAdhanA karavI joIe. e AzayathI ArAdhanAna karatAM pUrvanA azubha karmanA udaye Apatti, vipatti ke kaSTa-pIDA Ave tevA kaTokaTIbharyA kaparA prasaMge paNa zrI tIrthaMkara paramAtmA pratye parama prasannatA, akATya AsthA, ajoDa bhaktimAM abhivRddhi thatI rahe, jaina dharmamAM ane zrI jinazAsanamAM vaja jevI zraddhAmAM niraMtara abhivRddhi thatI rahe, te mATe arthAt e zubha AzayathI mAtAjInI ArAdhanA maMtrajapa karavAthI mAtAjInI amIdraSTi ane divya sahAyatA maLatI rahe ane e -ja zubha AzayathI prastuta graMthanuM saMkalana thayuM che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] kaMIka vicAraNIya ahIM je kaMI rajU karavAmAM AvyuM che temAM badhuM maulika pradAna hovAno dAvo nathI - na hoI zake. IzakRpAthI, gurukRpAthI ane svAdhyAya dvArA je prApta thayuM hoya tene ja ahIM zabdomAM pragaTa karavAno vividha lekhako dvArA prayatna karavAmAM Avyo che. AvA mahAkAya graMthone ane temAM rajU thayelA viSayone AtmasAt karavAno dAvo to koIthI thaI zake tema nathI; paraMtu A dvArA paNa bhAratIya saMskRti, dharma ane darzana - ane temAM paNa vizeSa karI jaina dharma ane darzananI yatkiMcita sevA saMpanna thAya, jijJAsuone temAMthI kAMIka mArgadarzana maLe ane mumukSuone kazuMka mahattvanuM pAtheya prApta thAya, to utsAhI ane udyamI prakAzana- saMsthAno lAMbA samayano A alpa prayatna saphaLa thayo lekhAze. pUrvAcAryo ane munibhagavaMtonI AjJA anusAra potAnI adhyAtma-sAdhanAnA bhAgarUpe karavAmAM AvelA svAdhyAya ane gahana ciMtana-manananA eka dIrgha prayoganA paripAka rUpe prApta thayeluM AdhyAtmika jIvananuM je anubhava rUpI navanIta, te yathAzakti-mati rajU karIne AlekhavAnA pariNAma rUpa A graMthanuM gaThana thayuM che. Ama karavA jatAM alpajJatA ke pramAdavaza kAMI doSo temAM pravezyA hoya to te pratye sujJa vAcake aMgulinirdeza karIne amane kSamA karavA vinaMtI che. graMthano darzana vibhAga darzana zabda saMskRtanA yajJa - jovuM-nihALavuM evA arthanA dhAtu u52thI siddha thAya che. vyakti ane padArthonuM cakSuothI thatuM darzana jema bAhya AkRtino paricaya karAve che. jema siMha, vAdha ke dIpaDAnI AkRti tenA svabhAvano paricaya ApI bhaya prere che to puSpo jevI pUjAsAmagrI devasvarUpanuM darzana karAvI sAdhakane AtmAbhimukha banAve che. amastuM paNa mAnavano vyavahAra indriyonA sAdhanovALo hoya che. badhI ja indriyomAM netro sauthI vadhu upayogamAM AvI anya sarva vyavahArone sugama banAve che. netrone AkAra, raMga, rUpa, sajjA, vezabhUSA, alaMkAro sahitanA dRzyanI Teva paDI che. ethI bhaktimArgamAM - upAsanAmAM paNa netro parama sahAyaka bane che. janma-janmAMtaronI tIvra tapazcaryA pachI jemaNe dhAtI karmo pariharyA ane navIna karmo bAMdhavAthI dUra rahyAM tevA pUrNa jJAnI, pUrNa darzana, pUrNa cAritryasaMpanna advaita pade ArUDha thayelA tIrthaMkara bhagavaMto kevA haze te mUrtio vinA zI rIte samajAya ? mAnava sAdhaka to banavA icche ja che. tene parama sukha meLavavuM che. jJAna, darzana ane cAritryanI samyak ArAdhanA vinA samakita thavAya nahIM. A samyak jJAna, samyak darzana ane samyak cAritryanI ArAdhanA mATe dehanI sthULatAthI upara kIkI netronI Adhibhautika viSayAvalImAMthI bahAra nIkaLI divya darzana, divya sauMdarya ne divya dehanAM darzana pUjana dhyAna mATe anivArya che. sauMdaryanA be prakAro joIe to asthI, carma, mAMsa, tvacAnAM prAkRta sauMdaryonAzavaMta, kSaNika, ardhI paLamAM gaMdhAI UThe tevAM che, jyAre puNyakarmonA atiprabaLa saMcayathI prApta thatAM je devonuM sauMdarya te 41 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pAMcabhautika ane paMcendriya gamya nathI. jinazAsananI rakSA ane saMvardhanamAM dakSa evA devo ane devIonAM saudarya aprAkRtika ane lokottara aizvaryavALA hoI temanAM deha saptadhAtu nirmita nathI hotAM paNa aizvaryasAra, amRtasAra ane tapaprabhAvI tejasvitAnA banelA hoya che. AvAM saudaryono bodha puNyazALI ane pUrvanA apAra zubha karmonA saMskArane laI AvelA kalAvido, citrakAro, zilpIo vagerene thato hoya che. pavitra tithi, vAra, nakSatra, yoga, karaNa vageremAM pavitra sthAnamAMthI lavAyelA dhAtu, paththara, Arasa, kASTha vageremAM zilpI potAnuM mAnasika aikya, bahmacaryAdi niyamo vaDe te te tIrthakara bhagavaMto ke devadevIo sAthe sAdhI jyAre citravidhAna ke mUrtividhAna kare che tyAre pratimAmAM paNa bhAva pratiSThApanA thaI Ave che. - jinadarzanamAM eka tarapha kevalina tIrthakara bhagavaMtonA nayanaramya, parama prazAMta, mana, buddhi ane Indriyone darzana mAtrathI laukika dharAtala parathI alaukika koTie laI jatA hoya che. bIjI tarapha A jinadarzanamAM siddhio ane labdhionA pradAnane darzAvatAM zAsanarakSitA devIonAM mUrtividhAno svIkAravAmAM AvyAM che. aMbikA, cakezvarI, mahAkAlI, sarasvatI ane pradhAnapaNe zrI padmAvatIdevInAM svaruponAM anekaraMgI citro atre padharAvavAmAM AvyAM che. kavIndronI vANI stotra racanAo vaDe temanA aizvaryone varNave che. bhUtakALamAM diggaja kavio ane paMDitavaronA girvANa ke prAkRta stuti stotronAM preraNArUpa A svarUpo kharekhara to kevAM haze te kalpavuM ja rahyuM. ahIMdarzAvAyelAM mUrtisvarUpo kavacita beThelA to kavacita UbhA rahelA, kavacita ArasazilpamAM, to kavacita mUlyavAna anya zilAomAM prasanna mudrAvALAM che. A badhAM svarupone varNavavA mahAkavinI niyaMdinI vANI joIe paNa e kyAMthI lAvavI? Apa sau pote ja AdarzanothI kRtArtha thAo ane nitya AmAMnAM svarUpone hRdayakamaLamAM padharAvI sevo evI amArI prArthanA che. A darzana vibhAganuM vistRta vihaMgAvalokana pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI mahArAja sAhebanI siddhahasta kalame AlekhAyuM che. AzA che ke darzana vibhAganI pUjyazrInI samIkSAnoMdha jarUra joI jazo. darzanavibhAganI phoTogrAphI ekatrita karavAmAM sahAya karI che graMthanA preraka pa.pU.A.zrI rAjayasUrijI mahArAjazrIe, pa.pU.A. zrI yazodevasUrijI mahArAjazrIe, pU.paM. zrI mahAbalavijayajI mahArAjazrIe ane pU.sA. zrI vAcaMyamAzrIjI (bena ma.) Adi Ayojanane ThIka rIte sahAyabhUta banyA che. uparAMta amadAvAdanA navapada kalaralebavALA zrI snehalabhAI zAha ane temanA dvArA zrI 108 jaina tIrthadarzanabhavana TrasTa pAsethI paNa pacIza jeTalI chabIo prApta thaI che te saunA atyaMta RNI chIe. aMbikA kArDa senTaravALA zrI jayaMtibhAI zAhano paNa ThIka sahayoga maLyo che. graMthayojanAmAM sAkSaronuM yogadAna A graMthanI saMkalpanAthI laIne cheka tenA aMtima rUpa sudhI amArI sAthe sahAyabhUta thayelA saMskRta bhASA-sAhityanA ghaNA paMDita-vidvAnonI sahAya maLI che. sahAya karavAmAM tatpara, bhAvanagaranAM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 43 sArasvatatIrthomAMnA eka; jemanI pAse besIne samRddha ja thavAya evA mArA varSo jUnA mitra, baMdhuvara prA. janArdanabhAI davenI, A agAunAM mArAM graMthaprakAzanomAM mArgadarzana mATe ane A graMthamAM ghaNA lekho ApIne, salAha-sUcano, mArgadarzana ApIne bahumUlya pradAna karavA mATe kRtajJatA vyakta karuM chuM. DaoN. zrI ramaNabhAI sI. zAha, zrI jazubhAI zAha, zrI puSkarabhAI gokANI, zrI cinubhAI nAyaka, zrI sI. vI. rAvaLa, prA.zrI kavinabhAI zAha. prA. zrI bipinacaMdra trivedI, prA. DaoN. raseza jamInadAra vagere tajajJonI hUMpha ane sahayogathI A suMdara prakAzana vAcako sudhI pahoMcI zakyuM che. graMthanI presakopI taiyAra karavAmAM madadarUpa thanAra zrI jayaMtibhAI gohilanA paNa RNI chIe. prastuta graMthanI prakAzakasaMsthA sAdhakone ane tattvajJAna jevA gahana viSayanA abhyAsIone jIvanasAdhanAmAM upayogI thAya evA sAhityanA saMpAdanamAM, anuvAdamAM, navasarjanamAM, prakAzanamAM, jALavaNImAM ane prasAramAM pravRtta ane udyamazIla che tethI A stutya pravRttinA eka bhAga rUpe A graMtha pragaTa thaI rahyo che, jemAM upayogI, saraLa, vyAvahArika ane vizvasanIya vividha AdhyAtmika mArgonuM pAtheya pUruM pADavAno A prAmANika prANavaMto puruSArtha che. yogya avalaMbana zodhatA evA sAdhakagaNane jo samayasara, sulabha ane saraLa sArarUpa uttama vAcananI sAmagrI A rIte prApta thavAthI temane kAMI viziSTa rIte puSTa karanAruM preraka baLa maLaze to prakAzakasaMsthAne ati AnaMda thaze, ane teno utsAha dviguNita thaze. zaktisAdhanAnA saMdarbhamAM eka eka pAsA upara tajjJoe suMdara chaNAvaTa karI che. vrata-japa-tapayoga-dhyAna atyaMta vicArapreraka che. te te lekhomAM rajU thayelI vAtomAM jarA UMDANathI ane gaMbhIratAthI dRSTipAta jarUra karajo . jaina dharmanI bhItara chupAyelA vijJAnane atre AlekhavAno namra prayAsa thayo che. gahana anveSaNo samayano bhoga ane ruci mAge che. AvAM gahana anveSaNonA badale paisA ane pratiSThAmAM ApaNe sau khUMpI rahyAM chIe. tattvajJAnathI sAva ajANa aMdhakAramAM ane ahaMkAramAM ApaNe athaDAI-kuTAI rahyAM chIe. caitanya ane caitanyaguNono pUrNa AviSkAra jenAthI thAya, tene ja sarvajJa bhagavaMtoe pUrNamahAvijJAnasvarUpa dharma kahyo che. e jaina dharma ja evo dharma che, ke je pUrNamahAvijJAnasvarUpa che, ke tenA acinya mahAprabhAve AtmA paramAtmA banI jAya che. e pUrNamahAvijJAnasvarUpa dharmanA acinya mahAprabhAve nUtana yuvApeDhImAM satyano paricaya thaze, ane satyanA anveSaNanI zraddhAno janma thaze. anurAgathI anugrahanI pratIti ApaNane ahIMthAya che. prIti jAge to bhakti karavAnuM mana thAya. jenA para bhakti jAme tenAM vacano svIkArAvAnuM mana thAya. vacana uparanA anurAgathI asaMga dazA prApta thAya. sAdhanAno prAraMbha maitrI ane pramodathI che ane pUrNAhuti asaMga dazAthI che. jaina sAdhanAnI pratividhiomAM eka tarapha zAstrIya vidyAno che eTale ke karmayoga che. vaLI emAM bhaktibhAva paNa che ane dArzanika satya paNa che. zrI padmAvatI devInI prasannatA-prAptinA upAyo A graMthamAM carcAyA che. jenAthI aneka AtmAonA jIvanabAgane navapulakita karavAmAM A prakAzana upayogI banI raheze. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI vividha lekhomAM je rajUAta thaI che temAM samasta pUrvakAlIna tathA arvAcIna vAmyamAMthI zakya te AdhArano upayoga ahIM karavAmAM Avyo che. te te kSetranA tajajJone AmaMtrIne A graMthamAM temaNe prastuta karelI sAmagrIno samAveza karavAmAM Avyo che. temaNe phALavelA amUlya samaya badala te saunA ame AbhArI chIe. je je zAstragraMtho, mahApuruSo tathA anya strotono A graMthanA vividha vibhAgomAM upayoga karavAmAM Avyo che te saunA ame RNI chIe ane te sauno aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. apAyelA vividha saMdarbho vizeSa vAcana mATe ati upayogI nIvaDaze tevI zradhdhA che. micchAmI dukkaDama ane AbhAradarzana A graMthamAM judA judA lekho ane lakhANomAM jarA vizALa saMdarbhamAM zaktino paricaya karAvavAmAM Avyo che. saue potapotAnA abhyAsa ane anubhava dvArA lakhyuM che. temAM jANe-ajANe paNa jaina dharma ke jaina paraMparA ke jinAjJAviruddha koI ullekha thaI gayo hoya ke bhagavatIzrI padmAvatIjI mATe paNa kyAMya koI paNa jAtano jarA sarakho paNa anAdara ke aviveka thaI gayo hoya to, ke bIjI koI kSatio badala ame aMtakaraNapUrvaka kSamA mAgIe chIe, dareka lakhANa ane lekhonI vigato vivekapUrvaka vAMcavA vAcakone amArI khAsa vinaMtI che. koI akSamya bhUla jaNAya to jarUra amAruM dhyAna dorazo. avakAze A graMthanI bIjI AvRtti ke bIjA bhAgamAM evI bAbatono yogya rIte parAmarza thaze. A graMtha yojanAmAM sikandrAbAda jaina saMghanA agraNI zrI rAjendrabhAI dalAla tathA nAgapura jaina saMghanA agraNIo zrI amaracaMdabhAI mahetA, mukezabhAI sAvaDiyA tathA bharUca ane amadAvAda solA jaina saMghanA agraNIoe khUba ja protsAhaka baLa ApyuM che. A graMthamAM mArA snehamitra zrI vinodarAya gulAbacaMda zeTha ane zrI baLavaMtabhAI zAha tathA sAdhanA presanA saMcAlako zrI bharatabhAI tathA bIpInabhAI khUba upayogI banyA che. mudrakoe ApelA sahayoga badala e sauno AbhAra vyakta karIe chIe. cheka zarUthI zivama korporezanavALA zrI prahalAdabhAI, prinTa vIjhana-amadAvAdavALA zrIyagnezabhAI paMDyA ane navInabhAI zAha-kitAbagharaprinTarI-rAjakoTavALAnuM yogadAna ghaNuM moTuM che. mArgadarzana ane yogya dizAsUcana ApavA badala pU. zramaNa bhagavaMtonA ane saujanya dvArA sahayoga ApanArA zreSThIvaryonA ame atyaMta RNI chIe. aMtamAM pAkAMti jevuM sukhada varadAna ApanArI he padminI bhagavAna pArzvanAthanI bhavobhava bhakti karavA temanuM zaraNa apAvaje ane A graMtharatna sau koIne upayogI ane preraNAdAI banI rahe tevI hArdika zubhecchAo che sevaka - naMdalAla devalukanAM vaMdana Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama prerakanuM mArgadarzana... [prAstavika noMdha].. purovacana... [saMpAdakIya noMdha].. phoTogrAphI darzanavibhAga... [samIkSA noMdha].. Akara graMtha aMge... [vihaMgAvalokana noMdha].. pa.pU.A. zrI rAjayazasUrizvarajI ma. sA. naMdalAla bI. devaluka pa.pU.A zrI yazodevasUrIzvarajI ma. sA. DaoN. raseza ca. jamInadAra pRSTha cha 12 * padmAvatI devI ane navakAramaMtra [lekhaka : DaoN. kunnumalatA jaina 89 zrI pArzvaprabhunA jIvananI eka prasiddha ghaTanA : karmaTha tApasanA paMcAgnimAM baLato sarpa, navakAramaMtranA zravaNathI Arta-raudra dhyAnanuM zamana, samabhAva-samatAnuM prAkaTya, sadgati, devagati, pArzvaprabhunA rakSaNArthe anupama sevA-bhakita ane prAMte zrI pArzvanAthanA zAsanamAM zAsanadevInA mahimAvaMta padane pAmelAM zrI padmAvatIdevInI pazcAdbhUmikAne rajU karatAM zrI pArzvakumAra ane karmaTha tApasanA tema ja zrI pArzvanAtha uparanA meghamAlI devanA upadravanA zamananA prasaMgonuM kathArUpe tAdazya sAvaMta varNana. Avazyaka sUtromAM adhiSThAyaka deva-devIo [lekhaka : pU. AcAryazrI ratnabhUSaNasUrijI ma. ] 92 jainazAsanamAM pratikramaNa eka mahattvanuM vidhAna che. temAM sAdhu-sAdhvIjIo mATe to e Avazyaka (pharajiyAta) che. pratikramaNamAM AvatAM sUtro moTAbhAge saMskRta ane prAkRtamAM che ne pUrvakAlIna che. A sUtro-stotro/stutiomAM evI aneka stutio paNa che, ke jemAM zAsanarakSaka evAM adhiSThAyaka devadevIonI stavanA karavAmAM Ave che. jemAM ahIM kallANakaMda, saMsAra dAvA, zrutadevatA ne bhavanadevatAnI stuti, snAtasyA, saMtikara, laghuzAMti ane bRhatkrAMtinI amuka amuka gAthAo artha sAthe AlekhavAmAM AvI che. caturvidha saMghanA nityakramamAM saMkaLAyela evA pratikramaNamAM jovA maLatI deva-devIonI A stutio, e teno jvalaMta mahimA sUcave che. 77 dharmabhUmi bhAratamAM zaktipUjAno paricaya [lekhaka : nIlama jI. mAMgukiyA 6 'zakti' zabdanA vidha-vidha 23 artho ane teno bhAvavistAra; devIono mahimA, daivIkRpAdaivIzakti; zaktisvarUpa, zakticakra; zaktipUjA ane devIonA aneka stutimaMtro vagereno rasaprada, mAhitIsabhara abhyAsapUrNa paricaya. bhAratIya paraMparAmAM zaktinI upAsanA [lekhaka : je. DI. talAjiyA] 101 prAgaitihAsika kALe zaktisvarUpano agnithI prAraMbha, tenI vikAsayAtrA, sukha-samRddhi arthe zrIlakSmI ane jJAnanI upAsanA arthe sarasvatIno devIsvarUpe prAraMbha, bhaktitattvano praveza, vidha-vidha Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI devIono judA-judA saMjogomAM prAdurbhAva, prakRtivAdI ane adhyAtmavAdIonIvicAradhArA, bhAratIya paraMparAmAM pratyeka dharma, saMpradAya ne jJAti-jAtimAM zaktinI upAsanA, zaktinI upAsanAno vikAsa ane vistAra vagerenuM rasaprada, mAhitIsabhara, abhyAsapUrNa Alekhana. bhAratIya saMskRti ane zakti-upAsanA [lekhaka : DaoN. mukunda koTecA] saMskAra ane saMskRtinuM arthaghaTana, AdhyAtmika jIvana ane bhAratIya saMskRti, pUrvakAlIna bhAratamAM zakti-upAsanA, tenI vizeSatA, mAhAtmya, Adyazakti-parAmbAno paricaya, vedamAM, purANomAM tathA jaina ane bauddhadharmamAM zakti-upAsanA, daza mahAvidyAzaktidevI vagerenuM vividha pramANo ane saMdarbhothI yukta abhyAsapUrNa, rasaprada Alekhana. jainadharmamAM zaktino mahimA : eka rUparekhA [lekhaka : prA. bipinacaMdra ra. trivedI] 108 jainadharmamAM zakti-upAsanAnAM vividha svarUpo, pracalita ane alpa pracalita ArAdhya devIo, tIrthaMkaronI mAtAonA nAma, 16 vidyAdevIonA nAma ane mahimA, dikumArikAo-lakSmIno alpa paricaya, tIrthaMkaro ane temanAM adhiSThAyaka deva-devIo (yakSa-yakSiNIo)nAM nAma, cakrezvarI, jvAlAmAlinI, aMbikA ane padmAvatIdevInAM svarUpo, mahimA, prabhAva-vividha saMdarbho sAthe paricaya, sarasvatI ane prabodhita devIono alpa paricaya... vagerenuM mAhitIsabhara ane rasaprada avalokana. vizvamAM zakti-upAsanAno aitihAsika paricaya lekhaka : DaoN. nArAyaNa ma. kaMsArA] 114 pRthvI-mAtA, AkAza-pitA vagerenI pUrvakAlIna pavitra dhAraNAo, pRthvImAtA-mAtRdevInuM prAdhAnya, zakti-upAsanAmAM tenI mukhyatA, zakti-mAtR-devI upAsanAnI vizvavyApI aitihAsika vicAraNA, vizvanA pUrvakAlIna saMskRti-pradezomAM mAtRdevInuM pracalana, tenAM nAmo, artho, svarUpo, saMbaMdhonuM saMdarbho sAthe savistAra abhyAsapUrNa avalokana, aditidevInuM mAhAtmya ane duniyAnI vividha bhASAomAM teno vidha-vidha nAme ane svarUpe nirdeza, zaktipUjAnA sthAno, zakti pIThonI saMkhyA, tenAM sthAno ane temAM sthApita devIonA nAmonI vistRta jANakArI, purANa graMtho temaja jaina ane bauddhadharmamAM zaktidevIonA AvatA nirdezo tathA zakti-upAsanAno mahimA, prabhAva, vistAra vagerenuM rasaprada ane mAhitIpUrNa Alekhana. zakti ane zAtAno srota 104 lekhaka : prA. puruSottama gaNeza mAvaLaMkara] prArthanAmAM adbhuta sAmarthya che, temAM zakti ane zAtA (sukha-zAMti) no srota vahe che; niHspRha ja sAcI prArthanA che; jIvananA nityakramamAM ane viziSTa avasaranA prAraMbhe prArthanA karavAnI eka paraMparA; gAMdhIjInA jIvanamAM prArthanAnuM UMcuM sthAna; prArthanAthI maLatI preraNA, nirbhayatA ane sAmarthya vagerenuM svajIvananA prasaMgo sAthe ciMtanAtmaka Alekhana. 120 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA | prArthanA : sulabha ciMtAmaNi lekhaka: prA. bipinacaMdra ra trivedI) 122 prArthanAno artha judA-judA mahAnubhAvo dvArA tenI vyAkhyA, mahattA ane upayogitA; prArthanAnI zreSThatA ane saraLatA; prArthanAnI AvazyakatA - vyakitagata tema ja sAmUhika saMdarbhamAM, prArthanAnAM prakAro ane svarUpo, prArthanA ane taMdurastIno saMbaMdha; prArthanAmAM zraddhA ane hRdayanI mukhyatA; vividha dharmomAM prArthanAnuM sthAna vagerenuM vizvabharanA pracalita dharmagraMtho ane ciMtakonAM avataraNo sAthenuM talasparzI avalokana-yukta rasaprada mAhitIprada ane abhyAsapUrNa savistAra Alekhana. tAMtrika sAdhanAmAM maMtranuM mahattva (lekhaka: DaoN. rudradeva tripAThI 132 'taMtra' zabdano artha, vyutpatti ane bhAvavistAra; maMtra, tenI vyutpatti, tenAM svarUpa, tenA arthajJAnanI AvazyakatA, teno mahimA ane tenI anivAryatA; gurukRpA, gurutattva; mAtRkAonA prakAra ane tenuM mahattva, jainadharmanI daSTie mAtRkA varNonI utpatti, maMtra sAthe maMtra ane tenI sAthe mananuM praNidhAna; ane praNidhAna samaye thatuM atIndriya padArthonA jJAnanuM vizleSaNa-saMzleSaNa, maMtracetanA, maMtrasAdhanA aMge Avazyaka yaMtra tathA taMtra vagere aneka viSayo para zAstrIya AdhAro sAthenuM vistRta vidvattApUrNa Alekhana. maMtra ane maMtravijJAna lekhaka : ravIndrakumAra jaina) 141 maMtra' zabdanI aneka vyutpattio, tenA artho; maMtronuM sAmarthya, tenI anubhUti; maMtranA bhedo, mArgo ane tenAM zAstro; maMtravijJAnanI prakriyA, tenuM rahasya maMtravijJAnane samajavAnAM bhASA, artha, dhvani Adistaro-paribaLo; ane maMtrajJAnane prApta karavAnI yogyatAyogyatAo ityAdinI talasparzI vigatonuM, ke jevAcakane maMtrajJAnanA mArge praveza karavAmAM ane AgaLa vadhavAmAM paNa mArgadarzaka banI rahe evuM rasaprada ane preraka nirUpaNa. maMtra, taMtra ane yaMtra lekhaka : prA. sI. vI. rAvaLa) 140 maMtra, taMtra ane yaMtranI vyAkhyA, tenA prakAro, rahasyo ane artho; gurugama; maMtravidonA vidhAno ane tenA artho; maMtrazakti, maMtrasAdhanA, maMtrasiddhi praNavamaMtra, gAyatrImaMtra, nirvANamaMtra ane navakAra mahAmaMtranuM rahasya, vaividhya, mAhAbhyatemaja tenA artha-zabda-bhAvavistAro; taMtra, taMtrazAstra, taMtrasAdhanA, taMtrasAdhaka, taMtrokta upAsanA ane tAMtrika AcAranA vividha prakAro, peTA prakAro, svarUpo ane teno arthabhAva-vistAra; yaMtranI vyutpatti-artha; yaMtronI vidha-vidha AkRtio, vidhividhAno, kriyAzuddhi ane bhAvazuddhi; yaMtrano mahimA... ityAdinuM rasaprada, abhyAsapUrNa, vistRta pariprekSaNa, sAdhaka, sAdhanA ane sAdhyarahasya lekhaka : pU. munizrI nirmalasAgarajI mahArAja 150 sAdhanAne sAdhya karavAnAM rahasyo/upAyomAM zubha-zuddha AcAra-vicAra; sAdhanAnAM dravyo-padArthonI, kriyAvidhinI ane maMtranI zuddhi; gurugama-gurukRpA; temaja samaya, sthAna, dizA, zarIranI sthiti, vastra Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI ane devatAnA svarUpanuM sAdhanAmAM mahattva; sAdhanAnA AraMbhathI aMta sudhInI viziSTakriyAonuM vivaraNa; maMtranA arthanI sAta bhUmikAo; ane sAdhanAnA rahasya sudhI pahoMcavA mATe maMtrane, maMtranI cetanAne tathA maMtranA arthane jANavAnI AvazyakatA... vagerenuM mArmika, rasaprada ane savistara Alekhana. tAMtrika sAdhanAmAM maMtra-sAdhanA lekhaka: bhAgavatAcArya janArdanabhAI dave) 162 bhAratIya vADmayamAM taMtronuM, tAMtrika sAdhanAonuM ane maMtra-sAdhanAnuM mahattvapUrNa sthAna; maMtranA prakAro, varNo, doSo ane saMskAronuM vivaraNa; maMtradIkSA pUrvenI taiyArI ane maMtrapasaMdagI; kulA kulacakra, rAzicakravicAra, nakSatracakra vagerenI abhyAsapUrNa AkRtio; maMtradIkSAnuM muhUrta ane pUrvAgo, maMtradevatA, yaMtra ane gurugama-kRpAnI anivAryatA; maMtrAnuSThAna ane maMtrajAgaraNanI pravidhio; zApavimocana, utkalanavagere pUrvAgI; "sarvamaMtramaMtrataMtronkIlana' stotranuM pUrNa Alekhana; sAdhakanA keTalAMka Avazyaka kartavyo ityAdinuM mananIya, pathapradarzaka, rasaprada, mAhitIpUrNa ane abhyAsaprada vistRta varNana. 101 mahAmaMtrAkSarono bIjakoSa saMpAdaka : puSkarabhAI gokANI sAdhanAmAM japayoga dvArA siddhi prApta karavAnA zubha prasthAnarUpa maMtra bIjo ke jenAM sAmarthya, svarUpo vagerenA nirdeza sAthe mahAmaMtrAkSaronA bIjanA saMgraharUpa-bIjakoSanuM mAhitIpUrNa, mahimAvaMta, vistRta Alekhana. rAzi ane graho pramANenA maMtra-jApa (saMkalanakata: prA. janArdanabhAI dave) 103 aneka darzano-dharmomAM jovA maLatAM rAzi ane graho pramANenA maMtro ane maMtravidhAno, jemAM 12 rAzi pramANe 12 rAzi-maMtro, tenA jApanI saMkhyA ane lAbha-prApti tema ja 9 grahanI zAMti mATenA viziSTa maMtro, ratno ane tenA jApanI saMkhyA darzAvatuM Alekhana. nAma-japanano mahimA lekhaka : DaoN. vibodhacaMdra hIrAlAla kApaDiyA) 105 mahAtmAo-paramAtmAonA nAmarUpI maMtronuM smaraNa, japana ane AlaMbana bhavasAgara taravA mATe rAmabANarUpa che. e saMdarbhamAM nAma-japananA prabhAva-mahimAne AlekhatAM nirUpaNa sAthe aneka stotra-stutiono sa-rasa nirdeza. japa-sAdhanA lekhaka: zazikAntabhAI mahetA] 108 AdhyAtmika vijJAnamAM suparicita ane sarvamAnya japasAdhanA; vizvanAM darzano ane dharmomAM japanuM mAhAbhya; japasAdhanAmAM samyapha zraddhA, bhAva ane samajaNanI agatya; zabda ane tenAM nAda-dhvanispaMdananAM svarUpo, vividha aMgomAM tenI prakriyAo ane anubhUtio; maMtrasAdhanAnI pULa bhUmikAthI aMtima sthAna sudhInA utthAnanI kSamatA vagere dvArA japa-sAdhanAnAM aizvaryanuM ciMtanAtmaka Alekhana. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 49 dhana 180 jApanA prakAro ane tenuM vaijJAnika mUlya (lekhaka: munizrI naMdIghoSavijayajI mahArAja) 183 pUjA, stutipATha ane jApamAM jApanI zreSThatA ane tenI samaja; jApanA mukhya prakAro, tenAM svarUpo; bhautikazAstranA taraMgavAda dvArA jApanA prakAronI prabhAvakatA, zakti ane vyApanuM nirdezana; vargaNA, tenI vaijJAnika vyAkhyA ane prakAro; vargaNAnA prakAronuM paramANu ekamanA mAdhyame sUkSma avalokana; ane te dvArA vaijJAnika siddhAMtonA saMdarbhamAM jApanA prakAronuM vaijJAnika mUlyarUpe pratipAdana. ja5nA prakAro (lekhaka: prA. bipinacaMdra ra trivedI paramAtmAnI parama cetanAne potAnI sanmukha karAvavAnI eka prakriyA eTale japa, AdhyAtmika unnati ane cittanI zuddhi mATe japanI mukhyatA; zrI siMhatilakasUrinA "maMtrAdhirAja'nA AdhAre japanA 13 prakAro ane tenAM nAmollekha; ane ati mahattvanA ne pracalita evA nityajapa, naimittika, kAmya, niSiddha, prAyazcitta, acala, cala, vAcika, upAMzu, bhramara, mAnasa, akhaMDa, ajapA ane pradakSiNA -e 14 prakAranA japanI savistara noMdha sAthenuM mAhitIsabhara, abhyAsaprada Alekhana. covIsa tIrthakaronA kalpa - saMkalana) 192. covIsa tIrthaMkaronA jApa mATenA maMtro ane te maMtrajApanA prabhAvanuM mahimAsabhara Alekhana. lekhaka: prA. DaoN. eca. yu. paMDyA) 194 mALAnA mAtrA, nA , pakSI , akSatra, navaTI vagere zabdonuM saMskRtamAM prayojana, tenAM vyutpatti ane svarUpo; mALAnA bhedo-prakAro : 1. akSamAlA, 2. parvamAlA (karamAlA), 3. varNamAlA ane tenAM abhyAsapUrNa avalokana sAthenuM rasaprada ane mAhitIprada Alekhana; maNakA ane tenI saMkhyA, maNakAnA AkAra-prakAra, teno prabhAva; mAlAsaMskAra, jApapaddhati vagerenuM noMdhapAtra nirUpaNa. kaliyugamAM zrI padmAvatIjI dvArA prApta siddhio (lekhaka . . sI. vI. rAvaLa] 198 mUrti ane mUrtipUjAno mahimA; 24 zAsanadevIomAM zrI padmAvatIdevInI vizeSa prasiddhi; temano AMtara-bAhya vaibhava, mUrtinuM saumya svarUpa, sAdhanA-pUjA; zrI padmAvatIjInI sAdhanA-ArAdhanAno prabhAva; kaliyugamAM paNa zAMti, suSTi, puSTipradAyinI zrI padmAvatIjI dvArA prApta thatI anekasiddhionuM mahimAvaMta Alekhana. mALA bAhya ane atyaMtara upasargone dUra karanAra mahAzaktinI sAdhanAnuM anuSThAna (lekhikA: DaoN. indubahena enadIvAna] 201 mahAzaktinI zrI padmAvatIdevInI sAdhanAnAM anuSThAnomAM jApanuM vidhi-vidhAna; gurugama maMtradIkSA; maMtrajApa ane tenA prakAro; dizA, samaya, Asana, mALA, mudrAdinAM vividha svarUpo, prabhAva; dizA ane mudrAnA niyata maMtro, vidhi-vidhAnamAM krame-krame AvatA maMtrono nirdeza vagere anuSThAnonuM rasaprada ane mahimAsabhara Alekhana. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5) zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI catra-tatra-sarvatra padmAvatI - padmAvatI (lekhaka: DaoN. cInubhAI nAyaka) 205 duniyAnA badhA dharmomAM eka yA bIjA svarUpe zakti-upAsanAnuM sthAna, jainomAM devIono mahimA; devIonA vividha prakAro ane tenAM nAmollekha; devImUrtionAM Arasa, kASThAdimAM zilpo ane svarUpo; cakezvarI, aMbikA ane padmAvatIdevInI viziSTa mUrtio ane tenAM sthAno vagerenI jANakArI; jemAM dezamAM ane paradezamAM paNa yatra-tatra-sarvatra maLatI zrI padmAvatIdevInI mUrtio AdinuM mAhitIsabhara Alekhana. sahunuM sarvAgI rIte kalyANa karanArAM bhagavatI zrI padmAvatIjI lekhaka : pU. A. zrI vijayayazodevasUrIzvarajI mahArAja) 211 zrI padmAvatIjInI yakSiNI-zAsanadevI tarIkenI sthApanA kyAre thaI? bhagavatI padmAvatIdevIno paricaya, tIrthakaromAM sauthI vadhu maMdira-mUrtio zrI pArzvanAthajInI ane devImUrtiomAM padmAvatIjInI, devIomAM sauthI vadhu jovA maLatI padmAvatIjInI upAsanA, muMbaI-vAlakezvaramAM pratiSThita padmAvatIjInuM pradhAna sthAna, tenI pratikRtino deza-videzamAM vyApa, jAta-jAtanAM mAdhyamo upara 20 lAkhathI vadhu saMkhyAmAM prasAra pAmelI padmAvatIdevInI vividha mUrtio ane chabIo, zrI padmAvatIjInI mUrtinI pAlItANA-sAhityamaMdiramAM camatkArika ghaTanA vagerenA nirdezo sAthenuM zrI padmAvatIdevInI mahAprabhAvakatAnuM alaukika darzana. siri kAmarAja karlI maMtrane dhAraNa karanArI zakti-svarUpA mahAmaiyA zrI padmAvatI ane tenA maMtro lekhakaH - A. zrI vijayabhavanokharasUrIzvarajI mahArAja) 221 zrI padmAvatIdevIno paricaya, prabhAva, temanI sAdhanA-upAsanAno vartamAnamAM uttarottaravikAsa, zrI padmAvatIjInA cAra hasta-AyudhonuM varNana; deva-devInI upAsanAmAM tIrthakaranI mukhyatA jarUrI, zrI padmAvatIdevInI sAdhanA dvArA prApta thatI aneka siddhio; maMtrasAdhanA-siddhinuM vividha maMtro, sUtrostotro ane mahAtmAonA jIvana-kathana dvArA pratipAdana; ane te-te nirUpaNapUrvaka zaktisvarUpA mahAmaiyA zrI padmAvatIjInuM mahimAvaMta darzana. mA padmAvatInAM darzane divya locaniyAM lekhaka : jasubhAI je. zAha) 220 jagatamAM sauthI vadhu priya zabda "mA", tenI ajaba-gajabanI zakti, tema "mA padmAvatI !'nA zabdoccAra, bhakti ane darzanathI dhanya-dhanya banato bhakta; mA padmAvatIjInA darzanathI bhAvavibhora banelA bhaktanA haiyAmAM jAgatAM spandano; samarpaNabhAva; mAnAM divya svarUponAM darzana, teno prabhAvayukta svAnubhava; zoka-saMtApa, vikAro, lAlasAo, durbhAva aneduHkha-dAridrayathI mukti pAmavAnI ane sAcA rAhanI, sAcA sukhanI ane paramAtmAnA zaraNanI yAcanA vagere dvArA mA padmAvatIdevI samakSa bhaktanI, bAlasahaja nirmala bhAvathI, susaMvedanAnI surAvalI yukta prArthanA. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] pa1 sakala siddhidAtrI mAtA padmAvatIjI (lekhaka: jasubhAI je zaha) 220 siddhinA be prakAra : AdhyAtmika ane bhautika. A baMneya prakAranI siddhinAM pradAtrI zrI padmAvatIdevI, mATe ja mAtA padmAvatIjIne sakala siddhidAtrI kahyAM che. mAtA padmAvatIjInI kRpAthI prApta banatI anekavidha siddhionuM zAstrapATho zloko dvArA pratipAdana karatuM rasaprada ane zraddhAvardhaka vistRta nirUpaNa. dasa mahAvidhAo ane zrI padmAvatIjI (lekhaka: prA. janArdanabhAI dave) 231 jJAnayoga, karmayoga ane bhaktiyoganA samanvayanuM hindu zAstro ane jainadharmamAM darzana; dasa mahAvidyAdevIo, tenI utpattinI kathA, tenAM svarUpo, prabhAva tema ja tenA dhyAnanA sArtha zAstrapATho, zloko, tenAM upAsya rUpo, upAsya maMtrI ane maMtrI sahita aneka pramANo sAthe dase vidyAdevIono abhyAsapUrNa mAhitIpUrNavistRta paricaya; ane zrI padmAvatIjIno saMbaMdha zrI lalitA, bhuvanezvarI ane kamalA mahAvidyAdevIo sAthe hovAnA AdhArabhUta nirdezo sAthenuM, zrI padmAvatIjIno sarvatra prabhAva hovAnuM nirUpaNa. devI sAdhanAmAM sarvottama sAdhanA padmAvatIdevInI 239 deva-devIonI upAsanA; devo karatAM devIo ati saumya ane jhaDapathI rIjhanArI-prabhAvazALI; jainadharmamAM AThajayAdevI, soLa vidyAdevI, covIsa zAsanadevI vagere svarUpo; A tamAma devI sAdhanAmAM padmAvatIdevInI sAdhanA sarvottama; padmAvatIjInA aneka svarUpo, temanAM upAsya rUpo; padmAvatIjInI sAdhanA mATe aneka maMtro, yaMtro ane vidhividhAno; ane padmAvatIjInI sAdhanAthI maLatI siddhi vagerenuM mAhitIprada Alekhana. sarvazaktizALI devI padmAvatI lekhaka : bhaMvaralAlajI nAhaTA] 242 jainadharmamAM padmAvatIjInuM sthAna; bhagavAna pArzvanAthanA adhiSThAtrI devI padmAvatI; dharapana padmAvatI ane teno aitihAsika saMdarbha; padmAvatInI pUjAvidhi ane temAM jarUrI bAbato; padmAvatInuM sthAnaka ane mUrtio; padmAvatI para lakhAyelI kAvyakRtio; uvasaggaharaM stotranuM mahattva; nagapurAtIrtha sAthe saMlagna kathA; kharataragacchanA prabhAvaka dAdA zrI jinakuzalasUrijI ane mahAna sAdhaka zrI jinaprabhasUrijI mahArAja Adine zAsananA saMkaTanivAraNa ane utkarSa mATe thayela padmAvatInI sahAya. zaktiupAsanA-kaivalyayAtrAmAM aciMtya-ciMtAmaNi padmAvatIdevI lekhaka : puSkarabhAI gokANI) 248 vizvanI vividha saMskRti ane dharmomAM mAtRpUjAno mahimA; sAdhanAnA mArge aciMtyaciMtAmaNi padmAvatIdevIno mahimA; padmAvatInI mUrti, mudrA, ane tene ApavAmAM AvatAM vizeSaNonuM arthaghaTana; padmAvatInA stotronuM mahattva. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 cidAnaMdA citrasvarUpA citi-kaivalyadAyinI zrI padmAvatIjI e ja zrI kuMDalinIzakti lekhaka : pro. ke. DI. paramAra] 251 vividha yogapaddhatiomAM kuMDalinI yoga; kuMDalinI yoganA deza-videzamAM prakhyAti pAmelA siddho sara jhona vuDaropha, mahAmahopAdhyAya gopInAthajI kavirAjajI (DI. li.), pU. zrI karapAtrajI mahArAja, pU. zrI AnaMdamayI mA; AcArya bhagavaMta zrImadvijayanemisUrIzvarajI ma.sA., adhyAtmayogI pU. paMnyAsazrI bhadraMkaravijayajI mahArAja; kuMDalinIzaktimAM mAtA padmAvatInA darzananI jhAMkhI. sarvArtha siddhidAyinI bhagavatI padmAvatIjInI upAsanA ane upAsako [lekhaka : puSkarabhAI gokANI] 254 kavikulacakravartI malliSaNasUrijI mahArAja viracita 'zrI bhairava padmAvatI kalpa' padmAvatI parAMbAnI upAsanAnoAkaragraMtha; padmAvatIkalpanA dasa paricchedonA alpa aMzo; zrImalliSaNasUrijIno paricaya; pratyakSa anubhavanuM varNana; upAsanAnA vividha phaLa; sArasvatazrI jinaprabhasUrijInA jIvana saMbaMdhI yazogAthA. [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI taMtrAgama tathA jainadharmamAM bhagavatI padmAvatI (lekhaka : sadAnanda tripAThI] 25 sAdhanAnI atyaMtara parSadAmAM taMtrazAstranI jarUriyAta; 'padmAvatI' zabdanI vyutpatti sAthe saMlagna zabda 'upAsanA'; nigama-Agama taMtranI vyAkhyA-paricaya ane bhagavatI padmAvatInA svarUpanuM prazasya darzana; taMtrAgama sAhityamAM padmAvatI upAsanA vidhi; jainadharmamAM parama ArAdhya padmAvatIdevI. maMtra, yaMtra ane taMtranI daSTimAM bhaktarAja dharaNendra ane padmAvatIdevI [lekhaka : pro. lakSmIcandra jaina tathA ja. prabhA jaina] 264 svAmI ane sevaka vacceno bhAvAtmaka ane guNAtmaka saMbaMdha; tIrthaMkara pArzvanAtha bhagavAna ane dharaNendra-padmAvatI vacceno saMbaMdha; 'bhairava-padmAvatIkalpa' graMthano sArabhAga; 'adbhuta padmAvatIkalpa' graMtha ane 'rakta padmAvatI'; maMtra, taMtra ane yaMtrono bhinna-bhinna lekhomAM ullekha, samajUtI ane carcA; padmAvatIdevInI pUjA ane stavanA. zrI padmAvatIjInA prabhAvaka maMtra-yaMtra (lekhaka : pro. je. sI. desAI 201 dharaNendra-padmAvatInuM mAhAtmya ane bhagavatI padmAvatInA keTalAka prabhAvaka yaMtro ane maMtro; gurugama maMtragrahaNa; padmAvatInuM yaMtra banAvavAnI rIta; vivekavinayapUrvaka grahaNa karelA maMtro ane sahaja siddhi; padmAvatI vidyA. zrI padmAvatIdevI viSayaka stotra-stuti-chaMdaracanA vaMdanAdino maMgala paricaya lekhaka : prA. kavina zAha] 274 stotra-stutino mahimA; zrI padmAvatI stotra-stuti ane chaMdaracanAonuM AgavuM sthAna; A racanAonI talasparzI mAhitI, gAthA, artha, prabhAva ane anya vizeSatAo. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 53 mA padmAvatI: svaracita stotrapAThano mahimA-prabhAva TlekhikAH DaoN. indubahena ena. dIvAna]. 282 2750varSa pahelAM mApadmAvatI dvArA racitastotra; te zrI pArzvanAtha bhagavaMtanApraziSyane arpita; estotrano aciMtyaprabhAva; evA parama upakArImApadmAvatIdevIne uddhodhanakaratuM, temanAMdivyadarzanane jhaMkhatuM ane temanI kRpAo rajU karatuM bhAvavibhora mahimAvaMta Alekhana. zrI padmAvatIdevInAM stotrayukta 108 nAmo (saMkalanakartA: prA. bipinacaMdra ra kivadI) 284 muDabidrInA bhaMDAranI kannaDaprata ane pATaNanA bhaMDAranI pratanA AdhAre levAyelAM zrI padmAvatIjInA aSTottarazata (108) stotranAM nAmono saMskRta tathA gujarAtImAM nirdeza. zrI pArzva-paMcakam ane zrI padmAvatI-vaMdanA (lekhaka: prA. vAsudevabhAI vi. pAThaka) 280 - zrI pArzvanAtha paMcakam ke je zrI pArzvanAthanA stotranI racanA pAMca zloka/gAthAmAM karavAmAM AvI che, jyAre zrI padmAvatI-vaMdanAmAM cha zlokonI racanA karavAmAM AvI che, jemAM bhayanI nivRtti ane abhayanI prApta sthitinA bhAvo vividha svarUpe aMkita karavAmAM AvyA che. saMskRta bhASAmAM, vartamAnamAM thayelI A racanAo noMdhapAtra che. zrI padmAvatIdevInAM kavaca, chaMda, stuti, duhA, kAvyo ane stavano [[saMkalanakartA: prA. bipinacaMdra ra trivedI) 288 zrI padmAvatI kavaca, je judAM-judAM aMgonI rakSA ane prabhAvane Alekhe che; zrI padmAvatIdevIno chaMda ke jemAM temanAM divya svarUpo ane prabhAvanuM varNana che; mahAdevI zrI padmAvatI chaMda, je temano mahimA rajU kare che; duhA ke jemAM sarvadevIonuM padmAvatIjImAM thatuM darzana nirUpyuM che; zrI padmAvatIdevInI stuti, jemAM temanAM bhinna-bhinna svarUpo ane nAmo sAthe temane maMgalakArI kahI che; kAvyo ke jenA prAraMbhe zrI padmAvatIjInA nAmollekha che te-te kaDIo ApI che; ane pArzvanAthanA stavana-stutio ke jemAM padmAvatI ane dharaNendranA ullekho che. zrI padmAvatIjInI AratI ane stuti cheSaka DaoN. kavina zAha 293 | pU. A. zrI yazovijayasUrijI racita zrI padmAvatIjInI AratI-stuti ane AratInA mahimAne AlekhatuM sa-rasa nirUpaNa. zrI padmAvatI sahasanAma maMtrAvali (lekhaka: zrI sArAbhAI maNilAla navAba) 25 prabhu tArAM nAma che hajAra, kayA nAme lakhavI kaMkotarI' tema prabhu pArzvanAthanI adhiSThAyikA padmAvatIdevInA vividha nAma garbhita 1008 nAmamaMtro ahIM apAyA che. A nAmamaMtromAM gUDha rahasyo chupAyAM che. maMgalapATha karavApUrvaka A nAmamaMtronuM smaraNa karIe to tamAma vyAdhionuM zamana thAya ! Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 303 samanvita dharmacetanAnAM udAtta udgamasamA mAtA padmAvatI lekhaka : DaoN. haragoviMda caM. nAyaka) pratyeka dharmasthAnanI bhAvanAnA pratika : "avirodha" ane "samanvaya"; jainadarzanamAM syAdvAdanA siddhAMtamAM AdhArabhUta jainadharmanuM pAyAnuM tattva : "avirodha" ane "samanvaya'; zAradAsvarUpA mAtA padmAvatInI vaMdanArUpe gavAyelA eka chaMdamAM A ja bhAvanAnuM darzana, jenA nirUpaNathI pratIta thatI samanvita dharmacetanAnA udAtta udgamasamA mAtA padmAvatIjInI divya jhAMkhI. zrI padmAvatIdevI - saMdarbhagata adhyayana (lekhaka: zrI bhaMvaralAlajI nAhaTA] 305 amuka zlokanI racanA bAdajapaccakhANa pAravAnA AkarA niyamadhArI prabhAvaka kharataragacchAcArya zrI jinaprabhasUrijI mahArAjanA jIvana-paricaya sAthe temaNe racela anekavidha kalpomAM zAsananI rakSikA devI padmAvatInA AvatA vividha ullekhonuM temaja "amarakuMDa padmAvatI devIkalpa' nI kathAsvarUpe rasaprada, mahimApUrNa ane mAhitIprada jANakArI sAthe vistRta ane abhyAsapUrNa nirUpaNa. zrI padmAvatI devInA vibhinna svarUpo mUrtividhAnanI draSTie (lekhaka: zrI munIndra veNIzaMkara jozI) 309 tIrthakaronI ane tene saMlagna deva-devIonI upAsanA; upAsanAnAM svarUpo, dhyAna ane svarUpalakSaNo; jenA AdhAre zilponI racanA; jainadharmamAM sauthI vadhu prabhAvaka devIo paikI zrI padmAvatIdevInAM mUrtividhAnonAM vibhinna svarUpo ane AkRtio sAthenA vividha graMtho, vividha mUrtio ane itihAsanA vyApaka pariprekSyamAM avalokana; jainadharmanA tAMtrika vidyAne sparzatA sAhityamAM padmAvatIdevInuM viziSTa sthAna ane temane sparzatI aneka kRtio, ne tenA AdhAre vidhividhAnonI carcA padmAvatIdevInA dvibhujathI caturvizatibhujanAM vividha svarUponuM savistara varNana vagere sAthe rasaprada, mAhitIsabhara, AdhArabhUta ane abhyAsapUrNa nirUpaNa. vividha sthaLomAM ane vividha graMthomAM padmAvatIjI [saMkalanaH DaoN. haribhAI gaudANI AdinA lekhanA AdhAre 314 jaina ane hindu dharmanA judA-judA graMthomAM maLatI mA padmAvatIdevIno ullekha; devI padmAvatInuM jaina ane jainetara dharmomAM sthAna, devInA svarUpanA varNano ane vividha sthaLoethI maLI AvatI mUrtio; mA padmAvatInA svarUpo paikI be pracalita svarUpo : bhagavAna pArzvanAthanI yakSiNI tarIkenuM svarUpa ane tAMtrika devI tarIkenuM svarUpa; bauddhadharma ane padmAvatI. bhagavAna pArzvanAtha ane adhiSThAyaka deva-devIo (lekhaka: zrI manasukhalAla tArAcaMda mahetA) 318 badhA tIrthakaromAM vadhu prabhAvazALI zrI pArzvanAtha bhagavAna ane tenAM kAraNo; zrI pArzvanAtha bhagavAnanA mukhya adhiSThAyaka deva-devI zrI pArzvayakSa ane zrI padmAvatIjI tema ja nAgarAja dharaNendranuM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA anya sarva deva-devIomAM AgavuM sthAna, viziSTa prabhAva ane mahimA; tenAM aneka kAraNo ane nirdeza, uvasaggaharaM stotranI viccheda pAmelI 3 gAthAomAM zrI padmAvatIdevInuM saMbodhana - ityAdi aneka pramANo, prasaMgo dvArA bhagavAna pArzvanAtha ane temanA adhiSThAyaka deva-devIonA alaukika prabhAvamahimAnI jhAMkhI. zAsanadevI zrI padmAvatI : eka saMkSipta sarvekSaNa [lekhaka : prA. kalyANamalajI loDhA 322 jaina-jainetara caritrAdi graMthomAM padmAvatI nAmane dhAraNa karanAra ullekho laIne kalpo, maMtro ane yaMtronAM mAdhyama dvArA zAsanadevI zrI padmAvatIjInA svarUpanuM mAhitIsabhara, rasaprada ane abhyAsapUrNa avalokana; devIomAM zrI padmAvatIdevInA sauthI vadhu maMtra, taMtra, yaMtra ane stotra upalabdha, hombujA tIrthanA padmAvatIjInI mUrtinI pUrvakAlInatA -vagere mAdhyamo dvArA zrI padmAvatIdevInuM sarvekSaNa. zAsananI rakhavAlI, devI ! zAsananI rakhavAlI (lekhaka : paMDita zrI pUnamacaMdabhAI ke. zAha] 326 devInA vadhatA jatA prabhAvano Achero khyAla Apyo che, je vighno dUra kare, vAMchita pUre, sahAya kare, maMgala kare, zakti Ape, mA padmAvatI hAjarAhajUra che; tenI gAthAo; bhUtakALamAM mAnA mahAna sAdhakomAMnA zrI goDIjI derAsara (pAyadhunI-muMbaI)nA yati zrI hiMmatavimalajI ane paMDita dhIrajalAla TokarazIvagereno nirdeza; tAMtriko taMtrasAdhanAmAM ane mAMtriko paNa maMtrasAdhanAmAM mAnI sthApanA kare che; muMbaI-vAlakezvaramAM mA padmAvatInA alaukika rUpanI jhAMkhI. sahu saMghanA saMkaTa cUraMtI je saMgha caturvidha rahaMtI 55 [lekhaka : zAha manubhAI sI. DabhoIvALA] zrI RSimaMDala pUjana, zrI siddhicakra pUjana tathA zrI pArzva-padmAvatI pUjananAM rahasyo [lekhaka : jazubhAI je. zAha] kalikAlamAM paNa vighna haranArI, saMkaTane cUranArI ne saMghanI rakSaNahArI tathA mahAprabhAva dhAranArI mA padmAvatI che; mahAna pUrvAcArya racita divyastotra tathA ciMtAmaNi ratna samA chaMdamAM mAtAjInA adbhuta svarUpanuM varNana; mAtAjInA prAcInamAM prAcIna sthAna tarIke hombujAnI jhAMkhI; mAtAjInA dhyAnamAM ati Avazyaka : zuddhatA, saralatA, sthiratA, ekAgratA ane daDhatA. 329 jainazAsanamAM maMtro ane yaMtronuM mahattva; zrI RSimaMDala bRhad yaMtra ane zrI siddhacakra yaMtranAM mahApUjano, teno uddeza ane phalazruti; mahApUjanonI asa2; traNeya mahApUjanomAM nihita gUDha rahasyo; A pUjanonI samajUtI, arthaghaTano ane vidhio; zrI padmAvatI mahApUjananuM AgavuM mahattva. 332 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI PADMAVATI: IMAGES AND ICONOGRAPHY _341 Dr. Saryu V. Doshi Dr. Geeta C. Sali zrI padmAvatIdevI - eka sattvazIla adhyayana (lekhaka: prA. candrakAnta eca. joSI] 349 vividha svarUpo vacce eka ja devI padmAvatI; padmAvatIdevInA paurANika ullekho; bhinna-bhinna sthaLo, graMtho ane dharmomAM padmAvatI. zrI padmAvatIjI - maMgala mahimA (lekhaka: DaoN. ghanazyAma mAMgukiyA) 354 padmAvatIdevI ane emanI sAdhanA; sAdhakanI sajjatA, pAtranI tatparatA ane devIkRpAnuM avataraNa; mAtA padmAvatI viSayaka suprasiddha graMthonI viSaya-nAma sahita sUci; zrI bhayahara stotra; 'padmAvatI' nAma, zabda, artha, mahimA-paricaya; anaMta zabdonI zAbdika abhivyakti dharAvato zabdabrahma 'padmAvatI'. cakSa ane nAgonA saMdarbhamAM zAsanadevI padmAvatI (lekhaka: DaoN. nAgajIbhAI ke. bhaTTI) 350 yakSa ane yakSiNInI romaharSaka vAto, pATha ane kathA; yakSa-yakSiNInI mUrtio tathA AkRtionI mAhitI; kSetrarakSaka deva-yakSa; padmAvatImUrti-paraMparA; padmAvatI mAtAnI vividha mudrA, sarpa AdinI AkRtio; tIrthaMkara pArzvanAtha ane sarpa, devI-devatA tarIke nAga; zrI dharaNendradeva ane zrI padmAvatInA nAgakula sAthenA saMbaMdho. zrI padmAvatI sAdhanavidhi (lekhaka: pU. A. zrI vijayasUryodayasUriziSya 361 muni zrI naMdIghoSavijayajI mahArAja zrI padmAvatI parAMbAnI ArAdhanAvidhi; pUrvakAlIna hastapratanA AdhAre darzAvela traNa prakAranI prAthamika kriyAo; maMDala Alekhana AdinuM vistRta varNana; devIsAdhanA ane tenI sAcI rIta; padmAvatI sAdhanavidhino saMskRta pATha; mULa saMskRta padmAvatIstotra; zrI padmAvatIstotra ane teno gurjara bhASAnuvAda. devI sAdhanAmAM padmAvatIkAlpanI viziSTatA [lekhaka : pU. A. zrI guNodayasAgarasUrijI ma. 380 sA.nA ziSyaratna gaNivaryazrI vIrabhadrasAgarajI ma.]. jainadharmamAM padmAvatInI sAdhanAnuM mahattva; padmAvatIkalpamAM ApavAmAM AvelA amUlya maMtro: sarva manorathapUraka mUlamaMtra; vAsiddhidAtA kavaca maMtra; padmAvatIkalpamAM maNibhadrajIno maMtra; zrI pArzva-padmAvatI mahAmaMtra; padmAvatI mahAmaMtra-zAbara mahAmaMtra, zrI padmAvatI tripura kAma-sAdhana mahAvidyA, zrI padmAvatI mohinImaMtra; sarvaroga haranAro bhagavAna pArzvanAtha-padmAvatIno maMtra; zrI pArzvanAthabhagavAnano AtmarakSA mahAmaMtra; maMtravidhAna; mahAvazIkaraNa vidyA-padmAvatI mahAmaMtra; Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 57 zrI pratyakSa padmAvatI mahAmaMtra; mahAmAyA zrI bhagavatI padmAvatI mAnI stuti; zrI mahAdevI padmAvatI mahAvidyA; sarva upadravane naSTa karavAnI padmAvatI mahAvidyA; sarva-bhayahara-vijJAna; zrI padmAvatI maMtra ane jApamAM sarva maMtra mATe homavidhi. padmAvatI stotra ane pUjA lekhakaH zrI kuMdanalAlajI jaina) 395 jainadarzanamAM stavano-pUjAdinuM mAhAbhya; navasmaraNa paikInuM eka zrI bhaktAmara stotra ane teno mahimA; 17/18mI sadImAM bhaTTAraka zrI vizvabhUSaNajI racita "zrI bhaktAsama stotra'; zrI bhaTTArakajI racita anya be kRtio "padmAvatI stotra' ane 'padmAvatI-pUjA'; ane te aMgenI mAhitI. devI sAdhanA eTale prabaLa puruSArtha lekhakaH puSkarabhAI gokANI) 390 puruSArthanA prAgaTya mATe preraNA jarUrI, preraNAnA prAgaTya mATe Adarza jarUrI ane saguNonuM pragaTIkaraNa thAya ane durguNo laya pAme e Adarzane kendramAM rAkhIne puruSArtha karavAnI jarUra. zaktidhArA je bahAra vahe che, tene aMtara tarapha javA devI enuM nAma japuruSArtha. bAhya jIvananAM paribaLothI zaktino thato durvyaya ane AMtarika-Atmika jIvananAM paribaLothI zaktino thato saMcaya. zaktinA saMcaya mATe mauna, dhyAna, ekAgratAnI jarUra. AtmAnusaMdhAna mATe ekAgratAnI mukhyatA ane ekAgratA mATe tapa, bhakti, nAmasmaraNa, japujI, namAja, yoga, taMtra, dhyAna, jJAnAbhyAsa vagerenI upayogitA arthAta devI sAdhanA mATe prabaLa puruSArthanI anivArya AvazyakatA. sAdhanAnA niyamo ane zrI zrI padmAvatI-sAdhanAmAM cAritryazuddhi lekhaka : prA. janAdanabhAI ja dave) 401 sAcA sAdhakano A mudrAlekha che: praHo hai mRtyu | amAro vaiSIvitam arthAtu pramAda mRtyu che; apramAda (puruSArtha) avasthA jIvana che; sAdhanA pAchaLanuM prayojana; indriyasaMyama-anivArya AvazyakatA; maMtra-yaMtra, guru, zAstra, devamAM daDha zraddhA, upavAsa, saMyamita bhojana, brahmacaryapAlana, baporanI nidrA varSa, mauna, upAsanAmAM utsAha, tIvralagana, apAra dhairya ane indriyasaMyama, manonigraha AdiniyamonuM pAlana karavuM jarUrI che. zrI padmAvatIjInI sAdhanAmAM ahiMsAbhAva, samasta prANIo pratye maitrI, pavitratA, sAtvikatA ane rAga-dveSAdithI mukta sAdhanA thAya te Avazyaka che. zrI padmAvatIjIne gRhamAM kyAM, kevI rIte padharAvavAM? (lekhaka: jazubhAI je zaha) 405 mA padmAvatIjInI vidhipUrvaka gRhamAM sthApanA; sthApanA mATenuM sthaLa pavitra, zAMta ane cittane prasannatA Ape tevuM hovuM joIe; mAnI mUrti suMdara, darzanIya ne cittane prasannatA Ape tevI tathA tene padharAvavA mATe AsanapIThabanAvavI joIe; mahAmaMtranI sthApanA karavI; mA padmAvatInI sthApanA mATe zubha muhUrtanI pasaMdagI, AmabhUminuM pUruM zodhana, vividha pIThonI racanA, dravyAdinI zuddhatA, uttamatA vagerenI vistRta samajaNa ane prasiddha, prabhAvaka maMtra-yaMtronA nirdeza vagere sAthenI jANakArI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI mA bhagavatI zrI padmAvatI devInI mahApUjAnuM vidhAna lekhaka : mULazaMkara prA. bhaTTa) 400 'padmAvatyASTaka'mAM rAjarAjezvarI zrI padmAvatIjInAM sauMdarya, mahimA, maMtra-maMtrAdi darzaka ATha zloka che; A AThe zloka saMkSepamAM darzAvI bhagavatIno saMpUrNa pUjanakrama ahIM zAstrIya rIte varNavela che, zrI padmAvatIjInI zakti, rakSaNazakti, siddhamatro, zRMgArarUpa, yaMtramaMDala Alekhana, varNa-mahattva vagerenI pUraka mAhitInuM suMdara saMkalana karAyuM che, pUjana-rahasyo paNa dayane sparzI jAya ane bhAvanAmAM vRddhi kare e rIte varNavyAM che. cosaTha upacAra lekhaka : prA. DaoN. eca. yu. paMcA] 414 dravya bhakti mATe judAM-judAM vidhAno che, upacAro che. cosaTha prakAre thatI bhaktimAM dravyAdika zuMzuM jarUrI che tenI noMdha prastuta karavAmAM AvI che. traNa, pAMca, dasa, soLa upacArothI laIne catuHSaSTi upacAronuM vedataMtra, dharmazAstro ane jainAgamonA AdhAre khUba mananIya, mAhitIprada ane abhyAsapUrNa Alekhana. bhagavatI zrI padmAvatIjInA prabhAvika maMtro tathA yaMtro (saMkalanakata: pU. munirAja zrI caMdrodayavijayajI mahArAja) 419 pU. AcAryazrI jayasiMhasUrijI ma.nI svahastalikhita DAyarImAMthI uddadhRta tathA DabhoInA jJAnabhaMDAranI hastapratomAMthI utArelA, bhagavatI zrI padmAvatIjInI pUjA-upAsanA-sAdhanA aMgenA prabhAvika maMtro-yaMtro, tenI vidhi ane tenAM phaLonA nirdeza sAthenuM Alekhana. zrI padmAvatI mAtAnA keTalAka upayogI maMtro [saMkalita) 425 ArAdhya devatAnuM stotra karoDavAra bolo ane mAtra eka ja vAra tenA maMtranI mALA gaNo - baMnenuM phaLa sarakhuM gaNAya che. maMtrajApanA AvA prabhAva ane mahimAthI ArAdhako pUrA mAhitagAra ane zraddhAsampanna bane ane pUrA utsAha ane ullAsa sAthe maMtrArAdhanAmAM joDAya evA zubha AzayathI maMtrasAdhanAnA UMDA jANakAra pU. A. zrI vijayabhuvanazekharasUrijI ma. ane pU. yativaryazrI motIlAlajI dvArA saMpAdita pustakomAMthI zrI padmAvatI mAtAnA prabhAvaka, upakAraka ane dainika jIvanamAM upayogI evA maMtronuM tenA pUrNa vivaraNa sAthe saMkalana. mahA prabhAvaka maMtra-yaMtramaya zrI padmAvatyaSTakam (lekhaka : zrI dhIrajalAla TokarazI zAha] 430 maMtra-yaMtramaya mahA prabhAvika stotra', jenA zlokanI saMkhyA aMge judI-judI mAnyatAo; A stotra paranI zrI pArthacaMdra gaNinI TIkA, jemAM 8+1 zlokavALA aSTakanI mAnyatA, e zloko Aje pracalita stotranA 1 thI 8 tathA 32mA zloka tarIke daSTigocara thAya che; A stotranA zlokothI prApta thatI anekavidha siddhiono nirdeza; "zrI padmAvatI aSTakanI mULa stotrakAranA hArdane jALavIne Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA navesarathI karavAmAM AvelI artha-vivecanA, ane te saMdarbhamAM prathama aSTaka - mULazloka, pachI artha, vivecana, maMtra, yaMtranI savistAra jANakArI; uparAMta, padmAvatIdevInAM aneka maMtronuM vidhi, prabhAva vagere sAthe Alekhana. maMtro ane yaMtro Aje zA mATe siddha thatA nathI? lekhakaH munirAjazrI bhavyacaMdravijayajI mahArAja 440 maMtro-yaMtro siddha na thavAnAM aneka kAraNonuM ane maMtro-yaMtro siddha karavAnA vividha upAyonuM vistRta vivecana temaja maMtrajApa mATe mALA kevA prakAranI, jApa mATenAM samaya, sthaLa, dizA, Asana, gurugama, bhAva, zraddhA, zuddhi, vidhi vagere mAdhyamonuM talasparzI avalokana. zAkta-taMtrazAstramAM mahattvanI mudrAo (lekhaka: . janArdanabhAI dave) 443 maMtra-taMtra zAstramAM - vidhividhAnamAM AvatI mudrAonA vividha prakAro; tenuM mahattva, rahasya, prabhAva, arthaghaTana, upayogitA; ane 1.trikhaMDA mudrA, 2. sarvasaMkSobhiNI mudrA, 3. sarvavidrAviNI mudrA, 4. AkarSiNI mudrA, 5. sarvavazaMkarI mudrA, 6. unmAdinI mudrA, 7. mahAMkuzA mudrA, 8. khecarI mudrA, 9. bIja mudrA ane 10. yonimudrAno vistRta paricaya. jaina graMthomAM lakSmInI sAdhanA sakala siddhidAyinI mA bhagavatI padmAvatInI sAdhanA lekhaka : paMnyAsazrI dharmadhvajavijayajI mahArAja 450 anubhavajanya sAdhanA sAhitya ane sAdhanA vidhionA lekhanamAM zramaNabhagavaMtonA sarvazreSTha pradAnanI tathA padmAvatI sAdhanAnA eka durlabha prayoganI sAdhaMta jANakArI. zrI padmAvatIdevInI upAsanAnuM mAhAsya lekhaka : paMDita rudradeva tripAThI) 453 AdhyAtmika paMcAmRta ane upAsanA, upAsanAnA vividha prakAro, upAsanAnuM lakSya, praveza, sAvadhAnI, maMtra-yaMtra-taMtra ane yogAdinuM upAsanAkAMDamAM saMyojana, jainadharmamAM mAMtrika-tAMtrika prayogono praveza ane maMtra-taMtranI vipulatA tathA zrI padmAvatIdevInI upAsanA, tenAM prakAro/lakSaNo ane mAhAbhya vagerenuM talasparzI avalokana. gUrjara jaina kavionI draSTie "OMkAranuM mAhAbhya (lekhaka: prA. bipinacaMdra ra trivedI 450 ra jaina kavionI "okAra'nA nirdezavALI vikramanI paMdaramIthI aDhAramI zatAbdInA aneka racanAonI eka jhalaka. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zrI padmAvatIjInI dhyAnamayI sAdhanA Tlekhaka : manasukha vAyaDA) 460 navadhA bhaktimAM pUjana, ArAdhanAdimAM jema dhyAnanuM mahattva tema zrI padmAvatIdevInI sAdhanA mATenAM pUjA, arcanA, ArAdhanA, anuSThAna, upAsanA, jApa, dhyAna vagere mAdhyamomAM paNa dhyAnanuM mahattva; dhyAnanI vyAkhyA; sAdhanA mATenI pAtratA; zaktisAdhanAnA vividha rUpo ane tenI yogyAtAyogyatA ke lAbhAlAbha vagerenuM mArgadarzaka avalokana. zrI padmAvatIjInI ArAdhanAmAM AzAtanAothI bacavA zuM karavuM? lekhaka : jasubhAI je zaha) 463 zrI padmAvatIjInI ArAdhanAmAM AzAtanAothI bacavA mATe zrI pArthaprabhunI mukhyatA, zrI padmAvatIjInI ucita sthApanA, pUjananI zuddha ane uttama sAmagrI, ArAdhakamAM AcAra-vicArauccAranI zuddhatA, zraddhAbhAva, ekAgratA vagerenI jarUriyAta agatya samajAvatuM pratItikara nirUpaNa. zrI padmAvatIdevInI ArAdhanAno prabhAva - anubhUtio - saMkalanA] 466 pUjya gurubhagavaMto Adi dvArA prastuta asAmAnya ghaTanAo-camatkAronA keTalAka prasaMgo ke jemAM mukhyatayAM pravartamAnanI ghaTanA che, svAnubhUtinA prasaMgoche ane zrI padmAvatIdevInI ArAdhanAno prabhAva che. prAyaH badhI ghaTanAo dharmazraddhAne arpanArI ane zrI padmAvatIdevInA mahimAne vistAranArI che. svAnubhUta prasaMgo lekhaka: ripujaya) 402 jIvanane saphala banAvanArAM dharmazraddhA, puruSArtha, paramAtmAnI bhakti, gurunA AzIrvAda vagere paribaLomAM devIkRpA paNa eka mahattvapUrNa paribaLa che. A devIkRpA prApta karanArA eka sAdhakanA sAkSAt svAnubhUtinA zraddhA-bhaktine saMvardhanArA prasaMgonuM Alekhana. jenadharmamAM camatkArika pITha: hombujA padmAvatIdevI Tlekhaka : prA. lipinacaMdra ra trivedI) 405 karNATaka rAjyamAM AvelAM pUrvakAlIna, prasiddha ane camatkArika evAM hobujA padmAvatIdevInA sthAnakanI sthApanAno itihAsa ke jemAM jIva bacAvavA nAsI chUTelA jinadattanuM sAthenAM padmAvatIdevInI mUrtinA prabhAve rakSaNa thavuM, svamAnusAra suvarNanI prApti, eka suMdara nagarInI sthApanA, je kannaDa bhASAmAM sonAne hokhuM' kahe che, tethI A nagarI "hombajA' (suvarNanagarI) nAme vikhyAta banI, ne jemAM bhavya evuM pArzvanAthanuM jinAlaya ane bAjumAM padmAvatIdevInuM maMdira, je Aje paNa hokhujA padmAvatIdevInA sthAnakarUpe vidyamAna che... ityAdi vRttAMtanuM Alekhana AkarSaka kathAsvarUpe nirUpavAmAM AvyuM che. dareka dharmamAM deva-devIonuM sthAna ane mAhAsya lekhaka : jayendrabhAI nAvaTI) 409 vizvanI traNa pUrvakAlIna saMskRtiomAM deva-devIonA vividha svarUpo ane mUrtiono praveza, vikAsa tathA ijipta, IrAnAdinI saMskRtimAM tenA vilayanuM ane bhAratIya saMskRti antargata hindu, jaina Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] ane bauddha dharmamAM deva-devIonI mUrtionA satata vadhI rahelA-vikAsa-vistAranA jIvaMta itihAsanuM vizvavyApI avalokana. zrI pArzvaprabhu ane temanAM adhiSThAyakomAM ziromaNi zrI padmAvatIjI lekhaka : hiteza esa. zAha) 482 sarpano uddhAra, sarpanA chatra dvArA rakSaNa, sarpanuM lAMchana je pArzvanAtha prabhu sAthenI nAganI ghaniSThatA sUcave che, ane tenA kAraNe zrI pArzvanAthanI pUrvakAlIna-arvAcIna pratimAomAM sarpanAM vividha svarUponuM ane sAthosAtha pArzvayakSa, dharaNendra ane padmAvatIdevInI AkRtionuM nirUpaNa vyApaka rUpe jovA maLe che, ne temAMya adhiSThAyikA padmAvatI devInI mUrtio joDAjoDa, alaga ne svataMtra rUpe virala pramANamAM jovA maLe che. ane A pratyeka vAtanuM pUrvakAlIna guphAo, tIrtho, saMgrahAlayo ane aneka grAma-nagaronA jinAlayomAM pratiSThita zrI pArthaprabhunI temaja zrI padmAvatIjInI anekavidha pratimAonAM nirdezana ane avalokana dvArA karavAmAM AveluM pratItikara Alekhana. jainadharmamAM devI-devatAnuM AgavuM sthAna [lekhaka : DaoN. eca. sI. jena) 480 devI-devatAonI upAsanAnuM mahattva, tenAM prazikSaNa mATe zibiro yojavAnI jarUra; upAsanAdi dvArA duHkho-vighnonuM nivAraNa ane sukhanI prApti; jenA prabaLa prabhAvathI prerita lokahRdayamAM vaseluM devI-devatAonuM AgavuM sthAna. tIrthakara, yakSa ane zAsanadevI - saMkalana) 488 zrI RSabhadeva Adi covIsa tIrthakaronAM varNa, lAMchana, nakSatra ane rAzi; ane covIse tIrthakaronAM yakSanAM tema ja zAsanadevInAM nAmo, varNo, vAhano, bhujAonI saMkhyA ane bhujAomAM grahaNa karelAM AyudhonAM nAmonuM varNana. jenadharmamAM devIo lekhaka : anavara AgevAno 492 mAtRzakti, mAtRpUjA, ane vizvabharamAM teno vyApa; jainadharmamAM tIrthakaronI mAtAo, zAsanadevIo, vidyAdevIo, dikyumArikAo tathA sarasvatI, lakSmI vagere devIonuM AgavuM sthAna; ane zAsanadevIomAM ati prasiddha evAM cakezvarI, jvAlAmAlinI, aMbikA ane padmAvatIdevInAM rasaprada nirUpaNa sAthe mAhitIsabhara Alekhana. vItarAga prabhunI sevAmAM deva-devIo lekhaka : jasubhAI jezAha] 45 pratyeka vItarAga prabhunAM - tIrthakaranAM - avana, janma, dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa kalyANaka prasaMge bhuvanapati, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika - cAreya prakAranAM samyagdaSTi deva-devIonuM Agamana ane teonI vidha-vidha prakAranI sevA-bhaktinuM adbhuta, AhalAdaka, rasaprada vistRta varNana ne temAMya meruparvata paranA prabhujInA janmAbhiSeka prasaMge 64 indro sameta sarvadeva-devIonAM saparivAra Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 503 Agamana ane AnaMdollAsabharI sevA-bhaktinuM varNana to alaukika che. prabhujInAM pAMca kalyANaka uparAMta devakRta 19 atizayo, aSTa pratihAryo vageremAM paNa prabhunI sevAmAM upasthita deva-devIono samarpita bhAva ja jovA maLe che. zrI padmAvatIjI ane pratIka vijJAna lekhaka: pro. upendranAtha DhAla) 500 zrI padmAvatIjInI purANakathAomAM tathA IlorA ane khaMDagirinAM guphA maMdironAM kotarakAma sahita aneka jaina ane hindu maMdironAM zilpa-sthApatyamAM jovA maLatAM zrI padmAvatIdevInA anekavidha svarUponA ullekha sAthenuM mAhitIprada Alekhana; uparAMta, padmAvatIdevI ane anya devIomAM jovA maLatAM ekasarakhAM sarpa, kamaLa vagerenAM pratIkonA nirdezo sAthenuM abhyAsaprada avalokana. mUrtikalAmAM mukhya jaina devIonuM Alekhana (lekhaka: DaoN. thomasa paramAra) zAsanadevI cakrezvarI, aMbikA, padmAvatI ane siddhAyikA tema ja lakSmI, sarasvatI, soLa vidyAdevIo ane zAMtidevInA vividha mUrtisvarUpo, temanA sthAno vagerenuM rasaprada, mAhitIprada ane abhyAsapUrNa Alekhana. khaMbhAtanI tri-virala jaina devIpratimAo lekhaka : DaoN. je. pI. amIna) 510 zilpa-sthApatya ane kalA-kArIgarInI viziSTatA ne vividhatAnAM darzana karAvatI, darzanArthIone bhAvavibhora banAvatI tema ja khaMbhAta tIrthanA gauravamAM abhivRddhi karatI zrI padmAvatIdevI, zrI aMbikAdevI ane zrI zrutadevI sarasvatI)nI alaukika mUrtionuM tAdRzya Alekhana. aMcalagaccha adhiSThAyikA mahAkAlIdevI. lekhaka: zI "pArtha') pU. AcAryazrI AryarakSitasUrijInI AcAraniSThAthI prabhAvita thayelA zrI mahAkAlIdevI (bIjA eka mate zrI cakrezvarIdevI)nuM noMdhapAtra pradAna ane gacchanA adhiSThAyikA tarIke zrI mahAkAlIdevInuM ArUDha thavuM vagerenAM aitihAsika ghaTanAo sAthe nirUpaNatemaja zrI mahAkAlIdevI jaina devI hovAnuM ane pAvAgaDha pUrve jaina tIrtha hovAnuM pramANapUrvakanuM anveSaNAtmaka, abhyAsapUrNa Alekhana. aMdhakArane ajavALanArI jJAnAdhiSThAtrI devI sarasvatI [[lekhaka zrI paramANaMdadAsa kuMvarajI kApaDiyA pa10 sarasvatIdevInA svarUpanuM bhinna-bhinna draSTie nirUpaNa ane tenuM rahasya; sarasvatIdevInI vidhavidha chabIo ane mUrtionAM avalokana; hindu, jaina, bauddha tema ja yuropIya dharmagraMthomAM AvatA sarasvatI, zAradA, zrutadevatA, mInarvA AdinAM nAmono vividha saMdarbho sAthe ullekha; jainonI jJAnaviSayaka utkaTa bhAvanA vagerenuM sarvagrAhI Alekhana. 512 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] jaina parivAronI kuLadevIo lekhaka : . mugaTalAla che. bAvIsI) pa21 jainomAM sAmAjika paraMparA ane samAjavyavasthA aMtargata jema jJAtiprathA, kuLaprathA vagere jovA maLe che tema kuLadevInI prathA/paraMparA paNa jovA maLe che. A kuLadevInI prathA kyAre ane kevA saMjogomAM zarU thaI; ane kyA kyA kuLamAM parivAramAM temanAM kayAM kyAM kuLadevI che temanAM nAmo, sthAno, rivAjo vagerenAM mAhitIsabhara ane rasaprada Alekhana. dikSAlo vize vicAra lekhaka : nalinAkSa paMDyA) pa25 dikSAla eTale dizAnA rakSakaadhipati, ke jemanAM hindu purANo, jaina zAstro ane bauddha graMthomAM AvatAM vividha nAmo, saMkhyA ane mUrtisvarUponuM aneka pramANo sAthe vistRta varNana; indra, agni, yama, niSkRti, varuNa, vAyu, kubera, izAna vagere dikSAlono dhArmika, paurANika ane prAkRtika daSTie mAhitIprada ane rasaprada paricaya; pUrvakAlamAM prasiddha evAM aneka maMdiromAM ane stUpomAM viziSTa ane vidha-vidha rUpe jovA maLatI dipAlonI mUrtio aMgenI vyApaka jANakArI... ityAdi abhyAsapUrNa avalokana ane sacoTa nirUpaNa. amRtavela'nI sajjAramAM sAdhanApaddhationuM Alekhana lekhaka : pU. AcAryazrI vi. yazovijayasUrijI mahArAja) 531 pUjyapAda mahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAja sAheba racita "amRtavela'nI sakjhAya sAdhako mATe mArgadarzikAnI garaja sAre tevI geya kRti che . vaLI, A kRti gAgaramAM sAgaranI jema sAdhanAmArgane sacoTatAthI, ekadama saMkSepamAM prastuta kare che. svAdhyAyarUpa A sajhAyamAM 29 kaDIo che. temAM pahelI kaDImAM AtmaguNanA anubhAvananuM AmaMtraNa che. A anubhAvana pahelAM hRdayamAM je madhumayajhaMkAra UpaDe che tenI noMdha bIjI ane trIjI kaDI Ape che. sAdhanAnI pRSThabhUminuM madhura Alekhana. cothIthI trevIsamI sudhInI kaDIo anubhAvananA mArganuM vizada varNana Ape che. catuHzaraNa-gamana, duSkRta gaha ane sukRta anumodanAnI sAdhanAnuM rasajharatuM bayAna prastutaduhAomAM che. sAdhanA-paddhatinuM bIjI vAra varNana karatA pahelAM covIsamI ane pacIsamI kaDI sAdhakatarapha kemerA pherave che. AtmadarzananI madhurI vAto A be duhAomAM che. 26 thI 28 mI kaDIomAM pharI sAdhanAmArganA mArmika pakSanuM udghATana thayuM che. hitazikSA sAthe 29mI kaDIe kRti pUrI thAya che. jena graMthabhaMDAromAM taMtragraMthonI yAdI 539 148 taMtragraMthonI yAdI-nAmAvalI, jemAM pArzvanAtha ane padmAvatI uparanA taMtragraMthonuM vizeSa pramANa jainataMtramAM mAnya nahIM paNa pativargane sAdhanAmAM upayogI evA keTalAka taMtragraMthono paNa ullekha. A uparAMta mAhitIsabhara gUDha rahasyone pragaTAvanArA anya maLIne kula 108 lekho.. saMkalana puravaNI vibhAga [vizeSamAM bAkInA lekho puravaNI vibhAgamAM AvarI levAyA che] 541 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIM SUM bhagavatIjInA darzanasvarUpanI samIkSA [darzana vibhAga) citrasaMpuTano kalAvaibhava mUrtizilpo ane parikaranuM kalAvidhAna tA. 22/6 94 le. A. zrI yazodevasUrijI ma. jaina sAhitya maMdira, pAlitANA darzana bAhya ane AbhyAntara be prakAranAM che. mUrtionAM bAhya darzana jotAM tenA AMtaradarzanamAM sahAyaka ane jJAnaprAptimAM pradhAna sAdhana banI rahe che. duHkhI lokonA aMtarane ThAre che ane aneka rIte parama zAMti Ape che. jema ahaMtapade virAjelA tIrthakara bhagavaMtonAM darzana vItarAga thavA prere che tema zAsanarakSikA devIonI mUrtionAM darzana temanAM aizvaryo, rakSaNa, vRddhi, zAMti, puSTi, varadAna ApavAnI zaktiono paricaya karAve che. devasvarUpanuM darzana sAdhakanI saumyatAmAM vRddhi karI tene ghULamAMthI sUmamAM laI jAya che. prastuta darzana vibhAgamAM samagra gujarAta, mahArASTra, rAjasthAna, karNATaka vagere pradezonAM jinAlayomAM bhagavatI padmAvatIjInA paththara, Arasa, dhAtu, kAgaLa, ratno vagere mAdhyamothI sarjAyela vividhamUrti svarUponAM mananayanAnaMdakArI joIne ghaDIbhara mugdha thaI jaIe evA 108thI vadhu phoTA ahIMyAM prasiddha karyA che, emAM ghaNI AkRtio saumya, zAMta, prasanna mudrAvALI ane cittAkarSaka che. padmAvatIjInI mUrtimAM deza-paradezanA lokonA sauthI sarvamAnya zraddheya banI gayelA vAlakezvara muMbaI-rIjaroDa uparanA zeTha amIcaMda pannAlAla TrasTanA maMdiranA pahelA majale bhagavatI zrI padmAvatIjI che. A mUrtinuM sarjana bhagavatIjInI koI alaukika kRpAthI bIje kyAMya jovA na maLe tevuM benamUna, ajoDa, AkarSaka ane bhavya banyuM che, ke darzana karo tyAre tame joyA ja karo, joyA ja karo, tyAMthI khasavAnuM mana na thAya tevI joradAra megneTa-lohacuMbaka jevI banI gaI che. vAlakezvaranI jagyA ke jyAM mAtAjIne besADyA te temane managamatI jagyAe ja sthApita karyA che ane mAtAjInI AkRti paNa emane jevI pasaMda hatI, te pramANe ja taiyAra thaI che. mUrtine ghaDanAra kArIgara paNa kahe che ke, meM AvI mUrti cactus flower Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI pamAvatI mAtA] 65 | jidaMgImAM kyAreya mArA hAthe karAI nathI. A ghaDatara thayuM che temAM mAtAjIe mArA kAMDAmAM tAkAta ApI ane buddhimAM sUjha ApI ane gurudevanA AzIrvAda hatA eTale mArI jiMdagImAM devInA mUrtikSetramAM pahelI ja vAra AvuM sarjana karI zakyo chuM. A mUrti samagra rASTramAM, paradezamAM bhAratabharanA jainasaMghomAM vyApaka rIte jhaDapathI zraddheya banI gaI che eno yaza A mUrtinA preraka, mArgadarzaka ane badhI rIte zraddheya thAya e mATe emanI satata salAha-sUcanA ane kALajI rAkhanAra sAhitya kalAratna parama pUjya AcArya zrI vijaya yazodevasUrIzvarajI mahArAjanA phALe jAya che. jainasaMgha mATe pUjyazrIjInuM A moTAmAM moTuM yogadAna che. AvuM yogadAna bIje jovA-jANavA nahIM maLe e vAta nirvivAda che. samagra dezanA lAkho jainonAM haiyAMmAM A mUrtie akalpanIya sthAna jamAvyuM che. Azcarya to e che ke eka ja kalAkAre kareluM sarjana anya kalAkArone badhIja rIte pasaMda paDI jAya ane tamAma kalAkAro vAlakezvaranA zilpanuM saMpUrNa anukaraNa karIne seMkaDo mUrtionuM sarjana karatAM thAya e eka Azcaryajanaka maMtramugdha kare tevI ghaTanA che. jaina zilpakalAnA kSetre kyAreya na banI hoya e jAtanAM svarupovALI bIjI paNa mUrtio pUjyazrIe karAvI che. e mUrtiono bhAratamAM bIje koI ThekANe namUno nathI ane pUjyazrInA hastaka jaina tIrthakaronI, jaina guruonI, jaina devIonI je je ArasanI mUrtio thavA pAmI tenuM anukaraNa samagra gujarAta, rAjasthAna, madhya pradeza, uttara pradeza, paMjAba, karNATaka, AMdhra, tAmila, telugu vagere aneka sthaLe thavA pAmyuM che. pajyazrInI zilpanA viSayanuM UMDuM marmajJa jJAna ane kudaratI sAhajika koThAsUjha dharAvatI dRSTinA kAraNe chellAM seMkaDo varasamAM jaina samAjane avanavuM ghaNuM ghaNuM prApta thavA pAmyuM che. ahIMyAM 108 mUrtinA paricayamAM sauthI zreSTha vAlakezvaranI mUrti hovAthI paheluM sthAna ApavAmAM AvyuM che. pUjyazrIe dezanAM jaina-ajaina zilponuM varasothI nirIkSaNa, abhyAsa karatA rahyA che. A mUrtiono paricaya zilpa, vidyA ane kalAnA marmajJa, deza-paradezamAM vikhyAta thayelA, somapurAnA agraNI zilpIo ane citrakalAnA niSNAtomAM jeo AdarabharyuM sthAna pAmyA che ane jeo saunA lokapriya rahyA che tema ja amArA mATe jeo gurusthAne rahelA che evA pa.pU. AcArya zrI yazodevasUrijI mahArAja sAhebe 108 phoTAono sAmAnya paricaya A pustakamAM Apyo che. saMpAdaka : naMdalAla devaluka Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI sAhityakalApremI, dharmazraddhALu naMdalAlabhAIe jyAre huM mArA lekhanakAryamAM, pustaka prakAzananA vyavasAyamAM, bhagavAna zrI mahAvIranAM 48 citronI trIjI AvRttinA bhagIratha kAryamAM gaLAbUDa DUbI gayo chuM tyAre, ane chellAM doDha varSathI svAstha vadhAre kathaLI gayuM che, tyAre mane padmAvatIjInI bAbatano eka lekha lakhavAno Agraha rAkhyo ane ane mAnuM kAma hatuM eTale te vinaMtI meM svIkArI. te pachI naMdalAlabhAIe padmAvatIjInA 108 phoTAno paricaya lakhI ApavA AgrahabharI vinaMtI karI, eTale sAmAnya paricaya ApuM chuM. vaLI mArA upara kRpAvarSA karI rahelAM mAtAjInuM kAma hatuM eTale kartavya samajI paricaya karAvyo che. padmAvatIjI koNa, kevA svarUpe che? parikara eTale zuM? mAtAjInuM svarUpa zuM? mAtAjI kyA tIrthakaranA adhiSThAyikA devI che? vagere jANavA jevI thoDI bAbatono nirdeza karuM jethI vAcako jarUra dhyAnapUrvaka vAMce. phoTAono paricaya lakhatAM pahelAM eka vAta jaNAvI dauM ke deva-devIono paricaya ApavA mATe vizeSa sAmagrI hotI nathI. teone kuTuMba, dhaMdho-rojagAra, saMtAna, mitro, roga-zoka vagere kAMI hotuM temanA jIvanamAM vizeSa ghaTanA ja na banatI hoya, padmAvatIjInA camatkArothI mugdha thaI loko padmAvatIjInuM caritra mAge, paNa deva-devInAM caritro hotAM ja nathI pachI lakhavAnuM zuM hoya? hA, devadevIoe batAvelA camatkAro ke temaNe batAvelA prabhAvo jo hoya to lakhI zakAya, paNa hajAro anubhavo koNa lakhe, koNa chapAve, Aje e zakya nathI. pachI lakhavAnI sAmagrInA abhAve zuM lakhavAnuM hoya ! phakta emanI zilpIe banAve upara kaMIka lakhI zakAya ! - zArIrika avasthAo joIe to manuSyane bAlya, yuvAna ane jarAavasthA hoya che, jyAre devone eka ja yuvA avasthA ja hoya che. manuSyanA zarIramAM lohI, hADakAM, carabI, zukra vagere sAta dhAtu hoya che. devonuM zarIra to bIjI jAtanuM hoya che. eTale temanAM zarIramAM ekeya dhAtu hotI nathI. saMsAranI deva, manuSya, naraka ane tiryaMca A cAre gatinA jIvomAM be zarIranI pradhAnatA che. eka zarIranuM nAma che audArika ane bIjA zarIranuM nAma che vaikriya. A jagatamAM ukta be jAtanAM pudgala-paramANuo sarvatra bharelAM che. manuSyo, pazu-paMkhI ane sUkSma jIvo ane badhAnuM zarIra audArika nAmanA pudgalothI bane che, jyAre devalokanA deva-devIonAM zarIra vaikriya vargaNAnA pudgalothI saghana hoya che. tevone camatkAra batAvavAmAM je pudgalonI jarUra paDe che te pudgalo vaikriya hoya che. have ApaNe prathama padmAvatIjI aMge kaMIka vicArIe A dharatInI aMdara apolokamAM rahelA dharaNendra(dharaNa indra)nAM patnI tarIke padmAvatInI pUrvakAlIna mUrti bhAratamAM kyAM che tenI gaveSaNA thaI zakI nathI. AkhA dezanA pravAse cAra-cha mANasanI kaMpanIe phoTogrAphI vagere sAdhana-sAmagrI sAthe pravAsa kheDyo hoya to zahero-gAmaDAMopharIne mAtAjI kayAM kayAM che ane keTalAM purANAM che? teno badho itihAsa lAvI zake. AkhA dezanI padmAvatIjIno paNa Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA rItasara aMdAja maLe. A padmAvatI devInI jaina zAsananA rakSaNa mATe bhagavAna zrI pArzvanAthane 2862 varSa pahelAM kevaLajJAna thayuM te divase vArANasI zaheramAM niyukti karI hatI. bhagavAna zrI pArzvanAthanAM maMdira baMdhAvavAnI zarUAta jyAre thaI haze tyAre koI kALe maMdiramAM gokhalA banAvIne bhagavAna zrI pArzvanAthanAM adhiSThAyaka deva-devIone padharAvavAnuM zarU thayuM haze. devI mATe parikara karavuM joIe evI koIne kalpanA ja nahatI. mane preraNA thaI. parikaranuM nirmANa karAvyuM. parikaranI jyAre vAta lakhI rahyo chuM tyAre zarUAtamAM tIrthaMkaranA parikarano paricaya karI laIe. parikaranI prathA deva-devImAM ati alpa hatI ane te parikara sAmAnya kakSAnuM eTale pAchaLa kamAna banAvI devA pUratuM. paNa moTAM parikaranI prathA hatI ja nahi. A prathA pahelavahelI vAlakezvaranI mUrtimAM dAkhala karI. sAmAnya paraMparA mujaba devIne parikaranI jarUra nathI hotI paNa mUrtine vadhu bhavya banAvavA ane OM nama: pArzvanAthAya, A zlokanuM sAruM avataraNa thAya vagere kAraNe parikaranI racanA karI che. prazna thAya ke parikara eTale zuM? - parivAra e saMskRta zabda che. teno gujarAtI zabda vAra thAya che, eTale tIrthaMkaranI mUrti sAthe saMbaMdha dharAvatA prAtihAryo ke deva-devIothI sthApita karavAmAM Ave te parikara kahevAya. ApaNA saMghamAM parikara zabda bolavAmAM jarA Akaro lAgyo eTale parikaranI jagyAe lokoe paraghara zabda jeno koI artha na hato chatAM te goThavI dIdho ane parikara paragharathI oLakhAvA lAgyuM. A parikaranA traNa prakAro che: ekatIrthI, tritIrthI ane paMcatIrthI parikara. ekatIrtha eTale mUrti eka ja hoya ane pharatuM parikara paththaranuM zilpa hoya. temAM baMne bAjue cAmaradhArI indro hoya ane upara paNa devadevIo tathA pakSIo vagerenI AkRtio hoya. parikara AvyuM eTale nIce gAdInuM joDANa avazya thAya ja.tritIrthI parikaramAM mUrtinI baMne bAjue UbhA kAussaggIyA hoya eTale bhagavAnanI traNa mUrti thaI. mUrti mATe tIrtha zabda vAparIe eTale traNatIrthI parikara thayuM. traNatIrthImAM traNa mUrti nakkI karI temAM have be mUrtino vadhAro karavAthI paMcatIrthI parikara thayuM. vadhArAnI mUrti kAyotsargavALI UbhI (kAussaggIyA) mUrtinI upara ja gokhalo banAvIne mUrti banAvelI hoya, kAM to pAchaLathI padharAvelI hoya che. e paMcatIrthI parikara kahevAya che. dareka tIrthakaranA parikaramAM TheTha mathALanI goLAkAra kamAnamAM janmAbhiSeka mATe gaganamArge vAjategAjate jaI rahelA devo - indrono samUha kaMDAravAmAM Ave che. zilpanA granthomAM tIrthakaronAM parikara banAvavAnI vAta lakhI che. te kayArathI nakkI thayuM ane pahela-vaheluM parikara kyAre thayuM? e badhuM cokkasa kahevuM e zodhano viSaya che. AjathI pacAseka varSa pahelAM daherAsaromAM kayAMka kayAMka parikaro mane jovA maLyAM. chApelA graMthomAM joyuM che. myujhiyamamAM tathA bhUgarbhamAMthI nIkaLelI dhAtunI mUrtiomAM paNa jovA maLyAM tyAre thayuM ke parikaro eka ja jAtanAM thatAM na hatAM. samaya jatAM emAM paNa vividhatA dAkhala thavA mAMDI. mArI pAse paNa parikaranA judI judI jAtanA phoTAo che. trIseka varSa pahelAM judA judA parikaronA phoTA sAthe parikaranA paricaya aMge gujarAtI ane igliza mAsikamAM pragaTa karavA mATe eka lekha paNa lakhyo hato. jo ke parikaranI vividhatA ATha-daza parikaro pUratI ja maryAdita lAgI che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI prAsaMgika vacamAM jinamUrtinA parikarano paricaya jANI laIe. bIjI eka vAta samajI levI jarUrI che ke jinamaMdiramAMnA mULagarbhagRhamAM bhagavAna ane garbhagRhanI bahAra kolI maMDapamAM gokhalA banAvavAmAM AvatA ane temAM * deva-devIne padharAvavAmAM AvatAM hatAM. puruSayakSa devane tIrthakaranI mUrtinI jamaNI bAju ane strIyakSiNI devIne tIrthakaranI mUrtinI DAbI bAjunA gokhalAmAM padharAvavAmAM AvatAM hatAM. maMdiranI racanAmAM A eka vidhinI vyavasthA che. jainazAsanamAM ane saMsAramAM prAdhAnya puruSanuM che ane strIno naMbara te pachI Ave che. A prathA AkhA vizvamAM jANItI che. khuda bhagavAnanA samosaraNanI aMdara evuM noMdhavAmAM AvyuM che ke bhagavAnanI dezanA puruSone beThAM beThAM sAMbhaLavAno adhikAra Apyo che, jyAre strIone UbhAM UbhAM sAMbhaLavAno adhikAra Apyo che. keTalAka bhedo saMsAra, vyavasthA mATe jagatamAM sanAtana hoya che. AnI pAchaLa tiraskAra ke anAdaranI vRtti hotI nathI. svAbhAvika rIte A eka saMgha ke samAjanI maryAdA che. ATalI vAta pUrI karIne padmAvatIjInI bAbata vicArIe to padmAvatIjInI mUrtio varasothI aparikara ja banatI AvI che. aparikara mUrtio moTe bhAge maMdiramAM gokhalAmAM birAjamAna karAya che. paraMtu chellAM 200-300varSanA yatiyuga * (gorajIono samaya)mAMthI yatioe potAnI sAdhanA mATe aneka devIomAMthI pradhAnapaNe padmAvatIjIne ja pasaMda karI hoya tema jovA maLe che, kema ke e zIdhrakalA che. eTale teoe padmAvatInI mUrti banAvIne tene pharatI ArasanI paTTI banAvIne temAM uparanA bhAge baMne bAju bhagavAna, tenI nIce cAmaradhArI indro ane tenI nIce baMne bAjue bhairavo-A rIte mUrtio karAvatA hatA. moTAbhAge jatio padmAvatInI sAdhanA khAsa vadhu karatA hatA. pAlitANAmAM jasakoranI peDhInA jainamaMdiramAM, pAlitANAnA girirAja upara navaTUMkamAM tathA bIje (chAlAkuMDa pAse) vacamAM tathA upara TUkanI aMdara. cakrezvarI mAtAjInI derInI bAjumAM vacamAM aMbikAjI ane tenI baMne bAjue padmAvatIjInI moTI mUrtio ja vadhu jovA maLe che. Ama A mahAtIrtha upara padmAvatIjInI mUrtio vadhu jovA maLe che. pUnAnA jainasaMghanA maMdiranA cokamAM je mUrti che te yatinI banAvelI che ane pAlitANA jevI ja che. bhAratamAM anya sthaLoe paNa AvI bIjI mUrtio yatioe bharAvelI vidyamAna che. 200-300varasano gALo evo hato ke eka mUrti eka jaNe banAvarAvI paNa pachI te uparathI sahu navI mUrti karAvatA jAya. te uparAMta yatione bhairava, hanumAnajI vagerenI sAdhanA karavAnI anivArya jarUra upasthita thaI hatI, eTale padmAvatIjInA nAnakaDA thatA jatA parikaramAM temane paNa sthAna ApyuM hatuM. tIrthakara vagerenA parikaranI vAta pUrI karI vAllezvaranI padmAvatIjInA ajoDa parikarano paricaya jaNAvuM. tyAra pachI meM padmAvatInI mUrti saparikara banAvavAno nirNaya karyo. mane navuM navuM karAvavAno athAga rasa, emAM mArA zraddheya mAnI mUrti navI taiyAra karavAnI hatI. huM mArI kalpanAnuM parikara je rIte karAvavAno hato tevuM vizvabharamAM kyAMya banyuM na hatuM. eTale ajoDa, benamUna nakazo taiyAra karAvavA nakkI karyuM. vAlvezvaramAM rIjaroDa uparanA jinamaMdiramAM ane pAchuM mAtAjIne saMketa karelA managamatA sthAnamAM birAjamAna karavAmAM AvyAM. managamatuM sthaLa maLyuM ane managamatuM rUpa maLyuM jethI mAtAjI bahu ja Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 69 pratibhAzALI banI gayAM. ahIM vicAravA jevI vAta lakhuM ke vAlvezvaranA daherAsaramAM uparanA majale bhagavAna zrI pArzvanAthajInAM yakSa-yakSiNI tarIke padmAvatIjIne varasothI padharAvyA ja na hatAM. kAraNa zuM haze te jJAnI jANe ! paNa khAlI jagyA raheze to koInA hAthe anupama ane ajoDa evI mUrti padharAvavAnuM bhAvimAM banI Avaze. AvA ja koI kAraNe padharAvyAM nahIM hoya evuM to nahIM hoya ! parikara vinAnI sAdI mUrti hoya to ekalI mAtAjInI mUrti upara bhagavAnanI mUrti baMdhabesatI ochI lAge. Aja sudhImAM jovAmaLe tevI mUrti banAvaDAvavAno nirNaya karyo hato. tethI hajAro varSamAM jovAnamaLe tevI saparikaramUrti taiyAra thavA pAmI. A mUrtino vizeSa paricaya A graMthamAM samAvelA mArA eka lekhamAMthI jovA maLaze. dezamAM padmAvatIjInI navI mUrtio (prAya:) vAlvezvarajevI jANavA pramANe hajAra-bAraso to jarUra haze. e mUrtionI yAdI jeTalI maLI teTalI pAchaLa chApI che. vAlvezvaranI mA bhagavatIjInI mUrti aMge pahelethI zilpakalA vagere dRSTie khUba-khUbavicAraNAo karI hatI eTale ghaNI navInatAo dAkhala thavA pAmI. zAstramAM padmAvatIjInAM Asana be batAvavAmAM AvyAM che : 1. sarSAsana ane 2. kamalAsana. temAM sarpAsana sauthI vadhAre pracalita che ane kamalAsana ochuM pracalita che. meM vicAra karyo ke zuM karavuM? kema ke stotromAM, maMtromAM padmAsananI vAta aneka ThekANe AvatI hatI. tevI rIte sarpAsananI paNa AvatI hatI. mAne baMne Asano gamatAM haze eTale agAunA graMthomAM baMne Asanone sthAna maLyuM che to mAre paNa baMne Asana mukAvavAM, eTale meM prathama nIce sarSAsana mukAvyuM ane tenA upara kamalAsana paNa banAvarAvyuM eTale baMne Asanono Adara karyo, sarpanuM vAhana zAstrokta rIte varasothI pracalita che. tenI AkRti kArIgaro potapotAnI sUjha pramANe banAvatA rahyA che. paNa kuzaLa kalAkArane meM kahyuM ke, padmAvatInI nIce guMcaLuM vaLIne beThelo sarpa navI sTAIlathI banAvavo ane e sarpanAM gUchaLanA vaLAMka evA levA ke kaMIka kalA dekhAya ane AkarSaka tathA navIna lAge. temanI pAse be-cAra namUnA karAvyA. temAMthI atyAre je sarpa banAvyo che te pasaMda karyo ane mUrtimAM kaMDAryo, je Aje sau jonArAone mugdha karI rahyo che. A rIte Alekhelo sarpa tamane kyAMya jovA nahIM maLe. A sarpanA vAhanamAM zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMpradAyamAM kUkaDAnA moMDhAvALo sarpa banAvavAnI prathA (prAya:) na hatI, are ! tenuM kAraNa e hatuM ke mArA khyAla mujaba zvetAMbara saMpradAyamAM koI banAvatuM na hatuM eTale eka ja prakAranA sarpanuM ja vAhana seMkaDo varSothI banatuM rahyuM hatuM. zvetAMbara mAnyatA pramANe sarSa ane kamaLa A be ja vAhana karavAmAM Ave che, paNa mane kaMIka navInatA karavAno zokha - rasa, paNa mAtAjInI mUrtimAM navInatA karavAnI zakyatA ochI, chatAM paNa je thAya te karavI temaja tenI pAchaLa zAstra ane paraMparAnuM pramANa hatuM. padmAvatInA pUjanamAM 108 nAmanuM stotra bolavAmAM Ave che. A stotradigaMbarAcArya racita kahevAya che. emAM mAtAjIne ravAnA' tarIke oLakhAvI che. eTale padmAvatIno sarpa kUkaDAnA moMDhAvALo che. dakSiNa bhAratamAM pUrvakALamAM kUkaDAnA moDhAvALA sarpa thatA hatA. te sarpa mAtra jamIna upara ja cAlatA na hatA, paNa jarUra paDe tyAre UDIne paNa sAmA mANasane DaMkha mAratA hatA. bhagavAna zrI munisuvrata svAmInA bhavamAM kUkaDAnA moMDhAvALA sarpano upasarga noMdhAyo che. meM kUkaDAnA moMDhAno barAbara phoTo levarAvIne tenA uparathI yathArtha DijhAInamAM citarAvI dIdho. A rIte Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7) zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI bhAratamAM (prAyaH) pahelavahelI navIna prakAranI saMyukta vAhanavALI padmAvatI devInuM abhUtapUrva avataraNa vAlvezvaranI mUrtimAM thavA pAmyuM. uparanA bhAge padmAvatIjInA cAra hAthanAM AyudhomAM paNa vikalpo joyAM, paNa prAmANika pUrvakAlIna koI eka graMthane AdhAre banAvI lakhyuM eTale zvetAMbarIyapUrvakAlIna graMthomAM je paraMparA cAlI AvatI hatI temAM pheraphAra na karavo evI icchA hovAthI cAra hAthamAM zAstrIya rIte cAra Ayudho mUkyAM che, nahitara jamaNA hAthamAM jyAM kamaLa che tyAM bhairava padmAvatI kalpamAM varada (varadAnanI) mudrA pasaMda karI che, kyAMka mALA mukAvI che. amuka apekSAe varada mudrA paNa khoTI nathI, paraMtu bahu jUnI paraMparAno ja Adara karavo eTale temAM kazo pheraphAra na karyo. padmAvatInA jamaNI bAjunA be hAthamAMthI eka hAthamAM kamaLa mUkyuM che. kamaLanI AkRtinI pasaMdagI baMdhabesatI suyogya rIte karI che ane uparanA pAzara eTale bheguM kareluM doraDuM batAvyuM che. DAbI bAjunA be hAthamAM uparanA hAthamAM aMkuza ane bIjA hAthamAM khAsa karIne kacchamAM vadhu jANItuM bIjorAnuM phaLa mUkavAmAM AvyuM che. Ayudho kevI khUbIthI mukAvyAM che, AMgaLIo kevI rIte kalAtmaka banAvarAvI che te jojo. te pachI AvI vAta mAthAnI phaNAnI. mAthe phaNA mukAvavI to zI rIte mukAvavI? jaina tIrthakaronI mUrtiomAM traNa prakAre phaNA karavAnI prathA jovA maLe che. phaNA vakhate vicAravAnuM eTaluM ja che ke kaI jAtanI phaNA suMdara lAgaze ane mUrtine AkarSaka banAvaze. meM mArI potAnI samaja pramANe mAthAnI nIcenA bhAgathI zarU thatI phaNA banAvarAvI che. vaLI hajAro varSathI phaNA eka ja prakAranI jovA maLe che eTale mane jarUrI ane yogya navInatA karavAno zokha, jethI mAtAnI mUrtinI zobhA paNa vadhe eTale bhAratamAM bhagavAna zrI pArzvanAthanI jeTalI phaNAo che temAM tamane kyAMya jovA na maLe evI phaNA banAvarAvavI. sAmAnya rIte varasothI phaNAno uparano bhAga DhaLato goLAkara rAkhavAnI prathA che, jyAre amArI A padmAvatIjInI mUrtimAM evuM nathI banAvyuM, paNa AmAM mAthA upara vacamAM eka phaNI karAvI ne pachInI phaNAo jarA-jarA nIce-nIce UtaratI karavAmAM AvI che. baMne bAjue kapAta prakAranI ekanI nIce eka e rIte karAvI che. tame mAtAjInI sAme UbhA raho to badhI phaNAo ekanI nIce eka ema lAgaze. Aja sudhI pArzvanAtha-padmAvatIjInI mUrtiomAM jarA-jarA mAtra moMDhAno Agalo bhAga ja judo judo batAvavAnI prathA che, jyAre AmAM to kaTa karI-karIne lAMbI phaNAo batAvavAmAM AvI mAtAjInuM Asana kayuM pasaMda karavuM? to padmAvatIjInI mUrtio pUrvakALathI padmAsanavALI ane bhadrAsanavALI maLe che. mane potAne ema thayuM ke padmAsananuM drazya to ApaNe rojeroja bhagavAnanI mUrtimAM joIe chIe, paNa devI che mATe paraMparAne anusaravuM. bIjuM Asana karAvIe to ApaNA manane AnaMda thAya, megneTabane, e karatAMya devI strI che eTale ene baMdhabesatuM Asana bhadrAsana vadhAre sAruM, eTale meM bhadrAsana batAvyuM che. bhadrAsana eTale DAbo paga upara vALI levAno ane jamaNo paga lAMbo rAkhavAno. strInI mUrti strInI maryAdA mujaba savastrA hovI joIe tema ja sAthe-sAthe zilpa hovAthI zilpa-kalAnuM paNa darzana thavuM joIe, eTale meM AkhA paganI aMdara ArasanI mUrti ghaDAvatI vakhate ja mUrtimAM vastra upasAvarAvyAM. baMne paganI pAnI kevI Dhabe mUkavI te paNa vicAraNA karIne mUkavAmAM AvI che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] (1) padmAsana zA mATe karavuM joIe? tyAre eka vAta evI jANavA maLe che ke ApaNA zarIranA pAchalA bhAgamAM traNa nADIo cheH IDA, piMgalA ane suSumnA. temAM dhyAna ekAgratA mATe suSumnA nADIne jAgRta karavI paDe che. suSumnA nADIne jyAre tamAre jAgRta karavI hoya to padmAsana karo. eTale be nADI vaccenI suSumnAno pravAha cAlu thaI jaze. pravAhaeTale vAyu saha UrjA. suSumnA nADIne jAgRta karavAnI eTalA mATe ke te nADIthI mana ekAgra thAya che. suSumnAno saMbaMdha sahasrAra kamala sAthe che. sahasrAra sAthe joDANa thAya eTale sAdhakane AtmasAkSAtkAra thavA pAme che. (2) keTaleka ThekANe jamaNo paga upara rAkhIne DAbo paga lAMbo rAkhe che. AvI paNa mUrtio banI che. vAlvezvara jAva tyAre mAtAjInA cAra hAthanI AMgaLIo jojo. phoTAmAM jojo. kalAkAra pAse meM kalAtmaka sauMdarya dekhAya ane kalAnuM darzana thAya tevI AMgaLIonI nAjuka racanA karAvarAvI che. cAre hAthanA vaLAMka jojo. temAM paNa hAthanA vaLAMkanI vAstavikatA jaLavAya teno khyAla rAkhyo che. ghaNe ThekANe cAra hAtha karavAnA hoya tyAre kArIgara be hAtha game tyAMthI joDI de che. mAtAjInuM mastaka mugaTa sAthe ja banAvI dIdhuM eTale mAtAjIne mugaTa paherAvAya ke na paherAvAya to paNa azobhanIya na lAge. temanA vALamAM, aMboDAmAM, bhAmaMDalamAM suMdaratA ane kalAtmakatAno khyAla rAkhavAmAM Avyo che. sauthI zreSTha kakSAnuM to mAtAjInuM mukhAraviMda karAvavAmAM AvyuM che. A badhAMnA kAraNe mAtAjInI mUrti atyaMta suMdara, namaNI, nAjuka, manabhAvana, AMkhamAM vasI jAya tevI, lokonA zabdomAM kahIe to mAtAjInI pAsethI khasavAnuM mana na thAya evI banI gaI. have rahI parikaranI vAta - devInI mUrti pAchaLa parikara hovuM ja joIe evo niyama nathI. devInI mUrtio moTe bhAge parikara, vinAnI hoya che. bahu jUja mUrtio sAmAnya parikaravALI jovA maLe che. mane potAne thayuM ke vAlezvara mAtAjInI mUrtimAM bhavyatA Ave, mUrtisuMdara-AkarSaka bane e mATe parikara karAvavuM ane e mATe meM judIjudI jAtanA parikaranA phoTAonuM avalokana, ciMtana-manana karIne devInI sAthe sumeLa khAya e rItanuM parikara zobhAspada bane e mATe meM navuM saMkalana karIne parikaranI DijhAina ArTisTane mArI pAse besADIne karAvarAvI. muMbaI-vAllezvaranI mUrtinA parikaramAM zuM zuM mukAvyuM che ? sAmAnya rIte devInI mUrti upara je bhagavAnanI devI hoya te bhagavAnanI mUrti besADavI ja joIe evo niyama nathI. bhagavAnanI mUrti besADavAnI anukULatA padmAvatInI mUrtimAM jevI hoya che tevI bIjI mUrtimAM hotI nathI. kemake padmAvatInA mAthe phaNA che eTale mUrtine besADavAnI bhUmikA barAbara maLe che. emAM jyAre parikara hoya tyAre to pUratI anukULatA maLI rahe che. judAM judAM tIrthadhAmonAM tathA keTalAMka myujhiyamonAM khaMDita-akhaMDita parikaronA phoTAo joyA bAda A parikaranuM Ayojana karavAmAM AvyuM. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI sAmAnya rIte devInI mUrtimAM sAmAnya kakSAnAM parikaromAM mAthe bhagavAna zrI pArzvanAtha ane devInA hAthanI baMne bAju cAmaraghArI devI-devIo - lagabhaga ATaluM ja hoya che. vAlakezvaranI mUrti ghaNI moTI hatI. parikara moTuM thavAnuM hatuM eTale jagyA ghaNI hovAthI bahu dhyAnapUrvaka ane samajapUrvaka Ayojana karavAmAM AvyuM che, eTale upara-mAthe bhagavAna pArzvanAtha mUkavA mATe suMdara gokhalo banAvyo. tenI baMne bAju cAmaradhArI devo. te pachI bhagavAnane hAra paherAvavA jaI rahelA hoya evA be devo batAvyA. parikaranI vacalI kamAnanI vAta thaI. te pachI baMne bAjunI UbhI thAMbhalImAM zuM mukAvyuM che te joIe. thaMbhInI Toca upara (baMne bAjue) gokhalA che temAM ApaNI DAbI bAjue vAMsaLIvAdaka deva che ane ApaNI jamaNI bAjue vINAdhArIdevache. te baMne gokhalAonI nIce ane mAtAjInA mukhAkRtinI samAMtara haroLamAM ApaNI DAbI bAjunA gokhalAmAM paMcaphaNAdhArI dharaNendramukAvyA che. tenI nIce temanuM hAthInuM vAhana pratIkarUpe mUkyuM che. emanI jamaNI bAjunA gokhalAmAM dharaNendranI bIjI patnI vero jaNAvI che. te traNa phaNAdhArI che. temanuM Asana sarpanuM che. tenI nIce varasothI cAlI AvatI prathAnusAra cAmaradhArI devIo mukAvI che. tenI TheTha nIce zilpa ane zAstranA niyama mujaba baMne bAjue mUrti bharAvanAranI AkRttio mUkavAnI prathA che paraMtu bharAvanAra puNyavAna AtmAonI icchA na hovAthI chevaTe maMgalarUpe kaLazo mukAvavA paDyA che. abhUtapUrva, ajoDa, suMdara parikarano paricaya prazna thAya che ke dharaNendra ane vairoTya kema mukAvyAM? teno javAba e che ke parikaramAM khAlI jagyA ghaNI rahetI hatI ane e jagyA sArthaka rIte pUrNa thAya to sAruM e khyAlathI eka navo vicAra skUryo. seMkaDo varasothI hajAro sAdhu-sAdhvIjIo ane lAkho zrAvaka-zrAvikAo dareka mahinAnI sudI-vadI terase sAMjanA mAMgalika zabdathI oLakhAtuM devasI pratikramaNa (eka dharmakriyA) kare che. tenA prAraMbhamAM nizcita paNa saMghe nakkI kareluM saMskRta bhASAnuM pArzvanAtha bhagavAnanuM caityavaMdana bolAya che ane e ja zlokanuM padmAvatIjInI saparikara mUrtimAM avataraNa karavuM kema ke A zloka badhI rIte suyogya hato. e caityavaMdananI pahelI gAthA A pramANe che : OM nama: pArzvanAthAya, vizvaciMtAmaNIyatA hIM dharaNendra vairoTyA, padmAdevI yutAyate II racanAkAra kavi prathama bhagavAna pArzvanAthane namaskAra kare che tyAre te kahe che ke bhagavAna pArzvanAthane caraNe jAva eTale tamArI badhI ciMtAo dUra thaI jAya che. vaLI pArzvanAtha kevA che? to vizvamAM ciMtAmaNiratna jevA che. ciMtAmaNiratna maLyuM hoya to vyaktinI badhI ciMtA dUra thAya che. vaLI dharaNendra temanI patnI padmAvatI ane bIjI patnI vairocyA sahita zobhe che. A anuSupa chaMdamAM banelA A zlokano bhAva AkRtirUpe padmAvatIjInI saparikara mUrtimAM goThavI dIdho che. - bhagavAna zrI pArzvanAthanA suprasiddha caityavaMdanano pahelo zloka bolavo. zloka bolatI vakhate A zlokano bhAva A mUrtimAM utAravAmAM Avyo che eTale padmAvatIjIne vaMdana karo tyAre prathama A zloka Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 73 bolI zakAya che. pehalAM che nama: pArzvanAthAya vivRvaMtAmayite - A bolI padmAvatIjInA mAthe bhagavAna zrI pArzvanAtha che tyAM namaskAra karavA. te pachI DAbI bAjunA gokhalA sAme najara kendrita karI phaNAvALA dharaNendra che eTale tyAM da dharaH bolavuM. jamaNI bAjue traNa phaNAvALI vairocyA che tyAM vairoTayA bolatAM mAthuM namAvatA rahIne pachI padmAvatI mAtAne namaskAra karavAnA hovAthI pAvatI yutAyate bolI mukhya mUrtine khUba bhAvathI namana karavuM eTale padmAvatIjIne saMpUrNa namaskAra AvI jaze. padmAvatIjInI mUrtinI racanAomAM thoDA pheraphAra - vikalpa maLyuM che te A mujaba che: 1. padmAvatInI mUrti moTAbhAge bhadrAsane hoya che ane moTAbhAganI mUrtino jamaNo paga jamIna upara mUkelo hoya che ane DAbo paga palAMThI vALelo kamaLa upara bhadrAsane rahelo hoya che. A Asane bhadrAsana (athavA lalitAsana) kahe che. koI koI mUrtimAM DAbo paga nIce rAkhelo ane jamaNo paga vALelo jovA maLe che. paNa A rItanI mUrtio jUja hoya che. vaLI keTalIka mUrtio padmAsane paNa banelI che. 2. keTalIka mUrtino jamaNo hAtha kamaLanI jagyAe varada mudrAmAM hoya che. varada eTale hAthano paMjo UMco karIne nahIM paNa jamaNA ghUMTaNa upara jamIna tarapha DhaLelo paMjo. 3. padmAvatIjI mATe sAmAnya rIte sAta phaNA karavAnI prathA che, dharaNendra mATe pAMca ane vairoTya mATe traNanI prathA che. chatAM pheraphAra jovA maLe che. 4. koI koI mUrtiomAM AyudhomAM matAMtaro jovA maLe che. 5. padmAvatIjInA vAhanamAM meM sarSa ane kamaLa mukAvyAM che. keTalIka mUrtiomAM ekalA sarpanuM ke kamaLanuM vAhana hoya che. keTaleka ThekANe to sAcI samajaNanA abhAve kArIgaroe mAtAjInI mUrti AgaLa ekalo kUkaDo ke kUkaDA jevuM prANI mUkeluM jovA maLe che. zvetAMbaramAM padmAvatIjIno dehavarNa pradhAnapaNe pILo ane digaMbara saMpradAyamAM lAla raMga jaNAvyo che. digaMbarAcArya kRta "bhairava padmAvatIjI kalpa'mAM padmAvatIjIno varNa rakta jaNAvyo che. mAtAjIne lAla raMga paNa priya hovAthI kalpanuM bIjuM nAma raktapadmAvatI kalpa che. zuM padmAvatI - pUjana vakhate rAtAM vastra paheravAM paDe tevo niyama kharo? badhAne mATe niyamanathI paNa mukhya pUjako raktavastra pahere to anucita nathI. mAtAjI rakta varNana paNa hovAthI A saMketa che. padmAvatI pUjana pUrvakAlIna che ke arvAcIna? vagere prazno koI koI pUche che. to bahu TUMkamAM jaNAvuM ke padmAvatI pUjana ghaNuM pUrvakAlIna che. moTAbhAganA jJAnabhaMDAromAM padmAvatIjInA pUjananI vidhinI pratio tenAM yaMtro-maMtro sAthe sArI evI saMkhyAmAM maLe che. padmAvatIjInA saMgrahane lagato ati mahattvano graMtha varaso pahelAM mudrita thayelo "bhairava padmAvatI kalpa che, te digaMbarAcArya zrI malliSeNasUrijIno racelo che.e padmAvatIjInA pUjanano graMtha che ane A graMtha 11mI sadInI AsapAsa lakhAyo che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI - A badhI vAto pUrI karIne have A pustakamAM chApelI mUrtionA paricaya bAbata thoDuM jANIe. vividhatAnuM darzana phoTAonA darzana vibhAgamAM mUrtiomAM jovA maLatAM matamatAMtaro ane vividhatAnA AcherA darzanamAM je prazro upasthita thAya che te joIe: prazna: zuM mAthA uparanI phaNAonI saMkhyAonuM dhoraNa eka sarakhuM hoya che ke ochuM vadhatuM? uttaraH atre ekasarakhuM dhoraNa jovA maLatuM nathI. ahIMyAM koIe nava, koIe sAta, koIe pAMca, koIe traNa A rIte phaNA karelI hoya che. prazna : hAtha cAra hoya che? uttara : hA, paNa koIe be hAthavALI paNa batAvI che. prazna : cAra hAthamAM rAkhavAmAM AvatAM Ayudho sahunAM eka sarakhAM hoya che? uttara : nA, cAra hAthanAM AyudhomAM thoDA pheraphAro che, paNa te vyavasthita nathI. keTalAMkamAM jamaNI bAjunA nIcenA hAthamAM mALA paNa ApI che te mUrti jovAthI spaSTa samajAI jaze. praznaH paganuM Asana eka ja prakAre che? uttara : nA, be prakAra che: (1) padmAsana, (2) bhadrAsana. prazna: vAhana eka ja prakAre che? uttara : vAhana mATe zuM kahevuM? eka samaye mUrtikSetramAM kevo aMdhakAra vartato hato ke kAM to ekalo sarpa batAvavo joIe, kAM to kUkaDAnA mukhavALo sarpa batAvavo joIe. tene badale badhAe ekalo kUkaDo mUkI dIdho. pakSI mUkyuM paNa ethI te vAhana khoTuM thaI gayuM che. koI koI mUrtimAM padmAvatIjInA mAnArthe - sevArthe uparanA bhAge vimAno sahita devo paNa batAvyA che. pUjya gurudevanA varasothI paricita jayapuranA suprasiddha zilpakAra zrI nArAyaNa rAmadhanA parivAre gurudevanI sUcanAthI padmAvatInI mUrtio kayAM kayAM sthaLe, keTalA iMcanI banAvI tenI pU. gurudeva upara mokalelI te cAdI ahIM ApI che. (1) govAliyA Tenka jaina derAsara, muMbaI - 36. sAijha 41 Ica. (2) zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara, jUnA kurlA, muMbaI. 31 Ica. (3) zrI bhIlaDiyAjI jaina derAsara maMdira, bhIlaDI. 31 Ica. (4) zrI AdinAtha jaina saMgha, zvetAMbara saMgha, sonaI - 414105. 31 Ica. (5) zrI sihora jaina saMgha, sihora bhAvanagara). 31 Ica. (6) zrI mahAvIranagara jaina derAsara TrasTa, javerI saDaka, navasArI. 31 Ica. (7) zrI zeTha mizrIlAla hemAjI bAphanA, riliksa eNnDa ceriTebala TrasTa, bloka naM. 3, bIje mALe, koTAvALA bilDiMga, 7/10, hornamana sarkala, muMbaI. 31 Ica. (8) zrI jaina maMdira AdIzvara bhagavAna Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 75 peDhI, kolara gaDha, sirohI (rAja.) 29 Ica. (9) zrI mahAvIranagara, zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, zaMkara lena, kAMdIvalI, muMbaI-67. 27 Ica. (10) zrI kheDA jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, kheDA (gujarAta). 27 Ica. (11) zrI jaina saMgha (mAmabala) TI.nagara, madrAsa-17. 21 Ica. (12) zrI vAsupUjya bhagavAna jaina derAsara, mahArASTranagara, maMgalarAma ponA paMtha, bhAMDUpa, muMbaI-17. 21 Ica. (13) zrI sahasraphaNA pArzvanAtha jaina zvetAMbara derAsara TrasTa, muMbaI-7. 21 Ica. (14) zrI copATI jaina zvetAMbara maMdira, muMbaI. 21 Ica. (15) zrI acalagaccha jaina derAsara TrasTa, jhaMDA bajAra, vasaI muMbaI (thANA). 21 Ica. (16) zrI girirAja sosAyaTI, AdIzvara jaina je. mUrti. saMgha, boTAda. 21 Ica. (17) zrI saMpatalAlajI koThArI, rAyapura. 21 Ica. (18) zrI jaina AdIzvara mUrtipUjaka saMgha, meDatA siTI (rAja.). 21 Ica. (19) zrI jaina zvetAMbara kezariyAnAtha maMdira, bAlotarA, dAdAvADI (rAja.). 17 Ica. (20) zrI rola parela jaina saMgha, jaina bhavana,sanamIla roDa, muMbaI-13. 17 Ica. (21) zrI rAjasthAna jaina saMgha, dhobI taLAva, muMbaI-2. 17 Ica. (22) AcArya zrI vijayabhadraguptasUrijI, vizvakalyANa TrasTa, siDanI poinTa, paMcaginI (mahArASTra). 17 Ica. (23) zrI jaina zvetAMbara sakala saMgha, brarura (maisura). 15 Ica. (24) zrI RSabhadevajI jaina maMdira, 10mo rasto, cembura, muMbaI-71. 15 Ica. (25) zrI amaracaMdajI siroliyA, 32, mahendra menzana, dolatagaMja, ujjaina (ma.pra.) 15 Ica. (ra6) zrI dhanakumArajI koThArI, cauDA rastA, jayapura (rAja.). 15 Ica. (27) jaina sAhityamaMdira pAlitANA. 14 Ica. (28) zrI AdIzvarajI jaina maMdira, khopolI, ji. kulAbA, muMbaI. 13 Ica. (29) zrI munirAja jitendravijayajI mahArAja, udayapura. 13 Ica. (30) zrI kAMtilAla dalapatabhAI javerI, surata. 11 Ica. (31) zrI saMbhavanAtha jaina derAsara peDhI, borIvalI (vesTa), muMbaI. 7 Ica. jayapuranA zilpakAra zrI gaNezanArAyaNa gaMgAbakSanA zithI putra zrI caMpAlAle mokalelI yAdI : (1) zrI buddhisAgara jaina sevA samAja, cAMdakheDA, amadAvAda. parikaravALI, 63 Ica. (2) zrI AdinAtha rAjendra jaina che. peDhI, mohanakheDA (dhAra). parikaravALI, 61 Ica. (3) zrI sahasraphaNA pArzvanAtha, lonAvAlA, parikaravALI, 51 Ica (4) zrI javAharanagara jaina maMdira, goregAma, muMbaI. parikaravALI, 4pa Ica. (5) zrI yazodhana vardhamAna 72 jinAlaya, kaccha. parikaravALI, 45 Ica. (6) zrI Atmavallabha jaina zve. mUrti. saMgha, dillI. 41 Ica. (7) zrI zItalanAthasvAmI jaina TrasTa, dahegAma, amadAvAda. 41 Ica. (8) zrI sumatinAtha jaina derAsara, godharA. 41 Ica. (9) zrI mATuMgA jaina maMdira, mATuMgA, muMbaI. 37 Ica. (10) zrI goDIjI jaina Tempala, muMbaI. sAdI (sAdI eTale parikara vinAnI),61 Ica. (11) zrI mahAvIra dhAma jaina ceriTebala TrasTa, sIrasADa, muMbaI. sAdI, 51 Ica (12) ANaMdajI kalyANajInI peDhI, vIramagAma. sAdI, 41 Ica. (13) zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, amadAvAda. sAdI, 41 Ica (14) zrI vardhamAna tattvajJAna jaina vidyAlaya, vAMkI (kaccha). sAdI, 41 Ica. (15) tejapAla vastupAla jaina ceriTI TrasTa, dhoLakA. sAdI, 35 Ica. (16) yazovijayajI jaina gurukuLa, pAlitANA. sAdI, 33 Ica. (17) zrI ayyatA. parivAra TrasTa, tharA. sAdI, 31 IMca (18) zrI vijApura vIzA zrImALI, kAMdIvalI, muMbaI. sAdI, 27 Ica. (19) zrI saMbhavanAtha jaina Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI maMdira, rAyapura, amadAvAda. sAdI 27 Ica. (20) kAMdIvalI jaina che. mUrtipUjaka saMgha, kAMdIvalI, muMbaI. sAdI, 25 Ica. (21) zrI juhu jaina saMgha, juhu, muMbaI. sAdI, 21 Ica. (22) zrI jaina samAja TasTa, voziMgTana, sAdI, 21 Ica. (23) bhIDabhaMjana pArzvanAtha jaina maMdira, vAsaNA, sAdI, 21 Ica. (24) zrI sahasraphaNA pArzvanAtha, mATuMgA, muMbaI. sAdI, 17 Ica. (25) zrI AryarakSita daMtANI tIrtha, daMtANI. sAdI, 17 Ica. (26) A. zrI mahAnaMdasUrijI mahArAja, muMbaI. sAdI, 17 Ica. (27) zrI arihaMta ArAdhaka maMDaLa, grAnTa roDa, muMbaI. sAdI, 17 Ica. (28) zrI vAsupUjya bilDarsa prA. li., amadAvAda. sAdI, 17 Ica. (29) devacaMdadharmacaMdanI peDhI, DabhoI. 51 Ica. (30) buddhisAgara jaina samAdhi maMdira, vijApura. 51 Ica. (31) nAgezvara pArzvanAtha jaina maMdira, nAgezvara, 51 Ica. (32) jaina saMgha, mAmalama, madrAsa. parikaravALI, 51 Ica. (33) kRSNanagara jaina zvetAMbara maMdira, amadAvAda, 47 Ica. (34) AdIzvara jaina maMdira, vAlakezvara, muMbaI. 45 Ica. (36) pUjya dharmasUrijI mahArAja, muMbaI. 41 Ica (37) govAliyA TeMka jaina saMgha, muMbaI. 41 Ica. (38) bAbubhAI maNibhAI, kapaDavaMja. 41 Ica. (39) zAntAkrujha jaina saMgha, muMbaI. 41 Ica. (40) zAMtinAtha jaina derAsara, godharA. 37 Ica. (41) zaMkhezvara jaina Agama maMdira, zaMkhezvara. 37 Ica. (42) baidavA jaina Azrama, amadAvAda. 35 Ica. (43) zrI TIkamacaMdajI mahArAja, rAyapura. 31 Ica. (44) jaina zvetAMbara maMdira, baigama bajAra, haidarAbAda, 31 Ica. (45) mAravADI caMdraprabhu jaina maMdira, belagAma, 31 Ica. (46) mahAvIra svAmI jaina maMdira, gogezvarI, muMbaI. 27 Ica. (47) pArzvanAtha jaina zvetAMbara maMdira, ghATakopara, muMbaI. 25 Ica. (48) pArzvanAtha jaina maMdira, pUnA. 25 Ica. (49) zaMkhezvara pArzvanAtha jaina maMdira, piMDavADA. 25 Ica. (57) sarvodaya hospiTala, muMbaI. 25 Ica. (51) amIcaMda panAlAla, vAlakezvara, muMbaI. 25 Ica. (52) pArzvanAtha jaina saMgha, madrAsa. 23 Ica. (53) zAMtilAla ela. zAha, muMbaI. 21 Ica (54) rAMdera roDa jainasaMgha, surata. 21 IMca (55) zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI, IDara, 17 Ica (pa6) pArzvanAtha jaina zvetAMbara maMdira, satArA, 17 Ica (57) koItura jaina zvetAMbara maMdira, koItura. 17 Ica (29) supArzvanAtha jaina maMdira, ghATakopara, muMbaI. 17 Ica. bIjI dazeka mUrtionA nAmanI noMdha nathI karI tethI mokalI nathI. ( zilpakAro pAse mUrtionI yAdI pAkI-saMpUrNa hotI nathI tenA kAraNe pUrI yAdI prApta thaI nathI) jarUrI spaSTatA A granthamAM jaina-jainetara bhAIoe potapotAnA abhyAsa ane ciMtana anusAra lekho lakhelA che. vaLI ghaNA lekho anveSaNAtmaka paNa che. zakti mATe ajainonI je mAnyatAo che te badhI mAnyatA jaina itihAsa, jaina paraMparAthI judI rIte hoya che eTale prastuta lekhonI badhI ja vigato sAthe huM sahamata na thaI zakuM te svAbhAvika che. yazodevasUri Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI padmAvatI : apUrva Akara graMtha) - DaoN. raseza ca. jamInadAra jainAgamomAM zAsananuM rakSaNa karanArI, avadhijJAnanA locanavALI, paramasiddhionA pradAtA trevIsamA tIrthaMkara puruSAdAnIya zrI pArzvanAtha bhagavAnanI jAgRta adhiSThAyikA zrI padmAvatI devInAM aneka rahasyothI jJAnasamRddha A graMthamaNi atre prastuta che. jainadharmamAM padmAvatI e vyaktigata nAma nathI, e eka pada che. trevIsamA tIrthaMkaranAM je paNa zAsanadevI hoya che tene padmAvatI kahevAya che. mATe atyAre padmAvatInuM pada bhogavI rahela che te AtmA tyAM te padmAvatI pada para kyAre Avyo teno rasaprada itihAsa meLavavo ane jANavo ja joIe. bhAratIya bhUmimAM udbhavelA-vikaselA aneka dharmomAM mAtRzaktinI parama upAsanA tathA zaktisAdhanAnA vividha saMdarbhonuM nirUpaNa karatA A Akara graMthanI prAstAvika noMdha rajU karanAra DaoN. ramezabhAI ca. jamInadAra itihAsa ane saMskRtinA prakhara jJAtA che, ane gUjarAta vidhApIThamAM itihAsa ane saMskRti vibhAganA adhyakSa che. gujarAta ane bhAratanI aneka yunivarsiTIomAM varSothI mahattvapUrNa sevA ApI rahyA che. saMpAdaka - jIvanano prAdurbhAva pANI dvArA zakya bane che. temAM pANI e jIvanano mukhya srota che. bhAratamAM pANIne sarjanaprakriyAnI buniyAda gaNavAmAM Ave che. tethI pANI e mAtRtvanuM mULa pratIka gaNAya che. AthI ApaNe nadIne lokamAtA kahIMe chIe. bhAratIya saMskAromAM mAtA sarvasva che. AthI ApaNe mAtRdevo bhava, ema kahIe chIe. Ama, bhAratanI sAMskRtika tathA sAMskArika paraMparAmAM mAtAnI bhAvanA sarvazreSTha ane umadA gaNAya che. mAtA e premanI mUrti mATe prAkRtika vibhAvanA che. AcArya zaMkaranA mate kuputra janmI zake che, paNa kumAtA nahIM. A che bhAratIya saMskRtimAM mAtAnuM mahattva. Ama mAnavajIvanamAM sauthI priya zabda 'mA' che. tenI zakti advitIya che. jainadharmamAM paNa mAtA padmAvatInA zabdoccArathI ane bhakti tathA darzanathI bhakto dhanyatA anubhave che - evuM A graMthanA vAcanathI sUcavAya che. mAtAne jyAre ApaNI paraMparAmAM ApaNe sarvasva gaNIe chIe tyAre tene ApaNe sAkSAta mUrtimaMta zakti tarIke svIkArIe chIe, tenI dayAthI samaSTine TakAvIe chIe. A zakti kevaLa samRddhi, nasIba ke saubhAgyanI devI che evuM nathI, paNa te samaSTinuM sarva-tattva-srota che. A dRSTie bhAratanI sAMskRtika paraMparAmAM zaktinI upAsanA ke devInI upAsanAnuM mahattva sArvatrika che; pachI te koIpaNa bhAratIya dharma ke saMpradAya hoya. A saMdarbhamAM jaina dharmanI vikhyAta zrI padmAvatI devInI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI upAsanAnuM mahattva dhyAnAha gaNAya. vividha dharma-saMpradAyomAM devI-upAsanA vividha nAme thatI rahetI hoya che. eTale ke, "nAma rUpa jUjavAM, aMte to hemanuM hema hoye' e paMkti devI-upAsanAnA saMdarbhamAM vicAraNIya che. sarvadeva nA dezavaM prati tiA jema badhI nadIo aMte samudrane maLe che tema, aMte to koIpaNa nAme thatI devI-upAsanA chevaTe to mahAzaktinI-adRzya devIzaktinI-mAtRtvanI upAsanAmAM ja pariName che. samagra bhAratamAM A rIte yuge yuge zakti-upAsanA thatI rahI che ane zaktipIThonAM nirmANa thatAM rahyAM che. phera eTalo ja ke dharma dha ke saMpradAya saMpradAye upAsanA-paddhatimAM ochA-vatto phera jovA maLe che; bAkI maMtrAdimAM to jhAjho phera jovA maLato nathI. devI-upAsanA ke zakti-upAsanA sAthe maMtra, yaMtra ane taMtranAM triparimANI vidhividhAna paNa vatte oche aMze saMLAyelAM hoya che. A sAthe kalAnI vibhAvanA paNa anuyUta che ane tethI kalAvikAsanA bhAgarUpa mAtRdevIno khyAla paNa joDAyelo che. taMtrae mokSaprApti mATenI kriyAnuM eka aMga che, arthAt bIjA zabdomAM kahIe to e eka prakAranI muktividhi che. padmAvatI devInI upAsanA paNa AvI muktividhinA saMdarbhamAM thatI hovAnuM tathA AdhyAtmika ane bhautika siddhinA pradAtrI tarIke pratiSThita hoI teo sakala siddhidAtri hovAnuM ApaNe jANIe chIe. taMtravidhi pUjAnI bhAvanAmAMthI vikasI che ane bhAratamAM badhI dhArmika vidhiomAM pUjAnI buniyAda svIkArAI che. pUjAmAM arbanuM mahattva che. arthamAM mULa vicAra arpaNano-samaparNano-yajJano che, je mATe mAdhyama (eTale ke padArtha eTale ke mUrti-yaMtra) jarUrI bane che. yajJa e yoga che ane te kSemanuM mAdhyama che. arthAt je nathI tene prApta karavAnI prakriyA te yoga che ane je prApta thayeluM che tenuM rakSaNa karavuM te kSema che ane tethI to yogakSema'nI paraMparA bhAratIya saMskRtinuM hArda che ane pariNAme pratyeka bhAratIya dharma ke saMpradAyamAM yogakSemanI bhAvanA nihita che. ApaNe joyuM ke yajJa mATe mAdhyama jarUrI che ane taMtra-upAsanAmAM te mAdhyama mUrtirUpa-pratimArUpa che. Ama, IzvaranI alaukika zaktinI-adRzya tattvanI saMnidhi prApta karavA sAru mUrti e pUjAnuM mAdhyama che. Ama, pUjA mATe bhAratIya dharmanA vividha pravAho eka yA bIjI rIte koI ne koI svarUpa-AkAraprakAranI mUrtino upayoga kare che. padmAvatIdevInI mUrtinuM nirmANa paNa A vibhAvanA heThaLa thayeluM che. taMtramAM zraddhAnuM mahattva che ane zraddhA mATe padArthanI jarUra che; tethI saMbhALa ane saMtoSanI AvazyaktA rahe che. upaniSadomAM A aMge nirdeza che. padmAvatIdevInI bhaktimAM paNa ApaNe A bAbata joIe chIe. taMtramAM maMtra anivArya che. maMtrano satata jApa jarUrI che. jApa bolIne ke mauna dhArA (mAnasI) raTI zakAya che. paramAtmAnI parama cetanAne potAnI sanmukha lAvavAnI prakriyA te jApa. AthI AdhyAtmika unnatti ane cittanI zAMti mATe jIvanamAM jApanI AvazyakatA che. AdhyAtmika vijJAnamAM sarvamAnya ane suparicita japa sAdhanA che. Ama, taMtra ane maMtra parasparanA sahayogI che. ekabIjA vinA adhUrAM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] che. Ama, taMtra, maMtra ane yaMtra e devInI ke zaktinI upAsanAmAM mahattvanAM aMga che. jaina dharmamAM paNa maMtra-jApa pracalita che. ArAdhya devatAnuM karoDavakhata strotra-pATha karo ane mAtra eka ja vakhata tenA maMtranI mALA gaNo - baMnenuM phaLa to sarakhuM ja ema saMta-mahAtmAo kahe che. maMtrajApanA AvA prabhAvathI ane mahimAthI ArAdhako pUrA mAhitagAra thAya ane zraddhA saMpanna thAya ane pUrA utsAha umaMga ullAsathI maMtranI ArAdhanAmAM joDAya evuM zraddhALuo kahetA hoya che. AthI ja mahAtmAo ane paramAtmAonA nAmarUpa maMtronuM smaraNa, japana ane AlaMbana bhavasAgara taravA mATe rAmabANa upAya che. 79 A vibhAvanAnA saMdarbhamAM ApaNe jaina dharmamAM pracalita zakti-upAsanAne jovI joIe; khAsa karIne tIrthaMkaronI mAtA, te te tIrthaMkaranI zAsanadevI ane vidyAdevInI pratiSThA ane upAsanA paNa thatI rahe che. bauddhadharmamAM paNa zakti-upAsanAno mahimA che ane tArAdevInI upAsanA thAya che. vaidika paraMparAmAM mahAkAlI, mahAsarasvatI, mahAlakSmInI pUjA Adyazakti tarIke thatI AvI che. A rIte bhAratanA pratyeka dharma-saMpradAyamAM zakti-upAsanAnuM mahattva svIkArAyuM che ane temAM paNa 'nAma rUpa jUjavAM'no siddhAMta kAma kare che. samaye samaye ane saMpradAye saMpradAye vidhividhAnamAM yathocita ane samayocita pheraphAro to thatA rahevAnA ane tetovikAsanuM pariNAma che. zakti-upAsanAnI paddhatimAM ane padArtha pUjAmAM taphAvata rahevAno. maMtra-taMtra-yaMtramAM paNa bAhya dRSTie je te saMpradAyanI jarUriyAta mujaba ke zaktinA vyaktitva anusAra thoDA pheraphAra jovA maLe te taddana svAbhAvika che. paNa zaktiupAsanAnI buniyAda to AraMbhamAM varNavI che te ja rahevAnI. jainadharmamAM paNa padmAvatIdevInI upAsanAnA mULamAM vaicArika bhUmikA ke tAttvika darzana to brAhmaNadharmamAM ke vaidika dharmamAM chetejovA maLaze. mAtra AcArakSetre ane vidhividhAna bAbate taphAvata jovA maLe che. padmAvatIdevInI aitihAsikatA vize hajI khAsa anveSaNa thayuM nathI, je apekSita che. paNa jaina paraMparA anusAra te ati lokapriya zAsanadevI tarIke gaNAyAM che. padmAvatIjI trevIsamA tIrthaMkara pArzvanAtha prabhunAM zAsanadevI che. A dRSTie AjathI Azare traNeka hajAra varSa pUrve zrI padmAvatIjIno kAryasamaya sUcavI zakAya. padmAvatI devInI je pratimA ApaNe joIe chIe, temAM te devI padmAsanA tarIke darzAvAI che. mahAlakSmI, gAyatrI, vaibhavalakSmI, sarasvatI vagere devIo paNa padmAsanA che. AthI evuM samajAya che ke deva-devInA Asana tarIke padma pavitra manAyuM che. kamaLanuM phUla pote pratIkAtmaka che ane te traNeya bhuvananuM pratinidhitva sUcave che. A kAraNe Asana tarIke padmanuM mahattva svIkArAyuM che. A dRSTie padmAsanA padmAvatIne ApaNe avalokavAM joIe. e caturbhujA che. sAmAnya rIte deva-devIone manuSyetara darzAvavA sAru emane mahadaMze catarbhujA ke aSTabhujA tarIke abhivyakata karAyAM che. devadevIonA hAthamAM koI ne koI Ayudha ke anya sAmagrI dhAraNa karelI jovA maLe che. uparAMta temanA ekAda-be hAtha koI ne koI mudrAyukta hoya che. padmAvatIdevInA cAramAMthI traNa hAthomAM pAza, aMkuza Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI ane bIjoruM che. cotho hAtha eTale ke jamaNo nIceno hAtha varada mudrAmAM che. koIka pratimAmAM varada mudrAnA sthAne kamaLa paNa hoya che. pAza, aMkuza ke bIjoruM paNa anya devadevIonA hAthamAM dhAraNa karelAM ApaNe joIe chIe. 80 padmAvatIjInI pratimAnA varNanathI mahAlakSmI sAthenuM temanuM sAmya spaSTa thAya che. sAmAnya rIte pratyeka deva ke devI temanA kAmathI oLakhAya che. emanAM kAmomAM mukhya che bhaktonuM kalyANa karavuM ane saMsAramAM pravartI rahelAM asAmAjika tattvothI rakSaNa karavuM . A rIte pratyeka deva-devInAM be svarUpa ApaNe sahaja rIte joIe chIe H eka saumya svarUpa, je kalyANakArI che ane bIjuM raudra svarUpa, je vinAzakArI che. AthI teo caNDI, cAmuNDI, kAlI, kAlarAtri vagere nAme paNa oLakhAya che, pUjAya che. padmAvatIdevInI ArAdhanA-upAsanA mATe je vidhividhAna che, je maMtra-taMtra-yaMtranI vibhAvanA che te sahaja rIte paurANika paraMparAnI devIonI ArAdhanA-upAsanA mATenAM vidhividhAna ane maMtra-taMtrayaMtranI vibhAvanA sAthe ghaNuM sAmya dharAve che. khAsa karIne saptazatI caMDIpAThamAM varNita vigato, yaMtramaMtrAdi bAbato jevI ja vigato ane bAbato ApaNe padmAvatI devInI ArAdhanA saMdarbhe joIe chIe. arthAt pUjana, stavana, arcana, japa ane dhyAnanA kAryakramo, te mATe prayojAtA padArtho-sAmagrI pratyeka bhAratIya dharmasaMpradAyamAM ochA-vattA aMze sarakhAM hoya che. mAnasapUjA paNa ekasarakhI rIte thatI hoya che. anuSThAnanI paddhati paNa ekasarakhI hoya che. padmAvatI devInA maMtro moTebhAge caMDI saptazatImAMnA ghaNA maMtro sAthe sAmya dharAve che. prastuta varNanathI eTaluM jarUra sUcavAya che ke devI saMpradAyamAM vidhividhAna, maMtrajapa, taMtravidhAna ke yaMtrasAmagrI badhA dharmomAM lagabhaga ekasarakhAM hoya che, pachI te jainadharma hoya ke brAhmaNadharma hoya. Akhare to badhA bhAratIya dharmo-saMpradAyo eka sAMskArika pravAhathI anusyUta che. ane te rIte temanuM avalokana karavuM joIe. sRSTinA sarjanamAM nArInuM, khAsa karIne mAtAsvarUpanuM sthAna mahattvanuM che. A mAtRsvarUpa maMgala hovAthI 'mAtRzakti' rUpe tenI pUjA samagra saMsAramAM pUrvakAlathI thatI AvelI ApaNe joIe chIe. mAtRpUjAnI A paraMparA vizvanA dareka dharmamAM-saMpradAyamAM jovA maLe che. phera mAtra 'nAmarUpa jUjavAM...' no che. jo ke vidhividhAna alaga hovA chatAMya ke mAtRzaktinAM nAma bhinna bhinna hovA chatAMya sAdhya to-lakSya to sarvatra-sarva saMpradAyamAM eka che : mAtAnI nirvyAja bhakti dvArA mAtRpremanI prApti. Ama samagra vizvamAM mAtAne vividha rIte mAnavAmAM AvI che, vividha nAme oLakhavAmAM AvI che. svAbhAvika ja devI tarIkenuM enuM mahattva-zaktisvarUpanI enI vibhAvanA mAtra bhAratamAM ja nahIM, samagra vizvamAM mahAna che. AthI to 'devyAparAdhakSamApanAstotra'mAM bIjA, trIjA ane cothA zlokanI cothI paMkti dvArA zaMkarAcArye mAtAne bhavya aMjali ApatAM kahyuM che : nuputro nAyeta citti dhumAtA na bhavati / RgvedanuM 'devIsUkta' paNa nArInI mAtA bhavAnI tarIkenI kSamatAne upasAve che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] bhAratamAM zaktipUjA ane tene saMlagna zAkta saMpradAya ghaNA pUrvakAlathI che. paraMtu gujarAtamAM zaktipUjAnA prasAranAM pramANo bahu pUrvakAlanAM nathI. Adya aitihAsika kALanA gujarAtamAMthI prApta avazeSomAM mAtRdevInAM zilpo maLyAM nathI. "mArkanDeya purANa' antargata devImAhAbhya' (je saptazatI caMDIpATha tarIke khyAta che) nA pracAranI sAthe zaktipUjAno pracAra kramazaH vadhato gayo. A graMtha devIbhakto mATe mukhya graMtha banI gayo che. gujarAtamAM zAkta darzanano bauddhamata sAthe ke zivabhakti sAthe ke jainamata sAthe pracAra thayo hovA saMbhava che. devI pratimAo ane mAtRkAonI upalabdha mUrtionA avalokanathI evuM sUcavI zakAya ke zaktipUjA gujarAtanA sarva bhAgomAM IsunI chaThThI sadI sudhImAM prasarI cUkI hatI. jainadharmamAM paNa zakti-upAsanAnI paraMparA dIrghakAlIna hovAno mata che. A dharmamAM tIrthakaronI mAtAo, zAsanadevIo, vidyAdevIo vagere zakti-upAsanA tarIke pratiSThA pAmyAM che. zaktiupAsanAnI A vibhAvanAthI devInI mUrtio taiyAra thavA lAgI ane maMdiromAM pratiSThita thavA lAgI. ane temanAM guNagAna gAtA graMtho racAyA. A graMtho saMskRta ane prAkatamAM upalabdha che. A jIvanane saphaLa banAvanArA dharmazradhA, puruSArtha, paramAtmAnI bhakti, gurunA AzIrvAda jevAM paribaLomAM daivIkRpA paNa eka mahattvanuM paribaLa che, jenI pratIti ahIM thAya che. samagra saMsAramAM mAtRzaktine biradAvato eka zloka ahIM prastuta banaze, jemAM 'padmAvatI'no samAveza thayo che : tArA tvaM sugatAgame bhagavatI gaurIti zaivAgame / vajA kaulika zAsane jinamate padmAvatI vizrutA // gAyatrI zruta zAlinAM prakRtirityattkAsi sAMkhyAgame / mAtarbhArati kiM prabhUta bhaNitaivyAptaM samastaM tvayA // arthAta, he zaktisaMpanna mAtA! tame bauddhamatamAM tArA tarIke, zaivamatamAM bhagavatI gaurI tarIke, kaulamatamAM vajA tarIke, jainamatamAM padmAvatI tarIke, vedavIdomAM gAyatrI tarIke, sAMkhyamatamAM prakRti tarIke, vizruta cho, prakhyAta cho, pratiSThita cho. eTale tame sacarAcaramAM vyApta cho; arthAt koI paNa dharma ke saMpradAyamAM tamArA mahimAno svIkAra na hoya evuM nathI. Ama he bhAratI ! samagra vizvamAM eka mahAzakti tarIke tame prasiddhi pAmyAM cho. AthI spaSTa thAya che ke eka devIzakti tarIke jainadharmamAM ciMtAmaNi prasannA padmAvatI vikhyAta che. A devInuM A mahattva svIkArI A AkaragraMthamAM padmAvatI devInA rAjarAjezvarI svarUpanuM, emanI sAdhanA ane upAsanAnuM, emanA-stotra-maMtra vize vividha prathomAM ullekhAyelA mAhAbhyanuM, emanA saMdarbhe sarjAyelAM sAhitya, mUrtio, maMdiro, sthAnako, citro ane emanA vyaktitva sAthe saMkaLAyelAM camatkAro, anubhUtio, daivI prabhAnuM vigate Alekhana prastuta karavAno eka namra prayAsa zrI devaluke karyo che. padmAvatI devIne sparzatA aneka muddAo vize, mALAnA pAkA monI jema padmAvatI puSpamALA vize Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI vividha lekhakoe vividha bhaktibhAvathI ane te te viSayanA adhyayanathI taiyAra karelAM lakhANo dvArA padmAvatIjInA prabhAvazALI vyaktitvane upasAvavAno bhagIratha prayatna karyo che. prabhu tArAM nAma che hajAra, kayA nAme lakhavI kaMkottarI" e ukti anusAra prabhu pArzvanAthanI adhiSThAyikA padmAvatIdevInA aSTottarazatanAmano mahimA kyA nAmathI gAvo ane varNavavo tenI carcA Ameja che. 'triSaSTi zalAkA puruSacaritra' (parva-9, sarga-3) mAM padmAvatIdevInuM A prakAranuM varNana cheH kurkaTa jAtinA sarpanA vAhanavALI, suvarNanA jevA varNavALI, be dakSiNa bhujAomAM padma ane pAza tathA rAma bhujAomAM phaLa ane aMkuza dhAraNa karanArI padmAvatI nAme yakSiNI zAsanadevI thaI. * 'padmAvatIkalpamAM A devInuM varNana A prakAranuM che : pArzvanAtha prabhunI zAsanadevI padmAvatInA cAra hAthamAM kamaLa, pAza,aMkuza ane phaLa dhAraNa karelAM che. tene kukaDA ane sarpanuM vAhana che. mAthe traNa ke pAMca phaNAM che. te traNa netravALI che. rAtA puSpanA varNavALI evI padmAvatI amAruM rakSaNa karo. 'padmAvatI daMDaka'mAM AthI vibhinna varNana che. zrI pArzvanAtha prabhunI pAdasevikA devI manuSyanA bhavanA bhaya haranArI che. jamaNI tarapha dakSiNe nAgadeva bhavajalanuM tAraNa karanAra ane bhayarahita karanAra che. DAbI tarapha gaNa rakSA karanAra ane daitya-dAnavono nAza karanArA che. haMsa upara beThelI A devI traNa lokane mohita karanArI che. A traNa sAhityika ullekhonA AdhAre zrI padmAvatIdevInI vigato A pramANe varNavI zakAya : 1. pArzvanAtha prabhunI zAsanadevI (pAdasevikA, yakSiNI). 2. kUkaDA ane sarpa (athavA haMsa)nA vAhanavALI/padmAsanA. 3. suvarNa athavA rAtA puSpa jevA varSane dhAraNa karanArI. 4. caturbhuja : baMne DAbA hAtho (vAma bhujAo)mAM phaLa (bIjo) ane aMkuza che ane baMne jamaNA hAtho(dakSiNa bhujAo)mAM padma ane pAza dharanArI. 5. mAthe traNa athavA pAMca phaNAo yukta sarpAkRti. 6. te trinetrI che. traNa lokane mohita karanArI tathA zivanI jema saumya rUpathI vizvanuM kalyANa karanArI. jainonI AvikhyAta devI zrI padmAvatInA rAjarAjezvarI svarUpanuM vividha lakhANo mAraphate AlhAdaka citraNa vibhAga ekamAM thayeluM che, jemAM padmAvatIjI devIne mahAlakSmInA svarUpe, bhuvanezvarInA svarUpe, vidyArUpe, gAyatrI ane sAvitrI tarIke, jaina devI sRSTimAM adhiSThAtrI tarIke, lakSmIjI svarUpe, kuMDalinI zakti tarIke tathA Adhibhautika, AdhyAtmika ane AdhidaivikaevAM trirUpa tarIke varNavavAmAM AvyAM che. A uparAMta, emanAMdivyadhAmo, emanI upAsanAvize, dharaNendra sAthenA saMbaMdho vize, pArzvanAtha prabhunI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] zAsanadevI tarIke, emanA divya zrIvigraha vize, emanI tAMtrika zakti vize paNa vaividhyapUrNa lakhANo sAmela che. sAdhanA vibhAgamAM padmAvatI devInA saMdarbhe thatI sAdhanA-upAsanA aMgenA lekhono samAveza che, jemAM sAdhaka ane sAdhanA, sAdhanArahasya, zAkta-sAdhanAmAM sakAma-niSkAma bhAvo, tAMtrika sAdhanAmAM maMtranuM mahattva, vividha taMtromAM sAdhanAnAM pUrvAMgo, sAdhanAmAM bIjamaMtronuM mahattva, sAdhanAmAM dIkSAgrahaNa anetenuM paripAlana; taMtrasAdhanAmAM padmAvatIjInuM sthAna-mahattva, padmAvatIjInI sAdhanAmAM cAritrazuddhinu mahattva, padmAvatInI gRhapratiSThA kema karavI ? temano anugraha pAmavA zuM karavuM ? temanI upAsanAmAM prayukta pUjAdravyo, emanI cosaTha upacAra pUjA, emanI mAnasI sAdhanA ane dhyAnopAsanA, padmAvatInAM pUjananAM AdhyAtmika rahasyo, vagere muddAono samAveza thayo che. taMtra-yaMtra-maMtranA upAsako mATe A vibhAga dilacazpa banI raheze. 83 AvA rAjarAjezvarI bhagavatI padmAvatIjInA maMgala mahimAno vistRta paricaya ane vividha graMthomAM emanA mAhAtmyanA guNagAnane AvarI letAM lakhANono vibhAga paNa varNaviSaya bane che. A devInuM jainonA baMne phirakAomAM - zvetAMbara ane digaMbaramAM - gauravapUrNa sthAna che. dharma ane karmanI dRSTie devadevIonI mahattA, jaina-jainetaromAM devadevIonuM vartamAna yugamAM sthAna ane mahattva, devIzakti ane siddhonI siddhionuM rahasya, jainonA vividha phirakAomAM vividha kuTuMbanAma dharAvatA parivAronAM zaktisaMpanna kuLadevIono paricaya--jevA lekho AvibhAgamAM samAviSTa che. to padmAvatI saMdarbhe je lakhANo che temAM emanA pUrvakAlIna sAdhako, emano divya prabhAva, emanA vizenA prabhAvaka maMtro ane stotro,dha2Nendra-padmAvatI-saMbaMdha, navakAra maMtra ane padmAvatIjI vagereno samAveza thAya che. uparAMtajapanA prakAro, japamALAnuM mahattva, prArthanA (sulabhaciMtAmaNi), vagere lekho paNa AvibhAgane suMdara rIte zobhAve che. anya eka vibhAgamAM sAhitya ane kalAne sparzatA lekhono samAveza thayo che. padmAvatIjI vize saMskRta, prAkRta, hindI, gujarAtImAM ghaNuM ghaNuM lakhAyuM che. te vizenAM lakhANo A vibhAgamAM che. te sAthe padmAvatIjInAM svataMtra maMdiro ane sthAnako, mUrtio ane citrone varNavatA lekhono paNa samAveza karyo che. temanI kathAmAM tene sarpa sAthe oLakhAvI che tethI te pAtALa-dezavAsinI kahevAya che. AthI padmAvatInI mUrtimAM sarpanuM pratIka zilpamAM suMdara rIte kaMDAreluM che, te ja rIte padmanuM zilpa paNa. sarpano uddhAra, sarpanA chatra drArA rakSaNa, sarpanuM lAMchana vagere bAbato pArzvanAtha prabhu sAthe nAganI ghaniSThatAnuM sUcana kare che ane tene kAraNe ja pArzvanAthanI pUrvasamayanI tathA arvAcIna pratimAomAM sarpanAM vividha svarUpo jovAM prApta thAya che ane tethI pArzvanAtha, dharaNendra ane padmAvIdevInAM zilpomAM paNa sarpanuM nirUpaNa vyApakapaNe hatuM tenI pratIti paNa graMthathI thAya che. baMgALamAM padmAvatI tenA pratIka sarpa sAthe sarpanIdevI manasAtarIke pUjAya che. jaina padmAvatI ane brAhmaNadharmanI manasAno udbhavajainakathAomAMthI thayo che. A vigatone sparzatA lekho A vibhAgamAM paNa prastuta che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zrI padmAvatIjInA camatkAro ane anubhUtio vize ane temAMthI ubhAvatI emanI divyaprabhA vize keTalAka lekho vibhAga pAMcamAM samAviSTa che. A lakhANomAM padmAvatIjIne saMkaTamocanadevI tarIke, viparI tarIke, roga haranArI tarIke, pIDAvinAzI tarIke, daridranArAyaNI rUpe varNavavAmAM AvI che. A uparAMta padmAvatIjInI upAsanAthI aizvarya prApta thayAnA, kAryo siddha thayAnA, puruSArthI sAkSAtkAra thayAnA camatkAronI vAto paNa prastuta che. padmAvatIjInA maMtrajApa karanArane thayelI anubhUtionAM varNano paNa A vibhAgamAM samAviSTa che. vaLI vividha graMthomAM varNita padmAvatIjInI sAdhanAnI vigata paNa rajU thaI che. padmAvatIjI eka yakSiNI che ane jainadharmamAM yakSo ane yakSiNIono apUrva mahimA che. yakSiNIonI mUrtionAM lakSaNonuM avalokana karatAM eka bAbata spaSTa thAya che ke A devIo brAhmaNadevIo sAthe ghaNuM sAmya dharAve che. agiyAramI sadInA navimalasUrinA "zaMkhezvara pArzvanAtha stavana'mAM trevIsamA tIrthaMkara pArzvanAtha bhagavAnanI zAsanadevI padmAvatIne sarasvatI, durgA, tArA, aditi, lakSmI, kAlI, tripurasuMdarI, bhairavI, aMbikA, kuMDalinI vagere nAmothI oLakhAvavAmAM AvI che. jainadharmamAM padmAvatInuM sthAna eka tAMtrika devI tarIke ghaNuM mahimAvaMtu che, je vigato paNa A graMthamAM che. tenI upAsanAno graMtha "bhairava padmAvatIkalpa' jainomAM ghaNo jANIto che. aneka taMtragraMthoe paNa padmAvatInI pratimAnuM sAmya darzAvyuM che. padmAvatInI upAsanA mATe upalabdha lekho paNa ahIM rajU thayA che. bauddhagraMtha "sAdhanamALA'mAM bauddhonI devI tArA sAthe jaina yakSiNI. vaidika dharmamAM padmAvatInI kalpanA 'mArkanDeya purANa' aMtargata devI-mAyAbhyamAM thayelI che. "padmAvatI poze krakrepUDAmaNitathA' jaNAvI, tenuM sthAna padmakoza upara hovAnuM varAhapurANakAre paNa sUcavyuM che. zrIH pa ma rukSmItyAdimAtA 2 tAM striyam | - mAM paNa padmAsanA lakSmInA mAtA svarUpano mahimA gavAyo che. bhavArNavatarI, suphaladA, AyuvRddhikarI, jarAbhayaharA, jagasukhakarA,vadhyAsuputrArpitA, nAnArogavinAzinI, adhaharA, kAnAmadhanadAyikA ane bhakti-muktipradA tathA 'bhagavatI padmAvatI' , 'bhavyaguNA bhagavatI', 'mahimAvaMtAM mAtAjI', 'sakalasiddhidAtA zrIjI', "mahAlakSmI padmAvatI', mahAzakti padmAvatI' vagerethI khyAta padmAvatIjI dharaNendranI patnI tarIke "dharaNapriyA' hovAthI indrANI to che ja, paNa paramapuNyodayI ane lAvaNyamayI hovAthI prastuta zlokamAM emanA mahimAnuM yathocita varNana prApta thAya che : padmAsanA padmadalAyatAkSI padmAnanA padmakarAGpadmA / padmaprabhA pArzvajinendraraktA padmAvatI pAtu phaNIndrapatnI // AvAM padhAlayI padmAvatInI ArAdhanAthI ke anuSThAnathI zraddhAvatA loko jarUrI pariNAma pAmI zake che, evuM anubhavIonuM kahevuM che. Ama, ArAdhya devI-devatAmAM padmAvatIjInuM sthAna ghaNuM UMcuM che. teo jaina dharmanAM eka sakSama zAsanadevI tarIke to khyAta che ja, paNa anyathA ya emanI prakhyAti ochI nathI, enI pratIti A Akara graMthanA vAcanathI thaze ema niHzaMka kahI zakAya. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jo zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM sahastraphaNA zilpa, A zilpamAM kamaThano upasarga ane dharaNendra nAga-nAgaNIo sAthe paraspara gUMthAIne bhagavAnane eka hajAra phaNAothI chatra dhAraNa karyuM che tenuM AbehUba zilpa [ rANakapura paMcatIrthImAMthI sAbhAra ] Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga - 1 pUrvabhUmikA (sAmAnya) vibhAga 1 prAraMbha * zrI padmAvatIdevI ane navakAramaMtra * Avazyaka sUtromAM adhiSThAyaka deva-devIo che bhAratIya paraMparAmAM zakti upAsanA * dharmabhUmi bhAratamAM zaktipUjAno paricaya * bhAratIya paraMparAmAM zaktinI upAsanA * bhAratIya saMskRti ane zakti upAsanA - - - ke jaina dharmamAM zakti-mahimA * jaina dharmamAM zaktino mahimA eka rUparekhA * vizvamAM zakti upAsanAno aitihAsika paricaya * zakti ane zAtAno strota ka prArthanA * prArthanA sulabha ciMtAmaNi ama ma ma ma mI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka yaMtra ane maMtravijJAna * tAMtrika sAdhanAmAM maMtranuM mahattva * maMtra ane maMtravijJAna * maMtra, taMtra ane yaMtra * sAdhaka-sAdhanA ane sAdhya rahasya tAMtrika sAdhanAmAM maMtra-sAdhanA * mahAmaMtrAkSaromAM bIjakoSa * rAzi ane graho pramANenA maMtrajApa ki nAmajapa: mahattva - prakAro * nAma-japano mahimA japa-sAdhanA * jApanA prakAro ane tenuM vaijJAnika mUlya * japanA prakAro (vAcika, upAzuM, mAnasajapa ane anya) * covIsa tIrthakaronA kalpa * mALA jaina paraMparAmAM zrI padmAvatI devInI siddhidAyaka sAdhanA * kaLiyugamAM zrI padmAvatIjI dvArA prApta siddhio * bAhya ane AtyaMtara upasargone dUra karanAra mahAzaktinI sAdhanAnuM anuSThAna * jaina paraMparAmAM zakti upAsanA citra - tatra - sarvatra padmAvatI - padmAvatI] A mAla na ma ra para Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 2. OM nI mahAe padmAvatye namA hrIM kalyANye padmAvatye namaH OM nI bhuvane kArye padmAvatye namaH hIM caMDare padmAvatye namaH hrIM kAtyAyanai padmAvatye namaH 3 hI gaurye padmAvatye namaH 9. 10. OM thrI jinadharma parAyaNai padmAvatye namaH OM hrI paMcabahmapadArAdhyAye padmAvatye namaH OM hrI paMcamaMtropadezinye padmAvatye namaH OM hrI paMcavrataguNopetAyai padmAvatye namaH 11, OM hrIM paMcakalyANadarziai padmAvatye namaH 12, 3 hIM zriyai padmAvatye namaH 13. OM thrI totalAyai padmAvatye namaH 14. OM hrIM nityAye padmAvatye namaH 15. OM hrIM tripurAye padmAvatye namaH 16. OMOM hrIM kAmyasAdhiai padmAvatye namaH 17, OM hrIM madanonmAlizai padmAvatye namaH 18. OM hrIM vidyArye padmAvatye namaH 19. OM hrIM mahAlakSma padmAvatye namaH 20. OM hrI sarasvatye padmAvatye namaH 21. OMOM hrIM sArasvata gaNAdhIzA padmAvatye namaH 22. OMOM hIM sarvazAstropadezinye padmAvatye namaH 23. 34 hIM sarvezverye padmAvatye namaH 24. OM hrI mahAdurgAyai padmAvatye namaH 25. OMOM hrIM trinetrAyai padmAvatye namaH 26. OMOM hrIM phaNizekharce padmAvatye namaH 27. OMOM hrIM jaTAbAlendu mukuTAye padmAvatye namaH 28. OMOM hrIM kukuToragavAhinai padmAvatye namaH 29. OM hrIM caturmukhya padmAvatye namaH 30. OMOM hrIM mahAyazAyai padmAvartI namaH 31. OMOM hrIM dhanadevye padmAvatye namaH 32. OMOM hrIM guhezvarye padmAvatye namaH 33. OM hrI nAgarAja mahApatye padmAvatye namaH 34. OM hrIM nAginge padmAvatye namaH 35. OM hrIM nAgadevatAyai padmAvatye namaH 36. OM thrI siddhAMta saMpannAye padmAvatye namaH 37. OMOM hrIM dvAdazAMga parAyaNai padmAvatye namaH 38. OMOM hrIM caturdaza mahAvidyAye padmAvatye namaH 39. OMOM hrIM avadhijJAna locanAye padmAvatye namaH 40. OMOM hrIM vAsayai padmAvatye namaH 41. OMOM hrIM vanadevye padmAvatye namaH 42. OMOM hrIM vanamAlAyai padmAvatye namaH 43. OMOM hrIM mahezvarye padmAvatye namaH 44. 45. 46. 47. OM hrIM mahAghorAye padmAvatye namaH OM hrIM mahAraudrAye padmAvatye namaH OMOM hrIM vItabhItAyai padmAvatye namaH OM hI abhayaMkarye padmAvatye namaH OM hrIM kaMkAlTe padmAvatye namaH OM hIM kAlarAyai padmAvatye namaH OM hrIM gaMgAye padmAvatye namaH 48. 49. 50. 51. 52. OMOM hrIM gAndharva nAyaai padmAvatye namaH OM hrI samyak darzanasampannAye padmAvatye namaH OM hrIM samyag jJAnaparAyaNai padmAvatye namaH OM hIM samyag cAritrasampannAyai padmAvatye namaH 53. 54. 3. 4. 5. 6. 7. 8. zrI padmAvatI mAtA aSTottara zata nAma 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. OMOM hrIM narANAmupakAriSye padmAvatye namaH OMOM hrIM agaNya puNyasampannAye padmAvatye namaH OM hIM gaNanai padmAvatye namaH OM hIM gaNanAyakksa padmAvatye namaH 91. 92. 93. 94. hrIM pAtAla vAsindhe padmAvatye namaH OM hrI padmAye padmAvatye namaH OMOM hrIM padmAsyAyai padmAvatye namaH OM hrI padmalocanAye padmAvatye namaH hIM prajJatye padmAvatye namaH zrI rohiNye padmAvatye namaH OM nI jaMbApe padmAvI namaH OMOM hrIM spaMbhinya padmAvatye namaH OMOM hrIM mohinai padmAvatye namaH OMOM hI jayAye padmAvatye namaH OM hrI yogIai padmAvatye namaH OM hrI yogavijJAnya padmAvatye namaH OM kI mRtyudAridrabhakitva padmAvatye namaH OM hrIM kSamAye padmAvatye namaH OMOM hIM sampannadharaNye padmAvatye namaH OM hI sarvapApa nivAriNI padmAvatye namaH tuM hI jvAlAmukhya padmAvatye namaH OMOM hrIM mahAjvAlAmAlinge padmAvatye namaH OMOM hrIM vajrazRMkhalAye padmAtayai namaH OMOM hIM nAgapAzadharAye padmAvayai namaH OM thrI dhIryAye padmAvatye namaH OM hrI zreNitAnaphalAnvitAyai padmAvatye namaH OM thrI hastAyai padmAvatye namaH 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. OMOM thrI prazastAprazastAyai padmAvatye namaH 83. OMOM hrIM vidyAryAya padmAvatye namaH 84. OM hIM hastinye padmAvatye namaH 85. OMOM hrIM hastivAhinai padmAvatye namaH OM hrI vasaMtalamse padmAvatye namaH OM hI gIrvANye padmAvatye namaH 88. OMOM hrIM zarvAyai padmAvatye namaH 89. OM hrI padmaviSTarAye padmAvatye namaH 86. 87. 90. OM hrIM bAlArkavarNasaMkAzA padmAvatye namaH OM hrIM zRMgArarasanAyaai padmAvatye namaH OM hrIM anekAMtAtmatattvajJAye padmAvatye namaH OM hrIM cintatArthaphalapradAye padmAvatye namaH OMOM hrIM cintAmaNai padmAvayai namaH kahI kRpApUrtiye padmAvatye namaH 96. OM thrI pApAraMbha vimoci 97. padmAvatye namaH OMOM hrIM kalpavallI samAkArAye padmAvatye namaH 98. OM hIM kAmadhenave padmAvatye namaH 99. OM hI zubhakaryuM padmAvatye namaH 100, OM hrIM saddharmavatsalAye padmAvatye namaH 101. OM thrI sarvAye padmAvatye namaH 102, OM hrIM saddharmotsava vardhinya padmAvatye namaH 103. OMOM hIM sarva pApozamanye padmAvatye namaH 104. OMOM hrIM sarva roga nivAriyai padmAvatye namaH 105. OM hrIM gaMbhIrAyai padmAvatye namaH 106, 3OM hrIM mohiyai padmAvatye namaH 107. OMOM hrIM siddhArye padmAvatye namaH 108 3 DrIM zephAlItaruvAsindhe padmAvatye namaH Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnagarI muMbai - vAlakezvaramAM birAjamAna pragaTa prabhAvaka bhagavatIzrI padmAvatI devI hajAro-lAkho lokonA haiyAmAM prabaLa zraddhAnuM sthAna janmAvanAra, darzana karyA bAda paNa tyAMthI khasavAnuM mana na thAya evA ati bhavya ane jvalaMta pratibhAzALI, dezaparadezamAM ajoDa gaNAtAM adbhuta prabhAvazAlinI saparikara bhagavatI zrI padmAvatIjInI A ati suMdara kalAtmaka bhavya mUrti pU. munirAja zrI yazovijayajI mahArAja (hAlamAM sAhityakalAratna pa. pU. A. zrI. vijayayazodevasUrijI ma. sA.) nA mArgadarzana mujaba taiyAra thai. saujanya : pa.pU.A.zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI jamanAdAsa mosarajI dalAla parivAranA blenazrI ramAbahena tathA bhAnubahena taraphathI. (muMbai) ainelibrary.or Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMdironuM nagara-pAlItANA-sAhitya maMdiramAM birAjamAna pa. pU. A.zrI vijayayazodevasUrijI ma.sA.nA varada haste pAlItANA sAhitya maMdiramAM birAjamAna thayelAM camatkArI zrI padmAvatIjI jemaNe vi.sa. 2048-49-50 mAM phAgaNa sudi 12 nA rAtrInA kalAko sudhI AMkha baMdha-ughADano camatkAra sarjI kRpAvarSA karI hatI. ane seMkaDo mANaso A camatkAra najare nihALIne bhAvavibhora banI gayA hatA. 5 zrI pArzva padmAvatI TrasTa-pAlItANAnA saujanyathI SUICILIO Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAro devadevIo ane devendrothI pUjAtI padmAsanA padmAvatI amadAvAda - zrI jagavallabha pArzvanAtha derAsaramAM birAjamAna prAcInamUrti jayAM zi95kaLAnI addabhuta ane AkarSaka kRtio jovA maLaze. kalAkAre mUrtinI laMbAi-pahoLAimAM belensanuM pramANa jALavyuM che. uparanA bhAge pAMca tIrthaMkaro besADavAmAM AvyA che. vacamAM bhagavAna pArzvanAthane palAsaNa karIne mUkavAmAM AvyA che. mUrtinI banne bAjue cAmaradhArI indro batAvyA che. ane indronI nIce banne bAju bhairava che. padmAvatIjInI A mUrtimAM keTalAMka sAdhvI mahArAjone ananya zraddhAbhAva hato. jeo saMyamanI sAdhanAmAM ane AtmAnA vikAsamAM khUba AgaLa vadhI zakayAM. I TI zrI lakidhatikrama gurukRpA prApta 5.pU. A.zrI. nijayarAjAzAsUri) 15. sA.nI preraNAthI zAsanapremI mahAnubhAvonA saujanyathI, 9 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemano maMtrajapa lokamAnasamAM jaObAra parivartana lAve che amadAvAda - naroDAmAM birAjamAna bhagavatI padmAvatIjI padmAvatI pUSkala vighnahaMtrI pArzvasya bhaktA sukhazAMtika: |aabhuussnnbhuussit cArapAtrI dadyAtsamAdhi kushlprdaatrii|| - sA. zrI vIrasenasUrinI 5. amadAvAda-naroDAmAM padmAvatIjInI mUrti ghaNI prabhAvaka che. jaina jainetaro khUba ja zraddhAbhAvathI darzane Ave che. 1 saujanya : zrI rAyacaMda kesuracaMda javerI parivAra (rUbI enDa kAM) muMbai-34. ha. : zrI kAntibhAi Ara. javerI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda seTelAiTanA preraNAtIrthamAM parizobhita padmAvatI mAtA pragaTa padmAvatI, jamAlapura jAgatI, preraNA tIrthanI preraNAo... kamaTha ho, dharaNa ho, vaLI ho bIjo, goDI tu ja zAraNe samabhAva rele... labdhinA vikramo, sarva udaya thatAM, rAjayaza tuja kRpA rAja pAme. amadAvAda-jamAlapura TokarazAnI poLanA mULasthAna-maMdiranI A prAcIna mUrti hAla seTelAiTanA parisara zrI goDI pArzvanAtha padmAvatI jIrNodhdhAra TrasTa saMcAlita nUtana jinAlaya-preraNAtIrthamAM birAjamAna che. # pa.pU.A.zrI vijayarAjayazasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI maNIlAla becaradAsa dAThAvALA parivAra (hAla muMbai)nA saujanyathI ha. : zrI rajanIbhAi. www.janbbrary.org Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujavaLa yaza-kIrtine vadhAranArI amadAvAda - vAghaNapoLamAM birAjamAna padmAvatI mAtA padmAvatI paraco pUratI, sevakanAM saMkaTa cUratI, pArzvajinano mahimA vadhAratI, vIra vijayanAM vaMchita pUratI / | - paM. zrI vIravijayajI saujanya : vastupAla sTIla enDa spera prA. lI. amadAvAda. tathA zrI kesarIcaMda nAnubhAi nANAvaTI parivAra, surata. I org Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLa jevA dIrgha netrovALI amadAvAda - sametazikharanI poLamAM birAjamAna rAjarAjezvarI zrI pAsa caraNa sevo sadA, jehathI lahIe sukha saMpadA, dayAkuzala kahe so bhagavai, saMgha vighana haro paumAvai // - zrI dayAkuzalavijayajI saujanya : zreyAMsa phAunDezana TrasTa, ha.: kezavalAla ema. zAha, muMbai tathA zrI bhogIlAla laheracaMda phAunDezana, muMbai-1. Jair Education Internationa | Org Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paghakAMti jevuM sukhada varadAna ApanArI paDInI devI madhyapradeza - amIjharAmAM birAjamAna bhavyaguNA bhagavatIjI dharaNendra padmAvatI, zrI goDI pAsa pada sevatI, cauvihata saMgha vidana nivAratI, bhavi kItivimala pada thApatI | - zrI kItivimalajI eka vakhata jayAMthI satata traNa divasa sudhI amI jharyA hatA. tethI bhagavAnanuM nAma, gAmanuM nAma ane jillAnuM nAma amIjharA tarIke prasiddha pAmyuM. | pa.pU.A.zrI vijayanayaprabhasUrijI ma.sA.nA saM. 2049nA kocInanA yAdagAra cAturmAsanI smRti nimitte 31 AinonI preraNAthI zrI jaina zvetAmbara marnipajaka saMgha-kocIna (kerALA)nA saujanyathI. org Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNa bhAratanA zatruMjayasamAM zrI kuMbhojagiri tIrthamAM birAjamAna padmAvatIjI bhavyAnAM bhaktAnAM kalyANaM kurvANA nibhrANA, zIrSe zauNDIraM koTIraM tAraM hAraM vakSoje / vikhyAtA bhogIndropetA sAlaGkArA prahalAdaM, yacchanti padmAdevI sadbuddhiM vRddhiM vaiduSyam // 1 zrI labdhisUrisamudAyanA zAsanaprabhAvaka pa.pU. A.zrI azokaratnasUrijI ma. sA.nA sadupadezathI zrI dAvaNagere jaina zve. mU.pU. saMgha zrI supArzvanAtha jaina maMdira tathA saMghavI hIrAcaMda rAyacaMda, cokIpeTha, dAvaNagere (karNATaka)nA saujanyathI. Jai org Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha svarUpe ane bhinna bhinna nAme jagamAM pUjAtI uttara gujarAtanA pATaNa zaheramAM bhoMyarA pADA madhye - pATaNamAM birAjamAna E) & A mahI mAMhI mahimA jehano jana suprasiddha, zrI pAsa jinesara sevaMtA savi siddha, devI paumAvai bhAvai sevai jAsa, savi saMkaTa cUrai pUrai bhavijana Asa || | - zrI meghavijayajI pa.pU. A.zrI vijayacaMdrodayasUrijI ma.sA.nA gurubaMdhu pa.pU. A.zrI vijayaazokacaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI bAbulAla chaganalAla zAha parivAra ddhAvaLavALA hAla muMbainA saujanyathI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe kALanI ghaTanAone jANanArAM saumyasvarUpA padmAvatIjI bhAMDupajImAM birAjamAnA [ rahaNa pAnakArelAnI rAyoTIvI zo che,I | paumAvai devI vighana harevI, jina pada paMkaja sevI jI, zrI vijaya RddhisUrIMdanA saMghane, Rddhi vRddhi karavI , sakela paMDita maMDalI maMDaNa, haMsavijaya budharAya jI, tasa zISa sevaka dhIravijayane, mana vaMchita sukha thAya jI // - zrI dhIra vijayajI 1 saujanya : zrI malacaMdabhAi jI. mahetA parivAra, muMbai-3. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanI sahAyathI zatruonuM sthaMbhana thAya che mahesANAnA manoraMjana pArzvanAtha jinAlayamAM birAjamAnA pAzvanAtha zAzvata sukha kAra ke, pArzva jakSa vaDadAi jI, tima padmAvatI pati juta, prema sAnidhyakArI thAve che, zrI tapagacchapati vijayadayAsUri, ahaniza bhakta guNa gAve che, pArzvanAtha sevyA hita sevake, jima manavAMchita pa - zrI hitavijayajI # pU. 5. zrI mahAyazavijayajI ma.sA.nA ziSyaratna pU. munizrI dhuraMdharavijayajI ma.nA sadupadezathI dAdA hindustAna TekaTarsa TreDarsa-DIsA tathA sva caMdanabahena cIlAla jeThAlAl vidANInA zreyArthe junA DIsAnA saujanyathI 10 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayana manohara parikaradhArI mahArASTranA nipANImAM birAjamAna padmAvatIjI zirasi sRja satAM sva, zrIkaraM zarma padmAvatI, janAni ! karaM sAraM sadA''bhaM dadAnA / sutamiva bhavati yA puNyabhAjaM guNADhyA'vati, jananikaraM sAraM sadA mandadAnA // I - zrI vaghumaTTisUrIzvaranI 5. prAcIna samayamAM yatI-gorajIono paNa eka samaya hato. gorajInA hAthe pratiSThita thayelI mUrti. | saujanya :- zrI kAMtijamAI sI. zeTha, mayakhalA, muMbai-27. Jais org Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda-bhaThInI bArI (vIrano upAzraya) madhye birAjamAna padmAvatIjI amadAvAdamAM 150 varSa pahelAM vIravijayajI mahArAjane bhagavatI padmAvatIjIe jayAM gUDha rahasyonI pratIti karAvI hatI, te bhaThThInI bArI vIra nA upAzraya maLe padmAvatIjInI cuMdaDI sAthenI A prAcInamUrti khUbaja alaukika gaNAya che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApuNyavaMtA padmAvatIjI amadAvAda - dhanA suthAranI poLamAM birAjamAna zrI padmAvatI, zaMkhezvara jimaNe pAse, mA padmAvatI dIpe jI, surapati dharaNarAja paTarANI, teje ravi zazI jIpe jI, tapagacchapati zrI vijayajinendrasUri, ahanisa tasa ArAdhe jI, kRSNavijaya jine sevA karatAM, raMga adhika jasa vAghe jItI | - zrI raMgavijayajI DahelAnAM samudAyavALA pa. pU. A.zrI mahAnaMdasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU. munizrI naracaMdravijayajI mahArAjanI preraNAthI zAsanapremI mahAnubhAvonA saujanyathI. Jain a nd Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda jemanuM smaraNa atyaMta sukhAkArI che ratanapoLamAM birAjamAna padmAvatIjI dharaNIdhara dharaNI nAme lIla vilAsa, mAtA posINe saMghanI pUro Asa; giruA guru mohana puNya taNA prakAza, zizu kRSNa payaMpe dolata gho prabhu pAsa. saujanya : zrI yu. ena. mahetA (TorenTa leboreTarIjha) amadAvAda. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArASTranA nAgapuramAM birAjamAna padmAvatIjI Jain Education international # pa.pU. A.zrI rAjayazasUrijI ma.sA.nA saM. 2050nA nAgapuranA yAdagAra cAtumAsanI smRti nimitte temanA ziSyaratnonI preraNAthI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha, itavArI, nAgapura-440002 nA saujanyathI. (A mUrtinI aMjanazalAkA tA. 5-12-93nA roja pa.pU. A.zrI caMdrodayasUrijI ma.sA. tathA pa.pU. A.zrI azokacaMdrasUrijI ma.sA.nA varada haste suratamAM thayelI.) Hlh Hl Hlk Formato (org Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanA smaraNamAtrathI ariMgaNanuM uccATana thAya che mahArASTranA saMgamanera madhye birAjamAna padmAvatIjI pAsa jinesara sevA sArI, jina zAsana jayakArI jI; punyavatI padmAvatI mAtA, sukha saMpatti dAtArI jI / tuM jiMga sArI sahune pyArI alavesara avatArI jI, paMDita dhIrasAgara padasevaka, amarasAgara hitakArIjI // zrI amara sAgarajI - saujanyaH zrI popaTalAla tArAcaMda mepANI cerITebala TrasTa, muMbai tathA zrI savANI TrAnsaporTa, muMbaI. so only www.jainlibrary.org Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva amaMgalono nAza karanArI cogamAyA amadAvAda - zekhanI pADo madhye birAjamAnA taTinIpati ghoSa gaMbhIra svara, sura nAyakasu azvasena nara, nara nArI namaskRti nitya pade, padmAvatI gAvatI gIta sade. T saujanya : * dozI bhogIlAla chaganalAla parivAra (kuvALAvALA) hAla muMbaI * zrI DAhyAlAla nAnacaMda zAha parivAra - muMbai. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva abhiSTo siddha karanArI mahAdevI khaMbhAta - zrI sthaMbhana pArzvanAtha daherAsare birAjamAna khaMbhAta - khAravADAmAM zrI sthaMbhana pArzvanAtha derAsaramAM Azare nevuM varSa pahelAM zAsanasamrATa 5.pU. A.zrI nemisUrIzvarajI mahArAjazrInA varada haste A mUrtinI prANapratiSThA thayelI. saujanya : zrI nemisuri samudAyanA AjJAvartinI pU.sA.zrI pravINAzrIjI mahArAjanA sadupadezathI sihora (saurASTra) nAnI dAnazALA upAzrayanI baheno taraphathI. Jan Education international Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaukika ane camatkArika 1400 varSa pahelAMnI prAcIna mUrti khaMbhAtamAM saMghavInI poLa madhye birAjamAna gajarAjagamanI zaradarajanI caMdravadanI tAra, kara kanaka cUDI atihI rUDI kaMTha muktAhAra; zrI zAMticaMdra muNiMda pada yuga jalaja rasika marAla, ima amara bole dIyo padmAvatI maMgala mAla II - zrI amaravijayajI zrI somaciMtAmaNi pArzvanAtha jinAlayamAM zAsanadevI pAse jyAM akhaMDa dIvo Aje paNa pragaTe che te A prAcIna pratimA 1400 varSa pahelAMnI hovAnuM kahevAya che. // saujanya : zrI labdhisUrisamudAyanAM pU.sA.zrI vAcaMyamAzrIjI ma. (pU. bena mahArAjazrI)nA sadupadezathI zrI AMbAlAla pAnAcaMda jaina dharmazALA saMgha-khaMbhAta taraphathI. Sauration International Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenI zobhA ane sauMdaryanuM varNana karatA stutikAro paNa thAkayA nathI kalakattA - bhavAnIpuramAM birAjamAna zrI pArzvanAtha padmAvatIjI Chemot zilpanI rdaSTie AkarSaka ekaso cAlIza varSa pahelAMnI prAcIna ane adbhuta ajImagaMja sthita zrI ciMtAmati pArzvanAtha derAsaranI A mUrti kalakattA-bhavAnIpura jaina mUrtipUjaka saMghane darzanArthe samarpaNa karAyela, hAla zrI manamohana pArzvanAtha jinAlayamAM birAjamAna che. pratiSThA saM. 2047 mAga vida 3. = 5.pU. A.zrI ratnabhUSaNasUrijI mahArAja sAhebanA sadepadezathI zrImati bhAratIbahena harSadakumAra zAha - kalakattAnA saujanyathI. www.jainlibrary.org. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApattinA samaye aNadhArI madada karanArI! mahArASTranA amalanera madhye girUA pArzvanAtha derAsare birAjamAna TInI jinazAsana sAnidha sAratI, saMghanA sahu vighana nivAratI; namo dharaNarAja padmAvatI, budha dayAvijaya sukha AlatI. - zrI dayAvijayajI ' pU.paM.zrI dharmadhvajavijayajI mahArAjazrInI preraNAthI zrI bhogIlAla maNIlAla parivAra, , : go. zrI kalezabhAI bI. mahetAnA saujanyathI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhALuone zIghraphaLA ApanArI bhAvanagara pAse ghoghA baMdare birAjamAna ghoghA baMdara guNamaNi maMdira, zrI navakhaMDA pAsajI, jIrAula caMdraprabha suvidhi zAnti sadA sukha vAsajI; jina DImA jina sarakhI parakhI, pUjo AgamavANIjI, paumAvaidevI prabhupada sevI, khImA vijaya jina trAtAjI II - zrI jinavijayajI # saujanya : lalitAbahenanI puNyasmRti nimitte jasaparAvALA hAla bhAvanagara zrI anopacaMda mAnacaMda parivAra taraphathI ha. . praviNabhAi, bhAratIhena ane zAradAbahena. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanuM vaMdana vividha kaSTone kApanAruM che bharUca pAse bhADabhuta madhye birAjamAna zaMkhezvara jine jimaNe pAse, mA padmAvatI dIpe jI, surapati dharaNarAja paTarANI, teje ravi zazI jIpe jI| tapagacchapati zrI vijayajinendrasUri, ahanisa tasa ArAdhe jI, kRSNavijaya jina sevA karatAM, raMga adhika jasa vAghejI // zrI raMgavijayajI pU. gaNivaryazrI mahodayasAgarajI mahArAjazrInI preraNAthI zrI navInacaMdra pUnazI gaMgara dahIMsara tathA zA umarazI devajI-muMbai, ha. : zrI jayaMtilAla rAmajI, vijaya oTomobAilsavALAnA saujanyathI. Jan Education International library.org Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuta - bAdhA jevA anyakRta doSonuM damana karanArI bihAramAM - sametazikharajI madhye birAjamAna padamAvatI devI mama zrInivAsA nagAdhIzapatnI ghaTAkoTi sAmrAjyalakSmI zrayantI nayantI sadaivonnatiM zAsanaM pArzvanAthasya devAdhidevasya nityaM manazcintitaM satvaraM devatAmuravya padmAvatI svAminI vizvamAtA dadAtu trilokottamaM puNyakAraNya pApaNAmA / 1 saujanya : zrI bhurAlAla caMdrabhANa (kuvALAvALA) parivAra hAla muMbai tathA zrI soneTa enTaraprAijha, muMbai-4. For Private & Personal use only Wajamengray.org Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM vartamAna covIzInA vIza tIrthakaro nirvANa pAmyA che sametazIkharajImAM dharaNendra ane padmAvatIjI yugala svarUpamAM padmAsane che zrI sametazikharamAM birAjamAna - ahInabhAryA vibhayA bilezaye, niSeduSI svagaphale ca bibhratI, ahInabhAryA vibhayA bilezaye, padmAvatI yacchatu vAgichatAni caH // sarasa kusumamAlayA nityamutphullayA prolla sadgandha vistArayA sundarAkArayA kAntisambhArayA ketakIsphArayA campakodArayA'laGkRtoraHsthalalokalabdhIdarA namravidyAdharA, patralekhAdharA arthyazuddhAmbarA, pArzvasevAparA, dhyAnabaddhAdarA pAdapradmadvirekI bhavannAgarA sarvagIrvANarAmAr2yAmAnAdbhuta zrIbharA, vipulakamalalocanA nAganAthAgrapatnI prasiddhA / samRddhA pragalbhI bhavatsarvazAstrArthavaizadhasadyaskapadyAdi sandarbhagarmIkRtAtyanta - buddhi - pradIpaiH prabuddhairmanaH padmakoze ghRtA bhaktitaH zaktitaH sevakAnandasandoha - saMsAdhinI, pUrNapuNyaprathA sUcakAdbhuta vAdina nirghoSa - gambhIra pArzva - pradeza - prakAmotsavaiH zobhitA, jayati vijayasiMha sUrIzvarANAM yazaH kIrti vikhyAtivistAriNI, sphArasiMhAsanasthA, zarIraghudyotitA'zeSa - sAmAjikA kAzyapImaNDalA - khaNDatejaH pracArA, prabhuproktasiddhAnta bhakti - bhavaccittavRtti prativrAta - santoSa - sandoha - sindhu - prabhUllAsacandra prabhA - sadAguNa - zreNi zubhrIkRtAneka lokAkalA - kauzala - bhrAjitA, budha gajavijaya - prakRSTArtha sArthapradA, mohitAneka vidvajjanA, kAmasmA, varajJAna - vijJAna lIlA vilAsazriyA, sphAra dhammilla - saMvikuratkAnti - karpUra kastUrikAstoma - samprINitAnekalubhyad - bhramad - bhuMga paGkti - prabhAvA, tathA bhAgya saubhAgya - saukhya - pragalbha - svabhAvaika bhUmiH sadA''zAlatA vATikA, vizvadevIvRttA devI padmAvatI only - paM. amRtakuzala Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tejasvItAno triveNI saMgama uttara gujarAtamAM - pATaNa jinamaMdiramAM birAjamAna R dhaNadhara padmAvatI devI, jinazAsana bhathavArI jI, sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA, vidhana haro sukhakArI jI | mAyA mamatA moha nivArI, jina sevo cittadhArI jI, bhoja vimala buddha zIza paryApa, civimala jayakArI jI || - zrI rucivimalajI pATaNanA zitalanAtha jinAlayamAM A prAcIna mUrti khUba ja prabhAvika gaNAya che. | saujanya : zrI nAnakacaMda rIkhavacaMda zAha parivAra - muMbai ha. : devendrabhAi tathA Jan Education Internal zrI rasilAbahena kALIdAsa zAha - pATaNa ha. : rAjendrakumAra W eborg Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanuM anuSThAna sakala manorathanI riddhi apAve che rAjasthAnanA DuMgarapuranagara madhye birAjamAnA kADhai kumati kerA kaMda, zAsana kamala vikAsana caMda, je dhyAyai jinacaMda, vArai saMgha taNA duhadaMDa, zAsana bhakta achai surajhaMda, zuM jANai matimaMda, je jagamAMhi achai yogIMda, jehanai vaMdana Avei inda, vijaya deva sUrIda, tehenaI. rIda, tehanai karayo paramANaMda, devI paumA nai dharaNIMda, bolai mAna kavIMda //. - zrI mAnavijayajI | (phoToprApta : zrI manubhAi zeTha) saujanya : zrI zAMtilAla bI. zAha parivAra, muMbaI- 9 tathA zrI pradyutabhAi ema. zAha, muMbaI - 71. org Jair Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanI prabhAve durgamakAryo sugama bane che AMdhra pradezamAM kulapAkajI tIrthamAM birAjamAnA samakatadhArI jeha surIdA, vaimAnika vyaMtara vara IMdA, sevA sAre nAgIdA, paumAvai devI dharaNaMdA, pAlavihAra prabhu pAsa jigaMdA, diluM pAlanapura saMgha sukhavRMdA | vijaya khImAsUrIsara aNIdA, tapagaccha zobhAkArI digaMdA, nAmai paramANaMdA, paMDita devavijaya kavi caMdA, pAsa taNA guNa zIza thuNaMdA, kapUravijaya sukhakaMdA // - zrI kapUravijayajI ra saujanya : zrI cinubhAi chaganalAla zAI tathA savitAharena vinunAvAi zAha, sAyana - muMbai. En yorg Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNa bhAratamAM jenuM prAbalya vadhatu rahyuM che te karNATakanA humbaja gAma madhye birAjamAnA humbaja: karNATaka prAMtanA zikAgo jillAmAM digambara saMpradAyanuM A tIrtha che. tyAM birAjamAna padmAvatIjInI bhavyamUrti ane tenuM sthAna mahatvanuM ane camatkArika gaNAya che. chellA traNeka dAyakAthI A tIrtha vadhAre jANItuM thayuM che. v saujanya : zrI siddhArthabhAi javAharalAla javerI parivAra - muMbai. www.jamemoraty.org Jain Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA-bhakti ane premano jayAM samanvaya jovA maLe che dharmabhUmi banArasamAM birAjamAnA kAne kuMDala jhalake, kaMThe navasarahAra, padmAvatIdevI sohesavi zaNagAra, jina zAsana kerA saghalA vidhana nivAra, puNyaratnane jinajA, sukha saMpatti hitakAra. - zrI puNyaratnavijayajI meghamALIe je jagyAe pArzvanAtha bhagavAnane upasargo karyA hatA. jyAM dharaNendra nAgarAje AvIne bhagavAnanA mAthe chatra dharyuM hatuM.... e sthAna ahicchatrA tarIke prasiddhi pAmyuM. banArasa(kAzI-vArAsaNI)nA ahicchatrA pArzvapadmAvatI jainamaMdiramAM birAjamAna padmAvatIjInI A mUrti ajoDa gaNAya che. sarpanA vAhana tarIke dharaNendranA bhavya vartulo banAvI tenA upara kamaLa sthApita karyuM. phaNAno A vistAra AkarSaka lAge che. | (phoToprApta : prakAza kApaDIyA) | i saujanya : zrI navInacaMdra chaganalAla e chaganalAla jecaMda kaMpANI cerITI TrasTa - muMbai. ha. : rAjezabhAi sI. zAha 9 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanA zaraNamAM janArane kadI bhaya ke ciMtA rahetA nathI devakInaMdana sosAyaTI madhye birAjamAna amadAvAda svasti zrI rAjanagara (amadAbAdamadhye vIra saM. 250 varSe suputra ratilAla sunacA smaraNArtha putra rizvara AzrI koriyara sari 70000 rAjanagara mohanalAla kAritA pratiSThitaca tapAgacchIya A.zrI rasAgara gaNa punita purI padmasUri zAsananI rakhAvalI jI, zrI pArzvanAthanI sevA karatAM nija kAyA ajuvAlI jI bhaTTAraka zrI vijayarAja sUri tapagaccha kero rAyajI, tasa pada paMkaja madhukara sarIkho amaravijaya guNa gAya jI II zrI amara vijayajI # saujanya : zrI maNIlAla mohanalAla pArekha muMbai-3 tathA zrI hasamukhabhAi vI. mahetA (vardhamAna bIlDarsa) aMdherI - muMbai ainelibrary.org Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenA darzanamAtrathI vividha saguNono vikAsa thAya che muMbai - pAyadhUnI pAse mahAvIra svAmI daherAsare birAjamAna dharaNIrAya padmAvatI devI, seva kare suvizAla jI, vina vidAraNa jaga jayavaMtI, karo maMgalamAlajI | jina uttama guru padaraja sevaka, ratnavijaya ima bhAkhe jI, pAsa nAma ahanizi saMbhAre, sukha anaMtA cAkhe jI || - zrI ratnavijayajI (bhAvanagaranivAsI hAla muMbai zrI rAyacaMda maganalAla zAha vi. saM. 2005nAM mahA vadI 6 ne zukravAranA roja pratiSThA karAvI birAjamAna karyA) Jai Education international 1 saujanya : caMdulAla vANIlAla bAMdhallIvALA - muMbai-2. www.melibaty og Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne narmadA taTe zInoramAM birAjamAna zrI zaMkhezvara pAsanI savA, aharniza karavA jehane hevA, te zrIdharaNa kahAve, valI, devI paumAvai nAma, prabhu sevakanAM sAre kAma, vAMchita bhoga lahAve, te sura surI sayala sukha pUre, vighana valI te bhavinAM cUre, ye yAtrAe Ave, hIravijayasUri nirjita kAma, tasa zIzu dharmavijaya budha nAma, tAsa zIsa ima bole. - zrI dharmavijaya - bhayAnaka upasargone dUra karanArI padmAvatIdevI je narmadAkinAre 350 varSa jUnA prAcIna maMdiramAM birAjamAna hovAnuM jaNAvAya che. aneka zramaNoe tyAM sAdhanA karI hovA aMgenA ullekho jANavA maLe che. DabhoithI tyAM javAya che. pU. rA. zrI ujjavaladharmAzrIjI mahArAjanI preraNAthI . ramezA 61.2%aa maraNArthe sau. nAraMgIbahena sAgaramalajI ta: saujazI.. Ja Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemano maMtraprabhAva apUrva rakSaNa Ape che mahArASTranA khAmagAMvamAM birAjamAna jina zAsana mAMhi padmAvatI vikhyAta, jinavarane caraNe seva karai dinarAta, tima cauviha saMghanai pUrai sala jagIza, kara joDI jaMpai vidyA vimala budha zIza. zrI vidyAvimalajI Jain Ed. 5.pU. A. zrI rAjayazasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka zrIsaMgha - khAmagAMva (mahArASTra)nA saujanyathI. any org (padmAvatIjInI A UbhI mUrti ananya ane ajoDa gaNAya che.) Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Internaiona bAlApuramAM birAjamAna prAcIna mUrti . tAmilanADumAM tirUpati tIrthakSetramAM birAjamAna rAjarAjezvarI padmAvatIjI (kAzmIrI devI) For Private & Personal use only bAlApuramAM zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha daherAsaranA parisaramAM AvelI derImAM birAjamAna zrI padmAvatInI mUrti je varSo pUrve eka yati mahArAja dvArA pratiSThita thayela, A mUrti ananya kahI zakAya tevI che. sthaLa - kALa - samayanA prabhAve karIne zrI padmAvatIjInA navA navA je je rUpa sajayA temAM AvuM rUpa' bhAgye ja jovA maLe che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanI bhAvapUjA karavAthI cittanI prasannatA anubhavAya che dilhI - vallabha smArakamAM birAjamAna AgarA saMghanA sakala manoratha, pUre pAsa jiNaMdA jI, dharaNIrAja paumAvai devI, cUre saMkaTa vRndA jI / tapagacchanAyaka vaMchitadAyaka, zrI vijayaprabhasUrIza jI, paMDita jayavijayano sevaka, guNavijaya kahe zIza jI // zrI guNavijayajI dilhInA A aitihAsika smArakanidhi - vallabhasmArakamAM pU. sA. zrI mRgAvatIzrIjI mahArAjanuM bhAre moTuM yogadAna hovAnuM jaNAvAya che. Jain Pution In saujanya : zrI sI. ena. saMghavI parivAra-muMbai tathA zrI cheDA javelarI mArTa, ha. : dAmajIbhAi cheDA, muMbai-3, albibrary.org Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAlanI mahAprabhAvikA vaDodarA - zrI zAMtinAthajI jaina maMdiramAM birAjamAna ghamaghama karatI ghUgharI ghamake, kaTI aMke kaTI mekhalA khalake bAMhe baherakhAM jhalake, mastaka veNI vAMse vasIyo, sArA zarIre kaMcuka kesIyo, jina caraNe citta vasIyo | dharaNendra jAyA raMgarasAlI, atizayo jANe sAra marAllI, pAsa zAsana rakhavAlI, zrI tapagaccha suvihita sukhadAi, teja rucI vibudha varadAi, dho dolata muja mAi // zrI tejasUci vaDodarA - rAvapurA - koThIpoLa roDa uparanA zrI zAMtinAthajI jainamaMdiramAM birAjamAna prasannavadanA padmAvatIjInA darzana-vaMdanathI dhanyatA anubhavAya che. n zrI mohanasUri samudAyanA zAsanaprabhAvaka A. deva zrI mahAnaMdasUrijI ma. sA.nA ziSyaratna Ja Education 5 5 zrI mahAbalavijayajI mahArAjanI preraNA 91 dAvedya dhArA . 15 jaina biaa ta ToTakAnA jagaoil Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanI bhakti karavAthI AnaMdamaMgalanI vRddhi thAya che amadAvAda - vaTavA jaina Azrama madhye birAjamAnA nAganAgiNI aghabalatA jANI, karuNAsAgara karaNA ANI, takSaNa kADhayA jANI navakAramaMtra dIyo guNakhANI, dharaNIdhara padmAvatI rANI, thayA dhaNI dhaNI ANI, pAsa pasAye pada paramANI, sA padmA jinapade lapaTANI, vijJaharaNa saparANI, kheDA hariyAlImAM zubha ThANI, pUjo pAsa jiNaMda bhaviprANI, udaya vade ema vANI I - zrI udayaratnavijayajI vaTavA jaina Azrama madhye birAjamAna padmAvatIjInI A mUrtinI pratiSThA saM. 2025mAM jeTha sudi 2nA pU. A. zrI riddhisAgarasUrijI ma.sA. tathA pU. A. zrI kIrtisAgarasUrijI ma.sA.nA hAthe thai. Jardue | u pU. sA. zrI vibodhazrIjI mahArAjanI preraNAthI zAsanapremI mahAnubhAvonA saujanyathI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda pAse cAMdakheDAmAM birAjamAna ka:- *NI :dANIeiNInI tArI mA korA udvinaga2 tIrthAthirikA ghATAlAvaDa thI parasAvatI devI. dharaNendra ane padmAvatI, pAsa jinanI sevA sAratI, savi saMghanA vighana nivAratI, munimAna nehe nihAlatI. | - zrI mAnavijayajI i pa. pU. A. zrI durlabhasAgarasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrImad buddhisAgarasUri TrasTa tathA samAjasevA kendra - cAMdakheDAnA saujanyathI. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinazAsanano jaya jayakAra karAvanArI mahArASTranI saMgamaneramAM birAjamAna pAsa taNA bhAva dharIne, praNamo bhavijana vaMdAjI, jeha pasAi vighana nivAre, paumAvai dharaNIMdA jI | sakala paMDita zira mugaTa nagIno, dIpasAgara guru zIza jI, sukhasAgara prabhu pAsa pasAi, dina dina adhika jagIza jI // | - zrI sukhasAgarajI mahArASTranA ahamadanagara jillAnA saMgamanera madhye padmAvatIjInI manohara pratimA. saujanya : zrI motIlAla vIracaMda zAha parivAra (mAlegAmavALA) ha. : javAharabhAi - muMbaI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAtamAM birAjamAna padmAvatIjI padamAvatI mAtA khaMbhAtanA mANeka cokamAM rUSabhadAsa zeThanI poLanA zrI zaMkhezvara pArzvanAtha derAsaramAM saM. 2043 mAM jeTha vadi 1 nA A mUrtinI prANapratiSThA thayela. | gujarAtanA somapurA zilpIoe parikaranI jagyAe upasAveluM navuM zilpa, ocho kharca, ochI mahenata, jaldI kArya thAya te mATe A prathA mahada aMze upayogI jaNAya che. pU. sA.zrI vAcaMyamAzrIjI ma. (pU. bahena mahArAja)nA sadupadezathI zrI aMbAlAla pAnAcaMda jaina dharmazALA saMdha khaMbhAtanA saujanyathI. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbai - mATuMgAmAM birAjamAna mahAyogezvarI 130000 B13 surapati gharaNandranI devI, parkamAvai apacchara sura sevI, prabhu guNa gIta yuAvI, sajI sole siNagAra sohevI, amara divyAMbara aMga dharevI, gajapati cAla calevI, je jina dhyAna dhare nitamevI, tehanAM vAMchita sayala pUravI, vighana hare tatakhevI, mAtA mAharI araja mAnevI, meghavijaya guru sujasa varevI, bhANanI jayata karevI. // zrI mohanasUri samudAyanA pU. sA. zrI priyaMvadAzrIjI mahArAjanI zubha preraNAthI Jain Edication (nternational zrI mATuMgA jaina zve. mU.pU. tapagaccha saMgha - mATuMgA - (bhuMbai)nA saujanyathI zrI bhANavijayajI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A viSaLakALamAM bhaktajanone sahAya karavA tatpara rahenArA muMbai - pArlA vesTamAM birAjamAna dharaNendra padmAvatI seve prabhunA pAya, je samare jinavara tehanI kare sahAya pAsa jina sevAthI duHkhadohaga savi jAya, jina hukama ArAdho manavaMchita phala thAya zrI hukamavijayajI muMbai - pArlA vesTamAM relve sTezana sAme zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jinAlayamAM birAjamAna padmAvatIjInI mUrti kharekhara bhavya che. pa. pU. A. zrI mahAnaMdasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU. paM. zrI mahAbalavijayajI mahArAjanI preraNAthI zrI ghelAbhAi karamacaMda jaina seneToriyama TrasTa (cArlsa vesTa) muMbai-56 nA saujanyathI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohanakheDA tIrthamAM birAjamAna padmAvatIjI 1 1 1 TS ( 2) devI padmAvatI pragaTa thai, tasu ANA Ave siddha vahI | zrI kuzalasAgara uvajajhAya kavi, ima TUThI uttama kAmagavI // | - upAdhyAya zrI kuzalasAgarajI | i pU. munirAja zrI RSabhacaMdravijayajI mahArAja (vidyArthI)nI preraNAthI siddhagirinI navANuyAtrAnI smRti nimitte - bhInamAlanivAsI vasatImalajI bunAjI - parivAranA saujanyathI. CCCCCCCC TOTIV Tersonal use only www.janembrary.org Jail Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanuM yathArtha dhyAna dharatA siddhi samIpa AvI jAya che. muMbai - cemburamAM birAjamAnA sasIvayaNI mRganayanI devI, paumAvai dharoMdAjI, rumajhuma karatI Agala nAce, mana pAme ANaMdAjI | sakala saMgha uvasagna nivAro, citta ciMtA savi cUrojI, paMDita raMgavijaya paya praNamI, viveka sadA sukha pUrojI ||. - zrI vivekavijayajI 1 zrI mohanasUri samudAyanA pU. paM. zrI mahAbalavijayajI mahArAjanI preraNAthI zrI RSabhadevajI jaina derAsara ane sAdhAraNa khAtA TrasTa cembara - muMbainA saujanyathI. org Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanuM smaraNa sAtvika bhAvanAne pragaTAve che gujarAtamAM godharA madhye birAjamAnA T a rUpa anopama adhika vakhANI, UDhaNa dikhaNI vIra vinANI, tuM hitaciMtaka prANI, raMbhA apachara ne indrANI, tuja AgalI sahu ANe paMkANI, dharaNendra taNI paTarANI, saMgha sahune chorU jANI, jiNatiNa vAta mAna hita ANI, kahIi tuja tANI, zAsanadevI padmAvatI guNa khANI, sumati saubhAgyanI sAMbhalI vANI, ahanizi sAnidhirAnI //. I - zrI saubhAgyavijayajI zrI nemisUri samudAyanA pa. pU. A. zrI sUryodayasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI yazobhadra - zubhaMkara jJAnazAha 11, vaDavIra posAyaTI, godharAnA saujanyathI. JE Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jemanuM pUjana-arcana prabhutAnA sarvocca zikhare pahoMcADanAruM che zrI zaMkhezvara tIrthamAM zrI 108 pArzvanAtha bhaktivihAra mahAprAsAdamAM birAjamAna sakala surAsura nara vidhAdhara, pUjita pAsa jirNodojI, sakala jinesara bhavana dinesara, pAmyA paramAnaMdojI | zrI jinavANI amIya samANI, suNatAM atithI ANaMdojI, dharaNendra padmAvatI pUjo, prabhu muni mANika caMdojI // | - zrI mANikamuni pa. pU. A. zrI vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pU. paM. zrI caMdrasenavijayajI mahArAjanI preraNAthI zrI 108 bhaktivihAra jaina TrasTa - zaMkhezvaranA saujanyathI. Jais org Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDodarA lAlabAga jinAlayamAM birAjamAna ujjavalavarNA mUrti | rUpa manohArI zobhe sArI teje ati dIpatI, malI sAhelI mohanagArI hiMDe valI malapatI ! padmAdevI dharaNe sevI caraNa dala dIpatI, vIramuni bhAkhI zaraNe rAkhI zAsananAyake jIpatI // - zrI vIramunivijayajI | (51 iMcanA zrI padmAvatIjInuM najAkatavALuM, mana ane nayanone ullAsita karatuM, cAre tarapha sevAparAyaNa deva-devIonA evA ja suMdara zilpAMkanavALuM pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nA mArgadarzana pramANe taiyAra thayeluM A svarUpa kharekhara sarvAMgasuMdara dekhAya che.) pU.paM. zrI mahAbalavijayajI mahArAjanI preraNAthI zrI zAntinAthajI jaina derAsara tathA dharmAdA'? tArI peDhI - vaDodarAnA saujanyathI. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain navA ga rAjasthAna - jayapuramAM birAjamAna 449 Koll suMdara stotro vaDe stavAyelAM bhavyaguNA bhagavatIjInuM AvuM svarUpadarzana sAdhakanI saumyatAmAM vRddhi karI tene sthULamAMthI sUkSmamAM lai jAya che. saujanya : zrI prANajIvana rAmacaMda dozI parivAra - muMbai tathA zrI pramitakumAra navinacaMdra - - muMbai org Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArASTramAM lonAvAlA pAse valavana gAmamAM birAjamAna ++++++ BEEFE pAye naura jhAMjhara jhamake, ghUgharanA dhamakArA jI, kaTi mekhala ati caMgI dIpe, kara kaMkaNa raNakArA jI, paumAdevI vighana harevI, saMgha sahu sukhakArAjI, bhIma saubhAgya guru sevaka praName sumita saubhAgya jayakArA jI. zrI sumita saubhAgya vijayajI valavana gAmanA jaina derAsaramAM padharAvelI A mUrtinA cheDA upara khAsa DIjhAina vadhArIne pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI mahArAja sAhebe taiyArI karAvI ApI che. in Education Internatio // saujanya : zrI ela. sI. mahetA, rasAstrInagara - bhAvanagara. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDodarA = pratApanagaramAM birAjamAna | 0 | 210 //////i/9/ Thi UBi | jI cIpAvalAlamaNimA samAnAra -udaya prasAdAla pATaNa nivAsAratabAdakAlanapasInakasamakamAyAkAraNAzamAnavAlA - kara04 24 rIte jANIne navA vaDodarA - pratApanagara zAsanasamrATa jaina derAsara peDhI saMcAlita zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha jinAlayamAM birAjamAna padmAvatIjI. pa. pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijayameruprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA dIkSAparyAyanA 6 6mA varSamAM maMgala praveza nimitte pU. sA.zrI cArUprajJAzrIjI, pU. sA.zrI udayayazAzrIjI tathA pU. sA.zrI caMdralekhAzrIjI ma.nA sadupadezathI eka sadagRhastha taraphathI, saM. 2050 kA. va, 10. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amerikA - siddhAcalama tIrthamAM birAjamAnA ameri kA - siddhAcalama tIrthamAM birAjamAna ke jemanI sahAya tIrtha siddhAcalama mAM jenI sahAya khUba ja prasaMzanIya banI hatI te padmAvatIjInI A dhAtumUrti. A mUrti tIrthanuM nirmANa jaladI thAya te hetuthI pU. A. zrI yazodevasUrijI mahArAje tIrthanA preraka pU. zrI suzIlakumArajIne pAlItANA jaina sAhitya maMdiramAM sana 1981 mAM arpaNa karI hatI. | amerikAmAM siddhAcalama tIrtha navuM Ubhu thAya che temAM zrI padmAvatIjInI maMgalAcaraNarUpe ApelI upara A chabInA khUNe dekhAya che te dhAtunI mUrti nAnI hatI chatAM zukanavaMtI hatI. tethI ArasanI moTI mUrtinI agatyatA jhaDapathI UbhI thai ane maMdiranuM paNa suMdara nirmANa thavA pAmyuM eTale pachI bIjI ArasanI bhavyamUrti padharAvavAmAM AvI tenI A pratikRti che. JES | dAnavIra zreSThIvaryazrI dIpacaMdabhAi esa. gArDa parivAra - muMbainA saujanyathI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Ed sAbarakAMThAmAM vakatApura tIrthe birAjamAna 20 mAtA ha pAsa caraNakamala sadA sevatI, dharaNIMdara ne padmAvatI, paMDita kuMvara vijaya taNo, kahe ravivijaya vaMchita dIyo. zrI ravivijayajI gujarAtamAM sAbarakAMThA jillAmAM hiMmatanagara pAse Avela vakatApuratIrthamAM birAjamAna paramamaMgala svarUpiNI zrI padmAvatImAtA. " pa. pU. A. zrI AnaMdadhanasUrijI ma.sA.nI preraNAthI oma zrI pArzvapadmAvatI jaina zve. tIrtha - vakatApura (ji. sAbarakAMThA)nA saujanyathI. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda - kRSNanagaramAM birAjamAna 1 nAnI vIen, che mAru A paumAvai devI seve sura nara rAya, zrI saMgha caturvidha sAnidha karayo mAya | vijaya deva sUrIsara vijayasiMha sUrirAya, satyavijaya budha sevaka jayavijaya guNa gAya || | - zrI jayavijayajI ( amadAvAdamAM naroDA pAse kRSNanagara (saijapura-boghA)nA jinAlayanI pratiSThA saM. 2030nA vaizAkha vadi 7 ane padmAvatImAtAnI pratiSThA saM. 2043nA mahA sudI 13) 1 zrI bhaktisUri samudAyanA zAsanaprabhAvake pU. A.devazrI vijayalabdhisUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI zrIkRSNanagara jaina che. mU. pU. saMdhu - amadAvAdanA saujanyathI. Ja luation international Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda - dharaNIdhara sosAyaTImAM birAjamAna padmAvatIjI dharaNendra ane padmAvatI, nija gati gaja haMsa harAvatI, jima pAsa padAMbuja sevatI, saMgha sAvidha karo te vatI | jaya vijaya che zArada zubhamatI, sevake budha maruvijaya yati, kahe darzanadolate dIpatI, vijaya pakSanI hoDo jIpatI // - zrI darzanavijayajI (vi. saM. 2038mAM phAgaNa zudi 3nA roja pa. pU. A.zrI subodhasAgarasUrijI ma.sA.nA varada haste mUrtinI pratiSThA thayelI.) v saujanya : zrI nArANajI zAmajI momAyA parivAra - mATuMgA - muMbai, ha. : zrI pRthvIrAjabhAi momAyA. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhakSetra - pAlItANAmAM birAjamAna padmAvatI devI kamalApUro, saMgha taNAM saMkaTa savi cUro ariyaNa vyAdhi alagA jAye, praName jinendravijaya tuma pAye // I - zrI jinendravijayajI jainonuM mukhya yAtrAdhAma - pAlItANAmAM jyAM zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI (ophIsa) Avela che e jasakorabAivALA jinAlayamAM prAcIna mUrti devI padmAvatIjInI. v saujanya : zrI prabhudAsa mohalAla parivAra (bhadrAvaLavALA) hAla muMbai. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ja pIparalA - kIrtidhAmamAM birAjamAna zrI pavatI devI Samfest chAyeva puruSamasevata pArzvapAda padmAvatI hitarasArjavanopamAnA / sA me rajAMsi haratAdiva gandhavAhaH padmAvatI hitarasArjavanopanAnA // paM. zrI meruvijayagaNi dharmAtmA zrI prANalAlabhAi kAnajIbhAi dozI tathA temanAM dharmapatnI zrI kaMcanabahenanA saMyukta sadbhAvathI potAnA svargastha putra zrI kIrtibhAinI smRtimAM pAlItANAthI sattara mAila dUra hAive upara Avela pIparalAmAM baMdhAvelA kIrtidhAmanA bhavya jinamaMdiramAM pratiSThita padmAvatI mAtAjInI prabhAvaka mUrtinAM darzanathI sau koi bhAvavibhora bane che. www.jalnelibrary.org Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijApura (gujarAta)mAM birAjamAna padmAvatIjI vijApuramAM sthAnaka jANI, mahimA hoTe tuM maMDANI, dharaNIndara dhaNIANI, ahaniza seve sura vaimAnI, paraco pUraNa tuM saparANI, pUrava puNya kamANI, saMgha caturvidha vidana nivAro, pArzvanAthanI sevA sAro, sevaka pAra utAro, zrI vijayasenasUrIzvararAyA, zrI vijayadeva guru praNamI pAyA, RSabhadAsa guNa gAyA. - zrI RSabhadAsa vijayajI | vijApuramAM skUliMga pArzvanAtha jaina maMdira, jayAM sAMjanI AratI vakhatanuM praphulla ane madhura vAtAvaraNa mAtAjI sAtheno jANe pratyakSa sAkSAtkAra anubhavAya che. A mUrtinI vi. saM. 2037 vaizAkha vadi 3nA roja pa.pU. A.zrI subodhasAgarasUrijI ma.sA.nA varada hAthe pratiSThA thai. i pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad subodhasAgarasUrIzvarajI ma.sA. tathA pa.pU. A.zrI manohara kIrtisAgarasUrijI ma.sA. nA hasadupadezathI zrI kAntAbahena amulakharAya zAsa0) RAi parivAra pAvaranA saujanyathI, | Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sikandrAbAdamAM birAjamAna mahAzakti svarUpamAM pAsadeva padapaMkaja sevA aharnizi cAhe jima geja revA, tima samakti dRSTi devA, dharaNendra rAjA padmAvatI sArI, saMgha caturvidha vighana nivArI, sAthe le sukhakArI | zrI vijayaprabhasUri ido, jasa mukha sohe punima caMdo, prabhu darasana ati AnaMdo, zrI khImAkuzala gururAja pasAi, aliva vighana saba dUra jAi, ziza labdhikuzala sukhadAi // | - zrI labdhikuzala vijayajI mAtAjInI pratiSThA pU. sA. zrI vAcaMyamAzrIjI ma. (bahena mahArAja)e karAvI hatI tyAre maMdiramAM amIjharaNA thayA hatA. e upAi raheDA kitAno dhanya dhanya banyA hatA. | Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda - navaraMgapurAmAM birAjamAna padmAvatIjI zava vizAkA bhImAtApiyAmaniriyaM zrIna khemacandra pAgalIyAgamonTAkhAkA zrImAnandavAkara tyAcAritA tidilAcA kAcAryazrI candramA pariSada pratiSmitAca zrI ciMtAmaNi kIje seva, valI vaMduM covIze deva, vijaya kahe AgamathI suNo, padmAvatIno mahimA ghaNo. - zrI vijayajI saujanya : zrI khImacaMda chaganalAla zAha parivAra - muMbai, hai. : dilIpabhAi ke. zAha Jan Education www.alinelibrary org Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ja amadAvAda vAsaNA madhye birAjamAna padmAvatIjI aho lokavAsanI aliyanAsanI devI zrI padmAvatI, kiTa dora kuMDala hAra jhagamaga vIjalI jima rAjatI, dharaNendra deva taNI e rANI saMgha maMgalakAraNI, udaya munIndra samudra kerI sayala AzA pUraNI. zrI samudra vijayajI amadAvAda - vAsaNA sthita zrI saMbhavanAtha jinaprAsAda madhye pratiSThA 51 iMcanI bhavyamUrti pU. A. zrI vijayajinacaMdrasUrijI ma.sA. tathA temanA ziSya munizrI zaradacaMdravijayajI ma.nA sadupadezathI teozrInI zubhanizrAmAM vi.sa.2036 vai. zu-7 tA.10-5-81 ravi puSyAmRta sidhdhi yogamAM dazAntikA mahotsava pUrvaka zrI aMjanazalAkA prANapratiSThA mahotsava ThAThamAThathI ujavAyela. pU.A. zrImad vijayabhuvanasUrIzvarajI jaina jJAnamaMdira (pauSadhazALA TrasTa) vAsaNA - amadAvAdanA saujanyathI.brary.org Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda bApunagaramAM birAjamAna padmAvatIjI nata jina pada padmA devatA pAtu padmA, sakala bhavika lokaM vItaniH zeSakopaM / prasRmara bhayavidhnA dharmapApapratidhnA kuvalayadalavarNA kuNDalodbhAsikarNA // zrI jaMbusU. ma. Jain EduczrI mAdhunagara zve. bhU. vaina saMgha, 1/jI vibhasanAtha DI. o. DA. sosAyaTI pAse, mAdhunagara, amahAvAha - 24 nA saunyathI. nelibrary.org Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpadA ane sattAnuM dAna karanArAM amadAvAda - sarakheja madhye birAjamAna prasannavadanI padmAvatIjI temanA. sarpalaMchana prabhu caraNe nIlA Ayu so varasanuM kIdhuM jI, Aso suda AThamane dahADe siddha sumatigIra lIdhuM jI | padmAvatI paratA bahu pUre dharaNendra savi duHkha dUra , paraMpada ratna pasAthe vanItavijaya karma caka cUre jI // | - zrI vinItavijayajI >> saujanya : zrI jagubhAi eca. dozI parivAra - muMbai tathA zrI mahetA DekoreTarsa ha. : navanItabhAi - muMbai Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvatthI (bAvaLA)nagare birAjamAna nirmala locanA padmAvatIjI | caraNe neura ramajhama karatI, kaTi mekhala khalakArA jI, kAnai kuMDala ravi zazI jIpai, hiyaDai hAra udArA jI . sA padmAvatI devI Apo, saMghanai Rddhi apArA jI, mukti vijaya ziSya rAmanai karayo, nitu jaya jayakArA jI II - zrI rAmavijayajI bAvaLA pAse zrI sAvatthInagara zrI saMbhavanAtha jinaprAsAda madhye zAsana adhiSThAyikA bhagavatI mAtAjI padmAvatInI nayanaramya '51' IcanI vizALa mUrti. sAvatthI tIrthanA praNetA pa. pU. A. zrI vijayajinacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. tathA temanA ziSyaratna munizrI zaradacaMdravijayajI mahArAjanA sadupadezathI teonI zubhanizrAmAM vi. saM. 2046 mahA zudI-11 tA. 5-2-90 nAM roja paMcadazAntiAkA mahAmahotsavapUrvaka ujavAyela tathA aMjanazalAkA tathA prANa pratiSThA paNa vizALa mAnavasamudAyanI upasthitimAM ujavAyela. zrI saMbhavAm jinamaMdira TrasTa - rAvabhInagaranA saujanyathI. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda - kezavanagaramAM birAjamAnA zyAma veNI rAjai adhara te alatA vAna, pAye neurI ghUgharI kuMDala sohai kAnAM gajagati mati vArU te padmAvatI devI, vRddhi Rddhi vadhAre sukhakara je sura sevI // n pa. pU. A. zrI bhuvanazekharasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU. paMnyAsapravara zrI mahimAvijayajI ma.nA sadupazadethI A. vi. bhuvanazekharasUri jaina jJAnamaMdira zaMkhezvara sosAyaTI pAse koThArI kuMjanI bAjumAM kezavanagara, subhASabrIja, amadAvAda-27 nA saujanyathI Ja hA, gurubhakta za8 mautamakumAra vADIlAla. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanA darzanathI zAMtinuM prAgaTaya thAya che amadAvAda - jhaverI pArka daherAsaramAM birAjamAna padmAvatIjI rajanIkaramukhI mRgalocanI, zrIdevI padmAvatIjI, upadrava haratI vAMchita pUratI, pAsa taNA guNa gAvatI jI. cauvi saMdhane rakSA kArI, pApa timirane kApejI, devavijaya kavi zIsa tattvane, vAMchita teha ja Ape che. | - zrI tattvavijayajI (pa.pU.A. zrI subodhasAgarasUrijI ma.sA.nA varada haste A mUrtinI pratiSThA thayelI) | 1 zrI jhaverI pArka AdIzvara jaina saMgha, jhaverI pAka amadAvAdanA saujanyathI. Jai Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArASTramAM agAsI tIrthe birAjamAna padmAvatIjI padmAvatIdevI suMdarI, jinazAsananI sevA karI, bhANacaMdra vAcakramAMhI kezarI, RddhicaMdra kahe maMgala karI. - zrI RddhicaMdrajI pa. pU. A. zrI vijayadakSasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pU. paM. zrI prabhAkaravijayajI ma. nI satreraNAthI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina TrasTa, zrI pArzvanAtha cerITI TrasTa, zrI pArzvapadmAvatI phAunDezana yuvaka saMgha, zrI samavasaraNa mahAmaMdira, zrI padmAvatI mahAmaMdira, pArthanagara-cAlapeTha - agAsI tIrtha, vAyA virAra (ji. thANA) mahArASTranA saujanyathI. JE Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemane pavitrabhAve vaMdana karavAthI pApapuMjano pralaya thAya che madhyapradezanA nAgezvara tIrthamAM birAjamAnA tuja zAsana rakSAkArakI zuddha pakSA, jaya saubhAgya dekSA, pustakAdhAra pakSA | padmAvatI je devI saMgharakSA karavI, bhavika nara suNevI, punya poSa bharevI || - zrI saubhAgyavijayajI v saujanya : zrI navInacaMdra ratanacaMda enDa ka. muMbai - 3 Jain Educatie org Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanI sAdhanAthI prazasta yazakIrtino vistAra vadhe che pAlItANA - zetruMjI Dema uparanA jinaprAsAdamAM birAjamAna zrI dharaNendrane padmAvatI, zAsana anubhava dekhAvatI, jJAnavimala mati guNa gAvatI, bodhibIja bhaNika mani vAvatI zrI jJAnavimalajI Jain Edinternational = saujanya : zrI jayaMtabhAi ema. zAha - muMbai Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda - kezavanagare virAjIta mA bhagavatIjI mahaSUrya zrI vijapaDI, mAma kaca.jI paNAdAja thI We around us TIya pravartaka paM mAna jina [kamAlA] nivANI . A deva kA hiskAnuM navanirmANa thaI caraNe neura ramajhamakAra, kiMkaNI zabda samUha saphAra, kaTi mekhala khalakAra, ura vara sohe manohara hAra, bhUSaNa bhUSita aMga udAra, zobhita sola zaMgAra pAsa jiNesara caraNAdhAra, sevake janane diye AdhAra, saMgha sakala sukhakAra, padmAvatadivI manohAra, paMDita jJAnavijaya sukhakAra, nayavijaya jayakAra // | zrI nayavijayajI I ! pa.pU. A. zrI bhuvanazekharasUrijI ma.sA.nI preraNAthI Jali Eddal zrI munisuvratasvAmI jaina zve. mUrtipUja ke, peTI, kezavanagara, amadAvAda-27 nA saujanyathI. org Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbai - goDIjI daherAsare birAjamAna zrI zaMkhezvara pAsa taNA je seve ahaniza pAyajI, dharaNarAja paumAvai sAmiNI, pekhe pApa palAyajI - zrI rAdhanapura sakala saMghane, sAnidha karajo mAyajI, zrI zubhavijaya sudhI pada sevaka, jaya vijaya guNa gAyajI || | - zrI zubhavijayajI muMbai - pAyadhunI sthita goDIjInA bhavya jinAlayamAM birAjamAna zrI padmAvatIjInI aMjanazalAkA ane pratiSThA vi. saM. 2045 vaizAkha zudi 10 nAM roja pa.pU.A. zrI subodhasAgarasUrijI ma.sA.nA varada haste thai. pratiSThAno lAbha lenAra zreSThIzrI rajanIkAnta bAbulAla zAha (arihaMta DAya kemavALA) javAharanagara gore gAMva, muMbaI- 2 nAM saujanyathI ha. : pUnamacaMdubhAi paMDita ru Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbai - goregAMvamAM birAjamAna padmAvatIjI zrI pAsa jinasara sevatI, bhalI bhaMgati karai mana bhAvatI, ahaniza jinavara guNa gAvatI, te samaruM zrI padmAvatI || | muMbaino parAvistAra goregAMva - javAharanagaranA vIzAzrImALI jaina Tempala TrasTa saMcAlita jinamaMdiramAM birAjamAna padmAvatIjInI A mUrtinI pratiSThA pa. pU. A. zrI subodhasAgarasUrijI ma.sA.nA hAthe thai. v pU. muni zrI jayakIrtisAgara mahArAja tathA pU. muni zrI prasanakIrtisAgarajI ma.nI preraNAthI lodarAnivAsI zeTha zrI ratilAla nAthAlAla zAha parivAranA saujanyathI. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beMgaloramAM rAtAjInagare birAjamAna padmAvatIjI padmAvatI pAtu bhujaGgarAjA, pinAkinA bhUTi bhUtA sabhezA / premNA bhavAnIva niSedhyamAnA, pinAkinA bhUti bhRtA sabhezA // pa. pU. A. zrI sthalabhadrasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU. muni zrI caMdrayazavijayajI mahArAjanI preraNAthI - zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka TrasTa (gAMdhInagara jaina maMdira) beMgaloranA saujanyathI. org Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharUca - zrImALIpoLamAM birAjamAna mahA5ra za pAya ramajhama 2majhama jhAMjharano jhamakAra, padmAvatI khele pArzva taNe darabAra, saMgha vighna harajo karajo jayajayakAra, ema saubhAgya vijaya kahe sukha sampatti dAtAra // zrI nAgaradAsa kAnajIbhAi zAha muMbainA saujanyathI. saubhAgya vijayajI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAtanA sumatinAtha jinAlaye birAjamAnA pi hAiDyuM che, ja 425teo pUrAzo, najhipadezathI 1igat.gl/ rI . hIrAuTeDa. Ibn, B5Jwk | | EdujayaMtiellar nA ka * (uDatA te, zrI pAsajinavara caraNa sevA, sAnidha karai apAra jI, dharaNendra padmAvatI jANuM, sudha samakti dhArajI, saMghanA te durita vArai, sAnidha karai apAra jI, zrI ratnavijaya budha zISa jaMpai, saubhAgyavijaya sukhakAra jI. | - zrI saubhAgyavijayajI khaMbhAtanA sumatinAtha jinAlayamAM saM. 2041 nAM vaizAkha zudi 7 nAM roja pratiSThita thayela mAtA padmAvatIjI zrI cunIlAla mULacaMda enDa ka. muMbai, ramezacaMdra harSadarAya enDa kuM., muMbai, caMdrakAnta mULacaMda zAha muMbai tathA caMdulAla bhAyacaMda (dIpaka meDIkala sTorsavALA) muMbainA saujanyathI. El Jai prg Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDodarA - motIbAganA jinAlaye virAjatA padmAvatIjI vikasita nayanA, vizAla lalATamAM cArU tilakAMcita nilaraMgImAM padmAvatIjInuM tejasvI svarUpa darzana kharekhara darzanIya che. I pU. sA. zrI vAcaMyamAzrIjI ma.sA. (pU. zrI bahena mahArAja)nA sadupadezathI zAsanapremIonA saujanyathI. Jain Education intamalla tar.org Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurAtamAM gAMdhInagara jillAnA kobA madhye birAjamAna padmAvatI te pUre Aza, sevA kare niraMtara jAsa, manavaMchita sukhasaMpatti lahe, je AjJA arihaMtanI vahe // pa. pU. A. zrI padhasAgarasUrijI mahArAja sAhebanI preraNAthI, zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra - kobAnA saujanyathI. Jair Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasana chatAM gaMbhIra AkRtimAM bhAvavAhI jaNAtAM muMbai - govAlIA Tenka madhye birAjamAna padmAvatIjI. ramajhama pAye neura kaTi mekhala kaTi sohe, rUpe ratiraMbhA umayA uravasI mohe padmAvatI devI aliya vighana agha DAre, kavi sura kahe muja dolita daraza tuhAre | | - zrI sura kavi (muMbaimAM govAlIA Tenka uparanI A mUrti pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA. hastaka bharAyelI che) | pa.pU.A. zrI jayAnaMdasUrijI ma.sA.nI preraNAthI saujanya : zrI puraNacaMda svarUpacaMda zropha parivAra -muMbai zrI DuMgarazI savajI satrA parivAra - muMbai. R . Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aitihAsika nagara pATaNamAM birAjamAna bhaviyaNa jana saMkaTa TALatI, nija durita timira bhara vAratI, zrI pAsa taNA guNa gAvatI, te vighana harau padmAvatI II aneka jinamaMdirothI zobhatA uttara gujarAtanA pATaNa zaheramAM eka jinamaMdiramAM birAjamAna A mUrti pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA. dvArA taiyAra thayelI saM. 2047 mAM tenI pratiSThA vakhate pUjayazrIno vAsakSepa naMkhAyo hato. Jade saujanya : zrI dhIrajalAla mohanalAla zAha parivAra - muMbaI. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhako pAsenI saMdarbhita kalAkRtio ane raMgarekhAnA kalAvido dvArA citrAMkana thayelA keTalAka utkRSTha namUnAo hAthI dAMtamAMthI kaMDArAyelI eka nayanaramya pratimA jasa vadana zArada caMda suMdara sudhAsadana vizAla, nikalaMka sakala kalaMka tamaUra aMga ati sukamAla, padmAvatI sA bhagavatI savi vighnaharaNa sujANI, zrI saMghane kalyANakAraNI haMsa kahe hita ANI. | - zrI haMsavijayajI A graMthanA preraka ane mArgadarzaka zrI lablivikrama gurukRpA prApta pa. pU. A. zrI vijayarAjayazasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI dainika kAra lai dAmAM hovAtI zrI paDAvatI devInI hAthIdAMtamAMthI kaMDArAyelI eka suMdara mUrtinI pratikRti. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtuzilmamAM padmAvatIjI pa. pU. A. zrI vijayarAjayazasUrijI ma.sA. pAsethI prApta thayela A chabImAM dhAtumAMthI kaMDArAyela mA padmAvatIjInI mUrti paNa pUrNa prabhAvikatAne pradarzita kare che. bhagavatInI A mUrti bhaktone evo spaSTa nirdeza kare che ke je koi mArA jema pArzvaprabhune mastake - haiye dhAraNa kare che temanI sevA karavA huM sadA tatpara rahuM chuM. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalAmarmajJa pU. A.zrI yazodevasUrijI hastakanA saMgrahamAMnI padmAvatIjInI bhAgye ja jovA maLe evI keTalIka durlabha darzanIya kalAkRtio parikara sAthe ArasanI 11 iMcanI zreSTha mUrti Bill (1) ":" VICK muMbai - vAlakezvaramAM padmAvatIjInI mUrti je kalAkAroe taiyAra karI te ja jayapuranA kalAkAra gaNeza nArAyaNa gaMgAbakSa dvArA taiyAra thayela mArabalanI parikara sAthenI je kadI na thai zake te zakya banela A mUrti ArAdhanA mATe ja khAsa banAvelI. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jaina sAhityamaMdira pAlItANA saM.2050) Jain E. pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI saujanya : zrI sumatIlAla bhogIlAla parivAra (premacaMda davAvALA) muMbaI. ary.org Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthIdAMtanI nava iMcanI mUrtino eka sarvottama namUno kalAnI dRSTie sarvottama gaNAtI kerAlAnA kalAkAra zivarAma dvArA vizeSa prakAre taiyAra thayelI hAthIdAMtanI zreSTha nava koTInI anupama, suMdara ane namaNI zreSTha kakSAnI kalAkRti che. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha, jaina sAhitya maMdira, pAlItANA saM. 2050) v pa.pU.A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI saujanya : zrI dinezabhAi je. zAha parivAra - sAyara sTai. . : tArAbahena tathA sonalabahena le gi Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdananI mUrtinI eka zreSThattama kalAkRti | sphaTika rananI kalAtmaka mUrti caMdananI A mUrtine trIzathI vadhu varSa thayA haze. hAthI dAMta ane caMdananI mUrtinI phaNA to jUo. A mUrtimAM kaTa-kApa karelI phaNAo potAnI zreSTha kalpanAne sAkAra karI banAvarAvI che.. | maisUranA sIjhanamupha caMdanamAMthI banAvelI ati suMdara kalAtmaka ane AkarSaka 13 iMcanI A mUrti pUjayazrIe bhAvathI taiyAra karAvI che. hindustAnamAM bhagavAna pArzvanAtha ke padmAvatInI kaTa karelI - phaNA kayAMya jovA nahI maLe, (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jaina sAhitya maMdira pAlItANA saM. 2050) saujanya : zrI zAMtilAla enDa ko. - jAmanagara, ha, : zrI jagadIzabhAi sphaTika atyaMta pAradarzaka hoya che ane ratnanI kakSAno paththara hoya che. sphaTika ratnamAMthI AvI aneka nAnI moTI mUrtio Aja sudhImAM aneka gharomAM pahoMcI gai che. kalAnuM kSetra vikasatuM rahyuM che.. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jaina sAhitya maMdira pAlItANA - saM. 2050) pa. pU. A. zrIyazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI saujanya : zrI zAMtilAla enDa kAM. jAmanagara ha, : zrI jagadIzabhAi Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAca uparanI suMdara suvarNAkRti mI zrI yazovijayajI vi.saM. 2019 muMbaI zrI padmAvatI devIsa kAca upara sonAnA patarAmAMthI banAvelI zrI padmAvatIjInI parikara sAthenI pesTIMga karelI suMdara suvarNAkRti. AvuM kAma dezamAM mAtra mALavA ane pratApagaDhanA ja kArIgaro varSothI karatAM rahyAM che. kAca kadAca tuTe evuM bane paNa patarUM chuTuM nahI paDe. A kRti saM.2019 mAM muMbainAM vasavATa daramyAna taiyAra karAvI hatI. Ja Eduration Internation (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha - jaina sAhitya maMdira pAlItANA saM.2050) # pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI saujanya : zrI bacubhAi je. zAha ha. : padmAbahena - muMbai. anellbrary.org Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sikkAmAM kaMDArAyelI nayanarama | sIjeTIka pravAlaraDananI parikara sAthenI mUrti | bhagavAna mahAvIranA 2 500 mAM nivaNa mahotsava nimitte bhagavAna zrI mahAvIranI vividha sAmagrInuM prakAzana thai rahyuM hatuM tyAre pU. AcArya zrI yazodevasUrijI mahArAja zrInA mArgadarzana nIce padmAvatIjInA dasa jAtanA sikkAo khAsa karAvavAmAM AvyA hatA. te paikIno | cAMdInA sikkAmAM upasAvela A eka zreSTha sikko. (zrI yazodevasUri kalA saMgraha - jaina sAhitya maMdira - pAlItANA saM. 2050) a saujanya : zrI zAMtilAla enDa ko. - jAmanagara. ha. :. zrI jagadIzabhAi asala pravAlanA pAvaDarane vaijJAnika prosesathI prathama paththara jevo banAvavAmAM Ave che pachI e paththaramAMthI ghaDatara thAya che. pravAlaratnanI lAla kalaranI A mUrti che. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha - jaina sAhityamaMdira - pAlItANA saM. 2050) pa, pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI saujanya : zrI zAMtilAla enDa kuM. - jAmanagara, ha, : zrI jagadIzabhAi Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtu zilpamAM bhavya padmAvatIjI kAca uparanI kyapurI mInAkArI manohara AkRti ne 2017 | TER mArI pAlItANAnA kArIgaro dvArA cAlIza varSa pahelAM dhAtu zIlpamAM taiyAra thayelI parikara sAthenI zrI padmAvatIjInI mUrti (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha - jaina sAhitya maMdira - pAlItANA saM. 2050) saujanya : zrI azokabhAi mIThAlAla jodhAvata mATuMgA - muMbai kAca upara kalara karIne ane temAM cAMdInI TIkaDIo mUkIne taiyAra thayeluM A citra che, jayapurI kalA che. kAcamAM A rIte padmAvatIjI pahelI ja vAra zarU karAvyA. A AkRti pratyakSa jovAthI vadhu AkarSaka jaNAya che. sattara varSanI umare mahuvAnA daherAsaranA gabhArAmAM AvuM kAma pUjayazrIe joyuM hatuM ane manamAM vasI gayuM hatuM. tethI kalAne uttejana ApavAnA AzayathI paNa A kAryane pU. A. zrI yazodevasUrijI mahArAja zrIe vega Apyo. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jena sAhitya maMdira - pAlItANA saM. 2050) pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI saujanya : zrI azokabhAi mIThAlAla jodhAvata mATuMgA - muMbai Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jam curacao phIrojha ranamAMthI banAvelI mUrti | jahara moharAnI grIna kalaranI mUrti | Madon TOPVC Penona USC Only www.jamemory.org vaijJAnika Dhabe banAvavAmAM AvatA phIrojhA jevA paththaramAMthI taiyAra karAvelI mUrti. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jaina sAhitya maMdira - pAlItANA saM. 2050) saujanya : zrI azokabhAi mIThAlAla jodhAvata - mATuMgA-muMbai. dakSiNa bhAratamAMthI chellA trIzeka varSathI navA nIkaLelA grIna jAtInA jahara moharA nAmathI oLakhAtA paththaramAMthI padmAvatInI banAvAyelI mUrti. A paththaramAMthI auSadha paNa bane che. (zrI yazodevasUri kalA saMgraha jaina sAhitya maMdira - pAlItANA saM.2050) J} $ 15 ni pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI HOS saujanya : zrI azokabhAi mIThAlAla jodhAvata mATuMgA - muMbai. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthI dAMtanuM bhavya kamaLa caMdananI cittAkarSaka mUrti bhagavAna pArzvanAtha ane padmAvatIjInuM saMyukata AkRtivALuM A bhavya kamaLa AjathI pAMtrIsa varSa pahelAM kerAlAnA zilpI kArIgaroe khUbaja bhAvapUrvaka kaMDArI Apela che. AvI kalAtma ke kRtio aMge, tIrthakaro ane deva devIonI mUrtio kema banAvavI te saMbaMdhe saMkhyAbaMdha kArIgarone pU. A. zrI yazodevasUrijI mahArAjazrIe satatapaNe mArgadarzana ApyuM che. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha - jaina sAhityamaMdira - pAlItANA saM.2050) saujanya : zrI azokabhAi mIThAlAla jodhAvata mATuMgA-muMbai. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jaina sAhitya maMdira - pAlItANA saM. 2050) | B pa.pU.A.zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI saujanya : zrI azokabhAi mIThAlAla jodhAvata - mATuMgA-muMbaI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jahara moharA paththaranI kalAtmaka mUrti dakSiNa bhAratamAM thatAM moMghA paththaramAMthI kuzaLa kArIgaro dvArA AvI mUrtionuM kArya ThIka zarU thayuM che. samayathI (zrI yazodevasUri kalA saMgraha - jaina sAhitya maMdira, pAlItANA saM.2050) covIza bhUjAvALI hAthIdAMtanI mUrti 3}}} covIza bhUjAmAM kayA kayA hAthamAM zuM zuM che te jaNAvatuM padmAvatIjInuM stotra bhairavada padmAvatIkalpamAM chApavAmAM AvyuM che. e stotra khUbaja suMdara ane prabhAvika che. e stotrano ha nityapATha karavA jevo che. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jaina sAhitya maMdira, pAlItANA. saM.2050) Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthIdAMtanA kamaLamAM upasAvelI padmAvatIjInI mUrti | caMdananI benamUna mUrti kerAlAnA kArIgaro aNIzuddha kAma karIne hAthIdAMtanI AvI mUrtio suMdara rIte banAvavAmAM haMmezA vyasta rahe che. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jaina sAhitya maMdira, pAlItANA. saM. 2050) caMdana eTale zudhdha vanaspati mAdhyama gaNAyuM che. hAthIdAMtanI moghAi saune posAtI nathI. eTale pachI caMdananA paNa kamaLa banatA rahyAM che. AvA kamaLo doDha iMcathI mAMDIne sAta IMca sudhInA banAvAya che. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jaina sAhitya maMdira, pAlItANA. saM. 2050) Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jaloucamente mIrara glAsa varSamAM glAsAkRti ! || TInanA patarAne kIcIMga karelI mUrti | iti == ((it Olli 111 parI hiranI divecA glAsa varka ka. muMbai taraphathI nAnI sAijhamAM bilorI kAcamAMthI mahAmuzkelIe paNa premathI traNa dAyakA pahelA kaMDArI ApelI nava iMcanI suvarNamaya glAsAkRti. AnI aMdara kalara, sonuM ane rUpAno upayoga thayelAM che. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha jaina sAhitya maMdira, pAlItANA. saM. 2050) TInanA pratarAmAMthI banAvela A mUrtinuM mAdhyama sAmAnya hovA chatAM phoTA karatA prayatna jovAnuM vadhu AkarSaka ane vadhu suMdara lAge che. (zrI yazodevasUri kalA saMgraha jaina sAhitya maMdira, pAlItANA. saM. 2050) Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAzaktizALI bIjamaMtra "hIMkAra''mAM zrI padmAvatIjI jaina lipinI padhdhatie AlekhAyelA vA valaya yukta evA hrIMkAra maMtra bIjamAMthI bhagavatI padmAvatIjInuM A jayapurI citra 60 varSa pahelAM banAveluM che. suMdara zaktione sAdhya karI ApanAra A mahAzaktizALI bIjamaMtra mATe ema kahevAya che ke tenAthI dharma ane kAryanI sarvasidhdhio prApta thAya che. pADavA nI ] [ jy jy jy je sJE S]gsses j]s 5 oi (zrI trio vasUri klAsaNAhI jainasAhita maMdira, pAlItANA. saM.2050) Jai saujanya : zrI kAntinagara che. 5,1. tapaga 27 jaina saMgha, aMdherI, muMbai Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAmINa citrakalAmAM taiyAra thayelI eka viziSTa kalAkRti pAlItANAnA dhArmika zikSaka zrI kuMvarajIbhAinA gRhamaMdiramAM 50 varSa pahelAnI, jUdA jUdA kAcanA naMgo jaDavA sAthe AkarSaka rIte taiyAra thayelI A kalAkRtimAM padmAvatIjIe bhagavAna pArzvanAthane potAnA mastaka upara dhAraNa karatAM batAvyAM che. citrakAra jayapurI lAge che. (zrI yazodevasUri kalAsaMgraha, jaina sAhitya maMdira, pAlItANA. saM. 2050) Jain Education Internal pa pa pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI preraNAthI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adhunika cittAkarSaka mUrtizIlo | (zAsanadevI padmAvatIjInA mUrtizIlponI racanA paddhati ane kAryazailImAM dinapratidina kuzaLa kArIgaro dvArA navA navA rUpa raMga Akara lai rahyAM che, je prathama najareja manane gamI jAya evA che. pAlItANA sAhityamaMdiranA zrI yazodevasUri kalAsaMgrahamAMthI uparanI chabIo prApta thai che. zi95kalAnA kSetre pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nA jJAna kauzalyano lAbha zrI saMghone upayogI banI rahezo) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhaDamAMthI alaMkRta thayelI padmAvatIjInI mUrtiI padmAvatI kAJcana kAnti bhanjulA karkoTakAhAsanagA manoharA / tIrtheza pAdAmbuja raktamAnasA, vidhnaprabhetrI jayatAjjayAvahA // | - zrI ratnavyisUrIzvaranI maH kuzaLa kArIgaronA TAMkaNA dvArA sukhaDamAMthI alaMkRta thayelI A mUrtinuM rUpa to jUo ! mUrtividhAnanuM kSetrA have pUrNapaNe vikasI rahyAMno jarUra aNasAra AvI jAya che. (zrI lalidhasUri samudAyanA prabhAvake sAdhvIratnA . phI vAcaM519IjI) 1 hIrAjanI dainika ArAdhanAmAM) Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNa bhAratIya zailInuM anupama dhAtuzilpa amadAvAda - saMskRti bhavanamAM eka suMdara tailacitra | For Private Personen use only jarA nivAraNa kAra Na jeha, harIye harI samaro teha, pratimA ApI guNageha, jAdava kerI jarA nivArI, namaNajala mahimA bhArI, thApanA kIdhI sukhakArI, dharaNendra padmAvatI deva, pAsanA carNa seve nivameva, haIDe harakha dhareva, muni hukama e jina nAme, sukha pAme te ThAma ThAme, vege zivapura pAme || - zrI hukama muni amadAvAdamAM zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha jinAlayamAM (godAvarI vAsaNA pAse) birAjamAna padmAvatIjInuM eka suMdara dhAtuzIlpa. pU. sA. zrI vAcaMyamAzrIjI mahArAjanI preraNAthI zAsanapremIonA saujanyathI. ghamaghamaghama ghUgharI vAje, rumajhuma jhAMjharI vAge, suravara caraNe lAge, paumAvai vara devI Aga, vighana vighAtaka vidyA mAge, Rddhivijaya mana rAge || - zrI Rddhivijaya = = a saujanya : zrI amaracaMda ratanacaMda javerI, vAlakezvara, muMbaI- 6 . zrI rAjendrabhAi javerI (oToklIna phIlTarsa) aMdherI, muMbai. = Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valasADa bhIlADa pAse osiyAjI nagaranuM eka AkarSaka tailIcitra 'd - avenge0U zru hA~ aiM klIM zrI SE svAmijinAni thAya padmAvatIdevyai queu-quicus (E nmH|| kalyANAlI kurvANA pANau satpadmaM bibhrANA, duHkhaughaM chindantIM bhavyAnAM dAridrayaM bhindantIm / pArzve pArzvasthA padmAvatyA''bhAntI kAntyA, sadbhirvanyA dadyAtdevI siddhiM vRddhiM bRddhiM me // zrI buddhisAgarasUri samudAyanA pa. pU. A. zrI kailAsasAgarasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU.A. zrI kalyANasAgarasUrijI ma.sA.nI pAvana nizrAmAM saM.2049 mAM rAdhanapurathI sidhdhAcalajI cha'rI pAlita yAtrA saMghanI pUnita smRti nimitte zrI kAnajIbhAi jecaMdabhAi gAMdhI parivAranA saujanyathI. (kuzaLa kArIgare uparanA A tailIcitrane buddhipUrvaka khubaja AkarSaka banAvela che.) Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMgarekhAmAM citrazailIno eka namUno page ramajhama karatI catura cAle camakaMtI, paumAvatI devI pAsajInuM nAma japatI, paMDitavara mahimA suMdara tAsa pasAya, zIsa kalyANa suMdara pAsajInA guNa gAya // - paM. bhuvana vi. gaNI - (pAlItANA bAlamaMdira pAchaLa svAdhyAya maMdiramAM) zrI zAsanasamrATazrI vijayanemi-darzana jayAnaMda sUri zizu pU. munipravarazrI mahAyazavijaya ma.sA. tathA ziSyaratno pU. munizrI jayabhadravijayajI ma., pU. munizrI somasuMdaravijayajI ma.nI preraNAthI gaM.sva. zrI jhaverabahena rAjapAla irIyA, saparivAra jAmanagara taraphathI hAla-muMbai. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalAvida dvArA citrAMkana pAye neura jhAMjharI jhalakArA, kiTa mekhala ghUgharI ghamakArA, sohI sakala ziNagArA, ahi kukuTa vAhana udArA, suvarNa varNa zarIra dhArA, kare kamala kAmaNagArA, pANI padmamAM pAza sohe, vAma hAthe aMkuza sohe, cAra hAtha mana mohe, padmAvatI yakSiNI sArI, bhaktonAM de duHkha vidArI pArzvapUjakanI balihArI = 5.pU. A. zrI vijayabhAnucaMdrasUrijI mahArAja sAhebanA ziSyaratna pU. paM. zrI subodhavijayajI mahArAjazrInI preraNAthI zrI bhAnuprabhA jaina seneToriyama, elIsabrIja, amadAvAda-6 nAM saujanyathI. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthIdAMtamAMthI kaMDArAyelI eka AkarSaka mUrti | zrImad gIvANa - cakra - phaTa - makaTa - taTI - divya - mANikya - mAlA - jayotijavalA - karAlA - Rrita makarikA - iSTa - pAdAravinda ! vyAghorolkA - sahasra - javalanala - zikhA - lola - pAzA kazAce 1 oN kro matrarUpe ! kSapita - kalimale ! rakSamAM devI po !! 1 zrI kesarasUri samudAyanA pa. pU. A. zrI yazoratnasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI muktidhAma jaina vidyApITha thalateja (a,dAvAda)nAM saujanyathI. S Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka sAdhaka pAsenI eka manoharakRti dharaNIdhararAya padmAvatI, prabhu pArzva taNA guNa gAvatI, sahu saMghanA saMkaTa cUratI, nayavimalanA vAMchita pUratI - zrI nayavimalavijayajI jemanI kRpAthI rasasidhdhi ane ratnarazI sAMpaDe che evA bhagavatI padmAvatIjIne bhAvabharI vaMdanA. pU. paM. zrI dharmadhvajavijayajI mahArAjazrInI preraNAthI zrI vardhamAna kemIkalsa, bI/4 pArekha mahAla, carcageiTa, muMbai-20 tathA a gjhamadurAgdarADI jaina saMgha, AphrikAnA saujanyathI. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara tIrthe zaktipIThamAM birAjamAna molama sA zrI zaGkhazvara maNDanaM jinavaraM pArzva stuve kAmadaM, zrImanto'nyajinezvarA jagati ye tAnnaumyahaM sarvadA / kalyANA''spadadAyakaM natasuraM vande tathA cA''gamaM, zrI padmAvatI devate ! bhava sadaivA'medhaziSye zubhA // uttara gujarAtamAM mahesANA jillAmAM zrI zaMkhezvara tIrthe zaktipIThamAM birAjamAna covIza bhUjAvALA padmAvatIjI. pU. muni zrI lekhendrazekhara vijayajI mahArAjazrInI preraNAthI zrI pArzva padmAvatI zaktipITha - zaMkhezvaranA saujanyathI. rsonal www.jalnelibrary.org Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha zanidevIo muMbai - bhAyakhalAmAM birAjamAna cakrezvarI devI. cakkasarI ajiyA duriArI, kAlI mahAkAlI zyAmA sArI, zAntA bhRkuti sutArI, zrI azokAne mAnavI caMDA, viditA aMkuzA teja akhaMDA, kaMdarpa nirvANi daMDA, balAdhAraNI dhyAo naranArI, dharaNIpriyA naradattA gaMdhArI, aMbikA padmAvatI sArI, siddhAyikA iti devI cauvIza, haMsavijaya buddharAyano zIza, dhIranI pUro jagIza. - zrI haMsavijayajI | muMbai madhye bhAyakhalA sthita zeTha motIzA AdIzvarajI jaina derAsara chellA 165 varSa junuM prAcIna maMdira che. A derAsara. baMdhAvanAra suratanA jhaverI motIzA amIcaMda sAkaracaMde potAnI yuvAnavayamAM ghaNA ja pUNya kAryo karelA. zatruMjaya uparanI motIzAnI TUMka emaNe baMdhAvelI. A bhAyakhalAnA maMdiramAM mULanAyaka zrI AdIzvarajI bhagavAnanAM mukhya gabhArAnI jamaNI bAjumAM birAjamAna zrI cakrezvarI mAtAjI - je prAcIna mUrti che. jainoe A maMdiranA darzanArthe ekavAra avazya lAbha levA jevo che. r zeTha motIzA rIlIjIyasa enDa cerITebala TrasTa - bhAyakhalA. maMbaI-27 nAM saujanyathI. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surata maNe vaDAcauTA sImaMdharasavAmI jaina derAsaramAM birAjamAna paMcAgulIdevI | | zrI sImaMdhara svAmI bhagavAnanA adhiSThAyikA devI zrI paMcAgulIdevIno mahimA paNa aparaMpAra che. temanI bhakti ApaNA kAryomAM sahAyaka banI rahe che. pU. paM. zrI mahAbalavijayajI mahArAjazrInI preraNAthI pU. bA. pArvatIbahena tArAcaMda mahetA parivAranA saujanyathI. ha. : girizabhAi TI. mahetA 24/56, rAmavADI, kAlabAdevI, muMbai-2. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ja mAunTa AbumAM birAjamAna zrI aMbikAdevI ! vaDodarAmAM birAjamAna zrI aMbikAdevI | Avu zilpakalA sauMdarya ekavidha na hoya, paLe paLe ArAdhanAnI kakSA pramANe potAnA aciMtya auzvavarya vaDe vividhatA dharAvatuM ja hoya che. v pU. paM. zrI mahAbalavijayajI ma. sA.nI preraNAthI zrI zAMtinAtha jaina daherAsara tathA dharmAdA khAtAnI peDhI vaDodarAnA saujanyathI. vaDodarAmAM zrI munisuvratasvAmI jinAlaya joDe bAjumAM birAjamAna zrI aMbikAdevI. i pU. paM. zrI mahAbalavijayajI mahArAjazrInI preraNAthI zrI kArelIbAga zve. mU.pU. jaina saMgha, vaDodarA-1 nA saujanyathI. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I ! vaDodarAmAM birAjamAna zrI lakSmIjI ane zrI sarasvatI | vaDodarAmAM zrI lakSmIjI ane zrI sarasvatIdevInA A ati suMdara ane durlabha mUrtizIlpo dayavINAnA tArane kharekhara jhaMkRta karI de che. pU. paMnyAsazrI mahAbalavijayajI mahArAjazrInI preraNAthI zrI zAMtinAthajI jaina daherAsara ane dharmAdAkhAtAnI peDhI-koThIpoLa - vaDodarAnA saujanyathI. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 31 32 33 34 35 36 37 3 1111 8 samagra osavAlonI kuLadevI amadAvAdamAM haThIsIMga kesarIsIMganI vADImAM birAjamAna osIyA mAtAjI nava iMcanA phaNA sahitanA padmAvatIjI eka sAdhakanI ArAdhanAmAM , Aje paNa bahoLo bhaktavarga osIyA mAtAjInA darzana pUjana karI katAMya thAya che. pa. pU. A. zrI kalyANasAgara sUrijI ma. sA. nA ziSyaratna pU. munizrI zivasAgarajI mahArAjanI preraNAthI zAsanapremIonA saujanyathI. e ka sAdhaka AtmAnI pAse A mUrti che. AdhyAtmika vikAsamAM khUbaja AgaLa vadhI rahyAM che, I saujanya : zrImatI caMpAbahena caMpakalAla gIradharalAla vorA cerITI TrasTa - muMbai, Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbaimAM birAjamAna acalagaccha adhiSThAyikA - zAsanadevI - mahAkAlI --- muMbaimAM zrI anaMtanAthajI mahArAja jaina derAsarajImAM birAjamAna zrI acalagaccha adhiSThAyikA zAsanadevI zrI mahAkALI mAtAjI. pa. pU. A. zrI guNodayasAgara sUrijI ma.sA. tathA pa. pU. A. zrI kalAprabhasAgarasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zreSThIratna zrI kalyANajI gaMgAjara bhagata parivAranA saujanyathI ha. : zrI bipInabhAi. (pU. gaNivaryazrI kavindrasAgarajI ma. tathA pU. gaNivaryazrI vIrabhadrasAgarajI ma. nA 25 mAM varSamAM dIkSA paryAya praveza nimitte moTA AsaMbiyA jaina saMghanI hArdika vaMdanA) Ja For Private & F Use Only: Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI uvasaggaharaM pArzva tIrtha ke pragaTa prabhAvI zrI padmAvatI devI 'bhaktAnA dehi siddhiM mama, sakalamayaM devikustvaM sarveSAM dhArmikANAM satata niyamitaM vAMcchitaM pUrayasva' dharAdhipati patnI yA devI padmAvatI sadA, kSudropadravataH sA mA~, pAtu phullaphaNAvalI / pa.pU.A.zrI rAjayazasUrijI mahArAja sAhebakI preraNAse, saujanya : zrI uvasaggaharaM pArja tIrza, pArasanagara po. nagapurA. ji. durga (ma.pra.) andibrary.org Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmAvatIdevI ane navakAramaMtra che. zrImatI kusumalatA jaina pArzvakumAranI navakArathI zarU thayelI A yAtrA che. pUrNavirAma kayAM? ahIM ) vAMco. | tripaSThinA sarganA pATha dvArA namaskAranA pariprekSyamAM bhagavatInI ArAdhanAnuM citraNa ahIM prastuta che. navakAra pATha siddha che. navakAra maMtra siddha che. navakAra rahasya siddha che. A mahAmaMtranA eka eka akSaramAM aneka labdhio ane zakitao chUpAyelI che. A navakArathI dharaNendra - padmAvatIne upakAra thayo tema sahune navakAra upakArI bano, evI bhAvanA che. navakAranI sAcI sAdhanAthI AtmA siddhazIlA sudhI pahoMcI zake che, ema A lekhano sAra che.zvetAmbara zAstromAM kamaTha tApasanA prasaMgamAM mAtra nAganI ja vAta Ave che te atre noMdhavuM jarUrI che. - saMpAdaka hajAro naranArIno mAnavapravAha dhasamasato dhasamasato avirata gatie cAlyo jato hato. potAnA mahelanI aTArImAM beThA beThA rAjakumAra pArzvakumAra khUba ja praphulla vadane vahI rahelA A mAnavamaherAmaNane nirakhI rahyA hatA. A mAnavamaherAmaNa vArANasI nagaranI bahAra dhapI rahyo hato, te joIne temanA cittamAM kutuhala utpanna thayuM. pAchaLathI A kanhale vANIrUpa dhAraNa karyuM. temaNe potAnA anucarane pUchayuM. 'A badhA loko kayAM jaI rahyA che? ane zA mATe jaI rahyA che?' anucare temanI jijJAsA saMtoSatA jaNAvyuM ke, vArANasI nagaranA prajAjanono A avirata pravAha nagara bahAra dhasI rahyo che. jema koI saritA lAMbI majhala kApIne aMte sAgaranI najIka pahoMcatAM dhasamasavA lAge che tema nagarajanono A pravAha nagara bahAra upavanamAM padhArela tapasvI kamaThanA darzanArthe dhasI rahyo che. Rpi kamaTha bahu moTA tapasvI che ane haMmezAM paMcAgni tapa kare che." anucaranI romAMcaka vAta sAMbhaLatAM rAjakumAranA dilamAM paNa kamaTha muninI pAse javAnI abhilASA jAgI. potAnI abhilASA pUrNa karavA teoe anucara sAthe prasthAna karyuM. upavanamAM pahoMcIne joyuM ke tapasvI paMcAgni tapa karI rahyA che: tapasvInI cArebAju agni bhaDabhaDa baLI rahyo che ane mAthA upara sUrya tapI rahyo che. lokonA ToLeToLAM tapasvInAM darzana arthe UmaTI rahyAM che. bhakatajana atre AvI, tapasvInI pUjA-arcanA karI, yajJamAMthI prasAda laI svayaMne dhanya dhanya samajI rahyA che. samagra vAtAvaraNa bhakitamaya ane ullAsamaya che. tyAre kumAra pArzvanAthe avadhijJAna prayukitathI jANyuM ke, A havanamAM kASTa maLe eka nAga-nAgaNInI joDa bhaDa bhaDa saLagI rahI che. nAgI nAgaca tacchedAt, dvidhA khaNDamupAgatau / -- uttarapurANa, parva 73, zloka 103. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 ] [ zrI pArzvanAthapasarga-hAriNI nAga-nAgaNInA yugalane baLatAM nihALIne kumAranuM mana mINabattInI peThe gaLI gayuM, dravita thayuM; vicArothI UbharAvA lAgyuM. praznothI chalakavA lAgyuM. temane vicAra Avyo ke, oha! A te keTaluM badhuM ajJAna che ke tapamAM paNa dayAnathI!dayA to badhA dharmanI AdhArazilA che, jyAre ene badale ahIM to tapamAM ja nirdayatA che. temanAthI na rahevAyuM. temano AtmA kakaLI uThyo. pariNAme temaNe tapasvI kamaThane kahyuM : ' tattha pulaio isIsi ujjhamANo eko mahANAgo / tao bhayavayANiyaya purisavayaNeNa davAvio se paccaNamokkAro paccakkhANaM ca // ' -- caupanna ma. pu. cariyuM, pR. 262. he sAdhaka! Apa jANo cho ja ke dayA dharmanuM mULa che, to agni peTAvavAthI dayA zI rIte janmI zake e mane samajAvazo? mArI daSTie agni prajvalita karavAthI to sAmAnya rIte dareka prakAranA jIvAtmAonI hiMsA thatI hoya che. to pachI A evo kayo dharma che ne evI kevI sAdhanA-upAsanA che ke tenI AdhArazilA dayA nathI? mane lAge che ke pANI vagaranI nadI jeTalI nirarthaka che teTalI ja dayA vagaranI upAsanA ke sAdhanA nirarthaka che. te tapasvI ! huM jouM chuM ke ApanA A havanamAM sarpayagala saLagI rahyuM che.' (keTalAka graMthamAM eka nAga saLagavAnI vAta che.). kumAranI A spokita sAMbhaLIne tapasvI krodhAyamAna thaI uThayo. tenAM aMgo phaDaphaDavA lAgyAM ane prabaLa AvegamAM te barADI uThayo, 'cUpa karo kumAra, cUpa karo ! dharmanI bAbatamAM tamAre bolavAno adhikAra keTalo? hA, rAjakArabhAranI vAta hoya to tamArA abhiprAyanuM vajana paDe. ApanuM kAma to rAjakAja karavAnuM, hAthI-ghoDA khelavAnuM, AnaMda ane upabhoga karavAnuM che. tame dharmano artha ane marma zuM samajo ? dharmano marma ama jevA sAdhu tapasvIthI vadhu koNa jANI zake? mATe he kumAra ! AvI rIte jhAjhI DaMphAsa na mAro. tame tamAruM kAma karo, mane mAruM kAma karavA do. tema chatAM jo tamane bahu dayA AvatI hoya to lyo, A havanamAM koIjIva saLagato hoya to te batAvI do." tapasvIe A rIte kumAra sAme paDakAra pheMkyo. - abhimAnathI chakelA kamaThanAM vacana sAMbhaLI zAMta, gaMbhIra pArzvakumAre anucarone havanamAMthI lAkaDuM bahAra kADhavA AjJA karI. tyArabAda khUba ja kALajIpUrvaka lAkaDuM phADavAmAM AvyuM ane temAMthI nAga ane nAgaNIne bahAra kADhayAM. agnithI dAjhavAnA kAraNe A nAga-nAgaNI taraphaDiyA mAratAM hatAM. A pIDAmAMthI ugAravA prabhue temanI pAse navakAra maMtra bhaNyo. te sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM teonuM nirvANa thayuM. A rIte paccakakhANa ApI temane Arta-raudra dhyAnarUpa durgatithI ugAya. zubha ane samabhAva meLavIne zeSa AyuSya pUrNa karI nAgayugala nAgajAtinA bhavanavAsI (svargavAsI) devomAM nAga dharaNendra nAmanA Indra tathA nAgaNI e IndranI padmAvatI devI thayAM. navakAramaMtranA prabhAva thakI ja e bannene devagati ane sadamati maLI hatI pArzvakumAranI parama kRpA vaDe A nAgapugalano uddhAra thaI gayo. tatreSadbrahmamAnasya mahorbhagavAnnRbhiH / adApayan namaskArAt pratyAkhyAnaM ca tatkSaNam / / nAgaH samAhitaH so'pi, tatpratIyeSa zuddha dhIH / vIkSamANo bhagavatA, kRpAmadhurayA drazA // namaskAra prabhAveNa, svAmino darzanena ca / vipadma dharaNo nAma, nAgarAjo babhUva saH // -- trizatAnA puruSa tri parva-1, sa-re. kASTa cIra yatna se nAgina, nAga nikAlA bAhAra, usI samaya sunAyA unako, maMtra baDA navakAra / / isa prakAra sarpane prabhu ke kara vacanAmRta pAna, samabhAvo se huA nAgAdhipa dharaNendra mahAna / / nAgina huI padmAvatI devI isa indra ke Ana, navakAra maMtra prabhAva se pAme, donoM sukha pradhAna / / A rIte navakAramaMtranA prabhAvathI ane pArzvakumAranI kRpAthI A nAgayugala samabhAvamAM kALadharmane varyA. tene pariNAme teone svargamAM sthAna maLyuM, A padmAvatI devI tIrthakara bhagavAna pArzvanAthanI adhiSThAtrI devI che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 91 parama pavitrA, prAtaHsmaraNIyA adhiSThAtrI devI padmAvatI vize ghaNI kRtio, zloko ane chaMdo, stavana vagere saraLatAthI maLI rahe che. padmAvatI devI tenA zraddhALu bhakatonI manokAmanA pUrNa karanArI tathA bhakatajanonuM Adhi, vyAdhi ane upAdhithI rakSaNa karanArI che. padmAvatI devI parama kRpALu, dayALu, bhakatavatsala, atyaMta sarala ane manokAmanA pUrNa karavAvALI samartha devI che. te zakitapratIka che. uparokta prasaMgane pariNAme kamaTha tapasvI IrSAgnithI bhabhUkI rahyo hato. upasthita janasamudAya pArzvakumAranuM satyAcaraNa joI khuzakhuzAla thaI gayo, tenI prazaMsA karavA lAgyo. AthI kamaTha vadhu chaMcheDAyo. krodhamAM ne krodhamAM te vArANasI nagarIno tyAga karI anyatra prasthAna karI gayo. paraMtu te na to tapa tyAgI zakayo ke na tajI zakayo pArzvakumAra pratyeno dveSabhAva.TheSabhAva sAthe AyuSya pUrNa karyA pachI te meghamAlI nAmanA dAnava rUpe avataryo. (pArzvakumAra dIkSAvrata aMgIkAra karI) prabhu pArzvanAtha vihAra karatAM karatAM vArANasI nagarInI bahAra upavanamAM padhAryA. varSo pahelAM A upavanamAM ja pArzvakumAra ane sAdhaka kamaTha vacce paMcAgni tapanI ajJAnatA ane dayA dharma viSayaka vivAda thayo hato. te samaye meghamAlIne potAnA gatajanmano dveSabhAva avadhijJAnane lIdhe jAgRta thayo. tenA manamAM pANvanAthanuM tapobhaMga karavAnI dhakhArI upaDI. teNe krodhAvezamAM pArzvanAthane DarAvavA hAthI, vAgha, vIMchI jevAM aneka hiMsaka-vikarALa rUpa laI AkramaNa karI joyuM; paraMtu pArzvanAtha potAnI sAdhanAmAM jarAye DagyA nahIM. pachI meghamAlIe bIjo dAva phekayo. temanA yauvana-paurusane lalacAvavA pote kinnarIo, yauvanAo ane suMdarIonAM rUpo sajIne temanI upara AkramaNa karyuM. jo ke tenI AceSTA paNa saphaLa na thaI. AthI te vadhAre krodhe bharAyo. have teNe AMdhI banI, rAkSasI rUpa sajI temane DarAvavA peMtaro racyo. to paNa te saphaLa na thayo. prabhu muddala DaryA nahIM. AthI teNe muzaLadhAra varasAda varasAvavo zarU karyo. khUba ja bhayaMkara vAtAvaraNa banAvyuM. AMdhI, tophAna, jhaMjhAvAta, vIjaLInA camakArA ne vAdaLanA gaDagaDATa sAthe ativRSTi karI. bhagavAnanA nAka sudhI pANI caDhI AvyA, to paNa bhagavAna pAzrvanAthanuM tapabhaMga - thayuM te na ja thayuM; kSaNArdha mATe paNa teo calita na thayA. Ama, meghamAlIno utpAta kSaNa-pratikSaNa vadhato cAlyo, tyAre nAgarAja dharaNendranuM Asana DolavA lAgyuM. tarata ja dharaNendra ane padmAvatI tyAM AvI pahoMcyAM; ne pArzvanAthane vaMdana karyA. pachI prabhujInA paga pAse kamaLAkRti dorIne temAM besADyA. tyArabAda sAta pheNavALA nAganuM rUpa dhAraNa karIne te emanA mastaka para chatrarUpa banI rakSaNa karavA lAgyA. meghamAlInA utpAtothI bhagavAnanI rakSA karI bhakata dharaNendrae meghamAlIne kahyuM : namaskAra kara kamala vekriya caraNa tale banAyA, sAta phaNa kA nAgarUpa kara, zIrSa para chAyA / / usa samaya bhaktimAna dharaNendra, kamaTha upasargakArI, donoM para prabhu kI samAna thI, manovRtti usavArI / / jaba dharaNendra se rahA gayA nahIM, krodha kamaTha para lAI, taba kahA kyoM duramati tene itanI dhUma macAI / / - - - - - - - - - - - - * - - - - - - - - dharaNendra ke vAkya sunIne, meghamAlI ghabarAyA, turata jala sameTa prabhu ke, caraNe zIrSa namAyA / -pArzvanAtha caritra, pR. 47 navakAramaMtranA zravaNa mAtrathI eka sarpayugala samiti ane devagati pAmIne tIrthaMkara pArzvanAthanA adhiSThAyaka deva ane adhiSThAyikA devI banI gayAM. padmAvatI devI haMmezAM potAnA bhakatajano para kapA varSAvanArI ane prasanna rahenArI devI che. AvI mahAna devIne koTi koTi praNAma ! Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI Avazyaka sUtromAM adhiSThAyaka deva-devIo - AcArya zrI ratnabhUSaNasUrijI mahArAja sthAna/kSetra ane bahumAnabhAvanA alpa paNa mahattvanA AdhArabhUta dastAvejo A lekhamAMthI ApaNane vAMcavA maLaze. "sArtha paMca pratikramaNamAMthI devIonI sAdhanA- upAsanAnA vividha saMdarbho atre sAdara prastuta karAyA che. sAdhaka ane A lekhanA lekhakazrI pU. AcArya zrI ratnabhUSaNasUrijI mahArAjazrIe amUlya saMdarbho darzAvyA che ane A uparAMta AvA aneka saMdarbho che te tarapha Igita karelo che. Avazyaka jevI mahAna kriyA daramiyAna, pratikramaNa jevI pavitra kriyA daramiyAna zAsanadeva-devIone potAnA nivAsI kSetronA upadravo dUra karavAthI mAMDIne jJAnAvaraNIya karmane dUra karavA mATenI prArthanA paNa thaI che, devIne nivRtti ane nirvANajananI kahIne mokSanI paNa pradAtrI kahI che. A badhA saMdarbho koI paNa jAtanA AgrahathI mukata thaIne vicAravA jevA che. -- saMpAdaka ananta upakArI carama tIrthapati zrI mahAvIrasvAmIjIe caturvidha saMgharUpe jainazAsananI sthApanA karI che. e jainazAsana tyArathI avicchinnapaNe cAlyuM Ave che. A zAsanamAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e mujaba cAra vibhAga che. temAM sAdhu-sAdhvIone to savAre ane sAMje dararoja avazya-pharajiyAtapaNe pratikramaNAdi cha Avazyaka karavAnAM hoya che, karavAM ja joIe. na kare to na ja cAle; daMDa Ave ane prAyazcita karavuM paDe. e ja rIte zrAvaka-zrAvikAo mATe paNa pratikramaNa karavAnuM vidhAna che; paraMtu saMyogAnusAra kare, na kare, e mujaba vyavasthA che. A pratikramaNanI vidhi karavA mATe je sUtronI racanA karavAmAM AvI che te mukhyatayA saMskRta ane prAkRta bhASAmAM che. A kriyAmAM caityavaMdana devavaMdana Ave che. temAM bhagavAnanI-AgamanI ane adhiSThAyaka devadevIonI stuti bolavAmAM Ave che. A sUtro ati prAcIna che. stuti uparAMta stotra paNa stavanarUpe bolavAmAM Ave che. temAMthI ApaNe zAsana rakSaka-sevaka evAM adhiSThAyaka devadevIonI stutionuM mULa tathA artha sAthe Acamana karIe. atyaMta bhAvasabhara ane bhakitarasathI bharapura evI A stutio sAhityanI daSTie paNa cittAkarSaka che. (1) sUtra : kallAkaMda - thAya 4thI - bhASA prAkRta. kuMdiMdu-gokkhIratusAra-vannA, sarojahatthA kamale nisannA; vAosirI putthaya-vagga hatthA, suhAya sA amha sayA pasatthA / / 4 / / artha - DolaranuM phUla, caMdramA, gAyanuM dUdha ane himanA jevA raMgavALAM, eka hAthamAM kamaLa ane bIjA hAthamAM kamaLamAM beThelAM te uttama vAgIzvarI devI ApaNane sukhane mATe thAo. (2) sUtra: saMsAradAvA - gAthA 4thI - bhASA saMskRta Adi che. AmUlA-lola-dhUlI- bahula parimalA-lIDhalolAlimAlA, jhaMkArArAvasArA maladalakamalA-gAra-bhUmi nivAse !; chAyA-para-sAra-vA-mata-re ! tArAparAne!, Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 93 vALI-loda-he! kavaviddhavara, phi seva ! sat III artha:-TheTha mULa sudhI DolatAM phUlanI dhULamAM ghaNI sugaMdhane lIdhe nirmala pAMdaDAMvALAM kamalanA gharanI bhUmimAM nivAsa karI rahelAM kAMtinA samUhathI ane jinezvaronI vANInA samUharU5 zarIravALA evAM che devI ! sArarUpa evA uttama saMsArano viraha - mokSa mane Apo. (3) zrutadevatAnI stuti - bhASA prAkRta, gAthA-1 sUtra : suvA varU, nA[[varama pAra, che te ivaveka sava ne isumAre pattI ! inzA artha:- jeonI zrutajJAna upara bhakita che teonA jJAnAvaraNIya karmonA samUhano bhagavatI zrutadevatA nAza karo. (4) kSetradevatAnI stuti - bhASA prAkRta, gAthA-1 sUtra : unase divase sAhU, TUMsA nATuM varakha - dila, sAhUti muvarava - mAna, sA devI dara3 kurimA liNA artha- jenA kSetramAM sAdhu-munirAjo cAritrayukata jJAna-darzana vaDe mokSamArganI sAdhanA kare che te devI (kSetradevatA) kaSTo dUra karo. (5) zrutadevatAnI stuti - bhASA saMskRta, gAthA-1 sUtra : manaraMta viputa nayanA, mata muvI mata varSa sama jerI, kamale sthitA bhagavati, dadAtu zrutadevatA siddhim / / 1 / / artha - kamaLanAM pAMdaDAMnI peThe moTAM nayanovALA, kamaLanA jevA mukhavALA, kamaLanA garbha jevA ujjavaLa ane kamaLamAM beThelA zrutadevatA siddhi Apo. (6) laghuzAMti stotra - bhASA saMskRta, zloka- 7, 8, 9, 10, 11. sUtra : pavatu namaste pAvati ! vinave sugare pAkiste mAnite ! tyAM, nayatIti navadepati ILA artha:- he bhavati ! bhagavatI ! vijayAdevI! tamAro sarvatra sAro jaya thAya che. he saMjaye ! nAnA -moTA te te devothI tame jItAtAM nathI. te ajita ! jagatamAM vipnothI hAratA nathI. he aparAjita ! ekaMdare vijaya ja pAmo cho. he jayAvaha ! tamane amArAM namaskAra ho. sUtra : sarvavyApa 5 saMpA, vacALa paMta pratye sAdhUnAM ca sadA ziva, sutuSTi puSTiprade ! jiyAH / / 8 / / artha - vaLI sarva saMghane virUpadravIpaNuM, AnaMda ane maMgaLa ApanArI! ane sAdhuone zAMti, parama saMtoSa ane dharmamAM poSaNa ApanArI he devI! tame sadA vijaya pAmo. sUtra : panyAnA siddha! nivRtti nirvANa banI ! satvanAma, abhaya-pradAna nirate, namo' stu svastiprade ! tubhyam / / 9 / / artha:- bhavya jIvone ISTasiddhi ApanArI, zAMti ane mokSa ApanArI, prANIone abhayadAna ApavAmAM tatpara rahenArI ane ekAnta kalyANa karanArI he devI! tamane namaskAra ho. sUtra : pattAno nannA, gumAvI de ! nityapute seva, samyag draSTinA ghRti-rati-mati-buddhi pradAnAya / / 10 / / jina zAsana niratAnA, zAntinatAnAM ca jagati janatAnAma: Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 ] zrI saMpIiti yazovaddhini ! nayaTevi ! vinayasva ||NNA arthaH- samyagdaSTi bhakata jIvone dhIraja, AnaMda, mati ane buddhi ApavA mATe haMmezAM tatpara rahelI evI he zubha karanArI devI ! jagatamAM jainazAsanamAM Asakata ane zAntinAtha bhagavAnane namaskAra karanArA lokonI zrI, saMpatti, kIrti ane yaza vadhAranArI he jayAdevI ! tame vijaya pAmo ! he devI ! jaya pAmo, vijaya pAmo. 10 - 115 (7) bhuvanadevatAnI stuti - bhASA saMskRta, gAthA-1 sUtra : jJAnAdri muLayutAnAM, nityaM svAdhyAya saMyamatAnAm vidadhAtu bhuvanadevI, zivaM sadA sarva sAdhUnAm ||1|| arthaH- jJAnAdi guNovALA ane haMmezAM svAghyAya tathA saMyamamAM lIna rahelA sarva sAdhu mahAtmAone bhuvanadevI haMmezAM zAMti Apo. (8) kSetradevatAnI stuti - bhASA saMskRta, gAthA-1 sUtra : yasyA: kSetra samAzritya, sAdhumi sAghyate yiA; sA kSetra devatA nitya, mUyAna: vAyinI zA artha:- jenA kSetrano Azraya laIne sAdhu mahAtmAo dhArmika AcAra-anuSThAna sAdhatA hoya che te kSetradevatA haMmezAM ApaNane sukha ApanArA thAo. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI (9) sUtra : bRhatkrAMti - gadyapadyAtmaka, bhASA saMskRta. 3 rohinI-prApti-vaxlatA-vALuzI-apratiSA-puruSavattA-nAnI-mahAjAtI-gaurI-nyArIsrvaastraa mahAjvAlA - mAnavI vairoTyA - acchuptA- mAnasI mahAmAnasI SoDaza vidyAdevyo rakSantu vo nityaM svAhA. arthaH- rohiNI, prajJapti, vajrazRMkhalA, vAMkuzI, apraticakrA, puruSadattA, kAlI, mahAkAlI, gaurI, gAndhArI, sarvostrA mahAjvAlA, mAnavI, vairATyA, acchuTyA, mAnasI, mahAmAnasI -- e soLa vidyAdevIo haMmezAM tamAruM rakSaNa karo. (10) saMtikaraM stotra - bhASA prAkRta, gAthA 4thI. sUtra : vALI tidruaLasAmiLi, siIidevI navarAya naLipiDa'; gaha disipAla suriMdA, sayAvi rakkhaMtu jiNabhatte ||4|| artha:- zrutadevI, tribhuvanasvAminI devI, lakSmIdevI, yakSarAja, gaNipiTaka, graho, dikpAlo ane devendro, jinezvaronA bhakatonI haMmezAM rakSA karo. A ja stotranI gAthA pAMcamI ane chaThThImAM 16 vidyAdevIonI stuti che. gAthA 7mI ane 8mImAM 24 yakSonAM tathA gAthA navamI ane dazamImAM 24 yakSiNIonAM nAmo che. A rIte Avazyaka sUtromAM rUDha, prAcIna, paraMparAgata cAlI AvatAM deva-devIonI stuti-stavanono artha sahita vicAra karyo che. have e ja rIte saMghe potAnI IcchAthI nahi, paraMtu muni bAlacaMdre karelA upadravanI zAMti mATe, tene khuza karavA mATe kriyAmAM dAkhala karelA ane paraMparAthI rUDha thaI gayelA sUtramAMnI stuti rajU karuM chuM. (11) sUtra : snAtasyA - bhASA saMskRta, zloka 4tho niSpa-vyoma-gIta-vRtti-mata-saza mAtaSanAma ra, mattaM ghaMTAraveNa prasRta mada jalaM, pUrayantaM samantAt; ArUDho divya nAgaM vicarati gagane, kAmadaH kAmarUpI, Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI pAvatI mAtA ] [ 95 yakSaH sarvAnubhUtirdizatu mama sadA sarva kAryeSu siddhim // 4 // artha -svaccha AkAzanA raMganI kAMtinA mela jevA gherA. bIjanA caMdramA jevI dADhavALA. ghaMTAnA zabdothI madonmatta, jharatAM madarUpI pANIne cAre ya tarapha phelAvatA, divya hAthI upara caDhelA, Icchita ApanArA ane kAmadeva jevA sarvAnubhUti nAmanA yakSadeva AkAzamAM vicare che. te haMmezAM mArA dareka kAmamAM saphaLatA Apo. Avazyaka kriyAmAM jeniyata sUtro che temAM upara mujabadeva-devIonI stuti Ave che. temAM stuti-stavana je aniyata che tevI stutio saMskRta-prAkRta bhASA uparAMta gujarAtI Adi bhASAomAM aneka che. te stutio stutisaMgraha bhAga 1-2-3mAM chapAyelI che. te dareka stutimAM cAra/cAra stutino joDo jemAM hoya che te darekamAM cothI thAya-stuti zAsanarakSakadevadeivI Adi adhiSThAyakonI hoya che. e sivAya bIjI bhASAomAM paNa haze, ane apragaTa paNa ghaNI stutio haze. e badhAmAM bhakitarasano je khajAno che te to koI marajIvo taiyAra thAya ane tene zodhI kADhe tyAre kharuM, atyAre to prastuta viSaya puratI mAhitI ApI che. (saMdarbha: "sArtha paMca pratikramaNa." ) IST ), \_ / Minis onion Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI dharmabhUmi bhAratamAM zakitapUjAno paricaya - nIlama jI. mAMgukiyA gharanI zobhA pharnIcara, bAganI zobhA phala, zarIranI zobhA tvacA tema jIvananI zobhA puNya che; ane puNyanI zobhA dharma che. te mATe Dagale ne pagale zakita ane sAmarthyanI jarUra paDe che. e sAmarthya ane kSamatAnuM pragaTIkaraNa ane pratyakSIkaraNa zakitanI ArAdhanAthI thAya che. judA judA dharmo-saMpradAyomAM zakitanI upAsanA upara mArmika prakAza pADatA prastuta lekhamAM viduSI lekhikAe zakita' zabdanI vyutpatti 'zakita" zabdanA vividha 23 jeTalA artho sAthe keTalAka TUMkA varNanAtmaka stutimaMtro dvArA zakitapUjAno paricaya Apyo che. - saMpAdaka AryAvarta to tetrIsa koTi deva-devIone prAcInatama kALathI mana-vacana-karmathI pUjanAro saMskRti-adhyAtmapravara rASTra che! A pavitratama bhUmimAM devIono mahimA khare ja alaukika , ananya ane apUrva che! jIvanamAM Dagale ne pagale, vyavahAramAM ane adhyAtmamAM, dharamAM ane bahAra, vyakitamAM ane samaSTimAM. bahirjagatamAM ane aMtarjagatamAM sarvatra-sarvakALe deva-devIonI sahAyanI AvazyakatA rahyA kare che. A pavitra deva-devIonAM ciMtana, manana, dhyAna, nididhyAsana dvArA manuSyanuM citta parama zAMti, parama dIvyatA ane parama saMtoSa pAmI mokSAbhimukha bane che; ane daivIkRpAthI ja saMsArasAgaranI anaMtatAne tarIne mokSapadamAM, nirvANa padamAM, akSarapadamAM sthira thAya che. AthI ja manuSyajanmane jJAnIo, yogIo, saMto ane mahAtmAoe ratnaciMtAmaNItulya kahyo che te yarthAtha che. zakitapUjAno mahimA bhASAmAM varNavavo kaThina che. je anubhavagamya - che te bhASAgamya zI rIte bane ? avarNanIyanuM varNana zI rIte thaI zake? koNa karI zake? zAnA AdhAre kare? "zakita' to anubhavavAno viSaya! Ama chatAM, kevaLa dizAsUcana mATe ahIM thoDuMka prAraMbhika paricayAtmaka lekhakArya bhakitarUpe, zakita-stavanarUpe AraMbhya che. zakita' - zabda, artha, bhAvavistAra ane darzana : vibhinna zAstromAM, graMthomAM, zabdakoSomAM zakita zabdanA aneka artho ApavAmAM AvyA che. e sauno ahIM ullekha karavA jatA ja lekha pustikAnuM rUpa dhAraNa karI le! AthI, Avazyaka evA thoDA artha viSe ahIM vicAraNA karavA dhArI che ane te dvArA zakitanA mahimAnuM mahimAvatta gadyagAna gAvA dhAryuM che. 'zakita' zabda "zapha parathI banyo che. te saMskRta bhASAno tatsama zabda che. tenA dhAtuno artha 'samartha thavuM', 'samartha karavuM? evo thAya che. jeno dhAtu Avo artha dharAve te zabda kevo prANaprakRra hoya e saheje kalpI, samajI, anubhavI zakAya che. ahIM sarva darzano, sarva dharmo, sarva saMpradAyo, sarva zAstrone samAdara bhAve najara samakSa rAkhI vicAraNA karI che, eTale ekAMtikatA nahIM; svAvAda zailI, anekAMta zailI svIkArI che. prathama zikita' zabdanA vibhinna artha joIe. jANIe : (1) RgvadanA navama maMDalanA 108 (ekaso ATha)mAM sakatanI 3-1-14mI RcAonA racayitA eka pi. (2) 'zakita' nAmanA eka vyAsa. cAlu manvantaramAM te (zakita) chavvIsamAM vyAsa che. parAzara RSinA pitAnuM nAma, e (zakita) aMgirA nAmaka kuLamAM janmyA hatA. (3) zakita' nAme Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] eka viSama jAtino mAtrAmeLa chaMda che. A chaMda Adi anaMta vastuchaMdano eka bheda-prakA2 che. te zakita chaMdamAM 2 guru ane 86 ladhu maLIne 88 varNanI 90 mAtrA prayojAti hoya che. A chaMda tenA prayojana sAmarthyathI ja 'zakita' nAma pAmyo che. (4) trIjA vaziSTha RSino jyeSTha putra, jenuM nAma 'zakita' hatuM. te vaziSThakuLamAM eka mAtra maMtradRSTA hato. AthI A 'zakita' nAmaka putraratnano mahimA ananya gaNAyo che. (5) aneka veda paikI atharvavedamAM eka 'zakita' nAmanI patninuM uttama nirUpaNa 'zakita' rUpe ka2vAmAM AvyuM che, je paThanIya, "mananIya ane sarvadA smaraNIya che. (6) 'zakita' zabdano chaThTho artha thAya che artha jaNAvavAmAM zabdanuM sAmarthya. (7) Adizakita, jaganmAtA, jagadaMbAH sarvadevIomAM A svarUpa sarvotkRSTa manAyuM che. sAdhako, mahAtmAo, yogIoe tenI anubhUti karI che ane tethI te svarUpa sarvasvIkRta gaNAya che. adhyAtmavAdIo A zakitane 'haimavatI' tarIke oLakhAve che, jyAre vedAMtIo Aja zakitane kevaLa 'lIlA' rUpe anubhaveche. A ja zakitane sarmatha yogIo 'cikita' rUpe jANe che ane jaNAve che. jyAre pUrvamImAMsako A zakitasvarUpane 'dharmamaMtra' tarIke oLakhAve che. naiyAyiko ahIM svataMtra baLa darzAve che. teo zakitasvarUpane nitya-niraMtara nAno paramANuM mAne che. nAnAmAM nAno paramANuM e vAstavamAM 'zakita' devInuM ja alpatama svarUpa che, tema naiyAyikonuM mAnavuM che. AthI zakitanI upAsanA teo A dRSTithI kare che. sAMkhya 'zakita'ne samasta sRSTinA 'kartRtva' tarIke oLakhAve che ane e rIte zakitanA sAmarthyane vizvavyApI, virATatama rUpe oLakhAve che. jyAre e ja 'zakti'ne vaiSNavo 'adhikAra' rUpe niraMtara pUje che, vaMde che, ArAdhe che. teo mAne che ke 'zakita' samasta vizvanI svAminI che. te sarvazreSTha dhana che. AthI te jJAna che, vizvezvarI che, lakSmI che, sarasvatI che, Adyazakti che, A Adyazakita vibhinna rUpe che. kumArI-bAlA rUpe, satI-yuvatI rUpe, zivapatnI rUpe, svecchAe vidyAta thatAM nAza karanArI kAlI rUpe, punaH vizvano udhAra ka2nA2 kumAra athavA skaMdane janma ApanAra jananI rUpe--ItyAdi navAM navAM rUpomAM zakitanAM vibhinna- anekavidha rUpa jovAM maLe che. [97 bAlA (kumArikA) svarUpamAM zakitanuM prAdhAnya icchAzakita tarIke varNavAyeluM che. e ja zakita yuvatI bane che, suMdarI bane che tyAre tenuM kriyAzakita tarIke prAdhAnya svIkArAyuM che. e ja zakita kAlInuM rUpa dhAraNa kare tyAre jJAnazakitanA prAdhAnya rUpe varNavAya che. A ja rIte eka ja 'zakita' tattva vAmA, jyeSThA,raudrI,aMbikA,mahAsarasvatI,mahAlakSmI,mahAkAlI,parAdevatA, vaikharI,madhyamA,pazyatI-emavividha rUpe varNavAya che. A sarvarUpa 'zakita'nAM jache; tenA kendramAM Adyazakita javidyamAna che. AthI ja AryAvartanI prAcIna saMskRtimAM, bhASAsAhityamAM, vibhinna dharmagraMthomAM, zAstromAM eka ja 'zakita'- devInAM aneka nAma jovAM maLe che. aneka rUpe eka ja svarUpa ! eka ja svarUpa anaMta rUpe ! evAM parama smaraNIya, vaMdanIya,2maNIya,mananIya, kamanIya nAma A pramANe che : brAhmI, mAhezvarI, kaumArI, vaiSNavI, vArAhI, nArasiMhI, aidrI. A sAta zakitaone (eka ja zakitanAM sAta rUpone) 'mAtRkA' kahe che. keTalIka bhayaMkara ane rudra zakitaonI kalpanA paNa karavAmAM AvI che : kAlI, karAlI, kApAlI, cAmuMDA, caMDI. jyAre keTalIka viSayavilAsa tarapha AkarSanArI zakitao paNa zabdastha thayelI jovAmAM Ave che. AvI zakitao eTale : AnaMdabhairavI, tripurasuMdarI. zakitanA mahAupAsako ekamate mAne che ke, ziva tathA tripurasuMdarInA yoga mAtrathI A sakaLa saMsAranuM udbhavana thayuM che. zakita ane zivano yoga A saMsAranuM mahAkAraNa che, mULa kAraNa che. (8) 'zakita' zabdano AThamo artha thAya che AdhAra, Azraya, puSTi. samagra vizvane A 'Adyazakita' AdhAra Ape che Azraya Ape che ane puSTi Ape che. AkhuM vizva zakitanA sAmarthyane pAmIne ja raheluM che, TakeluM che. e sivAya vizvanuM astitva paNa saMbhavatuM nathI. zakitanuM AvuM sAmarthya tenA sarvottama upAsakoe dhyAnamAM joyuM che. AthI tenA svarUpane vaMdanayogya mAnyuM che. 'zakita'nuM koi paNa rUpa tenA asIma, amApa,akhUTa, akSaya, anaMta, nitya, nUtana, sanAtana sAmarthyano paricaya Ape che. 'zakita' zabdano artha, enuM vAstava svarUpa khare ja zakitapUrNa che. (9) izvaranI icchA. izvara je je icche che te icchA e ja zakitanuM eka rUpa che. izvaranI icchA zakita Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI rUpe nahIM, zakita icchA rUpe abhivyakita pAme che. keTalI moTI vAta! kevuM mahAsatya!nUtananaiyAyiko to AthI paNa AgaLa vadhIne ema mAne che ke, izvaranI icchA e ja mAtra zakita nathI paNa icchA mAtra te te zakitanuM ja phuraNa che. pachI te icchA jIvanI hoya ke IzvaranI. icchA mAtranA mULamAM, kendramAM, madhyamAM, icchAnA svarUpamAM bIjabhUta rUpe svayaM Adyazakita ja rahelI che. keTalI sUkSmatama vicAraNA. AvI anupameya zakita kula cAra prakAranI che: 1. yogazakita, 2. rUDhizakita, 3. yogarUDhizakita ane 4. yogika rUDhi zakita. mImAMsako zakitane icchArUpa mAnatA nathI; paNa dravyAdika padArthothI bhinna, eka padArtha rUpe mAne che. vyAkaraNazAstranA mata mujaba tathA pAtaMjala matamAM paNa vAcya-vAcakapaNAnA mULabhUta je pada ane arthano tAdAbhya saMbaMdha che te ja zakita che. jyAre vedAMta mata mujaba to sarva padArthomAM pota potAnuM kArya karavAnuM kAraNamAM raheluM je sAmarthya che, te ja zakita che. jema taMtumAM paTa rUpa kArya karavAnI zakita che, mRttikAmAM ghaTa rUpa kArya karavAnI zakita che, tema padamAM potAnA arthano bodha karavAnI zakita svayaMbhUpaNe rahelI ja che. padamAM zakitanuM AropaNa karavAmAM AvatuM nathI ke padamAM rahelI arthanI zakita AropitA-zakita nathI; paraMtu svayaMsiddha zakita che. A ja Adyazakita che.samagra vizvane dhAraNa karanAra paramapadA zakitane mahApadanI A mahAkathA che. (10) zakita' nAmanuM eka dhAtunuM hathiyAra-sAMga. e cAra hAtha lAMbu hoya che. karavIranA pAna jevo eno AkAra hoya che. gAyanA AMcaLanA AkAra jevo tene hAtho hoya che. A sAMga (sa+aMga) mahAsAmarthyapUrNa hathiyAra-zastra che. temAM zakitanuM sAmarthya hovAthI te zastra svayaM samartha banI rahe che. (11) kuMDalinI (zakita). (12) khabaradArI, majabUtI, aneka daSTikoNathI sAvadhAnI, aneka prakAre tAkAtavarapaNuM. (13) guNa- jagatamAM sarva kAMI guNa'thI oLakhAya che. A guNano paNa je guNa che, je sAmarthya che te zakita" che. (14) talavAra. (15) trizUla. (16) devI-mAtA. (17) prakRti. (18) prabhAva, sattA. (19) zaku (samartha thavuM). prANI, padArtha vageremAM rahela-temanA kAryane calAvanAra-baLa, sAmarthya, jora,tAkAta, satva, kasa, daivata ke kauvata e zakita traNa prakAranI manAI che : 1 kriyAzakita (prANAyama), 2 icchAzakita (manomaya) ane 3 jJAnazakita (vijJAnamaya). A uparAMta zakita' vize anya aneka mata pravarte che arthAt 'zakita' ghaNA prakAranI mAnavAmAM Ave che. anubhavavAmAM Ave che. temAMnA thoDAno atre ullekha mAtra karIzuM : 1 smaraNazakita. 2 icchAzakita, 3 yAMtrikazakita, 4 vidyutazakita, 5 jalazakita, 6 vAyuzakita, 7 bASpazakita, 8 azvazakita ane (20) 'zakita' zabdano vIsamo artha thAya che bhAluM, tIra, eka jAtanuM zasa. (21) mahAdevanA putra kArtikeya svAmInuM zasa. (22) sAra (sArAMza), (23) alaMkArazAstramAM kavitvanA bIjarUpa kavine janmajanmAntaranA puNyabaLe maLatI navA navA unmeSo pragaTa karanArI pratibhA" nAmathI oLakhAtI saMskAravizeSanI prApti. 'zakita' vinA kAvyanuM sarjana ja na thAya; parANe goThavI devAyeluM kAvya upahAsapAtra bane che. (mammaTAcAryakAvyaprakAza- ullAsa :1). A uparAMta paNa 'zakitanA aneka artho zAstromAM darzAvavAmAM AvyA che. ahIM lekhasvarUpane lakSamAM rAkhI ATalI vigata vivekapUrvaka jANIne lakhI che. (zakitacakra) "zakita" (ISTa kArya karavAnuM sAmarthya) adhibhUta (jaDA) adhidaiva (jaDAjaDa) adhyAtma (ajaDA) prathivyAdi paMcabhUta ane Indriya, prANa,mana, buddhi, ahaMkAra,agni tenA kAryomAM rahelI (zakita). Adi upakAraka devavargamAM rahelI (zakita). jIvAzritA IzvarAzritA Ama, atra-tatra-sarvatra, traNe loka, caude brahmAMDa, lokAlokamAM, traNe kALamAM zakita'nuM vyApakapaNuM anubhavAya che. AthI ja te sarvotkRSTa, sarvazreSTha ane paramapUrNa che. zakita svayaM viSNunI patnI che : Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [88 samudravasane devi parvatastanamaNDale / viSNupani ! namastubhyaM pAdasparza kSamasva me / / samudro jenuM vastra che, parvato jenAM stanamaMDala che, viSNu jenA svAmI che, evI he bhUmimAtA ! tane huM namaskAra karuM chuM. mArA paga vaDe tane sparza chuM, e mArA aparAdhane kSamA kara. pAya staayo| ahalyA draupadI sItA tArA maMdodarI tthaa| pajhaca yaH smarakannityaM mhaapaatknaashnm|| (gautamapatnI) mahalyA, (5ipatnI) draupaTTI, (zrIrAmacaMdranI patnI) sItA, (harizcaMdranI patnI) tArAmatI tathA (rAvaNanI patnI) maMdodarI-- A pAMca mahAsatIonAM nAma roja je nara smaraNa kare tenA moTA pApano nAza thAya che. sarasvatIdevI yA kundendutuSArahAra dhavalA yA zubhravasrAvRtA / yA vINAvaradaNDamaNDitakarA yA zvetapadyAsanA // yA brahmAcyutazakaraprabhUtibhirdevaiH sadA vanditA / sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHzeSa jADyApahA / / je devI kundapuSpa jevAM, candra jevAM ane jhAkaLabindunA hAra jevAM zveta che, je zveta vastrovALAM che, je zveta kamaLanA Asana para birAjelAM che, je devIne brahmA, viSNu, zaMkara vagere devo sadA vaMdana kare che, ane je buddhinI jaDatAno jaDamULathI nAza kare che, evAM he bhagavatI sarasvatIdevI! mAruM rakSaNa karo. annapUrNAdinI nAnAratnavicitrabhUSaNakarI hemAmbarADambarI, muktAhAravilambamAnavilasad vakSojakumbhAntarI / sarasvatIdevI zuklA brahmavicArasAraparamAmAdyAM jagadavyApinI, vINApustakadhArINImabhayadAM jADyAndhakArApahAm / hastesphaTikamAlikA ca dadhatIM padyasane saMsthitAm, vande tAM paramezvarI bhagavatIM buddhipradAM zAradAm / / sabhAhavI lakSmI kSIrasamudrarAjatanayAM zrIraMgadhAmezvarI, dAsIbhUta samastadevavanitA laukekadIpAMkuzam / zrImanmaMdakaTAkSalabdhavibhava brahmendragaMgAdharI, tAm trailokyakuTuMbinI sarasijA vande mukundapriyAma // vande padmakarAM prasannavadanAM saubhAgyadA bhAgyadA, hastAbhyAmabhayapradA maNigaNairnAnAvidhairbhUSitAm / bhaktAbhISTaphalapradAM hariharabrahmAdibhiH sevitAM pArve paMkajazaMkhapadyanidhibhiryuktAM sadA zaktibhiH / / tabhA mAdhazasti bhAtAne nAyI , sAvitrI, AyatrI, gau, ju, gaurI, bhAta, mahAlakSmI, trive, navadA, mAnahinI, viyA, tyAyani, rAmA, zyAmA, AmA , stlest, pahuyaza, il, tulajArUpa, tAruDI, caMDI, cAmuMDA, siMhavAhinI vagere pavitra nAmothI smaravAmAM Ave che. te sarva mahimA Adyazakita devIno ja che. gAyatrIdevI gAyatrI vyakSarAM bAlA sAkSasUtrakamaMDalam / raktavastrAM caturhastAM haMsavAhanasaMsthitAm / / Rgvede ca kRtotsaMgAM sarvalakSaNasaMyutAm / brahmANI brahmadaivatyA brahmalokanivAsinIm // AhvAhyAmyahaM devImAyAMtIM sUryamaMDalAtaM / Agaccha varade devI vyakSare brahmavAdini / / gAyatricchandasA mAtarbahmayoni namo'stu te / / zrI padmAvatIdevI jaya jaya jagadAnandadAyini ! jaya jaya dharaNendravallabhe subhge| devi ! phaNatrayadhAriNi ! tvaMjaya padyAnane ! po ! vijayA jayADjitA tvaM aparAjitA zivA gaurI / rambhA tvaM vairATyA prajJaptirbhadrakAlI ca / / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI kAlI ca mahAkAlI zivaDkarI zaDkarI padyanetrA / himavattanayA lakSmIryutimati bhuvanezvarI devI / / cAmuNDI mahAmAyA gAyatrI sarvavizvavikhyAtA / zrutadevI jinavANI tvaM vidyA vardhamAnasya / zrI pArzvanAthapadapaDkajabhaktilInA padmAsanA pravarakurkuTasarpayAnA / dAridrya duHkharipuvargavinAzanoktA padyAvatI bhavatu me khalu sA prasannA // zrI padmAvatI catupUdikA jinazAsana avadhAri karevi, jhAyaha siri paumAvaI devi, bhaviya loya ANaMda gharevi dulahau sAvaya jamma lahevi / mati mati micchasura aNusaraha .... zrI padmAvatIdevI caumukSadikA paNamavi savi arihaMta muNidaM mani samare jiNa pAsa jiNaMda / maMta tata akSara saMjutta pabhaNIsu paumAevI thutta / / paThitaM bhaNitaM guNitaM jayavijayaramAnibandhanaM paramam / sarvAdhi-vyAdhihara japatAM padyAvatI stotram / / A pramANe AryAvarta, bhAratavarSa, bharatakhaMDa, AryabhUmimAM zakitaupAsanA, zakita ArAdhanA, zakita sAdhanA ane devIonI aneka prakAranI stuti prApta thAya che. A sarva devIo mULarUpe eka ja AdyazakitanAM vibhinna rUpo che ane e ApaNI AryasaMskRtimAM tANAvANAnI mAphaka vaNAI gayAM che, prANarUpa banI gayAM che. evI Adyazakitane anaMtakALa paryanta namaskAra ho ! namaskAra ho ! namaskAra ho ! zrI aMbikA devI - gAma oDA tasvIrakAra DaoN. eca. Ara.gaudAnI - Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [101 bhAratIya paraMparAmAM zakitanI upAsanA je. DI. talAjiyA nisargamAM-prakRtimAM zubhAzubha tattvo satata tenI asara dekhADatAM hoya che. maMgala vicAra, maMgala kArya, maMgala zakitarUpe A prakRti paNa abhaya pradAna karAvanArI virATa zakita che. bhAratIya paraMparAmAM virATa zakitanI upAsanA karIne sat, cit ane AnaMdanI kSitijo vistAravAnI pravidhio che. zrI je. DI. talAjiyAnA prastuta lekhamAM zaktinuM Adi svarUpa, tyArabAda mahAkAlI, mahAlakSmI, mahAsarasvatImAM trividha vikAsa, zakita-sAdhanAvAdano ItihAsa saMkSepamAM, saraLa rIte samajAya che. adhyAtmavAdIonI niSkAma ArAdhanAmAMthI krame krame bhautikavAdanI sakAma ArAdhanA pragaTa thaI - evuM temanuM AgavuM saMzodhana kharekhara noMdhapAtra che. - saMpAdaka zakitapUjA aMge vicAra karatA lAge che ke prAgaitihAsika kALathI manuSya devatA aMge je kalpanA karI, te vikAsayAtrAmAM koI zabha paLe zakita aMgenI tenI kalpanAmAM thaI che. devatA aMgenI tenI mAnyatA prakRti (nisarga) sAthe saMkaLAyelI hoya tema lAge che. zakaya che ke zarUAta agnithI thaI hoya. Akasmika rIte agnithI paricita thatAM, agnie tene hUMpha ApI, hiMsaka prANIthI rakSaNa karyuM, ane tatkAlIna khorAkane te bhUMjatA zIkhyo. Ama, agni devatA banI gayo! pachI varuNadevatA, pavanadevatA, sUryadevatA, caMdradevatA thatA gayA. manuSyamAM bhAvanA sAthe bhakitatattvono vikAsa thayo, lAgaNIthI ane premathI tenAmAM UrmilatA AvI, manuSya vicArato thayo. thoDo ciMtanazIla banyo. bhAvanA ane premathI jarA jarA aMtarmukha thayo. AMtarayAtrA zarU thaI. have tene lAgyuM ke je kAMI anubhavAya che tenuM kendra potAnI aMdara ja lAge che. bhAva ane bhAvanAnuM daivIkaraNa thatuM gayuM. zAMti ane sukhamaya jIvananI tenI samajaNa vadhavA lAgI. e bhAvanAmAMthI sukha ane samRddhinI devInI kalpanA udbhavI haze. e devI eTale lakSmI athavA padmAvatI. - nisarganA khoLe dhyAnastha sthitimAM beThelA RSie ekadA je devasvarUpa nIhALyuM e ja atizakita ke Adizakita hatI. te ja sukha ane kalyANadAyI lakSmI, te ja padmAvatI. RSimA vANI pragaTa thaI : 'hiraNyamayI', 'padmavarNA', 'pabresthitA', 'padmAkSI', 'candrAma' vagere vagere. A vANI eTale vAkdevatA' ke 'sarasvatI'. sukha, samRddhi ane jJAnano subhaga samanvaya e ja lakSmI ane e ja sarasvatI! vaidika paraMparAmAM lakSmI aMge aneka kalpanAo, kathAo ane stotro racAyAM che, temAM zrI sUkata' ati suMdara che. 'zrI' eTale 'lakSmI'. A pramANe zrI ane sarasvatI (jJAna)nI upAsanA cAlu thaI. Icchita kAmanAonI tRpti sAthe arthataMtra, abhyAgatano Adara-satkAra ane jJAnanuM vitaraNa (gurukula-Azrama-vyavasthA) cAlatAM rahyAM. prakAzamaya Adizakitane zaraNe bhAvanA ane prema nyochAvara karatA thayA. A Adimazakita eTale IzvaranI satu zakita"IzvarI'. Izvara ane tenI satu zakita avibhakata che. zrI lakSmIjI ke zrI padmAvatIjI ane sarasvatIjI A satu zakitanA ja svarUpo che. A Adimazakita sarva vyApaka che. bhAratIya paraMparAmAM pratyeka dharma, saMpradAya ke jJAti-jAtimAM zakitanI upAsanA, zraddhA-pUjana koIne koI svarUpamAM jovA maLe che. dareka jJAtine potapotAnAM kuLadevI hoya che, te A vicAranuM samarthana kare che. vaidika paraMparAmAM eka sarvavidita zloka cheH "vameva mAtA ca pitA tvamevA IzvaranI prArthanA be rIte thAya che. pitA tarIke ane mAtA tarIke, temAM mAtA' zabda Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10ra ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pahelAM che, eTaluM "mA"nuM mAhAtma che. kALAntare zakitanA A be svarUpo (zrI ane sarasvatI, uparAMta anya svarUpo umerAyAM hoya ema lAge che. mAhezvarI', 'mahAkAlI' ane 'navadurgA'ne jainazAsanamAM cakrezvarI' kahevAmAM Ave che. cakrezvarI' zabdanA artha parathI lAge che ke te jagatanI Adimazakita ke IzvarI sazakita' hoya zake. sRSTi-saMcAlananI vibhAvanA jotAM lAge che ke zakitanAM AsvarUponI mAnyatA temAMthI ja udbhavI hoya ane anubhavAyelI hoya. jagatanA sarjana, saMrvadhana, saMcAlana, saMkucana ane punaHsarjana (avirata navanirmANa) aMge paraspara virUddha evI be vicAradhArAo jovA maLe cheH (1) prakRtivAdIo ane (2) adhyAtmavAdIo. prakRtivAdIo mAne che ke A jagata svaMyabhU che, eno koI kartA nathI. adhyAtmavAdIo mAne che ke jagata anAdi che; kAraNa ke eno Adi ke aMta pakaDI zakAto nathI. teo ema paNa mAne che ke A sRSTinuM kArya suvyavasthita rIte cAlI rahyuM che. sUrya, caMdra, tArAo, graho, nakSatro, pRthvI, Rtucakro, samudro potapotAnA niyamone vaMzavartI cAlI rahyAM che; to A suvyavasthA pAchaLa koI zakita rahelI che. sRSTi racanA aMgenA AdhyAtmavAdIone puSTi ApatA, Adhunika yuganA mahAna buddhijIvI yogI, maharSi araviMda ghoSe temanA 'Mother' nAmanA pustakamAM Adimazakita (zrI araviMda temane parAmbikA' kahe che) potAnA ja pradhAna svarUpo dvArA sRSTi saMcAlana kevI rIte kare che tenuM suMdara bhAvAtmaka varNana karyuM che. zrI araviMda anya gauNa svarUpone paNa svIkAre che. temanA mata pramANe AkhI saLaMga keDara" che, je bhinna bhinna kakSAe zakitasvarUpe kAma kare che. jema ke, parAmbikA-pradhAna srota (Divine Mother), mAhezvarI-adhyakSa, mahAsarasvatI, mahAlakSmI, mahAkAlI, navadurgA ane anya gauNa svarUpo. Ama, sRSTisarjanano nakazo taiyAra thayo. amalIkaraNanuM bhagIratha kArya uparokata svarUpomAM vaheMcAyuM. mAhezvarInA adhyakSasthAna nIce nakazAnuM vAstavIkaraNa karavAnuM hatuM. te mATe joIe divya buddhizakita, prakAMDa kalpanAzakita. te mATe zIla, saujanya, cArutA, AhlAdakatA, nayanaramyatA, kalA-zilpa ane saMgItanI maMjalatArUpa haMsa-vINAvAhinI bhagavatI sarasvatIne AhavAna thayA. jJAnanI devIe citraNa karyo. kalpanAnuM eka manorama dazya ! paraMtu, have kharuM kArya zarU thayuM. sAdhanonuM zuM? puravaThAkhAtu (saplAya DIpArTamenTa) kholAyuM ! sAdhana-savalatonI jarUra UbhI thaI. atIndriya divya jagatamAM lakSmInuM prAgaTaya thayuM. jo ke pradhAnazakita eka ja che. lakSmI tenuM ja svarUpa che. lakSmI eTale zrI ane saudaryanuM anupama milana. 'hiraNyavarNAm, hariNIm, lakSmI, papaeNsthitAM, padmavarNA, padmAsI' dvArA sRSTinuM anupama, hRdayaMgama, nayanaramya, AhalAdaka sarjana thayuM. paraMtu kALadevatA kayAM kazuM zAzvata rahevA de che? samayAntare badhuM ja ghasAya che. jIrNazIrNa thAya che, parivartana pAme che, visarjana thAya che; AvuM utthApananuM kArya kare koNa? mahAzakitanA A yakSapraznamAMthI ja mahAkAlIno prAdurbhAva thayo. sarjananI devI pote ane visarjananI devI paNa pote. nitya-nAvInya' kadaratane paNa game che. mahAkAlIne keTalAka vidhvaMsanI devI paNa kahe che. temAM AdhyAtmika UMDANano abhAva che. mahAkAlI paNa e ja parama hinaiSiNI, sukhadAyinI, varadA zakita ja che. tethI to tene zyAmA' ane 'rAmA' kahevAmAM Ave che. 'zyAmA' zabdamAM AdhyAtmika rahasya chupAyeluM che. tyAra pachI, AdizakitanuM pAMcamuM svarUpa navadurgA ati AdhyAtmika che. AdimazakitanA koIpaNa svarUpano sAkSAtkAra karavo hoya to sAdhake navadurgAnA ceka apa" vidhimAMthI pasAra thavuM paDe che, nava durga pasAra karavA paDe che, tene jItI levA paDe che. A nava durga eTale kAma, krodha, lobha, mada, moha, matsara vagere. sAdhake A badhAMne jItavA paDe che, AdhyAtmika paripakavatA prApta karavI paDe che. pachI ja navadurgA pAsethI AgaLa javAnuM sarTIphIkeTa maLe che. uparokata svarUpo to divyalokanAM thayAM. paraMtu sRSTisarjananuM kArya paNa divya che. zrIrAma ane tenuM kArya avibhakata ja gaNAya. jagatanI AdimazakitanuM kArya tenAthI alipta na ja hoya zake. samagra astitvamAM teno Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 103 nisarganA khoLe dhyAnastha sthitimAM beThelA RSie ekadA je devIsvarUpa nIhALyuM e ja atizakita ke Adizakita hatI. te ja sukha ane kalyANadAyI lakSmI, te ja padmAvatI. RSimAM vANI pragaTa thaI : hiraNyamayI', 'padmavarSA', 'padmasvitA', 'padmAkSI', 'candrAma' vagere vagere. A vANI eTale 'vAdevatA' ke 'sarasvatI'. sukha, samRddhi ane jJAnano subhaga samanvaya e ja lakSmI ane e ja sarasvatI! vaidika paraMparAmAM lakSmI aMge aneka kalpanAo, kathAo ane stotro racAyAM che, temAM zrI sUkata" ati suMdara che. 'zrI' eTale lakSmI'. ja prastAra che. e cetanA ApaNI aMdara paNa che, bahAra paNa che. jo ema hoya to ja deva ane manuSya vacce sukSma saMbaMdha sthApI zakAya. eTale to bhagavatI lakSmIne pahelA RSie hAka mArI : hiraNyavarNA hiraNyamayIM suvarNarajatsAm / candrAM hiraNyamayIM lakSmI jAtavedasa tamAvahe / / padyesthitAM padyavarNA padyAkSI padyasaMbhave / tanme bhajasi padyAkSI yena saukhyaM labhAmyaham / / RSie sukha, samRddhi, bhakita badhuM ja mAgI lIdhuM. zA mATe? sarvajanahitAya. kALAntare uparokata yAdImAM eka prakAzamaya daivIzakitano umero thAya che, te che gAyatrI'. gAyatrI zakitanuM prAgaTayavizvanA mitravidhvAmitra dvArA thAya che. AdhyAtmalokamAM mAnavanuM e prathama alaukika sAhasa hatuM. gAyatrIne bhale devInuM svarUpa ApavAmAM AvyuM, paraMtu hakIkate e traNeya lokane AvarI leto IzaprakAza che. RSie paNa mAMgyuM zuM ? buddhiprakAza..... nirmaLa prakAza..... vizva ekatA. zuddha nirmaLa buddhi-jJAnarAzi..... vizvakalyANanI bhAvanA. tethI ja gAyatrImaMtrane AmaMtrarAja' kahevAmAM Ave che. zakita upAsanano A gALo sAttvikatAsabhara hato. pUjA, arcanA, ArAdhanA, sAdhanA thatI hatI. divya anubhUti ane darzana mATenI ejhaMkhanA hatI.samayanA vaheNa sAthe temAM parivartana AvyuM. vaidikavADmayano A parivartanano gALo eTale paurANika kALa, jJAnanuM sthAna kriyAe lIdhuM temAMthI karmakAMDa ane vidhividhAnonuM maha lAgyuM. purANakALamAM makaMDa RSi thaI gayA. temaNe mAkaDeya purANanI racanA karI. zakita upAsanA aMge maMtro ane stotronI racanA thaI. aSTAdhyAyI-caMDIpATha e zakita-sAdhanAnA mATe AdhArabhUta graMtha banI gayo. adhyAtmanuM sthAna bhautika siddhioe lIdhuM. sakAma upAsanAnuM mahattva vadhyuM. samaya jatAM Ane lIdhe purohitonuM mahattva vadhyuM. jaTila kriyAkAMDa, maMtro vagere sAmAnya janasamAjanI samajaNa bahAra rahI gayuM. te sAthe zakitanAM aneka svarUpo astitvamAM AvyAM tene anurUpa maMtra, vidhividhAna thavAM lAgyAM. eka vAta spaSTa che ke A badhI sAdhanA zakitanI ja hatI. to zakitanA A navA svarUpamAM paNa sAdhaka, purohita ane samAjanI zraddhA daDha thatI gaI. "yathA maypadyanta tathA tA-manAma (jenI jevI zraddhA, tene huM tevuM phaLa ApuM chuM. -gItA). tAranAM doraDAmAM vIjapravAha samAna ja hoya che, paraMtu je kenDalano globa caDAvIe te pramANe prakAza maLe che. A pramANe AdizakitanuM aneka nAnA svarUpomAM vibhAjana thayuM. samaya jatA maMtramAM taMtrano umero thayo. taMtramAM paNa zakitanI upAsanA che. taMtranA vikAsa sAthe bIja maMtro (zabdo)no vikAsa thayo. "da zrIM nI, dU, na sa - A badhA bIjo che. maMtramAM te mukAvAM lAgyAM. bIjomAM vadhAre AMdolanAtmaka zakita saMgrahita thayelI che. zakitanA upAsako zAkata kahevAyA. baMgALa, orissA, AsAma, pUrvabhAratamAM temaja uttaranA nepAla vageremAM zakitanI upAsanAnano prasAra vadhyo. A vistAramAM taMtra paNa vikasyuM che. nepAle ane tibeTe taMtrazAstra vikasAvyuM che. aMtamAM, vA TevI sarvapUteSu mAtRrUpeNa saMsthitA namata, namasta ma Le namonamaH | Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 ] bhAratIya saMskRti ane zakitaupAsanA * DaoN. mukunda koTecA zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI vyakita ka2tAM samAja moTo che, samAja karatAM rASTra mahAna che, rASTra karatAM paNa saMskRti mahAna che. aneka saMskAro dvArA vyakita, vyakita maTIne vizvamAnavI bane che. AvuM prasthAna zakitaupAsanA dvArA sahaja che, saraLa che. AvA uttama vicAronuM bIja A lekha dvArA jovA maLe che. saMpAdaka zakitane AjanA bhautikavAdI arthamAM samajavA mATe bhAratIya saMskRtino saMdarbha levo jarUrI na banyo hota; paraMtu upAsyatattvanA svarUpa ane prakArathI zakitatattvane oLakhavA mATe bhAratIya saMskRtino pariprekSya darzAvavo anivArya banI jAya che.mAnavane sAcA arthamAM mAnava banAvanAra saMskAro vyakitagata bhUmikAe saMskAra che, jyAre e ja saMskAro samUha athavA samAjagata bhUmikAe saMskRti tarIke oLakhAya che. saMskRtinuM kharuM svarUpa abhautika, eTale mAnasika ane AdhyAtmika AdarzonI zodha ane siddhinuM che. AthI DaoN. rAdhAkRSNana kahe che ke, 'saMskRti to ApaNI aMdara rahelI che; ApaNI naitika bhAvanAmAM, ApaNA dhArmika khyAlomAM ane ApaNI sAmAjika daSTimAM rahelI che.' bhAratIya saMskRti mULabhUta rIte AdhyAtmika che. mahAyogI zrI araviMda bhAratIya saMskRtinA A lakSaNane eka agatyanuM lakSaNa gaNAve che. teo lakhe che ke, 'AdhyAtmika jIvana bIjA badhA prakAranA jIvana karatAM sarvottama che. eka Adarza tarIke sarvoparI che. e khyAla bhAratamAM haMmezAM prabaLatAthI anubhavAto rahyoche. A vizva daivIzakitano AvirbhAvache. divyanI pratyakSatAthI tenI pratyeka gati sabhara che, e vicAra sarvatra vyApakarUpe prasarelo hato.' prAcIna bhAratamAM zakita-upAsanA : itihAsamAM jene haDappA ane moheM-jo-DeronI saMskRti tarIke oLakhavAmAM AvI che te siMdhutaTanI saMskRti bhAratamAM AryonA Agamana pUrvenI sAbita thai che. prAcIna bhAratanI A prajAnA dharma ane upAsanAnA svarUpa vize keTalAMka anumAno tAravavAmAM AvyAM che. jema ke, mATImAMthI banelI asaMkhya devImUrtIo zaktinI pUjAnA koi viziSTa prakAranuM sUcana kare che. keTalAka vidvAno A prajAne zakitapUjaka mAnavA prerAyA che. kAraNa ke te vakhatanA madhya ane pazcima eziyAmAM AvI zakitaupAsanA pracalita hatI. khAsa karIne siMdhutaTanA loko zakita-devIne 'phaLadrupatAnI jananI' mAnatA haze. bevaDA abhigamanI spaSTatAH AgaLa jaNAvyuM te pramANe purAtattvavidone je purAvA maLyA te sthULa vastusvarUpanA hatA. tenA arthaghaTana dvA2A samajavAnI temanI dRSTi paNa sthULa rahI che. A dRSTithI pachInA tabakke astitvamAM AvelI vaidika bhAratIya saMskRtine samajI zakAya nahIM. kAraNa ke veda-upaniSada-purANo-Agamo -nigamo ke dhammapada jevAnAM zAstravacano gUDha ane gahana arthathI rajU thayAM che. A bAbatamAM maharSi araviMda lakhe che, 'veda jevA sAhityagraMtho to mahAna racanA athavA dastAveja svarUpa che. temAM AdhyAtmika ane mAnasazAstrIya jJAna sthULa ane bhautika pratikomAM gupta rAkhavAmAM AvyuM che.' Ama karavAnuM kAraNa darzAvatAM teo kahe che, 'vedanA gUDhavAdIo ( mystics) sAmAnya loko mATe asa2kA2ka paNa bAhya pUjAvidhi dvArA paricita rahe evuM jJAna upadezavAnI tarapheNa karatA hatA. jyAre tattva ane zakitanuM kharuM rahasya ke te vizuddhinI ucca pAtratAnI apekSA rAkhe che, te mAtra dIkSito pUratuM pragaTa karavAno Agraha rAkhatA hatA.' AthI zrI araviMdanA vaidika arthadhaTananA siddhAMta pramANe vedanAM sUkatonI vicAraNA be dRSTithI karavAnI cheH bAhyadaSTi, Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] jemAM sAmAnya janatAno prakRtipUjAno dharma vyakata thAya che. ane, AMtardaSTa, jemAM AdhyAtmika anubhUti ane uccatama siddhinuM rahasya pragaTa thAya che. [105 vedamAM zakita upAsanAH je loko zakita upAsanAne avaidika gaNAve che teo veda ane zakita upAsanA -banne bAbatamAM ghora ajJAna vyakata kare che. RgvedanA 10mA maMDaLamAM parabrahmanuM varNana mAtRzakitanA rUpamAM karavAmAM AvyuM che. abhRNa nAmanA RSinI vAk nAmanI kanyAnAnAmasAthe joDIne devIsUkata rajU karavAmAM AvyuM chete brahmarUpA parAMbAno paricaya pAmavA mATe prasthAnarekhA samuM che. devIsUkatanA ATha maMtro nIce pramANe bhAvAnuvAdita thayelA che. parAmbA-Adyazakita svaparicaya ApatAM kahe che : , (1) 'huM (saccidAnaMda svarUpa paramAtmazakita) rUdra, vasu, Aditya tathA vizvadevonA rUpamAM vicaraNa karuM chuM. mitra, varuNa, Indra, agni ane azvinIkumArone huM ja dhAraNa karuM chuM.' A rIte parAmbA vAne kahe che ke, 'samasta sRSTisarjana mAruM svayaMprerita sarjana che.' (2) 'huM zatruhannA somane, vizvakarmAne, sUryane ane aizvaryayukata devone dhAraNa karuM chuM. je manuSya devone uddezIne AhUtipUrNa somayAga Adi anuSThAna kare che te yajamAnonAM yajJaphaLane huM ja dhAraNa karuM chuM.' Ama, sarjanavaividhyamAM karmarUpe, karmasaMskAra rUpe, karmaphaLa svarUpe A eka mAtra Adyazakita pravarte che. (3) 'huM (sRSTi-sthiti-pralayakAriNI) jagadIzvarI chuM. huM ( gAyo, suvarNa jevA pArthiva ane jJAnavidyA Adi jevA apArthiva) dhanane ApavAvALI chuM. huM jIva mAtrane-devo sahitane-bhAva pradAna karuM chuM. devo aneka bhAve mArI upAsanA kare che.' (4) 'jIva annAdi je kaMi Aroge che, je kaMi jue che, zvAsa-ucchavAsa vaDe jIvita rahe che - A tamAma kriyA mArA thakI niSpanna thAya che. mane je mAnatA nathI te saMsAramAM kSINatA prApta kare che.' (pa) 'huM svayaM A tattvabodha karuM chuM. huM icchuM chuM tene unnatapada ApuM chuM, subuddhithI saMpanna karuM chuM, Rpi banAvuM chuM ane brahmAnuM pada paNa ApuM chuM'. (6) 'huM brahmajJAnavirodhI vinAzayogya asUrane haNavA mATe dhanuSya para bANa paNa caDhAvuM chuM. manuSya mATe yuddha karuM chuM. svarga tathA mRtyulokamAM pragaTa thAuM chuM, avatAruM chuM.' (7) 'huM hiraNyagarbhane janma ApuM chuM. samagra brahmAMDa mAruM saccidAnaMda zarIra che.' (8) 'jyAre huM vAyunI mAphaka vahevA lAguM chuM tyAre A samasta bhuvananA sarjanano AraMbha thAya che. A svarga ane pRthvIlokanI pAra paNa mAruM astitva che. A che mAro mahimA.'[RRgveda : 10,125 (1thI 8)] aupaniSadika arthadhaTana : vedanI RcAo aupaniSadika maMtromAM dArzanika satyono saiddhAntika piMDa dhAraNa kare che. zakita ane zakitamAna eka ja tattvane jovAnI bhedadaSTi mAtra daSTibheda che, paraMtu tattvabheda nathI evuMsamAdhAna paNa A tabakke karavAmAM Aveche. sRSTi e vyakata svarUpa che ane avyakata svarUpe te prakRti athavA mAyA athavA zikata che ema jaNAvI zvetAzvetara jevA upaniSadamAM zakita-zakitamAnanI abhinnatA siddha ka2vAmAM AvI che. mAyAM tuM prakRtiM vidyAnmAyinaM tu mahezvaram / jevI rIte agninI dAhakatA ane bhAnu (sUrya)nI prabhA agni ane sUryathI bhinna nathI, evI rIte mAyAtmaka parAzakita parabrahmathI bhinna nathI. kena upaniSadamAM umA- haimavatIno prasaMga arthapUrNa rIte dhyAna kheMce che. temAM ahaMkAragrasta devatAone zakita potAnI 52ma sattAnuM bhAna karAveche. chAMdogya upaniSadamAM gAyatrIne sarvabhUtAtmaka ane vADmayI kahIne upAsavAyogya varNavela che. mahAnArAyaNopaniSadamAM zakitaupAsanAnuM spaSTa vivaraNa maLe che. durgA nAmano prayoga prathamavAra jovA maLe che. durgAnAM anya nAmo kAtyAyanI, kanyAkumArI, mahAzUlinI, subhagA, kAmamAlinI ane gaurI ahIM darzAvAyAM che. bhagavatI mahAlakSmInuM AvAhana paNa A ja upaniSadamAM karAyuM che. A uparAMta zakitaupAsanAne anulakSIne racAyelAM upaniSadomAM tripurA, devI, bRhavRca, sarasvatIhRdaya, sItA, saubhAgyalakSmI, kAlI, tArA, kaula vagere mahattvanAM che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI purANomAM zakitaupAsanAH veda ane upaniSadamAM garbhitasvarUpamAM paDelAM zakitaupAsanAnAM tattvono Azraya laine zakitapurANomAM devInAM svarUpa,mahimA ane upAsanA praNAlInuM vistArapUrvaka varNana karavAmAM AvyuM che. paurANikayugane zakitaupAsanAnA yauvanakALa jevo mAnavAmAM Avyo che. kAraNa ke purANonA vyApaka pracArathI zakitaupAsanAne eTalo vega maLyo ke te gharagharanI upAsanA banI gaI. devI arthe prayojAyelAM jaganmAtA, jagadambA vagere vizeSaNo tenAM mAtRsvarUpane pragaTa kare che. devI bhAgavata, mAkaDiya purANa, kAlikApurANa, devapurANa vagere mukhya ane anya u5purANomAM devImAhAbhyanuM gAna che. saptazatIcaMDIdevImAhAbhyanA rUpamAM nityapAThano viSaya banI gayo che. daza mahAvidhA : Agama-nigama e saMpUrNa zabdarAzi AdhArita jJAna-vijJAnanuM bIjuM nAma che. nitya-zabdabrahma Abe bhAgomAM vibhakata che. sUryavidyAnigamavidyAche, pRthvI vidyA AgamavidyAche. puruSazAsa nigama che, prakRtizAstra Agama che. "tA samavayAta '- A sUtrAnusAra puruSa-prakRtinA samanvaya dvArA vizvaracanAnuM taMtra sugamya bane che. mahAkAla puruSanI vividha dasa prakAre Avirbhata dasa zakitane dasa ghAnA nAme varNavavAmAM AvI che. jema ke (1) mahAkAlI, (2) tArA, (3) SoDazI, (4) bhuvanezvarI, (5) chinnamastA, (6) bhairavI, (7) dhUmAvatI, () bagalAmukhI, (9) mAtaMgI ane (10) kamalA. A pratyekanA bAhya pUjA-upAsanA, vidhi-varNano arthe asaMkhya graMtha lakhAyA che. tenA tAttvika rahasyane mAtra zAstra arthadhaTana dvArA pAmI zakAya tema nathI; kAraNa ke tenuM agamya pAsuM anubhUtigamya mAnavAmAM AvyuM che. zakitaupAsanAnI vizeSatAH zAkatamatamAM sAdhanA mukhya che, dArzanika ciMtana gauNa che. yoga ane prayoga dvArA tenA lakSanI siddhi ahIM nirdezavAmAM AvI che. zakita-sAdhanAnI traNa kakSA che: pazu, vIra ane divya. pazubhAvathI sAdhanAno AraMbha thAya che, ane divya bhAvamAM parisamApti. ghaNA, lajjA, bhaya, zaMkA, jugupsA, phaLa, zIla, jAti - A ATha pAzathI baMdhAyela jIva ahIM pazusamAna mAnavAmAM Avyo che. jyAre apAzamukata jIva sadAzIva che. zakita-upAsanA mahaaMze gRhastha upAsanA che. te bhukita ane mukita ubhaya pradAna karavAvALI che. sAttvika-rAjasika-tAmasika prakRti bhedAnusAra sAdhaka ArAdhaka banI prabhAva ane pratApane pAmI zake che. - jaina ane bauddha dharmamAM zakitaupAsanA tyAga-vairAgyapradhAna AtmaniSTha jaina dharmamAM tIrthakaranI sevApUjA eTalA mATe karavAmAM Ave che ke tethI tyAgabhAvanA sudaDha thAya. ApaNe jANIe chIe te pramANe A tIrthakaranI kula saMkhyA 24nI che. paraMtu jainetara sAmAnyajanamAMthI bahu ochAne khabara haze ke jaina maMdiramAM prAyaH raMgamaMDapamAM jamaNI bAju yakSa ane DAbI bAju yakSiNInI mUrti hoya che. yakSiNIne zAsanadevI mAnavAmAM Ave che. A zAsanadevInI saMkhyA paNa 24nI che. jo ke, A uparAMta jaina zAstromAM bIjI 16 vidyAdevIonAM varNana vAMcavA maLe che. eka zlokamAM varNavyA pramANe, sarvane sukha ApavAvALI jenI aneka mUrtio che temAM AdinAtha, neminAtha, pArzvanAtha, mahAvIrasvAmI tathA cakrezvarI, aMbikA, padmAvatI ane siddhAyikA vagere mukhya che. zvetAmbara temaja digambara - baMne saMpradAyanI upAsanA praNAlImAM upAsya tattva tarIke A zakitaupAsanAne mAnyatA maLelI che. bauddhadharmatanA dArzanika svarUpamAM Izvara ke tenI sujanazakitanI bAbatamAM ayavAdI valaNa apanAvato hovA chatAM tenI mahAyAna zAkhA zakita upAsanAnI avagaNanA karatI nathI. prAcIna bauddhataMtramAM prajJA athavA zUnyatAnI savizeSa dazAnI prApti mahAmudrA tarIke oLakhAya che. A mahAmudrAne ja bhagavatI jananI prajJA -pAramitAnA rUpamAM varNavAmAM Ave che. prajJAnI prakAzarUpiNI jaganmAtAnAM vibhinna rUpo vacce tArAnuM svarUpa vizeSa ullekhavA yogya che. tibeTanA dharmajIvana upara tArA (DalamA)no prabhAva asAdhAraNa che. te prema ane bhakitanA sarvocca Asana para adhiSThita che, mAtRzakitanI pUrNatama abhivyakitanA rUpamAM sarvatra pUjAya che. tenI daSTimAM sat-asat, pApa-puNya, jJAna-ajJAna koI paNa prakArano bhedabhAva nathI. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [107 AcAryo ane saMtonI zakitaupAsanA: bauddhakAlIna bhArata zakitaupAsanAthI mukata nathI, UlaTuM paurANika pracArathI vyApta che, e spaSTa thayuM. pachInA AcAryayugamAM paNa zakita upAsanA tenA dArzanika AdhAra sAthe cAlu rahe che. zaMkarAcArya saundarya laherI" ane anya stotra graMthomAM IkArAnta zakitanA abhAvamAM ziva | mAtra zava ja rahe che, ema kabUla rAkhe che. rAmAnujAcArya, madhvAcArya, vallabhAcArya, nimbArka ane caitanya mahAprabhune to nArAyaNanI sahacarI lakSmInI upAsanA sAhajika rUpe sulabha bane che. saMtomAM svAmI rAmadAsa bhavAnIne, to paramahaMsazrI rAmakRSNadeva kAlInA svarUpane ArAdhya mAne che. vaiSNava saMto rAdhAzakitane alaukika premalakSaNA-bhakitanA gurupade sthApe che. Adhunika yogI- maharSio A zakita upAsanAnuM AgavuM svarUpa Ape che. maharSi araviMda brahmanA svarUpalakSaNa tarIke varNavAtA sata-cita -AnaMdamAMthI citu' lakSaNane mAtra niSkriya jJAnaprakAza tarIke na letAConscious forcecitRzakita tarIke AtmasAta kare che, ane teneThe Mother -mAtA tarIke upAya gaNe che. jyAre kevalAtmavAdI maharSi ramaNa mInAkSI maMdIramAM birAjamAna mInAkSIne ja AtmAnI svarUpazakita sAthe abhinna siddha karI. zivazakitanA mULa advaitane punaHsthApita kare che. maharSi ramaNane zakitanA hovA karatAM hovAnI zakitamAM vadhu rasa che. AthI teo kahe che. To Be is prior than to have, even to Be come. jo zakitamAM hovApaNuM che to hovAmAM zakitapaNuM svayaM spaSTa che. alabatta, A hovuM e dekhAva pUratuM nathI, parama sattArUpa che. satu ane. sattAnI ekarUpatA eTale ja zivazakitanI abhinnatA. maharSi vinobAjIe adhyAtmazakitanI oLakha mATenI kasoTI ApI che ke, bhautika ane Adhibhautika zakitano durupayoga zakaya che, paNa je kharekhara AdhyAtmika zakita che teno durupayoga zakya ja nathI. A ja vAta eka sUkita dvArA kahevAya che : chorUM kachorUM thAya che, mAtA kumAtA thatI nathI. prathama panI tAtI jAta zizupAla : : : : : :::::: DAkIya jo ke *. : che. S: Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 ] [ zrI pArzvanAthopasa-hAriNI jainadharmamAM zakitano mahimA : eka rUparekhA * prA bipinacaMdra 2. trivedI jainadarzanamAM deva-devIonuM mahattva ane vidhAna aneka graMtho, maMtro, yaMtro) ane stotromAM spaSTa dekhAI Ave che. dhyAnapUrvaka joIe to dareka jinamaMdire mULanAyaka bhagavAnanAM adhiSThAyaka deva-devIo hoya che. te prabhujInA caityarakSaka che. parama bhakata che, sadA jAgRta che, ane pUrNa vaphAdAra hoya che. jenA haiye arihaMtanI niraMtara bhAvabharI bhakita che, jenAM caraNanI cAkarI karavAnI ja jemane tamannA che, evA samyagadaSTi ArAdhakatattvono svalpa paricaya A lekha dvArA prApta thAya che. prA. zrI trivedIe khUba parizramapUrvaka A lekha taiyAra karyo che te joI zakAze. - saMpAdaka 'zakitaupAsanA bhAratIya saMskRtinI gauravamayI AdhArazIlA che. vyApakatA, lokakhyAti tathA upayogitAnI daSTie zakitaupAsanA vizeSa carcita, rahasyamayI tathA Alocya banI gai che; paraMtu potAnA AdhyAtmika AdhAra tathA vipula AgamazAstrane kAraNe ati ramaNiya che.'-AcArya DaoN. rAmapyArejI mizra. hindu tathA anya dharmomAM tenA AraMbhakALathI ja zakitapUjAnI paraMparA jovA maLe che. paraMtu zakita' eTale zuM? sva. narmadAzaMkara devazaMkara mahetA jaNAve che ke, zakita te kaMI jaDa padArthanuM bhItaranuM baLa (force) nahi, paraMtu paramezvarano potAnA svarUpane bahAra pragaTa karavAno svataMtra vega che. A Adyazakita cinmayI che; eTale ke svarUpane oLakhanAruM baLa che.' vaidika sAhityamAM aditi, zacI ane pRthvIne devatAonI zreNImAM sthAna ApIne AdizaktinI pratiSThA karavAmAM AvI che. jaina dharmamAM paNa zakitaupAsanAdharmanA prAraMbha sAthe saMlagna che. prA. eca. Ara. Thakkara lakhe che ke, dharmanI kAryapaddhati ane valaNa (zrI phrejhara mahodaye batAvyuM che tema) daivIzakitao tarapha namratA ane zaraNAgatinuM che. mAnava A daivI ane gUDha zakitaone (pUjA, prArthanA, vinavaNI vagere prakAranI dhArmika kriyAothI) prasanna karIne potAne isita vastuo prApta karavA prayatna kare che. je zakitaone te dhArmika kriyAothI prasanna kare che te zakitao sAmAjika che, zubhecchaka ke zubha saMkalpovALI che, tenI sAthe aMgata vyakitagata bhakitabhAvano saMbaMdha keLavI zakAya che." zakitatattva prati AkarSaNano A abhiprAya jainadharmane paNa lAgu pADI zakAya. jainadharmamAM zakitanI upAsanA keTalAye svarUpe jovA maLe che, jene sagavaDatAnI daSTie vargIkaraNa karIne A rIte vaheMcI zakAya: jaina ArAdhya devIo alpa pracalita alpa pracalita vyApaka rIte pracalita tIrthakaranI mAtAo vidyAdevIo dikumArikAo lakSmI zAsanadevIo athavA zAsanasuMdarIo sarasvatI prabodhita/dIkSita devIo Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [109 tIrthakaronI mAtAo : covIza tIrthakaronI mAtAonAM nAma A pramANe che : (1) marUdevI, (2) vijayAdevI, (3) senAdevI, (4) siddhArthA, (5) maMgalA, (6) suzImA, (7) pRthvIdevI, (8) lakSmaNAdevI, (9) rAmAdevI, (10) naMdAdevI, (11) viSNudevI, (12) jaya,(13) zyAmAdevI, (14) suyazA, (15) 6) AcarADavA, (17) zrIdavI, (18) devImAtA, (19) prabhAvatI, (20) padmAvatI, (21) vaprAdevI, (22) zivA, (23) vAmAM ane (24) trizalAdevI. vidyAdevIoH zrI bI. sI. bhaTTAcArya jaina IkanogrAphI' (pR. 164)mAM jaNAve che ke, alpa pracalita devIo uparAMta 16 vidyAdevIo paNa che. Aje bhale vidyAdevInI upAsanA moLI paDI hoya, paNa prAcInakALamAM zramaNo ane zrAvako dvArA vidyAdevInI upAsanA thatI; teno upayoga jainazAsananA hita mATe thato. 16 vidyAdevIonI mAhitI zrI pAdaliptAcArya kata nirvANa kalikA'mAM ane zrI vardhamAnasUri likhita 'AcAra dinakara'mAM maLe che. te parathI teno ahIM TUMka ullekha karI laIe. (1) zrI rohiNI - je puNyabIjane utpanna kare che. (2) zrI prajJapti - jene prakRSTa jJAna che. (3) zrI vajazRMkhalA - jenA hAthamAM duSTonuM damana karavA mATe vajanI zRMkhalA che. (4) zrI varjakuzA - jenA hAthamAM vaja ane aMkuza rahelA che. (5) zrI apraticakA - jenA cakranI barobarI koI karI zake nahi tevI. (6) zrI puruSadattA - je puruSane varadAna ApanArI che. (7) zrI kAlI - je duzmano pratye kALa jevI che. (8) zrI mahAkAlI - je vairIo pratye mahAkALa jevI che. (laukika matamAM kAlI ane mahAkAlInuM je raudra-hiMsaka rUpa manAyuM che, gheTAM-bakarAM vagere pazuono tene bali apAya che, tenA karatAM jainadharmamAM kAlI-mahAkAlIno ullekha saumya ane vidyAnI adhiSThAtrI devI tarIkeno che.) (9) zrI gaurI - jene jovAthI citta AkarSAya. gauravarNanI hovAne lIdhe gaurI. (10) zrI gAndhArI - gAndhAradezamAM janmelI. jenAthI gaMdha utpanna thAya che te. (11) zrI sarvIstra mahAjvAlA - jenAM sarva astromAMthI moTI jvAlAo nIkaLe che. (12) zrI mAnavI - je manuSyanI mAtAtulya che. (13) zrI vairoTayA - anyonya vairanI zAMti mATe jenuM Agamana thAya che. (14) zrI acchuptA - jene pApano sparza thato nathI. (15) zrI mAnasI - je dhyAna dharanAranA manane sAMnidhya kare te mAnasI. (16) zrI mahAmAnasI - je dhyAnarUDha manuSyane vizeSa sAMnidhya kare te. uparokata 16 vidyAdevIonAM nAmomAMthI keTalAMka nAmo to evAM che, je tIrthakaronI zAsanadevIonI sUcimAM paNa Ave che. temano ullekha pracalita devIo tarIke thaze. dikakumArikAo : zrI, hra, dhRti, kIrti, buddhi ane lakSmIno samAveza thAya che. zrI lakSmIdevIH jainazramaNo aparigrahI hovAne kAraNe teo thakI zrI lakSmIdevInI ArAdhanA balavattara banI nahI, to paNa jaina gahasthone tyAM lakSmInI pUjA-arcanAnI paraMparA avazya jovA maLe che. tIrthakaranI mAtAne avana pachI cauda svapna Ave che. temAMnuM eka svapna lakSmIdevInuM hoya che. e rIte paNa Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI krama gaumukha tuMbaDuM kusuma enuM mahattva ghaNuM che. vividha deva-devIonI kalpanA mAnavInI ane tenA vicAronI UMcI bhUmikAnuM sUcana kare che. A saMdarbhamAM prA. eca. Ara. Thakkara lakhe che ke, ' dharmano rASTrakakSAe vikAsa thatAM spaSTa vyakitatvavALA ghaNA devo vizenI mAnyatA polytheism vadhAre vikAsa pAmatI jAya che. devonuM jANe eka kuTuMba hoya ane vividha pada-kakSAnA devo svargamAM vase che ne te devo viSe manuSyonI zraddhA ane bhakita dhIme dhIme daDha thatI jAya che. Ama thavAthI keTalAMka deva-devIonI kalpanA udbhavI ane vadhu vyApaka banI. zAsanadevIo : ati pracalita devIomAM zAsanadevIo prathama krame Ave che. covIsa tIrthakaronI covIsa zAsanadevIo mAnavAmAM AvelI che. dareka tIrthaMkaranA zAsananI sthApanA veLAe adhiSThAyaka deva-devI tarIke yakSa-yakSiNIonI paNa sthApanA thAya che. jeo zAsana upara AvatAM vighno dUra kare che ane zAsanasevAne potAnI pharaja mAnI AjIvana sevA Ape che. covIza tIrthakaro ane temanAM yakSa-yakSiNInI vigata A pramANe che : tIrthakaranuM nAma cakSanuM nAma cakSiNInuM nAma RSabhadeva cakrezvarI (praticakA) ajitanAtha mahAyakSa ajitA saMbhavanAtha trimukha duritArI abhinaMdana yaza kAlI sumatinAtha mahAkAlI padmaprabhusvAmI suyAmAM supArzvanAtha mAtaMga zAntA caMdraprabhasvAmI vijaya bhRkuTI (jvAlAmAlinI) suvidhinAtha ajita zItalanAtha brahma azokA zreyAMsanAtha manuja mAnavI (zrIvatsA) vAsupUjya surakumAra caMDA (pravarA) 13 vimalanAtha paramukha viditA (vijayA) anaMtanAtha pAtAla aMkuzA dharmanAtha kinnara kaMdarpa (prajJapti) zAMtinAtha garuDa nirvANI kuMthunAtha gaMdharva balA (ayyatA 18 aranAtha yakSendra dhAraNI 19 mallinAtha dharaNapriyA (vairoTyA) - 20 munisuvratasvAmI varuNa naradattA 21 naminAtha bhUkuTi gAMdhArI 22 neminAtha gomedha aMbikA pANvanAtha pArzva padmAvatI mahAvIrasvAmI mAtaMgA siddhAyikA sutArikA kubera 24 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [111 uparokata nAmomAM saMpradAyabhede keTaloka taphAvata Ave che. yajJa-yakSiNIone jaina maMdiranA mULanAyaka sAthe sthApIne temanuM pUjana thAya che. yakSapUjA Aje ghaTI che, to paNa yakSiNIomAM zrI ra jvAlAmAlinI, aMbikA ane padmAvatInI ArAdhanA thatI hovAthI teono TUMkamAM paricaya meLavIe: devI cakezvarI : Aje paNa temanI ArAdhanA svataMtra rIte thAya che, ane bhakatone phaLadAyI nIvaDatI AvI che. prathama tIrthaMkaranA zAsanamAM utpanna thayelI devI cakezvarI bhagavAna RSabhadevanI zAsanadevI tarIke oLakhAya che. AyakSiNIno varNa suvarNa che. tene ATha hAtha ane cAramukha che. koika jagyAe AdevInI mUrtine cAra athavA soLa hAtha darzAvelA che. jyAM ATha bhujAonI kalpanA che tyAM temanA jamaNA hAthamAM varadamudrA, bANa, cakra ane pAza che, jyAre DAbo hAtha dhanuSya, vaja, cakra ane aMkuzathI vibhUSita che. bIjI mAnyatA pramANe pratyeka hAthamAM cakra dhAraNa karavAne lIdhe tene cakrezvarI kahevAya che. vAhana garuDanuM che. durgAsaptazatImAM garUDavAhInI devIne vaiSNavI nAmathI saMbodhana thayuM che. svabhAve A devI ghaNI udAra, vraja jevI kaThora chatAM puSpa jevI komaLa che. devI jvAlAmAlinI : athavA zrI bhRkuTIdevI ghaNA vakhatathI svataMtra pUjana pAmela che. teo AThamAM tIrthakara zrI caMdraprabhasvAmInI zAsanadevI che. jvAlAnI mAladhAraNa karavAne lIdhe temanuM A nAma paDayuM che. anya nAmo karArlAgI tathA vahina che. A devIno varNa pILo che. temane cAra bhujA che. jamaNA be hAtha paga ane mudagarathI zobhe che. DAbA be hAthamAM DhAla (phalaka) tathA parazu che. temane ATha hAtha hovAnI paNa mAnyatA che. - te paikI kramazaH trizUla, pAza, RSa, kodaDa, kArDa, phala, varada ane cakrane dhAraNa karelAM che. A devInuM vAhana mahiSa che. durgAsaptazatImAM mahiSavAhinI devI vArAhI nAme jANItI che. bIjI kalpanA pramANe A devInuM vAhana varAha che. dakSiNanA zimogA prAMtamAM narasiMha rAjapura pAse A devInuM eka hajAra varSa junuM maMdira che. tyAM Icchita vara ApanArI devI tarIke tenI ghaNI ja khyAti che. kumArikAo temanI khAsa bAdhAo rAkhe che. devi aMbikAH aMbA ke kukhAMDI yakSiNIno varNa suvarNa che. prAcInakALathI mAMDIne Ajadina sudhI hiMdu tathA jainadharmamAM temanI lokapriyatA ghaNI che. A devI bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAthanI zAsanadevI tarIke prasiddha che. temanuM nivAsasthAna giranAra darzAvAya che. A devInI khyAtIne kAraNe teramI sadInA zilpakAroe temanI mUrtine bhagavAna RSabhadeva sAthe AlekhavI zarU karI dIdhI hatI. zvetAmbara ane digambara saMpradAyamAM A devInA hAthanI saMkhyA aMge matabheda jovA maLe che. A devI cAra hAthavALI che. be hAthamAM AMbAnI DALa (bIjorU) ane pAza che. bIjA be hAthamAM aMkuza ane putra dhAraNa karela che. vAhana siMhanuM che. jaina mAnyatA pramANe aMbikAdevI pUrvabhavamAM mAnavI hatI, paraMtu deha choDayA bAdadevI banI. hiMdu dharmamAM te zakitano avatAra manAya che. bhAratabharamAM temanAM aneka yAtrAsthAno che. gujarAtanI uttara sarahade ArAsura pahADamAM temanuM mukhya yAtrAdhAma AveluM che. jainazAsananI samRddhi mATeyogadAna ApyuM che. yugapradhAnapada mATe yogya vyakitanA rUpamAM jinadattasUrine saMketa karavAnuM kArya A devI dvArA thayuM che. devI padmAvatI : zrI pArzvanAtha bhagavAnanA parama sevaka zrI dharaNendra jANItA che. zrI vairo ane zrI padmAvatI temanAM patnI che. eka divasa zrI pArzvakamAre kamaTha yogI dvArA paMcAni tapa mATe agnikuMDamAM nakhAyelA eka kASTamAMthI nAgane potAnA sevako dvArA bahAra kaDhAvyo. ane zrI pArzvakumAre nAgane maraNAsanna joine navakAra maMtra saMbhaLAvyo. bhagavAnanA mukhe navakAra maMtra sAMbhaLatA sAMbhaLatA nAga mRtyu pAmI dharaNendra nAme indra thayo. dharmendra, vairoTyA ane padmAvatIjI - e traNe eka samUhanA deva hovA chatAM lokapriyatAne lIdhe vyakitagata sthAna paNa pAmyA che. devI padmAvatI trevIsamA tIrthaMkara pArzvanAthanI zAsanadevI gaNAya che. temanuM varNa suvarNa manAya che. jainasAhityamAM bhagavAna mahAvIranA nirvANa bAda 170 varSe eTale ke vikrama saMvatanA 300 varSa pahelAM zrI bhadrabAhasvAmIe racela uvasaggaharaM stotra (upasargaharastotra) savAraMpA, padvaMtAnaHdhAmu Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112] [ zrI pArzvanAthapasarga-hAriNI -thI khyAla Ave che ke devI padmAvatI ane temanA patideva dharaNendranI madadathI zrI bhadrabAhusvAmIe eka vyaMtara dvArA zrIsaMdha upara thaI rahelA ghora upadravanuM nivAraNa karyuM hatuM. | vikramanI 11mI sadImAM zrI navimalasUrie zaMkhezvara pArzvanAtha stavanamAM padmAvatIne sarasvatI, durgA, tArA, zakita, adita, lakSmI, kAlI, tripura suMdarI, bhairavI, aMbikA ane kuMDalinI kahIne saMbodhI che. A devInuM vAhana mukta jAtino sarpa che, tethI temane kulluTanAgavAhinI paNa kahe che. devI traNa netravALI che. tenA mastaka para traNa/pAMca pheNono mukuTa darzAvAya che. padmAvatI devInI mUrti bhAratanA aneka prAcIna jaina maMdiramAM birAjamAna jovA maLe che. bhagavAna pArzvanAthanA lokaprasiddha prabhAva ane temanI sAthe saMbaMdha dharAvatAM -kSetromAM A devInuM yogadAna ghaNuM mahattvanuM rahyuM che. cheka trIjI sadImAM paNa padmAvatIdevIne lagatuM stutisAhitya jovA maLe che. A paraMparA soLamI sadI sudhI jaLavAI rahI che. zrI dharaNendranAgarAja ane zrI padmAvatI devInI bhakita karanAranAM sarva manoratho pUrAM thAya che. hakAramAM zrI pArzvanAtha, zrI dharaNendra tathA zrI padmAvatIdevI rahelAM che. A saMbaMdhamAM maMtrarAja rahasya' kahe che ke, 'varNanI aMte rahelo 'ha' e pArzva jina che. kalA e nAganI phaNA che. biMdu ane nAda e nAganA mastake rahelA maNi che. '2' e nAga (dharaNendra) che. ane '' e padmAvatI devI che. tenI vacce OMkAramAM arihaMtanI je AkRti che tene sUrime samajavAno che. keTalAka sthaLe zrI padmAvatIdevIne hrIMkAra kahI che, eTale ke DrIMkAra e padmAvatI devInuM akSara svarUpa che. tethI hUkAranI upAsanA karatA zrI padmAvatIdevI prasanna thAya che. jo ke hrIMkAranI upAsanA karatA sarva daivItattvonI upAsanA thaI zake che. A devInI ArAdhanA mATe aneka jAtanA kalpo, stotro, stutionI racanA thayelI che. te ja rIte aneka yaMtro-maMtro paNa astitvamAM AvelAM che. puruSAdAnIya zrI pArzvanAtha bhagavAnanI ananya sevikA, potAnA zabdAyamAna dhanuSyanA TaMkAra vaDe ghora upasargone dUra karanArI vajamaNinuM chatra dhAraNa karanArI bhaMgI-kAlI-karAlI vagerenAM parivAravALI ane caMDI-cAmuMDA-nityA nAmavALI, hU maMtrasvarUpiNI, sarvabhayone haranArI, sarSothI baMdhAyela jaTAjUTavALI, divyakuMDaLone dhAraNa karanArI, devavadhUo vaDe pUjAyelI, trinetrayukata, pakoNavALA cakranI madhyamAM praNAma karanArAone Icchita vara ApanArI, bhISaNa saMgrAmamAM ApanArI, gaurI-gAMdhArI-dhRti-mati vagere devIo vaDe pUjana pAmanArI, daridratA-upadravo-roga-zokane haNanArI, vividha dharmomAM vividha nAme oLakhAtI, sarasvatI svarUpe sarva vidyAone ApanArI temaja lakSmI rUpe vipula saMpattinI varSA karanArI che. ane jene puSpa khUba priya che, jene padma para ArUDha thavAno anurAga che, je kareNamAM gupta rIte vase che, mAMtriko-tAMtriko ane yogIo jenuM dhyAna dhare che evI padmAvatIdevI nAgarAja dharaNendranI priyatamA atyaMta lokapriya che. jyAM jyAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM maMdiro hoya che tyAM tyAM sthAna pAmanArI A devInAM pratIko parathI spaSTa thAya che ke kamaLa e pavitratA ane bhakitano saMketa che. te devI tamAma vidgone nAgapAzanI jema pakaDI lenArI che. ArAdhanA karanArane uttama varadAna ApanArI che. sarva zatruone aMkuzamAM rAkhanArI che. icchita phaLa pradAna karanArI che. rakatavarNa saubhAgyacilDrana hovAthI te saubhAgya pradAna karanArI che. traNa netravALI hovAthI agama-nigamanI vAto jANI zake che. nAganuM chatra temanI nAgajAtI darzAve che. devI sarasvatI : bhAratamAM kavio ane lekhako potAnI kRtionA AraMbhamAM ja sarasvatI/ zAradAdevIne vaMdana karIne AgaLa vadhe che, jethI kRtinI racanA yazasvI bane, temAM koI vighna na Ave. vyApArIo dIvALInA parve zAradAnuM khAsa pUjana kare che, jethI vyApAramAM vRddhi thAya, lAbha prApta thAya. ApaNe tyAM jene vidyAnI adhiSThAtRdevI mAnavAmAM Ave che te sarasvatIdevInI jaina dharmamAM caturbhuja mUrti jovA maLe che. jamaNI taraphano eka hAtha abhayamudrAmAM unnata che, bIjAmAM kamaLa che. DAbA hAthamAM pustaka ane akSamAlA che. devIno varNa zveta che. vAhana haMsa che. kezapAzamAM bAlendu zobhe che. jaina maMdiromAM sarasvatInI kalApUrNa ane AkarSaka Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [113 mUrtionAM darzana thAya che. vAjhevI zAradAnuM jainoe mAneluM svarUpa nirAluM che. - ati vikhyAta devIo : trIjA prakAramAM prabodhita, dIkSita devInA rUpamAM sacciyAmAtAne gaNAvI. zakAya. A hiMdu devI mahiSAsuramardinI athavA cAmuMDAnuM rUpa che. eka kathA che ke 13mI sadImAM zrI ratnaprabhasUrijIe A devIne jainadharmamAM dIkSita karI, je mAMsabhakSI maTIne ahiMsaka banI gai. | kurakullAdevI te sarponI devI che. zrI devasUrijIe tene bhRgukaccha (bharUca)mAM jainadharmathI vAsita banAvI hatI. paMDita rAhula sAMkRtyAyane A devIne bauddhonA tAMtrika saMpradAyanI vayAnI devI tarIke oLakhAvI che, jenI ArAdhanA jainadharmamAM 13mI sadIno thai. A devIne dhana, putra, svAthya ane saubhAgya pradAna karanArI kahI che. temanA yaMtro parathI lAge che ke koi samaye A devIno prabhAva bhAratamAM vistarelo hato. sUrimaMtra tathA bhadraguptAcAryajInA anubhavasiddha maMtra dvAtrizikAmAM temano maMtra Apela che. ekaMdare jaina devIono abhyAsa karatA kahI zakAya ke, devIo mukhyatve vipno-upasargo zAMta karavAnuM ane janakalyANanuM kArya kare che. te bhakatone varadAna ApanArI, dharmasaMbaMdhI vAdavivAdamAM vipakSone harAvanArI. ghera ghera jainazAsanano prabhAva vistAranArI, tAmasikatAno nAza karanArI ane kIrtinI-siddhinI sthApanA karanArI gaNAya che. jainadharmanI devIo tulanAmAM vadhu sAtvika, saumya ane ahiMsaka che. A devIonI pApANanI ane dhAtunI mUrtio maLe che, je bhAratanI saMskRti, kalA ane mUrtividhAnamAM aneruM sthAna dharAve che. zaru karI che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 'vizvamAM zakitaupAsanAno aitihAsika paricaya * DaoN. nArAyaNa ma. kaMsArA zakitanI upAsanA/ArAdhanA mAtra bhAratamAM ja nahi, vizvanA aneka dharmo ane saMpradAyomAM paNa jovA maLe che. A lekhanI saMdarbha sUcithI tenI pratIti thAya che. A lekhanA pATha sahitanA ullekho lekhakanA UMDA vAcana-manananI sAkSI pUre che. DaoN. kaMsArA sAheba saMskRta sAhityamAM prathama paMkitanA vidyApura5 che. vedo bhASA sAhitya, darzano ityAdi aneka vidyAzAkhAonA teo samartha marmajJa che. prastuta lekhamAM vizvamAM zakitapUjAnA pariprekSamAM temaNe bhAratanA vividha dharma saMpradAyomAM zakitapUjAnuM sthAna darzAvI ApyuM che. devIbhakata vimaLazAhe neminAtha bhagavAnanI adhiSThAyikA aMbIkAdevInI upAsanA karI che teno ItihAsa paNa romAMcaka che. A lekha nirAMtanI paLomAM vAMcavAnI khAsa bhalAmaNa che. -saMpAdaka duniyAnI badhI ja cIjo ane prANIonI janetA dharatI che. mRta zarIrano chello mukAma dharatI che. vanaspati, ghAsa, choDavAM, jIvAta, jIvaDAM, aLasiyAM, deDakAM, sApa vagere prANIonuM udgamasthAna ane nivAsasthAna dharatI che. emAMthI A badhuM janme che ane aMte emAM ja samAI jAya che. A hakIkta ati prAcIna-prAgaitihAsika kALamAM asaMskRta ke ardhasaMskRta lagabhaga pazusamAna jaMgalI jIvana jIvI rahelA mAnavanA lakSamAM tenA rojabarojanA jAta anubhavane lIdhe AvI hatI. tethI ja jagatanA sauthI prAcIna upalabdha graMtha-trasvedamAM pRthvIne mAtA ane AkAzane pitA tarIke oLakhAvyAM che. mAnavIya anubhavanI daSTie ati svAbhAvika ane aitihAsika daSTie sahaja lAge che. tethI ja Telare kahyuM che ke kudaratane lagatI koI ja kalpanA AkAza-pitA ane pRthvI-mAtAe baMne vizvanAM mAtA-pitA hovAnI kalpanA karatA vadhu saraLa ane sAdI hoI zake. tethI svAbhAvika rIte ja prAcIna pavitra dhAraNAo ane upAyayojanAo A daivI mAtApitAne lagatAM pratIko hovAnI zakayatAne samarthana Ape che. A baMnemAM pRthvImAtA aneka kAraNosara vadhu prAdhAnya dharAvatI jovAmAM Ave che. prAgaitihAsika khetIpradhAna jAtiomAM pRthvImAtAne yajJo-havano dvArA pUjavAmAM AvatI ane dhAmadhUmathI ADaMbarabharI rIte gupta tAMtrika karmakAMDa vaDe upAsavAmAM AvatI, kAraNa ke pRthvImAtA ke mAtRdevIno mULabhUta saMbaMdha zubhAgya ane samRddhi sAthe saMkaLAyelo hato. A kAraNe ja devInA pavitra pratIkone sikkA, mAdaLIyAM vageremAM kotarIne, upasAvIne hAthe ke gaLAmAM paheravAthI rakSaNa ane sadbhAgyanI prApti thatI hovAnI zraddhA mAnavanA manamAM ati prAcInakALathI ghara karI gaI hovAnuM jovA maLe che. jagatamAMnA sarva prANIo ane manuSyone jamyA pachI samajaNa ke svAyatta banatA sudhImAM poSaka ane mAraka, e ubhaya svarUpe sIdho paricaya potAnAM mAtApitAno ja thato hoya che. kema ke, sIdho ane satata saMbaMdha e baMne sAtheno ja hoya che, khAsa to mAtA sAthe. prastuta lekhamAM zakita upAsanAnuM mukhya svarUpa mAtA rUpe abhipreta che. e daSTie zakita-mAtRdevI upAsanAnA aitihAsika pAsA pUratI ApaNI carcAne sImita rAkhI che. mesopoTemiyA (IrAka), sIriyA, pelesTAIna, pheTa, eziyA mAInora vagere pradezomAM mAtRdevInI pUjA khUba pracalita hatI. ApaNe tyAM vedomAM aditi e eka mahAna devI che, ane teno nirdeza TvedamAM anekavAra thayo che. aditi sarva devonI ane sRSTinI janmadAtrI che. duniyAnA vividha dezonI vividha bhASAomAM A devIno 'a-sU-ti-ra-tu', 'aza-taru-tu', 'Izvara', 'astarate', 'akSara', atIretha', 'astara', astara', 'attara", "atara', 'ataragatisa' ane 'ha-hora' nAme nirdeza thayelo maLI Ave che. RgvadamAM Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [115 A aditi devamAtA' ke pRthvI' che, ema yAska ane sAyaNanI paraMparA svIkAre che. nighaMTukozamAM 'nAnA', 'aditi', IlA', 'mahI' vagerene 'vAka'nA arthavALA zabdo gaNAvyA che. DaoN. vAsadevazaraNa a ane aditi' paraspara saMkaLAyelA hovA tarapha dhyAna doryuM che. A nanA' e vAstavamAM sumera prajAnI mAtRdevI tathA ninehanI adhiSThAtrI hatI, ane ene nanA', InnnA ', 'anuni', 'naI vagere nAme oLa khavAmAM AvatI. urdake varka prajAnI mAtRdevI nIna', 'nanaI, ke nana' e devonA rAjA anunI putrI hatI. A devI mAtA hovA chatAM kanyAkumArInI jema brahmacAriNI che. A rIte yAskAcArya ane sAyaNAcArye darzAvelA nanA' zabdanA paraMparAgata arthaghaTananI pAchaLa prAgaitihAsika kALanI RgvadanA jamAnAnI paraMparAnuM pIThabaLa raheluM jaNAya che; ene AdhAre RgvadamAMnA 'telonI rakSA-3matiH para e nirdezomAMno koyaDo ukalI jAya che. purANomAMnI paraMparAmAM AdakSane sATha putrIo hatI. saMskRta bhASAmAM dAkSAyaNI' zabda sattAvIza nakSatrono vAcaka che, ane dAkSAyaNIo e dakSa prajApatinI putrIo gaNAya che. umA-pArvatI paNa dAkSAyaNI hatI. tethI RgvadamAM umAne aditi sAthe ekarUpa gaNI che. RgvadamAM dakSanI AkhyAyikA gha-pitA ane pRthvImAtAnA saMdarbhamAM Ave che. brAhmaNagraMthomAM AnuM samarthana maLe che. uttarakALamAM A AkhyAyikA parivartana pAmIne brahmA" ane tenI putrI 'vAku' ke 'sarasvatI' ke 'sAvitrI' rUpe purANa graMthomAM maLI Ave che. 'vAku' e aditinAM aneka nAmomAMnuM mahattvanuM eka nAma che, ane tene vANI ke vidyAnI devI gaNavAmAM AvI che. mahAbhArata,purANo ane tAMtrika sAhityamAM sarasvatI' ane 'sAvitrI'ne mahAna devI gaNAvI che. mahAbhAratamAM gAyatrI ke sAvitrIne brahmAnI patnI tarIke nirdezI che. purANomAM sarasvatI, sAvitrI, gAyatrI ane brahmANIne brahmAnI cAra putrIo tarIke paNa ullekhI che. emAMthI brahmANI e IndrANI, varaNANI, radrANI, bhavAnI vagerenI jema, brahmAnuM nArIrUpa paNa che. dakSa e mULe ghausa-pitA-AkAzapitA-rU5 radranuM ja eka nAma che. IrA', 'IDA' ke 'IlA" e annadAtrIdevI che, ane e ja annapUrNA che. A IrA-IDA-IlA phijIyana prajAmAM siMhavAhinI devI hatI ane romamAM ene IDa parvata para vasatA devonI mahAmAtRdevI - 'Mather deammagnaIdaea' tarIke oLakhavAmAM AvatI. sAyaprasamAMnA IDAliyanamAM gaNikAonI kaLadevatA ephoDAITa (=abhrayantIdevI)ne asaMkhya bAlikAosamarpita karavAmAM AvatI. grIka purAkathAmAMnI vinasadevI sisilInA erikasa parvata paranI 'ItaradevI' ane 'ekoDAITa' eka ja hatI. grIka zabda "IrA' che ane. jyAre saMskRtamAM 'IrA' zabdano artha 'ane' uparAMta 'pANI', 'surA' ane 'pRthvI" paNa thAya che. A devInA nararUpa tarIke caMdranI pUjA thatI hatI. mesopoTemiyAnA siriyA ane eziyA mAyanoranI sarahada najIkanA hArana zaheramAM A ja devatAnI pUjA dhAtujaDita bIjakalAnA caMdrathI gherAyelA zaMku AkAranA paththaranA pratIka rUpe thatI hatI. bhAratamAM A ja devanI pUjA caMdrazekhara ziva rUpe thatI. paththarano zaMku e jyotirliMga - jayoti rUpa pratIkAtmaka staMbha - gaNAtuM, nahIM ke puruSanI jananendriya. kaupItaki brAhmaNamAM to radrane caMdramA sAthe ekarUpa darzAvyA che. paraMtu pAzcAtya dezomAM mahadaMze caMdranI ekAtmakatAdevI sAthe mAnavAmAM AvatI. ura dezamAM nanara ane tenI patnI nit-gala caMdra tarIke pUjAtAM. grIka arnemisa ane romana DAyanA paNa caMdra tarIke pUjAtAM. A devI Zeus (5dhI) devatAnI brahmacAriNI putrI hatI, ane te sUryadeva epolonI joDIyA bahena hatI. bIjI grIka devI hekAte hatI, jene Zeus devatAe svarga, pRthvI ane samudramAM bhAga arpaNa karyo hato ane badhA jayazomAM tenuM AvAhana karavAmAM AvatuM. vaLI te bhUtapretonI adhiSThAtrI ane jAdumaMtranI devI hatI. RgvadamAM somane aditi tarIke saMbodhavAmAM Avyo che. aditine ghausa (AkAza), pRthivI (=jamIna), mAtA ane pitA kahevAmAM AvI che. rudra-zivanA ardhanArI narezvara svarUpanuM bIja A maMtromAM raheluM jaNAya che. vaidika IlA ane yava devatAonA pagaraNa IrAnanA Ilohima (ke IlAha ke ela) devatAmAM ane vAva (halDa, yahaveha)mAM pArakhI zakAya tema che. e ja rIte sina ke sini devanuM mULa vaidika sinIvAlImAM raheluM che. sinIvAlI (=amAvAsyA)no nirdeza caMdranI kuha, anumati ane rAjA nAmanI vividha kaLAo sAthe thayo che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI bebilonanI bhASAmAM umu' ke 'umA', akkadI zabda 'ummi" ane drAviDI zabda 'ummA" e mULe mAtRdevIvAcaka saMskRta zabda "umA'mAMthI utarI AvelA jaNAya che. phijIyano mAtRdevIne 'ammA' ke 'mA' kahe che. drAviDI bhASAomAM 'ammA' zabda "mA" rUpe paNa prAcInakALathI prayojAya che. zatapatha brAhmaNamAM A jagatane (=dharatIne) 'mA' kahI che. vedo ane brAhmaNagraMthomAM sinIvAlIne ' sukapa' (=suMdara aMboDAvALI), sukurIrA' (=suMdara mukuTavALI) ane svaupazA" (=suMdara aMgovALI) kahI che. somavatI (=somavAranA roja AvatI) amAvAsyA pavitra gaNAya che. ane amAvAsyAne divase karavAmAM Avato yajJa aditine arpaNa thAya che. garbhAdhAna mATe paNa sinIvAlInI pUjA karavAmAM AvatI. purANomAM IlAdevI ailavaMzanI ke somavaMzanI janmadAtrI banI jAya che. arabastAnamAM IlAha'ne IlAta', 'alAta" ke "allAha" tarIke oLakhatA. purANonI jema A devI pAchaLa thI nararUpamAM pUjAvA lAgI hatI. saMskRta bhASAmAM allA', 'akkA', 'ambA" e mAtA ke devIno arthadarzAve che. bhAratamAM IDA annapUrNA paNa banI. prAcIna ITalImAM eAnnaParenna tarIke pUjAtI. akkadadezanI bhASAmAM AyA, maiyA ke AI zabda mAtRdevIno artha darzAve che. kAnaDI ane marAThImAM 'AI' (=mAtA) ane hindI bhASAmAM 'AyA' zabda dhAtrI ( dAyaNa ke pRthvI)nA arthamAM prayojAya che. A AyA" ke "AI" e sumera ane kAdI prajAomAM sUryadevatA ninibanI patnI rUpe khUba prAcIna devI tarIke pUjAtI. vebara, kuna, bArtha, mekasamUlara, banera zAstrI vagerenAM saMzodhana anusAra mAtRdevInA upAsako phijIyano e bhAratamAMnA bhuguo ja hatA ane jaLanA anupaMge trasvedamAM temano nirdeza thayo che. hopakinsa jaNAve che ke parazurAmane ziva upAsaka mAnavAmAM Ave che, ane kAlInA maMdiramAM parazurAmanI alaga derI rAkhavAmAM Ave che. kAraNa ke temanI kAlI upAsaka mAtA reNukAne temaNe zudra strInuM mastaka coMTADIne sajIvana karelI. ellAmA (=sarvAmbA) devInuM mastaka reNukAnuM che ema devIpUjAnI paraMparA svIkAre che, ane parazurAma aMbikA ke ellAmbAnA upAsaka hatA. bhAratIya paurANika paraMparAmAM parazurAmane bhArgava ke reNukeya ke reNukAsUta tarIke oLakhavAmAM Ave che. kArlDIyana naLA upara pharasI AyudhanI pavitra nizAnI che; devIpUjAmAM mAchalI, sarpa, azvattha ane kabutaranAM pratIko sAthe tenI pUjA karavAmAM AvatI. ghaNIvAra tenI sAthe gAyanI, IMgaDAM vacce bhAlA ane DhAla dhAraNa karelI devI rUpe paNa pUjA thatI. zivanuM paNa AvAhana bhArgava ke bhRgunAtha tarIke masyapurANamAM karavAmAM AvyuM che. bhRguoe agninI zodha karyAnuM mAnavAmAM Ave che. RgvadamAM bhRguono ullekha anu, puru, dudha ane tuvaMzonI sAthe thayo che. sRjayo ke vaitahavyonI jema A vaMzo kAThiyAvADa, gujarAta ane mALavAnA nivAsIo hatA. bebilonanI bhASAmAM ummu' ke ummA', akkadI zabda 'ummi" ane drAviDI zabda 'ummA' e mULa mAtRdevavAcaka saMskRta zabda 'umA'mAMthI utarI AvelA jaNAya che. phijIyano mAtRdevIne 'ammA' ke 'mA' kahe che. bhArgavo hambA, ambi ke aMbikAnI upAsanA karatA; A devI rudranI yoni (=janmadAtrI) paNa gaNAtI, tethI ja bhairavane devIputra mAnavAmAM Ave che. drAviDI bhASAomAM ammA' zabda "mA" rUpe paNa prAcInakALathI prayojAya che. zatapatha brAhmaNamAM A jagatane (=dharatIne) 'mA' kahI che. bhRguo vagere 'parAvata' pradezamAM vasatA. A uparAvata' e yutisa nadIno pradeza hato. ane arvAvata (=arvasthAna =arabastAna =ghoDAono pradeza)mAMnI IlAha" ke "allAha' e vaidika IlA" ke "allA'nuM parivartana rUpa ja hatuM. A rIte prAcInakALathI pRthvInA lagabhaga badhA ja prAgaitihAsika dezomAM zakita-mAtRdevInI upAsanA pracalita hovAnuM jaNAya che. RgvadamAM jagatanI Adi zakitane 'ajA' kahI che ane vizvanI akhila sattA (=astitva). caitanya, jJAna, prakAza, AnaMda, kriyA, sAmarthya e badhAM A ja zakitanAM kAryo che. durgAsaptazatImAM Ane ja kALarAtrI, mahArAtrI, mahAmAyA, mahAvidyA ane mahAkALI-mahAlakSmI- mahAsarasvatI Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA e triguNAtmaka traNa devIo tathA temanAM yugma puruSarUpa brahmA-viSNu-mahezanI janmadAtrI AdyA jagajjananI tarIke oLakhAvI che. te mULamAM avyakata che ane pachI traNa mahAdevIo ane traNa mukhya devo rUpe kAryavazAt pragaTa thAya che ema purANa paraMparAmAM svIkAravAmAM AvyuM che. A AdyAzakitamAMthI pragaTa thayelI traNa mahAdevIomAMthI aindrI, brAhmI, mAhezvarI, vaiSNavI, vArAhI, nArasiMhI, kaumArI, cAmuMDA, aparAjItA e nava athavA zailaputrI, brahmacAriNI, caMdraghaMTA, kUSmAMDA, skandamAtA, kAtyAyanI, kAlarAtrI, mahAgaurI ane siddhidAtrI e nava devIone 'navadurgA' tarIke pUjavAmAM Ave che. A ja mULa navadurgAonI sAthe AdyAzakitamAMthI pragaTa thayelI manAtI cosaTha yoginIo paNa devIupAsanAmAM khUba mahattvanuM sthAna dharAve che. A zakita--upAsanA bhAratamAM ati prAcInakALathI cAlatI AvI che ane AraMbhathI ja zaiva-upAsanA sAthe teno ghaniSTha saMbaMdha rahelo che. eziyA mAyanora, IjIpta, phiniziyA, grIsa vagere dezomAM koIne koIsvarUpamAM tenI upAsanA pracalita hatI e spaSTa jaNAI Ave che; eTaluM ja nahIM, paNa e dezomAMnI A aMgenI mAnyatAo ane siddhAMtomAM bhAratIya zakitavAda sAthe atizaya sAmya paNa jovA maLe che. tethI mAtA-zakitanI upAsanA paddhati prAcInakALe vizvanA khUNe khUNe pracalita hatI evuM jaNAya che. [117 bhAratamAM vedonA zrautakALamAM eka sat brahmanI vyApaka devatAmayI zakitanuM upAsya rUpa gAyatrI, sAvitrI ke sarasvatI rUpe nirUpAyuM che. AraNyaka ane upaniSad graMthomAM A zakitane subhagA, suMdarI, aMbikA ane tripurA paNa kahI che, ane tenI upAsanAnuM varNana karanAra vedakAMDane saubhAgyakAMDa kahe che, je atharvavedano bhAga manAya che. A maMtronA maulika arthayajJavidyAne lagatA hovAchatAM tenA AdhyAtmika artho devIupAsanAne lagatA che. parazurAma vagerenA 'kalpasUtro'mAM A aMge vistRta chaNAvaTa thayelI che, ane tenI anuSThAnapaddhatinA aneka graMtho AgamomAM, yAmalomAM ane taMtragraMthomAM dAkhala thayA che. A zikitavAdanAM rahasyanAM mULa upaniSadomAM che. bhAratamAM anAdikALathI devI rUpe zakitanI upAsanA cAlI AvI che. bhAratanA vividha pradezomAM 72 athavA 108 zikatapITho che e khUba jANItuM che. A mahApIThomAM vada AThama, Aso ane caitramAM ekamathI noma sudhI tithio, amAvAsyA ane pUrNimA e devInI upAsanAnI mukhya mahattvanI tithio gaNAya che. devIpUjAnI vividha prathAonI vyavasthA besADavA Adya zaMkarAcArye prasiddha pUjana paddhationuM vAma ane dakSiNa, kaula ane sAmayika e rItie vargIkaraNa karIne prajAne sanmArge vALavA mATe zAkatasaMpradAyanA uddhArano baliSTha prayAsa karyo hato, ane emano 'saundaryalaharI'mAM zrIkuLanI mukhya zrIvidyAne sAmayika dizAmAM vALavAno emano prayAsa joI zakAya che. devI bhAgavatanA sAtamA skandhamAM zakitapUjAnAM sthAnono nirdeza che. te anusAra bhAratamAMnI ekaso te ATha zakitapIThomAM sthApita thayela devIonAM nAma A pramANe cheH vizAlAkSI, liMgadhAriNI, lalitA, kAmukI, kumudA, vizvakAmA, gomatI, kALacAriNI, madotkarA, jayantI, gaurI, raMbhA, kIrtimati, vizvezvarI, puruhUtA, sanmArgadAyinI, maMdA, bhadrakarNikA, bhavAnI bilvapatrikA, mAdhavI, bhadrA, jayA, kamalA, rudrANI, kAlI, mahAdevI, jalapriyA, mahAliMgA, mukuTezvarI, kumArI, lalitAmbikA, maMgalA, vimalA, utpalAkSI, mahotpalA, amoghAkSI, pATalA, nArAyaNI, rudrasuMdarI, vipulA, kalyANI, ekavIrA, caMdrakA, ramaNA, mRgAvatI, koTavI, sugandhA, trisaMdhyA, ratipriyA, naMdinI, zubhAnaMdA, rukamaNI, rAdhA, devakI, paramezvarI, sItA, vindhyavAsInI, mahAlakSmI, umAdevI, Arogya, mahezvarI, abhayA, nitambA, mAMDavI, svAhA, pracaMDA, caMDikA, varA2ohA, puSkarAvatI, devamAtA, pArAvArA, mahAbhAgA, piMgalezvarI, siMhIkA, atizAMkarI, lolA, subhadrA, lakSmI, anaMgA, vizvamukhI, tArA, puSTi, medhA, bhImA, tRSTi, dharA, dhRti, kalA, zivadhArINI, amRtA, urvazI, auSadhI, kuzovikA, manmayA, satyavAdinI, vaMdaniyA, nidhi, gAyatrI, pArvatI, IndrANI, sarasvatI, prabhA, vaiSNavI,arundhatI, tilottamA, brahmakalA ane zakita. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ] 'maMtracuDAmaNi'mAM bAvana mahApITho gaNAvyAM che, ane devIgItAnA AThamA aghyAyamAM boMtera pITho gaNAvyAM che. A mahAzakitapITho ane temanAM sthAno nIce mujaba che : [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI lakSmI (kolhApura), reNukA (mAtRpura- sahyAdrimAM), tulajA (tulajApura), saptazRMgI (saptazRMga-nAsika pAse), hiMgulA (hiMgaLAja), jvALAmukhI, zAkaMbharI (rAjasthAna), bhrAmarI (zrIzaila), rakatadaMtikA, durgA, viMdhyavAsinI (viMdhyAcala), annapUrNA, kAMcI (kAMcIpura), bhImAdevI, vimalA, caMdralA (karNATaka), kauzikI, nIlAmbA (nIla parvata), jAMbunadezvarI, zrI (zrInagara), gRhyakAlI (nepAla), mInAkSI (cidaMbaram), suMdarI (vedAraNya), parAzakita (purI ekAmbara), mahAlayA (mallArI), yogezvarI (jogezvarI), nIla sarasvatI (cIna), bagalA (vaizvanAtha), bhuvanezvarI (maNidvIpa), kAmAkSI (AsAra), gAyatrI (puSkara), caMDikA (amarezvara), puSkarekSiNI (prabhAsa), liMgadhAriNI (naimiSAraNya), puruSutA (puSkarAkSa), rati (ASADhI), caMDamuMDi ke daMDinI (mahAsthAna), bhUti (bhADabhUta), nAkulI (nAkula- narmadA taTe), caMdrikA (harizcaMdra), zAMkarI (zrIgiri), trizUlA (jaTayezvara), sUkSmA (AmrAtakezvara), zAMkarI (mahAkAla), zarvANI (madhyapradeza), mArgadAyinI (kedAra), bhairavI (bhairava), maMgaLA (gayA), sthANupriyA (kurukSetra), svAyaMbhuvi (nAkula), ugrA (kanakhala), vizvezA (vimalezvara), mahAnaMdA (aTTahAsa), mahAMtakA (mahendra), bhImezvarI (vastrApatha), bhavAnI zAMkarI (ardhakoTika), rUdrANI (rUdrakoTi), vizAlAkSI (kAzI), mahAbhAgA (mahAlaya), bhadrakarNI (gokarNa), bhadrA (bhadrakarNika), utpalAkSI (suvarNAkSa), sthACIzA (sthANu), kamalA (kamalAlaya), pracaMDA (chagalaMDaka), trisaMdhyA (kuDala), mukuTezvarI (mAkoTa), zAMDakI (maMDaleza), kAlI (kAlaMjara), dhvani (zaMkukarNa), sthUlA (sthUlakezvara) ane hallekhA (jJAnInuM hRdayAMbuja). A sthAnomAM keTalAMka bhUlokamAM pratyakSa sthAno che, keTalAMka piMDamAM adhyAtma sthAno che. A mahApITho te zAkatonAM tIrthaM gaNAya che, ane upara jaNAvela vratacarcAnA divasomAM naimittika pUjana ane cakrapUjana paNa thAya che. maryAditazakitavALA guruo mAtra pote siddha karelI vidyAnI ja dIkSA ApI zake che, jyAre siddha ke divya guru game te sAdhakanuM kalyANa karanArI dIkSA ApI zake che. gurunI jema ziSya-sAdhakanA paNa taMtromAM traNa prakAra mAnavAmAM AvyA che H (1) pazu adhikArI arthAt manuSya hovA chatAM jenAmAM kAma, krodha, lobha, moha, mada ane matsya e cha pazudharmo ke AsurIbhAva nivRtta thayo nathI tevA; (2) vIra adhikArI arthAta jenAmAM vIrabhAva ke dhagaza baLavAna che tevA; (3) divya adhikArI arthAt jenAmAM manuSya zarIra hovA chatAM kAmAdi doSono laya thayo che tevA. A sAdhakonAM sAdhano ane vidhi te te adhikArane anurUpa hoya che. tAMtrikoe sAdhanAmAM strIne Avazyaka sAdhana -parama pavitra sAdhikA- mAnI che. AvI strI moTebhAge svakIyA zakita hoya che. lagabhaga sAtamA-AThamA saikA sudhI ziSTaAcAra kone kahevo te bAbatamAM vaidiko ane bauddho vacce bhAre matabheda cAlato hato. bhagavAna buddhano Adeza ahiMsAno hovA chatAM hAla badhA ja bauddhadharmanA vistAravALA cIna, jApAna, zrIlaMkA vagere sthAnomAM mAMsabhakSaNa thAya che. mAtra A bAbatamAM jainoe ja viziSTatA jALavI che. sahaja jIvananA sahabhAvI doSomAMthI chUTI kramapUrvaka zI rIte UMce caDhI UMcA dharmanuM pAlana karavuM e dhyeya tAMtrikoe rAkhyuM jaNAya che. zAstra, sadAcAra ane ApaNo adhikAra kevo ane keTalo che eno potAnI jAte athavA gurujano dvArA nirNaya karIne dharmanuM anuSThAna karavuM evo dharmanA tattvano nirNaya che, ane te tAMtrikone paNa mAnya che. zakitavAda pote tattvavidyAno siddhAMta hovAthI teno nAmAntare ane rUpAntare bIjA aneka dharmomAM praveza thayo che. zAkatavAda bauddhadharmanA mahAyAnamAM eTalo badho vyApI gayo che ke hindu dharmanI taMtrasAdhanA ane mahAyAna bauddhamatanI taMtrasAdhanAnuM pRththakaraNa karavuM e kaThina kAma che. aitihAsika daSTie jotAM, hAlano hindudharma je rUpamAM che te rUpane racavAmAM bauddhadharme ane bauddha tattvajJAne moTo hisso Apyo che. bauddhamatanA grAhya aMzono paurANika hindudharmamAM brAhmaNoe praveza karAvyo che. brAhmaNo ane bauddhau vacce darzanazAstramAM ane AcArazAstramAM ghaNI Apale thaI che. bhAratavarSamAM bauddhadharma hindudharmanA saMpradAya rUpe pragaTa thaIne temAM ja te zamI gayo che. bauddhadharmano taMtra-saMpradAya A muddAnI sAbitI Ape che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [119 zAkatasAdhanAnuM bauddhataMtra- prakriyAmAMnuM nirUpaNa hindu taMtrazAstrane anusaratuM che, mAtra devatAono nAmabheda che; paraMtu vastunA nAmabhedathI vastasvarUpa badalAtuM nathI, e pratyeka vivekIne saraLatAthI samajAya ema che. jainadharma IzvaravAdI nathI, paNa tIrthakaravAdI che -gurupUjaka che. temanA tIrthasthAnomAM devInI mUrtionuM sthApana ghaNebhAge jovAmAM Ave che. gujarAtamAM aMbAjI mAtAnA sthAna najIka jainadharmI vimaLazA zeThe baMdhAvela kuMbhAriyAnA jainamaMdiro che. vimaLazA devIbhakata hatA ane temane mAtAjI prasanna thavAthI temane ghaNuM dhana maLyuM ane temAMthI Abu uparanAM vizvaprasiddha delavADAnAM jainamaMdiro baMdhAvyAM. jainazAsana sAthe zAkatamatano koI saMbaMdha na hoya to lokarItinuM maMtavya je haju sudhI jainomAM pracalita che te Take nahIM. jainayatio tAMtrika upAsanA karanArA hatA e muddo vicAravA jevo nathI. paNa jainazAsanamAMA zakitanI tAMtrika bhakita ane upAsanA kevI rIte pravezI e vicAravA yogya prazna che. jainazAsanamAM tIrthakarane lagatA dhyAnayoganuM vidhAna che. te dhyAnanA dharmadhyAna ane zukaladhyAna evA mukhya be vibhAga che. temAM dharmadhyAnamAM cAra vibhAgo che: (1) piMDastha, (2) padastha, (3) rUpastha ane (4). rUpavarjita. jaina dhyAnayoganuM nirUpaNa hemacaMdrasUrinA yogazAstramAM sArI rIte karavAmAM AvyuM che. piMDastha dhyAnamAM piDa-dehamAM dhyAnanuM AlaMbana hoya che, ane temAM potAnA AtmAne sarvajJasama, kalyANaguNayukata rUpe dehamAM rahelo mAnIne dhyAna karavAmAM Ave che, tethI AvA dhyAnIne maMtramaMDalanI zuddha zakitao, zAkinI Adi zadra yoginIo bAdhA karI zakatI nathI ane hiMsaka svabhAvavALA prANIo tenI najIka AvI UbhAM hoya to khaMbhita thaI jAya che. padastha dhyAnamAM hinduonA paryakravedhanI paddhati pramANe varNamayI devatAnuM ciMtana hoya che. A dhyAnayoganI ane maMtrazAstranI saghaLI paddhati samAna jaNAya che, jemAM vizuddhacakrathI mULAdhAra ane AjJAcakramAM varNamAtRkAnA nyAsanuM vidhAna karIne mAtRkAvyAnanuM vidhAna karavAmAM Ave che. ahIM pharaka eTalo ja karavAmAM Avyo che ke nAbhisthAnamAM poDazadalamAM soLa svaramAtrAo, hRdayasthAnamAM covIsa dalamAM madhyakarNikA sAthe pacIsa akSaro ane mUlAdhAramAM maTatapa e varNASTakagoThavavAnI paddhati apanAvI che. vaLI nAbhijIMdanI nIce adala pAnI bhAvanA bAMdhI, temAM varNASTaka goThavI dareka dalanA saMdhimAM mardana pada goThavI hrasva, dIrgha ane plata uccAra vaDe nAbhi, hRdaya, kaMTha vagere sthAnone sateja karI suSamyA mArge potAnA jIvane urdhvagAmI karI, tenA aMtaramAM aMtarAtmAnuM zodhana vagere dvArA atadeva sAthepiMDastha jIvanI ekatAnA anubhavanuM vidhAna paNa karavAmAM AveluM che. A uparAMta bIjI aneka maMtronI paraMparA vaDe zakitayukata AtmasvarUpanI bhAvanAonuM vidhAna kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUrie yogazAstramAM karyuM che. A rIte piMDastha ane padastha dhyAnayogamAM jainoe taMtrasAdhanA ane taMtrazakitano tathA atnI ke mUla vastunI zakitano devatAbhAve svIkAra karyo che. jaina kavioe zAkata saMpradAyanA sArasvata kalpane svIkAryo che, arthAt sarasvatInI upAsanAne pratyakSa mAnyatA ApI che. sarasvatInI pUjA uparAMta jainomAM pratyeka tIrthakaranI eka eka zAsanadevI mAnavAmAM AvI che. zvetAmbara mata pramANe A covIsa devIo A mujaba cheH (1) cakezvarI, (2) ajItabalA, (3) duritArI, (4) kAlIkA, (5) mahAkAlI, (6) zyAmA, (7) zAntA, (8) jvAlA, (9) sutArakA, (10) azokA, (11) zrIvatsA. (12) caMDI, (13) vijayA. (14) aMkazA, (15) pannagA, (16) nirvANI, (17) balA, (18) dhAriNI, (19) dharaNapriyA, (20) naradattA, (21) gAMdhArI, (22) aMbikA, (23) padmAvatI, (24) siddhAyikA. AmAM padmAvatI e tIrthakara bhagavAna pArzvanAthanI zAsanadevI che te lakSamAM rAkhavuM joIe. sarasvatInA soLa vidyAvyuhomAnavAmAM AvyA cheH (1) rohiNI, (2) prajJapti, (3) vajazRMkhalA, (4) kulizAMkuzA, (5) cakezvarI, (6) naradattA, (7) kAlI, () mahAkAlI, (9) gaurI, (10) gAMdhArI, (11) sagnamahAjvAlA, (12) mAnavI, (13) vairAMTya, (14) achuptA (=ayyatA), (15) mAnasI ane (16) mahAmAnasikA. A rIte zaktinI upAsanA jainomAM paNa ISTa mAnavAmAM AvI che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 ] [ zrI pArvenAthopasarga-hAriNI zakita ane zAtAno srota che. prA. puruSottama gaNeza mAvaLaMkara bhAratanA prabuddha mAnavomAM jemanI gaNanA prathama paMkitamAM thAya che ane AjanA kharaDAyelA rAjakAraNamAM jeo muThI UMcerA mAnavI che te prA. mAvaLaMkare jIvanamAM Adarza ane AcaraNanA samanvayane siddha karela che, te prastuta lekha darzAve che. mAMgaNI che tyAM lAgaNI nathI. prArthanA to ApavAnI vastu che. vizvanA paryAvaraNamAM zubha bhAvonI pratiSThA karavI ane IndriyAtIta avasthAnuM anubhAvana karavAnI preraNA pAmavI enuM nAma prArthanA che. eka samartha ciMtakanI anokhI anubhUti paNa ahIM pAmavA maLaze. -- saMpAdaka prabhu AgaLa karela araja, enuM nAma prArthanA ! kazI garajane kAraNe karelI mAMgaNI nahIM, paNa sahajabhAve bhagavAna samakSa rajU thayelI bhAvAMjali e sAcI prArthanA ! - prArthanA karavAno haka manuSyamAtrane che; e phaLe ke na phaLe te vAta judI che. kharekhara to prArthanAnuM dhyeya phalaprApti che ja nahi. prArthanAmAM aMtaranI abhivyakita hoya che. prabhumAM nahi mAnanAra vyakita paNa prArthanA karavAne adhikArI che. janmathI nahI, janma pahelAMthI, prabhu-parAyaNatAnA UcharavAnA saMskAra sadbhAgya sAMpaDyA che, ane e lhAvo AjIvana mANato rahyo chuM. gharamAM ane kuTuMbamAM dharmamaya vAtAvaraNa haMmezA evuM rahyuM che ke prabhunI saMnidhi satata che evo AchopAtaLo anubhava thato rahyo che. jaya jaya raghuvIra samartha ! ' jamavAnuM zarU karatAM pahelAM, nAnAMmoTAM sahu ekasAthe moTA avAje A "prArthanA gAya. nAnapaNathI ja e roja bevAra karavAnI ane sAMbhaLavAnI amane sahune Teva. varSo jatAM pAchaLathI, 'oma sahanAvavatu'vALI jANItI prArthanA paNa ame bhojana samaye ghaNIvAra karatAM. be zlokavALI marAThI prArthanAne badale A nAnakaDo saMskRta zloka jaladI pUro thato, eTale ame nAhIne saMskRta prArthanA karatAM, jethI jaladI jaladI jamavA maLe ! pUjya dAdAsAheba hoya tyAre to acUka rAmadAsa svAmInI ja prArthanA thatI; pitAjInI gerahAjarIno lAbha laI ame bALako saMskRtamAM TUMkamAM patAvatA!dAdAsAhebane enI khabara to paDI ja gaI, ane emaNe ja pachI saMskRta prArthanA cAlu rAkhIne amAro bhAra haLavo karyo ! Aje paNa gharanAM ame sahu A rIte marAThI ke saMskRtamAM prArthanA karIne ja jamIe chIe. thoDAM varSa pahelAM rAjakoTamAM zrI rAmakRSNa AzramamAMnA eka jAhera samAraMbha mATe huM atithi vakatA tarIke gayelo tyAre tyAMnA prAsAdika bhojana pahelAM brahmArpaNa brahmahavirUno gItAnA cothA adhyAyamAMno 24mo zloka meM sAMbhaLyo, ane mane e gamyo eTale ghera pAchA AvIne thoDo samaya A prArthanA paNa cAlI ! jo ke mAre umeravuM joIe ke rAmadAsa svAmInA be zloko bhojanAraMbhe gAvAnuM vadhAre game che ane prastuta paNa vadhu lAge che. prAraMbhamAM ja meM jaNAvyuM tema, prabhu pAse kazuM mAgavA mATe prArthanA karavAnuM valaNa rahyuM nathI. prabhanI kapA to apAra ane asIma che. e ApaNA para varasatI ja rahe che, paNa e tarapha mITa mAMDavAM jatAM e sarakI jAya che. ApaNe ApaNuM niyata kArya prAmANikapaNe ane kartavyabuddhithI karyuM javuM, phaLa jyAre AvavAnuM hoya tyAre enI meLe Avaze ja. paNa e na Ave toye puruSArtha karyAno saMtoSa ane AnaMda svayaM eka phaLa nathI zuM ! vaLI, Izvara prArthanA ane prabhukRpAno artha e che ke ApaNA darekanA jIvanamAM je kAMI sAruM-narasuM, sukha-duHkha, Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [121 prArthanAmAM zabdo karatAMye bhAvanuM mahattva vizeSa che. hRdayamAM prabhu vaselo hoya to mukhe eka paNa zabda na Ave toye prArthanA sarasa thAya. naryA zabdo hoya ane hRdayabhAva na hoya to prArthanA azakaya ja ! ghaNIvAra ApaNane sAva aNadhArI rIte prabhu ugArI le che ke rasto sUjhADe che te hRdayamAMnI sAcI prArthanAnA baLe ja ! gAMdhIjI to kahetA ke, pratyeka agniparIkSA vakhate emane prArthanAmAMthI ja preraNA ane sAmarthya maLI rahetA ! taDakI-chAMyaDI Ave e badhI ja IzvarakRpA ane deNa che ema svIkArIne samatolapaNe ne svasthapaNe jIvanayAtrA rAkhavI ane AgaLa vadhAravI. eTale, prabhu pAse kazuM mAgavA huM prArthanA karato nathI. bhaNato hato tyAre parIkSA ApavA jatAM ke cUMTaNImAM Ubho hou tyAre matadAnanA divase, ke evI anya agatyanI kasoTInI kSaNoe IzvarasmaraNa karavAnuM huM kadI bhUlyo nathI. paNa eve vakhate meM kayAreya evI prArthanA karI nathI ke, he Izvara! tuM mane parIkSAmAM uttama rIte pAsa karAvaje, ke cUMTaNImAM mane jitADaje !" bahAragAma jatI vakhate, gherathI nIkaLatAM ane ghera sukharUpa pAchA pharatAM, thoDI kSaNo vidhivat prArthanA karato rahyo chuM. paNa emAMye kazuM meLavavAnA pyAla karatAM pravAsanI nirvighnatA ane sArthakatA badala kRtajJatAnI lAgaNI vyakata karuM chuM. vimAnanI musApharI avAranavAra kare tyAre vimAna uDatAM ke utaratAM manomana prArthanA thaI jAya che. sahIsalAmata rahevAne ane prabhu kare ne AkharI kSaNo AvI UbhI hoya to hRdayamAM ane mukhe prabhunuM dhyAna ane nAma hoya to uttama evA svArthabhAve! samagra saMtapta rASTranI bhAvanAno paDagho pADavAnI javAbadArI eka lokapratinidhi tarIke nibhAvavAnI AvI tyAre aMtaramAM evo bhAva thayelo ke, prabhuno ja avAja prajAkIya gRhamAM rajU karavAnI kAmagIrI prabhue mane soMpI che! saMsadIya jIvanano e agharo ane anero anubhava Aje jyAre pUro pragaTa karuM chuM tyAre e paNa umeryuM ke lokasabhAmAMnA mArA e vakhatanA lagabhaga be Dajhana pravacano vakhate zrI gaNeza'nI rojanI pUjAmAMnI nAnI zI mUrti mArI sAthe hoya ja. kharekhara to, zrI gaNeza'nI sAthe huM to hAjara hato, ane sAkSIe bolato hato! prArthanAnI zakita keTalI akhUTa ane adabhUta che enI javalaMta pratIti mane A pravacano vakhate viziSTa mAtrAmAM thaI. jIvanamAM vividha kSetromAM jemaNe kazuMye virala siddha karyuM che evA vairyazIla AtmAoe prabhusmaraNa ane prArthanA karIne ja kAryAraMbha karyo che evuM keTakeTalAM jIvanacaritramAM vAMceluM! ApaNA potAnA samayamAM mahAtmA gAMdhIno dAkhalo jIvaMta ane sadAne mATe preraka che ja. - prArthanAmAM zabdo karatAMye bhAvanuM mahattva vizeSa che. hRdayamAM prabhu vaselo hoya to mukhe eka paNa zabda na Ave toye prArthanA sarasa thAya. naryA zabdo hoya ane hRdayabhAva na hoya to prArthanA azakaya ja! ghaNIvAra ApaNane sAva aNadhArI rIte prabhu ugArI le che ke rasto sUjhADe che te hRdayamAMnI sAcI prArthanAnA baLe ja! gAMdhIjI to kahetA ke, pratyeka agniparIkSA vakhate emane prArthanAmAMthI ja preraNA ane sAmarthya maLI rahetA! "prArthanA karyA vinA huM eka paNa pagaluM bharato nathI.' evuM emaNe noMdhyuM che. vaLI, emaNe lakhyuM che ke, jiMdagImAM prArthanAe mane bacAvyo che. prArthanA vagara huM kayAranoya pAgala thaI gayo hota!' prabhumAM mAnanAra ane na mAnanAra harakoI vyakita prArthanA karI zake che. ane evI prArthanA prabhu jarUra sAMbhaLe che. Akhare, manuSya prabhumAM na mAne toye prabhu to manuSyomAM mAne che! mAnava pote ja prabhunI anupama kRti che. mAnavasamAjamAM prabhu satya ane prema dvArA, nIti ane nirbhayatA dvArA, pragaTa thAya che; prabhu eTale jIvana ane prakAza, sahRdaya prArthanAthI e sadA pAmI zakAya che! Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ] | zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI | prArthanA : sulabha ciMtAmaNi e prA. bipinacaMdra 2. trivedI Atama AratanI abhijAta abhirAma abhivyakita te prArthanA.... tevI prArthanAthI udabhavatI AMtara urjA AtmabaLanA sakriya saMcAlanamAM sIdhI rIte sahAyabhUta thAya che. prArthanAthI zraddhAnI jayota jhagamage che. sahAnubhUtino paNa vyApa vistare che. prArthanA e baLa che, vicAronuM spaSTa pratibiMba che. bhAva ane pariNatino srota che. abhAvamAMthI bhAva tarapha... vibhAvamAMthI svabhAva tarapha... vilApamAMthI AlApa tarapha laI javAnI eka prakriyA che. prArthanAmAM preraNA che, saMrakSaka ane zAtAdAyI zakitao chupAI che. zabdathI laIne zabdAtita thavAnI maMgala zahenAI che. ahIM paNa prArthanAnuM pAtheya che. hRdayasparzI bhAvone sparzI lyo.... beDo pAra che. prA. bipinacaMdra trivedIno A lekha vizvabharanA pracalita dharmagraMthomAM ane vizvavizrata ciMtakoe prArthanAnA saMdarbhe je kAMI vicAryuM che te viSeno sAra saMcaya atre darzAvAyo che. - saMpAdaka vizvano nAnAmAM nAno graMtha Rgvada'mAM dhArmika prArthanAo bharapUra paDelI che. bhAratIya saMskRtimAM paraMparAthI prArthanAnuM mahattva raheluM che. zrI rAmacarita mAnasamAM rAkSasonA duSkRtyothI gaLe AvI gayelA. dUbhAyelA devatAgaNe prArthanA karyAno prasaMga Ave ja che. jagatabharanA karmavIro ane mahAmAnavo sAce ja prArthanAnA puraskartAo ane cAhako hatA. gosvAmI tulasIdAsajIe 'vinaya patrikAmAM lakhyuM che ke, koTi huM mukha kahi na jAta prabhu ke eka eka upakAra.' jyAre suradAsajI kahe che ke, "mo sama kauna kuTila khala-kamI, jo tanu diyo tAhi bisarAyo, aiso namakaharAmI.'' ApaNane mAnavayonimAM janma ApIne uparanI sattAe je upakAra karyo che te paramAtmA pratye AbhArano -kRtajJatAno bhAva Akho divasa nahIM to chevaTe savAra-sAMja prArthanAnA pratika dvArA to vyakata thavo joIe. eTale ja jIvanamAM stuti, upAsanA, prArthanA e vahema nathI; paNa ApaNe khAIe chIe, pIe chIe, cAlIe chIe, besIe chIe, e badhuM jeTaluM sAruM che tenA karatA e vadhAre sAcI vastu che A prArthanA. e ja sAcuM che bIjuM badhuM khoTuM che ema kahevAmAM atizayokita nathI. - prArthanAno artha : vyAkhyA - prArthanA eTale pra (zreSTha) + artha (vinaMtI karavI) + anu (paNa) + A nArI jAtIno pratyaya), e rIte banelo zabda thAya che. IzvarapUjAnAM traNa aMga che - stuti, prArthanA ane upAsanA. astuti"no artha che guNakIrtana.. stuti eTale prazaMsA. temAM ApaNe jenI stuti karIe chIe tenA guNo ane mahimAnuM varNana mukhya hoya che. upAsanA eTale (IzvaranI) pAse besavuM. te ja rIte vaMdanA ane prArthanA vacce paNa thoDuMka aMtara che. vaMdanAmAM Izvarano AbhAra- upakAra yAda karIne tenI kRtajJatA pragaTa karIne tene namaskAra karIe chIe. prArthanAno eka artha thAya che yAcanA'. te japa ke pATha nathI, paraMtu potAnA hRdayanI mAgaNI prabhu samakSa upasthita karavAnI rIta che. jo ke prArthanAmAM yAcanAnA samAveza vize matabheda rahe che. gAMdhIjI kahe che " prArthanA eTale IzvaranI pAse saMsArI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 123 ] sukha ke bIjI svArtha sAdhavAnI vastuo mAgavI e nathI; "prArthanAe kaleza pAmelA AtmAno gaMbhIra nAda che... pIDAnuM zuddha jJAna e ja prArthanA che..." bIjI eka vyAkhyA pramANe - "prabhu prArthanA eTale mAMgaNI ke yAcanA nahIM; paNa sadguNo prApta karavA mATe e AtmAnI paramAtmA pratyenI zuddha bhAvabharI ane zraddhApUrvakanI jhaMkhanA hoya che..." - gAMdhIjIe ApelI eka bIjI vyAkhyA pramANe - "prArthanAno mULa artha to mAMgavuM thAya che. Izvara pAse ke vaDIla pAse vinayapUrvaka karelI mAgaNI e prArthanA, (ahIM A arthamAM prArthanA" zabda nathI vaparAyo.) prArthanA eTale Izvara stuti, bhajana-kIrtana, satsamAgama, aMtardAna, aMtarazuddhi..." anya apAyelA eka artha pramANe "prArthanAno artha che - jIvAtmAno paramAtmA sAthe sakriya, ananya bhakita-premamaya saMbaMdha. Adarza prArthanA sAdhakanI Izvara prApti mATe parama AkuLatA ke ArtatAnI bhAvanAnI abhivyakita che..." svAmI zrI paramAnaMdajI mahArAja bhagavastrArthanAne bhagavAna sAthenA "zuddha hRdayanA saMvAda"- "prabhu sAthe bhAvanAtmaka mulAkAta" tarIke oLakhAve che. to koI eka vicArake tene "vibhu sAthe vArtAlApa"nuM sthAna ApyuM che. "dharmamaMthana"mAM mahAtmA gAMdhIjIe noMdhyuM che ke- "prArthanA e mAgaNI nathI, e to AtmAno utkaMTha abhilAya che. emAM nitya potAnI nabaLAIno svIkAra AvI jAya che..." amerikAnA suprasiddha vicAraka emarsananI daSTie "jIvana saMbaMdhI sarvocca ciMtananuM nAma prArthanA che. IzvaranA maMgalamaya jJApana ane vivecananuM mAdhyama prArthanA che." paraMtu sAcuM kahIe to "prArthanAnA zabdArthamAM UMDA utaravA karatAM khuda "prArthanA"mAM UMDA utaravuM joIe. zAthI? teno pratyutara che - prArthanA prArthanAnI zreSThatA - saraLatA "potAnA doSanuM nivAraNa karavAne sAru manuSyanI pAse moTAmAM moTuM zastrae aMtaramAM UThelo ArtanAda athavA to prArthanA che." mahAtmA gAMdhIjIe prArthanAnI zreSThatA ahIM sAdA zabdomAM darzAvI dIdhI che. jyAre aMgreja kavi Tenisana prArthanA saMbaMdhamAM lakhe cheH "Many a things are wrought by prayer, than this world may dream of." eTale ke A duniyAnI kalpanAtItanI vastuo prArthanAthI phalita thAya che. laukika sAdhano- puraSArtha ajamAvI chevaTe hArI gayelo, thAkI gayelo jIva dInabhAve- ananya bhAvathI prArthanAne mAdhyama banAvI zaraNAgati svIkAre to prArthanA amogha ciMtAmaNi samAna puravAra thAya che. mIThAza bharelI prArthanAmAM jarAye kharca karavo paDato nathI. A sAtvika sAdhana apanAvavAthI anyane kazI ja muzkelI paDatI nathI. chatAM loko prArthanAthI thanArA phAyadAthI ajANa hoya tema nathI lAgatuM! temAM japa-tapanI jaTilatA nathI ke Asana-prANAyamanI UThabesa nathI. talasparzI zAstrAbhyAsanA taLiye DUbavuM paDatuM nathI. nAno hoya ke moTo, bhaNelo hoya ke abhaNa, sUtAM-besatAM tamAma avasthAmAM vagara muzkelIe prArthanA karI zakAya che. zarata eTalI ke te prema ane zuddha bhAvathI thavI joIe. svAmI mAdhavatIrtha (valAda) lakhI gayA che ke- "prArthanA e hRdayathI bhagavAnane maLavAnI cAvI che, e lAgaNIno viSaya che, ...lAgaNIo zuddha karavAnI jarUra che ane temAM prArthanA eka mukhya aMga che... paramAtmA nitya sarvatra rahelA che. tenAmAM hRdaya joDavuM joIe ane te mATe prArthanA e uttama upAya che..." mahAtmA gAMdhIjIe upavAsa ane prArthanAno saMbaMdha joDatAM kahyuM che- "jo sAcA dilathI ane dhArmika vRttithI karavAmAM Ave, to temAMthI mahAna pariNAmo nipajAvI zakAya che ema mArI khAtarI che ane mAro anubhava che... prArthanA vinAno upavAsa zuSka che.." prasiddha lekhaka ane vicArakaDela kArnegInA mate prArthanAthI ApaghAtonI saMkhyA ghaTADI zakAze evo ujaLo AzAvAda A zabdomAM karyo che : " je loko AtmahatyA karI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI bese cheyA pAgala banI jAya che temanAmAMthI ghaNAMne bacAvI zakAya che. mAtra zarata eTalI ke A lokone prArthanAthI maLatAM zAMti ane saMtoSanI jANa thAya..." prArthanAnI AvazyakatA - vyakitagata saMdarbhamAM... prArthanAnI AvazyakatAno vicAra vyakitagata tathA sAmUhika ke vaizvika saMdarbhamAM thaI zake che. Ama joIe to ApaNAM sarvaduHkhonuM duHkha IzvaravismRtimAM raheluM che. jemAMthI prArthanA bacAvI le che. A be vAmanAM khoLiyAmAM zreSa, dhikkAra, hiMsA, Idriya sukho pAchaLa AMdhaLI doTa, AkAMkSA ane abhimAna chalochala bharelAM hoya che tyAre vikAra- pralobhanone dUra rAkhavA, mana ane AtmAnI daDhatA keLavavA prArthanA eka amogha zastra banI jAya che. prArthanAnI ApaNA jIvanamAM avazyakatA zuM che te samajavA gAMdhIjInI anubhavavANIne ja ahIM yAda karIe-- jema zarIrane mATe khorAka Avazyaka che, tema AtmAne mATe prArthanA Avazyaka che. tame kahezo ke prArthanA karyA vinA to lAkho mANaso jIve che. hA, jIve che kharA, paNa e jIvana pazujIvana che, ane mANasane mATe e mRtyu karatAM bhUMDuM che..." vidyArthIo mATe prArthanAnI AvazyakatA darzAvatA kahyuM che ke- jo tamAre vidyArthIoe zuddha cAritra ane cittazuddhi upara tamArI keLavaNIno pAyo nAkhavo hoya to nitya, niyamita prAtaHkALe ane saMdhyAkALe prArthanA jevo sarasa upAya bIjo eke nathI..." prArthanAno prakAza ApaNA jIvanamAM ujAsa lAvI kevo mArgadarzaka banI zake te aMge prArthanAvratanA himAyatI kAkAsAheba kAlelakare noMdhyuM che ke- "jIvananI koIpaNa samasyAno ukela karatAM ke nAno moTo nirNaya letAM meM prArthanAno upayoga avazya karyo che. dareka vakhate meM joyuM che ke mane samucita mArgadarzana avazya maLe che." AvuM zAthI banatuM haze? prArthanAthI baLa kema maLatuM haze? paramAtmArUpI virATa sattA sAtheno abhinna saMbaMdha samajavA prArthanAnI jarUra paDe. ane A saMbaMdha je pacAvI gayo hoya te prArthanA na choDe. mahAna vaijJAnika elekasIsa kerela prArthanAzakitanuM rahasya samajAvatAM lakhe che: "reDiyamanI jema prArthanA paNa prakAza ane zakitanuM mahAkendra che. enA dvArA ApaNe samagra brahmAMDanuM saMcAlana karanArI IzvarIya zakita sAthe potAno saMbaMdha joDI zakIe chIe. temanI daSTie "prArthanAthI vizvanI mahAnatama zakita prApta karI zakAya che. A zakita pRthvInA gurutvAkarSaNabaLa jeTalI ja nakkara ane sarvakAlIna che." prArthanA dvArA ApaNane jIvanamAM sAcuM-khoTuM mUlavavAnI daSTi lAdhe che; tenAthI kharAba vicAro, svArthabhAvanA, kAmukatA, krodha-moha ane ahaMkAranA manovikArone dezavaTo maLe che; AMtarika vizALatA vadhe che. zrI zrIrAma zarmA AcAryajInA mate prArthanA "eka atyaMta mahattvapUrNa zakita che." prArthanAnI AvazyakatA jo tenI phaLaprAptinA saMdarbhamAM vicArIe to paNa tenAthI thatI upalabdhi kAMI kama nathI. De.mohanabhAI paMcAla kahe che ke"buddhi, karAmato ane vaijJAnika ke yAMtrika prakriyA dvArA ApaNane je maLatuM nathI te prArthanA ane bhAvanA dvArA jarUra maLe che." mAnavajIvanane sArthaka ane rasamaya banAvavA, jIvatarano bhAra Izvarane soMpI tenA khoLAmAM sUvAnA adhikArI "lADakA" banavA paNa prArthanA ja karavI paDe ne! jIvananuM chevaTanuM lakSya Atmonnati sivAya bIjuM zuM hoya? ane tenI pUrti mATe IzvarasmaraNa, ciMtana ane prArthanAnAM pagathiyAMono ja sahAro levo paDaze ne? paraMtu AjanI doDAdoDImAM jo "prArthanA karavAnI paNa phurasada tamane na maLatI hoya, to pachI bIjI koI vAtanI phurasada nahIM maLe..." (dhUmaketu) prArthanAnI AvazyakatA - vaizvika/vizALa saMdarbhamAM... Aje cotarapha nirAzA, azAMti, aMdhakAra, veravigraha ane hiMsAno dAvAnaLa vadhyo che tyAre temAMthI bacavA prArthanA eka ujaLI AzA che. eka samaya evo hato ke prabhAte pathArImAMthI uThatA ja "pAdasparza samasta Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 125 me" (he dharatI mAtA! pagalAM pADI, bhUmine mArA bhArathI mAruM chuM to mApha karaje.) evI prArthanA pachI ja dharatI para paga maMDAto. sutI vakhate paNa prArthanA. khAvAnuM rahI jAya paNa prArthanAno kAryakrama akabaMdha raheto. kamaLAzaMkarabhAI paMDita kahe che tema ("nitya prArthanA"mAM pR.3) "potAnA 'ahaM'nuM svArpaNa karI 'Divine Sublimation' - daivIsvarUpAMtara karI, emAM ja otaprota thaI mAnavajIvana gALavuM e AryajIvananI viziSTatA hatI. svAmI zrI zukadevAnaMdajI mahArAjanI daSTie Izvara-prArthanA vyakitagata rIte thAya to paNa teno lAbha duniyAne pahoMce che- " duniyAmAM vAtAvaraNa bagaDI rahyuM che. lokomAM tAmasI ane rAjasI bhAvanA phelAI che, jenAthI ghora azAMti che. deza ane vizvanuM vAtAvaraNa zuddha thAya teTalA mATe prArthanA pratyeka manuSya karavI joIe." "If we live a life of Prayer, God is present everywhere." eTale ke, jo ApaNe prArthanAmAM jIvana gujArIe to to cAre tarapha Izvara "TUkaDo" - najIka vase che enI pratIti thaze, saMta vinobAjInI daSTie paNa jhaghaDAnA zamana mATe prArthanA acUka upAya che. jIvanane vyApaka banAve che, te 'mananuM uttamottama sthAna paNa che. varSo sudhI nAhI-dhoIne cokhkhA rahIe paNa traNa-cAra divasa snAna na karIe to nA cAlI zake. basa, tevuM ja prArthanA vize che. samAja banelo che vyakitaono. prArthanAthI vyakita sudharatI jaze ane sAthe sAthe samAja paNa. "zibi" rAjAe kevI prArthanA karelI ? " na tvahaM kAmaye rAjyaM na svarga nA punarmaye duHkha taptAnAM praanninaamaartinaashnm||" (mAre nathI joItAM rAjya, svarga ke mokSa. huM to IcchuM chuM ke duHkhI prANIonuM kaSTa dUra thAva.) cAlo, vyaktigata yogakSemanI yAcanAnI prArthanAne badale vizvanA yogakSemane dhyAnamAM laIne pelI prArthanA gAIe-sarve pavanavinaH sarvesaranAmA sarve para tuma cinTurivAjapatA" (sarva sukhI thAo, badhA nIrogI bano, badhA pavitra AcAra-vicAranA thAva, koIpaNa duHkhI na thAva...) kema ke sArI prArthanAmAM svArtha nahIM, parahitane potAno svArtha gaNavAmAM Ave che. "harireva jagajjagadeva hari:" A rIte advaita bhUmikAthI potAno vyavahAra cAle che. dhArmika jIvana jIvavA mAgatI samAjanI vyakitao jagataniyaMtAnI virATa zakitane tenA svarUpane potAnI daSTi samakSa rAkhe che. are! bAkInA samayamAM nahIM to ochAmAM ochuM prArthanAnA samayamAM to e pApanA AcaraNamAMthI to mukata rahI zake che ne?"dhUmaketu"e sarasa ciMtanakaNikA ApI che- "prArthanAthI paristhiti palaTAya che? nA: prArthanAthI to mAnavI ja palaTAya che- ne pachI e mAnavI paristhitine palaTAve che..." cArlsa philmora lakhe che ke -- " The purpose of prayer is to change your thinking, God does not change; His will is always, only good." --prArthanAno udezya che tamArA ciMtananI paddhatimAM parivartana lAvavuM. IzvaramAM parivartana nahIM thAya. Izvara to haMmezAM saMpUrNa maMgalamaya che. mahAtmA gAMdhIjInI daSTie mANase "samAjanA aMga tarIke eNe sAmAjika prArthanA paNa karavI rahI." amerikAnA rASTrapramukha AIjhana hovara ke jeo yuddhakaLAnA niSNAta hatA ane yuddhanItimAM vizvAsa dharAvatA hatA. temaNe evATanamAM 42 dezonA pratinidhio samakSa tA. 19-8-1954nA roja je vaktavya ApeluM temAM bhaviSyavANI darzAvelI ke bhaviSyano prAdurbhAva phUTa rAjanItijJo ke yoddhAo dvArA nahIM thAya. ItihAsa AvA mahApuruSonI niSphaLatAonI kathAthI bharapUra paDelo che... A vizvamAM pratyeka manuSyamAtramAM Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI cira zAMtinI sthApanA thAya tenA karatAM sarva saMmata adamya ane utkaTa IcchA bIjI ekeya nathI. A lakSya ApaNane pUrNa thatuM ja dekhAya to paNa ApaNe badhAM maLIne (prArthanA dvArA) dhaNuM karI zakIe." aMtamAM, eka sarasa avataraNa yAda Ave che, prArthanA pApa dhovAnuM mAnasarovara, duHkhIno dilAso, nirdhananuM dhana, prabhuprAptinI jaDIbuTTI, zokasAgaramAM taravAnI naukA, saMsAra pAra karavAnuM puSpaka vimAna, rogamukitanI amUlya davA, AtmA paramAtmAne joDatI sAMkaLa, duSTa vyakitanuM hRdaya parivartana karavAno camatkArI maMtra ane pratyeka nara-nArInuM dhana eTale prArthanA che." prArthanA ane yAcanA prArthanAno eka artha thAya che mAgavuM ke yAcavuM... paraMtu keTalAka to prArthanAnAM hArdane samajatA nathI te anusaMdhAnamAM barnArDa zonuM vidhAna barAbara baMdhabesatuM Ave che ke-"sAmAnya vyakita prArthanA nathI karatAM, teo to mAtra mAge che!" Adarza prArthanA sakAma na hoya. te aMge sukarAta lakhe che - "jo tame prArthanAno udeza tamArI jarUriyAto prabhune samajAvavA pUrato ja rAkhatA ho to bhagavAnanI bhagavatAnA saMbaMdhamAM tamArI dhAraNA ghaNI ja dayA khAvA joga che." sakAma prArthanA karavAvALAo pUjya zrI rAma zarmA AcAryanI daSTie - "(o) upAsanAnA tattvajJAnathI hajI khUba ja dUra che. tene je bALako prasAdanI lAlacathI maMdire jAya che tenI sAthe sarakhAvI zakAya che..." bIjA eka vicArake to tethI paNa eka DagaluM AgaLa jaIne kahAM che ke - "phakata ApattinivAraNa mATe prArthanA karavI te nAstikatA che." hA, tamAre jo yAcanA ja karavI hoya to vivekAnaMdajIno sAda suNavo paDaze - "prArthanA dvArA jo kaMi mAgavuM hoya to evI cIja na mAMgo ke je nAzavaMta hoya." prArthanAnAM prakAra ane svarUpo - Ama chatAM dareka vyakita niSkAma prArthanA karavAnI bhUmikAe pahoMcI zakato nathI - jo ke kharuM lakSya to te ja hovuM joie. AthI mahAtmA gAMdhIjI kahe che te pramANe, "prArthanA aneka prakAranI hoya che. ApaNe eno vicAra karIe; izvaranI pAse kAMI mAgavAnI ane bIjI, aMtardhAna thaI IzvaranuM anusaMdhAna karavAnI, ene ApaNe upAsanA kahIe chIe." prArthanAnA traNa prakAra paDe che. je niyamita rIte thavI ja joie te 'nitya', avasara ane prasaMganusAra je prArthanA thAya te naimitika" ane kAmanAonI pUrti mATe thAya te kAmya prArthanA'. uttama vyakitao sArvajanika ke vaizvika kalyANanI sAtvika prArthanA kare che, madhyama kakSAnI vyakitao potAnAM mATe ja prArthanA kare che te 'rAjasika prArthanA', jyAre halakA mAnasavALI vyakitao potAnI "tAmasika' prakRti pramANe bIjAnAM akalyANa mATe prArthanA kare che. A uparAMta tenAM bIjA paNa be prakAra paDe che. eka to vyakitagata prArthanA, je potAnAM anukULa samaye ane sthAne vyakita kare che. jyAre sAmUhika prArthanAnuM sthaLa (maMdira, majIda, carca vagere) nizcita hoya che: samaya, prArthanApaddhati ane zabdo paNa nakkI thai jAya che. eka rASTrIya vidyAlayanA AcAryane koI vidyArthIe prArthanAnA vargamAMthI gerahAjara rahevAnI paravAnagI meLavavA je patra lakhyo hato temAM teNe zaMkA vyakata karelI ke - "sAmudAyika prArthanAnI jo vAta karatA ho, to te to mane sAva nirarthaka lAge che. game tevI najIvI vastu upara paNa AvaDuM moTuM ToLuM ekacitta thaI zake kharuM ke?" je saMsthAmAM dAkhala thatI vakhate tenA je niyamo hoya te pALavAnI bAheMdharI ApyA pachI dAkhala thaine tyArabAda vAMdho-virodha Ubho na karavo joIe tema kahI gAMdhIjIe 26-9-1926nA navajIvanamAM jaNAveluM ke - "sAmudAyika prArthanA to adbhuta vastu che. ghaNI vastu ekalA na karIe te samudAyamAM ApaNe karIe chIe..." Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] ( 127 prArthanA - sthaLa ane samaya sAmUhika prArthanAnAM sthaLa ane samaya nakkI hoya che eTale have vyakitagata prArthanAnA saMbaMdhamAM vicArIe. sAmAnya rIte te mATe vahelI savArano ane rAtre sUtI vakhatano samaya anukaLa gaNAya. cokkasa nakkI karela samaye prArthanA, zarIra, vastra ane sthAnanI zuddhi sAthe thavI joie. paraMtu jo koI kAraNathI ema na thai zake to prArthanA eTale ke mAnasika upAsanA uttama upAya che." jyAre gAMdhIjI vacalo rasto sUcave che: "tyAre zuM AvI prArthanAno niyata samaya hoto haze? jene satata Atmazuddhi karavI che tenI to covIse ghaDI prArthanAmaya ja hoya. e vAta sAcI che, paNa....satata prArthanA karavAne ApaNe azakata chIe, eTale amuka samaya ApaNe niyata karIe chIe....." prArthanA eka rIte jotAM dharmakArya che ane dharmakArya to game te samaye thai zake. dharmanA kAmamAM koi kasamaya na gaNAya' - 'akAlo nAsti dharmasya." e kathana jANItuM che. prArthanA-samayanI bAbatamAM "madhyamamArga"no marma mahAtmA gAMdhIjI A rIte Ape che: "prArthanA athavA pUjAmAM keTalo samaya Apavo enI kaMI maryAdA baMdhAya? e to jevI jenI prakRti...paNa jeono janmAro pApa vinA jato nathI, jeo bhoga ane svArthanuM jIvana gALe che, teo to jeTalI prArthanA kare teTalI ochI... ApaNA jevA sAmAnya mANaso mATe A be cheDA vacceno mArga barobara che...." prArthanA ane taMdurastIno saMbaMdha nobela prAijha vijetA Do. kerela tevA DaoNkaTaromAM mukhya hatA ke jemaNe dardIonA Arogya-lAbha mATe prArthanAnI vyavasthA karelI. "prArthanAnI zakita vizvamAM sauthI moTI zakita che' evuM temaNe bulaMdIpUrvaka kaheluM. 1935mAM 'Man the unknown' graMthamAM potAnA anubhavono sAra ApatA lakhyuM hatuM ke, "koDha, kensara, TI.bI. vagere rogonA asAdhya dardIo gaNatarInA samayamAM ja sAjA thayelA jovA maLyA che.... e jarUrI nathI ke rogI pote ja prArthanA kare; paraMtu koie to tenA mATe sAcA dilathI vizvAsasahita bhagavAnanI prArthanA karavI joie..." thoDA dAyakAo para IgleMDamAM rASTrIya svAthya sevA samiti dvArA calAvavAmAM AvatI 3,000 hospiTalo paikI 750mAM to dardIo mATe prArthanA karanArA dharmopadeza pAdarIonI vyavasthA hatI ! briTiza meDikala esosIezana dvArA cikitsA ane dharmano samanvaya karIne roganivAraNa karavAno vicAra 2khAto. A eso.nA upasaciva DaoN. phalesiTanano abhiprAya hato ke, ApaNe ApaNuM kArya sArI rIte karavuM hoya to AdhyAtmika zakitanI sahAya jema bane tema vadhu levI joie.' Arogya mATe prArthanA kaI rIte thavI joie te aMge amerikAnA cArlsa philmora ane korAe Teach us to Pray' mAM rasto darzAvyo che. Aje moTA bhAganA rogo mAnasika taMgadilIne kAraNe che te saMjogomAM DaoN. mohanabhAI paMcAla noMdhe che ke - "ApaNA manane ane tanane ArAma, mukita ke haLavAza pahoMcADavAnuM prArthanA dvArA zakaya bane che. paNa tAtkAlika pariNAma meLavI levAnI utkaTa tAlAvelI dAkhavavAthI prArthanA na paNa phaLe..." viliyama jemsa vyakitanA AnaMdamaya ane naciMta jIvanamAM zraddhAmaya prArthanA zuM phALo ApI zake te aMge avanavA prayogo karyA bAda chevaTe evA tAraNa para AvyA ke -- "jema jema varSo vitatAM jAya che tema tema IzvaramAM zraddhA rAkhyA vagara jIvavAnI mArI kSamatA paNa ochI thatI jAya che." prArthanAmAM zabdAbarane sthAna nahIM - zraddhA ane hRdayathI thAya prArthanA sAMbhaLanAra paramAtmAne zabdonA sAthiyA, bhASAnI bhabhaka ke ADaMbara sAthe zuM levAdevA? kemake bhASA karatA bhAva agatyano che. prArthanA kAlIghelI vANImAM vyakata thAya ke mauna rIte thAya paNa hRdayanI zuddhabhAvanA avazya hovI joie. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI, Prayer is the simplest form of speech that infant lips can cry. Prayer the subliment strains that reach. The Majesty on high. AthI ja gAMdhIjIe kahayuM hatuM ke, "prArthanA hRdayanI hoya, jIbhanI nahi." bIje sthaLe A aMge lakhyuM hatuM, "AvI upAsanA, AvI prArthanA e kaMI vANIno vaibhava nathI. tethI jo ApaNe hRdayanI nirmaLatAne pahoMcIe, tyAM rahelA tArone susaMgaThita rAkhIe, to temAMthI je sUra nIkaLe che te gaganagAmI bane che. tene sAru jIbhanI AvazyakatA nathI, e svabhAve ja addabhuta vastu che." mahAtmA gAMdhIe 'dharmamaMthana'mAM kahyuM che ke, " prArthanAnI rIta game te hoya, bhagavAnanuM dhyAna karavAnI sAthe vAta che. akho bhagata kahI gayA tema, satara Ave tyama tuM rahe, jematema karIne harine lahe.... " prArthanAmAM hRdaya reDAya, mananA bhAvo relAya. ADaMbara Agho ThelAya to ja paramAtmAnA copaDe AvI prArthanAnI noMdha thAya. Avo, pharIvAra bApunA dharmamaMthana'mAMthI ja abhiprAya tAravIe : "maMgA rahIne paNa prArthanA karI zakAya. zabdavinAnI paNa hRdayathI thatI prArthanA cAle; hRdaya vinAnI paNa zabdADaMbaravALI prArthanA nirarthaka che. AtmAnA paDane ukheDavAno jAgrata prayatna hoya to ja prArthanAsArthaka che.... hRdayamAMthI thatI prArthanA potAne svaccha karyA vinA rahetI ja nathI... jene prArthanA hRdayagata che te dahADAnA dahADA khAdhA vinA rahI zake, paNa prArthanA vinA na calAvI zake..." vinobAjIe prArthanAnuM pariNAma hRdaya dvArA AtmA para thAya che. ema kahAM, to bUkasa paNa lakhe che - jo hRdaya mUMguM haze to Izvara jarUra bahero haze." bIjI kazI prArthanA na AvaDe to nikhAlasatAthI ema kahetA to AvaDe ne ke "he bhagavAna!mane prArthanA karatAM zikhavADa." "Lord, teach us how to Pray!" kemake eka bhAvuka vicArakanI daSTie AtmAnI hArdika bhAvanA - hRdayamAM bhItara bharelI AganuM nAma che prArthanA. "Prayer is the soul's sincere desire, utterd or unexpressed, The motion of a hidden fire, That trembles in the breast." prArthanA ane zraddhAno saMbaMdha prArthanAnuM mahattva tarka dvArA nahi zraddhA' dvArA ja samajI zakAya. zraddhA vinAnI prArthanA sugaMdhavinAnA attara jevI che, AthI ja mahAtmA gAMdhIjIe lakhyuM che ke jyAM sudhI ApaNAmAM izvarane vize jIvatI ujjavaLa zraddhA na hoya tyAM sudhI prArthanA e kevaLa pralApa che..." IgleMDamAM eka vakhata varasAda laMbAyo. varasAda Ave te mATe prArthanA karavAnuM nakkI thayuM, sau bhegAM thayAM. pAdarIe temanA para najara pheravI AchuM smita karyuM ! Ama kema? mita zA mATe? pAdarIe kahyuM - "juo bhAio, tame sau khAlI hAthe AvyA cho. tame varasAda mATe prArthanA karavA bhegA thayA cho paNa ekeyanI pAse chatrI to che nahIM... eTale ke tamane prArthanAmAM vizvAsa nathI." pAdarInI Takora sAMbhaLIne sau zaramAyA!!AthI ja horna noMdhe che ke, " prArthanA vizvAsano avAja che..." koinI prArthanA niSphaLa jAya to temAM paramAtmAno nahIM, prArthanA karanArano ja vAMka haze, evI Takora cArlsa philmora kare che. jo ApaNane prArthanAno uttara na maLe to samajI lo ke prArthanA yogya manoyogathI nathI karI. niSphaLatA,bhagavAnanA kAraNe nahI, tamArI zithilatAne kAraNe che. prArthanAnAM pariNAma mATe atyaMta utsukatAne badale dhIraja rAkhavI joie, nirAzathaine A taravAnI hoDIne choDI devAnI nathI. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] prArthanAno ekAgratA sAthe saMbaMdha tame evI vyakitaone paNa joi haze ke jeo prArthanA ane pUjAmAM beThelAM hoya toya temanI najara cAre tarapha pharyA karatI hoya. pote eka jagyAe beThA hoya paraMtu mana uDAuDa karatuM hoya..... prArthanAmAM bhakata kevo ekAkAra hovo joie te bApunA ja zabdomAM joIe - -- ( 129 "hRdayagata prArthanAmAM te bhakata eTalo aMtardhyAna rahevo joie ke te vakhate tene bIjI vastunuM bhAna ja na hoya. bhakatane viSayInI upamA ThIka ja apAI che. viSayIne jyAre teno viSaya maLe che tyAre te potAnuM bhAna bhUlI viSayarUpa banI jAya che. ethI paNa vadhAre tadAkAratA upAsakamAM hovI joie" jyAM sudhI prArthanA hRdayamAM na Utare tyAM sudhI teno koi artha nathI. svAmI mAghavatIrtha 'prArthanA' pustikAmAM lakhe che "mANasa moDhethI prArthanA karato hoya athavA rAmanAmanI mALA japato hoya paNa te vakhate jo tenA aMtaHkaraNamAM ghara, dukAna ke putra vagere yAda karato hoya to rAmano artha paramezvara thato nathI; paNa ghara, dukAna ke mitra thAya che, mATe arthanA ciMtana tarapha dhyAna rAkhavuM joIe..." paraMtu prArthanAmAM tallInatA Ave kevI rIte ? zrImad bhagavad gItA (adhyAya-6, zloka-25mo) kathe che- 'zanaiH zanairuparamed buddhayA dhRtigRhItayA / AtmasaMsthaM manaH kRtvA na kiMcita api cintayeta // ' (arthAt, dhIre dhIre abhyAsa karatAM karatAM upazamatAne prApta thayuM. dhairyayukata buddhithI manane paramAtmAmAM sthira karIne ane koIpaNa vicArane manamAM AvavA na devA.) -- yato yato nizcirati manazcaMcalamasthiram / tatastato niyamyaitadAtmanyeva vazaM nayet / / ' (6, 26.) ( arthAt, A caMcaLa ane asthira mana jyAM tyAM doDIne jAya tyAM tyAMthI haTAvIne vAraMvAra tene paramAtmAmAM ja lagAvavuM joIe.) prArthanA vakhate mana bahAra bhaTakayA kare ane ene rokavA je. kRSNamUrti kahe che tema bhItaramAM utaravAnI jarUra che H 'tamArA prakAza mATe, tamArI divyatA mATe, tamArI zuddhi mATe tathA tamArI cetanAnI pavitratA mATe tamAre tamArI aMdara najara karavI joIe.' te ja rIte jANItA sAdhaka kedAranAthajIe manane aMkuzamAM rAkhavA para bhAra mUkayo che H 'citta je pramANamAM svAdhIna haze te pramANamAM mANasa sukhI thaze e cokkasa che. tethI dareka mANase zAMta ane anukULa samaye aMtarmukha thaIne cittane sthira ane zuddha karavAno prayatna karavo joIe.' A ekAgratAnuM pariNAma pola branTana kahe che te pramANe AvuM hoya : 'jyAre prArthanA bAda ArAma ane zAMtino anubhava thAya to jANavuM ke te vyakitanI prArthanA barAbara che.' vividha dharmomAM prArthanAnuM sthAna pUjA ane prArthanA sAmAnyataH sarva dharmomAM sthAna dharAve che. toya evuM banI zake ke koI dharmamAM dharmapUjA thatI na hoya paraMtu prArthanA to pratyeka dharmamAM che, jetenI sarvavyApakatA darzAve che. Adima kALathI aneka saMkaTomAM gherAyelo ane virATa kudaratI zakitao sAme potAnAM karatAM zreSTha zakitaonI sAme natamastaka rahIne tene prasanna karavA prArthanA karato Avyo che. barTa I. e. dvArA * mena sIkasa dhI DIvAIna'mAM prArthanAnA vizleSaNanA AdhAre keTalAMka mahattvanAM tAraNo kADhavAmAM AvyAM che.pratyeka mAnavI/mAnavI jutha/rASTrane amuka jarUriyAto hoya che je mATe te prArthanA kare che; paraMtu Adima mAnavI khudanA mATe ke potAnA nAnA juthanA kSetranI bahAra dRSTi doDAvI zakato nathI. tene anya jUtha/jAtiono jANe ke khyAla e prakArano hoya che ke teo potAnA virodhIo / duzmano che ! sRSTi sAthenA samajaNanuM enuM phalaka maryAdita hoya che. emanI samaja / kakSA dareka banAvane koIka sattA sAthe sAMkaLe che. jemake bhUta-preta, mRtAtmA, pUrvaja, daityanIsattA, vijJAna vagere.... eTale prArthanAnA pRthakkaraNa-staranI vicAraNA mAnavajIvananI dhArmika mAnyatAo ane AcaraNonI bhinnatAno Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130]. ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI taphAvata Adima jAtinI prArthanAonA saMgrahane AdhAre meLavI zakAya tema che. vizvamAM sauthI prAcIna dharmapustaka hoya to te che 'veda'- temAMya Rgvada to jUnAmAM jUno che. cAreya prakAranA vedono mukhya viSaya che paramAtmAne karavAnI prArthanA ane yajJa aMgenA vicAro - je hiMdudharma mATe gauravano viSaya che. hiMdudharmamAM prArthanAnuM aMtima lakSya samAdhi che. lekhano vistAra vadhavAnA bhayathI ahIM te aMge vistArathI lakhyuM nathI. devaLamAM khristIonI ravivAranI prArthanA jANItI che. khristI dharmamAM bhrAtRbhAva, kSamAbhAva ane premabhAva para bhAra mUkatAM methya, 5944-45 kahe che ke - "huM tamane kahuM chuM ke tamane je loko trAsa ApatA hoya temane mATe ane tamArA zatruonA mATe tame Izvarane prArthanA karo, jethI AkAzamAM rahetA pitAnA putro tarIke tame tamArI pharaja bajAvI zako..." jainadharma A dharmamAM paNa prArthanAne sthAna che.stotro, stutio, stavano, maMtro vagere dvArA ane jinapratimAo, devI-devatAonI mUrtio temaja snAtrapUjA, pUjano, pUjA, bhAvanAdinA mAdhyame jainadharmamAM vyakitagata temaja sAmUhikarUpe prArthanAnuM sthAna vipula pramANamAM parApUrvathI ane Aje paNa jovA maLe che. bauddhadharmamAM prArthanA hotI nathI, paraMtu tenuM sthAna ciMtana | samAdhie lIdhuM che. jo ke hAlamAM bauddha maMdiromAM pUjA ane prArthanAnA amuka aMzo pravezyAM che. - ekezvarano svIkAra karI temAM prArthanAne praveza ApI jIvananI naitikatAnA mahattvanA Adezo ApIne mojhIjhe hibradharmane vyavasthita ane eka svIkAryadharmanuM svarUpa ApyuM. A dharmanA niyama-graMthomAM keTalIka prArthanAno samAveza thAya che. aniSTha AcaravA badala thayelI zikSAmAMthI mukita meLavavA prArthanA-tapazcaryAno Azaro levo joIe, kema ke tethI mAnavInuM aMtaHkaraNa zuddha thaI, enuM dharmaparivartana thaI zake che. jema ke -- "Cause us to return our father unto thy Law. Draw us near, O our King ! unto thy service. And bring us back in perfect repentence unto thy preseace. Blessed art thou O Lord ! Who delights in repentence." bahAImata paNa bAhya ekatvano anubhava siddha karavA prArthanA ane dhyAnano mArga apanAvavA para bhAra mUke che. bahAI dharmazAsa bahAI sakIgarsa vibhAga" 89mAM kahyuM che ke : "mAnava mATe prArthanA anivArya ane pharajiyAta che. koIpaNa bahAnA heThaLa mAnavane prArthanAmAMthI mukata na karI zakAya, sivAya ke te mAnasika rIte asthira hoya ke khAsa prakAranuM vighna AvI paDe. prArthanAmAM mAnava ane Izvara vacce saMbaMdha baMdhAya che." jarathusta dharmanAM zAstro 'avastA'nA 'dhana' vibhAgamAM 17 gAthAo che, jenI racanA upaniSadane maLatI che. temAM prArthanAo, sUcanAo ane maMtrono saMgraha che. IslAmadharmanuM prArthanAsthAna masjida che. ahIM kurAna vaMcAya che paraMtu tyAM koI bhedabhAvake purohitavarga hotA nathI. prAraMbhamAM mahamada payagaMbara sAhebanA anuyAyIo prArthanA karatI vakhate potAnuM mukha jerUsalema tarapha rAkhatA hatA; pachIthI payagaMbara sAhebanA AdezathI prArthanA arabastAnanA keMdra samA makkA tarapha potAnuM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 131 mukha rAkhIne thavA lAgI. islAmamAM allAhanI zaraNAgati-sAmipya rahe e rIte prArthanAnI goThavaNa thaI che. hiMdudharmamAM prArthanAvidhimAM trikAla saMdhyA che tevI rIte sAcA musalamAne divasamAM pAMca vakhata (1. sUryodaya pahelAM, 2. madhyAhana pachI, 3. sUryAsta pahelAM, 4. sUryAsta pachI ane 5. rAtanA prAraMbha pahelAM) prArthanA karavAnI - namAjha paDhavAnI hoya che. namAjhaveLAe masjidamAMthI bAMgI bAMga pukAre che tyAre musalamAna prArthanA karavA masjide jAya che. jo te tyAM jai zake tema na hoya to pote jyAM hoya tyAM A samaye prArthanA karI le che. koIpaNa strInA sparzathI apavitra thayela ane zarAbanI asara hoya te hAlatamAM prArthanA mATe jaI zakAtuM nathI. prArthanAmAM kSamAyAcanA ane doravaNInI allAha pAse mAgaNI thatI hoya che; paraMtu te sivAyanI yAcanA-mAgaNI, icchA-tRSNA prArthanAmAM vyakata thatI nathI. zinjo dharmanAM dharmazAstromAM ko-jI-kI' ane 'nihona-gIno samAveza thAya che. keTalAka vicArako 'yengI zIkI' tathA 'meniyo-zI'no paNa dharmazAna tarIke svIkAra kare che. ' yengI zIkI' mAM (i.sa. 901thI 923nA) te samayanAM niyamo, dharmajJAna meLavavAnI sAmagrI ane vividha prasaMgoe karavAmAM AvatI prArthanAo ApelI che. zinjo dharmanI prArthanAomAM mahadaMze aihika sukhonI ja vAta hoya che. In or . . : kahe : C%CF-200Aro karI zako na ja che ka . . : ::::: da , 6: rIta : : : : :::: 0 3 ke ka tes ess Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 'tAMtrika sAdhanAmAM maMtranuM mahattva . rudradeva tripAThI - DaoN. rudradeva tripAThI samA sArasvatanI kalame ahI taMtra zabdanI vyutpattithI zarU karIne maMtra, gurukRpA, gurutatva, mAtRkAonuM mahattva, maMtracetanA vagere aneka viSayo para zAstrIya AdhAro sAtheno A lekha AlekhAyo che. AcAryazrI tripAThI maMtra ane taMtranA aThaMga abhyAsI che. teo mAtra sAdhaka ja nahi, paNa eka UMDA abhyAsI ane sArA mArgadarzaka paNa che. jJAna-dhyAnanA A pUjArIe maMtranI sAthe yaMtra. ane tenI sAthe mananuM praNidhAna; ane praNidhAna samaye thatuM atIndriya padArthonA jJAnanuM vizleSaNa - saMzleSaNa ahI vistArathI prastRta karyuM che. -- saMpAdaka, taMtra' zabda ane tenA artho: 'kAmika Agama'mAM 'taMtra' zabdano artha jaNAvavA mATe tenI vyAkhyA ApatAM kahevAyuM che ke -- .tanoti vipulAnarthAn tattva-matra- samanvitAn / trANaM ca kurute yasmAt tantramityabhidhIyate / / arthAt , tattva ane maMtrasahita vipula arthone vistArathI samajAve che ane te vaDe sAdhakanuM rakSaNa kare che tethI te taMtra kahevAya che. kAlikAvRttimAM taMtra zabdanI vyutpatti darzAvatAM kahyuM che ke, "tanu-vitare' dhAtuthI '5 (STranuM) pratyaya joDavAthI A zabda banyo che ane teno vigraha cheH 'tanya vistAryakta jJAna ane eTale, taMtra vaDe jJAnano vistAra thAya che, tethI tene 'taMtra' kahevAya che. vyAkaraNanA dhAtupAThamAM 10mA gaNamAM tanu-zraddhopara dhAtu paNa Ave che. tenAthI paNa A zabdanI siddhisvIkAratAM teno vigraha tAnati-zraddhApati 35 5 sApanAM varSayatIti-tatram thAya che. eTale, taMtramanamAM zraddhA jagADe che, eTaluM ja nahIM; vividha upAsanArUpa sAdhano vaDe siddhi sudhI pahoMcADe che, tethI te 'taMtra' kahevAya che. AgamAnusArI vyutpattinA AdhAre A zabdanA tana ane je evA be dhAtuone ekIsAthe joDI artho karavAmAM Ave che. te artha upara darzAvelAM padyanI samAna ja che. anyatra taMtrazAstromAM 'taMtra' zabdanA artho siddhAMta. zAsana, prabaMdha, vyavahAra, niyama, vedanI eka zAkhA, zivazakitanI pUjA, abhicAra viSayaka vidhAna karanAra zAstra, Agama, karmakAnDa, yuddhAdi viSe vividha udezono pUraka upAya athavA yukita Adi batAvyAM che. jainAcAryo yogane 'taMtra' saMjJA Ape che. laukika daSTie janasAmAnyanI mAnasikatAmAM taMtra zabda jAdU, kimiyAgirI vagere arthonuM ja svarUpa laI beTho che, paNa te yogya nathI. zAstrakAroe kahyuM che ke, sarve'rthA yena tanyante trAyante ca bhayAjanAn / iti tantrasya tantratvaM tatrajJAH paricakSate / / arthAtuM, jenA vaDe badhA maMtrArtho-anuSThAnono vistArapUrvaka vicAra jJAta thAya ane jenA AdhAre karma karavAthI lokonI bhayathI rakSA thAya, te taMtra che. taMtrazAstranA marmajJonuM paNa kathana evuM ja che. tana ane '', baMnene judA judA mAnI artha karatAM teo jaNAve che ke, "vistArapUrvaka tattvone potAne adhIna banAvavA temaja prakRti ane paramAtmAne svAdhIna banAvavAnA bhAvane dhyAnamAM rAkhI devatAonI pUjA Adi upakaraNo vaDe Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] anukULatA prApta karavAnuM zAstra 'taMtra' che." tenI sAthe ja paramAtmAnI upAsanA mATe je upayogI sAdhano che, te paNa 'taMtra' ja manAya che. 5 133 'taMtra' zabdano paryAya 'Agama' paNa hoya che. je 'zivanAM mukhathI AvavuM, pArvatInAM mukhamAM javuM tathA viSNu vaDe anumodana maLavuM' evA traNa bhAvone 'A-ga-ma' evA traNa akSaro dvArA siddha kare che. e rIte taMtronA prathama vakatA ziva che tathA sammati ApanAra viSNu che. jyAre pArvatI tenuM zravaNa karI, jIvo upara kRpA karI teno upadeza kare che, eTale bhoga ane mokSanA upAyone batAvanAra zAstra 'taMtrazAstra' kahevAya che te spaSTa che. maMtrano mahimA ane tenI anivAryatA atIndriya - zakitanI prerakazakita ane sUkSmazakita u52 svAmitva dharAvavAnI prakriyA 'maMtra' kahevAya che. 'matri = gupta paribhASaNe dhAtu vaDe maMtra zabdanI niSpatti manAya che. vyutpattinI dRSTie mantrate yuddha veLa svesiye mUyosUya AvatyaMta sa maMtra' -- potAnI ISTa siddhi mATe je zabda ke zabdarAzinuM pharI pharIne guhya rIte Avartana karAya che te maMtra che. varNasamUha athavA to zabdasamUhanAM nizcita AvartanathI jIva, brahma ane brahmAMDanuM aikaya jANavAnI zakita maMtra vaDe maLe che. jenA mananathI saMsAranA pAza-baMdhanathI prApta thanArI jIvadazAnI mukita sAdhya bane che te 'maMtra' che, ane jenA japathI dharma, artha, kAma tathA mokSAdi caturvarganI siddhi prApta thAya che te paNa 'maMtra' che. 'manana' ane 'trANa'rUpa dharmane pratyakSa karAvanAra varNasamUhane paNa maMtranI saMjJA apAI che. te aMge ' jAmadagnya dhanurveda'mAM kahevAyuM che ke r -- 'makAro mananaM prAha trakArastrANamucyate / manana trANa saMyukto mantra ityabhidhIya te / / brahmANA brAhmaNAH pUrvaM jalavApvAdistambhanaiH / zaktyerutpAdanaM cakustanmantramiti gadyate / / mananAd vastuzaktInAM trANAt saMsArasAgarAt / mantrarupA bhavecchektirmananatrANa dhAriNI / / ' A vacanothI e bAbato vyakata thAya cheke, (1) maMtravidyA manananiSThache; arthAt maMtravidyAnuM adhiSThAna vaicArika-bauddhika che. (2) mana upara pariNAma hovAthI ekAgratA thAya che. (3) maMtravidyAthI devatA padhAre che ane sAdhakane sahAyatA kare che. (4) maMtronuM eka prakAranuM taMtra che; ane te vaDe potAnuM temaja pArakAnuM kalyANa thAya che. ane (5) maMtravidyAthI bhautika vastuo para svAmItva prApta thAya che. maMtronI 'varNayojanA' ane tenuM 'uccAraNa' e baMne atizaya mahattva dharAve che. tenuM vyavasthita jJAna hovAthI saphaLatA saraLa bane che.tAMtrika sAdhanA karanAre maMtranuM jJAna sarvaprathama meLavavuM joIe. AvA jJAnanA paNa be prakAro che : (1) maMtrazAstrIya jJAna ane (2) prAyogika jJAna. maMtrazAstronuM mULa paramopakArI paramAtmAnI karuNA che. te karuNAnAM kAraNe ja pUrvamaharSioe ekAMtamAM besI lokakalyANa mATe ananya sAdhanApUrvaka jagatanA jIvonA duHkhone maTADavA mATe maMtrazAstranAM darzana karyA hatAM. duHkhanivAraNanAM anya sAdhano asthAyI hovAne lIdhe teonI apekSAe A AdhyAtmika sAdhana vadhAre grAhya banyuM ane tethI ja maMtrazAstranuM sAhitya vipula pramANamAM nirmita thayuM. maMtrazAstranI granthasaMpadA hajAronI saMkhyAne oLaMge che. TIkA-praTIkAo, vidhi-vidhAno tathA yAmala, DAmara, kalpa, paTala vagere bhedothI susajjita A rahasyazAstranuM avagAhana karI ane nizcita mArganuM avalaMbana laIne jeo AgaLa vadhyA che teo lakSyasiddhi sudhI avazya pahoMcyA che. eTale maMtrazAstrIya jJAna atyAvazyaka che. A jJAnamAM guruprApti, paraMparAjJAna, maMtra-nirdhAraNa, maMtranAM aMga-pratyAMgono paricaya, pUrvAMga ane uttarAMganI samaja, maMtrasAdhanA aMge Avazyaka yaMtra tathA taMtra Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI viSe mAhitI, purazcaraNa tema ja tene lagatI anya kriyAo jANavI jarUrI che. taMtrazAstromAM uparyukata bAbato atyaMta vistArathI carcA-vicAraNApUrvaka rajU thaI che. maMtraprAptimAM gurukRpA'nI prAthamika AvazyakatA che. jo ke iSTadeva pote ja maMtravarNanuM rU5 grahaNa karI, gurunA mAdhyamathI ziSyanA AtmAmAM praveza kare che; paNa laukika daSTie guru dIkSAvidhAnapUrvakamaMtra Ape che, tethI gurunuM mahattva sarvoparI gaNAya che. maMtramahArNava'mAM kahyuM che ke -- 'atrinetra zivaH sAkSAdcaturbAhuracyutaH / acaturvadano brahmA zrIguruH kathitaH priye!' // 48 // arthAt, 'he pArvatI ! zrIguru traNa netra vinAnA ziva, cAra bhujAothI rahita viSNu ane cAra mukha vagaranA brahmA kahevAya che. AvA gurudevanI kRpA prApta karI, yogya muhUrta dIkSAvidhi saMpanna karI maMtragrahaNa karavAthI upAsanAmAM saphaLatA maLe che te satya che. sAmAnya jJAnavALA sAdhako mAtra maMtragrahaNathI ja saMtuSTa thai jAya che; paNa ucca koTinA sAdhako to maMtra aMge jANavA jevuM jANI, karavA jevuM karI, uttarottara AgaLa vadhe che ane prApyane prApta kare che. guru pratye bhakitanI sthiratA mATe taMtromAM gurumaMtronuM vidhAna che. te maMtromAM sAmAnya rIte praNava, guru-bIjAkSara, guru zabdanI cothI vibhakitanuM ekavacana athavA bahuvacana sAthe pada (eTale juve athavA "gonama:') hoya che. temAM kevaLa eka gurunuM janahi; paNa parama guru tathA parameSThigurunuM paNa maMtrAtmaka smaraNa thAya che. eTale '38 vparamagurugo naH, 18 paraNipuraco nama:' maMtro japAya che. keTalAka AcAryo '18 v parAtpara guruSo nama:' maMtrathI caturthakoTinA gurunuM paNa smaraNa kare che. A maMtro sAmAnya sAdhaka mATe che. je sAdhaka vidhipUrvaka tAMtrika guru pAsethI dIkSA grahaNa kare che tene 'gura-pAdukA-maMtra' prApta thAya che. temAM yogyatA pramANe laghu-pAdukA, pachI mahA-pAdukA-maMtro apAya che. pAraMparika sAdhako mATe gurunI sAthe gurupatnInuM, parama gurunI sAthe parama gurupatnInuM ane parameSThi-gurunI sAthe temanAM patnInuM dIkSAnAma smaraNa karAya che. pUjAyaMtromAM to eka nizcita sthAne gurutrayanuM vajana paNa thAya che. * taMtrazAstromAM maMtra' zabdanA paryAya tarIke manu' zabdano paNa prayoga thAya che. puruSadevatA viSe oLakhAtA maMtro maMtra kahevAya che, jyAre strIdevatA viSayaka maMtrone 'vidyA' kahevAya che. maMtro guptArthavALA, piNDa ane bIjarUpa hoya che tyAre tema ja phuTa artharUpa hoya che tyAre tene mAlA-manna'nI saMjJA apAya che. vidyAnaMda (artharatnAvalIkAra) maMtrone ANava, zAkta tathA zAMbhava upAyothI saMbadhdha kahe che. mRtyuMjaya bhaTTArake netrataMtramAM-- _ 'mocayanti ca saMsArAd yojayanti pare shive| manana-trANa-dharmitvAt tena mantrA iti smRtAH / / ' ema kahIne maMtrasvarUpa, maMtravIrya, maMtrAvasthA, maMtrasAmarthya, maMtramaMtrezvara, maMtramahezvara prabhuti viSayonI vistArathI carcA karI che. maMtra vinA iSTasAdhanA thaI zakatI nathI. maMtra eka evuM sUkSma tattva che ke jenAthI sthULa upara niyaMtraNa karI zakAya che. virATane skUrtimAna rAkhavA mATenuM maMtra eka adbhuta sAdhana che. e piNDamAM brahmANDane jovAnI daSTi che. prakRtine vazamAM karavAnI apUrva zakita maMtramAM virAjamAna che. mahAtmA tulasIdAse saMkSepamAM maMtra-mAdAbhya pragaTa karatAM kahyuM che ke -- 'mantra paramalaghu jAsu basa, vidhi harihara sura srv| mahAmata gajarAja kaha~, basakara aMkuza kharva / ' eTale ke, maMtra aMkuzanI jema paramazakitayukta hoya che. mImAMsA-darzanamAM maMtrae devatAnuM svarUpa siddha karyuM che. je devatAno je maMtra che te ja tenuM svarUpa che. sthAnabheda, udezabheda ane vicAradhArAnA bhedathI eka ja deva aneka Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 135 rUpomAM upAsanAyogya manAya che, tema maMtro paNa eka svarUpa hovA chatAM prakriyAvizeSathI bhinna bhinna kAryonAM sAdhaka bane che. maMtro pAsanA saguNopAsanA che. saMsAranI anivArya duHkhaparaMparAthI mukita meLavavA mATe maMtrathI judo anya AdhAra zo thaI zake? eTale -- mantraH sarvasukhauSadhirvijayate mantraM sadA sevyatAm, mantreNaiva vidhIyate zubhavidhirmatrAya yatno'stu nH| mantrAnnAsti parAmaNaM parataraM mantrasya zaktiH parA, mantre cittalayaH sadaiva bhavatAd he mantra! tubhyaM namaH / / ema bhAvanA karIne maMtrano mahimA ane tenI anivAryatAne oLakhIe. maMtra zabdanI paribhASA karatAM jaina gItArthoe mULa dhAtuo to te ja mAnya rAkhyA che, paNa arthamAM cheka viziSTatA ANI che. yathA - (1) anya jJAyite Atmionnati maMtranA arthAta jenAthI AtmAno Adeza-nijAnubhava jJAta thAya te maMtra. (2) kanyavivamAtmAze jenasa maMtrAarthAta jenA vaDe AtmAdeza aMge vicAra karAya te maMtra. ane (3) anya kSattei paramapadde thatA mAtmAno yajJavitA vA maneti maMtra | arthAta jenA vaDe parama padamAM virAjamAna pAMca ucca AtmAono athavA yajJAdi zAsanadevatAono sAkSAtkAra thAya te maMtra. digaMbara jaina graMtha 'jJAnArNava"mAM AvatI uparyukata paribhASAomAM paNa mana' dhAtunA jJAna. avabodha ane sanmAna evA traNe arthone mAnya rAkhyA che, paNa vyatpattimAM jaina daSTie vizeSatAo spaSTa karI ApI che. devatAono anugraha tathA cittamAM janmelI skUraNAnA AdhAre maMtronA prakAzane phelAvanArA maharSioe Adhidaivika tejasunA saMpAdana mATe je vividha mArgo batAvyA che, temAM atyaMta saraLa ane niSphaTaka mArga 'upAsanA mArga batAvyo che. upAsanA vaDe Ihaloka ane paraloka - banne sAdhI zakAya che, tethI te mArganuM avalaMbana levA mATe khAsa bhalAmaNa karI che. upAsanAnAM vibhinna aMgo che. temAM mahAtmAoe "zravaNa, kIrtana, smaraNa' Adi nava prakAranI upAsanAnA mArgane prazasta karyo che. temAM paNa smaraNa mATe maMtra ane bIjamaMtronI anivAryatA prakaTa karI spaSTa karyuM che ke, 'varNasaMghaTTanA zarIrane dhAraNa karanArA maMtro vagara upAsanA saphaLa thaI zakatI nathI.' mahAmaMtronI saMkhyA saptakoTi' sAta karoDa manAya che, ane anya maMtro paNa "vino phevastivana eva maMtrAtathI pratye traNa praSeitvInatyameva teSAmanAM kathana pramANe anaMta koTi saMkhyAmAM che. A badhA maMtronI jananI (mAtA) mAtRkA che. eTale have te aMge vicArIe. maMtramAM mAtRkAnuM mahattva: maMtrano saMbaMdha mAtRkA sAthe che. sAdhAraNa rIte ApaNe varSonAM judAM judAM athavA ekIsAthe banatAM rUpane mAtRkA' kahIe chIe. varNamAlAtmaka mAtRkA cAra prakAranI cheH (1) kevala, (2) biMduyukata, (3) visargayukata ane (4) ubhayAtmaka. lokamAM biMdu-visargayukata kevala mAtRkAno upayoga thAya che, ane bIjA traNa bhedono prayoga maMtrazAstramAM ja che. 5 thI mAMDI # sudhI biMduyukata mAtRkAne sarvajJatAkarI vidyA' paNa kahe che. svacchaMdataMtramAM kahyuM che ke, "ra vidyA mAtRpA ' arthAt mAtRkAthI pare- judI koI vidyA nathI. mAtRkAnI utpatti praNavathI manAya che, tethI ja praNavanuM eka nAma mAtRkAsa' paNa pracalita che. zrI abhinavagupta 'siddhayogIzvarI'nA matAnusAra AnaMdAtmikA visargazakitane zabdazakita athavA mAtRkAnI saMjJA ApI che. varNa anuttara ane dravarNa visargano dyotaka che. A baMneno saMghaTTa 'madaE' che. anuttara tejarUpa akula athavA ziva che. tenI parA kaulikI zakita ja visargapadavAcI che. anuttaraM paraM dhAma tadevAkula mucyte| visargastasya nAthasya kaulikI zaktirucyate / / Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ] Ama, akAra-hakAra vaDe saMketita zivazakitanA saMghaTTane 'AnaMdazakita' kahI che. A visargazakita ja mAtRkAzakita che. ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI maMtrazAstromAM vilomamAtRkA, bahitRkA ane aMtarmAtRkAnI vizeSa carcA che. pracalita mAtRkAnuM sabiMduka ulaTuM rUpa vilomamAtRkA che. lipimayI daivI bahirmAtRkA che. sAdhaka vaDe mUlAdhArAdi SacakromAM vaM,za,Sa vagere varNono kramapUrvaka nyAsa antaryAtRkA che. akArathI kSakAra sudhI mAtRkAonI saMkhyA pacAsa che. varNamAtRkAne sthUlamAtRkA kahe che, enuM ja nAma vaikharIvAk che. madhyamA vANI skUlamAtRkA che. parA ane pazyantI A baMnene sUkSmatara mAtRkA kahevAya che. A mAtRkA vizvanirmAtrI svataMtra, aluptaprabhAvayukata kriyAzakita che. ghoSa, rAva, svana, zabda, sphoTa, dhvani, jhaMkAra ane kRti rUpa ATha prakAranA zabdomAM vyApta jJa thI kSa sudhI pacAsa varNabhaTTArakarUpa maMtrAdimaya, samasta zuddha-azuddha saMsA2onI jananI, paramezvarI, kriyAzakita ajJAta mAtA hovAthI 'akramA-mAtRkA' ane saMpUrNa vAcya-vAcakAtmakarUpa hovAthI 'sakramA-mAtRkA' bane che. akhaMDa mAtRkAsvarUpa devInI zakitanuM sphuraNa mAtRkAzakitanAM rUpamAM baneche; ane te zakitaonAM sUkSma milana ane mizraNathI maMtra bane che. te ja sthitimAM maMtrasAdhaka maMtrano sAkSAtkAra kare che. maMtra akSarothI bane che. akSaro, teono tattatsamudAya ane zabda badhAM brahmanAM vyakatarUpa che, kriyAzakitanAM vividha svarUpa che. mukhathI uccarita, kAnothI zruta ane mastiSkamAM samajAyelA badhA zabdo tenAM rUpa che. paraMtu je maMtro pUjA ane sAdhanAmAM prayukata thAya che te vizeSa dhvanio che, je saMbadhdha devatAnAM svarUpane vyakata kare che. ane maMtragata akSarAvalinA mAtrA, biMdu,pada,padAMza ane vAkayathI saMbadhdha thaine maMtrarUpamAM vividha devatAonAM svarUpanuM kathana kare che. vibhinna vargomAM vibhinna devatAonI vibhUtimattA vidyamAna hoya che. amuka devatAno maMtra te akSara athavA akSarono samUha che, je sAdhanazakita vaDe tenA abhidheyane sAdhakanI cetanAmAM avatIrNa kare che. A rIte maMtravizeSanA AdhAre tenA adhiSThAtA devano sAkSAtkAra thAya che. maMtramAM svara, varNa ane nAdavizeSanuM eka kramika ane rUDha saMgrathana hoya che, tethI teno anuvAda ke vyutkrama thaI zakato nathI. kema ke te anuvAdamAM te svara, varNa, nAda ane padasaMghaTTanAnI AvRtti thatI nathI, je maMtra athavA maMtradevatAnA avayavIbhUta che. lokamAM paNa koInA nAmane ApaNe anuvAda athavA viparyAsa karIne prayogamAM lAvIe to teno apekSita prabhAva dekhAto nathI. eTale maMtra koI vyakitavizeSanI vicArasAmagrI nathI, pratyuta te caitanyano dhvanivigraha che ane te mAtRkAne ja Azrita che. zabdanI sRSTi kaI rIte thAya che? e prazna paNa ahIM vicAravA jevo che. tenA aMge AgamonI mAnyatA che ke, jema vaTavRkSanAM bIjamAM vaTavRkSanuM sUkSmarUpa samAyeluM hoya che ane te bIjastha sUkSmarUpathI vizALa vaTavRkSanI utpatti, vikAsa ane hrAsa Adi saMpanna thAya che. A ja rIte sRSTinAM sUkSmarUpane ISTadeva ja dhAraNa kare che, tene ApaNe parA kahIe chIe. vaLI sUkSma zabdasRSTi - zakitarUpa pravRttithI sthULa zabdasRSTinuM nimitta kAraNa bane che, te 'mAti tati jayaMti = ' A vyutpatti pramANe 'mAtRkA' kahevAya che. jo ke A 'parA' nAmaka zikata nirvikAra che, chatAM anAdikALathI cAlyA AvatA prANIonA adRSTanA kAraNe te iSTadevanA manamAM vizvasRSTinI kAmanA thAya che : "tayaikSata vadhu mAM pranoyam' (chAMdogya upaniSad-6/2/3). arthAta 'huM aneka thai jAuM te mATe mAre sRSTi karavI joie.' A vizvasisRkSArUpa ikSaNapravRttine ja nimitta mAnI tene 'pazyantI' nAmathI oLakhAvI che. A 'pazyantI' nAmavALI mAtRkA indriyonA mArgathI utpanna hovAnA kAraNe 'uttIrNA' kahevAya che. nAmAdi ATha zakitao uttIrNanA avayavo che. A rIte te ja vyaSTi ane samaSTirUpathI nava prakAranI che. AnAthI ja AviSkRta zUnya vagere nava nAdo utpanna thAya che. nAdadhvani nAmathI oLakhAtI AnI samaSTi 'parA'nI jema na to ati sUkSma che ane na to vaikharInI jema ati sthULa. eTale ja Ane 'madhyamA' kahevAya che. 'avikRta, zUnya,sparza, nAda, dhvani, biMdu, zakita, bIja ane akSara' nAmovALA nava nAdo che ane te mULAdhAra Adi cha kamaLovALA nAdamAM tathA nAda pachI aMte brahmaraMdhramAM sthita che. A nava nAdothI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 137. -- 'ma , 2 3 4, 5 6 4 nAmaka nava varNovALI vaikharI' mAtRkA utpanna thAya che. nityApoda zivamAM mAtRkAne maMtramathI jaNAvatAM kahyuM che ke - poza - pradu - nakSatra- nI - pazi - sapanA TevI satramathI naumAtR pIDha sapinizA praNamAmi mahAdevI mAtRkAM prmeshvriim| kAlahallohalollola- kalanA - shmkaarinniim||2|| yakSavAmAaDapa sasiddhArtha nA va- tAH- <-sarAna - viSNu rAA ityAdi. taMtrAgamo tathA pUrvAcAryaracita maMtrazAstrIya graMthomAM to spaSTa ghoSita karyuM che ke, nArita matranA arthAt akSara vagarano koi maMtra nathI; athavA evo koi akSara nathI ke je maMtra nathI. 'gaMdharvataMtramAM paNa kahyuM che ke - ye ye mantrA devatAnAmRSINAmatha rksssaam| te sarve mAtRkA - mantre nityameva pratiSThitAH / / jaina daSTie mAtRkA vaNanI utpattiH jainadharmanuM sarvasva namaskAra-mahAmaMtra." temAM samasta dvAdazAMga vANIno sAra che. samasta zrutajJAnanI akSarasaMkhyA temAM nihita che. jainadarzananAM tattva, padArtha, dravya, guNa, paryAya, naya, nikSepa Adi namaskAra mahAmaMtramAM vidyamAna che. vaLI, samasta maMtrazAstranI utpatti paNa A mahAmaMtrathI ja thaI che. eTale samasta maMtronI mULabhUta mAtRkA paNa A maMtrathI ja utpanna thaI hovAnuM mAnavAmAM Ave che. 'varNa-samAsnAya'mAM mAtRkAne paramAtmAnuM zabdamaya zarIra kahyuM che. eTale tene AdhAre paramAtmAne prasanna (bhakita) karI temanI kRpA (mukita) prApta karavAno maMtrarUpa mArga mAtRkAthI ke jene utpanna karanAra navakAra mahAmaMtrathI ja prazasta thayo che, tema mAnavAmAM koI saMzaya raheto nathI. maMtranA arthajJAnanI AvazyakatAH upAsanA paddhatimAM maMtronA japanuM vizeSa mahattva che. jyAre ja cAle che tyAre tenI sAthe arthanuM ciMtana anivAryapaNe apekSita hoya che. AnuM kAraNa e che ke, upAsanAkramamAM maMtronI sAthe brahma ane bIjA deva - adhidevono saMbaMdha hoya che. yoga ane AgamazAstromAM sattva, ransa ane tamasanI sAmya avasthAnA vaiSamyane tathA mAtukAonA viziSTa spaMdanane dhvaniomAM pratiphalita manAya che. sAmyavasthAnAM rahasyAtmaka spaMdanane ame OMkAra kahIe chIe. paNa jyAre vaiSamyanI avasthAmAM tenA dhvanio prakRtinAM spaMdanamAM prakaTe che tyAre te anekAneka maMtrabIjonAM rUpamAM prasphaTita thaI UThe che. AgamomAM ullekha che -- 'sAmyasthaprakRteryathaiva viditaH zabdo mahAnomiti, brahmAditritayAtmakasya paramaM rupaM zivaM brahmaNaH / vaiSamya prakRtestathaiva bahudhA zabdAH zrutAH kAlataste zabdAH samupAsanArthamabhavan bIjAni nAmnA tathA // ' arthAt, sAmya ane vaiSamya-A bane avasthAomAM je prakRtimAM thAya che, teomAM bhAre aMtara hoya che. sAmyAvasthAmAM sisRkSAnAM kAraNe OMkAranuM spaMdana thAya che, te brahmavAcaka che. temAM brahmA, viSNu ane zivanI IzitRzakitano unmeSa che. vaiSamyamAM sRSTino satkAra aravidha prakRtinAM rUpamAM prakaTa thAya che. te aravidha prakRti anusAra ja ATha prakAranAM bIjonI utpatti varNamAtRkAnAM paraspara saMmilana vaDe thaI jAya che ane tenA japamAM teonA arthanI bhAvanA Avazyaka hoya che. maMtrayoga-saMhitA'mAM kahyuM che ke -- Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ] ( zrI pArzvanAthapasarga-hAriNI 'bIjamantrAlayaH pUrva tato'STau parikIrtitAH / gurubIjaM zaktibIjaM ramAbIjaM tato bhaveta / / kAmabIjaM yogabIja tejobiijmthaaprm| zAntibIjaM ca rakSA ca proktA caiSAM pradhAnatA / / A padyonAM kathana pramANe A++'nAyogathI gurubIja, In +t++'nAyogathI zakitabIja, ++++nanA yogathI ramAbIja, "+ + $ + nA yogathI kAmabIja, " +{+ + +'nA yogathI yogabIja, "1+ + athavA "+ + $ +nanA yogathI tejobIja, sa + ++ + nanA yogathI zAMtibIja ane "du ++ + nA yogathI rakSAbIjano udbhava thAya che. bIja mahAna vRkSanuM janaka hoya che. bIjA te biMdu che, jemAM siMdhunI aparaMpAra avasthiti mULarUpamAM hoya che, eTale ja maMtromAM bIjanuM mahattva che. maMtromAM brahma dvArA jApakanuM varNamAtRkA sAthe aikya hovAthI divyatAnuM AdhAna thAya che. tethI ja japanI sAthe tadartha-bhAvana thatuM jAya che. agara ekalo japa thAya ane temAM arthanuM bhAvana na thAya to phaLaprAptimAM vilaMba ane jApakamAM anAsthA Upaje che. rivAramAM zrI bhAskarAcArya mukhIe 'japa'nI paribhASA karatAM jaNAvyuM che ke, pAMca avasthAo, cha zUnyo, sAta viSao ane nava cakrone samajavAnI sAthe maMtranA satya arthane jANI tenA akSaronuM je uccAraNa karAya te japa" che. (1,52,43). A rIte maMtra ane tenA japanI prakriyAomAM aneka rahasyo bharelAM che. taMtrazAstranA AcAryoe sAdhakone ucca bhUmikA sudhI pahoMcADavA mATe sarva viSayone ekIsAthe vyakata na karatAM bhinnabhinna graMthomAM te aMge varNano karyA che. dareka maMtramAM rahasyArthanA pratipAdaka akSaro goThavAyelA hoya che ane teonuM jJAna dhULa ane sUkSma baMne rIte batAvyuM che. dAkhalA tarIke, ApaNe "da bIjane mAtra devIpraNava, lajjAbIja athavA zakitabIja samajIne teno japa karIe chIe; paNa gaMbhIrapaNe vicAra karIe to AbIjamAMthUlarUpe traNa akSaro ane sUkSmarUpe nava akSaro che tathA te maLIne bAra akSaro thAya che. jema ke, TU-- biMdu, ardhacaMdra, rodhinI, nAda, nAdAMta, zakita, vyApikA, samanA ane unmanI. ahIM biMduthI unmanI sudhInA akSaronI samaSTi ka che. A nava akSaro sakSma, sakSmatara ane sukSmatama kAlomAM uccarita thanAra dhvanivizeSa ke varNavizeSa che. 'catuHzatIzAstra'mAM nAdanA arthonuM varNana maLe che. yoginIhRdaya' ane 'jJAnArNava' vagere graMthomAM A nava varNone meru'nI saMjJA ApI tenuM mahattva varNavyuM che. ghaNA maMtromAM ekabIjaathavA akSaravizeSanI ekathI vadhAre AvRttio paNa thayelI hoya che, temAM paNa rahasya hoya che, ane te, te prasaMge judA judA arthone pragaTAve che. eTale maMtranA arthajJAnanI AvazyakatA svataHsiddha thaI jAya che. netrataMtramAM mRtyuMjaya bhaTTArakanuM to kahevuM che ke -- 'bhAvahInAstu ye mantrAH zaktihInAstu kIlitAH / varNamAtrA-vihInAstu gurvAgama-vivarjitAH / / bhraSTAmnAyAstathA ye vA AgamojjhitavidhinatAH / na siddhayanti yadA devi! japtA iSTAH sahasrazaH / / asiddhA ripavo ye ca sarvAzaka-vivarjitAH / Adyanta-sampuTenaiva sAvarNena tu rodhitAH / / ' (8/59-62) arthAtu, bhAvarahita, zakitarahita, varNamAlA-rahita, guru-Agama rahita, bhraSTa AmnAyavALA ane Agama vaDe tyakata tema ja zApaprApta evA je maMtro hoya che te hajAronI saMkhyAmAM japavA chatAM siddha thatA nathI. tathA je matro asiddha, zatrurUpa, aparipUrNa Adyanta saMpuTa ke AghAkSarathI zuddha hoya che, te paNa lAbhaprada hotA nathI." A rIte maMtra aMge aneka vicAraNAo je zAstromAM varNavelI che, te viSe Aje udAsInabhAva rAkhI je loko sAdhanA kare che temane judI judI jAtanI upAdhio vAraMvAra satAvyA ja kare che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] maMtronI pAchaLa eka paraMparA rahelI che, temAM dasa prakAranA doSomAMthI koi ne koi doSa hoya to teno apasA2Na ka2vA mATe paNa nava prakAranA upAyo - dIpana, bodhana, tADana Adi batAvyA che te viSe paNa dhyAna ApavAnI jarUra che. [ 139 maMtrasiddhi mATe anya jJAtavya: maMtrono jevo mahimA zAstromAM varNavyo che, tethI teno game tema prayoga karI laie' AvI mAnyatA rAkhanArA kharekhara bhUlI jAya che ke temAM rahelI zakitane jALavavA mATe ghaNuM jJAtavya che, ghaNuM karavuM paDe che, ghaNuM-ghaNuM dhyAna rAkhavuM paDe che. jema ke, maMtronA agiyAra prakAranA viniyogo /maMtrone doSaparihArapUrvaka teomAM guNone uddhRddha karavA mATe - -- sampuTaM grathitaM grastaM samastaM ca vidarbhitam / AkrAntaM ca tathAdyantaM garbhasthaM sarvatovRttam // tathA yuktividarbhaM ca vidarbhagrathitaM tathA / ityekAdazadhA mantrA niyuktAH siddhidAH smRtAH // (ne. tA. 18/10-12) arthAt, (1) Adi ane aMtamAM saMpuTanI jema maMtrano nyAsa eTale saMpuTa; (2) pratyeka akSarane maMtranuM saMpuTa-graMthana; (3) madhyamAM sAdhakanuM nAma ane cAre dizAomAM maMtranuM lekhana-grasta; (4) maMtra pachI nAma ane pachI pharIne nAma lakhavuM -samasta; (5) madhyamAM maMtra ane tenI AgaLa-pAchaLa nAma -vidarbhaNa; (6) madhyastha nAmane maMtrathI veSTita ka2vuM - AkrAMta; (7) maMtra pachI nAma lakhI traNavAra maMtra lakhavuM-Adyanta; (8) madhyastha maMtranI cAre dizAomAM sAdhyanAma lakhavuM - garbhastha; (9) maMtranA AdyantamAM sAdhyanAmano vinyAsa sarvatovRtatva; (10) te pachI sarvatovRtatva maMtranI cAre bAju punaH nAmano vinyAsa - yukitavidarbhaNa; ane (11) nAma lakhyA pachI pharIthI traNavAra maMtrano nyAsa - vidarbhagraMthana karavAthI maMtro siddha thAya che. - maMtranI ArAdhanA karatAM sAdhakane maMtronI udaya-asta-maya vyApti AdinuM jJAna paNa hovuM joie, jenAthI sarvajJatvano AvirbhAva thAya che. udayAstamayo vyAptiM dhyAnaM mudrAM svarupataH / yo vettyevaM sa sarvajJaH sarvakRt sAdhakottamaH // arthAt, hRdaya ane lalATa sthAna para unmeSa ane vizrAnti, maMtranA parAkrama, maMtraviSayaka dhyAna, te saMbaMdhI mudrA ane tenuM svarUpa - A badhA viSayo jANavAthI sAdhakottama sarvajJa tathA sarvakartA thAya che. maMtrasAdhake deza, kALa, pAtratA, AcAra, svasaMpradAya pratye zraddhAanevizvAsa, kAyika-vAcika-mAnasika kriyAomAM bAhya tathA AMtarika sAvadhAnI, dharma ane zAstra upara niSThA, maMtrasaMbaMdhI viniyoga, nyAsa, dhyAna, pUrvAMgamaMtra, uttarAMgamaMtra, pUjA AdinI sAmagrI tathA tenAM samarpaNanAM viziSTa maMtro, yaMtra, aMtaryAgano vidhi, prayogagata vizeSa kartavyo vagerenuM jJAna prApta karavAmAM sadA tatpara rahevuM joie. maMtra varNAtmaka devatA che. pratyeka maMtranI sAthe tenA svarUpano saMbaMdha che. japa-sAdhanAmAM ziSya dIkSAprApti pachI 'maMtradeha'ne prApta kare che. japasAdhaka jyAre maMtradehamAM 'ahaM bodha' rAkhIne japasAdhanA kare che tyAre japano prabhAva anaMtacetanAonA biMduo para paDe che. sAdhakano japa vaikharI avasthAmAM thAya che tyAM sudhI mAlAnI, saMkhyAnI tathA sthAnAsanAdinI, kavaca, zatanAma, hRdaya, sahasranAmAdinA pAThanI tema ja dhyAna vagerenI AvazyakatA rahe che. eTale A badhI bAbatone jANavA sAthe maMtrasAdhanA karavI joie. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 ] ekaniSThA, dhairya, tanmayatA, zraddhA, vizvAsa ane niraMtaratA maMtrasAdhanAnA mukhya siddhAMto che, jemanA AdhArathI ja sAdhaka nizcita lakSyane prApta kare che. maMtrano eka artha 'rahasya' paNa che, ane rahasyane jANavA mATe anubhava jarUrI che. te sarvasAdhAraNano viSaya nathI. yogamArgathI zarIranA bhinna bhinna bhAgomAM prANavAyune lai jai maMtrAbhyAsa ka2vo tathA prANAyAma vaDe maMtrajapane vadhA2vo. maMtradevatA ane gurumAM aikaya sAdhavAno prayAsa karavo. bIjamaMtra, kUTamaMtra, zatAkSarI, sahasrAkSarI, mAlAmaMtra, paurANika maMtra, nAmamaMtra, zAbaramaMtra, RSimaMtra, siddhagurumaMtra Adi aneka prakAranA maMtro prasiddha che, paNa teno gurugamavidhi jANyA vagara prayoga na karavo. rAjas ane tAmas maMtronA prayogamAM sAdhakanI zakita naSTa thAya che, tethI tevA prayogo na karatAM mAtra sAttvika maMtronI sAdhanA karavI. vidhi-niSedhamAM niSThA rAkhI zAstrAdezane mAnya rAkhavo ane bhakitapUrvaka sAdhanA karavI. AvI pravRttithI je sAdhaka maMtrasAdhanA kare che tene siddhi ane saphaLatA maLe che te satya che. rASTrIya saMgrahAlaya dilhImAM pradarzita karela tIrthaMkara pArzvanAthanI pratimA jemAM parikara devatAo sAthe zAsanadevI padmAvatInuM zilpa kaMDArAyeluM jovA maLe che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 141 'maMtra ane maMtravijJAna . ravIndrakumAra jaina maMtra' zabdanI aneka vyutpattio, tenA artho; maMtranuM sAmarthya, tenI anubhUti; maMtranA bhedo, mArgo ane tenAM zAstro tema ja maMtravijJAnanI prakriyA, tenuM rahasya; maMtravijJAnane samajavAnAM bhASA, artha, dhvani Adi staro-paribaLo; ane maMtrajJAnane prApta karavAnI yogyayogyatAo ityAdinI talasparzI vigato-samaja A lekha dvArA lekhakazrI DaoN. ravIndrakumArajI jaine suMdara rIte rajU karI che, je vAcakane maMtrajJAnanA mArge praveza karavAmAM ane AgaLa vadhavAmAM paNa mArgadarzaka banI rahe tevI che. - saMpAdaka 'maMtra' zabda saMskRta bhASAno che. A zabdanI vyutpatti ghaNAM prakAre jovAmAM Ave che; ane tenAthI ghaNA artho paNa prApta thAya che. maMtra zabda 'manuM' dhAtu (divAdi gaNa)mAM rUnuM (tra) tathA gham pratyaya lAgIne bane che. A vyutpatti anusAra eno artha thAya che : jenA dvArA svAnubhava (AtmAnA Adeza)no sAkSAtkAra karavAmAM Ave te maMtra che. bIjI vyutpattimAM manu" dhAtuno vicAraparaka' evo artha karavAmAM Ave che, tyAre teno artha thAya che : maMtra te che jenA dvArA AtmAnI vizuddhatA para vicAra thaI zake che. trIjI vyutpattimAM "manuM' dhAtune satkArArthamAM letAM teno artha thAya che : maMtra te che, jenA dvArA mahAna AtmAono satkAra karavAmAM Ave che. jyAre 'mana'ne zabda mAnIne (kiyA nahIM) trANArthamAM tra' pratyaya lagAvIne puMliga maMtra' zabda banAvavAthI e artha pragaTe che ke, maMtra e zabda-zakita che, jemAM mAnava-manane laukika ane pAralaukika trANa (rakSaNa) maLe che. 'maMtra' hakIkatamAM mAtra uccArI javAno zabda ja nathI; uccAramAna maMtra, maMtra nathI; maMtramAM anaMta ane aparAjeya adhyAtma zakita, parameSThI zakita vidyamAna che, tethI maMtra zabdamAM manunnae baMne zabdo kramazaH manana, ciMtana ane trANa arthAta rakSaNa ane zubhano artha Ape che. manana dvArA maMtra-pAThakane paMcaparameSThInA mahAna guNonI anubhUti thAya che. enAthI te zakita sampanna thaine kaSTaprada sAMsArikatAthI rakSaNa meLavavA ane mukata thavA samartha bane che. maMtra' zabdano eka viziSTa artha paNa dhyAnamAM levA jevo che. mana' arthAta citta'nI tra' arthAta supta avasthA arthAtu pUrNa avasthA arthAtu Atma - sAkSAtkAranI parameSThI tulya avasthA e ja maMtra che. vAstavamAM cit zakita caitanyanI saMkucita avasthAmAM citta bane che ane e ja vikasita thaine citi (vizuddha AtmA) bane che. Do. zivazaMkara avasthI lakhe che, "cittajyAre bAhya samUhane upasaMhRta karIne, antarmukha thaIne, cidrupatA sAthe abheda vimarza prApta kare che te ja tenI gupta maMtraNA che, jene kAraNe tene maMtranI abhidhA maLe che. tethI maMtradevatAnA vimarzamAM tatpara tathA te devatA sAthe jeNe sAmaMjasya prApta karI lIdhuM che evA ArAdhakanuM citta ja maMtra che. mAtra vicitra varNasaMdhaTanA" ja nathI." (maMtra ane mAtRkAonuM rahasya: pU.190-91.) vaidika paraMparA aMtargata samasta maMtrone tritattvonA saMgaThana rUpe svIkAravAmAM AvyAM che. A traNe tattvo vagara maMtranI racanA thaI ja nathI zakatI. e traNa tattvo te ziva, zakita ane viSNu (AtmA). maMtranA bhedaH vaidika paraMparA ane zramaNa (jaina) paraMparAmAM maMtrono sarvaprathama AdhAra mUlamaMtra athavA mahAmaMtra che. mahAmaMtranA garbhamAMthI ja anya maMtrI janma le che. (%) para baMne paraMparAone UMDI zraddhA che. baMnee eno artha potapotAnI rIte karyo che. zAradAtilaka, rAghavabhaTTIya ane saubhAgya-bhAskara graMthomAM Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14ra ] ( zrI pArzvanAthosarga-hAriNI vaidika (zaiva-vaiSNava) paraMparAnA maMtronuM vistRta varNana prApta thAya che. De. zivazaMkara avasthIe A graMthonI sahAyatAthI maMtra-bhedone vidvattApUrNa rIte vyakata karyA che. maMtrone mukhya pAMca vargomAM vibhAjita karavAmAM AvyA che: 1. jmaMtra, strI maMtra ane napuMsakamaMtra; 2. siddha, sAba, susiddha, arimaMtra; 3. piMDa , kartarI, bIja, mAlAmaMtra; 4. sAttvika, rAjasa, tAmasamaMtra; ane 5. sAbara, DAmaramaMtra, - jenA devatA puruSa hoya tene maMtra kahe che. puruSadevatAnA maMtra saura kahevAya che ane strIdevatAnA maMtra saumya kahevAya che. je maMtronA devatA strI che tene vidyA kahe che. sAmAnya rIte to sarvane maMtra ja kahevAya che. je maMtronA aMte 'huM' ane 'phaTa' hoya che tene paMmaMtra ane be aTha:' varNo vaDe je maMtranI samApti thAya che tene strI maMtra kahe che. namaH vaDe samApta banato maMtra napuMsaka maMtra kahevAya che. prayogasAra'no mata AnAthI judo che. te anusAra vaSa' ane pha vaDe samApta thanArA maMtrone puruSa, vauSa" ane "svAhA' vaDe strI tathA huM' ane 'namaH" vaDe samApta thanArA maMtrone napuMsaka kahevAya che. ekAkSarI maMtra piDamaMtra, be-akSarI maMtra phartarI ane traNathI laIne nava varNa sudhInA maMtro bIjamaMtra kahevAya che. dasathI vIsa sudhInA varNavALA maMtrI maMtra' nAmathI ja oLakhAya che. enAthI adhika varNasaMkhyAvALA maMtra mAlAmaMtra' kahevAya che. AnAthI AgaLa, maMtronA chinna, ruddha, zakitahIna Adi zatAdhika anya bheda paNa che. e badhA ahIM prastuta nathI. ukta vivaraNa mAtra tulanArthe ane jJAnArthe uddhata karavAmAM AvyuM che. maMtra' kaMIka viziSTa parama prabhAvI zabdo nirmita vAkaya che. koI koI vAra te mAtra zabdarUpa paNa hoya che. yaMtra te evuM pAtra (dhAtunirmita, patra athavA kAgaLa) che, jemAM siddha maMtraTaMkita, aMkita athavAveSThita rahe che, e eka sAdhana che. taMtra'no artha che vistAra karanAra, arthAt maMtranI zakitane rAsAyaNika prakriyA jevo vistAra ane camatkAra ApanAra. maMtra, yaMtra ane taMtra e traNe aMdarathI bahAra AvavAnI prakriyA che. bindumAMthI sindhamAM parivartita na thavAno krama che. manamAM rahelo maMtra mukhamAM AvIne yaMtrastha thaI jAya che ane vANImAM pragaTa thaIne tAMtrika thaIne) mudrita/prakAzita thaI jAya che. maMtronI saMkhyA sAta karoDa sudhInI manAI che. vaidika paraMparA anusAra sarva maMtra ziva ane zakita dvArA kIlita che. bauddha paraMparAmAM paNa maMtronuM ane taMtronuM sudIrgha caka che. jaina zAstromAM maMtronI ati prAcIna ane vizALa paraMparA che. maMtrakalpa, pratiSThAkalpa, cakrezvarIkalpa, jvAlAmAlinIkalpa, padmAvatIkalpa, sUrimaMtrakalpa, vAgvAdinIkalpa, zrIvidyAkalpa, vardhamAna-vidyAkalpa, rogApahAriNIkalpa Adi aneka kalpa graMtha che. e badhA maMtra ane taMtrapradhAna graMtho che. maMtrazAstromAM traNa mArgono ullekha che -- (1) dakSiNamArga sAttvika devatAnI sAttvika uddezathI ane sAttvika upakaraNothI karavAmAM AvatI upAsanA dakSiNa upAsanA athavA sAttvika upAsanA kahevAya che. (2) vAmamArgaH emAM pAMca makAra (madirA, mAMsa, maithuna, matsya ane mudrA)nA AdhAre bhairavI cakonI yojanA thAya che. (3) mizramArga: emAM parokSa rUpe pAMca makArono ane dakSiNa mArganI upAsanA paddhatino svIkAra karavAmAM Avyo che. vAstavamAM A mArga nakAmo rahyo. vastutaH be mArgo ja kAyama TakI rahyA. maMtrazAstramAM mukhya traNa saMpradAya che: kerala, kAzamIra ane gauDa. vaidika paraMparA kerala saMpradAyanA AdhAre cAlI. bauddhomAM gauDa saMpradAyanI pradhAnatA rahI. jyAre jainone potAnuM svataMtra maMtrazAstra che, tema chatAM kAzmIra Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 143 paraMparAno tenA para vyApaka prabhAva che. maMtranA svataMtra-vivecanathI e vAta spaSTa thAya che ke maMtra artha ane zabdanA saMzliSTa mAdhyama vaDe ApaNane adhyAtmamAM laI jAya che; arthAta ApaNe ApaNAM mULasvarUpamAM UtaravA lAgIe chIe. A nirvikAra avasthA ja jIvananI carama upalabdhi che. maMtranI bhASA-nAdazakita ane dhvanitaraMga -nuM sAmAnya jIvananI bhASAthI ane vyAkaraNanI bhASAthI moTuM aMtara che. sAmAnya bhASA ane vyAkaraNanI bhASA sArthaka ane sImita che, te maMtranI anaMta arthamahattA ane dhvanivistArane dhAraNa karI zakatI nathI. jyAre maMtramAM dhvanyAtmakatAnuM ghaNuM ja mahattva che. dhvani dravya, kSetra, kALa, bhAva ane arthathI bahu vizeSa che. jainendrajIe kahyuM che ke, sArthaka bhASAmAM maMtrazakita muzkelIthI utpanna thaI zake che, kAraNa te arthathI sImita rahe che. jemAM dhvani ane nAda che te asImita che, emAM anaMta zakita bharI zakAya che. maMtra-vijJAna : maMtra-vijJAna" eTale maMtrane samajavAnI viziSTa jJAnAtmaka prakriyA. A prakriyA vizvAsa ane paraMparAne choDIne ja AgaLa vadhe che. A vijJAnanuM kArya che maMtranA pUrNa svarUpa ane prabhAvane prayoganA dharAtala para lAvIne, cakAsIne tenI vAstavikatAne prasthApita karavAnuM jyAM sudhI adhyayanakartA taTastha ane racanAtmaka daSTithI sampanna nahIM hoya, tyAM sudhI te A prakriyAmAM saphaLa nahI thAya. e ja rIte maMtra-vijJAnanuM bIjAM mahattvapUrNa vijJAna-rahasya e che ke, temAM nihita (maMtramAM nihita) artha, bhASA, bhAva ane caitanyanA UrtIkaraNanInidhine vibhinna staroe samajavAM. Azaya e che ke maMtranA bahumukhI caitanyanI guNAtmaka vyavasthAne vyavasthita rIte samajavuM e maMtra-vijJAna che. anubhUtijanya jJAna cokkasapaNe ciMtana ane siddhAntajanya jJAnathI vadhu vizvasanIya, pratyakSa ane vyApaka che. maMtra-vijJAnamAM paNa ApaNe jema jema maMtranI UMDAImAM UtarIzuM, tema tema ApaNe bauddhika ane saiddhAMtika ciMtanathI alaga paDatAM jaIzuM ane eka vizALa anubhUti ApaNAmAM UbharAvA lAgaze. maMtra-vijJAna vAstavamAM vizleSaNathI saMzleSaNanI prakriyA che. ahaMkArano pUrNatvamAM vilaya e maMtra-vijJAna dvArA ja spaSTa thAya che. Ama, maMtravijJAnane samajavAnAM traNa stara cheH (1) bhASAnuM stara; (2) arthanuM stara; ane (3)dhvaninuM stara (nAdanuM stara, vyaMjanA zakitanuM stara). uparAMta eka stara saMmizraNarUpe paNa che. bhASAnuM staraH udAharaNa tarIke ApaNe NamokAra maMtrane ja laIe, to jyAre pAThaka ke bhakata pahelI vAra maMtrane vAMce ke sAMbhaLe che tyAre sAmAnyataH te maMtranA pracalita bhASArUpane ja jANI zake che, ane tenI sAthosAtha te sAmAnya arthabodhane jANavA mATe kaMIka saceta bane che. ahI bhASAno artha che racanAnuM zarIra (bAhya AkAra) ane tenAthI pragaTatuM rUpAtmaka athavA dhvanyAtmaka saMmohana. A koI paNa racanAne jANavAnI pahelI ane sAmAnya sthiti che. arthana stara : bIjI, trIjI, cothI vAra jyAre ApaNe maMtrane vAMcIe athavA japIe chIe ane samajavAno prayatna karI chIe tyAre ApaNe zabdonA sthaLa arthanA parivezamAM - paricita arthanA parivezamAM cAlyA AvIe chIe. aNamokAra maMtra'mAM arthanA stare, arihaMtone namaskAra ho, siddhone namaskAra ho vagere arthothI ApaNe paricita thaIe chIe. AnAthI ApaNo maMtra sAthe gADha saMbaMdha baMdhAya che; paraMtu hajI pUrNatA dUra hoya che. A stara to eka sAdhAraNa ane avikasita mastiSkanuM che. avikasita mAnasikatA 50 varSanI vyakitamAM paNa hoI zake che; to bIjI bAju, 10 varSano bALaka paNa potAnI vyutpamatithI mAnasika stare vikasita hoI zake che. e to ApaNe nitya joIe chIe ke ghaNI vyakitao jIvanabhara arthanA sthaLa staramAM ghANInA baLadanI jema pharyA kare che. enI mAnasikatAnuM e eka stara banI jAya che. dhvaninuM staraH kAvyazAstra zabdazakitaonuM vivecana che. A zabdazakitao traNa che: abhidhA, lakSaNA ane vyaMjanA. saudaryapradhAna ane jIvananI gaMbhIra anubhUtine prAyaH vyaMjanA dvArA ja prakaTa karavAmAM Ave che. enAthI tenI suMdaratA vadhe che ane mULabhAva ati prabhAvaka banIne pragaTa thAya che. dareka vyakita vyaMjanAne pakaDI 1 che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zakatI nathI. vyaMjanAne ja bIjAM rUpe 'dhvani' kahevAmAM Ave che. rAmacaritamAnasa'nA 'bAlakAMDa' (232)mAM sItAjInI eka sakhI janakavATikAmAM AvelA rAma ane lakSmaNane joIne, AnaMdavibhora banIne sItA ane anya sakhIone kahI rahI che "dekhana bAga ku~ara do Aye, vaya kisora saba bhA~ti suhaae| syAma gaura kimi kahau bakhAnI, girA anayana nayana binu bAnI / / arthAt "be kumAra bAga jovA AvyA che. temanI kizorAvasthA che. teo dareka rIte suMdara che. teo zyAma ane gaura varNanA che. temanuM varNana huM zI rIte karuM? (kAraNa ke) vANIne nayana nathI ane nayanane vANI nathI!" A copAino sAmAnya artha to spaSTa ja che; paraMtu caturtha caraNamAM vyaMjanA dvArA je bhAva vyakata thayo che tene kevaLa marmajJa ja samajI zake che. rAma ane lakSmaNanA lokottara rUpane AMkhoe joyuM che, tethI AMkho ja e sArI rIte batAvI zake tema che; paraMtu AMkho pAse jIbha nathI, kevI rIte kahe? A bAju juo to jIbhe e dazya joyuM nathI, joi zake tema paNa nathI, to zI rIte kahe? badhuM ja kahI dIdhuM, chatAM lAge che ke kAMI ja nathI kIdhuM ! rAma-lakSmaNanuM saudarya anirvacanIya che, manasA- vAcAthI para che, anubhUtino viSaya che. A dhvanyAtmakatAne samajyA vagara ukata caraNano AnaMda pAmI zakAto nathI. AvI ja vAta maMtranI bhAvagarimAmAM che. sAmAnya mAnavI arthanA sAdhAraNa stara para ja jIvanabhara parikramA karato rahe che ane tenuM maMtranA AtmA sAthe tAdAbhya sadhAtuM nathI. jyAM dhvanino nAdamUlaka artha che tyAM maMtranuM uccAraNa stare dhyAna rAkhIne ja teno pUro lAbha levo joie. maMtravijJAnamAM bhakatanI cetanA ane maMtroccArathI utpanna thatAM dhvanitaraMga jyAre niraMtara gharSita thAya che tyAre samasta zarIra, mana ane prANamAM eka adabhuta kaMpana AsphAlita thAya che. dhIre dhIre A kaMpanathI eka vAtAvaraNa-maMtramayatAnuM vAtAvaraNa nirmAya che ane bhakata temAM pUrNatayA lIna banI jAya che. lIna thavAnI A paripUrNatA ja maMtranuM sAdhya che. ApaNA gurudevo, kavio ane mahApuruSoe vANInA A mahinAnI bahuvidha jANakArI ApI cheH aisI vANI boliye manakA ApA khoy| aurana ko zItala kare, ApahuM zItala hoya // tulasI mIThe vacana teM sukha upajata cahuM aura / vazIkaraNa ika maMtra hai, taja de vacana kaThora // zabdano du:khadAyI prabhAva eTalo vadhu hoya che ke mAnavI jIvato marI jAya che; ane zabdanA sukhadAyI prabhAvathI marato mAnavI jIvI jAya che. zabdabrahmano mahimA apAra che. kahe che ke, talavArano ghA rUjhAya che, paNa vAgmANano ghA nahIM. spaSTa che ke vANImAM amRta ane viSa bane che. samasta vizva para vANIno prabhAva joya zakAya che. - A rIte maMtranI saMpUrNa dhvanyAtmakatA zarIranA aNue aNumAM prasarIne AtmAnA AMtaralokane sparze che ane enAthI enI vizuddhatAnuM lokottara darzana thAya che. jaina dharmamAM namaskAra mahAmaMtravizaddha vizvAsano viSaya rahyo che ane te AjapaNa vijJAnanI kasoTIe badhI rIte sAco paDyo che. tenI bhASA, tenI arthavattA, tenI bhAvasattA ane tenI dhvanyAtmakatAne vidhivatuM samajIne temAM dIkSita thavuM e vadhu zreyaskara che. pUrNa tAdAbhyanI avasthAmAM maunanI mahattA suvidita che. eka mahAna vyakitanA maunamAM seMkaDo vyAkhyAnonI zakita hoya che. tethI maMtranI sAcI ArAdhanA tenA mananamAM ja che. cittanI pUrNa vizuddhatAnI sAthe karavAmAM AveluM manana ane bhAvanimajjana maMtra-vijJAnanI cAvI che. maMtra e dharmanA bIja rUpa che. bIjamAM vRkSanAM darzana karavAnI kSamatA mAnavajanmanI sArthakatA che. dhammo maMgala mukkiTTha,ahiMsA saMjamo tvo| devA vi taM namassanti, jassa dhamme sayA mnno|| Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] ' [ 145 arthAtu, dharma utkRSTa maMgaLa che. e ahiMsA, saMyama ane tapa rUpa che. je mAnavInuM mana sadAya dharmamAM lIna che, tene devatA paNa namaskAra kare che. maMtrane zabda ane dhvaninA stare vaijJAnika prakriyAthI paNa samajI zakAya che. eTale maMtra-vijJAnane zabdavijJAna ja samajavuM joie. mAnavazarIranuM nirmANa vibhinna tattvothI thayuM che. emAM be vastu kAma karI rahI che: sUryazakitathI ApaNI aMdara vidyuta zakita kAma karI rahI che. evI ja rIte bIjo saMbaMdha somarasa pradAtA caMdra sAthe che. enAthI megneTika karanTa' kAma kare che. A megneTika karanTa (cumbakIya vidyutudhArA)nI madadathI mAnavInA zarIra ane tenI mAMsapezIo sudhI pahoMcI zakAya che. parantu mananI anaMta gaharAi ane dravyanAM zakitabIja A karanTa nI pakaDathI dUra che. e mATe ApaNA prAcIna RSi-munio ane mahAtmAoe divyazakitanI zodha karI che. A divyazakita divyakarNa paNa che. enAthI ApaNe manane sAMbhaLI zakIe chIe ane saMbhaLAvI paNa zakIe chIe. je rIte samudramAM eka kebala nAkhIne eka-bIjAnA saMvAdane dUra sudhI pahoMcADI zakAya che; evI rIte pachIthI tAranI ane pachIthI tAra vinAnA tAranA mArganI zodha thaI.Aje to ApaNe caMdraloka sudhI ApaNI vAta pahoMcADI zakIe chIe, ane tyAMthI vAta pAmI zakIe chIe. seTelAITa' thI ApaNe suparicita chIe.samasta saMvAda temAM ekatra thaI jAya che ane pachI tyAMthI tene alaga alaga sthAnoe mokalI zakAya che. tAtparya e ke, ApaNe je zabda bolIe chIe te pakaDI zakAya che, ane punaH prasArita karI zakAya che. tene gaMtavya sudhI pahoMcADI zakAya che. vizvabharanA sarvadhvanio je parApUrvathI AkAza-taraMgomAM maLIne kyAMya bhaTakI rahyA che, ene paNa vijJAnanI sahAyathI pakaDI zakAya tema che. e paNa saMbhava che ke AkAzamAM prasarI gayelI mahAna vibhUtionI divyavANI paNa eka divasa vijJAnanI sahAyatAthI sAMbhaLI zakIe. A bhUmikAe adhyAtmazakitanI ati vikasita avasthAmAM ApaNe maMtranA (bInatAranA tAra) mAdhyamathI paramAtmAno sAkSAtkAra karI zakIe chIe. divyakarNa vikasita karIne divyadhvani sAMbhaLI zakIe chIe. vANI arthAtu bhASAnA cAra stara (vaikharI, madhyamA, pazyatI ane parAve che, te paNa maMtra-vijJAnanI dhvanimUlakatAnuM samarthana kare che. bhASA potAnI bhAvAtmakatAthI janmIne sthULa zabdomAM DhaLe che ane pachI dhIre dhIre ane e ja bhAvAtmakatAmAM lIna thaI jAya che. maMtra-vijJAnamAM zabdanI mahattAne ApaNe samajI rahyA chIe. Akhare e zabda, e bhASA, koNa jANe keTalAye srotathI banI haze ! ThIka che; paNa je mULabhUta bIja-zabda ane varNa che te to vastu-kriyAmAMthI ja janmyAM che. vAstavamAM jyAM sudhI ApaNo Azaya (vicAra ke bhAva) zabda athavA dhvanimAM vyakata thaIne AkAra dhAraNa nathI karato tyAM sudhI ApaNe ene avyakata bhASA kahI zakIe chIe. eTale, spaSTa che ke bhASA athavA dhvanino ApaNA mULa mAnasa sAthe sIdho - AMtara ane bAhya - saMbaMdha che. koIpaNa dravyanI urjAne pakaDavA mATe ane tene anya sudhI pahoMcADavA mATe ApaNe vastumAM rahelA vidyutkramane samajavo paDaze. e jANavuM paDaze ke enAthI kyA prakAranA kriyA-taraMga vahI rahyA che. e mATe prAcIna RSioe eka vidhi prasArI. temaNe agnine saLagato joyo. agninI tIvra jvALAmAMthI temane 'rU'dhvani utpanna thato ane saMbhaLAto anubhavyo. teo e niSkarSa para pahoMcyA ke agnimAMthI rU' dhvani utpanna thAya che eTale 'rU' thI agni utpanna karI zakAya che. basa, 'rU' agnibIjanA rUpamAM mAnya thaI gayo. e ja rIte, pRthvInI sthULatAthI 'la' dhvani nirmANa pAme che. koI tarala padArtha jyAre sthULa thavAnI prakriyAmAMthI pasAra thAya che tyAre 'la' dhvani thAya che. jaLapravAhathI 'va' dhvani pragaTe che. 'va' ja jaLano AdhAra che. jema jaLathI 'va" dhvani pedA thAya che tema 'va" thI jaLa paNa pedA thai zake che. - tattvonA vivecanathI e spaSTa thAya che ke sRSTinA samasta kriyAkalApomAM dhvani sarvoparI che. raDAra' AdinI zodha A prakriyAnA AdhAre ja thai. maMtravAdIo ane maMtrasRSTAoe A tathyane dhyAnamAM rAkhIne maMtranI racanA karI. tattvonI zakita temanI kriyAomAM ja pragaTe che. varNamALAnI zakita svaromAM che. vyaMjana Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 ] mULa che, paNa te svaronI madada laine ja sakriya thai zake che; svataH te kaMi karatA nathI ke karI zakatA nathI. e ja kAraNe vyaMjanrone yoni kahyAM che ane svarone vistAraka kahyA che. svaro sAthe yukata thatAM ja vyaMjana uddIpta thai UThe che. vyaMjanone tattvonI bhUmikAe pAMca vargomAM vaheMcavAmAM AvyA che. samAna dharmIpaNAne lIdhe tattvo ane varSonI vyavasthA A rIte karavAmAM AvI che 0:0 pRthvItattva : jaLatattva : agnitattva : vAyutattva : ka, ca, Ta, ta, pa. kha, cha, 4, tha, pha. ga, ja, Da, da, ba. gha, jha, Dha, dha, bha. prathama akSara. dvitIya akSara. tRtIya akSara. caturtha akSara. paMcama akSara. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI AkAzatattvaH Ga, Ja, Na, na, ma. A rIte varNone zakita-samuccaya sAthe pakaDavAmAM AvyA. have jarUriyAta UbhI thai ke zabdone jIvananI sAthe kevI rIte joDI zakAya ? sRSTinA vikAsa ane DrAsane kevI rIte samajI zakAya? jIvananI samagra sthitione kevI rIte samajI zakAya ? vyAkaraNa, darzana ane bhASAvijJAne potapotAnI rIte A kAma karyuMche. pariNAme badhA zabda tattvonuM milana che, te nizcita thayuM. maMtravijJAnanI vaijJAnikatAne samajavA mATe ApaNe mahAmaMtra NamokAranA prathama parameSThIvAcI 'ada' (arihaMtANaM)ne laie.'adda mULa zabda hato, 'ahaM' mAM 'a' prapaMca jagatano prAraMbha karavAvALo che ane 'ha' enI lInatAno ghotaka che. 'ae' mAM aMtamAM biMdu (*) e layanuM pratIka che. biMdumAMthI sRjana ane biMdumAM ja laya che. ahIM prazna e jAge che ke sRjana ane maraNanI AyAMtrika kriyAmAM jIvanazakitano arthAt jIvanazakitane caitanya denAra agniziMkatano to abhAva che ? eTale RSioe 'ahaM'ne 'arha'nuM rUpa ApyuM, emAM agnizakita-vAcI ''- ne joDyo. enAthI jIvAtmAne UThIne paramAtmA sudhI pahoMcavAnI zakita prApta thai. eTale, 'arha'nuM vijJAna atyaMta sukhada Azcarya pradAna karanAra siddha thayuM. '' prapaMca bIjano bodhaka che, baMdhana-badhdhajIvanano bodhaka che ane 6 zakitamaya pUrNa jIvano vAcaka che; paraMtu 6-kriyamANa kriyAthI yukata-uddIpta ane 52ma ucca sthAne pahoMcela paramAtmatattvano bodhaka che. vibhinna kAryo mATe zabdone meLavIne maMtra banAvavAmAM Aveche. maMtronAM prakAra, prayojana, prabhAva aneka che. tene vidhivat samajavAthI ane jIvanamAM utAravAnA saMkalpathI ja A maMtravijJAna spaSTa thaze; kAryarata thaze. jevI rIte rasAyaNazAstramAM vibhinna padArthonA AnupAtika mizraNathI adbhuta-adbhuta kriyAo ane rUpo pragaTa thAya che, tevI rIte zabdonI zakita samajIne, tenuM sAcuM mizraNa karavAthI temAM saMhArAtmaka,AkarSaka, uccATaka, vazIkaraNAtmaka ane racanAtmaka zakitao utpanna karI zakAya che. maMtromAM A ja vAta che. maMtra sUkSma rUpa che, bIja rUpa che, jenAthI bAhya vasturUpI vRkSa utpanna thAya che, jyAre bIjI bAju lokottara sukhanuM dvAra paNa khule che. maMtra AtmajJAna ane paramAtma-prAptinuM mULa kAraNa che. paraMtu e tyAre ja zakaya bane che, jyAre jJAna hRdayastha banIne AcaraNamAM Utare. mahAtmA gAMdhIe yogya ja kahyuM che : 'jo e sAcuM che ane anubhava-vAkaya che, to samajI lo ke, je jJAna kaMThathI nIce Utare che ane hRdayastha bane che te manuSyane badalI nAkhe che; kAraNa ke te jJAna AtmajJAna che.'('bApu ke AzIrvAda', pR.216/17). AcaraNa vinA jJAna vyartha che. tevI rIte caritranAM mULa vizvAsa ane jJAna para AdhArita hovAM joie. ahaMkAra vAstavika jJAna ane vyavahAra jJAnanA zatru che, to namratA-nirmaLatA e tenA mitra che. AthI ja maMtra-jJAna ahaMkArI manamAM nahIM paNa pa2ma nirmaLa manamAM ja samAya zake che. ApaNe paNa manane nirmaLa banAvIe ane e nirmaLa manobaLe maMtra-jJAna prApta karIe, e ja abhyarthanA ! Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] maMtra, taMtra taMtra ane ane yaMtra * prA. sI. vI. rAvaLa maMtra, taMtra ane yaMtronA saMzodhano ane rahasyonI khojamAM zrI sI. vI. rAvaLa sAhebe jIvanabhara ghaNo moTo puruSArtha karyo che. tenA paripAkarUpe lekhakazrIe A vistRta lekhamAM maMtra, taMtra ane yaMtranI vyAkhyA temaja enA upayoga saMbaMdhe aneka nirdezano ApyAM che; ane temAM tattvajJAnanuM suMdara nirupaNa paNa karavAmAM AvyuM che. maMtra, taMtra ane yaMtranI A vistRta ane rocaka mAhitI jijJAsuone atyaMta rasaprada ane upayogI banI rahe tevI che. maMtra aMge temano potAno abhigama kharekhara noMdhapAtra che. saMpAdaka maMtra maMtranI vyAkhyA ApatAM AmnAya kahecheH mananatrALa dharmAomantrAH| 'manana' e paramezvaranI parasphuraNA ke mahAzakitano parAmarza che.A parAmarza te zakitanA vaibhavanI ane aizvaryanI jhAMkhI karAve che. 'trANa ' e saMsAranI apUrNatAnuM prazamana ke rakSA che. A pramANe zakitanA vaibhavanuM 'manana' ane sAMsArika avasthAmAM rakSaNanI anubhUti e maMtra che. vaLI, mana atizaya caMcaLa hoIne tenI vRttione kAbUmAM laI ekAgra karavAnuM kAma maMtra kare che. Ama, aMtaHkaraNa (mana, buddhi, citta ane ahaMkAra ) sAthe maMtrazakitano sIdho saMparka che. je guptapaNe kahevAya che te maMtra che; ane je zabdaracanA devAdhiSThita hoya tene paNa maMtra kahevAmAM Ave che. [ 147 maMtra aMge pUrvAcAryo ane maMtravidoe karelAM keTalAMka vidhAno ane artho saMbaMdhamAM joIe H (1) puruSadevatAthI adhiSThita te maMtra ane strIdevatAthI adhiSThita te vidyA. vidyA anuSThAna karavAthI siddha thAya, jyAre maMtra anuSThAna vinA paNa siddha thAya che. (2) pAThasiddha hoya te maMtra. (3) devathI adhiSThita viziSTa akSaronI racanA-vizeSa te maMtra. (4) jenuM manana karavAthI rakSaNa thAya te maMtra. mananAt trAyate kRti maMtra (5) jemAM utkRSTa sthAne rahelI vyakitaono athavA devadevIo Adino AdarasatkAra karavAmAM Avyo hoya te maMtra. vedo para nirukitanI racanA karatAM yAskAcArye maMtranI vyAkhyA ApatAM kahyuM che ke, 'je sUtra vAraMvAra manana karavA yogya hoya te maMtra kahevAya.' maMtra evuM vijJAna che, jenAthI zitano udbhava thAya che, jenAthI manano aMdhakAra dUra thAya che; ane te evI manobhUmi taiyAra kare che jemAM IzvarIya sattA kendrIbhUta thAya che. sat, cit, AnaMda svarUpa Izvarano sAkSAtkAra maMtrazakita karAve che. cokkasa dhvaniono samUha e maMtranuM svarUpa che. enA svaro para yathArtha dhyAna ApavAmAM na Ave to maMtranI vikRti thAya che. vidhipUrvaka ane zuddha svarayukata maMtraprayoga karAya to zakitano prAdurbhAva thAya che, ane siddhio prApta karI zakAya che. maMtrasAdhanA dvArA devadevIo ApoApa sAnukULa thAya che. Ama, maMtrayogIne saMsArano sarva vaibhava sulabha thAya che. prAyazcita mATe paNa maMtrano upayoga thAya che. prAyazcitano artha tapazcaryA vaDe ApaNA tana-manane zuddha karavuM e che. ApaNA tana-manane tathA cittavRttine tapAvI tapAvIne temAM rahelI azuddhatAne bALI mUkavI ane temane sonAM jevAM zuddha karavAM e tenI pAchaLano Azaya che. 'prAyo nAma tapa proktam, citta mAnasamucyate / ' AvA prAyazcita mATe je vacano kAmamAM Ave che te paNa maMtra che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI maMtra saMbaMdhita ane tenI zakita vizeno ApaNAmAM evo vikRta khyAla che ke tenA kharAsvarUpane samajavA ke pAmavA kAM to ApaNe pravRttihIna rahIe chIe athavA to vipathagAmI banIe chIe. kharI rIte maMtranuM hArda gurugamya che. te pUrepUruM samajyA vagara jo ApaNe pravRtta thaIe to kazI siddhi sAMpaDatI nathI; ane ApaNo prayatna vyartha jAya che. maMtra eka evuM zabdapratIka che ke jeyathAzakaya potapotAnI rIte, bhagavAnanA ane vizvanA daSTibiMdunuM pratinidhitva kare che. A maMtromAM kazuM gUDha nathI hotuM, te badhA maMtro zAstromAM kahevAmAM AvelA che; paNa jyAre koI prakAzaprApta guru, ziSyane te maMtranI dIkSA Ape che tyAre te maMtra eka jIvatuM bIja banI jAya che. potAnI AdhyAtmika zakita vaDe guru zabdane jIvana ApatA hoya che, ane sAthe sAthe ziSyamAM rahelI suSupta AdhyAtmika zakitane jAgRta karatA hoya che. gurunI dIkSAnuM A rahasya che. maMtra eka phormyulA che, je ApaNane ekadama jIvananA nitya satyane temaja ene prApta karavAnI prakriyA paNa samajAve che. maMtra eTale divyatA. A divyazakita sUranA rUpamAM pragaTa thatI hoya che. maMtra e devatA ja che. divyatAnI maMtra sAthe ekatA sAdhavA sAdhake potAnA saghaLA prayatno karavA joIe. ane te jeTalA pramANamAM kare che teTalA pramANamAM maMtrazakita enI sAdhanazakita, pUjAzakitamAM baLa pUre che. deva ke devIno maMtra te akSara ke akSarono samUha che ke je sAdhake potAnI sAdhanazakita vaDe jenuM AhavAna karyuM hoya te devatAne tenA cittamAM spaSTa dekhADe che. maMtra e dedIpyamAna teja agara zakitano samUha che. maMtra prakRtithI para evI zakitao jagADe che. maMtra saMvAditA utpanna kare che. te ApaNI AdhyAtmika zakita tathA sarjanAtmaka zakitane pragaTAve che ane vadhAre che. maMtrano jApa manano mela (kAma, krodha vagere) dhoI nAkhe che. pariNAme tenA para ucca AdhyAtmika satyanuM pratibiMba paDI zake che. jema agni sonA paranI azuddhi dUra kare che tema maMtra mana parano kATa bALI nAkhe che. je sAdhaka koI maMtranI kasoTI para potAnA bhinna bhinna anubhavone kase che ane potAnI jIvanadaSTi zuddha kare che tene te maMtranI siddhi prApta thAya che. pachI to te ja maMtra teno jIvanapreraka guru bane che. A maMtrabaLathI te jIvananI gAMTha ukele che. evA maMtravida tapazcaryA pUrNa thatAM jIvanavida ane Atmavida paNa bane che. jene maMtranI siddhi prApta thai hoya evA maMtravidra pAsethI tenI dIkSA levI e sArI vAta che. maMtro cetanAvALA tathA jIvaMta hovA joie. caitanyayukata hoya te ja maMtro gaNAya, ane evA maMtro ja siddhi karanArA hoya che. caitanya vagaranA maMtro kevaLa jaDa akSaro che ane pariNAme te phaLatA nathI. atyAre jo 'ke 'maMtra' zabdano artha paNa nimnastare UtarI gayo che. ApaNA niHsarva jIvanane kAraNe aneka pratiSThita zabdonA artha ApaNe nIce utArI dIdhA che. tevuM ja 'maMtra' zabdanuM thayuM che. bhUta-pretanA paNa maMtro hoya che, sarpaviSa haratAM maMtro paNa bolAya che, vazIkaraNa adinA paNa maMtro hoya che; e badhAM maMtra zabdane yogya nathI. e prakAranA je maMtro samAjamAM rUDha thayA che emane taMtra kahI zakAya. e vizeSataH kalpanAmUlaka hoya che. zAstromAM 1. maMtradevatA, 2. maMtradAtA guru ane 3. maMtra - A traNenI gaNanA zraddheya tripuTI tarIke karI che. ArAdhake maMtradevatA aMge ke tenA sAmarthya aMge ke tenA dAtA-maMtragura aMge zaMkA karavI nahi, kahyuM che ke-- 'matre tIrthe dvije deve, devajJe bheSaje gurau / yAdRzI bhAvanA yasya, siddhirbhavati tAdRzI / / ' arthAt maMtra, tIrtha, brAhmaNa, deva, jyotiSI, auSadha, guru vagerenI bAbatamAM jemanI je prakAranI bhAvanA hoya che temane te prakAranI siddhi sAMpaDe che.' maMtravidoe to maMtranA sAta prakAranA artho kahyA che : prakaTa artha, gupta artha, guptatara artha, rahasya artha, kula rahasya artha, nigarbha rahasya artha ane parA5ra artha. AmAMno pahelo (prakaTa) artha to vyAkaraNa, koSa vagerenA AdhAre jANI zakAya, paNa bAkInA artho to gura dvArA ja prApta karI zakAya. AthI maMtrasAdhanAmAM gurunI AvazyakatA anivArya che. maMtra traNa prakAranA che: (1) sAttvika: A maMtro zAMta ane AdhyAtmika prakAranA che ane AtmazuddhimAM te upakAraka che. (2) rAjasika AmaMtrobaLa tathA zakitane pragaTa kare che; ane teyaza, aizvarya tathA bhogAdimAM upakAraka che. (3) tAmasikaH A maMtro dvArA prakRtinI nimna prakAranI zakitaonuM AvAhana thAya che; ane te Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 149 staMbhana, uccATana, mAraNa AdimAM upakAraka che. ApaNI daSTi to mukhyatve sAttvika maMtro taraphanI ja hovI ghaTe. kAraNa-paratve rAjasika maMtronuM ArAdhana karavAnuM che; paNa tAmasika maMtrothI dUra rahevAnuM che. potAnA kSudra svArtha khAtara anyane nukasAna pahoMcADavuM e dharma virUddha che. devadevIonAM viziSTa ArAdhana ke anuSThAnathI keTalIka maMtrasiddhio hAMsala thAya che, ane te dvArA cokkasa pariNAmo lAvI zakAya che. taMtrakAronI bhASAmAM tene pakarma kahevAya cheH 1. zAMtikarma (sAthe tuSTikarma ane puSTikarma paNa joDAyelAM che.), 2. vaNyakarma, 3. vizleSaNa karma, 4. staMbhanakarma, 5. uccATana karma ane 6. mAraNa karma. A cha prakAromAMthI sarvaprathama zAMtikarma che, te avazya karavAyogya che ane te mAnavajIvananI moTI AvazyakatA che. tethI te aMge thato maMtrazakitano upayoga suvihita manAyela che. bAkInAM karmo (2 thI 6) karavAM jevAM nathI. lokahitArthe te karavAM paDe to nachUTake karavAM; paNa tenuM prAyazcita karavuM paDe. vaLI, te adhikArI puruSo ja karI zake che. jaina-dharma-darzana anusAra zrI padmAvatI devInAM viziSTa ArAdhana ke anuSThAnathI keTalIka maMtrasiddhio prApta thAya che. ane te dvArA cokkasa pariNAmo lAvI zakAya che. te dvArA paNa 5Trakarma siddha thaI zake che; paraMtu tenI maryAdAo paNa jANavI joIe. je maMtrazakita dvArA mAnava-tiryaMca-devakRta upasargo (upadravo) dUra thAya, ApaNA para thayelA ghAtaka prayogono cheda thAya, grahonI duSTa asaronuM nivAraNa thAya, vividha prakAranA vyAdhionuM zamana thAya tathA gRhakaleza dUra thaI vAtAvaraNamAM zAMti prasare tene zAMtikarma kahevAya che. zAMtikarma sAthe tuSTi (jaya) tathA puSTi (bhAgyodaya)no samAveza thaI jAya che. bAkI anya prakAranA maMtro jevA ke, zatrano nAza karanArA vageremAM paDavA jevuM nathI. vaLI, te kutsitabhAva darzAve che. chatAM, zAstroe A prakAranA maMtronI chUTa tyAre ja ApelI che ke jyAre prANasaMkaTano prazna AvI paDayo hoya ke AjIvikA chInavAI jatI lAge tyAre svabacAva mATe, na chUTake, prayoga karavo. ApaNAM manamAM anya vyakitao mATe jevA saMkalpo karavAmAM Ave che tenAM tevAM ja pratispaMdano sAmenI vyakitamAM paNa thAya che ja. vaLI, je ISTadevane ApaNe mAnIe chIe ke pUjIe chIe te sAmenI vyakitamAM paNa aMtaryAmI rUpe rahelo ja che, tethI ApaNe zatruno dveSa karatA nathI, paNa aMtaryAmI rUpe ApaNA ISTadevano japa karIe chIe. Ama chatAM, zatrunI asahya pIDA hoya tyAre ISTadeva pAse tenuM akalyANa IcchayA sivAya mAtra potAnuM duHkha dUra karavA ja prArthanA ke maMtrAnuSThAna karavAthI duHkhamukita avazya thAya che, ane te zreyamArga che. -praNavamaMtraH badhA maMtromAM sauthI baLavAna ane arthayukata maMtra praNava eTale ke OMche. vaidika samayathI te atyAra sudhI 5ne pratIka tarIke ane AdhyAtmika sAdhako mATe dhyAnamAM sahAyaka tarIke svIkAravAmAM Avyo che. dareka maMtramAM OM praNava joDavAmAM Ave che. OM e eka gUDha saMketa che ne temAMthI kazo ja laukika ke aihika artha samajI zakAto nathI. eTale alaukika, vaidika ke pAramArthika karmomAM raheluM IzrvaranuM svarUpa sacavavA mATe OM e eka uttama nizAnI ke saMjJA che. brahmajJAnI RSio svAdhyAya, yajJa, dAna, tapa ItyAdi sarva vaidika ke pAramArthika karmo UMce svare 3OMkAranA udghoSo karIne zarU karatA, tenuM A ja kAraNa che. maMtrazAstramAM praNavane setu athavA pula kahyo che; jema nadI-nALAM pAra karavA mATe pulanI jarUra rahe che tema. praNavathI yukata maMtradaivI-jagatamAM pahoMcADavA mATe badhI muzkelIothI mukata hoyache; ane teNe pUrNa zakita prApta karI lIdhI hoya che. maMtrazakita jAgRta karavA mATe jeno prathama prayoga thAya e setu kahevAya che. dA. ta. % namaH zivAya, jhanakomarihaMtA, jhaoNna vagere. maMtravizArado OMne dhruvabIja, vinayabIja ketejobIja lekhe che. zAstromAM tene mATe aneka prakAranA sAMketika nAmono prayoga thayelo che, jema ke, vartuLa, tAra, vAma, haMsakAraNa, maMtrAdya, praNava, satya, binduzakita, tridaivata, trizikha vagere. OMkAranI zakita vize kahevAyuM che -- OM kAraM bindu saMyuktaM nityaM dhyAyanti yoginaH / kAmadaM mokSadaM caiva, OM kArAya namo namaH / / Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ] | zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI. arthAt yogIo-yogasAdhako binduthI saMyukata evA icchita kAmasukhane ApanArA tathA mokSane ApanArA OMkAranuM dhyAna dhare che; AvA OMkArane-3OMnAmanA maMtrane vAraMvAra namaskAra ho.' A zlokamuni-mahAtmAonA vyAkhyAna prasaMge prAraMbhamAM prAyaH bolAya che; te parathI paNa tenuM mahattva samajI zakAya che. divyazakitanA aneka upAsakone vicAravAhana banatA zabdanI arthazakita apArasAmarthyavALI bane che. uttama ciMtako ane sAdhakonA dIrghakAlIna ciMtana-manananuM sAdhana banatAM zabdamAM prayoktAoe AropelA arthane baLa arthagaurava Ave che, ane enA upayoganA pramANamAM ojas vRddhi thAya che. A daSTie vizvanA zabdabhaMDoLamAM OMkAranuM sthAna anupama che. anyAnya dharma-cintanane lagatA vAmayamAM AvA arthabhAra dharAvanArA zabdono dhvani OMne ja maLato jovA maLe che. ApaNe have OMnA arthane jhINavaTathI UMDANathI samajIe : zabda be prakAranA hoya chedhvanyAtmaka ane varNAtmakadhvanyAtmaka zabda ja varNAtmaka zabdano mULa AdhAra hoya che. jevI rIte brahma sRSTino AdhAra che, tevI rIte zabdabrahma badhA zabdono mULa AdhAra che. avyakata hovA chatAM paNa jemAM vyakata thavAnI kSamatA che, te ja brahma che. varNAtIta hovA chatAM paNa je badhA varNone janma Ape che te ja che zabdabrahma, jene parAvANIno viSaya kahevAmAM Ave che, je bhASAtIta che, anirvacanIya che ane mana buddhithI para che. praNavane varNAtmaka zabdomAM OM athavA kAra rUpe zAstrakAroe darzAvela che. (pataMjalimuni yogadarzanamAM kahe che : "taNavA pravA') dhvanyAtmaka zabda che praNava; varNAtmaka zabda che . dhvanyAtmaka zabda svayaMbhU che, sahaja che; tenI utpati ke nAza nathI. varNAtmaka zabdonI utpati ane vinAza che. varNAtmaka zabdonuM uccAraNa zakaya che, paraMtu dhvanyAtmaka zabda uccAraNano viSaya nathI. badhA varNAtmaka zabdo vaikharI, madhyamA ke pazyantI vANI vaDe uccAravAmAM Ave che. dA.ta. OMnA uccAraNamAM A traNeya vANI-prakArono upayoga thAya che. 'a', 'u', 'ma'nAM uccAraNamAM mo, kaMTha ane hRdayano upayoga thAya che. zabdabrahma A traNeya vANIothI para che, eTale ke enuM uccAraNa moM, kaMTha ke hRdaya vaDe thai na zake. zabdabrahma parAvANIno viSaya che. varNAtmaka zabda jAte tattva nathI, te to phakata pratIka che-izAro che-vyAkhyA che, tethI ja guNAtmaka che. jo ke zabdabrahma bhASAtIta che, chatAM paNa bhASAnA vartuLanI aMdara zabdabrahmanI sarvottama vyakRtatA OMmAM ja thai che. AthI bhAratIya zAstromAM OMne paramAtmAnuM sarvocca nAma kahyuM che. kAraNa ke enA dvArA brahmatattvanA guNonuM vistArathI varNana thayuM che. dA.ta. 'mAro vAsudeva yAta3 (pitAmaha: ma& zivarupa..' tathA juo mAMDakaya upaniSada: 34 rUti pata6 akSara m | gAyatrI maMtra taMtrAyate ta gAyatrI I gAna karanAra vyakitanuM rakSaNa kare te gAyatrI. gAyatrI maMtra RgvadamAM Ave che. te 3jA maMDaLamAM 60mAM sUkatamAM 10mo maMtra che. A maMtranA draSTA rAjarSi vizvAmitra che. A maMtra zukla yajurveda tathA kRSNa yajurvedamAM paNa jovA maLe che. cAreya vedono te sAra manAya che. temAM mAnavInA vyakitatvane ujvaLa banAvatI buddhinI nirmaLatA ane satusAdhya prati preraNA mATenI prArthanA che. A maMtra bhagavAna savitAne samarpita thayo che. manu bhagavAne paNa Ane ja sAvitrInuM rUpa mAnyuM che. savitA eTale sUrya. gAyatrInA adhiSThAtA savitA eTale bIjuM kAMI nahi, paNa anaMta, kevaLa, cetanAno vizuddha prakAza che. A maMtra buddhine dIkSita - saMskArI banAvI, mAnavImAM navesarathI tapomaya ane jJAnamaya jIvanano prAraMbha karavAnuM zikSaNa Ape che. temano vai savitA pravIyA)sAcI samajapUrvaka A maMtrano japa karavAthI mAnavamanamAM rahelI sAmAnya niSedhAtmaka vRttione ghaNA moTA pramANamAM bhUMsI nAkhI zakAya che. bhAratamAM hindu bALakone jIvananI bahu vahelI avasthAmAM (manusmRti mujaba H brAhmaNane 5 varSe, kSatriyane varSe ane vaizyane 8 varSe upanayana saMskAra ApavAnuM vidhAna che.) gAyatrI maMtranI dIkSA (koi paNa vaidika vidhimAM bhAga levA mATe yogya banavA levAtI tAlIma) ApavAmAM Ave che, navArNa maMtra: "3%ii vatI cAmuMDA vicai' A maMtranAM savA savA lakSanAM bane teTalAM vadhu anuSThAna Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 151 varasAve karavAthI mA bhagavatInI parama kRpA, sarvamaMgala, bhogamokSa vagerenI prApti thAya che. A maMtramAM AvatA bIjamaMtrono artha zabdakoSa pramANe thato nathI. 'ph' bIjane vAgbIja kahe che. vAgbIja sarasvatInI kRpA che. pariNAme zAstrajJAna, kavitvazakita, vAdajaya, medhAzakita vagere prApta thAya che. ' |' bIja mantrarAja kahevAya che. temAM manane prasannatA, zItaLatA, ekAgratA vagere ApavAnuM apAra sAmarthya che. ' vartI ' bIjane kAmabIja kahevAya che. sAdhakane iSTadeva athavA iSTazakita tarapha samAkarSaNa karI, tenAM vAsanA athavA kAmanA-bIjone bALavAnI zakita A bIjamAM che. A bIjone agnibIja, caMdrabIja ane sUryabIja paNa kahevAya che. dA.ta. maiM bIja sUryabIja che, maiM bIja candrabIja che ane vA~ bIja agnibIja che. caMdrano saMbaMdha mana sAthe che. aSTamInA divase mananI ardhakalA hoya che. zAkto aSTamI vrata karIne ardhamanane mA bhagavatInA caraNAraviMdamAM samarpe che. vaLI amAvAsyA e mA bhagavatInA mananI pUrNa samAdhi che. te divase zAto bahiraMga pUjA karatA nathI, paNa pUrNa advaitabhAvathI mAnuM yajana kare che. namaskAra mahAmaMtra : namo arihaMtANaM / namo siddhANaM / namo AyariyALuM| namo 3vAnuM| namo to savva sAhUNaM / / eso paJca namukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM, paDhamaM havaI maMgalaM // A jaina parAmaMtramAM sarva pApanA nAzakartA evA paMcaparameSThI H 1. arihaMta, 2. siddha, 3. AcArya, 4. upAdhyAya ane 5. sAdhune namaskAra karavAmAM AvyA che. kahyuM che ke, namaOAra samo maMtra, rAmundraya samo giri, vItarAga samo Teva, na bhUto na maviSyati / arthAt namaskAra jevo maMtra, zatruMjaya jevo parvata, vItarAga jevo deva, anya koI thayo nathI ane thaze paNa nahi. A traNeya vastuo potapotAnA kSetramAM ajoDa che, advitIya che. A namaskAra mahAmaMtramAM deva, guru ane dharmanuM astitva che. maMtranA prAraMbhanAM be pado arihaMta (sAkAra ane sakala svarUpa) ane siddha (nirAkAra ane niSkala svarUpa) e deva-sthAne che. jyAre pachInAM traNe pado - AcArya, upAdhyAya ane sAdhu - gurusthAne che. pAMceya pado guNavAcaka che. A guNothI samyag evAMdarzana, jJAna, cAritra levAnAM che. A guNo dharma-sthAne che. AthI nizcita che ke, A mahAmaMtranI upAsanA karavI e deva-guru-dharmanI upAsanA karavA barAbara che. A namaskAra maMtrane arthathI arihaMtadeve kahelo che ane zabdathI gaNadhara bhagavaMtoe eTale ke temanA paTTaziSyoe gUMthelo che. tenI racanA sAragarbhita suMdara zabdo vaDe thayelI che. eTale tenI gaNanA 'sUtra' tarIke thAya che. je sUtra vAraMvAra manana karavA yogya hoya te 'maMtra' kahevAya che. A namaskAra maMtra jinazAsana (cauda pUrva)no sAra che; aciMtya prabhAvazALI che. A maMtralaukika (vazIkaraNa, uccATana, mohana, mAraNa jevo) nathI, paraMtu lokottara (Atmazuddhi ke mokSaprApti mATeno ) che. paMcaparameSThInI aciMtya zakita AgaLa devadevIonI zakita kAMI visAtamAM nathI. niSkAmabhAve japavA chatAM alpasamayamAM phaLadAyI nIvaDe che. sAdhakanI sarva kAmanAo pUrI kare che. A maMtrano koI eka adhiSThAyaka deva nathI, aneka devo tenA sevako thaIne rahelA che. A maMtramAM lokottara vastuo pratyenuM AkarSaNa raheluM che. vaLI, A maMtra uccAranI daSTie jotAM kliSTa ke kaThina nathI; paNa taddana saraLa che. teno artho paNa spaSTa che. sau te saraLatAthI bolI ane samajI zake che. ahIM 'namo' pada pAMca vAra AveluM che, jyAre anya mantromAM te eka ke be vAra Ave che. A namaH pada dharmazAstra, maMtrazAstra tathA taMtrazAstranI dRSTie mahattvanuM che. A maMtranuM uccAraNa karatAM 68 tIrthonI yAtrA thaI jAya che. teno eka akSara eka tIrtha barAbara che. praNava (kAra), dvIkAra, adde vagere zakitazALI bIjo temAM chUpAyelAM che. Ama, sarva maMtronuM te utpattisthAna che. dA.ta. OM kAranI racanA paMcaparameSThI sUcaka a + a + A + 3 + e pAMca akSaro vaDe thayelI che evuM eka arthaghaTana che. jema ke arihaMtano prathama akSara a che, siddha athavA a-zarIrIno paNa prathama akSara Ja che, AcAryano prathama akSara che, upAdhyAyano prathama akSara OM che ane sAdhu ke munino prathama akSara ma che. tenuM saMyojana karatAM a + a = A thAya, A + Ja = A thAya, A + 3 * othAya, temAM m umerAtAM om (3) thAya. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI - taMtraH'taMtra' zabdano eka vedathI ane bIjo maMtrathI, ema be prakAre bheda pADavAmAM Ave che. taMtra mATe nigamathI bhinna evo 'Agama' zabda vaparAya che. Agama eTale smRti ane nigama eTale zruti evo paNa eka artha che. vaidika kriyA sivAyanI purANakALamAM utpanna thayelI kriyA te tAMtrika kriyA kahevAya che. taMtra te dharmanA rahasyabhUta maMtrane kriyA dvArA siddha karavAnI rIti che. maMtramAM je mananArtha rahasya samAyeluM hoya che, ene anubhavamAM levA mATe taMtranI yojanA che. taMtrazAstranA mukhya traNa vibhAga paDe cheH (1) Agama : je vaDe bhoga-mokSanA upAyo buddhimAM caDhI zake che te Agama (juo: vAcaspati mizra - yogabhAkhaTIkA). je graMtha potAnA prAmAno adhAra potAnA ja upara rAkhe te nigama (svata = karma, upAsanA ane jJAnanuM svayaMbhUUMDApaNuM jaNAve te vedayAnigama. Agama ane nigama -e baMne sAhityamAM Agamo ghaNe bhAge drAviDa dezamAM (dakSiNApathamAM) ane nigama (vada) uttarApathamAM ghaDAyAM. samaya jatAM, Agama zabda vedano paNa paryAya thaI gayo che. jaina dharmazAstrone paNa Agama kahyAM che (paraMtu tyAM tenI arthabhinnatA che). vaLI, ema paNa kahevAya che ke zivanA mukhAraviMdamAMthI je bahAra AvyuM hoya, pArvatIjInA hRdayamAM je soMsaruM UtarI gayuM hoya (mAtA ziva-vo ati urinAnane ) ane vAsudeve je mAnya rAkhyuM hoya, te Agama kahevAya che. AgamomAM sRSTi, pralaya, devatAonI pUjA ane cAra prakAranA dhyAnayoganI carcA karavAmAM Avela che. (2) yAmalaH jemAM jagatutattva, jyotiSa ane varNadharmanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che te sAhitya. (3) mukhyataMtra : jemAM pRthvInI utpatti, laya, maMtranirNaya, vividha devatAonAM sthAna, yaMtranirNaya, tIrtha, Azramadharma, strIpuruSadharma, rAjadharma, dAnadharma, yugadharmadivaSayonuM nirUpaNa karavAmAM Avela che te sAhitya. taMtra sAhitya AgamagraMthonA traNa vibhAgomAM vaheMcAyeluM che, jema ke, (1) zaivAgama dakSiNa bhAratanI zaiva zAkhA zaiva siddhAMtanI che. tenA AgamagraMthonI saMkhyA (mULa Agamo 28 tathA upa-Agamo 207) vizALa che. tAraka taMtra, vAma taMtra AmAM mukhya che. saMmohana taMtramAM 64 taMtro, 327 upataMtro ane mAmala, DAmara, saMhitA ane bIjA zaiva graMthono nirdeza che. (2) vaiSNava zAkhA : A sAhityamAM 75 taMtro tathA 205 upataMtrono samAveza thayo che. A saMkhyA paNa moTI che. zakitasaMgamataMtra anusAra vaiSNava saMpradAyanA dasa tAMtrika bhedo che. jevA ke, nimbArka, bhAgavata, vIravaiSNava, pAMcarAtra, vaikhAnasa, zrIrAdhAvallabhI, vRndAvanI, rAmAnaMdI, 'harivyAsI tathA gokulekSI. (3) zakitapatha A sAhityamAM kaula (64 taMtro), mizra (8 taMtro) tathA samaya (5 taMtro)no samAveza thAya che. tAMtrika zAkhAmAM zakitane AnaMdabhairavI, tripurasundarI, lalitA - ema vividha nAma Apela che. AcArane daSTimAM rAkhIne Agama yA taMtra sAhityanA sAta bheda paNa pADI zakAya; jema ke, vaidika, vaiSNava, zaiva, dakSiNa, vAma, siddhAMta ane kaula. Ama, samagra taMtra sAhitya atyaMta vizALa che; paraMtu temAMnA moTA bhAganA graMtho hAla upalabdha nathI, ghaNA graMthono nAza thayo che. taMtrazAstromAM zuddhinA pAMca prakAro mAnelA che - 1. Atma zuddhi zarIra ane mana - baMnenI zuddhi Avazyaka che. 2. sthAna zuddhi : Asana, sthaLa vagere paNa zuddha hovAM ghaTe. 3. maMtra zuddhi : je maMtra japavAno hoya temAM koI akSaranI bhUla rahevI na joIe. 4. dravya zuddhi maMtra japa daramiyAna vAparavAnAM dravyo-vastuonI zuddhi Avazyaka che. 5. deva zuddhi : devanI khAsa pITha, sthApana, Asana vagerenI zuddhi hovI joIe. adhikArabhede sAdhakanA traNa prakAra mAnavAmAM AvyA che. jevA ke, 1. pazu (=tAmasika) jaDa, mUDha ane mukhyataH zArIrika svarUpanI jarUriyAto tathA mAnasika Avega mujaba vartana karanAro bhautika manuSya" ane 'bahirmukha mAnavI' -e pAzathI baMdhAyelo hoI pazu' kahevAya che. 2.vIra (=rAjasika) svabhAve taravariyo, jussAdAra, brahmavAna, karma mATe talapApaDa ane mAnasika AvegavALo. 3. deva (=sAtvika) : saMskArI. saumya. gaMbhIra, bauddhika ane svasthacitta AdhyAtmika mAnavI. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 153 upara jaNAvelA bhedo janmajAta nathI, pada ke sthAna AdhArita nathI; te prakRti ane saMskAra AdhArita che; ane nIcethI uparanA vikAsanI zakayatAnuM sUcana kare che. - taMtrazAstra guru, dIkSA ane maMtranI khAsa AvazyakatA darzAve che. kAraNa ke, maMtranuM mULa dIkSA che ane dIkSAnuM mULa guru che. dIkSA tene kahevAya ke jenAthI ughADa pAmelAM AtmAvALAM pazuo ziva bane. ane pazupAzamAMthI mukata kare te dIkSA, mokSa ApanArI jANavI, je vaDe dIkSita thatAMveMta khAtarIpUrvaka jJAnano udaya thAya; bIjI badhI dIkSA mAtra janasevA mATe samajavI. dIkSAno saMskAra thaI gayA pachI zUdranuM zuddhatva ke vipranI vipratA jevA bhedo TakatA nathI. - prANanI viSayonukha adhogati e kAMI tAMtrika sAdhanA nathI; paNa sUkSma AdhyAtmikayama-niyama dvArA ziva ane zakitano yoga ApaNe ApaNAmAM anubhavI zakIe, te che. taMtrasAdhanAno keTaloka bAhyAcAra kadAca samAja mATe hAnikAraka jaNAto hoya; paraMtu te pratyekano eka viziSTa gUDha artha rahelo hoya che. anubhavI guruo pAse rahI jIvananuM sAmaMjasya kema pAmavuM, e tAMtrika sAdhaka mATe khAsa jarUrI bAbata che. sadUguru A sAdhanAmAM sahAyaka bhomiyAnI garaja sAre che, ane sAdhaka tene mATe teno RNI bane che. AvA guruo pratyenuM premabharyuM sanmAna e taMtranI sAdhanAnuM eka mahattvanuM aMga che. taMtrazAstranI sAdhanapraNAlimAM mukitane aMtima hetu tarIke svIkAravAmAM Ave che. paraMtu taMtrano te ekamAtra hetu nathI. te mArgamAM mAnuSI jIvanamAM AdhyAtmika jJAna, tapa zakita ane AnaMdano upabhoga karavAno Azaya paNa svIkAravAmAM Ave che. taMtramAM tattvajJAna ane yogazAstranuM paNa mizraNa vividha rIte jovA maLe che. (1) emAM tattvajJAna ghaNuMkharuM sAMkhya ke vedAntarUpanuM hoya che ane te taMtrokata kriyAnI aMtaramAM rahelI guptavidyA tarIke jovAmAM Ave che. (2) taMtrano karmavidhi ghaNe bhAge yogathI bharelo hoya che. nyAsa, dhyAna vagerenI yogya kriyAvidhipUrvaka maMtrasAdhanA karavAthI yoganI siddhio prApta thAya che. yogano parama udeza brahmabhAva prApta karavAno che. ane A sarva kriyAvidhithI e siddha thAya che ema A zAstranuM mAnavuM che. kulArNavataMtra anusAra satyugamAM zrutimAM (vedomAM) kahelo AcAra; tretAmAM smRtimAM kahelo ane dvAparamAM purANamAM kahela; paraMtu kaLiyugamAM to kevaLa Agama (taMtra) ja pramANarUpa che. yoginItaMtra pramANe kaLiyugamAM taMtrabodhita maMtro jaladI siddha thaI phaLa ApanArA bane che. taMtromAM cAra Azramo paikI grAcya ane saMnyAsa (jene 'avadhUtAzrama' kahe che.) e be Azramo ja kaLikALamAM avaziSTa rahelAM manAya che. taMtramAM varNabheda nathI; paNa te sAdhakonuM maMDaLa jene 'cakra" kahe che emAM praviSTa thayelA sAdhako pUrato; bAkI enI bahAra varNabheda svIkArAya che. taMtrayoganuM mULa haThayoga, haMsayoga ke prANopAsanA che. taMtramAM zivazakitane ArAdhya mAnI temanI pUjA karavAmAM Ave che. eka samaya evo hato, jyAre samagra bhAratamAM taMtrayoganuM sAmrAjya hatuM. taMtrayogano siddhayogI UrdhvaratA, sarvajJa ane divya dehavALo hato. paraMtu samaya jatAM, tAMtrika yoga, moTA bhAge teno siddhAMta tenI yAMtrika kriyAomAM gumAvI beTho ane taMtra e eka gUDha saMyojana ane maMtramaya vidyA banI rahI. taMtrazAstramAM cAra pAdo svIkArela che: 1. zAnapAda : jJAna dvArA manuSyamAM rahela parama puruSatatva tathA prakRti (divyazakita)ne AtmasAt karavo. 2. yogapAdaH divyazakita sAthe sAdhake sAyujaya sAdhavAnuM hoya che. yoga eka caitasika anuzAsana che. pratyakSa anubhava para ahIM vizeSa bhAra che. 3. kriyApAda sAmUhika pUjA-pAThane sthAne vaiyakitaka sAdhanA para bhAra che. 4. caryApAdaH vaiyakitaka pUjAbhakita. khAsa karIne pratIko, saMketo, mudrAo dvArA temAM pratyekavidhinejhINavaTapUrvaka nizcita rUpa Apelache; ane sAdhakanI AcArasaMhitAno e ja AdhAra che. vAstavamAM tAMtrika-yaugika sAdhanAmAM caryApAda ja ananya AdhAra banI rahe che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154] [ zrI pArvanAthopasarga-hAriNI taMtrokata upAsanAnA cAra prakAra che: 1. brahmabhAva: advaitabhAva, 2. dhyAnabhAvaH svaitabhAva, 3. japastuti : mAnasika ke vAcika ane 4. pUjA : kAyika pUjA (sthaLa ane UtaratI). A pUjA taMtrazAstramAM yaMtra' dvArA karavAmAM Ave che. traRSioe anubhUta karelI zakitao maMtramaya banI vedagraMthita thaI. AgamagraMtho paNa vedonI mAphaka maMtragraMtho che ane veda jeTalA ja prAcIna che. AthI taMtro paNa vedonI samAna kakSAe svIkArAya che. jema vedo apauruSeya manAya che tema, taMtrone paNa anya pramANanI jarUra nathI. jema paramAtmA vedapraNetA gaNAya che tema, ziva AgamonA ubodhaka rUpe sanmAnita che. taMtranuM mULa 'ta dhAtumAM eTale ke prasaravuM'nA arthamAM che, ema ghaNA vidvAno mAne che. teo eno tANAvANAnI gUMthaNI (vaNATa) evo artha ghaTAve che. 'taMtra' zabdano artha kriyAyoga' evo thAya che, ane te uparathI tenuM nirUpaNa karanArA graMtho paNa taMtra" kahevAya che. vartamAna hindudharmamAM taMtrokata ghaNI kriyAo cAle che. taMtra te dharmanA rahasyabhUta maMtrane kriyA dvArA siddha karavAnI gati che. maMtramAM je mananArtha rahasya samAyeluM hoya che ene anubhavamAM levA mATe taMtranI yojanA che. taMtramArgamAM astitvanA mukhya cheDAo tarIke brahma ane zakita - e baMneno svIkAra karavAmAM Ave che. e mAnyatAmAM eka mahAna ane sarvamAnya satya samAyeluM che. brahma ane zakitanA aikayamAM samagra astitvanuM rahasya samAyeluM hovAthI prakRtine taMtramAM brahmanI zakita tarIke athavA taMtramArga pramANe brahmanI kriyAtmaka sthiti tarIke svIkAravAmAM Ave che. manuSyanI prakRtinuM krame krame brahmanI zakitamAM rUpAntara karavuM e taMtrano siddhAMta che. ane taMtramArgamAM prakRtinA amuka karaNanuM ja nahi, paraMtu samagra prakRtinuM ja rUpAntara karavAmAM Ave che. taMtramArganI sAdhanAmAM haThayoganI kaThina kriyAono samAveza thAya che, ane temAM paNa mUlAdhAramAM rahelI kuMDalinI zakitane jAgRta karI, brahmaraMdhramAM laI jaI, tyAM rahelA caitanya joDe eka thatAM SacakranuM sUkSma prANAyama koSomAM AvI rahelA cha cakronuM - bhedana karavAmAM Ave che. tAMtrika AcAranA vividha prakAro tenA mULa svarUpamAM taMtra eka mahAna ane baLavAna sAdhanApraNAli hatI; ane teno pAyo evA vicAro para sthApita thayela hato, te bAbatamAM kaMIka to satya hatuM ja. ema joIe to e mArganuM be paMthamAM - dakSiNamArga ane vAmamArgamAM - vibhAjana thayuM, te paNa amuka gahana daSTibindune kAraNe hatuM. dakSiNa ane vAma e be zabdono artha evo hato ke, eka hato jJAnamArga ane bIjo hato AnaMdamArga. dakSiNamArga uccatara sAdhanane anukULa athavA to pravRttimArga hato. vAmamArga nivRttimArga tema ja pravRttimArgane pratikULa hato. dakSiNa mArgamAM prakRti manuSyamAM rahIne potAnI zakitanA baLe ane potAnI zakitao, tattvo tathA zakayatAono vivekapUrvaka prayoga karIne potAne mukta kare e Adarza hato. vAmamArgamAM manuSyamAM rahIne prakRti AnaMdapUrvaka potAnI zakitao, tattvo ane zakayatAono sakriyapaNe svIkAra karIne mukita sAdhe e Adarza hato. paraMtu chevaTanA bhAgamAM baMne mArgomAM siddhAMto saMbaMdhe aMdhAdhuMdhI pravartI, pratIkomAM vikRti dAkhala thaI ane pariNAme patana AvI paDyuM. -: yaMtra :yaMtraeTale devanuM kedevInuM nagara, gharake zarIra.jedeva-devInuM yaMtra hoya te deva-devIyaMtramAM sAkSAtnivAsa kare. jevI rIte AtmAne zarIrathI judo na karI zakAya, tevI rIte yaMtra ane deva-devIne judA na karI zakAya. yaMtra ane deva-devI eka ja. devatAo yaMtrane AdhIna che, yaMtra maMtrane AdhIna che ane maMtra maMtrakartAne AdhIna che. mATe devI-devatAoe mAnavakalyANa arthe vividha yaMtronI vidhi kahI che. yamu" dhAtu ane tra' pratyaya maLIne yaMtra' zabda banyo che. yamu" eTale sImA, "tra' eTale rakSaNa karanAra. "cchiti trAya ti pam eTale ke yaMtra Icchita vastu Ape che ane rakSaNa paNa kare che. eka artha evo paNa che ke je teja ke zaktiono prANomAM saMcaya thayelo che tenI vRddhi karavI, tene mukata karI yogya raste ane yogya rIte vahevA devI. yaMtra zakitaono bhaMDAra che ane sAdhaka potAnI sAdhanAnA baLa upara temAMthI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 155 Icchita siddhi prApta karI zake che. maMtronI jema yaMtro paNa kAryasiddhinuM sAdhana manAya che. ane te aMge khAsa vidhi-vidhAno nakkI thayelAM hoya che. saMpUrNa kriyAzuddhine lIdhe pratiSThita karelAM A yaMtro ghaNAM aksIra nIvaDe che. yaMtra' judA judA maMtro ane devatAo pramANe judI judI AkRtimAM ane dhAtu vagere padArtha upara dorelAM rekhAcitroyukata hoya che. je mULa yajJanI vedInI kalpanAmAMthI utpanna thayelAM jaNAya che. A yaMtro trAMbAnI jADI pleTa para banAvavAmAM Ave che, ane jarUra pramANe tene cAMdI ke sonAno DhoLa paNa caDhAvavAmAM Ave che. je yaMtro para koI vidhi-vidhAna thayeluM na hoya tene sAdA' gaNavAmAM Ave che ane jenA upara pratiSThAno vidhi thayelo hoya che tene 'abhimaMtrita gaNavAmAM Ave che. A yaMtra pratiSThita thayA pachI tene lAla vastrathI bAMdhI devAmAM Ave che, jethI tenI zakita saMgharAI rahe che. A yaMtrone devatulya mAnI pavitra sthAnamAM rAkhavAmAM Ave ane tenI samakSa roja dhIno dIvo tathA agarabattIno dhUpa vagere karavAmAM Ave te jarUrI che. yaMtra-pUjanano paNa viziSTa vidhi hoya che, tene anusaravuM yogya che. yaMtra be prakAranA hoya cheH 1. nitya yaMtra ane 2. bhAvayaMtra 1. jemAM daivIzakita svAbhAvika rUpe ja rahelI hoya che tene nitya yaMtra kahe che. dA.ta. zAligrAma (patthara), narmadezvara (patthara) tathA aparAjitA, kamaLa vagere pAMca yaMtrapuchyuM. temAM devatAnA AvAhana-virsajananI jarUra nathI. temAM dareka devatAonI pUjA thaI zake che. A nitya yaMtromAM daivIzakita kevI rIte rahelI che te to mAtra yogIpuruSo ja jANI tathA anubhavI zake che. - 2. bhAvayaMtra samajavA mATe prathama to bhAva kone kahevAya e samajavuM jarUrI che. yogazAstra anusAra mana tathA cittanA saMyogathI Asakita utpanna thAya che, ane ahaMkAra tathA buddhinA saMyogathI bhAvatatta che. bhAva paNa zuddha ane azuddha - ema be prakAranA hoya che. azuddha bhAva buddhine viSayAkAra banAvI de che ane zuddha bhAva aMtaHkaraNane maLarahita karI buddhine brahmapada sudhI laI jaI zAMti pamADe che. bhAvayaMtramAM zuddha bhAvanI ja pradhAnatA rahe che. zrIyaMtra, AdyAmaMtra, nRsihayaMtra vagere vaidika maMtro athavA bIjA prakAranA tAMtrika yaMtro banAvatI vakhate jeNe siddhi meLavI che te mahApuruSa ta6 tada anuyAyI zuddha bhAvanA avalaMbana vaDe rekhA, maMtro vagereno yaMtramAM prayoga kare che; ane aMtaHkaraNanI zakita vyApaka hoI te te bhAvomAM prayukta thaI te te upayogI zakitaono e yaMtromAM udaya thAya che. enuM kAraNa yA to nityayaMtra hoya yA bhAvayaMtra; paraMtu temAM rahelAM antaHkaraNanI madadathI tathA e yaMtronI zakitanA sahayoga vaDe karI siddhi prApta thAya che. AthI yaMtra te te devatA rUpI mAnavAmAM Ave che. ane e vaDe ja laukika tathA alaukika staroe badhA prakAranI saphaLatA meLavI zakAya che. jaina dharmanA saMdarbhe joIe to, purasAdAnIya zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM yaMtromAM 1. zrI ciMtAmaNi mahAyaMtra (Apatti nivAraNa tathA abhISTa kAryasiddhi mATe), 2. zrI kalikuMDa pArzvayaMtra (zatrunigraha mATe), 3. zrI vyApAravRddhiyaMtra, 4. zrI uvasaggahara navapadAtmakayaMtra (vidhvanivAraNa tathA ISTakAryanI siddhi mATe); ane mahAdevI zrI padmAvatIjInAM yaMtromAM 1. zrI padmAvatI saubhAgyakara yaMtra (ISTa pati ke patnInI prApti mATe tathA tUTelA saMbaMdho pharI joDavA mATe), 2. zrI padmAvatI sarvabhaya nivAraNa yaMtra, 3. zrI padmAvatI sarvaroga nivAraNa yaMtra, 4. zrI padmAvatI Rddhi-siddhi jayakara yaMtra, 5. zrI mahAlakSmI-padmAvatI (dhanaprApti mATe aphasIra.) vagere che. yaMtrano mahimA: jeTalAM maMtra eTalAM yaMtra' evI eka sAmAnya ukita parathI kahI zakAya ke maMtronI jema yaMtronI saMkhyA paNa bahuM moTI che. lAkhkho maMtro ane lAkho yaMtro che. eka samaya evo hato ke jyAre tyAgI-tapasvI mahApuruSo yogya vidhithI maMtro dvArA yaMtro siddha karIne yogya gRhasthone ApatA ane teo tenuM vidhipUrvaka pUjana-arcana karI tenuM phaLa prApta karatA hatA. yaMtro dvArA temanAM kAryo siddha thatAM hatAM. yaMtro Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI jIvananI unnatimAM sahAyaka che, paraMtu Aje te aMgenA jANakAro bahu rahyA nathI. vaLI, te aMgenuM zAstrIya sAhitya paNa ochuM maLatuM hoI e viSenI mAhitI paNa alpa pramANamAM maLe che. maMtravizArado kahe che ke jema deha ane AtmA otaprota hovAthI temAM abheda prarvate che, tema yaMtra ane maMtradevatA paNa paraspara saMbaddha che. udA. jaina dharmamAM paMcaparameSThI (navakAramaMtra)nI pUjA karavI hoya to navapadajInA yaMtranI pUjA karavAmAM Ave che. siddhacakranA maMtranuM pUjana paNa tene sAkSAt maMtradevatA mAnI karavAmAM Ave che. yaMtra e koI mAtra pASANano paTa, vastrano TUkaDo ke citarelo kAgaLa nathI. Ama mAnIe to daivIkRpA meLavI na zakAya. dA.ta. ArAsura pahADamAM Avela aMbAjI mAtAnA sthAnake mUrti nathI, paNa yaMtranuM sthApana thayuM che. AvAM aneka sthAnakoe (zrI bahucarAjI, zrI bhadrakAlI, zrI tulajA bhavAnI vagere) siddhayaMtro mUkAyelAM che. AthI tIrthasthAnono prabhAva paNa vadhe che. haradvAramAM siddhagAyatrI yaMtra gAyatrInI mUrti AgaLa padharAvela che. tathA kAzImAM annapUrNAdevInA maMdiramAM paNa jamaNI bAjue zivaliMga para zrIyaMtra pratiSThita che ema jANakAro kahe che. - tAMtrika karmo siddha karavA mATe paNa yaMtranI jarUra paDe che. keTalAka loko yaMtro maDhAvIne dukAnomAM ke gharanI divAlo para pravezadvAra para mUkAve che. ISTa manorathanI siddhi mATe tathA aniSTa tattvo na praveze e mATe A kriyA karavAmAM Ave che. jema maMtramAM zabdanuM sthAna mahattvanuM che ane artha mahattvano che. tema yaMtranI AkRti ane goThavaNa mahattvanI ane mukhya che. aneka prakAranA bhaumitika AkAro yaMtramAM najare paDe che. dA.ta. zakitanA yaMtro trikoNa garbhita hoya che, ane tenA bhUpuro (yaMtrane baMdha karatI bahirakhA) prAyaH catuSkoNAtmaka hoya che. jaina dharmamAM vardhamAna vidyAno yaMtra, vijayapatAkA yaMtra tathA bhakatAmara stotra vagerene lagatAM ghaNAM yaMtro catuSkoNAtmaka che. zrI siddhacakrajI tathA zrI RSimaMDaLano yaMtra vartuLamAM che. anya dharma-paMthomAM paNa aneka yaMtro vartuLamAM hoya che. vazIkaraNa vagerene lagatAM keTalAMka yaMtro aMDAkRti paNa dharAve che. dhyAnane lagatAM yaMtro kamalAkRti hoya che. sarpanI Akatino upayoga paNa yaMtramAM thAya che. azvanI Akati paNa keTalAMka yaMtromAM jovA maLe che. paNa sAmAnyataH yaMtromAM trikoNa, catuSkoNa ane vartuLanI AkRtio vizeSa jovAmAM Ave che. - . jema saMcAmAM vividha kaLo hoya che tema yaMtramAM paNa vividha goThavaNa hoya che ane to ja te siddhidAyaka bane che. yaMtronA mukhya be prakAra che: 1. pUjanayogya ane 2. prAyogika. pUjanayogya yaMtro sonA, cAMdI, trAMbA ke kAMsA ke paMcadhAtunA banAvavAmAM Ave che. jyAre prAyogika yaMtro bhUjapatra ke kAgaLa para lakhAyelAM hoya che. pUjanayaMtrano mUrtinI mAphaka ja saMskAravidhi karI, tenI pratiSThA karavI joIe. ane tenuM niyamita pUjana-arcana paNa karavuM joIe. prAyogika yaMtranuM lekhanakArya paNa zubha muhUrtamAM ane zuddhipUrvaka thavuM joIe. koI siddhatIrthamAM kepavarta parake vanamAM jaIne lakhAya to vadhu sAruM. yaMtra lakhanAra naiSThika brahmacArI tathAsadAcArI hovo joIe. yaMtralekhana mATenI sAmagrI paNa zuddha hoya e IcchinIya che. sadgurunuM smaraNa karI, zAsanadevInI prArthanA karI, yogya Asane besI, bAjoTha para patra rAkhI yaMtranuM lekhana karavuM. sukha-saMpattinI prApti mATe lakhAtAM yaMtra vakhate mukha pUrva dizA tarapha ane kaSTanivAraNa arthe lakhAtAM yaMtra vakhate mukha uttara dizA tarapha rAkhavAnuM vidhAna che. maMtrAkSaronA lekhanamAM je nizcita sthAna hoya tyAM ja bIjAkSaro lakhavA. prathama nAnA aMko ane pachI moTA aMko lakhavAno anukrama rAkhavo. lekhanakArya vakhate paNa dhUpa-dIpa rAkhI vAtAvaraNamAM zuddhi avazya jALavavI. hAthe bAMdhavAnA yaMtrane trAMbA, rUpA ke sonAnAM mAdaLiyAmAM mUkI tene baMdha karavo tathA UnanA lAla, pILA ke kALA raMganA dorAthI bAMdhavo. yaMtrane dhupa Apavo ane traNa vAra namaskAra maMtra bolI javo. Ama, yaMtra viSayaka yogya jANakArI meLavI AgaLa vadhavuM. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] sAdhaka-sAdhanA ne sAghya rahasya * munizrI nirmalasAgarajI mahArAja sAdhakane sAdhanA dvArA sAdhya sudhI pahoMcavAmAM aneka aMtarAyo Ave che. A aMtarAyo aMdaranA ane bahAranA - banne hoya che; ane te aTapaTA ane gUDha paNa hoya che. AthI ja sAdhaka mATe sAghya rahasyarUpa banI jAya che. A rahasyane udghATita karavAnuM prAraMbhika-prAthamika kArya A lekha dvArA saraLa ane sacoTa rIte thayuM che, eTaluM ja nahIM; pUjya munizrI nirmalasAgarajI mahArAje prastuta lekhamAM A rahasyonI mArmika ane vizada chaNAvaTa dvArA sAdhakane upayogI thaI paDe evA niyamo ane vighnonAM nivAraNanI mArgadarzikA paNa pUrI pADI che. maMtrasAdhanAnI bhUmikA mATe A lekha prAthamika paNa sarvottama che. saMpAdaka jIvana saphaLa thAya tevI vicAraNA jAge athavA vicAraNAmAM baLa maLe tathA temAM preraka thaI upakAraka thAya evuM mArgadarzana aneka graMtho dvArA temaja aneka sajjana mahApuruSo dvArA prApta thAya che. A rIte alaga alaga prakAranA daSTikoNathI samagra AghyAtmika jagata ati samRddha baneluM joI zakAya che. bhUtakALamAM aneka RSioe tamAMthI nIkaLI tejapuMjamAM kevI rIte samAvuM tenI sArthaka prakriyAo batAvelI che ja. sAmpratakALamAM paNa aneka yogI-zramaNo-sAdhako pathadarzaka prakAza pADavA sakSama che. parama adhyAtmajJAnane prApta karAvanAra ghyAnamArganI prakriyA karAla kALanA prabhAve pAtaLI jarUra hoya zake; paNa prakRti 'aMtar jagata' nA pallAne barAbara rAkhI zake evAM pAtra-vyakitaonAM mastaka para potAno varad hasta rAkhI saMskRtinAza ane dharmanAza thavA detI nathI. samaye samaye gaMdA kIcaDamAM thatAM kamaLono AvirbhAva pUrA vizvamAM sAcAM sauMdarya ane suvAsane phelAvI de che. [ 157 vyakitanI sAdhanAmAM sahAyaka thAya te mATe prastuta graMthamAM aneka vidvAno prakAza pADaze e vAta jANI AnaMdano romAMca anubhavuM chuM. eka vAta nizcita che ke je te viSayamAM ApaNuM jJAna jeTaluM vizALa haze te te viSayanI siddhinI saphaLatA mATenI zakayatA paNa eTalI ja vadhAre haze. jaina dhyAnapaddhati tathA maMtrasiddhinI aitihAsikatA jotA spaSTa rIte phalIbhUta thAya che ke A mahattvanuM rahasyajJAna sAdhuonI sAdhanAmAM, mahAvratonA pAlana tathA jJAnanA vizALa sAgarane pIvA tathA pacAvavA mATe ati Avazyaka hatuM. carama tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmIe dIkSAnI zarUAtanAM sADA bAra varSa sudhI niHsaMga rahI, bAhya ane AMtarika tapazcaryAyukata ghyAna vaDe carAcara vizvanA samasta padArthone jaNAvanAruM saMpUrNa jJAnakevaLajJAna prApta karyu hatuM. A ja vIraparaMparAmAM thayelA zrI bhadrabAhusvAmIe jJAnanA sAgarane pAra pAmavA himAlayanI godamAM (nepALamAM) bAra varSanuM mahAdhyAna Adaryu hatuM. kahevAnuM e ke ghyAnanI paraMparA anAdi che tathA tenA vaDe azakaya kArya paNa zakaya bane che. eka ja padArthamAM aMtarmuhUrta jeTalA samaya daramiyAna vicAronI ekAgratAne chAprasthika dhyAna kahyuM che tathA mana, vacana ane kAyAnA nirodhane jinezvaranuM ghyAna kahyuM che. zubha ghyAna arthAt sArA vicAronI sthiratAthI zArIrika, mAnasika tathA Atmika zakita kramazaH vadhe che, sAdhaka kramazaH pUrNatAne prApta kare che. jyAre azubha ghyAna arthAt kharAba manovicAronA sthirIkaraNathI zakitaono hrAsa thAya che, patana thAya che. ghyAna ane dhyeya arthAt je ciMtanIya, mananIya tathA ghvAvAne yogya jene prApta thayeluM che te ghyAnastha, ekAgra cittavALA ane tadrupa cetanAvALA maharSio AMtarika guNone rokanArA sarva klezono kSaya karanArA thAya che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] * [ zrI pArzvanAthapasarga-hAriNI jo svayaMmAM pAtratA vikasita thayelI na hoya to samayano aMtarAla sAdhanAmAM zithilatA lAve che. tevA sAdhaka AraMbhe zUrA hoya che. utsAha, tatparatA, vinaya, kutUhala ane kaMIka karI levAnI utsukatAne kAraNe sAdhanAmAM praveza meLavavo sahela-sarala che; paNa zarIra, mana ane vacanane aMtataH keLavavAnI A sAdhanA teTalI sahelI-sarala nathI. te mATe apAra dhIraja joIe. AmAM samyagu zraddhAnI parAkASTAe pahoMcavAnuM hoya che. jo eTalI dhIraja ane zraddhA na hoya to e sAdhanAne yAMtrika banI jatAM vAra lAgatI nathI. vaLI, sAdhanA kadAca avirata cAlyA kare, emAM thoDIghaNI zAMti maLe, vicAronuM upazamana thatuM lAge, thoDI-ghaNI gupta zakitao paNa pragaTa thAya; eTalA mAtrathI tene siddhi mAnI levAya nahIM, te khAsa dhyAnamAM rAkhavuM joIe. pUrve maMtra-taMtra Adi gupta vidyAonI upAsanA ati zuddha AzayathI tathA zuddha ane pavitra hRdayathI sAdhako karatA hatA. temanI siddhimAM bhagavat prAptino-mukitano ekamAtra hetu raheto. dhIre dhIre e AzayamAM pharaka paDato gayo. sAdhanAno upayoga bhautika vastuo prApta karavA mATe thato gayo. ane koIkasamaye vizuddhatama evI A sAdhanAmAM nAmAcAra pravezyo, keTalAka zithila AcAra-vicAravALA sAdhakoe potAnI kuvAsanAnA poSaNa mATe madya- mAMsabhakSaNa ane parastrIgamanane paNa sAdhanAnuM aMga mAnI-manAvI sAdhanAne vikata karI. e vAta nizcita che ke jo maMtrasAdhanAmAM AcAra-vicAronuM niyamana nahIM hoya, to sAdhaka acUka patita thaze; ane tuccha siddhinA garvamAM te potAnuM patana paNa nihALI nahIM zake. maMtra-taMtranA graMthomAM vyakitae sAdhakanI yogyatA prApta karavA mATe amuka niyamonuM barAbara pAlana karavuM evI sUcanAo Apela che. jema ke, (1) jyAM sudhI zakaya hoya tyAM sudhI strInA darzanathI dUra rahevuM (strI sAdhake puruSanA darzanathI dUra rahevuM). e zakya na bane to sparza to na ja karavo. (2) dArU, mAMsa tathA kaMdamULa Adi manane vikRta karanAro, zarIramAM uttejanA pedA thAya tevo tathA ati pauSTika AhAra na karavo. nidrA ke pramAda Ave tevuM ane teTaluM ThAMsI ThAMsIne na khAvuM. (3) mana caMcaLa athavA vikSipta thAya tevuM vAcana na karavuM. (4) sarva jIvo pratye maitrIbhAva keLavavo tathA jIvamAtranA kalyANanI kAmanA karavI. dveSabhAva tathA prayatna karIne rAgabhAva upara kAbU meLavavo, jethI sAdhanAmAM anya vyakitanA vicAro satAve nahIM. maMtrazAstramAM jaNAvyuM che ke, cha kAraNothI maMtra viphaLa bane cheH 1. pramANa karatAM adhika AhAra karavAthI. 2. ati parizrama karavAthI. (ati zramathI zarIra thAke, AMkhomAM UMgha bharAya, hAthamAM navakAravALI haze to vAre vAre nIce paDaze athavA maMtra gaNavAno krama bhAMgaze ane dhyAna barAbara lAgaze nahIM.) 3. vadhAre bolavAthI. (maMtramAM punaH punaH uccAraNathI zabdomAM je zakita Ave che. te zakita vadhAre paDatuM bolavAthI naSTa thaI jAya che. sAdhako mATe rAtre bolavuM bilakula varSa che.) 4. maithunanA vicArothI. (maMtranA prabhAvathI vIryanuM oja pacakro tarapha vaLe che, jenAthI zabda ane vicAromAM sAmarthya pragaTe che; paNa saMbhoganA vicAra mAtrathI AMtarika zakitanuM smalana thAya che. jethI evA vicArono niSedha karelo che.) 5. janasamudAyamAM besIne vAto karavAthI. (ghaNA badhA loko vacce besIne vAto karavAthI aneka rAga-dveSanA prasaMgo UbhA thAya che. tenAthI mananI sthiratA haNAya che, ane asthira mane jApa karavAnuM zakya nathI.) 6. mananI caMcaLatAthI. (aneka prakAranA UMdhA- cattA vicAro, kalpanAo ne divAsvapno jovA te mAnasika caMcalatAnI nizAnI che.) sAdhanAnAM rahasya sudhI pahoMcavA mATe maMtrane, maMtranI cetanAne tathA maMtranA arthane jANavAM ati jarUrI che. A padArtho jANyA vinA lAkhonI saMkhyAmAM karelo jApa paNa niSphaLa bane che. maMtra mahArNava'mAM maMtranA arthanI sAta bhUmikAno ullekha karavAmAM Avyo che. temAM prathama bhUmikAmAM maMtrano bAhya artha jaNAvAya che ane tyAra bAda sAdhakanI yogyatA pramANe tene maMtraguru ane maMtradevatA dvArA arthonuM savizeSa jJAna ane maMtrano AMtarika sparza maLe che. ucca prakAranA maMtro, ke jeno aMtima hetu mokSaprAptino che tevA maMtro arthanI sAteya bhUmikA pAra karAve che; paNa je maMtro devI-devatAnA che tathA vizeSa prakAre kAmya prayoganA upayogamAM ja levAya che te rahasyonI aMtima bhUmikAne sparza karAvI zakatA nathI. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 159 sAdhanA karatA sAdhake samaya, sthAna, dizA, zarIranI sthiti, vastra tathA devatAnuM svarUpa avazya jANavuM. tathA siddha sAdhaka-sadguru pAsethI namratA, zraddhA ne pUjyabhAva vaDe maMtranuM svarUpa tathA tenA bAhya ane AMtarika arthone paNa sArI rIte jANavA- avadhAravA. vaLI, sAdhanApaddhatinuM jJAna paNa meLavI te prakAre, ALasa rahita ane utsAhapUrvaka, maMtrasAdhanA karavI joIe. e sAta bhUmikAo A pramANe cheH (1) pragaTa arthaH maMtranA zabdothI spaSTarUpe phaLIbhUta thato artha, ke jene mAtra zabdajJAna vaDe ja jANI zakAya che. (2) gupta artha, (3) guptatara artha, (4) sampradAya artha, (5) kalArtha, (6) nigamArtha ane (7) parApara rahasya. A sarva bhUmikA zuddha cittathI sAdhavI. prathama be bhUmikAmAM arthasaMyojana che ane pachInI pAMca bhUmikAmAM rahasyanuM udghATana thAya che, je gurukRpA AdithI thAya che. dareka dharmanI mULa sAdhanAmAM aSTAMgayoga mahattvanI bhUmikA bhajave che, jethI aSTAMgayogano sAmAnya ullekha ahIM karavo jarUrI che. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhine aSTAMgayoga kahevAmAM Ave che, je bhinna bhinna zabdomAM alaga alaga kramathI pratyeka sAdhanApaddhatiomAM jovA maLe che. sAdhanA karatA sAdhake samaya, sthAna, dizA, zarIranI sthiti, vastra tathA devatAnuM svarUpa avazya jANavuM. tathA siddhasAdhaka-sadaguru pAsethI namratA, zraddhA ne pUjyabhAva vaDe maMtranuM svarUpa tathA tenA bAhya arthone paNa sArI rIte jANavA- avadhAravA. vaLI, sAdhanApaddhatinuM jJAna paNa meLavI te prakAre ALasa rahita ane utsAhapUrvaka, maMtrasAdhanA karavI joIe. sAmAnyataH samaya, sthAna AdinAM mahattva viSe paNa ApaNe jANI-vicArI laIe. (1) samaya : sAdhanAnA prAraMbhamAM nizcita samayanuM pAlana sAdhanAmAM tvarita gati karavA mATe sahAyaka banI rahe che. jema ApaNe roja je samaye khAtA hoIe athavA sUtA hoIe e samaye kudaratI rIte ja bhUkha lAge che athavA UMgha AvavA lAge che. nizcita samaye thatI kriyAo te samaye sahaja rIte thavA mAMDe che, e rIte ja jo dhyAna Adi sAdhanA mATe ApaNe Teva pADatA rahIzuM ane thoDA mahinAo sudhI samayapAlananA niyamane vaLagI rahIzuM to e niyama ApaNI bIjI prakRti banI jaze, ane tenuM pariNAma ati suMdara Avaze. nizcita samaye ApaNe jevA sAdhanAmAM besIzuM evI mananI caMcalatA svataH naSTa thaI jaze, mana ApoApa sAdhanAmAM parovAI jaze. Ama, zarUAtamAM karavI paDatI thoDI mahenata vakhata jatAM khUba ja lAbhadAyI banI jaze. alaga alaga prakAranI maMtrasAdhanA mATe sUryodaya, sUryAsta, divasano madhyabhAga ane rAtrIno madhyabhAga - A cAra samaya sarvazreSTha mAnavAmAM Ave che; temAM paNa sAdhanAno prAraMbha brAhmamuhUrta karavAnI jUnI paraMparA che. (2) sthAna : samayanI jema sthAnanuM potAnuM AgavuM mahattva che. je sthAnamAM pratidina sAdhanA karavAmAM Ave, te sthAnamAM potAnA manane anukuLa evAM paramANuonI saMracanA thaI jAya che; ane jyAre jyAre sAdhanA karavA besIe tyAre ApaNA vaDe taiyAra thayeluM sAdhanA mATenuM anukULa vAtAvaraNa ApaNane jamananI suMdara ekAgratA ape che. jyAM pazuono nivAsa vadhAre hoya, napuMsako athavA hIna cAritryavALI strIo je jagyAe rahetI hoya evAM sthAnano maMtragraMthomAM niSedha che. nadI athavA taLAvanA kinAre, maMdiramAM devAlayamAM, smazAna pAse, araNyamAM, parvata para, siddhasthAnamAM ke tIrthasthAnamAM athavA evI koIpaNa pavitra jagyAe sAdhanA tvarita siddha thAya che. (3) dizA sArA prakAranI sAdhanA mATe pUrva ane uttara dizA tathA nIcA prakAranI sAdhanA mATe pazcima ane dakSiNa dizA prazasya mAnela che. (4) zarIranI sthiti : siddhAsana, padmAsana, svastikAsana, vajAsana, godovikAsana, kAryotsarga Adi anekavidha prakAromAMthI je sthitimAM zarIranI anukULatA vadhAre te sthitimAM sAdhanA karavI joIe. (5) vastraH je prakAranI sAdhanApaddhatimAM je varNanAM vastranuM paridhAna karavAnuM kahela hoya te prakArane anusaravAthI vizeSa lAbha maLe che. (6) devatAnuM svarUpa je ISTanI sAdhanA karavAnI hoya tenAM Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI svarUpane sArI rIte jANavuM atyaMta jarUrI che. sAdhanAmAM sarvaprathama ISTanuM dhyAna Avazyaka che. te kAraNe ISTanuM svarUpa, guNa, zakita, sAmarthya Adine sAcI rIte jANavA, ciMtavavA tathA tevAM guNazakita ane sAmarthya ISTanI kRpAthI maLe tevI bhAvanA bhAvavI. have sAdhanAnA AraMbhathI aMta sudhInI vizeSa kriyAono vimarza karIzuM. pUjA AdinI mukhya taiyArI tathA ISTanuM sthApana haMmezAM kuMbhaka karIne arthAt zvAsa aMdara laIne, rokIne pachI ja karavuM joIe. pANIthI zarIranAM aMgo zuddha karI, aboTa vastro dhAraNa karI, AsanasthApI, IryApathIkInI kriyA karI, sarva sAmAna pAse rAkhavo. e pachI bhUmizuddhi, aMganyAsa, zarIrarakSA, digyAla AvAna, hRdayazuddhi, maMtrasnAna, kalmaSadahana, paMcaparameSThI sthApanA, AhvAna, sthApana, saMnidhAna, saMnirodha, avaguMThana, pUjA, bAna, jApa, kSobhaNa, visarjana tathAstuti Adi kriyAo yathAyogya sAdhanAomAM yathAyogya rIte nIce mujaba kramazaH karavI. 1. bhUmizuddhiH vAsacUrNane bhUmizuddhinA maMtrathI maMtrI, sAdhanA mATe pasaMda karela bhUmi upara chaMTakAva karavo, jenAthI vAtAvaraNa pavitra bane che. 2. aMganyAsa : bIjAkSarone zarIranAM nizcita aMgo para parikalpavAM. 3. zarIrarakSAH koIpaNa zakaya hoya evA upadravathI zarIranuM rakSaNa karavA maMtra dvArA zarIra para kavaca dhAraNa karavA mATenI kriyA. 4. dikapAla AhavAna dase dizAonA adhipati devatAone maMtra dvArA AmaMtraNa ApI, yathAyogya pUjA karavI. 5. hRdayazuddhiH kharAba ciMtanathI duSita thayelAM hRdayane maMtrathI pavitra banAvavuM. 6. maMtrasnAnaH sarva tIrthanAM pavitra jaLathI potAnuM zarIra svaccha bane che e prakAranI kalpanA karavI ane azuci dara karavI. 7. kalmaSadahana: potAnA dvArA je mAnasika, vAcika ke kAyika pApa thayelAM che tenuM A vidyA dvArA dahana karavuM. 8, paMcaparameSThI sthApanA : arihaMta, siddha, AcArya,upAdhyAya ane sAdhubhagavaMta - e pAMca parama ISTanI sthApanA karavI. 9, AhuvAna : aMjalimudrA vaDe sAdhya ISTanuM sAnnidhya meLavavA mATe sabahumAna bolAvavAnI kriyA. 10. sthApana : aMjalimudrAthI viparIta mudrA karI yogya jagyAe ISTane sthApavA mATenI kriyA. 11. saMnidhAna : ISTa sAthe sAmIpya meLavavA mATenI kriyA. 12. saMnirodha. 13. avaguMThana. 14. pUjA : yogya sAmagrI vaDe potAnI zraddhA ane bhAva darzAvavAnI kriyA. 15 dhyAna : ISTanA guNa, zakita ane sAmarthyanuM ciMtana. 16. jApaH InuM sAMnidhya ane kRpA meLavavA mATe viziSTa zabdonA saMyojananuM punaH punaH yathAvidhismaraNa. 17, kSobhaNa: ISTanA Asanane jA5 karyA bAda yogya sthAne mUkavA mATe utthApananI kriyA. 18. visarjanaH IranA jApa thayA bAda te kAryathI tAtkAlika nivRtta thavA ISTane sabahumAna temanA sthAne temane punaH padhAravA vinaMtI karavAnI kriyA. 19. stuti : AhavAna, pUjA, visarjana Adi mAMtrika kriyAomAM kaMI paNa bhUla rahI hoya athavA AjJAhIna, kriyAhIna, maMtrahIna thayuM hoya, te mATe kSamApanA mAMgavA mATenI bhAvapUrNa stuti karavI. aMtamAM, tAMtrika sAdhanAmAM alaga alaga ATha prakArane thoDA vistArathI samajavA prayAsa karIzuM. zAMtikarma roganAM upazamana, dugrahanI kharAba asara tathA maMtra, taMtra ane taMtra dvArA karAyela ghAtaka prayoganAM upazamana mATe karavAmAM AvatI pavitra kriyAne zAMtikarma kahevAya che. zAMtikarma mATe sAdhake neRtya vidizA sanmukha besavuM. sapheda vastra dhAraNa karavAM. sapheda anna AdinuM bhojana karavuM. japamALA sapheda rAkhavI. besavA mATenuM Asana paNa sapheda rAkhavuM. sapheda raMgathI raMgelI rUmamAM besavuM. ISTanuM dhyAna paNa sapheda varNamAM karavuM. jApano prAraMbha zuda pakhavADiyAmAM temaja svarazAstranA niyame jaLatattvamAM karavo uttama ane upayogI manAyo che. zAMtikarma mATe 'vI maMtrapadano upayoga vizeSathI thAya che. tuSTipuSTi karma saphaLatA meLavavI e tuSTi tathA dhana-saMpatti ane bhoga-upabhoganI sAdhana-sAmagrI meLavavI e puSTi karma kahevAya. A karma mATe vAyavya vidizA zreSTha manAya che. tathA te mATe 'vadha maMtrapadano Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] ( 161 upayoga thAya che. zeSa badhuM ja zAMtikarmanI jema karavuM. vazIkaraNa : manuSya tathA prANIne potAnA mananI zakitathI bAMdhavAM tathA temanI pAse potAnuM dhAryuM karAvavA divyazakita vAparavI, tene vazIkaraNa kahevAya. uttara dizA sanmukha besIne A kriyA karAya che. tejatattva jyAre cAlatuM hoya tyAre A kriyA prAraMbha karavAthI tvarita saphaLatA maLe che. sAdhake A karma sAdhavA lAla vastra dhAraNa karavAM. japamALA lAla rAkhavI. besavA mATenuM Asana lAla rAkhavuM. pUjA mATenI phUla, caMdana Adi sAmagrI lAla rAkhavI.bhojana paNa lAla raMganA sAttvika annanuM levuM. lAla raMgathI raMgela rUmamAM besI ISTanuM dhyAna paNa lAla varNamAM karavuM. vazIkaraNa mATe "va maMtrapadano upayoga karavAmAM Ave che. AkarSaNa strI, puruSa athavA pazunA manane mohita karI, Icchita jagyAe lAvavA mATe A kriyA karavAmAM Ave che. A karma bIjAne kSobha utpanna karavA mATe paNa kAmamAM levAmAM Ave che. A kriyA vazIkaraNanA eka prakAra jevI che. dakSiNa dizA sanmukha besIne sAdhavAnuM vidhAna che. AkarSaNa mATe "vauSaTa maMtrapadanuM vidhAna jovA maLe che. zeSa sarva sUcanA vazIkaraNanI jema samajavI. staMbhana manuSya athavA pazune jaDa jevA banAvavA arthAt koI paNa kArya na karI zake evI sthitimAM mukI devA mATe A karma karAya che. IzAna vidizA sanmukha besI, jyAre pRthvItattva cAlatuM hoya tyAre A karmano prAraMbha phaLadAyI bane che. pILAM vastra dhAraNa karavAM. pILI mALA rAkhavI. besavA mATe Asana pILuM rAkhavuM. pUjAnI sAmagrI pILI rAkhavI. bhojana pILA raMganA annanuM levuM. pILA raMgathI raMgela rUmamAM besI ISTanuM dhyAna paNa pILA varNamAM karavuM joIe. staMbhana mATe '3 maMtrapadanuM saMyojana karavAmAM Ave che. vANI-staMbhana, buddhi-staMbhana,dari-staMbhana Adi staMbhananA aneka prakAro che. niSedha (mAraNa) karma, uccATana ane vizleSaNa - A traNa karmo krUratama ane ati nikRSTa gaNelAM che. A karmo je vyakitao para karavAmAM Ave tenuM puNya prabaLa hoya to sAdhaka upara ja pAchAM vaLe che. A karmonI bIjA upara asara thAya ke na thAya, paNa sAdhaka para tenI viparita asara thAya che. jJAnI vyakita A karmone tAjya ja gaNe che. chatAM viSayanuM nirUpaNa karatA, ATalI spaSTatA pachI paNa A hIna pravRttino khyAla ApavA A karmono vicAra karIzuM. (1) niSedha karma : niSedha eTale ahIM mAraNa samajavuM. manuSya, prANI, pakSI athavA koI paNa jIvanamAM jIvanane TuMkAvI nAkhavAM A vRNita prayoga ghaNA krUra ane svArthI vyakitao dvArA thAya che. kALAM vastro, kALuM Asana, kALI mALA, kALA annanuM bhojana tathA kALA varNamAM IranuM dhyAna karavAno ullekha che. emAM 'je je maMtrapadanuM saMyojana karAya che. agni vidizA tathA svarazAstranA niyamathI AkAzatattva jyAre cAlatuM hoya tyAre sAdhanA prAraMbha karAya che. (2) uccATana: koI paNa vyakitanI mAnahAni karavA, ghara choDAvavA ke gAma, nagara athavA deza choDAvavA tathA anicchita prANI Adine bhagADI mUkavA A karmano upayoga karAya che. nIla varNanAM vastro dhAraNa karI, te ja raMganAM Asana, mALA tathA evA ja raMganA annanuM bhojana grahaNa karavA uparAMta e javarNathI IranuM dhyAna karavuM evI vidhi che. pazcima dizA tema ja svarazAstranA niyama pramANe jyAre vAyutattva cAlatuM hoya tyAre sAdhanA prAraMbha karAya che. " vA maMtrapadanuM temAM saMyojana karAya che. (3) vizleSaNa : be vyakitao vacceno premabhAva naSTa karavA; kaMkAsa, vaira, jhagaDA karAvavA tathA kAyama mATe chUTA pADI devA eno upayoga thAya che. huM e maMtrapadanuM saMyojana che. bAkInI vidhi uccATana karma'nI vidhi pramANe hoya che. madrAH taMtra-maMtra zAstramAM vaparAtI ati prasiddha madrA alaga alaga kAryo mATe alaga alaga vaparAya che. temAM saubhAgyamudrA vazIkaraNa ne lobha mATe, surabhimudrA zAMti-tuSTi ne puSTi mATe, pravacanamudrA jJAnanAM aciMtyAyopazama mATe, parameSThImudrA sarvakAryasiddhi mATe tathA aMjalimudrA AtmazreyArthe upayogamAM levAya che. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 ] tAMtrika sAdhanAmAM maMtra-sAdhanA (cayana, prakAra, doSa, saMskAra, zApavimocana, utkIlanAdi pUrvAMgo) * prA.janArdanabhAi dave (bhAgavatAcArya) prakRtinuM A virATa taMtra svayaMnirmita kAyadAo para cAle che, gaNitanA yaMtranI jema niyamasara cAle che. A mahAzAsananuM potAnuM eka viziSTa baMdhAraNa che. e baMdhAraNo-siddhAMto para vizvataMtra cAlI rahyuM che. nigodamAMthI siddhazilA tarapha lokanuM utthAna vahI rahyuM che. utthAnanI A prakriyAmAM zabda, maMtra, laya, dhvani, akSara, nAda vagere mahattvano bhAga bhajave che. bhAratIya vADmayamAM taMtronuM sthAna mahattvanuM che. tana athavA maiM dhAtu parathI taMtra zabda Avyo che. sara jona vuDaropha, paM. gopInAtha kavirAjajI, Do. zrImAlI vagere A vADmayanA anubhUti pAmelA siddha sAdhako che. A lekhamAM lekhake maMtranA prakAro, maMtradIkSA, maMtranI sAdhanA ane sAdhanAnuM mAdhurya zuM che tenuM suMdara nirUpaNa karyuM che. maMtrane puSTa karavAnuM kAma yaMtra kare che. yaMtramAM maMtrAkSaro che. evA gUDha viSayo para ahIM prakAza relAvyo che. pUratI gaMbhIratAthI ane dhyAnapUrvaka vAMcavAthI A lekha saukoine pathapradarzaka banI rahe evo che. saMpAdaka [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 'maMtra' zabdano artha thAya che gupta maMtraNAo-rahasyamaya vAtacIta. paNa sAdhanAnAM kSetramAM rahasyanI surakSA agatyanI vAta hovA chatAM ahIM maMtra dvArA sAdhaka potAnA iSTa, potAnA sAdhya sAthe saMbaMdha joDI, potAnAM deha, prANa, indriyo, aMtaHkaraNacatuSTaya ane tenA aMgabhUta potAnAM ghara, dravya, patnI, putro ityAdi sarva iSTane samarpIne teno Azaya siddha kare che. maMtra prApta karavA mATe, maMtrane jAgRta karavA mATe, tenA anuSThAna mATe aneka vidhiomAMthI pasAra thavuM jarUrI che. dareka maMtra gurugamya che. tenAM sAdhanAvidhAno paNa gurugamya che. tethI mAtra dhaMdhAdArI valaNavALA tAMtriko ke mAMtrikonAM pustakomAMthI game te maMtra vAMcIne tenA prayogo karavAmAM ghaNAM jokhamo rahelAM che. zrIgurudeve pote jenI upAsanA karI hoya tevA ja maMtrono teo upadeza ApI zake che. tema chatAM samartha mahAna guru pote jenI sAdhanA na karI hoya tevA maMtro paNa sAdhaka ziSyone prasaMgopAta ApI zake che. sAttvika maMtromAM sAdhaka sAdhanAnA sarvasAdhAraNa niyamo pALI tene siddha karI zake che; paNa keTalAka maMtro devatAone prasanna karavAmAM muzkela bane che. AvA maMtranAM pratyeka sAdhanA-vidhAno zrI sadgurunA sAnnidhyamAM ja karavAM jarUrI che. maMtronA prakAro H (1) vaidika maMtro, (2) purANokta maMtro, (3) AgamoktamaMtro, (4) bIjasaMpuTita tAMtrika maMtro, (5) paMcadevopAsanAnA zuddha sAttvika maMtro, (6) zAbara maMtro, (7) vaitAla, bhairava vagerenI ugra sAdhanA ka2vI paDe tevA maMtro, (8) dasa mahAvidyAo - kAlI, tArA, chinnamastA, dhUmAvatI, bagalAmukhI bhuvanezvarI, SoDazI, mAtaMgI, tripura bhairavI ane kamalAnA viziSTa maMtro tathA 2katakAmI, mahiSamardinI, tripurA, durgA, pratyagirAnA maMtro ke je AvA kulamAM ja gaNAya che. dasa mahAvidyAomAM be kuLa che H kAlIkuLa ane zrIkuLa. zrIkAlInA paNa ugrakAlI, rudrakAlI, nIlakAlI, smazAnakAlI vagere aneka bhinnabhinna saMpradAyo che. temAM maMtro, upAsanApaddhatio, dhyAna Adi saunAM alaga alaga che. zrIvidyA nAmathI prasiddha zrI lalita Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 13 mahAtripurasuMdarInAM agamya, lopAmudrA, parazurAma, caMdra vagere upAsaka AcAryonI paraMparA pramANe paNa maMtro pAsanA alaga alaga che. zrIvidyA ane zrI zrI padmAvatIjI nAmanA anyatra ApelA alaga lekhamAM A bAbatanI vizeSa carcA-vicAraNA karI che. (9) navagrahonA paNa vaidika purANokta tAMtrika evA vividha maMtro che. (10) islAmanI paraMparAmAM sUcavAyelA maMtro. maMtradIkSA pUrvenI taiyArIo-maMtrapasaMdagI vagere karmanA siddhAMta pramANe ne pUrvajanmanA siddhAMta pramANe paNa game te vyakita game te maMtranI sAdhanA karI zakatI nathI. maMtra-pasaMdagI sAdhaka mATe bahu moTI vAta che. jema putraputrInA vivAha saMbaMdha pUrve ghaNI badhI bAbato dhyAnamAM levI paDe che, tema maMtrazAstra paNa sAdhakane kayA akSarathI zarU thato maMtra, kayAM deva-devIno, keTalA akSarano, kayA divase ane kayAM samaye levo tenuM mArgadarzana pUruM pADe che. maMtramahodadhi, maMtrArNava, zAradAtilaka vagere aneka zAstromAM ane keTalAMka taMtromAM A vize vistRta mArgadarzana ApavAmAM AvyuM che. hindI kalyANa' -gorakhapuranA sAdhanA aMka ane zakita aMkamAM paNa A viSayanA paMDito-AcAryonA lekho savistara mArgadarzana pUruM pADe che. paMDitaratna bhAskararAya makhinuM, jemaNe durgA saptazatI para guptavatI TIkA lakhI che, vaLI varivasyArahasya nAmano adbhuta graMtha racyo che, zrI lalitA sahasranAma stotra para virala ane vidvadbhogya vivecana karyuM che, uparAMta upAsanAnA rahasyone pradarzita karatI saubhAgyabhAskara nAmanI TIkA lakhI che, taduparAMta nityApoDazikArNava nAmanA vikhyAta taMtrazAstra para paNa 'setubaMdha' nAmanA TIkAgraMthanI racanA karI. che- te badhAmAM sAdhakone ghaNI badhI sAmagrI maLI zake tema che. gujarAtImAM dI.ba. narmadAzaMkara mahetAno zAkata saMpradAya' nAmano graMtha, hindImAM mahAmahopAdhyAya 5. gopInAthajI kavirAjanA aneka graMtho, aMgrejImAM sara jona vuDarophanA zakita enDa dha zAkRtajha', 'gAralenDa opha leTarsa' ane 'dhasapenTa pAvara" ghaNI mahattvanA graMtha che. dakSiNa bhAratanA DaoN. ema. pI. paMDitanA taMtra-sAhityanA ghaNA badhA aMgrejImAM lakhAyelA graMtho paNa maMtro pAsanA mATe upayogI che. maMtranI pasaMdagI mATe prathama kalAkalacakrano abhyAsa mahattvano che : vAyu agni bhUmi jala. AkAza a A che I u U 2 & A cakra pAMca tattvonA pAMca pAnAovALuM che. dareka tattvanA khAnAmAM je akSaro lakhyA che te badhA eka daivata che. sAdhakanA nAmano pahelo akSara ane maMtrano pahelo akSara eka ja khAnAmAM Ave to athavA mitranA mAnAmAM Ave to temAM phaLasiddhi thAya. zatrakhAnAmAM Ave to sAdhanA phaLavAnI zakayatA ochI che. mitra-zatru kSetranI samajaNa A pramANe che : Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ] agnivarNa jalava bhUmivarNano mitra, vAyuvarNa agnivarNano mitra, jalavarNa ane bhUmivarNano zatru, vAyuvarNa bhUmivarNano zatru ane AkAzavarNa badhA ja varNano mitra. nIceno rAzicakra vicAra paNa maMtradIkSA mATe samajavo jarUrI che H mithuna hai . pra deva mA dya Ga rAkSasa mULa D na pa pha R rAkSasa azcinI bhariI kRttikA a A ' 4 vRSabha 6 rU 4 Aa h * :e e k nara la l nara rAkSasa nara 5.jJanI kAranI hasta ca cha ja jha Ja nara deva nara pUrvASADhA, uttarASADhA thavA - nara tr meSa A A I I uparokta rAzicakramAM ullekhita akSarovALA maMtro ane potAnI rAzi meLavI levAM. A rIta evI che ke potAnI rAzithI maMtrarAzi sudhI gaLatAM 6,8,12 mAM akSaro paDe to maMtra levo nahI. 1,5,9 mitra che. 2 ane 6 hitakArI che. 3,7,11 puSTikAraka che. 4,8,12 ghAtaka che. A pachI nakSatracakrano patra maMtrazAstramAM nirdeza che, jenuM svarUpa nIce pramANe che : rohiNI - mRgazIrSa ArdrA ai * e ma jJa Ich f deva kkvn deva citrA 84 rAkSasa deva dhaniSThA Anapi. ya ra rAkSasa nara svAti Da la mIna ya ra la va. 1. ta he c & 63 te # punarvasu |pukha o au ka [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI va za . rAkSasa nara ra Gy 1 pUrva 6 8. % [ deva deva |rAkSasa vizAkhA | anurAdhA jyeSThA nar ta tha da gha rAkSasa deva pUrvA uttarA bhAdrapada - bhAdrapada AzleSA kha ga makara rAkSasa revatI lakSa Sa sa ha aM aH deva nara Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 165 A cakramAM upara nakSatronAM azvinI, bhariNI, katikA vagere nAma che pachI akSaro che ane tenI nIce nara, deva, rAkSasa- traNamAMthI koI eka gaNa darzAvela che. sAdhake potAnA nAmanA pahelA akSarano kayo gaNa che ane maMtranA prathama akSarano kayo gaNa che te nakkI karavuM joie. sAdhanA karanArano nAma pramANe manuSyagaNa che to teNe manuSyagaNano ke devagaNano maMtra uttama che; rAkSasagaNano maMtra ghAtaka che. sAdhanA karavA icchanArano devagaNa hoya to devagaNano maMtra uttama, manuSyagaNano madhyama ane rAkSasagaNano maMtra zatru banaze. rAkSasagaNane mATe mAtra rAkSasagaNano maMtra ja siddhiprada che, bIjo koi nahI. A badhA cakromAM eka mahama cakra che, temAM pahelAM akaDama akSaro vaccenA khAnAmAM hoi tenuM nAma ja te parathI paDayuM che. A kha ja cha F au bapha kSa la ta ghaI el Coll of uparokata cakramAM sAdhanA karanAranuM nAma je khAnAmAM hoya teno pahelo akSara te khAnAthI gaNatAM gaNatAM maMtrano pahelo akSara je khAnAmAM hoya tyAM sudhI gaNatarI karatA javI. gaNatarI dakSiNArvata karavI. maMtrano akSarapahelA ja prakoSThamAM hoya to siddha, bIjA prakoSThamAM hoya to sAdhya, trIjA prakoSThamAM hoya to susiddha, cothA khAnAmAM hoya to zatru samajavo. siddha ane susiddha maMtro uttama, sAdhya maMtro madhyama, zamaMtro kaniSTha che. AvAM aneka cakro che, paNa vistArabhaye badhAM ApelAM nathI. apavAdaH svapnamAM prApta thayela, strIgurue Apela, traNa akSaranA vaidika maMtromAM paMcAkSara,aSTAkSara, haMmaMtra, gopAlAdi kRSNamaMtro, zrI zrI padmAvatI maMtro tathA zrI namaskAra maMtramAM, namoghurNa maMtramAM, covIsa tIrthakara bhagavaMtonA maMtromAM ane dasa mahAvidyAonA maMtromAM A badhuM jovA-samajavAnI jarUra nathI. zAbara maMtromAM guramukhe je prApta thAya te jamaMtra kalyANakArI banI rahe che. ardhamAgadhI, pAlI ane anyaislAmI maMtromAM paNa AvI zodha karavAnI nathI. yakSayakSiNI maMtro, bhairava maMtro, kuSmAMDo, bhUtapretAdinA maMtro, aghorI sAdhanAnA maMtro, vazIkaraNAdi maMtromAM A badhI vidhio jarUrI che. maMtradIkSAnuM muhUrta ane pUrvago: maMtradIkSA letA pahelAM maMtrajyotiSanI daSTie uttama daivajJane maLIne muhUrta levuM joIe. maMtragrahaNano mAsa, pakSa, tithi, samaya vagerenA nirNayo potAnI janmakuMDaLI, gocara grahabhramaNa ityAdi aneka bAbatonI jhINavaTabharI tapAsa karIne levAya che. vaizAkha, zrAvaNa, Azvina, kArtika, mArgazIrSa, mAgha ane phAlgana mAsa uttama che. paraMtu uttarAyaNa ane garabaLa, caMdrabaLa uttama hoya tyAre dIkSAgrahaNa thai zake che. janmakuMDaLImAM prathama, dvitIya, paMcama, navama bhAva dIkSAgrahaNamAM jovA jarUrI che. puraSottama mAsa niSiddha che.zukala pakSa uttama che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI keTalAka kRSNapakSanI paMcamI sudhI tithinirNayo le che. maMtragrahaNa mATe dvitIya, tRtIyA, paMcamI, saptamI, dazamI, ekAdazI, dvAdazI, pUrNimA grAhya che. nakSatromAM azvinI, rohiNI, mRgazIrSa, punarvasu, puSya, maghA, pUrvA phAlganI, anurAdhA, mULa, pUrvASADhA, uttarASADhA, zatabhiSA, ubhaya bhAdrapada sArA gaNAya. yogamAM zubha, siddha, AyuSyamAna uttama gaNAya. vRSabha, siMha, kanyA, dhana, mIna lagno uttama gaNAya. sUryagrahaNa ke caMdragrahaNa dIkSA mATe niSiddha nathI. dIkSAgrahaNa mATe pUrve pAMca divasa vA traNa divasano upavAsa karavo joie. dehazuddhi prAyazcita, paMcagavya-prAzana, sagara, zrI gaNeza, zrI sarasvatI, grahapUjA ane svastivAcanAdi kriyA jarUrI gaNAI che. dIkSAvidhi jaina AgamomAM paNa ghaNI cIvaTavALI che. paNa, ApaNe ahI sAdhunI dIkSAnI carcA karatA nathI. tAMtrikavidhimAM zrI sadguru pote dIkSA ApatAM pUrva maMtravarNa, maMtradevatA sAthe ekatva sAdhI, tyAra bAda maMtramaya ne devatAmaya banI, mUlAdhAra cakrathI zrI kuMDalinI devatAne jAgrata karI, suSumaNA mArge pacakrabheda karI. potAnAM netro dvArA ziSya para ekAgra daSTipAta karI, netradIkSA, sparzadIkSA athavA sahastrAra cakramAM sthira thai brahmaraMdhranA mArge tenA hRdayamAM tene sthira karAve che. taMtravidhimAM ghaNAM badhAM rahasyo atyaMta gupta hoya A lekhamAM badhuM spaSTa lakhI zakAtuM nathI. dIkSAmAM paNa krama hoya che. pahelAM (zAkatadIkSAmAM) zrI bAlA aMbAnA cakSaramaMtrathI ziSyane dhIme dhIme AgaLa ne AgaLa mAMtrika anuSThAno siddha karAvatA jaI chevaTe pUrNAbhiSekI pada para pahoMcADavAmAM Ave che. zAkRtataMtromAM to tyAM sudhI niyamo che ke zarUAtanI sAdhanAmAM ziSyanI maMtrAnuSThAna paddhati samaye bahiryAgamAM zrI sadagurane potAne hAjara rahI amuka kAryo trikhaMDAdi mudrAo vaDe karavAM paDe che. dIkSA mAMtrI, sparzI, vaidhI. cAyupI, ciMtyA vagere aneka prakAranI che. maMtra - devatA - yaMtra - sadguru viSe: zAradAtilaka, rudrayAmala vagere graMthomo badhA svaro ane vyaMjanonA raMga, AkAra, tenA devatAo, tenAM prakRtirUpo- A badhuM batAvavAmAM Avela che. saMskRtanI varNamAlA pUrepUrI manuSyamAM rahelA pacakramAM vividha cakromAM rahela che. A varSo badhA caitanyarUpa ane prakAzamaya che. A maMtronAM RSi, chaMda, devatA, viniyoga paraMparAthI AvelAM hoya che. A guruparaMparAmAM divyaugha, siddhaugha ane mAnavaugha - traNa prakAranA zrI sadaguruo ya che. sAdhake zrI sadUgarane pUrNa zaraNAgatithI sarvasva samarpa sevArata thavuM paDe che. zrI sadgura bahAra vyakata hoya che, tema sAdhakanA AjJAcakramAM be haMsonA siMhAsana para pAdukAonAM rUpamAM virAjatA hoya che. sAdhake brAhmamuhUrtamAM AjJAcakramAM zrI zrI gurupAdukAo ane zrI sadgurunuM dhyAna karavuM joie. maMtra e rahasya che. potAnI upAsanA, iSTadaivata, maMtra, upAsanA daramiyAna thatAM anubhavo atizaya gupta rAkhavA joie. maMtrae mAtra svarabhaMjana nathI, paNa devI athavA devatAno zrIvigraha tenuM svarUpa che. maMtra zarIra che, devatA AtmA che athavA vadhAre sAcI vAta to e che ke maMtra ane tenI devatA jarAye bhinna nathI. maMtranA RSi, chaMda, devatA, viniyoga jANavA anivArya che. A cAranA jJAna vinA maMtrArAdhanA saphaLa banatI nathI. maMtranA paNa aneka prakAro che : eka varNano maMtra kartarI, be varNano maMtra sUci, traNano mudugara, cArano musaLa, pAMcano dUra, chano zRMkhala, sAtano kakaca, AThano zUla, navano vaja, dasano zAMti, agiyArano parazu, bArano cakra, terano kuliza, caudano nArAca, paMdarano bhUzaMDI ane soLa varNano maMtra padma tathA sattarathI vIza akSara sudhInA maMtro maMtra kahevAya che. jyAre pachInA mALAmaMtra kahevAya che. maMtraccheda kAryamAM kartarI, bhedamAM sUci, bhajanamAM mugara, zoSaNamAM musaLa, baMdhanamAM zRMkhala, chedanamAM kakaca, ghAta karmamAM zUla, staMbhanamAM vaja, baMdhanamAM zAMti, viSamAM parazu, badhA ja prakAromAM cakra, utsAhamAM kulIza, mAraNamAM bhUzaMDI, zAMtimAM padma, raMjakamAM cakra maMtronA prayogo thAya che. paraMtu sAdhakoe vidveSa, mAraNa, staMbhana, uccATana, vazIkarANAdimAM paDavuM nahIM, mAtra zAMtikarmo ane puSTikarmo ja karavAM. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 167 koI paNa deva-devIonAM yaMtro te te deva-devIonAM svarUpo che. yaMtramAM piMDa ane brahmAMDane samAyelA che. yaMtranA kendramAM mukhya deva-devI hoya che. tenI AsapAsanA trikoNomAM tene sahAyaka deva-devIo hoya che. yaMtranuM pUjana AvaraNa devatAo ane mukhya devatAnuM kramazaH thAya che. pAtrAsAdana vagere dvArA bahiryAga pUjana thAya che. aMtaryAga bhAvAtmaka hoya che. yaMtra mAtra bhaumitika AkRtio nathI, eTaluM samajI levuM joIe. badhA yaMtromAM zrIyaMtrane yaMtrarAja kahevAya che. tene zrIcakra athavA cakrarAja kahevAya che. tenI adhiSThAtrI zrI lalitAbA che. zrI lalitA e ja zrI zrI padmAvatI che. paNa Agamabhede banne devIonAM nAma judAM che. tethI zrI zrI padmAvatI yaMtra paNa alaga prakAranuM mAnavAmAM AvyuM che. AA bheda nAmamAtrano che. zrIcakra ane zrI lalitA viSe alaga lekha che te jovA vinaMtI che. maMtrAnuSThAna ane maMtra jAgaraNanI pravidhio : maMtra viSe ema kahevAmAM AvyuM che ke, 'mananaM vizvavijJAnaM trANaM saMsArabandhanAt / yataH karoti saMsiddhi mantra ityucyate tataH / / ' arthAt 'vizvavijJAnanuM manana ane saMsAranA baMdhanamAMthI mukata karanAra maMtra che." rudrayAmalamAM bhagavAna ziva kahe che : 'mananAt trANanAt caiva madrupasyAvabodhanAt / mantra ityucyate samyak madadhiSThAnataH priye|' he pArvatI, manana dvArA ane sAdhakanA rakSaNa dvArA je mArA svarUpanuM jJAna karAvavA samartha che ane je mAruM adhiSThAna che tethI te maMtra kahevAya che." keTalAka maMtromAM koI pUrva vidhividhAno karavAM paDatAM nathI. gAyatrI maMtra nityakarmarUpe saMdhyAvaMdananA aMgarUpa japavAmAM Ave to temAM koI vidhi karavo paDato nathI, paraMtu purazcaraNa karavuM hoya to keTalIka vidhio karavI paDe. AvA keTalAka maMtrone bAda karatAM maMtronA pacAsa doSa batAvyA cheH (1) chinna, (2) ruddha, (3) zakitahIna, (4) parAmukha, (5) badhira, (6) netrahIna, (7) kIlita, (8) khaMbhita, (9) dagdha, (10) trasta, (11) bhIta, (12) malina, (13) tiraskRta, (14) bhedita, (15) suSupta, (16) madonmatta, (17) mUcchita, (18) hatavIrya, (19) hIna, (20) pradhvasta, (21) bAla, (22) kumAra, (23) yuvA, (24) prauDha, (25) vRddha, (26) nitrIza, (27) nirbhuja, (28) siddhihIna, (29) maMda, (30) kUTa, (31) nizaMka (32) sattvahIna, (33) kekara, (34) bIjahIna, (35) dhUmita, (36) AliMgita, (37) mohita, (38) sudhArya, (39) atidapta, (40) aMgahIna, (41) atikRddha, (42) atikUra, (43) vIDa, (44) azAMta, (45) sthAnabhraSTa, (46) bhramita, (47) vikala, (48) niHsneha, (49) pIDita, (50) daMDita. maMtrajAgaraNa - zApavimocana - utkIlana vagere maMtrasAdhanA karatAM pahelAM, maMtrone kAryarata karavA pUrve keTalAMka Avazyaka kartavyo, jene maMtranA dazavidha saMskAro kahevAmAM Ave che te, karavA joIe. uparokata pacAsa doSo tenAthI dUra thAya che. zAstro kahe che : doSAnimAnavijJAya yo mantrAn paThate jaDaH / siddhirnajAyate tasya kalpakoTi zatairapi / A doSone avagaNIne je jaDa mAnavI maMtrapATha kare che tene zatakoTi kalpa sudhI siddhi maLatI nathI. A dasa saMskAra kayA che? jananaM dIpanaM pazcAt bodhanaM tADanaM tathA / athAbhiSeko vimalIkaraNA'pyAyanaM punaH / / eTale ke janana, dIpana, bodhana, tADana, abhiSeka, vimalIkaraNa, jIvana, tarpaNa, gopana ane ApyAyana - A dasa saMskAro che. (1) bhojapatra para gorocana, kumakuma, caMdanAdi vaDe potAnA tarapha trikoNa banAvavo. pachI traNe koNa Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI para samAna evI cha cha rekhAo doravI. Ama karavAthI 49 trikoNa banaze. temAM izAna khUNAthI mAtRkA varNa lakhI. tenA devatAonI pUjA karavI. A pachI pratyeka varNano uddhAra karI, tene alaga bhojapatra para lakhI maMtra saMyukata karavo. Ama karavAthI janana' nAmano saMskAra thAya che. A prayoga pUro thayA bAda maMtrAtmaka A yaMtrane dhoI zuddha jaLamAM padharAvI devuM. (2) haMsa-maMtrathI saMpuTita karIne eka hajArano japa karavAthI maMtrano dIpana' nAmano saMskAra thAya che. jema ke, OM gf zrIM mahuM namaH maMtra levo hoya to daMsa & TrI zrI ma namaH soDa65 II (3) TUMbIja saMpaTita maMtrano pAMca hajArano japa karavAthI bodhana' nAmano saMskAra thAya che. jema ke, TUMjha zrI anaH KI (4) saMpuTita maMtrano eka hajAra japa karavAthI maMtrano 'tADana' nAmano saMskAra thAya che. jema ke, zrIMma na aaaa (5) bhurjapatra para maMtra lakhIne daMta A maMtrathI abhimaMtrita karI eka hajAra vakhata japelA jaLathI asvastha patra vaDe abhiSeka karavAthI abhiSeka' nAmano saMskAra thAya che. (6) mautra vaSa A varSothI saMpuTita karIne eka hajAra japa karavAthI vimalIkaraNa' nAmano saMskAra thAya che. jema ke, tra vaSazra marda na vaSail (7) svadhAvaSa A varSothI saMpuTita karIne mULa maMtrano eka hajAra japa karavAthI jIvana" nAmano saMskAra thAya che. jema ke, svabhAva zrImaddana vaSavaII (8) dUdha, ghI, jaLa, trAMbAnA ke cAMdInA tarabhANAmAM bharI potAnA maMtra vaDe so vAra tarpaNa karavAmAM Ave te 'tarpaNa nAmano saMskAra thaya che. (9) rIbIja saMpuTita karavAthI 'gopana' nAmano saMskAra thAya che. jema ke, 3 4 zrI ma na (10) da bIja saMpuTita maMtrano eka hajAra japa karavAthI AdhyAyana' nAmano saMskAra thAya che. jema ke, E % zrI marda na da . jo ke, upara 3 zrI manane e maMtrane AvA dasa saMskAronI jarUra nathI. A to mAtra nidarzana mATe che. have maMtrajapa karavA mATe jesthAnamAM sAdhaka potAnI pasaMdagI utAre tyAM kUrmacakra pramANe vyavasthA karavI. je gharamAM, nagaramAM ke je kSetramAM maMtrasAdhanA karavAnuM sAdhaka vicAre tenA nava samAna bhAga kalpIne vaccenA bhAgamAM svaro lakhavA ane pUrvAdi kramathI vyaMjanonA ka" varga vagere lakhavA. izAna koNamAM na sa lakhavA. je khAnAmAM A kSetrano pahelo akSara hoya tene mukha samajavuM. tenI baMne taraphanAM be khAnAMo bhujAo kalpavAM. pachInAM be bAjunAM pAnAMone kulI, pachInAM be bAjunAM pAnAMone paga ane pachInA bhAgane puccha samajavuM. mukhanA bhAgamAM japa karavAthI siddhi, bhujAmAM alpajIvana, kukSImAM udAsInatA, pagamAM duHkha ane pucchamAM japa - karavAthI vadhe athavA baMdhanAdi pIDA thAya che. A uparAMta maMtronA utkalananI vidhi karavAmAM Ave che. kaSNapakSanI aSTamI ke caturdazInA divase maMtradevatAne sarvasva samarpaNa karIne tene devatAprasAda rUpe pachIthI svIkAravAthI utkIlana thAya che. A sivAya paNa utkalananI vividha rIto che. bhAratanA prakhyAta maMtrajJa ane taMtrazAstranA AcArya prA. nArAyaNadatta zrImALIjIe maMtrarahasya" nAmanA graMthamAM potAne koi saMta pAsethI maLela sarvamaMtramaMtrataMtronkIlana' stotra ApyuM che, temanA RNasvIkAra sAthe te atre ApIe chIe : pArvayuvAva-- deveza paramAnanda bhaktAnAmabhayaprada / AgamA nigamAzcaiva bIjaM bIjodayastathA / / / / samudAyena bIjAnAM maMtrI maMtrasya sNhitaa| RSizcchandAdikaM bhedo vaidikaM caamilaadikm||2|| dharmo'dharmastathA jJAnaM vijJAnaM ca viklpnm| nirvikalpa vibhAgena tathA SaTkarmasiddhaye // 3 / / bhuktimuktiprakArazca sarva prAptaM prasAdataH / kIlanaM sarvamantrANAM zaMsayad hRdaye vcH||8|| iti zrutvA zivAnAtha: pArvatyAH vacanaM zubham / uvAca parayA prItyA mantrotkIlanakaM zivAm / / 5 / / ziva savAra -- varAnane hi sarvasya vyaktAvyaktasya vastunaH / sAkSIbhUtA tvamevAsi jagatastu manostathA // 6 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 168 tvayA pRSTaM varArohe tvsyaamyutkiilnm| uddIpanaM hi maMtrasya sarvasyotkIlanaM bhavet / / 7 / / purA tava mayA bhadre samAkarSaNa vshyjaa| mantrANAM kIlitA siddhiH sarve te saptakoTayaH / / 8 / / tavAnugraha prItatvAtsiddhisteSAM phlprdaa| yenopAyena bhavati taM stotraM kthyaabhyhm||9|| zrRNu bhaTre'tra satatamAvAbhyAmakhilaM jagat / tasya siddhirbhavettiSTha mayA yeSAM prabhAvakam / / 10 / / annaM pAnaM hi saubhAgyaM dattaM tubhyaM mayA shive| saMjIvanaM ca mantrANAM tathA dattuM pundhuvm|| 11 / / yasya smaraNamAtreNa pAThena japato'pi vaa| akIlA: akhilA: mantrAH satyaM satyaM na saMzayaH / / 12 / / OM asya zrI sarvayantrataMtramantraNAm utkIlanamaMtrastotrasya mUlaprakRti RSiH, jagatIchanda niraMjano devatA klI bIjaM, hrIM zaktiH, iH lauM kIlakaM, saptakoTi maMtrayaMtrataMtra kIlitAnAM saMjIvana siddharthe jape viniyogaH / / ganyAsa : OM malaprakRtiRSaye namaH zirasi / OM jagatIchaMdase namaH mukhe| OM niraMjana devatAyai namaH hadi / OM klIM bIjAma namaH guhye| OM hrIM zaktaye namaH pAdayoH / OM hUM: lauM kIlakAya namaH srvaaNge| 2nyAsa : OM hrAM aMguSThAbhyAM namaH / OM hrIM tarjanIbhyAM namaH / OM hUM madhyamAbhyAM namaH / OM hU~ kaniSThikAbhyAM namaH / OM hrauM karatalapRSThAbhyAM namaH / / dhyAhinyAsa : OM hrAM hadaye namaH / OM hrIM zirase svAhA / OM hUM zikhAyai vaSaT / OM hU~ kavacAya hum| OM hrauM netratrAya vauSaT / OM hraH astrAya phaTa / / dhyAnama: OM brahmasvarupamamalaM ya niraMjanaM taM jyotiH prakAzamanizaM mahato mahAntam / kAruNyaru pamatibodhakaraM prasannaM divyaM smarAmi satataM manujAvanAya / / 1 / / evaM dhyAtA smarennityaM tasyasiddhistu srvdaa| vAMchitaM phalamApnoti maMtrasaMjIvanaM dhruvam / / 2 / / OM hrIM hrIM hrIM sarvamantratantrayantrAdInAm utkIlanaM kuru kuru svaahaa| bhUlamaMtra : OM hrIM hrIM hrIM SaT paMcAkSarANAmutkIlaya utkIlaya svAhA / OM jUM sarvamantratantrayantrANAM saMjIvanaM kuru kuru svAhA / / OM hrIM jaM aM A i I u UrulaM laM a~ a~ o au aM aH ka kha ga gha Ga ca cha ja jhaMbaMTaM ThaMDaM Dha NaM taM thaM daM dhaM naM paM phaM baM bhaM maM yaM raM laM vaM zaM saM haM kSaM - mAtrAkSarANAM saveSAM utkIlanaM kuru kuru svAhA / / OM so'haM haM so'haM (11 vAra), OM jUM soM haM haMsaH OM OM (11 vA2), OM haM jUM haM saMtraM (11 vAra), so'haM haMso'yaM (12 vAra). laM(11 vA2). OM (11vAra), OM hrIM jUM sarvamantrataMtrayaMtrastotrakavacAdIn saMjIvaya saMjIvanaM kuru kuru svAhA / / OM so'haM haMsaH jaM saMjIvanaM svaahaa| OM hrIM mantrAkSarANAM utkIlaya, utkIlanaM kuru kuru svAhA / / OM OM praNavarupAya aMAM paramarupiNe iMI zaktisvarupAya uM UM tejomayAya ca RR raMjItadIptAya laM laM sthUlasvarupiNe a~ a~ vAcAM vilasAya o au aM aH zivAya namaH / / ke khaM kamalanetrAya gaM ghaM grddgaamine| DaMcaM candrabhAlAya chaM jaM jayakarAya te| jhaM TaM ThaM jayakarte Da Dha NaM taM parAya ca / thaM daM dhaM naM namastasmai paM phaM yaMtramaMtrAya ca / / baM bhaM maM balavIryAya yaraM laM yazase namaH / vaM zaM saM bahuvAdAya saM haM laM kSaM svarupiNe / / dizAmAdityarupAya tejase rupadhAriNe / anaMtAya anaMtAya namastasmai namo namaH / / mAtRkAyAH prakAzAyai tubhyaM tasyai namo namaH / prANezAyai kSINadAyai saM saMjIvAya namo namaH / / Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI niraMjanasya devasya kAmakarmavidhAnataH / tvayA dhyAtaM ca zaktyA ca tena saMjAyate jagat / / stutAhamaciraM dhyAtvA mAyAyAH dhvaMsa hetve| saMtuSTA bhArgavAyAhaM yazasvI jAyate hi saH / / brahmANaM cetayantI vividha suranarAMstarpayantI pramodAd dhyAnenoddIpayantI nigamajapamanuM SaTpadaM preryntii| sarvAndevAnjayantI ditisutadamanI sApyahaMkAramUrti: tubhyaM tasmaica jApyaM smararacitanuM mocayet shaapjaalaat|| iMdaM caH tripurAstotraM paThet bhaktyA tu yo naraH / sarvAnkAmAnavApnoti sarvazApAd vimuccate... iti zrI sarvayantramatratantrotkIlanastotraM sNpuurnnm|| - sAdhakanAM keTalAMka Avazyaka kartavyo: (1) brAhmamuhUrtamAM utthAna. (2) zadhyAtyAgapUrve iSTadevatA prAtaH smaraNa tathA zrImad gurumUrtinuM AjJAcakramAM dhyAna. (3) daMtadhAvana (braza-pesTanahIM, dAtaNa levA).(4) maMtrasnAna-jainadarzanamAM (zramaNabhagavaMtone) snAna varya hoya tyAM zrI tIrthakara - zrI zrI padmAvatI smaraNa pUrvaka temanAM caraNomAMthI vahetI bhAvadhArAmAM mAnasasnAna. (5) Acamana-prANAyAmAdi pUrvaka potapotAnA dharma pramANe Avazyaka nityakarmo. (6) devatAcana-paMcopacAra, SoDazopacAra, rAjopacAra athavA 64 upacAro vaDe. (7) maMtrajapa mATe unanuM Asana-sAttvika upAsanAmAM zveta, sakAma aizvaryAdi lAbhArthe pIta, anya kAryomAM lAla-kALuM -rezamanuM Asana-pavitrIkaraNa. (8) maMtranA RSi-chaMda-devatA-viniyoga-citane. (9) maMtradevatAvyAna. (10) dararoja eka sarakhI saMkhyAmAM ja5. (11) japa pUrve bhUtazuddhi, nyAsa vagere. (12) mAlAsaMskAra vidhi pachI japa. (13) japa nivedana. (14) purazcaraNamAM gurudeva bhagavaMte nirdezela hoya tema upavAsa, vA ekabhuta, vA sAyaMkAlamAM sUryAsta pUrve ekAsaNuM, vA sAttvika pathyAhAra. (15) japamAM halanacalana nahi, TaTTAra besavuM. indriyasaMyama, premapUrvaka maMtrArtha ciMtana sAthe japa. (16) japa samaye zarIra khaMjavALavuM, kaniSTha aMgonA sparza ityAdi niSiddha. (17) japanivedana, (18) baporanI nidrA varSa. (19) brahmacaryapAlana-purazcaraNanA divasomAM. (20) zayAne badale jamIna para kaMbala pAtharI zayana. (21) strIniMdA, rAjaniMdA, zAstraniMdA, mahApuruSonI niMdA, svastuti, svaguNagAna taddana niSiddha, paradharmaniMdA paNa varma. (22) asat puruSo sAthe vArtAlApa varjDa. (23) pUjA ke japamAM vAtacIta-saMsArasmaraNa niSiddha. (24) zArIrika, vAcika, mAnasika ahiMsA. (25) nyAyapUrNa AjIvikA. (26) asteya. (27) jarUra pUrato saMgraha. (28) mRSAvAda tyAga. (29) sAyaMkAlInanityakarmo karavAM. (30) dayA, kSamA, karuNA, maitrI, muditA, titikSA vagere samyaka pALavAM. (31) game tevI paristhitimAM upAsanA tyajavI nahi. adhUrI upAsanAe UThavuM nahi. (32) kAma, krodha, lobha, ahaMkAra vagere zatruo jItavA yathAzakaya udyamI rahevuM. (33) nAstikatA, saMzaya, bhaya, lajA, daMbha vagere tyAgavAM. (34) deva, zAstro, guru, svadharma para baLavAna prIti ane sudDha zraddhA. (35) sadAcArI nityajIvana. (36) karmamAM phalAsakita ahaMtA, mamatva, tyAga vagere, vagere. jaina zAsanamAM | maMtro ane yaMtrone eka AgavuM prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che. maMtrasAdhakone atre prastuta A saghaLI mAhitIo khUba khUba upayogI banI raheze evI amane AsthA ane zraddhA che. saMdarbhasUciH 1. maMtramahodadhi tathA 2.maMtrArNava-kAzI prakAzana. 3. tAMtrita vADamaya meM vitara - paM. gopInAtha kavirAja. 4. hindI kalyANano sAdhanA aMka - pa. harirAmajI zarmA, 5. zAntanuvihAra dvivedI va. vidvAnonA lekho. 5. hindI kalyANa zakita aMka - aneka lekho. 6, zrI lalitAratricaMdrikA - zrI nIlakaMTha mahAdeva joSI. 7. kulArNava taMtra. 8. caMDI-zakita upAsanA aMka. 9. varivasyA rahasya - 5. bhAskararAya makhina. 10. maMtrarahasya tathA taMtravijJAna - 5. DaoN. nArAyaNadatta zrImALI. 11. dha sarpanTa pAvara, 12, dha zakita enDa dha zAkRtajha ane 13, gAralenDa opha leTarsa - traNe sara jona voka Arthara evalona. 14. zAkatasaMpradAya - dI.ba. narmadAzaMkara mahetA. 15. paMDitavara zrI ema. pI. paMDitajInA aneka taMtranA paricayAtmaka graMtho. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 171 mahAmaMtrAkSarono bIjakoSa - saMpAdaka : zrI puSkarabhAI gokANI | mahAmaMtrAkSaronA bIjakopa para ahI je prakAza pADavAmAM Avyo che, te mAtra jJAnavRddhi mATe narTI; paNa sAdhako japayoga dvArA e dizAmAM prasthAna karI zake ane siddhi prApta karavAmAM saraLa rIte AgaLa vadhI zake evo zubha Azaya rahelo che. zrI puSkarabhAi gokANI bahuzruta vidvAna che. temaNe zrI bhairava padmAvatIkalpa'nI prathama AvRttimAM pragaTa thayela bIjakoSa aMgenI mahattvapUrNa ane mahimAvaMta mAhitI atre prastuta karI che. te dvArA nAnA-moTA sahukoi sAdhakonI zraddhAne puSTi ApavAno ane temanI sAdhanAne saraLa banAvavAno temaNe prazasya prayAsa karyo che. -- saMpAdaka sane 1937mAM pragaTa thayela zrI bhairava padmAvatIkalpa"nI prathama AvRttimAMthI sarva. maMtro pAsanAkArako mATe A bIjakoSa bahujanahitAya arthe ApavAnA zubhAzaye atre prastuta karuM chuM : akSara' zabda ja akSarone avinAzI darzAve che. paramAtmAnuM eka nAma 'akSara' che. A akSaro bolAtA utpanna thatI zakita have vijJAnIoe mApI che, eTale A maMtrabIjo viSe thoDI mAhitI paNa ApI che. svaromAM ane anusvara (aM, Da ga, Na, na, ma)mAM ghaNI moTI zakita samAyelI che ane ka, kha...thI caDhatA pramANamAM ca, cha, ja... ityAdi akSaromAM ane krame krame vadhatI zakita ya, 2, la, va, za, Sa, samAM vadhI 'ha'mAM sarvopari zakita jovA maLe che. aghoSa vyaMjano - ka, kha; ca, cha; Ta, Tha; ta, tha; 5, pha mAM AkarSaNazakita vizeSa che. eTale ja prathama mahAbIjo OM, zrI, hIM, kalIM mAM mahAzakita chUpAyelI che. (1) OM = praNavabIja, dhruvabIja, vinayapradIpa tathA tejobIja - A maMtramAM zabda ane zilpa bane samAyAM che. temAM "a, "u", m'mAM zreSTha mahAzakita che. eTale mahattvanA traNa dharmo sanAtana (hindu) dharma, jaina dharma ane bauddha dharma ane tenA (243+4+4=151) badhA saMpradAyoe 3OMne potAnAM dareka maMtra, stuti, stotramAM samAvela che. maMtra hoya ke taMtra hoya, 3OM temAM bIja che. (2) e = vAgubIja, tattvabIja paNa svara-anusvAranuM zreSTha zakita-saMmizraNa che. (3) kula = kAmabIja, icchAbIja, kAlI zakitabIja che. (4) hasau, so, husai = zakitabIja che. (pa) ho = zivabIja tathA zAsanabIja che. dhyAna mATe nAda'mAM teno upayoga che. teno uccAra hAsya karavAmAM kheMcAtA snAyuo dvArA svAthya Ape che. (6) li = pRthvIbIja che. (7) 5 = apabIja che. (8) maMtronA saMpuTa tarIke kaeN = tejobIja che. (9) svA = vAyubIja che. (10) hA = AkAzabIja che. (11) hIM = mAyAbIja che. (12) kraoN = aMkuzabIja tathA nirodhabIja che. (13) A = pAzabIja che. (14) phar = visarjana tathA cAvanabIja che. (15) vaSar = dahanabIja che. (16) vaSar = pUjAgrahaNa ane AkarSaNabIja che. (17) saMvauSar = AkarSaNabIja che. (18) ble = dAvaNa-bIja che.(19) ble = AkarSaNabIja che. (20) glauM = staMbhanabIja (bhUbIja) che. (21) sau = mahAzakitabIja che. (22) vauSaTu = AhvAnabIja che. (23) svI = viSApahAra-bIja che. (24) caH = caMdrabIja che. (25) gha = grahaNa-bIja che. (26) e = chalana bIja che. (27) drAM dra kalI Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI hUM saH = pAMca bANa che. (28) huM = vizleSaNa tathA kepa bIja che (dIrghavarma, kUracuM, dIrghatanucchaMda). (29) svAhA = zAMtibIja tathA homIbIja che (zironAmAni, agnivAcakAt, vartanAnAmAni agnipriyA, dahanapriyA, pAvakasuMdarI, kiMThaH Thadvayama). (30) svadhA = poSTikabIja che. (31) namaH = zodhanabIja che (cittanAmAni, hRnmatra). (32) ha = gaganabIja che. (33) zrI = lakSmIbIja che. (34) ahaM = jJAnabIja che. (35) I = viSNubIja che. (36) laH = taMtra bIjA che. (37) kSaH phaTra = astrIbIja che. (38) ya = visarjana tathA uccATana bIja che. (39) ya = vAyubIja che. (40) bhuM = vipaNabIja che (zivanuM zakitasvarUpa paNa che). ( amRtabIja che. (42) lI = somabIja che. (43) kha = khAdanabIja che. (44) haMsa = vipApahArabIja che. (45) m huM vuM paeN = blyu = piMDabIja che. (46) huM = vasaeN, kavaca, tritatva, krodhabIjuM, chaMda. (47) la = pRthvIbIje. (48) va = varuNa-jalabIje. (49) 2 = agnibIjaM. (50) yu = vAyubIje. (51) huM = AkAzabIrja. (52) A kroM hIM = pAzAdi bIja traya. (53) e hIM zrIM = tribIje. (54) trI = tArAbIje. (55) grAM = caMDIbIje. (56) strI = strIbIje. noMdha :-- zrI padmAvatI upAsanAmAM A bIjamaMtro vAraMvAra Ave che, to tenA upayoga mATe upayukata bane, tethI ahIM A koSa Apela che. - kAkA ka aaN karI rahI devamora te phAbhAvatAM hiMtponI rAka : Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 173 | rAzi ane graho pramANenA maMtra-jApa - saMkalanakartA: prA. janArdanabhAI dave ( vedakALathI vividha yajJo mATe nakSatro, rAzio vagerenAM atisUkSma nirIkSaNa ane samAdhi dvArA meLavela rahasyothI A jyotiSazAstra samRddha che. e ja rIte prArabdha prati pradA dunita 2 ' eTale ke grahonI zAMti mATe zAMtikarma sarvadarzanomAM darzAvAyAM che. jainadarzanamAM paNa grahazAMtinA vividha maMtro maLe che. jema ke- sUrya mATe padmaprabhune, caMdra mATe caMdraprabhune, maMgaLa mATe vAsupUjyasvAmIne, budha mATe vimalanAtha bhagavAnane, guru mATe pabhadeva bhagavAnane, zukra mATe suvidhinAtha bhagavAnane, zani mATe munisuvratasvAmIne, rAhu mATe neminAtha bhagavAnane ane ketu mATe mallinAtha bhagavAnane prArthanA karatA maMtro che. Ama, judAM judAM darzano-dharmomAM tema ja aneka tajajJonA lekhamAM paNa rAzi ane graho pramANenA maMtro jovA maLe che. atre A badhI vigatomAM nahIM utaratA, je te rAzi ane graha pramANenA maMtro ApavA dhAryuM che, te have joie. nIce mujabanA bAra rAzi-maMtro, te te rAzivALI vyakitae 108 vAra hamezAM gaNavAthI dhana-saMpatti, sukha-saubhAgya Adi aneka lAbhonI tene prApti thAya che. (1) meSa (a, la, I) :- OM eM kalIM sauH | (2) vRSabha (ba, va, u) :- OM eM kalIM zrIM .. (3) mithuna (ka, cha, gha) :- 3OM kalIM meM sauH | (4) karka (Da, ha) :- OM eM kalIM zrIM ! (5) siMha (ma, Ta) :- OM hrIM zrIM sauH | (6) kanyA (pa, Tha, Na) :- OM zrIM ai sauH | (7) tulA (ra, ta) :- 3OM hrIM kalIM zrIM ! (8) vRzcika (na, ya) :- OM eM kalIM sauH .. (9) dhana (bha, dha, pha, Dha) - OM hrIM kalIM sauH | (10) makara (kha, ja) - OM eM kalIM hrIM zrIM sauH | (11) kuMbha (ga, sa, za, OM huM eM kalIM zrIM ! (12) mIna (da, ca, jha, tha) :- OM hrIM A kalIM zrIM ! Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI navagrahanI zAMti mATenA viziSTa maMtro ane ratno : 1. sUrya - OM ai hrIM sUryAya namaH | jApa saMkhyA : 7770, ratna : mANeka. 2. candra - OM eM kalIM somAya namaH | jApa saMkhyA : 11100, ratna : motI. 3. maMgala - OM hum zrI maMgalAya namaH jApa saMkhyA : 11100, ratna : paravAlA. 4. budha - OM eM zrI budhAya namaH | jApa saMkhyA : 4440, ratna : pannA. 5. guru - OM eM kalIM guruve namaH jA5 saMkhyA : 19990, ratna : pokharAja. 6. zukra - OM zrI zukrAya namaH | jApa saMkhyA : 1610, ratna : hIro. 7. zani - OM eM zrI zanaizcarAya namaH | jApa saMkhyA : 23230, ratna : nIlama. 8. rAhu - OM ai hrIM rAhave namaH | jA5 saMkhyA : 18180, ratna : gomeda. 9. ketu - OM ai hI ketave namaH | jApa saMkhyA : 17170, ratna : lasaNiyo. B ba9 - karo zAntinAthajI AdinAthajI / pati da vAsupUnyanI! # 1YEES suvidhinAthajI 7) Y & HIRYrtanI rAma( pajhaprabhajI che . MOST neminAthajI mallinAthajI navagrahI Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 175 nAma-japanano mahimA - DaoN. vibodhacaMdra hIrAlAla kApaDiyA - De. kApaDiyAe aneka pUrvakAlIna zramaNabhagavaMtoe racelAM stotronA saMdarbho ApIne nAma-japano mahimA suMdara rIte nirUpela che. nAma-japanA ArAdhako mATe (A lekha zraddhAbaLa pUruM pADe che. - saMpAdaka anAdikALathI pharI rahelA kALacakranI gatividhinA niyamo pramANe A avasarpiNIkALanA pAMcamA ArAmAM kaSTa, duHkha, azAMti, agavaDo vadhAre rahevAnA che tathA sukha, sagavaDa, ane zAMti alpa maLavAnAM che. maLeluM jIvana to pasAra karavAnuM ja che; paraMtu saMtoSa, samatA ane hiMmata Ape tevI vAta e che ke maharSionA - yogI mahAtmAonA, saMtonA nAmarUpI maMtronuM smaraNa, japana ane avalaMbana Aje paNa sulabha che; ane te bhavasAgara taravA mATe sacoTa-rAmabANa rU5 che. kaliyugamAM paNa e mahA mahimAvaMta che, ema aneka prarvatamAna yogasAdhakonuM kahevuM che-mAnavuM che. gosvAmI tulasIdAse rAmAyaNamAM kahyuM che ke, cahuM jaga, cahuM zruti nAma prabhAla, kali vizeSa nahi Ana upAu; kaliyuga kevala nAma AdhArA, prabhu sumari utaratuM bhavapArA.' nAmasmaraNa mATe kahevAya che ke, ochAvattAM phaLa upara dhyAna ApyA sivAya prabhunuM nAma levA (ghUMTavA) mAMDo. jema jema e ghUMTAtuM jaze tema tema enAmAM vadhu zakita Ave che. pIparane vadhu zakitamAna-asarakAra banAvavA mATe vaido cosaTha pahora sudhI ene ghaMTayA kare che, AvI pIparane cosaThaporI pIpara kahe che. tema paramAtmAnuM nAma paNa vadhu ghUMTAya-raTAya tema tema vadhu ne vadhu zakita-sAmarthya prApta thAya. jema nAnA chokarAne ekaDo vAraMvAra cUMTAvavo paDe che, tema prabhunuM nAma vAraMvAra levAthI eno jApa ApoApa cAlyA kare che, svAse zvAse nAmasmaraNa vahyA kare che. romaromamAMthI prabhunuM raTaNa cAle che. jaina stotrakAre kahyuM che : "pUnA Ti ne totra, totra phroTi samo japaH / japa koTi samaM dhyAnaM, dhyAna koTi samo layaH / / ' dareka padArthane oLakhavA mATe nAma agatyano bhAga bhajave che. nAmathI vyavahAra, levaDadevaDa, vicAronI Apale vagere saralapaNe cAle che, tethI ja dareka vastunA jadhanyathI paNa thatAM cAra nikSepomAM nAmanikSepa agrasthAne che. jApa, japa, japana, smaraNa samAnArthI zabdo che. caMcaLa manane kAbUmAM rAkhavuM-sthira karavuM, zubha saMskArathI pallavita karavuM ke vAraMvAra-pharI pharI paramocca prAbhAvika ane mahAzakitasaMpanna samartha paramAkSaronA banelAM nAmonuM zraddhAthI raTaNa karavuM-uccAraNa karavuM ke AlaMbana levuM-zaraNe javuM ema japanano artha karI zakAya. jagatamAM camatkAra, jAdU, jaMtaramaMtara, loTarI, pratApa, prabhAvAdi zabdo sAmAnya mAnavanA manane lalacAve che. paraMtu ApaNe to ApaNA moMgherA manuSyajIvanano paramocca abhyadaya sAdhIne zAzvata sukha ane paramazAMti ApanArA-sulabha rIte meLavI zakAya evA prAbhAvika, mahimAvaMta, pratApazIla, puNyamaya sAdhanono-upAyono ja vicAra karavAno che; ane mohamAyAmAM phasAvI de ane janma-jarA-mRtyunA cakkaramAM sapaDAvI de evAM jhAMjhavAnAM nIra jevA camatkAro ane jAdUthI bharelAM mAyAvI prayogothI, vacanothI dUra ja rahevAnuM che. A siddha karavA mATe nAmajapana sahelAIthI AcaraNamAM mUkI zakAya. A saune ruci jAya evo pratItikara mArga che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI paMcaparameSThI namaskAra mahAmaMtrano ane siddhacakrano prabhAva to avarNanIya che. jema vANIno, veda, purANa ane Agamo Adi dhArmika graMthono, satsaMgano, pratimAono, tIrthasthAnono mahimA ane prabhAva jagavikhyAta che, tema pavitra, pAvanakArI, zubha, divya nAmo paNa mahAprabhAvika ane mahimAvaMta che. jinezvara kevalI bhagavaMtonAM, mahAtmAonAM, sAdhusaMtonA, maharSionAM, brahmacArIonAM nAmomAM paNa aciMtya, avarNanIya, alaukika, asAdhAraNa parama divya anaMta mahAzakita, mahAjayoti, sAmarthya ane seMdarya rahelAM che, ema yogIrAjoe anubhavathI siddha karyuM che. arihaMta bhagavaMtonuM, puruSottamonuM, saMtamahAtmAonuM ane vizeSataH purasAdAnIya zrI pAzrvanAtha bhagavAnanuM nAma e mahAmaMtrarUpa che. A vAtanuM samarthana karatAM aneka ullekho dhArmika graMthomAM upalabdha che. temAMthI keTalAka prastuta che : 1. "sataData totramAM kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAje kahyuM che : 'nAmAkRti dravyabhAvaiH punatastrijagajjanam / kSetre kAle ca sarvasminnarhataH samupAsmahe / / ' tathA A ja maharSie "zrI mAmA - samumAM jaNAvyuM che : arhannAmA'pi karNAbhyAM zrRNvan vAcA samuccaran / jIva: pIvara puNya zrIrlabhate phalamuttamam // 1 // ataH eva pratipAtaH samutthAya manISibhiH / bhaktyASTAna sahasrArhannAmocaro vidhIyate // 2 // etadaSTottaraM nAma-sahasaM zrImadarhataH / bhavyAH paDhantu sAnandaM mahAnandaikakAraNam / / 3 / / - 2. 'ajitazAMti stava'nI gAthA cAramAM A pramANe che : "nivani | HEMvatta tava purisuttama nAmakittaNaM / taha ya dhiimaippavattaNaM, tava ya jiNuttama / saMti kittaNaM / ' 3. mAnataMgasUri racita 'bhaktAmarastotra'nI 36-37mI gAthAmAM 'tvanAma-vIrtanane HvazeSa{' tathA " svanAmanAmanI ivaza pu. ' Ama ullekho che. 4. siddhasena divAkara racita 'kalyANamaMdira stotra'no sAtamo zloka "nAnAvi pati pavato avato nakti je nAmano ja mahimA sUcave che. * 5. bRhadgacchIya zrI mAnatuMgAcArya viracita 'namiuNa stotra'mAM traNeka vAra nAma-japano mahimA bhArapUrvaka darzAvAyo che : (1) ta6 nAmavaravara phuDasiddha maMta TET nI tA . (2) tenA nanananana vinA cori mana-khADuM pakSanA nAma pittaLana pati savArUM . ane te pAsaha samaraNa jo kuNai saMtuTTha hiyaeNa / advattarasaya vAhibhaya nAsai tassa dUreNa / / 6. bRhatkrAMti stava" paNa "4 zra putimatirti nibaddhitammI-nepavidyAsAdhana pravezananivezaneSa sagRhIta nAmAno natu te jinendra ! ' kahIne nAma-japanano mahimA ja gAya che. 7. prasiddha prabhAvaka zrI mAnadevasUrie marakIthI pIDAtA saMghane rogamukata karavA je laghu zAMtisava" nI racanA karI che temAM "setanAma maMtra-wdhanavAvopayoga vatatoSa vinA te nanahitamiti ca natA te zakti ' nAma-japanano mahimA darzAve che. 8. jaina stotra saMdoha (bhAga-2)mAM nAma-japananA mahimA vize A pramANe upayogI mAhitI maLe che : 'niHzeSa mantrAkSara cAramantraM zrIpArvatIrthe zvaranAma dhyeyam / jina tvannAma mantraM ye dhyAyantyekAgracetasaH / sarva vidyA mantra bIjAkSara nAmAkSara prabho / prabhUtA bhUtAdyAH prabalatararogA'pi takSa tava svamina nAmasmaraNavarAtI yAnti vilayam / tvannAma vAmAGgaja ye japanti narayanti dUraM kuritAni te. ' Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 177 8. svAmI mANikya pUrvastribhuvana tilakazciMtita zrI surAdi trailokyadyotakartA prathitatarayazA: fzatranAma matrA (D. C. Hymnology, p. 57) 10 zrI pArzva nAtha) trAdhIna stotranI zarUAtamAM pArzva prabhunA 108 divyanAmo prakIrtita karAyAM che. A 108 divyanAmonA aMte kahyuM che : ti zrI pArzvanAthaNa sarvajJasTa nA divyamaSTottaraM nAma zatramatra prakIrtitam / / pavitraM paramaM dhyeyaM paramAnanda dapikam / bhuktimuktipradaM nityaM paDhatam | manipram I' 11. bhadrabAhu svAmI racita (laghusahasranAma stotra'mAM nIcenA zloko nAma-japanano mahimA darzAve che : namastrilokanAthAya sarvajJAya mahAtmane, vakSe tasyai nAmAni mokSa sauravyAbhilASayA / / 1 / / nAmASTaka sahayANi ye paDhanti punaH punaH te nirvANapadaM yAnti mucyatenAtra saMzayaH / / 41 / / 12. navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUriracita mahAprabhAvika thaMbhaNa-pAsanAhanI divya stutirUpa 'jayatihuaNa stotra'nI bIjI, trIjI ane cothI gAthAo pArzvanAthanA nAmarUpI che, je pavitra mahAmaMtrano mahimA darzAve che. 13. lAvaNyasamayasUri racita gautamasvAmInA chaMdamAM gautama nAme nirmala kAya, gautama nAme vAdhe Aya; gautama jinazAsana zaNagAra, gautama nAme jaya jayakAra.' pado paNa sakalalablinidhAna gautamasvAmIne nAmanA mahimAnuM ja smaraNa karAve che. 14. pArthacaMdrasUrikRta gautamasvAmInA laghurAsamAM gautamasvAmI labdhi nidhAna, gautamasvAmI nave nidhAna; sarago tara maNi gautama nAma, jevo nAma tevo pariNAma.' A tema ja 10 thI 16 gAthAo paNa gautama nAmano viziSTa mahimA gAya che. 15. udayaratnasUrie soLa satInA chaMdamAM jaNAvyuM che : "AdinAtha Ade jinavara naMdI saphaLa manoratha kIjiye re; prabhAte UThI maMgalika kAme soLa satInAM nAma lIjiye re." A uparAMta bIjAM ghaNAM jaina paghomAM tathA hindu dharmanA bhajana-kIrtanomAM nAmasaMkIrtanano mahimA gavAyo che. vaLI harinAma, rAmanAma, izvara, bhagavAna, pArasanAtha, mahAvIra, allAha, nirmala, paramapada, OMkAra vagere vagere pavitra pAvanakArI zubha nAmothI saMpanna bhakitagIto paNa jo pharI pharI nitya sAMbhaLavAmAM Ave athavA svamukhe gAvAmAM Ave to paNa tana, mana, hRdaya ane AtmA zAMta, prasanna, praphullita banI pavitra thai zake che. rojanA nityavyavahAramAM, ekabIjAne maLatAM rAma rAma, jaya rAmajI, hari oma, jaya sIyArAma, jaya zrIkRSNa, jaya jinendra, namaste, namaskAra Adi zabdono je arasaparasa upayoga thAya che te vAraMvAra bolavAthI ane sAMbhaLavAthI bhagavadranAmanAM japanano mahimA ane prabhAva sIdhI ke ADakatarI rIte anubhavAya che. Ama, bhAratIya dharmaparaMparAmAM nAma-japanano mahimA anero ane apAra che. (tA. 16-5-92nA prabuddha jIvanamAMthI sAbhAra uddhata.) Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 ] | [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI japa-sAdhanA * zazIkAnta mahetA japa vaDe siddhagati thAya che. japa vaDe japamaitrI saghAya che. japanuM phaLa) snehapariNAma che. japa vaDe krodhAdi nAza thAya che. japa vaDe mana nirmaLa thAya che. japa vaDe pramoda, mAdhyastha ane kAruNya guNa pragaTe che. japa vaDe dehano sneha chUTI jAya che ane AtmA pratye Adara janme che. mATe jApa niraMtara jarUrI che. Ama, prastuta lekhamAM japanuM aizcarya, mAdhurya ane saudarya sarasa rIte darzAvAyuM che. vaLI, vaikharI ane pazyantIthI thatAM kAryonI paNa yogya samaja ApI che. temaja vizvakalaravanI pAchaLa UbhA rahelA eka mahAmaunane jApa dvArA anubhUta karavAnI kalpanA ane sAdhanAno suMdara samanvaya paNa rajU thayo che. jainajagatamAM, zrAvaka-vargamAM, jemanI gaNanA eka AdhyAtmika paraSa tarIke thAya che evA zrI zazIkAntabhAi dharmAtmA che, tema eka kuzaLa udyogapati paNa che. teoe svajIvanamAM prabhAvazALI AdhyAtmika gurubhagavaMtono vizeSa karIne adhyAtmayogI pUjya paMnyAsapravarazrI bhadraMkaravijayajI mahArAjazrIno satata samAgama karIne yoga ane dhyAnanI UMDI samaja meLavI che. vartamAna jagate teonA A ciMtanamaya (vicAro samajavA-apanAvavA jevA che. - saMpAdaka japa-sAdhanA AdhyAtmika vijJAnamAM suparicita ane sarvamAnya che. vaidika, paurANika, smArta, tAMtrika, bauddha ke sUphI yA isAI mArgamAM japanuM mahattva ane jarUriyAta mukatakaMThe svIkAravAmAM AvyAM che. ApaNe tyAM AgamomAM namaskAra mahAmaMtrane to 14 pUrvano (samagra jJAnano) sAra kahevAmAM Avyo che. japa-sAdhanAnuM lakSya sAdhakane anapharabhAva-zrutamAM laI javAnuM hoya che. nAmathI nAdAnusaMdhAna thAya che ane rUpathI jyotimAM javAya che. arihaMtanA nAmamAM ane tenA zabdorUpI rUpamAM paramAtmaprakAza ane iSTano prasAda ApavAnI saMpUrNa zakita che. japa-sAdhanAnI aMtargata jIvanamukitano mArga spaSTa rIte sAMpaDe che. yoganI kaThina prakriyA, kriyAyoganAM jaTila vidhAno, jJAnamArganI vicArabahula gaMbhIratA, bhakitamArgano rasamaya ullAsa - e sarvane mATe sulabha nathI. japa-sAdhanA sarvane mATe alpAyAsa sAdhya che. jo samyak zraddhA, bhAva ane samajaNathI maMtra-sAdhanA thAya to jJAna, bhakita ane karmayoganI sAdhanAonAM phaLa jeTalo ja lAbha sahaja rIte prApta thAya che, eTaluM ja nahi; paNa brahma' arthAt paramAtmapadanuM svarUpa je nAdAzrita raheluM che teno anubhava paNa bahu kaSTa vagara thAya che. prAcIna maharSio jene vAgyoga' kahe che, madhyakAlIna saMtagaNa jene surata-zabdayoga kahe che ane arvAcIna yogIgaNa jene zabdabrahma'nI upAsanA kahe che te japa-sAdhanA vartamAnakALamAM artha-kAmanI duniyAmAM vyasta rahetA jIvane bahu ja ochA prayAse anubhavanA prakAzamAM lai javA samartha che. je zabdabrahmamAM niSNAta bane che te parabrahmanI upAsanA karI zake che. zabdAtIta paramapadanA sAkSAtkAra mATe zabdano ja Azraya laine zabdarAjyanuM ullaMghana paNa karI zakAya che. AkhuM vizva zabdamAM uddhata che ane zabdamAM ja vidyuta che. zabdajagata sRSTinuM mULa che. sRSTi ____ _ _ Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] I 179 zabdapUrvikA che. jagat zabdaprabhava che. AjanuM vijJAna to ApaNA deha e ghanIbhUta thayelo dhvani Cystalised sound - che, ema kahe che. A zabda eTale nAda-dhvani-spaMdana. AkhI sRSTi anaMta anaMta spaMdanonI eka hAramALA che; paraMtu A vizva-kalaravanI pAchaLa eka mahAmauna che. te mahAmaunamAM japa-sAdhanA paryavasita thAya tyAre dhyeyanI prApti thaI gaNAya. nAda e jIvanI mULa prANazakita che ane te nAbhimAM nivAsa kare che. te avyakata dhvani che. avyakata nAda abhivyakata thavA mAge che tyAre hRdaya sudhI Ave che. tyAM badhA vikalpone pAra karI, kaMThathI ghoSarUpe prApta karI, mukhathI vyakata thAya che. kaMTha biMdusthAne che. mukha kalAne sthAne che. zabda eTale 'a thI ha' sudhInI varNamAtRkA. varNamALAnuM parArUpa ahU~ che. arjumaya nAda nAbhikamaLamAM avyakata rUpathI vidyamAna che. nAda amAtra che, arUpI che. biMdu ardhamAtra-setu che. kalA trimAtra-triguNAtmaka saMsAra che. e prakAre nAda-biMdu-kalA praNavAtmaka che, OMkAramaya che (ahU~maya che). nizcala parAvAk rUpa praNavAtmaka kuMDalinI zakita e ja prakRti che. uccAraNa thavA pUrve A nAda 52praNavarUpathI nAbhimaMDaLamAM vyApta rahe che. jyAre te jAgrata thAya che tyAre bhramaranI samAna guMjana karato hRdayakamaLamAM vyaMjanonI sAthe maLIne kaMThamArgamAM AvI nizcitasvarUpe AkRtine grahaNa karIne mukhakamaLathI sthULa rUpamAM praveza kare che. e rIte nAda caitanya nAbhimAM suSuptarUpe kaMThapradezamAM biMdurUpe svapnavat ne mukhakamaLamAM jAgrata thaIne zabdoccAraNa kare che. jagata-sarjananA ArohaNano krama parAmAMthI pazyanti, pazyantimAMthI madhyamA ane madhyamAmAMthI vaikharImAM javAno che. japa-sAdhanA e kramane ulaTAvI vaikharImAMthI parAmAM javAnI sAdhanA che. parA pachI zabdanI gati nathI. vaikharI-vANI e vAstavamAM jIvano svarUpa saMkoca, aNubhAva-bahirAtmabhAva che. vaikharI e saMpUrNapaNe dehAtmabhAva che. japanAM be aMga : talpastarthamAvanam / bAharaNa tathA anusmaraNa maMtrAkSaromAM agAdha rahasya che. maMtranA ekeeka akSaramAM jyAre ekAMtabhAvathI citta abhiniviSTa thAya che tyAre zabda, artha ane pratyaya - traNeno saMgama thAya che. prathama AraMbha vaikharI japathI thAya che. vAcika, upAMzu ane mAnasika japa e vaikharI japanA avAntara bheda che. japanI saMkhyA vadhavAthI kaMTha rodha thAya che, tyAre japa ApoApa aMdara cAle che tene sva-bhAvamAM japa thayo ema yogIo kahe che. pahelAM japa mUlAdhAramAM, bAdamAM nAbhimAM; ane tyArabAda hRdayamAM cAle che tyAre sau prathama nAdamizrita japa thAya che ane chevaTe nAdAzrita japa banI jAya che. hRdayakamaLamAM utthita thatAM aneka saMkalpa-vikalpone zamAvIne jyAre maMtrajapanA zabdo nAdamizrita thAya che (ahIMyA bhUmikA ApoApa Ave che) tyAre madhyamAnI maMtramayI bhUmimAM praveza thAya che. manuSya-kaMThamAM utthita thatI vANI mAnasika ciMtA ane manogata bhAvathI jaDAyelI rahe che; paNa smRti-parizuddhithI A vaikharInA sAMkarSano parihAra thAya che ane annamaya-manomaya-prANamaya koSonI azuddhio dUra thaIne madhyamAmAM maMtra-caitanyano unmeSa AMzika anubhavAya che. pUrvasaMskArone kAraNe vAraMvAra madhyamAmAMthI vaikharImAM (bahirAtmabhAvamAM) AvAgamana thayA kare che. paraMtu jyAre saMkhyAthI, bhAvathI ane sauSThavathI japa cAlu rahe che tyAre saMskAra-nAza thavA mAMDe che ane maMtrAkSaro anAhata dhvanimAM paryavasita thAya che. eka tarapha guruzakitathI ane eka tarapha svakIya prayatnathI sAdhaka aMtarAtmabhAvane pAme che ane tenuM vIrya mUlAdhAramAMthI Urdhva gatine pAmIne AjJA cakra ane sahasrAra cakramAM javA prayAsa kare che. madhyamAno artha be bAjune joDatuM madhyavartI sthAna - setu che. pAzava vaikharI vAk ane pazyanti divya vAdno madhyamA setu che. maMtrAkSaronA vAcyanA anugrahathI, vaikharImAMthI madhyamAmAM jema utthAna Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 ] zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI paramapadamAM praviSTa thavA mATe japa-yoga eka abhyAroha che. maMtrAkSaronA agAdha rahasyone pAmavA mATe to jema samudramAM DUbakI mArIne ratno-motI meLavI zakAya che, ema vAraMvAra A nirmaLa cetanAnAM sAgaramAMthI nityanutana navAM navAM motIo maLatAM rahe che. namaskAra mahAmaMtranA 68 akSaro, jenuM mUlya na thAya tevAM amUlya ane avinAzI A akSaro che, jenA AzrayathI anaMta jIvo amUlyapada (siddhipada)ne pAmyA che. thayuM, tevI ja rIte, AmnAya ane vizvAsabAhulyanA prabhAvathI pazyattinI divyavAphano paNa sparza thAya ja che. jyAM maMtra, devatA, AtmA ane prANanI ekatA thatAM maMtramaitanyano sAkSAta anubhava thAya che. vyakitatvanuM visarjana ane astitvanA bodhanI jhAMkhI ahIM maLe che. pazyatti e AtmAnI amRtakaLA che. pazyattimAM svarUpadarzanathI adhikAranivRtti thAya che. pazyattithI para je parAvApha che te anirvacanIya paraMtu svasaMvedya anubhava che, jyAM vyakitagata jagata samaSTigata jagatamAM vilIna thAya che ane samaSTigata jagata paNa parameSThi jagatamAM paryavasita thAya che. A avasthAmAM zabdanI gati nathI; spaMdano-taraMgo saMpUrNapaNe vilIna bane che. eka mAtra amRta ane jayotisvarUpano anubhava thAya che. AkAzano guNa dhvani che. jyAre zabda dhvanimAM ane dhvani AkAzamAM laya pAme che tyAre teno parama prakAza - parama vyomamAM vihAra thAya che ane tyAM AtmAnI ziva ane zakti- baMnenuM avibhAjya yugma siddha thAya che. paramapadamAM praviSTa thavA mATe japa-yoga eka abhyAroha che. maMtrAkSaronA agAdha rahasyone pAmavA mATe to jema samudramAM DUbakI mArIne ratno-motI meLavI zakAya che, ema vAraMvAra A nirmaLa cetanAnAM sAgaramAMthI nityanUtana navAM navAM motIo maLatAM rahe che. namaskAra mahAmaMtranA 68 akSaro, jenuM mUlya na thAya tevAM amUlya ane avinAzI A akSaro che, ke jenA AzrayathI anaMta jIvo amUlyapada (siddhipada)ne pAmyA che. " hRdayakamaLa ke je cidAkAza kahevAya che. temAM jyAre maMtrano vimarza thaIne anAhata nAdanuM zravaNa thAya che tyAre sAdhakane vismaya-pulaka ane pramodano romAMca thAya che, tenA badhA ja saMkalpavikalparUpI 'ari'no haMta' thAya che; ane arihaMtamAM potAnA vismarAyelA svarUpanuM darzana thAya che. AgaLa joyuM tema, prathama maMtrajApathI jAgrata ane svapna avasthAne pAra karI supapti avasthA prApta thAya che. tyAra bAda tarata ja tarIya ane turIyAtIta sthitimAM praveza thAya che. suSupti bhAvanAnuM sthAna dhUmadhyasthita biMdu che. Indriyo dvArA jAgRtika vyApArane jAgRta avasthA kahe che. jyAre caturvidha aMtaHkaraNa dvArA vyavahArane svapnAvasthA ane aMtaHkaraNa vRttinA layarUpa upazamarUpa avasthAne suSupti kahe che. (laukika bhASAmAM je sUtelo, eTale ke dehAdhyAsamAM che tenA pAMca jAge che : zabda-rUpa-rasa-gaMdha sparza e jIvanI abhAna avasthA che. ane je jAgelo che tenA pAMca sUtA che, jeno artha che suSuptimAM-suSukhyAmAM che te dehAbhyAsathI para bane che tema samajI zakAya.) - biMdunI prAptine tAMtrika bhASAmAM ardhamAtrAnI prApti kahe che. tyArabAda biMdunavakathI sahasAramAM rahelA paramacaitanyanuM milana thAya che. jyAre maMtrAkSaronA AlaMbanathI - dhyAnathI - trimAtrarUpI bAhyabhAvano recaka thAya che ane aMtarAtmabhAvano pUraka thAya che tyAre mana ekamAtrAmAM kendrita che. sAmAnya rIte mana ekamAtrAmAM rahetuM nathI. caMcaLatAne kAraNe mAtrAnuM bAhulya mana vAraMvAra pAmI jAya che. paraMtu biMdusthAna upara eka vAra mana alpa samaya mATe paNa kendrita thAya che tyAre Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 181 sahastrAramAM birAjamAna paramacaitanyanI karuNA nIce vahIne biMdumAM sAdhakane eTalI pariplAvita karI mUke che ke te manane vAraMvAra kendramAM rahevA prerita kare che. maMtrarahasyanA traNa pAda - saMbodhana, vizeSaNa ane dravaNa - che, je tenA biMdumAM pahoMcyA bAda, saMbodhana-vizeSaNanI kRti pUrI thAya che ane dvipAkSika dravaNa zarU thaI jAya che. jeTalA aMzamAM sAdhakanI vRti bhUmadhyamAM rahe che teTalo vakhata satata amRtadhArA sahasAramAMthI vahyA ja kare che. Agamo jene navapadanI ArAdhanA (siddhacakranI ArAdhanA) kahe che tene maMtrazAstra biMdunavakanI sAdhanA kahe che. biMduthI zarU thatAM ArohaNanI bhUmikA A pramANe che : biMdu, ardhacandra, rodhinI, nAda, nAdAMta, zakita, vyApinI, samanA ane unmanA. biMdu mAtrAmAMthI amAtramAM javAnuM dvAra che, pradezamAM upara caDhavAnuM thAya che tyAre je somarasa jhare che tene ardhacandra kahe che. rodhinImAM dika-kAlanuM pArthaya rahetuM nathI. tyArabAda nAda ane nAdAMtanI bhUmikA e biMdunuM saMpUrNa laya thavuM te che. ahIM jIvono IdabhAva zeSa rahyo che te naSTa thAya che ane zakitanA sthAnamAM eka virATa caitanyanA aMzano-aIno anubhava kare che.vyApinI-samanA sudhI sUkSmayoga rahe che. tyArabAda unmanAmAM yoga-nirodha thAya che. nAdanA aMtamAM tattvajJAnano udaya thAya che. sAkSara maTI svAkSara banAya che. A rIte biMdumAMthI siMdhunI sRSTi thAya che. maMtrasAdhanA A pramANe sthULa bhUmikAmAMthI aMtimasthAna sudhInuM utthAna karavA samartha che. yukita. zAstra, mahAjanavAkaya ane Atmapratyaya - A cAreyathI paraspara avaruddha evuM tenuM kArya che. yukitathI anumodanIya banAya, zAstrathI saMskAra paDe, mahAjanavAkayathI samarthana thAya ane AtmapratyayathI parokSAnubhUti thAya, sarva saMzayonuM nirasana thAya. japa-sAdhanA A cAreya tArothI siddha che. japa-sAdhanAmAM maMtrAkSarone zabdabrahmanI vyAkhyA ApI te keTalI sArthaka che te A uparathI samajAze. zabdabrahmano niSNAta eTale tiryaku sAmAnyathI sarva jIvarAzimAM rahela anAhatarUpI Atmatatvano svIkAra. teno svIkAra jIvarAzi upara samAnabhAva-abhedabhAva-ahiMsakabhAva vikasAve che. ahiMsakabhAva jene siddha thayo che te ja parabrahmanI prApti karI zake che. zabdabrahmanuM vAcya parabrahma svayaMvedya Atmatattva che te UrdhvatA sAmAnya che. Atmatattvano sAkSAtkAra ahiMsakabhAva varelAne ja thaI zake che. ahiMsaka AcArane ja brahmanI upamA ApI che. AcArAMganA nava adhyayanane brahmAdhyayana kahevAya che. bauddhazAstromAM maityAdi bhAvone brahmavihAra ane jainomAM ahiMsaka AcArane brahmavihAra kahe che te ja taMtrazAstranuM zabdabrahma che. temAM niSNAta thayelAM parabrahmane pAme che. parabrahma eTale UrdhvatA - sAmAnyathI Atmadravya upayoga ane tiryasAmAnyathI upagraha-saMbaMdha. navakAra e upayoga - upagraha baMnenI zuddhi karato zabdabrahma. japanI sAmarthya-siddhi mATe vidyA-zraddhA-upaniSada e traNa apekSAo rahe che. vidyA eTale Correct technique. zraddhA eTale Working belief and interest. upaniSada eTale Grasp of basic principles. arthAt vidyA eTale maMtra-yaMtra-taMtra traNenuM aikyatApUrvakanuM anuSThAna (prayogapaddhati). zraddhA eTale kAryamAM hRdayapUrvakano sahayoga sAdhanAmAM sAdhya prAptinI dardabharI jijJAsA. upaniSada eTale aMtanihita tattvanuM rahasya jJAna. upaniSadamAM zabdavijJAna (Acoustics), sUkSma dhvanivijJAna (Supersonics) ane vicivijJAna (Wave Mechanics)nI samajaNa hovI jarUrI che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArye A mATe ja mAlukAonA bAnano svataMtra-yoga nirdeza karyo che. mAtRkAonA-varNamALAnA 'a' thI ha' sudhInA akSaronA dhyAnathI maMtronuM rahasya khUba jhaDapathI khUlI jAya che. varNamALAne tethI ja kevaLajJAnanA TUkaDA kahyA che. varNamALAnA pratyeka akSarano vAcya Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zuddha Atmadravya che, jethI pratyeka akSaranA dhyAnathI atizIvratApUrvaka Atmapratyayano lAbha thAya che. A kArya mATe to rahasyavida, prayogakuzaLa ane zraddhALa sAdhaka joie. maMtrajApanAM ATalAM rahasyoddaghATana bAda paNa ApaNe zarUAta sthaLa dehathI ja karavAnI che, ane jApamAM AvatI bAdhAone zarUAtathI ja haTAvavAnI che. kAraNa, te vagara sAdhanA AgaLa vadhe paNa nahIM. ApaNe tyAM badhI ja ArAdhanA dravya, kSetra, kALa ane bhAva joine karavAnI vAto ThekaThekANe thAya che. kALa eTale Time factor : zubhavAsanAthI pratikULa samayane anukULa karavo joie. kSetra eTale Space factor : japa karatI vakhate sthAna paNa ekAMta (eka oraDAmAM paNa AvuM vAtAvaraNa sarjI zakAya che.) ane bahAranA visubdha vAtAvaraNathI dUra hovuM joie. A thayo zubhayoga. tyArabAda dravya eTale Instrumental factor, jemAM citta ghuti-rItine dhAraNa karatuM banAve tyAre ja japa saphaLa bane che. A thayo zubhAgraha. (kAyotsargamAM jatAM pahelAM zraddhAe, medhAe, dhIe, dhAraNAe, aNupehAe vagere dvArA ApaNe A na karIe chIe.) ane chevaTe - bhAva eTale zubhavAsanA, zubhayoga ane zubhAgraha bAda - zubhasaMdhinuM kArya bhAvathI thAya che, jene Accordance factor kahe che. arthAt jo saMpUrNa zraddhAthI kArya na thAya to bhAva bane nahIM. abhISTa vastuo sAthe saMdhi karavAmAM bhAvanI pradhAnatA rahevI joie. japa abhyArohano krama A rIte che : prathama kRtija5, bAda rucijapa, bAda ratija5. chevaTe smRtija5 rahe che ke jyAre ajapAjapanI sthiti prApta thatAM sadA-sarvatra-sarvathA iSTanuM zaraNa-smaraNa-sAtatya maLyA ja kare che. parama iranI sAthe A prakAre sau prathama tadAropita saMbaMdha, pachI ta-panna saMbaMdha, pachI tadekAzrita saMbaMdha ane tyArabAda tadubhAvabhAvita saMbaMdha siddha thAya che. A samasta prakriyA nIcenA maMtramAM samajI zakAya : 33 7 Darda namaH zvAnaM95na, navaduttA amRtajyoti svarUpAya namo nama:. arthAt (1) 38 = caitanyanuM bahumAna, jethI pudgalanA rAgarUpI ArtadhyAna TaLe che. (2) 7 = mAyAbIja che, je vaDe jIvo taraphanA kapAyabhAva-raudradhyAnano tyAga thAya che. (3) DhuM = vizuddha caitanya che, je vaDe jIvo taraphanA kapAyabhAva-raudradhyAnano tyAga thAya che. (4) namaH = namobhAvanI parAkASTAmAM zukaladhyAna thAya che. (5) vyAbaMdhana = namobhAvanI parAkASTAe AtmAnA satu-citu-AnaMda svarUpanI prApti thAya che. (6) navalattA = jeno abhyAroha prathama nAdamAM, bAdamAM ardhanA biMdumAM tathA tyArabAda amRtajharatI kalAmAM thAya che. (7) maytoti svarupa = te A maMtra-japa daramiyAna sAdhanAnA vikAsakramane yathArtha rIte batAve che. teno 12,500nI saMkhyAno jApa zIgha pragatimAM sahAyaka bane che. jIvanamAM koI paNa kSetramAM siddhi mATe vidyA-kriyA-dhyAna-bhAva e cAra vagara cAlatuM nathI. sAdhanAnuM dhana vinAmUlya kharIdI zakAya nahIM. japa-sAdhanA pratye prabuddhajano jo jAgrata bane to bahu ja TUMkA gALAmAM sAdhanAmAM tRpti tathA gati maLe. ane jo ApaNe phakata vidyA jANavAthI ja aTakIzuM ane tene kriyAmAM, dhyAnamAM ane bhAvamAM nahIM lai jaie ane tapasyAthI vimukha rahIzuM tathA parizramamAM kAyara rahIzuM to eka bhavya vArasAnA vArasadAra hovAno ApaNo hakka gumAvI daIzuM. [caturtha jainasAhitya samAroha sonagaDhamAM prastuta zodhanibaMdhamAMthI TUMkAvIne.] Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] jApanA prakAro ane tenuM vaijJAnika mUlya * munirAja zrI naMdighoSavijayajI mahArAja eka bAju zAstra ane zAsana che ane bIjI bAju vizleSaNathI bhareluM vijJAna che. A zAstromAM gahana jJAnanAM motI paDelAM che, paNa te zodhanArA marajIvA bahu ochA pAkayA che; ane emAM paNa e gahana jJAnane AjanA vijJAna sAthe jANI-tapAsIne jonArA to koika viralA ja hoya che. AvA eka viralA munimahArAje ahIM jApa sAthe vijJAnanI anuprekSA mUkI che. jaina zAstronuM gahana avagAhana karatAM keTalIka vigato to AjanA vijJAnayugane paNa Azcarya pamADe evI jovA maLaze. pU. munipravara zrI naMdIghoSavijayajI mahArAje evI ghaNI vigatonuM sAMkaLiyuM ahIM mUkayuM che. prastuta lekhamAM taijasa vargaNAnA pudgalo Electro magnetic waves che e vAta lekhakazrInuM tAravaNa che. uparAMta, teozrIe pUjA, stotra, japa, dhyAna ane layanI uttarottara zreSThatA zA mATe che te paNa darzAvIne, japanI vaijJAnikatA arvAcIna vaijJAnika siddhAMtonA saMdarbhamAM samajAvI che. enAthI japanI sAdhanAne pratItikara baLa maLe che. - saMpAdaka pUjAkoTisamaM stotraM, stotrakoTisamo japaH / japakoTisamaM dhyAnaM, dhyAnakoTisamo layaH / / ' eTale ke vItarAga paramAtmA ke anya koi paNa deva-devI vagerenI kroDavAra pUjA karavA barAbara teono eka stutipATha athavA stotrapATha che; kroDavAra stotrapATha karavA barAbara eka jApa che; kroDavAra jApa karavA barAbara eka dhyAna che; ane kroDavAra dhyAna karavA barAbara eka laya, paramAtma svarUpamAM ramaNatA athavA dhyAtA, dhyeya ane dhyAna- traNenI ekarUpatA che. [ 183 ahIM sAmAnya rIte pUjA kahetAM paramAtmA athavA iSTa deva-devInI pratimAnI zreSTha dravyo vaDe karAtI arcA samajavI. te judA judA prakAra vaDe-aSTaprakArI, paMcaprakArI, ekopacArI, ekavIsaprakArI ke bahuvidhaprakArI paNa jovA maLe che. A pUjAmAM pUjananAM dravyonI mukhyatA hoya che. A dravyapUjAmAM prAyaH kAyAno vyApAra ja mukhya hoya che. ane evI kroDavAranI pUjA barAbara eka vakhatano stotrapATha kahyo che. bAkI, devAdhidevanI pUjA karatI vakhate jo mana, vacana ane kAyAnI ekAgratA AvI jAya ane mana zubha adhyavasAyanI zreNie caDI jAya to, nAgaketunI mAphaka phalapUjA karatAM karatAM paNa kaivalyaprApti thai zake che. tevI ja rIte stutipAThamAM sAmAnya rIte vacana ane kAyAno vyApAra ja mukhya hoya che ane manovyApAra gauNa hoya che. evA kroDa vakhatanA stotrapATha barAbara eka vakhatano japa gaNAya che. jApamAM sAmAnya rIte mananI mukhyatA hoya che, tyAM vacana ane kAyAno vyApAra prAyaH hoto ja nathI. ane 'mana Dva manuSyAnAM vALaM vanyamokSayoH' e ukita anusAra mana jyAre azubha kAryamAMthI nivRta thai, zubha kArya jApa vageremAM pravRtta thAya che tyAre azubha karmanA Azravano saMvara thai jAya che ane zubha karma-baMdha thAya che; ane temAM ja AgaLa vadhatAM jApa karanAra dhyAnastha thai jAya che. ane tethI ja dhyAnane kroDa vakhatanA jApa barAbara kahyuM che. e dhyAnamAM dhyAtA, dhyeya ane dhyAna traNe alaga alaga hoya che. temAM mana, vacana ane kAyAnI ekAgratA ja mukhya hoya che. dhyAnastha AtmA jyAre dhyAtA, dhyeya ane dhyAna- traNeno abheda anubhave che, ane Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI paramAtmasvarUpa athavA AtmasvarUpamAM ja ramaNatAno anubhava kare che tyAre te layanI avasthAne prApta kare che. Avo eka laya kroDa vakhatanA dhyAna barAbara hoya che. uparyukta zloka pramANe pUjA, stuti(stotra)pATha, japa, dhyAna ane laya uttarottara vadhu zakitazALI che. temAM japa (jApa)ne mukhya traNa prakAro che: 1. bhASya athavA vAcika, 2. upAMzu ane 3. mAnasa. arthAtu 1. jApa karanAra sivAya anya vyakita sAMbhaLI zake te rIte uccArapUrvaka jApa karavo te bhASya athavA vAcika jApa kahevAya che. 2. anya vyakita sAMbhaLI na zake te rIte, manamAM hoTha phaphaDAvIne jApa karavo te upAMzu jApa kahevAya che. 3. je jApamAM hoTha, jIbha vagerenA upayoga vagara manathI jApa karavAmAM Ave tene mAnasajApa kahevAya che. dharmasaMgraha' nAmanA graMthamAM upAdhyAyajI zrI mAnavijayajI gaNie kahyuM che : '... zabdanmInavAna guma | maunanAnmAnasa zreSTha, nApa jJANa pa pa . arthAt sazabda (bhANa) jApa karatAM mauna (upAMzu) jApa zubha che ane upAMzu (mauna) jApa karatAM mAnasa jApa zreSTha che. A traNe jApa uttarottara prazaMsanIya che.' zrI pAdaliptasUrikRta 'pratiSThApaddhati (kalpa)mAM kahyuM che : "pahelo 'mAnasa' jApa kaSTasAdhya che ane tenAthI zAMtikAryo karAya che mATe te uttama che. bIjo "upAMzu' sAmAnya ane pauSTika kAryo mATe karato hovAthI madhyama che. trIjo bhAgya' sukara che ane bIjAono parAbhAva (vazIkaraNa) vagere duSTa kAryo mATe karAto hovAthI tene adhama kahyo che." * Adhunika bhautikazAstra (physics)mAM DI. broglI (de. Brogle) nAmanA vijJAnIe dravyakaNa-taraMgavAda dvArA jaNAvyuM che ke koIpaNa sUkSma kaNo taraMga svarUpe varte che. ane te kaNone lagatA taraMganI taraMgalaMbAI mATenuM eka sUtra teNe ApyuM che : =h/my, jayAM =taraMgalaMbAI, h= plAMkano acaLAMka, m= kaNanuM dravyamAna (mass) ane v=kaNanI gatI che. A ja sUtramAM mv=p letAM, zh/p thAya che. jyAM p= vegamAna (momentum) che ane e dravyakaNanI zakita mATenuM sUtra che- E=nhf. jyAM E zakita che, h plAMkano acaLAMka che ane f AvRtti (kaMpasaMkhyA-frequency) che, ane n=1, 2, 3, 4, 5... vagere Integer numbers (pUrNAko) che. eTale ke koI paNa taraMgasvarUpa dravyakaNanI zakitano AdhAra tenI AvRtti (frequency) para che. ane AvRtti taraMgalaMbAInA vyasta pramANamAM vadhe che ane ghaTe che. eTale ke taraMgalaMbAI (2) vadhe to AvRtti ghaTe ane taraMgalaMbAI dhaTe to AvRti vadhe. ane vaLI te taraMgalaMbAI paNa dravyakaNanA dravyamAna (daLa-Mass) ane gati (v)nA guNAkAranA vyastapramANamAM vadhe che ane ghaTe che. eTale ke koIpaNa sUkSma dravyakaNanuM dravyamAna athavA gati athavA to te baMne vadhAravAmAM Ave to tenA pramANamAM te dravyakaNanI taraMgalaMbAI ghaTe che. pariNAme AvRttinI saMkhyA vadhI jAya che ane tethI ja tenI zakita paNa vadhI jAya che. A ja vAta ApaNA RSi-munioe darzAvela japanA prakArone lAgu pADI zakAya che. jaina dharmagraMthomAM jaNAvyA pramANe vargaNAonA ATha prakAra che. vargaNA e jainagraMthono pAribhASika zabda che. vargaNA eTale ekasarakhA athavA samAna saMkhyAmAM paramANuone dhAraNa karanAra paramANuonA ekamono prakAra. - prathama vargaNA eTale samagra brahmAMDamAM vikharAyelA chUTA chUTA eka eka paramANuo. dvitIya vargaNA eTale babbe paramANuonA samUharUpa ekamo. tRtIya vargaNA eTale traNa traNa paramANuonA samUharUpa ekamo. caturtha vargaNA eTale cAra cAra paramANuonA samUharUpa ekamo. A rIte paramANa-ekamonA anaMtAnaMta prakAro che. paraMtu temAM jIvo mATe upayogI evA ATha prakAra che : Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 185 1. audArika vargaNA, 2. vaikiya vargaNA, 3. AhAraka vargaNA, 4. tejasa vargaNA, 5. bhASA vargaNA, 6. zvAsocchavAsa vargaNA, 7. mano vargaNA ane 8. kAzmaNa vargaNA. A badhI ja vargaNAonA pratyeka paramANuekamamAM anaMta paramANuo hoya che, chatAM audArika vargaNAnA paramANuekama karatAM vaikriya vargaNAnA paramANuekamamAM vadhu paramANuo hoya che ane AhAraka vargaNAnA paramANuekamamAM tenA karatAMya vadhu paramANuo hoya che. te rIte uttarottara, vargaNAonA paramANuekamamAM vadhu ne vadhu paramANuo hoya che, ane tenuM pariNAma vadhu ne vadhu sUkSma thatuM jAya che. tethI bhASA vargaNAnA paramANuekama karatAM manovargaNAnA paramANuekamamAM vadhu paramANuo hoya che. ahIM dhyAnamAM rAkhavA jevI bAbata e che ke jaina Agamo vikramanI pAMcamI-chaThThI sadImAM lipibaddha karavAmAM AvyA tyAM sudhI jaina zramaNa paraMparAmAM- sAdhusAdhvIomAM A rAkhavAnI paraMparA hatI. jyAre Adhunika bhautikazAstranA 'Quantum Mechanics' nI zodha cheka vikramanI 20mI sadInA aMtamAM thayela che. Adhunika bhautikazAstra pramANe dhvani-zabda arthAtu bhASAvargaNAnA paramANuekamonI jhaDapa 330 miTara prati sekanDa che. jyAre taijasa vargaNAnA paramANuekamo eTale ke vIjacuMbakIya taraMgo (Electro magnetic waves), prakAza ane reDiyo tathA TelivijhananAM mojAnI jhaDapa 30 karoDa miTara prati sekanDa hoya che. eTale ja bhASAvargaNAnA paramANu ekamomAM, taijasa vargaNAnA paramANuekamo karatAM ghaNAM vadhu pramANamAM paramANu hovA chatAM tenI zakita ochI jaNAya che. jyAre manovargaNAnA manasvarUpe athavA vicArasvarUpe pariNamelA paramANu samUha-ekamamAM sauthI vadhu saMkhyAmAM paramANuo hoya che, ane te paNa khUba ja sUkSma-parimANI hoya che. sAthe sAthe ApaNe rojiMdA jIvanamAM anubhavIe chIe tema, mananI athavA vicAronA pudgalonI gati paNa khUba ja hoya che. AthI tenI zakita paNa anaMta hoya che hoya zake che. RSi-munioe jaNAvela jApanA prakAromAM prathama vAcika athavA bhASya jApamAM bhASAvargaNAnA pudgala/paramANusamUha-ekamono upayoga thAya che ane tenI jhaDapa khUba ja ochI hovAthI tenI AvRtti (kaMpasaMkhyA = frequency) ghaNI ochI hoya che. te kAraNe tenI zakita paNa thoDI ja hoya che. tethI, te rIte karela jApamAM, je te maMtranA adhiSThAyaka deva sudhI tenI asara/saMdezo pahoMcatAM vAra lAge che; eTaluM ja nahi, paNa tenI tIvratA khUba ja ochI hoya che. jyAre bIjA prakAranA, upAMzu jApamAM paNa bhASAvargaNAnA pudgala samUha-ekamono upayoga thAya che ane tenI jhaDapa paNe 330 miTara prati sekanDa hoya che. chatAM tenA dvArA jApanA azrAvya dhvanitaraMgo pedA thAya che. sAmAnya rIte, ApaNA kAna amuka ja AvRtti (frequency) sudhInA dhvanitaraMgo sAMbhaLI zake che. tenAthI vadhu AvRttivALA dhvanitaraMgo ApaNA kAna mATe agrAhya bane che. tethI upAMzu jApamAM. pedA thayela UMcI kaMpasaMkhyAvALA azrAvya dhvanitaraMgo (ultrasonic waves)mAM sArI evI zakita hoya che. tethI bhASya jApa karatAM upAzuM jApane sAro kahyo che. sauthI zreSTha mAnasa jApa che. kAraNa ke, A jApamAM mAtra manovargaNAnA paramANu samUha-ekamono upayoga thAya che. ane temAM paramANuonI saMkhyA sauthI vadhu hoya che ane tenI gati paNa sauthI vadhu hoya che. mAnasa jApa dvArA utpanna thayela taraMgo sauthI vadhu kaMpasaMkhyAvALA hovAthI tenI zakita paNa aciMtya hoya che. A mAnasa jApanA taraMgo, taiksa vargaNAnA vIjacuMbakIya taraMgo karatAM paNa ghaNI vadhu gativALA tathA ghaNA vadhu pramANamAM paramANuovALA hovAthI temAM anaMta zakita rahelI che. AthI traNe prakAranA jApamAM mAnasa jApane zreSTha darzAvyo che. A jApane ajapAjApa paNa kahevAmAM Ave che. kAraNa ke, vastutaH A jApamAM mukhano upayoga thato ja nathI, mAtra manano ja upayoga hoya che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI aMtamAM, sau jIvo mAnasa jApa dvArA ISTakAryasiddhi ane te dvArA vItarAga paramAtmA devAdhidevanuM mAnasa dhyAna karI, mokSasukhane prApta karo e ja abhyarthanA ! pAdanoMdha : (1) dharmasaMgraha bhAga-1, gujarAtI bhASAntara, pR. 347. (2) khAtA, baeNve tathA dhyAnaM, tryamekAtmatAM gatam / iti te yogamAhAtmyaM kartha zraddhIyatAM paraiH / / (vItarAga stotra, prakAza - 64). (3-4) dharmasaMgraha bhAga-1, gujarAtI bhASAntara, pR.349. (5) Quantum Mechanics by P. M. Mathews & K. Venkatesen, pp. 21. (f) Ibid, pp 7. (7) A vargaNA saMbaMdhI vistRta mAhitI AcArAMga TIkA, paMcasaMgraha, karmaprakRti vagere graMthomAM Apela che. jijJAsuoe tyAMthI joi levI. (8) abrAsonika (ultrasonic) mazIna dvArA yurIna sTona-patharIne vagara oparezane bhuko karI kADhI nAkhavAmAM Ave che ane kayAMka zarIramAM gaMThAi gayela lohIne paNa ogALavAmAM Ave che. tenAthI A azrAvyadhvanitaraMgonI zakitano khyAla Ave che. bIjA ratAM : A * kAkA paNa che. " SSC :: zrI aMbikAdevI - zrI ciMtAmaNI pArzvanAthanuM jinAlaya - khaMbhAta Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 187 jipanA prakAro '( vAcika - upAMzu - mAnasajapa tathA anya...) * prA. bipinacaMdra ra. trivedI bALakanI cIse mAM hAjara thAya che; dardInI cIse narsa hAjara thAya che; tema bhakatanI cIse bhagavAna avazya hAjara thAya ja. jA5 e paramAtmAnI parama cetanAne potAnI sanmukha karAvavAnI eka prakriyA che. "napAta siddhi' kahIne japano mahimA varNavAyo che. japanA vividha prakAronI preraka mAhitI atre prastuta che. japanA mukhya mukhya prakAro uparAMta lekhake ahIM zrI sihatilakasurIzvarajInA matrAdhirAjakalpa'nA AdhAre japanA 13 prakAro darzAvyA che. Ama, A abhyAsalekha mAhitIsabhara che, tema tAjagIsabhara paNa che. -- saMpAdaka - zrI yAjJavalkayasaMhitAmAM japanuM lakSaNa A pramANe ApyuM che : 'maMtrano vidhipUrvaka abhyAsa karavo te japa kahevAya che. ane zrI guru dvArA sadazAstronuM adhyayana karIne je abhya paNa japa kahevAya che." zrIkRSNa bhagavAne kahyuM che : 'yajJomAM huM japayajJa chuM." Ama, yajJomAM paNa japayajJane zreSTha batAvyo che. kAraNa ke, AdhyAtmika unnatine mATe je cittazuddhi jarUrI che te mukhyatve japa dvArA ja maLI rahe che. vaLI, badhA dharmomAM japa sarvazreSTha dharma che. kema ke 'japayajJa koi paNa prakAranI hiMsA vagara pUro thAya che.' ema kahIne mahAbhArata'mAM paNa tenI zreSThatAne AdaramAna apAyuM che. agnipurANa'mAM japano artha darzAvatAM kahyuM che : 'jakAro janmavicchedaH pakAra: pApanAzakaH / tasmAjapa iti prokto janmapApavinAzakaH // ' 'ja'no artha janmano viccheda ane 'pa'no artha pApano nAza, je janmamaraNa ane pApano nAza karanAra che tene japa kahe che. A lekhano hetu japanA prakAro vize mAhitI AlekhavAno hoya te vize ja vicArIe. japanA prakAro : paramArtha-sAdhana mATenA mukhya cAra vibhAga : karmayoga, bhakitayoga, jJAnayoga ane rAjayoga. japayogamAM A cAreyano antarbhAva thai jAya che. zrI sihatilakasUrijIe maMtrAdhirAjakalpa'mAM japanA 13 prakAro gaNAvyA che. jema ke, recaka-pUraka kumbhA guNatrayaM sthirakRtismRtihakkA / nAdo dhyAnaM dhyeyaikatvaM tattvaM ca japabhedAH / / ' (1) recaka ja5 : zarIramAM rahelA vAyune nasakorAM vATe bahAra kADhavA je japa thAya che te. (2) pUraka japa : vAyune nasakorAM vATe zarIramAM dAkhala karavA je japa thAya te. (3) kuMbhaka japa : vAyune zarIramAM sthira karavA je japa thAya te. (4) sAttvika japa : zAMti karma mATe karAyelo ja5. (5) rAjasika japa : vazIkaraNa vagere mATe karayelo ja5. (6) tAmasika japa : uccATana tathA mAraNAdika mATe karAyelo ja5. (7) sthirakRti japa : game tevAM vighno naDe ke naDavAnAM hoya, chatAM sthiratApUrvaka japa thAya te. (8) smRti japa : daSTine nAkanA agrabhAga para sthApIne manathI maMtranuM raTaNa karavAmAM Ave che. (9) hakkA japa : jemAM zvAsa letI ane mUkatI vakhate hakArano vilakSaNa rIte uccAra karyA karavo te. bIjA artha pramANe je maMtranA aMtyapado kSobhakAraka hoya teno japa Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI karavo te. (10) nAda japa : je japa karatI vakhate aMtaramAM bhramaranA jevo guMjArava UThe te. (11) dhyAna japa : maMtra padonuM varNAdipUrvaka jemAM dhyAna thAya te. (12) Avaikaya japa : jemAM dhyAtA ane dhyeyanI ekatA sthapAya te. (13) tattvajapa : pAMca tattvo (pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane AkAza)ne anusarIne japa karavo te. A sivAya anya rIte paNa japanA prakAro paDe che. temAM ati mahattvanA vAcika-bhAkha. upAzuM ane mAnasa japa che. temAM mukhya prakAro A pramANe che : (1) nitya japa, (2) naimittika, (3) kAmya, (4) niSiddha, (5) prAyazcita, (6) acala, (7) cala, (8) vAcika, (9) upAMzu, (10) bhramara, (11) mAnasa, (12) akhaMDa, (13) ajapA ane (14) pradakSiNA japa. have A darekanI vigata saMkSepamAM samajIe :-- (1) nitya japa : jema gharamAMthI dararoja kacaro kADhIe chIe, vAsaNa mAMjIe chIe, te ja rIte, rojiMdA doSonuM nivAraNa karavA nityakarma rUpe A japa thavo joIe. savAra-sAMja niyamita nitya japa karavAmAM Ave che. A nitya japa japayogIe hamezAM karavo joIe. manusmRtimAM kahyuM che : brahmacArI ane gRhastha ochAmAM ochA 108 vAra japa karavA tathA vAnaprasthI ane saMnyAsIe dara vakhate 2 hajArathI vadhu japa karavA." ApattiveLAe, mAMdagImAM, musApharImAM, jyAre snAna karavuM zakaya na hoya tyAre paNa hAtha, paga, moDhuM dhoIne thoDo japa to nitya karavo joIe. nitya japathI rojiMdA doSo dUra thatAM AnaMda ane cittazuddhi vadhaze temaja pApa ane adharma tarapha sUga vadhatAM dharmavicAranI phuraNA thaze. (2) naimittika japa : koI nimitte A japa thAya che. jema ke, amuka deva-pitRne dhyAnamAM rAkhIne aThavADiye-amuka divase/grahaNa jevA prasaMge ekAMtamAM besIne, nitya japa karavA uparAMta, je vadhArAnA japa thAya te naimittika kapa. tenAthI pApa ghaTe che, sattvaguNa ane puNya vadhe che, devo prasanna thAya che, pitRnAM AzIrvAda Utare che; teo pratye RNa cUkavavAno A paNa eka rasto che. (3) kAmya japa : koI kAmanAnI siddhi mATe je japa thAya te kAmya japa. A japanI siddhi mATe pavitratA, niyamonuM pUrNa pAlana, jAgRti, dhairya, ALasano tyAga, UMgha para kAbU, mitAhAra, brahmacarya, manano ane Indriyono nigraha vagere joIe. vaLI, te mATe yogya samaya, guru ane maMtranI jarUra paDe che. jo temAM bhUla thAya to A maMtra siddha thato nathI. jJAnI mANaso A japathI cheTA rahevAnuM pasaMda kare che. kema ke A japathI puNyasaMgraha thAya che, paNa bhogavaTo karavAthI temAM ghaTADo thAya che. sAco sAdhaka kSudra devonI ane halakI kakSAnI sAdhanAnI bhUlabhUlAmaNImAM ke moTI AphatanA kuMDALAmAM sapaDAvAne badale potAnA ISTa maMtra dvArA kAmya japano rasto laIne cittane zAMta kare che, ane paramArthanA mArge AgaLa dhape che. (4) niSiddha japa : vidhi-niyama vinAnA, manaphAve te japane niSiddha japa kahevAya che. niSiddha karmanI jema ja te kharAba che. azuddha maMtra hoya, apavitra maMtradAtA hoya, devatA eka hoya ane maMtra bIjo hoya, aneka maMtrono bheLaseLavALo khIcaDo karI devAmAM Ave; na maMtrano arthanuM bhAna hoya, na tenI vidhino khyAla hoya, maMtra pratyenI AsthA pahelethI ja Dagumagu hoya, devatAnuM ArAdhana karyA sivAya maMtranI ArAdhanA thAya, japanI sAdhanA veLAe niyama-zista pALavAmAM na Ave -- te badhuM darzAve che ke, A niSiddha japathI sAdhakane koI lAbha thavAno nathI; ane nukasAnano Dara Dagale ne pagale sAme ja hoya che. (hA, bhagavAnanA nAmamAM koI vidhiniSedha nathI. bhoLiyo vAliyo luMTAro rAma...rAma' kahevAne badale ma...rA. ma. rA' kahIne paNa tarI gayo !). Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 189 prAyazcita japa : mAnavI mAtra bhUlane pAtra. potAnA hAthathI ajANatAM je koI doSa-skUlana thaI jAya, tenAM pariNAmanA nAza mATe je tapa karavAmAM Ave tene prAyazcita japa kahevAya che. AvI bhUlo ke AvA doSonuM nivAraNa karavAmAM na Ave to mAnavI adhogatine paMthe vadhu ne vadhu dhakelato jAya che, ane bhaviSyamAM tene azubha phaLa bhogavavAM paDe che. zAstrota prAyazcita Aje agharuM paDe. teno vikalpa eTale A ja5. jo saMkalpapUrvaka ane kharA dilathI thAya to vyakita pApothI vimala' bane che. nAnA doSa mATe thoDo ane moTA doSa mATe vadhu prAyazcita japa nitya japa sAthe thaI zake che. jo ema zakaya na hoya to saptAhe eka divasa karI zakAya che. (6) acala japa : te mATe keTalAMka sAdhano nakkI hoya che. jema ke, mALA, Asana, gomukhI vagere. A japano prAraMbha snAna vagerethI paravArIne, Asana para besIne, AMkho baMdha karIne thAya che. amuka maMtra amuka saMkhyAmAM japIza ja evo daDha nirNaya karavo joIe. japa ekAgratAthI karavo joIe. satata japa karavAthI saMkhyA pUrI thAya che. japa adhUro/khaMDita na rahe te mATe taMdurastI, mAnasika svAthyanI kALajI levI jarUrI che. adhavacce vipna Ave, paNa dhIrajathI pAra karavAthI AdhyAtmika zakita vadhe che. (7) cala ja5 : AvatAM-jatAM, uThatAM-besatAM, sUtAM-jAgatAM sadAya bhagavaciMtana karavAnI vidhi che te ja A japanI vidhi che. taphAvata eTalo ke. bhagavAnanA nAmane badale maMtrano japa karavAno hoya che. cala japa koIpaNa vyakita koI paNa baMdhana, niyama ke avarodha vinA karI zake che. anya japa karanAra paNa cala japa karI zake che. cala japano sAdhaka miththA saMbhASaNa, niMdA, vANIvilAsa vagereno tyAga kare to du:khonI ghaTamALa ane AghAtonI tenAM mana para asara thatI nathI. saMsArayAtrA pUrI karIne cala japa karanAro tenAM sarva karma gItAkathya yajJamaya banAvI de che. (8) vAcika japa : yaduSyanIvoncaritaiH zabda paNa pAra | magnamukvAyana vAvA gAtu vivi. || bIjA sAMbhaLI zake te rIte jorathI spaSTa uccAraNa karIne je japa thAya tene 'vAcika japa' kahe che. enuM bIjuM nAma bhASya japa paNa che. eka abhiprAya mujaba vAcika japa UtaratI kakSAno che. bIjA mata pramANe te vighiyajJa karatAM dasa gaNo zreSTha che. japayogano AraMbha karanAra mATe sarvaprathama A japa saraLa paDe che. anya ja5 kramasAdhya ane abhyAsa sAdhya che. AcArya zrImannathurAma zarmA zrIyogakaustubha'mAM jaNAve che ke, vAcika japanA dhyAnarahita ane dhyAnasahita- ema be bheda paDe che. jyAre anya manuSyane sAMbhaLavAmAM Ave te rIte, spaSTa uccAraNapUrvaka je japa karavAmAM Ave te 32 3a vAvi....' vAcika japanA keTalAka yaugika lAbho paNa che. sUkSma zarIramAM je paccakra che, temAM amuka varNabIjo hoya che. mahattvapUrNa maMtromAM teno upayoga thato rahe che. je mATe pAraMgata-anubhavI japayogIo pAsethI mArgadarzana meLavI varNabIja' zakitaone jAgRta karI zakAya che. saMsAranAM keTalAMka kAmo vANIthI-vAkuzakitathI thAya che. vAcika japathI vAkazakitane siddhi prApta thAya che. A japa prapaMca ane paramArtha - baMne hetu mATe upayogI bane che. (9) upAMzu japa : vizvAmitrakalpa'mAM jaNAvyuM che : ' zanairuccArayenmantramISadoSThau ca cAlayet / aparairnaH zruta kizcit sa upAMzurjapaH smRtaH / / ' upAMzu japa phakta sAdhakane saMbhaLAya che. bIjo sAMbhaLI na zake e rIte maMtranuM raTaNa karavuM te upAMzu japa kahevAya che. A japamAM hoTha phaphaDe che ane uccAraNa moDhAmAM ja thAya che. A japathI ekAgratA AraMbha thaIne vRttio aMtarmukha thAya che; vAcika japanA je je lAbho Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI che te upAMzu japanA sAdhakane paNa maLe che. viviyajJa karatAM sogaNuM phaLa maLe che. japakartAne aMga-upAMgomAM eka prakAranI uSNatA vadhatI hoya tema lAge che, je tapanuM teja che. sAdhakanA mUchanA' thavA lAge che, jemAM eka prakArano nazo ke mastI Ave che ane manovRtti saMkocAya che. vANIno sahaja guNa prakaTa karanAra tathA kramazaH ghULathI sUkSma tarapha praveza karAvanAra A japamAM daSTi DhALelI rAkhavI. (10) bhramara japa : bhramaranA guMjAravanI mAphaka gaNagaNatAM je japa thAya che te bhramara japa kahevAya che. temAM hoTha nathI halatA, jIbha paNa nathI hAlatI. A japamAM maMtroccAra karavo paDato nathI, chatAM bhUmadhyamAM A guMjArava thato hoya evI anubhUti sAdhakane thAya che. A japamAM paNa prANa samra thato jAya che. ane svAbhAvika bhaka' thavA mAMDe che. prANagati dhImI thavA mAMDe che. 'pUraka' jaldI thAya che ane recaka' dhIre dhIre thAya che. pUraka karavAthI guMjArava zarU thAya che ane abhyAsathI eka ja pUrakamAM anekavAra maMtrAvRti thaI jAya che. A japamAM prANavAyunI madadathI dhyAnapUrvaka maMtrAvRtti karavI paDe che. te veLAe prANavAyuthI hrasva-dIrgha kaMpana thayAM kare che ane AdhAracakrathI mAMDIne AjJAcakra sudhI tenuM kArya amuka aMze kramazaH thavA mAMDe che. AjJAcakra jAgI jAya che, zarIra pulakita thAya che, nAbhi, hRdaya, kaMTha, tAla ane bhUmadhyamAM uttarottara vadhu kArya thavA mAMDe che. A japathI manovRttinI mUrchAnA, mastaka- bhAlapradeza ane lalATamAM uSNatAvRddhi, AMtarika prakAza, mastakanI zakitanI jAgRti, bhUmadhyabhAgamAM cakrabhedana-sahAya vagerenI prApti thAya che. yogataMdrA pachI yoganidrA lAvanAra A japa prapaMca ane paramArtha mATe upayogI che. (11) mAnasa japa : 'dhiyA padAkSarazreNyA avarNamapadAkSaram / zabdArtha cintanAbhyAM tu taduktaM mAnasaM smRtam // ' eTale ke, jyAre maMtranA pada ane akSarono zabdArtha sahita AMtaramana dvArA vicAra karavAmAM Ave; na hoTha hale, na jIbha hale, tene mAnasa' japa kahe che. japano prANa eTale mAnasa japa. temAM netra baMdha rahe che. maMtrano uccAra karavo paDato nathI; manathI ja maMtranI AvRtti karavI paDe che. maMtranA arthanuM ciMtana ja temAM mukhya hoya che. A maMtra mananI vRttiothI svasaMvedanarUpe apAya che. pahelAM iSTadevanuM saguNa dhyAna dharIne A japa thAya che. nAdAnusaMdhAnanI sAthe sAthe A japa karavAthI ghaNo lAbha thAya che. ekalA nAdAnusaMdhAna ke mAtra japanI apekSAe baMneno saMyoga uttama che. zrImad zaMkarAcAryajIe nAdAnusaMdhAnano mahimA gAtAM kahyuM che : 'ekAgra manathI svarUpaciMtana karatI vakhate jamaNA kAne anAhata dhvani saMbhaLAvA mAMDe che. bherI, mRdaMga, zaMkha vagere Ahata nAdamAM ja jyAre mana rame che tyAre anAhata madhura nAdanA mahimAnI to zuM vAta karavI ? citta jema jema viSayothI zAMta thaze, tema tema anAhata nAda tene vadhumAM vadhu saMbhaLAvA mAMDaze. nAdanI pachI jyotimAM lIna thayela manane tyArabAda A saMsAramAM AvavApaNuM rahetuM nathI, arthAta mokSa ja prApta thAya che." (prabodha-sudhAraka, 144-148). bahAranuM sumadhura saMgIta sAMbhaLIne AnaMda thAya che paNa bhItaranuM saMgIta to ajabanuM mAdhuryavALuM ane ullAsa pamADanAra hoya che. jJAnezvara mahArAje A ja vAta karI che ane aneka saMtamahAtmAo paNa AnA sahAre AgaLa dhapIne paramapada pAmyA che. (12) akhaMDa japa : A japa khAsa karIne tyAgI puruSo mATe che. deha dhAraNa karavA mATe bhojana vagereno samaya choDIne bAkInA badhA samayamAM japamaya banavuM paDe che. te vakhate prazna thAya ke satata japa karavAthI mana kaMTALo anubhave to ? to tyAre thoDoka samaya manane dhyAnamAM parovavuM. joie. pachI ciMtana karI, pharI japa Adaravo. gosvAmI tulasIdAsa, samartha guru rAmadAsa vageree A japanI sAdhanA karI hatI. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 191 (13) ajapA japa : vinA jape ane vinA prayatna-svAbhAvikapaNe je japa japAyA kare te ajapA smaraNa kahevAya che. zvAsocchavAsamAM cAlatA 'OM" ane "sohaM' A be maMtranA japane ajapA smaraNa kahe che. temAM sAvadhAnI rAkhavI anivArya hovAthI moTA bhAge anubhavI mahAtmAo teno Azaro le che. te mATe mALAnuM kAma nathI, tethI to eka sAdhake kahyuM che ke, "rAma hamArA japa kare. hama baiThe ArAma..." jyAre zvAsocchavAsanI kriyA barobara cAlatI hoya, tyAre tenI sAthe maMtrAvRtti thaI zake che. abhyAsathI maMtrArthabhAvanA daDha thatI jAya che ane tenuM smaraNa thAya che. A rIte hajAronI saMkhyAno japa thAya che. (14) pradakSiNA japa : A japa vakhate hAthamAM rUdrAkSa ke tulasInI mALA laIne maMdira, vaDa, uMbaro, pIpaLo ke jyotirliMga pharatI, yA siddhapuruSanI manamAM bhAvanA karIne, maMtra japatAM parikramA karavAnI hoya che. tenAthI siddhi paNa maLe che. vartamAna samayamAM navo prakAra : lekhita japa - hAlamAM ghaNAM sano, vidyArthIo tathA baheno potAno iSTamaMtra noTabuka ke kAgaLamAM (moTe bhAge lAla zAhImAM) lakhe che. navarA beThA niMdA karavI ke gappAbAjImAM samaya gALavAne badale teo A rIte japayajJamAM sAmela thAya che. (AmAM akSara sudhAravAno hetu ke anya graMtho bakSizamAM meLavavAnI lAlasA na praveze te jovuM joie.) keTalIka saMsthAo A mATe ekasarakhAM pAnAM ane khAnAvALI noTabuko pUrI pADe che. AvI saMsthAo amuka saMkhyAmAM amuka maMtra lakhanArane dhArmika pustako pUrAM pADIne sAmAnya mAnavIone paNa samayano sadupayoga karI japayajJamAM joDAyelA rAkhavAnuM puNyakArya kare che. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 'covIsa tIrthaMkaronA kalpa (potAnI zraddhAthI potAno upacAra) ja eka saMkalana covIsa tIrthakaronA jApa ane te te jApathI maLatA lAbhonI vigata ahIM rajU karavAmAM AvI che. vizeSa, A vidhi gurugamathI jANavI. 1. da zrIM marda 28SapadevAya namaH | - A jApathI dareka prakAranA bhaya dUra thAya che. 2. 32 da zrI mad manAtanAthAya namaH | - A jApanI eka mALA hamezAM karavAthI vijaya prApta thAya che. 3. % zrI mad saMvanAthAya namaH | - hamezAM eka mALA pheravavAthI navI vastu utpanna thAya che; jema ke pANI vagere. 4. & giiN zrIM kaI khanananAthA naH | - hamezAM eka mALA karavAthI AnaMda pravarte che. 5. 32 zrI mad sumatinAthAya namaH | - hamezAM eka mALA pheravavAthI buddhi kharAba thaI gaI hoya to sudharI jAya che, buddhi prApta thAya che. 6. piiN zrI marda paHBHve namaH | - hamezAM eka mALA pheravavAthI bhAgya khule che. 7. OM hrIM zrIM arha supArzvanAthAya namaH / - A jApanI cAra mALA pheravIne sUvAthI icchita savAlonA javAbo maLe che. 8. 3% [ zrI mad pave namaH | -A jApanI eka mALA pheravIne DAbA hAthanI vacalI AMgaLIthI potAnAM ghUMkanuM tilaka karavAthI badhuM kAbUmAM Ave che. 9. g zrI mad suvidhanAthAya namaH | - hamezAM eka mALA karavAthI sArI buddhi-medhA janme che. 10. 8 daf zrI mad fzatananAthAya namaH | - A jApanI eka mALA roja pheravavAthI garamInAM dardo zAMta thAya che. 11. 8 pii zrI madda zreyAMsanAthAya namaH | -A jApanI eka mALA karavAthI koIpaNa prakAranA mANasa pAse javAthI te vaza thaI jAya che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] 12. 7 zrI mada vAmukhyaprabhave namaH / 13. kAma A vimalanAthAya namaH / 14. OM - hamezAM eka mALA karavAthI buddhi nirmaLa thAya che. zrIM arka anaMtanAvAya namaH / jApanI eka mALA hamezAM pheravavAthI vidyAnI prApti thAya che. ane dharmanAthAya namaH / - hamezAM eka mALA karavAthI jAnavarono upadrava maTe A 15. rA 16, 3 dardI zrI ahaM zAMtinAthAya namaH / hamezAM eka mALA karavAthI maMgaLa grahanI zAMti thAya che. - 17. 3 dardI zrI~ adde thunAthAya namaH / - hamezAM eka mALA karavAthI zatru para vijaya prApta thAya che. 18. 34 6 zrI arju anAthAya namaH / - 23. hamezAM vidhiyukata jApa karavAthI prAmAdikano upadrava nAza pAme che ane guru grahanI zAMti thAya che. - 19. zrI A mallinAthAya namaH / hamezAM eka mALA pheravavAthI sarvatra vijaya prApta thAya che. 20. 1 r zrI ai munisuvratAvAya nama - hamezAM eka mALA karavAthI cora Adino bhaya dUra thAya che. - hamezAM eka mALA pheravavAthI zani grahanI zAMti thAya che. 21. OM OMI zrI ahaM naminAthAya namaH / A jApanI nitya eka mALA karavAthI sarva prakAre sAruM thAya che. 22. 3. zrI ada ariSTaneminAthAya nama * Ano vidhivat jApa karavAthI duHkALano nAza thAya che. OM hrIM zrIM arha pArzvanAthAya namaH / hamezAM eka mALA karavAthI Icchita kAryanI siddhi thAya che. 24. 3 dardI zrI ahaM mahAvIrAya namaH / A jApanI hamezAM eka mALA karavAthI dhana-saMpatti AdinI prApti thAya che. sarvasiddhakara jApa maMtra -- - OM hrI~ aiM klIM zrI padmAvatI devyai namaH / nitya 108 ke 27 vAra jApa karavo. [ 193 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 ] | [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI s , * prA. Do. eca. yu. paMDyA japamALA zenI ? pArA keTalA ? pArA kevA ? zA mATe ? mALAnI pavitratA kema jALavavI ? jApanA mAdhyama mATe mALA upayogI che, uttama dravyo uttama bhAvanuM kAraNa bane che, maNakA e maMtranuM siMhAsana che vagere viSayonA saMdarbhathI prayukta DaoN. paMDayA sAheba, jeo amadAvAda pAse kalolanI kolejamAM Adarza adhyApaka tarIke sevA ApI rahyA che. temano prastuta mAhitIpUrNa lekha atyaMta mananIya ane upayogI che. teo jaina dharmanA UMDA abhyAsI che. temaNe ahI akSamALA, karamALA, varNamALA jevA prakAro zAstrIya rIte samajAvyA che. sAdhanAnA eka agatyanA aMga tarIke mALAnuM sthAna darzAvyuM che. --saMpAdaka mALA eTale saMskRta sAhityamAM jene mATe mAtA, napamAna, akSamatA makSasUtra apavaTI Adi zabdo prayojAyA che. mAtA : mAlA zabdanI vyutpatti be prakAre apAI che : (1) je mAnanuM kAraNa bane che te (mati mAnadeturmavata ti mAtA ), mA (pUnAyA) + s + . ahI sno niyamAnusAra thayo che. (2) je zobhA lAve che te temAM zoSa tAti). mA+nA+35mA = mAtA (5) nirmAtA : japa karavA mATenI mALA. japa zabda Da ( cattAyAM vAva, mAnase 2 ) dhAtune ma pratyaya lAgIne utpanna thayo che. makSamattA : akSa zabdanA baheDAM, saMcaLa, pAsA. AMkha Adi artho amarakozamAM che. taMtrasAramAM akSamAlA zabdanA be artho che : radrAkSamAlA ane varNamALA. (ma thI 8 varNonI mALA.)) mAsUtra : taMtraparaMparAmAM varNamALAne akSasUtra kahe che.) Ama, varNamALA mATe mazahUtra ane akSamatA ema banne zabdo prayojI zakAya che. alabatta, saMskRta sAhityamAM A banne zabdo na5mAtA evA vizALa arthamAM prayojAyelA che. nepavaTI : vaTI eTale dorI(8), goLI, moTI goLI (9) mALAnA prakAra :- matsyasUphatamAM mALAnA traNa bhedo batAvyA che : akSamatA, parvamAtA ramatA) ane vanitA.10) (ka) akSamatA : ahIM akSano vizALa artha "maNako abhipreta che. nAgadevanA mate arikAnAM pAna, bIja, zaMkha, kamaLa, maNi, darbhagAMTha ane rUdrAkSanI mALA uttarottara uttama che. paravALAM. motI ane sphaTika karatAM tulasI ane maNinI mALA uttama che. vyAsanA mate suvarNajaDita maNi, IndrAkSa, rudrAkSa ane kamaLakAkaDInI mALA uttarottara uttama che. (11) kAli purANamAM (1) putrajIvaphaLa (hindImAM niyopotA, gujarAtImAM putrajIvaka kahe che. A vRkSa IgudI jevuM hoya che ane tenAM bIja rudrAkSa jevAM hoya che.) 12, (2) zaMkha, (3) pravAla, maNi, ratna ane sphaTika, (4) motI, (5) kamaLakAkaDI, (6) suvarNa, (7) kuzagraMthi ane (8) rudrAkSanI mALA uttarottara uttama che.13) A sivAya sukhaDa, keraDo, akkalamera ane sUtara vagerenI mALA paNa pracalita che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ! kAma yogomAM mALA : vArAhItaMtra anusAra zatruvinAza mATe kamaLakAkaDI, pApanAza mATe kuzagraMthi, trApti mATe putrajIvaphaLa, Icchita prApti mATe cAMdI ane maNi, temaja dhanaprApti mATe paravALAnI mALAno upayoga thAya che.(14) zrI vidyAratnakaramAM thayelA ullekha anusAra maMtrasiddhi mATe varNamAlA, mokSa mATe rUdrAkSa, sAmrAjya mATe motI ane mANeka, tamAma kAmane mATe sphaTika, saMpatti ane vidyA mATe putrajIvaphaLa tathA zrI ane yaza mATe kamaLakAkaDInI mALA upayogamAM levAya che.) kumArIkalpa pramANe tripurAnI upAsanAmAM ratAMjaNI ane rudrAkSa, viSNunI upAsanAmAM tulasInI tathA gaNezanI upAsanAmAM hAthIdAMtanI mALAno upayoga thAya che. (14) AcArya mahAvIrakIrti smRtigraMtha anusAra zAMtikarmamAM sphaTika, pauSTikamAM motI, vazya ane AkarSaNamAM paravALAM, staMbhanamAM suvarNa tathA mAraNa-vizleSaNa-uccATanamAM putrajIvaphaLanI mALAno upayoga thAya che. (1) maNakAnI saMkhyA : vyAsanA mate 108, 54 ke 27 maNakAnI mALA hovI joIe. (18) zabdakalpadrumamAM A mata uparAMta bIjo paNa eka mata ullekhAyo che ke 28 ke 15 maNakAnI bhadrAkSa. IndrAkSa ke paravALAnI mALA banAvI zakAya. (19) alabatta, A mata pracalita nathI. maNakAnI 108 nI saMkhyAnI saMgati mATe vividha tarko apAyA che : (1) 27 nakSatronAM x 4 caraNa =108. pratyeka nakSatranA pUrvArdha ane uttarArdhanA hisAbe 27xra=54 nI saMkhyA susaMgata bane che. (2) mANasa covIsa kalAkamAM 2100 svAsa le che. teTalI saMkhyAmAM nAmasmaraNa thavuM joIe. te zakaya na hoya to savAre ane sAMje eka eka mALA karavI. manusmRti (2-85)mAM upAMzu japanuM sogaNuM phaLa batAvyuM che. te rIte 2164100= 21600 nI meLa karavA maNakAnI saMkhyA 108 joIe. (3) A badhuM ja "bra che sarva ravA rUTuM praIi). A zabdamAM 5 6 ane meM ema cAra varNa che. 4 thI - sudhI gaNatAM 23 varNa thAya che, thI 4 mAM 27, ra thI mAM 33, ane jU thI mAM 25- ema 23 + 27 + 33 + 25 = 108 thAya. alabatta, A saMgati baLavAna nathI. (4) samagra brahmAMDamAM (27) nakSatronI sthiti graho karatAM paNa UMcI che. AthI cAre dizAmAM paropakAra mATe paribhramaNa karanAra mahApuruSonA nAmanI pUrve (27*4=) 108no AMka mUkAya che. vizeSa pUjyatva batAvavA 1008 no AMka mUkAya che.(27) (5) vedamAM "tuM vIvekanI prArthanA che. jyotiSamAM 108 (aSTottarI dazA) ane 120 (vazottarI dazA) ema mAnavInA pUrNAyu mATe vividha mato che, jemAM 108 vALo mata madhyama che. maNakA kevA ? : muMDamAlA anusAra, maNakA bahu moTA nahi, bahu nAnA nahi; paNa sapramANa, majabUta ane navA hovA joIe; saDelA ke jIrNa na hovA joIe; tenA chidra sarakhAM hovAM joIe. - mAlAgUMphana : dharma, artha ane kAmanI siddhi mATe kapAsanuM sUtara joIe. teno raMga brAhmaNa Adi cAra varNa mATe anukrame zveta, lAla, pILo ane kALo hovo joIe. athavA cAreya varSa mATe lAla raMga rAkhI zakAya.() devInI upAsanA mATe lAla sUtarano, sUrya ane gaNapatinI upAsanA mATe kapAsanA sUtarano ane zaMkaranI upAsanA mATe UnanI dorIno upayoga karavo. 2) A sUtara zreSTha brAhmaNakanyA dvArA athavA potAnA varNanI suvAsinI strI dvArA kAMteluM hovuM joIe. tArane traNa gaNo karI, e tArane pharI traNa gaNo gaNavo. maNako parovatAM varNamALAno eka eka varNa athavA ISTamaMtra bolavo. je devanI upAsanA mATe je mALA taiyAra karI hoya te mALA bIjA devanI upAsanAmAM na prayojI zakAya. mAlA-saMskAra : pIpaLAnAM nava pAna kamaLa AkAramAM goThavI, temAM mALA mUkatI vakhate varNamALAnA akSaro ane ISTamaMtra bolavo. te pachI mALAne paMcagavya (gAyanuM jharaNa, gAyanuM chANa, dUdha, dahIM ane ghI), darbhajaLa ane zuddha jaLathI snAna karAvI; caMdana, agaru ane kapUramAM maNakA ghasI; dhUpa daI, caMdana, kastUrI, kaMku ane kapUrano maNakA upara lepa karI; mALAne DAbA hAthamAM mUkI; Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI ane pratyeka maNake eka ke 108 vAra maMtra japI mALAnI prANapratiSThA karavI. (jema ke :-- akSamAlAyAH prANAH iha prANAH, jIvaH iha sthitiH, sarvendriyANi vADmanaH prANAH iha AyAntu svAhA / ) te pachI mALAmAM upAsya devanuM AvAhana-pUjana karI, mALAne varNAkSarothI abhimaMtrita karI, ISTamaMtrathI 108 ghInI AhUti ApI tyAgavALuM ghI mALA upara nAkhavuM. homa na karI zakAya to be mALA pheravavI. bIjA mata anusAra, sUtara ane maNakAne traNa divasa paMcagavyamAM boLI rAkhI, cothA divase zuddhajaLathI snAna karAvI, mALA gUMthIne upara mujaba pUjana-homa karavo. saMskAra samaya : uparyukata vidhi bhagavAna viSNu mATe tithi bArazano pUrvAna, devI mATe AThama, noma ke caudazanI rAta, zaMkara mATe terazano divasa ane sUrya mATe sAtamano divasa upayogamAM levo. (23) jA5paddhati : maNakAno avAja na thAya, paraspara ghasAya nahi, mALA hAthamAMthI paDI jAya nahi, tUTI jAya nahi - tenI kALajI rAkhavI. tarjanIno sparza thAya e rIte, madhyama ane aMgUThA vaDe mALA pheravavI. mALA upara vastra DhAMkavuM. hAtha DhIMcaNanI aMdaranA bhAgamAM rahevo jarUrI che. bhInuM vastra paheravuM nahi. uparanA koIpaNa niyamano jyAre bhaMga thAya tyAre prAyazcita rUpe 108 maMtra japavA. ayogya mANasano sparza thAya tyAre mALAne snAna karAvavuM. zatrauccATanamAM tarjanI (jyeSThA) ke aMguThAthI, uccATana mATe anAmikA ke aMgUThAthI ane zatrunAza mATe tarjanI ke TacalI AMgaLIthI mALA pheravavI. japasaMkhyAnI (mALAnI saMkhyAnI) gaNatarI rAkhavA cokhA, AMgaLInA veDhA, dhAnya, puSpa, caMdana ane mATIno upayoga karI zakAya nahi. lAkha, siMdUra ke chANanI goLIono upayoga karI zakAya. (kha) parvamAtA (mAtA) : eTale (jamaNe 193_) hAthanA veDhArUpI mALA. cAra AMgaLa nA kula bAra veDhAmAMthI be veDhA meru che. A veDhA kayA ane kevI rIte upayogamAM levA te viSe vividha paraMparAo che. jema ke, (ma) anAmikAno (1) vacalo ane (2) nIcalo veDho; te pachI kaniSThikAno (3) nIcalo, (4) madhya ane (5) uparano veDho; (6) anAmikA ane (7) madhyamAno uparano veDho; chelle tarjanIno (8) uparano, (9) madhya ane (10) mULano veDho upayogamAM levo. madhyamAno vacalo ane nIcalo (mULano) veDho meru gaNavo. AvI daza mALA pheravavAthI 100nI saMkhyA thAya. chelle anAmikAno madhya (naM.1) ane tarjanIno nIcalo (naM.10)ne bAda karatAM 8nI saMkhyA bane. Ama kula 108 nI saMkhyA thAya. (4) devInI upAsanAmAM tarjanIno upalo ane vacalo veDho mera che. anAmikAno vacalo ane mULano veDho, kaniSThikAnA mULa, madhya ane Toca, anAmikAnI Toca, madhyamAnA Toca, madhya ane mULa temaja tarjanInuM mULa, ema 10 nI saMkhyA thAya che. 100nI saMkhyA pachInI 8nI saMkhyA mATe anAmikAno vacalo ane tarjanIno nIcalo (mULano) veDho tyajavo. zrIvidyAmAM anAmikA ane madhyamAnA vacalA veDhAne meru gaNavo, eTalI vizeSatA che. karamALAmAM be veDhA vaccenA sAMdhAnA bhAgano upayoga karavo nahIM. hRdaye jamaNo hAtha rAkhI, baMne hAtha vastrathI DhAMkI, jamaNA hAthe karamALA japavI. nityajApamAM karamALA prayojavI. kAmyakarmamAM mALa prayojavI. alabatta, mALA na hoya to karamALA paNa prayojI zakAya. (ga) garjanA : AMtarayajanamAM varNamAlA mikSanA - sakSatra prayojavI, varNamALAnA kala akSaro 51 che. jema ke :- # mAM 3 OM 4 - r r meM meM ma mA~ ma(1+) { tuM thI sudhInA (25+) 2 vaM zuM zuM zuM huM 4 (9) ane meM (1=51.)ne mera mAnavo. A anulomakrama che. pratilomakramamAM kSe 8 huM 4 thI ulaTA krame chelle sudhI pahoMcavAnuM che. e rIte Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] kula 100 thAya. chelle * 2 Ta te 5 yaM zuM = 8nI saMkhyA umeratAM 108nI saMkhyA susaMgata bane. anuloma vakhate varNAkSaro maMtranI pUrve (aM padmAvatye namaH) Ave ane pratiloma vakhate varNAkSaro maMtranI pachI Ave (padmAvatye tta). varNamALA dhyAnanI sthitimAM brahmanADImAM pheravavAnI che. A nADI brahmaraMdhrathI nAbhi sudhI AvelI che. anuloma vakhate nADInI jamaNI tarapha ane pratiloma vakhate nADInI DAbI tarapha varNamAlA prayojavAnI che.(24) yogamArgamAM japa, dhAraNA, dhyAna ane samAdhine uttarottara caDiyAtAM gaNyAM che. svarachaMda taMtrasAramAM vAcika, mAnasika, yogika, yogavAcika, yogamAnasika ane vADmAnasikayogika japane uttarottara zreSTha gaNyA che.(5) ane te yukitasaMgata paNa che ja. AthI mALA ane karamALA karatAM varNamALA vizeSa phaLaprada che temAM zaMkA nathI, anubhava-siddha che. 197 A paraMparAmAM zarIranA upAMgono paNa upayoga karI zakAya che. jema ke, brahmaraMdhra, mastaka, kapALa, bhrUkuTi, AMkha, kAna, nAka, hoMTha, dAMta, jIbha, gAla, dADhI, garadana, hAtha, koNI, kAMDuM, AMgaLIono mULabhAga, agrabhAga, kaMTha, chAtI, nAbhi, jAMgha, sAthaLa, naLa, eDI, ghUMTI, pAnI, paganI AMgaLIonuM mULa ane agrabhAga, kula 108nI saMkhyA karavI. A sivAya mUlAdhA2thI sahasradala sudhInA sAta cakrono paNa upayoga karI zakAya. astu. pAdaTIpa : 1, 2 ane 3 anukrame durgAsaptazatI (gItA presa, gorakhapura)nA chaThThA, trIjA ane navamA aghyAyano ghyAna zloka. 4. mArasaMSavam 1-16. 5.6.7 zabdakalpadrumakoza : juo mAtA zabda. 8. amarakoza. 9. ApTeno zabdakoza. 10. zabdakalpadrumakoza. 11. aniSTha sUtrAvali, 12. putranIla- nighaMTu (Ayurveda). 13 ane 14 zabdakadruma. 15. zrI vidyAratnAkara (vArANasI). 16. zabdakalpadruma. 17. AcArya mahAvIrakIrti smRtigraMtha (pR.150). 18. Apti sUtrAvali (pR.42). 19. zabdakalpadrumakoza, bhAga-1 (juo : akSamAnA zabda). 20. vaiAi caryAvijJAna (pR. 87-88). 21. zabdakalpadrumakoza. 22. zrI vidyAratnAkara (pR.259). 23. zrI vidyAratnAkara (pR.258-59). 24. zabdakalpadrumakoza. 25. zrI vidyAratnAkara (pR.260). zrI cakrezvarIdevI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI kaLiyugamAM zrI padmAvatIjI dvArA prApta siddhio * zrI sI. vI. rAvaLa 1 mUrti dvArA caitanyanI prApti, mUrti dvArA anuprekSAnI prApti, mUrti dvArA sAkSAtkAranI dizA Adine kendramAM rAkhIne zrI padmAvatIjInA AMtara-bAhya vaibhava, zakita ane parama nAdanI vizuddhi mATenI sAdhanAnI suMdara mAhitI atre ApavAmAM AvI che. - saMpAdaka jainadharmamAM 24 tIrthakaronAM 24 zAsanarakSaka devo ane 24 zAsanalikA devIo thai che. devIo adhika lokapriyatAne varelI che. temAM paNa prathama tIrthakara zrI RSabhadevanI zAsanarakSikA zrI cakrezvarIdevI, AThamA tIrthaMkara zrI caMdraprabhasvAmInI zAsanarakSikA zrI jvAlAmAlinI devI, bAvIsamAM tIrthakara zrI ariSTaneminI zAsanarakSikA zrI aMbikAdevI ane trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthanI zAsanarakSikA zrI padmAvatI devI vizeSa lokapriya tathA prasiddhine varelI che. temAM padmAvatIdevI sauthI vadhu lokapriya che. temanI ArAdhanA-upAsanA sauthI vadhu thAya che. jainetara vargamAM ane devI saMpradAyamAM paNa temanI khyAti vizeSa jovA maLe che. koipaNa deva yA devInI ArAdhanA, upAsanA ke pUjA karatAM pahelAM ApaNane tenA svarUpano bodha thavo Avazyaka che. padmAvatIdevInI vAta karIe to temanA dehano varNa sonerI-raphata puSpanA jevo che, AthI tene saubhAgyanI devI kahevAya che. tene cAra hAtha (caturbhujA) che, je ApaNA karatAM vadhu kartRtvazakitano sUcaka che. vaLI te durgA ke kAlI jevA aSTabhujAvALA ke bhayAnaka nathI, paraMtu saumya che. tenA hAthamAM pAza che, jenA vaDe teo zatruone ke pratipakSIone bAMdhe che. aMkuza che tenAthI duzmanone tAbAmAM rAkhe che, ne viSama bRhone bhede che. varadamudrA jinazAsanano jaya jayakAra sUcave che ane bhakatajanone yogya varadAna Ape che. ane phaLa (bIjoruM) che te sUcave che ke temanI ArAdhanA-upAsanA bhakatane avazya phaLadAyI nIvaDe che. teo gulAbI kamaLanA Asana para birAjelAM che. temanuM vAhana kuphphaTa jAtino sarpa che. teo trinetrA (bhUta, bhaviSya ane vartamAnanI saghaLI vAto jANanAro) kahevAya che. pUrvabhavamAM teo nAginI hatAM. mastaka paranI pheNa pahelAM 3 mUkAtI, pachI 5 ke koI vAra 7 mUkAya che. zrI bhairava padmAvatI kalpa' mujaba temanAM vividha nAmo che. dA.ta. totalA, tvaritA, nityA, tripurA, kAmya sAdhanI, tripura bhairavI Adi. ApaNI samakSa temanuM saumya ane suMdara caturbhuja rUpa rajU thayuM che te ja zreSTha che. mUrti eTale AkAra; pachI te game te hoya. game te AkAramAM bhAvanuM nirUpaNa karavAmAM Ave eTale te mUrti bane. pachI tenI pratiSThA thAya, pUjana-arcana thAya. mUrti eTale nirAkAra IzvaranuM sAkAra svarUpa. avyakatamAMthI vyakata, agocaramAMthI gocara, maunamAMthI vANI rUpe vyakata thatAM caitanyanuM svarUpa. AthI mUrtipUjAnuM bhAvanAnI daSTie prAdhAnya che. jevI bhAvanA tevI siddhi. vaLI, zAstrIya daSTie paNa ane jIvana-vikAsa mATe paNa mUrtipUjA atyaMta jarUrI manAI che. jainadharmamAM pratimApUjAnI paraMparA ati prAcIna che. jaina tIrthakaronI mUrtio banAvavA pAchaLano hetu e che ke teo temanA anuyAyIone e vAtanuM smaraNa karAve che ke, kevA kevA kaparA saMjogomAMthI pasAra thaine temaNe kevaLajJAna prApta karyuM ! mUrtipratiSThA vakhate je stotro bolAya che te praNAlI paNa prAcIna che. tIrthakaro uparAMta samaya jatAM deva-devIonI mUrtio paNa racAvA lAgI. temAM yakSo ane Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 199 yakSiNIonI mUrtio dhyAna kheMce che. dareka tIrthaMkaranI zAsanarakSikA devInI paNa mUrtio hoya che. dA.ta. pArzvanAthanI mUrti hoya che tyAM zAsanarakSikA padmAvatIdevInI mUrti paNa avazya hoya che. yakSa, yakSiNI vagere tIrthaMkaronA anucaro che. A uparAMta, nava graho, dasa digpAlo, gaNeza, zrI, lakSmI, mAtRkAo, kubera vagere keTalAMka hindu devI-devatAone paNa jainadharmamAM sthAna apAyuM che. mUrtionI pUjA saMbaMdhamAM zvetAmbara ane digambara saMpradAya vacce thoDo taphAvata che. pratyeka mUrtinA pRthak pRthak varNa ke raMga zilpazAstramAM varNavyA che. te anusAra te te deva ke devInI mUrti te raMganA pASANamAMthI bane che. jainadharmamAM tIrthaMkara neminAthano varNa zyAma hoya, temanI mUrti e raMganA pattharanI banelI hoya che. vaLI, jainomAM pracalita 16 vidyAdevIonA varNa paNa bhinna bhinna che, tethI zyAma, pILA ke zveta pASANamAMthI temanI mUrtio banAvAya che. keTalAka loko mUrtipUjAne aNuvikasela mAnasanuM lakSaNa mAne che, to koI zAstro sahajasamAdhinI avasthAne sarvaprathama sthAna Ape che ane tene uttama mAne che. dhyAna-dharaNAM vagere kriyAone bIjuM sthAna Ape che. mUrtipUjA trIjA sthAne ane homa-havana-yAtrA Adine chelle sthAne mUke che. zikSitavargamAM paNa Aje evA vicAro jora pakaDatA jAya che ke, 'mUrtipUjA e ghelachA che, eka tuta che.', 'jIvanavikAsa mATe tenI jarUra nathI.' ke 'mUrti to jaDa che. jaDanI vaLI pUjA zI karavAnI hoya ?' paraMtu A mAnyatAo barAbara nathI. keTalAka bhrAmaka vicArothI doravAi jaine loko AvI TIkA karatA hoya che. mahAtmA gAMdhIjI jevA niSpakSa ane sarvadharmasamabhAvI ciMtaka paNa lakhe che ke, 'mUrtipUjA e manuSyasvabhAvanuM ja eka aMga che. mANasa bIjI jagyAnA karatAM maMdira ke devAlayamAM ja kaMika vadhAre zAMta ane sAttvika manovRttivALo bane che. mUrti e upAsanAnI sahAyaka che. huM mUrtipUjAne pApa mAnato nathI.' (juo : 'dharmamaMthana', pR.13). gujarAtanA labdhapratiSThita ciMtaka zrI A. bA. dhruva paNa lakhe che ke, 'hinduo mUrtithI para tatvane mUrtimAM pratyakSa kare che... mUrtipUjA e kharI dhArmikatAno udgAra che. paratattvane pratyakSa karI jovA, sevavA ane AliMgavAno prayatna che.' (juo : 'ApaNo dharma', pR. 436). AvA samartha ciMtako dvArA mUrtipUjAnuM mahattva ane pratipAdana e ja tenI AvazyakatA ane anivAryatA sUcave che. -- zrI padmAvatIdevInI sAdhanA ane siddhi : bhavyaguNA bhagavatI devI zrI padmAvatIjInuM biMba kAnti, teja tathA prakAzathI bharapUra hoya che. taijasavargaNAnA paramANuthI baneluM temanuM ojasvI zarIra mUrtimAM dedIpyamAna banI UThe che. AvA parama saudarya ane zobhAyukata devInI stutikAro prArthanA karatAM kahe che ke "kamaLanA AsanavALI, kamaLanI pAMkhaDIo jevAM dIrgha netrovALI, kamaLa jevA hAtha ane kamaLa sama ca2NovALI, kamaLa jevI kAMtivALI, zrI pArzvanAtha jinendranI zAsanadevI tathA zrI dharaNendra nAgarAjanI patnI zrI padmAvatIdevI amArI rakSA karo." padmAvatIdevInuM mAhAtmya ghaNuM che. teo lakSmI ane saubhAgyanAM dAtA, lokone sukha ApanArAM, vaMdhyAone saMtati ApavAvALAM, vividha prakAranA roga ane saMtApane haranArAM, puNyAtmAonuM rakSaNa karanArAM tathA bhavasAgara taravA mATe naukA samAna che. A devInI maMgalamUrti yA chabInI nityapUjA karavAthI suphaLa maLe che. pUjAmAM dIpa, dhUpa, gaMdha, puSpa, phaLa vagereno upayoga thAya che. ArAdhanA samaye tana ane mana svastha hovA jarUrI che. temanI pUjAnA paNa aMgapUjA (snAna-vilepana, AbharaNa, vastra, puSpa vagere), agrapUjA (nAca, gAna, vAjiMtra, AratI, dhUpa-dIpa, phaLa-naivedya dharavAM vagere), bhAvapUjA (stuti, stotra, maMtrAdi bolavAM) ema traNa prakAro che. devamAM zraddhA hoya paNa jo dehamAM zuddhi na hoya to ArAdhanA saphaLa thatI nathI. ArAdhanAne Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI lagatI zuddhinA nava prakAro che. jevA ke, dehazuddhi, vastrazuddhi, manaHzuddhi, sthAna(bhUmi)zuddhi, samayazuddhi, dravyazuddhi, Asanazuddhi, mAlAzuddhi ane dizAzuddhi. dareka karmano vidhi hoya che. tene anusaravuM jarUrI che. jema ke, prathama pUjana, pachI stuti, pachI maMtrajapa, pachI dhyAna ane chelle homa (jo karavAno hoya to) evo krama che. pUjana-arcana karatAM paNa stavana stotranuM mahattva vadhu che. kahyuM che ke, punoiTisame totram | stotramAM bhakitabhAvathI bharelA kAvyamaya vicAro athavA ArAdhya deva-devInAM caraNomAM nivedana karanArAM padono samAveza thAya che. jemAM iSTadevanuM guNavarNana, svarUpavarNana, karmavarNana vagere bhAvo vividha zailIe nirUpAya che. zraddhA-bhakita-bhAvapUrvaka starAyelI devI prasanna thAya che. (hUyamanA pratIti ) padmAvatIjInuM aSTottarazata (108) nAmamAlikA stotra paNa camatkArika che. padmAvatIjInA nAmano maMtra-japa karavAthI tathA dhyAna dharavAthI zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika ema traNa prakAranI zAnti prApta thAya che. kaLiyugamAM paNa A devI zAnti ane tuSTi ApanArI manAya che. temanI sahAyathI zatruonuM staMbhana thAya che. temanA siddha maMtro dvArA banAvAyela yaMtranI vidhipUrvaka pUjA karavAthI sarva saMkaTomAMthI mukita maLe che. te sarva abhISTo siddha karanArI che. ApattinA samaye te aNadhArI madada karanArI che. bhUta, bAdhA tathA anyakRta doSonuM paNa zamana karanArI che. gRhapIDAne aMkuzamAM rAkhanArI tathA saubhAgyanI vRddhi karanArI che. mAMtriko temane mahAdevI tarIke stave che. tAMtriko temane vividha upacAro vaDe pUje che tathA jemanuM yogIo paNa dhyAna dhare che te padmAvatIjIne koTi koTi viMdanA ho ! che ke A ja padmAsanA pAvatIjI - dhAtumUrti vAlvezvara - AdIzvara maMdira, muMbaI) Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 201 'bAhya ane AtyaMtara upasargone dUra karanAra mahAzakitanI 'sAdhanAnuM anuSThAna . Indubahena ena. dIvAna cetanAnI jAgRtimAM anuSThAno khUba ja mahattvano bhAga bhajave che. upAsanAnI aneka rItomAMthI ahIM pUjanavidhi sAthe saMvedanano sathavAro karAvyo che. saMvedananA sUromAM bhakita ane samarpaNa che. potAnI pAmaratA ane mAtAnI pAvanatA daSTigocara thAya che. DaoN. Indubahena dIvAne anuSThAnamAM kavacastotra, zrI padmAvatIstotra, zrI aSTottara-nAmastotra sAthe jalapUjA, kuMkuma-kAjalapUjA, vastrapUjA, alaMkArapUjA, dhUpapUjA, dIpapUjA, puSpapUjA, zrIphaLapUjA, aSTavidyApUjA Adi ati suMdara rIte rajU karela che. A pUjAvidhi vaDodarA-mAMjalapura sthita zrI lAlabAga jainasaMgha saMsthApita zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha mahilAmaMDaLe prakAzita karela pustikAmAMthI sAbhAra uddhata karela che. DaoN. Indubahena dIvAna porabaMdaranI AryakanyA gurukuLamAM zikSaNakSetre sevA . (ApI rahyA che. AdhyAtmika sAhityamAM teonuM sAruM evuM pradAna che. - saMpAdaka, mA bhagavatI zrI padmAvatInI sAdhanA jeTalI saraLa che teTalI ja kaThina che. zrI padmAvatI mAtAne jaina-jainetara sau koi yAda kare che. zrI puruSAdAnIya zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavaMtanA varSo jUnA maMtra sAthe zrI padmAvatInuM nAma guMthAyeluM che. tenAM jApa-smaraNa nitya harakoi karatAM hoya che. ahIM saunI jANa mATe, kayAreka mAnAM smaraNamAM-dhyAnamAM besavAnI tamannA jAge te mATe, eka anuSThAna rajU karuM chuM. maMtra-jApa karatAM pahelAM nIcenA niyamo Apa pALazo. brahmacaryavratanuM jIvanaparyata pAlana agara anuSThAna pUratuM brahmacaryavratagrahaNa. jo maMtra dvArA mAtAnAM sAkSAta darzana karavA hoya to jIvo tyAM sudhI brahmacarya uccArI levuM vadhu hitAvaha che. ahaMkArano sarvathA tyAga sAdhaka mATe Avazyaka che. namratA, saralatAe sAdhakane AgaLa vadhAranArA guNo che. uparAMta, mA pratye samarpaNabhAva, anurAga, arihaMta bhagavaMta pratye ananya upAsakabhAva ane deva-guru-dharma pratye akhuTa zraddhA dharAvanAra temaja maMtrajApamAM zUravIra, gurae Apela maMtrane vaphAdAra, mauna dhAraNa karanAra, prasanna cittavALo, satya bolanAro, dayALa dilavALo ja sAdhaka hoya. jenAmAM A guNo na hoya te sAdhaka tarIke AgaLa vadhI na zake. keTalIka vyakitamAM sAdhanA karatAM karatAM guNo pragaTa thatA hoya che, keTalIka vyakitaomAM janmajAta suMdara guNo hoya che, to koika vyakitao guranI sevAthI kapA prApta karI guNono saMgraha karatI hoya che. sAdhakane je niyamo guru dvArA prApta thAya te niyamonuM cokkasa pAlana karavuM joie. gurudeva pAsethI maMtradIkSA grahaNa karIne, mAno maMtra prApta karIne, batAvela vidhi pramANe pUrvamAM uttara dizAmAM besI, sthApanavidhi karI, jApano prAraMbha karavo. te pahelAM AtmarakSaNavidhi paNa karavI Avazyaka che. pazcima dizAmAM zAMtikarma, naitratya koNamAM pauSTikakarma tathA divasanA pUrvabhAgamAM vazIkaraNa, Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] AkarSaNa ane staMbhanakarma karI zakAya. madhyAhna samaye vidveSaNa, divasanA pAchalA bhAgamAM uccATana, saMdhyA samaye niSedhakarma, ardharAtri vakhate zAMtikarma ane prabhAta samaye pauSTikakarma karI zakAya. vazIkaraNane choDIne AkarSaNa Adi sarva karmo jamaNA hAthathI karavAM. vazIkaraNa jApa DAbA hAthe karavuM. hoTha ane jIbha sthira rahevAM joie. mAnasa jApa karavA joie. trATakazakita dvArA jApa karavA joie. bagAsuM ke nidrA lai zakAya nahIM. rojanA jApa pUrNa karavA joie; temAM ochAvattA na cAlI zake. niyata samaya, dizA, Asana, mudrA ATaluM sAcavIne koi paNa maMtrajApa karazo to tamane divya anubhava thavA lAgaze. navakAramaMtranA jApathI to tamane acUka anokho AnaMda AvavA mAMDaze. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI AkarSaNamAM aMkuzamudrA, vazIkaraNamAM sarojamudrA, zAMtika pauSTikamAM jJAna-pravacanamudrA, vidveSaNamAM pravAla-lAla mudrA, staMbhanamAM zaMkhamudrA ane niSedha-pratiSedhamAM vajramudrAno upayoga karavo. have AsananA prakAro juo. AkarSaNamAM daMDAsana (UbhA UbhA jApa karavA, beu hAtha UMcA rAkhavA), vazIkaraNamAM svastikAsana, zAMti pauSTikamAM padmAsana, vidveSaNa ane uccATanamAM kukuTAsana, staMbhanamAM vAsana ane niSedhamAM ucca bhadrapITha AsananI yojanA karavI. AkarSaNa karmamAM udaya pAmatA sUryasamAna raktavarNa, vazIkaraNakarmamAM rAtA jAsUda puSpa jevo varNa, zAMtika pauSTikakarmamAM caMdra jevo zveta varNa, vidveSaNa ane uccATana karmamAM dhumADA jevo rAkhoDI samAna varNa, staMbhanamAM haLa dara jevo pILo varNa ane niSedha-mAraNamAM ati kALo varNa jaNAvela che. A kriyA AsAna nathI, ati kaThina che. parama yogI puruSo A kriyA jANe che. A kriyA dhyAnanI che. zIkhatAM-prApta karatAM mahinAonA mahinAo-varSo lAge che, pachI ja temAM uttIrNa thavAya che. maMtrajApa e gahana vijJAna che. temAM saMpUrNatA meLavavI agharI che. varSo vItAvavAM paDe tyAre ja mA darzana Ape che. A maMtrajApamAM uccAronI vividhatA hoya che. jema ke, vidveSaNamAM maMtranA aMtamAM 'huM' lagAvavo. AkarSaNamAM vauSaTa, uccATanamAM phaT, vazIkaraNamAM vaT, mAraNamAM-staMbhanamAM ghe ghe ane zAMti pauSTikamAM svadhA pallava (aMte) joDavAM, zAMtikarmamAM sphaTikanI mALA, vazIkaraNamAM paravALAnI mALA, pauSTika-karmamAM sAcA motInI mALA, staMbhanamAM sonAnI mALA, vidveSaNa ane uccATanamAM tathA pratiSedha ane mAraNamAM anukrame putrajivIkAnI mALA tathA akalaberanI mALAnuM vidhAna che. A gurugama dvArA jJAna meLavIne prayogo karavA. mokSa, abhicAra, zAMti vazIkaraNa ane AkarSaNa karmamAM anukrame aMguSThAdi AMgaLIo yojavI. karmanirjarA-mokSa mATe aMguThAnI mALA gaNavI. abhicAra (staMbhana, vidveSaNa, uccATana, pratiSedha)mAM tarjanI, zAMti-pauSTika karmamAM madhyamA, vazIkaraNamAM anAmikA ane AkarSaNamAM kaniSThikA AMgaLIno upayoga karavo. aMganyAsa A pramANe ka2vo : OM namo arihaMtANaM : hrauM zIrSa 2kSa 2kSa svAhA / OM namo siddhANaM : hA~ vadanaM rakSa rakSa svAhA / OM namo AyariyANaM : haiM hRdayaM rakSa rakSa svAhA / OM namo uvajjhAyANaM : hrauM nAbhi 2kSa 2kSa svAhA / OM namo loe savva sAhuNaM : hU~: pAdo rakSa rakSa svAhA / dizAbaMdhana : OM kSA~ auM hU~ lo~ kSaH / Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 203 snAnamaMtra : OM amRta ! he amRtoddabhave ! amRta srAvaya gnAvaya saM saM kalIM kalIM huM huM haoN hrIM hrIM drAvaya drAvaya hI svAhA ! A tamAma vidhAna prasiddha che mATe atre vistAra karatI nathI. chatAM garavarya dvArA jANI-samajIne vidhi karavI. ane temAM dhyAna dharavuM ke, pArlenAtha bhagavaMta mastake dhAraNa karIne mA virAjamAna che. varada mudrAthI mA mane AziSa ApI rahyAM che. vastra lAla dhAraNa karyA che. nAgendra phaNA dhare che. karkaTanAga para mA birAjIta che. he mA ! mArA jApamAM AvatAM vighnono nAza karo, mArAM kAryo pUrNa karo. Ama, dhyAna dharI, padmAsane besI lAla paravALAnI mALA athavA lAla sutaranI mALAthI maMtrajApa karavA. dIpana vaDe zAMtikarma, rAdhana vaDe baMdhanakarma, pallava vaDe vizleSaNa, grathana vaDe AkarSaNa, saMpuTa vaDe vazIkaraNa, vidarbhana vaDe staMbhana. maMtranA AdimAM nAma lakhavuM te dIpana, madhyamAM nAma lakhavuM te saMpuTa ane maMtranA aMtamAM nAma lakhavuM te pallava. Adi, madhya ane aMtanA nAma lakhI maMtrajApa karavAthI rodhanaH maMtranA eka eka akSaranA aMtare nAmano eka eka akSara lakhavo te graMthana; ane maMtranA be akSara pachI nAma lakhavuM te vidarbhaNa. A vidhi paNa guru dvArA jANIne anuSThAnamAM besavAthI dhAryA kAryo cokkasa pAra pADI zakAya che. dizA, kALa, mudrA, Asana ane pallava AdinA bhedo paNa barAbara jANIne maMtrArAdhaka jApa , kare. dizA-kALanA bhedonuM jo jJAna na hoya to saphaLatA na maLI zake. phakta tamArA potAnAM koI kArya mATe besavuM hoya to vinA saMkoce besI jAva. maMtranA pratApe mAM kArya patAvaze, patAvavA sahAyaka banaze. uttara dizAmAM besIne vazIkaraNa karma karavuM. dakSiNa dizAmAM AkarSaNa karma, pUrva dizAmAM staMbhana karma, IzAna tarapha niSedha karma, agnikoNamAM vizleSaNa ane vAyavyakoNamAM uccATana karma karavuM. pAMca AMgaLIomAM pAMca tattva che, maMtramAM pAMca tattva che. te baMne paraspara maLIne trIjuM tattva utpanna kare che. tenI jANakArI eTale so TakA saphaLatA meLavavA samAna che. mAnI chabI hoya yA yaMtra samacorasa hoya tenI upara nIcenA maMtronuM smaraNa karavuM. kezara-kasturI jevA sugaMdhI dravyothI pUjana karavuM. pUrva dizAmAM OM huM dharaNendrAya namaH | dakSiNamAM OM hAM adhacchadanAya namaH | pazcimamAM OM hIM urdhvacchedanAya namaH | uttara dizAmAM OM hrIM padhacchadanAya namaH | daza lokapAlanI jA5 - pUjA : pUrva dizAmAM OM hrIM le IndrAya namaH | agnikoNamAM OM hrIM 2 agniye namaH | dakSiNamAM OM hrIM zuM mAya namaH | naiRtyamAM OM hrIM 5 naiRtyAya namaH | pazcimamAM 4 hIM va varaNAya namaH | vAyavyamAM OM haM haM vAyave namaH | uttaramAM OM hrIM saM kuberAya namaH | IzAnamAM OM hrIM huM IzAnAya namaH | adhodizAmAM OM hrIM huM adhacchadanAya namaH | urdhvadizAmAM OM hrIM huM urdhvaracchedanAya namaH - ATha devInI pUjA - mAnA caraNomAM : pUrva dizAmAM OM hAM jaye namaH | dakSiNa dizAmAM OM hU vijaye namaH | pazcima dizAmAM OM hrIM ajite namaH | uttara dizAmAM OM hrIM aparAjite namaH | agnikoNamAM OM hI janme namaH | naiRtyamAM OM hrIM mohe namaH | vAyavyamAM 3OM hrIM stanme namaH I IzAnamAM OM hrIM aMbhinI namaH | ATha sakhI rUpe devIpUjA - mAnA caraNomAM H 1. OM hrIM anaMgakamaLArya namaH | 2. OM hrIM padmagaMdhAyai namaH | 3. OM hIM pAsyAvai namaH | 4. OM hrIM padmamAlAmai namaH 5. OM madanonmAdicai namaH . 6. OM huM kAmoddIpanArya namaH | 7. OM hrIM padmavarNAya namaH I ane 8. OM hIM nailokaya kSobhiyai namaH | jhajha 8 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI cAra dizAmAM mAnA nAmAkSaronuM pUjana : pUrvadizA- OM huM sAM pa namaH | dakSiNa- OM hrIM kSI bA namaH | pazcima- OM hrIM z va namaH | uttara - OM hrIM kSaH tI namaH | mAnuM pAMca mudrAothI AvAhana : 1. OM hrIM namostu bhagavati ! padmAvatI ! ehi ehi saMvaupa hU sthApanA OM huM namostu bhagavati ! padmAvatI ! atra tiSTha tiSTha Tha Tha | 2. saMnidhi - OM hrIM namostu bhagavati ! padmAvatI ! mama sannihitA bhava bhava va5t | 3. saMnidhAna - OM huM namosta bhagavati ! padmAvatI ! pareSAmadrazyo bhava | 4. pUjAmA - OM hrIM namostu bhagavati ! padmAvatI ! jApAM yAvatu atrevasthAtatya | 5. visarjana- OM namostu bhagavati ! padmAvatI ! punarAgamanAya svasthAnuM gaccha gaccha ja: ja: ja: ya: ya: I jApa karavA yogya maMtro : (1) OM hrIM huM hasakalI paDakhe ! padmakaTinI namaH (rAtA kaNeTathI = padmapuSpathI traNa lAkha jApa karavAthI padmAvatI devI siddha thAya che. vastra, mALA, Asana paNa lAla joIe.) (2) OM hrIM hai hasakala zrI padma namaH | (cha lAkha jApa). (3) OM ai kala hasau namaH | (traNa lAkha jA5). (4) OM hrIM OM namaH 5 (pAMca lAkha jApa). (5) pArzvayakSano maMtra : OM huM pArzvayakSa divyarUpa maharSaNa ehi ehi OM krAM hrIM namaH | (daza lAkha jApa ane eka lAkha AhUti ApavI. pArzvayakSa pratyakSa Ave. sarva kArya kare.) (6) namo aI eM zrIM hrIM kalIM namaH | (pAMca lAkha jApa). uparokata koI paNa maMtro paikI eka maMtra guru dvArA prApta karIne yathAvidhi mauna rAkhIne jApa karazo to tame maMtravijJAnamAM praveza karI zakazo ane mAnA kRpApAtra banI zakazo. uparanA maMtro tame hArdika bhakitabhAve japo. cittanI zAMti ane parama AnaMda-ullAsa paNa Avazyaka che. mAnI siddhapIThamAM karelA jApa cokkasa phaLa Apaze emAM zaMkA na rAkhazo, zraddhA rAkhazo. rAjakAraNa zrI pArzva - padmAvatI - bhopAvara - madhyapradeza Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] yatra-taMtra-sarvatra padmAvatI-padmAvatI (jaina paraMparAmAM zakita-upAsanA) jhUDaoN. cInubhAI nAyaka gujarAtanA agragaNya akhabAromAM prasaMgopAta jemanI AdhyAtmika lekhamALA niyamita rIte pragaTa thatI rahI che te DaoN. zrI cinubhAI nAyaka jevA siddhahasta lekhakanI kalame lakhAyela A lekhamAM sarvatra zakitaupAsanAno vizALa saMrdabha samajAvI nigraMtha-tIrthaMkara vagerenA arthonuM arthaghaTana taTastha rIte darzAvI jaina paraMparAmAM zikataupAsanA para suMdara prakAza pADayo che. DaoN. zrI nAyaka sAheba gujarAtanI sAMskRtika ane sAhityika pravRttinA mobhI ane amArA satata mArgadarzaka banI rahyA che. saMpAdaka 205 - duniyAnA badhA dharmomAM eka yA bIjA svarUpe zakitaupAsanA jovA maLe che. 'zakita' zabda saMskRta dhAtu zat parathI banyo che, jeno artha samagra vizvamAM vyApelI divyazakita thAya che. manuSyanuM ISTa kArya siddha karAvI Ape tevAM sAmarthya athavA baLane zita kahevAmAM Ave che. durgAmahAtmyamAM mArkeDayeya Rpie zakitano mahimA bhakitabhAvapUrvaka varNavyo che. temaNe samagra caitanya ane jaDa padArthomAM zakitane zAMti, prajJA, buddhi, tuSTi ane mAtA svarUpe varNavI che. jaina dharmamAM zakitanI upAsanA tIrthaMkaronI parikara devI tarIke karavAmAM Ave che. carama tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmI jyAM moTo samUha ekatra thato hoya tyAM jatA hatA. prAcIna bhAratamAM yakSa-mahotsavo thatA hatA ane temAM yakSa-yakSiNInI pUjA karavAmAM AvatI hatI. mahAvIrasvAmInA jIvananI A hakIkata noMdhatAM DaoN. umAkAnta zAha kahe che :-"Mahavir stayed yaksa shrines. Naturally he stayed in places where masses used to gather in large number and where he could have the desired type of audience. In other words, he obtained his following not from people who gathered at Vedic sacrifices but from the masses who believed in the worship of Yaksas, Nagas, etc.... It was, therefore, naturel that the essentials of this Yaksa or Naga cults were in corporated in Jain worship."1 mahAvIrasvAmIe dIrghadaSTithI potAnI vicArasaraNImAM yakSa, yakSiNI ane nAga upAsanAne samAvI dIdhI. Aje ApaNe jainadharma tarIke oLakhIe chIe te dharma tIrthaMkara paramAtmA mahAvIrasvAmInA samayamAM 'nigaMTha' - 'nitha' tarIke prasiddha hato. nirgatha zabdano eka artha graMthivinAno eTale ke saMsAranA rADhepamAMthI jenI graMthi chUTI gaI che te' thAya che. bIjo artha dharmano upadeza karanAra thAya che. jaina paraMparAmAM je tIrthaMkaro thAya che ane jemaNe ugra tapa dvArA mana, vacana ane kAyA upara saMpUrNa saMyama keLavyo che temane 'arhata' kahIne oLakhavAmAM Ave che. A arhato kevalajJAna prApta karyA pachI tIrthaMkarapada prApta kare che. tIrthaMkara eTale tIrthane karanAra, sthApanAra. tIrthaMkarano eka Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI bIjo artha tIti ane parathI jenI madada vaDe saMsAra-sAgara tarI javAya che. A arthane anumodana patAM AcAryazrI AnaMdazaMkara bA. dhruva kahe che : ' tIrtha eTale ovAro, Aro, nadI koDa UtaravAnuM ThekANuM - pavitra sthAna, jyAM rahIne A saMsAra rUpI nadIne pAra UtarI zakAya che. jaina zAsana (zAstra) e saMsAra rUpI nadIne pAra karavAno - UtaravAno Aro che ane e bAMdhanArA tIrthakara kahevAya che."2 jaina paraMparAmAM judAM judAM kAlacakramAM aneka tIrthaMkaro thayA hovAnI mAnyatA che. cAlu kAlacakranA avasarpiNI kALamAM covIsa tIrthaMkaro thayA che, paraMtu e paikI prathama tIrthaMkara RSabhanAtha (AdinAtha), soLamA tIrthaMkara zAMtinAtha, bAvIsamA tIrthaMkara neminAtha, trevIsamA tIrthaMkara pArzvanAtha ane covIsamA tIrthaMkara mahAvIra svAmI - e pAMcanI upAsanA jaina paraMparAmAM vadhAre pracalita che. covIsa tIrthakaronI yakSiNIo zAsanadevIo tarIke paNa prasiddha che. jaina mUrtividhAnanA AcAradinakara' nAmanA graMthamAM jainadevIonA traNa prakAra batAvavAmAM AvelA che : (1) prAsAda devIo, (2) saMpradAya devIo ane (3) kuladevIo. tIrtho, dharmakSetro, pIThasthAno, prAsAdo ane bhUmimAMthI svayaMbhU nIkaLelI athavA sthApita karelI devIo prAsAdadevI tarIke oLakhAya upAsanA mATe jemanI maMtradIkSA ApelI che tevI aMbA, sarasvatI, tripurA, tArA ItyAdi saMpradAya devIo tarIke oLakhAya che. jainonA kuTuMbamAM-kuLamAM pratyekanI kuladevI hoya che, je gotradevI tarIke paNa oLakhAya che. AvI kuladevIo caMDI, kathvarI, bAgharAjI, sarIsatyakA, suzamanA ItyAdi mukhya che. A upakAMta jainataMtranI sAdhanA mATe kAlI, mahAkAlI. javAlAmukhI, kAmAkhyA. kapAlinI, bhadrakAlI, durgA, lalitA, maMgalA, sulakatA, tripurA, kurakullA, caMdAvatI ItyAdi mukhya che.zAsanAdevIo uparAMta jaina paraMparAmAM vidyAdevIo paNa mAnabharyuM sthAna dharAve che. A badhI devIo pratyeka vidyAnI adhiSThAtri devI tarIke pUjAya che. A vidyAdevIomAM rohINI, sarasvatI, prajJapti, vajazRMkhalA, mahAvajaMkuzA, apraticakrA, puraSadattA, kAlikA, mahAkAlikA, gaurI, gAMdhArI, javAlAmAtRkA, mAnavI, vairAyA, mAnasI, mahAmAnasI, ItyAdi mukhya che. A paikInI keTalIka vidyAdevIo yakSiNI-zAsanadevI tarIke paNa pratiSThA pAmelI che. jaina paraMparAmAM tIrthakaronI mAtAnI paNa AdarapUrvaka upAsanA karavAmAM Ave che, jemAM marudevI, vijayA, senAsiddhArthA, sumaMgalA, suzImA, pRthivI, lakSmaNA, zyAmA, naMdA, jayA, rAma, suyazA, suvratA, acirA, zrI, prabhAvatI, padmA, vipro, zIlA, vAmA ane trizalA mukhya che. jaina paraMparAmAM aneka devIonAM kalAtmaka zilpo pattharamAM, dhAtumAM ane kASThamAM kaMDArAyelAM jovA maLe che, je jaina maMdiromAM, dezanAM ane paradezanAM saMgrahAlayomAM paNa jovA maLe che. A badhI devIonuM varNana ahIM karavuM zakaya nathI, paraMtu te paikI sarasvatI, cakrezvarI, aMbikA ane padmAvatInI noMdhapAtra mUrtionuM varNana karIza. - sarasvatInI sauthI prAcIna pattharanI mUrti mathurA najIka kaMkAlI TIlAmAMthI prApta thaI che, je Aje lakhanaunA saMgrahAlayamAM surakSita che. A mUrtinA eka hAthamAM pothI ane bIjA hAthamAM varada mALA che. mUrtinI nIce saMskRtamAM abhilekha kotarelo che, je kuSANa-kAlano eTale ke IsvIsananI bIjI sadIno che. A lekhamAM jaNAvyA pramANe gova nAmanA eka vepArIe A devImUrtinI pratiSThA karI hatI. sarasvatInI ArasanI kalAtmaka mUrti briTiza saMgrahAlaya-laMDanamAM pradarzita karavAmAM AvelI che, jeno samaya Azare bAramo saiko manAya che. A mUrti pUrNa vikasita kamaLa para tribhaMga mudrAmAM UbhelI che. jenA jamaNA be hAtha khaMDita che ane DAbA be hAthamAM anukrame akSamAlA ane pothI jovA maLe che. devInA mastaka upara kareDa mugaTa tenA upara tIrthakara padmaprabhunI pratimA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA] 207 55) TelI kaMDAravAmAM AvI che. ahIM sarasvatInI eka bIjI suMdara caturbhuja mUrti che, jeno ullekha karavo ghaTe. A devInA be hAthamAM anukrame akSamAlA ane pothI jovA maLe che, to bIjA be hAthamAM vINA dhAraNa karelI jovA maLe che. mUrtinI nIcenA bhAgamAM devInuM vAhana haMsa kaMDAreluM che temaja saMskRtamAM eka lekha kotarelo che, je parathI teno samaya Azare agiyAramI sadIno gaNAvI zakAya.' cakrezvarI devI. te prathama tIrthakara RSabhadevanI yakSiNI che. cakrezvarInI mUrtio uttara bhArata, madhyapradeza, pa.baMgALa, rAjasthAna ane gujarAtamAMthI prApta thAya che. te prAyaH aSTabhujAvALI jovA maLe che. temAM be hAthamAM cakra ane bAkInA hAthamAM pAza, aMkuza, vaja, bANa ane dhanuSa jAvA maLe che. eka hAtha varada mudrAmAM hoya che. A mUrtinI nIce vAhana garuDa kaMDAravAmAM AveluM hoya che. gujarAtamAMthI cakezvarInI mUrtio cAra hAthavALI prApta thAya che, je paikI uparanA be hAthamAM cakra ane bAkInA be hAthamAM akSamALA ane zaMkha jovA maLe che. AvI mUrtio pATaNa, vaDanagara, giranAra ane AbumAM jovA maLe che. deza-videzanAM aneka saMgrahAlayomAM paNa tIrthakara AdinAthanI pratimA sAthe tenuM kalAtmaka Alekhana thayeluM jovA maLe che. noMdhapAtra bAbata e che ke | vaiSNavI ane jaina zAsanadevI cakezvarImAM ghaNuM sAmya che. bAvIsamA tIrthaMkara neminAthanI yakSiNI-zAsanadevI aMbikA je paNa khUba prasiddha che. aMbikAnI kalAtmaka pratimAo uttara pradeza, gujarAta, rAjasthAna, bihAra ane 5.baMgALamAMthI prApta thAya che. jaina paraMparAmAM aMbikAnI upAsanA svataMtra rIte paNa karavAmAM Ave che. teno varNa suvarNa samAna che. tenA cAra hAtha paikI eka hAthamAM AmraphaLano lumakho, bIjA hAthamAM pAza, trIjA hAthamAM aMkuza ane cothA hAthamAM putra jovA maLe che. temanI savArI siMha upara thayelI che. A zAsanadevInI hajAro mUrtio retiyA patthara, Arasa, dhAtu ane kASThamAMthI banAvelI jovA maLe che. muMbaInA prinsa opha velsa saMgrahAlayamAM kAMsAnI suMdara mUrti pradarzita karelI che. mathurAmAMthI prApta aMbikAnI manohara mUrti kalakattAnA rASTrIya saMgrahAlayamAM rakSita che. rAjasthAnamAM mAunTaAba-delavADA upara vimalavasahInA daherAsaramAM aMbikAnI sAta mUrtio ane lUNavasatInA daherAsaramAM be mUrtio jovA maLe che. pATaNa, vaDanagara, khaMbhAta vagere aneka jaina maMdiromAM aMbikAnAM ArasathI kaMDArelAM kalAtmaka zilpa jovA maLe che. saurASTramAM giranAra parvata upara to aMbAjInI svataMtra Tuka che, uparAMta tIrthakara neminAthanA jinAlayamAM aMbikAnI svataMtra mUrtio jovA maLe che. jainagraMthomAM jaNAvyA pramANe aneka AcAryo, upAdhyAyo ane sAdhuoe zAsanadevI aMbikAnI upAsanA karIne vAdIo upara vijaya prApta karyo che. jenA nAma sAthe A graMthanuM prakAzana joDAyeluM che te zAsanadevI padmAvatI jaina paraMparAmAM riddhi-siddhinI dAtA tarIke khUba ja lokapriya che. trevIsamA tIrthaMkara pArzvanAthanI e yakSiNI che. teno varNa lAla che ane tenuM vAhana kuphphaTa che. tenA cAra hAthamAM anukrame padha, pAza, aMkuza ane bijoruM jovA maLe che. zrI hemacaMdrAcAryanA trizaSThizalAkApuraSacarita ane zilparatnAkaramAM tenuM vAhana mukuTa sAthe sarpa paNa varNavavAmAM AveluM che. digambara saMpradAyamAM paNa padmAvatIdevInAM aneka svarUponuM varNana karavAmAM AvyuM che, jemAM tenA cAra, cha, ATha ane covIsa hAthanuM varNana kareluM che. A prakAranI mUrtio paikI caturbhuja mUrtinA cAra hAtha paikI be hAthamAM padha, trIjA hAthamAM aMkuza ane cothA hAthamAM mALA jovA maLe che. cha hAthavALI mUrtimAM anukrame pAza, padga, bhAlo, ardhacaMdra, gadA temaja daMDa dhAraNa karelAM jovA maLe che. ATha hAtha dharAvatI mUrtimAM A cha Ayudho uparAMta muzaLa ane varadamudrAnuM umeraNa karavAmAM AveluM che. covIsa hAtha dharAvatI padmAvatInI mUrtinA hAthamAM Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI anukrame zaMkha, cakra, khaDjha, ardhacaMdra, pA, nIlapA, dhanuSa, kuMta (bhAlo), pAza, kuza (darbha), ghaMTA, bANa, daMDa, DhAla, trizULa, kuThAra, vaja, mALA, bijoru (phaLa), gadA, patra, pallava vagere mUkavAmAM AvelAM che. padmAvatInI mUrtio uttara bhArata, bihAra, pa.baMgALa, madhyapradeza, gujarAta ane rAjasthAnamAMthI prApta thAya che. A maMrtio retI, patthara, Arasa, dhAtu ane kASThamAMthI kaMDArelI jovA maLe che. nAlaMdAmAMthI prApta thayelI padmAvatInI mUrtinuM citra ahIM AgaLanA bhAge ApelA citromAM pragaTa karavAmAM AvyuM che. A uparAMta rASTrIya saMgrahAlaya-dillImAM mUkavAmAM AvelI tIrthaMkara pAzrvanAthanI dhAtu pratimAmAM paNa padmAvatInuM suMdara Alekhana thayeluM jovA maLe che. padmAvatInI mUrtio bhAratanA saMgrahAlayo uparAMta paradezanA saMgrahAlayomAM- khAsa karIne laMDananA briTiza saMgrahAlaya ane vikaToriyA enDa AlbarTa myujhiyamamAM, phrAnsanA-perisanA myujhigame saMgrahAlayamAM ane balinanA myujhiyamamAM pradarzita karavAmAM AvI che. uparanI vigato parathI kahI zakAya ke zakita-upAsanAe jainadharma, sAhitya ane kalAne samRddha karavAmAM noMdhapAtra pradAna karyuM che. pAdaTIpa :- (1) Shah, U.P. : Studies in Jain Art, P. 40-41. (2 dhava-AnaMdazaMkara bA. : dharmavarNana, pR.121- 122. (3) Smith Vincent : The Jaina Stupa and other antiquities of Mathura, P. 56-57. () Rupam, January, 1924 P. 1-2. hA .. zrI padmAvatIjI jAkhorA - ji. gAMdhInagara tasvIrakAra DaoN. eca. Ara. gaudAnI Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA vibhAga - ra zrI padmAvatI mAhAtmya * mukitadAtA ane zakitasvarUpA zrI padmAvatI : sahunuM sarvAMgI rIte kalyANa karanArAM bhagavatI zrI padmAvatIjI zakitasvarUpA mahAmaiyA zrI padmAvatI ane tenA maMtro mA padmAvatInAM darzane divya locaniyAM sakala siddhidAtrI mAtA padmAvatIjI 7 dasa mahAvidyAo ane zrI zrIpadmAvatIjI devIsAdhanAmAM sarvottama sAdhanA padmAvatI devInI sarva-zaktizALI devI padmAvatI zakitaupAsanA-kaivalyayAtrAmAM aciMtya-ciMtAmaNi padmAvatIdevI cidAnaMda citsvarUpa citi - kaivalyadAyinI zrI padmAvatIjI e ja zrI kuMDalinI zakita sarvArtha siddhidAyinI bhagavatI padmAvatIjInI upAsanA ane upAsako * maMtra-yaMtra-taMtranI dRSTie bhagavatI padmAvatI : taMtrAgama tathA jainadharmamAM bhagavatI padmAvatI maMtra, yaMtra ane taMtranI dRSTimAM bhakatarAja dharaNendra ane padmAvatIdevI 7 zrI padmAvatI : prabhAvaka maMtra-yaMtra 209 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI ja zrI padmAvatIdevI viSayaka sAhitya paricaya : 0 zrI padmAvatIdevI viSayaka stotra... stuti... chaMda... Adino maMgala paricaya 0 mA padmAvatI svaracita stotrapAThano mahimA-prabhAva * zrI padmAvatIdevInAM stotrayukata 108 nAmo * zrI pArzvanAtha-paMcakam ane zrI padmAvatI-vaMdanA 0 zrI padmAvatIdevInAM kavaca, chaMda, duhA ane stuti-kAvyo * zrI padmAvatIjInI AratI ane stuti * zrI padmAvatI sahastranAma maMtrAvali ja zrI padmAvatImAtA - vividha daSTikoNathI ? 0 samanvita dharmacetanAnAM udAtta uddagamasamAM mAtA padmAvatI * zrI padmAvatI devI - saMdarbhagata adhyayana 0 zrI padmAvatI devInAM vividha svarUpo 0 vividha sthaLomAM ane vividha graMthomAM devI padmAvatIjI ja bhagavAna pArzvanAtha ane zAsanadevI saMkaTaharaNI zrI padmAvatIjI 0 bhagavAna pArzvanAtha ane adhiSThAyaka deva-devIo 0 zAsanadevI zrI padmAvatI : eka saMkSipta sarvekSaNa * zAsananI rakhavAlI, devI ! zAsananI rakhavAlI 0 sahu saMghanA saMkaTa cUratI je saMgha caturvidha rakSatI * zrI RSimaMDalapUjana, zrI siddhacakrapUjana tathA zrI pArzva-padmAvatIpUjananAM rahasyo * PADMAVATI : IMAGES and ICONOGRAPHY 0 zrI padmAvatI devI - eka sattvazIla adhyayana 0 zrI zrI padmAvatIjI : maMgala mahimA * yakSa ane nAgonA saMdarbhamAM zAsanadevI padmAvatI Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 211 sahunuM sarvAgI rIte kalyANa karanAro bhagavatI zrI padmAvatIjI pU.A.zrI vijayayazodevasUrIzvarajI mahArAja jaina samAjamAM sAhitya-kalA-ratna' evA gauravavaMtA vizeSaNa ane 'yazovijayajI evA hulAmaNA nAmathI oLakhAtA pUjya AcArya zrI vijayayazodevasUrijI mahArAja sAhitya, kalA ane saMzodhananA kSetre avala khyAti dharAve che. teozrIe vividha viSayanA ghaNA granthonuM saMpAdana karyuM che. jaina samAjanA zraddheya puruSa che. kalikAla kalpadruma bhagavAna zrI pAzrvanAthanA bhakata tathA bhagavatI zrI padmAvatIjInA acchA upAsaka paNa che. zilpa, sthApatya, mUrtikalA, citrakalA, ma7-yansa kalA, AkRtionI vizeSatA- navInatA mATe pUjyazrI pAse khUba UMDI, mArmika ane vyApaka sUjha-samaja che. teozrI pAse samayano abhAva hovA chatAM teozrIe thoDA samaya pahelAM padmAvatIjI aMge eka lekha lakhelo, jemAM padmAvatIjI kayAM rahe ? konA rakSaka ? kayuM zarIra ane kahyuM jJAna dharAve che? ItyAdi praznonI chaNAvaTa karI hatI. sudhArA - vadhArA sAthe te lekha ane te uparAMta khAsa jANavA jevI mUrtizilpa racanAnA ItihAsamAM banelI keTalIka romaharSa, romAMcaka ane gauravAspada vigato umerIne amane Apyo che te ahIM pragaTa karyo che. muMbaI-vAlakezvaranA zrI AdIzvarajInA daherAsare bhagavatIjInI bhArataprasiddha benamUna ane ajoDa mUrtinuM Ayojana karanAra ane pUjya gurudevo sAthe rahIne mUrtinI sthApanA karAvanArA pUjyazrI ja che ! eTaluM ja nahIM jainasaMghamAM chellAM 25 varasamAM sarvatra padmAvatIjInuM je bhAre mojuM pharI vaLyuM che temAM pradhAna kAraNa pUjyazrI ja che ! jinazAsanamAM zAstrokata rIte deva-devIonI sAdhanA-ArAdhanA paNa che ja ane tene dharmAcAryo paNa ja5, sAdhanA ane anuSThAna dvArA upayogamAM le che. pratikramaNamAM devavaMdana vagerenI kriyAomAM paNa deva-devIonI stuti-prArthanA kare che. emAM ahIMyA vartamAnamAM vadhu prabhAva batAvI rahelAM bhagavatI zrI padmAvatIjIno saMkSipta paricaya padmAvatIjInA parama upAsaka ane parama kRpApAtra pUjyazrI ahIM karAve che. bhagavatIjInAM aneka rahasyono bhaMDAra A sUrideva pAse hovAnuM kahevAya che. -saMpAdaka, jainasaMghamAM bhagavatI zrI padmAvatIjInI niyukita kayAre thaI ? AjathI 286ra varSo upara janmelA ane kalikAlamAM kalpavRkSa jevA sAhajika rIte ja lokapriya, Adeya nAmakarmavALA trevIsamA tIrthaMkara bhagavAna zrI pArzvanAtha prabhune yogya samaye kevalajJAna eTale Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI trikAlajJAna utpanna thayuM. devaracita pravacanagRha- samavasaraNamAM dezanA ApI. te pachI tarata ja potAnA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha zrIsaMghanI sthApanA karI. te pachI e prasaMge zrI pArzvanAtha bhagavAnanA zAsananA tathA teozrInA saMghanA yogakSema mATe eTale ke prajAnA bAhyaAtyaMtara, dhArmika, AdhyAtmika uparAMta bhautika utkarSamAM sahAyaka bane e mATe samagra sabhA vacce jAhera rIte koIpaNa eka deva ane eka devInI niyukita thAya che. A vyavasthA purAtanakALathI* cAlI Ave che. tene anusarIne potAnA (zrI pArzvanAthajInA) zAsananA adhiSThAyaka-saMrakSaka yakSa tarIke (puruSa) pArzva ane yakSiNI tarIke padmAvatIdevInI niyukita karI hatI. lokottara zAsanamAM paNa deva-devInI sahAyanI agatya anivAryapaNe svIkAravAmAM AvI che. A rIte padmAvatIjInI saMrakSaka tarIkenI sthApanAnI vAta jaNAvI. deva-devIo kayAM vase che te joIe ? anya koIpaNa dharmanA graMthamAM devalokanI sRSTi ane temAM vasatA deva-devIonA vasavATa aMgenuM varNana sAmAnya kakSAnuM, avyavasthita, chUTuM chavAyuM ane bahu ja thoDuM maLe che. jyAre sarvajJakathita jainagraMthomAM tenuM varNana vyavasthita, vizALa pramANamAM ane vyApaka svarUpe maLe che. e eka saha mATe AnaMda ane saMtoSanI bAbata che. prathama vasavATa aMge joIe ? deva-devIono vasavATa be jagyAe che : AkAzamAM ane svargamAM. ApaNe je dharatI upara rahIe chIe te dharatInI nIce hajAro gAu-mAIlo nIce pAtAlamAM virATa dharatI upara asaMkhya devabhavano che. Ama to deva-devIo eka prakAranA saMsArI ja jIvo che. paraMtu manuSyajAtinA zarIranI daSTie divya-bhavya hoya che. vaLI jeo temanI upAsanA kare che tyAre upAsanAthI AkarSAIne deva-devIo upAsakone aneka rIte sahAya kare che. A deva-devIo paNa be prakAre hoya che. eka samyagadaSTi ane bIjA mithyAdaSTi. sAmAnya rIte sAdhaka samyakdaSTivALo hoya to tene samyakdaSTi deva-devIo ane sAdhaka mithyAtvI hoya to mithyAdaSTi deva-devIo sahAya kare che. A deva-devIo hajAro-lAkho varasanA AyuSyavALA hoya che ane saMpatti, buddhi, riddhi, siddhinI bAbatamAM teo saMsAramAM sarvazreSTha hovAthI "deva" tarIke oLakhAtI evI svarUpa vyakitaonI bhakita-upAsanA jema AtmakalyANane, ISTakAryane ane manorathone pUrNa kare che. te rIte A saMsArI devonI upAsanA paNa viziSTa zakitanA kAraNe jIvonI potapotAnI jevI sAdhanA, jevI punyAI tene anulakSIne yathAzakita bAhya-AtyaMtara banne prakAre ISTasiddhi karI ApavAmAM sahAyaka bane che. A deva-devIonA zarIra mATe eka viziSTa bAbata e che ke teonA zarIro ApaNA jevA nathI hotAM paNa ApaNAthI taddana bhinna prakAre hoya che. alabatta dekhAvamAM ApaNAM jevA chatAM bhinna-vaikriya prakAranA pudgala paramANuonAM banelAM hoya che. saMsArI jIvo pAMca prakAranA zarIro dharAve che : aMtima kakSAnuM jJAna dharAvanAra trikALajJAnI bhagavAna zrI mahAvIre jJAnacakSuthI drazya-adrazya evA A virATa vizvane jotAM caitanya-acaitanya svarUpa je sRSTi joI, e samagra sRSTimAM jIvo pAMca prakAranA zarIromAM vaheMcAyelA joyA. e pAMca zarIranA nAmo anukrame (1) dArika, (2) vaikriya, (3) AhAraka, (4) taijasa ane (5) kArpaNa che. manuSyo, pazupaMkhI, sUkSma jIvajaMtu vagere tiryaMcone audArika zarIra hoya che. virATa vizvamAM adrazyarUpe khIcokhIca rahelAM audArika nAmanA * asaMkhya varasothI Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 213 paramANuothI te zarIro banelAM hoya che. deva ane devIone vaikriya zarIra hoya che. audArikathI bhinna virATa vizvamAM vaikriya prakAranA pugala paramANuothI te zarIro taiyAra thAya che. bAkInAM traNeya zarIro paNa te te zarIra banavAne yogya evA vizvamAM vartatA pudgalothI bane che. vaikriya zarIra zuM che te ane teno prabhAva : audArika zarIro nyUnAvikapaNe sAta dhAtuo- padArtho eTale ke rasa, lohI, mAMsa, meda, hADakAM, majjA ane vIryathI banelAM hoya che. jyAre devonA zarIramAM sAta dhAtumAMthI ekeya dhAtu hotI nathI. lohI, mAMsa, hADakAM vagere koI padArtho hotA nathI. chatAM vaikriya vargaNAnAM pudagalo zarIranA te te sthAnamAM yogya rIte goThavAI jAya che. te jovAmAM AkRtithI mAnava jevA hovA chatAM manuSyanA zarIrathI asAdhAraNa majabUta, tejasvI, prakAzamAna ane ati suMdara hoya che. vaikriya zarIranI vAta vAcakone navAI lAge tevI che paNa te hakIkata che. A devanuM darzana azakaya ke durlabha hovAthI ApaNane enuM rUpa ke emanI kAyAnuM darzana thaI zakatuM nathI. chatAMya e mATe eka mArga ughADo che. maMtrasAdhanAnI siddhithI manuSya AkarSaNa karI zake to tene devadarzana sulabha bane che, athavA mAnavajAtane vagara sAdhanAe, vagara prayatna, roje roja devonA bhavya ane anokhA zarIranA darzana karavA hoya to tIrthakaro A dharatI upara vicaratA hoya tyAre janma levo joIe, kemake tIrthakaronI paricaryAmAM haMmezA seMkaDo deva-devIo rahe che, jethI lokone pratyakSa jovA maLe che. bAkInAM traNa zarIranI hakIkata A lekhamAM ApavI jarUrI nathI. AvA vaikriya zarIradhArI devone devalokamAM janma thatAMnI sAthe ja bhUta, bhaviSya ane vartamAnanA bhAvone maryAditapaNe jaNAvavAvALuM "avadhijJAna"thI oLakhAtuM jJAna pedA thAya che; ane te jJAnathI bhagavAna pratyenI bhakatonI samarpaNabhAvanI bhakita joIne teonA ISTakAryanI siddhi, saphaLatA ane manokAmanAnI pUrti vagere kAryomAM yathAzakita sahAyaka bane che. e ja rIte khuda e deva-devInuM nAma, smaraNa, pUjA, upAsanA karavAmAM Ave to paNa teo prasanna thaIne manokAmanAo pUrNa karavAmAM sahAyaka bane che. sAdhanA jyAre Toce pahoMce che tyAre ISTakAryamAM dhArelI saphaLatA ane siddhi meLavI zake che. deva ane devIo akalpanIya, adabhuta ane Azcaryajanaka camatkAro sarjI zake che. teo mAnavajAta karatAM hajAragaNA sukhI, buddhivaMta, prakAzamaya zarIravALA, rUparUpanA aMbAra samA, sadA nirogI, ghaNAM ghaNAM divasone aMte phakata eka ja vAra zvAsa levAvALA hoya che. sugaMdhI svAsavALA A deva-devIo lAkho-karoDo varSanA AyuSyavALA ane haMmezA mAtra eka yuvAvasthAvALA ja ane ghaNAM ghaNAM divaso ke varSo bAda eka ja vAra manathI AhAra grahaNa karanArA che. bhagavatI padmAvatI devI, teno paricaya vagere : upara deva-devIonuM je varNana karyuM tene anurUpa ja pAtAlamAM vasatA ApaNAM A padmAvatI devI che. A deva-devIo mAtra bhautika sukhamAM ja sahAyaka nathI banatAM paraMtu dharmaprApti, mukitanI prApti ane karmakSayamAM paNa kAraNa bane che. e vAtano ullekha mAtAjInA stotramAM karyo che. A uparAMta zAstra ane kalAnI daSTie paNa nAnI-moTI ghaNI badhI vizeSatAo che. jema ke vAhana mAtra sarpanuM ja nahIM paNa kukuTa sarpa eTale kUkaDAnA moDhAvALo evo sarpa je uDI zakato hato. prAcIna kALamAM khAsa karIne dakSiNa bhAratamAM AvA sarpo thatA hatA. Aje A jAta nAza pAmI che. mukhyatve kUkaDAnA mukhavALA sarpanuM vAhana hovA chatAM AvA sarpavALI mUrti mane kayAMya jovA na maLI, eTale thayuM ke mAre A asalI vAhanane paNa prasiddhi ApavI, eTale A moTuM banAvyuM ane sarpa kalAtmaka gUMcaLAvALo suMdara banAvarAvyo. yogamArganA tArkiko sarpavAhanane Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 ] "kuMDalinI" saMjJaka sUcave che. kuMDalinI e padmAvatIdevInuM ja bIjuM nAma che ema abhyAsIo mAne che. sAdo sarpa paNa batAvI zakAya che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI dezamAM tIrthaMkaromAM vadhu maMdiro, mUrtio pArzvanAthajInI ane devIomAM sauthI vadhu mUrtio padmAvatIjInI : padmAvatI devInAM Asana, vAhana ane Ayudho vagere bAbatomAM mata-matAMtaro che. kAyA ane vastro mATe pILo ane lAla be raMgo jaNAvyA che. zvetAMbaromAM cAra hAthavALI mUrti prasiddha che ane digambaromAM cAra uparAMta vIza hAthavALI mUrtio banelI che. vIza hAthavALuM devI stotra paNa maLe che. dezamAM bhagavAna zrI pArzvanAthanAM maMdiro sauthI vadhu eTale padmAvatIjInI mUrtio paNa vadhu. pAlItANAnA girirAja upara nava TUMka ane dAdAnI TUMkamAM ekathI vadhu mUrtio padmAvatIjInI che. pahADanI bhUmi pavitra ane zuddha hoya che, ane tyAM zakitaono vAsa vadhu hoya che. temaja tyAM karelI sAdhanA zIghra phaLe che. mAtAjIno pratyakSa sAkSAtkAra AvA sthaLe zakaya bane che, mATe tyAM varSo pahelA yatio dvArA chAlAkuMDa pAse mAtAjInuM maMdira banyuM che. deva-devIonAM 108 nAmanAM stotro Ave che, paNa 1008 nAmanAM stotro bahu ja ochAM racAyAM che ema chatAM mA padmAvatIjInA jIvatA jAgatA prabhAvane kAraNe bhagavatI zrI padmAvatIjInAM 1008 nAmanuM stotra paNa racAyuM che. A stotramAM ghaNAM ghaNAM vizeSaNa samajavA jevAM che. temAM zakitaone jaina-ajaina stotromAM muktimuktiprA tarIke paNa varNavI che. eTale te bhautika-AghyAtmika sukha ApI mukitamArganI sahAyaka, karmakSaya karAvanArI jaNAvIne bAhya-AtyaMtara banne rIte sahAyaka thanAra tarIke jaNAvI che. 19-20nA saikAmAM yatio* (gorajI) jyAre mogalo- pezavAonI aMdara aMdaranI laDAIo ane nAnAM-moTAM yuddho khUba cAlatAM hatAM te vakhate jainazAsana ane potAnI rakSA mATe cAra-pAMca jAtanA deva-devInI saphaLa sAdhanAo karatA hatA, ane deva-devIono sAkSAtkAra paNa karatA hatA. temaja siddha thayelI sAdhanA dvArA camatkAro batAvI virodhI IslAmI rAjAo, adhikArIo tathA hindu rAjAo, adhikArIo ane virodhIvyakitao vagerene vaza karatA hatA. ene lIdhe yatio jaina maMdironI bhAre rakSA karI zakayA hatA. emanI sAdhanAmAM evuM samajAyuM che ke bhagavatI zrI padmAvatIjInI sAdhanA pradhAnapaNe hatI. enA purAvAmAM pAlItANA, muMbaI, pUnA ane bIjAM keTalAMka sthaLomAM, upAzrayomAM, maMdiromAM Aje vidyamAna padmAvatIjInI ArasanI mUrtio sAkSI pUre che. devIomAM sahuthI vadhu upAsanA padmAvatIjInI jovA maLe che H A kALamAM sAdhakone padmAvatIjInA zIghraphaLA tarIke saphaLa anubhavo thatAM hovAthI caturvidhasaMghanI aMdara emanI upAsanAnuM pramANa vartamAnamAM khUba vadhyuM che. emanI nAmaupAsanA, emanuM darzana, vaMdana, pUjana vagere dvArA upAsanA karanArane ISTanI siddhi, saphaLatA ane sukha-zAMti jarUra prApta thAya che. A seMkaDo sAdhu-saMto ane bhakatonA anubhavanI vAta che eTale mAtAjInI sAdhanA vyakita, samAja yAvat rASTranA hitamAM che. pUjAo racanAra pU. paM. zrI vIravijayajI ane mA bhagavatIjI : jainasaMghamAM daherAsaromAM pU.paMDita zrI vIravijayajI kRta aSTaprakArI pUjA jo2zorathI bhaNAvavAmAM Ave che. A pUjA bhikatabhAva ane kAvyaracanAnI dRSTie zreSTha koTinI thAya e mATe pU.paM.zrI vIravijayajI mahArAje bhagavatI zrI padmAvatIjInI sAdhanA khAsa karI hatI ane emanI kRpAthI ja zreSTha racanA karI zakayA. te vAtano temane cosaThaprakArI pUjA pachInA Apela kaLaza * pUrNa sAdhupaNuM pALI na zakavAnA kAraNe jeo zithilAcArI bane che teo jati-gorajI kahevAya. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] kAvyamAM ullekha karyo che. pAlItANA jaina sAhityamaMdiramAM sarjAyelo abhUtapUrva camatkAra : pAlItANA jaina sAhityamaMdiramAM vi. saM. 2048mAM phAgaNa suda bArase dharmavihAranA cokamAM birAjamAna zrI padmAvatIjI jemanI pratiSThA thaye mAtra pAMceka varSa ja thayAM che te bhagavatIjIe rAtanA nava vAge seMkaDo nahi paNa hajAro yAtriko daherAsaramAM bhavya AMgInA darzanArthe AvI rahyA hatA tyAre mAtAjIe ekAeka 'AMkha baMdha-udhADa' karavAno prAraMbha karyo, je camatkAra lagabhaga rAtanA 115 sudhI eTale ke rAA kalAka sudhI cAlyo hato. ochAmAM ochA dazeka hajAra mANaso potAnI narI AMkhe A camatkAra joIne bhAre AnaMdamAM AvI gayA hatA. prajAno-yAtrikono khuzIpAno koI pAra na hato. A camatkAra sAhityamaMdiramAM karavAnuM kAraNa mArI upasthiti ja hatI. koIpaNa camatkAra prAyaH aDadhA kalAkathI vadhu bhAgyeja cAle che paNa ahIM aDhI-aDhI kalAka sudhI A camatkAra cAlyo emAM keTalAMka kAraNo hatAM. Avo camatkAra jainasaMdhamAM amArI samajaNa mujaba kayAreya paNa thayo hoya tevuM jANavA maLyuM nathI. jainetaranA maMdiromAM paNa koI devIe Avo camatkAra sarjyo hoya tevuM paNa jANyuM nathI. A eka abhUtapUrva ane ajoDa ghaTanA hatI. 6 215 Avo aNadhAryo jabarajasta camatkAra ekAeka sarjI sahune AzcaryanA sAgaramAM DubADanAra mAtAjInA camatkAranA vArSika dine mAtAjI pratye bhakitabhAva dAkhavI pUjana Adi karavuM joie. jethI savAre 10thI 12 vAgyA sudhI saMkSipta pUjana, guNagAna, gIto ane bhakitano pogrAma rAkho hato. bIjIvAra bIjA ja varSe pAcho batAvelo camatkAra : kAraNa game te haze paNa bIjA varSe eTale saM.2049mAM phAgaNa sudi bArasanA divase rAtanA pharI pAcho 10thI 12aa sudhI AMkha baMdha-ughADano camatkAra sarjyo. jANIne stabdha banI gayo. mAtAjI ATalI badhI kRpAvarSA zA mATe karI rahyA che ane tenI pAchaLanA saMketo zuM che te vicAratAM evuM samajAyuM che ke, mA prajAne kahevA mAge che, cetavavA mAge che ke A kALamAM vyakitamAM, samaSTimAM aneka takalIpho, kaSTo, ciMtAo, vyathAo ane prazno eTalA badhA upasthita thai gayA che ke jethI mANasa trAhimAm pokAre che. tevI paristhitimAM bhagavAna zrI pArzvanAthanI thoDI sAdhanA-upAsanA, sAthe sAthe mAro jApa vage2e karazo to tamArA puNya pramANe tamane yathAzakita sahAyaka banIza. muMbaI-vAlakezvara padmAvatIjInuM pradhAna sthAna : vi. saM. 2007mAM muMbaI-vAlakezvaramAM mAtAjInI alaukika mUrtinI pratiSThA thayA bAda hajAro loko eTalA badhA prabhAvita thaI gayA ke teo hajAro lokonuM zraddhAnuM sthAna banI gayA. A mUrti mArA hastaka taiyAra thaI ane pUjya gurudevo saha amoe pratiSThA karAvI. vAlakezvaramAM birAjamAna thayA pachI muMbaImAM keTalAMka AkarSaka prabhAvazALI nimitto UbhAM thayAM, enA kAraNe mAtAjInA upAsaka aneka sAdhuo, sAdhvIjIo ane bhakatone mAtAjInA aneka anubhavo thatA rahyA che, jenA kAraNe 25 varSanI aMdara jayapuranA mUrti ghaDanArA kalAkAroe ApelI mAhitI mujaba AkhA dezamAM nAnI-moTI thaIne hajAreka mUrtio padmAvatIjInI birAjamAna thaI gaI che. A ArasanI mUrtio pAMca IMcathI laIne 61 IMca sudhInI banelI che ane 41 tathA 51 IMcanI moTI mUrtio lagabhaga be DajhanathI vadhAre birAjamAna thaI che. pRthvI pANIno saMgama thAya tyAM birAjamAna thavAnI mA 1. vAlakezvaramAM malabAra hIla e jabarajasta pRthvItattva ane joDAjoDa samudra e apAra jalatattva ane baMnenA saMgama sthAne thayelI zakitanI sthApanA khUba prabhAvita bane che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 ] bhagavatIjInI IcchA hatI, te sthaLa vAlakezvaramAM maLI gayuM. mUrtino AkAra paNa temane managamato hato te rIte karAvyo che, jethI mA bhagavatIjI khUba rAjIpo anubhave che. [ zrI pArzvanAopasarga-hAriNI chellAM 25 varSamAM vAlakezvara TAIpanI mUrtio A dezanI cAre dizAmAM lagabhaga besI gaI. jemAM madrAsa, kalakattA, rAjasthAna, saurASTra, madhyapradeza vagere pradezo gaNAvI zakAya. dezanA prAMtonI dRSTie joIe to dilhI, paMjAba, baMgAla, mahArASTra, gujarAta, rAjasthAna, karNATaka, AMdhra, bihAra, madhyapradeza vagere gaNAvI zakAya. (orissAnI khabara nathI.) paradezamAM najara nAMkhIe to amerikAmAM siddhAcalamAM, yuropamAM, laMDananA lesTaramAM tathA sAMbhaLavA pramANe AphrikA ane jApAnamAM paNa haze. mA bhagavatIjI sAthenA mArA aMgata anubhavo, paracAo, keTalIka rahasyamaya bAbato temaja bIjAnA sAMbhaLelA saMkhyAbaMdha saphaLa anubhavo eTalA badhA vizALa saMkhyAmAM che ke jenI noMdha levAno ke prasiddhi ApavAno Aje mane samaya nathI, paraMtu zakaya haze to bhAvimAM mAtAjInI svataMtra pustikA taiyAra karavA bhAvanA che, paNa have samayano abhAva, zArIrika pratikULatA keTalo sAtha Apaze te jJAnI jANe ! mahArASTramAM muMbaI-vAlakezvara jainazAsananI 2khevALI mAtAjInuM dhAma sArUM banyuM che, tema gujarAtamAM haju dhAma UbhuM thaI zakayuM nathI. vAlakezvaranA padmAvatIjInI sTAilanI mUrtimAM baMne cheDe thoDo sudhArAvadhAro karIne pUnA pAse lonAvAlAmAM valavana gAmamAM zrI padmAvatIjInuM navuM zilpa kaMDAravAmAM AvyuM che. jainasaMghamAM mAtAjInA varasI rahelA prabhAvanA kAraNe aneka sthaLe padmAvatIjInI mUrti birAjamAna thai ane thatI rahI che. daherAsaramAM mUlanAyaka bhagavAna game te hoya paNa saMghane ema thAya ke padmAvatI mA joie-joie ja. 1. jANItA jainadharmanA anokhA prabhAvaka, vidvAna pravakatA, mArA dharmasnehI AcAryazrI suzIlakumArajIne amerikAmAM jainadharmanA pracAra mATe pAyo nAMkhavo hato. e mATe mAro abhiprAya ane vicAro jANavA teo mane pAlItANA be-traNa vakhata maLI gayela. jainadharmanA pracAra kendra mATe siddhAcalam jevuM sthAna UbhuM karavuM hatuM. tyAre meM emane eka salAha bhAra daIne ApI hatI ke Apa lokone jainadharmI banAvazo kharA paNa te pachI e lokone Atmika-AdhyAtmika saMtoSa mATe zuM karazo ? tyAre temane kahyuM ke Apa sUcavo. tyAre meM kIdhuM ke Ape jinamaMdira UbhuM karavuM ja paDaze. taiyAra thayelA ApanA bhakato-ziSyone khIle bAMdhavA haze to derAsara vinA nahIM cAle. hajAro lokone AkarSavA mATe paNa te karavuM paDaze. mArI vAta temanA manamAM vasI gaI ane temane kahyuM ke bIjI vakhata AvIza tyAre vizeSa vAta karIza. bIjI vAra AvyA tyAre jinamaMdira bAMdhavAnA nirNayanI vAta karI ane e mATe mAro sahakAra paNa mAMgyo. te vakhate meM kahyuM ke bhAvinI mahAna yojanA pAra paDe e mATe Apa bhagavAna zrI pArzvanAthajI tathA zrI padmAvatIjInI mUrti tyAM padharAvajo. e vAta temane tarata ja gamI gaI. e vakhate mArI pAse navIna zailImAM karAvelA bhagavAna zrI pArzvanAtha tathA mArI pasaMdagInA banAvelA padmAvatIjInI dhAtunI mUrti hatI te AcAryazrI laI gayA ane siddhAcalamAM prAraMbhamAM nAnuM maMdira baMdhAvyuM tyAM birAjamAna karyA. tyArapachI siddhAcalanA sarjana kArya vageremAM ghaNI anukULatA thavA lAgI. 2. ahIM eka aMgata vAtano bahu ja TUMko nirdeza karuM ke maMtra, taMtra ane zaktinAM (devIonAM) keTalAMka tejasvI rahasyo-prabhAvo jAhera mATe gopanIya hoya che, je pragaTa karavAnAM hotA nathI kemake sAdhaka ane zita vacce rahelA dezakAlAnulakSI keTalAMka niyaMtraNo sAdhakanA ane sahunA hitamAM svIkAravA ja paDe che. te rIte prabhAva pradarzana mATe paNa keTalAka Adezono amala karavo anivArya hoya che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 217 jainasaMghamAM (prAya:) pahelIvAra lakSmIjInI thaelI sthApanA ane tenA anukaraNanI cAlelI hAramALA : " A prasaMge eka viziSTa vAtano ullekha jaNAvuM to anucita nahIM lAge. te e ke vAlakezvaramAM padmAvatIjInI sAthe sAthe anivArya saMyogonA lIdhe temanI baMne bAjue sarasvatIjI ane lakSmIjInI sthApanA karavAmAM AvI che. jainasaMghamAM jainamaMdiromAM sarasvatInI sthApanA karavAnI thoDI prathA to jovA maLe che paraMtu jainasaMghamAM 2500 varSanA itihAsamAM lakSmIjInI sthApanA Aja sudhI koIe karI hoya tevuM jANyuM nathI. anivArya saMyogomAM mArA dvArA jainazAstra saMmata mahAlakSmIjInI sthApanA pahelIjavAra thavA pAmI, pUjya gurudevanI nizrAmAM vAlakezvaramAM sthApanA thayA bAda mArA dvArA koipaNa thayelI zilpa-sthApanA vagere pratye lokone mana evI joradAra ane UMDI zraddhA ke tenuM anukaraNa karyA vinA rahe nahi, tethI muMbaInA bIjA maMdiromAM ane gujarAtamAM ghaNe sthaLe A traNe mUrtionI sthApanA thavA pAmI che. zAsanadevanI mArA upara eTalI badhI kRpA ane jainasaMghanI mArA pratye koNa jANe eka evI sacoTa zraddhA ane zubhabhAvanA pravarte che ke mArA hastaka je kaMi pApANazilpo, dhAtuzilpo ke citro vagere je kaMi sAmagrI taiyAra thAya e saMpUrNa zAstrokata, jarUrI ane amala karavA lAyaka ja hoya tethI tenuM anukaraNa anya phirakAnA sAdhuoe, saMghoe. vyakitagata rIte aneka vyakitaoe vizALa pramANamAM karyuM. dezamAM je hajAro mUrtio mAtAjInI birAjamAna thai gai te badhIe prAya:) vAlakezvara TAipanI ja birAjamAna thai. je rUpa mAtAjIne managamatuM hoya, te ja jAtanI mUrti banAvarAvI hoya eTale te kone na game ? A eka asAdhAraNa kahI zakAya tevI Azcaryajanaka bAbata che. vAcakonA prazno pAlItANA-sAhityamaMdiramAM camatkAra thayA pachI rUbarU ane patro dvArA ghaNA prazno pUchatA rahyA che, emAM -- keTalAke padmAvatIjI mAtAno paricaya mAMgyo. * deva to animeSa nayanavALAM hoya che to pachI AMkhanuM halanacalana kema saMbhavI zake ? * mAtAjInA pUjano khUba bhaNAvAya che to pUjanano vidhi ke prathA navI che ke jUnI ? * Aje mAtAjInA hajAro upAsakomAM padastha munirAjo tathA seMkaDo sAdhu-sAdhvIjIo paNa che chatAM Avo ajoDa camatkAra mAtra ApanI pAse ja mAe kema batAvyo ? ane varasonA itihAsamAM na banyo hoya tevo camatkAra aDhI aDhI kalAka sudhI cAlyo to tenAM kAraNo jaNAvI zakazo kharA ? * keTalAka AcAryo, munirAjo mAtAjInA pUjana sAme virodhabhAva rAkhe che to tenuM zuM kAraNa ? ahIM uparanI bIjI-trIjI be ja bAbatano khulAso karuM ke devonAM zarIra be prakAranAM hoya che. (1) bhavadhAraNIya vaikriyazarIra eTale mUlazarIra ane (2) vaikriya. je bhavadhAraNIyamAMthI bIjuM banAve te uttaravaikriyathI oLakhAya che. animeSanetrano niyama bhavadhAraNIya zarIra mATe che, uttaravaikriya zarIra mATe nahIM, eTale maTakAnA camatkArane kazo bAdha nathI. pUjananA virodhanI bAbatamAM kazuM ja tathya nathI. ulaTuM virodha karIne potAnuM ajJAna chatuM kare che. padmAvatIjInuM pUjana seMkaDo varasa pahelAM bhaNAvAtuM hatuM. aneka kAraNovaza vacce vacce pUjana bhaNAvavAno yoga na bane tyAre e pravRtti jovA na maLe, paraMtu enA pUjananI hastalikhita pratio aneka jJAnabhaMDAromAM vidyamAna hoI pAchI e Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 ] prathA cAlu thai jAya. A kALamAM paNa 30 varasa pahelAM A pUjana bhaNAvAtuM na hatuM. saMsAramAM kAlalakSI UbhA thayelA saMjogoe A pUjana pharI pAchuM cAlu karAvyuM. bAkI pUjana navuM nathI paNa purANuM che. ghaNAM bhaMDAromAM seMkaDo varasa jUnI pUjanavidhinI prato che. jAtajAtanAM mAdhyamo upara 20 lAkhathI vadhu saMkhyAmAM pracAra pAmelI mAtAjInI AkRtio padmAvatIjInI nAnI-moTI sAijhanI dhAtunI jAtajAtanI mUrtio, hAthIdAMtanI, caMdananI tathA judAM judAM mAdhyamo upara 25 varSamAM je mUrtio aneka gharomAM pahoMcI gai tenI saMkhyA aMdAje be lAkhathI ochI nahIM hoya. elyuminiyama upara, kAgaLa upara prinTIMga, pepa2kaTIMga, ghAsa vagere dvArA banelAM kalara citro, bukaleTa paMcAMgamAM varasothI chapAtA phoTA vagerenI saMkhyA 15 lAkhathI vadhu thavA jAya che. ophaseTamAM moTI prinTo lagabhaga 15 lAkha thai haze. pragaTaprabhAvI mA mATe ATalI moTI prasiddhino na kalpI zakAya tevo itihAsa jainasaMghamAM deza-paradezamAM sarjAi gayo che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI mA padmAvatIjI 21mI sadImAM gokhalAmAMthI svataMtra maMdira-derIomAM birAjatA thai gayA prAcInakALamAM padmAvatInI zilpamUrtio bharAvavAnI prathA kevI hatI te aMge kaMi noMdha levAya tevI sthiti nathI, teno kazo itihAsa ApaNI pAse nathI; paNa chellAM hajAreka varSathI vIsamI sadI sudhI eTale 800 varSa daramiyAnamAM bhagavatI zrI padmAvatIjInAM zilpono thoDo thoDo itihAsa jANavA maLe che. padmAvatIjInI 31thI 41 IMca sudhInI moTI mUrtio padharAvavAnI prathA chellAM ekAda hajAra varSanA itihAsamAM karyAMka kayAMka jovA maLe che. pATaNa, amadAvAda (naroDA)mAM Aje paNa padmAvatIjInI moTI mUrtio jovA maLe che. bAkI to zrI pArzvanAthajInA maMdiramAM yakSa-yakSiNI tarIke je mUrtio birAjamAna karavAnI seMkaDo varasathI cAlI AvatI prathA hatI te phakata nAnA gokhalAomAM sthApana karavAnI hatI, temAM prAyaH 15 iMcathI laine 21 iMca sudhInI mUrtio rahetI. te pachI chellAM 30 varSamAM padmAvatIjInI mUrtionA itihAsamAM kalpanAmAM jaladI na Ave tevI noMdhapAtra ghaTanA banI. navI ja kalpanA sAthe navI ja paddhatie taiyAra thayelI parikara sAthenI padmAvatIjInI 51 iMcanI mUrti muMbai, vAlakezvara-rIja2oDa upa2nA maMdiramAM pahelA majale pratiSThita ka2vAmAM AvI. te pachIthI padmAvatIjIno mahimA eTalo badho prabhAvazALI ane camatkArI banI gayo ke phakata 25 varasanA sAva TUMkA gALAmAM samagra dezamAM bhAre Azcarya upaje tema Thera Thera nAnI-moTI vAlakezvara jevI ja aneka mUrtio birAjamAna thavA lAgI, sAthe sAthe 41 iMcathI laine 61 IMca sudhInI paNa aneka mUrtio maMdiromAM birAjamAna thai. dilhI vagere sthaLe to padmAvatIjInAM svataMtra maMdiro jevI derIo thavA pAmI. A dezamAM prAcIna-arvAcIna baMne gaNIe to aMdAje padmAvatIjInI traNeka hajAra mUrtio haze. jayapura tathA gujarAtamAM amadAvAda, pAlItANA vagere aneka sthaLanA zilpIoe padmAvatIjInI aneka mUrtio ghaDI che. e jotAM zilpakAronA kathana mujaba 25 varasamAM hajArathI vadhu mUrtio pratiSThita thai gai haze. mArI preraNAthI bharAelI mUrtionI noMdha H mArA mATe keTalIka paristhiti evI banI ke mAruM kAryakSetra anivAryapaNe saMzodhana, saMpAdana ane pustaka prakAzana tarapha vaLI gayuM, eTale avanavI mUrtio karAvavA tarapha mAruM lakSya ochuM rahyuM. koi mArA upara khAsa pharaja nAMkhe tyAre jarUra padmAvatIjInI mUrti bharAvavAnI vyavasthA karAvI Apato. temAM mArI preraNAthI padmAvatIjInI mUrtio nimna sthaLe padharAvavAmAM AvI che. temAM sauthI prathama sarvottamakakSAnI parikara sAthenI padmAvatIjInI mUrti padharAvavAnA zrIgaNeza-maMgalAcaraNa muMbai-vAlakezvara, 41 rIjaroDa upara AvelA bAbunA zrI AdIzvara jinamaMdiramAM thayA. tyAM padharAvyA bAda deza-paradezamAM jaina-ajainomAM bhAre AkarSaka banI gai. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 219 1. muMbaI-vAlakezvara, 2. muMbai-govAlIyATeka, 3. muMbai-malabArahIla, nepIyansI roDa, enTaraprAIjha, 4. muMbaI-lonAvAlA,valavananA maMdiramAM, 5. madhyapradeza-nAgezvara tIrtha, 6. gujarAta-DabhoI, 7. gujarAta-kapaDavaMja, 8. gujarAta-mAMjalapura (vaDodarA), 9. gujarAta-boDelI, 10. pAlItANA-jainasAhityamaMdira*. mArA hastakanA bIjAM sthAno yAda rahyA nathI. yati varge potapotAnA rahevAnA upAzrayomAM, pUnA, pAlItANAmAM zatruMjaya pahADa upara ke anyatra rAta-divasa potAne karavAnI sAdhanA mATe ArasanI mUrtio je birAjamAna karAvI che te lagabhaga eka ja prakAranI maLe che. jatio mAtra padmAvatIdevInI ja sAdhanA na karatA, sAthe sAthe bhairava ane hanumAnajInI paNa sAdhanAo karatA hatA. vadhu laMbANa na karatAM ATalI bhUmikA karIne chellAM 25 varasamAM vAlakezvara TAipanI ja mUrtio jayapuranA jANItA kayA kayA zilpIoe kaI kai sAijhamAM banAvI tenI thoDIka yAdI je upalabdha thai te ahIM ApI che. noMdha - mArAthI bahu joradAra prayatna thai na zakayo, jethI jayapuranA nAnA-moTA anya kalAkAra zilpIoe paNa ghaNI mUrtio banAvI haze. te noMdha meLavI zakayA nathI. jayapuranA be-traNa zilpIonA aMdAja mujaba vAlakezvara TAipanI dezamAM lagabhaga eka hajArathI vadhu mUrtio besI gaI haze, ane teo Aje kahe che ke haju paNa orDaro maLatAM rahe che. have jayapuranA seMkaDo jainamUrtio taiyAra karanArA jANItA kuzaLa be zilpIoe padmAvatIjInI mUrtio keTalA icanI karI tenI noMdha mArA upara mokalI che, e noMdhamAMthI mAtra sAijha ane saMkhyA ahIM rajU karI che. prathama zilpI zrI caMpAlAlajIe mokalelI noMdha joIe vAlakezvaramAM pahelavahelI padmAvatIjInI mUrti taiyAra karI ApanAra amArA khAsa AtmIya jANItA niSNAta mUrtiArTIsTa zrI gaNeza nArAyaNa gaMgAbakSa jeo uccakakSAnA zilpakAra hatA ane jemaNe mArI sUcanA mujaba bhAratabharamAM ajoDa zilpavALI 51 iMcanI saparikara padmAvatInI mUrti pahelIvAra taiyAra karI hatI. temanA ja suputra kuzaLa zilpakAra zrI caMpAlAlajIe padmAvatIjInI je mUrtio taiyAra karI tenI noMdha temane potAnI DAyarImAM jeTalI noMdhI hatI te nIce mujaba che. chellAM 25 varSamAM temane 60 mUrtio taiyAra karI, te mUrtio 17 icathI laIne 21, 25, 27, 37, 41, 45, 51,61, ane 3 icanA mApavALI che. have jayapuranA vikhyAta zilpakAra zrI nArAyaNalAla rAmadhanane tyAMthI Avela yAdI temane 32 mUrtio taiyAra karI temAM 7 iMcathI laine 41 IcanA mApavALI mUrtio taiyAra karI che. A pramANe padmAvatI mAtAjInI tathA tene sparzatI vAcakone khAsa jANavA jevI keTalIka vividha hakIkatothI saMkalita lekha ahIM pUro thAya che. tA. 22/11/93nA roja muMbainA suprasiddha dainika patra muMbaI samAcAra'mAM paMjAbamAM AvelA kAMgaDA tIrthamAM camatkAranI banelI abhUtapUrva ghaTanA pragaTa thaI hatI. te e patramAMthI udbhUta karIne ahIM ApI che. * jaina sAhityamaMdiranA camatkArI padmAvatIjInA darzana-pUjana gujarAta, madhyapradeza AdinA maMtrIoe paNa karyA che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI noMdha - upara ApaNe padmAvatIdevInA AMkha baMdha-ughADanI ghaTanA vAMcI. deva-devIomAM to AvI ghaTanA bane, paraMtu tIrthakaranI mUrtimAM banelI A ghaTanA mane pahelIvAra jANavA maLI che. jo devo tIrthaMkaradevanI mUrtimAM paNa camatkAra batAvatA hoya to svarganA deva-devInI AMkhomAM camatkAra sarjAya emAM zuM navAi che ? AjanA azraddhALa, nAstika vicArasaraNI dharAvanArA, sAcA camatkArone paNa hambaga mAnanArA ane e nimitta laine pUjya gurudevonI jAheramAM bhayaMkara avahelanA karanArA patralekhakone A kAMgaDAnI ghaTanA kharekhara ! joradAra bodhapATha Ape che. zrI kAMgaDA tIrthamAM birAjamAna prathama tIrthakara zrI AdIzvara bhagavAnanI prAcIna mUrtinAM ughADa-baMgha thatAM cakSu - pravAsIone anubhava muMbai, tA. 21-11-93 jaina sozyala grupa sAutha-bombenA 70 vyakitaonAM kulu-manAlI pravAsamAM prAcIna tIrtha zrI kAMgA tIrthanI mulAkAta daramiyAna jainonA prathama tIrthaMkara zrI AdIzvara bhagavAnanI (baMdha cakSuvALI) mUrtinA "cakSu ughADa-baMdha thatA joyA. temaja pratimAjIno varNa (raMga) badalAI ane mukhAkRtionAM vividharUpo sahita amI-jharaNAM"nA darzanano lahAvo mANavA malyo hovAnuM pravAsamAM sAthe gayelA sAmAjika kAryakara sI.je. zAhe jaNAvyuM hatuM. vadhu mAhitI ApatAM teoe jaNAvyuM hatuM ke himAcala pradezanA nagarakoTanAM aitihAsika killAnI ramaNIya ghATI para AveluM prAcIna samayanuM vaibhavazALI jaina tIrthakSetra zrI kAMgaDA tIrtha che. pATaNa zaheranA jJAnamaMdiranA bhaMDAramAM upalabdha vi. saM. 1484mAM racita "vijJapti triveNI" nAmanA grantha mujaba A nagarInuM prAcIna nAma sazarmapura hatuM. bhagavAna zrI neminAtha ane mahAbhAratanA pAMDavonA samayamAM A tIrthanA jinamaMdironuM nirmANa rAjA suzarmacaMde karAvyAno ullekha "vaiyanAtha prazasti" mAMthI maLe che. hAlamAM dara varSe terasanI divALIthI pUnama sudhI meLo bharAya che. jemAM hajAro bhakatagaNo yAtrAsaMghamAM AvI prabhubhakitamAM tallIna thai jAya che. eTalA mATe A tIrthane 'paMjAbanuM zatruMjaya tIrtha" kahevAya che. zrI padmAvatI devIno mahAmaMtra : (108 vAra jApa karavA) 3. pAvara pAnetre ! Tlane | lakSmIdAyinI ! vAMcchApUraNi ! RddhiM siddhiM jayam jayam jayam kuru kuru svAhA / / Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] siri kAmarAja kI maMtrane dhAraNa karanArI : zakitasvarUpA mahAmaiyA zrI padmAvatI ane tenA maMtro * AcArya zrI vijayabhuvanazekharasUrIzvarajI mahArAja jaina samAjamAM bhagavatI padmAvatIjInA prabhAva/prasAra vadhAranArA sAdhako paikI pU. A.zrI vijayabhuvanazekharasUrijI mahArAjanuM paNa ghaNuM sAruM yogadAna rahyuM che. gujarAtamAM banAsakAMThA ane rAjasthAnanA jAlora, sirohI, golavADa vagere pradezomAM mUrti ane devakulikAonI sthApanA karAvavAmAM pUjyapAdazrIe sAro bhAga bhajavyo che. pUjyazrInI pAdanoMdha samI 'mADInAM mIThAM saMbhAraNAM' pustikAmAMthI keTalIka prasAdI atre prastuta che. bhagavatInA vividha maMtro ane prabhAva saMbaMdhe sAdhakone upayogI evuM vipula sAhitya pUjyazrIe sarjyuM che. maMtra-jApa dvArA padmAvatIjInI sAdhanA thAya che. bhAvikanI pAtratA ane yogyatA mujaba aMtaramAM devIno vAsa thayA kare che ane bhakitanuM phaLa maLyA kare che. saMpAdaka pavitratAnI parama jayota samA 23mA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAne jyAre zrI caturvidha saMghanI sthApanA karI, tyAre zrI padmAvatIdevInI paNa eka zAsanarakSikA tarIke sthApanA karavAmAM AvI, ane yakSa-yakSiNIno paNa jainaparaMparA mujaba temAM svIkAra thayo. bhuvanapati nikAyanA nAgarAja zrI dharaNendra e yakSa kahevAyA. temanAM be patnIo paikI eka padmAvatIjI ane bIjI vairATyAdevI. 221 eka samaye vairATyAdevInI sAdhanA, ArAdhanA ane upAsanA dvAre dvAre thatI jovA maLatI. Aje temAM ekAeka kAlAnubhavAt oTa AvatI cAlI; ane vairATyAdevInI sAdhanA sAme paDado paDI gayo hoya tema kahI zakAya. Aje jyAre cauda cauda vidyAonI adhiSThAtrI mahAdevI padmAvatInI sAdhanA-upAsanA dina-pratidina pragati karavA lAgI; tyAre vidhavidha upacAro, gauravAnvita gAthAo tema ja prabhAvapUrNa prazastio dvArA mADInI sAdhanAnI saragama saMbhaLAvA lAgI che. sAdhaka ane siddhi vaccenA mAnavaMtA sthAnane meLavanArI sAdhanA haMmezAM zraddhA, zuddhikaraNa ane bhakita para nirbhara che. sAdhanAno mArga saMkaTanA kaMTakathI grasta che, e kayAreya bhUlavuM na joIe. sAdhanA sAdhakane kasoTInA kALA pattharathI lasoTI le che, tyAre ja sAdhakane siddhinA maMgala dvAre mahAlavAno moko maLe che. zrI padmAvatI maiyA pUrNa prabhAvazALI hovAthI jaina tema ja Itara samAjamAM atyaMta pUjanIyA banelAM che. prANavaMtI sAdhanAnI siddhikAriNI maiyA padmAvatI nava nava nAme nirdeza pAmI che. jema ke rakata padmAvatI, bhairavI padmAvatI, zabarI padmAvatI, mahAmohinI padmAvatI, zveta padmAvatI vagere. maiyA padmAvatInA cAra hAtho paikI jamaNA hAthamAM upara pAza che, nIcenA hAtha varadamudrAmAM che yA to kamaLa dhAraNa kareluM jovA maLe che. DAbA hAthamAM uparanA hastatalamAM aMkuza che, jyAre nIcenA hastatalamAM bIjorUM che. nAgapAza vagere cAra cihno vighnavinAzaka ane abhIpsitanAM ghotaka Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI che. pAza e nAgapAzanI jema vipnonI vAdaLIone vIkheravA mATe paryApta che; varamudrA e upAsaka-upAsikAone zreSTha ane sarvottama varadAna Ape che; trIjuM aMkuza, te tamAma duSTo ke durjano ke daityonuM damana karavA mATe che, eTale ke aMkuzanI sAme koI paNa duSTa tattva avAja karI zake nahi; ane cothA cihana tarIke bIjoruM che, je ArAdhaka AtmAone abhIsita abhibhASAone paripUrNa karavA mATenuM nimaMtraNa ApI rahyuM che, sAthosAtha bIjoruM maMgalasvarUpa kahevAya che. upAsakanA aMtaramAM haMmezAM e siddhAMta aMkita thaI javo joIe ke devI-devatAnI upAsanAnA daSTikoNamAM mukhya upAsya tarIke devAdhideva rahevA joIe. koIpaNa devI-devatAnuM darzana-pUjana-arcana karatAM devAdhidevanuM mahattva ochuM nahi thavuM joIe; balka, AtmasAt thavuM joIe, to ja devI-devatA phaladAyI banI zake; kema ke, samyagudaSTi devI-devatAo paNa devAdhidevanA sevako che. teonA jANavAmAM Ave che ke A sadbhAgyazALI upAsaka ke upAsikA arhat paramAtmAnI amApa ane advitIya bhakitabhAvanA kare che tyAre ja teo suprasanna thaIne amIvarSA varasAvatAM hoya che. eTale kyAreya paNa ArAdhakanA daSTipathamAMthI tIrthaMkara paramAtmA khasavA joIe nahIM. jemanA smaraNa mAtrathI bhUtapreto ane pizAco palAyana thaI jAya che, daitya-dAnavo DolavA lAge che evI bhakatajanonI bhIDa bhaMjana karavAmAM jarAya vilaMba na karanArI padmAvatIdevInI ArAdhanAthI aneka siddhio meLavI cukelA jainAcArya zrI jinaprabhasUrijI vikramanI caudamI zatAbdImAM eka pratibhAsaMpanna vyakitavizeSa tarIke vizvamAM vikhyAta banyA hatA. vi. saM. 1857thI 1908 daramiyAna jainajagatamAM astitva dharAvanAra zrI vIravijayajI mahArAjanI racelI prajAo Aje pratyeka maMdiranAM maMgaladvAre gavAI rahI che. jainazAsanamAM ATha prabhAvakonI saMkalanA bahu ja suMdara rIte karavAmAM AvI che. temAM paropakArArthI maMtravAdIne paNa eka prabhAvaka tarIke gaNavAmAM AvyA che. A maMtrazakita mATe koI avarodha hoI zake ja nahIM. maMtra dvArA jherane nAbUda karI zakAtuM hoya to zuM khoTuM che ? vaMditAsUtranI gAthA 38 A vAtanuM saMpUrNa samarthana kare che. 'tijaya paTutta'nI gAthA - 13mAM caMdana ane kapUra dvArA pATiyA upara lakhAyelo ekasosittera tIrthakarano yaMtra ekAMtariyA tAva, graha, bhUta, zAkinI vagere doSone dUra kare che ema darzAvAyuM che. cauda pUrvo paikI dasamuM pUrva vidyApravAda che, temAM anekavidha vidyAo, maMtro tema ja AmnAyono saMgraha hoya tema mAnavAmAM Ave che. A maMtrasAdhanAsiddhi cheka prAcInatama kALathI cAlI Ave che. haThIlAM dardo ane asAdhya rogo A maMtrazakita dvArA nAbUda karI zakAya che. keTalAka ArAdhako upAsanAno AraMbha karyA pachI zIdhrAtizIdhra tenAM phaLanI pratIkSA karI rahyA hoya che. jo pariNAma na jaNAya to maMtranI zakitamAM zaka pedA kare che, e cheka anucita che. Aje eka bIjanuM ropaNa karavAmAM Ave, ane kAle ja vRkSa UgI nIkaLe evuM kayAreya banatuM nathI. hA, kAlAntare pariNAma jarUra joI zakAya che. maMtrazakita eka saMjIvanI auSadhI che. enuM samayasara sevana karavAthI navajIvana maLe che, tAjagI prApta thAya che. zrI padmAvatIdevInA pAvaka ane AkarSaka maMtro atre avatarita karavAmAM AvyA che : 1. OM hrIM zrIM kalI kAmezvarI zrI padmAvatI mama rakSAM kuru kuru svAhA. A sarvasAdhAraNa maMtra koIpaNa kArya mATe cAlI zake. haMmezAM 3 yA 5 mALAo gaNo. 2. OM padmAvatI padhranetre padmAsane saubhAgyalakSmIdAyinI vAMchA puraNI cintAcuraNI rUddhi siddhi jaya vijayaM kuru kuruM kalIM svAhA. riddhi, siddhi ane samRddhinI vRddhi mATe tema ja korTakacerI yA duzmananI sAme jaya meLavavA mATe Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] C[ 223 haMmezAM trikAla eka eka mALA gaNatA raho. zakaya hoya to dIpadhUpa vagere karavA. 3. 3OM hrIM meM kalIM zrI padmAvatI detre namaH mama ISTasiddhi saubhAgya zIghaM kuru kuru svAhA. tamArA mananI ISTa vyakita ke padArtha hoya tenI sAthenA tUTelA tArane punaH meLavavA mATe yA sAMdhavA mATe uparokata jApa avazya kAmIyAba nIvaDaze. hamezAM ekaso ne ATha divasa sudhI eka eka sahasra jApa gaNatA raho. (rAtI mALA vagere hoya to vadhu yogya raheze.) 4. 36 ThThI e kalIM zrIM hrIM zrIM mahAlakSmI padmAvatI devai namaH | savAranA maMgala prabhAte sarvatra zuddhikaraNa karIne trikAla eka eka mALA gaNatA raho. barAbara ekAzI divasa sudhI gaNo. pariNAme lakSmInI vRddhi thaze. 5. 38 hI meM kalIM sarva roga nivAriNI zrI padmAvatI detre namaH | koIpaNa rogamAMthI mukata thavA mATe hamezAM traNa mALA gaNatA raho. ( tA.ka. : vadhu maMtro meLavavAnI bhAvanAvALAe mADInAM mIThAM saMbhAraNAM' e nAnI-zI pustikA vAMcI javI. ). : :: 5: che sai :: pU. A. zrI yazodevasUrijI) mahArAjanA mArgadarzana nIce taiyAra thayelI A kALanI mahAprabhAvikA bhagavatI zrI padmAvatIjInuM dhAtuzilpa Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI mA padmAvatInAM darzane divya locaniyAM * zrI jasubhAI je. zAha atre saMvedanAnI surAvalI mUkI che. kAlIghelI bALakanI bolI mAtApitAne mana pyArI lAge che. ahIM lekhake mAnI bhakita rUpe vAtsalyanI rasadhAra vahAvI che. jaganmAtA, parama vatsalA bhagavatI padmAvatInAM darzana mATe bhAvuka bhakatanA hRdayano talasATa, darzana mATenI vihvaLatA ane bALakane bheTavA doDI AvelI mAnA vAtsalyapUrNa svarUpane varNavato A lekha bhakitabhAvathI taraboLa kare che. - -- saMpAdaka 'mA' zabda jagatamAM sauthI vadhAre priya che. mA' zabdanI zakita ajaba-gajabanI che. bALakane jagatamAM sauthI vadhAremAM vadhAre vahAluM hoya to te 'mA' che. 'mA' vagara sUnAM paDelAM bALakane 'mA'nA darzana thatAM ja te 'mA...mA...' karIne mAne vaLagI paDe che. ane mA paNa bALakane potAnI chAtIe vaLagADI vahAlathI bALakane paMpALe che. ema bhakatane mA bhagavatI padmAvatIjInuM nAma, temanI bhakita, temanAM darzana khUba ja game che. mAnA darzana mATe taDapatA - talasatA bhakatane jyAre mA bhagavatI padmAvatInAM darzana thAya che tyAre te mAnAM caraNomAM namI paDIne dhanya dhanya banI jAya che ! mA ! bhagavatI ! padmAvatI ! ' A zabda bolatAM ja bhakatanA hRdayamAM AnaMdanI mIThI lahera laherAvA lAge che. mATe jotAM ja hRdaya nAcI UThe che, hoTha malakavA lAge che; ane AMkhaDI to mAnuM divya teja, mAnAM prema bharelAM nayanomAMthI vahetAM premanA amRtanuM pAna karI nyAla thai jAya che ! zarIranAM roma-roma vikasvara thaI nAcI UThe che...gUMjI UThe che : 'mane mArI mahA-upakArI evI mA padmAvatInAM darzana thayAM ! dhanya che AjanA A divasane ! dhanya che A ghaDIne ! dhanya che mArA jIvanane ! je AMkhaDI mA bhagavatI padmAvatIjInAM darzana karavA roja talasatI hatI, je hoTha roja stotro-maMtro dvArA mAnI stuti karatAM hatAM, je jIbhalaDI nizadina mAnAM gItaDAM gAtI hatI, te Aje mA bhagavatI padmAvatInAM darzana thatAM AnaMdamagna banI gaI che !' mAnAM darzana thatAM AMkho mA sAme sthira banI. mAnA mukhaDAne e joyA kare che, joyA ja kare che. mAnA adUbhuta rUpane nIrakhI e harakhAM ja kare che. jIbhalaDI paNa gItaDAM vahAvavAne badale mauna banI jAya che; ane mAnI divya AMkhaDImAMthI varasatuM dayAnuM amRta pIvA lAgI jAya che. tana jagatabharanuM bhAna bhUlI mAnuM divya rUpa joI roma-romathI pulakita banI nAcavA lAge che, haiyAmAMthI bhakitanA mIThAM-madhurAM sura relAvA lAge che. mA bhagavatInAM darzanathI locaniyAM divya banI jAya che. mAnAM darzanamAM evI adUbhuta tAkAta che ke darzana thatAM ja AMkhomAMthI vAsanA ane vikAro dUra dUra bhAge che. AMkhaDI pAvana, pavitra ane divya banI jAya che. mA bhagavatI padmAvatIjInuM rUpa adbhuta, alaukika ane divya che. A rUpa jotAM ja haiyAmAM rUDAM spaMdano jAgI UThe che ! mA bhagavatI padmAvatInAM darzana thatAM ja haiyuM pokArI UThe che : o mArI prANapyArI mA padmAvatI ! tuM mArI svAminI che; huM tAro dAsAnudAsa chuM. tuM mArI parama pavitra mA che; huM tAro nAno bALaka chuM. tuM mArA jIvananAvanI sukAnI che. tuM mane atizaya priya che. tArAthI adhika priya A vizvamAM koI nathI, koI ja nathI. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] he mA bhagavatI ! tArAM darzanathI huM dhanya banyo; paNa have to tArAM darzana vagara jagata AkhuM sUnuM sUnuM lAge che. manaDuM pokAre che, he mA bhagavatI padmAvatI ! A virATa sRSTimAM najara nAkhuM chuM, paNa mane koi evuM dekhAtuM nathI ke je mane sAcuM sukha Ape ! je mane sAco mArga batAve ! je mArA jIvananI jhaMkhanAne pUrNa kare ! ane eka anokhI mastInI bheTa dhare ! 225 eka tuM mArI sAcI mA che ke je mAnI mamatAthI, mAnA vAtsalyathI mArI saMbhALa le che. mAnAM darzanathI pavitra thayela mana pharI pharI pokArI UThe che : mA bhagavatI ! A tAro sevaka mahAsaMtApa pAmI rahyo che. saMsAranI AgamAM baLI rahyo che. du:khothI gherAyelo vAraMvAra codhAra AMsuthI raDI rahyo che. he karuNAsAgara devI ! A saMsAra-sAgara pAra UtaravA mATe mane tuM paramakRpALu devAdhideva zrI pArzvanAtha 5ramAtmAnA caraNomAM lai jA. he mA ! tuM mane evI zakti Apa ke jethI huM paramAtmAno sAco bhakata banI, paramAtmA pratye sAcI prIta bAMdhI, saMsAranI prItane phagAvI dauM. mAre to gAvAM che gItaDAM vItarAganAM; mAre to pIvAM che amRta samatAnAM ! he mA bhagavatI ! tArA punita darzane mArA aMtarane halAvI nAkhyuM che. tArI preraNAe mArA jIvanane hacamacAvI nAkhyuM che. tArA bhAvamaMDaLe mArAmAM rahelA durbhAvone jaDamULathI ukheDI nAkhyA che. he mahAdevI ! tArAM premabharelAM nayanothI, tArA mukhaDA paranA maMda maMda smitathI, tArI dayArasa jharAvatI pAvanamUrtinA darzanathI mArA dilaDAM Thare che, romAMca anubhave che. he mA bhagavatI ! tArAM divya darzane mArAM nayano paNa divya banyAM che. A divyabhAva tArI karuNAbharI najarane AbhArI che. AvI karuNAbharI najara tuM kAyama mATe mArI upara rAkhaje. dilanA dardapUrvaka, aMtaranA avAjapUrvaka tArI pAse mAguM chuM ke, vikAronA sAdhanomAM, lAlasAonA AkarSaNamAM huM kayAMya aTavAi na jAuM. tuM mArI saMbhALa rAkhaje. tArI kRpAdRSTi e ja mAre mana sarvasva che. emAM bhaMga paDe, to mArA jIvanamAM bhaMga paDe. niSThura vAsanAoe mane lAlaco ApIne khUba mAra mAryo che. huM thAkayo chuM, hAryo chuM, asahAya banyo chuM. vizvamAM mAruM koi zaraNya che ja nahi. huM taddana nirAdhAra chuM. mAre mATe tuM ja eka AdhAra che. kAraNa ke tArA sahAre mAre bheTavA che prabhu pArzvanAthane, tAre sahAre mAre jovA che parama kRpALu paramAtmAne. mane vizvAsa che, mane zraddhA che, ke je paramAtmAnI tuM pUjAraNa che evA pArzvanAtha prabhunAM caraNomAM tuM mane avazya lai jaiza. mADI re.... ! zaraNe AvelAne joje. tuM choDI nA detI... svIkAraje !! tArAM divya darzanathI aMtaramAM kevo ullAsa pragaTe che ! "padmAvatI bhagavatI mUrti nihALI, AnaMda maMgaLa bhayo savi duHkha TALI; adbhuta jyoti jhalake nayane tumhArI, vaMduM sadA sukhakArI jayakArakArI......" mA bhagavatI padmAvatInI AMkhomAMthI adbhuta jyoti jhaLake che. e jyotinA divya prakAzathI ajJAnarUpI aMdhakAra dUra dUra bhAge che; ane samyag jJAna rUpI prakAza jhaLahaLI UThe che. ApaNAM locaniyAM paNa divya banI jAya che. e divya locaniyAM vaDe mAnuM divya rUpa jotAM lAge che ke, mA bhagavatI padmAvatInI divya mUrti jANe ApaNI samakSa prakAzapuMja pAtharI rahI che. prAtaHkALanA bAlasUryanAM lAla kiraNothI mizrita ane saMdhyAnA raMganI jema lAla varNavALI, devavadhUo vaDe pUjita caraNovALI, baMne kAnamAM zobhI rahelAM divya kuMDaLo vaDe zobhAyamAna, uttama evI sugaMdhathI maghamaghI rahelAM kamalanA Asana upara birAjelI, kamalapatra jevAM nayanovALI, kamaLa Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI jevA komaLa hAtha ane kamaLa jevA lAla suMdara caraNovALI, kamaLa jevI kAMtivALI, mastaka-mugaTa upara traNa lokanA nAtha devAdhideva zrI pArzvanAtha paramAtmAne dhAraNa karanArI mA bhagavatI padmAvatInAM darzana karatAM karatAM AMkhaDI dhanya banI jAya che. suMdara kamaLa jevA varNavALI, kamaLa jevA mukhavALI, kamaLavanamAM rahenArI, kamaLa jevA zobhAyamAna mugaTane dhAraNa karanArI, traNa phaNAthI zobhatI, suMdara kaTimekhalAne dhAraNa karanArI, ratnono navasero hAra dhAraNa karanArI, jaina dharmanI zAsanadevI evI che padmAvatI mAvaDI ! tArAM darzana mAtrathI jIvana pavitra ane dhanya dhanya banI jAya che ! - cAmaDAnI A AMkho dvArA jagatanuM sAcuM darzana thatuM nathI. ane sAcuM darzana na thavAthI mAnava saMsAramAM athaDAyA kare che. corAzI lAkha yonimAM, janma-maraNanI jaMjALamAM sapaDAyA kare che. paNa mA bhagavatInAM darzana thatAM ja carmacakSuomAM divya prabhA pragaTe che ane e divyaprabhAnA puNyaprabhAve mAnavInI AMkho paNa divya banI jAya che ! mithyAtva rUpI aMdhakAramAM bhUlA paDelA jIvane mA bhagavatI padmAvatInA darzana thatAM ja sAcI daSTi prApta thAya che. locaniyAM divya banI jAya che. e divya locaniyAMthI paramAtmAnAM divya darzana thAya che. paramAtmAnAM divya darzana thatAM jIvane samyak daSTi prApta thAya che ane jagatanuM sAcuM svarUpa samajAya che. locaniyAM divya bane eTale divyatAnAM darzana thavA lAge che. traNa bhavananI svAminI. kalikAlamAM kalpatara samAna, uttama kaTipradezavALI, uttama divya rUpane dhAraNa karanArI, jenAM rUpa sAme hajAro sUryo jhAMkhA lAge che evI he mA padmAvatI ! mArI rakSA karo... mArI rakSA karo.... eka kavie lakhyuM che ke, mUrti jouM ne gamI gamI jAya.. tArAM darzana jo thAya, mAruM mana malakAya, mAro janama saphaLa banI jAya, mUrti jouM ne...." mAnI mUrti jotAM ja gamI jAya evI hoya che. manaDuM pokAre che ke, 'ekavAra ekavAra ekavAra mAvaDI, tArAM darzana mane Apo ne...' vaLI, eka kavi pokAre che ke, 'rUpa tAruM evuM adbhuta palaka viNa joyAM karuM..." mAnA rUpanuM varNana karatAM pUrvakAlina kavi kahe che ke, mAtaH padyini ! padmarAga-rucire ! padyaprasUnAnane ! padye ! padmavanasthite ! parilasatpadyAkSi ! padyAnane ! padyAmodini ! padyakAntivarade ! padyaprasUnAcite ! padyollAsini ! padyanAbhi-nilaye ! padyAvati ! trAhi mAm II he padminI ! he padma jevA rucira varNavALI, he kamaLa puSpa jevA mukhavALI, he kamalA ! he kamalavanamAM rahenArI ! he padhAnanA ! he pAkAMti jevuM sukhada varadAna ApanArI , kamaLanA madhyamAM vasanArI mA bhagavatI padmAvatI, tArAM darzane locaniyAM divya banI jAya che ! mUrti mAvaDInI bhUlAya nA... prItaDI janamojanamanI bhUlAya nA...' Ama, mA bhagavatI padmAvatIjInAM darzana karyA pachI mAnI ma najara samakSa taravaryA kare che. bhUlI zakAtI nathI. jANe janamojanamanI prIta tAjI thatI hoya tema lAgyA kare che ! Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 227 sakala siddhidAtrI mAtA padmAvatIjI * zrI jazubhAI je. zAha A zraddhAnA AviSkAramAM bhAva pradhAnapaNe bhAga bhajave che. bhAva jagAvavAnAM nimittomAM ghaNAM paribaLo kAma karatAM hoya che. ahIM zraddhAne jagADanArA 10 padArthone blokane AdhAre samajAvyA che. siddhinAM A dase sonerI sopAno jANo, mANo ane anubhavo ! -- saMpAdaka prANI mAtra sukha icche che, sukha mATe rAtadivasa puruSArtha karyA kare che; chatAMya potAnI icchA pramANenuM sukha pAmI zakato nathI. kAryanI saphaLatA mATe aneka prayatno karavA chatAM jIva jyAre temAM niSphaLa jAya che tyAre udAsa banI jAya che, mUMjhAya che, bhAMgI paDe che. A mUMjhavaNane dUra karavA aMte deva-devIonI bhakita-pUjA-ArAdhanA-upAsanA karavA prerAya che. Ama joie to mAnavI be prakAranI siddhionI jhaMkhanA karato hoya che : (1) AdhyAtmika siddhi ane (2) bhautika siddhi. eTale ke, AdhyAtmikajJAna prApta karI, paramAtmA pratye pUrNa bhakitabhAva dharI, paramAtmA-kathita mArge prayANa karavA icchato mAnavI prathama vargamAM Ave che. jyAre saMsAranA sukhonI prApti mATe jhaMkhanA karato mAnavI bIjA prakAramAM Ave che. A baMne prakAranI siddhio ApanAra jo koI hoya to te jainazAsananI adhiSThAyikA devI mA bhagavatI padmAvatI che, je trevIsamA tIrthapati, puruSAdAnIya, parama prabhAvaka, jIvamAtranA vizrAmasthAna evA zrI pArzvanAtha paramAtmAnA zAsananI zAsanadevI che. mA bhagavatI padmAvatIjI sakala siddhidAtrI che. jagatabharamAM A eka devI evI mahAna che ke je sakala siddhidAtrI tarIke stavAyelAM che. mA bhagavatI padmAvatIjI mahAmahimAvaMtAM che. temano mahimA ghaNo moTo che. je koI padmAvatIjIne zaraNe jAya che te potAnA kAryanI siddhi prApta kare che. mA bhagavatI padmAvatIjInI ananya bhAve upAsanA karavAthI siddhio enAM caraNomAM jhUke che, Adhi-vyAdhi-upAdhi enAthI dUra bhAge che. mA jevI mamatAthI potAnA bALakanI tamAma icchAo pUrNa kare che tema, mA bhagavatI padmAvatIjI potAnA bhakatonI tamAma icchAo pUrNa kare che. A aMge stotrakAranA zabdo (zloko) tema ja tenA artho ane bhAvArtho joie. lakSmI-saubhAgyakarA jagat sukhakarA vandhyAsuputrApitA, nAnArogavinAzinI adhaharA puNyAtmanAM rakSikA / raGkAnAM dhanadAyikA suphaladA vAMcchArthi - cintAmaNistrailokyAdhipatirbhavArNavatarI padmAvatI pAtu vaH / / nI-saubha|RT : mA bhagavatI padmAvatIjI potAnA bhakatajano, ArAdhako ane upAsakone lakSmInI labdhi, siddhi ane saubhAgya ApanArAM che; eTale ke, dhana, dolata, yogya patnI, yogya parivAra, dhaMdhA-rojagAranI AbAdI ane samAjamAM gauravabharyuM sthAna ApanAra che. mA bhagavatI padmAvatIjInI kRpAthI aneka mAnavoe lakSmInuM sukha prApta karela che. nata muvA : jagatamAM je koi mA bhagavatI padmAvatInI ArAdhanA kare. bhakita kare. pachI cAhe te game te dharmane mAnato hoya, game te jJAtino hoya, strI hoya, puruSa hoya ke bALaka hoya-- e saunAM duHkha dUra thAya che; ane mA bhagavatInI kRpAthI sukha prApta kare che. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 ] vandhyAsuputrApitA : putraprApti mATe aneka upAyo karIne thAkelI strIo Akhare mA bhagavatI padmAvatIjInA zaraNe Ave che. ane mA bhagavatI padmAvatIjInI pUjA, bhakita, upAsanA kare che tyAre mahAdevI tene icchita saMtAnanI prApti karAve che. eTale ke vaMdhyAdoSa, kAkavaMdhyA doSa, mRtavatsAdoSa jevA tamAma doSo mA bhagavatI padmAvatIjInI kRpAthI dUra thAya che. mAnI bhakitamAM gajabanI tAkAta che. nAnArogavinAzinI : rogathI pIDAto mAnava aneka DaoNkaTaro, vaidyo, bhUvAo, jyotiSIo pAse jaine thAkayo hoya, chatAM rogathI mukta na banyo hoya, herAna-parezAna thai gayo hoya, jIvavAnI AzA paNa gumAvI beTho hoya, Avo mAnava jyAre mA bhagavatI padmAvatIjInAM caraNomAM jAya che, tyAre mA e mAnavane navacetana ApI, navajIvana ApI, tamAma rogone dUra karI Arogyane bakSe che. mA bhagavatI padmAvatIjInI kRpAthI aneka vyaktio rogamukata banyAnA ghaNA kissA meM joyA che. adhA : aharA eTale tamAma prakAranA doSone pApone haranArAM mA bhagavatI padmAvatIjInI bhakita karavAthI manuSyamAM rahelA keTalAka doSo, je anya koi upAyathI dUra thatA nathI te dUra thAya che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pukhyAtmanAM rakSiA : mA bhagavatI padmAvatIjI puNyAtmAnuM rakSaNa karanArAM che. eTale ke sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA - A tamAma para koi saMkaTa AvyuM hoya to te saMkaTane zIghrapaNe haranArAM che. eTalA mATe to te zrI saMghanAM rakSaNahAra zAsanadevI tarIke sthAna pAmelAM che. mA bhagavatI padmAvatIjInuM nAmasmaraNa paNa duHkhane haranAruM che. raphInAM dhanAyiA : caMka mANasa mA bhagavatI padmAvatIjInI bhakita kare to tene dhana prApta thAya che. TUMka mANasanI sauthI moTI koi siddhi hoya to te dhanaprApti che ane mA bhagavatIjInI kRpAthI te siddhi prApta thAya che. sutavA : mA bhagavatI padmAvatIjInI bhakita uttama phaLa ApanArI che. bhakatanuM bhaluM thAya tevAM kAryo mA bhagavatI padmAvatIjI siddha kare che. ane jemAM bhakatanuM ahita hoya tevAM kAryo mA bhagavatIjI aTakAve che. vAMcchArthi ciMtAmaLi : jema ciMtAmaNiratna tenI pAse mAMgIe te Ape che, tema mA bhagavatI padmAvatIjInI kRpA paNa mananI icchAone pUrNa karanArI che. tenI kRpAthI mananI tamAma icchAo pUrNa thAya che. mA bhagavatI padmAvatIjI bhavasAgara taravA mATe naukA samAna che. e bhakatone dharmamArgamAM sthira kare che. samyag darzana, jJAna ane cAritra meLavavAmAM madada kare che. eTale ke mA bhagavatI padmAvatIjInI bhakita phakata saMsAranAM kAryonI siddhi ja nahi, AtmakAryonI paNa siddhi Ape che. mATe to mA bhagavatI padmAvatIjIne sakala siddhidAtrI kahI che. mA phakata bhautika icchAo ja pUrNa kare che evuM nathI, paNa AdhyAtmika icchAo paNa pUrNa karanArI che. - zAstromAM varNana Ave che ke zrI kRSNa ane jarAsaMgha vacce yuddha thayuM. jarAsaMghe jarAvidyAno prayoga karyo. zrI kRSNa gabharAyA. kevI rIte vijaya meLavavo tenI mUMjhavaNamAM paDI gayA. te vakhate bAvIsamA tIrthaMkara ariSTanemi kumArAvasthAmAM hatA. zrI kRSNa nemakumArane pUche che : 'he nemakumAra! AmAMthI kevI rIte bacavuM ? vijayazrIne kevI rIte varavuM ?' nemakumAra zrI kRSNane kahe che ke, 'he vaDIlabaMdhu ! aThThamano tapa karI mA bhagavatI padmAvatIjIne prasanna karo; ane temanI pAse rahelI zrI pArzvanAthanI pratimAjI meLavI, te pratimAjInA havaNa jaLano chaMTakAva karo ne jarAvidyAnI asarane dUra karo.' zrI vIravijayajI mahArAje A prasaMganuM varNana karatAM kahyuM che ke, Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 229 anemIzvara cokI vizAlI, aThThama kare vanamALI; gUThI padmAvatI bAlI, Ape pratimA jhAkajhamALI re... zaMkhezvara sAheba sAco." Ama, mA bhagavatI padmAvatIjInI kRpAthI zrIkRSNa mahArAjanuM yuddhamAM vijaya meLavavAnuM kArya pUrNa thayuM, sAthe zrI zaMkhezvara pArzvanAthanA pratimAjI jagatane bheTa maLyA; ane jemanAM darzanathI Aje AkhuM jagata duHkhamukta banI rahyuM che. teramI sadImAM zrI padmAvatIdevInI ArAdhanA-upAsanAthI zrI jinaprabhasUrie aneka siddhio prApta karI hatI. AcAryazrI somaprabhasUrie paNa aneka siddhio prApta karI hatI. devendro, dAnavendro, cakravartIo, rAjA-mahArAjAo mA bhagavatI padmAvatIjInI pUjA karI aneka siddhio prApta karI zakayA che. mA bhagavatI padmAvatIjI AnaMdanuM dhAma che. manano vizrAma che. zakitano bhavya bhaMDAra che, mananA manoratha pUranArAM che. kSudropadrava- roga-zoka-haraNI dAridraya-vidrAvinI. vyAla-vyAghraharA phaNatrayadharA deha-prabhA-bhAsvarA / pAtAlAdhipati-priyA praNayinI cintAmaNi: prANinAM. zrImatpArzva-jineza-zAsana-surI padyAvatI devatA / / -- kSudra upadravo, roga ane zokane haranArI, daridratAne vidAya karanArI, sarpa ane vAgha vaDe utpanna thatA bhayone dUra karanArI, traNa phaNA dhAraNa karanArI, zarIranI kAMti vaDe dedIpyamAna, pAtAlanA adhipatinI priyA, prANIone mATe ciMtAmaNi svarUpa, sakala siddhidAtrI zrI padmAvatIdevI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI zAsanadevI che. jagatabharanuM eka paNa kArya evuM nathI ke je bhagavatI padmAvatIjInI kRpAthI siddha na thAya. mATe to RSimunioe, kavioe mA bhagavatI padmAvatIjInA guNonuM varNana karatAM lakhyuM che ke, yA mantrAgama-vRddhimAna-vitanollAsa - prasAdArpaNA / yA ceSTAzaya-klRpta-kArmaNagaNa - pradhvaMsadakSAGkuzA / / AyurvaddhikarAM jarAbhayaharaM sarvArtha siddhipradAm / sadyaH pratyayakAriNI bhagavatIM padmAvatI saMstuve / / -- je devI maMtra ane Agama vaDe pUjita thai, vRddhi, yaza, ullAsa ane prasAda-prasannatAne ApanArI che, ane je abhISTa kAryonI siddhi mATe anya jano dvArA karAyelA jAdUToNAthI thatAM upadravone zamAvavA mATe ajoDa aMkuzarUpa che; AyuSyavRddhi karanArI, jarA ane bhayane haranArI, sarvArtha siddhi ApanArI tathA tatkALa vizvAsa ApanArI bhagavatI padmAvatIdevInuM huM stavana karuM chuM. truTyat zRMkhala bandhanaM bahuvidhaiH pAzazca yanmocanaM, stambhe zatru-jalAgni-dAruNa-mahI-nAgArinAze bhayam / hAridraya-pada-jo-zo amane saupa-taprA . ye bhaktyA bhuvi saMsmaranti manujAste devi ! nAmagraham / / -- mA bhagavatI padmAvatIjInI kRpAthI duHkhamAM rakSaNa thAya che ane sukhasiddhio prApta thAya che. jemanAM nAmasmaraNathI baMdhano tUTI jAya che, anekavidha gUMcavaNomAMthI chUTakAro maLe che, staMbhana, zatru, jaLa, agni, bhUkaMpa vagere ghora upasargo nAza pAme che. hiMsAdika prANIono bhaya nAza pAme che. daridratA, grahapIDA, roga-zoka vagerenuM zamana thAya che ane saubhAgya tathA lakSmInI prApti thAya che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ] ( zrI pANvanAthopasarga-hAriNI mA bhagavatI padmAvatIjI sakala siddhidAtrI che. padmAvatI stotramAM eka mahApuruSe lakhyuM che ke, 'bhaktAnAM dehi siddhiM mama sakalamadyaM devi ! durIkurutvaM / sarveSAM dhArmikANAM satata-niyamita vAMcchitaM pUrayasva / saMsArASpau nimagnaM praguNa-guNayutaM jIvarAziM ca trAhiM, zrImajjainendra dharma prakaTya -vimaktaM devi ! padyAvatI tvam / / ' 'bhakatajanone tamAma prakAranI siddhi ApanArI mA bhagavatI padmAvatIjI che. zrI, siddhi ane zAradA ApanArI che. mA bhagavatI padmAvatIjInuM nAmasmaraNa sukhakArI che. temane kareluM vaMdana aneka kaSTone kApanAruM che. temanI karelI pUjA prabhutAnA zikhare pahoMcADanArI che. jemanA nAma-maMtranuM smaraNa karavAthI bhUta, preta, picAza dUra dUra bhAge che, yakSo ane rAkSaso paNa kaMpe che. jeo tamAma prakAranA doSonuM damana kare che, grahonuM azubhapaNuM maTADe che, tevA mahAdevI padmAvatIjI sakala karone dUra karanArAM ane daridratAne dUra dUra bhagADIne saubhAgya-lakSmI ApanArAM che.' are, teo raMkane paNa rAya banAvanArA che, vaMdhyAne putra ApanArAM che ane mUrkhane paMDita banAvanArA che. teo sarasvatIrUpe sarva vidyAone ApanArA che, lakSmIrUpe vipula saMpattine ApanArA che. mA bhagavatI padmAvatIjInI kRpAthI jagatabharanuM tamAma bhautika ane AdhyAtmika sukha prApta thAya che. evA mA bhagavatI padmAvatIjI sakala siddhidAtrI che. padmAsanA padmadalAyatAkSI padyAnanA padya karAGdhi-padyA / padyaprabhA pArzva-jinendra saktA, padyAvatI pAtu phaNIMdrapatnI / / -- kamalanAM AsanavALI, kamalapatra jevAM dIrdha netravALI, kamala jevA hAtha ane kamala samAM caraNovALI, kamala jevI kAMtivALI zrI pArzvanAtha jinendranI zAsanadevI tathA sarparAja zrI dharaNendranI patnI zrI padmAvatIdevI mArI rakSA karo. padmAvatIjInuM eka che vizeSa svastha "veranA vamaLamAM pustakamAMthI sAbhAra Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI pAvatI mAtA ] [ 231 'dasa mahAvidyAo ane zrI zrIpadmAvatIjI - prA. janArdanabhAI dave jJAnayoga, karmayoga ane bhakitayoganI bhUmikAno ahIM samanvaya karavAmAM Avyo che. sAdhakanA dasa prANomAM dasa mahAvidyAo che, jenI utpatti, dhyAna, maMtra, taMtrAdinI aneka pramANo sAthe mAhitI vistRta rIte ApavAmAM AvI che. ane A siddhidAtrI dasa mahAvidyAono paricaya ApIne vidvAna lekhakazrIe parAMbA padmAvatIjIno saMbaMdha zrI lalitA, zrI bhuvanezvarI ane zrI kamalA sAthe hovAno nirdeza suMdara nirUpaNa sAthe karyo che. A lekhamAM padmAvatI mAtAno sarvatra ( prabhAva phelAyelo che te vAta paNa spaSTapaNe jovA maLe che. -- saMpAdaka nigama ane Agama e bhAratIya prajAnA AcAra-vicAranAM be niyAmako arthAtu be prerakabaLo rahyAM che. ni+ nizcayapUrvaka jemAM dhyeya prati gamana karavAmAM Ave che te nigama ane AgataM zivavaktrAbjAt gataM tu girijAzrutau / tadAgama iti proktaM zAstraM paramapAvanam / / eTale ke, Adiguru zrI zivajInA mukhAraviMdathI nIkaLI zrI girijAnA zravaNayugala sudhI pahoMcyuM te Agama. jaina tathA bauddha dArzanikoe Agamano artha karatAM kahyuM che ke, jemAM sArI rIte tattvarthAdhigama thAya che ane saMpUrNapaNe parama pada sudhI jaI zakAya che te Agama. Agama' zabda ghaNo vizALa - vyApakarUpe che. AgamanA traNa kAMDa che: jJAnakAMDa, upAsanAvidhikAMDa ane karmakAMDa. A traNe kayAreka eka sAthe paNa kAma kare che. dA. ta. jainadharmanAM zrAvaka-zrAvikAo zrI jinezvara bhagavaMtanI pratimAonuM ke zrI siddhacakrAdinuM pUjana kare che tyAre jala, caMdana, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya, phaLa, AratI vagere vaDe dravyapUjA karatAM hoya che; ne temAM sAthosAtha bhAvapUjA paNa karatAM hoya che. bhAvapUjA eTale tIrthakara bhagavaMtonA guNonuM ciMtana karatAM karatAM saMsAranuM vismaraNa thavuM ane zrI tIrthakara bhagavaMtomAM manano laya karatAM karatAM A bhagavaMtonI koTie huM kayAre pahoMce evo bhAva aMtaramAM jAgavo. caityavaMdana athavA arcanamAM jinavaronAM biMbamAM ekAgracitta karIne A biMbonAM divyacakSumAMthI je zAMtarasa vahe che, mukhakamala para AtmAnubhUtinI je UDI prasannatA jhaLake che, te potAnAmAM pragaTe evI bhAvanA paNa bhAvatAM hoya che. jinavaronAM A arcana, smaraNa, guNAnuvAdanI sAthe dhyAnakriyA paNa jovA maLe che. Ama, karmakAMDa sAthe upAsanA ane jJAnakAMDa paNa ahIM samanvita thayAM che. A rIte AgamomAM AtmavicAra, jIvavicAra, sRSTivicAra, mokSavicAra, utkrAnti ne gativicAra, karmavicAra, arihaMto, siddho ne buddhonI dezanAo, AcAryo, upAdhyAyo ane sAdhuonA prazasta mArgo ane te badhAnI sAthe caturvidha saMghanA AcAro, upAsanAo, sAdhanAo, maMtraparipATIo - A saghaLuM AgamamAM samAveza pAme che. jainAgama ane bauddhAgama sivAyanA zAkRta zaivAgamo, vaiSNavAgamomAM taMtra, DAmara, yAmala, paTala vagere aneka bhinna bhinna koTinAM aneka zAstro che. jainAgamomAM soLa vidyAdevIo, tIrthakaronI zAsanadevIo vagere pracalita che. zAkatAgamAdimAM dasa mahAvidyAo ane aDhAra vidyAsiddhi devIonI upAsanAo savistara varNavavAmAM Avela che. A dasa mahAvidyAdevIonAM nAma A pramANe che : (1) mahAkAlI, (2) tArA, (3) bagalAmukhI, Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI (4) chinnamastA, (5) dhUmAvatI, (6) bhuvanezvarI, (7) poDazI, () tripurasuMdarI, (9) mAtaMgI, (10) kamalA. dasa mahAvidyAdevIonI utpattinI kathA : zrI dakSa prajApatinA yajJa mahotsavamAM javA mATe zrI zivapriyA satIjI taiyAra thayAM, paNa zrI zive temAM javA nA pADI tyAre temanAM zrIaMgamAMthI dase dizAomAM zrI zivane avarodhatI dasa mahAzakitao pragaTa thaI. zrI ziva gabharAyA ane A koNa devIo che ? ema pUchatAM uttara maLyo-- 'ye yaM te purataH kRSNA sA kAlI bhImalocanA / ' A tamArI sAme zyAma varNanI, vikarALa netrovALI che te zrI kAlI che." 'zyAmavarNA ca yA devI svayamavaM vyavasthitA / seyaM tArA mahAvidyA mahAkAlasvarupiNI // ' A uparanI dizA tarapha tamAro mArga rokI UbhI rahelI zyAmavarNA devI te zrI tArA che.' 'savyetareyaM yA devI vizIrSAtibhayapradA / iyaM devI chinnamastA mahAvidyA mahAmate / / 'tamArI jamaNI tarapha mastakarahita evI bhaya pamADanArI A devI e zrI chinnamastA mahAvidyA che.' 'vAme taveyaM yA devI sA zambho ! bhuvanezvarI / pRSThatastava yA devI bagalA zatrusUdanI / ' 'tamArI DAbI bAjue che te zrI bhuvanezvarI che ane pAchaLa che te zatruvinAzinI zrI bagalAmukhI mahAvidyAdevI che.' ' vahmikoNe taveyaM vidhavArupadhAriNI / seyaM dhUmAvatI devI mahAvidyA mahezvarI / / ' "tamArA agnikoNamAM vidhavArUpadhAriNI che te dhUmAvatI che je mahezvarI mahAvidyAdevI che." ' naiRtyAM tava yA devI seyaM tripurasuMdarI / vAyo vA te mahAvidyA seyaM mataGgakanyakA / / ' 'tamArI naiRtye rahelAM zrI tripurasuMdarI che ne vAyavya zrI mAtaMgIdevI che.' 'aizAnyAM SoDazI devI mahAvidyA mahezvarI / ahaM tu bhairavI bhImA zambho ! mA tvaM bhayaM zu ' izAnamAM mahAvidyAdevI SoDazI che (nIce pRthvI para zrI kamalA che) ane huM zrI tripurabhairavI chuM. he zaMbhu ! tame bhayabhIta na bano.' A kathA to barAbara che; paNa pAMca prANa ane pAMca upaprANane, pAMca tanmAtrAo yukata paMca mahAbhUtone temaja pAMca pAMca jJAnendriyo, karmendriyone zakita pradAna karanArI ane temanAM mULarUpane jANavAthI mukita ApanArI mahAkALanI dase dizAomAM vyApta dasa mahAvidyAdevIo che. bhagavatInAM saumya ane ghora rUpa ApaNA dezamAM ane vizvamAM AdikALathI pUjAtAM AvyAM che. mArkanDeya purANa kahe che tema, saumyAnI yAni rupANi trailokye vicaranti te / yAni cAtyaMta ghorANi tai rakSAsmAntathA bhuvam // ' -- "tamArA railokayamAM vicaratAM je saumya rUpo che ane atyaMta bhayAnaka rUpo che, tenI dvArA amAruM ane pRthvInuM rakSaNa karo.' sRSTinI pralayAvasthA samayanI adhiSThAtrI bhagavatI mahAkAlI che. te brahmanI guNarahita sthiti batAvatI hovAthI tenI aMdhakAranA samaye, vizeSe karIne rAtrinA samaye upAsanA karavAmAM Ave che. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] layanA ghora aMdhakArane, saMhAranI bhISaNatAne jANyA vinA suMdarInA saumya rUpanI upAsanA zI rIte samajAya ? amAsanI rAtrinI stabdha bhISaNatAne samajyA pachI ja pUrNimAnI AhlAdakatA samajAya. eTale taMtromAM zrIkAlInI pradhAnatA che. bRhannIla taMtra kahe che ke zrI kAlInAM be rUpo cheH zyAma rUpa te kAlI, rakatA rUpa te suMdarI. zrI rAmakRSNa paramahaMsane aneka rUpomAM eka tattvano sAkSAtkAra karAvanArI bhagavatI kAlI che. 233 (1) zrI mahAkAlI : dhyAna - 'zavAruDhAM mahAbhImAM ghoradaSTrAM hasanmukhIm / caturbhujAM khaDgamuNDavarAbhayakarAM zivAm / / muNDamAlAgharAM devIM lalajihvAM digambarAm / evaM saMcintan kAlIM smazAnAlayavAsinIm / / ' zrI ziva rUpI va para AlIDhA mudrAmAM UbhAM rahelAM, ati bhayaMkara, mahA bhayaMkara dADhovALAM, aTTahAsya karatAM, cAra bhujAovALAM, khaDga-muMDa dhAraNa karatAM ane bIjA be karakamala vaDe varadAna ane abhaya ApatAM, muMDamAlAdhArI, bahAra jihvAvALAM, digambara, smazAnamAM nivAsa karatAM kAlInuM dhyAna karavuM.' (zAkta-pramoda.) A zlokano artha vistArathI-UMDANathI joIe to samajAze ke, (1) sRSTinA pralaya pachIthI navI sRSTi thAya te pUrvenI adhiSThAtrI hovAthI smazAnamAM rahenArAM darzAvyAM che. (2) zrI ziva parabrahmarUpa hoI sAkSIbhAve potAnI mahAprakRtinI lIlA nihALI rahyA che, mATe temane zava kahyAM che. (3) zivanA adhiSThAnathI ja mahAprakRti sRSTi laya-sthiti kare che, ekalAM karI zakatA nathI, mATe ziva para ArUDha che. (4) digaMbarA-vAsanAmukata bhakato vaDe ArAdhyA che ane svayaM dehAdhyAsathI para che. (5) jihvA aMdara nathI, bahAra che. jihvA mukhamAM hoya tyAre SaDarasa bhoga saMbhave; jihvA bahAra che mATe jihvA jIte te ja zrIkAlInAM 52ma tattvane pAmI zake. (6) temanA eka hAthamAM khaDga che te saMhAranuM pratIka che. muMDa che te utpatti vakhatanA pahelAM ja utpanna thayelAM mahat nAmanAM tattvanuM pratIka che. bIjA be karakamalo vaDe varadAna ane abhayapAlana batAve che. (7) kaMThamAM dasa muMDonI mALA dhAraNa karelI che. purANomAM cha prAkRta sarga ne cAra vaikRta sarga batAvyAM che. A dase prakAranI sRSTinAM mULa-bIjo pralaya pachI paNa potAnAmAM samAvI rAkhyAM che. Ama, zrIkAlI pote utpatti-sthiti-laya kartI che. saMpradAyabhede kAlInAM aneka upAsya rUpo ne upAsya maMtro che. jevAM ke, (1) dakSiNakAlI, (2) bhadrakAlI, (3) smazAnakAlI, (4) kAlakAlI, (5) guhyakAlI, (6) kAmakalAkAlI, (7) dhanakAlI, (8) rudrakAlI, (9) siddhikAlI, (10) caMDakAlI vagere. zrIkAlImaMtra : jI jI jI hI hI hI haiM hUM rakSiLAti aa aa aa AhI huM huM svAI / ( dasa mahAvidyAonA maMtro ahIM ApyA che; paNa koIe tenA prayogo vidhivat guruprApti vinA karavA nahIM. ) Adau trikoNamAlikhya trikoNAntarbahilikhet / tato vai vilikhenmantraM trikoNatrayamuttamam // tatastrivRrttamAlikhya likhedaSTadalaM tataH / vRtaM vilikhya vidhivallikhed bhUpuramekkam // yaMtrAlekhananuM bhASAntara lakhyuM nathI. guru pAsethI jANavuM. (2) zrI tArA : dasa mahAvidyAomAM zrI tArA paNa zrI kAlInI jevAM ja lagabhaga che. temanI upAsanA bauddhonA mahAyAna ane vajrayAna saMpradAyamAM, ne sAMbhaLavA pramANe, tibeTamAM vadhu thAya che. zatrunAza, vizeSe vAkzakitanI prApti, ane bhogamokSa baMnenI prApti mATe zrI tArA vizeSa upAsya che. dhyAna aMge kahyuM che ke - pratyAlIDhapadArpitAGghrizavahRd dhorATTahAsAparA khaDgendIvarakartrikharparabhUjA huMkAra bIjodbhavA / Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI kharvAnIlavizAlapiGgAlajaTAjUTaika nAgairyutA jADyaM nyasya kapAlakartRjagatAM hantyugratArA svayam // --zavanAM hRdaya para AliDha pada dharelI, bhayaMkara aTTahAsya karatI; khaga, kamaLa, kAtara,khappara bhujAomAM dharatI, huMkAra bIjathI samutpanna, kharabacaDAM nIla vizAla piMgala jaTAjUTa dhAraNa karatI, nAgothI vibhUSita, buddhinI jaDatAne dUra karatI bhagavatI tArAnuM dhyAna karavuM. zrI tArA akSobhya nAmanA zivanI zakti che. ugra tArA, nIla sarasvatI, eka jaTA vagere tenAM upAsya rUpo che. tArAdevI pazyantI, parA, madhyamAM ne vaikharInI svAminI che. vAvApIzvaramAtpannata ema tArASTaka stotramAM kahyuM che, jeno artha vANInI adhiSThAtrI ane bhakatonI kalpalatA thAya che. tAnAsA- zrI tArA OMkAranuM sAratattva che. tArAsahasranAma stotramAM temane gadyapadya-pIvAna kahyAM che. zrI tArA pote vaiyAkaraNonI phoTa zakita' che. zrI tArAnI upAsanA cInAcAra paddhatithI arthAt bauddha lAmAonI paddhatithI thAya che, ema sAMbhaLyuM che. zrI tArA maMtra : zuM moM rIM zrIM hUM - II caitra suda navamInI rAtri tArArAtri che. khuda vasiSTha zrI tArAnI upAsanA karavA cIna gayA hatA tevo ullekha che. zrI tArA tAranArI devI kahevAya che. tArA 2 toyaHve . (laghustava). (3) zrI chinnamastA : dasa mahAvidyAomAM prakaTa ane aprakaTa evAM be rUpo che. zrI chinnamastAjI sAdhanA vibhAgamAM rahasyarUpa che. caturtha saMdhyAkALamAM arthAtu madhyarAtrimAM tenI ArAdhanA thAya che. zrI kAlI sRSTipralaya pachInI layanI madhyAvasthAno saMketa che, zrI tArA pralaya bAda sRSTinA prathama kALa-uSAkAlano saMketa che, to zrI chinnamastAjI sUryamaMDaLamAMthI anya grahonI utpatti ane te grahonAM kiraNo sUrya tarapha, sUryanAM kiraNo te graho tarapha jatAM - ema sauramaMDalano udbhava sUcave che; jemAM kapAyelA mastakamAMthI dhaDamAM, ne dhaDamAMthI kapAyelAM mastakamAM rakatadhArAonuM AdAnapradAna batAve che. zrI chinnamastAjI sarasvatI siddha karavA mATe, samUha staMbhana mATe, rAjyaprApti mATe ane sauthI vizeSa mokSa mATe ArAdhyA che. zveta kamalapITha eTale vizuddha sattvaguNa para te ArUDha che. nAbhimAM yonicakra che. potAnAM kapAyelAM zIrSane pote dhAraNa kare che. digaMbarA arthAta vAsanAmukata che. kaSaNa ane 2kata guNo arthAta tamoguNa ane rajo guNanI devIo tenI sahacArIo che. kapAyeluM zIrSa chinnayajJazIrSa che, jene mATe vaidake brAhmaNagraMtho daMravya che. dhyAna-- pratyAlIDhapadAM sadaiva dadhatIM chinnaMziraH katrikAM digvastrAM svakabandha zoNitasadhAdhArAM pibantI mdraa| nAgAbaddhaziromaNi trinayanAM hRdyutpalAlaMkRtAM ratyAsaktamanobhavoparidraDhAM dhyAyeJjavAsaMnibhAm / / --ratimAM Asakta kAmadevArUDha prayAlIDha mudrAmAM UbhAM rahelAM, kapAyela mastaka ane kAtara dhAraNa karatAM, digaMbara, kabaMdhamAMthI vahetI rakatadhArA rUpI sudhAnuM pAna karatAM, sarpa vaDe zirobaddha, trinetrA ane hRdaya para kamaLamALA dharatAM rakatavarNA zrI chinnamastAnuM dhyAna karavuM. zrI chinnamastAjIno maMtra ati gupta hoya ahIM Apelo nathI. tenuM yaMtra paNa gupta che. (4) zrI SoDazI : prazAMta hiraNyagarbha athavA ziva-sUryanI adhiSThAtrI bhagavatI poDazI soLa akSaranA maMtrarAjanI devatA athavA poDazavarSAyA hovAthI poDazInA nAme prakhyAta che. prakhyAta zrI vidyA' nAme te taMtromAM varNita che. ati suMdara svarUpa che. koI tene paMcavakatrA-pAMca mukhovALI mAne che. harita, rakata, dhUmra, nIla, pIta - A pAMca raMganA mukha che. te tatpara5, sojAta, vAmadeva, aghora ane IzAna - ema zivanAM ja paMcamukhanAM anya rUpo che. dasa hAtha che, je abhaya, Teka, zULa, vaja, aMkuza, pAza, paga, ghaMTA, nAga ane agni dhAraNa karanArAM che. temanAmAM poDazakalAo pUrNatayA prakaTa che, mATe paNa poDazI kahevAya che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanAdevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 235 A eka upAya rUpa che. bIjuM rUpa che brahmA, viSNu, rudra ke jemAM IzvaranA cAra pAyAnA sihAsane birAjela, zivanA paryaka para ArUDha, cAra bhujAomAM pAza, aMkaza, paMcabANa ane IzudaMDanA dhanuSane dhAraNa karatAM varNavelAM che. dhyAna : vAtActAmArAM caturthAt trilocanAn pArAzAve pArayatI zivAM bane (5) zrI bhuvanezvarI : tribhuvana pAlanakartI bhagavatI zrI bhuvanezvarI paNa saumya, suMdara che. prakhyAta mAyAbIja thI bhuvanezvarIjIno ekAkSara maMtra che. devI bhAgavatamAM zrI maNidvIpa nivAsinI. karmathI annapUrNA ane mahAlakSmIjInAM kAryo karatAM, zivanI sarpalIlAonI Adi sahacarI, nikhila brahmAMDanI AghA jananI, sarvezvaryadAtrI, sarvasiddhipradA, dI bIja rUpI tAMtrika praNavanI adhiSThAtrI, sarvAnandamayI sauMdaryavigraha che. dhyAna : 3t nivrutimajuriTI rIjuvI nAnatrayuvarAma smeramukhIM varadAGkuzapAzAbhItikarAM prabhaje bhuvanezIm / / A bhuvanezvarI ja bhagavatI zrI padmAvatI che evuM taMtrasAmya che. saurASTramAM goMDalamAM zrI bhuvanezvarI zakitapITha ati prasiddha che. yaMtra : bhUpura, vartuLa, aradala, vartaLa, nAnuM aSTadala temAM aSTa nAnA trikoNa maLe zivazakyAtmaka trikoNa, (6) zrI tripurabhairavI : dasa mahAvidyAomAM zrI tripurabhairavI ane zrI tripurasuMdarI evAM be svarUpo jANItAM che. udaya pAmatAM sahazna sUrya samAna kAMti dharAvatAM saumAMbara dharA, lipta payodharA, trinetrA, himAMzu mukuTadhAriNI, japamALA, varada, abhaya ane vidyA (pustaka) dharA A tripurabhairavI suMdara che; paNa varNAtmaka muDamALA dhAraNa karanArAM che. Arthika unnati, roganivAraNa, aizvaryaprApti, railokayavijaya vagere mATe zrI tripurabhairavI ArAdhyA che. maMtra : i meM haMsarI 6 hai || yaMtra : bhUpura pachI aSTadala kamalamAM navayonyAtmaka trikoNa dorI SoDazopacAra pUjA thAya che. dhyAna : dharmAnusadAntilakSInAM zotii rastatitapoyarAM nAvaTaf vidyA prIti varam / hastAbjairdadhatIM trinetravilasad vaktrAravindazriyaM devIM baddhahimAMzuralamukuTAM vande sumandasmitAm / / () zrI bagalAmukhI : sAMbhaLavA parathI A nAma vicitra jaNAya che; paNa saMskRtamAM vA zabda atharvA prANa tattva sAthe saMkaLAyela jovA maLe che. manuSyanI jiddA para, ane zarIranI AsapAsa sAta-ATha AMgaLa sudhI A prANa sUkSmarUpe rahe che. parasevAmAM paNa A atharvA prANa rahe che. A athavA prANane oLakhIne tenI dvArA uccATana vazIkaraNAdi prayogo thai zake che. zatranA nakha, paDachAyo, vastra, vALa, teNe paherelAM caMpala vageremAM rahelAM atharvA prANa dvArA mAraNa, vazIkaraNAdi prayogo sAdhI zakAya che. pItAMbarA' evA anya nAmathI prakhyAta balgA" parathI rUpAMtarita thatAM zabda bagalA thaI gayo haze evI vidvAnonI mAnyatA che. bagalAmukhIjInI upAsanA atyaMta gupta ane pUrI sAvadhAnIthI karavI paDe che. temAM jarA paNa doSa rahI jatAM sAdhanA karanArane tenAM mAThAM phaLo bhogavavA paDe che. zatrubhayanAza ane vAsiddhi mATe paNa zrI bagalAmukhIjInI ArAdhanA thAya che. dhyAna : nivAjhaHI95 rekha TevI vAna zatruna pariyantIm gadAbhidhAtena ca dakSiNena pItAmbarAyAM dvibhujAM namAmi / / --vAma kara vaDe zatranI jihavAno agrabhAga pakaDIne tene pIDA karatI tathA dakSiNa kara vaDe tenA para gadAprahAra karatI pItAMbara saMpanA dvibhujA devIne praNAma. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 madhye sudhAbdhiM maNimaNDaparatnavedI siMhAsanoparigatAM paripItaramyAm pItAmbarAbharaNamAlyavibhUSitAGgI - ndevInnamAmi dhRtamudgaravairijihvAm // --sudhAsiMdhunI madhye maNimaMDapanI ratnavedI paranA siMhAsane virAjela pItavarNA, pItAMbarA, AbhUSaNamAlyAdithI vibhUSitA ane mudgara tathA vairI jihvAne dhAraNa karatAM devIjIne huM praNAma karuM chuM. yaMtra : zrI bhuvanezvarI yaMtra jevuM ja che. mAtra vadhumAM zivazakyAtmaka be trikoNanI vacce vadhu eka Urdhvamukha trikoNa che. [ zrI pArzvanAthopasa-hAriNI maMtra : gupta maMtra che. bhUla thatAM muzkelIo sarje che, mATe Apela nathI. (8) zrI dhUmAvatI : phikkAM vadanavALAM, caMcaLa, dIrgha, malinAMbarA, chUTAM kezapAzavALAM, alpa dAMtavALAM, bhayAnaka rudrA, vilaMbita payodharA, kAkapakSInA dhvajavALA, 2tha 52 virAjela, hAthamAM sUMpaDAvALAM, ati rukSA, bhRkuTI ane netro vakra, bhUkha-tarasathI pIDAyelAM, bhayadA ane kalahapradA che. bhayAnaka AkRtivALAM hovA chatAM bhakato mATe kalyANakAriNI, putralAbha, dhanarakSA karAvanArI, zatruvijaya karAvanAra zrI dhUmAvatIjI alpa sAdhanAe siddha thAya che ane rahasyamayI che. maMtra : 3 thUM dhUmAvatye namaH / athavA thUM chuM dhUmAvati svAhA / zrI dhUmAvatIjInI sAdhanA paNa sAvadhAnapaNe karavI paDe che. (9) zrI mAtaMgI : zrI mAtaMgIjI zrI mataMga munivare dIrdhakAlIna upAsanA pachI meLavelAM temanAM putrI che. vANInI sarva prakAranI siddhi A bhagavatI Ape che. gRhasthajIvanane samRddha karanArI, saMgItavidyAnI paNa adhiSThAtrI che. dhyAna : mALiyavILAmupattAlayanI mAlamAM munnunavAvijJAsAn / mahendranIladyuti komalAGgIM mataGgakanyAM manasA smarAmi // --mANikayanI vINA ramADatAM, madathI alasagativALAM, maMjula vANIvilAsavALAM, IMdranIlanI kAMtivALAM, komalAMgI, mataMga RSinAM putrInuM huM manathI smaraNa karuM chuM. vANInI adhiSThAtrI devInuM A dhyAna 'ma' varNanA varNanuprAsathI zobhita che. keTalAkanA mate mataMga zivanuM nAma che, ane zivAzakita hoi te mAtaMgInA nAme prakhyAta che. trinetrA, ratnasiMhAsane virAjelAM, cAra bhujAomAM khaDga, kheTaka, pAza ane aMkuza dharanArAM che. asurone naSTa karanArAM ane bhakatone abhISTa pradAna karanArAM che. (10) zrI kamalA : dasa mahAvidyAomAM janasAdhAraNamAM jANItAM zrI kamalA vaiSNavI zakita ane mahAlakSmIrUpA tarIke upAsyA che. zuM no vizatu zrIrrevI mahAmAyA vaiSNavIzaktiAghA / (kamalopaniSad) nArAyaNanI parAkitanAM aneka rUpo pUjAya che. garuDAsanA, zaMkha cakra gadA padma dhAriNI eka rUpa; kamalAsane virAjatAM, unnata hAthamAM kamalo dharatAM, varAbhaya mudrAvALAM; AvAM sAta-ATha vibhinna rUpo pUjAya che. dhyAna -- kAntyA kAJcanasannibhAM himagiriprakhyaizcatubhirgajai-rhastotkSipta hiraNyamayAmRtadharairAsicyamAnAM zriyam / bibhrANAM varamabjayugmamabhayaM hastaiH kirITojjvalAM kSaumAvaddhanitambabimbalalitAM vande'ravindasthitAm / / A dhyAna diggajo vaDe suvarNamaya ghaTomAM bharela amRtamaya jalathI abhiSeka karAtAM gajalakSmIno che. vedokata zrI sUkata vaDe bilvaphaLa ane AjyathI AhUtio dvArA zIghra prasanna thanArAM che. athavA * zriyai padmAvatye pALitAyai namaH / maMtra zrI zrI padmAvatIjI ane zrI kamalAdevImAM Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 237 ubhayopAsanAmAM prayojAya che. athavA -- OM mahAlakSmyai ca vidmahe viSNupatnI ca dhImahi / tanno lakSmIH pracodayAt / / yaMtra : zrIyaMtra jevuM ja. mAtra vacce zrI bIja - athavA padmAvatIyaMtra paNa cAle. zrI kamalAnAM aneka stotro maLe che. temAM aSTako, sahastranAma vagere prakAro che. dasa mahAvidhAdevIo ane zrI zrI padmAvatIjInuM sAmya : (1) pahelI mahattvanI vAta e ke zAphata AgamonI jema jaina zAstromAM paNa zakita-upAsanA mAnya gaNavAmAM AvI che. zrI tIrthakara bhagavaMto pote asaMga ane kartutvabhokatatvarahita che. paNa zAsananA rakSaNa ane abhivRddhinI javAbadArIo vidyAdevIo athavA yakSiNIo saMbhALe che. (2) samAjano sarvasAmAnya mAnavI bhale ahiMsA, asteya, aparigrahanA AdarzonI jarUra mAnato hoya che, paNa te vipattio dUra karavA ane sukhamAM abhivRddhi karavA icchato hoine zrI jinezvara bhagavaMtonI upAsanA uparAMta kyAMka prakaTapaNe ne kayAMka pracchannapaNe paNa devadevIonI upAsanA karato rahyo che. alabatta, A upAsanA sAttvika hoya che; paNa che kharI ane svIkRtivALI paNa che. (3) A devIonI mUrtio - upAsya rUpo paNa taMtronI jema ja svIkAravAmAM AvyAM che. " (4) temanI viziSTa pUjAvidhio, yaMtro ane stavano paNa jaina zAstromAM svIkRta che. (5) A badhI devIomAM zrI zrI padmAvatIjInuM sthAna advitIya che. (6) taMtramAM dasa mahAvidyAomAM zrI lalitA, zrI bhuvanezvarI ane zrI kamalA sAthe zrI zrI padmAvatIjInuM svarUpa ghaNuM maLatuM Ave che. (7) jainadarzananA munivara pUjyazrI sakumArasenajIe 'bhairava padmAvatI kalpa'mAM zrI padmAvatI stotramAM zrI zrI padmAvatIjI ja tArA, gaurI, gAyatrI. prakRti, vajezvarI vagere nAmothI bhinnabhinna Agamo (dha)mAM stavAyelI devI che ema kahyuM che. * (8) aMbikA, sarasvatI ane lakSmIjIno paNa jaina zAstromAM potAnI daSTie svIkAra che. (9) zrI zrI padmAvatIjI evuM nAma zrI kamalA athavA mahAlakSmIjIne maLatuM che. vaLI teo zrI lalitA, zrI kamalA, zrI tripurasuMdarI jema caturbhuja che. (10) zrI lalitAnI jema zrI zrI padmAvatIjInA be karakamalomAM pAza ane aMkuza che. (11) zrI kuMDalinI zakitane jema sarpiNI kahI mUlAdhAra cakrathI sahastrAra sudhI batAvyAM che, tema zrI zrI padmAvatIjIno paNa zrI dharaNendra sAthe saMbaMdha, nIce aDhI ke sADA traNa AMTA Avartana. upara traNa, pAMca ke sAta phaNAvALo mukuTa temane zrI kuMDalinI zakita sAthe joDe che. (12) lakSmIjInA dhyAnanA A zloka sAthe zrI padmAvatIjInuM sAmya sarakhAvavA jevuM che : pAzAkSamAlikAmbhojasaNibhirvAmasaumyayoH / padmAsanasthAM dhyAyet zriyaM trailokyamAtaram / / ahI padmAsana, pAza, aMkuza, kamala samAna cihano che. (13) zrI zrI padmAvatIjI ane zrI bhuvanezvarI vacce paNa ghaNuM sAmya che. banne saMhArane badale pAlananI devIo che. jainadarzanamAM bhale judA arthamAM paNa bIjano svIkAra ane mahattva che. vaLI temAM mukuTa para caMdra, aMkuza, pAza vagere sAmyo noMdhapAtra che. (14) zrI lalitA jema apAra saundaryavigraha che, tema zrI zrI padmAvatI paNa niratizaya suMdara ane mAdhuryamUrti kahyA che. temanuM mukha padma samAna, hRdaya vikasita padma samAna, netro hamaNAM Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI ja khIlelAM pApAMkhaDI samAM vizALa ane saheja aruNAbha, nAjuka kara paNa padma samAna,padma samAna caraNapallavavALA, padmAsInA, padmamALAvibhUSitA che. vaLI zrI lalitA jema zrI zrI padmAvatIjI paNa divyAbA, mirA ane siMdurIviddA che ema temanAM aSTottarazata nAmomAMthI jANavA maLe che. zrI lalitA ane zrI zrI padmAvatI bane tyaHInavA-hRdayakamaLamAM vasanArAM che. zrI padmAvatI prAtaH smaraNastotramAM temane sUrya, caMdra, vaninetravALAM ane aSTamInA ardhacaMdrathI vibhUSita alakAvalIvALAM batAvyAM che. A varNana paNa zrI lalitAMbAnA varNanane maLatuM che. teonA siMhAsana sarpakuMDalinI dekhAya che ne mastaka para traNa, pAMca ke hajAra phaNAo paNa zobhatI dekhAya che. adhyAtmanI rIte Asana nIce sarpavalaya e kuMDalinI-zakita sAthe abhinnatA ane mastaka para phaNAo sahastrAracakramAM kuMDalinInuM sAmaMjasya sUcave che. TUMkamAM, ApaNe evA niSkarSa para AvI zakIe ke jainazAstramAM zrI zrI padmAvatIjInuM svarUpa, apAra mahimA, pUjAvidhAna, yaMtra vagere astitvamAM che ane bhale zrI zrI padmAvatIjIne bhagavAna sAthe saMbadhdha mAnyA hoya ane temanuM kArya paNa bhale jarA judA prakAranuM hoya, paNa dasa mahAvidyAdevIomAMnI be-traNa devIo sAthe temanuM ghaNuM sAmya che; ane zrI zrI padmAvatIjI ane anya Agamo (dharmo)nI devIonAM AvA sAmya aMge prAyaH koIne virodha na hoya zake. saMdarbho : (1) vAmakezvara taMtra-niyA poDazikArNava, AnaMdAzrama sIrIjha. (2) lalitA sahastra-- nAma-saubhAgyabhAskara TIkA, nirNayasAgara. (3) hindI kalyANa'no zakita upAsanA aMka, lekhako : zrI zAntanuvihArI dvivedI, paM. AdyAcaraNajI jhA, DaoN. sanakumArajI zarmA vagere. (4) maMtra rahasya, Da. nArAyaNadatta zrImALIjI. (5) varivasthA rahasya, paM. bhAskararAyajI. (6) mahAnirvANataMtra. (7) zAkatapramoda, (8) zrI kAlikApurANa. (9) zrI mArkaNDeya purANa. (10) zrI durgAsaptazatI-aTIkopetA. (11) zrI sAdhanasamara, brahmarSi satyadeva. (12) mahAnirvANa taMtra. (13) dha zakita enDa dha zAkatajha, Arthara evalona. (14) dha sarpanTa pAvara, Arthara evalona ane sara jona vuDaropha. (15) dha gAralenDa opha leTarsa, Arthara evalona ane sara jona vuDaropha. (16) zAkatasaMpradAya, dI. ba. narmadAzaMkara mahetA. (17) saundaryalaharI-vividha TIkAo sAthe. = . kAkA arasAmAM ja. . . Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 239 devI sAdhanAmAM sarvottama sAdhanA padmAvatIdevInI - zrI jazubhAI je. zAha lekhake ahIM aneka deva-devIono ullekha ane temanI upAsanAonI carcAvicAraNA karIne zrI padmAvatIdevInI sAdhanAnI sarvoparitA darzAvI che. sAthosAtha devIonAM svarUpo, zrI padmAvatIjInAM upAsya rUpo AdinuM paNa adbhuta darzana (karAvyuM che. - --saMpAdaka jaina darzana pramANe devo mukhyatve cAra prakAranA che : (1) bhavanapati,(2) vyaMtara, (3) jyotiSa ane (4) vaimAnika, temAM bhavanapati devo daza prakAranA che. vyaMtaradevo mukhya be prakAranA che : (1) vyaMtara ane (2) vANavyaMtara. temAM vyaMtara ATha prakAranA che ane vANavyaMtara paNa ATha prakAranA che. jyotiSI devo pAMca prakAranA che. jyAre vaimAnika devonA bAra kalpo che. cAreya prakAranA devalokanA adhipati evA cosaTha indro che. temAM bhavanapatinA 20 Indra, vyaMtaranA 16 indra, vANavyaMtaranA 16 indra, jyotiSanA 2 indra ane vaimAnikanA 10 indra che. A cosaThe-cosaTha indro arihaMta paramAtmAnAM caraNonA pUjArI che. - devomAM paNa deva ane devI evA be vibhAga che. devo ane devIo mahAzakitazALI hoya che. je koI temanI pUjA, bhakita, anuSThAna kare tenA para prasanna thaI tenA mananI icchAo pUrNa kare che. devo ane devIomAM devIo ati saumya ane jhaDapathI rIjhanArI hoya che. devIo AkAzanA aMtarAle vicaranArI, manohara haMsanI peThe gamana karanArI, puSTa kaTipradeza vagere vaDe zobhAyamAna, pUrNa khIlelA kamaLa jevAM locanavALI, maNi ane suvarNanA banAvelA kaMdorA vaDe zobhAyamAna kaTipradezavALI,zreSTha ghUgharIo, jhAMjhara, suMdara tilaka ane kaMkaNa vaDe vizeSa suzobhita evI, catura jananA manane haranAruM jenuM darzana suMdara che evI, alaMkAronA samUha vaDe dedIpyamAna devAMganAo zobhI rahelI hoya che. devIonuM A prakAranuM svarUpa ajitazAMti stotramAM, gAthA 26 ane 27mAM, mahAna vidvAna zrI naMdipeNa munie kareluM che. jagatamAM aneka zakitazALI devIo vicare che. dareka devIonAM rU5, vAhana, nivAsasthAna alaga alaga hoya che. te devIo ArAdhakanI icchAo pUrNa kare che. jaina darzanamAM paNa devIpUjAne sthAna ApavAmAM AvyuM che. aneka devIonAM varNana jainazAstramAM karavAmAM AvelAM che; ane tenI upAsanA mATe judAM judAM vidhi-vidhAno batAvela che. deva-devIone rIjhavavA mATe maMtravizAradoe aneka zakitazALI maMtronI racanAo paNa karelI che. aneka jainAcAryoe paNa devI-ArAdhanA karI, zAsana para thatA upAsargone aTakAvavAnuM kArya karyuM che. jema ke, vikramanI sAtamI sadImAM thayelA mahAtapasvI, brahmacArI, maMtrasiddha mahApuruSa zrI mAnadevasUrijIe maMtrasAdhanA vaDe jayAdevI ane vijayAdevIne vaza karelI hatI, tenAthI zAsanaprabhAvanAnAM adbhuta kAryo thayAM hatAM; temAMnuM eka viziSTa kArya zAkaMbharInagarImAM phATI nIkaLelA mahAmArInA rogane zamAvavAnuM hatuM. 'laghu-zAnti-stava' stotramAM zrI mAnadevasUrijIe jayA ane vijayAdevInI suMdara rIte stuti karI che, je batAve che ke zrI mAnadevasUrijIe A baMne devIonI sAdhanA karI hatI. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 'zAnti-stava'mAM zrI mAnadevasUrijIe kahyuM che ke, 'bhavatu namaste bhagavati ! vijaye ! sujaye ! parApararajite ! aparAjita ! jagatyAM, jayatIti jayA-vahe ! bhavati. ' bhagavatI ! he vijayA ! he sujayA ! he ajitA ! he aparAjitA ! he nayAvahA ! he bhavati ! tArI zakita vaDe jagatamAM jaya pamAya che. evI he devIo ! tamone mArA namaskAra ho !' 'bhagavati ! guNavati ! ziva-zAnti-tuSTi-puSTi-svastIha kuru kuru janAnAm, - omiti namo namo hoM hI huM, huM yaH kSaH hI phuTu phuTu svAhA." A stutio parathI joI zakIe chIe ke devIo keTalI prabhAvazALI che ane tenA nAmamaMtramAM kevI gajaba-gajabanI zakita che ! A to eka udAharaNa lakhyuM che, bAkI, jaina darzanamAM aneka deva-devIonAM svarUpa darzAvavAmAM AvyAM che, jemAM mukhyatve nIcenI devIonI sAdhanA karavAmAM Ave che : ATha jayAdi devIo : (1) jayAdevI, (2) vijayAdevI, (3) jayaMtidevI, (4) aparAjitAdevI, (5) jaMbAdevI, (6) khaMbhAdevI, (7) mohAdevI, ane (8) baMdhAdevI. soLa vidyAdevIo : (1) rohiNI, (2) prajJapti, (3) vajazRMkhalA, (4) vandra kuzI, (5) cakrezvarI, (6) puruSadattA, (7) kAlI, () mahAkAlI, (9) gaurI, (10) gAMdhArI, (1) sarjAstra mahAjvAlA, (12) mAnavI, (13) vairA , (14) acchuptA, (15) mAnasI ane (16) mahAmAnasI. covIsa tIrthakara bhagavAnanI 24 zAsanAdevIo : (1) cakrezvarI, (2) duritA, (3) mahAkAlikA, (4) ajitabalA, (5) kAlikA, (6) zyAmA, (7) zAntA, (8) bhrakuTA, (9) sutArikA, (10) azokA, (11) mAnavI, (12) caMDA, (13) viditA, (14) aMkuzA, (15) kaMdarpa, (16) nirvANI, (17) balA, (18) dhAriNI, (19) dharaNapriyA, (20) naradattA, (21) gAndhArI, (22) aMbikA, (23) padmAvatI ane (24) siddhAyikA. A uparAMta vidyAdAtrI evI bhagavatI zAradA, zAMtidevI, tribhuvana-svAminI devI, lakSmIdevI Adi aneka devIo che. A tamAma devI-sAdhanAmAM sarvottama sAdhanA jo koI hoya to padmAvatIdevInI che. mA bhagavatI padmAvatIjInuM kevuM suMdara, AMkhane gamI jAya evuM saumya ane manohara svarUpa che ! samasta vizvamAM eka mahAzakitarUpe bhagavatI padmAvatIjI khyAti pAmelAM che. mAM padmAvatIjI 23mA tIrthaMkara puruSAdAnIya zrI pArzvanAtha paramAtmAnAM zAsanadevI che. temano varNa aruNodaya samayanI AkAzanI lAlimA jevo che. yasyA devainarendraramara-patigaNaiH kinnarairdAnavainTraiH, siddhairnAgendra-yakSairnara-mukuTa-taTaidhRSTa-pAdAravinde ! saune ! khaTTq-ttI-tita-timatte ! pUja-vanyA-mAne, ambe ! kAle samAdhi ! prakaTya paramaM rakSa mAM devi padye ! --jenAM caraNAviMda deva, narendra, IndrAdika, kinnara, dAnavendra, siddha, nAgendra, yakSa ane manuSyonA mukuTo vaDe, praNAma karavAthI, ghasAyelAM che; evI che saumya svabhAvavALI ! saubhAgyalakSmI vaDe kalimalanuM dalana karanArI, maMgala kamalonI mALA dhAraNa karanArI he mAtA ! ucita avasare parama samAdhine prakaTa karo ane che padmAvatI devI ! mArI rakSA karo. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 241 mA bhagavatI padmAvatIjInI sAdhanA mATe ghaNAM maMtro, yaMtro ane vidhi-vidhAno jovAmAM Ave che. yaMtromAM nIce jaNAvela yaMtro vadhu prasiddha che. jevAM ke (1) saubhAgyavRddhi yaMtra, (2) sarvakAryasiddhi yaMtra, (3) upadravanAzaka yaMtra, (4) zatru parAbhava yaMtra, (5) lokavazIkaraNa yaMtra, (6) sarpAdibhayanivAraka yaMtra, (7) uccATanahara yaMtra, (8) apamRtyunivAraka yaMtra, (9) zrI padmAvatI pUjana yaMtra, (10) sarvasiddhikara yaMtra, (11) sarvasaubhAgyakara yaMtra, (12) sarvaroganivAraka yaMtra, (13) sarvajayanivAraka yaMtra, (14) mahAlakSmI-padmAvatI yaMtra, (15) Rddhi-siddhi jayakara yaMtra, (16) vyApAravRddhi yaMtra, (17) zrI padmAvatI paMdaro-yaMtra, (18) zrI padmAvatI vIsA yaMtra vagere. ArAdhya daivIomAM paNa zrI padmAvatIdevInuM sthAna ghaNuM UMcuM che. teo eka samartha, aneka zakitaonAM svAmI, bhakatonAM vighnone haranArAM ane jAgRta evAM zAsanadevI che. bhavyarUpA, rAja-rAjezvarI mA bhagavatI, mahAmahimAvaMtAM, sakalasiddhidAtA, lakSmI tema ja zakitanA samartha svarUpa tarIke temanI khyAti traNeya jagatamAM prasarelI che. zrI padmAvatI devI amArA hRdayamaMdiramAM birAjelI che. teo amArA jIvananA sabaLa sukAnI che.' A bhAva sAthe padmAvatInI sAdhanA karanAra kadI niSphaLa jato nathI. mA bhagavatI padmAvatInI sAdhanA svataMtra karavAnI praNAlikA nathI, tema ja vidhi paNa nathI. parama kRpALu tIrthaMkara paramAtmA zrI pArvenAthajI ane mA padmAvatIjInI sAdhanA saMyukata rUpe karavAmAM Ave che. jinabhakita gauNa karI A mahAdevInI upAsanA thatI nathI. zrI pArvanAtha paramAtmAnI bhakitamAM ja mA bhagavatI padmAvatIjInI sAdhanA samAI jAya che. eka vAta cokkasa che ke zrI padmAvatIjInI sAdhanA zuddha bhAve, zuddha mane, zuddha sAmagrI vaDe tathA zrI pAzrvanAtha paramAtmAnI ArAdhanApUrvaka karavAmAM Ave to ja mAnI divya kRpA prApta thAya che, ane mananI icchAo pUrNa thAya che. A vAta nIcenI paMkitathI paNa jANI zakAya che dharaNIdhararAya padmAvatI, prabhu pArzvanA guNa gAvatI, sahu saMghanA saMkaTa cUratI, navimalanA vAMchita pUratI.' mA bhagavatI padmAvatIjInAM aneka svarUpo che, jemAMnA keTalAMka A pramANe che : (1) dharaNendra-padmAvatI, (2) rakata-padmAvatI, (3) haMsa-pAvatI, (4) sarasvatI-padmAvatI, (5) zabarI padmAvatI, (6) kAmezvarI padmAvatI, (7) bhairavI padmAvatI (8) bhairava padmAvatI, (9) tripurA padmAvatI (10) nitya padmAvatI, (11) patrakAra padmAvatI, (12) svapnasAdhana padmAvatI, (13) zaivAgamokata padmAvatI, (14) mahAmohinI padmAvatI (15) mahAbhairavI padmAvatI, (16) vRddha rakata padmAvatI vagere. jayAM jayAM zrI pAzrvanAtha bhagavAnanAM maMdira hoya che tyAM tyAM zrI padmAvatIjInI sthApanA thAya che. jainono digambara sampradAya paNa zrI padmAvatIdevI mATe ghaNuM mAna dharAve che. zrI padmAvatIjInI sAdhanA mATe aneka stotro che. mA bhagavatI padmAvatIjInI sAdhanA sAdhakane dharma karavAnI aneka zakita Ape che. paramAtmAnI bhakita karavAnuM alaukika baLa Ape che ane AtmakalyANamAM sahAyaka thAya che. aneka pUrvAcAryoe mA bhagavatI padmAvatIjInAM guNagAna gAyAM che, stutio karI che ane sAdhanA karIne zAsanaprabhAvanA karI che. Ama, mA bhagavatI sAdhanA tamAma devI-sAdhanAmAM sarvottama rahI che, to A mahAdevanI sAdhanA ApaNe sahu karIe ane mA bhagavatIjInI divya kRpA meLavI-prApta karI jIvanane dhanya banAvIe ! Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 ] [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI sarvazakitazALI devI padmAvatI * zrI bhaMvaralAlajI nAhaTA jainasamAjamAM zrI agaracaMdajI nAhaTAnuM nAma mUrdhanya sthAne che. e ja parivAranA ane eTalA ja prasiddha vidvadvarya zrI bhaMvaralAlajI nAhaTAe jainadharmamAM padmAvatIjInuM sthAna zuM che ? tenA para mArmika prakAza relAvyo che. kharataragacchanA prabhAvaka dAdA zrI jinakuzalasUrijI mahArAja tathA mahAna sAdhaka zrI jinaprabhasUrijI mahArAja Adine thayela bhagavatI padmAvatInI sahAya ane sAMnidhyanI vAta jarUra AsthA ane ahobhAvanuM kAraNa banI rahe che. tema ja prakhyAta nagapurA (uvasaggahara) tIrthano pUrva itihAsa paNa noMdhapAtra che. - eka mAnyatA evI paNa che ke bhagavAna pArzvanAthe potAnA sevakanI pAsethI sevakanA mukhathI navakAra saMbhaLAvyo hato. bhagavAna pArzvanAthathI laIne Aja sudhInA pratyeka samaye devI padmAvatIjI kaSTabhaMjaka rahyAM hovAnA aneka prasaMgo lekhakazrIe A lekhamAM AlekhI bhagavatI padmAvatIjInI kRpA aharniza pravartatI rahI hovAnI adabhuta jhAMkhI karAvI che. -- saMpAdaka 'padyAvaI devI pArzvayakSa yaratakSa, sahu saMghano saMkaTa dUra karevA dakSa / ' jaina sAhityamAM bhagavAna pArzvanAthanAM adhiSThAtrI devI tarIke indrANI padmAvatIne gaNavAmAM Avela che. bhagavAna jyAre dIkSita thai vicarI rahyA hatA, tyArathI dharaNendra ane devI padmAvatI temanA parama upAsaka hatA. A uparAMta, dharaNendranA devI indrANI - vairo paNa parama bhakata hatAM. gaMgAnA kinAre vArANasInI pavitra bhUmi para tApasa kamaTha paMcAgnitapa karI rahyA hatA, tyAre bhagavAna pArzvanAthe, potAnI rAjakumAra avasthAmAM, e paMcAgnimAMnAM saLagatAM kASThamAMthI je nAgane bahAra kaDhAvI, tene aMtima samaye navakAramaMtranuM saMkSipta rU5 - 33 masimADaya nama:' saMbhaLAvIne svarganA mArge vaLAvyo hato te ja nAga navA janme bhagavAnanAM punita darzana ane navakAramaMtranA zravaNa thakI dharaNendra banyo hato. jaina sAhityamAM kayAM kayAMka nAga-nAgaNInA yugalano ullekha jovA maLe che te paNa dharaNendra-padmAvatInA svarUpane ja lakSe che. jo ke pArzvanAtha tathA padmAvatIne bhagavAna pArzvanAthanAM yakSa-yakSiNI mAnavAmAM AvyAM che, tema chatAM dharaNendra - padmAvatInI nirALI bhakita-ArAdhanA tema ja saMgha tathA tIrthonAM rakSaNa karanArI camatkArI aneka ghaTanAoe teone vadhu prakhyAta banAvyAM che. jyAre kamaTha yogI mRtyu pAmyA ne navA janme te meghamAlI deva thayA tyAre, temaNe ahicchatrAmAM dhyAnamagna evA bhagavAna pArzvanAthane herAna-parezAna karavA mATe aneka prakAranAM pariSado racyA. bhagavAna pArzvanAthanI thAnAvasthAne calita karavA bhISaNa vRSTi karI. tene lIdhe bhagavAnanA nAka sudhI pANI caDhI AvyAM. temAM dharaNendra-padmAvatIe padhArIne temanI rakSA-sevA karelI, tyArathI devI padmAvatI bhagavAnanI parama upAsikA tema ja sadaiva bhakatakaSTabhaMjaka rahyAM che. Aje paNa ahichatrAmAM kamaThanA paripaho prasaMganI jovA maLatI devI padmAvatIjInI aneka mUrtio Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] e vAtanI pratIti karAve che. AvI mUrtiomAM padmAvatIjInA mastaka para bhagavAna pArzvanAtha virAjamAna jovA maLe che. anya sthAnomAM padmAvatIjInI mUrtio upara bhagavAna pArzvanAthajInI nAnI-moTI mUrtio jovAmAM Ave che. bikAnera tathA dilhInAM prasiddha saMgrahAlayomAM je je kalApUrNa sarasvatInI mUrtio che temanI upara paNa prabhupratimAo joi zakAya che. jainomAM devI padmAvatIne vighna dUra karanArI, bhakatonAM kaSTone haranArI tathA bhakatajanonuM rakSaNa karanArI mAnavAmAM Ave che, ne A hetusara temanI bhakita-upAsanA karavAmAM Ave che. devI-devatAonAM pUjA-anuSThAna mATe maMtra, taMtra ane yaMtra dvArA AhvAna karavAmAM Ave che. A pUjAvidhi TeligrApha jevI che. kAraNa ke, A prakAre pUjA-anuSThAna karavAthI devI-devatA bhakatajana pAse kheMcAi Ave che; ane temanI manokAmanA paripUrNa karI de che. kayAreka kayAreka to apratyakSapaNe darzana paNa ApI jAya che. koi paNa anuSThAnanI saphaLatA-niSphaLatAno AdhAra upAsakanI niSThA 52 2he che, tema devI padmAvatInI upAsanAnuM paNa che. mATe kahI zakAya ke, devI padmAvatInI upAsanA mATe paNa Asanasiddhi ane cittanI ekAgratA anivArya che. 6 243 devI padmAvatInI upAsanA maMtrajApa ane yaMtrasiddhartha paMcopacAra, aSTopacAra tathA SoDazopacAra dvArA karavAmAM Ave che. temanI pUjAsAmagrImAM mukhyatve dhUpa, puSpa, gaMdha ane naivedya hoya che. paMcopacAra ane aSTopacAramAM paMcAmRta uparAMta jaLa, akSata ne phaLa paNa hoya che. devI padmAvatInI mahApUjAmAM SoDazopacAra tathA mahotsavanuM Ayojana paNa thatuM hoya che. A mahotsavamAM 27 divasa sudhI akhaMDa jyota pragaTAvavAmAM Ave che tathA pratidina 1008 zveta puSpo vaDe maMtrajApa karavAmAM Ave che. samApana samaye 27 pATa ane mevA-mIThAI tathA phaLaphaLAdi dharavAmAM Ave che. paMcopacArAdi pUjanamAM mudrAonI sAthosAtha 1. AhvAna, 2. sthApana, 3. sannidhikaraNa, 4. pUjana ane 5. visarjananA alaga alaga maMtroccAra nIce karavAmAM Ave che : 1. AhvAnamaMtra : OM namostu pati padmAvati ! ddei hi saMvai SaT| 2. sthApana : OM thrI namostu maLati padmAvati ! atra tiSTha tiSTha OM OM / 3. saMnidhikaraNa : 3 dardI namostu mAvati padmAvati ! mama saMnihitA mana mana vaSaT 4. pUjana : 3 ii namostu mAvati padmAvati ! jUnAM gRhA 'gRhALa svAhA | 5. visarjana : dI namostu mAvati padmAvati ! svasthAna maghdha na: na: naH | sAmAnya rIte visarjana veLAe bhUlacUka aMge kSamA prArthavAmAM Ave che. tenI pAchaLano hetu evo che ke kSamA mAgavAthI pUjanavidhi daramiyAna thayelI bhUlo devI mApha kare ane pUjanavidhine saphaLa banAve. A hetusara nIce mujabano zlokapATha karavAmAM Ave che : AhvAnaM naiva jAnAmi, na ca jAnAmi pUjanam / visarjanaM naiva jAnAmi, kSamasva paramezvari ! AjJAhInaM kriyAhInaM maMtrahInaM ca yat kRtam / kSamasva devi tatsarva prasIda paramezvari // saralIkaraNa kriyA mATe aMgarakSA paNa jarUrI che. A aMgarakSA-stotra sAmAnya rIte nIce mujaba ka2vAmAM Ave che : OM namo arihaMtANaM hrI~ zIrSa rakSa rakSa svAhA / OM namo siddhANaM hrI~ vadanaM rakSa rakSa svAhA / OM namo AyariyANaM hU~ hRdayaM rakSa rakSa svAhA / OM namo uvaJjAyANaM hrauM nAbhi rakSa rakSa svAhA / OM namo loosavvasAhUNaM haH pAdau rakSa rakSa svAhA / maMtrajApa sampanna karavA mATe jarUrI che nADItaMtranI sthiratA. A mATe jarUrI che prANAyAma. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 ] [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI prANAyAmamAM paNa khAsa karIne pUraka, kuMbhaka ane recakanI kriyAonI punarAvRtti pAMca-cha vArathI vadhArIne soLa punarAvRtti sudhI pahoMcADavAthI lAbha thavAnI zakayatA che. TUMkamAM, maMtrajApa vagere zAbdika vidhio mATe zuddha uccAraNa jarUrI che. tathA pUjA-prakriyA mATe Asana, mALA ane mudrAono yogya upayoga Avazyaka che. madrAo vize vicAra karIe to AhavAna mudrA. sthApana mudrA ane sannidhikaraNa mudrAnI sAtho-sAtha parameSThI mudrA, dhenu mudrA, saubhAgya mudrA, kalmaSa-dahana ane bIjAo mATe adazyIkaraNa tathA sthApanA mATe hRdayamaMdirathI bahAra sthApanA mudrA paNa jarUrI che. visarjana mudrA vagere mATe gura (vizeSa jANakAronuM mArgadarzana paNa jarUrI bane che. maMtra pradAna karanAra guru athavA vizeSajJanA paratve upakArabhAvathI dhyAna-smaraNa karavuM joIe. devI padmAvatInuM sthAnaka (tIrtha) dakSiNa bhAratamAM hamacA nAme prasiddha che. jo ke padmAvatIdevInI mUrtio mULanAyaka pArzvanAtha bhagavAnanA dareka jaina maMdiramAM adhiSThAtrI devInA rUpe hoya ja che. te mAM bahamanI pratibhAvAna, sAhitya-kalA-2- pUjya AcAryadeva zrI vijayayazodevasurIzvarajI mahArAjanA mArgadarzanamAM nirmANa pAmelI devI padmAvatInI vizALa kadanI kalAtmaka mUrti muMbaInA vAlakezvara jinAlayamAM pratiSThita thaI che te sarvamAM anupama che, advitIya che. dharaNendra to sarparUpa dhAraNa karI sarvatra vihAra karatA hoya che. jaisalamera najIka AvelA laudravA pArzvanAtha tIrthanA maMdironI pradakSiNA (bhamatI)mAM Avela eka sthAnamAM teo pUjAya che. yAtrALuone vakhatovakhata teo darzana paNa Ape che. agiyAramI sadImAM lakhAyela maMtravid mallipeNa kRta bhairava-padmAvatI-kalpa'nuM prakAzana zrI sArAbhAI maNilAla navAbe karyuM hatuM. te pustakamAM padmAvatI upara lakhAyelI aneka kAvyakRtionA ullekha vAMcavA maLe che. temAMnA mukhya che zvetAmbara zrI caMdrasUri likhita adbhuta padmAvatIkalpa, zrI indranaMdisUri racita padmAvatIpUjanam, ajJAta-kartIka rakata padmAvatIkalpa, padmAvatIvratoghApanam, padmAvatIstotra, pAvatI maMtrajApavidhi, sahasranAma stotra stuti, caupAI vagere je padmAvatI carita AdhArita racanAo che. - zrI dhIrajalAla TokarazI zAhe 'taMtronuM tAraNa' nAmanA pustakamAM maMtra, taMtra aMgenI aneka kRtionI sUci ApatAM noMdhyuM che ke padmAvatIdevI aMgenI 148 racanAo che, jevI ke rakata padmAvatI ka5, 2kata padmAvatI bRhad pUjanavidhi, rakata padmAvatI, haMsa padmAvatI, sarasvatI padmAvatI, zabarI padmAvatI, kAmezvarI padmAvatI, yaMtrasAdhanA, padmAvatI dIpAvatAra, bhairavI padmAvatI maMtrasAdhanA, tripurA padmAvatI maMtrasAdhanA, nitya padmAvatI maMtrasAdhanA, padmAvatI kajjalAvatAra, mahAmohinI padmAvatI vidyA, putrakara padmAvatI maMtra, padmAvatI stotrakalpa, padmAvatI maMtrasAdhanA, padmAvatI kalpalatA, padmAvatI maMtrakalpa vagere. je rIte bhagavAna pArzvanAthajInAM seMkaDo nAma upalabdha che, te rIte temanI adhiSThAtrI bhagavatI padmAvatInAM paNa vidha vidha nAmo maLe che. emAMnAM keTalAMka mahattvanAM nAmono ullekha AgaLa karyo che. pU.AcAryazrI haribhadrasUrijI racita kuraprabaMdha' nAmanA graMthano anuvAda, vicakSaNajayoti viduSI sAdhvIzrI candraprabhAzrIjI mahArAje karela che, je kuzala nirdeza' mAsika patranA varSa : 11, eprila 1983 nA aMkamAM pragaTa thayo hato. temAM vijayapuranA mahArAjA suraMgadevanA suputra vIrAMgadevanI eka vAta varNavelI che : eka vakhata rAjakumAra vIrAMgadeva tenA sanmitra sumitra sAthe pravAsa karI rahyA hatA. A pravAsa daramiyAna temaNe mahAzALanagara rAjya jItI lIdhuM. tyArabAda baMne zikArakrIDA karavA mATe jaMgalamAM bhamI rahyA hatA. te daramiyAna eka AmrakuMja heThaLa devasabhAmAM eka Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 245 uvasaggahara tIrtha nAme vikhyAta che. Aje A tIrtha durgathI 14 ki.mI. dUra eka nAnakaDo ko banI gayo che. gAmanI vacce eka jhADanI nIce maMdira banAvIne loko pUjA Adi kare che. paraMtu te tIrtha khaMDera thaI gayuM che. jo ke chellAM daseka varSathI saMgha dvArA A khaMDera banelA tIrthano punaruddhAra karavAmAM AvI rahyo che. atyAre tyAM eka vizALa jinAlayanA caNataranuM kAmakAja cAlI rahyuM che. uganA nAmanA gAmethI eka purAtana pratimA paNa maLI AvI che. nagapurA khAtenI mUrti paNa Ajeya te vRkSa nIcenA maMdiramAM birAjamAna che. anya sthaLoethI paNa bIjI mUrtio AvI gaI che. yAtrA-saMghanA AvavA-javAnI prakriyA paNa zarU thaI gaI che. dharaNendra-padmAvatInA camatkAronI aneka ghaTanAo saMbhaLAvA lAgI che. tIrthanA punaruddhArano samaya pUro thavAmAM che. kinnara zrI pArzvanAtha paramAtmAnuM stavana gAI rahyo hato. e stavanano mukhya sUra evo hato ke, padmAvatIthI sevita evA zrI pArzvanAthajI jyAM che tyAM huM jaI rahyo chuM. A stavana sAMbhaLatAM rAjakumAranA cidAkAzamAM jijJAsA pragaTI, tethI teNe pUchayuM : "he sanmitra ! tuM mane e jaNAvIza ke bhagavAna pArzvanAthajI kayAM nivAsa kare che ?" uttaramAM pelA mitre jaNAvyuM ke, "he rAjakumAra ! ApanI jijJAsA saMtoSavI e mArI pharaja che. mATe sAMbhaLo. bhagavAna pArvenAthajI ahIMthI 16 yojanA (128 mAIla) dUra Avela nAgapurI (nagapurA)mAM birAje che." A uttare rAjakumAranA manamAM darzananI abhilASAne janma Apyo. teNe tatkAla sainyAdi sahita nAgapurI tarapha prasthAna karyuM. rastAmAM AvelA durgama jaMgalamAM acAnaka Aga lAgI. cAre tarapha hAhAkAra macI gayo. A ApattimAMthI UgaravA mATe zAsanadevIne prArthanA karavAmAM AvI. devI padmAvatI pragaTa thayAM ane temaNe uvasaggahara stotrano pATha karavAno Adeza Apyo. pariNAme saue temaNe uvasaggahara stotrano pATha AraMbha karyo. tethI karIne Aga olavAI gaI. tyArabAda prabhunA samavasaraNamAM padhArI rAjakumAra vIrAMgadeve vairAgya dhAraNa karI lIdho ane saMyama svIkArI lIdho. rAjAe mATInI mUrti banAvI hatI, paraMtu snAtramahotsava daramiyAna ogaLI gaI. AthI temaNe A vakhate paththaranI pratimA banAvI. paraMtu ethI to vyaMtaradeva kopAyamAna thaI UThayAM. temaNe bhagavAna mahAvIranA zAsanakALamAM ja bhadrabAhusvAmIne lalakAryA. tethI bhadrabAhasvAmIe pharIthI mATInI pratimA banAvarAvI, je pAchaLathI uvasaggahara tIrtha nAme vikhyAta thaI che. Aje A nagapurA tIrtha durgathI 14 ki.mI. dUra eka nAnakaDo kasbo banI gayo che. gAmanI vacce eka jhADanI nIce maMdira banAvIne loko pUjA Adi kare che. paraMtu te tIrtha khaMDera thaI gayuM che. jo ke chellAM daseka varSathI saMgha dvArA A khaMDera banelA tIrthano punaruddhAra karavAmAM AvI rahyo che. atyAre tyAM eka vizALa jinAlayanA caNataranuM kAmakAja cAlI rahyuM che. uganA nAmanA gAmethI eka purAtana pratimA paNa maLI AvI che. nagapurA khAtenI mUrti paNa Ajeya te vRkSa nIcenA maMdiramAM birAjamAna che. anya sthaLoethI paNa bIjI mUrtio AvI gaI che. yAtrA-saMghanA AvavA-javAnI prakriyA paNa zarU thaI gaI che. dharaNendra-padmAvatInA camatkAronI aneka ghaTanAo saMbhaLAvA lAgI che. tIrthanA punaruddhArano samaya pUro thavAmAM che. tenI prAraMbhika mahAmaMgalakArI vidhio paripUrNa thaI che. jijJAsuoe vadhu jANakArI mATe nagapurA viSenI pragaTa thatI pustikAo jotAM rahevI joIe. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI zrI jinasiMhasUrijI ane zrI jinaprabhasUrijIne zAsanarakSAmAM sahAyaka zrI padmAvatIjI: sulatAna mahammada taghalakhanA zAsanakALamAM itihAsa sAkSI pUre che ke bhAratIya maMdirono nAza karavAmAM vidharmIoe jarAya kacAza rAkhI na hatI. eka vAra dilhImAM kharataragacchAcArya zrI jinasiMhasUrijIne mukhakamaLamAMthI mokSaprAptinA sAdhanarUpa jinAlaya baMdhAvavAnI punita vANInuM zravaNa karavAthI jinAlaya nirmANanuM kArya AraMbha thayuM. paraMtu kaTTara vidharmIonA AkramaNathI bacavA aMge koI vyavasthA vicArAI nahi. tene pariNAme pAchaLathI prazna UThayo ke asurakSita jinAlaya baMdhAvavAthI zo lAbha ? tyAre AcAryazrIe jinAlayanA rakSaNa arthe AhavAna karyuM ke, 'huM mahAdevI padmAvatInI ArAdhanA karI, temane sAkSAtu karIne, A saMghanI bhItine nirmaLa karIza.' padmAvatI mATenA anuSThAnamAM jarUrI che padminI strI dvArA pIrasAtuM bhojana tathA tenuM divasa-rAta sAnnidhya. A eTalA mATe ke padmAvatInI upAsanA mATe kaThora mAnasika saMyama ane ekAgratApUrvakanuM dhyAna atyaMta jarUrI che. saMghe AcAryazrInI mAMgaNI mujabanI tamAma vyavasthA karI dIdhI. tyAra bAda AcAryazrIe cha mAsa mATe tapa karyuM. devI bhagavatIne sAkSAta nihALavA chatAM AcAryazrI eka zabda paNa bolyA nahi. pariNAme bhagavatIe sAmethI kahyuM, "sUrideva mArA ahIM AvavAnA vilaMba badala kSamA karazo. paraMtu ApanI A kaThora upAsanAnuM kAraNa jANI tenA nivAraNa arthe upAya jANavA huM bhagavAna pAse gaI hatI. prabhue je pratyuttara pAThavyo che te huM Apane jaNAvI nahi zakuM." tema chatAM jyAre AcAryazrIe Agraha rAkhyo tyAre bhagavatIe jaNAvyuM, "ApanI jiMdagI have kevaLa cha mahinA pUratI ja bAkI rahI che." tyAre AcAryazrIe prasannatAthI kahyuM, "bhale. mAruM jIvana parve TUMkA samaya mATe ja che teno mane aphasosa nathI. paraMtu je hetusara meM ApanI upAsanA karelI te hetu niSphaLa na javo joIe." tyAre padmAvatIdevIe vacana ApyuM ke, "Apano hetu avazya saphaLa thaze. huM ApanA ziSya sAthe rahIza tathA khUba ja daDhatAthI zAsanasevA karIza." tyAre AcAryazrIe pUchayuM : "e bhAgyavAnanuM nAma to jaNAvo." tenA uttaramAM bhagavatIe kahyuM ke, "Ama to atyAre koI najare caDato nathI. tema chatAM gohilavADInivAsI ratnapAla mahIdhara zeThanA putra sumarapAla, ke je haju ATha varSano ja che, tene dIkSita karo. te yogya che." AcAryazrI gohilavADI pahoMcyA. tyAM ATha varSanA sumarapAlane dIkSita karyo; ane tenuM nAma zubhatilaka rAkhavAmAM AvyuM. pachI AcAryapada maLatAM temanuM nAma zrI jinaprabhasUri rUpe vikhyAta thayuM. temane gurumahArAja dvArA upAsya bhagavatI padmAvatIjInuM satata sAMnnidhya prApta thayuM hatuM. uparAMta, temaNe sulatAna mahammada taghalakhane je upadeza Apyo te hakIkata to Aje jagavikhyAta banI che. zrI jinaprabhasUrijI advitIya sAdhaka, zAsana prabhAvaka ane vidvAna hatA. temaNe vipula pramANamAM sAhityasarjana karyuM hatuM. temAM 37 copAI chaMdamAM lakhAyelI 'padmAvatI catuSpadikA' temanI mahattvanI kRti gaNAya che. tenA 18 padamAM zrI jinadattasUrijInuM tathA 36mA jinasiMhasUrijInuM ane antima padamAM potAnuM nAma gUMthavAmAM AvyuM che. tenI bhASA apabhraMza che. temaNe sulatAnane upadeza devAnuM adbhuta kArya karyuM. pariNAme kaTTara islAmadharmI ane hindu-jaina dharma virodhI yavana bAdazAha mahammada taghalakhanuM hRdaya parivartana thayuM. te svayaM siddhAcalajInI yAtrAe gayA. temaNe dilhImAM mahAvIra svAmInAM jinAlaya, upAzraya vagerenAM bAMdhakAmo karAvyAM tathA jaina sAdhu-zrAvakonA nivAsa mATe bhaTTAraka sarAya, tathA sulatAna sarAya nAmanAM upanagaro vasAvyAM. tenA dvArA zatruMjaya-giranAra saMghanI yAtrA karavAnI bAbata paNa prasiddha che. zrI jinaprabhasUrijInAM tamAma yazasvI kAryo pAchaLa bhagavatI padmAvatInI kRpA hatI. AnI pAchaLa paNa temaNe zrI jinasiMhasUrijIne ApeluM vacana hatuM. mAtA bhagavatI padmAvatI vacanabaddha hatI. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 247 dAdA jinakuzalasUrijI tathA padmAvatI : dAdAsAheba jinakuzalasUrijIne paNa bhagavatI padmAvatIjInuM sAMnnidhya prApta hatuM. arthAt temane mATe te sAkSAt hatAM. jayAre temaNe antima zvAsa lIdho tyAre teo devI padmAvatInA dhyAnamAM magna hatA. pariNAme temanI gati paNa bhuvanapati devagatimAM thaI - nahi to temanI jevA utkRSTa saMyamI sUrijInI sAmAnya rIte vaimAnika devagati thatI hoya che. teo atyAre paNa bhagavatI padmAvatIjInI nizrAmAM che ane baMne vacce bhAI-bhaginI jevo sneha pravarte che. dAdA jinakuzala pragaTaprabhAvI ane bhakatavatsala che. temanA camatkAro sarvatra prakhyAta che. dAdA jinazukalasUrijI zakendranA guru sthAnIya trAyatrizaMka devendradeva che. zatAvadhAnI paM. dhIrajalAla To. zAha : zrI padmAvatI mAtAjI paMDita dhIrajalAla zAhanAM paNa ArAdhya devI hatAM. temaNe aneka anuSThAna karelAM. temane jIvananA kaparA saMjogomAM aNadhArI rIte ja mAtAjI taraphathI madada ane mArgadarzana prApta thayAM hatAM. A badhI bAbatonuM varNana temaNe potAnA graMthomAM karela che. jo ke, huM temanI siddhio varNavI varNavIne A lekhane laMbAvavA nathI icchato. tema chatAM, dAdAsAhebanA camatkArothI saMghane gata chaso-sAtaso varSa daramiyAna je kaMi lAbho thayA che tenI pAchaLa mAtAjI padmAvatIdevIno hAtha rahelo che te kadI na bhUlI zakAya tevI hakIkata che. yogIndra yugapradhAna zrI sahajAnaMdadhanajI : zrI kharataragaccha mahAsaMghanA pramukha ane mArA nAnAbhAi zrI harakhacaMda nAhaTA gurudeva zrI sahajAnaMdaghanajI darzana kAje hampI gayelA. tyAM temaNe bhagavatI padmAvatIdevInAM sAkSAta darzana karelAM. temaNe potAno svAnubhava A rIte varNavyo che : eka vakhata huM gurudevanI sAthe hampIno sakaLa vaibhava jovA mATe gayo. tyAMthI pAchA pharatI vakhate mAtaMga parvatanI koi guphAnA daravAje ame pahoMcyA, to ame joyuM ke, daravAje bhagavatI padmAvatI UbhAM radeve vinaMtI karI ke, "he mAtAjI! amane mArga Apo!" mAtAjI padmAvatI tatkSaNa antardhA thaI gayAM. guphAmAM jaine ame aneka yogIonAM pavitra darzana karyA. e badhAe bhagavAM vastro dhAraNa karyA hatAM. e badhA divya puruSo hatA. e badhA ja gurudeva pAse AvI, bhakitabhAvapUrvaka namaskAra karatA hatA. temaNe mane dUdha ApyuM. gurudevanI anumati maLatAM te dUdha meM pIdhuM. - eka vakhata yuddha samaye videzI sainya AsAma tarapha AgaLa dhapI rahyuM hatuM, tyAre kAkAjI zumairAjajIe mane gurudevane vinaMtI karavAnI salAha ApI ke, AsAmavAsIonA rakSaNa mATe ane tyAMnA vepArIone bahu veThavuM na paDe te mATe kazuMka karavA garadevane vInavavA. meM guradevane vinaMti karI. pariNAme AkramaNa AsAmathI ja aTakI gayuM ! sainya pAchuM pharI gayuM ! gurudeve patramAM lakhyuM: "vinaMtI svIkArI lIdhI che. bAkI bhaviSyanI vAta bhaviSya ja jANe !" keTalAMka varSo pahelAM hampImAM AtmadraSTA mAtuzrI dhanadevIjInA sAnnidhyamAM dharaNendra-padmAvatI sAkSAtu lagabhaga dasa kalAka sudhI upasthita rahyAM hatAM. TeliphonathI A samAcAra meLavIne seMkaDo lokoe temano darzanalAbha lIdho hato. dharaNendra nAga svarUpe darzana detA hatA, ane padmAvatIjI temanA kaMThamAM virAjamAna hatAM. hIrAnAM AbhUSaNothI suzobhita ane cuMdaDI sADInA paridhAnathI susaja je mUrti ApaNane TIvI para jovA maLe, evAM ja tyAre teo dekhAtAM hatAM. jyAre darzanArthIo divasa Akho bhUkhyA-tarasyA darzanamagna thaI UbhA rahI gayA, tyAre mAtAjIne dharaNendrane bethI traNa vAra antardhAna thaI javAnI vinavaNI karI. lokoe temane dUdha pAvAnI icchA vyakata karI, to mAtAjIe kahyuM ke, teo dUdha nahi pIe. paraMtu mAtAjInA rasoDAmAMthI dUdha lAvavAmAM AvyuM tyAre dharaNendrae potAnI pheNathI teno sparza mAtra karyo ane pachI te adazya thai gayA. devI-devatAothI kone ane kayAre lAbha thaze te mATe akaDamacakrano upayoga karavo joie. mAtAjI padmAvatInI kRpAthI ghaNAne lAbha thayo che. A lekha dvArA jeno meM paNa thoDoghaNo nirdeza karyo che. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 ] zakitaupAsanA-kaivalyayAtrAmAM zrI pArzvanAthopasargAriNI aciMtya-ciMtAmaNi padmAvatIdevI * puSkarabhAI gokANI prAcInakALamAM je je dezomAM mAnava-utkrAMti thai te te sthAnomAM zakita-upAsanAmAM mAtRkAno mahimA agrasthAne rahyo che, eTaluM ja nahi; vizvanI vividha saMskRti ane dharmomAM paNa mAtRpUjAno mahimA kaMi kaMi rIte gUMthAto-gavAto rahyo, tenuM pratItikara darzana ApavA sAthe sAdhanAnA mArge aciMtya-ciMtAmaNi padmAvatIdevIno mahimA kevo ane keTalo che tenuM adbhuta varNana A lekhamAM karavAmAM AvyuM che. lekhaka zrI puSkarabhAi gokANIno itihAsa pariSad sAthe varSothI saMbaMdha rahyo che. teo eka cetanavaMtA prAjJapuruSa che. temaNe keTalAka lekho dvArA, vaijJAnika prayogonA samarthanaprApta ullekho sAthe svara, dhvani, mAtRkAonI upAsanAonA vaizvika itihAsanI jhAMkhI karAvI che. prastuta lekhamAM paNa temanI vyApaka ane vizada daSTinAM darzana thAya che. saMpAdaka vizvamAM pAMca lAkha varSa pahelAMnA jAvA manuSyanA avazeSo maLI Ave che. teNe bahu ja Adima hathiyAro banAvyAM hatAM. tenI utkrAnti thatAM hAiDalabarga manuSya, pachI pekIna manuSya, pachI zvAnaskomba mAnava, sTeinaheima manu thatAM thatAM cAra lAkha varSa vItI gayAM. jAvA mAnavanuM magaja bahu ja nAnuM gilana ane eipa vAnara jevuM hatuM, je yuvA bane tyAM sudhI mAtAne vaLagIne jIve che. ApaNA dharmomAM mAtRpUjAnuM mULa A Adima mAnavavRttimAM che ema nRvaMzIya tajjo darzAve che. mAtRkA Adima mAnavanuM sarjana che. phonte cevade mAnava, dakSiNa AphrikAnA sAlkAnhA Adima mAnava, uttara amerikAmAM keneDAnI sarahade dakSiNapUrvamAM kAramela parvatamAM tathA yuropa, madhya eziyA, AphrikAmAM vyApta nIAnDarathAla mAnava - guphA mAnava - 40 thI 50 hajAra varSa pahelAM thayA; ane 20 hajAra varSa pahelAM kromeganAna mAnava thayo. tyAM sudhImAM mAnava caravAha ane nadIkAMThe khetI karato thayo. prAcIna-prAg aitihAsika mAnava guphAo norvenI pahADIo, Alpsa, turkI, irAna, hiMdukuzathI sAtapuDAnI pahADIonI guphAomAM vaselAM mAnavoe dorelAM citromAM mAtA-- vizALa stanovALI mAtA-nAM citro khUba maLe che. dasathI cha hajAra varSa pahelAM pAMgarela RSisaMskRtimAM Rgveda zrutiomAM prakRti, uSA, ghAvA, pRthivI, bhAratI, brAhmI zakitanI stuti-pUjAnA maMtro maLI Ave che. AryasaMskRti norve [ jyAM hAla paNa nemunA (yamunA) tApsI (tApI) sobrotI (sAbaramatI ke sarasvatI) nadIo che ]thI lurka, ajharabaijAna, irAka, irAna (Aryana) thai bhAratamAM siMdhutIre AvI tyAre tyAM vaselA AdivAsIonI mohana-jo-daDo ane harappAnI saMskRtimAM maLI AvelI mudrAomAM zakita-mAtRkA sAme mAnava ke aja bali apAtI nakazI maLI AvI che ane mATImAM pakavelI mAtRkAnI pUtaLIo paNa maLI AvI che. mAnava saMskRta thayo ke Adima rahyo, tyAM sarvatra tenI tarapha Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA [ 249 bhakita rahI che. prAcIna nagaronAM nAma paNa zakitapreraka, sUcaka ane strIdarzI rahyAM che. purIo ayodhyA, mathurA, mAyA, kAzI, kAMcI, avantikA, dvArikA, mithilA, rAjagRhi, vidizA, jagannAthapurI, tripurA, gauhattI, mInAkSI, tricInApallI, tiruvanakoDI vageremAM zaktidhArA dekhAya che. prAcIna ijipta (mizra ke mitra)mAM sUryapUjA sAthe zakitapUjA hatI. sphInkasanuM streNa mukha ane pirAmIDamAMthI maLI AvelAM citro tenAM sUcaka che. grIka saMskRti devI-devatAothI bharI che. bhaviSyakathana karanArI DelphImAM zakita pravezatI. vizvamAM vyApta krizciyana dharmamAM mAtA maeNrInuM karuNA karanArI zakita tarIke pUjana thAya che. AdivAsIoe liMga ane yonipUjA karIne taMtrazakitane preraNA ApI che, pachI te AdivAsIo dakSiNa amerikAnA--mekisakonI maya, AjhaTeka ane inkA saMskRti hoya, AphrikAnI mambojhambo saMskRti hoya ke bhAratanI draviDa saMskRti hoya ! vaidika dharmanI zarUAtamAM mAtRkA pUjAe temAM saMkramaNa karyuM. atharvavedamAM to titattvano eTalo vikAsa thayo ke pUjAtI bhAvamayI zakita vAstavika hakIkata banI; manuSya avanavI zakitaone AtmasAt karato thayo. sAMpyadarzane puruSanI adhizakita prakRtine vADmaya svarUpa ApyuM. yoga dvArA A ziMkata sulabha banI. yama-niyama dvArA zarIra zuddha karI, Asana dvArA prANa zuddha banAvI, prANAyama vaDe zarIramAM adbhuta zakitao vikasAvI, pratyAhAra vaDe viSaya ane indriyomAM bhaLatA manane Atmatattva ta2pha vALavA dhAraNA-ekAgratA lAvI, saMkalpazakitanuM asIma rUpa pichAnavA manuSya kadama mAMDayAM. ghyAna dvArA AtmAlaMbana prApta thatAM aSTasiddhio ane navanidhio yogIne caraNe ALoTavA mAMDI. samAdhi dvArA tene samagra jIva-jagata jyAMthI AkAra meLave che te parama zakitano paricaya thayo. purANoe A zakitane janasulabha banAvavA 18 purANomAM tene sthAna ApyuM. mArkeDaya purANamAM sapta mAtRkA darzAvAI; vaLI, eTalI ja zizu mAtRkA mahAbhArata vanaparva (217.9)mAM darzAvAI che. Adi parvamAM tenI saMkhyA 18 darzAvAI che. gobhilasmRtimAM cauda, to skaMdapurANamAM kArtikeyanI anucarI batrIsa mAtRkA darzAvAI che. gupta zilAlekhomAM mAtRkA-pUjana darzAvAyuM che. devI bhAgavatamAM, devI purANamAM, devI upaniSadamAM zakitapUjAnA saMketa maLe che. Aso mAsanI zukala navarAtri ane caitra mAsanI navarAtrimAM zakitasAdhanAnuM mahattva darzAvAyuM che. upavAsa-tapa-stuti temAM pradhAnapaNe karAya che. bAvana akSara (akSara = Ja + kSara = nAza na pAmanArA)nI bAvana mAtRkA darzAvI A akSaro dvArA spaMdano jagAvI zarIramAM adbhuta zikita utpanna karavAmAM Ave che. devanAgarI lipinA akSaro jANe ke zarIramAM rahelI zakitanA dyotaka-vAhaka-saMyojaka-vistAraka-bhAvaka-uttejaka na hoya ! tethI ja prAcIna RSi-munioe A lipinA bAvana mULAkSarone 'mAtRkA' rUpe pUjyA che. vikhyAta sthApatyavizeSajJa DaoN. sAMkaLiyAe devIonI nagna mUrtione pazcima eziyA, dakSiNapUrva eziyA ane bhAratanA utkhananamAM zodhAyelI darzAvI che. tenA upara anya ArkiyolojisTa dvArA thayelAM kAryonAM AvAM utkhanananA ahevAlo darzAvI A mUrtione hajAro varSa pUrvenI darzAvI che. dhAra (madhyapradeza), paiThaNa (mahArASTra), caMdrAvallI, kolhApura, nevAsA, ujjaina AdinA utkhananano havAlo ApI A mUrtione tathA mATInA rAtA paoNlizanA TukaDAone - ThIMkarAone bhUmadhyanA krITa TAputhI jAvAmAMthI maLela mUrtionuM anusaMdhAna darzAvI zakitapUjAnI prAgaitihAsikatA darzAvI che. saMto kahe che, jyAM mati pahoMcatI nathI, paNa mita jyAMthI zita meLavI kArya kare che tene aciMtyaciMtAmaNi padmAvatI kahe che. daza mahAvidyAomAM te zreSTha upAsanAnI adhiSThAtrI che. i.sa. pUrve 877mAM thayelA tIrthaMkara pArzvanAthanI zAsanadevI padmAvatI gaNAya che. i.sa. pUrve 777mAM teo nirvANa pAmyA hatA. grIsanA saMta pAyathAgorAsa bhAratamAMthI A pArzvaparaMparAnA caturyAma sattvane Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 ]. [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI grIsamAM laI gayA hatA. muMDakopaniSada"mAM tenI asara spaSTa vartAya che. bhagavAna pArzvanAthanAM zAsanadevI padmAvatIno thoDo paricaya meLavIe. pUrvakarmakSaya karavAmAM vyApta madada karanAra padmAvatIdevInuM citra ke zilpa lagabhaga ghaNAM jaina derAsaromAM cItareluM ke kaMDAreluM hoya che. banArasamAM paNa bhagavAna zrI pArzvanAthanI jAgRta zAsanarakSikA devI zrI padmAvatInI dedIpyamAna mUrtinAM pAvaka darzana karI, saukoI kRtakRtyatA anubhave che. 24 pAMkhaDInA padma-kamaLa para sthita A prasannamUrti padmAvatIdevI lalitAsane beThelAM che. A padma zeSanAga upara che. ane e mahAnAganI chatrachAyAmAM sthita padmAvatInA jamaNA upara-nIcenA ane DAbA upara-nIcenA cAra hAthamAM anukrame gadA (vikalpa phaLa), varadamudrA, aMkuza ane pAza che; jeo indriyone viSayonA pAzathI mukata karI aMkuzamAM rAkhI zake che te nirvANa jevAM gadU kahetAM mahAphaLa pAme che. ane phaLothI pAra varada sthitimAM AnaMdane pAme che. A devInAM stotro dvArA roganivAraNa sahaja bane che. 11mI sadImAM abhayadevasUrine jayatihayaNastotra bhaNatAM padmAvatI zAsanadevInuM gupta prAgaTaya thAya che ane sarva roganuM zamana thAya che. padmAvatIdevI nAga upara beThI che evuM kathana paNa maLe che, eTale kuMDalinI zakita-suSA tarIke paNa teno AviSkAra hoI zake. zrI padmAvatIdevIne aciMtya ciMtAmaNi kahelAM che te paNa sUcaka che. kAraNa ke te ApaNAM sarvamAM rahelI kalyANakArI zakita che. jemane sAkSAtkAra thAya teo temane eka zakitadhArA tarIke anubhavI zake, varNavI zake nahIM. jainoe A zakitanI upAsanA karI potAnA alakSya lakSya mATe saMkalpa vaDe teno nikhAra Ave te mATe soLa mahAvidyAomAM zrI padmAvatI rAjarAjezvarIne mahattva ApyuM che. te ApaNA zarIra, mana, prANa ane AtmAnA banelA A bhuvananI - sUkSma zarIranI paNa adhiSThAtrI - zakita che. A zakitao ApaNA zarIramAM vyApta che. tenA dvArA ja ApaNAM paMcendriya, (6) mana, buddhi, citta ane ahaMkAra (10) prANa (11) zarIra (12) sUkSma zarIra (13) dhAraNAzakita (14) dhyAnazakita (15) vAtsalyabhAvazakita athavA hRdayazakita (16) ane AtmAne baLa maLe che. temAM padmAvatI zakita ApaNI bhautika, daivika ane AdhyAtmika yAtrAmAM madadarUpa bane che. A zakitaone jAgRta karavA mATe be rastA vicArAyA che : eka yaMtra, maMtra, taMtra mArga, ane bIjo tapa, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi mArga. maMtro jaina zramaNo dvArA adUbhutarUpe racAyA che ke bIjI sadInA AcArya samannubhadra svayaMbhU stotrano yogya laya, sUra, tAla, nyAsa dvArA pATha bhaNI AThamA tIrthaMkara zrI caMdraprabhujInI mUrti pragaTa karI hatI. A stotra dvArA paMca mahAbhUtamAMthI pudgalanI ekatA sadhAI mUrti pragaTa thaI hatI. jaina pUjAvidhimAM e rIte padmAvatI stotranuM mahattva che. tenI paMcopacAra, SoDazopacAra ke catuHSaSTI-upacAra pUjA che. zarIramAM evAM spaMdano jAgRta karAya che ke Adhibhautika siddhi-saphaLatA to maLe ja, paNa dhyAna mATe dhAraNA sahaja bane che. padmAvatIdevIne vAMchAkalpadruma kahelAM che, tema chatAM Atmahita mATe paNa padmAvatIjInI mahattA che. jIva mAtra mATe tenuM stotra upayukata bane che. adhogati pAmelA jIvono karmakSaya thaI zake che ane temane jAtismaraNa thavAmAM A stotra madadarUpa bane che. paMdaramA tIrthaMkara zrI dharmanAtha pAse eka uMdarane jAtismaraNa thayAnI vAta jANItI che. tIrthakaro ke devI-devatAonI sAdhanA karatI vakhate ApaNuM lakSya kaivalya che tenI vismRti thavI na joIe, to ja A stotra sAdhanAno pArasamaNi banI rahe che. plAvA te addaDhA yajJarUpA, aSTAdazokanam avaraM yeSu karma / atadazreyo ye abhinandatimUDhA, nAmRtyuM te novApi yatti | (muMDakopaniSada 1-2-33) arthAta, yajJa vinAzI che, ane durlabha sAdhana che. je mUDha che te tene zreya mAne che, teo vAraMvAra vRddhAvasthA ane mRtyune prApta karyA kare che Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] cidAnaMdA cisvarUpA citi - kaivalyadAyinI zrI zrI padmAvatIjI e ja zrI kuMDalinI zakita * pro. ke. DI. paramAra vividha yogapaddhatiomAM rAjayoga, haThayoga, nAdayoga, layayoganI jema kuMDalinIyoga paNa prasiddha che. sara jhona vuDaropha, mahAmahopAdhyAya gopInAthajI kavirAjajI (DI.liT), pU. zrI karapAtrIjI mahArAja, pU. zrI AnaMdamayI mA - A sarva kuMDalinIyoganA siddho tarIke dezavidezamAM prakhyAti pAmyA che. pa.pU. zAsanasamrATa AcArya bhagavaMta zrImad vijayanemisUrIzvarajI ma.sA paNa A yoganA UMDA rahasyavid hatA. adhyAtmayogI pU. paMnyAsa zrI bhadraMkaravijayajI mahArAjanA satsaMgathI paricayamAM AvI, jIvananA rAha ane cAha badalAvI, atala UMDANamAM rahelAM parama tattvonI zodha karatAM A sAdhaka lekhaka mahAzaye e gahana tattvanuM atre sa-rasa nirUpaNa karyuM che. lekhakazrI hiMdu tattvajJAna pramANe mAtA padmAvatIne utpatti, sthiti ane saMhAranI mahAzakita mAne che; dehamAM rahela kuMDalinI zakitane paNa mAtA padmAvatI rUpe mAnavAno anurodha kare che. A vicAraNA eka ArAdhakane prAptavyanI khUbaja najIka lai jAya che. sAdhana che, sAdhanA che; sAdhyanI prApti karIe to jarUra sAkSAtkAra thAya. - saMpAdaka samasta brahmAMDanA saMcAlanamAM koika vyApaka zakita niyamita rIte kArya karI rahI che. A ziMkata agocara che, adazya che; chatAM tenuM kArya najaronajara jovA maLe che. te kitane jagatanA judA judA dharmoe judAM judAM nAmothI navAjI che, zabdothI saMbodhI che, AkAromAM goThavI che, mUrtiomAM kaMDArI che, vicAromAM vaNI che. vividhatA, vicitratA ane viSamatAmAM chalakAtI A zikatanuM svarUpa gUDha ane agamya rahyuM che. jagata ane jIvana eno ja AviSkAra che. AMtarabAhya e ja che. anaMta rUpomAM e sarvatra che; chatAM puruSa-prakRti ane nara-nArI - A baMne prakAra sarvatra vyApta che. kinArA be che, paNa nadI to eka ja vahe che. jIvanadhArA paNa paraspara be aMtare vahe che. jyAM samatA, saMtulana Take che tyAM ja A parAtpara zakitano sAkSAtkAra che. Akhare to A ekanI ja lIlA che. ghATa ghaDiyAM pachI nAmarUpa jUjavAM' e ja A mahAmahimAzALI zakitanI lIlAno paricaya che. enAM rUpa nokhAM, nAma nokhAM ane kAma paNa nokhAM, chatAM e enI e ja. pANIthI kAdava thAya ane pANIthI kAdava dhovAya. zakitathI bhavacakra cAle ane zakitathI bhavacakrano aMta Ave. durgatino nAza kare tethI durgA, kALano vinAza kare tethI kALI, e ja umA, ramA, rAdhA, tArA, brahmANI, gItA, gAyatrI, sItA, sAvitrI, gaMgA, godAvarI, maMgalA, mahAlakSmI, pUtanA, padmiNI, padmAvatI, tripurA, tripurasuMdarI, candralekhA, cakrezvarI, kAmadA, kAlarUpiNI, vANI, vidyA, varSA, dArA, durgatinAzinI; [ 251 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para ] ( zrI pANvanAthopasargahAriNI nAmonI laMgAra lagAvye jAva, to paNa enA asala rUpamAM lezamAtra pharaka paDato nathI. brahmA rUpe te sarjana kare che, viSNu rUpe te saMvardhana kare che ane zaMkara rUpe te saMhAra kare che. sArA vizvamAM tenuM prasAraNa che. brahmAMDamAM je bharIbhAdarI paDI che e ja mA padmAvatI jagadaMbA, jagajananI mahAzakitanuM svarUpa che. te aneka rUpe hovA chatAM nArAyaNI, narmadA, nartakI, nArI, gaurI, vasuMdharA, viSayA, satyA, kumArI, lalanA, sundarI, kamalAsanA, maryAdA, mAnI, mAnadA, jIrNa, jarjarA, naukA, yazodA, kAyA, jananI, bAlikA, vIrA, vIramAtA, preyasI, kRti, satI ityAdi vividha rUpe paNa varNavI zakAya che. game te nAmarUpomAM 'mA'ne maDho, paNa e to pAchI nirAkArA, niHsaMgA, nirAmAnyA, nirverA. buddhibaLe ke zraddhAbhakitasabhara hRdaye mAnI jAya evA zabdomAM mUlavavA chatAM enI pAkI oLakhANa to thatI ja nathI. vaLI, Azcarya pamADe tevuM zrI zrI padmAvatI mAnuM svarUpa to juo ! komalA ane krA, zubhaMkarI ane mahAnAzinI, bhIru ane bhImA, zAntA ane caDDI, paraspara kevAM virodhI lAge che ! saM -lana-samatA jALavavA baMnenI jarUra che. vikAsayAtrAmAM baMneya upayogI ane upakArI che. e nigraha paNa kare ane anugraha paNa kare ! anaMta nAma-rUpomAM vahetI A mahAzakita padmAvatI caitanyadhArA rUpe mAnavadehamAM rahelI che, tene kAyasthI-kAyAmAM rahelI kahI che. mUlAdhArA' kahI che. kanakAbhA' - kanaka jevI AbhAvALI, te jo mayI, kahIne 'kupAvatI kaMDalinI kuDalAkArazAyinI varNavI che. tene eka nAma bhujaMgAkArazAyinI" paNa ApyuM che. te batAve che ke, zrI zrI padmAvatIjI ane zrI kuMDalinI zakita baMne eka ja che. zrI kuMDalinI zakita mATe kahevAmAM AvyuM che ke te parabrahmasvarUpiNI che. te mUlAdhAra kamaLa nA garbhamAM mRNAla-nalikAnI jema chupAyelI che. te kuMDala AkAramAM rahe che. te suvarNakAMtiyukata-tejomaya che. te paramAtmAnI parama nirbhaya zakita che. te ja naranArImAM jIva rUpe rahelI che. te prANarUpa che. akArathI laIne kSakAra sudhInA badhA varNono udaya tenA vaDe ja thAya che. A kuMDalinI omakAra svarUpa che. devI padmAvatIne kaivalyadAyinI kahI che. te cidAnaMdA citasvarUpA citi che. ane je citi che te ja kulakuMDalinI che. te kaMDalAkAre mUlAdhAramAM rahIne ApaNAM badhAM ja aMgonA vyavahArone niyamabaddha kare che. samagra saMsAranuM mULa A citi che. saMsArane sahAya karanAra citi che. saMsAra citimAM ja vyApta che. zrI kuMDalinI e divya sattA che, mahAzakita che, parama cetanA, parama jJAna ane parama satya che. potAnI icchAthI te A vizvanuM sarjana karI, temAM vyApIne rahe che. jagatamAM je kAMI che te badhuM ja teno AvirbhAva che. kazAnI paNa apekSA rAkhyA vinA te jagatanI utpatti, sthiti ane laya kare che. te jaDa ane cetana rUpe aneka raMga, rU5. AkAramAM Avirbhata thAya che. anaMta rUpomAM te vyApelI che. jagata enI lIlA che. satata parivartanazIla ane anitya jagatanuM te pradhAna kAraNa che, je anaMta ane avinAzI che. dekhAya che khaMDamAM, paNa che akhaMDa. dekhAya che sAMta, paNa che anaMta. dekhAya che vinAzI, paNa che avinAzI. paramAtmatattva parabrahmanI te abhedAtmaka zakita che, ane apAra sAmarthyavALI che. tene zivazakita paNa kahevAmAM Ave che. mAnavadehamAM kuMDalinI rUpe rahelI che. mAnavInuM mana jyAre dunyavI viSayo ane aneka prakAranA bhogo tarapha vaLeluM hoya che tyAre tenI kuMDalinI bahirmukha athavA Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 253 sukhadazAmAM che ema kahevAya che. pariNAme sukhaduHkhano anubhava thAya che. paraMtu mana jyAre viSayonI asAratA ane anityatAne pAmIne, temAMthI haThI jaine aMtara tarapha vaLe che tyAre mAnavImAM kaMDalinI aMtarmukha ke jAgRta thaI kahevAya che. tyAre te jJAna ane AnaMdano anubhava kare che. bIjI rIte kahIe to, kuMDalinI sUtelI hoya tyAre mAnavI saMsAramAM jAgato hoya che; jyAre kuMDalinI jAge che tyAre mAnavI saMsArIpaNe virakata hoya che, sUtelo hoya che. taMtrazAstra pramANe kuMDalinI karoDarajjunA cheDe mUlAdhAra cakramAM sADAtraNa cakkara lagAvIne sarpanA (bhujaMganA) AkAre sukhadazAmAM rahelI che. jyAre te jAgRta thAya che tyAre suSumaNA nADInA dvArA pAse AvelA potAnA mukhane UMcuM karI, te dvAramAM thai, cha cakrone vIMdhI, mastakamAM AvelAM sahastradala cakramAM pahoMcI, paramatattva sAthe aikya sAdhe che. A dizAmAM sAdhaka gahana zAMti ane parama AnaMdano anubhava kare che. kuMDalinI zakita e zrI padmAvatI che ane padmAvatI e kuMDalinI zakita che. zrI padmAvatIjI e zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM adhiSThAtrI devI che. zrI pArzvanAtha bhagavAna e trevIsamA tIrthaMkara che. bIjuM, pArtha nAme yakSa paNa che. trIjuM, pArtha eTale pAse, sauthI pAse je che te potAno AtmA. AtmA e ja pArtha che, ane Atmazakita te kuMDalinI che, pA-pAvatI che. tela ane telanI dhAra tema AtmA ane Atmazakita abhedAtmaka che. tenI zuddha ane pUrNa svarUpe thatI sAdhanA-ArAdhanA sva-rUpano sAkSAtkAra karAvanArI che. aMtarayAmIne oLakhAvanArI che. kaivalyane ApanArI che. ane aMte parama pada para sthApanArI che. e ja zrI = kevala kamalA = mokSalakSmI = zrI padmAvatIjI ke zrI kuMDalinI zakitanuM svarUpa che. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 254 ] [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI 'sarvArtha siddhidAyinI bhagavatI padmAvatIjInI upAsanA ane upAsaka zrI puSkarabhAI gokANI tattvajJa, maMtrazAstravi, kavikulacakravartI digambara jaina pUrvAcArya zrI malliSeNasUrijI mahArAja viracita 'zrI bhairava padmAvatIka5" e upAsanA, dharmavidhAna, tattvarahasya ane maMtrazAstrano eka adbhuta graMtha che. emAM bhairava zabdathI bhaDakavAnI jarUra nathI. taMtramArgamAM 'udyamo bhairava' arthAt pracaMDa puruSArthane ja bhairava kahe che. A graMtha padmAvatI parAMbAnI upAsanAno AkaragraMtha che. A ciMtAmaNi samA graMthano Acho paricaya A lekha dvArA ApavA lekhakazrIe stutya prayatna karyo che. pU.A.zrI mallipeNasUrijI mahArAje racela padmAvatIkalpamAM je daza pariccheda ApyA che, e dazeyano alpa aMza atre prastuta karyo che. zrI malliSeNasUrijIe padmAvatIno sAkSAtkAra karI adUbhuta maMtra-yaMtranI jainasaMghane je bheTa dharI che e prabhAvaka sUrivarano paricaya paNa Apyo che. devIkRpAe pratyakSa anubhavanuM varNana paNa ApyuM che. upAsanAnAM vividha phaLa paNa darzAvyAM che. evI ja rIte, hamezAM saMskRta bhASAmAM stotranI racanA thavA na pAme tyAM sudhI paccakakhANa na pAranAra sArasvata zrI jinaprabhasUrijInA jIva* saMbaMdhI ahobhAva janmAve evI yazogAthA paNa atre prastuta karI che. A sarva bhakatajanane atyaMta (preraNAdAyI bane tema che. - saMpAdaka prAcIna tridharmamAM sanAtana, jaina ane bauddha dharma gaNAyA che. te dareka dharmamAM zakita-upAsanAe karIne ja dareka RSi, muni-zramaNa ke bhikSa parama padane pAmyA che. tIrthaMkara pArzvanAthanAM zAsanadevI padmAvatIdevI 24 tIrthakaronAM zAsanadevIomAM mahattama siddhi ApanAra saraLa, sahaja, sulabha gaNAyAM che. ghaNA loko padmAvatIne 'zrI' (lakSmI) sAthe sAMkaLe che. lakSmI tenuM eka pariNAma mAtra che. vAstavika rIte to jema padma kahetAM kamaLa jaLamAM rahevA chatAM, jaLathI alipta rahe che tema padmAvatInI sAdhanA karanAra saMsAramAM rahevA chatAM ekAnta'mAM rahe che. alipta rahI potAmAM rahelI padmAvatI zakitane jAgRta karI AtmAne kaivalya tarapha agresara kare che. padmAvatI-upAsanAnA AcAryomAM pUrvAcArya zrI malliSeNasUri, zrI jinaprabhasUri, zrI dharAcArya, zrI caMdrasUri, zrI indranTi AdimAM zrI malliSeNasUrie darzAvela bhagavatI-padmAvatI-upAsanAmAM zrI bhairava padmAvatI kalpanuM mAhAbhya moTuM che. tenA 10 paricchedamAM 400 maMtro che. bhairavano artha udyama (gho pairava) evo taMtramAM darzAvAyo che. udyama maMtrono samUha che. teno TUMkamAM paricaya karIe : (1) prathama maMtra- lakSaNAdhikAramAM mahAdevI padmAvatInAM judAM judAM svarUponAM cha nAmo che : 1. totalA, 2. tvaritA, 3. nimnA, 4. tripurA, 5. kAmasAdhinI ane 6. tripurabhairavI. tenI cAra bhujAomAM judAM judAM Ayudho pAza, vaja, phaLa, kamaLa ke zaMkha, abhaya, aMkuza, akSamALA vagere Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] cAra bhujAomAM judAM judAM Ayudho pAza, vajra, phaLa, kamaLa ke zaMkha, abhaya, aMkuza, akSamALA vagere darzAvatAM cAra svarUpo che. jyAre tripurAdevI ane tripurabhairavI aSTabhujAdhArI varNavAyAM che. tenAM sUrya, kamaLa, haMsa, kurkuTa, sarpa Adi cha vAhana che. trinetra dharAve che. A devInI prArthanAmAM zIla-sadAcAra pAmavAnI bhAvanA karAya che. A upAsanAthI tapavAno adhikAra maLe che. [ 255 (2) bIjA paricchedamAM AtmalakSaNa adhikAramAM zarIrazuddhi, paMca namaskAra aMganyAsa karI dhyAna karavAno mArga darzAvAyo che. maMtra kayAre ane kevI rIte phaLe te mATe pUjA, arcana, maMtra, japa Adi darzAvAyAM che. (3) trIjA devIpUjAkrama adhikAramAM dizA, kALa, mudrA, Asana, pallavanA bheda samajIne karma-upAsanA karavAthI tathA je te karma sAdhanA mATe bIjamaMtro joDavAthI je te karma phaLe che te darzAvAyuM che. jemake vidveSaNakarma mATe 'huM', AkarSaNa mATe 'vaupaT', uccATanamAM 'phaT', vazIkaraNamAM 'vaT', zatruvadha-staMbhana AdimAM 'dhe dhe', zAMtikarmamAM 'svAhA' ane pauSTika karmamAM 'svA' pallavanI yojanA karavA jaNAvAyuM che. padmAvatI-upAsanA : A trIjA adhikAramAM upAsanA mATe gRhAkAra, yaMtro, samaya Adi darzAvAyAM che. te mATe daza lokapAlanI temaja aSTa dizA (khUNA sahita)mAM devI (jayA, vijayA, ajitA, aparAjitA, janmyA, mohA, stambhA ane sTabhini)nI sthApanA karI, tene AsanAdi ApI, tenuM yaMtra banAvavAnuM jaNAvAyuM che. te mATe paMcopacAra krama ane homa karavAnuM vidhAna che tathA te te aMge maMtravidhAna paNa che. (4) cothA dvAdaza raMjikA maMtroddhAra adhikAramAM vividha raMjikA yaMtro darzAvAyAM che, jenA dvArA agAu darzAvela siddhio maLe che. sAco muni-sUri vazIkaraNa Adi maMtrothI anyane nahi paNa potAnA mana-indriya, ahaMkArane vaza karI AtmatattvanuM uccATana kare che, jenA dvArA kaSAyo dUra thAya che. (5) krodhAdi staMbhana yaMtra viccheda paricchedamAM kamaLa, bhojapatra para yaMtro cItaravA-maMtra lakhavAnuM jaNAvAyuM che. temAM darzAvela devImaMtro ane RSabhadevAdinA maMtro karavAthI krodhAdi kaSAya-pApo dUra thAya che. A uparAMta bIjA pAMca paricchedamAM vividha maMtro, yaMtro aMge jaNAvyuM che. aciMtya ciMtAmaNi zrI padmAvatI devIno sAkSAtkAra karanAra zrI malliSaNasUrijI H digambara jainAcAryomAM puNyasmaraNa zrI mallipeNasUrinI pratibhA apratima hatI. teo senagaNanA AcArya zrI ajitasenanA ziSya zrI kanakasenagaNinA ziSya zrI jinasenAcAryanA ziSya hatA. teo gArUDa maMtravAdavedI, ubhaya bhASA kavizekhara, ubhaya bhASA kavi cakravartI, sakalAgama tarkavedI, sarasvatI labdhavaraprasAda tathA yogIzvara hatA. teo saMskRta ane prAkRta--baMne bhASAnA jANakAra hatA. prakhara vyAkaraNazAstrI hatA. jaina zAstro tema ja lakSaNazAstra, tarkazAstra ane yogazAstranA paNa prabuddha jANakAra hatA. temaNe mahApurANa ane nAgakumAra jevAM be mahAkAvyo racyAM che; ane sarasvatIkalpa (bhAratI), jvAlinIkalpa, kAmacAMDAlinI (siddhAyikAkalpa), vidyAnuzAsana, vajrapaMjaravidhAna, bAlagraha-cikitsA AdinI mAMtrika racanAo karI che. vikramanA agiyAramA saikAnA uttarArdha ane bAramA saikAnA pUrvArdhamAM teo vicaratA hatA. temaNe bhagavAna pArzvanAtha tIrthaMkaranAM zAsanadevI padmAvatI vize 'bhairava padmAvatI kalpa' nAme eka adbhuta graMtha racyo che. zaiva ane jaina taMtrane ekasAthe rajU karanAra Avo koi graMtha Aja Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 ] [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI sudhImAM bIjo joyo nathI. kalpa eTale maMtrono saMgraha-samUha. tenI upara zrI baMdhuNanI TIkA bahu pracalita che. zrI malliSeNasUrie nirmaLa pratibhA prApta karI te mATe teo sarasvatIdevIne yaza Ape che. sAkSAta vAgIzvarIe temane varadAna ApyuM hatuM. tethI ja temane kalpamAM zAkata maMtra-taMtranI kahevAtI malina vidhiothI alipta evI nirmaLa, pavitra, nirdoSa vidhisAdhya vidyA samAyelI che. potAnA jIvana vize bahu mAhitI ApatA nathI. temanA samayanI iDara (iladurga)mAM zrI saMbhavanAtha digaMbara jaina maMdiramAM birAjatI padmAvatI devInI sapheda ArasanI mUrti Aje paNa vidyamAna che. zrI padmAvatI devInI catupadikA AlekhanAra zrI jinaprabhasUri : sAmAnya lokone saraLatAthI samajAya eTale zrI jinasiMhasarIzvarajInA ziSya zrI jinaprabhasUrijIe padmAvatI devInI ArAdhanA-upAsanA te samayanI gujarAtI bhASAmAM-apabhraMzamAM sulabha karI ApavA padmAvatI devInI catuSpAdikAnI racanA karI. te samaye dilhImAM balbanano rAjyAdhikAra hato ane gujarAtano vahIvaTa tenA putra mahammadazAhanA hAthamAM hato. mahammadazAha sAhityazokhIna hato. te vakhatanA be mahAna kavio -- amIra khusaro ane amIra hasane tenI phArasI-urda-khaDI bolInI racanAo tenA Azraye karI hatI teNe phArasI sUphI kavi zekha sAdIne paNa potAnA darabAramAM nimaMtraNa ApyuM hatuM. tenI sabhAmAM jyotiSI dharAdhare jinaprabhasUrijInI karelI prazaMsAthI temane maLavA bhAvanA karI. pariNAme teo jyAre temane maLyA tyAre baMne vacce kalAko sudhI dharmagoSThI thai. tenAthI prabhAvita thai AcAryazrIne eka hajAra gAyo, eka so uttama vastro, eka so kaMbala, uttama bagIco, puSkaLa dravya, agara, caMdana Adi ApavA mAMDyuM, jeno savinaya jinaprabhasUrie asvIkAra karI, tenuM mAna sAcavavA phakata eka kaMbala grahaNa karyuM. vividha dharmanA vidvAno sAthe vivAdanuM Ayojana karatAM temAM paNa zrI jinaprabhasUri jItI gayA. AnAthI prabhAvita thaI sulatAne jaino upara thatA upadravane dUra karatAM pharamAna-patro kADhI AcAryane suprata karyA. tema ja AdarapUrvaka zatruMjaya, giranAra, lodhi vagere tIrthanA rakSaNa mATe pharamAna kADhayAM. sulatAna dvArA apAyelA pharamAnanA AdhAre temaNe pethaDa zAha, zAha sahajA tathA acaLa Thakkare baMdhAvelAM jinamaMdirono turko dvArA thato dhvaMsa aTakAvyo. jaina zAstromAM darzAvAyela kALagaNanA ane balbananA putra mahammadazAhanA samaya vacce pacAseka varSano gALo dekhAya che. kadAca A samaye uparokata mahammadazAha nahi paNa rAjA gyAsuddIna tughalakhano putra mahammada tughalakha hovAnuM jaNAya che. te gAMDo kahevAto chatAM pAchaLathI jinazAsanane Adara ApanAra hoI teTaluM tenAmAM DahApaNa paNa jaNAya che. padmAvatI mAtAnI kRpA thatAM teNe dilhImAM mahAvIra prabhunI pratiSThA karAvI. tenuM maMdira nirmANa karavA aDhaLaka dravyano sadvyaya karyo hato. AcAryazrI pAsethI dharmalAbha levA mATe teo roja temane mahele bolAvatA. paraMtu roja cAlIne AvatAM AcAryazrIne paDatuM kaSTa joI teNe potAnA mahela pAse eka navI sarAya (dharmazALA) karAvI. tenuM nAma bhaTTAraka sarAya rAkhyuM ane zrAvako sahita AcAryazrIne tyAM rahevA vinaMtI karI. tyAM ja zAhe pauSadhazALA ane mahAvIra prabhunuM caitya baMdhAvyuM. AcAryazrIe mahammadazAhane vijaya yaMtra bheTa Apyo. mAM padmAvatIjInI kRpAthI teno prabhAva pratyakSa batAvyo. zAha tyAre gurjara deza jatAM raste paDAva nAkhI beThA hatA. zAhanI prArthanAthI AcAryazrIe vaDane calAvyo ane pharI pAcho vALyo hato. zrI jinaprabhasUrie pote racelA 'vividhatIrthakalpa'mAM tathA kanyAnamanIya mahAvIra pratimA kalpa'mAM tema ja zrIsihatilakasUrinA AdezathI racelA 'kanyAnaya mahAvIra kalpa parizepa'mAM A hakIkata AlekhI hovAthI vizvasanIya che. zrI cAritrasUrijInA zrI somadharma saM. 1503mAM racela 'upadeza saptatikA'mAM A hakIkata pAMcamA upadezamAM jaNAvI che. pATaNamAM zrI jinaprabhasUrijI tapAgacchIya AcAryazrI somaprabhasUrine maLavA gayA hatA. jyAM Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 257 zatruMjaya tarapha javA sau sAdhuo sAthe saMgha kADhavAnuM nakkI thayuM. mahammadazAhe saMghapati thavA svIkAryuM ane zatruMjaya sudhI teNe saMghapati tarIke sevA bajAvI. A prasaMge pAdazAhe rAyaNavRkSa nIce besI jinaprabhasUrijIne vaMdanA karI, tyAre jinaprabhasUrijInI ArAdhyA padmAvatI mAtAnI upAsanAnA phaLa svarUpa pAdazAha upara rAyaNamAMthI dUdha varasyuM hatuM. AcAryazrIe nirdoSa AhAra grahaNa karI yamaka, glepa, citra, chaMda sAthe roja eka stotranI racanA karI hatI; temAMthI 700 stotra Aje prApta che. jaina stotra saMdohamAM A vAta Ave che. temaNe A stotra tapagacchanA zrI somatilakasUrine arpaNa karyA hatAM. zrI jinaprabhasUrie sArasvatamaMtragarbhita zrI zAradAstavana ane aMbikAdevI stuti paNa racyAM hatAM. atre e ullekhanIya che ke, itihAse jene mahammada (taghalakha) gAMDo kahelo te zAha paNa jinazAsana pAse mAM padmAvatInI kRpAthI namI paDyo hato. jema auSadhomAM vividha muLa, rasa, rasAyaNone vividha mAtrAmAM bheLavavAthI auSagha adbhuta svAthya ApanAra bane che te rIte maMtrazakitamAM amuka prakAranA akSaronuM saMkalana karI adbhuta mAnasa-rasAyaNa taiyAra thAya che. jema kArbana, hAIDrojana, oNkasIjananA saMyojanathI ghaNAM alaga alaga rasAyaNo bane che tema A maMtromAM vividha akSaronA saMkalana, laya, tAla, sUra, nyAsa dvArA upayoga vaDe ane tenI sAthe suyogya alpAhAra vaDe maMtranI siddhi meLavI zakAya che. suyogya alpAhAra ane samyaka zvAsocchavAsa dvArA prANa zuddhi karI, saMyama pALI maMtrajApa karavAthI asAtha -kaSTasAdhya rogonuM nivAraNa zakaya bane che. manuSyomAM zIla, sadAcAra vadhe che ane padmAvatI lakSmIkRpA-sarasvatIkRpA maLe che. A kalikAlamAM padmAvatIdevInI sAdhanA saphaLadAtrI che. pArAganI camatkAri pratimA eka vakhata jyAM saMpatti ane kaLA, zorya ane prema, dharma ane kartavyono adbhuta saMyoga thayelo. je eka vakhata gujarAtanI pATanagarInuM mAna bhogavatuM hatuM, e utara gujarAtanA prabhAvazALI pATaNa zaheramAM bAramI sadInI gaNAtI birAjamAna palAvatIjInI uparokata phoTo huM pote sAMITha varSathI mArA pUjAnA saMgrahamAM rAkhavuM. temanI ArAdhanA varSothI karato Avyo chuM. ATAnuM pekeTa eka vakhata mAse laI gayo ane bIjIvA rastAmAM guma thayuM.. paga pachI varSothI prabhAvita thayelI A mUrtita phoTAnuM pekeTa hemakhema pAchuM AvyuM hatuM khUbaja camatkAzi pratimA che. - yazodevasUri 2he . (6 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 ] [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI tetrAgama tathA jaina dharmamAM bhagavatI padmAvatI - zrI sadAnanda tripAThI sAdhanAnI AtyaMtara parSadAmAM taMtrazAstranI jarUriyAta upara vizeSa bhAra mukAyo che. padmAvatI" zabdanI vyutpatti sAthe ja 'upAsanA" zabda saMkaLAyelo che. eno atre prakAzita graMtho dvArA talasparzI paricaya karAvyo che. saMzodhanakAryamAM rata rahetA tathA sAhityAcArya tarIke paMkAyelA vidvAna zrI sadAnanda tripAThIjI dvArA ahIM nigama-Agama taMtranI vyAkhyA-paricaya ane bhagavatI padmAvatInA svarUpanuM (prazasya darzana prApta thAya che, e bhAvakane mArgadarzaka banI raheze. saMpAdaka vaidika sAhityamAM bhakita arthe bhinna bhinna prakAranAM prAkRtika tattvone AdhArabindu banAvavAmAM AvyAM che. temAMye purupadevatA ane strIdevatA--ubhayanuM sarakhuM mAhAsya darzAvavAmAM AvyuM che. sUrya, candra, agni, varuNa ane mAgaNa vagere mAphaka upA, saMdhyA, rAtri ane saritA jevI anya prAraDa devIone paNa ArAdhya devIo gaNIne ukata sAhityamAM temanI stutirUpa RcAo, maMtro ane zloko AlekhavAmAM AvyAM che. ApaNe tyAM vedone nigama' sAhitya gaNavAmAM Ave che. A vedomAM abhivyakata mULa ciMtananuM ja vivaraNa karI tenA uparathI kriyAkarma rajU karanAra zAstrone 'Agama' sAhitya kahevAya che. Agama-nigama banne prakAranAM sAhityanA samanvayanI nIpaja samAna upAsanAvidhinuM Alekhana karanAruM sAhitya 'taMtra' (tAMtrika) sAhitya gaNAyuM. manuSya AdikALathI prakRtinI pUjA karato Avyo che, tethI hajAro varSothI cAlI AvatI tenI ukta pUjAparamparAne pariNAme Agama ane tAMtrika sAhityanuM eTaluM badhuM kheDANa thayuM che ke have tenuM sarvagrAhI saMkalana ApaNI buddhizakitanI bahAranI vAta thaI gaI che. zakatvapAsanA-vidhinA maLamAM koI paNa devanA zakitatattvane pIchANI tene anurUpa phaLaprAptinI manokAmanA karI, ukata devane ArAdhavAnA hoya che. upAsanAnI A rIti koI paNa Astika ane dharmAnurAgI sampradAyamAM svIkArya che. Agama sAhityamAM zaivataMtra ane zAkata taMtranA nAme be bhinna bhinna taMtragraMtha paMcAyatana devo karatAM vadhu pramANamAM upalabdha che. athavA ema kaho ke, A be prakAranI upAsanAvidhi vidyamAna che ane tenI sAthosAtha baMne upAsanAvidhinA samanvayarUpa zivazakitayukata upAsanAvidhi paNa pravartamAna che. zAkRtataMtra antargata zakita'nI anekarUpatAne abhivyakata karanAra vibhinna tamAma svarUponI upAsanA karavAnuM vidhAna che; kAraNa ke tenI mukhya dhAraNA evI che ke, samudramAM dhUdhavatAM mojAM samudrathI alaga nathI hotAM athavA to antatogatvA. tamAma nadIo samudramAM ja vilIna thAya che, te che. A temanuM pratipAda ja zakitanI baSTirUpatA ane samaSTirUpatAnuM jvalaMta daSTAMta che. zakitanI upAsanA bAhya tathA AMtarika be rIte karavAno taMtrAgama graMthomAM nirdeza sAMpaDe che. to tenI sAthosAtha nAmopAsanA viSayaka paNa vivaraNa maLe che. " sata vipra badadhA vata' athavA 'poDaduM baMdusthAma' anusAra paramAtmA eka ane ananya hovA chatAM lokakalyANa arthe vakhatovakhata bhinna bhinna rUpe avatAra dhAraNa karatA rahyA che. A bhinna bhinna avatArone lakSamAM rAkhIne zAstroe karmAnusAra temanuM nAmakaraNa karela che. prabhu to eka che, paratuM tenAM nAma sekaDo nahi, hajAro nahi, balka, ananta che. temAMye taMtrabheda (upAsyavidhi bheda)ne pariNAme je kaMI Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 259 vaividhya daSTigata thAya che, te uparathI temanI bahurUpatA anAyAsa siddha thaI jAya che. A samajaNasutrane AgaLa laMbAvIe chIe to mAM bhagavatI durgAnAM traNa svarUpo--mahAkALI, mahAlakSmI ane mahAsarasvatI pratyakSa thaI UThe che. AgaLa jatAM, A traNa svarUpomAMthI ja guNakarmAnusAra seMkaDo ane hajAro zakitasvarUpo daSTigocara thAya che. mAM bhagavatI durgAnA seMkaDo svarUpone 'durgAsaptazatI" nAmanA graMthamAM vibhUtionA rUpe citrita karavAmAM AvyAM che. temAMnAM bhagavatI mahAlakSmI devIne sthitikartI rUpe pratiSThita karavAmAM Avela che. A devIne vaiSNavI zakita" paNa gaNavAmAM Ave che. A bhagavatI mahAlakSmI devIne ja aparanA taMtrAgama sAhityagraMthomAM 'padmAvatI' kahI saMbodhavAmAM AvI che. pariNAme, jyAre sthitirUpa phaLaprAptino mukhya hetu hoya che tyAre padmAvatI anuSThAna karavAmAM Ave che. atre sthiti padane vyApaka arthamAM grahaNa karavAnuM che. sthiti eTale saMsAranuM pAlana-poSaNa, saMrakSaNa, abhivRddhi ane sthiratA abhipreta che. vAstavamAM mahAlakSmI paDAmAM nivAsa kare che tethI ja temanuM bIjuM nAma kamalA paNa che. saMkSepamAM sAgara-sabhUtA padmA ja padmAvatI che. | 'padmAvatI zabdanI vyutpatti : pANinIya vyAkaraNa anusAra 'padmAvatI' zabdanI vyutpatti vicAratA spaSTa thAya che ke divAdi gaNa pati dhAtu "pAtI uparathI 'padma' pada UtarI AvyuM che. tyArabAda, 'mAja pratyaya karavAthI "ne badale 'nna thaI jAya che. tethI A pada strIliMgI hovAthI dIrdha banI jAya che. A rIte 'padmAvatI' zabda saMracita thAya che. tenI vyutpatti A rIte thAya che : "padyate narlepUFdheta rUti pamAM matam !', "padyate nIzitva mastAna pati nA pa matam tati vacA mathA: mA pAvatIti ' bhagavatI mahAlakSmInI prArthanA karatAM samaye uccarita vAvamAM paNa padma nihita che. mATe ja te padma athavA padmAvatI kahevAya che. durgAsaptazatI' ne 'devIkavaca'mAM zloka-32mAM temanuM Alekhana A rIte karavAmAM AvyuM che : 'antrANi kAlarAtrizca pittaM ca mukuTezvarI / padmAvatI padmakoze kaphe cUDAmaNistathA / / ' A zlokamAM varNita "Hvata tathA "pramozanI vyAkhyA karatAM karatAM 'guptavatIjI' ane 'pradIpajI" -- bane vyAkhyAtAo kahe che : "VaaN yATripameva jozo nivAsasthAne aNa taramana vAte thatA satI, te rakSati pavit' arthAtu, pAkozamAM teno nivAsa che. hRdayane pAkoza kahevAmAM Ave che. tyAM vicaraNa karanAra zvAsanI prakriyA ja vAtAvaraNanI sarjanA kare che. te samaye tyAM virAjita mahAlakSmI sarvanuM rakSaNa kare che, tene kAraNe te padmAvatI kahevAyAM che. zruti' graMthAnusAra hRdayakSetra ja pAkoza gaNAya che. tethI "papoza pratIAiM have pANImuva ' Ama, vibhinna kozakAroe 'padmAvatI' mATe bhinna bhinna daSTithI paryAya ApelA che. temAMnA keTalAMka udAharaNa joIe : 'zabdaratnAvalI'nA sarjake padmAvatI mATe manasAdevI, padmA tathA eka nadI-vizeSa evA paryAyo ApyA che; to 'jaTAdhara' kozanA sarjaka padmAvatIne padmacAriNInA paryAya tarIke rajU kare che. A rIte padmAvatI saMjJAne bahuvidha rUpe grahaNa karavAmAM Avyo che taMtrAgama sAhityamAM padmAvatI-upAsanAvidhi : | upAsanA kaho ke bhakita, e saghaLuM koI ne koI vaijJAnika siddhAMtone anusaratuM hoya che. vaidika maMtrAgama graMthomAM upAsanA-rIti suvyavasthita rIte tathA pUrNa rIte darzAvavAmAM AvI che. vaLI eTaluM satya che ke jyAM sudhI upAsanA-rItino sAMgopAMga paricaya hoto nathI tyAM sudhI mAtra maMtra yA yaMtra dvArA karavAmAM AvatI upAsanA thakI saMprApta phaLanI yathecchA paratve ochovatto saMzaya rahI jato hoya che. jyAM saMzaya hoya che tyAM phaLaprAptino AnaMda hoto nathI. mATe ja sAdhakane potAnI sAdhanAnuM samucita phaLa maLe, sukha maLe te mATe radrayAmala tantrokata' 'devIrahasya' graMthamAM bhagavatI padmAvatInI upAsanA-rItinuM vizada varNana karavAmAM AvyuM che; je A mujaba che : Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra60]. ( zrI pArzvanAthopasargahAriNI ) mantroddhAra : "tAre paCT mA mA vIvI pavitati 2 | mama vara hi-vue dare nAma mana ddA para punati kevI parivAra tA paVI I' 'devIrahasya'nA dvitIya prakaraNa (paTala)nA ekasaThamA zlokamAM A rItano puTa devAnuM sUcavAyuM che : ' dI zrI vizvanI nuM paVAvati mama vara ref dehi phaT svAhA / / ' (2) utkalanamaMtra : bhagavAna zaMkare zakita-upAsanA viSayaka maMtrone kIlita (baMdhita) karI dIdhAnI taMtrAgama sAhityamAM pracura mAtrAmAM sAbitIo maLe che. tethI upAsake e tamAma maMtronuM sarvaprathama utkIlana karavuM anivArya bane che. e upAsaka kIlita karela maMtronuM utkalana na kare to te yatheccha phaLa denAra siddha thatA nathI hotA. tethI ja atre ulkIlana maMtra sUcavavAmAM Avela che : vIci bIjaM japedAdau ThadvayAnte ca tArakam / padyAvatI-manordevI maMtroDastyutkIlanAbhidhaH / / 31 / / uparokata utkalana maMtra paMcama paTalamAMthI uddhata karavAmAM Avyo che. teno sarala artha e thAya che ke, mULa maMtranA AraMbhe nuM tathA aMtamAM 3. 3 joDIne japa karavAthI te maMtranuM ApoApa utkalana thaI jAya che. pUjyapAda gosvAmIjI zrI tulasIdAsajI paNa kahe che : "jura matra nava vara Tw! bezaka. AgamagraMthomAM zakita-upAsanA mATenA maMtro, upAsanA-rIti, kriyAkarmavidhi tathA maMtrAdi viSayanuM rahasyamaya zailImAM nirUpaNa thayeluM che; vaLI, te saghaLuM atyaMta gopanIya che. zakita-upAsake sarvaprathama taMtrAgama-niSNAta zrIgurunI caraNasevA karatAM karatAM taviSayaka jJAna prApta karI levuM joIe. e rIte maMtra-saMjIvana, zApamocana, sampaTIkaraNa tathA yaMtroddhAra vagerenuM jJAna zakita-upAsanA AraMbha karatAM pahelAM sAdhake meLavI levuM joIe. (3) maMtra saMjIvana : taMtrAgama sAhityamAM maMtrone parama prANasvarUpa sajIva ghoSita karavAmAM AvyA che. tethI maMtrajApa karatAM pahelAM maMtramAM caitanyazakita Aropita karavAnI kriyAne maMtra-saMjIvana kriyA kahevAya che. saMjIvanavidhi aMge 5STha paTalamAM A prakArano nirdeza karavAmAM Avyo che : padmAvatI manoreSa smRtaH saMjIvano manuH / vAgurAM pakajAnte ca praNavAdau parAM japet / / 29 / / (4) smazApamocana : prAyaH mahattvapUrNa maMtra koI ne koI RSi yA deva dvArA abhizapta thayelA che, tethI maMtra dvArA phaLaprApti aMge anura * AdaratAM pahelAM maMtrane zApamukata karavA anivArya che. maMtrane RSi-muni yA deva-mahAdevanA zA' : vimukata karavAnI vidhine zApamocana-vidhi kahevAmAM Ave che. saptama paTalamAM zApamocanavidhi viSayaka mArgadarzana A pramANe ApavAmAM AvyuM che : tAraM mAyAM ca padmaM ca padmAvati harestathA / zApaM muJcayugaM nIraM vidheyaM zApahAriNI / / 33 / / (5) maMtra sampaTIkaraNa : taMtrAgama sAhityamAM jaNAvyA anusAra jo maMtrane sampaTIkRta karI japa karavAmAM Ave to te maMtra anekagaNuM phaLa denAro siddha thAya che. maMtranA AraMbhe tathA aMte manokAmanA anusAra ane vidhAnAnusAra jo bIjAdinuM saMyojana karavAmAM Ave to maMtra sampaTIkRta" thaI jAya che. navamA paTalamAM maMtra sampaTIkRta karavAnI vidhi A pramANe darzAvavAmAM AvI che : kAmarAjaM japedAdau vanAnte sakalAM japet / padmAvatI manoreSa maMtraH syAt sampuTAbhidhaH / / 29 / / (6) yaMtroddhAra: taMtrAgama sAhityamAM yaMtra aMge ati upayogI ane vizada varNana rajU karavAmAM AvyuM che, je A pramANe che : yantramityAhuretasmin devaH prINANi pUjitaH / zarIrameva jIvasya dIpasya snehavat priye ! // arthAtu, he bhagavatI pArvatI ! je rIte zarIramAM AtmA ke dIpakamAM tela che, te rIte maMtramAM samasta devI-devatA nihita che. mATe sAkSAt iSTadevasvarUpa yaMtronI vidhi anusAra Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 261 pUjA-arcanA-abhiSeka vagere karavAthI te abhISTanI siddhidAtA banI jAya che. padmAvatI-yaMtrane bhagavAna zaMkara sarvArthadAyaka tathA tamAma AzAone paripUrNa karanAra ghoSita karIne pArvatIjIne kahe che : athavakSyAmi devezi yantraM padyAvatIpriyam / sarvArtha sAdhakaM divyaM sarvAzA paripUrakam // 60 / / Ama, yaMtrano mahimA varNavIne mahAdeva A yaMtranirmANanI prakriyA vize devI pArvatIne mArgadarzana ApatAM kahe che : bindutrikoNa vasukoNa savRttanAga - patrAdi poDazadalAnala vartulaM ca / bhUmaMdira trayamidaM sakalArthadaM syAt - padyAvatI priyataraM jayacakrametat / / 6 / / uparokata zloko devIrahasya'nA 12mA paTalamAMthI levAmAM AvyA che. taMtrAgama sAhityamAM pratyeka devI-devatAnI upAsanAmAM ukata paMcAMga vidhividhAnanuM atyadhika mahattva AMkavAmAM AvyuM che. A paMcAMgamAM paTala, pUjApaddhati, sahasranAma, kavaca tathA stotrano samAveza thaI jAya che. A pAMceya mATe adholikhita saMketo yAda rAkhavA ati jarUrI che : 'paTalaM devatAgAtraM paddhatirdevatA ziraH / kavacaM devatAnetre sahasrAraM mukhaM smRtam / / stotraM devIrasA proktA paJcAGgamidamIritam / ' paTalamAM pUjAvidhi, maMtra ane bIjAkSaranAM tamAma rahasyo saMkalita karI devAmAM AvyAM che. tenA anuzIlana pachI A tamAma gUDha rahasya sAdhaka samakSa udghATita thaI jAya che. pUjA paddhati vaDe sAdhakanI tamAma manogatiomAM ekAgratA sthapAya che tathA tanmayatA sadhAya che. tenAthI sAdhakanA caitasika dharAtala upara eka pavitra vyavasthAbhAvano prAdurbhAva thAya che. A prAdurbhAvathI nirmaLa thayela cittamAM devatAnuzAsana ane AtmAnuzAsanano prAdurbhAva thAya che. kavaca kutsita vicAro ane aniSTakArI pariNAmothI sAdhakane rame che. A eka abhedya kavaca che, jene toDI-phoDIne koI aniSTa pravezI zakatuM nathI ke upAsanA-bhaMga karI zakatuM nathI. temAM saMpUrNa deva-devagaNane zarIramAM praveza karI aMgapratyaMgonI rakSA mATe vinaMti karavAmAM Ave che. sahasranAma dvArA devatAonAM tamAma svarUponuM punita smaraNa tathA temanI ananta zakitaonI parigaNanA karavAmAM Ave che. zarIranI antarnADIone ujAgara karavA mATe sahasranAma smaraNane akasIra mAnavAmAM Ave che. stotrane prabhunI jihuvA mAnavAmAM Ave che. A jihuvAthI mAdhuryAdi rasonuM AsvAdana zakya bane rasAnubhUtinuM varNa (dhvani) rUpamAM karavAmAM AveluM saMkalana jyAre komala kalpanA, madhurabhAva, Atmanivedana, bhakita ane zraddhAyukata chaMdomAM karavAmAM Ave che tyAre te ISTadevane prasanna karavAmAM mahadaMze sahAyaka siddha thAya che. rIva-vaiSNava saMpradAya ane padmAvatI : bhagavatI padmAvatInI upAsanA zaiva ane vaiSNava- banne saMpradAyomAM pracalita che. zaivasAdhaka zrI padmAvatIne A pramANe ('durgAsaptazatI'nA dhyAnapadma'mAM) iSTa gaNe che. nAgAdhIzvaraviSTarAM phaNiphaNottaMsorU ratnAvalI, bhAsvadehalatAM divAkaranibhAM-netratrayodbhAsitAm / mAlAkumbhakapAlanIrajakarAM candrArddha cUDAM parAM, sarvajJezvaraM bhairavAka-nilayAM padmAvatI cintaye / / ' alabatta, agAu ullekha karyA mujaba, mahAlakSmInuM ja upanAma 'padmAvatI' che. vaiSNava sampradAyamAM 'zrIsUkata' ane 'lakSmIsUkata' atyanta pavitra gaNavAmAM Ave che. zrIviSNupatnI lakSmInAM vividha svarUpo tathA nAmonuM rahasya temAM varNavAmAM AvyuM che. zuddha vaiSNava sAdhaka 'zrIsUkata'mAM varNita Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 ] ( zrI pArzvanAthopasargahAriNI pagnesthitAM', 'padmavarNA', 'padminImI', 'padmamAlinI' vagere tathA te ja pramANe lakSmIsUkata'mAM "pamAnane', 'padmaUru', 'pamAkSi', 'pAsanmave', 'padmavipadmapatra', padmapriye', 'papradalAyatAli' vagere sambodhanaparaka nAmone bhagavatI padmAvatInAM bahuvidha svarUpa gaNIne temanI ananya zraddhA-bhakitathI ArAdhanA karavAmAM dhanyatA anubhave che. A mujaba 'lakSmIsahasranAma'mAM paNa padmAvatInA aneka paryAyo maLe che. lakSmIsahasranAma' uparAMta paNa prAya: tamAma zakitaviSayaka sahasranAmomAM jovA maLe che. A badhAM pramANo temanI nAmarUpanI anaMtatAnAM paricAyaka che. vaidika maMtrAgama sAhityamAM Alekhita paMcAMga-upAsanAno mahimA lakSamAM rAkhIne lekhake bhagavatI padmAvatInI paMcAMga-upAsanAvidhi viSayaka upalabdha mULa graMthonuM anuzIlana-parizIlana karIne je kaMI zodhI kADhayuM che te atyaMta mahattvanuM che, tethI atre rajU karavA anumati cAhuM chuM. bhagavatI padmAvatInI paMcAMga-pUjAvidhinuM vistRta Alekhana 'devIyAmala"mAMthI upalabdha thAya che; alabatta, A graMtha aprakAzita ane hastaprata svarUpe lAhoramAM paM. rAdhAkRSNajInA aMgata pustakAlayamAM surakSita che. AvI ja bIjI hastaprata paMjAba vizvavidyApITha (lAhora)nA pustakAlaya dvArA prakAzita sUcipatranA bhAga-1, saM. 119mAM ullekhAyela che. 5. rAdhAkRSNajInA aMgata pustakAlayamAM je hastaprata surakSita che teno ullekha madrAsa vizvavidyApITha dvArA prakAzita 'nyU kaiTaloga keTalogorama'nI sUcanAnusAra paM. zrI rAjArAma zAstrI dvArA likhita "tava nAma mUripatra pustakamAM saMkalita thayela che. mAtra 'padmAvatI sahasranAma' hastaprata svarUpamAM ujjaina sthita zrI sinDiyA prAcyavidyA zodha pratiSThAna' dvArA rajisTrezana bhAga-1, kramAMka-3mAM ullekhita che. jenadharmamAM parama ArAdhya padmAvatIdevI : jainadharma tIrthakaravAdI che. teo potAnA tIrthakaronI pUjA-arcanA kare che. je rIte taMtrAgama sAhityamAM ziva ane zakitanI pUjAnuM mAhAbhya varNavAyuM che, tema jainadharmamAM paNa dharaNendra tathA padmAvatInI pUjAno mahimA che. to paNa ubhaya bhakitavidhAnamAM tAtvika taphAvata che. jainadharmamAM nAgarAja dharaNendra tathA temanAM indrANI padmAvatInI upAsanA trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthajInA bhakata-sevakanA rUpamAM karavAmAM Ave che. zrI pArzvanAthajInI upAsanA arthe bahuvidha maMtra, taMtra ane yaMtra jainadharmamAM pracalita che tathA tamAma viSe zAstragraMthomAM zAstrIya puSTi paNa darzAvavAmAM AvI che. sAmAnya rIte jainadharmIo tIrthakaronI upAsanAmAM ja magna rahetA hoya che, paraMtu jyAre zAsana para koi paNa prakAranI Apatti AvI paDe che tyAre zAsananA rakSaNahetu teo tIrthakaronA zakitazALI adhiSThAyakonI upAsanA karI tenA dvArA Apatti ke kaSTanivAraNanI kAmanA kare che. ukta mAM cakrezvarI, padmAvatI, siddhAyikA Adi devIo, yakSo, mANibhadra, ghaMTAkarNa vagere che. zAsanaralikA mAtA padmAvatInI jainadharmamAM je rIte upAsanA karavAmAM Ave che te mULabhUta rIte jaina zAkata-upAsanA ja che. padmAvatInI upAsanA-anuSThAnamAM taMtrAgamanI keTalIka sAttvika prakriyAono paNa samAveza karavAmAM Avelo che. udAharaNa tarIke, aneka prakAranAM bIjamaMtrothI yukata padmAvatImaMtra, vizALa rekhAyaMtra tathA temanA AvaraNa-pUjAnA vidhAna, laukika karmasAdhaka anyAnya yaMtra tathA taMtra prayogonI vividhatAthI bharapUra prayogo A vAtanI khAtarI pUre che. A uparAMta paNa bhagavatI padmAvatInI pUjA karavA mATe prayukata mahAprabhAvazALI padmAvatIstotramAM to tyAM sudhI kahevAyuM che ke, 'he mAteya! A saMsAranA Astika janasamudAyamAM je je bhagavatI devInI ArAdhanA karavAmAM Ave che tathA temAM tArA Adi mukhya che te tamAma ApanAM ja navalAM rUpa che tathA Apa ja sarvatra vyApta cho.' 'tArA tvaM sugatAgame bhagavatI gaurIti zaivAgame, vajA kaulikazAsane jinamate padyAvatI vizrutA / Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 263 gAyatrI zrutizAlinAM prakRtirityuktAsi sAMkhyAgame, mAtA rati ! ki prabhasabhaNitai vyAptiM samastaM tvayA' / / 20 / / kahevAnuM tAtparya e che ke jainomAM padmAvatI, bauddhomAM tArA ane sanAtanIomAM gAyatrIbhakita antatogatvA eka ja bhagavatInI upAsanA che, emAM mAtra nAmabheda ja che. zrIcakranI samAna ja padmAvatI mahAyaMtranI pUjanavidhimAM paNa pAtrAsAdanapUrvaka AvaraNArcananI bhalAmaNa che. dakSiNa bhAratamAM AvelA hobujA nagaramAM A prakAranI pUjanavidhi pratidina karavAmAM Ave che. padmAvatInI pUjanavidhi jainadharmamAM sahaja svIkRta che. jayapuramAMthI 'padmAvatI upAsanA' nAmano eka graMtha prakAzita thayo che, jemAM padmAvatI upAsanA aMgenuM pUratuM mArgadarzana ApavAmAM AvyuM che. bhairava padmAvatI kalpa' tathA 'padmAvatI pUjAvidhi' vagere pustako ApaNane ThIka ThIka evuM mArgadarzana pUruM pADe che. aSTottarazatanAma, sahasranAma tathA kavacastotra paNa bhagavatI padmAvatI upAsanAnAM ja aMgo che. A uparAMta padmAvatI upAsane kAje ardhamAgadhI, saMskRta, hindI tathA anya bhAratIya bhASAomAM sAdhako mATe stotra racavAmAM AvyAM che. kharekhara to, A badhAMnuM zAstrIya AdhAro vaDe mUlyAMkana karI, saMkalana karI, lokakalyANa mATe prakAzana karavuM ati jarUrI che. A saMjogomAM bhAvanagarathI acijyacintAmaNi bhagavatI padmAvatI' nAme bRhadUkAya graMtha prakAzita thai rahyo che te yazasvI ho evI zubhakAmanA sAthe jaya jinendra ! CS : bhaktibhAvanAnuM anupama darzana A mUrtimAM mastaka upara bAjoTha mUkIne bhagavAnane besADavAmAM AvyA che. bhaktajanone cAmaradhArI Indro batAvyA che. - zrI yazodevasUri kalAsaMgraha pAlItANA , , hA hatA Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 ] [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI maMtra, yaMtra ane taMtranI daSTimAM bhakatarAja dharaNendra ane padmAvatI devI A pro. lakSmIcandra jaina tathA bra. prabhA jaina svAmI ane sevaka vacce bhAvAtmaka ane guNAtmaka saMbaMdha hoya che. je mArA nAthanI bhakita kare, tenI bhakita ame karIe." A kaoNla bhakatarAja dharaNendra ane devI padmAvatIjIno che. 'sAhamI taNI bhakita karo, samakita nirmaLa hoya.'nI bhUmikA A lekhamAM prastuta che. -- saMpAdaka, bhakitanuM mAhAbhya avarNanIya che. tethI kahevAmAM paNa AvyuM che : kRtvA kAyotsarga caturaSTadoSavirahitaM suparizuddham / ati bhakti saMprayukto yo vaMdate sa laghulabhyate paramaM sukham / / arthAta je bhakata tadana bhaya vagara ane batrIsa prakAranI traTi rahita kAyotsargavidhine sampanna kare che te turata ja mukitasukhane prApta kare che. tIrthaMkara pArzvanAtha bhagavAne potAnI rAjakumArAvasthAmAM bhaDabhaDa baLatA agnimAMthI bahAra kaDhAvI tathA Na mokAra maMtra bhaNIne je nAga-nAgiNIne svargaprAptimAM madada karelI; te zramaNAvasthAmAM dhyAnastha tIrthaMkara pArzvanAtha bhagavAna para jyAre kamaThajIva meghamALI dvArA bhAre upasarga karAI rahyo hato, tyAre A nAga-nAgiNIe dharaNendra ane padmAvatI svarUpe prabhu pArzvanAthane rakSaNa pUruM pADeluM. samaMtabhadrAcAryae vaMzastha chaMdamAM 'prabhu pArzvanAtha jinastavanam" nAmanA stavanamAM A rIte stuti karI che : tamAla-nIlaiH saghanastaDigaNaiH prakIrNa-bhImA'zani-vAyu-vRSTibhiH / balAhakaivairi-vazai rupadrutau mahAmanA yo na cacAla yogataH / / bahatphaNA-maNDala-maNDapaM yaM spharataDitpiGa - rUcopasargiNama / jugRha nAgo dharaNo dharA-dharaM virAga-sandhyayA taDidambudo yathA / / kamaThano jIva jyotiSI deva rUpe avataryo hato. prabhu pArzvanAthajInI samAdhine kAraNe tenuM vimAna aTakatuM hatuM. tathA gata janmanA vairanuM punaHsmaraNa thatAM teNe jabaro utpAta macAvavAnuM zarU karyuM. A raudra varNana kavivara bhUdharadAse A mujaba karyuM che : tatakhina avadhigyAna bala tabai / pUrava vaira saMbhAlo sabai / / kopyau adhika na thamyau jAya / rAte locana prabhulI kAya / / Aramthyau upasarga mahAna / kAyara dekhi majai bhayamAna / / andhakAra chAyau cahaM ora / garaja garaja barakheM ghanaghora / / jharai nIra musalopama dhAra / vakra bIja jhalakai bhayakAra / / bUDe giri taruvara bana jAla / jhaMjhA vAyu bahI vikarAla / / Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 265 jala thala bhayau mahodadhi ema / prabhu nivasaiM kanakAcala jema / / duSTa vikriyAbala aviveka / aura upadrava kara aneka / / kilakilaMta betAla, kAla kajjala chabi sajahi / mauM karAla vikarAla, mAla madagaja jimi gajahi / / muNDamAla gala dharahi, lAla locanani DarahiM jana / mukha phuliMga phukarahi, karahiM nirdaya dhuni hana hana / / ihi bidha aneka durbheSa dhari, kamaThajIva upasarga kiya / tihuloka baMda jinacandra prati, dhuli DAla nija sIsa liya / / ityAdika utpAta saba, vRthA bhaye ati ghora / jaise mAnika dIpa kau, lagai na pauna jhakaura / / prabhucita calyauna tana halyau. Talyau na dhIraja dhyAna, ina aparAdhI krodhavaza, karI vRthA nija hAna / / taba phanesa Asana kaMpiyau / jina upakAra sakala sudhi kiyau / / tatakhina padyAvatI le sAtha / Ayau jaha~ nivasaiM jina nAtha / / kari praNAma paradachunA daI / hAtha jori padyAvatI naI / / phana maMDapa kInau prabhu sIsa / jala bAdhA vyApau nahi Isa / / nAgarAja sura dekhyau jAma / bhAjyau duSTa jotiSI tAma / / hIna joga sadhI yaha bAta / mAgi jAya taba hI kusalAta / / aba saba kolAhala miTa gye| prabhu satama thAnaka thira bhaye / / vikala parahita cidAtama dhyAna / karai karma chaya heta mahAna / / A rIte tIrthaMkara pArzvanAtha prabhunA jIvanano A bhISaNa prasaMga lokaprasiddha thayelo. have bhagavatI padmAvatI devI viSayaka 'kalpa'nA AdhAre vivaraNa rajU karavAmAM Avela che. 'vidyAnuvAda" nAmanA eka saMpAdana-graMthamAM jAtajAtanA yaMtra, maMtra ane taMtra viSe varNana karavAmAM Avela che. A graMthanI racanA muni sukumArasene karI che. te graMthamAM vijjaNavAya' nAmanA graMthamAMthI paNa avataraNo saMpAdita karavAmAM AvyAM che. temAM Avo ullekha vAMcavA maLe che ke tamAma tIrthakarone eka eka zAsanadevI hatI, ne tamAma zAsanadevI aMge eka eka kalpa lakhavAmAM Avela che. sukumArasene pote aMbikAkalpa, cakezvarI kalpa, jvAlAmAlinI kalpa ane bhairava-padmAvatI kalpa vAMcyAMnuM noMdhyuM che, A uparathI uparokata kathanane samarthana maLe che. bhairava-padmAvatI kalpa zrI jinasenanA ziSya zrI mallipeNe bhairava-padmAvatI kalpa' lakhyuM hatuM. te ajitasena kanakasena gaNino ziSya ane ajitasena gaNinA praziSya hatA. jo A bAbatane grAhya rAkhIe to zrI mallipeNanI guruparaMparAmAM ajitasena gaNi, kanakasena gaNi ane jinasena thai gayelA gaNAya. zrI malliNa digambara muni hatA. temaNe zrI bhairava-padmAvatI kalpa uparAMta jvAlinI kalpa, nAgakumAra caritu (zrutapaMcamI kathA), mahApurANa (trizasTizalAkApurANa) tathA sarasvatImaMtra kalpa vagere Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 ] ( zrI pArzvanAthopasargahAriNI lakhyA hatA. bhairava padmAvatI kalpamAM 331 padya che ane te dasa prakaraNamAM vaheMcAyela che. zrI sArAbhAi navAba dvArA prakAzita bhairava-padmAvatI kalpamAM 328 padyo che. temAM "vanarasiMhai' thI zarU thatuM trIjA prakaraNanuM teramuM padya, 'tamanetu thI zarU thatuM cothA prakaraNanuM raMjikAyaMtra aMgenuM bAvIsamuM padya ane jhindAphaUT thI zarU thatuM ekatrIsamuM padya nathI. A rIte A graMthamAM ukata traNa padyo nathI, jyAre anya graMthomAM A traNeya padyono samAveza thayela che. enA prathama prakaraNanA cothA padyamAM dasa prakaraNonAM nAma A pramANe ullekhAyAM che : sAdhakanAM lakSaNo, sakalIkaraNa, devI pUjanavidhi, bAra yaMtranA taphAvato, stanmana, strI-AkarSaNa, vazyakarmayaMtra, darpaNAdi nimitta, vazIkaraNa auSadhI ane gAruDika. prathama prakaraNanA prathama zlokamAM pArzvanAtha prabhune praNAma karIne kavie bhairava-padmAvatI kalpa nA kathana aMge pratijJA vyakata karI che. tenA bIjA zlokamAM padmAvatI devInuM varNana che. tyAra bAda trIjA zlokamAM te devIne totalA, tvaritA, nityA, tripurA, kAmasAdhinI ane tripurabhairavI - ema cha nAme saMbodhavAmAM Avela che. A nAmakaraNa paNa khAsa daSTithI karavAmAM Avela che. padmAvatI devInA varNa ane hAthamAM lIdhelI vastuonA AdhAre uparokata nAmakaraNa karavAmAM Avela che. (anekAnta varNa-1, pR. 430.) pAMcamA zlokamAM kavinuM nAma, pustakanuM nAma tathA racanAnirdeza (AryA, gIti ane anuSTrapa) vagereno ullekha che. chaThThAthI dasamA zloka sudhI maMtrasAdhakanAM vividha lakSaNonuM varNana che. udAharaNa tarIke, kAmakrodhavijayI, jina tathA padmAvatIbhakata, maunI, udyamI, saMyamI, satyavAdI, dayALu, maMtrabIpada avidhAraka (noMdha : e ja graMthanuM pRSTha kramAMka 312 juo. tathA tenI sAthe 'dhanvantaritaMtra zikSA' muMbai, 1990no graMtha juo. taduparAMta, 'guptasAdhana taMtra' veMkaTezvara presa, 1988, muMbai tathA gheraMDa saMhitA' dariyA, saM. 2029 vAMco. A sAthe juo zrI padmAvatI upAsanA, bhagavatI padmAvatIno maMtrataMtra vibhAga, bhairava-padmAvatI kalpa, padmAvatI devInuM bRhad mAMtrika pUjana, pariziSTa sAthe, amadAvAda). agiyAramA zlokamAM sAdhakane japa daramiyAna AvatAM vighno ane avarodhonuM varNana che. te graMthanA bIjA prakaraNamAM maMtrasAdhaka svarakSA mATe zuM zuM karI zake, sAdhaka ane sAdhyanA aMza gaNavAnI paddhatinuM tathA kayo maMtra kayAre siddha thaze tenuM varNana karela che. bAramA zlokamAM padmAvatIjInuM varNana che. tene trinetrI tathA karkaTa-sarparUpe vAhanavALI kahevAmAM Avela che. (AvI devInI mUrti vi. saM. 1258mAM iDaranA durgamAM tIrthakara saMbhavanAtha digaMbara jaina maMdiramAM pratiSThita che.) trIjA prakaraNamAM zAMti, vidveSa, vazIkaraNa, bandha, strI-AkarSaNa ane staSNana - AvAM pakarmonuM ane dIpana, pallava, sampaTa, rodhana, grathana ane vidarbhana nAmanI vividha vidhionuM varNana che. ukata pakarmonAM kALa, dizA, mudrA, Asana, varNa ane mana vagerenuM vivecana che. tyAra bAda, gRhayaMtrodvAra, lokapAla tathA cha devIonI pratiSThA, AhvAna, sthApanA, sAnnidhya (sAmINa), pUjana ane visarjana - A paMcakarma viSe taduparAMta matroddhAra, padmAvatI ane pArzvayakSanA japa tathA homa ane ciMtAmaNiyaMtra viSe varNana che. cothuM prakaraNa phla' raMjikAyaMtra racanAnA varNanavidhithI zarU thAya che. raMjikA yaMtranA hIM, huM , 5. , 6, 5 chuM thavaTa na ane zrI nAmanAM agiyAra svarUponuM vizada varNana che. A bAra yaMtromAM pratyeka anukrame eka eka yaMtra strIne mohamugdha banAvanAra, strIne AkarSita karanAra, zatrano vinAza karanAra, lepanAzaka, zatrukuLane ukheDI nAkhanAra, zatrune kAgaDA peThe dharatI para bhramaNa karAvanAra, zatrunuM khaMDana karanAra, strIne vazIbhUta karanAra tema ja strIne saubhAgya pradAna karanAra. krodhAdi, stabbaka ane prahAdithI rakSaNa karanAra che. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] pAMcamA prakaraNamAM potAnA iSTa, vANI, divya agni, jaLa, tulA, sarpa, pakSI, krodha, gati, senA, jIbha tathA zatrune aTakAvavA aMgenuM mArgadarzana AlekhavAmAM AvyuM che. temAM 'vArtAlI' maMtra ane koraMTaka vRkSanI kalamano paNa ullekha che. chaThThA prakaraNamAM potAne iSTa evI strIne AkarSavA mATenA vividha upAyo varNavyA che. sAtamA prakaraNamAM dAhajvaranI zAMti aMge, maMtranI sAdhanA aMge, tripleka jIvonAM vazIkaraNa aMge, jIvAtmAne kSobhamAM mUkI denAra vikAro aMge, cora, duzmana ane hinna prANIonA DarathI nirbhaya thavA aMge, kasamaye lokone nidrAdhIna karanAra aMge, sammohita karanAra aMge, vidhavAone pIDA pahoMcADanAra vikAro aMge, kAmadeva samAna kAMtivAna banavA aMge, strIone mohapAzamAM jakaDavA aMge, uSNa tAvane dUra karavA aMge tathA varayakSiNIne vazIbhUta karavA mATenA upAyo sUcavyA che. A uparAMta jarUrI homa karavAnI samagra prakriyA temAM varNavI che. A sivAya paNa A prakaraNamAM bhAi-bhAi vacce duzmanAvaTa ke zatrutA kevI rIte phAlele tenI vidhi varNavI che. AThamA prakaraNamAM 'darpaNa-nimitta' maMtra ane 'karNapizAcinI' maMtrane siddha karavAnI rIta varNavI che. tenI sAthosAtha aMguSTha-nimitta, dIpa-nimitta tathA suMdarI nAmanI devIne siddha karavAnI rIta paNa lakhelI che. sArha pauca rAjA, parvata, nadI, graha vagerenAM nAmathI zubhAzubha phaLakathana mATe gaNatarInI prakriyA paNa varNavI che. te uparAMta, mRtyu,jayaparAjaya ane prasUtAnA prasava aMge varNana karela che. navamA prakaraNamAM manuSyone vazamAM karavA mATe vanaspationo upayoga karI, tilaka-padArtha taiyA2 ka2vAnuM varNana che. strIone vazamAM ka2vA mATe cUrNa kevI rIte taiyAra karavuM, tene mohita kevI rIte karavI, rAjA-zAsakane vazamAM karavA mATe kAjala kevI rIte taiyAra karavuM, pizAca jevA banAvanArI vanaspatinuM, adazya thavAnI vidhinuM, vIryastaMbhana mATe, tulA staMbhana mATe, strIomAM drAva utpanna karanArI vidhinuM, vastunA vecANa-vRddhinuM, rajasvalA ane garbhadhAraNathI mukita denAra auSadhio vagerenuM varNana temAM che. dasamA - chellA prakaraNamAM sarpa karaDayo hoya tevI vyakitanAM oLakhacihno kayAM kayAM hoI zake, zarIra para maMtrAkSara lekhanavidhi, sarpadaMzarakSA, daMza Avegarodha, viSavyApti-vRddhine aTakAvavI, jhera utAravuM, kapaDAmAMthI vastu guma karI devAnI rIta, khaTikAsarpakautuka vagerenuM varNana maLe che. bheraMDa vidyA ne nAgAkarSaNamaMtra paNa temAM devAmAM AvyA che. ATha prakAranA nAgonI yAdI nIce mujaba che. anukrama :- 1 2 nAmaH kuLaH varNaH 32: [ 267 3 anaMta vAsuki takSaka brAhmaNa kSatriya vaizya sphaTika rakata pIta agni pRthvI vAyu r karkoTaka 5 $ te padma mahApadma zaMkhapAla . kulika zUdra vaizya kSatriya brAhmaNa zuka zyAma zyAma pIta rakata sphaTika samudra samudra vAyu pRthvI agni jaya-vijaya jAtinA nAga, devakuLanA AzIvipavALA tathA jamIna upara rahevAvALAnuM varNana che. nAganI pheNa, gati, dRSTinA staMbhana bAbate, nAgane ghaDAmAM utAravAnI paddhatinuM varNana thayela che. A graMtha upara mAnyavara bandhupeNe lakhelI TIkA saMskRta bhASAmAM upalabdha che. adbhuta padmAvatI kalpa : A graMthanI racanA zvetAMbara sampradAyanA upAdhyAya yazobhadranA candra Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 ] atre mAre e vAta tarapha saukoInuM lakSa doravuM joie ke dvAdazAMga vANInI antargata dRSTivAda aMganA pUrvavartI cauda prakAromAM eka prakAra vidyAnuvAda che. tenI antargata vidyA, maMtra ane yaMtra vagerenuM nirUpaNa che. tadanusAra pAMcaso mahAvidyAo ane sAtaso zUdra vidyAo dhAravAmAM Ave che. bIjAkSara pachI bhale ne te svara hoya ke vyaMjana - pratyekanA eka eka adhiSThAtA deva-devI hoya ja che. atyAre temAMnuM vidyAnuzAsana prApya che. AdipurANamAM jinasenAcAryae rAjA namivinaminA rAjyaprApti abhiyAna viSayaka je varNana karela che temAM temaNe dharaNendra dvArA keTalIka vidyAo siddha karavAnI prakriyA varNavI che. [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI nAmanA ziSye karelI che. temAM ochAmAM ochA cha sarga che. tenA trIjA sargamAM sakalIkaraNa rajU thayuM che. cothA sargamAM devIpUjana, krama tathA yaMtra-varNana rajU thayuM che. pAMcamA sargamAM pAyavidhi lakSaNa darzAvela che. chaThThA sargamAM doSa-lakSaNa varNavyAM che, sAthe bandhamaMtra tathA mALAmaMtra paNa ApelA che. rakata padmAvatI : A graMthanA sarjaka koNa che te viSe jANakArI maLatI nathI; mATe tene ajJAta kavi kahezuM. pUjanavidhi, paTkoNa pUjA, paTkoNAntarAlakarNikAmadhyabhUmi pUjA, padmASTamapUjA, padmAvatI devInA dvitIya cakranuM nirUpaNa tathA padmAvatI AhvAna stavana vagere temAM AlekhAyela che. atre mAre e vAta tarapha saukoInuM lakSa doravuM joie ke dvAdazAMga vANInI antargata dRSTivAda aMganA pUrvavartI cauda prakAromAM eka prakAra vidyAnuvAda che. tenI antargata vidyA, maMtra ane yaMtra vagerenuM nirUpaNa che. tadanusAra pAMcaso mahAvidyAo ane sAtaso zUdra vidyAo dhA2vAmAM Ave che. bIjAkSara pachI bhale ne te svara hoya ke vyaMjana - pratyekanA eka eka adhiSThAtA deva-devI hoya ja che. atyAre temAMnuM vidyAnuzAsana prApya che. AdipurANamAM jinasenAcAryae rAjA nimivaminA rAjyaprApti abhiyAna viSayaka je varNana karela che temAM temaNe dharaNendra dvArA keTalIka vidyAo siddha karavAnI prakriyA varNavI che. vidyAdhara lokamAM keTalIka vidyAo to svayaMsiddha thaI jAya che; paraMtu keTalIka tapa-sAdhanA ane upAsanA thakI siddha thAya che tema pratipAdana karyuM che. vidyAsAdhanA uparAMta paNa vidyAnuvAda graMthamAM maMtra, yaMtra vagerenuM vizada varNana rajU thayuM che. yaMtralekhana, yaMtrAMka yojanA, maMtralekhana pravidhi ane yaMtra-camatkAra aMge munizrI kuMthusAgarajI mahArAjano eka lekha 'jainazAsanamAM yaMtravidyA' nAme prakAzita thayela che. (vizeSa mATe juo : AcAryazrI dharmasAgarajI mahArAja abhinaMdana graMtha, saM. dharmacaMdra jaina zAstrI, kalakattA, 1981-82, bhAga-7, pRSTha, 769-771.) temAM sUcavyA anusAra vartuLAkAra AkRti dorI tene TukaDAomAM vibhAjita karI te TukaDAomAM nizcita AMkaDAo koI vaidhAnika kramamAM lakhavAthI yaMtra banAvI zakAya che. ukata graMthamAM ArthikA zrI supArzvamati mAtAjIe paNa 'maMtra-taMtra ane yaMtra' zIrSakathI lekha lakhela che. (vizeSa mATe juo : 'AcAryazrI dharmasAgarajI mahArAja abhinaMdana graMtha'mAM zrI pArzvanAthanA maMtra-taMtra-yaMtra tathA aDhAra-akSarI vidyAnuM pUjana' zIrSakavALo lekha, pR. 772-778.) teno sArAMza A mujaba che : bAramA aMgadaSTivAdanA pAMca upabheda che, temAMno eka upabheda cUlikAbheda. A cUlikAbhedanA paNa pAMca prakAra che : 1. jaLagatA, 2. AkAzagatA, 3. sthaLagatA, 4. mAyAgatA ane 5. rUpagatA. te tamAmamAM maMtra-taMtranA prayogonAM varNano che. temanI dRSTie prabhAvazALI, mahattvapUrNa, rahasyamaya zabdAtmaka vAkayone maMtra kahevAmAM Ave che. (vadhu mATe vAMco : zrI svataMtrAnandanAtha likhita 'zrI mAtRkAcakra-viveka' nAmano graMtha, je I.sa.1977mAM datiyA khAtethI prasiddha thayela che.) Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 29 mannAte matra wvA maMtra ' maMtronuM khAsa prakAranuM vyAkaraNa hoya che. maMtromAM judAM judAM kAryo anusAra judA judA bIjAkSaronuM Ayojana karavuM paDatuM hoya che. vidyAnuzAsanamAM maMtronuM vyAkaraNa varNavyuM che. maMtra laukika ane alaukika hetusara prayojAtA hoya che. bIjAkSara kakArathI hakAra sudhInA vyaMjano bIjasaMjJaka gaNAya che. tathA akArAdi svara sarve zakitarUpa gaNavAmAM Ave che. bIja ane zakitanA joDANathI maMtrabIja racAya che. maMtrabIjamAM sArasvatabIja, mAyAbIja, zubhanizvarIbIja, pRthvIbIja, agnibIja, praNavabIja, mAhitabIja, jaLabIja, ane AkAzabIja vagerenI utpatti kakArAdi hatyabIjo thakI ane akArAdi 'eca' zakitathI thAya che. mokAramaMtramAM maMtravyAkaraNa anusAra aneka prakAranA bIjAkSara ane pallava joDI devAthI addabhuta zakita pedA thatI hoya che. eka udAharaNa ApIne mAruM tAtparya spaSTa karyuM. jema ke, dhanaprApti mATe 'kulI', zAMti meLavavA mATe "hrIM', vidyAdhana meLavavA mATe eN ane kAryasiddhi arthe jhau' bIjAkSara levAmAM Ave che ane tenI sAthe svadA yA naH pallavano viniyoga thato hoya che. mAraNa, uccATana (ukhADI phekava) tathA vizleSaNa karavA mATe " gha ghe ' vaSar zabdano upayoga karavAmAM Ave che. jema ke, jhera utAravA mATe 'sarpa virSa yA vRzcikavirSa nAzAya nAzAya huM phaT svAhA' maMtrane OM hauM Namo arihaMtANaM, huM samo siddhANaM, OM huM Namo AyariyANaM, OM hauM Namo uvakjhAyANaM, OM hai Namo loe savvasAhUNaM joDI devuM joIe. Ama, yaMtranI racanA bIjAkSaro ane aMko dvArA karavAmAM Ave che. yaMtra tAmra, kAMsya yA suvarNanA patarA para banAvAya che. bhakatAmara tathA kalyANa maMdira stotramAM jeTalA zloka che teTalAM yaMtro che. tethI yaMtrone Matrix kahI zakAya. yaMtronAM aneka nAmo che. jema ke, RSimaMDaLa yaMtra. gaNadharavalaya yaMtra, mRtyuMjaya yaMtra, sarvatobhadra yaMtra, sArasvata yaMtra, siddha yaMtra, vinAyaka yaMtra, ratnatraya yaMtra, mAtRka yaMtra vagere. paMcakalyANa vagere lakhANomAM nayanonsilana yaMtra, jaLa yaMtra, nirvANa saMpatti yaMtra vagere che. jo koIe saMkhyAvALuM yaMtra banAvavuM hoya to saMyapradatta saMkhyA 16 nA be bhAga karyA pachI je prApta thAya tenAmAMthI eka ocho karI bIjA khAnAmAM te AMkaDo mUkavAthI yaMtra bane che. tyArabAda eka eka karIne kramazaH navamA khAnAmAM, soLamA khAnAmAM, sAtamA khAnAmAM, AThamA khAnAmAM, paMdaramA khAnAmAM, dasamA khAnAmAM ane prathama pAnAmAM aMkonI sthApanA karavI joIe. bAkInA khAnAmAM kramazaH 2-7-8-1-4-5 aMka saMkhyA goThavI devI. taMtra zuM che ? : A eka jijJAsAvardhaka prazna che. jyAre maMtra athavA yaMtrane bhojapatra upara lakhI bhujA, mastaka ke gaLAmAM paheravAmAM Ave che tyAre te taMtra kahevAya che. A zrI dharmasAgarajI ma. abhinaMdana graMtha'mAM ArthikA zrI vizuddhamati mAtAjIno lekha 'jyotiSa maMtra, yaMtra ane taMtranuM saMkSipta varNana' vAMcI javA bhalAmaNa che. laghuvidyAnuvAdamAM padmAvatI AhvAna maMtra, padmAvatI mALA maMtra (laghu ane bRhad) lakhelA che ane A maMtra karanArane zAM zAM phaLa maLe che tenuM vivaraNa ApavAmAM AvyuM che. A kalpa'nA trIjA khaMDamAM padmAvatI aSTaka lakhavAno hetu spaSTa karavAmAM Avyo che. te A mujaba che : tamAma kaSTo, vighno dUra karanArI padmAvatIdevI sarvenA kalyANahetu pArzvanAtha jinendranA zAsananI rakSaka che... te abhayadAna denArI, samyaka darzana yukata jaina maMdiramAM jaina dharmano pracAraprasAra karanArI che... traNeya lokanI kSudhA saMtRpta karanArI che... coryAzI hajAra devonA parivAronI pAlaka che... dharmanuM mAhAsya darzAvavAvALI, saMsArI jIvana sukhamaya karanArI, dharmodyota mATe zAsana devI-devatAono Adara karanArI che. devInI pUjA ane stavanA karavAmAM muddala doSa nathI, balka samyaktvapopaka che. purANomAM te Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 ] [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI aMgenI kathAo, camatkAro ane ghaTanAo AlekhAyelI paDI che. akRtrima jaina caityAlayomAM akRtrima jaina rUpaka yakSa-yakSiNI sahita che e matalabanuM varNana zrI cilokasAramAM karavAmAM Avela che. (juo abhinaMdana graMthanA pR.80ra thI 804.) jyAM sudhI maMtrasAdhanAne lAgevaLage che tyAM sudhI ema tAravI zakAya ke maMtra ane mAtRkAo vacce saMbaMdha che. A aMge vistRta mAhitI rajU karatA aneka lekho ane pustako upalabdha che. "NANasAyara'mAM NamokAra maMtra aMge adhyayana ane saMzodhana abhigamavALo vAMcavA jevo lekha aMka 5, Disembara 1990 mAM pragaTa thayo che. ane Do. ravIndrakumAra jainano lekha mahAmaMtra NamokAra ane dhvanivijJAna" ke jemAM Adhunika vaijJAnika abhigamanI vivecanA karavAmAM AvI che. sAdhaka varNita yaMtro dvArA potAnI AdhyAtmika unnatino aMdAja meLavI zake che. Atmika zakitao ane bhautika zakitaonA ubhayAnvayI sahakArathI ja vaijJAnika rIte aneka rahasyamaya jIvAtmA viSe mAhitI prApta thaI zake che. koI paNa taMtrane, pachI bhale te bhautika hoya ke AdhyAtmika, AjanI bhASAmAM tene System (vyavasthA) kahevAmAM Ave che. ane tenI niyaMtraNayogyatA ane ayogyatA aMge Aje Adhunika gaNita dvArA sUkSmAtisUkSma adhyayananI vastu batAvavAmAM Avela che. jo ApaNe AtmasAdhanA athavA bhautika hetusaranI sAdhanA aMge taMtrane sarvAdhika zakitazALI upakaraNa banAvavuM haze to taMtrasAdhanAne paNa gaNitanI paridhimAM dAkhala karavuM paDaze. taMtrane zakitazALI banAvavA sisTama aproca apanAvavo ja paDaze. gaNatarIne mahattva ApavuM ja paDaze. jijJAsu vAcaka mATe atre keTalAka graMthonAM nAma sUcavuM chuM, jethI teo A aMge vadhu vAcana karI zake. (1) zrI kalyANa maMdira stotra : yaMtra, maMtra Rddhi Adi sahita; le.AcArya kumudacandra, saMpA.kamaLakumAra zAstrI. (2) bhakatAmara rahasya (sacitra) (bRhad AvRtti) le.saM. 5.kamaLakumAra jaina zAstrI, khuraI, dilhI, I.sa.1981 (3) Kundalini Yoga, le.svAmI zivAnaMda, zivAnaMdanagara, 1986. (4) gorakSa paddhati, muMbaI, 1988. (5) siddhacakra vidhAna, le. kavivara paM.saMtalAla, jayapura, 1987. (6) Gorakhnath and the Kanphata Yogis, le, jI.Dabalyu brIgna, dilhI, 1989. (7) tIrthakara' mAsika, TonA-ToTakA, jaMtaramaMtara vizeSAMka, varSa 16, aMka 10-11-12, phebru., mArca, eprila, 1987, Idaura, saM.nemIcanda jaina. (8) bhANasAyara, aMka-pa. (9) zrI baTuka bhairava sAdhanA, saM.Do.rUdradatta tripAThI, dilhI, 1982. (10) Tantra, the Erotic Cult le.epha.DI. kolAbAvAlA, dilhI, 1976. (11) haThayoga pradIpikA, le.rAmayogIndra, muMbaI 1962 (12)maMgaLamaMtra NamokAra : eka anuciMtana, saM.ne.caM. zAstrI, navI dilhI, 1989. (13) zrI gurunavaratnamALA (ajapAjapa) bhAskararAya, datiyA, 1984. (14) bahiraMga yoga, le. yogezvarAnaMda paramahaMsa, navI dilhI, 1989. (15) In Search of Secret India, le. pola branTana, muMbaI, 1989, (16) The Serpent Power, le.sara je.vRDarUpha, madrAsa, 1986. (17) Some Mystics of Morden India, le.bAsu, vArANasI, 1979. (18) jJAnArNava, zubhacandrAcArya, agAsa, 1981. (19) dhyAnazataka, le. haribhadrasUri, dilhI 1976. (20) tattvAnuzAsana, le. rAmasenAcArya, dilhI, 1963. (21) Topics in Mathematical System Theory, le.Ara.I. kalamana ane bIjA, nyUyorka, 1969. (22) Jain Meditation, Gitta- Samadhi, Jain Yoga, le.ena.ema. TATiyA, lADanuM, 1986. (23) Studies in Tantra Yoga, le.DI.bI. senazarmA, karnAla, 1985. (24) Develope Your Psychic Abilities, le.yu. barnasa, nyUryoka, 1985. (25) jIvanatattvasAdhana, le.rAmalAla mahArAja, saMvAI, 1975. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 271 zrI padmAvatI prabhAvaka maMtra-yaMtra e prA. je. sI. desAI moDAsA kolejanA prAdhyApaka zrI je. sI. desAIe saraLa zailImAM ahIM dharaNendra-padmAvatInAM mAhAsya sAthe mA bhagavatI padmAvatInAM keTalAMka prabhAvaka yaMtra-maMtranuM Alekhana karyuM che. sAdhako gugamathI maMtro grahaNa karIne siddha karI zake che. bahumAna-vivekavinayapUrvaka grahaNa karelAM maMtro sahajasiddha thAya che. -saMpAdaka. zrI padmAvatI devI trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM zAsanadevI che. zrI padmAvatInA pati dharaNendra bhagavAna pArzvanAthanI rakSA karI hatI, tethI temane yakSa" tarIke sthAna ApavAmAM AvyuM hatuM. AthI padmAvatIdevI yakSiNI thayAM. 'nAga' dharaNendra ane padmAvatInuM abhijJAnacihuna che. pUrva bhavamAM dharaNendra ane padmAvatI nAgadaMpatI hatAM. paMcAgnimAM mRtyuvaza banelAM A nAgadaMpatI bIjA bhavamAM dharaNendra ane padmAvatI nAme bhagavAna pArzvanAthanAM parama bhakata banyAM. jaina vAmamAM padmAvatIdevI ane dharaNendranAM stotro ane varNano sArA evA pramANamAM jovA maLe che. zrI padmAvatIjInAM maMtra-yaMtra : jainadharmamAM zAsanadevI tarIke utkRSTa upAsanA pAmelAM padmAvatIdevI eka arthamAM mahAlakSmI paNa che. temanuM pUjana-arcana lakSmIdAyaka bane che. te mATeno prasiddha maMtra nIce mujaba che : OM padmAvati padyanetre padyAsane lakSmIdAyinI vAJchApUrti RddhiM siddhiM jayaM jayaM jayaM kuru kura svIphaT | A maMtrane nIce ApelA khAsa yaMtra anusAra arcana-pUjanapUrvaka, A maMtranI roja pAMca mALA gaNavAthI be mAsamAM eno prabhAva dekhAya che. savAlAkha mALA apekSita che. padmAvatInI chabI padyAvati padyanetre padyAsane lakSmIdAyinI vAJchApUrti Rddhi siddhi jayaM jayaM jayaM kuru kuru svAhA Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7ra ] [ zrI pArzvanAthopasargahAriNI jha rIM zrI vatye nama' A maMtranI roja 20 mALA gaNavI. cha mAsamAM lakSmInI prApti karAve che. tenuM yaMtra nIce mujaba che. zrI padmAvatI devInuM paMcadazI yaMtra : | | | | | ma | ja a | ja zrI padmAvatI devInI upAsanAnA anya maMtro A pramANe che : (2) & pje kaiM va7 pam pATina nama: | (2) OM hrIM hai kalIM zrI paQ nama: II () vajana sau nama: I ane (4) dUI namaH | A devInuM yaMtra banAvavAnI rIta A pramANe che : eka tAmrapatra para madhyabhAgamAM A devInuM nAma lakhIne tenI pAchaLa A prathama maMtranA akSaro lakhavAmAM Ave che. tenI cAre bAjue kAmadevanAM pAMca bANa "jJa tra vatnI nuM saH lakhIne, tenI pachI pharIthI "jJa " akSara lakhAya che. ATaluM karavAthI A yaMtra pUrNa thAya che. A yaMtra homakuMDamAM mUkIne tenI upara ghI, dUdha ane sAkara eka karIne banAvela 30 hajAra goLIonI Ahuti ApavAthI devI prasanna thAya che. A devInA kavacanuM mAhAbhya varNavavAmAM AvyuM che te A mujaba che : rAjadvAre zmazAne ca bhUtapretopacArake bandhane ca mahAduHkhe bhayazatrusamAgame / smaraNAt kavacaM zasyaM bhayaM kiJcinna jAyate / / arthAt, rAjakAramAM, smazAnamAM, bhUtapretanA upacAramAM, baMdhanamAM, mahAduHkhamAM ke bhaya-zatrunA samAgama prasaMge A padmAvatInA kavacanuM smaraNa karavAthI koIpaNa prakArano bhaya raheto nathI. A padmAvatIdevI saubhAgyalakSmI ApanAra, jagatane sukhI karanAra ane vaMdhyA strIne putravatI karanAra che. vividha prakAranA rogone haranAra, pApane dUra karanAra, bhakatonuM rakSaNa karanAra, garIbone dhana ApanAra ane sAdhakanI manokAmanAo paripUrNa karanAra che. A padmAvatIdevInAM saumya ane raudra evAM be svarUpo che. saumya svarUpavALI devI jagatanuM na kare che, jayAre raudra rUpavALI devI durono saMhAra kare che. A devInI aneka kalApUrNa mUrtio upalabdha thAya che. khaMDagirimAM AvelI guphAmAM padmAvatInI eka prAcIna mUrti che. te ja guphAnA bIjA bhAgamAM pArzvanAtha bhagavAnanI sevikA ane yakSiNInA svarUpavALI paNa mUrti prApta thAya che. tyAM padmAvatIdevInuM svarUpa A pramANe darzAvAyuM che : svarNavarNA padyapAzabhRddakSiNakaradvayA / phalAGkuzadharAbhyAM ca vAmadobhyA~ virAjitA / / arthAt, padmAvatIdevI suvarNa varNanAM che. kurkaTanAga temanuM vAhana che. temane cAra hAtha che. temanA jamaNA hAthamAM padma (kamaLa) ane pAza che. DAbA hAthamAM phaLa ane aMkuza che. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 273 keTalAka zrI padmAvatIdevIne paDrabhujA, aSTabhujA ke covIsa bhujAvALAM gaNe che. zrI padmAvatIdevI ane pazcima baMgALamAM prApta thatAM manasA devI vacce ghaNuM sAmya che. zravaNabelagolAmAM agiyAramI sadImAM nirmANa pAmelA bhagavAna pArzvanAthanA derAsaranA dvAre dharaNendra ane padmAvatI devInI mUrtio jovA maLe che. caMdragirinA jinAlayamAM paNa padmAvatIdevInI mUrti che. A derAsara I.sa.nI bAramI sadInuM che. padmAvatI vidhA : taMtramArganI A eka mahAvidyA che. A mahAvidyA kalpavRkSa jevI che. te sAdhakanI mAMga anusAra phaLa ApanArI che. A vidyAno maMtra A pramANe che : 'OM hrIM padyAvatI devi trailokyavArtA kathaya kathaya svAhA / ' A maMtrano be varSa sudhI dararoja 108 vAra japa karavAthI A vidyA siddha thAya che. A siddhi sAMpaDyA pachI sAdhakane sakaLa jagatano vRttAnta potAnA sthAnamAM ja samajAya che. ema kahevAya che ke zrI padmAvatI devI A vRttAnta sAdhakanA kAnamAM AvIne kahI jAya che. A pramANenI vigata yoninI taMtramAM jovA maLe che. kakatanI nAlaMdAmAMthI prApta thayela padmAvatIjInuM kalAtmaka zilpa Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 ] [ zrI pArvenAthopasarga-hAriNI zrI padmAvatIdevI viSayaka stotra - stuti - chaMdaracanA - vaMdanAdino maMgala paricaya - prA. kavina zAha - bhakitano mahimA adbhuta che; pUrve ane Aje paNa vItarAga paramAtmAdinI bhakitane abhivyakata karatAM stotra-stutino mahimA paNa adbhuta che. akhaMDa vahetI A bhakita-paraMparAmAM aneka stotra-stutio vagerenI racanA samaye samaye thatI ja rahI che. AvI racanAomAM zrI padmAvatIjInAM stotra-stutio-chaMdonI racanAo paNa thaI che; ane te AgavuM sthAna dharAve che. AvAM keTalAMka stotro-stutio ane chaMdonI talasparzI jANakArI tenI gAthA, artha, prabhAva ane anya vizeSatAo sAthe teno maMgala paricaya itihAsa, sAhityAdinA marmajJa prA. kavinabhAi zAha dvArA prastuta karavAmAM Avyo che. teozrI bIlImorA kolejamAM prAdhyApaka che; jainadhamanuM UMDuM jJAna dharAve che; ane eTalA ja zraddhAsaMpanna paNa che. * vItarAga paramAtmAnI zraddhAne ja AdhAra rAkhIne upAsanAsAdhanA-ArAdhanAmAM AgaLa vadhavAnI temanI vAta che. A vAta mananIya ja nahIM, AcaraNIya paNa che. -- saMpAdaka stotra sAhitya : jaina sAhityamAM sUtro ane stotronI racanAo sArA pramANamAM thayelI jovA maLe che. sUtro jainadarzananA siddhAMtonuM pratipAdana kare che, jyAre stotromAM prabhubhakitano mahimA gAvA maLe che. Avazyaka-kriyAomAM baMneno vidhi anusAra upayoga thAya che. anekavidha stotrono vicAra karIe chIe tyAre bhakitanI paraMparAno mahimA Aje paNa jovA maLe che. vaLI, eka manuSyayoni ja evI che ke je vItarAga paramAtmAnI pUjA-bhakita karIne mukita meLavI zake che. stotra e saMskRta bhASAno zabda che. saMskRtamAM 'su' dhAtu parathI banela stuti zabda paNa pracalita che. eka arthamAM chaMdobaddha stuti karavAmAM AvI hoya tevI racanAne stotra kahe che. stotrane ISTa deva-devIonI stuti sAthe sIdho saMbaMdha che. saMskRta ane prAkRta bhASAnI stutisvarUpanI racanAo 'stotra' nAmathI pracalita che. eka ja chaMda ke eka karatAM vadhu chaMdomAM stotranI racanA thAya che. jaina sAhityamAM saMskRta ane prAkRta ema baMne bhASAmAM stotraracanAo upalabdha che. stotramAM prabhuno mahimA, guNastuti, prabhAva, camatkAra, sarva jIvono uddhAra ane kalyANa thAya evI zubha bhAvanA vyakata thayelI hoya che. gujarAtI bhASAmAM eka gAthAthI mAMDIne cAra gAthAnI stutio je gurubhagavaMto ke bhakatakavioe racI che te paNa stotra samAna che. covIsa tIrthakaro ane devIonI zakitapUjAnA prabhAvanuM varNana karatAM stotro racAyAM che. sarasvatI, padmAvatI, aMbikAdevI, zAradA Adine lagatAM paNa stotro prApta thAya che. stotramAM bhagavAnanA jIvanano arthagaMbhIra vANImAM paricaya karAvavAmAM Ave che. stotra, stuti, stavana ane Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [275 caityavaMdana e zabdo paraspara sAmya dharAve che. Avazyaka kriyAnA kramamAM enuM sthAna game te hoya, paNa ene to prabhuguNakIrtananI ja sarvasAmAnya pravRtti che. stotra e bhAvadharmano prakAra che. prabhubhakita e zabda vadhu pracalita che. bhakitanI vyAkhyA ApatAM pU. paM. zrI bhadraMkaravijayajI gaNi jaNAve che ke, "mana dhAtu vitana pratyaya AvavAthI bhakita zabda niSpanna thAya che. man dhAtuno artha che sevA karavI. eTale bhakitano artha che sevA, sAcI sevA tyAre ja thAya, jyAre jenI sevA karavI hoya tenA pratye hRdayamAM prema hoya. ahIM bhakitano artha A taru prema karavAmAM Ave e ja ucita che. (zrI zrAddha pratikramaNa sUtra prabodha TIkA, bhA.1,.51 5.) AvI bhakita bhAvadharmanI ghAtaka bane che. stotronI racanA pAchaLa A prakAranI bhakitabhAvanA sthita che. keTalAMka stotrono vicAra karIe to te stotro hovA chatAM caityavaMdana ke stavana nAmathI oLakhAya che. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryaracita ' sakalArNata stotra' e caityavaMdana nAmathI oLakhAya che. A stotramAM 24 tIrthakaronI ane tIrthabhUmimAM birAjamAna bhagavAnanI stuti karavAmAM AvI che. jyAre bhadrabAhasvAmI racita 'uvasaggahara stotra'ne stavana kahevAmAM Ave che. temAM upasarga haranArA pArzvanAtha bhagavAnanI stuti-guNagAna gAvAmAM AvyAM che. zrI mAnatuMgasUrinuM bhakatAmara' ane zrI siddhasena divAkarasUrinuM kalyANa maMdira' e saMskRta bhASAmAM, 'vasaMtatilakA' chaMdamAM che. saMskRta bhASAmAM RpimaMDala, sarasvatIdevI, pArzvanAtha bhagavAnanAM 108 nAma, AtmarakSA navakAramaMtra, anubhUtisiddha sArasvata stotra, zrI paMcapaSTi stotra, zrI gRhazAMti stotra, zrI cakrezvarI devI ane mahAlakSmI stotra tathA anya stotro paNa racAyelAM che. stotraracanAmAM kavie 'stotra' zabdaprayoga karIne teno nirdeza karyo che. dA.ta. bhakatAmara stotranI 44mI gAthAmAM A pramANe paMkita che : "totranaM tava nine garnibaddha zrI bappabhaTTasUri racita zAradA stotranI 13mI gAthAmAM stotrane badale stavana zabdaprayoga thAya che : 'tavana netanevAnAnvitam, gautamasvAmI racita pimaMDala stotranI 63mI gAthAmAM paNa Avo ullekha che : "stotra mastotra, tutInAmuttama che.' stotrano ullekha e paNa A kAvyaracanAnI viziSTatA che. uparokata stotro janajIvanamAM ane ArAdhaka-vargamAM vizeSa paricita che. stotramAM gAthAnI saMkhyA nizcita nathI. e to sarjakanI svataMtratAnuM pariNAma hoya che. chatAM aSTaka, zataka, sahasranAma stotra jevI saMkhyAvAcaka zabdavALI racanAo upalabdha che. gautamasvAmI aSTaka' ATha gAthAmAM racAyeluM guru gautamanAM guNagAna karatuM stotra che. saMskRta uparAMta prAkRta bhASAmAM paNa stotraracanAo thaI che, temAM eka ja chaMda athavA vividha chaMdaprayogo thayelA che. tapagacchanAyaka somacaMdrasUrinA paTTadhara sahasrAvadhAnI munisuMdarasUrie 14 gAthAnA saMtikarastotra'nI racanA prAkRta bhASAmAM karI che. 'namiuNa stotra'nI racanA tapagacchanA bRhada zAkhAnA zrI mAnatuMgasUrie prAkRtamAM 24 gAthAmAM karI che. 'ajitazAMti stotra'mAM ajitanAtha ane zAMtinAtha bhagavAnanI stuti karavAmAM AvI che. 40 gAthAnuM A stotra prAkRta ane saMskRta chaMdomAM che. tenI racanA naMdipeNa maharSie karI che. A stotra chaMdavaividhyanA namUnArUpa che. saMskRta bhASAmAM anuTupa chaMda sarvasAmAnya che, tevI rIte prAkRtamAM gAhA' eTale gAthA chaMda sarvasAmAnya Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI, che. Ama, saMskRta ane prAkRta bhASAmAM stotraracanAo thayelI che. padmAvatI devIno saMdarbha saMtikara stotra'nI 10mI gAthAmAM nIce pramANe che : caMDA vijayAMkusi, pannaItti nivvANi acyuA dharaNI, vairuTTa dhutta gaMdhAri, aMba paumAvaI siddhA / / 10 / / saMtikara stotra'mAM 24 tIrthakaronA zAsanarakSaka deva-devIonuM nAma svarUpa smaraNa karavAmAM AvyuM che. padmAvatI devI e pArzvanAtha bhagavAnanA zAsananI rakSikA che. 'nirvANakalikA'mAM padmAvatI devI vize nIce pramANenI noMdha che : 'tasminneva tIrthe samutpannAM padyAvatI devI kanakavarNA kurkaTavAhanAM, caturbhujA paja-pAzAnvita dakSiNakarAM phalAGga zAdhiSThit vAmakarAM caiti ! ( pratikramaNa sUtra prabodhaTIkA, bhA.3, dhIrajalAla TI. zAha, pR. 724.) AvI bhakita bhAvadharmanI ghAtaka bane che. stotronI racanA pAchaLa A prakAranI bhakitabhAvanA rahelI che. zrI padmAvatI devIno ullekha jaina zramaNonI stavana, caityavaMdana ane stutikAvya prakAranI racanAomAM thayelo che. te paNa devInA prabhAvanuM sUcana kare che. zrI vIravijayajInI pArzvanAthanI stutinI cothI gAthAmAM padmAvatI devIno ullekha nIce mujaba che : gajamukhadakSo vAmanayakSo, mastake phaNAvalI, cAra te bAMhI kacchapavAhI kAyA jasa zAmalI; caukara prauDhA nAgArUDhA devI padmAvatI, sovanakAMti prabhuguNa gAtI, vIra ghare AvatI. jA. padmAvatI devI sAthe vairAdevIne paNa sthAna ApavAmAM AvyuM che. muMbaI vAlakezvaranA jinamaMdiramAM padmAvatIdevInI mUrtimAM vairoTyAdevI paNa jovA maLe che. nIcenA caityavaMdanamAM A saMdarbhane samarthana maLe che : 'OM namaH pArzvanAthAya vizvaciMtAmaNiyate, hA~ dharaNendra vairoTyA padyAvatI yutAyate / ' padmAvatInuM stotra -1 : A stotranI racanA saMskRta bhASAmAM ane sragdharA chaMdamAM tema ja 9 gAthAmAM thaI che. AraMbhanI paMkita A pramANe che : "zrIva khUTa-mudrataTI divyaHTTcanA I' 1 thI 8 gAthAmAM saMdhi ane samAsayukata padonI racanA dvArA padmAvatI devIno paricaya thAya che. A stotramAM vividha maMtrono samAveza thayelo che; eTale ema kahI zakAya ke, padmAvatI devInuM saMskRta bhASAnuM A stotra maMtragarbhita rahasyamaya ane adUbhUta camatkAra darzAvatI racanA che. maMtranA namUnA nIce mujaba che : prathama gAthAnI cothI paMkita : 3% #E/ maMtro kSati nimitte rakSa mAM seva paNe !' cothI gAthAnI 3 ane 4 paMkita : meM kSaf # kSe sArdhakSatravide dU mahAmaMtravarSe | % hA~ hrIM bhrUbhaMgasaMgabhRkuTipuTataTa trAsitoddAma daitye / / pAMcamI gAthAnI paMkita 3 ane 4 : [ 7 vastI nuM sare avanavI pift fast Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] tvam / A~ i~ OM padmahaste kuru kuru ghaTane rakSa mA~ devi padme ! gAthA 6 nI paMkita 3: kA~A hU~dA daranti dAdA dukAra mImavanAre / mAM jUno prAsa viziSTa prakAranI gaMbhIra maMtranAdanI anubhUti karAve che ane padmAvatI devIno jANe ke pratyakSa anubhava thato na hoya tevI hRdayasparzI rajUAta thaI che. gAthA 8 nI paMkita 4 : zrA~ zrI brU zrI matti mAnagamane rakSa mAM Tevi padma / [ 277 Ama, uparokata paMkitao maMtrazAstranA vividha arthapUrNa nAdavaibhavayukata ane prabhAvaka varNono paricaya karAve che. kavinI vizeSatA e che ke AvA maMtrAkSarone sragdharA chaMdanA layamAM gUMthI lIdhA che. lalita komala padAvalI saMdhi-samAsayukata hovA chatAM maMtronI duniyAno kSaNabhara anubhava karAvIne parama zakitano bheda pAmavA mATe utsuka kare che. varNAnuprAsa ane antyAnuprAsanI racanAthI samagra stotra anupama kAvyamaya banI rahe che. mAtra A eka ja gAthA evI camatkArapUrNa che ke tenI sAdhanA mana, vacana ane kAyAnA vizuddha yogathI karavAmAM Ave to devInI daivIzakitano paraco maLI rahe che, to samagra stotrano pATha keTalo lAbha Ape tenI to kalpanA ja karavI rahI. stotramAM yenakenaprakAreNa phaLazruti Ave che. navamI gAthA phaLazrutinA namUnArUpe joIe to divyaM stotraM pavitraM paTutarapaThatAM bhaktipUrva trisandhyam, lakSmI saubhAgyarUpaM dalitakalimalaM maMgalaM maMgalAnAm / pUjyaM kalyANamAnyaM janayati satataM pArzvanAtha prasAdAt devI padmAvatI naH prahasitavadanA yA stutA dAnavendraiH ||9|| patnI, putra ane lakSmI-- A prakAranI mAgaNI mATe sarvasAmAnya loko devInI upAsanA kare che; paNa A to ghora ajJAnatA che. uparokata traNamAMthI eka vastu jo bhavabhramaNA vadhAranArI hoya, to traNano samanvaya thavAthI AtmA kayAM jAya ? e kalpanA karavA jevI che ! chatAM AvI sAdhanA karanAro AtmA koIkavAra jJAnano prakAza ke daSTi jAgRta thatAM pazcAttApa karIne bhavobhava prabhunI sevA ane bodhibIja ke sarvavirati dharmanI bhAvanAne caritArtha karAve. 'vItarAganI upAsanA vItarAga thavA mATe che.' evA lakSyathI nAnImoTI tamAma upAsanA hoya to ja sArthaka thAya. yaMtrasaMskRtinI yaMtraNAthI trasta mAnavI maMtrano Azaro laIne zAMti pAmavA icche che, tyAre A maMtro zAMti, tuSTi ane kalyANakAraka bane che. padmAvatI devIno japa karavA mATeno maMtra A mujaba che : OM auM krauM hrI~ auM klIM hasauM padmAvatyai namaH / ' padmAvatIjI samakSa mukha rAkhIne nAnuMmoTuM tapa karI, brahmacaryanA pAlanapUrvaka japa karavAthI manovAMchita phaLa maLe che. roga, upadrava Adi pIDA nAza pAme che. zraddhAhIna ane kutarkavAdI loko mATe maMtrazAstra nirarthaka che. mATe samyag darzana sudeva, suguru ane sudharmanI zraddhAnA pAyA para maMtranI zakitano prabhAva spaSTa joI zakAya che. mithyAtvI devonI pUjA, pIranI daragAhanI mulAkAta ane anya darzanIonI mithyA upAsanAne pariNAme padmAvatI maMtra ke jainadharmano koI paNa maMtra lAbhadAyaka banato nathI. mahAna puNyanA udayathI navakAra maMtra ke jaina dharmanAM anya maMtro maLyA hoya pachI bIjA koI maMtrane jIvanamAM sthAna hoya ja nahi. 'avittvamaNimaMtroSaSinAM pramAva' nI anubhUti tyAre ja Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI thAya ke ArAdhanAnA pAyAmAM vItarAga paranI atUTa zraddhA hoya. padmAvatI stotra - (2) : padmAvatI-aSTakanI racanAno paricaya karyA pachI A aSTakathI AgaLa vadhIne 9 thI 32 sudhInI gAthAo je padmAvatI stotranI racanAmAM rahelI che. te have joIe. A stotra navasmaraNa stotra saMgraha'mAMthI maLI Ave che. navamI gAthAmAM kavie padmAvatI devI saMtuSTa thAya - kRpA maLe evI abhilASA vyakata karI che : "A mAma pAtu sadA prasannanA pavitI revatA.' vividha surabhiyukata padmanI pIThikA para padmAvatI bese che. devIe potAnA divya hastane lAMbA karyA che. teNIno cahero smitayukata che. tenAM sarva aMgo alaukika saundaryayukata ane puSTa che. AvI padmAvatI devInuM ameM dhyAna dharIe chIe. uparokata vicAro 9 thI 12 gAthAmAM pragaTa thayA che. padmAvatI devI zAsana uparanA koI paNa prakAranA AkramaNa sAme potAnA bhakatonuM rakSaNa kare che. 18mI gAthAmAM padmAvatI devInI ArAdhanA saMbaMdhe kavi jaNAve che ke padmAvatInI pUjA dhUpa, caMdana ane uttama prakAranA tAMdula, vividha prakAranAM uttama phaLo dharIne, mananA ullAsathI karIe to devI prasanna thAya che. kavie A prakAranI abhivyakita bAda prabhu pAse bhakato prArthanA karIne manovAMchita pUrNa thAya evI apekSA rAkhe che tema padmAvatIdevI pAse paNa prArthanA karIne manovAMchita pUrNa thavAno vicAra darzAvyo che. tema ja kavie padmAvatI devInI vizeSatA parokSa rIte darzAvatAM nIcenAM vizeSaNono prayoga karyo che : zudropadravarogazokaharaNI, drAridravidrAvaNI, pAtAlAdhipatipriyApraNayinI, zrImatpAzrvajinezazAsanasurI. A rIte 19 thI 25 gAthAmAM saMdhi-samAsayukata arthagaMbhIra vANImAM devIno paricaya karAvyo che. padmAvatI arakanI navamI gAthA A stotramAM 26mI gAthA che je phaLazrutino nirdeza kare che. gAthA 27 ane 28mAM kavie padma zabdano vaividhyapUrNa prayoga karIne lalitakomala abhivyakita dvArA kavitvazakitano adUbhuta paricaya karAvyo che : " mAta pati paHRITI vire pakSe prasutAnane pakSe paH-Myathite parivatana paITH padmAmohini padya-padmavarade, parde prasUtArthine padmollAsita padmanAbhinilaye padyAlaye pAhi mAm / ' kavie 29mI gAthAmAM saraLa saMskRta zabdaprayogo dvArA padmAvatI stotranAM pAThasmaraNa ane zravaNathI vijayI tema ja vyAdhimukata thavAya ema darzAvyuM che. vividha prakAranAM pUjana bhaNAvAya che tyAre chevaTe AvI abhivyakita thayelI jovA maLe che. kavinA zabdo che : AhavAnaM naiva jAnAmi na jAnAmi visarjanam / pUjArcAnava jAnAmi tvaMgatiH paramezvarI // 30 / / aparAdha sahasrANi kriyate nityazomayA / tat sarva kSamatAM devi, prasIda paramezvarI // 31 / / Ama, A padmAvatI stotramAM devI padmAvatInAM aMgopAMgonuM varNana, devIno prabhAva, upAsanAvidhi ane phaLazrutino nirdeza karavAmAM Avyo che. stotranA racayitAno koI saMdarbha prApta thato nathI. A stotranA zloko padmAvatIpUjanamAM vizeSa upayogamAM levAya che. padmAvatIdevIno sAco paricaya to padmAvatI mahApUjana akSarazaH ekacitte bhAvapUrvaka smaraNa karIe to ja thAya. kavinuM saMskRta bhASA paranuM prabhutva ane racanAnI vizeSatA A stotra parathI jANI zakAya che. (juo navasmarAdi stotra saMgraha, pRSTha-171; prakAzaka : jazavaMtalAla giradharalAla zAha, jaina prakAzana maMdira, amadAvAda) Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 279 padmAvatI stotra -(3) : A stotramAM padmAvatI devInA prabhAvathI zoka, roga-upadrava dUra thAya ane aMte sarva rIte abhyadaya thAya tevI zraddhAsampanna bAbato rajU thaI che. A racanA 10 gAthAmAM, anuchupa chaMdamAM, saMskRta bhASAmAM che. AraMbhano zloka nIce pramANe che : pAvatI nadavI, sarvaduSTa nivAriNI maMthinI sarva zatrUNAM prasannA bhava bhAratI / / 1 / / jIvanamAM anekavidha upAdhio Ave che tyAre manuSya atyaMta AkuLavyAkuLa banIne dharma ke vyavahArajIvanamAM sthira rahI zakato nathI, tyAre upAdhiothI mukata thavA mATe padmAvatInuM smaraNa amogha zastra samAna che. A racanAne 'padmAvatI-kavaca'thI oLakhavAmAM Ave che; paraMtu hakIkatamAM te 'padmAvatI-stotra' che. ahIM kavie padmAvatInuM varNana karyuM nathI, paNa teno prabhAva darzAvyo che. jema kavacathI zarIranuM rakSaNa thAya che, tema padmAvatI stotranA nitya smaraNa-paThana-zravaNathI mANasanuM sarva rIte rakSaNa thAya che. kavie uparokata vicAro darzAvatAM cothI gAthAmAM jaNAvyuM che : padyAvatI mahAmAyA, kavacaM sAramadbhutam brahma indre padya rakSe padyanAbha mahatyapiH / / 4 / / kavie zarIranAM aMgo - mukha, nAsikA, nAbhi, jAnu, zira, jaMghA, paga vagerenuM padmAvatI devI rakSaNa kare ema anya gAthAmAM jaNAvyuM che. stotranI 10mI gAthAmAM phalazrutino kavi jaNAve che : trikAlaM paThate nityaM, krodhalobha vivarjitaH sarvasiddhimavApnoti, labhatemyudhyapadya / / 10 / / (navasmaraNAdi stotrasaMgraha, pR. 183.) padmAvatI-kavacanI racanA saraLa saMskRta bhASAmAM thayelI che. kavie padmano ullekha karIne zAzvatapada maLe evI abhilASA pragaTa karI che. padmAvatIdevI samakitadhArI hovAthI tenI upAsanA paNa ApaNane aMte to samakita ApIne bhavabhramaNAmAMthI mukata thavAno rAjamArga darzAve che evI ahIM abhivyakita sadhAI che. chaMdaracanA : madhyakAlIna kAvyaprakAro vaividhyapUrNa che. keTalAMka jaina ane jainetara kAvyo 'chaMda' svarUpe racAyAM che. chaMda eTale akSara ane mAtrAnA niyamathI racAyelI kavitA. chaMda mATe vatta zabda paNa pracalita che. eka ja chaMdamAM devanI stuti karavAmAM Ave evI stotraracanA evo artha "chaMda" mATe jANIto che. tema chatAM, bhinna bhinna chaMdonA samuccayathI paNa kAvyaracanA thayelI che. baMne prakAranI racanAo sAhityamAM upalabdha che. rAjasabhAmAM bhATacAraNo rAjAnI birAdAvalI bole che tene paNa "chaMda" kahevAmAM Ave che. carcarI, reNakI, cAraNI Adi chaMdamAM AvI biradAvalI gAvAmAM AvatI hatI. eka ja chaMdamAM lakhAyelI racanAmAM bhagavAna ke devInI stuti karIne emano mahimA pragaTa karavAmAM Ave che te chaMda'no ahI saMdarbha che. chaMdayukata racanAthI bhASAmAM lAlitya Ave che. A samayanA jANItA chaMda raNamalachaMda, mayaNachaMda, kIrtimera raMgaratnAkara neminAtha chaMda, muni lAvaNyasamaya - bhAratI bhagavatI chaMda, kavi saMghavijaya - rAva jetasIra chaMda-- A prakAranA maLI Ave che. rAmAyaNa ane mahAbhAratamAM jema anurupa chaMda prasiddha che, tevI rIte lokabhASAmAM uparokata chaMda sthAna dharAve che. piMgaLano graMtha chaMdanA alaukika namUnA rUpa che. jainasAhityamAM eka ja chaMdamAM keTalIka racanAo thayelI che, te A prakAranI che. chaMdamAM saMskRta, prAkRta ane apabhraMza zabdaprayogo noMdhapAtra che. A chaMdaracanAo vikAsa pAmIne zuddha gujarAtImAM paNa prApta thAya che. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280] cAraNI sAhityamAM chaMda zabda viziSTa arthamAM prayojAyo che. cAraNI DiMgaLa zailInA chaMda e vyakitanA parAkramanI prazasti samAna che. kavi zrIdharano 'raNamalla chaMda' ane 'IzvarI chaMda' e A prakAranI namUnedAra racanAo che. viSaya, vastu, bhASA, zailI ane aitihAsika rIte te mahattvapUrNa gaNAya che. 14mA zatakanA aMtamAM A prakAranI racanA thaI che. jainetarakavionI keTalIka noMdhapAtra chaMkRtio nIce mujaba che : kavi madana bambhAnI 'mayaNachaMda' 34 chappayamAM che. emAM madananA prabhAva viSe vAta che. enA para cAraNI zailIno prabhAva che. kavi kIrtimerue saM. 1487mAM 'aMbikA chaMda'nI racanA karI. enA para jayadevanA 'gItagoviMda'-nI aSTapadI racanAno prabhAva che. emAM khaMDa hiragIta chaMdano dezImAM prayoga karyo che, A eka stotrakAvyanA namunArUpa che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI chaMdaracanAo jotAM ema samajAya che ke tenA dvArA prabhunI stuti karavAmAM Ave che, bhakatajano bhakitabhAva pragaTa kare che. dharmane lIdhe jema anya kAvyaprakAro kheDAyA tema chaMdaracanAnuM paNa kheDANa thayuM. chaMdanuM viSayavastu aitihAsika sAthe dhArmika banyuM. madhyakALamAM samAjajIvana para dharmano prabaLa prabhAva hato eTale to vividha kAvyaprakAromAM vipula mAtrAmAM racanAo thaI che. AvI chaMdaracanAothI laukika ruci uparAMta bhASAnuM lAlitya paNa khIlI UThayuM. camatkArika bhASA ane karNapriya chaMdaracanAo pratyAyanamAM protsAhaka banI. padyanI A viziSTa prakAranI zakita che. piMgaLa zAstra' e laukika chaMdo, akSarameLa, mAtrAmeLa ane rUpameLa vRttono saMgraha che. padmAvatI devI viSayaka chaMdaracanAo : muni harpasAgare padmAvatI devInA chaMdanI racanA 10 gAthAmAM karI che. racanAne aMte kaLaza che, temAM madhyakAlIna paraMparA anusAra kavinA nAmano ullekha thayelo che : 'harakhasAgara kahe harakhazuM, padmAvatI pUjo sukhakAraNI.' kavie padmAvatIdevInuM citrAtmaka zailImAM AkarSaka varNana karIne padmAvatIdevIno sAkSAtkAra karAvyo che. chaMdano AraMbha saMskRta bhASAnA anuSTupa chaMdathI thayo che. temAM kavie pArzvanAtha bhagavAnanuM iSTadeva tarIke smaraNa karIne dharaNendrano zAsanarakSaka deva tarIke ullekha karyo che. 'zrImat kalikuMDadaMDa zrI pArzvanAtha saMstuve / dharaNendra sacivaM sAkaM dharmakAmArtha siddhaye / / padmAvatI devInuM varNana karatAM kavie lalitamaMjula padAvalImAM devInAM vizeSaNono ullekha karIne teno mahimA gAyo che : 'dharaNIdha22ANI, bhayaharaNI, jayakArI, samakeitadhArI, sAcArI, zIlavaMtI, saMtuSTA.' 2 thI 6 gAthAmAM padmAvatI devInAM aMgopAMga, varNa, tilaka, AbhUSaNa AdinA nirUpaNathI tenA mohaka vyakitatvano paricaya thAya che. jemake == 'nAgaNI sama kAlI, jita ka2vAlI, jagaka jhamAlI veNavatI, jita mInakapolI seMtho pholI, ADa amUlI zira dharatI; tilakAMkita bhAlI, pIyalacAlI, bhUSaNamAlA bhAgyavatI, saMtuSTa bhavame / / 2 / / taduparAMta, somamukhI, kamalAkSI, nAsA aNiyAlI, adhara paravAlI, dADimakaNadaMtI, Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 281 jitakinnaravAdI, karikarabhujadaMDI maMDitacuDI, gaMbhIra UMDI nAbhidhara, harikaTihariNI, jhAMjharacaraNI haMsagati, kUkaDAnA vAhanavALI, cAra bhujAvALI, paharaNa paTakulI, caNAcoLI vagere sAmAsika zabdothI devInuM varNana karavAmAM AvyuM che. vAcako padmAvatI devIne pratyakSa nihALatA hoya tevI hRdayasparzI ane nayanaramya abhivyakita thayelI che. bhakatajano devInI kRpA potAnI para Utare evI apekSA rAkhe che. stotra ke chaMdanA kAvyaprakAromAM phaLazruti sarvasAmAnya rIte jovA maLe che. kavie ahIM bhautika sukhanI prApti thAya tevI phaLazruti darzAvI che. padmAvatInI upAsanAthI bhautika sukha to maLe ja; paNa jo parama iSTa mAMgaNI hoya to bhavasamudra pAra karI zakAya che. ajJAnI jIvo bhautika sukha mAMgIne hIrA samAna mAnavajanmane koDI samAna karI nAkhe che. padmAvatI devI ke anya koI deva, gura, ne dharmanI upAsanAthI sukha-samRddhi ane saubhAgyanI prApti thAya ema mAMgavAne badale, have ciMtA TaLI jAya, dharmasAdhanAmAM svastha citte lAgI jauM, ema saMkalpa karavo joIe; nahitara bhavabhramaNAnI vRddhi sivAya kazuM ja thavAnuM nathI. aMtamAM, kavie kaLaza-racanA karIne punaH padmAvatI devIno mitAkSarI paricaya Apyo che kavi rUpavijaye padmAvatI devInA chaMdanI racanA saMskRta ane gujarAtI bhASAnA zabdaprayogathI 6 gAthAmAM karI che. kavie padmAvatI devInuM varNana rasika zailImAM karyuM che. varNapasaMdagI ane tenI kramika racanAthI viziSTa prakArano kAvyalaya AMkha, kAna ane hRdayane sparze che. chaMdano AraMbha nIcenA duhAthI thayo che : dAnava mucita saghanaghana, calitAsana ahirAja, phanana thagana padmAvatI, nacata nAca zivAja." 1 thI 4 gAthAmAM kavie padmAvatInuM varNana karyuM che. harSasAgaranI racanAmAM devInAM vizeSaNone vadhu prabhAvaka rIte sthAna ApavAmAM AvyuM che, jyAre rUpavijaye saMgItanA madhura dhvanino cittamAM AlAdaka guMjArava thAya tevI abhivyakita karI che. apAya ThamakatI ThaNaNa, ghughara ghaNaNa jhaNaNa neura jhaNakaMtI cUDI ati khaNaNa, dhudharI jhaNaNa kAMziya kaNaNa, taNaNa taMtiya tANa bhare, paumAve amariya, jinaguNa samarIya, raMgabhara rAcIya nAma kare...(1) vAjata sama tAlana duMduhicAlana, bhIlanapherI bhaNavaMtI, dukkaDa daDa daDanane, zaMbha zobhanana, kaNaNa kAMziya kaNasaMtI. kula akalayakArI, ati manohArI, vANI zravaNA sukhakare paumA...(2) padmAvatIdevInA smaraNathI paNa jala, agni, raNa, zatru, samudra ane anya koIpaNa prakAranI Apatti dUra thAya che. kavie pAMcamI gAthAmAM padmAvatI devIno prabhAva varNavatAM jaNAvyuM che ke, daityasaMhArI, viMvidAraNI, sagabhayavArI' vagere zabdaprayogo drArA devIno mahimA pragaTa kare che. kAvyanI paMkitao nIce pramANe che : 'tuM daitya saMhArI, vinavidArI, samakitadhArI, jayakArI, zAsanasurI sArI sagabhaya vArI, ahipati pyArI, manohArI, sAgara hari ari kiri jalana jalodara, nAma jayAM duHkha dUra kare 53mAve." Ama, chaMdanI racanA lalitamadhura padAvalImAM thayelI che. prAsaracanAthI samagra chaMda AsvAdya banI rahe che. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI mA padmAvatI : svaracita stotrapAThano karI mahimA prabhAva . Indubahena ena. dIvAna devI padmAvatInA stotra paThana-zravaNano zo mahimA che, te A vidupI lekhikAnA lekha dvArA jANavA maLe che. jANe ke svAnubhUtino ja viSaya hoya ema DaoN. Indubahene A mahimA pratyakSa karAvyo che, sAkSAtkAra karyo che. viduSI lekhikAne evo AdhAra maLyo che ke A stotra zrImagIrvANa' devI padmAvatIjIe pote ja racela che; ane pArzvanAtha bhagavAnanA praziSyane arpaNa karyuM che. A vAtanuM satyAnusaMdhAna karavA bhakatoe, bhakata itihAsakAroe jarUra AgaLa AvavuM joIe. - saMpAdaka - he mA bhagavatI ! rAjarAjezvarI ! ApazrInA pAvanakArI zrIpAda caraNa kamalamAM deva-devI samudAya ati vinamrabhAve praNAma kare che, namana-vaMdana kare che. temanA mugaTamAM jaDAyela divya jayotirUpa prakAzajvAlA samagra brahmAMDamAM prakAza pAtharavAnI zakita dharAve che; paraMtu ApazrInA mugaTamAM rahelAM mANikayo evAM tejasvI che ke devonA mugaTanA mANikayano prakAza phakata ApazrInAM caraNomAM ja samAI jAya che, jhAMkho paDe che. vilIna thaI jAya che ! ' he mA ! ApazrIe dhAraNa karelA nAgapAza ane aMkuza - baMne zastro eTalAM badhAM prakAzavALAM che ke je prakAzamAM deva-devIo paNa jhAMkhAM lAge che ! divya zastro vaDe Apa eTalAM to ojasvinI lAgo cho ke mArA mukhamAMthI koI vANI nIkaLI zakatI nathI ke huM bahAra zabdAvalI kADhI zakuM ! ApazrInA svarUpane varNavavA zabdo nathI. ApazrI evAM saudaryavaMta cho ke je manuSyalokanI lAkho svarUpavAna nArIono samUha ekaTho thAya to paNa tenI kAMI visAta na rahe ! chatAM he mA ! ApazrI nirabhimAna ane karaNAvaMta banI tathA sarvane AzIrvAda ApI OM oN oN hIM' A bIjamaMtrone mAnavalokanA hitArthe amUlya bheTa Apo cho. he mA ! A stotrapAThanI racanA ApazrIe AjathI ra750 varSa pahelAM karIne purupAdAnIya zrI pAzrvanAtha bhagavaMtanA praziSyane caraNe arpaNa karI hatI. te stotrapAThanA pahelA zlokano cha mAsa paryanta niyamita, niyata samaye, ekAMtamAM nitya eka hajAra vAra jApa kare tene ApazrI pratyakSa darzana Apo cho te satya che. mA ! 'OM oN krIM hrIM' A cAra bIjamaMtronI ja evI tAkAta che, parama zakita che, jenA smaraNathI ApazrI AkarSAI jAo cho, e paNa AnaMdanI vAta na gaNAya, mA ! kamala samAna netrovALAM he mA ! atyaMta prakAzavaMta, prabhAte UgatA sUrya karatAM vadhu utkRSTa rakata varNavALAM, bhayAnaka upasargone dUra karavAvALAM mahAdevI ! Apane mArAM lAkho lAkho vaMdana che. he mA ! sAdhaka jayAre ApanI sAdhanA kare che tyAre ApazrI darzana ApavA, AkAza-pAtALa Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] kamala samAna netrovALAM he mA ! atyaMta prakAzavaMta, prabhAte UgatA sUrya karatAM vadhu utkRSTa rakata varNavALAM, bhayAnaka upasargone dUra karavAvALA mahAdevI ! Apane mArAM lAkho lAkho vaMdana che. bhedIne, vIjaLI vege padhAro cho. ApanI sAdhanA kaThina che; chatAM Apa vAtsalyathI bharapUra cho. Apa darzana ApavAmAM UrmizIla banI jAo cho ! sAdhaka nirmaLa cittavALo, ekAgra cittavALo hoya to te mA bhagavatI ! ApazrI sarpa jevI gatithI, te karatAM paNa tvarita gatithI sAdhaka sanmukha padhAro cho. vIjaLInA camakArA manuSyonI AMkho AMjI nAkhe te karatAM paNa vadhu prakAza ApazrInA divya zarIramAMthI prakAzita thatA hoya che. ApazrIe je zastro dhAraNa karyA che te to mAtra lIlA mATe che, jinazAsananI rakSA karavA mATe che. - A maMtranA jApa je kare che te maMtra zatruone bhayabhIta banAvI de che. A maMtra sarva saMkaTone haraNa karanAra che. oN I uM padmahaste ! mA~ rakSa rakSa kara kara svAhA !" A maMtranAM he adhiSThAtrI . mA ! mAruM rakSaNa karo. A zlokanuM game te samaye smaraNa karavAthI vazIkaraNa thAya che. vazIkaraNano artha e che ke jenI sAthe abolA hoya te mitra banI jAya che ! he mA ! tuM raMkane rAya banAvanArI cho, vaMdhyAne suputra ApanArI cho ane mUrkhane vidvAna banAvanArI cho. ApanuM nAmasvarUpa sukhakArI che, vividha kone kApanAruM che. Apa sAdhakane prabhutAnA zikhare pahoMcADanAra cho. ApanA stotranuM je koI smaraNa kare tene bhUtapreta kAMI ja karI zakatAM nathI, dUra dUra bhAge che. A stotra saubhAgya apAvanAruM che, ujjavaLa yazane karanAruM che, .. sarva rogone haranAra che, mananI zAMti-prasannatA bakSanAra che, cetanazakitane jagA stotrathI grahapIDA paNa zAMta thAya che. A stotra mAMtrika ane tAMtrika paNa che. - he mA ! jANakAra yogIjano haMmezAM ApanuM dhyAna dhare che. zveta dhyAna vaDe stotrapATha karavAthI zAMti-parama zAMti maLe che. rakata dhyAna vaDe stotrapATha karavAthI saubhAgya maLe che. pIta dhyAna vaDe stotrapATha karavAthI zatrunI gati-mati-vANInuM staMbhana thAya che. he mA je ApanuM niraMtara dhyAna kare che, sAcA dilathI Apane bhaje che tenuM Apa kalyANa karo cho; mATe Apa kalyANI' evA nAmathI oLakhAo cho. he sarvavyApI mA ! Apa traNa bhuvanamAM pUjavAyogya cho. sarva deva-dAnava ApazrInI pUjA kare che; mATe Apa 'bhuvanezvarI' tarIke oLakhAo cho ! A stotra sAvadhAnIthI, gurUpadezapUrvaka tema ja bhakitapUrvaka prAtaHkALa, madhyAhana ane sAyaMkALa - trisaMdhyAe je koI zuddha uccAraNapUrvaka gItagAnanI jema guMjana karaze, tenAM bhAgya khIlI UThaze. savAre 6 vAge, bapore 11 thI 12 vacce, rAtre 11 thI 12 vacce ke apavAde sAMje 7 vAge jApa karavAthI sakala manokAmanA siddha thAya che, sarva amaMgaLono nAza thAya che ane maMgaLono udaya thAya che. A stotranI racanA karanAra mA pote ja che. mATe sakala zrIsaMghane maMgalakArI nIvaDo e ja aMtara taNI AzA ! ('zrI padmAvatI devIpUjA' pustikAmAMthI TUMkAvIne sAbhAra.) Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zrI padmAvatIdevInAM stotrayukata 108 nAmo ja saMkalanakartA : prA. bipinacaMdra 2. trivedI prAcIna tADapatrIya graMthomAM ghaNA rahasyo chupAyelAM che. eka kannaDa prata ane bIjI pATaNanA jJAnabhaMDAranI eka pratanA AdhAre zrI padmAvatIjInAM aSTottarazata nAmastotranuM prA. bipinacaMdra trivedIe suMdara saMkalana karIne atre prastuta karyuM che. emAM keTalAMka nAmonA artha supere samajAvyA che. chUTAM nAma ane mULa stotra adhikAra pramANe upayogI thaze. nitya stotrapAThathI mAnasayAtrArUpe bhagavatIjInI avazya ArAdhanA thavA pAme che. -- saMpAdaka jema zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM 108 nAma che, te rIte zrI padmAvatIdevInAM paNa prabhAvayukata 108 nAmo che, je eka saMskRta stotranA AdhAre rajU karela che. A stotra muDabidrInA bhaMDAranI kannaDa prata ane pATaNanA bhaMDAranI pratane AdhAre levAyela che. zrI dhIrajalAla TokarazI zAha jevA vidvAnanuM maMtavya che ke , "OM namonnekAnta - durvAramata - saddhazamAnave, jinAya sakalAbhIradAyine kAmadhenave navA (anAmagarbha prArthanA) A stotra digaMbara saMpradAyamAM ja nahi, paraMtu zvetAmbara saMpradAyamAM paNa pracAra pAmyuM hatuM e nizcita che.' A stotramAM padmAvatIdevInAM 108 nAma paikI je nAmo saraLa che teno artha Apyo nathI. keTalAMka nAmo anya devIone paNa saMbodhAya che; paraMtu amuka nAmo guNaniSpanna che teno artha sAthe sAthe ApavAmAM Avyo che. 1. mahAdevI; 2. kalyANI; 3. bhuvanezvarI; 4. caMDI; 5. kAtyAyanI; 6. gaurI; 7. jinadharmaparAyaNI - jainadharmamAM parAyaNa ke tatpara devI; 8, paMcabrahmapadArAdhyA - pAMca brahmapada (namaskAramaMtranAM pAMca pado) vaDe ArAdhya; 9. paMcamaMtropadezinI - pAMca maMtrono upadeza karanArI athavA hai, hai, haiM, , chUH - e pAMca bIjamaMtro vaDe pratyakSa thanArI devI; 10. paMcavrataguNopetA - pAMca vratonA guNavALI; 11. paMcakalyANakadarzinI - tIrthakaronAM pAMca kalyANakone darzAvanArI; 12. zrI; 13. totalA; 14. nityA; 15. tripurA; 16. kAmyasAdhinI; 17. madonmAlinI; 18. vidyA; 19. mahAlakSmI; 20. sarasvatI; 21. sArasvatagaNAdhIzA - sarasvatIne pUjanArA sArasvata, eTale vidvAnonA samUhanI adhiSThAyikA; 22. sarvazAstropadezinI; 23. sarvezvarI; 24. mahAdurgA, 25. trinetrI; ra6, phaNizekharI - jenA mastake sarpanI phaNA che tevI devI; 27. jaTAbAlendumukuTA - jenI jaTAmAM bIjano caMdra (bAlendu) rahelo che evI devI; 28. kuphphaToragavAhinI - kuTa jAtinA sarpanuM vAhana karanArI; 29. caturmukhI; 30. mahAyazA; 31. dhanadevI; 32. gRhezvarI; 33. nAgarAjamahApatnI; 34. nAginI; 35. nAgadevatA; 36. siddhAMtasaMpannA - siddhAMtathI yukata zAstronI marmajJA; 37. dvAdazAMgaparAyaNI - jainadharmanAM mULabhUta bAra aMgazAstromAM para caturdaza mahAvidyA; 39. avadhijJAnalocanA; 40. vAsantI; 41. vanadevI; 42. vanamAlA; 43. mahezvarI; 44. mahAghorA; 45. mahArudrA; 46. vItabhItA; 47. abhayaMkarI; 48. kaMkAlI; 49. kALarAtri; 50. gaMgA; 51. gAndharvanAyikA - gAMdharvonI nAyikA; para, samyagdarzanasaMpannA; 53, samyajJAnaparAyaNA; 54. samyaka cAritrasaMpannA; 55. naropakAriNI - mAnavo para upakAra karanArI; Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 285 56. agaNyapuNyasaMpannA - gaNI na zakAya tevAM ghaNAM puNyovALI; 57, gaNanI; pa8, gaNanAyakI; 59. pAtAlavAsinI; 6. padmA; 61. padmAsyA - padmanA jevA mukhavALI; 62. pAlocanA - padma samAna AMkhovALI; 63. prajJapti; 64. rohiNI; 65. jAMbhA; 6. staMbhanI; ka7. mohinI; 68. jayA: , yoginI: 70. yogavijJAnI; 71. mRtyudAridrayabhaMjinI: 72 kSamAH 73. saMpannadharaNImAtA rUpI dharaNI: 74. sarvapApanivAraNI - sarva pApono nAza karanArI; 75. jvAlAmukhI; 76. mahAjvAlAmAlinI; 77. zRMkhalA; 78. nAga pAzadharA-nAga pAzane dhAraNa karanArI; 79. dharyA - mukhya; 80. zreNimAnaphalAnvitA - saMghanA vistAra rUpI phelathI yukata, eTale ke saMghano vistAra karanArI; 81. hastA; 82. prazastavidyA; 83. AryA: 84hastinI; 85. hastivAhinI: 86. vasantalamI - vasaMta RtunI zobhA samAna; 87. gIrvANI; 88, zarvANI -- pArvatI: 89. padmavikharA - padma para beThelI; 90. bAlArkavarNasaMkAzA - bAlasUryanA jevA raMgavALI, eTale ke raktavarNI; 91, zRMgArarasanAyikA; 92. anekAttAtmatattvajJA - anekAnta ane AtmAnuM tattva jANanArI; 93. cittitArthaphalapradA - icchelA padArthanuM phaLa ApanArI; 94. cintAmaNi; 95. kapApUrNA 96. pApAraMbhavimocinI - pApanA AraMbhathI choDAvanArI; 97. kalpavallIsamAkArA - kalpavelI samAna; 98, kAmadhenu; 99, zubhaMkarI; 100. saddharmavatsalA; 101. sarvA: 102. saddharmotsavavardhinI - sadharmano utsava vadhAranArI; 103. sarvapApopazamanI - sarva pAponuM nivAraNa karanArI: 104, sarvaroga nivAriNI; 105. gaMbhIrA; 106. mohinI; 107, siddhA; 108. zephAlItaruvAsinI - nagoDanA vRkSamAM rahenArI. (1) stotra : OM namo'nekAnta - durvAramatasadvaMzamAnave / jinAya sakalAbhISTadAyinI kAmadhenave / / 1 / / aSTanAmagarbhA-prArthanA svasti zrIjinarAjamArgakamale pradyota sUryaprabhe, svasti zrI phaNinAyike ! suranarArAdhye jaganmaGgale / svasti zrIkanakAdrisannibhamahAsiMhAsanAlaGakRte, vidyAnAmadhidevate ! pratidinaM mAM rakSa padyAmbike / / 2 / / jaya jaya jagadambe ! bhaktakumbhe ! nitambe ! hara hara duritaM me svasti mAnAbhirAme / naya naya jinamArge duSTa dhoropasarge, bhava bhava zaraNaM me rakSa mAM - devi ! padye ! // 3 // (OM) hrIM bIjaM praNavopetaM, namaH svAhAntasaMyutam / dedIpyamAnaM hatpadye, dhyAye'bhISTaphalapradam // 4 // tabIjaM devatAkAraM, pUjyAnAM kavacAnvitam / gurUpadezato dhyAyet, pApadAridyabhaJjanam / / 5 / / OM namaste'stu mahAdevI' kalyANI, bhuvanezvarI / caNDI kAtyAyanI' gaurI jinadharmaparAyaNI // 6 / / paJcabrahmapadArAdhyA, paJcamantropadezinI / paJcavrataguNopetA, paJcakalyANadarzanI'5 / / 7 / / namaH zrI2 stotalA nityA4 tripurA5 kAmyasAdhinI' / madanonmAlinI7 vidyA8 mahAlakSmI18 sarasvatI0 // 8 // sArasvatagaNAdhIzA'1 sarvazAstropadezinI 2 / sarvezvarI mahAdurgA, trinetrI 5 phaNizekharI / / 9 / / jaTAbAlendumukuTA, kukkuToragavAhInI" / caturmukhI" mahAyazA dhanadevI' guhezvarI ||10 / / Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI nAgarAjamahApatnI nAginI" nAgadevatA / namaH siddhAntasampannA dvAdazAGgaparAyaNI / / 11 / / caturdazamahAvidyA" avadhijJAnalocanA / vAsantI vanadevI ca, vanamAlA mahezvarI / / 12 / / mahAghorA mahAraudrA, bItabhItA abhayaGkarI / kaGkAlI8 kAlarAtrI ca, gaGgA'0 gAndharvanAyakI5 / / 13 / / samyagdarzanasampannA2 samyagjJAnaparAyaNI / samyakcAritrasampannA4 narANAmupakAriNI'5 ||14|| agaNyapuNyasampannA gaNanI gaNanAyakI pAtAlavAsinI padyA0 padyAsyA padyalocanA2 // 15|| prajJaptiH rohiNI jRmbhA, stambhini" mohinI jayA / yoginI': yogavijJAnI mRtyudAridyA __bhaJjinI ||16 / / kSamA sampannadharaNI. sarvapApanivAraNI / jvAlAmukhI mahAjvAlAmAlinI vajazRMkhalA // 17 / / nAmapAzadharA dhoryA zreNImAnaphalAnvitA / hastA prazastavidyA ra AryA, hastinI hastivAhinI 5 // 18 // .. vasantalakSmI gIrvANI zarvANI-8 padmaviSTarA5 / bAlArkavarNasaGkAzA zrRMgArarasanAyakI5 / / 19 / / anekAntAtmatattvajJAra cintitArthaphalapradA / / 19 / / cintAmaNiH kRpApUrNA", pApArambhavimocinI' / / 20 / / - kalpavallI samAkArA kAmadhenuH8 zubhakarI / saddharmavatsalA00 sarvA01 saddharmotsavavadhinI 02 // 21 // sarvapApozamanI03 sarvaroganivAriNI / gambhIrA05 mohinI siddhA'07 zephAlitaruvAsinI108 // 22 / / aSTottarazataM stotraratnanAmAGkamAlikA / trisandhyaM paThayet nityaM, pApadAridryanAzanam / / 23 / / dinASTakaM trisandhyaM yo dhyAna-pUjA-japAnvitam / * nAmAGka-mAlikAstotraM, paThet sa vAJchitaM labhet / / 24 / / divyaM stotramidaM mahAsukhakaraM cArogyasampatkara, bhUta-preta-picAza-duSTaharaNaM pApaudhasaMhArakam / anyenArpitavAJchitasya nilayaM sarvApamRtyuJjayaM, devyAH prItikaraM kavitvaz2anakaM stotraM jaganmaGgalAm / / 25 / / ... (2) 25 pAvatI 485'mA zrI pAvatI devIna nAbhIma taidal, tvarita, nityA, tripurA, kAmasAdhinI, tripurAmairavIno samAveza thAya che. jo ke ekaMdare samagra jaina sAhitya tapAsatAM ema kahI zakAya ke padhAtIjInI anya nAmothI paNa sAdhanA thatI hatI. jema ke, rakata padmAvatI, haMsapadmAvatI Adi. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] zrI pArzvanAtha-paMcakam ane zrI padmAvatI-vaMdanA prA. vAsudevalAI vi. pATha 'vAgartha' zrI pArzvanAtha bhagavAna ane zrI padmAvatI devInA alaukika prabhAva ane mahimAnA kAraNe temanI aneka stutionI racanA pUrve thai che ane vartamAnamAM paNa thai rahI che. temAM tAjetaramAM, amadAvAdanI bI.DI. kaoNlejanA saMskRta-prAkRta vibhAganA adhyakSa ane saMskRta-prAkRta bhASAonA dhuraMdhara vidvAna prA. vAsudevabhAI pAThaka dvArA racAyela be stotro H (1) zrI pArzvanAtha paMcam ane (2) zrI padmAvatI vaMdanA atre pragaTa karIe chIe. zrI pArzvanAthanA stotranI racanA pAMca zloka gAthAnI karavAmAM AvI che. jyAre mA bhagavatI padmAvatIjIne 6 zlokanI racanApUrvaka vaMdanA-stuti karavAmAM AvI che. temAM bhayanI nivRtti ane abhayanI prApta sthitinA bhAvo vividha svarUpe aMkita thayA che. A racanAo kaMIka anokhI ja che. AjanA samayamAM paNa saMskRta bhASAmAM AvI racanA sahajabhAve karanArA tajJo hoya e gauravanI vAta che. saMpAdaka -- / / zrI pArzvanAthapaJcakam // namo namaste'stu jitendriyAya namo namaste'stu jinezvarAya / namo namaste'stu varapradAya, zrI pArzvanAthAya namo namaste ||1|| namo namaste zubhakArakAya namo namaste zubhahArakAya / namo namaste sakalArtihantre zrI pArzvanAthAya namo namaste ||2 // devAya duHkhApaharAya nityaM devAya sarvapriyakArakAya / varasyarUpAya varAya nityaM, zrI pArzvanAthAya namo namaste ||3|| yannAmajApaiH rasanA pavitrA, yannAmazrutyA zravaNe pavitre // yaddarzanenaiva dazau pavitrau, zrI pArzvanAthAya namo namaste / / 4 / / [ 287 zivAya sarvAgamarUpitAya, bhavAbdhipotAya munIzvarAya / sarvottamAya prazamAkarAya zrI pArzvanAthAya namo namaste ||5|| iti zrI pAThakopAhavaina viSNuprasAdAtmajena vAsudevena viracitaM zrI pArzvanAthapaJcakam / // zrI padmAvatI vandanA // vande padmAvatIM padmAM kalikAle vizeSataH / sarvasaukhyakarAM sevyAM aizvarya yA prayacchati / / 1 / / bhUtapretAdijanyAM ca pIDAM bAdhAM grahAdikAm / darzanAt smaraNAt sadyaH nAzayitrIM bhjeshubhaam||2| apUrvA cittazAntiM yA mantrajApena yacchati / vidyAdAtrIM vidhAtrIM tAM vande sarvasuhRtsamAm ||3|| avadhijJAnenetreNa saMsArasya ca rakSiNIm / manasA zraddhayA vande bhajatAM bhItihAriNIm ||4|| - bhavabhItiharAM vande, vande vighnavinAzinIm / zreyAM zreyaskarIM vande prItyA padmAvatIM parAm // 5 // padmAvatIM paramakAruNikAM prasannAma, phullAravindasamalocanakAntikAntAm / bhaktArtinAzakuzalAM kamanIyarUpAm, vande vizeSavaradAM vibudhAdivandyAm ||6|| iti zrI pAThakopAhavena viSNuprasAdAtmajena vAsudevena viracitAzrI padmAvatIvandanA || Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 ] [ zrI pArvenAthopasarga-hAriNI zrI padmAvatIdevInAM kavaca,chaMda,duhA ane stuti-kAvyo bipinacaMdra ba. trivedI kavaca-chaMda stuti Adi sAhityarasanAM tema sAdhanAtapanAM sImAcihano che. laya, tAlathI gAvAmAM Ave to brahmanAda sudhI pahoMcADavAmAM e saphaLa rahe che. atre bhagavatI parAMbA zrI padmAvatIjInA saMdarbhamAM keTalIka geyaracanAo prastuta che, je sAdhakavargane dainaMdina sAdhanAmAM upayogI nIvaDaze, evI AzA che. - saMpAdaka. (1) zrI puSpAvatI vava (rakSA-maMtra) padyAvatI mahAdevI,sarvaduSTanivarti / maMthinI sarva zatruNAM, prasannA bhava bhAratI / / 1 / / puNyaprakAzinI devI, guhyAt guhyataraM mahat / padyAvatI mahAdevI, kavace 'kavacottamA // 2 / / padyAvatyA nidhAnaM yat, svaSTa ratnairmahAdbhutam / suziSyAya pradAtavyA, jayAdevI guNottamA / / 3 / / padmAvatI mahAmAyA, kavacaM sAramabhutam / brahma indre padyarakSe, padyanAmamahatyapi / / 4 / / tatra rakSet dhRtikIrti, mukhaM rakSatu bhAratI / karNe rakSet stuti zraddhA, nAsikAyAM sugaMdhikA / / 5 / / skaMdhaM skaMdhAvatI devI, hadayaM buddhisiddhidA / jJAnadAyI sadA rakSet, nAbhi madhye vyavasthitA / / 6 / / kAmarUpI mahAdevI, ziro rakSatu me sadA / jaMdhAyAM me sadA rakSet, kAmadA kAmavartinI / / 7 / / jAnu rakSati mAtaMgI , zrIpradA''kAzagAminI / gatirvegI vegadAyI, rakSatAM me padadvayam / / 8 / / aMganyAsaM karanyAsaM, jinendra kathitaM purA / yo nityaM dhArayed dhImAn indratulyo bhavennaraH / / 9 / / trikAlaM paThate nityaM, krodha-lobha-vivarjitaH / sarvasiddhimavApnoti, labhate'bhyudayaM padam / / 10 / / (2) zrI padmAvatIdevIno chaMda OM hI kalikuMDadaMDa, zrI pArzvanAtha saMstu; dharaNendrazacizArka, dharmakAmArthasiddhaye. : tribhaMgI chaMda : zrI pArzvapratimA hitagarimA, mahItala mahimA vistaraNI, dharaNIdhara rANI tuM jagajANI, bhaviyaNa prANI bhayaharaNI; zAsanajayakArI samakitadhArI, tuM sahacArI zIlavatI, saMtarA bhava me deva padhe, mAtagarimA jainamati. nAgaNa sama kAlI, mukha pravAlI, jIbha rasAlI nidoryuM dADimaka daMtI, madhura lavaMtI, jinaguNa tharNatI tAra nakhI; jitakinnara vAdI, susvara nAdI, jinaguNa AhUlAdI rAgavatI, saMtuSTA bhava me devI po, mAta garimA jainamati. nAsA aNiyALI, adhara pravAlI, jhAkajhamAlI veNuvatI, jitamIna kapolI seMtho pholI, ADa amUlI zira dharatI; tilakAMkita bhAlI, priyatara lAlI, bhUpaNamAlI bhAgyavatI, Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 289 - saMtarA bhava me devI po, mAta garimA jainamati. karabhujadaMDI maMDita cUDI, gaMbhIra UMDI nAbhi bharI, ura unnatasArA kaMcukI bhArA, vilasita hArA kRzodarI; kaTimekhalA karaNI harikaTi haraNI, jhAMjharacaraNI haMsapadI, saMturA bhava me devI padma, mAta garimA jainamati. kaMcana sama varaNI, sakalAbharaNI, zItalakaraNI somamukhI, galonnata ujvala karaNekaMDala, jitaravimaMDala, kamalAlI; gaganAMgaNa gamaNI, vikasita nayaNI, avicala varaNI mAta satI, saMtarA bhava me devI padma, mAta garimA jainamati. puSpAbara vacce rUpavicitra, rAjita chatre rAjamatI, hastAyudhamAnA kukuTayAnA, pAnasurAnA puNyavatI; paharaNa paTakulI caNA colI, nIlakapolI saMcaratI. saMtuSTA bhava me devI padma, mAta garimA jainamati. huM mahilavavAsI tava guNarAzi, na zakuM bhApI pUrNamati, tuma viNa navi jAsuM, mAno sAcuM, de vara jAcuM dAnavatI; AvI avataraje, mahera ja karaje, samaryA karaje sAramatI, saMtuSTA bhava me devI padma, mAta garimA jainamati. ziva Asita kAmA, prAgamarAgA, guru abhirAmA zakitamatI, caMdana kRSNAgara, caMpaka kesara, bhoga manohara bhogavatI; ciMtAmaNi maMtre vazIkara yaMtre, homa pavitra tRptimatI, saMtuSTA bhava me devI padma, mAta garimA jainamati. nija sevaka vaMche vAMchita deje, heja karaje hejavatI, saMtAna vadhAre, duSkata vAre, dharma saMbhAre dhIramati; sajjana mana raje, durjana gaMja, bhAvaka bhaMje kAmadUdhe, saMtuSTA bhava me devI paDaze, mAta garimA jainamati. dava sAyara paDiyA, baMdhana jaDiyA, AyamakalIyA uddharaNI, hastI hari vAghaNa, viSadhara sApaNa, zAkinI DAkinI nigrahaNI; daMSTrAbhayaharaNI zudrAkaraNI, rakSAvaraNI mAta satI, saMtarA bhava me devI padma, mAta garimA jainamati. : kaLaza : atizayavaMta anaMta, sadA jaga sAcI devI; samakita pALe zuddha, zrI jinazAsana sevI. adho madhya AkAza, rAsa ramatI amarI; sevakajana AdhAra, sAra kare mana samarI. phalipatimaMDita pAsa-pratimA mastaka dharaNI; harSasAgara kahe harSazuM, padmAvatI pUjo sukhakaraNI. 11 (3) mahAdevI zrI padmAvatIjIno chaMda (harigIta) (racayitA : zrI nAraNabhAI catrabhUja mahetA) paramAtamAM zrI pArvenI uttama kahuM adhiSThAyikA, bhakita ane zakita bharI mahAdevIomAM nAyikA: je mokSalakSmI dharmapakSI bhakatajanane bhAvatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI bhakato kare bhakita prabhunI karma ADe AvatAM, naDatara kare naiyA tare nahi jUTha kAraNa lAvatAM; bhakato taNA aMtarAya TALavA tarta UDI AvatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. 2 sohAmaNI raLiyAmaNI pArasamaNi tuM padhaNI, ciMtAmaNi sama jhaLakatI ujAsa ope dinamaNi; ahobhAva aMtara jina vase zrI pArzvanA guNa gAvatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. tArA sahAre kaika sIdhyA bhakitavaMtA AtamA, jApo jape pApo khape ne meLave paramAtamA; varase kRpA tyAM tAharI amIchAMTaNAM chaMTakAvatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. 4 bhagavAna paracA zrApa ke varadAna paNa Ape nahIM. prabhano prabhAva vadhAravA sAkSAta tuM Ave sahI. tArA zire birAjatI jina pArzva mUrti sohatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. 5 padmAvatI pAvana satI kara vAsudeva padama dhare, dazame supana guNa ThANamAM tuja nAmanikSepa khare; saMdeza sImaMdhara taNA AcAryane paNa ApatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. pratikramaNamAM navasmaraNamAM vidhividhAne tuM rahe, saMtopa tArA nAmathI cita prazanatA bhavijana lahe; bhagavAna aMtaramAM rame bhagavAna Age nAcatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. 7 tIrathapatinA tIrthamAM abhiSeka paNa tAro thato, azAtanA virAdhanAno sarva dopa TaLI jato; zAsana taNI rakSA nimitte jogamAyA jAgatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. sulakSaNI cho yakSaNI tuM dharmiNI kahevAya che, upakAra sArA vizvamAM jinabhakitamAM paMkAya che; saMsAramAM sAdhana bhaluM tuM puNyavaMtI pAvatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. 9 vahelI prabhAte zreSTha smaraNo zramaNa bhagavaMto kare, e zreSThanA samudAyamAM tuja nAmanI yAdI bhare; svAdhyAya uttama sAdhanAmAM bhAvaphuraNA lAvatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. 10 devo ane devI taNAM tIratha ghaNAM dekhAya che, temAM anokhuM dhAma tAruM jyAM prabhu pUjAya che; bhagavAna bhAve bhAvatAM sahAyaka bano cho bhagavatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. 11 sevA thakI jina pArzvanI mahApuNya tAruM jAgatuM, riddhi ane siddhi thatI upakAra bhAve gAjatuM; ciMtana rahe cittadhAma nArAyaNa taNA mana bhAvatI, devI dayALI dayA karaje pAvanI padmAvatI. 12 (4) duhA (AratI tarIke paNa A upayogamAM laI zakAya che.) purisAdANI pAsajI, siddhi sakala bhaMDAra; sAnnidhye padmAvatI, vaMdu vAra hajAra. mAtA tuM sarasvatI, kAlIno avatAra; lakSmI rUpe tuM rahI, jagadaMbA jagasAra. tuM ja jyA jagavAhinI, vijayA ajayA mAta; alabelI aparAjitA, vasudhAmAM vikhyAta.3 tuM kalyANI kAmadA, bhadra taNo bhaMDAra; bhavya mahA bhuvanezvarI, daitya damana karanAra. 4 zrI phrI dhRtimatikIrti tuM, kAMti zAMti anUpa; siddhidAyinI zyAmalA, vidhavidha tArAM rUpa, 5 tuM pUrNA paramezvarI, jayoti jhaLahaLa jvAla, tripurA bAlAsuMdarI, kApe kaSTa karAla. 6 tuM cAmuMDA caMDikA, gaurI ati guNavaMta; AzApurA annadA, samare saMta mahaMta. 7 tuM umA tuM pArvatI, aghaharaNI abhirAma; izAre karatI aho! bhakatajanonAM kAma. 8 karI zakuM nA vANIthI, tuja rUpaguNanAM gAna; mUDha mahAmatimaMda huM, nathI bhakitanuM bhAna. 9 mAguM mAtA eTaluM Apa taNuM varadAna; zrI siddhi ne zAradA, sadA raho muja sthAna. 10 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] (5) zrI padmAvatIdevInI stuti (racayitA : pU.munirAjazrI caturavijayajI ma.) kalyANa kamalA padmavanane sarvadA vikasAvavA, sUrya jevA tIvra teje timiravRMda haThAvavA; doSAkarone dUra TALe, zuddha karmo AcarI; te nitya padmAvatI devI thAo ama maMgaLa karI. (1) je banne jamaNe hAthe jhAle, padma pAsa su MkaruM, ne vAma haste dhare aMkuza vaLI phaLa ne suMdaruM; zrI pArzvazAsana devatA je, ApadA dUre harI; te nitya padmAvatI devI thAo ama maMgaLa karI. (2) je duHkha sUre nitya pUre, kAmanA mananI vaLI; zubha apsarAnA vargathI je bhakitae pUjAyelI; durvAsanAne je nivAre, buddhi nirmaLatA karI; te nitya padmAvatI devI thAo ama maMgaLa karI.(3) bauddha loko 'tArA' nAme, anya 'tripurA' nAmathI; ne 'zakti' rUpe koI pUje, bhinna bhinna abhidhAnathI; SadarzanonI jeha devI, vividha sadguNathI bharI; te nitya padmAvatI devI thAo ama maMgaLa karI. (4) samyaktvadhArI bhavya janatA vighnajALa vidAratI; pragaTa paracA ApI jagamAM, jainadharma vadhAratI; kanakavaraNI duritaharaNI kurkaTopaga saMcarI; te nitya padmAvatI devI thAo ama maMgaLa karI. (5) (uparokata stuti zrI dakSiNavihArI pUjya zrI amaravijayajI mahArAjanA ziSyaratna zrI caturavijayajI mahArAje saM.1987mAM sinoramAM-narmadAtaTe-2celI che. kAvyaracanA ghaNI ja suMdara che.) (6) zrI padmAvatI mAtAnAM kAvyo : (kAvyAraMbhe padmAvatI) [ 291 gujarAtanA vividha jainakavioe kAvyAraMbhe padmAvatIjIne ArAdhIne pachI kalama AgaLa calAvI che, teno thoDo khyAla meLavIe : vikramanI teramI sadInA kavi pAlhaNa nemi bArahamAsa rAso'no prAraMbha A rIte kare che : "kAsamIra mukhamaMDaNa devI, vAesara pANu paNamevI, padamAvatiya cakkesari namiu aMbikA devI hauM vInavauM." jinavijayajI jayavijaya kuMvara prabaMdha' (saMvata 1734)mAM Adi duhA krama-4mAM lakhe che : "purIsAMdANI pAsajI, mahimAvaMta muNiMda, dharaNarAya padmAvatI, sevaI paya-araviMda." vinayalAbha-bAlacaMda 'vacharAja devarAja copAI' (racanA saM. 1730)mAM AraMbhamAM zrI pArzvanAthane namIne padmAvatIjInuM smaraNa kare che : "jAsu caraNa sevA kare, rAtadivasa kara joDi, dharaNarAjA padmAvatI, mada-macchara sahu moDa" jJAnavimalasUri - nayavimalasUri 'azokacaMdra rohiNI rAsa' (2.saM. 1774)mAM Adino duho lakhe che : "paramApUraNa paragaDo, mahimA mahimanivAsa, dharaNarAya padamAvatI, pUro vAMchita Aza." rAja - hemarAja 'vikramAditya paMcadaMDa rAsa' athavA copAInI Adi paMkitamAM lakSmIvallabha - - lakhe che : "praNamuM pAsa jiNaMda pAya, kaliyuga suratarukaMda; seva karaI nita jehanI padamAvata dhaNiMda." kavi kheto dhannAno rAsa' (saM.1732)mAM Adi paMkitamAM lakhe che : "prathama namuM prabhu pAsajiNa pohoMva mAhi prasiddha; Indu padamAvati purarve nAmeM kara navanidhi." Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra92] [ zrI pANvanAthopasarga-hAriNI lakSmIvinaya saM.1760 mAM abhayakumAra mahAmaMtrIzvara rAsa'mAM AdinA prathama dohAmAM pANvanAthajIne vaMdIne pachI bIjA dohAmAM lakhe che : "vighana vidAra sukhakaraNa, puraNavAMchita koDa; dharaNiMda ne padamAvatI, seve be kara joDa." gaMgamuni (gAMgajI) ratnasAra-tejasAra rAsa' (saM.1761)mAM Adi duhAmAM pArzvanAtha sAthe padmAvatIjIne yAda kare che : "purasAdANI pAsa jina, samaryA saMpati koDi; dharoMdara padamAvatI, seve do kara joDi." kavi catura 'caMdana-malayAgiri copAI (saM. 1771)mAM AdinA cothA duhAmAM kahe che : "valI praNamuM asi Ausa, mUlamaMtra namokAra; dharaNendra anaI padamAvatI, surapada pAmyA sAra." (0) anya (zrI pArzvanAthanAM AratI stuti-stavanAdimAM padmAvatIdevI ane dharaNendranAAvatAullekho) "...tava dharaNendrAsana kaMpAve padmAvatI sAthe siMhA Ave, nAtha UMghazira phari kuMDha lAve jaI aparAdhI devaDarAve... ..zAMI zaraNa sari samakita pAve phaNipati nATakavidhi virAve. prabhucaraNe namI geha sidhAve, jagadIzvara ghanaghAtI harAve..." zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jinastavanamAM : "kamaTha haTha gALyo prabhu pArve, baLato nAga ugAryo re; dIo sAra navakAra nAgake, dharaNIndra pada pAyo..." bIjA stavanamAM : "dharaNendra padmAvatI samara zobhAvata..." ema gAyuM che. * zrI pArvAMjina stuti'mAM : "...caukara prauDhA nAgArUDhA, devI pAvatI; sovana krAMti prabhuguNa gAtI, vIra ghare AvatI..." kavi udayanI stuti'mAM : "nAga-nAgiNI adhabalatA jANI, karuNAsAgara karaNA ANI, tANa kADhyAM tANI, navakAra maMtra dIyo guNa khANI, dharaNIdhara padmAvatI rANI; thayAM dhaNI-dhaNiyANI, pAsa pasAye pada paramANI, A papI jinapade lapaTANI, vijJaharaNa saparANI..." 'navimale karelI zrI pArvAMjinanI stutimAM : "dharaNendrarAya padmAvatI, prabhu pArzva taNAM guNa gAvatI, sahu saMghanA saMkaTa cUratI, navimalanAM vAMchita pUratI..." anya eka ArAdhanAmAM : "paumAvaI devI dharaNarAya, praNAme zrI pAsa niNaMda pAya; lIlA lakSmI dyo labdhivaMta, dharaNendra tuma muja mana khaMta." zrI pArzvanAthanA caityavaMdanamAM : "OM namaH pArzvanAthAya, vizva ciMtAmaNiyate; hI dharaNendra vairoTya, pAdevi yutAyate." Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 23 zrI padmAvatIjInI AratI ane stuti * preSaka : Do. kavina zAha rati-arati dUra karanArI che AratI ! moha ane zoka pheDanArI che AratI ! dharmanAM vidhividhAnomAM AratInuM sthAna mahattvanuM che. laya-tAla-rAga, jyota, jhAlara-nagArA-ghaMTanAda sAthe karAtI AratI mAnavInI cetanAne sateja karI denArI che. emAM rahelI eka UrmikAvyanI bhAvapraNavatAnuM mAhAbhya Do.kavina zAhe samajAvyuM che. e samajIne svIkArIne, racAyelI AvI AratI-stutio hRdayanA zuddha bhAvothI gAo ane gulatAna bano ! -- saMpAdaka madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM bhakitamArga ane jJAnamArganI racanAomAM pada svarUpano vizeSa vikAsa thayelo jovA maLe che. padamAM bhakatahRdayanI Urmio zabdabaddha thatI hatI, e daSTie emAM UrmikAvyanAM lakSaNo vizeSa jovA maLatAM hatAM. AratI paNa UrmikAvyano utkRSTa prakAra che. bhAratIya saMskRtimAM dharma eka preraka ane ciraMjIva tattva che. vividha dharmo ane saMpradAyomAM prabhubhakitanA prANa samAna AratIne vizeSa sthAna ApavAmAM AvyuM che. AratI e bhakatanI bhagavAna mATenI Arta bhAvanA pragaTa karavAnuM sAdhana che. AratI e ISTa devanI pUjA vakhate dIpaka jyota pragaTAvIne utAravAmAM Ave tyAre gavAtuM laghupada che. AratI e dhArmika prasaMganI itizrInuM paNa pratIka che. bhakatajanonI bhAvavibhora sthiti ke ekAgratAnAM darzana AratI TANe thAya che. prAtaHkALa ane saMdhyAkALanI AratInAM dazyo sAce ja AkarSaka ane bhavya hoya che. nityakrama uparAMta vividha dhArmika utsavomAM paNa AratI aneruM sthAna dharAve che. AratImAM ISTadevanuM varNana, parAkrama, prabhAva, stuti, guNagAna, phaLazruti Adino ullekha hoya che. - AratI samayano ghaMTanAda ane zaMkhanAda, dIpakanI jyotano prakAza, dIvaDIono jhagamagATa, mAnava maherAmaNanI upasthiti, vAjIMtronA sUramAM gavAtI ane jhIlAtI AratInI padAvalIo ane e gAtAM gAtAM tAnamAM AvI jatAM bhakatajanonI tALIono laya - e sarva sAce ja eka lAkSaNika dazya sarjIne bhakitabhAvamAM lIna karI de che ! zrI padmAvatI devInI prastuta AratImAM padmAvatIjIno ullekha thAya che temAM temano citrAtmaka paricaya maLe che. tema ja padmAvatI devI saMkaTanuM nivAraNa ane manovAMchita pUrNa karavAvALI che evA nirdezo paNa sAMpaDe che. avicaLa zraddhApUrvaka kareluM koIpaNa vidhividhAna haMmezAM phaLaprada nIvaDe che. caMcaLa cittane zraddhAmAM sthira karI bhakita karavI e ja manuSyajanmanI sArthakatA che. A rIte zrI padmAvatI devInI prArthanA/stuti/AratI bhakatahRdayanI zraddhAbhakitanI paricAyaka hoya che. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pUjya zrI yazovijayajI (hAla zrI yazovijayasUrijI) mahArAje racelI stuti ane AratI : padmAvatI mAtAjInI stuti padmAvatI bhagavatI mUrti nihALI, AnaMda maMgaLa bhayo savi duHkha TALI, adbhuta jyoti jhalake nayane tumArI, vaMduM sadA sukhakarI jayakAra kArI. bhadrAsanA caUkarA phaNi dhAranArI, sarvoparI sthiti karI suprabhAvazAlI, dharaNendra agra mahiSI jaga zobhanArI, zrI pArzvabhakata jananA agha kApanArI. parama prabhAvazALI mAtA padmAvatIdevInI AratI (DhALa : jaya jaya AratI Adi jiNaMdA....) devI devI devI devI padmAvatI AratI tumArI, maMgalakArI jaya jaya kArI... pArtha prabhu che zira para tAhare, bhikata karatAM tuM bhakatone tAre... ujjavalavarNI mUrti zuM sohe, nIrakhI ha2khI sahujana mohe... kurkeTa-sarpanA vAhane beThI, bhadrAsanathI tuM zobhe che rUDI... sapta phaNA zobhe manohArI, nayana manohara parikara dhArI... kamaLa pAzAMkuza phaLa rUDuM saMge, cAra bhujAmAM kalAmaya aMge... vividha svarUpe bhinna bhinna nAme, jaga pUje sahu iSTasiddhi kAme... devI devI0 devI devI0 jainazAsananI che 2khavAlI, kalikAle tuM jhAkajhamAlI...... devIcha zraddhAbhakita premanA dore, aMtarathI bAMdhI tane jore... devI0 devI tAharI sevAthI durguNo jalaze, tAharI kRpAthI saddaguNo khIlaze... zIghraphaLA tuM saMkaTa TALe, vighna vidAre vAMchita Ale... devI0 devI tAharAM caraNomAM mastaka mAruM DhALI karuM huM prArthanA cAru... dharaNendra devanAM devI cho nyArAM, pArzvabhakatonAM duHkha haranArAM... muMbai nagare vAlakezvara zikhare, darzana karatAM duHkha sahu vIsare... devIcha devI dharma pratApI AziSa dejo, 'suyaza' siddhine maMgala karajo... devI 1. 2. 1 2 3 4 5 6 9 10 11 12 13 14 15 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [295 zrI padmAvatI sahastranAma maMtrAvali - sArAbhAI maNilAla navAba 'prabhu tArAM nAma che hajA2, kayA nAme lakhavI kaMkotarI' tema prabhu pArzvanAthanI adhiSThAyikA padmAvatI devInAM vividha nAma garbhita 1008 nAmamaMtro atre apAyA che. maMgala pATha karavApUrvaka A nAmonuM smaraNa karIe to tamAma vyAdhinuM vismaraNa thAya ! A nAma pAchaLa paNa gUDha rahasyo chupAyAM che. roja roja nAmasmaraNa karI anuprekSA karatA jAo: ghaNAM badhAM rahasyo sahajaphuTa thaze. saMskRtamAM kavaca, sahasranAma evA aneka prakAro prApta thAya che. zrI sArAbhAI navAbanuM prakAzana - sarvArthasiddhidAyinI bhagavatI padmAvatI upAsanAmAMthI sAbhAra ahIM zrI padmAvatI sahasranAma stotra maMtrAvali Apela che. pUjAvidhimAM ane pATha mATe, dhyAna mATe, svarUpamahimA samajavA mATe A badhuM khUba ja upayogI banI raheze. sva. sArAbhAI navAba dvArA jainadharmanI prAcIna pra to AdinuM saMzodhana-saMpAdana-avataraNa ghaNA moTA pAye thayuM hatuM. teo pAse prAcIna prato, citro ItyAdino vizALa khajAno hato. A viSayomAM ane vyApaka kheDANa tema ja noMdhapAtra pradAna hatuM. -- saMpAdaka zrI padmAvatIdevInA nAmagarbhita 1008 maMtro 1. OM zrIpArzvanAtha caraNAmbuja caMcarIkAyai namaH / 2. OM bhavyAndhanetra vimalIkaraNa zalAkAyai namaH / rU. jha nALaJIM dharaNIdhara dhArA nama: | 4. jha pavitye namaH | 6 3% pavitye nama: I 6. 3jha pIvAthe namaH | 7. 3% pAdatA naH | 8, % pavitye nama: | 1. jha pAnAthe nama: | 20. jha pApa namaH | 22 % paI nama: | 22. OM pAnavanA nama: | 23. 3jha paILe naH: I 24. 8 pAnAOM nama: | 26 3% pacce naH: | 26. 3jha pAvanasthita pai nama: | 27, 3% paUInayA nama: | 8, 3paIbhya namaH | 22. paIopaIfthe namaH | 20. 3% prApriyA naH | 26. OM padyanAbhiyai namaH / 22. OM padyAMgAyai namaH / 23. OM padmazAyinyai namaH / 24. OM padyavarNavatyai nama: | rapa % pUtAve nama: | 26. 3jha pavitrAdhe nama: | ra7 3 pApanAzinya naH | ra8, 3% pAva namaH | ra1. A prasiddha naH | rU. 8 pArvarya namaH | 22. OM puravArinya nama: 22. OM prajJA namaH | rUrU. 3% anALei nama | rU4. 3% prIta nama: | rU. 3% ItibhAve nama| 26. 3jha paramezvareM nimaH | rU73 tAnavAsinya namaH | rU8, 3% gye namaH | rU. 3jha pAponave namaH | 40. 4 fprayaMva namaH | 42. 3% pratApe namaH | 4ra. 3jha pAstA nAma | jarU. 3% paI namaH | ja. 8 pAvai nama: | 46 % paraMparAye namaH | 46. jha futAve namaH | 47. 8 paramAthe namaH | 48, 3jha pUrve namaH | 42, 3% fuT namaH | 10. 3% prALe nama | dha8. 3jha pratIvidhei namaH | 52. OM parakAryakarAyai namaH / 53. OM pRthvayai namaH / 54. OM pArthivyai namaH / 55. OM pRthivyai namaH / 56. OM pavyai nAmaH / 57. OM pallavAyai namaH / 58. OM pAnadAyai namaH / 59. OM pAtrAyai namaH / 60. jha pavitrAM naH: I 67. jha pUtanA nama: | dara. A pramAve nama: | FrU. 8 patAvi naH I Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI - - 64. OM pItAyai namaH / 65. OM pannagAdhipazekharAyai namaH / 66. OM patAkAyai namaH / 67. OM padyakaTinyai namaH / 68. OM patimAnyai namaH / 69. OM parAkramAyai namaH / 70. OM padAmbujadharAyai namaH / 71. OM puSTyai namaH / 72. OM paramAgamabodhinyai namaH / 73. OM paramAtmAyai namaH / 74. OM parAnandAyai namaH / 75. OM paramAyai namaH / 76. OM pAtrapoSiNyai namaH / 77. OM paMcabANagatayai namaH / 78. OM pautryai namaH / 79. OM pAkhaNDadanyai namaH / 80. OM pitAmajhai namaH / 81. OM prahelikAyai namaH / 82. OM pratyaMcAyai namaH / 83. OM pRthupApodhanAsinyai namaH / 84. OM pUrNacaMdramukhyai namaH / 85. OM puNyAyai namaH / 86. OM pulomAyai namaH / 87. OM pUrNimAyai namaH / 88. OM pAvanyai namaH / 89. OM paramAnandAyai namaH / 90. OM paNDitAyai namaH / 91. OM paNDiteDitAyai namaH / 92. OM prAMzulabhyAyai namaH / 93. OM prameyAyai namaH / 94. OM prabhAyai namaH / 95. OM prAkAravartinyai namaH / 96. OM pradhAnAyai namaH / 97. OM prArthitAyai namaH / 98. OM prArthyAyai namaH / 99. OM padadAyai namaH / 100. OM paMktivarjinya namaH / 101. OM pAtAlezvara prANapreyasyai namaH / 102. OM mahAjyotirmatyai namaH / 103. OM mAtAyai namaH / 104. OM mahAmAyAyai namaH / 105. OM mahAsatyai namaH / 106. OM mahAdIptimatyai namaH / 107. OM mitrAyai namaH / 108. OM mahAcaMDyai namaH / 109. OM maMgalAyai namaH / 110. OM mahiSyai namaH / 111. OM mAnuSyai namaH / 112. OM meghAyai namaH / 113. OM mahAlakSmyai namaH / 114. OM manoharAyai namaH / 115. OM mahAprahArAyai namaH / 116. OM nimnAMgAya namaH / 117. OM mAninyai namaH / 118. OM mAnazAlinyai namaH / 119. OM mArgadAyai namaH / 120. OM muhUrtAya namaH / 121. OM mALyai namaH / 122. OM madhumatyai namaH / 123. OM mo namaH / 124. OM mahezvayai namaH / 125. OM mahejyAyai namaH / 126. OM muktAhAravibhUSaNAyai namaH / 127. OM mahAmudrAyai namaH / 128. OM manojJAyai namaH / 129. OM mahAzvetAyai namaH / 130. OM atimohinyai namaH / 131. OM madhupriyAyai namaH / 132. OM matryai namaH / 133. OM mAyAyai namaH / 134. OM mohadhyai namaH / 135. OM manasvinyai namaH / 136. OM mAhimatyai namaH / 137. OM mahAvegAyai nmH| 138. OM mAnadAyai namaH / 139. OM mAnahAriNyai namaH / 140. OM mahAprabhAyai namaH / 141. OM madanAyai namaH / 142. OM mantravasyAyai namaH / 143. OM munipriyAyai namaH / 144. OM maMtrarUpAyai namaH / 145. OM mantrajJAyai namaH / 146. OM mantradAyai namaH / 147. OM mantrasAgarAyai namaH / 148. OM madhupriyAyai namaH / 149. OM mahAkAyAyai namaH / 150. OM mahAzIlAyai namaH / 151. OM mahAbhujAyai namaH / 152. OM mahAsanAyai namaH / 153. OM mahAramyAyai namaH / 154. OM manobhedAyai namaH / 155. OM mahAsamAyai namaH / 156. OM mahAkAntidharAyai namaH / 157. OM muktyai namaH / 158 OM mahAvratasahAyinyai namaH / 159. OM madhuzravAyai namaH / 160. OM mUrchanAyai namaH / 161. OM mRgAkSyai namaH / 162. OM mRgAvatyai namaH / 163. OM mRNAlinyai namaH / 164. OM manaH puSTayai namaH / 165. OM mahAzaktyai namaH / 166. OM mahArthadAyai namaH / 167. OM mUlAdhArAyai namaH / 168. OM mRDAnyai namaH / 169. OM mattayai namaH / 170. OM mAtaMgagAminyai namaH / 171. OM mandAkinyai namaH / 172. OM mahAvidyAyai namaH / 173. OM maryAdAyai namaH / 174. OM meghamAlinyai namaH / 175. OM mAtAmajhai namaH / 176. OM mandagatayai namaH / 177. OM mahAkezyai namaH / 178. OM mahIdharAyai namaH / 179. OM mahotsAhAyai namaH / 180. OM mahAdevyai namaH / 181. OM mahilAyai namaH / 182. OM mAnavaddhinyai namaH / 183. OM mahAgRhahAyai namaH / 184. OM mAthai namaH / 185. OM mokSamArgaprakAzinyai namaH / 186. OM mAnyAyai namaH / 187. OM mAnavatyai namaH / 188. OM mAnyai namaH / 189. OM maNinUpurazekharAyai namaH / 190. OM maNikAMcIdharAyai namaH / 191. OM mAnAyai namaH / 192. OM mahAmatyai namaH / 193. OM prakAzinyai namaH / 194. OM iDAyai namaH / 195. OM izvaryai namaH / 196. OM dijyAyai namaH / 197. OM icchAyai namaH / 198. OM khAyai namaH / 199. OM kheMdrANyai namaH / 200. OM kAlarUpiNyai namaH / 201. OM jinamAtrai namaH / 202 OM jinendrAyai namaH Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 297 203. OM jayantyai namaH / 204. OM jagadIzvaryai namaH / 205. OM jayAyai namaH / 206. OM jayavatyai namaH / 207. OM jAyAyai namaH / 208. OM jananyai namaH / 209. OM janapAlinyai namaH / 210 OM jaganmAtrai namaH / 211. OM jaganmAyAyai namaH / 212. OM jagajjaivyai namaH / 213. OM jagajjitAyai namaH / 214. OM jayarAyai namaH / 215. OM jarjarAyai namaH / 216. OM jaivyai namaH / 217. OM yamunAjalabhAsinyai namaH / 218. OM yoginyai namaH / 219. OM yogamulAyai namaH / 220. OM jagaddhAtryai namaH / 221. OM jalandharAyai namaH / 222. OM yogapaTTadharAyai namaH / 223. OM jvAlAyai namaH / 224. OM jyotirUpAyai namaH / 225. OM jAlinyai namaH / 226. OM jvAlAmukhyai namaH / 227. OM jvAlamAlAyai namaH / 228. OM jvalinyai namaH / 229. OM jagaddhitAyai namaH / 230. OM jainezvaryai namaH | 231. OM jinadhArAyai namaH / 232. OM jIvanyai namaH / 233. OM yazapAlinyai namaH / 234. OM yazodAyai namaH / 235. OM jayAyasyai namaH / 236. OM jIrNAyai namaH / 237. OM jarjarAyai namaH / 238. OM jvaranAzinyai namaH / 239. OM jvararUpAyai namaH / 240. OM jarAyai namaH / 241. OM jIrNAyai namaH / 242. OM jAMgulAyai namaH / 243. OM Amayatarjinyai namaH / 244. OM yugabhArAyai namaH / 245. OM jaganmitrAyai namaH / 246. OM yaMtriNyai namaH / 247. OM janmabhUSiNyai namaH / 248. OM yogezvaryai namaH / 249. OM yogAMgAyai namaH / 250. OM yogayuktAyai namaH / 251. OM yugAdijAyai namaH / 252. OM yathArthavAdinyai namaH / 253. OM jAMbUnadAyai namaH / 254. OM kAMtidharAyai namaH / 255. OM jayAyai namaH / 256. OM nArAyaNyai namaH / 257. OM narmadAyai namaH / 258. OM nimeSAyai namaH / 259. OM narttinyai namaH / 260. OM naryai namaH / 261. OM nIlAyai namaH / 262. OM anaMtAyai namaH / 263. OM nirAkArAyai namaH / 264. OM nirAdhArAyai namaH / 265. OM nirAzrayAyai namaH / 266. OM nRpavazyAyai namaH / 267. OM nirAmAnyAyai namaH / 268. OM niHsaMgAyai namaH / 269. OM nRpanandinyai namaH / 270. OM nRpadharmamayyai namaH / 271. OM nityai namaH / 272. OM totalAyai namaH / 273. OM narapAlinyai namaH / 274. OM nandAyai namaH / 275. OM nandivatyai namaH / 276. OM niSThAyai namaH / 277. OM nIradAyai namaH / 278. OM nAgavallabhAyai namaH / 279. OM nRtyapriyAyai namaH / 280. OM naMdinyai namaH / 281. OM nityAyai namaH / 282. OM nekAyai namaH / 283. OM nirAmiSAyai namaH / 284. OM nAgapAzadharAyai namaH / 285. OM naukAyai namaH / 286. OM ni:kalaMkAyai namaH / 287. OM nirAgasAyai namaH / 288. OM nAgavallayai namaH / 289. OM nAgakanyAyai namaH / 290. OM nAginyai namaH / 291. OM nAgakuMDalyai namaH / 292. OM nidrAyai namaH / 293. OM nAgadamanyai namaH / 294. OM netrAyai namaH / 295. OM nArAcavarSiNyai namaH / 296. OM nirvikArAyai namaH / 297. OM nirvairAyai namaH / 298. OM nAganAthezavallabhAyai namaH / 299. OM nirlobhAyai namaH / 300. OM nityAnandavidhAyinyai namaH / 301. OM vajrahastAyai namaH / 302. OM varadAyai namaH / 303. OM vajrazIlAyai namaH / 304. OM varUthinyai namaH / 305. OM vajrAyai namaH / 306. OM vajrAyudhAya namaH / 307. OM vANyai namaH / 308. OM vijayAyai namaH / 309. OM vizvavyApinyai namaH / 310. OM vasudAyai namaH / 311. OM jaladAyai namaH / 312. OM vIrAyai namaH | 313. OM viSayAyai namaH / 314. OM viSavardhinyai namaH / 315. OM vasuMdharAyai namaH / 316. OM varAyai namaH / 317. OM varNinyai namaH / 318. OM vAyugAminyai namaH / 319. OM bahuvarNAyai namaH / 320. OM bIjavatyai namaH / 321. OM vidyAyai namaH / 322. OM buddhimatyai namaH / 323. OM vibhAyai namaH / 324. OM vedyAyai namaH / 325. OM vAmavatyai namaH / 326. OM vinidrAyai namaH / 327. OM vaMzabhUSaNAyai namaH | 328. OM vAmAyai namaH / 329. OM varArohAyai namaH / 330. OM vizokAyai namaH / 331. OM vedarUpAyai namaH / 332. OM vibhUSaNAyai namaH / 333. OM vizAlAyai namaH / 334. OM vArUNIkalpAyai namaH / 335. OM bAlikAyai namaH / 336. OM bAlakapriyAyai namaH / 337. OM vartinyai namaH / 338. OM viSadanayai namaH | 339. OM bAlAyai namaH / 340. OM viviktAyai namaH / Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 341. OM vanavAsinyai namaH / 342. OM vaMdhyAyai namaH / 343. OM vidhisutAyai namaH / 344. OM bAlAyai namaH / 345. OM vizvayonayai namaH / 346. OM budhapriyAyai namaH / 347. OM baladAyai namaH / 348. OM vIramAtAyai namaH / 349. OM vastudAyai namaH / 350. OM vIranandinyai namaH / 351. OM varAyudhadharAyai namaH / 352. OM veSyai namaH / 353. OM vAridAyai namaH / 354. OM balazAlinyai namaH / 355. OM budhamAtai namaH / 356. OM vedyamAtai namaH / 357. OM bandhurAyai namaH / 358. OM bandhurUpiNyai namaH / 359. OM vidyAvatyai namaH / 360. OM vizAlAkSyai namaH / 361. OM vedamAtai namaH / 362. OM vibhAsvaryai namaH / 363. OM vAtyAliyai namaH / 364. OM viSamAyai namaH / 365. OM veSAyai namaH / 366. OM vedavedAMgadhAriNyai namaH / 367. OM vedamArgaratAyai namaH / 368. OM vyaktAyai namaH / 369. OM vilomAyai namaH / 370. OM vedazAlinyai namaH / 371. OM vizvamAtrai namaH / 372. OM vikampAyai namaH / 373. OM vaMzajAyai namaH / 374. OM vizvadIpikAyai namaH / 375. OM vasaMtarUpiNyai namaH / 376. OM varSAyai namaH / 377. OM vimalAyai namaH / 378. OM vividhAyudhAyai namaH / 379. OM vijJAninyai namaH / 380. OM pavitrAyai namaH / 381. OM vipaJcayai namaH / 382. OM bandhamokSiNyai namaH / 383. OM viSarUpavatyai namaH / 384. OM varddhAyai namaH / 385. OM vinItAyai namaH / 386. OM vizIkhAyai namaH / 387. OM vibhAyai namaH / 388. OM vyAlinyai namaH / 389. OM vyAlalIlAyai namaH / 390. OM vyAptAyai namaH / 391. OM vyAdhivinAzinyai namaH / 392. OM vimohAyai namaH / 393. OM bANasaMdohAyai namaH / 394. OM varddhinyai namaH / 395. OM vardhamAnakAyai namaH / 396. OM IzAnyai namaH / 397. OM totarAyai namaH / 398. OM bhidrAyai namaH / 399. OM varadAyInyai namaH / 400. OM vyAlezvaryai namaH / 401. OM priyaprANAyai namaH / 402. OM preyasyai namaH / 403. OM vasudAyinyai namaH / 404. OM kAmadAyai namaH / 405. OM kamalAyai namaH / 406. OM kAmpAyai namaH / 407. OM kAmAMgAyai namaH / 408. OM kAmasAdhinyai namaH / 409. OM kalAvatyai namaH / 410. OM kalApUrNAyai namaH / 411. OM kalAdhArAya namaH / 412. kanIyasyai namaH / 413. OM kAminyai namaH / 414. OM kamanIyAMgAyai namaH / 415. OM kavaNatkAMcanyai namaH / 416. OM saMnibhAyai namaH / 417. OM kAtyAyanyai namaH / 418. OM kAntidAyai namaH / 419. OM kamalAyai namaH / 420. OM kAmarUpiNyai namaH / 421. OM kAminyai namaH / 422. OM kamalAmodAyai namaH / 423. OM kamrAyai namaH / 424. OM kAntikaryai namaH / 425. OM priyAyai namaH / 426. OM kAmasthAyai namaH / 427. OM kAlikAyai namaH / 428. OM kAlyai namaH / 429. OM kumAryai namaH / 430. OM kAlarUpiNyai namaH / 431. OM kAlAkArAyai namaH / 432. OM kAmadhenave namaH / 433. OM kAzyai namaH / 434. OM kamalalocanAyai namaH / 435. OM kuntalAyai namaH / 436. OM kanakAbhAyai namaH / 437. OM kAzmIrAyai namaH / 438. OM kuMkumapriyAyai namaH / 439. OM kRpAvatyai namaH / 140. OM kuMDalinyai namaH / 141. OM kuNDalAkAryai namaH / 42. OM zAyinyai namaH / 43. OM karkazAyai namaH / 444. OM komalAyai namaH / 445. OM kAliyai namaH / 446. OM kaulikiyai namaH / 47. OM kulabAlikAyai namaH / 48. OM kAlacakradharAyai namaH / 49. OM kalpAyai namaH / 450. OM kAlikAyai namaH / 451. OM kAvyakArikAyai namaH / 452. OM kavipriyAyai namaH / 453. OM kauzAmbIyai namaH / 454. OM kAriNyai namaH / 455. OM kozavardhinyai namaH / 456. OM kuzAvatyai namaH / 457. OM kirAlAbhAyai namaH / 458. OM kozasthAyai namaH / 459. OM kAMtivarddhinyai namaH / 460. OM kAdambaryai namaH / 461. OM kaThorasthAyai namaH / 462. OM kauzAMbAyai namaH / 463. OM kozavAsinyai namaH / 464. OM kAladhmau namaH / 465. OM kAlahananyai namaH / 466. OM kumArajananyai namaH / 467. OM kRtyai namaH / 468. OM kaivalyadAyinyai namaH / 469. OM kekAryai namaH / 470. OM karmadAyai namaH / 471. OM kAlavarjinyai namaH / 472. OM kalaMkarahitAyai namaH / 473. OM kanyAyai namaH / 474. OM karuNAlayavAsinyai nmH| 475. OM karpUrAmodinizvAsAyai namaH / 476. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA | [288 OM kAmabIjavatyai namaH / 477. OM karAyai namaH / 478. OM kulinAyai namaH / 479. OM kundapuSpAbhAyai namaH / 480. OM kurkuToragavAhinyai namaH / 481. OM kalipriyAyai namaH / 482. OM kAmabANAyai namaH / 483. OM kamaThoparizAyinyai namaH / 484. OM kaThorAyai namaH / 485. OM kaThinAyai namaH / 486. OM krUrAyai namaH / 487. OM kandalAyai namaH / 488. OM kadalIpriyAyai namaH / 489. OM krodhinyai namaH / 490. OM krodharUpAyai namaH / 491. OM cakrahuMkAravartinyai namaH / 492. OM kambojinyai namaH / 493. OM kANDarUpAyai namaH / 494 OM kodaNDadhAriNyai namaH / 495. OM kuhayai namaH / 496. OM krIDAvatyai namaH / 497. OM krIDAyai namaH / 498. OM kumArAnandadAyinyai namaH / 499. OM kamalAsanAyai namaH / 500. OM ketakyai namaH / 501. OM keturUpAyai namaH / 502. OM kutahalAyai namaH / 503. OM kopinyai namaH / 504. OM koparUpAyai namaH / 505. OM kusumAvAsavAsinyai namaH / 506. OM sarasvatyai namaH / 507. OM zaraNyAyai namaH / 508. OM sahasAkSyai namaH / 509. OM sarojagAyai namaH / 510. OM zivAya namaH / 511. OM satyai namaH / 512. OM sudhArUpAyai namaH / 513. OM zivamAyAyai namaH / 514. OM sutAyai namaH / 515. OM zubhAyai namaH / 516. OM sumedhAyai namaH / 517. OM sumukhyai namaH / 518. OM zAntAyai namaH / 519. OM sAvitryai namaH / 520. OM sAyaMgAminyai namaH / 521. OM surottamAyai namaH / 522. OM suvarNAyai namaH / 523. OM zrIrUpAyai namaH / 524. OM zAstrazAlinyai namaH / 525. OM zAntAyai namaH / 526. OM sulocanAyai namaH / 527. OM sAdhvyai namaH / 528. OM siddhAyai namaH / 529. OM sAghyAyai namaH / 530. OM sudhAtmikAyai namaH / 531. OM sAradAyai namaH / 532. OM saralAyai namaH / 533. OM sArAyai namaH / 534. OM suvaSAyai namaH / 535. OM jazavarddhinyai namaH / 536. OM zaMkaryai namaH / 537. OM zamitAyai namaH / 538. OM zuddhAyai namaH / 539. OM zakamAnyAyai namaH / 540. OM zubhaMkaryai namaH / 541. OM zuddhAhAraratAyai namaH / 542. OM zyAmAyai namaH / 543. OM zImAyai namaH / 54. OM zIlavatyai namaH / 545. OM zarAyai namaH / 546. OM zItalAyai namaH / 547. OM subhagAyai namaH / 548. OM sarvAyai namaH / 549. OM sukezyai namaH / 550. OM zailavAsinyai namaH / 551. OM zAlinyai namaH / 552. OM sAkSiNyai namaH / 553. OM sItAyai namaH / 554. OM subhikSAyai namaH / 555. OM zivapreyasyai namaH / 556. OM suvarNAyai namaH / 557. OM zoNavarNAyai namaH / 558. OM sundaryai namaH / 559. OM surasundaryai namaH / 560. OM zaktayai namaH / 561. OM stupAyai namaH / 562. OM sArikAyai namaH / 563. OM sevyAyai namaH / 564. OM zriyai namaH / 565. OM sujanArcitAyai namaH / 566. OM zivadutyai namaH / 567. OM zvetavarNAyai namaH / 568. OM zubhrAbhAyai namaH / 569. OM azubhanAzikAyai namaH / 570. OM siMhikAyai namaH / 571. OM sakalAyai namaH / 572. OM zobhAyai namaH / 573. OM svAminyai namaH / 574. OM zivapoSiNyai namaH / 575. OM zreyaskaryai namaH / 576. OM zreyasyai namaH / 577. OM zauryai namaH / 578. OM saudAminyai namaH / 579. OM zucayai namaH / 580. OM saubhAginyai namaH / 581. OM zoSaNyai namaH / 582. OM sugandhAyai namaH / 583. OM sumanaHpriyAyai namaH / 584. OM saurabheyyai namaH / 585. OM susurabhyai namaH / 586. OM zvetAtapatradhAriNyai namaH / 587. OM zaMgAriNyai namaH / 588. OM satyavaktAyai namaH / 589. OM siddhArthAyai namaH / 590. OM zIlabhUSaNAyai namaH / 591. OM satyArthinyai namaH / 592. OM sandhayAbhAyai namaH / 593. OM zacyai namaH / 594. OM saMkrAntisiddhidAyai namaH / 595. OM saMhArakAriNyai namaH / 596. OM siMhIyai namaH / 597. OM saptaciyai namaH / 598. OM sakalArthadAyai namaH / 599. OM satyAyai namaH / 600. OM sinduravarNAbhAyai namaH / 601. OM sinduratilakapriyAyai namaH / 602. OM sAraMgAyai namaH / 603. OM sutarAyai namaH / 604. OM suyoginyai namaH / 605. OM bhavanezvaryai namaH / 606. OM bhUSaNAyai namaH / 607. OM bhuvanAyai namaH / 608. OM bhUmipapriyAyai namaH / 609. OM bhUmigarbhAyai namaH / 610. OM bhUpavandyAyai namaH / 611. OM bhujaMgezapriyAyai namaH / 612. OM bhagAyai namaH / 613. OM bhujaMgabhUSaNAyai Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300] [ zrI pAnAthopasa-hAriNI namaH / 614. OM bhogAyai namaH / 615. OM bhujaMgAkArazAyinyai namaH / 616. OM bhavabhItiharAyai namaH / 617. OM bhImAyai namaH / 618. OM bhUmyai namaH / 619. OM bhImATTahAsinyai namaH / 620. OM bhAratyai namaH / 621. OM bhavatyai namaH / 622. OM bhogAyai namaH / 623. OM bhaginyai namaH / 624. OM bhogamaMdirAyai namaH / 625. OM bhadrikAyai namaH / 626. OM bhadrarUpAyai namaH / 627. OM bhUtAtmAyai namaH / 628. OM bhUtabhaMjinyai namaH / 629. OM bhavAnyai namaH / 630. OM bhairavyau namaH / 631. OM bhImAyai namaH / 632. OM bhAminyai namaH / 633. OM bhramanAzinyai namaH / 634. OM bhujaMginyai namaH / 635. OM dhrusuNDayai namaH / 636. OM bhedinyai namaH / 637. OM bhUmibhUSaNAyai namaH / 638. OM bhinnAyai namaH / 639. OM bhogavatyai namaH / 640. OM bhAsAyai namaH / 641. OM bhoginyai namaH / 642. OM bhogavallabhAyai namaH / 643. OM bhuktidAyai namaH / 644. OM bhaktigrAhyAyai namaH / 645. OM bhavasAgaratAriNyai namaH / 646. OM bhAsvatyai namaH / 647. OM bhAsvarAyai namaH / 648. OM bhUtayai namaH / 649. OM bhUtidAyai namaH / 650. OM bhUtivaddhinyai namaH / 651. OM bhAgyadAyai namaH / 652. OM bhogyadAyai namaH / 653. OM bhogyAyai namaH / 654. OM bhAvinyai namaH / 655. OM bhavanAzinyai namaH / 656. OM bhIkSNAyai namaH / 657. OM bhaTTArakAyai namaH / 658. OM bhIrayai namaH / 659. OM bhrAmaryai namaH / 660. OM bhramaryai namaH / 661. OM bhavAyai namaH / 66ra. OM bhaTTinyai namaH / 663. OM bhANDadAyai namaH / 664. OM bhANDAyai namaH / 665. OM bhallAkiyai namaH / 666. OM bhUribhaMjinyai namaH / 667. OM bhUmigAyai namaH / 668. OM bhUmidAyai namaH / 669. OM bhASAyai namaH / 670. OM bhakSiNyai namaH / 671. OM bhRgubhaMjinyai namaH / 672. OM bhArAkrAntAyai namaH / 673. OM abhinandAyai namaH / 674. OM bhajinyai namaH / 675. OM bhUmipAlinyai namaH / 676. OM bhadrAyai namaH / 677. OM bhagavatyai namaH / 678. OM bhargAyai namaH / 679. OM vatsalAyai namaH / 680. OM bhagazAlinyai namaH / 681. OM khecaryai namaH / 682. OM khaDgahastAyai namaH / 683. OM khaNDinyai namaH / 684. OM khalamardinyai namaH / 685. OM khaTvAMgadhAriNyai namaH / 686. OM khaDvAyai namaH / 687. OM khaDaMgAyai namaH / 688. OM khaDavAhinyai namaH / 689. OM vikhyAtAyai namaH / 690. OM khaDapUjyAyai namaH / 691. OM svargezvaryai namaH / 692. OM lAMgulyai namaH / 693. OM lalanAyai namaH / 694. OM lekhAyai namaH / 695. OM lekhinyai namaH / 696. OM lalanAyai namaH / 697. OM latAyai namaH / 698. OM lakSmyai namaH / 699. OM lakSmavatyai namaH / 700. OM lakSyAyai namaH / 701. OM lAbhadAyai namaH / 702. OM lobhavarjitAyai namaH / 703. OM lIlAvatyai namaH / 704. OM lIlAmAtrAyai namaH / 705. OM lohamudrAyai namaH / 706. OM lipipriyAyai namaH / 707. OM lokezvaryai namaH / 708. OM lokAMgAyai namaH / 709 OM lokAMtyai namaH / 710. OM pAlinyai namaH / 711. OM lIlAyai namaH / 712. OM lIlAMgadAyai namaH / 713. OM lolAyai namaH / 714. OM lAvaNyadAyai namaH / 715. OM lalitArthinyai namaH / 716. OM lobhadAyai namaH / 717. OM laMbinyai namaH / 718. OM nirlakAyai namaH / 719. OM lakSaNAyai namaH / 720. OM lakSyavarjitAyai namaH / 721. OM umAyai namaH / 722. OM urvazyai namaH / 723. OM udIcyai namaH / 724. OM udyotAyai namaH / 725. OM udyotakAriNyai namaH / 726. OM uddhAraNyAyai namaH / 727. OM dharAyai namaH / 728. OM udakyai namaH / 729. OM divyodakanivAsinyai namaH / 730. OM udAhArAyai namaH / 731. OM uttamAtaMsAyai namaH / 732. OM auSadhyai namaH / 733. OM udadhitAriNyai namaH / 734. OM uttarottarai namaH / 735. OM vAdibhyo namaH / 736. OM dharAdharanivAsinyai namaH / 737. OM utkIlinyai namaH / 738. OM utkIlolIlinyai namaH / 739. OM utkIrNAyai namaH / 740. OM kArarUpiNyai namaH / 741. OM aMbikAyai namaH / 742. OM aMbaracAriNyai namaH / 743. OM AmodhAyai namaH / 744. OM AzApUryai namaH / 745. OM antAyai namaH / 746. OM ANimAdiyai namaH / 747. OM guNasaMyuktAyai namaH / 748. OM anAdinidhanAyai namaH / 749. OM anaMtAyai namaH / 750. OM atulAyai namaH / Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [301 751. OM aTTahAsinyai namaH / 752. OM aparNAyai namaH / 753. OM ardhabiMdudharAyai namaH / 754. OM lokAyai namaH / 755. OM lalyAlivAMganAyai namaH / 756. OM AnandAyai namaH / 757. OM AnaMdadAyai namaH / 758. OM AlokAyai namaH / 759. OM rASTrasiddhipradAnakAyai namaH / 760. OM avyaktAyai namaH / 761. OM astramadhyai namaH / 762. OM mUrtiyai namaH / 763. OM ajIrNAyai namaH / 764 OM jIrNahAriNyai namaH / 765, OM ahikRtyAyai namaH / 766. OM ajAjArAyai namaH / 767. OM huMkArarAtaya namaH / 768. OM antidAyai namaH / 769. OM anurUpAyai namaH / 770. OM mUrtidhyai namaH / 771. OM krIDAyai namaH / 772. OM karavapAlinyai namaH / 773. OM anokahAyai namaH / 774. OM AzugAyai namaH / 775. OM bhedyAyai namaH / 776. OM chedyAyai namaH / 777. OM AkAzagAminyai namaH / 778. OM anantarAyai namaH / 779. OM sAdhikArAyai namaH / 780. OM aMgAyai namaH / 781. OM aMtaranAzinyai namaH / 782. OM alakAyai namaH / 783. OM yavanAyai namaH / 784. OM laMdhyAyai namaH / 785. OM sItAyai namaH / 786. OM zikharadhAriNyai namaH / 787. OM ahinAthapriyaprANAyai namaH / 788. OM mahezvaryai namaH / 789. OM AkarSiNyai namaH / 790. OM adharAyai namaH / 791. OM rAgAyai namaH / 792. OM mandAyai namaH / 793. OM modAvadhAriNyai namaH / 794. OM trinetrAyai namaH / 795. OM tryaMbikAyai namaH / 796. OM taMtryai namaH / 797. OM tripurAyai namaH / 798. OM tripurabhairavyai namaH / 799. OM tripuSTAyai namaH / 800. OM triphaNAyai namaH / 801. OM tArAyai namaH / 802. OM totalAyai namaH / 803. OM tvaritAyai namaH / 804. OM atulAyai namaH / 805. OM tapaHpriyAyai namaH / 806. OM tApasyai namaH / 807. OM taponiSThAyai namaH / 808. OM tapasvinyai namaH / 809. OM tryailokyadIpikAyai namaH / 810. OM tredhAyai namaH / 811. OM trisandhayAyai namaH / 812. OM tripadAzrayAyai namaH / 813. OM trirUpAyai namaH / 914. OM tripadAyai namaH / 815. OM trANAyai namaH / 816. OM tArAyai namaH / 817. OM tripurasundaryai namaH / 818. OM trilocanAyai namaH / 819. OM tripathagAyai namaH / 820. OM tArAyai namaH / 821. OM mAnavimardinyai namaH / 822. OM dharmapriyAyai namaH / 823. OM dharmadAyai namaH / 824. OM dharmiNyai namaH / 825. OM dharmapAlinyai namaH / 826. OM dhArAdharyai namaH / 827. OM dharAdhArAyai namaH / 828. OM dhAtryai namaH / 829. OM dharmAgapAlinyai namaH / 830. OM dhautAyai namaH | 831. OM dhRtiyai namaH / 832. OM dhurAyai namaH / 833. OM dhIrAyai namaH / 834 OM dhununyai namaH / 835. OM dhanurdharAyai namaH / 836. OM brahmANyai namaH / 837. OM brahmagotrAyai namaH / 838. OM brAhmaNyai namaH / 839. OM brahmapAlinyai namaH / 840. OM gaMgAyai namaH / 841. OM godAvarya namaH / 842. OM gaugAyai namaH / 843. OM gAyatryai namaH / 844. OM gaNapAlinyai namaH / 845. OM gocaryai namaH / 846. OM gomatyai namaH / 847. OM gurNAyai namaH / 848. OM AgAdhAyai namaH / 849. OM gAndhAriNyai namaH / 850. OM guhAyai namaH / 851. OM brAhamyai namaH / 852. OM vidhutprabhAyai namaH / 853. OM vIrAyai namaH / 854. OM vINAyai namaH / 855. OM vAsavapUjitAyai namaH / 856. OM gItapriyAyai namaH / 857. OM garbhadharAyai namaH / 858. OM gAyinyai namaH / 859. OM gajagAminyai namaH / 860. OM garIyasyai namaH / 861. OM guNopetAyai namaH / 862. OM gariSTAyai namaH / 863. OM garamardinyai namaH / 864. OM gambhIrAyai namaH / 865. OM gururUpAyai namaH / 866. OM gItAyai namaH / 867. OM garvApahAriNyai namaH / 868. OM grahINyai namaH / 869. OM grAhiNyai namaH / 870. OM gauryai namaH / 871. OM gandhAya namaH / 872. OM gandhavAsanAya namaH / 873. OM gAruDyai namaH / 874. OM grasinyai namaH / 875. OM gUDhAyai namaH / 876. OM gauhinyai namaH / 877. OM guNa- hAyaNyai namaH / 878. OM cakramadhyAya namaH / 879. OM cakradharAyai namaH / 880. OM citraNyai namaH / 881. OM citrarUpiNyai namaH / 882. OM carcaya namaH / 883. OM caturAyai namaH / 884. OM citrAyai namaH / 885. OM citrAmAyAyai namaH / 886. OM caturbhujAyai namaH / 887. OM candrabhAyai namaH / 888. OM candravarNAyai namaH / 889. OM cakriNyai Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 ] / / 920. OM cAmuMDAyai cetyapriyAyai namaH / 924. namaH / 890. OM cakradhAriNyai namaH / 891. OM cakrayudhAyai namaH / 892. OM karadharAyai namaH / 893.OM caN'yai namaH / 894. OM caNDaparAkramAyai namaH / 895 OM cakrezvaryai namaH / 896. OM camyai namaH / 897. OM cintAyai namaH / 898 OM cApinyai namaH / 899. OM caMcalAtmikAyai namaH / 900. OM caMdralekhAyai namaH / 909. OM caMdrabhAgAyai namaH / 902. OM candrikAyai namaH / 903. OM caMdramaMDalAya namaH / 904 OM candrakAntyai namaH / 905 OM candramazriyai namaH / 906 OM caMdramaMDalavartinyai namaH / 907. OM catuHsamudrapArAyai namaH / 908. OM anaMtAyai namaH / 909. OM caturAzramavAsinyai namaH / 910. OM caturmukhyai namaH | 911. OM candramukhyai namaH / 912. OM catuvaNayi namaH / 913. OM phalapradAyai namaH | 914. OM cittasvarUpAyai namaH / 915. OM cidAnandAyai namaH / 916. OM cirAyai namaH / 917. OM cintAmaNyai namaH / 998. OM pitAyai namaH / 919. OM candrAhAsAyai namaH namaH / 921. OM citanAyai namaH / 922. OM cauravarjinyai namaH / 923. OM OM caityalIlAyai namaH / 925. OM cititArthaphalapradAyai namaH / 926. OM rUpAyai namaH / 927. OM haMsagAminyai namaH / 928. OM hAkinyai namaH / 929. OM hiMgulAhInAyai namaH / 930. OM hAlAyai namaH / 931. OM haladharAyai namaH / 932. OM hArAyai namaH / 933. OM haMsavarNAyai namaH / 934. OM harSadAyai namaH | 935 OM himAnyai namaH | 936. OM haritAyai namaH / 937. OM hIrAyai namaH | 938. OM harSiNyai namaH / 939. OM harimardinyai namaH / 940. OM gopinyai namaH / 949. OM gauragItAyai namaH / 942. OM durgAyai namaH / 943. OM durlalitAyai namaH / 944. OM dharAyai namaH / 945. OM dAminyai namaH / 946. OM dIrghikAyai namaH / 947. OM dugdhAyai namaH / 948. OM durgAmAyai namaH / 949. OM durlabhodayAyai namaH / 950. OM dvArikAyai namaH / 951. OM dakSiNAyai namaH / 952. OM dIkSAyai namaH / 953. OM dakSAyai namaH | 954. OM dakSiNAyai namaH / 955 OM atipUjitAyai namaH / 956. OM damayantai namaH / 957. OM dAnavatyai namaH / 958. OM dyutayai namaH / 959. OM dIptAyai namaH / 960. OM divAgatayai namaH | 961. OM daridrahAyai namaH / 962. OM vairidvarAyai namaH | 963. OM dArAyai namaH / 964. OM durgatinAzinyai namaH / 965. OM darpadanyai namaH / 966. OM dayadAsAyai namaH / 967. OM darzinyai namaH / 968. OM darzanapriyAyai namaH | 969 OM vRSapriyAye namaH / 970 OM vRSabhAyai namaH / 979. OM vRSArUDhAya namaH | 972. prabodhinyai namaH / 973. OM sUkSmAyai namaH / 974 OM sUkSmagatayai namaH / 975. OM zlakSNAyai namaH / 976. OM ghanamAlAyai namaH / 977 OM ghanaghatayai namaH / 978. OM chAyAyai namaH / 979. OM chAtrAyai namaH / 980. OM chavyai namaH / 981. OM kSIryai namaH / 982. OM kSIradAyai namaH / 983. OM kSetrarakSiNyai namaH / 984. OM amayau namaH / 985. OM ratayai namaH / 986. OM rAtryai namaH / 987. OM raMginyai namaH / 988. OM ratidAyai namaH / 989. OM rUpAyai namaH / 990. OM sthUlAyai namaH / 999. OM sthUlatarAyai namaH / 992. OM sthUlAyai namaH / 993. OM sthaMDilAzayai namaH / 994 OM vAsinyai namaH devyai namaH / 998. OM / 995. OM sthirAyai namaH / 996. OM sthAnavatyai namaH / 997. OM ghanaghoraninAdinyai namaH / 999. OM kSemaMkaryai namaH / 1000. OM kSemavatyai namaH / 1001. OM kSemadAyai namaH / 1002. OM kSemavarddhinyai namaH / 1003. OM zeSarUpiNyai namaH / 1004. OM ziSTAyai namaH / 1005. OM saMsArArNavatAriNyai namaH / 1006. OM sadAyai namaH / 1007. OM sahAnyai namaH / 1008. OM mahezvaryai namaH / [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] samanvita dharmacetanAnA udAtta mAtA padmAvatI * DaoN. haragoviMda caM. nAyaka tIrthaMkara sarvajJa che... vItarAga che... vIdveSa che.... vItamoha che... vItalobha che. jue kharA, paNa koI pratibhAva ke prakriyA Ape nahi. jJAtA-draSTAbhAvanuM sAkSAt svarUpa che. saptabhaMgI taraMgiNI ane syAdvAdamaMjarI jevA aneka graMthomAM tattvanA samanvayane anulakSIne aneka vicAraNA karavAmAM AvI che. atre zrI nAyake dharmatattvamAM audArya ane udAtta bhAvanAthI pragaTa thatA avirodha ane samanvayanuM supere varNana karIne samanvita dharmacetanAmAM zrI zrI padmAvatIjI zI rIte vaMdanIya banI rahyAM che te suMdara rIte sa-2sa samajAvyuM che. saMpAdaka mahAbhAratamAM dharmacarcAmAM dharmanuM eka tattva 'avirodha' avirodhI tu saddharme - ApyuM che. mArI dRSTie sAcA dharmanuM A pAyAnuM tattva che. ahIM 'sAco dharma' nirupAye lakhavuM paDe che. Ama to 'dharma' mAtra 'sAco' ja hoya ane temAM 'avirodha'nuM mULabhUta pAyAnuM tattva hoya. paraMtu dharma aMgenI galata dhAraNAthI ke ekAMgI bhAvanAthI ghaNA kahevAtA dharmo anya dharmono ja nahIM, anyanA astitvano paNa virodha karatA hoya che. Ama, je 'dharmavicAra', dharmanA pAyArUpa tattva 'avirodha' nI viruddhanuM kArya karato hoya tene dharma kaI rIte kahI zakAya ? ane mArA mate to vizvamAM je kaMI daSTa - adaSTa, gata, pravRtta ke anAgata che te sarvano 'sva' ane 'pa2' sAtheno pArasparika avirodha, eTale ke vyakitano potAnA 'sva'thI mAMDIne vizvanI tamAma jaDacetana sRSTi sAtheno avirodha hovo joIe. pratyeka mANasane potAnI mAnyatAne zreSTha kahevAno, mAnavAno pUro adhikAra che, paraMtu tene anyanI mAnyatAne utArI pADavAno ke nikRSTa kahevAno koI adhikAra nathI. 'dharma' e evI dhAraNA che ke je sarvano svIkAra kare che; koIne utArI pADatI nathI ke nikRSTa kahetI nathI. 'dharma'nI A bhAvanA eTale 'avirodha'. avirodha e niSedhAtmaka bhAva che, jeno vidhAyaka bhAva che 'samanvaya.' sAco dharma samanvayalakSI hoya che. - -- [ 303 - dharma ane tenAM vidhividhAnonI mulavaNI haMmezAM A ja dRSTie thavI joIe, karavI joIe. koI paNa dharmanAM mUrtividhAna ke prArthanAsthAna dharmanI A ja bhAvanAnAM pratIka che. mUrtividhAna mAtra pUjApAThanA jaDa karmakAMDanuM sAdhana nathI, paNa sarvagrAhI udAtta bhAvanAnuM poSaka pratIka che. e ja rIte, dharmasthAno maMdira, masjida, derAsara, sthAnaka-upAzraya, gurudvArA, agiyArI, devaLa vagere - A ja bhAvanAnAM pratIka che. A sthAno mANasamAM 'avirodhI' ke 'samanvayakArI' dharmacetanAno bhAva pedA karanArAM, mANasane muThThIbhara UMcAIe laI janArAM hovAM joIe. paNa, anya koInI ya sAme virodha, dhRNA ke tiraskArabhAva pedA karavAnAM prazrayasthAno banatAM hoya to te sAcAM dharmasthAno nathI, e mAtra sAmpradAyika svArthasAdhananA akhADA che. jainazAsananA zAradAsvarUpA 'padmAvatI mAtA' Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI paraMtu jinazAsananI zAradA svarUpA mAtA padmAvatInI A vaMdanAnI vizeSatA e che ke te bhAratanI saMskRtinI samanvayalakSI cetanA sudhI nathI aTakatI; mAtA padmAvatInI A saMkalpanA samanvayabhAvathI AgaLa vadhI cothA caraNamAM gAI UThe che - "mAta{mAta ! vi pUta mastivyasta masta vayA - he mAtA bhAratI ! vadhu zuM kahevuM? vAstavamAM to A badhuM ja - samasta vizva - tArA thakI vyApta che; arthAta tuM vizvasvarUpA che ! -ne dharmanA A mULabhUta tattva avirodha' athavA 'samanvaya'nA pratIka rUpe vaMdanA karavAno A lekhano upakrama che. jaina dharmamAM avirodha' ke 'samanvaya' dharmanuM pAyAnuM tattva raheluM che. jainadarzanamAM syAdvAdano siddhAMta virodhanI bhAvanAne nirmaLa karI, koI paNa prakAranI virodhI bhAvanAnuM nirasana karI de che. AryadarzananuM pU sata vipra vadA vani (eka ja satyane vidvAno ghaNI rIte vyakata kare che)nA 'satya'nI jema, ema paNa hoya che', - DAt - e bhagavAna mahAvIranA sadvAdanuM AdhArabhUta sUtra che. A ja bhAvanA 'avirodha' ke 'samanvaya'nI dhArakazakita che. zArdUla vikrIDita chaMdamAM gavAyelI zAradAsvarUpA mAtA padmAvatInI prastuta vaMdanAmAM jainazAsananI A bhAvanA pragaTa rUpe sAkAra thaI rahI che. tArA tvaM sugatAgame bhagavatI gaurIti zevAgame, vajA kaulika zAsane jinamate padyAvatI vizrutA / gAyatrI zrutizAlinAM prakRtirityuktA'si sAMkhyAgame, mAtar ! bhArati ! kiM prabhUta bhaNitairvyAptaM samastaM tvayA // mAtA padmAvatInI mahimAmayI vaMdanAmAM gavAyela A chaMdamAM prathama traNa caraNamAM tatkA bauddha, zaiva, zAkta, vaidika ane sAMga matAvalaMbIonI devIviSayaka vividha mAnyatAone samanvayanA eka sUtramAM parovI lIdhI che. bauddha AgamamAM mAtA 'tArA', zaivAgamamAM bhagavatI 'gaurI', zAtamatamAM devI 'vA', jainazAsanamAM 'mAtA padmAvatI', vaidika dharmAvalaMbIomAM "mA gAyatrI' tema ja sAMkhya matAvalaMbIomAM prakRti'- A tamAma devI rUpa tattvataH eka ja che. A traNa caraNomAM pragaTa thatI samanvayanI bhAvanA bhAratanA bhAtIgaLa sAMskRtika vaividhyamAM ekatAnI sAdhaka mULa sAMskRtika cetanAnI sUcaka che. paraMtu jinazAsananI zAradAsvarUpA mAtA padmAvatInI A vaMdanAnI vizeSatA e che ke te bhAratanI saMskRtinI samanvayalakSI cetanA sudhI nathI aTakatI; mAtA padmAvatInI A saMkalpanA samanvayabhAvathI AgaLa vadhI cothA caraNamAM gAI UThe che - "mAta6 ! mAta [ prata pataiipta samatuM vayA - he mAtA bhAratI ! vadhu zuM kahevuM ? vAstavamAM to A badhuM ja - samasta vizva - tArA thakI vyApta che; arthAt tuM vizvasvarUpA che ! saMkSepamAM, jinazAsanamAM zAradA svarUpA mAtA padmAvatInI saMkalpanA anya paMtho ke saMpradAyonI devIviSayaka saMkalpanAthI nAmarUpe bhinna hovA chatAM sAMskRtika samanvayanI sAdhaka banIne ja nathI aTakatI; paNa AgaLa vadhI 'samanvita dharmacetanA'nA mULa samA AryaciMtananI aupaniSedika advaitabhAvanAnI jema tattvataH samasta vizvanI - brahmAMDanI dhArakazakita - vyApaka mahAzakita bane che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] zrI padmAvatI devI saMdarbhagata adhyayana * zrI bhaMvaralAlajI nAhaTA saMskRta bhASAmAM arihaMta bhagavaMtanA eka zlokanI roja racanA thAya, tyAra bAda ja paccakkhANa pAravAnA AkarA niyamadhArI prabhAvaka kharataragacchAcArya zrI jinaprabhasUrijI mahArAjanA ciratra sAthe temaNe racela vividha kalpomAM zAsananI rakSikA devI padmAvatInA AvatA vividha ullekhonuM ane chelle AmarakuMDa padmAvatI devI-kalpanI rasaprada kathA sAthe vistRta jANakArInuM suMdara Alekhana vidyarya zrI bhaMvaralAlajI nAhaTA dvArA atre prastuta karAyuM che. saMpAdaka [ 305 vidharmI zAsako dvArA nAza pAmI rahelAM maMdirone bacAvavAnA hetusara kharataragacchAcArya zrI jinasiMhasUrijIe adhiSThAtrI devI padmAvatInI ArAdhanA AdarelI. temanA vilaMbe thayelA Agamana viSe kAraNa pUchatAM mAlUma paDyuM ke potAnuM AyuSya alpa rahyuM che. paNa kRtanizcayI AcAryazrIe nIDaratA ane dhairyatApUrvaka padmAvatI devIne kahyuM ke "sAce ja, mArA jIvanane koI eka kSaNa mATe laMbAvI ke TUMkAvI zakavAnuM nathI; paraMtu meM je hetusara kArya AdaryuM che te to koI paNa saMjogomAM pUrNa thavuM ja joIe." AcAryazrIno A daDhAgraha joI bhagavatI padmAvatIe AzvAsana ApatAM kahyuM, "ApanA ziSya dvArA jainazAsanonnatinA punita kArya mATe huM sadaiva tenI samakSa rahIza." tyAre AcArya mahArAje kahyuM, "he devI ! to Apa ja mane mAro paTTaziSya zodhI Apo." tenA javAbamAM devIe kahyuM, "mohilavADI nivAsI ratnapAlano sAtathI ATha varSano putra sumarapAla mArI najaramAM vase che. mATe Apa tyAM jaI tene bodha ApI, Apano paTTaziSya banAvo." devI padmAvatInI AjJAnusAra AcArya mohilavADI (vartamAnamAM varaMgala nAme prasiddha che.) pahoMcyA. tyAM temaNe ratnapAlane devInI AjJA kahI saMbhaLAvI. AthI gadgada thaI ratnapAle potAnA lADakavAyA sumarapAlane AcAryazrInI nizrAmAM arpaNa karyo. AcAryazrIe saM.1326mAM tene dIkSA pradAna karI muni zubhatilaka nAma rAkhyuM ane tyArabAda saM.1341mAM temaNe gaNanAyaka AcAryapadathI vibhUpita karI, jinaprabhasUrinA nAme jAhera karyA. bhagavatI padmAvatI gurumahArAja zrI jinasiMhasUrijIne Apela vacana mujaba zrI jinaprabhasUrijI pAse sadaiva rahetAM hatAM, jenI pratIti zrI jinaprabhasUrijIe potAnA jIvanakALa daramiyAna karelAM aneka zAsanonnatinAM kAryo parathI thaI jAya che. zrI jinaprabhasUrijIe potAnA sAhityagraMthomAM padmAvatI devInuM smaraNa satata karyA karyuM che. temaNe 'padmAvatI caupAI' nAmano graMtha paNa lakhyo ane zrI mallipeNasUrijIne 'bhairava padmAvatI-kalpa' graMtha lakhavAmAM sahAya paNa karI. zrI jinaprabhasUrijIe potAnA 'vividhatIrtha kalpa' nAmanA graMthamAM jyAM jyAM devI padmAvatI viSayaka Alekhana karyuM che te te prasaMgonuM ahIM AsvAdana karAvavA namra prayatna karIza. 'zrI staMbhana pArzvanAtha kalpa' anusAra pArzvanAtha bhagavAnanI ati prAcIna pratimA bhagavAna mahAvIrasvAmInA zAsana daramiyAna kAntinagarInA dhanezvara zeThanI samudrayAtrA vakhate pratimA vahANa sahita sAgaranA taLiye jaI besI hatI, tyAre adhiSThAtrI devI padmAvatIe sAkSAt darzana ApI zeThane Adeza Apyo ke, "samudranA peTALamAMthI bhagavAna pArzvanAthanI mUrti bahAra kaDhAvo ane kAcA Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI sUtaranA tAMtaNe bAMdhI tene potAnA nagaramAM laI Avo." A AkhIya romAMcaka ghaTanAnuM varNana abhayadevasUrijIe karela che. temaNe 'jayatihuaNa stava' nAme prakaraNa AlekhyuM che. mahichatrAnagarI kalpanA aMtima adhyAyamAM zrI jinaprabhasUrijIe potAne dharaNendra tathA padmAvatInA priya hovAnuM varNana karela che. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha ka95'mAM paNa dharaNendrapadmAvatInA sAnnidhyamAM prabhu pratimAne sakaLavighnAyahAriNi' tathA 'siddhijananIsaMtatA' tarIke varNavela che. (kokAvasati pArzvanAtha kalpa'nA AraMbhanA maMgalAcaraNamAM padmAvatI devI ane nAgarAjane pArzvanAtha prabhunA bhakata rUpe raju karI namaskAra karavAmAM AvyA che. 'DhipurIstava'mAM paNa prabhune kalpavRkSa jevA prArma, arthadAtA ane dharaNendra-padmAvatInA paramopakArI pArzvanAthane kAyotsarga sthita AlekhyA che. kulpAkamANikadevatIrtha kalpa'mAM AlekhAyA mujaba kalyANanagaranA jinendrabhakata rAjA zaMkarane duHkhI karavA krodhAyamAna mithyAtvIdeva dvArA jyAre marakIno roga phelAvavAmAM Avyo tyAre rAjA zaMkara khUba vyathita thaI gayA. padmAvatI devIe temanI A vyathA nihALIne svapnamAM darzana dIdhAM tathA Adeza Apyo ke maMdodarI dvArA pratiSThita mANikayasvAmInI mUrti je hAlamAM samudra-peTALamAM DUbelI paDelI che. tene bahAra kADhI tamArA nagaramAM punaH pratiSThita karo; jethI tamArI prajAnAM duHkha dUra thaze ne rAjyamAM sukhano sUraja Ugaze. rAjAe vinAvilaMbe te mUrti bahAra kaDhAvI. babbe vAchaDA joDela gADAmAM mUrti padharAvI lAvatA hatA tyAre manamAM zaMkA janmatAM temaNe bhagavAnanI pratiSThA kulhAnagaramAM karI dIdhI. 'aMtarikSa pArzvanAtha kalpa'mAM varNavyA mujaba, dazAnana rAvaNanA karmacArIo dvArA pUjita mUrtinuM pUjana karyA pachI taLAvamAM DubADI devAnA prabhAva mAtrathI ciMgalanA rAjA zrIpAlano kuSTa roga dUra thaI gayo hato. taduparAMta, sAta divasa pahelAM janmelA vAchaDA upara kAcA sUtaranA tAMtaNe bAMdhela te mUrtine lAvatA hatA, tyAM rastAmAM te ApoApa avakAzamAM adhdhara UThI gaI. te eTalI UMcAIe hatI ke koI strI potAnA mAthe beDuM mUke ne je UMcAI thAya teTalI e mUrtinI UMcAI hatI. paraMtu kALakrame te nIcI AvI gaI che. to paNa, Ajeya adhdhara to lAge ja che. A mUrtinI akhAdevI ane kSetrapAla dvArA pUjA thaI che tathA dharaNendra-padmAvatI dvArA kRtapratihArya che. phalavRddhi pArzvanAtha kalpa'mAM tIrthotpattinuM varNana karatAM lakhavAmAM AvyuM che ke, A maMdiranAM dharaNendra-padmAvatI kSetrapAla adhiSThAyaka saMghanAM vinonuM upazamana kare che. zrI jinaprabhasUriracita 'AmarakuMDa padmAvatI devakalpa'no anuvAda A kalpanA prAraMbhamAM telaMga pradezanA mukhya ane manohara AmarakaMDa nagaranA parvatazikharanA mahelamAM virAjamAna bhagavatI zrI padmAvatI devIno jaya thAo !' kahI AmarakaMDa nagaranI alaukika, apAra ane anupama zobhA, samRddhi-sAhyabI ane bhavyatAnuM adbhuta varNana karavAmAM AvyuM che. tyArabAda racanAkAre lakhyuM che : nagaranI eka tarapha niSpanna muraMgala nAmano cittAkarSaka nAno parvata che tathA tenI bAjumAM dharatInA AbhUSaNa samAna ane viSNupada AkAzacaMbI zikharonI girimALAvALo uttuMga parvata che. A anya parvatonA garvane khaMDita karanAra samartha nagAdhirAja che. tenI upara parinAha ArohazALI zrI RSabhadeva ane zAMtinAtha vagere jinabimbothI suzobhita mahAjinaprAsAda ane manuSyanA cittane bhAvavibhora karanAra suMdara mahela che, jyAM eka labdhapratiSThita ane siddha AcArya meghacandra birAjamAna hatA. A AcArya mukata manavALA, viSayasukha paratve hRdayamAM jarA paNa kheMcANa na anubhavanArA tathA potAnI kRpAthI duHkhiyArAnAM duHkha haranAra, nirAzane AzAno sathavAro denAra, kAmadevane Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 307 jItanAra tathA vicitra ane vismayajanaka AcaraNa dvArA zrI padmAvatI devIne prasanna karanAra hatA. temanA AvA pavitra vyakitatvathI AkarSAIne aneka loko temanI sevA karavA AvatA hatA. teo digaMbara zramaNa hatA. eka vakhata teoe potAnA zramaNagaNane kahIne vihAra karyo. keTalAye mAIla cAlyA pachI temaNe potAno astAlaMkAra' nAmano graMtha jovAnI icchA karI, to khyAla Avyo ke e levo bhUlI gayA che. temanA mukhamAMthI e ja samaye udgAra sarI paDyo, "ApaNe keTalA ALasu ane bephikara banI gayA chIe ke agatyano graMtha bhUlIne cAlatA thayA !" Avo paLavAra viSAda karyA pachI tarata temaNe mAdhavarAja nAmanA eka kSatriya yuvAna vidyArthIne te graMtha levA mokalyo. te ati saraLa ane nirmaLa svabhAvano vidyArthI hato. jevo te parvatazikhara paranA mahela para pahoMcyo ke tyAM teNe eka adbhuta dazya nihALyuM. te cakita banI gayo ! teNe joyuM to gurujInA khaMDamAM eka jAjaramAna rUpavatI strI graMthane chAtI sarasuM cAMpIne (UMcA Asane) beThI hatI. manane jarA paNa caMcaLa banAvyA vagara svastha banI te AgaLa vadhyo ane rUpavatI strInI pAsethI graMtha levA namyo ke tarata ja pelI rUpAMganAe te pustaka tyAMthI khaseDI potAnA khabhA upara mUkI dIdhuM. pelA vidyArthIe A strImAM potAnI mAtAnuM rUpa nihALyuM. tethI tene mAtA samajI, tenI jAMgha upara paga mUkI te graMtha levA UMco thayo tyAre te strIe vicAryuM ke A vyakitanuM citta nirmaLa che, tethI te rAjA thavAne yogya che. Ama vicArI teNe teno hAtha pakaDI lIdho ane madhura svaramAM bolI, "vatsa ! varadAna mAMgI le. tuM je mAMgIza te ApIza. huM tArA parAkramathI prasanna thaI chuM" tenA javAbamAM vidyArthIe namratAthI kahyuM, "mArA vaMdanIya guru A saMsAranI koI paNa cIja devA samartha che, tethI te zubhadarzinI ! huM ApanI pAse zuM yAcanA karuM ?" Ama javAba ApI, graMtha lai te ziSya potAnA guru pAse jaI pahoMcyo. gurujIne graMtha ApatAM samagra hakIkata jaNAvI. kSapaNaka gaNAdhipati A sAbhaLI turata bolyA, "are ! te koi sAmAnya strI na hatI; balba, te svayaM sAkSAt bhagavatI padmAvatI devI hatAM ! tuM jaladI pAcho jA ane padyamAM lakhela A patra temane vaMcAvI Ava." garadevanI AjJAnusAra vidyArthI mAdhavarAja ekazvAse mahela para pharI AvI pahoMcyo. devIne patra ApI temanI samakSa hAtha joDIne Ubho rahI gayo. devIe te patra vAMcyo. temAM lakhyuM hatuM : "ATha hajAra hAthI, nava karoDa sainiko, eTalA ratha ane ghoDA tathA ATha lAkha mahorono bhaMDAra Ane Apazo." bhagavatIe padArtha samajIne tene eka catura ghoDo Apyo ane kahyuM, "tame A ghoDA para savAra thai jAo. A patramAM je je lakhyuM che te sarva tamArI pAchaLa pAchaLa AvI pahoMcaze. hA, mAtra parvatIya mArge ja AgaLa vadhajo ane yAda rAkhajo ke pAchaLa jozo nahi." "bhale, jevI ApanI AjJA." ema kahIne te yuvAna ghoDesavAra thayo ane prayANa karyuM. bhagavatInI AjJAne zirodhArya karI pahADanI guphAmAM azvasahita dAkhala thai gayo. Ama ne Ama te bAra gAu sudhI gayo. paraMtu tyAra bAda hAthIonA jhuMDanI ciciyArIono kolAhala sAMbhaLI, jijJAsAvaza te pAchaLa pharIne jovA lAgyo. teNe hAthIonuM jhuMDa, ghoDAonuM daLa vagere joyuM ne anubhavyuM ke eka vizALa sainya potAne pAchaLa pAchaLa anusarI rahyuM che. manuSyanuM mana sadaiva kautukapriya rahyuM che. A kautukavRttine kAraNe ja teNe pAchaLa joyeluM. A rIte bAra gAu pachI pAchaLa jovAne kAraNe ghoDo aTakIne Ubho rahI gayo. tethI karIne tenAthI sajja evA parama jaina zrI mAdhavarAje tyAM eka nagara vasAvyuM ane e nagaramAM devI padmAvatInuM suMdara ne bhavya maMdira baMdhAvyuM. tyAra bAda AmarakuMDa nagaramAM AvI bhupAla maulilAlityavALI rAjalakSmInI saMbhALa lIdhI. potAnA mATe svarNakaLaza, daMDa ane dhvajathI zobhAyamAna evo gaganacumbI guMbajovALo mahela baMdhAvyo. temAM namaskAra mudrAmAM zrAvakane AlekhI-kaMDArI zrI padmAvatI devInI prANapratiSThA karI. te samarpita bhAve, bhakitapUrNa hRdaye, Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI trikALa aSTaprakArI pUjAvidhi karAvato hato. Aje paNa te bhuvanodaravyApI mAhAbhya amada lakSmIvALuM bhagavatI maMdira UbhuM che. te parvatanI guphAnA mukhadvAre vizALa zilApaTTa lagADela che; tethI te mArge AgaLa vadhavuM ghaNuM ja muzkela che. kAraNa ke tyAMthI javA mATe zilAne UMcI karI, tenI yogya rIte pUjA karI AgaLa vadhI zakAya che. tyAra bAda paNa mArga to Akaro ja che. kAraNa ke UbhA UbhA cAlI zakAya tema nathI. zarUAtamAM lasaratAM, pachI UbhaDaka UbhaDaka ane tyAra bAda vAMkA vAMkA cAlI zakAya che. AvI durgama yAtrA karyA pachI khullAzamAM devInuM maMdira AveluM che. Ama, aneka vipnonI kalpanA mAtrathI moTA bhAganA yAtrIo guphAno mArga ughADavAno prayatna ja karatA nathI; bake, guphAnA mukhabhAge ja yAtrALuo devInI pUjA-arcanA karI le che ane manokAmanA pUrNa kare che. mAdhavarAjanA vaMzajomAM gaNapatidevanI putrI rudramahAdevIe pAMtrIsa varSa sudhI rAjya karyuM hatuM. A prakAre AmarakuMDa nAmanuM padmAvatI kalpa atre pUrNa thayuM. A kalpamAM 59 zloka che. sa sarasvatI - pallu - rAjasthAna Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [309 zrI padmAvatI devInAM vibhinna svarUpo : (mUrtividhAnanI daSTie) * zrI munIndra veNIzaMkara joSI dharma ane vijJAna, kaLA ane saMskRti, tattvajJAna ane saudaryazAstra - e sarvano suMdara samanvaya atre abhyAsarUpe prApta thAya che. vibhinna svarUpo ane AkRtinI samaja sAthe itihAsa saMdarbha A lekhane abhyAsamaya banAve che. zrI munIndrabhAie prAcIna graMthomAM zrI padmAvatIjInA kevA kevA ullekho prApta thAya che te vigate darzAvyuM che. zrI padmAvatIjInAM vibhinna svarUpono A abhyAsa atyaMta upayogI puravAra thaze e nirvivAda che. -- saMpAdaka bhAratIya saMskRtinA ghaDataramAM brAhmaNa ane zramaNa paraMparA--ema baMne dharmapravAhono phALo noMdhapAtra che. brAhmaNa paraMparA antargata hiMdudharma ane zramaNa paraMparA antargata jaina ane bauddha dharmano vikAsa thayo; jeNe dezanI dhArmika, AdhyAtmika, rAjakIya bAbatonI jema kaLAne paNa prabhAvita karelI jovA maLe che. brAhmaNa paraMparAmAM aneka devadevIonI upAsanA sAme bauddha ane jaina dharmamAM mukhyatve covIza baddha ane covIza tIrtha karonI upAsanA ane temane saMlagna devIo, bodhisattva. yakSa-yakSiNIo ke zAsanadevI-devatAonI kalpanA jovA maLe che. sAthesAthe upAsanApaddhati mATe samayAntare racAyela vividha sAhityamAM tenAM svarUpo, dhyAna ane svarUpalakSaNonA ullekho maLe che, jenA AdhAre zilponI racanA thayelI jovA maLe che. chatAM, emAM kayAreka apavAda paNa jovA maLe che. paraMtu atre mAtra jainadharmanI sauthI vadhu prabhAvaka traNa devIo - cakrezvarI, aMbikA ane padmAvatI devInAM pratimAvidhAnone sparzatI vigatonI carcA abhipreta hoI. tenI vigate carcA-vicAraNA karI che. jainadharmamAM upAsya devomAM tIrthakaronuM sthAna sarvocca che. zrI hemacaMdrAcArye potAnA abhidhAna ciMtAmaNi' graMthamAM temane devAdhideva kahyA che. samayAntare jinonI sAthe yakSa-yakSiNIne saMlagna karavAnI paripATI vikAsa pAmI. A yakSa-yakSiNI jinonA sevaka deva-devInA rUpamAM saMghanI rakSA kare che. jainadharmanI covIsa yakSa-yakSiNIonI yAdI ApaNane tiloyapaNyatti, nemicaMdrasUrika pravacanasAroddhAra vageremAM maLe che. chatAM lAkSaNika svarUponuM vistRta varNana isunI 11-12mI sadInA graMtho triSaSThizalAkApuruSa ane pratiSThAsArasaMgrahamAM tathA tyAra pachInA graMthomAM paNa maLe che. jainadharmanI tAMtrika vidyAne sparzatA sAhityamAM zrI padmAvatI devInuM viziSTa sthAna che; jemAM zrI padmAvatI devIne sparzatI kRtionI paNa racanA thayela che. AvI noMdhapAtra kRtiomAM zrI mallipeNasUri (isunI 12mI sadI) dvArA racAyela bhairava padmAvatI kalpa' che, jemAM padmAvatI devInA dareka vidhividhAnanI carcA karela che. e ja samayamAM zrI candrasUri dvArA racAyela adUbhuta padmAvatI kalpa, A pUrve digaMbara racayitA indranaMdIracita padmAvatIpUjanam ane ajJAta lekhakonI kRtio, jevI ke, rakata padmAvatI kalpa, padmAvatI-matAsnAya vidhi, padmAvatI pUjanakrama, padmAvatI vratodyApana, Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI padmAvatIstotra, padmAvatI sahasranAma stotra vageremAM paNa A prakAranAM varNano maLe che. vaLI, zvetAMbara vidvAna zrI pArzvadeva gaNinI padmAvatI aSTaka paranI TIkA maLe che; jemAM tAMtrika vidhividhAnanI vigate carcA thayelI che. jyAre jinabhadrasUrie padmAvatI catupUdikAnI racanAnuM saMpAdana karela che. padmAvatI devInI sAthe sAhityamAM temanA parivAra devonI paNa vigato maLe che. abhuta padmAvatI kalpa' mujaba padmAvatInI sahAyaka devIonI saMkhyA covIsanI che. uparAMta, cAra hajAra aMgarakSako ane pAMcaso dAsIo hovAnuM jaNAvela che. vadhumAM ATha ghutikAonuM paNa triyAvidhimAM pUjana thAya che. anya cha svarUpo yaMtra tarIke pUjAya che, je paricAraka svarUpo che; jenA ullekho indranaMdI, malipeNa ane vidyAnuzAsananA racayitA paNa kare che. padmAvatI aSTakamAM zrI padmAvatInA parijJAna nAma darzAvela che. uparAMta, temAM yaMtrasvarUponI paNa carcA che. padmAvatyAraka paranI pArSadava gaNinI TIkA mujaba devIne aDatAlIsa hajAra paricArako che. Ama chatAM, dharaNendranI paTarANIonAM prAcInatama sthAnomAM padmAvatInuM nAma jovA maLatuM nathI. bhagavatIsUtramAM ilA, zUdrA, sakArA (tArA), indrA ane gaNavidyutA - e cha nAma dharaNendranI cha paTarANIo tarIke jovA maLe che. sthAnAMga sUtra paNa A ja paripATIne anusare che. bappabhaTTasUri ane zobhana jevA lekhako aMbikA, vidyAdevIo ane zrutadevatAonI pUjAmAM padmAvatIne samAvatA nathI, jyAre ke, vairoTyAno nirdeza baMnemAM maLe che. zobhana paNa ahi nAgarAyapatnI paranI TIkAmAM vairo tarIke varNave che, padmAvatI tarIke nahi.9 purAtattvI saMzodhano paNa A vAtane puSTi Ape che. 10 - zrI padmAvatI devInAM vibhinna svarUpo : pratimAvidhAna ane upalabdha pratimAonA AdhAre padmAvatI devInI pratimAone ghaNA vibhAgamAM vaheMcI zakAya tema che. jema ke, (1) dvibhuja pratimAo, (2) caturbhuja pratimAo, (3) pabhuja pratimAo, (4) aSTabhuja pratimAo, (5) dvAdazabhuja pratimAo, (6) vIza hAtha dharAvatI pratimAo, (7) caturvizatihasta pratimAo ane (8) aneka hAtha dharAvatI pratimAo. jyAre bIjA prakAramAM Asanastha ane UbhI pratimAo paNa maLe che.11 (1) dvibhuja pratimAo : A prakAranI pratimAo vize koI cokkasa sthAna maLatuM nathI, chatAM A svarUpanI aneka pratimAo upalabdha che.12 kamaTha upasarganA prasaMgamAM dharaNendra ane tenI rANI ke rANIonI pratimAo maLe che, je paikI eka rANI pArzvanAthanA mastaka para chatra dhare che, jyAre anya rANIo namaskA2mudrAmAM athavA natyamudrAmAM darzAvela che.13 dharaNendranI patnIonI A pratimAomAM mastaka para nAgachatra athavA ardhamAnava-ardhasarpa zarIra dvArA abhivyakata thayela che. dharaNendranI paTTarANI tarIke padmAvatInuM je citraNa maLe che te IDaramAMthI maLela bhojapatra paranAM citramAM, je zvetAMbara saMpradAyanI paripATInuM ane IsunI 14mI sadInuM che. anya eka svarUpamAM padmAvatI baMne hAtha joDIne darzAvela che, jemAM pArzvanAtha Asanastha ke UbhelA hoya che, jyAre dharaNendra ane padmAvatI cAmara dhAraNa karela hoya che. kayAreka padmAvatInA baMne hAtha namaskAramudrAmAM hoya che. mahuDImAMthI maLela ane vaDodarAnA saMgrahAlayamAM mUkela pArzvanAthanI pratimAmAM dharaNendra ane padmAvatI ardhamAnava ane ardhasarpa rUpe darzAvela che." dharaNendra ane padmAvatInuM yakSa-yakSiNI tarIke Alekhana pAchaLanA samayanuM che. prAcIna samayamAM sarvAnubhUti ane aMbikA yakSa-yakSiNI tarIke jovA maLe che. A prakAranI pratimAo vasaMtagaDha mahuDI vagere jagyAethI maLela che. 17 padmAvatInA dvibhuja svarUpanI pratimA pATaNanA zItalanAtha maMdiramAM che, jemAM devInA mastaka Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 311 para paMcaphaNA sarpa che. jyAre be hAtha paikI jamaNA hAthamAM padma ane DAbA hAthamAM pAtra ke bijoruM che, je vikramanI 8mI zatAbdInI che. (2) catusta pratimAo : padmAvatI devInI catusta pratimAone sparzatAM aneka varNano ane pratimAo maLe che. hemacaMdrAcAryanAM varNana mujaba svarNaraMga, kukkaTa-sarpa para ArUDha devInA caturvasa paikI jamaNA be hAthamAM pA ane pAza tathA DAbA be hAthamAM phaLa ane aMkuza dhAraNa karela che.19 AcArya dinakara,20 pravacana-sAroddhAra TIkA, maMtrAdhirAja kalpaSTa ane kAlalokaprakAza A bAbatamAM hemacaMdrAcAryane anusare che. maMtrAdhirAja kalpa vadhumAM devInA mastaka para triphaNA sarpachatra karavAnuM jaNAve che. nirvANakAlikA mAtra vAhana tarIke mukuTa darzAvavAnuM jaNAve che. devatA mUrti prakaraNamAM devInA cAra hAthanAM AyudhomAM jamaNA nIcalA hAthathI mAlAkAre padma, pAza, aMkuza ane bijoruM sUcavela che. uparAMta, rakatavarNa ane vAhana tarIke kuphphaTasarpa darzAvela che.24 rUpamaMDana paNa AvA svarUpane puSTi Ape che. kuMbhAriyAjInA neminAtha maMdiramAM A svarUpanI eka pratimA che," jemAM padmAvatI devIe jamaNA ane DAbA upalA hAthamAM aMkuza ane pAza tathA nIcalA hAthamAM pA ane bijoruM dhAraNa karela darzAvela che. Abu-delavADAnA kharataravasahI caumukhajI maMdiramAM padmAvatI devInI pratimA padmAsanastha ane upara mujaba Ayudha dhAraNa karela che. ahIM mastaka upara pAMcane badale traNaphaNA sarpa che ane vAhanamAM kukakuTa sarpanI jagyAe vyAdhra che. bhairava padmAvatI kalpa" padmanI jagyAe varadamudrA darzAvavAnuM jaNAve che. adUbhUta padmAvatI kalpa'mAM zrI caMdrasUrie darzAvyA mujaba, devI haMsArUDha ane AyudhomAM bijoruM, varadamudrA, pAza ane aMkuza rAkhavAnuM jaNAvela che.27 mallipeNasUri racita bhairava padmAvatI kalpa'mAM varNavyA mujaba, AyudhomAM pAza, bijoruM, varadamudrA ane aMkuza jaNAvela che. A krama TIkAkAra badhusenanA mate DAbA upalA hAthathI darzAvela che. rakatavarNA devI trinetrayukata che ane padma para Asanastha che. viziSTa pratimAo : malliNanA mate padmAvatI devI anya cha nAmathI paNa oLakhAya che. jemAM (1) totalA, (2) tvaritA, (3) nityA, (4) tripurA, (5) kAmAsAdhinI ane (6) tripurAmairavI che. vidyAnuzAsanamAM A chae svarUpanAM varNana maLe che. A cha paikI prathama cAra svarUpa catuti ane bAkInAM be aSTrabhuja che. jema ke, (1) totalA : catustimAM pAza, vraja, bijoruM ane pA che. varNa ane vAhanano nirdeza nathI.28 (2) tvaritA : rakRtavarNa ane AyudhomAM zaMkha, pA, abhaya ane varadamudrA darzAvela che. vAhana aMge spaSTatA nathI. 29 (3) nityA : catuhastamAM pAza, aMkuza, padma ane mALA hovAnuM jaNAvela che. vAhana haMsa che. rakatavarNa ane jvALAonI prabhAvalI che.30 (4) kAmasAdhinI : rakatavarNa che. vAhana tarIke muklasarpa ane cAra hAthamAM zaMkha cakra, bijoruM ane padma che." (3) aSTabhuja svarUpo : upara varNavela svarUpo paikI (1) tripurA ane (2) tripurAmairavI e aSTabhuja svarUpo che. (1) tripurA devInA A svarUpamAM devIno varNa kesara jevo che. ATha hAthanAM AyudhomAM trizULa, cakra, aMkuza, padma, dhanuSya, bANa, bijoruM ane kaLaza hovAnuM jaNAvela che.2 ane (2) tripurAmairavI (padmAvatI devI)nA svarUpamAM devI trinetra ane aSTabhuja hovAnuM jaNAvela che. jenAM AyudhomAM zaMkha, cakra, dhanuSya, bANa, talavAra, DhAla, padma ane bijoruM jaNAvela che.33 (4) paDabhuja svarUpo : vasunaMdI, AsAdhara ane nemicaMdra padmAvatI devInA pabhuja svarUpanAM varNana Ape che. vasunaMdInA mate A svarUpamAM devI pAza, barachI, talavAra, bIjano caMdra, gadA ane Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 ] muzaLa dhAraNa karatAM hovAnuM jaNAvela che." bAkInA be lekhakonA mate devInA hAthamAM Ayudho pAzathI zarU thAya che. nemicaMdranA mate A svarUpanA ArAdhanathI duzmano upara vijaya maLe che.5 [ zrI pArzvanAopasarga-hAriNI (5) dvAdazabhuja svarUpo : A svarUponAM koI cokkasa dhyAna maLatAM nathI. chatAM A svarUpanI keTalIka pratimAo gujarAta bahAra devagaDha, zAhaDa saMgrahAlayamAM noMdhAyela che. (6) bAvIsa hAtha dharAvatAM svarUpa : padmAvatI-stotramAM devInA A svarUpanA ane hAthanAM Ayudho aMgenA zloko maLe che, je mujaba jamaNA hAthamAM vajra, DAbA hAthamAM aMkuza ane tyAra bAda jamaNA tathA DAbA hAthamAM kramazaH padma ane cakra, chatra ane DamaruM, kapAla ane talavAra, dhanuSya ane muzaLa, haLa ane jvALA, bhiDImALA ane tArAmaMDaLa, trizULa ane kuhADI, nAga ane gadA, daMDa ane pAza tathA pASANa ane vRkSa hovAnuM jaNAvela che. chatAM AvI koI mUrti noMdhAyAnuM jaNAyela nathI.8 (7) caturvizatihasta svarUpa : vasunaMdInA pratiSThAsArodvAramAM covIza hAtha dharAvatAM padmAvatI devInA svarUpamAM devInA hAthamAM zaMkha, talavAra, cakra, bIjano caMdra, padma, upala, dhanuSya, zakita, pAza, aMkuza, ghaMTA, tIra, muzaLa, DhAla, trizULa, kuhADI, barachI, vajra, akSamALA, bijoruM, gadA, parNa, sAMTho ane varadamudrA hovAnuM jaNAvela che. AzAdhara ane nemicaMdra" paNa AvAM svarUpanAM varNana Ape che; paraMtu temAM Ayudha darzAvela nathI. (8) aneka hasta dharAvatAM svarUpa : padmAvatI stotra mAM maLatAM varNano mujaba devInA hAthamAMnAM AyudhomAM talavAra, dhanuSya, tIra, sAMbeluM, haLa, vajra, zakti, zalya, trizULa, kuhADI, gadA, cApa, pAza, pApANa, vRkSa ke AmralaMbI vagere jaNAvela che. A svarUpe devI durAcArIono saMhAra karatA hovAnuM jaNAvela che, chatAM AvI pratimAo noMdhAyela nathI. upasaMhAra : Ama, padmAvatI devInAM pratimAvidhAnone sparzatAM sAhityika varNano ane maLI AvatI pratimAo parathI jaNAya che ke jaina dharmamAM aMbikA ane cakrezvarI pachI padmAvatI devInuM sthAna noMdhapAtra che. Ama chatAM svataMtra pratimAo IsunI lagabhaga 9mI sadIthI zarU thAya che. ane tyAra bAda svataMtra rUpe ane yakSiNI tarIkenI ghaNI pratimAo noMdhAyela che. taMtramArgamAM padmAvatI devInuM ghaNuM mahattva jovA maLe che. pAdaTIpa : (1) bhairava padmAvatI kalpa; pari. 1-9, pR.57. (2) jainastotra; pari. 6, pR. 77. (3) bhairava padmAvatI kalpa; ri. 10. pR. 57-60. (4) zAha yu.pI., jaina rUpamaMDana (jaina AIkonogrAphI) aMgrejI, bhAga-1, abhinava pablIkezana, nyU dilhI, 1987, pR. 277. (5) ejana. (6) gaNadhara sudharmAsvAmIkRta 'bhagavatI sUtra' 10-5 (becaradAsajI saMpAdita), vaoN.3, pR. 201. (7) sthAnAMgasUtra, 6-3, sU. 508. (8.9) bappabhaTTisUrikRta 'caturvizatikA', saM. mo.gI. kApaDiyA, muMbaI, 1926 pR. 18 ane pR. 268. (10) zAha yu. pI., uparyukata 277. (11) vasunaMdikRta 'pratiSThAsArasaMgraha' pR. 67-71. (12) zAha yu.pI, uparyukata (13) sI.zivarAmamUrti panoramA oNva jaina ArTa', dha TAImsa oNva inDiyA pablikezana, nyU dilhI, 1982, citra-142. (14) zAha yu.pI., uparyukata, pR. 267. (15) buleTina oNva dha phlIvalenDa myujhiyama oNva jaina ArTa; Dise. 70, pR. 303, citra-15. (16) zAha yu.pI., uparyukata, pR.267. (17) eNnyuala riporTa oNva dha ArakeyolojI DipArTamenTa, baroDA sTeTa,1938, citra-pa(bI). (18) jaina citra kalpadruma; vaoN. 1, citra-1. (19) hemacaMdrAcAryakRta 'trizaSTizalAkApuruSa'-3, 364-365. (20) vardhamAnasUri kRta AcAra dinakara', pR.178 ane bhAvadevasUrikRta 'pArzvanAthacarita'- 7, pR. 829-30. (21) pravacana sArodvAra TIkA-1; pR. 95. (22) sAgaracandrasUrikRta 'maMtrAdhirAjakalpa' k Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [313 3-65. 5. 250. (23) pAdaliptasarikata nirvANakalikA'pR.37. (24) devatAmUrti, prakaraNa 7-3, pR.142. (25) tivArI mArutinaMdanaprasAda, jaina pratimA vijJAna' (hindI), pArzvanAtha vidyAzrama, granthamALA 25, vArANasI, 1981. (26) zAha yu.pI., ejana (27) adbhuta padmAvatI kalpa, bhairava padmAvatI kalpa, pari.1, pR.13. (28 thI 33) vidyAnuzAsana (hastaprata), noMdha : pR.53, 83, pa3-3, 53-5, pa3-4, 53-6. (34) vasunaMdI, pratiSThAsAroddhAra 5, 61-62. (35-36) zAha yu.pI., uparyukata, pR. 270; ejana - citra 174. (37) tivArI mArutinaMdanaprasAda, uparyukata, pR. 239. (38) zAha yu. pI., uparyukata, pR. 271. (39.40.41.) vasunaMdI, uparyukata, 5, 62-64; pR. 73, zlo.177; pR. 248, zlo. 27. (42) bhairava padmAvatI kalpa, pari. 5. pR. 28, zlo. 16. - 1- zrIoNsa ca 2- zIyamayata. -jharaNuyA . SjI . `aaaa * RY in Yk ndd che kA '' mAM ka to dIkarI SER Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 'vividha sthaLomAM ane vividha graMthomAM padmAvatIjI saMkalana : DaoN. haribhAI gaudANI AdinA lekhanA AdhAre prAcIna tema ja arvAcIna kALanA vividha graMthomAM padmAvatIjInA ullekho maLI Ave che. uparAMta bhAratanA vividha sthaLe jaina tema ja hindu maMdiromAM padmAvatI devInI mUrtio jovA maLe che. A tema ja cAra, cha, ATha ane covIza bhujAovALI padmAvatI devInI mUrtio saMbaMdhI ThIkaThIka evI rasaprada mAhitI ahIM rajU karavAmAM AvI che. A lekha taiyAra karavAmAM mukhyatayA DaoN. haribhAI gaudANInA lekhano AdhAra levAmAM Avyo che. DaoN. gaudANI pravAsa-paryaTananA jabarA zokhIna ane sthApatyakalAnA acchA jANakAra che. emanI pAseno phoTogrAphIno saMgraha adabhuta che, je sthApatya AdimAM ruci ane rasa dharAvanAra yuvAvarga mATe mArgadarzana ane preraNArUpa bane tevo che. teozrI ghaNAM varSothI (amArA mArgadarzaka rahyA che, je amArA mATe khuzanasIbInI vAta che. --saMpAdaka. jaina dharmamAM 23mA tIrthakara zrI pArzvanAthanAM zAsanadevI zrI padmAvatI tAMtrika devI tarIke paNa pUjAya che. padmAvatI pUjana, padmAvatIkalpa, padmAvatI rakatakalpa, padmAvatIstotra ane bhairava padmAvatI kalpamAM A devI aMge vipula pramANamAM lakhAyeluM che. vaidika dharmamAM devI padmAvatI aMge devIkavacamAM noMdha thayelI che. taduparAMta, varAhapurANamAM padmAvatI devInuM sthAna pAkopa upara che ema lakhAyuM che. nArada mahApurANamAM padmAvatI devInuM pUjana ane upAsanA aMgenI vividha paddhatio ApavAmAM AvI che. rUdrAmala graMthamAM paNa padmAvatI devInAM pUjana, arcana ane upAsanA vize mAhitI ApavAmAM AvI che. te uparAMta ajita mukharajI likhita pustaka taMtra ArTa'mAM padmAvatIdevI ane tenI tAMtrika upAsanA aMge lakhAyuM che. jainadharmamAM cAra tIrthakaro ane tenAM cAra zAsanadevIo vizeSa prasiddhi pAmyAM che, temAM padmAvatI devInuM sthAna zAsanadevIomAM mahattvanuM jovA maLe che. 'nityA poDazIkArNava'mAM lakhAyA mujaba soLa nityAomAM padmAvatInuM sthAna che. sAdhanamAlA' nAmanA graMthamAM lakhAyA mujaba, padmAvatIdevI keTalIka bAbatamAM bauddhonI tArAdevI sAthe sAmya dharAve che. pATaNamAM khetarapALanI poLamAM bhagavAna zItalanAthanA derAsaramAM padmAvatInI nayanaramya mUrti che. temanA cAra hAthomAM anukrame pahelA bemAM aMkuza, trIjAmAM pAza ane cothAmAM bIjoruM che. zatruMjaya girirAja upara chAlA kuMDanA vizrAMtisthAna pAse ane jamaNI bAjunI TekarI upara zaMkhezvaranI derImAM tathA bhAvanagaramAM moTA derAsara nAme prasiddha AdIzvara bhagavAnanA derAsaramAM, naroDAmAM pArzvanAthanA derAsaramAM, amadAvAdamAM jamAlapuramAM AvelI TokarazAhanI poLanA pArzvanAthanA derAsaramAM, pATaNamAM pheMkaTara paMDyAnA adhyayanagRhamAM zrI padmAvatIdevInI suMdara mUrtio jovA maLe che. prabhAsapATaNamAM tapAgaccha upAzrayanI aMdara lIlA ArasapahANamAMthI kotarAyelI padmAvatI devInI mUrti che. A mUrtimAM devI padmAvatI ardhaparyakAsane beThelAM che. temano bIjo paga laTakato che. ane Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] tenI nIce nAga kotarelo che. gujarAtamAM jaina maMdiro uparAMta hiMdu maMdiromAM paNa padmAvatIdevInI mUrtio jovA maLe che. jema ke amadAvAdathI 22 ki.mI. dUra gAMdhInagara jillAnA sAdarA nagara pAse AvelA jAkhorA gAmamAM mahAdevanA maMdiramAM ane kheDA jillAnA vaso gAmanA vasuMdharA mAtAnA maMdiramAM. A vasuMdharA mAtAne nAme oLakhAtI mUrti devI padmAvatInI ja che. kAraNa, tenA paga pAse nAga kotarAyela che, mastaka upara pAMcaNA nAganI chAyA dekhAya che ane tenA jamaNA hAthamAM padma, DAbA hAthamAM aMkuza vagere Ayudho spaSTa dekhAya che, je padmAvatI devI hovAnI pratIti karAve che. [ 315 A ja rIte gujarAta pradeza uparAMta anya pradezomAM paNa padmAvatIdevInI mUrtio jovA maLe che. jema ke madhyapradezamAM bhopAvara nagara bahAra AvelA bhagavAna pArzvanAthanA derAsaramAM che. A alaukika padmAvatI devInI mUrtinA be hAthamAM moTuM kamaLa che ane te kamaLa u52 saptaNA pArzvanAthanI suMdara pratimA che. devI padmAvatI jaina dharmamAM be svarUpe pUjAya che. tenuM eka svarUpa bhagavAna pArzvanAthanI yakSiNI tarIke jANItuM che. yakSiNI padmAvatInA cAra hAthomAM padma, pAza, aMkuza ane bIjoruM dhAraNa karyA hovAnA ullekho ghaNAM jaina pustakomAM maLe che. taduparAMta rUpamaMDana zilparatnAkara tathA tripaSThimAM padmAvatI aMge saMpUrNa varNana karAyela che. devI padmAvatInI cha ane tethI adhika hAtha dharAvatI mUrtio paNa maLI AvI che. cha hAtha dharAvatI mUrtiomAM pradakSiNAkrama mujaba hAthamAM pAza, khaDga, bhAlo, ardhacaMdra, gadA ane daMDa hoya che. ATha hAtha dharAvatI mUrtiomAM pAza, khaDga, bhAlo, ardhacaMdra, gadA, daMDa, muzaLa ane varadamudrA ke abhayamudrA hoya che. covIsa hAtha dharAvatI mUrtimAM anukrame zaMkha, cakra, khaDga, bAlendu, padma, nIlapadma, dhanuSya, bhAlo, pAza, kuza, ghaMTA, bANa, daMDa, DhAla, trizUla, kaMThAra, vajra, mAlA, phaLa, gadA, patra ane pallava mUkavA zAstrakAro jaNAve che. bIjuM svarUpa tAMtrika devI padmAvatInuM che. padmAvatI-daMDakamAM A aMge saMpUrNa varNana prApta thAya che. bhagavAna pArzvanAthanI sevikA padmAvatI devI manuSyanA bhavanAM du:kha haranArI che. jamaNI tarapha dakSiNe nAgadeva, je bhavajaLane dhAraNa karanAra ane bhayarahita karanAra che. DAbI tarapha gaNa, je rakSA karanArA ane rAkSasane bhaya pamADanArA che. haMsa para birAjamAna, traNa lokane moha pamADanAra devI padmAvatInA covIsa hAthamAMnAM Ayudho vizenI vigata upara ApI che. A devInI pUjA karanArane manavAMchita phaLa maLe che. devInAM netro kamaLa jevAM che, tenA mukha para caMdranA amRtanuM teja che. A devInAM vastro haMmezAM lAla hoya che. padmAvatI devInAM caraNone suvarNa pAtromAM dhoine pUjA kare to pUjA karanArane tyAM pazudhana, anAja ane saMpatti khUba ja vadhe che. bhairava padmAvatI kalpamAM lakhAyA mujaba, je devIe hAthamAM pAza, phaLa, varada ane aMkuza dhAraNa karelAM che, je padmanA AsanavALI, traNa netravALI, lAla puSpanA varNavALI che, te devI padmAvatI smaraNa karanAranuM rakSaNa kare che. jaina zAsanamAM padmAvatI devInuM sthAna tAMtrika devI tarIke prasiddha che. tenI upAsanA mATe AgaLa lakhAyA mujaba, bhairava padmAvatI kalpane AdhAre devInI pUjA karanAra sarva sukhane pAme che. devI padmAvatIne zrIkuLanI devI tarIke manAtI hovAnuM jJAnArNava ane niruttarataMtrane AdhAre jANI zakAyuM che. A sivAya soLa nityAomAM paNa padmAvatI devInuM sthAna che. devI padmAvatInA nityA svarUpamAM hAthamAM pAza, aMkuza, kamaLa ane akSamALA dhAraNa karela che. haMsanuM vAhana, sUrya jevo varNa tathA jaTAmAM bIjano caMdra dhAraNa karela hovA aMge lakhAyuM che. tenA tripurA svarUpamAM hAthamAM trizULa, cakra, kamaLa, kaLaza, dhanuSya bANa, phaLa, aMkuza- ema ATha hAthamAM ATha Ayudho dhAraNa karyA aMge lakhAyuM che. A svarUpano varNa kesara jevo hovAnuM lakhAyuM Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI che. tenA kAmyasAdhinI svarUpamAM hAthamAM zaMkha, cakra, phaLa ane kamaLa dhAraNa karela che ane tenuM vAhana sarpanuM che. tenA tripurA bhairavI svarUpamAM hAthamAM pAza, cakra, dhanuSya, bANa, DhAla, talavAra, phaLa ane kamaLa dhAraNa karelAM che tathA teno varNa indragopa jevo hovA aMge lakhAyuM che. mastaka para sarpanI pheNovALI ane sarpanA vAhanavALI, rAtA kamaLanA AsanavALI, rAtA varNavALI, kamaLa jevAM netrovALI, traNa netro dhAraNa karanArI, varada, aMkuza, pAza, divya phaLa jenA hAthamAM che evI padmAvatIno japa karanAra puruSone A devI lAbha ApanArI che. judA judA graMthomAM devI padmAvatInAM Asano aMge AkarSaNa siddhimAM daMDAsana, vazyakarmamAM svastika Asana, zAMtika-pauSTika karmamAM padmAsana, vizleSaNa karmamAM kukaDAnuM Asana, staMbhana karmamAM vazvasana ane pILo vAna, pachI niSedha karmomAM UMcuM bhadrapITha ane kALo vAna hovAnuM lakhAyuM che. devI padmAvatInAM cha svarUpomAMnAM totalA, tripurA e nAmo mahAdevapatnI gaurInAM bAra nAmomAM AvI jAya che. brahmadezamAM bauddha sAdhuo tAMtrika vidhi pramANe amuka prakAranA japa karatA hoya che tyAre e japanA zabdo "arahado bhagavaTo padmAvatI namaihu' ema kahetA hoya che. e darzAve che ke bauddha dharmamAM padmAvatIdevInuM sthAna tAMtrika devI tarIkenuM haze ema kahI zakAya. A uparAMta paNa aneka sthaLoe devI padmAvatInI viziSTa mUrtio jovA maLe che. kacchamAM sutharI tIrthamAM nirALA DhaMganI padmAvatI devInI mUrti che. uttara gujarAtamAM cANasmA gAme bhaTevA pArzvanAthanA maMdiramAM dharaNendra-padmAvatInI benamUna mUrtio darzanIya che. A tIrthanI sthApanA caudamI sadI pahelAMnI manAya che. pAlItANAthI taLAjA AvatAM rastAmAM zetruMjI Dema najIka vizALa jaina prAsAdamAM zrI cakrezvarI devI ane zrI padmAvatI devInI suMdara pratimAo birAjamAna che. unA tIrthamAM zrI amIjharA pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA ke jemAMthI aneka vAra amI jharatAM jovAmAM Ave che, e pratimAjI para kyAreka eka vRddha sApa chatra dharIne beTho jovAmAM Ave che. ajArA tIrthamAM paNa pArzvaprabhunI pratimA camatkArika che. hamaNAM ja nAgasvarUpa dharaNendradeva pratimA sAme kalAko sudhI dhyAnamagna thaI javAnuM dazya ghaNA bhAvikoe joyuM che. AvI ghaTanA pUrve paNa avAra-navAra jovA maLI che. jagaprasiddha rANakapura tIrthanA gaganacuMbI vizALa maMdiramAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM kAusagnadhyAnAvasthAnuM kamaThanA upasarga ane dharaNendradeva vaDe sahastraphaNA nAgasvarUpe bhagavAnanI rakSA darzAvatuM eka zilpa eka akhaMDa ArasamAM addabhuta kotaraNIthI racAyuM che. loddhavapura tIrtha eka kALe rAjapUtonI rAjadhAnI ane moTuM zahera hatuM. ahIM jainamaMdiramAM adhiSThAyaka deva dharaNendranAM darzana bhakatajano mATe alaukika gaNAya che. sAMDerAva tIrthamAM paNa koi koi vakhata zrI dharaNendra nAgadevatA rUpe pragaTa thAya che. rAjasthAnamAM sevADI tIrthamAM mULa gabhArAnA dvAra para 16 vidyAdevIonI mUrtio, yakSa kuberanI mUrtio ullekhanIya che. ahIM tema ja ajArI tathA sirohI tIrthamAM paNa sarasvatIdevInI kalAtmaka bhavya mUrtio che. vijApura tIrthamAM paNa zrI padmAvatI devInA suMdara derAsaramAM lakSmI ane sarasvatInI mUrtio darzanIya che. karNATakamAM humbaja tIrtha padmAvatI devInuM mukhya sthAna gaNAya che. tAmilanADumAM munigiritIrthamAM aMbikAdevInuM suMdara maMdira che. e ja pramANe manAraguDI tIrthamAM paNa 800 varSa jUnA prAcIna maMdiramAM padmAvatI, sarasvatI, dharmadavI, jvAlAmAlanI Adi devIonI prAcIna mUrtio che. tyAM ja, puDala tIrthamAM padmAvatIjInI prAcIna mUrti darzanIya che. uparAMta, dakSiNamAM koimbaturathI keralA Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 317 jatAM pahADa upara zrI padmAvatIjInAM caraNomAMthI suMdara majAnuM jharaNuM vahe che. ilorA ane bIjorAnI guphAomAM paNa padmAvatIdevInI mUrtio najare paDe che. tirUpatimAM padmAvatIjInI vidhi pramANe ja pUjA-arcanA thAya che. baMgALamAM Aje paNa tyAMnA loko devI padmAvatIne manasAdevI tarIke pUje che ane zrAvaNa mAsamAM saMkrAntine divase tenI pUjA kare che. narmadA nadInA kinAre ghaNuM prAcIna sinora gAma che. vaDodarAnA mahArAjA sayAjIrAvane A gAma pratye vizeSa prIti hatI. ahIM jainonI vastI paNa sArI che. ahIM gAmamAM pravezatAM ja jainabAgamAM zrI padmAvatI devInuM svataMtra suMdara maMdira che, je aMdAje cAraso varSa purANuM che. ahIM padmAvatI devInA aneka camatkAro thatA hovAnuM sAMbhaLavA maLe che. narmadAnA kAMThe bhADabhUtamAM paNa zrI padmAvatIjInI prAcIna mUrti hovAnuM kahevAya che. surendranagara pAse jorAvaranagaramAM ciMtAmaNi pArzvanAtha bhagavAnanI camatkArika tejasvI mUrti birAjamAna che; te derAsaranA prAMgaNamAM pravezatAM ja DAbI bAjue zrI dharaNendra-padmAvatInI derI che. ahIM 51 iMcanI zrI padmAvatIjInI mUrti atyaMta prabhAvazALI che. evI ja rIte, amadAvAdamAM zAmaLAnI poLamAM lAkaDAnI bhavya mUrti che. vAghaNapoLamAM dhAtunI mUrti ati prAcIna che. tema ja iDarathI kesariyAjI jatAM vacce nAgaphaNA padmAvatInAM darzana bhAvavibhora karI mUke tevAM manohara che. Ama, asaMkhya graMthomAM zrI padmAvatIjInA ullekho prApta thAya che ane asaMkhya sthaLoe zrI padmAvatIjInI darzanIya mUrtio jovA maLe che. 5-zrIdbAya. kusuma ya. Rd. * teyta ya. 1.chn "k ndd 20-ja . I 2 Petrax. ? - Ra* vilanazana - pAtakakSa , saaaa E || knk ndd RJE Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 ] bhagavAna pArzvanAtha ane adhiSThAyaka deva-devIo * manasukhalAla tArAcaMda mahetA ahIM prastuta lekhamAM vihaMgAvalokanathI prabhu pArzvanuM varNana vagere jovA maLe che. aitihAsika prabhAvaka puruSomAM puruSAdANiya tarIke paMkAyelA 23mA tIrthaMkarazrI pArzvanAthano lekhakazrIe alpa paricaya karAvyo che. adhiSThAyaka devadevIono paNa lekhake alpa paricaya karAvyo che. covIze tIrthaMkara bhagavaMtone adhiSThAyikA deva-devIo che ja. maMdiromAM prabhupratimA sthApana karatAM temanI paNa prANapratiSThA thatI ja hoya che. e sarvamAM pArzvanAtha bhagavAnanAM adhiSThAyaka devadevIo vizeSa jAgRta rahyAM che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI lekhaka zrI manasukhalAla mahetA zIla, saMskAra, saMyama, tapa ane sevAnA sumeLane akSaradeha ApanAra mAtra sAhityasarjaka ja nahotA, paNa zakitasAdhanAnA AjIvana karmayogI ane zIladharmanA sAcA ArAdhaka hatA. A lekha temanI tattvaciMtaka tarIkenI pratibhA pragaTa kare che. saMpAdaka vartamAna covIzInA covIze tIrthaMkaromAM 23mA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAna laukika daSTie sauthI vadhu prabhAvazALI gaNAya che. 'kalpasUtra'mAM temane 'puruSAdANiya' (jemanA vacana mATe badhA lokone mAna hoya )nuM vizeSaNa lagADavAmAM AvyuM che. AcAryazrI devabhadrasUrijI zrI pArzvanAtha jinezvaranA prabhAvanuM varNana karatAM kahe che : zrI pArzvanAtha prabhunuM je prANI smaraNa kare che, kIrtana kare che, pUje che, snAna karAve che, namaskAra kare che, zodhe che athavA jue che te prANIne A pRthvI para cAlato koi paNa sarpa upadrava karato nathI. manuSyonA samUhane moTuM sukha utpanna karavA mATe dharaNendra deve svayaM prabhunA nAmanA uccArapUrvakanI chatrIza guNanI prAptivALI hajAra maMtravidyA racI che. tenuM dhyAna karavAthI jema sUrya vaDe hima nAza pAme che, tema ca2 ane sthira viSanA ugAravALI dADhArUpI agni vaDe dazya ane adazya utpanna thayeluM duHsthapaNuM tatkAla nAza pAme che. - laukika dRSTie badhA tIrthaMkaromAM bhagavAna pArzvanAtha vadhu prabhAvazALI gaNAvAnuM kAraNa ema lAge che ke, je kALe prabhunA zarIranuM nirmANa A pRthvI para thayuM hatuM te kALe vizvabharamAM ati zubha paramANu vartatA hatA, ane tethI ja trevIzamA tIrthaMkara pArzvanAtha bhagavAnanuM darzana-sparzana to ThIka, paraMtu smaraNa mAtra vighna haravAmAM tema ja AtmAnA zreya arthe utkRSTa gaNAya che. jaina zAstro anusAra tIrthaMkaro rAga, dveSa, moha, kaSAya, rati, ati, krIDA, IcchA vagere tamAma dUSaNothI rahita hoya che. ane teo koIne sukhaduHkha ApatA nathI, agara camatkAra karatA ke karAvatA nathI; eTale svAbhAvika rIte koI zaMkA thAya che ke rAdveSAdino abhAva hovAthI kadApi prasanna nahi thanAra vItarAgadevathI mokSAdi zI rIte pAmI zakAya ? paraMtu AvI zaMkA yathArtha nathI, kAraNa ke ciMtAmaNi vagere viziSTa cetanArahita padArtha phalIbhUta thatAM ApaNe joI zakIe chIe. cetanArahita padArtho jema temanuM vidhi pramANe ArAdhana karavAthI phaLa Ape che, tema vItarAga paNa phaLa ApanAra kahevAya che. vaLI tIrtho tema ja tIrthaMkaronA bhakatajanonAM vighno ane saMkaTone dUra karavA mATe dareka tIrthaMkarane adhiSThAyaka devo ane devIo hovAnI vAtano ullekha jaina zAstromAM che, Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 319 eTaluM ja nahIM; parantu tapasvIo, bhakatajano ane sAdhakone AvAM adhiSThAyaka deva-devIoe sahAya karyAnA dAkhalAo paNa jovAmAM Ave che. zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM mukhya adhiSThAyaka deva-devI pArzvayakSa ane padmAvatIdevI ati prasiddha che. nAgarAja dharaNendra paNa eka evA ja prasiddha deva che. A uparAMta, jayA, vijayA, vairoTyA, aparAjitA tathA soLa vidyAdevIo, cosaTha Indro, daza dikapAlo, nava graho. yakSo paNa pArzvanAtha bhagavAnanAM adhiSThAyaka deva-devIo kahevAya che. A badhAM deva-devIomAM bhakatonAM manavAMchita pUravAmAM tema ja temanAM vighno dUra karavAmAM nAgarAja dharaNendra ane padmAvatIdevInuM sthAna ati mahattvanuM che. dharaNendra ane padmAvatIdevInA AvA addabhuta mAhAbhyanuM mULa kAraNa ema lAge che ke maMtro tema ja vidyAonuM zAsane bhagavAna pArzvanAthanA samayamAM kIrtinI TIce pahocyuM hatuM, ane jJAtAdharma kathAMga-zrutaskaMdhanA AdhAre ema kahI zakAya ke pArzvanAtha bhagavAnanA ghaNA anuyAyIoe (zramaNIoe) ananya bhakita ane zuddhi vaDe kALadharma pAmyA bAda bhuvanapatinA tema ja vyaMtara ane vaimAnikanA mukhya devonI devIo tarIkenuM sthAna prApta karyuM hatuM. nirvANakalikAmAM vairI tema ja padmAvatIdevIno dharaNendranI patnIo tarIkeno nirdeza karavAmAM Avyo che. uvasaggahara stotramAM padmAvatIdevInA saMbodhanavALI nIcenI traNa gAthAo pUrve hatI : OM hrIM zrIM pAsa visahara vijjAmaMtaNa jhANajjJAyavbo / dharaNa paumAvaidevI OM hrIM kSamlyU~ svAhA // 8 // OM thuNAmi pAsaM OM hrIM paNamAmi paramabhattIe / aTThakkhara dharaNiMdapaumAvai payaDikitti / / 9 / / jassa payakamale sayA vasai pomAvaI dharaNido / tassa nAmeNa sayalaM visaharavisaM nAseha / / 10 / / paraMtu A maMtra stotrano durupayoga thavo zarU thayo ane tethI uparanI traNe gAthAo A stotramAMthI kADhI nAkhavAmAM AvI che. A gAthAonI racanAomAM bhagavAna pArzvanAthanAM adhiSThAyakamAM padmAvatIdevInuM sthAna keTaluM mahattvanuM hovuM joIe te hakIkata samajI zakAya che. zrI malliSeNasUriviracita 'bhairavapadmAvatIkalpamAM devInA svarUpanuM varNana karatAM kahyuM che ke, temanA cAra hAthamAM anukrame aMkuza, varadamudrA, pAza ane phaLa che. Asana kamaLanuM che. padmAvatIdevInI AvI ArasanI mUrti IDaranA digambara jaina maMdiramAM jovAmAM Ave che. 'bhairava padmAvatIkalpa'mAM varNavyA mujaba padmAvatIdevInAM judAM judAM svarUpomAM anukrame totalA, tvaritA, nityA, tripurA, kAmasAdhinI ane tripurabhairavI che. totalA tvaritA nityA tripurA kAmasAdhinI / devyA nAmAni padyAyAstathA tripurabhairavI / / svAbhAvika rIte, badhA tIrthakaronAM adhiSThAyaka deva-devIomAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM adhiSThAyaka deva-devI dharaNendra ane padmAvatInuM anokhuM sthAna hovAne kAraNe sAdhako jyAre pArzvanAtha bhagavAnanI prArthanA kare che ane dharaNendra - padmAvatIdevInI sAdhanA kare che, tyAre tenuM pariNAma jhaDapathI Ave che; ane prArthanA karanAranI sarva IcchA pUrI thAya che. bIjA tIrthakaronAM adhiSThAyaka deva-devIo karatAM pArzvanAtha bhagavAnanAM adhiSThAyaka deva-devInA mahattvanuM mukhya kAraNa A ja dekhAya che; ane temAM ghaNuM tathya paNa raheluM che. jainazAsananA utkarSa arthe ApaNA mahAna AcAryoe dharaNendra ane padmAvatInI sAdhanA vaDe adUbhUta siddhio prApta karI hatI ane te samajavA mATe ApaNe bhUtakALa para najara nAkhavI paDaze. - AcAryazrI abhayadevasUrIzvarajI (vi. saM. 1088-1155), jemanI gaNanA yugapradhAna puruSa tarIke thAya che ane jeo jaina ItihAsamAM navAMgI vRttikAra tarIke prasiddha che. temaNe sthAnAMga. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320] ( zrI pArvenAthopasarga-hAriNI samavAyAMga, bhagavatIsUtra ItyAdi Agamo para vRttio racelI che. A badhI vRttio racavAnuM kArya zarU hatuM te samaya daramiyAna AcAryazrIe AyaMbila tapa cAlu rAkhyuM hatuM. temaNe upADeluM kArya bhAre parizramavALuM hatuM ane zarIrane pUratuM poSaNa maLavAne abhAve temane lohIvikArano bhayaMkara vyAdhi thayo hato. AcArya abhayadevasUrijIne roganI pIDAnuM jarAye duHkha na hatuM, paraMtu e vakhatanA keTalAka jaDa, IrSALu ane svArthI lokoe AcAryazrIe karelI vRttionI racanAmAM usUtranuM nirUpaNa karIne, kAryakAraNanI saMkalanA besADIne evI vAta vahetI karI ke vRttionI racanAmAM usUtranA kAraNe AcAryazrIne koDhano bhayaMkara vyAdhi thayo che. AvA ayogya AkSepone kAraNe pracAra pAmatI jaina zrutanI apabhrAjanAne lIdhe AcAryazrIne bhAre AghAta thayo, ane eka vakhata to temane jAvajIva anazana karavAno vicAra paNa thaI Avyo hato. te daramiyAna temane eka svapna AvyuM ane temAM nAgarAje AvIne jIbha vaDe potAno roga cATI lIdho che, tema ja pote thAMbhaNa (khaMbhAta pAse) gAma pAsenI zeDhI nadIne kAMThe daTAyela zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAne bahAra kaDhAvI te nimitte eka navuM tIrtha sthApavA jaI rahyA che evuM dazya joyuM. prAtaHkALe AcAryazrIe potAnuM zarIra azakata hovA chatAM thAMbhaNA tarapha vihAra zarU karyo. tyAM zeDhI nadIne kAMThe daTAyelI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAnAM darzana karatAM tyAM ne tyAM ja 'jayatihuaNavara kapUrukukha'thI zarU thatuM trIza gAthAnuM camatkArika stotra racI kADhayuM. kahevAya che ke zrI zaMbhaNa pArzvanAthanA navA tIrthanI sthApanA ane upAsanA pachI temanA rakatavikArano roga taddana zAMta thaI gayo. zrI padmAvatIdevInI sahAyanI AvI ja vAta zrI jinaprabhasUrijInA jIvanamAMthI paNa maLI Ave che. zrI jinaprabhasUrijI (vi.saM. 1320-1390) eka vakhata dilhInA bAdazAha sulatAna mahamada taghalakhano saMparka sAdhI tene ahiMsAno upadeza ApatA hatA. ane e mArge zatrujya, giranAra ane phalodhI (mAravADamAM phalodhI pArzvanAthanuM tIrtha Aje paNa suprasiddha che.) tIrthanI rakSA arthe vyavasthA karavAmAM saphaLa thayA hatA. dilhInA darabAramAM zrI jinaprabhasUrijInuM varcasva bAdazAhanA eka nikaTanA sAthI rAghavacaitanya nAmanA maMtrazAstrIthI sahana na thayuM, ane sUrijInI AbarUne kalaMka lagADavA eka melo prayoga karyo. A prayoga dvArA teNe rAjadarabAramAM beThelA sulatAnanA hAthanI eka AMgaLI paranI ati mUlyavAna vIMTI guma karI ane tyAM hAjara rahelA zrI jinaprabhasUrijInA rajoharaNamAM te mUkI dIdhI. ema kahevAya che ke barobara te vakhate padmAvatIdevIe jinaprabhasUrijIne A badhI hakIkatathI vAkepha karyA, ane devInI sahAya vaDe e vIMTI rajoharaNamAMthI rAghavacaitanyanA mAthAnA vALamAM padharAvI devAmAM AvI. sulatAnane e vIMTI guma thayAnI khabara paDI tyAre rAghavacaitanya e vaTI jinaprabhasUrinA rajoharaNamAM hovAnI jAherAta karI. paraMtu tapAsa karatAM e viTI rajoharaNane badale rAghavacaitanyanA mAthAnA vALamAMthI maLI AvI. rAghavacaitanyane tyAra pachI darabAramAMthI kAyama mATe vidAya levI paDI. zrI jinaprabhasUrijI vize ema kahevAya che ke temaNe sAdhanA dvArA padmAvatIdevInAM sAkSAt darzana karyA hatAM.' zrI vIravijayajI mahArAje (saM. 1857-1908) racelAM rAso tathA prajAono mahimA Aje paNa eTalo ja jovA maLe che. temaNe padmAvatIdevInI sAdhanA karI hatI. vi. saM. 1899mAM teozrInI nizrAmAM eka saMgha paMcatIrthanI jAtrAe jato hato. paraMtu gujarAta prAMtanI sarahada para pahoMcatAM ja cAre tarapha kolerAno bhayaMkara vyAdhi prasarI gayo ane badhA loko vIkharAI gayA. te 1. 'Ile (Sri Jinaprabhasuri) performed the Sadhana of Sri Padmavati devi, some time after his initiation, as directed by his Guru, and Padinavati devi appeared before himn and promised to attend whenever invoked.' - "Comparative and critical study of Mantra Shastra" by Mohanlal B. Jhavery (Solicitor). Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 321 vakhate vIravijayajI mahArAja sAthe je yAtriko rahyA hatA te badhAne padmAvatIdevInI sahAyathI sahIsalAmata amadAvAda pAchA lAvavAmAM AvyA hatA. yAtrAmAM mahArAja sAheba vakhatovakhata taMbuonI AsapAsa padmAvatIdevInA jApathI maMtreluM pANI chaMTAvatA hatA. zrI vIravijayajI jyAre jyAre amadAvAda padhAratA tyAre kALupuramAM Avela bhaThThInI bArIvALA upAzrayamAM sthiratA karatA. tyAM ajitanAtha bhagavAnanA maMdiravALA upAzrayanA AgalA bhAgamAM padmAvatIdevInI mUrti che. zrI vIravijayajI mahArAje tyAM rahI padmAvatIdevInI sAdhanA karI hovAnuM manAya che. rakata padmAvatIdevInI sAdhanA paNa zrI vIravijayajI mahArAje karI hoya tema lAge che; kAraNa, rAtA raMgavALI padmAvatIdevInI bhavya ane tejasvI mUrti Aje paNa amadAvAda najIka naroDAnA pArzvanAtha maMdiramAM jovAmAM Ave che. A rIte bhagavAna pArzvanAtha ane temanAM adhiSThAyaka deva-devIonI bhakita ane zakita vize kaMI keTaluMya jANavA maLe che. lakSmIdevI - zerIsA jinAlaya Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zAsanadevI zrI padmAvatI : eka saMkSipta sarvekSaNa * prA. kalyANamalajI loDhA jaina-jainetara caritragraMthomAM padmAvatI nAmane dhAraNa karanAra ullekho laIne kalpo, maMtro ane yaMtronA mAdhyama dvArA bhagavatInA svarUpanuM atre varNana karavAmAM AvyuM che. tema ja humbaja tIrthanI padmAvatInI prAcInatA darzAvAI che. | sAmAnyajanane paNa devI pratye AsthA ane zraddhA vadhe evuM A lekhamAM suMdara nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. -- saMpAdaka bhAratIya vAya aneka ratnothI sabhara che. e vAmanuM eka aNamola ratna che padmAvatI devI. bhAratIya sAhityamAM temanAM vividharUpo ane mAhAmya viSe aneka ullekho maLe che. kAraNa ke te bhAratIya manISIonA ciMtana ane adhyAtmasAdhanAnI mahimAvaMta devI che. ApaNe bhagavAna pArzvanAthanI zAsanadevInA rUpe padmAvatI vize vicArIe te pahelAM jainetara sAhityamAM abhivyakata thayela temanA svarUpa viSe jANI laIe, te vadhu yogya thaze. durgA saptazatInA chaThThA adhyAyamAM temanA vize A pramANe abhivyakita thayela che : OM nAgAdhIzvara viSTarAM phaNiphaNauttaMsoru ratnAvalI / bhAsvada dehalatA divAkara nibhau netratrayo dbhAsitAm / mAlA-kumbha-kapAla nIraja karAMcandrArdha cUDAmaNi / sarvajJezvara bhairavAGaka nilayAM padyAvatIM cintaye / arthAt, 'huM sarvazvara bhairavanA khoLAmAM nivAsa karanArI paramotkRSTa padmAvatI devInuM smaraNa karuM chuM. te nAgarAjanA Asana para birAjamAna che. nAgonI pheNa para suzobhita thatI maNionI vaijayantImALA teNe kaMThamAM dhAraNa karI che, tethI tenI dehayaSTi vadhu ne vadhu jAjvalyamAna dekhAI rahI che. tenuM mukhAraviMda sUryanI mAphaka camakI rahyuM che. traNe netro tenI zobhAmAM abhivRddhi karI rahyAM che. te hAthamAM mALA, kumbha, kapAla ane kamaLa laIne UbhI che. tenA mastaka para ardhacandrAkAra mugaTa zobhI rahyo che.' A rUpavarNananI tulanA ja jAlaMdAmAM upalabdha jaina mUti sAthe karIe to baMnemAM AcherI ekarUpatA jovAmAM Ave che. A uparAMta padmapurANanA sUryamaMDa ane kriyAkhaMDamAM paNa padmAvatIno ullekha maLe che. sUryakhaMDa (48-57) anusAra te vidarbhanA rAjA satyaketunI putrI tathA mathurAnagaranA rAjA ugrasenanI patnI hatI. A dampatI vacce ananya prema hato. eka vakhata te potAnA piyara gayelI tyAre tyAM gopAla nAmanA kuberanA eka dUta thakI te garbhavatI thaI. garbhane paDAvI nAMkhavA teNe khUba prayatna karyo tyAre pelo garbha bolyo, 'kAlanemidaityano vadha viSNue karyo che, jeno badalo levA huM janma laI rahyo chuM. A rIte pachI kaMsano janma thayo. padmapurANanA kriyAkhaMDamAM praNidhi nAmanA eka vaNikanI strInI vAta Ave che. tenuM nAma paNa padmAvatI hatuM. eka vAra te gaMgAsnAna karI rahI hatI tyAre dhanurdhvaja bhaMgIe tene joI ane tenA rUpasaundaryamAM te jakaDAI gayo. gaMgAyamunAnA saMgamamAM teNe potAnA jIvananI Ahuti ApI dIdhI ane te prasidhinA rUpamAM pheravAI gayo. AthI viSNu traNeyane svargamAM laI gayA ane e traNe svargamAM rahevA lAgyAM. A padmAvatImAM ane jaina zAsanadevI padmAvatamAM bilakula sAmya nathI. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA | jainAgamomAM paNa padmAvatInA vividha rUponuM manohArI varNana vAMcavA maLe che. atre saMkSepamAM tenuM varNana 2jU karyuM che. tadanusAra kRddamAnA pAMcamA vargamAM kahevAmAM AvyuM che ke rAjA ane rANIo paNa saMyamasAdhanA vaDe siddhi prApta karI zake che. strIone paNa mokSaprAptino adhikAra che. zrI kRSNanI padmAvatI vagere rANIoe ane putravadhUoe vIsa varSathI vadhu dIrghakALa sudhI kaThora tapasAdhanA karIne zAzvata zivapada prApta karyuM hatuM. praznavyAkaraNa sUtranA pAMcamA zrutaskaMdhamAM maithunAsakitanA kAraNe janasaMhAraka yuddho thayAM temAM paNa padmAvatInA kAraNe yuddha thayAnI vAta Ave che. bIjA eka graMthamAM paNa eka evI vAta vAMcavA maLe che ke vidyutthAlI nAmano deva brahmalokathI dhAriNInA garbhamAM AvyA bAda tenI cAreya devIo paNa rAjanagaranA dhanika zreSThIone tyAM putrI rUpe avatarI. temAM samudraguptanI mAtAnuM nAma padmAvatI hatuM. guptavaMzI samrATa samudragupte aneka rAjAone parAjita karI rAjyavistAra karyo. temAM ahicchatranA rAjA acyuta ane padmAvatInA nAgavaMzI rAjA nAgadevanuM rAjya mukhya hatuM. (alhAbAdanA staMbha-Alekha anusAra) [ 323 bhagavAna mallinAthanA eka prasaMgavarNanamAM paNa padmAvatIno ullekha jovA maLe che. zrutibuddha rAjAe rANI padmAvatI mATe nAgadharanA yAtrAmahotsavanI uoSaNA karelI. rAjA ane rANIe nAgadhara ane nAgapratimAne vaMdana karyAM. tyAMnA puSpagucchanA adbhuta saundaryane temaNe nihALyuM. A rIte vIsamA tIrthaMkara munisuvratasvAmInI mAtAnuM nAma paNa padmAvatI hatuM. ATalA vivaraNa pachI have ApaNe bhagavAna pArzvanAthanA yakSiNI padmAvatI aMge vicAra karIe. e to bhAgye ja kahevAnI jarUra hoya ke bhagavAna pArzvanAtha eka aitihAsika puruSa hatA. bhagavAna pArzvanAthajInA jIvanacaritranA varNana daramiyAna ja dharaNendranI sAthe padmAvatIjIno ullekha jovA maLe che. jyAre meghamAlIe prabhune kaSTa pahoMcADavAmAM kazuM ja bAkI na rAkhyuM tyAre dharaNendranuM Asana DolavA lAgyuM. teNe avadhijJAna vaDe joyuM ke bhagavAna pArzvanAtha bhayaMkara ApattimAM phasAyela che, tyAre teNe padmAvatI vagere devIo sAthe hAjara thaI dIrgha nALavALA kamaLanI racanA karI. AthI prabhu te kamaLa upara pUrvavat samAdhimagna rahyA. A pUrva kAMza che H tApasa kamaTha dvArA prajvalita agnimAM saLa gatAM nAga-nAgiNI prabhu pArzvanAthanI kRpAthI dharaNendra ane padmAvatI banyAM. sau koI mAne che ke temaNe vakhatovakhata zAsananI rakSA ane prabhAvanA karI che. zrI bhadrabAhusvAmInA samayamAM saMgha Apattigrasta thavAthI uvasaggaharaM stotranI racanA karavAmAM AvI hatI. bhagavAna mahAvIrasvAmInA samayamAM paNa aneka padmAvatIonuM varNana thayeluM che. rAjA ceTaka jaina hatA. temaNe potAnI sulakSaNA putrI padmAvatInA vivAha aMgadezanA rAjA dadhivAhana joDe karyA. te ja rIte ajAtazatru kuNika rAjAnI rANIomAM eka rANI padmAvatI hatI. tatvaLa dhuniyalsa rano 53mAvaDuM nAma TrevI dotthI / ' (nirAyAvalI sUtra). A padmAvatIno putra udAI kuNika rAjAno vArasadAra banI magadhano rAjA banelo. rAjA kuNika ane rANI padmAvatIno kisso canaka hAthI ane devadinahAra sAthe paNa saMkaLAyela che. Ane pariNAme ja mahArAjA ceTaka ane rAjA kuMbhIka vacce ghamAsANa yuddha thayeluM. A yuddhamAM ceTakano dohitra kAlakumAra kuMbhIka rAjAnA hAthe haNAyo hato. mahArAjA ceTaka mahAvIra prabhunA ananya bhakata hatA. TUMkamAM, jainasAhityamAM vividha padmAvatI nAmadhArI AtmAo aMge AvAM lakhANo upalabdha che. mArI jANakArI anusAra, jainadharmamAM je koI zAsanadevIo che temAM padmAvatI aMge sauthI vadhu maMtra, taMtra, yaMtra ane stotra upalabdha che tathA zrAvaka-zrAvikAomAM paNa temanA pratye sauthI vadhu zraddhA rahelI che. padmAvatI viSayaka je kAMI stotro che temAM pUrvAcArya dvArA likhita 'zrI padmAvatI aSTaka stotra' mukhya che. A stotranI eka kaDI - 3 na ii maMtra have kSapita ttimane rakSa mAM Trevi paLe !' siddha ane sArthaka mAnavAmAM Ave che. AkhuMya stotra taMtrokta pati para Adhi2ta che. tenI Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI cakAsaNI mATe jo ApaNe taMtravijJAnanA tAMDava stotra' ane 'kuMjikAstotra' sAthe zrI padmAvatI aSTakane sarakhAvIe to uparokata hakIkatanI satyatA pratIta thAya che. A kAraNe ghaNA ja vidvAnoe uttaravartI jainasAhitya para taMtrazAstrano prabhAva svIkAryo che. zrI padmAvatIno mALAmaMtra paNa khUba prasiddha che : "3% no pavite zrI pArzvanAthAya paNe pAvatI sahita 5 viniDa iSAdhIzvara vajha TuMDAva..' - thI zarU thaIne "zrI pArzvanAtha pALa pAvatI AjJApati vathAne 1O O naH na svI sudhIno mALAmaMtra gaNAya che. A pramANe padmAvatInuM AhvAna-stava paNa vikhyAta che. temAM pUrvAcArya dvArA likhita stotranI jema padmAvatIne 'nInavaja kahevAmAM AvI che. aneka svarUpomAM tenuM AhuvAna karavAmAM AvyuM che. taduparAMta tene "vIpena zaTTPtiXviAriNI, mAtu: paviti vagere vagere kahIne saMbodhavAmAM Avela che. prasiddha AcArya zrI kIrtisAgarasUri mahArAje pUrvAcArya dvArA racita aSTakamyavRtti stotranI vistRta vivecanA-vivaraNa karatI vakhate lakhyuM che ke, moLe prayoga di trividha prati pati - 1. paravAdIkuJjaravidAraNaM mRgendra sahadayaH saprayojanam / 2. para prayojanaM navavRti pramANasya lokaprasiddhasya asya yaMtra stotra / 3. ubhaya prayojanaM ca / syArtha smaraNaM lakSaNaM vidyata evaM prayojana tathA para prayojanamapi vidyata eva / A uparathI spaSTa thAya che ke A stotra atyaMta siddha che, emAM lagIre zaMkA nathI. padmAvatInA eka anya maMtrano ullekha paNa ahIM karavo ja joIe. e maMtra A mujaba che : 'jha namo bhagavati padyAvati su dhAriNI yakSa saMsthitA devi pracaNDa draudraNDa khaNDita ripu cakre kinnare ki puruSa garuDa gandharvaya yakSa rAkSasa bhUta-preta picAza mahAroga siddhi nAgamanu pUjite vidyAdhara sevite hU hU pAvatI svAhA !' A mujabanA padmAvatI viSayaka aneka maMtro prakhyAta thayA che. atre eka bIjA maMtrano ullekha karavAnI paNa rajA lauM chuM. te maMtra A pramANe che : "3% namo pati pavita yAdI pakSe daMta viSe dura dura navAra viSahara viSara vAdA !' A maMtra jhera utAravAmAM akasIra manAya che. pro.kAzInAtha vAsudeva atyaMkara saMpAdita 'zrI bhairava padmAvatI kalpa' mAM devI aMgenA vividha stotro ane maMtronuM saMkalana karavAmAM AvyuM che. temAM mallipeNasUri, zrI candrasUri, zrI IndranandI, muni candranAtha, zrI jinaprabhasUri, zrI jinadattasUri, zrI bhadraguptAcArya ane zrI devasUri mukhya che. maMtrAkSaronA bIjazabdono koza paNa pariziSTamAM rajU karela che. eno abhyAsa karatAM khyAla Ave che ke padmAvatI devInAM bIjamaMtro ane taMtrazAstra dvArA pracArita bIjamaMtro vacce keTaluM sAmya che. baMne vacce khUba samAnatA che. tenI sAthosAtha maMtronI samajaNa paNa vizada rIte ApavAmAM AvI che. A maMtronuM vivaraNa vAMcatAM ja spaSTa thaI jAya che ke bhAratIya maMtra-taMtra vidyAno vikAsa lagabhaga samAna stare ja thayela che. A stara che vaicArika stara. alabatta, e badhAnuM vizada vizleSaNa A lekhamAM zakaya nathI. paraMtu atre huM jijJAsujano mATe eka pustaka avazya sUcavIza. e pustaka che zrI mallireNasUri likhita 'bhairava padmAvatI kalpa." te graMtha yaMtralakSaNo viSayaka adhikArI graMtha che. A graMthamAM kavie padmAvatI devInA svarUpanuM varNana karela che. temanI vi.saM. 1254nA phAgaNa zalA aSTamInA divase sthApita dugdhadhavalA ArasanI pratimA Aje ya IDarasthita zrI saMbhavanAtha svAmInA digaMbara jainamaMdiramAM birAjamAna che. zrI malli peNasUrijIe devInuM svarUpavarNana A mujaba karela che : padmAvatI devIne cAra hAtha che. temanA DAbA hAthamAM aMkuza, nIcalA hAthamAM phaLa, smaNA hAthamAM aMkuza ane nIceno hAtha varadamudrAmAM che. temanuM Asana kamaLamAM che. temanAM nAmo che : totalA, tvaritA, nityA, tripurA ane kAmasAdhinI. temano varNa sUrya jevo tejasvI che. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 325 devI padmAvatInuM humbaja kSetra khUba ja mahattvanuM gaNAya che. tathA ahIMnI zrI dharaNendra - padmAvatInI bhavya mUrtio camatkArika gaNAya che. rAjakumAra jinadattAcArye uttarI mathurAthI AvIne dakSiNamAM eka rAjyanI sthApanA karelI. humbaja te rAjyanI rAjadhAnI hatI. parantu paristhitivaza teNe mathurA choDavuM paDeluM. tyAre te padmAvatI devInI mUrtine pITha pAchaLa bAMdhI bhAgyo hato. padmAvatI devInA AzIrvAdane lIdhe ja tenuM pageruM dabAvI rahelI senA tenuM jarIke aniSTa karI zakI na hatI. A vistAranI bIjI vizeSatA che tenAM lAMbAM lAMbAM vRkSo. A vRkSo heThaLa besIne jinadattAcArye svapno nihALyAM hatAM. A UMcAM UMcAM vRkSonAM mULa padmAvatI devInI mUrti heThaLa rahelAM che. mukitanagara sarovaramAM jaLa kadI sukAtuM nathI. tuMgabhadrA nadInI saMgI nadI che kumudavatI. A AkhuM varNana paM. nemicaMdra zAstrI varNita humbaja para AdhArita che. eka bIjI bAbata para paNa dhyAna kheMcavAnuM mane ucita jaNAya che. je je bhakatajano zrI laMkaTezvara bAlAjInA darzana karavA mATe parvata caDhe che temaNe padmAvatIjInAM darzana karavAM anivArya banI jAya che. padmAvatIdevInuM maMdira khUba ja lokapriya che. dakSiNa bhAratanAM aneka maMdiromAM bhagavatI padmAvatIjInI mUrtio Aje ya mojUda che. jo ke, keTalAka graMthomAM evuM lakhANa vAMcavA maLe che ke zAsanadevI-devatAonI pUjA-arcanA mithyAvAdI che. AvI TIkA sadAsukhajInA ratnakaraMDaka zrAvakAcAra ane ToDaramalajInI vyAkhyAmAM jovA maLe che. jo ke ApaNe A vitaMDAvAdamAM UtaravA mAMgatA nathI. huM to eTaluM ja kahIza ke zAsana devI-devatAono mahimA apAra che. devabhakita graMthanA pANvanAtha stotramAM lakhela che, "pUWtyAnvita vALe paLe yakSa bhagavAna pArzvanI DAbI bAjue padmAvatI virAjamAna che. (noMdha :- A saMkSipta nibaMdha lakhavA mATe jainAcArya zrI hastImalajI mahArAjanA jainadharmano maulika ItihAsa' tathA AcArya mahAvIrakIrti smRtigraMtha' vagereno AdhAra levAmAM Avyo che.) te- hayA. tparIkaththakara. dAruDayA kan da 8- mayadrathA. SUGBO. ngnii 5 ye 7 paNa. gIgAyaka. - jayA: ramiya ? sunI- I- zImaya. -surata zvasaMta. . in4) k ndd _ Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 ] [ zrI pAzrvanAthopasarga-hAriNI zAsananI rakhavAlI, devI ? zAsagranI rakhavAlI - paMDita zrI pUnamacaMdabhAI ke. zAha thoInI eka kaDIthI zarU thatA A lekhamAM lekhakazrIe vartamAnamAM devInA vadhatA jatA prabhAvano Achero khyAla Apyo che. sAthe, judAM judAM sthAno ane sAdhakono alpa paricaya karAvyo che. vighno dUra kare, vAMchita pUre, sahAya kare, maMgala kare, zakita Ape, sukha Ape ItyAdi para bhAvAtmaka lakhANa ahIM prApta thAya che. paMDitazrI pUnamacaMdabhAI haMmezAM amArI graMthamALAnA zubhecchaka banI rahyA che ane A graMthamAM paNa lekha prasAdI mokalI amane sahayoga Apyo che, te amArA mATe AnaMda ane gauravanI vAta che. -- saMpAdaka pAya rUmajhuma rumajhuma jhAMjharano jhaNakAra, padmAvatI pele pArzva taNA darabAra; saMgha vighna harajo, karajo jayajayakAra, zrI saubhAgyavijaya kahe sukha-saMpatti dAtAra. 1. kalikALamAM mAM padmAvatInA nAmanA DaMkA vAge che. jana-jananA mana-manamAM mAnA nAmano raNakAra guMje che. mA gAje che, mA rAje che ! lAja rAkho, mA ! lAja DhAMko, mA ! manavAMchita pUro, mA ! saMkaTa cUro, mA ! -- A prArthanA mAnA bhakatonA mananI moTI mUDI che, murAda che. pragaTa-prabhAvI zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI adhiSThAyikA mA padmAvatI Aje paNa hAjarAhajUra che. te zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA bhakatone adazya rIte sahAya kare che. teo adazya rIte camatkArI che, pragaTa-prabhAvI che. A kALamAM paNa, mA bhakatone svapnamAM AvIne pratyakSa-sadehe darzana Ape che ane mArga batAve che ! A vAta amArA jAta-anubhavanI che. bhakatanA hRdayanI bhakitano ja A pratApa che, prabhAva che. vartamAnamAM mAnI bhakita turata ja phaLadAyI bane che. tethI ja Aje zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA ghaNA bhakato jovA maLe che, Thera Thera jovA maLe che. temAM mAno prabhAva che. kaMIka zAsananAM, kaMIka tIrtharakSAnAM, tIrthabhakitanAM, kaMIka bhakatonAM, kaMIka sAdhu-saMtonAM tema ja dharmanAM kAryo mA padmAvatIe karyA che, kare che ane karaze. ItihAsa tenI sAkSI pUre che. A rIte, A kALamAM mA mahAzakitavaMta che. tenA prabhAvanI ghaNI ghaNI vAto ghaNA ghaNA bhakatonA manamAM bharelI che. bhakato upara mAnI mIThI mIThI najara-amadaSTi che. mA dayALu che. jema mAnuM hRdaya komaLa hoya che, ane te bALako upara vahAla varasAve che, bALakane joIne mAne prema jAge che, te bALakanI saghaLIye sArasaMbhALa le che, enAM duHkhadarda potAnAM samaje che ane dUra kare che, nivAre che, sukha ane zAMti Ape che, kaSTa kApe che ane ISTa Ape che; tema mA padmAvatI sAcA arthamAM bhakatanI mA che. mA mUMjhavaNamAM mArga kADhI Ape che ane sanmArga sujhADe che. samyagadaSTi devI-mA padmAvatI samyagadaSTi jIvanAM kAma turata ja pAra pADe che -- te amArA anubhavanI vAta che. jo ke, mA to darekanAM kAma kare che, darekane prabhubhakitamAM prere che, dharmamAM joDe che, darekanAM sAMsArika duHkhadardo dUra kare che, savi saMkaTa cUre che ane manavAMchita pUre che. mAno sAdhakavarga paNa bahoLo che. pUrvakALamAM, mAnI sAdhanAnA pratApe, ghaNA AcArya bhagavaMtoe zAsananAM, Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] mAnI sAdhanAnAM siddha maMtro, prArthanAo, chaMdo ane stutio jaina sAhityamAM bharapUra che. siddha sAdhakonA sAdhelA siddha maMtro, tevA sAdhakanA paricayamAM AvavAthI jANavA maLe che. AvA siddha maMtrothI bhakatonAM kAryo avazya siddha thAya che. mA padmAvatInI sAdhanA-ArAdhanAnA maMtro, kalpo vagere mATe 'zrI bhairava padmAvatI kalpa' nAmano graMtha ajoDa che. tevA ja bIjA paNa keTalAka kalpo, maMtro vagere anya maMtrasAhityanA graMthomAM maLI Ave che, jenA dvArA sAdhakane sAdhanAnA viSayamAM suMdara mArgadarzana maLI zake che ane tenI zraddhAbhakita vadhe che. dharmanAM ane bhakitanAM kAryo karela che. teno moTo ItihAsa che, je jaina ItihAsa jovAthI jANavA maLe che. pUjAonA raciyatA zrI vIravijayajI mahArAjane mA padmAvatI pratyakSa hatAM; ane mAnA pratApe temaNe A pUjAonI DhALo, raMgabharI ane rasabharI rIte racela che. DhALonAM rAga ane racanA pAchaLa mAno ja prabhAva che, e vAta pUjyazrIe pUjAnI DhALamAM ja batAvI che. A mAnI sAdhanAno sAkSAtkAra che. [ 327 pUrvakALamAM ghaNA yatioe mAnI sAdhanA karIne pratyakSa pragaTa rUpe mAnAM darzana karela che; ane kAryasiddhi ane sAdhanAsiddhi meLavI che. najIkanA bhUtakALamAM mAnA mahAna sAdhakomAMnA eka zrI goDIjI derAsara (pAyadhunI - muMbaI)nA yati zrI hiMmatavimalajI hatA. teo siddha sAdhaka tarIke paMkAyA hatA. temanI siddhi mAnI bhakitathI ja hatI. paMDita dhIrajalAla TokarazI paNa mAnA sAdhaka hatA. teo mAnAM mahApUjano suMdara rIte karAvatA hatA; ane mAnI sahAyathI aneka bhakatonAM kAryo karatA hatA. teo jANItA lekhaka hatA. mAnA mahimAnAM pustako paNa temaNe lakhelAM che. temanI mA pratyenI bhakita aparaMpAra hatI. Aje bIjAM paNa nAmI-anAmI sAdhaka nara-nArIo, sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto che, je mA padmAvatI upara zraddhA-bhakita dharAve che. e sivAya, tAMtrikone taMtrasAdhanAmAM ane mAMtrikone maMtrasAdhanAmAM mAnI sthApanA karavI paDe che. dareka sAdhakanA manamAM mAnI bhikata bharelI hoya che. sAdhakanI sAdhanA ane siddhinuM mA mukhya kAraNa che. darekane mA sahAya kare che; kema ke sukhiyAM ane du:khiyAM mAne mana sarakhAM che. bhAratamAM mAnI moTI zakitapITho che. jyAM jyAM zrI pArzvanAtha bhagavaMtanAM tIrtho che, tyAM tyAM mA padmAvatI birAjamAna che. tenI sthApanA mahAmahimAvaMta AcAryAdi zramaNa bhagavaMtoe tathA zrIsaMghoe karelI che, jeno lAbha sakala zrIsaMghane maLe che. tenA upara bhakatajanonI apAra zraddhA ane bhakita che. mAnI je A mahAzakitapITho che, tyAM jaIne mAnAM darzana, pUjana, vaMdana ane sAdhanA karavAthI bhakatajanono beDo pAra thaI jAya che. AvI zakitapIThomAM mukhya zrI zaMkhezvara tIrthamAM birAjamAna mA padmAvatIjI sahuthI mokhare che. A amArI anubhavasiddha bAbata che. bIjuM, pATaNamAM vanarAja cAvaDAe jyAre aNahilapura pATaNa vasAvela, tyAre pUrA pAMca phUTa UMcI mA padmAvatInI mUrti lAvIne pATaNanI sthApanA karela. tyAM paNa mA padmAvatI Aje hAjarAhajUra che. aneka bhakatone A anubhava che. amadAvAda-naroDAmAM mA padmAvatInI manahara ane manabhara mUrtino mahimA aparaMpAra che. tyAM mAne cUMdaDI paherAvavAno mahimA anero che. mA bhakatonAM kAryo zIghramAM zIghra Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 ]. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pAra pADe che. amadAvAdamAM ja mAnA parama upAsaka zrI vIravijayajI mahArAjanI smRtirUpa vIrano upAzraya che; tyAM paNa mAnI mUrtinI prAcInakALamAM sthApanA thaI che. dakSiNa bhAratamAM digambaroe mA padmAvatInuM mahAna tIrtha-hokhujA-prAcInakALathI sthApeluM che. tyAM teno bhAre mahimA che. tyAM javAthI kalikALamAM mAnuM sarvoparI sthAna ane mahAmahimA jovA maLe che. muMbaI-vAlakezvaramAM mA padmAvatInuM rUpa aneruM-ajoDa che; anokhuM che. mAnI AMkhamAM amI che, mAnA rUpamAM karuNA che. ahIM mAnA darzana mAtrathI bhakatonAM kAryo siddha thAya che e vAta jagajAhera che. vartamAnamAM, muMbaImAM zrI goDIjI pArzvanAtha bhagavaMtanA prAcIna jinAlayanA jIrNoddhAra pachInI, bhavya pratiSThA daramiyAna zrI padmAvatI mAtAnI bhavya, divya ane vizALakAya mUrtinI sthApanA-pratiSThA eka bhAgyazALI sadaguhastha moTA bhAva ane bhakitapUrvaka karAvI che. ahIM paNa mAne moMghI cUMdaDIo caDhAvAya che. ahIM mAnuM rUpa jotAM ja, mAM jANe sAkSAt mAM na hoya tema lAge che! aneka loko mAnAM darzana karavA Ave che. eka bhavya derImAM mAnI manohara mUrti joIne mana nAcI UThe che, ane hRdayamAM AnaMda chavAI jAya che. aneka lokonA mananI zraddhAbhakitanuM A pariNAma che. A rIte Thera Thera mAnAM rU5 nyArAM ane nirALAM che. mAnAM bIjAM ghaNAM sthAno che, jyAM mAno mahimA khUba vistaryo che. mAnI sAdhanAnAM siddha maMtro, prArthanAo, chaMdo ane stutio jaina sAhityamAM bharapUra che. siddha sAdhakonA sAdhelA siddha maMtro, tevA sAdhakanA paricayamAM AvavAthI jANavA maLe che. AvA siddha maMtrothI bhakatonAM kAryo avazya siddha thAya che. mAM padmAvatInI sAdhanA-ArAdhanAnA maMtro, kalpa vagere mATe zrI bhairava padmAvatI kalpa' nAmano graMtha ajoDa che. tevA ja bIjA paNa keTalAka kalpo, maMtro vagere anya maMtrasAhityanA graMthomAM maLI Ave che, jenA dvArA sAdhakane sAdhanAnA viSayamAM suMdara mArgadarzana maLI zake che ane tenI zraddhAbhakita vadhe che. mA padmAvatI dharaNendra devanAM priyA-patnI che. dharaNendradeva zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA adhiSThAyaka deva che, ke jeo zrI namaskAra mahAmaMtranA pratApe Indra banyA, temAM zrI pArzvaprabhuno upakAra che. mA padmAvatI temanAM patnI hovAthI, potAnA patinA upakArI evA zrI pArzvaprabhunA adhiSThAyikA devI che. dharaNendranI anya patnI vairUTyAdevI che, te paNa zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI adhiSThAyikA che. zrI pArzvayakSa paNa zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA adhiSThAyaka deva che; chatAM A badhA adhiSThAyakomAM mAM padmAvatI vartamAnamAM ziromaNi che. teo zAsananAM paNa ziromaNi devI che. eka jAgatI jyota samAM che ! zAsananAM adhiSThAyaka deva-devIomAM mAM padmAvatI Aje comera gAje che. mAM padmAvatInAM pUjano thAya che, jyAre anya koI deva-devIonAM A rIte pUjano thatAM nathI. Thera Thera ane ghera ghera have mAnI sthApanA thAya che, bhakitabhAva vadhyA che, dareka jainane mA padmAvatImAM zraddhA vadhI che. temane anya devI-devatAo samakSa javAnI jarUra rahetI nathI. mAM padmAvatInA kAraNe zrI jainasaMghamAMthI mithyAtvI deva-devIo taraphanI mAnyatA khUba ja ghaTI gaI che. aMtamAM, mA samyagadaSTi devI che. te jaina zAsana-bhakata che. bhakatane dharma tarapha vALIne ISTa pradAna karanArI che. bhakatane aMtamAM mukita tarapha vALe che; ane A rIte zrI jainazAsanane ajavALe che. A vAtanI sAkSI nIcenI paMkitao dvArA zrI navimalavijayajI mahArAja jaNAve che : dharaNIdhara rAya padmAvatI, prabhu pArzvataNA guNa gAvatI, sahu saMghanA saMkaTa sUratI, nayavimalanAM vAMchita pUratI.' Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 329 sahu saMghanA saMkaTa cUratI 'je saMgha caturvidha rakSatI zAha manubhAI sI. DabhoIvALA mA bhagavatInAM pUjana-arcanamAM maMtroccArano nAda vAtAvaraNamAM guMjato karI makanAra A jANItA-mAnItA vidhikAra zrI manubhAie ahIM zuddhatA, saralatA, sthiratA, ekAgratA, daDhatA vagere paMcapadInI vAta goThavI prastuta karI che. mAnasopacAramAM smaraNa, vaMdana ane kIrtana sarvazreSTha hovAnuM paNa suMdara nirUpaNa karyuM che. eka vAta noMdhapAtra che ke, 'zraddhAmeM agara jAna hai, to sAkSAtkAra tumase dUra nahIM !" zrI manubhAi DabhoivALA padmAvatIpUjananA jANItA vidhikAra che. -- saMpAdaka devAdhideva paramAtmA zrI pArzvanAtha prabhu pragaTa prabhAvaka ane jagatAraka che. vartamAnakALamAM teozrIno mahimA sahathI vadhAre vistarelo che. kalikAlamAM kalpavRkSa samA e tAraka tIrthaMkara paramAtmAnA mahimAne vadhAratAM aneka sthAno Aje paNa vidyamAna che. e tIrthasthAnono mahimA vadhAravAmAM adhiSThAyaka deva-devIono phALo paNa hoya che. purupAdAnIya zrI pArzvanAtha prabhunI zAsanadevI padmAvatI kalikAlamAM paNa vipna haranArI, saMkaTane cUranArI ne saMghanI rakSaNahArI tathA mahAprabhAva dhAranArI che. jema pArzvanAtha paramAtmAnAM aneka sthAno che, tema mA bhagavatI padmAvatIdevInAM paNa camatkArika ane prabhAvaka sthAno rahelAM che. jyAM jyAM prabhu pA che, tyAM tyAM prAya: dareka sthAne mAtAjI paNa birAjamAna hoya che. sAthe nAgarAja dharaNendranA paNa aneka camatkArika prasaMgo janazrutimAM guMjatA hoya che. mA padmAvatI (1) rakata padmAvatI, (2) kAmAkhyA padmAvatI, (3) tripurA padmAvatI vagere aneka nAmo ane svarUpothI pUjAya che. jaina-jainetara lokahaiyAMmAM sahuthI vizeSa sthAna meLavanAra koI devI hoya to te mA padmAvatI che. enA svarUpanuM dhyAna dharatAM, enA mAnasajApa karatAM devI avazya vAMchita pUre che. mahAna pUrvAcAryaracita divya stotramAM mAtAjInuM adabhuta rUpa vilasI rahyuM che : padmAsanA padmadalAyatAkSI padmAnanA padyakarAddhi padyA / padmaprabhA pArzvajinendrasaktA padyAvatI pAtu phaNIndrapatnI / / arthAta, bhavya ane divya kamaLAsana para birAjanArI, kamaLapatra samAM nirmaLa netra dharanArI, kamaLa jevA vadanavALI, kamaLa samAM hAtha tathA caraNavALI, kamaLa jevI kAMti vistAranArI, pArzvanAtha prabhumAM Asakata bhakatahRdaya dhAranArI ane zrI nAgarAja dharaNendradevanI patnI mA padmAvatI mArI rakSA karo. munizrI harSasAgarajIracita padmAvatI chaMdamAM paNa mAtAjInuM adbhuta svarUpa ApaNe jANI zakIe chIe. A ciMtAmaNiratna samA chaMdamAM kavi kahe che ke, Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 'puSpAMbaravastra rUpavicitre, rAjita chatre rAjamatI, hastAyudhamAnA kurkuTayAnA, pAnasupAnA puNyavatI; paharaNa paTakulI caraNAcolI, nIkapolI saMcaratI, saMtuSTA bhava me devI padma, mAtA giramA jainamati, mAtAjInI mUrti prAyaH phaNAmaMDita hoya che. mAtAjI traNa, pAMca ke sAta phaNAthI zobhAyamAna hoya che. kAraNa ke, aneka stotromAM emane 'nAginI', 'nAgadevatA' tathA 'kakkuToragavAhinI' tarIke paNa stavavAmAM AvyAM che. sarponI aneka jAtiomAMthI eka karkuTajAtinA sarpo paNa hoya che, jenA mastaka para kUkaDA jevI kalagI hoya che, ane te UDatA paNa hoya che. evA vAhanane dhAraNa karanArI mA phakata jainamatamAM ja nahi, paNa aneka darzanomAM pUjAyelI che. nIceno zloka vAMcavAthI khyAla Avaze ke jainetara darzanomAM paNa bhagavatI kayA kayA nAme pUjAya che H 'tArA tvaM sugatAgame bhagavatI gaurIti zaivAgame vajrA kaulika zAsane jinamate padmAvatI vizrutA [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI gAyatrI zrutizAlinAM prakRtirityuktAsi sAMkhyAgame / ' bauddhomAM devI tArAnA nAme, zaiva saMpradAyamAM bhagavatI gaurI nAme, kaulikamatamAM devI vA nAme, jinamatamAM devI padmAvatInA nAme, vaidika matamAM mA gAyatrInA nAme tathA sAMkhyadarzanamAM prakRtidevInA nAme - Ama devI padmAvatI vividha darzanamAM ke matamAM vividha nAme oLakhAya che ane pUjAya che. zrI padmAvatIjIe prAcIna kALamAM aneka AcAryabhagavaMtone, sAdhubhagavaMtone tathA ArAdhakone sahAya karyAnA dAkhalAo jANavA maLe che, je bhAvikanI zraddhAnAM pUraka bane che. bhayaMkara saMkaTamAM ke vipattikALe ekAgratAthI mAtAjInuM dhyAna karavAmAM Ave to mA avazya sahAyaka bane che. zuddhatA (bAhya), saralatA (Azayazuddhi), sthiratA (caMcaLatAno tyAga), ekAgratA (ekacitta) tathA daDhatA (saMkalpa)--A pAMceya zabdo dhyAna ane dhyeyasiddhinI paMcapadI che. A paMcapadIpUrvaka (yogya guru pAse) maMtradIkSA lai, tyArabAda je jApa karavAmAM Ave che te avazya iSTa phaLanI prApti karAve che. jyAre A paMcapadImAM koi eka paNa chUTI jAya to iSTa phaLanI prApti zakaya banatI nathI. jema ke, mAnasika rIte parezAna thayela sAdhaka ekAgratA jALavI zakato nathI, tethI cittavizuddhi jaLavAtI nathI, sAthe sAthe tenI daDhatA paNa bhAMgI jAya che. mAtAjI saghaphalA che. zAsana mATe ane zAsananA bhakato mATe hamezAM taiyAra ja hoya che. paNa kalikAlamAM adhIratAnA pariNAme ghaNIvA ghaNAne A sAdhanAmAMthI pAchA paDavuM paDe che. jApamaMtra vizuddha hovo ghaTe. adhikArI pAsethI prApta thayelo hovo ghaTe. tyAra pachI uparokata paMcapadIpUrvaka mAtAjInI sAdhanA karavAmAM Ave to e avazya phaLadAyI bane che. mArA potAnA svAnubhava ghaNA che. jyAre jyAre saMkaTa paDayuM che, jyAre jyAre samasyAo khaDI thai che, tyAre paMcapadIpUrvaka karAelI mAtAjInI sAdhanAe sarvanuM nirAkaraNa karyuM che. asaMbhavane saMbhava banAvanArI, azakayane zakaya karanArI e mahAdevI che ! AvA haLAhaLa kaLiyugamAM paNa devIbhakatonI abhilASA pUrNa kare che. mAtAjInA prAcInamAM prAcIna sthAna tarIke hombujA gaNI zakAya, je hAlamAM paNa vidyamAna che. prAcIna nAma hombujA che, paNa hAlamAM te humaca tarIke oLakhAya che. e dakSiNa bhAratamAM, karNATaka rAjyamAM AveluM che. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 331 anya viziSTa sthAnomAM zaMkhezvarajI, naroDA, vAlakezvara (muMbai) vagere aneka sthaLoe mAtAjI pragaTa prabhAvikA tarIke paracA pUratI rahe che. ghaNA bhAgyavaMto potAnA ghare paNa mAtAjInI sthApanA karatA hoya che; paraMtu ghare azAtanA na thAya teno teoe khAsa khyAla rAkhavo joie. gharamAM pavitra sthaLe khAsa karIne uttara dizA sanmukha athavA naitrardatya khUNA sanmukha mAtAjI birAjamAna thai zake. dararoja eka ja samaye, eka ja sthAne, eka ja Asane ane eka ja mALApUrvaka jApa karavAmAM Ave to jA5 zIghra phaLadAyI banI zake. AvA haMDA avasarpiNIkALamAM ApaNane devAdhideva pArzvanAtha bhagavAna tathA devI bhagavatI padmAvatIjInI ArAdhanA karavAno yoga maLe e ApaNA parama bhAgyodaya ane puNyodayanI nizAnI che. aMtamAM, mAtAjI sahanuM saMkaTa hare, maMgala kare e ja zubha kAmanA ! bjshclaa| jAte || rU ... 4 vajrAphI 2 ' BE 5 ) apraticakrA puruSadattA kAlI mahAkAlI nA dareka tara bipI gAMdhArI 19 mAnavI N vairosthA GNA satI nAnI 0. mahAmAnasI ja S & soLa vidAdevI Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI - - mA- --- - - ---- - -- - - ---- --- zrI RSimaMDala pUjana, zrI siddhacakra pUjana tathA zrI pArzva-padmAvatI pUjananAM rahasyo - jazubhAI je. zAha jainArAdhanAnAM vividha anuSThAno-kriyAkAMDonA prasiddha vidhikAra zrI jazubhAi zAhe prastuta lekhamAM zrI siddhacakra pUjana, zrI RpimaMDala pUjana ane zrI pA-padmAvatI pUjananI saMpUrNa pravidhio jaNAvI che ane tenAM rahasyo kholI ApyAM che. padmAvatIpUjana aMgeno potAno anubhava paNa emaNe TAMkayo che je noMdhapAtra che. sAdhako mATe A saghaLI mAhitI atyaMta upayogI ane bhakita-bhAvamAM vRddhi karanArI che. -- saMpAdaka jainazAsanamAM maMtrI ane yaMtrone eka AgavuM prAdhAnya ApavAmAM AveluM che. temAMye zvetAmbara mUrtipUjaka saMpradAyamAM suprasiddha, mahAprabhAvI, bhautika ane AdhyAtmika sukhonA bhaMDAra evA be bRhadra mahAyaMtronuM prAdhAnya che. prathama zrI siddhacakra bRhad maMtra ane bIjuM zrI RSimaMDala bRhad yaMtra. zrI siddhacakra yaMtranA kendramAM " % ? ' bIja sahita aham'nI mukhyatA che, jyAre zrI RSimaMDala mahAyaMtramAM ahIM bIja sahita covIsa tIrthakaronI mukhyatA che. A baMne mahAyaMtronuM vidhisahita pUjana, arcana karavuM tenuM nAma zrI siddhacakra mahApUjana athavA zrI RSimaMDala mahApUjana kahevAya che. A uparAMta, jainazAsananI adhiSThAyikA mA bhagavatI padmAvatIjInI paNa keTalAMka viziSTa kAryonI pUrti arthe mahApUjA karavAmAM Ave che. A traNeya mahApUjanomAM ajaba-gajabanAM rahasyo chupAyelAM che. jema eka nAnakaDA aNubombamAM aneka zakitao chUpAyelI hoya che tema A mahApUjanomAM aneka prakAranI zakitaono bhaMDAra bharelo che. hA, aNubomba vinAzaka zakita dharAve che, jyAre A mahApUjano upasargono nAza karavAnI ane mananI zubha icchAone pUrNa karavAnI eka mahAna sarjanAtmaka zakita dharAve che. are ! A pUjanomAM mahApuruSoe eTalI zakita mUkelI che ke sAdhaka AtmA jo vidhipUrvaka zrI siddhacakra pUjana, zrI RSimaMDala pUjana athavA zrI pArzva-padmAvatI pUjanamAMthI ekanI paNa ArAdhanA kare to jIva ziva banavAnI zakita prApta kare che. vItarAga tIrthaMkara paramAtmAnuM nAma-smaraNa, pUjA, bhakita ane dhyAnathI azubha karmono kSaya thai AtmA nirmaLa bane che. A pUjanonI zarIranI vividha graMthio para athavA lohInA bhramaNa (Blood Circulation) para evI divya asara thAya che ke je AtmAne tyAga ane vairAgya tarapha laI jAya che. pUjanamAM bolAtA maMtrAlaro pUjanIya, vaMdanIya ane smaraNIya che. temAM deva-devInAM nAmonA karNazravaNathI tema ja pUjanamAM thatI pavitra kriyAonI asarathI, zuddha banela vAtAvaraNathI ane pUjananA pavitra bhAvothI tana ane mana upara evI divya asara thAya che ke AtmA koI anero AnaMda anubhave che; AtmAne vAraMvAra AnaMdanA oDakAro Ave che. jinezvara paramAtmAnI bhakitamAM evI tAkAta che ke, 'jinaguNa gAvatA, guNa Ave nija aMga' ane pUjA karatAM prANIo, pote pUjanIka thAya." Ama, pUjana karanAro AtmA pote pUjanIya banI Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 333 jAya che. eTale ke, pote ja bIjAne pUjavAyogya paramAtmA banI jAya che; arthAtuM, AtmAne paramAtmA banAvanAra mahAna tAkAta A pUjanomAM rahelI che. have ApaNe A traNeya pUjanomAM samAyelAM gUDha rahasyone TUMkamAM samajavA prayatna karIe. zrI daSimaMDala pUjana ane tenAM rahasyo : zrI RSimaMDala mahAstotranI racanA paramAtmA mahAvIradevanA prathama gaNadhara zrI gautamasvAmIe karelI che. te vAta zrI pimaMDala stotranA zloka 102mAM kahevAmAM AvI che : 'zrI vardhamAna ziSyeNa, gaNabhRt gautamarSiNA / RSimaMDala nAmaitat, bhASitaM stotramuttamam / / ' zrI RSimaMDala eTale zuM ? jainazAsanamAM RSimaharSi ane paramarSi - A traNa zabdo jANItA che. A traNeya zabdonA artha tIrthakaronAM vize paNa thaI zake che. eTale ke, RSi eTale tIrthakara ane maMDala eTale samUha. Ama, covIsa tIrthakaronAM maMDalone A pUjanamAM sthApana karavAmAM AvatAM hoya tene zrI RSimaMDala kahevAmAM Ave che. covIsa tIrthakaronA je te varNa pramANe RSimaMDalanA mukhya bIja evA kAranI aMdara sthApana karavAmAM Ave che. zrI caMdraprabhu ane zrI suvidhinAtha baMne uThThala varNanA che ane ' ' kAramAM Avela nAdanI aMdara sthApavAmAM AvelA che. zrI neminAtha ane zrI munisuvratasvAmI zyAma varNana che, temane phU kAramAM Avela biMdunI aMdara sthApavAmAM AvelA che. zrI padmaprabhu ane zrI vAsupUjya svAmI rakatavarNanA che ane "dI kAramAM AvelI kalAnI aMdara sthApavAmAM AvelA che. zrI pArzvanAtha ane zrI mallinAtha lIlA varNanA che ane "dI kAramAM Avela "knI aMdara sthApavAmAM Avela che. bAkInA soLa tIrthakaro suvarNa varNanA che ane "dU kAramAM 'ha' ane 'ra'nA sthAne birAjamAna che. A vAta zrI RpimaMDala stotranI aMdara nIcenA zlokamAM darzAvI che : candraprabha-puSpadantau 'nAda' sthiti samAzritau / "bindu' madhyagatau nemi-suvratau jinasattamau / / 24 / / padyaprabha-vAsupUjyau 'kalA' padamadhiSThitau / zira 'I' sthiti saMlInau, pArzva-mallI jinottamau / / 25 / / zeSAstIrthakRtaH sarve 'ha-ra sthAne niyojitAH mAyAbIjAkSaraM prAptAH caturvizati-rahatAm / / 26 / / - zrI RSimaMDala mahAyaMtranI aMdara aneka zakitao ane aneka rahasyo bharyA che. yaMtra eTale maMtrano deha, maMtranuM zarIra, maMtrane rahevAnuM sthAna. yaMtronA vividha AkAro hoya che, jema zrI RSimaMDala mahAyaMtra kaLaza AkAranuM che. yaMtronA vividha prakAranA AkAro, AkRtio pratye lohacuMbakanI jema devo vagerene tema ja vizvamAM vartatI adazya zakitaone prema ane AkarSaNa hoya che; tethI yaMtronuM darzana, pUjana vagere ISTa lAbhane Ape che; te badhI vAtanuM anukULa vAtAvaraNa sarje che, iSTa kAryanI siddhi kare che; ane badhI rIte zAMti ane yogakSemane Ape che. yaMtra upara maMtro lakhelA hoya che. ane maMtra eTale devone rahevAnuM sthAna. zrI RSimaMDala pUjanamAM e rahasya chupAyeluM che ke te pUjanathI zAMti, suSTi ane puSTi prApta thAya che. eTale ke, RSimaMDala pUjana mAtra zAMtine ApanAruM ja nahi; puSTine ApanAruM paNa che. maMtrazAstramAM zAMtikarma ane poSTikakarmamAM upayogI maMtrabIjo nakkI thayelAM che : zAMti karavA mATe svAhA' ane pauSTikakarma karavA mATe svadhA". zrI siddhacakra mahApUjana vizeSa prakAre zAMtipradhAna gaNAtuM hovAthI pUjana maMtromAM mAtra svAhA bIjano upayoga thayo che. jyAre zrI RSimaMDala mahApUjana maMtromAM svAhA ane svadhA- A be bIjo joDavAmAM AvyAM che. e vAta uparathI nakkI thAya che ke RSimaMDala mahApUjana zAMti ane puSTi ApanAruM che. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334] [ zrI pArzvanAthapasarga-hAriNI zrI RpimaMDala mahApUjanamAM pUrvasevA rUpe A pramANenI vidhi karavAmAM Ave che : (1) patrAcchAdana, (2) tilakakaraNa. (3) bhUmizuddhi : bhUmigata upadrava na naDe ane bhUminuM bahumAna karAya che. (4) paMcAM ganyAsa : aMgazuddhi ane kriyAmAM zarIranI svasthatA jALavavI, (5) sakalIkaraNa : 1 pa svIA no nyAsa. aMgazuddhi ane svasthatA mATe A pAMca bIjone anukrame "fpha -- pILA varNano kalpI DhIMcaNa upara sthApana karavAno. "g -- zveta varNano kalpI nAbhi upara sthApita karavAno. 'jha' lAla varNano kalpI hRdaya upara sthApana karavo. " nIla varNano kalpI mukha upara sthApavo. ane " zyAma varNano kalpI mastaka para sthApIne sakalIkaraNa karavAmAM Ave che. (6) vajapaMjara stotra (AtmarakSA stotra) : zarIrarakSA, duSTa zakitaothI rakSA, dharatI taraphathI rakSA mATe karavAmAM Ave che. namaskAra mahAmaMtranAM nava padonI zarIranAM judAM judAM aMgo para mudrApUrvaka sthApI, jANe namaskAra mahAmaMtrI rUpI vajano koTa ApaNI rakSA kare che tema kalpanA karavI. (7) hRdayazuddhi : traNa vAra hRdaya para hAtha mUkI hRdayamAMthI pApa vicArone dUra karavA A kriyA karavAmAM Ave che. (8) maMtranAna (zarIrazuddhi mATe) : maMtrathI aneka tIthanA pavitra jaLa no jANe dhodha ApaNA mastaka para paDI rahyo che ane ApaNo deha-Atama pavitra thaI rahyo che, AvI kalpanApUrvaka maMtrasnAna karavAmAM Ave che. (9) kalmaSadarzana : pApa dahana karavA mATe, svastika mudrA karavApUrvaka karavAmAM Ave che. (10) karanyAsa : AMgaLIone pavitra karavA karAya che. (11) RSimaMDala yaMtra pUjanano khAsa aSTAMganyAsa : samagra zarIrane ATha bhAgomAM vibhakata karavAmAM Ave che; ane A ATha bhAganI rakSA mATe A kriyA karavAmAM Ave che. (12) choTikA : koIpaNa dizAmAMthI AkAzamAMthI pasAra thatI malina zakitane bhagADavA A kriyA karAya che. (13) paToddaghATana, (14) yaMtranuM surabhi mudrA vaDe amRtIkaraNa : yaMtramAM sthApita deva-devIne surabhi mudrA vaDe amRtIkaraNa karavAmAM Ave che. (15) dhyAna ane namaskAravidhi : yaMtranuM dhyAna ane bhAvapUrvaka vaMdanA karavAmAM Ave che. (16) guru-smaraNa-namana ane pUjAvidhi : upakAraka, tAraka, pavitra gurubhagavaMtone bhakitabhAvapUrvaka be hAtha joDI, vaMdana karI, pUjananI vidhi AgaLa zarU karavI joIe. (17) gaNAdhipati : gaNa eTale samUha. te nA svAmIne gaNAdhipati kahe che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA mukhya ziSya zrI gautamasvAmI gaNAdhipati kahevAya che, mATe temanI pUjA karavAmAM Ave che. (18) saMkalpavidhi : pUjanamAM saMkalpa karavo e maMtrazAstranI eka mahattvanI bAbata che. saMkalpa karavA pAchaLanuM rahasya e che ke tenAthI je je kAryo mATe saMkalpa karyo hoya te pUjananA prabhAvathI siddha thAya che. (19) rakSApoTalI : rakSApoTalI nAma ja batAve che ke te bAMdhanAranI rakSA kare che. A eka tAMtrika prakriyA che, jenI aMdaranuM rahasya e che ke, sarasavanA dANA lAla kapaDAmAM bAMdhavAmAM Ave che ane pachI te rakSAne maMtra bolI, vAsakSepathI prabhAvita karavAmAM Ave che; je bAMdhavAthI vipnonuM chedana thAya che. (20) pIThasparzana : zrI RSimaMDala mahApUjananI eka eka vidhi pAchaLa aneka rahasyo chupAyelAM che. tAMbAnuM zrI RSimaMDala mahAyaMtra je bAjoTha para padharAvyuM hoya te bAjoThane meruparvatanI kalpanA karI ane tyAM pIThikA sthApI hoya tema sthApanA karavAnI che. (21) yaMtrasparzana vidhi : yaMtra para baMne hAthano sparza karI e bhAvanA bhAvavAnI che ke A mahAmaMgalakArI zrI RpimaMDala mahAyaMtra harahaMmezane mATe mArA hRdayamaMdiramAM birAjamAna thAo. zrI RSimaMDala mahAyaMtra pUjananI uttarasevAmAM samAyelAM rahasyo : (1) hrIMkAramAM birAjamAna covIsa arihaMta paramAtmAonI aSTaprakArI pUjA, ke je zrI RSimaMDala mahApUjanamAM mukhya che, arihaMta paramAtmAnI bhakita karatAM karatAM jIva pote arihaMta banI jAya che. samagra jainazAsananuM rahasya, samagra mahApUjananuM rahasya hIM' kAramAM samAyeluM che. covIse paramAtmAonI bhAvapUrvaka pUjA karatAM karatAM AtmA nirmaLa banI jAya che. aneka janmonAM pApo, Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 335 aneka janmonAM baMdhAyelAM karmonAM baMdhano tUTI jAya che. (2) kUTAkSara pUjana : zrI RpimaMDala yaMtranA kendrIya madhya vartuLamAM tenA kinArA para banAvelA saMyukatAkSara (joDelA akSaro) che te kUTAkSaro che. te cotrIsa che. tenI pUjA karavAthI aneka vipnonuM chedana thAya che. (3) piDAkSara pUjana : ATha piMDAkSaro che. tenI pUjA karavAthI dukha ane durjana jIvo taraphathI thatA upasargo zAMta thAya che. mAnasika paritApa ane ciMtAo tema ja zarIranA nAnA-moTA aneka prakAranA rogo piDAkSaronI pUjAthI dUra thAya che. eka eka piMDAkSaranI aMdara ajaba-gajabanI zakita chapAyelI che. te ATha mahAbhayone dUra kare che. (4) navagrahapUjana : zrI RSimaMDala mahAyaMtramAM aneka rahasyo ane AmnAyo chupAyAM che. grahonI pUjAthI zAMti prApta thAya che. zrI RSimaMDalanA ArAdhakane graho herAna karatA nathI. (5) adhiSThAyaka deva-devIonuM pUjana : zrI RSimaMDala mahAyaMtranA adhiSThAyaka evAM dharaNendra, padmAvatI, vairAyA ane kSetrapAla devatAnI pUjA karavAthI ArAdhakane rakSaNa prApta thAya che ane upasargonuM nivAraNa thAya che. (6) dazadikupAlapUjana : daze dizAmAM rahelA te te dizAonA adhipati evA dikpAla devonI pUjA karavAthI koI paNa duSTano upasarga Avato nathI. (7) navapada pUjana : jainazAsanano prANa, jainazAsanano AdhAra, parama pavitra, arihaMta Adi navapadonI pUjA karavAthI jIva ziva bane che. (8) labdhidhArI muni mahAtmAonuM pUjana : cAreya nikAyanAM deva-devIo tathA aneka labdhionA dhAraka evA labdhidhArInuM pUjana karavAthI labdhio prApta thAya che. (9) viziSTa prakAranI cAreya devIonuM pUjana : zrI RSimaMDalanI covIse adhiSThAyikA devIonI pUjA lakSamI ane labdhi prApta thAya che. ane chelle zAMtikaLaza, je karavAthI zAMti prApta thAya che. AratI, maMgaLa dIvo ane visarjana kriyA samApanamAM karavAmAM Ave che. A zrI RSimaMDala stotra, yaMtra ane pUjana mahApavitra, mahAprabhAvazALI ane aneka prakAranAM vinono nAza karanAra che. zrI RSimaMDala stotramAM lakhyuM che ke, divyo gopyaH suduSprApyaH, zrI RSimaMDala stavaH / bhASita stIrthanAthena, jagata trANa kRrta'naghaH / / Ama, zrI RSimaMDala stava atyaMta prabhAvazALI che. tenI prApti thavI bahu ja durlabha che. traNa jagatanI rakSA karavA mATe pAparahita evuM A stotra tIrthanAtha zrI mahAvIrasvAmIe kahyuM che ane tethI ja te gupta rAkhavA yogya che. svarNe raupye paTe kAMsye, likhitvA yastu pUjayet tasyaivASTa mahAsiddhi gRhe vasati zAzvatI / A RSimaMDala stotranA yaMtrane sonAnA, cAMdInA, vastranA ke kAMsAnA pAtramAM lakhIne je manuSya potAnA gharamAM rAkhI pUjA kare che tene sadA aSTamahAsiddhio prApta thAya che. zrI RSimaMDala mahApUjananuM samagra rahasya jo TUMkamAM kahevuM hoya to ema kahI zakAya ke, A mahApUjanathI duHkhano samUha nAza pAme che, sarva Rddhi ane samRddhio prApta thAya che, puNyapApano nAza kare che ane mokSasukhane prApta karI zakAya che. zrI siddhacakra mahApUjana ane temAM samAyelAM rahasyo : A vizvamAM sarva kAryasAdhaka, parama pavitra, aneka zakitaono bhaMDAra tema ja jIvane ziva banAvanAra koI paribaLa hoya to te zrI siddhacakrajI che. zrI siddhacakra e jainazAsanano prANa che. jema zrI RSimaMDala mahAyaMtranI aMdara hrIMkAramAM birAjela covIsa arihaMtono samUha mukhyapaNe che, tema zrI siddhacakra mahAmaMtranI aMdara mukhyapaNe birAjamAna arihaMta Adi navapado che. zrI siddhacakrajInA kendramAM marda bIja sthApana karela che. A marda bIja aneka rahasyothI bharapUra che, khUba mananIya che. manI vakrarekhA kuMDalinInI jayotirmaya zakitanuM ubodhana karanAra che. zrI Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI siddhacakra mahApUjanamAM A marda padanuM pUjana karavAthI kuMDalinI jAgrata thAya che ane adbhuta siddhio prApta thAya che. etadeva paraM tatvametadeva paraM padam / etadArAdhyametacca rahasyaM jinazAsane / / 'siddhacakra' zabda ghaNA arthagauravavALo che; aneka rahasyothI sabhara che. zrI siddhacakrajInA prathama valayamAM teno madhyabhAga ghaNuM mahattva dharAve che; tene madhyapITha kahe che. A madhyapIThanI AsapAsa kamaLanI ATha pAMkhaDIo hovAthI tene karNikA paNa kahevAmAM Ave che. A madhyapITha ke karNikAnA kendramAM sakaLa AgamonA rahasyasvarUpa, aneka zakitaothI bharela mahuM maMtrabIjanI viziSTa rIte sthApanA karelI che. A mahuM bIjanI racanAmAM Tu ane biMdu (no- cAra tattvo che. teno mahimA zrI jayasiMhasUrie dhammovaesavivaraNamAlA'mAM nIce pramANe prakAzyo che : akAraM prathamaM tattvaM, sarvabhUtAbhayapradam / kaSTha dezaM samAzritya, vartate sarvadehinAm / / arthAt, " marda ' maMtramAM prakAra prathama tattva che. te sarva bhUtone abhaya ApanAruM che ane sarva dehadhArIonA kaMThano Azraya karIne raheluM che. marda bIjamaM aneka rahasyothI bhareluM che. kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArye zabdAnuzAsana' (siddhahema)nI svopajJavRttimAM je prakAza pADayo che, te ApaNA mATe ghaNo mArgadarzaka che. teo maMgalAcaraNa rUpa mana sUtranI vyAkhyA karatAM kahe che : mamatvetakSara parakvaraca parameSThinI vAva siddhacakra-syAdibIjaM sakalAgamopaniSadbhUtamazeSavighnavidhAtanighnamakhiladdaSTA'ddaSTa saMkalpakalpadrumopamaM zAstrIyanASMApanArvIya prAdheyam ! arthAt, marda akSara evo che, je parameSThI evA paramezvarano vAcaka che; zrI siddhacakranuM Adi bIja che; kala AgamonuM rahasya che; sarva vighnonuM nivAraNa karanAra che; ane daSTa tathA adaSTa evA saMkalpone pUravA mATe kalpavRkSa samAna che. ma padanI pUjAthI jIva sakaLa karmono kSaya karI ziva bane che arthAt mokSapada pAme che. marda padanI cAra dizA ane vidizAmAM AvelAM aSTa kamaLomAM siddha aAdi ATha padonI sthApanA karavAmAM AvelI che. A nave nava pado parama tattvasvarUpa che. 'sirisirivAla kahA' nAmanA graMthamAM lakhyuM che ke, eehiM navapae hiM rahiaM annaM na atthi paramatthaM / eesu cciya jinasAsanassa savvassa uvayAro // -- A navapadothI anya koI paramArtha nathI, eTale ke parama tattva nathI. A navapadomAM ja samasta jinazAsana UtareluM che. A nave padonuM zrI siddhacakra mahApUjanamAM vidhipUrvaka pUjana karavAthI samagra karmono kSaya karI siddhapada prApta karAya che. zAstramAM lakhyuM che ke, je kira siddhA sijjhatiM je a Avi sijjhaissaMti, te savve vi huM navapayajhANeNaM ceva niSbhaMtaM / -- jeo siddha thayA che, jeo siddha thAya che ane jeo siddha thaze te sarva nizcayapUrvaka navapadanA dhyAna vaDe ja jANavuM. A navapado judA judA varNanAM che. zrI mAnatuMgasUrijIe navakAra sArathavarNa'mAM kahyuM che ke, sasi dhavalA arihaMtA, rattA siddhA ya sUriNo kaNaya / maragayabhA uvajhAyA, sAmA sAhU suhaM ditu|| -- caMdra jevA zveta arihaMta bhagavaMto, rAtA raMganA siddha bhagavaMto, kanaka jevA varNavALA AcArya bhagavaMto, marakata maNinI AbhA jevA upAdhyAya bhagavaMto ane zyAma varNavALA sAdhu bhagavaMto amane sukha Apo. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA A mahApUjanomAM aneka rahasyo chupAyelAM che. temAM AvatA eka eka maMtramAM ane tenA eka eka zabdamAM aneka zakitao ane labdhio chupAyelI che. jema mahAsAgaranA vizALa jaLamAMthI pANInuM eka biMdu levAmAM Ave, ema aneka rahasyonA sAgara samAM A mahApUjanomAMthI eka biMdu samAna thoDAMka rahasyonI carcA-vicAraNA prastuta karuM chuM. A navapadanA paMcavarNI raMgo mATe aneka rahasyo chupAyelAM che. temAMnuM eka rahasya e che che ke, A paMcaparameSThinA pUjana dvArA, dhyAna dvArA paMcatattvanI siddhi prApta karavAnI che. pRthvItattva pILA varNanuM, jaLatattva zvetavarNanuM, agnitattva rakatavarNanuM, vAyutattva nIlavarNanuM ane AkAzatattva zyAma varNanuM che. [ 337 navadajInuM te te varNa pramANe pUjana karavAthI paMcatattvonI siddhi thAya che; tethI bhUta, bhaviSya ane vartamAnanI vAto jANI zakAya che, eTaluM ja nahi; A paMcatattvanA banelA dehano sAtha sadAne mATe choDIne AtmA, AtmAnA mULa svarUpane prApta kare che. A vAta thaI prathama valayamAM AvelA navapadanA pUjanano. bIjA valayamAM soLa kamaLadaLo AvelAM che, jemAM mukhyatve ATha varNamAtRkAnI sthApanA thayelI che. varNamAtRkA eTale varNono samUha arthAt akSarono samudAya. A varNomAM je svataMtra rIte bolI zakAya te svara kahevAya ane jene bolavA mATe svaranI sahAya levI paDe tene vyaMjana kahevAya. A svara ane vyaMjananA samUhanA ATha varga pADavAmAM AvyA che. tene aSTavarga kahe che. svara 16 che ane vyaMjana 33 che, jene svara-vyaMjana-pUjana kahevAmAM Ave che. be varganI vacce saptAkSarI mahAmaMtra 'namo arihatANaM' Avelo che. varNamAtRkAnuM drAkSa mUkI pUjana karavAthI aneka prakAranA rogono nAza thAya che ane aneka prakAranI zakitao pragaTa thAya che. zrI siddhacakra mahApUjanamAM karavAmAM AvatI dareka kriyAnI pAchaLa vidhavidha rahasyo samAyelAM che. trIjA valayanI aMdara aDatAlIza labdhionI sthApanA karavAmAM AvelI che ane te labdhionI pUjA khAreka mUkIne karavAmAM Ave che. labdhi eTale zakitano bhaMDAra. eka eka labdhinA maMtramAM zakitano bhaMDAra bharelo che. zrI siddhacakrajInA ArAdhakane labdhio prApta thAya che. TUMkamAM, ApaNe joyuM ke zrI siddhacakrano madhyapITha sameta prathama valaya navapadathI alaMkRta che, bIjuM valaya varNamAtRkAnA aSTavarga tathA saptAkSarI mahAmaMtrathI suzobhita che ane trIjuM valaya 48 labdhipadone lIdhe anerI zobhA dhAraNa kare che. trIjA valayanA mathALe barAbara madhyabhAgamAM DrIMkAranI sthApanA thayelI che ane temAM ph kAranI rekhAne laMbAvI traNa vAra vepTana karavAmAM AvyuM che. A rekhAno cheDo upara na rAkhatAM DrIMkAranI barAbara sAmenA bhAgamAM nIce rAkhavAmAM Avyo che ane tyAM OM bIjanI sthApanA karavAmAM AvI che, jene maMtravizArado aMkuza bIja kahe che. A rIte sADAtraNa valaya thAya che. zrI siddhacakra yaMtrano eka mahattvano bhAga ahIM pUrNa thAya che. A bhAgane amRtamaMDala-amRtakuMbhathI oLakhavAmAM Ave che; ane teno AkAra kaLaza jevo che. eTale ke siddhacakrarUpI kaLazamAM jANe amRta bharyu hoya! ane tethI je koI tenI pUjA karI A amRtanuM pAna kare te amara banI jAya che. zrI siddhacakra yaMtranA DAbA tathA jamaNA bhAga taraphathI pragaTa thatI Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 ] [ zrI pArvenAthopasarga-hAriNI rekhAonA saMyojanathI je kaLazAkAra thAya che tenuM amRtamaMDala tarIke smaraNa karavuM. sirisirivAlakahA' mAM kahyuM che ke, rehAdugakayakalasAgArAmiamaMDalaM va taM saraha / caudisi vidisi kameNaM jayAi-jaMbhAikayasevaM / / yaMtranA DAbA tathA jamaNA bhAga taraphathI prakaTa thatI rekhAonA saMyojanathI je kaLAsAkAra thAya che tenuM amRtamaMDala tarIke smaraNa karo. arthAt e rIte kaLazAkAra banAvo ane temAM amRta bhareluM che evI bhAvanA bhAvo. te pachI cAra dizAmAM jayAdi cAra devIo ane cAra vidizAmAM jaMbhAdi cAra devIo sevA karI rahI che ema ciMtavo, eTale ke temanI e rIte tyAM sthApanA karI. zrI siddhacakrajInA A amRtamaya kaLazamAM niraMtara amRtamaya bhAvanA karanArane amRta prApta thAya che, tethI tenA sarva bAhya ane AtyaMtara rogo nAza pAme che. pAMcamA valayamAM zrI siddhacakrajInA adhiSThAyaka evA vimalavAhana Adi aDhAra devadevIonI sthApanA karavAmAM AvI che. A deva-devIo mahAzakitazALI che ane zrI siddhacakrajInI je koI pUjA-ArAdhanA kare tenI Adhi-vyAdhi-upAdhi dUra karI zAMti Ape che. A aMge sirisirivAlakahA' mAM kahyuM che : taM vijjAdevi-sAsaNadeviseviadupAsaM mulagahaM kaMThaNihi caupaDihAraM ya cauvIraM / / 205 / / disivAla-khittavAlehiM seviaM dharaNimaMDalapaidaM pUyaMtANaM narANaM nUNaM pUrei maNaidaM // 206 / / -- te zrI siddhacakra yaMtra vidyAdevIo, zAsananI sevA karavAmAM zUravIra evA zAsanadevo eTale yakSo ane zAsanadevIo eTale yakSiNIothI baMne bAju sevAyeluM che. vaLI tenA mULamAM navagraho che, kaMThamAM navanidhio che, tema ja temAM cAra pratihAryo-dvArapAlo ane cAra vIro AvelA che. uparAMta te dikapAlo ane kSetrapAla vaDe sevAyeluM che ane dharaNImaMDala eTale pRthvImaMDalamAM pratiSThita thayeluM che. e tenI pUjA karanAra manuSyonAM manovAMchita avazya pUre che. pUjana mATe A yaMtranI sthApanA pRthvImaMDalamAM karavI joIe evuM vidhAna che. A pRthvI maMDalano AkAra corasa manAyo che. emAM ta tathA e be pRthvIbIjanI sthApanA che. eTale A yaMtranI cAre bAju sIdhI lITIo doravAmAM Ave che ane tenA baMne cheDe trizUlo mUkavAmAM Ave che. tenI aMdaranA cAre khUNAmAM bIja ane cAre lITIonA madhyabhAge fkSa bIja sthApI pRthvImaMDaLanI sthApanA karavAmAM Ave che. kalazanI baMne bAju be cakSuonI sthApanA karavAnI hoya che, jenI pAchaLa paNa rahasya raheluM che. baMne cakSuo e sUcave che ke, samyagdaSTipUrvaka jo A pUjAvidhi karavAmAM Ave to aneka prakArano lAbha thAya che. zrI siddhacakra mahApUjana vidhimAM yaMtranI sthApanA sAthe sAthe pAMca dhAnyathI mAMDalAnI racanA karavAmAM Ave che. te te varNa pramANe A mAMDalAnI zarUAta pRthvItattvamAM karavI joIe. zrI siddhacakrajInI prathama covIzImAM lakhyuM che ke, lekhanaM pUjanaM caiva, kumbhakenaiva kArayeta / AhvAnaM pUrakeNaiva, recakena visarjanam // 22 / / zrI siddhacakra mahAmaMtramAM AvI ghaNI vastuo saMketarUpa che; ane te samajavAno prayatna karIe to ja tenuM kharuM rahasya samajAya che. A mahAyaMtramAM AvI ja eka rahasyanI bAbata bAju bAMdhelA khesanI gAMTha saMbaMdhe che. A kesanI gAMTha dvArA evuM sUcana kare che ke A badhuM rahasyamaya che ane gurubhagavaMto pAse rahI e rahasya jANavAno prayatna karavo, to tamane A siddhacakrarUpI Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 339 kaLazamAM rahelA amRtano sAco svAda Avaze ane tame pote amRtamaya banI jazo, amRtAvasthAne prApta karazo. zrI pArzva-padmAvatI mahApUjana ane tenuM rahasya : uparokata baMne mahApUjanonI jema pArzva-padmAvatI mahApUjanamAM paNa aneka rahasyo samAyelAM che, aneka zakitao chupAyelI che. jema jema e rahasyone ApaNe jANIe chIe tema tema bhakitabhAvathI ApaNuM mastaka jhUkI jAya che ane mana AzcaryathI pokArI UThe che ke, ApaNA pUrvAcAryoe eka eka pUjanavidhimAM ThAMsI-ThAMsIne aneka divya rahasyo ane zaktio bharI che. mA bhagavatI padmAvatI mahApUjanamAM Adhi, vyAdhi ane upAdhine dUra karanAra aneka rahasyamaya zakitao bharelI che. mA bhagavatI padmAvatInAM aneka svarUpo che, temAMthI aneka zakitaonuM sarjana thAya che. pRthvI-vAlI-rAnI-parigana sahite ! pablui ! cAmukhyui ! nitye ! kSI~ kSI~ kSU kSaH kSaNArddhakSata ripu nivade ! drA~ mahAmaMtrarUpe ! trAsitoddAmadaitye / bhrA~ bhrI~ bhU~ bhraH prasaGga bhrukuTi puTa - taTa * kSmI kyuM hta pravaLyu ! stutijJatamulare ! rakSa mAM Teli ! padye // A zlokamAM jaNAvyuM che ke, zrI padmAvatIjInA parivAramAM aneka deva-devIo rahelAM che tema ja zrI padmAvatIjInA aneka maMtronuM sarjana thayeluM che. zrI padmAvatI mahApUjananI zarUAtamAM je vidhAno Ave che te badhAM AsurI zikata dUra karI, divya kAMtimaya zAMtine-zakitane pragaTa karanArAM che. mA bhagavatI padmAvatIjInI mahApUjA vighnanAzaka che arthAt tamAma Apatti-upAdhine zAMta karanArI che ane sukhasamRddhi ApanArI che. - - - - zrI padmAvatI mahApUjanamAM padmAvatIjInI--kamaLa para birAjamAna evI mUrti athavA chabInI--sthApanA devIpITha para karavAmAM Ave che. tema ja pUjana mATe paTkoNI padmAvatI mahAyaMtra, je mahAzakitazALI che, jenI pUjAthI tamAma upasargo zAMta thai jAya che te yaMtranI sthApanA karavAmAM Ave che. te yaMtra kevuM che te vize padmAvatI stotramAM kahyuM che ke, vAkhave ! mAne ! SaTkoNe cakramadhye prAta-vadyute ! haMsAruDhe ! sabindau vikasita kamale ! karNikAgre niSAya ! nitye ! vitane ! madre ! tra rUti sahite sADaze ! pAzahaste ! dhyAnAt saMkSobhakAri tribhuvana-vazad rakSa mAM revi ! ye !! zrI padmAvatI mahApUjanamAM krama A pramANe hoya che : (1) 108 vAra jalapUjA, (2) 108 vAra gaMdhapUjA, (3) 108 vAra akSatapUjA, (4) 108 vAra puSpapUjA, (5) 108 vAra naivedyapUjA, (6) 108 vAra dhUpapUjA, (7) 108 vAra dIpapUjA, (8) 108 vAra phaLapUjA ane (9) vastrAbhUSaNa pUjA. zrI padmAvatI mahApUjanamAM karavAmAM AvatI dareka kriyAnI pAchaLa rahasyamaya bhAvo chupAyelA che. jema ke, jaLapUjA karatAM karatAM jIva pote karmarahita thai nirmaLa banI jAya che e bhAva che. sugaMdhI cUrNa (vAsakSepa)nI pUjA karatAM mAtAjInI divya kRpA prApta thAya che; eTaluM ja nahi, paNa je sugaMdhI cUrNathI mAtAjInI pUjA karavAmAM AvI hoya che te pUjAmAMthI utAreluM cUrNa (vAsakSepa) koi paNa mANasa mastaka para nAkhe athavA to pANImAM thoDuMka nAkhIne pIe to tenAM tamAma duHkho Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI dUra thAya che ane zAMti prApta thAya che. evo mAro potAno anubhava che. Ama, mahAmaMtrapUrvaka karAtI pUjanavidhithI aneka zakitao pragaTa thAya che. mAtAjInI 108 vAra akSata pUjA karavAmAM Ave che tyAre akSaya sukhanI prApti thAya evo bhAva pragaTe che. zrI padmAvatI mahApUjanamAM aneka zakitao chupAyelI che ane te chupAyelI zakitaone pragaTa karavAnuM kAma pUjananI judI judI kriyAo kare che. mAtAjInI puSpapUjA lAla kareNanAM phUlathI athavA to lAla kamaLanAM puSpothI karavAmAM Ave che. lAla kareNanAM phUlano ullekha padmAvatI stotramAM karavAmAM Avelo che : sajaptA kaNavIra - rakta-kusumaiH puSpai samaM sajitaiH sammizredhRtaguggulaughamadhubhiH kuNDe trikoNe kRte / homArtha kRta SoDazagulazatA vahanau dazAMzairjapet, taM vAcaM vacasIha devi ! sahasA padyAvatI devatA // -- mAtAjInI puSpapUjA karavAthI mA pote khuza thAya che, prasanna thAya che, tuSTa thAya che ane pUjana karanAranI mananI icchAone pUrNa kare che. aNAhArIpada meLavavA mATe arthAt moganI saMpUrNa sAmagrIno tyAga karI, paramAtmA pratye pUrNa samarpaNabhAva pragaTa thAya tevI zakita prApta karavA mATe mAtAjInI naivedyapUjA karavAmAM Ave che. jIvananI durgadha dUra thAya, eTale ke jIvanamAM vyApelI pAparUpI durgadha dUra thAya ane puNyarUpI sugaMdha pragaTe te mATe dhUpapUjA karavAmAM Ave che. AMkhomAM divya teja pragaTe ane locaniyAM divya banI jAya te mATe 108 vAra zrI padmAvatIjInI dIpaka-pUjA karavAmAM Ave che. mAtAjInI bhakitanuM phaLa ApaNe prApta karavuM che ke jethI mAtAnAM darzana thAya, janamojanamanI mAnAM darzananI pyAsa bujhAya te mATe phaLapUjA karavAmAM Ave che. mAtAjIne soLa zaNagAra caDhAvIne bhakata dhanya-dhanya bane che. zaNagAra e saubhAgyanuM lakSaNa che ane soLe zaNagAranI pUjA dvArA mAtAjIne ApaNe prArthanA karIe chIe ke he mA ! amAruM saubhAgya akhaMDa rAkhaje ! zrI padmAvatI mahApUjana bhaNAvavAmAM AvatuM hoya, tAlabaddha rIte maMtrono uccAra thato hoya, tyAre e maMtra, yaMtra ane taMtranA triveNIsaMgamamAMthI pragaTe che eka divya cetanA, eka divya zakita. eka divya vAtAvaraNa, jenAthI bhakRta pote koI divya anubhUti anubhave che. svicaborDamAM AvelI eka nAnakaDI svica dabAvavAthI jema prakAzano balba jhagamagI UThe che tema mA bhagavatI padmAvatIjInI mahAmaMtra rUpI svica dabAvavAmAM Ave eTale eka divya tejanI prabhA pragaTI UThe che. jema vidyutazakita eka hovA chatAM judI judI svicamAMthI judI judI zakita pragaTe che. jevI ke, vijaLIno balba, vidyuta paMkho, vidyuta ghaMTaDI, vidyuta sagaDI, vidyuta istrI, vidyuta moTara, reDiyo, TI.vI. vagere. Ama, vidyutapravAha eka hovA chatAM aneka judI judI zakitao pragaTe che, tevI rIte mA bhagavatI padmAvatIjI eka hovA chatAM pUjanamAM AvatA judA judA maMtro judI judI zakitaone pragaTAvIne bhakatanI judI judI icchAone pUrNa kare che. | devIpUjanane eka AgavuM mahattva ApavAmAM AveluM che ane devIpUjanathI upasargonuM nivAraNa thAya che. A mahApUjanomAM aneka rahasyo chupAyelAM che. temAM AvatA eka eka maMtramAM ane tenA eka eka zabdamAM aneka zakitao ane labdhio chupAyelI che. jema mahAsAgaranA vizALa jaLamAMthI pANInuM eka biMdu levAmAM Ave, ema aneka rahasyonA sAgara samAM A mahApUjanomAMthI eka biMdu samAna thoDAMka rahasyonI carcA karI A lekha pUrNa karuM chuM. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 389 PADMAVATI : IMAGES AND ICONOGRAPHY || THE MOST POPULAR DEITY OF JAINAS of Dr. Saryu V. Doshi and Dr. Geeta C. Sali INTRODUCTION : Shakti worship or Mother worship is a universal phenomena. Man, has worshipped Shakti - in one form or the other right from his emergence as is evidenced from the different archaeological as well as literary evidence. It was in the form of animism in the beginning which turned into image worship with the passage of time. The survival of this are found in the form of sacred stones, phallic worship, tree worship scattered over various parts of India. It is a general belief that the worship of the jinas is undertaken for spiritual reasons and not for gaining any worldly benefit. In the earliest phase of their history the Jainas launched a systematic campaign against the cult of ritual and sacrifice as destructive of all morals, and laid great stress on the purification of soul for the attainment of nirvana or salvation. Idol worship first appeared in the early centuries of the christian era and elaborate rules were developed for performing the different rituals of Jaina worship. Samantabhadra, who belongs to the early century of the christian era, was probably the first to lay down worship as the religious duty of a layman. He included it among the 'six savratas' or educative vows and gave it a place of some importance in his rules for Jaina householders. (Brahmchari S.P., Grhasthan dharma, v,119, p.144). From this time onwards the Jaina teachers further developed their system of worship. The Jaina teacher always glorified and attributed divine grace to the Jinas. They devoted their talents to the deification of the Jinas. The Karnataka Jaina literature and epigraphs indicate that the Jaina objects of adoration resemble mainly the Brahmanical objects of worship. Like the Hindus, the Jainas show their reverence not only to the Jinas alone but also to their associated deities, sacred things and symbols. The attendant deities of the Jinas and their emblems Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 ] are also shown great reverence. The literature also refers to the worship of the attendant Gods and Goddesses of the Jinas (Yaksa and Yaksini). Among the numerous deities, the cult of Padmavati and Jvalamalini gained wide popularity in South India. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI Yaksa cult was widely prevalent in ancient India among Hindus, Buddhist and Jainas as is evident from the literary as well as archaeological evidences. Yaksa were considered guardian deities of the Tirthankara. We have two attendant deities (Yaksa and Yaksini). The origin of Yaksa cult can also be traced back to animism. In due course of time Yaksa-worship gained prominence as objects of worship since they are able to intervene actively in the process of reward and retribution, whereas the Tirthankaras being Siddhas do not intervene in such process. The Yaksi cult came into existence around 2nd C.A.D. according to P.B. Desai, in South India. According to an allusion from Silappadikaram, Jainism had to compete with the Saivaite and Vaishnavite creeds in the Tamil country. In Saivism and Vaishnavism prominence is given to the worship of the deities like Parvati and Laxmi, who are the consorts of Siva and Vishnu resp. Jain Tirthankaras had no female counterparts as in Hindu Pantheon. To make the Jaina religion popular and to capture the devotional mind of the common people they seem to have introduced and stressed the Yaksi or mother worship by raising her to a higher rank. This elevation of some Jina yaksini from the minor deities to a superior position formed the basis of the mother cult. The yaksinis, a class of attendant deities, underwent considerable change, having risen to prominence they were worshipped as independant deities among the Jainas. The Jaina preceptors, who contributed to the development of the Yaksini cult, seem to have concentrated their attention on the worship of some particular Yaksinis. Padmavati, Jvalamalini and Ambika emerged as the most popular goddesses from the minor deities. Padmavati, the guardian deity of the 23rd Jina Parsvanatha, was one of the most popular goddesses of Jainas not only in south, where it has its origin but also in the North. She was in her ascendancy during 10th-12th C.A.D. The host of literature written on Padmavati, reflects the popularity of the goddess. There are books like Padmavati Upasana, Padmavati Mahatmaya, Bharav Padmavati Kalpa which explain the ritual connected with Padmavati worship. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] 1 383 LEGEND There is an interesting legend explaining the association of Padmavati with Parsvanatha. The incident runs like this- "Once Kamatha, the ascetic was sitting amidst five fires (four around him and the sun above). He was thus harming lise, as shown by Parsva, that in one of the logs in fire there were two snakes, hall burnt to death. in their last inoments c! liie, Parsva taught the tenets of Jainism to these two snakes and the snakes died calmly. They were reborn in the underworld as Dharanendra and Padmavati. Meghmali was obstructing the penance of Parsva by varieties of things like rains, cyclone etc. At this time Dharanendra and Padmavati appeared there as enormous snakes and spread their hoods over meditating Parsva to protect him and see to it that he would be successful in his meditatiton and enlightment. This narrative makes it clear why Yaksa and Yaksini are often referred to as Sasandevtas or guardian deity, who protect the Tirthankaras to be to secure the teaching of Jaina doctrine and thus become protectors of Jaina religion." Padmavati figures in the story of the foundation of the Ganga kingdom in the second century; and is said to have favoured Madhava with a magic sword for breaking a pillar. But there are doubts about origin of her cult at such an early date, because this tradition appears in the epigraphs of 11th-12th C.A.D. Yaksini padmavati, who figures frequently in the records of the Santara kings, gained prominence in Karnataka as a cult goddess from 10th C. Jinadatta Raya, the founder of Santara kingdom in the south, is recorded to have set up Lokkiyabbe in the Jaina temple at Patti-Pombuccapura or modern Humcca in the Nagar taluka of the Shimoga district in the 10th C. (EC sh vii, 114, p. 37). That Lokkiyabe was the second name of Padmavati is known from another record of the 11th C. (EC, viii, Nr. 35, p. 134). Besides the Santara kings, a large number of minor ruling families such as the silaharas and the Pattas became votaries of this goddess in the 11th-12th C. Gradually tantric attributes and tantric rites were associated with these yaksinis. They are said to have bestowed super human power upon the devotees by which the latter could bring a person under control, win over the enemies on the battlefield and cause hostility between two persons. The element of magic and miracle, which was attribited to Padmavati and Jvalamalini, is evident from the study of the Jaina texts on tantrism. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387] Is wied24215l-eifen ORIGIN Jaina texts address Padmavati as Durga and Gauri and say that she herself is Tripura. This is borne out by the fact that the symbols of Tripura given in the Rupamandana exactly correspond to those of Padmavati described in the Padmavati Mantramnyavidhi. Both show the abhaya, the varada, the noose and the goad. Tripura in the Brahmanical pantheon is only one of the forms of Gauri. Moreover, deities like Jaya, Vijaya, Ajita, Aparajita - the doorkeepers associated with Padmavti and the deities Mohini and Sthambhini, who find a place in the Yantras of Padmavati, are included in the lists of Pratiharas of the Brahmanical Gauri. The lotus is also one of the most common symbols of Gauri and Savitri. But Padmavati does not seem to have been directly borrowed from Gauri although one or more froms may be found to possess similarity in symbo's. The nearest approach to the source of Padmavati, Tara, and Gauri seems to be the ancient goddess Padmasri, thoroughly discussed by Coomarswamy and Motichandra. The lotus symbol was primarily associated with one of the Sirima-Devta and the Naga cult of the ancient Magadha. Padmasri or Padma Vidyini is the source of these three goddesses is evident from passage in Bharata and Markandeya Purana. It is important to note that Jatasimhanandi (sixth C.A.D.) in his Varangacarita does not refer to Shasandevatas (including Padmavati) even when he had scope to do so in canto 2. FROMS Padmavati is known by six other names - Totala, Tvarita, Nitya, Tripura, Kamasadhini and Tripura-Bhairavi. She also manifests herself in one special form of Bhairav-Padmavati. (1) Totala : Totala has four hands showing the noose, the vajra, the fruit and the lotus. The colour and vahana are not specified in the work; very probably she is like the principal deity, red in colour riding on the kukkata-sarpa. (2) Tvarita : Red in complexion shows conch, the lotus, the abhaya and varada in her four hands. The vahana is not specified. (3) Nitya : Nitya has the noose, the goad, the lotus and the rosary in her four hands and rides the swan. She is red in complexion and shines with a halo of flames behind her head. (4) Kamasadhini : Kamasadhini is four armed variety, red like the bandhuka-flower and rides on the kukkata-sarpa. In her four Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 345 arms she carries the conch, the disc, the fruit and the lotus. (5) Tripura : The complexion of Tripura is red like saffron and she is eight armed. She carries the trident, the disc, the goad, the lotus, the bow, the arrow, the fruit and the goad. A beautiful eight armed form of Padmavati (as Tripura) is available in the Vedibandha niche on south, in the Jain temple at Jhalrapatan (Jhalawar, Rajasthan) dating from C. 11th C.A.D. The goddess, in lalitasan, shows the lotus, the sword, the vajra, and the varada in her right hands and the lotus, the shield, the ghanta (bell), and the fruit in the left ones. An eight armed form of the goddess exists in the Barabhuji cave, Khandgiri, Orissa, but symbols are indistinct. (6) Tripura-Bhairavi : Tripura-Bhairavi Padmavati is three-eyed and eight armed and shines like the Indragopa-flower. She carries the conch, the disc, the bow, the arrow, the sword, the sheild, the lotus and the fruit in her hands. ICONOGRPHY Iconography of Padmavati varies. We have as many as 8 varieties of Padmavati images in stone, marble, metals or bronze. Also we sind Padmavati in the palm-leaf manuscripts in the form of paintings. Padmavati is common to both the sect that is Svetamber and Digambara. The symbols are more or less identical but vehicle differs. It ranges from kukkata-sarpa, cock, to swan. Her complexion is generally describeed as red, golden or terrific red. Adbhuta Padmavati Kalpa gives her complexion as white with white garments. Following passages will see through the general description of Padmavati and where the images are found. 1. Two-armed variety : Though common to both it is more popular with Digambaras. She is described having one-three or five hoods. Her colour is red and her vahana is kukkata-sarpa or snake-mermaid. Variety of symbols are assigned : both hands folded, right hand lotus, left hand on lap (Katihasta), right hand lotus, left hand cup of sweets, holding chatra over Parsva, right hand abhaya, left-lotus, right snake, left fruit, right lotus, left mace, rosary and vyakhana mudra in one hand, water jar in the other, varada lotus, fruit-flower. Some scholars identify umbrella bearer in all the Digambara panels at Ellora as Padmavati. This type of images are found at Digambara temple at Humcha in Karnataka, Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [389] [ en viedonial-eifel Arthuna-Rajasthan, Mahavir temple Osia, Akota, Sitalnatha temple at Patan, Maladevi temple Gangapur, Madhya Pradesh, Devgadh temple. Also a miniature painting from Palm-leaf manuscript at Idar (Svetambara tradition) shows Padmavati. The two-armed Padmavati was popular in Jaina worship even after the introduction of four-armed as can be seen from a bronze dated in V.S.1330 (A.D. 1273) still in worship in a Jaina temple in Baroda. 2. Four-armed variety Four-armed variety was very popular among both the Svetambara and Digambara sect. We have good number of representations of this form. Her color is red to terrific red with occassional image of golden or black colour. The number of hoods varies from one to nine. Kukkata-sarpa is her vehicle in most of the cases but swan is also noticed. A couple of images shows cock as the vahana. The symbols are more or less identical. They are : noose, lotus, goad, citron, varada, abhaya, fruit, varadaksa, snake, folded anjalimudra, rosary, pot, kataka ( book ? ) vajra, axe, sword shield, conch. This form is found at Vimala Vasahi, Kharatara Vasahi both at Abu, Neminatha temple Kumbharia, Tiruparuttikunram ( Jina Kasi ), Parsvanatha temple Humcha, Pancakulla Basti, Santinatha Basti, Jinarathpur, at Lakkundi at Dharwar, Mudabidri, Mugad. The Adbhuta-Padmavati Kalpa composed by Sri Candrasuri, pupil of Yasobhadra upadhyaya, says that the goddess rides on the swan, and shows the fruit, the varadamudra, the noose and the goad in four hands. She is further addressed as terrific in appearance (bhairava, raudra), with blood shot eyes (raudra locanavatare) and is also called Tara. The saviours impregnable she drives out, by her fierce laughter, the fifty-two ksetrpalas the eightyfour cetakas, and the hosts of the bhutas. She is vanquisher of the sixty four yoginis and is ever ready to dispose of such supernatural beings as kala, vyala, vetala, karala, kavikala, bhuta, preta, pisaca, yaksa, raksasa, gandharva, kinnara and uragendra. The three cobra heads hissing over her crown melt the pride of the wicked red in complexion. Padmavati removes all miseries and is, verily, the wish- giving Cintamani-stone. She is also known by the name of Kamalavati. The Adbhuta Padmavati Kalpa gives a different form. Here she is white in complexion and is dressed in white garments Sri Padma Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 380 respledent with three snake-hoods over her head rides on white swan and rests on the lotus seat. Four-armed, Sri Padma, carries the lotus, the goad, the varada and the noose in her hands. The form offers an interesting comparisons with the Buddhist goddess Durgottarini Tara who shows the same set of symbols and rests on the lotus. The difference lies in the complexion only since the Buddhist goddess is green in colour. Pancasara Padmavati image shows another stage in the evolution of iconography. The devi holds the lotuses in her two upper hands, the noose in the right lower and the goad in the left lower hand. A kukkata sarpa is her vahana. The forni, although not very popular, shows neverthless a combination of two distinct types of sculptures of four armed Padmavati. The first and probably the earlier type has the lotuses as the chief distinguishing symbols of Padmavati. ( lit the goddess with the lotus ). The second type, probably later in the chronological order, mainly showed the goad and the noose in her two hands. A peculiar variety of four armed form is noteworthy since the symbols are entirely different. From those of the rest. T.N.Ramchandran has given a form of Padmavati from popular Canarese Dhyana-slokas recited by temple priests in South India. According to this tradition the goddess sits in lalitasan and holds the axe and the thunderbolt ( Vajra) in the upper hands while the abhaya and the kataka mudras are shown by the two lower ones. The goddess has five snake-hoods overhead and rides on the swan. (hamsa). Six armed variety : Vasunandi, Asadhara and Nemichandra reser also to a six-armed form. According to Vasunandi, she holds the noose, the spear, the sword, the crescent, the club and the pestle ( Musala ) in her six hands. The other two authors merely say that the goddess holds the symbols begining with pasa. According to Nemichandra, Padmavati when invoked in this form, gives victory over the enemy. Found mainly in Digambara sect. Twelve armed variety : Mainly popular in Digambara sect, Padmavati is red in complexion with 5 hoods and kukkata sarpa as her vahana. The symbols are--club, bow, lotus, arrow, varada, sword, vajra, snake, Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380) [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI ncose, bow, fruit, axe, shield, disc, mace, goad, snake. This form is found in Jaina temple of Devgadh. Adorned with five snake hoods over the crown, goddess sits on a bhadrasana with her right foot hanging. The figure shows the club, the bow, the lotus, the arrow, the sword,(?) and varada mudra in six hands on the right. In her left hands are seen the vajra, the snake, the noose, the bow and the fruit. The kukkata sarpa is here very artistically represented. Twenty two armed variety : Though no image is yet found, it is prevalent in Digambara tradition. Symbols described by Padmavati stotra are - vajra, goad lotus, disc, chatra, damaru, bowl ( kapala ) sword, bow, pestle, plough, same of fire, Bhindmala, cluster of stars (taramandala ), the trident, axe, cobra, club, stall, noose, stone and big tree. She is red in colour with 3 hoods and kukkata sarpa. Twenty four armed variety : The pratisthasarasanghra of Vasunandi gives a form with twenty four arms showing the following weapons and mudras, they are - the conch, the sword, the disc, the crescent, the lotus, the stone (upala), the bow, the sakti, the noose, the goad, the bell, the arrow, the pestle, the shield, the trident, the axe, the spear, the vajra, the rosary, the fruit, the club, the leaf, the stalk, and the varada mudra. Asadhara and Nemichandra also refer to the twenty four armed form but do not give all the symbols. They, however, add that the form is invoked for benefic as well as malsic rites. The form was certainly popular as it is referred to by three chief Digambara writers. Multi-armed variety : According to a verse in the Padmavati stotra, the goddess carries swords, bows, arrows, pestles, ploughs, vajras, narcas, discs, saktis, salyas, tridents, axes, clubs, staves, nooses, stones, trees and such innumerable divine weapons in her hands. The goddess is said to destroy the wicked in this form. A form like this yet to be discovered in sculptures or paintings. We find Padmavati on the famous toranas of Warangal, in miniature form carved on the south face of southern torana. The Jaina temples at Penukonda which perhaps belong to sangama period have Padmavati images in the form of votary figures made in grey soapstone. Here we find stucco of Padmavati. The available material shows that Padmavati was one of the most popular deity. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [349 zrI padmAvatI devI - eka sattvazIla adhyayana prA. candrakAnta eca. joSI zrI padmAvatI vize sattvazIla adhyayana ahIM prApta thAya che. svarUpadarzana para paNa ghaNA ullekho ahIM prApta thAya che. jema jema UMDANa prApta thAya, tema tema bhItarI saMpatti prApta thAya, e nyAye prA. candrakAntabhAie A abhyAsapUrNa lekhamAM devI padmAvatI vize gahana mAhitI upalabdha karAvI ApI che. - saMpAdaka sAvitrI'nA 10mA parvanA sarga-4mAM jaNAvyuM che ke, "pRthvI kerA yugo zA kAmanA hatA ? jo kadI hota nA tUTyA nirodha dhUsaro, ane jo tamigna bIjamAMthI mahimAo phATI nIkaLyA nA hota !" pRthvI para yuge yuge, sthaLe sthaLe vibhUtionuM prAgaTya thatuM ja rahyuM che. jemanA pratApI vyakitatvane jhIlavAnuM ApaNuM sAmarthya paryApta na hoya temanI jJAnaprabhAthI ApaNe vaMcita rahI jaie chIe. jainadharmanA AcArAMgasUtra'nA nirgatha pravacanamAM zrI mahAvIra bhagavAne satyane prabodhatAM jaNAvyuM ke, mAnavajAte satyane supere jANavAnuM che. satyanA Adeza ane AzipathI buddhipragalma vyakita sAMsArika mArane arthAt aniSTone AsAnIthI sahI zake che. mAM brahmAni - eka adhyayanamAM zrI umAkAMta premAnaMda zAhanuM eka avataraNa vicAravA jevuM che : "jeo AtmaaikayamAM nathI mAnatAM, evAM darzanomAM, dAkhalA tarIke jainadarzanamAM paNa sarva AtmA samAna gaNavA upara, samatva para bhAra mUkavAmAM Avyo che." satya, samatva, sahiSNutA Adi guNo nirbhIkatA ke abhayamAMthI pragaTe che. saMzodhana-satyazodhana' lekhamAM zrI bhogIlAla sAMDesarAe eka daSTAMta ApeluM che ke, pATaNanI bajAramAM zeTha dharamacaMda abhecaMdanI peDhI" evuM nAma kapaDA para lakhIne eka dukAna para laTakatuM hatuM. tyAM melo ghelo eka gumAsto besato; ane pATaNanA nagarazeTha kezavalAla amaracaMda paNa tyAM besatA ! ahIM kesara, kasturI ane caMdanathI mAMDIne sAvara: | sudhInI vastuo vecAtI. ghaNA samaya pachI khabara paDI ke e peDhI koinI vyakitagata na hatI, paraMtu pATaNanA jainasaMghanI hatI ! dharamacaMda abhecaMdano sUcitArtha e hato ke abhaya sAcA dharmano janaka che. abhaya vinA saddharma saMbhave nahi. A abhaya e bhAvAtmaka che. jIvananI upekSA nathI, paNa jIvanano svIkAra che. zrI sAMDesarAe AgaLa jaNAvyuM che ke, "jeo potAnA siddhAMtomAM acala hoya, temane vAraMvAra sattAnA koI ne koI svarUpa sAthe athaDAvAnuM thAya che - pachI te rAjasattA hoya, dharmasattA hoya ke arthasattA hoya. eve prasaMge potAnI zraddhA ke siddhAMtonuM mUlya ja e hoya ke siddhAMtane vaLagI rahevA badhI sattAonI je khaphagI vahoravI paDe te vahoravI; ane potAnI siddhAMtaniSThAnuM dunyavI svArthano bhoga ApIne mUlya cUkavavA taiyAra rahevuM. " temano A vicAra jIvanaparyata preraNAnuM srota banI rahe tevo che. dharmakSetranI kathA ke paraMparAomAM ekaniSTha siddhAMta ja utkarSa sAdhanAro banI zake. digaMbara jaina saMpradAyamAM bhagavatI-ArAdhanA' dharmagraMthamAM nirUpita dharmakathAonI paraMparA bIjA koi paNa dharmanI kathAo sAthe saMkaLAyelI jovA maLaze. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI vividha svarUpo vacce devI eka jaH jainadharmamAM nirUpita padmAvatI devI anya dharmomAM eka ja AMtara svarUpe, chatAM vividha nAmothI niSpanna thatAM jovA maLe che. pachI te hiMduono zaiva saMpradAya hoya ke vaidika saMpradAya hoya athavA bauddhadharmano saMpradAya hoya. kharekhara to tene saMpradAyo tarIke oLakhavA jatAM ghaNI bauddhika carcAo UbhI thavAnI pUrI zakayatAo rahelI che. zrI eca.ema. jAnI ane zrI esa. ema. navAbanA 'padmAvatI upAsanA' nAmanA graMthamAM A aMge ghaNo prakAza pADavAmAM Avyo che. jainadharmanAM A ja padmAvatI devI zaiva saMpradAyamAM 'gaurI' tarIke sthAna pAmyAM che, to vaidika ullekhomAM temane gAyatrI' ane 'sAvitrI' tarIke navAjavAmAM AvyAM che. bauddhadharmIo temanI 'tArA'nA nAmAbhikaraNa heThaLa pUjA-upAsanA karatA AvyA che, to kaulika saMpradAyamAM va' tarIke temanI gaNatarI thAya che. sAMkhyamatamAM mAnanArA temane kadAca prakRti' tarIke paNa oLakhAve. mAhya svarUpe bhinnatA ane AMtarasvarUpe ekatA dekhAya che; ane e ja daivI tattvanI jhAMkhI che. narasiMha mahetAe gAyuM che tema "ghATa ghaDiyA pachI nAmarUpa jUjavAM, aMte to hemanuM hema hoye." Ama chatAM, eka bAbata cokkasa che ke dareka dharmamAM devInuM sthAna ane Asana hamezAM mUThI UMceruM ja rahyuM che. temane hamezAM sarvocca Asane ja virAjamAna karavAmAM AvyAM che. pachI te pAvAgaDhanA sarvocca zikhara para mahAkALInA svarUpe hoya, ke Abu-aMbAjI yA ArAsuravALI mA aMbikA hoya, ke pachI coTIlAmAM sarvoccAsane birAjamAna cAmuMDA mAtAnA svarUpe hoya. dharmonuM saMkalana kayAMka kayAMka Azcaryajanaka tabakke thatuM jovA maLe che. mahuDInA ghaMTAkarNa'nI mUrti ane temanI kathA-paraMparAnA vividha aMzothI vAkepha thatAM AvI pratIti maLI rahe che. 'ziva' sivAya kaMI nahi sAMbhaLavA mATe hAthInI mAphaka baMne kAna halAvyA karavA, ane baMne kAnamAM dhAraNa karelI ghaMTikAo vAgatI ja rahe to pUrvAzramanA kSatriya rAjAnI smRti rUpe dhanuSyabANa para anurAga vartAto rahe. hiMduonAM agnipurANa ane harivaMzapurANamAM to zivanA gaNa tarIke temano paricaya pragaTa thAya che. agnipurANamAM to zivamaMdiranI bahAra kSetrapAla" svarUpe darzAvAyA che. jyAre bauddhadharmamAM paNa ghaMTAkarNanuM astitva che ja, paraMtu be hAthamAM be ghaMTikAo pakaDelA svarUpamAM. AvuM kaMika padmAvatIdevI aMge jovA maLe che. kamaLa jevAM puSpo ane vAgha jevAM prANIo para hiMdu devIo Asanastha che, tema padmAvatI devI paNa padma para birAjamAna thayela che. tethI svAbhAvika rIte ja kamaLamudrA savizeSa mahattvanI banI rahe che. temanI UbhelI mUrtio paNa jovA maLe che. muMbaimAM vAlakezvaramAM ane prabhAsa-pATaNamAM tapAgacchIya jaina upAzrayamAM ane uttara gujarAtamAM pATaNamAM tathA rAjakoTamAM prahUlAda ploTamAM AvelA mahAvIra jinaprAsAdamAM padmAvatInI mUrtio sthApita thayelI che. tyAM pUjya paMnyAsa zrI dharmadhvajavijayajI mahArAja sAthenI rUbarU mulAkAtamAM A jANakArI maLatAM pratyakSa jovAno lAbha maLyo. A derAsaramAM uparanA bhAge mallinAtha bhagavAna virAje che. nIce eka bAju padmAvatI devInI mUrti che. bIjI bAjue mANibhadradevanI mUrti sthApelI che. digaMbara maMdiranI rUbarU mulAkAte jatAM jANavA maLyuM ke tyAM padmAvatInI mUrti nathI. harivaMzapurANamAM ghaMTAkarNa ane mANibhadrano be bhAio tarIkeno ullekha che. maMtrataMtra-vidhividhAno joDAyelAM ja rahe che. hiMdu taMtrazAstra zAradAtilaka'mAM hiMduonI mahAlakSmI jevI ja, sarva kAmanA pUrNa karanArI devI tarIke padmAvatIdevInA yaMtranI be citrAkRtio jovA maLe che. citrakAra zrI jayaMtabhAi jhaverIe tenuM sarasa citra zrI bhairava padmAvatI kalpa'mAM ApyuM che. padmAvatI devInA paurANika ullekho : khaMbhAtanA baMdara para potAno aDIMgo jamAvI denAra lATano rAjA zaMkha vastupAlathI parAjita thayo e ghaTanAne nirUpita karanAra zaMkha-parAbhava'nI hastaprata AgamaprabhAkara pUjya munipravara zrI puNyavijayajI mahArAje amadAvAdanA devazAnA pADAmAM AvelA hastaprata-bhaMDAramAMthI zodhI kADhI hatI, tema dvija zrI pArzvadeva gaNijI racita "zrI Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 351 padmAvatyaSTakavRtti'nI hastaprata vaDanagaramAM paMDita zrI megharAja gaNie taiyAra karAvela, jemAM mAtra cAra ja pAnAmAM padmAvatIdevInAM nava jeTalAM sattvazIla ciMtanapreraka uttamottama kAvyo saMgrahAyAM che. A badhI bAbata parathI evuM anumAna kADhI zakAya ke, devI padmAvatIne traNa locanavALAM trilocanA ane cAra bhujAvALAM vadhu kalpavAmAM AvyAM che. temanuM trIjuM locana avadhijJAnanuM pratIka manAyuM che. hiMduomAM 'ziva'ne paNa 'trinetra' hovAnI kalpanA che. trIjuM locana e tIvra jJAnAgnirUpa athavA vairAgyarUpa che. 'zivanI anugraha mUrtio' (gujarAtanA viziSTa nirdeza sAthe) nAmanA lekhamAM vaDodarAmAM hAla anusnAtaka adhyApanakArya karAvI rahela DaoN. vasaMtakumAra esa. pArekhe vaDodarA saMgrahAlayanA bhaMDAramAM paDela mArkaNDeyanugraha mUrtinA zilpanuM nirUpaNa karyuM che. Abu-delavADA paranA lUNavasahInA zilAlekhanuM eka prazastivAkaya ghaNuM sUcaka che; jemAM pralhAdanano AkAra dhAraNa karIne padmAsanA sarasvatI ke kAmadUdhA surabhi pRthvI para AvI hovAnI bAbatano nirNaya na thai zakato hoya tema jaNAya che. jainadharmanA trevIzamA tIrthaMkara puruSAdAnIya zrI pArzvanAtha bhagavAnanI sadAsaMniSTha jAgRta adhiSThAyikA tarIke sthAna prApta karanAra padmAvatI devInA utkarSano eka saupAnika itihAsa che. aciMtya ciMtAmaNi zrI padmAvatI devInuM adhyayana lokabhogya bane tenA karatAM vadhu vaijJAnika ane buddhigamya bane tevI takedArI AjanA yugamAM rAkhavI jarUrI che. aMgrejInA vidvAna adhyApaka zrI ema. Ara. davenI zubhecchA bharI lAgaNIthI kalakattAmAM zrI gaNeza lalavANInA taMtrIpadethI prakAzita thatA 'jaina jarnala'no okaTobara 1988no trimAsika aMka zrI zAMtilAla vI. zeTha dvArA beMgalorasthita mArA zraddheya mitra zrI e.pI. mahetAe mane posTathI mArA A cAlu lekha daramiyAna mokalI Apyo. temAM amadAvAdanA ela. DI.myujhiyamanA AsI. kayureTara zrI lalitakumArano "ANOTHER RARE ICON OF THE DIGAMBARA PADMAVATI" (digambara padmAvatInI bIjI durlabha mUrti) zIrSakavALo mananIya lekha 2jU thayela che. lekhanA prAraMbhe ja hembarga (jarmanI)nA eka myujhiyamanA saujanyathI 17mI sadInI yakSiNI padmAvatInI phoTopleTa mUkavAmAM AvI che. covIza bhUjAvALAM padmAvatIdevI digaMbara paMthanI devI hovAnI vibhAvanA che. phoTopleTa-1 zrI vAsunandInA 'pratiSThA sArasaMgraha'mAM ane eka anAmI lekhakanA padmAvatIstotramAM -ema mULa be lakhANomAM ja padmAvatIdevInuM mUrtividhAna rajU thayeluM che. 'pratiSThA sArasaMgraha'mAM evo nirdeza che ke saM. 1636mAM pittaLamAMthI kaMDArAyelI covIza bhujAvALI yakSiNI padmAvatInI pratimA amadAvAdanA ela.DI.myujhiyamanI e covIza bhujAvALAM padmAvatIno prathama jANIto dAkhalo che, jemAM nakazI-zilpavALA kamaLa para traNa pheNavALA sarpanA chatra nIce yakSiNI virAjamAna che. ane emanA uparanA bhAgamAM sAta pheNavALA sarpanA rAjachatrathI rakSita pArzvanAthajI birAjamAna hovAnI kalpanA che. yakSiNInI sanmukha UMcI pheNavALo kobrA (sarpa) spaMdita thai rahyo che. tejapuMja ane razmio padmAvatI devIne AvRtta karatAM STigocara thAya che. saMlagna AyudhomAM talavAra, dhanuSya, gadA, nIlakamaLa, cakra, caMdralekhA, svastika, zaMkha, berakho, kavaca-DhAla, kuhADI, DamarU, trizUla, lohadaMDa, parNa, phAMso, lAkaDI, varada, zubha berakho, pAtra, vajra, bhAlo, bANa, phaLa ane paroNI vagere dhAraNa karela che. temAM vajrane zrI bI.sI.bhaTTAcArya kuza-ghAsa tarIke gaNe che. sAmAnyataH Dambela jevA AkAranI vastune vajra kahI zakAya kharI. DAbI bAju godamAM zizu jovA maLe che. jyAre 'padmAvatIstotra'mAM nirdeza karyA mujaba kAMsAnI yakSiNI mUrti, je hembarganA myujhiyamamAM saMgrahAyelI che, temAM haMsa para Asanastha A mUrtinA mukhya be hAthamAMthI baMne bAjue agiyAra-agiyAra ema kula bIjA bAvIza hAtha pragaTelA jovA maLe che. A mUrtine tenA keMTalogamAM bhUlathI kArtikeya tarIke oLakhAvAyela che; hakIkate te padmAvatIdevInI ja mUrti che. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa2 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI verAyo vAlmIki rAmAyaNanI samIkSita AvRttinA saMpAdaka zrI umAkAMta pI. zAhanA maMtavya mujaba jainasAhitye padmAvatI aMge mauna sevyuM che. jyAre 10mI sadI sudhI pracalita eDa (nAgadevI) viSe ullekho che. pAMcamI sadInA karNATakanA padmAvatI maMdiranA purAvAmAM tenuM mULa jaNAya. che. jo ke kAMsAnI dhAtuno samaya hembarga myujhiyamanA kaeNTalogamAM spaSTa darzAvyo nathI, eTale AnuSaMgika abhyAsa parathI AvuM tAraNa kADhI zakAya. mugaTa ane bIjA alaMkArothI suzobhita evI A mUrtimAMnAM AyudhomAM dAtaraDuM, sarpa, ghaMTa, vagere bIjAM Ayudho karatAM viziSTa gaNI zakAya. zrI zAhanA vicAra mujaba AThamI-navamI sadI pahelAM padmAvatI kyAreya pArzvanAtha sAthe daSTigocara thayAM nathI. pazcima bhAratamAM 11mI-12mI sadInA gALA sudhI A mATe javuM paDe che. tethI jaina derAsaromAM padmAvatI kayArathI daSTigocara thavA lAgyAM te kahevuM muzkela banI jAya che. saMpUrNa pracalita banyA pachI ja ghaNA samaye temanuM sAhitya upalabdha thavA mAMDayuM. padmAvatIdevInA udgama-prAgaTya ane temanAM mUrti-zilpavidhAnanI pragati aMge be bAbato agatyanI bane che : kamaLa para Asanastha hovAthI svAbhAvika rIte ja temane padmAvatI nAma ApavAmAM AvyuM jyAre bIjAM upanAmomAM padma, padmahasta, padmAsanAstha, pAkAMtinI, padmavadanA, kamalAvatI vagere jainasAhityamAM vadhu pracalita che. jyAre bIjI bAbata e che ke sarpadaMzanuM zamana karanArI e devI gaNAya che. bhairava padmAvatI kalpa'nA dasamA prakaraNamAM A vize vigate varNana apAyuM che. TUMkamAM, umAkAMtabhAI pI. zAhe yathArtha ja kahyuM che ke, padmAvatI e zrI mA devatA ane jainadharmanAM udagamasthAna magadhanI nAgasvarUpanI devInuM eka mizraNa che. tArA, padmAvatI ane gaurInuM mULa srota padmazrI ke padminI vidyA che. vividha zakitaonA prAgaTaya mATe mahattvanI gaNAtI mahAlakSmI brAhmaNa saMpradAyamAMthI pragaTela che. mArkanDeya purANanA devI bhAgavatanA mULa lakhANamAM jovA maLatA caMDInA ullekho sarasvatI, lakSmI, mahAkAlI, gaurI, umA vagerenA saMdarbhamAM ane eka sarvocca devI mahAlakSmInAM prAgaTya-svarUpomAM che. TI. e. gopInAthe ELEMENTS OF HINDU ICONOGRAPHY'nA prathama bhAgamAM bIjA pAnA para AvuM maMtavya pragaTa kareluM che. caMDI e aDhAra hastavALAM mahAlakSmInA svarUpe ja gaNAya che. cAra hAtha, cha hAtha, aDhAra hAtha, covIza hAtha vagerenI kalpanA eka ja zakitanAM vividha prAgaTya-svarUpo mAnavAnAM rahe. mahAlakSmInA sAttvika guNamAMthI nIpajela sarasvatInuM vAhana haMsa e ja padmAvatInuM paNa vAhana bane che. mULabhUta sAmya ja tyAM paDeluM che. caMDI, cAmuMDA, kAlI e mahAlakSmInAM ja pragaTa-svarUpo sAthe saMlagnatA dharAvatAM padmAvatI devInAM prAgaTya-svarUpo kapAlA ane munDA che. bhavAnI-bhadrakALI kaho ke pachI mAtA durgA kaho, je durgAstotra maharSi araviMda saMpAdita 1909nA okaTobaranA baMgALI sAptAhika dharmamAM sau prathama jovA maLyuM. poMDIcerI- araviMda AzramanA sAdhaka kavi sva. pUjAlAle gadya-padya baMnemAM durgAstotrano gujarAtI anuvAda karyo. temAM prAraMbhe ja temaNe 'he mA durga, siMhavAhinI'thI saMbodhana karyuM che. 2, trizUladhAriNI, kavacadhAriNI, saumyaraudrarUpiNI, zyAmalA sarvasaudarya-elaMkRtA, kAlIrUpiNI, narasuMDamAlAdhAriNI, digambarI, khagadhAriNI, premazakita vagere vizeSaNothI navAjIne chelle ApaNane jenI ati khoTa vartAya che tevI 'durgAdevI pragaTa thA bhArata bhAgyavidhAtA !'thI samApana karyuM che. AvI daivI zakita ja ApaNA bhArata dezane bacAvI zakaze. 'yAtrA saurASTranA prAcIna avazeSo' nAmanA lekhamAM zrI maNibhAI vorAe jAmanagara jillAnA bhANavaDa ane tyAMthI traNa mAIla dUra AvelA ghUmalInA raste trikamajI bApunI vAva, Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 3pa3 triveNI upara InDezvara mahAdeva ane gAmamAM bhANezvara mahAdeva AvelA che. mAMgaDAvALo ane padmAvatInuM prakhyAta sthAna bhUtavaDa bhANavaDanA pAdaramAM pUjAya che. AjubAju movAsA gAme chelezvara, kAlAvADamAM koTezvara vagere prAcIna sthAno che. A rIte ullekha karyo che. jainadharmanA avazeSo. cihano maLe che tyAM bauddhadharma paNa sAthe ja hoya ne ! ghUmalI I.sa. pUrvethI mAMDIne 14mI-15mI sadI sudhInA avazeSo dharAve che. ghUmalInAM navalakhI zivamaMdira, gaNezamaMdira, viMdhyavAsinI maMdira, bhagamaMDanA bhagna avazeSo. bauddhavihAranI ITo tema ja atratatra aneka avazeSo gIcogIca bharelA che. to, somanAthamAM ahalyAbAInuM somanAtha maMdira, bhadrakALI, mahAkALI daityasUdananuM maMdira, candraprabhunuM daherAsara, nAlezvara, mAlezvara, gaNeza, narasiMhanAM prAcIna sthAno, vApI, gaurIkuMDa, veNe svara, rUdrezvaranAM maMdiro jevI aitihAsika jagyAo che. TUMkamAM, padmAvatI devInAM vividha svarUpo aneka sthaLoe chavAyelAM che. jarUra che mAtra jijJAsA ane abhyAsadaSTinI; ane sAthosAtha, khAsa to, bIjA koI paNa dharma pratye sahiSNutA ane AdarabhAvanI. jika ja sarasvatI - zrutadevI moTu ciMtAmaNi pArzvanAtha jinAlaya - khaMbhAta ) - Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354]. [ zrI pAzrvanAthopasarga-hAriNI zrI zrI padmAvatIjI-maMgala mahimA - De. ghanazyAma mAMgukiyA sAdhanAnA upalakSyamAM sAdhyanI prApti karAvI ApavAmAM, bhagavatInI sAdhanA ane e sAdhanAnI bhUmikA samajAvanAra graMtho ane stotronI mAhitI A lekha dvArA maLe che. A sAdhanA aizvaryaprAptinI dizAmAM prayANa mAtra nathI; kintu Atma-sAkSAtkAranA avasarano eka AnaMda che. atre Do. mAMgukiyAno A lekha zrI padmAvatIjI viSayaka vAmaya, keTalAMka saMskRta-prAkRta stotro AdinI mAhitI Ape che. tema ja pAvatI zabda nathI; paNa anaMta zabdonI zAbdika abhivyakita dharAvato zabdabrahma che, tema jaNAvI padmAvatI zabdanA aneka artho rajU kare che. A sAmagrI citita phaLa meLavavA IcchanAra sAdhakone sAdhanabaLa pUruM pADanArI che. -- saMpAdaka zrI zrI padmAvatI devI vAcana, lekhana, bhApaNa, zravaNa, ke kathana-vivecanano viSaya nathI; e to sAdhanA-ArAdhanA-akhaMDa upAsanAthI mukitaprApti sudhIno viSaya che. te kevaLa kalama-kAgaLano viSaya nathI; paraMtu zvAsocchavAsamAM kotarAI jato, hRdayamaMdiramAM kAyamI kaMDArAI jato ane AtmAnA anaMta-anaMta pradezomAM prakAzita thato alaukika, pAralaukika, sarvArthasiddhikAraka viSaya che. je viSaya sarvathA kevaLa anubhavajanya che, svAnubhavajanya che tenuM varNana zA mATe ? uttara che : jene svAnubhUti thaI nathI tene preravA mATe , mArgadarzana ApavA mATe, pagadaMDI kaMDArI ApavA mATe ! akSaranA-zabdanA AdhAre AdhAre sAdhaka-sAdhikA ISTanI upAsanA karI zake eTalA mATe ! je mahAbhAgyavaMta AtmAo, A vikarALa kaLikALamAM paNa arthopArjananI ciMtAothI mukata che, avakAza prApta karavAne bhAgyazALI thayA che. jemane Indriyo upara vivekapUrvakano saMyama sahaja prApta thayo che, tevA puNyAtmAo AvI adUbhUta ArAdhanA karavAne baDabhAgI gaNAya. jemane udarapoSaNa karatAM AtmapoSaNanI khevanA savizeSa anubhavAya che, evA dharmAbhimukha AtmAo dhanya che ! samyagadarzana, samyajJAna ane sammacAritranI triveNI dvArA je AtmAo nirvANapadane Icche che, vItarAgamArganA sadAya anurAgI che, jemanA kuLamAM evuM pAraMparika vAtAvaraNa anAyAse ja vidyamAna che evA jinadharmapriya AtmAone AvuM sAhitya pIyU5pAnatulya jaNAya temAM Azcarya zuM ! AvA vizeSa janasamAjane daSTi samakSa rAkhIne A zabdasAdhano AraMbhI che--zrI padmAvatI devIne, tenI kRpAdaSTine sanmukha rAkhIne. mane prastuta viSaya-vizeSanI jema svAnubhava nathI. tema A viSaya aMge vizALa vAMcana ke bahoLo anubhava paNa nathI. Ama chatAM te viSe dizAsUcana karavA mATe sajjatA to avazya che. zrI zrI padmAvatI devIjInA sarvasiddhidAyaka anaMta aizvaryasaMpanna vyakitatvanI saMprApti je je graMtharatnomAMthI prApta thavI zakAya che, te te graMtharatnono atre prAraMbhika paricaya ApavAnI niSkAma kAmanA sevI che. sAdhaka mAtra jIvanasaMgrAmano vIra sainika che. tethI sainikane jebha, Do or die, but not ask why ?' ema sAdhaka jo ekacitta, ekadhyAna, ekAgra thaI, tadrupa, tadAkAra thaI, maMtra-taMtra-yaMtra sAdhanAno abhikrama seve to tenA zrIcaraNamAM aSTamahAsiddhi ane navanidhi sAkSAtu hAjarAhajUra ja che ! AtmabaLa-sAdhanAbaLa pravartatuM hoya tene mATe to samagra saMsArabaLa Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 355 -jagatabaLa paNa jANe ke tRNavat che ! AvI daDha anubhUti jene thaI che, te saMsAramAM raheto hovA chatAM saMsAramAM hoto nathI ! te ja kharo, uttama, zreSTha sAdhaka che, jene samasta saMsAra talabhAra paNa bAdhaka thaI zakato nathI ! AvA alaukika, akhaMDa, avirata AtmasAdhaka upara zrI zrI padmAvatI devI jevI devI-devatAonI kapAvaI amRtarUpe varpatI ja hoya che ! viSama, dupama evA pAMcamA ArAmAM paNa evI kapAvaryAnI akhaMDatA anubhavanArAM sAdhaka-sAdhikAo prastuta vidhAnane saMpUrNa samarthana Ape che. AthI, AvAM graMtharatnonI to nAmAvali paNa jANavI paryApta gaNAya. suprasiddha graMthonI viSaya-nAma sahita sUci : - zrI zrI padmAvatI devInA anaMta-anaMta aizvaryane AtmasvarUpa karavA mATe ahIM je je graMtharatnono nAmollekha karIe chIe, te sarva graMtha maMtra-taMtra-yaMtra sAdhanAnI avirata yAtrAmAM naMdanavananI zobhA-svarUpa gUDharahasyapramukha parvatarAjanAM suvarNasopAna che ema samajavuM. zrutakevaLI zrI bhadrabAhusvAmIpraNIta ' zrI uvasaggaharastotra' graMtha mahA-mUlyavAna zabdanidhi che. prastuta graMthamaNimAM vibhinna kakSA tathA prakAranAM kula maLIne 27 yaMtro AlekhavAmAM, nirUpavAmAM ane paddhati anusAra samajAvavAmAM AvyAM che. e graMthamAM sarva yaMtronI surekha, saMpUrNa AkRtio ane yaMtronI zAstrIya pAribhASika samaja ApavAmAM AvI che. tenA Avazyaka niyamonuM anupAlana karavAthI mAMDI yaMtrasiddhi sudhInAM vividha sopAnonuM temAM saMkSipta varNana paNa karavAmAM AvyuM che. A daSTie prastuta graMtharacanA yaMtrasAdhaka-sAdhikAne avazya mArgadarzaka thaI zake tema che. Ama chatAM, A uparAMta anubhavI pAsethI pratyakSa mArgadarzana levuM paNa eTaluM ja, balake ethIya vize 5 Avazyaka che. jethI koIpaNa sAdhanA-ArAdhanAnI viparIta asara thavA na pAme ane sAdhanAnAM sarva madhura phaLonA AsvAda sAdhaka nibaMdha paNe sarvathA laI zake ! zrI bhayahara stotra : zrI dharaNendra tathA zrI padmAvatI devI dvArA pUjavAmAM AvatA evA zrI pArzvanAtha prabhu mATenuM stotra te 'zrI bhayahara stotra'. tenI racanA karI zrI mAnatuMgarijIe. te graMtharatnamAM teoe kula 24 yaMtronI vipula samaja vigate ApelI che. A yaMtromAM zrI pArzvanAtha prabhunI stuti-pUjA dvArA bhayamukitanI prAptinI ArAdhanA darzAvavAmAM AvI che. sAkSAt dharaNendra ane svayaM padmAvatI devIe je prabhunI pUjA karI, nirbhayatAnI prApti karI ane te dvArA anya sarva jIvone nirbhayatAnuM divya dAna karI zakatA hoya, te yaMtronA mahimA viSe mArA jevA sAmAnyajana zuM lakhI zake ? A uparAMta zrI siddhasena divAkarasUrijI viracita 'zrI kalyANa maMdira stotra', jemAM 43 yaMtronI vibhinna racanAo AlekhavAmAM AvI che. zrI zivanAga dvArA racAyeluM 'zrI dharaNogendra stotra'. jemAM 19 yaMtro, maMtro tathA Avazyaka mArgadarzana ApavAmAM AvyuM che. zrI abhayadevasUri racita 'zrI jayatihaaNa stotra' vizeSa noMdhapAtra che. vaLI, zrI pArzvanAtha stotra', 'zrI kalikaMTha yaMtra stavana', 'zrI maMtrAdhirAja stavana', 'zrI jIrApallI pArzvajina stavana'. zrI pArzvanAtha nAmamAlAstotra' Adi graMtharatno avalokanIya che. zrI bhairava padmAvatI kalpa' nAmaka graMthamaNimAM bhagavatI zrI padmAvatI devI viSayaka maMtronuM suMdara saMkalana karavAmAM AvyuM che. zrI padmAvatI devIno Avazyaka paricaya paNa temAMthI sahaja prApta thAya che. kaha5' zabdano artha thAya che maMtrono saMgraha, saMcaya. AthI prastuta graMthane akalpa' zabda lagADavAmAMthI Avyo che. prastuta kalpamAM kula maLIne 10 adhikAra (prakaraNa) pADavAmAM AvyAM che. prathama vibhAgamAM maMtra-yaMtra-taMtranI sAdhanA karanAra sAmAnya sAdhakonA lakSaNonuM vigatavAra varNana ApavAmAM AvyuM che. dvitIya adhikAra (prakaraNa)mAM sakalIkaraNa athavA svAtmarakSaNavidhi ane sAdhakane maMtrAdi siddha thaze ke kema te jANavAnI rIti ApelI che. tRtIya adhikAra (prakaraNomAM Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 ] devIpUjAkramanuM vizada nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. temAM maMtrone anurUpa Sakarmavidhi, uparAMta dizA, kALa, vibhinna mudrA, mALA, anekavidha AsanakriyA, vibhinna varNa ityAdinuM mArgadarzana sahita varNana-nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. e ja graMtharatnamAM bhagavatI zrI padmAvatI devIno paMcopacAra pUjAkrama, zrI devInuM AhvAna, sthApana, visarjana karavAnA maMtro tathA tenI vidhi vagere darzAvAyuM che. zrI padmAvatI devIno mULamaMtra, bhagavatInI SaDAkSarI vidyA, RkSarI vidyA ane ekAkSarI vidyAnuM varNana paNa thayeluM che. digaMbara saMpradAyanA senagaNanA AcArya zrI ajitasenanA praziSya zrI mallipeNasUrie 'mahApurANa' nAmanA graMthanI racanA karI che. uparAMta, 'nAgakumAra' kAvyanI racanA paNa teoe ja karI che. temano samaya zaka saMvata 968 (vi.saM.1104) mAnavAmAM Ave che. saMskRta bhASAmAM viracita baMne graMthonI racanA te saikAnA uttarArdhamAM thayAnuM manAya che. 'mahApurANa'mAM kula 2000 zlokamAM 63 zalAkApuruSonAM ciratro tathA 'nAgakumAra' kAvyanAM 507 zlokamAM nAgakumAranA caritranuM varNana kareluM che. A uparAMta 'zrI vidyAnuzAsana' nAmanA mAMtrika graMthasAgaramAM to 7000 zloka che. uparAMta 'zrI padmAvatyaSTaka' graMtha paNa ullekhanIya che. A uparAMta, 'zrI padmAvatI sahasranAma stotram', 'zrI padmAvatI sahasranAma maMtrAvali', 'zrI padmAvatI vratoghApanam', 'zrI padmAvatI catuSpadikA' vagere graMtho noMdhapAtra che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI A uparAMta 'prabaMdhakoSa','nyAyakaMdalI vivRtti','samyaktva saptatikA','syAdvAdamaMjarI', 'vivekamaMjarI', 'suvarNasiddhigarbhita','mahAvIra stavana avasUri','kelpapradIpa','Avazyaka sUtrAvasUri' 'rahasyakalpadruma', 'jJAnaprakAza','papaMcAzadikumArikAbhiSeka', 'neminAtha rAsa', 'prAyazcitavidhAna' 'yugAdijinacaritakulaka', 'zrI sAmnAyastavana', zrI brahmazAMtimaMtrAmkAya','zrI prabhaMgirAstotra', 'zrI padmAvatI devI ca mukSadikA', 'zrI vairADhyA stavanam', 'zrI poDavidyAdevI stavanam','zrI mahAlakSmIaSTaka' jevA graMthomAM samAveza thAya che. 'padmAvatI' nAma, zabda, artha, mahimA-paricaya : 'padmAvatI' zabda nathI, anaMta zakitaonI zAbdika abhivyakita dharAvato zabdabrahma che. tenA keTalAka arthono prAraMbhika paricaya meLavIe : 'padmAvatI'= (1) eka samavRtta varNameLa chaMda (Akekara); te bRhatI chaMdano bheda che. temAM tagaNa, nagaNa ane sagaNu maLIne 9 akSara hoya che. (2) 32 mAtrAno eka chaMda. (3) padmAvatI ta bha ja yA thakI oje; racajo sadA sa ja sasAga anoje. (4) ujjayinInI nagara-pradakSiNA karavA AvatI mukhya pAMca mAMhenI e nAmanI eka devI. (5) ujjayinInuM prAcIna nAma. (6) e nAmanI eka apsarA. (7) e nAmanI eka dikumArikA. (8) kArtikasvAmInI anucara eka mAtRkA. (9) jainamata mujaba 84 mAMhenI e nAmanI eka jJAti. (10) purANa pramANe jaratkAra RSinI strI, manasA devI. (11) trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthanI e nAmanI eka zAsanadevI. (12) pATaNa zaheranuM nAma. (13) padmacAriNIno velo, pApaDI, (14) pannA zaheranuM prAcIna nAma. (15) prAcIna kALamAM thayelI e nAmanI eka rANI. (16) mahAkavi jayadevanI patnInuM nAma. (17) yudhiSThiranI e nAmanI eka rANI. (18) lakSmI. (19) siMhaladvIpanI eka rAjakumArI, (20) vallabhAcAryanA putra viThThaladAsajInI be mAMhenI e nAmanI eka strI. (21) zRMgAla rAjAnI e nAmanI eka rANI. (22) zeSanAganI bahenanuM nAma. A uparAMta paNa bIjA ghaNA artho saMprApta thayA che, paraMtu ATalA artho paNa 'padmAvatI' zabdanA sAmarthyane prakaTa karavA mATe paryApta samajIe chIe. aneka kALa, sthaLa, vyakitavizeSomAM vyApta evo A zabda 'padmAvatI' mAtra varNAkSarono samUha nathI, paraMtu anaMta zakitaono amUlya saMcaya, saMnidhi che ! (noMdha : prastuta lekhamAM je je graMtharatnomAMthI udAraNo, avataraNo, vigato prApta karI che te sarva graMthakartAono graMthasameta ame AbhAra vyakata karIe chIe ane temanA RRNano aMtaHkaraNapUrvaka svIkAra karIe chIe.) Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 357 yakSa ane nAgonA saMdarbhamAM 'zAsanadevI padmAvatI - DaoN. nAgajIbhAI ke. bhaTTI yakSa ane yakSiNInI romaharSaka vAto, pATha ane kathA tathA mUrtio ane AkRtionI mAhitIo atre saMkalita karavAmAM AvI che. padmAvatI mAtAnI vividha mudrA, sarpa AdinI AkRtio para vizeSa mAhitI ApavAno ahIM prayAsa thayo che. DaoN. nAgajIbhAI bhaTTIe prastuta lekhamAM zrI dharaNendra ane zrI padmAvatInA nAgakula sAthenA saMbaMdhonI carcA paNa karI che. dvibhujathI poDazabhuja sudhInI padmAvatImAtAnI pratimAno ullekha temaNe karyo che; paNa te badhI mUrtio padmAvatInI che ke kema te zilpavidoe cakAsI javA jevuM che. - saMpAdaka bhAratabharamAM jAhera sthaLomAM mUrtinuM sthApana karavAnI praNAlI ghaNA lAMbA samayathI pracalita che. bauddha ane jainadharmIoe paNa mUrtipUjA apanAvI potapotAnI daSTie mUtionuM ni che. jainadharmamAM tIrthakaronI mUrtio uparAMta samaya jatAM devIonI mUrtio banavA lAgI. temAM mukhya hatI yakSa ane yakSiNIonI mUrtio. dareka tIrthakarane eka yakSa ane eka yakSiNI hoya che. A yakSa-yakSiNIone tIrthakara bhagavAnanA anucara gaNavAmAM Ave che. AthI tIrthakaronA parikaromAM jamaNI bAju yakSa ane DAbI bAju zAsanadevI tarIke yakSiNInI mUrtio mUkavAmAM Ave che.' rakSaka deva-cakSa : eka samaya evo hato ke bhAratIya prajA vaidika upAsanA-paddhatine vizeSa mahattva ApatI hatI. janatAno jIvanavyavahAra paNa e ja rIte goThavAyelo hato. ghaNA lAMbA samaya sudhI A sthiti cAlu rahI. samaya jatAM janasAmAnyamAM navI upAsanA-paddhatinuM pracalana thayuM. temAM vAdya, puSpa ane balidAnane mahattva apAyuM. evAM sthaLa sthAna' kahevAtAM. aneka sthaLe AvAM 'sthAno' banyAM. A sthAno para yakSonI pUjA pracalita thaI. A yakSone gAma, nagara ke kSetranA rakSaka mAnavAmAM AvatA hatA. yakSoe kSetrarakSaka tarIke kArya karyuM hoya evI aneka vAto lokomAM pracalita che. keTalAka bhayane lIdhe paNa yakSapUjA karatA hatA, to keTalAka potAnI manovAMchanA yakSa pUrI karaze ema mAnIne yakSa pUjA karatA hatA. hindu, bauddha ane jaina sAhityamAM A aMgenI pracura sAmagrI maLI rahe che. yakSonI prAcIna pratimAo paNa prApta thaI che. DaoN. AnaMda kumArasvAmIe aMgrejImAM 'yakSa" upara eka mUlyavAna graMtha paNa lakhyo che. vaLI, viSNu tathA bodhisattvanI mUrtio upara A yakSamUrtiono prabhAva spaSTa jaNAyo che; eTaluM ja nahi, A yakSone paNa deva mAnavAmAM AvyA che. AthI bIjA devonI jema A yakSonI zakita ane sAmarthyanI kathAo paNa lokomAM pracalita bane e svAbhAvika che. kenopaniSadramAM eka kathA Ave che ke asuravijaya pachI devomAM ghaNuM abhimAna AvI gayuM. AthI temane vAstavikatAnuM bhAna karAvavA parama brahma eka mahAkAya divya yakSa rUpe prakaTa thayA. A yakSanI zakitano paricaya meLavavA agni, vAyu ane Indra prayatna karyo, paNa niSphaLa gayA. devarAja IndranA prayatna vakhate mahAzakita umAe pragaTa thaIne ene vAstavikatAno khyAla Apyo. AthI devo Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI, garvarahita thayA. kenopaniSadrano A yakSa aparimita zakitanuM kendra hato. pAchaLathI e yakSanI zakitanuM AropaNa 'vIra' rUpe thayuM. vIra vikrama ane tene sahAyaka vIranI kathA jANItI che. vikrama jyAre jyAre vIrane yAda karatA tyAre teo AjJApAlana mATe upasthita thatA. A parivartana tAMtrika vicAradhArAnA prabhAvanA kAraNe hatuM. padmAvatI : mUrti-paraMparA - padmAvatIdevInI prAcInatama mUrtio IsunI navamI-dasamI zatAbdInI maLe che. AvI mUrtio osiyA ( rAjasthAna )nA mahAvIra prabhunA maMdiramAM ane gyAsapuranA mAlAdevI maMdiramAM jovA maLe che. temAM padmAvatIdevI kribhUjA svarUpe che, jyAre padmAvatInI bahubhujAvALI mUrtio devagaDha, zahaDola, bArabhujI guphA ane jhAlarA pATaNamAM jovA maLe che. A badhAM sthAnonI padmAvatInI mUrtio sarpaphaNAnA chatravALI ane sAmAnyarUpe kukuTa-sarpa (ke kaTa) rUpamAM maLI Ave che. kayAreka emane sarpa, padma ane makara para ArUDha thayela batAvyAM che. emanA hAthamAM sarpa, pAza, aMkuza ane padma darzAvyAM che. gujarAta-rAjasthAnamAM lagabhaga A arasAmAM padmAvatInI svataMtra mUrtionuM kotarakAma zarU thayuM hovAnuM manAya che. A sthAnomAM prApta padmAvatIdevInI mUrtio khAsa karI zvetAMbara maMdiromAM jovA maLe che. 9mI thI 13mI sadI daramiyAnanI A mUrtiomAM osiyAnA mahAvIra prabhunA maMdiranI mUrti prAya: uttara bhAratamAMthI prApta padmAvatInI prAcIna mUrti che. e mUrti te maMdiranA mukha maMDapanA uttara taraphanA chajA upara kotarelI jovA maLe che. kuphphaTa-sarpa upara beThelI dvibhujA padmAvatInA jamaNA hAthamAM sarpa ane DAbA hAthamAM phala che. IsunI bAramI sadInI be caturbhuja mUrtio kuMbhAriyAjInA neminAtha maMdiranI pazcima taraphanI devakulikAnI bahAranI bhIMta upara che. lalitamudrAmAM bhadrAsana para virAjamAna A devInA Asana samakSa kukkaTa-sarpa utkIrNa karela che. eka mUrtimAM sarpaphaNAnuM chatra darzAvyuM che. Abu-delavADAmAM lavasahInA gUDhamaMDapanA dakSiNa pravezadvAranA uMbarA upara caturbhujA padmAvatInI eka nAnakaDI mUrti kotarelI che. temanuM vAhana makara che ane hastamAM varadAkSa, sarpa, pAza ane phala darzAvyuM che. uMbarAnA bIjA cheDe pArzvayakSanI mUrti paNa kotarelI che. A ja rIte Abu-delavADAmAM vimalavasahInI devakulikA 49nA maMDapanA vitAna (chata) upara soLa bhujAyukata padmAvatInI eka mUrti che. e kadAca vairAdevI paNa hoya, jo ke Ayudha ane sarpaphaNAnuM chatra padmAvatIdevI hovAnuM sUcave che." tIrthaMkara pArzvanAtha ane sarpa : jainomAM 24 tIrthakaro thayA che. dareka tIrthakarane eka yakSa ane eka yakSiNI hoya che. pArzvanAthane pArzva nAme yakSa ane padmAvatI nAme yakSiNI che. temanuM lAMchana sarpa che. pArzvanAthanA mastaka upara nAgaphaNAnI AkRti jovA maLe che. emano yakSa paNa 'pArzva nAma dharAve che. pArzvano artha che pAsenuM, paDakhenuM. - zrI pArzvanAthanA jIvana sAthe sarpa saMkaLAyela che. tApasa kamaTha sAtheno prasaMga khUba jANIto che. yajJamAM nAkhelA kASThamAMthI sarpa bahAra kaDhAvI, tenA aMtima samaye zrI pArzvakamAre navakAramaMtra saMbhaLAvatAM te mRtyu pAmI dharaNendra nAme Indra thayo. ane e ja dharaNendra jyAre kamaThanA jIva meghamALIe upadrava karyo tyAre prabhunA mastaka upara traNa divasa phaNAnuM chatra dharI upadravane dUra karyo. bIjuM, pArzva yakSa ane dharaNendra paNa sarpanI phaNAnuM chatra dharAve che. tema ja tenuM pratIka paNa sarpa che. padmAvatI paNa e ja pramANe chatra ane sarpa dhAraNa kare che. A badhuM sarpa sAthenA temanA badhAnA ghaniSTa saMbaMdho hovAnuM sUcave che. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [359 | devI-devatA tarIke nAga : yakSapUjAnI peThe nAgapUjA paNa bhAratIya lokadharmanuM eka mahattvanuM aMga che. prAcIna sAhityamAM nAgamaha' nAme utsava thato, je nAgadevatA mATeno hato. mahazabda meLA parathI UtarI Avyo che. bhAratanA badhA dharmomAM nAgapUjAno samanvaya koI ne koI rUpe thayelo jovA maLe che. dharmasaMpradAyanA adhyayanathI jaNAya che ke nAgapUjAnI paraMparA yakSapUjA karatAM paNa prAcIna che. nAgamAtA surasA pRthvInI saMjJA che. nAgano saMbaMdha ziva ane viSNu uparAMta aneka devI-devatA sAthe rahyo che. viSNu anaMta nAmanA zeSanAganI zayyA upara zayana kare che. ziva nAgane muktAhAra jema mastaka para dhAraNa kare che athavA alaMkAra rUpe gaLAmAM pahere che. kRSNa ane kAlIya nAganI kathA tema ja janamejayanA nAgayajJanuM AkhyAna paNa sahu jANe che. nAga e jaLano svAmI che; dhana ane saMpattino dAtA che. TUMkamAM, e sRSTitattvanuM pratIka che. dharaNendra-padmAvatInI kathA paNa haMmezAM sarpa sAthe saMkaLAyelI che. tethI temane pAtAlavAsinI paNa kahyAM che. teonuM sapanuM pratIka zilpamAM suMdara rIte kaMDAreluM hoya che. baMgALamAM padmAvatI tenA pratIka sarpanI sAthe 'manasAdevI' tarIke pUjAya che. vAstavamAM nAgakala sAtheno saMbaMdha e adhyAtmajagatamAM kuMDalinI sAtheno saMbaMdha che. vaidika dharmamAM padmAvatInI kalpanA devIkavaca'mAM thayelI che. temAM tenuM sthAna padmakoza upara sUcavAyuM che. A pAkoza te mUlAdhAracakra hovuM joIe. jainadharmamAM padmAvatI devI ghaNo mahimA dharAve che. bauddha graMthomAMnI 'tArA' sAthe jaina yakSiNI padmAvatInI pratimAmAM sAmya hovAnuM jaNAyuM che. dharaNendra nAgajAtinA bhavanavAsI devonA Indra hovAne kAraNe enI bhAryA padmAvatI paNa sarpa sAthe saMkaLAyelI hoya te spaSTa che. padmAvatIno svarUpa daSTie abhyAsa tenA yakSa ane nAga sAthenA saMbaMdho darzAve che. jainadharme vibhinna samaye jhIlelI asaranA e paricAyaka che. pAdaTIpa : (1) Do. priyabALA zAha, jaina mUrtividhAna', pR.16-17. (2) , manorA zaH, "to sAhitya rI sAMvati pampa, pR. 28-1. (3) ejana, pR. 228. (5) mArutinaM-prasa8 tivArI, "naina pratikavijJAne, pR. 237. (6) ejana, pR. 227. (7) ejana, pR. 237-8. (8) ejana, pR. 228. (9) uparyukta jaina mUrtividhAna', pR. 93. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30] [ zrI pArzvanAthopasarga-hariNI vibhAgaH 3. zrI padmAvatIdevI sAdhanA-upAsanA (puruSArtha) vibhAga - padmAvatI sAdhanA vidhAnA * zrI padmAvatI sAdhanavidhi * devI sAdhanAmAM padmAvatI-kalpanI viziSTatA * padmAvatI stotra ane pUjA * devI sAdhanA eTale prabaLa puruSArtha - padmAvatI pUjA vidhAna sAdhanAnA niyamo ane zrI zrI padmAvatI-sAdhanAmAM cAritrazuddhi * zrI padmAvatIjIne gharamAM kyAM - kevI rIte padharAvavAM? * mA bhagavatI zrI padmAvatI devInI mahApUjAnuM vidhAnA 0 cosaTha upacAra * zrI padmAvatIdevInA prabhAvika maMtro * bhagavatI zrI padmAvatIjInA prabhAvika maMtro tathA yaMtro * zrI padmAvatI mAtAnA keTalAka upayogI maMtro * mahAprabhAvaka maMtra-yaMtramaya zrI padmAvatyaSTakam * maMtro ane yaMtro Aje zA mATe siddha thatAM nathI ? * zAphata-taMtrazAstramAM mahattvanI mudrAo * jena graMthomAM lakSmInI sAdhanA: mA bhagavatI padmAvatInI sAdhanA * AnuSaMgika sAdhanA ane ArAdhanA 0 zrI padmAvatI devInI upAsanAnuM mAhAsya gUrjara jaina kavionI daSTie OMkAranuM mAhAsya * zrI padmAvatIjInI dhyAnamacI sAdhanA * zrI padmAvatIjInI ArAdhanAmAM azAtanAothI bacavA zuM karavuM? Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 361 zrI padmAvatI sAdhanavidhi * pU.A.zrI vijayasUryodayasUriziSya munizrI naMdIghoSavijayajI mahArAja pUjyapAda zAsanasamrATazrI samudAyanA pU.A.zrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna svanAmadhanya pU. munivarazrI naMdIghoSavijayajI mahArAjanI saMzodhana pratyenI tIvra abhiruci tema ja athAga parizramanuM darzana karAvato A lekha, A mahAgraMthanA ratnasiMhAsana samAna che; jenA upara ArUDha che zrI zrI padmAvatI parAMbA bhagavatInI ArAdhanAvidhi. prastuta lekha prazaMsAnA zabdothI upara vizeSa che. ahIM tAttvika, sAdhanarahasyamaya ane pramANabhUta traNa traNa prakAranI vidhio, prAthamika kriyAo, maMDala Alekhana AdinuM vistRta varNana prApta thAya che. Aje saune instant camatkAramAM rasa che; paNa AmnAyane jANI, palAMThI lagAvI, jagatathI parAgamukha banI, sAcI dizAmAM sAdhanA karI-karAvI, satata doDatA jagatane ane svArthalolupa AtmAone ruka jAo" kahevAnI jarUra che. sAdhanA-upAsanA pratye ekAgra banAvI sAcA sAdhako taiyAra karavAnI jarUra che. e dizAmAM A lekha mArgadarzaka sImAstaMbha samo nIvaDaze. e viSeno pU. munivaryazrIno paripu khare ja prazaMsApAtra jaNAze, ema nirvivAda kahI zakAya. - saMpAdaka jainadarzananI tAttvika daSTie pratyeka tIrthaMkara paramAtmAnuM aizvarya ane tenA kAraNasvarUpa puNyakarma prAyaH samAna hoya che. Ama chatAM, vartamAna covIzImAM zrI RSabhadeva prabhu, zrI zAMtinAtha bhagavAna, zrI neminAtha bhagavAna, zrI pAzrvanAtha prabhu tathA ApaNA Asanna upakArI carama tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmInuM vizeSa mahattva che. A avasarpiNImAM sarvaprathama dharmanuM pravartana karanAra zrI AdIzvara prabhunuM sakala karmono kSaya karAvanAra mahAna pavitra zrI siddhagiri tIrtha (zatruMjaya tIrtha)nA adhipati tarIkenuM, dareka jainanA ArAdhya devAdhideva tarIke sthAna che. to soLamA zrI zAMtinAtha prabhunuM mahattva teonA nAma Avato 'zAMti' zabda ja batAvI Ape che. jyAre koI nagara ke rAjyamAM roga (mahAmArI vagere) ke anya yuddhAdinI azAMti AvI paDe che tyAre saukoI zrI zAMtinAtha prabhunI ArAdhanA svarUpe zrI laghuzAMtisnAtra ke zrI bRhaduzAMtisnAtra rUpa anuSThAna kare che ane karAve che. zrI neminAtha prabhu zrI kRSNa mahArAjAnA pitrAI bhAI hovAnA kAraNe eka aitihAsika mahApuruSa tarIke teone mahattva maLela che. jainadharmanA pramANabhUta ahiMsA dharmano pracAra teoe potAnA lagna nimitte thanArA bhojana mATe lavAyela pazuone abhayadAna apAvIne karyo ane lagna karyA vinA ja pAchA pharyA. Ama, akhaMDa bALabrahmacArI hovAne kAraNe paNa jainazAsanamAM teonuM vizeSa mahattva che. zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmI ApaNA Asanna upakArI che. teonA zAsanamAM ApaNe dharma-ArAdhanA karIe chIe, mATe teonuM sauthI vizeSa mahattva che. vaLI, vartamAnakALa trevIsamA zrI Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pArzvanAtha prabhunuM paNa sAruM evuM mahattva che. jeo vartamAnamAM kalpasUtra sAMbhaLatA haze teone khyAla haze ke zrI pArvanAtha prabhunuM eka vizeSaNa che--purisAdANIya. A vizepaNamAM ja zrI pArzvanAtha prabhune mahimA ane prabhAvanuM rahasya chupAyeluM che. teonA Adeya nAma-karmano prabhAva haju paNa teonA nAmamAM rahelo che. eTale ja vartamAnakALe zrI pAzrvanAtha prabhu tathA teonA adhiSThAyaka nAgarAja zrI dharaNendra tathA adhiSThAyikA zrI padmAvatIdevIno vizeSa prabhAva jaNAya che. sAmAnya rIte ema kahevAmAM Ave che ke je tIrthakSetra athavA bhagavAnanA adhiSThAyaka deva-devI vadhu jAgRta hoya tema te tIrthano athavA bhagavAnano mahimA-prabhAva vadhu hoya che. paraMtu te zAsana adhiSThAyaka deva-devIne jAgRta rAkhavAnuM kAma je te tIrthaMkara paramAtmAnuM puNya vizepa kare che. Ama, parisAdANIya zrI pArzvanAtha prabhunA Adeya nAma-karmanI vizeSatAnA kAraNe tathA teonA adhiSThAyaka deva-devI zrI dharaNendra tathA zrI padmAvatI devI--bannene, pUrvabhavanI nAga avasthAmAM, zrI pAzrvanAtha prabhue saMsArI avasthAmAM tene baLatAM lAkaDAmAMthI bahAra kaDhAvI zrI namaskAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo hato. ane te baMne marIne nAgarAja zrI dharaNendra tathA zrI padmAvatI devI tarIke utpanna thayAM.1 Ama, zrI pArzvanAtha prabhu te baMnenA parama upakArI che ane e upakArInA upakArano badalo to kemeya karIne vALI zakAya tema na hovAthI atyAre paNa te baMne deva-devI zrI pArzvanAtha prabhunA ArAdhaka zrAvaka-zrAvikAone sahAya kare che. atyAre zrI padmAvatIdevInI ArAdhanA/sAdhanA upAsanA loko vizeSa prakAre kare che. tema prAcInakALamAM paNa zrI padmAvatIdevInI ArAdhanA upAsanA jainazAsanamAM mukhyatve sAdhubhagavaMto karatA hatA, tethI teonI ArAdhanAnI vizeSa paraMparA rahI che. judA judA gaccha, saMpradAya pramANe te AmnAya/paraMparA paNa badalAtI rahI che. tethI atyAre maLatI prAcIna hastalikhita pratomAM eka karatAM vadhu AmnAya jovA maLe che. vaLI, A AmnAya-vaividhyanuM bIjAM kAraNa judAM judAM lakSya paNa hoI zake. eTale, sAdhanAno hetu badalAya tema tenI vidhi tathA mULa maMtramAM paNa pheraphAra jovA maLe che. ahIM prastuta sAdhanavidhiomAM kula pAMca prakAra che. temAMnI prathama tathA dvitIya sAdhanavidhi pU. gurudeva AcAryabhagavaMta zrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAja sAhebe koi prAcIna hastalikhita te utArela che. paraMtu e prata kayAMnA bhaMDAranI hatI ane teno naMbara kayo hato vagere koi ja mAhitI upalabdha nathI. te baMne sAdhanavidhine yathAzakaya zuddha karavA prayatna karela che. trIjI, cothI ane pAMcamI sAdhanavidhi vi. saM. 1880mAM jeSTha vadi 1nA divase paM. zrI vallabhavijayajI gaNi likhita pratanI jherokSa (phoTosTeTa) nakalanA AdhAre ApavAmAM Avela che. AnI mULa prata paNa kayA bhaMDAranI che tenI mAhitI prApta thatI nathI. A pratanI laMbAi 24.5 se.mI. ane pahoLAI 12.5 se.mI. che. kula 6 patra che temAM patra-6 bIjI bAjue koruM che. dareka patranI eka bAjue lagabhaga 15 paMphita che ane dareka paMkitamAM lagabhaga 40-42 akSaro che. A pratamAM zarUAtamAM eka padmAvatI stotra che, jemAM 14 zloka che. A stotra kadAca aprakAzita haze. tyAra bAda "yavIga sAdhanavidhi rUpe zrI padmAvatI devInI sAdhanavidhi batAvI che, jene ahIM sAdhanavidhi naM. 3 Apela che. ahIM "nAvIna eTale laMkAra levo. tyArabAda 'rItividha svarUpe zrI padmAvatI sAdhanavidhi naM. 4 Apela che. A baMne sAdhanavidhi kharataragacchIya AcAryazrI jinadattasUrijInI paraMparA pramANe che ema tenA aMte AvatA ullekho parathI jaNAya che. 1. eka mata pramANe baLatAM lAkaDAMmAM nAga ane nAgaNa baMne hatAM. te mata pramANe A vidhAna samajavuM. bIjA mata pramANe mAtra nAga ja hato, je marIne dharaNendra thAya che. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 363 tyAra bAda taitAnAma vidyA nAme eka bIjI padmAvatI sAdhanavidhi che. A sAdhanavidhinA aMte lakhanAra tarIke paM. vallabhavijayajI gaNinA nAmano ullekha maLe che. uparokata traNeya sAdhanavidhinI amArI pAse phakta eka ja hastaprata hovAthI tenA AdhAre ame pratilipi karela che ane yathAzakaya zuddha karavA prayatna karela che. jyAM amane kAMi samaja paDI nathI, tyAM mULa pATha jemano tema rahevA dIdhela che. padmAvatI sAdhanavidhi naM. 3, 4 ane 5 mATenuM eka maMtra AlekhavAmAM Ave che, ane temAM nI mukhyatA hoya che. te aMge paM. zrI dhIrajalAla TokarazI zAha saMpAdita 'zrI pArzvapadmAvatI ArAdhanA'mAM . 126 upara jaNAvela che : "zrI jinaprabhasUrijIe kevA mAMtrika camatkAro batAvyA hatA tenuM varNana ame hrakAra kalpataru' nAmanA graMthamAM karela che." mATe, A aMge vadhu vigata mATe jijJAsuone hUkA2 kalpataru' graMtha jovAnI bhalAmaNa karuM chuM. A pAMceya sAdhanavidhimAM - gujarAtI bhASA - je te samayamAM lakhAyela pratanI mULa bhASA ja rAkhI che. temAM atyAranI gujarAtI bhASA pramANe koI saMskAra karela nathI. chelle pAMcamI sAdhanavidhinA aMte zrI padmAvatIstotra Apela che. e stotra vi. saM. 2002 mAM, zrI mukitavijayajI gaNi (zrI mUlacaMdajI mahArAja)nA ziSya zrI gulAbavijayajI mahArAjanA ziSya zrI maNivijayajI mahArAje saMgraha karela ane bhAvanagaranivAsI zAha hIrAcaMda haragoviMdadAse prasiddha karela 'stotrasaMgraha'mAM pRSTha naM. 77 thI 91 mAM chapAyela che; temAM kula 32 zloko che temAMthI prathamanA 29 zloko prastuta pratimAM che. jo ke tenA anukramamAM thoDo taphAvata che. prathama 11 zlokono krama barobara che; tyAra pachI kramamAM pheraphAra che. vaLI, A stotra 5. zrI dhIrajalAla TokarazI zAha dvArA prakAzita 'zrI pArzvapadmAvatI ArAdhanA' nAmanA pustakamAM pR. 141 thI 167 sudhImAM chapAyela che. tene paM. zrI radradeva tripAThIe zaddha karela che. temAM kula 37 zloko che. pratyeka zlokano artha tathA sampradAya AmnAya batAvela che. temAMnA zloka naM. 25, 26 ane 3) prastuta pratimAM nathI. jyAre phaLanirUpaNa karatA zloka 34, 35, 36 ane kSamAprArthanAno zloka naM. 37 paNa prakSepaka jaNAya che. A stotranA saMpAdanamAM mukhya traNa pratino upayoga karyo che. mukhya AdhAra vi. saM. 1880mAM jeTha vadi 1nA divase paM. zrI vallabhavijayajI gaNita likhita pratinI jherokSa (phoTosTeTa) nakalano lIdhela che, je 5.pU. gurudeva AcAryabhagavaMta zrI vijayasuryodayasurIzvarajI mahArAjanA potAnA saMgrahamAM che ane tenI S saMjJA Apela che. zuddhIkaraNa mATe pU. maNivijayajI mahArAja saMpAdita 'stotrasaMgraha'mAMnA stotrapAThanA pAThAMtara mATe te pratine M saMjJA Apela che. ane paM. zrI dhIrajalAla TokarazI saMpAdita ' zrI pArzvapadmAvatI ArAdhanA'nA pAThAMtara mATe te pratine D saMjJA Apela che. je zloko paM. zrI dhIrajalAla TokarazI saMpAdita stotra pAThamAM che paraMtu prastuta pratimAM nathI te zloko nIce pramANe che : divye ! padye ! sulagne ! stanataTamupari sphArahArAvalIke ! kaiyUraiH kaGkaNAdyairbahuvidharacitairbAhu daNDapracaNDaiH / bhA-bhAle vRddhatejasphuritamaNizataiH kuNDaloddhRSTagaNDe ! a dje I . mantI napatAne ! rakSa mAM sevi ! po || ra1 || yA mantrAgama-vRddhimAna-vitanollAsa-prasAdArpaNA / veSTA-nuta-vALa-gALa-prakhaMsa-rakSAzA | AyurvaddhikarAM jarAbhayaharaM sarvArthasiddhipradAM. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI sadyaH pratyayakAriNI bhagavatIM padyAvatI saMstuve / / 26 / / truTyat zRMkhalabandhanaM bahuvidhaiH pAzaizca yanmocanaM. tame zatru-ganAni-rA-madI-nAnize mayam | dAridraya-graha-roga-zoka-zamanaM saubhAgyalakSmIpradaM, ye bhaktyA bhuvi saMsmaranti manujAste devi ! nAmagraham / / 30 / / eka zloka je prAcIna = saMjJaka hastapratamAM che, paraMtu anya baMne prakAzita pustakamAM nathI te A pramANe che : AnandAnandinI rUpI, sadA vande padadvayam / ulhAsakadalIskande, svacchande bodharUpiNI / / 29 / / A sivAya prati M ane prati D nA aMtima zloko je prastuta pratimAM nathI. te stotrapAThanA aMte pAdanoMdhamAM Apela che. mArI dhAraNA pramANe A stotra A rIte pAThAMtaronI noMdha sAthe sarva prathamavAra ja prakAzita thatuM haze. maMtrazAstra ane taMtrazAstranA viSayathI huM taddana anabhijJa chuM. Ama chatAM, 5.pU. gurudeva zrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI satata preraNA ane AzIrvAdathI A kArya zakaya banyuM che. A kAryamAM teozrInuM saMpUrNa mArgadarzana maLela che. maMtrazAstranI mArI anabhijJatAne kAraNe ghaNA doSono saMbhava che, to maMtra-taMtranA anubhavI niSNAto te bhUlo pratye aMgulinirdeza karI yogya mArgadarzana Apaze evI AzA rAkhuM chuM. prAnta purisAdANIya zrI pArzvanAtha prabhunI sevikA | adhiSThAyikA zrI padmAvatI devInI ArAdhanA | upAsanA karI zAsananI prabhAvanAnAM kAryomAM prastuta sAdhanavidhio sattvazAlI mahApuruSone upayogI bane e ja zubhecchA | zubhabhAvanA ! zrI padmAvatI stotra ane bhASAnuvAda : avalokana prastuta sAdhanavidhi naM. 3, 4 ane 5 je hastapratamAM che, te hastapratamAM - zarUAtamAM eka padmAvatI stotra che. tenA kula 14 zloka che. bhASA saraLa ane prAsAdika che tathA pramANamAM ghaNuM zuddha che. jyAre te ja hastapratane aMtamAM Apela "zrIma7IrvANa zabdathI zarU thatuM zrI padmAvatI stotra kula 36 zlokonuM che. ane temAM 1 thI 30 zloka stutinA che, jyAre pAchaLanA 6 zloka stotranA - zlokanA tathA saMpUrNa stotranA pATha dvArA maLatA phaLanirUpaNa nA che. temAM stotranI zarUAtanA ATha zlokonuM phaLa alaga alaga batAvela che, tyArabAda sarvasAmAnya phaLa batAvyuM che. zloka naM. 32mAM uttarArdha judA prakArano che ane bloka naM. 33 phakta aDadho ja che. tethI kadAca zloka naM. 32no uttarArdha chUTI gayo haze ane bloka naM. 33no pUrvArdha 32nA uttarArdha tarIke lakhAI gayo haze tema anumAna thaI zake. te ja rIte zloka naM. 34 paNa apUrNa jaNAya che. zloka naM. 31nuM bIjuM caraNa to apUrNa ja che e to spaSTa jaNAI Ave che. A bIjuM stotra maMtragarbhita che, ane e maMtrAkSaromAM judA judA pATha maLe che. temAM kayA maMtrAkSaro sAcA teno nirNaya karavo muzkela hovAthI bane tyAM sudhI mULa hastapratano ja pATha kAyama rAkhela che. vaLI A stotra khUba kaThina tathA ghaNuM azuddha hovAnA kAraNe anuvAdamAM kayAMka kayAMka chUTa levI paDI che. Ama chatAM, stotranA mULa zabdone vaphAdAra rahevA mATe pUro prayatna karela che. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 365 ka - makara zloka naM. 12 ane 15mAM zrI padmAvatI yaMtranI vigato jaNAvela che. paM. zrI dhIrajalAla TokarazI saMpAdita 'zrI pAdvaipadmAvatI ArAdhanA' pustakamAM zloka naM.12 judA pATha sAthe che, tethI tyAM yaMtranI kalpanA paNa judI rIte karela che, tenI vAcakavarge noMdha levI. zloka naM. 11mAM paNa yaMtrano sAmAnya ullekha Ave che, paraMtu spaSTa rUpe tenuM varNana nathI. A baMne stotranA racayitA koNa che ? ane teno racanAkALa kayo che ? te vize vistRta saMzodhana jarUrI che. atyAre to phakta eTaluM ja jaNAvavAnuM paryApta che ke prAcIna hastalikhita pratonI sUci svarUpa zrI eca. DI. velaNakare taiyAra karela, bhAMDArakara orienTala risarca InsTITyuTa, pUnA dvArA prakAzita 'jinaratnakoza'mAM pR. 235, 236 upara nIce pramANe ullekha maLe che. I wanita by Prthvibhusana JG. p. 283, Pet. IV No. 1445 V No. 747. II asra Anonymous A.D. Nos. 75, 112, 153. Bengal Nos.7085, 7324. DB. 24 (150). Hamsa No. 1152 JG. p. 23, Kath No. 1100, K.N.12, Mitra IX p. 172 ( be:- Srimadgirvana ) pet VI No. 593, Panjab Nos. 1571, 1572, SA Nos. 710, 1842, SG Nos. 101, 578, 582, 2212. THvatyaSTanI Anonymous BK. No. 1127, CP, p. 664, J.G. 283, Pet. V No. 748. (1) Tika by Parsvadevagani (ailas S'ricandrasuri, pupil of Dhanes'wara) BK. No. 1127 ms. dated sam. 1203) PRA No. 1109, This is published in Jain Stotrasamdoha Vol. I Ahmedabad 1932 App. 77 (2) Vyakhya pet. III No. 528. jaina sAhityano saMkSipta itihAsa' (le. mo.da. desAI)mAM 5, 244 upara nIce pramANe noMdha che :- caMdrakulanA zIlabhadrasUrinA ziSya dhanezvarasUrinA ziSya zrIcaMdrasUri thayA. A sUrinuM nAma sAmAnya avasthAmAM pUrve pArzvadeva gaNi hatuM.... pavityaSTaka ane te para vRtti (la.saM.1203nI prata, kA. vaDo. naM. 867)nA racanAra pArzvadeva gaNi A ja haze.' 'jinaratnakoza'nA ullekha pramANe tapAsa karatAM jaina stotra saMdoha" bhAga-1nA pariziSTamAM zrI padmAvatyaSTaka vatti sahita che. temAM prastuta pratinA aMtamAM Apela 'zrIpAvAva zabdothI zarU thatA stotranA prathama ATha zloka che ane navamA zlokamAM upasaMhAra tarIke "stotra pavitra zloka che. je prastuta pratimAM chavvIsamA zloka tarIke che. arthAt prastuta pratinA kula 36 zlokomAMthI nava ja zloko ati prAcIna che, bAkInA 27 zlokono anya padmAvatI stotramAMthI ahIM prakSepa karela haze athavA to tenI navIna racanA thatI gaI tema tema umerAtA gayA haze. ahIM e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke nava blokavALI prati vi. saM. 1203mAM lakhAyela che ane te paNa zrI pArzvadeva gaNi viracita vRtti sAthe, matalaba ke mULa stotra to enA karatAM paNa vadhu prAcIna hovAno saMbhava che. jaina stotra saMdoha" bhAga-1mAM mudrita "pUTIvatyaSTanA AdhAre ahIM stotrane punaH saMzodhita karavAmAM AvyuM che ane tenA pAThAMtaranI saMjJA K rAkhavAmAM AvI che. A nava zloko ati zuddha karavAmAM AvyA che. sujJa paMDita vAcakavarga AmAM rahela truTio tarapha mAruM dhyAna doraze to mArA upara upakAra tathA sAdhakavarganI ane jainazAsananI ananya sevA bajAvI gaNAze. to te mATe vidvajjanone vijJapti karI zrI padmAvatI sAdhanavidhi, stotrAdi prastuta karuM chuM. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3951 - // OM hrIM arham zrI zaGkhazvarapArzvanAthAya namaH / / // namo namaH zrI gurunemisUraye // // atha padmAvatI sAdhanavidhi 1 // H (1) stoka jalakRtaH snAnaH / (2) zuddhavastraparidhAnam / (3) bhUmizuddhiH (pavitra bhUmi-lIpelI) / (4) sakalIkaraNa / (5) AtmarakSA | (6) hA~ bAmakarADguSThe (aDguThAnA agrabhAga para), hrIM tarjanyapre (tarjanInA agrabhAga para), hU~ madhyamAyAm (madhyamAnA agrabhAga para), drauM anAmikAyAm (anAmikAnA aprabhAga para) dvA kaniSThAye (kaniSThikAnA agrabhAga para) / " (7) OM namo arihaMtANaM DrA~ zIrSa rakSa rakSa svAhA / OM namo siddhANaM hrIM vadanaM rakSa rakSa svAhA / [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI OM namo AyariyANaM hU~ hRdayaM rakSa rakSa svAhA / OM namo uvajjhAyANaM ho nAbhi rakSa rakSa svAhA / OM namo loe savvasAhUNaM pAdau rakSa rakSa svAhA / (8) digbaMdhana (dizAo baMdhana) kUTAkSara 'kSa' bhI hA~ kSIM hU~ kSIM kSaH / (9) citavana : svarNano killo, vIza hAtha UMco catuSkoNa, a thI aH sudhInA svarathI yukta ha sahita / # (10) killAnI bahAra cAre tarapha khAI che, nirmala jalasahita ane bhayaMkara matsya, magara, kAcabA Adi jalacarayukta che ane te a thI aH sudhInA svarasahitanA kUTAkSara 'kSa' sahita khAI citavabI / (11) agnikuMDamAM sAdhaka potAne jalatA OMkAra ane 'ra'kArathI balI(baLI) rahelo vicAre / (12) pachI OM amRte ! amRtodbhave ! amRtavarSiNa ! amRtaM khAvaya yAjaya huM phuT svAhA / / athavA OM amRte ! amRtodbhave ! amRtavarSiNi ! amRtaM srAvaya yAvaya saM saM klIM klIM hU~ hU~ hA~ hA~ hrIM hrI~ drAvaya drAvaya hrIM svAhA || amRtamaMtrathI mantrasnAna kare / (13) potAnA uttamAMga (mastaka) rUpa meruparvata tenI Toca zikhara para kSIrasamudranA jala vaDe jinendracandra (zrI pArzvanAtha) no devo ane devendro bar3e abhiSeka ( snAtra) karAya che, tenA jala bar3e mA 'zarIra' pavitra thai rahyuM che tema citave / (14) phala- prabhAva bhUta-graha-zAkinyo dhyAnenAnena nopasarpanti / apaharati pUrvasaJcitamapi duritaM tvaritameveha || bhUta, graha, zAkinI Adi A dhyAnathI dUra thAya che ane pUrvasaMcita azubha karmoM paNa dUra , thAya che / (15) padmAsane palyaGkAsane besI, potAne ane pUrvAdi AThe digvadhUne candana vaDe tilaka 'OM hrIM namaH' mantra bolIne tilaka kare / kare / (16) pachI jenI ArAdhanA karavAnI che tenuM dhyAna ane japa kare, 'AhavAnAdipUrvaka' / (17) pAza-phalada- varada-gajavazakaraNa karA padmaviSTarA padyA // Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [357 sA mAM pAtu bhagavatI trilocanA raktapuSpAbhA / / 9 / / ema dhyAna kare / (18) OM hrIM namo'stu bhagavati ! padyAvati ! ehi ehi saMvauSaT // tiSTha tiSTha ThaH ThaH / / mama sannihitA bhava bhava vaSaT // gandhAdIn gRNha gRNha namaH / / svasthAnaM gaccha gaccha ja: ja: jH|| (19) mUlamaMtra : OM hrIM hU~ hasklIM padye ! padyakaTini ! namaH / / // atha padmAvatI sAdhanavidhi : 2 // prathama jagA zuddha karIiM, lIpI potIiM pache - OM kAmadevAya sarvajanapriyAya namaH / dAMtaNamantraH / OM hrIM aiM mama vAJchitAtaM) puraya pUraya svAhA / mukhakSAlanamantraH / OM amRte amRtodbhave amRtavarSiNI(Ni) amRtavAhiNI(Ni) amRtaM zrA(yA) vaya zrA(yA)vaya hu~ phuTa phuT svAhA / / anena mantreNa jalapavitrIkaraNam / OM nirmalasiddhi svAhA / snAnamantraH / kSi paOM svA hA, hA svA OM pa kSi / AtmasakalIkaraNam / OM dvA~ bhUH svAhA, OM hU~ bhuvaH svAhA / iti pRthvImantraH / OM hrau~ vasu svAhA, OM dra: sva: svAhA / mRttikAmantraH / OM somAya svAhA / OM agnaye svAhA / OM yamAya svAhA / OM nairRtAya svAhA / OM varuNAya svAhA / OM vAyave svAhA / OM kuberAya svAhA / OM IzAnAya svAhA / OM indrAya svAhA / OM dharaNendrAya svAhA / iti dikpAla sthApana mantraH / / OM indrAgniyamanairRtavaruNavAyukuberezAnanAgebhyaH svAhA / iti dikpAlArdhamantraH / OM AdityasomamaGgalabudhaguruzukrazanaizcararAhuketupramukhAH kheTAH padyAvatIpurato'vatiSThantu svAhA / iti navagrahArdhamatra sthApanA / / OM catuHSaSThIyoginIbhyo namaH / yoginI mantraH / OM kSA~ kSI hUM kSau~ kSaH kSetrapAlAya namaH / kSetrapAlamantraH / raktacandanaakSatapuSpaI karI sthApII puSparaktacandanaiH saha tila-java-ghRtenASTAttarazataM juhUyAt / OM gurupAdukAbhyo namaH / iti gurupAdukAmantraH / atha nyAsaH OM pArzvanAthAya namaH / OM A~ aGguSThAbhyAM namaH / OM hrI~ tarjanIbhyAM namaH / OM kroM madhyamAbhyAM namaH / OM yaM raM anAmikAbhyAM namaH / OM laM vaM kaniSThikAbhyAM namaH / / OM A~ hRdayAya namaH / OM hrIM zirase namaH / OM hrIM krauM zikhAyai namaH / OM yaM ra kavacAya namaH / OM hU~ laMbanetrAya namaH / OM A~ mUlAdhArAya namaH / iti nyAsamantraH / Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 ] atha yantraH / OM A~ kro~ hrI~ aiM klIM hyoM padmAvatI (tyai namaH / yantramadhye likhanIyam / OM A~ kro~ hrI~ nitye namaH / OM A~ kroM hrI~ klinne namaH / OM A~ kro~ hrI~ madane namaH / OM A~ kro~ hrI~ unmAde namaH / OM auM ko hIM ve namaH / OM A~ kroM hIM dvAve namaH | etAni mantrANi SaTkoNamadhye likhaniyAni / OM hrI~ mAtuliGgAya namaH / OM hrIM varadAya namaH / OM hrIM hrIM drA~ drI~ klI~ blU sabANebhyo namaH / OM krauM aGkuzAya namaH / OM auM pAzAya namaH / OM hrIM dhanuSe namaH / ete SaT mantrAH SaTkoNoMtarAle likhanIyA ( : ) ni / md adyAmuke mAse amukapakSe amukatithau amukasthAne dazAMzahome OM namo bhagavatI (ti) padmAvatI (ti) ehi ehi hrIM svAhA / iti AhvAnamantraH / OM hrIM devI padmAvatI atra sannihitA bhava / sthApanamantraH / [ zrI pArzvanAthopasarga -hAriNI puSpAkSatena sthApanaM vA padmAvatImUrtim / OM dvA~ hrIM hU~ hai () hrIM devI padmAvatI (tyai namaH / jalena mUrtisakalIkaraNam / OM hrIM akSamAlA (lAM) snApayAmi mAlAsakalIkaraNam / OM klIM zrIM padmAvatI (tyai namaH / iti mAlArcanam / aiM klIM hyauM padye ! padmakaTinI ( ni !) namaH / iti akSarImantra smaraNArcanaM ca / OM aiM klIM jhauM padmAvatI mama jagadvazyaM kurU kurU hrIM saMvauSaT anena mantreNa pUjA kAryA / OM namo bhagavatI gandhAdIn gRhaNa gRhaNa svAhA / arcAmantraH / OM hrIM klIM paye padmAvati padmahaste puraM kSobhaya 2 rAjAnaM kSobhaya 2 prajAnAM kSobhaya 2 strI (NAM) kSobhaya 2 hrIM phuT 2 svAhA raktakaNavIrapuSpadazAMzahomamantraH / (dyaM OM madhukSaudrazarkarA payasi ( sa ) bhUtaiH nAlikerodakadrAkSArasa guDa guggala nava naivepa (caM) juhUyAt / baliM dadyAt ardha dadyAt ghaNTA dhvani cAmara vyaJjana vAdyAdi bhiH devIM paripUjayet / paya-jala- madhu tridhArayA deyAH / akSarIdhyAnaM kuryAt, aSTottarazatavAram / OM namo bhagavati / padmAvati / svasthAnaM gaccha 2 phuT svAhA / iti visarjanamantraH / 1. aiM klIM hyauM padmAvatyai namaH / raktakaNavIra puSpa 12 sahasrajApya siddhimupayAti / vazyAkarSaNe raktadhyAnam uccATane kRSNadhyAnam / vidveSaNe pItadhyAnam / pauSTike zukladhyAnam / uttarAzritaiH kartavyam pUrvoktavidhinA / Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [369 2. OM hA~ hrIM hauM hU~ hasklI padye ! padyakaTinI(ni !) namaH / iti saptadazAkSarImantraH / 3. OM hIM haiM hasklIM zrI padye namaH / iti SaDakSarI mantraH / 4. OM aiM klIM sauM namaH / iti tryakSarImantraH / 5 OM hrIM namaH / iti ekAkSarImantraH / trilakSakamalapuSpajApye'thavAruNakaNavIrajApyena dazAMzadhutadugdhazarkarAjalamizrahomena pratyakSA bhavati padyAvatI devI / / cha / / / / atha padmAvatI devI sAdhanavidhi : 3 / / // zrI padmAvatye(tyai) namaH / / // zrI gurunAthAya namaH / / zreyastanotu dharaNAbhidhanAgarAja-prANezvarI phaNikulaiH sakalaiH parItA / vidyAdharastridazakoTinatAMDripadyA, padyAvatI pravarapadyavitendranetrA / / 1 // artha : dharaNendra nAmanA nAgarAjanI prANezvarI ane saghaLA nAgakuLothI parivarelI tathA karoDo vidyAdhara ane karoDo devIe jenAM caraNakamaLane namaskAra karyA che evAM, zreSTha kamaLa jevAM vizALa netravALA, zrI padmAvatIdevI (saunuM) kalyANa karanAra thAo. vidyA'NimAdiguNagauravamantratantra-yantrapramANamakhilaM kila padyakhaNDam / yasyAH prasAdakiraNarlabhate vikAzaM tAM padyabandhundhuiM) mahasAM praNamAmi padyAm / / 2 / / artha : aNimA vagere vidyArUpa guNathI gauravavALA maMtra, taMtra ane yaMtra svarUpa padma (kamaLa)no samUha, jenA prasAda (kRpA) rUpI kiraNo vaDe vikAsa pAme che te sUrya jevI tejasvI zrI padmAvatI devIne huM praNAma karuM chuM. mAyAprapaJcitarajaH paTalaiH karAlaiH, daityendralokamatalaM sthalatAM nayantI / vizvAnyathAkaraNakAraNazaktiyuktA, padmAvatI jayati pArzvajinAMvibhaktA / / 3 / / artha : mAyAthI racela dhULanA vikarALa (bhayaMkara) paDaLothI atula (jenI tulanA na thaI zake tevA) pAtALaloka (datyendraloka)ne paNa sthaLa (pathvIloka) rUpe pariNAvavAmAM samartha che anyathA karavAnA kAraNa rUpa zakitathI yukta zrI pArzvanAtha prabhunI caraNa-sevikA jaya pAmo. ujhumbhadambhavihitAmitaghorasindhu-pUraiH pUraiH parapurANi parAbhavantI / kautUhalaikaculakIkRtasaptasindhuH(ndhuM ?), padyAvatI trijagadabhutazaktimIDe / / 4 / / artha : UMce UchaLatAM mojAMvALA asIma, ghora sAgaranAM pUra vaDe duzmanonA nagarone parAbhava pamADanArI, kutUhalathI sAte samudrane eka khobA jevo karavAnI zakitavALI, traNe jagatamAM adbhuta zakitasvarUpa zrI padmAvatI devInI huM stuti karuM chuM. yA saptalokagatadaityadalAni netronmeSArddhamAtraracitairnavasaptajihvaiH / dAdhuM kSamA'pi bata zAmyati tatparISTyA , padyAvatI namata tAM na kathaM vizuddhayA / / 5 / / artha : je padmAvatIdevI sAte lokamAM AvelA daityodAnavonA samUhane AMkhanA palakArA mAtramAM Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI racela agni vaDe bALI nAkhavAmAM samartha hovA chatAM, ( tenI dharmazuddhithI) zAMta rahe che, te zrI padmAvatI devIne vizuddhipUrvaka zA mATe namaskAra na karavA ? arthAt namaskAra karavA joIe. zailendramUlaparicAlanavArirAzi-kSobhaikahetugaganabhrama tANDavogaH / kAlAnalodayamayaiH kRtakAnilodhe-rutkhAtadAnavakulAM praNamAmi padyAm / / 6 // artha : moTA moTA parvatonA mULane paNa ukheDI nAMkhanAra, moTA moTA samudrone subdha karanAra, AkAzane paNa bhagADI nAkhe evA tAMDavothI ugra, pralayakALanA agni jevA pracaMDa pavana-AMdhI vaDe jeNe dAnavonAM kuLone ukhADI nAkhyAM che, arthAt nAza karyo che evI zrI padmAvatIdevIne huM namaskAra karuM chuM. rAtri dinaM ca divasaM rajanI kuhUM ca, yo(jyotsanImimAM mathakuhUM kila yA vidhAtum / ISTe'NimAdiguNamauktikatAmravarNI, padmAvatI vijayate bhuvanezvarI sA / / 7 / / artha : aNimA vagere guNa rUpI motIthI tAmravarNavALI zrI padmAvatI devI, je rAtrine divasa, divasane rAtri, amAvasyAne pUrNimA ane pUrNimAne amAvasyA banAvavAmAM samartha che te bhuvanezvarI zrI padmAvatI devI jaya pAmo. padye ! tvameva zabarI tripurArinetrA, tArA jayantyanupamA vijayA jayA tvam / / zrI zAradA ca madhumatyaparAjitA tvaM, sanyaSTi yaSTi sukhamaikakanInikA tvam / / 8 / / artha : he padmAvatI devI ! tuM ja zabarI che, tripurA che, arinetrA che, tArA che; vaLI, tuM jayantI, anupamA, vijayA, jayA, zrI, zAradA, madhumatI ane aparAjitA che; ane tuM ja samyaku daSTi lokonI daSTinI zobhA mATe ja ekamAtra AMkhanI kIkI che ! tvAM zAradenduvizadAM sudhayAbhiSiktAM, saccandracandanarasena vilikhya bhAvAt / divyojvalena kusumAbharaNotkareNa, sambhUSya zAMtikakRte zaminaH smaranti / / 9 / / artha : zarada pUrNimAnA candra jevI Tveta (vizada) ane amRta vaDe abhiSeka karAyelI tane, suMdara caMdra jevA ujvaLa caMdananA rasa vaDe vilekhana/Alekhana karIne bhAvathI, divya ujvaLa phUlonAM AbhUSaNonA samUha vaDe zaNagArIne zAMtine mATe sAdhupurupo tane smare che. tvAM bAlahelikiraNAhatasiddhagaGgAntarbhUtamadhyakanakAmbujagarbhagaurAM / gorocanAghRsRNacampakacarcitAGgIM stambhAya caNDi ! caturAH paricintayanti / / 10 / / artha : he caMDI ! bAlasUryanAM kiraNo vaDe vyApta maMdAkinI(gaMgA)mAM vacce rahela suvarNa kamaLanA garbha jevI pILI (tejasvI) ane gorocana, kezara ane caMpAnA puSpa vaDe pUjAyela aMgavALI, (padmAvatI devIne) staMbhanane mATe catura puruSo ciMtave che (dhyAna dhare che). daityapratApatapanAstamayaikasanyyAM, prAkAmya vIranidhividrumavallimAlAm / sadyo vibhitajapAkusumAruNAGgIM, tvAM vazya-mohavidhaye sudhiyaH smaranti / / 11 / / artha : asuronA pratApa rUpI sUryanA asta mATe eka mAtra saMdhyA jevI tane ati kamanIya vidramanI mALAthI maMDita tathA tAjA khIlelA jAsudanA raMga jevAM aMgavALI, (zrI padmAvatIdevIne) saMmohana-vazIkaraNa mATe buddhimAna puruSo smare che. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 371 dviTcakrasaGgamavinAzana kAlarAtriM, vighnAvalIvirahiNI janameghamAlAm / tvAM kSAravArinidhI(dhi) vIcivicitrakAntiM, ghyAyanti zatruzata saMharaNaikacitrAH(ttAH) / / 12 / / artha : duzmananA sainyanA samUhano nAza karavAne mATe kALarAtri samAna, ane vipnonI paMkita rU5 virahiNI strI mATe meghanI paMkita sarakhI he mA ! seMkaDo zatruono saMhAra karavAmAM ekacittavALA zUravIra (puruSo) lavaNa samudranA taraMgonI kAnti jevI nIlavarSe tAruM dhyAna kare che. tvaM dharmasArasahakAravasantalakSmIH tvaM svApateyazatasaGgamakAmadhenuH / / tvaM kAmakairavavanIzazaratriyAmA, kSemakarI zivapathe'pi mahezvarI tvam / / 13 / / artha : tuM ja dharmarUpI zreSTha AmravRkSa mATenI vasaMtatraRtu che. tuM ja arthanA samUhanI prApti mATe kAmadhenu gAya samAna che. tuM ja kAmabhoga rUpI kumudavane mATe zarada pUrNimAnI rAtri samAna che. ane tuM ja mokSamArgamAM kuzaLa karanArI mahezvarI che. gIvANakhecaranarAsurasiddhasenA- bhiSTrayamAnaniravadyayazaH pratApA(H) / sampAditAkhilapramatha(prathama ?) kalAvilAsA, padyAvatI jayati vizvakRtaprakAzA(:) / / 14 / / artha : devo, vidyAdhara, manuSyo, asuro ane kArtikeya/siddhapuruSo vageree jenA niravadyadoSarahita yaza ane pratApanI stuti karI che tevI ane badhA ja prakAranA zreSTha kalAvilAsone jeNe prApta karyA che tevI tathA vizvamAM prakAza karanArI zrI padmAvatI devI jaya pAmo ! iti zrI padyAvatI stotram / / sthApana sahitAyaH / / atha mAyAbIjavidyAprathama sAdhanavidhilikhyate / zukla pakSa 5-10-15 pUrNAtithi / caMdrabalazuddhisAdhanA mAMDIjai / prathama tAmrapatrapara paJcAGgulapramANa upara yaMtra korAya rAkhIyai / kumArikA pAsai pANI korai ghaDai aNAvIyai / cokhA vastra paharAvI, alaMvAMNe page / pachai pANInai mantrasnAna kIjai / OM prAM prIM | praH amale vimale azuci(:) zucirbhavAmi svAhA / / iNa mantrasuM snAna karI pachai bhUmizuddhi kIjai, so maMtraH / OM bhUrisI bhUridhAtrIya vizvAdhArai namaH svAhA / iti bhUmi para vAsakSepakaraNIyaM bhUmizuddhi, pachai lAla vastra paTalI sahita paharI Asana bichAya pUjA karIjai, prayoga kahIjai / OM adya OM hrau~ kArI devI prasannArtha lakSa savA japamahaM kariSye / akhaMDa ghRtadIpa dvau / dugdhapaiDAdi bhojanaM eka bhakta / alpanidrA, jitendriyapaNe te yaMtranai karpUra agarayakSakaddama tiNe vilepana karI, sevaMtrI, caMpA jAya sukaDa tiNe vAra 108 pUjIyai naivedya dhUpa SevIyai 2 sopArI 2 nAlera 5 DhoIyai pachI maMtra japIyai / vicai uThe tadi ima kahIyai - AjJAhInaM kriyAhInaM matrahInaM (ca) yatkRtam / tatsarva kSamatAM devI(vi?) prasIda paramezvarI(ri ?) / / Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u72] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI e zloka kahI uThIyai / ima karatAM avadhi pramANe jApa japIyai / chehaDai homa karai te vidhi chANe guMhalI deI, te upara hasta vedI pIlI rI te madhye trikoNakuMNa(kuNDa) khaNIyai / pachai te vedI para caturastrAsa) dvArAtmakaM kRtvA, SaTkoNa, trikoNa godhUmapiSTasu racIyai / mUlene akSata kuMDamai nAMkhIyai / pachai agna(gni) sthApana kIjai, iNa maMtrasuM 'OM chAgaradhastanUnapAtra radaehi 2 Agaccha 2 huM phaT- svAhA / / ' iNai matrai agni sthApIyai / 'OM hrIM tetIsakoDa devatAmukhAya svAhA / ' pUrNa homa su(zubhaM bhavet / adhomukhaM so UrdhvamukhaM bhavet / / 1 / / OM hrIM saptamukha saptajihvA saMmukhayogyAkAraM puruSarUpaM ikapAdasvarNavarNa ghyAyet / / mantraM / / OM namo yuyiyuSatAM jAya)sya brahmasmRtijasamimaM tatopari yajJasamamidaM dadAtu vizvadevAsamidaM mAM devatA OM praviSTaMta svAhA / / akSata kuMDamai nAMkhIye / / OM namo OM hrIM namo'stu Adyabhagavate Adyazakti hrIMkArarUpiNI atra sthAne Agaccha Agaccha mama kRta homaM bhakSa bhakSa mama vaMchitaM phalaM dehi dehi svAhA / / atra sthAne kSetradevatA mama prasanno bhava svAhA / / deva saMpUjya AhutiAtI) dIyate / gUgala golI 108, kaNavIra phUla 108 ghRtasuM homIyai / pachai khIra, drAkha agara suka(kha)Da, kesara, sAkara, lavaMga, ghRtamelI homIye / atai nAlera homI(hI) yai / prathama e zloka kahI. pachai homa kIjai / zAntikaH pauSTikaHcaiva, vazyamAkarSaNastathA / uccATanaM staMbhanaM caiva, sarvakAryANi sAdhayet / / ityAdi kahI Ahuti dIjai, sahaya 10000 dasa / tarpaNa sahasa 1000 mArjana 100 eka / tA pachai kumArikA jImADai / daiva Agai dInatA kIjai / yadakSaraM padaM bhraSTaM mAtrAhInaM tu yadbhavet / tatsarva kSamatAM devI(vi) prasIda paramezvarI(ri) | // 1 // mantrahInaM kriyAhInaM bhaktihInaM surezvarI / yatkRtaM tu mayA sarva paripUrNanadastu me // 2 / / AvAhanaM(AhvAnaM) na (naiva) jAnAmi, na jAnAmi visarjanam / pUjA arcA na jAnAmi tvaM gacchAti) paramezvarI(ri) ||3 / / 'OM hrIM phaT svasthAnaM gamyatAM / / ' iti mantra bhaNIjai / deva svasthAna padhArai / itizrI ekAkSarI padyAvatI sAdhanavidhi saMpUrNa / e AmnAyanai hrIMkAradevI saMjJA chai / / e vidhi zrI jinadattasUrijIkRtAmnAya / / / atha padmAvatI sAdhanavidhi : 4 / / atha dIpAlikA vidhirlikhyate yathA : dIpAlikAyAM upoSa vA AcAmlavidhAya, raktavastra paridhAya, raktavastre upavizya pUrve vA uttare paTTakopari kAMzyabhAjanaM sthApya dvAdazAGgula jAtikuzalekhinyA sugandhadravyeNa mAyAbIjaM vapratrayaM krauMkAra OM namaH sahitaM maunena yantraM vilikhya, sAyaM samenAsamaye) vAsakSepaM kRtvA raktavastreNa ochADya / etad vidhi sAyaM samayena kRtvA / mukhAgre dvAdazasahasajapaM kRtvA ante trikoNa madhye dazAMzahavanaM kR(kri)yate / khArika ghRtasuM copaDI homiiyai| sopArInAM khaMDa-3 sAkara, drAkha, kadalInA khaMDa-3, ima dazAMza homa kIjai / pachai raktajapamAlIsu puTI-3 / hrIMkAranai navakaravAlI bhAgakarI / nAnA Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 393 phUlaphalAdikasurabhidravyairyantraM pUjanIyaM / AzAtanA TAlavI. prAtaH zvetagodugdhena prakSAlya pibet / athavA zarkarApAna pibet tataH siddhiH / kSArAmlaMvarjanaM taddinaM / varSe varSe kArya / pratiSThA-mAna-mahatta-jasarAjyamAnatA - lakSmIprAptirbhavati / eSA vidyA sarvotkRSTA / kupAtre na deyA / iti jinadattasUrijI rI prAtasmaraNA / / cha / // atha padyAvatI sAdhanavidhi : 5 // // OM hrIM namaH / eSA hrIM - lekhAnAmavidyA / asyA upavAso yathA kRSNA'STamyAM caturdazyAM vA / zrI pArzvanAthasya dakSiNabAhordisAgre padyAsanenopavizya kRtopavAso dvAdazasahasrANi japet / tataH kRtaH purazcaraNo bhavet / trisanmyaM aSTazataM japet / saptabhirdinai ganthazatatrayaM gRhaNAti / udakaM saptAbhimaMtritaM kRtvA / akkA (kvA) ko ddISaNmAsAn pibet sa kavirbhavati / sarvazAstrANAM vettA bhavati / satata jase(pe)na sarvajanapriyo bhavet mudrAmaMjaliM baddhavA japet caurA baddha bhavanti / vyAghrAdibhayaM na bhavati / smaraNAdeva devyAtmasiddhi bha(bha)vati / baddho rudro vA japet, prasIdatI(ti) rAjA / rAjakulaM vA pravizan japet rAjJaH priyo bhavati |...alktenaanggusstthN liptvA athavA SaGgamAdarzayoH trizUlahastAM devIM avatIrNA pazyanti, vAgdevI vA / anye'pi dArakadArikANAM cakSuH saptAbhimantritaM kRtvA khaGgAdarza darzayet sarve'pi pazyanti, yadeva naSTaM dravyaM tatraiva pazyanti yenApahataM so'pi tatraiva nIlavastrAM striyaM pazyati raktAmbaradharo ca kabaMdhaM strI puruSayoryadi pazyanti, tadA saptarAtreNa mRtyurbhavati / yatkiMcidviparItaM tatsarva duHkhAya / puSpaM chatraM dhvajaM caiva kalazaM khaGjameva ca / pazyanti vRSabhaM caiva zubhAnyetAni lakSayet / / sarvakarmakarI hyeSA hI lekhAnAmavidyA, udakaM saptavArAn japtaM dRSTi nivArayati / tarjanImeka viMzativArAn ja(8)tvA zatrUtrUn) tarjayet staMbho bhavati / udakapUrNaghaTaM saptAbhimaMtritaM kRtvA bhAjanAvezaM karoti, kumArakumArikANAM vA vezaM karoti / sauMDikagRhAt saptatRNAni gRhItvAnenAbhimantrya catuHpathe nikhanet / sarvanagareSu zauMDikANAM murA vinshyti| kAkamAcIkuzamamaSTarAtrAbhimantritaM kRtvA zmazAne nikhanet, rAtrau svapaMti(?) kazcit budhyate / sarveSAM udhRte mokSaH yamudi(di)zya kAkapakSAn juhomita(?) muccATayati / nimbapatrANi juhuyAt pizAcena gRhyate / puSpamabhimanya gRhagRhItasya darzayet / puSpamAghrAya gacchanti, yantraM zastraM ca stambhayati / AkAze pakSiNa: pAtayati daMzamazakamatkuNAnAM daMSTrAbAdhaM karoti / bhasmavAlukayAbhimantritaM yA nadItIre'STazataM japet tAM prakSipya nadI staMbhayati / annaM saptAbhimantritaM bhakSayet dine dine zrIrbhavati / kaMThamAtramudakamavatIryA'STasahasraM japet, kanyAmAkarSayati / jalamadhye ravibimbaM pazyat(ti) kaNavIrA'STaM juhuyAta, vastrANi labhate yavarNAni vastrapuSpANi tavarNAni vastrANi labhyate / arddharAtrau zmazAne gatvA zabahRdayasyopariSTAt japet tasya jihvA nirgacchati tAM chittvA gRhItvA khaDgavidyAdharo bhavati / asuravivaraM gatvA svasarudvireNa(?) raktAnAM niMbasamidhA aSTasahasaM juhuyAt / dahyamAnA asurakanyA nirgacchaMti / tAzca vilaMba(?) pravezayati tAmiH saha krIDayet / nyagrodhataroradha aSTasahasaM japet / yakSa(kSi)NyA(yo) (NI) (A)yAti / sA cAtmanaH bhaktaM datte) / Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u74] [ zrI pAvanAyopasa-hArI saparivArasya zaMkarajaTAjUTasyopari upaviSTa: trisaMdhyaM aSTazataM japet / ekAdi paNAdi labhyate vyayazca tasya kAryam / annaM saptAbhimantritaM kRtvA devadakSiNamUrtI sthApyate, akSayaM bhavati / eSA vidyA sarvakAmakarI) / apratihataparAkramA nAgAn staMbhayati surAn mohayati / vAga prahAraM karoti / eSA vizatamapi (?) gatvA kaTiM saptAbhimantritaM kRtvA samaMyapodatiH (?) / zraddadhAnasya eSA vidyA siddhiyati jinabhaktiparAyaNasya(:) / itizrI hrIMkAra lekhA vidyAkalpa saMpUrNam / zrI gurubhyo namaH / itizrI padmAvatIjI sAdhanavidhi saMpUrNam / li. paM. vallabhavijaya gaNI // // zrI padmAvatI devI stotram // ( mUla ) zrImadgIrvANacakrasphuTamukuTataTIdivyamANikyamAlAjyoti lAkarAla sphurita'mukurikA ghRSTapAdAravinde ! vyAghro rolkAsahayajvaladanalazikhAlolapAzAGkuzAye ! OM5 kraoN hI mantrarupe ! kSapitakalimale ! rakSa mAM devi ! padye! / / 1 / / ( 5-asya kAvyasya mantraM duSTaharaNArtham guggulaguTikAbhiH 108 jAtipuSpaiH 108 jApyate, homazca dhRtena sArke / / 1 / / ) bhittvA pAtAlamulaM calacalacalite ! vyAlalIlAkarAle ! vidyuddaNDapracaNDapraharaNasahite ! sadabhajaistarjayantI / "daityendraM krUra daMSTrA'kaTakaTaghaTitaspaSTabhImATTahAse! "mAyAjImatamAlAkuharitagagane ! rakSa mAM devi ! padye ! / / 2 / / kUjatkodaNDakANDoDDamaravidhuritakrUradhoropasargam divyaM vajAtapatraM praguNamaNiraNatkiGki"kaNIkkANaramyam / bhAsvad vaiDUryadaNDaM madanavijayino bibhratI pArzvabhartuH, sA devI padyahastA vighaTayatu mahADAmaraM mAmakInam / / 3 / / ( "imAni trINi kAvyAni homAnantaraM smaryate vAra 21 satyaM / ) 1. karAlA * S.M.D. 2. mukulikA - s. makarikA -D. 3. dhRSTa - D. 4. rUlkA - S. 5. A~ kauM- S.D. 5-B. (prathamakAvyena sakalakSudropadravAdi yAnti) - M. 6. sahitaiH - S. 7. detyendrAt -S. daityendra - D. 8. daMSTrAt * S. 9. kaTikaTighaTite - S. 10. (dvitIyakAvyena bhUtapretAdikadoSA upazAMti gacchanti ) - M. 11. kiGkaNI - S.D. 12. tRtIyakAvyena bhayaDamarakopadravAdikaM yAnti - M. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 375 bhuGgI-kAlI-karAlI parijanasahite ! AcaNDi-cAmaNDinitye ! kSA kSI y -B kSau~ kSaNArddha "kSataripunivahe ! hrIM mahAmantravazye ! 15OM hrIMna~ bhaGga saGga bhrakuTipuTataTa trAsitoddAmadaitye! "yA~ khI khau~ pracaNDe ! stutizatamakhare ! rakSa mAM devi ! padye ! / / 4 / / 8 caJcatkAJcIkalApe ! stanataTavilu"ThattArahArAvalIke ! protphullatpArijAtaThumakusumamahAmaJjarIpUjyapAde ! "hA~ hrIM klI blU~ "sametairbhuvanavazakarI 2kSobhiNI drAviNI tvam , "A~ i~ OM pAhaste ! kuru kuru ghaTane" ! rakSa mAM devi ! padye ! // 5 / / (kAvyasyAsya mantreNa khArikagiridrAkha zarkarA guggala rattAMjaNI sevantrIpuSpaiH vAra 108 homa vazyaM bhavati / ) lIlAvyAlolanIlotpaladalanayane ! prajvaladvADavAgni2"ghuTyajjvAlAsphuliGgasphuradarUNa kaNodanavajAgrahaste ! 2"hA~ hrIM hU~ hA~ harantI haraharaharahaMkArabhImaikanAde! padye ! padmAsanasthe ! "vyapanaya duritaM devi ! devendravandhe ! // 6 / / ( kAvyamidaM rAjavigrahopari vAra 108 ghRtaguggalakaNavIra homena sarvasiddhiH / ) "ko paM vaM jhaM sahasaH kuvalayakalitoddAmalIlAprabandhe ! "hvA~ havI havaH pakSibIjaiH (jA~ jIjeM jaH pavitre !) zazikaradhavale ! prakSaratkSIragaure ! vyAla-AvyAbaddhakUTe ! prabalabalamahAkAlakUTa harantI, hA hA hUMkAranAde ! kRtakaramukulaM -B rakSa mAM devi ! padye! // 7 // ("kAvyamidaM vAra 108 smRtvA bibhItakamIjI homena zatrunivAraNa) 13-A. caNDi cAmuNDe ! nitye ( caNDizca cAmuNDizca caNDicAmuNDi, tAbhyAM nitye-yukte caNDicAmuNDi yukte ! - K TI.) 13-B. oNkSaH - D. M. 14. kSitiripu - S. 15. OM hrIM hrIM madga - S. K. zrI bhIma prasaGga - D.M. 16. puTataTattrAsito . S.M. 17. 5 yaH - M. jhA~ jhI~ jhU jhau - K. TI. jhvA~ ivI iyU~ jhvaH . D. 18. caturthakAvyena vairividrAvaNaM bhayati - M. 19. vilulat - S. 20. drA~ drIM- S. 21. samete bhuvanavazIkari - S. 22. kSobhiNI drAvaNI - S. 23. A~ I auM - M.K. 24. ghaTine - S. 25. prodyajjvAlA - D.M. 26. karodana - S. 27. hU~ : - D.M. 28. apanaya - M.K. 29. devadevindra -S. 30. SaSThakAvyena sarvodvegoccATanAdinAzaM bhavati - M. 31. kopaM vajaM sahastaM -S. 32. jvA~ jvI jvaH - S. jA~ jI jaH pavitre -D. 33-A. vyAvadyajUTe - D.M.S. 33-B katakarakamale - D.M. 34. saptamakAvyena mahAviSaM yAti -M. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u7] [ zrI pAnAthopasa-ihAriel prAtarbAlArkarazmi cchuritaghanamahAsAndrasindUradhUlIsaMghyArAgAruNAGgi ! tridazavaravadhUvandyapAdAravinde ! caJcaccaNDAsidhArAprahataripukule ! kuNDalod"dhRSTagalle ! "zrI~ zrIM zrau~ smarantI madagajagamane ! rakSa mAM devi ! padme ! |8||" garjannIradagarbhanirgattaDitjvAlAsahasaMsphurat, sadvajAkuzapAza"paGkajakarA "bhaktyA bharairarcitA / sadyaH puSpitapArijAtaruciraM divyaM vapurbibhratI, sA mAM pAtu sadA prasannavadanA padyAvatI devatA / / 9 / / ( etatkAvyamaMtra vAra 21 smaraNAvilokyaM(ka) pazyate(ti) ) vistIrNe padyapIThe kamaladalanivAsocite kAmagupte ! "lA~ tA~ grIM zrIM samete prahasitavadane "divyahaste "prazaste / rakte raktotpalAgi ! prativahasi sadA "vAgabhavaM kAmarAjaM, haMsArUDhe "trinetre bhagavati ! varade ! rakSa mAM devi ! padye! ||10|| SaTkoNe cakramadhye praNavavarayute vAgbhave "kAmarAje, haMsArUDhe ! "sabindauvikasitakamale karNikAgre nidhAya / nitye 5klinne madAne dravayasi satataM sAGkuze pAzahaste, ghyAnAtsaMkSobha kAre tribhuvanavazakad rakSa mAM devi ! padye ! / / 11 / / 55 56auM krauM hrIM paJca"varNailikhitaSaTa"dale cakramadhye "sahaklI. "klIM hrI~ patrAntarAle svaraparikalite vAyunA veSTitAGgI / hA~ veSTyA raktapuSpairjapatira zatamahAkSobhiNI drAviNI tvaM. trailokyaM cAlayantI sapadijanahite rakSa mAM devi ! padye / / 12 / / 35. sphurita - S. 36. rUNAMgI - S.M.K. 37. ghRSTagaNDe - S. 38. A~ zrI yU~ zraH - D. 39. aSTamakAvyena vairimuccATanaM nazyaM bhavati / - M. 40. paGkajadharA - D. 41. bhaktyAcarai - M. 42. navamakAvyena padyAvatI saMtuSTA bhavati - M. 43. lA~ tA~gI - M. raktAGgI zrI - S. 4. nityahaste - S. 45. prasanne - D. 46. rakte rakte jvalAgI - S. rakSe raktoptalAgI - M. 47. vAgbhave kAmarAje - S. 48. sunetre - M. 49. dazamakAvyena vAgvilAso bhavati - M. Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA "brahmANi ! kAlarAtri ! bhagavati ! varade ! caNDi ! "cAmuNDe ! nitye ! mAtargadhAri ! gauri ! dhRtimativijaye kIrti hI stutyapAde" / saMgrAme zatrumadhye "bhayajvalanajalai rveSTitairniH svarAstraH, kSA~ kSI~ kSU kSaH "kSaNArddhe rakSataripunivahe rakSa mAM devi ! padme ! ||13|| ( etatkAvyaM vAra 108 smRtvA ratAMjaNIguggalaghRtahome sarvakAryasiddhiH / punarmArge 108 smRte cora bhayaM na syAt / ) jihvAgre "nAsikAgre hRdi manasi ddazoH karNayornAbhipadye, skaMdhe kaMThe lalATe zirasi ca bhujayoH "puSpiArzvapradeze / sarvAMgopAGga"zuddhyApyatizayabhavanaM divyarUpaM svarUpaM, ghyAyAmaH sarvakAlaM " praNavalayagataM pArzvanAthaikazabdam // 14 // bhUvizvekSaNa "candravimbapRthivI yugmaikasaMkhyAkramAccandrAmbhonidhibANa" SaNmunivasudikkhecarAzAdiSu / "aizvaryaM ripu mAvizyabhayahatkSobhAntarAyA "viSamalakSmIlakSaNabhAratIgurumukhAnmantrAnimAndevate ! ||15|| carka "khaDga kodaNDa kANDaM muzalahalayutaM bANanArAca zaktyA " zalyatrizUlaibvaMra 'phaNazakarairmudgaramuSTidaNDe / pArI pASANavRkSairvvaragirisahiterdivyazastreramAne, - "duSTAnAM dArayantI varabhujalalite ! rakSa mAM devi ! padye ! / / 16 / / 50. kAmarUpe M. 51. sabindurvikasita - S. 52. klI~ neti mudre M. klinne madadre ! - D. 53. dravatI sasataM S. drava iti sahite D. 54. kArI - S. 55 ekAdazamakAvyena trailokyAdikaM kSobhayati 57. mANe M.D. 58. - D. 62. jamitamapi mahA 65 sapada 69. padye M. 56. OM jhI~ - M. vasudale D 59. sahaMsa D.M. 60. hI~ madhye itarAle - S. haraklI~ patrAntarAle - D. 61. veSTe M. jaMpati maNimatAM D. 63 drAvaNI tvaM S. vIkSyamANA D. 64. candrArkau - D. S. 66. brahmANI kAlarAtrI S. brahmANI kAlarAtriH M. 67. cAmuNDi D. 68. kIrti hrI~ M.S. M. 70. jayajvalanijale veSTitairniHsvarAstre S. jvalati jayakule veSTite taH svarAstra D. 71. kSaNAstre - M. 72. kSitaripu - S. 73. nAsikAnte M.D. 74. pRSTa S. 75. zuddhayAtpati praNavagurulasat - S. 79. candra candra pRthvI M. candra candra mArivizvabhakRt D. 83. viSA M. halakiNavajaM D. 87 cakaiH saMhArayantI M.D. M. zuddhApyatizayabhuvanaM - S. 76. 77. pAzvanAthaM suzabdam M. pArzvanAtheti zabdam D 78. muvizvekSaNa S. bhuvizvekSaNa M. D. 80. SaNamukhavazaM D. 81. aizvarye - S. 82. vizvamAmibhayachat - S. pRthvI D. visA S. 84. khaDgaiH M.D. 85 kANDaiH M.D. M. 89. panasaphalai - * * . * . - - - - - - * - * * * - . - . M.D. 88. zalyai trizutivaraparazuphaNe * * . - * - [ 377 - * - 86. halakaNairvaja D. - 90. daSTAn Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u78] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI - yasyA devainnaranTrairamarapatigaNaiH kinnarairdAnavendraiH. siddhairnAgendra yakSaiddharamukuTAtaTI dhaSTapAdAravinde ! "saumye saubhAgyalakSmIrdalitakalimale ! padmakalyANa mAle ! ambe ! kAle ! samAdhiM "prakaTaya paramAM rakSa mAM devi ! padye ! / / 17 / / dhUpaizcandana"tandulaiH zubhamahA"gandhaizca mantrAlikainrnAnAvarNaphalairvicitrasarasai"rdivyairmanohAribhiH / "puSpainaivedyavastrairanubhuvanakarA bhaktiyuktaiH pradAya, "rAjyaM zrIsampradAnAt bhagavati ! varade ! rakSa mAM devi ! padye ! / / 18 / / tArA tvaM sugatAgame bhagavatI gaurIti zaivAgame, 102vajA kaulikazAsane jinamate padmAvatI vizrutA / gAyatrI 10 zrutazAlinAM prakRtirityuktAsi "sAMkhyAyane, mAtarbhArati ! kiM prabhatabhaNitairvyAptaM samastaM 106jagat / / 19 / / 10"tvAM japtvA kaNavIraraktakusumaiH 10 puSpazciraM saJcitaiH sanmitraighRta guggalaughamadhubhiH kuNDe trikoNe kRte / "homArtha kRta SoDazAGgulamite vahnau dazAMzejapet, tvaM vAcaM vacasIha devi ! sahasA "padyAvati ! devata ! / / 20 / / 5"DrIMkAro cakramadhye punarapi valaya SoDazAvarttapUrNe, "bAhye kaNThera veSTyaM kamaladalayutaM mUla mantraiH prayuktam / sAkSAtrailokyavazyaM puruSa vazakaraM yantrarAjendrarAjaM. etattattvasvarUpaM paramapadamidaM pAtuM mAM pArzvanAtha: / / 21 / / 91. yakSanara * M. 92. mukuTataTaidhRSTa - D. 93. sA me - M. 94. pragaTya - S. 95. taNDulaiH - D. 96. gandhaiH samantrAlike - D. 97. divyaM - S. divyaM - D. 98. dIpai - S. 99. - hemanavacanakaraibhaktiyuktyA pradattvA * S. -manubhuvanakaraibhaktiyuktyA pradatvA - M. 100. rAjyehe tvaM gRhANe - D. rAjyaM hetugrahANe - S. 101. gaurI ca - M. 102. vajAM kaulika - M.S. 103. suta * M. 104. saMkhyApane * M. sAMkhyAgame - D. 105, bhaNitaM vyAptaM - M. 106. tvayA - M.D. 107. saM japtA - S. 108. puSpaiH samaM - D. 109. guggalaupamadhubhiH - S. 110. homAgha - M. 111. SoDazAGgulazatA - D. 112. vaDherdazAMza japet - M. vahnau dazAMzaM bhavet - S. 113. vibhrasIha - M. 114. padmAvatI devatA - S. 115. hrIMkArezcanda - D. hokAra canda - M. 116. SoDazAM varNapUrNe - M. SoDazAvarNapUNe - D. 117. IhyA - D. bAhyA - M. 118. -veSTyA - S. -veSTyAH - M. 119. -maMtra prayuktam - M. -mantraprayuktam - D. 120. -vazakRtaM matra - M.D. - Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 378 bhaktAnAM dehi siddhiM mama sakalamalaM devi ! durIkuru tvaM, sarveSAM dhArmikANAM satata niyatikRd vAJchitaM "pUraya tvam / saMsArAbdhI nimagnaM praguNa"guNayutaM jIvarAziM ca pAhi. zrImajjainendradharma prakaTaya vimalaM devi ! padmAvati ! tvam / / / 22 / / pAtAle 26vasatA viSaM 125viSadharA "ghUrNanti brahmANDajAH, svarbhUmipatidevadAvanagaNA: sUryAdayo yadguNAH / kalpendrA stutapAdapakajanatA muktA"maNidhumbitA, sA trailokyanatAnanastribhuvanastutyAbhutA sarvadA / / 23 / / kSudropadravarogazokahariNI dAridraya nirnAzinI, vyAlavyAghraharA phaNatrayadharA dehaprabhAbhAsurA / pAtAlAdhipatipriyA praNayinI cintAmaNiH prANinAM, zrImatpArzvajinendra zAsanasurI padyAvatI bhAratI / / 24 / / mAtaH 126padhini padyarAgarucire 13"padmaprasUnAnane, padye ! pAvanasthite ! 19parivasat padyAkSi ! padmAsane / padyAmodini padyasadyavarade padyAlaye carcite ! padyollAsini padyanAbhinilaye "padyAvatI pAtu mAm / / 25 / / divyaM stotraM pavitraM paTutara"paThatAM bhaktipUrva trisanmyaM lakSmIsaubhAgyarUpaM dalitakalimalaM maGgalaM maGgalAnAm / pUjyaM "kalyANamAnyaM janayati satataM pArzvanAthaprasAdAta devI padyAvatI MsA prahasitavadanA yA stutA dAnavendraiH / / 26 / / 121. sakalamaghaM - D. 122. niyamitaM * D. niyatike - M. 123. pUrayitvA - S. pUrayasva - D. 124, -gaNayutaM - D. -guNayutAM - M. 125. punIhi - M. 126. kRza (zitA) - D. 127. viSaharA - M. viSaghaTA - S. 128. dhUmanti - M. 129 sUryendavo - D. 130. kalpendrAstava - S. 139. -maNithumbitA - M. -maNIdhumbitA * S. 132. -supUjitAsmi bhuvane stutyA stutA - M. -natA matA tribhuvane stutyA stutA - D. 133. -vidrAvaNI - M. D. 134. -zAsane surI * S. 135. devatA - D. 136 pAni - D. 137. po! prasuptAnane - M. payaprasutAnane - S. 138. padmajayasthite - M. 139. parilasat - S. 140. padyAlaye - M. padyAnane - D. 141. padmapana - M. padmakAnti - D. 142. padmaprasUtArthine - M. padyaprasUnArcite - D. 13. padyollAsita - M. 14. padyAvatI pAhi - M. padmAvati ! trAhi - D. 145. -paThitaM - S. 146. saubhAgyamAyurdalita - S. 147. rAjyaM . M. 148. kalyANamAlAM - s. kalyANamAdyaM - D. 149. padmAvatItaH - K. padmAvatI naH .S. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u80] [ zrI pAzvanAthoval-elen yA devI tripurA puratrayagatA zIghrAM ca zIghrapradA, yA devI samayA samastabhuvane saGgIyate kAmadA / tArAparamAnavimardinI bhagavatI devI ca padyAvatI. 5sAstAt 5 sarvagatA tvameva niyatA mAyeti tubhyaM namaH // 27 // padmAsanA padmadalAyatAkSI padyAnanA 15"padmakarAMghri padyA / padmaprabhA pAva"jinendrayakSA padyAvatI pAtu phaNIndrapatnI // 28 // 5 AnandAnandinIrUpI sadA vande padyadvayam / ulhAsakadalIskande svacchande bodharUpiNI // 29 / / paThitaM guNitaM bhaNitaM jaya-vijaya-ramA-nibandhanaM paramaM / sarva... vyAdhiharaM 169vijayati zrIpadyAvatI-stotram / / 30 / / 162prathamaM harati ghoro-padravaM durnivAraM, dvitIyamapi ca hatyAdyAti...taM.... (?) tRtIya harati mArI turyyakaM zatruzoka, surajanavazakArI SaSThamuccATananam / / 31 / / 150. tripurAparA paragatA siddhAzca siddhipradA - M. 151. zIghrA'si - D. 152. mA navimardinI - M. 153. tAstAH - D. tA sA -M. 154. sarvagatAstvameva - D. 155 niyataM - S. 156. pabadalAyalakSmI - M. 157. pAkarAhi - S 158. jinendrasaktA - D. 159. ayaM zloko yorapi pustakayo sti / 160. sarvAdhivyAdhiharaM japatAM padmavatIstotram - D. 161. trijagati - M. 162. - M. saMjJaka pustake zlokakramAka 31 taH 36 zlokA na santi, teSAM sthAne nimmoktAstrayaH zlokAH santi / AhvAnaM naiva jAnAmi, na jAnAmi visarjanam / pUjA''cA naiva jAnAmi, tvaM gatI(tiH) paramezvarI(ri!) // 30 / / aparAdhasahayANi, kriyate nityaho mayA / tatsarva kSamatAM devi ! prasIda paramezvarI(ri!) // 31 / / idaM padyAvatIstotraM, prAta: paThati yaH pumAn / smRtvA sAMnidhyamAyAti, tasya padyAvatI svayam // 32 / / - Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ]. [381 muniyuga viSanAzaM cASTamodvegahanyAta manavacavapuguhyAbhAvayuktena nityam / smarati namati pAdaM yo vidadhyAtrikAlaM, sa bhavati pUrNo pApapa?nirmuktaH // 32 / / "sukha-dhana-yaza: lAbho putrakAmAptituSTo manasija-varakAmAddevi(vI) dhyAnAd bhavanti / / 33 / / sa dhyAnAddevi jAtAtsuranarabhujagaizvaryamArogyayuktaM nAgendraM tugadehaM madagalitajalabhavi khAkhe)caraM vAyavegaM manojJaM / tAruNyaM divyarUpaM surayuvatinibhaM bhartu cetonugamyaM / / 34 / / tvannAmasmaraNAd bhavanti bhuvane vAgIzvarANAmivAlakSmI nimiya (?) prApnuvanti dA?) yazo haMsojjala nirmalam / tvatpAhA(dA)rcanayA namanti ca svayaM bhUmIzvarANAM ziraH putrAptirvarabandhugotravimalavastraM ca nAnAvidham / / 35 / / tvannAmasmaraNAd vrajanti nitarAM horA tato purjanA, bhUtaH pretapizAcarAkSasasurA duSTA grahA vyantarAH / DAkinyo'(a)suraduSTa zAkinigaNA(:) sihAdayacoragAH, dantI vRzcika duSTakITaka rUjo durbhikSadAvAnalA: // 36 / / iti zrI padmAvatIjI stotramantragarbhitasaMparNamastaH(sti) / / li. paM. vallabhavijayagaNInA // saM. 1880 jeSTha vadi 1 ti / -162. - D. saMjJaka pustake zlokakamAGka 35 taH 36. zlokA na santi, teSAM sthAne nimnoktAzcatvAraH zlokAH santi / AdyaM copadravaM hanti, dvitIyaM bhUtanAzanam / tRtIye cAmarI hanti, caturthe ripunAzanam // 34 // paJca paJcajanAnAM ca, vazIkAraM bhaveddhavam / SaSThe coccATana hanti, saptame ripunAzanam / / 35 / / atyudvegAMthASTame ca, navame sarvakAryakRt / iSTA bhavanti teSAM ca, trikAla-paThanArthinAm / / 36 / / AhvAnaM naiva jAnAmi na jAnAmi visarjanam / pUjAM cAhaM na jAnAmi, tvaM gatiH paramezvari ! // 37 / / 163. zlokakramAka 33 apUrNo'sti / Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382] [ zrI pArvenAthopasarga-hAriNI zrI padmAvatI stotrano bhASAnuvAda zobhA sahita devonA samudAyanA nirmaLa mukuTamAM rahela divya mANikayonI paMkitanA teja rU5 UMcI jvALAthI yukta ane cAre bAju phelAyela kaLagIthI ghasAyelA arthAt suMvALAM caraNakamaLavALI, atyaMta ghora hajAro ulkAonI baLatI agnizikhA jevA caMcaLa pAza ane aMkuza sahita jha(mamaMtrasvarUpa ane pAparUpI maLano nAza karanArI che padmAvatI devI ! tame mArI rakSA karo ! 11 ( dura upadravone dUra karavA mATe A kAvyanA maMtrano gugaLanI goLI sAthe 108 jAinA phUlathI jApa karavo ane homa ghInI sAthe karavo.) pAtALanA mULane bhedIne caMcaLa gatie (jaladIthI) cAlanArI sarpanI lIlA vaDe bhayaMkara, vIjaLInA daMDa jevA pracaMDa tejasvI astrothI sahita, uttama bhujAo vaDe daityendranI tarjanA karatI, dUra dAMtane kakaDAvatI ane spaSTa, bhayaMkara aTTahAsya karatI, mAyArUpI megha (vAdaLa)nI paMkitathI gaganane zabdamaya banAvatI he padmAvatI devI ! tame mArI rakSA karo. mArA potAnA zabdAyamAna dhanuSyanA TaMkAra vaDe krUra ane ghora upasargo dUra karanAruM, manohara maNithI yuphata nAnI nAnI ghaMTikAonA madhura zabda karanAra evuM divya vajamaNinuM chatra dhAraNa karanArI ane kAmadevane jItanAra zrI pArzvanAtha bhagavAnanA dedIpyamAna vairyamaNidaMDane dhAraNa karanArI, jenA hAthamAM kamaLa che tevI che padmAvatI devI ! mArA ghora upasargone dUra karo. 3 ( homa karyA pachI A traNa zlokanuM 21 vakhata smaraNa karavuM.) bhaMgI, kAlI, karAlI vagere parijanothI yukta, kSa haiM kSo maMtrAkSaro vaDe adhI kSaNamAM ja zatruonA samUhano nAza karanArI, 8 PS DU svarUpa je prasaMga, tenAthI yukta bhrakuTi ane oSThapuTanA bhISaNa AkAra vaDe uddAma daityone trAsa pamADanArI ane 4 chuM grI (4) maMtrAkSaro vaDe pracaMDa ane zrI pArzvanAtha prabhunI seMkaDo stutio vaDe mukharita, he caMDI ane cAmuMDIthI yukta ! he padmAvatI devI ! tame mArI rakSA karo. 4 - atyaMta manohara kAMcI-kalApa arthAt kaTisUtrane dhAraNa karanArI, stana upara zobhI rahela zuddha (zreSTha) motInA hAranI paMkitavALI, pArijAta nAmanA vRkSonAM khIlelAM puSpo vaDe ane zreSTha maMjarIo vaDe pUjAyela caraNavALI, dUf 7 vaijJA~ nuM maMtrAkSaro vaDe (traNe) bhuvanane vaza karanArI, (zatruone) kSobha pamADanArI, (saMkaTone) dUra karanArI tame cho (%) ma ? % paUdaste mudde vAra (vAdA) evA maMtrathI yukta che padmAvatI devI ! tame mAruM rakSaNa karo. 5 che ( A kAvyanA maMtra vaDe khAreka, giridrAkSa, sAkara, gugaLa, rattAMjaNI ane sevaMtrInAM 108 puSpo vaDe homa karavAthI vazIkaraNa thAya che.) lIlA vaDe caMcaLa nIlakamaLanA patra jevA netravALI, prajvalita vaDavAnalanA agninA dedIpyamAna kaNa jevA lAla (araNa) varNavALA ugra vajane hAthanA agrabhAga upara dhAraNa karanArI [f * huM ha maMtrAkSaro vaDe (upasargone) dUra karanArI, 7 7 7 huM evA bhayaMkara nAdavALI, kamaLanA Asana upara birAjamAna ane devendro vaDe vaMdAyela che padmAvatI devI ! (mArA) pApakarmane dUra karo. zA Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 383 ( A zloka vaDe rAjavigraha samaye 108 vAra ghI, gugaLa ane kareNanAM puSpa vaDe homa karavAthI sarvasiddhi thAya che.) lo je uM reM evA maMtrAkSarothI yukata tathA vikasita kamaLothI yukata uddAma lIlA (kIDA)nI racanAvALI kva kvIzvaH (zva va va.) evA pakSIbIja vaDe athavA w ? # # evA maMtrAkSaro vaDe pavitra, caMdranA kiraNo jevI dhavala ane jharatAM evAM dUdha jevI gauravarNavALI, sarpothI baMdhAyela aMboDAvALI atyaMta ghora (tIvra) kALakUTa viSane dUra karatI " hA hA huM 'kAra evA nAdavALI, hAthamAM kamaLa che evA mAruM, he padmAvatI devI ! tame rakSaNa karo. zA (A zlokanuM 108 vAra smaraNa karI baheDAMnA bIjano homa karavAthI zatru nivAraNa thAya che.) prAta:kALanA bAlasaryanAM kiraNothI mizrita gherA sidariyA varNavALI ane saMdhyAnA raMga jevA lAla(araNa) aMgavALI, zreSTha devIo vaDe jenAM caraNa pUjAyAM che/vaMdana karAyAM che tevI, zobhAyamAna pracaMDa talavAra vaDe zatruonA samUhano nAza karanArI, (baMne kAnomAM laTakatAM) kuMDaLo vaDe ghasAyelA gAla (kapola)vALI, " zra zrI OM zrIM ' evA maMtrAkSarone yAda karatI, madonmatta hAthInI gati jevI gativALI, he padmAvatI devI ! tame mAruM rakSaNa karo. ghaTA garjanA karatA vAdaLanA madhyabhAgamAMthI nIkaLatI vIjaLInI hajAro vALAothI dedIpyamAna evA zreSTha teja vaja, aMkuza, pAza ane kamaLa sahita hAthavALI, bhakitathI yukRta (loko devo) vaDe pUjAyelI, tAjAM khIlelAM rucira (managamatAM) pArijAtanAM puSpa jevA divya zarIrane dhAraNa karatI, sadA prasanna mukhavALI che padmAvatI devatA ! mArI rakSA karo. palA (A zlokanA maMtranuM 21 vAra smaraNa karavAthI traNe loka dekhAya che.) kamaLanA samUha uparanA nivAsane ucita vizALa kamaLa rUpa pITha-Asana upara (birAjamAna) kAmabIja verna thI gupta, " ta zra' evA maMtrAkSarothI yukRta, hAsyayukta mukhamudrAvALI, divya hAthavALI, prasanna lAla svarUpavALI ane lAla kamaLa jevA aMgavALI, haMsa upara ArUDha thayelI ane traNa netravALI he bhagavatI! tame haMmezAM vAbhava arthAta sarasvatI bIjamaMtra zuM ane kAma bIja vena ne dhAraNa karo cho. te varadAna ApanArI padmAvatI devI ! mAruM rakSaNa karo. 10nA pakoNavALA cakranI madhyamAM zreSTha praNava eTale ke 3 thI yukta vAmbhava eTale ke "' tathA kAmabIja "va7 thI sahita, haMsa upara ArUDha thayela biMduthI yakRta, khIlelA kamaLamAM karNikAnA agrabhAgamAM birAjamAna che nityA ! he philajjA ! he madADhayA ! aMkuza sahita pAzane hAthamAM dhAraNa karanArI, jANe tuM satata dravI rahI che e pramANe (hRdayamAM) dhyAna karavAthI zatruone saMkSobha karanArI, traNe bhuvanane vaza karanArI che padmAvatI devI ! tame mArI rakSA karo. 11 padaLa rUpI cakranI madhyamAM eTale ke cha khUNAmAM pAMca varNavALA pattI dI thI sahita ## 7 varna lakhela che ane patrAntarAle eTale ke teonI vaccenA bhAgamAM vAyubIja thI vekhita ma mA, , rUM, 3, , 28, 26, 7, 4. i che mo, gau, e evA 16 svarothI te sahita che. A cakranA madhyabhAgamAM zrI padmAvatI devI kArathI veSTita aMgavALI che, teno lAla puSpo vaDe je jApa-pUjA kare che. tene mATe traNe lokane calAyamAna karanArI, seMkaDo mahAkSobhane karanArI. (saMkaTo) dUra karanArI thAya che. evI che padmAvatI devI ! jaladIthI lokanA hitamAM mArI rakSA karo. 1ra brahmANI, kALarAtri, bhagavatI, varadA, caMDI, cAmuMDA, nityA vagere nAmavALI tathA gaMdhArI, gaurI, dhRti, mati, vijayA, kIrti, hI vagere devIoe jenA caraNanI stuti karI che, evI che mAtA ! saMgrAmamAM,yuddhamAM zatruonA samUhanI vacce, bhaya, agni ane pANI vaDe gherAyelA, svara Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI (avAja) ane astra zastrathI rahita evA mArI " kSIra chuM :' maMtrAkSaro vaDe aDadhI kSaNamAM zatruonA samUhano nAza karanArI che padmAvatI devI ! tame rakSA karo. 13 (A zlokanuM 108 vAra smaraNa karI rahyAMjaNI, gugaLa ane ghIno homa karavAthI sarva kAryasiddhi thAya che ane rastAmAM 108 vAra smaraNa karavAthI corano bhaya raheto nathI.) jihavAnA agrabhAgamAM, nAsikAnA agrabhAgamAM, hRdaya, mana, baMne AMkho, baMne kAna, nAbhikamaLamAM, khabhAmAM, kaMTha, lalATa, mastaka, baMne bhujAo, pITha ane paDakhAnA pradezamAM, badhAM ja aMga ane upAMgothI zuddha thaI, atizayathI yukta divya (daDavALA) svarUpavALA, OMkAramAM samAviSTa zrI pArzvanAtha evA eka zabdasvarUpanuM ame haMmezAM dhyAna karIe chIe. 14 bhU, vizva, ikSaNa, caMdra, bimba (sUrya), pRthvI, yugma, eka vagere saMkhyAnA kramathI (taiyAra thatA zrI padmAvatI sthApanAyaMtra ane) caMdra, samudra, bANa, cha, muni, vasu, dizA, khecara, AzA (dizA) (vagere aMkothI taiyAra thatA caturmukha yatrathI) aizvarya (prApta thAya che, mATe za, mArI (roga) ane vazIkaraNano bhaya dUra karanAra, kSobha, antarAya ane viSane dUra karanAra maMtrane lakSmI, sarasvatI ane guru svarUpa ApanA mukhathI prakAzita karo. 1pA. khaga, dhanuSa, musala, haLa, bANa, nArAca, cakra vaDe (potAnI) zakitathI tathA bhAlo. trizala. uttama panasakara, mugara, muSTidaMDa, pAza, pApANa vRkSa ane zreSTha giri vagere asaMkhya divya zastro vaDe durono saMhAra karatI, suMdara bhujAothI zobhita che padmAvatI devI ! mArI rakSA karo. 1dA jenA caraNakamaLa, devo, narendro, indronA samUha, kinnara, dAnavendro, siddha purupo, nAgendra, yakSa vagerenA zreSTha mukuTa vaDe (pramANa karavAthI) ghasAyelA che evI che saumya svabhAvavALI, saubhAgyalakSmI, kalimalanuM dalana karanArI, kamaLonI kalyANamALAne dhAraNa karanArI he mAtA ! yathocita avasare parama samAdhine prakaTa karo ane te padmAvatI devI, tame mArI rakSA karo. 17 bhakitabhAvathI sahita dhUpa, caMdana, akSata, pavitra sugaMdhita dravyo, guMjana karatA bhamarAothI yukta vividha varNavALAM (prakAranAM) phaLo tathA citravicitra (raMgaberaMgI), rasa sahita, divya, manohara (sugaMdhI) puSpo, naivedya ane vastra vagere tane arpaNa karIne arthAt te badhA vaDe tArI pUjA karI, rAjya rUpI lakSmI ApavAthI, he varadAyinI ! bhagavatI zrI padmAvatI devI ! tame mArI rakSA karo. 18 he mAtA ! tame bauddhonA AgamamAM tArA'nA nAmathI prasiddha cho. zaiva saMpradAyamAM 'bhagavatI gaurI'nA nAmathI, kaulika matamAM vajadevI'nA nAmathI, jinamatamAM 'padmAvatI'nA nAmathI, zrutazAlI arthAtu vaidika saMpradAyamAM gAyatrI devI'nA nAmathI, sAMkhyamAM prakRti'nA nAmathI oLakhAvo cho. he mAtA bhAratI ! vadhu zuM kahevuM? tamArAthI AkhuM jagata vyApta che. 1lA (je sAdhaka) ghaNAM saMcita karelAM kaNavIra (karaNa)nAM lAla puSpo ane bIjAM puSpo vaDe tAro jApa karyA pachI ghI, gugaLa ane madha mizrita karI, soLa AMgaLa pramANanA kASThanA trikoNa AkRtivALA homane mATe banAvelA kuMDamAM, agnimAM dazAMza jApanI Ahutio Ape che. ahIM (tyAM, tyAre), he devI padmAvatI ! sahasA (turata ja) tuM vANIne kahe che. (AkAzavANI kare che.) paravA madhyamAM hUikAra ane tenI AsapAsa soLa AvartathI pUrNa valaya (temAM prAyaH , mA vagere 16 varNa mUkavA), te pachI bahArathI kaMTha sudhI vIMTaLAyela mULa maMtrathI prayuti (aNIdaLathI yukta kamaLathI vibhUSita A yaMtra sAkSAt trailokayane vaza karanAra, puruSone vaza karanAra ane yaMtrarAjomAM zreSTha che. A ja tattvasvarUpa che. A ja parama pada che (tethI) zrI pArzvanAtha mArI rakSA karo. pAranA Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA he devI ! tame bhakatone siddhi Apo ane mArAM sakaLa (karma rUpI) maLane dUra karo. badhA dhArmika manuSyanA bhAgya pramANe satata manovAMchita tame pUrNa karo. saMsAra rUpI samudramAM DUbelA, guNomAM paNa zreSTha guNothI yukta jIvonA samUhanI tame rakSA karo ane he devI padmAvatI ! tame vimala (pavitra) evA zrI jinadharmane prakaTa karo. u225 [ 385 jenI kRpAthI brahmAMDamAM utpanna thayela ane pAtAla (nAgaloka)mAM rahetA viSadhara (sarpo) viSane ghUmAve che. ane sUrya vagere devendro, rAjAo, devo ane asuronA samUha ane kalpendro vaDe jenAM caraNakamaLa stavAyAM che, namana karAyAM che ane mukuTanA maNi athavA motI ane maNi vaDe sparza karAyAM che, te traNe loka vaDe mastaka (mukha)thI namana karAyela, traNe bhuvanamAM stuti karavA yogya zrI padmAvatI devI sadAya adbhuta che. aa2aa zrI pArzvanAtha bhagavAnanA zAsananI adhiSThAyikA zrI padmAvatI devI kSudra upadravo, roga ane zokane dUra karanArI, dAridrayano saMpUrNa nAza karanArI, sarpa ane vAghanA bhayane dUra karanArI, traNa phaNAne dhAraNa karanArI, dehanI kAMti vaDe dedIpyamAna, pAtALanA adhipati nAgarAja dharaNendranI priyA, praNaya-anurAgathI yukta (manuSyo vagere) prANIo mATe ciMtAmaNi ratna samAna che. 524aa he mAtA ! he padminI ! ke kamaLa jevA rucira varNavALI ! he kamaLanA puSpa jevA mukhavALI ! he padmA (kamaLA) ! he kamaLanA vanamAM rahenArI ! he paMkaja jevAM zobhAyamAna netravALI ! he padmanA AsanavALI ! he kamaLanA jevI sugaMdhavALI ! ke padma rUpI mahela (nivAsa)nuM varadAna ApanArI ! he padmanA AlayavALI ! he kamaLa vaDe pUjAyelI evI zrI padmAvatI devI ! mAruM rakSaNa karo. gha2pA pUjya, divya ane pavitra evuM (A) stotra bhakitapUrvaka savAre, bapore ane sAMje ema trisaMdhyAe bhaNyuM hoya to kalimaLano nAza karanAra, lakSmI ane saubhAgya rUpa, (sakaLa) maMgalonuM paNa maMgala che. ane zrI pArzvanAtha prabhunI kRpAthI, jeonI stavanA dAnavendroe karI che evI prasanna mukhavALI te padmAvatI devI kalyANanI mALA (paraMparA) satata utpanna kare che. aa2aa je devI traNa nagaramAM rahela hovAthI 'tripurA' nAmathI, jaladIthI (varadAna) ApanArI hovAthI zIghrA' nAmathI tathA 'samayA' nAmathI oLakhAya che ane samasta bhuvanamAM 'kAmadA' nAmathI gavAya che. ane 'tArA'nA mAnanuM vimardana karanArI athavA duSTonA mAnanuM vimardana karanArI tuM ja 'tArA' che. Ama, bhagavatI padmAvatI devI ! tame nizcaye karIne sarvagata eTale ke judA judA svarUpe vyApaka cho, tethI mAyAsvarUpiNI' evA tamane (amArA) namaskAra thAo. A2NA kamaLanA Asana upara birAjamAna, kamaLanA patra jevAM vizALa netravALI, kamaLa jevA mukhavALI, kamaLa jevA (sukomaLa) hAthapagavALI, kamaLa jevI kAntivALI, zrI pArzvanAtha prabhunI adhiSThAyikA ane nAgarAja indra (dharaNendra)nI patnI evI zrI padmAvatI devI ! (tama, ama, saunuM) rakSaNa karo. 528aaaa (zrI padmAvatI devInAM) AnaMda ApanArAM, svaira, bodhasvarUpa tathA ullAsa rUpI keLanA thaDa jevAM baMne caraNone huM sadA namaskAra karuM chuM. 529lA bhaNela, pATha karela, japa karela evuM tathA jaya, vijaya ane 2mA (arthAt strI ane lakSmI)nI prAptimAM utkRSTa kAraNasvarUpa, sarva prakAranI Adhi, vyAdhine dUra karanAra evuM zrI padmAvatI stotra vijaya pAme che. 530aa prathama zloka nivArI na zakAya evA ghora upasargane dUra kare che. bIjo zloka hatyA vagerene eTale ke mAraNa prayoganI asarane dUra kare che. trIjo zloka mArI/marakI/plegane dUra kare che. cotho Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zloka zatruthI utpanna thayela zokane dUra kare che. pAMcamo zloka devatA ane lokone vaza kare che. ane chako zloka uccATana prayoganI asarane dUra kare che. 31 muniyoga eTale saptarSi arthAt sAtamo zloka vipano nAza kare che. AThamo zloka udvegane dUra kare che. .... ....mana, vacana, kAyAnI zakitane gopavyA vinA je nitya traNe kALa--savAra, bapora, sAMja (uparanA zlokonuM) smaraNa kare che ane te mAtA tArA caraNane namaskAra kare che te pApa rUpI kAdavathI mukta thaI pUrNa bane che. 32 he devI ! tArA dhyAnathI sukha, dhana ane yazano lAbha, putranI IcchAvALAne putra prAptino saMtoSa thAya che. ane kAmadeva (manasija) jevA bane che........ 33 he devI ! te (tArA) dhyAnathI devo, manuSyo ane nAgakumAra (nikAyanA asuro)nA aizvaryane ane ArogyathI yukta nAgendra jevuM UMcuM bhavya zarIra ane mada jalathI yukta bhUmi tathA manojJA (khecara) vidyAdharanA jevI vAyugati arthAtu AkAzagAminI vidyA, devAMganA jevuM patinA anusaraNa karanAra divya rUpa, yuvAnI..... prApta kare che. 34 loko tArA nAmasmaraNathI bhuvanamAM vAgIzvara (kavio)nI mAphaka lakSamI vagara paNa haMsa jevA ujvala yazane prApta kare che. tArA caraNanI pUjA vaDe svayaM rAjAonAM mastaka paNa name che ane (tArA caraNanI pUjAthI) zreSTha putra, bhAI, pavitra gotra ane vividha prakAranAM vastranI prApti thAya che. rUpA nitya eka kalAkanA tArA nAmasmaraNathI nagarajanonAM bhUta, preta, pizAca, rAkSasa, (dura) devo, graho, vyaMtaro, DAkinI vagere devIo, asuro, dura zAkinI vagerenA samUha, siMha vagere, sarpa, hAthI, vIMchI, duSTa jaMtuo, roga, duSkALa ane dAvAnaLa jatA rahe che. 3DyA (A pramANe maMtragarbhita zrI padmAvatI stotra saMpUrNa thayuM. li. paM. vallabhavijaya gaNie. saM. 1880 jeTha vadi 1 ti.) Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA daivI sAdhanAmAM padmAvatIkalpanI viziSTatA pa.pU A. zrI guNodayasAgarasUrIzvarajI mahArAja sA.nA ziSyaratna pU. gaNivaryazrI vIrabhadrasAgarajI mahArAja (divyabhAnu) mAtra ATha varSanI kumaLI vaye potAnA vaDIlabaMdhu sAthe dIkSita banI muni vIrabhadra banyA.... saMyamanI maMjilomAM bAvIsa varSa pasAra karI gaNivarya banyA. jinazAsananI aNamola vihAra paddhatinI dena kaho ke vicatA A sAhityarasika munivarane eka sAdhaka yativaryano AtmIya paricaya thayo.... ane e gADha paricaye ja aMdaranI laganI vadhu jAgRta banI.... pariNAme, Aje, sAdhanA ane svAdhyAyanA baLe temaNe bhairavakalpanI vidhi sakaLa saMdha pAse mUkI che. A padmAvatIkalpamAM atyaMta TUMkA chatAM vidhividhAnanI rIte vAraMvAra manana karavA jevA A lekhamAM teozrIe ahIM zrI padmAvatIjInI upAsanA saMbaMdhe ghaNI vigato AlekhI che. vastu uttama che. basa, sAdhaka uttama ane pavitra banI jAya to zivamastuno nAda jarUra guMjI UThe ! pU. gaNivaryazrInA maLelA vistRta lekhane ahIM saMkSipta karI mukhya mukhya evI dareka bAbato prastuta karI che. saMpAdaka [ 387 jaina zAsanamAM zrI padmAvatI devInI ArAdhanA, sAdhanA viziSTa koTinI gaNAya che. bhagavatInA nAmathI bhAgye ja koI ajANa haze. keTalAya jaina-ajaina prAtaH samaye zrI padmAvatIjInA jApa karyA vinA bahAra nIkaLe ja nahIM, evI zraddhAvALA hoya che. puruSAdAnIya mahAprabhAvI 23mA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha prabhunI adhiSThAyikA, sadA jAgRta, bhavya guNothI alaMkRta bhagavatI zrI padmAvatI, jene mAMtriko mahAdevI tarIke stave che, jene tAMtriko vividha upacAro vaDe pUje che ane yogIo paNa jenuM dhyAna dhare che e mahAdevI padmAvatInA smaraNa ke prArthanAthI ke maMtrasAdhanAthI vighno svayaM vikherAI jAya che. atre A padmAvatI kalpamAM mArA maMtraguruvarya, mahAmaMtraprabhAkara yatirAja zrI divyAnaMdajI ma.sA.no upakAra jIvanamAM kayAreya nahIM bhulAya. temaNe Apela prAcIna ane gokha maMtro - adbhuta ane sAdhavA yogya maMtro - A lekhamAM AvarI lIdhA che. jenuM smaraNa-vaMdana vividha kaSTone kApanAruM che, jemanuM pUjana-arcana prabhutAnA zikhare pahoMcADanAruM che, je samyaktvathI suzobhita che, je dvAdazAMganuM pArAyaNa karanArI che evA ciMtAmaNi ratna samAna zrI padmAvatI devInA maMtrajapa ane kalpanI viziSTatA joIe. sarva kArya mATe, dareka prakAranI Rddhi mATe adbhuta siddha maMtra.... sarva manorathapUraka mUla maMtra * = OM namo bhagavate kalikuMDa zrI pArzvanAthAya dharaNoragendra zrI kSetrapAla padmAvatIdevIsevitAya Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u88] [ zrI pAvanAyopasa-hAriel trailokyavazIkaraNAya sarvopasarganivAraNAya staMbhana mohanasarvazatruccATanasamarthanAya ciMtAmaNi kalpavRkSa kAmadhenu saddazAya sarvavyaMtara vyaMtarAnpramukha doSa nivAraNAya OM hrAM hrIM hU~ hamlanyU lavyU~ mama sarva kAryeSu siddhiM kuru 2 svAhA / A maMtranI roja eka mALA zuddha manasA-vacasA gaNavAthI dareka doSa dUra thAya che. gharamAM saMpatti Ave che. duHkha vidAya le che. A pArzva padmAvatI maMtra 100000 gaNavAthI siddha thAya che. pachI nitya eka mALA gaNavI. dareka kAryamAM A maMtrano upayoga thaI zake. OM ya ra la va OM ya~ zoSaNIbIjaM vAyurdevatA / OM raM dahanabIjaM agnidevatA / OM laM plAMghaM bIjaM varuNodevatA / OM laM ghaM utpattibIjaM brahmadevatA / sAtmabhUta zuddhi maMtra - OM hIM hU~ hasklI devIpadyAvatI hammlavyU~ sadAzivAya mahApretAsanAya AtmAsanaM namaH / vAsiddhidAtA kavaca maMtra - zrImadindranaMdimaMtrivAdavidyAcakravarti cUDAmaNi karI AjJA devI bhaTTAraka zrI pArzvanAtha karI AjJA devI saptapAtAla phoDiu nava nAga kuMDa amRtapAna karI AvIyaI devI vegU staMbhinidevI mohanI devI dIpaka devI duSTa zoSiki devadoSanirdalani devI dvAdazAditya karauM teju agaNya punya dAkSiNya naipuNya nidhide devI avicala vAcA yudhiSThira devIjana zAsanoddhArake devI bhaTTAraka zrI pArzvanAtha bhaktyAnubhakti devI rUpAkArAke devI kapAlI locanI devI vajAMga zarIrA devI sakala kalyANakArI devI saH sphuri devI pratijJA nirvAhaka devI OM A~ kroM maMtramUrtadevI padyAvatI dhUni 2 kaMpi 2 hrIMkAreNa gAtraMcAli 2 bAhucAli 2 zIrSacAli 2 sAMgopAMgon cAli aiMkArarUpekadri 2 kapi 2 kaMpavAyu 2 Avezaya hrIM maMDalamadhye pravezaya 2 yadigate indrAt ANi 2 kSudralokAt ANi 2 hrIM aiM ahuThakoDiromarAya bhedI 2 / / A maMtra kavaca nitya bolavAthI vAsiddhi maLe che. sugaMdhI puSpo rAkhavAM. sAradhUpa zreSTha dhUpa uvekhavo. zreSTha kesarathI padmAvatInI mUrtinuM pUjana karavuM. tyArabAda sAdhaka svayaM vAsiddhivAna bane che, ane sAdhakane je kAMI pUchavAmAM Ave te praznano satya javAba Ape che ane vANI satya Thare che. padmAvatI kalpamAM mANibhadrajIno maMtra - OM hrIM chidi 2 bhidi 2 mANibhadra ceTika AkarSaya 2 mAraya 2 curaca 2 hU~ phuTa 2 svAhA / pAtramAM doSa Utare. 12000thI maMtrasiddhi prApta thaye maMtraprayoga karavo. A maMtra paravidyAchedana maMtra 5 / cha. OM namo bhagavate pArzvanAthAya padyAvatIsahitAya dharaNendrAya namaskRtAya sarvopadravavinAzakAya paravidyAchedanIya paramaMtrapraNAzanAya sarvadoSanirdalanAya AkAzAn baMdha 2 pAtAlAn baMdha 2 daityAn baMdha 2 kazmalagrahAn baMdha 2 ucchiSThagrahAn baMdha 2 vaDyalagrahAn baMdha 2 bhagavan kSetrapAlaM / pArve padmAvatI maMtra - OM namo bhagavate pArzvanAthAya hrIM dharaNendra padyAvatIsahitAya hrIM mama kAryANi sAdhaya 2 svAhA / vidhi : prathama kuMbhArane tyAMthI mATI lAvI te mATInA nAnA bora jevaDA 108 pArA banAvavA. vacce vIMdha pADavuM. pachI te mArA eka moTA chANA upara goThavI tenI upara ane cAre bAju chANAM goThavI saLagAvavAM. jyAre te saMpUrNa rAkha thaI jAya tyAre, zubha divasa joI, te chANamAMthI mATInA 108 pArA kADhI laI tenI mALA banAvavI. pachI zubha divasa joI kuMbhanI sthApanA karI, kuMbha upara gAyanA ghIno dIvo karavo. savA zera javanI DhagalI karI tenA upara kuMbha (nAno ghaDo) rAkhavo. ghaDAnI aMdara cAMdIno sikko athavA cAMdI ane haLadarano gAMThiyo tathA pAMca gulAbanAM phUla ane Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 389 kaMku-cokhA nAkhavAM. 1 sopArI aMdara mUkavI. zuddha thaIne A badhI ja vidhi karavI. eka TAIma bhojana karavuM. brahmacaryanuM pAlana karavuM. madhyarAtre jApa karavA besavuM. mATInA maNakAnI mALAthI dararoja 1100 maMtrajApa karavA. 21 divasa jApa karavAthI padmAvatI jarUra siddha thaze. vipna Ave to choDavuM nahIM. prAyaH traNa vakhata vipna Avaze. zrI padmAvatI mohinI maMtra - OM padyAvatI padyanetrI padyAsinI lakSmIdAyinI manasA puraNI zatruccATinI mahAmohinI sarva naranArI vazyaM karaNI mama sarva jana vazyaM kuru kuru saM vo SaT / vidhi : dararoja prabhAte zuddha thaI, pUrvAbhimukhe besI 108 maMtra japavA. pachI be hatheLI bhegI karI tenI sAme dhyAna karI maMtra 7 vAra bolI 3 phUMka mAryA pachI baMne hAtha moDhA upara pheravavA. koIne maLavA javuM hoya tyAre A pramANe avazya karIne javAthI sAmI vyakita vaza thaze. sarva roga haranAro bhagavAna pArzvanAtha-padmAvatIjIno maMtra - OM namo bhagavate zrI pArzvanAthAya hI dharaNendra padyAvatI sahitAya mahAbala parAkramAya aneka mudrAzatasahasrakoTiskoTanAya vajazRMkhalAbhedanAya sudarzanacaMdrahAsa khaMDanAya sarvAtmamaMtrarakSaNAya sarvakArya saMsAdhanAya sarvaviSopachedanAya sarvarogavinAzAya kinnarakiMpuruSa yakSa rAkSasa pizAca zAkinI DAkinInAM pramathanAya ehi 2 hili 2 kili mahAkili zrI padyAvatIdevI ekAhika dvAhika vyAhika cAturthika vAta pittazleSmaka saMnipAtika sarvajvarAn sarva prahArAn gaMDa piMDa bhUtAdi sphoTaka akSirogaM vAyurogaM pArzvazUlaM hana 2 daha 2 paca 2 pAtaya 2 sadyaM sa: kaMpaya 2 zrI pArzvacaMdro tiSThaH tiSTha svAhA / vidhi : zubha divasa joI te divase AyaMbila tapa karI pUrvAbhimukhe besI sanmukha eka bAjoTha rAkhavo. tenA para sapheda vastra pAtharI dADamanI kalamathI bhojapatra upara, kesaramAM gaMgAjaLa nAMkhI, ghUMTI, tenAthI upara jaNAvelo maMtra lakhavo. sanmukha gAyanA ghIno dIvo ane dhUpa rAkhavA. zuddha thaI, zuddha vastro paherI, batAvyA pramANe vidhi karavI. maMtra lakhAI gayA bAda te bhojapatrane bAjoThanI vacce sthApavo. te pachI suMgadhI phUla tathA vAsakSepathI tenI pUjA karavI. pachI yaMtranI (trikoNa yA to catuSkoNa yaMtra AlekhavAnuM bhUlavuM nahIM.) jamaNI bAju dIpa, DAbI bAju dhUpa rAkhI ekAgra citte maMtranA 108 jApa karavA -- 1 mALA karavI. jApa thaI gayA bAda te maMtra lakhelA bhojapatrane sonAnA athavA cAMdInA yA to tAMbAnA mAdaLiyAmAM dhUpa daI baMdha karI gaLAmAM dhAraNa karanArane khUba ja lAbha thAya che. te vyakitanI rakSA thaze. bhUta-pizAca-zAkinI-DAkinI tathA roga-tAva-svAsa-dama-kapha-pitta-gAMDapaNa tema ja paravidyA maMtrAdi kazuM ja naDaze nahIM. A maMtra dararoja zuddha thaI 7 vAra manamAM japI levo. grahaNane divase, khAsa to cAluM grahaNa veLAe 1 mALA avazya karI levI, jethI tAvIjano prabhAva khUba ja vadhI jaze. koIne kAraNa hoya athavA bImArI hoya tene, caMdanathI pUjA karIne pachI zuddha jaLathI dhoIne te pANI kAraNavALAne athavA rogIne 7 vAra te pANI para maMtra bhaNI phUMka mArIne pAvAthI jarUra sAruM thaze. athavA maMtra lakhIne rogI athavA kAraNavALAne navarAvI, zuddha karIne tAvIja bAMdhavAthI jarUra ArAma thaze. A prabhAvazALI mahAmaMtra kavacanI eka mALA gaNavAthI dareka prakAranI viTaMbaNAo nAza pAmaze. AtmarakSA mahAmaMtra : zrI pAzrvanAtha bhagavAnano - OM namo bhagavate pArzvanAthAya maMtreNa samAdhi kriyate mama zarIre rakSAM kuru kuru vane vA grAme vA nagare vA trike vA caccare vA catuSpathe vA dvAre vA gRhe vA vAhI zudrANI kSatriyANI vaizyayI cAMDAlI mAtaMginI OM hrAM hrIM hU~ hU~ hrau~ hU~ hU: yaH kSaH maMtra prasAdena mama zarIre avataraMtu duSTanigrahaM kurvatu hU~ phuT svAhA / Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 ] maMtravidhAna : koI paNa prakAranI maMtrasAdhanA karanArA sAdhakanI pAse prathama tenA dehanA rakSaNanuM, potAnI AtmarakSAnuM sAdhana hovuM atyaMta jarUrI che. nahIM to sAdhaka jyAre bhayamAM mukAI jAya tyAre tenuM jIvana barabAda thaI jAya che. mATe sAdhanA karatAM pahelAM AtmarakSAno mahAmaMtra avazya kaMThastha (moDhe) karI levo. jApa karatAM pahelAM bhagavAna zrI pArzvanAthajInuM manomana smaraNa karI, namaskAra karI, teno AtmarakSA mahAmaMtra manomana 3 thI 7 vA2 bolI jaIne pachI jApa cAlu karavAthI avazya rakSA thaze. A mahAmaMtra bakhtara jevuM AtmarakSAnuM kAma karaze. roja A maMtra 27 vakhata bolavAthI tenuM-AtmarakSAnuM baLa vadhe che. mahAvazIkaraNa vidhA - padmAvatI mahAmaMtra : OM namo bhagavate trinetrAya tribhuvana svAminI bhuvanezvarI maMtra 1 : sarva samihitArtha saMpATinI dharaNendra padmAvatI mana samihita [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI maMtra 2 : OM namo bhagavate trinetrAya tribhuvana svAminI muvanezvarI sarvasamihitArtha saMpAdrinI jayakAriNI pAtAlasvAminI acala lakSmI pradAyinI dharaNendra padmAvatI mama samihitaM tribhuvana vazyaM kuru kuru / 108 vAra A maMtrano jApa karI pANIthI mukha dhovAthI sarva jana vaza thAya. 510000 jApa dvArA A maMtra siddha karavo. pachI jene vaza karavA hoya te, duzmana paNa A maMtrathI svAdhIna thaI jAya che. vazIkaraNa mATe A adbhuta mahAprabhAvI vidyA che. zrI padmAvatI tripura kAmasAdhana mahAvidhA : OM A~ kro~ hrI~ haiM klIM devI padmAvatI tripura kAmasAdhinI durjana mati vinAzinI trailokya kSobhiNI zrI pArzvanAthopasargahAriNI klI~ blU mama duSyan hana hana klIM mama kAryANi sAdhaya sAdhaya hU~ phuT svAhA / vidhi : savAre zuddha thaI, dIpa-dhUpa karI, pUrvAbhimukhe besI, dararoja 108 vAra maMtra japavAthI sAdhakane dhanalAbha thAya ane tenI deharakSA thAya. A mahAvidyA che, je ati mahAprabhAvazALI che, avazya japavA lAyaka che. enAthI mANasanAM tamAma saMkaTo, duHkho dUra thAya che ane manovAMchita phaLa maLe che. sAdhake akhUTa zraddhA ane vizvAsathI A divya maMtranI ArAdhanA karavI. bhagavAna zrI pArzvanAthajI tathA mahAmAyA padmAvatI devI sAdhakane svapnamAM darzana Ape che, ane sAdhaka dareka vAte jarUra sukhI thAya che, ne tene sAro, uttama bIjo janma maLe che. zrI padmAvatI mahAmaMtra - zAbara mahAmaMtra : OM padmahastI padmAsaNI siMdura varaNI trailokya pyArI hRdaya sama AdikumArI padmAvatI padmagaMjanI mama manovAMchita pUraya pUraya / vidhi (ane khAsa sUcanA) : A ati adbhuta maMtra che. savAre athavA rAtrinA samaye zuddha thaI nitya A maMtranA 500 jApa karavAthI manokAmanA avazya siddha thaze, emAM koI zaMkA nathI. khAsa nitya japa karavA yogya maMtra che, khUba ja adbhuta mahAvidyA zAbarI che. dararoja nakkI karelA samaye maMtrajApa karavA besI javuM jarUrI che. samaya pharavo na joIe. vagaravidhie, kevaLa bhakita ane hRdayanA bhAvathI jo A maMtra japavAmAM Ave to manamAM icchA karaze te hAjara thaze. zrI padmAvatI upAsanA ane tenI vidhi, sAkSAt pratyakSa padmAvatI mahAmAyAno maMtra zrI pratyakSa padmAvatI mahAmaMtra : OM padmAvatI padmakoSe vajra vajrAMkuze pratyakSA bhavati / Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 391 vidhi : A upAsanA zrI padmAvatI kalpanI che, saMpUrNa phaladAyaka che. satata 21 divasa sudhI roja rAtrinA samaye A maMtranA 5000 jApa karavA. zubha divasa ane potAnuM caMdrabaLa joI eka pATalA upara eka corasa lAla vastra pAtharavuM. tenA upara pILuM ane tenA upara AgaLa batAvelo yaMtra doreluM zveta vastra rAkhavuM. yaMtra caMdana-kesaranI zAhIthI doravo ane te yaMtrayukta vastra pATalA uparanA pILA vastra upara rAkhavuM. pachI te yaMtra upara savA zera javanI DhagalI karavI. tenA upara mATIno nAno kuMbha rAkhavo. kuMbhamAM caMdana-kesarathI pUjA karI eka sopArI mUkavI. tenA upara mATInA koDiyAmAM gAyanA ghIno dIvo karavo. dIvo mUkatAM pahelAM sopArI upara eka sugaMdhI phUla caDAvavuM. kuMbha upara mATInA koDiyAmAM ghIno dIvo karavAmAM koDiyAmAM sUtranI vATa ADI rAkhavI, UbhI vATa nahIM. koI paNa devInI upAsanAmAM ADI vATa ja rAkhavAnI hoya che. devInI upAsanAmAM AvI vATa ane devanI upAsanAmAM UbhI vATa rAkhavAnuM khAsa dhyAna rAkhavuM. ghaNI vAra vidhi khoTI thatI hovAthI upAsanAnuM phaLa maLatuM nathI. bIjI khAsa sUcanA : A padmAvatI maMtra 21 akSarano che ane te maMtra padmAvatI kalpamAMthI lIdho che. te maMtramAM phakata OMkAra che, eka ja bIja che, bIjAM koI paNa bIja maMtranI AgaLa ke pAchaLa mUkayAM nathI. to, jo phaLa meLavavuM hoya to A maMtramAM koI paNa prakArano pheraphAra karI bIjA bIjamaMtra mUkavAnI icchA rAkhavI nahIM. mATInA 108 maNakAnI mALA banAvavI. mATI taLAvamAMthI lAvavI athavA kuMbhArane tyAMthI lAvavI. tenA 108 maNakA (pArA) banAvI tene be chANAM vacce goThavI chANAM saLagAvavAM. te taddana TharI jAya. bujhAI jAya tyAre maNakA kADhI tene majabUta jADA pAkA dorAmAM parovI, jApa mATe mALA pahelethI ja taiyAra karI rAkhavI. mATInA maNakAnI mALAthI roja 5000 jApa karavA. 21 divasanuM anuSThAna che. bamaNuM 41 divasanuM thAya. jApamAM besatI vakhate manamAM je kaMI meLavavAnI icchA hoya teno saMkalpa karavo. bAda padmAvatInI stuti bolI jApa cAlu karavA. mahAmAyA zrI bhagavatI padmAvatI mAnI stuti : kAvyaracayitA : mahAkavi mahAyogI yatirAja zrI divyAnaMdajI zrIjI ma. pATaNavAva. (ida anurupa ane vasaMtatilakA, rAga bhaktAmara.) (anuSTrapa chaMda) - zrI dharaNendranI rANI, pArzva zAsana rakSikA, padmAvatI mahAdevI, divya dehI suvAsikA. (vasaMtatilakA chaMda, bhaktAmara rAga) kevuM hase vadana divya zazAMka jevuM ! zI tejarAzi camake mukha paDA kevuM ! vidyutuM samI damakatI zuci dAminI zI, padmAvatI parama suMdara zobhatI zI ! 1. (anu.) nAsikA sArikA jevI keza kuMcita suMdarA, pada-pAnI sahe khele kezAvalI manoharA. 2. (vasaMta.) te zyAma aMjana dage, zuci bhavya dhAre, zA dIpatA nayana paMkaja teja sAre; ne rakUta paMkaja samAM kuca padma zobhe, zo divyahAra sahunAM manane pralobhe ! 3. (anu.) smita ne harSathI kevI bhAsatI mukhanI chaTA ! gulAbI gAla ne netre dIsatI gulanI ghaTA. 4. (vasaMta.) tuM padminI parama prema taNI ja mAsI, tuM caMdrikA cittaharA, caturA suvAsI; kuMbhastanI kanaka raMga sukeza dhAre, tuM premanuM parama pAtra pavitra pyAre. 5. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI (anu.) khAsI A nayano mArAM, divya darzanane cahe, megha paMthe dago mAMDI, kalApI mugdha nA rahe. 6. (vasaMta.) pRthvI dineza sama dIpakathI utAre, tArI mahA sukhada Arati harSa dhAre; jayotmA sudhA vidhu racI abhiSeka Ape, nakSatra hAra tuja grIva, amUlya sthApe. 7 (a) divyAnaMde bhajuM bhAve, padminI priyavallabhe, siddhidA siddhidAtrI tuM, Apo darzana dullabhe. 8. mahAmAyA padmAvatIjInI uparokata stuti bolyA bAda zrI padmAvatIjInA maMtranA 5000 jApa karavA. A padmAvatInI sarvottama upAsanA che. je zrI padmAvatI kalpamAM batAvelI che. devI pragaTa thaI sAdhakanI tamAma manokAmanA pUrNa kare che. jo ke A upAsanA adhUrI mUkI moTA bhAganA sAdhaka UThI jAya che. A anubhava yatirAja zrI divyAnaMdajI ma no khudano che. mATe dhI mane khudano che. mATe dhIraja rAkhIne, vipnathI parAsta na thatAM, himmatathI AgaLa vadho to jarUra saphaLatA maLaze ja. zrI mahAdevI padmAvatI mahAvidhA : OM zrIM hrIM hraH padyAvatI padyAsane padyahaste padyAkSI kamalAnane padmagaMdhA mahApadyanidhi zreNI vibhUSite 2 caturdaza mahAratna navanidhibhiH dhAriNI hA~ hA~ hU~ iH Agaccha 2 sarva siddhikarI namaH / A maMtra aMgenI vidhimAM dararoja 1100 jApa 41 divasa sudhI karavA. padmAvatInI sthApanA karIne uttarAbhimukhe besavuM. bAkI badhI vidhi padmAvatIjInA yaMtra ane maMtranI vidhi pramANe ja karavI. A maMtrathI Rddhi ane aneka prakAranA lAbha prApta thAya che. sarva upadravane naSTa karavAnI padmAvatI mahAvidhA : OM namo bhagavate zrI pArzvanAthAya hrIM dharaNendra padyAvatI sahitAya aTTe maTTe kSudra vighaTTe kSudrAn staMbhaya manovAMchita pUraya pUraya (svAhA) / / vidhi : prathama A maMtragrahaNa veLA 1100 jApa karI siddha karI levo. pachI roja savAramAM pathArImAMthI UThI, zuddha thaI, A maMtra 21 vAra japavo. bAda jyAre koI upadrava jevuM dekhAya tyAre dahIM-goLa ekatra karIne tene A maMtrathI abhimaMtravA. pachI potAnA besaNA (Asana) upara besI upara kahelA dahIMthI pATiyAnI bhIMta-dIvAlamAM OM rIM zrIM vana- A maMtra lakhavo. pachI OM dI zrI - A traNa bIja mukhya daravAje lakhavA. pachI AkhA rUmamAM ane cAre khUNe te dahanAM chAMTaNAM karavAM. pachI te dahIMnuM tilaka (0) potAnA lalATe karI je dahIM bAkI vadhyuM hoya te pote pI javuM. A prayogathI sarva upadrava dUra thaze ane saMghanA sarva jano premathI mAna-pAna Apaze. A prayoga avazya ajamAvavA jevo che. sarva-bhayahara-vijJAna : OM namo bhagavate zrI pArzvanAthAya saptaphaNimaNivibhUSitAya kSipra kSipra bhramara bhramara mada memarI mada pramarI sarva bhUtAn sarva pretAn sarva jvarAn sarva grahAn sarva rogAn sarva zAkinI bhedAn sarva doSAn bhedaya bhedaya nivAraya nivAraya OM kau~ hA~ hA~ phuT svAhA / vidhi : zuddha thai, derAsarajImAM zrI pArzvanAtha prabhujInI pratimAnI sanmukha A maMtra 108 vAra - 1 mALA karavAthI siddha thaze. koI paNa grathI ke bhUta-preta Adi kAraNothI pIDAtA mANasane, kesara-caMdana barAsanI zAhIthI bhojapatra para A maMtra lakhIne mAdaLiyAmAM dhUpa-dIpa dai. snAna karI, gaLAmAM dhAraNa karAvavAthI tenI tamAma pIDA dUra thaI jaze. A mahAna zreSTha vidyA che. OM namo bhagavate zrI pArzvanAthAya hA~ dharaNendra padyAvatI sahitAya giriparvata iMgara tihA chai lohare Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 393 - lohAri renINi AhiraNa mAthaimAriyala gauremAsi / sA maMtra jyA jAgI bobatI hoya tyAre 108 vAra 45vo. - prAtaH kAka jalapatsu 108 vAra smaryata tato vivakSatAmayA vidvArI prApto vakti / yathA, amuka'sI amukaH samAyAti maMtraNA vAcyaM nahIM Avai jAri-vAra ra - akAMtarovelA jvaro calA jvarai ro maMDyAti / OM hrIM popadyAsane zrI dharaNendrapriye padmAvatIzrIyaM mama kuru 2 duritAni hara 2 sarva duSTAnAM mukha baMdhaya 2 hrIM svAhA / mA mahAbhuta maMtra che. 627 jAnatama ma sAve. 12000 thI siddha thAya che. OM namo bhagavate zrI pArzvanAthAya hI dharaNendra padyAvatI sahitAya AtmacakSu paracakSu bhUtacakSu pizAcacakSu zAkinIcakSu DAkiNIcakSu pretacakSu zvAnacakSu mArjAracakSu hana 2 paca 2 matha 2 saMhari 2 kSipa OM svAhA / prathama 510000 vAra 4thI siddha rIne pachI mA prayoga rI zAya che. maMtramAM je je tattvanAM nAma lakhelAM che e pramANe koI vaLagADa ke lagata lAge to te A maMtrathI nIkaLI jAya. ___OM namo cAla devI padyAvatI AkRSTikaraNI kAmacaramohakkari vRhakSari abolaM tu bolAvI aveyaMtu divAri ANi pAsi ghAlili dAsa OM hA~ phuT svAhA / sa 1215, tyA2. pachI nitya 108 vAra jApa karavo. OM namo bhagavate pArzvanAtha dharaNendra padyAvatI sahitAya OM hrIM hU~ cha: phuTa satyaM kathaya kathaya svAhA / siMha-nyA-tulA dAga ye rAzinu na mAve tyAre 34vAsa rImA vidhAnI sAdhanA savA lAkha vAra jApa karavAthI siddhi maLe che. devIne je kaMi pUcho teno svapnamAM javAba Ape. aiM padyAvatI garuDa haMsa nirviSaM kuru kuru kulle svAhA / aThAraha viSa aThAra upaviSa sthAvara jaMgama nirviSa karaNaM paramezvarI karI AjJA visu vasuInahihaH sarpa amRta DaMka uMjhana maMtra kAraNa yogi pAnanAMsti viSNu zrI yakSi yogipAda nAsti viSu 2 zrI baTara kIrtinAtha nAsti viSu 2 zaMkha TAlanaM kriyate maMtratiyena zrI amarendranAtha nAsti viSu vaMza zrI vicaklinAtha nAsti viSu mAlA zrI dinendranAtha viSaMbhara 2 zrI haMsanAtha nAsti viSu 2 / maMtra bolI, ne sA5 723so choya te vyajitanA u4652 zveta puSpa mAravAthI vipa UtarI jAya che. zrI pAvatI maMtra ane jApamAM sarva maMtra mATe homavidhi - suMDa trikoNa kuMDa banAvavo ane e kuMDamAM sUryakAMta maNithI agni prajvalita karavo. tyAra bAda yaMtra kuMDamAM Alekhana karavuM ane prAnta e kuMDanI pUrakathI AhvAna, kuMbhakathI pUjA bhane reyarathI visaI-vidhi 12vI. OM naraM bhaM te jagamohinI trailokyakSobhaNI rAjA amAtyAdi strI jana vazIkaraNI adattAvIvakuMThalAvI haMsalayA paramezvarI padmAvatI namaH / 21 tri. 5 42vAthI sarva kArya sAdhanA sa 5bhAvatI maMtra OM A~ krauM hrIM hA~ hrIM klIM blUM saH sa kAmezvarI bhairavI padmAvatI / hasklIM hrIM namaH / OM rakte raktodbhave raktAkSI raktavAhanI TrA~ drIM klIM bla~ sa: tribhuvana kSobhaNI tribhuvana mohanI hrIM zrIM padyAvatI namaH / dAla pusya vaa2| 120005thI siddhi prApta thAya che. OM rakte raktodbhave raktAkSI raktavAhanI TrA~ drIM klIM blU~ saH tribhuvana kSobhaNI tribhuvana mohanI hrIM zrI raktapadyAvatI namaH / A maMtro nitya jApa karavAthI dravyalAbha thAya che ane 108 vAra rakta puSpathI, jenuM nAma lai homa karAya te vaza thAya. A maMtranA aneka prabhAva che. rakta padmAvatInI vidhimAM trikoNa Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI kuMDa banAvyA bAda, trikoNa yaMtra lakhI havana karavo. 1008 vAra karavAthI maMtrasiddhi prApta thAya. zrI padmAvatI mAtAjInI nitya pUjAvidhi ane kavaca stotra - prathama bhUmi upara nahIM paDeluM gomaya-chANa levuM ane mRttikA-goramATI bannenuM mizraNa karI kaMkamanA 5TrakoNa ane trikoNamAM madhyabindu karavuM. aboTa ghI dIvaDAmAM nAkhI dIpaka pragaTAvavo. tyAra bAda ratAMjaNI, sukhaDa tathA khIjaDAnAM kASThano agni pragaTAvavo, ane agnidevanI pUjA karavI. dhRta-madhu-sAkara-dUdha-dahIM, A pAMca vastu mizra karI paMcAmRta havanamAM nAkhavuM, paMcAmRta havana karavo. AhuvAna maMtra bhaNavo ane AhuvAna karavuM. te pachI lApasI, vaDAM, veDamI, pUDalA, khIra, bAkulA -- A vastuno paNa havana karavo Avazyaka che. mevA-cArolI, cAra badAma, phaLa, patra-puSpAdi pachI vastra-coLI-ghATaDI-cUlo-caNiyA-cAMdalo, zrIphaLa-suMgaMdhI tela--naivedya caDAvavo. ATalI vidhi bAda visarjana zloka A pramANe bolavo -- aparAdha sahasrANi kriyate nityazo mayA, tatsarva kSamyatAM devI, prasIda paramezvarI / A zlokathI visarjanavidhi karavI. jyAre havana cAlu hoya tyAre, yajJamAM upasthita pratyeka jaNane prasAda Apavo. A vidhi dara varSe karavI. temAMya khAsa divALI, Aso mAsanI aSTamI, navarAtri--e divase khAsa havana karavo ane AzAhInaM-kriyAhIna' Akho zloka bolavo. athavA A zloka paNa bolI zakAya : AhUti naiva jAnAmi, naiva jAnAmi pUjanaM, visarjanaM na jAnAmi, kSamyatAM paramezvarI / stotraM na jAnAmi, japa na homa maMtraM na taMtraM parama su yaMtraM pUjA naM naca cAturINAM jAne punaH kevala mAtRnAm mAtA bhavAnI ca pitA bhavAnI bhrAtA bhavAnI bhaginI bhavAnI, gotraM bhavAnI kulajA bhavAnI vinA bhavAnI na hi kiMcidasti / uparokata nitya pUjAnI vidhi jANavI ane karavI. jaina bodha pradIpena narasyAbhyaMtaraM tamaH / mamAtmA nirmalAM cakre tasmai zrI gurave namaH / padyAvatI mahAdevI sarvaduSTa niSarhaNI, mathanI sarva zatrubhyo prasannAbhava bhAratI / / purA-prakAzitaM devI guhyAt guhyataraM mahat / padmAvatI mahAdevyAH kavacakaM tu cottamam / padyAityabhidhApadyAratnaM zreSThaM mahadbhutam / / brahmaraMdhe sadA rakSet, padyAnAM mahAsatI netre rakSet dhRtikIrti mukhaM rakSettu bhAratI / karNa rakSet zrutizraddhA nAsikAyAM sugaMdhikA / / skaMdhe skaMdhAvatI devyA hadaye buddhisiddhidA / jaMghAyAM me sadA rakSet nAbhideze vivasthitA, kAmarUpA mahAdevI liga rakSettu me sadA / / jaMghAyAM me sadA rakSet kAmadA kAmavartinA, jAnu rakSetu mAtaMgI zrIpadA''kAzagAminI / / gativatI vegavatI rakSatA me padadvayI / / aMganyAsaM karanyAsaM brahmaNA kathitaM purA, yo nityaM dhArayeddhImAn indratulyau sukhI bhavet (indratulyauttaro bhavet) / / padmAvatIjInI sAdhanA karatAM pahelAM A padmAvatI kavacanuM paThana karavuM, ane koI paNa sAdhanA vakhate A kavaca 1 vakhata bhaNIne sAdhanA karavI, jethI kaSTa-vidanathI bacAva thAya. mannAdIne kriyAhInaM bhAvahInaM ca yatkRtam / tatsarva kSamyatAM devI, prasIda paramezvarI / / iti bhairava mahApadmAvatI kalpa sapUrNa. (zrAvaNa suda 1, vi. saM. 2048nA viMjhANa cAturmAsamAM A mahAkalpa lakhelo che.) Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA padmAvatI stotra ane ane pUjA * kuMdanalAlajI jaina jainadarzanamAM stotro-stavano-pUjAdinuM mAhAtmya adbhuta jovA maLe che. navasmaraNa e tenuM eka jvalaMta udAharaNa che. A nava smaraNamAM (1) zrI navakAra mahAmaMtra, (2) zrI uvasaggaharaM, (3) zrI saMtikaruM, (4) zrI tijayapahatta, (5) zrI namiUNa, (6) zrI ajitazAMti, (7) zrI bhaktAmara, (8) zrI kalyANamaMdira ane (9) zrI bRhat zAMti A 9 stotro Ave che. temAM zrI bhaktAmara stotranI racanA vikramanI sAtamI sadImAM zrI mAnatuMgasUrijIe karI che. nava smaraNanA pratyeka stotranI jema bhaktAmara stotrano mahimA paNa cheka prAcInakALathI atyuttama rahyo che. ane tenA A atyuttama mahimAne kAraNe e ja nAmanI/thI anya racanA pachInA samayamAM thai hoya e banavAjoga che. A lekhamAM prastuta, vikramanI 17/18mI sadImAM thayelA bhaTTAraka zrI vizvabhUSaNajIe karelI bhaktAmara stotranI racanA kaMika e vAtanI pratIti karAve che. zrI vizvabhUSaNajIe A uparAMta 'padmAvatI stotra' ane 'padmAvatI-pUjA'nI racanA karI che. A baMne racanA/kRtionI svalpa mAhitI ApavA sAthe zrI bhaTTArakajInI anya aneka kRtionI jANakArI paNa A lekha dvArA vidvarya lekhaka zrI kuMdanalAlajI jaina dvArA rasaprada rIte prastuta karavAmAM AvI che. saMpAdaka. == jyAre itihAsa puruSa prabhu pArzvanAtha' e zIrSakathI lekha pUrNa karI Apane mokalavA vicArato hato tyAre ja ekAeka mArA pustaka-pothIsaMgrahamAMthI mane eka hastalikhita pothI maLI AvI. te sahaja jijJAsAthI kholatAM mane temAM 'padmAvatI stotra' ane 'padmAvatI pUjA'nI pothI ekAeka hAtha caDhI gai. mane thayuM ke A sAmagrI paNa tamArA graMtha mATe upayogI thai paDaze, tethI e banne kRtio atre vagara koi pheraphAre ema ne ema ahIM rajU karuM chuM. A banne kRtionA sarjaka koNa che ? te praznano uttara A kRtiomAM nathI; paraMtu tulanAtmaka AdhArothI ema tAravI zakAya ke A banne kRtionA sarjaka bhaTTAraka vizvabhUSaNa hoi zake. teo aDhAramI sadInA saMskRta ane hindI bhASAnA mUrdhanya paMDita hatA. taduparAMta temanA dvArA lakhAyelA aneka stotro ane pUjAo Ajeya upalabdha che. [ 395 pUjya bhaTTArakajI vize kazuM paNa lakhuM te pahelAM A pothInuM varNana karavuM mane jarUrI lAge che. A pothImAM padmAvatI pUjA ane padmAvatI stotra saMgrahAyelAM che. A pothImAM 120 pAnAM (patra) che paraMtu tenuM chelluM pAnuM hAthavaguM nathI. saMbhavataH e pAnA upara A kRtinA lekhaka, lekhana-samaya vagere mAhitI hovI joie. Ane lIdhe A kRtinI aitihAsikatA viSe kazI ja mAhitI atre rajU thai zake tema nathI. alabatta, A pothInuM lekhana, azuddhione bAda karatAM suMdara, suspaSTa ane suvAcya che. A pothInA patronI laMbAI 30 se.mI. tathA pahoLAI 14 se.mI. che. pratyeka patramAM 10 thI 12 lITIo tathA 26 thI 28 akSara lakhAyelAM che. A pothInA AraMbhamAM AkhI pothImAM lakhAyela kRtionI yAdI Apela che. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI A banne kationA lekhaka bhaTTAraka vizvabhupaNa hoya tevuM lAge che. kAraNa ke tenI sauthI moTI sAbitI e che ke, padmAvatI stotra'nI zarUAta thAya che tenI pahelAM ja bhaTTAraka vizvabhUpaNa kRta bhaktAmara stotranA maMtrataMtra vagere sAthe AkhuM bhaktAmara stotra lakheluM che. temAM lakhyuM che : "ti maMtra 28ddhi na saMyukta vidyAsAdhanavidhi zrI vizvapUSaNa vicite saMpUrNa samApta A lakhANane kAraNe ApaNe e niSkarSa upara AvI zakIe ke A pothImAM zrI vizvabhUpaNanI racanAo khAsa kramamAM saMgRhIta thayela che. bIjI sAbitI e che ke " 34 pacf" vagere maMtrAtmaka jevA zabdono upayoga bhaktAmara stotramAM karavAmAM Avyo che, bilakula evA ja maMtrAtmaka zabdo padmAvatI stotramAM vaparAyA che. tenA uparathI tAravI zakAya ke bhaktAmara stotra ane padmAvatI stotra tathA padmAvatI pUjAnA kavi eka ja che. ane te bhaTTAraka vizvabhUpaNajI ja che. (vartamAnamAM je bhaktAmara stotra prasiddha che te nahi. -- saMpAdaka) bhaTTAraka vizvabhUpaNajIe saM.198nA zrAvaNa sudi AThamanA maMgaLa dine "minI mAta nAmanI kRti lakhI hatI. tathA saM. 1736mAM "revI nadI pUjA" ane "mAMgatuMgI pUjA' kRti lakhI hatI. A badhI sAbitIo uparathI siddha thAya che ke bhaTTAraka vizvabhUpaNajIno jIvanakALa saM.1680 thI saM.1750 daramiyAnano hovo joIe. teo valAtkAra gaNa sarasvatI gacchanI zAkhAnA mukhya bhaTTAraka hatA. temanI gara-paraMparAmAM vizAlakIrti, padmanandI, jinacandra, zubhacandra, siMhakIrti, dharmakIrti, zIlabhUSaNa vagere bhaTTArakono ullekha jovA maLe che. temanI saMskRta kRtionI saMkhyA 15 jeTalI thavA jAya che. ane 8 hindI racanAo vAMcavA maLe che. saMskRta bhASAmAM temanI je je kRtio che te A mujaba che : (1) mAMgatuMgI pUjA, (2) zAnti-kuMthu-aranAtha pUjA, (3) urjayaMtagiri pUjA, (4) revAnadI pUjA, (5) ratnamaya udyAna pUjA, (6) zatruMjayagiri pUjA, (7) aDhAI dvIpa pUjA, () ATha koTI muni pUjA, (9) indradhvaja pUjA, (10) zavidhi, (11) kuMDalinI pUjA, (12) teraha dIpa pUjA, (13) pUjASTaka, (14) saptarSi pUjA, (15) siddhakUTa pUjA vagere vagere. temaNe jyAre ATaATalI pUjAo lakhI hoya tyAre svAbhAvika ja ApaNe evA tAraNa upara AvI zakIe ke, A padmAvatI pUjA paNa temaNe ja lakhI hovI joIe. alabatta, A mAruM anumAna che; saMzodhakoe tathya bahAra ANavuM joIe. A badhuM jotA mane to evuM lAge che ke, jANe bhaTTAraka vizvabhUSaNajInI kalamano mukhya uddeza A tamAma devI-devatAonI pUjA lakhI nAkhavAno rahyo haze. temaNe bhaktAmara stotramAM je je phaLonAM nAma lakhyAM che te te phaLonAM nAma padmAvatI stotramAM ane pUjAmAM paNa vaparAyAM che. - uparokta tamAma AdhArothI evuM anumAna thAya che ke padmAvatI stotra ane pUjA bhaTTAraka vizvabhUSaNajInI ja kRti che. pahelAMnA vakhatamAM digambara paraMparAmAM stotra ane pUjAno bhAre mahimA hato; paraMtu vartamAnamAM digaMbara upAsanA paddhatimAM Ano vaparAza nahIMvata jaNAya che. to sAme pakSe, svetAmbara upAsanA paddhatimAM teno jabaro vaparAza thaI rahyo che. adhyayanakartAonI najaramAM Ajaparyata A banne kRtio caDhI nathI, tethI tenA vize vizeSa adhyayana thayela nathI. paraMtu tenuM UMDuM adhyayana thavuM jarUrI che. A banne kRtionI saMskRta bhASA asaMdigdha chatAM spaSTa che. taduparAMta tenI racanAprakriyA paNa khUba AkarSaka che tathA pAMDitya pradarzita karanArI che. maMdAkrAntA tathA zArdUlavikrIDita jevA pralaMba chaMdomAM tenI gUMthaNI thaI che. vaLI e to sarvavidita che ke bhaTTAraka vizvabhUSaNajI potAnA yuganA saMskRtanA vikhyAta mUrdhanya paMDita hatA. ATalI mAhitI ane ATalA vicAro eTalA mATe raju karyA che ke koI jijJAsu vAcaka A bane katio vize vizeSa adhyayana karavA icche to tene mATe mArga moka Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 397 daivI sAdhanA eTale prabaLa puruSArtha - puSkarabhAI gokANI puruSArthanA prAgaTya mATe preraNA jarUrI che. preraNAnA prAgaTya mATe Adarza jarUrI che. sadgaNInuM pragaTIkaraNa thAya ane durguNo laya pAme e Adarzane kendramAM rAkhIne prasthAna AdaravuM paDe. zrI gokANIe bAhya zakitano durvyaya bacAvI AMtarazakitanuM pragaTIkaraNa thAya tevo anurodha A lekhamAM supere karyo che. temanA mate AMtarazakitanI prApti e ja badhA dharmonuM lakSya che. A AMtarazakita mATe |vibhinna dharmoe vibhinna mArgo batAvyA che temAM ekalakSitA jovAno anurodha teo kare che. ane upavAsathI mAMDIne upaniSada sudhInI ekAtmakatA dekhADI teo padmAvatIne parama sAdhya pavitra zakita tarIke kalpI jIvananA parama ane carama beyanI prApti karavAnI hAkala kare che. uparAMta, parama maMgala zuM che e vAta paNa atre suMdara rIte samajAvI che. temanI nIvaDelI kalame lakhAyelA prastuta lekhamAM jaina, bauddha, vaidika badhA dharmonA sAdhanApathamAM kevA pracaMDa puruSArthanI anivArya AvazyakatA che e sadaSTAMta samajAvyuM che. -- saMpAdaka manuSya potAnA jIvanamAM mahattvAkAMkSA siddha karavA sAdhanA karato hoya che. pachI te citrakAra, nATayakAra, saMgItavizArada, vaijJAnika, udyogapati, vyavasthApaka (taMtravizArada), samRddhivAna, dharmI ke bhakata banavA jhaMkhato hoya yA anAsakRta ke kevalI thavA mAgato hoya ! ke pachI sadAcArI, zIlavAna ane prajJAvAna thavA icchato hoya; paraMtu bhautika sukhasagavaDanI icchAo tene tema karatAM rokatI hoya che. dareka manuSya dharmane cAhato hoya che, jIvanamAM daivI saMpadA hAMsala karavA mAMgato hoya che; paNa potAnI zArIrika ane mAnasika jarUriyAta pUrI karavA te sahaja lalacAya che; ane lAlacanA kAraNe te daivI saMpadA pAmI zakato nathI, dhArmika banI zakato nathI. zAstrakAre kahyuM che ke-- 'jarAmaraNa vegeNaM, bujhamANANa pANiNaM / dhammo dIvo paiTThA ya, gai saraNamuttamaM / ' saMsAranA jarA ane maraNanA vegavALA pravAhamAM vahI jatA jIvo mATe dharma ja mAtra dIvo che. pratiSThA che, gati che ane uttama zaraNuM che.' dharmanA anusaraNa mATe, daivI saMpadA pAmI zakavA mATe sAdhanA jarUrI che. zrIkRSNa gItA upaniSadu(7-14)mAM kahe che : daivI guNamayI mArI mAyA, A ati dustara; mAre ja zaraNe Ave, te A mAyA tarI jatA." ahIM mAre eTale potAne zaraNe-nijane zaraNe. zuM zreya che ane zuM prema che, e samajIne je lAlaca (mAyA)ne indriyonA dekhItA sukhane vaza na thatAM, daDha nizcaya karI sAdhanA kare che, puruSArtha kare che, te mAyAne pAra karI parama tattvane pAme che. daivI saMpadA mATe prabaLa puruSArtha jarUrI che. daivI saMpadA mATe bhagavAna zrIkRSNa kahe che : mokSa de saMpadA daivI, kare baMdhana AsurI; mA kara zoka tuM jabhyo daivI saMpattine laI. abhaya, sattvasaMzuddhi, vyavasthA jJAna yogamAM; nigraha dAna svAdhyAya, yajJa saraLatA tapa. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI ahiMsA satya akrodha, tyAga zAMti arpazuna; mRdutA, sthiratA, lAja, dayA, jIve alAlasA. kSamA, amAna, adroha, te ja dhairya pavitratA; daivIbhAva vize janma, tenI A saMpadA thatI. (16-pa-1 thI 4) sanAtana dharma, jaina dharma, bauddha dharma, IslAma dharma, khristI dharmamAM tathA zIkha dharmanA graMthasAhebamAM sAdhanAnA puruSArthanuM ghaNuM mahattva che. bhAratIya saMskRti tapa, zIla, sAdhanA, ahiMsA, sAdAI ane sevA upara maMDAI che. sanAtana dharmanI vaiSNavadhArAmAM zIla-saMyama-zuddhinuM mahattva che. zivadhArA to tapathI taMtra sudhI puruSArthagAminI che. nAthasaMpradAye paNa puruSArtha upara ja bhAra mUkayo che. muslima phakIro to AtmatitikSA para jIvatA hoya che. kAMTAnI ke khIlAnI pathArI upara sUtelA phakIrone koNe nathI joyA ! dharmanA pAyA zarIrakaSTa, manasaMyama, prANanigraha ane dhyAna upara avalaMbatA jovAmAM Ave che; pachI te vizvano koI paNa dharma kema na hoya. rAjA solomane paNa Atmatattva meLavyuM hatuM. prabaLa purapArthathI prApta karelI sarva saMpatti tyAgIne dakSiNa AphrikAnA pradezamAM guphAomAM saMtADI dIdhI hatI. AdivAsIomAM dharmanI bhAvanA Adima rahI che. chatAM tyAMya tapa, tyAga, titikSAnuM mahattva ochuM nathI. pArasIonA dharmatrAtAoe sAdAIne savizeSa mahattva ApyuM che. vizvamAM bahu ja vyApta khristI dharmanA pAdarIoe sevA dvArA puruSArtha karyo che. tapa dvArA, purapArtha dvArA, nAmasmaraNa, japujI, namAja, yoga, taMtra, bhakita, sevA, prArthanA-- A sarva dvArA ApaNAmAM saraLatA, sthiratA ane zAMti Ave che, jenA dvArA saMkalpavikalpamAM veDaphAI jatI zakita Atmatattva tarapha vahe che. manuSyanuM zarIra indriyonA jharUkhA dvArA bahAranI duniyA tarapha AkarSAya che. mana zarIranI suvidhA-Indriyasukha mATe potAnI zakitao veDaphI nAkhe che. dareka dharma A zakitadhArAne bahAra jatI aTakAvavA judA judA kImiyA-- te te pradeza, te te samaya ane te te prajAnA ghaDatara anurUpa darzAvyA che. temAM sanAtana dharma, jaina dharma, bauddha dharma, yahudI dharma, khristI dharma, muslima dharma, pArasI dharma, zIkha dharma vagere che; tenA saMpradAyo paNa che. tenAM mULane samajIe to dharmamAM vivAda nahi rahe. manuSya mAtra potAnI rojanI zakitano pAMca TakA bhAga zarIranA anaicchika aMgo ane cayApacayanI kriyA, rudhirAbhisaraNanI kriyA vageremAM vApare che. be TakA zakita zArIrika zramamAM vApare che. be TakA zakita bolavA-cAlavAmAM ane be TakA zakita zarIrasukhonA upabhogamAM vApare che. bAkInI coryAzI TakA zakita saMkalpavikalpa ane vicAronA ghamasANamAM vApare che. AvI coryAzI TakA zakita mana eka yA bIjI rIte veDaphe che, jene kAraNe zarIra kSINa thAya che ke roganuM ghara bane che. hRdaya paNa bahu ja kuzaLa che. dareka dhabakAramAM 0.8 sekaMDa joIe che, temAM 0.3 sekaMDa dhabake che ane 0.5 sekaMDa ArAma kare che. paraMtu krodha, kAma, tANa, tanAva, IrSA, kepa, asaMyama Adi ApaNI nabaLAIomAM hRdayanA dhabakAra prati miniTa 72thI vadhIne 100-120 para pahoMce che. prati miniTa sAdhAraNa svastha hAlatamAM eka miniTamAM 7ra vAra dhabakatuM hRdaya 7ra X 0.3 = 21.6 sekaMDa zakita vApare che, jyAre dhabakAra 120 thAya tyAre prati miniTa 36 sekaMDa kAma karaze, eTale 0 TakA vadhu vaparAze. A ghasAro roga lAve che. khorAka pacAvavA hRdaya thoDo samaya vadhu dhabake che, mAMthI uSNatA-kAryazIlatA maLI jAya che eTale hRdaye je vadhAre kAma karyuM tenI pUrti maLI rahe che. - tyAga, sAdAI, anAsakti, saMyama, akrodha, alobha, ahiMsA, nirahaMkAra jevA sadguNo dvArA vAstavamAM zuM bane che ? hRdaya ArAma pAme che, zakita bace che. te zakita ja ApaNane ApaNA nija srotra, Atmatattva tarapha laI jAya che. yoga dvArA, gvAsocchavAsanA niyamana dvArA hRdayano bojo ocho Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 399 thAya che. jyAre dhyAna, namAja, bhakita, svAdhyAya dvArA to mana ekAgra bane che ane ekAgra mana coryAzImAMthI pacAsa TakA zakita bacAve che. A zakita dvArA Atmatattva tarapha javAne vadhu baLa maLe che. tapa, vipazyanA, namAja, bhakita dvArA ekAgratA lAvavAno sahaja puruSArtha che. ApaNe sAruM citra joIe, kudaratI saundarya joIe, saMgIta sAMbhaLIe, rasa paDe tevuM pustaka vAMcIe tyAre thoDI ekAgratA Ave che. vaLI, dhaMdhAmAM, svAdhyAyamAM, vaijJAnika saMzodhana paNa ekAgra banatAM tenI zakita bace che; ane te zakita manuSyane sAcI rIte prere che, jethI tenuM kArya saMpanna thAya che. tene vidvAna banAve che. niSNAta banAve che. koIne lekhaka banAve che ke koIne vijJAnI banAve che. Ama, ekAgratAnuM juduM juduM rUpa ja sarva dharmonI mAMgaNI che. pachI te hiMdu, jaina, bauddha, muslima, IsAI, pArasI, zIkha dharma kema nathI ? dharmanA mULamAM A zakitasaMcaya chupAyo che. dharma mATe vivAda to dharmanA hArdanI viruddha zakitavyaya che. A zakitasaMcaya mATe sAdhanA karavAnI che, tene puruSArtha kahyo che. sAdhanA mATe puruSArtha karanAra --- sAdhanAnuM valaNa dharAvanAra mATe jIvananI dareka ghaTanA suavasara che. dareka prasaMge te samatA rAkhe to zakitavyaya aTake che. jainadharmanuM mULa samatA-kSamA-ahiMsAmAM che. bhagavAna zrIkRSNa gItAmAM sarva thoDAM 3te ema kahyuM che. bauddha dharmanA samyapha madhyama mArganuM mahattva che. khristI dharmamAM kSamA-sevAnuM savizeSa mahattva che. islAma anya mATe zahAdatane varelo che. have puruSArthano sAco artha samajIe. puruSArthano artha che lakSya pratyenI ApaNI jAgRti. zakitadhArA je bahAra vahe che, tene aMtara tarapha javA devI enuM nAma ja puruSArtha ! zakita bace to aMtara tarapha vahe ane evI preraNA Ape, jenA vaDe lakSya siddha thAya. e lakSya pachI kAyika, vAcika, mAnasika, bhautika, tAmasika, rAjasika ke pachI daivI hoya. daivI eTale divyatAvALuM. divyatAmAM prakAzano IzAro che. AtmadIpa pragaTAvavo e ja divyatA che. prakAza eTale dhULa ajavALuM nahi, paNa aMtaramAM ajavALuM ! AMtarasamajane prakAza kahe che. eTale ApaNe na samajAtuM samajIe chIe tyAre kahIe chIe ke mane battI thaI." Ama, ekAgratA preraka sAdhanA sarva dharmano pAyo che. A ekAgratAthI pUrepUrI coryAzI TakA zakSita bace che. tenI zarUAta maunathI thAya che. bolavAmAM paNa khUba zakita kharcAya che. hRdaya AkhA divasamAM vApare tenAthI bamaNI zakita bolavAmAM kharcAya che. eTale mauna paNa sAdhanA che. dareka dharmasthApakoe maunathI sAdhanAnI zarUAta karI che. bAhya mauna rAkhavAthI dhIme dhIme AMtaramauna sadhAya che. AMtarUmauna sadhAya to vicAra zame ane vicAra zame to khUba ja zakita bace ane ApaNane AtmA tarapha vALe. eTale sAcA sAdhake mauna rahevAno puruSArtha karavAnI jarUra che. lokone gapasapa karavI game che; paNa enAthI zakitano khUba vyaya thAya che; jAta ghasAya che. jyAre koInA mATe jAta ghasIe to temAMthI nIpajato AnaMda vicArazUnyatA tarapha laI jato hoI zakita bacAve che. eTale ja dareka dharmamAM sevAnuM mahattva svIkArAyuM che. saMto dIrghajIvI A kAraNe ja haze ! Ama, dareka dharmanuM lakSya che AMtarU mauna. tene dhAraNA, dhyAna, samAdhi, samatA kahI zakAya. jaina sAmAyika ane anya dharmavidhio AMtarUmauna--samAdhi tarapha Daga bharAve che. sAco puruSArtha apramAdathI zarU thAya che. paLabharano pramAda sAdhanA mATe bAdhaka che. eTale ALasa tyajIne sAdhanA karavAnI che. sAdhanA zuM che ? zakitasaMcaya. padmAvatI zakita eTale zuM ? padma kahetAM jaLamAM - kAdavamAMthI kamaLa banAvanArI zakita. kAdavamAM pedA thanAra ane jaLamAM rahenAra kamaLa-pA jaLathI sparzatuM nathI, jaLa kamaLa para TharatuM nathI. manuSya jIvananI kaluSitatAnA kIcaDamAM padmAvatIno AviSkAra te sAdhanA ane te ja daivI puruSArtha. jyAre samaya maLe tyAre besI Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400] [ zrI pArvenAthopasa-hAriNI jAva. jyAM anukULatA hoya tyAM AtmAnusaMdhAna rAkhI beso. koI AsananI jarUra nathI, sahaja ja beso. upaniSad eTale pAse besavuM. jainadarzanamAM to upa + vAsanuM ghaNuM ja mahattva che. AtmA pAse besavuM te upavAsa." besavAmAM sthiratA Avaze, magaja zAMta thaze; ane aMdara zakitanA srotra tarapha ApaNe khullA thaIzuM, haLavA thaIzuM. ane e nirmaLatA-prazAMtatAthI ApaNAmAM padmAvatI nAme zakita khIlaze. ApaNA vicAro--rAga, dveSa, lobha, moha, kAma, krodha, tRSNA, icchA-rUpI kAdavamAMthI nirlepa evuM parama astitvanuM kamaLa khIlaze. ApaNAmAM rahelI parama zakita (tene AtmA kaho, zUnya kaho, paramAtmA kaho, padmAvatI kaho, Izvara kaho.) sAthe sAkSAtkAra thaze. zUnyano anAhata nAda saMbhaLAze ! alakhano ahesAsa thaze ! A puruSArtha che, te ja sAdhanA che. A besavuM te ja daivI sAdhanA ! A besavuM e ja upAsanA, e ja upaniSad ! jema jema besavAmAM samaya maLaze, tema tema zarUAtamAM jaNAvelI daivI saMpatti dhIme dhIme ApaNAmAM sahaja thaze; vAsanA, krodha, IrSA, kepa, lobha, moha ochAM thavA mAMDaze; zAMta thavA mAMDaze. ApaNe prasannatA, dhanyatA anubhavatAM sAdhanAne sahajamAM sidhdha karI zakIzuM. zrI pArzva - padmAvatI - zrI yazodevasUri kalAsaMgraha - sAhitya maMdira pAlItANA Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 401 sAdhanAnA niyamo ane zrI zrI padmAvatI-sAdhanAmAM cAritryazuddhi * prA. janArdanabhAI ja. dave sAdhanAnuM mahAsatya udhAra ke corIthI maLatuM nathI. te to mUlya cUkavIne kharIdavuM paDe che. paMkhA nIce besIne ke khurazImAM besIne sAdhanA na thaI zake. sAdhanAnuM bAhya svarUpa che ugra puruSArtha ane AMtarUsvarUpa che nijAnaMda, nidrA - AhAra - vikathA - asaMyama ityAdinI zuddhi/nivRtti jarUrI che. zrI padmAvatI sAdhanAmAM sAdhake mana, vANI, karmanI kevI kevI vizuddhiono Agraha rAkhavo paDe che e prastuta lekhamAM lekhakazrIe suMdara rIte darzAvyuM che. -- saMpAdaka saMskRtamAM 46 ane sAdhu dhAtuonuM bhAre mahattva che. san dhAtu parathI ja ArAdhanA, ArAdhaka, ArAdhikA, rAdhikA vagere zabdo banyA che. ane sAdhu dhAtu parathI sAdhaka, sAdhanA, sAdhya vagere zabdo racAyA che. sAdhanA zabda bhAre mUlyavAna che; ane sAdhanA mArganuM mUlya to tenAthI paNa adhika che. zruti kahe che : su5 dhA2A nizitA tyA Tu pathaddhata vavava vana -- teno (brahmasAdhanAno) paMtha durgama hoya te astrAnI dhAra jevo tIvra che. sAdhanAmAM pramAda, azuddhi, caMcaLatA, bedarakArI ke ajAgratatA na cAle. mahAbhAratamAM maharSi sanasujAta kahe che te Ama to sau mATe sAcuM che, paNa sAdhaka mATe vizeSa sAcuM che ke amAro vai mRtyuH | mamamano vai govitamU | pramAda ja mRtyu che, apramAdAvasthA ja jIvana che. A ja rIte, sAdhanAmAM zuddhi anivAryapaNe jALavavI paDe che. azuddha avasthAmAM karelI sAdhanA siddha to thAya ja nahi, paraMtu sAdhakane haNI nAkhe. A sAdhanAzuddhimAM zarIra ja mukhya sAdhana hoya snAna, Acamana, AsanapavitrIkaraNa, bhUtazuddhi, nyAsa vagere nAnI-moTI pratyeka bAbatomAM atizaya sAvadhAna rahevuM paDe che. A sthULa zuddhinI vAta thaI; have AtyaMtara zuddhinI vAta joIe. AtyaMtara zuddhimAM sauthI prathama cAritra-zIlanI sajjatA parama Avazyaka ane sarvazreSTha che. cAritra eTale mAtra purapa-strI saMbaMdhonI ja vAta nathI. cAritra vizALa arthasaMdarbho dharAve che. temAM nIce jaNAvyA pramANe bAbato samAviSTa thAya che : (1) sAdhanA pAchaLanuM prayojana : koI paNa sAdhanAno mukhya uddeza to karmothI AtyaMtika mukita ja hoya. jainadarzana pramANe pUrvanAM aneka zubhAzubha karmonAM pudgalothI nivRtti meLavavI, navAM karmo bAMdhavAM nahi ane samakita pAmavuM. samyagU jJAna-darzana-cAritra AtmAnuM mULabhUta svarUpa che. tenA anubhavanI ADe AvatA avarodho dUra karI kevaLajJAna prApta karI, vItarAga dazA para pahoMcavuM joIe. paraMtu sarvasAmAnya saMsArI mATe ATaluM UMcuM lakSya zakaya na hoi paramAtmAnI prasannatA mATe tat tat devI-devatAnI mAtra prasannatA mATe paNa sAdhanA thatI hoya che. OM na mama - A mAruM Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 ] nathI, A mArA aMgata sukha mATe paNa nathI; paNa devI-devatAnI prasannatA mATe che. jaina darzanamAM arhat pada para virAjatA tIrthaMkara bhagavaMto pote koI saMsArInA dainika jIvanamAM sukhadu:kha pradAtA hotA nathI. varadAna ane zApa vagerethI A bhagavaMto alipta hoI temanI pAsethI sIdhI rIte kazuM maLatuM nathI; paNa jinezvaronI bhikta vaDe athavA temanI sevAmAM aharniza saMlagna evAM zrI padmAvatIjI, zrI dharaNendra, zrI aMbikA vagerenI bhitathI A devI-devatAonI prasannatA vadhatAM nirmaLa, zuddha jinezvarAnurAga ane jinabhabhita prApta thAya che. A uttama sAdhanAprayojana che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI AnAthI paNa jarA nIcenI avasthAvALA vipattinivAraNa, vighnanivAraNa, arthasiddhi vagere mATe athavA koI mahat kArya siddha karavA sakAma upAsanA kare che. sAdhake koInI pratye durbhAva rAkhIne, koInuM aniSTa karavA agara mAraNa, uccATana, vazIkaraNa, vidveSIkaraNAdi mATe sAdhanA karavI nahi. koIne duHkha, saMtApa, kleza ApIne sukhazAMti meLavI na zakAya; UlaTuM Avato bhava bagaDe; mRtyu pachI durgati thAya. paradravya ke parastrI mATe paNa sAdhanA karI na zakAya. atyaMta musIbata AvI paDe, prANasaMkaTa Ave athavA dharmarakSaNa ke saMgharakSaNa mATe jarUra paDe tyAre rakSaNAtmaka upAyo jarUra laI zakAya. uparAMta, ahiMsAbhAvathI, samasta jIvonA kalyANa mATe ke vaizvika kalyANa mATe sAdhanA karI zakAya. Ama, cAritryazuddhimAM prathama sAdhakanA cittamAM zuM prayojana che te mahattvanuM che. (2) indriyasaMyama - anivArya AvazyakatA : koI paNa sAdhanA - pachI te vaidika, tAMtrika, mAMtrika, daivI, jaina, bauddha-~game te hoya, teno sAdhaka indriyanigrahI hovo joIe. kAma, krodha, lobha ane moha sAdhakanA moTA zatru che. sAdhanAmAM avicala ekAgratA hovI ja joIe. kAma, krodha, lobha ane moha aMtaHkaraNane DahoLI nAkhatAM tattvo che. caMcaLa ane DahoLAyelA cittavALAne nathI devatAno sAkSAtkAra thato ke nathI maMtrasiddhi maLatI. kaThopaniSad kahe che :-- AtmAnaM rathinaM viddhi zarIraM rathameva tu / buddhi tu sArathIM viddhi manaH pragrahameva ca // AtmA rathamAM beThelo mAlika che, zarIra 2tha che ema jANo. buddhi sArathi ane mana lagAma che ema samajo. indriyANi hayAnAhuH viSayAntasteSu gocarAn / Atmendriya manoyuktaM bhoktetyAhurmanISiNaH || indriyo azvo che ane te te indriyonA viSayo te azvonA mArga che. buddhimAno AtmAne mana ane indriyo sAthe joDAine viSayo bhogave tyAre bhoktA kahe che. A indriyo saMyata bane to ja manaHsaMyama Ave. bhagavadgItA kahe che : tasmAt tvaM indriyANyAdau niyamya bharatarSabha / pApmAnaM prajahi hyenaM jJAnavijJAnanAzanam / / kAma jJAnavijJAnano nAza karanAra hoi he arjuna! tuM prathama to indriyasaMyama prApta karIne A pApI para vijaya meLavI le. sAdhakamAM ekAda paNa chidra hoya to sAdhanAnI zakti cAraNImAMthI pravAhI vahI jAya tema vahI jAya che. cANakaye arthazAstramAM sUtra ApyuM che : rUndriyanavastu rAjyam / - indriyavijaya ja rAjya che. manu bhagavAne mAtA, putrI, putravadhU, bahena Adi sAthe paNa ekAMtamAM besavAno niSedha karyo che. kAraNa ke indriyo eTalI badhI baLavAna che ke te bhalabhalA RSimunione paNa pachADe che. (3) maMtra-yaMtra, guru, zAstra, devamAM dRDha zraddhA : gItA kahe che : zraddhA ja manuSya che. maharSi vAlmIkie suMdarakAMDamAM lakhyuM che ke, rAvaNanA putra indrajite hanumAnajIne brahmAstra prayogathI bAMdhI Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 403 lIdhA pachI tene brahmAstra jevAM devI, amogha astramAM avizvAsa thatAM doraDAMo maMgAvyAM, tethI brahmAstra kAma karatuM baMdha paDI gayuM. deva, maMtra, tIrtha, guru, brAhmaNa ane vaidyamAM jevI zraddhA-bhAvanA tevI siddhi prApta thAya che. bhagavad gItA kahe che : zraddhAvAna pate jJAnam | zraddhAvAnane zuM zuM karavAnuM hoya che tenuM jJAna maLI rahe che. vaiSNava saMpradAyanA AcArya zrImad vallabhe vaiSNavone brahmAstra ane cAtaka para vAraMvAra manana karavA kahyuM che. temAMthI AgaLa brahmAstra para avizvAsa thatAM zuM banyuM te lakhyuM che. cAtaka pakSI svAti nakSatra sivAya game tevI vRSTi thAya te pANI pItuM nathI. pariNAme svAti nakSatramAM cAtaka mATe jaLavRSTi avazya thAya che. zrI padmAvatI devInA maMtramAM yA koI paNa devI-devatAnA maMtramAM Ama kema che ? evI zaMkA thatAM maMtranuM phaLa maLatuM nathI. ghaNIvAra vaidika ke tAMtrika maMtro yA zAbara maMtromAM icchita artha hoto nathI. dA.ta. nava grahanA vaidika maMtronA artha te te grahonA saMdarbhavALA nathI. zAbarI vidyAnA maMtro to vicitra zabdayojanAvALA hoya che, chatAM sAdhake maMtramAM saMdeha na karavo joIe. daDha zraddhA vinA devapratimA paNa abhISTa siddhi ApatI nathI. deva-devInI pratimA mAtra pApANamUrti vA citra che ema mAnavAthI game tevI siddha pratimA paNa te sAdhakane phaLa nahi ja Ape. mUrti sAkSAt te te devI-devatA ja pratyakSa che ane te mArI pUjA-- prArthanA svIkAre che evo caitanyabhAva sAdhakamAM rahevo joie. RSimaMDala ke siddhacakra pUjanamAM paNa yaMtramaMDalamAM AvaraNa devatAo sAkSAta hAjara che ema mAnavAthI ja phaLa maLe che. A sivAya sAdhakanA cAritryamAM nIcenI bAbato samAveza pAme che : (4) sAdhanAmAM jeTalA upavAsa, athavA jevuM bhojana nirdiSTa hoya te ja pramANe thavuM joie. (5) sAdhanA daramiyAna mana-vANI-karma vaDe atUTa brahmacaryapAlana jarUrI che. (6) ucchiSTa mukha athavA zarIranAM aspRzya aMgono sparza japa-dhyAna-pUjAkALe niSiddha che. (7) sAdhanAkALamAM baporanI nidrA varSa che. (8) sAdhanAkALa daramiyAna koi paNa deva, RSi, mahApura5, zAstra, rAjavI, strIniMdA tyajavI joie. (9) rAtre zayana palaMga-pathArImAM thai na zake, paNa UnanA kaMbala para jamIna para thavuM joie. (10) sAdhanAmAM maMtrajapa mauna athavA prakaTa niyama pramANe bhale thAya. paNa te sivAya mauna rahevuM jarUrI che. (11) sAdhanAnuM rahasya gupta rahevuM joie. sAdhanA daramiyAna thatA anubhavo zrI gurabhagavaMta sivAya koine batAvI zakAya nahi. (12) keTalIka sAdhanAo gurugamya che. temAM satata sadgurudevanuM sAnnidhya ane mArgadarzana jarUrI che. haThayoga, prANAyAma prayogo, kuMDalinI jAgaraNa, tAMtrika upAsanAmAM A bAbata savizeSa noMdhapAtra che. (13) dareka deva-devInA maMtra-yaMtranI sAdhanAmAM dareka dharma-saMpradAyanI cokkasa paripATIo hoya che. sAdhake zrI gurudevanI pAsethI saMpUrNa paripATI jANI te ja pramANe vartavuM jarUrI che. (14) game te maMtranI game tyAre sAdhanA karavI bhayajanaka che. sAdhanA mATe zrI gurudeva pAsethI vidhivat dIkSA maLyA pachI ja sAdhanA thaI zake. zrI gurudeva paNa pote te yaMtra, maMtra, devadevInAM svarUpa, tenI sAdhanAnI saMpUrNa vidhi pote AcarI cUkayA hoya tevI ja sAdhanA ziSya pAse karAve. (15) sAdhanA pUrve maMtrajAgaraNa, kavaca, utkalana, zApavimocana, prAyazcito--A badhAMmAMthI pasAra thavuM jarUrI che. (16) maMtro pAsanA, deva-devI sAdhanA karatAM pUrve uttama jyotiSAcAryane maLIne sAdhanAne anukULa muhUrta jovaDAvavuM jarUrI che. (17) sAdhanA karanAre te te deva-devInAM puSpa, gaMdha, naivedya vagerenI viziSTatAo jANI lai te pramANe ja zuddha ane uttama pUjAdravyo ekatra karavAM joie. vaLI te te deva-devIonA amuka amuka bAbatomAM gamA-aNagamAM jANI lai te pramANe sAdhanA karavI. (18) sAdhanAmAM upasargo avazya Ave. yakSa-yakSiNIo, bhUtapretAdi ane ghaNIvAra khuda devo paNa vividha bhaya pamADe tevAM dazyo darzAve ke kasoTI kare tyAre nIDaratAthI sAdhanAne vaLagI rahevuM joie. (19) sauthI chellI paNa sauthI mahattvanI vAta e ke sAtvika deva-devIonI sAttvika bhAva ane sAtvika dravyothI upAsanA karavI, paNa vAmAcAra game Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 ] teTalo jaladI phaLe chatAM Acaravo nahi. ghaNIvAra keTalAMka anuSThAno karavA chatAM tAtkAlika phaLa na maLe to ema samajavuM ke pUrvanAM duSkarmo athavA aMtarAyo naDe che mATe upAsanA vadhu ne vadhu tIvra karavI. (20) upAsanAmAM utsAha, tIvra lagana, apAra dhairya, indriyasaMyama ane manonigraha khUba jarUrI che. A sarvasAdhAraNa bAbatonI vAta thai. zrI padmAvatIjInI sAdhanAmAM (1) ahiMsAbhAva, (2) samasta prANIo - samasta carAcara pratye maitrIbhAva, (3) atizaya pavitratA, (4) sAttvikatA, (5) bhagavAna zrI pArzvanAtha prabhu pratye ananya AstikatA, bhakitabhAva, zaraNAgati. (6) rAgadveSAdimAM mukata thavAnI ane saMyamadharma paripAlananI zivabhAvanAthI sAdhanA thAya te jarUrI che. ghaDIbhara mAnI laie ke cokkasa arthaprApti mATe zrI padmAvatIjInI sAdhanA hAtha dharavAmAM Ave tyAre paNa temAMye cokkasa maryAdA pahelethI ja svIkArI laie; kAraNa, amaryAda icchAo, adamya vAsanAo ke azubha gati karAvanAra satkAra, mAna vagere mATe ke daMbhathI upAsanA karavA jatAM aniSTa thavAnI saMbhavitatA che. zrI dharaNendra, zrI padmAvatIjI ane tIrthaMkara paramAtmA zrI pArzvanAtha bhagavAnanA pArasparika saMbaMdhone pUrvajJAna meLavavuM sAdhaka mATe anivArya che. cobar yazodevasUrinI bhagavatI zrIpadmAvatI devI [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI saMvata 2041 Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [405 zrI padmAvatIjIne gRhamAM kayAM-kevI rIte padharAvavAM ? - zrI jazubhAi je. zAha nUtana gRhamAM rahevA jatA pUrve jema kuMbha mUkavAnuM ke gRhavAstu karavAnuM maMgala vidhAna karavAmAM Ave che tema gRhamAM bhagavatI padmAvatIjInI padharAmaNI karavI hoya to sthAnanI yogya pasaMdagI ane vidhi thavI joie. sthAna-samaya-tithi-vAra pramANe e thAya, e mATe jANakArI jarUrI che. ghaNA sAdhako zrI padmAvatIjInA zrI vigrahane, yaMtrarAjane gRhamAM padharAvatA hoya che, paNa tenI pratiSThA pUrve aneka sAvadhAnIo rAkhavI paDatI hoya che. zrI jazubhAie e vidhi ane zuddhi mATe A lekhamAM yogya mArgadarzana karyuM che. -- saMpAdaka mA bhagavatI padmAvatIjI, ke jemanuM smaraNa roga-zokanuM zamana karanAra che, jemanI bhakita jIvane paramAtmA samIpa lai janArI che, jemano nAmamaMtra ciMtAmaNiratnathI paNa adhika phaLadAyI che, je kamalapatranI pITha para birAjamAna che, jemanI bhakita karatAM zakita vadhe che ane jIva aneka prakAranAM kaSTothI mukta bane che, je mahAdevI bhaktonI harahaMmeza kALajI laI bhaktonI saghaLI upAdhi dUra kare che, evAM mA bhagavatI padmAvatIjInI sthApanA gRhamAM kevI rIte karavI te joie. sAmAnya rIte jyAM jyAM paramakRpALu devAdhideva zrI pArzvanAtha paramAtmAnA maMdiramAM padmAvatIjInI sthApanA karelI hoya che tyAM bhakto mahAdevI zrI padmAvatInAM darzana-pUjana karatA hoya che. keTalIka jagyAe mA padmAvatIjInAM svataMtra maMdiro paNa jovAmAM Ave che. ane tyAM paNa bhakto mAnI pUjAvidhi karatA hoya che. tema chatAM arihaMta paramAtmAnI hAjarImAM deva-devIonI viziSTa prakAranI pUjA-arcanA-upAdhi thai zakatI nathI. tethI keTalAka sAdhaka AtmAo gRhamAM bhagavatI padmAvatIjInI sthApanA karatA hoya che. e vidhipUrvaka sthApanA kevI rIte karavI te joie. sau prathama to mA bhagavatI padmAvatIjInI sthApanA gRhamAM karavAnI IcchA dharAvanAra sAdhake mA bhagavatIjInI sthApanA mATe eka alaga, havA-ujAsavALo ane jyAM AjubAjumAM azuddhi na hoya evo rUma pasaMda karavo joie. kAraNa ke, bhakita ane zuddhi e maMtra-sAdhanAnA mukhya staMbho che. oraDAnI jagyA zuddha ane pavitra hovI joie. devIpUjAnA graMthomAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke, devasthApanA mATenuM sthaLa pavitra, zAMta ane cittane prasannatA Ape tevuM hovuM joie. mA bhagavatI padmAvatIjInI mUrti suMdara, darzanIya ane cittane prasannatA Ape tevI hovI joie athavA tenI chabI paNa suMdara hovI joie, jethI sAdhanA karatAM nirmaLa ane suMdara bhAva Ave. maMtravizAradono mata evo che ke, je sthAna upara mahAdevI zrI padmAvatIjInI sthApanA karavAnI hoya te badhI bhUmi eka-doDha hAtha UMDI khodI temAM mRta prANIonAM kalevaro, hADakAM, kolaso, khIlA vagere je kaMI azuddhi hoya te dUra karavI, te bhUminuM pUruM zodhana karI levuM. pachI zuddha pavitra mATIthI te jagyA pUrI dai, jaLano chaMTakAva karavo. te jagyA sarakhI-samatala rAkhavI. pachI tene gAyanA chANathI lIMpI levI athavA Arasa Adi paththaro nAkhI zuddha-svaccha karavI joie. mA bhagavatI padmAvatIjInI mUrti athavA chabI pUrva dizA ke uttara dizA tarapha devInuM mukha Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI rahe tevI rIte rAkhavI joie. mUrti athavA chabIne padharAvavA mATe devIpITha, dravyapITha, dhUpapITha, dIpapITha banAvI, te para lAla kApaDa pAtharI, jo mUrti hoya to mUrtinA pramANamAM cAMdInuM siMhAsana athavA cAMdInI thALImAM mUrti yogya muhUrtamAM sthApavI. pIThanI pAchaLanA bhAgamAM pUThiyuM ane uparanA bhAgamAM caMdaravo bAMdhavo joie. jo chabInI sthApanA karavAnI hoya to je devIpITha banAvelI hoya tenI upara sAdhakane barAbara dekhAya te rIte tenI sthApanA karavI. te rUmamAM paramAtmAnI chabIo ke mUrtio sthApavAnI hoya to tenA karatAM devIpITha nIcA Asane rAkhavI joie. mA bhagavatIjInI mUrti ke chabInI sthApanAnI sAthe sAthe zrI padmAvatI mahAyaMtranI sthApanA paNa karavI joie. A yaMtra zubha muhUrtamAM taiyAra karAveluM hovuM joie. yaMtra e maMtrane rahevAnuM sthAna che, deva-devIonuM zarIra che. zrI padmAvatIjInA aneka maMtro ane yaMtro prasiddha che. jevA ke, (1) saubhAgyavRddhi yaMtra, (2) sarvakAryasiddhi yaMtra, (3) upadravanAzaka yaMtra, (4) zatruparAbhava yaMtra, (5) lokavazIkaraNa yaMtra, (6) sapodiyanivAraNa yaMtra, (7) ucATanahara yaMtra, (8) apamRtyu-nivAraka yaMtra, (9) zrI padmAvatI vIsA yaMtra, (10) zrI padmAvatI paMdaro yaMtra, (11) zrI sarvasiddhikara yaMtra, (12) zrI sarva saubhAgyakara yaMtra, (13) sarvaroganivAraka yaMtra, (14) sarvabhayanivAraka yaMtra (15) mahAlakSmI padmAvatI yaMtra, (16) Rddhi-siddhi jayakara yaMtra (17) vyApAravRddhi yaMtra, (18) zrI padmAvatI pUjana yaMtra Adi - A yaMtromAMthI koi paNa eka yaMtranI sthApanA bhagavatIjInI mUrti yA chabInI AgaLa karavI joie. mArA ATalAM varSonA anubhava pachI huM ema mAnuM chuM ke, zrI padmAvatI pUjana yaMtra, je pakoNamAM baneluM hoya che tenI sthApanA karI, tenI pUjA karavAthI aneka kAryo siddhidAyaka bane che. sthApanAnI DAbI bAju dhUpa ane jamaNI bAju dIpaka rahe tevI goThavaNa karavI. TUMkamAM, zrI padmAvatIjInI ArAdhanA karanAra sAdhake zakaya teTalI kALajI rAkhI, zakaya teTalI zuddhi jALavI ane jANakAra gunA mArgadarzana heThaLa zubha mAsa, zubha tithi, zubha yogo, zubha lagnabaLa, zubha nakSatra ane caMdrabaLa meLavI yogya muhUrtamAM mahAdevInI sthApanA karavI joie. muhUrtazAstramAM lakhyuM che ke, uttama muhUrtamAM karavAmAM AvelI deva-devInI sthApanA aneka siddhione ApanArI thAya che. jo uttama muhUrtamAM AvuM mAMgalika kArya na thAya to aneka vino paNa AvI paDe che. zrI padmAvatI devInI sthApanA mATe sAmAnya rIte nIce pramANe muhUrto pasaMda karAya che : zubha mAsa : mArgazIrSa, mAgha, phAlgana, vaizAkha, jyeSTha ane zrAvaNa. zubha tithi : 2, 3, 5, 6, 7, 10, 11, 13, 15. zubha vAra : soma, budha, guru, zukra - emAMye devI-sthApanA mATe zukravAra uttama che. nakSatra : rohiNI, mRgazIrSa, punarvasu, puSya, maghA, uttarAphAlganI, hasta, svAti, anurAdhA, mULa, uttarASADhA, zravaNa, ghaniSThA, revatI, uttarabhAdrapada. zubha yogo : raviyoga, rAjayoga, siddhiyoga, amRtasiddhiyoga, kumArayoga. zubha lagna : mithuna, kanyA, dhana, mIna. zubha navamAMza : mithuna, kanyA, dhana, mIna. je sAdhaka gRhamAM mAtAjInI sthApanA karavA mAMgato hoya teno te divase caMdra paNa gocaramAM 1, 3, 6, 7, 10 ke 11mo hoya to uttama gaNAya. caMdrasvara-jalatattvamAM mAtAjInI gRhamAM sthApanA karavAthI mAno gharamAM vAsa thAya che ane sakala kuTuMbanuM kalyANa thAya che. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 407 jo mAtAjInI sthApanA karavA mATenA rUmamAM alaga gokha ke nAnakaDuM maMdira athavA kabATa hoya to, temAM lAla kapaDuM pAtharI mAtAjInI mUrti yA chabInI sthApanA thai zake. paNa te kabATa lokhaMDano na hovo joie ke teno koi bhAga lokhaMDano na hovo joie. te sthAna AgaLa lAla paDado rAkhavo joie. hA, eka vAta khAsa samajI laie ke, cittanI prasannatApUrvaka bhagavatI padmAvatIjI para saMpUrNa zraddhA rAkhIne parama kRpALu pArzvanAtha prabhunI hRdaya-maMdiramAM sthApanA karI, mAtAjInI sthApanA karavAmAM Ave to uttama gaNAya. mA bhagavatI padmAvatIjInAM aneka svarUpomAM raktavarNa svarUpa sauthI vadhAre prasiddha che. jyAre gRhamAM mAtAnI sthApanA karavAnI hoya ane jo zakaya hoya to, suMdara majAnA kamaLanA Asana para mAtAjI birAjamAna hoya tevuM suMdara dazya AMkho samakSa AvI jAya tevI chabI athavA mUrti hoya to vadhAre uttama gaNAya. aMtamAM, padmAsanA padyadalAyatAkSI, padyAnanA padmakarAGghri-padyA / padyaprabhA pArzva-jinendrasaktA, padyAvatI pAtu phaNIndrapatnI / / arthAta, kamaLanA AsanavALI, kamaLapatra jevAM dIrgha netrovALI, kamaLa jevA hAtha ane kamaLa sama caraNovALI. kamaLa jevI kAMtivALI zrI pArzvanAtha jinendranI zAsanadevI tathA zrI sarparAja dharaNendranI patnI zrI padmAvatI devI mArI rakSA karo. kAraka ke A kAkA :: TET hatI ? :: kAma karI Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 ] ( zrI pANvanAthopasarga-hAriNI mA bhagavatIjI zrI padmAvatI devInI mahApUjAnuM vidhAna mULazaMkara prA. bhaTTa 'padmAvatyAraka"mAM rAjarAjezvarI zrI zrI padmAvatIjInAM saundarya, mahimA, yaMtrAdigdarzaka ATha zloka che. A AThe zloka/maMtro ahIM vidvAna lekhake 'padmAvatI upAsanAmAMthI saMkSepamAM darzAvI bhagavatIno saMpUrNa pUjanakrama zAstrIya rIte varNavela che. uparAMta A lekhamAM zrI padmAvatIjInI zakita, rakSaNazakita, siddhamatro, zRMgArarUpa, yaMtramaMDala Alekhana, varNamahattva vagerenI pUraka mAhitInuM saMkalana suMdara rIte karAyuM che. barAbara vAMcI-vicArI-samajIne yaMtrapUjana karavAthI ghaNo lAbha thaI zake che. pUjanarahasyo paNa hRdayane sparzI jAya ane bhAvanAmAM vRddhi kare e rIte varNavyAM che. -- saMpAdaka bhagavatI zrI padmAvatI devI zrI pArzvanAtha bhagavAnanA zAsananAM adhiSThAyikA devI che. temanI ArAdhanAvidhi mATe divya stotranI racanA dvija zrI pArzva deva gaNie karelI che, te "zrI padmAvatyASTaka' tarIke prasiddha che. A aSTakanA pahelA ATha zlokomAM tenA racayitA maharSie yogya padavinyAsa rahasyamaya maMtrasAdhanAno upadeza Apela che. bhagavatI padmAvatI devInA A divya stotranA prathama ATha zlokomAM maMtra-yaMtranuM rahasya paNa mUkeluM che. A 'padmAvatyAraka' nA prathama zlokamAM bhagavatI padmAvatInuM utkRSTa devatva darzAvyuM che. bIjA zlokamAM devInI divya mahAzakitanuM nidarzana karAvatA aneka maMtronA rahasyane gUMthI levAmAM AvyuM che. trIjA zlokamAM bhagavatI padmAvatInI rakSaNazakitano khyAla ApatuM suMdara varNana graMthakAre karyuM che ane keTalAka maMtronuM rahasyamaya pratipAdana karyuM che. cothA zlokamAM zAstrakAra mahAtmAe ghaNA siddhamatro garbhita rIte gUMthyA che. tIrthaMkara paramAtmA zrI pArzvanAthanI prasannatA bharelI, yogakSemane ApanArI zubha daSTi mAtrathI ja sarva prakAranAM kAryo siddha thAya che. te siddha karavA bhagavAnanA parivAra-devatAonA maMtro ahIM darzAvyA che. pAMcamA zlokamAM apakakAra mahAtmAe bhagavatI padmAvatInuM zaMgArarUpa varNavI tene kAmadevanI adhiSThAtrI batAvI che. chaThThA zlokamAM viSaharaNa prayoga tathA saubhAgya prApti ane saMtAnaprAptinA prayogonuM rahasya kahevAyeluM che. A zlokanA anusaMdhAnamAM racAyela eka adbhuta yaMtra bhUtapretAdinAza, putrAhimAvAna mATe taiyAra karyuM che. vRttikAra tenI prazaMsA mATe kArikAo Ape che : aputrA labhate putraM, nindavo jIvitaprajAH / yatradhAraNamAtreNa durbhagA subhagA bhavet / / prabhavati viSaM na bhUtaM sannihitaM ceTakAzca bhUtAzca / saMsmaraNAdasya satyaM pApamapi nAzamupayAti / / arthAtu, A yaMtranA pUjanathI niHsaMtAna nArIne putraprApti thAya che, tyaktAno saMsAra pharIthI zarU thAya che ane mRtavatsAnAM (jenAM bALako jIvatAM na hoya tenAM) saMtAno jIvita rahe che. vaLI A yaMtranuM pUjana karanArane viSanI asara thatI nathI, bhUta-preta najIka AvatAM nathI, eTaluM ja nahi; A yaMtranA aharniza darzana karatAM rahevAthI tenAM badhAM pApo nAza pAme che. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [409 bhagavatI padmAvatI dharaNendra (pRthvIne dhAraNa karanAra zeSanAga-bhagavAna anaMta)nI sahacAriNI devI hovAthI sarpAdinA viSano nAza karavAne zakitamAna che. uparAMta, te bhagavatI bhuvanezvarI hovAthI dareka prakAranuM sukha ApanAra che e vidhAnanuM sAtamA zlokamAM pratipAdita karavAmAM AvyuM che. AThamA zlokamAM bhagavatInuM svarUpa gauravAnvita rajoguNayukta lAla raMganuM, saMdhyAkALanA raMga jevuM tapta suvarNa jevI kAnti dharAvanAruM varNavI tene mahAlakSmI jevI sarva kAmanA pUrNa karanArI kahI che. padmAvatInI gaNanA zAradA tilakakAre tvaritAdevI tarIke karI che. tvaritAdevI eTale tAtkAlika phaLa ApanArI devI. koI paNa deva-devInA maMtranuM anuSThAna karatAM pahelAM athavA pUjana zarU karatAM pahelAM pratyeka sAdhake guru pAsethI te deva-devIne maMtranI dIkSA sauprathama grahaNa karavI Avazyaka che. maMtradIkSA kema grahaNa karavI teno sAmAnya ullekha zrI pAdaliptasUri kRta 'nirvANa kalikA'mAM tema ja zrI mallipeNasUri kRta 'zrI bhairava padmAvatI kalpa'mAM sAMpaDe che. mA bhagavatI padmAvatIjInuM sthAna vartamAnakALamAM jinazAsanamAM ati ucca koTinuM che. AvI mahAzakitanuM bhAvapUrvaka pUjana karavAthI AnaMdaprApti thAya che. dUdhamAM sAkara bhaLe tema (1) maMtra, (2) maMtrArtha, (3) netrajala ane (4) mukhanI vANI - A cAreya bAbato eka tAMtaNe gUMthAI-vaNAI javI joIe. je rIte be hAtha, be paga ane mastaka zarIramAM mahattvanAM aMgo che, te ja rIte maMtramAM paNa maMtra, nyAsa, dhyAna, kavaca ane stotra - A pAMca aMgo sthita hoya to ja ISTano sAkSAtkAra zakaya bane che. maMtra sAthe prANAyAma, sthira Asana ane pacakronuM jJAna hovuM jarUrI che. maMtranI mALAnA maNakA pharatA jAya, paraMtu mana anya jagyAe pharatuM rahe, AsananI sthiratA na hoya, to jema saranAmA vinAnI TapAla rakhaDI paDe che tema sAdhakanI badhI mahenata vRthA jAya che ane sAkSAtkAra thato nathI. prAtaHkAle brAhmamuhUrtamAM sAdhake zayAtyAga karI, snAnAdi patAvI, svaccha vastra paridhAna karI, uttarapUrva dizA sanmukha besI prathama gurupAdukA-mudrA dvArA gurumaMtrono jApa karavo. jApanI pUrNAhuti bAda ISTanuM dhyAna karavuM. ISTanA samagra svarUpanuM ciMtavana karatAM zarIrane zithila banAvI sIdhA besavuM. netro baMdha karI AMkhanI kIkIo sthira rAkhavI. banne hoThanuM sthirIkaraNa karavuM. jIbhane taddana sthira rAkhI manathI ja jApa karavA. zarUAtamAM A badhu kaThina lAgaze paNa jema jema abhyAsa vadhaze, tema tema anahada AnaMda utpanna thaze. jApanI saMkhyA savA lAkhanI AsapAsa karavAnuM kahevAmAM Ave che; paNa anubhavI sAdhako jaNAve che ke, jyAre ATha lAkha japa thAya che tyAre maMtra jAgRta bane che, te paNa mAnasa-jApanI sAcI paddhatie thayela hoya to ja. bAra lAkha jApa thAya te pachI ja ISTanI kRpA, svarUpanI jhAMkhI, svapnAdeza vagere thAya che; ane covIza lAkha jApa thayA pachI sAdhakamAM koI anokhuM parivartana Ave che. vacanasiddhi jevA camatkArika prasaMgo banatA anubhavAya che. batrIsa lAkhanI saMkhyA pUrNa tatkAla ISTanA varadAnanA zabdo saMbhaLAvA mAMDe che. samAjano ajJAnI tathA aMdhazraddhA dharAvato varga mAne che ke mA bhagavatI padmAvatIjI sAdhakane nAgaNanA svarUpe darzana ApI, zarIre vIMTaLAtAM mastake caDhe che ! paraMtu mAtA haMmezAM mAtA rahe che. mA vAtsalyamUrti che, dayAno sAgara che, karuNAmUrti che. sAdhanAkALamAM krodhano sarvathA tyAga, brahmacaryanuM saMpUrNa pAlana ane pAMca indriyo para kAbU hoya to pratyakSa darzana-varadAna meLavI zakAya che. jApa karatI vakhate zarIrane narama (taMga nahi) rAkhavuM. mALAne aMgUThA tathA madhyamAnA saMyogamAM Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410] rAkhavI tathA tarjanIthI mALA pheravavI. jApamAM lezamAtra utAvaLa na karavI. maMtranA badhA akSaro, biMdu, kAno, mAtrA vagere rahI na jAya te rIte ati spaSTapaNe uccAraNo Avazyaka che. jApa karatI vakhate zarIranuM kaMpana thavuM na joIe. naja2, mastaka vagere Amatema pheravavAM na joIe. dRSTine iSTanI chabImAM sthira karavI. AMkhamAMthI pANI nIkaLe to nIkaLavA devAM. chevaTe AMkho thAka anubhave pachI ja AMkho baMdha karavI. ane baMdha AMkhoe jApa karavA. baMdha AMkhe paNa kIkIo sthira rAkhavI. pachI aMdara zuM che te joyA karavuM. dhIme dhIme AjJAcakra (kapALa)mAM halacala macaze. taNAva-darda jevuM jaNAya to paNa kaMTALavuM nahi. nidrA, taMdrA ke ghena jevuM lAge to paNa pIchehaTha na karavI, saceta rahevuM. magajamAMthI bahAranA vicAro kADhI nAkhavA prayAsa karavo. A pramANe ghaNA divasonI tAlIma maLaze eTale chabi ke sanmukha rahelI mUrtimAMthI kiraNo utpanna thatAM jaNAze. chabi ke mUrtinI kIkI pharatI dekhAze. A prAthamika bhUmikAmAMthI pasAra thatAM kAnamAM dhvani, meghanAda, baMsarI, jhAMjhara ke khaMjarInA avAja saMbhaLAya to navAI na pAmavI, kAraNa ke maMtramAM mahAna zakti che. tamane je je anubhava thAya tenI nitya noMdha rAkhavI. samaya, vAra, tithinI tathA anya vigato noMdhavI. anubhavanI vAta gupta rAkhavI; koIne kahevI nahi. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI mA bhagavatI padmAvatInI upAsanA mATe zveta vastra ja paheravAM. upAsanA daramiyAna zveta vastra, zveta jAtIya dhAnyanuM bhojana, bhUmizayana tathA saMpUrNa brahmacaryanuM pAlana ati Avazyaka che. yakSa-yakSiNI naiRRtya vidizA AmnAyanAM adhiSThAtA hovAthI yaMtra, mUrti ke chabinI sthApanA naiRtya koNa tarapha karavI. naiRtya dizAmAM mukha rAkhI jApa karavA ke jethI vadhu AnaMdadAyaka sAthe zIghra prApti karAvanAra thaI zakaze. japamALA anyanI dRSTithI bacAvIne rAkhavI. maMtrazAstromAM jaNAvyA mujaba mALAne maMtra lakhelAM pAnAM ke pothImAM svaguhyAMgavat chupAvI rAkhavI joIe. pratidina rAtri-divasanA maLI soLa akSarI athavA aDhAra akSarI maMtranA daza hajAra jApa thavA joIe. batrIsa akSarI maMtranA sAta hajAra jApa thavA joIe. vadhu thAya tenI zikta apAra haze ja. saMsArI upAsake upAsanA-bhakita-jApa prAtaHkALa 4 thI 7 tathA rAtre 11 thI 1 vAgyA sudhI khAsa karavA joIe. 'bhagnikAprANAyAma'karavAthI aMtaraMganI zuddhi prApta thAya che, cittanI ekAgratA vadhe che, nADIzodhana sahita kuMDalinInuM jAgaraNa thAya che. prANAyAmanI kriyA guru dvArA jANI levI joIe. upAsanA karatI vakhate tamAma aMgomAMthI koI aMga-AsanakriyA bAkI na rahevuM joIe. e mATe divasamAM eka vakhata, bane to prAraMbhamAM prANAyAma karatAM pahelAM zirSAsana, halAsana, bhujaMgAsana, mayUrAsana ane zavAsana karavAM joIe. AthI kuMDalinI jAgRta thAya che. roja daza miniTathI zarUAta ka2vI. badhAM Asano mATe vIza miniTano samaya gALavo joIe. mA bhagavatIne naivedyamAM phakta dUdhanI banelI vastuo caDAvavI. bhagavatI padmAvatIne sUryodaya pachI ja puSpo, naivedya vagere arpaNa karavAM. mA bhagavatI padmAvatInI upAsanA-sAdhanA-jApa saMpUrNa thayA pachI, divasanA bhAge ja Ati ApavI joIe. sUryodaya pachI prathama prahara pUrNa thayA pachI sAdhake Ahutino prAraMbha karavo ane sUryAsta pahelAM AhutinuM kArya samApta karavuM. sUryAsta pahelAM AhutinI saMkhyA pUrNa na thaI zake to bIjA divase bAkI rahelI Ahutio ApavI. zrAvake Ahutio ApatI vakhate anya nArI vagerenI dRSTi na paDe te rIte Ahuti ApavI. AtikuMDanI sthApanA je sthaLe mA bhagavatInI sthApanA karI hoya te sthAnanI joDe karavI. A sthApanA sAphasUphInA nimitta khAtara paNa calAyamAna na thAya te khAsa mahattvanuM che. Ahuti samaye sAdhakanA cittanI ekAgratA, pavitratA tathA romeromamAM harSollAsa evAM AvI Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] mA bhagavatI padmAvatIjInuM sthAna vartamAnakALamAM jinazAsanamAM ati ucca koTinuM che. AvI mahAzaktinuM bhAvapUrvaka pUjana karavAthI AnaMdaprApti thAya che. dUdhamAM sAkara bhaLe tema (1) maMtra, (2) maMtrArtha, (3) netrajala ane (4) mukhanI vANI - A cAreya bAbato eka tAMtaNe gUMthAI-vaNAI javI joIe. je rIte be hAtha, be paga ane mastaka zarIramAM mahattvanAM aMgo che, te ja rIte maMtramAM paNa maMtra, nyAsa, dhyAna, kavaca ane stotra A pAMca aMgo sthita hoya to ja iSTano sAkSAtkAra zakaya bane che. jAya che ke iSTa pragaTa thatAM agAunI kSaNomAM ja anokhuM vAtAvaraNa dekhAvA lAge che. sAdhakane vicAravAno paNa avakAza raheto nathI. sAdhakanI sanmukha iSTanI sthApanAnI dizAmAMthI dhvani saMbhaLAvA mADe che, * sAvadhAna ! ApanuM dhyeya pAra pADavAmAM, lakSabiMdu tarapha dhyAna Apo. AMkhonI kIkI sthira karo.' yathA samaye iSTanAM darzana thAya che. sAdhakane traNa vAra vAM vrUttino ni saMbhaLAya che. sAdhaka bhAna bhUlato hoya tema lAge che. pote jamInathI adhdhara thayA hoya evuM bhAse che. paraMtu sAdhake sajAga rahI mAtRbhASAmAM ke saMskRta bhASAmAM uttara Apavo, 'he mA bhagavatI ! mane varadAna Apo. pratyakSa padhArIne mane mArgadarzana Apo !' mA bhagavati tathAstu, tathAstu bole che ema saMbhaLAya che. A kSaNa AMkhanA palakArA jevI kSaNika ja hoya che. be-traNa miniTamAM jo kArya thaI jAya to sAdhakanuM jIvana suvarNamaya banI jAya che. jo sAdhaka sajAga na 2he ne gabharAi jAya to karelo parizrama niSphaLa jAya che. pharI vAra kadI ye devavANI sAMbhaLavAnI AzA rAkhavI vyartha che. karuNAmayI mA padmAvatIdevI sAdhakane putravat saMbodhana karI AziSa Ape che. A sarva viSayamAM aMdhazraddhAne sthAna nathI. vivekI, jJAnayukta ane zraddhAvaMta sAdhaka ucca kakSAe pahoMcI zake che. mA bhagavatI padmAvatInI parama kRpA prApta thayA pachI koI bAbatanI kamInA rahetI nathI. paraMtu mA dvArA vazIkaraNa, uccATana, vidveSaNa ke mAraNa jevA halakA prayogo-kAryomAM bhUlecUkeya paDavuM nahi. [411 have pachInA paricchedomAM mA bhagavatI padmAvatIdevInI mahApUjAnA vidhAna mATenI pradhAna kriyAo noMdhI che, pratyeka kriyA-vidhAna mATe bolAtA maMtro tathA anya vigato mAtA padmAvatI devIne lagatAM athavA pUjanavidhAnane lagatAM pustakomAMthI upalabdha banaze. zrI mahApUjAvidhAnano prAraMbha karatAM pahelAM pUjananAM sarva upakaraNo-dravyo samIpamAM sthApavAM. tyAra bAda sAdhake mA bhagavatI padmAvatInuM mAnasopacAra pUjana potAnA hRdayakamaLamAM eTale ke anAhatacakramAM karavuM. tyAra bAda bhagavatI padmAvatI devIne maMtroccAra saha ane ati bhAvapUrvaka caMdana, puSpa, sugaMdhI dhUpa, dIpa, naivedyanuM arpaNa karavuM. tadanantara gurudhyAnano vidhi karavo. sAdhake mastaka para sahasradalakamala upara gurupAdukAmudrA banAvI madhura svare namaskAra-vidhinA maMtro uccAravA. namaskAra-vidhinA zlokano prAraMbha A pramANe ka2vo : " meM mAtRpAluvAmyo namaH, mAtRpADuAM pUnayAmi tarpayAmi namaH, pUnitA saMtapitA santu / tadanusAra, pitRpADuvA, gaLatharapATuA, parama upATuA, parameSThi gurupATuA, anaMta gurupADuvA, anaMtAnaMta zuSupATuA-ne pUjana ne arcana ne tarpaNa arpaNa karavuM. A arpaNavidhi pazcAd bhAvapUrvaka nIce Apelo tathA anya dhyAna-zlokonuM raTaNa sumadhura svare karavuM. OMkAra bindusaMyuktaM nityaM dhyAyanti yoginaH / kAmadaM mokSadaM caiva OMkArAya namo namaH // zlokaraTaNa karyA pachI agAuthI cholI rAkheluM, cAMdIno varakha lagAvI taiyAra kareluM zrIphaLa Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 ] iSTanI jamaNI bAjue mUkavuM ane kesara-vAsakSepathI pUjA karavI. gurupAdukAne gulAbanAM tathA anya puSpo, dhUpa, dIpa dharAvavAM. kaLazamAM jaLa bharI puSpa, caMdana, attara sahita traNa vAra bolIne chAMTaNAM karavAM. morapicchathI sarvatra bhUminI zuddhi karavI. sAta vAra snAnamaMtra bolatAM snAnamudrA karavI. kalmapadahanano maMtra traNa vAra bolI baMne bhujAono sparza karavo. sAta vakhata vastrazuddhimaMtra bolI vAsakSepathI vastranI zuddhi karavI. traNa vakhata tilakamaMtra bolI kesara-kaMku mizrita tilaka karavuM. grIvA-sUtramAlA-maMtra 11 vakhata bolI raktavarNIya taMtu-sUtranI sAta gAMTha bAMdhavI. te sUtrapUjanamAM besanAranA hAthe bAMdhavuM. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI kaLazanuM pUjana karatI vakhate caMdanamizrita puSpa kaLazamAM padharAvavuM tathA attara, kesara, puSpa, akSatathI traNa vakhata pUjana karavuM. dhenumudrA, matsyamudrA tathA avaguMThanamudrA karIne dareka vakhate OM dardI paDye namaH bolatAM kaLaza upara tAMbAnA koDiyAmAM lAla raMganI vATa-diveTa pragaTAvI sthApanA karavI. pUjana cAlu rahe tyAM sudhI A dIpaka prajvalita rahevo joIe. A dIpa tailadIpa hovo joIe. tela zuddha ane sugaMdhita hovuM joIe. pUjana-upakaraNo para gulAbajaLa chAMTI pUjanasAmagrInI zuddhi karavI. zikhAbaMdhana tathA dikpAla smaraNa karyA bAda Acamana karavuM. (mahApUjana jinamaMdiramAM thatuM hoya to AcamananuM jala mukhamAM na mUkatAM tarabhANAmAM mUkavuM. upAzraya ke anya pavitra sthaLe mAtAjInI chabi sanmukha A pUjanavidhi thato hoya to jalanuM Acamana mukhamAM laI zakAya.) dibaMdhanano maMtra sAta vakhata bolatAM sAta vakhata tALI pADavI. saMkalpamaMtra bolyA pachI AcamanImAM grahaNa kareluM jaLa jamIna para mUkavuM. hRdayazuddhi, bAhurakSA tathA kaMTharakSA karyA bAda RSyAdinyAsa karavo. mAnasopacAra pUjana bhagavatIne Azrita sarva parivAramaMDalanI devIo mATe karavuM. ATalo vidhi saMpanna thayA bAda kalazamaMtra bolI kalazanA jaLamAM vAsakSepa, sonA-rUpAnA varakha, gulAbajaLa, paMcAmRta tathA puSpa padharAvavAM. abhiSeka karatI vakhate A jaLano upayoga karavo. bhUtotsAdana, paMcabhUtazuddhi tathA kaluSitabhAvanAdahananA maMtro dvArA sarva sthAna zuddha banyuM che evI bhAvanA karavI. pUraka, kuMbhaka tathA recaka zvAsa dvArA amRtadhArAnI varSA thaI rahI che tevI bhAvanA karavI. A prakAranI aMtarbAhya zuddhi siddha thayA pachI prANapratiSThA, viniyoga, RSyAdinyAsa, karapaDAMganyAsa tathA bIjAkSaranyAsa karavo. prANazakitadevatAdhyAna, prANasthApana maMtra, mAtRkAnyAsa, karanyAsa, varNamAtRkAnyAsa, maMtrapadanyAsa, maMtrAkSaranyAsa, dizAnyAsa ucita maMtra tathA tadanurUpa vidhipUrvaka karavo. dizAbaMdhananA maMtra dvArA nirvighna kArya mATe dizAo bAMdhyA pachI mAlAmaMtra, hallekhAbIjanyAsa, pIThasthApana pUjana, rAjarAjezvarI maMtranyAsa, aMgamaMtranyAsa tathA sAdhanAmaMtranyAsa karavAM. karakamalathI mudrAo racI pratyeka mudrAnA maMtrano jApa karavo. pUjanavidhi pachInI visarjanamudrA samaMtra karI thALI para DaMko lagAvavo. saMhAramudrA dvArA sthApanAne khaseDavI ane yaMtrane calAyamAna karavo, yaMtra uparathI eka puSpa grahaNa karI, sUMdhI, netro ane hRdaya para sparza karAvIne pRSThabhAgamAM raupya athavA tAmrapatramAM nAkhavuM. pachI te puSpa pavitra sthAnamAM padharAvavuM. hAthamAM pAMca puSpo grahaNa karI, baMne hAthanI aMjali joDI stuti karavI. stutimaMtroccAra pUrNa thayA bAda sthApana karela yaMtro para puSpo caDAvavAM. ii padmAvatIrevye namaH maMtranI 11 mALA Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA gaNavI. vAMchAnyAsa, bANanyAsa ane aMganyAsa karavA. mA bhagavatI padmAvatInA pUjanamAM yakSakardamano ja upayoga karavo. kapUra, agaranuM lAkaDuM, kastUrI, bhImasenI kapUra (barAsa) ane raktacaMdana- A badhI sugaMdhI vastuo ekatra karavAthI yakSakardama bane che. [ 413 hAthamAM puSpAMjali grahaNa karI zrIyaMtrarAja madhye birAjamAna mA bhagavatI padmAvatInuM pUjana karavA mATe prArthanAmaMtra bolI 52ma gurudevanI AjJA mAgavI. yaMtra upara puSpAMjali caDAvatAM thALI DaMko vagADavo. SoDazopacAra pUjananA prAraMbhamAM abhiSeka vidhAnamAM jaLa ane dUdha athavA zuddha dUdha tema ja paMcAmRtano abhiSeka thaI zake. suMdara rAga-saMgItathI abhiSeka-stotra bolI abhiSeka karavo. pachI zuddha jaLathI abhiSeka karI aMgalUchaNAM karI bhagavatI zrI padmAvatIne pAMca mITara lAMbuM ati suMdara vastra thALamAM mUkI maMtroccArasaha arpaNa karavuM. vastrArpaNa karIne yogya maMtro tathA yogya vidhAnapUrvaka have pachI darzAvela pUjanavidhi karavAno rahe che. maMtro tathA vidhAna koi paNa yogya pustakamAMthI upalabdha thaze. vastrapUjA bAda zrIkaLazapUjA, netrAMjanapUjA, gaMdhapUjA, kasturIpUjA, kuMkumapUjA, siMdurapUjA, kusumAMjali, avIrapUjA, alaMkArapUjA, divyavastrapUjA, akSatapUjA, puSpAMjalipUjA, puSpamAlApUjA, saubhAgyadravyapUjA, dhUpapUjA, dIpadAnapUjA, phalapUjA, naivedyapUjA, tAmbulapUjA, prArthanA ane namaskAranuM vidhAna karavuM. sabIjasRSTi mudrAthI namaskAra karI kusumAMjali caDAvavI. mA rAjarAjezvarI padmAvatI devIne naivedyamAM pAyasa-khIra sivAya anya koI bhojyapadArtha dharAvI zakAya nahi. paraMtu mA bhagavatInA sakhI-maMDaLanI devIone bhAta, dhI, sAkara, pAyasa, mAlapuvA naMga 23, cokhAnA loTanA lADu naMga 23, pUrI, zAka, kaDhI, pAnanAM bIDAM naMga 23, pAvalI sahita 23 rUpiyA tathA zrIphaLa naMga 1 thALamAM laI naivedya dharI zakAya. uparyukata vidhAna-pUjana pUrNa karI agnikuMDamAM Ahutino prAraMbha karavo. uparyukata vidhAna pramANe jo upAsaka pUjA karatA hoya to nitya Ahuti ApavAnI jarUra nathI. Ahuti ApanAra vyakita zarUAtathI aMtima Ahuti sudhI eka ja rahevI joIe. pUjanamAM jeTalA jeTalA valayomAM sthApita devIo che te tamAma devIone eka eka Ahuti, te maMtra bolIne ApI zakAya. jo samayanI anukULatA na hoya to mA bhagavatI rAjarAjezvarInA maMtranI ja 108 Ahuti ApavI. Ahuti ApanAre UnanA Asana para besavuM. Ahuti vidhAnanA be prakAra che : (1) AvaraNa pUjAMga Ahuti vidhAna, (2) pradhAnakuMDa athavA jApanI pUrNAhutimAM karAtuM Ahuti vidhAna. Ahutino kAryakrama sUryAsta pahelAM pUrNa thaI jAya tema karavuM. chatAM, jo koI kAraNasara moDuM thAya to mA bhagavatIne caDAvela naivedya-phUla vagere tamAma vastuo pUjananA sthAnamAMthI khaseDI teno upayoga karAvI devo. rAtrie koI paNa dravya rAkhI zakAya nahi. pUjana tathA AtinA camatkAro jAya mATe koI ceSTA na karavI. hRdayakamalamAM mA bhagavatI padmAvatI devI upara pUrNa vizvAsa-zraddhA-AsthA hoya to ja A samagra kArya karavuM hitAvaha che. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI, cosaTha upacAra ja prA. DaoN. eca. yu. paMDyA dravyabhakita mATe judAM judAM vidhAno che, upacAro che. cosaTha prakAre thatI) bhakitamAM dravyAdika zuM zuM jarUrI che tenI noMdha A lekhamAM prastuta karavAmAM AvI che. saMskRta bhASAsAhityanA bahuzrata vidvAna DaoN. eca. yu. paMDyAno A lekha khUba mananIya, mAhitIprada ane mArmika che. traNa, pAMca, dasa, soLa upacArothI laIne catuHSaSThI upacAro vedataMtra, dharmazAstro ane jainAgamo pramANe suMdara rIte samajAvavAmAM AvyA che. - saMpAdaka upacAra zabda 35 + vat dhAtune ma (paga) pratyaya lAgIne niSpanna thayo che. zabdakalpadruma kozamAM tenA cikitsA, sevA, pUjAdravya Adi vibhinna artho ApyA che. bhagavadgomaMDala kozamAM tenA araja, vinaMti, prArthanA, dharmakriyA, namaskAra, pUjA sAmagrI, saMskAra, mUrtipUjAmAM vaparAtI cIjo vagere vividha artho ApyA che. ahIM mUrtipUjAmAM vaparAtI cIjo' e artha abhipreta che. upacAronI saMkhyAnI bAbatamAM traNa, pAMca, daza, soLa, trIsa, ADatrIsa, cosaTha vagere aneka paraMparAo che, je TUMkamAM nIce pramANe che : (1) traNa upacAra : vedamAM 1, devatAnuM AvAhana 1-1-2: 5ii. 2. somarasa Adi padArthonuM samarpaNa (naivedya) (9-11-2, 6, 8) ane 3. prArthanA (1-1-12. 5-80-1: 7-864)nA ullekho maLe che. e sUcave che ke, vaidikakALamAM ochAmAM ochA AvAhana, naivedya ane stuti -- e traNa upacAro to hatA ja. pachInA kALamAM upacAronI saMkhyA vadhatI cAlI che. (2) pAMca (paMcopacAra) : paMcopacAranI bAbatamAM be paraMparA che : (ka) jAbAlinA mate dhyAna, AvAhana, nivedana, nIrAjana (AratI) ane praNAma - A pAMca upacAro che. jyAre (kha) bIjI paraMparA anusAra gaMdha, puSpa, dhUpa, dIpa, ane naivedya - A pAMca upacAro che. jaina paraMparAma paNa gaMdhAdi pAMca upacArono A ja kramamAM ullekha jovA maLe che. uparyukata be paraMparAomAM jAbAlisaMmata paraMparA prAcInatama haze evuM anumAna Rgvadagata traNa upacAro sAthenA tenA sAmyanA AdhAre kahI zakAya. alabatta, gaMdhAdi pAMca upacAro pachInA kALamAM anivAryapaNe cAlu rahyA che. (3) daza (dazopacAra) : arNa, pAdya, Acamana, snAna ane vastra--A pAMca ane gabdha Adi pAMca maLIne kula dazano ullekha jJAnamALAmAM che. digaMbara jaina paraMparAmAM sthApanA, jaLa, caMdana, akSata, puSpa, naivedya, dIpa, dhUpa, phaLa ane ardha - e daza upacAro svIkArAyA che.* alabatta, jaina paraMparAmAM upacArono krama badalAyo che. (4) soLa (SoDazopacAra) : SoDazopacAranI bAbatamAM aneka paraMparAo che. jema ke, (1) jJAnamAlAmAM Asana, svAgata, artha, pAdya, AcamanIya, madhuparka, snAna, vastrAbharaNa, sugaMdha, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya, mAlyAnulepana, namaskAra ane visarjana - ema soLa upacAro ullekhAyA che. nityapUjAmAM visarjana hotuM nathI, tethI tyAM puSpamALA ane anulapanane judA gaNavAthI soLanI saMkhyA susaMgata thaze. (3) nAgadevanA mata anusAra AvAhana, Asana, pAdya, artha, Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] AcamanIya, snAna, vastra, janoI, sugaMdha, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya, namaskAra, pradakSiNA ane visarjana. dharmazAstranA ItihAsamAM ullekhita SoDazopacAra nAgadeva matAnusArI che." (T) vAjasaneya paraMparAmAM AvAhanathI naivedya sudhInA tera upacAro nAgadeva matAnusArI che. phakata chellA traNamAM taphAvata che. jema ke 14. dakSiNA sahita tAMbula, 15. AratI-pradakSiNA ane 16. puSpAMjali-namaskAra. (6) taMtrasAramAM Asana, svAgata, pAgha, artha, AcamanIya, madhuparka, Acamana, snAna, vastra, AbharaNa, sugaMdha, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya ane namaskArano ullekha che, je jJAnamAlAsaMmata upacAro sAthe vizeSa sAmya dharAve che. (4) bhagavadgomaMDala kozamAM AvAhana, Asana, ardhya, Acamana, madhuparka, snAna, vastrAbharaNa, yajJopavIta, gaMdha, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya, tAMbula, pradakSiNA ane namaskArano ullekha thayo che, je taMtrasArasaMmata upacAro sAthe vizeSa sAmya dharAve che. (4) durgA mAnasapUjAmAM 1. pAdukA, 2. siMhAsana, 3. AMbaLAM yukta snAna, 4. caMdana-kaMku-agaru yukta kastUrI, 5.vastra, 6. kuMDala, vIMTI, kaMdoro, jhAMjhara, hAra, kaMkaNa, mukuTa, hAMsaDI Adi alaMkAro, 7. siMdUra-kAjaLa, 8. darpaNa, 9. suvAsita jaLa, 10. kamaLa vagere vividha puSpo ane puSpamALA, 11. dhUpa, 12. dIpa, 13. naivedya, 14. tAMbula, 15. chatra, 16 cAmara-vedadhvani-nRtya-gIta -- e soLano ullekha che. vAstavamAM ahIM upacAronI saMkhyA vadhAre che, paNa samAjamAM soLanI saMkhyA vizeSa pracalita hovAthI ahIM amuka upacArone bhegA gaNIne soLanI saMkhyA jALavI rAkhI che. A pravRtti vAjasaneya paraMparAnA kALamAM paNa hatI, e rIte tenuM mULa prAcIna kALamAM jovA maLe che. (6) zrI vidyAratnAkara arthAt zrIvidyA-taMtraparaMparA pAdya, ardhya, AcamanIya, snAna, vastra, gaMdha, puSpa, dhUpa, dIpa, nIrAjana, chatra, cAmara, darpaNa, naivedya, pAnIya ane tAMbula ema soLa upacAro svIkAre che.' ahIM nIrAjanano krama badalAyo che, jyAre rAjopacAranA keTalAka upacAro umerAyA che. (jJa) zivamAnasapUjAmAM Asana, snAna, vastra, caMdana, puSpa, dIpa, dhUpa, naivedya, tAMbula, chatra, cAmara, vyajana (paMkho), darpaNa, nRtya, gIta ane namaskAra-stuti e soLa upacAro svIkArAyA che.12 [415 (5) trIsa (trizopacAra) : dhyAna, AvAhana, Asana, pAdya, artha, AcamanIya, payaHsnAna, dadhisnAna, dhRtasnAna, madhusnAna, zarkarAsnAna, abhaMga, zuddha jaLasnAna, vastra, yajJopavIta, gaMdha akSata, puSpa, zvetacUrNa (abIla), raktacUrNa (gulAla), siMdUra, dhUpa, dIpa, naivedya, Acamana, tAMbUla, dakSiNA, nIrAjana, pradakSiNA ane namaskAra e trIsano ullekha viSNunI pUjAmAM che.13 (6) ADatrIsa (aSTaxisuvArA) : jJAnamAlAmAM ADatrIsa upacArono ullekha che : artha, pAgha, AcamanIya, madhuparka, Acamana, snAna, nIrAjana, vastra, Acamana, janoI, Acamana, AbhUSaNa, darpaNa, gaMdha, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya, jaLa, jaLa, Acamana, urtana, tAMbUla, aMgarAga, puSpa, gIta, vAdya, nRtya, stuti, pradakSiNA, puSpAMjali ane namaskAra. ahIM batrIsa ja upacAro che. saMbhava che ke cha upacArovALI paMkti mudraNadoSanA kAraNe naSTa thaI hoya. (Asana, AvAhana, upasthAna, sAnnidhya, Abhimukha ane sthirIkaraNa--ardhyanI pUrve--anya graMthamAM che.) ahIM nIrAjana snAna pachI turata ja che. taMtraparaMparAmAM AbhUSaNa pachI ane gandha, puSpa pahelAM nIrAjana che, tethI A krama tAMtrika paraMparAnI asaravALo jaNAya che. : (7) cosaTha (tuyupavArA) taMtraparaMparAmAM cosaTha upacAro A pramANe che5 : 1.pAcam 2. AmaLAnopaLam (alaMkAro utAravA), 3. sugandhitatAZma, 4. snAnazAtApravezanam, 5. maNipIopavezanam (ratnajaDita bAjaTha upara besavuM), 6. kartanam (zarIre sugandhI padArtho coLavA), 7. 3olanAnam 8. satatIrthaMgatAmiSam 9. potavastronam (rUmAlathI zarIra Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416] [ zrI pArvenAthopasarga-hAriNI lUchavuM), 10. vaktavazvama, 11. rakta vorIyam (blAujha), 12. mAjopamaU_papravezanama, 13. suvafpopavezanam (sonAnA bAjaTha upara besavuM), 14. u tpanunepanama (zarIra upara divya sugandhIdAra padArtho lagAvavA), 15. vAtAraghupam (vALane kALA agaruno dhUpa Apavo), 16. sqmAtA, 17. zeSanamauSYpravezanam (zRMgAragharamAM praveza), 18. suvauffkoparezanama, 19. murti maNipurama 20. nATe nAma 21. sImane sima (seMthAmAM siMdUra), rara. mAre tana, 23. maMjhana 24. vanIyutam (kAnamAM be vALIo), 25. maLatama raka. nAnapaNam (nathaNI), 27. tArTa (moTA eriMga), madharoSe vAvam (nIcalA hoThe raMga), 28. ma sUtram (maMgalasUtra), 29. vana vistAram (eka ghareNuM), 30. 58m (nekalesa), 31. mApavam (moTuM nekalesa), 32. muttAvatI (motIno hAra), 33. pAvata (ekasero hAra), 34. inavIram (eka ghareNuM), 35. vyu tam (bAjubaMdha), 36. vatAvatam (baMgaDIo), 37. vAvatim (vITIo), 38. (kaMdoro), 39. TisUtram (kaDe bAMdhavAnI dorI), 40. sIbaTTERTY (saubhAgyavatInA ghareNAM), 41. pa985 (kallAM), 42. ratnana (ratnajaDita jhAMjhara), 43. T[ (paganA aMguThe veDhalAM, AMgaLIe joTavA), 44. hAthanAM ayudho -- pare pazin 45. mAre maMjU, 46. tAre punvesuvIpam 2), 47. mAre puSpavana, 48. maLaWI6 (mANekajaDita cAkhaDIo), 49. mahawdhoLaY (mahAna cakravartI rAjAnA siMhAsane birAjavuM), 50. svarAMparvopavezanaY (tyAM kAmezvaranA khoLArUpI palaMgamAM besavuM), 51. amRtasavam (AsavapAtra), para. mAminIyama 53. pUravaTiTK (elacI, laviMga, bhImasenI kapUra, kastUrI, kesara, jAyaphaLa, sopArI, kAtho vagere masAlAvALuM pAna), 54. mAnanottAsavitAsadAsan (AnaMda-majAka), 55. tArtivam (AratI), pa6. chatram 57. rAmaputa58. 5, 59. tAttavRtta(paMkho), $0. (caMdana), 61. puSyan 62, 651 3. TIm ane 64. naivedyam ahIM vividha alaMkAro vagerene svataMtra upacAra tarIke gaNavAthI upacAronI saMkhyA vadhI che. (8) gopacAra : rAjopacAra eTale rAjAzAhI ThAThathI, udAratApUrvaka kiMmatI vastuono upayoga karIne pUjA karavI che. rAjopacAramAM paMcAmRta, abhaMga, udavartana, madhuparka : pAdukA, darpaNa, paMkho, chatra, cAmara, vAjiMtra, AratI, nRtya, gIta ane zayA--ATalA upacAro pharajiyAta che. A uparAMta vadhAre upacAro karI zakAya che. jema ke, devI rAjopacAramAM dhyAna, prArthanA, AvAhana, Asana, pAdya, artha, AcamanIya, madhuparka, AcamanIya, payaH, dadhi, vRta, madhu, zarkarA ane sugaMdhI padArthathI snAna, udvartana, zuddha jaLathI snAna, vastra, Acamana, pAdukA, kAMsako, suramo, alaMkAro, gaMdha, kaMku, kAjaLa, akSata, attara, siMdUra, puSpa, puSpamAlA, (aMgapUjA, AvaraNapUjA, sahasranAmathI pUjA), abIla, gulAla, siMdUra, haLadara, dhUpa, dIpa, naivedya, Acamana, pUrvAyozana, jaLa, uttarAyozana, karoDhartana, tAMbula, dakSiNA, pradakSiNA, vizeSArba, chatra, cAmara, paMkho, darpaNa, ghoDo, hAthI, ratha, sainya, killo, nRtya, (pUjAMga homa, pUjAMga balidAna,) AratI, puSpAMjali, kSamApanA, stutipATha, namaskAra, makAna, kogaLA karavAnuM pANI, palaMga, akhato, sukhazayA ane prArthanA.7 taMtraparaMparAmAM gaMdha-puSpa pahelAM AratI Ave che, jyAre ahIM AratI chellA vibhAgamAM che, je vAjasaneya paraMparAnusArI che. (9) patripurasurInAnasapUna : prastuta pUjAmAM zayanotthAna, maNimaMDapagamana, maNimaMdi2praveza, pAlakhI, ratnasiMhAsana, pAdya, artha, Acamana, madhuparka, udvarta paMcAmRta, uSNodaka snAna, zuddha jalasnAna, vastra, pAdukA, kAMsako, sUramo, alaMkAra, gaMdha, aMgarAga, kuMkuma, akSata, attara, siMdUra, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya, hastaprakSAlana, karoDhartana, AcamanIya, Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [417 phaLa, tAMbUla, dakSiNA, chatra, cAmara, darpaNa, nIrAjana, ghoDo, hAthI, ratha, sainya, killo, paMkho, nRtya, pradakSiNA, namaskAra, puSpAMjali, vAsagRha, palaMga, mukhagaMDUSajala, sukhazayana ane kSamA-prArthanA." prastuta upacAro ane rAjopacAra vacce vizeSa sAmya che. (10) maMgamahArNava maMtramahArNavamAM ullekhAyelAM dhyAna, AhvAna, siMhAsana, svAgata, pAdya, Acamana, madhuparka, dvitIya Acamana, artha, sugaMdha taila, jalasnAna, vastra, yajJopavIta, uttarIya, AbhUSaNa, gaMdha, akSata, puSpa, droNapuSpa, bIlIpatra, aMgapUjA, dhUpa, dIpa, naivedya, jala, Acamana, tAMbUla, phaLa, dakSiNA, AratI, kapUraAratI, pradakSiNA, praNAma, puSpAMjali ane prArthanA,19 je upacAro taMtrasAra ane vAjasaneya paraMparA sAthe sAmya dharAve che. (11) jainaparaMparAmAM upacAra : digaMbara jaina paraMparAmAM maMtrasAdhana vidhimAM AvAhana, sthApana, sAkSAkaraNa, aSTadravyathI pUjA ane visarjana -- ema pAMca upacArono ullekha che.20 siddhacakrapUjanamAM sthApanathI artha sudhInA daza upacAro che, jeno ullekha dazopacAra'mAM karyo che. vizeSa pUjanamAM pratimAsthApana, artha, jalAbhiSeka, Isu (zeraDI) rasAbhiSeka, artha, dhRtAbhiSeka, artha, dugdhAbhiSeka, artha, dadhi abhiSeka, artha, sarvopadhisnAna, puSpa, AratI, cAra kalazathI snAna, artha, zAMtidhArA, gaMdhodakadhArA, arNa, gaMdha, akSata, dIpa, dhUpa, ane phaLa vagere upacAro hoya che.22 (12) padmAvatIpUjA H AvAhana (mAvaditA pava, sthApitA pava, sanihitA pava), jala, caMdana, akSata, puSpa, naivedya, dIpa, dhUpa, phaLa ane ardha -- ema daza upacArono ullekha padmAvatIpUjAmAM che. A daza upacAro, siddhacakravizeSa pUjo kata upacAro, cosaTha upacAro, poDazopacAra ke paMcopacArathI pUjA karI zakAya. pratyeka upacAra vakhate nIceno maMtra bhaNavo :- 4 / zra4 vara meM zrI pArzvanAthabhaktadharaNendrabhAryAyai zrI padyAvatIdevyai namaH jalaM samarpayAmi svAhA / athavA OM padyAvatyai namaH e nAmamaMtra 24 ke $ $ qvatye nama: evo sabIja5 nAmamaMtra paNa prayojI zakAya. [ navodita sAdhakane mArgadarzana-- pAdya : devanA paga dhovA. artha : pANI, dUdha, darbha, dahIM, caMdana, akSata, dharo ane sarasava bhegAM karIne devane hAthamAM dharavAM, jyAre jaina paraMparAne ardhamAM jala, caMdana, akSata, puSpa, naivedya, dIpa, dhUpa, phaLa, gIta, hoya che - laghujinavANI pR.110 : udakacandanataMdulapuSpakaizcarusudIpasudhUpaphalAghakaiH |dhvlmNglgaanrvaakule jinagRhe jinanAthamahaM bhaje / / Acamana : suvAsita jala arpavuM. dIpa : dIpaka pragaTAvI, devanA mukhamaMDale sADA traNa vartuLa thAya tevI rIte pheravavo. (zrI vidyAratnAkara, pR.406.) naivedya : devanI sanmukha ke jamaNI tarapha pANIthI corasa dorI, tenI upara naivedyapAtra mUkI, zuddha jalathI naivedyane pavitra karI, ghenamudrAthI naivedyane amRtamAM parivartana karI, DAbe hAthe paddamudrA karI, jamaNe hAthe pAMca prANAhuti (prAya vahA vagere) ApI, madhye pAnIe samarpayAmi karI, aMtarapaTa dharI, sAta vAra maMtra japavo. te pachI uttarApozanam hastaprakSAlanam mukhaprakSAlanam, AcamanIyaM samarpayAmi, karodvartenArthe candanaM samarpayAmi ema karavuM. (zrI vidyAratnAkara, pR. 184). AratI : devanA pagamAM cAra vakhata, nAbhipradezamAM be vakhata, mukhapradezamAM eka vakhata ane sarva aMgomAM sAta vAra AratI athavA sarva aMgomAM sIdhesIdhI nava vAra AratI karavI. koi paNa upacAranA abhAvamAM puSpa athavA akSatano upayoga karI zakAya che. rojiMdI pUjAmAM bAna, snAna, tilaka, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya, AratI, puSpAMjali ane prArthanA--A daza upacAro anivArya che. rAtanA samaye AMkho baMdha karI, cittane ekAgra karI, khUba bhAvapUrvaka Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI mAnasopacAra pUjA karavI. devInI mAnasapUjAnA zloko durgA mAnasapUjA ane bAlA tripurasuMdarImAnasa-pUjAmAMthI maLI raheze. astu.]. pAdaTIpa H (1) Ahinaka = mAna mUtraviti, vaidya nArAyaNa rAma, caturthI vRtti, nirNayasAgara presa, mumbaI, saM. 1952, pR. 108. saMskAra bhAskara, zakla yajurvedIyasaMskArabhAskaraH, fzavanta zAstrI, prathamavRtti: pU. 88. (2) madapurANa - pAvaMnarenAvA, saM. nAsAta , bhAratIya jJAnapIsa-vIza, prathamavRtti, . sa. 164, mA-2, pR. 229-16. (3) saMskArabhAskara, pR. 11, 12 tathA Anika, pR. 108. (4) zrI siddhacakravidhAna = AiMbara jaina 3(ANInAzrama, rUddora, vi. 2022 napuninavALI saMprada (digaMbara jaina pustakAlaya, surata, bAramI AvRtti). (5) (6) saMskArabhAskara pR. 12 tathA Ahinaka pR.108 . (7) dharmazAstra va tAsa, 5-6, dvitIyAvRtti. pI.vI.kANe, hindI samiti, sUcanA vibhAga, lakhanau. (8) Aphinaka, pR. 109. (9) udhRta, zabdakalpadrumakoza, cauvA pravezana, vArANasI, mA-1.. (10) TukatazatI, pUttAkSanuditA, razama saMvaraja, tApresa, gorava,.. .rara/jara (11) zrIvidyAratnA, zrI pAtrasvAmI, zrIvidyAsAdhanApITha vALavI, dvitIyasaMsmaraNam (12) brahmanirmasamuccaya: zAstrI durgAzaMkara, vAlakezvara saMskRta pAThazAlA, muMbai, navamI AvRtti. pR.168. (13) zrIviSNuyApaddhati . (bhAlacaMdra trivedI, chaThThI AvRtti, saM. 2007 surata) pR.168/70. (14) Aphinaka 0 pR. 109. (15) zrIvidyAratnAkara, pR.512-13. (16) Anika 0 pR. 108. (17) du 56+ - bhAlacaMdra trivedI, surata.pR. 91-152. (18) zrIvidyAranAra, pR.403/10. (19) TdarIyaMtramArNava (AmakumAra , prArA prIna, vANI , prathamavRtti, pR224/36.) (20) samAcArya mahAvIra kIrti smRti graMtha (dravandra jaina, vArANasI) pR. 248. (21) zrI siddhacakravidhAna. pR. 89. (22) laghujinavANIsaMgraha. pR. 107/20. (23) laghujinavANIsaMgraha. pR. 194/95. (24) Ahnika 0 pR. 103. (25) gAyatrIpurazcaraNapaddhati, gAmonAsa goDI panDa kaMpanI, muMba, dvitIyAvRtti. pR. 373. Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [419 bhagavatI zrI padmAvatIjInA 'prabhAvika maMtro tathA yaMtro ka munirAjazrI caMdrodayavijayajI mahArAja pUjya munirAjazrI caMdrodayavijayajI mahArAja mA bhagavatI zrI padmAvatIjInA ananya sAdhaka che. teozrI hAla ghaNAM varSothI vaDodarA-mAMjalapuramAM sthiravAsa che. mA bhagavatI zrI padmAvatIjInI sAdhanAno temane UMDo abhyAsa ane svAnubhava che. koIpaNa pUjA-upAsanA-sAdhanA maMtro ane yaMtronI zuddhipUrvaka tema ja zAstrIya rIte ja thavI joie; ane to ja te phaLadAyI nIvaDe che. jo te rIte na thAya to phaLa to na ja maLe, UlaTuM kyAreka e viparIta asara kare che. zrI padmAvatIdevInA pUjA-upAsanA-sAdhanA aMgenA maMtro-yaMtro, tenI vidhi ane tenAM phaLonA nirdezana sAthe suMdara mArgadarzana pUjyazrIe ahIM lekha dvArA ApyuM che. teozrInI A (lekhaprasAdI atre rajU karatAM AnaMda anubhavIe chIe. -- saMpAdaka mArI pAse prAcIna hastalikhita pratomAMthI utArelA saMgraha karelA prayogAtmaka maMtro-yaMtro vagere. che. temAMnA keTalAka saMskRta maMtro tathA zAbara maMtro mAM bhagavatI padmAvatIdevInA zrIsaMgha samakSa rajU karuM chuM. Ano upayoga gurugama meLavIne karavA mArI sau koine khAsa bhalAmaNa che. kalpaphata sAdhanA te ja sAcI sAdhanA che. dareka maMtronAM nyAsa, dhyAna, paMcAMgakalpa paddhatio gurugamathI jANIne maMtrono upayoga karavo. prayogo mATenA bhinna bhinna maMtrono jApa mA bhagavatInI chabi AgaLa dhUpa-dIpa karI, brahmacaryanA pAlanapUrvaka karavo. (1) % 1 zrI gaI pArzvanAtha pavitye namaka svAda | vidhi : pATalA (ke bAjoTha, AMbAnA, lokhaMDanI khIlI vagaranA) upara lAla tathA zveta--baMne vastra pAtharIne ane uttara dizA sanmukha mA bhagavatI zrI padmAvatIdevInI chabi sthApana karIne, maganA dhAnyanAM traNa divasanAM AyaMbila karIne, dararoja 112 mALA eka ja Asane maunapaNe besIne gaNavAthI ane te ja sthAnamAM sUi rahevAthI bhAvinA bhedanI AgAhI svapna dvArA prApta thaze, zubhAzubha pariNAma jANavAmAM Avaze, lakSmInI prApti thaze ane yaza-kIrtimAM vRddhi thaze. (2) % $ vana rAmezvarI pavitve svAda vidhi : zukravArathI zarU karI bIjA zukravAra sudhI maunapaNe jApa karavA. je kArya mATe jApa karavA hoya, te kAryano manamAM daDha saMkalpa karIne, rojanI 113 mALA gaNIne zayana karavAthI prazna-saMkalpano uttara svapnamAM lakhelo dekhAze--vAMcI zakAze. te yAda rAkhIne e pramANe amala karavo. deva-guru-dharma para zraddhA rAkhanArane tatkALa phaLanI prApti thaze. vyApAramAM vadhAro thaze--lakSmIno lAbha prApta thaze. 3) OM namaH / atha zrI padyAvatI-kalpa likhyate / OM hrIM zrIM arha padye padmAsane zrIdharaNendra sahitAya padmAvatI zrIM mama kuru kuru, dUritAnI hara hara, sarvaduSTAnAM mukha baMdhaya baMdhaya hrIM svAhA / / Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI A padmAvatI-kalpa jaina jyotiSa tathA zilpazAstravizArada sva. zrI jayasiMhasUrijI mahArAjanI sva-hastalikhita DAyarImAMthI utArI atre ApavAmAM Ave che : e maMtra nitya 108 vakhata jApa karaNo. Rddhi vRddhi e sarva pavata- e maMtra kI nitya japamAlA pAMca athavA cha gaNe tadA zarIre sukha bhavatu. atha mUlamaMtram likhate yathA - (1) 3 mAM krauM hrIM aiM klIM hasauM zrIM aham padyAvatyai hrIM namaH / (2) OM A~ kau~ hrIM aiM klI hasauM padyAvatyai naH I e mUlamaMtra kA jA5 savA lakSa vidhipUrvaka karo. sakala vAMchitArtha purA hotA hai. aNaciMtavyo lAbha mile. mAvajIva sukhI hove. prathama dhanArthe - pUrva dizA tarapha beThake jApa karaNo. jisameM kamalakAkaDI ke kapUra ke pravAla ke raktacaMdana ke cAMdI ke suvarNa ke pILI mAlA se jApa karaNo. jisase dhana kI prApti hotI hai. aSTaprakArI pUjA karaNI. vastra zveta athavA pIlAM paheraNAM paryAkAsane beThaka jApa karaNo. uccATana ke liye - pazcima dizA ke sAmane beThaNo. arIThe kI mAlA se jA5 karaNo. caMdana. rI Alekha. uDada khANo. naivedya uDada kA. kAlAM vastra paheraNA. Asana kAlA. dhUpa marI kA. khoLa-kapAsiyA, sarasava, rAi, mIThA lIMbu kA patra ko karaNo. pUjA upara mAphika. zatru kA uccATana hove. [ A prayoga karavA mATe nathI; jANavA mATe che. ane kalpamAM Ave che mATe Apela che. chatAM koI karaze to tenA pApano bhAgIdAra te pote che, saMpAdaka ke saMgrAhaka nathI ja. ]. vazIkaraNa ke liye - uttara dizA kI sAmane beThake jApa karaNo. mAlA pravAla kI athavA ratacaMdana kI gaNe. bhojanamAM ghauM khANo. lAla vastra paheraNAM. Asana lAla 2khaNo. naivedya ghauM kA, cUpa raphatacaMdana kA karazo. pUjA uparokta mujaba. maMgalavAre jApa karazo. vazIkaraNa hotA hai, zatru uccATanArthe - dakSiNa dizA kI sAmane beThake jApa karo. mAlA nIlI. vastra nIlA. Asana nIlA. oDhane kA bhI nIlA paheranAM. maMgalavAra ko jApa karaNo. muMga khANAM. dhUpa gulI kA karaNo, dina 21 taka karo. pUjA pUrvavat karaNI atha prathama pUjAvidhi--prathama Acamana. pIche nyAsa. prathama jaLa chAMTaNo. pachI caMdana, kuMkuma, abIla, gulAla, siMdUra, phUla, dhUpa, dIpa, naivedya, pradakSiNA, AratI, stotra, bIjamaMtra jApa, phUla, akSata, badAma, taMbola, pAna, zrIphaLa, mUrti padmAvatI kI zirape pArzvanAthavAlI, siMhAsana, aSTagaMdha, yaMtra, homa kI sAmagrI iti saptaviMzati saMkhyAtmaka pUjana sAmagrI. atha nAsikA-nyAsa - 34 mAM spAvatI $ +--maMtra 3 vAra, tattva-mudrA, anAmikAye, DAbI nAsikA ko dabAya ke karaNo. maMtra vo kA vo hI karaNA. iti nyAsaH | atha kara-nyAsa - 8 WvatI maMguSThANAM namaH | OM pii pAvatI tarjanIkhyAM naHI & hrIM padyAvatI sarvaduSTAnAM madhyamAbhyAM namaH / OM hrIM padyAvatI vAcaM mukhaM padaM staMbhayaM anAmikAbhyAM namaH / OM hrIM padmAvatI jihvAM kIlaya kaniSThAbhyAM namaH / OM hrIM padmAvatI svAhA sakte namaH / OM hrIM padyAvatI karatalakarapRSThAbhyAM namaH / iti kara-nyAsaH / atha SaDaMga-nyAsa - A dU pavitI rAya namaH | OM du pavitI zirase vA | 38 hrIM padyAvatI sarvaduSTAnAM zikhAyai namaH / OM hrIM padyAvatI vAcaM mukhaM padaM staMbhaya kavacAya hU~ namaH / OM hrIM padmAvatI jihvAM kIlaya netratrayAya namaH / OM hrIM padyAvatI sarvazatruNAM buddhivinAzaye namaH / OM hrIM padyAvatI asAya phaT svAhA / iti SaDaMganyAsaH / Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [421 mUlamaMtra yathA - [ zrI pa paHsane parove pAvatI zrI mama da 2, TuritAnI hara hara, sarvaduSTAnAM mukhaM baMdhaya baMdhaya hrIM zrIM namaH / vidhi yathA- e maMtra kA jApa prathama savAla karaNA, ekabhakata bhojana, brahmacarya, bhUmizayana, lAla mAlA, lAla vastra paheraNAM. lAla vastra oDhanAM, Asana lAla, ekAgracitte padmAsane beThaNAM, jA5 savAlakSa pUrNa hove, jada vidhi karaNI. dhRta, gugala, lAla karaNa ke phUla, dazAMga dhUpa kA homa karaNA, jisase padmAvatI suprasanna hoke svapna meM zubhAzubha kahe aura vacanasiddhi hoya. sadA kAla sukhI rahevuM. pIche nitya 108 vAra jApa kare. ravivAra ko gugala kA homa karazo. duzmanI kA nAza hove. sarva siddhi deNAra, iti maMtravidhi. nitya maMtrajApa, dhyAna, zrImad gIrvANacakra, stotra vagere karaNAM. iti kalpa saMpUrNam | A kalpa zrI jayasihasarIzvarajI ke jeo saMsArIpaNAmAM rAdhanapura-nivAsI hatA. teoe potAnA hAthe vi.saM. 1969nA kArtika sudi pUnamane ravivAre lakhelI DAyarImAMthI utArIne atre (upara) Apela che. A kalpa gurugamathI jANI-samajIne amalamAM mUkavo. (4) dI no pAvatI pAvatI madadaf ifmanI, skaMpanI, modinI, vazIvarI, purakSobhinI, zatruvinAzinI, OM hA~ hrIM hoM johi johi kSobhaya kSobhaya, kSobhaya kSobhaya mama jagadavazI suha suda vAdA ! etanmatreNa rAtrI ravau, ekAMte zayane vAra 300 smaraNe kriyate pratyakSovaro labhyate. A vidhAna gurugama dvArA jANIne karavuM. (5) OM hrIM ahaM namo bhagavatI zrIpadyAvatI zrIvijayanaMdanI vivAsara suddhi kuru kuru svAhA / A maMtrathI tAjAM phUla 108 vAra maMtrI mastake rAkhavAthI vastuvikraya (vecANa) thAya. DabhoinA jJAnabhaMDAramAMthI utArelA maMtro - (G) OM namo dharaNendra padyAvatI sarvakAmanA siddhaM sarvajana mohaya mohaya ehIM varaM dehile mAtAnI satabudI [ svadA | sUryodaya pahelAM rAtrinA 108 vAra jApa karavAthI ziSya-zi zrAvaka samudAya vacana mAnya kare ja. (7) OM hrIM zrIM devI padyAvatI mama zarIre zAMti kalyANaM jayaM kuru kuru, paravidyAM staMbhaya staMbhaya zrI devI po nama | 14 divasamAM eka lakSa jApa karIne, Ahuti apAvyA pachI, manamAM je dhAre te thAya. (8) OM hrIM zrIM padye padyAsane padyadalanivAsinI padmAvatI mama vAMchitaM kuru kuru hrIM svAhA / A maMtranI nitya agiyAra mALA gaNavI. saMdhyA samaye sAta dhAnya grahaNa karavAM. te darekanuM vajana karIne judAM judAM rAkhavAM, rAtre mALA gaNIne sUi javuM. bIjA divase pharIthI vajana karavuM. vajana ochuM jaNAya to tenuM phaLa maMdatA jaNAze. eka lAkha jApa karavAthI sarva manokAmanA phaLIbhUta thaze. (9) OM namo pAvatI zrI vastI 1 pavitI svAhA ! trikAla jApa karavAthI sAdhakanI vANI upara rahe. (10) pt pl dU rAkhyarI pAvatI vI. trikAla jApapUrvaka 24-24 mALA gaNavAthI zrIsaMghamAM saMgaThana vadhe-rahe. samudAyanI kIrti vadhe. (11) % zrI pAvatI mama 9 vikALezvarI namaH | 21 divasamAM A maMtranA savA lAkha jApa karavAthI mananI murAda phaLe, manovAMchita prApti thAya. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI (12) 8 zuM chU zrIM mahuM namo mAvatI padmAvatI zrI Dha: 3. . vAha | Aso suda ekamathI dasama sudhI akhaMDa talanA telanA akhaMDa dIpakanI sAme bhagavatI padmAvatInI chabi sthApana karIne eka lAkha jApa karavA. dazAMza Ahuti ApI kumArikAne bhojana karAvavAthI, icchita vyakita vazIbhUta thAya. 13) OM hrIM zrIM padye padmAsane dharaNendrapriye padyAvatI zrIM mama kuru kuru sarvajanavazIkaraNI OM 8 vAdA ! savA lAkha jApathI vazIkaraNa thAya. vazIkaraNa mATe mahAmaMtro | WpratyayaH | trikALa jApa karyA pachI, je vyakitane koI paNa vastu maMtarIne ApavAmAM Ave te vaza thAya. (14) OM hA~ hrIM zrIM devI padyAvatI mama zarIre zAMti kalyANaM jayaM kuru kuru mamopari kuvidyA kurvati karApayaMti te vidyA staMbhaya staMbhaya klIM zrIM sarvopadravebhyaH rakSa rakSa tuSTiM puSTimArogyaM saukhyaM Tehi di devI paQ pii namaH | A maMtra gaNavAthI je gAmamAM ApaNe hoIe, te gAmamAM ApaNI apabhrAjanA na thAya. koI paNa vyakita yadvAtA na bolI zake. sarva upadravonI zAMti thAya. (15) jha phrI zrI pa zrI pAvatI sarvaduIna pUrva taMba taMga va A maMtrano savA lAkha jApa 21 divasa zatranuM nAma laIne karavAthI zatru cAlyo jAya che.. (16) % 1 zrI dat fnI TevatA pAvatI mamu varSa puru pUH vaEA | vazIkaraNa mATenA A maMtrathI dararoja 11 mALA gaNavAthI vazIkaraNa thAya. (17) 34 je zrI nakzIvALI TUM: dI rUpAvatI vIdda | abIla, gulAla, siMdUra, kaMkunuM maMDaLa karavuM. tenI aMdara cokhAno Dhagalo meruparvatanI kalpanA karIne karavo. kaMkuthI pUjA karavI. rAtAM 108 karaNanAM phUla caDhAvavAM. 21 divasamAM savA lAkha jApa karavA. dazAMza Ahuti ApavI. 21 divasa sudhI strInuM mukha na jovuM. uttama koTinuM naivedya caDhAvavuM. ekAsaNA 21 divasa karavAM. paMcAmRta saha AhutimAM 1OOO sUko lAla karNaranAM phUla caDAvavo-homava. lAla vastra paherI jApa karavA. maMtramAM thato anubhava koIne paNa jaNAvavo nahi. (18) 3% $ zrI vara la pAvatI tArA totanAruM I nama: | ravipuSya athavA gurupuSyanA divase, AMbAnA pATiyA upara kaMkuthI lakhavAnI zarUAta karavI. kaMku koruM vAparavuM. kaMku pAtharIne yaMtra lakhatA javuM. badalavuM nahIM. 41 divasa sudhI lakhavuM. je kAma hoya te kAmanuM nAma zrI nI madhyamAM lakhavuM. roja 108 vakhata maMtra lakhavo. kArya siddha thAya. maMtra dADamanI saLIthI lakhavo. ekatAlIsa divasa brahmacaryanuM pAlana karavuM, bhUmizayana karavuM ane asatya na bolavuM. naivedya, phaLa, phUla, dIpaka caDAvavAM-karavAM. dIpaka 41 divasa sudhI akhaMDa rAkhavo. yaMtra gupta rAkhavo. mananI murAda saphaLa thAya. (19) uparano yaMtra bhagavatI padmAvatIjInI chabinI sAme lakhavo. A yaMtra 9 X 9nA AMbAnA pATiyA upara lakhavo. yaMtra lakhavAnuM zarU karyA pachI, pUro thAya tyAM sudhI UThavuM nahIM. upara jaNAvyA pramANe sarva vidhi pUrI thayA pachI ja bIjAM kAryo karavAM, pachI yaMtra tyAM ja sthApana karavo. (20) % ? je dUT $ / TevI pAvatI tripurAmAghanI Turnanamati vinAzinI trailokyakSobhiNI zrI pArzvanAthopasargahAriNI klIM bla~ mama duSTAn hana hana klIM mama kAryANi sAdhaya sAtha6 huM 8 vAha | A maMtra niraMtara 108 vAra gaNavo. game te vyakita AgaLa A vidyA Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [4ra3 pragaTa na karavI. A mahAvidyA che. padmAvatIkalpa zrImerUtuMgasUri paraMparAgata A pATha che. tatkAla kAryo pAra pADanArI A vidyA che. (21) % SUvatI samu be va zuru kuru svAEURT | 2300 jApa karIne, koI paNa vastu 7 vakhata maMtrIne tilaka karavAthI, varamanaM paveta -vaza thAya che. puSya nakSatramAM kALA dhaturAnAM phUla levA, tenAM phaLa bharaNI nakSatramAM levAM, pAna hasta nakSatramAM levAM, DALa vizAkhA nakSatramAM levI, mULiyAM mULa nakSatramAM levAM. kRSNa pakSanI 14mI rAtrie sarva vastuo bhegI karIne kesara tathA gorocanathI barAbara meLavIne, uparanA maMtrathI maMtarIne tilaka karavAthI vazIkaraNa thAya che. sapheda caNoThInA paMcAMgabhojanamAM, pANImAM uparanA maMtrathI maMtarIne ApavAthI zatru paNa mitra bane che. (22) % * rUM huM zrI rUpAvatI samu mArSiya marSiya bhASA sAMdhA je vazamana vImAnA 1 kuTuM paI I 108 vAra maMtra bhaNIne, mukha upara 7 vAra hAtha pheravIne kArya mATe javAthI kArya saphaLa thAya. ) % ma ra je vartaf e zrIpavitye namaH | gAmamAM praveza karatAM, je vRkSa nIkaLatuM hoya tevA vRkSanA upara A maMtrathI maMtarelA 21 kAMkarA nAMkhavA. temAMthI je kAMkarA hAthamAM jhIlI zakAya teTalA jhIlI levo. te jhIlelA kAMkarA gAmanA cAra cauTAnA rastAmAM nAkhavAthI samagra janatA vaza thAya che. (24) 3% 1 zrI nat gvatI sarvAnA sarvastra daLa + va vat che je na | pAkSika pratikramaNa pachI kAusaggamudrAthI cAre dizAmAM 434 vAra jApa karavA. zarUAta pUrva dizAthI anukama karavI. phaLa anubhavathI khyAla Avaze. (25) % gf namaH zrAvatI maH + satya natha2 kathA vA pahelAM poSa dazamInAM (mAgasara vada 9, 10 ane 11nA) traNa ekAsaNAM karIne jApanI zarUAta karavI. rAtre bhUmizuddhi karIne, jApa karyA pachI zayana karavuM. sugaMdhI vilepana karavuM. jamaNo kAna UMco rAkhI DAbA paDakhe saI javuM. je banavAnuM haze te satya vAta 21 divasamAM jANavA maLaze. jApa parva tathA uttara karavA. rojanI 51 mALA gaNavI. zrI pArzvanAtha prabhunI sanmukha camelInA puSpathI jApa karavAthI zIdhra lAbha maLe che. - (2) 8 namo maUvatI trinetrAva tribhuvanavAminI muvanezvarI sarva nihitArthapanI (paInI), jaya jayakAriNI pApasaMtApa nivAriNI jaya jaya pAtAlavAsinI dharaNendrapriye hrIM padyAvatI mama samAhitaM tribhuvana varSa nA gIva sura suda vIhA | trikAla jApa 300 vAra karavAthI mA bhagavatInI kRpA prApta thAya. sarva kAmomAM upayogI vidyA che. (27) % 6 paQAvatI parvanI Ana zoSatiSati zrI naM navA naMkhA saM55 suru mama sarvaganavaranI phuTa vI. zanivAre sahadevI vanaspati notarIne ravivAre lAvavI. kAlI caudazanA arcana karavuM. uparanA maMtrathI maMtarIne pAnamAM khavaDAvavAthI vaza thAya che. (28) % ghI namaH | bhagavatI padmAvatInI chabi sAme A maMtranA daza hajAra jApa karavA. lAbha thAya. A maMtrano 1008 vAra jApa karIne gAmamAM praveza karatAM dUdhavALA jhADanAM pAMdaDAM upara 27 kAMkarI phekavI. je kAMkarI hAthamAM Ave te potAnI pAse rAkhavI. pachI te kAMkarIne upara ApelA maMtrane kaMkuthI lakhelA kAgaLamAM nAMkhIne tenI poTalI banAvI potAnI sAthe rAkhavI. rojanA pAMca hajAra jApa karavAthI sarva kArya siddha thAya. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI (29) 4 ra pate nama: | padmAvatInI chabi tathA yaMtranI sAme A maMtranA aThThama tapapUrvaka dararoja covIza hajAra jApa karavAthI pravacanamAM vANI UMcI rahe ane yaza-kIrti maLe tathA lAbha thAya. (30) je naIM dara pAvatI muMDatanI nama / yaMtra aSTagaMdhathI AlekhIne, tenI sanmukha traNe kALa 11-11 mALA A maMtranI gaNe to, saubhAgyanI prApti thAya, parivAramAM -- ziSyasamudAyamAM - saMpa vadhe, aNadhAryo lAbha thAya. (31) OM namo namo para mAvaMto-ajha pamADuM vAnI mAhitI mahAvIra vase mazIna, icchA phala ANa akhe mAle jape vAlA, ghara, parvata, dharmazAlA, merajatinArI, kharipayAla, bhagamaMdarA phaT svAhA, OM padyahasti padmAsaNa siMdUravarNI trailokyapyArI ridaya samarUM AdakumArI padyAvatI padyagaMjanIdaya aMkuza phaT svAhA, pArasanAthakI zakti merI bhakti phuro maMtra izvarovAcA || zudhavAre dUdha, bhAta eka vakhata bhojanamAM levAM. (ekAsaNuM karavuM.) maMtranI 11 mALAno jApa karavAthI manorathonI siddhi thAya che. (32) 8 dRI no pArasanAtho-% 0ff) dAna namo pavitI tretopamAvatatA akSara samamAvatI, jahAM lage dekhuM tIhAM lagu kahuM, mUladhAtakI kahuM, jAso bhAluM tino kahuM, tuM padmAvatI vRkSa ropuM merI pati purI zavira puro maMtra covIva | rAtAM vastra paherIne, mA bhagavatInI chabi AgaLa talanA telano dIvo traNa divasa akhaMDa rAkhIne, traNa divasa 18 hajAra jApa karavA. pachI rojanI 24 mALA gaNavI. nava mAsa sudhI jApa karavAthI mA pratyakSa Ave tevI zakita A maMtramAM che. A zAvara maMtra hovA chatAM aciMtya prabhAvasaMpanna che. sAdhakane je je jAtanA praznonuM mArgadarzana joIe te A maMtrathI maLe che. mAnI chabimAM lakhANa dvArA A javAba maLe che. kAnamAM saMbhaLAtA avAja dvArA paNa mArgadarzana-javAbo maLatA rahe che. A pAMca pachIthI badhA maMtro DabhoInA jJAnabhaMDAranI hastapratiomAMthI utArela che. samAja samakSa A maMtro mUkatAM huM AnaMda anubhavuM chuM. bhAgyavaMto teno upayoga karI svahita sAthe zAsananI zobhA-jAhojalAlI-prabhAvanA karatA rahe tevI vinaMtI che. prAMte, mA bhagavatI padmAvatI devInA pUjanamAM-upAsanAmAM mArAthI banI zake teTalI zakaya zakitae ane prayatnathI vigatapUrNa bAbato lakhI che. lakhANa e eka mAdhyama che. anubhUti-upAsanA e eka anokhI vastu che. dareka sAdhakane upAsanAmAM ekasarakhA anubhavo thatA nathI, bhinna bhinna thAya che. mATe upAsanA grahaNa karatAM-prAraMbha karatAM pUrve navANuM vAra vicAra karIne ja upAsanAno prAraMbha karavo. bALabuddhithI ke kutUhalavRttithI A maMtronI upAsanA karazo nahIM. je niyamo zrI bhairava padmAvatI kalpamAM sAdhakanA darzAvela che, te sarva guNo nA hoya te banavAjoga che, chatAM bane teTalA guNo to sAdhakamAM hovA ja joIe. jevA ke nirbhayatA, gaMbhIratA, brahmacarya, ekAsaNuM athavA to pAMca tithi zakita pramANe ta5, krodhano tyAga vagere. vaLI, upAsanA maMtramAM apUrva zraddhA-bhakita ati Avazyaka hoI, pUrNa vicAra-sthiratA keLavI pachI ja A mArgamAM praveza karavo hitAvaha che. nahIMtara mAnI kapAne badale anartha-hAni thavAno saMbhava che. OM nama: 1 . Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] zrI padmAvatI mAtAnA keTalAka upayogI maMtro maiM pU bhuvanazekharasUrijI ma.sA. tathA yatizrI motIlAlajI ma. dharmArAdhanAmAM stavanastotra pachInuM sthAna maMtrajapanuM lekhavAmAM Ave che. jyAre taMtrakAroe maMtranuM mUlya stavana-stotra karatAM ghaNuM vadhAre AMkeluM che. kahe che ke ArAdhya devatAnuM kroDavA2 stotra bolo ane mAtra eka ja vAra tenA maMtranI mALA gaNo, bannenuM phaLa sarakhuM gaNAya che. maMtrajApanA AvA prabhAva ane mahimAthI ArAdhako pUrA vAkepha bane ane pUrA utsAha ane ullAsa sAthe maMtrArAdhanAmAM joDAya, e teno hArda che. ahIM maMtrasAdhanAnA UMDA jANakAra pU. AcAryabhagavaMtazrI vijayabhuvanazekharasUrijI ma.sA. ane pU.yativarya zrI motIlAlajI dvArA saMpAdita judAM judAM pustakomAMthI keTalAka maMtro pragaTa karAe chIe. A prabhAvaka, upakAraka ane dainika jIvanamAM upayogI evA maMtrono-maMtrajApano dareka lAbha le ema IcchIe. saMpAdaka [ 425 sAdhake eTaluM jANavuM jarUrI che ke koI paNa devI-devatAnA maMtronI sAdhanA sAdhakanI sAme akArya evI be zaratonI rajUAta kare che. pahelA tabakke zraddhA ane zuddhi joIe. te vinA siddhinAM sopAna caDhI zakAya nahIM. yadyapi 'zraddhAvAna labhate phalam', kintu eno artha e nathI ke zuddhimAM bagaDe tagaDuM cAle. ataH ArAdhaka ke ArAdhikA uccArane mATe sadA saceSTa rahe. ahIM keTalAka maMtro ApavAmAM AvyA che. sau koI teno zraddhA-zuddhipUrvaka jApa kare ane teno prabhAva prApta kare. (1) OM hrIM zrIM klIM devI zrI padmAvati mama rakSAM kuru kuru svAhA / A sarvasAdhAraNa maMtra koI paNa kArya para cAlI zake. (2) 34 do e vatI zrI padmAvatI Trenye namaH / saMkaTa samayanI sAMkaLa samo A maMtra pratidina eka hajAra jApa barAbara pistAlIza divasa sudhI avirata cAlu rAkhavo joIe. pachIthI kAyama eka mALA cAlu rAkho. (3) OM hrI~ haiM hasklIM padma padma kaTini namostu te / koI paNa abhISTa kAryanI siddhi mATe hamezAM traNa mALA gaNavI. (4) OM padmAvati padmanetre padmAsane saubhAgyalakSmIdAyini vAMchApUraNI ciMtAcaraNI rUddhiM siddhiM jayaM vijayaM kuru kuru svAhA / riddhi-siddhi ane samRddhinI vRddhi mATe tema ja korTa-kacerI yA duzmananI sAme jaya meLavavA mATe hamezAM trikAla eka eka mALA gaNatA raho. (5) j vanI zrI padmAvatI vebai namaH / mama iSTa siddhiM saubhAgyaM zIghram kuru kuru svAhA / / je tamArA mananI abhilApita vyakita ke padArtha hoya tenI sAthenA tUTelA tArane punaH Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra6] [ zrI pANvanAthopasarga-hAriNI sAMdhavA mATe uparokta jApa avazya kAma Ape che. aharniza eka sahasra jApa ekaso ne ATha divasa gaNatA cAlo. sAruM thaze. (6) % meM rI zrI mAnI pAvatye namaH | savAranA maMgala prabhAte sarvataH zuddhi karIne trikAla eka mALA gaNatA raho. pariNAme, 81 divasa pachI lakSmInI vRddhi thatI joI zakAze. (7) OM hrIM aiM klIM sarva roganivAriNI zrI padmAvatI daivyai namaH / koI paNa roga-zoka-ApattimAMthI UgaravA mATe haMmezAM traNa mALA gaNatA raho. (8) 3 na sarva nivAro pAvatI relve namaH | koI paNa bhaya, bhIti ke DaranA lIdhe tamAruM hRdaya tharathara dhrujatuM hoya tenAthI bacavA mATe uparanA maMtranI savAre, bapore ane sAMje eka eka mALA gaNatA cAlo. (8) OM aiM klIM hsauM padyAvatI mama sarva jagad vazyaM kuru kuru hrIM saMvauSaT / vazIkaraNa upara kAmaNa karanAro A maMtra, savAramAM snAnaddhi vagere karIne te ja vakhate traNa mALA gaNatA raho. pistAlIsa divasa sudhI gaNo. vazIkaraNa thaze. (10) OM A~ krau~ hrIM aiM klI hsauM / devI padye mama sarva jagad vazyaM kuru kuru svAhA / pratidina trikAla eka eka mAlA gaNatA raho. vazIkaraNa dhIme dhIme acUka thaze. (11) & X Y ? nirja ja % 7 pave pATinI mama viMTI no a sura svAhA . kArAvAsanA kedIne mukta thavAno A maMtra che. hamezAM dasa dasa mALAno jApa karavAthI baMdhanamAMthI mukata thaI zakAya che. avirata ekatAlIsa divasa sudhI jApa karo. (12) 3 4 zrI mad zrI pArzvanAthAya paIvatye nama: vAdA ! uttara dizAmAM khIlI vagaranA tema ja AmrakASThanA pATalA upara rakRta tathA zveta baMne vastro ekI sAthe. eTale ke pahelAM zveta ane pachI tenA upara rakata vastra pAtharIne. pachI tenA upa mAtA padmAvatInI mUrti yA chabi padharAvI satata traNa divasa mAtra maganI AyaMbila karIne dararoja 112 mALAo eka ja Asane gaNIne maunanuM Asevana karatAM te ja sthAne zayanArUDha thaI javAthI tamane dhArelA praznano uttara svapna dvArA maLaze ne lakSmInI prApti vagere phaLa maLaze. (13) 8 je vastI vALyanI pavitye vAdA | zukravArathI zubhAraMbha karIne AvatA zukravAra sudhI maunapaNe jApa karavA joIe. je kArya tame manamAM ciMtavyuM hoya teno nirdhAra karIne pratidina 113 mALAono jApa paripUrNa karIne pachI ja zayanane AvakAro. svapnamAM javAba maLaze. kadAca tamAro javAba lekhita svarUpe joI zako. deva-gura ane dharma upara pUrNa pratIti rAkhatA thAva. tamArI mUMjhavaNo tame svayaM mahAta karI zakazo. (14) 3% 7 2 TevI palpavatI mama zarIre zAMti vatyA re kuru kuru paravidyAM staMbhaya staMbhaya klIM zrIM devI padye tubhyaM namaH / cauda divasamAM eka lAkha jApa karIne Ahuti ApI rahyA pachIthI manamAM je dhAre te pAra paDe. bahu ja zuddhi ane zAMtithI jApa karatA raho. (15) 8 " zrI je paITne pautnanavAsinI pAvatI maHvAMchita vada vAdA ! Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ]. [4ra7 A maMtranI hamezAM agiyAra mALA gaNavI, saMdhyA samaye sAta dhAnya svIkAravAM. pachI te darekanuM alaga alaga vajana karIne judAM judAM rAkhavAM. rAtre mALA gaNIne zayana karavuM. bIjA divase pharI vajana karavuM. vajana ochuM thAya to tenuM phaLa ochuM maLe. jApa karavAthI tamArI manobhAvanA paripUrNa thaze. (16) 8 namo pAvatI dI zrI nI zuM huM papAvatI vIddA | trikAla jApa japatA rahevAthI tamAro avAja upara rahe, (17) 7 zrI rUpAvatI 5 varSe vizvanI namaH | ekavIsa divasamAM A maMtranA savA lakSa jApa karavAthI aMtaranAM aramAna ane mananI AzAo paripUrNa thAya che. (18) 3 4 ra zrA~ man namo pAvatI pAvatI zra4 3. 3. 3. vIEURT I azvina zakala ekamathI vijayAdazamI sadhI talanA telanA akhaMDa dIvA sAme bhagavatI maiyA padmAvatInI pratikRtinI sAme eka lAkha jApa karavA joIe. sAthe sAthe dazAMza Ahuti ApIne kumArikAne bhojana karAvavAthI icchita vyakita vazamAM Ave. (19) % zrI padhe paIIne dharaNendraui TWvatI zriyaM mama vadda sarvagana vazIkaLI che je 8 vadA | - savAre, bapore ane sAMje -ema traNa kAla eka eka mALA gaNatA rahevI. je vyakitane koIpaNa padArtha maMtarIne ApavAthI te vyakita vaza thAya che. (20) % 7 zrI eff huM kevI che sarva gata varSa guru guru d svAdA | harahaMmezAM agiyAra mALA gaNavAthI rAjA -prajA vazavartI bane. (21) % ma va [ % ve TevI paWvatI tripurAmasaTTdhanI Turnati vinAzinI trailokya kSobhiNI zrI pArzvanAthopasargahAriNI klI blU~ mama duSTAn hana hana klIM mama kAryANi sAdhaya sAdhaya hU~ phaT svAhA / A maMtra sadA 108 vAra gaNavo jarUrI che. A mahAvidyA che. zrI merUtuMgasUrivara paraMparAgata A pATha che. pratyakSa camatkRti bharelI bhavya bhAratIya A vidyA che. (22) % zrI rtI pAvatI sarva nA sarva zrI harI mama varSe varSa $ namaH | pAkSika pratikramaNa pachI UbhA UbhA mAtra kAusagga mudrAe pahelAM pUrva dizAmAM pachI dakSiNa dizAmAM pachI pazcima dizAmAM ane pachI uttara dizAmAM - ema cAre dizAmAM 434 vAra jApa karavAthI sAro lAbha maLaze. (23) % no pAvatI tritonA tribhuvana svAminI muvanezvarI sarva samafhatArtha cinI navuM vijaya kAriNI pApa saMtApa saMhAriNI jaya jaya pAtAlavAsinI dharaNendrapriye hrIM padyAvatI mama samIhitaM tribhuvana vazyaM rAjAprajA vazyaM kuru kuru svAhA / / trikAla jApa karavAthI mA bhagavatInI prasannatA meLavI zakAya che. sarva kAryo upara A vidyA cAle che. ati prabhAvazALI che. khUba ja zAMti ane zuddhithI jApa karatA raho. -- pU. A. zrI vijayabhuvanazekharasUrijI mahArAja saMpAdita svAdhyAya-saMkIrtana pustikAmAMthI sAbhAra. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI (1) OM namo bhagavate zrI pArzvanAthAya vizvacitAmaNiyate hrIM dharaNendra padyAvatI sahitAya aTTe maTTe kSudra vighaTe kSudrAn staMbhya staMbhya duSTAn cUraya cUraya vidhvaMsaya vidhvaMsaya mAraya mAraya (svAhA) zatrun saMhara saMhara manovAMchitaM sarva saukhyaM kuru kuru svAhA / dararoja zuddhatAthI 108 jApa karatAM AMtarazatru para jIta ane manovAMchita phaLaprApti thAya. (2) OM hrIM cI cintAmaNi pArzvanAthAya arhate namaH / dararojanI eka mALA zuddhatAthI gaNatAM manoratha phaLe che. (3) namo bhagavate zrI kalikuMDa pArzvanAthAya hrIM dharaNendra-padyAvatI sahitAya manovAMchita kuru kuru svAhA / nitya eka mALA gaNatAM manokAmanA pUrNa thAya che. (4) OM kSA~ OM kSI OM hUM OM kSaH svAhA / nityajApathI sarvasiddhi maLe che. (5) OM hIM namiuNa pAsa visahara visaha phuliMga hI roga jalajalaNa visahara corArimaiMdagayaraNa bhayAiM pAsajiNa nAma saMkitaNeNa pasamaMti mama svAhA / nityajApathI sarva upadrava sAme rakSaNa maLe che. (G) OM padyAvatI padyanetre padmAsane lakSmIdAyinI vAMchA bhUtapreta nigrahaNI sarva zatru saMhAriNI durjana mohanI Rddhi vRddhi kuru kuru svAhA / OM hrIM zrI padyAvatyai namaH / nityajApathI lakSmI prApta thAya che ane bhUtapretAdi zatruthI rakSaNa maLe che. (7) OM hrIM zrI dharaNendra-padyAvatI sahitAya zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namo namaH / aThThama tapasAdhanA karavI. nityajApathI sarva manoratho phaLe che. (8) OM namo bhagavate cintAmaNi pArzvanAthAya saptaphaNa maMDitAya OM hrIM zrI dharaNendra padyAvatI sahitAya mama RddhiM siddhiM vRddhiM saukhyaM kuru kuru svAhA / nityajApathI riddhi-siddhi ane sukha-saMpadA AvI maLe che. (8) OM hrIM asiAusA sarva duSTAna staMbhaya staMbhaya mohaya mohaya andhaya andhaya mukavatkAraya kuru kuru hrIM zrIM duSTAn ThaH ThaH ThaH / nityajApathI sarva prakAranI rakSA thAya che. (10) OM namo bhagavatI padya padyAvatI OM hrIM zrIM pUrvAya pazcimAya uttarAya dakSiNAya sarvAnvazyaM karU kurU svAhA / A maMtrajApathI koTanI jema rakSaNa maLe che. (11) OM namo bhagavatI padmAvatI sarvajana mohanI sarva kAryakaranI mama vikaTa saMkaTaharanI mama manoratha pUranI mama citA cUranI OM namo padyAvatyai namaH svAhA / nityajApathI sarva kArya sadhAya che. cintAcUraka maMtra che. (12) OM hrIM zrIM arha namiuNa visahara visaha jiNa phuliMga hrIM zrIM namaH / nityajApathI bhayaMkara viSAdithI rakSaNa maLe che. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [429 (13) OM aiM hrIM zrIM klIM lakSmI kalikuNDasvAmine mama Arogya auzvarya kuru kuru svAhA / A jApathI Arogya sukhAkArI maLe che. (14) namo bhagavate pArzvanAthAya hrIM dharaNendra padyAvatI sahitAya aTTe maTTe bhUta vighaTTe bhUtAna staMbhaya staMbhaya svAhA / nityajApa ArAdhanAthI bhUtAdithI rakSaNa maLe che. (15) 8 namo bhagavate pArvatIrthava daM mahadaM pahaMsaH zivaH zopa 3mhiMsaH pakSiH mahAviSa bhakSi hu~ phaT / A maMtrathI viSa UtarI jAya che ane nityajApathI koI jhera caDatuM nathI. (16) che je je vajaff Aje putra paUvatye namaH | nitya 108 jApathI saMtAnaprApti thAya che. (17) % 6 = zrI vIddA |8 pakSa 1 | dasa hajAra jApathI siddhi thAya che. ekavIsa vAra japavAthI vIMchInuM jhera UtarI jAya che. -- pU. yativaryazrI motIlAlajI kSamAnaMdajI saMpAdita zrI ciMtAmaNi kalpatarumAMthI sAbhAra. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI mahA prabhAvaka maMtra-yaMtra-maya zrI padmAvatyaSTakam) * paMDita zrI dhIrajalAla TokarazI zAha zatAvadhAnI tarIke khUba ja khyAti pAmelA paMDita zrI dhIrajalAla TokarazI zAha eka acchA sAdhaka hatA, amArA mArgadarzaka hatA, namaskAra mahAmaMtra ane devI padmAvatIjInA parama upAsaka hatA. upAsanA viSayaka graMthomAM ane zrI zrI padmAvatI devInA svarUpa-paricaya mATe AMgaLInA veDhe gaNAya eTalA alpa je pramANabhUta graMtho che temAM paMDitazrIno eka zrI padmAvatI-prasanna' khyAtiprApta graMtha che. ame e graMthano zrI padmAvatyaSTakam vibhAga ahIM prastuta karatAM gaurava (anubhavIe chIe. -- saMpAdaka ame zrI pArzva-padmAvatI graMtha (cothI AvRtti)nA aDhAramA prakaraNamAM maMtra-yaMtramaya mahA prAbhAvika padmAvatI stotra' artha sahita ApeluM che. temAM 37 zloko prakaTa karelA che; jyAre laghu vidyAnuvAdamAM A ja stotramAM 41 zloko jaNAvelA che, to anyatra tethI paNa ochAvattA zloko sAthe chapAyeluM che. eTale prazna e thAya ke A stotra mULa keTalA zlokapramANa haze ? paraMtu vikramanI bAramI-teramI sadImAM thayelA maMtrataMtravizArada zrI pArzvacaMdramaNie tene 8 + 1 zlokavALuM aSTaka mAnIne tenA para TIkA racelI che. e loko Aje pracalita stotranA 1 thI 8 tathA 32mA zloka tarIke daSTigocara thAya che. vaLI, A stotranI phalazruti tarIke je zloko pracAramAM che temAM A zlokonuM ja phala kaheluM che. jema ke, AdyaM copadravaM hanti, dvitIyaM bhUtanAzanam / tRtIye mArI hanti, caturthe ripunAzanam / / paJca paJcajanAnAJca, vazIkAraM bhaved dhruvam / SaSThaM coccATanaM hanti, saptame ripunAzanam / / atyudvegAMzcASTame ca, navame sarvakAryakRt / iSTA bhavanti teSAM ca, trikAlapaThanArthinAm / / A stotranA pahelA zlokathI upadravono nAza thAya che. bIjA zlokathI bhUta-pretanI pIDA dUra thAya che. trIjA zlokathI mArI vagereno nAza thAya che. cothA zlokathI zatruono nAza thAya che. pAMcamA zlokathI rAkSaso vagerenuM nizcayathI vazIkaraNa thAya che. chaThThA zlokathI uccATana prayoganI asara dUra thAya che. sAtamA zlokathI ripusamUhano nAza thAya che. AThamA zlokathI manano udvega, mananI vihavaLatA dUra thAya che. navamAM zlokathI sarva kAryanI siddhi thAya che. A rIte A stotrano trikAla. eTale savAra, bapora ane sAMja pATha karanArAone iSTasiddhi prApta thAya che. anyatra anya zabdomAM A phalazruti rajU thaI che tyAM paNa tenA nava zlokonuM ja phaLa batAvavAmAM AvyuM che. eTale A stotra mULa aTakarUpa hatuM ane kALakrame temAM anya zloko umerAtA gayA e nizcita che. pracAra to evo che ke A aSTaka pUrvAcAryaracita che, paNa teno bahu UMDANathI abhyAsa karatAM ema lAge che ke A aTaka jainAcAryanuM nahi, paNa zAkRta-saMpradAyanA koI mahAvidvAnanuM raceluM che. jo A stotra jainAcAryanuM raceluM hoya to prAraMbhamAM zrI pArzvanAtha prabhunI vaMdanA hota ane tenI sevikA tarIke zrI padmAvatI devIno ullekha hota, paNa tenI zarUAta judI ja rIte thaI che ane tenuM varNana bahudhA zAphatamatAnusArI devIno ja khyAla Ape che. Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [431 zrI pArzvacaMdra gaNie A aSTaka para vRtti racI che, paNa tenA mULa bhAvonuM udghATana karavA karatAM potAnI jANanA maMtra-yaMtrone temAM rajU karI devAno utsAha vizeSa dAkhavyo che. A vRtti para koI samartha vivecana thayuM nathI. eka-be Adhunika vidvAnoe te mATe prayatna karyo che, paNa te niSphaLa gayA che. temAM keTalAka arthano anartha thayo che ane arthasaMgatimAM paNa ghaNI ghaNI kSatio rahI gaI. che. A jotAM amane ema lAgyuM ke amAre A aSTakanI artha-vivecanA navesarathI ja karavI ene : mULa stotrakAranA Azayane bane teTalo phUTa karavo. AmAM amane parizrama to ghaNo paDyo che, paNa te ame pUrA premathI karyo che. prathama AkhuM aSTaka (anyatra) ApyuM che ane pachI tenA zloka laI tenAM arthavivecana II darzAvelAM che. te pachI teno maMtrA--Aya pragaTa karI, tene lagatA yaMtranI ArAdhanA batAvelI che. amane | AzA che ke AthI prajJAvaMta pAThakone A aTaka saMbaMdhI joItI pramANabhUta mAhitI jarUra maLI raheze ane te emanI ArAdhanAmAM atyaMta upayogI thaze. " zrI pavityaSTama' mULa, artha, vivecana, maMtrA--Aya ac: yaMtra sahita zrImadgIrvANacakrasphuTamukuTataTIdivyamANikyamAlAjyoti lAkarAlasphuritamakarikAdhRSTapAdAravinde ! vyAghrorolkAsahayajvaladanalazikhAlolapAzAGkuzAdaye, A~ kraoN hI mantrarUpe ! kSapitakalimale rakSa mAM devI padye ! / / 1 / / artha : zobhAyamAna devavRttvanA nirmala mukuTataTamAM jaDAyelAM divya mANikayovALA tathA jyoti ane karAla jvAlAthI pratibiMbita mAchalInA AkAravALAM nAnakaDAM maNidarpaNothI yukRta evA mugaTa vaDe ghasAyelAM caraNakamalavALI, atyaMta ghora evI hajAro ulkAonI baLatI agnizikhAo jevA caMcaLa dhapAza' ane 'aMkuza' astrothI yukata 'ma va za maMtrarUpiNI tathA kalimalano nAza karanArI he padmAvatI devI ! mArI rakSA karo ! (1). vivecana : zrI padmAvatI devInuM A addabhuta aSTaka sragdharA chaMdamAM racAyeluM che, je varNana mATe ghaNuM anukULa che. tenA prathama zlokamAM zrI padmAvatIdevInI cAra vizeSaNo vaDe stuti karavAmAM AvI che. temAM prathama temane devadevendravaMdhra kahyAM che, paNa e kahevAnI rIta anokhI che. temAM devadevendranuM varNana vistArathI AvI jAya che. zrImad eTale zobhAyamAna ane gIrvANacakra eTale devono samUha ekaTho thayelo che, temAM sAmAnya devo paNa che ane devendro paNa che. te badhAe potAnA mastaka para mugaTa dhAraNa karelA che. jemaNe mugaTa dhAraNa karyo hoya, temaNe tene anurUpa bIjAM paNa vastrAlaMkAro dhAraNa karelAM hoya, e svAbhAvika che. tAtparya ke A devasamUha potAnAM vastrAbhUSaNothI barAbara sajja thayelo che. teoe je mugaTa dhAraNa karelA che tenI kinArIe divya mANeko hArabaMdha jaDelAM che; eTaluM ja nahi, e mugaTanI aMdaranA bhAgamAM mAchalInA AkAranAM nAnAM nAnAM maNidarpaNo besADelAM che. keTalAke ahIM muviA ke murikSA pATha chApelo che, te azuddha che. ahIM maravA e ja pATha joIe. kAraNa ke te ja mAchalInAM AkAravALAM darpaNonuM sUcana kare che. jyAM divya mANeko jaDAyelAM hoya, tyAM jyoti prakaTe te svAbhAvika che. paNa tyAM e jyoti uparAMta kAla jvAlA paNa dazyamAna thAya che, te mugaTamAM jaDAyelAM mAchalInA AkAranAM maNidarpaNone AbhArI che. kAraNa ke temAM zrI padmAvatIjIe dhAraNa karelAM jvAlAmaya AyudhonuM pratibiMba paDI rahyuM che. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI deva ane devendronuM vRMda zrI padmAvatI devIne mastaka namAvIne vaMdana karI rahyuM che, eTale temanA mugaTono agrabhAga temanA caraNAraviMdane sparza kare che e dekhItuM che. paraMtu tenAthI caraNAraviMda ghasAyelAM che ema kahevAno artha e che ke AvA mugaTo aneka che, saMkhyAbaMdha che. tAtparya ke zrI padmAvatI devI aneka deva ane devendrothI bhakitapUrvaka vaMdAyelAM che. zrI padmAvatI devIe potAnA cAra hAtho paikI uparanA be hAthomAM anukrame pAza' ane "aMkuza" nAmanAM Ayudho dhAraNa karelAM che. te sAmAnya koTinAM nathI, eTale ke jagatamAM jovAmAM Ave che te prakAranAM nathI, paNa te divya zakitathI yukta che. tethI ja te hajAro ulkAonI baLa tI zikhAo jevAM dekhAya che. AkAzamAMthI agninA je taNakhA jhare che tene ulkA kahe che. AvI hajAro ulkA ekatrita thAya, to temAMthI pragaTatI anizikhAo keTalI pracaMDa hoya, tenI kalpanA pAThaka mitroe karI levI. tAtparya ke A vizepaNathI zrI padmAvatI devInuM zakitasvarUpa, mahAzakitasvarUpa sUcavAyuM che. zrI padmAvatI devI timattanuM haraNa karanArAM che, eTale ke kalezAdi mAnasika doSono nAza karanArAM che. zrI padmAvatI devInuM cothuM vize paNa je ja maMtrarUpiNInuM apAyuM che. teno artha evo che ke teo e traNa bIjovALA maMtrathI siddha thanArAM che. maMtrAsnAya : 3 mA~ pavatye namaH | A prathama zlokano maMtra che. A maMtra pILI UnanA Asana, pILI mALA vaDe eTale ke kerabAnI mALA vaDe pUrvAbhimukha japavo joIe. te vakhate bhagavatInuM pUjana pILAM puSpothI eTale ke sonacaMpAnAM 27 puSpa joIe. te zakaya na hoya to 7 puSpo to avazya caDAvavAM joIe. te vakhate naivedya pILI vastuonuM- caNAnI dALathI banelI mIThAIonuM eTale ke magajanA lADu ke mohanathALanuM dharavuM joIe. A maMtranI rojanI daza mALA gaNavI joIe. eTale ke 1000 maMtrano japa karavo joIe. ane divasa cAlu rAkhavo joIe. tethI rAjabhayano nAza thAya che, lakSmIno lAbha thAya che ane saubhAgyanI vRddhi thAya che. prathama zloka joyo. have AThamo zloka joIe -- prAtarbAlArkarazmicchuritaghanamahAsAndrasinduradhUlIsandhyArAgAruNAgi ! tridazavaravadhUvandyapAdAravinde ! caJcatcaNDAsiMdhArA prahataripukule kuNDaloddhRSTagalle ! zrI~ zrI yU~ zraH smarantI madagajagamane rakSa mAM devi padye ! / / 8 / / artha : prAtaHkALanA UMgatA sUryanAM kiraNonA gherA siMdUriyA raMgavALI tathA saMdhyA samayanA AthamatA sUryanAM kiraNonA jevA aruNa varNavALI, devavadhUo vaDe pUjita caraNakamalavALI, cakacakita ane bhayaMkara asidhArA vaDe ripukuLano nAza karanArI, baMne kAnamAM paherelAM kuMDaLo vaDe ghasAyelA kapolavALI, zrA~ zrI brU zrA e caturakSarI maMtranuM smaraNa karI rahelI ane madamasta hAthInI cAle cAlatI he devI padmAvatI ! mAruM rakSaNa karo. (8) vivecana : AThamA kAvyamAM aSTakakAra zrI padmAvatI devIne lAla varNanAM varNavIne teo saubhAgyadevI hovAnuM sUcana kare che. zrI padmAvatI devInA zarIrano lAla varNa kevo che ? e varNavavA mATe temaNe prAtaHkALa tathA saMdhyAkALa vakhate AkAzamAM jaNAtA gherA ane AchA lAla raMganI upamA ApI che. paNa sAmAnya rIte to tene lAla raMga ja kahI zakAya. anya stutikAroe vipuSmA kahI A vAtanuM samarthana kareluM che. ApaNe tyAM lAla raMga saubhAgyano raMga manAyela che. tethI saubhAgyavatI Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] strIo lAla raMganAM vastro pahere che ane kapALamAM lAla kaMkuno cAMdalo kare che. maMtravizAradoe paNa lAla raMgane saubhAgyano raMga mAnelo che. tethI saubhAgyaprApti ke saubhAgyavRddhinA prayogamAM lAla Asana, lAla mALA tathA lAla raMganAM puSpono pUjAmAM upayoga karavAnuM vidhAna kareluM che. temane devavadhUothI pUjita caraNakamalavALAM kahyAM che, temAM paNa saubhAgyanI AkAMkSAvALI mahilAoe temanuM pUjana karavuM joIe, evo dhvani rahelo che. [ 433 temane cakacakita ane bhayaMkara asidhArA eTale talavAranI dhAra vaDe ripukuLano nAza karanArAM kahyAM che. ahIM ripukuLathI kuMTuMba sAthe adAvata rAkhanArA ke saubhAgyavRddhimAM ADe AvanArA manuSyo samajavA. temano nAza thatAM dhana-saMpatti-dolata tathA kuTuMba-parivAra rUpa saubhAgyanI vRddhi nirbAdhapaNe thAya che. zrI padmAvatI devI baMne kAnamAM kuMDaLa dhAraNa karanArAM che. tenAthI temanAM kapolo dhasAyelAM che. eno artha ema samajavo ke te kuMDaLo lAMbAM che ane laTakatAM paNa che. vaLI, temane mAgAmanA eTale madonmatta hAthInI cAle cAlanArAM kahyAM che. amane lAge che ke A baMne vizeSaNo teo saubhAgyanI devI hovAnI pUrti karanArAM che. saubhAgyavatI uttama kuLanI strIo A prakAranAM kuMDaLo pahere che ane madamasta hAthInI cAle cAle che. vaLI zrA~ zrA~ maiM zra A cAra bIjo temanA mukhamAMthI sphuryo kare che, te paNa saubhAgyanI vRddhi karanArAM che. A cAra bIjovALo maMtra A zlokanA maMtrAmbhAyamAM darzAvelo che. AvA saubhAgyasaMrakSaka saubhAgyavardhaka mahAdevI padmAvatI ! mAruM rakSaNa karo. maMtrAmbAya : 3 r paDye zrA~ zrA~ A zra namaH / A AThamA zlokano maMtra che. A maMtrano pUrvAbhimukha rakta Asane 2ktamALA vaDe 100 divasa sudhI 108 jApa karavo, tethI saubhAgyanI vRddhi thAya che ane sarva prakAranuM sukha maLe che. ahIM evuM sUcana paNa che ke roja kamalanI aMdara kesara-kastUrI vaDe A maMtra lakhIne tenuM bhakSaNa karavAmAM Ave to ArAdhakanuM AyuSya vadhe che. Ano artha ame ema karIe chIe ke te koI akasmAtathI maraNa pAme nahi. yaMtrArAdhana : trAMbAno yaMtra banAvI, pratiSThita karAvI, pUjAmAM rAkhavo. tene kSIrAbhiSeka jalAbhiSeka karyA pachI aSTagaMdhathI pUjavo ane tenA para vividha prakAranAM sugaMdhI puSpo caDAvavAM. divyaM stotraM pavitraM paTutara paThatAM bhaktipUrvaM trisandhyaM, lakSmI - saubhAgyarUpaM dalitakalimalaM maGgalaM maGgalAnAm / pUjyaM kalyANamAdyaM janayati satataM pArzvanAthaprasAdAt devI padmAvatI naH prahasitavadanA yA stutA dAnavendraiH // 9 // artha : jo A divya ane pavitra stotra sAvadhAnIthI bhakitapUrvaka savAra, bapora, sAMja e traNe saMdhyAe bhaNavAmAM Ave to lakSmI ane saubhAgyanI vRddhi thAya che, sarva kalezono nAza thAya che ane sarva maMgalonuM maMgala bane che. prahasita vadanavALI tathA devendro vaDe stavAyelI zrI padmAvatI devI zrI pArzvanAtha bhagavAnanA prasAdathI sadA amAruM uttama koTinuM kalyANa kare che. vivecana : stotraracanA karyA pachI eka, be ke koI vAra tethI paNa adhika zloko vaDe tenI phalazruti kahevAnI paddhati ApaNe tyAM ghaNA prAcIna kALathI pracalita che. e rIte navamA zloka vaDe prastuta zlokanI phalazruti kahevAmAM AvI che. A phalazrutinA prAraMbhe prastuta stotrane divya ane pavitra kahevAmAM AvyuM che, tenuM kAraNa Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI samajI laIe. A stotra divya mahAzakitanI stavanArUpa che. tethI divya che ane pavitra bhAvone utpanna karanAruM hoI pavitra paNa che. AvA divya ane pavitra stotrano pATha karavAnuM kone na game ? paNa teno pATha karavAnA traNa niyamo che : eka to e pATha sAvadhAnIthI karavo joIe. eTale ke apramattabhAve karavo joIe ane temAM koI uccAraNo azuddha na thAya tenuM khAsa lakSya rAkhavuM joIe. azuddha uccAraNo karatAM arthano anartha thAya che ane te stotrapAThanI badhI majA bagADI nAkhe che. tethI A prathama niyamanuM vidhAna thayeluM che. bIjuM, A stotrano pATha karavA khAtara karavAno nathI, paNa aMtaranI pUrNa bhakitapUrvaka karavAno che. kAraNa ke to ja te phaLadAyI thAya che. ApaNe tyAM ghaNAM stotro bolAya che, paNa teno je prabhAva dekhAvo joIe te dekhAto nathI, kAraNa ke tenI pAchaLa je prakArano bhAva ke bhakita hovAM joIe te hotAM nathI. ahIM bhakitathI zraddhA, Adara ane bahumAnanI lAgaNI samajavAnI che. trIjuM, A stotrano pATha savAra, bapora ane sAMja e traNe saMdhyA veLAe karavo joIe. tAtparya ke A stotra savAranA pUjA pATha vakhate bolIe te pUratuM nathI. te bapore bArathI ekanI vacce ane sAMje eTale chathI sAta vAgyAnI aMdara paNa bolavo joIe. tenAthI ApaNA manamAM utpanna thayelA pavitra bhAvonuM anusaMdhAna rahe che ane te ja have pachI varNavAyelAM pariNAmo lAvavAmAM agatyano bhAga bhajave che. keTalAka kahe che ke, 'baporanA bArathI ekamAM ane sAMjanA chathI sAtamAM ame vyApAra-dhaMdhAmAM rokAyelA hoIe chIe, to e vakhate A stotrano pATha zI rIte karIe ?' paNa A to TekanI vAta che. jo manamAM Teka hoya ke mAre A stotrano pATha bapore ane sAMje paNa karavo ja che, to te thaI zake che. te mATe mAtra daza miniTanI jarUra paDe che, te zuM e vakhate phAjala pADI - zakAya ? A stotrano pATha e vakhate bolIne karavAno hoto nathI, te manamAM karavAno hoya che. eTale potAnA sthAne beThAM beThAM karI zakAya che. mULa vAta e che ke e vakhate ApaNane ApaNuM kartavya yAda AvavuM joIe. AmAM to Asana pAtharavA vagereno koI vidhi karavAno hoto nathI, mAtra manamAM ja smaraNa karavAnuM hoya che. eTale daDha nizcaya hoya to te banI zake che. jo A rIte A stotrano nitya traNa vAra pATha karavAmAM Ave to tenAM pariNAmo ghaNAM suMdara Ave che. prathama to lakSmI ane saubhAgyanI vRddhi thAya che. A vizvamAM evo kayo saMsArI manuSya haze ke je lakSmI ane saubhAgyane cAhato na hoya ! vaLI tenAthI saghaLAM kalimala, eTale ke klezAdi doSono aMta Ave che. lakSmI ane saubhAgyanI prApti thAya, paNa gRhajIvanamAM kaleza utpanna thato hoya to yatheccha AnaMdano upabhoga thaI zakato nathI, eTale kalezarahita thavAnI jarUra rahe che ane te A stotrapAThathI pUrI paDe che. A rIte tenAM bIjAM pariNAmo varNavavAM hoya to varNavI zakAya tema che, paNa aSTakakAre evAM varNanano Azraya na letAM TUMkamAM ja jaNAvI dIdhuM che ke, mAM mAtAnAma - sarve maMgalonuM maMgala bane che. tAtparya ke temAM sarvotkRSTa maMgalanI prApti thAya che. ISTa vastunI prApti ane viknono nAza e maMgalanuM mukhya lakSaNa che, tyAre A to sarvotkRSTa maMgalanI vAta che, eTale tenAthI ApaNA je je manoratho hoya, te pUrA paDe che ane koI jAtanAM vighno AvatAM nathI. tAtparya ke saghaLI Apattio - saghaLAM kaSTo dUra rahe che. vizeSamAM A stotrano uparyukata vidhie pATha karatAM zrI pArzvanAtha prabhunI kRpAthI zrI padmAvatI devI ApaNuM sadA uttama koTinuM kalyANa karatAM rahe che. teno artha ema samajavAno ke teo Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] ApaNane A jagatamAM saghaLAM sukha ApI mokSAbhilApI banAve che mokSaprAptimAM sahAya kare che. zrI padmAvatI devI zrI pArzvanAtha prabhunI zAsanasevikA che, eTale ahIM tenuM smaraNa A rIte karavAmAM AvyuM che. vaLI teo devendrothI stavAyelA che, tema dAnavendrothI paNa stavAyelAM che. eTale ke parama prabhAvI tarIke prasiddhi pAmelAM che. vaLI teo prahasitavadanA che, je parama prasannatAnuM prakRSTa cihna che. tAtparya ke teo bhakatajanonA A stotrapAThathI khUba prasanna thAya che ane temanA abhISTanI pUrti kare che. [ 435 : zrI padmAvatI devInA maMtro : have ApaNe zrI padmAvatI devInA maMtro para AvIe. je maMtro Aje pracAramAM che ane jeno prabhAva ame najare nihALyo che tathA jenAM pariNAmo vize amane jarAya zaMkA nathI, evA ja maMtro ahIM apAyA che. A saMgrahamAM zAMti, tuSTi, puSTivALA maMtronI mukhyatA che. kAraNa ke Aje kharI jarUriyAta tenI ja che. 'maMtrazakitanA upayoganI maryAdA'vALA prakaraNamAM A viSaya vistArathI carcelo che, eTale te aMge ahIM vizeSa spaSTatA karavAnI rahetI nathI. prastuta graMthanA prathama khaMDamAM ArAdhya evAM zrI padmAvatI devIno paricaya vividha rIte karAvyo che. temanI ArAdhanAnA AlaMbana tarIke temanI mUrti ke chabi kevI hovI joIe teno paNa spaSTa khyAla ApavAmAM Avyo che. te pachI bIjA khaMDamAM ArAdhanA aMge vistArathI carcA karelI che. tenA parathI ArAdhaka thavA mATe kevI taiyArIo karavI ghaTe che te samajAvavAmAM AvyuM che. Aje A bAbatamAM ApaNI ghaNI moTI UNapa che, te avazya sudhArI levI joIe. devInA ArAdhaka thavuM eTale samaju, saMskArI ane saMyamI thavuM. game tevo manuSya devIno ArAdhaka thaI zakato nathI. ApaNe eka bAju zrI padmAvatI devInI prasannatA cAhIe ane bIjI bAju ApaNI raheNI-karaNI ke ApaNI AdatomAM sudhAro karavAnI taiyArI na dAkhavIe to pariNAme niSphaLatAnAM nagArAM gaDagaDe, e dekhItuM che. prathama ArAdhaka tarIkenI yogyatA keLavIe ane pachI ArAdhanAnA mArge AgaLa vadhIe to vijayanI varamALA kaMThamAM paDavAnI ja che. ArAdhanA aMge ghaNI badhI vAto samajavA-vicAravA jevI che. te bIjA khaMDamAM vicArI lIdhI che. sujJa ArAdhake tenA para yogya ciMtana-manana karavAnuM che ane temAMthI mArgadarzana meLavIne AgaLa vadhavAnuM che. ArAdhanA viSayaka e carcA-vicAraNA parathI sujJa ArAdhako eTaluM to samajI zakA ja haze ke zrI padmAvatI devInI prasannatA prApta karavA mATe sahu prathama temanuM pUjana-arcana ananyabhAve vividha upacAro vaDe karavuM joIe ane pachI bhikatasabhara hRdaye temanI stuti-stavanA karavI joIe. jo ATaluM thAya to ApaNe ema samajavAnuM ke ardhA raste pahoMcyA chIe. te pachI maMtrajapano adhikAra prApta thAya che. japa kone kahevAya ? tenA keTalA prakAro che ? ane te mATenA vidhiniSedho kevA che ? te ame bIjA khaMDanA maMtrajapa' prakaraNamAM vistArathI jaNAveluM che. ArAdhaka mitroe tenuM khAsa adhyayana karavAnuM che ane tenA parathI potAnI paddhati nakkI karavAnI che. ame to tenA sArarUpe ahIM eTaluM ja jaNAvazuM ke nimna maMtronI ArAdhanA mATe upAMzu japano Azraya levo ane te zAMta-sthira citte pUro karavo. maMtranA AmnAya ke vidhimAM amuka japasaMkhyA kahI che, te pUrI karavA mATe utAvaLa karavI nahi. utAvaLa karavAmAM Ave to japamAM 'kruta' nAmano doSa lAge che ane te japanA phaLane ghaTADI Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI nAkhe che. kharI vAta to e che ke sUcavAyela maMtrajapa jeTalA divasamAM pUro karavAno hoya, tenA pramANasara bhAga karI levA ane te roja vyavasthita japavA. temAM koI doSa lAgavA devo nahi. japa pachI dhyAnano adhikAra che, e pAThakamitronA dhyAnamAM AvyuM ja haze. tAtparya ke maMtrajapa pUro thayA pachI zrI padmAvatI devInuM svarUpadhyAna thoDI miniTo mATe avazya dharavuM joIe. ane te bhUmikA vaTAvI hoya to temanA maMtrAkSaronuM dhyAna dharavuM joIe. jyAre e maMtrAkSaro prakAzavaMta dekhAvA lAge, tyAre temAM lIna banavuM joIe. te pachI temanA jyotirmaya dhyAna para AvavuM joIe ane temAM cittavRttino laya karavo joIe. ApaNA Adhunika saMskAra evA che ke zrI padmAvatIjInI prasannatA prApta karavI hoya to temano maMtrajapa karavo ane bahu bahu to temanuM pUjana bhaNAvavuM; paNa te mATe ame upara jaNAvyuM tema temanuM pUjana-arcana, temanI stuti-stavanA ane temanuM dhyAna paNa Avazyaka che. te sivAya temanI ArAdhanA pUrI thatI nathI. ahIM ame mudrAono ullekha jANIne karelo nathI. kAraNa ke te kAma ghaNuM aTapaTuM che ane sAmAnya ArAdhako karI zake tema nathI. tAMtrika daSTie kadAca Ane khAmI manAze; paNa A ArAdhanA mukhyatve bhakitanA bhavya siddhAMto para racAyelI che ane te upara varNavAyelI cAra bhUmikAomAM paryApti pAme che, eTale ArAdhakoe tenA phaLanI bAbatamAM kadI zaMkA rAkhavI nahIM. ahIM prasaMgopAtta e jaNAvavA IcchIe chIe ke dhIme dhIme tAMtrika vidhAno ati jaTila banyAM che. eTale te sAmAnya ArAdhakone kAmanAM rahyAM nathI. spaSTa kahIe to kriyAkAMDano vadhAre paDato vistAra karIne tathA temane kaThina banAvIne tenI mahattA gumAvI dIdhI che ane Aje vidvAna koTinA manuSyo paNa bhAgye ja anusaraNa karI zake ema che. tethI ame bhakitapradhAna, sAdI-sarala kriyAonI rajUAta karI che, jenuM anusaraNa hajAro manuSyo harakhAtAM haiye karI zake ema che. maMtrazAstramAM pUrvasevAno siddhAMta svIkArAyelo che. eno artha e che ke maMtrajapa zarU karatAM pahelAM bhUmikArUpe keTalIka kriyAo karavI joIe. temAM mukhyatve to japanI ja hoya che, paNa tenI gaNanA japasaMkhyAmAM thatI nathI. ATalI prastAvanA pachI ame have maMtronI rajUAta karIzuM ane teno sAdhanavidhi darzAvI tenAthI thatI siddhionuM paNa varNana karIzuM. (3) % je naH | zrI padmAvatIjInA koI paNa maMtranI sAdhanA-ArAdhanA zarU karatAM pahelAM pUrvasevA tarIke A maMtrano 42000 japa karI levo joie. A maMtra ghaNo nAno che ane teno roja 000 japa karatAM 7 divasamAM te pUro karI zakAya che. kadAca rojano 9000 japa na thAya to 3000 karI, tene 14 divasamAM pUro karI levo joIe. A maMtramAM OM e setu che, je e bIja che ane na e pallavI che. A maMtra ghaNo nAno, eTale mAtra caturakSarI che, paNa ghaNo prabhAvazALI che. zrI padmAvatInuM mukhya maMtrIbIja 7 che, eTale A rIte tenI ArAdhanA karatAM maMtrajapa mATe sarasa bhUmikA taiyAra thAya che. A maMtranuM savA lAkha japanuM anuSThAna zAMti-tuSTi-puSTi mATe ghaNuM akasIra nIvaDe che. zrI jinadattasUrie A maMtrano savA kroDa japa karatAM temane keTalIka siddhio prApta thai hatI ane teo yugapradhAna banyA hatA. te parathI teno mahimA samajI zakAze. vartamAnamAM ame keTalAka 1, je maMtrazakitanuM anusaMdhAna karI Ape te setu. 2. je maMtranA cheDe lAge te pallava. Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [437 ArAdhakone A prakAranAM anuSThAno karAvelAM che ane te phaLadAyI nIvaDelAM che. hI bIjanuM kharuM sAmarthya samajavA mATe amAro racelo chuMkAra upAsanA" nAmano graMtha avazya avalokavo. amAro anubhava evo che ke "jha daf namrA' maMtrano 4200 japa karyA pachI ' da marda zrI fdhatAmaNI pArzvanAthAya namaH |' e maMtrano pUrvasevA tarIke 12500 japa karI levo joie. tethI zrI padmAvatIjIno maMtra siddha thavAmAM ghaNI sahAya maLe che. (2) zrIpavitye namaH | pUrvagraMthamAM ame A maMtrano roja 1000 japa 42 divasa sudhI karavAnuM jaNAveluM che. te pUrvAbhimukha raphatAsane tathA rakatamAlAe karavo joie. tethI zAMti-tRSTi-puSTino lAbha thAya che. paraMtu bhagavatInuM kareNanAM puSpo vaDe athavA to anya vihita puSpo vaDe pUjana karIne 21 divasamAM A maMtrano savA lAkha japa karavAmAM Ave to lakSmIno lAbha avazya thAya. je kAryo kaThina hovAthI pAra paDatAM na hoya te sahelAithI pAra paDavA lAge che. () 8 $ 7 zrIpAvatIthai namaH | pUrvagraMthamAM ame A maMtrano roja 10% japa 21 divasa sudhI karavAno kahyo che, te pUrvAbhimukha, raphatAsane raphatamAlA vaDe karavAthI zAMti-tuSTi-puSTino sAro evo lAbha thAya che. paraMtu bhagavatInuM aSTaprakArI pUjana karIne jo A maMtranA roja 5000 japa 21 divasa sudhI karavAmAM Ave to tenAthI bhayaMkara rogonuM nivAraNa thAya che. akasmAtuM dhanaprApti thAya che ane yaza-kIrtimAM vadhAro thAya che. (4) OM hrIM aiM klIM sarvasaubhAgyadAyinI zrI padmAvatIdevyai namaH / A maMtrano pUrvAbhimukha rakatAsane rakatamAlA vaDe 42 divasa sudhI roja 1000 japa karavAthI kanyA mATe iSTa vara ane vara mATe ISTa kanyAnI vadhumAM vadhu cha mAsamAM prApti thAya che. bhagavatI tathA yaMtranuM pUjana jAsUdanAM puSpothI karavuM. strI-puruSonA tUTelA saMbaMdho sAMdhavA mATe paNa A maMtra upayogI che. () 3 / varSa sonivariLa zrIpAvatI relve nama: | A maMtrano uttarAbhimukha zveta Asane zveta mALA vaDe 21 divasa sudhI roja 1000 japa karavAthI vividha rogono nAza thAya che. bhagavatI tathA yaMtranuM pUjana mogarAnAM puSpothI karavuM. mogarAnA abhAve jUinAM puSpo cAlI zake. (6) % 4 varadf sarvapanivAIof zrI puSpAvatI jai namaH | A maMtrano uttarAbhimukha zveta Asane zveta mALA vaDe 21 divasa sudhI roja 1000 japa karavAthI rAjabhaya, zatrubhaya tathA anya bhayono nAza thAya che. bhagavatI tathA yaMtranuM pUjana mogarAnAM puSpothI karavuM. mogarAnA abhAve jAinAM puSpo cAlI zake. (7) % je je varanI zrI rIM zrIM mAtamI pavitye namaH | A maMtrano pUrvAbhimukha pILA Asane pILI mALA vaDe 21 divasa sudhI roja 1000 japa karavAthI lakSmIno lAbha thAya che. bhagavatI tathA yaMtranuM pUjana sonacaMpAnAM puSpothI karavuM. lakSmInI asAdhAraNa jarUravALAe A maMtrajapa 42 divasa sudhI karavo. (8) OM padyAvati padyanetre lakSmIdAyini vAJchApUrNi ! RSi siddhiM jayaM jayaM jayaM kuru kura vAha ! A maMtrano pUrvAbhimukha rakatAsane 2katamALAthI 21 divasa sudhI roja 1000 japa karavAthI lakSmInI vRddhi thAya che, dhArelAM kAma pAra paDe che tathA korTa-kacerImAM jaya maLe che. jo vyApAra-dhaMdhA mATe ghaDelI yojanAo eka yA bIjA kAraNe tUTI jatI hoya to A maMtrano uparyukata vidhie japa karavo. bhagavatI tathA yaMtranuM pUjana kamaLa ke kareNanAM puSpothI karavuM. jo baeNnkamAMthI lona meLavavA mATe prayAsa thato hoya to tenI saphaLatA mATe paNa A maMtrajapa Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI upayogI che. devAdAra sthiti TALavA mATe paNa A maMtrajapa karavA jevo che. (3) [zrI zrIje bhavati paHvata ma5 vAparavRddhi 5 svadA | A maMtrano pUrvAbhimukha pILA Asane pILI mALA vaDe 21 divasa sudhI roja 1000 japa karavAmAM Ave to vyApAramAM vRddhi thAya che. bhagavatI tathA yaMtranI pUjA sonacaMpAnAM puSpothI karavI. ravipuSyanA divase A maMtrano japa zarU karavo. yaMtranI sAthe nagoDanAM pAna tathA dhoLA sarasavanI poTalI rAkhavI. jo 21 divasanA japathI dhAreluM pariNAma na Ave, to bIjA 21 divasa sudhI japa cAlu rAkhavo. (2) 8 jhuM TUratI je parini na ! A maMtrano pUrvAbhimukha rakatAsane rakatamALA vaDe 21 divasa sudhI rojano 1000 japa karavAthI sarvakAryanI siddhi thAya che. paraMtu roja kamaLa ke kareNanI pUjA pUrvaka 3 lAkha japa karavAmAM Ave to devI prasanna thAya che ane samasta jIvana sukhamAM vyatIta thAya che. (22) % tenI dRDhatI je Trasa TevI pavitye namaH | A maMtrano pUrvAbhimukha rakatAsane rakatamALA vaDe 21 divasa sudhI rojano 1000 japa karavAthI sarva kAryanI siddhi thAya che. (12) OM aiM klIM hasauM padmAvatI mama sarvajagavazye kuru kuru hI saMvauSaT / (13) OM hrIM AM aiM krauM hrIM haMsarUpe sarvavazye zrI sohaM padyAvatyai hrIM namaH / (14) OM AM e~ krau~ blU~ kAmarUpe sarvavazye haMsa padmAvatyai hrIM namaH / (15) OM AM krau~ hrIM aiM klIM hasauM devi padye mama sarvajagavazyaM kuru kuru svAhA / naM. 12, 13, 14, 15nA maMtrano vidhi samAna hoI te sAthe Apelo che. A maMtrano uttarAbhimukha rakatAsane pravAla ke rakata caMdananI mALAthI 30 divasa sudhI roja 1000 japa karatAM lokomAM prabhAva paDe che tathA lokapriyatA sAMpaDe che. A japa maMgaLavArathI zarU karavo. pUjAmAM vastro lAla paheravAM ane naivedya paNa lAla vastunuM, eTale ghaunA ATAnI banelI mIThAinuM dharavuM. (16) OM AM krauM hrIM aiM klIM hasauM OM drA~ droM padye padyakaTini devadattasya vandimokSaM kuru kuru vIdiA | A maMtrano uttarAbhimukha zveta Asane zvata mALA vaDe 30 divasa sudhI roja 1OOO japa karavAthI baMdIkhAne paDelo manuSya chUTI jAya che. ahIM devadattane sthAne jene baMdIkhAnethI choDAvavo hoya tenuM nAma bolavuM. (17) OM hrIM zrIM padye padyAsane padyadalanivAsini ! padyAvati mama vAJchitaM kuru kuru hrIM svaahaa| A maMtrano pUrvAbhimukha rakatAsane rakata mALA vaDe roja 1100 japa karavo. (11 mALA gaNavI.) kula eka lAkha japa karavAthI sarva kAmanA siddha thAya che. (28) 34 gf vatArI puSpavitye vI itrikAla 24-24 mALA gaNavAthI zrIsaMghamAM saMgaThana vadhe che tathA samudAyanI kIrtimAM vadhAro thAya che. A japa sAdhu ke sAdhvIe karavo. () % namo bhavati paviti maH RLe satya thayu thayuM svI mAgazara vadi 9, 10 ane 11nAM traNa ekAsaNI karI A maMtrano pUrvAbhimukha ke uttarAbhimukha japa zarU karavo. rojanI 51 mALA gaNavI. rAtre jApa karyA pachI zarIre sugaMdhI vilepana karavuM. jamaNo kAna UMco rAkhIne DAbA paDakhe sUI javuM. je banavAnuM haze te 21 divasamAM zrI padmAvatI devI kAnamAM kahI jaze. A prayogathI vastunA thanArA bhAva paNa jANI zakAya che. (20) % $ 7 saje pavitye namaH | A maMtrano uttarAbhimukha zvetAsane zveta mALAthI 42 divasa sudhI roja 1000 japa karavAthI kavitvazakita Ave che ane vidyAvRddhi thAya che. Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [439 (ra) 8 namo paLe-pAvatI-saMhitAya dI zrI vra kSa kSa to ko namaH | A maMtrano pUrvAbhimukha zvetAsane zveta mALAthI 28 divasa sudhI roja 1000 japa karavo. pachI dhoLAM sarasava, koparuM ane ghIno dazAMza homa karavo. tethI vaMdhyAne paNa putra thAya. (22) % [4 zrI paUAvatI sarvavatyakSa jai je drA~ TrI trI naH | A maMtrano uttarAbhimukha pILA Asane pILI mALA vaDe 21000 japa karavo. ane japanA aMte sarasava tathA badAmano ghI sAthe ra1000 homa karavo. tethI 49 divasamAM maMtradevatA prasanna thAya che ane lakSmI tathA saubhAgyanI vRddhi thAya che. (23) % va vastI 4 zrI pave paITne namaH | A maMtrano pUrvAbhimukha rakatAsane tathA rakata mALA vaDe eka lAkha japa karavAthI zrI padmAvatI devI prasanna thAya che, paraMtu japanA aMte kSIra tathA ghIno dazAMza homa karavo Avazyaka che. (24) % daf zrI paLepaUvati tapAva na ! A maMtrano pUrvAbhimukha pILA Asane pILI mALA vaDe 21 divasa sudhI rojano 2000 japa kare to rAjyano adhikAra maLe, sArI nokarI maLe, saMpattino lAbha thAya. A vakhate zrI padmAvatI devInuM pUjana sonacaMpAnAM puSpothI karavuM. (raPS zrIM pavavatye nama ! A maMtrano pUrvAbhimukha pILA Asane pILI mALA vaDe 21 divasa sudhI roja 1000 japa karavo. pUjAmAM 17, 18 ke 19mAMthI koI paNa yaMtra rAkhavo. devI tathA yaMtranI pUjA sonacaMpAnAM puSpothI karavI. tethI lakSmIno lAbha thAya che ane saubhAgyanI vRddhi thAya che. A graMtha-prakAzanamAM prApta saujanya sahayoga-sAbhAra... * zrI vADIlAla sArAbhAI derAsarajI TrasTa... muMbaI-4 * zrI zAMtinAtha jaina zvetAmbara maMdira... hubalI * zrI jaina zvetAmbara mU.pU. sudhArAkhAtAnI peTI... mahesANA * zrI kalyANajIbhAI gaMgAjara bhagata.. muMbaI * zrI zAMtilAla cAMpazI gAlA... muMbaI * zrI pAlubhAI khImajIbhAI parivAra, ha. narendrabhAI... muMbaI * zrI maganalAla kAnajIbhAI gAlA... muMbaI * zrI navInacaMdra devajIbhAI (navAvAsavALA)... muMbaI * zrI TokarazI bhulAbhAI vIrA.... muMbaI * zrI mInAbena mahendrabhAI cheDA.... muMbaI Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440] [ zrI pArvenAthopasarga-hAriNI maMtro ane yaMtro Aje zA mATe siddha thatA nathI ? ", if t*. . 2 : . ka ryuM che... - - : '. munirAja zrI bhavyacaMdravijayajI mahArAja kahevAya che ke maMtronA prabhAvathI jIvana pavitra bane che, sukha-zAMti prApta thAya che, ati duSkara kArya sulabha bane che, karmono kSaya thAya che ane AtmAne siddhipada tarapha laI jAya che. pUjya munibhagavaMtazrIe maMtrajApanI saphaLatA mATe mahattvanAM sUcano karyA che. ajJAnarUpI aMdhakArane TALavAmAM A sUcano sUrya samAna jaNAya che. mananI sthiratA agatyanI che. svArthabhAvane ogALavo paDe che. niSkAmapaNe maMtrajapathI saghaLI kAmanAo pUrNa thAya che. maMtronI zabdazakitano ( paricaya karAvato A lekha dhyAnapUrvaka vAMcavA jevo che. . -- saMpAdaka maMtrajApa karavAmAM zAstrokta kevI sAvacetI rAkhavI joIe tenI kaMIka sUcanAo karavAnI icchA thAya che. upAsanAnA kSetre japanuM ghaNuM mahattva che. zrI kRSNa gItAmAM darzAvyuM che ke, badhA yajJomAM japayajJa zreSTha che. kAraNa, AtyaMtara svarUpa jovAne mATenuM mukhya abhyAsakramanuM te pagathiyuM che. maMtrazAstro ane taMtrazAstromAM tenI vizeSa prazaMsA karelI che. japa yajJAt paro yajJo, nA paro'stIha kaJcana / japa zreSTho, dvija zreSTho'khilaM yajJaphalaM labhet / / sAMpyo prakRti vijayathI AMtaravijaya, mana jItavAnuM mAne che. zarIra, viSaya, indriya, buddhi, sukha-duHkhAdino uccheda thavAthI AtmAnuM saMsthAna thAya che, je parama sukhano hetu che. AthI spaSTa thAya che ke japa dvArA mAtra A lokamAM sukha ane paralokamAM sadgati ja nahi, paNa bhagavastrApti paNa thAya che. manusmRtinA kathana anusAra, jeo japa tathA havana-pUjana-anuSThAna kare che temanuM patana thatuM nathI. manamAM japa karavo te uttama che. hoTha hAle tema dhIme dhIme japa karavo te 'madhyama' che. jyAre vANIthI moTethI bolato (sau sAMbhaLe tema) japa karavo te adhama kahevAya che. vANI dvArA je maMtra uccArAya te vAcika; jIbha cAle, jarAka uccAra thAya, paNa bIjA sAMbhaLe nahIM te upAMzu; ane akSaronI paMkRtinAM padonuM buddhithI vAraMvAra zabdArthaciMtana thayA kare te mAnasajApa kahevAya che. phaLaprAptimAM, tulanAe, vAcika japanuM eka, upAMzu japanuM so ane mAnasa japanuM hajAra gaNatarIthI pariNAma batAvAyuM che. japa-gaNatarImAM je AMgaLIthI japa karAya che tenuM eka kahevAya che, tema veDhAthI AThagaNo che. tevuM ja mALAmAM che : zaMkhamaNakAthI so, paravALAthI hajAra, sphaTika pArAthI dasa hajAra, motIthI eka lAkha, kamaLakAkaDIthI daza lAkha, sonAnA maNakAthI karoDa tathA rudrAkSa, darbha tema ja akhaMDa sUtara, rezama ke UnanA dorAnI mALAothI karAto japa anaMtagaNo gaNAya che. plAsTikanI mALA halakA-tuccha rasAyaNavALI ayogya che. japanAM phaLasvarUpamAM jaNAve che ke japa karavAmAM vividha saMkhyAnA maNakAvALI mALAomAM 30 rudrAkSa sutarAu vagere dhana ApanArI, 27 puSTi karanArI, 25 mukitasukhadAtA, 15 abhicAra phaLa ApanArI gaNAya che. 108 uttamottama, 1OO uttama, pa0 madhyama ane pa4 maNakAvALI mALA hRdaya mATe zreSTha gaNAya che. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 441 AjanA raoNkeTayugamAM dareka kAryanuM phaLa tAtkAlika meLavavAnI manovRtti sAmAnya thaI paDI che. paNa guru vinA jJAna nahi' e vAta bhUlI javAya che.... moTe bhAge loko pustako kharIdI emAM lakhAyelA maMtronuM phaLa ApameLe ja meLavavA utAvaLA thAya che... vaLI zakita-maryAdAthI vadhu jApa karavAmAM Ave to mANasanuM magaja asvastha banI jAya che tema ja tenuM mana bahAra bhaTakavA lAge che, ekAgratA bhaMga thavA lAge che; ane evA maMtrajApanuM phaLa maLatuM nathI.... zAMta citte, zuddha uccArathI, dizA, kALa, varNa, mudrAdiyukata maMtrajApa thAya to ja tenuM phaLa bese che. kalpamaMtra tema ja maMtrAdi zAstro kahe che ke, maMtra eka ja hovo joIe ane te gurugama vidhipUrvaka lIdho hovo joIe. zubha muhUrtamAM, zraddhApUrvaka, sArI rIte vinayavivekathI levo Avazyaka che. japamaMtra koIne batAvavo na joIe. mALA saMtADelI, gaumukhI, kothaLI, oTharadAmAM rahevI joIe. sthAna paratvemAM, gharamAM karela jApa sAmAnya, gAya pramukha vADAmAM karela jA5 hajAragaNo, pavitra parvata para karela jApa dasa hajAragaNo, nadItaTAdi para karela jApa lAkhagaNo gaNAya che. devAlayamAM karela jApa karoDagaNo gaNAya che. ane bhagavAna samakSa karelo jApa te zreSTha-anaMtagaNo gaNAya che. laukikamAM manAya che ke sUrya, agni, guru, caMdra, dIvo, pANI, gAya samakSa karelo jApa uttama gaNAya che. aSTra-par karmAdimAM dizA prati karelo japa zAstrIya rIte yogya gaNAya che. jema pUrvamAM staMbhana-vazIkaraNa, dakSiNamAM abhicArika (mAraNamohana karanAra), pazcimamAM zAMti-paSTi-arthasiddhi denAra, uttara dizAmAM zAMtidAyaka, nairNayamAM pauSTika, agnimAM vipaNa, vAyavyamAM uccATana, IzAna khUNAmAM karelo japa (te Izvara, ISTadeva, sImaMdharasvAmInuM ghara gaNAtuM hoI pavitra gaNAya che.) vizeSa zuddhikaraNa, je parama padanA bhAgI thavAnuM manAya che. ISTadeva-guru sanmukha maMtra karavo uttama manAya che; paraMtu temanI avaLI bAju mukha rAkhIne japa na karavo joIe. tema ja pAghaDI, koTa, baMDI paherIne, gaLe kaMI vaTIne, navastrA rahIne, vALa chUTA mUkIne japa karavo na joIe. hAthamAM apavitra vastu rAkhIne ke bIjI vAtacIta karatAM karatAM japa karavAno niSedha che. japa karatAM samaye krodha, garva, kAma-viSaya-vAsanA Adi nahi sevavAM joIe. chIMka, ghUMkavuM, bagAsuM khAvuM, sUvuM, nIca lokonuM darzana karavuM vagere varSa gaNavAM joIe. aMdhAriyA sthaLe, beu paga lAMbA rAkhIne, UbhaDaka besIne, khATalA ke palaMga para besIne japa na karAya; paraMtu Asana sthita karIne japa karavo jarUrI che. Asanano upayoga karavAmAM paNa vastrAsanathI daridratA, pApANanA AsanathI roga ane bhUmi upara besIne karAyelo jApa du:khadAyI nIvaDe che. kASTanA Asana upara besIne karelo jApa niSphaLa jAya che. jyAre garama kAmaLA-Asana para besIne karelo japa sarvaprakAranI siddhi ane aMte parama pada Ape che. temAM paNa varNa-raMgAdi mujaba phaLakarma maLe che. A badhA niyamo pramANe vicAra karIne e saMkalpasiddhi ekAgratA mukhya karIne niSkAma japa karAya che teno mudrA, nyAsa, prANAyAma, Asana, dhyAna, kALa, dizAdi sAthe prAraMbha karavo joIe. ane aMte visarjanamAM paNa dopAdinI mAphI nyAsapUrvaka karavI Avazyaka che. Ama nahi karavAthI japanuM phaLa IndrAdi laI jAya che. Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI .. jakAro janmavicchedaH, pakAro pApanAzakaH / tasmAjjapa iti prokto, janma pApa vinAzakaH / / je janma ane pApano nAza karanAra japa che tenuM arthaciMtavana jarUrI che. pAt siddhine saMzaya: - japathI siddhi che, temAM saMzaya nathI. mATe tenA bhavanama- japamAM arthanI bhAvanA joIe, to yazAnAM napayogama- yajJomAM japayajJa huM chuM ema siddha thAya. (1) pUjA, (2) dhyAna, (3) varNa, (4) homa, (5) jA5, (6) maMtra, (7) kriyA - ema sAta prakAre viziSTapaNe karelI sAdhanA, japa karavAthI sAdhakane siddha thAya che. aneka prakAranA maMtro ane tenA prayogo che. ApaNA prAcIna graMthomAM maMtrono bhaMDAra che. paNa, te siddha na thAya tyAre sAdhakane aneka prakAranI zaMkAo thavA lAge che. tema chatAM, Aje saMkhyAbaMdha maMtro ane tenA yaMtra-taMtra-jaMtrAdinAM pustako pragaTa thayAM kare che. AvAM pustakonuM dhyeya to kevaLa lokaipaNA-dhanopArjana karavAnuM hoya che. moTe bhAge ochuM bhaNelA loko sastAM pustako kharIdI emAM lakhAyelA maMtronuM phaLa ApameLe ja meLavavA utAvaLA thAya che. paraMtu ghaNI mahenata karyA pachI paNa pariNAma zUnya Ave tyAre nirAza thaI yaMtravidyA pratye azraddhA dharAvatA thaI jAya che. AjanA raoNkeTayugamAM dareka kAryanuM phaLa tAtkAlika meLavavAnI manovRtti sAmAnya thaI paDI che. paNa 'guru vinA jJAna nahi' e vAta bhUlI javAya che. badhA maMtro saraLa hotA nathI. pustako vAMcIne te pramANe maMtrasAdhanA karavA besI janAra mATe amuka maMtro kadAca lAbhadAyI nIvaDe; paNa sarvanuM ema thatuM nathI. jema ke, vArANasImAM videzI hippIo AkarSAIne AvI ceSTAo kare che. " , bIjI mahattvanI vAta e che ke, maMtrajApamAM utAvaLa na thavI joIe. savA lAkha jApa karavAnA hoya to te jhaDapathI, TUMka samayamAM pUrA karIne kAryasiddhi mAMgavA nIkaLI na paDAya. ATha-dasa kaleke dararoja jApa karanArA hoya che. AvA jApa barAbara thatA nathI. zAMta citte, zuddha uccArathI, dizA, kALa, varNa, mudrAdiyukata maMtrajApa thAya to ja tenuM phaLa bese che. phakta pAMca mALA thAya, eTale ke dararoja 500 jApa thAya, pachI bhale tenI saMkhyA che, ATha ke bAra mahine pUrNa thAya to tenuM phaLa maLatuM hoya che. jema AhAranuM vIrya bane ke ekaDe eka bhaNIne krame prAdhyApaka thAya, tema maMtrajApanuM che. mANasanuM magaja e kaMI mazIna nathI ke enI pAsethI vadhu jhaDape kAma laI zakAya. vaLI zakita-maryAdAthI vadhu jApa karavAmAM Ave to mANasanuM magaja asvastha banI jAya che tema ja tenuM mana bahAra bhaTakavA lAge che, ekAgratA bhaMga thavA lAge che; ane evA maMtrajApanuM phaLa maLatuM nathI. - eka maMtraprayoga viSe saMpUrNa spaSTatA ApavAmAM AvI hoya chatAM, "Ane badale Ama karIe to cAle ke na cAle ?' e prazna ja asthAne gaNAya. maMtra-taMtra-prayoga' nIce je prayogo apAya che teno hetu zubha hoya che; paraMtu prayoga vakhate prazno-zaMkAo-dvidhAo thAya tyAre kahevAnuM mana thaI Ave ke, 'are, bhAI ! calAvavuM hoya to badhuM cAle che ! paNa zAstrokta rIte nahIM thAya to phaLa kema maLaze ?' vIjaLInuM joDANa saMpUrNa thayA vagara tame baTana dabAvyA karo to lAITa kayAMthI thAya? . TUMkamAM, mAtra khoTI bhAvanA, vidhi ke ArAdhanAthI prayoga thaze to siddha thaze nahIM. mATe maMtravidhino yogya paricaya karAvavA mATe A sucano karyA che. enAthI ArAdhakonI ArAdhanA pratye bhAvanA khIle, sukha-zAMti-samatA prApta kare, mokSa-parama pada-zivapada prApta kare evI zubhecchA preravAne mATe A alpa prayAsa karyo che. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [443 zAkata taMtrazAstramAM pahattvanI mudrAo prA. janArdanabhAI dave maMtra-taMtra sAdhanAmAM mudrAo khUba agatyanI che. pratyeka mudrA pAchaLa yaugika bhUmikA ane tenAM rahasyo hoya che. mudrAomAM tattvadarzana hoya che. prastuta rahasyo vAMcazo to tattvAnubhUti ane tattvaramaNatAno sparza anubhavI zakazo. vAMcyA pachI bhulAze nahi. prastuta lekhamAM zAkRtataMtromAM ane jainadarzananA upAsanAkramamAM vividha mudrAono zo upayoga che, pUjanavidhimAM tenuM zuM mahattva che te darzAvavAmAM AvyuM che. lekhakazrI saMskRtanA vidvAna hovA uparAMta taMtravADramayanA aThaMga upAsaka hoI temaNe ahIM pramANabhUta vigato rajU karI che. -- saMpAdaka taMtromAM mudrAonuM atyaMta mahattva che. taMtranA prabhAva nIce kayAreka smArta pUjAvidhAno ane saMdhyAvaMdanAdimAM paNa koI koI pradezomAM mudrA-pradarzano jovA maLe che. mudrAnA paNa ghaNA badhA artho che. zarIranA amuka viziSTa prakAranA vinyAsane, dehabaMdhane paNa mudrA kahe che, jema ke zAMbhavI mudrA, yonimudrA vagere. paMcama'kAra dravyomAM paNa eka dravya mudrA che. zakitasaMgama' taMtra pramANe ghauM, aDada vagerethI banelA vaDAne mudrA' kahe che. paraMtu ApaNe to taMtromAM hAtha ane karAMgulIonA viziSTa ane cokkasa saMyojanathI varNavAyelI mudrAonI vicAraNA karavAnA chIe. aMgUThAthI kaniSThikA sudhInI pAMca AMgaLIo anukrame AkAza, vAyu, teja, jaLa ane pRthvIne sucave che. temanAM anyonya saMmilanathI tattvasaMyoga abhivyakata thAya che. A vizvaprapaMcanA saMketarUpa mudrAo japa, dhyAna, tapa, ane kAmya karmomAM (AvAhana, pratiSThA, rakSaNa, naivedyAdimAM) pradarzita karavAthI devatAo AnaMdita thAya che; vaLI te pApa-saMtatine paNa nasADanArI hoI mudrA sarva kAmanAo siddha karanArI che. keTalAka vaLI vizvanA modanane ane drAvaNane kAraNe mudrA che' ema samajAvI kahe che ke "parAhatarUpa paramAzakita cidAtmabhitti para svecchAthI vizvanuM phuraNa karavA mATe jyAre IcchA kare che tyAre prathama IcchAzakita' ne pachI 'kriyAzakita' AvirbhAva pAme che, te ja he devI ! mudrA kahevAya che." to vaLI, keTalAka rA' dhAtu dAnArthaka' mAnIne mudaMrAti-dadAti sA mudrA, je AnaMda Ape che te mudrA ema paNa artha darzAve che. bhakitarahita arcananI jema AvAhanAdi mudrAo rahitanI pUjA nirarthaka bane che ane viparIta phaLa Ape che." ema paNa koI mAne che. A mudrA pradarzana gurugamya che. 'zAradAtilaka' TIkAmAM kahyuM che ke, A mudrAo ane maMtro koIne batAvavAM nahi. are! keTalAka graMthomAM to gurune paNa mudrAo na darzAvavI evAM vacano che. mudrAo mAtra karAMgulI pradarzana ke hastabaMdhanI racanAo ja nathI, paNa samaSTiracanAnI cokkasa kramika vidhio te dvArA sUcavAya che; ane te dareka muddAonI adhyakSa devatAo che ane mudrAonAM nAma temanA parathI paDelAM che te ApaNe jovAnA chIe. ati prAcIna mudrA prakAra' nAmanA graMthamAM kai kai mudrAo kayAre kayAre darzAvavI tenuM mArgadarzana paNa maLe che : lamInA pUjanamAM lakSmImudrA darzAvavI. vAgyAdinInA pUjanamAM akSamAlA ane vINAmudrAo darzAvavI. agninA pUjanamAM saptajihvA mudrA darzAvavI. matsya, kUrma, muMDa, mahAyoni ane lalihAnA mudrAo je sarvasiddhio ane sarvasamRddhi ApanArI che te zakitanA arcanamAM Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI, darzAvavI. zyAmAnA arcanamAM muMDamudrA darzAvavI. matsya, kUrma ane lalihAnA muddAo (sarvazakitapUjanamAM) sAdhAraNa che. tArAnA arcanamAM yoni, bhUtinI, bIja, dainyadhUminI ane leliyAnA evI pAMca mudrAo darzAvavI. tripurAnA arcanamAM sarvasaMzobhiNI, drAviNI, AkarSiNI, khecarI, yoni, trikhaMDA, vazinI, unmAdinI, mahAMkuzA ane bIjamudrAo ema dasa batAvavI. abhiSekakarmamAM kuMbha, AsanamAM padma, viSNarahita ane parizramarahita kArya mATe kAlakarNA, jalazuddhi mATe gAlinI, zrIgopAlanA arcanamAM veNa, narasiMhanA pUjanamAM nArasihakA, varAhanA pUjanamAM vAvAhikA, hayagrIvanA pUjanamAM hayagrIvI, rAmanA arcanamAM dhanuboNa, parazurAmanA acanamAM parazuM ane sarva prakAranI prArthanAomAM prArthanA mudrAo darzAvavI. gheraMDa saMhitAmAM pacIza mudrAonAM nAma prApta thAya che ane te lagabhaga haThayoganI pravidhio sAthe saMkaLAyelI jaNAya che, jenAM nAma A pramANe che : (1) mahAmudrA (2) nabhomudrA (3) uDiyAna (4) jAlaMdhara (5) mUlabaMdha (6) mahAbaMdha (7) mahAvedha (8) khecarI (9) viparItakaraNI (10) yoni (11) vadhelI (12) zakitacAlinI (13) taDAgI (14) mAMDavI (15) zAMbhavI (16) pRthvI dhAraNA (17) aMbhadhAraNA (18) AgneyI (19) vAyavIya (20) AkAzI (21) azvinI (22) pAzinI (23) kAkI (24) mAtaMginI ane (25) bhujaMginI. zrImAtAnI upAsanAmAM (1) trikhaMDA (2) sarvasaMzobhiNI (3) sarvavidrAviNI (4) sarvAkarpiNI (5) sarvonmAdinI (6) mahAMkuzA (7) khecarI (2) bIja (9) yoni (10) sarvAza athavA sarvavazaMkarI - ema mukhyatve dasa mudrAo vadhu prayojAtI hoine nityApoDazikArNava, taMtrarAja, kulArNava, jJAnArNava ane parazurAmakalpasUtramAM tenA viSe savistara carcAo jovA maLe che. have ApaNe nityApoDazikArNava ane setubaMdha' nA AdhAre A mudrAo viSe savistara vicArIe; sAthosAtha parazurAmakalpasUtra TIkAmAM A mudrAo viSe vadhu vizada carcA hovAthI tenA saMdarbho paNa ApaNe vicArazuM. nityApoDazikArNavanA trIjA paTalamAM zrI pArvatI prazna pUche che : 'he bhagavana ! Ape tripurAne lagatI mudrAonuM sUcana ja mAtra kareluM paNa tene prakaTa karI nathI to, he zaMkara ! tenI racanAo zI rIte thAya che te darzAvo." zrI bhairava kahe che : 'sarva artho siddha karI ApanArI ane jenI racanA karatAM zrI tripurA sanmukha thAya evI mudrAo huM kahuM chuM te sAMbhaLo.' ema upakrama karIne pachI pUjAmAM AvAhana kriyA' prathama AvatI hoine temAM upayogI ane pachInI navI mudrAonI samaSTirUpA evI 'trikhaMDA" mudrA prathama darzAve che. nityApoDazikArNavamAM darzAvela trikhaMDA mudrAnAM lakSaNo joie te pahelAM parazurAma kalpasUtranI TIkAmAM 'trikhaMDA' zabdane samajAvI tenuM mahattva darzAve che te joie : (1) trikhaMDA muddA : 'trikhaMDA mudrAmAM traNa khaMDo - janma, mRtyu, jarA athavA sattva, rajasa ane tamoguNanuM khaMDana kare che mATe trikhaMDA, kevala mokSapradA che; athavA icchA-jJAna-kriyAtmaka evA trikhaMDonA svarUpavALI che mATe trikhaMDA.' yoginI taMtramAM kahyuM che : 'te saMvidurUpa aMbA trikalAmayI bane che tyAre trikhaMDArUpane pAmelI hoya che. te 2 rAjamAM sarvavyApakarUpe rahelI che." have, nityApoDazikArNavamAM tenAM lakSaNo nI pramANe ApyAM che : prathama banne hAtha joDIne ubhaya aMguThone ra na rAkhavA. anAmikAone aMdara laine ubhaya tarjanIone vAMkI banAvavI. kaniSThikAone je che tema ja rAkhavI. A rIte tripurAnA AvAhanakarmanI A trikhaMDAmudrA bane che. ' "setubaMdha'' zrI bhAskararAya A zlokone samajAvatAM kahe che : 'ekamekanI aMguliono jemAM aMtaHpraveza karAvavAmAM Avyo che tevA banne hAthane paraspara sAme Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 445 karIne (sIdhA karIne) jamaNI tarjanI vaDe DAbI bAjunI anAmikAnA agrabhAgane ane vAmatarjanI vaDe dakSiNa anAmikAnA agrabhAgane pakaDavA; pachI kaniSThikA yuyala, madhyamA yugala ane aMguSTha yugalane ekabIjAnI abhimukha Ave tema sarala karavA. A yugalAtmaka khaMDatrayathI yukta trikhaMDA tripurAnA AvAhanakarmamAM viniyojavI.' parazurAmakalpasUtra TIkAmAM A ja zlokone vadhu spaSTa karatAM kahe che : 'rivartana eTale banne hastAMguliono saMyoga evo anvayArtha sarvatra adhikRta thayela che; te pramANe baMne hAthanA aMgUThAo sarala eTale paraspara joDelA karavA. tadghat kaniSThikA ane madhyamAMgulionI paNa tevI ja sthiti karavI; ane DAbI anAmikA para jamaNI anAmikA tiryak rAkhI temanI nIcenA bhAgamAM tarjanIyano praveza karAvIne te aMtarvakra tarjanIdrayothI anAmikAdrayane dhAraNa karavI. evA kRtipradhAna vigraha pramANe A artha thAya che. A rItamAM traNa khaMDo dekhAi Ave che : (1) uparanI bAjue aMguSThayano saMyoga, (2) madhyabhAge madhyamAMgulinI joDa ane (3) nIcenI bAjue te ja pramANe thayeluM kaniSThikAonuM milana. Ama thatAM pUrvokta vAmA, jyeSThA, raudrI evAM traNe kalArUpo AmAM sphuTa thAya che; tethI traNa jenI kaLAo che, khaMDo che tevI A trikhaMDA mudrA che.' taMtronAM aneka rUpone kAraNe sahejasAja pheraphAro sAthe AvI mudrAonAM vividha rUpo anya taMtromAM jovA maLe che. jema ke, 'jJAnArNava'mAM kahyuM che : 'ubhaya hasta ekameka sAthe joDIne ubhaya tarjanIo vaDe ubhaya anAmikAone dharavI. te ja rIte banne madhyamAone hastataLanI vacce goThavIne tenI nIce kaniSThikAone rAkhavI. te ja rIte aMguSThone paNa saMyojita karavA. he mahezAnI ! A mArI trikhaMDAmudrA AvAhanavidhimAM prayojavI.' (2) sarvasaMkSobhiNI mudrA : parazurAmakalpasUtra TIkAmAM A mudrAnA rahasyArthane samajAvatAM kahyuM che : 'sarva padArtho, sarva bhUtono kSobha kare che, utpanna kare che, kAraNa kAryatvamAM pariName che mATe A mudrA vAmAzakitapradhAna che.' yoginItaMtranuM uddharaNa ApI vadhu spaSTa kare che ke 'te yoniprAsuryanA svabhAvavALI arthAt kAraNatvabhAvapradhAna hoi vizvanuM vamana karanAra vAmAtva temAM che. tenI racanAmAM paNa aMguSTha, kaniSThikA ane anAmikA madhyamAonA agrabhAganA saMmilanathI temAM yonibhUyatva anubhavAya che.' nityApoDazikArNavamAM A mudrAno uddhAra A mujaba ApavAmAM Avyo che : banne hAthanI madhyamAMgulione te te taLahatheLImAM lai kaniSThikA ane aMgUThAthI teno avarodha karavo. tarjanIne daMDavat saraLa rAkhI anAmikAne madhyamAnI upara caDAvavI; A pramANe sarvasaMkSobhiNI mudrA racAya che. paraMtu taMtrarAjamAM A mudrAnI 2canA jarA judI paDe che : 'kaniSThikA, anAmikA ane madhyamAne paraspara ekamekanA nakhAtra sAthe saMyojita karIne aMguSThane kaniSThikA para rAkhavo, tathA tarjanIne sIdhI karavI.' A pramANe prakaTa thatI saMkSobhiNI mudrA traNeya brahmAMDano kSobha karanArI che. (3) sarvavidrAviNI mudrA : parazurAmakalpasUtra TIkAmAM A mudrAno rahasyArtha samajAvatAM kahyuM che : A bIjI (krama pramANe) je sarvavidrAviNI che te utpanna thayelA sarvanuM poSaNa karIne vardhana (drAvayati) kare che, mATe badhI vastuonAM pAlana karavAne kAraNe Rju svabhAvanI A (mudrA) jyeSThA zakitanA prAcaryavALI che. yoginI taMtramAM kahyuM che : kSubdha vizvanI sthiti karanArI (A) jyeSThA prAcaryavALI che. yudhdha eTale utpanna thayelanA, je saMrakSaka che te Rju hoya che evI lokomAM prasiddha gAthA che. tethI A mudrAnA bAhya svarUpamAM paNa aMguSThathI kaniSThikA ane anAmikAnA saMbaMdhathI cAra AMgaLIonuM Rjutva dekhAya che. te ja pramANe (zrIyaMtranA) Adi trikoNamAM traNa rekhAonI madhye pUrva dizAmAM rahela RRju rekhAmAM ja tenuM adhiSThAna prasiddha che. (arthAt A Adi trikoNanI pUrve jyeSThAzakita rahelAM mAnI tyAM tenI bhAvanA - upAsanA karavI.) sarvavidrAviNI mudrAnAM lakSaNo ApatAM nityApoDazikArNava kahe che : A mudrAmAM agAunI Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI (sarvasaMzobhiNI) mudrAmAMthI madhyamAM aMgulione paNa sarala karavAmAM Ave to, he mahezAnI ! sarvavidrAviNI mudrA thAya che.' setubaMdhakAra spaSTatA karatAM kahe che : UtA . arthAta sarvasaMkSobhiNI mudrAmAM madhyamAM je sarala na hatI te ahIM (sarvavidrAviNImAM) tarjanIvata sarala bane che." taMtrataramAM vyAkhyA ApatAM kahe che : 'madhyamAM paNa tarjanI samAna sarala hoya tyAre carAcaranuM pAlana karanAra sarvavidrAviNI mudrA bane che." (4) AkarpiNI mudrA : parazurAmakalpasUtra TIkA A mudrAno artha ane tenuM rahasya spaSTa karatAM kahe che : trIjI je A sarvArSiNI che te sarvanuM AkarSaNa karanAra jyeSThAvAmAM ubhayAtmaka che. yoginI taMtramAM kahyuM che ke jyeSThAvAmAM samatvane lIdhe sRSTinA prAdhAnyavALI A AkarpiNI mudrA che. A agAunI mudrAddhayamAM kahelAM agAunAM mudrAvAcaka padothI sarvArSiNInuM mahattva samajavuM. ema thatAM (AgaLanI mudrAomAM) jyeSThA viziSTa vAsAtvanI vAta samajavI; AthI viparIta nahi. ema thatAM jyeSThAnA viziSTatvanI ahIM pradhAnatA samajavI. jyeSThAnuM prAdhAnya hotAM tenI saralatAne lIdhe tenA vizeSaNarUpa vAkhAnuM paNa tene anusarIne thatAM mudrAnA bAhyAkAramAM tarjanI madhyamAe kuTilatA thatI nathI. * jo ahIM vAmAM pradhAna hota to tenI kuTilatAne lIdhe mukhya nahi tevI jyeSThA paNa vAmAne anusarIne kuTila banata; ane to mudrAnA bAhyAkAramAM badhI ja AMgaLIonI kuTilatA thAta.' (agAunI be mudrAomAM Ama samajavuM.) have A sarvAkarpiNI mudrA mATe parazurAmakalpasUtra TIkA kahe che ke, he sulocanA ! madhyamAM ane tarjanI yumane vakra karatAM A mudrAmAMthI ja (sarvavidrAviNImAMthI) sarvAkarSiNI bane che.' nityApoDazikArNava A mudrAnAM lakSaNo ApatAM kahe che : '(trIjImAM darzAvelAM lakSaNo pramANe) madhyamAM ane tarjanI vakra hoya ane kaniSThikA anAmikA sarala hoya tyAre te paramezvarI, aMkuzAkArarUpavALI te railokayanuM AkarSaNa karanArI sarvArpiNI mudrA bane che.' A vAtane samajAvatAM setubaMdhamAM bhAskararAya kahe che, 'sarvavidrAviNInI jema tarjanI madhyamAonuM agratva kaMcitatva (vaLela) na hotAM sarvAkarpiNI mudrA thAya che. madhyame' e devInuM vizeSaNa che." jJAnArNava taMtramAM vadhumAM ema kahyuM che ke, bhUmadhye A sarvAkarpiNInuM dhyAna karavAthI te railokayane vaza karI zake che.' mudrA prakAra' graMthAnusAra, 'madhyamAM ane tarjanIone aMkuzakAra karIne kaniSThikA ane anAmikAne sama rAkhavI. kaniSThikA ane anAmikA para aMguSTha rAkhavo. A AkarpiNI mudrA railokayane AkarSaNa karanArI mAnavAmAM AvI che.' (5) savazikarI-sarvavazaMkarI mudrA : parazurAmakalpasUtra TIkAmAM A mudrAno rahasyArtha samajAvatAM kahyuM che : 'caturtha mudrA sarvavazyakarI arthAtu pRthvIthI mAMDIne ziva sudhI sarva tattvone vaza karanArI, svAdhIna karanArI che.' lokamAM AkAza be prakAranAM che : daharAkAza ane prAkRta. te daharAkAzamAM paNa anya susUkSma AkAza che, temAM supira-sUkSma' evI kRti che. temAM parama zivanI sAthe gADha AzleSamAM rahelI je AnaMdavigraharUpiNI zakita che te sarvavazyakarI pada vaDe vAcya che. uttara catuHzatImAM paNa kahyuM che : 'bIjA vyomamAM rahelI biMdurUpA A mahezvarI zivazatyAtmaka saMzlepavALI che, te ja vazyakarI che.' biMdurUpe kahela hoI te mudrAnuM bAhya rUpa paNa sarvAMgalionA gADha saMzleSa ane biMdu AkAranuM spaSTa che.' jJAnArNava taMtra kahe che : 'A mudrAzakitanuM lalATamAM dhyAna karavAthI te gailokayane vaza karanAra bane che.' nityApoDazikArNavamAM A mudrAnAM lakSaNo A pramANe che : banne hAthane puTAkAra karIne paraspara parAmukha karIne - setubaMdha) pachI tarjanIone aMkuzakAra banAvIne tenI nIce madhyamAM, tenI nIce anAmikA ane tenI nIce kaniSThikA paNa aMkuzAkAre gADha rIte prayojavI. badhAthI upara bane aMguThone nyunja' karavA.' A mudrA sovezakarI che. setubaMdhamAM tene sarvavazaMkarI paNa kahI che. Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] / 447 () unmAdinI mudrA : parazurAmakalpasUtra TIkAmAM A unmAdinI mudrAnuM nAmarahasya samajAvatAM kahyuM che : "A pAMcamI je (nityApoDazikArNavamAM trikhaMDa pahelI hoIne tenA kramane ApaNe anusarIe chIe tethI ApaNA kramamAM A mudrA chaThThI che, paNa parazurAmakalpasUtramAM trikhaMDA pahelI na hoI tyAM A mudrA pAMcamI che.) AgaLanI (savavezakarI athavA sarvavaza karImAM) jaNAvela zivazakita biMdunI vaccenI sUkSmarekhA che, je nIvArazukavatu tanvI che. tenI mathe vahunizikhA" evI zrutimAM prasiddha che. te zikhAno be prakArano svabhAva che : 1. vAmA svabhAvatva ane 2. jyeSThA svabhAvatva. jevI rIte lokamAM paNa eka daMDa (kuMbhArano) ghaDo utpanna kare che ane nAza paNa kare che, tevI rIte daMDazakitasamAna A rekhA jyAre jagatarakSaNakartRtva zIlA viziSTa jyeSThA zakitapradhAna hoya che tyAre sarvonmAdinI zabdathI vAcya bane che." uttara catuHzatImAM paNa kahyuM che : 'biMdunI aMdara sUkSma zikhAmayarUpe vilasI rahela jyeSThAzakitapradhAna evI e sarvotpAdakAriNI che.' tethI ja A nAmanI mudrAmAM aMgulionI racanAmAM aMguSTha, anAmikA ane tarjanIo sarala dekhAya che. madhyamAo biMdudrayAkAra dekhAya che. te ja rIte ullekhAyela biMdumaya zikhAsthAnanuM darzana to anAmAdvaya ja karAve che. banne madhyamAM biMdudrayarUpa ane tenI madhye rahela bane anAmikAdvayanuM tasyamaze vanizikhA' e nyAye zikhApaNuM yogya che. jJAnArNava taMtramAM vaLI ema darzAvyuM che ke brahmaraMdhramAM tenI (dhAraNA) karavAthI A devI nailokayane unmAdita karanArI che. nityApoDazikArNavamAM A sarvonmAdinI mudrAnAM lakSaNo nIce pramANe darzAvelAM che : banne hAthane sanmukha karIne jamaNI kaniSThikAne vAmanI madhyamAM vaDe ane vAma kaniSThikAne dakSiNa madhyamAM vaDe daDha rIte grahaNa karavI; pachI bane anAmikAone sarala rAkhavI, tenI bahAra (dara) tarjanIone sarala rAkhavI. madhyamAnA AkuMcita karelA agrabhAganA nakhopari daMDAkAre aMguTho goThavavA. A unmAdinI mudrA sarva strIone kaledita karanArI che.' () mahAMkuzA mudrA : parazurAmakalpasUtra TIkAmAM A mudrAnuM nAma-rahasya samajAvatAM kahyuM che : 'chaThThI je A (mahAMkuzA mudrA) te AgaLanI mudrAmAM darzAvelA zikhAnAM bIjAM svarUpa vAmApradhAna hoIne mahAMkuzA kahevAya che. parama zivanI aMdara (kukSimAM) jagata raheluM che. aMdara rahelA hAthIne jema aMkuza vaDe bahAra kADhavAmAM Ave che tevI rIte sarvane bahAra lAvanAra hovAthI te sarvamahAMkuzA' ema (paNa) oLakhAya che.' pazivanA kukSigata jagatanuM vamana karAvavAthI vAmApradhAna evI A zikhA sarvamahAMkuzA ema kahevAya che. yoginI taMtramAM kahyuM che : 'vAmAzakitapradhAna evI A mahAMkuzamI (devI) paNa bIjA dazAracakramAM rahelI vizvanuM vamana karAvanAra che." AthI AgaLanI mudrAmAM saralAkAra (hatI) evI anAmikAonI ahIM vakratA dekhAya che. lokamAM paNa vamana karato manuSya dhanupAkAre vAMko vaLI jAya che e prasiddha che. ahIM Ama saMkSepamAM samajAvI zakAya ke, (ma) mAtra vAmA- viziSTatva sarvasaMkSobhiNIpada pravRttinimittanuM che. (mA) yeSThAviziSTatva vAmA- savakarpiNIpada paNa pravRttinimittanuM che. (3) sUkSma AkAzamAM rahela biMduddayatva evuM sarvavazaMkarI pada pravRttinimittanuM che. () jyeSThAzakitapradhAnatva e be biMduonI vacce rahela rekhAnuM sarvonmAdinIpada sUcaka che. (3) vAmAzakitapradhAnatva e sarvamahAMkuzA pada sUcaka che - ema saunuM vailakSaNya sUkSma buddhi vaDe nihALavuM. (8) khecarI mudrA : parazurAmakalpasUtra TIkAmAM A mudrAnA nAma-rahasyane samajAvatAM kahe che : saptamI sarvakhecarI mudrA jIvonAM temanAM karmothI janita rogAdi duHkhono nAza karavAmAM zakitamAna che; tethI ja te sarvarogaharacakramAM rahelI che." yoginI taMtramAM kahyuM che : 'dharmadharmanA milanathI utpanna thanArI, pramAde karIne thatA kriyAlopa rUpI doSono nAza karanArI ane vikalpa rUpI doSone haranArI A khecarI mudrA che." Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI artha Ama che : dharma eTale zakti. paziva e evuM parabrahma che, jemAM adharma arthAt jyAM dharma nathI tevA che. athavA koIno paNa dharma nahi te a-dharma, ema nagatapuruSe paNa yogya che. paNa vastutaH pazivamAM ye zakitarUpa dharma to che ja. Ama, dharma-adharma zaktizivanA saMyogamAMthI utpanna thayelAM athavA nitya naimittika kriyAono lopa thavAthI thayelAM pApo ane temAMthI janmanArA roga-vyAdhiono nAza karanAra te khecarI. tenA nibaMdhanamAM paNa bAhudrayanuM pradarzana thAya che. parazurAmakalpasUtra TIkA te mudrAnI racanAne Ama samajAve che : 'jamaNA hAtha para DAbo hAtha ane DAbo hAtha jamaNA hAthanI nIce vALavo. kaniSThikA ane anAmikAone paNa tarjanI sAthe joDavI. madhyamAM badhAthI upara rAkhavI. aMgUThAo sIdhA ja rAkhavA. A khecarI mudrA, he priyA! sarvottama che." nityApoDazikArNavamAM A mudrAnAM lakSaNo A mujaba darzAvyAM che : 'DAbA hAthane jamaNA hAtha para ane jamaNA hAthane DAbA hAthathI, he mahezAnI ! bAhuone nIce vALIne kaniSThikA ane anAmikAone temanA kramamAM tarjanIo sAthe joDI daIne badhAnI upara madhyamAone goThavI devI. he mahezAnI ! aMguSThone sarala rAkhavA. A khecarI mudrA he priyA ! sarvottamA che.' Ama, khecarI bAbatamAM lagabhaga badhAM taMtro ekasarakhA matanAM che. mAtra artharatnAvalIe vAma bAhune dakSiNa bAhunI nIce yojavo evuM kahyuM che tenuM setubaMdhamAM zrI bhAskararAye te arNavavirodhI (jJAnArNavane bhAskararAya TUMkamAM vAraMvAra arNava' evA TUMkA nAmathI oLakhAve che.) hoIne upekSA karavA yogya mAne che. (9) bIjamudrA : jagatanA cha bhAvavikAromAM (jAyate, ati vagere) prathama je bhAvavikAra che, je sumi rUpe sattAvAcaka che, tenI abhimAnI zakita. uttara catuHzatImAM kahyuM che : 'zivazakitano samAa5, je phuradR vyomAntara che te ane vizvane prakaTita karanArI sUkama bIjarUpe rahenArI che, mATe bIjarUpA mahAmudrA che.' ahIM Ama artha che : vaDanA game tevA nAnA bIjamAM paNa (vibhutva hovAthI) AkAza to che ja. temAM jema mahAvRkSa sUkSma rUpe rahe che te ja rIte 36 tattvo zrIzivazakitamAM aMtanihita che. te ja sattA pAchaLathI 'ghaDo che', 'vastra che' ema abhivyakta thAya che. sarvanuM bIjasthAna hovAthI bIjamudrA kahevAya che. tenI racanA : banne hAtha parivartita karavA; eTale ke hAthono pAchaLano bhAga ardhacaMdrAkAra karavo. tarjanI ane aMgUThAno saMyoga karavo; kaniSThikAone nIcenI tarapha vALIne tenA para madhyamAM lAvavI. badhAthI nIce anAmikAne vakra karIne rAkhavI. (10) yonimadrA : A mudrA taMtramAM ati mahattvanI che. zrIyaMtramAM zrI sarvAnaMdamayacakranI rAjarAjezvarI cidagnirUpA parAzakita zrI lalitA che. vimarza eTale zakita, prakAza eTale ziva. vimarza vinA prakAza, 'I' vinA ziva nathI, paNa 'ziva' che. A mahAzakitano ziva sAthe abheda che. paraMtu sRSTisarjana mATe temanuM pRthak thavuM visarga sukAra che. paraMtu vizvanI utpatti pUrve zivazakitanAM raktazula tejanidhinA rUpamAM svecchAthI AnaMdarUpe sthita thavuM e vizvakalA. A vizvakalAnuM udayabiMdu te yonimudrA. A yonimudrA pAMca rIte pradarzita thAya che : (1) banne hAthanI madhyamAMgulIone hatheLIo tarapha kuTilAkAre (aMtarvaka) karavI, ubhaya tarjanIone upara rAkhavI. tema ja anAmikAone tathA kaniSThikAone madhyagata karI aMgUThA dvArA dAbIne pakaDavI. (2) bane anAmikAone madhyamAMgulIonA adhobhAge aMdara vALI tarjanIo para rAkhavI. tathA anAmikAonA praSTha bhAga para kaniSThikA saMlagna karIne sthApavI. tema ja aMgUThAnA agrabhAgane madhyamAMgulIonA madhyaparva para rAkhavA. (3) anAmikAonA pRSTha bhAge madhya parva para maLamAMgulIo rAkhavI. ane kanaSThikAMgulIono aMgUThA sAthe saMparka karavo. (4) tarjanI ane Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] (449 anAmikAo vacce kaniSThikAono saMyoga karIne tenA mULa sAthe aMgUThAnA agrabhAgano saMparka karavo. (5) bane hAthanI anAmikA ane kaniSThikAone te te hAthanI tarjanIthI baddha karavI; ane anAmikAone uparanI bAjuethI joDIne madhyamAnI nIcenI bAjue banne aMgUThAono agrabhAga joDavo. A yonimudrA hRdaya para pradarzita karatAM trailokayalobhiNI, mukha pAse pradarzita karatAM trailokaya drAviNI, bhUmadhye pradarzita karatAM trailokayAMkarpiNI, lalATe pradarzita karatAM trailokayavaza kAriNI ane brahmaraMdhra pradarzita karatAM trailokayonmAdakAriNI bane che. A sivAya paNa pUjanavidhimAM AvAhana, sthApana, matsyamudrA, kUrmamudrA, dhenamudrA, abhayavaramudrA, aMkuzamudrA, zaMkhamudrA, durgamudrA, padmamudrA vagere aneka mudrAo prayojavAmAM Ave che. jainAgamomAM paNa pimaMDala-pUjana samaye ane anya vidhividhAnomAM mudrA-pradarzana thAya che. A graMthanAM saMpAdaka zrI naMdalAla devaluka dvArA prakAzita 'jaina ratnaciMtAmaNi-sarvasaMgraha' bhAga 1-2mAM parama pUjya AcArya zrI yazodevasUrijI mahArAjanI kRpAthI DabhoInA raMgolI kalAkAra zrI ramaNIkabhAI pAse taiyAra karAvelAM mahattvanAM citro ApyAM che, jemAM AvAhanamudrA, sthApanamudrA, saMnidhAnamudrA, saMnirodhanamudrA, avaguMThanamudrA, yaMtranuM amRtIkaraNa batAvatI dhenamudrA, vagere Apela che. tema ja caityavaMdana mudrAo che, te temAMthI jovA vinaMtI che. zrI namaskAra mahAmaMtramAM virAjatAM zrI paMcaparameSThI nyAsa paNa citro dvArA batAvyA che. Ama, jainadarzanamAM paNa vividha mudrAo ane tenA hetuo spaSTarUpe jovAmAM Ave che. ja . Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI, jenA graMthomAM lInI sAdhanA A sarvasiddhiAthayinIen GadhvNAvatInI sAdhanA) - paM. zrI dharmadhvajavijayajI mahArAja devInuM bIjuM paryAyavAcI nAma 'mAtAjI' kahevAya che. mA eTale akhUTa) vAtsalya, mA eTale nirmaLa hUMpha, mA eTale lakSmI..... paNa atre padmAvatIjInI upAsanA sAthe lakSmInI prApti.... lakSmIne sarvArthasiddhidAyinI tema ja aSTalakSmI vagere nAmAbhidhAna karIne garbhita saMketo A lekhamAM mUkayA che. lekhanA lekhaka 5. paM. zrI dharmadhvajavijayajI ma.sA. eka acchA sAdhaka che. --saMpAdaka jaina sAdhanA sAhitya ucca zreNInI, lakSmIjI sAthe saMbaMdha rAkhavAvALI sAdhanAomAM ziramora che. eka prakArathI joIe to jeTaluM zreSTha ane anubhavajanya sAdhanAsAhitya tathA sAdhanAvidhionuM lekhana taponiSTha jaina sAdhubhagavaMto dvArA thayuM che eTaluM bIje kayAMya prApta nathI. zrI jinadattasUrijI eka zreSTha sAdhaka hatA. mogala samayamAM paNa ucca koTinA mogala bAdazAha emanI sAme mAthuM namAvatA hatA. lakSmIjI sAthe saMbaMdha dharAvatI ucca koTinI sAdhanAo emaNe prApta karI hatI. kahe che ke teo cAlatAM cAlatAM sonAnI varSA karAvatA. teo je pAtrane sparza karatA te pAtra sonAnuM banI jatuM. tyAra bAda AnaMdasUri ane amaracaMdrasUri atyaMta siddha saMta-mahAtmA thayA ane teoe uparanI sAdhanA zIkhI. e banne siddha koI daridramAM daridrane paNa AzIrvAda ApI detA, to te kSaNavAramAM tene phaLatA. neminAthajIe 'tattvabodha' nAmanA graMthamAM batAvyuM che ke lakSmIjI paDachAyAnI jema temanI sAthe ja rahetAM hatAM. temaNe prAcIna graMtho joIne tema ja sAva digaMbara avasthAmAM jaMgalamAM rahevAvALA ane kevaLa havA bhakSaNa karI jIvita rahevAvALA eka ucca koTinA yogI pAsethI A "padmAvatI sAdhanA' zIkhI hatI, jene 'kalikAla kalpataru' kahevAmAM Ave che. AgamanA AcAryoe tene 'sarvArthasiddhidAyinI 'kahI che. temaNe te sAdhanA dvArA 'aSTalakSmI'nI siddhi prApta karI hatI. udayaprabhasUrie to potAnA graMthamAM kahyuM che ke zrI AnaMdasUri ane amaracaMdrasUrie potAnA hAthothI A gopanIya ane rahasyamaya tathA durlabha padmAvatI sAdhanAne keTalAMya varSo sudhI sevA ane tapa karIne prApta karI hatI, tethI teo siddharAja kahevAtA hatA. vAstavikatAmAM paNa padmAvatI sAdhanA svayaMseva durlabha ane mahattvapUrNa sAdhanA che. AcArya rAjazekharasUrijIe kahyuM che ke lakSmIjInI sAdhanAomAM A apUrva sAdhanA che. AcArya tilakasUrijIe A sAdhanA dvArA suvarNaprayoga ane suvarNasiddhi-prayoga prApta karyA hatA, tethI teo te samayanA advitIya AcArya kahevAtA. mallinAtha ane somatilakasUrijIe A sAdhanA dvArA hajAro ane lAkho lokonI daridratA dUra Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ]. T4pa1 zrI pAdaliptasUrijI mahArAja sAhebe A sAdhanAnA seMkaDo lAbha batAvyA che. te mujaba A sAdhanAne siddha karavAthI bhAgyamAM lakhelI daridratA dUra thAya che. bhAgyano udaya thAya che. vyApAramAM acAnaka ja unnati thavA lAge che. A sAdhanA dvArA zatruno bhaya sarvathA nAza pAme che. mANasa rogamukta thaIne lAMbu jIvana meLave che. gharanA kaleza-kaMkAsa-kajiyA ane tANa nAza thAya che. karI hatI. kanakakuzalasUrijIe kahyuM che ke jo mANasa potAnA jIvanamAM A sAdhanAne prApta nathI karato, to tenA jevo abhAgiyo mANasa bIjo koI nathI ! A sivAya paNa bIjA keTalAya tAMtrika graMthomAM ane sAdhanA graMthomAM paNa A gopanIya ane rahasyamaya sAdhanAnuM atyaMta mahAmya ApyuM che. eka rIte joIe to lagabhaga badhA graMthomAM padmAvatInI durlabha sAdhanAno ullekha maLe che; paraMtu saMpUrNa sAdhanAnI vigatavAra mAhitI temAM kayAMya paNa maLatI nathI. paNa, pachInA divasomAM amane eka atyaMta ucca koTinA jaina sAdhu pAsethI A durlabha ane gopanIya sAdhanAvidhi vigatavAra jANavA maLI. temanI pAse A sAdhanAvidhi bhojapatra para lakhelA prAcIna pustakamAM saMgrahelI hatI, tema ja tenAM pAnAM paNa jarjarita thaI gayAM hatAM, tathApi te sAdhue A sAdhanA dvArA apUrva siddhio prApta karI che. durlabha evo zrI padmAvatI sAdhanA-upAsanAno prayoga atre huM sAdhakone A durlabha ane bahu ja mahattvapUrNa padmAvatI sAdhanA-upAsanAno prayoga ApI rahyo chuM. mane zraddhA ane vizvAsa che ke A sAdhanA sAdhakonA saMgrahamAM eka ratnanI jema kAyamI raheze. pratyeka dharma-saMpradAya ke jAtino sAdhaka A sAdhanAne prApta karI zake che. jo niSThApUrvaka A sAdhanAne prApta karavAmAM Ave to tarata ja lAbha thAya che. zrI pAdaliptasUrijI mahArAja sAhebe A sAdhanAnA seMkaDo lAbha batAvyA che. te mujaba A sAdhanAne siddha karavAthI bhAgyamAM lakhelI daridratA dUra thAya che. bhAgyano udaya thAya che. vyApAramAM acAnaka ja unnati thavA lAge che. A sAdhanA dvArA zatruno bhaya sarvathA nAza pAme che. mANasa rogamukta thaIne lAMbu jIvana meLave che. gharanA kaleza-kaMkAsa-kajiyA ane tANa nAza thAya che. khovAyeluM bALaka turata ja pAchuM ghare Ave che. AnA prabhAvathI yogya kanyAnAM lagna jaladI thaI jAya che. sauthI moTI vAta to e che ke A sAdhanA pUrI karatAM je lakSmIjInuM Agamana thAya che, tema ja sAdhanA samApta thayA pahelAM ja tene acAnaka ja dhanalAbha, jIvanamAM saphaLatA tathA sAmAjika sanmAna prApta thavA mAMDe che. jo te koI vizeSa IcchA laIne sAdhanAmAM bese che to tenI e IcchApUrti avazya sAdhanAkALamAM ja pUrI thAya che. sAdhanAno samaya : A sAdhanAne game tyAre sAdhI zakAya che. paraMtu vizeSataH to divALI pahelAMnA ATha divasomAM jo A sAdhanAne sAdhI zakAya to vizeSa anukULatA rahe che. jaina graMthomAM jaNAvyuM che ke kArataka mAsanI kRSNapakSanI AThamathI amAsa sudhImAM A sAdhanAne sAdhIne siddha karavAthI cokkasa ane sarvottama phaLa prApta thAya ja che. sAdhanA sAmagrI : zrI mAnabhadraguptasUrijI A sAdhanAnA apUrva AcArya hatA. emaNe A sAdhanAnI sAmagrImAM cha vastuonI AvazyakatA batAvI che : (1) jalapAtra, (2) kesara, (3) telano Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45ra ] [ zrI pArvenAthopasarga-hAriNI ane ghIno dIvo, (4) cokhA, (5) padmAvatInuM eka citra ane (6) soLa ekamukhI rudrAkSa. emaNe ane AgaLanA ucca koTinA sAdhakoe A sAdhanAno AdhAra ja ekamukhI rudrAkSa' batAvyo che. temAMya jo kAjunA AkArano hoya ane covIsa tIrthakaronA maMtrothI siddha karelo hoya evA ekamukhI rudrAkSanA dANA AkhAya jIvanabhara padmAvatInI sAdhanAne siddha karavA mATe bahu ja anukULa che. covIsa tIrthakaronA maMtronI vigata zrI kanakakuzala mahArAjanA 'poDazavidyA' graMthamAM vistArathI varNavelI che, ane temaNe pratyeka rUdrAkSanA dANAne kaI rIte siddha karAya che te vidhi paNa batAvI che. eTale ja siddha rudrAkSanA dANAno ja A sAdhanAmAM upayoga thaI zake che. sAdhanA rahasya : sauthI pahelAM sAme padmAvatI yaMtra ane citra phremamAM maDhAvIne sthApita karavuM. pachI hAthamAM jala laIne saMkalpa viniyoga karavo, ke he devI ! huM ApanA caraNamAM namaskAra karIne A sAdhanA prApta karI rahyo chuM. Apa kamalabIjamAMthI utpanna mahAzakita cho. dharma-artha-kAma ane upadrava tathA zAMti-IcchApUrti-mokSanI pUrNatA hetu mATe A pUjA Apane samarpaNa karuM chuM. AnI pahelAM sAdhake snAna karI, pILuM dhotiyuM paherI, pILuM Asana pAtharI, pUrvAbhimukhe besIne yaMtra-citra sthApita karI A sAdhanAno prAraMbha karavo. A sAdhanAmAM sAdhaka potAnI patnI ane parivAranI sAthe paNa besI zake che. tyAra bAda nIce pramANe kramathI pUjAno prAraMbha karavo. pUjA mATe yaMtranI sAme ja eka nAnuM tAMbAnuM pAtra paNa avazya rAkhavuM. sarva prathama padmAvatI devInuM dhyAna karatAM karatAM yaMtra para jala arpaNa karavuM. tyAra bAda maulI, jo ke vastra svarUpa che, te caDhAvI, tyAra bAda abIla-gulAla-kesara-attara ItyAdi devIne arpaNa karavAM. pUjAsthAnamAM vAtAvaraNa saMpUrNapaNe sugaMdhita hovuM joIe. - tyAra bAda potAnA banne hAthomAM phUla laI, aMjali banAvI phUla arpaNa karavAM. tyAra bAda '' svarUpA sarva vighnahAriNI rAjarAjezvarI padmAvatI devInuM dhyAna karatAM karatAM cokhA caDhAvavA ane pachI puSpamAlA arpaNa karavI. pUjAsthAnamAM dhUpa tathA dIpa devonI sAme eka bAju sthApita hovA joIe. tyAra bAda phaLa arpaNa karavA ane nIce lakhelA maMtrathI prArthanA karavI. prArthanA savvadevI guNAnuvarNane catuzAno caturananAdayaH / tadihaMka sukheSu stavanaM kastava kartumizvarIH / / OM saMvinyaye pare devI, parAmRtacarapriye / anujJAM zrIpadye dehI parivArArcanAya me / / have pUjAnA mukhya aMga rudrAkSapUjanano AraMbha thAya che. temAM nIce lakhelo maMtra, jemAM devIne bhinna-bhinna upamAo ApIne saMpUrNa hRdayathI prArthanA karAya che, te maMtrano jApa karIne eka rudrAkSa bhagavatI padmAvatInA yaMtranI sAme arpaNa karavo ane bIjo citranI sAme arpaNa karavo. nitya A ja pUjAno krama che. pUjA kayo pachI 'kamala gaTTAnI mAlA'thI nIce pramANe lakhelA durlabha ane gopanIya padmAvatI maMtrano 21 vAra pATha karavo. - OM zAMti | OM namo bhagavati padmAvatI devi / sarvajanamohinI sarvakAryakariNI mama vikaTasaMkaTa saMhAriNI mahA manoratha pUraNI sarva citA cUraNI bhagavati padmAvatI devyai namaH / / 21 vAra agara 108 vAra A jApa niyamita karavAthI kArya siddha thAya che. Ama padmAvatI devI sarva janonAM Icchita-vAMchita kAryone pUrNa karavA mATe sadA tatpara hoya che. mAM padmAvatI devInI sAdhanA sAdhaka jo zubha udezapUrvaka kare to jarUra tatkALa phaLadAyinI bane che mA padmAvatI devI jagata-jIvamAtranuM kalyANa, maMgala ne zubha karanArAM thAo ! Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [4pa3 'zrI padmAvatI devInI upAsanAnuM mAhAtya - paMDita rudradeva tripAThI AdhyAtmika unnati sAdhanArA vaidika, jaina ane bauddha saMpradAyo paNa maMtrasAdhanAne svIkAre che. jenI AvazyakatA vadhe, temAM AviSkAra vadhe che. mokSa e brahmAMDarUpI vRkSanA mathALe pAkeluM amRtaphaLa che. tenI prApti upAsanAthI paNa thaI zake che enI pratIti prastuta lekhamAM paMDitavara tripAThIjIe aneka zAstra tathA aneka darzanonI prasAdI pIrasIne karAvI che. paMDitajInI siddhahasta kalame tema ja svAnubhave lakhAyela A lekha khUba ja AvakArya ane upayogI bane evo che. emane potAne thayelo padmAvatI mAtAno anugraha vAMcakone mUkapaNe diggadarzana paNa karAvI jAya che. -- saMpAdaka AdhyAtmika paMcAmRta ane upAsanA : mAnavajIvananI sArthakatA saMsAranA kSaNika sukhopabhogamAM to nathI ja e svayaMsiddha che. bhautika samRddhinA lAbha mATe anaMtAnaMta yonio pachI maLelA A mAnavadehane je bhoga mATe prere che te pharIthI bhavobhavanA pherA khAvAne ja sarje che. sAce to adhyAtmajJAna bhaNI AgaLa vadhI mokSanI kAmanA karavI e ja abhISTa che. ApaNI upakArI maharSioe trividha tApa miTAvavA ane mokSa meLavavA mATe AtmaciMtanane prAthamikatA ApI che. mokSa e brahmAMDarUpI vRkSanA mathALe pAkeluM amRtaphaLa che. tenI prApti upAsanAbaLathI saMpanna mAnavane ja thaI zake che. upAsanA ja eka evI kasoTI che ke jenI upara mAnavajIvananI sattA ane saphaLatAnuM parIkSaNa thaI zake che. enA ja dvArA sAdhaka potAnAmAM satya, ziva ane suMdaratAno anubhava kare che. upAsanA eka evI nIsaraNI kahevAya che ke jenI upara caDhI vyakita potAnA puruSArthanA carama ane parama lakSyanA zikhare ArUDha thaI parama zAMti-parama nirvANano lAbha laI zake che. jJAna je AtmasvarUpanI abhivyakita le khAya che, te vinA upAsanAbaLe maLatuM nathI. AdhyAtmikatAnA dharAtala upara jhaLahaLato A dIpa upAsanAnI jyotithI Alokita che, ke jeno ujvaLa prakAza svargAdi sukhane ja pamADato nathI, paraMtu anaMta tejomaya mokSapada sudhI paNa pahoMcADe che. upAsanAkAMDamAM maMtra, yaMtra ane taMtranI triveNIno saMgama che. te triveNImAM snAna karavA icchanAre tenI pAtratA yogazAstra vaDe meLavavI paDe che. A triveNIsnAnanI sArthakatA ucita kriyAo vaDe ja thAya che. eTale svarodayanI madada levI paDe che. Ama, maMtra, yaMtra, taMtra, yoga ane svarodaya zAstramAM raheluM paMcAmRta je pIe che te potAnI jAtane trividha tApathI choDAvI AtmakalyANa ane jagatanA kalyANamAM pravRtta kare che temAM saMzaya nathI. jainadharmamAM mAMtrika prayogono praveza: AdhyAtmika unnati cAhanArA vaidika, jaina ane bauddha -- e traNe saMpradAyo maMtrAdi sAdhanane svIkAre che. jainadharmanI dvAdazAMgImAM bAramuM aMga daSTivAda hatuM. tenA pAMca vibhAgomAMthI trIjA vibhAgamAM AvelAM cauda pUrvomAM dazamuM vidyApravAda nAmanuM pUrva hatuM, jemAM aneka vidyA ane maMtro Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454] [ zrI pArvenAthopasarga-hAriNI hatAM. jainazAstranA eka prAmANika vidvAnanA kahevA pramANe, jainadharmamAM eka lAkha yaMtro ane eka lAkha taMtro che. bIjA dharmo mujaba jainadharmamAM paNa maMtrAdinI sAdhanA-pravRtti AdikALathI cAlI Ave che. chatAM ya, keTalAka vidvAnonI dhAraNA evI che ke jainadharmamAM zrI neminAtha pachI tevIsamA tIrthaMkara bhagavAna pArzvanAtha ke je I.sa. pUrve 850mAM thayA hatA. temanA vakhate maMtrAdinI sAdhanA vizeSa pramANamAM jovA maLe che. eTale ke jinazAsanamAM paMcanamaskAranI pramukhatA to AdikALathI pracalita hatI ja; paNa temAM avasara Abe judI judI kriyAo cAlu thaI. namaskAra upara prakAzita thayelA graMtho e vize ghaNuM jJAna Ape che. nAnAthI laIne moTA moTA rogo-upadravo dUra karavA mATe amuka bIjamaMtro lagADIne namaskAranA camatkArika prayogo pragaTayA. itihAsakAronI e vAta amane sAcI lAge che ke bhagavAna pAzrvanAthanA vakhatathI yAMtrika prayogone vadhAre poSaNa maLyuM, kema ke te vakhate gorakhanAthI saMpradAya paNa kuMDalinI jAgaraNanI lAlasAmAM hato ane haThayoganI sAdhanAmAM mazagula raheto hato. temAMthI nirAza banelA sAdhuoe A mArga lIdho. jainazAsana ane zakitapUjA : jainazAsanamAM dhyAnamArgathI prasarelI tAMtrika upAsanA kramazaH cakrezvarI Adi covIza devIonI ArAdhanA, rohiNI, prajJapti Adi sarasvatIbRhanI soLa devIonI ArAdhanA sAthe AgaLa vadhI purapAdAnIya bhagavAna pArzvanAthanI zAsanadevI akiMcanaikazaraNA bhagavatI zrI padmAvatInI upAsanA uttarottara unnata thaI ema amAruM mAnavuM che. AvazyakatA jema vadhe che tema AviSkAro paNa vadhavA mAMDe che. A rIte pUrvAcAryoe A viSayanuM maMthana cAlu rAkhyuM. zodhakhoLa karatAM ArAdhanAnA prakAro meLavI lIdhA. upAsakoe mAtA padmAvatInI kRpAthI siddhi prApta karI navA navA mArgo pragaTa karyA. nAmabheda hovA chatAM brahmavidyA-zrIvidyA je vaidika dharmamAM vyApta che tathA tArAdevInI upAsanA, je bauddhonI ArAdhyA che, tema ja jainazAsanamAM padmAvatInI upAsanA sarvopari che (juo, jaine pAvatIti....). vaidika dharmamAM zrIvidyA-rAjarAjezvarI tripurasuMdarInI varivasyA aMge ghaNA graMtho lakhAyA che. aneka paraMparAono lopa thayA pachI paNa bhAratamAM vizuddha brahmavidyAnI nirmaLa ane saraLa upAsanA eka mAtra tenI ja gaNAya che. kema ke temAM vAmAcArano niSedha che, jagadArAdhyA mAtAnI kRpA prAptinuM lakSya ja sarvopari manAya che. tathA pUnAno paripAvana ItyAdi prArthanA vaDe jIvamAtranA kalyANanI kAmanA nitya karavAmAM Ave che. tema ja padmAvatIjInI upAsanA paNa sAttvika che, nirmaLa ane saraLa che tathA zrIdevInI upadevI tarIke tArA ane padmAvatInI pUjAmAM paNa sAmya raheluM che, eTale ghaNI vigato aikaya dharAve che. tethI jaina-jainetara badhAmAM padmAvatIpUjA mAnya che. AmnAyo durlabha che : upAsanAmArga saraLa hovA chatAM AraMbha ghaNo agharo che. kema ke prathama pravezakALe dIkSA' Avazyaka che. pachI prAtaHkALathI sAyaM sudhI pALavAnA 84 niyamo, japarahasyanA 31 gupta prakAro, padyakrazodhana, maMtrasiddhi mATe maMtrazodhana, tattva, svAda, mudrA, Asana, maMDaLa, svara, paMcadeva, graha-nakSatra, tithi, Rtu, maMtracaitanya vagerenuM jJAna Avazyaka che. dareka maMtranAM aMgo-- kavaca, paMjara, hRdaya, aSTottarazatanAma, aMgatuti, maMtra, purazcaraNapaddhati, sahasranAma, aMganyAsa, karanyAsa, mAhAbhya, stavarAja ane mAlAmaMtra vagere jANavA jarUrI hoya che. tethI ja kahevAya che ke, nirvAnamakSa nati, nAti mUnamanISadham ! nirdhanA pRthivI nati, mAnAyA. ravatu durtamaH | --akSaro bIja(maMtra) vagaranA nathI, mULa auSadha vagaranAM nathI, pRthvI dhana vagaranI nathI; paNa tenA AmnAyo-meLavavAnA prakAro durlabha che. tAtparya e che ke sAdhako sAdhanAmArgamAM praviSTa thayA pachI keTalI sAvadhAnIthI varte tenuM digdarzana upara lakhelI vAtothI thAya che. ema to mAtAnA zaraNamAM gayA pachI - putro gata Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [455 sAdhakanI siddhinAM traNa lakSaNo vizeSapaNe dhyAnamAM rAkhavAM : 1. dAtA, 2. bhophatA ane 3. ayAcakavRtti. eTale sAdhaka udAravRttithI dAna Ape, pote sArAmAM sArI vastu mAtAne arpaNa karI upayogamAM le ane koInI pAse yAcanA na kare. koI upasargothI bhaya pAme nahi. bIjA devone paNa mAtAnA svarUpamAM ja jue. sadA - sarvopara toDamina parAmbAnidevarUpa tAm - A lokamAM sarvopari ekarUpA mAtAne ja huM jou chuM, ema ciMtave tathA potAnI badhI kriyAo mAtAne arpaNa kare. varSAvidhi mAtA na mavati-nA AdhAre sarvatra zAMti ja maLe che. chatAMya ATaluM jarUra dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke jema baMdUkamAM dArU ane goLI mUkayA pachI tene choDatI vakhate te cheka pAchaLa paNa pratyAghAta kare che, tema sAdhanAmAM AgaLa vadhatAMnI sAthe ghaNAM vighno paNa Ave che. A viSe ahIM eka pratyakSa udAharaNa ApuM to anucita nahi gaNAya. keTalAMka varSo pahelAM huM zatAvadhAnI paM.zrI dhIrajalAla TokarazI zAhanI sAthe muMbaImAM jaina sAhitya vikAsa maMDaLa - saMsthAmAM kAma karato hato. te vakhate zAbhAI mAtA padmAvatInI upAsanA karatA hatA. temano mArA pratye vadhu anurAga hovAne lIdhe potAnI upAsanA aMge thatA anubhavo mane ghaNIvAra kahetA hatA. eka divasa emanA gharamAMthI amuka dravyanuM apaharaNa thayuM, ke je asahya hatuM. to paNa temaNe zAMtithI upAsanA cAlu rAkhI. tyAra pachI keTalAka divaso vItyA ane emanA ciraMjIvInI tabiyata bagaDI. ane sthiti tyAM sudhI pahoMcI ke temane haoNspiTalamAM dAkhala karavA paDyA, ane tyAM ja rahevuM paDe evI sthiti sarjAI. keTalAya divasa sudhI temanAthI bolI zakAyuM nahi. to paNa A bAju temanI sAdhanA ekasarakhI cAlatI hatI. kalpanA karo ke, sAdhanAnA niyamomAM saMkaLAyelo mAnavI, jene ekamAtra putra hoya ane tenI AvI sthiti hoya, te vakhate zI rIte dhairya rAkhI zake ? paNa ame AzcaryapUrvaka joyuM ke temaNe jarAya vicalita thayA vagara ananya niSThA ane zraddhAthI mAtAnuM ja zaraNa lIdhuM, eTale teo parIkSAmAM pasAra thayA, ane temanA ciraMjIvIne navuM jIvana prApta thayuM. te pachI to temanI sAdhanA khUba ja AgaLa vadhI. ghaNA mANasone temaNe amuka saMkaTomAMthI choDAvyA che, temAMno eka huM paNa chuM. kahevAnuM tAtparya e che ke sAdhake dhIra, vIra ane gaMbhIra thavuM joIe. padmAvatI-upAsanA : zrI mallipeNasUriviracita 'padmAvatIkalpa'mAM maMtropAsanAnAM 23 lakSaNo varNavyAM che. ane anuSThAna karavA pahelAM maMtrI e pakarma-dIpana, pallava, saMpuTa, rodha, graMthana ane vidarbhanuM jJAna karI maMtramaitanya karavuM joIe. mahAtmA tulasIdAsanA kathana pramANe - maMtra parama tapu nAmu basa, vidhi ri dura sura sarva | mahAmatta ga{Is e basa 12 aMza urva || arthAta jema mahAmatta gajarAjane nAnakaDo aMkuza vazamAM kare che, tema maMtra paNa sarva devone vazamAM kare che. maMtramAM zakita AvI jAya, pachI gurupadiSTa mArgathI upAsanAmAM pravRtti thAya. potAnA iSTadevanI pIThonI yAtrA kare ane guru vaDe prApta sutrarUpa upAsanApathane prazasta karavA mATe vividha sAdhakonI sobata kare, tema ja prakaTa pUjAprakriyAone joI gurvAjJA anusAra AgaLa vadhe. guru ane zAstra baMnenA AdezonI koI paNa rIte avahelanA na thAya te mATe sAvadhAna rahe. sAdhakanI siddhinAM traNa lakSaNo vizeSapaNe dhyAnamAM rAkhavAM : 1. dAtA, 2. bhoktA ane 3. ayAcakavRtti. eTale sAdhaka udAravRttithI dAna Ape. pote sArAmAM sArI vastu mAtAne arpaNa karI upayogamAM le ane koInI pAse yAcanA na kare. koI upasargothI bhaya pAme nahi. bIjA devone Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456] [ zrI pAOnAthopasarga-hAriNI paNa mAtAnA svarUpamAM ja jue, sadA - sarvopari noverimana paJsvAmipAM tAm - A lokamAM sarvopari ekarUpA mAtAne ja huM jou chuM, ema ciMtave tathA potAnI badhI kriyAo mAtAne arpaNa kare. upAsanAnA vividha prakAro : AmnAya ane saMpradAyabhedathI upAsanAnA prakArabheda thAya che. zrI padmAvatInI upAsanA gujarAtamAM amuka rIte cAle che, to mAravADamAM bIjI rIte cAle che. dakSiNamAM hombajAmAM padmAvatI maMdiramAM vaLI pUjA prakAra judo dekhAya che. tyAM prAyaH prativarSa rAjopacArathI mAtAjInI pUjA thAya che. temAM je abhiSeka thAya che, temAM judA judA maMtro vaDe zrIphalanuM jala, kadalIphalarasa, AmraphaLarasa, sarvaphaLarasa, Izurasa, dUdha, dadhi, guDa, zarkarA, vRta, uSNodaka, gaMdhodaka, sugaMdhadravyodaka vagereno upayoga thAya che. tema ja AvaraNapUjA paNa vidhisara thAya che. mAlavA ane bIjAM sthAnomAM AvelAM padmAvatInAM maMdiromAM to kevaLa pratidina snAnAdithI pUjana thAya che. ghaNA upAsako karmAnusAra puSpapUjAne ja prAthamikatA Ape che, eTale A vize kaMI nirNayAtmaka kahI zakAya tema nathI. anaMtakoTi brahmAMDanAyikA rAjarAjezvarInI pUjAmAM akiMcana mANasa zuM arpaNa karI zake che ?! eTale -- mAtaH padmini padmarAgurucire padmaprasUnAnane padye padyavanasthite parilasatpadyAkSi padyAnane / padyAmodini padyakAntivarade padmaprasUnArcite padyollAsini padyanAbhinilaye padyAvati trAhi mAma / / Ama, ekamAtra kSamAprArthanA karI mAtAnA guNagAnamAM samaya gALe. keTalAka taMtragraMtho jovAthI padmAvatInI upAsanAnA prakAro, tema ja yuddha upadrava, roga, zoka, du:kha, dAridraya, bhUta-preta-pizAcAdinA upadravo, saMgrAmamAM vijaya, rAjakula ane mahAmArI vagerenI zAMti, vazIkaraNAdi paka, pApaprazamana, lakSmI prApti, zatrunAza, paravidyAnivAraNa, ativRSTi, anAvRSTi vagerenAM nivAraNa mATe amuka amuka bIjamaMtro joDIne athavA amuka prakAranAM yaMtro dhAraNa karIne upayogamAM levA mATe AjJA sAthe jovA maLe che. temAM (1) dharaNendrapadmAvatI, (2) rata padmAvatI, (3) haMsa padmAvatI, (4) sarasvatI padmAvatI, (5) zabarI padmAvatI, (6) kAmezvarI padmAvatI, (7) bhairavI padmAvatI, (8) bhairava padmAvatI, (9) tripurA padmAvatI, (10) nityA padmAvatI, (11) putrakara padmAvatI, (12) svapnasAdhana padmAvatI, (13) mahAmohinI padmAvatI, (14) zaivAgamota padmAvatI, (16) vRddharaphata padmAvatInAM kalpo, maMtro athavA to sAdhano maLe che. ane eka bAju laukika prayogone anusaratA avatAra-prayogo ke jemAM mAtAjInuM AvAhana karI potAnA iSTa praznonA uttara mAgavAmAM Ave te paNa maLe che. temAM 1, padmAvatI kajjalAvatAra, 2. padmAvatI ghaTAvatAra, 3. padmAvatI dIpAvatAra, 4, padmAvatI puSpAvatAra ane 5. padmAvatI nakhadarpaNanA prayogo mukhya che. "zrImatIrvAva-Ta-mudrataTa ityAdi zlokathI AraMbha thatuM mahAprabhAvika padmAvatIstotra padmAvatInI upAsanA aMge ghaNo ja prakAza pADe tevuM che. emAM gIrvANacakramaMtra, matsyayaMtra, kopavaMjha" Adi zlokathI udbhUta rakSAkarayaMtra, ai lAM to grI zrIM' bIjamaMtrothI bhUpita mukuTadhAraNayaMtra, dazamA zlokathI udbhUta sakalalokavazIkaraNayaMtra, caturmukhayaMtra, padmAvatI sthApanayaMtra, railokaya mohanayaMtra vagere varNavyAM che. A padmAvatI strota aMge, A ja graMthamAM, anya lekho dvArA prakAsita vizeSa vigato jANavI. Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] gUrjara jaina kavionI draSTie OMkAranuM mAhAtmya prA. bipinacaMdra 2. trivedI OMkAra e bIjamaMtra che. jainadharmamAM OMOMkArane paMcaparameSThInuM pratIka mAnavAmAM Ave che. A paMcaparameSThI che arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu. Arhandgamaya e valaya che. paMcamahAbhUtatattvomaya banela zarIramAM OMOMkAra nAda UrjA ane zakitano saMcAra kare che. vaidikadharmamAM OMkArane zabdabrahma' kahyo che. prAcIna jaina kavioe varNavela kArano mahimA aneka saMdarbho sahita ahIM suMdara rIte AlekhavAmAM Avyo che. saMpAdaka hiMdu, jaina ane bauddha dharmamAM OMno mahimA anero che. tethI jaina kavio teno mahimA gAvAnuM kema cUke ? ahIM saMkalanamAM je dRSTAMto ApyAM che te mukhyatve vi.saM.nI 15mI thI 18mI zatAbdInA gUrjara kavioe kAvyAraMbhe OMnA mahimAne gAyo che te parathI che. 'vItarAga', 'namaH siddha', 'iSTadeva' vagerenI AgaLa 'OM' lagADIne pachI 'Adi'no prAraMbha karanArA A kavioe OMkAra ke praNavane 'Adi akSara', jenA nAmasmaraNathI duHkhadAridraya nAza pAme, maMtramAM mukhya bIjakarUpa hovAthI maMtraziromaNi, Adi lipimAM mukhya, sAdhaka-siddha-yogIo ane jatio jenuM aharniza dhyAna dhare che, lokone sarva saMpatti ApanAra, bAvana akSaramAM mukhya, jemAM paMcaparameSThI vase che tevA alakhatinA pratinidhirUpa, ajara-amara-avikArI gaNAvyo che te OM viSe kavionI kalamaprasAdI tapAsIe. zrI guNaratnasUrijI 'RRSabharAsa' (15mI sadI)nI Adi paMkitaomAM lakhe che : 'Adi akSara OM kAra siu...' kavi vidvaNu 'jJAnapaMcamI copAi' (saM. 1423)mAM prAraMbhamAM lakhe che : OM namo vItarAgAya...' [ 457 zrI vaccha-vAcho jIvabhavasthiti rAsa'mAM 'OMkArakSararUpAya'ne namana kare che. zrI dolata(dalapata)vijaya 'khumANarAsa'nI zarUAtamAM 'OMOM ai maMtra apAraM'kahe che. zrI jayamUrtigaNi (15mI sadI) 'mAtRkA'no AraMbha kare che 'Adi praNava samarU savicAra...'thI saM. 1668 pahelAM lakhAyelI manAtI adhyAtma bAvanI'nA AraMbhamAM kavi hIrAnaMda lakhe cheH 'OMOMkAra sarUpurUpa iha alaSa agocara...' zrI udayarAja 'guNabAvanI' (saM.1676)nA AraMbhamAM OMkAranA guNagAna A rIte gAya che H OM kArAya namo alakha avatAra aparaMpAra, gahina guhira gaMbhIra praNava akhara paramesara. triNya deva trikAla triNya akSara tradhAmaya, Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI paMcabhUta parameSThI paMcaIndrI parAjaya. dhuri maMtra yaMtra dhaMkAri dhuri, sidha sAdhaka bhApati saha; bhadrasAra payaMpaI gura saMmata udeputra oMkAra kahi.' Ama, ahIM 'ne paramezvaranuM rUpa gaNAvela che. zrIsAra pAThaka 'sArabAvanI' (athavA 'kavitabAvanI')mAM saM. 1689mAM racAyela mAravADI-gujarAtI bhASAmAM praNavano mahimA A rIte gAya che : 'OM OMkAra apAra pAra tasu koi na lakSmIya, savakapara siratAja maMtra dhari kaviyaNa gabhaya, ardhacaMda AkAri uvari mIDai jasu sohaI, je sevai cita lAI tike tihuaNa mana mohaba, sAdhika siddha jogI jati, jAsu bAna ahanisi karaI, kavi sAra kahaI OMkAra japi, kAMya sayaNa bhullo phirai." (1) bhAva kavi (?) 17mI sadImAM pApapuNyanI copAI racatAM AdimAM lakhe che : OM namo zrI vItarAgAya...' zrI nayasuMdara saM. 1618nI yazodhara nRpa copAI'nI AdimAM lakhe che : "OM nama: zrI jainabhAratye..." zrI maMgala mANeka saM. 1639nI aMbaDa kathAnaka copAI'nI zarUAtamAM lakhe che : 'sadA saMpada sadA saMpada rUpa oNkAra...' zrI vAdicaMdra zrIpAla AkhyAna' (saM. 1651)mAM AdimAM lakhe che : 'OM namaH siddha..." zrI kRSNadAsa durjanasAla bAvanI' (saM. 1651)no AraMbha A rIte kare che : 'OMkAra anaMta Adi suranara muni dhyAvahi, jika paMca parameSTi tusau sabai samaNi pAvahi, mahAmaMtra muSi eha siddha sAdhika saba jANahi.' Ama praNavane mukhya mahAmaMtra gaNAvyo che. zrI jinaharSa-jasarAja dohAbAvanI' (saM. 1730)nA AraMbhe lakhe che : 'OM yaha akSara sAra che, esA avara na koi..." A ja kavi jasarAja bAvanI' athavA 'OMkAra bAvanI'mAM (saM. 1738)mAM lakhe che : OMkAra apAra jagata AdhAra sarSe naranArI saMsAra jape che, bAvanI akSara mAhiM dhUrAkSara jyota pradyotana koTi tape che; siddhi niraMjana bheSa alepa sarUpa nirUpa jogendra jape che, eso mahAtama che OMkAra ko pApa jasA jAke nAmi pe hai. (1). zrI dharmavardhana-dharmasiMha pAThaka (saM. 1725mAM) dharma(bhAvanA) bAvanI' (hIMdI)mAM 'oma'no mahimA A rIte gAya che : Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] OMkAra udAra agama apAra saMsAra meM sAra padAratha nAmI, siddhi samRddha sarUpa anUpa bhayo sabahI sira bhUpa sudhAmI; maMtra meM jaMtra meM graMtha ke paMtha meM jAkuM kIyo zubha aMtarajAmI, paMcahI iSTa varse paramiSTa sadA pramasI kare tAhi salAmI.' (1) 'prAstAvika kuMDaliyA bAvanI'mAM A ja kavi saM. 1734mAM 'om'nuM mAhAtmya varNave che H 'OM namo kahi AdithI, akSara lai adhikAra;pahilIthI karatA puruSa, kIdhau sAra OMkAra. kIdhau OMkAra sAra tata jANe sAca, maMtrejaMtre mUlavedavAIkaM dhuri vAca. sahu kAme masIha dIyai ridhisidhi au douM, bAvana akSara bIja Adi praNamI jai ' zrI lakSmIvallabha-rAja-hemarAja (saM. 1779mAM) 'duhAbAvanI'nA prAraMbhe lakhe che : 'OMOM akSara alakhati, dharUM sadA tasu dhyAna; suranara siddha sAdhaka supari, jAkuM japata jahAMna.' (1) zrI kezavadAsa kuzalasAgara 'kezavabAvanI' athavA 'mAtRkAbAvanI'mAM (saM. 1736mAM) OMkArane sadA sukhakArI gaNAvatAM Adi paMkitao lakhe che : OMOMkAra sadA sukha deutahIM nita seuta vaMchita icchita pAvaiM, bAuna akSara mAMhiM ziromaNI yogayogIsara hIisa dhyAvaiM. dhyAnameM gyAnameM vedapurANameM kIti jAkI sarbhe mana bhAvai, kezavadAsa kuM dIjIi dolata bhAva sau sAhiba ke guNa gAvaiM...' zrI nemavijaya 'zIlavatI rAsa' (saM. 1750mAM)nAM Adi duhAmAM lakhe che : 'OMOMkAra akSara adhika, japatAM pAtika baMna; ehavI adhiko ko nahi, zivapura Apai saMta...' (1) [ 459 = kavi vinayacaMdra uttamakumAra rAsa'nI Adi paMkitaomAM OMnuM mAhAtmya sarasa rIte samajAve che : OM akSara atulabala, cidAnaMda cidrUpa, sakala sattva saMpekhatAM, avicala akala anUpa. 1, ajare amara avikAra nita, joti taNau je ThAma, sattvarUpa ArAhiyaI, vaMchitapUraNa kAma. 2. jehanaI nAmasmaraNathI, phITaI saghalA naMda, maMdamati paMDita huvaI, dUra TalaI dukhada. 3. yogi dhyAve yukitaruM, bhakita karI bharapUra, saMpaI tehanaI vyakitaguNa, zakita sahita anUra. 4. maMtra mukhya bIjaka kahyo, sAra sahita suvilAsa, arihaMtAdika paMcano, aMtara jAsa nivAsa. 5. abhra mAMhi jima thrU aDaga, zepanAga pAtAla, mRtyulokamAM merU jima, tima e varaNavilAsa. 6. zrI goDIdAsa 'navakAra rAsa' (saM. 1755mAM)nA duhA (3)mAM zAstromAM sarasvatIne ane lipimAM 'o'ne mukhya gaNe che H 'brahmavAdinI sarasatI, zAstra ri samarevi; OMkAra ri Adi lipi, te praNamuM nitimeva.' zrI jJAnasAgara vAcaka 'kayavannA copAI' (saM. 1764)mAM lakhe che : OM namaH zrImadiSTadevAya namaH / ' Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 ] zrI padmAvatIjInI dhyAnamayI sAdhanA * manasukha vAyaDA jaina dharme jala, vAyu, teja vagerene jIva mAnI AtmA jevI ja ziMkata temAM che ema mAnI darekanA upayogamAM saMyamano Adarza sthApita karyo che. jyAre viveka-cetanA puSTa bane che tyAre vyutsarganI kSamatA vadhe che, tyAga ane vairAgyanI zakitano vikAsa thAya che. indriyonAM tIvra AkarSaNo, zarIranI mohaka caMcaLatA ane anekavidha mAnasika tanAva vacce sahaja chuTakAro prApta karavA mATe sAdhanAnI tAtI jarUra che. sAdhanAnI keDIe prayANa karavuM kaparuM che; paNa pachI akalpya anubhavo saMprApta thaze ema prastuta lekhamAM darzAvyuM che. mahAna zatAvadhAnI paM. dhIrajalAla TokarazI zAha ane zrI anavara AgevAna jevAnA saMdarbho ApIne, lekhake dhyAnamayI sAdhanA ahiMsAmUlaka hoI pramANita ghaTAvI che; ane e rIte A lekha sAdhaka mATe amUlya mArgadarzana puruM pADe che. - saMpAdaka yA tevI sarva bhUteSu zaktirUpeNa saMsthitA / zakitapUjA ApaNI saMskRtinuM eka AgavuM ane ujjvaLa aMga che. zakitanI upAsanA, ArAdhanA, japa-tapa ne dhyAnanI dhUNI ApaNe tyAM aneka saMto, mahAtmAo ane yogIvaroe dhakhAvI che. je zita purANomAM asurone saMhAratI jaNAya che, e ja zakita ApaNe pratyakSa jIvanamAM koI vAra zrI rAmakRSNa paramahaMsa jevAmAM sarva maMgalanI vidhi banIne avatarelI anubhavIe chIe. [ zrI pArzvanAopasarga-hAriNI AdyazakitanA mahAkAlI, mahAlakSmI ane mahAsarasvatI e triguNAtmaka svarUpa tathA caMDI ane durgA vagere mAtAonI utpatti ane tenA mAhAtmya vize mArkanDeya purANanA eka bhAga rUpe caMDIpAThamAM maLe che, je bhAga saptazatI tarIke paNa oLakhAya che. paurANika devIomAM je sthAna mahAlakSmInuM che te ja sthAna jaina paraMparAmAM padmAvatIjInuM che. Ama joIe to, bhAratavarSamAM ApaNAM purANono srota to eka ja che; ane e che veda, upaniSada ane gItA. jainadharma jIvananAM sarva pAsAMone ahiMsA AvarI le che. ahiMsAnuM pAlana rojabarojanA sAmAnya vyavahAramAM paNa jainadharmI jeTaluM kAMya jovA nahi maLe. ahiMsA dharmanuM parizIlana ane pAlana jainadharmanuM sattva ane tattva che. zrI padmAvatI Adi koI paNa devInI ArAdhanA ane upAsanAmAM jainadharmIe daivIzakitanI saMhArakatAne sthAna ja nathI ApyuM; mAtra uddhAraka ane upakAraka zakitane ja pUjI che. - navadhA bhakitamAM pUjana, arcana, ArAdhanA, upAsanA vageremAM dhyAnane sauthI vadhAre mahattva apAyuM che. zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla TokarazI zAhe zrI padmAvatIjInuM bhakitagAna aneka graMthomAM AvarI lIdhuM che; jevA ke, zrI padmAvatI prasanna, lakSmIkRpA, bhaktAmara rahasya. temAM ArAdhanA, upAsanA ane dhyAna mATe yogya kriyA-prakriyAo AlekhI che. zrI padmAvatI devInI dhyAnamayI sAdhanA eka prakArano yoga yA yajJa kahI zakAya. A yajJa dareka vyakita potapotAnI suvidhA pramANe apanAvI zake, tema ja eno AnuSaMgika prakAra ajamAve. paraMtu dhyAnamayI sAdhanAnI prAthamika jarUriyAta che, vyakitanI yogyatA. sAdhanA mATe sAdhake yogyatA keLavavI ghaTe. jaina dharmanA prAcIna mahApuruSoe A paristhitino abhyAsa karI sAdhakanI yogyatAnA viziSTa prakAra nakkI karela Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] 461 zrI padmAvatIdevInI sAdhanA mATenAM mAdhyama aneka che, jema hiMdumAM navadhA bhakita varNavI che. zrI padmAvatIdevInI sAdhanA mATe anuSThAna, ArAdhanA, pUjA, arcanA, jApa ke dhyAna vageremAMthI koI paNa mAdhyamano upayoga karI dhAreluM phaLa meLavI zakAya che. koI paNa mAdhyama apanAvI zakAya, paraMtu te mAdhyama niSThApUrvaka, zraddhApUrvaka apanAveluM hoya to ja sAdhanA saphaLa thAya che. temAM jarA paNa zaMkA hoya, azraddhA hoya to te sAdhat kadI saphaLa thatI nathI. gItAmAM zrIkRSNe kahyuM che tema, saMzayAtmA vinazyati | sAdhanAnA mULamAM zraddhA hoya to ja saphaLatA prApta thAya ane vAMchita phaLa prApta bane. che. zrI padmAvatI prasanna' nAmanA graMthamAM pRSTha 113 upara lekhake purANamAMthI eka bahu ja suMdara zloka TAMkayo che; sAthe sAthe sAmAnya mAnavIne enuM rahasya sahelAIthI samajAya te mATe eno saraLa artha paNa Apelo che. e zloka para vivaraNa nahi karatAM teozrIe Apela sAmAnya artha ahIM rajU karavAnI lAlaca rokI zakato nathI. ArAdhaka-sAdhakanI yogyatA zuM ? (1) kAmadevanA vilAsane jItanAra, krodhanuM zamana karanAra, vikathAthI dUra rahenAra, devInI arcanA karavAmAM anurakata ane zrI jinezvaranI bhakita karanAra maMtrano ArAdhaka thaI zake che. (2) maMtranuM ArAdhana karavAmAM zro, duSkarmathI dUra rahenAro. guNathI gaMbhIra, mauna dhAraNa karanAro ane mahAabhimAnI (ahIM "abhimAnI' zabdano sUcitArtha svamAnI') hoya evo puruSa maMtrasAdhaka thaI zake. (3) gurujanoe ApelI hitazikSAne mAnanAra, ALasarahita, vadhAre nidrA na lenAra ane parimita bhojana karanAra devIno ArAdhaka thaI zake. (4) viSaya ane kapAyane jItanAro. dharmarUpI amRtanA pAnathI harSa pAmanAro ane mahAna guNothI yukata hoya te devIno ArAdhaka thaI zake. (5) pavitratAvALo, prasanna, guru ane devano bhakata, grahaNa karelA vratamAM daDha rahenAro, satya ane dayAthI yukata, catura ane maMtrabIjavALAM padone dhAraNa karanAro A lokamAM maMtranI sAdhanA karI zake che. ArAdhakane-sAdhakane keTakeTalAya maMtromAMthI kayo maMtra apanAvavo evI mUMjhavaNa jarUra thAya. zrI padmAvatI devInI sAdhanA mATe aneka maMtro che, paraMtu mArI daSTie to '3 [ pa nama: |' e maMtra koI paNa sAdhaka mATe bahu ja saraLa ane sabaLa che. A maMtranI paraMparA purANothI cAlatI AvI che. rojiMdA jIvananI ghaTamALamAM jakaDAyelA sAmAnya mAnavIne A maMtranI upAsanA siddhidAtA banI rahe che. mahAmahimAvaMtAM zrI padmAvatI mAtAjInA maMgala mahimAnuM varNana stotrakAre A pramANe karyuM che : 'lakSmI ane saubhAgya ApanArAM, jagatanA lokone sukha ApanAra, vaMdhyAone putra ApanArAM, vividha prakAranA rogono nAza karanArAM, dopone haranArAM, puNyAtmAonuM rakSaNa karanArAM, kone dhana ApanArAM, suMdara phaLa ApanArAM, vAMcchArthIo mATe ciMtAmaNiratna samAna, traNe lokanuM Adhipatya dharAvanArAM, bhavasAgara taravA mATe naukA samAna evAM mahimAvaMtAM padmAvatIdevI tamAruM rakSaNa karo.' - zrI padmAvatIdevInI sAdhanA mATenAM mAdhyama aneka che, jema hiMdumAM navadhA bhakita varNavI che. zrI padmAvatIdevInI sAdhanA mATe anuSThAna, ArAdhanA, pUjA, arcanA, jApa ke dhyAna vageremAMthI koI paNa mAdhyamano upayoga karI dhAreluM phaLa meLavI zakAya che. koI paNa mAdhyama apanAvI zakAya; paraMtu te mAdhyama niSThApUrvaka, zraddhApUrvaka apanAveluM hoya to ja sAdhanA saphaLa thAya che. temAM jarA paNa zaMkA hoya, azraddhA hoya to te sAdhanA kadI saphaLa thatI nathI. gItAmAM zrIkRSNe kahyuM che tema, Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI saMzayAtmA vinazyati | sAdhanAnA mULamAM zraddhA hoya to ja saphaLatA prApta thAya ane vAMcchita phaLa prApta bane. - bhAratIya saMskRti paratve, ciMtana kSetramAM rASTrIya khyAti dharAvanAra zrI anavara AgevAne manA pustaka 'sAdhanA ane sAkSAtkAra'mAM dhyAna vize bahu sarasa lakhyuM che. teo jaNAve che ke, siddhapuruSo dhyAna'nI vyAkhyA A pramANe kare che : (1) satata ciMtana-mananamAM koI eka viSayanuM raTaNa. (2) koI AdhyAtmika satya athavA rahasyanuM ciMtana karatAM karatAM bhakitamUlaka kriyA, jemAM mAnasika prArthanA athavA saMkalpa hoya. (3) vaiyakitaka, dhArmika athavA bhakitamUlaka prakriyAmAM mana satyanuM siMcana kare. sAMkhyadarzanamAM dhyAnanI paribhASA A rIte karI che : MAne nirviSaSe mana | manane nirviSayI karavuM e ja dhyAna, eTale ke manane bhAvanAo. vikAro ane icchAo utteje nahi tevuM karavuM. Ama, maMtra zabda paNa mana sAthe saMkaLAyelo che. 'maMtra' saMskRta zabda che. ne eTale mana, tra eTale trANa--saMrakSaNa karavuM. mananI saMrakSaNazakita jemAM che te maMtra. maMtramAM vividha zakitao rahelI che ane te sAdhakanA jIvanamAM saMkalpa anusAra tenI prApti karAve che. sAdhakanI jevI kAmanA ane jevo saMkalpa tevuM phaLa tene maLe che. koI paNa sAdhaka navadhA bhakitamAMthI potAne sagama hoya evuM mAdhyama apanAvI zake che. A badhAM mAdhyamomAM uttamottama mAdhyama japa kahevAya. AgaLa upara jaNAvelAM mAdhyamonI kriyA-prakriyAo eka jAtanA yajJo ja che. A badhA yajJomAM japa sauthI vadhAre saraLa ane sabaLa che. zrIkRSNa gItAmAM kahe che ke, yajJanAna nA yajJoma | zrI padmAvatI devInI sAdhanAmAM upara jaNAvela AnuSaMgika evI kriyAomAM eka maMtra koI paNa siddhi mATe basa che. sAdhake mAtra eTalo khyAla rAkhavAno rahe che ke zakitanI sAdhanA saMhAraka nahi, paNa upakAraka hovI joIe. eTaluM ja nahi, koI paNa jAtanA svArtha vinAnI ane anyane upakAraka hovI joIe. Ama, anAsakata sAdhanA ja siddha ane sAdhya banI zake. AryAvarta to varuNa, vAyu ane agnimAM zakitanAM darzana karI enuM pUjana karyuM che. jainadharme paNa AgaLa vadhIne, jala, vAyu, prakAza vagerene jIva mAnIne AtmA jevI ja zakita temAM che ema mAnI darekanA upayogamAM saMyamano Adarza sthApita karyo che. jyAre pazcimanA dezo to zakitane UrjA gaNI eno mAtra sukha ane saMhAra mATe ja upayoga kare che. e paddhati bhayAnaka che. bhAratavarSamAM ApaNA RSi-munioe to zakitane devI mAnI che ane pUjA karI ane maMgalamaya svarUpa ApyuM che, ane zakitamAMthI udbhavelA AnaMdane AvakAryo che. ApaNA mATe to zakitanI-devInI sAdhanA eTale alaukika AnaMda mATeno ane AtmAnA utthAna mATeno eka IzvarI yajJa kahevAya. ane e yajJamAMthI vilakSaNa anubhava te ApaNo yajJaprasAda, evo alaukika prasAda pAmavAmAM ja sAdhanAnI sArthakatA che. zrI padmAvatI devI jaina dharmanA ati lokapriya zAsanadevI gaNAya che. zAsana eTale AjJA; ane zrI jinezvara devanI AjJAono saravALo eTale jinazAstra. zrI paDAvatI devIno prAdurbhAva zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA samayamAM thayo, eTale ke lagabhaga 2800 varSothIye pahelAM thayo. covIsa tIrthakara bhagavaMtanI covIsa zAsanadevIomAM sauthI vadhu lokapriya zrI padmAvatI devI che. jainomAM zrI padmAvatI devI pratye bhakitabhAvano umaLako vizeSa jovA maLe che. e bhakitane sAkAra rUpa ApavA jarUrI ArAdhanA-upAsanA, japa-dhyAna ane AnuSaMgika sAdhanA vize ApaNe ahIM vyavahAra paribhASAmAM vAta karI che, je janasAdhAraNane upayogI nIvaDaze ema mAruM mAnavuM che. zrI padmAvatI devInI dhyAnasAdhanA bhakitabhAve karI ApaNe sAdhanAne saphaLa banAvIe ane ApaNuM sarvasva temane arpaNa karI temanI kRpAprasAda meLavavA bhAgyazALI banIe, e ja abhyarthanA ! Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] zrI padmAvatIjInI ArAdhanAmAM AzAtanAothI bacavA zuM karavuM ? * jasubhAI je. zAha sAdhaka mATe traNa sthiti anivArya che H azubhathI nivRtti, zubhamAM pravRtti ane AtmatattvamAM jAgRti. A traNemAM jo pragati thAya to sAkSAtkAra thAya. ahIM azubhamAMthI nivRttinI prAthamika vAto jaNAvAI che. vyarthanuM vismaraNa thAya to yathArthanuM darzana thAya. ArAdhanA hamezAM nizcita vidhikramo sAthe ja thAya. ArAdhanAmAM heya ane upAdeya para dhyAna devuM paDe che. heya tyajavAnI bAbato ane upAdeya svIkAravAnI bAbato. zrI jasubhAI zAhe tyajavA yogya AzAtanAo vize mAhitI ApI che te atyaMta upayogI banI raheze. = = saMpAdaka parama kRpALu devAdhideva, traNa lokanA nAtha tIrthaMkara paramAtmA pArzvanAtha bhagavAnanAM caraNonI sevikA, bhavanapatinA indra nAgarAja dharaNendranI priyatamA, jemanuM nAmasmaraNa sukhakArI che, jemane kareluM vaMdana vividha kaSTone kApe che tathA jemanI karelI ArAdhanA, pUjana-arcana prabhutAnA zikhare pahoMcADe che, tevI mahAdevI zrI padmAvatInI ArAdhanAthI aneka prakAranA bhautika ane AdhyAtmika lAbho thAya che. paNa mahAdevI bhagavatI padmAvatInI ArAdhanAmAM AzAtanAothI bacavA zuM karavuM ? [463 mAtAjInI ArAdhanA game teTalI suMdara ke bhavya karI hoya, paNa temAM jo AzAtanA thaI jAya to te niSphaLa jAya che, eTaluM ja nahi; koI vakhata muzkelI paNa sarje che. mATe ! padmAvatInI ArAdhanA zarU karatAM pahelAM ArAdhanA kevI rIte karavI te jANI levuM atyaMta jarUrI che. zrI padmAvatIjInI ArAdhanAmAM evI tAkAta che, are ! enA nAma mAtramAM evI virATa zakita che ke A virATa vizvamAM evo koI padArtha nathI, ke je mA bhagavatInI ArAdhanAnA prabhAve prApta karI na zakAya. paNa A mATe ArAdhanA zuddha thavI joIe. zrI padmAvatIjInI ArAdhanA karatAM pahelAM AzAtanAo na thAya te mATe nIcenI bAbatonuM jJAna avazya meLavI levuM joIe : zrI padmAvatIjInuM svarUpa zuM che ? tenI sthApanA kevI rIte karavI joIe ? temanA pUjana-arcana mATe kaI kaI sAmagrIo joIe ? ane te sAmagrI zuddha che ke kema ? te sAmagrIno upayoga kayAre ane kevI rIte karavo ? ArAdhanA mATe yogya samaya pasaMda karyo che ke kema ? uparAMta maMtra-jApa mATe maMtranuM vAstavika svarUpa zuM che ? temAM zakita kaI rIte utpanna thAya che maMtra kaI vidhie ane kevI rIte karavo joIe ? maMtra siddha thavAnA lakSaNo zuM che ? A badhI vAtonuM jJAna cokasAIpUrvaka meLavIne jo ArAdhanA karavAmAM Ave to ArAdhanAmAM thatI AzAtanAo nivArI zakAya. mAnava sukha icche che; paNa sukhanA sAdhano meLavI ApanAra sAdhanA pratye joIe teTalI jAgRti rAkhato nathI, eTale e sAdhanA phaLIbhUta thatI nathI. ArAdhanAmAM jo vidhi-vidhAnanuM pAlana na thAya to anuSThAna pUrNa thatuM nathI ane sAdhaka iSTa siddhine prApta karI zakato nathI. mA bhagavatI Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI padmAvatIjInI ArAdhanAmAM AzAtanAothI bacavA mATe nIcenI bAbato dhyAnamAM rAkhavA jevI cheH (1) sau prathama to mA bhagavatI padmAvatIjI jemanAM caraNomAM pUjArI che, aharniza jemanI bhakita karI rahyAM che evA traNa lokanA nAtha, devAdhideva vItarAga paramAtmA zrI pAzrvanAtha bhagavAna upara saMpUrNa zraddhA hovI joIe. jo prabhu pANvanAtha upara zraddhA na hoya, bahumAna na hoya, temanA upara bhakitabhAva na hoya ane sIdhAM padmAvatIjInI ArAdhanA karIe to te paNa eka prakAranI AzAtanA ja che. kAraNa ke bhagavatI padmAvatIjI jemanI aharniza stuti karI rahyAM che evA mAnA prANapyArA paramAtmAnI avagaNanA mAM kevI rIte sahana karI zake ? (2) mA bhagavatI padmAvatIjInI sthApanA hamezAM paramAtmAthI nIcenA Asane karavI joIe. (3) mA bhagavatInI mUrti athavA phoTo suMdara, ramaNIya, zuddha ane guru pAse pratiSThita karAvela hovAM joIe; jethI mAnA zuddha svarUpanAM darzana thAya che. (4) ArAdhanA mATenI sAmagrI uttama ane zuddha hovI joIe. jemake, vAsakSepa zuddha sukhaDano hovo joIe; jemAM kasturI, aMbara, barAsa jevAM sugaMdhI dravyo nAMkhelAM hovAM joIe. (5) mAtAjIne lAla kareNanAM puSpa athavA raphata kamaLa priya che. e na maLe to lAla gulAba lAvavAM joIe. puSpo tAjAM ane akhaMDita hovAM joIe. tUTelAM ke karamAyelAM puSpo ArAdhanAmAM na vAparavAM joIe. (6) phaLaphaLAdi tAjAM, zuddha, DAghaDUdha vagaranAM hovAM joIe. saDelAM ke phUTelA-tUTelAM na hovAM joIe. (7) dhUpa uttama prakArano, sugaMdhita hovo joIe. ane te bhagavatInI DAbI bAju dhUpa pITha banAvI mUkavo joIe. (8) mAtAjInI jamaNI bAjue dIpapITha upara zuddha gAyanA ghIno dIpa pragaTAvavo joIe. bheLaseLavALA ghIthI ke vanaspatinA ghIthI karelo dIpa ArAdhanAnuM phaLa Apato nathI. chevaTe, zuddha talatelano dIpa AvakArya che. (9) naivedya pavitratApUrvaka nAhIdhoI zuddha banI ane zuddha sAmagrIno upayoga karI, ghera banAveluM dharAvavuM. jemAM jIvahiMsA thaI hoya, azuddha sAdhano vaparAyAM hoya evI bajAranI vastuonuM naivedya na dharavuM. (10) mA bhagavatInI ArAdhanAmAM besatAM pahelAM zarIra pavitra jaLa vaDe zuddha karavuM. parasevo, durgadha Adi na hovAM joIe. (11) mAtAjInI ArAdhanAmAM karavAmAM AvatI vastrapUjA mATe vastra uttama hovuM joIe. jeTalI sAmagrI uttama teTalI bhAvanI vRddhi uttama; ane jeTalI bhAvanI vRddhi uttama teTalI ArAdhanA uttama ane AzAtanA ochI. ArAdhanA mATenuM sthAna paNa suMdara ane pavitra hovuM joIe. je sthAne ArAdhanA mATe besavAnuM hoya te sthAnane barAbara sApha, sughaDa karIne, gulAbajaLa Adi pavitra jaLa chAMTIne zuddha karavuM; jethI bhUmidoSa na lAge. AzAtanAnuM dravyakAraNa joyuM ane te na thAya te mATenA upAyo paNa joyA. have keTalIka AzAtanAo manathI paNa sarjAya che te joIe ane tenAthI bacavA zuM karavuM joIe te vicArIe. mana e mokSanuM kAraNa paNa che, ane mana e narkanuM kAraNa paNa che. aneka siddhionuM kAraNa mana che, to aneka niSphaLatAnuM kAraNa paNa mana che. mA bhagavatInI ArAdhanA karatAM karatAM mana bIje Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [465 bhaTakatuM thai jAya to mAtAjInI avajJA thayelI gaNAya; ane e moTI AzAtanA banI jAya. jema koI managamatuM pikacara jovAM beThAM hoie tyAre AjubAju zuM che ? zuM cAlI rahyuM che ? koNa AvyuM-gayuM ? teno khyAla raheto nathI, mana kendrita thai jAya che evI rIte mAnI bhakita-ArAdhanA karavA besIe tyAre jagatabharanuM bhAna bhUlI jaine mAnI bhakitamAM ekAkAra banI jaie te ja Adarza sthiti che. tyAre mA ane bALakanA milananuM eka suMdara, virala, pAvana ane pavitra dazya sarjAya che ! jema ApaNe koine ghera gayA hoie ane te mANasa ApaNane bhAvathI bolAve nahi; bIjI vAtomAM paDI jAya; to ApaNane apamAna lAge, ema mAnI bhakita karanAra sAdhakanuM mana Amatema bhaTakayA kare to mahAdevIne apamAna na lAge ? mahAkavi AnaMdaghanajIe eka stavanamAM lakhyuM che ke, manaDuM kima hi na bAje... jima jima jatana karIne rAkhuM tima tima alaguM bhAre ho..." TUMkamAM ApaNe e vAta samajavA mAgIe chIe ke, je vastu gamatI hoya tyAM jaine mana sthira thai jAya che. to ApaNane mA bhagavatI padmAvatI saMpUrNa gamI jAya, to ApaNuM mana saMpUrNapaNe tene samarpita thai jAya ! ane manathI thanArI AzAtanAthI bacI jai zakAya. evI ja rIte, vacanathI paNa AzAtanA thAya che. zrI padmAvatIjInI ArAdhanAmAM jema dravya-sAmagrInI jarUra che, mananI ekAgratAnI-bhAvanI jarUra che, tema maMtro, yaMtro, stotro, stutionI paNa jarUra paDe che. eTale mA bhagavatInI ArAdhanAmAM karAtA maMtrajApa AdimAM uccArazuddhi hovI joie. maMtroccAra zuddha rIte ane niyata saMkhyAmAM thavA joie. maMtrazakita eka pavitra vastu che ane maMtra zabda mana sAthe gADha saMbaMdha dharAve che. mananI ekAgratA, manano viveka, vairAgya ane aMtarmukha daSTi mATe maMtra eka amogha zastra che. je manana karavAthI mAnavInuM rakSaNa kare che te maMtra kahevAya che. maMtrazakitathI devono sAkSAtkAra thAya che. duniyAbharanA vidvAnoe bhAratIya maMtrazakitane biradAvI che. pI. thomasa nAmanA eka vidvAne na manAya tevuM hiMda' nAmanA potAnA pustakamAM lakhyuM che ke, "maMtra e gUDha zAstronuM eka agatyanuM aMga che. kharekhara to AryonI gUDha vidyA maMtrazAstra ja che.' Arthara lovela nAmanA vidvAne potAnA 'Imagination & its wonders' (kalpanA ane tenA camatkAro) nAmanA pustakamAM kahyuM che ke, "zabdamAM rahelI garbhita zakita para maMtranI yojanA thayelI che, ke jene vizALa kalpanA ane prabaLa IcchAzakita vaDe gatimAna karavAmAM Ave che." maMtra stotra-stuti zuddha rIte bolavAM joie. teno laya, tAla, chaMda barAbara sacavAvA joie. TUMkamAM, zrI padmAvatIjInI ArAdhanAmAM AzAtanAthI bacavA mATe cAra bAbato dhyAnamAM che : dehazuddhi, manazuddhi, sAdhanazuddhi ane vacanazuddhi. Ama to, mA bhagavatI padmAvatIjI ApaNI mA che, ApaNe tenA bALako chIe. uparokta AzAtanAothI bacIne zuddha bhAvathI sAdhanA karavAthI mAM bhagavatInI kRpA prApta thAya che. chatAM ye, jANe-ajANe koI doSa, AzAtanA thai jAya to, ArAdhanA pUrNa thatAM nIce pramANeno zloka bolI mAnI mAphI mAMgavI : AhvAnaM naiva jAnAmi, naiva jAnAmi pUjanam / visarjanaM na jAnAmi, kSamasva paramezvari / / Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI vibhAga-4 anubhUti ane mArgadarzanA * zrI padmAvatIdevInI ArAdhanAno prabhAva-anubhUtio * svAnubhUta prasaMgo * jainadharmamAM camatkArika pITha -- hobujA padmAvatI devI pU.A.zrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya pU. munizrI naMdIghoSavijayajI eka noMdhamAM lakhe che ke, jainazAsanamAM tAttvika daSTie camatkAra ane grAmya - e baMne cIja vacce pRthvInA pUrva ane pazcima cheDA jeTaluM, athavA to AsamAna-jamIna jeTaluM aMtara che. je vastutaH sAdhupuruSa che te kayAreya camatkAra karato nathI ke camatkAra batAvato nathI. Ama chatAM, jaina dharmagraMthomAM AvatI kathAo tathA yugapradhAna mahApuruSonAM caritro vAMcatAM-sAMbhaLatAM teonAM jIvana daramiyAna ghaTelI keTalIka asAmAnya dhaTanAone camatkAra rUpe varNavelI jaNAya che. kharekhara to A duniyAmAM camatkAra jevuM kazuM che ja nahIM. A samagra brahmAMDamAM koI paNa ghaTanA sAthe kArya-kAraNabhAva joDAyelo ja hoya che. kayAMka A saMbaMdha dIvA jevo spaSTa joI zakAya 'zrI padmAvatIdevInI ArAdhanAno prabhAva-anubhUtio che, to kayAMka tenuM anumAna thaI zake che. paraMtu jyAre koI paNa kAryanuM ghaTanAnuM kAraNa pratyakSatayA ke anumAna dvArA nizcita thaI zakatuM nathI tyAre tevI ghaTanAone manuSya potAnI svAbhAvika khAsiyata pramANe camatkAra tarIke mUlave che. paraMtu jyAre evI dhaTanAonuM kAraNa viziSTa jJAna dvArA jANavA maLe che tyAre te ja manuSya te ghaTanAne rojiMdA jIvanamAM banatA banAva jevI sAhajika ja gaNe che. ApaNe je ghaTanAne camatkAra kahIe chIe tevI ghaTanAo mahApuruSonA jIvanamAM svAbhAvika ja hoya che. emane potAne mana tenuM koI ja mUlya hotuM nathI. mahApuruSo haMmezAM potAno svabhAva pragaTAve che ane prabhAva chupAve che. jainazAsananA AcAryabhagavaMto bhAgye ja camatkAra kare che/batAve prastRta lekhamAM keTalAka anubhUti-prasaMgo evI hRdayaMgama bhASAmAM AlekhAyA che ke tenI preraNAthI bhAvika ArAdhakone vadhu ne vadhu samyak ArAdhanA mATe protsAhana maLaze, evo amane vizvAsa che. keTalIkavAra sAmAnya ghaTanAone zraddhALu janatA camatkAra tarIke mUlave che. devI zarIramAM AvyAM ! pratyakSa thayAM! darzana ApyAM ! evA aneka tarkavitarka satata vyAkhyA kare che. paraMtu jIvanamAM vivekane kendramAM rAkhavo atyaMta jarUrI che. amArA upara AvelA AvA asaMkhya anubhUti-prasaMgomAMthI thoDA atre rajU karyA che. 'camatkAra' ane 'prabhAva vacceno bheda pAmIne ArAdhanA mATe tatpara thatA bhAvikajanane A prasaMgo dIvAdAMDI samA pathapradarzaka banI raheze. -- saMpAdaka Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 467 che. jaina zramaNo mATe camatkAra batAvavo ke maMtra-taMtra karavA niSiddha che. Ama chatAM, teonA jIvanamAM evA prasaMgo AvI paDe che, jenA kAraNe na chUTake ja teone potAnA satyano athavA ArAdhanAnI siddhino upayoga karavo paDe che, jene pAchaLathI loko camatkAra gaNavA mAMDe che. dA.ta. je koI manuSya - sAdhupuruSa/sajjana jIvanamAM lAgalagATa bAra varSa sudhI koIpaNa prakAre - krodhathI, bhayathI, hAsyathI ke lobhathI athavA to rAgathI, dveSathI, mohathI, ajJAnathI kayAreya asatya bolatA nathI, tevA mahApuruSa mATe satya bolavuM e ja temano svabhAva thaI jAya che, ane jyAre teo anya vyakitanA bhaviSya saMbaMdhI ke AzIrvAda svarUpe je kAMI bole che te bhaviSyamAM sAcuM ja paDe che. A rIte teo vacanasiddha mahApuruSa kahevAya che. sAmAnya loko AvA mahApuruSonAM vacanonAM phaLane camatkAra svarUpe jaNAve temAM kAMI navAI nathI. .pU.zAsanasamrATa AcAryazrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA samudAyanA pa.pU.A.zrI vijayayazobhadrasurIzvarajI mahArAjanA paTTadhara pa.pU.A.zrI vijayazubhaMkarasUrIzvarajI mahArAja ghaNAM varSothI zrI padmAvatI devInI ArAdhanA karatA hatA. temane kayAreka ame pUchatA ke, "zrI padmAvatI devI Apane pratyakSa thayAM che kharAM ?' tyAre teo nikhAlasatAthI kabUla karI letA ke, "zrI padmAvatI devI pratyakSa thavAnI vAta bAju para rahI, paraMtu svapnamAM paNa kayAreya darzana thayAM nathI. paNa hA. zrI padmAvatI devInI asIma kRpA mArA upara che ja. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAna ane zrI padmAvatI devI uparanI atUTa zraddhAne lIdhe teonuM nAma laI ne koI kArya karuM chuM temAM teonI adazya sahAya maLe che ane badhAM ja kAryomAM saphaLatA maLe che. bAkI koI kahetuM hoya ke mArA zarIramAM zrI dharaNendra deva ke zrI padmAvatI devI Ave che, to te vAta mAnavA huM haragijha taiyAra nathI." AvA spaSTavaktA, satyapriya pU. A. zrI vijayazubhaMkarasUrIzvarajI mahArAjanA jIvananA eka-be AvA ja prasaMgo che, jene sAmAnya loko camatkAra gaNAve che : eka prasaMge pUjya AcAryamahArAja koI kAraNasara eka zrAvakane ghera pagalAM karavA gayA hatA. e zrAvakane dharmamAM zraddhA nahIM, ane AvAM devI-devatAnI vAta mAne paNa nahIM. teoe pU. AcArya mahArAjane paDakAra pheMkayo; kAMika karI batAvo. eTale pU. AcArya mahArAje potAnA pAtramAM thoDo goLa mukAvyo ane hAtha AkAzamAM khullo karI batAvyo. pachI zrAvakanA dekhatAM khullA hAthanI mUThI vALI, ane enI nIce pelA zrAvakane khobo dharavA kahyuM. zrAvake khobo dharyo ane AcArya mahArAje muThThI kholatAMnI sAthe ja pelA zrAvakano khobo vAsakSepathI bharAI gayo ! kahevAnI jarUra nathI ke e zrAvaka A camatkAra joine pU. AcArya mahArAjano ananya bhakata banI gayo. bIjo prasaMga cAra varSa pahelAMno che. pU. AcAryazrI amadAvAda hatA, tyAM teozrInI tabiyata bagaDI. teone potAnA janmasthAna godharA javAnI icchA thai; ane saM. 2045 nA mahA suda pane divase amadAvAdathI godharA javA vihAra karyo. rastAmAM kaThalAla pAse ratanapura gAmamAM eka kheDUtanA khetaramAM mukAma karyo. kheDUta to jaina sAdhu mahArAjane joI rAjI rAjI thaI gayo. bapore te kheDUte pU. AcArya mahArAjane vinaMtI karI, bApajI ! kaMika AzIrvAda Apo, jethI amAruM kalyANa thAya ane musIbatamAMthI pAra UtarIe." pU. AcArya mahArAje to koI javAba na Apyo; paraMtu kheDUte vinaMtI cAlu rAkhI. vAta ema hatI ke, kheDUte sarakAranI ane baeNnkanI lona laine potAnA khetaramAM pAtALakUvo bora khodAvyo hato. khetaramAM cAra-pAMca jagyAe 50-60 phUTa khodAvyuM, paNa kayAMyathI pANI nIkaLyuM nahIM. ane kheDUtanA mAthe 80-85 hajAranuM devuM thaI gayuM hatuM. kheDUtanI ghaNI vinaMtI ane AjIjIne lIdhe pU. AcArya mahArAjanuM hRdaya dravI UThayuM ane sAMje lagabhaga cAra-sADAcAra vAge vAsakSepano baTavo laI UbhA thayA ane pahelAM khodelA kUvAthI phakata 50 phUTa dUra jagyA - Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 ] batAvI, tyAM vAsakSepa nAkhI kahyuM, 'ahIM khadoje.' jJAnI puruSo ghaNuM ochuM bolatA hoya che. bIje ja divase kheDUte tyAM khodAvyuM to phakata 20-25 phUTe ja dhodhamAra pANI maLI AvyuM. kheDUta to rAjI rAjI thai gayo. Aje cAra varSathI covIze kalAka pANI cAlu ja che ! [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zrI padmAvatI devInI parama kRpAthI teozrInA jIvanamAM AvA keTakeTalAya prasaMgo banelA che. paraMtu enI koi vyavasthita noMdha nathI. kAraNa ke teozrIne mana te svAbhAvika ghaTanAo ja hatI. * * * sAkSAt dharaNendranA darzanano camatkAra : saM. 2034 bhAdaravA vada 1 unA zaherathI lagabhaga cAra ki.mI. dUra jainonuM mahAna tIrthasthaLa zrI ajArA Avela che. A ajArAmAM Avela jaina derAsaramAM zrI ajArA pArzvanAthajInI bhavya ane camatkArika pratimA birAjamAna che. A derAsaramAM saM. 2034nA bhAdaravA vada 1 nA savAre pAMca vAge derAsara kholatAM pArzvanAthajInI pratimA sAme eka nAgadevatA dhyAna dharatA hoya evI rIte pheNa mAMDIne DolatA Asane beThA hatA. A nAgarAja lagabhaga pAMca kalAka sudhI ekacitte zAMta rIte bhagavAnanA mukhAraviMda sAme ekanajare jotA beThA hatA. tyAre unAthI jaina saMghanA AbAlavRddha sarva bhAibahenone khabara paDatAM cAlIne ajArA AvelAM ane kalAko sudhI A dazya najaronajara nihALI AzcaryamAM garakAva thai gayelA. A nAgarAjA sAmAnya sarpa jevA nahotA. sapheda mukhAraviMda, dedIpyamAna zarIravALA ane zAMta hatA. prabhujInA padmAsana sudhI koi jai zake tema nahotuM. A pachI unA jaina peDhInI AjJAthI atrenA nAgadevanI upAsanA karanArA zrI gajAnaMda paTelane bolAvavAmAM AvyA. temaNe namaskAra karI, rudrAkSanI mALA nAgarAjAne paherAvI, prabhu samakSathI haTI, temanA sthAnake javAnI khUba khUba vinaMtI karI; paraMtu nAgarAjA sthAna choDavA saMmata na thatAM temane zAMtithI temanA sthAne choDI AvavA mATe zrI gajAnaMdabhAie phakUta hAthano sparza karIne lai lIdhA ane jainonA pavitra sthaLa zAhabAgamAM temane mukta vihAra mATe mUkI AvyA. A nAgarAjA samakSa ciThThI nAkhI, upADavAmAM AvatAM temAM spaSTa rIte pradarzita thayuM hatuM ke te devI svarUpanA nAgadevatA hatA. A nAgadevatA lagabhaga sADI chaso varasa uMmaranA hoya tema nAgadeva vize jANatA zrI gajAnaMda paTelanuM kahevuM che. A banAvathI atrenA jainasaMghamAM khUba khUba AnaMda ane ullAsanuM vAtAvaraNa pragaTyuM ane A kaLiyugamAM paNa zrI ajArA pArzvanAthajInA maMdiranA zAsanadeva hAjarAhajUra che, teno camatkAra jovA maLyo. zrI pArzva-padmAvatI mahApUjana anubhavagamya anubhUti parama zraddheya 'koMkaNa kezarI' pUjya munirAja zrI lekhendrazekharavijayajI mahArAjanuM jIvana temanA sarvAMgINa vyakitatvanI vilakSaNa pratibhAne lIdhe Aje samagra jainazAsanamAM suparicita che. saraLa hRdayI, saumyamUrti, parama ArAdhaka 'koMkaNa kezarI'nI pAvana nizrAmAM thai rahelAM anekAneka pArzvapadmAvatI mahApUjana temanI aMtaraMga sAdhanAnuM ja rUpa che. e mahApUjanomAM aneka camatkAro jovA-sAMbhaLavA maLyA che. eka prasaMga joie. zrI mohanakheDA tIrthathI tA. 25-11-88nA pU.munirAjazrIe mahArASTra tarapha vihAra karyo. mahArASTramAM kalyANa pAse mohanenagaramAM mAgha suda 10, 15 phebruArI 1989-e mahApUjananI zRMkhalA koMkaNanI dharatI para prAraMbha thai. A prathama mahApUjananuM Ayojana paNa anokhuM hatuM. pUjya munipravarazrI pUjananA prAraMbhathI aMta sudhI eka Asana lagAvIne bhakitamAM magna thai gayA che. mahApUjana daramiyAna A mahimAmaMDita pUjanano mahimA zrAvakone samajAvI rahyA che. prathama mahApUjana eTaluM prabhAvaka rahyuM ke karjata, nerala, khApolI ane lonAvAlAmAM paNa A mahApUjana bhaNAvAyuM. A mahApUjanomAM aneka camatkAro thayA, je hajAro zraddhALu gurubhakatoe joyA che. AkurDI Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 469 (pUnA)mAM zrI nagarAjajI, zrI cAMdamalajI zrImAla parivAra taraphathI A pUjana bhaNAvavAmAM AvyuM hatuM. A parivAranI kuLadevI paNa zrI padmAvatI devI ja che. zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] sarvaprathama zrI pArzvanAthajI prabhunI pUjAthI A pUjanano prAraMbha thAya che. tyAra bAda mA bhagavatInuM aSTaprakArI pUjana thAya che. pratyeka pUjana 108 maMtro dvArA karavAmAM Ave che. jyAM jaLapUjAno maMtradhvani guMjavA lAge tyAM tarata ja tenA sAdhakone mAno saMcAra thAya ! ane je koi yugala pUjana mATe bese, ke tarata ja tvarAthI temAM mAno saMcAra thAya. zrI nagarAjajInI mA lagabhaga 70 varSa uparanAM hatAM, to paNa temanAmAM mAnA pavanano saMcAra thayo tyAre dasa-dasa vyakitathI paNa pakaDAtAM na hatAM. Avo anokho anubhava A mahApUjanomAM prathama hato. A mahApUjana daramiyAna eka vyakitae saMkalpa karyo ke, jo A mahApUjana sAthe ja camatkArI hoya to te je vyakitane traNa-traNa varSathI zodhe che te maLI jAya. Azcarya ke te vyakita potAnA nagara javA sTezana pahoMcyo tyAM pelI vyakita para tenI najara paDI ! A vyakitanuM hRdaya zraddhAthI bharAi gayuM. zraddhA ja pratyeka AtmAnA manoratha pUrNa kare che. koie kahyuM che ke, 'saMtanI bhabhUtimAM camatkArano vAsa hoya che.' A maMtra kevaLa zraddhAnuM pratIka che. 'vizvAso tatI sarvatra !' zrIkRSNe paNa kahyuM che ke "saMzayAtmA vinazyati / ' jayavaMtA jinazAsanamAM zraddhAne sarvocca rUpa ApavAmAM AvyuM che. A mahApUjanomAM jovA maLyuM ke zraddhAnA pratiphaLa rUpe bhaktagaNanA aneka manoratha pUrNa thayA che. A paNa adbhuta ghaTanA che ke cAkaNa (mahArASTra)mAM zrI khUbIlAlajI madanalAlajI muMDArAvALA taraphathI 9mI mee, vaizAkhI pUrNimAe zrI pArzvapadmAvatI mahApUjananuM Ayojana karavAmAM AvyuM. vaizAkha to garamInI Rtu. mahApUjana lAla vastranA samiyANAmAM thai rahyuM hatuM. e vakhate acAnaka cAkaNa nagara 52 vAdaLo gherAyAM. cAre tarapha vAdaLAM, vIjaLInA jhabakAra ane meghagarjanAthI camatkArika vAtAvaraNa khaDuM thai gayuM ! ane vAdaLa varasavA maMDayAM. have kapaDAnA samiyANAmAM varasAdanuM pANI rokavAnI zakita kayAMthI hoya ? eka hajArathI paNa vadhu janasaMkhyA A mahApUjanamAM sAmela hatI. badhAM maMtra-dhUnamAM magna hatAM. ane saunA Azcarya vacce mA bhagavatI padmAvatInA maMDapa para pANInuM eka TIpuM paNa na TapakayuM.dIpako yathAvat jalatA rahyA ane bhAvikonA zraddhAdIpa paNa ema ja prakAzita thai UThyA ! khApolImAM 50 varSa pachI virATa mahotsavanuM Ayojana thayuM. karjata, alIbAga vagere sthaLe, aneka vAda-vivAda hovA chatAM, jinamaMdironuM nirmANa thayuM te paNa mA bhagavatInA AzIrvAdanuM ja pratIka che. pUjya munipravarazrInI nizrAmAM 65 mahApUjanonuM Ayojana thai cUkayuM che. pUjyazrIe zrI pArzva-padmAvatI mahApUjanathI aneka vyakitaone navI dizA pradAna karI che. koMkaNa ane mahArASTranI bhUmi para aneka mahApUjana thai cUkayAM che, je zraddhA, bhakita ane pUjyazrInI prabhAvakatAnA paricAyaka che. (lekhikA : pU. sAdhvIzrI ratnarekhAzrIjI). * * * zrI 'Aryaratna' upanAmathI jANItA eka jainamuni lakhe che : AjathI cAra varasa pahelAM mAruM cAturmAsa muMbainA vikrolI upanagaramAM hatuM. paryuSaNa mahAparva pachInA divaso bAda eka sAdhAraNa sthitinA mAravADI bhAi mArI pAse kaMika upAya meLavavA AvyA. yogAnuyoga e divasomAM UjavAtA mahotsavamAM AgalA divase ja padmAvatI mahApUjana bhaNAvAyeluM ane e bhAI paNa pUjanamAM AvyA hatA. pUjana daramiyAna bhagavatI padmAvatInA prabhAva ane camatkAronuM vizada varNana paNa meM kareluM. A badhuM sAMbhaLIne te bhAine bhagavatI pratye zraddhA jAgI hatI eTale meM ene Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 ] padmAvatI mAtAnA jApa-ArAdhanAnI vidhi batAvI. te bhAie satata ekavIsa divasa zuddha-zraddhAbhAvathI sAdhanA karI ane bAvIzamA divase bhagavatIno camatkAra pAmyA. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI te bhAI gharamAM ja nAnakaDI mIThAinI dukAna calAvatA hatA. dhaMdho joie tevo cAlato na hato. paraMtu 21 divasanI sAdhanA bAda bAvIzamA divase eka moTA vepArIno cAra mIThAiono moTo oNrDara maLyo. te bhAie khUba kALajIpUrvaka sarasa mIThAio karI ApI. pelA vepArIe khuza thaine bhAva karatAM vadhu paisA ApyA. A bhAie 50 varasanI jiMdagImAM pahelI vAra 8-10 hajA2 rUpiyA ekasAthe joyA-meLavyA. ene harSanAM AMsu AvI gayAM. te ja divase sAMje AvIne mArI pAse e varNana karyuM. mA padmAvatI 52nI zraddhA emanA jIvanamAM vyApI gai ! ane be mahinAmAM to te atyaMta sukhI thai gayA. * * * eka vayovRddha pUjya paMnyAsapravarazrI eka noMdhamAM lakhe che ke, amArA samudAyanA pU. paM. zrI bhadraMkaravijayajI gaNivara tyAre aMtima avasthAmAM hatA. ame amadAvAdathI IDara-tAraMgA Adi tIrthonI yAtrA mATe nIkaLelA. vihAra karatAM karatAM pATaNa AvyA. saMsArIpaNAmAM pATaNa gayelo; paNa sAdhupaNAmAM pahelI ja vAra Avyo. da22oja 20-21 derAsaronAM darzana karIne cAreka divasamAM badhAM derAsaranAM darzana karavAnuM nakkI karyuM. emAM eka derAsaramAM padmAvatIjInAM darzana karyAM. te vakhate aMtaramAM eka anokhI anubhUti thaI. tarata ja sAthe rahelA eka zrAvakane pUchaparacha karI ke A phoTAmAM mAtAjI che te kayAM che ? temaNe kahyuM ke, ahIM pATaNamAM ja DhaMDheravADAmAM che. te pachI tyAM jaI sAkSAt darzana karyAM. e ja zrAvaka bhAIe eka phoTo mane Apyo, tyArathI e phoTo jApamAM mArI sAthe ja che. pUjya paMnyAsajIzrI kALadharma pAmyA te pahelAM aThavADiyAnI A ghaTanA che. * * * mahArASTranA saMgamanerathI eka jainamuni lakhe che ke, saMgamanera jaina maMdiramAM birAjamAna padmAvatI devI camatkArika che. sittera varSa pahelAM pravarA nadImAMthI nIkaLelAM zrI amIjharA pArzvanAtha pratimAjIne levA Akho saMgha gayo hato tyAre AkAzamAM pAMcavAra toponA avAja thayA hatA. bhagavAnane derAsaramAM lAvyA pachI cha mahinA sudhI amIjharaNAM eTalAM badhAM thatAM ke aMgalUchaNAMthI lUchavA vaDe AkhuM vastra bhInuM thaI jatuM. A sarva devI padmAvatIjIno camatkAra che. * * * jaina sAhityakalAratna pUjya AcAryazrI yazodevasUrijI mahArAjanI upasthitimAM pAlItANA jaina sAhitya maMdiramAM mA padmAvatI devIno abhUtapUrva camatkAra sarjAyo hato. banAvanI vigata evI che ke, jaina sAhityamaMdiramAM tA.15-3-92, phAgaNa sudi bArasanI rAtre 9thI 11 sudhI zrI padmAvatI devInI mUrtinI AMkho baMdha-ughADa thavA dvArA je camatkAra sarjAyo te joIne sau maMtramugdha banI gayA hatA ! A camatkAra khullA medAnamAM rahelI mUrtimAM thayo; ane 100-200 mANasoe ja nahIM, paNa hajAro mANasoe A ghaTanA najaronajara nihALI. bhAgye ja banatI AvI ghaTanAthI hajAro AbAla-vRddhomAM dharmazraddhA daDha thaI. A camatkAra joIne aneka zramaNabhagavaMto, vidvAno ane junavANIo sudhdhAM stabdha banI gayA. je yuvAno devadevImAM mAnatA na hatA te mAnatA thaI gayA. A camatkAra banyA pachI amone pUjya AcAryabhagavaMta pAsethI vAlakezvara (muMbaI)mAM birAjamAna zrI padmAvatI mAtAjI vize jANakArI prApta thaI ke, mAtAjIne pRthvI ane jaLa tattvano saMgama thAya tyAM besavuM hatuM. pUjyazrIe e ja sthAne birAjamAna karyAM, tethI prasanna thaI potAno Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 471 prabhAva khUba vistArI dIdho. bIjuM, mAtAjIne je rUpe mUrtimAM besavuM hatuM te ja jAtanI mUrti taiyAra karavAmAM AvI hovAthI te saunA AkarSaNanuM kendra banI gayAM. aneka jAtanAM mAdhyamo upara jyAM juo tyAM vAlakezvaranI mUrtinI pratikRti jovA maLaze, e itihAsanI ajoDa ghaTanA che. e sivAya paNa ArasanI nAnImoTI seMkaDo mUrtio, 1 IcathI mAMDIne 15 IMca sudhInI hAthIdAMta, pittaLa, cAMdI vagere dhAtuo upara tathA kAca, dhAsa, caMdana, kASTha vagere upara temaja sphaTika, pravAla, jaharamorA, phirojA vagere ratno upara hajAro mUrtio kotaravAmAM AvI ane maMdiromAM sthApavAmAM AvI. bhAratamAM aneka grAmo-nagaro ne tIrthomAM tema ja videzamAM -- laMDana, amerikA, jApAna, AphrikA vageremAM paNa dhAmadhUmathI pratiSThA karavAmAM AvI. Aja sudhImAM suMdara chApakAmavALA mAtAjInA phoTA lagabhaga 15 lAkhathI vadhu prinTa thayA haze. ATalo badho prabhAva vistaryo ane mAtAjInI ATalI badhI prasiddhi thaI temAM mAtAjIno prabhAva to mukhya che ja, paNa sAthe sAthe pU. A. zrI yazodevasUrijI mahArAja paNa abhUtapUrva nimitta banyA che. teozrIe to mAtAjInA aneka paracA anubhavyA che. pAlItANAmAM pUjyazrInI AcArya padavI prasaMge sarakAre 13 lAkha rUpiyA khacya temAM paNa mAtAjInI preraNA ja kAma karI rahI hatI. Ama, mAtAjI pAchaLa moTo itihAsa racAI gayo; te mATe pU. AcAryazrIne vinaMtI karI ke mAtAjInuM svataMtra pustaka prakAzita karo to sAruM, lokonI zraddhA vadhI jaze. samagra jainasaMgha tathA sAdhako upara mA bhagavatI padmAvatIjInI kRpA varasatI rahe e ja zubhakAmanA ! (pU. A. vijayayazodevasUrijI ma.no A aMgeno eka lekha A ja graMthamAM AgaLa pragaTa karavAmAM Avyo che.) sikaMdrAbAda taraphanA eka patrakAra lakhe che ke, muMbaI--vAlakezvaranA jainamaMdiramAM mA bhagavatI padmAvatI devInI mUrtinI pratiSThA AcAryazrI yazodevasUrijI mahArAjanA haste karavAmAM Ave A maMdira samagra bhAratavarSamAM prasiddha che. hajAro loko dararoja darzanArthe Ave che. ghaNA lokonI manokAmanA pUrNa thAya che. sikandrAbAda kaMthanAtha jinAlayamAM sAdhvIvaryA vAcaMyamAzrIjI mahArAjanI preraNAthI padmAvatIjInI mUrtinI pratiSThA nakkI karavAmAM AvI hatI. A mUrtinI prANa pratiSThAvidhi pU. A.deva vikramasUrIzvarajI mahArAja tathA te vakhatanA pU. 5, zrI rAjayazavijayajI mahArAjanI nizrAmAM jainanagara amadAvAda mukAme thaI hatI. e pratimAjInI pratiSThA sA.varyA vAcaMyamAzrIjInI nizrAmAM thayela. A maMgaLa dine mA bhagavatI padmAvatI ati prasanna hatAM, tethI temanI sphaTikavatu mUrtimAMthI amIvarSA thayelI ane AkhAye maMdiramAM kaMkunAM chAMTaNAM thayelAM. te divase sikaMdrAbAda sthita AdinAtha bhagavAnanA maMdiramAM navakAra mahAmaMtranA jApa thaI rahyA hatA; tyAM paNa bhagavatI padmAvatInA kesaranI caraNachApa paDelI jovA maLI hatI. A dazyo jovA moTo dhasAro thayo hato. je vyakita AvA kaparA kaLikALamAM ane aparAdhonA viSama yugamAM mA padmAvatI para saMpUrNa zraddhA dharAve che tenA tamAma manoratha saphaLa thAya che. padmAvatI-upAsanAnI paddhati paNa saue jANavI joIe. sAmAnya rIte 16 ravivAra sudhI satata padmAvatI devInAM darzana karavAthI kAryanI siddhi acUka thAya che. paraMtu kArya jo vizeSa jaTila hoya to padmAvatI devInI aThThama karavAthI kAryasiddhi thAya che. aThThama eTale traNa divasanA upavAsa. A upavAsa daramiyAna 'OM padmAvatI namaH"nA 108 maNakAnI traNa mALA dararoja karavI joIe. A rIte traNa traNa mALA traNa divasa sudhI karavAthI saphaLatA maLe che. Ama, A yugamAM jo koI siddhidAtA, varadAyinI ane vijJahAriNI devI hoya to te mahAdevI padmAvatI mAtA che. Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI svAnubhUta prasaMgo ka ripaMjaya' amane je mahAnubhAva saMte A lekha mokalI Apyo che temane amo sAdara vaMdana karIe chIe. hRdaya-saMkoca chatAM keTalIya vAta spaSTa karI che. sAdhanAnAM pratyeka nAmo pragaTa thavAM ja joIe tevo Agraha jarUrI nathI. mahAnubhAva munirAjazrI hajI paNa sAdhanAmAM AgaLa vadhatA rahe ane sAnidhya mAtrathI anyane padmAvatI mAtAnI devIkRpAno anubhava thAya tevI siddhi meLave e ja amArI abhilASA che. -- saMpAdaka A vizva anAdikAlIna che. temAM badhA AtmAonAM karmavaza janma-maraNa paNa anAdikALathI cAlu ja che. koI paNa mahA puNyanA udayathI satyadharmathI vAsita mAnavabhavanI ApaNane prApti thaI jAya che tyAre e mAnavabhavanuM jIvana saphaLa banAvI levAmAM ja kharuM DahApaNa che. paraMtu e saphaLa banAvavuM kaI rIte ? ene mATe to mULamAM zraddhA hovI ja joIe. te pachI tene mATe jarUrI ApaNo puruSArtha/prayatna hovo joIe. paraMtu A rIte zraddhApUrvaka dharmanI sAdhanA karanAro jIva vacamAM ghaNIvAra evI viSama paristhitimAM mukAya jAya che, ke jemAM paramAtmAnI kapA ane gurunA AzIrvAda ja tene tArI zake che; eTaluM ja nahIM, paNa sAdhanAmArgamAM AgaLa paNa vadhArI zake che. paramAtmAnI kapA to ApaNA sau upara niraMtara cAlu ja che. temaja ApaNI zraddhA-bhakita anusAra guravaranA AzIrvAda paNa ApaNane phaLe ja che. A baMne uparAMta daivI kRpA e paNa eka ati mahattvanuM paribaLa che. saune mATe e sulabha nathI ane durlabha paNa nathI. haiyAnI sAcI bhAvanApUrvaka iSTa daivI tattvanI bhakita-upAsanA-sevAmAM sva-sva kakSA mujaba jenuM mana lAgI jAya che evA jIvone enI kRpAno avazya sAkSAt anubhava thAya che. AvA viSama kALamAM paNa daivI kRpAno anubhava thayo hoya evA ghaNA mahAtmAo ane mahAnubhAvo ApaNane atyAre paNa vidyamAna svarUpe maLI zake tema che. evA ja eka sAdhaka AtmAnI anubhUtinuM Alekhana emanA potAnA ja zabdomAM rajU thAya che. ja potAnA pUjya gurudevanI tabiyata nAjuka che, dardono pAra nathI. DaoNkaTaro atyaMta kALajIpUrvaka upacAra kare che, ziSyo ane bhaktagaNa emanI sevAmAM jarA paNa kacAza rAkhatA nathI. te vakhate A lekhakane paNa potAnA gurudevanA jIvana aMge vicAronA taraMgo cAlu che. hajI to cAreka mahinA pahelAM ja amuka maMtrano jApa cAlu karelo che ane eka vakhata koIka AvIne ene kAnamAM kahI jAya che, ke gurudeva amuka samaya pachI nathI - ane e mujaba ja bane che. zra A sAdhakane banne page DhIMcaNamAM sakhata vAnI takalIpha che, to paNa samaya ane saMyogo vihAra karavAnI pharaja pADe che, ane te mujaba vihAra cAlu rAkhelo che. eka vakhata savArano vihAra karIne sAmA mukAme pahoMcatAM eTalA badhA sojA paNa AvI gayA, ke eka-be DagalAM paNa calAya nahIM. e ja sAMje vihAra karavo anivArya hato. sahavartI paNa ciMtAtura hatA. ekAda-be divasa Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ). | 473 rokAI javAno vikalpa paNa vicArAyo. Irane yAda karIne gocarI vAparIne ArAma karyo. te vakhate jANe ke koIke hAtha pheravIne sojA gAyaba karI dIdhA. sahavartI paNa e joIne vicAramAM paDI gayA. e ja sAMje 6 ki.mI.no vihAra paNa karyo. karI eka vAra vihAra karatAM vaNacharAtIrtha javAnuM thayuM. tyAM zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha bhagavAnanuM suMdara prAcIna maMdira che. mUrti paNa manohara-ramaNIya che. bhakitabhAvathI prabhu-darzanAdi karIne bahAra nIkaLyA tyAre maMdiramAM ane oTalA upara kesaranAM chAMTaNAM rUpe varSa thaI. mAtAjInI hAjarIno sAkSAt anubhava thayo. A gaMdhAra tIrtha, jyAM atyAre prAcIna maMdiramAM mULanAyaka zrI amIjharA pANvanAtha bhagavAna che. amuka divasonI tyAM sthiratA karIne ArAdhanA tathA sAdhanA paNa karI. pariNAme mahotsavanA chellA divase to eTalAM badhAM amIjharaNAM thayAM, ke vATakI bharI bharIne lokoe te lIdhAM. A prasaMge tyAM AvelA 80 varSanA vRddhoe paNa kahyuM ke AvAM vipula amIjharaNAM jIvanamAM pahelIvAra ja joyAM. AMgI karatI vakhate paNa amIjharaNAM cAlu rahyAM. chevaTe pUjArIe vinaMtI karI tyAre baMdha thayAM ane AMgI pUrI karI. A uparAMta tyAM bIjA paNa be-traNa addabhuta banAvo thayA, jenuM Alekhana zakaya nathI, e to anubhavagamya ja che. vA eka dharmI gAmamAM zraddhAsaMpanna zrAvakanuM ghara. dhaMdho-rojagAra vagere sArAM. parivAra paNa suyogya. evA A gharamAM bhakitanI-upAsanAnI dhUna ja cAlI. gharamAM banAvelA dharmasthAnakamAM rAkhelA zrI pArzvanAtha bhagavAnanA ane mAtAjInA phoTAmAMthI pANI jhare. enuM pramANa eTale ke eka moTo zIzo bharAyo. A sAkSAt joyeluM-anubhaveluM che. e ja rIte bIjA eka gAmamAM eka zraddhAsaMpanna zrAvaka, sAdhanA to emano prANa. potAnA gharamAM sAdhanAkhaMDa banAvelo. emAM koI paNa strIno praveza varma hato. nIcenI jamIna lIpaNavALI. e jagAmAM rAtanA mAtAjI saparivAra rAsaDA letAM hoya evo daivI vaMdano anubhava emane aneka vAra thayelo. A lekhakane paNa Ano anubhava karAvelo. karI muMbaImAM prAcIna prAbhAvika mUrtithI zobhatuM eka jinamaMdira. tenI bAjumAM ja upAzraya. rAte sAdhanA-jApa Adi cAlu hoya tyAre maMdiramAM nATAraMbha thAya ane teno avAja saMbhaLAya. AvuM aneka vakhata anubhavAyuM che. bA eka nAnA gAmamAM comAsuM. zrAvakonI 50-60 gharanI vastI. tyAM ArAdhanA suMdara thaI. atIta bhava pudgala vosirAvavAnI kriyA karAvI. e vakhate aneka jIvo pazcAttApanI pAvaka gaMgotrImAM snAna karIne pAvana banyAM. temAM eka bhAIe potAnI badhI ja pApa-kahANI A lekhakane kahI. emane uddhAra mATe rasto batAvyo. te mujaba temaNe 15 thI 20 amane pAraNe ama karyA. tenI sAthe batAvyA mujaba jApa Adi paNa barobara karyA. pariNAme emane bhAvi banAva jANavAnI amuka viziSTa zakita prApta thaI, jenI mane ke emane potAne paNa koI kalpanA na hatI. mi atyAra sudhInA sAdhanAkALa daramiyAna koI koI vAra manamAM vicAra karIne javAba meLavavA yatna chatAM nathI maLyo, evuM paNa banyuM che; to vaLI e ja rIte ghaNI vAra manamAM jeno vicAra ke saMkalpa paNa karyo na hoya tevI bAbatonA aNadhAryA saMketo maLelA che ane e saMketo mujaba ghaTanA banI hoya tevuM anubhaveluM che. vAra eka vAra eka taddana ajANyA bhAI saMparkamAM AvyA. khUba khUba sevA-bhakita kare. mane paNa Azcarya thayuM. ke A bhAi ATalI badhI bhakita kema kare che ? zarUAtamAM to pUchavA chatAM javAba na Apyo. chevaTe cAra-pAMca varSe temaNe jaNAvyuM ke mane svapnamAM ApanI sevA karavAno Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 ] Adeza maLavAthI huM e mujaba karuM chuM, ane enAthI mAruM kalyANa thai rahyuM che. A paNa ajaba ja kahevAya ne ! ? A uparAMta bIjA paNa nAnA-moTA ghaNA anubhavo thayA che, paraMtu e badhAne akSaradeha apAya nahIM. phakata jijJAsu jIvonA saMtoSa khAtara vAnagI rUpa thoDAka anubhavo rajU karyA che. koine AmAM potAnI moTAi ke DaMphAsa mAravAnuM jaNAya, koine AtmazlAghA jevuM paNa kadAca jaNAya. AvI saMbhAvanA nakArI kADhato nathI, tema chatAM paNa sAdhakane vartamAnakALamAM paNa sAdhanAnuM phaLa avazya maLe ja che, e vAtanI pratIti thAya eTalA mATe ja zakya eTalI sAvacetI rAkhIne TUMkamAM rajUAta karI che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI eka vAta jAta-anubhavanI e paNa che, ke ApaNI sAdhanAmAM jeTalI niSkAma bhAvanA vadhAre eTalI siddhi vadhAre ane jhaDapathI maLaze. ane mane amuka vastu maLe ke mane siddhi maLe, evI paNa bhAvanA haze to vilaMbe siddhi maLe ane kadAca na paNa maLe. siddhi - pachI e nAnI hoya ke moTI hoya, sAmAnya hoya ke viziSTa hoya; paraMtu siddhi maLe te pachI tene pacAvatAM AvaDavuM joie. jo pacAvI na zake to sauthI paheluM nukasAna e ke te AgaLa vadhI nathI zakato, ane bIjuM nukasAna, je kaMi meLaveluM hoya che te dhIme dhIme cAlyuM jAya evuM paNa bane. AvA paNa be-traNa banAvo jANavA maLelA che. ityalam. Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] jaina dharmamAM camatkArika pITha hombujA padmAvatI devI * prA, bipinacaMdra 2. trivedI karNATakanI prAcIna nagarI, beMgalora-meMgaloranI najIka, jhADIo vacce eka nayanaramya maMdira je anekonI zraddhA-AsthA-bhakitanuM prabaLa kAraNa ane kendra banI rahyuM che e humacA (hombujA)nA padmAvatInI bhItara chupAyelI eka nAnI zI kathA atre prastuta che. sthaLa ane tIrtha nayanaramya che. suvarNane kannaDa bhASAmAM 'hombu' kahe che. vartamAnamAM e zabdamAMthI humacA, hamaca zabda Avyo che. A hombujA tIrthanI devI padmAvatIjInI vigraha ane anugraha be zakitaone pragaTa karatI kathA atre prA. bipinacaMdra trivedIe ApIne upakRta karyA che. saMpAdaka . chevaTe jinadattanA pitAne bolavuM paDyuM, 'bola, zuM karuM ? aparamAtA je takanI rAha jotI hatI te AvI pahoMcI. 'kAM to jinadatta nahIM, kAM huM nahIM...' potAnA patideva AgaLa jinadattanI aparamAtAnI rajUAta cAlu hatI. mAnItI rANI pAse pati mUMgo hato. kaMika to bolo. have eka myAnamAM be talavAra nahIM cAle.' [ 475 'ahoho ! pAchA mane pUcho cho ? mArI najara sAme jinadatta na joie. bemAMthI ekane pasaMda karo.' strIhaThano vijaya thayo. tenI caDAvaNIthI pitA eka vAranA khoLAnA khUMdanAra putranuM kAsaLa kADhavA taiyAra thayo. mohanA paDa AgaLa viveka kayAMthI Take ? O eka tarapha jinadattane kAyamane mATe ThekANe pADavA aparamAtA dvArA ghATa ghaDAi rahyA hatA, tyAre jinadattanI sagI mAtAne koika amaMgaLa ghaTanAnI gaMdha AvI gai. putranuM kAsaLa kADhavAnuM SaDyuMtra racAtuM hoya tyAre mAtAno jIva sthira rahe kharo ? 'beTA, jinadatta ! le... ahIMthI muThThIo vALIne mAMDa bhAgavA...' jinadattane hajI apa2mAnA kAvatarAnI jANa na hatI. te bhoLA bhAve AzcaryathI bolI UThayo : 'kAM ? ' k kAM, zuM ? atyAre savAlajavAbanI veLA nathI. pUchaparachamAM eka paLa paNa veDaphIza to jAna gumAvIza. mArA gurujIe Apela A padmAvatI devInI mUrtine vastramAM vIMTALIne ahIMthI 2vAnA thA. tuM jIvato haze to ko'ka divaseya tAruM moDhuM jovA maLaze... jA beTA, bhuvanezvarI tAruM bhaluM karo.' eTaluM bolatAM bolatAM mAnuM gaLuM rUMdhAya gayuM. vidAya letA jinadattane bhAMgyAnA bheru samA thoDAka mANasoe sAtha Apyo. * * * Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI jAva, jinadattane mArI samakSa hAjara karo." aparamAnI salAhathI uzkerAyelA pitAe putrane hAtha karavA mANaso mokalyA. paraMtu jinadatta kayAya maLyo nahIM. rAjAnI akaLAmaNano pAra rahyo nahIM. 'are, tame khAlI hAthe have pAchA Avazo to tamAruM AvI banaze. jAo, jinadattane jIvato yA marelo pakaDI lAvo.' phoja pharIvAra UpaDI. pitAe mokalelI phoja pUchaparacha karatAM karatAM nadattanA pagale pagale AgaLa dhapI. basa, dUra dUra jinadatta dekhAyo. have kayAMthI chaTakaze ? A dekhAya...hamaNAM pakaDAi jaze... ane pakaDAi jAya evI vikaTa veLA AvI pahoMcI tyAre jinadattane mAtAnA zabdo yAda AvyA. potAnI sAthe devI padmAvatInI mUrti hatI, pachI DaravAnuM zuM ? konAthI DaravAnuM ? teNe mUrtine dhasamasatI phojanI dizAmAM pheravI ke te ja vakhate duzmanonI jhaDapa ekadama ghaTI gai. jinadatte devIne priya evo maMtra bhaNavAnuM cAlu rAkhyuM. tyAM to koNa jANe kema, paNa sAmenA sainiko bebAkaLA banI, bhayabhIta banI, nAsabhAga karatA hoya tema lAgyuM ! jinadatte AMkho coLI. kharekhara, A koi kalpanA nahotI ! paNa satyaghaTanA hatI. muThThIbhara mANaso sAthe jinadatta nirbhaya banIne AgaLa dhapyo tyAre zrI padmAvatI devImAM tenI zraddhA balavattara banI gaI hatI. have koi paNa saMkaTa sAme laDavA sajja banelo jinadatta eka sthaLe pahoMcyo, jyAM thAka khAvAnI icchAthI premALa mAtAe Apela mUrtine vastranI jhoLImAM mUkI, jhoLIne nagoDavRkSanI DALIe bharAvI ArAma karavA lAgyo. eka to divasonI daDamajala, vRkSono zItaLa chAMyo, kudaratano nirbhaya khoLo - A badhuM tene gADha nidrA lAvavA pUratuM hatuM. nidrAdhIna jinadattane jhoLImAM birAjelAM mAtAjIe svapnamAM AvI Adeza Apyo : 'jinadatta ! have tArI doDadhAmano aMta Avaze. ahIM ja thobhI jA. A dharatImAM chupAyeluM aDhaLaka sonuM tArA hAthamAM Avaze. A sthAne rahelI che rasakUpikA; ahIM che divya auSadhio. mAre to have ahIMthI bIje kayAMya javuM nathI. huM paNa mAruM mAnato ho to have ahIM ja rahI jA...' basa, e ja nagoDavRkSa nIce mUrtinI sthApanA karyA bAda jinadatte tenI pUjA cAlu karI. Aje paNa tyAM nagoDanuM vRkSa che. salAmata sthaLe pahoMcyA pachI jinadatte dharatImAM chapAyelA suvarNano patto lagAvyo. temAMthI eka suMdara nagarInuM nirmANa karyuM. tyAMnI kannaDa bhASAmAM sonAne 'homba' kahe che, tethI A nagarI lokajIbhe hokhujA' - suvarNanagarI - nAme vikhyAta banI. parantu samayanI sarANe lathaDatI lokajIbha kayAreka navo ja zabda zodhI kADhe che e nyAye hobujA hamacA" tarIke, ane hAlamAM humaca'nA nAme oLakhAya che. ahIM jinadatte pArzvanAtha bhagavAnano suMdara prAsAda bAMdhyo. bAjumAM ja tenI zAsanasevikA padmAvatI devInuM maMdira tathA anya maMdiro khaDAM karI eka vizALa maTha sthApyo. - jinadattarAye saMdara maDela taiyAra karAvyo tenI bAjumAM ja eka vizALa sarovara taiyAra karAvyuM enA khodakAmamAM tene be mahAmoMghAM pANIdAra motI maLI AvyAM. ghaDIbhara te vicAramAM paDI gayo. zuM karavuM A motInuM ? basa, teNe tarata ja nirNaya lIdho : sonAnI suMdara nathaDIo banAvIne temAM A pANIdAra motI jaDAvIza; eka nathaDI samarpeza mA padmAvatIjIne ane bIjI paherAvIza mananI mAnelI rANIne. be suMdara nathaDIo taiyAra thai. temAMthI eka mAtA padmAvatIne caDAvI. Ama to baMne nathaDIo dekhAvamAM samAna hatI, vajanamAM ekasarakhI hatI. mAtra taphAvata e hato ke jinadatte potAne maLelAM pANIdAra motI paikI sTeja ochuM pANIdAra motI hatuM te jaDelI nathaDI mAtAjIne caDAvI. bhakata lathaDyo; bhAna bhUlyo. devadevIne samarpita karavAnI vastumAM jANI joine bhedabhAva Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 477 karyo. mA padmAvatIjI A ghaTanAthI ajANa nahotAM. temaNe bhakatane pATha bhaNAvavAnuM nakkI karyuM. bIje divase koNa jANe kema, baMne nathaDI ApoApa badalAi gai ! mAtAjIne caDAvavAmAM AvelI ochA motIvALI nathaDI jinadattanI patnInA rANInA nAka para hatI ane vadhu pANIdAra motIvALI nathaDI, je rANIne paheravAnI hatI te, mAtAjInA nAka para zobhI rahI hatI. A jotAM ja jinadattane phALa paDI. patnInA mohapAzamAM jakaDAine pote kevI bhayaMkara bhUla karI beTho tenuM bhAna thayuM. mAtAjI pAse doDyo. mAtAjI pragaTa thayAM. bhakRte namIne, AMkhamAM AMsu sAthe kAkalUdI karavA mAMDI, mAvaDI ! mApha kara. mArI A bhUlane mana moTuM rAkhIne tuM kSamA kara." paraMtu devI have khinna banI gaI hatI. temaNe kahyuM, 'beTA ! have mArAthI ahIM nahIM rahI zakAya. huM jANuM chuM ke vastu moTI nathI. vaLI, tuM mane halakI nathaDI samarpe ke bhAre, tenI koi gaNatarI nathI. paraMtu tenI pAchaLano bhAva jovAno hoya ne ! bhakitanI ImAratane bhAvano Teko hoya che. ame deva-devIo to bhAvanA bhUkhyAM hoie. jyAM bhakatano bhAva UNo Utare tyAM amArAthI kema rahevAya ?' eTaluM kahIne devI padmAvatI javA lAgyAM. jinadattathI mAtA padmAvatIjInuM prayANa khamI zakAya tema nahotuM. AMkhomAM codhAra AMsu sAthe gaLagaLo thaine te bolyo, 'mA ! choruM kachoruM thAya, paNa mAvatara kAMi kamAvatara thAya ? mArI bhUla mApha karo.' padmAvatI devIe pratyuttaramAM kahyuM, meM lIdhelo nirNaya have pharI zake nahIM. chatAM tArI bhUtakALanI bhakita jotAM ATalI chUTa ApuM chuM. huM jyAMthI jAuM chuM te jagyAe najIkanA kUvAmAMthI mArI bIjI mUrti kADhIne sthApaje. temAM huM 'aMza" rUpe nivAsa karIza, eTale A sthaLanuM mAhAbhya sacavAI raheze." ema kahIne mAtAjI aMtardhAna thaI gayAM ! Aje paNa bAraso varasa pahelAM jinadatte navI sthApelI padmAvatI devInI pAza, phala, varadamudrA ane gajAM kazathI yukata caturbhujA mUrti bhakatonA manoratha pUrA pADatI karNATakamAM virAje che. ahIM padmAvatI devInI stuti karanAranA manoratha saphaLa thavAnAM hoya to devInA mastaka para caDelAM puSpomAMthI eka puSpa ApoApa Tappa daine nIce paDe che ! Aje jinadattano mahela to rahyo nathI. paraMtu mahelanA avazeSa pAse, 'purANA cAvala" nAmanA sthaLe, TekarAnI jamInane hAthathI khodavAmAM Ave che tyAre kALI mATInI bhUkI rUpe zyAmaraMgI cokhAnA kaNa maLI Ave che ! mA zakitanI ArAdhanA judA judA dharmomAM vividha svarUpe thatI rahI che, temAM jainadharmamAM ArAdhya devI mAM padmAvatI mukhya che. zrI hombajA padmAvatInI prabhAvazALI pITha karNATakane anerI mahattA ApatI Aje paNa zobhI rahI che. [ . 4 : che S 'S E E JIO E F HI Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI vibhAga - 5 prakIrNa vibhAga * dareka dharmamAM deva-devIonuM sthAna ane mAhAsya * zrI pArzvanAtha prabhu ane temanA adhiSThAyakomAM ziromaNi zrI padmAvatIjI * jainadharmamAM devI-devatAonuM AgavuM sthAna tIrthaMkara, yakSa ane zAsanadevIo jainadharmamAM devIo * vItarAga prabhunI sevAmAM deva-devIo * zrI padmAvatIjI ane pratIka vijJAna mUrtikalAmAM mukhya jena devIonuM Alekhana * khaMbhAtanI tri-virala jaina devI-pratimAo * aMcalagaccha adhiSThAyikA mahAkAlI devI * aMdhakArane ajavALanArI jJAnAdhiSThAtrI devI sarasvatI * jenA parivAronI kuLadevIo * dikapAlo vize vicAra * "amRtavela'nI sajhAyamAM sAdhanA paddhitionuM Alekhana jaina graMthabhaMDAromAM taMtragraMthonI yAdI Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 479 dareka dharmamAM devadevIonuM sthAna ane mAhAtya * jayendrabhAI nANAvaTI prAcIna graMtho ane purAtattvanA avazeSo dvArA devadevIonI vipula mAhitI maLe che. khajurAho hoya ke pATaNanI rANakI vAva hoya, kaccha vageremAM khodakAma karatAM maLI AvelA TIMbA hoya ke ajanTAnI guphAo hoya, kAzInuM maMdira hoya ke rANakapuranA jinaprAsAdanI kalAkArIgarI hoya, jesalamerano graMthabhaMDAra hoya ke pATaNano graMthabhaMDAra hoya -- AvAM aneka mAdhyamo dvArA ApaNane deva-devIonA sthAnanI mAhitI saMprApta thAya che. purAtattvavidyAnA prakhara abhyAsI zrI jayendrabhAI nANAvaTInA A lekhamAM vizvanI vividha saMskRtiomAM nirguNa-nirAkAra citizakitane saguNa sAkAra rUpe kayAM kayAM kevI rIte upAsavAmAM AvI teno UMDANapUrvakano paricaya karAvI, zrI zrI padmAvatIjInA svarUpanI paNa supere jhAMkhI karAvavAmAM AvI che. -- saMpAdaka, pAMca hajAra varSa pahelAM samagra vizvamAM sauprathama traNa sthaLoe saMskRtino sUraja udita thayo : bhAratamAM siMdhu nadIne kinAre, irAkamAM yukreTIsa ane kaigrisa nadInA kinAre tathA ijiptamAM nAila nadInA kinAre. tyArabAda irAna, kITa, grIsa, roma, yuropa, cIna, jApAna vagere dezomAM saMskRtinAM ajavALAM patharAtAM gayAM. saMskRtinA udaya ane prasAra sAthe, prakRtinAM gUDha paribaLo sAme TakI rahevA mAnavahRdayamAM sadabhAvanA ane temAMthI dharmabhAvanAnAM bIja ropAyAM. A sadabhAvanAnAM phaLasvarUpe krame krame kaLA-kArIgarI paNa astitvamAM AvyAM. prakRtinI adazya zakitane aneka rUpo-AkAromAM kalpI, mAnavInI alaga alaga bhAvanAo rajU karatI devadevIonI mUrtio ane svarUpo paNa astitvamAM AvyAM. kudaratanAM adazya, gUDha, niraMjana, nirAkAra evA svarUpane sAkAra karavAnI ane tenI pratyakSa pratIti pAmavA mATe nakkara avalaMbananI jarUra jaNAi. pariNAme, judAM judAM pratIko-AkAro astitvamAM AvyAM. ane tyAra pachI to mUrtio, maMdiro, stUpa, devaLo, masjido, sInAgoga, guradvArA AdinAM sarjana thavAM lAgyAM. jagatanA sAMskRtika itihAsa ane purAtattvanA abhyAsamAM A zilpa-sthApatyano paNa amUlya phALo che. pahelAM darzAvI te prAcIna traNa saMskRtimAM Aje mAtra bhAratIya saMskRti ja jIvaMta rahI che. tenAM maMtro, maMdiro, stUpo, mUrtio, graMtho vagere Ajaparyata Thera Thera vidyamAna che. jyAre anya saMskRti-ijipta ke irAkanI kaLAkArIgarI, mUrtio vagerenAM darzana karavA hoya to je te dezanA myujhiyamamAM javuM paDe. te dharmo ke mUrtipUjAo hAla cAlu nathI. sumera, bebIlona, mesopoTemiyAnAM deva-devIomAM, sumeriyAnI mATInI mudrAmAM, je hAla perisanA luvra myujhiyamamAM sacavAi rahI che temAM paMdara deva-devIonAM nAmo che. Imezavara ane nImezavara jevAM nAmo uparAMta, samAsa eTale sUryanuM nAma paNa che. akADiyana mudrAmAM haMsavAhinI devI che, je phaLa-dhAriNI che. tenuM nAma izatAra che, je sumeramAM ane mesopoTemiyAmAM che. AvI aneka deva-devIo uparAMta, I.sa. pUrve 3500mAM vapabhapUjA paNa hatI tenI pratIti karAvatI sonA jevI caLakatI kAMsAnI mUrtio paNa tyAMthI maLI AvI che. ijiptamAMthI aneka deva-devIonI mUrtio maLI AvI che, jemAM setha, hara5, nevelI, bUTo, osITIsa, rA eTale sUrya, isisa devI athavA isathAra jevI mAtRkAo, nepathIsa, sIla vagere vagere che. A uparAMta, sumera, IjharAyala Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 ] | zrI pArvenAthopasarga-hAriNI tathA jorDana ane bhUmadhya samudramAMthI--kenAnamAMthI--paNa vR5nI mUrtinA avazeSo maLI AvyA che. Ama, A badhAM prAcIna sthaLomAM pUrve sUrya, mAtRkA, vRbha Adi deva-devIrUpe pUjAtAM hatAM. Ijipta, irAka, sumera vagere dezomAM sUryamaMdiro tema ja deva-devIonI mUrtio lupta thatAM gayAM. advaitavAda ane ekezvaranI mAnyatA daDha thaI, je madhyapUrvamAM khristIdharmamAM ane islAmadharmamAM jIvaMta banI. prAcIna bhArata, mesopoTemiyA ane IjiptanI saMskRtinAM mULiyAMmAMthI siMcAI uttara-pazcimanA pradezo -- krITa, grIsa, roma vagere sArAye pazcimanA pradezone potapotAnI rIte AvarI lIdhA. bhAratIya saMskRti e ja bhAratanI viziSTatA che. sAdhutA, sAttvikatA ane AdhyAmikatA sAthe saMskRtinuM ApaNA pUrvajoe bhavya darzana karyuM che. ApaNAM deva-devIo RgvadA samayanA ArSadraSTA RSionI bhavya kalpanAomAMthI sarjAyo che. yugo pahelAM bhArate aneka kudaratI tattvamAM eka ja caitanyanI jhalaka nihALI. dekhAtI vividhatAmAM eka ja tattva joyuM ane te tattvane AdarabhAvathI. pUjyabhAvathI potAnA hRdayanI vedI para besADyuM. indra, varaNa, agni, saMdhyA, upA, parjanya vagerene ArAdhyAM. pachIthI bIjA traNa vedonuM sarjana paNa thayuM. karmakAMDano jamAno paNa Avyo. upaniSado, purANo, brAhmaNo paNa sarjAyAM. pachInA yugamAM aneka deva-devIonI mUrtionuM sarjana thayuM -- ane tetrIsa karoDa devatAonI gaNanA thaI. A badhI utkrAMtimAM be mukhya devonI dharmapujA--eka vaiSNava ane bIjI ziva--mokhare Ave che. tetrIsa koTi devatAonI yugothI cAlI AvatI daivI laData pachI vaiSNava ane zaiva sauthI prAdhAnya pAmyA, ane tenA paMtha vizALa banyA. jo ke, A badhAMnI pAchaLa paNa eka ja adazya zakti-sarvoparI zakita-AdizakitanI zodha hatI. prabhu eka ja che te siddhAMta sthApAye jato hato. A be zAkhA vikasatI hatI tyAre sauthI chelle zakitapaMtha astitvamAM Avyo. brahmAMDanI e mahAna, niraMjana, nirAkAra, sarvavyApaka strIzakitanA svarUpamAM AdyazakitanI bhAvanA maLe che. A zakitanI pUjA mAtAnA svarUpamAM zarU thAya che. ApaNA paurANika RSimunio A brahmAMDanI zaktine ApaNI samakSa mahAlakSmInA rUpamAM mUke che. e Adyazakita mahAlakSmImAMthI sattva, rAjas, ane tamAruM rUpe traNa mahAdevIo sarjAya che - mahAsarasvatI eTale sattvaguNa pradhAna, mahAlakSmI eTale rasaguNa pradhAna ane mahAkAlI eTale tamasaguNapradhAna. AkhuM brahmAMDa A bhAvothI otaprota che. tyAra pachI A devIonI mahattA vadhatI jAya che. divaso jatAM AvI devIonAM gaNyA gaNAya nahIM eTalAM svarUpo ane mUrtio sarjAyA che. mUrtio prathama kayAre sarjAI che te cokkasa kahevuM muzkela che; paraMtu vRSabha ane mAtRkAo tema ja zivaliMgo to tAmra ane pApANayugathI, eTale ke 4000 thI 5000 varSathI maLI Ave che. prAcIna sAhitya ane purAtattvanA avazeSo dvArA ema jaNAya che ke, mUrtio jainadharmamAM paNa prAcInakALathI astitvamAM hatI. 24 tIrthakaronAM pUjana-arcana sAthesAthe kramekrame anya dharmonI jema deva-devIo, yakSa-yakSiNIo, ane anya devIo umerAtAM gayAM. zAsanadevIo, vidyAdevIo vagere devIonAM svarUpo astitvamAM AvyAM. taMtravidhAnomAM deva-devIonA 5 praka jainadevIomAM khAsa karIne traNa prakAro jovAmAM Ave che : prAsAdadevIo, saMpradAya devIo ane kuLadevIo. A badhI devIomAMthI Aje to ApaNe 23mA tIrthaMkara pArzvanAtha bhagavAnanA yakSa sAthenI yakSiNI, je padmAvatI devI tarIke jANItI che tenuM dhyAna dharIzuM. graMtha-jJAnaprakAza dIpArNava'mAM A devInuM varNana ApyuM che. raMge lAla, chatAM hemavarNI, kuphphaTa vAhana, cAra hAthamAM padma, pAza, aMkuza ane bIjoruM dhAraNa karela che. keTalAka graMthomAM A devInA ATha ke covIsa hAtha paNa noMdhAyA che. vedadharmamAM paNa padmAvatInuM sthAna che, jemAM te mahAlakSmI oLakhAI che. paraMtu jainadharmamAM tenuM sthAna apUrva che ane tenA taMtragraMthomAM paNa advitIya che. Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 481 jainadharmamAM covIsa tIrthaMkaranI zAsanadevIomAM padmAvatI devI Aje sauthI vadhu pracalita che, vadhu pUjita che. padmAvatI devIno rakata ane suvarNa jevo caLakato raMga AtmAno ujAsa sUcave che. kuphphaTa ane sarpa jIvajaMtu ane pazusRSTi pratye prema darzAve che. hAthamAM Ayudhono paNa gahana artha che. 'pA' AdikALathI pavitratA ane suMdaratA mATe pracalita che. kamaLano guNa (jaLakamaLavatu" zabdathI sUcave che nirlepatA ane anAsakita. kamaLa vizvanI utpatti sUcave che. padmamAM madhurasa hoya che, je jIva mAtramAM madhura rasa sucave che. "pAza' jIva-jIvane, mAnava-mAnavane bAMdhatA vyApaka premabhAvanuM darzana karAve che. aMkuza' AtmasaMyama ane dehadamananI bhAvanA raju kare che. jyAre bIjoruM' eka zukanavaMtu phaLa kahyuM che. padmAvatI devInI mUrtio pASANamAM ane dhAtumAM suMdara rIte kaMDArelI jovAmAM Ave che. AvI mUrtio gujarAtamAM paNa jovAmAM Ave che, jemAM prabhAsapATaNa, jUnAgaDha, zatruMjaya, zaMkhezvara, bhAvanagara, amadAvAda--naroDAnAM pANvanAtha maMdiramAMnI mUrtio prasiddha che. AvAM aneka zilpo, sthApatyo, mUrtio bhAratamAM ane eziyAkhaMDamAM hajI jIvaMta che. bhAratIya saMskRtinI vividhatAmAM ekatAnI bhAvanAne sAkAra kare che. zrI padmAvatI devInuM darzana ApaNe evI ja bhavya bhAvanAthI Aje paNa karIe. | \ - : che \ jI zAsana rakSikA zrI paMcAMgulI devI osIyA (rAjapUtAnA) phoTo prApta : pa. pU. A. zrI kalyANasAgarasUrijI mahArAja Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 ] zrI pArzvanAtha prabhu ane temanA adhiSThAyakomAM ziromaNi zrI padmAvatIjI [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI * hiteza esa. zAha pratimAvidhAnanA pariprekSyamAM zrI hitezabhAI zAhano A saMzodhanalekha khUba ja mAhitIsabhara che. samaye-samaye devIjInA aitihAsika saMdarbho saikAvAra prApta thayA teno nicoDa atre rajU karAyo che. navamI-dasamI sadI sudhImAM mUrtividhAnanI dRSTie jinamUrtividhAna pUrNa vikasita thayuM hatuM ane AvI pUrNa vikasita mUrtiomAM lAMchano, yakSa-yakSiNI yugalo ane aSTa-prAtihAryonI sAthe navagraha mahAvidyAo tema ja anya AkRtio aMkita thavA lAgI hovAnAM daSTAMta maLe che. saMpAdaka bhAratIya dharmaparaMparAnA itihAsamAM eka brAhmaNa ane bIjI zramaNa, ema be paraMparAo potAnI AgavI viziSTatAothI pracalita che. A banne paraMparAo paikI prathama paraMparAmAMthI vaidika dharmano kramika vikAsa thayo, jyAre dvitIya paraMparAmAMthI jaina dharma ane bauddha dharmano vikAsa thayo. jaina dharma 'zramaNa' ane 'nigraMtha' nAme jANIto thayo. jemAM zramaNa eTale ke 'zrama' ane nigraMtha eTale ke graMthi vinAno, ane bIjo artha dharmopadezaka thAya che. je AtmA sAthe saMkaLAyelAM tamAma karmabaMdhanono nAza karI, rAga-dvepAdi upara vijaya prApta kare tene jina kahevAmAM Ave che. kaThora tapa vaDe potAnA AMtara zatruone haNIne temanA upara vijaya meLavanAra te 'arhata', ane A arhato kevaLajJAna meLavyA bAda 'tIrtha' eTale ke sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAonA banelA caturvidha saMghanI sthApanA kare che tethI teo 'tIrthaMkara' kahevAya che. hindu dharma tema ja bauddha dharmanI jema, jaina dharmamAM paNa covIsa jino thayA. covIsa jino paikI RSabhadeva, nemanAtha, pArzvanAtha tathA mahAvIrasvAmI vadhu prabhAvaka gaNAyA. I.pU. 817nI sAlamAM banArasamAM rAjA azvasenanI rANI vAmAdevIne tyAM pArzvanAthano janma thayo. pArzvanAthanA janma pahelAM rANIe potAnI zayyAnI bAjumAMthI nAgane pasAra thato joyo, jenA uparathI pArzvanAtha nAma pADavAmAM AvyuM hovAno ullekha jovA maLe che." A uparAMta pArzvanAthanA sarpa sAthenA saMbaMdha aMge paNa dharmagraMthomAM alaga-alaga kathAo jovA maLe che. kamaTha nAmano tApasa paMcAgni tapa karI rahyo hato tyAre saLagatA kASThamAMthI pArzvakumAre baLatA sarpane kaDhAvI tene navakAramaMtranA zravaNapUrvaka aMtima samaye samAdhi apAvI hatI. tyArabAda jyAre pArzvanAtha dIkSAvasthAmAM dhyAnamAM hatA te daramiyAna A kamaTha sAdhue pachInA bhave meghamALInA bhavamAM temanA para upasargo karyA tyAre potAnA paropakArI zrI pArzvanAthanuM e sarve pachInA bhave dharaNendranA bhavamAM rakSaNa karyuM. mUrtizAstra pramANe sarpa yakSanuM pratIka jaNAya che. devabhadranA kathanAnusAra, dharaNendra pArzvanAthanI pUjA mATe AvelA. DaoN. yU. pI. zAhanA matAnusAra pArzvanAthanuM lAMchana sarpa nAga saMpradAya ke nAga jAtino saMbaMdha sUcave che. kamaTha sAdhu pArzvanAtha para humalo (upasarga) karato hoya tevA prasaMgavALI, chaThThI-sAtamI sadInI pratimA bAdAmInI guphAmAM tema ja aihole guphAmAM paNa jovA maLe che. pallava kalAvALI, AThamI sadInI, ArakoTa jillAnA tIrakkola Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] tema ja tAmilanADu khAte maLI AvelI pratimAmAM A ja prasaMganuM Alekhana karavAmAM AveluM che. A ja prasaMganA varNanamAM thoDA aMze pheraphAra sAthenI pArzvanAthanI pratimA IlorAnI jaina guphA tema ja dakSiNa karNATakamAMthI paNa prApta thayelI che. akoTA (gujarAta)nI padma upara kAyotsarga mudrAmAM maLI AvelI pArzvanAthanI dhAtu-pratimAmAM kamaTha sAdhu sAtheno prasaMga pradarzita karelo che. A sivAya pArzvanAthanI 7mI ane 8mI sadInI ekatIrthikA pratimA tema ja tritIrthikA pratimAo paNa maLelI che. AvI pratimAo gujarAtamAM akoTA'', kaDI vageremAMthI maLI AvelI hovAnA ullekho maLe che. akoTAmAMthI prApta thayelI tritIrthikA pratimAnI madhyamAM pArzvanAthanI, jamaNI bAju RRSabhadeva ane DAbI bAju mahAvIrasvAmInI pratimA che, jyAre pIThikA nIce DAbI bAju yakSiNI aMbikAnI mUrti che. [ 483 pArzvanAthanI pratimA be prakAranAM bhinna svarUpomAM--eka kAyotsarga svarUpamAM ane dvitIya padmAsanastha mudrAmAM jovA maLe che. mastaka upara pAMca, sAta, nava, agiyArathI mAMDI sahasra phaNAovALA nAganuM chatra paNa jovA maLe che. bhadrapIThanA agrabhAge sarpanuM lAMchana kaMDAreluM hoya che. temanA yakSa dharaNendra ke pArzvayakSa tarIke oLakhAya che, jyAre yakSiNI padmAvatI che. kupANakALanI pratimAonI nAgaphaNA upara svastika, dharmacakra, triratna, zrIvatsa, kaLaza, matsyayugala, sanAlapadma vagere zubha cihno jovA maLe che. jaina dharmazAstra mujaba pArzvanAthanI zAsanadevI padmAvatInI mUrti IsavIsananA dasamA zataka pachInI jovA maLe che. zirohImAMthI prApta thayelI pArzvanAthanI sAtamI sadInI pratimA sAthe aMbikAnI mUrti kaMDArelI che. e ja rIte gujarAta" ane rAjasthAnamAMthI" prApta thayelI pArzvanAthanI 9mI sadInI dhAtu-pratimAnI upara saptaNNA nAga tema ja siMhAsananI DAbI bAju aMbikA yakSiNI hAthamAM bALaka sAthe darzAvelI che. A uparAMta paNa A prakAranI aneka pratimAo noMdhAyelI che. 1 lakhanau saMgrahAlayamAM pradarzita karAyelI kaMkAlI TIlA (mathurA)nI pArzvanAtha bhagavAnanI padmAsanastha pratimA I.pU. pelI sadInI sauthI prAcIna pratimA che. gujarAtamAM sauthI prAcIna pratimA saurASTramAM unA gAma najIka AvelA ajArA gAmamAMthI maLI AvelI pArzvanAthanI pratimA IsavIsananA trIjA saikAnI jaNAI che. A uparAMta DhAMkanI guphAmAM pratimA kaMDArAyelI che. tyArabAda mahuDI gAmamAMthI 6ThThI sadInI, kaDImAMthI prApta thayelI I.sa. 989nI sAlanI pratimA vagere noMdhAyelI che. tyArabAda AbU-delavADA uparanA luNavasahi, vimalavasahi tathA kuMbhAriyA, taLAjA, prabhAsapATaNa, zaMkhezvara, pATaNa pAse cArUpa gAma, vAMkAnera vagereM aneka sthaLoe pArzvanAthanI saMkhyAbaMdha prAcIna pratimAo maLI AvelI che. mahesANA jillAnA vIjApura tAlukAnA kharoDa gAmethI tema ja banAsakAMThA jillAnA vArAhI tAlukAnA sadupurA gAmethI khodakAma karatAM jamInamAMthI pArzvanAthanI pratimA maLI AvelI. banAsakAMThA jillAnA dAMtA tAlukAnA haLAda gAmethI paNa jamInamAMthI nIkaLelI pArzvanAtha-pratimAnA pArzva bhAganuM lekhake sarvekSaNa daramiyAna nirIkSaNa kareluM. pratimA je te samaye khaMDita thaI gayelI haze. lIlA pArevA paththaramAM kaMDArAyelA A zilpanuM mApa UMcAI 20 se.mI., laMbAI 60 se.mI. ane jADAI 20 se.mI. che. saptaphaNAvALA pArzvaprabhunI pratimAjInA uparanA bhAge gaja ane gajasavAro temaja mAnava AkRtio kaMDArAyelI che tenI upara paththaranA mathALe pharatAM vikasita puSpabhAtavALAM ardhavRtta kaMDArelAM che, jenI upara vikasita padmanI patrAvalI kaMDArelI che. sarpaNAnI banne bAjue gajavyAla tema ja tenI bAjue nAnA khatakamAM padmAsanastha tIrthaMkaranI pratimA kaMDArelI che. A khatakanI bAjumAM trikUTa kareMDa mukuTa dhAraNa karelA mAlAdharo che. A zilpa IsunA 12mA zatakanuM hovAnuM jaNAya che. Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI A uparAMta amadAvAda jillAnA sANaMda tAlukAnA ziyAvADA gAmethI paNa khodakAma daramiyAna dhAtu-pratimAo maLI AvelI. pArzvanAthanI A dhAtu-pratimAo paikI eka pratimA saMvata 1588 (I.sa. 1532)nI, jyAre dvitIya pratimA saMvata 1785 (I.sa. 1729)nI che. A padmAsanastha pratimAnA pRSThabhAge sarpa saptaphaNA sAthe spaSTa rIte joI zakAya che. Ama, gujarAtamAMthI khUba bahoLA pramANamAM pArzvanAthanI pratimAo maLI AvelI che. padmAvatI devI : varAhapurANakAre8 devI padmAvatInuM sthAna padmakoza upara sUcaveluM che, jenA AdhAre tenuM nAma padmAvatI paDeluM jaNAya che. pazcima bhAratamAMthI maLI AvelI pArzvanAthanI pratimA sAthe, AgaLa jaNAvI gayA tema, I.sananA dasamA zataka pachIthI padmAvatI zAsanadevInI pratimA mUkavAnI paraMparA jovA maLe che, jyAre dasamA zataka agAunI pratimA sAthe aMbikA yakSiNInI pratimA jovA maLe che. 19 eka tAMtrika devI tarIke padmAvatInI upAsanA vadhatAM, padmAvatI devIno mahimA vadhu prabhAvaka banyo hovAnuM jaNAya che. jo ke padmAvatI devInA svataMtra maMdirano ullekha kAravAra jillAnA banavAsI najIka gadanApura khAte maLI AvelA kadaMbA ravivarmA (I.sa. 485-519)nA zilAlekhamAM jovA maLe che. rakata varNanI padmAvatInuM vAhana kakkaTa che. lIlAvatI parANa 21 mujaba caturbhujAomAM padha pAza, aMkuza ne bijoruM dhAraNa kare che. vividha graMtho paikI rUpamaMDana triSaSThi ane zilparatnAkaramAM kukkaTa sAthe sarpanuM vAhana hovAnuM vizeSamAM noMdhAyuM che. digaMbara graMthomAM sauthI jUnA graMtha pratiSThAsArasaMgrahamAM padmAvatIne cAra, cha, ATha ke covIsa hAtha hovAno ullekha jovA maLe che. caturbhaja devI hoya to be hAthamAM padma, tutIya karamAM aMkuza ane caturthamAM mALA dhAraNa karelI hoya che. jo cha hAthanI pratimA hoya to AyudhomAM anukrame pAza, paga, bhAlo, ardhacaMdra, gadA temaja daMDa hovAnA ullekho jovA maLe che. aSTabhuja pratimA hoya to uparyukata Ayudho uparAMta muzaLa tema ja varada ke abhaya mudrA vyakta karavAnuM jaNAvAyuM che. covIsa hAya hoya to devInA hAthamAM anukrame zaMkha, cakra, khagga, bAlendu, padma, nIlapadma, dhanuSa, bhAlo, pAza, kuza, ghaMTA, bANa, daMDa, DhAla, trizUla, kuThAra, vaja, mAlA, phaLa, gadA, patra, pallava vagere Ayudho mUkavA sucaveluM che. jo ke yakSiNI sAthenuM vAhana kuzkaTa, sarpa, pAza, aMkuza vagere Ayudho darzAvavAnI paraMparA 11mA zatakathI zarU thayelI hovAnuM jaNAya che.23 vaLI devagaDha, khajurAho, lakhanau (rAjya saMgrahAlaya), vArANasI vagere sthaLoe noMdhAyelI 11mI-12mI sadInI padmAvatI devInI pratimAomAM padma, kalaza, aMkuza, pAza uparAMta viziSTatA rUpe pustaka paNa darzAvavAmAM AvatuM. 24 bhairava padmAvatI kalpamAM padmAvatInAM che samAnArtha nAmono ullekha jovA maLe che :- (1) totala, (2) tvaritA, (3) nityA, (4) tripurA, (5) kAmasAdhinI ane (6) tripura bhairavI. uparanA jaNAvelAM cha svarUponuM nirUpaNa nIce mujaba jovA maLe che : (1) totalA : pAza, vaja, phaLa ane kamaLa cAra bhujAmAM dhAraNa karelAM hoya che. (2) tvaritA : zaMkha, kamaLa, abhaya ane varada ema cAra caturbhuja hoya che, jeno varNa sUrya jevo hoya che. (3) nityA : pAza, aMkuza, kamaLa ane akSamAlA cAreya bhujAmAM dhAraNa karelAM che. haMsa e vAhana che. sUrya jevo varNa che. jaTAmAM bIjano caMdra jovA maLe che. (4) tripurA : ATha bhujAomAM zULa, cakra, kaLaza, kamaLa, dhanuSa, bANa, phaLa ane aMkuza dhAraNa karelAM che. kaMku varNanAM devI che. (5) kAmasAdhinI : cAra karamAM zaMkha, kamaLa, phaLa ane varada dhAraNa karelAM che. varNa puSpa jevo che. kuphphaTa-sarpanuM vAhana che. (6) tripurabhairavI : pAza, cakra, dhanuSa, bANa, DhAla, talavAra, phaLa ane kamaLa ATha bhujAomAM dhAraNa karelAM che. indragopa jevo varNa che. trinetra dharAve che. Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 485 bhairava padmAvatI ka95mAM mAthA upara sarpanA phaNAvALI, kaTa sarpanA vAhanavALI, kamaLa sarakhA mukhavALI, traNa netrovALI, varada, aMkuza, pAza ane divya phaLa jenA hAthamAM che evI padmAvatI devIno japa karanArA satvarupoe A phaLa denArI devInuM dhyAna dharavA jaNAveluM che.25 bhujAonA AdhAre padmAvatI devInI pratimAonuM vividha vibhAgomAM vibhAjana karI zakAya. dvibhuja pratimA : dvibhuja devIpratimA sAthe kamaTha upasargavALo prasaMga jovA maLato. yakSanI paTarANI pArzvanAthanA mastaka upara chatra dhAraNa kare che. jyAre bAkInI rANIone pUjA karatI ke nRtya karatI darzAvAyelI hoya che. IlorAnI guphAnA eka zilpapaTTamAM rANIone ardhamAnava svarUpe darzAvAyelI che, jeno ardhabhAga sarpAkAra che. digaMbara saMpradAyanA IlorA khAtenA zilpapaTTamAM padmAvatIne dvibhuja batAvelI che. jyAre zvetAMbara paraMparA mujabanI dvibhuja devInuM 14mA zatakanuM citra IDara khAtethI prApta thayelA tADapatra para jovA maLeluM, jenA mastaka para traNa phaNAnuM chatra che. mahuDI khAte noMdhAyelI ane hAla vaDodarA saMgrahAlayamAM mUkelI pAzrvanAthanI 11mA zatakanI dhAtu-pratimAmAM paNa dvibhuja padmAvatInuM ardhasvarUpa mAnava ne ardhasvarUpa sarSa -- ema mizra svarUpanI pratimA che. pATaNa 8 mukAme AvelA zItalanAtha maMdiramAM paNa dvibhuja padmAvatInI pratimA jovA maLe che, jenA mastaka para pAMca saptaphaNAnuM chatra che, jamaNA hastamAM padma tema ja vAma karamAM phaLa che. caturbhuja pratimA : caturbhuja pratimAono prasAra vadhu jovA maLe che. AcArya hemacandrasUrinA matAnusAra suvarNa varNavALI devI, kuphphaTa-sarpa upara ArUDha thayelI che, jenA jamaNA be karamAM paDA ane pAza tathA vAma karamAM phaLa ane aMkuza che. 29 anya graMtho, jevA ke nirvANa kalikA. AcAradinakara, vacanasAroddhAra-TIkA, maMtrAdhirAja-kalpa tathA kAlalokaprakAza zrI hemacandrAcAryane anusare che.30 caturbhuja devInI 9mI-10mI sadInI, devagaDhanA killAnI pazcima bAjunA staMbha upara, pA upara lalitAsanamAM jovA maLelI pratimA sauthI prAcIna pratimAno namUno che. devInI upara pArzvanAtha padmAsana mudrAmAM kaMDArelA che. sAbarakAMThA jillAnA bhIloDA.32 mukAme AvelA jaina maMdiramAM maLI AvelI padmAvatInI dhAtu-pratimAmAM devInA mastaka para nava phaNAnuM chatra che. devInA uparanA banne hastamAM aMkuza ane pAza che, jyAre padma ane kaLaza nIcenA jamaNA ane DAbA hastamAM grahelAM che. kuTa sarpa vAhana che. pATaNa mukAme paNa caturdasta pratimAM maLI Avela che. khaMbhAtanA zAntinAtha derAsaranA graMtha-bhaMDAramAM tADapatramAM caturbhuja devInI AkRti 13mI sadInI che. jenA upalA banne karamAM padma che, jyAre nIcalA vAma hastamAM kaLaza tathA nIcalA jamaNA hAthamAM bIjoruM che. thoDA samaya agAu banAsakAMThA jillAnA dAMtA tAlukAnA haLAda gAmethI jamInamAMthI nIkaLelI pIThikA upara kaMDArelI padmAvatInI pratimAnuM lekhake nirIkSaNa kareluM. lIlA pArevA paththaramAM kaMDArelI pIThikAnA khaMDanI UMcAI, laMbAI, jADAI anukrame 20, 60, 20 se.mI.nI che. A zilpAvazepanI madhyamAM yakSiNI padmAvatInI ardhaparyakAsanastha caturdasta pratimA che, jenA agrabhAganA banne hastamAM sanAla padma che, jyAre pAchaLano jamaNo kara varada mudramAM che ane vAma karamAM bijAruM raheluM che. devInI nIcenA kazana madhye dharmacakra kaMDAreluM che. devInI banne bAja gaja ane tyArabAda siMha kaMDArelA che. pIThikAnA banne khUNA paikI jamaNI bAju pArzva yakSa ane vAma bAjue yakSiNI padmAvatI ardhaparyakAsanastha kaMDArelAM che. devInA caturvasta paikI AgaLanA banne hastamAM vaja ane pAza rahelAM che, jyAre pAchalA bane hastamAM varada mudrA ane bijoruM raheluM che. devI kakkaTa para ArUDha thayelAM che. devI hiMserI mALA tema ja stanasUtra, hastavalaya, pAdavalaya vagerethI AbhUSita che. pATaNanA* paMcAsarA pArzvanAtha derAsaranI devInA hAthamAM rahelAM uparakaraNo paraMparAthI alaga rIte darzAvAyelAM che, jenA upalA banne hastamAM padma, nIcalA jamaNA hastamAM pAza tema ja Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI nIcalA vAma karamAM aMkuza grahela che. pAchalA samayanI pratimAomAM A prakAranuM parivartana jovA maLe che. upara varNana karelAM totalA, tvaritA, nityA, kAmasAdhinI svarUpo caturbhuja pratimAmAM jovA maLe che, jyAre tripurA ane tripurabhairavI svarUpa adabhuja pratimAmAM jovA maLe che. A uparAMta cha bhuja, bAra bhuja, bAvIsa bhuja, covIsa bhuja tema ja enAthI paNa vadhu hasta dharAvatI pratimAonuM varNana jovA maLe che. upasaMhAra : keTalAka prApta thayelA prAcIna ullekhone dhyAnamAM letAM, jaina dharmamAM mUrtipUjAno pracAra I.sa. pUrvenA cothA-pAMcamA zatakamAM pracalita hato, ema jANI zakAya che. jema ke khAravelanA AdhAre, naMda rAjAonA samayamAM I.sa. pUrvenA 450nA arasAmAM jinamUrti hovAnA ullekha zramaNa ne che. jo ke uparyukata ullekhonA AdhAre te samayanI koI pratimA prApta thayelI nathI, paraMtu lakhanau saMgrahAlayamAM (mathurAnI) pArzvanAthanI I.sa. pUrve pelI sadInI sauthI prAcIna pratimA hovAnuM nodhAyeluM che. te ja rIte unA pAsenA ajArA gAmethI pArzvanAthanI IsunA 3jA saikAnI sauthI prAcIna pratimA prApta thayelI che. jyAre padmAvatI devInI svataMtra pratimA Isune Azare 9mA saikAthI maLavAnI zarU thAya che; paraMtu padmAvatIne pArzvanAthanI pratimAmAM zAsanadevI tarIke mUkavAnI paraMparA gujarAtamAM I.sa.nA 10mA zataka pachIthI jovA maLe che. jo ke jaina dharmamAM tAMtrika devI tarIke padmAvatI dhaNA saikAthI UMcuM sthAna pAmelI che. pAdaTIpa : (1) DaoN. priyabALA zAha : 'jaina murtividhAna', yunivarsiTI graMtha nirmANa borDa, 1980, pR.1. (2) zrI ka.bhA.dave : 'gujarAtanuM mUrtividhAna', gujarAta vidyAsabhA, amadAvAda, 1963, pR. 438. (3) DaoN. priyabALA zAha : uparyukata pRSTha 2. (4) Dr. R.S.Gupte : 'Iconography of the Hindus, Buddhists and Jains,' D.B.Taraporewala Sons & Co. Private Ltd. Bombay, 1972, P.175. (W) Ibid (s) Dr. U.P.Shah : Jain Rupamandana' Vol.1, Abhinav Publication, New Delhi, 1987, P.171. () Ibid, P. 172, (8) Ibid. P. 173. (9) Ibid, P. 174. (10) Ibid. P. 177. (11) Dr. U.P.Shah : 'Akota Bronzes', Director of Archives and Historical monuments, Bombay, 1959, Pls.56-A. (12) Ibid, Pls. 22. (13) / mArutinandanAH tivArA : jaina pratima vijJAna, pArzvanAtha vidyAzrama zodha-saMsthAna vAra, , pR.226. (14) : vandranAtha zarmA : jaina pratimA, Dogina yuvA vorporazana, na TicnI, 2676, pR.143. (15) Ugana pR.622. (16) Dr. U. P. Shah : Jain Rupaniandana', as above, P.171. (17) zrI ka.bhA. dave : uparyukata, 5. 462. (18) Do priyabALA zAha : upayukata, pR. 8) DaoN priyabALA zAha : uparyukata, pR. 94. (19) Dr. U. P. Shah : 'Jain Rupamandana', as above, P.268. (20) Marutinandan Prasad Trivedi : The Iconography of the Jain Yakshi Padmavati at Deogarh', Journal of the Oriental Institute, M.S.Uni. of Baroda, Vol. XXX September-December, 1980, P.112. (21) Dr. U.P.Shah and M.A.Dhanky: 'Aspects of Jain Art and Architecture', Guarat State Committee for the celebration of 2500th Anniversary of Bhagvan Mahavir, 1975, P.40. (22) Ibid, P.39. (23) mApha utananana pra tivArI: "jaina prati vijJAna, 3pavana, pR.228, (24) jJana. (25) DaoN. priyabALA zAha : uparyukata pR. 119. (26) Dr. U.P.Shah : 'Jain Rupaniandana', Vol.1,P.266. (27) Ibid, P.267. (28) Ibid. (29) Ibid. P.68. (30) Ibid. (31) Ibid, P.272. (32) Ibid. (33) Ibid. P. 273. (34) Ibid. Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 487 jaiinadharmamAM devI-devatAonuM AgavuM sthAna * eca. sI. jaina manuSyajIvananuM parama lakSya ke carama lakSya karmothI mukita ane anaMta sukhanI prApti che. A lakSya zakaya bane tyAM sudhInA vacagALAmAM sahaja samAdhi ane zAMti karAvanArA paribaLonI upAsanA karavAnI atre himAyata karavAmAM AvI che. - saMpAdaka, bhArata tapobhUmino deza che. ahIM bhAgye ja koI evo pradeza haze ke jyAM koI saMta-mahAtmAnuM sthAnaka na hoya. jainadharma paNa bhAratano ati prAcIna dharma che. vAstavamAM, bhAratanI saMskRti ja dhArmika saMskRti che. jaina dharmanA covIsa tIrthakaroe bhAratavarSamAM vicArIne jaina saMskRtino pracAra-prasAra karelo. teoe bhAratIya samAjamAM jainadharmanAM mULiyAM UMDAM nAMkhyAM. AvA tejasvI tAraka samA tIrthakaronI stuti khuda devI-devatAoe paNa karela che, ema jaina sAhityamAM noMdhAyuM che. 23mAM tIrthakara bhagavAna pArzvanAno mahimA gAvA mATe, temanAM guNagAna karavA mATe tathA temanI ArAdhanA karavA mATe aneka stutio lakhAI che. AvI eka prabhAvazALI stuti AcArya padmanaMdIjIe pArzvanAtha stotra rUpe saMskRtamAM lakhI che. Adhi, vyAdhi ane upAdhimAMthI bacavA-UgaravA mATe bhagavAna pArzvanAthanuM puNyasmaraNa, puNyakIrtana zvetAmbara ane digambara--baMne saMpradAyomAM pracalita che. bhagavAna pArzvanAthajInI sAthosAtha bhagavatI padmAvatIjInA smaraNanI paraMparA thaI. jyAre kamaTha nAmanA tApase meghamALInA bhAvamAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM mera samAna aDaga dhyAna joyuM to pUrvajanmanI vairAgni prajvalita thatAM, dhyAnabhaMga karavA teNe aneka prakAranA paripaho karavA zarU karyA. tyAre dharaNendra ane padmAvatIdevI bhagavAnanuM rakSA-kavaca banI ADAM UbhAM rahI gayAM ane kamaThanA tamAma upasargo nAkAmayAba banAvI dIdhA. Ama, bhagavAna pArzvanAthanA upAsanA parvamAM vighnonA nivAraNa arthe dharaNendra ane devI padmAvatIno phALo rahelo jovA maLe che. narendraM kavIndraM surendraM adhIzaM, zatendraM zucUgai bhaje nAtha, zIzam / munIndraM gaNendraM namo joDI hAthaM namo devadevaM sadA pArzvanAtham / / bhagavAna pArzvanAthanI upAsanAmAM padmAvatI eka evI ArAdhyadevI che ke je zrI pArzvaprabhunA bhakatonA tamAma prakAranA zArIrika, mAnasika ane sAMvegika roga, bhaya ane vipnonuM nivAraNa kare che. vAMjhiyAne putra, daridrone dhana ane ajJAnIone jJAna Ape che. laukika siddhione pradAna karanArI devI hovAne kAraNe tenI pUjA saMkaTamocanI devI tarIke thAya che. jaina dharmamAM devI-devatAonuM mAhAbhya eTalA mATe vadhAre che ke teo sAdhakanA laukika ane pAralaukika vighno dUra kare che. nizcayanayanI daSTie manuSyanA jIvananuM carama lakSya bezaka sAMsArika kaSTothI mukita ane alaukika sukhanI prAptinuM hoya che. alabatta, A kaMI rastAmAM paDelI cIja nathI ke AsAnIthI prApta thaI jAya. e mATe to jarUrI che vrata pAlana, jJAnopAsanA tathA nirmaLa AhAra-vihAra. devI-devatAonI upAsanA mATe stotrapaThana-pAThana vagerenI zibiro goThavavI joIe. adhikArI vidvAno tathA pUjya sAdhu-saMtonuM mArgadarzana meLavavuM joIe. dareka devI-devatAonI upAsanA ApaNane tamAma prakAranA sukhanI prAptimAM sahAyaka thAya che. bhakatajanane samRddhi tarapha dorI jAya che. sAdhakanA manamAM zubha lAgaNIo tathA zubha saMkalpo jagADe che. Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 'tIrthakara, yakSa ane zAsanadevIo ja saMkalana jainadharmamAM tIrthakara bhagavAnanI saMkhyA 24 che. dareka tIrthakarane eka yakSa (jamaNI bAjue) ane eka yakSiNI (DAbI bAjue) hoya che. temAM yakSiNI zAsanadevIo gaNAya che. A zAsanadevIo uparAMta zrutadevatA, zAMtidevatA ane soLa vidyAdevIonAM varNano paNa jaina zAstramAM ApaNane jovA maLe che. uparAMta jaina graMthomAM A devIonI utpattinI kathAo, temanA adbhuta camatkAro, AkAra-prakAra ane temanI mUrtionAM viziSTa varNano Ave che. eka sAmAnya mAnyatA evI che ke tIrthakaronI A zAsanadevIo tIrthaMkaranA upAsako ane sAdhakonA yogakSemanI saMbhALa le che tema ja zubha manokAmanA pUrNa kare che. A zAsanadevIonAM pUjana-arcana-stavana-stotra AdinuM vipula sAhitya A graMthamAMthI paNa maLI raheze. A lekhanI sAmagrI taiyAra karavAmAM zrI sI. vI. rAvaLa sAhebe (sArI jahemata lIdhI che, je badala amo emanA AbhArI chIe. -- saMpAdaka) 1. Adya-8Sabhadeva : temano varNa kanaka jevo che, temanuM cihna baLadanuM che. teo uttarASADhA nakSatramAM janmyA che. temanI rAzi dhana che. gomukha temanA Adya yakSa che; teno varNa sonAno, vAhana hAthInuM, hAtha cAra che. jamaNA be hAthamAM varadamudrA ane rudrAkSasUtra tathA DAbA baMne hAthamAM mAtuliMga ane pAza che. temanAM zAsanadevI cakezvarI che. temano varNa sonAno, vAhana garuDanuM ane temane ATha bhujAo che. jamaNA hAthomAM varadamudrA, bANa, cakra ane pAza che, jyAre DAbA hAthomAM dhanuSya, vaja, cakra ane aMkuza che. ra, ajitanAtha : temano varNa sonAnotemanuM cihana hAthInuM, rohiNI nakSatramAM janma ane rAzi vRSabha che. mahAyakSa nAme temano yakSa che. te yakSane cAra mukha, zyAma varNa, mAtaMga(hAthI)nuM vAhana ane ATha hAtha che. jamaNA hAthamAM varadamudrA, magadaLa, rudrAkSasUtra ane pAza che tathA DAbA hAthamAM bIjoruM, abhayamudrA, aMkuza ane zakita che. temane ajitA (ajitabalA) nAme yakSiNI (zAsanadevI) che. teno varNa gaura che. tene cAra hAtha che. tenA jamaNA hAthamAM varadamudrA ane pAza tathA DAbA hAthamAM bIjapUraka ane aMkuza che. 3. saMbhavanAtha : temano varNa sonAno che. cihna ghoDAnuM che. mRgazIrSa nakSatramAM janma che. rAzi mithuna che. temane trimukha nAme yakSezvara che. yakSane traNa mukha, traNa netra, zyAma varNa, moranuM vAhana ane cha bhujAo che. jamaNA hAthamAM noLiyo, gadA ane abhayamudrA che ne DAbA hAthamAM mAtuliMga, nAga ane rudrAkSasUtra che. duritAri' nAme devI che. teno varNa gaura che. vAhana gheTAnuM che. cAra hAtha che. jamaNA hAthamAM varadamudrA ane rudrAkSasUtra che. 4. abhinaMdana svAmI : kanaka jevI kAMti, cihna vAnaranuM, zravaNa nakSatra che ane makara rAzi che. 'Izvara' nAme yakSa che. teno varNa zyAma, vAhana gaja ane hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 489 mAtuliMga, rudrAkSasUtra, ne DAbA hAthamAM noLiyo ane aMkuza che. kAlikA' nAme devI che. teno varNa zyAma, Asana padmanuM ane hAtha cAra che. jamaNAmAM varadamudrA ane pAza che tathA DAbA hAthamAM nAga ane aMkuza che. 5. sumatinAtha : varNa hema che. cihana krauca (sArasa pakSI) che. temanuM nakSatra maghA che ane temanI rAzi siMha che. tuMbarUM" nAme yakSa che. teno varNa dvaita, vAhana garuDa, hAtha cAra che. jamaNAmAM varadamudrA ane zakita che, DAbAmAM gadA ane nAgapAza che. devI mahAkAlI' che. teno varNa suvarNa, vAhana padha, hAtha cAra che. jamaNAmAM varadamudrA ane pAza tathA DAbAmAM mAtuliMga ane aMkuza che. 6. padmaprabhu : varNa rAto, cihana kamaLanuM, citrA nakSatra ane kanyA rAzi che. yakSa kusuma' che. teno varNa nIla, vAhana kuraMga ane hAtha cAra che. phaLa ane abhayamudrA jamaNA hAthamAM che tathA noLiyo ane rudrAkSa DAbA hAthamAM che. devI 'ayyatA che. temano varNa zyAma, vAhana naranuM che, hAtha cAra che. jamaNA hAtha varadamudrAmAM che tathA DAbA hAthamAM noLiyo ane rudrAkSa che. 7. supArzvanAtha : varNa sonerI, cihana svastikanuM, nakSatra vizAkhA che ane rAzi tulA che.. yakSa "mAtaMga' che. teno varNa nIla che. vAhana mAtaMga che. hAthe cAra che. jamaNA hAthamAM dhana ane pAza che. DAbA hAthamAM nakulaka ane aMkuza che. zAMtA" devI che. teno varNa suvarNa, vAhana hAthI ane hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM varadamudrA ane rudrAkSasUtra che. DAbA hAthamAM phUla ane abhayamudrA che. 8. caMdraprasvAmI : varNa dhavala che. cihna caMdranuM che. anurAdhA nakSatra ane vRzcika rAzi che. 'vijaya' nAme yakSa che. teno varNa harita, vAhana haMsa tathA hAtha be che. jamaNA hAthamAM cakra che ane DAbA hAthamAM mudagala che. bhrakuTi' nAme devI che. varNa pILo che. vAhana varAha che. hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM khaDjha ane magadaLa che. DAbA hAthamAM phalaka ane pharazI che. 9. suvidhinAtha : varNa dhavala che. magara lAMchana che. mULa nakSatra che. dhana rAzi che. 'ajita" nAme yakSa che, jeno varNa zveta che, vAhana kAcabo che ane hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM mAtuliMga ane rudrAkSasUtra che. DAbA hAthamAM nakula ane bhAlo che. sutArA' nAme devI che. teno varNa gaura, vAhana baLada tathA cAra bhujAo che. jamaNA hAthamAM varadamudrA ane rudrAkSasUtra che. DAbA hAthamAM kaLaza ane aMkuza che. 10. zItalanAtha : varNa sonA jevo, cihna zrIvatsanuM che. pUrvASADhA nakSatra che. dhana rAzi che. brahma' nAme yakSa che. tene cAra mukha, traNa netra, dhavala varNa, padmAsana ane ATha hAtha che. jamaNA hAthe mAtuliMga, magadaLa, pAza ane abhayamudrA che. DAbA hAthamAM nakula, gadA, aMkuza ane rudrAkSa che. 'azokA' nAme devI che. teno varNa nIla, vAhana kamaLa, hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM varadamudrA ane pAza che. DAbA hAthamAM phaLa ane aMkuza che. 11. zreyAMsanAtha : varNa haima, cihna gaMDaka, zravaNa nakSatra ane makara rAzi che. Izrvara' nAme yakSa che. teno varNa dhoLo, traNa netra, vRSabha vAhana ane cAra hAtha che. jamaNA hAthamAM mAtaliMga Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI ane gadA che tathA DAbA hAthamAM noLiyo ane rudrAkSasUtra che. . mAnavI' nAme devI che. varNa gaura che. vAhana siMha ane hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM varadamudrA ane magadaLa che. DAbA hAthamAM kaLaza ane aMkuza che. 12. vAsupUjya svAmI : varNa rAto, cihana mahipa, zatabhipA nakSatra ane kuMbha rAzi che. "kumAra" yakSa che. teno varNa dvaita, vAhana haMsa, hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM mAtuliMga ane bANa che. DAbA hAthamAM nakuLa ane dhanuSya che. 'pracaMDA' nAme devI che. varNa zyAma, vAhana ghoDo, hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM varadamudrA ane zakti che. DAbA hAthamAM phaLa ane gadA che. 13. vimalanAtha : varNa kanaka che. cihna varAha che. nakSatra uttara bhAdrapadA ane rAzi mIna che. "pamukha" yakSa che, teno varNa zveta, vAhana mora ane hAtha bAra che. jamaNA hAthomAM phaLa. cakra, bANa, khaDjha, pAza ane rudrAkSasUtra che. DAbA hAthomAM nakuLa, cakra, dhanuSya, phalaka, aMkuza ane abhayamudrA che. 'viditA" devI che. teno varNa haratAla jevo, Asana kamaLa, hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM bANa ane pAza che. DAbA hAthamAM manuSya ane nAga che. 14. anaMtanAtha : varNa hema, cihna yena, nakSatra svAti, rAzi tulA che. 'pAtALa' yakSa che. tenAM traNa mukha, rAto varNa, makara vAhana ane cha bhujAo che. jamaNA hAthomAM kamaLa, paDyuM ane 'pAza che, DAbA hAthamAM nakula, phalaka ane rudrAkSasUtra che. aMkuzA' devI che. teno varNa gaura, vAhana kamala, hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM khaDaga ane pAza che. DAbA hAthamAM carma ane phalaka che. 15. dharmanAtha : varNa kanaka, cihana vaja, nakSatra puSya ane rAzi karka che. kinnara' yakSa che. tene traNa mukha che. varNa rAto, vAhana kUrma ane hAtha cha che. jamaNA hAthamAM bIjoruM, gadA ane abhayamudrA che. DAbA hAthamAM nakula, patra ane rudrAkSamALA che. kaMdarpa (pannagA) nAme devI che. teno varNa gaura, vAhana matsya, hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM kamaLa ane aMkuza che. DAbA hAthamAM kamaLa ane abhayamudrA che. 16. zAMtinAtha : varNa sonAno, cihna mRganuM, bharaNI nakSatra ane meSa rAzi che. garuDa yakSa che. tenuM mukha varAha jevuM che. varNa zyAma che. vAhana varAha che. hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM bIjoruM ane kamaLa che. DAbA hAthamAM noLiyo ane rudrAkSasUtra che. - nirvANI' nAme devI che. teno varNa gaura, Asana kamaLa ane hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM pustaka ane kamaLa che. DAbA hAthamAM kamaMDalu ane kamaLa che. 17. kunyunAtha : varNa kanaka che. cihna bakarAnuM che. nakSatra kRttikA ane rAzi vRSabha che. gaMdharva yakSa che. teno varNa zyAma, vAhana haMsa, cAra hAtha che. jamaNA hAtha varadamudrAmAM che. DAbA hAthamAM bIjoruM ane kuza che. bilA" nAme devI che. teno varNa gaura, vAhana mora ane hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM bIjo huM ane phUla che. DAbA hAthamAM gophaNa ane kamaLa che. 18. aranAtha : varNa sonAno, cihna naMdAvarta, nakSatra revatI ane rAzi mIna che. yakSendra yakSa che. tene cha mukha, traNa netra, zyAma varNa, zaMbara vAhana ane bAra hAtha che. jamaNA hAthamAM Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] bIjoruM, bANa, khaDga, magadaLa, pAza ane abhayamudrA che. DAbA hAthamAM noLiyo, dhanuSya, carma, DhAla, aMkuza, phUla ane rudrAkSasUtra che. | 491 'dhAriNI' devI che. teno varNa kALo, Asana padma ane hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM bIjoDuM ane kamaLa che. DAbA hAthamAM pAza ane rudrAkSa che. 19. mallinAtha : varNa priyaMgulatA jevo zyAma che. kaLaza cihna che. azvinI nakSatra che. meSa rAzi che. 'kumAra' nAme yakSa che. tene cAra mukha che. meghadhanuSya jevo varNa, garuDavadana, gajavAhana ane ATha bhujAo che. jamaNA hAthamAM varadamudrA, pha2zI, phUla ane abhayamudrA che. DAbA hAthamAM bIjoru, zita, magadaLa ane rudrAkSamALA che. 'vairATI' devI che. teno varNa kRSNa, Asana padmanuM ane cAra bhujA che. jamaNA hAthamAM varadamudrA ane rudrAkSasUtra che. DAbA hAthamAM bIjoruM ane ziMkata che. 20. munisuvratasvAmi H temano varNa kRSNa, cihna kAcabAnuM, nakSatra zravaNa ane rAzi makara che. 'varuNa' yakSa che. tene cAra mukha, traNa netra, dhavala varNa, vRSabha vAhana, mAthe jaTA ane mugaTa che, jyAre bhujAo ATha che. jamaNA hAthamAM bIjoruM, gadA, bANa ane zita che. DAbA hAthamAM noLiyo, kamaLa, dhanuSya ane pharasI che. 'varadattA' nAme devI che, teno varNa gaura, bhadra Asana ane hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM varadamudrA ane rudrAkSasUtra che. DAbA hAthamAM bIjoruM ane ghaDo che. 21. nimanAtha : temano varNa kanaka, cihna nIlakamaLa, nakSatra azvinI ane rAzi meSa che. 'bhrUkuTi' yakSa che. tene cAra mukha, traNa netra, haima varNa, vRSabha vAhana tathA ATha bhujAo che. jamaNA hAthamAM bIjoruM, zakita, magadaLa ane abhayamudrA che. DAbA hAthamAM noLiyo, pazu, vajra ane rudrAkSasUtra che. 'gAMdhAri' nAme devI che. teno varNa zveta che. haMsa para beThela che. cAra hAtha che. jamaNA hAthamAM varadamudrA ane khaDga che. DAbA hAthamAM bIjoruM ane ghaDo che. 22. neminAtha : temano varNa kRSNa, cihna zaMku, nakSatra citrA ane kanyA rAzi che. 'gomeda' nAme yakSa che. mULa zyAma varNa, vAhana puruSa ane cha bhujAo che. jamaNA hAthamAM bIjoruM, pharazI ane cakra che. DAbA hAthamAM, noLiyo, phUla ane ziMkata che. kuSmAMDI' (aMbikA) nAme devI che. teno varNa kanaka, vAhana siMha ane cAra bhujAo che. jamaNA hAthamAM AMbAnI lUma ane pAza che. DAbA hAthamAM putra ane aMkuza che. 23. pArzvanAtha : varNa priyaMgu jevo che. cihna sarpanuM che. vizAkhA nakSatra ane tulA rAzi che. 'pArzva' nAme yakSa che. tenuM mukha hAthInuM che. mastaka para sarpanI phaNA che. varNa zyAma che. vAhana kUrma che. bhujAo cAra che. 'padmAvatI' nAme devI che. varNa kanaka che. vAhana kukkuTa sarpa che. hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM kamaLa ane pAza che. DAbA hAthamAM phaLa ane aMkuza che. 24. mahAvIrasvAmI : varNa kanaka che. cihna siMha che. nakSatra uttarAphAlgunI ane kanyA rAzi che. 'mAtaMga' nAme yakSa che. teno varNa zyAma che. vAhana hAthanuM che. bhujA be che, jemAM jamaNA hAthamAM nakula ane DAbA hAthamAM bIjoruM che. 'siddhAyikA' nAme devI che. teno varNa harita che, vAhana siMha che ane hAtha cAra che. jamaNA hAthamAM pustaka ane abhayamudrA che. DAbA hAthamAM mAtuliMga ane bANa che. Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI jainadharmamAM devIo | che anavara AgevAna nArInA mAtRsvarUpane parama maMgala lekhavAmAM AvyuM che. vizvanA aneka dharmomAM mAtAjInAM svarUpo pUjya banyAM che. je svarUpamAM vAtsalya vahetuM hoya, sAttvikatA dhabakatI hoya, mamatAsamatAsaMyama ane samanvayanI bhAvanA racAtI hoya te zakti mAM che. jaina zAsanamAM mAtRzakitanI upAsanAnA saMdarbhamAM lakhAyelo A lekha zrI anavarabhAI AgevAnanI vidvattAno paricAyaka che. A lekha chapAya te pahelAM tenA lekhaka divaMgata thayA che tenI zraddhAMjalipUrvaka noMdha laIe chIe. -- saMpAdaka sRSTinA sRjanamAM nArInuM sthAna mahattvanuM rahyuM che. nArInuM mAtRsvarUpa maMgala mAtRzakita rUpe che. tenI pUjA prAcInakALathI thatI AvI che. mAtRpUjAnI A paraMparA vizvanA dareka dharmamAM tema ja saMskRtimAM jovA maLe che. darekanAM nAma ane rUpa bhinna bhinna hovA chatAM eTalI badhI samAnatA jovA maLe che ke te badhAe eka ja srotathI grahaNa karelAM dekhAya che. anya dharmonI jema jainadharmamAM paNa zakitaupAsanAnI dIrghakAlIna paraMparA jovA maLe che. veda sAhityamAM je rIte aditi, zacI, pRthivI Adine devonI koTimAM mUkIne AdizakitanI pratiSThA karavAmAM AvI che, tevI ja rIte, jainadharmamAM tIrthakaronI mAtAo, zAsanadevIo ane vidyAdevIonI pratiSThA karavAmAM AvI che. jaina sAhityamAM zakita upAsanAno ullekha jainadharmanA prAraMbhakALathI jovA maLe che. covIsamA carama tIrthakara zrI mahAvIrasvAmInA nirvANanAM 170 varSa pachI thayela zrI bhadrabAhasvAmIe 'uvasaggaharastotra' racyuM che, je aMge evo ullekha che ke, padmAvatI ane dharaNendranI sahAyathI zrIsaMghane eka vyaMtaradevanA ghora upasargathI bacAvI levAmAM Avyo hato. bhairava padmAvatI kalpa'mAM zakitanA samanvayAtmaka svarUpane varNavatAM kahyuM che : tArA tvaM sugatAgame bhagavatI gaurIti zaivAgame vajA kaulikazAsane jinamate padmAvatI vizrutA / gAyatrI zrutizAlinAm prakRtirityuktAsi sAMkhyAgame mAtarbhArati kiM prabhRtabhaNitai AptaM samastaM tvayA // he mAtA bhAratI ! tame sagatAgama (bauddhamata)mAM tArA, zaivAgamamAM bhagavatI gaurI. kaulazAsanamAM vajezvarI, jainamatamAM padmAvatI. vedomAM gAyatrI, sAMkhyAgamamAM prakRtinA nAmathI vizruta cho. tame samasta carAcaramAM vyApta cho. jainadharmamAM zakitanI upAsanA vividha rUpe jovA maLe che. adhyayananI sugamatA mATe tenuM A pramANe vargIkaraNa karI zakAya : (1) tIrthakaronI mAtAo, (2) zAsanadevIo, (3) vidyAdevIo, (4) dikumArikAo, (5) sarasvatI ane (6) lakSmI. A daSTie zakita-upAsanA mATe devIonI mUrtio taiyAra karavAmAM AvI; maMdironAM nirmANa paNa thayAM; prArthanA mATe stotro AdinI racanA paNa karavAmAM AvI. devIonI stuti mATe racAyelAM stotra prAkRta ane saMskRta sAhityamAM vipula pramANamAM maLe che. prabhAva ane upayogItAnI daSTie A devIone be bhAgamAM vaheMcI zakAya : apacarcita ane bahucarcita. apacarcita devIomAM tIrthakaronI mAtAo, vidyAdevIo, dikumArikAo tathA lakSmI. jyAre bahucarcita devIomAM zAsanadevIo, prabodhita devIo tathA Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] vighno athavA avarodhono vinAza, upasargonuM nivAraNa ane janakalyANa e A devIonuM mukhya kArya che..... A devIo potAnA ArAdhakone varadAna ApanAra, AbhicAraka kriyAone niSphaLa banAvanAra, zAstrArthamAM vipakSane parAsta karanAra, dharma saMdezane ghare ghare pahoMcADanAra, tAmasikatAno nAza karanAra, kIrti tathA siddhinI dAtA mAnavAmAM Ave che.....A sarva devIonI siddhi mATe maMtra-jApa, stotra-pATha vagere jainadharmamAM sArA pramANamAM pracalita che. hiMduomAM zakita-upAsanAno pracAra vaidikakALathI cAlyo Ave che. jaino ane hiMduomAM pUjita devIonA tulanAtmaka abhyAsathI jANI zakAya ke, sarvanI devIonAM nAma, kArya, svarUpa, sAdhanApaddhati vagere eka ja sarakhAM che. mAtra bhASAne kAraNe nAmabheda jovA maLe che. sarasvatInAM nAma gaNAvI zakAya. alpacarcita devIomAM tIrthaMkaronI mAtAo sivAya soLa vidyAdevIo che, jenAM nAma A pramANe che : rohiNI, prajJapti, vajrazRMkhalA, vAMkuzA, praticakrezvarI, puruSadattA, kAlI, mahAkAlI, gaurI, gAMdhArI, sarvasrAmahAjvAlA, mAnavI, vairoTyA, acyuptA, mAnasI ane mahAmAnasI. AmAM bAra nAma evAM che, je tIrthaMkaronI zAsanadevIonI sUcimAM paNa che. A zAsanadevIono ullekha AgaLa jatAM bahucarcita devIo rUpe karavAmAM Avyo che. munio aparigrahI hovAne kAraNe lakSmIdevInI ArAdhanA ochI jovA maLe che; paraMtu jaina gRhastho lakSmInI pUjA-arcanA niraMtara karatA jovA maLe che. [ 493 bahucarcita devIo A pramANe che : temAM zAsanadevIo prathama che. covIsa tIrthaMkaronI covIsa zAsanadevIo mAnavAmAM Ave che : cakrezvarI, ajitA, duritArI, kALI, mahAkALI, acyutA, zAntA, jvAlA, sutArikA, azokA, zrIvatsA, caMDI, vijayA, aMkuzA, prajJapti, nirvANI, acyuptA, dharaNI, vairUTyA, dattA, gAMdhArI, aMbikA, padmAvatI ane siddhAyikA. AmAM cakrezvarI, jvAlAmAlinI, aMbikA ane padmAvatIdevI khUba jANItAM che. temanuM nirUpaNa ahIM rasaprada banaze. cakrezvarI : devI cakrezvarI bhagavAna RSabhadevanAM zAsanadevI che. temane dasa hAtha ane cAra mukha batAvavAmAM AvyAM che. kayAMka A devIne cArathI soLa hAtha batAvavAmAM AvyA che. pratyeka hAthamAM cakra dhAraNa karyuM che, AthI cakrezvarI kahevAyAM che. temanuM vAhana garuDa che. durgAsaptazatImAM garuDavAhinI devIne vaiSNavI nAme paNa oLakhavAmAM AvI che. A devI khUba udAra, vajra jevI kaThora ane puSpa jevI komaLa paNa che. jvAlAmAlinI : devI jvAlAmAlinI AThamA tIrthaMkara zrI caMdraprabhasvAmInI zAsanadevI che. jvAlAmAlA dhAraNa karatI hovAthI tene jvAlAmAlinI kahe che. karArlAgIvAhina nAme paNa oLakhAya che. temanA ATha hAtha darzAvAyA che, jemAM kramazaH trizULa, pAza, RRSa, kodaMDa, kAnDa, phaLa, varada ane cakrane dhAraNa karela che. A devInuM vAhana mahiSa che. aMbikA : devI aMbikA bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAthanAM zAsanadevI tarIke prasiddha che. temanuM nivAsasthAna giranAra parvata che. aMbikAnI kIrti khUba hovAthI teramI sadInA mUrtikAroe temanI mUrtio bhagavAna RSabhadeva sAthe kaMDArI dIdhI hatI. A devIne paNa cAra hAtha che. be hAthamAM AmraDALI ane pAza che, be hAthamAM aMkuza ane putra che. dehano raMga suvarNa ane vAhana siMha che. Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI A devInA hAthanI saMkhyA vize zvetAMbara ane digaMbara saMpradAyomAM matabheda che. A devI pUrvabhavamAM mAnavI hUtI ane deha choDyA pachI devI banyAM. jainazAsananI samRddhi mATe yogadAna, yugapradhAnapada mATe yogya vyakita rUpe jinadattasUrine saMketa Apyo -- evAM kAryo A devIthI saMpanna thayAM che. padmAvatI devI : padmAvatIdevI trevIsamA tIrthakara zrI pArzvanAtha prabhunI zAsanadevI (yakSiNI) che. zrI navimalasUrijI (vikramanI agiyAramI sadI) racita 'zaMkhezvara pArzvanAtha stavana'mAM padmAvatIne sarasvatI, durgA, tArA, zakita, aditi, lamI, kAlI, tripurasuMdarI, bhairavI, aMbikA ane kuMDalinI kahIne varNavI che. A devIne cAra hAtha che. jamaNI taraphano eka hAtha varada mudrAmAM che, bIjo aMkuzathI zobhe che. DAbI bAjunA eka hAthamAM divya phaLa ane bIjAmAM pAza che. devInAM traNa netra che. devInA mAthA para traNa ke pAMca phaNAno mukuTa che. tene kurkaTanAga-vAhinI kahe che. padmAvatIdevI bhAratanAM aneka prAcIna jaina maMdiromAM tathA yationA upAzrayomAM vidyamAna che. A devInA kArya vize kahevAya che ke te potAnA raudrarUpathI atyAcArIono nAza ane saumyathI vizvanuM kalyANa kare che. bhagavAna pArzvanAthanA lokavizruta prabhAva ane temanAM ghaNAM kSetronA uddbhavamAM padmAvatIdevIno phALo mahattvano rahyo che. padmAvatIdevInI stuti rUpe trIjI zatAbdIthI soLamI zatAbdI sudhImAM ghaNuM sAhitya lakhAyuM che. A devIo para samagrapaNe adhyayana karavAthI keTalIka vigato jANavA maLe che. keTalIka zAsanadevIo tIrthaMkaranA guNo athavA pUrvabhavamAM potAnA upara karelA upakArothI prerita thaIne temanuM saMrakSaNa karavA tatpara hoya che. *. vipno athavA avarodhono vinAza, upasargonuM nivAraNa ane janakalyANa e A devIonuM mukhya kArya che. A devIonAM vAhana, Ayudha ane svarUpomAM bhinnatA jovA maLe che. A devIonI pApANa ane dhAtunI mUrtio maLI Ave che. zvetAMbara ane digaMbara baMne saMpradAyomAM A devIonI upAsanA pracalita che. jo ke, aMbikA vagere devIonA hAtho ane AyudhonA saMbaMdhamAM ekamatI nathI. A devIo potAnA ArAdhakone varadAna ApanAra, AbhicAraka kriyAone niSphaLa banAvanAra, zAstrArthamAM vipakSane parAsta karanAra, dharma saMdezane ghare ghare pahoMcADanAra, tAmasikatAno nAza karanAra, kIti tathA siddhinI dAtA mAnavAmAM Ave che.. bhAratamAM koI evo dharma nathI, jemAM vidyAnI adhiSThAtA devI sarasvatIne mAnyatA ApavAmAM AvI na hoya. jainadharmamAM sarasvatInI caturbhuja mUrtio maLI Ave che. jamaNI taraphano eka hAtha abhayamudrAmAM, bIjo hAtha kamaLa dhAraNa karelo che. DAbI bAjunA hAthamAM graMtha ane akSamALA che. A devInuM vAhana haMsa che. sarasvatI zveta varNanI tathA trinetrI che. tenA kezakalApamAM bAlendu zobhe che. zrI mallipeNasUri, vijayakIrti, ahaMdAsa, dharmadAsa, dharmasiMha, bappabhaTTasUri vagere prasiddha AcAryo tathA vidvAnoe prAkRta tathA saMskRta bhASAmAM sarasvatIkalpa vagerenI racanA karI che. jainamaMdiromAM paNa ghaNAM sthaLe sarasvatInI kaLApUrNa ane cittAkarSaka mUrtionAM darzana thAya che. A sarva devIonI siddhi mATe maMtra-jApa, stotra-pATha vagere jainadharmamAM sArA pramANamAM pracalita che. hiMduomAM zakita-upAsanAno pracAra vaidikakALathI cAlyo Ave che. jaino ane hiMduomAM pUjita devIonA tulanAtmaka abhyAsathI jANI zakAya ke, sarvanI devIonAM nAma, kArya, svarUpa, sAdhanApaddhati vagere eka ja sarakhAM che. mAtra bhAvAne kAraNe nAmabheda jovA maLe che. Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] vItarAga prabhunI sevAmAM deva-devIo OM jazubhAI je. zAha aSTa prAtihAryo dvArA devonI bhikata ane tIrthaMkaronAM kalyANakomAM deva-devIonI ahobhAvapUrvakanI bhakitanAM darzana A lekha dvArA thaze. ahIM arihaMtonI bhavyatA-divyatA ane ApaNI pAmaratAnuM bhAna thayA vinA na rahe, evuM suMdara ane sa-rasa Alekhana thayuM che. atre lekhaka samajAve che ke vItarAganI sevA mATe jema anya devo samutsuka che, tema bhagavatI padmAvatI paNa prabhusevAmAM samutsuka che mATe ja sevya che. saMpAdaka devAdhideva, traNa lokanA nAtha, 52ma kRpALu arihaMta paramAtmA, jeoe rAdveSanAM baMdhano dUra karI vItarAgapada prApta karyuM che evA e vItarAga 5ramAtmAnI sevAmAM aneka deva-devIo upasthita hoya che. anaMta-upakArI zrI vItarAga prabhue teonI dezanAmAM saMsAranI mukhya cAra gati batAvI che : (1) manuSya, (2) deva, (3) tiryaMca ane (4) naraka. corAzI lAkha yonimAMthI bahAra nIkaLavA mATe, mukata thavA mATe dareka manuSya prayatna kare che, tema devo paNa mokSanI jhaMkhanA kare che; ane te meLavavA mATe deva-devIo vItarAga prabhunI sevAmAM niraMtara rahe che. [ 495 devonA cAra prakAra che : (1) bhuvanapati, (2) vyaMtara, (3) jyotiSa ane (4) vaimAnika, A devonA mukhya be bheda che : (1) samyakdaSTi deva ane (2) mithyAdaSTi deva. samyakdaSTi deva-devIo vItarAga prabhunI sevA, ArAdhanA kare che. temane sahAya kare che. 52mAtmAnA tIrthaMkara nAma-karmanA puNya-prabhAvathI temanuM cyavana thAya tyArathI ja indranuM indrAsana kaMpe che ane devendra pote paramAtmAnI bhakita kare che. vItarAga prabhuno janma thatAM chappana dikumArikAonAM Asana kaMpe che. chappana dikumArikAo potAnA parivAra sAthe daze dizAomAMthI prabhunI bhakti karavA mATe Ave che. jema ke, (1) adholokanI ATha dikumArikAo, jevI ke bhogaMkarA, bhogavatI, subhogA, bhogamAlinI, suvatsA, vatsamitrA, puSpamAlA ane nanditA prabhuno janma thatAM ja saMvartaka vAyuthI yojana pramANa bhUmi zuddha karIne izAna khUNAmAM keLanAM traNa sUtigRha banAve che; jenuM varNana pU. zrI vIravijayajI mahArAje snAtrapUjAmAM karyuM che : ghara karI keLanAM, mAMya suta lAvatI.' (2) UrdhvalokanI ATha dikumArikAo methaMkarA, meghavatI, sumeghA, meghamAlinI, toyaMkarA, vicitrA, vAripeNA ane balAhakA -- prabhuno janma thatAM sugaMdhI jaLa chAMTe che ane puSpanI vRSTi karI prabhunI bhakita kare che. (3) pUrva dizAnI ATha dikumArikAo -- naMdottarA, naMdA, AnandA, nandivardhanA, vijayA, vaijayantI, jayantI ane aparAjitA -- prabhune jovA mATe AgaLa darpaNa dharIne UbhI rahe che. (4) dakSiNa dizAnI ATha dikumArikAo - samAhArA, supradattA, suprabuddhA, yazodharA, lakSmIvatI, zepavatI, citraguptA ane vasuMdharA pUrNa kaLaza lai prabhu pa2 abhiSeka kare che ane 3 Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 ] maMgaLa gIto gAine prabhunI bhakita kare che. (5) pazcima dizAnI ATha dikumArikAo navamikA, bhadrA ane zItA prabhune paMkho vIMjhI prabhunI bhakita kare che. -- alambupA, mitakezI, puMDarikA, vAruNI, hAsA, (6) uttara dizAnI ATha dikumArikAo sarvaprabhA, zrI ane hIM prabhune cAmara vIMjhe che ane vItarAga paramAtmAnI sevA kare che. citrA, citrakanakA, sutArA ane - vasudAminI (7) vidizAmAM rahelI rucakavAsinI cAra dikumArikAo vItarAga prabhune dIpakano prakAza Ape che. (8) cAra sUcakavAsinI dikumArikAo rUpA, rUpAsikA, surUpA ane rUpakAvatI--cAra AMgaLanI bhUmi khodI prabhunI nALane chedI bhUmimAM dATe che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI surAdevI, pRthivI, padmAvatI, ekanAsA, 1 Ama, vItarAga prabhuno janma thatAM ja daze dizAmAM rahelI chappana dikkumArikAo potAnAM tamAma kAryo paDatAM mUkIne prabhunI bhakita karavA doDI Ave che. vItarAga prabhuno janma thatAM ja saudharmendra devalokanA adhipati ane 32 lAkha vimAnanA mAlika evA saudharmendra indra je prathama devalokamAM devonI parpadAmAM beThA che tyAM temanuM Asana kaMpe che. indra mahArAja prathama-kSaNavAra to krodhita thaine ciMtavana kare che ke, 'are ! mAruM Asana koNe kaMpAvyuM ?' paNa, avadhijJAnano upayoga mUke che tyAre traNa lokanA nAtha, devAdhideva, parama tAraka, parama kRpALu, arihaMta paramAtmAno janma thayo jANI indra mahArAja harSollasita thai jAya che, AnaMdathI nAcI UThe che ! vItarAgaprabhuno janma je dizAmAM thayo che te dizA tarapha sAta-ATha Daga mAMDI zakrastava dvArA paramAtmAne vaMdanA kare che. pU.zrI vIravijayajI mahArAje snAtrapUjAmAM lakhyuM che : 'tadA ciMte indra manamAM, koNa avasara e banyo; vaijana janma avadhinANe jANI, harSa AnaMda upanyo. subodha Adi ghaMTanAde ghoSaNA surameM kare, sava devIdevA janma mahotsave Avajo sugirivare.' saudharmendra indra mahArAja potAnA senApati hariNaigameSI devane AjJA kare che ke, he hariNaigameSI ! sughoSa ghaMTa vagADI sau deva-devIone AjJA karo ke, traNa lokanA nAtha arihaMta paramAtmAno janma thayo che ane indra mahArAja bhagavAnano janma-mahotsava UjavavA mATe meruparvata upara paramAtmAne laine Ave che tethI sahu devIdevatAo tyAM hAjara raho!' indra mahArAja jyAM paramAtmAno janma thayo che tyAM pRthvIloka para Ave che. tIrthaMkara paramAtmAnI mAtAne avasvApinI vidyA vaDe nidrAvasthAmAM mUke che. vItarAga prabhunAM caraNomAM vaMdanA karI indra mahArAja vinaMtI kare che ke, he paramAtmA ! huM Apane janmAbhiSeka karavA meru parvata para lai javA mAguM chuM, to Apa AjJA Apo.' pachI indra mahArAja pAMca rUpa lai 52mAtmAne meru parvata para lai jAya che. tyAM jai deva-devIone AjJA kare che ke, nadI-kUvA-kuMDa-kSIrasamudra-tIrthonAM jaLa lai kaLaza bharI lAvo. kaLazanI UMcAi pacIsa yojana che ane nALacuM eka yojananuM che. evA 1,0,00,000 kaLaza vaDe paramAtmAno abhiSeka karavAmAM Ave che. cosaTha indro, aneka devo, aneka devIo vaDe AkhuM AkAza bharAi jAya che. A sarva deva-devIo prabhubhakita karavA potAnA parivAra sAthe Ave che. snAtrapUjAmAM lakhyuM che : 'maLyA cosaTha surapati tihAM, kare kaLaza aDa jAtinA.' aneka zaktionA svAmI, aneka riddhionA svAmI evA prakAranA devonA adhipati cosaTha indro vItarAga prabhuno janmamahotsava kare che. A cosaTha indro nIce pramANe che : Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 497 bhuvanapatinA vaza : (1) asurakumAramAM - camara ane bali. (2) nAgakumAramAM - dharaNa ane bhUtAnaMda. (3) vidyutakumAramAM - hari ane harisaha. (4) suvarNakumAromAM - veNudeva ane veNadArI. (5) agnikumAromAM - agnizikha ane agnimANavaka. (6) vAyukumAromAM - velaMba ane prabhaMjana. (7) anitakumAromAM - sughoSa ane mahAghoSa. (8) udadhikumAromAM - jalakAtta ane jalaprabha. (9) dIpakumAromAM - pUrNa ane vasiSTha. (10) dikumAromAM - amitagati ane amitavAhana. vyaMtaranA soLa : (1) kinnaromAM - kinnara ane kiMgurupa. (2) kaeNipuruSomAM - satparupa ane mahApurupa. (3) mahoragamAM - atikAya ane mahAkAya. (4) gAMdharvomAM - gItarati ane gItayaza. (5) yakSomAM - pUrNabhadra ane mANibhadra. (6) rAkSasomAM - bhIma ane mahAbhIma. (7) bhUtomAM - surUpa ane apratirUpa. (8) picAzomAM -- kAla ane mahAkAla. vANavyaMtaranA soLa : (1) aprajJaptikomAM - sannihita ane samAna. (2) paMcaprajJaptikomAM - dhAtA ane vidhAtA. (3) pivAditomAM - RSi ane RpipAla. (4) bhUtavAditomAM - Izvara ane mahezvara. (5) kaMditomAM - suvatsa ane vizAla. (6) mahAjaMditomAM - hAsa ane hAsati. (7) kUSmAMDomAM - zveta ane mahAzveta. (8) patakomAM - patAka ane patakapati. jyotiSkanA be : (1) caMdra - caMdra. (2) sUrya - sUrya. vaimAnikanA daza : (1) saudharma devalokamAM - zakra. (2) IzAna devalokamAM -- izAna. (3) sanatakumAra devalokamAM - sanatakumAra. (4) mahendra devalokamAM - mahendra. (5) brahma devalokamAM - brahmA. (6) lAMtaka devalokamAM - lAMtaka. (7) mahAzukamAM - mahAzukra. (8) sahasAramAM - sahasAra. (9) Anata prANata. (10) prANata prANata. (11) AraNa ayyata. (12) acuta azruta. bAramA devalokanA adhipati agrupati tamAma devone paramAtmAno abhiSeka karavAno Adeza Ape che. 'azrutapati hukame dharI kaLazA arihAne navarAve" Ama, deva-devIo vItarAga prabhunI bhakti karI dhanya dhanya banI jAya che. arihaMta paramAtmAnI bhakita karavA devo thanaganI UThe che. nAcI UThe che ane pokArI UThe che : he trilokanA nAtha ! devAdhideva, vItarAga paramAtmA ! tamArI bhakita karavAno avasara amane Aje amArA mahAna puNyodaye prApta thayo che. he nAtha ! Apa kRpA karI A sevakanI bhakitano svIkAra karo." paramAtmAno janmAbhiSeka karI devo naMdIzvaradvIpamAM jaI mahotsava kare che; ane dIkSA-kalyANaka tema ja kevalajJAna-kalyANakanI pratIkSA kare che. vItarAga prabhuno dIkSA-samaya najIka AvatAM nava lokAMtika devo AvI paramAtmAne prArthanA kare che ke, 'he nAtha ! Apa tIrtha pravartAvo." paramAtmAnA rAjyabhaMDAramAM dravya lAvI deva-devIo ekaThuM kare che. paramAtmA varasIdAna Ape che. dIkSA avasare paramAtmAnA dIkSAnA varaghoDAmAM devo Ave che, ane prabhunI bhakita kare che. prabhune devaduSpa arpaNa kare che. vItarAga paramAtmAne kevaLajJAna prApta thatAM ja deva-devIo doDIne Ave che. samavasaraNanI racanA kare che. jema ke, vaimAnika devo prathama vicitra prakAranAM maNi ane ratnono gaDha banAve che. bIjo gaDha jyotiSI devo suvarNamaya banAve che. trIjo gaDha bhavanapatinA devo rUpAno banAve che. Ama, samavasaraNanA traNa gaDha ratna, suvarNa ane rUpAnA banAve che. vItarAga paramAtmAnA dIkSA, kevaLajJAna Adi kalyANako uparAMta paNa deva-devIo vividha rIte prabhunI bhakita kare che. jema ke, vItarAga prabhu je sthaLe vicare che tyAM devoe banAveluM dedIpyamAna kAMtivALuM, dharmane prakAza karanAra evuM dharmacakra AkAzamAM phare che. AkAzamAM baMne bAju zveta cAmaro Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI DhALI devo vItarAga prabhunI bhakti kare che. AkAzamAM nirmaLa sphaTika maNinuM raceluM pAdapITha sahita siMhAsana devo race che je prabhunI sAthe cAle che. vItarAga prabhunA mastaka para traNa chatro devatAo dhare che. AkAzamAM prabhunI AgaLa devatAo indradhvaja pharakAve che. vItarAga prabhu jyAM jyAM vicare che tyAM tyAM devatAo mAkhaNa jevA atyaMta komaLa suvarNanAM nava kamaLonI racanA kare che, jenA upara prabhunA paga paDe che. vItarAga prabhu jyAre samavasaraNamAM birAje che tyAre pUrva dizA tarapha mukha rAkhIne prabhu pote ja birAje che. bAkInI traNa dizAmAM jinendranA ja prabhAvathI temanA jevI ja rUpavAna, siMhAsana vagere sahita, traNa mUrtio, devatAo vinUrve che. jyAM jyAM prabhu sthiratA kare che tyAM tyAM devatAo azokavRkSanI racanA kare che. jyAM jyAM vItarAga prabhu vicare che tyAM tyAM kAMTA paNa adhomukha thaI jAya che ane prabhunI bhakita karavA lAge che. vItarAga prabhu je sthaLe vicare che tyAM deva-devIo devaduMdubhi vagADe che. je sthaLe prabhu birAje che tyAM meghakumAra devo gaMdhodakanI vRSTi kare che. samavasaraNanI bhUmimAM caMpaka vagere pAMca raMganAM divya puSponI devatAo DhIMcaNa sudhI vRSTi kare che. vItarAga prabhunI bhakitamAM ochAmAM ochA eka karoDa bhavanapati, vaimAnika, jyotiSI ane vyaMtara evA cAreya nikAyanA devo hoya che. vItarAga prabhu samavasaraNamAM birAje che tyAre indra pote cAmara DhALe che ane indrANI prabhunI AgaLa gayuMlI kADhe che, motInA coka pUre che. vartamAna samayamAM paNa pAMceya mahAvideha kSetramAM thaI vIza viharamAna vItarAga paramAtmA sadehe vicarI rahyA che. ane roja paramAtmA zrI sImaMdharasvAmI Adi arihaMta bhagavaMto dezanA ApI rahyA che. tyAM roja deva-devIo samavasaraNanI racanA karI upara jaNAvyA pramANenI paramAtmAnI bhakita kare che. AgamonI aMdara jIvasamAsa prakaraNa, caMdraprajJapti, sUryaprajJapti, bhagavatIsUtra, kalpasUtra, pratikramaNa sUtra, navasmaraNa vagere aneka zAstromAM vItarAga prabhunI bhakita, sevA, vaMdanA deva-devIo niraMtara kare che evI mAhitI Thera Thera noMdhAyelI che. jema ke jagaciMtAmaNisUtra' ke je paramAtmA vIranA prathama gaNadhara gautamasvAmIe aSTApada mahAtIrthanI yAtrAe gayA tyAre banAvyuM hatuM. ane temAM ullekha che ke devalokanI aMdara zAzvatAM jaina caityo ane vItarAga paramAtmAnAM zAzvatAM jinabiMbo AvelAM che, jenI devo niraMtara bhakita kare che. 'jaMkiMcisUtra'nI aMdara paNa sagga pAyAli' dvArA devalokamAM AvelI tIrthakaronI pratimAone vaMdanA karavAmAM AvI che. sakalatIrtha" je savAranA rAI pratikramaNamAM roja bolavAmAM Ave che tenI aMdara paNa devalokamAM AvelAM jina caityo ane vItarAga paramAtmAnAM bibonuM vistArapUrvaka varNana ApavAmAM AveluM che. 'ladhu zAMtistotra' ane 'buda zAMtistotra'mAM paNa deva-devIo vItarAga prabhunI sevAmAM che teno ullekha Ave che. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnano prasiddha maMtra - 'OM hrIM zrI dharaNendra padmAvatI paripUjitAya zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya nama:' che, jemAM dharaNendra-padmAvatI niraMtara vItarAga prabhunI sevAmAM che ema sUcave che; temanI pUjA kare che ema sUcave che; ane je koI vItarAga prabhuno ArAdhaka hoya tenI sahAya kare che, te sUcave che. uvasaggahara stotra'mAM zarUAtamAM kahyuM che ke, 'uvasaggahara pAse, pAse vaMdAmi kamma ghaNa mukka' eTale ke pArzvayakSa jema niraMtara pUjA kare che tevA pArzvanAtha prabhune mArAM vaMdana ho. vIra paramAtmAnI stuti nAtasA prati maNa rUAre'mAM devendro meruparvata para paramAtmAno abhiSeka kare che te darzAvyuM che. to 'sakalAhitnI aMdara kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrijIe 25mA zloka "maDe pALa 2 svati varSa zarvatimAM dharaNendra prabhunI bhakita kare che te vAta batAvI che. saMtikara stotra'mAM covIsa paramAtmAnA zAsananAM covIsa yakSo, covIsa yakSiNIo, ane soLa vidyAdevIono ullekha karavAmAM Avela che. 'tijayapahatta stotra'mAM soLa mahAvidyAdevIono ullekha 'OM rohiNI, prajJapti...' gAthA naM. 7 ane naM. 8 dvArA karavAmAM Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] Avela che. 'namiNa stotra'nI zarUAtamAM ja mahAprabhAvaka zramaNa bhagavaMte 'namiNa paNaya suragaNa' dvArA batAvyuM che ke, vItarAga prabhune devo sadAya vaMdanA karatA hoya che. 'ajitazAMti stotra'nI aMdara 'devadANa viMda caMda sUra vaMda' gAthA naM. 14mAM sura-asuranA indra, candra ane sUryane vaMdana karavA yogya, eTale ke vItarAga prabhu zrI zAMtinAthane A devo kAyama mATe vaMdanA kare che, te vAta batAvI che. A stotramAM gAthA naM. 28 'devasuMdarIhiM pAyavaMdiAhi'mAM devAMganAo soLe zaNagAra sajelI paramAtmA AgaLa nRtyabhakita dvArA vItarAgaprabhunI sevA kare che, te vAta muni naMdipeNe batAvI che. [ 499 'bhaktAmara stotra'nI zarUatamAM ja mahAkavi mAnatuMgasUrijIe paramAtmAnAM caraNomAM devo vaMdana karI rahyA che tenuM varNana kareluM che. A stotranI 28, 29, 30, 31, 32 gAthAnI aMdara devo azokavRkSa, siMhAsana, cAmara, chatra, suvarNakamaLAdinI racanA karI paramAtmAnI bhakita kare che teno ullekha karyo che. 'kalyANamaMdira stotra'mAM paNa A ja vAta 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26 vagere gAthA dvArA paramAtmAnA samavasaraNamAM devo kevI rIte bhikata kare che te hakIkata darzAvI che. A stotranI 28mI gAthA 'divyastrajo jina..!'mAM siddhasena divAkarasUrijIe lakhyuM che ke, devo paramAtmAnAM caraNa choDIne bIje kayAMya jatA nathI. A stotranI 41mI gAthAnI aMdara te vAta batAvI che ke, 'devendravaMgha !.....' devendro vaDe paNa vaMdana karavA yogya evA he vItarAga paramAtmA ! ApanI sevAmAM haMmezAM devo hoya che. 'ratnAkarapaccIsI'nI zarUAtamAM ratnAkarasUrie prathama gAthAmAM lakhyuM che ke, 'narendra devendra natAMghripadma...' rAjAo ane devendro vaDe namaskAra karAyA che caraNakamaLa jenAM evA vItarAga prabhunAM caraNomAM koTi koTi vaMdanA ! zrI siddhacakra mahApUjananI mULa pratamAM nIcenAM deva-devIono paramAtmAnAM caraNonA sevaka tarIke ullekha Ave che : 18 adhiSThAyaka : zrI siddhacakranA adhiSThAyaka zrI vimalavAhana deva, zrI cakrezvarI devI, zrI siddhacakranA aprasiddha adhiSThAyaka, zrI jinapravacananA adhiSThAyaka zrI gaNipiTakayakSa rAjA, zrI dharaNendra deva, tIrtharakSAnA zrI kapardiyakSa, zrI zAradAdevI, zrI zAMtidevatA, zrI apraticakrA devI, zrI jvAlAmAlinI devI, zrI tribhuvanasvAminI devI, zrI zrIdevatA, zrI vaiyA devI, zrI padmAvatI devI, zrI kurukullA devI, zrI aMbikA devI, zrI kubera devatA. 8 jayAdi devI : jayAdevI, jAdevI, vijayAdevI, stAdevI, jayante devI, mohA devI, aparAjitA devI, bandhA devI. 16 vidyAdevI : zrI rohiNIdevI, zrI prajJaptidevI, zrI vajrazRMkhalA devI, zrI vAMkuzA devI, zrI cakrezvarI devI, zrI puruSadattA devI, zrI kAlIdevI, zrI mahAkAlI devI, zrI gaurI devI, zrI gAMdhArI devI, zrI sarvasAmahAjvAlA devI, zrI mAnavI devI, zrI vairuTavA devI, zrI acchuptA devI, zrI mAnasI devI, zrI mahAmAnasI devI. 24 bhagavAnanA zAsananAM yakSa-yakSiNIo (jemanAM nAmo A graMthamAM anyatra pragaTa karela che.) parama tAraka vItarAga prabhunAM caraNomAM sadAya hAjara rahe che. mukhya vAta e che ke parama kRpALu devAdhideva, traNa lokanA nAtha, jemaNe rAga ane dveSa 52 vijaya meLavI vItarAgatA prApta karI che evA vItarAga prabhunAM caraNomAM mokSa keLavavAnI jemane laganI lAgI che evA devo paramAtmAnI bhikata kare che. samyakdaSTi cosaTha indro, tema ja temano samagra deva-devIono parivAra vItarAga prabhunI bhakita kare temAM kaMI Azcarya nathI. kAraNa ke vItarAga prabhu traNa lokanA nAtha che, karuNAsAgara che, jIvamAtranA parama upakAraka che. evA vItarAga paramAtmAnAM caraNomAM, bhakitamAM, sevAmAM, nAmI-anAmI evA bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devo sadAya hoya che. Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zrI padmAvatIjI ane pratIkavijJAna ja pro. upendranAtha DhAla be bhAIthI AraMbhAtI kathAmAM bhagavAna pArzvanAthanA jIvanaprasaMgane sAMkaLI laI, padmAvatIjInuM svarUpa samajyA bAda zvetAMbara ane digaMbara saMpradAyanA tema ja hiMdu-sthApatyamAM padmAvatIjInA vividha svarUpo, hAthamAMnAM pratIko vagere para vizada mAhita ahIM rasaprada rIte rajU karavAmAM AvI che. vaLI, bhuvanezvara (orissA)nI khaMDagiri guphAomAM kaMDArAyelAM zilpa-sthApatya ane AkRtio vize paNa lekhake vigate khyAla Apyo che. -- saMpAdaka zrI padmAvatIdevI jaina zAsanamAM trevIsamA tIrthaMkara pArzvanAthanI zAsanadevI tarIke jANItAM che. jaina graMtho ane zilpomAM temane pArzvanAtha ane yakSa dharaNendra sAthe darzAvavAmAM AvyAM che. 'padmAvatI' zabda evI vyakitanuM sUcana kare che je kamaLa dharAvatI hoya. padmAvatInA prAgaitihAsika svarUpamAM sarpa sAthe kamaLa paNa tenAM pratIkomAMnuM eka hovAnuM jANavA maLe che. jyAre ApaNe hiMdu deva-devIonI pratimAo tarapha ApaNuM dhyAna kendrita karIe chIe tyAre ApaNane zrI lakSmI ja kamaLanA cina sAthe jovA maLe che. amarakoza'mAM lakSmInAM gaNAvavAmAM AvelAM vividha nAmo ke vizeSaNomAM tene 'padmA" eTale ke kamaLa jevA raMgavALI kahevAmAM AvI che, nahi ke padmAvatI. paraMtu madhyayugamAM tene padmAvatI nAmathI navAjavAmAM AvI hoya tema jaNAya che. mahAbhAratamAM skandhane raNabhUmimAM madada karanAra mAtaromAM eka padmAvatI hovAno ullekha che. mahAna zabdakozakAra zrI Ara. ke. devA zabdakalpadruma' (Vol. 3, P. 44)mAM padmAvatInA vaikalpika artha tarIke manasAdevI (viSaharA-jhera dUra karanArI) ke je nAgadevI che, tene mUke che; ane A mATe te zabdaratnAvalI'no AdhA2 TAMke che. paNa temAM jaina zAsanadevI tarIke teno svIkAra karatA nathI. padmAvatI sAdhu bharatakAranI patnI tarIke paNa jANItI che. tethI ja jaratakAra padmAvatIpriya' tarIke oLakhAya che. paraMtu vartamAna jANakArI mujaba ApaNe hiMdu purANonI evI koI kathAthI paricita nathI, je padmAvatI vize prakAza pADe. bIjI bAjue jaina racanAo padmAvatInA mahattvane samRddha karavA rasaprada kathA rajU kare che. A daSTikoNa dhyAnamAM laIne, padmAvatInA lAkSaNika guNono vicAra spaSTa karavA, tenA vizenI prAcIna kathA ahIM TUMkamAM ApI che. padmAvatInI purANakathAo: jaina graMthomAM padmAvatIne bhagavAna pArzvanAtha sAthe sAMkaLatI kathA atyaMta rasapUrvaka rajU karavAmAM AvI che. te aMgenI daMtakathA paNa vividha svarUpe maLI Ave che. tema chatAM, mukhya kathAo A pramANe che : marubhUti ane kamaTha nAmanA be bhAIo satata ATha bhava sudhI duzmano tarIke janmyA hatA. chevaTe marabhUtino pArzvanAtha ane kamaThano sAmbaradeva tarIke janma thayo. sAmbaradeva vaidika jIvananA casta AgrahI hatA ane paMcAgni tapa karatA hatA. e paMcAgnimAM pArzvakumAre avadhijJAnathI eka lAkaDAmAM nAgajoDa jalatI joI. emaNe tApasane jJAna ApyuM. nAgajoDane aMtima samaye maMtra suNAvyo. baMne jaNAM mRtyu pAmI dharaNendra-padmAvatI thayAM. Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 501 pachIthI jyAre pArzvanAtha kAyotsarganI kriyAmAM aDaga UbhA hatA tyAre temanI sAdhanAmAM vighno UbhAM karavA maghamAlI (sAmbaradevano pUrvabhava)e upasargo karyA. te vakhate pAtALalokamAM dharaNendranuM Asana DolavA lAgyuM. dharaNendra potAnI patnI padmAvatI sAthe temanA paropakArI pArzvanAthane rakSaNe AvyA. dharaNendrae sAdhanAnA sthaLe pahoMcIne advaitanA mastaka para phaNAonuM chatra karyuM ane padmAvatIe temanA rakSaNa mATe zveta chatra dharyuM. te pachIthI teo temanAM kAyamI sevaka banI rahyAM. je sthaLe A banAva banyo hato te sthaLa ahicchatranA nAme pracalita che. (hAla A sthaLa uttara pradezanA barelI jillAmAM che.) A prasaMganI kathA bAdAmI, IlorA, khaMDigira vagerenAM guphAmaMdi2omAM kotaravAmAM AvI che. sAmAnya rIte bhagavAna pArzvanAthane temanA mastaka para sarpanI phaNAo sAthe ane padmAvatI devIne temanI zAsanadevI tarIke temanI nIce darzAvavAmAM Ave che. A prakAranI pratimAthI temanA agAunA saMbaMdhono khyAla Ave che. jaina zilpakaLAmAM padmAvatI devInuM svarUpa H jainadharmamAM digaMbara ane zvetAMbara ema baMne saMpradAyo temanAM maMdiromAM padmAvatIno samAveza kare che; paraMtu devInAM cihna ane guNa baMnemAM bhinnatA jovA maLe che. zvetAMbaramAM padmAvatIne kUkaDA ane sApa para savAra thayelAM ane cAra hAthomAM kamaLa, pAza, bIjAruM ane aMkuza dhAraNa karelAM darzAvavAmAM AvyAM che. jyAre digaMbaramAM padmAvatIne hAthanI saMkhyAnI vividhatArUpa cAra prakAre darzAvavAmAM AvyAM che. keTalIka racanAomAM temane sApa ane kUkaDAnA vAhana sAthe darzAvavAmAM AvyAM che, jyAre keTalIka kRtiomAM temane kamaLa vAhana ApavAmAM AvyuM che. jyAM temane cAra hAthavALAM darzAvavAmAM Ave che tyAM cihno ane guNonI dRSTie aMkuza, mALA ane be kamaLa dhAraNa karelAM varNavavAmAM AvyAM che ane cha hAthavALAM darzAvavAmAM Ave che tyAM pAza, talavAra, bhAlo, ardhacaMdra, lAkaDI ane daMDa dhAraNa karelAM hoya che. ATha hAthavALAM padmAvatInA hAthamAM pAza ane bIjAM uparyukata cihno jovA maLe che. -- savAra tathA cAra devatA mUrti-prakaraNa'nI chellI AvRttimAM devInAM svarUpane kUkaDA para hAthavALAM - kamaLa, pAza, lAkaDI ane bIjoruM dhAraNa karelAM varNavyAM che. A racanAmAM tenA mukhya cihna sarpa vize mauna sevAyuM jaNAya che. paraMtu bIjI racanAmAM kUkaDA ane sApa--ema baMneno tenA vAhana tarIke svIkAra karavAmAM Avelo che. zilpakaLA dvArA devInA paricayane lAgevaLage che temAM ema jaNAya che ke, temanI prAcIna mUrti pratihAra samaya daramiyAna (I.sa.nI 9mI sadI)nI maLI AvI che; ane te mathurAnA myujhiyamamAM jALavavAmAM AvI che. ahIM dhyAnastha mudrAmAM bhagavAna pArzvanAtha praNAlikAgata siMhAsanathI TekavAyelA sarpanA gUMcaLA para birAjamAna che. sAta sarpaNA dvArA mastaka para chatra racAyuM che. temanI sevAmAM yakSa dharaNendra ane yakSiNI padmAvatI devI jaNAya che. te baMne eka eka pheNa pArzvanAthanA mastaka para dharI rahela che. A ja rIte, khaMDigira guphA naM. 7 ane 8mAM AvAM bIjAM be zilpa jovA maLe che. 'navamuni' nAme jANItI guphA naM.7mAM trevIsamA tIrthaMkara pArzvanAthane sApanA vAhana sAthe ane padmAvatIne tenI zAsanadevI tarIke thoDAM nIce darzAvavAmAM AvyAM che. devala mitrAe ullekha karyo che ke, mULabhUta rIte A raheNAMkanI guphAo hatI, paraMtu pachIthI madhyayugamAM pavitra sthaLa tarIke rUpAMtirata karavAmAM AvI ane tene zAsanadevIonuM vizrAmasthAna gaNavAmAM AvyuM. sAmavaMzI rAjA udyotakesarI (I.sa.nI 11mI sadI)nA zAsanakALa daramiyAna lakhAyelo eka zilAlekha naM. 7nI guphAmAM joDavAmAM Avyo che. A guphAmAM pArzvanAtha be pAMkhaDIvALA kamaLa para beThelA ane mastaka para sAta phaNAnA chatravALA cItaravAmAM AvyA che. temanA kamaLanA AsananI baMne bAjue traNa phaNAvALA sarpa viziSTa pratIka tarIke jovA maLe che. Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 ] ( zrI pAOnAthopasarga-hAriNI temanI zAsanadevI padmAvatI be pAMkhaDIvALA kamaLa para lalita AsanamAM beThelAM jaNAya che. teNe kaMkaNonA zaNagAra uparAMta, hAra, kaMDaLa, jaTAmugaTa ane kaDAM dhAraNa karelAM che. temane be hAthavALAM darzAvavAmAM AvyAM che. DAbA hAthamAM kamaLa ane jamaNo hAtha abhayamudrAmAM sthira che. temanA kapALa para eka UbhI trIjI AMkha darzAvavAmAM AvI che. naM. 8nI guphA bArabhUjI guphA tarIke jANItI che. A guphAmAM pAzrvanAthanI pratimAne sAta phaNAvALA chatra nIce kamaLanA Asana para birAjamAna ane kamaLanA Asana nIce traNa phaNAvALA sarpa sAthe padmAvatI devIne kaMDAravAmAM AvyAM che. ane temAM zAsanadevI padmAvatI ATha hAthavALAM, varadamudrA sAthe jamaNA hAthomAM tIra, talavAra, DhAla ane DAbA hAthomAM dhanuSya, DhAla ane kamaladaMDa dhAraNa karelAM che. A pramANe prAcIna jaina avazeSo mATe jANItAM judAM judAM sthaLoe padmAvatInuM nidarzana jovA maLe che. hiMdu zilpakaLAmAM padmAvatI: hiMdu zi95sthApatyamAM paNa padmAvatI ochAM pracalita nathI. A jaina devInuM viziSTa pratIkAtmaka lakSaNa sarpaphaNA ane kamaLanI upasthiti pArzvanAthanA sAthano saMketa kare che. padmAvatIne hiMdu zilpasthApatyamAM keTalIka vakhata ekalAM ane keTalIka vakhata ziva sAthe citrita karavAmAM AvyAM che. zrI zrIkhaMDInA dhyAnamaMtra'mAM A pramANe udAharaNa ApeluM che : padmAvatI cAra hAthavALAM che jemAM mALA, kuMbha, kaMpAla ane kamaLa dhAraNa karelAM che. nAgAdhirAja vAsuki tenA Asana tarIke che, ane tenI phaNA paranAM ratno padmAvatInA urapradezanAM AbhUSaNo banI rahyAM che ane sarvajJa zivanA khoLAmAM teo beThelAM che. AgaLa ullekha karyo te pramANe sarpadevI manasA padmAvatI tarIke oLakhAya che. paraMtu tenAM pratIkAtmaka lakSaNomAM sarpanI hAjarInA kAraNe ja te oLakhAya che. te ja pramANe padmAvatI devI ke je jAtakArunI patnI che te paNa sApanA cihna dvArA pracalita che. bIjI bAjue viSNupatnI lakSmI ke je padmAvatI tarIke paNa oLakhAya che tene cihna tarIke nAgaphaNA nahi, paNa kamaLa mAtra ja che. taduparAMta, hiMdu zilpakaLAmAM padmAvatInI pratimAnI kalAmaya rajUAtane samarthana Apato daSTikoNa jovA maLe che. udAharaNa tarIke devI sthAnika rIte aMbikAnA nAme oLakhAya che ane kelInA jIrNa maMdiramAM birAjamAna che, je orissAnA purI jillAmAM AveluM che. A sthaLa saMskRtanA prakhyAta Urmikavi jayadeva (I.sa. 12mI sadI)nuM janmasthAna che. ahIM padmAvatInI pratimA kALA grenAITanA paththaramAM kotaravAmAM AvI che. kamaLanAM pagathiyAM para birAjamAna be hAthavALAM, DAbA hAthamAM kamaLadaMDa dhAraNa karelAM che, jyAre jamaNA hAthamAMnuM cihuna tUTI gayeluM hovAthI anumAna karI zakAtuM nathI. sAta phaNAvALo sarpa spaSTapaNe tenA mastaka para chatra racI rahyo che. A pramANe kamaLa ane sarpaphaNA jevAM mukhya oLakhacihno che. ethI ja vidvAno tene padmAvatI tarIke oLakhavAnuM valaNa dharAve che. upasaMhAra : Ama, padmAvatI devI jainadharmamAM pArzvanAthanAM zAsanadevI tarIke lokapriya che. jainakaLAmAM te sAmAnya rIte dharaNendra ane ahaMta sAthe hoya che. nAgaphaNA ane kamaLa tenI oLakhanAM pratIko che. zilpakalAnI daSTie zAsanadevIonA vikAsano cokkasa samaya nakkI karavAnuM mukela che. kAraNa, zilpa ane sthApatyanI abhivyakitanA mato badalAtA ja rahe che. paNa padmAvatIjInI sthApanA pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanakALamAM ja che, temAM vivAda jevuM nathI. A samaya ghaNo prAcIna paNa che. Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 503 'mUrtikalAmAM mukhya jaina devIonuM Alekhana * DaoN. thomasa paramAra zilpa-sthApatya Adi bhAvoddIpaka kaLA che, nirAkAra bhAvone AkAramAM DhALavAnI prakriyA che. ethI ja jainadarzanamAM mUrtividhAna kaLA tarIke gaNAya che. De. paramAranA A vidvattApUrNa lekhamAM deva-devIonAM mUrti svarUpo, AkRti, vAhana, varNa, upakaraNa Adi kayA kayA pradezamAM, kayA kayA maMdiramAM ke myujhiyamamAM kevI rIte che tenI upayogI ane rasaprada mAhitI prApta thAya che. bhAratIya sthApatyakaLA ane citrakaLAmAM vizeSa rasaruci ane UMDo abhyAsa dharAvanAra De. paramAranAM etakriSayaka pustako sArI rIte Adara pAmyAM che. jagatanI agragaNya sabhyatAo ane bhAratIya saMskRtinA saMdarbhamAM mUrtikaLAne tapAsavAmAM temaNe UMDo rasa dAkhavyo che. A graMthanA lekha nimitte jaina devIonI pratimAono abhyAsa karavAnI umadA taka maLI te A lekhaka mATe AnaMdapreraka bInA che. prastuta lekha enuM umadA pramANa banI raheze. - saMpAdaka bhAratanI puNyabhUmimAM udbhavelA lagabhaga badhA ja dharmoe devIpUjAnuM ane zakitasAdhanAnuM mAhAtma svIkAryuM che. hindu dharmamAM devIpUjA prAcIna kALathI pracalita che. bauddha dharmamAM bhUkuTi, kurukullA, maMjuzrI ane tArA vagere devIonI pUjA pracalita che. jaina dharmamAM paNa devIpUjA pracalita che. jainonI devasRSTimAM 24 tIrthakaronAM yakSa-yakSiNI, 16 vidyAdevIo, daza digdhAlo, navagraha, kSetrapAla, gaNeza, brahmazAMti yakSa, kapardi yakSa, 64 yogiNIo, zAMtidevI, zrI/lakSmI, sarasvatI, naigameza vagere deva-devIono samAveza thAya che. AmAM devIo paNa mahattvanuM sthAna dharAve che. temAM zrI/lakSmI, sarasvatI, soLa vidyAdevIo, zAMtidevI, cakezvarI, aMbikA, padmAvatI ane siddhAyikA e jainonI mukhya devIo gaNAya che. covIsa tIrthakaronI covIsa yakSiNIo paikI cakrezvarI, aMbikA, padmAvatI ane siddhAyikA e sauthI vadhu lokapriya jaNAya che. A mukhya jaina devIonI aneka mUrtio jovA maLe che. zrI/lakSmI : hiMdu dharmanI jema jaina dharmamAM paNa zrI athavA lakSmI aizvarya ane saundaryanI adhiSThAtrI devI mAnavAmAM Ave che. 'kalpasUtra'mAM lakSmInuM varNana ApavAmAM AvyuM che. jaina mUrtikaLAmAM lakSmInuM Alekhana lagabhaga 9mI sadI pachI jovA maLe che. lakSamInI mUrtio khajurAho, mUrtikaLAmAM temane devagaDha, osiyAM, kuMbhAriyA, delavADA vagere sthaLoe ' 3 sthaLoethI prApta thai che. khajurAhonA AdinAtha maMdiranA pravezadvAra para caturbhuja lamInI mUrti kaMDArelI che. rAjasthAnamAM osiyAMnA mahAvIrasvAmInA maMdiramAM, nADolanA padmaprabhunA maMdiramAM ane jAloranA mahAvIrasvAmInA maMdiramAM lakSmInI mUrtio jovA maLe che. jAloratIrthamAM Avela lakSmInI mUrtinA padmAsana nIce navanidhinA pratIka tarIke nava ghaTa AlekhavAmAM AvyA che. AbU-delavADAmAM vimalavasahInA maMdiramAM paNa lakSmIdevInI aneka pratimAo AvelI che. ahIM paNa koi koi mUrtiomAM padmAsana nIce nava ghaTa jovA maLe che. lavasahInA raMgamaMDapa pAsenA vitAna para aSTabhuja mahAlakSmInI cAra pratimAo kaMDArelI che. Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI sarasvatI : hiMdu ane bauddha dharmanI jema jainadharmamAM paNa sarasvatInuM AdaraNIya sthAna jovA maLe che. tenAM vividha nAmo paikI vAgdavI nAma jANItuM che. jaina graMthomAM medhA tathA buddhinI devI athavA zrutadevI tarIke oLakhAvI che. te jaina AgamonI adhiSThAtrI devI che. jaina sarasvatInI sauthI prAcIna pratimA mathurAnA kaMkAlI TIlAmAMthI prApta thaI che, je hAla lakhanaunA rAjya saMgrahAlayamAM surakSita che. A khaMDita pratimAnA DAbA hAthamAM pustaka dhAraNa kareluM che. akSamALA dhAraNa karato jamaNo hAtha tUTI gayelo che. jaina mUrtikaLAmAM sarasvatInuM Alekhana bIjI sadIthI zarU thayuM hatuM ema A mUrtine kendramAM rAkhI kahI zakAya. - sarasvatInI pratimAo bahudhA gujarAta ane rAjasthAnamAMthI prApta thaI che. gujarAtamAM kuMbhAriyA ane tAraMgAmAM sarasvatInI pratimAo AvelI che. kuMbhAriyAnA neminAtha maMdiranI devakulikAonI pazcimanI bhIMta para mayuravAhinI sarasvatInuM eka suMdara Alekhana jovA maLe che. tAraMgAnA ajitanAtha maMdiramAM sarasvatInI 14 pratimAo kaMDArelI che. - rAjasthAnamAM osiyAM, nADola, nADalAi, Abu-delavADA, piMDavADA pAse ajArI tIrtha ane palamAMthI sarasvatInI pratimAo maLI AvI che. A sarvamAM bIkAnera pAsenA pallu gAmamAMthI prApta thayelI sarasvatInI be pratimAo paikI dilhImAM rASTrIya saMgrahAlayamAM surakSita pratimA sarvotkRSTa che. bIjI pratimA bIkAneranA saMgrahAlayamAM AvelI che. A baMne pratimAo ArasamAM kaMDArelI che. rASTrIya saMgrahAlayamAM surakSita pratimA tribhaMgImAM UbhelI che. caturbhuja devInA DAbA hAthamAM pustaka ane jamaNA hAthamAM puMDarIka dhAraNa karyuM che. nIceno jamaNo hAtha varadamudrAmAM che. jyAre DAbA hAthamAM kamaMDala dhAraNa karyuM che. mastaka pAchaLa alaMkRta prabhAmaMDaLa zobhAyamAna che. pratimAnI uparanA bhAge gAMdharvo UDI rahyA che, jyAre caraNanI baMne bAjue vINAdhAriNI be sevikAo tribhaMgImAM UbhelI che. cheka nIce be upAsako (dAtA daMpatI) aMjali mudrAmAM UbhA che. pratimAne AvRtta toraNa alaMkRta che. DaoN. vAsudevazaraNa agravAla A pratimAne madhyakAlIna bhAratIya zilpakaLAnA AkarSaka namUnA tarIke biradAve che." soLa vidhAdevIo : jainomAM 48 hajAra vidyAdevIonI mAnyatA che paraMtu te paikI mAtra soLa vidyAdevIo ja vadhu pracalita che. A soLa vidyAdevIo soLa kaLA ane vijJAnanI de manAya che. A soLa vidyAdevIonAM nAma A pramANe che : rohiNI, prajJapti, vajazRMkhalA, varjakuzA, apraticakra athavA jaMbunadA, purapadattA, kAlI, mahAkAlI, gaurI, gAMdhArI, mahAkvAlA athavA jvAlAmAlinI, mAnavI, vairoTI, ayyatA, mAnasI ane mahAmAnasI. soLa vidyAdevIonI mUrtio vizeSa karIne rAjasthAna ane gujarAtamAMthI prApta thaI che. madhyapradezamAM khajurAhonA AdinAthanA maMdiramAM paNa temanA svarUpo darzanIya che. osiyAnA mahAvIrasvAmInA maMdiramAM prajJapti, naradattA, gAMdhArI, mahAjvAlA, mAnasI tathA mahAmAnasInI mUrtio kaMDArelI che. ghANe rAvanA mUchALA mahAvIra maMdiramAM mAnasI ane mahAjvAlA sivAyanI anya vidyAdevIonAM Alekhano jovA maLe che. sAdarA (rAjasthAna)nA pArzvanAthanA maMdiramAM 11 vidyAdevIonAM svarUpo AvelAM che. sevADI tIrthana mahAvIra maMdiramAM, nADolanA padmaprabhu ane jAloranA mahAvIra maMdiramAM paNa vidyAdevIonI pratimAo AvelI che. AbU-delavADAnA vimalavasahi ane luNavasahimAM vidyAdevIonAM uttama zilpo kaMDArelAM che.o vimalavasahimAM vidyAdevIonA be samuho AlekhAyA che. prathama samUha raMgamaMDapamAM ane bIjo samUha devakulikA Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 505 naM.41nA vitAna para Avelo che. prathama samUhamAM vidyAdevIo paraMparAnusAra savAhana, sAyudha, caturbhujA ane tribhaMgIomAM darzAvI che; bIjA samUhanI vidyAdevIo tribhaMgImAM ane SaDabhujA darzAvI che. luNavasatinA raMgamaMDapanA vitAna paranAM vidyAdevIonAM Alekhano ane vimalavasatinA raMgamaMDapano samUha ekasarakhI lAkSaNikatAo dharAve che. gujarAtamAM kuMbhAriyAnAM maMdiro tathA tAraMgAnA ajitanAthanA maMdiramAM vidyAdevIonI pratimAo AvelI che. kuMbhAriyAnA zAMtinAthanA maMdiramAM mAnavInI eka paNa pratimA jovA maLatI nathI. pUrvanI paDALInA vitAna para vidyAdevIono eka samUha kaMDArAyelo che. vidyAdevIonuM sAmUhika Alekhana sau prathama ahIM jovA maLe che. pArzvanAtha maMdiramAM jvAlAmAlinInI mUrti prAdhAnya bhogave che. tAraMgAmAM ajitanAthanA maMdiranA zilpavaibhavamAM vidyAdevIo agragaNya che. ahIM vidyAdevIonAM vAhano paraMparAgata jovA maLatAM nathI. madhyapradezamAM mAtra khajurAhonA AdinAthanA maMdiramAM ja vidyAdevIonAM Alekhano AvelAM che. A maMdiranA rathikA gavAkSomAM soLa vidyAdevIonAM zilpo jovA maLe che. vAhanayukata A devIone caturbhujA ke aSTabhujA che. devIonA mastakabhAge jina-AkRtio kaMDArelI che. cakrezvarI : tIrthakara RpabhadevanI yakSiNI cakrezvarIne zvetAMbara ane digaMbara paraMparAmAM garuDavAhinI ane hAthamAM cakra dhAraNa karatI darzAvI che. te caturbhujA ke aSTabhujA ke dvAdazabhujA hovAnuM jaNAyuM che. cakrezvarInI pratimAo 9mI sadIthI prApta thAya che. dilhInA rASTrIya saMgrahAlayamAM aSTabhujA cakezvarInI eka pratimA surakSita che. garuDa para savAra thayela devInA uparanA cha hAthamAM cakra dhAraNa karela che. jyAre nIcenA be hAthamAM anukrame varadamudrA ane phaLa dhAraNa karelAM che. 12 sevADI (rAjasthAna)nA mahAvIra maMdiramAM dvibhujA cakrezvarInI bhUti kaMDArelI che. Abu-delavADAnA luNavasatinI devakulikA naM. 10nA vitAna para aSTabhujA cakrezvarInuM svarUpa jovA maLe che. aSTabhujA cakrezvarInI pratimA gyArasapura (madhyapradeza)nA mAlAdevInA maMdiranA zikharamAM paNa jovA maLe che. daza bhujA dharAvatI cakrezvarInI eka suMdara pratimA mathurAnA purAtattva saMgrahAlayamAM AvelI che. khajurAhomAMthI cakrezvarInI cAra pratimAo prApta thaI che, je paikI traNa pratimAone caturbhujA che ane eka pabhujA che. devagaDha (madhyapradeza)mAMthI maLelI cakrezvarInI pratimAomAM ghaNuM vaividhya jovA maLe che. A pratimAone caturbhujA, pabhujA, aSTabhujA, dazabhujA ane vizatibhujA (vIsa hAtha) che, je cakezvarInAM vividha svarUpone vyakata kare che. A pratimAo ahIMnAM maMdironAM saMbho, uttarAMgo ane mAnastaMbho para kaMDArelI che. devagaDhamAMthI viMzatibhujA cakrezvarInI be pratimA sthAnika sAhu jaina saMgrahAlayamAM surakSita che. eka pratimAnA sAta hAtha jaLavAyA che; jyAre bIjI pratimAnA vIsa vIsa hAtha mojUda che. orisAnI navamuni ane bArabhUjI guphAomAM cakezvarInI mUrtio kaMDArelI che, je anukrame dasa ane bAra hAtha dharAve che. dakSiNa bhAratanI cakezvarInI pratimAomAM tenAM vAhana-garuDano kayAreka abhAva hoya che; paraMtu cakra haMmezAM jovA maLe che." IlorAnI guphA naM. 30nI cakezvarInI pratimAne dvAdazabhujA che. gujarAtamAMthI prApta thatI cakezvarInI pratimAo moTe bhAge caturbhujA che. pATaNanA suvidhinAtha maMdiramAM, giranAra upara vastupAla-tejapAlanI TUMkamAM DAbI bAjunA gavAkSamAM, ghoghAnA navakhaMDA pANvanAtha maMdiramAM, zatruMjaya upara dAdAnI TUMkamAM, motIzAnI TUMkanA mukhya maMdiramAM ane vaDanagaranA pIThorI mAtAnA maMdiranA oTalAmAM cakrezvarInI pratimAo AvelI che." cakrezvarInI uparyukata pratimAo devInA svataMtra svarUpane rajU kare che. A uparAMta devInI jinasaMyukata pratimAo paNa prApta thAya che. caMdrAvatI, vimalavasahi, prabhAsapATaNa, khaMbhAta, jyAre bIjI DArelI che, je anuraka abhAva hoya Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI - - kuMbhAriyA, khajurAho, devagaDha, lakhanau, muMbaI vagere sthaLoe cakrezvarInI jina-saMyukata pratimAo AvelI che. khajurAhomAM 3ra ane devagaDhamAM 20 28SabhadevanI pratimAomAM cakrezvarInuM Alekhana jovA maLe che. lakhanaunA rAjya saMgrahAlayanI RSabhadevanI 32 pratimAomAMthI 10 prati cakrezvarInI mUrtio jovA maLe che. aMbikA : neminAthanI yakSiNI aMbikA, kukhAriDanI athavA AzrAdevI tarIke oLakhAya che. tenA hAthamAM AmraphaLa hovAnA kAraNe te AgrA tarIke oLakhAya che. teno dekhAva hiMdu durgAdevIne maLato Ave che. zAsadevI tarIke ane eka svataMtra devI tarIke paNa tenuM mahattva jaina dharmanA baMne paMtho--zvetAMbara ane digaMbara--e svIkAreluM che. aMbikAnuM vAhana siMha che. tenA cAra hAtha paikI jamaNA hAthamAM mAtuliMga ane pAza dhAraNa karela che. jyAre DAbA hAthamAM putra ane aMkuza dhAraNa karela che. aMbikAnI svataMtra tema ja jinezvara sAthenI saMyukata pratimAo moTI saMkhyAmAM prApta thaI che. lagabhaga 6ThThI sadIthI mUrtikaLAmAM tenuM Alekhana jovA maLe che. vaDodarAthI najIka akoTAthI maLelI aMbikAnI dhAtupratimA 6ThThI sadInI che. dvibhujA aMbikA siMha para ArUDha thayela che. tenA be hAthamAM Amralambi ane bALaka dhAraNa karela che. osiyAnA mahAvIra maMdira, kuMbhAriyAnA zAMtinAtha maMdira, gyAsapuranA mAlAdevInA maMdiramAM ane khajurAhomAM pArzvanAtha maMdiramAM dvibhujA aMbikAnAM svarUpo kaMDArelAM che. pUrva bhAratamAMthI maLatI aMbikAnI mUrtine sAmAnya rIte dvibhujA hoya che. mathurAnA purAtattva saMgrahAlayamAM surakSita aMbikAnI dvibhujA mUrti tenA parikarane kAraNe ullekhanIya che. parikaramAM gaNeza, kubera, balarAma ane kRSNanuM Alekhana che. gujarAtamAM 11mI sadImAM aMbikAnI caturbhuja pratimA ghaDavAno prAraMbha thayo. AvI pratimAo kuMbhAriyA, AbU-delavADAnA vimalavasati ane tAraMgAmAMthI prApta thAya che. madhyapradezanA devagaDhamAMthI aMbikAnI lagabhaga 50 pratimAo upalabdha thaI che, jemAMthI mAtra traNa ja pratimAone caturbhujA che, anyane dvibhujA che.8 sAha jaina saMgrahAlayamAM aMbikAnI be pratimAo surakSita che. lakhanaunA rAjya saMgrahAlayamAM surakSita aMbikAnI pratimA tenA raudra svarUpane pragaTa kare che.20 aMbikAnA A raudra Alekhana pAchaLa tAMtrika asara hovAnuM jaNAya che. dilhInA rASTrIya saMgrahAlayamAM aMbikAnI be dhAtuonI mUrtio che, je bihAra ane baMgALamAMthI prApta thaI che. orisAnI navamuni ane bArabhUjI guphAomAM aMbikAnA zilpo jovA maLe che. dakSiNa bhAratamAMthI maLatI aMbikAnI pratimAmAM zIrSabhAge Amralamane badale AmravRkSa AlekhavAnI paraMparA jovA maLe che. A pradezanI aMbikAnI sauthI prAcIna pratimA karNATakanA ehoLanA meTInA jaina maMdiramAMthI prApta thaI che.22 IlorAnI jaina guphAomAM paNa aMbikAnAM mUrtizilpo kaMDArelAM che, jemAM tene AmravRkSa nIce birAjamAna darzAvela che. jina-saMyukata pratimAomAM aMbikAnuM Alekhana haMmezAM dvibhujAmAM jovA maLe che. lakhanaunA rAjya saMgrahAlaya, gyArasapura, devagaDha ane khajurAhomAM AvI jina-saMyukata pratimAo AvelI che. jaina devasRSTimAM te prAcInatam yakSiNI hovAne kAraNe ja zilpamAM sau prathama aMbikAnuM Alekhana jovA maLe che. padmAvatI : jainomAM pArzvanAthanI yakSiNI padmAvatInI pUjAno vyApaka prasAra che. A devInuM vAhana kukuTa-sarpa che. tenA cAra hAthamAM te padma, pAza, phaLa ane aMkuza dhAraNa kare che. tenA mastake traNa sarpanuM chatra jovA maLe che. dakSiNa bhAratIya paraMparAnA digaMbara graMthomAM padmAvatIne pAMca sarpanA Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 507 chatra vaDe zobhita ane tenuM vAhana haMsa hovAno ullekha che. digaMbara paraMparAmAM tenAM cAra svarUpo varNavelAM che : caturbhujA, pabhujA, aSTabhujA ane caturvizatibhujA. devInAM mukhya Ayudha-padmane kAraNe tenuM nAma padmAvatI paDeluM jaNAya che. te haMmezAM sarpa sAthe saMkaLAyelI hovAnA ullekho maLe che. A yakSiNI pAtALadezavAsI kahevAya che. hiMdu-paraMparAmAM zivanI zakitane svarUpe padmAvatI (athavA parA)no ullekha che. 'bhairava padmAvatI kalpa'mAM A yakSiNIne traNa netro hovAno ullekha che. A ja graMthamAM padmAvatInAM cha paryAyanAmo jaNAvyAM che : totalA, tvaritA, nityA, tripurA, kAmasAdhinI ane tripurabhairavI.23 padmAvatInI svataMtra tathA jina-saMyukata pratimAo moTI saMkhyAmAM prApta thAya che. padmAvatInI prAcInatama pratimAo 9mI-10mI sadInI che. osiyAnA mahAvIra maMdiranA mukhamaMDapanI uttaranI chajA para dvibhujA padmAvatInI pratimA AvelI che.4 jhAlArapATaNa (rAjasthAna)nA eka maMdiramAM sAta sarpa-chatra vaDe zobhita devInI eka suMdara pratimA kaMDArelI che.25 caturbhujA padmAvatInI be pratimAo kuMbhAriyAnA neminAtha maMdiramAM ane eka pratimA AbU-delavADAnA vimalavasatimAM jovA maLe che. A traNeya pratimAonuM Alekhana zvetAMbara paraMparA pramANe thayeluM che. vimalavasatinI devakulikA naM.49nA maMDapanA vitAna para poDazabhujA (soLa hAthavALI) padmAvatInI pratimA utkIrNa che.27 devInA mastake sAta sarpa-chatra zobhita che. devagaDhamAM maMdira naM. 12mAM AvelI padmAvatInI pratimA prAcIna che. caturbhujA devIe varadamudrA, sanAla pA, lekhinIpaTTa ane kaLaza dhAraNa karyA che. gyArasapuranA mAlAdevInA maMdiramAMthI dvibhujA padmAvatInI cAra mUrtio prApta thaI che. khajurAhomAM caturbhujA padmAvatInI traNa mUrtio AvelI che. devagaDhamAMthI prApta thatI padmAvatInI mUrtiomAM ghaNuM vaividhya jovA maLe che. ahIMthI dvibhujA, caturbhujA ane dvAdazabhujA padmAvatInI aneka mUrtio, anukrame maMdira naM. 16, 1 ane 11mAMthI maLI AvI che. dvAdazabhujA padmAvatInI eka anya pratimA zahaDolamAMthI paNa maLI che. 28 pUrva bhAratamAMthI prApta thatI padmAvatInI pratimAomAM nAlaMdAnI tema ja orisAnI navamuni ane bArabhUjI guphAomAMnI pratimAo ullekhanIya che. dakSiNa bhAratamAMthI paNa padmAvatInI mUrtio maLI AvI che. karNATakamAM kannaDa zodha saMsthAna saMgrahAlayamAM caturbhujA padmAvatInI be svataMtra pratimAo surakSita che. A baMne mUrtinA mastake sarpa-chatra zobhAyamAna che. AmAMnI eka pratimAmAM vAhana tarIke haMsanuM Alekhana che. karNATakamAMthI ja maLI AvelI padmAvatInI anya traNa pratimAo muMbaInA prinsa oNpha velsa myujhiyamamAM surakSita che. bAdAmInI guphA naM. panI dIvAla para kaMDArela padmAvatInI caturbhujA mUrtimAM vAhana saMbhavataH haMsa (athavA kauca) che. padmAvatInI pArzvanAtha sAthenI saMyukata pratimAo paNa prApta thaI che. AbU-delavADAnA vimalavasatinI devakulikA naM.4 ane osiyAna mahAvIra maMdiranA balANakamAM padmAvatInI AvI saMyukata pratimAo kaMDArelI che. baMne jagyAe devInA mastake sarpa-chatra jovA maLe che. lakhanaunA rAjya saMgrahAlayamAM surakSita pArzvanAthanI eka pratimAnI pITha para caturbhujA padmAvatInuM Alekhana kaMDAreluM che. khajurAhonA sthAnika saMgrahAlayamAM padmAvatInI be saMyukata pratimAo surakSita che. padmAvatInI uparyukata pratimAono abhyAsa karatAM jaNAya che ke devInI svataMtra pratimAo lagabhaga 9mI sadInI ane saMyukata pratimAo lagabhaga 10mI sadInI che. siddhAyikA siddhAyinI) : zvetAMbara paraMparA pramANe siddhAyikA ane digaMbara paraMparA pramANe siddhAyinI carama tIrthakara zrI mahAvIrasvAmInI yakSiNI che. zvetAMbaranA mata pramANe caturbhujA siddhAyikA pustaka, abhayamudrA, mAtuliMga ane bANa dhAraNa kare che, jyAre digaMbaranA mate dvibhujA Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI siddhAyinI varadamudrA ane pustaka dhAraNa kare che. A devInuM vAhana siMha che, je mahAvIra svAmInAM lAMchanamAMthI levAmAM AvyuM che.30 cakrezvarI, aMbikA ane padmAvatInI sarakhAmaNImAM siddhAyikAnI pratimAo khUba ja ochI maLI AvI che. tenI svataMtra pratimAo 10mI-11mI sadInI jovA maLe che. AbU-delavADAnA vimalavasatinA raMgamaMDapanA eka staMbha para tribhaMgImAM UbhelI caturbhujA siddhAyikAnI pratimA kaMDArelI che.' eka hAtha khaMDita che; jyAre bIjA traNa hAthamAM varadamudrA, pustaka ane vINA dhAraNa karelAM che. khaMbhAta ane prabhAsapATaNamAMthI cAra hAtha dharAvatI siddhAyikAnI be pratimAo prApta thaI che." A baMne pratimAo lagabhaga ekasarakhuM svarUpa dharAve che. khajurAhonA maMdira 24 ane devagaDhanA maMdira pAMcanA uttarAMga para A devIonI mUrtio kaMDArelI jovA maLe che. 34 siddhAyikAnI mahAvIra svAmI sAthenI saMyukata pratimAo paNa jovA maLe che. ajameranA rAjapUtAnA saMgrahAlayamAM A devInI dvibhujA pratimA surakSita che. tenA surakSita hAthamAM khaDraga dhAraNa kareluM che. gyArasapuranA mAlAdevInA maMdiramAM A devInI saMyukata pratimAnA baMne hAthamAM vINA dhAraNa karelI che. devagaDhanI mahAvIra svAmInI cha mUrtiomAM dvibhujA siddhAyinI kaMDArela che. khajurAhomAMthI A devInI AvI traNa pratimA prApta thaI che. tyAMnA sthAnika saMgrahAlayamAM surakSita eka anya pratimA caturbhujA che. 38 orisAnI bArabhujI guphAomAM A devInI vIsa hAtha dharAvatI eka pratimA utkIrNa che. ahIM devInuM vAhana hAthI che. bAdAmInI guphAomAM caturbhujAnAM Alekhano jovA maLe che. 3 zAMtidevI : zAMtidevI jainonA caturvidha sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA) saMghanI unnati karavAnuM kArya kare che. zAMtidevInI vibhAvanA 10-11mI sadI jeTalI prAcIna manAya che. zvetAMbaromAM A devI vadhu lokapriya hatI. gujarAta ane rAjasthAnamAMthI tenI aneka pratimAo maLI AvI che. kuMbhAriyAnAM jaina maMdiro, tAraMgAnA ajitanAtha maMdira, sAdaDI (rAjasthAna)nA pArzvanAtha maMdira, nADolanA padmaprabha maMdira, nADalAInA zAMtinAtha maMdira, jAloranA mahAvIrasvAmInA maMdira tema ja AbU-delavADAnA vimalavasatinA maMdiramAM zAMtidevInI mUrtio kaMDArelI jovA maLe che. zAMtidevInI tAraMgAmAM 21 mUrtio, nADolamAM 11 mUrtio ane jAloramAM 40 mUrtio AvelI che. vimalavasatimAM paNa sarvAdhika mUrtio zAMtidevInI che. nADola, kuMbhAriyA ane jAloranI mUrtione cAra bhujAo che. uparyukta jainonI mukhya devIonI pratimAonI prApti te te pradezamAM te devIonI vyApaka pUjAonuM sUcana kare che. tIrthakaro ane anya devonI sAthosAtha jainoe devIonuM mAhAbhya paNa svIkAryuM hovAnuM tAraNa A abhyAsa parathI karI zakAya. mUrtikaLAnA kSetramAM jaina devIpratimAonuM bhArata dvArA viziSTa pradAna che. palunI sarasvatI ane AbU-delavADAnI aMbikAnI mUrtio kaLAnI daSTie mAtra jainamUrtikaLAmAM ja nahIM, paraMtu samagra bhAratanI agragaNya mUrtionI haroLamAM sthAna laI zake tema che. jainoe potAnI keTalIka devIonAM pratimA vidhAna bAbate maulika paraMparAo paNa UbhI karI che. A daSTie bhAratIya mUrtikaLAmAM jaina devI-pratimAo mahattvanuM sthAna dharAve che. Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 509 pAdaTIpa : (1) tivArI, mArutiprasAdanandana, jaina pratimAvijJAna, pR. 33. (2) mena, pR. 74. (3) 4na, pR. 33. (4) zarmA, brajendranAtha, jaina pratimAeM, pR. 10-16. (5) agravAla vAsudevazaraNa, bhAratIya kalApradarzanI', hindustAna, navambara 7, 1948. () tivArI, mArutiprasAdanandana, uparyukta, pR. 57. (7-8-8-10) me4na, pR. 58, 11, 12, 53, 75. (11) Shah U. P., Iconography of Cakresvari the yaksi of Rusabhanatha,' Journal of oriental Institute. Vol. XX, No. 3 (12) Sharma B. N. 'Unpublished Jaina Bronzes in the National Museum, New Delhi', Journal of oriental Institute, Vol. X IX, No. 3. (13) Dhacky M. A. ' Some Early Jaina Temples in westem India, mahAvIra haina vidyAlaya suvA mahotsava aMtha, P. 337 (14) tivArI, mArutinandanaprasAda, uparyukta, pR. 172 (15) 6ve unaiyAlAla, gurAtanuM bhUtividhAna, pR. 472 (qs) Shah U. P., Akota Bronzes, p.p. 28 (17) 4na. (18-18-20) tivArI mArutinandanaprasAda, uparyukta, pR. 227 (21)zarmA, bajendranAtha, uparyukta, pR. 53, 54. (22) Cousens H. 'The Chalukyan Architecture'; Archaeologica Survey of India Vol. XI II, New Imperial Series, P. 31, pl. 4. (23) zAha, niyamA, haina bhUtividhAna', pR. 118 (24-25-21) tivArI, mArutinandanaprasAda, uparyukta, pR. 237. (27-28) mena, pR. 238, 238. (28) zarmA brajendranAtha, uparyukta, pR. 58. (30) tivArI mArutinandanaprasAda, uparyukta, pR. 245. (31) 4na, pR. 241, 52, 14. - Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI khaMbhAtanI tri-virala jaina devI-pratimAo DaoN. je. pI. amIna | DaoN. amIna ghaNI upAdhi (padavI)othI alaMkRta che. temaNe potAnA A abhyAsapUrNa lekhamAM cAra zAsanarakSaka devIo tathA 'padmAvatI kalpa" ane 'padmAvatI daMDaka'ne AdhAre zrI padmAvatIjInAM varNano ApI, khaMbhAta madhye virAjita traNa devImUrtionuM zilpa ane mahimA hUbahU varNavela che. ahIM zrI padmAvatI devI, zrI aMbikA devI ane zrI zrutadevI sarasvatI)nAM pUba ja asarakAraka varNano prApta thAya che. - saMpAdaka covIsa tIrthakaronAM covIsa zAsanarakSaka devo thayA ane covIsa zAsanarakSikA devIo thaI. temAM zAsanarakSaka devo karatAM zAsanarakSikA devIo adhika lokapriyatAne varelI che. ane A zAsanarakSikA devIomAM paNa prathama tIrthakara zrI RSabhadevanI zAsanarakSikA devI zrI cakrezvarI devI, AThamA tIrthaMkara zrI caMdraprabhasvAmInI zAsanarakSikA zrI jvAlAmAlinI, bAvIsamA tIrthakara zrI ariSTaneminI zAsanarakSikA zrI aMbikA devI ane trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthanI zAsanarakSikA zrI padmAvatI devI vizeSa lokapriya thayelI che. A cAra zAsanadevIomAM paNa vadhAre lokapriyanI pasaMdagI karavAnI hoya to teno kaLaza padmAvatI devInA zire DhaLe ema che. tAtparya ke jainadharmanAM sarva zAsanarakSaka devo ane devIomAM zrI padmAvatI devInI ArAdhanA-upAsanA tathA prasiddhi sahuthI vadhu jovA maLe che. padmAvatI kalpa'mAM padmAvatInI eka statimAM A pramANe varNana jovA maLe che : pArzvanAtha prabhunI zAsanadevI padmAvatInA cAra hAthamAM kamaLa, pAza, aMkuza ane phaLa dhAraNa karelAM che. temane kUkaDo ane sarpanuM vAhana che. mAthe traNa ke pAMca phaNA che. raphata puSpanA varNavALI evI padmAvatI devI amAruM rakSaNa karo.' alabatta, padmAvatI daMDaka'mAM padmAvatInuM varNana judA prakAranuM jovA maLe che. 'bhairava padmAvatI kalpa'mAM padmAvatInAM cha paryAyanAmo ApelAM che : totalA, tvaritA, nityA, tripurA, kAmasAdhinI ane tripurabhairavI. A cha svarUponAM AyudhomAM thoDI thoDI bhinnatA che ane emanI kAryasiddhi paNa bhinna che. A rIte jovA maLatI vaividhyatA eka rIte temanI vyApakatA ja sUcave che. khaMbhAtanI traNa virala devImUrtio staMbhatIrtha (khaMbhAta) prAcIna pavitra jaina tIrthadhAma gaNAya che. khaMbhAta ane tenA parisaramAM hAla 71 jinAlayo vidyamAna che. A jinAlayomAM saMghavInI poLamAM zrI somaciMtAmaNi pArzvanAthanuM jinAlaya AveluM che, jenA mULanAyaka pArzvanAtha bhagavAna che. ahIM AvelI padmAvatI devInI mUrti prAcIna ane khUba camatkArI manAtI hovAthI jaina samAjamAM khUba zraddhaya banI che. AthI A jinAlaya padmAvatInA derA tarIke prasiddha che. padmAvatInI A mUrti lagabhaga 2 phUTa 3 IcanI UMcAI dharAvatI manohara, nayanaramya ane AgaMtuka bhaktanA hRdayane AnaMdavibhora kare tevI divya che. khaMbhAtamAM jirALApADAmAM AveluM zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha jinAlaya ghaNuM bhavya ane vizALa Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 511 che. emAM kula 132 pratimAo pratiSThita che; jemAMnI devI pratimAomAM solaMkIkALanI aMbikAdevI ane zrutadevI (sarasvatI)nI pratimAo khAsa ullekhanIya che. aMbikAdevInI pratimA anupama, nayanaramya tathA darzanArthIne AnaMdavibhora kare tevI bhAvavAhI che. devInA mastake maphaTa che, kAnamAM ratnakuMDaLa che rAne gaLAmAM triserI tathA pralaMba hAra che. bAjubaMdha valayo tathA kaTimekhalA, nUpura ane pAdajAlaka paherela che. devIne cAra hAtha che, te paikI upalA bemAM AmrakuMbIo dhAraNa karela che ane nIcalo jamaNo hAtha varadAkSamAM tathA DAbA nIcalA hAthathI bALakane dhAraNa karela che. devInA DAbA ullaMga para bALaka beThela che, tenA baMne hAthamAM lADu (AmraphaLa) che. devInuM vAhana siMha che. devInA mastaka para AmramaMjarI tathA lebI ane haMsapaMkitanuM chatra che. devInA mastakanI uparanA bhAgamAM tIrthakaranI padmAsanamAM beThelI nAnI pratimA AvelI che. parikaramAM baMne bAjue thaI kula ATha devI pratimAo kotarelI che. devInA paga pAse baMne bAju be be bhaktajanonI AkRtio namaskAramudrAmAM beThela che. AvI ja manohara pratimA dhRtadevI (sarasvatI)nI che. ratAza paDatA ArasamAMthI kaMDArelI A pratimAmAM zilpagraMthomAM sUcavyA anusAra devIne sveta varNanAM, pAchaLa prabhAmaMDaLayukata, yauvanapUrNa dehavALAM, sarva prakAranA alaMkArothI zobhatAM darzAvyAM che. devIne mastake mukuTa, kAnamAM kuMDaLa ne tenI uparanA bhAge jhUmakhAvALA alaMkAra zobhe che. kaMThamAM upagrIvA, keyura, kaTisUtra, kaTimekhalA, pAdavalaya ane pAdajAlaka dhAraNa karyA che. temanA bArIka adhovastranI pATalI DhIMcaNathI nIce zobhe che. caturbhuja devInA upalA baMne hAthomAM sanALa kamaLamAM be haMsa yugalanI AkRti che. DAbA nIcalA pustakayukta hAthamAM kaLaza ane jamaNo nIcalo akSamALAyukata hAtha varadamudrA dharAve che. kamaLanI upara mAladhAronI devInI DAbI bAju madhyamAM lalitAsanamAM besI vyAkhyAna ApatA munibhagavaMta tathA nIce paganI baMne bAjue UbhelAM strI-purupanI ane beThelA eka purapanI namaskAramudrAmAM AkRti kaMDArI che. chellI traNa AkRtio saMbhavataH dAtA-parivAranI hovAnuM jaNAya che. devInuM vAhana haMsa DAbI bAjunI strInA paga AgaLa kaMDAreluM che. Ama, A traNe -- padmAvatI devI, aMbikA devI ane zrutadevInI mUrtio zilpa-sthApatya ane kalA-kArIgarImAM paNa AgavuM sthAna dharAve tevI che. ! karI (t : che - Y H , r[ amaM yama - daza dikapAla izAna Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 ] ( zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI aMcalagaccha-adhiSThAyikA mahAkAlI devI * zrI pArzva 'aMcalagaccha digdarzana' nAme graMthamAM jANItA lekhaka zrI pArzva'e ati parizrama laIne ane vyApaka saMzodhana karIne prabhAvaka pUrvAcAryo, zramaNa bhagavaMto, zrAvako AdinAM caritro vize vistRta mAhitI AlekhI che, temAM aMcalagacchanAM adhiSThAyikA devI ane pAvAgaDha tIrtha vize ghaNI sArI noMdha rajU karI che. A prakaraNa lekha rUpe pragaTa karavA sAhityadivAkara pU. AcAryazrI kalAprabhasAgarasUrijI mahArAja dvArA amane prApta thatAM, prastuta viSayane kendramAM rAkhI, temAMnA keTalAka aMzo TUMkAvIne atre rajU karyA che. lekhaka zrI "pArve'nuM saMzodhanakSetre pradAna jaina samAja mATe khAsa karIne aMcalagaccha mATe noMdhapAtra che, - -- saMpAdaka aMcalagacchanI adhiSThAyikA devI tarIke mahAkAlI manAya che. zrI meratuMgasUrinA nAme prasiddha thayelI paTTAvalImAM mahAkAlIdevI saMbaMdhamAM ghaNA prasaMgo jovA maLe che. eka prasaMgamAM mahAkAlIdevI AryaratisUrinI kasoTI kare che. cakrezvarI ane padmAvatI devIoe pAvAgaDha para vasanArI potAnI sakhI mahAkAlIdevI pAse AcAryanA tyAga, vairAgya ane gaMbhIratA Adi guNonI bhAre prazaMsA karI. mahAkAlIdevIe prazaMsA sAMbhaLIne emanI parIkSA karavAnuM nakkI karyuM. yazodhana bhaNazALIe AryarakSitasUrinA upadezathI zatruMjayano saMgha kADhelo. AcArya paNa saMgha sAthe ja hatA. teo saMghanI rasoimAMthI prAyaH AhAra letA nahIM; paraMtu najIkanA sthAnamAMthI ja gocarI vahorI lAvIne AhAra karatA hatA. saMgha jyAre kheDA pahoMcyo tyAre eka muni sAthe AcArya gocarI mATe nIsaryA. mahAkAlIdevIe suMdara strInuM rUpa dhAraNa karIne AhAra mATe nimaMtraNa karI AryarakSitasUrine modaka bharelo thALa vahoravA mATe dharyo. devInAM cakSune animiSa joi, A devapiMDa che ane te munione levo kalpa nahIM ema nizcaya karI teo gocarI lIdhA vinA ja pAchA pharyA. bIjA eka prasaMgamAM mahAkAlIdevIe strInuM rUpa laine sonAmahora bharelo thALa AcArya sAme dharyo. teno Agraha hovA chatAM AcArye te svIkAryo nahIM. teno atyaMta Agraha jANIne AcAryuM temAMthI eka mahora lIdhI ane te sAdhAraNa khAte vAparavAne zrAvakone samarpita karI evo vRddhavAda che. AcAryanI AcAraniSThA ane niHspRhatA joine prabhAvita ane saMtuSTa thayelI devI potAnuM svarUpe pragaTa karIne kahevA lAgI ke, 'gurudeva ! huM ApanA upara prasanna thaI chuM. Ape eka sonAmahora levAthI ApanA gacchanA zrAvakomAMthI eka to lakSAdhipati avazya raheze. vaLI, Apano samudAya vidhipakSa gacchanA nAmathI prasiddha thaIne jinazAsanano udyota karaze. pAvAgaDha para nivAsa karanArI huM mahAkAlIdevI AjathI ApanA gacchanI adhiSThAyikA thaiza.' roMgasUrinI ukata paTTAvalImAM e pachI to vipno vakhate AcAryabhagavaMto mahAkAlIdevInuM smaraNa kare ane devI pratyakSa thai vipna nivAre, evA aneka prasaMgo varNavavAmAM AvyA che. merUtuMgasUri sudhInA paTTadharonA vyAkhyAnamAM cakezvarI, padmAvatI ane mahAkAlI - e traNe devIo padhAratI evI mAnyatA paNa pracalita che. saM. 1691mAM amarasAgarasUriracita 'vardhamAna padmasiha zreSThIcaritram'nA maMgalAcaraNamAM Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] AryarakSitasUrine praNAma karyA pachI gacchanI adhiSThAyikA, vAMchita artha ApanArI, pAvAgaDhanivAsinI mahezvarI mahAkAlIne vaMdana karyuM che : gacchAdhiSThAyikAM vande mahAkAlIM mahezvarIm / vAJchitArthapradAM nityaM pAvAdurganivAsinIm // ukta caritranA prathama sarganA 12mA zlokamAM amarasAgarasUrie AryarakSitasUrinA paTTadhara ziSya jayasiMhasUrine 'kAlInA prasAdane prApta karanArA' kahyA che : vAtIprasArA bammu / / lAlakumArane jainadharmAvalaMbI banAvyA pachI jayasiMhasUrie tene pAvAgaDhanivAsinI mahAkAlInuM pUjana karavAnuM kahyuM. lAlaNo'tha mahAkAlIM pUjayAmAsa bhAvataH / sUrIzasyopadezena pAvAdurga nivAsinIm / / e pachI lAlaNakumAre lakSmInuM rUpa dhAraNa karanArI kAlIne gotradevI tarIke sthApI. jinavijayajI saMpAdita 'vIravaMzAvalI'mAM A pramANe varNana che : 'ketaleka divase pAvai parvati AvyA. tihAM saMprati nRpakAraka prAsAde zrI saMbhavadevanaI namaskAra karI cavihAra mAsakhamaNe upAdhyAya kAunsiMga rahyA. mAsa saMpUrNa jitendriya tapasvI paNai jANI mahAlakSmI devyA vAMdI kahIIhuM tumsa uparI prasanna chuM. tumko saMghanaI kalyANakArI chuM. mujhane saMbhAraI upadrava vegalo karIsa. piNa Aja kRSNASTamI chai te mATi mujhanai aSTamAMi dInai upavAsI tumhe saMbhArajyau. te devI dattavara thakI upAdhyAya zrI vijayacaMdra pAvAgiri pITha thakI utarI bhAlija nagaraI AvI mAsakhamaNane pAriNae yazodhana bhaNazAlI naMi ghare AhAra lIdho. etalaI devInaI vara thakI mukhya gRhastha yazodhana dhanazAlI huo.' [ 513 AryarakSitasUri ane cakrezvarI devI : merutaMgasUrinA samakAlIna, zAkhAcArya ane mahAkavi jayazekharasUrie racela 'upadeza ciMtAmaNi'nI graMthaprazastimAM AryarakSitasUrie tapobaLathI cakrezvarIne sAkSAt karIne aMcalagaccha vistAryo evuM jaNAvavAmAM AvyuM che : vaMze vIravibhorabhUditi vahanvIratyUrjitaM / mithyAtvAdivipakSavAraNavidhau dharmodhame cottame / jAtaH pUrvamihAryarakSitaguruzcakrezvarIdevatAM / sAkSAtkRtya tapobhiraMcalagaNaM vistArayan bhUtale // bhAvasAgarasUri racita gurvAvalImAM cakrezvarIdevI zrI sImaMdhara jinezvaranA mukhethI AryarakSitasUrinA guNonI prazaMsA sAMbhaLe che. pAvAgaDha para gurune vaMdanArthe Ave che. emanI prazaMsA karI bhaviSyavANI uccAre che. ane cakrezvarInAM vacanathI vidhipakSagaccha udbhave che e viSayaka vistRta varNana che. bhAvasAgarasUri kahe che : paheri trayaLeLavinAo viddipavala jALa tio / / e pUrvenA, saM. 1420nA kavivara kAnharacita 'aMcalagacchanAyaka guru rAsa' nAmanA graMthamAM paNa cakrezvarIdevI saMbaMdhaka evA ja prasaMgo varNavavAmAM AvyA che; eTaluM ja nahi, AryarakSitasUri ane cakrezvarIdevI vacceno vArtAlApa paNa emAM che. anya nAnI paTTAvalIomAM paNa e pramANe vigato jovA maLe che. paNa gujarAtI bhASAmAM sauthI prathama bhImazI mANeke aMcalagacchanI gurupaTTAvalI lakhI ane 'paMcapratikramaNa sUtra'mAM prakAzita karI emAM paNa AryarakSitasUrinA saMbaMdhamAM cakrezvarIdevInA aneka prasaMgo kahevAyA che. cakrezvarIdevI ane padmAvatIdevI zrI sImaMdhara jinezvaranA mukhethI AcAryazrInA guNonI prazaMsA sAMbhaLI, emane pAvAgaDha upara vaMdana karavA Ave che. temanA upara prasanna thAya che ane bhaviSyavANI uccAre che enuM tema ja AcAryazrInI parIkSA karI enuM varNana paNa che; jema ke, cakrezvarIdevIe AcAryazrIne anazana na karavAnI vinaMti karI ane jaNAvyuM ke, 'tame bhAleja jAo. tyAM yazodhana bhaNazALIe jinAlaya baMdhAvyuM che, tenA mahotsava u52 zrIsaMgha Avaze. tenA taMbumAM tamane zuddha AhAra maLaze.' devInA kathanAnusAra prabhAtamAM saMgha Avyo. temaNe sAdhune Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI AhAra-pANIno lAbha ApavA vinaMti karI. gura tyAM padhAryA. cakrezvarIdevI pote AhAra vahorAvavA AvyAM. sonAmahorono thALa bharIne devIe kahyuM, 'A vahoro." sAdhue be vAra kahyuM ke, 'A amara levuM kahyuM nahIM.' tethI trIjI vAra thALamAM cokhA bharI lAvyAM. gurue te vahoryA. te vakhate devIe vacana ApyuM ke, AjathI vidhipakSagacchanA zrAvaka je je gAmamAM haze te te gAmamAM cAreka jaNanI pAse prAyaH sonaiyA avazya haze. cakrezvarIdevInI prArthanAthI vidhipakSagaccha evuM nAma sthapAyuM. DaoN. jahonesa phaloTa paNa aMcalagacchanI lakhela paTTAvalIomAM aMcalagaccha saMbaMdhamAM cakrezvarIdevIno ja A pramANe ullekha kare che : "Under him the gachcha, having a vision of Chakreshvari devi, received Samvat 1169 the name Vidhipaksha - gachcha." (See Bhan, Rep. 1883-4, p. 130, 442, V.1.) vaLI, AgarAmAM kuMvarapAla tathA sonapAle baMdhAvelAM zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanA jinAlayanA saM. 1971nA vistRta zilAlekhamAM paNa cakezvarIdevIe ja AryarakSitasUrine varadAna ApyuM evo ullekha maLe che : "zrI aMcalagacche zrI vIrAdaSTacatvAriMzattame paTTe zrI pAvakagirau zrI sImaMdharajinavacasA zrI cakrezvaryAdattavarAH siddhAMto tamafupI . zrI viMdhapakSaSThasaMsthApaka zrI mAryakSata[. ' tema ja jAmanagaramAM vardhamAna zAhe tathA pAsiha zAhe baMdhAvelA jinamaMdiranA saM. 1697nA vistRta zilAlekhamAM paNa e pramANe ja cakrezvarI devInA nAmano ullekha che : zrI vIrapaTTakramasaMgato'bhUt / bhAgyAdhikaH zrI vijayeMdusariH / sImaMdharaiH prastutasAdhumArga-cakrezvarIdattavaraprasAdaH / / 5 / / mahAkAlIdevI: anveSaNanI daSTie ApaNe joyuM ke, prAcIna sAhityamAM mahAkAlIdevIno kayAMye ullekha nathI. 17mI zatAbdI pachInA sAhityamAM mahAkAlIdevInA ullekho prApta thAya che e paNa ApaNe joyuM. A uparathI mAnavAne kAraNe maLe che ke 17mI zatAbdI pachI ja aMcalagacchAdhiSThAyikA tarIke mahAkAlIdevInA nAmano savizeSa pracAra thayo haze. vardhamAna paddhasiMha zreSThIcaritra', jinavijayajI saMpAdita saM. 1806nI AsapAsa ajJAta kavi kRta 'vIravaMzAvalI' tathA tapagacchIya upAdhyAya dharmasAgarajIe saM. 1629mAM racela 'kupakSa-kauzika-sahasra kiraNa' aparanA pravacana parIkSAmAM mahAkAlI vipe spaSTa ullekho prApta thAya che. mukita lAbha upAdhyAyanA ziSya kavi kSamAlAbhe paNa mahAkAlIdevIno chaMda racyo che, jemAMthI jANI zakAya che ke saM. 1893nA caitra vadi 12ne divase mukitasAgarasUrie pAvAgaDhanI yAtrA karI mahAkAlImAtAnuM varadAna prApta karyuM. Ama chellA traNeka saikAomAM aMcalagacchIya sAhityamAM mahAkAlIdevInA saMbaMdhamAM aneka ullekho prApta thAya che. ahIM evo tarka paNa karavAmAM Ave che ke AryarakSitasUrie pAvAgaDha upara tapa karyuM eTale mahAkAlIdevInuM varadAna prApta thayuM haze - evI mAnyatA pracalita thaI haze, kema ke pAvAgaDha hAlama mahAkAlIdevInuM ja dhAma gaNAya che. paraMtu mahAkAlIdevI saMbaMdhamAM e mAnyatA ja mukhya hoya to e jANavuM jarUrI che ke eka vakhata pAvAgaDha suprasiddha jainatIrtha hatuM. pAvAgaDha -- jainatIrtha : mahAkAlInA dhAma tarIke bhAratavarSamAM prasiddha pAmeluM pAvAgaDha eka vakhata jainonuM agatyanuM yAtrAnuM dhAma hatuM. A saMbaMdhamAM thoDAMka pramANo A pramANe che : vanarAja cAvaDAe saM. 802mAM pATaNa vasAvI gujarAtanuM rAjya sthApyuM tyAre tenA maMtrI cAMpA zAhe cAMpAnera vasAvIne pAvAgaDha upara killo bAMdhyo ane eka jaina daherAsara paNa baMdhAvyuM. e pachI ahIM aneka jinAlayo baMdhAyAM. zrI abhinaMdana svAmInuM bAvana derIvALuM prAcIna maMdira, jeno jIrNoddhAra ane pratiSThA guNasAgarasUrie Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 515 saM. 1112nA vaizAkha suda 5 ne guruvAre karAvyAM hatAM. A pratiSThA utsavathI saMghamAM AnaMdI vAtAvaraNa phelAyuM hatuM. jIrAvalA pArzvanAthanA maMdiranI pratiSThA paNa e ja divase thai. mahammada begaDAe cAMpAnera bhAMgyuM tyAre saMghe mULanAyakanI pratimA jamInamAM bhaMDArI dIdhI hatI. A jinAlayamAM kAlikAdevInuM maMdira paNa hatuM; ane jaina zilpa pramANe kAlikAdevInI mUrti banAvIne temanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. vardhamAna zAha ane pamasiMha zAhe A maMdirano 17mA saikAmAM moTo jIrNoddhAra karAvyo hato. sane 1895mAM ahIM AvelA videzI vidvAna barjesa kahe che : 'pAvAgaDhanA zikhara upara rahelA kAlikAmAtAnA maMdira nIcenA bhAgamAM ati prAcIna jaina maMdironuM jUtha che." Aje parvata upara koI TvetAMbara maMdira nathI. jyAre kAlikAmAtAnuM maMdira 200 varSanI aMdara baMdhAyeluM Aje vidyamAna che. mahAkAlIdevI zuM jena devI che ? mahAkAlIdevI prabhAvaka ane bhakatonI icchA pUrI pADanArI manAI che. gujarAtamAM ja nahi, samagra bhAratamAM kAlIbhakato aneka che. baMgALamAM to A devI atyaMta pUjAya che. itihAsa kahe che ke pRthvIrAja cauhANanA vaMzajo pAvAgaDhanA rAjavI hatA tyAre teo A devIne rAjyanI rakhavALI karanArI mAnatA hatA. gujarAtaNo to navarAtrInA divasomAM mahAkAlIdevInA garabA gAvA gAMDItura hoya che. Ama, jainetaro A devIne atyaMta pUjanIya gaNe che e vAta sarvaprasiddha che. ahIM prazna e che ke aMcalagacchAdhiSThAyikA gaNAtI mahAkAlI zuM jaina devI che ? A prazna anekanAM manamAM uddabhave che. vikramanI 19mI sadImAM tapAgacchamAM thaI gayelA kavi dIpavijayajIe temane maLelA lekhAdi AdhAra pramANe jaNAvyuM che ke saM. 1112mAM vaizAkha sudi panA divase pAvAgaDha para cothA tIrthakara abhinaMdana svAmInI pratiSThA zvetAMbara jainAcArya guNasAgarasUri dvArA karavAmAM AvI hatI, te sAthe tenI bhakatazAsanadevI kAlikAne paNa tyAM sthApita karavAmAM AvyAM hatAM. 5. lAlacaMdra bha. gAMdhI pAvAgaDhathI vaDodarAmAM prakaTa thayelA jIrAvAlA pArzvanAtha" e nAmanA pustakamAM noMdhe che ke vartamAnamAM pAvAgaDhamAM hiMdu samAjamAM devInA upAsako dvArA bahu mAnItI e kAlikAdevInI mUrti jovAmAM AvatI nathI. mAtra tyAM te devInI sthAnaka-sthApanA ja jaNAya che; paraMtu kavirAja dIpavijayajI mahArAje 108 varSa pahelAM tyAM kAlikAdevInI mUrtinAM darzana karyA jaNAya che. ethI tenAM aMga-upAMga, Asana, Ayudha, vastra, AbhUSaNa, zaNagAra vagerenuM vAstavika varNana kareluM jaNAI Ave che. pAvAgaDhanI rakhavAlI A kAlikAdevIne cothA tIrthakara abhinaMdana jinanI zAsanadevI tarIke oLakhAvI che, te svatAMbara jainonI mAnyatA pramANe che. zvetAMbara jainAcArya zrI hemacaMdrasUrijInI "abhidhAnaciMtAmaNi nAmamAlA (1 devAdhideva kAMDa, zloka 44)mAM e rIte nAma sUcavyuM che, tema temanA triparizalAkA pura5 caritra (parva trIjA)mAM abhinaMdana jina caritramAM tathA bIjA aneka zvetAMbara jaina graMthakAroe nirvANakalikA, pravacanasAroddhAra, padmAnaMda mahAkAvya, AcAradinakara vagere graMthomAM jaNAvela zAsanadevInAM nAmo ane svarUpo pramANe cothA tIrthaMkara abhinaMdana svAmInI zAsanadevInuM nAma kAlikA che ane kavie varNavyA pramANe tenuM svarUpa che. zrI hemacaMdrAcArya abhidhAna ciMtAmaNi nAmamAlA" (ya. vi. graM. 1, 44-46)mAM A pramANe noMdhe che : pavanatanA Turita rizca ITnA 44 rUti vencaH masjiIsanadevatAH | vyAkhyA-kAlyeva kAlikA varNena / xx evametAzcatuviMzatirapi jinAnAM RSabhAdInAM bhaktAH krameNa jinazAsanasya adhiSThAtryau devatAH zAsanadevatAH / tripaSThizalAkApuruSa caritra (parva 3, sarga 2, zloka 159, 160, abhinaMdana jinacaritra)mAM Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa16 ] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI A pramANe varNana che : vAti va tatvanA zyAmavADavugAsanA kSau dhArayantI tu munI vara8-pazinI || nAgAGkuzadharau bAhU dadhAnA dakSiNetarau / pAripArzvikyabhUnnityaM bhartuH zAsanadevatA // yugmam / / pAdaliptasUrinI 'nivaNa kalikA' (patra 34-35) mAM A pramANe varNana che : tathA caturthamabhinandanajinaM xx tasminneva tIrthe samutpannAM kAlikAdevI zyAmavarNA padyAsanAM caturbhujAM varada-pAzAdhiSThitadakSiNabhujAM nAgAGkuzAnvitavAmakarAM ceti / saM 1468mAM vardhamAnasUrie racelA AcAradinakaramAM paNa mahAkAlIdevInuM varNana che : zyAmAbhA padyasaMsthA valayavalicaturbAhuvibhrAjamAnA pAzaM visphUrjamUrjasvalamapi varadaM dakSiNe hastayugme / bibhrANA cApi vAme'Gkuzamapi kaviSaM bhoginaM ca prakRSThA devInAmastu kAlI kalikalitakalitasphUrtirudbhUtaye naH / / OM namaH zrI kAlyai zrIabhinandananAthazAsanadevyai / zrI kAli ! sAyudhA savAhanA saparikarA iha pratiSThAmahotsave Agaccha Agaccha idamayaM pA) bali caruM gRhaNa gRhANa sannihitA bhava bhava vAha (vaDodarA prAcyavidyAmaMdiranI saM. 1476mAM lakhAyelI prata - patra 121.) parama jaina Thakkara phee saM. 1372mAM prAkRtamAM racelA vAstusArane, 5. bhagavAnadAsajI jaine hiMdI anavAda sAthe sacitra prakAzita karyo che. temAM zvetAMbara ane digaMbara jaina graMthonA AdhAre zAsanadeva-devIonAM lakSaNo sAthe je citro ApyAM che temAM svetAMbara jaina mAnyatA pramANe jaNAvela cothA tIrthaMkaranI zAsanadevI kAlikAnuM nAma ane svarUpa maLatuM Ave che; paraMtu digambara jainonI mAnyatA ethI judI paDe che, arthAt teo cothA tIrthakara (abhinaMdana)nAM zAsanadevI tarIke ane tenA svarUpamAM kAlikAne mAnatA nathI evo spaSTa bheda tyAM jaNAvyo che. ukta kavirAja dIpavijayajIe jIrAvalI pArzvanAtha stavana'nI trIjI DhALamAM pAvAgaDhanI rakhavAlI, abhinaMdana-zAsanalikA devI jagadaMbA e kAlikAnuM suMdara varNana karyuM che. enA cAra hAthomAM rahelAM Ayudha-cihno jaNAvyAM che, temAM jamaNA be hAthamAM varadamudrA ane pAza tathA DAbA be hAthamAM nAgarAja ane aMkuza jaNAvela che. devInA mukhane pUrNimAnA caMdranI upamA ApI che. hoTha pravAla jevA lAla, AMkho amRta-kacolAM jevI ane lalATamAM tilaka-TIko ratnajaDita jaNAvela che. paherela caNiyo pILA ane rAtA varNano tathA uparanI oDhaNI-ghATaDI lAla-gulAla jaNAvI che. hAthamAM ratnajaDAva cUDI-kaMkaNa, pagamAM jhAMjhara-nUpura ane DokamAM navalakho hAra e devIno zaNagAra sUcavyo che. devI pAvAgaDhathI UtarIne navarAtri-noratAnA 9 divasomAM zahera (pAvAgaDha)nI nArIonI ToLImAM bhaLI sau sAthe garabA rame che evI lokavAyakA paNa kavie jaNAvI che. gAma, nagara, pura, sanniveza ane rAjyanI rakSA karavA tathA dharmI jainajanonA iti, upadrava, bhaya, saMkaTa haravA -- saMghanAM vizno haravA e devIne prArthanA karI che. aMcalagacchanA sAhityamAM kAlikAdevI vipenA ullekho ApaNe sapramANa joI gayA chIe. A badhAye pramANo uparathI siddha thAya che ke, kAlikAdevI jaina devI ja che. jainonI soLa vidyAdevIomAM mahAkAlI paNa che jateno maMtra paNa A pramANe prasiddha che : % [ mahAtve jhuM namaH | prAcIna jaina hAthapratomAM mahAkAlInAM citro to che ja; kintu AbunA jagaprasiddha vimalavasahInA deharAsaramAM chata para paNa uta 16 vidyAdevIonI kalAtmaka zilpakRtio che. ( "aMcalagaccha digdarzana'nA AdhAre saMkalita ) Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [517 'aMdhakArane ajavALanArI jJAnAdhiSThAtrI devI sarasvatI paramANaMdadAsa kuMvarajI kApaDiyA - jyAre dhanavAno-lakSmInaMdanonA hAthamAM janasamAjanA jIvanano dora AvI gayo tyAre huM bIjanI adhiSThAtrIno paricaya karAvavAnuM bhagIratha kArya AdarAyuM. muMbaImAM "prabuddha jaina yuvaka maMDaLa" ane "prabuddha jIvana' sAmayika dvArA varSo sudhI jJAnayajJa AraMbhI jainajagatane samaya-kALane anurUpa nutana vicAradhArAnI ane vividha sAhityanI mUlyavAna bheTa gharI. rUDhivAdIo sAme jIvanabhara jhajhamanAra zrI paramANaMdadAsabhAI AjIvana sarasvatInI sAdhanA karIne mAtA sarasvatI viSe abhyAsalekha lakhe e advitIya ja hoya ne ! -- saMpAdaka jJAna e AtmAno svabhAva che. je jeno svabhAva hoya te pratye tenuM svAbhAvika valaNa hoya che. jJAna AtmAno svabhAva che, eno artha e che ke dareka AtmAnuM svAbhAvika valaNa jJAna pratye che. dareka AtmAno - dareka mANasano - prayatna pote je kAMI jANe che tethI kAMI ne kAMI vadhAre jANavA tarapha hoya ja che. zudra sthitimAM avasthita mANasa kSudra vastuonA vizeSa jJAnane zodhe che; ucca koTinA AtmAo divya tattvonA jJAnanI eSaNA dharAve che; paNa sau jJAnanA upAsaka to che ja. _'Knowledge is Power.' jJAna e amogha zakti che. e zakti jagatano saMhAra karI zake che tema ja jagatano uddhAra paNa karI zake che. e zaktinA AdhAre jagatamAM caitanya che ane prANImAtramAM AtmatvanI pratiSThA che. e zaktinA avalaMbanathI prANI pazumAMthI manuSya, manuSyamAMthI Izvara bane che. jJAnanI AvI amogha zaktine dharmazAstrakAroe anekarUpe varNavI che ane bhinna bhinna kalpanAono Azraya laIne tenI upAsanA karavAno upadeza Apyo che. hiMdu-gharmazAstroe jJAnanI eka adhiSThAtrI devI kalpI che, ane tenuM nAma sarasvatI ApyuM che. sarasvatInuM evuM ja bIjuM pracalita nAma zAradA che. sarasvatInAM svarUpanuM bhinna bhinna prakAre varNana karavAmAM Ave che. ApaNAM devamaMdiromAM A sarasvatInI mUrtio banAvavAmAM Ave che ane vidyAlayomAM temanAM citro citarAvIne TAMgavAmAM Ave che. sarasvatInAM aMga-upAMganI ghaTanA tema ja AsapAsanA sAhityanI racanA sarasvatInI kalpanAne suMdara rIte rajU kare che. sarasvatIne kanTendutuSArahAradhavalA tema ja zvetavastrAvRtA kahevAmAM AvI che. te sarasvatInI eTale ke jJAnanI sAttvikatA rajU kare che. sarasvatInA cAra hAtha kalpavAmAM Ave che. be hAtha vaNA para hoya che; eka hAthamAM mALA hoya che ane eka hAthamAM pustaka hoya che. pustaka jJAnanuM sUcaka che; mALA sarasvatInI dIkSAsUcaka che ane temAM jJAnasAdhanAne yogya kriyAkAMDa ane upAsanAno dhvani rahelo che. sarasvatInA hAthamAM vINA hoya che te tema ja sarasvatInuM vAhana mayUra varNavavAmAM Avela che (mayUravAhinI) te sUcave che ke sarasvatI mAtra sadasaviveka jenuM lakSaNa che tevA jJAna-vijJAnanI adhiSThAtrI nathI, paNa rasa jeno AtmA che evI samasta kaLAnI paNa mahAna Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518] [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI adhiSThAtrI devI che. vizvatattvane satyasvarUpe samajavuM jeTaluM Avazyaka che teTaluM ja suMdara svarUpe grahaNa karavuM Avazyaka che. jagat satyarUpe, zivarUpe, suMdararUpe - traNe prakAre vyakta thAya che tyAre ja tenA zuddha svarUpanuM samagrapaNe darzana thayuM kahevAya che. jJAnAnubhava tema ja saundaryAnubhava - ubhaya AtmAmAM rahelA caitanyanA viziSTa dharmo che. A ubhaya tattvanuM rUpaka sarasvatInI kalpanA dvArA dhaTAvavAmAM AvyuM che. vINA saMgItasUcaka che, mayUra nRtyasUcaka che, mayUrapiccha citrakaLAsUcaka che. Ama, bhinna bhinna kaLAnuM AropaNa sarasvatInA svarUpamAM raheluM che. zveta kamaLa sarasvatInuM Asana che. e kamaLane so pAMkhaDIo che. A zatadalakamala brahmajJAnanuM nirUpaka che. sarasvatInuM eka citra jovAmAM AveluM temAM banne bAjue sUrajamukhI phUlanA choDa mUkavAmAM Avela hatA. sUrajamukhI phUlanI kalpanAmAM jJAnanI upAsanAno dhvani rahelo che. sarasvatIne jema mayuravAhinI varNavavAmAM AvI che tema anyatra tene haMsavAhinI paNa varNavavAmAM AvI che. mayura kaLAne mUrtimaMta kare che; haMsa jJAnane mUrtimaMta kare che. jevI rIte nIrakSIrano viveka karavo te haMsano svAbhAvika dharma kalpAyelo che, tevI rIte jagatamAM satyAsatyano, zreyapreyano ane zivaazivano viveka karavo; satya, zreya, zivano Adara karavo ane asatya, zreyavirodhI preya ane azivano anAdara karavo e jJAnIjanano svAbhAvika dharma che. AvI rIte, sarasvatI jema ajJAnano nAza karanArI che, tema rasano saMcAra karanArI paNa che. sarasvatIne paNa saMkucita arthamAM kAvyanI ja adhiSThAtrI mAnavAmAM Ave che ane tethI kavio tenI savizeSa pUjA tema ja upAsanA kare che. - ukta sarasvatInI je bhinna bhinna pratikRtio athavA mUrtio atyAre janasamAjamAM pracalita che teno kaMIka vicAra karIe. ApaNA gujarAta dezamAM sauthI vizeSa pracAra pAmelI sarasvatInI chabI rAjA ravivarmAnI che. A chabInI ghaTanA taddana sAmAnya che. temAMnI sarasvatI dRSTapuSTa avayavovALI eka rUpavatI strI che; paNa temAM nathI kazI divyatA ke jJAnanuM apAra ojasa. AkhuM citra jANe ke eka vINA vagADatI strIno phoTogrApha che ane te pAzcAtya dhoraNone anusarIne barobara taiyAra karavAmAM Avela che. sarasvatInI mUrtinuM eka citra hIrAlAla amRtalAla zAha mathurAthI lAvyA hatA. A citra kalpanA, bhAva, ghaTanA, vAtAvaraNa - sarva bAbatomAM ravivarmAthI ghaNuM caDiyAtuM che. A citramAM sarasvatI zveta kamaLa upara pahoLA paga rAkhIne beThI che; tenA eka hAthamAM suMdara vINA che; bIjA hAthamAM graMtha che; eka bAjue mayUra ane haMsa - ubhayane sUcavatuM sarasvatIvAhana che. baMne bAjue sUrajamukhInA choDa upara sUrajamukhInAM phUla khIlI rahyAM che. A rIte A citra suMdara che chatAM pUro saMtoSa ApatuM nathI. temAM beThela sarasvatImAM jJAnanuM ugra ojasU nathI. bauddhadharmamAM bhinna bhinna pAramitAonI kalpanA che. dAna, zIla, jJAna vagere AtmAnI je je viziSTa zaktio athavA to svAbhAvika vRttio che te pratyeka pUrNatAe pahoMcatAM pAramitApadane pAme che. dA.ta. UMcAmAM UMcuM zIla jeNe siddha karyuM hoya te zIla-pAramitAne pahoMcyo ema kahI zakAya. AvI pratyeka pAramitAnI devIrUpe mUrti kalpavAmAM Ave che ane te devInI ghaTanA tathA AsapAsanI sAdhanasAmagrI te te zakti yA to viziSTa vRttinAM bhinna bhinna tattvonI ghAtaka hoya che. AvI rIte saMpUrNatAne pAmelI jJAnazaktine "prajJA pAramitA' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che ane tenI aneka saMketacinoyukta mUrti banAvavAmAM Ave che. bauddha maMdiromAM prajJA pAramitAnI mUrti vizeSa pracalita che. te mUrtinI kalpanA devIsvarUpanI hoya che. padmAsanamAM avasthita hoya che; kamaLa para beThelI che; bAjumAM zveta kamaLo che; baMne hAtha chAtI para hoya che, ane daza AMgaLIo vaDe te mUrti parama jJAnanI cokkasa saMketamudrA darzAve che. AMkho DhaLelI ane mukhamudrA dhyAnAvalIna hoya che. mAthe mugaTa hoya che ane AkhuM zarIra devIne yogya alaMkArothI susajjita hoya che. prajJA pAramitAnI suMdaramAM suMdara mUrti Aje jarmanInA myujhiyamamAM virAja che. prAcIna hindI sthApatya ane mUrtividhAnane lagatA graMthomAM te mUrtinI chabI jovAmAM Ave che. Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] T519 - - ApaNI bAjue sarasvatInI mUrtio banAvavAno sAmAnyataH pracAra nathI. koI hindu maMdiramAM sarasvatInI mUrti jovAmAM AvatI nathI. dakSiNa hindustAnamAM keTalAMka maMdiromAM sarasvatInI suMdara mUrtio najare paDe che. prajJA pAramitAnI mUrtine be hAtha hoya che. dakSiNa hindanI sarasvatInI mUrti haMmezAM cAra hAthavALI hoya che. padmAsanasthita ane arthanimIlita locanavALI hoya che. eka hAthamAM vINA, eka hAthamAM kamaLa, eka hAthamAM pustaka ane eka hAthamAM mALA - ema cAre hAthamAM judI judI vastu hoya che. A sarasvatInI mUrtino uddhAra ane savizeSa pracAra thAya ane dezanAM vidyAlayomAM AvI bhAvanAvAhI mUrtionI pratiSThA thAya to sarasvatInA vizeSa nirmaLa darzanano lAbha saune maLaze. yuropIya sAhitya ane dharmagraMthomAM paNa sarasvatInI kalpanA che. tyAM judI judI kaLAnI athavA to jJAna-viSayanI judI judI adhiSThAtrI devI kalpavAmAM AvI che. A sarva sAmAnyataH "yujha'nA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. jagatapitA myujha ane smaraNazaktine mUrtimaMta karatI nemoInanI A sarva putrIo gaNavAmAM Ave che. jJAnanI sAmAnya adhiSThAtrIne teo "mInarvA'nA nAmathI oLakhe che. A mInavanI kalpanA ApaNI sarasvatI athavA to prajJA pAramitAne keTalIka rIte maLatI Ave che. A mInarvA vize eka vicitra ghaTanA che. tenuM Asana athavA to samIpa rahenAruM pakSI ghuvaDa che. ApaNe tyAM ghuvaDa vize amaMgaLa kalpanA che. A ghuvaDa UlaTuM yuropamAM pratiSThA pAmyuM che ane jJAnanA svarUpanuM dyotaka gaNavAmAM AvyuM che. jevI rIte rAtrInA gADha aMdhakArane bhedavAne mAtra yuvaDa ja samartha che, tevI rIte jJAna paNa sarva ajJAna-timiranuM nAzaka che. vaLI yA nizA sarva bhUtAnAM tasyAM nAgarti saMya ! e jANItA sUtrano ghuvaDanA saMketamAM dhvani dekhAya che. mInarvAnAM maMdiromAM jyAM tyAM ghuvaDanuM citarAmaNa tathA Alekhana jovAmAM Ave che. ApaNA dezamAM sarasvatIpajA ApaNA jIvana sAthe khUba otaprota thayelI che. koI paNa saMskArI hiMdunuM evuM ghara jovA nahi maLe ke jyAM sarasvatInI eka yA anya prakAranI chabI na hoya. jJAnanuM sauthI vizeSa bahumAna jainoe kareluM che. jainazAstromAM sarasvatI zabdane badale zrutadevatA zabda vadhAre pracalita che. RtadevatAnI kalpanA sarasvatIne maLatI Ave che dA.ta. pratikramaNa sUtramAM "kalyANakaMda'nuM stotra Ave che temAM vAkazrI eTale ke sarasvatInI nIce pramANe stuti karI che : kuMdiMdu-gokkhIra-tusAravannA sarojahatthA kamale nisannA / vAesirI putthayavagga-hatthA suhAya sAamha sayA-pasatthA / / -je kundapuSpa, caMdramA, gAyanuM dUdha ane hima jevA ujvaLa varNanI che, je kamaLa upara beThelI che, jenA eka hAthamAM saroja che ane bIjA hAthamAM pustakono samUha che te uttama vAkazrI sadA amArA sukhane mATe ho ! vaLI, anya eka stotramAM zrutadevatAnI stuti A rIte karI che : suadevayA bhagavaI nANAvaraNIa kammasaMghAyaM / tesiM khaveu sayayaM jesiM suasAyare bhattI / / -he bhagavatI zrutadevatA, jenI zrutasAgaramAM bhakti che tenAM jJAnAvaraNIya karmono sadA nAza kara ! jaina zAstromAM zrutadevatA athavA to vAdevInI je kalpanA rahelI che te sarasvatInI kalpanA jeTalI vizALa nathI. AgaLa jaNAvyuM tema sarasvatInA citramAM jJAna tema ja kaLA ubhayano samAveza thAya che tyAre zrutadevatAnI kalpanAmAM kaLAnuM viziSTa sthAna jovAmAM AvatuM nathI. vaLI, sarasvatI sAmAnya jJAnanI Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI adhiSThAtrI che, jyAre zrutadevatA zAstrIya jJAnanI ja adhiSThAtrI che. ATalo bheda svIkAryA bAda jJAnanuM je prAdhAnya ane jJAnapUjAnuM je mahattva jaina zAstroe gAyuM che te anyatra jovAmAM AvatuM nathI. tenuM kAraNa jaina zAstrano mULa pAyo jJAna che. satya barobara samajavuM ane tathA prakAre AcaraNa karI AtmokarSa sAdhavo e jainadarzananuM dhyeya che. pUrvakALamAM jJAnavicAramAM sauthI vadhAre mahattvano phALo jainoe Apyo che. dareka jainanuM dhyeya kevaLajJAnI banavAnuM che ane kevaLajJAna eTale dizA ane kALathI abAdhita saMpUrNa jJAna. "paheluM jJAna ane pachI kiriyA." e jainadaSTi che. jJAnakriyAkhyAM mokSaH | e paNa e ja STinuM nirUpaNa kare che. jaina AgamamAM kahyuM che ke tamo nAkhe to kayA "prathama jJAna ane pachI dayA' e jaina zAstronuM jJAnaprAdhAnya sUcave che. jJAnanI AzAtanA na karAya' e ekadama jaina khyAla che. AzAtanA eTale avagaNanAavamAnanA. jevI rIte ApaNe deva-devInI mUrtio samakSa ke rAjarAjezvara samakSa vartIe, tevI ja rIte jJAnanA sAhitya pratye bahumAnathI vartavuM joIe. jJAna vize jainadarzanano abhiprAya jarAka vigatathI samajavA jevo che. jaina mata pramANe AtmA jJAnasvabhAvI che. koI paNa jJAna bahArathI AvatuM ja nathI. aMdara jJAna bhareluM che. jevI rIte melathI kharaDAyeluM darpaNa aMdaranA tejane darzAvI zakatuM nathI, tevI rIte karmanA AvaraNane lIdhe AtmA aMdara rahelA jJAnano anubhava karI zakato nathI. karmo aneka prakAranAM hoya che. temAM keTalAMka karmo jJAnAvaraNIya hoya che. AvAM karmo AtmA anAdi kALathI Acarato ane saMgharato Avela che, tethI AtmA ajJAnAvata lAge che. karmo khase to jJAna jAgRta thAya. A karmo dUra karavAnAM aneka sAdhano paikI tapa mukhya che. jJA A prakArano saMbaMdha pAzcAtya tattvajJAnamAM koI ThekANe prarUpAyelo ja nathI. jainetara darzanomAM teno sAmAnya ullekha che; paNa saLaMga vicArasaraNI pura:sara jJAnanI mImAMsA ane tathA prakAre ghArmika jIvananI ghaTanA jainazAstroe ja karelI che tethI jJAnapaMcamI (kArtika suda pAMcama)nA divase jaino mAtra jJAnapUjA kare che ema nathI; te divase upavAsa kare che, pauSadhavrata le che, jApa jape che ane jJAnavaMdana (davavaMdana) paNa kare che. A pramANe jenuM valaNa jJAnopAsanA tarapha vadhAre DhaLe te pAMca varSa ane pAMca mAsa sudhI dareka ajavALI pAMcame upavAsa tema ja ucita vidhi kare che. AvuM jJAnopAsanA vrata pUrNa thatAM tenuM udyApana kare che. jJAnanuM udyApana athavA to, jainonI laukika bhASAmAM kahIe to ujamaNuM jainonI jJAnaviSayaka utkaTa bhAvanA sUcave che. A pramANe ApaNA AryAvartamAM tema ja pAzcAtya dezomAM sarasvatInI kevI kevI kalpanAo karavAmAM AvI che ane tenI arcanA kevI rIte karavAmAM Ave che ane e sarva pAchaLa jJAnopAsanAnI kevI bhAvanA rahelI che tenI sAmAnya samAlocanA karI. bhagavatI sarasvatInuM prabhutva trikALamAM abAdhita che. te dharma, artha, kAma ane mokSa e puruSArtha catuSTayanI sAdhaka che. samasta jIvamAtranI e unnatagAminI preraNAzakti che. e brAhmaNonI sarasvatI. vaizyonI zAradA, bauddhonI prajJA-pAramitA, khristIonI mInava, jainonI zrutadevatA, kavionI vAdevatA ane milTananI myujha pratyeka AtmAmAM rahelI caitanyazakti ane IzvaranI citazakti bhinna bhinna nAmadheya dhAraNa karanArI, aMdhakArane ajavALanArI jJAnAdhiSThAtrI bhagavatI parama zaktine ApaNAM sadAkALa vaMdana ho ! vaMdana ho !! vaMdana ho !!! ("jaina' patranA raukhya vizeSAMkamAMthI sAbhAra) Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] jaina parivAronI kuLadevIo DaoN. mugaTalAla po. bAvIsI bhAratIya paraMparAmAM kuLadevI-gotraja Adine sArA-mAThA prasaMge naivedyanI praNAlikAo che. emAMnI keTalIka aTaka dharAvanArAonI kuLadevI ane tenI paraMparAnI mAhitI atre saMkalita karavAmAM AvI che. buTabhavAnI, aMbAjI, cAmuMDA, bahucarA, kAlikA vagere mAtAo kyAM kyAM che ? vagere mAhitI paNa atre prastuta che. DaoN. bAvIsInA e viSayanA UMDA jJAnano paricaya A lekha dvArA prApta thAya che. saMpAdaka jaina dharma AtmAthI alaga evA IzvaramAM mAnato nathI. vyakti je karmo kare tenAM phaLa tene bhogavavAM paDe che. karmono kSaya thAya eTale eno AtmA pote ja paramAtmA jevo banI jAya che. janmamaraNanA pherAmAMthI mokSa ke mukti meLave che. jainonI A dharma-paraMparA che, ane te saMghavyavasthA sAthe joDAyela che. jyAre jainomAM sAmAjika paraMparA e judI vAta che; ane te samAjavyavasthA sAthe joDAyelI che. A samAjavyavasthA aMtagarta jJAtiprathA, kuLaprathA vagere jovAmAM Ave che. ane A ja kAraNe jainomAM paNa, anyanI jema, koI evA saMyoge ke pratikULa kAraNe, kuLadevInI prathA-paraMparA dAkhala thayelI jovA maLe che; ane zraddhA paNa dharAve che. [ 521 kuLadevI nAnI-moTI kudaratI ke mAnavajanya AphatomAMthI parivAranuM rakSaNa kare che. sAmAnya rIte aMbAjI, mahAlakSmI, cAmuMDA, mahAkALI, bahucarAjI, tulajAbhavAnI, moDhezvarI, khoDiyAra, vihatamAtA, buTabhavAnI, dhAkhajamAtA, rAjabAI mAtA vagere devIo jaina parivAronI kuLadevIo tarIke jovA maLe che. kuLadevI samakSa parivAranA putranA vALa prathama vAra Utare che, lagnanI cheDAcheDI chUTe che tathA varSamAM eka vAra naivedha karavAmAM Ave che. A traNeya kAryo karavAnI paddhati-vidhi dareka parivAramAM alaga alaga hoya che. madhyayugamAM prajAnuM jIvana cAre taraphathI trasta ane oziyALuM hatuM, tyAre anya samAjanI mAphaka jainasamAje paNa kuLadevInI kalpanA karI potAnA parivAranA rakSaka tarIke tenI sthApanA karI hatI. kuLadevI ta2pha jema vadhAre mAna, zraddhA ane bhaktibhAva rAkhIe tema kuLadevInI prasannA ane kRpA vadhe; evI mAnyatAmAMthI vividha prathAo ane AkarA niyamono janma thayo. dareka parivAre potAnI AkarI ane viziSTa prathA apanAvI. e prathA jema vadhAre AkarI, tema kuLadevInI maherabAnI vadhAre - evI mAnyatA pracalita banI. jyAre rAjyanuM rakSaNa na hoya, UMce Abha tathA nIce dharatI hoya, tyAre asahAya mANaso daivI tattvo tarapha vaLe te svAbhAvika che. evA saMjogomAM zraddhA tarka upara vijaya meLave che. vIMchiyA (tA. jasadaNa)nA vatanI ane suratamAM nivAsa karatA ajamerA parivAranA sabhyo dazA zrImALI mUrtipUjaka jaina che. ajamerA mULa ajameranA vatanI haze ane tyAMthI gujarAtamAM AvyA haze evuM anumAna thaI zake. emanAM kuLadevI buTabhavAnI che. emanAM kuLadevInuM mULa sthAnaka tharAdamAM hatuM paraMtu e pachI vIMchiyAmAM ja banAvavAmAM AvyuM. cheDAcheDI vIMchiyAmAM ja chUTe che. putranA bALamovALA utAravA vIMchiyA javuM joIe. paraMtu have e zakya nahi hovAthI mAtAjInI rajA laIne suratamAM mAmAnA Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522] khoLAmAM besADIne utAravAmAM Ave che. jo ke enA ka2 ka2vA vIMchiyA javuM paDe che. tyAM kara tarIke savAdasa zera lApasI ane savApAMca zera khIcaDo (ghauMmAMthI banatuM miSTAnna) karIne samagra gAmamAM vaheMcavAmAM Ave che. emanAM naivedya Aso suda 8ne divase thAya che. naivedya have alaga nahi, paraMtu gharamAM koI lagna prasaMga hoya tenI sAthe karavAmAM Ave che. [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI bAMTavA (ji. jUnAgaDha)nA vIsA zrImALI zeTha parivAranAM kuLadevI aMbAjI che. emanuM mukhya sthAnaka jUnAgaDhanA giranAra parvata upara AveluM aMbAjInuM maMdira che. tyAM A parivAranI cheDAcheDI chUTe che, putranA bALamovALA Utare che. A parivAra dazerAnA divase mAtAjInAM naivedha kare che. A parivAranA sabhyo jUnAgaDhanI AsapAsanA vistAramAM vasatA hovAthI emaNe giranAra parvata paranAM aMbAjIne kuLadevI tarIke apanAvyAM haze ema lAge che. lIMbaDI ( ji. surendranagara )nA vatanI zAha lAlacaMda odhaDa khApuvALA (jayahiMda sTuDiovALA) tathA zAha ratilAla odhaDanA parivAranAM kuLadevI vihatamAtA che. emanuM mukhya sthAnaka lIMbaDI tAlukAnA TokarALA gAmamAM che. A parivAra paNa varasamAM eka vAra naivedya kare che. ghIno dIvo karavo tathA vividha prakAranI mAnatA mAnavAnI prathA paNa pracalita che. kuLadevImAM aneka rIte zraddhA rAkhavAmAM Ave che. boTAda ane pALiyAda vistAranA desAI jaina parivAranAM kuLadevI dhAkhajamAtA che ane e mahiSI svarUpe che. A vIsA zrImALI parivAranAM kuLadevI hAlamAM vAvanI aMdara DUbamAM che ema mAnavAmAM Ave che. 'DUbamAM hovuM' eTale koI AkramaNa ke AphatanA samaye mAtAjInI mUrtine vAvamAM padharAvI devAmAM AvI hoya ane pachI temAMthI bahAra kADhavAmAM AvI na hoya. je mAtAjI DUbamAM hoya tenuM koI sthAnaka hotuM nathI. madhyayugamAM kuLadevInuM eTaluM badhuM mahattva hatuM ke je kuLane kuLadevI na hoya e kuLamAM loko kanyA paraNAvavA inkAra karatA. tethI evA parivAro evI dalIla karatA ke, emanAM kuLadevI che kharAM, paraMtu DUbamAM che, eTale ke pANI nIce DUbelAM che. mULI, cUDA (ji. surendranagara) vistAranA vatanI evA bAvIsI piravAranAM kuLadevI cAmuMDA che. enuM mukhya maMdira coTIlA (ji. surendranagara) pAsenA parvata upara che. varSo pUrve relave ke basa vagaranA jamAnAmAM vAraMvAra coTIlA javAnuM muzkela paDatuM tethI cUDAmAM enuM sthAnaka karavAmAM AvyuM che. bAvIsI parivAranA putronI cheDAcheDI ahIM chUTe che. putronA vALa ahIM Utare che. e vALa na Utare tyAM sudhI enI mAtAne jamaNAne badale DAbA hAthe bhojana levuM paDe che. putranI ekI varSanI vaye vALa utarAvavAno rivAja che. bAvIsIomAM Aso suda 9ne divase naivedya thAya che. naivedyanI vastuo para parivAra sivAyanI koI vyaktino paDachAyo paDavo joIe nahIM. kuLadevI taraphathI bAvIsIone keTalIka vastuo vAparavAno niSedha che, jemAM gaLI mukhya che. bhAvanagara vistA2nA paraMtu muMbaI sthira thayelA sthAnakavAsI dozI jaina parivAramAM paNa kuLadevI taraphathI gaLI vAparavAno niSedha che. mAMdagI jevA duHkhada prasaMgamAMthI mukti maLe athavA lagna-nokarI jevA zubha prasaMga prApta thAya e mATe dIvo karavAnI, zrIphaLa vadheravAnI ke coTIlAnI yAtrA karavAnI mAnatA rAkhavAmAM Ave che. dararoja sAMje ane bahAragAma javAnA prasaMge bAvIsI parivAramAM ghIno dIvo karI mAtAjInA AzIrvAda mAMgavAmAMAve che. cAmuMDAnA coTIlA parvata paranA maMdiramAM be mukhavALI mUrti che, jyAre cUDAnA jUnA sthAnakamAM mUrti nahi, paraMtu lAkaDAnA gavAkSamAM phaLAM mUkelAM che. jUnI moravaDa (tA. lIMbaDI)nA vatanI, paraMtu suratamAM sthira thayelA dhIrajalAla ema. dhruvano parivAra dazA zrImALI mUrtipUjaka jaina che. emanAM kuLadevI rAjabAI mAtA che. A kuLadevInuM mukhya sthAnaka jhIMjhuvADA (tA. dAsaDA)mAM che. emanI cheDAcheDI ane bALamovALA jhIMjhuvADA sthAnake Utare che. emanAM naivedya Aso vada 14 (kALI caudaza)ne divase thAya che. cheDAcheDI choDavAnI ane naivedya karavAnI bahu adharI prathA emaNe Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ pa23 apanAvI che. jhIMjhuvADAnA vatanI jhIMjhuvADiyA vorA dazA zrImALI jaina che. emanI kuLadevI rAjabAI mAtA che. emanA rItarivAjo upara jaNAvela dhruva parivAra jevA ja che. jhIMjhuvADAnA dazADiyA vorA (vorA parivAranA be bhAga che : jhIMjhuvADiyA vorA ane dazADiyA vorA) dazA zrImALI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina che. emanAM kuLadevI bahucarAjI che ane enuM sthAnaka bahucarAjI gAmamAM bahucarAjInA prasiddha maMdiranA prAMgaNamAM varakhaDInA vRkSa nIce che. bahucarAjI mULa zaMkhalapura (tA. cANasmA)mAMthI pragaTa thayAM hatAM ema mAnavAmAM Ave che. A parivAranI cheDAcheDI bahucarAjImAM varakhaDInA vRkSa nIce chUTe che; paraMtu have mAtAjInI paravAnagI laIne suratamAM potAnA gharamAM pANiyAre dIvo karIne choDavAmAM Ave che. bALamovALA bahucarAjInA sthAnake utAravAmAM Ave che. naivedya dazerAnA divase eTale ke Aso suda 10ne divase thAya che. naivedyamAM savA vATakI lApasI ane savA vATakI maganI dALa karavAmAM Ave che. - rANapura (tA. dhaMdhukA)mAM rahetA nArecaNiyA parivAranA jaino dazA zrImALI che. emanAM kuLadevI cAmuMDA ane kuLadevatA hanumAnajI che. emanI cheDAcheDI ane bALamovALA kuLadevInA sthAnake chUTe che. bALamovALA utAratI vakhate nAnakaDo utsava kare che, je "jhIma' tarIke oLakhAya che. jhIma karatI vakhate aneka jAtanA niyamonuM pAlana karavuM paDe che. khasa (tA. dhaMdhukA)nA vatanI ane boTAdamAM sthira thaIne vartamAnamAM sUratamAM rahetA vasANI parivAranA sabhyo vIsA zrImALI sthAnakavAsI jaina che. emanAM kuLadevI cAmuMDA che ane kuLadevInuM sthAnaka umarALA (ji. bhAvanagara) che. A sthAnake javAnuM hAla ochuM bane che. emanI cheDAcheDI choDavAnI ane bALamovALA utAravAnI vidhi coTIlA parvata para cAmuMDAnA sthAnake thAya che. emanA naivedya Aso mAsamAM navarAtrImAM thAya che. sejakapura (tA. lIMmaDI)nA vatanI ane tyAMthI rANapura, khasa tathA boTAda thaIne suratamAM sthira thayelA sthAnakavAsI jaina zeTha kuTuMbanI kuLadevI buTabhavAnI (buTamAtA) che. emanuM mukhya sthAnaka araNeja (tA. dhaMdhukA) hatuM paraMtu pachI nIMgALA (tA. gaDhaDA)mAM karavAmAM AvyuM che. cheDAcheDI tyAM ja chUTe che ane bALamovALA tyAM ja Utare che. naivedya noratAnA navame divase karavAmAM Ave che. A parivAra zrImALI hovAthI zrImALI brAhmaNa goranA haste ja lagnavidhi karAvavAmAM Avato. anya zrImALI jaina parivAro paNa zrImALI brAhmaNanA haste ja lagnavidhi karAve che. digasara (tA. mULI)nuM sthAnakavAsI pArekha kuTuMba je thoDo samaya vIramagAma rahIne pachI suratamAM sthAyI thayela che. emanAM kuLadevI buTabhavAnI athavA buTamAtA che. emanI cheDAcheDI araNejamAM chUTatI hatI paraMtu have mAtAjInI paravAnagI laIne gharamAM pANiyAre chUTe che. bALamovALA bALakane mAmAnA khoLAmAM besADIne utAravAmAM Ave che. emanAM naivedya Aso suda 9ne divase thAya che. pATaNa (ji. mahesANA)nA vatanI, paNa pachI rANapuramAM vasavATa karIne hAlamAM suratamAM rahetA harajIvanadAsa mANekacaMda gopANIno parivAra vIsA zrImALI sthAnakavAsI jaina che. emanAM kuLadevI bahucarAjI mAtA che. emanuM sthAnaka bahucarAjI (ji. mahesANA) che. rANapuranA prAcIna gaDhamAM paNa bahucarAjInuM sthAnaka che. emanI cheDAcheDI rANapuranA gaDhanA sthAnake chUTe che; jyAre bALamovALA bahucarAjI gAmanA mukhya maMdiramAM bALakanI eka varSanI vaye Utare che. pANazINA (tA. lIMbaDI)nA vatanI ane suratamAM sthira thayelA bhAIlAla jagajIvanadAsa zAhanuM kaTuMba dazA zrImALI sthAnakavAsI jaina che. emanAM kuLadevI aMbAjI che. paraMtu emanI cheDAcheDI emanA pUrvajanA pALiyA samakSa chUTe che. e pALiyo baLola gAma (tA. lIMbaDI) pAse Avelo che. bALamovALA Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524] dareka kuTuMba potAnA gharamAM utAre che. naivedya noratAmAM thAya che. khoDu (tA. vaDhavANa)nA vatanI ane ghaNAM varSothI suratamAM sthira thayela DagalI kuTuMba dazA zrImALI sthAnakavAsI zvetAmbara jaina che. emanAM kuLadevI kAlikA mAtA che. emanuM mukhya sthAnaka lakhatara (ji. surendranagara) che, jyAM cheDAcheDI chUTe che ane bALamovALA Utare che. naivedya navarAtrimAM Aso suda 8ne divase thAya che. keTalAka jaina parivArone kuLadevI nahi, paraMtu kuLanA rakSaka tarIke suradhana hoya che. udAharaNa tarIke, dhorAjI, upaleTA, jetapura, rAjakoTa, kAlAvaDanA vistAronA bAvIsI parivAranuM eka jUtha goradhanabApA nAmanA suradhanamAM mAne che. emanuM mukhya sthAnaka rANAvAva (ji. jUnAgaDha)mAM che. emanAM kuLadevI cAmuMDA DUbamAM che, eTale ke vAvamAM padharAvela che ema teo mAne che. A vistAranA dhoLiyA jaina parivAranAM kuLadevI tuLajAbhavAnI che. evI rIte, kapAsI, kAmadAra, koThArI, gosaliyA, bagaDiyA, turakhiyA, khaMdhAra, gAMdhI, bAbariyA, rAjapuriyA, salota, kApaDiyA, mAthakiyA, dozI vagere parivarone paNa potapotAnI kuLadevIo, prathAo tathA paraMparAo che. [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI Ama, vividha jaina parivAroe vividha kuLadevIo apanAvelI che. dareka parivAramAM kuLadevI samakSa cheDAcheDI choDavAnI, bALamovALA utAravAnI ane naivedya dharAvavAnI vidhi thAya che. A mukhya vidhio uparAMta bIjI aneka nAnI vidhio thAya che. AvI vidhione aMdhazraddhA ke vahema paNa gaNI zakAya, paNa A vidhioe A parivArone sadIo sudhI Aphato sAme TakavAnuM ane jIvana jIvavAnuM baLa pUruM pADyuM che. aneka jaina maMdiromAM padmAvatI, aMbAjI, mahAlakSmI vagerenI mUrtio padharAvelI hoya che. eTale jainoe sAmUhika rIte paNa A devIone apanAvI lIdhI hoya ema lAge che. zrImALIonI mULa kuLadevI mahAlakSmI hatI paraMtu e pachI zrImALI parivAro sthaLAMtara karIne jyAM jyAM sthira thayA e vistAramAM vizeSa mahattva dharAvatI devIne kuLadevI tarIke svIkArI hoya ema lAge che. ghaNI kuLadevIo sAthe vividha prakAranA camatkArAnI vAto joDAyelI che. kuLanA sabhyone kuLadevIe aNadhArI madada karIne Aphata ke mAMdagImAMthI ugAryA hoya evI vAto pracalita che. have vijJAnano vikAsa thavAthI ane moTAM zaheromAM vasavATane lIdhe kuLadevIne lagatA niyamonA pAlanamAM zithilatA AvatI jAya che. chatAM Aje vIsamI sadInA aMtamAM paNa kuLadevImAM atUTa zraddhA rAkhanArA ghaNA jaina parivAro che. ahiMsA paramo dharmaH Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [525 dikupAlo vize vicAro - nalinAkSa paMDyA pUjAvidhimAM dibaMdhano vidhi Ave che. cAra dizAo, cAra upadizAo, Urdhva ane adho - ema daza dizAo to ApaNe jANIe chIe, paNa zrI nalinAsabhAI paMDyAe atre dizAonA adhyakSa dikapAlono dhArmika, paurANika ane prAkRtika daSTie prastuta karelo paricaya ghaNo mAhitIprada ane rasaprada che. vaLI, jaina ane bauddha dharmanAM pramANo sAthe apAyela keTalIka vigato paNa eTalI ja abhyAsapUrNa che. A lekha lekhakanA vyApaka abhyAsanuM ane sacoTa nirUpaNa-zaktinuM darzana karAve che. -- saMpAdaka bhAratIya dharmo (hindu, jaina ane bauddha)mAM dizA ane vidizA (=koNa)nA adhipati -rakSaka tarIke dipAlonI kalpanA karavAmAM AvI che. dipAlo potapotAnI dizAnuM rakSaNa karatA hovAthI pUjananA adhikArI manAya che. matsyapurANamAM emanI pUjAvidhi varNavelI che. purANo anusAra indra pUrvanA, varuNa pazcimanA, kubera uttaranA ane yama dakSiNa dizAnA dikpAla che. be dizAo vaccenI dareka vidizA (=koNa)nA ekeka, ema bIjA cAra dipAlo paNa che, jemanA nAma parathI temanA rakSaNa heThaLanA koNanuM nAmakaraNa thayuM che. A cAra dipAla che : agni (agnikoNa athavA dakSiNapUrvanA), nirjhati (naiatyakoNa athavA dakSiNapazrimanA), vAyu (vAyavyakoNa athavA pazcimottaranA) ane IzAna (IzAna koNa athavA pUrvottaranA). Ama cAra dizA ane cAra koNanA maLIne kula ATha dikpAla thatA hovAthI temane "aSTadikupAla' kahe che. manusmRti tathA bauddha graMtho dikapAlane lokapAla'nA nAme oLakhAve che. amuka purANomAM cAra dizAnA dikpAlonAM sudharmA, zaMkhapada, ketumAna ane hiraNyaromA evAM aparanAma paNa maLe che. jyotiSazAstramAM dareka dizA ane koNano eka, ema ATha "dipati' gaNAvavAmAM AvyA che. temanAM saMbaMdhita dizA ane koNa sAthenAM nAma A pramANe cheH sUrya (pUrva), zukra (agni), maMgaLa (dakSiNa), rAhu (naixya), zani (pazcima), caMdra (vAyavya), budha (uttara) ane bRhaspati (IzAna). A diphapationo saMbaMdha dizA ane vidizA sAthe hovA chatAM temanAM nAma jotAM spaSTa thAya che ke te dipAla nahIM, paNa ketu sivAyanA ATha graho che. have A aSTadipAla viSe vigatavAra joIe. (1) Indra : devarAja indra pUrva dizAnA dipAla che. pUrvamAM sUryodayanI sAthe divasa AraMbha thatAM mAnavapravRttino paNa AraMbha thAya che tethI A prathama dizA svarga ane devonA adhipatine soMpAI haze. Indra svarga ane prAkRtika tattvonA deva che. te varSAnA rUpamAM pRthvI para jaLa varasAvIne vanaspati ane kRSinA saMvardhana dvArA prANIjIvanane poSe che. RgvadamAM indrane "dhAvApRthivI' (dhau = AkAza e pitA ane pRthivI e mAtA)nA putra tarIke oLakhAvyA che. Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 ] indrano varNa gaura ke pIta che. samudramaMthana dvArA nIkaLelo sAta sUMDhavALo hAthI airAvata temanuM vAhana che. temanuM mukhya Ayudha ke pratIka vajra che. indranA eka hAthamAM vajra, bIjAmAM zaMkha ke kamaMDaLa, trIjAmAM dhanuSyabANa ane cothAmAM aMkuza hoya che. temanI mUrtinI DAbI bAjue nIce indrANI-zacIne UbhelI darzAvAya che. devazAstramAM indrane tapta kAMcana jevA varNanA nirUpyA che. [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI (2) agni : prakAza ane garamInA srota tarIke agnikoNanA A dikpAlanI mAnavajIvanamAM agatyanI bhUmikA che. khorAka rAMdhavAmAM agninI anivAryatAne kAraNe agnine pratyeka gharamAM sthAna maLyuM che. mAnavajIvanamAM temanI ananya bhUmikAne lIdhe agnideva manuSya-manuSya vacce ane manuSya-deva vacce madhyasthI ke sAkSI rUpe manAya che. tamAma dikpAlomAM agni eka mAtra evA dikpAla che, je najare joI zakAya che. agnino varNa lAla che. temanuM vAhana meSa (gheTo) che ane pratIka sucizAkhA che. mUrtividhAnamAM agnine moTA peTavALA batAvAyA che. te kyAreka eka mukhavALA ane kyAreka be mukhavALA hoya che. temane traNa netra, traNa paga, cAra ke sAta hAtha ane kyAreka cAra zIMgaDAMvALA batAvavAmAM Ave che. temanA hAthamAM sucizAkhA, zakti, kamaLa ane kamaMDaLa hoya che; ane temanI be bAjue svAhA ane svadhA nAmanI patnIo hoya che. 'saMskArabhAskara' ane 'zrItattvanidhi'mAM agnine be mukha, cAra zIMgaDAM, sAta jIbha ane sAta bhujAvALA varNavyA che. temanI AvI mUrti cidaMbaram (tAmilanADu) ane kaMDIpura (keraLa)nAM zivamaMdiromAM jovA maLe che. agninI be mukha, cAra hAtha ane traNa pagavALI mUrti khajurAho (madhyapradeza) ane moDherA (gujarAta)nAM sUryamaMdiramAM che. zvetAmbara mUrtividhAnamAM agninA hAthamAM dhanuSa, zakti ane mALA hoya che, jyAre digaMbara mUrtividhAnamAM temanA hAthamAM eka kuMbha hoya che. (3) yama : dakSiNa dizAnA adhipati yama 'vivasvAna' sUryanA putra gaNAyA che. te mRtAtmAnA mukhya deva che ane dareka vyaktinA mRtyu pachI tenA jIvananAM karmo anusAra svarga ke narkamAM mokale che. yamanuM vahana mahiSa (=pADo) ane mukhya Ayudha ke pratIka daMDa che. temanI mUrtio be ke cAra hAthavALI hoya che. jo be hAtha hoya to temAM khaDga ane DhAla hoya che ane vadhu hAtha hoya to temAM kalama, noMdhavahI (manuSyanAM karmonI noMdha rAkhavA), daMDa, khaga, trizULa ane agni hoya che. yamanI bAjumAM nIcalA bhAgamAM mRtyu ane citraguptanI mUrtio hoya che. (4) nizrRti : naiRtya koNanA A dikpAlane purANomAM ekAdaza rudra mAnyA che. te bhUta, pizAca, rAkSasAdinA adhipati hovAthI temane rAkSasendra kahe che. temanA A upanAmane anurUpa ja temanuM svarUpa hoya che. nirjhatino raMga lIlo athavA dhUmravarNa che. zilpagraMtho anusAra temanuM vAhana kUtaro che; paNa anya matAnusAra temanuM vAhana siMha, gardabha, manuSya ke zaba paNa che. temanA hAthamAM khaDga ane DhAla ke daMDa hoya che. 'aMzumadbedAgama'mAM nirjhatine dADhIvALA nirUpyA che. te UrdhvakezI mukuTa dhAraNa kare che ane temanuM zarIra alaMkAramaMDita hoya che. temanI AsapAsa apsarAo hoya che. 'bhairava' ane 'kSetrapAla' e temanAM aparanAma che. (5) varuNa : pazcima dizAnA dikpAla varuNa AdityomAM agraNI lekhAya che. te samudra ane jaLanA devatA hovAthI jagatanA prANAdhAra che. temanI mUrti jaLAzayomAM sthApavAmAM Ave che. te gauravarNanA che. temanuM vAhana magara ke anya jaLacara prANI (jene keTalAka 'Dolphina' mAne che) che. temanuM mukhya Ayudha ke pratIka pAza che. temano eka hAtha varadamudrAmAM ane bAkInA hAthamAM pAza, kamaLa ane kamaMDaLa hoya che. Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ pa 27 - - - - varaNanI jamaNI tarapha makaravAhinI gaMgA ane DAbI tarapha kurmavAhinI yamunA cAmara DhoLatI darzAvAya che. ghaNI vAra temanI jamaNI tarapha patnI varuNI paNa hoya che. zvetAmbara graMthomAM varuNanuM vAhana matsya che, jyAre digambara graMthomAM magara che; chatAM baMne matomAM temanA hAthamAM pAza che. (da) vAyu vAyavya koNanA A dipAla jIvanapoSaka tattva vAyunuM devasvarUpa che. vAyu eka mAtra dikapAla che, jemanAM svataMtra maMdiro maLI Ave che. uttara gujarAtamAM pATaNa najIka AvelA vAyaDa (prAcIna nAma "vAyuvaTa') gAmamAM vAyudevatAnuM maMdira che, je vAyaDA jJAti (brAhmaNa ane vANiyA)nA iSTadeva che. A devano varNa zIta-zveta yA dhUmra che. temanuM vAhana haraNa che. temanA jo be hAtha hoya to temAM dhvaja ane daMDa hoya che ane cAra hAtha hoya to be hAthamAM dhvaja, ekamAM kamaMDaLa ane cotho hAtha varada mudrAmAM hoya che. anya mAnyatA pramANe temanA hAthamAM pAza, kamaLa, aMkuza ane daMDa hoya che. vAyudevanI patnI zIlA che. keTalAka zvetAmbara graMthoe vajane vAyunuM mukhya Ayudha ke pratIka mAnyuM che. (7) kubera : dhanasaMpattinA deva kubera yakSonA rAjA ane devonA koSAdhyakSa che. temano nivAsa uttaramAM hovAthI te uttara dizAnA dikapAla che. temano varNa zveta che. temanuM vAhana hAthI, manuSya ke bakaro che. temanuM peTa moTuM ane labaDatuM hoya che. kuberanI be hAthavALI mUrtimAM eka hAtha abhaya ane bIjo hAtha varada mudrAmAM athavA temAM gadA hoya che. jo temane cAra hAtha hoya to upalA be hAthamAM nidhidravyanI kothaLIo ane trIjAmAM gadA ane cothAmAM bhAlo ke barachI hoya che. eka mata evo paNa che ke kuberanA hAthamAM phaLa, gadA, kuMbha ane kamaMDaLa hoya che. kuberanuM bIjuM nAma "soma" che. caturbhuja kuberanA DAbA ane jamaNA khoLAmAM temanI patnIo--padmanidhi ane zaMkhanidhi beThelI hoya che, jemanI AsapAsa kuberanA hAtha vIMTaLAyelA hoya che. zvetAmbara mata mujaba kuberanuM vAhana nara che. ane temano deha alaMkAra maMDita hoya che. (8) IzAna : IzAna koNanA A adhipati e zivanuM svarUpa che. te zvetavarNa che ane temanuM vAhana vRSabha arthAta naMdI che. mastaka para jaTAmaphaTa ane tenA para ardhacaMdrathI zobhatA IzAna trinetrI deva che. temanI jo be bhujA hoya to temAM trizUla ane kapAla hoya che, jyAre cAra bhujA hoya to bAkInA be hAtha varada ane abhaya mudrAmAM hoya che. te vyAghacarma ane upavIta (= janoI) dhAraNa kare che. zvetAmbara graMthomAM IzAnanA hAthamAM kapAlane sthAne dhanuSya batAvAya che tathA temanA zarIra para sarpo vIMTaLAyelA hoya che. jaina graMthomAM devatAonA jyotiSI. vimAnavAsI, bhavanapati ane vyaMtara evA cAra mukhya vargo ApyA che. emanI vistRta yAdIo paNa ApI che. AmAMthI keTalAMya devI-devatAone tIrthaka bhagavAnanA upAsaka ke zAsanadeva-devI tarIke vizeSarUpe jainamaMdiromAM sthAna apAyuM che. temAM dikpAlo, navagraho, covIsa yakSo ane covIsa yakSiNIo mukhya che. anyamAM aSTamAtRkAo, cosaTha yogiNIo, bAvana vIra, bhairava, zrI athavA lakSmI, sarasvatI athavA zrutadevI, zAMtidevI, gaNeza ane kSetrapAla noMdhanIya che. jaina dipAlonAM lakSaNa ane svarUpa nirvANakalikA', "AcAra-dinakara ane pratiSThAsAroddhAra Adi graMthomAM varNavyAM che, je najIvA pheraphAra sivAya mahadaMze hindadikapAlone maLatAM Ave che. A sivAya temanAM lakSaNomAM kyAreka prAdezika bheda jovA maLe che. - zrI vimalasUrinA "51macariya' pramANe vidyAdhara indrae zazin = candra), varuNa, kubera ane yamanI kramazaH pUrva, pazrima, uttara ane dakSiNanA dikapAla tarIke niyukti karI hatI. vimalasUrie karelI cAra dikpAlonI A goThavaNIne ghaNAkharA jaina vidvAno anusare che. AcArya hemacaMdrasUrijI Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI : 'triSaSTizalAkApuruSacarita'mAM A cAra dikpAlone anusare che, jyAre zrI hariSaNasUri racita 'paumacarata'mAM A ja cAra dikpAlo che, paNa temane 'lokapAla' tarIke oLakhAvAyA che. zrI guNabhadra racita 'uttarapurANa'mAM ATha lokapAlane A pramANe varNavyA che H agni, yama, zakra (indra), naita, pAzin (varuNa), dhUmadhvajasakhA (vAyu), guhyaka (kubera) ane IzAna. 'mahApurANa'nA kartA zrI puSpadaMta dikpAlonAM nAma A pramANe Ape che H sakka (indra), cicci (agni), kAla (yama), neriya (naiRta), aNNava (varuNa), anila (vAyu), kubera ane suliNa (zaMkara). 528 ] jaina graMtho - 'nirvANakalikA' ane 'AcAradinakara'mAM dikpAlone be bhujAvALA varNavyA che, jyAre 'viSNudharmottarapurANa', 'agnipurANa', 'viSNupurANa', 'bRhatsaMhitA', 'puraskAra gRhyasUtra', 'zrItattvanidhi', 'devatA-mUrtiprakaraNa', 'yAzraya aparAjitasUtra', 'zilparatnam','rUpamaMDana', 'aMzumabhedAgama', 'pUrvakAraNAgama' ane 'abhilASitArtha ciMtAmaNi' jevA jaina ane ajaina graMthomAM temane be athavA cAra bhujAvALA varNavyA che. A graMthomAM temanAM varNa, vAhana ane Ayudha aMge paNa vaividhya jovA maLe che. jaina dikpAlanI eka vizeSatA e che ke te 'vAstudevatA' tarIke paNa pUjAya che. temanI bIjI vizeSatA e che ke digambara saMpradAyamAM hiMdu dharmanI mAphaka temanI saMkhyA AThanI che, jyAre zvetAmbara saMpradAyamAM temanI saMkhyA dazanI che. zvetAmbara matamAM vadhArAnA umerAyelA dikpAla brahmA ane nAga che, je kramazaH UrdhvadizA (= AkAza) ane adhodizA (=pAtALa)nA adhipati manAya che. A be dikpAlanI vigata A mujaba che : (1) brahmA : Urdhva dizAnA dikpAla brahmAno varNa suvarNa jevo che. temanuM vAhana haMsa che. temane cAra mukha ane cAra bhujAo che. temanA hAthamAM pustaka, mALA, zaMkha ane kamaMDaLa hoya che. zaMkhane bAda karatAM jaina brahmAnuM svarUpa paurANika brahmAne maLatuM Ave che. (2) nAga H pAtALaloka sarpono pradeza manAyo che. A karaNe tene nAgaloka paNa kahe che. tethI adhodizAnA dikpAla nAga che. temano varNa kALo ane vAhana sarpa che, paNa temane kamaLa para beThelA darzAvAya che. temanA zarI2no nAbhinI uparano bhAga manuSya jevo ane nAbhinI nIceno bhAga sarpa jevo hoya che. temanA hAthamAM trizULa, sarpa ane akSamALA hoya che. dikpAla nAganuM svarUpa paurANika nAgadevatAne maLatuM Ave che. dikpAlonI mUrtio maMdiramAM bahAranI bAjue maMDovarane pharatI mUkavAmAM Ave che. dareka mUrti te dikpAla sAthe saMbaMdhita dizA ke koNamAM goThavelI hoya che. aSTadikpAlane saMbaMdha che tyAM sudhI maMdiranI racanAmAM temanA sthAnanuM nirdhAraNa saraLa che, paraMtu UrdhvalokanA brahmA ane adholokanA nAganI mUrtine maMdira-racanAnI samarUpatA jaLavAI rahe te rIte madhya bhAgamAM upara-nIce goThavavI muzkela che. AthI brahmAnI mUrtinuM sthAna pUrva ane izAnanI vacce nirdhArita karavAmAM Ave che. jo ke A be dikpAlonI mUrti bahu ja ochAM maMdiromAM jovA maLe che. 'viSNudharmottarapurANa' ane anya graMthomAM dikpAlonI mUrtio sapatnIka banAvavA aMge ullekha che. paraMtu avaziSTa maMdiromAM sapatnIka dikpAla khAsa jovA maLatA nathI. mAunTaAbu para delavADAnA caumukha maMdira (I.sa. 1459) ane DIsA (banAsakAMThA)nA siddhAMbikAnA maMdiramAM AvAM sapatnIka svarUpanA dikpAlo che. prAcIna graMthomAM sapatnIka dikpAlonAM strI-puruSa baMne svarUponAM varNa, vAhana, bhujA ane Ayudha ekasarakhAM ullekhAyelAM che. ane te pramANe ja temanuM mUrtividhAna thayeluM che. gujarAtamAM dikpAlonAM noMdhapAtra zilpo zatruMjaya, giranAra ane kuMbhAriyAnAM jaina maMdiro uparAMta moDherAnA sUryamaMdira (I.sa.nI 11mI sadI), vaDanagaranA hATakezvara maMdira (I.sa.nI 15mI sadI), DIsAnA 1 : ' sava vivi Ana-bhera aLagita dhruvera - putine saviGaLa | Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [ 529 siddhAMbikA maMdira ane hIrapura (sAbarakAMThA)nA caulukyottarakAlIna ujalezvara maMdiramAM utkIrNa thayelAM che. A uparAMta amadAvAdamAM hAjA paTelanI poLanA zAMtinAtha derAsaramAM ghummaTanA staMbhonA pATaDA ane TekA para dipAlanI mUrtio che. gujarAta bahAra rAjasthAnamAM A daSTie delavADA (caumukha maMdira), jhAlarA pATaNa (zAMtinAtha derAsara) ane dhANerAva (mUchALA mahAvIra derAsara)nAM jaina maMdiro agatyanAM che. temAM dhArAvanA mahAvIrasvAmInA maMdira para utkIrNa dipAlamUrtio tribhaMga mudrAmAM che. madhyapradezamAM khajurAhonA varAha maMdira ane pArzvanAtha maMdiramAM dikapAlonI suMdara mUrtio che. AmAMnI pArzvanAtha maMdiranI mUrtio tribhaMga mudrAmAM ane lalitAsanamAM che. khajurAhonAM jaina maMdironAM prAMgaNamAM aneka dikapAlamUrtio veravikhera paDelI che. madhyapradezamAM vidizAnI najIka udayapuramAM udayezvara maMdira (I.sa.nI 11mI sadI)mAM AvelI dikapAlapratimAo jANItI che. dakSiNa bhAratamAM karNATakanA suprasiddha zravaNa belagoDAnI paDozamAM kaMbaDahallImAM paMcakUTa bastInA jaina maMdiramAM dharaNendra yakSanI pratimAnI cotarapha AvelI dikpAlapratimAo (I.sa.nI 9mI sadI) tathA nItUramAM zAMtIzvara bastInI chatamAMnI dipAlamUrtio dhyAnAkarSaka che. bauddhadharmamAM dipAlone "lokapAla' kahe che. tenI mULa dhArAmAM temanI saMkhyA cAranI che. bauddha graMtha nidAnakathA'mAM noMdhyuM che ke, gautama buddhanA janma pUrve temanI sAthe "tuSita" svargamAM, temanA janma samaye mAtA mAyAnI pAse ane temanA parinirvANa prasaMge cAreya lokapAlo upasthita rahyA hatA. eTaluM ja nahi, paNa temanA jIvananA mahattvanA prasaMgoe temaNe sahAya karI hatI. bauddha dikpAlonAM nAma ane svarUpa hiMdu ane jaina dipAlothI ghaNAM judAM che. temane traNa mukha ane cha hAtha hoya che. ghaNe sthaLe temanuM Alekhana ugra svarUpe thayeluM che. bauddha dikapAlonI vigata A pramANe cheH (1) dhRtarASTraH pUrva dizAnA A dipAla gaMdharvonA rAjA che. temanuM pratIke taMtuvAdya che. temano varNa zveta che. teo UMcuM zirastrANa pahere che ane upara pIMchAnI kalagI khoselI hoya che, jemAMthI phumatuM ke bANa laTakatuM hoya che. (2) virUpAkSa : e pazcima dizAnA dikapAla ane nAgonA adhipati che. temanAM pratIko caitya, ratna ane sarpa che. temano varNa rAto che. (3) vaizravaNa : uttara dizAnA A dikpAla yakSonA rAjA tIko dhvaja ane nakula (= noLiyo) che. temano varNa pIta che. hiMdu ane jaina dharmomAM paNa dikapAla kuberanuM eka nAma vaizravaNa che. (4) virUDhaka : dakSiNa dizAnA A dikapAla virATa ane vAmana kubhaMDonA rAjA che. temanAM pratIko khaga ane hastIzIrSanA cAmaDAnuM zirastrANa che. bhAratamAM bauddha stUpo para cAra dizAmAM cAra dipAlanI mUrtio mUkavAmAM AvatI. teo stUpamAMnA avazeSonuM rakSaNa karatA hovAnuM manAya che. bauddha dipAlanI prAcInatama pratimAo sAMcInA vizvaprasiddha sUpa (I.sa. pUrvenI trIjI ke bIjI sadI) upara jovA maLe che. bauddha dharmanA vijayAna saMpradAyamAM jaina dharmanI mAphaka nIce mujaba dasa dipAlonI gaNanA thAya che : yamAntaka (pUrva), padmAntaka (pazcima), vipnAtaka (uttara), prajJAntaka(dakSiNa), takkIraja (agni), nIladaMDa (naiOMtya), mahAbala (vAyavya), acala (IzAna), uzanIza (AkAza) ane suMbharAja (pAtALa). A dasa dipAla uparAMta vijayAnanI viziSTatA samI cha dizAdevIo paNa A saMpradAyamAM che, jemanAM nAma vajaMkazI (pUrva), vajaphoTA (pazcima), vajaghaMTA (uttara), vajapozI (dakSiNa), uzanigvijayA (AkAza) ane suMbhA (pAtALa) che. AThamI sadImAM amoghavaja nAmanA bauddha saMte cAra lokapAlonI pUjAne cInamAM dAkhala karelI. A rIte lokapAlone cInamAM bauddha maMdironAM dvAra para sthAna maLyuM. cInI diphapolonAM nAma ci-kuo (pUrva), kvAMga-mu (pazrima), to-vena (uttara) ane laiMga-cAMga (dakSiNa) che. A dipAlo sumeru parvata para nivAsa kare che. te svarga "sukhavatI'nA pravezadvAranI cokI kare che. temano pozAka yauddhA jevo hoya che. temanA pagamAM bUTa jevAM UMcAM pagarakhAM ane muphaTa ke zirastrANa che. cInanA yuna-nAna prAntamAM phAna-tsautA nAmanA dazamI Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530] sadInA staMbha para cAra dikpAlonI mUrtio kotarelI che. cInamAMthI dikpAloe jApAnamAM praveza karyo. jApAnI bhASAmAM 'zI-teno'nA nAme oLakhAtA A dikpAlo che : jIkokuM (pUrva), jhoco (pazcima), bizAmona (uttara) ane komoku (dakSiNa). jApAnI bauddha dikpAlo haMmezAM yauddhA rUpe koI daitya upara UbhelA batAvAya che ane bizAmona sivAyanA bIjA dikpAlonAM pratIko badalAtAM jovAya che. zrI mahAvI2AsananI yazojjvala garimAnuM amIpAna karAvatA pAMca graMtharatnono saMpaTa Apane tyAM avazya vasAvI lejo graMthanuM nAma [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI kiMmata rUpiyA zAsanaprabhAvaka zramaNabhagavaMto (dvitIya AvRti, be bhAgamAM) 300-00 zAsananA zramaNIratno... 250-00 250-00 zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA mahAmaNi ciMtAmaNi zrI gautamasvAmI...... 250-00 jaina pratibhAdarzana ... saMparka sAdho : zrI arihaMta prakAzana 'padmAlaya', 2230/bI/1, hIlaDrAIva, sarakITa hAusa pAse, vAghAvADI roDa, porTa kolonI pAchaLa, bhAvanagara-364 002. 250-00 Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [531 'amRtavela'nI sakjhAyamAM sAdhanA-paddhationuM Alekhana lekhaka : pU. A.zrI vijayakArasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pU. A.zrI vi.yazovijayasUrijI mahArAja tattvajJAna, yoga, dharma, nIti Adi sarva cAhe che satyanuM darzana - satyanI anubhUti. duSkRta gahamAMthI, jIvanavigrahanI nAgacUDamAMthI mukti maLe che ane ahaMkArAdi durbhAva chUTe che. sukRtyanI anumodanAthI sabhAvanuM pragaTIkaraNa thAya che, ahaMtanA zaraNathI adhyAtmanuM jAgaraNa zarU thAya che, pU. AcArya zrI yazovijayasUrijI mahArAjanI pavitra vANInuM zravaNa AhalAdaka ane cetanavaMta hoya che; tema atre teozrInA mArmika ane madhu2 lekhanano paNa paricaya prApta thaze. - -- saMpAdaka nakazA vinA moTA zaheranI galIkUcImAM mArga gotyo jaDe nahi; snehInuM ghara maLe nahi. sAdhanAkSetre paNa navAsavA sAdhakane A mUMjhavaNa ghaNI vAra thatI hoya che : potAnI cAlu bhUmikAthI AgaLa zarUAta kema karavI ane kyAMya aTavAI na javAya tema lagAtAra zI rIte AgaLa dhapyA karavuM. sAdhanApathano nakazo hoya to sAruM ema lAgyA kare che. "cetana ! jJAna ajavALIe..'nA madhurA AmaMtraNathI zarU thatI "amRtavela'nI sajhAya sAdhako mATe mArgadarzikAnI garaja sAre tevI AsvAdya nAnakaDI, geya kRti che. gAtA jAva ne AgaLa vadhatA jAva! paMcasUtra' granthanA prathama sUtrane najara sAme rAkhI banAvavAmAM Avela gaNAtI A kRti mAtra avataraNa na banI rahetAM suMdaratama maulika racanA banI UThI che. te mahopAdhyAya zrImada yaH mahArAjanI kalamano camatkAra che. madhura kaMThe, bhAvavAhI rIte koI sAdhaka prastuta svAdhyAyanI ogaNatrIsa kaDIo gAto hoya to zrotAoya tenA rasapravAhamAM sAthe sAthe vahyA kare tevI sa-rasatA prastuta kRtimAM che. jo ke, sauthI vadhu mahattvanI vAta to e che ke A kRti gAgaramAM sAgaranI jema sAdhanAmArgane sacoTatAthI, ekadama saMkSepamAM prastuta kare che. pholeDa nakazAnI jema "amRtavela'nI sajhAyane joIe to phoDjha A rIte khUlazeH pahelI kaDImAM AtmaguNanA anubhavananuM AmaMtraNa che. A anubhAvana pahelAM dayamAM je madhumaya jhaMkAra UpaDe che tenI noMdha bIjI ane trIjI kaDI Ape che sAdhanAnI pRSThabhUnuM madhura Alekhana. cothIthI tevIsamI kaDI anubhAvananA mArganuM vizada varNana Ape che. catudazaraNa gamana, duSkRta gaI ane sukRta anumodanAnI sAdhanAnuM rasa jharatuM bayAna uparokta duhAomAM che. sAdhanApaddhatinuM bIjI vAra varNana karatAM pahelAM covIsamI ane paccIsamI kaDI sAdhaka tarapha kaeNmerA Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 ] [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pherave che. AtmadarzananI madhurI vAto A be duhAomAM che. 2thI 28mI kaDImAM pharI sAdhanAmArganA mArmika pakSanuM uddhATana thayuM che. hitazikSA sAthe 29mI kaDIe kRti pUrI thAya che. sAdhanAmArganuM varNana be vAra thayuM che : 4thI zarU karIne 23mA duhA sudhI; 2thI 28mA duhA sudhI. pahelI vakhate catudazaraNa gamana Adi traNa tattvonI vAta che, bIjI vakhate svAdhyAya, nirmohatA Adi ATha pagalAM batAvAyAM che. cAlo, kaDIone gAtAM gAtAM A pholTeDa nakazAne anusarIe : pahelI kaDI : cetana ! jJAna ajavALIe, TALIe mohasaMtApa re; citta DamaDolatuM vALIe, pALIe sahajaguNa Apa re. (1) majhAnuM nimaMtraNa che AtmaguNanA anubhavananuM : "pALIe sahajaguNa Apa re." kevo anero AnaMda Ave, jJAna ke asaMgatatA jevA guNonA anubhAvanano ! anubhAvana. DubI javAnuM. Feel karavAnuM. pachI svAdhyAyamAM vaMcAtA maharSionAM vacano-pravacano ke saMgoSThiomAM TAMkavA mATenAM ja nahi, aMdara duniyAmAM praveza karAvanArAM banI raheze. AnaMdanI chAkamachoLa UDI raheze ! cAlo. AmaMtraNa to majhAnuM che. paNa e samArohamAM pravezavA mATenuM AmaMtraNapatra kyAM ? cittadhairyanI keDIe calAya to ja pelA samArohamAM upasthita rahI zakAya. e keDI tarapha ja AnaMdalokanuM dvAra khulluM hoya che. "citta DamaDolatuM vALIe." cittanuM DAmADoLapaNuM jAya ane te sthira bane to AtmaguNonuM anubhAvana thaI zake. AtmaguNo ane ApaNI vacce je paDado che tene cIrI nAkhavAno che. saMta kabIra mArmika rIte kahe che : "ghUMghaTa ke paTa khola, tohe piyA mileMge...' cittanI DAmADoLa avasthA ja paDado che. to, cittanI bahirmukhI sapharane antarmukhI banAvI zakAya, to ja jJAnAdi guNonuM anubhAvana thAya. tame pUchazo : paNa Akhare citta bahAra ja kAM doDyA kare? cittanI A doDanuM kAraNa che padArtho ane vyaktio parano moha. managamatA padArthone jotAM ja cittanuM tyAM anusaMdhAna thAya che. e padArtho para potAnuM svAmitva sthApavA mATenA prayAsonI 9 zarU thAya che. eka eka padArthane jue ane cAhe yA dhikkAre evuM A citta. ene sthira banAvavA amoha lAvavo paDe. tame vastune mAtra juo ja. nirbheLa darzana karo, AkarSaNa nahi. vAta to ThIka che; paNa janmothI ghara karI beThelA mohanA corane kaI lAkaDIe hAMkI kADhavo? "cetana! jJAna ajavALIe." jJAnano ujAsa aMdara jatAM ja moha bhAgaze. prakAzamAM rahevAnuM corane pAlave nahi. jJAna amoha cittadhairya AtmaguNonuM anubhAvana. keTalo majhAno krama ! zAstrIya vacanonA anuprekSaNAtmaka jJAnathI moha haTe. moha ocho thatAM cittanuM DAmADoLapaNuMaistharya dUra thAya ne tyAre jJAnAdi guNonuM anubhAvana thAya. anuprekSAthI prAraMbhAI anubhUtimAM viramatI A yAtrA kevI to sukhada che ! bIjI ane trIjI kaDI: madhumaya jhaMkAra upazama amRtarasa pIjIye, kIjIye sAdhu guNa gAna re; adhama vayaNe navi khIjIye, dIjIye sajjanane mAna re... (2) Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [533 krodha anubaMdha navi rAkhIye, bhAkhIye vayaNa mukha sAca re, samakita ratna ruci joDIye, choDIye kumati mati kAca re.. (3) sAdhanAnA kSetre kadama upADatAM pahelAM hRye joIze madhumaya jhaMkAra. bIjI ane trIjI kaDI A jhaMkAranI vAto laI AvI rahI che. uparanA be duhAmAM varNavela ATha hitazikSAonuM pAlana ApaNane samatA, sAdhupuruSo pratyenuM sanmAna, satyabhASaNa ane samakita jevI saMpadAonI bheTa Ape che. "upazama amRtarasa pIjIe." "adhama vayaNe navi khIjIye" ane "krodha anubaMdha navi rAkhIe" A traNa hitavacanonA pAlanathI samatA puSTa bane che. "kIjIye sAdhu guNa gAna re' ane "dIjIye sajjanane mAna re' e paMktio sAdhupuwonI bhakti karavA prere che. "bhAkhIye vayaNa mukha sAca re' e kaDI satya bhASaNa mATe uddabodhana Ape che. "samakita ratna raci joDIye" ane "choDIye kamati mati kAca re...' A be hitavacana mithyAdaSTi choDI samyakatva- prApti mATe preraNA Ape che : AThe hitazikSAonuM pAlana kevo jhaMkAra khaDo kare ! cittamAM samatva vyApI jAya tyAre anAdinI rAga ane dveSanI gAMTho thoDI DhIlI paDavAthI citta rasathI chalakAtuM bane che. zrIpALa rAsamAM graMthakAre kahyuM che tema, sarasatAne granjimuktatA-nirgathatA joDe pUro saMbaMdha che. (prema taNI pera zIkho sAdho, joI zelaDI sAMTho; jihAM gAMTha tihAM rasa navi dIse, jihAM rasa tihAM navi gAMTho re...). have mahAparaSonAM guNagAna karavAnuM mana thAya che. phaMphADA mArato ahaMno phaNIdhara have heTho beTho che. ahamanI zithilatAne kAraNe koI kadAca jema tema bolI jAya che, to mana pa2 kazuM AvatuM nathI. evI sAmAnya vyaktitvonI vAtone kudAvI jaIe chIe. (aghama vayaNe navi khIjIe.) hA, sapuruSonI vAto para, temanA hitopadeza para pUratuM dhyAna apAya che. nirjhanthatA eTalI hade vikasavI joIe ke vAte vAte gAMTho mAratA hatA te bhUtakALa banI jAya. krodha anubaMdha navi rAkhIe." anubaMdha na rahe. krodha tAtkAlika AvI jAya, paNa e ghaNo samaya TakanAro na bane. gAMTha maDAgAMTha na paDatAM saikAnA prakAranI gAMTha ja paDe, je palavAramAM ja chUTI jAya. krodhano anubaMdha na rahe, tenuM sAtatya na rahe enuM kAraNa upazamarasanuM karAyeluM pAna che. asatya bolavA AdinAM dUSaNo paNa jaI rahyAM che. grandhio badhI ogaLI rahI che. nircanthatA vikasI rahI che. mithyAtvanI granyi jatAM, e motiyAnuM oNparezana thatAM daSTi jhaLAMjhaLAM thaI gaI che. "samakita ratna' sAthenI AtmIyatA-samIpatAe mithyAtvanA kAcanI asalI bhUmikA chatI karI dIdhI che. A jhaMkAra | bhItarI raNakAranI pRSThabhU upara sAdhaka sAdhanane paMthe paLe che. AgaLanI kaDIo e sAdhanApathanuM mArmika varNana laI AvI rahI che. kaDI cothIthI sADAAThamI : cata zaraNa-gamana zuddha pariNAmanA kAraNe, cAranAM zaraNa ghare citta re; prathama tihAM zaraNa arihaMtanuM, jeha jagadIza jagamitta re... je samavasaraNamAM rAjatA, bhAMjatA bhAvika saMdeha re; dharmanAM vacana varase sadA, puSparAvarta jema meha re... zaraNa bIjuM bhaje siddhanuM, je kare karma cakacUra re; bhogave rAja zivanagaranuM, jJAna AnaMda bharapUra re... $ $ $ Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534] [zrI pArvenAthopasarga-hAriNI (8) sAdhunuM zaraNa trIjuM dhare, jeha sAdhe zivapaMtha re; mULa uttara guNe je varyA, bhava taryA bhAva nirgastha re.... zaraNa cothuM ghare dharmanuM, jehamAM vara dayA bhAva re; je sukha hetu jinavara kahyo, pApajaLa taravA nAva re... cAranAM zaraNa e paDivaje, vaLI bhaje bhAvanA zuddha re; (8) catudazaraNa-gamana, duSkatagaha ane sukRta-anumodanA. sAdhanAno rAjapatha. upazama amRtanAM pAna ane sAdhujanonA guNagAna vaDe jenA haiye madhura jhaMkAra UpaDyo che te sAdhanAmArga bhaNI DhaLe che. zaraNa svIkAra AdinI tripuTI dvArA mokSa maLe che. janamajanamathI viSayo ne kaSAyo ne karmonA baMdhanamAM phasAyelo Atama muktipaMthe prayANa karavA have pAMkho vIMjhe che. pavitra paMcasUtraka grantha kahe che tema, A tripuTI dvArA saMsAranAzano krama A pramANe che : tripuTInI sAdhanA tathA bhavyatvano paripAka, pApakarmano nAza, zuddha dharmanI prApti, saMsAranAza. "amRtavela' sajjhAyamAM catu zaraNa-gamana Adi dareka dvArA prApta thatA alaga alaga guNanI carcA che. catu zaraNa svIkAra dvArA zubhabhAvaprApti. duSkRtagartA dvArA saMvaranI vRddhi. sukRta anumodanA dvArA karmakSaya. zaraNa-svIkAranI sAthe paramAtmAnA anugraha kSetramAM ane dharma mahAsattAnA prabhAvakSetramAM Avela sAdhakanA haiyAmAM zubha bhAvono pravAha UchaLavA mAMDe che. pAponI niMdA dvArA karmone AvavAnAM tAro baMdha thAya che. sukRta-anumodanA dvArA jUnAM karmo nirjarI jAya che. kevI suMdara A tripuTI ! mohathI luSita cittane nirmoha banAvavA mATeno A kevo sarasa sAdhanAkrama! adbhuta che zaraNasvIkAra. ahamanuM vigalana sAdhakane zaraNAgatine paMthe laI jAya che. "zuddha pariNAmanA kAraNe, cAranAM zaraNa dhare citta re...' jagatanA svAmI ane jagatanA mitra arihaMta paramAtmAnuM zaraNa sAdhaka svIkAre che. sAdhakanA mananI AMkho samakSa samavasaraNa khaDuM thaI jAya che. samavasaraNamAM paramAtmA siMhAsana para beThA che tmA siMhAsana para beThA che. dezanAnI ramya jhaDI varasI rahI che. vacce vacce puchAtA praznono paNa madhuratAthI paramAtmA uttara ApI rahyA che. sametazikharanI yAtrAe jaI rahelA eka mumukSune meM kaheluM: RjuvAlikA nadInA kAMThe kalAkabe kalAka jo dhyAnamAM sarI zakAya to aDhI hajAra varasono samaya kaMI moTo nathI. kaivalyaprApti pachI devAdhideva mahAvIra prabhunA prathama samavasaraNanI dhyAna dvArA maLela e jhalaka kharekhara abhuta hoya. bIjuM zaraNa siddha paramAtmAnuM. jemaNe tamAma karmono kSaya karyo ane zivanagarInuM rAja hAthavaguM karyuM. eka siddha paramAtmA siddhimAM gayelA tyAre ApaNe anAdi nigodamAMthI nIkaLI bahAra AvelA. ApaNI vikAsayAtrA jemanI siddhi dvArA zarU thaI te paramAtmAnAM caraNomAM anaMtazaH vaMdanA. trIjuM zaraNa sAdhumahArAjanuM. bhAva nircanthanuM muktimArganI ArAdhanA karatA, mahAvratonA ghAraka, uttara guNo (caraNa sittari karaNa sittari Adi)nA pAlaka munirAjanAM caraNomAM vaMdanA. 1, zuddha pariNAmanA kAraNe, cAranAM zaraNa dhare citta re.... 2. durita savi ApaNA nidiye, jima hoya saMvara vRddhi re.... 3. sukRta anumodanA kIjiye, jima hoya karma visarAla re.... Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA 1 cothuM zaraNa dharmanuM. dayAthI sohato A dharma sukhanA heturUpa che ane A dharma ja saMsAranA sAgarane pele pAra javA mATe nAvaDI samAna che. kaDI sADAATha pachIthI sADA cauda : duSkRta goM durita savi ApaNA niMdIye, jema hoya saMvara vRddhi re... Iha bhava parabhava AcaryA, pApa adhikaraNa mithyAta re; je jinAzAnAdika ghaNA, nindIye teha gudhAta re... gurutaNAM vacana te avagaNI, sUMthiyAM Apa mata jALa re; bahu pere lokane bhoLavyA, niMdIye teha jaMjALa re... je hiMsA karI AkarI, jeha bolyA mRSAvAda re; jeha paradhana harI harakhiyA, kIdhalo kAma unmAda re... jeha dhanadhAnya mUrchA karI, seviyA cAra kaSAya re; rAga dveSane vaza huA, je kiyo kalaha upAya re... jUTha je ALa 5 2ne dIyA, je karyA pizunatA pApa re; rati aruti niMda mAyA mRSA, vaLIya mithyAtva saMtApa re... pApa je ehavA seviyA, te niMdIye tihu kALa re; sAdhaka potAnAM pAponI niMdA kare che. bahu mArmika paMktio che A duSkRtagahanI. sAdhaka e kaDIo raTato jAya che ne raDato jAya che. AMsujaLathI bhInAM mukhakamalathI uccArAtI A kaDIo dhasamasatAM AvI rahelAM karmanAM pUrane khALavA mATe samartha che. tIrthaMka2 52mAtmAnI ane gudevanI AzAtanAthI laIne hiMsA Adi aDhAra pApasthAnako paikInA koIpaNa pApane pote AcaryuM hoya to tene sAdhaka niMde che. kaDI sADAcaudathI trevIsa : sukRta anumodanA sukRta anumodanA kIjiye, jima hoya karma visarAla re... vizva upakAra je jina kare, sA2 jina nAma saMyoga re; te guNa tAsa anumodiye, puNya anubaMdha zubha yoga re... siddhanI siddhatA karmanA, kSaya thakI upanI jeha re; jeha AcAra AcAryano, caraNa vana sIMcavA meha re... (9) (10) (11) (12) (13) (14) (14) jeha uvajjhAyano guNa bhalo, sUtra sajjhAya pariNAma re; sAdhunA je vaLI sAdhutA, mULa uttara guNadhAma re... jeha virati deza zrAvaka taNI, je samakita sadAcAra re; samakita dRSTi sura nara taNo, teha anumodiye sAra re... anyamAM paNa dayAdika guNo, jeha jinavacana anusAra re; sarva te citta anumodiye, samakita bIja niradhAra re... [535 (15) (16) (17) (18) (19) (20) Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536] [ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI pApa navi tIvra bhAve kare, jehane navi bhava rAga re; ucita sthiti jeha seve sadA, teha anumodavA lAga re... (21) thoDalo paNa guNa para taNo, sAMbhaLI harSa mana ANa re; doSa lava paNa nija dekhatA, nirguNa nijAtamAM jANa re... (22) ucita vyavahAra avalaMbane, ema karI sthira pariNAma re; bhAviye zuddha naya bhAvanA, pAvanAzaya taNuM kAma re.. (23) bahu sarasa che bAvIsamI kaDI. AkhIye "amRtavela'nI sajhAya adbhuta che. paNa koI kahe ke, ogaNatrIsa kaDI yAda rahe tema nathI; koI be-cAra hiTa' kaDI batAvo, to bAvIsamI kaDI kaMThastha karavAnuM sUcavavAnuM mana thAya. "thoDalo paNa guNa para taNo, sAMbhaLI harSa mana ANa re; doSa lava paNa nija dekhatAM, nirguNa nijAtamAM jANa re.." ApaNI daSTine anumodanAno jhoka ApavA mATe A kaDInuM vAraMvAranuM raTaNa jarUrI che. sukatanI anumodanA. "jima hoya karma visarAla re...' kalyANamaMdira stotranuM peluM rUpaka yAda AvI jAya che : "gosvAmini ritacetasi daSTamArge...' coro gAyonAM dhaNane laI jaI rahyA che. bharavADane khabara paDe che ane te DaMgoro laI doDato pAchaLa paDe che. tenI hAka ane tenuM raudra svarUpa joI coro dhaNa mUkI gacchAnti' karI jAya che. arihantonA AIjyanI anumodanA karatI vakhate thAya ke paramAtmAnA prabhAvathI mArAM karmo vilIna thaI rahyAM che. siddhonA siddhatvanI, AcArya mahArAjanA AcAranI, upAdhyAyajInA adhyApananI ane munirAjanA mahAvratapAlananI ApaNe anumodanA karIe ane te te guNo utkaTa rIte ApaNAmAM kaI rIte Ave enuM ciMtana karIe. zrAvakonA dezavirati dharmanI ane samakitanA sadAcAranI ja nahi, jyAM jyAM koInAmAM paNa pApabhIrutA, karuNA Adi dekhAya tyAM tyAM tenA te te guNanI anumodanA karavAnI che. A anumodanA ApaNA hmayane vizuddha banAve che. kaDI covIsamI ane pacIsamI deha mana vacana pudgala thakI, karmathI bhinna tuja rUpa re; akSaya akalaMka che jIvanuM, jJAna AnaMdasvarUpa re. (24) karmathI kalpanA Upaje, pavanathI jema jaladhi vela re; rUpa pragaTe sahaja ApaNuM, dekhatAM daSTi sthira mela re... (25) tripaTI sAdhanAthI moha pAtaLo paDyo. nirmohitA AvavAthI AtmaguNonuM anubhAvana zakya banyuM. huM koNa ane "mAruM zuM?'nI tAttvika bhUmikA prApta thaI. A bhUmikA bhaNI izAro karatAM mahopAdhyAyajI kahe che : tuM koNa che e jANa. tuM zarIra nathI, tuM mana nathI. tuM zabdo nathI. tuM padagala paramANano saMcaya nathI. tuM karma dvArA cAlita putaLuM nathI. tuM e badhAMthI upara che. covIsamI kaDIno pUrvArdha neti-neti'nI aupaniSadika bhASAmAM AtmasvarUpa darzAve che. uttarArdha hakArAtmaka bhASAmAM e vAta rajU kare che. "akSaya akalaMka che jIvanuM, jJAna AnaMdasvarUpa re.' AtmAnuM A jJAnamaya ane AnaMdamaya svarUpa che te kadI kSINa na pAme tevuM ane bilakula DAgha vagaranuM che. prazna e thaze ke, bhItara Avo AnaMdano udadhi UchaLI rahyo che to manuSya capaTI AnaMda mATe valakhAM kAM mArI rahyo che ? Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA ] [537 mahopAdhyAyajI kahe che : saMkalpo ne vikalponA pavananA kAraNe taraMgAyita banela cittasamudramAM Atmika AnaMdanI jhAMya paDI zakatI nathI. pavana mojAne hiloLe caDAvI rahyo hoya to dariyAnA pANInI ArapAra najara jaI zake nahi. hA, daSTine vedhaka ne sthira banAvIe to AbhAsa pAmI zakAya. cittadhairya A rIte paDado uThAve che "rUpa pragaTe sahaja ApaNuM, dekhatAM daSTi sthira mela re." daSTi pelA taraMgone vIMdhIne bhItara pahoMce evuM kaMIka karavuM che. eka vAra AtmaguNonA anubhAvanano rasAsvAda lIdhA pachI vAraMvAra e anubhava doharAvavAnuM mana thaze. kaDI chavvIsa thI ayAvIsa : zreNIbaddha sAdhanAsopAna dhAratAM dharmanI dhAraNA, mAratAM moha vaDa cora re; jJAnaruci vela vistAratAM, vAratAM karmanuM jora re.. (2) rAga viSa doSa utAratAM, jhAratAM ja rasa zeSa re; pUrva munivacana saMbhAratAM, vAratAM karma niHzeSa re...(27) dekhiye mArga zivanagarIno, je udAsIna pariNAma re; teha aNachoDatAM cAliye, pAmIe jema parama dhAma re... (28) e rasAsvAda kaI rIte maLe? A mATe ekIsAthe khUba khUba kAma karavAnuM che. cittavRttione niyaMtrita karavA mATe ene khUba badhuM homa-varka' soMpI dIdhuM che maho -pAdhyAyajIe. ATha pagalAM che ahIM. dharmadhyAnamAM garakAva thavuM ne mohane dabAvavo; svAdhyAya-rucine vistAravI ne karmanA AkramaNane khALavuM, rAga ane dveSa rUpI jhera utAravuM, pUrva maharSionAM vacanone vAraMvAra samaravAM ane karmonA kSaya tarapha AgaLa vadhavuM. sAdhanAno A bIjo tabakko zaraNagamana Adi dvArA maLela guNaprAptine sthAyIbhAva Ape che. pAponI niMdA karI ane sukRtanI anumodanAya karI; have enuM sAtatya cAlu rahe e mATe dharmadhAraNA ane svAdhyAya, mohane vAravA mATeno ane rAgadveSa rUpI jherane utAravAnoupadeza samatAguNane TakAvI rAkhavA mATe che. samatAnuM sAtatya pahelethI rAkhavAnuM che. bIjI ane trIjI kaDImAM prabodhela ATha pagalAMmAM paNa samatvapuSTinI vAta che. AgaLa meM kahyuM hatuM ke bIjI ane trIjI kaDI sAdhakanA jIvanamAM eka madhumaya jhaMkAra reDavA mATe che. A vAtanA anusaMdhAnamAM kahI zakAya ke 2 thI 28mI kaDI pelA jhaMkArane kAyamI kema keda karI zakAya te vAta sUcavavA AvI che. tripuTInI madhyavartI sAdhanAnA ATha ATha sopAnamaya prAraMbhika ane aMtya biMduo. athavA to sAdhanAne ja tripathagAminI gaMgA tarIke kalpI zakIe. bIjo ane trIjo duho : prathama phAMTo, cothAthI tevIsamA duhA sudhI bIjo phAMTo ane chavIsamAthI 28mA duhA sudhI sAdhanAno trIjo phAMTo. gaMgA, jamanA ne sarasvatIno A kevo madhura saMgama ! - udAsInatAnA A saMgamamAM snAna karanAranA paribhramaNano thAka dUra thaI jAya che. udAsIna, UMce caDhelo. sAdhanAnI UMcAIe caDyA pachI have "paramadhAma' sAme ja dekhAya che. kaDI ogaNatrIsa : upasaMhAra zrI nayavijaya guru ziSyanI, zIkhaDI jeha amRtavela re; eha je catura nara Adare, te laI sujasa raMgarela re... (29) Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538] [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI AnaMdanI raMgarela mATenuM A madhumaya AmaMtraNa, mahopAdhyAyajInuM AmaMtraNa, ne na svIkArIe to cAle kema ? bhaktiyogamAM UtaravA mATe mahopAdhyAyajInI covIzI, sAdhanAkSetre AgaLa vadhavA mATe prastuta amRtavela'nI sajajhAya ane dravyAnuyoganA ciMtana mATe 'dravyaguNa paryAyano rAsa.' kevaLa gujarAtI bhASA jANanArAo mATe paNa mahopAdhyAyajIe kevo moTo khajAno kholI dIdho che ! mahopAdhyAyajI, vaMdana tamane ! gacchAdhipati paramapUjya AcAryabhagavaMta zrI subodhasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA zubha haste vividha sthAnomAM pratiSThita zAsanadevI zrI padmAvatIjI * vi.saM. 2017nA jeTha sudi nA kI bhIlaDIyAjI tIrthe * vi.sa. 2041nA vaizAkha sudi 10nA thI AdIyara jinAlaya (sTezana roDa, surata. * vi.sa. 204panA poSa vadi 1nA thI nAgezvara jinaprAsAda, surata. * vi.sa. 204nA kArtika vadi panA zrI cIrAbajAra jinAlaya, muMbaI. * vi.sa. 204nA mAgasara vadi 1nA mI mahAvIravAma-sIrasADa (muMbaI hAI-ve para). * vi.sa. 204nA mahA sudi 10nA zrI mahAvIranagara (jhaverI saDaka), navasArI. 0 vi.sa. 2046nA mahA sudi 13nA zrI sitazIlA-nAnapurA, surata. 0 vi.sa. 2050nA mahA sudi 10nA zrI arihaMta pArka (sumula DerI roDa), surata. Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA jaina graMthabhaMDAromAM taMtragraMthonI yAdI zatAvadhAnI dhIrajalAla TokarazI zAhanI "taMtronuM tAraNa" pustikAmAMthI sAbhAra atre rajU karIe chIe. [539 (1) namaskAramaMtrakalpa (2) paMcanamaskArakalpa (3) paMcaparameSThimahAmaMtra-yaMtra-taMtra bRhatkalpa (4) mayUravAhinI vidyA (5) caMdraprabha vidyA (6) caMdrapannatimaMtra-sAdhanA (7) oMkArakalpa (8) [kArakalpa (9) uvasaggaharaMkalpa (10) saMtikara-stavana-AmnAya (11) tijayapadyutta-stotra-AmnAya (12) sattarisayayaMtravidhi (13) namiUNa- kalpa (14) bhaktAmara-kalpa (15) kalyANamaMdira-kalpa (16) logassa-kalpa (17) zakrastava-kalpa (namotpurNa-kalpa) (18) ciMtAmaNi-kalpa (19) ciMtAmaNi-kalpasAra (20) ciMtAmaNi-saMpradAya (21) ciMtAmaNi -mantrAnnAya (22) ciMtAmaNi-mantrapaddhati (23) mantrAdhirAjakalpa (24) aTTe-maTTe-maMtrakalpa (tribhuvanavijayapatAkA yaMtra) (25) dharaNoragendra-stavakalpa (26) kalikuMDa yaMtramaMtra-kalpa (27) kalikuMDa ArAdhanA (28) zrI pArzvanAtha-kalpadruma-maMtrAmnAya (29) zIghrasaMpattikarapArzvanAthamaMtra (30) pArzvanAtha-maMtrArAdhanA (31) jIrAuvalA pArzvamaMtra-kalpa (32) pArthastaMbhanI vidyA (33)vazyakara-gaurI-gAMdhArI-pArzvayaMtra (34) uvasaggaharaM -pArzvayaMtra (35) viSApahAra-pArzvayaMtra (36) putrakara-pArzvayaMtra (37) sarvakAryakara-jagallabha-pArzvayaMtra (38) saMtikara pArzvayaMtra (39) vAdavijayakara-pArzvayaMtra (40) pArzvacakramaMtra (41) RSabhacakra maMtra (42) ariSTanemicakramaMtra (43) vardhamAnacakramaMtra (44) sImaMdharamaMtra (45) dharaNendra lakSmIkaramaMtra (46) dharaNendrakaSTApahAramaMtra (47) rakta padmAvatI kalpa (48) raktapadmAvatI -vRddhapUjanavidhi (49) zaivAgamokta padmAvatI pUjana, rakta padmAvatI, haMsa padmAvatI, sarasvatI padmAvatI, sabarI padmAvatI (50) kAmezvarI padmAvatI maMtrasAdhanA (51) bhairavI padmAvatI maMtrasAdhana (52) tripurA padmAvatI maMtrasAdhanA (53) nitya padmAvatI maMtrasAdhanA (54) padmAvatI dIpAvatAra (55) padmAvatIkajjalAvatAra (56) mahAmohinI padmAvatI vidyA (57) putrakarapadmAvatI maMtra (58) padmAvatI stotra kalpa (59) padmAvatI svapna maMtrasAdhanA (60) padmAvatI-kalpalatA (61) padmAvatI-maMtrakalpa (meruttuMga tathA bIjAonA) (62) zatrubhayanAzinI pArzvavidyA (63) paravidyAdinI pArzvavidyA (4) sUrimaMtrakalpa (65) vardhamAna vidyAkalpa (66) gAMdhAra vidyAkalpa (67) caturviMzatitIrthaMkara vidyA (68) vidyAnuzAsana (69) surapANi vajrapANi maMtra (70) Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54) [zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI cakrezvarI (apraticakrA) kalpa (71) aMbikA (kuSmAMDI) kalpa (72) vAlA mAlinI (vAlinI) kalpa (73) siddhAyikA (kAmacaMDAlinI) kalpa, (74) kurakullAmaMtrasAdhana (75) paMcAMgulikAkalpa (7) pratyaMgarAkalpa (77) ucchiSTacAMDAlinI maMtrasAdhana (78) karNapizAcinI maMtrasAdhanA (79) cakrezvarIsvapna-maMtrasAdhana (80) svapnAvatI-maMtrasAdhana (81) aMbikAmaMtra-svapnasAdhana (82) aMbikA ghaTa-darpaNa-jaladIpAvatAra (83) zrutadevatA-dhaTAvatAra (84) zAsanadevI maMtra (85) zrI RSabhavidyA (86) zrI zAMtinAtha vighA (87) zAMtidevatA-maMtrasAdhana (88) dhoNasAmaMtra (89) aparAjitA mahAvidyA (0) rogApahAriNI vidyA (91) vAsupUjya vighAmnAya (92) aSNuptA maMtra (3) brahmacchAtimaMtra (94) gajamukhaya maMtra (5) SoDazavidyAdevImaMtra (96) bhAratIkalpa (9) vAgyAdinI kalpa(98) sArasvata mahAvidyA (99) zrutadevatA vidyA (100) aparAjitA vidyA (101) zrIdevIkalpa (100) lakSmImaMtra (103) mahAlakSmImaMtra (104) yoginI-maMtra sAdhana (105) yakSiNI-maMtrasAdhana (10) siddhacakrakalpa (107) cha maMDalakalpa (108) zrI vidyAkalpa (109) brahmavidyAkalpa (110) maNibhadrakalpa (111) ghaMTAkarNa kalpa (112) ugravidyAkalpa (113) kSetradevatA-maMtrasAdhana (114) kRSNagaura-kSetrapAla-maMtrasAdhana (115) khoDiyA-kSetrapAla - maMtrasAdhana (110) bhairava-maMtrasAdhana (117) baTukabhairava-maMtrasAdhana (118) svarNAkarSaNa bhairava - maMtrasAdhana (119) catuHSaSThiyoginImaMtra (120) zrI gautamasvAmI maMtrasAdhana (121) zrI vajasvAmI maMtrasAdhana (122) zrI jinadattasUri maMtrasAdhana (123) zrI jinakuzalasUrimaMtrasAdhana (124) zrI jinacaMdrasUrimaMtrasAdhana (125) zrI hemacaMdrAcAryakRta maMtra (12) paMcapIrasAdhana (127) jJAnArNavamaMtra (128) vIzAkalpa (129) paMDarikAkalpa (13) uvasaggaharastotranI vividha vRttio (131) sarvakAryakara-caturvizatiyaMtra (132) pAMsaThIyA-kalpa (133) boteriyA -kalpa (134) vijayayaMtrakalpa (135) vijayapatAkA-kalpa (136) jainapatAkAkalpa (137) arjuna patAkA kalpa (138) hanumAnapatAkA kalpa (139) kailokyavijaya-yaMtra (140) ghaMTArgalA yaMtra (141) vajapaMjara-mahAyaMtra kalpa (142) vajapaMjarAdhanA (143) mRtyuMjayasAdhana (144) caMdrakalpa (jagat zeThavALo) (145) saMkhyAnAM yaMtro (14) auSadhi kalyo (zvetArka, zvetaguMjA, aparAjitA, rudantI, mayUrazikhA, sahadevI, ziyAlazRMgI, mArjarI) (147) maMtrAvalI (148) pratiSThAkalpo. A yAdImAM jaina taMtramAM nahi manAyelAM bIjAM deva-devIonI upAsanA vagereno paNa samAveza che, paraMtu yativarga tenI sAdhanA karanAro hovAthI te aMgenuM sAhitya paNa jaina bhaMDAromAM jovAmAM Ave che ane te pAThako jANI zake te mATe ja ahIM Apela che. Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA) bhagavatI mAtA padmAvatInI ArAdhanA yAtrA pU. A. deva rAjayazasUrIzvarajI ma.sA. Akhare naMdalAlabhAino khUba ja Agraha thayo : ' prastAvanA to Ape lakhI ja che. paNa padmAvatI mAtAnI ArAdhanA viSenI ArAdhanAnI kaMika aMtargata navInatA Apo. '' mAro jarApaNa vicAra na hovA chatAMya temanA AgrahathI kaMika lakhI rahyo chuM. vaLI jenI ArAdhanAthI kaMika pAmI rahyo chuM. evI pratIti haMmezA rahI che. tevI bhagavatI padmAvatI pratyeno kRtajJabhAva paNa kaMika lakhavA manane kuNu banAve che. bIjI bAju maMtra ane siddhinA rahasyo khullA karavA e baMdhana che. Ama, bhagavatI padmAvatInI kRtajJatA ane maMtrazAstranI maryAdAnI vacamAM vahI zake evI ArAdhanA yAtrAno ahIM ullekha karIza. 541 pUjaya gurudevazrI vikramasUrIzvarajI mahArAjAmAM jinabhakita aparaMpAra hatI. pU.dAdAgurudeva labdhino labdhimaya kAvyavAraso hato. pU. gurudevano vINA jevo madhura kaMTha hato. mArI dIkSAnA thoDA ja divaso thayA haze. vaDIdIkSAnA joga cAlatA hovAthI huM pUjaya gurudeva sAthe caityavaMdanamAM jai zakato na hato. te vakhate vIlepArle pUrvanuM vAtAvaraNa khUba zAMta hatuM. roja savAre mane sudUra upAzrayamAM pUjaya gurudevanA stavanano madhura kaMTha saMbhaLAto ane mana AnaMdavibhora banI jatuM hatuM. puravaNI vibhAga dIkSAnuM A pAMcamuM ja varSa hatuM. vi.saM.2024 nuM madrAsamAM cAturmAsa nakkI thayuM hatuM. AcArya zrI tulasIjInuM cAturmAsa paNa madrAsamAM ja hatuM. dakSiNa bhAratane sa2 ka2vA Avyo hoya tevo zrI tulasIjIno te vakhatano pracAra vaheto hato. mane yAda che ke te vakhate pU. gurudeva bhaktAmarano nitya jApa karatA hatA ane 'kutAgraMbhinna ' gAthAno vizeSa jApa karatA haze. vi. saM.2024 nuM ma drAsanuM pU.gurudevanuM e cAturmAsa kharekhara 'yuddhejayaM'' vAda - vivAdamAM jayarUpe yazasvI thayuM hatuM. cAturmAsa bAda madrAsamAM kesa2vADImAM upadhAna tapanI ArAdhanA thai. ane navakAramaMtranA prakhyAta sAdhaka zrI RSabhadAsajInI sAthe paNa sAdhanAnA viSayamAM carcAo thatI gai. jinazAsananI apUrva bhakitane varelA paMDitavarya zrI kuMvarajIbhAie paNa potAnI ghaNI ArAdhanAonI vAto karI. mAtA padmAvatInI paNa temaNe khUba ArAdhanA karI che. madrAsa reDahIlsamAM ja pU.gurudeve sAdhvIvaryA vAcaMyamAzrInI vinaMtIne mAnIne roja samUhamAM bhagavAnanI sanmukha bhakatAmarano pATha karavAnuM cAlu karyuM. reDahIlsamAM bhagavAna AdinAtha che. paNa devI tarIkenI je sthApanA che. tene padmAvatI mAtA ja kahevAmAM Ave che. A ja padmAvatI mAtAnI beMgloranA te vakhatanA vepArI. pachI kriyAkAraka tarIke prakhyAtI pAmelA (ane atyAre dIkSita thai cUkelA) zrI nathamalajIe pote mahinAo sudhI karelI ArAdhanAnI vAto saMbhALavI. ArAdhanA sAdhanA tarapha citta kaMika ora AkarSAyuM. eka yoga ja kahI zakAya ke pU. gurudeve bhaktAmara zarU karyuM tyAM ja Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 (zrI pArzvanAthopasarga - hAriNI bhagavatI padmAvatInuM jAgRta sthAna hatuM. (mArI ArAdhanA-yAtrAnI vacamAM ja jaNAvI dauM ke Aja sthaLe mArA pUjaya gurudeve surimaMtranI be pIThikAonI ArAdhanA karI hatI; ane bIjI pIThikAnI ArAdhanAnA pahelA ja divase divya anubhUti thaI hatI.) reDahIlsamAM ghaNAM bhAviko paMDitavarya kuMvarajIbhAI pAse prati ravivAre ke avAra navAra padmAvatIjInA pUjano karAvatA hatA. huM temAM hAjara paNa raheto hato. kaMIka divya vAtAvaraNa tyAM haMmezAM lAgatuM hatuM. paMDita kuMvarajIbhAInuM kahevuM hatuM ke ahIM pU. AcAryadeva pUrNAnaMdasUrIzvarajI mahArAje paNa ghaNI sAdhanA karI che. emanI sAdhanAnI phaLazrutio meM vizvasta sAMbhaLI che. eka vAta jarUra samajAya gaI ke koika asAdhAraNa sAdhanAbaLa jaina sAdhu bhagavaMtomAM ane AcArya bhagavaMtomAM hovuM jarUrI che. madrAsanA cAturmAsa bAda beMglora cAturmAsa thayuM. eka daivI bALakI para gAMdhInagara maMdiranA pArzvayakSanI kRpAnI vAto maLI. Aje paNa A bALA divya anubhavo karatI rahI che. A badhI vAtothI samajAtuM gayuM ke maMtra - yaMtra ane taMtranA adhiSThAyako ke devo A kALamAM yathAzaya parokSa paNa pratItikAraka sAMnidhyano lAbha Ape che. Ameya amArA samudAyamAM devonA sAkSAtkAranI vAta navI na hatI. amArA pU. paMnyAsa mahimAvijaya ma.nI sevAmAM vaimAnika deva hAjara hatA, e to prasiddha thaI cUkelI vAta che. aneka AtmAone A divya sAMnidhyano lAbha maLyo che ane anekane potAnI zraddhAmAM majabUta banAvyA che. (A mahApuruSa mATe chellA 25 varSathI eka suMdara jIvanacaritra lakhavA jhaMkhI rahyo chuM paNa lakhI nathI zakato.paNa temanI puNyatithi aSADha suda-6nA lagabhaga temanA guNAnuvAda karuM chuM.) devaloka ane divya duniyAnI ghaNI vAtonI mane ja amArA samudAyane emanA dvArA ja jANa thayelI che. A tarapha beMgloranuM cAturmAsa karI sikandrAbAda kuMthunAtha bhagavAnanA maMdiranI aMjanazalAkA pratiSThA mATe vihAra thayo je pU. gurudevanA haste pahelI ja aMjanazalAkA hatI. pU. gurudeva prabhAvika hatA ja, paNa bAhya vizvamAM tyArathI pUjaya gurudevano ghaMTanAda satata vAgato ja rahyo. sikandrAbAdamAM be cAtumArsa karIne zikharajInA cha'rIpAlita saMghanI vAta AvI. khUba ja AtmamaMthana thayuM. pU. gurudevanI kRpA ane vizvAsa mArA para hatA. mane paNa pUjaya gurudevanI | ananya javAbadArIno saMpUrNa khyAla hato. A vakhate saMghanI taiyArI saphaLa karavA eka padmAvatIjInuM anuSThAna thayuM; paNa mAruM dhyAna e tarapha kendrita na thayuM. bhakatAmaranA bhavya nAda sAthe "namo jiNANe jiabhayANa' nA nAde ane chevaTe zikharajI pahoMcatA bhomiyAjI mahArAjanA jayanAda sAthe saMgha saphaLa rIte pahoMcI gayo. vacamAM saMgha jayAre bhAMDukajI pahoMcavAno hato tyAre baMglAdezanuM yuddha phATI nIkaLyuM hatuM. jo yuddha baMdha na thAya to saMdha bhAMDukajImAM visarjita thAya evuM vAtAvaraNa hatuM. pUjaya gurudeve bhAMDukA pahoMcatA pahelAM eka stavana banAvyuM. ddhayanA dardathI sAcI prArthanA karI. "kesarIyA pArtha japuM chuM. jApa..." ane emAM spaSTa jaNAvyuM che padmAvatI dharaNendra... sevA kare banI nisTendra .." ""sakhkhata zikharanI yAtrA... karavI che done have sAtha ." ane cAMdA zaheramAM ja A bhaktimaya svatananI racanA pUrI thatAM Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA) 543 sAMje ja samAcAra AvyA : baMglAdezanuM yuddha baMdha thaI gayuM che. bhAMDukajImAM pAMca hajAra mANasa saMghanA darzane AvyuM. darekanA mukhe eka ja vAta rahI H zAsanadevonA sahAyathI yuddha baMdha thayuM. pachI to A stavane keTalAya camatkAro sajaryA. paNa eka vAta spaSTa thatI gaI : zAsanadevo... padmAvatI mAtA dayapUrvakanI prArthanA sAMbhaLe che. A saMghamAM Aphato ane tene dUra karatI karAmatone meM khUba ja najIkathI joI ane te samaya daramyAna amuka prabhAvita jApo zarU karyA. pratItithI pritI vadhatI gai ane prItithI pratIti vadhatI ja gai. have kalakattA - sidhyAcala saMghayAtrAnI zarUAtamAM sahaja rUpe kalakattAmAM Akasmika rUpe ja padmAvatI mAtAnI eka suMdara pratikRti vinA prayatna maLI AvI. manane gamI gaI ane bhagavatI padmAvatInA jApanuM anusaMdhAna vadhyuM. zubha kAryomAM sahaja smRti thaI. ciMtana karatAM thayuMH dareka maMgaLa kriyAmAM "OM namaH pArzvanAthAya'nuM caityavaMdana Ave che. temAM paNa padmAvatIno mahAna ullekha che. meM prabhu pArzvanAtha bhagavAnanA dasamanA ekAsaNAnA dIkSAjIvana vi. saM. 2020 thI zarU karI dIdhA hatA. koIpaNa vakhata Aja sudhI chuTayA nathI. ekavAra saMghayAtrAmAM bhayaMkara tAva Avyo. vihAra paNa lAMbo hato. ekAsaNuM choDavuM ja paDaze ema lAgyuM. choDavAnuM nakkI paNa thaI gayuM. paNa saMghayAtrAnA rathamaMdiramAM rahela zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanI prabhAvika pratikRti sAme dardabharI prArthanA thaI, "he prabhu! A vrata choDavuM nathI ane te divase meM kevI rIte vihAra karyo... kevI rIte mukAme pahoMcI gayo tenI mane khabara nathI. ekAsaNuM khaMDita na thayuM. huM to dasa varSa ane dasa mahinA bAda A ekAsaNA pUrNa karavAno hato. paNa tenI vacce mULa rAdhanapUranA madrAsanA vatanI zrI lalitabhAI zrIpALanagara muMbaImAM vaMdana mATe AvyA. A AtmAno paNa mArA vikAsa mATe koI gajabano RNAnubaMdha haze. kharekhara, jIvana mATe temaNe eka upakArInuM kArya karyuM che. vAlakezvara zrIpAlanagaranA upAzrayamAM temaNe mane kahyuM bhale dasa varSa pUrA thayA; paNa Apa dareka mahinAnuM eka pArzvanAtha bhagavAnanuM ekAsaNuM choDatA nahIM. mane e lakhatA zarama Ave che ke ekAsaNuM paNa mArA mATe vikaTa tapa hoya che; paNa meM temanI vAtane AjasudhI mAnya rAkhI che. vi.sa. 2046 mAM haidrAbAdathI kulpAkajI saMgha vakhate hRyarogano humalo thayo. DokaTaranI besavAnI manAI hatI to paNa e ekAsaNuM thayuM. Ama paNa prabhu prArthanI adhiSThAyikA tarIke bhagavatI padmAvatIe mArA tarapha vadhu najara karI hoya tevuM mane lAge che. paLa paLa para padmAvatInI smRti thatAM ja aneka Azcaryo anubhavAtA hatA. paNa hajI koi padmAvatIjInI vizeSa ArAdhanAmAM mana parovAya nahotuM gayuM. bhAvAnusaMdhAna cAlu hatuM. pAlitANAnuM cAturmAsa pUruM thayuM. kalakattA saMgha pachI vi.saM. 2031 mAM amadAvAda javAnuM thayuM. khabara nahIM koI prasaMge vidyAzALAnA upAzrayamAM javAnuM thayuM. samIsAMje eka pustaka hAthamAM AvyuM : "padmAvatI kalpa." e pustaka meM Aje paNa sAcavI rAkheluM che. pU.bApajI ma.sA. nA samudAyanA pU.paM. kalyANa vi.ma. nA zAstrasaMgrahanA pratanA AdhAre temanA ziSyae pustikA prasiddha karI hatI. dhaNA stotronI sAthe temAM "zrImad gIrvANa" nA prabhAvika aSTaka paranI pArSadava gaNinI sAthe TIkA vAMcI. emanA e TaMkazALI vicAre manamAM - --- -- Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zrI pArzvanAthopasarga - hAriNI jhagAro karyo. jemAM bhagavatI padmAvatInI sAdhu dvArA thatI ArAdhanAnuM samarthana che ane bhagavatI padmAvatIne ekAvatArA mAnI tenI savizeSa ArAdhanAne samAyukitathI navAjI che. 544 mane lAge che ke A pachI mArI padmAvatI mAtA taraphanI bhakita ane prItine samAdhAnakAraka zAstrIya pIThabaLa maLyuM. te pachI abhigama vikasita thayo. A ja arasAmAM mArA pUjaya gurudeva je mArA mATe ghaNAM ghaNAM zAstrapAThInI noMdho karI rAkhatA hatA. jANe mA potAnI saMtatine dUdhapAna karAve te rIte zAstrapAThone pAna karAvatA. emAMthI mane adhiSThAyaka devonuM 'vaiyAvaccagarANaM saMtigarANuM - sammadidvi samAhigarANaM' nuM rahasya samajAvyuM ane adhiSThAyaka devonuM zakitanI AbhaDa cheTanI chellI divAla paNa dhvasta thai gai. vItarAgitAnI mastI ane prabhu bhakti mATe to caityavaMdanA ane bhakatAmara hatA ja have roja smRti mATe padmAvatI mAtAnA koi zloka ke pAThanI apekSA hatI e paNa sahaja bhAve maLI gayo. jIvananI kasoTInI veLAo AvI, celenja kahevAya tevA bhAvono sahajatAthI sAmano karI saphaLa banyo chuM. mArI e ja ArAdhanA para huM mustAka hato. meM bIjA dhaNA camatkAro anubhavyA. eka aMjanazalAkA - pratiSThA vakhate kuMbhasthApanAno cAMdIno ghaDo ja koi upADI gayuM. to paNa mArUM rUMvATuM pharakayuM nahIM. meM e ja padmAvatI maMtranI ArAdhanA karI. mArA pUjaya gurudevane paNa te kuMbha sthApanAnA dhaDAnI vAta karI ciMtAmAM nAMkhyA nahIM. pUrA AtmavizvAsathI paMDita zrI kuMvarajIbhAie punaH kuMbhasthApanA karAvI. pariNAma AzcaryakAraka hatuM. gaikAla sudhIno te mahotsava zrAvakomAM aneka ciMtA karAvato hato. padmAvatInA smaraNa jApa pachInA kuMbhasthApana bAda mahotsavamAM eka navI ja tAjagI AvI. bolIonA AMka kalpanA vaTAvI gayA. kaMika tAjagIbharyuM. vAtAvaraNa sahune sparzI gayuM. jinabhakita, zAsanabhakita ane gurubhakitanA A lAbhane pAmIne huM padmAvatI mAtAnI ArAdhanA tarapha vadhu DhaLyo. mArA nikaTavartI paribaLo taraphathI sahaja bhAve padmAvatI mAtAnI pratimA maLI gai, je Aje paNa rojanI ArAdhanAmAM upayogamAM Ave che. A paribaLono paricaya yathAsamaye karAvavAmAM Avaze. sahaja bhAve prApta thayelI e padmAvatImAtAjInI pratimA sAme gRhasthone uttarasAdhaka tarIke yojIne dhaNA anuSThAno thayA che. pU.gurudeva vikramasUrIzvarajI ma.nI. divya kRpAthI reDahIlsamAM ATha divasanuM eka divya ArAdhana thayu. te pachI paNa aMte svapara vItarAgItA maLe, zAsanaprabhAvanA thai. evA kArya prasaMgoe kalpo pramANe ArAdhanA thai. zrI jJAnI jhailasiMhajI - cennA reDI - zrI amarasiMhajI caudharI - zrI cImanabhAi paTela ane zrI chabIladAsa mahetA jevA aneka te vakhatanA rAjakIya sarvocca hoddedAro bhagavatI padmAvatIno kRpA prasAda pAmI dhanya banyA.. jinazAsananA anurAgI banyA che. A padmAvatI mAtAnI ArAdhanA mAtra adhiSThAyakanI ArAdhanA rUpe prasiddhi na pAme tevA khyAlathI sAdhvIvaryA vAceMyamAzrInI anekazaH vijJaptine anulakSIne pUjaya gurudeva vikramasUrIzvarajI mahArAje eka pUjana vidhinuM saMkalana karAvyuM. A pUjanavidhi Ama to zrI pArzva padmAvatI pUjananA nAme prasiddhi pAmI che; paNa pUjaya gurudeva A pUjanane 'zrI pArzvanAtha adhiSThAyikA pUjana' evuM Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA) 545 nAma ja ApatA hatA. loko A pUjanane padmAvatI pUjana kahe che. paNa A ja graMthamAM anyatra A pUjananI vidhi ApavAmAM AvI che. tethI samajI zakAya che ke bhakatAmara pUjana jevA pujanone choDIne sauthI vadhu spaSTa jinabhakita sahitanA AvA bIjA pUjano ochA che. A pUjanavidhi pramANe gurubhakata zrI rAjendrabhAI dalAla, pU.gurudevathI ja AjJA pAmIne sA. varyA vAcaMyamAzrI pAsethI vidhAna zikSaNa meLavIne taiyAra thayela zrI bhIkhubhAi kaTArIyA, paMDitavarya zrI kuMvarajIbhAI dozI, vaDodarAvALA zrI rajanIkAMtabhAI vagere ghaNA pUjanakAro A vidhi pramANe ja pUjana Aje paNa karAve che ane jinazAsananA paramAnaMdano lhAvo meLave che. gurubhakata zrI rAjendrabhAI dalAle to guru AjJA ane jemane teo (bena ma.) kahI parama upakArI mAne che. temane to dilhInA rASTrapati bhavanamAM paNa AvA pUjano karAvavA paDayA che. ane Aje amerikAmAM paNa AvA pUjananI ramajhaTa bolAve che. Aja to mArI caityavaMdanA - bhakatAmara bAdanI ArAdhanAmAM 108 nAmathI padmAvatI smRti Avazyaka aMga banyuM che.bhagavatI padmAvatInI ArAdhanA eka mahAna zakita che, te nirvivAda siddha thaI cUkayuM che. vadhu prasaMgono ullekha karavo mane ucita jaNAto nathI. paNa jIvanamAM bhayaMkaramAM bhayaMkara prasaMge jhaMjhAvAtI dhaTanAnI hAramALAnI vacce paNa huM jarAya calita thayo nathI. huM evo dAvo nathI karato ke padmAvatI mane pratyakSa che; paNa huM aneka prasaMgothI samajI gayo chuM ke ArAdhanA karanArathI A mahAna zakita dUra nathI. ane te chatAMya mArI vItarAgitAnI mastI ke prabhu niSThA ochA thayA nathI. aneka hakIkatonuM dhAryA pramANe ja pariNAma pAmI zakayo chuM. mithyAtvI devonI siddha ArAdhanAo ApavAvALA sAmethI AvyAM chatAMya tenuM jarAya AkarSaNa jAgyuM nathI. evI camatkArika cIjo ane camatkArika vAtone niHzaMka thaIne ThukarAvI zakayo che. basa, jIvananA pratyeka kSetre aneka huraNo karAvI siddhi prApta karAvatI padmAvatIne huM mArA stavano ane kAvyo dvArA vAraMvAra yAda karI cUkayo chuM. chatAMya padmAvatInI sAMgopAMga ArAdhanAmAM amuka hada sudhI AgaLa na vadhAya tyAM sudhI vizeSa kazuM lakhavuM jarUrI nathI. karmanA udayo darekane bhogavavA paDe che ne AvuM divya sAnidhya hovA chatAMya meM paNa kilaSTa karmonA udayo bhogavyA che. chatAMya tanathI manathI Akhare huM vijayI ja banyo chuM. evo mane nahIM paNa mArA najIka rahenAra sahune anubhava thayo che. Ama chatAMya mAro Agraha nathI ke dareke padmAvatI mAtAjInI ArAdhanA karavI ja; paNa eka vAta cokkasa mAnuM chuM ke jaina paraMparA - vartamAna AcAryo sUrimaMtronA kalpone mAnatA hoya ane pramANika gaNIne ArAdhanA karatA hoya to padmAvatInA kalpone apramANika mAnavAnuM kAraNa zuM? loko bhautika mArge vaLI jaze, deva-devIonI bhakitamAM lAgI jaze evo bhaya hoya che, paNa loko padmAvatI karatAM paNa amAnya evA deva - devInI bhakitamAM utarI jAya tene paNa zuM rokavA jarUrI nathI? jaya vIyarAyasutra'nA arthano game teTalo macaDIe paNa "iTTakala siddhi ' eTale sAdhakane mokSa mArga mATe je bhautika asuvidhA hoya te dUra karavAnI ke suvidhA UbhI karavAnI ja prArthanA che.! Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zrI pArzvanAopasarga - hAriNI kammakSao jo mokSanI mAMgaNI che. to durkhako e mana, vacana ane kAyAnA duHkhone dUra karavAnI ja mAMgaNI che. prabhunI prArthanA hoya ke adhiSThAyakono jApa hoya, jarUra mAtra mokSanA lakSyane TakAvIne Akhare mokSanI paNa icchAmAMthI mukata thaine apramatta banIne viharavAnI che. '' mokSe nave 6 sarvatra niHspRho muni satamaH " ema kahevAyuM che, chatAMya mokSanI icchA na ka2vI evo upadeza ApaNe ApatA nathI. tema mokSanI ArAdhanAnuM lakSya rAkhIne paNa iSTanI siddhinI prArthanA adhiSThAyako pAse ke paramAtmA pAse paNa na karavI, koi kare to teno virodha karavo e zAstra saMgopana che. bALa jIvone saMsAranI vAto gamI jAya te vAta sAcI che; paNa tenA bhayathI zAstranI vAtanuM saMgopana kevI rIte thAya ? have vAta rahI sAdhanAnA anubhavomAMthI kaMika mArgadarzana karavAnI. zAsananA tamAma adhiSThAyako zakitavALA che. ananya ArAdhakane sahAya kare che e nirvivAda che. dareka adhiSThAyako karatAM bhagavatI padmAvatI mAtAnuM sthAna vyApaka che. ane enI ArAdhanA puNyAinA pramANamAM zIghra phaLa ApanArI che. 54 jarUra paDe - garaja paDe tyAre ja ArAdhanA karavI ane roja smRti paNa adhiSThAyakonI na karavI evuM raheze to ArAdhanA phaLadAyI nahIM bane . jApa saMkhyA ghaNA anuSThAnomAM pUrI karavI ja paDe che, chatAMya jApanI saMkhyA karatAM jApanA upayoganuM phaLa vadhAre hoya che. zAsanamAM sthapAyela ane atyAra sudhInA pramANika AcAryoe pramANita karela dareka deva-devI pratye Adara rAkhavo ; ananya bhakita to eka ja ArAdhyanI iSTanI karavI. keTalIkavAra ArAdhanA karavA chatAM pIchekUca thatI dekhAya, to paNa te pIchekUca koi mahAna AgekUcanuM kA2Na che tevo AtmavizvAsa rAkhavo. ApaNo puNyodaya hoya to ja ArAdhanA phaLe che e vAta sAcI che paNa eka catura vaidya ke DokaTaranI davA... eka bAhoza vakIlanI salAha ke koi jayotiSInuM mArgadarzana jema jIvananA sopakramika karmone toDavAmAM sahAyaka che, tema adhiSThAyakonI ArAdhanA paNa tevuM ja sAmarthya dharAve che. amuka vakhate bhagavatI padmAnI ArAdhanAmAM AgaLa vadhatAM e padmAvatI bhakitanI eka devInI ArAdhanA thai rahI che evo bhAva gauNa banI jAya che ane pratyeka tIrthaMkaromAM rahelI parAzaktinuM svarUpa padmAvatInI bhakita banI jAya che. - bhagavatI padmAvatInA Ayudho je cAra hAthamAM rahela pAza - aMkuza - kamaLa bIjorU ke abhaya vagere mudrAnA adhyAtmika artho jayAre spaSTa thAya che tyAre sAdhaka AhlAdamaya banI indriya ane mananA niyaMtraNo kAbu pAmIne saMsAramAM avighnatAnuM varadAna pAmI pratyeka kSetramAM saphaLapaNAno vItarAgitAno AsvAda kare che. sAdhanAnA anubhavo camatkAro harSanA atirekathI aMtarane bharI detA hoya che. tevA camatkAro koine kahevA mana talapApaDa thai jatuM hoya che. paNa jayArathI e vAto prasiddha thAya che tyArathI e anubhavomAM oTa AvavAnI zarUAta thAya che. Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA) eka ArAdhakanA camatkAronuM varNana vAMcIne bIjAo evA camatkAra thai rahyA che tevA bhramamAM AvI siddhi vinAnI prasiddhi pyAdA banI jAya che. Wan zAsanadevo paNa potAnuM varada prApta karanAra bahu prasiddhinA mohamAM AvyA vagara niraMtara ArAdhanA kare ane khare vakhate zAsananAM zakaya kAryo nirvighne pAra pADe tema icchatA hoya che. je paNa kalpanI ArAdhanA karavI hoya tene khUba ja vinayapUrvaka meLavavo. maMtrazAstranI jANa na hoya paNa kharekhara saraLa ane vAtsalya svabhAvI hoya, paranI siddhi ane prasiddhithI pramoda bhAva pragaTAvI zake tevA hoya tevA mahAtmAnA mukhethI maMtra grahaNa karavo. deva - devInI ArAdhanA brahmacarya to jarUrI ja che. paNa brahma eTale te vakhatanA iSTa ane ArAdhya temAM ja ekatvabhAva sadhAya temAM ja manovicaraNa ane manoviharaNa rahe tyAM sudhI brahmacaryano artha samajavo. zakaya hoya to pratyeka vakhate bhojana karatAM ke pANI pItAM navakAra maMtra gaNyA bAda iSTa maMtra gaNavo ane annamAMthI ane pANImAMthI te maMtrazakita manamAM pariNata thai rahI che tevI divya dhAraNA karavI. # ArAdhanAno AraMbha thatAM aneka sphuraNAo svayaM thAya che. te sphuraNAone khUba ja dhIrajapUrvaka samajavI ane e ja adhiSThAyakonA vizeSa upAsaka koi na maLe tyAM sudhI enA arthadhaTana ke mArgadarzana mATe carcA paNa na karavI. 547 keTalAka loko zarIramAM praveza vagerenA ke bIjA DhoMgo karatA hoya che tenAthI prabhAvita na thavuM ane tevI AzA paNa na rAkhavI . eka nAnAzA kompyuTarathI lAkho - karo ghaTanA para dhyAna ane kaMTrola rAkhI zakAya che to bhagavatI padmAvatI devI Adi mATe tamArI sAcA mananI ArAdhanA hoya to pratyeka ArAdhanA vakhate tamAro khyAla rAkhavo azakya nathI. padmAvatInI ArAdhanA kayAreka evI sarvocca anubhUtie pahoMcADI zake ke AtmapradezamAM rahelI anaMta zakita padmanI mAphaka alipta che. karmothI kayAreya DhaMkAyela nathI e ja zakita padmA che. vyakitagata deva-devInI ArAdhanAthI mAMDIne pUrNa vItarAgitA ane pUrNatAnI zakita rUpe ArAdhakane potAnI ArAdhanA karavAnuM mArgadarzana yathAsamaye maLyA ja karatuM hoya che. basa, ahIM Apela keTalIka anubhUtio utprekSA ane izAro karAyela rahasyone pAmIne sahu Akhare kRtajJatAmAMthI sarvajJatAmAM praveza karI anaMta AnaMdanA bhokatA bano e ja prArthanA. aMtamAM punaH eka vAra bhagavatI padmAne prArthanA zrImad jainendra dharma prakaTya vimala devi padmAvati ! tvaM // he devI padmA ! tuM vizvamAM jinezvaranA dharmane ... vitarAganA dharmane prakAzita karI de.. 'jaina jayaMti zAsanam' thI vizvane bharI de.. !!! 44 "" Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 (zrI pArzvanAthopasarga - hAriNI zrI mahAprabhAvikasAdhiSThAyaka pArzvanAtha pUjanama (prabhu prArthanAtha, mAtA padmAvatI pUjana) prathama traNa navakAramaMtra bolavA kamaThe dharaNendra , svocita karma kurvati | prabhu tulya manovRtti, pArzvanAtha zriyestu vaH || OM namaH pArzvanAthAya, vizva ciMtAmaNiyate | ThThI dharaNendra vairoTya, padmAvatI yutAyate | zAMti tuSTimahApuSTi, dhRti kRti vidhAyine | OM hU dvavyAla, sarvAdhi vyAdhinAzine || jayA jitAkhyA vijayAkhyA, parAjita yAnvitam | dizAM pAlaircaheryakSe rvidyAdevI bhiranvita che OM asiyAusa nama tramailokyanAthAtAm | catuH SaSTi surendrAste, bhAsatte chatra cAmare:// zrI zaMkhezvaramaMDana, pArzva jina praNata kalpataru kalpa che cUraya duSTa vAta, pUraya me vAMchita nAtha che, jaya jaya jagadaMbe mattakumbhanitambe hara hara durihaMme, svasti mA nAbhirAme nayanaya jinamArge, duSTa dhoropasarge bhava bhava zaraNaMme, rakSamAMdevi pace che dharaNIdhara rAya padmAvatI, prabhu pArzvataNA guNa gAvatI sahu saMghanA saMkaTacUratI nayavimalanA vAMchita pUratI || zodhana maMtra : OM arajeviraje azuddhavizodhini mAM zodhaya zodhaya svAhA amRtAbhiSeka: OM amRte amRtoddabhave amRtavarSiNi devi amRta zrAvaya zrAvaya svAhA! kalmaSadahana : OM vidhutsyuliMga mahAvidya sarvakalmaSadahadahasvAhA. dayavizuddhi : vimalAyavimalacittAyajharvIsvI svAhA paMca bIjanI dhAraNAH- daye-hoM kaThe- hItAlavye hai lalATe zikhAyAditrabaMdhana -pUrva dizAmAM lA~dakSiNa dizAmAM li pazcima dizAmAM haiM uttara dizAmAM lau urdhvadizAmAM kSaH aMganyAsaH zikhA sthAne hAtha mUkatA :- OMnamo arihaMtANa hrIM zIrSa rakSa rakSa svAhA mukha para hAtha mUkatAM :- namo siddhANe hU vadanaM rakSa rakSa svAhA daya para hAtha mUkatAM:- OMnamo AyariyANaM huM skraya rakSa rakSa svAhA nAbhi para hAtha mUkatAM :- OMnamo uvajajhIyANuM chuM nAbhi rakSa rakSa svAhA. sAthaLa para hAtha mUkatAM :- OMnamo loe savvasAhUNaM DUta pAdau rakSa rasa svAhA. tilakavidhi: OM huM namaH | Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA) zrI pArzvanAtha AhvAna H OM hrIM namoDastu bhagavAna pArzvanAtha ehi ehi saMvauSaTa | OM DrIM namoDastu bhagavAna pArzvanAtha atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH svA / OM DrIM namoDastu bhagavAna pArzvanAtha mama sannihitA bhava bhava vaSa | OM DrIM namoDastu bhagavAna pArzvanAtha imAM pUjAM gRhANa gRhANa svAhA / zrI pArzvanAtha prabhunI aSTaprakArI pUjA H // 2 // zrI pArzva pAtuvo nityuM, jinaH 52ma zaMkaraH nAthaH parama zakita, zaraNya sarva kAmadaH // 1 // dharaNendra kaNacchAtrA, laMkRto vaHzriyaM prabhu dadhAt padmAvatI devyA, samAdhiSThitaH zAsana dharAdhipati patnI yA devI padmAvatI sadA kSudropadravataH sAmAM, pAtu phullata phaNAvalI nAgA kamaThe dharaNendra ca svocita karma kRrvati prabhustulya manovRti, pArzvanAtha zriye'stuvaH // 4 // OM hrIM zrI paramapuruSAya,paramezvarAya,janma jarA,mRtyu nivAraNAya,zrImate zaMkhezvara pArzvanAthAya jalaM pUjA yajA mahe svAhA / (pratyeka pUjA vakhate u52nA cAra zloka bolavA) caMdanaM pUjA yajA mahe svAhA puSpa pUjA yajA mahe svAhA dhUpaM pUjA yajA mahe svAhA dIpuM pUjA yajA mahe svAhA 1 akSataM pUjA yajA mahe svAhA naivedyaM pUjA yajA mahe svAhA 1 phalaM pUjA yajA mahe svAhA / sarvasvaM pUjA yajA mahe svAhA / bhagavatI padmAvatI AhvAhna / 1 I "" 'OM hrIM namoDastu bhagavatI padmAvatI ehi ehi saMvauSaT| ''OM hrIM namoDastu bhagavatI padmAvatI atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH svAhA / ''OM hrIM namoDastu bhagavatI padmAvatI mama sannihitA bhava bhava vaSa | 'OM hrIM namoDastu bhagavatI padmAvatI imAM pUjAM gRhANa gRhANa svAhA | zrI padmAvatI mAtAnI jalapUjA :- 1 bhakatAnAM dehi siddhi mama sakalamadhaM devi dUrI kuruvaM sarveSAM dhArmikANAM, satata niyamita vAMchita pUrayasva saMsArAdhdhau nimagna, praguNa gaNayutaM jIvarAziMca trAhi zrImad jainendra dharma prakaTya vimala, daivi padmAvati tyuM // AM krauM hrIM mantrarupe ! vibudhajananute, devadevendra vande caMccatyannAvadAte kSapitakalimale, hAranIhAragaure 549 Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 (zrI pArzvanAthopasarga - hAriNI bhIme bhImATTahAse, bhavabhayaharaNe, bhaurave bhImarupe hIM hrIM hrIM hUMkAra yade, vizadajalabhaTTai stvAM yaje daivi padma OM hrIM zrIM padmAvatye jalaM samarpayAmi svAhA / / zrI padmAvatI mAtAnI gaMdha pUjA :- 2 kSA~ kSI hU~ kSaH svarUpe, hana viSamaviSe sthAvara jaMgama vA saMsAre saMskRtAnAM tava caraNayuge sarva kAlAntarAle avyakata vyakatarupe, praNatanaravare, brahmarupe svarUpe paMkitayogIndragamyuM, surabhizubhakrame tvAMyaje devi padma OM hrIM zraAE padmAvartI gaMdhaM samarpayAmi svAhA 11 zrI padmAvatI mAtAnI akSata pUjA :- 3 daityedaityArinAthairnamita pada yuge bhakitapUrvaM trisandeyaM viAH sidvaitmya naairahamahanikayA dehakAntyAzca kAyai AMI uM te AM aM mRDamRDa mRDane sasvare nyasvare te vaH prAhIyamAneDakSata dhavala bhare stvAM yaje devi padma OM hrIM zrI~ padmAvartI akSataM samarpayAmi svAhA // zrI padmAvatI mAtAnI puSpa pUjA :- 4 naiH hA pakSIbIjagarbhe surava2 2maNI carciteDane karu pe huM vaM jhaM vidheyaM dharita tavadhare ginI yogamArge huM haMratraH svarga%0cca pratidina nimitte prastutADapAyapaTTe daityendrarSAyamAne vimala salila%0 stvAM yaje devi padma II OMOM hrIM zrIM padmAvartI puSpa samarpayAmi svAhA II zrI padmAvatI mAtAnI naivedha pUjA :- 5 pUrNa vijJAnazobhe zazadhara dhavale hAsya biMbe prasannaH ramyaH svacheH svakAyai dvijakaranika2zcandrikA kArabhAse asmina kiM nAma vajraryAM dinamanu satataM kalmaSaM kSAlayantI kSA~A~ hU~ mantrarupe vimalacaruvare stvAM yaje devi padma OM hrIM zrIM padmAvatye naivedyaM samarpayAmi svAhA || zrI padmAvatI mAtAnI dIpa pUjA H- 6 bhAvat padmAsanasthe jinapadanirate padmahaste yazaste prA~ maiM praH pavitre hara hara durita duSTatraM duSTaceSTa vAcAle bhAvabhakatyA tridazayuvatibhiH pratyaruM pUjayapAde candre candrikarAle munigRhamaNibhi stvAM yaje devi padma II OM hrIM zrI padmAvaai dIpa samaryayAmi svAhA // zrI padmAvatI mAtAnI dhUpa pUjA :- 6 Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA) 551 namrIbhUtakSitIza pravara maNitaTo vRSTa pAdAravinda padmAze padmanetre gajapatigamane hasazubhe vimAne ! kIrti zrI vRddhicakre zubhajayavijaye gauri gAndhAri yukate dee dee zaraye garasarabhibhare svAM yaje devi po | uOM hrIM zrI padmAvatye dhUpaM samarpayAmi svAhA ! zrI padmAvatI mAtAnI kUlapUjA :- 8 vidhutvavAlA pradIpta pravaramaNImayI makSamAlAM karAze ramyavRtAM gharantI dinamanuM satata makka zArada ca nAgendrarindracakre divi5manujaiH saMstutA deva devi padmA tvAM phUlIbairdizatu mama sadA nirmalA zarmasiddhim | OM hrIM zrI padmAvatye phUla samarpayAmi svAhA || zrI padmAvatI mAtAnI vastra pUjA :- 9 zrImana mahAcInadukulanetre, satsaumakauzekacInavacce zubhrAMzuke spenamaNi prabhAkiMga yajAmahe pannAgarAjadevA OM hrIM zrI padmAvatye vastra samarpayAmi svAhA | zrI padmAvatI mAtAnI SoDazAbharaNa pUjA -10 kAMcI sUtra vintasAra nicitaiH keyUra sakuNDalaiH maMjIrAMga mudrikAdi mukuTa prAlablikA vAsaT aMcATika paTTikAdi vilagad grevayabhUSaH sijUrAMga sukAnti varSa subhagaiH samprajayAmo vayam | OM hrIM zrI padmAvatye SaDazAbharaNuM samarpayAmi svAhA ! mAtA padmAvatI gIta guMjana, zrI labdhi - vikrama - rAjayaza guruvaranA AjJAvartI garavA gurunI sarvodayAzrIjI ma. sA. no samudAya eTale zraddhA - bhakti - jJAna - cAritra - tapanuM subhaga milana - aneka viziSTa zAsana zakitayukata sAdhvIjI ma. che. temAM sAdhvI ahaMtapadmAzrIjI jApapriya kavayitrI che. temaNe prabhubhakitamAM masta banI aneka gIto - kAvyo racyAM che. temAMnI alpa prasAdI ahIM rajU karI che. - saMpAdaka padmAvatI mAtAnI AratI (rAgaH apanI piyAkI meM to..) racayitA sAdhvI atipadmAzrI ma. jaya jaya mAtA padmAvatI, AratI utAru re.... jhagamaga jhagamaga teje sohe, mukhaDuM manohAruM re... kamalAsane tuM vasanArI, kamala jevA netravALI Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI 552 pAkAnti sugaMdhavALI, zAsananI sohe rakhavALI rakSA karaje saunI mAtA vinaMtI sucAruM tArA nAme rogo jAve, tArA jApe bhavaduHkha nAve bhakata janonA vAMchita paro, duSTa bhAvanA thAye yuro sadguNone dilamAM dhAruM AratI utAruM vividha nAme tuM prasiddhA, pArtha prabhunI tuM sevikA deva dharaNendra devI pyArI, sarala svabhAvI guNamAM nyArI ArAdhana zIdhra phaLanAruM... AratI utAruM re. jinazAsana udyota jagAvo, zraddhA bhakita prema baDhAvo zAsana premI mahimA gAtA, sahAya karajo sadA mAtA jaina jayati nAda guMjAvuM... AratI utAruM Atma kamalamAM labdhi gAtA, pArzva prabhune vikrama dhyAtA zAsanano abhyadaya karajo, vikramanA manavAMchita pUrajo sarvodayanA sukhane cAhuM...... AratI utAruM re... mADInA pUjanamAM (rAga capaTI bharI cokhAne) phUlanI mAlAne, motIno mugaTa, cUMdaDI laIne AvI re hAlo hAlo mADInA pUjanamAM.....1 khaMjarIne joDane lAvI chuM dAMDIyA maMjIrA vagADo sAthamAM re.... hAlo...2 gAvone raMgamAM cAla abhaMgamAM naranArI kaMI raMgamAM re... hAlo ...3 prabhu pratiSThA ghaDIo gaNAya che nAce AnaMda umaMgamAM re... hAlo .....4 surirAja AvatA dhUna macAvatA, ahaMta che khUba harSamAM re....... hAlo .....5 tArA che dhAma re (rAgaH chananana chama chananana) mADI dhIre dhIre, o mADI dhIre dhIre... mukhaDuM tArU duHkhane vidAre bhakti tArI sukhane vadhAre.. ..2 naroDA zerIzA tArA che dhAma re bhakatone Ape nitya ArAma re.....3 sUrirAja para kRpA che tArI, zAsana kAryo thAye phaladAyI.... ...4 Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA) 553 mane Ape prasannatA nyArI re.... (rAgaH ramo ramo re paDAvatI) ramo ramo re padmAvatI, ramo mAragaDo melIne A diveTIyA vinAnA sunA kaMkuDA. A kaMkuDA vinAno sUno zaNagAra...1 A mADI vinAnA sunA maMdirIyA. mAMDI padhAro AMgaNe amArA... 2 tAruM anuSThAna evuM anokhuM re tArI saraLatAe jAvuM vArI...3 tArI AMkhaDI kamalanI pAMkhaDI re emAM varase sudhAnuM vArI...4 tAruM mukhaDuM goruM goruM malake re jenA darzana pApa jAye bhArI...5 zobhe bijoruM kamala tArA hAthamAM re mane Ape prasannatA nyArI re...6 juvo varadane aMkuza zobhatA re 1 je indriyAne damanArI...7 tArA nAmano gAyo meM garabo ene gAtA jAvuM bhavapArI...8 pArtha prabhunI tuM che sevikA (rAga dhIna tAla ghIna tAla) (lAla lAla phUlo) ghama ghama ghama pAye jhAMjharIyA. dhIna tAla dhIna tAla dhInakatAla. khana khana khana hAthe kaMkaNIyA....dhInatAla.....1 pArtha prabhunI tuM che sevikA, bhakti tArI che manohAra vAMchita pure cAhe bhAviko, bhare sahunA rAjabhaMDAra... 2 kulpAkajI gAme zerIzA dhAme, nagapurAmAM tAruM che dhAma pratiSThA maMgala karajo re mADI, rAja tAruM jape che nAma .....3 kahe ene sarvodayanI cuMdaDI ho rAja... (rAgaH oDhe mAtA padmAvatI lAla lAla cuMdaDI) oDhe mAtA padmAvatI lAla lAla cuMdaDI cuMdaDImAM cAra cAra bhAta, ho rAja rUDI emA mA padmAnI cuMdaDI....1 pahelI cuMdaDI naroDA gAmanI ho rAja.. o o emA pADela saraLatAnI bhAta ....2 bIjI cuMdaDI zerIzA gAmanI ho rAja.. emAM pADela samatAnI bhAta ....3 Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 trIjI cuMdaDI vaNacharA gAmanI ho rAja.. emAM pADela prasannatAnI bhAta ....4 cothI cuMdaDI nagapurA gAmanI ho rAja.. emAM pADela vinayanI bhAta kahe ene sarvodayanI cuMDadI ho rAja........ jaina jayati nAda guMjAvo re (rAga H cokhaDIyAnI cuMdaDI) zaMkhezvaranA maMdirIye, mADI garabe ramavA Avone dAMDIyAne tAlIothI prabhu bhakita manAvo re ....1 roga zoka ne saMkaTa jAve, padmA tArA nAme re. gAma gAmane deza dezamAM, pAvana tArA dhAmo re lakSmIdAyI vAMchita puraNI, guNo tArA gAvAne 2 nAgarAja gharaNendra priyA, trinetra manohArI re prasAdane prasannatA Ape, maMgalane karanArI re saMghano abhyudaya ka2vA, maMdirIye padhArone .3 prabhujI tArI bhavya pratiSThA, rAja Aza manohArI re vighna harajo maMgala karajo, kRpA tArI nyArI re zrI pArzvanAthopasarga - hAriNI jaina jayati nAda guMjAvo, ahaMnA udgAro re....4 sarala svabhAvI - pragaTa prabhAvI (rAga : DuMgarIyA - DuMgarIyA) jhAMjharIyA jhAMjharIyA mADI tArA jhAMjharIyA jhagamaga thAya ...1 page pAyalIyA hAthe kaMkaNIyA, mAthe damaNIyA tilaka jhagamagIyA, tArA darzana AnaMda pamAya.....2 mAthe mugaTIyA, kAne kuMDalIyA. nAke che nathaNI hIrA motI jaDIyA pelA sUrajanA teja haNAya ....3 sarala svabhAvI pragaTa prabhAvI, karuNA apArI ekAvatArI, tane gAtA arhat harakhAya ....4 zrI padmAvatI stotra racayitA : sAdhvI zubhrAMzuyazAzrIjI (bhagavatI padmAvatI mAtA potAnI bhakita ane mahAtmyathI sahune maMgalamaya kare che. AvA ja eka vartamAna yugIna sva. sAdhvIvaryA sarvodayAzrInA ziSyA sAdhvIzrI zubhrAMzuyazAzrIe eka kRti bhAvavAhI zabdomAM banAvI che. roja dhyAna ane gAna thatA nUtana sAhitya sarjanamAM paNa paDagho paDato ja hoya che. hradayanI virala bhAvanAonI abhivyakita ka2vAne nAno zo stutya prayatna che. - saMpAdaka Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevI zrI padmAvatI mAtA) racayitA stAta naH dhairyaM pradAyinI samyagjJAnAyai sarvadA mAtaH ! tvamasi he padme ! bhavyAnAM duHkhanAzinI zvAse zvAse zataM staumi smarAmi ca jayAmi ca sevikA pArzvanAthasya tadbhaktasya zubhaMkarI maMtra 'OM hrIM namaH ' jApAt kaSTAn harati sarvadA samyagdarzanasampRkate ! mithyAdarzanahAriNa samyagdarzanalAbhAya vibudhajana caturdazasuvidhAyai devi ! tubhyaM namonamaH saMyame sthita sAdhUnAM vaiyAvRtye ca tatpare ! saMghaM caturvidhaM pAhi saccAritrAnumodake ! dhyAyante ye narAH padmAM hrI~kArAdhizvarIM sadA zIghraM bhavati saMtuSTAH bruvanti munisattamAH tava kRpayA sarvArthaM sidhyate kSaNamAtrataH ekAvatArike ! zaste ! kevalaM dehi me zivam sarala suzIlA zAsana bhaktiraktA kuMbhAdavarNalatA padmAvatI jayati pArzvazapAdakamale pAyAt sadA - kRSTi zaraNakAMkSitatadAnadakSAn sA 11911 // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // zrI padmAvatyaSTakam 1 1 1 zrI labdhivikramagurupAprAtpa pU. AcAryadeva rAjayazasUrIzvarajI ma. sA. sevyA-surAsura-nairaH jinabhakti bhAbhiH pUjyA samasta-guNavannikhilopacAraiH dhyeyA mahAsumunibhiH zubha-yoga-dakSaiH, padmAvatI jayati zAsana puNyalakSmI // jenaiH jinAgama-paraistu vibhAta kAle, saMsmRtya vai navapadAtmaka - mantrarAjaM smAryA tataH saphalatA zucitA pradAtrI, padmAvatI jayati zAsana puNya-lakSmIH // ekAkSarI parama-mantrapada pratiSThA, saMsAdhakAya vimalAya manonakUlaM dAtuM sadaiva sabalA saphalA vareNyA, padmAvatI jayati zAsana puNya-lakSmIH SaTkoNa - homa - paritRparA zaraNyA, jaineMdra zAsana-samunnati-mAdadhAnA mAtastvameva masi bho zizupAla - lakSyA, padmAvatI jayati zAsana puNya-lakSmIH zIghrAtizIghra phaladA lavajApa - tRSTA, saMmagna zuddha manasA stuta-stotra - mAtrAt kAcit prabhAvalaya-darzana-toSitAzA, padmAvatI jayati zAsana puNya-lakSmIH rogasya nAzakaraNe caturAsti vaidyA, dAridraya duHkhadalane dhanadopamA sA // 6 // // 7 // 11211 11 555 Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 citasya zAMtikaraNe prazamAbdhi tulyA, padmAvatI jayati zAsana puNya-lakSmIH yaMtrANi nAzakaraNe kila vai pazunAm, dhorANi hiMstra janatA parikalpatAni teSAMbalaM viphalatAM nayane samarthA, padmAvatI jayati zAsana puNya- lakSmI : sanmAMtrikaistu nija sAdhana sAdhitA sA, kAle kalAvapi varaM paridAtumIzA dhanyaM pratIhaparidezita - sarvaguhyA, padmAvatI jayati zAsana puNya-lakSmI : siri paumAvaI aTTagaM kArigA :- viusI ajjA rayaNacUlAsiri suMthutI pahuM pAsaM, sAvahANA paikkhaNaM viNAse vigdha vidaMssa, jayai paumAvaI dalau dalau dukkhaM, bhaktirANaM narANaM, harau harau vigdhaM, saMghakajje saDitti, kuNau kuNauM, sigdhaM, puJja pommAvai mA, jayau jayau amba, savva sAhejje sIla zrI pArzvanAthopasarga - hAriNI paumA hou saMtuTThA, roga soga nivAriNI sumaMgalA mahAdevI, sayA suhamma vacchalA seyavAsAsssavAsANaM, sammeya sela vRttaMte auvvaNuggahaM kujjA, vivAya bhaMjaNaM paraM puma- nayaNe ! ramme ! ratte ! stuppalaGgi je haMsAruDhe ! kayAsaNe ! kukuDoragavAhiNi (3) sammadaMsaNa saMjutA, sA ohinANa loyaNA sohagga siri saMpannA, hou rasta suhaMkarI viviha daMsaNe Nega - NAmAhi vissuyA jae gAvayAriNI siTThA, savva samma vihAyiNI annANAMdha a siddhate, cakabu siddhiM sayAyaNIM dijjau devi ! tityesa, tatta viyAraNaM bhava // 7 // 11911 1 // 2 // 1 // 3 // // 4 // 1 // 8 // 1 I // 5 // 1 II // 6 // 1 11 11211 Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaurI devI gAMdhArI devI pU. pravartinI sA. zrI hemalattAzrIjI mahArAjanA sadupadezathI soLa ti 1 erIyA a rATa ccha ptA devI... jainelibrary.org | Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mahAjvAlA devI. mAnavI devI ghiAdevI - 2 [ a. sI. cArbahena hemendrakumAra zAha - amadAvAdanA saujanyathI 15 mAM sau jene 16 zrI mahA mAnasI . mAnasI devI mahAmAnasI devI Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bharUca mahAtIrtha -: divyAziSadAtA :pU. dAdA gudaiva labdhisUrIzvarajI ma.sA. -: tIrthoddhAraka :pU. pA. tIrthaprabhAvaka gurdeva vikramasUrIzvarajI ma.sA. -: pratiSThAcArya :'pU. pA. AcArya navInasUrIzvarajI ma. sA. -: tIrthoddhAra mArgadarzaka :pU. pA. AcArya rAjayazasUrIzvarajI ma.sA. gyanmandiriakobatirth.org (jIrNoddhAra kartA :- zrI jaina dharmakuMDa peDhI bharUca tathA akhila bhAratIya tIrtha vikAsa samiti zrI zarkanikA vihAra For private & Persona Use Only | zrI advAvabodha tIrtha ( sa .