Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU.A.zrIvijayarAmacandrasUri-smRti-saMskRta-prAkRta-graMthamAlA caturdazapUrvadharazrIbhadrabAhusvAmIsaMdabdhA zrI tilakAcAryakRtalaghuvRttisamanvitA // zrI AvazyakaniyuktiH / / ||prthmo vibhAgaH // pU.munirAjazrIpuNyakIrtivijayA: saMpAdakAH Title by Khushi Designs :09227504555 Sanmarg (79) 25352072 prakAzaka sanmArga prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyA kI pola, zailIpharoDa, ahamadAbAdaphona : 25352072, pheksa : 25392789 E-mail :
[email protected] |
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun pU.A.zrIvijayarAmacandrasUri-smRti-saMskRta-prAkRta-granthamAlA-puSpakramAGka 19 rUpa caturdazapUrvadharazrIbhadrabAhusvAmIsaMdRbdhA zrItilakAcAryakRtalaghuvRttisamanvitA || zrI aavshykniyuktiH|| // prathamo vibhaagH|| Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun sampAdakAH saMzodhakAzca pUjyamunirAjazrIpuNyakIrtivijayAH
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * /. * * * * * Avazyaka- *. pU.A.zrI.vijaya rAmacandrasUri-smRti saMskRta-prAkRta- ||. prakAzakaH : sanmArgaprakAzanam, ahamadAbAda. niyukti : * granthamAlAyAH 19 tamaM puSpam mUlyam 150 rUpyakANi zrItilakAcAya- yanyanAma :AvazyakaniryaktiH zrItilakAcArya- ||. prAptisthAnam : sanmArgaprakAzanam, laghuvRttiH laghuvRttiH pAchIyAnI pola, rIlIpha roDa, // 2 // *.viSayaH : SaDAvazyakanirUpaNam ahamadAbAda-380001. *. kartAraH : niyuktiH zrIbhadrabAhusvAmI dUradhvaniH 079-25352072 : vRttiH zrItilakAcArya : dUrasandezaH 079-25392789 * saMzodhakAH : pU.mu. zrIpuNyakIrtivijayAH avakAzapreSaNam :
[email protected]. * sampAdakAH : pU.mu. zrIpuNyakIrtivijayAH - sUcanama * prakAzanakAlaH : vIrasaMvata 2533 IsvIsaMvata 2007 jJAnanidhivyayena mudrito'yaM grantho'to sampUrNa mUlyaM tatkSetre vikramasaMvata 2063 vai. su. 5 21-4-07 dattvaiva svAmitvamasya karaNIyaM gRhasthaiH suyogyaM zulkaM (nakaro) * prakAzanasthalam : vasaMtakuMja sosAyaTI pAlaDI - amadAvAda dattvA caiSa paThanIyaH / -sanmArga prakAzanam * ****************** KXXXXXXXXX // 2 // *******
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryukti : zrItilakAcArya laghuvRttiH 11311 prakAzakIya jainazAsana ziratAja tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe ATha-ATha dAyakA sudhI pravacana gaMgAnuM vaheNa vahevaDAvI bhAratabharanA bhavyone jinAjJA-marmanuM mahApradAna karyuM hatuM. tenA mULamAM teo zrImade AjIvana karelI AgamAdi zrutanI apramatta upAsanA hatI. teo zrImaddnI zrutasiddhi ane zrutaviniyoganI hArdika anumodanAnA bIjarUpa teo zrImanI puNyasmRtine zAzvata banAvavA kAje amoe teo zrImadUnA maMtratulya nAma sAthe saMkaLAyela 'pU.A.zrI. vijaya rAmacaMdrasUri smRti saMskRta-prAkRta graMthamALA' prakAzita karavAno zubha nirNaya karyo hato. teo zrImadUnA paTTAlaMkAra suvizAla gacchAdhirAja pU.A.zrI. vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnA AzIrvAdathI A zreNImAM amo ThIka-ThIka AgaLa vadhI zakayA hatA. vardhamAna taponidhi pU.A.zrI.vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjanI chatrachAyA ane teozrInA ziSyapravara pravacanaprabhAvaka pU.A.zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAnA zAstrIya mArgadarzanane pAmI vividha zrutasevI munivaro Adi dvArA vividha viSayanA pratAkAra temaja pustakAkAra aneka graMtho chapAyA bAda Aje zreNInA 19mA puSpa tarIke 'Avazyakaniryukti' graMtha prakAzita thaI rahyo che. A prAcIna apragaTa graMthanuM vidvarya pU. munirAjazrI puNyakIrti vi. saMzodhana karI rahyA hatA temane vinaMti karatAM A graMtha prakAzana karatAM amane avizeSa AnaMdanI anubhUti thaI rahI che. - sanmArga prakAzana **** prakAzakIya 11311
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaja aavshyknivira : zrItilakAcAryalaghuvRttiH II4. jA sanmA prajIta dvArA Ayojita pUjyapAda AcArya zrI vijayarAmacaMdrasUri smRti saMskRta-prAkRta graMthamALAnA 19mA puSpa rUpe prakAzita thatA "Avazyaka niryukti zrItilakAcAryalaghuvRtti' graMthanA prakAzanamAM lAbha lenAra : - anupa : hArdika AbhAra : kI vi. saM. 2011nI sAlamAM zrI kAMdIvalI zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha jaina saMgha-kAMdIvalI zaMkaragalInA upakrame samatAnidhi pU.munirAjazrI darzanabhUSaNa vi. ma. sA. nA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pU. munirAjazrI divyakIrti vi. ma.sA. nA ziSyaratna tapasvI pU. munirAjazrI puNyakIti vi. ma. sA. nA bhavya cAturmAsa prasaMge thayela jJAnanidhinI upajamAMthI jafffffffffff bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI Rtabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. wjA pradAna (RT WI; A T4Tii
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ying Qi Dai Yang Jing Jing Jing Jing ) prastAvanA Avazyaka = prastAvanA niyukti : zrItilakAcArya / / TINToimaNDanazrImuharIpArzvanAthAya namaH / / laghuvRttiH || namo nama: zrIpururAmavandrasUraye || - vijhilA anaMta upakArI carama tIrthapati zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra mahArAjAe zAsana-tIrthanI sthApanA karI. '3panne vA vA vA dhuNa vA' A traNa pada ApI zrI dvAdazAMgInI racanA thaI ane sAdvAdanuM sthApana thayuM ane e sAdvAdarUpI mata pAMcamA ArAnA cheDA sudhI avicchinnapaNe cAle e mATe gaNanI ma anujJA paMcama gaNadhara zrIdharmasvAmIne ApI. te ja paraMparAmAM vaDagaccha thayela che ane vaDagacchanA AcArya zrI sarvadevasUrIzvarajI mahArAjA hatA. temanA ziSya A. jayasiMhasUrI temanA ziSya A. caMdraprabhasUrI temanA ziSya dharmaghoSasUrI temanA ziSya A. cakrezvarasUrIzvarajI mahArAjA hatA. temanA hAthe dIkSita che - thayela ka ziSyo AcArya thayA hatA te A pramANe (1) sumatisiMhasUrI (2) buddhisAgarasUrI (3) tridazaprabhasUrI (4) tIrthasiMhasUrI (5) zivaprabhasUrI che ma () kIrtiprabhasUrI. ja AmAM pAMcamAM zrI zivaprabhasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSya AcArya zrItilakAcArya e prastuta zrIAvazyakaniyukti graMthanA TIkAkAra che ane temaNe A che ja TIkA vi.saM. 1296mAM racela che. vaDagacchamAM sauthI moTA gaNAtA A. caMdraprabhasUrI hatA. te vi.saM. 1149mAM potAnA gacchathI judA paDyA ane vi.saM. [ 1]
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAvarathaja- 1159mAM navA punamIyAgacchanI sthApanA karI. ekavAra temanAthI nAnA, puNyazALI ane vidvAna evA AcArya municaMdrasUrIne zrIdhara nAmanA zrAvake nivRtti : ke pratiSThA mATe laI javAnI vinaMti karI tyAre temaNe vicAryuM ke, "huM moTo chuM, mane vinaMti karato nathI ane A.municandrasUrIne vinaMti kare che. tethI temane kema zrInivArya- apamAna lAgyuM. jethI pratiSThA karavI e dravyastava hovAthI sAdhuo pratiSThA na karAve ema vi.saM. 1149mAM jaNAvyuM. tathA pakhI pUname karavI ema yuvRttiH * jaNAvyuM tyArathI navo mata nIkaLyo ane e ja paraMparAmAM AcArya bhagavaMta tilakAcArya paNa thayela che. jo khoTI paNa mAnyatA gurunA niyogathI ke A prastAvanA jaNAvyuM tyA dA. A anAbhogathI hoya to karmaprakRtimAM evI sthitimAM paNa samyakatvano saMbhava batAvyo che. prastuta graMthanA TIkAkAra kevA vidvAna hatA te nIcenA graMthonI racanA parathI mAluma paDe che. (1) vi.saM. 1292mAM pratyeka buddha caritra, (2) vi.saM. ja 1274mAM jItakalpavRtti, (3) vi.saM. 1277mAM samyaktva prakaraNa vRtti, (4) vi.saM. 1296mAM prastuta Avazyaka vRtti, (5) vi.saM. 1304mAM sAmAcArI, (9) zrAddha pratikramaNa sUtravRtti, (7) sAdhupratikramaNa sUtravRtti, (8) pAphika sUtra avacUri, (9) pAkSika kSAmaNaka avacUri, (10) zrAvaka * prAyazcitta sAmAcArI, (11) pauSadhika prAyazcitta sAmAcArI, (12) caityavaMdanA ladhuvRtti, (13) dazavaikAlika sUtra vRtti. zrI samyaktva prakaraNamAM 'ka dravyastava: sAvadyarUpavatra yogya ta pratipAvanAvAI: 'chaNhaM jIvanikAyANa saMjamo jeNa pAvae bhaMgaM / to jaiNo jagaguruNo puSphAiyaM na icchaMti / / 1 / / SaNNAM jIvanikAyAnAM saMyamo yena prApnoti bhaGga tato yaterjagadguravastIrthakarAH puSpAdikaM-upalakSaNatvAt sarvaM dravyastavaM necchanti-nAnujAnanti iti / ema kahI samyaktva prakaraNamAM pU.A. tilakAcArye dravyastava sAvagharUpa hovAthI sAdhune yogya nathI ema jaNAvI pratiSThAno niSedha karela che tathA prastuta # graMthamAM paNa zloka naM. 435 nI TIkAmAM aSTApada giri upara covIza jinanI pratiSThA aMge parataH svayaM pratiSThitavAn evo ullekha pratiSThA e zrAvakanuM A TI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avathava- niyukti: nItivarSa aSatti e karyo che e vAtane puSTa karavAnA abhiprAyathI ja thayela che. te bAbatamAM e zlokanI nIce TippaNI ApIne kalikAlasarvajJa pU.A.bha. hemacaMdrasUrIzvarajI >> mahArAjAe triSaSTi zalAkA puruSa caritramAM batAvelA zlokonI sAthI dvArA pratiSThA e sAdhukRtya paNa che e vAta siddha thAya che ane bIjA graMthonI sAkSI che ApI aSTApada parvata upara sAdhu dvArA pratiSThA thayela che tenA ullekha Apela che. e mAnyatAne pU.upAzrI dharmasAgaragaNie zrI pravacana parIkSA graMthamAM ja che. sAdhune pratiSThA karAvavAmAM kema bAdha nathI ? ane zA mATe karAvavI joIe vagere vAtanI vistArathI carcA karI che. * prastAvanA A.zrI caMdraprabhasUrIzvarajInI mAnyatAvALA A.zrI tilakacArya paNa hatA. eTale temaNe paNa pUnamanI pammI mATe yuktio Apela che. eTale ke zrIpravacana parIkSA graMthamAM "jilDavIca mUrvavatvameva rAyatumatiprasAda' kahI khaMDana karela che. vizeSa A graMthanI hastalikhita prata pATaNa zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnabhaMDAramAMthI prApta thaI che. tene 5,55, saMjJA Apela che.L.D. insTITyUTa taraphathI che paNa prApta thayela che tene . saMjJA Apela che, je chANImAMthI prata prApta thayela che tene A saMjJA Apela che, ane je khaMbhAtathI prApta thayela che tene mA saMjJA Apela che. amAM prata vi.saM. 1491mAM lakhAyela che. 5, prata vi.saM. 1570mAM lakhAyela che. A prata vi.saM. 1962mAM lakhAyela che. parama viduSI sA.zrI raMjanazrIjI ma.sA.nA ziSyA sA.zrI ratiprabhAzrIjI ma.sAheba dvArA hastalikhita pratamAMthI AjanI lipImAM livyaMtara karela che. e tathA prapha Adi ceka karavA mATe parama viduSI sA.zrI trilocanAzrIjI ma.sA.nA ziSyA viduSI sA.zrI jJAnaratnAzrIjI ma.sA. ane emanA ziSyA sA. A zrI prazamalocanAzrIjIe sahAya karela che. jA jA jA. * IkAA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka A graMtha upara aneka TIkAo racAyelI che. chatAM saMskRta sAhityamAM kathAnuM lAlitya suMdara pIrasyuM che. A graMtha Aja sudhI apragaTa hato. paraMtu pATaNanA nivira : * bhaMDAramAMthI hastalikhita prata prApta thatAM A kArya karavAnuM saubhAgya maLyuM che.[ ] mUkela zabdo koI pratamAM jovAmAM AvyA nathI. paNa zuddha pATho che mATe te zrInivArya kasamAM jaNAvela che. wafa sau koI A graMthano abhyAsa karI jJAnAvaraNIya karmano kSaya karI tenI sahAyathI darzana mohanIya karmano kSaya karI, tenA dvArA cAritra mohanIya karmano - prastAvanA 8 kSaya karI siddhipadanA bhoktA bane e ja sadAnI zubhAbhilASA. zrutalekhana prAraMbha sthaLa vallabhIpura muni puNyakIrti vijaya vi. saM. 2063 mahA va.13 Tr I8aaaa
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ F# * * * patrAGka: 47-51, 47-51 prathamabhAgasya 52vaSayAnukramaH // 9 // 2-15 Avazyaka / AvazyakaniyuktiH / niyukti: / / zrItilakAcAryalaghuvRtteH prathamabhAgasya viSayAnukramaH / / zrItilakAcArya- viSayaH gAthA patrAGkaH | viSayaH laghuvRttiH maGgalam jJAnAditrayasamuditamAhAtmyam * jJAnasvarUpaH 3-4 zrutalAbha: * matijJAnam 5-13 sAmAyikalAbhe dRSTAntAH * zrutajJAnam 16-24 14-17 sAmAyikaniSedhakakaSAyAH avadhijJAnam 25-68 cAritrapaJcakam AmarpoSadhyAdaya RddhayaH 69-70 34-35 upazamazreNiH * arhadAdInAM baladdhiH 71-75 kSapakazreNiH manaHparyAyajJAnam dvAragAthA kevalajJAnamupasaMhAraJca 77-79 36-37 pravacanaikArthikAdIni * vizeSamaGgalam 80-82 (pravacanaM, sUtraM, arthaH) *zrutajJAnaniyuktiH 83-86 tatra arthakArthikAnuyoganiyogoM tatra sAmAyikaniyuktiH dravyaparamparAyAM kathA 39-47 ' anuyogAnanuyoge dRSTAntAH gAthA 94-104 105-106 107 108-112 113-115 116-120 121-127 53-54 55-56 17-34 56-57 58-59 60-62 12862 129-131 38 132 133-134 63-64 64-76 / / ******
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA patrAH * *prathamabhAgasya viSayAnukramaH 89-90 Avazyaka- viSayaH niyukti : * arthakArthikabhASAvibhASAdiH zrItilakAcArya- vyAkhyAnavidhiH laghuvRttiH * dvAravidhiH sanayavidhiH (dvAragAthA) // 10 // uddezaH nirdezaH nirgamanikSepaH zrIvIrasamyaktvalAbhAdiH kulakarotpattyAdiH kulakaravaktavyatAdvAragAthA kulakarapUrvabhavAdidvArANi zrIRSabhasvAmivaktavyatA-pUrvabhavAdiH janmAdiH vivAhApatyAdiH rAjyAbhiSekazilpAdidvArANi sambodhanAdidvArANi gAthA patrAGka: viSayaH 135 o-33 parityAgasaMvatsaradAnAdidvArANi 136-139 77-88 tIrthakRtAM jJAnotpattiH 140-141 88-89 tIrthakRtAM parivAragaNaparyAyAdiH 142-144 tIrthakRtAM nirvANatapasyAdiH zrIRSabhasvAminiSkramaNAdiH 146-149 91-93 prathamabhikSAdi-zreyAMsavaktavyatA / 150-151 93-94 tIrthakRtAM prathamabhikSAnagaradatRNi 152 94 zrIRSabhasvAmikevalotpattimarudevIsiddhiH 153-1699 4-100 bharatarAjyAbhiSekaH bharatabAhubaliyuddham 170-184 100-119 bAhudIkSAkevalAdiH 185-193 120-128 marIcivaktavyatA 194-198 128-140 mAhaNotpattiH 199-207 140-149 saGgrahagAthA-bharatapRcchA 208-215 149-151 / jinacakribalAdivaktavyatA 216-240 151-157 241-255 157-159 256-305 159-166 306-312 166-167 313-318 167-170 319-322 170-173 323-334 174-176 335-347 176-185 348-349 350-361 362-365 366-367 368-421 185-188 188-194 194-195 195-196 196-209 // 20 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ *prathamabhAgasya *viSayAnukramaH Avazyaka- viSayaH gAthA patrADUH | viSayaH niyukti : marIceH kulamadaH 422-432 209-212 candanA zrItilakAcArya- zrIRSabhanirvANam 433-435 212-215 zrIvIravihAraH laghuvRttiH bharatakevalam 436 215-216 gopakRtacaramopasargaH // 11 // marIceH saMsArArjanaM mRtyuH 437-439 216-218 zrIvIratapAMsi OM marIceH saMsArabhramaNam (zrIvIrapUrvabhavAH), 440-457 218-230 zrIvIrakevalamahimA zrIvIracaramabhavaH dvAragAthA 458 230-237 samavasaraNavaktavyatA (dvAragAthA) *zrIvIravaktavyatA-dAnasambodhananiSkramaNAdiH 459-460 238-244 dvArANi (1) svarUpaH prathamapAraNakam 461 244-248 (2) kiyantaH bhagavadabhigrahAH zUlapANipratibodhaH 462-463 249-252 (3) tIrthakRdrUpaH acchandakacaNDakauzikapratibodhaH 464-468 252-258 (4) pRcchA-vyAkaraNam * kambalazambalau 469-471 258-262 (5) zrotRpariNAmaH * gozAlaH zrIvIravihArAdiH 472-497 262-280 (6) dAnam saGgamadevopasargAH 498-514 281-286 (7-8) devamAlyam zrIvIravihAraH 515-519 286-288 (9) gaNadharadharmadezanA |Hua Hua Hua Hua Hua Yang Yang Yang Yang Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua gAthA 520-521 522-524 525-526 527-538 539-542 543 544-563 564-568 569-574 575-576 577-579 580-583 584-587 588-590 patrAGkaH 288-294 294-295 295-296 296-299 299-300 301 301-308 308-309 309-311 311 311-314 314-315 315-317 317 ************ / / 11 / /
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryukti : zrItilakAcAryalaghuvRttiH / / 12 / / *********** viSayaH gautamagaNadharAdivaktavyatA gaNadharavAdaH gaNadharavaktavyatA dvAragAthA kSetrakAlajanmagotrAgAraparyAyachadmasthaparyAyakevaparyAsarvAgamaparinirvANapadvArANi gAthA 591-598 599-641 642 643-659 660 666-723 sAmAyikanirgamakAladvAram dvAragAthA dravyakAlAddhAkAlayathAyuSkakAlopakramakAlAH 661-665 sAmAcAryupakramakAle dazadhA sAmAcArI yathAyuSkopakramAla prazastAprazastadezakAlAdidvArANi sAmAyikabhAvanamadvAram kAraNapratyayadvAre patrAGkaH 317-320 320-328 328 328-332 332 333-334 334-353 353-358 358-359 724 -726 727-733 734-736 360-361 737-750 361-365 viSaya lakSaNadvAram nayadvAram nayasamavatAradvAram nihnavAH anumatadvAram kiM dvAram katividhakasyakvakeSukathamAdidvArANi manuSyatvadurlabhatA dazaSTata sAmAyikalAbhe dRSTAntAH kiyacciraMkatidvAre AkarSadvAram niruktidvAram pariziSTa : kathAnakaviSayaH gAthA patrAGkaH 751-753 365-367 754-761 367-369 762-777 369-402 778-788 403-422 789-795 422-426 796-831 426-442 832-843 442-452 844-848 453-479 849-856 479-482 857-860 482- 484 861-879 484-503 504 ****** prathamabhAgasya viSayAnukramaH / / 12 / /
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH [Wo Jin Jin Jin Jin Jin Qi Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin A.ni. ********************** TINToimaNDanazrImuharIpArzvanAthAya namaH namo namaH zrIgururAmacandrasUraye cAndragacchIyazrIzivaprabhasUriziSyazrItilakAcAryaviracitalaghuvRttisamanvitA AvazyakaniyuktiH prathamo vibhAgaH OM namaH zrIpaJcaparameSThibhyaH / / deva: zrInAbhisUnurjanayatu sa zivAnyaMsadeze yadIye, khelantI kuntalAlI vilasadalikulaprojjvalA zAlate sma / saJjAte saMyamazrIpariNayanavidhau mAGgalikye trilokI-lakSmyA durvAGkarANAM tatiriva patitodastahastadvayAgrAt / / 1 / / vizvAhaGkAramardI samitikRtaratizcakracApAGkapANiH, prodyadgIrvANazAlI vyapahRtaviSamAstrAridordaNDakaNDUH / bhaktiprAgbhAranamrakSitipatipaTalImaulikoTIrakoTI-zANAkoNAgralekhollikhitanakhazikhaH pAtu vIrastrilokIm / / 2 / / *1. zoNA - la, kha pa / ********
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH k******************* A.ni. maGgalam / nityaM yatpraNipAtasambhramabhRtAM pAdAbjapIThasthala-nyAsollAsikiNAvalivyatikarAdbhAleSu bhavyAtmanAm / ete'nantamahomahodayapade yogyA iti prItitaH, puNyA kila vardhitAni tilakAnyavyAjjinaughaH sa vaH // 3 // yatkAntiprasareNa vizvadhavalIkArazriyA sarvataH, saddhyAnaM paripacyate'dhimanasaM zuklaM tadaklezataH / yenotsarpati sarvavAGmayagataM jJAnaM paraM tatkSaNAt, sAsmAkaM zrutadevatA racayatAdvighnopazAntikriyAm / / 4 / / Aste'nanyajanA manasyanukalaM svasvAmibhaktistato, vAsaM yasya cakAra pANikamale sA kebalazrIbhruvam / naivaM cedvilalAsa tatkathamiyaM sarvatra tatra kSaNAt, nyasto yatra bhavedayaM sa bhagavAn zrIgautamo nandatAt / / 5 / / gavAmIze yatra pravacanadhurAM dharmadhavale sphuradvyAkhyAnAdapratihatasamastetaravRSe / samAropyAtmIyAM tribhuvanapatinirvRtimagAdbhavAraNyAnistArayatu sa sudharmAbhidhaguruH // 6 // tattvArtharatnaughavilokanArthaM siddhAntasodhAntarahastadIpA: / niryuktayo yena kRtAH kRtArthastanotu bhadrANi sa bhadrabAhuH / / 7 / / tasyAvazyakaniyuktigavIM duhan vRttibhAjane'rthapayaH / praguNIkaromi sarasaM rasalolupalokatuSTikRte / / 8 / / paraM kva dvAdazAGgIbhRddhadrabAhugurogiraH / mugdhadhIrbAlizaH kvAhaM padamAtre'pyazaktimAn / / 9 / / 1. mahAmaho kha / . sphuratyAkhyAyA nAdena pratihatasamastetaravRSAH yena sa, tasmin ityarthaH / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun *******
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH ****** tadyadAvazyakamahaM vivarituM matiM vyadhAm / gaGgAM tarItumArabdhastaddoSNaikena kRSNavat / / 10 / / mahAzAstrasya cAmuSya mahAkavivinirmite / gambhIrArthe mahatyo stazcarNirvRttizca yadyapi / / 11 / / tathA'pyatyalpadhIhetoralpadhIrapyahaM punaH / racayiSyAmyamUM vRttimuttAnArthaM laghIyasIm / / 12 / / tato'tra yadahaM kurve tatsarvaM gurubhaktijam / jAnantu mA'vajAnantu santaH sumanaso mayi / / 13 / / tathAhi - saJjAte'vasare'dhunA zrutasudhAdhArAkiro madgiraH, sadyaH pallavayantu bhavyahRdayArAme prabodhadrumam / labdhvA'tyadbhutavAsanADhyasumanIbhAvaM sadAlipriyam, yastaistaiH phalitaH phalairaviralaiH svargApavargAdibhiH / / 14 / / ihAyaM zAstravedhasAM sumedhasAM zAstrasandarbhArambhasaMrambhavidhiH / yathA - sarvANyapi zAstrANi maGgalAbhidheyasambandhaprayojanapratipAdanapUrvANyeva prarUpyante, idaM ca zAstramarhatpraNItArthatvAtsakalamapi maGgalarUpameva / tathA'pyabhinavavineyotsAhAya prathamagAthayA jJAnapaJcakAbhidhAbhidhAnarUpaM maGgalamAha - AbhiNibohiyanANaM suyanANaM ceva ohinANaM ca / taha maNapajjavanANaM kevalanANaM ca paMcamayaM / / 1 / / vyAkhyA - arthAbhimukho niyato bodho matirUpo'bhinibodhaH / sa eva Abhinibodhikam, svArthe ikaN, AbhinibodhikaM ca tajjJAnaM ca A. ni. maGgalam jJAnasvarUpaH / gAthA - 1 3
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********* 4 Avazyaka- AbhinibodhikajJAnaM matijJAnamityarthaH / tathA zrUyata iti zrutam, zabdaH siddhAnto vA tAbhyAM sakAzAt jJAnaM zrutajJAnam, 'ca' niryuktiH zabdo'nayostulyakakSatAdyotI, tulyatvaM ca ya eva matijJAnasya svAmI sa eva zrutajJAnasyApi / ' jattha mainANaM tattha suyanANaM' iti vacanAt, zrItilakA- sthitikAlo'pyanayostulya eva / anekajIvApekSayA bhUtabhavadbhAvirUpaH sarvo'pi, apratipatitaikajIvApekSayA ca SaTSaSTiH sAgaropamAni cAryalaghuvRttiH sAdhikAni / uktaM ca bhASyakRtA dovAre vijayAIsu gayassa tinnacue ahava tAiM / airegaM narabhaviyaM nANAjIvANa saMbaddhaM / / (vi. 436) tathA dve apyete kSayopazamahetuke sarvadravyaviSaye parokSe ca, evo'vadhAraNe / ete eva dve jJAne parokSe netarANi, tathA avadhIyate ekAgrairbhUyate'sminniti avadhirekAgratA, rUpidravyamaryAdA vA tAbhyAM jJAnaM avadhijJAnam, 'ca' zabdo matizrutAbhyAM sAmyArthaH, sAmyaM * cAnayorivAvadherapi samasthityA ekasvAmikatvAt, mithyAdRgdevasya samyagbodhe sati jJAnatrayasyApi yugapallAbhAca / tathA paryavanaM paryavo manasaH paryavo manaH paryavaH / 'uD zabde' al pratyayo anekArthatvAddhAtUnAM sarvato manaHpudgalAvabodhaH, sa eva jJAnaM manaH paryavajJAnam / yadvA manasaH paryAyAH pariNAmavizeSAH, paudgalikavastuvimarzanaprakArAsteSu jJAnaM manaH paryAyajJAnam / ca manuSyakSetravartisaMjJimanogatadravyAlambanameva / 'tathA' zabdo'vadhijJAnasAdharmyArthaH, sAdharmyaM ca chadmasthasvAmitvapudgalamAtrAzrayatvakSAyopazamikatvapratyakSatvaiH / tathA kevalaM anyajJAnanirapekSaM asadRzaM anantaM sampUrNaM jJAnaM kevalajJAnam, 'ca: ' samuccaye / atrAha eSAM jJAnAnAM kathameSaH kramaH ? ucyate svasyaiva prakAzakatvAt Adau matijJAnam, tataH svaparaprakAzakatvAt zrutajJAnam, tadanu-matizrutAnantarabhAvitvAtpratyakSatvAccAvadhijJAnam / tataH saMyatAnAmeva 1. vRttisama0 la / . 'uD zabde' bhvAdi Atma0 avate ( pari + u + al paryavaH) / ******* A. ni. maGgalam jJAnasvarUpaH / gAthA - 1 4
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- bhAvAnmana:paryavajJAnam / atha kSAyikatvAt sarvottamaM kevalajJAnaM paJcamakam / anayaiva ca gAthayA jJAnapaJcakakAraNabhUtaM * niyuktiH * sAmAyikAdyAvazyakaSaTkaM abhidheyaM sUcitam, sambandhazca zAstrArthayorvAcyavAcakarUpaH pratIta eva, prayojanaM ca ziSyAcAryayoranantaraM * zrItilakA- * zAstrArthajJAnajJApanarUpaM paramparaM ca dvayorapi mahodayAvAptiriti sujJAtameva // 1 // atha prathamoddiSTasyAbhinibodhikajJAnasya svarUpaM . cAryalaghuvRttiH *nirUpyate / tacca dvidhA, ekaM azrutaniHsRtaM prAtibham, autpattikyAdi vainayikIrahitam / dvitIyaM zrutaniHsRtaM avagrahAdi, taJcaturddhA - uggaha IhAvAo ya dhAraNA eva hu~ti cattAri / AbhiNibohiyanANassa bheyavatthU samAseNaM / / 2 / / avagrahaH; IhA; avAyo; dhAraNA; evakAraH kramArthaH, evaM anena krameNa bhavanti catvAri, AbhinibodhikajJAnasya bhedavastUni-bhedarUpANi- bhedaprakArA ityarthaH, samAsena-saMkSepeNa / / 2 / / etatsvarUpamevAha - atthANaM uggahaNaMmi uggaho taha viyAraNe IhA / vavasAyaMmi avAo dharaNaMmi ya dhAraNaM biMti / / 3 / / atra prAkRtatvAtsaptamI prathamAthe, arthAnAM zabdAdInAM nirvikalpakaM grahaNaM avagrahaH / artha[yInta ityarthAH, artha[yInte gamyante parichidyante * iti yAvat te ca rUpAdayasteSAmarthAnAM prathamaM darzanAnantaraM grahaNamavagrahaH / Aha - sAmAnyavizeSAtmakAnAmarthAnAM kathamAdau darzanam, na * A.ni. maGgalam mtijnyaanm| gAthA-2-3 * 1. arthyanta ityarthAH ..... iti pAThaH kha, la, la pa pa pa AdarzaSu nAsti / iha prajJA - pratibhA saiva prAtibhaM bodhyaM na tu sAmarthyayogajanyaM prAtibham /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ F**** A.ni. Avazyaka- jJAnam ? ucyate, jJAnasya prabalA''varaNatvAt darzanasya cAlpAvaraNatvAt / sa ca dvidhA, vyaJjanAvagraho'rthAvagrahazca, vyajyate'nenArthaH pradIpeneva * niyuktiH ghaTa iti vyaJjanaM dravyendriyaM kadambapuSpAkArAdi, zabdAdipariNatadravyasaGghAtazca / tato vyaJjanena dravyendriyeNa zabdAdipariNatadravyANAM * zrItilakA- * vyaJjanAnAmavagraho vyaJjanAvagrahaH / nayanamanovarjendriyANAmasau caturvidho jJeyaH, tayoraprAptakAritvena pudgalasparzAbhAvAt / ito'nantaraM * cAryalaghuvRttiH *zabdAdipudgalasaGgatena dravyendriyeNA'rthAnAM zabdAdInAmavagraho'rthAvagrahaH / tathetyAnantarye, zabdAdyarthagrahaNe sati vicAraNaM vimarzaH / kimayaM * *zabdaH zAGkhaH zAGgo veti mativizeSa IhA, viziSTo'vasAyo'dhyavasAyo nizcayaH, mAdhuryAdiguNavattvAt zAGgha evA'yaM, karkazAdiguNavattvAt * *zAGga evetyavadhAraNAtmakaH pratyayo'vAyaH / dharaNaM paricchinnasyArthasyA'vicyutismRtivAsanArUpaM dhAraNA iti bruvate tIrthakaragaNadharA iti maGgalam matijJAnam / * bhAvaH / evaM zeSendriyANAmapi sthANupuruSakuSThotpalasambhRtakarillamAMsasarpotpalanAlAdI avagrahAdayo vAcyAH, evaM manaso'pi svapne * gAthA-4 * indriyavyApArAbhAve vA cintayataH zabdAdiviSayA'vagrahAdayo jJeyAH / arthAvagraha: IhAdayazca sarvendriyamanaHsambhavatvAt SoDhA / sarve saGkalitA hai aSTAviMzatirmatijJAnabhedAH / / 3 / / avagrahAdInAM kAlamAnamAha - uggahu ikkaM samayaM ihAvAyA muhuttamaddhaM tu / kAlamasaMkhaM saMkhaM ca dhAraNA hoi nAyavvA / / 4 / / * jaghanyo naizcayiko'rthAvagrahaH eka samayaM paramasUkSmakAlarUpam, vyavahAratastu dvAvapyarthAvagrahavyaJjanAvagrahI antarmuhUrtaM bhavataH, IhAvAyau * * 'tathA' zabda AnantaryArthaH / * kuSThaH vanaspativizeSaH / sthANupuruSau cakSurviSayo, evaM kuSThAdi dvau dvau krameNa dhrANarasanasparzanaviSayA bodhyAH / Ju Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun * Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Bing
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyuktiH Avazyaka- *'muhuttamaddhaM' arddhamuhUrtta 'muhuttamaMtaM tu' iti pAThAntarAttattvataH pRthak pRthak dvAvapyantarmuhUrttam / 'kAlamasaGkhyaM' asavayavarSAyuSAM* *palyopamAdijIvinAm, 'saGkhyAtaM ca' saGkhyAtavarSAyuSAM dhAraNA-vAsanArUpA, 'ca' zabdAdavicyutirUpA smRtirUpA ca dhAraNAntarmuhUrtaM bhavati * zrItilakA- jJAtavyA / / 4 / / atha zrotrendriyAdInAM prAptAprAptaviSayatAmAha - cAryalaghuvRttiH puDhe suNei sadaM rUvaM puNa pAsaI apuDhe tu / gaMdhaM rasaM ca phAsaM ca baddhapuDhe viyAgare / / 5 / / * spRSTaM - bhAvendriyAkhye zrotrendriye lagnamAtraM tanau reNuvat, tasya ghrANAdibhyaH paTutaratvAt, zRNoti gRhNAti zabdaM ke zabdaprAyogyabhASApudgalasaGghAtam / rUpaM punaH pazyatyaspRSTam, tuzabda evakArArthaH / tato'spRSTameva alagnameva *cakSuSo'prAptakAritvAt / yadi tu spRSTaM pazyettadA svapakSmapuTataTAJjanaM antaHkSiptamauSadhaM vA pazyena ca pazyati / punaH zabdo * *vizeSaNArthaH, kiM vizinaSTi ? aspRSTamapi yogyadezAvasthitaM na punarayogyadezAvasthitam, antaritAdi, anantaritamapi * paramANvAdikaM amUrta svaviSayAt dUrasthaM vA na pazyati, gandhaM rasaM ca sparza ca baddhaspRSTam, prAkRtatvAt vyatyaye spRSTabaddham, spRSTaM * * lagnaM tato baddhaM AzliSTaM -toyavadAtmapradezairAtmIkRtaM ghrANarasanAsparzendriyANi jAnantIti vyAgRNIyAt-brUyAt / yogyadezAvasthitaM rUpaM cakSuH * A.ni. maGgalam matijJAnam / gAthA-5 RRA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** Avazyaka- pazyatItyuktam / sa cAyaM yogyo dezaH, cakSuSo jaghanyenAGgulasaGghayeyabhAgaH, atyAsannasya pakSmanyastAJjanAderadarzanAt, utkRSTataH svAGgulaniSpannaM * niyuktiH sAdhikaM yojanalakSam / zrotrasya dvAdazayojanAgataH zabdaH / ghrANarasanAsparzanendriyANAM nava yojanAgataM vastu, jaghanyato'GgulAsaGghayeya-* zrItilakA * bhAgAgatam / manasastu kevalajJAnasyeva kSetrato na viSayaparimANam, sarvagatvAt / / 5 / / spRSTaM zRNoti zabdamityuktaM tatkiM bhASakotsRSTAnyeva * cAyalaghuvRttiH zabdadravyANi gRhNAti utAnyAni tadvAsitAni mizrANi vetyAzaGkayAha - bhAsAsamaseDhIu sadaM jaM suNai mIsayaM suNai / vIseDhI puNa sadaM suNei niyamA parAghAe / / 6 / / bhASakeNa zabdatayotsRjyamAnA zabdapudgalasaMhatirbhASA / tasyAH samazreNitaH SaTsu dikSu samapatigataH zrotA yaM zabdaM zRNoti taM *bhASakotsRSTazabdapudgalabhAvitAntarAlasthazabdadravyamizraM zrotrendriyeNAdatte / vizreNigataH vidiggataH puna: parAghAte sati, saptamI tRtIyArthe; * bhASakotsRSTazabdadravyaiH parAghAtena-abhighAtena vAsitameva zabdapudgalarAziM zRNoti, na punarutsRSTaM mizraM vA, teSAmanuzreNigamanAt * * pratiskhalanA'bhAvAJca / / 6 / / kena punaryogena vAgdravyANi gRhNAti utsRjati vetyAzaGkayAha - ginhai ya kAieNaM nisirai taha vAieNa joeNa / egaMtaraM ca ginhai nisirai egaMtaraM ceva / / 7 / / gRhNAti-Adatte vAgdravyANi, 'ca' evArthe, sa cAgre yojyate kAyikenaiva tathetyanantaraM nisRjati-muJcati vAcikena yogena / kimatra hai A. ni. maGgalam matijJAnam / *********** K **
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 9 vAgdravyanisarge kAyavyApAro nAsti ? ucyate, AtmA yena kAyavyApAreNa zabdadravyANyAdatte sa kAyiko yogaH, yena tu kAyasaMrambheNa tAni muJcati, sa vAcikaH / yena manodravyANi manyate manastvena pariNamayati sa mAnasaH, iti kAyavyApAra eva vyavahArArthaM tridhocyate / ekAntaraM ca gRhNAti nisRjatyekAntaraM caiva / atrAyaM bhAvaH - ekena samayena antaraM vicAlikA yatra; prathamasamaye vAgdravyanisargasya (antaraM) caramasamaye ca vAgadravyAdAnasya ( antaraM), tadekAntaram, madhyamasamayeSu ca pratisamayaM zubhAzubhakarmAdAnanisargakriyAvat utpAdavyayakriyAvat, aGgulyAkAzapradezasaMyogavibhAgakriyAvacca, vAgdravyAdAnanisargarUpaM yugapat kriyAdvayaM bhavati // 7 // gRhNAti kAyikenetyuktaM sa ca kAyayogaH paJcadhA, tatkena gRhNAtItyAha - ********* ********* tivihaMmi sarIraMmI jIvapaesA havaMti jIvassa / jehi u ginhai gahaNaM to bhAsai bhAsao bhAsaM / / 8 / / trividhe zarIre jIvasyApRthagbhUtAH pradezA jIvapradezA bhavanti jIvasya, na tu zarIravat pRthagbhUtAH / yaistu gRhNAti - 'tu' zabdo vizeSaNe, na sadaivAdatte, kintu AdAnapariNAme sati grahaNam, zabdadravyanivahamAdatte, tato bhASate bhASako bhASAm bhASetyadhikamiti cet, na, bhASyamANaiva hi bhASA, na pUrvaM pazcAdveti jJApanAya bhASAgrahaNam / / 8 / / trividhe zarIra ityuktaM kiM tat traividhyamityAha - orAliyaveDavviyaAhArau ginhaI muai bhAsaM / sacaM saccAmosaM mosaM ca asacamosaM ca / / 9 / / **** A. ni. maGgalam matijJAnam / gAthA-8-9 9
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 10 ************* audArikaM zarIraM vidyate yasya abhrAditvAnmatvarthIye'vi audArikaH, evaM vaikriyaH, AhArakazca gRhNAti muJcati bhASAM bhASAtvapariNatadravyasaMhatim / kiM rUpAm ? satyAM mRSAM satyAmRSAM-mizrAM asatyAmRSAM-' Agaccha devadatte 'tyAdikAm / / 9 / / bhASAvyApteH praznasvarUpamAha - kahiM samaehiM logo bhAsAi niraMtaraM tu hoi phuDo / logassa ya kayabhAge kaibhAgo hoi bhAsAe / 10 / / katibhiH samayairlokazcaturdazarajjvAtmako bhASayA zabdapudgalarUpayA nirantaraM tu bhavati spRSTo, lokasya ca katibhAge kiyatpramANe bhAge katibhAgo bhavati bhASAyAH ? / / 10 / / uttaramAha - cauhiM samaehiM logo bhAsAi niraMtaraM tu hoi phuDo / logassa ya carimaMte caramaMto hoi bhAsAe / / 11 / / caturbhiH samayairiti bhaNanAt tribhiH paJcabhiH samayairityapi jJeyam, tulAmadhyegrahaNavat / tatra tribhiH spRSTa ucyate lokamadhyasthamahAprayatnavaktRnisRSTAni vAgdravyANi sUkSmatvAdbahutvAccA'nantaguNavRddhyA vardhamAnAni, prathamasamaya eva daNDAkArANi SaTsu dikSu lokAntamApnuvanti / jIvasUkSmapudgalayoM' ranuzreNigatiriti vacanAt dvitIyasamaye ta eva SaTdaNDAzcaturdizamekaikazo vardhamAnAH SaNmanthAnA bhavanti / tRtIyasamaye tvantarAlapUraNAt pUrNo lokaH syAt / yadA tu digante nADIbahiH sthito vaktA kazciddevo vakti, tadAdyasamaye ******* A.ni. maGgalam matijJAnam / gAthA - 10-11 10
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- *caturaGgalabAhalyo rajjvAyAmo bhASANurAzidaNDAkAraH sanmukhadigante lagati / dvitIyasamaye caturaGgalabAhalyo rajjuvistAraH * niyuktiH UrdhvAdhazcaturdazarajjvAyAmaH kapATAkAraH, tiryagloke tu digdvayANunirgame sthAlAkAraH syAt / tRtIye tUrdhvAdha:kapATayormanthatvam, caturthe / zrItilakA- tvantarAlapUraNam / evaM caturbhiH samayairlokaH pUryate / yadA tu vidizi sthito vakti tadaikasamayena vidizo dizi, dvitIyasamayena nADI * cAryalaghuvRttiH pravizati / anyaistribhiH prAgvallokamApUrayati / evaM paJcabhiH pUrNo bhavati / 'bhAsAe' iti bhASAyA lokavyApinyAH / / 11 / / * A. ni. 11 * tattvabhedaparyAyairvyAkhyeti tattvato bhedatazca matijJAnaM vyAkhyAtamadhunA nAnAdezajavineyasukhAvabodhAya tatparyAyAnAha - IhA apoha vImaMsA maggaNA ya gavasaNA / sannA saI maI pannA savvaM AbhiNibohiyaM / / 12 / / matijJAnam / * IhA-sthANurvA puruSo veti vicAraNA / apoho nizcayaH / IhAyA uttaro'pohAt pUrvaH 'nAtra rAjapathe sthANurbhavati, puruSaH sambhAvyate' iti * gAthA-12-13 * vimarzaH / anvayadharmAlocanaM mArgaNA 'caH' samuccaye, vyatirekadharmAlocanaM gaveSaNA / saMjJA vyaJjanAvagrahAnantaraM zabdanirUpitArthajJAnarUpA / * * smRtiranubhUtArthasmaraNarUpA / matiAte'pyarthe sUkSmadharmAlocanarUpA / prajJA svayameva viziSTakSayopazamAt prabhUtArthadharmAlocanA sarvamidamAbhinibodhikam / / 12 / / idAnIM navabhiranuyogadvArairmatijJAnanirUpaNamAha - saMtapayaparUvaNayA davapamANaM ca khittaphusaNA ya / kAlo ya aMtaraM bhAga bhAva appAbaha ceva / / 13 / / ****
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- * gai iMdie ya 'kAe joe vee kasAya lesAsu / samattanANadaMsarNasaMjayau~vaorgaAhIre / / 14 / / niyuktiH OM "bhAsaga parittapajatta "suhuma "sannI ya huMti "bhava,reme / AbhiNibohiyanANaM maggijjA esu ThANesu / / 15 / / * zrItilakAcAryalayavattiH OM satpadaprarUpaNA-matijJAnasyAstitvAkhyAnam / dravyapramANaM-kiyanto matijJAninaH / kSetraM-kiyati kSetre matijJAninaH santi / sparzanA-kiyat * ke kSetraM te spRzanti / kSetrasparzanayorayaM vizeSa: - yatrAvagAhastatkSetraM sparzanA tu bAhyato'pi syAt / kAla:-sthityAdiH / antaraM-pratipattyAdau / * A.ni. * bhAga:-matijJAnino'nyajJAninAM katibhAge / bhAva: - kasminbhAve matijJAninaH / alpabahutvaM - eSAM pUrvapratipannapratipadyamAnApekSam / atha * maGgalam * satprarUpaNAdidvArairmatijJAnaM gatyAdiSu mArgayet / tatra gataucaturvidhAyAmapi matijJAninaH pUrvapratipannA niyamataH santi / pratipadyamAnAstu * matijJAnam / *kadAcidbhavanti vA na vA / indriyadvAre-paJcendriyeSvAdyAH sadaiva santi, apare syurna vA / dvitricaturindriyeSvaviratasamyagdRSTeH samyaktvaM vamata *" utpAdAdaparyAptakAvasthAyAmAdyAH sambhavanti, nAnye / ekendriyeSUbhayAbhAvaH / kAye-trasAkhye, AdyAH santi sadaiva, itare syurna vA / *zeSakAyeSUbhayAbhAvaH / yoge-triSu yogeSu samuditeSu paJcendriyavat / kevalakAyayoge tUbhayAbhAvaH / vede-triSvapi vedeSvAdyAH santyeva, anye * *syurna vA / kaSAyeSu-anantAnubandhiSUbhayAbhAvaH, zeSeSu paJcendriyavat / lezyAsu - AdyAsvAdyAH santi, nAnye / zeSAsu tisRSu paJcendriyavat / * * samyaktvadvAre-AdyA eva nApare, samyagdarzanamatizrutAnAM yugapallAbhAt / jJAnadvAre-matizrutAvadhimanojJAneSu AdyA eva nApare / kevalajJAne tu * ******* *******
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 Avazyaka- nAdyA nApyanye, tasmin sati chAdmasthikajJAnAbhAvAt / matyAdyajJAneSvapi nAdyA nAnye dvayeSAdviyAnAmapyaghaTanAt / darzanadvAre -* niyuktiH cakSurdarzane'cakSurdarzane ca, darzanalabdhisampannAdyAH santyeva, anye bhAjyA: / avadhidarzane tvAdyA eva nAnye, kevaladarzane na dvidhApi / saMyatadvArezrItilakA *AdyA eva nAnye / upayogaH, sAkAro'nAkArazca tatra sAkAropayoge AdyAH santyeva, anye bhAjyAH / anAkAropayoge AdyA eva nAnye, cAryalaghuvRttiH * 'savvAo laddhIo sAgArovaogovauttassa ceva bhavantIti vacanAt / AhArakA-AdyAH santyeva, anye bhAjyAH / anAhArakA vigrahagatau / * AdyAH santyeva, nAnye iti / bhASakadvAre-bhASAlabdhisampannAdyAH santyeva, anye bhAjyAH / tallabdhizUnyAzca na dvidhApi / parIttadvAre* anekArthatvAt dhAtUnAmiti dAnArthopi 'dA' dhAtuH paripUrvo'tra saGghayAvAcI, tena parIttaH parimitIkRtaH saMsAro yaiste parIttAH, pratyekazarIrAna *vA eSvapyagre kevalasya vakSyamANatvAdete'pi manuSyA eveha grAhyAH / ato'mISvapyAdyA matijJAninaH santyeva, anye bhAjyAH / sAdhAraNAstu *na dvidhA'pi / paryAptadvAre-SaTparyAptiparyAptA AdyAH santyeva, anye bhAjyAH / aparyAptakAstvAdyAH santyeva, nAnye / sUkSmadvAre-sUkSmA atra matijJAnama / *vAntAdibhavAH saMmUrcchajamanuSyAH, teSu na dvidhApi / bAdareSu tu kevalajJAnasyApyabhidhAnAtte'tra garbhajamanuSyA jJeyAH, atasteSu matijJAnina AdyAH * gAthA-14-15 * santyeva, anye bhAjyAH / saMjJidvAre-saMjJino bAdaravat / asaMjJinastvAdyAH santyeva, nAnye / bhavadvAre-bhavasiddhikA: saMjJivat / abhavasiddhikA *na dvidhApi / caramadvAre-bhaviSyaJcaramabhavA AdyAH santyeva, anye bhaajyaa| acaramAstu na dvidhApi / kRtA matijJAnasya satpadaprarUpaNA / * dravyapramANaM - matijJAninAM saGkhyA tatrAdyA jaghanyataH kSetrapalyopamAsaGkhyeyabhAgapradezarAzitulyAH / utkRSTastvebhyo vizeSAdhikAH / anye * ****
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 15 *************************** patteyamakkharAI akkharasaMjoga jattiyA loe / evaiyA payaDIo suyanANe huMti nAyavvA / / 17 / / spaSTA / navaraM pratyekaM akSarANi yatra yAvantIti yojyam / / 17 / / evaM ca zrutaprakRtyAnantyAddurvacatvamAha katto me vatre sattI suyanANasavvapayaDIu / caudasavihanikkhevaM suyanANe Avi vacchAmi / / 18 / / spaSTA / navaraM 'zrutajJAne cApi' api zabdAdajJAnaviSaye'pi / / 18 / / caturdazavidhazrutanikSepamAha akkhara sannI sammaM sAIyaM khalu sapajjavasiyaM ca / gamiyaM aMgapaviTTha sattavi ee sapaDivakkhA / / 19 / / spaSTA / kevalaM 'akkharatti' zrutazabdaH sarvatra yojyaH / tatazcA'kSaraM akSarazrutAdi 'gamiyaM' ti sadRzapATham / saptApyete bhedAH sapratipakSAHanakSarazrutAdayaH / / 19 / / anakSarazrutamAha - UsasiyaM nIsasiyaM nicchUDhaM khAsiyaM ca chIyaM ca / nissiMghiyamaNusAraM aNakkharaM cheliyAIyaM / / 20 / / spaSTA / navaraM 'nicchUDhaM' niSTyUtam / 'aNusAraMti' sAnusvAraM mIlitamukhasya 'huM' ityuccAraNaM anakSarazrutam / 'cheliyAIyaM' cheliyaM-seNTitaM cauramilanasaMjJA, AdizabdAJcakracItkArAdi / / 20 / / zrutalAbhaprakAramAha - - - ************* ******** A. ni. maGgalam zrutajJAnam / gAthA17-20 15
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 14 jAtu syurna vA / yadi syurjaghanyenaiko dvau trayo vA / utkRSTatastu kSetrapalyopamAsaGghayeyabhAgapradezarAzimAnAH / kSetraM matijJAninAM lokasyAsaGkhyeyabhAgaH / ekasya tu, ilikAgatyA sarvArthasiddhau gacchata Agacchato vA saptacaturdazabhAgAH saptarajjava ityarthaH / adhastu SaSThTyAM gacchataH pratyAgacchatazca paJcasaptabhAgAH / saptamyAM samyagdRSTergatyabhAvAt / sparzanA kSetrAdadhikA, yathA paramANorekapradezaM kSetraM saptapradezA sparzanA / kAlo matyupayogamAzritya jaghanya utkRSTazca ekasyAnekeSAM cAntarmuhUrttamAtraH / tallabdhimAzrityaikasya jaghanyenAntarmuhUrtameva, utkRSTatastu SaTSaSTisAgaropamAni sAdhikAni prAgvat / nAnAjIvApekSayA tu sarvaH kAlaH, matijJAninAM sarvakAleSu bhAvAt / antaraM ekasya samyaktvaM vimucya punargRhNato jaghanyenAntarmuhUrtaM utkarSeNApArddhapudgalaparAvarttaH / nAnAjIvApekSayA tvantarAbhAvaH / bhAgadvAre matijJAninaH *zeSajJAninAM ajJAninAM cAnantabhAge varttante / bhAve kSAyopazamike matijJAninaH / alpabahutve matijJAninaH pratipadyamAnakAH sarvastokAH, pUrvapratipannA jaghanyena tebhyo'saGkhyaguNAH, utkarSeNa tvetebhyo'pi vizeSAdhikA iti gAthAtrayArthaH / / 13-14 - 15 / / matijJAnopasaMhAraM zrutajJAnArambhaJcAha - ********* AbhiNibohiyanANe aTThAvIsaM havaMti payaDIo / suyanANe payaDIo vittharao Avi vRcchAmi / / 16 / / spaSTa / / / 16 / / zrutaprakRtIrdarzayannAha - A. ni. maGgalam zrutajJAnam / gAthA - 16 14
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- nAdyA nApyanye, tasmin sati chAdyasthikajJAnAbhAvAt / matyAdyajJAneSvapi nAdyA nAnye dvayeSA dvayAnA]mapyaghaTanAt / darzanadvAre -* niyuktiH cakSurdarzane'cakSurdarzane ca, darzanalabdhisampannAdyAH santyeva, anye bhAjyAH / avadhidarzane tvAdyA eva nAnye, kevaladarzane na dvidhApi / saMyatadvArezrItilakA- *AdyA eva nAnye / upayogaH, sAkAro'nAkArazca tatra sAkAropayoge AdyAH santyeva, anye bhAjyA: / anAkAropayoge AdyA eva nAnye, cAryalaghuvRttiH * 'savvAo laddhIo sAgArovaogovauttassa ceva bhavantIti vacanAt / AhArakA-AdyAH santyeva, anye bhAjyAH / anAhArakA vigrahagatau * * AdyAH santyeva, nAnye iti / bhASakadvAre-bhASAlabdhisampannAdyAH santyeva, anye bhAjyAH / tallabdhizUnyAzca na dvidhApi / parIttadvAre-* * anekArthatvAt dhAtUnAmiti dAnArthopi 'dA' dhAtuH paripUrvo'tra saGghayAvAcI, tena parIttaH parimitIkRtaH saMsAro yaiste parIttAH, pratyekazarIrA * A. ni. *vA eSvapyagre kevalasya vakSyamANatvAdete'pi manuSyA eveha grAhyAH / ato'mISvapyAdyA matijJAninaH santyeva, anye bhAjyAH / sAdhAraNAstu * maGgalam *na dvidhA'pi / paryAptadvAre-SaTparyAptiparyAptA AdyAH santyeva, anye bhAjyAH / aparyAptakAstvAdyAH santyeva, nAnye / sUkSmadvAre-sUkSmA atra * matijJAnam / vAntAdibhavAH saMmUrcchajamanuSyAH, teSu na dvidhApi / bAdareSu tu kevalajJAnasyApyabhidhAnAtte'tra garbhajamanuSyA jJeyAH, atasteSu matijJAnina AdyA: gAthA-14-15 santyeva, anye bhAjyAH / saMjJidvAre-saMjJino bAdaravat / asaMjJinastvAdyAH santyeva, nAnye / bhavadvAre-bhavasiddhikAH saMjJivat / abhavasiddhikA *na dvidhApi / caramadvAre-bhaviSyaccaramabhavA AdyAH santyeva, anye bhAjyAH / acaramAstu na dvidhApi / kRtA matijJAnasya satpadaprarUpaNA / * 13 dravyapramANaM - matijJAninAM saGkhyA tatrAdyA jaghanyata: kSetrapalyopamAsaGghayeyabhAgapradezarAzitulyAH / utkRSTastvebhyo vizeSAdhikAH / anye *
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** Hua Hua Yao Ye Ye Jiang Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 17 Avazyaka- * prAjJamapi ziSyaM prati sUtrArthamAtrakathanarUpa: prathamo'nuyogaH / dvitIya: sUtrasparzikaniyuktimizro bhaNitaH / tRtIyo niravazeSo yatra niyuktiH prasaktAnuprasaktamapi vyAkhyAyate, eSa vidhirbhavatyanuyoge / sUtrasyArthena sahAnukulo yogo'nuyogastatra ajJaziSyaM prati punaH * zrItilakA- * saptakRtvo'nuyogaH / samAptaM zrutajJAnam / asyApi matijJAnavat satpadaprarUpaNAdayo jJeyAH / / 24 / / avadhijJAnamAha - cAryalaghuvRttiH saMkhAIyAo khalu ohInANassa sabapayaDIo / kAo bhavapaJcaiyA khaovasamiAo kAovi / / 25 / / A. ni. kSetrakAlAkhyaprameyApekSayA saGkhyAtItAH, khaluzabdAt dravyabhAvAkhyajJeyApekSayA cAnantAH avadhiprakRtayaH / / 25 / / ata evAha maGgalam katto me vaneuM sattI ohissa savvapayaDIo / caudasavihanikkhevaM iDDIpatte ya vucchAmi / / 26 / / *avadhijJAnam / gAthAspaSTA / navaraM 'iDDIpatte ya' AmoSadhyAdiprAptIzca / / 26 / / caturdazavidhanikSepaM dvAragAthAdvayamAha - 25-28 ohI khiMttaparimANe saMThANe ANugAmie / avaTThie cale tibvamaMdapaDivAuppayA iya / / 27 / / nAMNa dasaNa vinbhaMge dese khitte gaI iya / iDDIpattANuoge ya emeyA paDivattio / / 28 / / avadheH kSetraparimANaM / 1 / saMsthAnaM / 2 / AnugAmuko'nAnugAmukaH / 3 / avasthito'navasthitaH / 4 / calo vardhamAno hIyamAnazca * XXXXXXX *******
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 18 ***************************** / 5 / tIvraH zuddho'tIvro'zuddhaH / 6 / pratipAtotpAdau ca / 7 / jJAna / 8 / darzana / 9 / vibhaGgAH / 10 / dezo dezAvadhiH sarvAvadhizca / 11 / kSetraM sambaddhAsambaddhAdi kSetrAvadhiH / 12 / 'gaI iya' gatyAdidvArajAle / 13 / RddhiprAptAnuyogazca / 14 / evametAH pratipattayo'vadhiprakRtayaH / / 27 - 28 / / tatrAdau avadhinikSepamAha - nAmaM ThavaNAdavi khitte kAle bhave ya bhAve ya / eso khalu nikkhevo ohissA hoi sattaviho / / 29 / / nAmAvadhiryasyAvadhiriti nAma kriyate yathA maryAdAyAH / sthApanAvadhiH AghATAsthApanaM akSAdau vA / dravye dravyaviSaye'vadhirdravyAvadhiH / yatra kSetre kAle vA'vadhirutpadyate vyAkhyAyate vA tau kSetrakAlAvadhI / bhavo nArakAdistatrAvadhirbhavAvadhiH kSAyopazamikAdAvavadhirbhAvAvadhiH / zeSaM spaSTam / / 29 / / jaghanyAvadhikSetraparimANamAha - | bhAve jAvaIyA tisamayAhAragassa suhammassa paNagajIvassa / uggAhaNA jahannA ohIkhittaM jahannaM u / / 30 / / akSarArthaH spaSTaH / sampradAyastvatra yojanasahasramAno matsyo mRtvA svakAyadeze yaH utpadyate sa hi sUkSmaH panakatveneha saMgrAhyaH / saMhRtya cAdyasamaye sa hyAyAmaM karoti ca prataraM saGkhyAtItAkhyAGgulavibhAgabAhulyamAnam, svatanupRthutvamAtraM dIrghatvenApi, jIvasAmarthyAt / tadapi 1. ogAhaNA la pa cha kha / AghATa:-sImA / A. ni. maGgalam avadhijJAnam / gAthA29-30 18
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakA- cAryalaghuvRttiH 19 dvitIyasamaye saMhatya karotyasau zUcim, saGkhyAtItAkhyAGgugulavibhAgaviSkambhamAnanirdiSTAM nijatanupRthutvadairdhyAm / tRtIyasamaye tu saMhatya * utpadyate ca panaka: svadehadeze / sa sUkSmapariNAmaH / samayatrayeNa tasyAvagAhanA yAvatI bhavati, tAvajjaghanyamavadherAlambanabhAjanaM kSetram / idamitthameva munigaNasvasampradAyAtsamavaseyam / kimityevaM kalpate iti cet, ucyate, sa eva prayatnavizeSAt sUkSmAvagAhanaH syAnnAnya iti * // 30 // athotkRSTamAha - savvabahuagaNijIvA niraMtaraM jattiyaM bharijjAsu / khittaM savadisAgaM paramohIkhitta niddiTTo / / 31 / / kSetramAzritya nirdiSTaH kathitaH / asyAyaM bhAvArtha:-sarvabahvagnijIvA bAdarAH prAyo'jitasvAmikAle bhavanti, tadArambhakamanuSyabhUyastvAt / * teSAM kalpanayA zreNIkRtvA'vadhijJAnina: sarvAsu dikSu zarIraparyantena bhrAmyate / sA cA'saGkhayeyAnaloke lokamAtrAn kSetravibhAgAn * *vyApnoti / etAvadavadhikSetramutkRSTam / etAvati kSetre yad dRzyaM syAttatpazyati, na tvaloke dRzyamasti / / 31 / / madhyamAvadhikSetrakathanAya * gAthAcatuSTayamAha - * aMgulamAvaliyANaM bhAgamasaMkhijja dosu saMkhijjA / aMgulamAvaliyaMto AvaliyA aMgulapuhuttaM / / 32 / / *1. munigaNasusaMpradAyAt pa / A. ni. maGgalam avdhijnyaanm| gAthA31-32
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- hatthaMmi muhuttaMto divasaMto gAuyaMmi bodhavyo / joyaNa divasapuhuttaM pakkhaMto pannavIsAo / / 33 / / niyuktiH bharahaMmi addhamAso jaMbuddIvaMmi sAhio mAso / vAsaM ca maNuyaloe vAsapuhuttaM ca ruyagaMmi / / 34 / / zrItilakAcAryalaghuvRttiH saMkhijaMmi u kAle dIvasamuddA vi hu~ti saMkhijA / kAlaMmi asaMkhijje dIvasamuddA u bhaiyavvA / / 35 / / A. ni. __ aGgulAsaGghayeyabhAgamAtraM kSetraM pazyan AvalikAyA asaGkhayeyameva bhAgamatItamanAgataM ca pazyati / AvalikA ca 'asaMkhijjANaM samayANaM * avadhijJAnam / * samudayasamiisamAgameNaM sA egA Avaliyatti vuccai' / kSetrakAladarzanaM copacArAt / kSetrakAlau amUtau nAvadheviSayaH, tatsthAni dravyANyeva * gAthA-33-36 * pazyati / evaM sarvatra aGgulasaGghayeyabhAgaM kSetraM pazyan AvalikAsaGkhayeyabhAgaM pazyati / kSetrato'GgulaM pazyan AvalikAntaH pazyati * * bhinnAmAvalikAmityarthaH / AvalikAM pazyan kSetrato'GgulapRthaktvam, dviprabhRtirAnavabhyaH pRthaktvam / gAthAtrayaM spaSTam / kevalaM 'bhaiyavvA' meM *nijAvasthAnakSetrAt dvIpasamudrA asaGkhayeyAH, mahAntazca saGkhayeyAH, atimahAMzca kadAcidekaH / / 32-33-34-35 / / dravyAdyapekSayA yadbaddhau haiM yasya vRddhirbhavati, yasya vA neti tadAha - * kAle caunha vuDDI kAlo bhaiyavvu khittavuDDIe / vuDDIi dadhvapajjava bhaiyavvA khittakAlA u // 36 / / *************** *1. AvalikAyAH saMkhyeyabhAgaM pa / ****** *******
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ -**** maGgalam Avazyaka- kAle avadhiviSaye vardhamAne caturNA dravyAdInAM vRddhirbhavati / caturNAmiti kathaM ? yathA 'ege jibbhidie jie jiyA paMca' tathA'trApi / * niyuktiH *kAlastu kSetravRddhau bhAjyaH, kadAcid vardhate kadAcinna, kSetrasya kAlAt sUkSmatvAt / dravyaparyAyavRddhau kSetrakAlau bhAjyo, kadAcidanayorvRddhiH * zrItilakA- * syAtkadAcinna / dravyaparyAyayoH sakAzAt kSetrakAlau sthUlau / dravyavRddhau tu paryAyA varddhanta eva / paryAyavRddhau ca dravyaM bhAjyam, dravyAt paryAyANAM * cAryalaghuvRttiH - sUkSmataratvAt / kAlo'pi bhAjyaH / navapurANAdiparyAyANAM kAlakramabhAvinAM vRddhau kAlavRddhiH syAt / kAlakramavRddhyabhAvabhAvinAM tu ke 21 *gandharasasparzAdiparyAyANAM yugapaDhddhau kAlavRddhirna syAt / / 36 / / kAlAt kSetrasya kiyatA sUkSmatvamityAha - A. ni. * suhamo ya hoi kAlo tatto ya suhamayaraM havai khittaM / aMguliseDhImitte osappiNIu asaMkhijA / / 37 / / * sUkSmo bhavati kAla: / yasmAdutpalapatrazatabhede pratipatramasaGkhayeyAH samayAH pratipAditAH / tato'tisUkSmataraM kSetraM yato'Ggalapramita- avadhijJAnam / *pradezazreNimAtre kSetre pradezAgram, avasarpiNyo'saGkhayeyAH / ko'rthaH ? asaGghanyeyAvasarpiNIsamayamAnam / / 37 // uktaM jaghanyAdibheda- gAthA-37-38 * bhinnamavadhikSetram, adhunA tatsthAni avadhiparicchedyAni dravyANyAha - * teyAbhAsAdavvANa aMtare ittha lahai paTThavao / gurulahu aguruyalahuyaM taMpi ya teNeva niTThAi / / 38 / / taijasadravyabhASAdravyANAmantare antarAle taijasadravyAsannaM gurulaghukaM bhASAdravyAsannamagurulaghukam / atra prasthApako-avadhijJAnArambhako * *'labhate' pazyati / 'taMpiya' tadeva yatpratipAtyavadhijJAnaM bhavati nAnyat / tenaiva dravyeNopalabdhena satA niSThAM yAti-pracyavate / / 38 / / tacca *
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH jaghanyAvadhiviSayadravyaM vargaNAkramato vAcyamiti vargaNAsvarUpaM gAthAdvayenAha - orAlaviuvvAhArateyabhAsANupANamaNakamme / aha davvavaggaNANaM kamo vivajjAsao khitte / / 39 / / kammovariM dhuveyarasunneyaravaggaNA aNaMtAo / caudhuvaNaMtarataNuvaggaNA ya mIso tahaccitto / / 40 / / Aha-audArikazarIrAdiprAyogyadravyavargaNAH kimarthaM prarUpyante ? ucyate - ziSyANAmavyAmohArtham / tathA ca dRSTAnta: - jambudvIpa iti dvIpazcAruvRttaH suvarNabhAk / mukhavaLUmibhAminyA lasallAvaNyasAgaraH / / 1 / / tatrAsti bharatakSetraM vAmetarakapolavat / tasmin magadhadezo'sti patravallImanoramaH / / 2 / / tanmadhyAlikhitAtyantasurekhAmbhojasannibhaH / abhUd grAmaH sughoSAkhyaH sadAlikalitAntaraH / / 3 / / kucikarNo'bhavattatra grAmaNImavizrutaH / yazodayA kRtAnandaH kRSNavadgokulapriyaH / / 4 / / samudracchannatucchazrIrgAsahasrAdhipaH kramAd / yaH zizrAya zriyaM bhAnornevAbhUttApanaH punaH / / 5 / / tatazcakre sa gopAlAn bahUn bAhulyato gavAm / sahasrAdipramANAnAM pAlanAya pRthak pRthak / / 6 / / ___ gocareSu carantISu tAsu sammilitAsu te / nijAH samyagajAnanto vyavadanta parasparam / / 7 / / 1. 'tahAccitto' la, / 'tahacitto' kha la / A. ni. maGgalam avadhijJAnam vargaNAsvarUpe dRssttaantH| gAthA 39-40
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- kucikarNastatasteSAM kRtvA govargavargaNAH / pRthag varNAdibhAvenApayaJcArayituM pradhIH / / 8 / / niyuktiH dRSTAntopanayazcAtra gopezaH kila tIrthakRt / gopakalpA: puna: ziSyA gAvaH pudgalarAzayaH / / 9 / / zrItilakA- audArikAdibhedena kRtvA tadvargaNAstataH / ArpayanirvivAdaM syAttAsAmavagamo yathA / / 10 / / cAryalaghuvRttiH atha gAthArthaH pratipAdyate / iha vargaNAH paramANurAzirUpAH, tAzca audArikavaikriyAhArakataijasabhASAnaprANamanaHkarmavargaNAH / A. ni. * paramANUnAmekA vargaNA, vyaNukAnAmapyekA, evaM saGkhayeyANukAnAM saGkhayeyAH, asaGkhayeyANukAnAmasaGkhayeyAH, anantANukAnAmanantAH maGgalam avadhijJAnam / * audArikAgrahaNayogyAH / tA ullaGghaya pudgalavRddhyA anantANukAnAmaudArikadravyANAM abhavyAnantaguNasiddhAnantabhAgasaGghayapudgalaskandharUpANAM / vargaNAsvarUpe *vargaNAH, audArikazarIragrahaNayogyA anantAH / tA ullaGghaya pudgalavRddhyA varddhamAnA audArikasyAgrahaNayogyA anantAH / dRSTAntaH / audArikagrahaNAyogyatvaM cAsAM prabhUtadravyanirvRttatvAt sUkSmapariNAmopetatvAJca, vaikriyasya tu tA atyalpaparamANunivRttatvAt * gAthA-40 *bAdarapariNAmayuktatvAJca na grahaNayogyAH / tataH punaH pradezavRddhyA varddhamAnA anantA ullaGghaya vaikriyagrAhyatvapariNatapudgalaskandhavatyo * vaikriyagrahaNayogyA bhavanti / evaM sarvatra prathamA ayogyAH tato yogyAH tato'pyayogyA iti trayaM trayaM jJeyam / atha dravyavargaNAnAmetAsAM" * viparyAsataH kSetre kSetrato vargaNA bhavanti / ekapradezAvagAhinAmekA dvipradezAvagAhinAM dvitIyA evaM pradezavRddhyA saGkhayeyapradezAvagAhinAM - * saGghayeyAH, asaGkhyeyapradezAvagAhinAmasaGkhyA vilaGghaya pradezavRddhyA prathamaM karmaNo grahaNayogyA asaGkhyeyA vargaNA bhavanti, tataH *****
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- pradezavRddhyA tasyaivAyogyA asaGkhayeyA ayogyatvaM cAlpaparamANunivRttatvAt, prabhUtapradezAvagAhitvAcca / evaM vilomagatyA * niyuktiH mana:prabhRtInAmapi / kAlabhAvavargaNA api prasaGgata: kathyante / kAlata: ekasamayasthitInAM yAvadasaGkhayeyasamayasthitInAm / bhAvata: zrItilakA- *sthUlanyAyamaGgIkRtya kRSNAnAM yAvat zuklAnAM surabhigandhAnAM durabhigandhAnAM ca tiktarasAnAM yAvanmadhurarasAnAM ca, mRdUnAM yAvadrUkSANAM ca, cAryalaghuvRttiH * gurulaghUnAmagurulaghUnAM ca vargaNA jJeyAH / AdyagAthAyAM karmavargaNAM yAvad vargaNAH kathitAH / dvitIyAyAM tu karmopari - karmavargaNAnantaraM * A. ni. * pradezavRddhyA dhruvA nityAH sarvakAlAvasthAyinyo anantAH / itarAH pradezavRddhyA tato'nantAH adhruvA azAzvatAH, kadAcinna santyapi / maGgalam * 'sunneyaratti' zUnyAntaravargaNA azUnyAntaravargaNAzca / tatrAdyAH prAg vargaNAtaH ekapradezavRddhyA vargaNA bhavanti / dvipradezavRddhyA tu na avadhijJAnam bhavanti / tripradezavRddhyA bhavanti / catuHpra[SpradezavRddhyA na bhavanti / evaM zUnyAntaravargaNA anantA bhavanti / azUnyAntaravargaNA'pi vargaNAsvarUpaH / *anantA bhavanti / 'cau dhuvaNaMtaratti' tatazcatasro dhruvAnantarAH / dhruvA anantarAzca pradezavRddhyA vargaNA bhavanti / tAzcatasro'pi 'taNuvaggaNAya gAthA-40 mIso tahaJcitto' keSAJcitpudgalAnAmavasthAnena keSAJcidvicaTanena audArikAditanuvargaNAyogyatAbhimukhAH syuH / athavA * mizrAcittaskandhayogyA bhavanti / tAbhyaH sakAzAtsUkSma eva bAdarapariNAmAbhimukho mizraskandho bhavati / tathA tAbhya * evAcittamahAskandho'pi / sa ca vizra[sra sApariNAmavizeSAtkevalisamuddhAtagatyA lokamApUrayannupasaMharaMzca bhavati / ito vargaNAvicArAt * * taijasazarIrasyAtisthUlatvena grahaNAyogyAni vargaNAdravyANi gurulaghUni, bhASAyAzcAtisUkSmatvena grahaNAyogyAni vargaNAdravyANi agurulaghUni, * //////
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 25 jaghanyAvadhijJAnI pazyatIti jJeyam / / 39-40 / / jaghanyAvadhidRzyAni gurulaghUnyagurulaghUni coktAni / sampratyaudArikAdInAM tAnyAha - orAliyaveubbiyaAhAragateya gurulahU davvA / kammagamaNabhAsAI eyAI agurulahuyAI / / 41 / / audArikAdidravyANi gurulaghUni, kArmaNamanobhASAdidravyANyagurulaghUni, bAdarapariNAmaM gurulaghu, sUkSmapariNAmaM tvagurulaghu / / 4 / / pUrvaM kSetrakAlayoravadhisambandhinoH kSetrakAlAbhyAmevopanibandha uktaH / samprati tayoreva dravyeNa sahopanibandhaM gAthAdvayenAha - A. ni. saMkhijja maNodabbe bhAgo logapaliyassa bodhavyo / saMkhijja kammadabve loge thoUNarga paliyaM / / 42 / / maGgalam teyAkammasarIre teyAdabve ya bhAsadavve ya / bodhavvamasaMkhijA dIvasamuddA ya kAlo ya / / 43 / / avadhijJAnam vrgnnaasvruupH| * ayaM tattvArtha: - avadhijJAnI manodravyaM pazyan kSetrato lokasya kAlata: palyopamasya saGkhayeyabhAgaM jAnIte 'saMkhijja kammadavve' karmadravyaM * gAthA* pazyan lokapalyopamayoH pRthak pRthak saGghayeyAn bhAgAn jAnIte / 'loge thoUNagaM paliyaM' loke lokaviSaye'vadhau stokanyUnaM palyopamaM * 4 *jAnIte / taijasazarIrakArmaNazarIrataijasadravyabhASAdravyaviSaye'vadhau kSetrato asaGghayeyA dvIpasamudrAH kAlazcAsaGkhayeyaH / sa ca * *palyopamAsaGghayeyabhAgasamudAyamAno jJeyatvena bodhavyaH / Aha - taijasabhASAntarAladravyadarzino jaghanyAvadheraGgalAvalikA'saGghayeyabhAgAdi *
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- zrItilakAcAryalaghuvRttiH 26 kSetrakAlamAnamuktam, ihatvatiprAjyaM tatkatham ? ucyate - tatrAlpataraM dravyaM dRzyam, ataH kSetrakAlAvapi tathA, atra tu pracurANi dravyANi * aGgIkRtya kSetrakAlabAhulyamiti na doSaH / / 42-43 / / utkRSTAvadhyAlambanamAha - * egapaesogADhaM paramohI lahai kammagasarIraM / lahai ya aguruyalahuyaM teyasarIre bhavapuhuttaM / / 44 / / * ekapradezAvagADhaM paramANuvyaNukAdikaM paramAvadhiH paramAvadhijJAnI labhate / kArmaNazarIraM yAvat labhate cAgurulaghukaM 'ca' zabdAt gurulaghu * A. ni. *ca / jAtyA ekavacanam / tatazca sarvANi sarvapradezAvagADhAni pazyatItyuktaM bhavati / taijasazarIraviSaye cAvadhau, kAlato bhavapRthaktvaM maGgalam *pazyati / prAk taijasaM pazyato'saGkhayeyaH kAla uktaH, sa eva bhavapRthaktvena vizeSyate / // 44 / / paramAvadheH kSetrakAlAvadhikRtyAha - avadhijJAnam / paramohi asaMkhijA logamittA samA asaMkhijjA / rUvagayaM lahai savvaM khittovamiyaM agaNijIvA / / 45 / / gAthA 44-45 * paramAvadhijJAnI kSetrato'saGkhayeyAni lokamAtrANi khaNDAni aloke labhate, kAlatastu 'samA' utsarpiNyavasarpiNI asaGkhayeyAH / dravyato rUpagataM mUrttadravyaM sarvaM labhate / 'khittovamiyaM agaNijIvA', ArSatvAt agnijIvakSetropamitaM prAgvyAkhyAtAgnijIvakSetrapramANamityarthaH * // 45 / / tirazco'dhikRtyAvadhimAha - 26 *. gAthA 32 - TIkAyAmuktam / * gAthA 31 - TIkAyAM vyAkhyAtam / *******
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 Avazyaka- AhArateyalaMbho ukkoseNaM tirikkhajoNIsu / gAuya jahannamohI naraesu u joyaNukkoso / / 46 / / niyuktiH 'AhArateyalaMbho' iti bhaNanAt audArikavaikriyayorapi grahaNaM tatazca audArikavaikriyataijasAhArakadravyANi utkRSTato'vadhinA tiryagyonayaH zrItilakA pazyanti / jaghanyatastvaudArikamiti cUrNI / nArakA jaghanyena gavyUtaM utkarSeNa yojanaM avadhinA pazyanti / / 46 / / sAmAnyena nArakAvadhiH cAryalaghuvRttiH kathitaH / ratnaprabhAdivizeSeNAha - A. ni. cattAri gAuyAI adbhuTThAI tigAuyaM ceva / aDDAijA duni ya divaDDamegaM ca naraesu / / 47 / / maGgalam ratnaprabhAyAM utkRSTamavadhikSetraM catvAri gavyUtAni jaghanyamardhacaturthAni / zarkarAprabhAyAM utkRSTamardhacaturthAni jaghanyaM trINi gavyUtAni, avadhijJAnam / * vAlukAprabhAyAM trINi gavyUtAni tAnyutkRSTaM sArddhagavyUtadvayaM jaghanyam / paGkaprabhAyAM sArddhagavyUtadvayamutkRSTaM dve gavyUte jaghanyam / dhUmaprabhAyAM dve gAthA gavyUte utkRSTaM sArdhaM gavyUtaM jaghanyam / tamaHprabhAyAM sArdhaM gavyUtamutkRSTaM jaghanyaM gavyUtam / tamastamaHprabhAyAmutkRSTaM gavyUtaM jaghanyaM * 46-47 *cArdhagavyUtamiti / Aha - prAg jaghanyo nArakAvadhirgavyUtamuktaH ihatvardhagavyUtamiti virudhyate / ucyate, gavyUtacatuSTa yAdInAmutkRSTAnAmavadhInAM madhye gavyUtaM jaghanyaM laghutaramiti jJeyam, na punarito hInamardhagavyUtaM na syAdityadoSaH / / 47 / / devAnAmavadhiM / gAthAtrayeNAha - 27 1. tigAuyA - pa . / / 46 / / gAthAyAmuktam /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAlayavana 28 sakkIsANA paDhamaM dujhaM ca saNaMkumAramAhiMdA / tacaM ca baMbhalaMtaga sukkasahassAraya cautthiM / / 48 / / ANayapANayakappe devA pAsaMti paMcamiM puDhaviM / taM ceva AraNaya ohInANeNa pAsaMti / / 49 / / chaDhi hiTThImamajjhimagevijA sattami ca uvarillA / saMbhinnaloganAliM pAsaMti aNuttarA devA / / 50 / / A.ni. * 'sakkIsANA' saudharmezAnakalpavAsinaH sAmAnikAdayo grAhyAH / 'taM ceva' tAmeva paJcamI pRthivIM vimalatarAM bahutarAM ca / * maGgalam hiTimamajjhimagevijA' SaT graiveyakAH zeSaM spaSTam / / 48-49-50 / / devAnAM tiryagU/vadhimAha - / * avadhijJAnam / eesimasaMkhijA tiriyaM dIvA ya sAgarA ceva / bahuyayaraM uvarimagA uDDe ca sakappathUbhAI / / 51 / / gAthAspaSTA / navaraM 'uvarimagA' uparyuparivAsino devA bahubahutaramavadhinA pazyanti / UrdhvaM svakalpastUpAdi / AdizabdAd dhvajAdi / / 51 / / * 48-52 vaimAnikAnAmavadhiruktaH / sAmAnyato devAnAmAha - saMkhijajoyaNA khalu devANaM addhasAgare UNe / teNa paramasaMkhijjA jahannayaM pannavIsaM tu / / 52 / / ardhasAgaropame nyUne AyuSi sati devAnAM vaimAnikavarjAnAM saGkhyAtAnyeva yojanAnyavadhikSetram / tataH paramasaGkhyAtAni / 'jahannayaM * 28 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ {****** Le Le Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ji Avazyaka- * pannavIsaM tu' paJcaviMzatireva yojanAni / etacca dazavarSasahasrasthitInAM bhavanapativyantarANAmeva jJeyam / jyotiSkANAM tvasaGkhyeyasthititvAt, * niyuktiH * saGkhyeyayojanAnyeva jaghanyamutkRSTaM ca / vaimAnikAnAM tu jaghanyamaGgalAsaGkhayeyabhAgamAtramutpattikAle prAgbhavAvadhimadhikRtya jJeyam / / 52 // zrItilakA- * sarvotkRSTAdyavadhiryeSAM bhavati tAnAha - cAryalaghuvRttiH ukkoso maNuesuM maNussatericchiesu ya jahanno / ukkosa logamitto paDivAi paraM apaDivAI / / 53 / / A.ni. sarvotkRSTo'vadhirmanuSyeSveva, manuSyatiryakSveva jaghanyo, na nArakeSu sureSu ca / utkRSTo lokamAtro'vadhiH pratipAtI, tataH paramapratipAtI maGgalam *53 / / uktamavadhikSetraparimANam / avadhisaMsthAnamAha - * avadhijJAnam / * thibugAgAra jahanno vaTTo ukkosamAyao kiMci / ajahannamaNukkoso ya khittao NegasaMThANo / / 54 / / gAthA 53-55 stibuko jalabindustadAkAro vRtto jaghanyo'vadhiH / utkRSTastvavadhirAyataH kiJciddIrghaH / zeSaM spaSTam // 54 / / maiM * madhyamAvadhisaMsthAnAnyAha - tappAgAre pallaga-paiDahaga-jhallari-muiMga-puppha-jave / tiriyamaNuesu ohI nANAvihasaMThio bhaNio / / 55 / / tapra uDupastadAkAro'vadhiH / AkArazabdaH sarvatra yojyate / palyakaH saTTa iti lATadeze dhAnyAlayaH kathyate / paTahakajhallarikAmRdaGgA ke Ping Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Yi Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Yao Ye
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 30 Avazyaka- vAdyavizeSAH 'puppheti' puSpacaGgerI / 'yava iti' yavanAlakaH kanyAcolaka ucyate / taprAkArAdizcAvadhiryathAsaGkhyaM * niyuktiH *nArakabhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikapraiveyakAnuttarasurANAM jJeyaH / zeSaM spaSTam / ayaM cAvadhirbhavanapativyantarANAmUrdhva bahuH / zrItilakA- * vaimAnikAnAmadhaH, jyotiSkANAM tiryak, vicitro naratirazcAm / / 55 / / AnugAmukAvadhimAha - cAryalaghuvRttiH * aNugAmio ya ohI neraiyANaM taheva devANaM / aNugAmi aNaNugAmI mIso ya maNussatericche / / 56 / / * turevArthe / AnugAmuka eva locanavat / ananugAmukaH sthitapradIpavat / mizraH pUrvadRSTamarthamanyatra gataH kiJcitpazyati * * kiJcinnapazyatItyevaMrUpastridhApi manuSyatirazcAmavadhiH / / 56 / / avasthitamAha - khittassa avaTThANaM tittIsaM sAgarA u kAleNaM / dabve bhinnamuhutto pajjavalaMbhe ya sattaTTha / / 57 / / addhAi avaTThANaM chAvaTThI sAgarA u kAleNaM / ukkosagaM tu evaM ikko samao jahanneNaM / / 58 / / 'khittassa' SaSThI saptamyarthe kSetre sarvArthasiddhirUpe / 'dravye' paramANvAdidravyaviSaye'vadhyupayogo bhinnamuhUrttam, tadUrdhvaM tadupayogAsamarthatvAt / hai * 'pajjavalaMbhe' paryAyaprAptiviSaye, avadhyupayogaH saptASTau vA samayAH, vizeSazcAtra paryAyeSu sapta, paryAyANAmatisUkSmatvAnmahAprayatnasAdhye tadupayoge * * samayasaptakAdUrdhvaM na sAmarthyam / guNeSvaSTa, sahavartino guNA:-zuklAdayaH, kramavartinaH paryAyA navapurANAdayaH / 'addhAi' * 1. tathAkArAdi la cha / A. ni. mahalama avadhijJAnam / gAthA56-58
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- avadhilabdhikAlamAzritya / 'kAleNaMti' kAlata utkRSTaM gAthoktamevAvasthAnam, eka: samayo jaghanyena manuSyatirazcoH pratipAtyavadheH, * niyuktiH *caramasamaye samyaktvAptau vibhaGgasyAvadhirUpApatteH, tadanantarameva cyavanAt, suranArakANAmapyeSa ghaTate / / 57-58 / / calAvadhimAha - zrItilakA * vuDDI vA hANI vA caubvihA hoi khittakAlANaM / davvesu hoi duvihA chaviha puNa pajjave hoi / / 59 / / cAryalaghuvRttiH 31 * 'cauvvihatti' sajijjabhAgavuDDI vA asajjibhAgavuDDI vA, sajiguNavuDDI vA asajijjaguNavuDDI vA / evaM hAnirapi / na tvanantA * A.ni. kSetrakAlayoranantayorabhAvAt / dravyeSu dvividhA anantabhAgavRddhirvA anantaguNavRddhirvA / evaM hAnirapi, dravyANAmAnantyAt / SaDvidhA punaH * maGgalam paryAye bhavati, paryAyANAmAnantyAt / / 59 / / tIvramAha - avadhijJAnam / gAthAphaDDA ya asaMkhijjA saMkhijje yAvi egajIvassa / egapphaDDavaoge niyamA savvattha uvautto / / 6 / / phaDDA ya ANugAmI aNANugAmi ya mIsagA ceva / paDivAi apaDivAI mIso ya maNussatericche / / 61 / / ihAvadhijJAnAvaraNakSayopazamo yeSvAkAzapradezeSu syAt, teSvavadhijJAnamutpadyate nAnyeSu, yeSu yeSu tadutpannaM tAnyavadhiphaDDukAni / 'savvattha' * sarveSu phaDDakeSu / ihAnugAmukApratipAtilakSaNau phaDako tIvrau itarau mandau ubhayasvabhAvatA ca mizrasya / phaDDukAnyanugAmyananugAmimizrANi / * * AdyAntyAni pratipAtyapratipAtimizrarUpANi / ananugAmIni tu pratipAtInyeva / etAni sarvANyapi 'maNuyatericche' manuSyatirazcoreva ke 59-61 (**
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ A.ni. maGgalam Avazyaka- *sambhavanti / / 60-61 / / pratipAtotpAdAvAha - niyuktiH * bAhiralaMbhe bhajjo davve khitte ya kAlabhAve ya / uppApaDivAuvi ya ta ubhayaM egasamaeNaM / / 2 / / zrItilakAcAryalaghuvRttiH anbhiMtaraladdhie tadubhayaM natthi egasamaeNaM / uppApaDivAu'vi ya egayaro egasamaeNaM / / 3 / / 32 * draSTurbAhyo'vadhiH ekasyAM dizi anekAsu vA vicchinnastasya lAbhe dravyakSetrakAlabhAvaviSaye bhAjyo vikalpaH, utpAdaH pratipAtastadubhayaM * * ca / ko'rthaH ? kvApyavadhirutpAdaH, kvApi vyayaH, kvApi tadubhayaM samameva ekasamayena bhavati / anantaguNavRddhirvA yathA davAnalaH, * samakAlamekato dIpyate'nyatra dhvaMsate / Abhyantaralabdhau AbhyantarAvadhiprAptau pradIpaprabhAvadavicchinnAvadhilAbho / zeSaM spaSTam / / 62-63 / / * prasaGgato dravyaparyAyayorutpAdapratipAtAvAha - * davAo asaMkhijje saMkhijje Avi pajave lahai / do pajave duguNie lahai ya egAu davvAu / / 64 // * 'dravyAt' paramANvAdidravyadarzanAt / tadgatAnutkRSTato'saGghayeyAn madhyamataH saGghayeyAn paryAyAn labhate jaghanyatastu 'dvau paryAyau dviguNitau' * varNagandharasasparzAzcatura ityarthaH, ekasmAd dravyAllabhate pazyati / / 64 / / jJAnadarzanavibhaGgAnyugapadAha - *1. 'tadubhayaM' pa / gAthA62-64 *********** KKA Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin 32
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Ye sAgAramaNAgArA ohivibhaMgA jahannayA tullA / uvarimagevijjesuupareNa ohI asaMkhijjo / / 65 / / * 'sAkAraM' jJAnaM vizeSAvabodharUpam / AgAro u viseso' iti vacanAt / 'anAkAraM' darzanaM sAmAnyAvabodharUpam, tadrUpau avadhivibhaGgau * *jaghanyako tulyau jaghanyAnnarakAdArabhya uparimagraiveyakaM yAvat sambhavena tulyau, samyagdRSTeravadhi: mithyAdRSTevibhaGgam / tuzabdo'pyarthe / * *uparimagraiveyakeSvapi viziSTayatikriyasyA'bhavyasyA'pyutpAdAdvibhaGgasambhavaH / 'pareNeti' parato'vadhireva mithyAdRzAM tatrAnutpAdAt, sa* A.ni. *cAsaGkhayeyo yojanApekSayA / / 65 / / dezadvAramAha - maGgalam * neraiyadevatitthaMkarA ya ohissa'bAhirA hu~ti / pAsaMti sabao khalu sesA deseNa pAsaMti / / 66 / / * avadhijJAnam / gAthA__'ohissa'bAhirA' avadherabAhyA bhavanti - avadhirahitA na bhavantItyarthaH / samyagdRSTinArakadevAnAM bhavapratyayo'vadhiH / tIrthakRtAM ca * 65-67 * prAgbhaviko'vadhirbhavatyeva / ete pazyanti sarvataH 'khalu' nizcayena zeSAstiryanarA: dezataH pazyanti / / 66 / / kSetradvAramAha - saMkhijamasaMkhijo purisamabAhAi khittao ohI / saMbaddhamasaMbaddho logamaloge ya saMbaddho / / 7 / / atrAyaM tAtparyArthaH puruSasambaddho'vadhi: kSetrataH saGkhyeyo'saGkhayeyo vA yojanApekSayA syAt / puruSasya abAdhAyAM-antare * * saGkhyeye'vadhirasambaddhaH saGghayeyo'saGkhyeyo vA bhavati / asaGkhyeye'pyantare tathaiva / yastvaloke loke ca sambaddhaH sa puruSe sambaddha eva / * KRKK * * **
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * % % AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH ********* puruSasambaddhaH punarloke sambaddho'sambaddhopi vA bhavati / / 67 / / gatidvArArthamAha - * gaineraiyAIyA hiTThA jaha vaniyA taheva ihaM / iDDI esA vatrijaitti to sesiyAo'vi / / 68 / / __ yathA gatyAdiSu satpadaprarUpaNAdayo matizrutajJAnayoH pUrvaM varNitAstathehApi jJeyAH / tathA RddhireSA'vadhirUpA varNyate iti tataH zeSA api * * RddhayaH prastAvAdvarNyante / / 68 / / tA evAha - Amosahi vipposahi khelosahi jallamosahI ceva / saMbhinnasoya ujjumai savvosahI ceva bodhavyo / / 69 / / A.ni. * cAraNaAsIvisa kevalI ya maNanANiNo ya puvvadharA / arahaMta cakkavaTTI baladevA vAsudevA ya / / 70 / / maGgalam AmarSaH karasparzaH sa evauSadhiryasya sa AmarpoSadhiH / viguDauSadhiH khelauSadhijallauSadhiH sambhinnAni ekaikazo'pi sarvaviSayagrAhINi * avadhijJAnam / *zrotAMsi indriyANi yasya sa sambhinnazrotA / RjumatiH, manaHparyAyajJAnA''dyabhedaH / nakhakezAdyavayavAH sarve auSadhayo yasya sa sarvoSadhiH / * gAthA* 'cAraNAH' jaGghAcAraNA vidyAcAraNAzca / tatrAdyAstapolabdhitaH prathamotpAtena trayodaze rucakadvIpe yAnti / valantaH prathamenotpAtena nandIzvare, * 68-70 * dvitIyena yato gatAstatrAyAnti / UrdhvaM tvekotpAtena mero: paNDakavanam, valantastvekotpAtena nandanavanam, dvitIyena svasthAnamAyAnti / * 34 * vidyAcAraNA ekotpAtena mAnuSottaram, dvitIyena nandIzvaraM yAnti / valantazcaikotpAtenaiva svasthAnamAyAnti / UrdhvaM tvekotpAtena nandanavanam, * *****
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- * dvitIyena meroH paNDakavanam valantazcaikotpAtenaiva svasthAnamiti / AzIviSAH, daMSTrAviSAH, te iva tapolabdhyA zApAdinaiva * niyuktiH vyApAdanasamarthAH / kevalinaH,. manojJAnino-vipulamatinAmakAH, pUrvadharAH-dazacaturdazapUrvavidaH, arhantaH, cakravartinaH, baladevAH,* zrItilakA- vAsudevAzca / Rddhimanto'pyete sarve'pyupacArAt Rddhyo'bhihitAH / / 69-70 / / arhadAdInAM vyatyayena baladdhiM gAthApaJcakenAha - cAryalaghuvRttiH solasa rAyasahassA savvabaleNaM tu saMkalanibaddhaM / aMchaMti vAsudevaM agaDataDaMmI ThiyaM saMtaM / / 71 / / A.ni. ghittUNa saMkalaM so vAmagahattheNa aMchamANANaM / bhuMjina viliMpija va mahumahaNaM te na cAyati / / 72 / / dosolA battIsA savvabaleNaM tu saMkalanibaddhaM / aMchaMti cakkavaTTi agaDataDaMmI ThiyaM saMtaM / / 73 / / avadhijJAnam / ghittUNa saMkalaM so vAmagahattheNaM aMchamANANaM / bhuMjija 'viliMpija va cakkaharaM te na cAyati / / 74 / / gAthAjaM kesavassa u balaM duguNaM taM hoi cakkavaTTissa / tatto balA balavagA aparimiyabalA jiNavariMdA / / 75 / / 71-75 spaSTAH / 'aMchaMti' 'aJchi AyAme' aJchanti AyAmayanti lakSaNayA AkarSanti / 'tatto balA balavagA' tataH zeSajanApekSayA balA * baladevA balavantaH / idaM bandhAnulomyAdantarAle nibddhm| zeSaM spaSTam / / 71-75 / / manaHparyAyajJAnamAha - ************** 35 * 1. 'va liMpijja' pa. pa. / 2. va liMpijja pa. pa. kha la, / *******
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ KKK Avazyaka- maNapajjavanANaM puNa jaNamaNapariciMtiyatthapAyaDaNaM / mANusakhittanibaddhaM guNapaJcaiyaM carittavao // 76 / / niyuktiH spaSTA / navaraM guNAH kSAntyAdayastatpratyayam, cAritravato'pramattasaMyatasya AmoSadhyAdikaddhiprAptasyaiva bhavati / idaM ca kSetrato mAnuSottaraM * zrItilakA yAvat / dravyatastadgatasaMjJimanobhAvapariNatadravyANi / kAlataH palyopamAsaGkhyeyabhAgameSyamatItaM vA kAlam / bhAvatastu * cAryalaghuvRttiH * manodravyaparyAyAnanantAn jAnAti / bAhyAMstu tadviSayAnanumAnena vetti / satpadaprarUpaNAdayazcAvadhijJAnavadasyApi jJeyAH / nAnAtvaM * A. ni. *cAnAhArakAparyAptako pratipadyamAnAvitarau ca na syAtAm / / 76 / / kevalajJAnamAha - maGgalam * aha savvadavvapariNAmabhAvavinattikAraNamaNaMtaM / sAsayamappaDivAI egavihaM kevalantrANAM / / 77 / / manaHparyAya* atha sarvadravyANi jIvAjIvAdIni teSAM pariNAmAH, prayogavisrasAjanyA utpAdAdayasteSAM bhAvaH sattA, tadvijJaptikAraNam / anantam, * jJAnam kevljnyaanm| * jJeyAnantyAt / zeSaM spaSTam / / 77 / / kevalI dezanAM karotIti tatsvarUpamAha - kevalanANeNatthe nAuM je tattha panavaNajoge / te bhAsai titthayaro vaijoga suyaM havai sesaM / / 7 / / 76-78 * padatrayaM spaSTam / 'vaijoga suyaM havai sesaM' kevalajJAnopalabdhArthAbhidhAyI zabdarAziH procyamAna: kevalino vAgyoga eva, na zrutam, tasya * *kSAyopazamikatvAt / zrotRNAM tu bhAvazrutajJAnahetutvAt zeSamapradhAnamayamapi zrutaM bhavati / asya satpadaprarUpaNAyAM siddhigatau manuSyagatau ca, * *noindriyA'tIndriyeSu, trasakAyAkAyayoH, sayogAyogayoH avedakeSu, akaSAyeSu, zuklalezyAlezyayoH, samyagdRSTiSu, kevalajJAniSu, * gAthA RXXX *****
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakA- cAryalaghuvRttiH kevaladarzaniSu saMyatanosaMyatayoH, sAkArAnAkAropayogayoH, bhASakAbhASakayoH parIttAparIttayoH, paryAptAparyAptayoH, bAdaranobAdarayoH, saMjJiSu * nosaMjJikeSu, bhavyanobhavyayoH, caramAcaramayoH, caramaH kevalI, acaramaH siddhaH, kevalajJAnaM draSTavyam / zeSa svayamabhyUhyam / / 78 / / uktaM * jJAnapaJcakaM maGgalArtham / atra ca zrutajJAnenAdhikAra ityAha - itthaM puNa ahigAro suyanANeNaM jao sueNaM tu / sesANamappaNo'viya aNuoga paIvadiTuMto / / 79 / / A. ni. spaSTA / kevalaM zeSANAM matyAdInAmAtmanazca zrutenAnuyogo-vyAkhyAnaM prakAzanam, svaparaprakAzakaH pradIpaH, zrutajJAnasya dRSTAntaH / / 79 // * maGgalam / / / iti zrItilakAcAryaviracitAyAmAvazyakalaghuvRttau pIThikA samAptA / / | kevalajJAnam / 37 gAthA-79 ********* ******* 37
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 Avazyaka- uktaM sAmAnya jJAnapaJcakAbhidhAnarUpaM maGgalam / sAmprataM tIrthakRnnamaskArAdivizeSamaGgalamAha - niyuktiH titthayare bhagavaMte aNuttaraparakkame amiyanANI / tine sugaigaigae siddhipahapaesae vaMde / / 8 / / zrItilakA spaSTA / navaraM 'sugaigaigae' zobhanA anantajJAnAnandamayI gatiryeSAM te sugatayaH siddhAH, teSAM gatiH siddhilakSaNA tAM gatAH prAptAstAn * cAryalaghuvRttiH vande / eSa sAmAnyena RSabhAditIrthakRnnamaskAraH / / 80 // athAsanopakAritvAdvartamAnatIrthAdhipateH zrIvardhamAnasya namaskAramAha - vaMdAmi mahAbhAgaM mahAmuNaM mahAyasaM mahAvIraM / amaranararAyamahiyaM titthayaramimassa titthassa / / 8 / / spaSTA / kevalaM mahAn bhAgo'cintyazaktirUpo yasya sa mahAbhAgastam / / 81 / / idAnIM gaNadharAdivandanamAha - * ikkArasavi gaNahare pavAyae pavayaNassa vaMdAmi / savvaM gaNaharavaMsaM vAyagavaMsaM pavayaNaM ca / / 8 / / ekAdazApi gaNadharAn gautamasvAmyAdIn pravacanasya dvAdazAGgIrUpasya vAcakAn pravaktRn - sUtrato dvAdazAGgIsandarbhakAnityarthaH / sarvaM * * gaNadharavaMzaM AcAryasantatirUpam, vAcakavaMzaM upAdhyAyasantatim, pravacanaM ca dvAdazAGgIrUpam / 'ca'zabdo vandanasamuccayArthaH / / 8 / / * adhunA prakRtamucyate - A. ni. vizeSamaGgalam / gAthA80-82 ******** k******* 8
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ * Avazyaka- te vaMdiUNa sirasA atthapuhuttassa tehiM kahiyassa / suyanANassa bhagavao nitiM kittaissAmi / / 8 / / niyuktiH * spaSTA / 'atthapuhuttassa', arthasya pRthutvaM bAhulyaM yasya zrutasya tadarthapRthutvam / tasyArthapRthutvasya zrutajJAnasya bhagavato 'nijjutti' sUtrArthayoH zrItilakA parasparaM niryojanaM niyuktistam / / 83 / / keSAM keSAM niyuktimityAha - cAryalaghuvRttiH Avassagassa dasakAliyassa taha uttarajjhamAyAre / sUyagaDe nijattiM vucchAmi tahA dasANaM ca / / 84 / / kappassa ya nijattiM vavahArasseva paramaniuNassa / sUriyapanattIe vucchaM isibhAsiyANaM ca / / 85 / / eesiM nijuttiM vucchAmi ahaM jiNovaeseNaM / AharaNaheukAraNapayanivahamiNaM samAseNaM / / 86 / / spaSTA / kevalaM 'paramaniuNassa' paramanipuNena atyantaM niSNAtena gamyamAnatvAt, grantho'pi paramanipuNastasya, 'isibhAsiyANaM' * devendrastavAdInAm / 'AharaNaheukAraNapayanivahaM' sAdhyasAdhanAnvayavyatirekadarzanamAharaNaM dRSTAntaH, sAdhyadharmAnvayavyatirekarUpo hetuH *kAraNamupapattimAtram, teSAM padanivahastam / / 84-85-86 / / prathamaM sAmAyikaniyuktimAha - sAmAiyanijjuttiM vucchaM uvaesiyaM gurujaNeNaM / AyariyaparaMparaeNa AgayaM ANupuvIe / / 87 / / sAmAyikaniyuktiM AnupurvyA paripATyA sudharmAsvAminaH sakAzAjjambusvAminA tataH prabhavena tato'pi zayyambhavAdibhiH, Agamyate / A. ni. sAmAyikaniyuktiH / gAthA83-87 * * *
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- smAgatA adhItA'vabuddhA tAm / AcAryapAramparyeNAgatAm 'gurujanena' svagurubhirgurubAndhavairvA gurusamairupadiSTAm / pArampayaM dvidhA dravyato * niyuktiH bhAvatazca / bhAvata idaM guruparamparayA sAmAyikaniyuktyAgamanam / dravyataH punaH puruSapArampAryeNeSTikAnayanam / tatredamudAharaNaM - zrItilakA- jambudvIpa iha dvIpa: potavallavaNodadhau / kUpastambho yatra merurgaGgA sitapaTaH punaH / / 1 / / cAryalaghuvRttiH * tatrAsti bharatakSetraM bahudhAnyamanoramam / Azcarya khAtrapAto'sminninaM ca na kutracit / / 2 / / zrIsaGketaniketAbhaM tatra sAketapattanam / sadAcAraparo yatra jyotizcakrAyate janaH / / 3 / / A. ni. tatra cezAnakoNe'sti medinImukuTopamam / surapriyasya yakSasyAyatanaM zikharAddhatam / / 4 / / sAmAyikasa ca saprAtihAryo'sti yakSastaM tadbhayadrutaiH / varSe varSe citrayitvA kriyate sumahAmahaH / / 5 / / niyuktiH citritazca sadA taM sa hanti citrakaraM naram / citryate cenna tallokamArimArabhatetarAm / / 6 / / dravyaparamparAyAM tatazcitrakarA: sarve prAkramanta palAyitum / na kAndizIka: ko vA syAt kRtAntena kaTAkSitaH / / 7 / / kathA / rAjJA jJAtaM palAyyate yadi yAsyanti citrakAH / yakSo rakSovadIrSyAlurbhAvyayaM tad vadhAya naH / / 8 / / gAthA-87 1. 'nidAnaM' kha pa la pa / . khAtraM - khanitrama, tasya pAtaH khAtrapAtaH / * nirdAnaM lavanam / + sadAcAraparo - janapakSe sad AcAraH jyotizcakrapakSe sadA cAra ityarthaH /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH ************ 41 pratibhUsaGkalAbaddhA zreNizcitrakRtAM kRtA / kavalAlIva yakSasya kramagrAhyA mahIbhRtA / / 9 / / lekhayitvA'tha tannAmapatrANyakSepayat ghaTe / pratyabdaM nAma niryAti yasya citryo'tha tena saH / / 10 / / evaM ca sati kauzAmbyAzcitraM zikSitumAgamat / citrakaddArakazcitrakRtAM puNyairiveritaH / / 11 / / vasaMstatra sa citrANi citrakarmANi zikSitaH / tasyAsInmitramekazca sthavirIputracitrakaH / / 12 / / sthavirIputranAmAkaM varSe tasmiMzca patrakam / kumbhato niragAdAgAllekha: pitRpateriva / / 13 / / sthavirI sA tadAkarNya tatkarNakaTukaM vacaH / ruroda rodayantIva rodasI api dainyataH / / 14 / / kiM mamAzAlatAM deva ! kuThAreNeva kRntasi / sUnurmamaika evAyaM mRte'smin kA gatirmama / / 15 / / rudantIM vilapantIM ca zrutvA tAM mitravatsalaH / kauzAmbIcitrakaH smAha mAtarmA'runtudaM rudaH / / 16 / / mA'ta: kAtaratAM kArSI/ratAM dhArayA'dhunA / citrayiSyAmyahaM yakSaM rakSiSyAmi sutaM tava / / 17 / / babhASe sthavirI bhadra ! na tvaM putro'si kiM mama / udghATyaM vA pidheyaM vA netrayoH putra ! kiM dvayoH / / 18 / / sa Uce satyamevaitanmAtaH ! kintu nizamyatAm / nijaprANe: paraprANAstrAyante pauruSaM hi tat / / 19 / / paridhAyAMzuke dhaute kRtaSaSThatapaH zuciH / paTaprAntenASTapuTenAveSTya mukhakoTaram / / 20 / / . AzA eva latA tAm / A. ni. sAmAyikaniyuktiH dravyaparamparAyAM kthaa| gAthA-87 41
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH XXXXXXXXXXXXXX 42 sugandhipayasA snAtraM vidhAya kalasairnavaiH / varNakAn varNakasthAnAnyakArSIt kUrcikA navAH / / 21 / / so'tha yakSa prayatnena citrayAmAsa citrakRt / bhaktayA kurvan jinasyeva maNDanaM candanAdibhiH / / 22 / / citraM nirmAya niHzeSaM yakSamakSamayattataH / tutoSa so'pi tadbhaktanyA bhaktigrAhyA hi devatAH / / 23 / / yakSastaM smAha tuSTo'haM tadvaraM vRNu so'vadat / varo'yameva me deva! mA vadhI: kiJcanApyataH / / 24 / / yakSastaM punarapyAkhyat siddhametadbhavadrAi / paropakArasAra! tvaM svasmai yAcasva kiJcana / / 25 / / so'vadadeva ! yasyAMzamapi pazyAmi dehinaH / tasyAnurUparUpasya citre syAnirmitirmama / / 26 / / evamastviti yakSokte jJAte rAjJA sa satkRtaH / tato labdhavaro hRSTaH kauzAmbInagarImagAt / / 27 / / zatAnIko nRpastatra citramatra jagattraye / vistRtaM yadyazazchatraM baddhaM guNagaNairapi / / 28 / / AsInmRgAvatI tasya rAjJI rAjJIziromaNiH / lAvaNyakUpe yadrUpe krIDati smaradarduraH / / 29 / / athAnyadA sabhAsIna: pRcchati sma narezvaraH / kiM me nAstyasti cAnyeSAmetata! nivedaya / / 30 / / dUtena bhaNitaM deva! nAsti citrasabhA tava / tadaiva parSabhitrAyAdizacitrakarAnnRpaH / / 31 / / citrakRddhiH sabhA bAhyA sarvairbhAgena citritA / devAnAM manasA kAryasiddhirvAcA mahIbhujAm / / 32 / / C. citraM guNagaNaiH jagattraye vistRtaM api yadyazazchatraM atra baddhamiti anvayaH / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH dravyaparamparAyAM kathA / gAthA-87 42 ****** XX
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 43 tasya citrakRto yakSapArzvaprAptavarasya tu / nRpasyAntaHpurakrIDAsthAnaM citrArthamarpitam / / 33 / / tena citrakRtA tatra kadAcijAlikAntare / mRgAvatyAH padAGgaSThaH kathaJcinniravarNyata / / 34 / / tatastadanusAreNa devyA rUpe vinirmite / maSIbinduH papAtorau tasyonmIlayato dRzam / / 35 / / utsArito'pi tenAsau paunaHpunyAtpapAta saH / pazcAttenApyanenaivaM bhAvyamatreti nizcitam / / 36 / / atha citrasabhAM pazyannRpastaddezamAgataH / dadarza bindumurusthaM devyA rUpe'kupattataH / / 37 / / nUnametena madrAjJI dharSiteti ruSA nRpaH / taM vadhyamAdizaJcitrakara krodho hi durddharaH / / 38 / / athocuzcitrakAH kSamApaM devAyaM varalabdhikaH / doSAsaGgo'pi nAstyasya tato dinapateriva / / 39 / / athAsyAdazi kubjAsyaM rAjJA tAM so'likhattataH / tathApi tarjanyaGguSThau chedayAmAsa tasya rAT / / 40 / / so'pi tasyaiva yakSasya gatvA'gre'nazano'patat / yakSeNoce citrayestvamidAnIM vAmapANinA / / 41 / / so'tha dveSI zatAnIke taddevIrUpamAlikhat / tatpradyotanarendrasya gatvA'vantImadarzayat / / 42 / / tAM tenAveditAM jJAtvA tadarthI tasya bhUpatiH / preSItaM smarAta hi kRtyAkRtyaM vidanti kim ?||43 / / so'pi nirbhartya tadUtaM nirasA(nmaSImukham / priyAparibhavaM soDhuM raGko'pi kSamate na hi / / 44 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH dravyaparamparAyAM kathA / gAthA-87
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * ** * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 44 pradyoto'pyAgataM vIkSya dUtaM nUtanamaNDanam / amarSaNastatkSaNAttaM sarvogheNAbhyaSeNayat / / 45 / / zatAnIko'pi taM jJAtvA mRto bhItyAtisArataH / kAtaro'pi hi zUraH syAjAtu zUro'pi kAtaraH / / 46 / / mRgAvatyA mahAsatyA rakSituM zIlamAtmanA / buddhiM kRtvA tato dUtenaucyatAvantibhUpatiH / / 47 / / eSyAmyahaM tavopAnte paraM bAlo mamAribhiH / bAdhiSyate sa Uce tAM dRSTvA mAM ko'sya bAdhitA / / 48 / / sA smAhocchIrSake so yojanAnAM zate bhiSak / tato nirmApayAtra tvaM vapra varmeva me puraH / / 49 / / kArayAmIti rAjJokte devyUce punarapyadaH / avantyAmiSTikAH sAdhvyastattAbhiH kriyatAmayam / / 50 // caturdazanRpAstasya svAdhInAH sabalAstataH / upakauzAmbyavantItaste paramparayA dhRtAH / / 51 / / iSTikAstaiH samAnAyya prAkArastatra kAritaH / tRNaiH kaNaiH pUrayitvA rodhasajjA kRtA purI / / 52 / / siddhasAdhyA pradyotasya sA visaMvaditA tataH / dadhyau cAtreti ced vIraH svAmI tatpravrajAmyaham / / 53 / / pradyotazca vilakSo'sthAdyAvattAvajinAdhipaH / zrIvIraH samavAsArSId vairaM zAntaM jale'gnivat / / 54 / / zrIvIro dharmamAcakhyau pratibuddho bahurjanaH / mRgAvatI ca pradyotaM pRcchati sma vratArthinI / / 55 / / so'pi tasyAM sabhAyAM tAM lajjamAno'nvamanyata / sA'tha putramudayanaM tasya nyAsamivArpayat / / 56 / / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH dravyaparamparAyAM kathA / gAthA-87 44 * * *
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 45 ****** zrI vIrapadmahastena pravavrAja mRgAvatI / aSTAvaGgAravatyAdyAH pradyotasya ca vallabhAH / / 57 / / iti dravyaparamparAkathA / / 87 / / niryuktizabdArthamAha - nijjuttA te atthA jaM baddhA teNa hoi nijz2uttI / tahavi hu icchAveI bhAsiuM suttaparivADI / / 88 / / `nirnayayuktA niryuktA nizcitAste'rthAH, sUtroktAH jIvAjIvAdayaH padArthAH / yadyasmAd 'baddhA' gAthAtvena grathitAH samyagavasthApitAstena bhavati niyuktiH / ko'rthaH ? niryuktAnAmarthAnAM sUtre baddhAnAM sUtrAdviralIkRtya yA vyAkhyA sA niryuktiH, bhadrabAhusvAmiracitazAstrarUpA / Aha - yadi sUtra eva niryuktAH arthA baddhAH santi tatkimanayA ? ucyate, 'tathApi ca' evaM satyapi sUtraparipATireva bhASitumarthAn prakAzayituM niryuktimeSayati niryukterarthaprakAzanecchAM karotItyarthaH / / 88 / / bhadrabAhuH prAguktaniryukttyarthAnAM tIrthakRdgaNabhRtAM sampadatizayamAha - tavaniyamanANarukkhaM ArUDho kevalI amiyanANI / to muyai nANavuTThi bhavijaNavibohaNaTThAe / / 89 / / buddhima paDe gaNaharA ginhiuM niravasesaM / titthayarabhAsiyAI gaMthaMti tau pavayaNaTThA / / 90 / / yathA vRkSamArUDhaH puruSastato vRkSAdadhaH sthAnAM mAlikAnAM nimittaM kusumavRSTi muJcati te'pi teSAM rajoguNDanabhayAtpaTaM vistArya 1 nirniyamena yuktA niryuktA la / * A. ni. sAmAyika niryuktiH / gAthA - 88-90 45
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakA- cAyalaghuvRttiH gRhItvA lokopabhogAdyarthaM mukuTamAlyAdirUpeNa grananti / evaM taponiyamajJAnarUpaM vRkSamArUDhakevalI amitajJAnI tato vRkSAt jJAnavRSTiM jJAnakAraNabhUtazabdavRSTiM muJcati bhavyajanavibodhanArtham / tAM zabdavRSTiM buddhimayena paTena gaNadharA gRhItvA niravazeSAM sampUrNAm, tatastAni zabdarUpANi tIrthaMkarabhASitAni, 'pravacanArthaM' - pravaktIti pravacanaM saGghastadarthaM granthanti grantharUpANi kurvanti // 89-90 // zabdakusumavRSTigrathane kAraNAntaramAha - cittuM ca suhaM suhagaNaNadhAraNA dAu pucchiuM ceva / eehiM kAraNehiM jIyaMti kayaM gaNAharehiM / / 11 / / A.ni. sAmAyika* arhadvacanavRndaM kusumasaGghAtavat grathitaM sat grahItuM sukhaM bhavati-sugrAhyaM syAt, sukhagaNanA-sukhena saGkhyAnam, dhAraNA-avismRtiH, dAtuM * niyuktiH / *ziSyAnadhyApayitum, praSTuM-sandehe sati praznayitum / etaiH kAraNairjItamiti kalpo'yamiti kRtaM grathitaM gaNadharaiH / / 11 / / tIrthaGkarabhASitameva * gAthA-91-92 * kiM sUtraM na bhavatItyAha - atthaM bhAsai arihA suttaM gaMthaMti gaNaharA niuNaM / sAsaNassa hiyaTThAe tao titthaM pavattaI / / 12 / / spaSTA / navaraM nipuNaM bahvarthaM niSNAtamatigamyam / / 12 / / tacca sUtraM kimAdi kimantamityAha - Yao Hua Yao
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 47 ********** sAmAiyamAIyaM suyanANaM jAva biMdusArAo / tassavi sAro caraNaM sAro caraNassa nivvANaM / / 93 / / spaSTa / / 93 / / kiM zrutajJAnAdeva nirvANaM na bhavatItyAha - sunAmi vi jIvo vaTTaMto so na pAuNai mukkhaM / jo tavasaMjamamaie joe na caei voDhuM je / / 94 / / tato jJAnacAritrAbhyAmeva mokSaH / jJAnacAritre ca samyagdarzanaM vinA na staH / tataH samuditaistribhireva mokSa iti bhAvaH / 'je' pAdapUraNe / / 94 / / ata evAha - jaha cheyaladdhanijjAma o'vi vANiyagaicchiyaM bhUmiM / vAeNa viNA poo na caei mahaNNavaM tariuM / / 95 / / taha nANaladdhanijjAmao vi siddhivasaI na pAuNai / niuNovi jIvapoo tavasaMjamamAruyavihUNo / / 96 / / yathA labdhacchekaniryAmako'pi vaNigiSTAM bhUmiM yAvat vAtena vinA poto mahArNavaM tarituM na zaknoti / tathA labdhajJAnaniryAmako'pi nipuNo'pi dakSo'pi jIvapotaH tapaH saMyamamArutavihInaH siddhivasatiM saMsArArNavatIrabhUtAM na prApnoti / / 95-96 / / cAritrasyaiva mAhAtmyamAha - saMsArasAgarAo ubbuDo mA puNo nibuDDijjA / caraNaguNavippahINo buDDai subahuMpi jANato / / 97 / / A. ni. sAmAyika niryuktiH / gAthA 93-97 47
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH saMsArasAgarAdunmagnaH, girisaridupalagholanAnyAyena, kathaJcidavAptamanuSyabhavo mA punarnimajjet, Aha - unmagno'pi nimajjati ? ucyate, * caraNaguNaviprahINa: subahvapi jAnan saMsArAbdhau punarnimajjati / atra dRSTAntaH - lakSayojanamAno'sti kvApi dvIpe mahAhUdaH / sahasrayojanaprApyAdhastalo vartulAkRtiH / / 1 / / yo vyAvRtyorddhasaMzliSTazaivAlapaTalASTakaH / varuNAmbhonidhirivottAnapaTTAvRto babho / / 2 / / putrapautrAdisantatyA tatraika: kacchapo mahAn / mUlazAkhAprazAkhAdyairvRddhiM nyagrodhavad yayau / / 3 / / athAnyadAzvine mAse vAtyayA puTabhedataH / rAkAnizArdhe zaivAlavicAle vivaro'bhavat / / 4 / / sa ca kUrmastadA tatra daivAdAgAjalopari / dadarza candraM chidreNA'dRSTapUrva nabhastale / / 5 / / santatiM melayitvA svAM darzayAmyetadadbhutam / vimRzyeti nimaz2yAntaH sakalAM tAmamelayat / / 6 / / sakulo'pyAgamadbhUyastaM draSTuM tatra kacchapaH / kapATasandhivadvAtAnmilitaM vivaraM ca tat / / 7 / / tat kiM syAdvivaraM bhUyaH syAdvA kAla: sa kiM bhavet / kutastadarzanaM tasya bhavetkintu punarbuDet / / 8 / / ayamatropanaya: - mahAhrado'tra saMsAraH zaivAla: karmasaJcayaH / saMsArijIva: kUrmazca vAtyA tu bhavitavyatA / / 9 / / *1. milito vivaraH sa tu pa, la, la cha / 2. sa kiM syAdvivaro pa, la cha / . Urddham - upari / A. ni. sAmAyikaniyuktiH caraNaguNaprAdhAnye dRssttaantH| gAthA-97 48
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 49 *************** tato nRjanmalAbhastu vivareNendudarzanam / grahISye phalametasya samudAyena cAdhunA / / 10 / / iti dhyAyaMstato bhraSTaH punaH kiM janma mAnuSam / kadAcillabhate jIvaH kintvadho'dho nimajjati / / 11 / / / / 97 / / prakAntamevAha - subahuMpi suyamahIyaM kiM kAhI caraNavippahINassa / aMdhassa jaha palittA dIvasayasahassakoDIvi / / 98 / / api sumahIyaM payAsayaM hoi caraNajuttassa / ikkovi jaha paIvo sacakkhuassA payAsei / / 99 / / pAThasiddhe / / 98-99 / / caraNarahitAnAM jJAnaM nirarthakamevetyAha jahA kharo caMdaNabhAravAhI bhArassa bhAgI na hucaMdaNassa / evaM khunANI caraNeNa hINo nANassa bhAgI na husuggaIe / / 100 / / naiva sugateH / zeSaM spaSTam / / 100 / / tarhi kriyaivAstu, kiM jJAnenaivetyAzaGkaya dvayorapi kevalayoriSTaphalAsAdhakatvamAha - hayaM nANaM kiyAhInaM hayA annANao kiyA / pAsaMto paMgulo daDDho dhAvamANo ya aMdhao / / 101 / / atrodAharaNaM - udasthAnnagare kvApi parito'pi pradIpanam / kurvANamiva lokAnAM laGkAdAhaprakAzanam / / 1 / / ***** ****** A. ni. sAmAyika niryuktiH / gAthA97-101 49
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 50 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun tato'nazyajana: sarvaH kurvan hAhAravaM javAt / kaSTena mahatA tasmAtprANamAtradhanastathA / / 2 / / andhapaGga narau dvau ca tatrAnAthau babhUvatuH / bahirnItau na tau kenA'pyAtmanA gantumakSamo / / 3 / / pazyannapi tata: payarmArga nirgantumAtmanA / gamanakriyayA zUnyo bhasmIbhAvamavAptavAn / / 4 / / andhastu dhAvamAno'pi trAtuM prANAnitastataH / apazyannanalasyaiva pravivezAsya koTare / / 5 / / A. ni. andhapaGga tadevaM to mRtau dvAvapyasaGgatau / evaM darzanacAritre apyasakte na siddhide / / 6 / / / / 101 / / sAmAyikasamudite jJAnakriye punaH phalAyetyAha - saMjogasiddhii phalaM vayaMti nahu egacakkeNa raho payAi / aMdhoya paGgaya vaNe samiyA te saMpauttA nagaraM paviTThA / / 102 / / * jJAnamAhAtmye spaSTA / navaraM sametyetyukte tau saMprayuktAviti punarabhidhAnaM jJAnakriyayorAtyantikasaMyogadarzanArtham / atrodAharaNaM - udAharaNam / kuto'pi nagarAlloko vipakSAtaGkazaGkayA / araNyaM zaraNIcakre kiJcidvairidurAsadam / / 1 / / gAthA-102 aparedhuH punastatrA'pyavaskandabhayAturaH / AttaprANa: palAyiSTa vimucya zakaTAdikam / / 2 / / tatrAbhUtAM pumAMsI dvAvandhapaGgu nirAzrayau / tathaiva tasthatustau ca ni:svatvAdakutobhayau / / 3 / / niyuktiH ********** Ju Hua Hua Hua Zhun Zhun Zhun Yang Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH ghATIbhaTeSu tatratya moSaM moSaM gateSvatha / dAvAnala: prajajvAla kalpAntAgnirivocchikhaH / / 4 / / atha dAvonmukho dhAvannandhaH praucyata paGgunA / jijIviSurmumUrSurvA kiM dAvamabhiyAsi bhoH / / 5 / / so'vadattAto bhadra ! va yAmyAkhyAhi jIvitam / AkarSaya mukhAnmRtyoH prANadAnaM hyanuttaram / / 6 / / A. ni. tatastaM paGgurUce'ndhamehi skandhe nidhehi mAm / yena madRSTamArge syAnnirapAyA bhavadgatiH / / 7 / / sAmAyikaandho'pi yuktaM paGguktaM manyamAnaH sapadyapi / tathaiva vidadhAti sma prANabhImahatI hi bhIH / / 8 / / niyuktiH tataH sametau tau sthAnaM jagmatubhavapIpsitam / evaM darzanacAritre api yukte zivaprade / / 9 / / / / 102 / / samuditajJAnate ca jJAnakriye bhinnasvabhAvatayaivopakurvate, naikasvabhAvatayetyAha - kriyAphale nANaM payAsayaM sohao tavo saMjamo ya guttikaro / tinhaMpi samAjoge mukkho jiNasAsaNe bhaNio / / 103 / / / udAharaNam / jJAnaM prakAzakam, prAgbhavopAttakarmazodhakamapasArakaM tapaH, saMyamo navakarmapravezaguptikaraH / zeSaM spaSTam // 103 / / mokSazca * gAthAkSAyikajJAnAdyavAptau syAt, zrutajJAnaM tu kSAyopazamike bhAve ityAha - 103-104 bhAve khaovasamie duvAlasaMgapi hoi suanANaM / kevaliyanANalaMbho nannattha khae kasAyANaM / / 104 / /
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ [Zi Zi Zi Zi Zi Jin Avazyaka- spaSTA / / 104 / / kSAyopazamikasyApi zrutAdeH kathamalAbho lAbho vetyAha - niyuktiH aTThanhaM payaDINaM ukkosaTThiIi vaTTamANo ya / jIvo na lahai sAmAiyaM caunhaMpi egayaraM / / 105 / / zrItilakA- * cAryalaghuvRttiH sattanhaM payaDINaM abhiMtarao ya koDikoDIe / kAUNa sAgarANaM jai lahai caunhamannayaraM / / 106 / / * aSTAnAM prakRtInAM jJAnAvaraNIyAdInAmutkRSTasthitau vartamAno jIvaH, sA ceyamutkRSTasthitiH / 'tIsAi tiyaMte vIsa nAmagoaMmi sattarI * A. ni. * mohe / sAgara koDAkoDI tittIsA ayaraAuMmitIyate' / / 1 / / traikAntye jJAnadarzanavedyAntarAyarUpe / / 1 / / caturNA -* sAmAyi sAmAyika* samyaktvazrutadezaviratisarvaviratirUpANAmekataramapi sAmAyikaM na labhate / saptAnAmAyurvarjAnAM karmaprakRtInAM sAgaropamAnAM * *koTAkoTerabhyantarata: sthitiM kRtvA, caturNAM samyaktvasAmAyikAdInAmanyataradapi sAmAyikaM yadi labhate tallabhate nAnyathA / / 105-106 / / * * sAmAyikalAbho dRSTAntenAha - dRSTAntAH / pallayagirisariuvalapipIliyA purisa pahajaragahiyA / kuddavajalavathANi ya sAmAiyalAbhadiva'tA / / 207 / / gAthA 105-107 ete dRSTAntAH zlokairucyante - 52 * 1. "ThiiI la, pa cha 'ThiII' kha / Hua Ye Ye Yao Hua Yao Ye Le Ye Ye Le Ye Yao Hua Yao Hua Yao Bing Yao Yao Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Ye Xiang Liang
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- palye kazcana dhAnyAni stokastokAni nikSipet / prAjyaprAjyAni cAkarSet kSIyate ca krameNa saH / / 1 / / niyuktiH jIvo'pyevaM karmapalye mithyAdarzanapudgalAn / vinikSipan samAkarSan pariNAmavizeSataH / / 2 / / zrItilakA- anAbhogena kSINopazAntamithyAtvapudgalaH / bhavitavyatayA bhavyaH samyaktvaM labhate khalu / / 3 / / cAryalaghuvRttiH * girinadhupalAH prAyaH saGgharSeNa parasparam / vRttatryastrAdirUpatvaM prApnuvantyAtmaneva hi / / 1 / / 53 yathApravRttyA jIvo'pi mithyAtvANupragharSaNAt / AsAdayati samyaktvaM kathaJcana kadAcana / / 2 / / vAtyA iva bhramantyo'tra sarvato'pi pipIlikAH / prApnuvanti yathA kvApi viziSTaM bhakSyamAtmanaH / / 1 / / evaM jIvo'pi kurvANa: karmApacayasaJcayo / prApnoti jAtu samyaktvaM dhyAnAvarttavizeSataH / / 2 / / grAmAd grAmAntaraM ko'pi prasthitAH puruSAstrayaH / prAptAH krameNa kAntAraM duruttAraM samudravat / / 1 / / caurAvAkRSTanisviMzo kAlapAzAvivAbhitaH / tathAyAntau puro dRSTvA'valadeko galadvalaH / 2 / dvitIyastu tayorbAhupAze mRga ivApatat / abhISTaM prayayau sthAnaM tRtIyastvapahastya tau / / 3 / / evaM saMsArakAntAre bhramanto jantavaH kila / rAgadveSau mahAraudrau dadRzurdagviSAhivat / / 4 / / koTAkoTIsAgarAntaH kRtvA karmASTakasthitim / yathApravRttikaraNAd granthidezamupAgatAH / / 5 / / bhItyA vavalire kecittato bhagnA raNAdiva / apare tu tathAgranthau yayurgranthikasattvatAm / / 6 / / *1. 'tayorgrantho' la, kha pa, la, 'yathAgrantho' pa / Ke Le Ke Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Xiang Qian Qian Qian Qian Ju Liang Liang Ju Ju Hua Hua Hua Hua Yi Xiang Liang Qian A. ni. sAmAyika - * niyuktiH * sAmAyika lAbhe dRSTAntAH / gAthA-107 |Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Ju Zhun Zhun Zhun
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ M AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 54 granthizca karkazo rUDhaH kASThagranthirivAbhidaH / rAgadveSapariNAmarUpo jIvasya karmajaH / / 7 / / apUrvakaraNAstreNa bhitvA granthiM tayorjayAt / prApuH kecana samyaktvaM karaNenAnivartinA / / 8 / / pathabhraSTo yathA pAnthaH panthAnamupadezataH / kazcidvetti svayaM ko'pi vetti kazcinna vetti ca / / 1 / / jIvo'pyevaM bhavAraNye gataH so'pyavidan patham / samyagmArga nisargeNa gurorvApnoti ko'pi na / 2 / yathAjvaragRhItAnAM keSAJcidyAti sa svayam / keSAJcidoSadhairyAti keSAJcidyAti na jvaraH / / 1 / / evaM jIvasya mithyAtvajvaraH kasyacana svayam / gurUpadezabhaiSajyAdapagacchati kasyacit / / 2 / / apaiti kasyacinnaiva yasya cApagataH punaH / sa mithyAtvajvarastasya samyaktvaM bhavati dhruvam / / 3 / / kodravANAM ca keSAJcidyathA madanarUpatA / svayaM yAtyapareSAM tu gomayAdena keSucit / / 1 / / mithyAbhAvo'pi keSAJcijjIvAnAM yAti sa svayam / keSAJcana punaH sAdhUpadezaparikarmata: / / 2 / / mithyAdRzAmabhavyAnAM keSAJcinna vyapaiti saH / gataH punaH sa yeSAM tu teSAM samyaktvasambhavaH / / 3 / / malinArdhazuddhazuddhabhedAttredhAmbuvAsasI / yathA tathaiva mithyAtvamizrasamyaktvadarzanam / / 1 / / tato'zuddhArdhazuddhe te syAtAM zuddhe vizodhanAt / mizraM saddarzanaM syAdanivartikaraNAttathA / / 2 / / / / 107 / / KXXXXXKAKKKA A. ni. sAmAyikaniyuktiH sAmAyika lAbhe dRSTAntAH / gAthA-107 54 ******
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH g ***** samyaktvAdilAbhAvaraNarUpAn kaSAyAnAha - paDhalliyANa udaye niyamA saMjoyaNAkasAyANaM / sammadaMsaNalaMbhaM bhavasiddhIyAvi na lahaMti / / 108 / / 'prathamakAnAM' anantAnubandhinAm, 'saMyojanAkaSAyANAM' - saMsAreNa saha saMyojayantIti saMyojanAste ca te kaSAyAzca saMyojanAkaSAyAsteSAM udaye 'niyamA' niyamena samyagdarzanalAbhaM bhavasiddhikA api tadbhavasiddhigAmino'pi na labhante / 108 / / biyakasAyAda apacakkhANanAmadhijjANaM / sammaddaMsaNalaMbhaM virayAviraiM na u labhaMti / / 109 / / dvitIyakaSAyANAM apratyAkhyAnanAmadheyAnAM dezaviratipratyAkhyAnaniSedhakAnAM udaye sati viratAviratiM dezaviratipratyAkhyAnaM na labhante tuzabdasya vizeSaNArthatvAt samyagdarzanalAbhaM punarlabhanta eva / / 109 / / teiyakasAyANudara paJcakkhANAvaraNanAmadhijjANaM / desikkadesaviraiM carittalaMbhaM na u bhaMti / / 110 / / tRtIyakaSAyANAM pratyAkhyAnAvaraNanAmadheyAnAM sarvaviratipratyAkhyAnaniSedhakAnAM udaye cAritralAbhaM na labhante / dezaikadezaviratiM punarlabhante / dezaviratiH sthUlaprANAtipAtaviratistasyA ekadezo'nantakAyAdyatipAtaviratistAM labhanta eveti / / 110 / / idAnImamumarthamupasaMharannAha 1. 'taIya' kha la pa pa, - A. ni. sAmAyika niryuktiH samyaktvAdiniSe * dhakakaSAyAH / gAthA108-110 ****: 55
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakA Le Le Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Jin Hua mUlaguNANaM laMbhaM, na lahai mUlaguNaghAiNaM udae / saMjalaNANaM udae na lahai caraNaM ahakkhAyaM / / 111 / / 'mUlaguNA' uttaraguNAdhArAH samyaktvamahAvratANuvratarUpAsteSAM lAbhaM na labhate, 'mUlaghAtinAM' mUlaguNaghAtinAM * *anantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNAnAM kaSAyANAmudaye sati / saJcalanAnAM udaye na labhate 'caraNaM' cAritraM yathAkhyAtam / / 111 / / na * A. ni. *kevalaM yathAkhyAtopaghAtina eva saJcalanAH, kintvatIcArahetavo'pItyAha - sAmAyikasabvevi ya aiyArA saMjalaNANaM tu udayao hu~ti / mUlacchijjaM puNa hoi bArasanhaM kasAyANaM / / 112 / / niyuktiH * sarve'pyAlocanAdicchedaparyantaprAyazcittazodhyA aticArA: sajvalanAnAmevodayato bhavanti / dvAdazAnAM punaH kaSAyANAM udayato 'mUlacchedyaM' * samyaktvAdinirSamUlAbhidhAnASTamaprAyazcittazodhyaM aticArajAtaM bhavati / / 112 / / punarvizeSamAha - *dhakakaSAyAH / gAthAbArasavihe kasAe khavie uvasAmie va jogehiM / labbhai carittalaMbho tassa visesA ime paMca / / 113 / / 111-113 dvAdazavidhe'nantAnubandhyAdibhedabhinne kaSAye, yogaimanovAkkAyalakSaNaiH prazastaiH kSapite vidhyAtAgnivat kRte upazAmite ca * * bhasmacchannAgnivatkRte labhyate cAritralAbhaH / tasya cAritrasya vizeSabhedA ime vakSyamANAH paJca / / 113 / / tAneva paJcabhedAnAha - [Le Le Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yang Yang
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- * sAmAiyaM ca paDhamaM cheovaTThAvaNaM bhave bIyaM / parihAravisuddhIyaM suhamaM taha saMparAyaM ca / / 114 / / niyuktiH tatto ya ahakkhAyaM khAyaM savvaMmi jIvalogammi / jaM cariUNa suvihiyA, vaJcaMtayarAmaraM ThANaM / / 115 / / zrItilakA * sAmAyikamatra prathamam / tad dvividhaM itvaraM yAvatkathikaM ca / tatretvaraM muhUrttAdikAlagRhItaM zrAvakANAm, yAvat kathA jIvasya tAvatpramANaM * cAryalaghuvRttiH * yAvatkathaM svArthe ikaNi yAvatkathikam, taJca sAdhUnAmeva / chedopasthApanaM bhaved dvitIyam, chedaH pUrvaparyAyasya, upasthApanaM ca mahAvrateSu yatra * A.ni. 57 * tacchedopasthApanam / etadapi dvividham, sAticAraM niraticAraM ca / mUlaguNaghAtino yatpunavratoccAraNaM tatsAticAram, niraticAraM tu sAmAyika* pUrvapazcimatIrthaGkakarakAle zaikSakasya, zrIpArzvanAthatIrthAdvardhamAnatIrthaM saGkramato vA niraticArasyApi paJcasu mahAvrateSUpasthApanam / niyuktiH * parihAravizuddhikaM-parihArastapovizeSastena vizuddhiryatra tatparihAravizuddhikam, tannirvizamAnakaM nirviSTakAyikaM ca / tatra parihArikaM tapaH * cAritra*kurvatAM nirvizamAnakam, kRtaparihArikatapasAM nirviSTakAyikam / iha navako gaNaH, catvAraH pArihArikAH, catvArastadvaiyAvRtyakarAH,* paJcakam / * anupArihArikAH, eko vAcanAcAryaH / tapazcaiSAM grISme caturthaM jaghanyaM SaSThaM madhyamaM aSTamamutkRSTam, zizire SaSThamaSTamaM dazamaM ca, varSAsu aSTamaM * gAthA* dazamaM dvAdazaM ca, pAraNake cAcAmAmlam / bhikSe cAdye dve na grAhye, paJca grAhyAH / vAcanAcAryAnuparihArikAH pratidinamAcAmAmlaM kurvanti / evaM * 114-115 57 *1. 'sAmAiyattha' kha 'sAmAiyaMtya' cha pa 'sAmAiittha' la / 2. nirviSTakAyaka' la la kha cha pa / 3. parihArikAH pa la / 4. nupArihArikA kha la la / KAR****
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 58 ****** SaNmAsAn tapo bhavati / punaH SaNmAsAn 'pArihArikAH anuparihArikAH, anupArihArikAzca pArihArikA bhUtvA pUrvavat tapasyanti / punarapi SaNmAsAn vAcanAcAryaH parihAriko bhavati / ekazca vAcanAcAryatvam, sapta cAnupArihArikatvaM kurvanti / aSTAdazamAsAnte pUrNatapaso jinakalpaM gacchaM vA prapadyante / idaM ca tIrthaGkarapArzve prArabdhavyam, tIrthaGkarasamIpAnuSThitaitattapaso vA sAdhoH pArzve / tathA sUkSmasamparAyaM samparyetyebhiH saMsAramiti samparAyAH kaSAyAH, te sUkSmalobhANurUpA yatra tat / tacca vizudhyamAnakaM saGklizyamAnakaM ca / taccAdyaM kSapakopazamazreNidvayamArohataH / dvitIyamupazamazreNeH patataH / yathAkhyAtaM cAritramakaSAyaM taccAntyaguNasthAnakacatuSTaye bhavati / / 114- 115 / / sUkSmasamparAyaM zreNidvaye syAdityuktam / tatropazamazreNimAha - aNadaMsanapuMsitthI veyachakkaM ca purisaveyaM ca / do do egaMtarie sarise sarisaM uvasamei / / 116 / / ihAviratasamyagdRSTidezaviratapramattApramattAnAmanyatamaH prArambhakaH / tatra 'aNatti' sUcakatvAtsUtrasya bhImo bhImasenavat, aNaH anantAnubandhinaH kaSAyAH tAnupazamazreNimArohan prathamamupazamayati / tato darzanaM mithyAtvamizrasamyaktvarUpaM yugapat / tato'nudIrNamapi napuMsakavedam, tadanu puruSaH prArambhakaH strIvedam, tato hAsyaratyaratibhayazokajugupsASaTkam, tataH puruSavedam, strI cetprArambhikA prathamaM napuMsakavedam, pazcAt puruSavedam, tataH SaTkam, tataH strIvedam / atha napuMsakaH prArambhakaH prathamaM strIvedam, pazcAtpuruSavedam, tataH SaTkam, 1. parihArikAH la / 2. anuparihArikAzca pa la kha 3 pArihAriko cha pa la la / A. ni. sAmAyikaniryuktiH upazamazreNiH / gAthA - 116 58
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 Avazyaka- tato napuMsakavedam / tato dvau dvau krodhAdyAvekAntaritau sadRzau sadRzamupazamayati / ayaM bhAvaH - svavedopazamanAnantaraM dvitIyatRtIyau krodhau * niyuktiH sadRzau tatazcaturtha krodham, krodhatvAdeva sadRzam, tato dvitIyatRtIyamAnau tatazcaturthaM mAnam, tato dvitIyatRtIye mAye tatazcaturthI mAyAm, tato* zrItilakA- * dvitIyatRtIyau lobhau tatazcaturthaM lobham, taM copazamayaMstridhA kRtvA dvau bhAgau yugapadupazamayya tRtIyabhArga saGghayeyakhaNDAni kRtvA tAnyapi cAryalaghuvRttiH kAlabhedenopazamayya, punazcaramakhaNDamasaGkhyeyakhaNDAni kRtvA samaye samaye ekaikaM khaNDamupazamayati, / / 116 / / saGghayeyakhaNDAnyupazamayan * * bAdarasamparAyaH, asaGkhayeyakhaNDAnyupazamayan sUkSmasaMparAyaH syAdityevAha - lobhANu veyaMto jo khalu uvasAmao va khavao vA / so suhamasaMparAo ahakhAyA UNago hoi / / 117 / / yathAkhyAtacAritrAt kiJcinnyUno bhavati / zeSaM spaSTam / / 117 / / sa hi pUrNAyuranuttarasureSUtpadyate / no cedantarmuhUrtAtpratipatatyevetyAha - * uvasAmaM uvaNIyA guNamahayA jiNacarittasarisaMpi / paDivAyaMti kasAyA kiM puNa sese sarAgatthe ? / / 118 / / * upazamamapyupanItAH kaSAyAH, guNairmahAn guNamahAn tena guNamahatA, upazamakena / jinasadRzacAritramapi saMyamAdbhave vA pAtayanti, kiM * punaH zeSAn sarAgasthAn / / 118 / / ata evetthamupadezamAha - sAmAyikaniyuktiH gAthA117-118 1. 'UNago kiMci' - cha pa pa /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH E******** Hua Qing Ke Ye Ju Ju Hua Yao Hua Yao Hua Yao Ye Ye Nuo 60 jai uvasaMtakasAo lahai aNaMtaM puNovi paDivAyaM / na hu bhe vIsasiyavvaM theve vi kasAyasesaMmi / / 119 / / spaSTam / / 119 / / aNathovaM vaNathovaM aggIthovaM kasAyathovaM ca / na hu bhe vIsasiyavvaM thevaMpi hu taM bahu hoi / / 120 / / spaSTA / paraM kaSAyazeSe'pi na vizvasitavyam, yaduktaM bhASyakRtA - 'dAsattaM dei riNaM acirA maraNaM vaNo visappaMto / savvassa A. ni. * dAhamaggI diti kasAyA bhavamaNataM' / / 1 / / uktopazamazreNiH / / 120 / / kSapakazreNimAha - sAmAyika* aNa miccha mIsa sammaM aTTha napuMsitthiveya chakkaM ca / puMveyaM ca khavei kohAIe ya saMjalaNe / / 121 / / niyuktiH * ihApyaviratasamyagdRSTyAdirArambhakaH / tatrAdau anantAnubandhinaH kSapayati / tatastadanantabhAgaM mithyAtve prakSipya tena samaM tat kSapayati, evaM * upazamazreNiH / * mizram, evaM samyaktvam, saptakakSaye ca yadi baddhAyustadoparamate, no cedbhavasiddhiko vajrarSabhanArAcasaMhananaH svalpasamyaktvAvazeSa * gAthA* evA'nantarakaSAyASTakaM kSapayitumArabhate / tanmadhyabhAgaM ca kSapayan anyAH saptadazaprakRtI: kSapayati / / 121 / / tA eva gAthAdvayenAha - 119-123 gaiANupuci do do jAi nAmaM ca jAva cauriMdI / AyAcaM ujjoyaM thAvaranAmaM ca suhumaM ca / / 122 / / sAhAraNamapajjattaM niddAnidaM ca payalapayalaM ca / thINaM khavei tAhe avasesaM jaM ca aTThanhaM / / 123 / / * vizeSAvazyakabhASyagAthA-1311 Hua Hua Ju Ju Ju Xiang Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yang Yang Yang Yang Yang : Hua Hua Hua Die Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Ke
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* Avazyaka niryuktiH 'gatyAnupUrvyo dve dve,' `narakagatirnarakAnupUrvI tiryaggatistiryagAnupUrvI ca jAtinAma ca 'yAvaJcaturindriyanAma' ekendriyadvIndriyatrIndriyacaturindriyajAtinAmAni / AtapaM udyotaM sthAvarAH pRthivyAdayastannAma / sUkSmaM ca sUkSmanAma / sAdhAraNaM anantavanaspatinAmetyarthaH / aparyAptaM zrItilakA- nidrAnidrAM pracalApracalAM styAnaddhiM tato yadaSTAnAmavazeSaM tat kSapayati / tato napuMsakavedaM tataH strIvedaM tato hAsyAdiSaTkaM tataH puMvedaM cAryalaghuvRttiH strInapuMsakau tu prAgvat vedAn kSapayataH / tataH saJjvalanAn krodhAdIn krameNa kSapayati / lobhakhaNDAni copazamazreNivat / antarmuhUrttena kSapakazreNiH samApyate / / 122 - 123 / / sa ca kSapako'bdhitaraNazrAntavanmohAbdhimuttIrya vizrAmyatItyAha - 61 vIsamiUNa niyaMTho dohiM samaehiM kevale sese / paDhame niddaM payalaM nAmassa imAu payaDIo / / 124 / / devagaiANupuvvIviDavvisaMghayaNapaDhamavajjAI / annayaraM saMThANaM titthayarAhAranAmaM ca / / 125 / / ************* A. ni. * sAmAyikaniryuktiH kSapakazreNiH / gAthA vizramya kSaNaM nirgranthaH, dvAbhyAM samayAbhyAM 'kevale' kevalajJAne zeSe, samayadvayAnantaraM kevalajJAne utpatsyamAne, tayordvayoH prathame samaye nidrAM pracalAM nAmnaH prakRtIrimAH devagatidevAnupUrvIvaikriyanAma prathamavarNAni saMhanAni, anyatarat yadAtmano'sti saMsthAnaM tadekataraM muktvA zeSANi 124-125 saMsthAnAni, tIrthaGkaranAma AhArakanAma ca kSapayati yadyatIrthaGkaraH karttA / tIrthaGkarazcetkSapakaH, tata AhArakanAma ca kSapayati na tIrthaGkaranAma / / 124 - 125 / / dvitIyasamaye tu kimityAha - 1. narakagatinarakAnupUrvI pa, narakagatinArakAnupUrvI la, la cha kha pa / itastisro gAthA malayagirivRttAvanyakartRkA darzitAH / ******* 61
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ K** **** ****** 62 Avazyaka- carame nANAvaraNaM paMcavihaM daMsaNaM cauviyappaM / paMcavihamaMtarAyaM ca khavittA kevalI hoi / / 126 / / niyuktiH spaSTA / / 126 / / tataH kimityAha - zrItilakA saMbhinnaM pAsaMto logamalogaM ca savao savvaM / taM natthi jaMna pAsai bhUyaM bhavvaM bhavissaM ca / / 127 / / cAryalaghuvRttiH * lokamalokaM ca sarvaM sarvataH pazyan kiM mizraM pazyati ? na, kintu saMbhinnaM samyak bhinnaM vicchinnaM pazyatItyarthaH / / 127 / / * * jinapravacanotpattipravacanaikArthikAdInyAha - * jiNapavayaNauppattI pavayaNaegaTThiyA vibhAgo ya / dAravihI ya nayavihI vakkhANavihI ya aNuogo / / 128 / / [dvAragAthA] * jinapravacanaM siddhAntastasyotpattiH 'atthaM bhAsai arihA' [gAthA-92] ityAdinoktA / idAnIM pravacanasyaikArthikAni tadvibhAgazca, *dvAravidhiH, nayavidhiH, vyAkhyAnavidhiH, anuyogazca vAcyAni / / 128 / / ekArthikAni tadvibhAgaM cAha - * egaTThiyANi tinni u pavayaNa suttaM taheva attho ya / ikvikkassa ya itto nAmA egaTThiyA paMca / / 129 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH pravacanaikArthikAni / gAthA126-129 ********* Jin Jin Jin Ye Zhi Ye 62 *1. gAthA-129-135 madhye uktAni / 2. dvAravidhiH sanayavidhi: gAthA-140-141 ityAdiSu uktau / 3. gAthA-136-139 madhye uktaH /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka sya itA A. ni. Avazyaka- suyadhamma tittha maggo pAvayaNaM pavayaNaM ca egaTThA / suttaM taMtaM gaMtho pADho satthaM ca egaTThA / / 130 / / niyuktiH aNuogo ya niyogo bhAsa vibhAsA ya vattiyaM ceva / ee aNuogassa u nAmA egaTThiyA paMca / / 131 / / [dvAragAthA] zrItilakAcAryalaghuvRttiH ekArthikAni trINyeva / pravacanaM sAmAnyena siddhAntaH / sUtraM-AlApakagAthAdirUpakagrathitam / arthastadvivaraNam / ekaikasya ito hai * vibhAgata: paJcapaJcaikArthikAni nAmAni bhavanti / tatra zrutasya dharmo bodhaH zrutadharmaH / tIryate bhavasamudro'neneti tIrthaM saGgha ukta: * sAmAyika* saGghAdhAratvAtpravacanaM tIrtham / mRjyate zodhyate'neneti mArgaH / pragataM abhividhinA jIvAdipadArtheSu vacanaM yasya tatprAvacanam / * niyuktiH *jIvAjIvAdIni nava tattvAni pravaktIti pravacanam / iti pravacanaikArthikavibhAgaH / sUcanAt sUtram / tanyate'rtho'neneti tantram / ekArthikAni * grathyate'sminnartha iti granthaH / paThyate taditi pAThaH / ziSyate'nena jJeyamAtmAdIti zAstram, iti sUtrakArthikavibhAgaH / anuyoga* sUtrasyArthenAnuyojanamanuyogaH / niyato nizcito'rthena yogo niyogaH, yathA ghaTazabdena ghaTa eva vAcyo na paTAdiH / bhASaNaM bhASA, vyaktIkaraNaM * nikSepaH / * sAnvayasaMjJAkaraNam / vividhA bhASA paryAyazabdaiH svarUpAkhyAnaM yathA ghaTaH kuTa: kumbhaH iti / sarvAtmanAnuvyAkhyAnaM vArtikam, * gAthA* ityathaikArthikavibhAgaH / / 129-130-131 / / athAnuyogasya nikSepamAha - 130-132 * nAma ThavaNA davie khitte kAle ya vayaNabhAve ya / eso aNuogassa u nikkhevo hoi sattaviho / / 132 / / * 63 * * * *
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 Avazyaka- * yasya jIvAderanuyoga iti nAma kriyate, nAmno vA vyAkhyA nAmAnuyogaH / anuyoga' ityakSarANAM sthApanA li[le]khanarUpA sthApanAnuyogaH / niyuktiH * dravyANAM jIvAjIvAdInAmanuyogo dravyAnuyogaH / kSetre bharatAdau kSetrANAM vA bharatAdInAmanuyogaH kSetrAnuyogaH / kAle dvitIyapauruSyAM kAlAnAM * zrItilakA- *votsarpiNyAdInAmanuyoga: kAlAnuyogaH / vacanaM satyAsatyAdi, komalakarkazAdi, ekavacanadvivacanAdi tasyAnuyogo vacanAnuyogaH / A. ni. cAyelaghuvRttiH OM bhAvAnAmaudayikAdInAM anuyogaH athavA bhAvaH paramArthAkhyAnaM tadrUpo'nuyogo bhAvAnuyogaH / / 132 / / ukto'nuyogaH / viparItastvananuyogaH / * sAmAyika* tasya dRSTAntAnAha - vacchagagoNI khujjA sajjhAe ceva bahiraullAve / gAmillae ya vayaNe satteva ya huMti bhAvaMmi / / 133 / / ekArthikAni bAhuleyaM sitAyA gordhAvaleyaM gavAntare / godogdhurmuJcato vatsaM dugdhadravyasya nodbhavaH / / 1 / / * anuyogAnanuyoge bhavedananuyogo'yaM cedyo yasyAH sutaH punaH / tadyojanena tasyAH syAdanuyogastata: payaH / / 2 / / dRSTAntAH / ajIvalakSaNe vamajIvaM jIvalakSaNaiH / evamatrApi ced brUte'nanuyogastadA bhavet / / 3 / / gAthA-133 tatsvarUpaM tathAdatte tena cArtho visaMvadet / tadvisaMvAdata: phalguvrataM mokSo'stu tatkutaH / / 4 / / yadyajIvamajIvasya jIvaM jIvasya lakSaNaiH / brUte tadAnuyoga: syAt yathArthAvagamastathA / / 5 / / 64 **** * niyuktiH Hua Hua Mi Mi Mi Mi Mi Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 65 ******** * ******* cAritrasyatatovRddhistatomokSaH prajAyate / dRSTAnto'yamiha dravyAnuyogAnanuyogayoH / / 6 / / atha kSetrAnuyogAnanuyogayoH dRSTAntaH / supratiSThaM pratiSThAnanagaraM garimAspadam / svadezayAnapAtrasya pratiSThAnamivAbhavat / / 1 / / A. ni. zrIzAlivAhanastatra rAjA yadvairivAsitAt / araNyAdtamAkAze zazasiMhamRgAdibhiH / / 2 / / sAmAyikaitazca - yatkoTTayogapaTTAGka revAdaNDaM durAkramam / caityAgrasvarNakumbhaughajyotirdhyAnasthayogivat / / 3 / / * niyuktiH varSe varSe kRtAmarSo hAlastaddhagupattanam / apareNeva vapreNa sainyenAveSTya tiSThati / / 4 / / * ekArthikAni daivatairiva jImUtairdhArAnArAcavarSibhiH / varSAsUdveSTanaM tasyAkAryata prativatsaram / / 5 / / atha tena narendreNa koTTarodhakRtA'nyadA / AsthAnyAmeva niSThUtaM na pratyakSi patadgrahaH / / 6 / / * anuyogAnanuyoge patadgrahadharA kubjA yAtukAma ito nRpaH / ityajJAsItra vA kiJcid durvidaM bhAvavedinAm / / 7 / / dRssttaantaaH| gAthA-133 rahastayoktaM tajajJau rAjJo jayanazAlikaH / vAdyanAMsyathAnAyya vahamAnAnyakArayat / / 8 / / koTTo durgaH, sa eva yogapaTTAGka yogino yogAbhyAsAya vastraM yasya tad (bhRgupattanam) / * revA narmadAnadI sA eva daNDo yasya tad (bhRgupattanam) + caityasyAgraM caityAgram, tatsthaH svarNakumbhaughaH sa eva jyotiryasya tad (bhRgupattanam) / hAla; - zAlivAhanarAjA / * sarveSvAdazeSu 'niSThUtaM' iti pATho'sti / siddhahema. 4-1-108 [anunAsike...] sUtrAt * 'niSThyUtaM' sidhyati / * 65 ***** *********
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 66 gatAnugatikatvena cele tadvIkSya sainikaiH / yAsyAmyeko rajobhIrurityacAlInRpo nizi / / 9 / / skandhAvAra punastAvad yAntaM vIkSyetyacintayat / yAnametaiH kathaM jJAtaM nAkhyAtaM kasyacinmayA / / 10 / / jJAtaM paraMparApraznAtkubjA''khyaditi bhUbhujA / sA pRSTAkhyadyathAjJAtaM tuSTastasyai nRpastataH / / 11 / / AkhyAntyAH kSetrametanna paribhogyaM prabhoriti / kubjikAyA anuyogo'nanuyogo'nyathA punaH / / 12 / / ekAntanityamAkAzamapradezaM tathaikakam / bruvato'nanuyoga: syAdanuyogo'nyathA punaH / / 13 / / guNayan rabhasAdrAtrau sAdhuH kAlaM viveda na / tad bodhAyAtha samyagdRg tarka takramiti dhvanim / / 1 / / kRtvA takraghaTaM maulau devatA'ghoSayanmuhuH / takravikrayaveleyaM tAmUce sAdhurIjyA / / 2 / / yathA svAdhyAyavelA te pratyuvAceti sA'pi tam / upayujya tataH sAdhumithyAduHkRSkRtamUcivAn / / 3 / / devatA tvaziSajjAtu maivaM kArSI: punarmune! / mithyAgdevatA mA tvAM kadAcicchalayediti / / 4 / / akAle'nanuyogo'yaM yatsvAdhyAyavidhirmuneH / kAle cAdhyayanaM yattu so'nuyoga: punarbhavet / 5 / / idAnIM vacanaviSaya: prathamadRSTAnta: - grAme nivasati kvApi badhirANAM kuTumbakam / sthaviraH sthavirI caikA tayoH putraH snuSA tathA / / 1 / / *1. munemithyAdRg pa / Zhun Zhun Ju Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. sAmAyikaniyuktiH anuyogAnanu * yoge dRSTAntAH / * gAthA-133 EBan Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 67 ************ sa halaM kheTayan putraH pAnyaiH pRSTo'nyadA patham / uvAca gRhajAtau me balIvardAvimau nanu // 2 // kSetre bhaktaM tadAnItaM bhAryayA tasya tatkRte / zRGgito me balIvadda sa tasyA ityacIkathat / / 3 / / soce kSAramathAkSAraM mAtrA rAddhamidaM tava / tayA cAkathyata zvazrvAH kartayantyAH priyoditam // 4 // * sthUlaM vA charaDaM vAstu sUtraM poto'munA kRtaH / bhaviSyati sthavirasya, zvazrUstAmevamabhyadhAt / / 5 / / sthavirI sthavirasyAkhyad vadhUktamatha so'bhyadhAt / tubhyaM zape tilAn rakSastilaM nAdyayekamapyaham / / 6 / / evamanyAnyakathane teSAM vacanAnanuyogaH yathoktakathane tvanuyogaH syAt / atha dvitIyadRSTAntamAha ekasmAnnagarAdekA kApi strI mRtabhartRkA / grAme kvApya'vasatsArbhA suprApaidhodakArthinI / / 1 / / dArako vardhamAnaH sa mAtaraM pRSTavAnidam / kva me pitA ? mRtaH kA vA jIvikA'bhUtpiturmama ? / / 2 / / jananyUce'valaganA'hamapyavalagAmi tat / sA'vadattvaM na jAnAsi kathamapyavalagyate // 3 // suto'vak tarhi mAM mAtaH ! zAdhi sApyaziSat tataH / vidadhyA vinayaM putra ! vinayaH kIdRzo'mba ! saH / / 4 // kriyate vatsa ! jotkAro nIcaizca kramyate tathA / chandAnuvarttibhirbhAvyamiti zikSAM pragRhya saH / / 5 / / * karkazArtho'yaM zabdo dezyo bhAti / **************** A. ni. sAmAyika niryuktiH ekArthikAni anuyogAnanuyoge dRSTAntAH / gAthA - 133 67
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH K 68 mRgebhyaH svamapahRtya sthitAnadhvani lubdhakAn / nagaraM prasthito dRSTvA jozakAra gurusvaram / / 6 / / tataH zabdAnmRgA nezustairgRhItvA sa kuTTitaH / sadbhAve kathite proktaH prekSase tvaM yadedRzAn / / 7 / / tadA gamyaM zanainIcainilInenAprabhASiNA / tenAgre rajakA dRSTA gopitAGgA natAvanI / / 8 / / dhotodgamitavastrANi stenAsteSAM haranti ca / rakSantaH sthAnabandhena nyagbhUtAH santi te tataH / / 9 / / atha prAktanazikSitaH zanairnIcaiH sa saJcaran / tatastaiH stenabudhyA'sau dhRtvA'kuTyata vastravat / / 10 / / sadbhAvoktau sa tairUce vadeH zuddhaM bhavatviti / ekatra bIjavapane zuddhamastviti jalpite / / 11 / / kuTTitastairapi prAgvanmukta: sadbhAvazaMsane / bhaNitazca vaderevaM dRSTvedaM vo'stu bahviti / / 12 / / vIkSyAne zavamAyAntaM bahIdRg vo'stu so'bhyadhAt / hatastairapi sadbhAvA''vedane'mocyavAci ca / / 13 / / vAcyaM melakamAlokya viyogo'stu sadedRzA / dRSTvA'nyatra vivAhaM vo viyogo'stviti so'vadat / / 14 / / tatastatrApi sadbhAvAkhyAne prokta idaM vadeH / sarvadaivedRzAH santu zAzvataM vo bhavatvadaH / / 15 / / dRSTvA'nyatra nigaDitAn pUrvAdiSTaM sa ziSTavAn / uktastairapi hatvA drAk mokSo vaH syAditi brUve: [yAH / / 16 / / anyatra maitryaghaTanaM dRSTvA prAk ziSTamuktavAn / kRtvA taiH prAgvidhimukta ekaM grAmaNyamAzrayat / / 17 / / *1. 'dhruvaiH pa. pa. la la kha ch| A. ni. sAmAyikaniyuktiH ekAthikAni anuyogAnanuyoge dRSTAntAH / gAthA-133 68
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH sevamAnastamanyeArdubhikSe pariSadgatam / tatkAntA''hAtuM taM preSIt rAddhAmlakhaliketi sA / / 18 / / sa tatra gatvA'vAdIttaM zItalA jAyate'mlikA / lajitaH sa gRhAyAtastamUce kAryamIdRzam / / 19 / / guptaM nivedyate karNe dIptaM tadgRhamanyadA / zanaiH so'kathayadyAvattAvanajvAla tadgRham / / 20 / / saroSamatha tenokte IdRzyarthe sapadyapi / vidhApyate'gniH pAnIyAcAmladugdhAdibhiH svayam / / 21 / / anyadA ghautavastrANi tasya ghUpAyata: prabhoH / dRSTvA dhUmazikhAM tasya gomUtraM mUrdhani nyadhAt / / 22 / / vacanAnanuyoga: syAdevamanyAnyabhASaNe / tasya grAmeyakasyevAnuyoga: samyaguktita: / / 23 / / / / 133 / / bhAvaviSaye'nanuyogAnuyogayoH saptadRSTAntAH / te cAmI - sAvayabhajA sattavaie ya kuMkaNayadArae naule / kamalAmelA saMbassa sAhassaM seNie kovo / / 134 / / zrAvakaH ko'pi kutrApi svabhAryAyAH priyAM sakhIm / sphArazRGgArasArAGgIM dRSTvAsIdanurAgavAn / / 1 / / kRzIbhavaMstataH panyA pRSTe'kathayadAgrahAt / tayoktaM tAmupAneSye mA kArSIrati priya ! / / 2 / / tadIya vastrAbharaNaiH sakhIveSavatI nizi / tatpriyaivAyayo so'pi bheje tAM tatsakhImiti / / 3 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH ekArthikAni anu. dRSTAntAH / gAthA-134
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 70 dvitIyadivase'kArSIdadhRti zrAvakaH sa tu / viSayAvezavazyena hA mayA khaNDitaM vratam / / 4 / / nAbhUtte khaNDanA sAbhijJAnaM palyaiva bodhitaH / sakhIdhiyA priyAbhogo'nanuyogo'nu cAparaH / / 5 / / evaM svasamayaM yo'nyasamayo'yamiti bruve[yAt / ananuyogastasya syAtsamyagAvedane'paraH / / 6 / / atha dvitIyA kathA / prAntagrAme kvacitkazcideko'valagakaH pumAn / sAdhuviprAdivAcaM na zRNotyAzrayate na vA / / 1 / / upAzrayaM na vA datte mA gAd dharmaH zrutau mama / mAhaM dayAparo'bhUvamitIdRg vizruto jane / / 2 / / AjagmuH sAdhavastatra'nyadA'yAcanupAzrayam / goSThIjanaiH prapaJcArtha sa evAzrayado'kathi / / 3 / / kathitAni ca tadnehAbhijJAnAnyatha te yayuH / dRSTvAzrayArtha zramaNai!ce pRSTo'pyanAdaraH / / 4 / / athoce sAdhunaikenA'sau cena sa bhaviSyati / tervayaM vaJcitA vA syuH zrutvA tatpRcchati sma saH / / 5 / / sAdhavo'pyakhilaM tasya yathAtathamacIkathat / aho akAryameteSAM sAdhavo yatApaJcitAH / / 6 / / prapaJcayantu mAmete iti dhyAtvA sa cetasi / upAzrayaM dadau teSAmUcivAMzca yathA mama / / 7 / / dharmaH kadApi nAkhyeya omityUcuzca sAdhavaH / varSArAne gate yAtuM praznayadbhistapodhanaH / / 8 / / *1. saMbhaviSyati / ********************* A. ni. sAmAyikaniyuktiH ekArthikAni * anu. dRssttaantaaH| gAthA-134 *****
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH K******* khyAtvA dharma so'zakto'pyakAryataikamabhigraham / jIvaM saptapadIM pazcAdadatvA mA vadhIriti / / 9 / / yayo cauryAya so'nyedhurvalito'zakunaiH param / zanairnizyavizadraM taddine cAyayo svasA / / 10 / / tadA ca kRta'veSA sA samaM bhAtRjAyayA / prekSAM vIkSyAgatA nidrAkrAntaikazayane'svapIt / / 11 / / sa pumAn vIkSya tattAdRk kopakampraradacchadaH / 'jAra'ityasinA hanti yAvattAvad vrataM smRtam / / 12 / / sthitaH saptapadIM pazcAdantare'tra svasA'vadat / halA me bAdhate bAhuH pIlito maulinA tava / / 13 / / svasAraM sa svarAt jJAtvA dadhyau cenmunayo na me / abhigrahamadAsya'stadakariSye vadhaM striyoH / / 14 / / tatprabandhAtprabuddho'sau zuddhadhItamagrahIt / ajJAte'nanuyogo'sya jJAte'bhUditaraH punaH / / 15 / / upanayaH prAgvat / atha tRtIyA kathA - eka: koGkaNadeze'bhUddArako mRtamAtRkaH / pitA'syApnoti nodvoDhuM saputra iti kanyakAm / / 1 / / saputraH sa gato'raNye kASThAnyAnetumanyadA / dadhyau ca mArayAmyenaM yenodvoDhuM labhe'balAm / / 2 / / prakSipyakaM tato bANaM tamAnetuM tamAdizat / gacchantraparabANena sUnurviddhaH sa vedhyavat / / 3 / / kiM mArayasi mAM tAtetyazRNvanniva tadvacaH / bANaM punaranukSipyAraTantaM tamamArayat / / 4 / / *1. 'tAM tAdRk' pa cha / A. ni. sAmAyikaniyuktiH ekArthikAni * anu. dRSTAntAH / gAthA-134 71 KKKK
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH rakSyamAre'nanuyogo'nuyogo rakSyarakSaNe / syAtAmetAvupanaye'samyaksamyakprarUpaNe / / 5 / / atha caturthI / ekA cArabhaTI jajJe garbhiNI nakulI tathA / ekasyAmeva rAtrI ca te suvAte samaM sutau / / 1 / / dadhyo cArabhaTI me'rbhakhelako'sau bhaviSyati / tasyApi bRMhaNaM kSIraM putrasyeva dadau sadA / / 2 / / cArabhaTyAH khaNDayantyAH suto'ntarmaJcikA gataH / sarpaNAruhya sandaSTaH prApadeko'pi paJcatAm / / 3 / / uttarantaM maJcikAyAH prekSyArAtimivoragam / nakulaH khaNDazazcakre vAlukamiva tatkSaNAt / / 4 / / tatastadraktaraktAsyastadaivAgatya saMnidhau / svamAturiva tanmAtuzcATUni kurute sma saH / / 5 / / tayA jJAtaM mamaitena bhakSitastanayo'nyathA / asyAsyaM kathamIdRk tanmArito muzalena saH / / 6 / / putramUlaM gatA sA'tha sarpadaSTaM vilokya tam / nakulaprahataM cAhi viSaNNA duHkRSkRitAnijAt / / 7 / / cArabhaTyAH purA tasyA nAnuyogo'nu cetaraH / syAtAmetAvupanaye'samyaksamyakprarUpaNe / / 8 / / atha paJcamI kathA / purI dvAravatItyAsIdyasyAM lakSmI: sadA'vasat / samagrabhuvanAbhogabhramazramavazAdiva / / 1 / / A.ni. sAmAyikaniyuktiH ekArthikAni anu. dRSTAntAH / gAthA-134
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 73 ********** *************** abdhyambhaH snehe bhUpAtre vahatpotAvalIdaze / yA rukmaikamayIdIpazikhevAbhUttaTe'mbudheH ||2|| gRhNAtIvAmbudhistApaM zItavAtArttikampanaH / hasantImiva matvA yAM haimIM ketUmipANibhiH / / 3 / / rAjAdhirAjastatrAsIdupendro'pIndravad bhuvi / sadA navaM sumanasAM citraM modamadatta yat // 4 // brUmaH kimasya kodaNDaM daNDatANDavanAdbhutam / yasyaiko'pi raNe bANaH kurute lakSavedhanam / / 5 / / tatra zrIbaladevasya naptA niSadhanandanaH / nAmnA sAgaracandro'bhUdrUpasaubhAgyabhAgyabhUH ||6|| dvArikAvAsino'nyasya nRpateH kamalopamA / duhitA kamalAmelA zatapatrakRtasthitiH / / 7 / / sograsenanRpApatyanabhaH senasya kalpitA / nAradastagRhAyAto ni:sanmAno yayau krudhA / / 8 / / sAgareNa punargehamAgato nAradaH svayam / sanmAnyAsanamAsInaH pRSTazcitraM kimikSitam / / 9 / / so'vadatkamalAmelA dRSTAtraivAticitrakRt / dattA kasyApi so'pRcchattadyogaH syAtkathaJcana / / 10 / / RSirna vedyItyuktvA'gAt sAgarastu punaH punaH / Asane zayane pazyalli[lliM] khaMstAmeva vA sthitaH / / 11 / / 1. 'zItavAtArtikaM punaH ' kha la / 2. svIyommi.... cha pa / adhyambhaHsnehe abdheH ambhaH adhyambhaH tadeva sneho yasmin tad adhyambhaH sneham, tasmin / bhUpAtre bhUH eva pAtram: bhUpAtram, tasmin / vahatpotAvalIdaze- vahatAm potAnAm AvalI - vahatpotAvalI, sA eva dazA yasmin tad vahatpotAvalIdazam, tasmin / * yadA ketUmi... iti pAThastadA tasyAnvayo hasantImivetyanena kAryaH / yadA svIyommiM... iti pAThastadA gRhNAtIvetyanenAnvayaH / ******** A. ni. sAmAyika niryuktiH ekArthikAni anu. dRSTAntAH / gAthA - 134 73
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 74 **** athAgAtkamalAmelAprAsAde nArado muniH / pRSTastayApi sanmAnyAzcaryaM kiJcidadRzyata / / 12 / / Uce dRSTamihAzcaryadvayamatyantamadbhutam / rUpaM sAgaracandre'sti nabhaH sene virUpitA / / 13 / / sAre mUrcchitA sA'tha nabhaH sene vyarajyata / RSirAzvAsya tAmAkhyatsAgarasyApi tanmanaH / / 14 / / iSTaH sarvakumArANAM svajanAnAM ca sAgaraH / tatastaduHkhatastatra vAhe'mbhAMsIva te'milan / / 15 / / zambazca sAgaraM vIkSya pralapantaM grahAttavat / sthitvAsya krIDayA pazcAt pANibhyAM pidadhe dRzau / / 16 / / sAgaraH smAha kamalAmele ! jJAtAsi mucyatAm / zambo'vakkamalAmelA nAhaM tanmelakaH punaH / / 17 / / athoce sAgarastvaM svAM pratijJAM tAta ! pUraya / dadhyau zambaH svavAcaiva mayedaM kimurIkRtam / / 18 / / pradyumnavidyayA te'tha bhUtvA khecararUpiNaH / gatvodyAne ca zambAdyA vivAhAhni suraGgayA / / 19 / / AnIya kamalAmelAM sAgaraM paryaNAyayat / nabhaH seno vivoDhuM tAm tadgRhadvAri jagmivAn / / 20 / / tadA kanyAmadRSTvA tAM vilakSastajjano'bhavat / itastatazca pazyadbhirdRSTA khelakhagAntike / / 21 / / khecarAnyAyamAkarNya sarvogheNa yayau hariH / yuddhena vismayaM nItvA viSNuM zambaH svarUpabhAk / / 22 / / patitvA pAdayoH sarvaM vRttamAkhyadyathAtatham / dadau tAM sAgarasyaiva hariranyAnabodhayat / / 23 / / khelakhagAntike khecararUpiNAmantike / ****** A. ni. sAmAyika niryuktiH ekAfrthakAni anu. dRSTAntAH / gAthA - 134 74
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 75 * ajJAte'nanuyogo'bhUt jJAte zambe'nu cAparaH / evaM bhAvasya to syAtAM prarUpaNe'nyathA tathA / / 24 / / atha sssstthii| Uce jAmbavatI viSNuM nAtha ! putrasya no mayA / AlirAlokitaikA'pi rAjoce darzayiSyate / / 1 / / AbhIrarUpau prAtastau gRhItvA takragolikAm / dvAravatyAmavAtIrNI takravikrayahetave / / 2 / / AbhIrIM vIkSya zambena proktAbhyehi mayA saha / tamanvetyatha sA takraM dAtumAbhIrakastu tAm / / 3 / / pravizyakaM devakulamAbhIrIM zamba UcivAn / pravizAtra gRhItvA te takramUlyaM dadAmi yat / / 4 / / soce nAhaM pravizAmi tavAtrasthaiva gorasam / datvA mUlyaM grahISyAmi zambastAmityathAbravIt / / 5 / / praveSTavyamihAvazyaM kraSTuM pANimavAhayat / AbhIro'tADayad yaSTyA zambaM vidvAn vineyavat / / 6 / / AbhIro vAsudevo'bhUjAmbavatyaparA tata: / dRSTvA zambaH palAyiSTa trapayA pihitAnanaH / / 7 / / AhUtaH sa dvitIye'hni ghaTayanneti kIlakam / jotkRto hariraprAkSItkimetadvatsa ! ghaTyate / / 8 / / Uce hyastanavA kRnmukhe khoTAya kIlakaH / prAgivopanayaH sthApyo'nuyogAnanuyogayoH / / 9 / / iti zambasAhasakathA / atha saptamI - agAdhaM magadheSvasti zrIrAjagRhapattanam / svarga vArttamamanyanta pathikAH prekSya ytklaam||1|| ******** Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. sAmAyikaniyuktiH ekArthikAni anu. dRssttaantaaH| gAthA-134 75
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ KK * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 76 * * atyadbhutaguNazreNiH zreNikastatra bhUpatiH / tatpatnI cillaNAdevI devIva bhuvamAgatA / / 2 / / zrIvIrajinamAnamya mAghamAse paredyavi / cillaNA sAyamAyAntI zIte sphIte prapAtuke / / 3 / / anAvRttAGgamadrAkSIt pratimAsthaM mahAmunim / rAtrau tasyAzca suptAyAH pANirAsIdanAvRtaH / / 4 / / zItAteM cetitaM tatra tato'ntaH sa nivezitaH / *tasya zetyena niHzeSaM zItArttamabhavadvapuH / / 5 / / pazcAttayoktaM tAdRg sa bhaviSyatyadhunA katham / tacchrutvA zreNiko dadhyo'so'syAH sAGketikaH pumAn / / 6 / / prage rAjJA'bhayo'bhANi jvAlayAntaHpuraM drutam / svayaM yayau prabhuM nantuM hastivezmA'bhayo'dahat / / 7 / / zreNikaH prabhumaprAkSIcillaNA satyasatyuta / svAminoktaM satI zIghraM vavale mA jvalIditi / / 8 / / AgacchannabhayaH pRSTo jvAlitaM jvAlitaM prabho! / tatra tvaM prAvizaH kiM na sa pratyUce vratArthyaham / / 9 / / pravrajeti ruSA proktaH sa gatvA vratamagrahIt / zreNiko yAvadagre'gAt tAvadantaHpure zivam / / 10 / / cillaNAyAM zreNikasyAnanuyogetarau tathA / evamatrA'pi yAthAtmyAyAthAtmyAvedanena to / / 11 / / uktaH sapratipakSo'nuyogaH / niyogo'pyevaM vAcyaH / / 134 / / *prAguktabhASAdisvarUpamAha - kaTe patthe 'citte "sirigharae poMDa desie ceva / bhAsagavibhAsae vA vittIkaraNe ya AharaNA / / 135 / / 'citiNa saMvedane' (1826 haimadhAtupAThe) / * tasya - pANerityarthaH / + (131) gAthAyAmuktam / A. ni. sAmAyikaniyuktiH ekArthikAni anu. dRSTAntAH / gAthA-135
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77 Avazyaka- * kASThaM pustaM-lepyakarma citraM zrIgRha-bhANDAgAraM poNDaM-padmaM dezika: - pAnthaH / etAni SaT bhASakavibhASakavyaktikarodAharaNAni / tatra * niyuktiH kASThe-puste citre ca eka AkAramAtraM karoti / dvitIyaH sthUlAvayavaniHpa[Spattim, tRtIyaH sarvAGgopAGgAdyavayavaniSpattim / zrIgRhe * zrItilakA- * kazcidratnAnAM bhAjanaM vetti, anyasteSAM jAti pramANaM ca, aparastu tadguNAguNAn / padmaM yathA ISadbhinaM vikasitaM ca / pathikaH panthAnaM pRSTaH, * cAryalaghuvRttiHeko digmAtramevAkhyAti, dvitIyo mArgasthagrAmanagarAdibhedena, tRtIyastadutthaguNadoSabhedena, evaM kASThAdikalpaM sAmAyikasUtram, tasya bhASaka: * sthUlamarthamAtramabhidhatte yathA samabhAvaH sAmAyikamiti / vibhASakastu tasyaivAnekadhArthaM vakti / vyaktikaraH punarniravazeSa* vyutpattyaticArAnaticAraphalAdibhedabhinnamarthaM bhASate / evaM SaDdRSTAnteSu dArTAntikayojanA / evaM vibhAga uktaH / / 135 / / idAnI dvAravidhiM * sanayavidhi prAptAvasaraM muktvA vyAkhyAnavidhimAha - goNI caMdanakaMthA ceDIo sAvae bahira gohe / TaMkaNao vavahAro paDivakkho AyariyasIse / / 136 / / Adau gokrAyakadRSTAntaM - nagare kvApi kenApi dhUrttasyaikasya gauH saruk / notthAtumapyalaM krItAsInaivaiti na tadgRham / / 1 / / sa vikrINAti tAM kretA badanti krAyakA idam / gatyAdikaM vilokyaitAM RSyAmo nAnyathA vayam / / 2 / / sa babhASe niviSTeva mayApyAtteti bhAti cet / tadyUyamapi gRhNIdhvamevameva sthitAmimAm / / 3 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH vyAkhyAna vidhiH dRSTAntAH / gAthA136 77
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 78 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun evaM pRSTo ya AcAryaH pratyuktiM dAtumakSamaH / vakti zrutaM mayApyevaM ziSyAH ! zRNuta tattathA / / 4 / / na tasya pArzve zrotavyaM mithyAtvAyArthasaMzayaH / ya: sarvapraznanineNNetA zrotavyaM tatsakAzataH / / 5 / / dAtuM yogyaH zrutaM ziSyo nAdyagokrAyakopamaH / dvitIya iva gokretA syAdyogyaH suvicArakaH / / 6 / / atha candanakanthA - saudharmendraH sudharmAyAmAsIno diviSatpuraH / dvArikAdhipakRSNasya kurute guNakIrtanam / / 1 / / aho puMsAmuttamAnAM guNaH kasyApi nAguNAn / yadRhanti na yudhyante'dhamayuddhena jAtucit / / 2 / / azraddhAnastatraiko'bhyAgAdasahanaH suraH / zrInemi vAsudevo'pi vrajannastyabhivanditum / / 3 / / antarA mRtakaM zyAmazvAnaM saddantapaGktikam / vyadhAd durgandhaM yenAbhUllokaH sarvo jugupsakaH / / 4 / / babhASe vIkSya taM viSNuraho dantAH sitAH zunaH / dadhyo surastadAkarNya guNagrAhI sphuTaM hariH / / 5 / / hatvA'zvaratnaM kRSNasyA'zvahArIvAtha so'gamat / mandurApAlako jJAtvA pUtkRtaM kRtavAnmuhuH / / 6 / / tato nRpAH kumArAzca yAdavAnAM dadhAvire / hataviprahatAH kRtvA nirdhATyante sma tena te / / 7 / / etya viSNustamUce'tha mA sma me re ! hariM hara / devo'vAdIgRhANA'zvaM nirjitya samareNa mAm / / 8 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH vyAkhyAnavidhiH dRSTAntAH / gAthA136 k************* XXX
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1RRX* AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 79 * . viSNurjagAda yotsye'haM hastyazvarathabhAgbhava / doryuddhAdyairvA Dhokasva sa nyaSedhadimA yudhaH / / 9 / / Uce'dhiSThAnayuddhaM no syAduvAcAtha kezavaH / nirjito'haM harAzvaM me yudhye nAdhamayA yudhA / / 10 / / tato hRSTaH suro'vAdIdvaraM vRNu narottama ! / azivopazamAM bherI dehItyAha sma kezavaH / / 11 / / tena dattAtha sA SaTSaNmAsAnte vAdyate puri / zabdaM zRNoti yastasyAH SaNmAsAvadhi tasya ca / / 12 / / na bhavanti navA rogAH zAmyantyagretanAH punaH / tatrAnyadAgAdAganturatidAhajvarAturaH / / 13 / / bherIpAlaM babhANaivaM dravyalakSaM gRhANa me / gozIrSacandanapalamito me dehi so'pyadAt / / 14 / / anyazrIkhaNDakhaNDena vibaraM tamapUrayat / evamanyAnyalokasya sA kanthA'kAri yacchatA / / 15 / / kezavenAzive'nyedhuditA seSadadhvanat / yA purA dhvanayAmAsa vAditA sakalAM purIm / / 16 / / viSNunAlokitA sAtha dRSTA kanthIkRtA'khilA / sa bherIpAlako lubdhaH kozahArIva saMhataH / / 17 / / ArAdhyASTamabhaktena bherI lebhe'parAmarAt / anyastatpAlakazcakre sa tAM rakSannapUjyata / / 18 / / evaM candanakanthAvat ziSyaH paramatAdibhiH / kuryAdvimitrya sUtrArtho yogyaH syAna zrutAya saH / / 19 / / na kanthIkRtasUtrArtho yogyo bhavati bhASitum / avinAzitasUtrArthAH ziSyAcAryAH syuruttamAH / / 20 / / 1. bherI pa. pa. / AgantuH atithiH / A. ni. sAmAyikaniyuktiH vyAkhyAnavidhiH dRSTAntAH / gAthA-136 %%%%%** *****
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 80 tilakaM bhUmibhAminyA vasantapurapattanam / muktAmayaM sphuravRttaM sadguNAdhArabandhuram / / 1 / / jUrNazreSThitanUjAyA navazreSThitanUjayA / prItirAste bahiramantazca svatiraskRteH / / 2 / / anyadA te gate maGgu navazreSThisutA tataH / sarvAGgINamalaGkAra tIre muktvAvizanadIm / / 3 / / jUrNazreSThisutA sarvaM tazcAdAya palAyata / vAritApi gRhe gatvA mAtApitrodyavedayat / / 4 / / navazreSThisutA snAtvA gatvA pitroracIkathat / tairmAgitaM na te'yacchannasmAkamiti vAdinaH / / 5 / / vAdo rAjakule'thAbhUtrAsti sAkSI tayostataH / niyuktairjUrNasUrUce cette'daH paridhehi tat / / 6 / / jUrNazreSThisutA'thA'jJA haste yattatpade'karot / vijJAtaM tairidaM nAsyA anyoce tvamalaGkaru / / 7 / / sAtha sarvamalaJcakre yathAsthAnaM surItikam / mocitA sA'mucad drAktaqhatamasyA idaM tataH / / 8 / / Acchidya tamalaGkAraM jUrNazreSThI sa daNDitaH / putryAzcAvarNavAdo'bhUd dvitIyAyA punaryazaH / / 9 / / vyatyayenaivamAcAryaH kurvANo'rthaprarUpaNAm / daNDyate bhavadaNDena zrotavyaM tasya nAntike / / 10 / / yathAsthaM yaH punarbate zrotavyaM tasya pArzvataH / ziSyo'pyevaMvidho yogyaH zrutadAnAya nAparaH / / 11 / / granthA0 1000 / zrAvakodAharaNaM prAgvat / upasaMhArastvayaM A. ni. sAmAyikaniyuktiH vyAkhyAna vidhiH ************ dRSTAntAH / gAthA-136 o
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH yo na jAnAti sUtrArtho ciraMparicitAvapi / zrAddhaH priyAmiva svAM sa yogyaH ziSyo guruzca na / / 1 / / badhiradRSTAnto'pi prAgvat / upanayazcAyaMyo'nyatpRSTo'nyadAcaSTe gururbadhiravanna saH / na sa ziSyo'pi vA yo'nyat zrutvA'nyadanubhASate / / 2 / / grAmyagohanidarzanamapi prAgvat / upasaMhatizceyaM - avimRSTamasambaddhaM yaH sthAnAnucitaM vacaH / brUte na sa gururno vA ziSyo yogyatvabhAjanam / / 3 / / *TaGkaNavyavahArodAharaNaM - ihottarApathe mlecchASTaGkaNA dakSiNApathAt / gRhNantyAyAtavastUni mitho bhASAM na jAnate / / tata eke paNyapuJja muJcantyanye ca kAJcanam / icchApUrtI ca gRhNanti na gRhNantyanyathA punaH / 2 / eSAmiSTaH pratISTazca vyavahAro yathA tathA / yogyaH pRSTo'ntiSadvAdhaM yAvaduttarado guruH / / iha gavAdidRSTAnteSu AdyapakSAdaparaH pratipakSaH / sa cAcAryaziSyayoyojita eva / / 136 / / punarvizeSataH ziSyadoSaguNAnAha - A. ni. sAmAyikaniyuktiH vyAkhyAnavidhiH dRSTAntAH / gAthA-136 81 . vacanAnanuyoge grAmeyakadRSTAntavat (gAthA 133) * TaGkaNaH - mlecchaH / + TaGkaNanAmAno mlecchAH /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- kassa na hoI veso aNabbhuvagao ya niruvagArI ya / appacchaMdamaIo paTThiyao gaMtukAmo ya / / 137 / / / niyuktiH viNaoNaehiM paMjaliuDehiM chaMdamaNuyattamANehiM / ArAhio gurujaNo suyaM lahuM bahuvihaM dei / / 138 / / zrItilakA A. ni. cAryalaghuvRttiH kasya na bhavati 'dveSyaH' apritikaraH, 'anabhyupagataH' asvIkRtazrutAdyupasaMpat nirupakArI ca, 'Atmacchandamatika' svAbhiprAyakAryakArI, * sAmAyika* 'prasthitakaH' sadaiva kRtaprasthAna eva, 'gantukAmaH' 'amukagranthasamAptau yAsyAmIti vAdI, ayogyaH ziSyaH / doSAnuktvA guNAH kathyante-* niyuktiH vinayAvanataiH kRtaprAJjalibhiH 'chando' gurvAbhiprAyastadanuvartibhiH ziSyairArAdhito gurujanaH, 'zrutaM' sUtrArtharUpaM 'laghu'-zIghraM 'bahuvidhaM'* vyAkhyAna* anekaprakAraM dadAti / / 137-138 / / dRSTAntaiH ziSyaparIkSAmAha - selaghaNa-kuDaga-cAlaNi-paripUNaga-haMsa-mahisa-meseya |msg-jluuy-biraalii-jaahg-go-bheri-aabherii / / 139 / / * ziSyaparIkSAyAM etAni ziSyasya yogyAyogyatvAbhidhAyInyudAharaNAni / dRSTAntAH / caritaM kalpitaM ceha dvidhodAharaNaM matam / arthAnAM siddhimAdhAtumodanasya yathendhanam / / tatredaM kalpitaM - gAthAmudgazailo mudgamAnaH puSkarAvarttako ghanaH / jambudvIpapramANo'sau nAradaH kalikRt tayoH / / 1 / / 137-139 sa mudgazailamityUce tvadguNagrahaNe ghanaH / vaktItthaM drAvayAmyenamekayA'pyAzu dhArayA / / 2 / / vidhiH 82
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 83 *********** ************** tacchrutvA smAha zailo'pi tImyate cedanena me / tilatuSatribhAgo'pi nAmA'pi na vahAmi tat / / 3 / / taduktaM sa ghanasyAha ruSTaH sarvAdareNa saH / yugapramANadhArAbhiH prArebhe varSituM tataH / / 4 / / vRSTiM vidhAya saptAhaM drutaM matvA tamasthita / pAnIye'pasRte'tyantaM sa dIpraH projjvalo'bhavat / / 5 / / meghaM hAsyAya jo lajjito'gAt ghanastataH / evameva bhavetko'pi mudgazailasamo'ntiSat / / 6 / / AcAryaH puSkarAvarttavadgarjan ko'pyathAgataH / ziSyaM mahAmUrkhamapi grAhayiSyAmyahaM zrutam / / 7 / / yataH - AcAryasyaiva tajjADyaM yacchiSyo nAvabudhyate / gAvo gopAlakeneva kutIrthenAvatAritAH / / 8 / / tataH pAThayituM so'thArebhe taM nA'zakatparam / tato'gAllajjayAcAryo nedRzasya pradIyate / / 9 / / tatpAThane'pavAdaH syAdAcAryasya zrutasya ca / sUtrArthahAniH sarveSAM vandhyA puSTApyadugdhadA / / 10 / / luThatyambho na kRSNorvyAM droNameghe'pi varSati / zakte grahItuM dhartuM ca ziSye dAtavyamIdRze / / 11 / / atha kuTadRSTAntaH - kuTA dvidhA navA jUrNAste'pyabhAvitabhAvitAH / tatraike'gurupuSpAdyairapare lasunAdibhiH / / 1 / / 1. 'vijJAya taM sthitaH ' la / 2. 'tatpAThane pravAdaH' la la kha chapa, pa * kuTAH = ghaTAH / ***** 21/11/ A. ni. sAmAyikaniryuktiH vyAkhyAnavidhi: ziSyaparIkSAyAM dRSTAntAH / gAthA139 83
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ KXXX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A. ni. 84 te'pyavAmyAzca vAmyAzca tatra jUrNA navA api / prazastabhAvitA vAmyA ye cAprazastabhAvitAH / / 2 / / avAmyAH sundarA naite viparyastAstu sundarAH / navA vApyathavA jUrNAH sundarA yetvabhAvitAH / / 3 / / evaM ziSyA navA jUrNA avAmyA jinabhAvitAH / kumatairbhAvitA vAmyAH sundarAste na cetare / / 4 / / abhAvitAstathA ziSyA dvividhA api sundarAH / kuTAzcaturvidhA yadvA khaNDakaNThA akaNThakAH / / 5 / / adhazchidrAzca pUrNAGgAH ziSyA api tathaiva ca / zrutaM pAnIyavat khaNDe pArzvanaikena gacchati / / 6 / / kiJcinyUnamakaNThe ca chidre galati cAkhilam / pUrNo dharati niHzeSa yogyaH sa iha nApare / / 7 / / cAlanIdRSTAnta: - jalaM galati cAlinyAM kSipyamANamapi kSaNAt / yathA tathaiva sUtrArtho yasyAso cAlanIsamaH / / 1 / / atha paripUNakodAharaNaM - paripUNakenA''bhIyoM gAlayanti ghRtaM kila / sa ca dhatte kacavaraM ghRtamujjhati nirmalam / / 1 / / evaM vyAkhyAdau yo doSAnAdatte muJcate guNAn / ayogya eva ziSyaH sa paripUNakasatribhaH / / 2 / / *1. cAlinyA kha la, la, cAlinyAH pa. pa. / . paripUNakaH - ghRtakSIragAlanam, sugRhAbhidhacaTakAkulAyo (sugRhAyA nIDaH) vA / sAmAyikaniyuktiH vyAkhyAna vidhiH ziSyaparIkSAyAM dRSTAntAH / gAthA-139 84 KXXX *****
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 85 nirdoSe'rhanmate doSAH kiM bhaveyuH kadAcana / evaMvidhAyAM zaGkAyAmidamatrottaraM puraH / / 3 / / santi nAhanmate doSaH sarvajJena prabhASaNAt / vaktaryanupayukte tu kupAtre vA bhavanti te / / 4 / / atha haMsaH - amlatvena rasajJAyA mizrayoH kSIranIrayoH / vivecyApibati kSIraM nIraM haMso vimuJcati / / 1 / / evaM doSAn suziSyo'pyanupayuktoktijAn guroH / projyAdatte guNAneva yogyaH sUtrArthayoH sa tu / / 2 / / atha mahiSaH - viloDya mahiSo'peyaM svAnyayo: kurute payaH / vikathAvigrahapraznaistathA ziSyo'grahaM zrutam / / 1 / / / atha meSa: - gopade'pi pibenmeSa: payaH sUkSmamukho yathA / kaluSIkurute naivaM suziSyo'pi zrutaM tathA / / 1 / / atha mazaka: tyAjyaH ziSyo'pi jAtyAdyairguruM mazakavattudan / / atha jalaukA: - [Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Yao Yao Yao Hua Yao Hua Yao Ye Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun __ A. ni. sAmAyikaniyuktiH vyAkhyAna vidhiH *ziSyaparIkSAyAM dRSTAntAH / gAthA-139
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 86 ******* ********** pibatpIDaM jalaukA yathA ziSyaH zrutaM tathA / / 1 / atha biDAlI - * charditvA bhuvi mArjArI yathA pibati gorasam / sabhotthitAntike'dhIyan durvinIto'ntiSattathA / / 1 / / atha *jAhakaH - stokaM stokaM payaH pItvA jAhako leDhi pArzvataH / evaM paricitaM kRtvA suziSyaH pRcchati zrutam / / 1 / / atha gauH - caturNA caraNAnAM gAM dharmArthI ko'pi dattavAn / paripATyA duhantaste sarve'pyevamacintayan / / 1 / / dohakaH prathamo dadhyAvadyaivAsyAH payo mama / dvitIyasya tu kalye tatkiM me dattaistRNAdibhiH ||2|| na dattaM tena goH kiJcidevamanye'pyadurna ca / gaurmRtA'varNavAdo'bhUtteSAmanyo'pyadAnna gAm / / 3 / / dhenumanye punarlabdhvA dohaM dohaM sadA'puSan / teSAM na hatyA nAvarNo golAbho'bhUt punaH punaH / / 4 / / sabhotthitAntike vyAkhyAnAdutthitebhyaH kebhyaH zRNoti, na tu sAkSAd gurusamIpa ityarthaH / * jAhakaH biDAlaH / + caraNAH caturvedapAragAmiviprAH / ***** A. ni. sAmAyika niryuktiH vyAkhyAna vidhiH ziSyaparIkSAyAM dRSTAntAH / gAthA - 139 86
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 87 Fei Zui Zhun Zhun Zhun Zhun Xiang Ye Zhun Yi * A. ni. sAmAyikaniyuktiH evaM ziSyAH pratIcchA vA vaiyAvRtyakarA guroH / sukhaprApyaM zrutaM teSAmanyeSAM durlabhaM punaH / / 5 / / bheryudAharaNaM pUrvavat / athAbhIrI - AbhIramithunaM grAmAddhRtvA ghRtaghaTeranaH / vikretuM nagare kvApi jagAmApaNavIthikAm / / 1 / / ghaTAnuttAryamANAMzcAdhaHsthAbhIrI pratIcchati / AbhIraH zakaTAntaHstho'rpayanasti krameNa ca / / 2 / / tadA cAnupayuktatvAdapaNe grahaNe'pi vA / antarAle ghaTo bhagna AbhIrI smAha taM ruSA / / 3 / / AbhIrAdRSTakalyANa ! kiM pazyasyanyato'nyataH / bhaGktvA ghaTaM niviSTo'si tabhUlI bhakSayAdhunA / / 4 / / sa uvAca tvayA pApe ! paureSu kSiptacakSuSA / jagRhe na ghaTaH samyaktato bhagnastvadagrataH / / 5 / / evaM vivadamAnau tau raTantau rATimuzcakaiH / muSTAmuSTi kezAkezi daNDAdaNDi ca cakratuH / / 6 / / vivAde ca tayorevamanyadapyujjhitaM ghRtam / utsUre vrajatozcAtha sarvaM caurairagRhyata / / 7 / / evaM ziSyo'pyadhIyAnaH sa kUTaM zikSito vadet / yuSmAbhireva vyAkhyAtamevamitthaM kalirbhavet / / 8 / / evamAbhIramithunasyAnyasya patite ghaTe / tvaritaM tvaritaM dvAbhyAM jagRhe karparaghRtam / / 9 / / kiJcidgatamathAbhIro'vag mayA suSTu nArpitam / AbhIryAha mayA suSTha nAdade nAbhavatkaliH / / 10 / / * anas - zakaTaH / vyAkhyAna* vidhiH * ziSyaparIkSAyAM dRSTAntAH / gAthA-139 87 ****** Zhuang Dai Jin Jin Jin
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 88 ***** dattaM mayA duSThu mayAttamiti vAdinoH / mA kUTaM jalpetyukte'pi kalirnAcAryaziSyayoH / / 11 / / yadvAbhIro vetti dhArA mAsyatyetAvatI ghaTe / tathAcAryo'pi ziSyaM vettIyadAlApakakSamam / / 12 / / ukta vyAkhyAnavidhiH / / 139 / / prAg muktaM dvAravidhiM sanayavidhiM sampratyAha uddese niddese ya nigame khittakAlapurise ya / kAraNapacayalakkhaNanae samoArarNANuma / / 140 / / ki kaiivihaM kassa kahiM kesu kaha keciraM havai kAlaM / " kai saMtara mavirahiyaM bhavAgarisa phAsaNa niruttI / / 141 / / [dvAragAthA] T uddezaH sAmAnyAbhidhAnaM adhyayanam / nirdezo vizeSAbhidhAnaM sAmAyikam / nirgamaH kuta etannirgatam / kSetra-kva kSetre / kAlaH kasminkAle / puruSaH kutaH puruSAt / kAraNaM gautamAdayaH kimiti zRNvanti / pratyayaH kena bhagavatedamupadiSTaM ko vA gaNadharANAM zravaNe pratyayaH / lakSaNaM zraddhAnAdi / nayA naigamAdyAH / samavataraNaM nayAnAM yatra sambhavati / anumataM kasya vyavahArAdeH kimanumataM sAmAyikam / "kiM katividhaM "kasya "kva "keSu "kathaM "kiyaciraM bhavati kAlam / "kiyantaH sAmAyikapratipattAraH pUrvapratipannA vA / sAntaraM sahAntareNa vartate iti sAntaram, tatra kimantaramiti vAcyam / avirahitaM aviraheNa kiyantaM kAlaM pratipadyate / bhavA iti kiyato bhavAnutkRSTatastadavApyate / AkarSaH ekAnekabhaveSu tadgrahaNauni / / sparzanA kiyat kSetraM sAmAyikavantaH spRzanti / nizcitA A. ni. sAmAyika niryuktiH dvAravidhiH sanayavidhiH / gAthA 140-141 88
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ EHua Hua Hua Hua Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Ye Ye 89 Avazyaka- uktiniruktiH vaktavyeti sarvatra yojyamiti dvAragAthAdvayasamudAyArthaH / / 140-141 / / avayavArthamAha - niyuktiH nAma ThavaNA davie khitte kAle samAsa uddese / uddesuddesammi ya bhAvammi ya hoi aTThamao / / 142 / / A. ni. zrItilakA- * tatra nAmoddezo yasyAdhyayanAMzAderuddeza iti nAma kriyate / 'uddeza' ityakSaranyAsaH sthApanoddezaH / avizeSitaM dravyaM dravyoddezaH / * sAmAyikabAyalaghuvRttiH * avizeSitaM kSetraM kSetroddezaH / avizeSitaH kAlaH kAloddezaH / avizeSitaH siddhAntaH iti samAsoddezaH / ayaM ko'pyuddeza iti sAmAnyena * niyuktiH * vacanaM uddezoddezaH ko'pyayaM bhAva iti bhAvoddezo'STamakaH / / 142 / / evameva nirdezo'pyaSTavidha ityAha - dvAravidhiH * emeva ya niddeso aTThaviho so'vi hoi nAyabbo / avisesiyamuddeso visesio hoi niddeso / / 143 / / snyvidhiH| * avizeSita uddezaH, vizeSitastu nirdezaH / sa cAyaM vizeSaH / nAmanirdezo jinabhadra iti / sthApanAnirdezo 'nirdeza' ityakSaranyAsaH / * gAthA*dravyanirdezaH suvarNamiti / kSetranirdezo bharatakSetram / kAlanirdezaH samayAvalikAdiH / samAsanirdezaH AcArAGgam / uddezanirdeza: * 142-144 *zastraparijJAdeH prathamo'yaM dvitIyo vA uddezaH / bhAvanirdeza: audayikAdiH / iha samAsoddeza-nirdezAbhyAmadhikAraH / adhyayanamiti * samAsoddezaH / sAmAyikamiti samAsanirdezaH / / 143 / / iha ko nayaH kimicchatItyAha - * duvihaMpi negamanao niddiSTuM saMgaho ya vavahAro / niddesayamujjusuo ubhayasaricchaM ca sahassa / / 144 / / 'dvividhamapi' sAmAyikaM napuMsakaliGgaM triliGgaM ca nirdezyavazAnirdezakavazAcca / nirdezyaM sAmAyikaM artharUpaM rUDhito napuMsakamiti . Hua Qing Zhun Zui Ju Yao Hua Yao Ye
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** Avazyaka- *tadvazAnnapuMsakaliGgam / nirdezaka: sAmAyikasya strIpuMnapuMsakarUpaH, tadvazAttriliGgatAM ca manyate naigamanayaH / nirdiSTaM rUDhito napuMsakatvena * niyuktiH * prAptanirdezaM sAmAyikaM saGgraho vyavahArazca manyete / nirdezakasya trirUpatvAt triliGgatAmapi nirdezamRjusUtraH / sAmAyikasya yo yadA * zrItilakA- * pumAnstrInapuMsako vA nirdezakastadA talliGgatAM manyate / ubhayasadRkSaM nirdezyanirdezakasadRzam / nirdezyaM rUDhitaH sAmAyikArtharUpaM hai cAryalaghuvRttiH * napuMsakam / nirdezakAH puMstrInapuMsakAstadvijJAnAnanyatvena tanmayatvAttadrUpA eva / tato nirdezyanirdezakayorubhayoH sadRzatvAt sAmAyikasya / A. ni. 90 *napuMsakaliGganirdeza eveti zabdanayasya matam / taccaikaikanayamataM na pramANaM samuditAni tu pramANam / / 144 / / nirgamanikSepamAha - sAmAyika * nAmaM ThavaNA davie khitte kAle taheva bhAve ya / eso u niggamassA nikkhevo chaviho hoi / / 145 / / niyuktiH * nAmasthApane prAgvat / pRthivyAderaGkarAdidravyasya nirgamo dravyanirgamaH / mahataH kSetrasya madhyAt dAnArthaM kSetrakhaNDasya nirgamaH kSetranirgamaH, * dvAravidhiH sanayavidhiH * kSetre vA yatra nirgamo vyAkhyAyate / sArdhavarSadvayAdadhikamAsasya nirgamaH kAlanirgamaH, yatra vA kAle nirgamo vyAkhyAyate / * nirgamanikSepaH / * gurUpadezAderaupazamikAdibhAvasya nirgamo bhAvanirgamaH / eSa SaDvidho nirgamanikSepaH / iha ca dravyaM zrIvIraH, kSetraM mahasenavanam, kAla: *' gAthA-145 *prathamapauruSIrUpaH, tatra sAmAyikasya nirgamaH / iha zrIvIrasyaiva prathamaM mithyAtvAnirgamamAha - "jaha micchattatamAo viNiggao jaha ya kevalaM patto / jaha ya payAsiyameyaM sAmAiyaM taha pavakkhAmi ||1||pr] spaSTA / / 145 / / Adau zrIvIrasyaiva prathamasamyaktvalAbhamAha - 1. nirdezakamRjusUtraH pa cha la kha nirdezaka p,| . anyakartRkIyaM gAthA prakSiptA / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun : KXXX
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ KEE*** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A. ni. paMthaM kira desittA sAhUNaM aDavivippaNaTThANaM / sammattapaDhamalaMbho boddhavvo vaddhamANassa / / 146 / / panthAnaM kila dezayitvA sAdhUnAmaTavIvipraNaSTAnAm, tatsakAzAtsamyaktvaprathamalAbho bodhavyo vardhamAnasya / avayavArtha: kathAto jJeyaH -* asmitrevAdimadvIpe videhe merupazcime / mahAvapro'sti vijayaH purI tatra jayantikA / / 1 / / tatrAsIt trAsitArAtirdhAtrIzaH zatrumardanaH / AzcaryaM yatpratApAko vikAzayati kaumudam / / 2 / / tasya pRthvIpratiSThAne grAme'bhUd grAmacintakaH / nayasAro yathArthAkhyaH prakRtyaiva hi bhadrakaH / / 3 / / so'nyedyuH pArthivAdezAdAdAyAnAMsyanekazaH / sapAtheyo'gamaJcArudAruhetormahATavIm / / 4 / / vRkSeSu chedyamAneSu bhuktikAle tarostale / kRtvA rasavatI bhRtyairnayasArasya DhaukitA / / 5 / / atithiH ko'pi yadyeti darzanI pathiko'thavA / bhujyate bhojayitvA taM prekSate sma dizo'tha saH / / 6 / / itazca sAdhavaH zrAntAH kSuttRSArtAH samAyayuH / dadhyau dhanyo'hamiti sa yadete'tithayo'bhavan / / 7 / / pUjyA ekAkino'muSyAmaTavyAM prAvizan katham / Ucuste prasthitAH sArdhaM sArthena sthAnato vayam / / 8 / / sArthe cAvAsite madhyegrAmaM bhikSAkRte gatAH / tadaiva gatavAn sArtho'nAttabhikSAstato vayam / / 9 / / sAmAyikaniyuktiH dvAravidhiH sAmAyikanirgamaH / gAthA-146 1. rasavatI pa, la, / . pratApapakSe ku:- pRthvI, tasyAM mudaM harSa vikAzayati / arkapakSe tvAzcarya kaumudam, jyotsnA vikAzayatItyarthaH / ********
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 92 ****** *************** calitAstamanu kvApi tamavIkSya bhayadrutAH / digvimUDhA mahATavyAM patitAH zUnyacetasaH / / 10 / / nayasAro'bravIdevamAkarNya yatinAM giraH / AH sArthezaH sa pApIyAn yastyaktvAmUn munInagAt / / 11 / / tataH saMvegamAyAtaH pathazramajuSo munIn / vipulenAnnapAnena bhaktyA tAn pratyalAbhayat / / 12 / / bhuktotthitAMstataH sAdhUn svayaM sa kRtabhojanaH / bhagavanto'dhunA yAta mArgaM vo darzayAmi yat / / 13 / / puro'bhUnnayasAraH sa sAdhavazca tamanvaguH / prApuH pattanapanthAnamatha tatra tarostale / / 14 / / upavizya gurustasya vidadhe dharmadezanAm / prabuddhaH so'tha samyaktvaM pratipede tadantike / / 15 / / dhanyaMmanyo'tha tAnnatvA valitvA dArusaJcayam / bhUbhuje preSayAmAsa svagrAme tu svayaM yayau / / 16 / / munayaH pattanaM prApurnayasArazca zuddhadhIH / ciraM prapAlya samyaktvamatyantAbhISTaputravat / / 17 / / vidhAyArAdhanAmante namaskAraparAyaNaH / vipadyAjani saudharme devaH palyopamasthitiH / / 18 / / / / 146 / / asyaivArthasyopadarzakaM bhASyakRdgAthAyugmamAha - bhA. avaravidehe gAmassa ciMtago rAyadAruvaNagamaNaM / sAhU bhikkhanimittaM satthA hINe tahiM pAse / / 1 / / bhA0 dANa'nna paMthanayaNaM aNukaMpa gurUNa kahaNa sammattaM / sohamme uvavanno paliyAu suro mahiDDIo // 2 // A. ni. sAmAyika niryuktiH dvAravidhiH nirgamaH / gAthA - 146 bhA. gAthA 1-2 92
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 93 **************************** tathA - laddhUNa ya sammattaM aNukaMpAe u so suvihiyANaM / bhAsuravarabuMdidharo devo vemANio jAo / / 147 / / labdhvA ca samyaktvaM anukampayA bhaktyA suvihitAnAM sa grAmAdhipaH bhAsuravarabundidharo 'bundi:' zarIram, devo vaimAniko jAtaH sAmAnyoktau vizeSabhaNane paunaruktyAzaGkA na kAryA / / 147 / / tathA - A. ni. * sAmAyika caiUNa devalogA iha ceva ya bhArahaMmi vAsaMmi / ikkhAgakule jAo usabhasuyasuo marIitti / / 148 / / Liang niryuktiH tataH AyuH kSaye sati cyutvA devalokAdihaiva bhArate varSe ikSvAkukule jAta utpannaH / RSabhasuto bharatastatsuto marIciriti / / 148 / / * dvAravidhiH yatazcaivamataH - nirgamaH / gAthA147-151 ikkhAgukule jAo ikkhAgukulassa hoi uppattI / kulagaravaMse tIe bharahassa suo marIitti / / 149 / / asyA anvayArthaH / kulakarA vakSyamANAsteSAM vaMze'tIte'tikrAnte bharatasuto marIci ikSvAkukule jAtaH / tata ikSvAkukulasya utpattirbhavati vAcyeti zeSaH / atrApi vizeSAkhyAnAnna paunaruktyam / / 149 / / kulakaravaMze'tIta ityuktaM ataH prathamaM kulakarotpattimaha oppaNI imIse taiyAi samAi pacchime bhAe / paliovamaTThabhAe sesaMmi ya kulagaruppattI / / 150 / / addhabharahassa majjhillatibhAe gaMgasiMdhumajjhammi / ittha bahumajjhadese uppannA kulagarA satta / / 151 / / 93
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA ******* avasarpiNyAmasyAM tRtIyA samA suSamaduHSamA, tasyAH pazcime bhAge palyopamASTabhAge avazeSe sati kulakarotpattiH / arddhabharataM dakSiNabharatArddham, tasya madhyamatribhAge gaGgAsindhunadyormadhye-vicAle / atra bahumadhyadeze na paryante, utpannAH kulakarAH sapta / / 150 - 151 / / kulakaravaktavyatAdvAragAthAmAha - cAryalaghuvRttiH puvvabhavajammanAma pamANa saMghayaNameva saMThANaM / vannitthiyA''u bhAgA bhavaNovAo " ya Po 1 94 *************** naI ya / / 152 / / kulakarANAM pUrvabhavAH, janma, nAmAni pramANAni, saMhananam, saMsthAnam, varNAH, striyaH, AyuH, bhAgAH - kasminvayobhAge eSAM kulakaratvaM bhavanopapAtaH nItizca sarvaM vaktavyamityarthaH / / 152 / / prathamadvAramAha - avaravidehe do vaNiyavayaMsA mAi ujjuge ceva / kAlagayA iha bharahe hatthI maNuo ya AyAyA / / 153 / / da siNehakaraNaM gayamAruhaNaM ca nAmanipphattI / parihANi gehi kalaho sAmatthaNa vinavaNa hatti / / 154 / / avaravidehe dvau vaNigvayasyau / mAyI Rjuzcaiva / kAlagatAviha bharate hastI manuSyazca AyAtau dRSTvA snehakaraNaM gajArohaNaM ca nAmaniSpattiH parihANI gRddhiH kalahaH / 'sAmatthaNaM' dezyoyaM (zabdaH) paryAlocanArthaH / vijJApanA 'hA' iti nItiH / bhAvArtha: kathAto jJeyaH - kSetre'paravidehe dvAvAstAM mitre vaNigvarau / eko'zvakandharAvakraH saralaH zaravat paraH / / 1 / / ***** A. ni. sAmAyikaniryuktiH nirgamadvAre kulakarotpattiH / gAthA 152-154 94
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ *xx AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A. ni. sAmAyika niyuktiH ******** tAvekatraiva vipaNI paNAyete paraM zaThaH / Rju vaJcayate durdhAH sudhIrajuravaJcakaH / / 2 / / dvAvapyAstAM dAnarucI kAlayogAdRjurmRtaH / atraivAryabharatArdhe jajJe mithunakaH pumAn / / 3 / / vakrastatraiva hastyAsIJcaturdantaH sitadyutiH / sa tena bhrAmyatA tatra hastinA'darzi yaugmikaH / / 4 / / tasya sneho'bhavatkarmodIrNaM tacAbhiyogajam / tato mithunakaM skandhe tamadhyAropya sarpati / / 5 / / tathA dRSTvA jana: sarvastamAtmAbhyadhikaM vidan / vimalaM vAhanaM cAsyetyUce vimalavAhanaH / / 6 / / jAtismRtistayorAsItkAladoSeNa cAtha te / prahANiM gantumArabdhAH kalpadAH kalpapAdapAH / / 7 / / hAni gacchatsu teSvAsInmamIkAraH parasparam / mamIkRtasya cAnyenAdAne'bhUtkalahastataH / / 8 / / so'thAlocyAdhipazcakre taiH zAstyarthaM svatodhikaH / vimalavAhana: so'tha teSAM vRkSAn vibhaktavAn / / 9 / / Uce ca ya imAM ko'pi maryAdA lavayiSyati / tamahaM daNDayiSyAmi vetti jAtismaro hyasau / / 10 / / so'thAparAdhe vijJapte heti daNDaM prayuktavAn / daNDito vetti sarvaM me hRtaM hAkArito'smi yat / / 11 / / arthato nAmato'pyAsIttasya candrayazAH priyA / yugmaM jajJe tayoranyattasyApyanyaditi kramAt / / 12 / / jAtA: kulakarAH sapta bhavAzcaiSAM purAtanAH / jJeyAH prathamAnuyogAjanmAtrAveditaM punaH / / 13 / / / / 153-154 / / Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Lai Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye nirgamadvAre kulkrotpttiH| gAthA153-154 95 *****
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH kulakaranAmAnyAha - paDhamittha vimalavAhaNa cakkhuma jasamaM cautthamabhicaMde / tatto ya paseNaie marudeve ceva nAbhI ya / / 155 / / prathamo vimalavAhanazcakSuSmAn yazasvI caturtho'bhicandraH / tatazca prasenajit marudevazcaiva nAbhizca / / 155 / / pramANamAha - A. ni. nava dhaNusayAiM paDhamo aTTha ya sattaddhasattamAiM ca / chaJceva addhachaTThA paMcasayA pannavIsAyA / / 156 / / sAmAyikanava dhanuHzatAni prathamaH / aSTau dhanuHzatAni dvitIyaH / sapta dhanuHzatAni tRtIyaH / arddha saptamaM yeSAM tAnyarddhasaptamAni - SaT sArdAni * niyuktiH "caturthaH / SaTzatAni paJcamaH / arddhaSaSThAni, ardhaM SaSThaM yeSAM tAni ardhaSaSThAni - paJcasArdhAni SaSThaH / paJca dhanuHzatAni paJcaviMzatyadhikAni * nirgamadvAre * saptamaH / / 156 / / saMhananaM saMsthAnaM cAha kulkrotpttiH| gAthAvajarisabhasaMhaNaNA samacauraMsA ya huMti saMThANe / vanapi ya vucchAmI patteyaM jassa jo AsI / / 157 / / 155-158 vajraRSabhanArAcasaMhananAH sarva eva samacaturasrAzca bhavanti saMsthAne / varNamapi vakSye pratyekaM yasya ya AsIt / / 157 / / 96 cakkhuma jasamaM ca paseNaI ya ee piyaMguvannAbhA / abhicaMdo sasigoro nimmalakaNayappahA sesA / / 158 / / *******
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. ni. Avazyaka- priyaGgavarNA nIlavarNAH / zeSaM spaSTam / / 158 / / strIrAha - niyuktiH caMdajasa caMdakaMtA surUva paDirUva cakkhukatA ya / sirikatA marudevI kulagarapattINa nAmANi / / 159 / / zrItilakAcAryalaghuvRttiH candrayazAH candrakAntA surUpA pratirUpA cakSuHkAntA ca zrIkAntA marudevI - kulakarapatnInAM nAmAni / / 159 / / etAzca saMhananAdibhiH * 97 * kulakaratulyA ityAha - sAmAyika* saMghayaNaM saMThANaM uccattaM ceva kulagarehiM samaM / vanneNaM egavannA savvAo piyaMguvannAo / / 160 / / niyuktiH saMhananaM saMsthAnaM uJcatvaM caiva kulakarairAtmIyAtmIyaiH patibhiH samam / uccatvena ca kiJcitpatibhyo nyUnA ityAmnAyaH / varNenaikavarNAH sarvAH * nirgamadvAre * priyaGguvarNAH / / 160 / / AyurimAha - kulkrotpttiH| * paliovamadasabhAgo paDhamassAuM tao asaMkhijA / te ANupuvihINA puvvA nAbhissa saMkhijA / / 161 / / gAthA 159-161 palyopamadazabhAga: prathamasya kulakarasyAyuH / tato dvitIyasyAsaGkhayeyAH palyopamAsaGghayeyabhAgA iti zeSaH / ta eva cAnupUrvIhInAH * zeSANAmAyuH yAvatpUrvANi nAbheH saGghayeyAni / / 161 / / tatpatnInAM hastinAM cAyurAha - *
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Zhun Zhun AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 98 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun Zhun Zhun Zhun : * jaM ceva AuyaM kulagarANaM taM ceva hoi tAsipi / jaM paDhamagassa AuM tAvaiyaM hoi hatthissa / / 162 / / * yadevAyuH kulakarANAM tadeva bhavati tAsAmapi kulakarAGganAnAmapi / yatprathamakasyAyuH kulakarasya tAvadeva bhavati hastinaH / evaM * zeSakulakarahastinAmapi kulakaratulyamAyurdraSTavyam / / 162 / / bhAgadvAramAha - A. ni. jaM jassa AuyaM khalu taM dasabhAe samaM vibhaiUNaM / majjhillaTThatibhAe kulagarakAlaM viyANAhi / / 13 / / sAmAyikayadyasyAyuH khalu taddazabhirbhAgaiH samaM samAnaM vibhajya dazabhAgAn kRtvetyarthaH / prathamacaramabhAgau muktvA madhyamakASTabhAgarUpe tribhAge * niyuktiH * kulakarakAlaM vijAnIhi / / 13 / / prathamacaramabhAgayoH kimityAha - nirgamadvAre * kulkrotpttiH| paDhamo ya kumAratte bhAgo caramo ya vuDDabhAvammi / te payaNupijjadosA savve devesu uvavanA / / 164 / / gAthApratanupremadveSAH / zeSaM spaSTam / / 164 / / keSu deveSu upapannA ityAha - 162-165 do ceva suvanesuM udahikumAresu huMti do ceva / do dIvakumAresuM ego nAgesu uvavanno / / 165 / / spaSTA / / 165 / / tatstrINAM hastinAM copapAtamAha - 98 Mi Hua Hua Bi Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Ju Ye
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * Avazyaka hatthI chacitthIo nAgakumAresa haMti uvavannA / egA siddhi pattA marudevI nAbhiNo pattI / / 166 / / niyuktiH hastinaH SaT ca striyaH / kecidAdya eko hastItyAhuH / zeSaM spaSTam / / 166 / / nItidvAramAha - zrItilakAcAryalaghuvRttiH hakkAre makkAre dhikkAre ceva daMDanIIo / vucchaM tAsi visesaM jahakkama ANupuvIe / / 167 / / A. ni. vakSye tAsAM vizeSaM yA nItiryasyAsIt / yathAkramaM AnupUrvyA paripATyA / / 167 / / sAmAyikapaDhamabiyANaM paDhamA taIyacautthANa ahiNavA bIyA / paMcamachaTThassa ya sattamassa ya taiyA abhinavA u / / 168 / / niyuktiH prathamadvitIyayoH kulakarayoH prathamA hakArAkhyA daNDanItiH / tRtIyacaturthayorabhinavA dvitIyA / svalpAparAdhe-prathamA mahAparAdhe-dvitIyA * nirgamadvAre * makArAkhyA / paJcamaSaSThayoH saptamasya ca tRtIyA'bhinavA dhikkArAkhyA, jaghanyamadhyamotkRSTAparAdheSu krameNa tisraH / / 168 / / * kulkrotpttiH| sesAu daMDanII mANavaganihIo huMti bharahassa / usabhassa gihAvAse asakkao Asi AhAro / / 169 / / gAthA 166-169 zeSAstu daNDanItayo mANavakanAmakAnnidherbhavanti, pustakalikhitA niHsaranti bharatasya / RSabhasya gRhAvAse asaMskRto devAnIta: * Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun * 1. 'paDhamabIyANa' l| KXX
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 100 ******* devakurUttarakurukSetrakalpadruphalakSIrodajalarUpa AhAra AsIt / / 169 / / sA ca bharatadaNDanItizcatuddhetyAha - bhA. paribhAsaNA u paDhamA maMDalibaMdho u hoi bIyA u / cAraga chavicheyAI bharahassa cauvvihA nII ||3|| paribhASaNA prathamA sakopaM mA yAsIrityaparAdhinaM pratyabhidhAnam / maNDalibandhaH - itaH sthAnAnna gantavyam / cArako guptigRham, chavicchedo hastapAdanAsikAcchedaH / uktaH kulakaravaMzaH / athekSvAkuvaMzaH / sa ca RSabhamUlo'tastadvaktavyatAmAha nAbhI viNIyabhUmI marudevI uttarA asADhA ya / rAyA ya vairanAho vimANa savvaTThasiddhIo / / 170 / / nAbhiH kulakaro vinItA bhAvinagarI tasyAM bhUmau avasat / marudevI tasya bhAryA rAjA ca prAgbhave vairanAbhanAmA pravrajya tIrthaGkara nAmakarma baddhvA sarvArthasiddhimavApya tato marudevAkukSau uttarASADhAnakSatre'vAtarat / yathAdau RSabhasya samyaktvAvAptiryathA ca tIrthakRnnAmakarmabandha ityetaccaturdazabhirgAthAbhirAha - subbalaliyaMga ya vairajaMgha mihuNe ya / sohamma vijja acaya cakkI savvaTTa usame ya / / 1 / / [ prakSiptA ] dvIpo'sti jambUdvIpo'tra sadA yaH parirabhyate / ambhodhinA cirAyAtamitravallaharIbhujaiH ||1|| mUlagAthA 171 -184 yAvat / * iyaM gAthA anyakarttRkI / A. ni. sAmAyikaniryuktiH * nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA / gAthA - 170 bhA. gAthA-3 100
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Hua Yao Ye AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 101 Ye Le Ye Yao Hua Yao Hua Yao Yao Hua Yao Ye Ke Ye Ye Ye Ye Yao Hua Yao Ye Ye Ye Ye Zhun Zhun Zhun Yi Ye Ye videhe pazcimAsaMsthe kSitimaNDalamaNDanam / kSitipratiSThitaM nAma nagaraM supratiSThitam / / 2 / / priyaGkarakarastatra rAjA rAjeva vizrutaH / zuciH kuvalayollAsI prasannacandranAmakaH / / 3 / / AsIttatra dhanaH sArthavAhaH pitRgRhaM zriyaH / saSaSTi trizatIsaGghayakrayANakamahAkaraH / / 4 / / krayANakAni saGgRhya vaNijyArthaM kRtodyamaH / so'paredhurgantukAmo vasantapurapattanam / / 5 / / sarvalokopakArAya sArthavAho dhanastadA / AghoSayatpure kRtsne bherIvAdanapUrvakam / / 6 / / yo mayA samamabhyeti tasya sarvamahaM dade / krayANAnyakrayANasyA'vAhanAnAM ca vAhanam / / 7 / / sahAyamasahAyasyA'zambalAnAM ca zambalam / dasyubhyaH zvApadAdibhyastrAsye'haM pathi bandhuvat / / 8 / / annaH pAnastathA vastraiH pAtrairauSadhabheSajaiH / vistarayati yo yena sarvaM yacchAmi tasya tat / / 9 / / tacchrutvA vaNijo'neke saMvahanti sma satvaram / vyavahartuM pare bhoktuM daridradramakAdayaH / / 10 / / prasthAnaM sumuhUrte'tha sArthavAho vinirmame / bhAvimaGgalasaMsUcivihitAnekamaGgalaH / / 11 / / atrAntare dharmaghoSAcAryaH sUrya ivAparaH / pAdaiH pavitrayan bhUmiM dIpyamAnastapastviSA / / 12 / / * 1. pazcimAsaMsthi' kha, la / pazcimAsaMsthaH - pazcimadizi samyak sthitaH saMsthaH tasmin / * rAjA - candraH / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre *zrIRSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA-170 Ca Ca Ca Ca Ca Ca Ca Juan Juan Juan Juan Juan Ying Qi : 101
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 102 *MME MEMEM Mi Wei E Hua Rong Hua Mi Xie Xie Pai 1 tamAgacchantamAlokya sacakrAnandakArakam / sArthavAho namaskRtya prasphuTatkaNTako dvidhA / / 13 / / upavezyAsane'prAkSIgurorAgamakAraNam / vasantapurameSyAmastvayA saheti te'bhyadhuH / / 14 / / stutvA tAn sArthapo bhaktyA sUdAniti samAdizat / sampAdyamannapAnAdyameSAM niHzeSamanvaham / / 15 / / AcAryA api tasyAkhyan zuddhimAhAragocaram / tadA ca ko'pi pakvAmrasthAlaM tasyopanItavAn / / 16 / / sArthavAho'vadatpUjyA ! vidhAyAnugrahaM param / styAnIbhUtasudhAbhAni gRhNItAmrANya'mUni me / / 17 / / sArthapaitAni kalpante nAzastropahatAni naH / dhano'vAdId vrataM pUjyA ! yauSmAkamatiduHka[Ska] ram / / 18 / / kalpyamantrAdivaH sarva pUjyAH ! sampAdayiSyate / prAtaH prayANaM bhAvItastadAgatyA'tra tiSThata / / 19 / / cakre prayANaM sArtheza guravo'pi sahAcalan / saJjAteSu prayANeSu tataH katipayeSvapi / / 20 / / ujjRmbhe tadA grISmaH kAlaH kalitayauvanaH / svakIyenoSmaNA jvAlAjihvamapyavahelayan / / 21 / / nRpasyeva nidAghasya mahAyodha ivAryamA / karaiH zarairivAzeSAn janAnA''hantyarIniva / / 22 / / tadA tApAdivoSNAMzustRSNAtizayavihvalaH / piban karasahasreNa jalasthAnAnyazoSayat / / 23 / / bhAvi itaH iti vAcyam / * jvAlAjihnaH vahniH tam / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA - 170 102
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 103 ******** ************** prasvedaplutasarvAGgastadA dhAtumayo janaH / grISmanADindhamAdhmAnAt dravarUpa ivAbhavat / / 24 / / nidAghadahanottaptavAlukA vasumatyapi / bhrASTrIbhUtA'dhvagAn jantUn pacate caNakAniva / / 25 / / satyapyevaMvidhe kAle yAntaH kAntAramApatan / prAvRTkAlakSamApAlastatrAdhvani rurodha tAn / / 26 / / senAnyastasya garjantaH parjanyAH zyAmamUrtayaH / puraskRtendradhanvAnastaDiddaNDAsidhenavaH / / 27 / / vAridhArAzarAsArairuparyupari pAtibhiH / nazyato'pi janAn ghranti kSatradharmAnabhijJavat / / 28 / / yugmam / / ko'pi zreyAMsi vAsAMsi paryadhatta na tadbhayAt / zrImanto'pi jaradvastrAH saJcaranti pure'pi hi / / 29 / / mArgAstadA jaDairlabdhaprasarairavahAH kRtAH / gantuM ko'pi na zaknoti padAtpadamapi kvacit ||30|| * prAjyasvarNazriyo mattAstadAnIM nimnagA api / lokAt sarvasvamAdAya hadeSu prakSipantyatha / / 31 / / sthAne sthAne grAhayanti lokebhyo vAhakA api / vartmarakSAdhanamiva tArakerAtaracchalAt / / 32 / / pAdamAkRSya paGkastu tadvaNTha iva durdamaH / kSipraM pAtayate bhUmau pradhAnamapi mAnuSam // 33 // idRzyabhrAgame jAte prArambhe'pyatibhairave / durgAn mArgAn dhano jJAtvA tatraivAvAsamAdade / / 34 / / zobhanaM arNaM jalaM - svarNam, prAjyaJca tat svarNaJca prAjyasvarNam, tadeva zrIH yAsAM tAH prAjyasvarNazriyaH nimnagAH / ****** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA / gAthA - 170 103
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* Avazyaka niryuktiH 104 kRtvoTajAn jano'pyasthAt vezmanIva nije sukham / zuddhoTaje'sthuzcAcAryA mANibhadropadarzite / / 35 / / prAptotkarSAsu varSAsu niSThite bhojane nRNAm / kandamUlaphalAzitvaM tApasAnAmivAbhavat / / 36 / / zrItilakA- duHkhitAH sAdhavastatra kathaJcit kasyacid gRhe / cellabhante'navadyAni phalAnyAdadate tadA / / 37 / / cAryalaghuvRttiH evaM vrajati kAle ca stokazeSe tapAtyaye / nizAyAH pazcime yAme cintA sArthapaterabhUt / / 38 / / duHkhitaH ko'sti me sArthe smRtaM santi munizvarAH / te hi kandAdi nAznanti niravadyAnnabhojinaH / / 39 / / tasya tacintayaiko'pi yAmo'gAt zatayAmatAm / sArthapaH prAtarAyAsInmunInAmAzrame dhanaH / / 40 / / dadarza vismitaH sAdhUna vividhAsanasaMsthitAn / adhyAyAdhyApanaparAn suhitAn jimitAniva / / 41 / / vanditvA tAn gurUn bhaktyA vidhatte sma svagarhaNAm / pUjyAH ! saha mayA''nItAH kRtA sArA'pi na kvacit / / 42 / / tadahaM nilo jajJe'rvakeziriva pAdapaH / kSamadhvaM me'parAdhaM tat yUyaM sarvasahA yataH / / 43 / / Uce gurute sAhAyyAt kSemeNa vayamAgatAH / dattaM tvayaiva naH sarvamadhRtiM bhadra ! mA kRthAH / / 44 / / so'vadacandanaM ghRSTamapi sadgandhabandhuram / agururdahyamAno'pi sadodgirati saurabham / / 45 / / ************* 1. 'vakezIva mahAdrumaH la / tapAtyayaH (puM) prAvRD, tasmin tapAtyaye / ****** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA - 170 104
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 105 ************** punarUce dhruvaM pUjyA ! amRtenaiva nirmitAH / amantorvA samantorvA yUyaM samadRzastataH / / 46 / / nyamantrayadatho pUjyAn sAdhUn preSayatAdhunA / yacchAmi prAsukAhAramAdhAraM dehavezmanaH / / 47 / / svAvAsamityuktvA pazcAtpreSinmunidvayam / tadarhamanyadannAdyamapazyan kiJcanApi saH / / 48 / / tyAnIbhUtaM ghRtaM dRSTvA smAhedaM gRhyatAM prabho ! sAdhuH zuddhamiti jJAtvA patadgrahamadhArayat / / 49 / / himastyAnaM prAjyamAjyaM nirmalaM nirmalAtmakaH / svayaM yatheSTaM datte smAnanyasAmAnyabhAvanaH / / 50 // svayaM dadattadA dAnaM bIjaM mokSamahAtaroH / tIrthakRtkarmAskalanaM samyagdarzanamAsadat / / 51 / / / / 170 / / saGgrahamAha - dhaNasatthavAha ghosaNa jaigamaNaM aDavivAsaThANaM ca / bahuvoliNe vAse ciMtA ghayadANamAsi tayA / / 171 / / uktArthA / / dhanyaMmanyodhano'naMsIdAnAnte tanmunidvayam / tadapyAtmAziSaM datvA dhanAyAgAnnijAzrayam / / 52 // rajanyAmatha sArthezI gurUnnantumupAgamat / guravo dharmamAdikSan mokSasopAnapaddhatim / / 53 / / gurUpadezapIyUSapravAheNa prasarpatA / pUritaM sArthapasyAbhUnmAnasaM mAnasopamam / / 54 // gurUnnatvA mahAsattvAn bhAvanAM bhAvayantratha / kRtArthaM manyamAnaH svaM sauvaM dhAma jagAma saH / / 55 / / 1. 'bhAvataH ' pa la / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi * vaktavyatA / gAthA - 171 105 *****
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 106 ************* labdhAdhikAraH prApto'tha zaratkAlo mahItale / padacyutAH palAyanta vAridAH saparicchadAH / / 56 / / saritaH padeSu lagnA vahante nirahaGkRtaH / jIvanAzaM praNezazca mArgarodhakRto vahAH / / 57 / / vakSaH pusphoTa paGkasya svAmino virahe sati / kamalAnyullasanti sma gate vairiNi vAride / / 58 / / meghAgame nilIyAsthAdadhunArkaH prakaTyabhUt / 'no'prastAvaM sphuratyatra tejastejasvinAmapi / / 59 / / sArthavAhazcacAlAtha guravo'pi sahAcalan / mahATavIM samuttIrNA duHka[ Ska ] raM kiM mahIyasAm / / 60 / / anujJApyAtha sArthezaM guravo yayuranyataH / sArthavAhaH punargacchanvasantapuramAsadat / / 61 / / krayavikrayamAdhAya dinaiH katipayairdhanaH / pratyAvRtyAgamadbhUrilAbhaH svaM nagaraM punaH / / 62 / / ciraM prapAlya samyaktvaM pUrNAyuH zuddhabhAvanaH / ihottarakurukSetre sa vipadyodapadyata / / 63 / / jIvo yugmadharmA tatra vaiSayikaM sukham / AsvAdya puNyazeSeNa saudharme tridazo'bhavat / / 64 / / tato dhanajIvo videhArdhe'tra pazcime / vijaye gandhilAvatyAM vaitADhyagirimUrdhani / / 65 / / gandhArAkhye janapade pure gandhasamRddhake / rAjJaH zatabalasyAbhUcandrakAntAtanUdbhavaH / / 66 / / mahAbalo dhanasyAtmA mahAbala ivAparaH / vardhamAnaH kramAt prApa yauvanaM kelibhAjanam / / 67 / / 1. nAprastAvaM la pa pa / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrI RSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA - 171 106
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 107 Xiang Yao Yi Jiang Ke Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun kanyAM vinayavatyAkhyAM bhUbhujA paryaNAyyata / rAjye tamatha saMsthApya svayaM rAjAgrahId vratam / / 68 / / sadyaH so'tha mahArAjo duramAtyapratAritaH / yatheSTaM ceSTate dharmavimukho viSayonmukhaH / / 69 / / pramAdamadirAmatto nirargalaziromaNiH / kRtyAkRtyamajAnAna: zikSAhIno vanebhavat / / 70 / / saGgItake'nyadA jAyamAne mantrimatallikA / svayaMbuddhaH prabodhAya bhUbhuja: procivAniti / / 71 / / sarvaM gItaM vilapitaM sarvaM nATyaM viDambanA / sarve'pyAbharaNA bhArA: kAmAH sarve'pi duHkhadAH / / 72 / / sambhinnamatirUce taM kimaprastAvamucyate / vINAyAM vAdyamAnAyAM vedodgAro na rocate / / 73 / / svayambuddhastamAha sma nAhito'smi prabhuM prati / aihikasyaiva vaktAsi nAmuSmikavidhau punaH / / 74 / / deva ! kAraNamatrAsti yattvAmabhidadhe'dhunA / adyodyAne mayA'darzi cAraNazramaNadvayam / / 75 / / tatsamIpe mayA'pracchi kiyadAyurmadIzituH / tenAkhyAyi mAsamekaM tato bhIto'bhyadhAmidam / / 76 / / rAjoce'mAtya ! supto'haM sAdhu jAgaritastvayA / tadAnImeva saGgItaM visasarja bhayadrutaH / / 77 / / kathayAmAtya ! ko dharmaH kartavyo'lpIyasAyuSA / lagne pradIpane viSvak kaH kuupkhnnodymH||78|| mantryUce deva ! mA bhaiSIdinamekamapi vratam / na syAdyadyapavargAya svargAya syAna saMzayaH / / 79 / / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmivaktavyatA / gAthA-171 107 ***
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH 108 tato rAjye nije putramabhiSicyAnuziSya ca / saptakSetryAM dhanaM prAjyamuptvA muktvA parigraham / / 80 / / tataH pravrajya rAjarSirdvAviMzatidinAni saH / kRtvAnazanamIzAne vimAne zrIprabhAbhidhe / / 81 / / zrItilakA- * lalitAGgAbhidho jajJe zakrasAmAnikaH suraH / devI svayamprabhA tasya tatra divyaprabhA priyA / / 82 / / cAryalaghuvRttiH krIDatorapRthaktvena manasoriva dehayoH / tayoH kAlo yayau bhUyAMyutA'nyedyuH svayamprabhA / / 83 / / mumUrccha lalitAGgo'pi vajreNevAbhitADitaH / manobhirAmarAmAyA vigame kasya nA'sukham / / 84 / / mUrcchAnte vilalApocairmuktakaNThaM ruroda ca / ajJAnastrIva zokArttA zokamAvizcakAra saH / / 85 / / svayambuddho'pi tanmantrI pazcAdAdAya saMyamam / IzAne'jani pUrNAyuH so'pi zakrasamaH suraH / / 86 / / so'vadheH svAminaM jJAtvA lalitAGgamupAgamat / prAgvat prAbodhayad dharmAkhyAnaiH zokApanodavit / / 87 / / upayujyAvadhiM jJAtvA punastaM smAha mA muhaH / bhAvinI bhavato bhAryA mayA jJAtAsti tacchRNu / / 88 / / dvIpe dhAtakIkhaNDe prAgvidehAvanAvabhUt / nandIgrAme gRhapatirnAgilo'tIva durgataH / / 89 / / nAgazrIstasya bhAryAbhUtkanyAH SaT janitAstayA / prAyeNa hi daridrAH syurbahukanyA bahukSudhaH / / 90 / / tat priyAsItpunargurvI nAgilo'tha vyacintayat / syAdyadyasyAH sutaivAto yAsyAmyUrdhvamukhaH kvacit / / 91 / / ********** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrI RSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA - 171 108
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARKI XX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 109 jAtA sutA'tha tAbhyaH sa rAkSasIbhya ivAnazat / nAgazrIrduHkhitA dusthA tasyA nAmApi na vyadhAt / / 12 / / lokanirnAmiketyuktA durbhagA duHkhasevadhiH / parageheSu duHkASkarmakaraNAjIvati sma sA / / 13 / / athA'nyadAyaDimbhAnA hasteSvAlokya modakAn / yayAce mAtaraM sA'pi mAtoce putri ! modakAn / / 14 / / gato'styAnetuM tvaddhetostvajanmanyeva te pitA / zailAdambaratilakAttAvaddArUNyupAnaya / / 15 / / dahyamAnA tayA mAtuH kAlakuTakirA girA / rajjumAdAya yAti sma muJcatyazrUNi taM girim / / 16 / / yugandharamunistatra tadA kevalamAsadat / vyantarairmahimA cakre lokAstaM nantumAyayuH / / 97 / / nirnAmikA'pi tatrAgAtkevalI dharmamAdizat / nirnAmikA gurUnUce prabho'haM kathamIdRzI / / 18 / / guruH smAha purA dharmastvayA nAkAri tatphalam / tato'dhunApi taM bhadre ! kuruSva yena saukhyabhAk / / 19 / / samyaktvaM gRhidharma ca sA'tha gurvantike'grahIt / sAdharmikIti lokenAnugRhItA sukhaM sthitA / / 10 / / tepe tapAMsi bhUyAMsi syAtkarmapralayo yataH / yugandharaguroH pArzva sAstyAttAnazanA'dhunA / / 101 / / tato mantrigirA tasyAH sa suraH svamadarzayat / nidAnaM sA vyadhAttaM ca dRSTvA syAmasya patyaham / / 102 / / mRtvA sA tasya bhAryA'bhUdevI svayamprabhAbhidhA / navIbhUtAmivAyAtAM tAM reme'tha sa pUrvavat / / 103 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA-171 ******* 109 Yao Hua Yao Ye Ju Hua Hua Hua Hua Ye Ran
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ :2EKKER AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 110 kiyatyapi gate kAle lalitAGgastatazcyutaH / jambUdvIpe prAgvidehAbyyante sItottare taTe / / 104 / / vijaye puSkalAvatyAM lohArgalamahApure / suvarNajaGghalakSmIbhUrvajrajaGghaH suto'bhavat / / 105 / / svayamprabhApyatha cyutvA vijaye'traiva sAbhavat / cakriNa: puNDarIkiNyAM vajrasenasya putrikA / / 106 / / yauvane candrazAlAsthA zrImatI susthitasya sA / udyAne kevalotpattau vilokyAgacchataH surAn / / 107 / / jAtajAtismRtirdadhyo lalitAGgaH kva me patiH / tadajJAnAttadaprAptau maunamevAstu me'dhunA / / 108 / / kRtairapyupacAraudhaiH sA mumoca na mUkatAm / dhAtryA pRSTA rahaH prAha paTamAlikhya cArpayat / / 109 / / cakriNo vajrasenasya varSagranthI nRpAgame / taM paTaM paNDitA dhAtrI dhRtvA rAjapathe sthitA / / 110 / / tatrAgAdvajrajano'pi taM dRSTvA jAtimasmarat / uvAcedaM caritraM me'likhanUnaM svayamprabhA / / 111 / / abhijJAnAni sarvANi paNDitAyA apUrayat / zrImatyai sA'tha gatvA''khyattadaiva mumude ca sA / / 112 / / pituLajJapayattA zrImatI paNDitAmukhAt / pitA'pi tatkSaNAt vajrajaGghamAjUhavattataH / / 113 / / Uce rAjA vajrajaGgaM tava prAgbhavapalyaso / asminnapi bhave te syAditi tAM paryaNAyayat / / 114 / / saha zriyeva zrImatyA vajrajako mukundavat / jagAma rAjJAnujJAto lohArgalapuraM nijam / / 115 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA / gAthA-171 110
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 111 svarNajaGghastato rAjye vajrajaGghanyavezayat / svayaM saMyamasAmrAjyaM prapede nirvRtispRhaH / / 116 / / vajrajaGgazciraM rAjyaM zrImatyA saha nirmame / dadhyAvatha sutaM rAjye kRtvA zvaH pravrajiSyate / / 117 / / rAjyotsukaH sutastAvat pitroLapAdanAkRte / viSadhUmaM vyadhAdrAtrau suptayostena to mRtau / / 118 / / / / 171 / / saGgrahamAha - A. ni. uttarakuru sohamme mahAvidehe mahabbalo rAyA / IsANe laliyaMgo mahAvidehe vairajaMgho prkssiptaa]| uktArthA / sAmAyika[ niyuktigAthA tviyaM] - niyuktiH [uttarakuru sohamme videha tegicchiyassa tattha suo / rAyasuyaseTThimaJcAsatthAhasuyA vayaMsA se / / 172 / / ] uktArthA / * nirgamadvAre utpadyottarakuruSu to dvau yugaladharmiNo / bhuktvA bhogAMstato jAtau saudharme suhRdo surI / / 119 / / * zrIRSabhasvAmivajrajaGgasya jIvo'tha bhuktvA bhogAMstatazcyutaH / jambUdvIpe videheSu pure kSitipratiSThite / / 120 / / vaktavyatA / vaidyasya suvidheH sunurjIvAnandAbhidho'bhavat / yaddine so'bhavatputrazcatvArastahine pare / / 121 / / gAthA-172 prasannacandrabhUpAlaputro nAmnA mahIdharaH / subuddhinAmA tanayaH zunAzirasya mantriNaH / / 122 / / 111 2. iyaM gAthA anyakartRkI / * hastAdarzaSu iyaM gAthA nAsti / mudritayostvasti /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 112 Hua Qing Yang Yang Yang Yang Yang Yang Yang Yang Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin dhanadattazreSThisUnurguNAkara iti smRtaH / pUrNabhadrAbhidha: sArthapatisAgaranandanaH / / 123 / / jAyante sma nRpAmAtyazreSThisArthapanandanAH / samaM vavRdhire sarve samaM ca jagRhuH kalAH / / 124 / / zrImatyA api jIvo'tha babhUvAtraiva pattane / sUnurIzvaradattasya zreSThina: kezavAbhidhaH / / 125 / / tadyutAH sahavAsAdyaiH snehAtSaT suhRdo'bhavan / viveda vaidyakaM jIvAnando'pi svapiturmukhAt / / 126 / / sadaiva ramamANAste parasparAviyoginaH / kadAcitkasyacidgahe goSThyA tiSThanti nityazaH / / 127 / / anyadA vaidyaputrasya jIvAnandasya vezmani / sarveSAM tiSThatAM teSAM sAdhubhikSAkRte'bhyagAt / / 128 / / jagAda rAjasUvaidyaM parihAsena kiJcana / asti vyAdhyauSadhajJAnaM kevalaM nAsti te kRpA / / 129 / / vezyeva dravyadRSTistvaM yatsAdhuM na cikitsati / jIvAnando'vadanmitra! sAmagrI nauSadhasya me / / 130 / / auSadheSu lakSapAkaM tailamastyekameva me / gozIrSacandanaM ratnakambalaM ceti vo vaze / / 131 / / cAndanaM kAmbalaM mUlyaM paJcApyAdAya te gRhAt / prayayurvipaNizreNyAM svasthAnaM munirapyagAt / / 132 / / vaNija vRddhamekaM te smAhurmUlyAdito nanu / gozIrSacandanaM ratnakambalaM ca prayaccha naH / / 133 / / so'vaka kiM kAryamAbhyAM vaste'bhyadhuH sAdhuvaidyakam / dadhyau vRddho yuvAno'mI dharmakarmavidhitsavaH / / 134 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA-172 * 112
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 113 vRddhaH karomi kiM nAhamatastAnAha sa pradhIH / gozIrSakambalau gRhNantvastu zreyo'tra me phalam / / 135 / / tau samarpya sa dharmeNa dharmAtmAzreSThipuGgavaH / vrataM saMgRhya karmANi nigRhya ca zivaM yayau / / 136 / / / / 172 / / amumevArthamupasaMharangAthAdvayamAha - vijasuyassa ya gehe kimikuTThovadduyaM jaI daTuM / biMti ya te vijasuyaM karehi eyassa tegicchaM // 173 / / tillaM tegicchisuo kaMbalagaM caMdaNaM ca vANiyao / dAuM abhinikkhaMto teNeva bhaveNa aMtagaDo / / 174 / / uktArthe / kathAzeSamucyate - SaDapyoSadhasAmagrI kRtvA'gurmunisanidhau / anujJApya munIndraM taM cikitsAmArabhanta te / / 137 / / muneH sarvAGgamabhyaGgaM tena tailena te vyadhuH / tadvIryeNa tadAkrAntaH sAdhunizcetano'bhavat / / 138 / / AkulAstena tailena kRmayo niryayurbahiH / jIvAnandastato ratnakambalena tamAvRNot / / 139 / / sarve'pi kRmayo lagnAH zItatvAdratnakambale / vaidyastato'kSipat sarvAn kRmIMstAn gozabopari / / 140 / / sAdhumAzvAsya gozIrSacandanenA'tha so'lipat / AdyAbhyaGgena kRmayastvaggatA nirgatA muneH / / 141 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA / gAthA-172 174 113 1
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 114 *Ju Yang Yang Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yi Xue dvitIye'bhyaGge mAMsasthAstRtIye cAsthisaMsthitAH / kRmayo niryayuH sarve mantrAkRSTA ivAhayaH / / 142 / / saMrohaNoSadhaiH sAdhu svarNakAntimathAkarot / vijahAra tataH sAdhurnavIkRtavapuH sa taiH / / 143 / / ratnakambalagozIrSacandanasya ca vikrayAt / caityaM te kArayAmAsumeruzRGgamivotratam / / 144 / / kRtvA dravyastavaM te'tha bhAvastavacikIrSavaH / susAdhusannidhau dIkSAM SaDapyAdAya dhIdhanAH / / 145 / / ciraM cAritramAcarya niratIcArasundaram / mRtvA SaDapi te'bhUvanacyute tridazottamAH / / 146 / / jambUdvIpAbhidhe dvIpe videhAdhaM ca pUrvataH / vijaye puSkalAvatyAM nagarI puNDarIkiNI / / 147 / / vajraseno nRpastatra dhAriNI tasya vallabhA / teSvacyutacyutAH paJca tatputrAH kramazo'bhavan / / 148 / / caturdazamahAsvaprasUcitaH prathamo'GgajaH / vajranAbhAkhyayA khyAto vaidyasyAtmA viviktadhIH / / 149 / / . bAhupasutasyAtmA subAhurmantrIsantateH / AtmA pITho mahApIThaH zreSThisArthezaputrayoH / / 150 / / kezavasya ca jIvo'bhUtsuyazA rAjaputrakaH / Azrito vajranAbhasya zaizavAdapi so'bhavat / / 151 / / te vardhante sma SaDapi SaDguNA iva dehinaH / kalAcAryAtkalAH sarve spardhayevAcchidana dhiyA / / 152 / / lokAntikarathetyukte svAmistIrtha pravartaya / vajrasenastato rAjye vajranAbhaM nyavezayat / / 153 / / **************** A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi vktvytaa| gAthA-173 174 114 XXX
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 115 svayaM sAMvatsaraM dAnaM dattvA saMyamamagrahIt / turyajJAnaM tadA bhartuH saGketitamivAmilat / / 154 / / rAjA bhrAtR'zcaturo'pi lokapAlAnivAkarot / rAjaputraM suyazasaM sArathye ca nyavezayat / / 155 / / vajrasenajinasyAbhUtkevalajJAnamekataH / anyatazcakrazAlAyAmutpannaM cakramAyudham / / 156 / / bhagavantaM tato'bhyarcya cakraM cAnu prapUjya ca / sAdhayAmAsa sakalAM pRthvI dezaikalIlayA / / 157 / / cakre ca cakravartitvAbhiSeko'syAkhilairnRpaH / apAlayazciraM rAjyamekacchatraM mahItale / / 158 / / anyadA samavAsArSId vajrasenajinezvaraH / vyAkhyAmadharitadrAkSAM zrutvA cakrayAdayo'budhan / / 159 / / putraM nivezya rAjye sve vajranAbhaH sasArathiH / caturbhitRbhiH sArdhaM pravavrAjAntike prabhoH / / 160 / / prAptakAlaM vajrasenastIrthakRtrivRtiM yayau / vajranAbho dvAdazAGgI pare caikAdazAGginaH / / 161 / / bAhuH sAdhupaJcazatyA bhaktapAnAnyapUrayat / subAhuH sarvasAdhUnAmaGgavizrAmaNAM vyadhAt / / 162 / / sAdhU pIThamahApITho rahaH svAdhyAyakAriNau / bAhuM subAhumAcAryo lokaH sarvazca zaMsati / / 163 / / dhanyAvetau mahAsattvo vaiyAvRttyaM suduHkaSkiAram / kurutaH kurute ko'nyaH kaSTamAGgikamIdRzam / / 164 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA-173 174 115 Tar *. haimadhAtukramAGkaH - 912 'budhaga bodhane' adyatanIrUpaH / (*****
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ki AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 116 itarI kuruto'prItimAvAM svAdhyAyinAvapi / na kopi zlAghate yadvA vallabhaM karma carma na / / 165 / / rAjarSijranAbho'tha viMzatyA sthAnakaistadA / tIrthaGkaranAmagotraM karmAbadhnAnmahAmanAH / / 166 / / / / 173-174 / / asyArthasya saGgrahArthaM gAthAcatuSTayamAha - sAhuM tigicchiUNaM sAmannaM devalogagamaNaM ca / puMDarakiNie u cuyA tao suyA vairaseNassa / / 175 / / paDhamittha vairanAho bAhusubAhU ya pIDhamahApIDhe / tesi piyA titthayaro nikkhaMtA te'vi tattheva / / 176 / / paDhamo caudasapuvI sesA ikkArasaMgavI cauro / biio veyAvacaM kiika taiyao kAsI / / 177 / / bhogaphalaM bAhubalaM pasaMsaNA jiTTha iyara aciyattaM / paDhamo titthayarattaM vIsahiM ThANehiM kAsI ya / / 178 / / uktArthAH / / 175-178 / / tIrthakRtkarmopArjanahetugAthAtrayamAha - arihaMtasiddhapavayaNagurutherabahussuetavassIsuM / vacchallayAi esiM abhikkhanANovaoge ya / / 179 / / * daMsaNaviNae Avassae ya sIlavvae niraiyAro / khaNalava tavaciyAe veyAvace samAhI ya / / 180 / / *1. 'karmadharmavit' la / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmivaktavyatA / gAthA175-180 116 ****** **********
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 117 ************ apuvvanANagahaNe suyabhattI pavayaNe pabhAvaNayA / eehiM kAraNehiM titthayarattaM lahai jIvo / / 181 / / arhantaH / 1 / siddhAH / 2 / pravacanaM zrutajJAnaM tadAdhAratvAdvA saGghaH / 3 / guruH |4 | sthavirastridhA janmasthaviraH SaSTivarSaH, zrutasthaviraH, samavAyadharaH, paryAyasthaviraH viMzativarSaparyAyaH / 5 / bahuzrutAH bahusUtrArthobhayadharAH / 6 / tapasvino mAsakSapakAdyAH // 7 / eSAM vatsalatayA bahumAnasamyagguNotkIrtanayathArhArcAvaiyAvRtyarUpayA abhIkSNajJAnopayoge ca / 8 / darzanaM samyaktvaM / 9 / vinayo'bhyutthAnAdirUpaH | 10 | AvazyakaM avazyakartavyasaMyamavyApAraniSpannaM tasmin piNDavizuddhyAdyuttaraguNakalApe / 11 / zIlapradhAnAni vratAni zIlavratAni mUlaguNAsteSvanaticAraH / 12 / 'kSaNalavatapastyAgaH' - kSaNalavagrahaNaM kAlopalakSaNaM kSaNalavAdiSu saMvegabhAvanayA / 13 / tapasA caturthAdinA / 14 / tyAgena sAdhUnAM bhaktapAnabheSajAdidAnena / 15 / vaiyAvRttye dazavidhe sati / 16 / samAdhirgurvAdikAryakaraNadvAreNa svasthatAkaraNaM tatra ca zrIRSabhasvAmisati / 17 / apUrvajJAnagrahaNe | 18 | zrutabhaktyA zrutabahumAnena / 19 / pravacanaprabhAvanayA kvApi saGkaTe mahAprabhAvadarzanena / 20 / etaiH kAraNaistIrthaGkaratvaM labhate jIvaH / / 179-180- 181 / / vaktavyatA / gAthA181-183 purimeNa pacchimeNa ya ee savvevi phAsiyA ThANA / majjJimaehiM jiNehiM ikkaM do tini savve vA / / 182 / / 117 spaSTA / / 182 / / taM ca kahaM veijjai ? agilAe dhammadesaNAIhiM / bajjhai taM tu bhagavao taiya bhavosakkaittANaM / / 183 / A. ni. sAmAyika niryuktiH
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * Avazyaka- taJca tIrthaGkarakarma kathaM vedyate ? aglAnyA dharmadezanAdibhiH / 'tattu' - tatpunarbadhyate bhagavato yastIrthaGkarabhavastasmAdavasarmya pazcimAnupUrvyA * niyuktiH yastRtIyabhavastasmin / / 183 // tatkasyAM gatau badhyata ityAha - zrItilakA niyamA maNuyagaIe itthI puriseyaruvva suhaleso / AseviyabahulehiM vIsAe anayaraehiM / / 184 / / cAryalaghuvRttiH A. ni. 118 niyamAnmanuSyagatau strI, puruSaH, itaro vA napuMsakaH, zubhalezyaH, 'AseviyabahulehiM' bahulAsevitairanekadhAsevitaiH viMzateranyataraiH * sAmAyika *sthAnaistIrthaGkaranAmakarma badhnAti / / niyuktiH ete: sthAna: vajranAbhastIrthakRtkarma baddhavAn / sAdhubhaktAdidAnena bAhuzcakrabhRtaH zriyam / / 167 / / nirgamadvAre bAhorbalaM subAhuzca sAdhuvizrAmaNAvyadhAt / itarau tu tena mAyAkarmaNA strItvamarjataH / / 168 / / zrIRSabhasvAmitata: pUrNAyuSaH kAlaM kRtvA paJcApi sAdhavaH / SaSThazca suyazAH sarve sarvArthasiddhimaiyaruH / / 169 / / vaktavyatA / jambudvIpAbhidhe dvIpe bharatArdhe ca dakSiNe / gaGgAsindhusarinmadhyakhaNDe kalpadrumaNDite / / 170 / / gAthA-184 ihAvasarpiNIkAle suSamAduHkhamArake / kulakRtsaptamo nAbhirmarudevApriyo'bhavat / / 171 / / * pUrvalakSeSu caturazItau zeSeSu satsviha / sanavAzIti pakSeSUttarASADhAyute vidhau / / 172 / / *1. sAdhuvizrAmaNA vyAdhAt pa. pa. pa. cha / 2. sukhamA... la, / 118 -Ke Zhun Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Ye Yao Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yang Yang
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 199 ************* ASADhe mAsi kRSNe'pi caturthe'hni sunirmale / jIvo yugAdidevasya cyutvA sarvArthasiddhitaH / / 173 / / devyAH zrImarudevAyAH sarovara ivodare / jJAnatrayapavitrAtmA'vatatAra marAlavat / / 174 / / yugmam / trailokye'pi tadaivAsIdaGginAM bhavasaGginAm / uddyotaH ko'pyanirvAcyaH sukhaM ca kSaNamadbhutam / / 175 / / svapreSvatyuttamAH svaprA varNarAzI svarA iva / nidrANayA tadA devyA dRzyante sma caturdaza / / 176 / / vRSabha: kuJjaraH siMhaH padmavAsAbhiSecanam / puSpadAma zazI sUryaH pUrNakumbhaH sitadhvajaH / / 177 / / padmAkaraH payorAzivimAnaM kalpavAsinAm / ratnoJcayaH zikhI ceti pravizanto mukhAmbuje / / 178 / / tribhirvizeSakam / tAnAkhyAti sma sA nAbhernidrAcchede pramodabhAk / atyuttamasutaprAptiM tasyAH so'pi nyavedayat / / 179 / / tadeva yugapatsarve'pyAgatya calitAsanAH / svapnapAThakavaddevyAH zakrAH svapnArthamabhyadhuH / / 180 / / devi ! tvadaGgajasyaite mahAsvapnAzcaturdaza / caturdazarajjumite loke smAhuradhIzatAm / / 181 / / caturdazAnAM pUrvANAmayameva jagatprabhuH / upadekSyati he mAtarmAtRkAM bIjasannibhAm / / 182 / / caturdazapUrvadharAH ziSyAzcaitasya bhAvinaH / tathA caturdaza caturdazakAneSa vakSyati / / 183 / / evaM svaprArthamAvedya sarve'pi tridazAdhipAH / sthAnaM nijaM nijaM jagmurvisRSTA iva sevakAH / / 184 / tamindrAkhyAtamAkarNya svapnArthaM devyamodata / nAbhirapyabhajatprItiM kasyeSTAkhyA mude na vA / / 185 / / / / 184 / / *************************** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA - 984 119
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- asyArthasya saGgrahamAha - niyuktiH uvavAo savvaDhe savvesiM paDhamao cuo usabho / rikkheNa asADhAhiM AsADhe bahalacautthIe / / 185 / / zrItilakA A. ni. cAryalaghuvRttiH uktArthA / / 185 / / athaitadvaktavyatAdvAragAthAmAha - sAmAyika120 jammaNe nAma vuDDI ya jAIsaraNe Iya / vIvAhe ya avacce abhisee rajjasaMgahe / / 186 / / niyuktiH janmavidhiH // 1 / nAmavidhiH / 2 / vRddhiH / 3 / jAtismaraNavidhiH / 4 / vIvAhavidhiH / 5 / apatyakramaH / 6 / rAjyAbhiSekavidhiH / 7 / * nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi* rAjyasaGgrahavidhiH / 8 / vAcyaH / / 186 / / prathamadvArArthamAha - vaktavyatA cittabahulaTThamIe jAo usabho asADhanakkhatte / jammaNamaho ya savvo neyavvo jAva ghosaNayaM / / 187 / / janma / spaSTA / bhAvArtha: kathAto jJeyaH / sA ceyaM - gAthAkramAt pUrNeSvathAhaHsu caitre kRSNASTamItithau / nizIthe suSuve sUnuM devI yugaladharmiNam / / 186 / / 185-187 acetanA api dizastadAnIM muditA iva / praseduH kiM punarvacmi lokAnAM cetanAvatAm / / 187 / / 120 * 1. 'asADhabahule cautthIe' pa. pa. / Yao Yao Hua Yao Hua Yao Ye Ran Hua Yao Yao Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ke Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun [Yao Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ju Ye Ye Le Ye Ju Ye Ye Yao 121 **** Avazyaka- vAyavo'pi sukhasparzA mandaM mandaM vavustadA / kvA'pyavIkSitamIdRkSaM prekSamANA iva prabhum / / 188 / / niyuktiH uDyotastrijagatyAsIdavAnadiva dundubhiH / nArakA apyamodanta bhUrapyuccAsamAsadat / / 189 / / zrItilakA- dikkumAryo'STAdholokavAsinyaH kampitAsanAH / arhajjanmAvadheqhatvA'bhyeyustatsUtivezmani / / 190 / / cAryalaghuvRttiH * bhogaGkarA bhogavatI subhogA bhogamAlinI / suvatsA vatsamitrA ca puSpamAlA tvaninditA / / 191 / / natvA prabhuM tadambAM cezAne sUtigRhaM vyadhuH / saMvartenAzodhayan kSmAmAyojanamito gRhAt / / 192 / / megharA meghavatI sumeghA meghamAlinI / toyadhArA vicitrA ca vAriSeNA balAhikA / / 193 / / aSTordhvalokAdetyetA natvArhantaM samAtRkam / tatra gandhAmbupuSpoghavarSa harSAdvitenire / / 194 / / atha nandottarAnande AnandAnandivardhane / vijayA vaijayantI ca jayantI cAparAjitA / / 195 / / aSTAvabhyetya paurastyarucakAre rayAdimAH / jinaM jinAmbAM natvA'sthuH prAcyA darpaNapANayaH / / 196 / / samahArA supradattA suprabuddhA yazodharA / lakSmIvatI zeSavatI citraguptA vasundharA / / 197 / / apAcyarucakAdrezcASTaitya devaM samAtRkam / praNamya dakSiNenetAstasthurbhRGgArapANayaH / / 198 / / ilAdevI surAdevI pRthivI padmavatyapi / ekanAsA navamikA bhadrA sIteti nAmataH / / 199 / / *1. 'kvApi vIkSyate'mIdRkSa' la, / 2. 'prekSyamANA' la, kha / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA janma / gAthA 187 Zhun Yi Qing Ju Yi Bi Yi Yao Hua Po 121
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 122 pratyagrecakazailAdaSTaitya vyajanapANayaH / svAminaM marudevIM ca natvA'sthuH pazcimena tu / / 200 / / alambusA mitakezI puNDarikA ca vAruNI / hAsA sarvaprabhA zrI_raSTodagcakAdvitaH / / 201 / / tatrAgatya jinaM jainI jananIM cAttacAmarAH / praNipatyottareNAsAJcakrire modamedurAH / / 202 / / zaterA citrakanakA citrA sautrAmaNI tathA / dIpahastA vidizvetyA'sthurvidigcakAdritaH / / 203 / / rucakadvIpato'pyeyuzcatasro dikkumArikAH / rUpA rUpAsikA cApi surUpA rUpakAvatI / / 204 / / prakalya bhagavatrAlaM caturaGgalavarjitam / khanitvA vivaraM tatra nAlaM nikSipya taM tataH / / 205 / / vaiDUryaratnairApUrya babandhurharitAlayA / pIThaM tasyoparitale tato'rhajanmagehataH / / 206 / / pUrvasyAM dakSiNasyAmuttarasyAM ca vicakrire / tAbhizca trINi kadalIgRhANi svarvimAnavat / / 207 / / [yugmam] pratyekameSAM madhye ca siMhAsanavibhUSitam / vicakrire catuHzAlaM svarNaratnamaNImayam / / 208 / / tA dakSiNacatuHzAle jinaM nyasya karAJjalo / minyustanmAtaraM cAptaceTIvaddattabAhavaH / / 209 / / siMhAsane nivezyobhAvabhyAna H sugandhinA / tA lakSapAkatailena jaratsaMvAhikA iva / / 210 / / amandAnandaniHspandapramoditadRzo bhRzam / ubhAvudvarttayAmAsurdivyenodvarttanena tAH / / 211 / / nItvA tA: prAkcatuHzAle nyasya siMhAsane ca tau / strapayAmAsurambhobhiH svamanobhirivAmaleH / / 212 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA janma / gAthA-187 122 REk
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 123 ********** gandhakASAyavAsobhistadaGgAnyamRjatratha / gozIrSacandanarasaizcarcayAmAsurAzu tAH / / 213 / / tAbhyAmAmocayAmAsurdevadUSye ca vAsasI / vidyududdyotasaprayaJci tAcitrAbharaNAni ca / / 214 / / athottaracatuHzAle nItvA siMhAsanopari / nyaSAdayan bhagavantaM bhagavanmAtaraM ca tAH / / 215 / / gozIrSacandanaidhAMsi drAk kSudrahimavadgireH / tAH samAnAyayAmAsuramarairAbhiyogikaiH / / 216 / / utpAdyAraNidArubhyAM vahnimahnAya tAstataH / homaM vitenugazIrSacandanairedhasAtkRtaiH / / 217 / / rakSApoTTalikAM baddhvA tayoratha jinAntike / parvatAyurbhavetyuktvA'' sphAlayannasmagolakau / / 218 / / sUtikAbhavane tasmin marudevIM vibhuM ca tAH / zayyAgatau vidhAyAsthurgAyantyo maGgalAnyatha / / 219 / / / / 187 / / asya saGgrahamAha - "saMva meha AyaMsagA ya bhiMgAra tAliyaMTA ya / cAmara joI rakkhaM kariMti evaM kumArIo / / 188 / / gatArthA / tataH siMhAsanaM zAkraM cacAlAcalanizcalam / avadhiM prayujya jJAtvA janmAdimajinezituH / / 220 / / sadyaH svargAdvimAnena pAlakenaitya devarAT / jinendraM ca jinAmbAM ca triH 'prAdakSaNayattataH / / 221 / / 1. prAdakSaNayaMstataH pa, pa cha prAdakSiNayaMstataH pa / anyakartRkI iyaM gAthA hAribhadrIyavRttau niryuktigAtheti kRtvA vyAkhyAtA / ***************** ********* A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA janma / gAthA - 188 123
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 124 ****** ************ vanditvA namaMsitvA cetyevaM devezvaro'vadat / namo'stu te ratnakukSidhArike ! vizvadIpike ! / / 222 / / ahaM zakro'smi devendraH kalpAdAdyAdihAgamam / prabhoryugAdidevasya kariSye jananotsavam / / 223 / / bhetavyaM devi ! tatraivetyuktvA'vasvApinIM dadau / kRtvA jinapratibimbaM jinAmbAsannidhau nyadhAt / / 224 / bhagavantaM tIrthaGkaraM gRhItvA karasampuTe / vicakre paJcadhA rUpaM sarvazreyo'rthikaH svayam / / 225 / / eko gRhItatIrtheza : pArzve dvAvAttacAmarI / eko gRhItAtapatra eko vajradharaH punaH / / 226 / / zakrarAjastatazcAturnikAyikasurAnvitaH / zIghraM sumeruryenaiva vanaM yenaiva paNDakam / / 227 / / merucUlAM dakSiNenAtipANDukambalA zilA / sihAsanaM cAbhiSekaM tenaivopaiti devarAT / / 228 / / tatra siMhAsane pUrvAbhimukhe ca niSIdati / dvAtriMzadapi devendrAH svAmipAdAntamaiyaruH / / 229 / / acyutendrastatra pUrvaM vidadhAtyabhiSecanam / tato'nu paripATIto yAvacchakro'bhiSiktavAn / / 230 / / tatazca camarAdIndrA yAvacandrAryamAdayaH / evaM janmAbhiSekasyotsavaM nirvartya devarAT / / 231 / / harSaprakarSAtsarvaddhaya prAgvatsarvAmarAnvitaH / tIrthanAthamupAdAya sadyaH pratyAgamat kSaNAt / / 232 / / pratisaMhRtya tIrthezapratibimbaM sapadyapi / tatra mAtuH sannidhAne bhagavantamatiSThipat / / 233 / / *************** ************* A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrI RSabhasvAmi vaktavyatA janma / gAthA - 188 124
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 125 saMhatyAvasvApinI ca divyaM kSaumayugaM tataH / divyaM kuNDalayugmaM ca vimocyocchIrSake prabhoH / / 234 / / zrIdAmagaNDamulloce svAmino ratnadAmayuk / padmavallambamAnAntaH svarNakandukamAdadhe / / 235 / / yena svAmI tIrthaGkaro nirnimeSavilocanaH / pazyan sukhaM sukhenaiva ramamANo'sti nirvRtaH / / 236 / / tato vaizramaNaH zakravacanAt tatkSaNAdapi / dvAtriMzaddhiraNyakoTI: suvarNasya ca tAvatI: / / 237 / / dvAtriMzattu nandAsanAnyatha bhadrAsanAnyapi / rUpayauvanalAvaNyasaubhAgyapramukhAn guNAn / / 238 / / nyadhAttIrthAdhinAthasya janmavezmanivAsiSu / athAbhiyogikairdevairmahAnAdena devarAT / / 239 / / ghoSayAmAsa zRNvantu bhavantaH sarva eva hi / bhavanavAsino devA ! jyotiSkA vyantarAstathA / / 240 / / devA ! vaimAnikA devyaH ! kRtvA sAvahitaM manaH / yo devAnupriyaH kazcit svAminastrijagatpateH / / 241 / / . trijagatpatimAtuzca kariSyatyazubhaM manaH / saptadhA''ryamaJjarIva zirastasya sphuTiSyati / / 242 / / cAtunikAyikA devA evaM janmotsavaM prabhoH / nandIzvare'STAhnikAM ca kRtvA jagmuryathAgatam / / 243 / / / / 188 / / nAmadvAraM 'Urusu usabhalaMchaNe'tyAdinA caturviMzatistave vakSyati / iha janmotsavAnantaraM zakrAgamanakAlaM bAlyAhAraM cAha - desUNagaM ca varisaM sakkAgamaNaM ca vaMsaThavaNA ya / AhAramaMgulIe vihiMti devA maNunaM tu / / 189 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA janma / gAthA-189 * 125 ********
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- prathamA saptamyarthe tato 'dezonake' kiJcinyUne varSe jAte sati punaH zakrAgamanaM vaMzasthApanAya / AhAraM cAGgalyAM manojJaM devA vidadhati * niyuktiH sma / sarve'pi bAlye tIrthakRtaH AhArAbhilASe sati devaiH saJcAritasudhArasAM svAGgulImeva mukhe prakSipanti / na stanyopayogaM kurvanti / zrItilakA- atikrAntabAlabhAvAstvagnipakvamAhAramAharanti / yugAdidevastvApravrajyAdinAd devopanItamevAhAramAhatavAn / / 189 / / atha prakRtaM * cAryalaghuvRttiH * vaMzanAmanidAnamAha - A. ni. sAmAyika126 sakko vaMsaTThavaNe ikkhu agU teNa hu~ti ikkhAgA / jaM ca jahA jaMmi vae juggaM kAsI ya taM savvaM / / 190 / / * niryaktiH zakraH saudharmendro vaMzasthApane prastute ikSu gRhItvA AgataH / 'akaaga kuTilAyAM gatau' anekArthatvAddhAtUnAM akdhAtoruNAdikeuNa nirgamadvAre pratyaye, 'Aku' zabdo'bhilASArthaH / tataH svAmI ikSoH AkunAbhilASeNa kara prAsArayat / zakra Arpayat / tena kAraNena bhavanti zrIRSabhasvAmi* ikSvAkuvaMzastatra bhavA aikSvAkAH / yaJca yathA yasmin vayasi yogyaM tatsarvaM zakro'kArSIt / kathAzeSazcAtra - vaktavyatA jItametatsamastAnAM sAmpratAtItabhAvinAm / AdyatIrthakRtAM zakrA vaMzanyAsaM prakurvate / / 244 / / aahaarvNshaadi| gAthA-190 tataH parivRtto devairyAmi riktakaraH katham / itIkSuyaSTimAdAya mahatIM zakra Ayayo / / 245 / / puro'sti kulakRtrAbhiH svAminotsaGgasaGginA / natvA zakra upAvikSat svAmIkSau cakSurakSipat / / 246 / / 126 * * *
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 127 *************** zakro'vag bhagavannikSvAkuH kiM bhakSayiSyasi / tatazca bhagavAn hastaM prAsArayajjaharSa ca / / 247 / / dadhyau zakrastataH svAmI yadikSumabhikAGkSati / tasmAdikSvAkuvaMzo'stu prabhogatraM ca kAzyapam / / 248 / / yasmAt kAzyarasaM bharturapiban pUrvajA api / kAzotthA ikSavaH kAzyAstadrasopyupacArataH / / 249 / / kAzyapyAM yadi vA jAtaM gotraM kAzyapamucyate / evaM zakraH prabhorvaMzaM sthApayitvA divaM yayau / / 250 / / / / 190 / / vRddhidva aha vaDDai so bhayavaM diyaloyacuo aNovamasirIo / devagaNasaMparivuDo naMdAi sumaMgalAsahio / / 191 / / asiyasirao sunayaNo biMbuTTho dhavaladaMtapaMtIo / varapaumagabbhagoro phulluppalagaMdhanIsAso / / 192 / / spaSTe navaraM asitAH kRSNAH zirojAH kezA yasya so'sitazirojaH / / 191-192 / / jAtismaraNadvAramAha jAIsaro ya bhayavaM apparivaDiehiM tihiM u nANehiM / kaMtIhi ya buddhIhi ya abbhahio tehiM maNuehiM / / 193 / / - kAzyapI pRthvI, tasyAm / - A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRRSabhasvAmi vaktavyatA vaMzavRddhiH / gAthA 191-193 127
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ KKKX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 128 jAtismaraNastu bhagavAn / aparipatitairdevalokAtsahAgataistribhirjJAnairmatizrutAvadhibhiH kAntibhizca buddhibhizcAbhyadhikastebhyo * manuSyebhyaH / / 193 / / vivAhadvAramAha - paDhamo akAlamaJca tahiM tAlaphalehiM dArao pahao / katrA ya kulagareNaM siTe gahiyA usabhapattI / / 194 / / A. ni. akSarArthaH spaSTaH / bhAvArtha: kathAzeSAt - sAmAyikasvAminaH kiJcidUnAbdasyaiva kiJcana yugmakam / jAtApatyamapatye sve muktvA tAlataroradhaH / / 251 / / niyuktiH riraMsArthaM praviveza liilaallitmndirm| tadA tAlatarorvAtakampitAdapatad drutam / / 252 / / / nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmiphalamekaM zilevAdevipannastena dArakaH / yugmaM tadapi saMvardhya kanyAM dinAni katyapi / / 253 / / vaktavyatA devalokamagAnmRtvA kanyaikA divyarUpiNI / dRSTvA mithunakaiH ziSTA nAbhaye'grAhi tena sA / / 254 / / * vivAhadvAram / eSApvRSabhanAthasya hRdayezA bhaviSyati / kanyAdvayAnvitaH svAmI viharan prApa yauvanam / / 255 / / gAthA-194 atrAntare devarAjo dadhyau kRtyamidaM hi naH / yadAdyatIrthanAthAnAM dArakarma vidhIyate / / 256 / / tataH zakro devadevIvRndayukto'vatIrNavAn / varakarma prabhoH kartuM vicakre saudhamadbhutam / / 257 / / 128 Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Yang Yang Yang Yang **************
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 129 Hua Hua Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Hua Hua vicitrAsanapalyaGkasthAlAdyaiH paripUritam / samAtApitaraM tatra bhagavantaM nyavezayat / / 258 / / zacI surIparivArA zrIsunandAsumaGkale / ninye navye kRte dhAgni svarvimAnopamAnini / / 259 / / vivAhahetostasyAgre zakraH svairAbhiyogikaiH / maNDapaM kArayAmAsa brahmANDasyeva sodaram / / 260 / / A. ni. toraNAnyAdadhustatra nabhaHspaeNzi caturdizam / AhvayantIva dUrasthAM janatAM dikcatuSTayAt / / 261 / / sAmAyikakalpadrupallavaisteSu nyadhurvandanamAlikAH / kulastrINAmiva dizAM mANikyamukuTAniva / / 262 / / niyuktiH tatrollocaH zucirviSvagmuktAjAlataraGgitaH / reje gaGgAtAmraparyoveNIsaGgamasundaraH / / 263 / / nirgamadvAre pratistambhaM babhuH stabdhalocanA: zAlabhaJjikAH / UrdhvasthA nirnimeSAkSAH prekSotkA iva bAlikAH / / 264 / / * zrIRSabhasvAmisvaraM sAdhayatIvocairvAcAlaH kiGkiNIgaNaH / gItAnyanavagItAni gAtuM pariNayakSaNe / / 265 / / vaktavyatA patAkA: kurvate vAyucaJcaleraJcalainijaiH / vadhUvarAne nRtyAya pUrva guNanikAmiva / / 266 / / vivAhadvAram / zAtakumbhamayA: kumbhAstasyopari virejire / antargaganagaGgAyAH sauvarNAmbhojaSaNDavat / / 267 / / gAthA-194 babhau bhUrapi tatrArdrakuGkamacchaTakAJcitA / suvAsinIva maGgalyAGgarAgasubhagadyutiH / / 268 / / 129 *1. 'caturdazaM' - pa. pa. la, 'caturdIzaM' kha 'caturdazaM' cha pa, / tAmraparNI - malayagiriprabhavA nadI / * veNI - jalapravAhaH / + guNanikA - anuzIlanaM ityarthaH 10 maGgalyaM * - sindUram / *************************** Xxx
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 130 A. ni. paJcavarNaravAkIrNa: kusumairaGgaNAvaniH / dhatte sma kusumAstrasya zastrAgAraparibhramam / / 269 / / catasro'bhraMlihAstatra vedIkalazapatayaH / bibhrate sma smarAvAsAvaSTambhastambhavibhramam / / 270 / / ArdravaMzAH suparvANa: kumbhAvaSTambhino babhuH / khyApayanta ivAmUlAdvarasyollAsiparvatAm / / 271 / / yavAGkarazarAvANi vedImadhye ca rejire / anaGgasyeva romAJcA vivAhAlokanodbhavAH / / 272 / / tadA samAdidezakA kulavRddhava devatA / tattadAcAracaturA pANigrahaNakarmaNi / / 273 / / dUrvAM meruvanAdvAle ! sthAle sthApaya zADvalAm / candanaM ca varArghAya mahAya~ subhra ! gharSaya / / 274 / / praguNIkuru kalyANi ! bhUyiSThaM tIkSNakuGkamam / sImantinInAM sImantaparipUrtikRte'cirAt / / 275 / / tvaM vayasye ! prazasyAni puSpadAmAnyupAnaya / vicitraracanAnmugdhe ! mukuTAnnikaTIkuru / / 276 / / catuSkAn pUraya dvAri muktAkSodena sundari ! / vedyantaH kuru he ! kAmadhenugomayagomukham / / 277 / / nivezayAtra tanvaGgi ! satvaraM varamaJcike / pavitrAH zatapatrAkSi ! tvaM cehAnaya pAdukAH / / 278 / / kAryAntaraM ca hitvA tvaM kasturI sakhi ! varttaya / yena putryoH kapAleSu likhyate patravallarI / / 279 / / sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA vivAhadvAram / gAthA-194 130 1. lekhyate' pa, cha / parvatAM - parva iti lakSaNavizeSaH, parvaNaH bhAvaH parvatA, tAm / * gomukhaH - lepaH / FRE
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 131 A. ni. sAmAyika kuntale ! kuntalottaMsAvAvi:kuSkuiru vadhUkRte / maGgalyadhavalAn yUyaM he sakhyo ! datta sattamAn / / 280 / / jAme ! kimasi nidrAlustandrAlurasi kiM snuSe ! / kimaGgabhaGgaM mRGgi ! tvaM karoSi zayAluvat / / 281 / / vistarI vistaraM muJca cature ! kimanAdarA / sAnandA spandase kinna sakhi ! mandAyase katham / / 282 / / lagnamatyantamAsanaM bhavatyaH kiM na jAnate / tadidAnImanAlasyAstvaradhvaM svasvakarmasu / / 283 / / [ekAdazabhiH kulakam] mAtrAdinAtraka iva sthitvA kAzciddivaH striyaH / rabhasAtprArabhante sma karma vaivAhikaM tataH / / 284 / / tatropavezayAmAsuH zrIsunandAsumaGgale / kAzcitsvarNAsane'bhyaktuM svarbhuvaHkanyake iva / / 285 / / gIyamAneSu yoSAbhirdhavaleSu kalasvaram / sugandhitailaiH sarvAGgamathAbhyAna raJjasA / / 286 / / te athodvarttayAmAsurnartayantyo vapulatAm / piSTikAbhiH supiSTAbhiH komala: karapallavaiH / / 287 / / atiSThipatrathaikAnte nUtane varamaJcike / abhiSektuM ratiprItyo rukmapIThe ivojjvale / / 288 / / tayozcaturSa koNeSu nyadhurvarNakapUpakAn / kramituM manmathasyeva prathamaM padamaNDakAn / / 289 / / tataH kausumbhavAsAMsi paridhApya ca tatkSaNam / tayornivezayanti sma kanyake te surastriyaH / / 290 / / 1. vastarI kha pa, castarI pa cha pa / 2. pAtAlakanyake pa / . jAmA - putrI, tatsambodhane / * nAsti AlasyaM yAsAM tAH anAlasyAH, tatsambodhane / niyuktiH *************** [Hua Ye Ju Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmivivAhadvAram / gAthA-194 131
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** AvazyakaniyuktiH zrItilakA- * cAryalaghuvRttiH Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 132 navasvaGgeSu tilakAn pradezinyA sabhartRkAH / tayozcakrurnavanidhIniva kandarpacakriNaH / / 291 / / jAnvaMsaM cAspRzan savyAsavyatvena tayomithaH / kausumbhestantubhistarkusamparkibhirathAparAH / / 292 / / te evaM varNake bAle suranAryo nicikSipuH / asthAtAM te kSaNaM tatra nAnAkelikutUhalaiH / / 293 / / tadaiva tAstayorvegAdudvarNakamapi vyadhuH / vidhinA prAktanenaiva pUrvarUDhiriyaM tataH / / 294 / / snAnaviSTaramadhyAsya napayAmAsurAzu te / hiraNmayaghaTAmbhobhiH sukhadairamRtairiva / / 295 / / atha pramArjayAmAsuraGgayaSTiM mRgIdRzoH / Adarzamiva tatsakhyaH sukhasparzena vAsasA / / 296 / / tayoH snAnajalairA kezapAzamaveSTayan / masRNairaMzukoddezairuttejitakRpANavat / / 297 / / azcotayan tato vArivipuSastatsakhIjanAH / karAdiva karIndrasya zIkarAsAramAtapaH / / 298 / / dhUpAyanti sma dhUpena snigdhakezyoH sugandhinA / ISadA kezapAzaM dhautAnIvAMzukAni tAH / / 299 / / tatpAdAn pallavAtAmrAnapi lAkSArasena tAH / amaNDayan dhiyeveti raktaM raktena yujyatAm / / 300 / / sarvAGgamaGgarAgeNa tanvaGgatyo vyalipanta tAH / ravirbAlAtapeneva kAJcanAcalamekhale / / 301 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi* vivAhadvAram / gAthA-194 132 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yi Liang Liang Hua Qing Hu Ban Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Le Ye * pradezinI - tarjanI aGgalikA, tayA / * 'zutU - kSaraNe' (dhAtu-naM. 282) /
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 133 tatkapolatale tAbhilikhitA patravallarI / prasarpadAnalekheva mAdyata: kAmakumbhinaH / / 302 / / athAJjanena tannetradvayaM tAbhirabhUSyata / indindirakuleneva nIlendIvarakAnanam / / 303 / / tayorlalATapaTTAntazcAndanaM candrakaM vyadhuH / AsituM smararAjasya vimalAM gabdikAmiva / / 304 / / tayorbabandhurdhammilamullasanmAlyagarbhitam / niSaGgamiva kAmasya pUritaM kusumeSubhiH / / 305 / / atha tAbhyAM kumArIbhyAM syUtAnIvendurazmibhiH / vAsAMsi vAsayAmAsuH pAriNetrANi tAstataH / / 306 / / tayorabadhnan mukuTaM caJcaJcandrakarAjitam / rukmapaGkeruhottaMsaM vyomagaGgAviDambinam / / 307 / / / netraH karNAntavizrAntervataMse satyapi svayam / anyamAropayAmAsuH punaruktAbhayA iva / / 308 / / karNayomaNitADaGko nikSipanti sma tAstayoH / 'dvidvirUpAvivArkendU vivAhaM draSTumAgato / / 309 / / nivezyate sma devIbhistayormuktAsaro hRdi / varivasyanivAsyendumabhitastArakAgaNaH / / 310 / / keyUre bhujayowste indranIlamaye tayoH / paJcabANasya bANAnAM zANe iva nizANane / / 311 / / nihitaM kAJcane ratnaM rAjatIti dhiyA kila / vinyasyete sma tatpANau surIbhirmaNikaGkaNe / / 312 / / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmivivAhadvAram / gAthA-194 133 *1. muktAsAro pa.. indindiraH - bhramaraH / - punaruktAt abhayAH iva / - dve dve rUpe yayosto iti dvidvirUpo / varivasyan - sevamAnaH /
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 134 aGgulISu tayoH kSiptAzcAruhIrakamudrikAH / dolatAyAH phalAnIva paripAkAruNAnyatha / / 313 / / naddhA zroNo ca ziJjAnA tayozcandrAzmamekhalA / gurunAbhIsarastIre haMsAvalirivojjvalA / / 314 / / maJjIrANi tayodhasyan RNatkArINi pAdayoH / marAlAnAhvayantIva gatiM spardhayituM madAt / / 315 / / athotpATyAmarIbhyAM te divyabhUSaNabhUSite / Asite kautukAgAre mUrte vANIzriyAviva / / 316 / / A. ni. vivAhakalpamAdhAtuM vijJapto vajriNA vibhuH / bhogyaM karmAsti loke ca sthitiyetyamanyata / / 317 / / sAmAyikatatazca kalpitAkalpaH kRtamaGgalyamajanaH / vihitAzeSakRtyazca kRtyavidbhiryathAvidhi / / 318 / / niyuktiH cAndane rasanisyandaiH kRtadehavilepanaH / vicchuritaH puNyalakSmIkaTAkSairiva sarvataH / / 319 / / nirgamadvAre vasAnaH pAriNetrANi zucIni sicayAni ca / jinendro'pi zaranmeghAkIrNasvarNAcalopamaH / / 320 / / *zrIRSabhasvAmisaudhamadhyAddharitrIbhRtkandarAdiva kesarI / nirjagAma guNagrAmadrumArAmasahodaraH / / 321 / / vivAhadvAram / gAthA-194 nyAsyan - la, / 2. kalitAkalpaH pa, / 3. yathAvidhiH la, pa, pa, kha, yathAvidheH pa, . . 'zija' - "zijuki avyakte zabde' (siddhahema0 dhAtu - 1193) / * sicayaM -* 134 vasvam / + dharitrIbhRt - nRpaH /
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 135 athAdhiruhya jAtyAzvamucaiHzravasamindravat / saGkrAntaiH pazyatAM netraiH sahasrekSaNatAM vahan / / 322 / / mAyUreNAtapatreNa svarNakumbhopazobhinA / prAvRSeNyaghanenevA'nvIyamAnastaDitvatA / / 323 / / zubhrAbhyAM cAmarAbhyAM ca vIjyamAno muhurmuhuH / sAmrAjyakamalAlIlAkamalAbhyAmivAbhitaH / / 324 / / tUryanAdena rodasyorudarambhariNA'grataH / nirghoSeNeva ghaNTAyAH sughoSAyAH prasarpatA / / 325 / / A. ni. zravaNodarapUraM ca gAyadbhiH kalagItikAH / raktakaNThaiH kRtotkaNThaH kalakaNTherivAGginAm / / 326 / / sAmAyikanRtyadbhirapsarovRndai nAbharaNabhAribhiH / anilAndolitaiH kalpazAkhizAkhAgaNairiva / / 327 / / niyuktiH uttambhitabhujairbhaTTaiH paThyamAnaguNotkaraH / uttAnIkRtahastAgrairgarjadbhiriva kuJjaraiH / / 328 / / nirgamadvAre uttAryamANalavaNo devIbhiH pakSayordvayoH / pRSThe bimbIphalauSThIbhirgIyamAnairulUlubhiH / / 329 / / zrIRSabhasvAmizubhodakatvapizunaH zakunairAnukUlikaH / abhyAgAnmaNDapadvAraM bhagavAn subhagaM janaH / / 330 / / [navabhiH kulakam] vivAhadvAram / tatrAvaruhyAtha vibhurarvata: parvatAdiva / asthita sthitiniSNAta: kSaNamekamanutsukaH / / 331 / / gAthA-194 atha praguNayAmAsurdadhidUrvAdibhAjanam / manthAnamuzalAdIMzca maGgalyAnakhilAnapi / / 332 / / * uccaiHzravAH - indrAzvaH / * sahasrekSaNatAM - indratvam / + sAmrAjyaM nRpatvam, tadeva kamalA-sAmrAjyakamalA, tasyA lIlAkamale sAmrAjyakamalAlIlAkamale, tAbhyAm / / 135 ulUluH - vivAhAdiprasaGge strIbhiH kriyamANa AnandadhvaniH / . arvan - azvaH / Nian Yang Yang Yang Yang Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Qian Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Hua Ju
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Yao Hua Yao Yao Yao Hua Yao Ye Ke Ke ** zrUyamANazrutikaTusphuTallavaNaniHsvanam / zarAvasampuTaM kAcinmumoca dvAri sAnalam / / 333 / / athodbharTa paTTayugaM sandhyArAgamivAruNam / paridhAyAgrataH kAcidarghadAnodyatA'bhavat / / 334 / / ahrAya jagadAya dehi dehyrghmrghde!| sphItaM yaza ivAmuSya navanItaM samunnaya / / 335 / / "uddhehyasya vacovIcIziziraM cAndanaM rasam / dadhi caitadguNagrAmavalakSaM kSipramutkSipa / / 336 / / samunmIlanmahAnIlaratnAGkurasahodarAm / drAgeva zADvalAM dUrvA suvAsini ! samuddhara / / 337 / / nanveSa zeSabhogIndrabhogopamabhujadvayaH / varaste toraNadvAri trijagajjetravikramaH / / 338 / / UrdhvaH samasti sarvAGgamuttarIyAMzukAvRtaH / zaradindurivodgacchatryotsnAjAlajaTAlitaH / / 339 / / bhRzaM zuSyanti puSpANi vAtenodvAti cAndanam / taddvAri suciraM zvazru ! varaM mA dhara mA dhara / / 340 / / ityevaM dhavalAn zvazrUH zRNvAnA zrutipAvanAn / svAmine dattavatyarghamanarghyaguNazAline / / 341 / / dhRtvAntarvAmahastena vidhAyAgre ca dakSiNam / yugavaizAkhamuzalaizcakre ca proGkSaNakSaNam / / 342 / / manorathamivArINAma'tho lavaNasampuTam / bhagavAn savyapAdena dalayAmAsa lIlayA / / 343 / / skandhe ghaTTAJcalenA'tha samAkRSya jagatprabhuH / nIta: zvazrvA vadhUpAntamAsAJcakre ca zakravat / / 344 / / 1. 'candanam' pa, kha la la |2.'maa sma dhAdhIvaraMvara' la, la kha / 3. ghaTAJcalena - kha la la / .arghade - ardha dadAti - arghadA tasyAH sambodhane / * 'ud+dhA' dhAtoH AjJA. dvi.pu. eka. uddhehi / + valakSa - zvetam / Yao Yao Ye Le Ye Le Ye Ye A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivivAhadvAram / gAthA-194 136 * ****
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjI AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 137 madanasya phalaM grAhyamityasya kila sUcakam / madanasya phalaM pANI baddhaM vadhvorvarasya ca / / 345 / / jIvanmAtApitRzvazrUzvazurA sudhavAGganA / hastAlepaM dadau piSTvA vadhUTyoH pANipaGkaje / / 346 / / athAmbhodhipayaHpAtryAM muktalagnaghaTInibhe / jAte sati sahasrAMzubimbe bimbIphaladyuti / / 347 / / zrutvA bhAjanazabdaM ca sAvadhAnastato hariH / yojayAmAsa tatkAlaM vadhUvarakarAnmithaH / / 348 / / athAnyonyasya pazyanto visphAritavilocanAH / nimeSamapyakurvANA antarAyabhayAdiva / / 349 / / rejire te tadA tatra tArAmelakakAriNaH / vizanta iva vakSo'ntarmithastArAsu saGkramAt / / 350 / / / uauH kautukadhavalAn jagurvadhvAH sakhItamAH / narmakarmaNi cAturyaM bibhrANAstatra kelaye / / 351 / / vadhUvarasya sUtrAmA baddhavAnaJcalAnmithaH / teSAM manAMsIvodgADhamanurAgaH parasparam / / 352 / / kautukAgArato vedyAmathAninye vadhUvaram / aviyojitahastAgramamocitapaTAJcalam / / 353 / / trAyastriMzasuraH ko'pi cakre vedyAmathA'nalam / vyadhAmaM samitkSepArdUmapAnAya kanyayoH / / 354 / / kaMsArazca sakhaNDAjya: pakkastenaiva nAkinA / tAbhyAM prabhustadvayI tenA''zyata svasvapANinA / / 355 / / 1. bimbIphaladyutiH kha la, pa, / 2. 'vadhvoH' pa cha / 3. 'staddhayInena' pala, 1.dyut - marIciH, bimbIphalasyeva dyut yasya sa bimbIphalaghuta, tasmin / bhAjanazabdaH prAhAne / + udgADhaM-atyantam / dhUmapAnaM - vaidyakazAstraprasiddhA kriyA / tattotI A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivivAhadvAram / gAthA-194 * atra * 137
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 138 athocairmaGgalAcAre dIyamAne'GganAjanaiH / rabhasollasitairaGgedvaiguNyamiva lambhitaiH / / 356 / / meruM sarohiNIjyotsno'bjavattatrAbhito'nalam / svAmyabhrAmyadyutastAbhyAmAmaGgalacatuSTayam / / 357 / / [yugmam] atha zyAlakadezIyaH kazcinmaGgalavarttane / svAminaM caraNAGgaSThe nIcairbhUyA'bhyadhArayat / / 358 / / dInasya pAdalagnasya dAsasyevAsya kiJcana / dIyatAmarthino deva ! smAhurityanugA: prabhoH / / 359 / / yathecchaM bhagavAMstasmai svarNaratnAdyadAttadA / mahAnto AhilagnAnAM dadate yatra tatra hi / / 360 / / kRteSu pANimokSAdikRtyeSu nikhileSvapi / sumaGgalAsunandAbhyAM sahArUDho hayaM prabhuH / / 361 / / sphItAvigItasaGgItamukharIkRtadiGmukhaH / pratyagratoraNadvAramAyayau nijavezmanaH / / 362 / / ghoTakaM kUIyAmAsuzciraM tatra vadhUvaram / harSotkarSeNa kurvANA devA jayajayAravam / / 363 / / latA iva samIreNa pramodena praNoditAH / paulomyAdyAzca nanRturgItapUrNamanorathAH / / 364 / / praviveza tataH svAmI svasaudhe kRtamaGgalaH / vivAhotsAhasaundaryaraJjitatrijagajanaH / / 365 / / zuSkanIlaphalasvAdunAnApakvAnnapezalAH / zAlisUpaghRtaprAjyapralehavyaJjanAdbhutAH / / 366 / / mitho jemanavArA'bhUrigauravasundarA / tAmbUlAMzukadAnAdyaiH sanmAnanamathAbhavat / / 367 / / [yugmam *1. 'saudarya' p.| . abjaH (puM) - candraH / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi* vivAhadvAram / gAthA-194 138
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 139 ******* ****** pUrNapAtrapravezAdivivAhotsavavRddhibhiH / svAminaH pitarau tatra mumudAtetarAM tadA / / 368 / / kRtakRtyo'tha zakrAdidevadevIgaNo'khilaH / praNipatya prabhoH pAdAn sthAnaM nijanijaM yayau / / 369 / / / / 194 / / amumevArthamAha - bhogasamatthaM nAuM varakammaM kAsi tassa deviMdo / dunhaM varamahilANaM vahukammaM kAsi devIo / / 1995 / spaSTA / / 195 / / apatyadvAramAha - chappuvvasayasahassA puvviM jAyassa jiNavariMdassa / to bharahabaMbhisuMdaribAhubalI ceva jAyAI / / 196 / / bhA. devI sumaMgalAe bharaho baMbhI ya mihuNagaM jAyaM / devIi sunaMdAe bAhubalI suMdari ceva / / 4 / / spaSTe / navaraM anuttaravimAnAdavatIrya sumaGgalAyA bAhuH pIThazca bharatabrAhmImithunakam / subAhurmahApIThazca sunandAyA bAhubalisundarImithunakamiti / / 196 / / kimetAvantyevApatyAni bhagavataH utAnyAnyapi jAtAnyAha - auNAvannaM juyale puttANaM sumaMgalA puNo pasave / nIINaM aikkamaNe niveyaNaM usabhasAmissa / / 197 / / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrI RSabhasvAmi vaktavyatA apatyadvAram / gAthA195-197 bhA. gAthA - 4 139
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. ni. Avazyaka- ekonapaJcAzadyugalakAni putrANAM sumaGgalA punaH prasUtavatI / atrAntare kaSAyabahulatvAjjIvAnAM hAkArAdinItInAmatikramaNe'tilaGghane * niyuktiH yaugalikaiH RSabhasvAmino nivedanaM kRtam / / 197 / / tato bhagavAnAha - zrItilakA sAmAyikarAyA karei daMDaM siTTe te biMti amhavi sa hou / maggaha ya kulayaraM so ya bei usabho ya bhe rAyA / / 198 / / * cAryalaghuvRttiH niyuktiH 140 rAjA-sarvanarezvaraH pradhAnapuruSairabhiSicya namaskRtaH prabhutve sthApitaH, anyAye ziSTe'parAdhAnumAnena daNDaM karoti / atha 'te' yaugalikA bruvate / * nirgamadvAre * asmAkamapi sa tAdRzo rAjA bhavatu iti tairukte punarbhagavAnAha - 'mArgayata' yAcadhvaM kulakaraM rAjAnam / sa ca tairyAcito bravIti bho bhavatAM RSabho * zrIRSabhasvAmirAjA'stu / tataste yaugalikAH padmasarovare jalAnayanAya jagmuH / / 198 // rAjyAbhiSekavidhimAha - vaktavyatA rAjyAbhiSekaAbhoeuM sakko uvAgao tassa kuNai abhiseyaM / mauDAialaMkAraM nariMdajuggaM ca se kuNai / / 199 / / vidhiH / atrAntare calitAsanaH zakraH AbhogayitvA samyagavadhinA cintayitvA Agatya akArSIttasya RSabhasvAmino rAjyAbhiSekam / * gAthA* mukuTAdyalaGkAraM 'narendrayogyaM' rAjacihna 'se' tasyA'kArSIt / / 199 / / atha yaugalikAH kiM cakrurityAha - 198-200 * bhisiNIpattehiyare udayaM dhittuM chuhaMti pAesu / sAhu viNIyA purisA viNIyanayarI aha niviTThA / / 200 / / 140 *1. yAcata' - la, la kha / 2. bravIditi pa, pa, / Bi Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 141 itare yaugalikAH padminIpatraiH pAnIyamAnIya siMhAsanopaviSTaM divyavastrAlaGkArAlaGkRtaM zakrAdidevaiH parivRtaM dRSTvA kSaNaM vimRzya pAdayostadudakaM kSiptavantaH / tataH zakraH sAdhu vinItAH puruSA iti jJAtvA bhagavadyogyAM rAjadhAnIM dvAdazayojanAyAmAM navayojanaviSkambhAM vinItAnAmanagarIM vaizravaNayakSapArzvAnyavezayat / 200 / / saGgrahadvAramAha - AsA hatthI gAvo gahiyAI rajjasaMgahanimittaM / ghittUNa evamAI cauvvihaM saMgahaM kuNai / / 201 / / azvA hastino gAvaH etAni catuH pa [pa] dAni gRhItAni rAjyasya samyaggrahaNanimittaM gRhItvA caivamAdicatuHpa[Spa]dajAtiM caturvidhaM saMGgrahaM 6 karoti / / 201 / / sa cAyaM - ********* ugAbhogA rAyana khattiyA saMgaho havai cauhA / ArakkhiguruvayaMsA sesA je khattiyA te u / 202 / / ugrAH, bhogAH, rAjanyAH, kSatriyAH, eSAM bahUnAM grahaNam / saGgrahazcaturdhA, kiM bhUtAste ? ArakSakAH ugradaNDakAritvAdugrAH / bhogA aparAdhAnusArinItyAdi kathanena gurusthAnIyatvAdguravaH / rAjanyAH samAnavayasaH, kRtamaNDalAdhipatyAH vayasyAH / zeSA ye padAtiprAyAste punaH kSatriyAH / / 202 / / lokasthitivaicitryamAha - ***** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrI RSabhasvAmi rAjyadvAram / gAthA - 201202 141
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 142 *************** || 203 / / 'AhAre 'sipa'kamya mAmaNA ya vibhUSaNA / 'lehe "gaNie ya rUve ya 'lakkhaNe "mANa "poya "vavahAre "nIi " juddhe ya "Isatthe ya "uvAsaNA / "timicchA " atthasatthe ya "baMdhe "ghAe ya 29 mAraNA / / 204 / / * 30 alaMkAre taheva ya / / 205 / / 23 24 * 27 29 malle ya 40 36 38. "chelAvaNa ya" pucchaNA / / 206 / / "jaNNUsava 4 samavAe "maMgale ko i / "vatthe 28 gaMdhe ya "colovaNa "vivAhe yadattiyA "maDayapUyaNA / "jhAvaNA "thUbha "saya catasro'pyete dvAragAthAH / AhAraH, zilpam, karma kRSyAdi, mAmanA-mamatA, "vibhUSaNA, 'lekhaH lipividhAnam, 'gaNitam, 'rUpaM kASThamayAdi, lakSaNaM puruSalakSaNAdi, "mAnaM pramANam, "potaH pravahaNam, "vyavahAro rAjakulAdau nItiH, "yuddhAni, "iSuzAstraM dhanurvedaH, 16 upAsanA rAjAdeH, 17 cikitsA, "arthazAstram, "bandho nigaDAdinA, ghAto daNDAdibhiH samAraNA jIvitaharaNam, yajJo nAgAdipUjA, utsavaH zakrotsavaH, 24 samavAyo goSThI, "maGgalAni svastikAdIni kautukAni rakSAdIni 27vastram, 28 gandhAH mAlyAni, alaGkAraH kezabhUSAdiH, "cUDAkarma, upanayaH kalAgrahaNAya bAlAnAM kalAcAryAntike nayanam, "vivAhaH, 24dattikA bhikSAdAnam, "mRtakapUjanA, 36dhyApanA'gnisaMskAraH, 3 stUpAH, "zabdaH zokaruditam, khelApanakaM ullApanAdyairbAlakrIDApanam pracchanA nimittAdeH, iti catvAriMzadddvArANi / / 203 - 206 / / AdyadvAramAha - A. ni. sAmAyika niryuktiH * nirgamadvAre zrIRSabhasvAmirAjyadvAram / gAthA - 203206 142
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 143 ***** bhA. AsI ya kaMdahArA mUlAhArA ya pattahArA ya / pupphaphalabhoiNo'vi ya jaiyA kira kulagaro usabho / / 5 / / // spaSTA / ' AsI ya' Asan / kalpadrumApagame kandAdyAhArAH, tathA bhA. AsIya ikkhubhoI ikkhAgA teNa khattiyA huMti / saNasattarasaM dhanaM AmaM omaM ca bhuMjIyA // 6 // pUrvArdhaM *kaMvyam / *saNaH saptadazo yatra tatsaNasaptadazaM dhAnyaM zAlyAdi 'vrIhiyavayonalatilAH 'kodravAH, 'godhUmazAlicavalacaNAH "mudrakulattha- mukuSTAstuvairIvallo "masUramASazaNaM 'AmaM' apakkam, 'avamaM' nyUnaM te bhuktavantaH / bhA. omaM AhAriMtA ajIramANaMmi te jiNamuviMti / hattheNa ghaMsiUNaM AhArehatti te bhaNiyA / / 7 / / avamaM cAhArayantaH tasminnAhAre ajIryati te mithunakA jinamupanayanti / jinena ca hastAbhyAM ghRSTvA AhArayadhvamiti te bhaNitAH / tatazca - bhA. AsIya pANighaMsI timmiyataMdulapavAlapuDabhoI / hatthayalapuDAhArA jaiyA kila kulagaro usabho // 18 // imAH gAthAH (bhA. 5-30) bhASyakRdraracitAH malayagirivRttau niyuktigAthAkrameNaiva uktAH / hAribhadrIyavRttI imAH gAthA: bhASyakRnmukhena darzitAH / * kaMvyaM sukhabodhyam + saNaH dhAnyavizeSaH / yonala dhAnyavizeSaH / cavalaH dhAnyavizeSaH (vaTANA) / * mukuSTaH dhAnyavizeSaH (jaMgalI maga ) / vallaH dhAnyavizeSaH (vAla) / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi rAjyadvAram AhAravidhiH / gAthA - 206 bhA. gAthA5-8 143
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ AsaMzca pANigharSiNaH / bhagavadupadezAtpANibhyAM ghRSTvA'panItatvaca oSadhIrbhuktavantaH / tathApyajIrNatve tathaivopadezAttImitatandulAnpravAlapuTe bhoktuM zIlaM yeSAM te tImitatandulapravAlapuTabhojino jAtAH / tatrApyajaraNe tadupadezAddhastatalapuTAhArAH- hastatalapuTe svedayitvA bhuktavantaH / tathA A. ni. sAmAyika niryuktiH bhA. ghaMseUNaM timmaNa ghaMsaNatimmaNapavAlapuDabhoI / ghaMsaNatimmaNapavAle hatthauDe kakkhase ya / / 9 / / nirgamadvAre Shui ghRSTvA tImanamAtraM ca kRtvA bhojino bhoktAraH | 1 | ghRSTvA pravAlapuTe, tImanaM kRtvA bhojinaH |2| ghRSTvA pravAlapuTe tImitvA hastapuTe * zrIRSabhasvAmikiyatkAlaM dhRtvA bhojinaH / 3 / ghRSTvA pravAlapuTe tImitvA hastapuTe kiyatkAlaM dhRtvA kakSAsvedaM ca kRtvA bhojinaH // 4 / rAjyadvAram ityekakadvikatrikacaturNAM yogAH, asyAM gAthAyAM darzitAH / atrAntare - * AhAravidhiH / gAthA - 206 bhA. gAthA - 9-10 144 Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 144 bhA. agaNissa ya uTThANaM vaNaghaMsA dedru bhIya parikahaNaM / pAsesuM paricchiMdaha giNhaha pAgaM tao kuNaha / / 10 / / agnerutthAnaM vanagharSAt / taM ca jvalantaM dRSTvA apUrvaratnabuddhyA grahItuM pravRttAH / dahyamAnA bhItAH prabhoH parikathanaM kRtavantaH / prabhurAha pArzveSu paritaH chinta tRNalatAdIni chedayata yena sarvataH sarvaM na jvalayati / agniM gRhNIta, tataH pAkaM kuruta / atha te kiM kurvantItyAha - 1. daDDula ********
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyuktiH Avazyaka- bhA. pakkheva dahaNa osahi kahaNaM niggamaNa hatthisIsaMmi / payaNAraMbhapavittI tAhe kAsIya te maNuyA / / 11 / / A. ni. 'miTheNa hatthisIse maTTiyapiMDaM gahAya kuDagaM tu / nivvattesI taiyA jiNovaidveNa maggeNa / / 1 / / (pra.) sAmAyikazrItilakAnivvattie samANe bhaNio rAyA tao bahujaNassa / evaiyA bhe kubaha paiTThiyaM paDhamasippaM tu / / 2 / / (pra.) niyuktiH cAryalaghuvRttiH tataste manujA agnau oSadhIH prakSiptavantaH / tAsAM ca dahanaM babhUva / tataH prabhoH kathanaM eSa sarvaM bhakSayati nAsmAkaM dadAti / atha prabho *. nirgamadvAre 145 * zrIRSabhasvAmi* rAjapATikAyAM nirgamanam / tataH prabhuma'tpiNDamAnAyya hastizIrSe nivezya bhAjanaM kRtvA Arpayat / 'IdRzAni kRtvA''gnau paktvA eteSu sapAnIyA * rAjyadvAram * oSadhIH prakSipya agnerupari nyasya pacata iti prabhUktaM tathaiva kRtvA pacanArambhapravRttimakArSuH / ityAhAravidhiH / atha zilpadvAra - zilpAdipaMceva ya sippAiM ghaDa lohe cittaNaMta kAsavae / ikkikkassa ya itto vIsaM vIsaM bhave bheyA / / 207 / / dvArANi / paJcaiva zilpAni / 'aNaMtamiti dezyoyaM vastravAcI / kAzyapo nApitaH / ghaTakAralohakAracitrakAravastrakAranApitAnAm, zeSaM spaSTam - gAthA-207 / / 207 / / atha zeSadvArANyAha - bhA. gAthAbhA. kammaM kisivANijjAi mAmaNA jA pariggahe mamayA / puvvaM devehiM kayA vibhUsaNA maMDaNA guruNo' / / 12 / / * 11-12 145 *. anyakartRkyau ime atra prakSipte [pra] / XXX******* * * * *
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ * Avazyaka- guro RSabhasya / zeSaM spaSTam / niyuktiH bhA. lehaM livIvihANaM jiNeNa baMbhIi dAhiNakareNaM / gaNiyaM saMkhANaM suMdarIi vAmeNa uvaiTuM" / / 13 / / zrItilakA bhA. bharahassa rUvakamma narAilakkhaNamahoiyaM baliNoM / mANummANavamANaM pamANa gaNimAi vatthUNaM / / 14 / / cAryalaghuvRttiH athoditaM bAhubale: mAna-mAnaka setikAdimeyasya dhAnyAdeH, rasasya vA palikAkarSAdi / unmAnaM - gaNyasya pUgIphalAdeH, atra puo 146 * dazasahasrAH santItyAdi / upamAnaM dhAryasya tolyasya, iyanti palAni iyantA maNAH ityAdi / pramANaM paricchedaH, pAricchedyasya vastunaH * iyadvarNikamidaM suvarNam, iyatpAnIyamidaM ratnamityAdi / bhA. maNiyAI dorAisu poyA taha sAgaraMmi vahaNAI / vavahAro lehavaNaM kajjapariccheyaNatthaM vA / / 15 / / maNikAdInAM davarakAdiSu proyaNam, vyavahAro-vivAde sati rAjakulAdau sambandhakalekhanam, kAryaparicchedArtham / nirNiyArtham / 'vA' * samuccaye / * bhA. nII hakkArAI sattavihA ahava sAmabheyAI3 / juddhAI bAhujur3AiyAI vaDhAiyANaM ca / / 16 / / * hAkAra-makAradhikkAra-paribhASaNa-maNDalibandha-cArakachavicchedAdikA athavA sAmadAnabhedadaNDarUpA / vRttAdikAnAM - vRttaM vartulaM *cakravyUhAdikAnAmityarthaH / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre sAmi rAjyadvAram zilpAdidvArANi / gAthA-207 bhA. gAthA13-16 146
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- bhA. IsatthaM dhaNuveo"uvAsaNA maMsukammamAIyA / gururAyAINaM vA uvAsaNA paJjuvAsaNayA / / 17 / / A. ni. niyuktiH zmazruvapananakhacchedAdikA gururAjAdInAM vA paryupAsanA / sAmAyikazrItilakA niyuktiH bhA. rogaharaNaM tigicchA atthAgamasatthamatthasatthaMti / nigalAijatru baMdho ghAu daMDAitADaNayA" / / 18 / / cAryalaghuvRttiH nirgamadvAre 147 arthAgamazAstramarthazAstram, nigaDAdijanyo bandhaH / zrIRSabhasvAmibhA. mAraNayA jIvaho jannA nAgAiyANa pUyAo / iMdAimahA pAyaM painiyayA UsavA huMti / / 19 / / rAjyadvAram bhA. samavAo guTThINaM gAmAINaM va saMpasAro vA / taha maMgalAI satthiyasuvanasiddhatthagAINi" / / 20 / / zilpAdi dvArANi / samavAyo goSThI dvitrijanAnAmekatropavi[va]zanam / grAmapaTTakilAdInAM melApako vA / atra zabdavyatyayaH-siddhArthasuvarNasvastikAdIni / / gAthA-207 *siddhArthAH sarSapAH suvarNasvastikAH suvarNayavamayasvastikAdayastAni / bhA. gAthA * bhA. puvvaM kayAiM pahuNo surehiM rakkhAhiM kouyAI ca / taha vatthagaMdhamallAlaMkArA kesabhUsA ya / / 21 / / 17-21 rakSA-rakSikA 'rAkhaDI'ti prasiddhA / kautukAni maSItilakAdIni / 147 *1. isutthaM - cha la, pa. pa. / . vapanaM - muNDApanam / * paTTa - nagaram /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** * 148 Avazyaka- bhA. taM daTTaNa payatto'laMkAreuM jaNo'vi seso'vi / vihiNA cUlAkammaM bAlANaM colayaM nAma / / 22 / / A. ni. niyuktiH * bhA. uvaNayaNaM tu kalANaM gurumUle sAhuNo tato dhammaM / ghittuM havaMti saDDA keI dikkhaM pavajaMti / / 23 / / * sAmAyikazrItilakA niyuktiH cAryalaghuvRttiH 'upanayanaM' bAlAnAmupAdhyAyasamIpe prApaNam, 'kalAnAM' kalAgrahaNanimittam, athavA gurumUle nayanaM tataH sAdhUnAM dharma gRhItvA kecidbhavanti * nirgamadvAre * zrAddhAH keciddIkSAM prapadyante / zrIRSabhasvAmibhA. daTuM kayaM vivAhaM jiNassa loo'vi kAumAraddho / gurudattiyA u kanA pariNijaMti tao pAyaM / / 24 / / * rAjyadvAram / bhA. dattivva dANamusabhaM ditaM daTuM jaNaMmivi pavattaM / jiNabhikkhAdANaMpiva daTuM bhikkhA pavittAyA // 25 / / zilpAdi dvArANi / bhA. maDayaM mayassa deho taM marudevIi paDhamasiddhatti / devehiM purA mahiyaM jhAvaNayA aggisakkAro / / 26 / / gAthA-207 bhA. so jiNadehAINaM devehiM kao ciyAsu thUbhA ya / saddo ya runnasaddo logo vi tao tahA pakao // 27 / / * bhA. gAthA - bhA. 'khelAvaNamukkiTThAi bAlakIlAvaNaM ca seMTAI / iMkhiNiyAiruyaM vA pucchA puNa kiM kahaM kajaM / / 28 / / 22-28 148 1. 'pavattAya' - cha pa. pa. pa. / 2. 'chelAvaNa' - la, pa, / 3. 'pucchAvaNaM' la la kha / ************ Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Bei XXX
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 149 'khelApanaM' utkRSTAdi gilagelikAkaraNena hAsanAdi, 'bAlakrIDApanaM' 'seNTitAdi' asya dezyatvAt bhuvanadhvanitAdi, kiGkiNyAdirutaM vA khelApanam / 'pucchA puNa kiM kahaM kajjaM kiM kriyatAM vA mA vA kathaM vA kriyatAm / bhA. ava nimittANaM suhasaiyAi suhadukkhapucchA vA / icevamAi savvaM uppannaM usabhakAlammi / / 29 / / kimeSa bho bhaviSyatItyAdi praznaH / 'suhasaiyAi' sukhazayitAdi / bhA. kiMcica bharahakAle kulagarakAle'vi kiMci uppannaM / pahuNA u desiyAiM savvakalAsippakammAI / / 30 / / tathAusabhacariyAhigAre savvesiM jiNavarANa sAmantraM / saMbohaNAi vuttuM vucchaM patteyamusabhassa / / 208 / / RSabhacaritAdhikAre sarveSAM jinavarANAM sAmAnyaM sambodhanAdi, AdizabdAtparityAgAdi 'vaktuM' kathayituM 'pratyekaM' sambodhanAdIni sarvANi, RSabhasya vakSye'haM niyuktikAraH / / 208 / / atrArthe dvAragAthAtrayamAha - bohaNa paricAe patteyaM "uvahiMmi ya / "annaliMge kuliMge ya gAmAyAra parIsahe / / 209 / / 'jIvovalaMbha 'suyalaMbhe "pacakkhANe ya " saMjame / "chaumattha "tavokamme " uppayAnANa " saMga / / 210 / / titthaM gaNo gaNaharA dhammovAyassa desayA / *pariyAya aMtakiriyA kassa keNa taveNa vA / / 211 / / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre shriiRssbhsvaamisNbodhnaadi| gAthA 208-211 bhA. gAthA 29-30 149
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ * Avazyaka niyuktiH ********** zrItilakAcAryalaghuvRttiH 150 etaJca pratidvAravyAkhyAnenaiva vyAkhyAsyate // 209-210-211 / / tatrAdau samAsavyAkhyArUpaM gAthAdvayamAha - savve'vi sayaMbuddhA logaMtiyabohiyA ya jIyaMti / savvesiM pariJcAo saMvacchariyaM mahAdANaM / / 212 / / rajjAiyAo'vi ya patteya ko va kittiyasammaggo / ko kassuvahI ko vA'NunAo keNa sIsANaM / / 213 / / A. ni. sarve'pi svayambuddhAH lokAntikabodhitAzca 'jItamiti sthitireSA yathA utthAtukAme prabhau pratIhAro vakti devapAdo'vadhAryatAmiti / sAmAyikaevamarhatAM vratakAle vratamAdAtukAmAnAM lokAntikadevA Agatya vadanti, bhagavantastIrthaM pravarttayateti, IdRzaM lokAntikasambodhanam / niyuktiH * sarveSAmapi parityAgaH sAMvatsarika mahAdAnaM tathA rAjyAdityAgo'pi ca parityAga eva / 'pratyekami'tyekaikaH, ko vA 'kiyatsamagraH' * nirgamadvAre kiyatsametaH prAvrAjIt / ka: kasyopadhi: ko vA'sAvanujJAtaH kena ziSyANAm / / 212-213 / / athAdyadvAraprapaJcArthamAha - *zrIRSabhasvAmi sArassaya mAiyA vaNhI varuNA ya gaddatoyA ya / tusiyA avvAbAhA aggiyA ceva riTThA ya / / 214 / / sArasvatAH, AdityAH, 'vahnIvaruNAyatti' ArSatvAd vakAralope vayaruNAzca gardatoyAzca tuSitA avyAbAdhA: anayazcaiva riSThAzca / * gAthA-212 214 *brahmalokasthariSThaprastaTAdhArASTakRSNarAjivAsinaH / uktaM ca bhagavatyAM 'kahiNaM bhaMte aTThakanharAIo pannattAo / goyamA ! uppiM * 150 *. agnayaH - eta eva saMjJAntarato maruto'pyabhidhIyante / ********** (****
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 151 saNaMkumAramAhiMdANaM kappANaM hiTThA baMbhaloe kappe riTe vimANapatthaDe / ittha NaM akkhADagasamacauraMsasaMThANasaMThiyAo aTThakanharAIo pannattAo' / etAzca svabhAvato'tyantakRSNAzca vartante / / 214 / / ee devanikAyA bhayavaM bohiMti jiNavariMdaM tu / sabajagajIvahiyaM bhayavaM titthaM pavattehi / / 215 / / uktArthA / / 215 / / parityAgadvAramAha - vratakAlaM tataH svAmI vijJAyAvadhisaMvidA / rAjyaM jyeSThAya putrAya bharatAya vitIrNavAn / / 370 / / tadeva yatpratApArkatejasAtaGkavedhasA / taptAGgai rAjabhiH sarvairbheje yazcaraNAmbujam / / 371 / / catasro'pi dizastasya jAtA: kAntA iti sphuTam / svayazojAdarAcchAdAvacchadaM tAsu yaddadau / / 372 / / adAttakSazilAM bAhubaline balazAline / aGgavaGgAdidezAMzcAnyeSAmaGgabhuvAM jinaH / / 373 / / saMvacchareNa hohI abhinikkhamaNaM tu jiNavariMdANaM / to atthasaMpayANaM pavattaI puvvasUraMmi / / 216 / / tato'rthasaMpradAnaM pravarttate 'pUrvasUre' purvAhne / / 216 / / kiyatpratidinaM dIyata ityAha - * svasya yazaH svayazaH, tasmAt jAtaH ya AdaraH svayazojAdaraH sa eva AcchAdaH - vastram, tenAcchAdenAvacchadaM-prAvaraNam, tam / * tAsu dikSu / + aGgabhUH putraH teSAm / ********* A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmiparityAgadvAram / gAthA215-216 ************ 151
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 152 ***** * egA hiranakoDI aTTheva aNUNagA sayasahassA / sUrodayamAIyaM dijjai jA pAyarAsAo / / 217 / / pUrvArdhaM spaSTam / 'sUrodayAdi' sUrodayAdArabhya dIyate 'yAvatprAtarAzanaM' prAtarAzaH kalyavarttakAlastaM yAvat / / 217 / / kva kathaM vA dIyata ityAha - A. ni. sAmAyika saMghADagatiyacaukkacacaracaumuhamahApahapahesu / dAresu puravarANaM ratthAmuhamajjhayAresu / / 218 / / niryuktiH varavariyA ghosijjai kimicchiyaM dijjae bahuvihIyaM / suraasuradevadANavanariMdamahiyANa nikkhamaNe / / 299 / / nirgamadvAre zRGgATakaM trikaM catuSkaM catvaraM caturmukhaM mahApatho rAjamArgaH eSAM dvandvaH te ca te pathAzca "zRGgATakatrikacatuSkacatvaracaturmukha- * zrIRRSabhasvAmimahApathapathAsteSu puravarANAM dvAreSu pratolISu rathyA rathavarttinI tasyA mukhaM pravezaH madhyakAro madhyabhAgasteSu / varavarikA ghoSyate, 'vairaNa saMvatsaradAnam / IpsAyAM curAdInAM vikalpena tattvAdaninantapakSe 'vara vara' iti vAdo yasyAM ghoSaNAyAM sA varavarA saiva varavarikA / 'kimicchitaM dIyate bahuvidhikaM' icchA saJjAtA yatra tadicchitam, kiM viSayaM icchitaM kimicchitam, icchAnurUpamityarthaH, bahavo vidhayaH * 217-219 gAthA 152 * kalyavarttaH prAtarbhojanam / * zRGgATakaM zRGgATakAkRtisthAnam, trikoNaM sthAnaM vA dikSu panthAno nissaranti + + dhAtorvikalpena curAditvAt Ninahitatve pakSe ityarthaH / ***** * trikaM, catuSkaM +, catvaraM bahurathyApAtasthAnaM caturmukhaM yasmAt catasRSvapi *****
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 153 suvarNamauktikahastyazvarUpyadAnaprakArA yatra tadbahuvidhikam / surA vyantarajyotiSkavaimAnikAH, asurA bhuvanapatayaH / bhAmAzabdena yathA * satyabhAmA tathA devazabdena vAsudevA baladevAH / dAnavAstadvadhyAH prativAsudevAH narendrAzcakravartinaH, tairmahitAsteSAM niHkraSkrimaNe pravrajane * 218-219 / / sarvasaGkhyayA saMvatsareNa kiM dattamityAha - A. ni. tineva ya koDisayA aTThAsIiMca haMti koDIo / asiyaM ca sayasahassA evaM saMvacchare dinaM / / 220 / / sAmAyikaekadinadAnaM SaSTyadhikaistribhiH zatairguNitaM yathoktaM bhavati (3888000000) / / 220 // niyuktiH nirgamadvAre / / iti zrItilakAcAryaviracitAyAmAvazyakalaghuvRttau prathamA varavarikA samAptA / / zrIRSabhasvAmisaMvatsaradAnam / gAthA-220 ********** 153
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 154 ***** ************** rAjyAdityajanamapi tyAga eva sa ca tato bhavati / atastadbhAvamAha - vIraM ariTThanemiM pAsa malliM ca vAsupUjjaM ca / ee muttUNa jiNe avasesA Asi rAyANo / / 221 / rAyakule'vi jAyA visuddhavaMsesu khattiyakulesu / na ya itthiyAbhiseyA kumAravAsaMmi pavvaiyA / / 222 / / saMtI kuMthU ya aro arahaMtA ceva cakkavaTTI ya / avasesA titthayarA maMDaliyA Asi rAyANo / / 223 / / etAstisro'pi spaSTAH / sarve'pi tIrthakRto rAjyasampadaM ca parityajya prAvrAjiSuH / gataM parityAgadvAram / / 221-222 - 223 / / pratyekadvAramAha - ego bhayavaM vIro pAso mallI ya tihiM tihiM saehiM / bhayavaM pi vAsupUjjo chahiM purisasaehiM nikkhaMto / / 224 / / gANaM bhoANaM yantrANaM ca khattiyANaM ca / cauhiM sahassehusabho sesA u sahassaparivArA / / 225 / / spaSTe / / 224-225 / / kaH kasminvayasi niHkrA[SkrAnta ityatraiva prasaGgAgatamAha - vIro ariTThamI pAso mallI ya vAsupUjjo ya / paDhamavae pavvaiyA sesA puNa pacchimavayaMmi / / 226 / / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA / gAthA221-226 154
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 155 A. ni. spaSTA / / 226 / / upadhidvAramAha - savvevi egadUseNa niggayA jiNavarA cauvvIsaM / na ya nAma analiMge no gihiliMge kuliMge vA / / 227 / / sarve'pyekadUSyeNa ekavastreNa nirgatA niHkrA[SkrAntA jinavarAzcaturviMzatirapi / eSa svayamupadhirAsevitaH ziSyANAM ca yo'nujJAtaH sa * * prastAve vakSyate / uttarArdhe liGgadvAraM sarve'pi tIrthakRtastIrthaGkaraliGge ni:krASkriAntA: / na ca naiva, nAmeti prasiddhau, anyaliGge, sAdhuliGge * sAmAyika*no gRhiliGge kuliGge tApasAdiliGge vA / / 227 / / kaH kena tapasA niHkrASkriAnta ityAha - niyuktiH nirgamadvAre sumaittha niJcabhatteNa niggao vAsupujo jiNo cauttheNa / pAso mallIvi ya aTThameNa sesA u chaTeNaM / / 228 / / zrIRSabhasvAmisumatiratra nityabhaktena ekAzanena nirgato niH[SkrA]krAntaH / zeSaM spaSTam / / 228 / / kaH kutra niHkrA[SkrAnta ityetadvArAnugamamAha- vaktavyatA / usabho ya viNIyAe bAravaIe ariTThavaranemI / avasesA titthayarA nikkhaMtA jammabhUmIsu / / 229 / / gAthA 227-231 usabho siddhatthavaNaMmi vAsupujjo vihAragehaMmi / dhammo ya vappagAe nIlaguhAe u muNinAmA / / 230 / / AsamapayaMmi pAso vIrajiNiMdo ya nAyasaMDaMmi / avasesA nikkhaMtA sahasaMbavaNaMmi ujjANe / / 231 / / 155 spaSTA navaraM vihAragehavaprakAnIlaguhA cetyetAnyapyudyAnAni jJeyAni / / 229-231 / / tathA kaH pUrvAhne'parAhne vA niHkrA[SkrAnta ityAha -
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryaladhuvRttiH 156 pAso ariTThanemI seyaMso sumai mallinAho u / puvanhe nikkhaMtA sesA puNa pacchimanhaMmi / / 232 / / spaSTA / / 232 / / grAmyAcAradvAramAha - gAmAyArA visayA niseviyA te kumAravajjehiM / gAmanagarAiesuvi kesu vihAro bhave kassa ? / / 233 / / A. ni. grAmyAcArA viSayA ucyante nisevitAste kumAravarjastIrthakRdbhiH / grAmanagarAdiSu vA keSu vihAro bhavet kasya ? / / 233 / / * sAmAyika niyuktiH tadevAha - nirgamadvAre magahArAyagihAisu muNao khittAriesu vihariMsu / usabhI nemI pAso vIro ya aNAriesuMpi / / 234 / / * zrIRSabhasvAmi'muNao' munayastIrthaGkarAH 'khittAriesu' AryakSetreSu / 'vihariMsu' vyahArSuH / zeSaM spaSTam / / 234 / / pariSahadvAramAha, vktvytaa| uiyA pariSahA siM parAiyA te ya jiNavariMdehiM / nava jIvAipayatthe uvalabhiUNaM ca nikkhaMtA / / 235 / / gAthAuditAH pariSahAH amISAm, parAjitAste ca jinavarendraiH / uttarArddha jIvopalambhadvAramuktam / / 235 / / zrutopalambhadvAramAha - 232-237 paDhamassa bArasaMga sesANikkArasaMgasuyalaMbho (pUrvabhave) / paMca jamA paDhamaMtimajiNANa sesANa cattAri / / 236 / / 156 paJcakkhANamiNaM saMjamo u paDhamaMtimANa duvigappo / sesANaM sAmaio sattarasaMgo ya savvesiM / / 237 / / Yao Hua Yao Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 157 * spaSTe / navaraM 'paDhamaMtimANa duvigappo' sAmAyikachedopasthApanakabhedaH / zeSANAM sAmAyikarUpaH saptadazabhedazca / / 236-237 / / chadmasthakAlaM tapaHkarmadvAraM cAha - vAsasahassaM bArasa caudasa aTThAra vIsa varisAiM / mAsA channava tinni ya cautiyaduyagikkagadugaM ca / / 238 / / tiduikkaga solasagaM vAsA tini ya taheva'horattaM / mAsikkArasa navagaM caupanadiNAI culasII / / 239 / / taha bArasavAsAiM jiNANa chaumatthakAlaparimANaM / uggaM ca tavokammaM visesao vaddhamANassa / / 240 / / spaSTAH / / 238-239-240 / / jJAnotpattidvAramAha - phagguNakasiNikkArasi uttarasADhAi nANamusabhassa / posikkArasi suddhe rohiNijoeNa ajiyassa / / 241 / / kattiyabahule paMcami migasirajoeNa saMbhavajiNassa / pose suddhacauddasi abhIi abhinaMdaNajiNassa / / 242 / / citte suddhikkArasi mahAhiM sumaissa nANamuppannaM / cittassa putrimAe paumAbhajiNassa cittAhiM / / 243 / / Cui Hua Ju Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Yao Yao Hua Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi vaktavyatA tIrthakRtAM jJAnotpattidvAram / gAthA238-243 157 ** Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Hua Hua *. saptadazabhedA amI 'pazAstravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH daNDatrayaviratizceti saMyamaH saptadazabhedaH /
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 158 phagguNabahule chaTThI visAhajoe supAsanAmassa / phagguNabahule sattami aNurAha sasippahajiNassa / / 244 / / kattiyasuddhe taiyA mUle suvihissa puSphadaMtassa / pose bahulacauddasi puvvAsADhAhiM sIyalajiNassa / / 245 / / pannarasi mAhabahule sijaMsajiNassa savaNajoeNaM / sayabhisaya vAsupujjo bIyAe mAhasuddhassa / / 246 / / posassa suddhachaTThI uttarabhaddavaya vimalanAmassa / vaisAhabahulacaudasi revaijoeNa'NaMtassa / / 247 / / posassa punimAe nANaM dhammassa pussajoeNaM / posassa suddhanavamI bharaNIjoeNa saMtissa / / 248 / / cittassa suddhataiyA kattiyajoeNa nANa kuMthussa / kattiyasuddhe bArasi arassa nANaM tu revaihiM / / 249 / / maggasirasuddhaikkArasIi mallissa assiNIjoe / phagguNabahule bArasi savaNeNaM subbayajiNassa / / 250 / / maggasirasuddhikkArasi assiNijoeNa namijiNiMdassa / Aso amAvasAe nemijiNaMdassa cittAhiM / / 251 / / citte bahulacautthI visAhajoeNa pAsanAhassa / vaisAhasuddhadasamI hatthuttarajoi vIrassa / / 252 / / tevIsAe nANaM uppannaM jiNavarANa puvvanhe / vIrassa pacchimanhe pamANapattAi carimAe / / 253 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhavakta. tIrthakRtAM jJAnotpattidvAram / gAthA244-253 158 RXXX
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 159 etAstrayodazagAthAH spaSTAH / navaraM pramANaprAptAyAM sampUrNAyAM caramAyAM pauruSyAm / / 241-253 / / jJAnotpattikSetrANyAha - usabhassa purimatAle vIrassujuvAliyAnaItIre / sesANa kevalAI jesujANesu pavvaiyA / / 254 / / jJAnotpattitapasyAha - aTThamabhattaMtaMmi ya pAsosabhamalliriTThanemINaM / vasupujjassa cauttheNa chaTThabhatteNa sesANaM / / 255 / / spaSTA / navaraM aSTamabhaktAnte / / 255 / / saGgrahadvAramAha - culasIiM ca sahassA egaM ca duve' ya tinni lakkhAI / tinni ya vIsahiyAiM tIsahiyAiM ca tinneva / / 256 / / 84000, 100,000, 200000, 300000, 320000, 330000 / / 256 / / tiniya aDDAijjA duve' ya egaM ca sayasahassAI / culasIiM ca sahassA bisattari" aTThasaTuiM ca / / 257 / / 300000, 250000, 200000, 100000, 84000, 72000, 68000 / / 257 / / chAvaTuiM" covardvi bAvardvi saTThimeva pannAsaM / cattA tIsA vIsA aTThArasa" solasa sahassA / / 258 / / 66000, 64000, 62000, 60000, 50000, 40000,30000, 20000, 18000, 16000 / / 258 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA tIrthakRtAM privaarH| gAthA254-258
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 160 ***************************** caudasa ya sahassAiM" jiNANa jaisIsasaMgahapamANaM / ajjAsaMgahamANaM usabhAINaM ao vucchaM / / 259 / / 14000 / / 259 / / tinneva ya lakkhAI' tinni ya tIsAI' tini chattIsA / tIsAi cha paMca ya tIsA cauro ya vIsAI / / 260 / / * 300000, 330000, 336000, 630000, 530000, 420000 / / 260 / / cattAri ya tIsAI N tinniasIyAI tinniIttoya / vIsuttaraM " chalahiyaM" tisahassahiyaM ca lakkhaM ca / / 261 / / 14 17 430000, 380000, 300000, 120000, 106000, 103000, 100000 / / 261 / / lakkhaM aTThasayANi" ya bAsaTThisahassa causaya" samaggA / egaTThI chasayA saTThisahassA sayA cha / / 262 / / 100800, 62400, 61600, 60600 / / 262 / / saTThi" paNapanna" pannegaMcatta cattA " tahadvatIsaM ca / chattIsaM ca sahassA" ajjANaM saMgaho eso / / 263 / / A. ni. * sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi 60000, 55000, 50000, 41000, 40000, 38000, 36000 / / 263 / / paDhamANuogasiddho patteyaM sAvayAiyANaMpi / neo savvajiNANaM sIsANaM saMgaho eso / / 264 / / ****** vaktavyatA tIrthakRtAM parivAraH / gAthA259-264 160
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 161 tIrthadvAramAha - titthaM cAuvanno saMgho so paDhamae samavasaraNe / uppanno u jiNANaM vIrajiNiMdassa biiyaMmi / / 265 / / kevalotpattyanantaraM samavasaraNApekSayA madhyamAyAM nagaryAM dvitIye samavasaraNe zrIvIrasya saGgha utpannaH / / 265 / / gaNadvAramAha - 'culasIDU, paMcanauI, 'biuttaraM 'solasuttara, sayaM ca / sattahiyaM paNanauI teNauI 'aTTasII ya / / 266 / / / "ikkAsII "chAvattarI ya "chAsahi "sattavannA ya / "panA "teyAlIsA "chattIsA ceva "paNatIsA / / 267 / / "tittIsa "aTThavIsA "aTThArasa ceva tahaya "sattarasa / "ikkArasa dasa "navagaM gaNANa mANaM jiNidANaM / / 268 / / spaSTAH / navaraM ekavAcanAcArakriyAsthAnAM samudAyo gaNaH / / 266-267-268 / / gaNadharadvAramAha - ekkArasa u gaNaharA jiNassa vIrassa sesagANaM tu / jAvaIyA jassa gaNA tAvaIyA gaNaharA tassa / / 269 / / dvAdazAGgIsUtrakRto gaNadharAH / zeSaM spaSTam / / 269 / / dharmopadezakadvAramAha - dhammovAo pavayaNamahavA puvvAI desayA tassa / savvajiNANa gaNaharA caudasapuvvI ya je jassa / / 270 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA tIrthakRtAM parivAraH / gAthA265-270 Yao Yao Yao Yao 161
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 162 sAmAiyAiyA vA vayajIvanikAyabhAvaNA paDhamaM / eso dhammovAo savvajiNidehiM uTTho / / 271 / / 'sAmAyikAdikA' sAmAyikAdizrutavantaH / vratAni prANAtipAtaviramaNAdIni jIvanikAyAH SaT pRthivyAdayastAn bhAvayantIti vratajIvanikAyabhAvanAste prathamaM dharmopAyadezakAH / zeSaM spaSTam / / 270 - 271 / / paryAyadvAramAha - usabhassa puvvalakkhaM' puvvaMgUNamaijiyassa taM ceva / cauraMgUNaM lakkhaM puNo puNo jAva survihitti / / 272 / / paNavIsaM tu sahassA" puvvANaM sIyalassa pariyAo / lakkhAiM ikkavIsaM" sijyaMsajiNassa vAsANaM / / 273 / / caupannaM" pannArasa tatto aTTamAI lakkhAI" / aDDAijjAI" tao vAsasahassAiM paNavIsaM" / / 274 / / tevIsaM ca sahassA sayANi addhaTTamANi ya havaMti / igavIsaM ca sahassA " vAsasaUNAI paNapannaM / / 275 / / addhaTThamA sahassA " aDDAijjAya" satta ya sayAI" / sayarI" bicattavAsA" dikkhAkAlo jiNaMdANaM / / 276 / / etAsAM tAtparyArtho'yam / RSabhasya ( zramaNaparyAyaH) pUrvalakSam, ajitasya tatpUrvAGgonaM caturazItivarSalakSonamityarthaH / sambhavasya pUrvAGgaH 4 / abhinandanasya 8 / sumateH 12 / padmaprabhasya 16 / supArzvasya 20 / candraprabhasya 24 / suvidheH 28 pUrvArUnaM pUrvalakSam / zItalasya pUrvANi 25,000 / zreyAMsasya varSalakSAH 21 / vAsupUjyasya varSalakSAH 54 / vimalasya varSalakSAH 15 / anantasya varSalakSAH * sambhavasvAminaH vrataparyAyaH pUrvalakSaM caturbhiH pUrvAGgairnyanam / anyeSAM yathAkramaM aSTabhiH, dvAdazabhiH, SoDazabhiH, viMzatyA, caturviMzatyA, aSTAviMzatyA pUrvAnaM pUrvalakSamityarthaH / 20 ******** A. ni. * sAmAyika* niryuktiH E nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi * vaktavyatA tIrthakRtAM * paryAyAdi / gAthA 271-276 162
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ KK Avazyaka- 7-sArdhAH / dharmasya varSalakSadvayaM sArdham / zAntervarSasahasrAH 25 / kunthorvarSANi 23750 / arasya varSANi 21000 / mallevarSANi 54900 / * niyuktiH * munisuvratasya varSANi 7500 / namervarSANi 2500 / nemervarSANi 700 / pArzvasya varSANi 70 / vIrasya varSANi 42 / dIkSAkAla: * A. ni. zrItilakA- 272-276 / / kaumArAdibhedena paryAyamAha - sAmAyikacAryalaghuvRttiH * usabhassa kumArattaM puvvANaM vIsaI sayasahassA / tevaDhI rajaMmi u aNupAleUNa nikkhaMto / / 277 / / niyuktiH 163 nirgamadvAre ajiyassa kumArattaM aTThArasa puvvasayasahassAiM / tevannaM rajaMmI puvvaMgaM ceva bodhavvaM / / 278 / / zrIRSabhasvAmipannarasa sayasahassA kumAravAso ya saMbhavajiNassa / coyAlIsaM rajje cauraMgaM ceva bodhavvaM / / 279 / / vaktavyatA 'cauraMga' pUrvAGgacatuSkaM - tIrthakRtAM pryaayaadi| addhaterasa lakkhA (sArdhA 12 lakSAH) puvvANi'bhinaMdaNe kumArattaM / chattIsA addhaM ciya aDaMgA ceva rajaMmi / / 280 / / gAthAsumaissa kumArattaM havaMti dasapuvvasayasahassAiM / auNattIsaM rajje bArasa aMgA ya bodhavvA / / 281 / / * 277-283 paumassa kumArattaM puvvANaddhaTThamA sayasahassA / addhaM ca ikkavIsA solasa aMgAiM rajjaMmi / / 282 / / 163 puvvasayasahassAiM paMca supAse kumArabhAvo u / caudasa puNa rajeMmI vIsaM aMgA ya bodhavvA / / 283 / /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 164 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yi Ye Bi Yi Bi Yi Ye aDDAijjA lakkhA kumAravAso sasippabhe hoi / addhaM chaJciya rajje cauvIsaMgA ya bodhavvA / / 284 / / pannaM puvvasahassA kumAravAso ya puSphadaMtassa / tAvaiyaM rajaMmi ya aTThAvIsaM ca puvvaMgA / / 285 / / paNavIsasahassAI puvvANaM sIyale kumArattaM / tAvaiyaM pariyAo pannAsaM zeva rajjaMmi / / 286 / / vAsANa kumArattaM igavIsaM lakkha huMti sijaMse / tAvaiyaM pariyAo bAyAlIsaM ca rajjaMmi / / 287 / / gihivAso aTThArasa vAsANaM sayasahassa niyameNa / caupanna sayasahassA pariyAo hoi vasupujje / / 288 / / pannarasa sayasahassA kumAravAso ya tIsaI rajje / pannarasa sayasahassA pariyAo hoi vimalassa / / 289 / / addhaTThamalakkhAI vAsANamaNaMtaI kumArattaM / tAvaiyaM pariyAo rajaMmi ya huMti pannarasa / / 290 / / dhammassa kumArattaM vAsANa'DDAiyAI lakkhAI / tAvaiyaM pariyAo rajje puNa huMti paMceva / / 291 / / saMtissa kumArattaM maMDalicakkipariyAo causuMpi / patteyaM patteyaM vAsasahassANi paNavIsaM / / 292 / / emeva ya kuMthussa vi causuvi ThANesu hoi patteyaM / tevIsasahassAI varisANaddhaTThama sayAI / / 293 / / Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Kao Duan A. ni. sAmAyika niyuktiH * nirgamadvAre *zrIRSabhasvAmi* vaktavyatA tIrthakRtAM pryaayaadi| gAthA284-293 164
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 165 emeva arajiNiMdassa causuvi ThANesu hoi patteyaM / igavIsa sahassAI vAsANaM huMti nAyavvA / / 294 / / mallissa ya vAsasayaM gihivAse sesayaM tu pariyAo / cauppanna sahassAiM nava ceva sayAiM punnAI / / 295 / / addhaTThamA sahassA kumAravAso ya suvvayajiNassa / tAvaiyaM pariyAo pannarasa sahassa rajaMmi / / 296 / / namiNo kumAravAso vAsasahassAiM duni addhaM ca / tAvaiyaM pariyAo paMcasahassAI rajaMmi / / 297 / / tineva ya vAsasayA kumAravAso ariTThanemissa / satta ya vAsasayAI sAmane hoi pariyAo / / 298 / / pAsassa kumArattaM tIsaM pariyAu sattarI hoi / tIsA ya vaddhamANe bAyAlIsA ya pariyAo / / 299 / / punarAdhajinASTakavrataparyAyagAthAM pUrvoktAmevAgratanagAthAsambandhanArthamAha - usabhassa puvvalakkhaM puvvaMgUNamajiyassa taM ceva / cauraMgUNaM lakkhaM puNo puNo jAva suvihitti / / 300 / / sesANaM pariyAo kumAravAseNa sahio bhaNio / patteyaM piya puvvaM sIsANamaNuggahaTThAe / / 301 / / chaumatthakAlamitto soheuM sesao ya jiNakAlo / savvAuyaMpi itto usabhAINaM nisAmeha / / 302 / / A. ni. sAmAyika niyuktiH * nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA tIrthakRtAM paryAyAdi / gAthA294-302 165 *******
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 166 * K****** caurAsII bisattari 'saTThI pannAsameva lakkhAiM / cattA tIsA vIsA dasa do "egaM ca puvvANaM / / 303 / / * "caurAsII "bAvattarI ya "saTThI ya huMti vAsANaM / "tIsA ya dasa ya egaM ca evamee sayasahassA / / 304 / / A. ni. paMcANaui sahassA "caurAsII ya paMcavannA ya / "tIsA ya dasa ya egaM sayaM ca "bAvattarI ceva / / 305 / / * sAmAyika niyuktiH etAzcaikonatriMzadapi gAthA spaSTAH / gataM paryAyadvAram / / 277-305 / / ataH kriyAdvAramAha - nirgamadvAre nivvANamaMtakiriyA sA caudasameNa paDhamanAhassa / sesANa mAsieNaM vIrajiNiMdassa chaTeNaM / / 306 / / *zrIRSabhasvAmi vaktavyatA aTThAvayacaMpujitapAvAsaMmeyaselasiharesu / usabha vasupujja nemI vIro sesA ya siddhigayA / / 307 / / tIrthakRtAM ikko bhayavaM vIro tittIsAe saha nivvuo pAso / chattIsehiM paMcahiM saehiM nemI u siddhigao / / 308 / / pryaayaadi| gAthApaMcahiM samaNasaehi mallI saMtI u navasaehiM tu / aTThasaeNaM (108) dhammo saehiM chahiM vAsapujjajiNo / / 309 / / 303-310 sattasahassANaMtaijiNassa vimalassa chassahassAiM / paMcasayAiM supAse paumAbhe tini aTThasayA / / 310 / / aSTau zatAni vyuttarANi (803) K****** ************ 166
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 167 dasahiM sahassehiM usabho sesA u sahassaparivuDA siddhA / kAlAI janna bhaNiyaM paDhamaNuogAu taM neyaM / / 311 / / icevamAi savvaM jiNANa paDhamANuogao neyaM / ThANAsutratthaM puNa bhaNiyaM payayaM ao vucchaM / / 312 / / etAH saptagAthAH spaSTAH / / 306-312 / A. ni. sAmAyika niryuktiH usabhajiNasamutthANaM utthANaM jaM taMo marIyassa / sAmAiyassa eso jaM puvviM niggamo'higao / / 313 / / Qu nirgamadvAre ihAvasarpiNyAM sAmAyikasya prathamaM RSabhajinAtsamutthAnaM 'yat' yasmAnmarIce stato' RSabhAdutthAnam, sa ca marIciH zrIvIrajino babhUva zrIRSabhasvAmiatra tIrthe / tasmAdeSa sAmAyikanirgamaH pUrvamadhigataH jJApita ityarthaH / / 313 / / vaktavyatA niSkramaNam / gAthA 311-315 cittabahulaTThamIe cauhiM sahassehiM so u avarahne / sIyA sudaMsaNAe siddhatthavaNaMmi chaTTeNaM / / 314 / / caitrabahulASTamyAM caturbhiH sahasraiH sahitaH sa tu RSabha aparAhne zibikAyAM sudarzanAyAmAruhyAgataH siddhArthavane / SaSThena upavAsadvayena kRtaH sarvasya tyAgaH / caturmuSTikaM locaM kRtvA zakraprArthanayA ca paJcarmI muSTiM vimucya, 'karemi sAmAiyaM savvaM sAvajjaM me akaraNijjati, 'sAmAyikaM svayameva prapannavAn manaH paryAyajJAnaM ca tadaiva prAptavAn / / 314 / / anugAste kiM svAminA dIkSitA ? netyAha - cauro sAhassIo loyaM kAUNa appaNA ceva / jaM esa jahA kAhI taM taha amhe'vi kAhAmo / / 315 / / 167
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Xia Yao Hua Yao Ye Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Avazyaka- spaSTA / / 315 / / atha svAmI kiM cakre ityAha - niyuktiH usabho varavasabhagaI cittUNa abhiggahaM paramaghoraM / vosa?cattadeho viharai gAmANugAmaM tu / / 316 / / A. ni. zrItilakA sAmAyikacAryaladhuvRttiH ghoraM sAmAnyapuruSaiH duHkaSkiAraM vyutsRSTo niHpra[SpratikarmatayA / uktaM ca - 'achiM'pi no pamajai noviya kaMDUyae muNI gAyaM / ' tyakto ke niyuktiH * divyAdhupasargasahanena deho yena sa tathA / zeSaM spaSTam / / 316 / / viharatazca bhagavato'nucarAH kathaM varttante smetyAha - 168 * nirgamadvAre *zrIRSabhasvAmibhA. navi tAva jaNo jANai kA bhikkhA ? kerisA vi bhikkhayarA ? / te bhikkhamalabhamANA vaNamajhe tAvasA jAyA / / 31 / / prAyamasvAma * vaktavyatA * spaSTA / navaraM catvAro'pi sahasrAH kSutpariSahArtAH paryAlocya gaGgAnadIdakSiNakUle vanamadhye svayaMpatitapariNatapatrAdyAhArA valkalacIra- niSkramaNam / *dhAriNazcetasi svAminameva dhyAyantastApasAH saJjAtAH / tathA bhagavato vratagrahaNakAle kacchamahAkacchasutau namivinamI samIpe nA'bhUtAM gAthApazcAdAgatau rAjyArthinI vratasthamapi bhagavantamupAsAJcakrAte / tayoH kimabhUdityAha - 316-317 bhA. gAthA-31 namIvinamINaM jAyaNa nAgiMdo vijadANa veyaDDe / uttaradAhiNaseDhI saTThIpannAsanagarAI / / 317 // asyA arthaH kathAto jJeyaH / sA ceyaM - 168 *1. 'vasabhasamagaI' pa cha kha la, pa, / * * * * * * * * * * *
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 169 ***************** nAgarAT dharaNo'bhyAgAtsvAminaM nantumanyadA / namizca vinamizcaiva tadAgre pAdayoH prabhoH / / 1 / / kAyotsargasthitasyApi maunamudrAvalambinaH / datvAmbhazchaTakaM kRtvA puSpaprakaramagrataH / / 2 / / tau vyajijJapatAmevaM dehyaMzaM deva ! nAvapi / tacchrutvA dharaNo'vAdIt tyaktasaGgo'dhunA prabhuH ||3|| deyaM na kiJcidasyA'sti yAcetaM bharataM tataH / UcatustAvaho bhartturbharataH sUnurorasaH ||4|| AvAM punaH sutau jihvayau tadanyaM nA'' zrayAvahe / dAnaM dadAne nAyAtau bhavantau tarhi kiM prabhau / / 5 / / tadA prayojanenA''vAmabhUtAM dUrato gatau / dharaNaH smAha tuSTo'haM yuvayoH svAmibhaktitaH / / 6 / / sevako'haM prabhorasmi svAmisevA ca niHpha [Spha]lA / mA bhUditi pAThasiddhA vidyA yacchAmi vAmimAH | 7 || aSTAcatvAriMzadvidyAsahasrANi tayoradAt / mahAvidyA imAstAsu catasro'timahAbalAH / / 8 / / AdyA goryatha gAndhArI prajJaptI rohiNI tathA / tadyAta yUyaM vidyAnAM samRddhyA svajanaM janam / / 9 / / upalobhya samAnIya kRtvA sarvaM nabhazcaram / dakSiNottarayoH zreNyorvetADhyasya mahAgireH / / 10 / / paJcAzadrathanUpuracakravAlAdikA: puraH / gaganavallabhAdyAnAM purANAM SaSTimanyataH / / 11 / / nivezya rAjyaM kurutAmityAdikSadahIzvaraH / jinAnAM jinacaityAnAM tathA caramavarSmaNAm / / 12 / / pratimApratipannAnAM sarveSAM vA'nagAriNAm / parAbhavaM laGghanaM ca ye kariSyanti khecarAH / / 13 / / ******* A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA namivinamirAjyayAJcAkathA / gAthA - 317 169
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 170 Liang Liang Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Ju Cha Ye parastriyamanicchantI ramayiSyanti ye balAt / vidyAstyakSyanti tAn sadyaH kRtAlasyAniva zriyaH / / 14 / / ityahIzaH prazastiM tadranabhittAvalIlikhat / tato labdhaprasAdo to natvA devaM yugAgrimam / / 15 / / natvA'hirAjaM cA''dhAya vimAnaM puSpakAhvayam / tamAruhya mahAkacchakacchayorupadarya tat / / 16 / / svAmisevAphalaM rAjJo nivedya bharatasya ca / AdAya svaM janaM sarvaM gatvA vaitADhyaparvate / / 17 / / dakSiNasyAM namiH zreNyAmudIcyAM vinamiH punaH / nivezya nagarazreNI kurvAte rAjyamujvalam / / 18 / / puresu ya bhayavaM usabhasvAmI devayaM sabhAsu / ThAviu vijAhivaI devayA ya saesae nikAe / / iti cUrNAkSarANi / / 317 / / atrAntare - bhayavamadINamaNaso saMvaccharamaNasio viharamANo / kannAhiM nimaMtijjai vatthAbharaNAsaNehiM ca / / 318 / / adInamanAH niHSprAkampacittaH / zeSaM spaSTam / / 318 / / evaM viharatA svAminA kadA bhikSA labdhetyAha - saMvacchareNa bhikkhA laddhA usabheNa loganAheNa / sesehiM biiyadivase laddhAo paDhamabhikkhAo / / 319 / / spaSTA / / 319 / / pAraNake kiM kena labdhamityAha - usabhassa u pAraNage ikkhuraso Asi loganAhassa / sesANaM paramannaM amiyarasarasovamaM Asi / / 320 / / * bhittau alIlikhat ityarthaH / * A. ni. OM sAmAyika* niyuktiH * nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi* vaktavyatA * prthmbhikssaa| gAthA318-320 Ju Ye Xiang Ye Ye Hua Hua Yao Ye Jian Yao Hua Yao Ye 170
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** k**** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 171 * 'rasa AsvAdane' amRtarasavadrase AsvAdane upamA yasya tat amRtarasarasopamaM AsIt / zeSaM spaSTam / / 320 / / pAraNakeSu kiM kimabhUdityAha - * ghuTuM ca ahodANaM divvANi ya AhayANi tUrANi / devA ya saMnivaIyA vasuhArA ceva vuTThA ya / / 321 / / A. ni. * devairAkAzasthairyuSTaM ahodAnamiti divyAni ca dundubhyAdIni tUryANi devairAhatAni devAzca sannipatitAstatrAgatAH / vasu-dravyaM tasya dhArA * sAmAyika niyuktiH *jaladhAreva vRSTA pAraNakakArakagRhe / / 321 / / AdyajinapAraNakavizeSasvarUpamAha - nirgamadvAre gayaura sijaMsikkhurasadANa vasuhAra pIDha gurupUyA / takkhasilAyalagamaNaM bAhubaliniveyaNaM ceva / / 322 / / * zrIRSabhasvAmiarthaH kathAto jJeyaH / sA ceyaM - vaktavyatA prthmbhikssaa| AkaraH sarvavastUnAM dezo'sti kurunAmakaH / samudra iva ratnAnAM guNAnAmiva sajanaH / / 1 / / gAthApuraM gajapuraM tatra kSaragajamadormibhiH / tadaiva narmadA jajJe nUnaM yA dRzyate'dhunA / / 2 / / 321-322 tatra bAhubaleH putraH saumyaH somaprabho nRpaH / citraM padyAhitAnandaH sUrastIvrapratApavAn / / 3 / / somaprabhaH - candra iva prabhA yasya sa, tatpakSe padma-kamalam tasminnAhita Anando yena sa iti padmAhitAnandaH / somaprabhanAmanRpasya pakSe tu padmA-lakSmIH tasyAmAhita Anando yena sa, * 171 tathA'pi citraM Azcarya somaprabhaH sUra iva - Aditya iva tIvrapratApavAnAsIt /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 172 ********* zreyAMsastanayastasya yauvarAjyapadAspadam / krIDatyadyApi vizvazrIkroDAntaryadyazaHzizuH / / 4 / / sa svapne mandaraM zailaM zyAmavarNa nirakSata / tadaivAmRtakumbhenAbhyaSicat zuzubhe'dhikam / / 5 / / rAjJA dRSTo bhaTaH svapne yudhyamAnaH sahA'ribhiH / zreyAMsakRtasAhAyyo bhagnavAn so'tha tadvalam / / 6 / / zreSThI subuddhiradrAkSItsvapne sUryamarazmikam / zreyAMsoM'zo nyadhAdrazmIstataH sa dviguNaM babhau / / 7 / / rAjA''sthAne'tha militAH sarve svapnAn nyavedayan / asambhAvyAH paraM svapnAH phalaM nAyAti tanmatau / / 8 / / zreyAMsasya mahAlAbho bhAvItyuktvA mahIpatiH / AsthAnataH samuttasthau zreyAMso'pi yayau gRham / / 9 / / tatra vAtAyanAsInaH prabhumAyAntamaikSata / so'tha dadhyau mayedRkSaM nepathyaM kvApyadRzyata / / 10 / / pitAmahasya me yAdRg jAtismRtirathA'bhavat / prAgbhavazrutamajJAsId dRSTaM sasmAra cAkhilam / / 11 / / tadekSurasakumbhaM ko'pyAnayatprAbhRte'sya ca / tameva kumbhamAdAyopasthitaH sa prabhuM prati / / 12 / / prabhuNA'pi zudhyatIti pANipAtraM prasAritam / rasaH sarvo'pi nikSiptaH prabhuracchidrapANikaH / / 13 / / na chadyate bindurapi zikhA'bdheriva varddhate / svAmI yugAnimastena varSAnte pAraNaM vyadhAt / / 14 / / A. ni. sAmAyika niyuktiH * nirgamadvAre * shriiRssbhsvaami| vaktavyatA prthmbhikssaa| gAthA-322 172 1. zreyAMse'sau pa / . aMzuH - sUryaH / * rAjJa AsthAnam iti rAjAsthAnam, tasmin / Ye Ju Hua Hua Hua Hua Yao Ye Ju jatra
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 173 XXXXXXXXKRI prAdurbhUtAni divyAni vasudhArA'patagRhe / celotkSepaH kRto devairdevadundubhayo hatAH / / 15 / / paJcavarNapuSpavRSTivRSTirgandhodakasya ca / ahodAnamahodAnamudaghoSyambare suraiH / / 16 / / taddevAgamanaM vIkSya zreyAMsagRhamAyayuH / lokAH sarve'pi rAjAno'nye ca te ca tapasvinaH / / 17 / / zreyAMso'cIkathada'thA bhikSedRg dIyate janAH! / sugatirlabhyate'mutra datte caiSAM sucetasAm / / 18 / / sarve'pi tama'thAprAkSurjAtametatkathaM tvayA / yathA bhagavato bhikSA dIyate'najalAdikA / / 19 / / zreyAMsaH smAha vijJAtaM jAtismaraNato mayA / aSTo bhavAn bhagavatA sahA'haM bhrAntavAn yataH / / 20 / / pRSTastaiH kathayAmAsa prAgvadeva bhavASTakam / svapnAnAM ca phalamidaM yatprabhuH pratilAbhitaH / / 21 / / tadAkarNya jana: sarvaH zreyAMsamabhinandya ca / amandAnandamedasvI sthAnaM nijaM nijaM yayau / / 22 / / zreyAMso'pi prabhuryatrAvasthitaH pratilAbhitaH / ratnapIThaM vyadhAttatra mA'sau bhUH krAmyatAM janaiH / / 23 / / taza trisandhyamAnarca loko'prAkSIdidaM hi kim / zreyAMsaH kathayAmAsa yugAdijinamaNDalam / / 24 / / lokenA'pi tato yatra yatra tatrabhavAn sthitaH / tatra tatra kRtaM pIThaM sUryapIThaM kramAda'bhUt / / 25 / / / / 322 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA prthmbhikssaa| gAthA-322 Yao Hua Yao Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Le Fa 173 1. 'sucetasA' la kha / tatrabhavAn - pUjyaH /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Wo Jin Jin Jin Jin Jin Jin AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 174 [Fan Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Ban Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Ye zeSatIrthakRtAmapi prasaGgataH prathama pAraNakanagarANi dAtRnAmAni dAtRNAM gatiM cAha - hatthiNauraM 'aojhA sAvatthI ceva taha ya sAeyaM / vijayapura baMbhathalayaM pADalisaMDaM 'paumasaMDaM / / 323 / / * A. ni. sAmAyikaseyapuraM "riTThapuraM "siddhatthapuraM mahApuraM ceva / "dhanakara "vaddhamANaM somaNasaM maMdiraM ceva / / 324 // niyuktiH cakkapuraM "rAyapuraM "mihilA rAyagihameva bodhavvaM / "vIrapuraM "bAravaI "koyakaDaM "kollagaggAmo / / 325 / / . nirgamadvAre zrIRSabha. eesu paDhamabhikkhA laddhAo jiNavarehiM savvehiM / dinAo jehiM paDhamaM tesiM nAmANi vucchAmi / / 326 / / vakta. sijjaMsa baMbhardatte suriMdadaitte ya iMdadatte ya / pau~me ya somadeve mahiMda taha somadatte ya / / 327 / / tIrthakRtAM prathamabhikSA pusse puNavvasU puNanaMda "sunaMde "jae ya vijae ya / tatto ya dhammasIhe sumitta taha vagghasIhe ya / / 328 // * nagaradAtRNi / aparAjiya vIsaseNe vIsaime hoi baMbhadatte ya / "dine varadinne puNa "dhanne "bahule ya bodhavve / / 329 / / gAthA 323-331 ee kayaMjaliuDA bhattIbahamANasukkalesAgA / takkAlapahaTThamaNA paDilAheMsuM (pratilAbhitavantaH) jiNavariMde // 330 / / savvesipi jiNANaM jahiyaM laddhAu paDhamabhikkhAu / tahiyaM vasudhArAo vuDhAo pupphavuTThIo / / 331 / / Yao Hua Yao Ye Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ke 174
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Qian Yang Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yang Avazyaka- addhatterasakoDI ukkosA hoi tattha vasudhArA / addhaterasalakkhA jahaniyA tattha vasudhArA / / 332 / / niyuktiH savvesipi jiNANaM jehiM dinAu paDhamabhikkhAo / te payaNupijadosA divvavaraparakkamA jAyA / / 333 / / zrItilakA keI teNeva bhaveNa nivvyA savvakammaummukkA / keI taIyabhaveNaM sijjhissaMti jiNasagAse / / 334 / / cAryalaghuvRttiH 175 dvAdazagAthA: spaSTAH / / 323-334 / / prastutamAha - 'takkhasilAyalagamaNaM bAhubaliniveyaNaM ceva' / spaSTam (322 gAthottarArthaH) kathAzeSamucyate - tato gajapurAt svAmI gatastakSazilApurIm / udyAnapAlaka: svAmyAgarma bAhubalerjagI / / 26 / / jJAtvA svAminamAyAntaM harSotkarSeNa pUritaH / acintayadvAhubaliH zvaH sarvA prabhoH padau / / 27 / / naMsyAmItyAgatastatra yAvatprAtaH sanAgaraH / vijahAra prabhustAvadvAyuvanmunayo'mamAH / / 28 / / adRSTvA svAminaM bAhuvinirmAyAdhRtiM parAm / yatrA'sthAdbhagavAMstatra dharmacakra maNImayam / / 29 / / aSTayojanavistAramekayojanamunatam / sahasrAraM sahasrAMzoriva bimbaM nyavezayat / / 30 / / * 1. 'mucchritaM' pa; 'mucchrataM' la, kha la pa / A. ni. sAmAyikaniryaktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmivaktavyatA / gAthA332-334 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 175 * * * * *
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 176 ********* **************** pUjayAmAsa puSpaistacakre cASTAhnikotsavam / saMsthApya pUjakAMstatra yayau bAhurnijAM purIm / / 31 / / tatazca viharan svAmI samIraNa ivA'spRhaH / yavanADambayallAdimlecchadezeSu maunabhAk / / 32 / / upasargerasaMspRSTaH sahamAnaH pariSahAn / vinItAyA mahApuryAH zAkhAnagarasodaram ||33|| AgAtpurimatAlAkhyaM puraM zrInAbhinandanaH / tasya cottarapUrvasyAM dvitIyamiva nandanam / / 34 / / udyAnaM zakaTamukhaM nAma nyavizata prabhuH / kRtASTamatapAstatra nyagrodhasya taroradhaH / / 35 / / pUrvA phAlgune kRSNe pakSaikAdazikAdine / uttarASADhanakSatre pravrajyAdivasAdapi / / 36 / / varSasahastre'tikrAnte jJAnaM divyamanantakam / svAminastrijagadvandhoH kevalaM samajAyata / / 37 / / amumarthamupasaMharan gAthASaTkamAha - kallaM savvaDDI pUemahadaTTu dhammacakkaM tu / viharai sahassamegaM chaumattho bhArahe vAse / / 335 / / bahalI aDaMbaillAjoNayavisae suvanabhUmI ya / AhiMDiyA bhayavayA usabheNa tavaM caraMteNa / / 336 / / bahalI ya palhagA joNagA ya je bhagavayA samaNusiTThA / anne ya micchajAI te taiyA bhaddayA jAyA / / 337 / / [nivizaH] 3/3/24 ityanenAtmanepadI / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRRSabhasvAmikevalotpattiH / gAthA335-337 176
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ E**** Avazyaka- titthayarANaM paDhamo usabhasirI vihario niruvasaggaM / aTThAvao nagavaro aggabhUmI jiNavarassa / / 338 / / niyuktiH chaumattha pariyAo vAsasahassaM tao purimatAle / naggohassa ya hiTThA uppanaM kevalaM nANaM / / 339 / / zrItilakA phagguNabahulikkArasIi aha aTTameNa bhatteNaM / uppannaMmi aNaMte mahavvayA paMca panavae / / 340 / / cAryalaghuvRttiH kalye prabhAte sarvaryA pUjayAmyahaM bAhubalI bhagavantaM prAtargato'dRSTvA svAminaM tatpadabhUmo dharmacakraM cakAra / 'usabhasirI' zrIRSabhaH / A. ni. 177 aggabhUmI' agryA pradhAnA bhUmi: agryabhUmiH / zeSaM spaSTam / / 335-340 / / tathA - sAmAyika niyuktiH uppannaMmi aNaMte nANe jaramaraNavippamukkassa / to devadANaviMdA kariti mahimaM jiNiMdassa / / 341 / / nirgamadvAre utpanne anante kevalajJAne, 'mahimaM samavasaraNaviracanAdimahimAnam / zeSaM spaSTam / / 341 // uktAnuktArthasaGgrahamAha - zrIRSabhasvAmiujjANapurimatAle purI viNIyAi tattha nANavaraM / cakkuppayA ya bharahe niveyaNaM ceva dunhaMpi / / 342 / / kevlotpttiH| purimatAlodyAne zakaTamukhAbhidhAne puryA vinItAyAm, tatra jJAnavaraM kevalajJAnaM utpannamiti zeSaH / tasminnevAhni AyudhazAlAyAM ke gAthA*cakrotpAdazca bharatAya nivedanaM ca, dvayorapi jJAnaratnacakraratnayostanniyuktapuruSairityadhyAhAraH / / 342 / / atrAntare bharatena tAtacakrayoH prathamaM * .* 338-342 * kiM pUjayAmIti vimRzya yanizcitaM tadAha - 177 *. mudritAdarza 'cakkuppAyA' iti pAThaH / /
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 178 ***** tAmi 'pUie cakkaMpi pUiyaM pUyaNAriho tAo / ihaloiyaM tu cakkaM paraloyasuhAvaho tAo / / 343 / spaSTA / atra kathA - kva siddhisaukhyadastAtazcakraM kvaihikasaukhyadam / vimRzyeti prabhoH pUjAhetoH svAnAdideza saH / / 38 / / svayaM tu bharato rAjA marudevIpitAmahIm / svAminastIrthakRllakSmIprAptyA vardhayituM yayau / / 39 / / marudevI ca devasya pravrajyAdivasAdapi / divArAtrau ca putrasya duHkhaM manasi bibhratI / / 40 / / sukhaM nA'bhuGka nAsvApsIdazrAntakRtarodanA / nityodyadbASpanIrotthanIlIluptekSaNA'bhavat / / 41 / / bharatastAM tathA dRSTvA babhASe khidyase'mba ! kim / tannAstyaizvaryamanyasya mAtaryattanayasya te / / 42 / / tadehi devi ! putrasya pazya sampadamadbhutAm / tadAlokanamAtre'pi jAyase yena nirvRtA / / 43 / / ityuktvA''ropya kumbhIndrakumbhapIThaM pitAmahIm / bhaktyA tadupari chatraM svayaM dhRtvA'calanRpaH / / 44 / / samavasaraNAsannaM gato'mbAM bharato'vadat / mAtaH ! pazya sutaizvaryaM gItAditumulaM zRNu / / 45 / / zRNvantyA marudevyAstadA''nandAH pravAhibhiH / avAhyata dRzornIlI nadIpUreNa paGkavat / / 46 / / Parsa putrasya zriyamatyantamadbhutAm / sudhAkuNDanimagneva jajJe sukhamayI kSaNam // 47 // azraH = netrajalam / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi* vakta. marudevI* kevalotpattiH / gAthA - 343 178 zra
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 179 ********* tato dadhyau sutAyaivamatiSThaM khedabhAgaham / IdRkzrIrapi putrastu kiJcidajJApayana mAm / / 48 / / dhyAyantI marudevyetat kSaNAnmohe vyapeyuSi / bhAvataH saMyamaM prApya kevalajJAnamA''sadat / / 49 / / antakRtkevalitvena kariskandhagataiva ca / atrA'vasarpiNIkAle yayau prathamasiddhatAm / / 50 / / vidhAya kevalotpattimahimAnaM surAsurAH / tatastadvapurAdAya nyadhuH kSIrodasAgare / / 51 / / atha pravizya samavasaraNaM bharataH prabhum / natvA stutvA zRNoti sma dezanAM saparicchadaH / / 52 / / zrutvA vyAkhyAM prabhoH pArzve prAbrAjId bharatezituH / putrapaJcazatI tatra pautrasaptazatI punaH / / 53 / / caturazItistanmadhyAtpuNDarIkAdayastadA / utpAdo vigamo dhrauvyamityApya tripadIM prabhoH / / 54 / / dvAdazAGgaM zrutaM cakrustatastAn bhagavAn svayam / sahendrAdyaiH kSiptacUrNo'sthApayadgaNabhRtpade / / 55 / / yugmam / pravarttinIpade'kArSId brAhmIM pravrAjya ca prabhuH / bharato gRhNatIM dIkSAM sundarIM tu nyavArayat / / 56 / / vinA kacchamahAkacchau te ca sarve'pi tApasAH / abhyetya prabhuhastena punardIkSAM prapedire / / 57 / / bharatAdyAstataH zrAddhAH sundaryAdyA upAsikAH / yakSo'bhUdromukhazcakrezvarI zAsanadevatA / / 58 / / / / 343 / / uktArthasaGgrahamAha - *************************** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrI RSabhasvAmivaktavyatA marudevI kevalotpattiH / gAthA - 343 179
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 180 saha marudevAi niggao kahaNaM pavvajamusabhaseNassa / baMbhImarIi dikkhA suMdari avarohasuyadikkhA / / 344 / / paMca ya puttasayAI bharahassa ya satta nattuyasayAI / sayarAhaM pavvaiyA taMmi kumArA samosaraNe / / 345 / / A. ni. sAmAyikabhavaNavaivANavaMtarajoisavAsI vimANavAsI ya / sabbiDDIi saparisA kAsI nANuppayA mahimaM / / 346 / / niyuktiH daTThaNa kIramANiM mahimaM devehiM khattio mariI / sammattaladdhabuddhI dhammaM soUNa pavvaio / / 347 / / nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmibhagavadvandanArthaM saha marudevyA nirgataH, 'kahaNaM' bhagavadvibhUtikathanam, RSabhasenasya puNDarIkA'paranAmnaH pravrajyA, brAhmayAdidIkSA, sundaryA * vaktavyatA avarodhArthaM dhAraNam, 'sayarAha' samakAlaM sAmAnyena kumAradIkSAbhidhAne'pi marIcevizeSeNAbhidhAnaM prakRtopayogitvAt / 'sammattaladdhabuddhI' * bharatasya labdhA samyaktvabuddhiryena sa labdhasamyaktvabuddhiH / zeSaM spaSTam / / 344-347 / / atha bharataH kiM cakAretyAha - SaTkhaNDaathotthAya prabhoH pUjAM vidhAya bharatezvaraH / cakAra cakraratnasyA'STAhnikAmahimotsavam / / 59 / / sAdhanam / gAthAprasthitaM cakraratnaM tat sarvogheNa tamanvagAt / gatvA'sthAd yojanaM cakraM tato'bhUdyojanapramA / / 60 / / 344-347 pUrvasyAM mAgadhaM tIrthaM prApya kRtvASTamaM tapaH / cakranAbhiM yAvadabdhijale cakrI rathasthitaH / / 61 / / nAmAGkamakSipadvANaM taca dvAdazayojanIm [granthAgraM-2000] / gatvA mAgadhatIrthAdhidevasya purato'patat / / 62 // sa tad dRSTvA'vadat kruddhaH ko'yamaprArthitArthakaH / zrIhIdhIkIrtibhistyakto durantaprAntalakSaNaH / / 63 / / 180
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 181 **** *********** bANe nAmA'valokyA'tha jAtazcakrI yathAdimaH / cUDAmaNi ca bANaM cAdAyAgAnmaGkSu zAntavAn / / 64 / / muktvA prAbhRtamUce'sAva'haM te pUrvadikpatiH / AjJAM prapadya yAte'smiMstasyA'pyaSTAhnikAM vyadhAt / / 65 / / cakrI krameNA'nenaiva varadAmApyasAdhayat / pazcimAyAM prabhAsaM ca tataH sindhunadIsurIm / / 66 / / vaitADhyAdrisuraM pazcAtkRtamAlAmaraM tataH / guhAyAzca tamistrAyAH suseno' [SeNo ] thA'rdhasainyayuk / / 67 / / gatvA sindhoH paraM taTaM sarvamAjJApayat kSaNAt / tamistrAM nAma ca guhAmazvaratne'dhiruhya saH / / 68 / / etya trirdaNDaratnenA''hatya dvAraM vadatyadaH / utpannaH prathamazcakrIti zrutvA tadguhAsuraH / / 69 / / dvAramudghATayatyAzu kRtamAlo'tha so'zvarAT / pazcAtpadaM bASpabhItyA yAti dvAdazayojanIm / / 70 / / apasartuM punaH pazcAdyadi no valate hayaH / guhAnnirgatabASpena tAvadA''skadya dahyate / / 71 / / tasyAM cakrI vivezA'tha maNiratnena tejasA / paJcacApazatImAnadairghyavistArazAlinAm / / 72 / / kurvan zatArddhamekonamaNDalAnAM yayau nRpaH / nimagnonmagnayornadyoH kRtavardhakisaGkrama: / / 73 / / majjatyazmA'pi naikasyAM tRNamapyanyato'bruDat / te uttIrya guhAto'gAdbahizcakrI sasainikaH / / 74 / / 1. 'pazcAdyAvatAvalate' pa pa, kha la / azman (pu) pASANaH / ************** ****** A. ni. sAmAyikaniryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA bharatasya SaTkhaNDasAdhanam / gAthA - 347 181
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 182 kirAtairApatattatra raNaste ca parAjitAH / ArAdhayan meghamukhAMste'tha svakuladevatAH / / 75 / / saptarAtraM vavarSaste pralayAmbhodharA iva / bharatazcarmaratne ca skandhAvAraM nyavezayat / / 76 / / upari chatraratnaM ca nivezyA'mIlayattaTe / uddyotAya maNIratnamupari nyAsasUryavat / / 77 / / tad brahmANDaM tadAdyuktamaNDajaM ca jagajanaiH / prAtastatropyate zAlimadhyamAte ca bhujyate / / 78 / / evaM saptadinAnyasthAttato meghamukhAH surAH / nirdhATyante sma sarve'pi bharatasyA''bhiyogikaH / / 79 / / te'tha meghamukhairuktAH kirAtAzcakriNaM prati / AtmIyaM DhaukanaM kRtvA sarve'pi praNatiM yayuH / / 8 / / tadanu kSudrahimavaddevA''jJApanahetave / cakrI nicikSepa zaraM sa dvAsaptatiyojanIm / / 8 / / gatvA''sthAne'patattasya so'pyAjJAM prAgvadAzritaH / lilekhArSabhakuTAdrau cakrI nAma nijaM tataH / / 8 / / suseno[SeNo]'sAdhayadathottIrya sindhuM paraM taTam / athottaraM sa senAnI gaGgAtaTamasAdhayat / / 83 / / sahA'vasat sahasrAbdI gaGgayA bharatezvaraH / atha vaitATyazaile'bhUd dvAdazAbdI mahAraNa: / / 84 / / rAjAnau namivinamI cakriNevaM vinirjitau / namirgRhItvA ratnAni strIratnaM vinamiH punaH / / 85 / / vinayAnatasarvAGgo prAbhRtIkRtya nematuH / pazcAt khaNDaprapAtAyAM guhAyAM naTamAlakam / / 86 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabha vakta. bharatasya ssttkhnnddsaadhnm| gAthA-347 KKA 182 Bu Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yang Yang Yang
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 183 *********** AjJApya tasyAmevA'tha guhAyAM niragAnnRpaH / nidhayastatra gaGgAyAH kUle tasyA''gamannava / / 87 / dAkSiNAtyaM taTaM gAGgaM suseno [ SeNo] sAdhayattataH / evaM SaSTisahasrAbdyA sarva nirjitya bhAratam / / 88 / / rAjadhAnyAM vinItAyAM pratyAgAdbharatezvaraH / mahArAjyAbhiSeko'bhUttatra dvAdazavArSikaH / / 89 / / sarvAn visRjya bhUpAlAnArebhe svajanekSaNam / darzyamAneSvatha sveSu sundarI darzitA yadA / / 90 / / dRSTvA pANDumukha kSAmAM kruddhaH kauTumbikAnavak / asti me bhojanaM kiM na rUpeNeyaM yadIdRzI / / 99 / / vaidyo vA nAsti ziSTaM taiH sarvamapyasti te prabho ! paraM vratAyA''cAmAmlaiH kaTakAdyadinAt sthitA / / 92 / / atha vijJAya tadbhAvaM mudito bharatAdhipaH / zrutvA ca samavasRtaM prabhumaSTApadAcale / / 93 / / cirAdutkaNThitastatra tato gatvA''rSabhirmudA / prabhuM praNamya sundarye dApayAmAsa saMyamam / / 94 / / atha pratyAgato'yodhyAM nagarIM bharatezvaraH / vyajJapyatA''yudhAgAraniyuktenaitya kenacit / / 95 / / cakraM na cakrazAlAyAmadyApi vizati prabho ! vinA tvadAjJAM kurvatsu rAjyAni tava bandhuSu / / 96 / / cakravarttI tataH sadyo dUtaistAnUcivAnadaH / rAjyeSvasti yadIcchA vastatsevA kriyatAM mama / / 97 / / pratyucire'STAnavatiH kumArAstAnahaMyavaH / rAjyaM tAtena dattaM nastatkiM bharatasevayA / / 98 / / ****** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabha0 vakta. bharatasya SaTkhaNDa sAdhanam / gAthA - 347 183
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- yUyaM vrajata he dUtA ! vayaM tvatsvAminA saha / tAtaM pRSTvA kariSyAmaH sakhyaM vA'sakhyameva vA / / 19 / / niyuktiH tataste'STApade gatvA prabhuM natvA'vadatradaH / rAjyaM tAta ! tvayA dattaM bhrAtA harati tadvayam / / 10 / / zrItilakA- yudhyAmahe kimathavA tadAjJAmanumanmahe / dharma teSAmathAryo'vaka bhogebhyastAnivartayat / / 101 / / cAryalaghuvRttiH * 'nizreyasasamaM saukhyaM saMsAre kvApi nAstyaho / aGgAradAhakasyA'tra dRSTAntaM zRNutA'dhunA / / 102 / / 184 ihaiko'GgArakRdyAto gRhItvAmbhoghaTaM vane / pItaM tenAmbu tatsarvaM tRSNayA''rtena kumbhataH / / 103 / / uparyAdityatApena pArzve'gnecalanAttathA / kASThakuTTanakhedAca pIDitastRSNayA punaH / / 104 / / so'tha gADhaM gato mUrchA suptaH svapne tadA jalam / sarvagehasara:kUpanadIhadasamudrajam / / 105 / / sarva papo paraM tasya tRSNA chinnA tathA'pi na / tato marau jIrNakUpe gRhItvA tRNapUlakam / / 106 / / tenAhataM payaH zeSaM patitAlleDhi jihvayA / na chinnA yA samudrAntaH sA tRT chetsyati tena kim / / 107 / / 'anvabhUvan bhavanto'pi sukhaM bhavasukhAvadhi / vimAne sarvArthasiddhe tRptistadapi nA'bhavat / / 108 / / tato vaitAlikaM nAmA'dhyayanaM svAmyabhASata / yuddhayadhvaM kiM na buddhyadhvamityaSTAnavatirbuvAH / / 109 / / *1. sukhoghAn yUyamapyevamanvabhUtA'tidurlabhAn la / * nizreyasaM - mokSaH / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vakta. aSTAnavateH pratibodhaH / gAthA-347 184 k TRI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ EX*** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 185 [Fan Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin ko'pi prathamayA buddhaH kazcanApi dvitIyayA / buddhAH sarve'pi sarvAbhiH kumArAH prAvrajastadA / / 110 / / amumevArthamAha - mAgahavaradAmapabhAsa siMdhukhaMDappavAyatimasaguhA / saTuiMvAsasahassA ovaiyaM Agao bharaho / / 1 / / [pra./ mAgahamAI vijao suMdaripavvaja bArasa'bhiseo / ANavaNa bhAugANaM samosaraNe puccha didruto / / 348 / / uktArthA punaH kathA - jJAtvA dUtebhyastadvRttaM bharato bharatAdhibhUH / tejAMsIvAMzuragnInAM teSAM rAjyAnyapAharat / / 111 / / vijJAya laghubandhUnAM tadrAjyaharaNaM tadA / AyAtaM bhArataM dUtamUce bAhubalI balI / / 112 / / are tRptina te bharturvRhatkukSiriveSakaH / bandhUnAma'pi rAjyAnyAcchinatti smA'tilobhataH / / 113 / / madIyamapi kiM tadvadrAjyameSa jihIrSati / maricAnyapyadhIrvAJchatyattuM caNakalIlayA / / 114 / / AyAto'haM tadeSo'smi sajaya svaM prabhuM yudhe / ityuktvA dUtamutsRjya bAhubalyabhyaSeNayat / / 115 / / hai. Ye Ye Le Ye Peng Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yang Yang Yao Hua Yao A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi vakta. bharatabAhubaliyuddham / gAthA-348 185 *. prakSiptA - anyakartRkIya gAthA / * ovaiyaM-sAdhayitvA /
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 186 Hua Yao Hua Yao Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun jJAtvA''yAntaM bharato'pi sarvogheNa tamabhyagAt / tatastadbalayorAsItsaGgrAmo dvAdazAbdakaH / / 116 / / atha bAhubaliH smAha kimetaiH kITakuTTanaiH / Avayoreva yadvaramAvayoreva tadraNaH / / 117 / / athAGgAGgiraNe devaprArthanAtsvIkRte zubhe / dRgyuddhaM prathamaM cakre bharatastatra nirjitaH / / 118 / / evaM vAgyunmuSTAmuSTidaNDAdaNDiraNairjitaH / bharato'cintayazcakrI eSa evA'smyahaM na kim / / 119 / / / tasyaivaM khinnacittasya cakraM devatayA'rpitam / sagarvastena so'dhAvat hantuM bAhubaliM prati / / 120 / / tamAyAntaM samAlokyA'cintayadvAhubalyapi / etaM sacakramapyekamuSTighAtena cUrNaye / / 121 / / kiM punaH kAmabhogAnAM tucchAnAM kAraNe mama / bhrAturdhaSTapratijJasya vadhaH kartuM na yujyate / / 122 / / bhavyaM me bhrAtRbhizcakre tatkaromyahamapyataH / athoce'dhamayuddhecchordhikte bharata ! pauruSam / / 123 / / alaM bhogairmametyuktvA tadeva vratamAdade / bharatastanayaM bAho rAjye somaprabhaM nyadhAt / / 124 / / agre kevalinaH santi tAtopAnte mamA'nujAH / tato'hamapi yAsyAmi saJjAte tatra kevale / / 125 / / tatraivA'sthAtpratimayetyupalastambhanizcalaH / pAdayorjAtavalmIko latApahRtavigrahaH / / 126 / / vatsarAnte bodhakAlaM jJAtvA brAhmI ca sundarI / svAminA preSite gatvA dRSTvA taM valliveSTitam / / 127 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmi vakta. bharatabAhubaliyuddham / gAthA-348 186 .
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 187 natvocaturidaM bandho ! hastino'vatarAdhunA / dvistrivacanamityuktvA gate sAdhvyau yathAgatam / / 128 / / A. ni. bAhurdadhyo kva hastI me mRSA caite na jalpataH / huM jJAtaM mAnahastyasti ko mAno me vivekinaH / / 129 / / sAmAyikatadyAmi svAminaM vande tAn svabhrAtRn munInapi / utkSipte caraNe jAtaM kevalajJAnamujjvalam / / 130 / / niyuktiH tato gatvA prabhuM prekSya tasthau kevaliparSadi / bharata: kurute rAjyaM marIciH zrutavAnabhUt / / 131 / / * nirgamadvAre etatsaGgrAhigAthAsaptakamAha - *zrIRSabhasvAmibAhubalikovakaraNaM niveyaNaM cakki devayA kahaNaM / nAhammeNaM jujjhe dikkhA paDimA painA ya / / 349 / / * vakta. * bharatabAhubalibhA. paDhamaM diTThIjuddhaM vAyAjuddhaM taheva bAhAhiM / muTThIhi ya daMDehiM ya savvatthavi jippae bharaho / / 32 / / yuddham / bhA. so eva jippamANo vihuro aha naravaI viciMtei / kiM manne esa cakkI ? jaha dANiM dubbalo ahayaM / / 33 / / gAthA-349 tAhe cakkaM maNasI karei patte ya cakkarayaNami / bAhubaliNA ya bhaNiyaM dhiratthu rajjeNa tA tujjha // 1 // [pra.] bhA. gAthA 32-34 ciMtei ya so majhaM sahoyarA puvadikkhiyA nANI / ahayaM kevalI houM vazIhAmi Thio paDimaM / / 2 / / [pra.] 187 bhA. saMvacchareNa dhyaM amaDhalakkho ya pesae arahA / hatthIo uyaratti ya vutte ciMtA pae nANaM / / 34 / / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua * * * * * Xiang Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun * *
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 188 Yao Hua Yao Ye Yang Yang Yao Yao Hua Yao Hua Yao Yao Hua Yao Ye bhA. uppannanANarayaNo titrapainno jiNassa pAmUle / gaMtaM titthaM namiuM kevaliparisAi AsINo / / 35 / / bhA. kAUNa egacchattaM bharahovi ya bhuMjae viulabhoe / mariI'vi sAmipAse viharai tavasaMjamasamaggo / / 36 / / A. ni. sAmAyikabhA. sAmAiyamAIyaM ikkArasamA u jAva aMgAo / ujutto bhattigao ahijio so gurusagAse / / 37 / / niyuktiH * bharatasandezAkarNanena bAhubale: kopakaraNam, dUtena cakravartino nivedanam, yuddhe jIyamAnena bharatena kimayaM cakrI nA'hamiti cintite * nirgamadvAre * devatayA tvaM cakrIti kathanam, cakraratnasmaraNam, tadAgamanam, bAhubalinA'dharyeNa yuddhe dIkSA, pratimA, kAyotsargaH, pratijJA itaH kevalotpattau kAyopaninA *zrIRSabhasvAmi* bhagavatpArzve yAsyAmi / yuddhe bharataH kathaM jitaH / prathamaM dRSTiyuddhamityAdibhASyagAthA: spaSTAH / navaraM hastino'vataretyukte cintA, kva me * * vakta. mriiciH| gAthA* hastI ? vimRzya mAnahastItyukto'sau laghubhrAtRnapi kevalotpattyA svAmisamAnAn eSa gatvA nasyAmi iti vicintya padotkSepe ke 350-351 * kevalajJAnam / / 349 / / atha kiM babhUvetyAha - bhA. gAthAaha annayA kayAI gimhaNunheNa parigayasarIro / anhANaeNa caio imaM kuliMgaM viciMtei / / 350 / / 35-37 asnAnaparISaheNa tyAjitaH saMyamAd bhraMsitaH / imaM vakSyamANaM kuliGgaM vicintayati / / 350 / / tadAha - merugirIsamabhAre ahamasamattho muhuttama'vi voDhuM / sAmannae guNe guNarahio saMsAramaNukaMkhI / / 351 / / 188
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 189 Avazyaka- * merugirisamabhArAn zrAmaNyAn guNAn kSAntyAdikAn guNarahito'haM saMsArAnukAGkSI asamartho muhUrttamapi voDhum / / 351 / / tatazca * niyuktiH gArhasthyamanucitaM zrAmaNyamazakyamiti cintayato marIceryA matirabhUttAmAha - zrItilakA * evamaNuciMtayaMtassa tassa niyayA maI samuppannA / laddho mae uvAo jAyA me sAsayA buddhI / / 352 / / cAryalaghuvRttiH * nijakA' na paropadezena, labdho mayopAyaH AtmajanmavArakaM nistarItuM jAtA me 'zAzvatA buddhiH' cirakAlasthAyinI / / 352 / / atha A. ni. sAmAyika* yaduktamidaM kuliGgamacintayattadAha - niyuktiH * samaNA tidaMDavirayA bhayavaMto niyasaMkuiyagattA / ajiyaMdiyadaMDassa u hou tidaMDaM mama u ciMdhaM / / 353 / / nirgamadvAre zrIRSabhasvAmizramaNA manovAkkAyatridaNDaviratAH bhagavantaH pUjyAH / nibhRtAnyazubhamanovyApAratyAgAt saGkacitAnyazubhakAyakriyAtyAgAdgAtrANi yeSAM te * "* vakta. mriiciH| * tathA, na jitAni indriyANi cakSurAdIni daNDAzca manovAkkAyalakSaNA yena tasya ajitendriyadaNDasya bhavatu tridaNDaM mama cihna amumarthaM smartum hai *||353 / / tathA - 352-354 loiMdiyamuMDA saMjayA u ahayaM khureNa sasihAo / thUlagapANivahAo veramaNaM me sayA hou / / 354 / / 189 locendriyamuNDAH, locena muNDAH tathA indriyANAM zabdAdiSu prasaratAM 'muNDi khaNDane' muNDaH khaNDanaM nivAraNaM yeSAM te indriyamuNDAH
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- saMyatAH / ahaM tu kSureNa muNDaH, nendriyamuNDa: madindriyANAM zabdAdiSu kiJcitsamprasaratvAt, tataH sazikhAko'haM bhavAmi / zikhA me * niyuktiH kSuramuNDasya cihna syAdityarthaH / 'sthUlakaprANivadhAdviramaNaM me sadA bhavatu' iti vacanAt, sarvaprANivadhaviratAH saMyatAH, ahaM tu na tatkSama zrItilakA-* iti jJeyam / / 354 / / tathA - cAryalaghuvRttiH * * nikkiMcaNA ya samaNA akiMcaNA majjha kiMcaNaM hou / sIlasugaMdhA samaNA ahayaM sIleNa duggaMdho / / 355 / / A. ni. 190 sAmAyikani:kiSkiAJcanAzca nirdhanAH zramaNAH / avidyamAnaM kiJcanA'lpamapi yeSAM te'kiJcanAH, jinakalpikAdayaH, ahaM tu naivaM tato mama kiJcanaM * *pavitrikAdikaM bhavatu / zIlasugandhAH zramaNAH ahaM zIlena durgandhaH / tato me candanacarcAstviti gamyam / / 355 / / tathA - nirgamadvAre vavagayamohA samaNA mohacchannassa chattayaM hou / aNuvAhaNA ya samaNA majjhaM tu uvAhaNA huMtu / / 356 / / zrIRSabhasvAmi vakta. mriiciH| spaSTA / / 356 / / tathA - gAthAsukkaMbarA ya samaNA niraMbarA majjha dhAurattAI / hutu ya me vatthAI ariho mi kasAyakalusamaI / / 357 / / 355-357 zuklAmbarAzca zramaNA: nirambarA jinakalpikAH / 'majjhatti' mamaite satIrthyAH, bhavantu ca me tato'bhijJAnAya vastrANi dhAturaktAni 190 kaSAyANi yato'haM kaluSamatiH, tAdRzAmeva vAsasAmo'smi yogyo'smi / / 357 / / tathA - * * * **
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 191 vajaMti'vajabhIrU bahujIvasamAulaM jalAraMbhaM / hou mama parimieNaM jaleNa nhANaM ca piyaNaM ca / / 358 / / spaSTA / / 358 // tathA - evaM so ruiyamaI niyagamaivigappiyaM imaM liMgaM / taddhiyaheusujuttaM pArIvajaM pavattei / / 359 / / A. ni. evaM sa 'rucitamatiH' AtmasammatamatiH, nijakamativikalpitamidaM liGgaM taddhitA ye hetavastai: suSTuyuktam / parivrAjAmidaM pArivrAjaM sAmAyikapravarttayati / / 359 // tataH kiM jAtamityAha - niyuktiH - aha taM pAgaDarUvaM daTuM pucchei bahujaNo dhammaM / kahai ya jaINaM to so viyAlaNe tassa parikahaNA / / 360 / / / * nirgamadvAre zrIRSabhasvAmiatha taM prakaTarUpaM vijAtIyatvAd dRSTvA pRcchati bahujano dharmam, vartamAnanirdezaH sarvatra tatkAlApekSayA / tataH saMyatInAM dharma vakta. mriiciH| *kathayati / atha janastamAha cedyatidharmaH zreSThastatkiM tvayA tyakta iti vicAraNe tasya zramaNAstridaNDaviratA ityAdi parikathanA gaathaa*360|| tathA - 358-361 * dhammakahAakkhitte uvaTThie dei sAmiNo sIse / gAmanagarAiesu viharai so sAmiNA saddhiM // 361 / / 191 1. pArivrAjyaM pa pa /
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 192 spaSTA / / 361 / / atha kimabhUdityAha - anyadA bhagavAnaSTApadAdrau samavAsarat / bharato'pi prabhuM nantuM yayAvAnandanirbharaH / 1 / zakaTAnAM paJcazatImA''nAyyA''hArasambhRtAm / nyamantrayattato bhaktyA sakuTumbamapi prabhum / 2 / svAmyUce rAjapiNDo'yamAdhAkarmA''hataM tathA / asmAkaM yujyate naitadapathyamiva rogiNAm / 3 / viSaNNo'thA'vadazcakrI lubdho'haM bandhurAjyahat / cakre pUjyairapAGteyaH kimetanmatkRtasya vA / / / svAmyUce mA viSIda tvaM vyavasthA rAgiNAmiyam / asmAkaM vItarAgANAM noSNaM kiJcinna zItalam / 5 / zakraH svAminamaprAkSIttadviSAdopazAntaye / avagrahAH kati svAmin bhagavAnAha paJcadhA / 6 / zakracakrezarASTrezavezmavadyatyavagrahAH / tadAkarNya praNamyoce devendrastrijagatpatim / 7 / mayAtmAvagrahaH svAmitranujJAto'nagAriNAm / bharato'pIndravat sauvamanvajJAsIdavagraham / 8 / cakrI zakramathA'prAkSIt kathaM kAryamidaM mayA / bhaktaM bhUri samAnItaM zakrastasyopadiSTavAn / 9 / guNAdhikebhyo rAjendra ! tadvizrANaya bhaktitaH / bIjamuptaM hi sukSetre jAyate zatamedhikam / 10 / . svasambandhinamityarthaH / * edhikaM - vRddham / Yao Hua Yao Ye Ju Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vakta. maahnnotpttiH| gAthA-361 192 *****
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 193 dadhyau rAjA munInmuktvA mattaH ke'nye guNAdhikAH / jJAtaM vA dezaviratAstatastebhyo dadau sa tat / 11 / cakrI zakraM punaH smAha rUpaM vaH kiM svarapyadaH / netyukte mUlarUpaM me darzayA'sti kutUhalam / 12 / zakraH smAha mahArAja ! matyaiH sahyaM na tanmahaH / paraM vyarthArthanA mA bhUttavetyaikSayadaGgulIm / 13 / maduktaM viphalIcakre na zakreNeti cakrayapi / tat kRte stambhamuttabhya cakre zakramahaM mudA 14 / dadhyau cakrayatha sAdhUnAM kiJcitkalpiSyate na me / dAtuM zrAddhebhyo'thA'nekAn satrAgArAnakArayat / 15 / abhyadhattA'tha sa zrAddhAn bhojyaM satreSu naH sadA / kRSyAdi na vidhAtavyaM stheyaM dharmakatatparaH / 16 / bhuJjAneSu tatasteSu tanmiSAdapareSvapi / atiprAcuryanirvinaiNNe] vijJapta: sUpakArakaH / 17 / arddhavarSAdarddhavarSAt parIkSya jJAtumArSabhiH / vaikakSyamiti kAkiNyA teSAM rekhAtrayaM vyadhAt / 18 / yugmam / / jito bhavAn vardhate bhIstasmAnmA hana mA hana / iti peThunRpoktAste dvAryantaHpurage nRpe / 19 / dadhyo cakrI ca tatkRtvA viSayairvijito'smyaham / vardhate ca bhayaM tebhyastasmAnmA smAGgino hanam / 20 / itthaM cintayato rAjJaH saMvegAvegazAlinaH / prAvarttatA'nvahaM dhyAnaM kSaNaM duHkaSkiArmazodhanam / 21 / AryAn vedAMzca te cakrikRtAnadhyaiSatA'nizam / tebhyo'tha rAjapUjyebhyaH zraddhayA'nyo'pyadAjanaH / 22 / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre *zrIRSabhasvAmi* vakta. * maahnnotpttiH| gAthA-361 *************** 193
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 194 mAhanojhAriNaH zrAddhAH khyAtAste brAhmaNAH kramAt / kAkiNIratnarekhAstu yayuryajJopavItatAm / 23 / te ca prAyaH sutAn sAdhupAce vratamajigrahan / parISahA'sahatvena zrAddhA eva svayaM sthitAH / 24 / ye cA''dityayazorAjye svarNayajJopavItinaH / jAtA: kramAdrUpyapaTTasUtrayajJopavItinaH / 25 / A. ni. amumevArthamAha - sAmAyika niyuktiH samosaraNa bhatta uggaha aMguli jhaya sakka sAvayA ahiyA / jeyA vaDDai kAgiNilaMchaNa aNusajjaNA aTTha / / 362 / / * nirgamadvAre uktA navaraM 'jeyA vaTThaitti,' jito bhavAn vardhate bhayam / anusarjanA, aSTau tIrthaGkakarAn yAvat teSAM dharme'nupravRttiH / / 362 / / rAjyasthitizcASTo zrIRSabhasvAmipuruSAn yAvat yAdRgabhUttAhagAha - . vakta. rAyA AiJcajase mahAjase aibale ya balabhadde / balaviriya kattaviriya jalavirie daMDavirie ya / / 363 / / maahnnotpttiH| gAthAeehiM addhabharahaM sayalaM bhuttaM sireNa dharioya / jiNasaMtioya mauDo sesehiM na cAio voDhuM / / 364 / / 362-364 spaSTe / / 363-364 / / prasaGgoktamidaM prastutamAha - 194 - 'prApya' kha la, pa. pa. / 2. 'majijJapat' pa /
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 195 de ****** assAvagapaDiseho chaTTechaTTe ya mAsi aNuogo / kAleNa ya micchattaM jiNaMtare sAhuvuccheo / / 365 / / zrAvaNa satreSu bhojanapratiSedhaH / SaSThe SaSThe mAse'nuyogaH parIkSA / kAlena ca gacchatA navamajinAntare mithyAtvaM gatAH, yatastadA sAdhuvyavacchedo'bhUt / / 365 / / anuktArthasaGgrahamAha - A. ni. sAmAyika `'dANaM ca mAhaNANaM 'veyA kAsI ya puccha nivvANaM / kuMDA thUbha jiNahare 'kavilo 'bharahassa dikkhA ya / / 366 / / [ mUladAragAhA ] niryuktiH nirgamadvAre * zrIRSabhasvAmivaktavyatA dAnaM ca mAhanAnAM loko'pyadAt, bharatapUjitatvAt / 'vedA kAsI ya' AryAn vedAnakArSIJca bharataH / 'pucchati' aSTApade samavasRtaM prabhuM bharato'prAkSItkiyanto bhavAdRzAstIrthakarA atra bhaviSyanti / nirvANaM prabhuraSTApade prAptaH / devairagnikuNDAni kRtAni, citAsthAne stUpAH mAhaNotpattiH / kRtA: / jinagRhaM bharatazcakAra / kapilo marIcipArzve niHkrA[SkrA]ntaH bharatasya ca dIkSAnirvANAdibhAvyarthasaGgrahaH / AdyadvAradvayaM vyAkhyAtam / / 366 / / pRcchAdvAramAha - gAthA365-367 195 puNaravi ya samosaraNe pucchiya jiNaM tu cakkiNo bharahe / apuTTho ya dasAre titthayaro ko ihaM bharahe ? / / 367 / /
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** Avazyaka- punarapi ca samavasaraNe jinaM bharato bhAvinazcakriNaH pRcchati sma / apRSTazca dasArAn, 'dasAra' zabdena vAsudevabaladevA labhyante / iha bharate niryuktiH bhAvitIrthakRjjIvaH ko'pyasyAM parSadyastIti ca / / 367 / / atha bhagavaduttaradvAragAthAmAha * Gou niryuktiH zrItilakA- jiNacakkidasArANaM 'vannapaimANAI 'nAmaguttAiM / 'AupuramAIpiyarA 'pariyAya gaI ya sAhIya / / / 368 / / [ dAragAhA] * nirgamadvAre cAryalaghuvRttiH ** zrIRSabhasvAmi 196 *************** - A. ni. sAmAyika cazabdAjjinAntarANi 'sAhIya' ziSTavAn zeSaM spaSTam / / 368 / / sAmAnyena praznottaraM coktam, vizeSeNAha - bhA. jAriyA logagurU bharahe vAsaMmi kevalI tubbhe / erisayA kai anne tAyA hohiMti titthayarA / / 38 / / aha bhai jiNavariMdo bharahe vAsaMmi jAriso ya ahaM / erisayA tevIsaM anne hohiMti titthayarA / / 369 / / hohI ajio saMbhava abhinaMdaNa sumai suppabha supAso / sasi pupphadaMta sIyala sijjaMso vAsupujjo ya / / 370 / / * vimalamaNaMtai dhammo saMtI kuMthU aro ya mallI ya / muNisuvvaya nami nemI pAso taha vaddhamANo ya / / 371 / / aha bhaNai naravariMdo bharahe vAsaMmi jAriso u ahaM / erisayA kai anne tAyA hohiMti rAyANo / / 372 / / aha bhaNai jiNavariMdo jArisao taM nariMdasaddUlo / erisayA ikkArasa anne hohiMti rAyANo / / 373 / / vaktavyatA tIrthakaracakribaladevAdinAmAdIni / gAthA 368-373 bhA. gAthA 38 196
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Zhun Zhun Zhun AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 197 ********* Shui Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun hohI sagaro maghavaM saNaMkumAro ya rAyasaThUlo / saMtI kuMthU ya aro havai subhUmo ya koravyo / / 374 / / A. ni. sAmAyikakauravyaH kurudezAdhipaH // 374 / / niyuktiH navamo ya mahApaumo hariseNo ceva rAyasaDhUlo / jayanAmo ya naravaI bArasamo baMbhadatto ya / / 375 / / nirgamadvAre bhA. hohiMti vAsudevA nava anne nIlapIyakosijjA / halamusalacakkajohI satAlagaruDajjhayA do do / / 39 / / * zrIRSabhasvAmi OM vakta. tIrthakarabaladevA vAsudevaiH saha sadA sahacaratvAt mizroktavizeSaNatvAJcA'nuktA api labhyante / vAsudevanAmAnyAha - *cakribaladevAdibhA. 'tiviTTha ya duviTTha ya saryaMbhu purisuttame purisasIhe / taha purisapuMDarIe datte nArAyaNe kaNhe / / 40 / / naamaadiini| baladevanAmAnyAha - gAthA 374-375 bhA. 'acale vijae bhadde suppabhe ya sudaMsaNe / ANaMde naMdaNe paume rAme Avi apacchime / / 4 / / bhA. gAthA vAsudevazatrUnAha - 39-43 bhA. AsaggIve tAraya meraya mahukeDhave 'nisuMbhe ya / bali palhAe taha rAvaNe ya navame jarAsiMdhU / / 4 / / 197 bhA. ee khalu paDisattU kittIpurisANa vAsudevANa / savve ya cakkajohI savve ya hayA sacakkehiM / / 43 / /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** Avazyaka- tIrthakadvarNAnAha - niyuktiH paumAbhavAsupujA rattA sasipupphadaMta sasigorA / suvvayanemI kAlA pAso mallI piyaMgAbhA / / 376 / / zrItilakA A. ni. varakaNagataviyagorA solasa titthaMkarA muNeyavvA / eso vanavibhAgo cauvIsAe jiNavarANaM / / 377 / / sAmAyikacAryalaghuvRttiH * varataptakanakagaurAH / / 376-377 / / tIrthakadvapuHpramANamAha - niyuktiH 198 usabhI paMcadhaNussaya navapAso sattarayaNio vIro / sesaTTha paMca aTTha ya pannA dasa paMca parihINA / / 1 / / [pra.] nirgamadvAre zrIRSabhasvAmiRSabhaH paJcadhanuHzatAni, navahasta: pArzvaH, saptaranikaH saptahasto vIraH / zeSA ajitAdyAH aSTau paJcAzatA paJcAzatA dhanubhihIMnAH / tataH vanIkara* paJca zItalAdyA dazabhirdazabhirdhanurbhihInAH / tato'STau dharmAdyAH paJcabhiH paJcabhirdhanubhirhInAH / etadeva vyaktaM niyuktikRdAha - *cakribaladevAdipaMceva addhapaMcama cattAri ddhaTTha tahatigaM ceva / aDDAijjA dunni ya divaDDamegaM dhaNusayaM ca / / 378 / / nAmAdIni / gAthA nauI asIi sattari saTThI"paNNAsahoinAyavvA |"pnnyaal catta paNatIsa tIsa paNavIsa"vIsAya / / 379 / / 376-380 * paNNarasa "dasa dhaNUNi ya "nava pAso "sattarayaNio vIro / nAmA puvvuttA khalu titthayarANaM muNeyavvA / / 380 / / * prakSiptA, anyakartRkIyaM gAthA / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Yao Ye Bi Yi Bi Yi Ye 198 * * RKKK * * *
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 199 ************* spaSTAH / / 378-379-380 / / tIrthakRdgotrANyAha - muNasuvvao ya arihA ariTThanemI ya goyamasaguttA / sesA titthayarA khalu kAsavaguttA muNeyavvA / / 381 / / tIrthakRjjanmanagarANyAha - khagabhUmI ujjhA sAvatthI viNiya kosalapuraM ca / kosaMbI vANArasi caMdANaNa taha ya kAyaMdI / / 382 / / bhaddilapuraM "sIhapuraM caMpA " kaMpilla "ujjha "rayaNapuraM / tinneva gayapurammI "mihilA taha ceva rAyagihaM / / 383 / / mahilA soriyanayaraM vANArasi tahaya hoi "kuMDapuraM / usabhAINa jiNANaM jammaNabhUmI u jahasaMkhaM / / 384 / / tIrthakRnmAtR [tA ] pitRnAmAnyAha - marudevi vijaya senA siddhatthA maMgalA susImA ya / puhavI lakkhaNa rAmAnaMdA "vinhU" sujasA " suvvayA "airA siri "devI ya "pabhAvaI / paumAvaI ya vappA sivA vammA "tisalAI nAbhI jiyasattU ya jiyArI saMvare iya / mehe dhere pai~TTheya mahaseNe ya khattie / / 387 / / 20 10 / / 385 / / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi gAthA * 381-387 199 / / 386 / / vakta. tIrthakaracakribaladevAdinAmAdIni /
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ KXXX** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 200 KM Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun Zhun suggIve daDharahe vinhU vasupuje ya khattie / kayavammA sIhoNe a bhANU visaseNe ia / / 388 / / A. ni. sUre sudaMsaNe kuMbhe sumitta vijae samuddavijae ya / rAyA ya assaseNe siddhatthe'vi ya khattie / / 389 / / sAmAyikatIrthakRdgatimAha - niyuktiH * nirgamadvAre savvevi gayA mukkhaM jAijarAmaraNabaMdhaNavimukkA / titthayarA bhagavaMto sAsayasukkhaM nirAbAhaM / / 390 / / * zrIRSabhasvAmicakravartidehavarNapramANamAha - * vaktavyatA sabvevi egavannA nimmalakaNayappabhA muNeyavvA / chakhaMDabharahasAmI tesi pamANaM ao vucchaM / / 391 / / * tIrthakara * cakribaladevAdipaMcasaya addhapaMcama bAyAlIsA ya addhadhaNuyaM ca / iguyAla dhaNussaddhaM ca cautthe paMcame cattA / / 392 / / nAmAdIni / paNatIsA tIsA puNa aTThAvIsA ya vIsa ya dhaNUNi / pannarasa bAraseva ya apacchimo satta ya dhaNUNi / / 393 / / * gAthA 388-393 cakravartigotramAha - 200 *1. 'IyAla' pa, 'iIyAla' cha pa, 'igayAla' - pa. kha eyAla - la /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- * kAsavaguttA savve caudasarayaNAhivA samakkhAyA / deviMdavaMdiehiM jiNehiM jiyarAgadosehiM / / 394 / / niyuktiH cakravartyAyurAha - A. ni. zrItilakA sAmAyikacaurAsII bAvattarI ya puvANa sayasahassAiM / paMca ya tini ya egaM ca sayasahassA u vAsANaM / / 395 / / cAryalaghuvRttiH niyuktiH 201 paMcANuI sahassA caurAsII ya aTThame saTThI / tIsA ya dasa ya tinni ya apacchime sattavAsasayA / / 396 / / nirgamadvAre cakravartipurANyAha - *zrIRSabhasvAmi * vaktavyatA jammaNa viNIya ujjhA sAvatthI paMca hathiMNapuraMmi / vANArasi kaeNpille rAyagihe ceva kapille / / 397 / / * tIrthakaracakravartimAtApitRRnAha - * cakribaladevAdisumaMgalA jasavaI bhaddA sahadevi aira sirIdevI / tArA jAlA "merA ya varSagA ceva culaNI u / / 398 / / nAmAdIni / gAthA usabhe sumittavijae samuddavijaeya assaseNe ya / taha vissaseNe ya sUre sudaMsaNe kattavirie ya / / 399 / / * 394-399 201 * 1. 'vIsA' pala cha ityazuddhaH /
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH [Ju Yao Yao Hua Yao Lai 202 paumuttare mahAhari vijae rAyA taheva baMbhe ya / ussappiNI imIse piunAmA cakkavaTTINaM / / 400 / / cakravartigatimAha - aTTheva gayA mukkhaM baMbho suhumo ya sattamiM puDhaviM / maghavA saNaMkumAro saNaMkumAraM gayA kappaM / / 401 / / atha vAsudevabaladevayovarNapramANagotrAyuSkanagaramAtApitRgatIH krameNAha - vatreNa vAsudevA nIlA savve balA ya sukkilayA / eesiM dehamANaM vucchAmi ahANupubbie / / 402 / / paDhamo dhaNUNa'sII sattari saTThIya panna paNayAlA / auNatIsaM ca dhaNU chavvIsA solasa daseva / / 403 / / baladevavAsudevA advaiva havaMti goyamasaguttA / nArAyaNapaumA puNa kAsavaguttA muNeyavvA / / 404 / / caurAsIi bisattari saTThI tIsA ya dasa ya lakkhAI / pannaTThi sahassAI chappannAbArasegaM ca / / 405 / / iti vAsudevAyuH - paMcAsII pannattarI ya pannaTTi paMcavannA ya / sattarasa sayasahassA paMcamae AuyaM hoi / / 406 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre *zrIRSabhasvAmi vaktavyatA tIrthakaracakribaladevAdinAmAdIni / gAthA 400-406 202 *
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 203 ********* "paMcAsIi sahassA patraTThI ceva taha ya 'panarasa / 'bArasasayAI AuM baladevANaM jahAsaMkhaM / / 407 / / 2-4 "poyaNa bAravaitigaM "assapuraM taha ya hoi 'cakkapuraM / vANArasi 'rAyagihaM apacchimo jAu mahurAe / / 408 / / 'miyAvaI 'umA va havI 'sIyA ya 'ammayA / 'lacchIvaI 'sesavaI 'kegaI 'devaI iya / / 409 / / iti vAsudevamAtaraH / bhasubhaddA suppa sudaMsaNA 'vijaya 'vaijayaMtI a / taha ya "jayaMtI aparAjiyA ya taha rohiNI ceva / / 410 / / as as 'baMbhe 'ru some "sive mahasive ya / " aggisIhe ya 'dasarahe navame bhaNie ya 'vasudeve / / 411 / / pariyAo pavvajjA'bhAvAo natthi vAsudevANaM / hoi balANaM so puNa paDhamaNuogAu neyavvo / / 412 / / ego ya sattAe paMca ya chaTThIi paMcamI ego / ego ya cautthIe kanho puNa tacapuDhavI / / 413 / / aTTaMtakaDA rAmA ego puNa baMbhalogakappaMmi / uvavanna tattha bhoe bhuttuM ayarovamA dasa u / / 414 / / hAribhadrIyavRttau vyAkhyAtapAThastu ayaM 'uvavaNNu tao caiuM sijjhissai bhArahe vAse' / A. ni. sAmAyika Tian niryuktiH nirgamadvAre Fu * zrIRSabhasvAmi vaktavyatA tIrthakara - cakribaladevAdinAmAdIni / gAthA 407-414 203
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 204 ********* tatto ya caittANaM iheva ussappiNIi bharahammi / bhavasiddhI u bhayavaM sijjhissai kanha titthaMmi // 1 // / 'aSTAntakRto rAmAH ' bhavAntaM kRtvA siddhiM gatA ityarthaH / etAH sarvA gAthAH pAThasiddhAH / kimityadhogAmino'rddhacakriNo rAmAstUrdhvagA ityAha - aniyANakaDA rAmA savve'vi ya kesavA niyANakaDA / uDuMgAmI rAmA kesava savve ahogAmI / / 415 / / prAyeNa nidAnakRtAmadhogatirbhavati / / 415 / / bhagavAnAdinAthaH kutrA''rake samajanItyAha - usabho varavasabhagaI taiya samApacchimaMmi kAlaMmi / uppanno paDhamajiNo bharahapiyA bhArahe vAse / / 1 / / spaSTA / atha jinAnAmantarANyAha - pannAsA lakkhehiM koDINaM sAgarANa usabhAo / uppanno ajiyajiNo taIo tIsAi lakkhehiM // 2 // RSabhAt RSabhanirvANAt paJcAzatsAgaropamakoTilakSairajita utpannaH / tataH, ajitajanmatastriMzatsAgaropamakoTilakSaiH tRtIyaH sambhavaH / jiNavasabhasaMbhavAo dasahiM u lakkhehiM ayarakoDINaM / abhinaMdaNo ya bhayavaM evaikAleNa uppanno || 3 || tataH sambhavajanmataH evaM sarvatra jJeyam, dazabhiH sAgaropamakoTilakSairabhinandanaH / ***** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmi vaktavyatA tIrthakaracakribaladevAdinAmAdIni / gAthA - 415 204
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 205 abhinaMdaNAu sumai navahiM ya lakkhehiM ayarakoDINaM / uppano suhaputro suppabhanAmassa vucchAmi / / 4 / / tato navabhiH sAgaropamakoTilakSaiH sumatiH / nauI i sahassehiM koDINaM sAyarANa putrANaM / sumaijiNAu paumo evaikAleNa uppanno / / 5 / / tato navatyA sAgaropamakoTisahasraH padmaprabhaH / / paumappabhanAmAo navahiM sahassehiM ayarakoDINaM / kAleNevaieNaM supAsanAmo samuppanno / / 6 / / tato navabhiH sAgaropamakoTisahasraH supArzvaH / koDIsaehiM navahi ya supAsanAmA jiNo samuppanno / caMdappabho pahAe pahAsayaMto ya telukaM / / 7 / / tato navabhiH sAgaropamakoTizataiH supArzvanAmnaH sakAzAt candraprabhaH / nauIe koDIhiM sasIu suvihIjiNo samuSpanno / suvihijiNAo navahi u koDIhiM sIyalo jAo / / 8 / / tato navatyA sAgaropamakoTibhiH suvidhiH / tato navabhiH sAgaropamakoTibhiH zItalaH / sIyalajiNAu bhagavaM sijaMso sAgarANa koDIe / sAgarasayaUNehiM varisehiM tahA imehiM tu / / 9 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIRSabhasvAmivaktavyatA tIrthakaracakribaladevAdinAmAdIni / gAthA-415 205 KX
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 206 chabbIssAi sahassehiM ceva chAvaTThisayasahassehiM / eehiM UNiyA khalu koDI maggilliyA hoi / / 10 / / tataH sAgaropamakoTyAM sAgaropamazatena SaTSaSTivarSalakSaiH SaTviMzativarSasahasrairUnAyAM zreyAMsaH / evaM koTI 'mArgitA' anveSitA bhavati / A. ni. cauppanA ayarANaM sijaMsAo jiNo u vasupujjo / vasupujAo vimalo tIsahiM ayarehiM uppanno / / 11 / / sAmAyika niyuktiH tataH sAgaropamaM catuHpaJcAzatA vAsupUjyaH, tataH sAgaropamatriMzatA vimalaH / nirgamadvAre vimalajiNA uppano navahiM u aparehiM NaMtaijiNo u / causAgaranAmehiM aNaMtaIu jiNo dhammo / / 12 / / zrIRSabhasvAmitato navabhiH sAgaropamairanantaH / tatazcaturbhiH sAgaropamairdharmaH / vaktavyatA tIrthakaradhammajiNAo saMtI tihi u ticaubhAgapaliyaUNehiM / ayarehiM samuppano paliyaddheNaM tu kuMthujiNo / / 13 / / * cakribaladevAditatastribhiH sAgaropamaiH palyopamacaturbhAgatrikonaiH zAntiH / tataH palyopamArddhana kunthuH / nAmAdIni / paliyacaubbhAgeNaM koDisahassUNaeNa vAsANaM / kuMthUo aranAmA koDisahasseNa mallijiNo / / 14 / / / gAthA-415 tata: palyopamacaturbhAgena varSakoTisahasronena araH / tato varSakoTisahasreNa malliH / mallijiNAo muNisuvvao'vi caupatravAsalakkhehiM / suvvayanAmAu namI lakkhehiM chahiM u uppanno / / 15 / / 206 ********** **
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 Avazyaka- tatazcatuHpaJcAzadvarSalakSaiH munisuvrataH tataH SaDbhirvarSalakSa miH / niyuktiH paMcahi lakkhehiM tao ariTThanemI jiNo samuppanno / tesIisahassehiM saehiM addhaTThamehiM ca / / 16 / / A. ni. zrItilakA sAmAyikanemIo pAsajiNo pAsajiNAo ya hoi vIrajiNo / aDDAijasaehiM gaehiM carimo samuppatro / / 17 / / niyuktiH cAryalaghuvRttiH * tataH paJcabhirvarSalajharnemiH / tatastryazItivarSasahasraiH sArddhasaptazatAdhikaiH pArzvaH / tataH sArddhazatadvayena vIraH / etAvatA sarvAntaramIlanena nirgamadvAre * sAgaropamakoTIkoTirdvicatvAriMzadvarSasahasronA saJjAtA / zrIvIrAyuzca vardhamAnamapyalpatvAt na vivakSyate / atha kasya jinasya kAle'ntare vA * zrIRSabhasvAmi* kaskazcakravartItyAha - vaktavyatA tIrthakarausabhe bharaho ajie sagaro maghavaM saNaMkumAro ya / dhammassa ya saMtissa ya jiNaMtare cakkavaTTidugaM / / 416 / / * cakribaladevAdisaMtI kuMthU ya aro arahaMtA ceva cakkavaTTI ya / aramalliaMtare puNa havai subhUmo ya koravo / / 417 / / nAmAdIni / gAthAmuNisuvvae narmimi ya huMti duve paumanAhahariseNA / naminemisu jayanAmA ariTThapAsaMtare baMbho / / 418 / / 416-418 naminemyorantare jayanAmA cakrI / / 416-417-418 / / zeSaM spaSTam / atha kasya jinasya kAlAntare vA kasko vAsudevo'bhUdityAha -* 207 *********
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sai Jin Jin Jin Jin Jin Jin AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 208 paMca'rahate vadaMti kesavA paMca ANupuvIe / sijaMsa tiviTThAI dhamma purisasIhaperaMtA / / 419 / / A. ni. aramalliaMtare dunni kesavA purisapuMDariyadattA / muNisuvvayanamiaMtari nArAyaNo kanhu nemimi / / 420 / / sAmAyika* paJcA'rhato vandante kezavAH te ca paJcA'nupUrvyA krameNa na punaryathAkathaJcit / kAn kAn ? zreyAMsAdIn dharmAntAn / zreyAMsavAsupUjyavimala-* niyuktiH nirgamadvAre *anantadharmAn / tripRSThAdayaH puruSasiMhaparyantAH tripRSThadvipRSThasvayambhUpuruSottamapuruSasiMhAH / aramalyorantare dvau kezavau puruSapuNDarIkadattau / zeSaM * * zrIRSabhasvAmispaSTam / / 419-420 / / atrArthe yantragAthAcatuSkamAha - * vaktavyatA battIsaM gharayAI kAuM tiriyAyayAhiM rehAhiM / uDDAyayAhiM kAuM paMca gharAI tao paDhame / / 1 / / tIrthakarapannarasa jiNa niraMtara sutradurga tijiNa sunnatiyagaM ca / do jiNa suna jiNido sunna jiNo sutra duni jiNA / / 2 / / * cakribaladevAdi *nAmAdIni / do cakki sunna terasa paNa cakkI sunna cakki do sutrA / cakkI sunna du cakkI sunnaM cakkI du sutraM ca / / 3 / / gAthA-419dasa sunna paMca kesava paNa sunna kesi sunna kesI ya / do suna kesavo'vi ya sunnadurga kesava ti sunnaM / / 4 / / 420 iha prathamagAthayA yantraracanA / dvitIyagAthayA prathamapatau jinanAmasthApanA / tRtIyagAthayA dvitIyapatau cakrinAmanyAsaH / caturthagAthayA * 208 * tRtIyapatau arddhacakrinAmanyAsaH / caturthapatau trayANAmapyeSAM pUrvoktameva tanumAnam / paJcamapatau cAyurmAnamiti / cakravartivAsudevAntarANyAha - Hua Yao Ye Ke Ju Yang Yang Yang Yang Yang Yang Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Shi EX
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- cakkidugaM haripaNagaM paNagaM cakkINa kesavo cakkI / kesava cakkI kesava du cakki kesI ya cakkI ya / / 421 / / niyuktiH A. ni. * cakridvayaM bharata: sagarazca / tato haripaJcakaM tripRSThadvipRSThasvayambhUpuruSottamapuruSasiMhAkhyam / tataH paJcakaM cakriNAM maghavAn sanatkumAraH * zrItilakA- * sAmAyikacAryalaghuvRttiH * zAntiH kunthuH arazca / tataH kezavaH puruSapuNDarikaH tatazcakrI subhUmaH / tataH kezavo dattaH / tatazcakrI mahApadmaH / tataH kezavo * niyuktiH 209 *nArAyaNaH / tato 'dvicakri' dvau cakriNau hariSeNajayanAmako / tataH kezavaH kRSNaH / tatazcakrI brahmadattaH // 421 // uktaM prasaGgAgataM nirgamadvAre * jinAdInAM varNapramANAdi, prastutamAha - zrIRSabhasvAmi vaktavyatA / * bhA. aha bhaNai naravariMdo tAya ! imIsittiyAi parisAe / anno vi ko'vi hohI bharahe vAsaMmi titthayaro / / 44 / / gAthAatha bhaNati naravarendro bharataH / tAta ! asyA etAvatyAH parSado madhyAt anyo'pi ekataro'pi kazcit bhaviSyati bhArate varSe * 421-423 * tIrthaGkaraH ? / svAmyuktamAha - bhA. gAthA-44 tattha marII nAma AiparivvAyago usabhanattA / sajjhAyajhANajutto egaMte jhAyai mahappA / / 422 // taM dAei jiNiMdo eva nariMdeNa pucchio saMto / dhammavaracakkavaTTI apacchimo vIranAmutti / / 423 / / 209 *********
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ F%E*** tA AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 210 tatra samavasaraNaikadeze marIcirnAma AdiH prathamaH parivrAjaka: RSabhanaptA pautraH, svAdhyAyadhyAnayuktaH, ekAnte dhyAyati mahAtmA taM darzayati * - jinendraH / evaM narendreNa pRSTaH san eSa dharmavaracakravartI apazcimo vIranAmA bhaviSyatIti zeSaH / / 422-423 / / tathA - / Aigaro dasArANaM tiviTTha nAmeNa poaNAhivaI / piyamittacakkavaTTI mUyAi videhavAsaMmi / / 424 / / A. ni. AdikaraH prathamo dasArANAM tripRSThanAmA potanAdhipatiH / mUkAyAM nagaryAM priyamitranAmA cakravartI mahAvidehe eSa eva bhaviSyatIti * sAmAyika niyuktiH *zeSaH / / 424 / / tato yad bharatazcakre tadAha - nirgamadvAre taM vayaNaM soUNaM rAyA aMciyataNUruhasarIro / abhivaMdiUNa piyaraM marIimabhivaMdiuM jAi / / 425 / / zrIRSabhasvAmi tatprabhuvacaH zrutvA rAjA bharataH aJcitatanUruhazarIraH ucchritadeharomA / zeSaM spaSTam / / 425 / / tatazca - marIci vktvytaa| so viNaeNa uvagao kAUNa payAhiNaM ca tikkhutto / vaMdai ya abhithuNaMto imAhiM mahurAhiM vaggUhiM / / 426 / / gAthAsa bharato vinayenopagato marIcisamIpaM gataH / vandate namasyati valgubhirvAgbhiriti zeSaH / / 426 / / tA eva vAcaH prAha - 424-427 lAbhA hu te suladdhA jaMsi tumaM dhammacakkavaTTINaM / hohisi dasacaudasamo apacchimo vIranAmutti / / 427 / / 210
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 211 lAbhA - abhyudayaprAptivizeSAH / hurevArthe, te - tava sulabdhA eva, yasmAt tvaM dharmacakravartinAM dazacaturdazamazcaturviMza ityarthaH, apazcimo* vIranAmA bhaviSyasi / / 427 // tathA - 'Aigaro dasArANaM tiviTTha nAmeNa poyaNAhivaI / piyamittacakkavaTTI mUyAi videhavAsaMmi' / * (424-gAthAvat) uktArthA / tathA - A. ni. navi te pArivvajaM vaMdAmi ahaM imaM ca te jammaM / jaM hohisi titthayaro apacchimo teNa vaMdAmi / / 428 / / sAmAyika* te tava nApi pArivrAjaM vande ahaM, na cedaM te janma kintu yadapazcimastIrthaGkaro bhaviSyasi, tena tAmavasthAM manasikRtya vande / / 428 / / niyuktiH nirgamadvAre *tathA - * zrIRSabhasvAmi0 evaNhaM thoUNaM kAUNa payAhiNaM ca tikkhutto / ApucchiUNa piyaraM viNIyanayariM aha paviTTho / / 429 / / * marIci vktvytaa| evaM taM marIciM stutvA prabhostrikRtvaH pradakSiNAM kRtvA ApRcchya pitaraM vinItAnagarImatha praviSTaH / / 429 / / atha yadabhUttadAha - gAthAtabbayaNaM soUNaM tivaI upphoDiUNa tikkhutto / abbhahiyajAyahariso tattha marII imaM bhaNai / / 430 / / 428-430 tatbharatavacaH zrutvA tripadIM datvA, mallavat AsphoTya varikAM triH kRtvA zeSaM spaSTam / / 430 / / 211 ** varkarikA - parihAsaH, tam / *********** ********* ****
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH ******** 212 *#* jai vAsudeva paDhamo mUyAi videhi cakkavaTTittaM / caramo titthagarANaM aho mae ittiyaM laddhaM / / 431 / / ahayaM ca dasArANaM piyA ya me cakkavaTTivaMsassa / ajjo titthayarANaM aho kulaM uttama majjha / / 432 / / 'AryakaH' pitAmahastIrthakRtAM sarvatra prathama iti zeSaH / spaSTe / pRcchAdvAraM gatam / / 431-432 / / nirvANadvAramAha - A. ni. sAmAyikaaha bhagavaM bhavamahaNo saMpugnaM puvvasayasahassaM tu / aNupubvi vihariUNaM patto aTThAvayaM selaM / / 433 / / niyuktiH aTThAvayaMmi sele caudasabhatteNa so maharisINaM / dasahiM sahassehiM samaM nivvANamaNuttaraM patto / / 434 / / nirgamadvAre *zrIRSabhasvAmi0 spaSTe - / / 433-434 / / marIcijJAtvA prabhormokSakAlaM sAntaHpuraparicchadaH / bharataH pAdacAreNa cacAlASTApadaM prati / 1 / vaktavyatA / gADhazokagrahAvezAnmArgazramamacintayan / kSaradraktAhivinyAsaiH kurvan sAlaktakAM bhuvam / / gAthAziraHsthitAtapatro'pi paramAtapamAvahan / vetriNAdattahasto'pi vihastaH parayA zucA / / 431-434 *. hAribhadrIyavRttI malayagirivRttau ca vyAkhyAtapAThastu ayaM - "houM alaM itti majjha" 1 * hAribhadrIyavRttau malayagirivRttau ca pAThastu arya - 'puvvANamaNUNagaM sayasahassaM / '* 212 + vihastaH - viklavaH vyAkula ityarthaH / Fei Die Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ban Qian Qian Qian Qian Qian Qian
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH *********** 213 apazyan kiJcidapyanyadazRNvan kasyacid vacaH / dhyAyan svAminamevaikaM sa gacchanmanasA samam / 4 / adhyAruroha vegena prApyASTApadaparvatam / pazyati sma prabhuM tatra paryaGkAsanasaMsthitam / 5 / (caturbhiH kalApakam) zokaharSarasAkrAntasvAnto bASpAyitekSaNaH / vanditvA'sthAtprabhoH pArzve prAJjalirbharatAdhipaH / 6 / taM jJAtvASTApadaM zailamindrA api samAyayuH / tadA ca devadevIbhirjajJe vyomA'pi saGkaTam / 7 / A. ni. nirvANasvarUpamAha - sAmAyika niyuktiH nivvANaM ciigAgiI jiNassa ikkhAga sesayANaM ca / sakahA thUbha jiNaghare jAyaga teNA'hiaggitti / / 435 / / * nirgamadvAre bhagavAn dazasahasraparivAro nirvANaM prAptaH / * zrIRSabhasvAmiprabhorAtyantike saukhye tadA jAte'bhavatsukham / adRSTasukhalezAnAM nArakANAmapi kSaNam / 8 / nirvANam / cakravartI tu tatkAlaM kIlita: zokazaGkanA / vyapetacetana iva na spandanamapi vyadhAt / / gAthA-435 zokazaGkha samAkraSTuM zakrazcakre'tha cakriNaH / pUtkArapUrvakaM tatrAkrandaM sandazakopamam / 10 / tacchrutvA so'pi cakranda brahmANDaM sphoTayanniva / vilalApa ca duHkhArttastirazco'pi hi duHkhayan / 11 / 213 atha taM bodhayAmAsa zakraH zokApanodavit / loko'pISTaviyoge'tha shokaato rodanaM vyadhAt / 12 / Le Hua Ju Ye Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 214 ******* atha zeSavyAkhyAnaM 'ciigAgiI' tti citikAkRtiH devA gozIrSacandanena vRttatryasracaturasrAstisrazcitAzcakruH pUrvadakSiNapazcimAsu / tatra prabhorvapuH pUrvasyAm, dakSiNasyAmikSvAkUNAm, pazcimAyAM zeSANAM vapUMSi kSiptavantaH / tAsvagnikumArA mukhenAgniM cikSipuH / tato'gnimukhA devA iti loke prasiddham / vAyukumArA vAtenA'jvAlayan / mAMsazoNite jvalite meghakumArAH kSIrodajalena niravApayan / 'sakahatti daMSTrocyate tatra dakSiNAM daMSTrAM prabhoH zakro'grahIt, vAmAmIzAnaH, adhastyadakSiNAM camaraH, adhastyottarAM baliH, zeSA devAH zeSAGgAni rAjAno bhasma / zeSA lokAstadbhasmAMzaistilakAni cakruH / citAsthAne stUpAnakArayat / vardhakiratnena jinagRhamacIkarat / tanmadhye ca svarNaratnamayyo yathoktavarNapramANAzcaturviMzaterjinAnAM pratimAH svayaM bharataH pratiSThitavAn / bhagavaJcitAyAM ca jvalantyAM mAnazrAvakairdevAnAM sakAzAt muhurmuhuraniM yAcamAnairabhidrutA devAstAn yAcakAnityAhuH / tataste yAcakA iti prasiddhAH / taM ca bhagavaJcitAgnimavidhyAtaM duritopazAntikAritvAt nirgamadvAre * zrIRSabhasvAminirvANam / A. ni. sAmAyika niryuktiH gAthA 435 shriihiirvijyshissyopaadhyaayshriikiirtivijyvircite vicAraratnAkare uktaM (taraGgaH 11 zlokaH 34) "idaM vivAdAspadam, tathAhi " AvazyakalaghuvRttI tilakAcAryeNa 'caturviMzatijinapratimA bharataH svayaM pratiSThitavAn' iti pratipAditamasti tatsvamatikalpitameva, AvazyakacUrNI AvazyakabRhadvattau ca tathA'darzanAt / pratyuta zatruJjayamAhAtmye SaSThe sarge bharatena yatibhiH pratiSThA kAriteti varttate / " yathA "evaM siMhaniSadyAkhyaM prAsAdaM vidhivannRpaH / kArApyAtha yativrAtaiH pratiSThipadutsavAt / / 1 / / tataH zuciH zvetavAsAH prAsAdantaviveza saH / kRtvA naiSedhikI cakrI triH pradakSiNayacca tam / / 2 / / ityAdi / tathA paJcamasarge'pi tato'rhadbhaktibharito bharato gaNadharAdibhiH / tatropahArairvividhaiH pratiSThAmapyacIkarat / / 1 / / tathaiva ca zrIhemaRSabhacaritre'pi "iti caityaM vinirmAya pratiSThApya ca cakrabhRt / zvetAMzukadharastatrAvizanmegha ivoDupaH / / 1 / / / / 34 / / 214
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 215 svagRheSvatiSThipan / tataste AhitAgnayo jAtAH / citAtrayAgnigrahaNAdagnestrisaGghayatvam / / 435 // amumarthaM bhASyakaro'pyAha - bhA. thUbhasaya bhAugANaM cauvIsaM ceva jiNahare kAsI / savvajiNANaM paDimA vatrapamANehiM niyaehiM / / 45 / / uktArthA / atha bharatavaktavyatAmAha - AyaMsagharapaveso bharahe paDaNaM ca aMgulIyassa / sesANaM ummuyaNaM saMvego nANa dikkhA ya / / 436 / / dvAram / asyA bhAvArtha: kathAto jJeyaH - nirvANaM svAmini prApte caitye tatra ca kArite / jagAma bharato'yodhyAmalpazokaH kramAdabhUt / / bhogAn bhoktuM punarapi prAvRtaddhava IdRzaH / tasya caivaM paJcapUrvalakSI yAtA muhUrttavat / 2 / athA'nyadA'gamaJcakrI sarvAlaGkArabhUSitaH / draSTuM svaM darpaNAgAraM yatrAGgaM vIkSyate'khilam / / tatra svaM pazyato rAjJaH papAtAGgulimudrikA / na sA jJAtA'tha niHzobhAmaGgalI vIkSya dadhyivAn / 4 / bhUSaNaireva zobheyaM sahajA neti cintayA / ekaikaM bhUSaNaM muJcan sarvANyapi mumoca sa: / 5 / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre bharatakevala prAptiH / gAthA-436 bhA. gAthA-45 215 bhavaH - saMsAraH /
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 Avazyaka- niHzrIkamatha nikSUnAmbhojaM sara ivA'khilam / pazyan svAGgaM viraGgo'bhUdaGganAsvapi tanmatiH / 6 / niyuktiH evaM ca dhyAyatastasya zukladhyAnamajAyata / utpede kevalajJAnaM gRhiveSabhRto'pi hi 7 / zrItilakA- * Uce zakrastadaivaitya dravyaliGgaM prapadyatAm / bharatena tato locaH pracakre paJcamuSTikaH / 8 / cAryalaghuvRttiH * patadgraharajohatyAdhupadhiM devatA''nayat / pravavrAja mahArAjaH sahasrardazabhiH saha / 9 / ni:krASkriAntAzcakriNo'nye ca sahasrakaparicchadAH / mahimAnaM vidhAyA'tha zakro rAjarSimAnamat / 10 / sthitvA kevaliparyAye pUrvalakSaM sa nirvRtaH / cakre'STau puruSayugAnyeSAM zakro'bhiSecanam / 11 / / / 436 / / prastutAM marIcivaktavyatAmAha - pucchaMtANa kahei uvaTThie dei sAhuNo sIse / gelane paDiyaraNaM kavilA itthaMpi ihayaMpi / / 437 / / sa marIcirbhagavati nirvRte sAdhubhiH saha viharan pRcchatAM lokAnAM jinoktameva dharma kathayati / vratArthamupasthitAn ziSyAn sAdhubhyo * * dadAti / anyadA marIceAnatve sAdhubhirasaMyatatvAt tasyA'pratijAgaraNam / tataH pratijAgarakaH ko'pi kArya iti cintA / pATave sati * A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre bharatakevalaprAptiH / gAthA-437 216 *. tanmatiH - tasminneva niHzrIkasvAGge matirasya tanmatiH, bharatasya vizeSaNam / * anye -anye nava cakriNaH (brahmadattasubhUmau vihAya) 1+'aSTau puruSayugAni eSAM' iti sandhiH, * bharataparamparAyAM aSTau puruSAH zakreNa rAjye'bhiSiktAH, ityarthaH /
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- kapilapratibodhaH / sAdhupArzve preSaNam, tasya taddharmaruciH / punarmarIcipArzve pRcchA, tvatpArzve dharmo'sti vA na vA / tato marIciH * niyuktiH *karmodayAduvAca / kapila! mukhyato'traiva sAdhupArzve eva dharmaH / ihA'pi matpArzve'pi svalpo'sti / kapilo'pi gurukarmatvAt tatpArzve eva zrItilakA- pravrajitaH / marIcinA'nena vacasA bhUyAn saMsAro'rjitaH / / 437 / / etadevAha - cAryalaghuvRttiH dubbhAsieNa ikkeNa marII dukkhasAyaraM patto / bhamio koDAkoDiM sAgarasarinAmadhijANaM / / 438 / / A. ni. 217 sAmAyikauktArthA / navaraM sAgarasadRgnAmadheyAnAM sAgaropamAnAm / / 438 / / tathA - niyuktiH * tanmUlo saMsAro nIyAgoyaM ca kAsi tivaiMmi / appaDikkaMto baMbhe kavilo aMtaddhio kahaI / / 439 / / nirgamadvAre * 'tanmUlo' durbhASitamUla: saMsAro jAtaH / nIceotraM cAkArSItripadIkAle / 'appaDikto baMbhe' sa marIcizcaturazItipUrvalakSANyAyuH * mriiciH| * paripAlya tasmAt durbhASitAd durvAkyAt apratikrAnto'nivRtto brahmaloke dazasAgaropamasthitirdevo jAtaH / kapila: gAthA-438*AsuripramukhAnanekAn ziSyAMzcakre / yathAjJAtaM ca dharmamAdizat / so'pi mRtvA brahmaloke'gAt / sa cAvadhinA jJAtvA mUrkhANAM * * svaziSyANAM svamatatattvaM prakRtermahAnityAdikaM 'antarhitaH' kRtAntardhAna: AkAzasthaH kathayati / / 439 / / tathA - 217 . 'prakRtermahAMstato'haGkArastasmAd gaNava SoDazakaH / tasmAdapi SoDazakAt pazabhyaH pana bhUtAni / 1 / ' ityAdi / 439 ********
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- ikkhAgesu marII caurAsII ya baMbhalogaMmi / kosiu kullAgaMmI asiImAuM ca saMsAre / / 440 / / niyuktiH ikSvAkuSu kuleSu marIcizcaturazItipUrvalakSANi sthitvA brahmaloke utpadya tatazcyutvA kullAkasanniveze kauziko nAma dvijo'bhUt / zrItilakA tatrAzItipUrvalakSANyAyurnirvAhya kiJcitsaMsAre paryaTitaH / / 440 / / tataH kimityAha - cAryalaghuvRttiH thUNAi pUsamitto AuM bAvattariM ca sohamme / ceiya aggijoo covaTThI ceva IsANe / / 441 / / 218 sthUNAyAM nagaryAM puSpamitro brAhmaNo'bhUt / dvisaptatipUrvalakSANyAyuH parivrAT bhUtvA saudharme'jaghanyotkRSTasthitiH suro'bhUt / tatazcyutvA * *caitye sanniveze agnidyoto brAhmaNo'bhUt / catuHSaSTipUrvalakSANyAyuH parivrAT bhUtvA IzAne'jaghanyotkRSTasthitiH suraH / / 441 / / tataH * * kimityAha - * maMdire aggibhUI chappannA u saNaMkumAraMmi / seyavi bhAraddAo coyAlIsaM ca mAhiMde / / 442 / / IzAnAcyuto mandire saniveze'gnibhUtirbrAhmaNaH SaTpaJcAzatpUrvalakSANyAyuH parivrAT bhUtvA sanatkumAre madhyamasthitirdevaH / tatazcyutaH zvetavyAM nagaryAM bhAradvAjo brAhmaNaH catuzcatvAriMzatpUrvalakSANyAyuH parivrATa bhUtvA mAhendre madhyamasthitirdevo'bhUt / / 442 / / tathA - A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre mriiciH| gAthA440-442 ***** 218 **XXX Jing Su Jin Jin Jin Jin Ye
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 219 ************** saMsariya thAvaro rAyagihe cuttIsaM baMbhalogakappaMmi / chassuvi pArivajjaM bhamio tatto ya saMsAre ||443 // mAhendrAcyutaH saMsRtya kiyantamapi kAlaM saMsAre, rAjagRhe sthAvaro brAhmaNaH, catustriMzatpUrvalakSAyuH parivrAT bhUtvA brahmaloke devo'bhUt evaM marIcijIvaH SaTsvapi vArAsu parivrAT bhUtvA divamAptavAn / 'bhamio tatto ya saMsAre' tatazyutvA prabhUtaM kAlaM saMsAre bhrAntaH / / 443 / / tataH kimityAha rAyagaha vissanaMdI visAhabhUI ya tassa juvarAyA / juvaranno vissabhUI visAhanaMdI ya iyarassa / / 444 / / atra kathA - rAjA rAjagRhe vizvanandI vizvAbhinandanaH / patnyAM priyaGgau vizAkhanandI tasya suto'bhavat // 1 // vizAkhabhUtiryuvarADanujo dhAriNI priyA / marIcijIvaH tasyA'bhUdvizvabhUtyAkhyayA sutaH // 2 / yuvAvastho vizvabhUtirvane puSpakaraNDake / reme sAntaH puro devakumAra iva nandane // 3 // vizAkhanandI krIDArthI rATsuto'sthAt tu tadbahiH / puSpAdyarthaM gatA dAsyo dadRzustau yathAsthitau / 4 / tAbhyo jJAtvA priyaGgastatkopaukaH kupitA'vizat / tadIpsitArthe rAjA'pi yAtrAbherImavAdayat // 5 / 1 ****** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre marIcivakta vyatA / gAthA-443444 219
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 220 ************ udvRttaH puruSasiMhaH sAmantastajjayAya tat / yAsyAmIti sabhAmadhye mAyayA cA'vadannRpaH / 6 / taca zrutvA vizvabhUtirRjuretya vanAttataH / bhaktyA nivArya rAjAnaM prayANamakarotsvayam // 7 // gatazca puruSasiMhaM dRSTvA jJAtvA vazavarttinam / vavale tatra ca yayau punaH puSpakaraNDake 18 / vizAkhanandI madhye'stItyukto dvAsthena tatra saH / acintayanmAyayA'haM kRSTaH puSpakaraNDakAt / 9 / kruddhaH kapitthaM muSTyA'haMstatphalaiH patitairbhuvam / chAditAM darzayan so'tha jagAda dvArapAlakam // 10 // pAtayAmi zirAMsyevaM sarveSAM bhavatAmapi / jyAyasi jyAyasI tAte na cedbhaktirbhavenmama // 11 // bhogairIdRgvaJcanAptairmamA'lamiti sa bruvan / sambhUtamunipAdAnte gatvA vratamupAdade / 12 / O taM ca pravrajitaM zrutvA rAjA sAvarajo'pyagAt / natvA ca kSamayitvA ca rAjyAyA'rthayate sma ca // 13 // vizvabhUtimanicchantaM jJAtvA bhUpo'gamadgRham / tato vyahArSIdanyatra sa punarguruNA saha // 14 // sa gurvanujJayaikAkivihAreNa tapaH kRzaH / viharanekadA'gacchannagarIM mathurAbhidhAm // 15 // * udvRttaH durAcArI * jyAyasvRddhaH tasmin (tAtasya vizeSaNaM) / jyAyasI atizayA (bhaktervizeSaNaM) / avarajena saha sAvarajaH / | **************** ****** A. ni. sAmAyikaniryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vizvabhUti bhavaH / gAthA 444 220
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 221 tadA vizAkhanandyA''gAdudvoDhuM tanRpAtmajAm / vizvabhUtizca mAsAnte pAraNAyA'vizatpurIm / 16 / vizAkhanandinaH so'tha zibiropAntamA''yayo / vizvabhUti: kumAro'sAvityadarzyata tannaraH / 17 / vizAkhanandI taM sadyaH prekSya dviSamivA'kupat / gavaikayA vizvabhUti: paryastazca tadA'patat / 18 / kapitthapAtanaM sthAma kva tavetyahasaca saH / dhRtvA gAM zRGgayovizvabhUtizcA'bhramayatkrudhA / 19 / bhUyiSThavIryo bhUyAsaM mRtyave'sya bhavAntare / anena tapasogreNa nidAnamiti so'karot / 20 / sampUrya koTivarSAyuranAlocya ca tanmRtaH / vizvabhUtirmahAzukre prakRSTAyuH suro'bhavat / 21 / / / 444 / / amumevArthamAha - rAyagiha vissabhUI visAhabhUisuya khattio koDI / vAsasahassaM dikkhA saMbhUyajaissa pAsaMmi / / 445 // gottAsiu mahurAe saniyANo mAsieNa bhatteNa / mahasukke uvavanno tao cuo poyaNapuraMmi / / 446 / / uktArthe / / 445-446 / / navaraM 'gottAsio' gavA trAsitaH, avaghRSya pAtitaH / / putto payAvaissa miyAvaI kucchisaMbhavo bhayavaM / nAmeNa tividvattI AI AsI dasArANaM / / 447 / / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre shriiviirvishvbhuutibhvH| gAthA445-447 221
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 222 ************** atra kathA - ihAsti potanapuraM nagaraM jitasAgaram / bhUrizrIjinasaMzobhitoSitA'khilajantukam / 1 / rAjA ripupratizatruryatpratApamahAgninA / AlIDhAH zatravaH sarve jvaladUrNAyutAM yayuH / 2 / devyAstasya ca bhadrAyA baladevaH suto'bhavat / caturbhiH sUcitaH svapnairacalo'calasauSThavaH / 3 / mRgAvatI ca putryAsIdrUpAtizayazAlinI / jagAma janakaM nantuM sodbhinnanavayauvanA / 4 / dRSTvA tAmanurAgeNa svAGkaparyaGkagAM vyadhAt / vivoDhuM tAma'thopAyaM cikIrSurvisarsaja ca // 5 // purapradhAnAnyAhUyA'prAkSIdetattato nRpaH / iha yajjAyate ratnaM syAttatkasyeti kathyatAm ||6| avocaMste tavaiveti trirupAdAya tadvacaH / AnAyayattatastatrodvoDhuM rAjA mRgAvatIm // 7 // yayuste vrIDayA sarve putrImapi mRgAvatIm / gAndharveNa vivAhena rAjA svayamupAyata // 8 // bhadrA viraktA bhogebhyastyaktvA'nAcAriNaM nRpam / sutamA''dAya nirgatya prayayau dakSiNApatham // 9 // viracayyA'calastatra purIM mAhezvarIM navAm / saMsthApya jananIM tatra tAtopAntaM yayau svayam // 10 // 1. 'saMzobhinAvratA'khilajantuka.. kha pa, pa la la / 2. 'jvalajUrNA.....' kha la / ************** ******** A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIratripRSTha bhavaH / gAthA 447 222
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 223 agre ca ttpitulokaulN nAma vyalopyata / svaprajAyAH patitvena prajApatiritIritam / 11 / vizvabhUticyutaH zukrAnmRgAvatyA athodare / kathitaH saptabhiH svapnairviSNurityavatIrNavAn / 12 / pUrNeSvahaHsu saJjajJe tanubhUviSNurAdimaH / trikaraNDakapRSThatvAttripRSTha iti saMjJitaH / 13 / azItighanuruccAGgaH khelan bhrAtrA balena saH / dvisaptatikalAbhijJaH kramAdyauvanamA''sadat / 14 / vizAkhanandijIvazca bhavaM bhrAntvA'tha kesarI / jajJe tuGgagirau zaGkhapuradezanisUdakaH / 15 / prativiSNuH pRcchati smAzvagrIvo me kuto mRtiH / bhAvinIti nimittajJaM so'pyAcakhyAvidaM tadA / 16 / tataste bhIzcaNDavegaM yo dUtaM dharSayiSyati / yastuGgagirisiMhaM ca helayaiva haniSyati / 17 / tataH zaGkhapure zAlInazvagrIvo'dhyavApayat / vArakeNa mahIpAlAn tat trANArthamathAdizat / 18 / rAjJaH prajApate: putrau sa zuzrAva mahaujasau / kuto'pyarthAzaNDavegaM dUtaM tasmai prayuktavAn / 19 / tadA prajApateragre saGgIte raGgamAgate / akasmAdAgatazcaNDavegastadraGgabhaGgadaH / 20 / abhyuttasthe bhUbhujA'sau tadIyasvAmizaGkayA / mantrI pRSTaH kumArAbhyAmahaMyuH ko'yamAha saH / 21 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA tripRsstthbhvH| gAthA-447 * * * 223 * 1. 'dRptaste' pa. pa. pa. kha cha la /
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA ****** cAryalaghuvRttiH * 224 *************** azvagrIvasya dUto'yaM rAjarAjasya durmadaH / gacchannayaM nivedyo nAviti tAvUcaturnijAn // 22 // prajApatistanmanyedyurvyasRjatkRtagauravam / svabhaTairjJApitau tau ca kumArAvanvadhAvatAm // 23 // tamardhamArge prApya svahastayozcakratuH sukham / kAkavallaguDApAte tatsahAyaizca zire // 24 // jJAtvA prajApatistaca dUtamAnIya taM gRhe / satkRtyoce durvinayaM mA''khyaH kaumAramIzituH // 25 // AmetyuktvA yayau dUtaH kSmApateH paramagrataH / palAyya yAtaiH kathitaM sarvaM dUtasya dharSaNam // 26 // tahUto'pi tathaivAkhyadalIkAnmA kupanRpaH / azvagrIvo'nuziSyA'nyaM dUtaM preSItprajApateH // 27 // gatvAce rakSa zAlIMstvaM siMhAdrAjAjJayeSa saH / rAjovAca sutAvetatphalaM dUtakhalIkRteH // 28 // avArakepi yadabhUdA''deza: zAlirakSaNe / ityuktvA prasthitaM bhUpaM pratibodhya gatau sutau // 29 // kiyatkAlaM kathaM siMhamanye'rakSanRpA iti / tripRSThapRSTaiH ziSTaM taiH zAlInAM paricArakaiH // 30 // pattyazvebharathairvapraM kRtvA'rakSan kSitIzvarAH / karSaNagrahaNaM yAvadAgatAvArakakramAt // 31 // 'karSaNa' la * naz dhAtuH akarmakaH parasmaipadI ca tasya AtmanepadabahuvacanaprayogaH samyag na bhAti / yadi karmaNi vAkyaM tadA bhAvaprayoge ekavacanameva samyag, yadi ca karttari vAkyaM tadA Atmanepada: katham ? ************* A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA tripRSThabhavaH / gAthA- 447 224
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 225 sthAsyatIyazciraM ko'tra tripRSThaH smAha tAn prati / darzyatAM mama siMhaH sa yenaiko'pi nihanmi tam // 32 // tuGgAcalaguhAyAM tairdarzitaH kesarI tataH / rathArUDhI kumArI tAvayAsiSTAmubhau guhAm / 33 / tAM guhAmabhito lokAzcakruH kalakalAravam / taM ca paJcAnanaH zrutvA'bhyAgAjjambhAparAnanaH / 34 / ahaM rathI pattirasau yukto nau naiSa saGgaraH / rathAt tato'vatatAra tripRSThaH phalakAsibhRt / 35 / phalakAsI mama kare eSa dADhAnakhAyudhaH / tadapyanucitaM bhAti tattAvapi mumoca saH / 36 / dadhyo taM prekSya siMho'tha dhASTAdeko yadAgamat / yadyAnazastramuktizcA'haMyurhanmi tadeNavat / 37 / vicintyaivaM mahAkopAda'jAnAno hariM hariH / datvA phAlAM karAlAM sa tripRSThopAntamApatat / 38 / ekakena kareNISThAdharo dhRtvA hariM hariH / pATayAmAsa taM jIrNapaTTAMzukamiva kSaNAt / 39 / puSpAbharaNavastraizca vRSTaM devatayA harau / zauryeNa vismitailokaistussttuve sa sphuTanmukhaiH / 40 / ekAkinA mArito'hamiti siMhaH sphuraMstadA / gautamajIvastatsatastamUce mA sma khidyathAH // 41 // pazusiMho nRsiMhena mArito'sIti kA vyathA / prItastadvacasA mRtvA turyo| nArako'bhavat / 42 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA tripRSThabhavaH / gAthA-447 225 * 1. 'jIvastatosya' - kha la pa pa jIvasUto'sya - cha pa / tadeNavat - tad - tasmAt, eNaH mRgavizeSaH tamiva hanmi ityarthaH / * sUtaH sArathiH / K*****
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 226 kumArAvAttatatkRttI balito nagaraM nijam / grAmyarUce hayagrIvaH svairaM tiSTha riporvadhAt / 43 / tacchrutvA so'tha sAzaGkaH preSItaM prajApateH / sutau preSaya matpAveM kurve'mU yatpRthak nRpo / 44 / prajApatirbabhASe'hameSyAmi na sutau tu me / dUto'vAdIna cedevaM sajo yuddhAya tadbhaveH / 45 / ityukte dharSayitvA taM kumAro dUtamUcatuH / yat zikSitamare ! kuryAdurdAnto'dyA'pi te prabhuH / 46 / dUtAkhyAte hayagrIvaH sarvogheNA'caladyudhe / tripRSThaH sAcalazcAdrI rathAvarte'miladdhayam / 47 / ubhayoH sainyayoyuddhe jAyamAne'tiniSThure / dolArUDheva tatkAlaM jayalakSmI: samAbhavat / 48 / Uce tripRSTho'zvagrIvaM vIkSya'nekajanakSayam / yuddhamastvAvayoreva varAkaiH kiM haterjanaH / 49 / aGgAGgiyuddhe'zvagrIvaH khinnazcakraM vimuktavAn / tripRSThorasi tumbena cakraM nipatati sma tat / 50 / tripRSThastacchirastenaivAchinat tatkSaNAttayoH / puSpavRSTiH kRtA devairAdyau viSNubalAviti / 51 / tadeva praNato to ca samastairapi rAjabhiH / bharatakSetrayAmyAdhaM cakraturlIlayA vaze / 52 / molo chatramivAdhArSIt zilAM koTizilAbhidhAm / utpATya doSNaikenA'pi lIlayA viSNurAdimaH // 53 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre *zrIvIravaktavyatA tripRsstthbhvH| gAthA-447 226 *1. kuryAdadAnto - pa. pa. pa. cha kha la / * kRttiH - carma, tasya kRttiH tatkRttiH AttA tatkRttiH yAbhyAm to AttatatkRttI /
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Le Le Le Hua Yao Ye * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 227 A.ni. Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun so'thA'gAtpotanapuraM jagajitvaravikramaH / abhiSikto nRpairdevairardhacakripade tataH 54 / ekadA gAyanA: ke'pyagAyannizi hareH puraH / tAlpikaM smAha mayyete visAH zayite tvayA / 55 / AmetyUce visRSTAste'nena supte'pi na prabho / utthitaH prabhurUce tAn zrutvA taM kiM na vAritAH / 56 / so'vadagItalobhena tadAkAkupannRpaH / tatkarNayoH prage'kSepsIttaptaM trapu mRtazca saH 57 / vedyaM nyakAcayat karmA'sAtaM tena haristadA / nistRzakriyayA svAmyAdduHkASkarma prAjyamArjayat / 58 / sAmAyikamahAparigrahArambho hiMsAdyaiH kaluSAtmakaH / caturazItyabdalakSIM rAjyaM kRtvAdyakezavaH / 59 / niyuktiH mRtvA saptamanarakapRthvyAM nairayiko'bhavat / acalastadviyogAttavrato mRtvA zivaM yayau / 60 / / / 447 / / nirgamadvAre atha kimabhUdityAha - * zrIvIravaktavyatA culasIimappaiTe sIho naraesu tiriyamaNuesu / piyamittacakkavaTTI mUyA videhAi culasII / / 448 / / tripRsstthbhvH| gAthA-448 caturazItivarSalakSANi tripRSThasyAyuH / tato'pratiSThAne narakAvAse utpannaH / tata udvartya siMho'bhUt / sa mRtvA punarnarake'gAt / tiriya * 227 *1. abhiSiktI - cha pa, pa, pa, / svAmya (napuM.) - svAmino bhAvaH svAmyaM, tasmAt (hetoH) / **** k****
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka-*maNuesutti' tataH katicidbhavAMstiryagmanuSyabhaveSu babhrAma / tato manuSyo bhUtvA satkarma kRtvA aparavidehe mUkAyAM rAjadhAnyAM * niyuktiH *priyamitrazcakravartI caturazItipUrvalakSAyuH / / 448 / / zrItilakA A.ni. putto dhaNaMjayassA puTTila pariyAi koDi savvaTe / naMdaNo chattaggAe paNavIsAuM sayasahassA // 449 / / cAryalaghuvRttiH sAmAyika228 pavvaja puTTile sayasahassa savvattha mAsabhatteNaM / pupphuttare uvavanno tao cuo mAhaNakulaMmi / / 450 / / niyuktiH akSarArtha: spaSTaH / bhAvArthaH kathAto jJeyaH - nirgamadvAre tato'paravideheSu mukApUryAM mahIpatiH / dhanaJjayasya dhAriNyA: patnyAH kukSau samIyivAn / 1 / / zrIvIravaktavyatA caturdazasvapnarAjAkhyAtacakradharaddhikam / kAle sA suSuve sUnuM sarvasampUrNalakSaNam / 2 / (2500 granthAnam) * priyamitracakri bhavaH / priyamitra iti nAma pitRbhyAM tasya nirmame / vardhamAnaH zazIvA''pa sakalatvaM dvidhA'pi saH / / nirvinaHNNaH] kAmabhogebhyaH pArthivo'tha dhanaJjayaH / priyamitraM sutaM rAjye sthApayitvA'grahId vratam / 4 / 449-450 mitravatpriyamitrasya pratApaikamahodadheH / cakraprabhRtiratnAni kramAdAsaMzcaturdazaH / 5 / SaTkhaNDavijaye so'pi prAgvadArSabhicakrivat / kRtacakrAbhiSeka: sannItyA rAjyamapAlayat / 6 / 228 gAthA [Yao Le Le Le Le Le Le Le Le Le Le Le Le Le Le Le
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 229 anyadA poTTilAcAryopAnte dharma nizamya saH / sutaM rAjye nivezyA'tha prAvrAjItsarvazatrujit / 7 / varSakoTIM tapastepe zukre sarvArthayAnake / pUrvalakSacaturazItyAyurmRtvA suro'bhavat / 8 / A.ni. cyutveha bharate chatrAgApuryAM jitazatrutaH / bhadrAdevyAM sa utpede nandano nandanAhvayaH / / sAmAyikataM nyasyodyauvanaM rAjye jitazatrurnarAdhipaH / prAvAjInandano rAjyaM zazAsendra iva kSitau / 10 / niyuktiH caturvizatyabdalakSIM janmato'tItya nandanaH / poTTilAcAryapArzve'tha saMyama sa prapannavAn / 11 / * nirgamadvAre mAsopavAsA'bdalakSa zrAmaNyaM sa prakarSayan / viMzatyA sthAnakaiH prAgvattIrthakRtkarma nirmame / 12 / * zrIvIravaktavyatA tIrthakaratvakAraNaviMzatimevAha - nandanaarihaMtagAhA (451) daMsaNagAhA (452) apuvvagAhA (453) paDhameNagAhA (454) / taM ca kahaMgAhA (455)* RSibhavaH / *niyamAgAhA (456) / etAH prAguktA eva / gAthA* mAsopavAsatapasA kRtvAntyArAdhanAM bhRzam / paJcaviMzatyabdalakSapUrNAyuH sa munirmRtaH / 13 / 451-456 Yao Ye Le Ye Ju Bi Yi Bi Yi Ke Ju Ye Ke Ye Ke Ke Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zui Lu Ke Yi Le Le : Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 229 * ime (451-456) gAthA yathAkrameNa pUrvoktagAthAkramAGkA' (179-184)nusAreNa jJAtavyAH / atra punarna likhitAH /
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- puSpottaravimAne'bhUt prANatasvargabhUSaNe / viMzatyabyAyuramaraH sarvAmaraziromaNiH / 14 / / / 449-456 / / niyuktiH atha kimabhUdityAha - A.ni. zrItilakA- * mAhaNakuMDaggAme koDAlasaguttamAhaNo asthi / tassa ghare uvavanno devANaMdAi kucchiMsi / / 457 / / sAmAyikacAryalaghuvRttiH * tataH puSpottarAcyutaH brAhmaNakuNDagrAmanagare koDAlagotro brAhmaNa usabha(RSabha)dattanAmAsti tasya gRhe utpannaH devAnandA kukSau * niyuktiH 230 * // 457 / / sAmprataM zrIvIravaktavyatAnibaddhAM dvAragAthAmAha - nirgamadvAre sumiNamavahArebhiggahe jammaNamabhiseyaqDDisaraNaM ca / bhesa~Na vivAha'vace dANe saMboha nirkhamaNe / / 458 / / * zrIvIravaktavya svapnaH apahAraH abhigrahaH janma abhiSeka: vRddhiH smaraNaM jAtismaraNaM bheSaNaM vivAhaH apatyaM dAnaM saMbodhanaM ni:kaSkrimaNaM etAni * tAcaramabhavaH / *vAcyAni / / 458 // Adau svapnadvAramAha - gAthAbhA0 gaya vasaha sIha abhiseya dAma sasi diNayaraM yaM kuMbhaM / paumasara sAyara vimANabhavaNa yeNuJjaya sihaM ca // 46 // * * bhA. gAthA-46 spaSTA / navaraM 'vimANabhuvaNatti' ekameva na dvayam / vaimAnikAgatAnAM mAtA vimAnaM pazyati / adholokAgatAnAM tu bhavanam / *************** 230 *1. 'bhuvanaM' pa. pa. kha la / **********
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 231 bhA. ee caudasa sumiNe pAsai sA mAhaNI suhapasuttA / jaM rayaNi uvavantro kucchiMsi mahAyaso vIro / / 47 / / apahAramAha bhA. aha divase bAsII vasai tahiM mAhaNIi kucchiMsi / ciMtei suhammavaI sAhariDaM je jiNaM kAlo / / 48 / / atha dvyazIti divasAn vasati tasyA brAhmaNyAH kukSau tataH saudharmapatizcintayati / asyAH sakAzAjjinaM saMhartuM kAlaH / 'je' * pAdapUraNe / kimityapahiyata ityAha - *********** bhA. arahaMta cakkavaTTI baladevA ceva vAsudevA ya / ee uttamapurisA na hu tucchakulesu jAyaMti / / 49 / / spaSTA / navaraM tucchakuleSva'sArakuleSu / keSu jAyante ityAha - bhA. uggakulabhoyakhattiyakulesu ikkhAganAyakoravve / harivaMse ya visAle AyaMti tahiM purisasIhA / / 50 / / bhA. aha bhaNai negamesiM deviMdo esa ittha titthayaro / loguttamo mahappA uvavanno mAhaNakulaMmi / / 51 / / 'negamesiM' ti hariNagaveSam / bhA. khattiyakuMDaggA siddhattho nAma khattio atthi / siddhatthabhAriyAe sAhara tisalAi kucchiMsi / / 52 / / A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA caramabhavaH / gAthA- 458 gAthA47-52 231
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 232 A.ni. Ping Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Ju Hua Hua 'sAhara' saMhatya nikSipa / bhA. bADhaMti bhANiUNaM vAsArattassa paMcame pakkhe / sAharai puvvaratte hatthuttara terasI divase / / 53 / / zakrAdiSTena hariNagaveSiNA 'bADhaM' atyarthaM karomi svAmyAdezamiti bhaNitvA varSArAtrasya paJcame pakSe saMharati / apahatya tatra nikSipati * pUrvarAne rAtripraharadvayAnte / hastottare uttarAphAlgunyAM azvinavaditrayodazIdivase / bhA. gayavasaha (gAhA) / / 54 / / bhA. ee caudasa sumiNe pAsai sA mAhaNI paDiniyatte / jaM rayaNiM avahario kucchisi mahAyaso vIro / / 55 / / * 'pratinivRttAn' bahirgacchataH pazyati / bhA. gayavasaha (gAhA) / / 56 / / bhA. ee caudasa sumiNe pAsai sA tisalayA suhapasuttA / jaM rayaNiM sAhario kucchisi mahAyaso vIro / / 57 / / abhigrahadvAramAha - bhA. tihiM nANehiM samaggo devI tisalAi so u kucchiMsi / aha vasai sanigabbho chammAse addhamAsaM ca / / 58 / / * sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre shriiviirvktvytaa| gAthA-458 bhA. gAthA53-58 232
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniryaktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 233 saMjJI cAsau garbhazca saMjJigarbhaH / garbhasthAH sarve'pi saMjJina eva bhagavAMstu trijJAnasamagratvAt viziSTasaMjJAvAnityetadvizeSaNam / / bhA. aha sattamaMmi mAse gabbhattho ceva'bhiggahaM ginhe / nAhaM samaNo hohaM aMbApiyaraMmi jIvaMte / / 59 / / atha garbhAdArAbhya saptame mAse mAtApitroratyantaM garbhaprayatnakaraNena snehAtirekaM vijJAyAbhigrahaM garbha eva jagrAha / sa ca spaSTaH / atha janmadvAraM -* bhA. dunhaM varamahilANaM gabbhe vasiUNa gabbhasukumAlo / navamAse paDipune satta ya divase samairege / / 60 / / garbhe'pi prAyeNAprAptaduHkhaH / bhA. aha cittasuddhapakkhassa terasIpuvvarattakAlaMmi / hatthuttarAhiM jAo kuMDaggAme mahAvIro / / 6 / / jAtakarma dikkumAryAdibhiH kRtamiti prAgvadavaseyam / kiJcitpunarAha - bhA. AbharaNarayaNavAsaM vuTuM titthaMkaraMmi jAyaMmi / sakko ya devarAyA uvAgao AgayA nihao / / 62 // nidhayaH / * bhA. tuTThAo devIo devA ANaMdiyA saparisAgA / bhayavaMmi vaddhamANe telukkasuhAvahe jAe / / 3 / / abhiSekadvAramAha - A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA / gAthA-458 bhA. gAthA59-63 233
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 234 * * bhA. bhavaNavaivANamaMtarajoisavAsI vimANavAsI ya / saviDDiya saparisA caubvihA AgayA devA / / 64 / / bhA. devehiM saMparivuDo deviMdo ginhiUNa titthayaraM / neUNa maMdaragiri ahiseyaM tattha kAsIya / / 5 / / bhA. kAUNa ya abhiseyaM deviMdo devadANavehiM samaM / jaNaNIi appiNittA jammaNamahimaM ca kAsIya / / 66 / / nandIzvare svarge ca / devA vaimAnikajyotiSkAH / dAnavA bhuvanapativyantarAH / atha yaddevAH prabhormAGgalikye kurvanti tadAha - bhA. khomaM kuMDalajuyalaM siridAmaM ceva dei sakko se / maNikaNagarayaNavAsaM uvacchubhe jiMbhagA devA / / 67 / / kSaumaM devadUSyam / zrIdAmA'nekaratnakhacitaM dRSTisukhadaM pAlanakagendukaprAyam / 'uvacchubhe' upakSipati / bhASyakaro'pIdamAha - bhA. vesamaNavayaNasaMcoiyA u te tiriyajaMbhagA devA / koDiggaso hiraNNaM rayaNANi ya tattha uvaNiti / / 68 / / vaizramaNavacanapreritAste tiryagjRmbhakAstiryaglokavyantarAH / 'koTyagrazaH' koTiparimANato hiraNyamaghaTitaM svarNa ratnAni copanayanti / . siddhArthazca prage jJAtvA putrajanmamahotsavam / acIkaranije deze jagajanitavismayam / / 1 / / dvAdaze cAhi nAmAsya vardhamAna iti vyadhAt / janmato'pi yato'muSya rAjyAcaM sarvamedhata / / 2 / / vRddhidvAramAha - A.ni. sAmAyikaniryaktiH nirgamadvAre shriiviirvktvytaa| gAthA-458 bhA. gAthA64-68 234 * * * *
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ {Yang Yang Yang Bi Ye Zhun Zhun Zhun Avazyaka- bhA. aha vaDDai so bhayavaM diyaloyacuo aNovamasirIo / dAsIdAsaparivuDo parikinno pIDhamaddehiM / / 69 / / niyuktiH pIThaM prabhoH pAdapIThaM tatpraNamanto maulibhirmardayantIti pIThamardA mahArAjaputrAstaiH parikIrNaH parito vyAptaH / zrItilakA bhA. asiyasirau sunayaNo biMbuTTho dhavaladaMtapaMtIo / varapaumagabbhagoro phullappalagaMdhanIsAso / / 70 / / cAryalaghuvRttiH 235 jAtismaradvAramAha - bhA. jAIsaro ya bhayavaM apparivaDiehiM tihi u nANehiM / kaMtIhi ya buddhIhi ya abbhahio tehiM maNuehiM / bheSaNadvAramAha - bhA. aha UNaaTThavAsassa bhagavao suravarANa majjhami / saMtaguNukttiNayaM karei sakko suhammAe / / 72 / / kiM tadityAha - bhA. bAlo abAlabhAvo abAlaparikkamo mahAvIro / na hu sakkA bheseuM devehiM saiMdaehipi / / 73 / / 'na hu sakkA' naiva zakyaH bheSayitum / *1. 'asiyasiro' kha pa, pa, cha la, / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Ju Yang Yang Yang Yang Yang Zhun Zhun Zhun Zhun A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA / gAthA-458 bhA. gAthA69-73 Qian Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Ke Ke Zhun 235
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Zhun Zhun Zhun Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Dai Avazyaka- bhA. taM vayaNaM soUNaM aha ega suro asaddahato ya / ei jiNasannikAsaM turiyaM so bhesaNaTThAe / / 74 / / niyuktiH 'turiyaM' tvaritaM zIghraM sa cA''gatya yaccakre tadAha - A.ni. zrItilakA * cAryalaghuvRttiH sAmAyikabhA. sappaM ca taruvaraMmI kAuM tiMdUsaeNa DiMbhaM ca / piTThI muTThIi hao vaMdiya vIraM paDiniyatto / / 75 / / 236 * iha tindUsakazabdenA''rSatvAdA''malakI krIDocyate / 'mala malla dhAraNe', A-sAmastyena malyante pRSThena dhAryante jetAro DimbhAH * niyuktiH nirgamadvAre *zeSairyasyAM krIDAyAM sA 'kRtyayuTo'nyatrA'pi ceti buku]Si pratyaye AmalakIkrIDA / aGkitAdbhUbhAgAt dhAvitvA yaH prathamaM * zrIvIra* saGkalpitavRkSaM vilagatyArohati ca, sa jetA / tatazcAnayA krIDayA krIData: svAminaH sa devaH sarparUpaM vikRtya vRkSamUle sthitaH / sa * vaktavyatA / * svAminA nirbhIkena vAmahastena dhRtvA ucchAlya dUre kSiptaH / tataH sa devaH svAmyatra na bhIta iti punarDimbho bhUtvA bhApanAya krIDayan, * gAthA-458 * svAminA jitvA ArUDhaH / tataH sa bheSayituM pravardhamAnaH pRSThe muSTyA hatvA kubjIkRtaH / atrApi na bhIta: / tataH zakroktaM satyaM matvA * bhA. gAthA*vanditvA vIraM pratinivRttaH / adhyayanavidhiH - 74-76 * bhA. aha taM aMbApiyaro jANittA ahiyaaduvAsaM tu / kayakouyaalaMkAraM lehAyariyassa uvaNiMti / / 76 / / *1. kRtyayuddhe'... pa. cha, 'kRtyayujo'.... pa / 2. 'baSi' pa, pa, 'yuSi' pa, cha / Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yi 236 Hua Hua Ju Le Le Hua Ju Ju Ye
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 237 atha taM ambApitarau adhikASTavarSaM jJAtvA kRtAni rakSAdIni kautukAni alaGkArAzca bhUSaNAni yasya taM kRtakautukAlaGkAram, lekhAcAryasya * * upAdhyAyasya upanayata: / atrAntare kimAsIdityAha - A.ni. bhA. sakko ya tassamakkhaM bhagavaMtaM AsaNe nivesittA / saddassa lakkhaNaM pucche vAgaraNaM avayavA iMdaM / / / 77 / / * sAmAyikaatrAntare calitAsanaH zakraH svargAdAgatya 'tatsamakSaM' upAdhyAyasamakSa upAdhyAyayogye kalpite Asane bhagavantaM nivezya 'zabdasya * niyuktiH * lakSaNaM' zabdazAstraM pRcchati / 'vAgaraNaM' bhagavatA zabdazAstrAkhyAnaM cakre / tadavayavAnAkarNya gRhItvA upAdhyAyenaindravyAkaraNaM kRtam / * nirgamadvAre vivAhadvAramAha - zrIvIrabhA. ummukkabAlabhAvo kameNa aha juvvaNaM samaNupatto / bhogasamatthaM nAuM aMbApiyaro ya vIrassa / / / 78 / / vktvytaa| bhA. tihirikkhaMmi pasatthe mahaMtasAmaMtakulapasUyAe / kAriMti pANigahaNaM jasoya vararAyakanAe / / / 79 / / gAthA-458 bhA. gAthAapatyadvAramAha - 77-80 bhA. paMcavihe mANusse bhoge bhuMjittu saha jasoyAe / teyasiriM va surUvaM jaNai ya piyadasaNaM dhUyaM / / / 8 / / 237 dAnasambodhananiHkraSkrimaNAnyAha - Yao Hua Yao Ye Ye Ju Hua Hua Hua Qing Qian Qian Qian Qian Qian Qian Qian Qian Qian Qian
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre 238 zrIvIra Avazyaka- hatthuttarajoeNaM kuMDaggAmaMmi khattio jayo / vaz2arisabhasaMghayaNo bhaviyajaNavibohau vIro / / 459 / / niyuktiH so devapariggahio tIsaM vAsAiM vasai gihivAse / aMbApiIhiM bhagavaM devattagaehiM pavvaio / / 460 / / zrItilakA * aSTAviMzativarSe bhagavati mAtApitarau divaMgatau / tataH pUrNAbhigrahaH svAmI pravrajan nandIvardhanoparodhena prAsukAnapAnairvarSadvayaM sthitaH / tatrApi * cAryalaghuvRttiH / dvitIyavarSe sAMvatsarikadAnaM datvA lokAntikabodhitaH, triMzadvarSagRhasthaparyAyaH prabhuH pravavrAja / / 459-460 / / atrArthe bhASyakAro'pyAha - bhA. saMvacchareNa hohii abhinikkhamaNaM tu jiNavariMdANaM / to atthasaMpayANaM pavvattaI puvvasUraMmi / / 8 / / bhA. egA hiranakoDI aTeva aNUNagA sayasahassA / sUrodayamAIyaM dijai jA pAyarAsA u / / 8 / / bhA. saMghADayatiyacaukkacaJcaracaumuhamahApahapahesu / dAresu puravarANaM ratthAmuhamajjhayAresu / / 83 / / bhA. varavariyA ghosijjai kimicchiya dijjae bahuvihIyaM / suraasuradevadANavanariMdamahiyANa nikkhamaNe / / / 04 / / bhA. tineva ya koDisayA aTThAsIya ca huMti koDIo / asiyaM ca sayasahassA evaM saMvacchare dinnaM / / 5 / / arthaH prAgvat / / / iti zrIzrItilakAcAryaviracitAyAmAvazyakalaghuvRttau dvitIyA varavarikA samAptA / / *************** vktvytaa| gAthA459-460 bhA.gAthA 81-85 238 ***
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 239 dAnAntaramapi sambodhanaM kasyA'pi syAnna kazcidvirodha ityAha - bhA. sArassayamAiJcA vahnI varuNA ya gaddatoyA ya / tusiyA avvAbAhA aggicA ceva riTThA ya / / 8 / / bhA. ee devanikAyA bhayavaM bohiMti jiNavariMdaM tu / savvajagajjIvahiyaM bhayavaM titthaM pavattehi / / 87 / / bhA. evaM abhithuvvaMto buddho buddhAraviMdasarisamuho / logaMtiyadevehiM kaMDaggAme mahAvIro / / 88 / / niHkraSkrimaNArthamapi bhASyakRdAha - bhA. maNapariNAmo ya kao abhinikkhamaNami jiNavariMdeNaM / devehi ya devIhi ya samaMtao ucchayaM gagaNaM / / 89 / / 'ucchayaM' 'stuMga AcchAdane' utstRtaM AcchAditaM vyAptam / bhA. bhavaNavaivANavaMtarajoisavAsI vimANavAsI ya / dharaNiyale gayaNayale vijujoo kao khippaM / / 10 / / amIbhirdevairAgacchadbhiriti zeSaH / / bhA. jAva ya kuMDaggAmo jAva ya devANa bhavaNaAvAsA / devehi ya devIhi ya avirahiyaM saMcaraMtehiM / / 11 / / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre shriiviirvktvytaa| gAthA-460 bhA.gAthA 86-91 239
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ KX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre 240 zrIvIra Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yang Yang Ye Ju Ye kuNDagrAmasya devAvAsAnAM cAntarAlaM devaizca devIbhizca saJcaradbhiH sadA 'avirahitaM' viraharahitaM saJjAtamityarthaH / tataH kimityAha - bhA. caMdappahA ya sIyA uvaNIyA jammamaraNamukkassa / AsattamalladAmA jalayathalayadivvakusumehiM / / 12 / / devaizcandraprabhA zibikA upanItA janmajarAmaraNamuktAya zrIvIrAya / kiM viziSTA ? pauSpaM zirolaGkAri mAlyaM vakSasthalAlaGkAri dAmaM * *AsaktAni avalambitAni mAlyadAmAni yasyAM sA tathA / kaiH kRtAni mAlyadAmAni ? jalajasthalajadivyakusumaiH / zibikApramANamAha - bhA. pannAsaM AyAmA dhaNUNi vicchinna pannavIsaM tu / chattIsaM uviddhA sIyA caMdappahA bhaNiyA / / 13 / / bhA. sIyAi majjhayAre divvaM maNikaNagarayaNaciMcaiyaM / sIMhAsaNaM maharihaM sapAyapIDhaM jiNavarassa / / 14 / / maNayazcandrakAntAdyAH, ratnAni marakatAdIni 'ciMcaiyaM' khacitam / mahato jinendrasya ahaM yogyaM mahArham / bhA. avalaiyamAlamauDo bhAsurabuMdI palaMbavaNamAlo / seayavatthaniyattho jassa ya mullaM sayasahassaM / / 15 / / bhA. chadruNaM bhatteNaM ajjhavasANeNa sohaNeNa jiNo / lesAhiM visujhaMto AruhaI uttamaM sIyaM // 16 // avalagitau nivezitau mAlAmukuTau yasya sa tathA 'bhAsurabuMdI' bhAsuratanuH, pralambA vanamAlA devAbharaNaM yasya sa tathA / * * seayavatthaniyattho' prAkRtatvAt zabdavyatyayaH, nivasitazvetavastraH, yasya mUlyaM 'zatasahasraM' lakSam / adhyavasAnena manaHpariNAmena * vaktavyatA nisskrmnnm| gAthA-460 bhA. gAthA92-96 240 * *
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ -* Avazyaka- *kRSNAdidravyasambandhajanitA AtmapariNAmA lezyAstAbhiH / niyuktiH A.ni. bhA. sIhAsaNe nisanno sakkIsANA ya dohiM pAsehiM / vIyaMti cAmarehiM maNirayaNavicittadaMDehiM / / 97 / / zrItilakA sAmAyikaatha sA zibikA kairutkSiptetyAha - niyuktiH cAryalaghuvRttiH 241 bhA. pulviM ukkhittA mANusehiM sA haTTharomakUvehiM / pacchA vahaMti sIyaM asuriMdasuriMdanAgiMdA / / 18 / / nirgamadvAre hRSTaromakUpaiH - ullasitaromAJcaiH / asurAdisvarUpamAha - zrIvIra vaktavyatA bhA. calacavalabhUsaNadharA sacchaMdaviubviyAbharaNadhArI / deviMdadANaviMdA vahaMti sibiyaM jiNiMdassa / / 19 / / nisskrmnnm| calanti capalAni sahajataralAni bhUSaNAni kuNDalahArAdIni yeSAM te 'calacapalabhUSaNadharAH' / AdarakhyApanArthatvAt, atra * * zibikAvahanapaunaruktayaM na cintyam / atrAntare kiM jAtamityAha - bhA. gAthA bhA. kusumANi paMcavantrANi muyaMtA duMdubhI u tADaMtA / devagaNA ya pahiTThA samaMtao ucchayaM gayaNaM / / 100 / / 97-101 tatastairdevaiH samaM samastaM utstRtaM vyAptaM gaganam / ata evaitadAha - 241 bhA. vaNasaMDuvva kusumiu paumasaro vA jahA sarayakAle / sohai kusumabhareNaM iya gayaNayalaM suragaNehiM / / 101 / / Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Liang Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Hua Mi Mi Mi Mi Mi Hua Yao jo *
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 242 bhA. siddhatthavaNaM va jahA asaNavaNaM saNavaNaM va asoyavaNaM / cUyavaNaM va kusumiyaM iya gayaNayalaM suragaNehiM / / 102 / / * A.ni. 'asanaH' priyaka: 'saNaM' bhaGgA anayoH prAyaH puSpANAM ramyatvAdetadvanayoratropamAnatvena darzanam / / sAmAyikabhA. ayasivaNaM va kusumiyaM kaNiyAravaNaM va caMpayavaNaM va / tilagavaNaM va kusumiyaM iya gayaNatalaM suragaNehiM / / 103 / / niyuktiH bhA. varapaDahabherijhallariduMdubhisaMkhasahiyatUrehiM / dharaNiyale gayaNayale turiyaninAo paramarammo / / 104 / / nirgamadvAre 'turiyaninAo' tUryanirghoSo'bhUdityarthaH / zrIvIra vaktavyatA bhA. evaM sadevamaNuyAsurAi parisAe parivuDo bhayavaM / abhithuvvaMto girAhiM saMpatto nAyasaMDavaNaM / / 105 / / niSkramaNam / parSadA samavAyarUpayA / gAthA-460 bhA. ujANaM saMpatto oruhaI uttamAu sIyAo / sayameva kuNai loyaM sakko se paDicchae kese / / 106 / / bhA. gAthA. atra mArgaziradazamyAM uttaraphAlgunInakSatre udyAnaM samprAptaH san avarohati uttamAyAH zibikAyAH / svayameva karoti locam, zakra: 'se'* 103-107 * tasya pratIcchati kezAn / atha kezAH kathaM kRtA ityAha - 242 bhA. jiNavaramaNunavittA aMjaNaghaNaruyagavimalasaMkAsA / kesA khaNeNa nIyA khIroyasanAmayaM udahiM / / 107 / / *******
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 243 rucaka: kRSNamaNivizeSaH / aJjanaghanarucakavat vimala: saGgataH kAzo dIptiryeSAM te tathA kSIrodasanAmakamudadhim / atha kimabhUdityAha - * bhA. divvo maNussaghoso turiyaninAo ya sakkavayaNeNaM / khippAmeva nilukko jAhe paDivAi carittaM / / 108 / / / 'divyo' devasamutthaH / manuSyaghoSastUryaninAdazca zakravacanena kSiprameva 'nilukko' nivRttaH yadA pratipadyate cAritram / kathaM cAritraM pratipadyate * *ityAha - bhA. kAUNa namukkAraM siddhANamabhiggahaM tu so ginhe / savvaM me akaraNijjaM pAvaMti carittamArUDho / / 109 / / tadaiva ca manaHparyAyajJAnamutpannaM sarvatIrthakRtAmapyeSaiva sthitirityAha - bhA. tihiM nANehiM samaggA titthayarA jAva huMti gihavAse / paDivatraMmi caritte caunANI jAva chaumatthA / / / 110 / / atha svAmI kiM cakre ityAha - bhA. bahiyA ya nAyasaMDe ApucchittANa nAyae savve / divase muhuttasese kammAragAmamaNupatto / / / 111 / / bahistAt kuNDapurAt 'jJAtakAn' ApRcchya / nirgacchato bhagavataH piturmitraM jaravijaH / praNamyovAca bhagavanirbhAgyo'smyahamAgataH / / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre shriiviirvktvytaa| gAthA-460 bhA. gAthA 108-111 243 +
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 244 Wei Liang Liang Ke Le Hua Qian Ye Ju Ye Ju Ju Ju Yao * yathA varSanti pAthodA girigarttAnapekSakam / evaM dAnamadA: svAmin ! varSa svAnyAnapekSayA / 2 / tvayezvaraM jagaJcakre nAhamAyAsiSaM tadA / idAnImAgataH patnyA nirbhaya' preSito'smyaham / 3 / anukampAM tataH kRtvA nAtha ! kiJcitprayaccha me / kasyApi ni:pha[Spha]laM na syAt kalpavRkSasya darzanam / 4 / kRpayovAca taM svAmI tyaktasaGgo'dhunA'smyaham / tathA'pi vAsaso'syA'rddha gRhANAMsasthitasya me / 5 / tadA''dAya mudauko'gAt tutravAyama'thA'vadat / dazA: kurvasya so'vAdIlabdha kvedaM tvayAdbhutam / 6 / zrIvIrAdityavag vipraH so'vadattamanuvraja / lagnaM kaNTakizAkhAdI so'nIho na grahISyati / 7 / tato dvitIyamapyarddha tvamAdAyAnayA'dbhutam / daladvayaM tathA yokSye sandhirna jJAsyate yathA / 8 / tallakSaM lapsyate'to nAvarddhamarddha bhaviSyati / so'thAnvagAt prabhuM svAmI karmAragrAmamabhyagAt / / tatra kimabhUdityAha - govanimittaM sakkassa Agamo vAgarei deviMdo / kullAgabahula chaTThassa pAraNe payasa vasuhArA / / 461 / / tatra rAtrau kRtakAyotsargeNa svAminA gopapRSTanaSTabalIvardAkathane rAtrizeSe ca svAmyantikA''sInastadarzane kupitena gopena prabhostADanAya * A.ni. sAmAyikaniryaktiH nirgamadvAre zrIvIra KKK vktvytaa| gAthA-461 Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin 244
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH razmAvutpATitAyAm, tadA bhagavAn kiM karotIti prayuktAvadhiH zakrastaM dRSTvA zIghramAgamat / taM gopaM stambhayitvA tatrA''gatya re ! pApa ! nA'muM siddhArtharAjasutaM vetsIti santarpya nivArya svAminaM natvA devendro vyAkaroti prabho ! sopasarga vastadvAdaza varSANi vaiyAvRtyakaro'haM bhavAmi / svAmyAha 'deviMdA na eaM huyaM na havai na havissai vA / jannaM arahaMtA deviMdassa vA asuriMdassa nissAe kevalanANaM uppADiti siddhiM vA vaJcati / arahaMtA saeNaM uTThANabalaviriyapurisakkAraparakkameNaM kevalanANaM uppADiMti / tatastadA tatkAlA''gataM bhagavanmAtRSvastreyaM 245 * vyantarIbhUtaM siddhArthanAmAnaM " tvayA mAraNAntikopasarganivAraNAya svAmyantike sthAtavyamityAdizya zakraH pratyAgAt / atha svAmI tatra dine SaSThapAraNake kullAkasanniveze bahulabrAhmaNagRhe bhikSArthaM praviSTaH / sa ca sakhaNDaghRtapAyasena pratyalAbhayat / tadA tadgRhe ardhatrayodazakoTIpramANavasudhArAsuvarNavRSTirabhUt / / 461 / / **************************** viharannatha morAke sanniveze yayau prabhuH / prAjJjadUijjantakAkhyatApasAzramazAlini // 1 // piturmitraM kulapatistatra prabhumupasthitaH / pUrvAbhyAsAt svAminA'pi tasmin bAhuH prasAritaH / 2 / tasya prArthanayA svAmI tatraikAM rAtrimAvasat / stheyaM varSAsvihetyUce prasthitaM sa punaH prabhum // 3 // nIrAgo'pyuparodhena pratizrutyAnyato yayau / aSTau mAsAn vihRtyA'tha tatra varSArthamAgamat // 4 // 11. 'sopasargadha avasta'... la / 2. 'prabhuM samupasthitaH ' pa la kha prabhusamupasthitaH pa, chaH prabhuprasthitaH la / ****** A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA zUlapANi pratibodhaH / gAthA 461 245
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 246 kulapatyarpite varSAstasthau svAmI tRNaukasi / gAvo bahistRNAnAptyA varSArambhe kSudhAturAH / 5 / adhAvan khAdituM vegAttApasAnAM tRNoTajAn / niHkRSkRipAstApasAstAste'tADayan yaSTibhirbhRzam / 6 / tADitAstaizcakhAdustA: zrIvIrAlaGkatoTajam / sthitaH pratimayA svAmI nAnantIstA nyaSedhayat / 7 / uTajasvAminA rAvAcakre kulapateH puraH / prabhuM so'pyaziSanIDaM rakSanti na vayo'pi kim / 8 / aprItirmayi satyeSAM tanna sthAtumihocitam / vicintyeti prabhuH paJcAbhigrahAnagrahIdimAn / 9 / nA'prItimadgRhe vAsaH stheyaM pratimayA sadA / na gehivinayaH prAyo maunaM pANau ca bhojanam / 10 / zucirAkAcaturmAsyA ardhamAsAdanantaram / prAvRSyapyasthikagrAmaM jagAma trijagatprabhuH / 11 / asthikagrAma ityAkhyA kathaM jAteti kathyate / grAmo'yaM varddhamAno'nte vegavatyasya nadyabhUt / 12 / gaNyAdipaNyapUrNAnAmanasAM paJcabhiH zataiH / dhanadevo vaNik tatrA''yAtaH prekSya mahAnadIm / 13 / mahokSamekaM sarveSu zakaTeSu niyojya saH / vAmato dakSiNenA'nyAstAM nadImudatArayat / 14 / atibhArAkarSaNena so'thAntastuTito vRSaH / tasya chAyAM vidhAyA'tha grAmyAnA''kArya tatpuraH / 15 / cArivArikRte tasya teSAM draviNamArpayat / pAlyo'yamiti coktvA tAn sAstudRg sa vaNig yayau / 16 / * viH - pkssii| A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA shuulpaanniprtibodhH| gAthA-461 246 EX ******* REKX
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 247 grAmyA vibhajya tadravyaM sarve jagRhire svayam / tasyA'sau nirdayo grAmazcAriM vAri na ko'pyadAt / 17 / AstAM kiJcitkariSyanti dayayA me pratikriyAm / svAmidattadravyeNApyete kiJcinna kurvate / 18 / tata: pradveSamApanastadgrAmopari zakkaraH / so'kAmanirjarAyogAt kSuttRSA bAdhito mRtaH / 19 / yakSo'bhUt zUlapANyAkhyo grAme'traiva puro bane / upayukto'tha so'jJAsIttadvapuH svaM dadarza ca / 20 / mAriM tadgrAmalokasya sa vicakre tataH krudhA / talloko martumArebhe'bhuvaMstairasthisaJcayAH / 21 / kAritairapi rakSAdyairmArinopazazAma sA / nAmAntareSvagurlokAH sa tAMstatrApyamArayat / 22 / acintayaMste tatrasthaiH ko'pyasmAbhirvirAdhitaH / yAmastatraiva tadgrAme tatprasAdanahetave / 23 / athAgatAstadarthaM te pracakrurvipulaM balim / samantataH kSipanto'tha grAmasyAbhyadhurunmukhAH / 24 / devo vA dAnavo vA'pi yaH kazcitkupito'sti naH / zaraNaM naH sa evA'stu kSAmyatvAgaH prasIdatu / 25 / yakSo'ntarikSe so'vAdIt kSAmaNAM kurutA'dhunA / vaNigdattadhanenA'pi tadA gorna tRNAdyaduH / 26 / balivardaH sa mRtvA'haM zUlapANiH suro'bhavam / tena vaireNa vaH sarvAnmArayAmi tato'dhunA / 27 / Hua Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Jiang Jiang Jiang Jiang Mi Mi Mi Mi Mi Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA shuulpaanniprtibodhH| gAthA-461 247 . zakkaraH-vRSaH /
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * Le Hua San San San San San San * Avazyaka- te ca taM bhaktinamrAGgA dainyAvyajJapayannadaH / kRto'smAbhirayaM mantaH zAntyai karttavyamAdiza / 28 / niyuktiH tadvanyAt so'pi zAntastAnUce manmAritAsthibhiH / kRtvA kUTaM tadupari kurutA''yatanaM mama / 29 / zrItilakA- madhye vidhAya me mUrtirbalIvardasya caikataH / pUjayeyurnamasyeyustato mAriH zamiSyati / 30 / cAryalaghuvRttiH tathaiva vidadhuste ca mArizcA'pi nyavarttata / indrazarmA bhRtiM datvA grAmyastasyA'rcakaH kRtaH / 31 / 248 vIkSyA'sthikUTaM pathikairasthigrAma itIritaH / asthikagrAma ityAkhyA grAmasyAsya tadAdyabhUt / 32 / tadA yakSAlaye svAmI prApto grAmyAnuvAca ca / tiSThAmo'tra vayaM te'pi prAhurnA'tra sthitiH zubhA / 33 / rAtrau yo'tra vasedyakSo rAtrAveva nihanti tam / indrazarmA'pi kRtvA'rcA sAyaM yAtyAtmano gRhe // 34 / tadasmadyAnazAlAdau devArya ! sthIyatAmiha / yakSabodhaM vidan svAmI tatraivAyAcata sthitim / 35 / atha grAmyairanujJAtastatra pratimayA sthitaH / devavyaG sAyamabhyarcya yakSa niHsArya cA'dhvagAn / 36 / prabhumapyAha niryAta zubhodarkA nizA'tra na / svAmI tUSNIM sthitaH so'gAvayantaro'cintayatkrudhA / 37 / grAmyairmadarcakenA'pi vAryamANo'pi yaH sthitaH / atIva dRptaH ko'pyeSa tadarpamadhunA hare / 38 / ** devavyaG - devArcakaH / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA shuulpaanniprtibodhH| gAthA-461 248 [Lu Lu Lu Lu Lu Lu chichichichiHua Bi (Bi Ye woHua Le **********
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ fart AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 249 uktArthasaGgrahamAha - dUijjaMtaga piuNo vayaMsa tivve abhiggahe paMca / aciyattuggahanivasaNa nicaM vosa? moNeNaM / / 462 / / pANIpattaM gihivaMdaNaM ca taha vaddhamANavegavaI / dhaNadeva sUlapANiMdasamma vAsa'dviyaggAme / / 463 / / uktArthe / / 462-463 / / atha kathAzeSaH - prabhumaTTaTTahAsenA'bhISayanna bibhAya saH / jImUtagarjitaistrAsa: kiM siMhasyopajAyate / 39 / lokastacchravaNAt svAmyupaghAtA''zaGkayA''kulaH / utpalaH pArzvatIrthIyo nimittyapyadhRti vyadhAt / 40 / tato hastipizAcAhirUpaiH prabhumupAdravat / svAmI tairapi nAkSubhyatpArAvAra ivAntimaH / 41 / tato'sau vedanAH sapta prabhodehe vyadhAtkudhIH / syuryAH prAkRtalokAnAmekakA api mRtyave / / 2 / zironetrazravonAsAdantapRSThanakhAzritAH / dharmadhyAnauSadhAtsvAmI na vivedaiva tA api / 43 / yakSaH so'pyatha nirvinaHNNaH] prabhumevaM vyajijJapat / mayA vaH zaktimajJAtvA'parAddhaM tatkSamasva me / 44 / Yao Hua Yao Ye Bi Ye Ke Ke Ke Liang Liang Cui Ping Ping Xiang Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Ye Zhun Zhun Zhun Zhun A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA shuulpaanniprtibodhH| gAthA-462 463 249 Hua Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Ke . antimaH samudraH - svayambhUH ityarthaH /
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 250 tatastatrA''gAtsiddhArthaH zUlapANimado'vadat / A pApa ! kiM tvayA cakre tIrthezaM vetsyamuM na kim / 45 / idaM cejjJAsyate zakrastadA tvaM kva bhaviSyasi / zUlapANistato bhItaH punarakSamayatprabhum / 46 / siddhArthaH pratibodhyA'tha taM samyaktvamajigrahat / atyAjayajIvahiMsAM prAg duHkRSkRtAnyanindayat / 47 / dharmAvAptimudA puSpavRSTyAdyaM prekSaNaM vyadhAt / dadhyo lokaH prabhuM hatvA svairaM krIDatyasau suraH / 48 / tadA tadupasargANAM zramAnidrA kSaNaM prabhoH / abhUdadarza ca svapnAnUrdhva eva daza prabhuH / 49 / varddhiSNustAlapizAco lIlayaiva hataH svayam / kokilo zvetacitrau ca sevakAviva pArzvagau / 50 / sugandhidAmayugmaM ca govargaH sevanodyataH / smerapA padyasaro dobhyA' tIrNazca sAgaraH // 51 // udrazmikaM cArkabimbaM mAnuSottaraparvataH / nijAnnaiveSTito viSvak svamArUDhaM ca mandare / 52 / evaM vIkSya dazasvapnAn jajAgAra jagatprabhuH / prage'thA'gAjana: sarva indrazarmotpalAvapi / 53 / akSatAGgaM prabhuM puSpavRSTiM cA''lokya vismitAH / siMhanAdaM vimuJcantaH praNemuH prItacetasaH / 54 / Ucuzca svAminA yakSaH zamito mahanAM vyadhAt / nimittAdutpalo jJAtvA natvA prabhumavocata / 55 / nizAnte'dya dazasvapnAH svAmin ! yuSmAbhirIkSitAH / jAnatAmapi vasteSAM phalaM vacmi kimapyaham / 56 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA shuulpaanniprtibodhH| gAthA-463 250 KENNN
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Lu Lu Lu Lu Lu ***** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 251 hatastAlapizAco yat tad drAgmohaM haniSyasi / yaH zuklaH kokilastat tvaM zukladhyAnaM vidhAsyasi / 57 / 'citro'nyaH kokilo yattad dvAdazAGgIM pravakSyasi / yad govargo'ntiko te sa bhAvI saGghazcaturvidhaH / 58 / yattu padmasarastat tvAM seviSyantyakhilA: surAH / uttIrNaH sAgaraM yat tad bhavAbdheruttariSyasi / 59 / yadarkaH kevalajJAnaM tat tvamAsAdayiSyasi / yaJcAntraiveSTito'dristatsapratApaM yazastava / 60 / yanmeruzRGgamArUDhastat tvaM siMhAsanasthitaH / dharma dekSyasi yad dAmnI tayorvedmi phalaM na hi / 61 / svAmyUce gRhisAdhostadvakSye dharmamahaM dvidhA / athotpalo janazcAnyaH prabhuM natvA yayurmudA / 62 / tatrArdhamAsakSapaNairvarSAH svAmyatyavAhayat / tataH zaradi nirgatya morAke'gAnivezane / 63 / tasyodyAne bahiH svAmI kAyotsargeNa tasthivAn / pASaNDyacchandakastatra mantratantrAdijIvikaH / 64 / sthitirnekAkino bhAti janabAhulyaharSulaH / prabhoH zarIre saGkramya siddhArthavyantarastataH / 65 / mArgAdAhUya gopAlamUce kSetre gamiSyasi / kaGgukuraM jimitvA''gA dRSTazcA''gacchatoragaH / 66 / svapne'dya modakAnAnAH saMvAdyetanavA vada / sarvaM saMvAdi so'vAdIdatha grAme'khile'pi hi / 67 / AkhyadbhUtabhavadbhAvivedyudyAne'sti ko'pyRSiH / tato'nyopi jano'bhyeti sarvasyA''khyAti cintitam / 68 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA acchndkH| gAthA-463 ********** *********** 251
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 252 ***************** mahimA kriyate lokaistatrA'tyAdarapUrvakam / ihApyacchandako jJAtA'stIti kairapyudIritam // 69 / siddhArtha: smAha no vetti kiJcanA'sau pratArakaH / lokastaM smAha vettA'si na tvaM devArya eva vit // 70 // sa svaM sthApayituM teSAM madhye tAnAhvayadyathA / jJAnaM parIkSyate tasya so'thAgAttatra tadvRtaH / 71 / svAmina: purataH sthitvA gRhItvA tRNamUcivAn / chetsyate'dastRNaM no vA dadhyAvantaH sa duSTadhIH / 72 / kAryaM pratIpamasyoktaM yenA'sau syAda'satyagIH / siddhArtho jalpati smetattRNaM na chetsyate'dhunA // 73 // sa yAvacchettumArebhe tattRNaM sajjitAGguliH / zakrastadavadherjJAtvA vajraM prakSipya tat kSaNAt // 74 // acchandakasya ciccheda dazApi hi karAGgalIH / tRNA'chedAdvilakSo'gAnnindyamAno'khilairjanaiH // 75 // amumevArthamAha - ruddAya satta veyaNa thui dasa sumiNuppala'ddhamAse ya / morAe sakkAraM sakko acchaMdae kuvio / / 464 / / uktArthA / eSA niryuktigAthA / / 464 / / mUlabhASyagAthAzcaitAH - bhA. bhImaTTahAsa hatthI pisAya nAge ya veyaNA satta / sirakannanAsadaMte naha'cchi piTThI ya sattamiyA / / 112 / / **** A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA acchandakaH / * gAthA- 464 bhA. gAthA 112 252 *****
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 253 bhA. tAla pisAyaM 'dokoilA dAmaidugameva govaggaM / 'sara sAgara sUrate maMdara sumiNuppale ceva / / 113 / / bhA. mohe ya jhANa pavayaNa dhamme saMghe ya devaloe ya / saMsAraM nANa jase dhammaM parisAi majjhami / / 114 / / etApyuktArthAH / tathA - morAgasannivese bAhiM siddhattha tIyamAINi / sAhai jaNassa acchaMda paoso cheyaNe sakko / [pra.] - eSAyuktArthA / punaH kathAzeSaH - siddhArthaH kupitastasmin lokaM smAhaiSa taskaraH grAmyAH svAminamaprAkSuH kiM kasyA'nena coritam // 76 / sa Uce karmakRdvIraghoSo'styatra sa UcivAn / saiSo'smyAdiza siddhArthaH sarvAdhyakSaM tamabhyadhAt // 77 / vRttakaM dazapalaM te naSTapUrvamabhUdgRhAt / Amityukte tamAhaivaM hatvA pazcAnijaukasaH / 78 / zigruvRkSAddizi prAcyAM nyastaM pASaNDinA'munA / hastamAtramadho bhUmerasti gatvA gRhANa tat // 79 // santato gRhItvA'' gAllokairutkautukairvRtaH / siddhArthastAn punaH smAhendrazarmA'stIha kiM gRhI // 80 // sa natvoce'smyahaM taM so'vak te naSTaH purA huDuH / Amityukte suraH smAha sa hatvA bhakSito'munA // 81 // huDuH uraNakaH / ****** A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA acchandakaH / gAthA- 464 bhA. gAthA 113-114 253
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 254 badarIdakSiNe pArzve'vakare'sti tadAsthikam / gatvA te tatra tad dRSTvA'bhyeyurastIti vAdinaH / 82 / amumevArthamAha - taNa cheyaMguli kammAra vIraghosa mahisiMdu dasapaliyaM / biiMdasamma UraNa bayarIe dAhiNukkaraDe / / 465 / / uktArthA / navaraM 'mahisiMdu' siraghU, 'biiMdasammaUraNa' dvitIyaM indrazarmorNAyorhatvA bhakSaNam / / 465 / / punarUce suro'syAsti tRtIyamapi ceSTitam / paraM satAmanAkhyeyaM zrotuM cettatkutUhalam / 83 / tataH pRcchata tadbhAryAM prayayuste ca tagRhe / tAmUcuH sApi seA'bhUttaddine tena kuTTanAt / 84 / Uce nAmAsya na grAhyaM yena patnI kRtA svasA / nindantastaM tato lokA gehaM nijanijaM yayuH / 85 / so'tha zrIvIramekAnte'kSamayanmantumAtmanaH / yAtA'nyatra prabho ! yUyamatra jIvAmyahaM yathA / 86 / aprItikAvagraho'yamiti svAmI tato'bhyagAt / mArge ca tatra cAvAlau tiSThato dakSiNottarau / 87 / taraGgiNyo svarNarUpyavAluke stastadantare / dakSiNAduttare yAtazcAvAle'thA'lagatprabhoH / / 8 / kaNTake devadUSyArdhaM suvarNavAlukAtaTe / kiJcidgatvA prabhurmA bhUd bhraSTamasthaNDile hyadaH / 89 / * 1. 'dAhiNukaraDe' la, la kha / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ping Yao Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Yao Ye Yi Ye Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA acchndkH| gAthA-465 254
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ka AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 255 Jin Jin Jin Jin Jin Jin Qi Ca Ca Ca Ca Ca : * iti tadvIkSya vastrArdhaM nirIho bhagavAnagAt / pRSThalagnastu vipraH saH [sa] samAse'bde gate sati / 10 / tadvastrArdhaM samAdAya prabhuM natvA'gamagRhe / ayojayattunnavAyo'rdhe te divyasya vAsasaH / 91 / dInAralakSaM tanmUlyaM bandhU iva vibhajya tau / ardhamadhaM jagRhatustunavAyo dvijazca saH / 12 / amumevArthamAha - taIyamavacaM bhajA kahaI nAhaM tao piuvayaMso / dAhiNacAvAla suvannavAluyA kaMTae vatthaM / / 466 / / uktArthA / navaraM 'avaJcaM' avAcyam / / 466 / / / svAmyapi zvetambI gacchanUce gopairasAvRjuH / panthAH kintvatra kanakakhalAkhyastApasAzrama: / 93 / sa dRgviSAhinA ruddho'pracAraH pakSiNAmapi / tatpanthAnaM vimucyAmuMvakreNA'pyamunA vraja / 94 / vAryamANo'pi bhagavAn yayau tatrarjunA'dhvanA / jJAtvA'vabodhaM tasyAheravamatyA''tmano vyathAm / 95 / yakSamaNDapikAyAM ca kAyotsargeNa tasthivAn / sa tu pUrvabhave kvApi gacche'bhUt kSapakottamaH / 96 / gacchatA pAraNArthaM ca bhekI pAdena ghAtitA / AlocanArthametasya darzitA kSullakena sA / 97 / [Bi Yi Ye Zhun Lai Yi Bi Yi Bi Yi Bi Yi Ye A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA cnnddkaushikH| gAthA-466 255
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 256 ************ kruddhaH so'darzayadbhekIrmArge lokena mAritAH / are kiM kSullakakSudra ! mayaitA api mAritAH / 98 / kSullako sthAttatastUSNIM sAyamA''vazyake'pi saH / anAlocyaiva tAM bhekIM nyaSadatkSapakastataH / 99 / kSullako smArayadbhekI tAmA''locayase na kim / kSapako'tha krudhotthAya kSullaM hanmIti dhAvitaH / 100 / mRtvA stambhA'bhighAtena jyotiSkeSu suro'bhavat / tatazyutaH kanakakhale paJcazatyAstapasvinAm / 101 / patyuH kulapateH patnyAH suto'bhUtkauzikAbhidhaH / tatra kauzika gotratvAdAsannanye'pi kauzikAH / 102 / sa cAtikopanatvena khyAto'bhUccaNDakauzikaH / mRte kulapatau tatra so'bhUtkulapatistataH / 103 | mUrcchAlustatra kasyApi nAdAtpuSpaphalAdi saH / jagmurdizodizaM pazcAttApasAstadanAptitaH // 104 // anyadA kaNTikArthaM sa kauziko gatavAn bahiH / zvetambyA etya rAjanyairbhagnaM tasya vanaM tadA // 105 // bhajyate tvadvanaM kaizcidityA''khyAte'sya gopakaiH / dadhAve tatkSaNAt parzupANiH parazurAmavat / 106 / dRSTaH kumArairnaSTAste dhAvan gartte papAta saH / kuThAraH saMmukho'syAbhUcchirastena dvidhAkRtam // 107 / mohAttatraiva jajJe'hirdRgviSazcaNDakauzikaH / vane tatra sa babhrAma jIvaM dRSTvA'dahatkudhA / 108 / dRSTvA'tha svAminaM kruddhaH kiM mAM na jJAtavAnasau / sUraM vIkSya niraikSiSTa paraM nAdahyata prabhuH / 109 / bhAnuM punaH punarvIkSya vIkSate sma prabhuM dRzA / paraM prabhau viSajvAlA: puSpamAlA ivA'bhavan / 110 / ********** A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA caNDakauzikaH / gAthA-466 256
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 257 dadaMza dandazUko'tha niHzUkaH pAdayoH prabhum / paraM prabho vajrasAre daMzadaMza ivA'bhavat / 111 / dRSTvA dRSTvA krudhAtIvA'pacakrAmA'tha dRgviSaH / mUrchito madviSeNaiSa nipatanmA mamopari / 112 / zailavanizcalaM vIkSya vilakSo'tha puraH sthitaH / pazyan mUrti prabhoH zAntasudhArasamayImiva / 113 / nirviSAkSaH kSaNAjajJe tatastaM svAmyavocata / caNDakauzika ! budhyasva budhyasva nanu mA muha / 114 / tatsamAkarNya tasyAherUhApohAdajAyata / jAtismRtistataH sa svaM nindanakSamayatprabhum / 115 / pradakSiNAtrayaM datvA svAmyAgre'nazanaM vyadhAt / ruSTo mA sma hanaM sattvAn kSiAtvA tuNDaM bile sthitaH // 116 / svAmyasthAt kRpayA tasya dRSTvA prabhumupAgaman / gopAlavatsapAlAdyA vRkSAdyantaritA: sthitAH / 117 / jaghnuste leSTubhistveSa citrastha iva nA'calat / vizvastAste upetyA'tha yaSTibhistamaghaTTayan / 118 / tathApyavicalantaM taM te lokasya nyavedayan / athA''gatya prabhuM lokA natvA'hiM tamapUjayan / 119 / ghRtavikrayikAstaM ca mrakSayanti spRzanti ca / athaitya ghRtagandhena kITakAstamupAdravan / 120 / vedanAmadhisehe tAM karmakSayasahAyinIm / so'hirvipadya pakSAnte sahasrAre suro'bhavat / 121 / Ju Yang Yang Yang Yang Yang Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Sui Yao Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Ye A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA caNDakauzikaH gAthA-466 257 KKKKK * daMzadaMzaH-daMzaH mazakaH tasya daMzaH iti daMzadaMzaH /
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ** * Avazyaka- anuktArthamAha - niyuktiH uttaracAvAlaMtaravaNasaMDe caMDakosio sappo / na Dahe ciMtA saraNaM joisa nagevAu jAuhaM / / 467 / / zrItilakA A.ni. uttaracAvAlA nAyaseNa khIreNa bhoyaNaM divvA / seyaviyAe paesI paMcarahe nijarAyANo // 468 / / cAryalaghuvRttiH sAmAyika258 * tataH svAmI uttaracAvAlaM gataH / tatra pakSakSapaNapAraNake nAgasenagRhe kSIrabhojanena pratilAbhanam / paJcadivyAni prAdurbhUtAni / tataH / niyuktiH * zvetambI gataH / tatra pradezIrAjA prabhormahimAnaM karoti sma / tataH zvetambyA vrajataH prabhorantarAle 'naiyakA rAjAnaH paJcabhI rathairAyAnti / taiH / / nirgamadvAre zrIvIrava* prabhurvanditaH pUjitazca / / 468 / / tataH prabhuH kvA'gAdityAha - ktavyatA surahipura siddhajatto gaMgA kosiya viU ya khemilao / nAga sudADhe sIhe kaMbalasaMbalA ya jiNamahimaM / / 469 / / * cnnddkaushikH| maharAe jiNadAso AbhIra vivAha goNa uvavAso / bhaMDIra mittaM vaJce'bhatte nAgohi AgamaNaM / / 470 / / gAthA-467vIravarassa bhagavao nAvArUDhassa kAsi uvasaggaM / micchAdiTThi paraddhaM kaMbalasaMbalA samuttAre / / 471 / / 471 tataH svAmI surabhipuraM gataH / tatra ca siddhayAtro nAma nAvikaH / prabhulokena saha gaGgAyAM tanAvamArUDhaH / kauzikena ghUkena * 258 iyaM niyuktigAthA pa, hastAdarza eva / * mudritAvazyake tvayaM pAThaH - 'kovA'hi jAo'haM' + naiyakA rAjAnaH - gotrato naiyakA ityarthaH / *
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ek Avazyaka- *vAzitam / tatra kSemalako nAma zAkunikaH / tenoktaM mAraNAntikI Apat, paraM devAryaprabhAvAdvaliSyati / tataH pracalitA nauH / niyuktiH * atrAntare tripRSThabhavavidAritaH siMhajIva: saMsAraM paribhramya sudADhanAmA nAgakumAro jAtaH / sa ca nausthaM prabhuM dRSTvA ruSTaH / * zrItilakA- * prAgbhavavairAnubhAvAt nAvaM volitumArabdhaH / tadA kambalazambalayorAsanaM calitaM tayozcotpattiriyam / 'mahurAe' 'vIravarassa' * cAryalaghuvRttiH gAthAdvayavyAkhyA kathAnakAjjJeyA / sA ceyaM - 259 ihAsti jambudvIpAntarbharatakSetramaNDanam / nagarI mathurA nAma yathAkAmitakAmadhuk / 1 / jinadAso vaNik tatra zrAvakaH paramArhataH / arhaddharmaH sadA yasya mAnase rAjahaMsati / 2 / jinadAsI priyA tasya priyaGkaraNadarzanA / dharme raGgaH sa ko'pyasyA na yo bhujabhRtAmapi / 3 / ekAntaradinopAttaikAntarabrahmacAriNau / kumAratve'pyabhUtAM tau gurUNAmupadezataH / 4 / daivayogAttayorevAbhavatpANigrahastataH / vratabhaGgabhayAjAtau tau nityabrahmacAriNI / 5 / tau tyaktA''rambhasaMrambhau pratyAkhyAtacatuSpadau / kalAntarArjitadravyau dharmakarmakakarmaThau / 6 / dhAnyaH pratidinA''nItaiH karmakRtpraguNIkRteH / gorasairgokulAyAtaH pratyahaM kRtabhojano / 7 / trisandhyaM kRtadevA! guruvyAkhyArasorjitau / sAyaM prAtaH pratikrAntikAriNau prativAsaram / 8 / (caturbhiH kalApakam ) tadAnIM jinadAsyAzca gokulinyAzca cetasoH / upaprayAgaM melo'bhUt gaGgAyamunayoriva / 9 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA kmblshmblau| gAthA-471 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua ********** 259
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 260 nimantrito gokulikevivAhopakrame'tha tau / UcatuH kvApi nA'yAvo dharmo bAdhyeta nau yataH / 10 / vastrAbharaNakupyAdivivAhAyopakAri yat / tathA karpUrakasturIkuGkumAdyaM ca gRhyatAm / 11 / te tadarpitamAdAya vivAhaM vyadhuradbhutam / madhye vaivAhikaM teSAM jajJe zobhAtizAyinI / 12 / vivAhAtikrame te'tha tadA''nIyA'rNyamArpayan / harSotkarSeNa zAlyAdibhojanau dvau ca govRSau / 13 / Adade sarvamapyanyanovRSo neSatuH punaH / anicchatorapi tayorbaddhvA to tatra te yayuH / 14 / dadhyo zrAddho'tha mokSye cettalloko vAhayiSyati / prAsukaizcAripAnIyaistadAsAtAmihApyam / 15 / atha karmakaraM cakre sa tayoH praticArakam / yathaitau sukhamedhete putrakAviva vatsako / 16 / / vidhatte pustakavyAkhyAM so'bhaktArthaM ca parvasu / tacchrutvA bhadrako jAtau gAvI tAvapi saMjino / 17 / na zrAddho yaddine'zrAti nAzrItastatra tAvapi / tatasto prati bhAvo'bhUdyathA sAdharmikAvimo / 18 / kambala: zambalazceti kRtollApananAmako / saJjAtAbhyadhikasnehastayoH sArAM vyadhAt parAm / 19 / ananyasadRzau sthAnA dhAmnA tejomayAviva / harokSNa iva mUrtI ve anApRcchayaiva govRSo / 20 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA kambala shmblau| gAthA-471 260 *1. 'gaukulikai' cha pa pa / . 'I gatau' dhAtorvartamAnA 'vas' pratyayAntam / * harasya ukSA = harokSA, tasya harokSNaH zaGkarasya balIvardaH, tasyeva mUrtI ityarthaH / *****
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 261 bhaNDIramaNayAtrAyAM vAhakelikutUhalI / vayasyo jinadAsasya tau ninAya paredyavi / 21 / vAhakelIM tatastAbhyAM kRtvA jayamavApya ca / tadaivA''nIya tatraiva vimucya vrajati sma saH // 22 // caityAdathAgataH zreSThI zrAntau tau vIkSya duHkhitau / dhUlIghUsarasarvAGgau totratodotthazoNitau | 23 | jJAtvA tayormitrakRtaM duHkR[SkR]taM tacca tAdRzam / kSAlayitvA tadaGgAni vAri cArimaDhaukayat // 24 // tau na cArimacAriSTAmapAtAM vAri vA na ca / tiryagvaidyamathA''kAryA'darzayattAvuvAca saH // 25 // bhadra! bhadro mRdU etau truTitAvatikheTanAt / dehi paryantapAtheyametayoH sasitaM payaH // 26 // taM visRjya tadAnAyya DhaukayAmAsa tatpuraH / papatustau na tadapi jJAtvA paryantamAtmanaH / 27 / vRSAvanazanecchau tau 'viditvA'nazanaM dadau / paryantArAdhanAM zreSThI kArayAmAsa cA''khilAm // 28 / kRtAtmakRtyau kRtyajJau namaskArazrutau ratau / tau vipadyodapadyetAM devau nAgakumArakau / 29 / yAvajjayajayArAvaM prArebhe tatparicchadaH / tAvadAsanakampena jJAtvA cAvadhiyogataH |30| upasarga sudADhena kriyamANaM jinezituH / AjagmaturjavAttau dvau surau zambalakambalau // 31 // 11. 'viditvA na dadau payaH' kha la / sitaM candanam, tenAnvitaM sasitam / ************** *****: A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA kambala zambalau / gAthA- 471 261
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 262 ******** eko jigAya yuddhena sudADhaM bhagavadripum / gatAyuSaM navotpannaH zArGgava pratizArGgiNam // 32 // dvitIyastu prabhornAvaM ninye gaGgAnadItaTe / avArohatprabhustIre lokaH sarvo'pi cAparaH / 33 / mahimAnaM prabhostatra tau nirmAya surottamau / jagmatuH zreSThinaH pArzve kRtakRtyau jinArcanAt // 34 // praNamya zreSThinaM svasya svarUpaM svAminastathA / tau nivedyeyatuH sthAnaM nijaM zreSThyanumoditau // 35 // mahurAe iti gAthAzakalasyAkSarArthaH / 'goNa uvavAso' gAvorupasamIpe vAso'vasthAnam / bhaNDIramaNayakSayAtrA 'apatye' apatyakalpau vRSau abhaktamanazanaM 'nAgau' kambalazambalau / tayoravadherjJAtvA Agamanam / / 469-470-471 / / atha prabhuH kva'gAdityAha - thUNAe bahiM pUso lakkhaNamabbhitaraM ca deviMdo / rAyagiha taMtusAlA mAsakkhamaNaM ca gosAlo / / 472 / / maMkhali maMkha subhaddA saravaNa gobahulameva gosAlo / vijayAnaMdasunaMde bhoyaNa khajje ya kAmaguNe / / 473 / / gaGgAnadItIre prabhu ryApathika pratikramya calitaH / calatazca prabhorISacchuSkakardame pratibimbitAni caraNarekhArUpANi bahirlakSaNAni cakravartipadayogyAni puSpaH sAmudriko dadarza / prabhuzca sthUNAkasannivezaM gataH so'pyanupadaM tatrAgAt / ekAkinaM ca prabhumAlokya sAmudrikazAstrANyapramANAnIti yAvaddadhyau tAvaddivaH zakraH sametya prabhuM natvA puSpamAhana zAstrANyapramANAni eSo'bhyantaralakSaNo ******* A.ni. sAmAyikaniryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA kambala zambalau / gAthA-472 473 262
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- dharmacakravartI tribhuvanapUjyaH / aparo mAnavazcakravartI alparddhireva syAt, ityuktvA prabhudarzanaphalaM tasya prasAdadAnaM datvA zakro yathAgataM * niyuktiH * pratigataH / tataH svAmI rAjagRhaM gataH / tatra bahistantuzAlAyA ekadeze sthitaH / mAsakSapaNaM prabhuzcakre / tadA ca maGkhalinAmA maGkhastadbhAryA * zrItilakA- * subhadrA gurviNI / zaravaNaviSaye gobahulabrAhmaNasya gozAlAyAM prasUtA tatputrasya gauNaM gozAla iti nAmA'bhUt / sa ca pravRddho * cAryalaghuvRttiH adhItamajhuvidyazcitraphalakapANirekAkI hiNDamANo rAjagRhe yatra prabhurasti tatraivA''gatya varSAvAsaM tasthau / tatra ca mAsakSapaNapAraNake * 263 * antarvijayasya gRhe vipulena bhojanavidhinA prabhuH pratilAbhitaH, paJcadivyAni prAdurbhUtAni, tadA gozAlastatrAgatya taM dRSTvA prabho ! * tvacchiSyo'hamityUce / svAmI maunenA'sthAt / dvitIyapAraNakaM AnandagRhe khAdyakavidhinA / tRtIyapAraNakaM sunandagRhe kAmaguNam / * * tatazcaturthamAsakSapaNaM sthitaH / tatra ca kArtikIpUrNimAdine gozAlo'prAkSIt / kimahamadya bhaktaM lapsye ? siddhArthenoktaM sAmlakodravakUra hai * kUTarUpakaM ca dakSiNAyAM, so'tha tannagaramatyAdareNa sakalamapi bhrAntaH paraM na kiJcit prAptavAn / aparAhne caikena karmakAreNa sAmla: * *kodravakUro datto bhuktazca rUpakaH parIkSe darzito yAvatkUTaH / tena cintitaM yasya yadbhAvi tasya tadbhavati, nAnyathA / tato lajjito dvitIyadine * *AgataH / tatazcaturthakSapaNapAraNakadine rAjagRhAtprabhudvitIyavarSArAnaM sthitvA nirgataH / / 472-473 / / kvAgAdityAha - * kullAga bahula pAyasa divvA gosAla diTTha pavvajA / bAhiM suvanakhala payasathAli nIIgahaNaM ca / / 474 / / sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA gozAla: gAthA-474 263 1. 'niaigahaNaM tu' pa 'nIii...' la, 'nIIya...' la / KKKKKA **
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- tataH kullAgasanniveze prabhurgataH / tatra bahulabrAhmaNagRhe sakhaNDasarpiSkeNa pAyasena pratilAbhitaH / tatrApi paJcadivyAni / pazcAtgozAlo'pi * niyuktiH * sabAhyAbhyantare rAjagRhe prabhumadRSTvA svopakaraNamutsRjya muNDitaziraHku] bhUtvA pravrajitarUpastatrA''gatya prabhormilitaH / tataH prabhurgozAlena * zrItilakA- ke saha suvarNakhalaM prasthitaH / tatra cAntarAle bahirgApA: sthAlyAM pAyasaM pacanti / tAn dRSTvA gozAlenoktaM prabho'tra bhujyate / siddhArthaH smAha * cAryalaghuvRttiH * naitanniSpatsyate, sthAlI bhakSyati / gozAlena prabhUkte kathite kRtaprayatnAnAmapi teSAM bahutandulaprakSepAt sthAlI bhagnA, na tena kimapi labdham / * 264 tataH sa sarvaM niyaterbhavatIti gRhItavAn svIkRtavAn / / 474 / / tato'pi kvA'gAdityAha - baMbhaNagAme naMdovaNaMda uvaNaMda teya paJcaddhe / caMpA dumAsakhamaNe vAsaMvAsaM muNI khamai / / 475 / / * tataH prabhu brAhmaNagrAme gataH / tatra nandopanandau bhrAtarau / ekaH pATako nandasya dvitIya upanandasya tatra prabhunandapATake nandagRhe praviSTo * * doSAnnena pratilAbhita: / gozAlacopanandagRhe / tatra dAsyA zItaH kUra AnItaH, sa taM nA'grahIt / upanandenoktaM mastake kSipainametasya, tayA * * kSiptaH / tato gozAla: kupitaH / zapitavAn yadyasti mama gurostapastejastadasya gRhaM dahyatAm / mA bhUdbhagavato mAhAtmyahAnirityAsanna * * vyantaraistadgRhaM dagdham / 'paJcaddhe' pratyagaddhe pazcimAddhe, tataH prabhuzcampAyAM gataH / tatra tRtIyavarSAkAlaM dvimAsakSapaNAbhyAM sthitaH / / 475 / / * tataH kvA'gAdityAha - A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA gozAlaH / gAthA-475 *** 264 *1. 'vAsAvAsaM' pa / ***
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** Chong Jing Jing Jing Jing Avazyaka- * kAlAya sunagAre sIho vijumai guTThidAsI ya / khaMdo dattiliyAe pattAlaga sunagAraMmi / / 476 / / niyuktiH dvitIyadvaimAsikapAraNakaM campAyA bahiH kRtvA kAlAyasannivezaM gataH / tatra zUnyAgAre pratimayA sthitaH / gozAlo'pi taddvAradeze * ___ A.ni. zrItilakA *sthitaH / tatra siMho nAma grAmakUTo vidyunmatyA goSThIdAsyA saha tadeva zUnyAgAraM praviSTaH / uvAca ca yadyatra zramaNAdiH ko'pyasti sa * sAmAyikacAryalaghuvRttiH * *kathayatu yenAhamanyatra yAmi / svAmI maunenA'sthAt / gozAlo'pi tathaiva ca / tayozca kRtArthayonirgacchatormahilA gozAlena spRSTA / * niyuktiH 265 *tayoktamatrAsti kazcit, tena valitvA gozAla: kuTTitaH / atha prabhuH potrAlake sanniveze gataH / tatrApi zUnyAgAre sthitaH / gozAlo'pi * * tathaiva / tatrApi skandanAmA grAmakUTo dattillikayA nijadAsyA saha tathaiva zUnyAgAramAgataH / tathaiva pRSTam, tathaiva maunena sthitI, nirgacchatozca * zrIvIra* tayorhasitaM gozAlena / tathaiva kuTTitaH / gozAla: prabhuM smAha - ahaM kuTye, yUyaM sevakamapi mAM na rakSatha, siddhArthenoktaM svadoSeNa hanyase, * vaktavyatA * kimiti tuNDaM na rakSasi / / 476 / / tataH gozAlaH / *gAthA-476muNicaMda kumArAe kUvaNaya caMparamaNijaujjANe / corAya cAriyagaDe somajayaMtI uvasamaMtI / / 477 / / atha prabhuH kumArasannivezaM gataH / campAramaNIyodyAne pratimayA sthitaH / tatra ca municandranAmA sthaviraH pArthApatyIyo bahuziSyaparivAraH 265 ****** ** 477 Zi Zi Jian Zi Zi Zi Zi
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 266 kUpanayakumbhakArazAlAyAM sthito'sti / sa ca jinakalpapratimAM karoti / samaye ca gozAlenoktaM bhikSAveleti siddhArthaH smAha upoSitA vayam / tato gozAlo gato bhikSAm, dRSTAste zramaNAH pRSTA gozAlena ke yUyam ? uktaM nirgranthA vayam, gozAlaH smAha nedRzA nirgranthA bhavanti, dAmbhikA yUyam, madgurureva nirgranthaH / tairuktaM yAdRzastvaM pizAcastvadgururapi tAdRzo bhaviSyati / tato gozAlaH kupitaH zazApa / yadi mama gurorasti tapastejastato yuSmadupAzrayo dahyatAM, na dagdhaH / tena tadA''gatya prabhoH kathitam / siddhArthenoktaM dhArmikAste na dahyante / atha rAtrau municandra upAzrayAdvahiH pratimayA sthitaH 1 kUpanaya kumbhakAreNa madyapAnamattena madhyarAtre bahirbhAgAdA''gacchatA dRSTvA * municandrasthavirazcauro'yamiti gale dhRtvA nirucchvAsaH kRtaH / tathA'pyacalitadhyAnasya kevalajJAnamutpannam / tadaiva pUrNAyuH zivaM gataH / * pratyAsannadevAzca mahimAnaM cakruH / devamahimoddyotaM dRSTvA gozAla: smAha - prabho ! eteSAmupAzrayo dahyate / siddhArthaH smAha - na dahyate / eteSAM * guruH zivaM gataH / taddevamahimoddyoto'yam, tataH sa tatra gatvA taM vIkSya hRSTastAnAha, are boTikA ! guruM kAlagatamapi na vittha, tatastairjJAtaM satyapizAca evAyaM rAtrAvapi hiNDate / athotthitA dRSTo guruH / adhRtiM prapannAH / atha prabhuH sagozAlazcaurAkasannivezaM gataH / tatra cArakAviti dvAvapi dhRtau / tatazca prathamaM gozAlo'dhomukho baddhvA'vaTe kSipyate AkRSyate ca na svAmI / tatra ca somAjayantInAmike utpalanaimittikabhaginyau pArzvApatyIye vrataM kartumakSame parivrAjikAtvaM kurvANe staH / te tatsvarUpaM zrutvA Agatya prabhuM vIkSya amocayatAm upasargakAriNazcA'tarjayatAM tatastairbhItaiH prabhuH kSamitaH pUjitazca / / 477 / / tataH - *********** ****** A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA gozAlaH / gAthA- 477 266
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- piTThIcaMpA vAsaM tattha muNI cAumAsikhamaNeNaM / kayaMgala deulavarise dariddatherA ya gosAlo / / 478 / / niyuktiH A.ni. atha prabhuH pRSThicampAyAM gataH / tatra caturtho varSArAtraH / tatra cAturmAsikakSapaNaM prabhuH karoti / tato bahi: pAraNakaM kRtvA prabhuH kRtAGgalI * zrItilakA sAmAyika*purIM gataH / tatra daridrasthavirA: pAkhaNDasthAH sastrIkAH sArambhAH / tatpATakamadhyadevakule prabhuH pratimayA sthitaH / tadA sazIkaraM varSa zItaM * cAryalaghuvRttiH niyuktiH * patati / pAkhaNDinAM cotsavo vartate / tataste sastrIkA militA gAyanti vAdayanti / tato gozAlo'ho pAkhaNDavratamiti tAnnupahasati / * 267 nirgamadvAre * tatastaiH sa niHsAritaH / zItena krandan dayayA madhye AnItaH / punarapi hasan niHsAritaH / punarAnItaH / tRtIyavelAyAM taizcintitam, * zrIvIra* devAryasyA'yaM mAtrAvAhazchatradhAro vA bhaviSyati / tasmAdastvasau vAdyAni vAdayata yathaitadvaco na zrUyate / / 478 / / tataH - vaktavyatA / sAvatthI siribhaddA niMdU piudatta payasa sivadatte / dAragaNi lakkhavAle haliddipaDimA'gaNI pahiyA / / 479 / / goshaalH| * tataH prabhuH zrAvastI gataH / tatra svAmI bahiH pratimayA sthitaH / gozAla: smAha yUyamaTiSyatha / siddhArthaH smAha - upoSitA vayam / OM gAthA-478* gozAlo'prAkSIt kimadya bhakSye'haM ? siddhArthenoktaH, adya tvayA mAnuSAmiSaM bhojyam / sa Uce yatra sarvathA mAMsasaMbhavo'pi nAsti tatra bhokSye * 479 * dUre mAnuSAmiSam / gozAlazca hiNDamAna: pitRdattagRhaM gataH / tasya bhAryA zrIbhadrA / sA ca ninduH zivadattanaimittikaM pRcchati / kiM * 267 1. 'nindUH'la,la cha p| . mAtrA - upakaraNam / Zhun Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** Avazyaka niryuktiH mamA'patyajIvAtuH ? sa Uce svaM mRtApatyaM sazoNitaM randhitvA pAyasIkRtya sutapasvine dadyAH / gRhadvAramanyamukhaM kuryAH / mA'sau taM jJAtvA dhAkSIt, evaM te sthiramapatyaM bhAvi / gozAlo'pi tadeva gRhaM gataH / tayA tena pratilAbhitaH / tadbhuktam, pazcAtprabhoH kathitam, asatyaM vo zrItilakA- nimittam / siddhArthenoktaM nA'satyam, yadi na pratyeSi tato vamayitvA pazya tena tathAkRtam / dRSTAzcA''miSalavAH / tato ruSTaH / 'dAragaNi cAryalaghuvRttiH lakkhavAle' tadgRhadvAramalakSayan 'prabhutapaHprabhavAgninA taM pradezamakhilamajvAlayat / tataH svAmI haridrakagrAmaM gataH / tatra ca bahiH haridrumo'sti / * tasyA'dhaH prabhuH pratimayA sthitaH / tatra cA''vAsitaiH pathikaiH zItArte rAtrAvagnirjvalitaH / te ca rAtripAzcAtyaprahare gatAH / sa cA'vidhyApito vahnirjvalan svAmyAntikamA''gAt / gozAlenoktaM svAminnapasara / prabhustathaivA'sthAt / gozAlo naSTaH svAmipAdau manAgdagdhau / / 479 / / 268 tataH - *********** tatto ya NaMgalAe DiMbha muNI acchikaDDhaNaM ceva / Avatte muhatAse muNiutti ya bAhu baladevo / / 480 / / tataH svAmI lAGgalagrAmaM gataH / tatra vAsudevA''yatane pratimAM prapannaH / gozAlo'pi sthitaH tatra DimbharUpANi krIDanti santi / tarjanyA svAkSNoradhaH pradezatADanena vikRtAkSo bhUtvA gozAloM bhApayati / tatastAni nazyanti patanti rudanti, keSAJcit ghargharakA bhajyante / atha tanmAtApitrAdInyA''gatya gozAlaM kuTTayanti / devAryasya dAso'yamatastasya kSamyata iti muJcanti / tataH prabhurAvartagrAme 1. prabhutapaHprabhAvAgninA pa pa la cha / A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA gozAlaH / gAthA- 480 268
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- *baladevA''yatane tathaiva sthitaH / gozAlastatrApi mukhavikriyAbhirDimbharUpANi trAsayati / tanmAtApitRbhirapi kuTTitvA munika iti * niyuktiH *muktaH / kecitpunarAhuH kimanena hatena etatsvAminameva hanmo ya enaM na vArayati / tato baladevapratimA bAhunA lAGgalamutpATyotthitA / * A.ni. zrItilakA- tato bhItAste prabhuM praNamanti kSamayanti ca / / 480 / / / tataH - * sAmAyikacAryalaghuvRttiH corA maMDava bhujaM gosAle vahaNa teya jhAvaNayA / meho ya kAlahatthI kalaMbuAe ya uvasaggA / / 481 / / niyuktiH 269 - tataH svAmI corAkasannivezaM gataH / tatrApi pratimayA sthitaH / tatra maNDape goSThIbhaktaM rAdhyate / gozAlo bhaNati-adyAtraiva caryA'stu / nirgamadvAre siddhArthaH smAha-upoSitA vayam / gozAlastUddo bhUtvA punaH punarvelAM vilokate / tatra ca caurabhayam, tatastaizcaura iti dhRtvA gAda kuTTitaH / * zrIvIra* tatastena svAmitapastejaHzApena tanmaNDapo dagdhaH / tataH svAmI kalambukAsanivezaM gataH / tatra megha: kAlahastI ca dvau bhrAtarau prAntau staH / * vaktavyatA kAlahastinA ca cauraiH saha gacchatA svAmI sagozAlo dRSTaH / pRSTaM ca ke yuvAmiti prabhurmAnena sthitaH / tatastena tau kuTTitvA baddhvA mahato * goshaalH| bhrAtuH pArzve preSitau / tena cotthAya svAmI kuNDagrAme dRSTapUrva iti kSamitaH pUjitazca / / 481 / / tata:lADhesu a uvasaggA ghorA putrakalasA ya do teNA / vajahayA sakkeNaM bhaddila vAsAsu caumAsaM / / 482 / / 481-482 tato bhagavAn astArikAdRSTAntaM manasi kRtvA, astArikA nAma hAsitAH, yathA hAsitasAnnidhyAdbahudinalavyamapi dhAnyaM svalpairapi * 269 * dinayate, evaM bahudinavedyamapi vedanIyamanAryajanasAnnidhyAdalpairapi dinaivedyate, ato lADhAviSayaM gataH / tatrAnAryajana-* gAthA
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ K***** Avazyaka- *janitAbhihIlanAnindanAbhirbahukarma nirjIrNavAn / tataH pUrNakalazagrAmamanAyaM gacchato'ntarA dvau stenau rADhAviSayaM praveSTukAmau 'apazukana' * niyuktiH iti khaDgamAkRSya prabhoH zirazchettuM dhAvitau, zakreNA'vadhinA jJAtvA vajreNa hatau / tato bhaddilanagarI prabhurgataH / tatra cAturmAsikakSapaNena * zrItilakA- ke paJcamo varSArAtraH / / 482 / / tataH - A.ni. sAmAyikacAyalaghuvRttiH kayalisamAgama bhoyaNa saMkhaDi dahikara bhagavao paDimA / jaMbUsaMDe guTThIi bhoyaNaM bhagavao paDimA / / 483 / / 270 niyuktiH tato bahi: pAraNakaM kRtvA prabhuH kadalisamAgamagrAme gataH / tatra zaratkAle saGkuDikAyAM dadhyaudano dIyate / bhagavato'bhaktArthena pratimA / nirgamadvAre * gozAlastatra gato bhuGkte, na dhrAyati / tairvRhadbhAjanaM bhRtvA dattam, pazcAnna zaknoti khAditum, tatastadupari kSiptam, tata udvamannirgataH / tataH * zrIvIra* prabhurjambUkhaNDagrAmaM gataH / tatrApi bhagavato'bhaktArthena pratimA / tatra goSThIbhojanaM kSIramizraH kUro gozAlastatrApi bhuktavAn tathaiva dharSitazca * vaktavyatA * // 483 / / tataH - goshaalH| taMbAi naMdiseNo paDimA Arakkhi vahaNa bhayaDahaNaM / kUviya cAriya mukkho vijaya pagabbhAi patteyaM / / 484 / / * gAthAtatastambAkagrAmaM gataH / prabhurbahiH pratimayA sthitaH / tatra nandiSeNo nAma sthaviro bahuzruto bahuparivAraH pArthApatyIyo jinakalpAbhyAsaM * 483-484 karoti / gozAlazcAntastAn vIkSya pRcchati sma, jugupsyate sma ca prAgmunicandrasAdhUniva, taddivasaM ca sa AcAryazcatuSke kAyotsargeNa sthitaH / 270 1. nijjIrNavAn - kha la pa, nijIrNavAn - pala, / .' tRptau' hemadhAtupAThe dhAtukramAGkaH - 35 / ************* ****
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ A.ni. Avazyaka- ArakSiputreNa caura iti sa bhallena protaH / tadA ca tasya zubhAdhyavasAyena 'bhayaDahaNaM' saMsArabhayadahanaM kevalajJAnamutpannam, zivaM gataH / niyuktiH gozAlastatsAdhUn jAgarayitvA''gAt / tataH svAmI kUvikaM sannivezaM gataH / sagozAlaH tatra cArakAviti gRhItvA baddhau, kuTTitau ca / aho * zrItilakA- devAryo rUpeNa yauvanena cA'pratimo'pi cAraka iti kRtvA dhRta iti lokAdAkarNya vijayA pragalbhA ca pArvAntevAsinyau Agate / tAbhyAM * cAryalaghuvRttiH mocitaH / uktAzca te pApA: ! etasyAvAM kurvato yuSmAn zakro haniSyati / tato bhItaistaiH kSamitaH pUjitazca / agre ca dvau maargaa| tato gozAla: * sAmAyika271 *smAha ahaM yuSmAbhiH saha nA''gamiSyAmi / mAM hanyamAnaM yUyaM na rakSatha bahUpasargaM ca bhavadbhiH saha / siddhArthenoktaM yatheSTaM kuru / niyuktiH * prabhurvaizAlImabhigataH / gozAlo'nyato gataH / tatra ca caurapaJcazatI tiSThati / ekazcaurastaruzirasthaH sArthAdikamAyAntamIkSate tena * nirgamadvAre gozAlamAyAntaM vIkSyoktaM - eko nagnaH zramaNaH sameti na bibheti, harttavyasyA'bhAvAt / eSo'smAn paribhUyA''gacchati iti damayiSyAmo'mum / shriiviir484|| tataH vaktavyatA * teNehi pahe gahio gosAlo mAulutti vAhaNayA / bhagavaM vesAlIe kammAra ghaNeNa deviMdo / / 485 // goshaalH| gAthA-485 * gozAla: stenaiH pathi gRhItvA paJcabhirapi zatairmAtula iti kRtvA vAhavaduparyAruhya vAhitaH / mRtaprAyo muktaH / tato dadhyau varaM svAminA * samaM gamanam / tanni (3000 graM.) zrayA mocanamapi bhavati / svAmI vaizAlI gataH / tatra karmArazAlAmanujJApya pratimAM prapannaH / tatraivAnyaH * *kAraH SaNmAsAn sthAtumAgataH / tatraikadeze svAminaM dRSTvA'maGgalamiti ghanamutpATya hantuM dadhAve / taM devendro'vadherjJAtvA kSipramAgatya tenaiva * . ArakSaputreNa pa. pa. kha la / ALM 271 *******
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 272 *ghanena taM vyApAdya prabhuM vanditvA yayau / / 485 / / * gAmAga bihelaga jakkha tAvasI uvasamAvasANa thuI / chaTeNa sAlisIse visujjhamANassa logohI / / 486 / / / A.ni. * tataH svAmI grAmAkasannivezaM gataH / tatra bibhelakodyAne prabhoH pratimAsthasya bibhelakayakSo mahimAnaM cakre / tataH prabhuH zAlizIrSagrAma * saamaayik*gtH| tasyodyAne pratimAsthasya prabhoH mAghamAse kaTapUtanA vyantarI bhagavattejo'sahamAnA dhyAyantI viveda yathA * niyuktiH * tripRSThabhave'syA'hamantaHpurikA'bhUvam / tadA cA'nenAhaM na pratijAgaritA iti prAgbhavavairAt tApasIbhUtvA sarvAGga jalena tImitvA prabhorupari ra * sthitvA jaTAbhAraM dhUnayantI zIkarAsAraiH prabhuM siSeca mahAvAtaM vikurvatI / tadA'nirvAcyA vedanA prabhorabhUt / IdRzyA vedanayA'nyo ke zrIvIra*vajramayo'pi zatakhaNDaH sphuTet / tAM tIvravedanAmadhisahato vizudhyamAnasya SaSThabhaktena sarvalokadarzI prabhoravadhirAsIt / tato bhagavadvIryeNa * vaktavyatA *vyantarI upasargAvasAne upazAntA stutiM cakre / / 486 / / tataH goshaalH| puNaravi bhaddiyanayare tave vicitte u chaTThavAsaMmi / magahAi niruvasagge muNi uubalumi viharitthA / / 487 / / * gAthA-486* punarapi bhadrikAnagarI gataH / tatra SaSThe varSAkAle tapAMsi abhigraharUpANi vicitrANi cAturmAsikakSapaNaM ca / tatra ca SaSThAnmAsAdAgatya * 487 * gozAlo militaH / tato bahiH pAraNakaM kRtvA magadhadeze RtubaddhakAle aSTau mAsAn zrIvIramuniviharitavAn / / 487 / / tataH - *1. vihitavAn' kha la, cha pa, viharitavAn' la, vihitavAn' - pa / ***** 272 **** *** ***
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 273 AlabhiyAe vAsaM kuMDaga taha deule parAhutto / maddaNi deulasAriya muhamUle dosuvi muNitti / / 488 / / AlabhikAyAM nagaryAM cAturmAsikakSapaNena saptamavarSArAnaM sthitaH / tato bahiH pAraNaM kRtvA kuNDakaM sannivezaM gataH / tatra vAsudevadevakulakoNe svAmI pratimayA sthitaH / gozAlo vAsudevapratimAyA mukhe'dhiSThAnaM datvA parAnmukhaH sthitaH / tathAsthazca sa lokairdRSTvA kuTTitaH kadarthitazca / tato nirgatya prabhurmardaNagrAme baladevadevakulakoNe pratimayA sthitaH / gozAlastu baladevapratimAmukhamUle sAgArikaM kSiptvA * sthitaH / tatrApi tathaiva hato viDambitaH / 'dvayorapi' atra pUrvavat munikaH pizAca iti kRtvA muktaH / / 488 / / tataH - * bahusAlagasAlavaNe kaDapUyaNa paDima vigghaNovasame / lohaggalaMmi cAriya jiyasattU uppale mukkho / / 489 / / vaktavyatA tataH svAmI bahuzAlakagrAmaM gataH / zAlavane zAlAryA vyantarI pratimAsthasya prabhorvighnaM cakAra / pazcAdupazAntA mahimAnamakarot / tato lohArgalaM gataH svAmI sagozAlaH / tatra jitazatrurAjJo'nyena rAjJA saha virodho'sti / tato rAjapumbhizcArapuruSAviti dhRtvA rAjAsthAne gozAlaH / nItau / tatra cAsthikagrAmAtpUrvAgataH parivrAT utpalaH prabhuM vIkSya utthAya vavande / Akhyacca rAjJaH, dharmacakravarttI siddhArtharAjaputro'yam, tato rAjJA praNamya satkRtya ca muktaH / / 489 // gAthA488-489 273 ***** * zAlAryA salajjA nAmA vyantarI / ****** A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- tatto ya purimatAle vaggura IsANa aJcae paDimA / mallijiNAyaNa paDimA unnAe vaMsi bahuguTThI / / 490 / / niyuktiH tataH prabhuH purimatAlaM gataH / tatra vAgurazreSThIbhadrAbhAryA vandhyA bahunyupayAcitAni kRtvA parizrAntA / anyadA zakaTamukhe udyAnavane * zrItilakA A.ni. udyAnikAyAM sabhartRkA gatA / tatra jUrNadevakule mallinAthapratimAM dRSTvA dvAvapi namasyataH / Ucatuzca yadi nAvapatyaM bhaviSyati tadA te devakulaM * cAryalaghuvRttiH sAmAyika* navaM kArayiSyAvaH, ityuktvA gatau, sannihitavyantaryA sAnnidhyaM kRtam, saJjAto garbhaH, kAritaM devakulam, jAtAni sarvANi jinabhaktAni 274 niyuktiH * kuTumbamAnuSANi / sAdhUMzca praNamanti / itazcaitanmallijinAyatanaM nagaraM cAntarAle prabhuH pratimayA sthito'sti / vAgurazca zreSThI zuciravyaGgavastraH / nirgamadvAre * saparijanaH sarvA bahupUjopakaraNapANirmallicaityamacituM vrajan pUrvaM prabhuvandanAgatena IzAnendreNoktaH - haMho vAgura ! tvaM pratyakSaM tIrthaGkaraM hai zrIvIra* mahAvIraM na vandase, pratimAmarcayituM yAsi / tadAkarNya prabhorIzAnendrasya ca darzanAt dharme sthirIbhUtaH / prabhuM kSamayitvA praNamati / tataH svAmI * vaktavyatA *UrNAkaM prasthitaH / atrAntare vadhUvaraM saMmukhameti / te ca dve api virUpe / gozAlo vIkSyA'vAdIt, 'aho / zobhana: saMyogaH / tattilo * goshaalH| *vihirAyA jANai dUrevi jo jahiM vasai / jaM jassa hoi juggaM taM tassa biijjayaM dei / ' tatastad bruvANastadgoSThIjanaiH kuTTitvA baddhvA * gAthA* vaMzakuDaGge kSiptaH / tatrasthazca prabhuM vyAharati / siddhArtho bhaNati mukhadoSaM na rakSasi / sahasva yat kRtam / prabhuzcA'dUre gatvA taM pratyakSata / * 490-491 * atha taitiM devAryasyA'sau mAtrAvahAdiko bhaviSyatIti muktaH / / 490 / / tata: - 274 * gobhUmi vajalADhatti govakove ya vaMsi jiNuvasame / rAyagiha'TThamavAsaM vajabhUmI bahuvasaggA / / 491 / / Lu Lu Lu Lu Lu Lu E%EKX**
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- * tataH prabhurgobhUmiM pracalitaH / tatrAntarAle ghanATavI / tasyAM sadA gAvazcarantIti gobhUmirucyate / tatra gozAlo gopAnUce are ! vajralADhA * niyuktiH eSa panthAH kva vrajati ? bajralADha zabdo mlecchavAcI / gopAH prAhuH kiM asmAnAkrozasi ? sa smAha AkrozyAmi / tato gopaiH kopena kuTTitvA * zrItilakA- * baddhvA ca vaMzImUle kSiptaH / pazcAjjinasyopazamena kSamayitvA pAnthairmocitaH / tato rAjagRhaM gataH / tatrASTamaM varSArAtraM hai cAryalaghuvRttiH *cAturmAsikakSapaNenA'sthAt / tato bahi: pArayitvA bahUni karmANi nirjaraNIyAni santIti tatastannirjaraNArthaM anAryAM vajrabhUmiM bahUpasargAM vrajati / * A.ni. 275 * tatrAnAryo jano hIlanAnindanAdIbhirbahUni karmANi prabhoH kSapayati / tatra navamo varSArAtraH kRtaH / 'aniyatavAsaMti' ityuttaragAthA'vayavenAtra sAmAyika* sambandhaH / tatrA'nAryatvena vasateralAbhAdaniyatavAsaM yathAbhavati evaM sthitaH / / 491 / / vRkSAdhazcAturmAsakamasthAt / tAmuttaragAthAmAha - niyuktiH nirgamadvAre * aniyayavAsaM siddhatthapuraM tilathaMba puccha niSphattI / uppADei aNajjo gosAlo vAsa bahulAe / / 492 / / zrIvIra__ tato'nAryabhUmenirgataH siddhArthapuraM gataH / tato'pi kUrmagrAmaM prasthitaH / tatrAntarAle tilastambaM dRSTvA gozAla: smAha / prabho'yaM tilastambaH * vaktavyatA * kiM niHpa[Spotsyate na vA / svAmyAha ni:paSpiotsyate, ete ca saptatilapuSpajIvA vipadya ekasyAM tilazambAyAM pratyAyAsyanti / tato gozAlena goshaalH| *azraddhatA sa samRtpiNDa utpATyaikatra kSiptaH / mA bhUtprabhorvAk mithyA iti sannihitavyantarairvRSTiH kRtA / tatra bAhulikA gaurAgatA / tayA * gAthA-492 * khureNA''krAntaH, kSitau pratiSThitaH / puSpANi jAtAni / / 492 / / tataH - 275 1. 'gobhUmireSA / tatra gozAlo gopAn re ! vaz2alADhA mlecchA ityAkrozya mArga papraccha / teSAM kopaH taiH kuTTayitvA vaMzajAlyAM kSiptaH jinasyA'yamityupazame muktaH / tato... pa. ch|| ***
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 276 ************ magahA gobaragAme gosaMkhI vesiyANa pANAmA / kummAgAmAyAvaNa gosAle kovaNa pauTTho // / 493 / / tataH kUrmagrAmasamIpaM gataH / tasya ca bahirvaizikAyano bAlatapasvI AtApayati / tasyotpattirucyate - magadheSu zriyA kRtvA campAM rAjagRhaM tathA / antarA gobaragrAmo grAmo'pi nagarAdhikaH // 1 // gozaGkhInAma tatrA''sIt kuTumbI grAmanAyakaH / hArAntarnAyaka ivAcchidro'pi saguNaH punaH // 2 / tasya bandhumatI bhAryA bandhurA bandhuvatsalA / niHpha[Spha] lA'zokazAkheva puSpavatyapi yA param / 3 / itazca tasya grAmasyA''sannagrAmamarAtayaH / asvAmikamivolluNTya bandAnyAdAya caiyaruH // 4 / navaprasUtA tatraikA nArI mAritabhartRkA / sA niruddhA ratiriva gRhyate sma saputrakA // 5 // gacchadbhizcAgratastaiH sA tyAjitA taM stanandhayam / padabandhanakalpA hi DimbhAH syuH pAdacAriNAm |6| rUpArthaM gatastatra gozaGkhI pazyati sma tam / jagRhe cAthavA dRSTaM cintAratnaM ka ujjhati // 7 // dattazcAtmamahelAyA gopayitvA rahasyavat / prAkAzayana loke me gUDhagarbhA'bhavatpriyA // 8 // tato navaprasUteSA sthApitA sA'ntaraukasaH / sumAtrikApravezAdi cakre janmotsavo'khilaH | 9 | tatraidhamAnaH sa zvetapakSanakSatranAthavat / tyaktalabdho'pi lokena jJAtastajjAta eva tu / 10 / hArAntarnAyakaH 'hArano mukhya maNako' iti bhASAyAm / * nakSatranAthaH candraH / ***** A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA gozAlaH / gAthA- 493 276
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 277 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun tanmAtA sA'tha campAyAM vikrItA taiH pramoSibhiH / mamaiSA duhitetyAttA jaratyA vezyayaikayA / 11 / gANikyamupacAraM sA zikSitA sakalaM tayA / sA'tikhyAtimathA'vApa rambheva tridazAlaye / 12 / gozalitanubhUH so'pi yuvA'bhUtkAmavatravaH / ghRtasya zakaTenA'gAJcampAM mitraiH sahAnyadA / 13 / dRSTvA nAgarakAMstatra ramamANAnijecchayA / riraMsuH so'pi samabhUd dRSTvA'pekSA na kasya vA / 14 / so'pi vezyApure'thA'gAd ruruce'mbaiva tasya sA / bhATIM tasyAH kulAcAraluNTAdhATImivA'dadAt / 15 / vikAle'tha kRtasphArazRGgArastadgRhaM prati / cacAla tatparIrambhasaMrambharabhasAkulaH / 17 / kuladevatayA'kAri tagRhadvAri tatkSaNam / savatsA dhenurAsInA tatprabodhAya mAyayA / 18 / vrajatazcAntare tasyA'medhyamadhye'gamatkramaH / abhyarNatarNakasyAGge lagno rUkSayituM sa tam / 19 / vatso'bhASiSTa mAnuSyA bhASayA mAtarIkSyatAm / amedhyaliptamahiM svaM mamA rUkSayatyayam / 20 / gaurapyuvAca vatsa ! tvamati mA kRthA vRthA / yo'bhisA nijAmambAM yAtyakRtyaM hi tasya kim / 21 / tadvAcA vismito dadhyo gatvA prekSyAmi tAmaham / tatastadaivA'prAkSIttAM tavotpattiH kva me vada / 22 / sA'vocatkiM tavA'nena kAryamAcaryatAM nijam / munInAM kAminInAM ca vIkSyate na kulakramaH / 23 / so'vadad dviguNAM bhATI dAsye brUhi yathAtatha / zapathAste tataH sA''khyaniHzeSaM vRttamAtmanaH / 24 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA goshaalH| gAthA-493 * * 277 * * KKKKRA ** *
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** 278 Avazyaka- tataH sa niryayau tasmAtkhino grAmaM yayau nijam / aprAkSItpitaro brUtaM kIdRzo vAM suto'syaham / 25 / niyuktiH Ucatusto tatastvaM nAvaurasaH ko'tra saMzayaH / abhojane kRte kRcchrAdAkhyAtAM ca yathAtatham / 26 / zrItilakA- mAtaraM mocayitvA svAM vezyAto'tha virAgavAn / prANAmAM sa parivrajyAM gozaGkhitanayo'grahIt / 27 / A.ni. cAryalaghuvRttiH sa vaizikAyanaH kUrmagrAmAd bahirAtApanAM kurvan, dinakarakiraNatApitA: SaTpadikA jaTAbhyo bhUmau patitAH, punarAdAya mastake kSipati / * sAmAyika *taM dRSTvA gozAlo'pasRtyovAca - kiM bhavAn munirmuniko yUkAzayyAtaro vA, athavA strIpumAnvA, iti 'dvitrirukto vaizikAyanaH kruddhaH, gozAlaM * niyuktiH * dagdhuM tejolezyAM mumoca / tataH svAmI gozAlAnukampayA zItalezyAM mumoca / tayA sA tejolezyA vidhyAtA / atha sa RSiH smAha, 'na ke nirgamadvAre * jJAto mayA yuSmacchiSyo'yamiti kSAmyantu pUjyAH' / atha gozAla: prabhumAgatyA'prAkSIt-tejolezyA kathaM bhavati ? svAmyAha - nairantaryeNa * zrIvIra SaSThatapasA pAraNake tu muSTimadhyagakulmASapiNDikayA ekena ca pAnIyaculakena yApayataH SaDbhirmAsairbhavati / anyadA svAmI kUrmagrAmAt * vaktavyatA * siddhArthapuraM prasthitaH / taM ca tilastambaM nikaSA vrajan gozAlena pRSTaH / prabho ! niHpa[SpAnno'yam, svAmyAha niHpaSpiAnnaH / sa tadazraddhAno ke gozAla: *gatvA tilazambA haste sphoTayitvA tilAn gaNayitvA cintayati yathaite tilajIvA evaM sarve'pi parivartena vipadya tathaivotpadyante, sarva * gAthA-493 niyatikRtamevaitat iti nizcitya svAmipArdhAtpRthag bhUtvA zrAvastyAM kumbhakArazAlAyAM sthitaH / tejolezyArtha svAmyAdiSTaM tapazcakre / *SaNmAsAnte tatparIkSArthaM taDAgapAlyAmupavizya payovAhinIghaTaM karkarakSepeNA'bhAGkSIt / tayA cA''kruSTaH / kupitaH tejolezyayA tAM ke 1. 'dviHvirukto' p| 27
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- *dadAha / tatastejolezyA siddheti nivRtto'bhUt / yaH kazcinmAM kopayiSyati tamanayA dhakSyAmIti / atha zrIpArzvazramaNAnAM pArzvasthAnAM pArdhAt * niyuktiH aSTAGgaM nimittamazikSata / tato'jino jinapralApI viharati / / 493 / / tataH - zrItilakA- vesAlIe pUrva saMkho gaNarAya piuvayaMso ya / gaMDaiyA tarapannaM citto nAvAi bhagiNisuo / / 494 / / A.ni. cAryalaghuvRttiH sAmAyika* tata: svAmI vaizAlI nagarI gataH / pratimayA sthitaH / tatra zaGkho nAma gaNarAjaH, prabhoH pitRvayasyaH prabhuM pUjayati / pazcAdvaNikgrAma * niyuktiH 279 * prasthitaH / tatra ca gaNDakikA nadI svAminA nAvA uttIrNA / atha svAmI nAvikaistarapaNyAya dhRtaH / zaGkhabhAgineyena citranAmnA nirgamadvAre nAvAkaTakenA''gacchatA prabhuocitaH / / 494 / / tataH - zrIvIravANiyagAmAyAvaNa ANaMdohI parIsahasahitti / sAvatthIe vAsaM cittatavo sANulaTThi bahiM / / 495 / / vaktavyatA tato vaNikgrAmaM gataH / tatrAnandaH zramaNopAsakaH SaSThatapasA AtApayati / tasyA'vadhijJAnamutpannaM, prabhuM prekSya vandate, bhaNati ca, prabhuH goshaalH| * pariSahAnadhisahate / prabho ! iyatA kAlena vaH kevalajJAnamutpatsyate iti satkRtya pUjayati / tataH svAmI zrAvastyAM gataH / tatra dazamaM ke gAthA*varSArAtram / tatra vicitraM tapazcakre / tataH sAnulaSThigrAmaM gataH / tatra bahi: kAyotsargeNa sthitaH / / 495 / / tatra prabhuH kimakArSIdityAha - * 494-495 279 *. hAribhadrIyavRttau vyAkhyAtagAthA tviyam - 'vesAlIe paDimaM DiMbhamuNiutti tattha gaNarAyA / pUei saMkhanAmo citto nAvAe bhagiNisuo / / 494 / / ****
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- paDimA bhadda mahAbhadda savvaobhadda paDhamiyA cauro / aTTha ya vIsA''NaMde bahulI taha ujjhiya ya divvA / / 496 / / * niyuktiH tatra bhadrAM pratimA kAyotsargarUpAM catasRSu dikSu pUrvAmukho dine, dakSiNAmukho rAtrau, pazcimAmukho dine, uttarAmukho rAtrI, SaSThena tapasA prabhuH * zrItilakA- *karoti / tasyAM ca prathamikAyAM catvAro yAmacatuSkAH / apArayanneva dvitIyAM mahAbhadrAM karoti / iha pUrvAdiSu catasRSvapi dikSu ahorAtramahorAtraM * cAryalaghuvRttiH * kAyotsargeNa tiSThati / dazamena bhavati / atrA'STau yAmacatuSkAH / atrApyapArayanneva sarvatobhadrAM karoti / iha dazasvapi dikSu ahorAtramahorAtraM * 280 * kAyotsargeNa tiSThati / iyaM dvAviMzatitamena tapasA bhavati / iha viMzatiryAmacatuSkAH / kAyotsargeNa ca tattadiggatAni dravyANi nidhyAyati / * samAptAsu ca tAsu AnandagRhapatigRhe bahalikAyA dAsyA mahAnasinyAnyAH]sthAlyAdIni riktIkurvANAyAH doSAnnamujjhitukAmAyAH svAmI * * samAgataH / tayoktaM svAminnanenArthaH ? svAminA pANiH prasAritaH / tayA cA'nupamazraddhayA dattaM, paJcadivyAni jAtAni / / 496 / / tataH - daDhabhUmI bahumicchA peDhAlujANamAgao bhagavaM / polAsaceiyaMmI ThiegarAyaM mahApaDimaM / / 497 / / * dRDhabhUmibahumlecchA / tatra bahi: peDhAlodyAnam, tatra polAsacaityam, tatra bhagavAnAgataH / aSTamabhaktenaikarAtrikI mahApratimAM sthitaH / * * rUkSakapudgalanivezitAnimiSadRSTiH, ISadavanatakAyaH / / 497 / / atha kimabhUdityAha - A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre shriiviirvktvytaa| (***%% gAthA496-497 280 * * 1. 'mahAnisinyA' pa la la kha cha / * hAribhadrIyavRttI - daDhabhUmIe bahiA peDhAla nAma hoi ujjANaM / malayagirivRttI - daDhabhUmI bahumicchA peDhAlaggAmamAgaobhayavaM / vyAkhyAtapAThaH / *
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. 281 sakko ya devarAyA sabhAgao bhaNai harisio vayaNaM / tinnivi loga'samatthA jiNavIramaNaM caleuM je / / 498 / / itazca zakro devarAjaH prabhuM pratimAsthamavadhinAvabudhya 'sabhAyAH' sudharmAyA madhyagataH harSitaH svAmino namaskAraM kRtvA vacanaM bhaNati / * *trayo'pi lokA asamarthA vIrajinamano dhyAnAJcAlayitum, 'je' pUraNe // 498 / / tataH kiM jAtamityAha - sohammakappavAsI devo sakkassa so amariseNaM / sAmANiya saMgamao bei suriMdaM paDiniviTTho / / 499 / / telukkaM asamatthaMti bei eyassa cAlaNaM kAuM / ajeva pAsaha imaM mama vasagaM bhaTThajogatavaM / / 500 / / aha Agao turaMto devo sakkassa so amariseNaM / kAsI ya uvasaggaM micchAdiTThI paDiniviTTho / / 501 / / 'bei' bravIti / 'paDiniviTTho' abhiniviSTo'bhinivezavAn / zeSaM spaSTam / / 499-500-501 / / saGgamakaH kiM kiM cakre ityAha - dhUlI pipIliyAo udaMsA ceva taha ya unholA / vicchuya naulA sappA ya mUsagA ceva aTThamayA / / 502 / / hatthI hasthiNiyAo pisAyae ghorarUva vagyo ya / thero therI sUo Agacchai pakkaNo ya tahA / / 503 / / kharavAya kalaMkaliyA kAlacakkaM taheva ya / pAbhAiya uvasagge vIsaime tahaya aNulome / / 504 / / sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA saGgamaH / gAthA498-504 [Le Le Ye Jiang Jiang 281
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ F**** Avazyaka- ekarAtrikIpratimAsthasya prabhoH saGgamakasurAdhamaH prathamaM dhUlyupasarga karoti / dhUlipaTalena pidhAya nirucchvAsaM cakAra / tataH niyuktiH * pipIlikAbhirvajratuNDAbhiH svAmyaGgaM cAlanIprAyamakArayat / tata utkaTairdazairatroTayat / tata 'unholA' 'ghRtelikAstAbhirapIDayat / tato * zrItilakA * vRzcikairnakulaiH sarmUSakaizcASTamakaiH kadarthayAmAsa / paraM svAmI dhyAnAnnA'calat / tathA hastinA "hastinyA "pizAcarUpeNa * cAryalaghuvRttiH "ghoravyAghrarUpeNa 'sthaviraH' siddhArtha: "sthavirA' trizalA tAbhyAmAtmadainyaM prakAzayadbhyAM kSobhito'pi nA'kSubhyat / "sUdena pAdayorupari * sthAlI muktvA'dhogniM prajvAlya pAke kriyamANe'pi nA'cAlIt / tathA 'pakvaNena' caNDAlena svAminaH karNayorbAhvoH pakSipaJjaravilaganAt * 282 pakSicaJcaprahAroccAraprazravaNaizca na cele / tataH "kharavAtaM vicakre / tena prabhurutkSipyotkSipyAnekazaH pAtayAJcakre / tathA kalaGkalikAvAtaM * * vicakAra / tena cakrAdhiropitamRtpiNDa iva mahArNavA''varttapatitapota iva mahAvegena suciraM "bhramyate sma / tathApi prabhordhyAnadIpo na * * vidhyAtaH / tathA "bhArasahasralohamayacakra vikRtya prabhorupari mumoca, yena merucUlApi cUryate / tadA''ghAtena prabhurAjAnu bhuvi nirmagnaH / tathA'pi * prabhordhyAnagolo na pusphoTa / "prAbhAtika upasargo'yaM-prabhAtaM darzayati, yena prabhAtamiti matvA dhyAnamujjhati, paraM prabhurjJAnena jAnAti nAdyApi *prabhAtaM bhavati, ato na pArayati / eSa viMzatitama upasargo'thavA'nulomo viMzaH / / 502-503-504 / / sa cAyaM sAmANiyadevidi devo dAei so vimANagao / bhaNai ya vareha maharisi ! niSphattiM saggamukkhANaM / / 505 / / * sAmAnikadevaddhi devaH saGgamako darzayati, sa vimAnagata: bhaNati ca vRNu maharSe ! niSpattiM svargamokSayoH / tathApyanuktavati prabhau ke 'bhram' dhAtoH, Niganta-karmaNi, va.kA. tR.pu e.va rUpaH, [amo'kamyami-camaH] 4-2-26 sUtreNa hUsvatvam / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA saGgamaH gAthA 505 282 *** kXX
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 283 RtuSaTkaM devAGganAgItanRtyAdikaM ca kRtavAnityAdyanulomopasargeNA'pi na prabhordhyAnaM vyalIyata / / 505 / / tataH surAdhamaH kiM* * dadhyAvityAha - uvahayamaivitrANo tAhe vIraM pahuM pasAheuM / ohIe nijjhAyai jhAyai chajjIvahiyameva / / 506 / / * tataH sa surAdhamaH upahatamativijJAno viphalIbhUtopakramaH, vIraM prabhuM bahu 'prasAdhayituM' vazIkartuM / avadhinA nidhyAyati / nidhyAyaMzca prabhuH SaDjIvahitameva dhyAyati na dhyAnaM muJcatIti jJAtvA gADhataramabhiniviSTaH / kalye dhyAnaM bhakSyAmIti apAsarat / / 506 / / tataH prabhuH prabhAte * kiM vyadhAdityAha - vAluyapaMthe teNA mAulapAraNaga tattha kANacchI / tatto subhoma aMjali succhittAi ya viDarUvaM / / 507 / / tataH svAmI vAlukAgrAmaM prasthitaH / tatrAntare paJcacaurazatAni vicakre / bhuvi jAnudanI vAlukAM ca / atha corairmAtula mAtula svAgatamiti *vyAhRtya tathA sasvaje yathA mahAzilA'pi sphaTet / tataH prabhurnimajjatyadaH kRcchreNa vAlukArNavamuttIrya vAlukAgrAmaM gataH / tatra pAraNakA) / praviSTasya prabho rUpamAvRtya sa suraH kANAkSAdirUpAM viTaceSTAM yuvatInAM darzayati / tatastatra hanyate / tataH subhUmagrAmaM gataH / tatrA'pi * bhikSAcaryAyAM prabhusvarUpamAvRtya mahilAnAM puraH kRtAJjalibandhaM rUpaM darzayati / tatrApi hanyate / tataH sukSetragrAme gataH / tatra bhikSAyAM * prabhumAvRtya viTarUpaM karoti / hasati gAyati aTTahAsaM muJcati / aziSTAni jalpati / tatrApi hanyate / / 507 // tataH . * zrImalayagirivRttI iyaM gAthA darzitA nAsti / tataH gAthAkramabhedo'sti / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA saGgamaH / gAthA506-507 283
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Meng Meng Meng Meng AvazyakaniyuktiH zrItilakA- cAryalaghuvRttiH 284 * malae pisAyarUvaM sivarUvaM hatthisIsae kAsI / 'ohasaNaM paDimAe masANa sakko javaNa pucchA / / 508 / / tato malayagrAme bhikSAgatasya prabho rUpaM pizAcavadunmattaM yuvatInAM DimbhAnAM cA'vatrAsakaM sa suro'kArSIt / tatrApi hanyate sma / tato * hastazIrSagrAme bhikSAgatasya prabhoH strINAM puraH 'zivarUpaM' 'kaSAyitasAgArikaM saGgamako'kArSIt / aneSaNAM ca / tatrApyahanyata / tataH * svAmI 'ohasaNaM' apabhrAjanaM uDDAhastagIru: smazAne pratimayA sthitaH / tatra ca zakra Agatya pRcchati, bhagavan ! yAtrA bhe - bhavatAM yApanIyaM * *ca bhe - bhavatAM avyAbAdhaM prAsukavihAraM ca iti pRSTvA vanditvA gataH / / 508 / / tata: - * kosali kusIsarUvaM saMdhiccheo imutti vajjho ya / moei iMdajAlI tattha mahAbhUmilo nAma / / 509 / / * tataH svAmI kosaligrAmaM gato bahiH pratimayA sthitaH / atha sureNA'cinti / eSa grAme na pravekSyati / tataH kSullakarUpaM kRtvA vRtteH sandhiM * * chinatti upakaraNairgRhItaiH tataH sa dhRto bhaNati kiM mayA, ahaM AcAryeNa preSitaH / kva sa ? bahirudyAne / tatastaistatra gatvA svAmI hatvA * * baddhvA vadhyo nIyate sma / tatra bhUmila indrajAlI / tena kuNDagrAme dRSTapUrvaH prabhuocitaH / kathitaM ca teSAmeSa siddhArtharAjaputraH * * zakrapUjyastatastaiH kSamitaH kSullako mArgito na dRSTaH / tato jJAtaM devo'syopasarga karoti / / 509 / / / * mosali saMdhi sumAgaha moei raTThio piuvayaMso / tosali ya sattarajjU vApattI tosalImukkho / / 510 / / *1. ohasANa' pa, cha 'ohasaNe' la la kha pa / * kaSAyitasAgArikam - stabdhapuMzcihnam / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA saGgamaH / gAthA508-510 284 ****** *****
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zi Zi Zi Zi Zi Mi Avazyaka- * tataH svAmI mosaligrAme gatvA bahiH pratimayA sthitaH / tatrApi sa devaH svAmIpArzve khAtropakaraNAni muktvA kSullakarUpeNa gRheSu * niyuktiH * sandhimArga zodhayati / tataH sa dhRtvA rakSakaiH pRSTaH - kimiti zodhayasi ? sa Aha - yathA mama dharmAcAryasya rAtrau khAtraM khanata: kaNTakA ke zrItilakA- *na bhajyante / kva saH ? kathite gatAste tatra, khAtropakaraNAdi dRSTvA gRhItaH / AnItaH / tatra sumAgadho nAma rASTrika: prabhoH pitRmitram, tena ke A.ni. cAryalaghuvRttiH mocitaH / tataH tosaligrAmaM gataH / tatrApi tathaiva gRhItaH / navaraM vRkSazAkhAyAmavalambyamAnasya saptavArA rajjusyuTitA tato'dhipAta: / * sAmAyika285 kathitam / tena acauro nirdoSa iti mocitaH / kSullaka: zodhito na dRSTaH / jJAtaM devamAyA / / 510 / / tataH - niyuktiH nirgamadvAre * siddhatthapure teNutti kosio AsavANio mukkho / vayagAma hiMDaNesaNa bIyadiNe bei uvasaMto / / 511 / / / zrIvIra* tataH svAmI siddhArthapuraM gataH / tatrApi tena tathA kRtaM yathA stena iti gRhItaH / tatra kauziko nAmA'zvavaNik / kuNDapure prabhuM dRSTapUrvI * vaktavyatA *tena mocitaH / tataH svAmI vajragrAmaM gataH / tadA ca svAminA'cinti / gatAH SaNmAsAH / gataH sa upasargakRt / tatastatra bhikSAM praviSTaH / * saGgamaH / * tenA'neSaNA kRtA / tataH svAmI avadhinA jJAtvA nivRtya pratimayA sthitaH / tataH saGgamo avadhinA'valokya, SaDbhirapi gAthA* mAsai 'syA'calaJcittam, tatsatyaM zakravacaH, iti nizcitya pratyakSIbhUya svAminaH pAdayoH papAta / bhagnapratijJo'haM pUrNapratijJAH pUjyA: * 510-511 511 / / saGgamakasyopasarganivRttivacanamAha - 285 *1. prabhudRSTapUrvI pa la / ******** KXXXX**
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 286 *************** vaha hiMDaha na karemi kiMci icchA na kiMci vattavvo / tattheva vacchavAlI therI paramantra vasuhArA / / 512 / / chammAse aNubaddhaM devo kAsIya so u uvasaggaM / daTThUNa vayaggAme vaMdiya vIraM paDiniyatto / / 513 / / prabho ! vraja bhikSArthaM hiNDasva na karomi kiJcit / svAmyAha bhoH saGgamaka ! nA'haM kasyApi vaktavyaH / icchayA yAmi vA na vA / tato dvitIyadivase tathaiva gokule hiNDamAno vatsapAlasthavirayA paryuSitaparamAnnena pratilAbhitaH / SaDbhyo mAsebhyaH pAraNam / vasudhArAi paJcadivyAni prAdurbhUtAni / itazca saudharmakalpe devadevIvarge bhagavadduH khenodvignamAnase saGgamako gataH / zakreNa parAGmukhIbhUya abhavyo jinopasargazatakArI adraSTavyamukho nirviSayaH kRtaH / / 512 - 513 / / atrAha deva cuo hiDio so maMdaracUliyAi siharaMmi / parivArio suravahUhiM tassa ya 'ayarovamaM sesaM / / 514 / / uttaravaikriyeNa vimAnena devIbhireva saha mandaracUlikAyAM sthitaH / sarvasyA devaddhezyutaH sAgaropamaM cA'syAyuH zeSamasti / * etattasyopasargiNaH sAndRSTikaM phalam / udarkastvanekadhA narakAdiduHkhAnubhavaH / / 514 / / tataH - AlabhiyA hari vijjU jiNassa bhattIi vaMdiuM ei / bhayavaM piyapucchamo jiya uvasaggatti thevamavasesaM / / 515 / / 61. 'sAgaraoNvamaM sesaM' pa, pa la kha / sAndRSTikam - pratyakSam / * ime dve gAthe pa, hastAdarze staH / anyatra ( pa, pa cha la la, kha) tvatra sthAne imA ekaiva gAthA 'sti - 'AlabhiyAe hari piyapucchA jiya uvasaggatti thevamavasesaM / harisaha seyaviyAe sAvatthI khaMdapaDima sakko ya / / ************ A.ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA saGgamaH / gAthA 512-515 286
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ KKKKK Avazyaka- harisaha seyaviyAe sAvatthI khaMda paDima sakkoya / oyariyaM paDimAe logo AuTTio vaMde / / 516 / / niyuktiH * tataH prabhurAlabhikAnagarIM gataH / tatra harividyutkumArendraH sametyovAca prabho ! priyaM pRcchAmi / jitA upasargAH, gataM bahu, stokamavazeSam / zrItilakA A.ni. *acirAtkevalajJAnamutpatsyate / ityuktvA mahimAnamAdhAya vanditvA gataH / tataH prabhuH zvetavyAM gataH / tato harisaho vidyutkumArendraH priyaM * sAmAyikacAyelaghuvRttiH pRcchati / tataH prabhaH zrAvastiM gataH / bahiH pratimayA sthitaH / tatra lokaH skandapratimAyA mahimAnaM karoti / tasyA rathayAtrA prArabdhA'sti / 287 * prabhuM nA'rcayati / tataH zakro jJAtvA Agatya tAM pratimAmanupravizya calitaH / tato loko jaharSa / devaH svayaM rathe'dhirokSyati / tAvat skandaH * niyuktiH nirgamadvAre *prabhuM gatvA vavande / tato'syApyayaM svAmI pUjya ityAdRto lokaH prabhormahimAnamakArSIt yAvat prabhuH sthitaH / / 515-516 / / tataH - zrIvIra* kosaMbI caMdasUroyaraNaM vANArasIi sakko u / rAyagihe IsANo mahilA jaNao ya dharaNo ya / / 517 / / vaktavyatA * tataH prabhuH kauzAmbI gataH / tatra sUryAcandrAvavatIrya mahimAnaM kurutaH / priyaM ca pRcchataH / vANArasyAM zakraH priyapRcchakaH / rAjagRhe * saGgamaH / *IzAnaH priyapRcchakaH, mithilAyAM janako rAjA pUjAM karoti / dharaNendrazca priyapRcchako'bhyeti / / 517 / / / tataH - gAthAvesAli bhUyanaMdo camaruppAo ya suMsumArapure / bhogapura siMdikaMTaya mAhiMdo khattio kuNai / / 518 / / 516-517 * tataH prabhurvaizAlInagarI gataH / tatraikAdazo varSArAtraH / bhUtAnando nAgakumArendrastatra priyapRcchakaH / tataH suMsumArapuraM gataH / tatra * 287 *1. sUryacandrA' pa. pa. la kha / *** ***
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 Avazyaka- * bhagavannizrayA camara utpAdaM cakre / tataH prabhurbhogapuraM gataH / tatra mAhendrakSatriyaH prabhuM prekSya 'siMdikaMTayatti' sindI khajUrI kaNTakavatyA niyuktiH khajUrIzAkhayA AhanmIti dhAvitaH / / 518 / / tata: - zrItilakA-* vAraNa saNaMkumAro naMdIgAme ya piusahANaMdo / miMDhayagAmaM govaya vittAsaNayaM ca deviMdo / / 519 / / A.ni. cAryalaghuvRttiH * atrAntare sanatkumArendraH priyapRcchaka AgataH / sa tasya kSatriyasya 'vAraNaM' nirdhATanaM karoti / tato nandigrAmaM prabhurgataH / tatra prabhoH OM sAmAyika niyuktiH * pitRsakhA''nandaH pUjAM karoti / tato miNDhakagrAmaM gataH / tatra gopo vAlarajjunA prabhumAghnan devendreNa vitrAsitaH / / 519 / / tata: - nirgamadvAre kosaMbIi sayANio abhiggaho posabahulapADivae / caummAsa miyAvai vijaya sugutto ya naMdA ya / / 520 / / zrIvIrataJcAvAI caMpA dahivAhaNa vasumaI biiyanAmA / dhaNavaha mUlA''loyaNa saMpula dANe ya pavvajA / / 521 / / vaktavyatA / cAturmAsAnte cA'bhigrahIti loke jJAtaH / kathAnakaM cA'tra - gAthAkauzAmbItyasti pUrvaprakapizIrSAvalIdalA / kAJcanAlayakiJjalkA smerAbjamiva yA babhau / / 518-521 zatAnIko nRpastatra yadanIkabhayAturaH / sUro'pi sapratApo'pi nA'rko'pyekatra tiSThati / 2 / rAjJI mRgAvatI tasya sA kathaM varNyate budhaiH / svarbhUrbhuvastraye'pyasmin yadrUpasyAsti nopamA / 3 / 288 *1. 'cAummAsi' la |.puur vaprakapizIrSAvalIdalA iti sandhiH / vaprasya kapizIrSAH, teSAmAvalI vaprakapizIrSAvalI, saiva dalAni patrANi yasyAH (pUraH) sA vaprakapizIrSAvalIdalA pUH / ********* ****
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 289 *Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun mantrI suguptamantro'bhUtsugupto nAma vizrutaH / tadbhAryA zrAvikA nandA mRgAvatyAH priyA sakhI / 4 / tathyavAdI yathArthAkhyastatrA'bhUd dharmapAThakaH / AsIddhanAvahaH zreSThI mUlA tasya ca gehinI / 5 / viharannAgamattatra svAmI vIrajinezvaraH / poSakRSNapratipadi gRhNAtyamumabhigraham / 6 / dravyato rAddhakulmASA: sUrpakoNaikadezagA: / kSetrato dehalImadhyabahiHsthaikaikapAdakA 7 / kAlato vinivRtteSu sarvabhikSAcareSu ca / bhAvato bhUbhujaH putrI daivAddAsatvamIyuSI / 8 / gADhaM nigaDabaddhAhirmuNDitAkhilamastakA / rudatyatikSudhAkrAntA dAsyate ced grahISyate / / ityabhigrahavAn svAmI kauzAmbyAM tasthivAn puri / bhikSAcaryAmakArSIca divase divase prabhuH / 10 / / yato'muSyAmudIyante dvAviMzatiH pariSahAH / evaM ca mAsAzcatvAraH kozAmbyAM bhramato'gaman / 11 / nandAgRhe praviSTo'tha tayA jJAta: prabhustataH / atyAdareNopaninye bhikSAM svAmI ca niryayo / 12 / sA cakArA'dhRtiM dAsyastAmUcurdevi ! nityazaH / devAryo'bhyeti gehe'tra bhikSAM gRhNAti jAtu na / 13 / sA'thAjJAsIdbhagavato'bhigrahaH ko'pi vidyate / tataH zyAmamukhIM dRSTvA'pRcchanmantryabhyadhAca sA / 14 / caturmAsyAH prabhurnA'rvAg bhikSAM gRhNAtyabhigrahI / tatkiM te dhIsakhatvena yadetadapi vetsi na / 15 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA cndnaa| gAthA-521 ************ 289 *******
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ PATH AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 290 mantryUce zva: prakartAsmyAdatte bhikSA prabhuryathA / mRgAvatyAH pratIhArI vijayA vadatAmiti / 16 / AgAt zrutvA tamullApaM svasvAminyai nyavedayat / AkarNya sA'pi tAM vArtA mahatImadhRtiM dadhau / 17 / upAlabdhastayA''yAto rAjA rAjyena kiM tava / iyazciraM bhrAmyato'pi na bhikSAbhigrahaM prabhoH / 18 / tvamajJAsIna vA'jJAyi sthito'pyatra prabhustvayA / rAjoce mA sma khiyethAH sarvaM bhavyaM kariSyate / 19 / ityAzvAsya mahAdevIM rAjA sacivamAhvayat / aprAkSIca prabhobhikSAbhigrahaM so'pi nA'vidat / 20 / AkAryA'pracchi bhUpena nAmatastathyavAdyapi / vivedA'bhigrahaM naiva jJeyo'tizAyinA hi saH / 21 / rAjA'thA'ghoSayatpuryAM bhikSArtha bhrAmyataH prabhoH / sarvaprakArairdAtavyA bhikSA gRhNIta kAmapi / 22 / rAjA''jJayA ca bhaktayA ca cakrire te tathA janAH / nA'grahIttaiH paraM svAmI prakArairakhilerapi / 23 / itazca nagarI campA narendro dadhivAhana: / tAmAdAtuM zatAnIko nausainyena sma gacchati / 24 / nizaikayA gatazcampAma'veSTayadacintitAm / campApatiH palAyiSTa tadAnIM dadhivAhanaH / 25 / yadgraho ghoSitastatra zatAnIkamahIbhujA / tadanIkabhaTAzcampAM svecchayA mumuSustataH / 26 / auSTrikaH ko'pi jagrAha dadhivAhanavallabhAm / vasumatyA samaM putryA nazyantI dhAraNI tadA / 27 / kRtakRtyaH zatAnIko nijaM nagaramA''gamat / auSTriko'pyAha lokAnAM patnyeSA me bhaviSyati / 28 / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA cndnaa| gAthA-521 290 *******%
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 291 vikreSye kanyakAM caitAM rAjJI zrutveti duHkhitA / mRtA hRdayasaGghaTTAt svazIlabhraMzazaGkayA / 29 / dadhyivAnauSTriko'thAntaryuktaM noktamidaM mayA / sutA'tha rudatI tena nItA sambodhya cATubhiH / 30 / catuHpa[Spa]the'tha vikretuM datvA mUrdhni tRNaM dhRtAm / kanyAma'nanyasAmAnyAM dRSTvA zreSThI dhanAvahaH / 31 / dadhyo rAjJaH sutA kasyA'pIzvarasyA'thavA bhavet / tanmA''padAM padamasau kvApi hInakule gatA / 32 / bAleyaM svajanairjAtu miledasmadgRhe sthitA / pattyarthitamatha dravyaM datvA tAmagrahIddhanaH / 33 / nItvA sA svagRhaM pRSTA kanye ! kAsIti nA'vadat / sutetyatha prapannA sA zreSThinA mUlayA'pi ca / 34 / cikhela svecchayA zreSThigehe svavezmanIva sA / suvAgvinayazIlAdyairgRhaloko vazIkRtaH / 35 / sa lokastAM tato'vAdIttairguNaizcandanetyasau / tato dvitIyamevaitatrAmA'bhUd vizvavizrutam // 36 / grISme'nyadA madhyamAte zreSThI mandiramA''gamat / ko'pyahikSAlako nA''sIttadA'DhokiSTa candanA / 37 / zreSThinA vAryamANA'pi balAdakSAlayatpadau / kSAlayantyAstadA tasyAzchuTitA kezavallarI / 38 / patantI pANiyaSTyeva dhRtvA zreSThI babandha tAm / sArdrAyAM mA'patadbhUmo mUlaikSata gavAkSagA // 39 // acintayattato mUlA mayA kAryaM vinAzitam / yadyetAmudvahet zreSThI tadA'haM patitA bahiH / 40 / 1. 'mApadApadaM' la, kha / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA cndnaa| gAthA-521 K********* 291 Care
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 292 **** ************ vyAdhiryAvatsukumArastAvadetaM chinadyayaham / gate zreSThinyathA''hUya nApitaM tAmamuNDayat / 41 | nigaDairyantrayitvAMhI kSiptvA kvApi gRhAntare / zreSThino'vAri kathayan sarva: parijano'nayA / 42 / mUlA mUlagRhe'yAsIddhoktuM zreSThI gRhA''gataH / kva candaneti papraccha mUlAbhIto na ko'pyavak // 43 // so'jJAsIdramamANA sA bhaviSyatyathavopari / pRSTA nizyapi nA''khyAtA jJAtaM suptA bhaviSyati // 44 // dvitIye'pyahninA'darzi tRtIye'pyanavekSya tAm / Uce zreSThI na yo jAnannAkhyAtA sa haniSyate // 45 // tataH sthavirayA dAsyaikayA majjIvitena sA / jIvatvityAcacakSe'sya candanAcArakakriyAm // 46 / dRSadA tAlakaM bhaGktvA tad dvAramudaghATayat / kSuttRSArttA nirIkSyaitAmAzvAsyA'tha dhanAvahaH / 47 / pazyan bhojyaM kRte tasyA nA'pazyat kiJcanApi saH / kulmASAn vIkSya datvA'syai sUrpakoNe nidhAya tAn / 48 / nigaDAnAM bhaJjanAyA'gAtkarmAragRhe svayam / tadA sA kulamasmArSIdduHkhapUreNa pUritA / 49 / kka me rAjakulaM tAdRk durdazA kveyamIdRzI / kiM mayA prAk kRtaM karma vipAko'yaM yato'bhavat // 50 // svaukasi dvyAsanasyApi tapasaH pAraNAdine / sAdharmikANAM vAtsalyaM kRtvA pAraNakaM vyadhAm // 51 // kasyApyadatvA kimapi SaSThapAraNake katham / anAmItyatithermArgaM pazyantyAste'tti sA na tu // 52 // ******** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA candanA / gAthA - 521 292
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ EX****** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 293 Ban Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Hua Hua Hua Qian Qian Qian Qian Qian madhye'himekaM dehalyA bahiH kRtvA dvitIyakam / dvArazAkhAvilagnA''ste rudatI mandamunmanAH // 53 / tadA''gAdbhagavAnvIro bhikSArthaM tamavekSya sA / aho pAtraM mayA prAptaM kiJcitpuNyaM mamA'styapi // 54 / nocitaM vaH prabho ! deyaM paraM kRtvA kRpAM mayi / kalpate cedA''dadIdhvaM jJAtvA'thA'vadhinA prabhuH / 55 / pUrNo'dyAbhigraha iti pANipAtramadhArayat / kulmASAMstAndadau sarvAn dhanyaMmanyA'tibhaktitaH / 56 / sArddhA dvAdazakoTyastvapatan svarNasya tadgRhe / celotkSepaH puSpagandhavRSTayo dundubhidhvaniH / 57 / kezapAzastathaivAbhUdgigaDAni ca pAdayoH / svarNanUpuratAM bhejurvapuHkAntinavA'bhavat / 58 / tatkSaNAandanA cakre suraiH sarvAGgabhUSitA / Ayayau devarAT zakraH pramodabharanirbharaH 59 / dundubhidhvanimAkarNya jJAtvA pAraNakaM prabhoH / zatAnIkaH sapatnIko'pyAgamaddhanavezmani / 60 / dhATyA''nItaH sampulo'bhUdRdhivAhanakaJcakI / so'pyAgAttatra tAM vIkSya tadaMyoH praNipatya ca / 61 / muktakaNThaM rudan so'tha kaiSetyapracchi bhUbhujA / so'vak campezaputrIyaM vasumatyabhidhAnataH / 62 / tAdRzyapi kathaM preSyabhAvaM prApteti rodimi / mRgAvatI tadA''kA'vocanme'sau svasuH sutA / 63 / amAtyo'pi sapatnIkastatraityA'vandata prabhum / paJcAhanyUnaSaNmAsyAH kRtvA pAraNakaM prabhuH / 64 / Fei Ye Yao Hua Yao Yao Hua Yao A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA cndnaa| gAthA-521 293
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 Avazyaka- niryayau kanakaM gRhNan bhUpaH zakreNa vAritaH / yasmai dAsyatyasau svarNametattasya bhaviSyati / 65 / niyuktiH sA pRSTA matpituH svarNa tataH zreSThI tadA''dade / zakreNA'bhANi rAjA'tha saGgopyA candanA tvayA / 66 / zrItilakA- AsvAmijJAnameSA yat ziSyAdyA bhAvinI prabhoH / candanA'sthAgRhe rAjJaH zakrAdyAH svAlayaM yayuH / 67 / cAryalaghuvRttiH lokanindyA'bhavanmUlA stutA candanayA puna: / durdazaivaM na cenme syAt kathaM syAtpAraNA prabhoH / 68 / dhanyAhaM kRtakRtyA'haM pAraNAkAraNAtprabhoH / babhUva durdazApIyaM mama sarvottamA dazA / 69 / / / 520-521 / / tatto sumaMgala saNaMkumAra succhitta ei mAhiMdo / pAlaga vAilavaNie amaMgalaM appaNo asiNA / / 522 / / tataH prabhuH sumaGgalagrAmaM gataH / tatra sanatkumArendraH priyapRcchakaH / tataH sukSetraM gataH / tatraiti mAhendrendraH priyapRcchakaH / tataH svAmI * * pAlakagrAmaM gataH / tatra vAyalo nAma vaNik digyAtrAyAM prasthitaH / prabhuM prekSya amaGgalamiti kRtvA asimA''kRSya pradhAvitaH / tadA ca * * siddhArthena tadIyameva khaDgaM tatkarAdA''cchidya gRhItvA svahastena tasya zIrSaM chinnam / / 522 / / / tataH - * caMpA vAsAvAsaM jakkhido sAidattapucchA ya / vAgaraNaduhapaesaNa paJcakkhANe ya duvihe ya / / 523 / / * tataH svAmI campAyAM gataH / tatra svAtidattabrAhmaNasya agnihotrazAlAyAM dvAdazaM varSArAnaM cakre / tatra pUrNabhadramANibhadrau yakSendrau prabhu * 1. 'mUlA'cinti candanayA....' pa / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA cndnaa| gAthA522-523 * Kx
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 295 Bo Bo Gai : ************ paryupAsAte devapUjyo'yaM kimapi jAnAtIti svAtidattaH pRcchati / kiM svarUpa AtmA ? kiM pradezanaM pratyAkhyAnaM vA / 'vyAkaraNaM' svAminA cidrUpa AtmetyAdi kathanam / 'pradezanaM' upadezaH / sa dvidhA - dharmopadezo adharmopadezazca / pratyAkhyAnamapi dvividhaM mUlaguNapratyAkhyAnaM uttaraguNapratyAkhyAnaM ca / etaiH padaistena dharmo'dhigataH / / 523 / / tataH - bhiyagAme nANassa uppayA vAgarei deviMdo / miMDhiyagAme camaro vaMdaNa piyapucchaNaM kuNai / / 524 / / tataH svAmI jRmbhikAgrAmaM gataH / devendrastatrA''gatya vanditvA nATyavidhimupadarzya etAvadbhirdinairvaH kevalajJAnamutpatsyate iti vyAkaroti / tataH prabhurmeNDhikagrAmaM gataH / tatra camarendro vandanaM priyapRcchanaM ca karoti / / 524 / / tataH - chammANi gopa kaDasalapavesaNaM majjhimAi pAvAe / kharao vijjo siddhattha vANio nIharAvei / / 525 / / tato bhagavAn chammANigrAmaM gataH / bahiH pratimayA sthitaH / tatra svAmisamIpe gopo balIvardI vimucya madhyegrAmaM gataH / balIvardI ca caritumaTavIM gatau / gopazca godohAdikaM kRtvA AyAtaH / papraccha devArya ! kva gatau me balIvardI ? prabhurmonenA'sthAt / tataH prAgbhavavairAt kupito gopaH / aye ! maduktaM na zRNoSIti jalpan kAzazalAkike svAminaH karNayoH pravezayAmAsa yathA dve api antarmilite / tataH svAmI madhyamApApAntargatastatra siddhArtho nAma vaNik / tasya gRhe prabhubhikSArthaM praviSTaH / pratilAbhitaH / siddhArtho vandate sma, tadA ca tanmitraM A. ni. sAmAyika niryuktiH zrIvIra vaktavyatA gopopasargaH / gAthA-524 525 295
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- *kharakastatra pUrvAgataH, prabhuM dRSTvA smAha bhagavAn sazalya iti / siddhArthenoktaM niHzalyaH kriyatAm, evaM kRte mahIyAn dharmAnubandhaH / tayorevaM * niyuktiH *vadatoH prabhuH pAraNakaM kRtvA bahirudyAne pratimayA sthitaH / pazcAtsiddhArthakharako bheSajAdikaM sahAyAMzcAdAya prabhupArzva gatau / tataH prabhuM * A. ni. zrItilakA- * tailairabhyajya mardayitvA bahubhirmAnuSairAkramya dhRtvA sandazakAbhyAM mahAprANena karNagate zalAke samAkRSTe / AkRSyamANayozca zalAkayoH * sAmAyikacAryalaghuvRttiH * svAminA mahatyArATirmuktA / tAnmanuSyAnutpATyotthitastatra mahAbhairavaM vanaM jAtam / tadaiva saMrohaNyauSadhyA prabhuH praguNIkRtaH / tato vanditvA * niyuktiH 296 kSamayitvA tau gatau / pazcAtsa gopaH saptamI gataH / kharakasiddhArthoM mahAvedanAjanakAvapi divaM gatau / / 525 / / tataH - nirgamadvAre * jiMbhiya bahi ujjuvAliya tIre viyavatta sAmasAlaahe / chaTeNukkuDuyassa uppannaM kevalaM nANaM / / 526 / / zrIvIra* tataH svAmI jRmbhakagrAmaM gataH / tasya bahirRjupAlikAnadIkUle avyaktacaityAsanne zyAmAkagRhapateH kSetre zAlataroradhaH SaSThena bhaktena * gopopasargaH / * vaizAkhazuddhadazamyAM uttaraphAlgunInakSatre dinapAzcAtyaprahare utkuTikAsanasthasya prabhoH kevalajJAnamutpannam / upasargAH samAptAH / / 526 / / * gAthAtapasA kevalajJAnamutpannamiti yadyathA svAminA tapazcakre tattathAha - 526-527 * jo u tavo aNucino vIravareNaM mahANubhAveNaM / chaumatthakAliyAe ahakammaM kittaissAmi / / 527 / / 296 1. 'prANena' cha pa / 2. 'karNagatena' la, cha pa / [Chong Yi Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin **********
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 297 Avazyaka- * yacca tapo'nucIrNaM vIravareNa mahAnubhAvena chadmasthakAlikyAmavasthAyAM yattadornityAbhisambandhAt, tadyathAkramaM kIrtayiSyAmi / / 527 / / * niyuktiH taccedaM - zrItilakA / nava kira cAummAse chakkira domAsie uvAsIya / bArasa ya mAsiyAI bAvattari addhamAsAI / / 528 / / cAryalaghuvRttiH 'uvAsIya' upoSitavAn / / 528 // ega kira chammAsaM do kira temAsie uvAsIya / aDDAijjA ya duve do ceva divaDDamAsAiM / / 529 / / sArdhadvimAsike dve sArdhamAsike ca dve upoSitavAniti yogaH / / 529 / / bhadaM ca mahAbhadaM paDimaM tatto ya savaobhadaM / do cattAri daseva ya divase ThAsIya aNubaddhaM / / 530 / / dvau dinau bhadrApratimA, catvAri dinAni mahAbhadrA, dazadinAni sarvatobhadrA sthitavAn, 'anubaddhaM' sambaddhaM apAritenaiva SoDazopavAsAH * *kRtAH / / 530 // goyaramabhiggahajuyaM khamaNaM chammAsiyaM ca kAsI ya / paMcadivasehiM UNaM avvahio vacchanayarIe / / 531 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre shriiviirtpodvaarm| gAthA-528 531 297
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * * Avazyaka- gocare'bhigraho gocarAbhigrahastena yuktaM kSapaNaM SaNmAsikamakArSIcca paJcabhirdivasairUnam, avyathito 'vatsanagA~' kauzAmbyAm / / 531 / / niyuktiH dasa do ya kira mahappA ThAi muNI egarAiyaM paDimaM / aTThamabhatteNa jaI ikvikvaM caramarAIyaM / / 532 / / zrItilakA A. ni. daza dve ca dvAdaza / kila / mahAtmA sthitavAn munirekarAtrikI: pratimAH / aSTamabhaktena tribhistribhirupavAsaiH / yatiyatanAvAn / ekaikAM * sAmAyikacAryalaghuvRttiH 298 *caramarAtriI tRtIyarAtrikAyotsarganiHpASpannAm / / 532 / / niyuktiH do ceva ya chaTThasae auNattIse uvAsio bhagavaM / na kayAvi nizcabhattaM cautthabhattaM ca se Asi / / 533 / / nirgamadvAre zrIvIraspaSTA / / 533 // tpodvaarm| bArasa vAse ahie chaTuM bhattaM jahannayaM Asi / savvaM ca tavokammaM apANayaM Asi vIrassa / / 534 / / * gAthA-532tapaHkarma apAnakaM - tapodineSu pAnIyaM na pItamityarthaH / / 534 / / pAraNakadinapramANamAha - tini sae divasANaM auNAvane ya pAraNAkAlo / ukkuDuyanisijjANaM ThiyapaDimANaM sae bahue / / 535 / / 298 pUrvArddha spaSTam / 'utkuTukAniSadyAnAM' sthitapratimAnAM nityakAyotsargANAM zatAni bahUnItyarthaH / / 535 / / 22 K************* ******
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- pavvajAe paDhama divasaM itthaM tu pakkhivittA NaM / saMkaliyaMmi u saMte jaM laddhaM taM nisAmeha / / 536 / / niyuktiH spaSTA / navaraM 'itthaM tu' atraivoktalakSaNe divasagaNe // 536 / / zrItilakAcAryalaghuvRttiH bArasa ceva ya vAsA mAsA chaJceva addhamAso ya / vIravarassa bhagavao eso chaumatthapariyAo / / 537 / / 299 spaSTA / / 537 // evaM tavoguNarao aNuputveNaM muNI viharamANo / ghoraM parisahacamuM ahiyAsittA mahAvIro / / 538 / / tapazca guNAzca mUlottararUpAsteSu rataH / 'ahiyAsittA' adhisahya / / 538 / / uppannaMmi aNaMte naTuMmi ya chAumathie nANe / rAIe saMpatto mahaseNavaNaMmi ujANe / / 539 / / jJAnotpattisthAne tatkSaNAgatAkhiladevakoTibhiH kRte samavasaraNe upavizya jAnanapi pratibodhyAbhAvaM kalpa iti dezanAmAtraM * * kRtvA'nekAbhirdevakoTIbhiH parivRto nizyapi mahoDyote svarNAbjeSu kramau dadhadvAdazayojanAntarAyAM madhyamAnagaryAM mihiSeNavanaM svAmI * * samprAptaH / / 539 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIratapodvAram / gAthA536-539 299
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 300 amaranararAyamahio patto dhammavaracakkavaTTittaM / bIyaMmi samosaraNe pAvAe majjhimAe u / / 540 / / dvitIye samovasaraNe jJAnotpattisthAne kRtasamavasaraNApekSayA / / 540 / / tatra kimabhUdityAha - tattha kira somilajotti mAhaNo tassa dikkhakAlaMmi / paurA jaNajANavayA samAgayA janavADaMmi / / 541 / / 'dikkhakAlaMmi' yajJArthaM dIkSAgrahaNasamaye, paurA nAgarAjanAH sAmAnyaprajArUpAH jAnapadA dezavAsinaH / / 541 / / atrAntare - eggaMte ya vivitte uttarapAsaMmi jannavADassa / to devadANaviMdA kariMti mahimaM jiNiMdassa / / 542 / / spaSTA / / 542 / / amumarthaM bhASyakRtizeSeNAha - bhA. bhavaNavaivANamaMtarajoisavAsI vimANavAsI ya / savvaDDiya saparisA kAsI nANuppayAmahimaM / / 115 / / spaSTA / samavasaraNasvarUpaM vistareNa vaktuM dvAragAthAmAha - ******** Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Qi Jin Jin Jin Jin A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIra* kevlmhimaa| gAthA540-542 bhA. gAthA **************** 115 300 zrImalayagirivRttau iyaM gAthA yadyapi bhASyakRnmukhena darzitA tathApi niyuktitvena kramitA'sti (gAthAkramAGkaH 542) / pUrva gAthAkramAGka-506 uvahayamaivitrANo .....' darzitA nAsti, tasmAt gAthA-507 atra, tatra tu 506 AsIt / itaH atratyo gAthAkramastatratyena gAthAkrameNa milito'sti /
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********* Avazyaka- samavasaraNe kevaIye rUva 'pucchA vAgaraNa' niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 301 " soyapariNAmA / dANaM ca devamalle mallA''NayaNe uvari titthaM / / 543 / / * [dAragAhA] samavasaraNavidhirvAcyaH / 'kevaIyA' kiyantaH svAmivyAkhyAyAM sAmAyikAdi pratipadyante / kiyato vA bhUbhAgAdadRSTapUrve samavasaraNe sAdhunA Agantavyam / 'vatti' prabho rUpaM varNanIyam / rUpapRcchA uttaraM ca vAcyam / athavA kiyanto yugapatsaMzayaM pRcchanti / kiyatAM vA yugapattaduttaraM vyAkaroti / zrotRpariNAmo vAcyaH / 'dAnaM' jinAgamanivedakAnAM kiyaddAnaM cakrayAdayo dadati / 'devamAlyaM' 'baliM vyAkhyAne utthite kaH kariSyati / mAlyAnayane ca ko vidhiriti / 'uvari tityaMti' pauruSyA upari 'tIrthaM' gaNadharo vyAkhyAM karoti / / 543 / / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra 'AdyadvAramAha - vaktavyatA * samavasaraNam / jattha apuvvosaraNaM jattha ya devo mahiDio ei / vAudayapupphavaddalapAgAratiyaM ca abhiogA / / 544 / / 544 yatra kSetre apUrvaM asaJjAtapUrvaM samavasaraNaM bhavati, yatra cA'nekadhA saJjAte'pi samavasaraNe mahaddhiko devo'bhyeti tatra vAtaM gAthA - 543reNvAdyapanayanAya, udakavArdalaM bhAvireNusantApopazAntaye puSpavArdalaM kSitivibhUSAyai, prAkAratritayaM AbhiyogikadevAH kurvanti / / 544 / / / vizeSamAha - 301 ****** 1. 'balirvyAkhyAne' ...la, / *****
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 302 **** *********** maNikaNagarayaNacittaM bhUmIbhAgaM samaMtao surabhiM / AjoyaNaMtareNaM kariMti devA vicittaM tu / / 545 / / 'surabhiM' sugandhigandhayuktam / AyojanAntarataH yojanaparimANam / 'vicittaM tu' cittApahAri / / 545 / / tathA - biTaTThAI surabhiM jalathalayaM divvakusumanIhAriM / paiti samaMteNaM dasaddhavanaM kusumavAsaM / / 546 / / vRntasthAyinaM surabhiM sugandhaM jalasthalajaM 'divya' devaloke bhavatkusumavat 'nirniHzeSeNa sarvAtmanA hAriM manojJam, zeSaM spaSTam / / 546 / / maNi-kaNa - rayaNacitte cauddisiM toraNe viuvviMti / sacchattasAlabhaMjiyamagaraddhayaciMdhasaMThANe / / 547 / / sacchatrazAlabhaJjikAnAM makaramukhAnAM dhvajacihnAnAM svastikAdInAM saMsthAnaM racanA yeSu tAni sacchatrazAlabhaJjikAmakaradhvajacihnasaMsthAnAni / 547 / / tiniya pAyAravare rayaNavicitte tahiM suragaNiMdA / maNikaMcaNakavisIsayavibhUsie te viuvvaMti / / 548 / / sAmAnyenoktam / / 548 / / vizeSamAha - abbhaMtara majjha bahiM vimANajoibhuvaNAhivakayAo / pAgArA tinni bhave rayaNe kaNage ya rayae ya / / 549 / / / 1. 'nirvizeSeNa' la / 2. bhavaNAhi... pa / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA * samavasaraNam / gAthA 545 549 302 *****
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ [Zhi Ye Jin Jin Jin Jin Avazyaka- AbhyantaraH prabhupArzvavartI prAkAro vaimAnikakRto ratnamayaH / madhye dvitIyo jyotiSikakRtaH kanakamayaH / bahistRtIyo 'bhavanAdhipakRto niyuktiH rajatamayaH / / 549 / / tathA - A. ni. zrItilakA- maNirayaNahemayA'viya kavisIsA savvarayaNiyA dArA / savvarayaNAmaya ciya paDAgadhayatoraNavicittA / / 550 / / sAmAyikacAryalaghuvRttiH * antaHprAkAre maNimayAni kapizIrSANi vaimAnikAH, dvitIyaprAkAre ratnamayAni jyotiSikAH, tRtIyaprAkAre hemamayAni kapizIrSANi * niyuktiH 303 'bhavanapatayaH kurvanti / tathA sarvaratnamayAni dvArANi svasvakRtaprAkAreSu ta eva kurvanti / teSu ca dvAreSu sarvaratnamayA eva * nirgamadvAre * anekavarNaratnamayAstoraNAH kRtAH taireva devaiH / kiM viziSTAH ? patAkAdhvajAH-patAkAcihnAH / anekavarNaratnamayatvAdeva vicitrAH / / 550 / / zrIvIratatto ya samaMteNaM kAlA'gurukuMdurukkumIseNaM / gaMdheNa maNahareNaM dhUvaghaDIo viuvvaMti / / 551 / / vaktavyatA kundurukko gandhadravyavizeSaH / / 551 / / tathA -- * smvsrnnm| gAthA-550ukkiTThisIhanAyaM kalayalasaddeNa savvao savvaM / titthayarapAyamUle kariMti devA nivayamANA / / 552 / / 552 utkRSTiharSottho dhvanivizeSaH / tathA 'nivayamANA' nipatanto'vatarantaH / / 552 / / 303 * 1. bhuvanA... la, / 2. 'bhuvanapatayaH' pa. pa. la la kha / 3. 'ukiTTha' la, la kha / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye KKRK
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 304 **************************** ceidumapeDhachaMdaya AsaNachattaM ca cAmarAo ya / jaM ca'nnaM karaNijjaM karaMti taM vANamaMtariyA / / 553 / / caityadrumo'zokavRkSaH / tasyAdhaH pIThaM sthaTakaM tasyopari devachandakaM ratnamayaM tanmadhye siMhAsanaM tadupari chatratrayaM cAmare ca yakSahastagate / cazabdAddharmacakraM ca / / 553 / / samavasaraNakaraNe sarvatrA'yaM vidhirityAha - sAhAraNaosaraNe evaM jatthiDDimaM tu osarai / ikku ciya taM savvaM karei bhayaNA u iyaresiM / / 554 / / sAdhAraNasamavasaraNe evaM yathokto vidhikramaH / yatra RddhimAn indrasAmAnikAdiH punaH samavasarati samavasaraNaM karoti, tatraika eva tatprAkArAdi sarvaM vidhatte / 'bhayaNA u iyaresiM' tu yadendrA nAgacchanti, tadA itareSAM bhavanavAsyAdInAM bhejanA samavasaraNaM kurvanti vA na vA / / 554 / / tatra kiM syAdityAha - sUrodaya pacchimAe uggAhaMtIi puvvao ei / dohiM paumehiM pAyA maggeNa ya huMti sattane / / 555 // sUcakatvAt sUtrasya tatra devanirmite samavasaraNe sUryodaye prathamapauruSyAM aparAhne pazcimAyAM 'uggAhaMtIi' avagAhamAnAyAM AgacchantyAM pUrvataH pUrvadvAreNa eti pravizati / kathameti ? dvayordevakRtayoH suvarNapadmayorupari pAdau nyasan, 'mArgatazca' pRSThato bhavanti sapta cAnye padmAH saJcarantazca / prabhoryad yatpazcimaM padmaM tat tat purato bhavatItyarthaH / / 555 / / ******* A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA samavasaraNam / gAthA - 553 555 304
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Bi Ye 305 ** Avazyaka- * AyAhiNa puvvamuho tidisiM paDirUvagA u devakayA / jiTThagaNI anno vA dAhiNapuvve adUraMmi / / 556 / / niyuktiH * 'AyAhiNatti' caityadrumapradakSiNAM datvA pUrvAbhimukhaH prabhuH svayamupavizati / tisRSu dikSu prabhupratirUpakANi devakRtAni upavizanti / A. ni. zrItilakA* jyeSTho gaNI gaNadharo 'nyo vA dakSiNapUrve AgneyakoNe 'adUre' Asanna upavizati / prabhuM praNamyA'nye'pi taM parito niSIdanti / / 556 / / sAmAyikacAryalaghuvRttiH * pratirUpakANi kIrdezi syurityAha - niyuktiH je te devehiM kayA tidisiM paDirUvagA jiNavarassa / tesiMpi tappabhAvA tayANurUvaM havai ruvaM / / 557 / / nirgamadvAre spaSTA / / 557 / / tathA - zrIvIratitthAisesasaMjaya devI vemANiyANa samaNIo / bhavaNavaivANamaMtarajoisiyANaM ca devIo / / 558 / / vaktavyatA 'tIrthe' gaNabhRtyAsIne sati, atizayinaH saMyatAH / devyo vaimAnikAnAm, zramaNyaH / zeSaM spaSTam / / 558 / / vizeSamAha - * smvsrnnm| kevaliNo tiuNa jiNaM titthapaNAmaM ca maggao tassa / maNamAIvi namaMtA vayaMti saTThANasaTThANe / / 559 / / / gAthA-556 559 kevalinaH 'tiuNa jiNaM' tri: pradakSiNIkRtya jinaM tIrthapraNAmaM ca kRtvA namastIrthAyetyuktvA tasya gaNabhRto 'mArgata:' pRSThato niSIdanti / * * manaHparyAyajJAnyAdayopi prabhuM natvA gaNabhRtaM kevalinazca namanto vrajanti / gatvA svasvasthAne niSIdanti / / 559 / / tathA - 305 1. 'gaNabhRtAM' pa / 'gaNabhRta' la, kha / Zi Jin Jin Jin Jin Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Hua Hua Hua Hua Ye Ju Yi Qian Qian Qian Hua Qing
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********* Avazyaka- bhavaNavaI joisiyA bodhavvA vANamaMtarasurA ya / vemANiyA ya maNuyA payAhiNaM jaM ca nissAe / 560 / / niryuktiH 'payAhiNaMti' prabhuM pradakSiNIkRtya yathAsthAnaM niSIdanti / 'jaM ca nissAe' yazca yannizrayA''gato'sti sa tatpArzve tiSThatIti / / 560 / / / * zrItilakAbhASyakRtsarveSAM vyaktamadhunA pravezakramamAha - cAryalaghuvRttiH 306 bhA. saMjaya vemANitthI saMjai puvveNa pavisiuM vIraM / kAuM payAhiNaM puvvadakkhiNe ThaMti disibhAe / / / 116 / / ********** spaSTA / tathA - bhA. joisiya bhavaNavaMtaradevIo dakkhiNeNa pavisittA / ciTThati dakkhiNAvaradisiMmi tiguNaM jiNaM kAuM / / / 117 / / dakSiNA'paradizi nairRti[tI] koNe / bhA. avareNa bhavaNavAsI joisavaMtarasurA ya aigaMtuM / avaruttaradisibhAe ThaMti jiNaM to namaMsittA / / / 118 / / 'apareNa' pazcimadvAreNa, 'abhigantuM' pravizyA'parottaradigbhAge vAyavyako / bhA. samahiMdA kappasurA rAyA naranArIu udIrNaNaM / pavisittuM puvvuttaradisIi ciTThati paMjaliyA / / / 119 / / naiRtapa, pa, pa la kha cha / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA samavasaraNam / gAthA - 560 bhA. gAthA 116-119 306
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- samahendrAH kalpasurAH rAjAno narA nAryazca audIcyena dvAreNa pravizya pUrvottaradizi IzAnakoNe tiSThanti prAJjalayaH / uktArthasaGgrahamAha - niyuktiH * ikkIkkIi disAe tigaM tigaM hoi sanniviTuM tu / Aicarime vimissA thIpurisA sesa patteyaM / / 561 / / A. ni. zrItilakA * 'Adye' Agneye 'carama' IzAne vimizrAH, striyaH puruSAzca / zeSadigdvaye pratyekaM ekasyAM devAH, ekasyAM devyaH / / 561 / / teSAM ca kA sAmAyikacAryalaghuvRttiH *sthitirityAha - niyuktiH 307 * iMtaM mahiDDiyaM paNivayaMti Thiyamavi vayaMti paNamaMtA / navi jaMtaNA na vikahA na parupparamaccharo na yaM / / 562 / / * nirgamadvAre pUrvasthitA alparddhayaH, AgacchantaM mahaddhikaM praNipatanti - AsInA api tatsanmukhaM zIrSamISannamayanti, sthitamapi pUrvopaviSTamapi maharTikam, vrajanti * zrIvIra vaktavyatA *antaHpravizanti, praNamantaH / virodhinAmapi, nApi yantraNA 'yaMtriNa saGkoce' na naivA''zaGkayA saGkacanaM na vikathA na virUpabhASaNam / na* smvsrnnm| * parasparamatsaro'sahanatvaM na bhayam / / 562 / / ete ca manuSyAdyAH prathamaprAkArAntare eva yata Aha - gAthAbIyaMmi huMti tiriyA taiya pAgAraaMtare jANA / pAgArajaDhe tiriyA'vi huMti patteya mIsA vA / / 563 / / 561-563 dvitIyaprAkArAntare tiryaJcaH / tRtIyaprAkArAntare yAnAni, 'prA ratyakte' prAkArabahirbhAge, tiryaJco'pi apizabdAnmanuSyA devAzca / pratyekaM mizrA * 307 *1. 'ikkikoi' - la, / .namayanti iti 4-2-32 la-dala-hyala..] sUtreNa vikalpena hUsvatvam / * hemadhAtupAThe tu ' yatruNa saGkoce' (1683) dhAtuH / KA
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 308 ****** vA pravezAbhimukhAH nirgacchanto vA UrdhvasthA vA samavasaraNaddhiM pazyantaH / dvAram / / 563 / / dvitIyadvAramAha savvaM ca desaviraiM sammaM ghicchai va hoi kahaNA u / iharA amUDhalakkho na kahei bhavissai na taM ca / / 564 / / sarvaviratiM dezaviratiM vA samyaktvaM vA grahISyati, bhavati 'kathanA' vyAkhyA / itarathA'nyathA ekatarasAmAyikagrAhakA'bhAve na kathayati / amUDhalakSaH prabhuH / yathA yodho lakSAnna muhyati, evaM svAmyapi / 'bhaviSyati na tacca' tatkathanasvarUpaM na bhaviSyati yatra bhagavati kathayati ko'pi kimapi sAmAyikaM na prapatsyata iti / / 564 / / kiyanti sAmAyikAni ke prapadyanta ityAha - maNue camantrayaraM tirie tini va duve va paDivaje / jai natthi niyamasu ciya suresu sammattapaDivattI / / 565 / / manujazcaturNAmanyatamat sAmAyikaM pratipadyate / tiryaJcaH sarvavirativarjAni trINi dve vA samyaktvazrutasAmAyike / manujatirazcoH pratipattrorabhAve sureSu niyamata eva samyaktvapratipattiH syAt / / 565 / / sa kathaM dharmamAcaSTe ityAha - titthapaNAmaM kAuM kahei sAdhAraNeNa saddeNa / savvesiM sannINaM joyaNanIhAriNA bhayavaM / / 566 / / tIrthapraNAmaM kRtvA namastIrthAyeti vAcA / kathayati 'sAdhAraNeNa' sarvabhASAsaMvAdinA zabdena sarveSAM saMjJinAM amaranaratirazcAM yojananirhAriNA bhagavAn / / 566 / / kRtakRtyaH prabhuH kathaM tIrthaM namatItyAha - yojananihAriNA yojanavyApinA zabdena ityarthaH / ******** A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA samavasaraNam / gAthA 564566 308
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 309 tappuvviyA arihayA pUiyapUyA ya viNayakammaM ca / kayakiyo'vi jaha kahaM kahei namae tahA titthaM / / 567 / / tIrthaM zrutajJAnAdhArasaGghaH / tadArAdhanapUrvikA arhattA / 'pUjitapUjA ca' arhatApi pUjitaH saGghastato loke'pi pUjyaH syAt, vinayakarma ca kRtaM syAt / zeSaM spaSTam / kRtakRtyasya dharmakathApi nocitA, naivaM, 'taM ca kahaM veijjai' ityanena dattottaratvAt / / 567 / / samavasaraNe ca kva kena sAdhunA kiyato bhUbhAgAdA''gantavyamevA'nAgame kiM prAyazcittamityAha - ******: jattha apuvvosaraNaM adiTThapuvvaM va jeNa samaNeNaM / bArasahiM joyaNehiM so ei aNAgame lahuyA / / 568 / / yatra apUrvaM abhUtapUrvaM samavasaraNaM bhavati tatra dRSTapUrveNApi sAdhunA Agantavyam, adRSTapUrvaM ca yena zramaNena sa dvAdazabhyo yojanebhyo 'bhyetyeva / anAgame caturlaghuprAyazcittam / dvAram / / 568 / / tRtIyadvAramAha savvasurA jai rUvaM aMguTThapamANayaM viuvvijjA / jiNapAyaMguTTaM pai na sohae taM jahiMgAlo / / 569 / / jinapAdAGguSThaM 'prati' avyayatvAtsannidhAvityarthaH / / 569 / / prastAvAdgaNadharAdInAmapi rUpasampadamAha - gaNahara AhAra aNuttarA ya jAva vaNa- cakki - vAsu-balA / maMDaliyA jA hINA chaTTANagayA bhave sesA / / 570 / / tIrthakararUpAdgaNabhRto'nantaguNahInAH / tebhya AhArakadehAstathA, tebhyo anuttarasurAH tathA, tebhyo graiveyakAdisurAH pazcimAnupUrvyA anantaarhato bhAvaH arhattA (bhAve tA (tala) pratyayaH) | A. ni. sAmAyikaniryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA samavasaraNam / gAthA 567 570 309
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ N** A. ni. Avazyaka- guNahInAH / yAvadvyantaracakravartivAsudevabaladevamANDalikAH / zeSA rAjAno jAnapadAzca janAH SaTsthAnagatAH syuH / anantabhAgahInA asaGghayeyaniyuktiH * bhAgahInA vA saGghayeyabhAgahInA vA saGkhyeyaguNahInA vA asaGkhyeyaguNahInA vA anantaguNahInA vA / / 570 / / prasaGgataH saMhananAdyapyucyate / zrItilakA- saMghayaNa rUva saMThANa vanna gai satta sAra ussAsA / emAi'NuttarAI havaMti nAmodayA tassa / / 571 / / sAmAyikacAryalaghuvRttiH sattvaM sAhasam, sAro balam, anuttarANi pradhAnAni, 'nAmodayA' tIrthakaranAmakarmodayAt / / 571 / / anyaprakRtInAmapyudayAniktiH 310 * arhatAmanuttarA evetyAha -- nirgamadvAre -payaDINaM anANavi pasattha udayA aNuttarA hu~ti / khayauvasame'vi ya tahA khayaMmi aviyappamAhaMsu / / 572 / / zrIvIra anyAsAmapi prakRtInAM gotrendriyAGgopAGgAdInAM prazastA udayA anuttarAH / kSayopazame'pi chadmasthakAle'pi / 'khayaMmi' karmakSayAtkevali vaktavyatA * kAle'pi / 'avikappamAhaMsu' vyAvarNanAdivikalpAtItaM yathA bhavati evamAhurjAninaH / / 572 / / asAtAdyazubhaprakRtyudayAstasya kiM rUpAH * atishyaadi| *syurityAha - gAthA-571assAyamAiyAo jAvi ya asuhA havaMti payaDIo / niMbarasalavuvva pae na huMti tA asuhayA tassa / / 573 / / 574 spaSTA / navaraM 'pae' payasi kSIre / / 573 / / uktaM prAsaGgikaM prakRtamucyate / prabhorutkRSTarUpeNa kiM prayojanamityAha - 310 dhammodaeNa [gra. 3500] rUvaM karaMti rUvassiNo'vi jai dhammaM / gejjhavaoya surUvo pasaMsimo teNa rUvaM ti / / 574||
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 311 dharmodayena rUpaM syAt / rUpavanto'pi yadi dharma kurvanti itaraiH sutarAM kArya eva / grAhyavAkyazca Adeyavacanazca surUpaH syAt / * prazaMsAmastena bhagavato rUpam, dvAram / / 574 / / pRcchAnAma'saGkhyAnAM kimiti yugapaduttaraM vyAkarotIti caturthadvAramAha - A. ni. * kAleNa asaMkheNa'vi saMkhAIyANa saMsaINaM tu / mA saMsayavucchittI na huja kamavAgaraNadosA / / 575 / / sAmAyikaataH kAraNAttathottaramanekArtha vyAkaroti / yathaikenaivottareNa sarveSAM saMzayAH pRthagviSayA api vyavacchidyante / / 575 / / yugapadvyAkaraNe* niyuktiH guNamAha - nirgamadvAre savvatthA vi samattaM riddhibiseso akAlaharaNaM ca / savvannupaJcao vi ya aciMtaguNabhUIo jugavaM / / 576 / / / zrIvIrasarvatra-sarvasattveSu samatvaM yugapatkathane prabhostulyatvam, kramakathane na tu samakAlaM saMzayinAM sakAraNatvakalpanA syAt / RddhivizeSazca, vaktavyatA anekArthavacanalabdhirUpaH / 'akAlaharaNaM ca' kAlakSepazca yugapatkathane na syAt / kramakathane tu bhUyAn kAlo lagati / tata: * atishyaadi| kasyacidachinnasaMzayasyaiva mRtyuH syAt / sarvajJapratyayo'pItthaM syAt / nAsarvajJaH sarvahadgatasaMzayApanodAyA'lam, kramakathane tu . gAthAkasyacidachinnasaMzayasya sarvajJatvapratyayo na syAt / tathA acintyA gugasampatprabhoryadekenaivottareNa yugapatsarvasaMzayAnapanudati / / 576 / / 575-577 paraM amaranaratirazcaH kathamekainavArhadvacanena svasvasaMzayottaraM jAnate ityAha - 311 * vAsodagassa va jahA vanAI haMti bhAyaNavisesA / savvesipi sabhAsA jiNabhAsA pariName evaM / / 577 / / KXX
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH *** 312 varSodakasya, vAzabdAdanyodakasyaikarUpasyApi sataH sthAnakavizeSAdvarNAdayaH syuH / evaM sarveSAmapi saMjJinAm svasvabhASAsu saGgatA A. ni. *jinabhASA tadrUpatayA pariNamati, ataH sarve'pyuttaraM vidanti / / 577 / / arhadvacaHsaubhAgyamAha - sAmAyika* sAhAraNAsavattA taduvaogo u gAhagagirAe / na ya nivijai soyA kiDhivANiyadAsiAharaNA / / 578 / / niyuktiH 'sAdhAraNA' sarvabhASAnugA, ata evA'sapanA-ananyasadRzI tathA AtmAnaM grAhayatIti grAhikA gIrbhagavadvANI / tadupayogAt tasyA arthAvagamena * nirgamadvAre * upayogAt, dharmopadezalakSaNaphalopalambhAt na nirvidyate zrotA / 'kiDhi vRddhA vaNigdAsI, tasyA udAharaNAt / taccedaM - zrIvIraihAsti nagaraM rAjagRhaM rAjagRhopamam / mattavAraNasaMzobhi bhUrikSaNamanoramam / / vaktavyatA tatra zrIzreNiko rAjA yatpratApArtizaGkayA / babhAra zirasA svargavAhinIM tuhinAcalaH / 2 / vacanAtizaye aprameyayazorAzirdhanastatrA'bhavadvaNik / brahmANDakoSThake'pyasminna mamuryadyazaHkaNAH / / daasiidRssttaantH| bhAryA'nAryA'bhavattasya bhadrA bhadreva dehinI / tadgRhe sthavirA cAsIdAsI dAridryadevatA / 4 / gAthA-578 dArubhArakamAnetumanyadA'preSi sA tayA / bhramaM bhramamaraNyAntarmadhyAhne tamupAnayat / 5 / tAmUce zreSThinI pApA niHkRSkRpA kAlarAtrivat / etaiH khAdasi yAvaJca na tAvadapi pacyate / 6 / 312 svargavAhinI - gaGgA, tAm / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun **************
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** 314 Avazyaka- tajjaiH kRtAGgamaddeva na viveda vapuHzramam / visasmAra manaHkhedaM prINyamAnA prabhogirA / 18 / niyuktiH saMpannasarvasaukhyeva parAM dhRtimupAgatA / svAtantryamiva saMprAptA zuzrAva prabhudezanAm / 19 / zrItilakA- dezanoparame sAyaM prabhuvyAkhyAnapUritA / kRtakRtyaM svamAtmAnaM manyamAnA'gamagRhe / 20 / cAryalaghuvRttiH IdRzAM bhagavadvAcAM bhUrisaubhAgyasaurabham / jihvAkoTyApyanAkhyeyamekajihvastu vaktu kim / 21 / / / 578 / / punaretadevAha - savvAuyaMpi soyA khavija jai hu sayayaM jiNo kahai / sIunhakhappivAsaM parissamabhae avigaNaMto / / 579 / / sarvAyuSkamapi zrotA kSapeta yadi hi jinaH satataM kathayet / zeSaM spaSTam / dvAram / / 579 / / vittI u suvanassA bArasa addhaM ca sayasahassAI / tAvaiyaM ciya koDI pIIdANaM ca cakkissa / / 580 / / * adya svAmI tIrthakRdamukanagare amukagrAme vA'stIti svarUpanivedakasya niyuktapuruSasya cakravartipArzve ardhatrayodazalakSAH suvarNasya vArSikI * vRttiH / yastu svanagarAgataM prabhuM rAjJaH kathayati, tasya prItidAnaM tu tAvatya eva ardhatrayodazasaGkhyA eva suvarNakoTayaH / / 580 / / * eyaM ceva pamANaM navaraM rayayaM tu kesavA diti / maMDaliyANa sahassA piIdANaM sayasahassA / / 581 / / C. 'vac' dhAtorAjJArtha-tR.pu.e.va. / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA vacanAtizaye daasiidRssttaantH| gAthA-579 581 314 Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin ****
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 314 Avazyaka- tajjaiH kRtAGgamaddeva na viveda vapuHzramam / visasmAra mana:khedaM prINyamAnA prabhogirA / 18 / niyuktiH saMpannasarvasaukhyeva parAM dhRtimupAgatA / svAtantryamiva saMprAptA zuzrAva prabhudezanAm / 19 / zrItilakA- dezanoparame sAyaM prabhuvyAkhyAnapUritA / kRtakRtyaM svamAtmAnaM manyamAnA'gamagRhe / 20 / cAryalaghuvRttiH * IdRzAM bhagavadvAcAM bhUrisaubhAgyasaurabham / jihvAkoTyApyanAkhyeyamekajihvastu vaktu kim / 21 / / / 578 / / punaretadevAha - savvAuyaMpi soyA khavija jai hu sayayaM jiNo kahai / sIunhakhuppivAsaM parissamabhae avigaNaMto / / 579 / / sarvAyuSkamapi zrotA kSapeta yadi hi jinaH satataM kathayet / zeSaM spaSTam / dvAram / / 579 / / / vittI u suvanassA bArasa addhaM ca sayasahassAiM / tAvaiyaM ciya koDI pIIdANaM ca cakkissa / / 580 / / adya svAmI tIrthakRdamukanagare amukagrAme vA'stIti svarUpanivedakasya niyuktapuruSasya cakravartipArzva ardhatrayodazalakSAH suvarNasya vArSikI * vRttiH / yastu svanagarAgataM prabhuM rAjJaH kathayati, tasya prItidAnaM tu tAvatya eva ardhatrayodazasaGkhyA eva suvarNakoTayaH / / 580 / / * eyaM ceva pamANaM navaraM rayayaM tu kesavA diti / maMDaliyANa sahassA piIdANaM sayasahassA / / 581 / / . 'vac' dhAtorAjJArtha-tR.pu.e.va. / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA vacanAtizaye daasiidRssttaantH| gAthA-579 581 314 EXX
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Zhun Zhun Zhun AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 315 pUrvArdhaM spaSTam / maNDalikAnAM rAjJAM sahasrANyarddhatrayodazarUpyasya niyuktebhyo vRttiH / prItidAnaM tvardhatrayodazazatasahasrANi-lakSAH A. ni. // 581 / / tathA - sAmAyikabhattivihavANurUvaM annevi ya diti ibbhamAIyA / soUNa jiNAgamaNaM niuttama'niogiesuM vA / / 582 / / niyuktiH spaSTA / / 582 / / teSAmevaM yacchatAM ke guNA ityAha - nirgamadvAre devANuvitti bhattI pUA thirakaraNa sattaaNukaMpA / sAudaya dANaguNA pahAvaNA ceva titthassa / / 583 / / zrIvIra vaktavyatA devAnuvRttirdevAnukaraNaM bhaktizca bhagavati kRtA syAt, pUjA ca, sthirakaraNamabhinavazrAddhAnAM jinAgamanavedakAnAM ca sattvAnAmanukampA, * devmaalydvaarm| sAtodayaH sAtavedanIyabandhaH, tIrthaprabhAvanA caiva dAnaguNAH / dvAram / / 583 / / devamAlyadvAramAha - gAthA-582rAyA va rAyamajho tassA'sai paurajANavao vAvi / dubbalikhaMDiyabalichaDiyataMdulANADhagaM kalamA / / 584 / / 585 paurAH purapradhAnAH zrAddhAdayaH / jAnapadA: grAmAdiSu tannivAsijanAH / durbalikayA khaNDitAnAM balavatyA chaTitAnAM kalamatandulAnAM ADhakaM * *catuHSprastharUpaM setikAcatuSkamityarthaH / / 584 / / kiM viziSTAnAmityAha - 315 * bhAiyapuNANiyANaM akhaMDaphuDiyANa phalagasariyANaM / kIrai balI surAvi ya tattheva chuhaMti gaMdhAI / / 585 / / *** ***** Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** Avazyaka- * 'vibhaktapunarAnItAnAM' - bhajanamIzvaragRheSu asakalebhyaH sakalAnAM vivecanAyArpaNam, vivecitAnAM punarAnayanaM - tato bhaktapunarAnItAnAM * niyuktiH *akhaNDAnAM-sakalAnAm, 'asphuTitAnAM'-rAjirahitAnAM 'phalakasrajitAnAM' srajaM karoti srajayati, srajyante sma srajitAH / phalake ekaikaza: * A. ni. zrItilakA- * sragarUpatayA sthApitAH teSAM phalakasrajitAnAm / ADhakapramANaM kalamatandulAnAM baliH kriyate / surA api tatraiva gandhAdIni kSipanti / * sAmAyikacAryalaghuvRttiH *dvAram / / 585 / / mAlyAnayanadvAramAha - niyuktiH 316 * balipavisaNasamakAlaM puvvadAreNa ThAi parikahaNA / tiguNaM purao pADaNa tassaddhaM apaDiyaM devA / / 586 / / nirgamadvAre * itthaM ni:pa[SpAnnaM baliM rAjAdayo gRhItvA pauruSIsamaye tridazAdisahitAH tUryanAdena digmaNDalamApUrayantaH samAgacchanti / pUrvadvAreNa * zrIvIra vaktavyatA * balipravezanasamakAlaM parikathanA tiSThatyu'paramate prabhurvyAkhyAM muJcati / tataH pravizya rAjAdirbalivyagrahasto bhagavataH pradakSiNAtrayaM datvA prabhoH * devmaalydvaarm| * puratastaM baliM pAtayati / tasya cArddhamapatitameva devA gRhNanti / / 586 / / tathA - gAthA-586* addhaddhaM ahivaiNo avasesaM hoi pAgayajaNassa / savvAmayappasamaNI kuSpai na'no ya chammAsA / / 587 / / 587 * 'savvAmayappasamaNIti' prAkRte liGgamatantramiti strItvam, sarvAmayaprazamano bali: / ekaikenA'pyasya kaNena zirasi kSiptena agretanAH sarve rogAH * 316 *prazAmyanti, kupyati nA'nyo'pi navo'pi rogaH, SaNmAsAn yAvat / dvAram / atha bhagavAnutthAya prathamaprAkArAntarAduttaradvAreNa nirgatya IzAnakoNe * KKR Hua Die Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hu Hua Hua Yao Hua Yao Ye Ke Bi Sui
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************ Avazyaka- devachandake'vatiSThate dvitIyapauruSyAmAdyo'nyo vA gaNabhRddharmamAcaSTe / / 587 / / kimarthamityAha - niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 317 ************** kheyaviNoo sIsaguNadIvaNA paJcao ubhayao'vi / sIsAyariyakamo'vi ya gaNaharakahaNe guNA huMti / / 588 / / khedavinodaH AtmanaH zramApagamaH, ziSyaguNAnAM dIpanA- prakAzanA, pratyaya ubhayato'pi yathA gurubhirAkhyAtaM tathA ziSyo'pyAkhyAti / ziSyAcAryakramo'pi ca AcAryAdupazrutya ziSyeNA''khyeyam / ete gaNadharakathane guNA bhavanti / / 588 / / sa kvA''sInaH kathayatItyAha - ovaNIyasIhAsaNe niviTTo ya pAyapIDhaMmi / jiTTho annayaro vA gaNahAri kahei bIyAe / / 589 / / rAjopanItasiMhAsane prabhupAdapIThe vA upaviSTo jyeSTho'nyataro vA gaNadhArI kathayati dvitIyapauruSyAm / / 589 / / sa ca kathaM kathayatItyAha saMkhAIevi bhave sAhai jaM vA paro u pucchijjA / na ya NaM aNAisesI viyANaI esa chaumattho / / 590 / / saGkhyAtItAnapi bhavAn bhUtAn bhAvino vA 'sAhei' kathayati / 'yadvAparastu' pRcchakaH pRcchet tadapi sarvaM kathayati / 'na ca' naiva 'NaM' * 588-591 alaGkAre 'anatizayI' avadhijJAnAdirahitaH ; vijAnAti; eSa chadmastha' iti / evaM samavasaraNavaktavyatoktA / / 590 / / kimabhUdityAha - gAthA atha tatra taM divvadevaghosaM soUNaM mANusA tahiM tuTThA / aho ! jannieNa jaTTaM devA kira AgayA ihayaM / / 591 / / A. ni. sAmAyika niryuktiH nirgamadvAre zrIvIra vaktavyatA / ***** 317
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** A. ni. Avazyaka- taM divyadevaghoSaM zrutvA tatra yajJapATe manuSyAstuSTAH / 'aho' vismaye, yAjJikena iSTam, yathA kila devA AgatA atra kiletyutprekSAyAm * niyuktiH *591 / / tatra ca yajJapATe kimanyadastItyAha - zrItilakA ikkArasavi gaNaharA sabve unnayavisAlakulavaMsA / pAvAi majjhimAe samosaDhA jannavADaMmi / / 592 / / cAryalaghuvRttiH * ekAdazApi gaNadharAH, bhAvini bhUtavadupacArAt / sarve 'unnataM' uttamaM 'vizAlaM' vistIrNaM 'kulaM' svajanavargaH 'vaMzo''nvayo yeSAM te tathA 318 pApAyAM madhyamAyAM samavasRtAH / / 592 / / sAGgatyena AgatA yajJapATake te kimAdyAH kimAkhyA vetyAha - paDhamittha idaMbhUI bIe puNa hoi aggibhUitti / taie ya vAubhUI tao viyatte suhamme ya / / 593 // maMDiyamoriyaputte akaMpie ceva ayalabhAyA ya / meyaje ya pabhAse ya gaNaharA huMti vIrassa / / 594 / / maNDikaputraH mauryaputraH / spaSTe / / 593-594 / / athaiteSAM kimityAha - jaM kAraNa nikkhamaNaM vucchaM eesi ANupuvvIe / titthaM ca suhammAo niravaJcA gaNaharA sesA / / 595 / / 'yatkAraNaM' yanimittaM ni:kraSkrimaNaM tadvakSye / nirapatyAH ziSyagaNarahitAH / / 595 / / ni:kraSkrimaNakAraNAnyevAha - jIve kamme tajjIva bhUya tArisaya baMdhamukkhe ya / devA neraiyA vA panne paraloga nivvANe / / 596 / / *** sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA gautamaH / gAthA-592 596 ************** ******** 318
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. ni. Avazyaka- etadvyAkhyA cAgre sarvagaNabhRtAM saMzayAviSkaraNenaiva bhaviSyati / / 596 / / gaNabhRtparika(vA)ramAnamAha - niyuktiH paMcanhaM paMcasayA adbhuTThasayA ya huMti dunha gaNA / dunhaM tu juyalayANaM tisao tisao havai gaccho / / 597 / / zrItilakA * paJcAnAM gaNabhRtAM pratyekaM paJcazatAni / dvayorardhacaturthazatAni gaNau / gaNa: samudAya: / dvayoryugalayoH ko'rthaH ? zeSagaNabhRccatuSkasya cAryalaghuvRttiH / trizatastrizato gacchaH / / 597 / / teSAM kathaM bhagavatA saha saMyogo'bhUdityAha - 319 soUNa kIramANiM mahimaM devehiM jiNavariMdassa / aha ei ahammANI amarisio iMdabhUitti / / 598 / / bhA. muttUNa mamaM logo, kiM vanai esa tassa pAmUle / anno'vi jANai mae Thiyammi kattuJciyaM evaM // 1 // kautastyametat / bhA. vaMcijai mukkhajaNo devA kaha'NeNa vimhayaM nIyA / vaMdaMti saMthuNaMti ya jeNaM savvatrubuddhIe / / 2 / / 'kaha'NeNa' kathamanena / bhA. ahavA jArisau ciya so nANI tArisA surA te'vi / aNusariso saMjogo gAmanaDANaM ca mukkhANaM / / 3 / / sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA gautamaH / gAthA-597 598 * * ** * * * ***** 319 *1. 'parivAramAna', la, pa. pa pa cha / 2. 'juvalayANa' - la, pa, pakha cha / . itaH bhASyagAthA: 1-13 hAribhadrIyavRtto na vartante, tasmAd pRthaktvena kramitAH /
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryaladhuvRttiH A. ni. sAmAyika niyuktiH 320 yathA grAmyANAM naTAnAM ca mUrkhANAmanusadRzaH saMyogaH, evameSAmapi / bhA. kAuM hayappayAvaM purao devANa dANavANaM ca / nAsehaM nIsesaM khaNeNa savvannuvAyaM se / / 4 / / bhA. iya vuttUNaM patto daTuM tilukkaparivuDaM vIraM / cautIsAisayanihiM sa saMkio to Thio purao / / 5 / / tataH kimityAha - AbhaTTho ya jiNeNaM jAijarAmaraNavippamukkeNaM / nAmeNa ya gutteNa ya savvannU savvadarisINaM / / 599 / / AbhASitaH AlaptaH / sarvajJena sarvadarzinA / / 599 / / / AbhASaNamevAha - bhA. he ! iMdabhUi ! goyama ! sAgayamutte jiNeNa ciMtei / nAmapi me viyANai ahavA ko maM na yANei ? / / 6 / / tataH kiM cintayati gautama ityAha - bhA.jai vA hiyayagayaM me saMsayamunnina ahava chinnijjA / to hunja vimhao me iya ciMtaMto puNo bhaNio / / 7 / / 'unnijja' unnayet jAnIyAt / kiM bhaNita ityAha - kiM manne asthi jIo uAha nasthitti saMsao tajjha / veyapayANa ya atthaM na yANasI tesimo attho / / 600 / / * nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA gnndhrvaadH| gAthA-599 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun ************** 600 320
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- idaM vedavAkyam / 'dadada' dAnaM dayA dama iti trayo dakArA yo vijAnAti sa jIvaH / dayA ca jIvaM vinA kiMviSayA syAt / tasmAdastyeva niyuktiH jIvaH nA'tra saMzayaH / / 600 / / tataH kimityAha - zrItilakA- chinnaMmi saMsayaMmI jiNeNa jaramaraNavippamukkeNaM / so samaNo pavvaio paMcahiM saha khaMDiyasaehiM / / 601 / / cAryalaghuvRttiH khaNDikAzchAtrAH / / 601 / / spaSTA / 321 taM pavvaiyaM souM bIo AgacchaI amariseNaM / vaJcAmi NamANemi parAjiNittA Na taM samaNaM / / 602 / / pUrvArddha spaSTam / vrajAmi 'NaM' alaGkAre / AnayAmi indrabhUtim, taM indrajAlikakalpaM zramaNaM parAjitya / / 602 / / kiJca - bhA. chalio chalAiNA so manne mAiMdajAlio vAvi / ko jANai kaha vattaM ittAhe vaTTamANIse / / 8 / / chalita: chalAdinA'sau me bhrAtA na vAdena kenApi jIyate / manye devAryo mAyI aindrajAlIko vA'pi / ko jAnAti kathaM vRttaM ? 'ittAhe'* * idAnIM 'vaTTamANIse' vA''neSye / tathA - bhA. so pakkhaMtaramegaMpi jAi jai me tao mi tasseva / sIsattaM huna gao vuttuM patto jiNasagAsaM / / 9 / / sa yadi me'gre ekamapi pakSAntaraM-pratijJArUpaM yAti nirvahayati / 'taomi' tato'haM tasyaiva ziSyatvaM gato bhaveyaM ityuktvA prApto jinskaashm| AbhaTTho ya... / / 603 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA gnndhrvaadH| gAthA-601 602 321
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 322 prAgvat / / 603 / / bhA. he aggibhUi goyama ! sAgayamutte jiNeNa ciMtei / nAmaMpi me viyANai ahavA ko maM na yANei / / 10 / / bhA. jai vA hiyayagayaM... / / 11 / / prAgvat / kiM manne atthi kammaM uyAhu natthitti saMsao tujjha / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 604 / / vedapadAni caitAni - 'puNya: puNyena pApaH pApena karmaNA' ityAdIni / ebhyaH karmasattA sphuTaiva ko'tra saMzayaH / / 604 / / chinami / / 605 / / eSA'pi prAgvat / / 605 / / te pavvaie souM taio AgacchaI jiNasagAsaM / vaJcAmi NaM vaMdAmI vaMdittA pajuvAsAmi / / 606 / / tAvindrabhUtyagnibhUtI pravrajitau zrutvA / / 606 / / bhA. sIsatteNovagayA saMpai iMda'ggibhUiNo jassa / tihuyaNakayappaNAmo sa mahAbhAgo'bhigamaNijjo / / 12 / / bhA. tadabhigamaNavaMdaNanamaMsaNAiNA huja pUyapAvo'haM / vucchitrasaMsao vA vuttuM patto jiNasagAsaM / / 13 / / IdRgmanA: prabhumabhivandya puraH sthitaH / A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA gnndhrvaadH| gAthA-603 ***** 606 KKKX 322
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 323 AbhaTTho ya..... / / 607 / / tajjIvatassarIraMti saMsao navi ya pucchase kiMpi / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 608 / / A. ni. sa jIvastadeva ca zarIramiti saMzayaH / atrApi vedapadAni 'satyena labhyastapasA hyeSa brahmacaryeNa nityaM jyotirmayo hi zuddho'yaM pazyanti / sAmAyika* dhIrA yatayaH saMyatAtmAna' ityAdIni / etadarthena hi zarIrAdbhinno jIvaH sthApita eva, nA'tra sandehagandho'pyasti / / 607-608 / / niyuktiH nirgamadvAre chinami..... / / 609 / / zrIvIrate pavvaie souM viyattu AgacchaI jiNasagAsaM / vaJcAmi Na vaMdAmI vaMdittA pajjuvAsAmi / / 610 / / vaktavyatA AbhaTTho ya..... / / 611 / / * gnndhrvaadH| gAthA-607kiM manne paMca bhUyA asthi nasthitti saMsao tujjha / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 612 / / 613 'pRthivI vai devatA Apo vai devatA' ityAdi vedavAkyArthebhyaH suvyaktaiva bhUtasattA tannAtra saMzayaH kAryaH / / 612 / / 323 chinami... // 13 // Fei Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun ********
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ RK ****** * Avazyaka- te pavvaie souM suhamo AgacchaI jiNasagAsaM / vaJcAmi Na vaMdAmI vaMdittA pajuvAsAmi / / 14 / / niyuktiH AbhaTTho ya..... / / 15 / / zrItilakA A. ni. kiM manne jAriso iha bhavaMmi so tAriso parabhave'vi / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 16 / / * sAmAyikacAryalaghuvRttiH niyuktiH 'atra puruSo vai puruSatvamazrute' ityAdi vedavAkyAni / iha bhave yaH puruSaH sa pretya puruSatvaM prApnoti / yaH svabhAvenA''-rjavAdiyukto* 324 nirgamadvAre * bhavati, mAyAvI tu strI tiryag vA syAt / karmavazAjjIvAnAM yoniparivarttaH / tannAtra saMzayaH kArya: / / 616 / / zrIvIrachinnaMmi..... // 617 / / vaktavyatA te pavvaie souM maMDio AgacchaI jiNasagAsaM / vaJcAmi Na vaMdAmI vaMdittA pajuvAsAmi / / 618 / / gnndhrvaadH| AbhaTTho ya..... // 619 / / gAthA-614kiM manne baMdhamukkho asthi nasthitti saMsao tujjha / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 20 / / *1. 'mukkhA' cha kha pa. pa. pa / ****** 620 ************ 324 RXXX
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** Avazyaka- * 'nahi vai sazarIrasya priyApriyayorapahatirasti, azarIraM vA vasantaM priyApriye na spRzataH,' iti vedavAkyam / iha sazarIrasya jIvasya * niyuktiH priyApriyayorapaghAto nAsti, priyApriye bhavata eva / tadyogAJca karmabandhaH siddha eva / azarIramamUrtameva vasantaM jIvaM priyApriye na spRzataH / A. ni. zrItilakA- *bandhakAraNasya karmaNo'bhAvAt mokSo'pi siddhaH / nAtra saMzayaH / / 620 / / cAryalaghuvRttiH * sAmAyikachinnaMmi saMsayaMmI jiNeNa jaramaraNavippamukkeNa / so samaNo pavvaio adbhuTThahiM saha khaMDiyasaehiM / / 621 / / niyuktiH 325 te pavvaie souM morio AgacchaI jiNasagAsaM / vadyAmiNa vaMdAmI vaMdittA pajjavAsAmi / / 22 / / nirgamadvAre zrIvIraAbhaTTho ya..... / / 623 / / vaktavyatA kiM manne asthi devA uyAhu natthi tti saMsao tujjha / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 624 / / gnndhrvaadH| devaviSaye kaH sandehaH ? ete'smatparSadi bhavato'pi pratyakSAH, santi devAH / 'aggimukhA vai devA' iti vedavAkyAdapi * gAthAdevAstitvamasandigdhameva / / 624 // 621-624 325 * 1. 'vAsantaM' pa, cha / ************ * *
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 326 chinmi.....||625 / / pUrvavat / te pavvaie souM akaMpio AgacchaI jiNasagAsaM / vaJcAmi Na vaMdAmI vaMdittA pajjuvAsAmi / / 626 / / AbhaTTho ya..... / / 627 / / kiM manne neraiyA atthi natthitti saMsao tujjha / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 628 / / * 'nArako vai eSa jAyate yaH zUdrAnnamatti' iti vedavAkyArthAt / tathA utkRSTaM pApaphalaM narakeSveva vedyatai yathotkRSTaM puNyaphalaM svarge / tasmAt yuktyA'pi nArakAstitve na sandehaH / / 628 / / chinnaMmi saMsayaMmI jiNeNa jaramaraNavippamukkeNa / so samaNo pavvaio tihi u saha khaMDiyasaehiM / / 629 / / te pavvaie souM ayalo AgacchaI jiNasagAsaM / vaJcAmi Na vaMdAmI vaMdittA pajjuvAsAmi / / 630 / / AbhaTTho ya..... / / 631 / / kiM manne putrapAvaM atthi natthitti saMsao tujjha / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 632 / / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIravaktavyatA gnndhrvaadH| gAthA-625 632 326 * * KKRK
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Avazyaka- puNyaH puNyena pApa: pApena karmaNA iti prAguktavedavAkyAdeva puNyapApayoH sattA siddhava / kimatra saMzayena ? // 632 / / niyuktiH chinami saMsayaMmI..... / / 633 / / pUrvavat / A. ni. zrItilakAcAlayAvani* te pavvaie souM meyajo AgacchaI jiNasagAsaM / vaJcAmi Na vaMdAmI vaMdittA pajuvAsAmi / / 634 / / sAmAyika niyuktiH 327 AbhaTTho ya..... / / 635 / / nirgamadvAre * kiM manne paralogo atthi natthitti saMsao tujjha / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 636 / / * zrIvIra dAnazIlatapodharmAH kathaM kriyante yadi paraloko nAsti ? 'nArako vai eSa jAyate yaH zUdrAnnamatti' ityAdi vedapadavAkyArthAJcAstyeva * vaktavyatA * paralokaH / / 636 // gnndhrvaadH| gAthA-633chinami..... / / 637 // 639 te pavvaie souM pabhAso AgacchaI jiNasagAsaM / vaJcAmi Na vaMdAmI vaMdittA pajjuvAsAmi / / 638 / / 327 AbhaTTho ya..... / / 639 / / Hua Hua Hua Qing Hua Hua Yao Ye Zhun Hu
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 328 ***************** kiM mantre nivvANaM asthi natthitti saMsao tujjha / veyapayANa vi atthaM na yANasI tesimo attho / / 640 / / 'dve brahmaNI veditavye paramaparaM ca / tatra paraM satyajJAnam, aparamanantaM brahmeti' vedavAkyArthAt yuktezca nirvANAbhAve nirIhadharmmakriyANAM vaiphalyaM syAt / tasmAdastyeva nirvANam / / 640 // chinnaMmi..... / / 641 / / pUrvavat / ukto gaNadharasaMzayApahAraH / / 641 / / sAmpratameSAmeva vaktavyatAzeSadvAragAthAmAha khitte kAle jamme guttamagAra chaumatthapariyAe / kevaliya Au Agama parinivvANe tave ceva / / 642 / / [dvAragAthA] etadvyAkhyA pratidvAravyAkhyAnenaiva bhaviSyati / / 642 / / tatra kSetradvAramAha - magahA gobbaragAme jAyA titreva goyamasaguttA / kullAgasannivese jAo viyatto suhammo ya / / 643 // magadhadeze gobaragrAme jAtAstraya evAdyAH gautamasagotrAH / kollAgasannivese jAto vyaktaH sudharmA ca / / 643 / / moriyasannivese do bhAyaro maMDiyamoriyA jAyA / acalo ya kosalAe mihilAi akaMpio jAo / / 644 / / tuMgIisannivese meyajjo vacchabhUmie jAo / bhagavaM'pi ya ppabhAso rAyagihe gaNaharo jAo / / 645 / / ********* A. ni. sAmAyikaniryuktiH nirgamadvAre zrIvIra gaNadharavaktavyatA / gAthA - 640645 328
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ PHY Avazyaka- 'vatsabhUmIe' vatsadeze / zeSaM spaSTam / / 645 / / kAladvAramAha - niyukti: * jiTThA kittiya sAI savaNo hatthuttarA mhaaoy| rohiNi uttarasADhA migasira taha assiNI"pusso / / 646 / / A. ni. zrItilakA hasta uttaro yasyAH sA hastottarA uttarAphAlgunI / etAni ekAdazAnAmapi gaNabhRtAM krameNa janmanakSatrANi / / 646 / / janma * cAryalaghuvRttiH * sAmAyika niyuktiH * mAtApitrA''yattaM tataH teSAM mAtApitarAvAha - 329 nirgamadvAre vasubhUI dhaNamitte dhammila dhaNadeva moriya ceva / deve vasU ya datte bale ya piyaro gaNaharANaM / / 647 / / zrIvIraAdyAnAM trayANAM gaNabhRtAM vasubhUtireka eva pitA / dhanamitrAdayaH krameNa zeSANAmaSTAnAM pitaraH / / 647 / / gaNadharapuhavI ya vAruNI bhaddilA ya vijayadevA tahA jayaMtI ya / naMdA ya varuNadevA aibhaddA ya mAyaro / / 648 / / vaktavyatA / gAthA-646AdyAnAM trayANAM pRthivI mAtA / zeSAstu yathAsaGghayamanyeSAm, navaraM vijayadevA dvayormAtA / dhanadevena tasyAM maNDikaH putro jAtaH / * 649 * dhanadeve mRte sA mauryeNa dhRtA / tatra deze etanna viruddham, tato mauryaputraH suto jAtaH / / 648 / / teSAM gotramAha - tini ya goyamaguttA bhAraddA aggivesa vAsiTThA / kAsava goyama hAriya koDinnadugaM ca guttAI / / 649 / / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye 329 * *
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ * Avazyaka- * AdyAstrayo gautamagotrAH / vyakto bhAradvAjaH / sudharmA'gnivaizyAyanaH / maNDiko vAziSThaH / mauryaputraH kAzyapaH / akampito gautamaH / * niyuktiH *acalabhrAtA hArItaH / metAryaprabhAsadvikaM kauDinyagotram / / 649 / / agAraparyAyamAha - A.ni. zrItilakApannA chAyAlIsA bAyAlA hoi pana pannA ya / tevana paMcasaTThI aDayAlIsA ya chAyAlA / / 650 / / sAmAyikacAryalaghuvRttiH ihAyaM pATho lekhakavaiguNyAdvirodhakRjjAtaH / no cetpaNasaTThI tevannA iti pAThaH sambhAvyate'virodhazcaivam / / 650 / / niyuktiH 330 nirgamadvAre chattIsA solasagaM agAravAso gaNaharANaM / chaumatthaparIyAgaM ahakkama kittaissAmi / / 651 / / zrIvIrayathAsaGghancametAvAn gaNadharANAM gRhavAsaH / / 651 / / chadmasthaparyAyamAha - tIsA bArasa dasagaM bArasa bAyAla caudasadugaM ca / navagaM bArasa dasa aTThagaM ca chaumatthapariyAo / / 652 / / vktvytaa| spaSTA / navaraM caturdazadvikaM dvayozcaturdazA / / 652 / / kevalaparyAyamAha - gAthA-650 653 chaumatthapariyAgaM agAravAsaM ca vogasittA NaM / savvAuyassa sesaM jiNapariyAgaM viyANAhi / / 653 / / chadmasthaparyAyaM agAravAsaM ca sarvAyuSaH sakAzAt 'vogasittA NaM' vyapakRSya zeSa uddhRtaM jinaparyAyaM jAnIyAH / / 653 / / sa cA'yaM - * gaNadhara EXXXXXXXXX 330
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. sAmAyikaniyuktiH nirgamadvAre zrIvIra 331 bArasa solasa aTThAraseva aTThAraseva advaiva / solasa soligavIsA caudasa sole ya sole ya / / 654 / / sarvAyubharamAha - bANauI cauhattari sattari tatto bhave asII ya / egaM ca sayaM tatto tesII paMcanauI ya / / 655 / / atrApi 'paMcANauI ya tesII' iti pATho yujyate / / 655 / / advattariM ca vAsA tatto bAvattaraM ca vAsAiM / bAvaTThI cattA khalu savvagaNaharAuyaM eyaM / / 656 / / spaSTA / / 656 / / AgamadvAramAha - savve vi mAhaNA jacA savve ajjhAvayA viU / savve duvAlasaMgI ya savve caudasapugviNo / / 657 / / svalpapUrvAdhigame'pi dvAdazAGgitvaM syAt, ataH sampUrNatvArthamuktaM sarve caturdazapUrviNaH / / 657 / / parinirvANadvAramAha - parinivvuyA gaNaharA jIvaMte nAyae nava jaNA u / iMdabhUI suhamme ya rAyagihe nivvue vIre / / 658 / / 'jJAtaje' zrIvIre / / 658 / / tapodvAramAha - gaNadhara Yao Hua Yao Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Ke Jiang Ke Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Jiang Jiang Ye Ye Zhun *************** vktvytaa| gAthA-654 658 331
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 332 ****** ***************** mAsaM pAuvagayA savve'vi ya savvaladdhisaMpannA / vajjarisabhasaMghayaNA samacauraMsA ya saMThANA / / 659 / / labdhayaH AmarSauSadhyAdyAH / uktaH sAmAyikasUtrArthapraNetRRNAM tIrthakRdgaNabhRtAM nirgamaH / 659 / / sAMprataM sAmAyikanirgamakSetrasyA'lpavaktavyatvAttannirgamakAladvAramAha - *********** A. ni. sA. ni. sAmAyika nirgamakAla dvAram / * davve addha ahAuya uvakkame desakAlakAle ya / taha ya pamANe vanne bhAve pagayaM tu bhAveNaM / / 660 / / [ dvAragAthA ] vartanAlakSaNo dravyakAlaH - manuSyakSetravarttI candrasUryAdijanitaH / samayAdirUpo'ddhAkAlaH / yathAyuSkakAlo devAdyAyuSkalakSaNaH / upakramakAlaH abhipretArthasAmIpyA''nayanamupakramaH, sAmAcArIyathAyuSkabhedAd dvidhA / dezakAlaH - abhISTavastupadArthaprAptyavasararUpaH / kAlo maraNam, tasya kAlaH kAlakAlaH / athavA kAlena zunA kRtaH kAlaH, kAlakAlaH / pramANakAlo divasAdilakSaNaH / varNarUpaH 659-660 kAlo varNakAlaH, zyAmaH / bhAva audayikAdistasya kAlo bhAvakAlaH / prakRtaM tu bhAvena bhAvakAlenAdhikAra ityarthaH / / 660 / / AdyadvArArthamAha gAthA dvAragAthA 140 paJcamadvAram / ***** 332
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ k**** Avazyaka- ceyaNamaceyaNassa ya davvassa u jA ThiI cauvigappA / sA hoi davvakAlo ahavA daviyaM tu taM ceva / / 661 / / niyuktiH cetanA'cetanasya dravyasya yA sthitiH caturvikalpA, sA bhavati dravyakAlo'thavA dravyameva kAlo dravyakAla: zrItilakA- * A. ni. *tadatiriktakAlasyA'dRzyatvAdityeke / / 661 / / cAturvidhyamAha - cAryalaghuvRttiH sA.ni. gai siddhA bhaviyAyA abhaviya puggala aNAgayaddhA ya / tIyaddha tini kAyA jIvAjIvaDhiI cauhA / / 662 / / 333 sAmAyika* devAdigatiSu jIvAH saadispryvsaanaaH|1| siddhAH saadypryvsaanaaH|2| bhavyAH kecana bhvytvenaa'naadispryvsaanaaH|3| * nirgamakAla* abhavyAzcAbhavyatvenAnAdyaparyavasAnAH / / / iti jIvasthitizcaturvikalpAH / pudgalatvena sAdisaparyavasAnAH 1 / anAgatAddhA dvAram / gAthA* sAdiraparyavasAno'nantatvAt / atItAddhA'nAdiH, sAmpratasamayaparyantavivakSAyAM saparyavasAnaH / 3 / 'tinni kAyatti' 661-663 *dharmAdharmAkAzAstikAyAH anAdyaparyavasAnAH / 4 / ityajIvasthitizcaturddhA / / 662 / / addhAkAlamAha - samayAvaliya muhuttA divasamahoratta pakkha mAsA ya / saMvacchara juga paliyA sAgara usappiNI pariyaTTA / / 663 / / * spaSTA / / 663 / / yathAyuSkakAlamAha - 333 ******** Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Yi
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ k* * * * Avazyaka- neraiya-tiriya-maNuA-devANa ahAuyaM tu jaM jeNa / nivittiyamanabhave pAliMti ahAukAlo so / / 664 / / niyuktiH * A. ni. narakatiryagmanujadevAnAM yathAyuSkam, yadyena nirvatitamanyabhave tadatra yAvat pAlayati sa yathAyuSkakAla: / / 664 / / upakramakAlamAha - zrItilakA * sA. ni. cAryalaghuvRttiH duvihovakkamakAlo sAmAyArI ahAuyaM ceva / sAmAyArI tivihA ohe dasahA payavibhAge // 665 / / * sAmAyika334 * sAmAcAryA upakramaNaM mahAzrutAdatrAnayanam, sAmAcAryupakramastasya kAlaH / yathAyuSkasya dIrghakAlabhogyasyAlpakAlena kSapaNaM *nirgamakAladvAre * upakramastasya kAla: / sAmAcArI trividhA, oghe dazadhA padavibhAge / oghaH sAmAnyam, tadrUpA sAmAcArI oghaniryuktireva / sA ca sAmAcAryupa* pUrvavyavacchedaM jJAtvA sAmpratInasAdhunimittaM navamAtpUrvAttRtIyAdAcAravastuno viMzatitamAdoghaprAbhRtAdupakramya samAnItA // 665 / / * kramakAle dazadhAsamprati dazadhAsAmAcArImAha - saamaacaarii| icchA micchA tahakkAro AvassiyA ya nisIhiyA / ApucchaNA ya paDipucchA chaMdaNA ya nimaMtaNA / / 666 / / * gAthA"uvasaMpayA ya kAle sAmAyArI bhave dasavihA u / eesiM tu payANaM patteya parUvaNaM vucchaM / / 667 / / 664-667 dvAragAthe / anayorvyAkhyA pratidvAropanibaddhagAthAbhireva kariSyate / / 666-667 / / tatrecchAkAradvAramAha - 334 ************* ********
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ F#*** Avazyaka- jai abbhatthina paraM kAraNajAe karija se koi / tatthavi icchAkAro na kappai balAbhiogo u / / 668 / / A. ni. niyuktiH * sAdhunA svakAryAthai niHkA[SkAraNaM paro nAbhyarthanIyaH / yadi ca kAraNe glAnAdau paramabhyarthayet icchAkAreNa mamedaM kurviti athavA 'se' * sA.ni. zrItilakA * tasyA'nyaH sAdhurvaiyAvRtyapuNyAya taccikIrSitaM kuryAt tenApIcchAkAraH prayojya: / balAbhiyogastu na kalpate / / 668 / / amumevArthaM * sAmAyikacAryalaghuvRttiH / viziSannAha - *nirgamakAladvAre 335 abbhuvagamaMmi najai abbhattheuM na vaTTai paro u / aNigUhiyabalavirieNa sAhuNA tAva hoavvaM / / 669 / / sAmAcAryupa kramakAle prAggAthAyAM yadItyabhyupagamArtho jJAyate / abhyarthayituM na vartate' na yujyate paraH, yataH anigRhitabalavIryeNa sAdhunA tAvadbhavitavyam / balaM * dazadhAzArIrikam, vIryamAntaraH parAkramaH / / 669 / / tarhi prAgukta icchAkAro'pArthako ? netyAha - * saamaacaarii| jai huna tassa analo kajassa viyANaI na vA vANaM / gelanAIhiMvi huja vAvaDo kAraNehiM so / / 670 / / gAthA-668 yadi tasya kAryasyAnalo'samarthaH syAt / na vA tasya kAryasya vAnaM 'veD tantusantAne' santatyA karaNaM vijAnAti / gnAnAdibhirvA * 670 *kAraNairvyApRtaH sa syAt / / 670 / / tataH kimityAha - 335 *. siddhahemadhAtupAThe 'veMg (ve) tantusantAne' (992) / *****
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 Avazyaka- rAyaNiyaM vajjittA icchakAraM karei sesANaM / eyaM majhaM kajaM tubbhe u kareha icchAe / / 671 / / niyuktiH A. ni. spaSTA / navaraM ratnAdhika: jJAnadarzanacAritraratnairadhikastaM varjayitvA / / 671 / / zrItilakA sA.ni. cAryalaghuvRttiH ahavA'vi viNAsiMtaM abbhatthitaM ca anna daTTaNaM / anno koi bhaNijjA taM sAhU niz2araTThIo / / 672 / / sAmAyikaathavA'pi kAryaM vinAzayantaM kAryakAraNAyA'nyaM sAdhumabhyarthayamAnaM vA dRSTvA, anyaH ko'pi sAdhustaM nirjarArthI bhaNet / / 672 / / ke nirgamakAladvAre sAmAcAryupaahayaM tubbhaM eyaM kajaM tu karemi icchAkAreNaM / tatthavi so itthaM se karei majjAyamUlIyaM / / 673 / / kramakAle ahametadyuSmaJcikIrSitaM kAryaM karomi icchAkAreNa yadi yuSmAkamicchA'sti, na balAt / tatrApi evamukte'pi sa kArApakaH sAdhuH 'se' * dazadhA* tasyecchAkAraM karoti / kutaH ? yataH sAdhUnAmiyaM maulI maryAdA yadicchAM vinA na ko'pi kiJcitkArayitavya: / / 673 / / saamaacaarii| * ahavA sayaM karitaM kiMcI annassa vAvi daTTaNaM / tassavi karija icchaM majhaMpi imaM karehitti / / 674 / / gAthA-671 674 __ athavA svakamAtmIyaM kiJcit pAtralepAdi kurvantaM anyasya vA dRSTvA tasyA'pIcchAkAraM kuryAnmamApIdaM pAtralepAdi kurviti / / 674 / / * * abhyarthitena kiM kAryamityAha - 336 Lu Yao Yao Ye Chan Ye Chan Ye
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 337 tatthavi so icchaM se karei dIvei kAraNaM vAvi / iharA aNuggahatthaM kAyavvaM sAhuNo kijhaM / / 675 / / tatrA'pi so'bhyarthitaH sAdhuH 'se' tasya icchAkAraM karoti / icchAmyahaM tava karomi / athavA gurukAraNaM vaiyAvRttyAdi kimapi syAt tadA * A. ni. *dIpayati' prakAzayati / itarathA sAdhoranugrahArthaM kartavyaM kRtyameva / / 675 / / / tathA - sA. ni. ahavA nANAINaM aTThAe jai karija kiJcANaM / veyAvacaM kiMcivi tatthavi tesiM bhave icchA / / 676 / / sAmAyika__ athavA jJAnAdInAmarthAya 'kRtyAnAmA'cAryANAM vaiyAvRttyaM yadi kiJcitkazcitkuryAt teSAmapi vaiyAvRttyaM kArayatAM icchAkAraH prayojyo ke nirgamakAladvAre * bhavet / / 676 / / kathamityAha - upakramakAle dazadhAANAbalAbhiogo niggaMthANaM na kappae kAuM / icchA pauMjiyavvA sehe rAyaNie tahA~ / / 677 / / saamaacaarii| spaSTA / / 677 / / dRSTAntamAha - gAthA-675jaha jaJcavAhalANaM assANaM jaNavaesu jAyANaM / sayameva khaliNagahaNaM ahavAvi balAbhiogeNaM / / 678 / / 679 purisajAe'vi tahA viNIyaviNayaMmi natthi abhiogo / sesaMmi u abhiogo jaNavayajAe jahA Ase / / 679 / / * *********
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 338 ***** jAtyavAhlIkAnAmazvAnAM janapadeSu magadhAdiSu jAtAnAM svayameva khalinasya kavikasya grahaNaM athavApi balAbhiyogena tathApuruSajAte'pi puruSavizeSe'pi 'vinItavinaye'bhyastavainayike nAstyabhiyogaH, zeSe vinayarahite balAbhiyogo varttate / janapadajAte yathA'zve / kathA cAtra - damya: kizoro vAhrIko nizAdAvadhivAsitaH / prAtarabhyarcya vAhyAlIM nIto'gRhNAtkavIM svayam // 1 // vinIta iti bhUpenArUDho bhUpecchayA'vahat / tato'varuhya rAjJA sa zeSAzvAnAM kRto dhuri |2| pratijAgaritaH samyagAhAralayanAdibhiH / balAbhiyogo naivAsya prAvarttata kadAcana // 3 // agRhNAna: kavImanyaH kuTTayitvA kazAdibhiH / prasahya vAhyate smA'zvo yavasaM ca nyarudhyata // 4 // yaH kuryAna svayaM loke sa balAdapi kAryate / icchAkAraM svayaM datvA kAryaM mokSArthinA hi tat / 5 / / / 678-679 / / anabhyarthitasya karaNaM na yuktamiti cet - ityAha - abbhatthaNAi maruo vAnarao ceva hoi diTThato / gurukaraNe sayameva ya vANiyagA duni diTThato / / 680 / / * nizAdiH (puM) sandhyA tatra* layanaM vizrAmasthAnam yavasaM (na) tRNam / A. ni. sA. ni. sAmAyikanirgamakAladvAre upakramakAle dazadhA sAmAcArI / gAthA - 680 338
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 339 spaSTo'kSarArthaH / bhAvArthaH kathAbhyo jJeyaH / tAzcemA: - ekasyAsti munevaiyAvRttye labdhiH paraM na tat / karoti bAlavRddhAnAmAcAryabhaNito'bhaNat / 1 / kurve'hamarthitaH kiM na guruH provAca he mune! / tvamevamarthanAkAGkSI marukasya miliSyasi / / yathaiko maruka: kvApi svajJAnamadagarvitaH / dAnArthamUrjarAkAyAM rAjAdAvudyate jane / 3 / ' na tatra yAti yAhIti bhAryayA bhaNito'pyavak / ekaM zUdrasvamAdAsye dvitIyaM yAmi tadgRhe / 4 / dAsyatyAnIya so'traiva yasya kArya bhaviSyati / yAvajIvaM daridro'bhUdevaM garveNa sa dvijaH / 5 / tvamapyabhyarthanAkAGkSI tadvannA''psyasi nirjarAm / so'vadadvittha yadyevaM svayaM kurutha kiM na tat / 6 / AcArya: smAha tasya tvaM vAnarasya sadRgyathA / zItavAtAdito varSAsveko'bhUdvAnarastaro / 7 / zakuniH sugRhoce taM tvaM vAnara ! naro na hi / apArtho te bhujAdaNDau svAzrayaM na karoSi yat / 8 / chitvA''nIya tRNAnyatra zikharAntastaroH svayam / kRte nIDe nivAte'sminirudvignA vasAmyaham / 9 / *****%%%%%%%% *************** A. ni. sA.ni. / sAmAyika*nirgamakAladvAre upakramakAle dazadhAsAmAcArI dssttaantH| gAthA-680 339 ********* *. marukaH - brAhmaNaH / * dAnArthaM 'UrjarAkAyAM' - kArtikapUrNimAyAM ityarthaH / + sugRhA Uce taM /
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 340 varSAsvapi na timyAmi hasAmi cA''ramAmi ca / andolayAmi dolAsthA'dhunApi surabhAviva / 10 / manuSyasyeva te hastau vijJAnaM hRdaye'pi ca / sarvaM nirarthakaM mUrkha ! jIvitaM te tathA vRthA / 11 / meghadhArAprahArAn yat sahase tvaM nirAzrayaH / vAnara ! tvayyasukhini labhe'hamapi no dhRtim / 12 / sakRduktaH sthitastUSNIM dvinirukto'tha so'kupat / tamAruhya taruM vegAdabhAGkSItsugRhAgRham / 13 / Uce me mahatI tvaM na na snigdhA vA suhRnna vA / sugRhe ! vigRhA tiSTha parataptiM karoSi yat / 14 / evaM tvamapi he sAdho!'smAkamevA'si DhaukitaH / nirjarA'nyA'pi me gADhA bhrazye'hamanayA tata: / 15 / vaNik yatheko varSAsu svayamAcchAdayad gRham / kArpaNyAna dadau mUlyaM haTTalAbhAd bahocyutaH / 16 / / dvitIyacachAdayAmAsa datvA mUlyaM yathocitam / svayaM vyavaharanmUlyAllAbho'bhUtricaturguNaH / 17 / vaiyAvRttyamahaM kurve svayaM cettadacintanAt / bhavet sUtrArthanAzastannAze nAzo'khilasya me / 18 / / / 680 / / amumevArthamAha - 'suttatthesu aciMtaNa Aese vuDsehagagilANe / bAle khamage vAI iDDImAI aNiDDI ya /pr/|1| *1. ca ramAmi ca pa, pa, la, / 2. 'sukhite' pa. pa. pa. : 'sukhine' la, kha cha / * surabhiH vasantaH, tatra / * anyakartRkoH imAH prakSiptA atra / A. ni. * sA.ni. sAmAyikanirgamakAladvAre upakramakAle dshdhaasaamaacaarii| gAthA-680 ************ 340
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- eehiM kAraNehiM tuMbabhUo ya hoi Ayario / veyAvacaM na karer3a kAyavvaM tassa sesehiM (pr)|2| niyuktiH jeNa kulaM AyattaM taM purisaM AyareNa rakkhiz2A / na hu tuMbaMmi viNaTe arayA sAhArayA hu~ti /pr/3| zrItilakA A. ni. cAryalaghuvRttiH AcArye vaiyAvRttyavyagre sUtrArthayoracintanena nAzaH syAt / 'AdezaH' prAghuNakastasya, vRddhazaikSaglAnabAlakSapakAnAM smAraNAvAraNAdizcintA * mAna *na syAt / vAdini Rddhimati vA Agate sati, pAnakAdyarthagate AcArya laghutvaM anRddhikAzcaite pravrajitA iti janApavAdaH / zeSaM spaSTam / 341 sAmAyika'icchAkAreNa tava prathamAlikAmahamAnayAmI'tyuktvA gato na labhate tadA kA nirjaretyAha - nirgamakAladvAre veyAvajhe abbhuTThiyassa saddhAi kAukAmassa / lAbho ceva tavassissa hoi addINamaNasassa / / 681 / / upakramakAle dazadhAalAbhe'pyadInamanasaH sAdhonirjarAlAbha eva / / 681 / / mithyAkAramAha - saamaacaarii| saMjamajoe abbhuTThiyassa jaMkiMci vitahamAyariyaM / micchA eyaMti viyANiUNa micchatti kAyavvaM / / 682 / / gAthA-681* 'saMyamayoge' samitiguptyAdike'bhyutthitasya sataH sAdhoryatkiJcidvitathamAcaritaM AcaraNaM bhavati, mithyA etaditi vijJAya 'micchatti' * * kAyavvaM' tasya mithyAduHkRSkRtaM dAtavyamityarthaH / / 682 / / utsargamAha - 341 **** 682
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** Avazyaka- * jaivi paDikkamiyavvaM avassa kAUNa pAvayaM kammaM / taM ceva na kAyavvaM to hoi pae paDikvaMto / / 683 / / niyuktiH 'pratikramitavyaM' mithyAduHkRSkRtaM dAtavyam / 'pade' utsargapade / / 683 / / yathA mithyAduHkRSkRitaM sudattaM bhavati tathAha - zrItilakA A. ni. .* jaM dukkaDaMti micchA taM bhujo kAraNaM apUraMto / tiviheNa paDikvaMto tassa ya khalu dukkaDaM micchA / / 684 / / sA.ni. 342 * yat duHkRSkRtaM yena kAraNena kRtaM tatkAraNaM bhUyaH 'apUrayan' akurvan anAcaran tadduHkRSkRtaM mithyeti karoti, viphalaM karoti / sAmAyika * trividhena manovAkkAyarUpeNa pratikrAnto duHkRSkRtakAraNakaraNAnivRttaH, tasya khalu duHkRSkRtaM mithyAdu:kRSkRtaM sudattaM bhavati nirgamakAladvAre * // 684 / / yasya tu sudattaM na bhavati tamAha - upakramakAle dazadhA* jaM dukkaDaMti micchA taM ceva nisevai puNo pAvaM / paJcakkhamusAvAI mAyAniyaDIpasaMgo ya / / 685 / / saamaacaarii| * yaH duHkRSkRitaM yat kiJcit pApamanuSThitaM 'tanmithyA' tasya mithyAduHkRSkRitamastu ityuktvApi tadeva niSevate punaH pApaM * gAthA-683pratyakSamRSAvAdI / 'mAyAniyaDIpasaMgo ya' mAyAyAH sakAzAnnikRtirnikAro'nyatkaraNaM tatprasaGgastatprAptistasya syAt / tasya / 685 mithyAduHkaSkRitaM na sudattam / / 685 / / mithyAduHkRSkRitAkSarArthamAha - 342 *1. 'duHkRtakaraNAnnivRttaH' iti pa, pa / ****
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. ni. Avazyaka- 'mitti miumaddavatthe 'cha' ti ya dosANa chAyaNe hoi / 'mitti ya merAya Thio 'du'tti dugaMchAmi appANaM / / 686 // niyuktiH 'ka'tti kaDaM me pAvaM 'Da' ti ya Devemi taM uvasameNaM / eso micchAdukkaDapayakkharattho samAseNaM / / 687 / / zrItilakAcAryalayavattiH mRdvarthaH kAyanamratA, mArdavArtho bhAvanamratA / 'DapaDipa' saGghAte DepayAmi samyag ghAtayAmi / zeSaM kaMvyam / dvAram / / 686-687 // sA.ni. 343 *tathAkAramAha - sAmAyikakappAkappe pariniTThiyassa ThANesu paMcasu Thiyassa / saMjamatavaDagassa u avigappeNaM tahakkAro / / 688 / / nirgamakAladvAre kalpAkalpe 'pariniSThitasya' jJAnaniSThAM prAptasya, sthAneSu mahAvratarUpeSu paJcasu sthitasya saMyamatapobhyAmADhyasya avikalpena nizcayena * upakramakAle dazadhAtathAkAraH tadukte tatheti bhaNanam / / 688 / / tathAkAraviSayamAha - saamaacaarii| vAyaNapaDisuNaNAe uvaese suttaatthakahaNAya / avitahameyaMti tahA paDisuNaNAe a tahakkAro / / 689 / / gAthA-686'vAcanA' sUtradAnarUpA tasyAH pratizravaNAyAm, 'upadeze' sAmAcAryAdeH, 'sUtrArthakathanAyAM' vyAkhyAne avitathametaditi tathA pratizravaNAyAM pratipracchane / sati zravaNAyAM AcAryakathitottarA''karNanAyAM tathAkAra: kArya: / / 689 // icchAkArAdiprayoktuH phalamAha - 343 4. siddhahemadhAtupAThe 'Dapi (1829) Dipi (1830) saGghAte' dhAturAtmanepadaH / 689
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 344 jassa ya icchAkAro micchAkAro ya pariciyA dovi / taio ya tahakkAro na dullahA soggaI tassa / / 690 / / spaSTA / dvAram / / 690 / / AvazyakInaiSedhikIdvAradvayamAha AvassiyaM ca nito jaM ca aiMto nisIhiyaM kuNai / eyaM icchaM nAuM gaNivara ! tubbhaMtie niuNaM / / 691 / / 'niMto' nirgacchan |'ayNto' Agacchan / 'eyaM icchaM nAuM' etadicchAmi jJAtum, spaSTaM zeSam / / 691 / / iti ziSyeNa pRSTe AcArya Aha - AvassiyaM ca niMto jaM ca 'niyaMto nisIhiyaM kuNai / vaMjaNameyaM tu duhA attho puNa hoi so ceva / / 692 / / vyaJjanamevaitadvidhA, arthaH punaH sa eva bhavati / avazyaM kartavyA kriyA AvazyakI / niSiddhAticArasya ca kriyA naiSedhikI sApyAvazyakyeva nA'rthabhedaH / tarhi bhedoktiH kathaM ? gatisthitikriyAbhedAdeva / gatikriyAyAmAvazyakI sthitikriyAyAM naiSedhikI kAryA / / 692 / / gatisthityoryateH kiM zreya ityAha - - A. ni. sA. ni. sAmAyikanirgamakAladvAre * upakramakAle dazadhA sAmAcArI / * gAthA 690 693 344 egaggassa pasaMtassa na huMti iriyAiyA guNA huMti / gaMtavvamavassaM kAraNaMmi AvassiyA hoi / / 693 / / ekAgrasya prazAntasya tiSThato na bhavantIryAdayaH saMyamAtmavirAdhanArUpA doSAH, kintu guNAH svAdhyAyadhyAnAdayo bhavanti / tarhi sAdhunA 'ayaMto' pa cha / /
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 345 kvApi na gantavyaM ? na hi gantavyamavazyaM kAraNe bhaktapAnA''nayanAdau / tatra gamane AvazyakI bhavati, AvazyakItyuccAraNaM syAt / / 693 / / gamane kasya sAdhorAvazyakI bhavatItyAha - A. ni. AvassayA u AvassaehiM savvehiM juttajogissa / maNavayaNakAyaguttiMdiyassa AvassiyA hoI / / 694 / / sA. ni. sAmAyika avazyaM bhAvaM - Avazyakam, tasmAdAvazyakAt tRtIyArthe paJcamI / avazyaM bhAvenaiva AvazyakaiH pratikramaNAdibhiH sarvairyuktasya * prAkRtatvAtSaSThIlopaH, yoginaH sAdhormanovacanakAyendriyairguptasya AvazyakI, gatau uccAraNIyA syAt / kAyasthAnAmapIndriyANAM prAdhAnyArthaM pRthag vacanam / dvAram / / 694 / / naiSedhikIviSayamAha - * nirgamakAladvAre sijyaM ThANaM ca jahiM ceei tahiM nisIhiyA hoi / jamhA tattha nisiddho teNaM tu nisIhiyA hoI / / 695 / / upakramakA dazadhA yatra zayyAM kariSyAmi sthAnamavasthAnaM kariSyAmIti, 'cetayate' jAnAti, tatra naiSedhikI uccAryA bhavati / yasmAt tatrAtmA 'niSiddho' saamaacaarii| 'ticArebhyo niruddhaH tena kAraNena naiSedhikI nizIthakriyaivA'saJcalA zayanadhyAnamaunAdikA kriyA bhavati / / 695 / / * pAThAntaraM vA - sejjaM ThANaM ca jadA ceteti tayA nisIhiyA hoi / jamhA tadA niseho nisehamaiyA ca sA jeNaM / / 696 / / iyaM gAthA- 696, zrItilakAcAryA'mudritAvazyake nAsti / dvayorapi mudritAvazyakayoH iyaM gAthA varttate / kramAGkabhedo mA bhUt iti atrApi darzitAsti / gAthA 694 696 345
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ M Avazyaka- amumarthaM bhASyakAropyAha - niyuktiH bhA. AvassiyaM ca nito jaM ca aiMto nisIhiyaM kuNai / sijAnisIhiyAe nisIhiyA abhimuho hoi / / 120 / / * A. ni. zrItilakA * sA.ni. zayyaiva naiSedhikI zayyonaSedhikI tadviSaye niSiddhAticAraM zarIramapi naiSedhikI, tayA abhimukho bhavati / naiSedhikI kasya bhavatItyAha - cAryalaghuvRttiH sAmAyika346 bhA. jo hoi nisiddhappA nisIhiyA tassa bhAvao hoi / anisiddhassa nisIhiya kevalamittaM havai saho / / 121 / / * nirgamakAladvAreaniSiddhasyA'nupayuktasyAgacchato naiSedhikI kevalaM zabdamAnaM bhavati / atrApyanayorekArthatvamAha - * upakramakAle bhA. AvassayaMmi jutto niyamanisiddhatti hoi nAyavvo / ahavAvi nisiddhappA niyamA Avassae jutto / / 122 / / * dazadhA saamaacaarii| 'Avazyake' mUlaguNAdau yukto niyamena niSiddho'ticAraniSedhavAn bhavati jJAtavyaH / athavApi niSiddhAtmA niyamAdAvazyake yukta eva, * gAthA-697 * ityAvazyakInaSedhikyorviSayabhede'pyekArthatvam / dvAram / ApRcchAdidvAracatuSTayamAha - bhA. gAthA ApucchaNA u kajje puvanisiddheNa hoi paDipucchA / puvagahieNa chaMdaNa nimaMtaNA hoagahieNa / / 697 / / 120-122 kArye sati gurorApRcchA kAryA, prabho ! idamahaM karomIti / dvAram / guruNA prAgniSiddhaM yatkArya pazcAttatkartukAmena pratipRcchA kAryA / prabho ! 346 *1. 'niSedhiko' la, / 2. 'niSedhiko' la, cha pa / **** **********
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** Avazyaka yadi yUyamAdizata tadidaM karomIti / pAThAntaraM vA 'puvvaniutteNa paDipucchA' prAtastvayA'mukagrAme gantavyamiti sandhyAyAM niyuktenA'pi punaH niryuktiH prAtarguroH pratipRcchA kAryA / kutaH ? kadAcittatkAryaM evameva niHpa[pa]nnaM syAt kAryAntaraM vA gururAdizet / dvAram / pUrvagRhItenA'nnAdinA zrItilakAsAdhUnAM chandanA kAryA, gRhNantvetaditi dvAram / agRhItena tu nimantraNA, yathedaM vo yogyamA'nayAmIti dvAram / / 697 / / upasampaddvAramAha cAryalaghuvRttiH 347 saMpayA yativihA nANe taha daMsaNe caritte ya / daMsaNanANe tivihA duvihA ya carittaaTThAe / / 698 / / upasampat, gurunizrAzrayaNam, yathA jJAnadarzanacAritrAdyarthaM yuSmAnamAzrita iti / / 698 / / jJAnadarzanayostrividhetyuktam, tadAha - vattaNA saMghaNA ceva gahaNaM suttatthatadubhae / veyAvace khavaNe kAle AvakahAi ya / / 699 / / vartana - sUtrasya guNanam, sandhanA vismRtasya yojanam, grahaNaM navasya, etat tritayaM sUtrArthobhayaviSayam / evaM jJAne navabhedAH / darzane'pi darzanaprabhAvanAzAstraviSayAsta eva draSTavyAH / cAritropasampad dvidhA vaiyAvRttyaviSayA kSapaNaviSayA ca / kAlato yAvatkathikA cakArAditvarA ca / / 699 / / punarvizeSamAha 'saMdiTThamasaMdiTThassa ceva saMpajjai u emAI / caubhaMgo itthaM puNa paDhamo bhaMgo havai suddho / / 700 / / 1. saMdiTTho saMdiTThassa' pa la / *********** - A. ni. sA. ni. sAmAyika* nirgamakAladvAre upakramakAle ******** dazadhAsAmAcArI / gAthA-698 700 347
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 348 iha catvAro bhaGgAH sandiSTaH sandiSTasyopasampadyata iti prathamo bhaGgaH zuddhaH / sandiSTo'sandiSTasya dvitIyaH / asandiSTaH sandiSTasya tRtIyaH / asandiSTo'sandiSTasya caturthaH / / 700 / / vartanAdisvarUpamAha - athirassa puvvagahiyassa vattaNA jaM ihaM thirIkaraNaM / tasseva paesaMtaranaTThassa'NusaMdhaNA ghaDaNA / / 701 / / gahaNaM tappaDhamatayA sutte atthe ya tadubhae ceva / atthagahaNaMmi pAyaM esa vihI hoi nAyavvo // 702 / / spaSTe / navaraM 'eSa vidhirvakSyamANaH / prAyo grahaNAt kazcit pramArjanAdiH sUtragrahaNe'pi jJeyaH / / 701-702 / / tamevAha - majaNanisijaakkhA kiikamussagga vaMdaNaM jitu / bhAsaMto hoi jiTTho na u pariyAraNa to vaMde / / 703 / / etaddvAragAthAvyAkhyAM gAthAbhirevAha - ThANaM pamajjiUNaM dunni nisijjA ya huMti kAyavvA / ikkA guruNo bhaNiyA bIyA puNa hoi akkhANaM / / 704 / / spaSTA / / 704 / / kRtikarmavyAkhyAmAha - do ceva mattagAiM khele taha kAyayAi bIyaM tu / jAvaiyA u suNaMtI savvevi ya te u vaMdaMti / / 705 / / A. ni. sA. ni. sAmAyikanirgamakAladvAre upakramakAle dshdhaasaamaacaarii| gAthA-701 705 348
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Lai Ju Ju Ran Ran Avazyaka- * kRtikarma vandanakam, taddvAre eva ca zleSmatyAgArtha kAyikyartha vA gurorutthitasya vyAkhyAbhaGgaH syAt / ato mAtrakadvayaM kAryamiti * niyuktiH OM bhaNitam / / 705 / / kAyotsargavyAkhyAmAha - zrItilakA A. ni. * sabvevi kAussaggaM karaMti savve puNo'vi vaMdaMti / nAsanne nAidUre guruvayaNapaDicchagA huMti / / 706 / / cAryalaghuvRttiH sA. ni. 349 * vighnavighAtAyA'nuyogaprArambhe kAyotsarga sarve zrotAro guravazca kurvanti / anantaraM sarve zrotAraH punarapi vandante, vAcanAkASThAsana sandezanArtham, * sAmAyika* tato nAtyAsanne nAtidUre AsInA guruvacanapratIcchakA bhavanti, zRNvantItyarthaH / / 706 / / zravaNavidhimAha - nirgamakAladvAre * nihAvigahAparivajiehiM guttehiM paMjaliuDehiM / bhattibahumANapuvvaM uvauttehiM suNeyavvaM / / 707 / / upakramakAle dazadhA* abhikakhaMtehiM suhAsiyAI vayaNAI atthasArAI / vimhiyamuhehiM harisAgaehiM harisaM jaNaMtehiM / / 708 / / saamaacaarii| spaSTe / navaraM 'bhaktibahumANapuvvaM' bhaktirbAhyapratipattirUpA, bahumAno hArdI prItiH / 'harisAgaehiM harisaM jaNaMtehiM' guroH paritoSaM * gAthA* janayadbhiH / / 707-708 / / kimityevaM zrUyate ityAha - 706-709 * guru paritosagaeNaM gurubhattIe taheva viNaeNaM / icchiyasuttatthANaM khippaM pAraM samuvayaMti / / 709 / / 349 guruparitoSagatena 'gamanaM gatau' guroH paritoSagamanena hetunA athavA guruzabdAtprAkRtatvAttRtIyAlope, guruNA paritoSagatena satA / zeSaM * * *
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * *** Avazyaka- spaSTam / / 709 / / niyuktiH vakkhANasamattIe jogaM kAUNa kAiyAINaM / vaMdaMti tao jiTuM anne puvvaM ciya bhaNaMti / / 710 / / zrItilakA A. ni. cAryalaghuvRttiH vyAkhyAkAlabAhulyena kAyikyAdinirodhAnmA bhUt glAnatvam, iti kAyikyAdivyApAraM kRtvA vyAkhyAtAraM vandante / anye bhaNanti, * mAna 350 *vandanakAlasyAlpamAtratvAtpUrvameva vandante / / 710 / / sAkSepamAha - sAmAyikacoei jaI jiTTo kahaMvi suttatthadhAraNAvigalo / vakkhANaladdhihINo niratthayaM vaMdaNaM taMmi / / 711 / / * nirgamakAladvAre tato vAcanAyA abhAvAt / vyavahAratastu so'pi vandya ityuttaraM jJeyam / / 711 / / upakramakAle dazadhAaha vayapariyAehiM lahuovi hu bhAsao ihaM jiTTho / rAyaNiyavaMdaNe puNa tassavi AsAyaNA bhaMte / / 712 / / saamaacaarii| 'rAyaNiyavaMdaNe' vandApane punastasyApi bhASakasyApi bhadantA''zAtanA prApnoti / / 712 / / ityAzaGkayAha - gAthA-710jaivi vayamAiehiM lahuo suttatthadhAraNApaDuo / vakkhANaladdhimaMto jo so ciya dhippaI jiTTho / / 713 / / 713 spaSTA / / 713 / / ******** 350 ******* ***
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 351 ******** AsAyaNAvi nevaM paDuca jiNavayaNabhAsiyaM jamhA / vaMdaNayaM rAyaNio teNa guNepi so ceva / / 714 / / ghorjyeSThaM vandayato'pi naivamAzAtanA / yasmAjjinavacanabhASitaM 'pratItya' Azritya vandanakam, tenArhadvacanavyAkhyAnalakSaNena guNena sa eva laghurapi ratnAdhikaH / / 714 / / prasaGgato vandanaviSaye nizcayavyavahArAvAha na vao ittha pamANaM na ya pariyAovi nicchayamaeNaM / vavahArao ya jujjai ubhayanayamayaM puNa pamANaM / / 715 / / na vayaH pramANamatra vandanakavidhau, na ca 'paryAyo'pi' vratA''dAnarUpo nizcayamatena / vyavahAratastu yujyate / tata ubhayanayamataM pramANam / / 715 / / prakRtamevArthaM samarthayannAha - - A. ni. sA. ni. sAmAyikanirgamakAdvAre * upakramakAle nicchayau dunneyaM ko bhAve kami vaTTaI samaNo ? / vavahArao ya kIrai jo puvvaTThio carittaMmi / / 716 / / zubhe bhAve sthitaH sAdhurjyeSThaH sa cAnatizayinA na jJAyate / vyavahAratastu kriyate vandanakaM yaH pUrvaM sthitazcAritre / / 716 / / bhAvAjJAne vyavahAraH pramANamiti kathamucyate, ityAha - bhA. vavahAro'vihu balavaM jaM chaumatthaMpi vaMdaI arihA / jA hoi aNAbhinno jANato dhammayaM eyaM / / 123 / / vyavahAro'pi balavAn yatazchadmasthamapi gurvAdikaM 'arhannapi kevalyapi vandate yAvadbhavatyanabhijJAtaH / jAnan dharmatAmetAM dazadhAsAmAcArI / gAthA714-716 * bhA. gAthA 123 351 * *
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- * vyavahAranayabalAtizayalakSaNAM vyavasthAm / yadyevaM jyeSThAnvandayataH sutarAM kaniSThasyAzAtanaivetyAha - niyuktiH * ittha u jiNavayaNAo suttAsAyaNabahuttadosAu / bhAsaMtigajiTThassa u kAyavvaM hoi kiikammaM / / 717 / / zrItilakA A. ni. _ 'atra tu' zrutavyAkhyAprastAve jinavacanAt / avandane sUtrA''zAtanAdoSabahutvAt bhASamANajyeSThasya kRtikarma kartavyameva bhavati / ukto * cAryalaghuvRttiH sA. ni. 352 * jJAnopasampadvidhiH / evaM darzanopasampadvidhirapi jJeyaH / / 717 / / cAritropasampadvidhimAha - sAmAyikaduvihA ya carittaMmI veyAvace taheva khamaNe ya / niyagacchA annaMmi u sIyaNadosAiNA huMti / / 718 / / * nirgamakAladvAre nijagacchAdanyasmin gacche upasampadbhavati, svagacchasya sIdaddoSAdinA / / 718 / / tathA - / * upakrama kAle dazadhAittariyAivibhAsA veyAva_mi tahaya khamaNe ya / avigiTThavigiTuMmi ya gaNiNA gacchassa pucchAe / / 719 / / saamaacaarii| * iha gaNinA AcAryeNa vaiyAvRttyakara: kSapako vA vikRSTatapAH mAsakSapakAdiH, avikRSTatapAH caturthaSaSThASTamakArI upasampadyamAnaH itvaro * * yAvatkathiko vA gacchaM pRSTvA 'vibhASA' vikalpaH, ko'rthaH ? vicAryA''tmaguNaheturdhartavyaH / / 719 / / cAritropasampadvidhivizeSamAha - * upasaMpanno jaM kAraNaM tu taM kAraNaM apUraMto / ahavA samANiyamI sAraNayA vA visaggo vA / / 720 / / 352 gAthA 717-720 Qian Qian Qian Qian Qian Qian Qian Ran * * *
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ KHO Avazyaka- yatkAraNaM yannimittamupasampannastatkAraNamapUrayan bhavati tadA 'sAraNA' nodanA kAryA, avinitasya visoM vA / athavA 'samANiyaMmI' niyuktiH samAptiM nIte kArye upasampanimitte smAraNA kriyate yathA samAptaM tvatkAryaM visoM veti / / 720 / / gRhasthopasampadamAha - zrItilakA A. ni. * ittariyapi na kappai avidinnaM khalu paruggahAIsu / ciTThittu nisIittuva taiyavvayarakkhaNaTThAe / / 721 / / cAryalaghuvRttiH sA. ni. 353 'ittariyaMpi' alpakAlAvasthAnamapi / uktA dazadhA sAmAcArI / / 721 / / upasaMhAramAha - sAmAyikaevaM sAmAyArI kahiyA dasahA samAsao esA / saMjamatavaDvagANaM niggaMthANaM maharisINaM / / 722 / / ke nirgamakAladvAre spaSTA / / 722 / / etasyAH phalamAha - yathAyuSkopa krmkaalH| evaM sAmAyAriM jhuMjatA caraNakaraNamAuttA / sAhU khavaMti kammaM aNegabhavasaMciyamaNaMtaM / / 723 / / gAthA-721spaSTA / sAmAcArI samAptA / padavibhAgasAmAcArI chedagranthebhyo jJeyA / uktaH sAmAcAryupakramakAlaH / / 723 / / 724 yathAyuSkopakramakAlamAha - ajjhavasANanimitte AhAre veyaNA parAghAe / phAse ANApANU sattavihaM jhijjae AuM / / 724 / / 353 Hua Qing Hua Die Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun [(Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Mo Mo Dan Ran Zi Zi Zi Hui ;
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** KXXX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 354 asyA arthaH kathAbhyo'vaseyaH / tAzcemA: / rAgAdyadhyavasAnena kSIyate AyuH - ekasya kasyAcidgAvo hriyante sma malimlucaiH / vAlanAya gavAM jagmuH pattayastaskarAnanu / 1 / calitA vAlayitvA gAstatraikastaruNaH pumAn / gRhItAGga ivAnaGgastRSito grAmamabhyagAt / 2 / tatraikA grAmataruNI tama'pIpyat payaH param / ziro dhUnayato'pyasya nivRttyai na nyavarttata / 3 / sa tUtthAya yuvA'yAsItsA tu tadrUpamohitA / anurAgamahAdhUrtakSiptacUrNeva tadvazA / / / nidhyAyantI tamevA'sthAttanmayatvamiveyuSI / adRzyatvaM gate tasmiMstasyAH prANAstamanvaguH / 5 / snehAdhyavasAnenApyAyuH kSIyate - ekasya vaNijo yUnaH preyasI prauDhayauvanA / dvayorapi tayoH snehaH ko'pi vAcAmagocaraH / 1 / sa vANijyAya gatvA'tha pratyAvRttaH sameSyati / ekAhena nijAvAsaM yAvattAvatparasparam / 2 / vayasyAzcintayAmAsuH snehaH satyo'nayona ca / pUrvamekastato gatvA tasya kAntAmavocata / / mRtastava patirbhadre ! zrutvA vajrAhateva sA / satyaM satyamidamiti pRSTvA vAratrayaM mRtA / 4 / *.nivRttye asya ziro dhUnayato'pi (sA) na nyavartata iti anvayaH / Hua Yao Ye Ye Le Ye Yao A. ni. sA. ni. sAmAyikanirgamakAladvAre ythaayusskopkrmkaalH| gAthA-724 XXX** ******** 354
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 355 tatsvarUpaM ca vaNijaH kathitaM so'pi tatkSaNAt / eko'pi prApa paJcatvamevaM premNA''yuSaH kSayaH // 5 // bhayA'dhyavasAnenA'pyAyuH kSIyate yathA - nagarI dvAravatyAsItsarvasvarNamayAlayA / antaH samudramaurvAgnibhreje yatpratibimbavat / 1 / jetuM paurAGganAsyendUn yatra svapratipanthinaH / sacandrasenazcandro'sthAt zAlazIrSAvalImiSAt // 2 // vAsudevo'bhavattatra vasudevanRpAGgajaH / devakIkukSikAsArakalahaMsaH kSitIzvaraH / 3 / dviSaH pauruSavanto'pi yadvalairabalAH kRtAH / sRSTivyatyAsakaraNAjjagye sraSTA'pi taiH sphuTam // 4 // stanaM stanandhayaM dhApayantIM strIM vIkSya kAJcana / adhRtiM devakI cakre pRSTA'riSTAriNA kSaNAt // 5 // dhRtiM kiM vidhatsemba ! tayoktaM jAta ! jAtu me / tanUjena na vakSojapayaH kenA'pyapIyata // 6 // vAsudevo'vadanmAtarmA kArSIstvamihA'dhRtim / kArayiSyAmi te putraprAptimArAdhya devatAm // 7 / devAtArAdhitA'vAdIddivyaH sUnurbhaviSyati / abhUcca tanubhUstasyA nAnyathA devatAvacaH // 8 / gajasukumAla iti nAma cakre kRtotsavam / sutAM somilaviprasya sa yuvA paryaNAyyata // 9 // 1. 'eSo'pi pa pa la / 2 'bheje' la pa pa cha / candrA eva senA sA candrasenA, tayA saha varttate yaH saH sacandrasenazcandraH / ************* ************** *********** A. ni. sAmAyikanirgamakAladvAre yathAyukopa kramakAlaH / gAthA - 724 355
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 356 ************ sosnyedyuH svAmino nemeH zrutvA dharmamabhUd vratI / vijahe svAminA sArdhaM serSyastasminnabhUd dvijaH / 10 / krameNa prabhubhiH sAkaM dvArikAM punarAgamat / prabhuM pRSTvA pitRvane kAyotsargeNa saMsthitaH | 11 | tathAsthaM tatra dRSTvA taM ruSTo duSTadvijastataH / nivezya kaNThakaM mUrdhni citAGgArairapUrayat // 12 // tatkaSTaM sahamAnasyotpannaM kevalamujjvalam / antakRtkevalitvena tadaiva prApa nirvRtim // 13 // viSNuH prAtaH prabhuM natvA sAdhUMzcA'pRcchadacchadhIH / kva me bandhuH prabhuH smAha nizyasthAtpratimAM bahiH / 14 / vAsudevo gatastatra parAsumavalokya tam / kupitaH prabhumaprAkSIt kenA'mAri prabhurjagau // 15 // vizantaM tvAM purIM dRSTvA yasya zIrSaM sphuTiSyati / kuTumbaM preSya vipro'pi svayaM yAvanniraiti saH / 16 / tAvaddRSTo vizan viSNustato'tibhayasambhramAt / yayau patitavatkumbhastanmuNDaM zatakhaNDatAm / 17 / / / 724 / / nimittAdapyAyuH kSIyate taccAnekadhA syAdityAha - daMDakasasattharajjU aggIudagapaDaNaM visaM vAlA / sIunhaM arai bhayaM khuhA pivAsA ya vAhI ya / / 725 / / muttapurIsanirohe jinnAjine ya bhoyaNe bahuso / ghaMsaNagholaNapIlaNa Aussa uvakkamA ee / / 726 / / ************** ******** A. ni. sA. ni. sAmAyikanirgamakAladvAre yathAyuSkopa kramakAlaH / gAthA725- 726 356
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Hua Hua Hua Hua A. ni. sA. ni. * Avazyaka- daNDakazazastrarajjavaH, agnyudakayo: patanam, viSam, 'vyAlA:' sarpAH, zItoSNam, aratiyaM kSutpipAsA, vyAdhizca, mUtrapurIsanirodhaH niyuktiH *jIrNA'jINe ca bhojanam, bahuzaH 'gharSaNaM' candanasyeva, 'gholanaM' aGguSThAGgulibhyAM yUkAyA iva, 'pIDanami'kSvAderiva, AyuSa * zrItilakA- * upakramahetutvAdupakramA ete, kAraNe kAryopacArAt / yathA tandulAn varSati parjanyaH / yathA cA''yughRtam (dvaarm)| AhAre satyasati vA * cAryalaghuvRttiH * AyuH kSIyate - 357 sAmAyika* baTureko dine kRtvA vArA aSTAdazA'zanam / zUlena mriyate smAzu mRtazcAnyaH kSudhA punaH / / 1 / / (dvAram) / dRgvedanAdibhirjAtA bhUyAMso'pi * nirgamakAladvAre * gatAyuSaH / (dvAram) / vidyudAdhupaghAtAcca zrUyante bahavo mRtAH / / 1 / / (dvAram) yathAyuSkopasparzo'pyAyuHkSayAya syAdyathA svagviSabhoginaH / strIratnasyeva saMsparzo yadi vA cakravartinaH / / krmkaalH| brahmadatte mRtiM prApte dvAdaze cakravartini / strIratnaM tatsuto'vAdIdogAn bhuva mayA saha / 2 / gAthA-726 tayoktaM na mama sparzaH sahyate cakriNaM vinA / taM pratyAyayituM vAjI mukhAdyAvatkaTIM tayA / 3 / spRSTaH kareNa tatkAlaM galadretaHkSayAnmRtaH / tathApyapratyaye tasya kRtvA lohamayaM naram / 4 / parirebhe sasaMrambhaM tadaivAzu vyalIyata / tato'bhUtpratyayastasya dRSTaM ko vA na manyate / 5 / (dvAram) 357 prANApAnAnurodhe'pi mRtyurbhavati dehinAm / yajJAdau mAryamANAnAM chAgAnAmiva yAjJikaiH // 1 // (dvAram) / 21 Xiang Ci Li Feng Le Le Le Ting
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ :********** A. ni. 358 Avazyaka- etacca sopakramAyuSAmeva na nirupakramAyuSAm, ityupakramakAlaH / / 725-726 / / atha prazastadezakAlamAha - niyuktiH nidbhUmagaM ca gAma mahilAthUbhaM ca sunayaM daTuM / nIyaM ca kAgA uliMti jAyA bhikkhassa haraharayA / / 727 / / zrItilakA- * 'mahilAstUpaM' ca kUpataTam, 'uliMti' pratyavapatanti, jAtA bhaikSasya 'haraharatA' ArSatvAt prastAva ityarthaH / / 727 / / sA.ni. cAryalaghuvRttiH * aprazastadezakAlamAha - sAmAyika* nimmacchiyaM mahuM pAyaDo nihI khajjayAvaNo sunno / jA yaMgaNe pasuttA pautthavaIyA ya mattA ya / / 728 / / nirgamaeteSAM sarveSAM dezakAlagrahaNaM prati prastAvaH / dvAram / kAlakAlamAha-kAlasya maraNasya kAla: kAlakAlaH / / 728 / / athavA - kaaldvaarm| kAleNa kao kAlo amhaM sajjhAyadesakAlaMmi / to teNa hao kAlo akAli kAlaM karateNa / / 729 / / gAthA-727'kAlena' zunA kRtaH kAlo' maraNaM asmAkaM 'svAdhyAyadezakAle' svAdhyAyasthAne svAdhyAyasamaye ca / tatastena hata: 'kAla:' svAdhyAyA) * * gRhItaH kAla: prAdoSikAdiH, akAle'prastAve kAlaM maraNaM kurvatA / dvAram / / 729 / / pramANakAlamAha - * duviho pamANakAlo divasapamANaMca hoi rAI ya / caupori (gra0 4000)sIo divaso rAI cauporisIceva / / 730 / / * bhavati 'rAtrizca' rAtripramANaM ca / zeSaM spaSTam / dvAram / / 730 / / varNakAlamAha - 358 paMcanhaM vannANaM jo khalu vantreNa kAlao vano / so hoi vanakAlo vatrijai jo va jaM kAlaM / / 731 / / **** 731 K****** *********
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 359 padatrayI spaSTA / varNyate yo vA kazcitpadArthaH yasmin kAle sa varNakAlaH / varNanApradhAna: kAlo varNakAlaH / dvAram / / 731 / / bhAvakAlamAha - sAIsapajjavasio caubhaMgavibhAgabhAvaNA itthaM / odaiyAIyANaM taM jANasu bhAvakAlaM tu / / 732 / / A. ni. audayikAnAM bhAvAnAM caturbhaGgavibhAgabhAvanA atra sAdisaparyavasitAdiH kAlastaM bhAvakAlaM jAnIyAH / / 732 / / iha kena * sA. ni. kAlenAdhikAra ityAha - / sAmAyika* itthaM puNa ahigAro pamANakAleNa hoi nAyavyo / khittaMmi kami kAle vibhAsiyaM jiNavariMdeNa / / 733 / / / nirgamakAlaiha pramANakAlenAdhikAra ityuktam, pUrvaM 'davve addha ahAuya' iti dvAragAthAyAM jha660Ta 'pagayaM tu bhAveNa mityuktamiti virodhaH, ucyate, * dvAram / kSAyikabhAvasthena svAminA pramANakAle ca pUrvAhna sAmAyikaM bhASitamityavirodhaH / 'uddese niddese' iti dvAragAthAdvayasya 40-141Ta * gAthA* vyAkhyAtaM kAladvAram / pRcchakaH kSetraM kAlavizeSaM vA'jAnan praznamAha - 'khittami kami kAle vibhAsiyaM 'jiNavariMdeNaM?' / / 733 / / * 732-733 uttaramAha - 359 *1. 'jiNavariMdehiM' pa. pa. kha la / **
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********* Avazyaka- vaisAhasuddhaikkArasIi 'puvvanhadesakAlaMmi / mahaseNavaNujjANe aNaMtaraM paraMparaM sesaM / / 734 / / niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 360 vaizAkhazuddhaikAdazyAM pUrvAhnakAle prathamapauruSyAM mahasenavanodyAnadeze kSetre'nantaraH sAmAyikanirgamaH zeSakSetreSu pazcAtparamparanirgamaH * / / 734 / / bhAvanirgamadvAramAha - * khaiyaMmi vaTTamANassa niggayaM bhayavao jiNavarassa / bhAve khaovasamiyaMmi vaTTamANehiM taM gahiyaM / / 735 / / ***** 'bhAve' iti padaM 'khaiyaMmi' ityatrApi yojyam / kSAyopazamike bhAve vartamAnaistatsAmAyikamanyacca zrutaM gRhItam / praNipatya yA pRcchA sA niSadyA etAbhistisRbhirniSadyAbhirgotamasvAminA bhagavanmukhAt 'upannae i vA vigamae vA dhuve i vA' etat zrutamAtRkArUpaM padatrayaM gRhItvA dvAdazAGgI nirmame / 'tao bhagavaM aNunnaM karei sakko ya divvaM vairamayaM thAlaM divvacunnANaM bhareUNa sAmimuvAgacchai / tAhe sAmI sIhAsaNAo uTThittA paDipunnaM muddhiM kesarANaM ginhi'| puraH pazcAJca sugandhicUrNabhaNanAt 'kesarA' apyatra cUrNarUpA eva jJeyAH / tAhe goamasAmippamuhA ikkArasa vi gaNaharA Isi oNayA parivADIe ThAyaMti / tAhe devA AujjagIyasaddaM niruMbhaMti / tAhe sAmI puvvaM titthaM goyamasAmissa davvehiM guNehiM pajjavehiM aNujANAmitti bhaNai / cunnANi ya sIse chuhai / tao devA vi cunnavAsaM pupphavAsaM ca uvAreM vAsaMti / gaNaM ca suhammasAmissa dhure ThavittA aNujANai / ' evaM sAmAyikasyArtho bhagavato nirgataH / sUtraM gaNadharebhyo nirgatamiti / / 735 / / sAmprataM puruSadvAramAha 1. 'puvvanhakAladesaMmi' khachapa pa pa / ***** A. ni. sAmAyikaniryuktiH bhAvanirgamaH / gAthA - 734 735 360
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 361 Mi Zi Mo Mo Mo Mo Mo Ran Jin Jin Jin Jin Qi Jin Jin davvAbhilAveciMdhe vee dhammatthabhogabhAve ya / bhAvapuriso ya jIvo bhAve pagayaM tu bhAveNa / / 736 / / puMstvAya baddhAyuSko'bhimukhanAmagotro vA dravyapuruSaH / abhilApapuruSaH - abhilApaH zabdaH puMliGgo yathA dArAH / * * kUrcAdicihnopalakSitazcihnapuruSaH / akSapitavedo vedapuruSaH / dharmArjanaparo dharmapuruSaH / arthArjanaparo'rthapuruSaH, mammaNavat / bhogapuruSa: * *cakravartivat / bhAvapuruSaH zuddho jIvastIrthakaraH / caH zabdo nAmAdyanuktasamuccayArthaH / bhAve bhAvadvAre / tena bhAvapuruSeNa tIrthakareNa * * prakRtamadhikAra: 'tu'zabdAt vedapuruSeNa ca gaNadhareNa / sAmAyikamarthato bhAvapuruSAttIrthakarAnnirgatam / sUtrato vedapuruSebhyo gaNadharebhya iti - * / / 736 / / kAraNadvAramAha - sAmAyika niyuktiH nikkhevo kAraNami cauviha duviho ya hoi davvaMmi / taddavvamataddabve ahavAvi nimittanemittaM / / 737 / / puruSadvAram / kAraNanikSepazcaturvidhaH, nAmasthApanAdravyabhAvabhedAt / nAmasthApane pratIte / dravye nikSepo dvividhaH / tadravyamatadrvyaM ca / tasya * gAthA-736* paTAderdravyaM tantavastadeva kAraNam, atadravyaM vemAdi / 'ahavA vi nimittanemittaM' paTasya nimittaM tantavastadeva kAraNam, tAnvinA * 737 *tasyAnutpatteH / tantvAtAnAdiceSTAM vinA'pi paTo na syAt, ataH sApi nimittam / tasyA api nimittaM vemAdi, nimittasyedaM naimittaM paTasya * 361 *kAraNam / / 737 / / tathA -
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 362 samavAI asamavAI chavviha kattA ya kamma karaNaM ca / tatto ya saMpayANA'payANa taha saMnihANe ya / / 738 / / tantavaH paTasya samavAyikAraNam, tantusaMyogo'samavAyikAraNam, teSAM paTakAraNabhUtatantudharmatvAt / evaM tAvadddvaividhyam / athavA SoDhAkAraNaM kartRkarmakaraNasaMpradAnApAdAnasannidhAnAni / sannidhIyate'sminniti sannidhAnamadhikaraNam, bharataniyukto vardhakiH satrAgAraM * kuto'pyAnItaiH kASTheSTikAdibhirmAhana zrAvakebhyo bhojanaM dAtuM manISite'yodhyAmadhyapradeze karoti / eteSAmekaikenApi vinA satrAgArasyAnutpatteH, SaNNAmapi kAraNAt / uktaM dravyakAraNam / / 738 / / bhAvakAraNamAha - duvihaM ca hoi bhAve apasattha pasatthagaM ca apasatthaM / saMsArassegavihaM duvihaM tivihaM ca nAyavvaM / / 739 / / kAraNamiti sarvatra prayojyam / / 739 / / ekavidhadvividhatrividhAni bhAvakAraNAnyAha - assaMjamo ya ikko annANaM aviraI ya duvihaM tu / annANaM micchattaM ca aviraI ceva tivihaM tu / / 740 / / uktamaprazastaM saMsAraheturbhAvakAraNam / / 740 / / prazastamucyate vardhakiH karttAH satrAgAram-karma; kASTheSTikAdi-karaNamH mAhanazrAvakAH sampradAnam kuto'pyAnItaH apAdAnasUcanam ayodhyAmadhyapradeza: adhikaraNam iti SoDhAkAraNam / - A. ni. sAmAyika niryuktiH kAraNadvAram / gAthA- 738 740 362
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ KKy * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 363 *EE* Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. ****** hoi pasatthaM mukkhassa kAraNaM egaduvihativihaM vA / taM ceva ya vivarIyaM ahigAru pasatthaeNitthaM / / 741 / / tadeva saMsArakAraNameva viparItaM mokSakAraNam / / 741 / / puna: kAraNadvArasaGgatameva kiJcidAzaGkAdvAreNAha - titthayaro kiM kAraNa bhAsai sAmAiyaM tu ajjhayaNam ? / atrocyate / titthayaranAmaguttaM baddhaM me veiyavvaM tu / / 742 / / spaSTA / / 742 / / tadvedane praznamuttaraM cAha - taM ca kahaM veijjai ? agilAe dhammadesaNAIhiM / bajjhai taM tu bhagavao taIyabhavosakkaittANaM / / 743 / / sAmAyikaniyamA maNuyagaIe itthI puriseyaruvva suhaleso / AseviyabahulehiM vIsAe anayaraehiM / / 744 / / niyuktiH kAraNadvAram / dvayorvyAkhyA prAgvat / / 743-744 / / tIrthakRtaH sAmAyikabhASaNakAraNamuktam, gaNabhRtAM tacchravaNakAraNamAha - gAthAgoyamamAI sAmAiyaM tu kiM kAraNaM nisAmiti ? nANassa taM tu suMdaramaMgulabhAvANa uvaladdhI / / 745 / / 741-745 gautamAdayaH sAmAyikaM tu kena kAraNena nizamayanti zRNvanti ? ucyate - jJAnAya, tattu jJAnaM sundaramaGgulabhAvAnAM zubhAzubhapadArthAnAM * * upalabdhaye' upalabdhinimittam / / 745 / / zubhAzubhabhAvopalabdhizca pravRttinivRttikAraNamityAha - **** 363
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** Avazyaka hoi pavittinivittI saMjamatava pAvakammaaggahaNaM / kammavivego ya tahA kAraNamasarIrayA ceva / / 746 / / niryuktiH zubhajJAnAt zubhe pravRttiH / azubhajJAnAdazubhebhyo nivRttirbhavati / te ca pravRttinivRttI saMyamatapasoH kAraNaM saMyamAtpApakarmA'grahaNam, zrItilakA- navakarmAnAdAnam / tapasaH sakAzAtkarmavivekaH pUrvArjitakarmanirjarA / karmanirjarA ca kAraNaM azarIratAyA eva / / 746 / / vivakSitamarthaM cAryalaghuvRttiH * hetuhetumadbhAvenAha - 364 kammavivego asarIrayAya asarIrayA aNAbAhA / hoaNabAhanimittaM aveyaNamaNAulo niruo / / 747 / / karmaviveko'zarIratAyAH kAraNam, azarIratA'nAbAdhAyAH kAraNam, anAbAdhA ca nimittaM kAraNamavedanasya, avedano'nAkulo'nAkulazca nIruk / / 747 / / tathA niruttayAe ayalo ayalattAe ya sAsau nicaM / sAsayabhAvamuvagao avvAbAhaM suhaM lahai / / 748 / / spaSTA / itthaM pAramparyeNA'vyAbAdhasukhArthaM sAmAyikazravaNam / / 748 / / pratyayadvAramAha - pacayanikkhevo khalu davvaMmI tattamAsagAio / bhAvaMmi ohimAI tiviho pagayaM tu bhAveNaM / / 749 / / ************* A. ni. * sAmAyikaniryuktiH kAraNadvAram / gAthA 746 749 ***** 364
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* * Avazyaka- pratyayasya 'nikSepo' nyAsaH / khalu 'dravye' dravyaviSaye taptamASakAdiH, AdizabdAddhaTadivyAdiH / yo yatra zaGkitaH syAtsa divyaM kRtvA * niyuktiH tatrAtmanaH zuddhi janayati dravyapratyayaH / 'bhAve' bhAvaviSaye'vadhyAdIni avadhimana:paryAyakevalajJAnAni, ebhyaH sAmAyikapratyayaH / prakRtaM * zrItilakA- prastutaM sAmAyikamaGgIkRtya bhAvapratyayenAdhikAraH / / 749 / / ata evAha - cAryalaghuvRttiH * kevalanANitti ahaM arihA sAmAiyaM parikahei / tesiMpi paJcao khalu savvannU to nisAmiti / / 750 / / / 365 A. ni. kevalajJAnItyahaM svapratyayAdarhan sAmAyika parikathayati, teSAM gaNabhRtAmapi hRdgatasaMzayachedAtsarvajJo'yamiti pratyayastato nizamayanti * sAmAyika*zRNvanti / / 750 / / lakSaNadvAramAha - niyuktiH * nAma ThavaNA davie sarise sAmannalakkhaNAgAre / gairAgai nANattI nimitta upAya vigame ya / / 751 / / prtyydvaarm| lakSyate'neneti lakSaNaM padArthasvarUpam / taccaturdazadhA nAmasthApane / 1 / 2 / pratIte / yadyasya dravyasyAnyadravyato vyavacchedaka lakSaNaM * gAthA-750*tadrvyalakSaNam / 3 / ihatyaghaTasadRzaH pATaliputrako ghaTa iti sadRzalakSaNam / 4 / siddhatvaM siddhAnAM sAmAnyalakSaNam / 5 / AkAra 751 * ujjvalamukhatvAdiryenAntargato harSAdiyite tadAkAralakSaNam / 6 / gatyAgatilakSaNaM caturddhA pUrvapadavyAhataM uttarapadavyAhataM ubhayapadavyAhataM * 365 7-10 Hua Hua Hua Yao Ye Zhun Zhun Ke Ke Hua Hua Hua Ju Qian Qian Hua Liang Hua Yao Ye Ju Ye *. dhaTaH - tulA /
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyaktiH pUtI Hua Hua Hua Hua Hua Hua Yao Ye Ye Ju Ye Ye A. ni. Avazyaka- ubhayapadAvyAhataM ca / pUrvapadavyAhataM-rUpI ghaTaH rUpitvaM ghaTAdanyatra purataH paTAdAvapi gacchati / 7 / uttarapadavyAhataM - cUto drumaH, drumatvaM * * cUtAdanyatrApi purobhAgAd vaTAdAvapyAgacchati / 8 / ubhayapadavyAhataM - nIlotpalam, nIlatvamutpalAdanyatra paTAdAvapi gacchati, utpalatvaM * zrItilakA- nIlAdanyatra raktAdAvapyAgacchati / 9 / ubhayapadAvyAhataM - atra gatyAgatyabhAva eva lakSaNam, jIvaH sacetanaH / 10 / nAnAto bhedaH dravyata: * cAryalaghuvRttiH svarNarUpyamayatvAdiH kSetrato mAravAdiH kAlata: uSNakAlInamudgAdi: bhAvataH audayikAdiH / sa eva lakSaNaM nAnAto lakSaNam / 11 / nimittaM * 366 * bhUkampAdi tadbhAvino'narthAderlakSaNam nimittalakSaNam / 12 / nAnutpannaM vastu lakSyata ityutpAdo'pi lakSaNam / 13 / vigamo'pi vastulakSaNam, * *na hi vakratvenAvinaSTamaGgulidravyamRjutvenotpadyate / 14 / / / 751 / / sAmAyika* vIriyabhAve ya tahA lakkhaNameaM samAsao bhaNiyaM / ahavAvi bhAvalakkhaNa cauvihaM sadahaNamAI / / 752 / / niyuktiH vIryaM yadyasya vastunaH sAmarthyaM tadeva lakSaNaM vIryalakSaNam / bhAve ca audayikAdau lakSaNaM bhAvalakSaNaM krodhAdyudayalakSaNa audayiko bhAvaH / * lkssnndvaarm| * upazamalakSaNa aupazamiko bhAva ityAdi / athavApi bhAvaH sAmAyikarUpastasya lakSaNaM caturvidhaM zraddhAnAdi / / 752 / / tadevAha - * gAthA-752 753 saddahaNa jANaNA khalu viraI mIsA ya lakkhaNaM kahai / te'vi nisAmiti tahA caulakkhaNasaMjuaMceva / / 753 / / * sAmAyika caturddhA / samyaktvasAmAyikaM zrutasAmAyikaM cAritrasAmAyikaM cAritrAcAritrasAmAyikaM ceti / Adyasya zraddhAnaM dvitIyasya 366 *1. 'puro rambhAdAvapyAgacchati' pa / 2. 'mAlavAdiH' pa / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun -* - R-X
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyuktiH nizA Yao Hua Yao Yao Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Le Le Avazyaka- jJAnaM tRtIyasya viratiH, caturthasya mizrA ritAviratiH lakSaNaM kathayati bhagavAn jinaH / te'pi gaNadharAstathA caturlakSaNasaMyuktameva * nizamayanti / / 753 / / nayadvAramAha - zrItilakA-* negamasaMgahavavahAraujusue ceva hoi bodhabve / sadde ya samabhirUDhe evaMbhUe ya mUlanayA / / 754 / / cAryalaghuvRttiH nayanti vastvavabodhagocaraM prApayantIti nayA: / mUlabhUtA nayA mUlanayA: / zeSaM spaSTam / / 754 / / naigamAdinayavyAkhyAmAha - 367 negehiM mANehiM miNaittI negamassa neruttI / sesANaMpi nayANaM lakkhaNameyaM suNaha vucchaM / / 755 / / A. ni. naikairmAnaiH pratyakSAdibhirmimIte minoti paricchinatti padArthAniti naigamaH ityasya niruktiH / yadvA nigamA: padArthaparicchedAsteSu bhavo sAmAyika* naigamaH / sarvatra sadityavabodhahetubhUtAM mahAsattAm, anuvRttavyAvRttAvabodhahetubhUtaM ca sAmAnyavizeSaM dravyatvAdi pRthagbhUtaM manyate / uttarArdhaM * niyuktiH nayadvAram / * spaSTam / / 755 / / * gAthA-754* saMgahiyapiMDiyatthaM saMgahavayaNaM samAsao biMti / vaJcai viNicchiyatthaM vavahAro savvadavvesu / / 756 / / 756 saGgrahItaH piNDita eka jAtimApanno'rtho viSayo yasya tatsaGgrahItapiNDitArthasaGgrahavacanaM samAsato bruvate jinAH / asau sAmAnyamevaikaM * *manyate na vizeSAn / vrajati gacchati vividhairlokairnizcito'rtho yasya tadvinizcitArthaM lokanirNItArthaM vyavahAraH sarvadravyeSu / ko'rthaH ? sa hi * 367 *vizeSAneva ghaTAdIn manyate na sAmAnyam, tasya lokA'pratItatvAt / / 756 / / tathA - Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 368 **************************** pajhuppannaggAhI ujjusuo nayavihI muNeyavvo / icchai visesiyataraM pacappannaM nao saho / / 757 / / 'pratyutpannaM' vartamAnaM atItAnAgatavakraparityAgAt vastvakhilaM Rju 'sUtrayati' gamayatIti RjusUtraH atItamanAgataM ca vastu na manyate vinaSTAnutpannatvAt / icchati zabdanayaH pratyutpannamapi vizeSitataraM samAnaliGgavacanaparyAyaM vastu, indraH zakraH purandara ityAdi / / 757 / / * vatthUo saMkamaNaM hoi avatthU nae samabhirUDhe / vaMjaNaatthatadubhayaM evaMbhUo visesei / 758 / / samabhirUDhe naye vastuno ghaTAderanyatra kumbhAdau saGkramaNaM avastu bhavati, asadbhavati, ko'rthaH ? ghaTakuTakumbhazabdAn bhinnArthaviSayAneva * manyate ghaTapaTazabdAniva, arthAnugAbhidhAnAneva padArthAnicchati / vyaJjanamarthaM tadubhayaM evambhUto nayo vizeSayati / vizeSazcA'yam, yoSinmastakavyavasthitaceSTAvAneva ghaTo 'ghaTa'zabdena vAcyo nAnyathA / kau pRthivyAM bhAtIti tatstha eva kumbha ityAdi / / 758 / / eSAM bhedasaGkhyAmAha ko yasayaviho satta nayasayA havaMti emeva / anno'vi ya Aeso paMceva sayA nayANaM tu / / 759 / / anyo'pi cAdezaH paJcaiva zatAni nayAnAM tu, AdyAnAM caturNAM nayAnAM dvizate, zabdAdInAM trayANAM trINi zatAni / evaM paJcazatAni / / 759 / / **** A. ni. sAmAyika niryuktiH nayadvAram / gAthA - 757 759 368
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 369 ******** ******** eehiM diTTivAe parUvaNA suttaatthakahaNA ya / iha puNa aNabbhuvagamo ahigAro tIhiM ussannaM / / 760 / / ebhirnaigamAdibhirnayaiH saptabhedairdRSTivAde sUtrArthAdhikavastuprarUpaNA, sUtrArthakathanA ca / iha punaH kAlikazrute'nabhyupagamaH, nAvazyaM nayairvyAkhyA kAryA, kintu zrotAramapekSya tatrApyadhikArastribhirAdyai russannaM' prAyeNa / / 760 / / anabhyupagamaM pUrvamuktvA kathaM punastrayAnujJetyAha - natthi naehiM vihUNaM suttaM attho ya jiNamae kiMci / Asajja u soyAraM nae nayavisArao bUyA / / 761 / / ato pUrvArddhasUtrAt nayatrayAnujJA / zrotAraM vimalamatimAsAdya apekSya nayavizArado guruH saptApi nayAn brUyAt / dvAram / / 761 / / ************** A. ni. sAmAyikaniryuktiH nayasamavatAra nayasamavatAradvAramAha - dvAram / mUDhanaiyaM suyaM kAliyaM tu na nayA samoaraMti ihaM / apuhatti samoAro natthi puhatte samoAro / / 762 / / mUDhA vicittatAM gatA nayA yasmiMstanmUDhanayaM tadeva 'mUDhanayikaM' zrutam, kAlikam, kAle prathamacaramapauruSIdvaye paThyata iti kAlikam / iha nayA gAthA-760na samavataranti / tarhi kvaiSAmavatAraH ? 'apRthaktve' caraNadharmagaNitadravyAnuyogAnAM caturNAmapArthakyena vyAkhyAne pratisUtraM nayAH samavataranti / nAsti pRthaktve samavatAraH puruSavizeSApekSaM vA / / 762 / / kiyantaM kAlamapRthaktvamAsIt, kutaH pRthaktvamabhUdityAha - 762 369 ******
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 370 ************* jAvaMti ajjavairA apuhattaM kAliyANuogassa / teNAreNa puhattaM kAliyasuya diTThivAe ya / / 763 / / yAvadAryavairA guravastAvatkAlikAnuyogasyA'pRthaktvamAsIt / tata AratastadanantaraM kAlikazrute dRSTivAde ca pRthaktvamabhUt / / 763 / / ke te AryavairA iti stavadvAreNa tadutpattimAha - tuMbavaNasaMnivesAo niggayaM piusagAsamallINaM / chammAsiaM chasu jayaM mAUisamatriyaM vaMde / / 764 / / spaSTA / kathA ceyaM - zakrasya lokapaH zrIdastasya sAmAnikaH punaH / abhUdvajravibhorjIvaH prAgbhave jRmbhakAraH // 1 / itazca pRSThacampAyAM zrIvIraH samavAsarat / subhUmibhAga udyAne zAlastatra nRpaH puri // 2 // yuvarAjo mahAzAlastayoryAmiryazomatI / piTharo ramaNastasyA gAgalistanayaH punaH | 3 | zAlaH zrutvA prabhordharmaM vratAyA'nujamUcivAn / rAjye tvaM viza so'vAdInna vrate'pyasmi te'nugaH // 4 / samAnIyA'tha kAmpilyAdgAgaliM svasvasuH sutam / rAjye'bhiSicya taM tau dvau pArzve prAvrajatAM prabhoH // 5 // sA'pi tadbhaginI jAtA zramaNopAsikA tataH / tAvapyekAdazAGgAnyadhyagISAtAM mahARSI / 6 / viharannanyadA svAmI yayau rAjagRhe pure / tato'pi campAnagarIM prati prAtiSThata prabhuH // 7 // A. ni. sAmAyika niryuktiH nayasamavatAra dvAre Aryavajra svAmI / gAthA 763-764 370
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhun Yi Yao Avazyaka- munI zAlamahAzAlI prabhuM papracchatustadA / AvAM yAva: pRSThacampAM ko'pi syAttatra dharmavAn / 8 / niyuktiH jJAtvAvabodhaM to tatra preSayagautamAnvitau / tataH svAmI yayau campAM pRSThacampAM ca gautamaH / / zrItilakA- * samAtApitRkastatra gAgalistamAntike / zrutvA dharma sutaM rAjye nivezya vratamagrahIt / 10 / cAryalaghuvRttiH yAtAM mArge'tha campAyAM svajanavrataharSataH / prAptau zAlamahAzAlau nidhAnamiva kevalam / 11 / 371 samAtApitRkasyA'tha gAgalerapi kevalam / atrAmutrArthadAvetau mameti dhyAyato'bhavat / 12 / atha campAM yayau svAmI gautamaH saparicchadaH / prabhuM pradakSiNIkRtya praNinaMsuH puro'bhavat / 13 / ita eta prabhu nantuM tAnityAcaSTa gautamaH / prabhurgAtamamUce mA kevalyAzAtanAM kRthAH / 14 / gautamo'tha prabhuM natvA kSamayAmAsa tAn kSamI / gautamaM kevalAnAptikhinnaM matvA''dizatprabhuH / 15 / aSTApadaM tapolabdhyA''rohedyaH syAtsa kevalI / udgacchadvArtayaddevamukhAcchrutvA'tha tAM giram / 16 / aSTApadopakaNThasthAstApasAstapasA kRzAH / kauNDinyadattasevAlA ekadvitryantare'hani / 17 / ArdrakandazuSkakandazuSkasevAlabhojanAH / ArukSan padikA ekadvitrAste'pi tataH kramAt / 18 / gautamo'pi prabhuM pRSTvA'STApadAdrimupeyivAn / dRSTvA te taM mithaH prAhuH sthUlo'pyeSo'dhirokSyati / 19 / 1. gautamastatparicchadaH pa la la kha cha / 2. praNipatya la / 3. 'Aruhya' pa, / Ke Jiang Ke Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Hua Xiang Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun Liang Liang A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryvjrsvaamii| gAthA-764 371
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 372 ********** **************** tapaHkRzA api vayaM na zaknuma itaH param / gautamastAvadarkAMzunizrAM kRtvA''ruroha tam // 20 // tadvRttavismitAste'tha dadhyuryadyevameSyati / tato'muSya vayaM ziSyA bhaviSyAmo mahARSeH / 21 / tvA'rhataH prabhuzcaizyAM dizyazokatarostale / tatra pRthvIzilApaTTe tAmavAtsIdvibhAvarIm // 22 // AgAdaSTApadaM nantuM tatra vaizravaNastadA / jRmbhakeNa samaM sakhyA natvA sarvAn jinAnatha // 23 // svAdhyAyadhvaninA jJAtvAbhyetya gautamamAnamat / 'kurvANaH svAmyapi vyAkhyAM sudhAmadhuragIrvyadhAt // 24 // antAhArApantAhAretyAdikaM sAdhuvarNanam / tacchrutvA mukhamAlokya mithastau hasitau surau // 25 // evaM sAdhuguNAnAha svayamIdRk punaH prabhuH / jJAtvA''ryastanmanaH puNDarIkAdhyayanamUcivAn / 26 / na daurbalyaM balitvaM vA sadgatyai kintu bhAvanA / zrIdo'thA''kUtavijJAnAt prIto natvA pratIyivAn / 27 / jRmbhakastu pratyabuddhaH zuddhaM samyaktvamAdade / sarvaM ca prajJayA puNDarIkAdhyayanamagrahIt // 28 // gautamo'tha dvitIye'STApadAdreravAtarat / bhautAste prabhumAhurnaH ziSyIkuru gururbhava / 29 / svAmyathA'dAd vrataM teSAM veSAn zAsanadevatA / pAraNe vo'stu kiM vastu pRSTAste prabhumabhyadhuH // 30 // kuberaH chapa / 2. 'madhuragIstadA' la / 3. 'pRSTAste'thaivaM' cha pa / ************* ******* A. ni. sAmAyikaniryuktiH nayasamavatAradvAre AryavajrasvAmI / gAthA - 764 372
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 373 **** ************* iSTAptizcettadastvadya pAyasaM ghRtakhaNDayuk / tadaivAnIya tatsvAmI tAnUce bhoktumAsyatAm // 31 / daste no bhaviSyanti neyatA tilakAnyapi / paraM guruvacaH kAryaM na vicAryaM nRpoktavat // 32 // AsInAste'tha sarve'pi svAmyakSINamahAnasaH / AtRpti bhojayitvA tAnaznAti sma svayaM tataH / 33 | zatAnAM teSu paJcAnAM bhuJjAnAnAM tryahAzinAm / dhyAyatAM gautamIM labdhiM jajJe kevalamujjvalam // 34 // gacchatAM ca prabhUpAnte vilokya prAbhavIM zriyam / paJcazatyA dvayahabhujAM samajAyata kevalam // 35 // ekAntarabhujAM cAsIt zrIvIrajinadarzane / gautamastaiH samaM bharturdadau tisraH pradakSiNAH / 36 / navInA sAdhavaste'thA jagmuH kevaliparSadam / gautamaH smAhatAnetaM namata trijagatpatim // 37 / svAmyAhA''zAtanAM mendrabhUte ! kevalinAM vyadhAH / natvA prabhuM dadau mithyAduHkR[SkR]taM teSu gautamaH / 38 / gautame'thA'dhRtiM suSThu prapanne svAmyavocata / ante tulyA bhaviSyAmo mA'kArSIrgotamA'dhRtim // 39 // tRNadvidalacarmorNAkaTavatkasyacitpunaH / ko'pi kvApi 'bhavet sneho mayyUrNAkaTavattu te // 40 // tatra stre cirabhave prAvRSIva vyapeyuSi / kevalajJAnahaMsaste hRtsarasyAM sa raMsyate // 41 // 1. 'tAneta' cha la pa 'tAnetuM' pa / 2. 'bhave' la cha / ****** A. ni. sAmAyika niryuktiH nayasamavatAra dvAre AryavajrasvAmI / gAthA 764 373
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 374 * * ** uddizya gautamaM lokapratibodhakRte tathA / Adizad drumapatrIyAdhyayanaM bhagavAMstadA / 42 / itazcAvantidezorvIhadihAralatopamaH / sanivezastumbavananAmA dhAmA'dbhutazriyAm / 43 / tatrebhyastu dhanagiritArthI pitarau punaH / tatkRte vRNutaH kanyAM yasya taM sa nyaSedhayat / 44 / svayaMvarA'tha tasyA'bhUtsunandA dhanapAlasUH / vivAhitA'tha sA tena tayA ruddhazca sa vratAt / 45 / athA'nyadA svataH sthAnAt sa cyutvA jRmbhakAmaraH / sunandAkukSikAsAre'vAtaratkalahaMsavat / 46 / tavA''dhAro'Ggajo bhAvItyuktvA dhanagiriH priyAm / abhUtsiMhagireH ziSyaH zyAlakAt samitAdanu / 47 / jAte ca tanaye janmotsave sphUrjati kA'pyavak / pitA cet prAvrajiSyannAsyA'bhaviSyadvaraM tadA / 48 / sa saMjJI tadvacaH zrutvA'jJAsInme vratyabhUtpitA / evaM cintayatastasya jAtA jAtismRtiH zizoH / 49 / aharnizaM tato'rodInmAtA nirvidyate yathA / pravrajAmi sukhaM pazcAdevaM SaNmAsikA'gamat / 50 / anyadA samavAsArSIttatra siMhagirirguruH / samito dhanagirizca pazyAvaH svajanAniti // 51 // yAvadyAto guruM pRSTvA zakunastAvadUcivAn / tatastau sUrayo'vocan bhAvI lAbho'dya vAM mahAn / 52 / Yao Hua Yao Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryvjrsvaamii| gAthA-764 374 ****** *. AryasamitaH zyAlakaH siMhagireH pUrvapravrajitaH ziSyaH /
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 375 sacitaM vApyacittaM vA grAhyaM tatto tato gatau / sunandA sasakhIvRndA dRSTvA tAvityavocata / 53 / kAntayanti dinAnyarbha: pAlyate sma mayA tava / tvamenaM gopayedAnIM rudatojhATitA'munA / 54 / teno mA'stu te pazcAttApaH soce'tra niHspRhA / kRtvA'tha sAkSiNo'grAhi so'bdArddhaH pAtrabandhane / 55 / vrataprAptyeva tatkAla rodanAdvirarAma saH / athAyAto namaddoSNo'dho'dAtsAdhoH karaM guruH 56 / atibhArAttathA''haivaM sAdho ! vajraM kimAnayaH / AkRSyA''lokya taM bAlaM bAlyamAptamiva smaram / 57 / bhAvyeSa zAsanAdhAro vajrasvAmI gurustataH / sAdhvIzayyAtarINAM taM nidhivattrAtumArpayat / 58 / prahaman prAsukAhArasnAnamaNDanakhelaneH / tatrA'vaddhiSTa vajraH sa sArddha gurumanorathaiH / 59 / bahihArdurAcAryAH sunandA'mArgayat sutam / UcustA eSa nikSepo gurUNAM nArNyate'paraH / 60 / Agaman guravastatra vaje jAte trivArSike / sunandA yAcate sUnuM guravastvarpayanti na / 61 / vivAdo'thA'bhavadrAjakule jAtazca nirNayaH / madagrataH sutastasyA''hUto yAti yadantike / 62 / sasako gururekatra nandAnyatra sanAgarA / avikSadabhito bhUpaM vajrastu nRpateH puraH / 63 / rAjoce zabdayatvAdI pitA strIpAkSikA jaguH / svAminambA''hvayatvAdau dayAsthAnamiyaM yataH 164 / 11. 'athApito muneHSNo'dAnnIco'dhaH kara guruH' pa. pa. kha cha / 2, 'AnayAH' kha 'Anaya' la / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryvjrsvaamii| gAthA-764 375 Kw
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 376 ************ prAk rAjJoktA''hvayanmAtA khAdyakhelanacATubhiH / vIkSyApyambAM paraM so'sthAt nA'cAlItkintvacintayat // 65 // pAlanastho'pyupazrutya yo'dhItaikAdazAGgakaH / so'haM mohaM jananyAH kiM yAmi saGgha vilaGghaya tat // 66 // vratasthe mayi mAtApi vratamaGgIkariSyati / rAjJA'thoktaH pitA'vocadvacastaM prati tadyathA // 67 // i si yajjhavasAo dhammajjhayamUsiyaM imaM vayara ! / ginha lahuM rayaharaNaM kammarayapammajjaNaM dhIra ! 68 / tacchrutvA tatkSaNAdetya sa rajohRtimA''dade / tadaivA'dIkSi guruNA sapauro'pyabudhanRpaH / 69 / dadhyAvatha sunandApi bhrAtA bhartA sutazca me / prAvrajan kiM mamAnyena sA'pi pravrajitA tataH // 70 // vajraM tatraiva saMsthApya sAdhubhiH paJcaSairvRtam / vyahArSurguravo'nyatra yatraikatra yatisthitiH / 71 / athA'STavarSo vajrarSirvyaharagurubhiH samam / jagmuzca guravo'vantyAM vRSTizca prAvRtattadA // 72 // tasya prAgbhavamitrANi vrajanto jRmbhakAmarAH / dRSTvA taM tatra te sArthaM kRtvA tasthuH parIkSitum // 73 / rAddhvA nyamantrayan vajraM vipruSo vIkSya saMsthitaH / punarAhvan sthite varSe gatastatropayuktavAn // 74 // dravyataH pakkakUSmANDaM kSetratastUjJjayanyasau / kAlataH prathamaM varSA bhAvato dAyakAH punaH // 75 // 1. pratipadyathA la / *************3 ********* A. ni. sAmAyikaniryuktiH nayasamavatAra dvAre Aryavajra svAmI / gAthA - 764 376
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 377 Ye Ye Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yi A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre abhUspRzo nirnimeSA devA ityAdade na tat / te'tha tuSTA nivedya svaM vidyAM vaikurvikI daduH / 76 / bhUyo'vantyAM puri jyeSThe vajraM bAhyabhuvaM gatam / prAgvadvidhAya sArthaM te ghRtapUrNaya'mantrayan / 77 / dravyAdikopayogena jJAtvA nA''tteSu teSvapi / tasyA''kAzagamA vidyAM datvA'guH svaM nirUpya te 178 / / / 764 / / niyuktikAro'pyetadevAha - jo gujjhagehiM bAlo nimaMtIo bhoyaNeNa vAsaMte / nicchai viNIyaviNao taM vayararisiM namasAmi / / 765 / / guhyakairdevaiH / 'vAsaMte' varSati / necchati 'vinItavinayo''bhyastavinayaH / / 765 / / tathA - ujjeNIe jo jaMbhagehiM ANakkhiUNa thuyamahio / akkhINamahANasiyaM sIhagirIpasaMsiyaM vaMde / / 766 / / 'ANakkhiUNa' parIkSya stuto vacanaiH, mahito vidyAdAnena / tacchiSyAn paThataH zrutvaikAdazAGgI sthirA'bhavat / zrutaM pUrvagamapyA''ttaM yatkiJcit paThatAM zrutam / 79 / paThetyukto'paThanityaM tamevAlApakaM muhuH / aparAn paThataH zRNvan gRhNAnazca tataH zrutam / 8 / / bhikSArthamanyadA sAdhuvrAte yAte'hni madhyame / bahibhUmi gurau prApte tasthau vajraH pratizraye / 81 / * jyeSThamAsa ityarthaH / aaryvjrsvaamii| gAthA-765 766 377
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 378 atha nyasya sa maNDalyAmadhyetRyativeSTikA: / madhye sthitaH svayamadAt krameNAGgAdivAcanAm / 82 / AyAtA: sUrayo dadhyurmunayo drAkkimAyayuH / svaramAkarNya gambhIraM jJAtaM vajravijRmbhitam / 83 / apasRtya kSaNaM sthitvA vyadhurnaSedhikIdhvanim / yathAsthAne'tha muktvA tAH prAmAItsa guroH pado 84 / jAnantvamuM zrutadharaM mA'vajAnantu sAdhavaH / ityAcAryA vihArArthaM calitAH paJcaSAn dinAn / 85 / yoginaH smAhurasmAkaM bhAvI ko vAcanAguruH / guravo vajramA''dikSaste tatheti prapedire / 86 / sAdhavo guruvadvajramAsayitvA''sane prage / yogAnuSThAnamAdhAya vAcanArthamupAvizan / 87 / vAcanAM sa tathA'datta mandA apyapaThan ythaa| adhItamapi taiH spaSTIkartuM pRSTaM sa ziSTavAn / 88 / atha te sAdhavo dadhyurgurUNAM bahavo dinAH / cellaganti tadA'smAkaM zrutaskandhaH samApyate / 89 / guroradhIyate'hnA yattatpauruSyA'pi vajrataH / ityevaM sarvasAdhUnAM vajro bahumato'bhavat / 10 / jJApitAste vajraguNAnityAcAryAH samAyayuH / aprAkSuryatino jajJe svAdhyAyo baste Ucire / 91 / jajJe kintveSa evA'stu svAmitro vAcanAguruH / gururUce'munopAttaM karNAghAtAt zrutaM tataH / 12 / yujyate vAcanAM dAtuM nA'sya svayamatadgrahe / jJAtuM vo vajramAhAtmyaM vAcanA'dApyapIyatI / 93 / 1. 'vAcanA' la la kha pa. pa. cha / A. ni. sAmAyika niyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryvjrsvaamii| gAthA-766 KE 378 H2
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH RRRRRRRH 379 * yatsvasyA''sIdguruH sarvaM zrutaM vajrasya taddadau / viharannanyadA'yAsItpuraM dazapurAhvayam / 94 / vRddhAvAse santyavantyAM zrIbhadraguptasUrayaH / tebhyo'nyaM zrutamA''dAtuM vajraM praiSi dvisAdhuyuk / 95 / tadA bhadraguptAcAryAH svapne'pazyan yathA mama / patadgrahaM kSIrabhRtaM pItvA''gantuH samAzvasIt / 96 / sAdhUnAM prAtarAcakhyuste'nyonyaM phalamUcire / gururUce pratIccho me lAsyatyetyA'khilaM zrutam / 97 / vajro'pyasthAd bahirnaktamadAyAta eva hi / jJAtvodezAd guruvajraM mahAtmetyavagUDhavAn / 98 / teSAM pArve'tha varSirdazapUrvImadhItavAn / yatroddezastatrAnujJetyA''gAddazapure'nu saH / 19 / tatrAnuyogA'nujJAyAM vayasyaistasya jRmbhakaiH / indrAdyairgAtamAdInAmiva cakre mahAn mahaH / 100 / / / 766 / / / amumevArthaM granthakRdAha - jassa aNunAe vAyagattaNe dasapuraMmi nayaraMmi / devehiM kayA mahimA payANusAriM namasAmi / / 767 / / yasyAnujJAte vAcakatve AcAryatve / zeSaM spaSTam / / 767 / / athAnyadA siMhagiridatvA vajramunergaNam / vidhAyA'nazanaM dhImAn yayau svarga samAdhinA / 101 / 2. AgantuH atithiH / A.ni. sAmAyika niyuktiH * nayasamavatAra dvAre aaryvjrsvaamii| gAthA-767 ***** 379
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 380 A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre vajrasvAmyatha saMyukta: sAdhUnAM paJcabhiH zataiH / sarvataH prasaratkIrtirvyaharabodhayan janam / 102 / itazca pATalIputre zreSThaH zreSThI dhanI dhanaH / tatputrI rukmiNI nAnI rUpApAstapulomajA / 103 / sAdhvyastadyAnazAlAsthAzcakrurvajraguNastutim / vajrameva patIyantI zrutvA tAM rukmiNI sthitA / 104 / Agacchato'pyanekAn sA varakAn pratyaSedhayat / sAdhvyo'bhyadhuna hi bhadre ! vratI pariNayatyasau / 105 / sA'vadanmAM na varSi: pariNeSyati cettataH / pravrajiSyAmyahamapi striyo hi pativama'gAH / 106 / viharan pATalIputraM vajro'pyanyedhurAgamat / niryayau saMmukhastasya nagarezaH sanAgaraH / 107 / dRSTvA yAto vRndavRndaidivyarUpAn bahUn munIn / rAjoce saiSa vajraste'bhyadhustasyaiSa ziSyakaH / 108 / mA bhUtpIrIjanakSobha iti vajragurustadA / kRtvA vapuH parAvRttimAgacchannasti zastadhIH / 109 / pazcimasparddhake dRSTo vajraH svalpaparicchadaH / sAnandaM vandito rAjJA tasthAvudyAnavezmani / 110 / dharmamAkhyatprabhuH kSIrAzravalabdhijinoditam / tenA''kSiptamanAH mAtrA'vidatkSuttRSe tadA / 111 / antaHpure tadA''cakhyau vandituM taM tadapyagAt / zrutvA zreSThIsutA lokAt rukmiNI janakaM jagau / 112 / *1. 'stasyeka' kha cha pa. pa. pa. / 2. 'pAzcima' pa, ..[tadaH seH svare pAdArthA] 1/3/45 ityanena sandhiH / aaryvjrsvaamii| gAthA-767 380
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 381 ****** ************* AyAto'styatra vajraH sa tAta ! tasmai pradehi mAm / so'tha zRGgArayitvA tAM ninye sArdhaM svakoTibhiH / 113 / bhagavAn dharmamA''cakhyau lokaH sarvo'pi raJjitaH / dadhyau cA'sya yathA'neke guNA rUpaM na tAdRzam / 114 / jJAtvA tadAzayaM svAmI sahasradalamambujam / kRtvAnyedyuH svarUpasthaH kevalIvopaviSTavAn / 115 / taM vIkSyovAca loko'sya sahajaM rUpamIdRzam / prArthyo'GganAnAM mA'bhUvamityAste madhyarUpabhAk / 116 / nRpo'pi vismitaH smAha zaktireSApi vo'sti kim / labdhIranekAH sAdhUnAM tadAkhyannRpaterguruH // 117 // zreSThinA''mantri putryAdyaistAnyapAsthajjagau ca saH / madraktA ced vratinyastu jagRhe sA'tha tadvratam / 118 / vArthamAha - jo kannAi dhaNeNa ya nimaMtio juvvaNaMmi gihivaiNA / nayaraMmi kusumanAme taM vayararisIM nama'sAmi / / 768 / / spaSTA / / 768 / / padAnusAriNA tena svAminA prasmRtA satI / mahAparijJAdhyayanAdvidyoddadhe nabhogamA / 119 / uktamevArthamAha 1. svAminA'tha smRtA pa / svam dhanam / ********* A. ni. sAmAyika niryuktiH nayasamavatAra dvAre AryavajrasvAmI / gAthA - 768 381
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ E****** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 382 jeNuddhariyA vijjA AgAsagamA mahAparinAo / vaMdAmi ajavairaM apacchimo jo suyaharANaM / / 769 / / spaSTA / / 769 / / vidyAyA mAhAtmyaM adeyatvaM ca zAstrakRtvajramukhenAha - bhaNai ya AhiMDiz2A jaMbuddIvaM imAi vijAe / gaMtUNa mANusanagaM vijAe esa me visao / / 770 / / spaSTA / navaraM 'gaMtUNa mANusanagaM' ityatra tiSThatIti zeSaH / / 770 / / tathA - bhaNai ya dhAreyavvA na hu dAyavvA imA mae vijA / appaDDiyA ya maNuyA ho / ao paraM anne / 771 / / spaSTA // 771 / / vjro'thaa'gaatpuurvdeshaadvihrnuttraapthm| abhUJca tatra durbhikSaM panthAno'pathikAH sthitAH / 120 / tata: saGgha upAgatyA'vAdInistArayeti tam / paTe'tha vidyayA saGghamAropya prasthitaH prabhuH / 121 / zayyAtarastu cAryarthaM gato'bhyAyAnvilokya tAn / zikhAM chitvA'vadad vajraM prabho ! sAdharmiko'smi vaH // 122 / athedaM smaratA sUtraM so'pyadhyAropitaH paTe / 'sAhammiyavacchalaMmi ujjayA ya sajjhAe / caraNakaraNaMmi ya tahA titthassa pabhAvaNA eya' / pazcAdutpatita: svAmI prApto nAmnA purI purIm / 123 / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre Aryavajra svaamii| gAthA-769 771 K****** 382
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 383 A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre subhikSaM varttate tatra zrAvakAstatra bhUrayaH / tatra tathAgatazrAddho rAjA te'haMyavastataH / 124 / ArhatAnAM ca teSAM ca caityeSu sparddhayA puna: / kurvatAM snAtrapUjAdi jainebhyastatparAbhavaH / 125 / nyavAryantA'tha taiH puSpANyArhatAM rAjavarcasAt / zrAddhAH paryuSaNAyAM ca puSpAbhAve guruM jaguH / 126 / prabho ! jaitreSu yuSmAsu zAsanaM vo'bhibhUyate / athotpatya yayau vajraH kSaNAnmAhezvarIM purIm / 127 / hutAzanavane tatra puSpakumbhaH prajAyate / bhagavatpitRmitraM ca taDitastasya cintakaH / 128 / prabhuM dRSTvA'vadattoSAtkiM vo'trA''gamakAraNam / svAmyUce puSpasaMprAptiH sa smAhA'nugraho mama / 129 / svAminoce sumAni tvaM melayeryAvademyaham / kSudre himavati svAmI yayau zrIsannidhau tataH // 130 / devArcAyopAttapadyA padmA padmahadAttadA / prekSya prabhuM pramodena praNutrA prANamatpradhIH / 131 / Uce'thA''dizyatAM svAmin ! so'vadatpadyamarpaya / sA''rpayattaM gRhItvA sa hutAzanagRhe'gamat / 132 / vimAnaM tatra nirmAya puSpakumbhaM nidhAya ca / jRmbhakaiH kRtasaGgItaH padyamUle svayaM sthitaH / 133 / vyomA puryA uparyAgAdUcire saugatAstataH / aho asmatprAtihArya devA apyAyayurdivaH // 134 / tadvihAramathollaGghacca gatAste caityamarhataH / tanmAhAtmyaM nRpaH prekSya sapauro'pyArIto'bhavat // 135 / 1. 'rAjavacasAt' la, varcas - vIryam rAjJovarcas rAjavarcas [brahma-hasti-rAjapalyAd varcasaH] 7-3-83 ityanena 'at' samAsAntaH, tasmAt / aaryvjrsvaamii| gAthA769-771 ** 383
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 384 uktamevArthamAha - mAhesarIu sesA puriyaM nIyA huyAsaNagihAo / gayaNatalamaivaittA vaireNa mahANubhAveNa / / 772 / / A. ni. * mAhezvaryA nagaryAH sakAzAt 'sezA' sasvAmikAH na tvaraNyAderasvAmikA prastAvAtpuSpasampaditi jnyeym| vajreNa mahAnubhAvena 'hutAzana' * sAmAyika*vyantaragRhabhUtArAmAt gaganatalamativyatItya atizayenollaGghaya purIkAM purI nAmnI nagarI nItA / evaM viharan vajrasvAmI zrImAlapuraM gataH niryaktiH / / 772 / / iyantaM kAlaM yAvadanuyogasyApRthaktvamAsIt tataH pRthaktvamabhUdityAha - nayasamavatAra* apuhatte aNuogo cattAri duvAra bhAsae ego / puhattANuogakaraNe te attha tao ya vucchinnA / / 773 // * dvAre Aryavajra apRthaktve satyanuyogaH, tasya catvAri dvArANi / caraNadharmagaNitadravyAkhyAni, eko vyAkhyAtA sarvasUtrANAM bhASate-kathayati / * svaamii| 'pRthaktvA'nuyogakaraNe''nuyogapArthakyakaraNe punaste'rthAzcaraNAdayaH, ekaikasya sUtrasyA'rthacatuSTayA''khyAnarUpAstata eva pRthaktvakaraNAdeva * gAthA-772vyavacchinnAH, sUtrabhedenaikaikasyaivArthasya vyAkhyeyatvAt / / 773 / / yena pRthaktvaM kRtaM tamAha - 774 deviMdavaMdiehiM mahANubhAgehiM rakkhiyajehiM / jugamAsaja vibhatto aNuogo to kao cauhA / / 774 / / spaSTA / navaraM 'yugaM' kAlarUpamAsAdya / / 774 / / AryarakSitotpattimAha - 1. 'sasvAmikAnna tvAraNyAderasvAmikAt 'cha pa / 2. bhRtA0 pa. 1. sezA - Izena saha varttate yA sA sezA - sasvAmikA / 384
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- mAyA ya ruhasomA piyA ya nAmeNa somadevutti / bhAyA ya phaggurakkhiya tosaliputto ya AyariyA / / 775 / / niyuktiH nijamaNa bhaddagutte vIsuM paDhaNaM ca tassa puvvagayaM / pavvAvio ya bhAyA rakkhiyakhamaNehiM jaNao ya / / 776 / / zrItilakAcAryalaghuvRttiH Aste puraM dazapuraM sAraM dazadizAmiva / somadevo dvijastatra rudrasomA ca tatpriyA / 1 / 385 tasyA''ryarakSitaH sUnuranujaH phalgurakSitaH / AstAM tAvadrakSitAryo vakSye dazapurodgamam / 2 / astyakampApurI campA tatrA''sIt svarNakArakaH / kumAranandiH strIlolaH zrImAn zrIda ivA'paraH / / darza darza surUpAM strI paJcasvarNazatAM hateH / udvahallampaTaH so'bhUdyoSitpaJcazatIpatiH / 4 / atIAlustata: saudhamekastambhaM vidhApya saH / vilalAsa samantAbhirdevIbhiriva devarAT / 5 / athA'nyadA paJcazailadvIpagaM vyantarIyugam / gacchannandIzvaradvIpayAtrAyAM vRtrahA''jJayA / 6 / vidyunmAlI ca tatkAntaH pracyutaH paJcazailarAT / tato virahaduHkhAta zUnyaM pazyaditastataH / 7 / kumAranandiM campAyAM dRSTvodyAne vyacintayat / eSo'smadvallabho bhAvI tattasya svamadarzayat / 8 / ke yuvAmiti tenokte tAbhyAM devyAvitIritam / Uce ca yuvannA''gaccheH paJcazailamatho gate / / *. hatiH vyayaH, tasmAt / * vRtrahA - indraH / + atho = athArtho'vyayaH / Ke Ju Ju Ju Ye Yao Yao Hua Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun : A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre anuyogapArthakye aaryrkssitH| gAthA775-776 385 *****
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 386 nRpamuktvA sa tadrakto'vAdayatpaTahaM pure / kumAranandiM yaH paJcazaile nayati tasya saH / 10 / svarNakoTi pradatte taM dadhe vRddhaniryAmakaH / putrANAM taddhanaM datvA taM pote nyasya so'calat / 11 / dUraM gatvA babhASe taM niryAmaH kiJcidIkSase / so'bhyadhAt kimapi zyAmaM prekSe niryAmako'bravIt / 12 / nitambe'drervaTo'styeSa poto'syA'dho'yameSyati / tattvamatrAvalambethAH poto'syA'dhaH sphuTiSyati / 13 / gatasya tava zailoz2a bhAruNDAH paJcazailataH / 'dvijIvAstryaMhayo vyAsyA eSyantyekodarA: khagAH / 14 / tanmadhyapadalagnastvaM paJcazaile gamiSyasi / ityuktaH sa tathA'kArSIt paJcazailaM jagAma ca / 15 / niryAmakaH punaH potasphoTAdagre gato mRtaH / vyantarIbhyAmubhAbhyAM sa dRSTaH zrIstasya darzitA / 16 / uktazcAnena dehena bhogye AvAM na te tataH / hAsAprahAsAkAntaH syAM paJcazailAdhipo mRtaH / 17 / ityuktvAgnipravezAdyaM kurvIthA dAnapUrvakam / tatkathaM yAmyathodyAne nItvA tAbhyAmamoci saH / 18 / athA''gatya jano'prAkSIt prekSitaM tatra kiM tvayA / so'vadatte mayA dRSTe vyanto martyadurlabhe / 19 / zramaNopAsako mitraM nAgilastasya tena saH / vArito'pyavizadvahnau datvA dAnaM nidAnavAn / 20 / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 386 k********* *1. 'dvigrIvA' la / .vyAsyAH - dvau Asyau yeSAm te /
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 387 paJcazailAdhibhUH so'bhUddhavAtkhinno'tha nAgilaH / parivrajyAcyute jAtaH zakrasAmAnikaH suraH / 21 / athA'nyadASTamadvIpayAtrAyAM paTahA'grahe / paTaho'kSepi zakreNa vidyunmAligale balAt / 22 / vAdayannatha bhIto'gAt jJAtvA taM nAgilo'vadheH / AgAd draSTuM sa tattejo'sahamAnaH palAyitaH / 23 / tejaH saMhRtya mAM vetsItyukto'vag vetti ko na vaH / zrAddharUpamathA''darya jJApito dharmavaibhavam / 24 / saMvignaH so'vadanmitra ! kartavyamadhunA''diza / tenoktaM kuru vIrArcA samyaktvaM bhAvi tena te / 25 / mahAhimavataH so'thA''dAya gozIrSacandanam / kRtvA'rcA tena vIrasya nyakSipatkASThasampuTe / 26 / prekSyAntaHsAgaraM potaM SaNmAsotpAtabAdhitam / nivartya teSAmutpAtamArpayattaM samudnakam / 27 / uktAzcAstIha devAdhidevArcA bhUbhuje'rpyatAm / AgAtpota: pure vItabhaye vItabhayastataH / 28 / udAyano nRpastatra bhautabhAvitamAnasaH / tasya prabhAvatI devI preyasI paramAhatI / 29 / rAjJaH samarpitaH potavaNigbhiH sa samudgakaH / devAdhidevapratimA madhye'styasyetyakathyata / 30 / parzastatrendrAdyarcArthaM vAhito'pi hi nA'vahat / prabhAvatyuktadevAdhidevazrIvIramUrtaye / 31 / sparze'pi parazoH prAdurAsA'rcA devanirmitA / kRtamantaHpure caityaM sadA''narca prabhAvatI / 32 / .. arcA - pratimA, tAm / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye EXXX 387
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 388 RKI devI tatrA'nyadA'nRtyadrAjA vINAmavAdayat / devyAH zIrSamadRSTvA'sya bhraSTaM tadvAdanaM karAt / 33 / devI ruSTA'vadad duSTu nRttaM kiM me na so'vadat / nirbandhAtkathite devI smAhArhatyA na me'sti bhIH / 34 / devI snAtvA'nyadA ceTImUce vAsAMsyupAnaya / sAunayadraktavAsAMsi devyUce kimidaM hale / 35 / devArcApraguNAM mAM kiM na jAnAsIti tAM krudhA / karasthadarpaNenA'hanmarmAghAtAca sA mRtA / 36 / mRtAM tAM vIkSya devIti dadhyau hA khaNDitaM vratam / tato rAjAnamApRcchyA'nazanaM vidadhAmyaham / 37 / nirbandhe'masta tadrAjA bodhyo'hamiti cA'bravIt / kRtvA'thAnazanaM mRtvA devI devo'bhavaddivi // 38 // pratimAM devadattA ca kubjA devyA''jJayA''rcayat / devIdevena svapnAdyairbodhito'pyabudhanna rAT // 39 / tataH prabhAvatI devI bhIto bhUtvA'gamatsabhAm / dyuphalAnyA''rpayadrAjJe rAjA tAnyAda sAdaraH / 40 / santi kaitAnyapRcchaJca bhItaM so'vag madAzrame / tatastena samaM rAjA tatkRte'gAttadAzrame / 41 / so'tha tairmoSTumArebhe nazyaMstebhyo yayau vane / sAdhUnAlokya tatrAsthAcchrutvA dharmamabuddha ca / 42 / tataH prabhAvatIdevo darzayitvA svamUcivAn / rAjanito me devarddhistattvamatra dRDho bhaveH / 43 / smare: kArye ca gADhe mAmityuktvA tatra jagmuSi / vIkSya sthAne tathaiva svaM so'rhaddharme dRDho'bhavat / 44 / itazca zrAddho gAndhAro natvA tIrthabhuvo'khilAH / nantuM vaitADhyacaityAni tanmUle'sthAdupoSitaH / 45 / A.ni. sAmAyika niyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 * * * * 388 *******
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 389 ************ tatra zAsanadevyA sa nityacaityAnyavandyata / toSAcA'smai sarvakAmaguTikAnAM zataM dadau // 46 // so'tha vItabhaye divyapratimAM nantumAgamat / tatrAbhUdatisAro'sya pAlito devadattayA // 47 // ullAghaH so'tha tAstasyai datvA pravrajitaH svayam / varNaH svarNasamo me'stvityAzaikAM guTikAmasau / 48 / tatprabhAvAttathAbhUtA dadhyau bhogArthinI punaH / eSa rAjA pitRprAyaH pare cA'sya mukhekSakAH / 49 / pradyotArthamatha prAza dvitIyAM guTikAmasau / suvarNaguTikArUpaM tasya tad devyathA'bravIt // 50 // na preSyata dUto'syai prekSe tvAM tAvadAha sA / analagiriNA'thA''gAdrAtrau dRSTo'rucacca saH // 51 // Uce saiSyAmi yadyetAM pratimAM saha neSyasi / sa tatprapadya tatpArzve nizAM nirgamya jagmivAn // 52 // tatsamAM pratimAmanyAM kArayitvA'gamatpunaH / muktvaitAM tAM gRhItvA'gAtsuvarNaguTikAM ca saH // 53 // tatrAnalagirermUtroccAragandhena bAdhitAH / udAyanagajAH sarve'pyabhUvannirmadAstadA // 54 // rAjapumbhistato rAjJo vijJaptaM devadAsikA / hRtA pradyotarAjena rAtrAvAgatya cauravat // 55 // yAtvasau pratimA sA'sti te'bhyadhurdeva ! vidyate / pUjAkAle'tha puSpANi dRSTvA mlAnAnyacintayat // 56 // prekSye - kha pa, / 2. taM - la pa pa, pa kha cha / ullAghaH - nIruk / * 'tasya'- pradyotasya, 'atha devI tad suvarNaguTikArUpaM tasya abravIt ityanvayaH / *************** ********** A. ni. sAmAyika niryuktiH nayasamavatAradvAre AryarakSitaH / gAthA- 776 389
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 390 pratibimbaM vimucyA'tra pratimA'pi hatA'munA / pratimAM muJca ceTyastu dUtenoce'tha taM nRpaH / 57 / nArpayattAM sa rAjA'thAcAlIjyeSThe'pi taM prati / dazApi gaNarAjAnastasya tena sahA'calan / 58 / tApAtaM ca marau sainyaM jalAbhAvAdabAdhyata / tataH prabhAvatIdevaH smRto'kArSItripuSkarIm / 59 / AdimadhyAntagAM sainye sustho'thojayinIM yayau / punarmUtena rAjoce pradyotaM ko janakSayaH / 60 / / dvaye'pi sainikAH santu pazyantaH pAripArzvikAH / ArUDhayoH padAtyorvA tulyasthityo raNo'stu nau / 61 / Uce pradyotarAjo'pi sAvaSTambhamidaM vacaH / yotsAvahe rathenA''vAM prage'bhyetya raNAGgaNe / / 2 / / athAruhyA'nalagiriM pradyotaH prAtarAgataH / udAyano rathenA'gAdavantIzaM jagAda ca / 63 / rAjannasatyasanyo'si nAsti mokSastathApi te / bhAvI pradyota ! khadyotastvaM madvANArkarughataH / 64 / rathaM nyasyA'tha maNDalyAM pradyotebhamudAyana: / utkSiptokSiptapAdAntaH kSiptvA bANAnapAtayat / 65 / pradyoto nipatatrAgAdvaddhvodAyanabhUbhujA / bhAle dAsIpatiriti datvA'vaM dharaNe kRtaH / 66 / gatvA rAjA tato'vantyAM datvA''jJAM sarvato nijAm / niSiddhaH pratimAM gRhNanadhiSThAtryA'calattataH / 67 / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 390 1. 'pAzcikA janAH' la / . jyeSThe'pi - jyeSThamAse'pi ityarthaH / * mama bANaH, madbANaH, sa evArkaH sUryaH, tasya ruk kAntiH, madbANArkaruka, tayA hataH /
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 391 A.ni. sAmAyikaniyuktiH varSAkAle vicAle'sthAdavaskandabhayAdatha / dhUlIvapra vidhAyA'sthurdazA'pi parito nRpAH / 68 / pradyoto gharaNastho'pi bubhuje bhUbhujA saha / pRSTaH paryuSaNAyAM ca bhojyaM sUdena te'stu kim / 69 / caNDo'vAdIddhayAnmRtyoH kA pRcchA me'dya sUdapa ! / sa babhASe paryuSaNA rAjendro'dyAstyupoSitaH 70 / so'bhyadhAnme'pyabhaktArthaH parvaparyuSaNA'dya cet / mamApi mAtApitarau zrAvako yadvabhUvatuH 71 / sUdAdhyakSo nRpasyAkhyat rAjoce dhUrta eSakaH / kiM punarmama baddhe'smin pratikrAntirna zotsyati / 72 / tataH sa kSamito muktvA dattAstasyaiva mAlavA: / lalATe svarNapaTTazca baddho'GkacchAdanAkRte / 73 / nRpA mukuTabaddhAH prAk 'baddhapaTTA' ito'bhavan / varSAvyatikrame'yAsInijaM puramudAyana: / 74 / AgatyAgatya yastatra vasati sma vaNigjanaH / so'sthAttatraiva tajajJe puraM dazapuraM tataH / 75 / utpanno rakSitastatra zAstraM yAvadabhUtpituH / tatraivA'dhItavAMstAvada'thAgAtpATalIpuram / 76 / caturdazApi tatrAso vidyAsthAnAnyadhItavAn / athA'gamaddazapuraM rAjA'gAttasya saMmukhaH 77 / uttambhitapatAke'tra brahmeti brAhmaNaiH stutaH / adhirUDhaH kariskandhe pravivezotsavena saH 178 / svagRhe vAhyazAlAyAM sthito lokArghamagrahIt / purodhasaH sUnuriti na vA kaiH karapUjyata 79 / *************************** nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 391
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 392 suvarNaratnavastrAdyaistadgRhaM prAbhRterbhUtam / athAntarbhavanaM gatvA jananImabhyavAdayat / 80 / vatsa ! svAgatamityuktvA madhyasthaiva sthitA prasUH / so'vadatkiM na te mAtastuSTirmadvidyayA'bhavat / 8 / / sattvAnAM vadhakRdvatsA'dhItaM bahapi pApmane / tuSyAmyahaM dRSTivAdaM paThitvA cettvamAgamaH / 02 / sa dadhyo tamadhItyA'mbAM toSaye kiM mamA'paraH / dRSTivAdasya nAmApi tAvadA''hlAdayatyalam / 83 / asya kvA'dhyApakA mAtaH ! sA''khyadikSugRhe nije / santi tosaliputrA''khyA AcAryAH zvetavAsasaH / 84 / taM prage'dhyetumArapsye mAtarmavA'dhRtiM kRthAH / athotthAyA'prabhAte'pi natvA'mbAM prasthitaH sudhI: 85 / rakSitaM draSTumAgacchat grAmAtiprayasuhatpituH / navekSuyaSTikAH sArdhA bibhratyAbhRtahetave / 86 / purastaM prekSya so'prAkSItkastvaM bho rakSito'smyaham / tamathA''liGgaya sasnehamUce tvAM draSTumAgamam / 87 / so'vadadyAmyahaM kAryAd yAyAstvaM madgRhe punaH / rakSitaH prekSatA''dau mAmiti mAtunivedayeH / 8 / tena tatkathitaM gatvA mAtA dadhyAvidaM tataH / navapUrvANi sArdhAni matputro'dhyeSyate sphuTam / 89 / so'pi dadhyau navA'dhyAyAn zakalaM dazamasya ca / adhyeSye dRSTivAdasya jJAyate zakunAdataH / 10 / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 392 1. sAkSAdi0 pa la +prasUH - prasUte iti kvip = mAtA /
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ E** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 393 tata: svekSugRhaM yAto dadhyau yAmi kimajJavat / etadbhaktena kenApi samaM gatvA namAmi tAn / 11 / iti yAvadvahiH so'sthAttAvadAgAdupAzrayam / DhaDDaraH zrAvako gADhaM vyadhAnaSedhikItrayam / 12 / IryAdivandanaM sarva sa cakAra kharasvaram / anugastasya tatsarvaM medhAvI so'pi nirmame / 93 / zrAddho nA'vandi teneti jJAto navyaH sa sUribhiH / pRSTo'tha bhoH kuto dharmAvAptiste so'bravIditaH / 94 / sAdhubhiH kathitaM pUjyA rakSitaH zrAvikAsutaH / hyaH pravezo'bhavadyasya vicchana mahIyasA / 15 / / athAkhyadrakSitasteSAM jananyA preSitaH prabho ! yuSmAkaM sannidhau dRSTivAdamadhyetumAgamam / 16 / / AcAryAH smAhurasmAkaM dIkSayA'dhIyate hi saH / paripATyA ca so'vAdIdastvevaM nAhamutsukaH / 97 / kintvatra syAna me pUjyAH! pravrajyA yanRpAdayaH / balAnmAM mocayeyustAM yAmo dezAntaraM tataH / 98 / so'dIkSyata tathAkRtvA prAcyA'sau ziSyacaurikA / tenAthaikAdazAGgAni paThitAnyacirAdapi / 19 / dRSTivAdo guroH pArzve yo'bhUttamapi so'paThat / so'thAdhyetuM dazapUrvI vajrasvAmyantike'calat / 100 / yAtA tenAntarAle ca zrIbhadraguptasUrayaH / avantyAM vanditAstaiH sa dhanya ityupabRMhitaH / 101 / Ye Qian Qian Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 K************** 393 *1. 'bravIditi' kha la pa /
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 394 ********** * * tairuktaM mama niryAmo nAstyanyastvaM tato bhava / sa tatpratizRNoti sma nollaGghacyaM guruzAsanam / 102 / kAlaM kurvadbhirUce tairmA vAtsIrvajrasannidho / vasedyastaiH sahakAmapyuSAM taiH saha tanmRtiH / 103 / paThebhinnAzrayasthastattatheti svIcakAra saH / teSAM svargamane so'gAt zrIvajrasvAmisannidhau / 104 / dRSTazca tairapi svapnaH kiJcitkintUddhRtaM payaH / sAvazeSazrutagrAhI tatpratIcchaH sameSyati / 105 / iti yAvadvimRSTaM te rakSitastAvadAgata: / pRSTastosaliputrANAM kiM ziSyo'syAryarakSitaH / 106 / evamukte'vadadvajraH svAgataM tava vatsa! kim / ka sthito'si bahiH svAmin ! bahistho'dhyeSyase katham / 107 / sa Uce bhagavan bhadraguptAdezAdvahiH sthitaH / vajrasvAmyupayujyoce gurUktaM yuktamAcara / 108 / tato'dhyetuM pravRtto drAk navapUrvANyadhItavAn / prArebhe dazamaM pUrvamAryavajrastato'bhaNat / 109 / yavikAni trizatyuktaparikarmasamAnyaho / paThAdauM jinasaGkhyAni kaSTAttAnyatha so'paThat / 110 / itastanmAtApitarau zokArtAviti dadhyatuH / uddyote kartumiSTe'bhUdandhakArataraM hyadaH / 111 / yannatyadyA'pi naH putro'thA''hUto'pyAgamana saH / athAnujaM tamAhvAtuM prAheSTAM phalgurakSitam / 112 / * A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre AryarakSitaH gAthA-776 * * K*********** 394 1. 'prAhe0 kha la, pa. pa. pa. cha / . uSA (strI0) rAtriH /
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ k**** ******* AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 395 **** so'bhyadhAd bhrAtarA''gaccha vratArthI te jano'khilaH / sa Uce satyametajhettattvamAdau parivraja / 113 / lagnaH pravrajya so'dhyetumadhIyan rakSito'grataH / yavikarpUrNito'prAkSIt zeSamasya kiyatprabho! / 114 / svAmyUce sarSapaM merobindumabdhestvamagrahI: / tato dadhyo viSaNNAtmA duHprA[SpApaM pAramasya me / 115 / athApRcchatprabho ! yAmi bhrAtA mAmA''hvayatyalam / Ahuste'dhISva tasyAtha ponaH punyena pRcchataH / 116 / upayujya gururjajJe pUrva sthAsyatyado mayi / vyasRjattaM dazapuraM sAnujaH so'tha jagmivAn / 117 / vajrasvAmI tu yAti sma viharan dakSiNApatham / zleSmArtyA''nAyitAM zuNThImekadA zravaNe nyadhAt / 118 / mukhe kSepsyAmi bhuGktveti bhojanAnte smRtA na sA / vikAle ca pratikrAntI mukhapotIhatA'patat / 119 / upayogAdatha jJAtamAH ! pramAdo'ntike mRtiH / pramAde saMyamo nAsti yujyate'nazanaM tataH / 120 / dvAdazAbdaM ca durbhikSaM tadAsannavahA: pathAH / vidyApiNDaM tadAnIya bajraH sAdhUnabhojayat / 121 / athoce tAn na bhikSA'sti vidyApiNDena varttanam / Ucuste vratahAnyA kiM kriyate'nazanaM prabho ! / 122 / vajraseno'ntiSajjJAtvA prAk preSItyanuziSya tu / yatra tvaM labhase bhikSAM lakSajAnAttadA mune ! 123 / *1. 'dakSaNApathe' pa cha, dakSaNApathaM pa, la, kha; dakSiNApathe - la, / adhIyan - adhi+i 5/2/25 (dhArIGo'kRcchre'tRz) sukhasAdhye'rthe - atRz / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 * * * * * * % % % 395
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ bha AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH gataM durbhikSamityetad vijJAya sthAnamAcareH / vajrasvAmI punarbhaktaM vimoktuM saparicchadaH / 124 / laghukSullaka ekastu tiSThetyukto'pi sAdhubhiH / nA'sthAdAkhyAya bhavyAnAmatha vyAmohya taM gataH / 125 / zailamekamathA''rukSat kSullako'pyanu tatpadaiH / nitambe tadreiH sthitvA pAdapopagamaM vyadhAt / 126 / tApena mrakSaNamiva vilIya dyAM sa jagmivAn / suraistanmahimA cakre kimidaM munayo'vadan / 127 / AcakhyurguravasteSAM kSullaH svArthamasAdhayat / Ucuste duHkaSkiAra tarhi nA'smAkaM svArthasAdhanam / 128 / pratyanIkAmarI tatra zrAvikArUpabhAk munIn / nyamantrayadbhaktapAne: pAraNaM kriyatAmiti / 129 / pratyanIketi tAM jJAtvA guravo'nyaM giriM yayuH / kAyotsargamadhiSThAtryai cakruH sA''gatya tAnavak / 130 / pUjyAH ! santu sukhenA'tra tatastatra samAdhinA / cakruH kAlaM rathenaitya zakrastAnanamattataH // 13 // pradakSiNAM rathastho'dAdvRkSAdInapyanAmayat / te tathaivA'sthuradriH sa tadrathAvata ityabhUt / 132 / vajrasenastu yaH preSi sa sopArapuraM gataH / dhAnyamAdAya lakSaNA'pAkSIttatrezvarI sadA / 133 / dadhyo cA'tra viSaM kSiAvA smRtvA paJcanamaskRtim / kurmaH samAdhinA kAlamiti tatpraguNIkRtam / 134 / sa cA'gAttadgahe sAdhustena taM pratilAbhya sA / svamAkhyacintitaM tasya so'bravInmA kRthA idam / 135 / *1. 'gatAH' la, la, kha cha pa. pa. / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAradvAre aaryrkssitH| gAthA-776 396 Zhun Zhun Zhun Zhun Bi Ye Ju Ju Ju Ju
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 397 k******** 'yatra lakSAnnabhikSA te syAttatrAzu subhikSatA' / vajrasvAmIdamUce mAM nA'nyathAbhAvi tadvacaH / 136 / tandulAnAM tadaivA'tha potAstatra samAgaman / subhikSaM sahasA jAtaM kuTumbaM pratyabodhi tat / 137 / candranAgendravidyAbhRdudvahaH samamIzvarIm / adIkSayadvajrasenastebhyo'bhUdvajrasantatiH / 138 / itazca rakSitAcAryairgatairdazapuraM tadA / pravrAjya svajanAn sarvAn svAjanyaM prakaTIkRtam / 139 / snehAt pitApi taiH sArdhamAste gRhNAti na vratam / brUte sutAsnuSAdInAM puro'nAvaraNasnape / 140 / uktaH putreNa so'vAdIt pravrajiSyAmyahaM param / upAnatkuNDikAchatravastrayugmopavItabhRt / 141 / dadire piturAcAryAH prapadyedamapi vratam / sa ca tatpAlayAmAsa brahmaveSaM tu nA'mucat / 142 / athocuH zikSitA DimbhAH sarvAn vandAmahe munIn / muktvA chatriNamekaM tu tatparAbhavato'tha saH / 143 / / Uce chatreNa putrA'laM gururapyA''ha sAMpratam / tApe dadyAH paTIM maulAvevaM sarvANyamocyata / 144 / anyadopagate sAdhau sAdhavaH pUrvasaMjJitAH / ahaMpUrvikayA voDhuM gurumUlamupasthitAH / 145 / sthaviro'pyUcivAn putra ! zreyazcettadvahAmyaham / guru: smAhopasargaH syAtsa sahyo me'nyathA kSatiH / 146 / * A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 * * 397 * 1. 'mocyataH' kha la .. udvahaH putraH / KXX Yao Hua Yao Hua Yao
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 398 tatrotkSipte sa saGghAnAM gacchatAM pathi DimbhakaiH / kaTyaMzuke hRte'pyasthAt tUSNIM mA bhUd guroH kSatiH / 147 / sAdhubhizca tadevA'sya baddhazcolapaTaH puraH / athA''gatAnAM gurubhiH sATakA''nayane'vadat / 148 / draSTavyaM dRSTamevedaM syAJcolapaTa eva tat / piturbhikSATanArthaM ca guruH sAdhUn raho'bhyadhAt / 149 / bhikSAmAnIya bhuJjIdhvaM mA sma datta piturmama / bhaktiH kAryA piturmadvatsAkSAduktvA munIniti / 150 / ApRcchayA''ryamagAd grAmamAgantAsmi pitaH ! prage / sarve'pyAdurna tasyA'durvihRtyaikaikazo'tha te / 151 / dadhyau ruSTo'tha saMprApte sUnAvAkhyAsyate'khilam / AcAryAH prAtarAyAtAH pRSTastAto'khilaM jagau / 152 / kiJca tvaM nA'bhaviSyazcetrA'jIviSyamaho'pyaham / tataH sarve'pi gurubhirnirabhaya'nta sAdhavaH / 153 / pAtramAnaya tAtA'tramAneSyAmi svayaM tava / ahamapyetadAnItaM bhokSye naivA'dya he pitaH! / 154 / so'tha dadhyau lokapUjyo bhikSAM yAsyatyasau katham / tato'hameva yAsyAmItyuktvA bhaikSAya so'gamat / 155 / so'thaikatra gRhe'vikSadapadvArA'vadadgRhI / sAdho ! dvAreNa kiM naiSi so'vadanmUrkha ! vetsi nA / 156 / kiM dvAraM kimapadvAraM pravizantyA gRhe zriyAH / taM gRhI zakunaM matvA dadau sthAlena modakAn / 157 / AgatyA''locayattAn sa tatsaGghayAM vIkSya sUrayaH / UcuH ziSyA bhaviSyanti dvAtriMzatrijasantatau / 158 / / 1. 'na' pa. la / A. ni. sAmAyika niyuktiH nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-776 398 ******
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 399 kuTumbamiti sAdhUnAM lAbhaM sa prathamaM dadau / AnIyA''da svayaM pazcAtsakhaNDAjyaM sa pAyasam / 159 / sa evaM labdhisampanno'bhUdvAlAdyupakArakaH / tadA durbalikApuSpaH puSpau ca ghRtavastrayoH / 160 / gurviNyA dhigjayA SaDbhirmAsairyanmilitaM ghRtam / ghRtapuSpasya taddadyAtsA'pi tallabdhirIdRzI / 161 / nirvIrA kA'pi kaSTena karttanAtsATakaM vyadhAt / vastrapuSpasya taM dadyAtsA'pyanyeSAM kimucyate / 162 / tatra durbalikApuSpo'dhigatAM navapUrvikAm / durbalo'bhUt smarannityaM vismArayati cA'smaran / 163 / saugate vitAstasya svajanA gurumUcire / asmAkaM bhikSavo dhyAnaparA na dhyAnamasti vaH / 164 / dhyAnAhurbalikApuSpo durbalo'yaM gururjagau / tAnyAhurgRhavAse'bhUt snigdhAhArAdaso balI / 165 / na sa vo'sti guruH smAha ghRtapuSpA bahuH sa naH / pratyayazcena vo nItvA svagRhe poSyatAmayam / 166 / tatastai: poSito'tyantaM pUrvadhyAnAttathaiva saH / athA'dhyAnaH kRtaH pUjyaiH prAntabhojyapyabhUdalI / 167 / tatastAni prabuddhAni zrAvakatvaM prapedire / tatra gacche ca catvAro mukhyAstiSThanti sAdhavaH / 168 / Adyo durbalikApuSpo dvitIyaH phalgurakSitaH / vindhyastRtIyako goSThAmAhilazca caturthakaH / 169 / A. ni. sAmAyikaniyuktiH nayasamavatAra dvAre AryarakSitaH / gAthA-776 399 *.dhigjA - brAhmaNI, tayA / E***
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ KKKKKKRK Avazyaka- vindhyasteSvapi medhAvI sUtragrahaNadhAraNe / gurUnuvAca maNDalyAmAlApA''ptizcirAnmama / 170 / niyuktiH gururdurbalikApuSpaM tato'syAdhyApakaM dadau / dinAni katiciddatvA vAcanAM tasya so'bhyadhAt / 171 / zrItilakA- vAcanAM dadato'muSya pUrvaM me navamaM prabho! / vismariSyatyata: pUjyAdezo'stu mama kIdRzaH / 172 / __ A. ni. cAryalaghuvRttiH athaivaM dadhyurAcAryA yadyamuSyA'pi vismRtiH / bhaviSyati dhruvaM prajJAdInAM hAnirataH param / 173 / sAmAyika400 caturdhakaikastatrArthAkhyAne syAtko'pi na kSamaH / tato'nuyogAMzcaturaH pArthakyena vyadhAtprabhuH / 174 / / 775-776 / / niyuktiH cAturvidhyamAha - nayasamavatArabhA. kAliyasuyaM ca isibhAsiyAI taio ya sUrapannattI / savvovi didvivAo cautthao hoi aNuogo / / 124 / / dvAre kAlikazrutaM ekAdazAGgarUpaM caraNakaraNAnuyogaH / RSibhASitAni uttarAdhyayanAdIni dharmakathAnuyogaH / sUryaprajJaptyAdIni gnnitaanuyogH| dRSTivAdazca * aaryrkssitH| * sarvo'pi dravyAnuyogaH / dRSTivAdAduddhRtya RSibhirbhASitatvAtkalpAdInAmapi tarhi dharmakathAnuyogatvam ? tannetyAha - gAthA-777 jaM ca mahAkappasuyaM jANiya sesANi cheyasuttANi / caraNakaraNANuogutti kAliyatthe uvagayANi / / 777 / / / bhA. 124 yaJca mahAkalpazrutaM ekAdazAGgarUpaM yAni ca zeSANi nizithAdIni chedasUtrANi caraNakaraNAnuyoga iti caraNakaraNAnuyogalakSaNe kAlikArthe * 400 1 'nuyogAzcatvAraH' la, / . ekAdazAGgarUpaM iti pAThaH la, eva / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 401 ******** kAlikazrutasatke arthe upagatAni sambaddhAnItyarthaH / / 777 / / athAryarakSitAcAryA mathurAnagarI gatAH / tatra yakSaguhAyAM ca vyantarAyatane sthitAH / 175 / itaH zakro videhAntaH zrIsImandharasannidhau / nigodajIvAnaprAkSIddhagavAn vyAcakAra tAn / 176 / athoce bharate'pyevaM nigodAn vakti kazcana / bhagavAnUcivAnAryarakSitAH santi sUrayaH / 177 / bhikSAgate sAdhuvRnde vRddhabrAhmaNarUpabhAk / zakro'bhyAgatya papraccha kiyadAyuH prabho ! mama / 178 / bhaNitaM yavakeSvAyurupayujyA'tha teSu te / yAvattadAyurIkSante tAvad dve sAgare gatam / 179 / / athotpATya dhruvAvUce zakrastvaM so'bravIttataH / hetuM svAgamane te'tha nigodAn svAmivajaguH / 180 / tatastuSTaH praNamyoce zakro yAmIti te'bhyadhuH / tAvadAgamayasva tvaM yAvadAyAnti sAdhavaH // 181 / ye calA nizcalAste syuryena tvAM vIkSya dIkSitAH / sa Uce'lpA: kariSyanti nidAnaM vIkSya mAmamI / 182 / te'bhyadhuH kuruta cihnamatha yakSaguhAmukham / zakro'nyathA vidhAyA'gAdA''jagmuzca tapodhanAH // 183 / te ca dvAraM na vIkSante guravastAnathA'bhyadhuH / zakro dvAraM vyadhAditthamita eta tato'dhunA / 184 / *1. 'rIkSate' pa 'rIkSyante' la, la, pa, kha / * 'Agamayasva'-(gameHkSAntau) 3/3/55 ityanenAtmanepadI, 'pratIkSasva' ityarthaH / A. ni. sAmAyika niyuktiH nayasamavAtAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-777 ************* 401
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ Liang Ye Ye Le Ye AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 402 Ucuste kiM muhUrta na dhRto'smAkaM nirIkSitum / zakroktamatha te teSAmAkhyan duHkhamatha sthitAH / 185 / athA'nyadA dazapuraM yAnti sma guravaH kramAt / mathurAM nAstikastvAgAtsarvaM nAstIti sa bruvan / 186 / saGghaH saGghATakaM preSIt guruM jJApayituM tataH / tairgoSThAmAhila: praiSi nyagrahIttaM sa vAdinam / 187 / zrAvakaratha tatraiva caturmAsIM sa kAritaH / itazcAyunijaM jJAtvA guravo gacchamUcire / 188 / AcAryaH ko'stu vaH smAhu svajanAH phalgurakSitaH / syAdgoSThAmAhilo vA'pi puSpastvabhimato guroH / 189 / zabdayitvA'tha niHzeSAn gururdRSTAntamUcivAn / ni:pA[SpA vatailahavyAnAM kriyante'dhomukhAH kuTAH / 190 / sarve niryAnti ni:pA[SpA vAstailAMzAH santi kecana / tiSThatyA''jyaM punaH prAjyamevameteSvahaM triSu / 191 / puSpaM prati zrutenA'haM ni:pA[SpA vakuTasannibhaH / ghRtakumbhaH punargoSThAmAhilaM mAtulaM prati / 192 / phalgurakSitamAzritya tailakumbhasamastathA / tadAcAryo'stu vaH puSpastairapi pratyapadyata / 193 / navAcArya tathA sAdhUnanuziSya yathocitam / vidhAyA'nazanaM zuddhaM svargalokamagAdguruH / 194 / tadgoSThAmAhilenA'pi zrutaM yad dyAmagAd guruH / ni:pA[SyA]vakuTadRSTAntAtpuSpazca svapade kRtaH / 195 / sa goSThAmAhilo'thaitya pRthak tasthau tadAzrayAt / karmabandhavicAre'bhUnivaH so'nyathoktita: / 196 / AvazyakaniyuktiH sAmAyika niyuktiH * nayasamavatAra dvAre aaryrkssitH| gAthA-777 ********* *********** 402 KXXX * Zhun Zhun Zhun Zhun * *
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 403 prastAvAtkati nihnavA ityAha - bahura esa avvattasamucchAdugatigaabaddhigA ceva / sattee nihnavA khalu titthaMmi u vaddhamANassa / / 778 / / naikena samayena vastUtpadyate kintu bahubhiH samayaistanniH pa[pa]ttiM yAtIti tatra ratA bahuratAH / 1 / pradezAH caramaH pradezo jIva iti vAdino * jIvapradezAkhyAH / 2 / avyaktA, avyaktamatAH saMyatAdyavagame sandigdhAH / 3 / sAmucchedAH, utpattyanantaraM vastunaH samucchedAt kSaNakSayitvaM tadvAdinaH sAmucchedAH // 4 / 'dugatti dvaikriyAH, ekasmin samaye yugapatkriyAdvayAnubhavavAdinaH // 5 / 'tigatti trairAzikAH, jIvAjIvanojIvAdi rAzitrayavAdinaH / 6 / AbaddhikAH spRSTakarmavAdinaH // 7 / nihvavate jinoktamarthamiti pacAdyaci nihnavAH / / 778 / / ete ca yebhyaH samutpannAstAnAha - ***** bahuraya jamAlipabhavA jIvapaesA ya tIsaguttAo / avvattAsADhAo sAmuccheyA''samittAo / / 779 / / spaSTA / navaraM avyaktA ASADhAt, sAmucchedA azvamitrAt / / 779 / / gaMgAo dokiriyA chalugA terAsiyANa uppattI / therA ya guTTamAhila puTThamabaddhaM parUviMti / / 780 / / ni+chu dhAtoH ac pratyaya: ( pacAdigaNAntaH pAtI) / ****** Avazyaka niryuktiH sAmAyikaniryuktiH nayasamavatAradvAre nihnavotpattiH / gAthA778-780 403
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 404 * * gaGgAt vaikriyAH / SaDulukAt trairAzikAnAmutpattiH / sthavirA goSThAmAhilAH spRSTamabaddhaM karma prarUpayanti / abaddhikA goSThAmAhilAdutpannA * ityarthaH / / 780 / / tadutpattinagarANyAha - * sAvatthI usabhapura seyaviyA mihila ullagAtIraM / purimaMtaraMji dasapura rahavIrapuraM ca nagarAI / / 781 / / A.ni. spaSTA / boTikotpattisthAnaM rathavIrapuropanyAso'tra lAghavArthaH / ekaikavacanAnyathAkaraNAddhi nivAH / boTikAstu * sA.ni. * sarvathA'nyathAvAditvAnmithyAdRSTaya eva - / / 781 / / zrIvIrasya kevalotpattau nirvANe ca sati kaH kiyatA kAlenotpanna ityAha - *nayasamavatAradvAre nihnvotpttiH| caudasa solasa vAsA caudasa vIsuttarA ya duni sayA / aTThAvIsA ya duve paMceva sayAu cauAlA / / 782 / / paMcasayA culasIyA cha va sayA navuttarA hu~ti / nANuppattIi duve upanA nivvue sesA / / 783 / / 781-783 bhA. gAthAcaturdaza SoDaza varSANi / caturdazottare dve zate / viMzatyuttare dve zate ca varSANAM aSTAviMzatyadhike ca dve zate / paJcaiva zatAni - 125 catuzcatvAriMzadadhikAni / dvitIyA spaSTA / / 782-783 / / sUcitamevArtha spaSTayannAha - 404 * bhA. caudasa vAsANi tayA jiNeNa uppADiyassa nANassa / to bahurayANa diTThI sAvatthIe samuSpannA / / / 125 / / gAthA K*** *******
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 405 ******* spaSTA / etadutpattisaGgrahamAha - bhA0jiTThA sudaMsaNA jamAli'Nujja sAvatthi tiMdugujjANe / paMcasayA ya sahassaM DhaMkeNa jamAli muttUNaM / / 126 / / jyeSThA - bRhattarA sudarzanA zrIvIrasvasA / jamAlistatputraH / aNujjA priyadarzanA bhagavatputrI jamAlibhAryA / zrAvastyAM tindukodyAne paJcazatAni sAdhUnAm, sahasraM sAdhvInAm, DhaGkena kumbhakArazrAvakeNa, jamAliM muktvA pratibodhitAnIti zeSaH / kathA ceyaM puraM kuNDapuraM tatra jamAliH svAmijAmijaH / prAvrAjIdbhagavatpArzve sahasrArddhaparicchadaH // 1 / tadbhAryA bhagavatputrI anodyA puNyanoditA / anupravrajitA taM ca sahasraparivAritA / 2 / adhItaikAdazAGgaH sannApRcchya prabhumekadA / jamAliH saparivAra : zrAvastI nagarIM gataH | 3 | sa tasyAM tindukodyAne'tiSThacaitye ca koSThake / antaprAnte rujA''krAntaH sthAtuM nA'zakadAsane / 4 / sAdhUnuvAca duHkhArttaH saMstaraM racayantu me / lagnAste saMstaraM kSeptuM jamAlistUtsuko rujA // 5 // saMstRtaM vA na vetyAha saMstRte kathite hi saH / gato'rddhasaMstRtaM dRSTvA tAnnUce brUta kiM mRSA // 6 // kriyamANaM kRtamiti vacanaM zrautamapyadaH / karmodayavazAddadhyau na satyamiti durmatiH // 7 // * anodyA priyadarzanAyA aparanAma / - ****** A.ni. sA.ni. nayasamavatAra dvAre prathamo nihnavaH jamAliH / gAthA - 783 bhA. gAthA 126 405
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 406 evaM prarUpayatrUce gItArtharArhataM vacaH / jamAle ! mA'nyathA kArSIstaduktaM zraddadhe na saH / 8 / tamujjhitvA gatAste'tha zrIvIrasvAmino'ntike / tasthustathaiva zeSAstu tadvatsvAmisutApyabhUt / / jamAliriva sApyA''khyanmataM tanmatabhAvitA / svAmizrAvakamapyUce DhakaM zayyAtaraM tathA / 10 / DhaGkenAGgArakaM kSiptvA'kANi tatkambalI tataH / seyaM sAuthA''ha kiM DhaGka! dagdhA'smatkambalI tvayA / 11 / so'vadadbhagavadvAkyaM cenmataM tadadahyata / bhavanmatena no dagdhA dagdhA syAdbhasmasAtkRtA / 12 / tataH prabuddhA sA'vAdInmithyAduHkRSkRtamastviha / prajJApitavatI sA'tha jamAliM sa tu nA'budhat / 13 / / sAdhupaJcazatI sAdhvIsahasrazca tayA saha / zrIvIrasvAmipArzve'gAt DhaGkasya pratibodhanAt / 14 / jamAli: punarekAkI svasaGkalpavikalpanaiH / anAlocyA pratikramya kAladharmamupAgataH / 15 / prathamo nihnavaH / dvitIyamAha - bhA. solasa vAsANi tayA jiNeNa uppADiyassa nANassa / jIvapaesiyadiTThi usabhapuraMmI samuppannA / / 127 / / spaSTA / kathA ceyaM - .'kaNaN nimIlane' hemadhAtupAThe - 1737 dhAtukramAGkaH / A.ni. sA.ni. *nayasamavatAra dvAre prathamo nihnavaH jmaaliH| gAthA-783 bhA. gAthA 127 ************ 406
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- puraM rAjagRhaM nAma caityaM ca guNazailakam / tatrA''cAryo vasurnAmnA dvAdazAGgabhRdAyayo / 1 / niyuktiH tiSyaguptastu tacchiSyaH sAdhUnadhyetumudyatAn / AtmapravAdapUrvasyA''lApamadhyApayanimam / 2 / zrItilakA- ege bhaMte ! jIvappaese jIvRttivattavbe siyA ? no iNamaTTe samaDhe, evaM do jIvappaesA, tinni, saMkhijA, asaMkhijA vA, jAva egeNa vi paeseNa hai cAryalaghuvRttiH / UNe no jIvutti vattavvaM / kahaM ? jamhA kasiNe paDiputre logAgAsapaesatullapaese jIvutti vattavvaM ityAdi / A.ni. 407 tenA'dhyApayatA caivaM mithyAtvodayatastadA / antyasyaiva pradezasya jIvatvaM niracIyata / 3 / sA.ni. evaM prarUpayantaM taM guruH smAheti mA'bhidhAH / pradezerakhile: pUrNo jIvo yannAnyathA punaH / 4 / nayasamavatArabodhito'pi na buddho yatkAyotsargo'sya tat kRtaH / atha vyugrAhayatrevamAtmAnaM ca paraM ca sa: / 5 / dvAre dvitIyo pUrNamAmalakalpAyAmAmrazAlavane sthitaH / mitrazrI ma tatrA''sIt zrAddhaH zraddhAparo'dhikam / 6 / nihnavaH so'jJAsInihnavo'styeSa tataH saGkhaDikAdine / nimantryA''nIya taM gehe khAdyAdyane nivezya ca / 7 / tiSyaguptaH / ekaikaM lavamAdAya sa sarvasyA'pi vastunaH / vastrasyA''kRSya tantuM ca datvA tasmai nanAma tam / 8 / gAthA-783 svajanAMcAha vandadhvaM sAdhavaH pratilAbhitAH / dhanyo'haM puNyavAnAgAnmadrohe yadguruH svayam / / 407 1 yayAvAmalakalpAyA pa, pa pa cha kha /
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 408 Ucuste guravaH kiM bhostvayaivaM dharSitA vayam / sa Uce cetpramANaM vo mataM tatpratilAbhitAH / 10 / zrIvIrasya mataM cedvo mataM na pratilAbhitAH / sambuddhAste'bhyadhurnastvaM majatAM tArako'bhavaH / 11 / tatastAnaddhatAbhaktividhinA pratyalAbhayat / tathA''locya pratikramya vyaharan zrIjinAjJayA / 12 / amumevArthamAha - bhA. rAyagihe guNasilae vasu caudasapuvi tIsaguttAo / AmalakappA nayarI mittasirI kUrapiMDagAI / / 128 // RSabhapurarAjagRhayorghaTakumbhavadekArthatvam / tato rAjagRhe guNazailake udyAne vasuzcaturdazapUrvI tacchiSyastiSyaguptastasmAdeSA dRSTirAsIt / AmalakalpAyAM nagaryA mitrazrIH zrAvakaH 'kUrapiNDAdi' pratibodhopAya: / dvitIyo nihnavaH / atha tRtIyamAha - bhA. caudasa do vAsasayA taiyA siddhiM gayassa vIrassa / abbattayANa diTThI seyaviyAe samuppanA / / 129 / / caturdazAdhike dve varSazate / zeSaM spaSTam / kathA ceyaM - nagaryA zvetavInAmnyAM polAsodyAnavezmani / AryASADhAbhidhAcAryAH sagacchAH samavAsaran / / A.ni. nihnavaH tRtIyo nivaH / AryASADhAcAryaziSyAH / gAthA-783 bhA. gAthA 128-129 408 1 tAnudgatAbhaktividhinA pa. pa la /
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Yao Hua Yao Yao Hua Yao AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 409 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun AgADhayoginaH ziSyAH santi teSAM ca bhUrayaH / vidyate vAcanAcAryastatra gacche ca nA'paraH / 2 / te cAcAryA mriyante sma rAtrau hRdayazUlataH / saudharme nalinIgulmavimAne svargiNo'bhavan / 3 / jJAtvA'vadheH zarIraM svamadhiSThAya sa tasthivAn / macchiSyANAM vinA ko mAM yoganirvAhako'paraH / 4 / evaM sthitena te tena yogAtsarve samApitAH / kRtvaikaM teSu cA''cAryamUce zRNuta ziSyakAH! / / yadetAvanti divasAnyasaMyamavatA mayA / vandApitAH stha tatkSAntiH kAryetyuktvA suro'gamat / 6 / zarIraM tattatasteSAM visRjyA'cintayanniti / na jJAyate munirayaM devo vA'stu mithastataH / 7 / avandanaM vandane syAjAtvasaMyatavandanam / avyaktavAdAste'bhUvan bodhitA api nA'budhan / 8 / [yugmam / ] saGgrenodghATitAste'tha kramAt rAjagRhaM yayuH / balabhadro nRpastatra zrAvako mauryavaMzajaH / 9 / jJAtAstenA''gatAste'tha rAjJA''nAyyanta puruSaiH / udyAnAdguNazailAkhyAt kupito'thA''dizadbhaTAn / 10 / AnIyantAM vaMzakaTAstathA bhUbhRnibhA ibhAH / atraitAna kaTamardaina sarvAnmArayatA'dhunA / 11 / atha rAjAnamUcuste jAnImo nRpate ! vayam / bhAvukaH zrAvako'si tvaM sAdhUna mArayase katham / 12 / A.ni. sA.ni. nayasamavatAradvAre tRtIyo nihnavaH AryASADhAcAryaziSyAH / gAthA-783 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 409 *stha - as dhAtoH va. kA. dvitIyapuruSasya bahuvacanam /
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** XXXXX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 410 rAjApyuvAca tAnevaM sAdhabo dasyavo'thavA / carA abhimarAzcApi ko vA jAnAti kIdRzaH / 13 / avocaMste mahArAja ! nizcitaM sAdhavo vayam / rAjoce kathamavyaktAnanyonyasyApyavandakAn / 14 / vidyo vaH zramaNAn yUyaM vittha mAM zrAvakaM na vA / prabuddhA lajjitAste'tha tadA'vyaktatvamatyajan / 15 / atha kSmAbhRnmayA yuSmatprabodhArthamidaM kRtam / ityuktvA kSamayitvA tadvimuktAH satkRtAzca te / 16 / etatsaMgrahamAha - bhA. seyavi polAsADhe joge tadivasahiyayasUle ya / sohamanaliNIgumme rAyagihe muriya balabhadde / / 130 / / kathayaiva vyaktArthA / tRtIyo nihnavaH / caturthamAha - bhA. vIsA do vAsasayA taiyA siddhiM gayassa vIrassa / sAmuccheiyadiTThI mihilapurIe samuppanA / / 131 / / spaSTA / kathamutpannetyAha - bhA0 mihilAe lacchighare mahagirikoDinna Asamitte ya / neuNiyaNuppavAe rAyagihe khaMDarakkhA ya / / 132 / / arthaH kathAto jJeyaH - A.ni. sA.ni. nayasamavatAradvAre caturtho nivaH azvamitraH / gAthA-783 bhA. gAthA* 130-132 410 Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH ************* 411 atraiva mithilApuryAM cetye lakSmIgRhAbhidhe / gururmahAgiriH ziSyaH kauDinyo'syAzvamitrakaH / / anupravAdapUrvasya vastu naipuNikaM paThan, / tatrAyamAlApakaH 'paDuppannasamayaneraiyA vucchijissaMti / evaM jAva vemANiyatti / evamAiyAisu naesu vattavvaM' / tadevaM paThatastasya viparyAso'bhavanmateH / / 2 / / evaM sati samucchede va puNyApuNyavedanA / vadannevaM sa gurubhirbabhASe mA bravIdidam / / 3 / / paryAyadravyarUpAbhyAM vastu syAnAzyanAzi ca / azraddadhAnastadasAvudaghATyata durmatiH / / 4 / / samucchedaM vadan so'tha yayau kAmpilyapattanam / zaullikAH khaNDarakSAkhyAH zrAvakAH santi tatra ca / / 5 / / tairvijJAya gRhItvA'tha prArabdhA mAraNAya te / Ucuste zrAvakA yUyaM zrutAstatkiM yatIn hatha / / 6 / / ete'pyAhuH samucchinnAstvanmatenaiva sAdhavaH / yUyaM ke'pyapare caurAstannigrAhyAH kathaM na hi / / 7 / / pratyabudhyanta tadvAcA samyagmArga samAgaman / kSamayitvA'tha tairmuktAH sAdhavaH khaNDarakSakaH / / 8 / / caturtho nivaH / paJcamamAha - 1. rAjagRhaM puraM l| XX A. ni. * nayasamavatAra dvAre caturtho nihnavaH azvamitraH / gAthA-783 bhA. gAthA * * * Zhun Zhun Zhun Ye Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 411 ******
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 412 bhA. aTThAvIsA do vAsasayA taiyA siddhiM gayassa vIrassa / do kiriyANaM diTThI ulagatIre samuppannA / / 133 / / spaSTA / yathotpannA tathAha - bhA0 naikheDajaNava ulluga mahAgiri dhaNagutta ajagaMge ya / kiriyA do rAyagihe mahAtavo tIramaNinAge / / 134 / / * A. ni. sA.ni. artha: kathAto jJeyaH - ulUkAkhyo janapado nadhulUkA ca tattaTe / ulUkAtIramekatrAnyataH kheTavanaM puram / 1 / * nayasamavatAradvAre paJcamonihnavaH ziSyo mahAgirestatra dhanagupto'sti pazcime / gaGgAcAryastu tacchiSyaH prAktaTasthe pure'bhavat / 2 / gaGgAcAryaH / anyadA sa zaratkAle calito vandituM gurum / khalvATastAM nadIM tatrottaranmUli mahAtapam / 3 / gAthA-783 adhaH zItAmbhasA zItaM tato'sAvityacintayat / uktaM sUtre kriyaikaiva zItoSNA vA'pi vedyate / 4 / bhA. gAthAvedayAmi sma cA'dyA'haM samakAlaM kriyAdvayam / acIkathadgurUNAM ca te'bhyadhurmA bravIridam / 5 / 133-134 samaya: paramaH sUkSmastadbhedo jJAyate na hi / yathotpalapatrazatavyatibhedakriyAvidho / 6 / evaM prajJApyamAno'pi yadA na pratyapadyata / udghATitastato rAjagRhe'gAdviharannaso / 7 / 412 * ulUkAtIraM nagaraM ekatra, anyataH kheTavanaM puramityarthaH / Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Ban Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Yang Yang Yang Yang Yang Hua
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 413 A. ni. sA.ni. ** Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun tatra tIraprabhodyAne maNinAgasurAlaye / sthitaH sabhAyAmAcakhyau dvikriyAvedanaM samam / 8 / maNinAgastato'vAdItpratyakSIbhUya tatkSaNAt / duSTazaikSa ! kimutsUtraM prajJApayasi durmate ! / 9 / zrIvIro'pyabhyadhAdekakriyAvedanameva bhoH / tatkiM tato viziSTastvaM tyajaitanmiyase'nyathA / 10 / prabuddhastatkSaNAnmene rAjAjJAmiva tadgiram / sarvamAlocayAmAsa gurorgatvAntike'tha saH / 11 / paJcamo nihnavaH / SaSThamAha - bhA0 paMcasayA coyAlA taiyA siddhiM gayassa vIrassa / purimaMtaraMjiyAe terAsiya diTThi uppannA / / 135 / / 'purimaMtaraMjiyAe' antaraJjikAyAM puri zeSaM spaSTam / yathotpannA tathAha - bhA0 purimaMtaraMji bhUyaguha balasiri sirigutta rohagutte ya / parivAyapoTTasAlo ghosaNapaDisehaNA vAe / 136 / / poTTe dezyatvAdudaram / zeSArthaH kathAto jJeyaH - ihAntaraJjikApuryAM balazrIrabhavanRpaH / tatra bhUtaguhodyAne tasthuH zrIguptasUrayaH / / tacchiSyo rohaguptAkhyo grAme'nyatra sthito'bhavat / samAgacchatyupAcArya sa ca prAyeNa vanditum / 2 / parivrAT vAdirATa ko'pi tatrA''yAta: kuto'pi hi / poTTe baddhvA'yasaH paTTe jambUzAlAM kare vahan / 3 / ************ Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin * nayasamavatAradvAre * SaSTho nihnavaH rohaguptaH / gAthA-783 bhA0 gAthA135-136 413
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 414 pRSTaH kimetadUce'tha poTTe sphuTati vidyayA / baddhastato'yasa: paTTo jambUzAlA ca matkare / 4 / jambUdvIpe samaste'pi samAnaH ko'pi nAsti me / paTahaM vAdayAmAsa sa garvAdvAdinaH prati / 5 / poTTe paTTaH kare zAlA poTTazAlo'tha so'bhavat / vArito rohaguptena paTahastasya vAdyaham / 6 / A. ni. gurUNAM sa tadA''cakhyau guravo'pyavadaMstataH / na bhavyaM vidadhe vatsa ! yato'sau vidyayA balI 7 / sA.ni. vAde parAjito'pyeSa vidyAbhiyudhyate'dhikam / tAstadvidyA Aha - * nayasamavatAradvAre bhA. vicchya sappe mUsaga maI varAhI kAgi poAI / eyAhiM vijAhiM so u paribvAyago kusalo / / 137 / / * SaSTho nihnavaH 'poyAI' potakI zakuntikA etAni saptarUpANi kRtvA tatprayuktA vidyA prativAdinamupasargayati / tataH ziSyo'vadat, prabho ! kimidAnI naSTuM * rohaguptaH / zakyate / tato gurustasya pAThasiddhAH parivrATapratighAtinIH sapta vidyA dadAti / krAstA ityAha - gAthA-783 bhA. morI nauli birAlI vagghI sIhI ulUgi ovAI / eyAo vijjAo ginha parivvAyamahaNIo / / 138 / / bhA.gAdhA'ovAI' zyena: / zeSaM spaSTam / 137-138 rajohatiM cAbhimantrya gurustasyArpayattadA / 8 / 414 yadyanyatkiJciduttiSThet zIrSopari rajohatim / bhramayestvaM tatastena zakreNApi na jIyase / /
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ RH AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 415 gRhItvA tAstato vidyA rohagupto yayau sabhAm / Uce te pUrvapakSo'stu brUhi yatpaThitaM tvayA / 10 / dadhyivAnipuNA ete tajainIbhUya so'bhyadhAt / jIvAjIvAkhyo dvau rAzI naiSa svaM dUSayediti / 11 / rohagupto'vadanmUrkha ! na vetsi matamArhatam / jIvA ajIvA nojIvA rAzi tritayamasti naH / 12 / svarbhUrbhuvastrayI yadvad yathA strIpuMnapuMsakAH / yathAdi madhyamantazca sarvamasti trayAtmakam / / 13 / / evaM vinirjito vAde vRzcikAdIn mumoca saH / rohagupto'pi hantuM tAn mayUrAdIn prayuktavAn / 14 / saptake'pi pratikSipte vAdI prAyukta rAsabhIm / rohagupto'thA'bhramayanmUopari rajohatim / 15 / sA'pi pratihatA tena parivrATa mastakopari / kRtvA prazravaNochAre rasantyucairyayo kharI / 16 / lajayA'dhomukhaH so'tha praveSTumiva bhUtalam / maSIlipta iva zyAmo niryayo nindito janaH / 17 / AgatyA''locayat sarvaM sa gurorgururabhyadhAt / noktaM pazcAt kathaM jetuM matametatprakalpitam / 18 / brUhi gatvA'dhunApyetana so'gAllaghutAbhayAt / svoktaM sthApayituM lagnaH sa sAdha guruNApyatha / 19 / tato gurunRpasyA''khyanmama ziSyeNa bhUpate ! / vAdI jito'pasiddhAntAdrAzI dvAveva no mate / 20 / A. ni. sA. ni. nayasamavatAradvAre SaSTho nivaH rohaguptaH gAthA-783 REARREkke 415
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** **** ***** A.ni. sA. ni. nayasamavatAra Avazyaka- athoparAjaM vAdo'bhUt SaNmAsAn guruziSyayoH / nirvineNNe]'tha nRpe sarva rAjAdyairanvito guruH // 21 // niyuktiH "kutrikApaNamAsAdya trayaM yAcitavAMstataH / dadau jIvAnajIvAMzca nAstyanyadevatA'vadat / 22 / zrItilakA- catuzcatvAriMzacchatapraznarevaM sa nirjitaH / gurubhiH khelamalaM ca bhagnaM tasyA'tha mastake / 23 / cAryalaghuvRttiH saGgrahamAha - 416 bhA0 sirigutteNavi chalugo chammAse kaDDiUNa vAi jio / AharaNakuttiyAvaNa coyAlasaeNa pucchANaM / / 139 / / 'chalugo' ulUkagotratvAdulUkaH / SaTpadArthAn dravyaguNakarmasAmAnyavizeSasamavAyAn praNItavAniti SaDulUkaH / catuzcatvAriMzacchataM * * pRcchAnAm, kutrikApaNe, udAharaNAni dRSTAntAH / catuzcatvAriMzacchataM caivaM dravyaguNakarmasAmAnyavizeSasamavAyAH SaTpadArthAH / * pRthavyaptejovAyvAkAzakAladigAtmamanAMsi nava dravyANi, rUparasagandhasparzasaGkhyAparimANapRthaktvasaMyogavibhAgaparatvAparatvabuddhi-* * sukhaduHkhecchAdveSaprayatnAkhyAH saptadazaguNAH utkSepaNAvakSepaNA''kuJcanaprasAraNagamanAni paJca karmANi / paraM sAmAnyaM sattA, aparaM dravyatvAdi / * * sAmAnyavizeSAH pRthivItvAdayaH / antyA vizeSAH gopiNDAdivyaktirUpA / iheti pratyayahetuH samavAyaH / ete SaTtriMzadbhedAH / jIvA ajIvA * * nojIvA noajIvA / evaM caturguNitA: yathoktasaGkhyAH (36x4=144) / uktopasaMhAramAha - nihnavaH rohaguptaH gAthA-783 bhA.gAthA 139 416 | Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju *. uparAja - rAjJaH samIpam * samastavastujAtasyApaNaH kutrikApaNaH, devAdhiSThitaH / XX
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ KH 417 Avazyaka- bhA. vAe parAjio so nivisao kArio nariMdeNa / ghosAviyaM ca nayare jayai jiNo vaddhamANutti / / 140 / / niyuktiH tena ca khelamallakabhasmoddhUlitena vaizeSikamataM pravartitam / SaSTho nihnavaH / saptamamAha - zrItilakA A. ni. cAryalaghuvRttiH bhA. paMcasayA culasIyA taIyA siddhiM gayassa vIrassa / abaddhiyANa diTThI dasapuranayare samuppanA / / 141 / / sA. ni. spaSTA / tadutpattikramamAha - nayasamavatAra * dvAre saptamo bhA. dasapuranagarucchughare ajarakkhiyapUsamittatiyagaM ca / goTThAmAhila navamaTThamesu pucchAi viMjhassa / / 142 / / nihnavaH * uktArthA / navaraM vindhyo'STame karmapravAdapUrve karma prarUpayati yathA-jIvapradezairbaddhamAtraM karma tadaiva vighaTate, zuSkakuDyApatitacUrNamuSTivat ke goSThAmAhilaH / * kiJcit spRSTaM kAlAntareNa vighaTate, ArdralepakuDye sasnehacUrNavat / kiJcid baddhaspRSTaM nikAcitaM vayayaHpiNDanyAyena jIvena sahakIbhUtaM * gAthA-783 *cireNA'pi vedyate tacchrutvA goSThAmAhila Aha naivam, zAstrakRt tanmatamAha - bhA. gAthA bhA. puTTho jahA abaddho kaMcuiNaM kaMcuyaM samannei / evaM puTThamabaddhaM jIvo kammaM samatrei / / 143 / / 140-143 * spaSTA, yathA abaddhaH kaJcukinaM kaJcakaH samanveti, evaM spRSTamabaddhaM karma jIvaM samanveti / jIvena sahAvibhAgabaddhaM karma na viyujyate, * 417 * kuDyam- bhittiH, tasmin / * * * * ******
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ Chang Jin Jin Jin Meng Si sA. ni. Avazyaka- vindhyenoktaM mamaivaM gurubhirAkhyAtam / sa Uce tvadguruH kiM vijAnAti, tena zaGkitena guruH pRSTaH / kimidaM mayA na samyak zrutam ? gururAha * niyuktiH *samyAzrutam, idamitthameva nAnyathA, tena goSThAmAhiloktaM kathitam, gururAha etanmithyA, yathA ayaHpiNDe vahniH sarvAtmanA sambadhyate viyujyate * zrItilakA- *ca evaM kApi / ityetadgurorjJAtvA, vindhyena sa bhaNita: / 'itthamAcAryA bhaNanti' / tataH sa tUSNIM sthitaH / anyadA navame pUrva sAdhUnAM A. ni. cAryalaghuvRttiH * pratyAkhyAnaM varNyate / yathA - pANAivAyaM paJcakkhAmi jAvajIvAe ityAdi goSThAmAhilo vakti naivaM zreyaH / tarhi kathamityAha - 418 bhA. paJcakkhANaM seyaM apparimANeNa hoi kAyavvaM / jesiM tu parImANaM taM duTuM AsasA hoi / / 144 / / *nayasamavatAradvAre saptamo nihnavaH pratyAkhyAnaM aparimANakRtaM zreyaH / kRtaparimANaM tu duSTam, pUrNe avadhau pratyAkhyAtavastuna AzaMsAsambhavAt / 'AzaMsA' zabde sUtre : gosstthaamaahilH| * prAkRtatvAdanusvAralopaH / evaM vadan goSThAmAhilo vindhyena niSiddhaH / tadA ca navamapUrvasya yadavazeSamabhUttatsamAptam / gAthA-783 tathAbhinivezAddurbalikApuSpAcAryeNa saha goSThAmahilo vAdArthaM DuDhauke / tatra svapakSaM sthApayan AcAryeNoce / aho Arya ! na * bhA. gAthA* hi sAdhUnAM kAlAvadhipratyAkhyAnaM mRtAH seviSyAma ityAzaMsArtham, kintu devabhave mA bhUd vratabhaGga ityartham / etaJcAzraddhAne tasmin ke 144 *sarvasaGghana militvA kAyotsargeNa devatA AkRSTA / sA AgatA / uvAca, Adizatu saGghaH / uktA saGghana, gatvA tIrthaGkaraM pRccha / *- yadurbalikApuSpamitrAcAryapramukhasaGgho vakti tatsatyaM uta goSThAmAhiloktamiti / tatsAhAyyAya ca saGghaH kAyotsargeNa sthitaH / sA tIrthaGkaraM * 418 * pRSTvA AgatA / uvAca saGghaH samyagvAdI, itaro mithyAvAdI nihnavaH / sa tadapi na zraddadhe mithyAvAdinyeSA na tatra gatA / tataH sa saGghana * *******
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ Yao Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. sA. ni. Avazyaka- bAhyaH kRtaH / anAlocitapratikrAntazca kAlaM gataH / saptamo nihnavaH / uktA dezavisaMvAdino nihnavAH / prastAvAdbahuvisaMvAdi* niyuktiH *boTikavaktavyatAmAha - zrItilakA * bhA. chavvAsaehiM navuttarehiM taiyA siddhiM gayassa vIrassa / to boDiyANa diTThI rahavIrapure samuppannA / / 145 / / cAryalaghuvRttiH nayasamavatAraspaSTA / yathA tadutpattistathAha - dvAre aSTamo 419 bhA. rahavIrapuraM nayaraM dIvagamujANamajakaNhA ya / sivabhUIssuvahimmi u pucchA therANa kahaNA ya / / 146 / / nihnavaH arthaH kathAto jJeyaH - zivabhUtiH astyanekocchaladvIraM rathavIrapuraM puram / viSayoddIpanaM tasminudyAnaM dIpakAbhidham / / boTikaH / tatrAryakRSNanAmAna: sUrayaH samavAsaran / sahasramallastatraika: zivabhUtyabhidho'bhavat / 2 / rAjamAnyo'tidurdAntaH pure svacchandasaJcaraH / durnivAro'tivarSotthasaritpUra ivodvahan / 3 / bhA. gAthAanyadA tatpriyovAca zvazrU mAtastvadaGgajaH / nizIthe nityamabhyeti nA'haM jAgaraNakSamA / 4 / 145-146 zvazrUH smAha suSe'dyA'haM jAgariSyAmi sA'svapIt / AgataH so'rdharAtre ca mAtroce tatra gamyatAm / 5 / iyatyAmapi velAyAM yatra dvAramanAvRtam / calitaH so'bhimAnenAnAvRtaM yatyupAzrayam / 6 / * gAthA-783 Nong Ye Zhi Ye Su Ye Zhi :
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. ni. AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 420 dRSTvA pravizya vanditvA so'vadaddatta me vratam / icchanti sAdhavastaM na locaM cakre'tha sa svayam / 7 / gururdadau tato veSaM vyahArSIdgururanyataH / punastatraiyuSAM tasya rAjA'dAdratnakambalam / 8 / AcArya: smAha sAdhUnAM kimetena kimagrahI: / mUrchayA tu sa taddhatte guptaM paribhunakti na / 9 / anyadA tamanApRcchaya gurustadratnakambalam / niSadyAH kRtavAn pATayitvA so'tha kaSAyitaH / 10 / anyadA gurubhiH zreSThA varNitA jinakalpikA: / zivabhUtirathA'prAkSIdIdRzairbhUyate na kim / 11 / gururUce'dhunA sthAtuM zakyate na vinopadhim / jinakalpo vyavacchinnaH sa Uce'haM karomyamum / 12 / so'tha seyaoN gurau muktvA sarvamapyupadhiM yayau / udyAnasthasya tasyA'tho tatrA''gAd vandituM svasA / 13 / tAdRzaM taM samAlokya sApyanAvaraNA'bhavat / dRSTA bhikSApraviSTA sA vezyayA sA vyacintayat / 14 / mA bhUlloko virakto nastato'syAH sATakaM dadau / sA naicchad bAndhavenoktA grAhyo'yaM devatAkarAt / 15 / / kauDinyaH koSThavIrazca dvau ziSyo tena dIkSitau / tataH ziSyapraziSyAyevistRtAste'pi boTikA: / 16 / amumarthaM bhASyakAro'pyAha - bhA. UhAe pannattaM boDiyasivabhUiuttarAhiM imaM / micchAdasaNamiNamo rahavIrapure samuppanna / / 147 / / 1. 'tatreyuSAM' la, la pa / 2. kimagrahIt la / 3. ziSyaH praziSyA... la / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua sA. ni. nayasamavatAra dvAre aSTamo nihnavaH zivabhUtiH boTikaH / gAthA-783 bhA. gAthA147 420 ******
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 421 sA. ni. bhA. boDiyasivabhUIu boDiyaliMgassa hoi uppattI / koDinakuTThavIrA paraMparAphAsa uppannA / / 148 / / spaSTA / navaraM koDinakoSThavIrAt 'paramparAsparza' ziSyapraziSyakramasamparka prApya utpannA boTikadRSTiriti zeSaH / nihnavAnnigamayannAha - * A. ni. evaM ee kahiyA osappiNie u nihnavA satta / vIravarassa pavayaNe sesANaM pavayaNe natthi / / 784 / / katibhirdoSaireSAM nivatetyAha - nayasamavatAradvAre nihnavAH muttUNa tao ikkaM sesANaM jAvajIviyA diTThI / ikvikkassa ya itto do do dosA muNeyavvA / / 785 / / upsNhaarH| __muktvA tato goSThAmAhilaM eka zeSANAM 'yAvajjIvikA dRSTi:' yAvajjIvikaM prANAtipAtAdipratyAkhyAnam / ekaikasya ca itaH / * gAthA-784 prathamanihnavAdanyeSAM parasparApekSayA dvau dvau doSau nihnavatvahetU / yathA bahuratApekSayA jIvapradezavAdinaH kriyamANaM kRtaM antyapradezo jIva iti * dvau / tadapekSayA bahuratasya kRtameva kRtaM bahupradezo jIva iti ca dvau doSau / evaM sarvatra / goSThAmAhilApekSayA trayo doSAH / yathA bahuratAn * bhA. gAthA* prati kRtameva kRtaM baddhaM karma vedyate, yAvajjIvaM pratyAkhyAnaM ceti / evaM sarveSAM tadapekSayA goSThAmAhilasya trayaH / aparimANaM pratyAkhyAnam, * * spRSTaM karma vedyate, kriyamANaM kRtamiti / evaM anyApekSayApi / arhanmatApekSayA SaNNAmekaiko doSaH / goSThAmAhilasya dvau doSau / / 785 / / * * etAH kiMphalA ityAha - 785 148 RXXXXX
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ CFC AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 422 satteyA diTThIo jAijarAmaraNagabbhavasahINaM / mUlaM saMsArassa u havaMti niggaMtharUveNaM / / 786 / / saptApyetA nivadRSTayaH nirgrantharUpeNa jAtijarAmaraNagarbhavasatInAM mUlaM yaH saMsArastasya kAraNaM bhavantItyarthaH / / 786 / / nivAH kiM * *sAdhavastIrthAntarIyAH gRhasthA vetyAha - A.ni. sA.ni. pavayaNanIhUyANaM jaM tesiM kAriyaM jahiM jattha / bhaju pariharaNAe mUle taha uttaraguNe ya / / 787 / / nayasamava* 'nIhUyANaM ti dezyavacanamakiJcitkarArthe / tatazca pravacanakriyAsvakiJcitkarANAM yadazanAdi, teSAM' nihvavAnAM nimittaM kAritaM 'yasmin kAle * vAradvAre * 'yatra' kSetre 'tadbhAjyaM' vikalpyaM pariharaNAyAm / yatraite nihnavAH sAdhubhyo bhinnA na jJAyante tatra parihriyate / yatra tu jJAyante tatra na parihiyate / 'mUle' mUlaguNe AdhAkarmAdi, uttaraguNe krItAdi / ato naite sAdhavaH nApi gRhasthAH saliGgatvAt / nApi tIrthAntarIyA: / tadarthaM kRtaM sarvaM * upsNhaarH| *nirvikalpaM kalpyameva syAt / / 787 / / boTikArthakRte ko vidhirityAha - gAthA-786micchAdiTTIyANaM jaM tesiM kAriyaM jahiM jattha / savvaMpi tayaM suddhaM mUle taha uttaraguNe ya / / 788 / / 789 spaSTA, uktaM samavatAradvAram / / 788 / / idAnIM yatsAmAyikaM yasya nayasya mokSamArgatvenA'numataM taddvAramAha - tavasaMjamo aNumao niggaMthaM pavayaNaM ca vavahAro / sahajasuyANaM puNa nivvANaM saMjamo ceva / / 789 / / ****** * 422 ****** RXXXXXX
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- tapaHpradhAnasaMyamastapaHsaMyamaH, prathamA dvitIyArthe, tatazca cAritrasAmAyikam, 'nairgranthaM pravacanamiti' anena zrutasAmAyikam, 'ca'zabdAt * niyuktiH samyaktvasAmAyikam ceti, sAmAyikatrayamapi, vyavahAro naya: anumataH anumanyate smeti kartari / vyavahAragrahaNAnnaigamasaGgrahAvapi gRhyate / * zrItilakA- *tatazcAdyAstrayo'pi nayAH sAmAyikatrayamapi manyante, tarhi kathaM mithyAdRzaH ? ucyate, trINyapi manyante, na tu trINyeva, ato mithyAdRktvam / * cAryalaghuvRttiH *'saddujjusuyANaMti,' vyatyayapAThAt uttarAvapi nayau gRhyate / tatazca RjusUtrAdayazcatvAro'pi nayAH saMyama eva cAritrasAmAyikameva 423 A. ni. nirvANakAraNatvenopacArAnirvANamiti manyante, netare dve tadbhAve'pi mokSo na syAt / bhAvatazcAritrasAmAyikabhAve tu syAditi / / 789 / / * sA. ni. * 'uddese niddese ya' iti [gAthA-140] prathamadvAragAthAvayavArthaH samarthitaH / idAnIM dvitIyasyAH [gAthA-141] prathamadvArAvayavaH kimiti, sAmAyikaM * anumatadvAram * kiM ? jIvo ajIvastadubhayaM anubhayaM dravyaM guNo vetyAdizaGkAnirAsArthamAha * 'kiM' dvAram / AyA khalu sAmAiyaM paJcakkhAyaMtao havai AyA / taM khalu paJcakkhANaM AvAe savvadavvANaM / / 790 / / gAthA-790 Atmaiva jIvaH sAmAyikam / etenA'jIvAdivikalpanirAsaH / pratyAcakSANazca bhavatyAtmA, jJAnAdisvasvabhAvAvApteH,* pratyAkhyAnamakurvazcAtmaiva na bhavati, prabhUtakAvRtasvabhAvaguNatvAt / 'khalu' cArthe taJca pratyAkhyAnam, pratyAkhyeyAnAM sarvadravyANAmApAte. 423 samavAye sati bhavati / / 790 / / kiM rUpaH sannAtmA sAmAyikamiti bhASyakRdAha - ************* *********
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- bhA. sAvajajogavirao tigutto chasu saMjao / uvautto jayamANo AyA sAmAiyaM hoi / / 149 / / niyuktiH spaSTA / yaduktaM 'taM khalu paJcakkhANaM AvAe savvadavvANaMti' tadvivekamAha - zrItilakAcAryalaghuvRttiH paDhamaMmi sabajIvA bIe carame ya savvadabvAiM / sesA mahabbayA khalu tadikkadeseNa davvANaM / / 791 / / 424 prathame mahAvrate sarvajIvAH, sthUlAH sUkSmAH rakSyatvena viSayaH / dvitIye carame ca sarvadravyANi viSayaH / dvitIyavratena sarvadravyeSu mRSAviratiH A.ni. sA.ni. * kAryA / carameNa paJcamena sarvadravyeSu parigrahabuddhistyAjyA / zeSANi mahAvratAni 'khalu' nizcaye tadekadezenaiva teSAM dravyANAmekadezenaiva * bhavanti / ekadezaviSayANyevetyarthaH / tatra tRtIyaM grAhyadhAryadravyAdattatyAgarUpam / caturthaM rUparUpasahagatadravyAbrahmanivRttirUpam / SaSThaM ca * anumatadvAram 'kiM' dvAram / rAtribhojanatyAgarUpamiti jIvaH sAmAyikamityuktam / / 791 / / sa dravyArthikaparyAyArthikanayAbhyAM cintyate - gAthA* jIvo guNapaDivatro nayassa davvaTThiyassa sAmAiyaM / so ceva pajjavanayaTThiyassa jIvassa esa guNo / / 792 / / 791-792 dravyArthikanayasya tattvata Atmaiva sAmAyikaM 'guNapratipannaH' guNaiH samyaktvasAmAyikAdibhiH 'pratipanna' AzritaH, paraM guNA aupacArikA * bhA.gAthA 149 *eva AtmAnaM vinA anavagamyamAnatvenA'sattvAt tatpratipattirapi citre nimnonnatapratipattivat bhrAntaiva, tanna te sAmAyikam / paryAyArthikanayasya 424 1. 'caramena' cha kha la la pa pa /
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 425 tu sa eva sAmAyikAdiguNaH sAmAyikam, yato jIvasyaiSa guNaH / yathA tailasya dhArA, na hi dhArAyAH pRthak tailam, evaM na guNAdatirikto jIvastanna sa sAmAyikam / / 792 / / atha paryAyArthikamataM samarthayannAha - uppajvaMti vayaMti ya pariNamaMti ya guNA na davvAiM / davvapyabhavA (ya) na guNA na guNappabhavAiM davvAI / / 793 / / utpadyante vyayante ca utpAdavyayarUpeNa pariNamanti guNA, na dravyANi tasmAtte eva santi, na tadatiriktAni dravyANi / tathA dravyaprabhavA dravyajanyA na guNAH / na ca guNaprabhavANi guNajanyAni dravyANi / tanna kAraNatvaM nApi kAryatvaM dravyANAm, tanna santyeva tAni / sataH kAraNakAryarUpatvAt / tato guNa eva sAmAyikam / dravyArthikanayo'pi anayaiva gAthayA svamataM samarthayati / guNA asatkalpAH / yataH utpadyante vyayante ca / utpAdavyayarUpeNa pariNamanti ca guNA eva, na dravyANi tatastAnyeva santi satatA'vasthitatvAt / dravyaprabhavAzca guNAH dravyArthikanayamate 'davvapyabhavA ya guNA' iti pAThaH / dravye sati prabhavo guNAnAM teSAM dravyAdhAratvAt / na ca guNebhyaH prabhavo dravyANAm na hi tAni guNAdhArANi tasmAd dravyabhUta Atmaiva sAmAyikam / / / 793 / / athAnayoH kiM pramANamityAha - jaM jaM je je bhAve pariNamar3a paoga vIsasA davvaM / taM taha jANei jiNo apajjave jANaNA natthi / / 794-795 / / hAribhadrIyavRttI iyaM (794) gAthA 'tathA cAgama' iti avataraNikayA punaH darzitA vyAkhyAtA cAsti / asyAH punardarzitAyAH tatra 795 kramAGko vihitaH / atra tu na punaH vyAkhyAtA nApi darzitA / tadvRtyA saha gAthAkramAGkasandhAnArthaM iha asyA gAthAyAH dvo kramAGko vihito (794-795) - A.ni. sA.ni. Xian * 'kiM' dvAram / gAthA793-795 425
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********** Avazyaka- savvaMti bhANiUNaM viraI khalu jassa savviyA natthi / so savvaviraivAI cukkai desaM ca savvaM ca // 800 / / niryuktiH sarvamiti bhaNitvA viratiH khalu yasya sarvikA nAsti pUrvapravartitakarmArambhAnumatisadbhAvAt sa sarvavirativAdI 'cakka cukka vyathane' cukkati zrItilakA- vyathayati dezaviratiM sarvaviratiM ca / gRhiNo'pyAgame trividhaM trividhena prajJaptyAmuktamasti, tatkatham ? ucyate - jai kiMci appaoyaNamappappaM cAryalaghuvRttiH vA visesiyaM vatyuM / paccakhijja na doso sayaMbhuramaNAimacchavva |1| 428 ************* ************ 'aprayojanaM' kAkamAMsAdi 'aprApyaM' 'vizeSitaM vastu' mervAdigatam / jo vA nikkhamiumaNo paDimaM puttAisaMtainimittaM / paDivajjijja tao vA karijja tivihaMpi tiviheNa / 2 / putrAdisantatyuparodhena 'pratimAM' abhigrahavizeSaM pratipadyeta tato vA trividhaM trividhena kuryAt // 800 / / sAdhusAmAyikAzaktena gRhisAmAyikamapi bahuphalatvAt kAryamevetyAha sAmAiyamma ukae samaNo iva sAvao havai jamhA / eeNa kAraNeNaM bahuso sAmAiyaM kujjA / / 801 / / spaSTa / / / 801 / / kiJca - jIvo pamAyabahulo bahuso vi ya bahuvihesu atthesu / eeNa kAraNeNaM bahuso sAmAiyaM kujjA / / 802 / / **** A. ni. sA. ni. 'kasya' dvAram gAthA800-802 428
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ RRRRRRRRY Avazyaka- tu sa eva sAmAyikAdiguNaH sAmAyikam, yato jIvasyaiSa guNaH / yathA tailasya dhArA, na hi dhArAyAH pRthak tailam, evaM na guNAdatirikto * niyuktiH jIvastana sa sAmAyikam / / 792 / / atha paryAyArthikamataM samarthayannAha - uppajaMti vayaMti ya pariNamaMti ya guNA na davvAiM / davvappabhavA (ya) na guNA na guNappabhavAI davvAI / / 793 / / cAryalaghuvRttiH 425 utpadyante vyayante ca utpAdavyayarUpeNa pariNamanti guNA, na dravyANi tasmAtte eva santi, na tadatiriktAni dravyANi / tathA dravyaprabhavA * * dravyajanyA na guNAH / na ca guNaprabhavANi guNajanyAni dravyANi / tanna kAraNatvaM nApi kAryatvaM dravyANAm, tanna santyeva tAni / sataH kAraNakAryarUpatvAt / tato guNa eva sAmAyikam / dravyArthikanayo'pi anayaiva gAthayA svamataM samarthayati / guNA asatkalpAH / yataH utpadyante vyayante ca / utpAdavyayarUpeNa pariNamanti ca guNA eva, na dravyANi tatastAnyeva santi satatA'vasthitatvAt / dravyaprabhavAzca guNAH / sA.ni. * dravyArthikanayamate 'davvappabhavA ya guNA' iti pAThaH / dravye sati prabhavo guNAnAM teSAM dravyAdhAratvAt / na ca guNebhyaH prabhavo dravyANAm / / 'kiM' dvaarm| gAthA*na hi tAni guNAdhArANi tasmAd dravyabhUta Atmaiva sAmAyikam / / / 793 / / athAnayoH kiM pramANamityAha - 793-795 jaMja je je bhAve pariNamai paoga vIsasA davvaM / taM taha jANei jiNo apajave jANaNA natthi / / 794-795 / / * 425 hAribhadrIyavRttau iyaM (794) gAthA tathA cAgama' iti avataraNikayA punaH darzitA vyAkhyAtA cAsti / asyAH punardarzitAyAH tatra 795 kramAGko vihitaH / atra tu na punaH vyAkhyAtA nApi darzitA / tadvRtyA saha gAthAkramAGkasandhAnArtha iha asyA gAthAyAH dvau kramAGko vihito (794-795) / A.ni. Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Ye XX
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 428 ************* savvaMti bhANiUNaM viraI khalu jassa savviyA natthi / so savvaviraivAI cukkai desaM ca savvaM ca / / 800 / / sarvamiti bhaNitvA viratiH khalu yasya sarvikA nAsti pUrvapravartitakarmArambhAnumatisadbhAvAt sa sarvavirativAdI 'cakka cukka vyathane' cukkati vyathayati dezaviratiM sarvaviratiM ca / gRhiNo'pyAgame trividhaM trividhena prajJaptyAmuktamasti, tatkatham ? ucyate - jaI kiMci appaoyaNamappappaM vA visesiyaM vatyuM / paccakhijja na doso sayaMbhuramaNAimacchavva // 1 / 'aprayojanaM' kAkamAMsAdi 'aprApyaM' 'vizeSitaM vastu' mervAdigatam / jo vA nikkhamiumaNo paDimaM puttAisaMtainimittaM / paDivajjijja tao vA karijja tivihaMpi tiviheNa / 2 / putrAdisantatyuparodhena 'pratimAM' abhigrahavizeSaM pratipadyeta tato vA trividhaM trividhena kuryAt / / 800 / / sAdhusAmAyikAzaktena gRhisAmAyikamapi bahuphalatvAt kAryamevetyAha sAmAiyammi u kae samaNo iva sAvao havai jamhA / eeNa kAraNeNaM bahuso sAmAiyaM kujjA / / 801 / / spaSTa / / / 801 / / kiJca - jIvo pamAyabahulo bahuso vi ya bahuvihesu atthesu / eeNa kAraNeNaM bahuso sAmAiyaM kujjA / / 802 / / A. ni. sA. ni. 'kasya'dvAram gAthA800-802 428
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 429 ******* bahuvidheSvartheSu zabdAdiviSayeSu sAmAyikavatA madhyasthena bhAvyam / // 802 / / tallakSaNamAha - jo navi vaTTai rAge navi dose dunha majjhayAraMmi / so bhaNNai majjhattho sesA savve amajjhatthA / / 803 / / spaSTA / / 803 / / sAmprataM kva kiM sAmAyikamityarthe dvAragAthAtrayamAha - khittadisAkAlagaIbhaviyasaniUsAsadiTThimAhAre / pajattasuttajammaTThiivedasanAkasAyAU / / 804 / / nANe joguvaoge sarIrasaMThANasaMghayaNamANe / lesA pariNAmaveyaNA samugghAya kamme ya / / 805 / / nivveDhaNamuvvaTTe AsavakaraNe tahA alaMkAre / sayaNAsaNaThANatthe caMkamaMtehiM kiM kahiyaM / / 806 / / [dAragAhAo] kSetradikkAlagatibhavyasaMgyucchvAsadRSTyAhAraparyAptasuptajanmasthitivedasaMjJAkaSAyAyurjJAnayogopayogazarIrasaMsthAnasaMhananamAnalezyA* pariNAmavedanAsamuddhAtakarmaniSTanodvarttAzravakaraNAlaGkArazayanAsanasthAnacaGkramyamANeSu kva kiM sAmAyikaM kathitamiti smudaayaarthH|| 804-805-806 // Adau kSetramAzrityAha - A.ni. sA.ni. 'kva'dvAram ********** gAthA803-806 429
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********** niryuktiH Avazyaka- sammasuyANaM laMbho uDDuM ca ahe ya tiriyaloe ya / viraI maNussaloe virayAviraI ya tiriesu / / 807 / / samyaktvazrutasAmAyikayorlAbhaH 'UrdhvaM ca' Urdhvaloke 'adhazca' adholoke mahAvidehAdhogrAmeSu narakeSu ca tiryaglokeSu ca 'virateH ' sarvaviratermanuSyaloke manuSyakSetre manuSyANAmeva / viratAviraterdezavirateH, tiryakSu manuSyeSu keSucit / / / 807 / / zrItilakAcAryalaghuvRttiH 430 yapavitrao puNa tIsuvi loesu niyamao tinhaM / caraNassa dosu niyamA bhayaNijjA uDDhalogammi ||808 / / spaSTA / / / 808 / / digdvArAbhidhitsurdiksvarUpamAha - nAThavaNAdavi khittadisA tAvakhitta panavae / sattamiyA bhAvadisA sA hoaTThArasavihAo / / 809 / / nAmasthApane sugame / dravyadig trayodazaprAdezikaM dazadikprabhavaM dravyam, tatraikapradezo madhye, ekaiko vidikSu / dvau dvAvAyatau dikSu etadbhASyakAropyAha terasa paesiyaM khalu tAvaiesuM bhave paesesuM / jaM davvaM ogADhaM jahannagaM taM dasadisAgaM / (vize.- 2698AcA. ni. 41 ) A. ni. sA. ni. 'kva'dvAre kSetradigdvAram / gAthA 807-809 430
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 431 asya ceyaM sthApanA - nina utkRSTatastvanantaprAdezikaM - khittadisatti kSetradig sA ca dazavidhA merumadhyASTaprAdezikarucakAdahiyAdivyuttarazreNyA : op zakaToddhisaMsthAnAzcatasro dizaH / catasRNAmapyantarAlakoNasthitA ekapradezA chinnamuktAvalisaMsthAnAzcatasra eva vidizaH / UrdhvaM / catuHprASpriAdezikacaturasradaNDasaMsthAnA ekaiva / adhopyevaMprakArA dvitIyA / amumevArthamAha - aTThapaeso ruyago tiriyaM logassa majjhayAraMmi / esa pabhavo disANaM eseva bhave aNudisANaM / (AcA. ni. 42) A.ni. dupaesAi duruttara egapaesA aNuttarA ceva / cauro cauro ya disA caurAi aNuttarA dunni / (AcA. ni. 43) sagaDuddhisaMThiyAo mahAdisAo havaMti cattAri / muttAvalIi cauro do ceva ya hu~ti ruyaganibhA / (AcA. ni. 44) 'kva'dvAre iyaM sthApanA / digdvAram / AsAM ca nAmAnyAha - gAthA-809 - iMdaggeI jammAi neraI vAruNI ya vAyavvA / somA IsANAvi ya vimalA ya tamA ya bodhavvA / / - iMdA vijayaddArANusAraosesiyA payAhiNao / aTThavi tiriyadisAo uDDhe vimalA tamA cAho / 2 / 'tAvakhittatti sUryaprakAzyaM kSetraM / tApakSetraM tasya dik tApakSetradik sA cA'niyatetyAha / jesiM jatto sUro udei tesiM taI havai puvvA / tAva khittadisAo payAhiNaM sesiyAo siM // 1 // sA.ni. 41
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXXXXXX Avazyaka- 'pannavaitti prajJApakasya dik prajJApakadik tAmAha - pannavao jayabhimuho sA puvvA sesiyA payAhiNao / tassevaNugaMtavvA aggeyAI disA niyamA * niyuktiH 1 / saptamI bhAvadik sA bhavati aSTAdazabhedA tAnevAha - puDhavijalajalaNavAyA mUlA khaMdhaggaporabIyA ya / biticaupaMcidiyatiriyanAragA devasaMghAyA zrItilakA *1 / samucchimakammAkammabhUmaganarA tahaMtaraddIvA / bhAvadisA dissai jaM saMsArI niyayameyAhiM / 2 / dizyate prarUpyate yatsaMsArI pArthivAdijIvaH * cAryalaghuvRttiH taH pRthivyAdi dig, tena pRthivyAdidizyayaM pRthivyAdijAtIya iti niyatametAbhirityetAH pRthvyAdayo bhAvadizaH / iha nAmasthApanAdravyadigbhirnAdhikAraH 432 * / zeSAstUcyate / / 809 / / kSetradizi tAvadAha - A.ni. puvvAIyAsu mahAdisAsu paDivajamANao hoi / puvvapaDivanao puNa annayarIe disAe u / / 810 / / sA.ni. 'kva'dvAre pUrvAdiSu mahAdikSu sarvasAmAyikAnAM pratipadyamAnako bhavati / pUrvapratipanno'pi ghaTate, anyatarAsu vidikSu puna: pUrvapratipanna eva syAt / digdvAram / * tAsAmekaprAdezikatvena jIvAvagAhanA'sambhavAt / ityevAha - chinnAvaliruyagAgiidisAsu sAmAiyaM na jaM tAsu / suddhAsu nAvagAhai jIvo *tAo puNa phusijjA / 1 / uktArthA / tApakSetraprajJApakadikSvAha - aTThasu caunha niyamA puvvapavano u dosu dunhevaM / dunhau puvvapavano siya 810 * nanno tAvapannavae / 1 / tApakSetraprajJApakadikSu aSTasu caturNAmapi sAmAyikAnAM niyamAtpUrvapratipanno'sti pratipadyamAnazca sambhavati / 'dosu'* EX** gAthA *************
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 433 UrdhvAdhodigdvaye dunheva dvayorAdyasAmAyikayorevameva 'dunhevaM' dvayoruttarasAmAyikayoH pUrvapratipannaH syAt, 'nAnyaH' pratipadyamAnaH / bhAvadikSvAha * - ubhayAbhAvo puDhavAIesu vigalesu hunja u pavanno / paMcidiyatiriesuM niyamA tinhaM siya pavaje // 1 / nAragadevAkammayaaMtaradIvesu dunha* bhayaNAo / kammajanaresu causuM mucchesu u ubhayapaDiseho / 2 / pRthivyAdiSu paJcasu ubhayAbhAvo na pratipadyamAno na pUrvapratipannaH / vikalendriyeSu * samyaktvazrutasAmAyikayoH syAt pUrvapratipanno netaraH / paJcendriyatiryakSu niyamAtsarvavirativarjAnAM trayANAM pUrvapratipanno'sti, syAt * * pratipadyamAno'pi / nArakadevA'karmabhUmijAntaradvIpakanareSu samyaktvazrutayoH pUrvapratipanno'styeva, itarazca bhAjyaH / karmabhUmijamanuSyeSu A.ni. caturNAmapi pUrvapratipanno'styeva, pratipadyamAnakastu bhAjyaH / saMmUrcchajeSUbhayAbhAvaH / kAladvAramadhunA / kAlastrividhaH / utsarpiNI, * sA.ni. 'kva'dvAre *avasarpiNI, avasthitazca / AdyayoH SaT SaT ArakAH / suSamasuSamA / 1 suSamA / 2 / suSamaduHSamA / 3 / duHSamasuSamA / 4 / duHSamA kAladvAram / / 5 / duHSamaduHSamA / 6 / krameNAvasarpiNyA utkrameNotsarpiNyAM bharatairavateSvayaM kAlakramaH / anyatrAvasthitaH, sa caturdhA / suSamasuSamA * gAthA* pratibhAgaH, suSamA pratibhAgaH, suSamaduHSamA pratibhAgaH, duHSamasuSamA pratibhAgaH / prathamo devakurUttarakuruSu / dvitIyo harivarSaramyakayoH / tRtIyo ke * haimavatairaNyavatayoH / caturtho videheSu / / 810 / / tatazca kva kAle kasya sAmAyikasya pratipattirityAha - 810 K******* 433
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 434 sammattassa suyas ya paDivattI chavvihaMmi kAlaMmi / viraI virayAviraI paDivajjai dosu tisu vAvi / / 811 / / samyaktvasya zrutasya ca pratipattiH SaT []vidhe suSamasuSamAdike kAle sambhavati / sAmAnyoktiriyaM nocetsuSamasuSamAyAM suSamAyAM ca pUrvapratipanna eva ghaTate, dezonapUrvakoTyAyuSa eva pratipatturbhaNanAt / tathA SaSThArake'tikliSTatvAdvilavAsiSu kva sAmAyikamityapi na vAcyam / tatrApi kadAcitsamyaktvamAtrapratipattA kazcit syAdapIti bhagavatyAM pratipAdanAt / 'viratiM' sarvaviratiM viratAviratiM ca utsarpiNyAM dvayoH duHSamasuSamAsuSamaduHSamayoH, avasarpiNyAM triSu suSamaduHSamA duHSamasuSamA duHSamAkhyeSu pratipadyante, pUrvapratipannastvastyeva / 'api' zabdAtsaMharaNApekSayA pUrvapratipannaH sarvakAleSu sambhavati / pratibhAgakAleSu triSu samyaktvazrutayoH pratipadyamAnaH sambhavati pUrvapratipannastvastyeva / caturthe tu pratibhAge caturvidhasyApi pratipadyamAnaH pUrvapratipannazcAsti / bAhyadvIpasamudreSu kAlavyavasthArahiteSu trayANAM pratipadyamAnakaH sambhavati / pratipannazcAstyeva / / / 811 / / gatidvAramAha - causuvi gaIsu niyamA sammattasuyassa hoi paDivattI / maNuesu hoi viraI virayAviraI ya tirie / / 812 / / spaSTA / / 812 / / bhavyasaMjJidvAramAha - bhavasiddhio ya jIvo paDivajjai so caunhamantrayaraM / paDiseho puNa asanimIsae sanni paDivajje / / 813 / / A. ni. sA. ni. 'kva' dvAre gatidvAram bhavyasaMjJi dAram / gAthA811-813 434
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. ni. Avazyaka- * bhavasiddhiko' bhavyajIva: caturNAmanyataradekaM dve trINi sarvANi vA sAmAyikAni pratipadyante / 'sanni paDivajjo' saMzyapyevaM pratipadyate / * niyuktiH ekamiti ca vyavahAranayApekSayA uktam, nizcayatastu samyaktvasAmAyikaM zrutasAmAyikAnugatameva bhavati / pUrvapratipannastu bhavyasaMjJiSu vidyata zrItilakA- * eva / pratiSedhaH punarasaMjJini mizrake abhavye ca triSu, sAmAyikapratipattA pUrvapratipanno'pi vA na bhavati / mizrakaH siddhaH yato na bhavyo ke * cAryalaghuvRttiH nA'bhavyaH, na saMjJI nA'saMjJI, ato mizraH / punaHzabdasya vizeSaNArthatvAt sAsvAdanasyA'saMjJiSu janmani pUrvapratipannatvaM syAt / / / 813 / / * 435 ucchvasadRSTyobharamAha - UsAsaga nIsAsaga mIsaga paDiseha duviha paDivanno / diTThIi do nayA khalu vavahAro nicchao ceva / / 814 / / * 'ucchvAsaniHzvAsakaH' AnapAnaparyAptiparyAptaH caturNAmapi pratipadyamAnaH pUrvapratipannazca bhavati / 'mizraH' AnapAnaparyAptyA'paryApto bhaNyate / * *tasya caturNAmapi pratipadyamAnatvapratiSedhaH / 'duvihapaDivannutti' sa eva dvividhasya samyaktvazrutarUpasAmAyikasya pUrvapratipanno devAdirjanmakAle * bhavati / dRSTau vicAryamANAyAM dvau nayau vyavahAro nizcayazca / Adyasya sAmAyikarahitaH sAmAyika pratipadyate itarasyastu kajjamANe kaDe kaDitti ke *vattavvaM siyA' iti vacanAt, pratipattumArabdhaM pratipannameva, tatastadyukta eva pratipadyate / / 814 / / AhArakaparyAptadvAradvayamAha - * AhArao ya jIvo paDivAi so caunhamannayaraM / emeva ya pajjatto sammattasue siyA iyaro / / 815 / / * sAmAyikayuktaH ityarthaH / 'kva' dvAre gatidvAram bhavyasaMjJidAram / gAthA 814-815 435
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 436 Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng AhArakaH paryAptazca bhavyavat pratipadyamAnaH pratipannazca syAt / itaro'paryAptaH anAhArakazcApAntarAlagatau samyaktvazrutayoH pUrvapratipanna: * * syAt kevalI tu samuddhAte zailezyavasthAyAM vA'nAhArako darzanacAritrayoH pUrvapratipanna: syAt / / 815 / / suptajanmadvAradvayamAha - niddAi bhAvao'viya jAgaramANo caunhamannayaraM / aMDayapoyajarAuya tiga tiga cauro bhave kamaso / / 816 / / / supto dvidhA dravyasupto nidrayA, bhAvasuptastvajJAnI / tathA dravyajAgaro'nidraH bhAvajAgaraH samyagdRSTiH / 'nidrayA' nidrApekSayA jAgrat bhavyavat / * dvidhApi syAt / bhAvato jAgraJca, apizabdAdAdyayoH pUrvapratipanna eva, uttarayoH pratipattA / nidrAsuptastu caturNAmapi pUrvapratipanna eva syAnnetaraH / * A.ni. * bhAvasuptastUbhayavikalaH / janma tridhA aNDajA haMsAdyAH trikasya pratipattAraH pratipannAzca syuH / potajA hastyAdyA apyevam / jarAyujA manuSyAste * sA. ni. caturNAmapyevam / aupapAtikA devAste dvidhA'pyAdyayoreva / / 816 / / sthitidvAramAha - 'kva' dvAram / gAthAukkosagaDhiIe paDivajaMte ya natthi paDivanne / ajahannamaNukkoso paDivajaMte ya paDivanne / / 817 / / 816-817 AyurvarjasaptakarmotkRSTasthitau caturNAmapi na pratipattA, na pratipannaH / AyuSastUtkRSTasthitau AdyayoH pUrvapratipannaH / ajaghanyotkRSTasthitistu hai caturNAmapi dvidhApi syAt / jaghanyAyuHsthitizca kSullakabhavagataH caturNAmapi na dvidhApi / zeSakarmajaghanyasthitistu kSapakAntakRtkevalI, * 436 *dezavirativarjitasya trayasya pUrvapratipannaH syAt / / 817 / / uktaM ca bhASyakRtA - na jahannAiThiIe paDivajjai neya puvvapaDivanno / sese * KKKKRY Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 437 Mi Le Yao Hua Yao Ye Ke Ye Yao Hua Yao Hua Yao Ye Ju Yi *puvvapavano desaviraivivajjie hujjA / 1 / vedasaMjJAkaSAyatrayadvAramAha - caurovi tivihavee causuvi sannAsu hoi paDivattI / hiTThA jaha ya kasAesu vatriyaM taha ya ihayaMti / / 818 / / vede puMstrIklIbarUpe catvAryapi dvidhApi / saMjJAcatuSke'pyevam / avedastu kSINavedaH kSapako dezavirativarjANAM trayANAM pUrvapratipannaH syAt / OM * kaSAyeSu yathA'dhastAt 'paDhamilluyANa udae' ityatra varNitaM tathAtrApi, sakaSAyazcaturNAmapi dvidhApi / akaSAyastu chadmasthavItarAgastrayANAM * * pUrvapratipanna eva / / 818 / / AyurjJAnadvAradvayamAha - A. ni. * saMkhijjAU cauro bhayaNA sammasuya'saMkhavAsINaM / oheNa vibhAgeNa ya nANI paDivajae cauro / / 819 / / * ___ sA.ni. 'kva' dvAram / saGghayeyAyurnarazcatvAri pratipadyate pratipannazca syAt / asaGkhyAtavarSAyuSAM samyaktvazrutayoH prAkpratipanno'styeva pratipadyamAne bhajanA / * janA * gAthA'oghena' sAmAnyena jJAnI catvAryapi pratipadyate nayamatena pUrvapratipanno'pyasti / vibhAgena AbhinibodhikazrutajJAnI *18-899 yugapadAdyasAmAyikayodvidhApi, uttarayorapi dvidhApi / avadhijJAnI AdyayoH pUrvapratipanna eva, netaraH, dezaviraterapi pUrvapratipanna eva, na * * pratipattA'sti, sarvaviraterdvidhApi / manaHparyAyajJAnI dezaviratirahitasya trayasya prAkpratipanna eva, acAritrasya manaHparyAyajJAnAbhAvAt / kevalI * * 437 * avadhijJAnI dezaviratisAmAyikasya pUrvapratipatra eva, pratipadyamAnako na ghaTate, guNapUrvakatvAt tadavApneH / sarvadezaviratyAdiguNata evAvadhijJAnamityarthaH / *####**************
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 438 tu samyaktvacAritrayoH prAkpratipanna eva netaraH / / 819 / / yogopayogazarIradvArANyAha - cauro'vi tivihajoge uvaogadugammi caura paDivajje / orAlie caukkaM sammasuya viuvvie bhayaNA / / 820 / / / trividhe manovAkkAyayoge catvAryapi dvidhApi / upayogadvaye sAkArAnAkArabhede catvAryapi dvidhApi / nanu 'savvAo laddhIo * sAgArovaogovauttassa bhavantI tyAgamAt, anAkAropayoge kathaM sAmAyikalabdhiH ? ucyate, pravardhamAnapariNAmajIvApekSayA'yamAgamaH, * *avasthitapariNAmasya ceyaM labdhiH / uktaM ca bhASyakRtA - UsarakhittaM daDillayaM ca vijjhAi vaNadavo pappa / iya micchassANudao uvasamasamma A.ni. lahai jIvo / 1 / avasthitapariNAmatA caivaM - jaM micchassANudao na hAyae teNa tassa pariNAmo / jeM puNa sayamuvasaMtaM na vaDae'vaDhio sA. ni. teNa / 2 / audArike catuSkamapi dvidhApi / vaikriye bhajanA, AdyayordvidhApi uttarayoH prAkpratipanna eva, kRtavaikriyo viSNukumArAdiH / na - 'kva' dvAram / pratipattA pramattatvAt / AhArake dezavirativarjAni trINi prAkpratipannAni syuH / taijasakArmaNayoge kevale'ntarAlagatau AdyadvayaM * * prAkpratipannam / manovAgyogayorekaikayorabhAvAdeva kimapi na syAt / kAyavAgyoginAM vikalendriyANAM AdyaM dvayaM prAkpratipannameva * 811-820 * ghaNTArasitAntaM prAyam, samyaktvAt patatasteSUtpAdAt / / 820 / / saMsthAnasaMhananamAnadvArANyAha - HRXXX * 1. 'pramattApramattatvAt' la / * *
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niyuktiH Qian Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Lai zrItilakA- cAryalaghuvRttiH 439 savvesuvi saMThANesu lahai evameva saMghayaNe / ukkosajahannaM vajiUNa mANaM lahe maNuo / / 821 / / sarveSu saMsthAneSu labhate saMhananeSvapyevameva utkRSTajaghanyavarje dehamAne ca labhate catvAryapi sAmAyikAni prAkpratipannazcAsti / / 821 / / yATAramAha - * sammattasuyaM savvAsu lahai suddhAsu tIsu ya carittaM / puvapaDivanago puNa annayarIe u lesAe / / 822 / / samyaktvaM zrutaM sarvAsu kRSNAdilezyAsu labhate zuddhAsu tisRSu ca cAritram / pUrvapratipannaH punaranyatarasyAM lezyAyAM kRSNAdyAyAM syAt / * nanu pUrvaM jJAnapaJcakavicAre matizrutalAbhacintAyAM zuddhAsu tisRSu pratipadyamAnaka uktaH, kathamidAnIM sarvAsvabhidhIyamAnaH samyaktvazrutapratipattA * A. ni. *na virudhyate ? ucyate, tatra kRSNAdidravyasAcivyajanitAtmapariNAmarUpAM bhAvalezyAmAzrityAsAvuktaH, iha tvavasthitakRSNAdidravyarUpAM * sA. ni. *dravyalezyAmeveti na virodhaH / / 822 / / pariNAmadvAramAha - 'kva' dvAram / gAthAvaTuMte pariNAma paDivajai so caunhamantrayaraM / emeva'vaTThiyaMmivi hAyaMti na kiMci paDivaje / / 823 / / 821-823 spaSTA / navaraM 'varlDate' zubhazubhatararUpatayA vardhamAne / / 823 / / vedanAsamuddhAtakarmadvAradvayamAha - 439 1. savvasaMghayaNe / MARRI
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* A.ni. Avazyaka- * duvihAi veyaNAe paDivajai so caunhamannayaraM / asamohaovi emeva puvvapaDivatrae bhayaNA / / 824 / / niyuktiH dvividhAyAM vedanAyAM sAtAsAtarUpAyAM pratipadyate caturNAmanyatarat pUrvapratipannazca syAt / asamavahato'pyevameva sAtAsAtavedakavat / * zrItilakA * 'puvvapaDivannae bhayaNA' samavahatastu kevalisamuddhAtAdinA na pratipadyate, pUrvapratipanne bhajanA samarthanA kAryA / pUrvapratipanno dvayasya trayasya * cAryalaghuvRttiH * *vA bhavatItyarthaH / / 824 / / nirveSTanodvarttanadvAramAha - 440 davveNa ya bhAveNa ya nivveto caunhamantrayaraM / naraesu aNuvvaTTe dugaM caukkaM siyA u uvvaTTe / / 825 / / * dravyato nirveSTayan karmapudgalavisaGghATanaM kurvan bhAvataH karmANi nighnan catvAryapi labhate / vizeSato jJAnAvaraNaM nirveSTayan zrutasAmAyikam, ke sA. ni. * mohanIyaM tu nirveSTayan zeSatrayam / saMveSTayaMstu na pratipadyate / narakAdanudvarttayaMstatrastha eva AdyadvikaM pratipadyate, pUrvapratipannazca syAt / udvRttastu / 'kva' dvAram / 'syAt' kadAciJcatuSkaM pratipadyate kadAcitrikam, prAgapratipannastvastyeva / / 825 / / / gAthA* tiriesu aNuvbaTTe tigaM caukkaM siyA u ubbaTTe / maNuesu aNubbaTTe cauro ti dugaM tu uvvaTTe / / 826 / / 824-826 * tiryakSu garbhajeSu anuhRttaH sannAdyatrikaM dvidhApi / udvRttastu manuSyeSvAgataH syAJcatuSkaM syAtrikaM pratipadyate, dvikaM tu dvidhApi / * 440 * manuSyeSvanudvRttazcatvAryapi dvidhApi / udvRttastu tiryagnarakAmareSu gatastrINi dvikaM vA dvidhApi / / 826 / / Yao Hua Hua Hua Hua * *
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 441 devesu aNuvvaTTe dugaM caukkaM siyA u uvvaTTe / uvvaTTamANao puNa savvo'vi na kiMci paDivaje / / 827 / / deveSvanudvRttaH sannAdyaM dvikaM dvidhApi / 'caukkaM siyA u uvvaTTe' pUrvavat / udvarttamAnaH punaH sarvo'pyamarAdirapAntarAlagatau na kiJcitprati-* padyate / pratipannastu dvayoH syAt / / 827 / / AzravakaraNadvAramAha - nIsavamANo jIvo paDivajai so caunhamantrayaraM / puvapaDivanago puNa siya Asavao va nIsavao / / 828 / / 'nizrAvayan' sAmAyikAvaraNaM karma nirjarayan, zeSaM karmabadhnannapi jIvazcaturNAmanyatarat pratipadyate / pUrvapratipannaH punaH AzrAvako A.ni. * nizrAvako'pi vA syAt / nirveSTanAdasya ko vizeSaH ? nirveSTanasya karmapudgalavisaGghATanarUpatvAt kriyAkAlo grAhyaH / nizrAvaNasya tu sA. ni. *nirjaraNArUpatvAniSThAkAla iti bhedaH / / 828 / / alaGkArazayanAsanasthAnacaGkramaNadvArANyAha - 'kva' dvAram / * ummukkamaNummukke ummujhaMte ya kesalaMkAre / paDivajija'nayaraM sayaNAIsuM pi emeya / / 829 / / gAthAunmuktAlaGkAraH anunmuktAlaGkAraH unmuJcazca kezAlaGkArAn kezagrahaNAd grIvAbAhvAdhalaGkArAn, pratipadyate caturNAmanyatarat / 827-829 * zayanAdiSvapyevameva / unmuktazayano'nunmuktazayanastaJconmuJcazcaturNAmanyatarat pratipadyate, prAkpratipannazcAsti / evaM yojanA kAryA / * 441 * dvitIyamUladvAragAthAyAH [gAthA 141] kveti dvAram / / 829 / / keSvitidvAramAha -
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** Avazyaka- savvagayaM saMmattaM sue caritte na pajavA savve / desavirayaM paDuGgyA dunhavi paDisehaNaM kujA / / 830 / / niyuktiH sarvagataM samyaktvaM sarvadravyaparyAyeSu rucirUpatvAdasya / zrutasAmAyike cAritrasAmAyike ca sarve paryAyA na viSayAH, * zrItilakA *zrutasyAbhilApyaviSayatvAt dravyasyAbhilApyAnabhilApyarUpatvAt / cAritrasyApi paDhamaMmi savvajIvA' iti vacanAt, cAryalaghuvRttiH 442 *sarvadravyA'sarvaparyAyaviSayatvamuktam / dezaviratiM pratItya dvayorapi sarvadravyaparyAyayoniSedhanaM kuryAt dezaviratatvAdeva / kiMdvArAdatra ko vizeSaH ? ucyate, kiMdvAre sAmAyikasvarUpamuktam, atra tu tadviSayo mukhyaH // 830 // tacca sAmAyikaM mahatA kaSTakrameNa labhyate * * ityAha - mANussa khitta jAI kularUvAruggaAuyaM buddhI / savaNuggaha saddhA saMjamo ya logaMmi dulahAI / / 831 / / / 'kSetraM' AryakSetram, 'buddhiH' paralokArthA, 'zravaNaM' dharmasya, 'avagraha'stadavadhAraNam, 'saMyamo' niravadyAnuSThAnam / / 831 / / manuSyatvalAbhe dazadRSTAntAnAha - cullaga pAsaga dhanne jUe rayaNe ya sumiNa cakke ya / cammajuge paramANu dasa diTuMtA maNuyalaMbhe / / 832 / / cullakazabdo dezyo bhojanArthe / atra kathA - pAha A.ni. sA. ni. 'keSu' dvAram 'katham' dvAram / gAthA830-832 * 442 * ** * * ka
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * ***** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 443 - bharatArdhe'tra paJcAladeze kAmpilyapattanam / jagajanakRtAnandaM praticchandaM divaukasaH / / brahmadatto nRpastatra dvAdaza cakravartinAm / yatpratApAdvayalIyanta navanItamivArayaH / / eka: kArpaTikastasya dausthye sAhAyyakAryabhUt / brahmadatto'bhavatsamrAT labhate na sa darzanam / / rAjapATyAM narendrasya so'tha kArpaTikadvijaH / upAnahI dhvaje baddhvA puro'bhUd dhvajibhiH saha / 4 / ko'yaM navyadhvajo ? rAjJA vIkSito lakSitazca saH / athottIryA''liGgaya rAjJA sa Uce kiM dadAmi te / 5 / sa prAha preyasI pRSTvA pArthiva ! prArthayiSyate / so'tha gatvA priyAmUce tuSTo rAjA kimarthaye / / sA dadhyo yadyaso dezaM sAcivyaM vA prapatsyate / bahistAnmaJcakastanme bhAvI nekSiSyate'pi mAm / 7 / athoce kAnta ! yAcestvaM bhojanaM bhArate'khile / prativezma sadInAraM niSThite punarAditaH / 8 / tatrA'rthite nRpeNoce dezAdyaM kiM na yAcase / hiNDase kinna hastyazvacchatrachAyAbhirindravat / 9 / * so'bhyadhAtkiM mamaitena dadhyau rAjaiSa tucchadhIH / udaGkaH patito'pyabyau kiM vA''datte bhRteH param / 10 / - dattaM tatprArthitaM rAjJA pUrvaM svaukasi bhojitaH / datto'smai sayugalako dInAro dakSiNApade / 11 / *1. 'bhUdvAjibhiH' la, / * bahistAdeva maJcaH-sthitiryasya sa bahistAnmazcakaH / * udaGkaH - ghRtAdezcarmapAtram / ************************ A. ni. sA.ni. 'katham'dvAre manuSyatvadurlabhatAyAM dazadRSTAntAH cullakaH (1) gAthA-832 443 RER
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 444 ************ sa vipraH paripATyaivaM bhuJjAno'tra gRhe gRhe / rAjJIrAjanyapaurANAM nagaragrAmakoTiSu |12| yAyAtkimantaM vipraH sa yAyAdvA daivayogataH / mAnuSyakAtpunarbhraSTo na labheta manuSyatAm / 13 / ihAsti pATalIputraM pATalApuSpasodaram / yaddadAtyuttamAmucairjaDAnAmapi vAsanAm / 1 / tatroccheditanando'bhUcandragupto nRpAgraNIH / nairmalyAdyadyazazcandro'jaiSIcandraM kalaGkinam // 2 // candraguptamahArAjarAjyaprAsAdasUtrabhRt / cANikyastatra mantrIzo bimbAntarita granthA0 5000 ] rAjyakRt / 3 / tasya prAjye'pi sAmrAjye paraM kozo na vidyate / devatAvaralabdhAstu jitvarAH santi pAzakAH // 4 / zikSyate smAtha tenaikazchekaH kozArthinA pumAn / bhRtvA pAtraM sa dInArai rantuM pauraiH sahAvizat // 5 // yo mAM jayati tenedaM grAhyaM dInArabhAjanam / yUyaM dInAramekaM tu dadIdhvaM me jaye sati // 6 // evaM te tena lobhena dIvyanti vyavahAriNaH / jIyate na sa kenA'pi sa jayatyakhilAnapi // 7 // so'pi jAtu vijIta devatAyAH prabhAvataH / mAnuSyakAtparibhraSTo na labheta manuSyatAm // 8 // devo vidyAdharo vApi kazcitkautUhalapriyaH / bharatakSetradhAnyAni nikhilAnyapyamelayat // 1 // prakSipya sarSapaprasthaM tatra sarvANyagholayat / tatraikA sthavirA jUrNA sUrpamAdAya pANinA // 2 // 1 A. ni. sA. ni. 'katham 'dvAre manuSyatva durlabhatAyAM dazadRSTAntAH pAzakaH (2) dhAnyam (3) / gAthA - 832 444
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 445 sA tAn vivRtya kiM prasthaM pUrayetpUrayeta vA / devatAnAM prasAdena labhate na tu martyatAm / 3 / puraM bhUmukuTaM nAma bhUdevyA mukuTopamam / suvarNasumanoramyaM vicitrazikharAlayam / / jitazatrurnRpastatra trAsitA'zeSazAtravaH / prINitAtmIyalokazca dIptazAntaguNojjvalaH / 2 / vikrAntastasya durdAntaH putro'bhUdrAjyasaspRhaH / bhUbhujo rAjyagRddhasya vismRto mRtyurAtmanaH / / saMhatyA'muMtato rAjyamAdAsye'haM yuvA'dhunA / rAjyamapyaphalaM pazcAddhogyabhogAkSamasya tat / 4 / tajjJAtvA mantriNA rAjJo jJApito smAha taM nRpaH / rAjyaM no yo'krameNAptumicchettasyAstyayaM vidhiH // 5 // asmatsabhAmaNDape'sminnasti stambhazataM suta ! / aSTottaraM zataM teSu santi sarveSu cAzrayaH / 6 / eko rAjyArthino dAyastadanyasyApare punaH / aSTottarazataM vArAn dyUte jayati tAn yadi 7 / rAjyArthI nikhilAnAntaharizcettasya rAjatA / hArite ca vicAle tu tadyUtaM yAti mUlata: / 8 / kasyApi tajayaH kiM syAt ? syAdvA devAnubhAvataH / mAnuSyakAtparibhraSTairlabhyate na manuSyatA / 9 / velAkUlaM zriyAM mUlaM nAmnA ratnapuraM puram / ratnagarbhA'bhavadbhUmiryasya ratnainidhIkRteH / 1 / **************%%%%%%%%ENNory A. ni. sA. ni. 'katham' dvAre manuSyatva durlabhatAyAM dazadRSTAntAH dyutam (4) ratnAni (5) / gAthA-832 445 * zatrUNAM samUhaH /
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 446 ratnasAro vaNig vRddhastatrA''sId vaNijAM varaH / sUryakAntendukAntAdyai ratnaratnAkaropamaH / 2 / tatra koTIzvarAH koTidhvajAnanye gRhe gRhe / uttambhayantyutsaveSu sa nottambhayate jarI / / sthavire proSite'nyedyuH sarvaratnAni tatsutaiH / nAnAdigdezavaNijAM dattAnyAdAya taddhanam / 4 / ucchrIyate'smadIye'pi yathAkoTidhvajo gRhe / te ratnavaNijo jagmuH kRtasvArthA dizodizam / 5 / Agata: sthaviro jJAtvA janebhyo ratnavikrayam / nirbhaya' tanayAnUce ratnAnyAnayata drutam / 6 / mUrkhA ! ratnAnyamUlyAni kathamevaM vicikriyuH / te'tha melayituM lagnAH syuH kiM te melanakSamAH ? / 7 / / syurvA kadA'pi naiva syAt tatpunarjanma mAnuSam / ekaH kArpaTikaH kvA'pi supto dezyakuTItaTe / svapne sAkSAdivA'pazyatpUrNacandraM mukhe gatam / / AkhyatpareSAM te'pyAkhyaMstvaM prayAto'dya bhikSitum / lapsyase maNDakaM bhadra ! guDapiNDikayA yutam / 2 / chAdyamAne gRhe kvApi bhikSAkastaM sa labdhavAn / dRSTo'nyenApi sa svapnaH sa snAta: phalapANikaH / 3 / svapnapAThakamabhyarcya taM svaM svapnamacIkathat / tenoktaM vatsa ! rAjA tvaM bhaviSyasyacirAdapi / 4 / ito'hni saptame tatra ni:puSSuitro nRpatirmRtaH / svapnadarzI ca supto'sti sara:pAlyAM tarostale / 5 / * jarin vRddhaH / A. ni. sA. ni. 'katham' dvAre manuSyatvadurlabhatAyAM dazadRSTAntAH ratnAni (5) svapnaH (6) / gAthA-832 446 / *
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka ****** * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 447 ************* rAjyapradhAna rAjArthamazvarAjo'dhivAsitaH / sa tatrA''gatya taM dRSTvA heSitvA'dAtpradakSiNAm / 6 / so'tha sarvaiH kRto rAjA zrutaM kArpaTikena tat / draSTuM taM sa punaH svapnamIhate kiM sa pazyati ? 7 / pazyedvA daivayogena na tu syAjanma mAnuSam / puramindrapuraM nAma sAkSAdindrapuraM kila / 'suparvajanitAnandamapsarobhirmanoramam / 1 / indradatto nRpastasminnAsIdindra iva zriyA / sadAnabhogaH santAnaprItizcitraM na gotrabhit / 2 / tasya dvAviMzati: patnyastajA dvAviMzatiH sutAH / rAjJI mantrisutA caikA paraM dRSTA karagrahe / 3 / anyadA tAmRtastrAtAM dRSTvA rAjA jagau nijAn / keyamityUcire te'sau tvaddevI deva ! mantrisUH / 4 / tatastAM rajanImekAM tayA saha nRpo'vasat / sA'bhUttadA puSpavatI tadyogAtphalavatyabhUt / 5 / tadrAjAgamanadinaM te cA''lApA narezituH / tathAtmagarbhasambhUtiH pituH sarvamacIkathat / 6 / tatsarvaM mantriNA'lekhi kAle tasyAH suto'bhavat / surendradatta ityA''khyA dattA tasmai tadaiva ca / 7 / taddAsInAM ca tatrA'hanyabhUDDimbhacatuSTayI / agnikAkhyaH parvatako bahalI sAgarastathA / 8 / *1. 'sadAnavaM sumanasAM citraM modaM dadAti yat' pa.. indrapuraM - svargapuraM, tatpakSe suparvANaH devAH, tairjanita Anando yatra tat / indrapuraM puraM, tatpakSe zobhanAni ca tAni parvANi-mahAMsi ca / " iti suparvANi tejanita Anando yatra tat prathamapakSe, apsarobhirdevIbhiH, dvitIyapakSe tvapAmsarAMsi iti apsarAMsi, taiH / * indradattarAjapakSe - dAnAni ca bhogAzca dAnabhogAH, taiH saha varttate *yaH saH iti sadAnabhogaH / indrapakSe tu nabhasA gacchati iti nabhogaH, sadA - sarvadA nabhogaH iti sadAnabhogaH + gotrabhid - indraH / tatrA'hani abhUt iti sandhiH / A.ni. sA.ni. katham dvAre manuSyatvadurlabhatAyAM dazadRSTAntAH cakram (7) / gAthA-832 447
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH * 448 ******** mantrI dauhitramAtmIyaM saha jAtAni tAni ca / svagRhe vardhayAmAsa jJApito'pi na bhUpatiH / 9 / agniko dIpayAmAsa parvato'dhyAsayanmade / bahalyacIkaradvArtA sAgarastamalobhayat // 10 // surendradattastAnsarvAnavamatya mahAmatiH / kalAcAryAtkalAH sarvA jagRhe mantrizAsanAt // 11 // dvAviMzatiH punaH putrAH zaThAH peturna kiJcana / Akrozan prAharan SaNDAH paNDitaM gurutalpakAH // 12 // pAThArthaM bhApayantaM ca tajjananyo'pi paNDitam / avocanvetsi kiM na tvaM putrAntristUMza ! durlabhAn / 13 / itazca mathurApuryAM jitazatrurnRpAGgajAm / nirvRttiM yuvatImUce vatse ! kIdRgvaro'stu te // 14 // sA'vadattAta ! vikrAnto rAdhAvedhI varo'stu me / aindradattirbhavedIdRkko'pIti vyamRzanRpaH // 15 // svayaMvarAM sasenAM tAM tatra praiSIt nRpastataH / indradatto'pi hRSTo'bhUd dhanyo'haM subhagAH sutAH / 16 / samucchritapatAkA pU rAjJAkAri tadAgame / bahirmaJcA nyavezyanta rAdhAstambho'STacakrayuk // 17 / tasyopariSTAt pAJcAlI tailakuNDamadhaH punaH / svayaMvarAmaNDapo'ntaH kAritaH svaH sabhopamaH / 18 / upAvizanmaNDalakA maceSvekatra bhUpatiH / Aste nirvRttirekatra militaM sarvamaNDalam // 19 // Uce rAjJA suto jyeSThaH zrImAlI vatsa ! nirvRttim / rAjyaM ca gRhyatAM kRtvA vedhaM pAJcAlikAdRzaH // 20 // so'nabhyAsI tatastatra dhanvAdAne'pi na kSamaH / kathamapyAttadhanveSaM mumuce yatratatragam // 21 // *********** ******** A. ni. sA. ni. katham dvAre manuSyatvadurlabhatAyAM dazadRSTAntAH cakram (7) / gAthA - 832 448
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** * Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 449 sa cakrA''sphAlito bhagnastathAnyeSAmapISavaH / athA'dhRtiM nRpazcakre dhigeterdharSito'smyaham / 22 / athoce mantriNA deva ! mA maivamadhRtiM kRthAH / aparo'pyasti te sUnumatputrIkukSisambhavaH / 23 / surendradatta ityAkhyaH sarvakarmasu karmaThaH / pratItyai ca vyadhAd dhImAn vahikAkSaradarzanam / 24 / Ahvayetyudite rAjJA mantriNA''nAyya darzitaH / so'thA''liGgaya nRpeNoce snehagadgadayA girA / 25 / rAdhAvedhaM vidhAyA'tra kRtvA'smanmukhamujjvalam / nirvRttiM rAjyalakSmI ca tvamubaha kulottama ! / 26 / sa tadevAstramAdAya zaraM sandhAya lakSagam / dvAviMzatiM kumArAMstAn pratyUhavyUhakAriNaH / 27 / caturo dAsaceTAMzca cittavikSobhadAyinaH / AkRSTAsI narau dvo ca jalpantAvabhitaH sthitau / 28 / rAdhAvedho na cejAtaH zirazchedastadA tava / so'vamatya samastAMstAn yogIvaikAgramAnasaH / 29 / dattadRg bimbite lakSe jJAtvA cakrASTakAntaram / pAJcAlIvAmadRkvedhaM vyadhAtkSipvordhvagaM zaram / 30 / cakre jayajayArAvaH sarvairapi janaistadA / nirvRttiM pariNinye sa rAjyalakSmImavApa ca / 31 / duHkaSki] ro'yaM yathA rAdhAvedho balavatAmapi / tathA mAnuSyakaM janma duHprASpiApaM punarapyadaH // 32 / / / 832 / / carmadRSTAntaH prAgukta eva / yugadRSTAntamAha - A. ni. sA.ni. katham dvAram manuSyatva durlabhatAyAM * dazadRSTAntAH / OM cakraM (7) carma *(8) yugN(9)| gAthA-832 449 ************** *
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 450 ***************** puvvaMte hoi jugaM avaraMte tassa hoi samilA u / jugacchiDumi paveso iya saMsaio maNuyalaMbho / / 833 / / pUrvAnte samudrasya yugaM aparAnte tu zamyA tato yathA yugasya chidre tasyAH pravezaH saMzayitaH, ityevaM manuSyajanmalAbhaH / / 833 / / tathA - jaha samilA pabbhaTThA sAgarasalile aNorapAraMmi / pavisijja jugacchiTuM kahavi bhamaMtI bhamaMtaMmi / / 834 / / spaSTA / navaraM 'aNorapAre' dezyatvAdapAre ityarthaH / / 834 / / sA caMDavAyavIIpaNulliyA avi labhija puNa chiTuM / na ya mANusAo bhaTTho jIvo paDimANusaM lahai / / 835 / / spaSTA / / 835 / / paramANudRSTAntamAha - devenaiko mahAstambhazcarayitvA vidhAya ca / arddhakhaNDAni khaNDAni kSiAvA'tha nalikAntare / merucUlAmathAruhya phUtkRte paramANavaH / tatkSaNAtte'nilodbhUtAH sarve jagmurdizodizam / / ko'pi kurvIta taM stambhaM punastaireva pudgalaiH / evaM mAnuSyakAd bhraSTo manuSyo na punarbhavet / 3 / iya dullahalaMbhaM mANusattaNaM pAviUNa jo jIvo / na kuNai pArattahiyaM so soyai saMkamaNakAle / / 836 / / 1. 'puNa' la / A. ni. sA.ni. katham dvAre manuSyatvadurlabhatAyAM dazadRSTAntAH paramANuH (10) / 833-836 450 * * * * *
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** Sai Meng Meng Meng Jing Su 451 Avazyaka- spaSTA / navaraM 'saMkamaNakAle' bhavAntarasaGkrAntisamaye / / 836 / / kathaM zocatItyAha - niyuktiH jaha vArimajjhacchUDhuvva gayavaro macchauvva galigahio / vaggurapaDiuvva mao saMvaTTaio jahA pakkhI / / 837 / / zrItilakAcAryalaghuvRttiH spaSTA / navaraM 'vAri'rgajabandhabhUH / 'saMvartA'jAlastaM 'ita:' prAptaH / / 837 / / tathA - * so soyai majarAsamucchuo turiyaniddapakkhitto / tAyAramaviMdaMto kammabharapaNulio jIvo / / 838 / / sa jIva: mRtyukAriNI jarA, 'mRtyujarA' tayA samAzritaH / tvaritanidrAprakSiptaH tvarito' vegavAn sa ca prAyeNa dIrgha eva syAt bRhat kramatvAt * A. ni. zIghrakramotpatanAJca / mantharastu mantharagatireva / tatastvaritazabdena dIrgho lakSyate / tatazca dIrghanidrA maraNam, tayA prakSipta' itastato nItaH / sA. ni. * trAtAramavindAno'labhamAnaH / karmabharapraNoditaH zocati / / 838 / / sa cetthaM mRtaH kathaM syAdityAha - * katham dvAram / kAUNa aNegAiM jammaNamaraNapariyaTTaNasayAiM / dukkheNa mANussattaM jai lahai jaicchiyaM jIvo / / 839 / / gAthA 837-840 spaSTA - navaraM 'yadRcchayA' bhavitavyatAvazAt / / 839 // taM taha dullahalaMbhaM vijulayAcaMcalaM ca maNuyattaM / lakSNa jo pamAyai so kAuriso na sappuriso / / 840 / / 451 1. 'vAgura0 pa kha cha / vAgara0 pala / . mudrite 'jammamaraNa.' iti pAThaH / K** * * *** * * * **** * **
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ ER AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 452 spaSTA / / 840 / / labdhe'pi mAnuSatve dharme dharmazruterdurlabhatvamAha - 'Alassa mohavannA thaMbhA kohA pamAya kiviNattA / 'bhayasogA annANA vakkheva kutUhalA ramaNA / / 841 / / * 'AlasyAt' pratItAt, 'mohAt' gRhahaTTAdeH, 'avajJAtaH' kimete jAnanti, 'stambhAt' jAtyAdyabhimAnAt, 'krodhAt' darzanadveSAt, 'pramAdAt' * *nidrAvikathAdeH, 'kRpaNatvAt' ebhyaH kimapi deyaM syAt, 'bhayAt' viSayAdibhyo bhayaM darzayiSyanti, 'zokAt' iSTaviyogAdeH, 'ajJAnAt' *kubodhAt, 'vyAkSepAt' kAryabAhulyAt, 'kautUhalAt' naTAdiprekSaNAt, 'ramaNAt' caturaGgAdikhelanAt / / 841 / / * eehi kAraNehiM labhrUNa sudullahapi mANussaM / na lahai suI hiyakariM saMsAruttAraNiM jIvo / / 842 / / * spaSTA / navaraM etairAlasyAdibhitrayodazabhiH kAraNaiH / / 842 / / zatrubhirivA'pAstaiH sampUrNasAmagrIko yodha iva jayalakSmI / sAdhuravikalasAmAyikazriyaM prApnotItyAha - * jANAvaraNappaharaNa juddhe kusalattaNaM ca nII ya / dakkhattaM vavasAo sarIramArogayA ceva / / 843 / / * yAnaM hastyAdi, AvaraNaM kavacAdi, praharaNaM khaDgAdi, yuddhe kuzalatvaM ca yuddhakriyAjJAnam, nItizca saGgrAme nirgamapravezarUpA, dakSatvam * OM zIghrakAritvam, vyavasAyaH zauryam, zarIraM avikalam, ArogyatvaM arogatA, etadguNayukto yoddho jayalakSmImApnoti / / 843 / / A. ni. sA. ni. katham dvAram gAthA841-843 452 ***********
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. ni. Avazyaka- dRSTAntadAntikayojanA tvevaM jIvo joho jANaM vayANi AvaraNamuttamA khaMtI / jhANaM paharaNamiTuM gIyatthattaM ca kosalaM // 1 // niyuktiH * dabvAijahovAyA'NurUvapaDivattivattiyA nII / dakkhattaM kiriyANaM jaM karaNamahINakAlaM tu / 2 / karaNaM sahaNaM ca tavovasaggaduggAvaIi vavasAo / * zrItilakA- eehiM sunIrogo kammari jiNaMti savvehiM / 3 / 'davvAitti' dravyAdiSu yathopAyaM' yathAlAbhaM anurUpA pratipattistadvartitA nItiH / 'duggAvaI hai cAryalaghuvRttiHvavasAo' durgApadyapi satyAM karaNaM tapasaH, sahanaM upasargasyetyeSa vyavasAyaH / evaM guNayuktaH sAdhuH karmANi vijitya * 453 nirmalasAmAyikazriyamAsAdayati / athavevamAsAdayatItyAha - * diDhe sue'NubhUe kammANa khae kae uvasame ya / maNavayaNakAyajoge supasatthe labbhae bohI / / 844 / / dRSTe jinapratimAdau sAmAyikamavApyate yathA zreyAMsena bhagavadarzane prAptam / kathA prAguktA / zrute dharme'pyApyate yathA''nandakAmadevAbhyAm, * *kathA upAsakadazAGge / anubhUte kriyAkalApe yathA valkalacIriNA piturupakaraNaM pratyupekSamANenA'vAptam / karmaNAM kSaye kRte yathA* *caNDakauzikena / upazame ca yathA'GgaRSiNA / etatkathA yogasaGgrahe vakSyate / manovAkkAyayoge prazaste labhyate bodhiH sAmAyikamityarthaH * 844 / / athavA'nukampAdibhiridamavApyata ityAha - * aNukaMpa'kAmanijjara bAlatave dANaviNayavibbhaMge / saMjogavippaoge vasaNUsavaiDDi sakkAre / / 845 / / 1. yathA'gariSiNA la,la. pa. pa. cha kha / sA.ni. 'katham' dvAram / gAthA844-845 aura Zhun Zhun Zhun Ye Jiang Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun : 453 ***
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ E***** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 454 vije miThe taha iMdanAga kayapuNNa puSphasAlasue / sivadumahuravaNibhAuga AbhIradasannilAputte / / 846 / / anukampAdibhirvadyAdivat sAmAyikaM labhyata iti dvayorarthaH / / 845-846 / / athaiteSAM kathA: - nagarI dvAravatyAsIdupakaNThaM payonidheH / bhogAvatI ca pAtAlAdAgatA kSamApurekSayA / 1 / ratnAnyato gRhItveva sarvaratnamayI kRtA / purIyaM vedhasA'thA'bhUdabdhirevA'bdhireSa saH / / nAmA kRSNo nRpastatra caritrairdhavalaH punaH / ahimAMzuH pratApena himAMzuzca prasattitaH / / vidyete tatra vaidyo dvo vaidyavidyAvizAradau / bhavyo vaitariNI nAmA dhanvantarirabhavyakaH / 4 / cikitsAM glAnasAdhUnAM bhavyaH prAsukabheSajaiH / vidadhAti pradatte ca syuzcet tAni svavezmani / 5 / abhavyo glAnasAdhUnAmAkhyatsAvadyamauSadham / prAsukaM brUhi naH kiJcidityukte sati sAdhubhiH / 6 / sa Uce na mayAdhItaM vaidyakaM bhavatAM kRte / evaM tau dvau mahArambhau cikitsAM kurutaH puri / 7 / prabhuM kRSNo'nyadA'prAkSIdvaidyayoH kAnayorgatiH / jIvAMzauSadhidAnena jIvahiMsAvidhAyinoH / 8 / svAmyUce saptamI pRthvIM pApo dhanvantarirgamI / bhavyo vaitariNIjIvo gaGgAvindhyAntare hariH / 9 / sa ca tatra vayaHprApto bhAvI yUthapatiH svayam / gamiSyantyanyadA tatra sArthena saha sAdhavaH / 10 / *Apo dhIyante'smin iti adhiH, ratnazUnyatvAt ityarthaH / - hariH - vAnaraH / A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH anukampAyAM vaidyH| gAthA-846 454 XKR
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 455 ************* tatraikasya muneH pAde magnaM zalyaM duruddharam / tatastadarthaM sarve'sthuH sazalyAMghrirmunirjagI / 11 / madarthaM vo mRtirmA'bhUt zalyametanmamAntakRt / tacchalyoddharaNA'zaktA nirbandhAttena noditAH / 12 / muktvA taM sthaNDile zuddhe sacchAyasya taroradhaH / te'pi jagmuH kathamapi zokazalyena zalyitAH / 13 / tadA ca tatra sa bhrAmyantrAgAdvAnarayUthapaH / purogaistumulazcakre sAdhuM taM vIkSya vAnaraiH | 14 | yUthapastamatho pazyannUhApohena tatkSaNAt / jAtA jAtismRtiH sarvaM prAgbhavaM smarati sma saH / 15 / dRSTvA zalyaM muneH zalyoddharaNIM zalyarohiNIm / girau gatvA''nayatsAdhuM niHzalyaM vidadhe'cirAt / 16 / sAdhoragre likhitvAkhyatso'tha prAgbhavavaidyatAm / dharmamAkhyanmuniH so'thAnazanena mRtastryahAt // 17 // atha kiM tasyAbhUdityAha - - so vAnarajUhavaI kaMtAre suvihiyANukaMpAe / bhAsuravarabuMdidharo devo vemANio jAo / / 847 / / spaSTA / navaraM anukampA bhaktiH / vaimAnikaH sahasrAre / / 847 / / prayujyAvadhimadrAkSIt tadvapustaM muniM ca saH / drAgetyA'darzayaddivyAM devaddhiM tAM nijAM muneH | 18 | Uce ca tvatprasAdena prApyata zrIriyaM prabho ! tenA'thotpATya sa munirnItaH svamunisannidhau / 19 / dRSTvA te smAhurAgAstvaM kathaM zalyamagAcca te / so'tha vAnaravaidyasyodantaM teSAmacIkathat // 20 // ******** A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH anukampAyAM vaidyaH / gAthA - 847 455
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 456 M vAnaraH sAdhubhaktatvaivaM lebhe sAmAyikavratam / anyathopAttaduHkaSkirmA syAdvarAkaH sa nArakaH / 21 / athA'kAmanirjarAyAM miNThakathA - . vasantapuranAmAstivasantartusamaM puram / pradyumnAnandi satprekSaM vizAlaM sumana:priyam / / zreSThI tatrebhyanAmA'bhUtoyasI tasya dhAriNI / kAntAnanaH punaH putraH snuSA saubhAgyasundarI / 2 / snAntI dRSTA'nyadA nadyAM yUnA kenA'pi sA snuSA / tadaGgasaGgamA''kAGkSI sa tAmUce sasambhramam / 3 / susnAtaM pRcchati te nadyeSA mattavAraNakaroru ! ete ca nadIvRkSA ahaM ca pAdeSu te patitaH / 4 / hRSTA dRSTvA taM sA'pyUce - subhagA bhavatu nadIyaM ciraM ca jIvantu te nadIvRkSAH / sustrAtapRcchakAnAM prayatiSyAmaH priyaM kartum / 5 / tasyA gRhAdyajAnan sa DimbhAn papraccha tatragAn / keyaM te'bhyadhuribhyasya snuSA saubhAgyasundarI / 6 / so'tha dadhyo kathaM me'syAH saGgamaH sambhaviSyati / tata: pravrAjikAmekAM dAnAdibhirupAcarat / 7 / sA tena preSitA gatvA taduktaM tatra tAM jagau / ruSTayevA'ruNIbhUya tarjayitvA tayA kharam / 8 / prakSAlayantyA bhANDAni maSIliptakaraNa sA / hatvA capeTayA pRSThe'padvAreNA'pasAritA / / [yugmam / ] 1. prayatiSye'haM la, / * pradyumnaH - kAmadevaH / A. ni. sA.ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH akAmanirjarAyAM minntthH| gAthA847 456 RRRRRRRRRRRRRI
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 457 ************ AkhyatvA'tha sA tasya nAmApi sahate na te / jJAtaM tenA'tidakSA sA vikrItA'sau varAkikA | 10 | maSIpaJcAGgalIbimbAt pRSThe'padvAre karSaNAt / AhUtaH kRSNapaJcamyAmapadvArA'hametayA / 11 / prAptaH saGketakA sa suptAvupavane'tha tau / bhojane makSikevA''gAt kutazcit zvazurastadA / 12 / dadarzA'yaM na me putraH kazcanopapatirdhruvam / AcakarSa snuSApAdAnnUpuraM sa zanaistataH / 13 / jJAtvoce sa tayA zIghraM nazya kuryAH sahAyatAm / sA'tha gatvA patiM proce gharmAntaH supyatAM bahiH / 14 / azokavanikAmadhye suptAvatha muhUrttataH / utthApyovAca sA kAntaM kimidaM vaH kulocitam // 15 // matpadAt zvazuro'gRhNAnnUpuraM nistrapo jaran / sa Uce lapsyase zeSva sUnorAkhyajvarI prage | 16 | so'vadadviko'si tvaM so'vagdRSTaH sphuTaM paraH / bhokSye zuddheva soce'tho UcuH sarve'pi kurviti // 17 // tatra sapratyayo yakSastatpadorantare vrajan / dhriyate doSavAMstena nirdoSo yAti tatkSaNAt // 18 // sAstrAtA svajanopetA'cAlIdyakSAlayAntare / unmattIbhUya tenA'sau zliSTA lokena mocitA / 19 / sA ca tatra gatovAca yakSa ! sAkSAt tavA''khilam / muktvA svapatimetaM ca na spRSTo'pyadhunA paraH // 20 // * zeSva - 'ziG svapne' dhAtu-1104 paJcamI-dvitIya pu. ekavacanam / atho athA'rtho'vyayaH / hema0 1 / 2 / 37 [ odantaH ] tyanenAsandhiH / **************************** A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyika lAbhe kathAH akAmanirjarAyAM miNThaH / gAthA - 847 457
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 458 ityuktvA maJju yakSAyorbhUtvA madhyena sA yayau / tadvacazcintayanneva yakSo'sthAtkiM karomyaham // 21 / yakSo'pi vaJcito dhUrtyA'thA'bhUtrUpurapaNDitA / sarveH zuddheti sA proktA lokairvRddhastu hIlitaH / 22 / tasyA'dhRtyA'nazanidrA jJAtametaJca bhUbhujA / cakre'thAntaHpurArakSo rAjJA nirnidra ityaso / 23 / saudhopAnte'sti hastIndro rAjJI tanmiNThake ratA / nizAyAM hastihastenA'varohatyadhirohati / 24 / tadA jAgrati tasmiMzca muhurdevI nirIkSate / tataH so'bhyanayannidrAM rAjJI prAgvadavAtarat / 25 / bRhadvelA babhUveti hastyArohaNa roSataH / hatA saGkalayA rAjJI taM soce kAnta ! mA kupaH / 26 / adyA''rakSo navaH ko'pi na sa nidrAti tanmama / velA jAteyatI taJca vRddhaH sarvaM nirIkSya saH / 27 / dadhyau rAjyo'pi duHzIlA yadyevaM rakSitA api / tannaH strISu na doSo yatrAsAM trAtA kulaM vinA / 28 / so'tha supto na jAgarti sarvaH ko'pyutthitaH prage / saptAhAdutthitaH so'tha sarvAmAkhyatprabhoH kathAm / 29 / taM visRjya nRpeNAntama'nmayaH kAritaH karI / rAjyaH sarvA nRpeNoktA vivastrAstamalayan / 30 / sA tu rAjJI jagAdevaM hastino'smAdvibhemyaham / hatA'thotpalanAlena rAjJA sA mUrcchayA'patat / 31 / A. ni. sA.ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun * akAmanirjarAyAM miNThaH / gAthA-847 458 * hastyAroheNa - miNThena ityarthaH / 1.XXXXX
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXX** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 459 A. ni. sA. ni. rAjoce'tha na te bhItimattebhAt kRtrimAttu bhI: / nA'mUrcha: saGkalAghAtAnmUrchitA tUtpalA''hatA / 32 / tatpRSThe saGkalAghAta: prekSita:kSmAbhRtA tataH / are ! pApAdhamA saiSA vadhyA sArohakadvipA / 33 / so'thA''nAyya gajAroho rAjJoce pApa ! samprati / sarAjJIko gajArUDhastvaM zailAgrAditaH pata / 34 / sa tathA'driM tadAruhya rAjAdezAdgajaM dadhau / kramAt trIMzcaraNAn vyomni vidhApyaikAMhiNA sthitam / 35 / rakSebhamiti rAjoce lokardoSo'sya na prabho ! / lokavAkyAttato rAjJA sa Uce rakSa hastinam / 36 / so'bhyadhAtkariNaM trAsye cenau yacchasi jIvitam / dattaM tenAGkazenebho vAlayitvA sthale kRtaH / 37 / athottArya gire rAjJA kRtau tau dezatADitau / gacchantau ca kvacidgrAme zUnye devakule sthitau / 38 / rAtrau grAmeyakaistatra trAsitaH pAripanthikaH / tadeva devakulakaM zaraNyaM zaraNaM zritaH / 39 / veSTayitvA tadArakSA tasthuH zvo'sau grahISyate / sparzAcaurasya sA tatra raktA caure'bhyadhAdidam / 40 / bhava tvaM me patiH so'pi mene'thA''rakSakaiH prage / Aroho'kSepi zUlAyAM sA caureNa samaM gatA / 41 / mArge dRSTvA nadIM caurastAmUce devi ! te'sti yat / tadarpayAdau yenedaM sarvamuttArayAmyaham / / 2 / tvAmanUttArayiSyAmi duruttAraM sahAkhilam / zarastambe vivastrA'sthAt sarvasvaM tasya sArpayat / 43 / Qian Hua Yao Ye Zhun Zhun Hua Hua Nian Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun * 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH * akAmanirjarAyAM miNThaH / gAthA-847 %%%****XXX 459
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 460 nadImuttIrya cauro'tha dadhAve sA'tha taM jagau / kimevaM yAsi so'vAdIna vizvasimi te zubhe ! / 44 / tvayaiko'ghAtyata yathA tathA tvaM jAtu mAmapi / ityuktvA taskaraH so'gAt vilakSyA rAjyapi sthitA / 45 / zUlAproto hastipakaH zrAddhAjalamayAcata / sa Uce cennamaskAraM dhyAyasi tvaM dadAmi tat / 46 / dhyAsyAmIti sa tenokte zrAddho'gAjalahetave / dhyAyanneva namaskAraM miNTho mRtvA suro'bhavat / 47 / zrAddhazcArakSakairbaddhazcaurArthaM jalamAnayan / devo'vadhe: prekSya zilAM vikuLa tamamocayat / 48 / zarastambe ca dRSTvA tAM tadarthaM pherurUpabhAk / arvAg muktvA''miSaM vaktrAttIramatsyAya dhAvitaH / 49 / AmiSaM jagRhe zyeno mIno'ntaHsalilaM gataH / zRgAlo'tha vilakSo'sthAd dhyAyaMstamatha sA'bravIt / 50 / mAMsakhaNDaM parityajya matsyaM yAcasi jambuka ! / bhraSTo mInAJca mAMsAJca dInaM dhyAyasi pherava ! 51 / so'vak patrapuTacchanne ! ayaza:kArike ! pituH / bhraSTA pati copapatiM dInaM dhyAyasi bandhaki ! 52 / ityukte vrIDitA sA'sthAtso'thA'bhUdivyarUpabhAk / tasyAH svavRttamAvedya vratArthitvamajIjanat / 53 / tena santam rAjA'tha tAmagrAhyata puMzcalIm / atha satkArapUrvaM sA ni:kraSkimya svargabhAgabhUt / 54 / 1. vilakSA la la pa / * pheravaH - pheruH tatsaMbodhane / * bandhakI - vyabhicAriNI strI, tatsaMbodhane / **************** A. ni. sA. ni. *'katham' dvAram sAmAyikalAbhe * kathAH akAmanirjarAyAM minntthH| gAthA-847 460 XXXXXXX Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 461 * * * * * % atha bAlatapasi indranAgakathA - vasantapuranAmAsti nagaraM garimAdbhutam / dhatte nIranidheH zobhAmazeSazrIvibhUSitam / / tatra zreSThI purazreSThaH sarvazlAghyadhano dhanaH / putrapautrAdizAkhAbhirvistRto vaTavRkSavat / 2 / anyadA'bhyAgamanmAriya'maghATIva tadgRhe / bandIkRtyA'khilaM tasya tayA'nAyi kuTumbakam / 3 / eka evoddhRtastatrendranAga iti dArakaH / lokaizca tagRhadvAraM kaNTikAbhiH pyadhIyata / 4 / zunadvAreNa nirgatya sa bhikSArthaM pure'bhramat / datte'naM kRpayA lokastasya tena sa vardhate / 5 / itazcaikaH sArthavAhaH puraM rAjagRhaM prati / ghoSaNAM kArayitvAntarmahAsArthazcacAla saH / 6 / indranAgo'pi tacchrutvA tadA tena sahA'calat / jIrNaM tasyaikadA nA'naM na dvitIye'hanyato'bhramat / 7 / dRSTvA sArthAdhipo dadhyau dhruvamadyA'nazanyasau / sArthapo'tha dvitIye'hni snigdhaM tasyA'zanaM dado / 8 / sotha yahamajIrNatvAnnA'bhuktA'hanyaparepyataH / SaSThabhojIti lokasya bhAvastaM pratyabhUnmahAn / 9 / ekatrApi gRhe prAjyalAbhAnA'gAdgRhAntare / dadhyau lokastato'vyaktaliGgabasAvekapiNDikaH / 10 / so'thaivaM sArthapenoce kvacidanyagRhe tvayA / na magRhaM vinA bhikSA grAhyA yAvatpure'gamaH / 11 / % A. ni. sA.ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH bAlatapasi indrnaagH| gAthA-847 461 KKKKKKKK
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 462 ***************** gataH pure maThe'tiSThanmuNDayAmAsa mastakam / kaSAyANi ca vAsAMsi paryadhAt khyAtimAptavAn / 12 / tatra cA''kAryamANo'pi gRhe yAti na kasyacit / pAraNA'hvayA''gataM bhaktaM gRhNAtyekasya nAnyataH | 13 | bhaktaM pratISTaM kasyeti jJAtuM bherI kRtA janaiH / yasyA''ttaM tatkRte bherItADane'nye'valantyatha // 14 // athA'nyadA pure tatra zrIvIraH samavAsarat / vihartuM prasthitAnsAdhUMzcA'vocattiSThata kSaNam // 15 // aneSaNeti tasmiMzca bhukte yAteti cA''dizat / gautamaM cA''dizatsvAmI indranAgamidaM vadeH / 16 / anekapiNDikaM draSTuM tvAmicchatyekapiNDikaH / so'tha ruSTo'vadadyUyaM bahupiNDabhujo'pi kim // 17 / / ekapiNDA ? ahantvekapiNDabhojyapyanekabhuk ? / upazAntaH kSaNAddadhyau na hyasatyaM vadantyamI / 18 / vimRzanatha so'jJAsId yaddine pAraNaM mama / kriyante'nekazaH piNDA dine tasmin gRhe gRhe / 19 / akRtaM cAkAritaM ca bhuJjate'mIti sAdhavaH / tadvacaH satyamevaiSAmiti cintayatastadA | 20 | jAtismRtirabhUttasya prApa pratyekabuddhatAm / uktvAdhyayanamekaM ca kevalI nirvRttiM yayau // 21 // atha dAne kRtapuNyakathA - zAligrAma iti grAmastatraikA sthavirA'bhavat / tatputro vatsapAlo'bhUtso'nyadA pAyasotsave // 1 // ******* A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH bAlatapasa indranAgaH / gAthA - 847 462
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 463 A. ni. sA. ni. dRSTvA pAyasamaznanti DimbharUpANi so'pi ca / Uce mAtarmamA'pyarthamadya rAkhnuhi pAyasam / 2 / nAsti vastvityarodIt sA'pRcchannupagRhastriyaH / nirbandhe'kathayattAzca kRpayA sarvamA''rpayan / / tayA'tha pAyasaM rASvA sutasya pariveSitam / sthavirAntargatA sAdhurAgato mAsapAraNe / 4 / tattryaMzaM sa dadau sAdhordadhyo stokamidaM tataH / dvaitIyIkaM dadau tryaMzaM punazcintayati sma saH / 5 / kSepsyatyatrA'paraM kiJcittadetadvinakSyati / tRtIyamapyadAttryaMzaM svargastenArjitastadA / 6 / jJAtvAmbA jemitaM bhUyaH kSaireyyAbhRtabhAjanam / AkaNThaM bubhuje so'tha visUcyA mRtavAnizi 7 / gataH svarga tatazcayutvA'traiva rAjagRhe pure / zreNiko yatra rAjendrazcAbhayo mantripuGgavaH / / mahAjanasya mukhyo'bhUttatra zreSThI dhanAvahaH / yadravyasaGkhyA nA'jJAyi bindusaGkhayeva vAridheH / 9 / navyanavyollasaddhadrA bhadrA tasyA'bhavatpriyA / sa tadIyodare jIvaH sutatvenA'vatIrNavAn / 10 / kRtapuNyo'yamAtmeti tatroce garbhage janaH / kRtapuNyAbhidhazcakre janmato dvAdaze'hni saH / 11 / vardhamAna: pAThayogyo grAhitaH sakalA: kalAH / vivAhitastato mAtrA kSipto durlaliteSu saH / 12 / FFa 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH dAne kRtapuNyaH / gAthA-847 463 ******** * *1. 'jimitaM' la, / 2. rAjendurabhayo' la, l.p.p.kh| ** *
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 464 taiH prAvezi sa vezyaukastatrA'sthAd dvAdazAbdikam / pitA mRto'pi nA'jJApi mAtrA mA'bhUtsuto'sukhI / 13 / vittamA''nAyitaM nityaM preSayatputravatsalA / mRtyau tasyAH snuSApyevaM svapriyaprItaye vyadhAt / 14 / / niSThite'tha dhane kRtsne ceTIhaste tadaGganA / nijamAbharaNaM preSIdvivedA'kkA'tha niHsvatAm / 15 / [yugmam sadInArasahasraM tattasyAH pratyarpitaM tayA / athA'kkayA sutA'bhANi niHsvo niHsAryatAmayam / 16 / sA naicchadatha vaJcitvA gRhamArjanadambhataH / uttArito'pyastiSThatrUce dAsyA sthito'si kim / 17 / azRGgapazurevA'si nirasto'pi na yAsi yat / so'tha dadhyo kSayAyoktA dhig vezyA vaJcito'smyaham // 18 // gRhavA'vidan pRcchatrUce taiH kvAsti tadgRham / vezyA''saktastatsuto'bhUttataH sarvaM kSayaM gatam // 19 // tataH kathaJcid jJAtvAgAjIrNa zIrNe gRhe nije / bhAryA ca sahasotthAya kulInA vinayaM vyadhAt / 20 / lajjito vinayAttasyA mAtApitrozca zokataH / sarvasvaharaNAcA'bhUduHkharatnatrayAdhipaH / 21 / tadekajIvitA sApi gaNikA''gAttadantike / taM zokaduHkhacintA'ta priyA prANezamabravIt / 22 / akkA TaGkasahasraM tannijAnyAbharaNAni ca / puro vimucya he bhartanIMvIyaM tatpaNAyyatAm / 23 / [yugalam // mAsamekaM sa tatrA'sthAtpriyAvinayaraJjitaH / tataH sA''pannasattvA'bhUt zuktivanmauktikodarA / 24 / 1. 'jjIrNazIrNe' la / A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH dAne kRtapuNyaH / gAthA-847 464
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 465 **************** sArthe'tha prasthite'cAlInmuktvA tatkRte dhanam / kRtapuNyaH puNyadhano dhanopArjanahetave // 25 // upadevakulaM sArthamadhye palyaGkagaM nizi / priyaM vimucya bhArye te vapuSaiva gRhaM gate / 26 / zreSThinyA caikayA tatra bhinnaH potaH suto mRtaH / zrutvetyacintyaputratvAnmA gAdrAjakule dhanam // 27 // nA'rodayana vA'rodIttAM vArtAmapyahArayat / vArtAkRto dhanaM datvA soce mA''khya idaM kvacit // 28 // catasro'pi snuSAzcoktAH kazcidAnIyate pumAn / syuryuSmAkaM yathA putrA gRhasarvasvarakSakAH / 29 / UcustAH kimidaM zvazru ! yujyate sA jagAda tAH / akAryamapi kAryeNa kriyate nAsti dUSaNam // 30 // sA'thAgAt sasnuSA sArthe kRtapuNyaM vilokya tam / sarvAH satalpamutpATya suptaM svagRhamAnayan // 31 / vRddhA jAgarite tasminnabhyadhAtkapaTe paTuH / kuladevatayA''nIto vatsa ! tvamasi me sutaH // 32 // etAzcatasraste kAntAH kAntyA'pAstasurAGganAH / saughaM jitavimAnazri bhuGkSva bhogAn yathAsukham / 33 / kRtapuNyo'khilaM vIkSya vRddhoktaM dadhyivAniti / kimetatkulacintAdyerbhaje bhogAnupasthitAn // 34 / tatra dvAdazabhirvarSeH krIDan sve vezmanIva saH / sarvAsAmapi patnInAM putrAn dvitrAnajIjanat // 35 // itastatpariNItAyAgurvyAH patnyAH suto'bhavat / so'pyekAdazavarSo'sti paThan paNDitasannidhau / 36 / **************************** A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH dAne kRtapuNyaH / gAthA - 847 465
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 466 dvAdazAbdayA sa evA''gAtsArthastatraiva cA'vasat / Uce snuSAH punaH zvazrUtvA'sau tatra mucyatAm / 37 / Ucire'tha snuSA naitadyujyate zvazru ! sA'vadat / yUyaM jAtAH stha putriNya: kAryaM kimadhunA'munA / 38 / akRtyamapi kAryAt kiM kRtvA pazcAna mucyate / abhakSyaM bhuktamatyArtyA tatkiM bhakSyaM sadaiva tat // 39 // dugdhabhrAntyA candrakAntAM pAyayitvA sa zAyitaH / tatkAntAbhiH zambalArthaM modakA ratnagarbhitAH / 40 / tasyA'kriyanta snehena muktA ucchIrSake ca te / athotpATya yathAnIto muktastatra tathaiva saH // 41 // prabuddho'cintayadyAvattataH kathamihAgamam / tAvattatrA''gate palyau tathaiva tamapazyatAm / 42 / tAbhyAmUce'tha kiM nAtha ! vyomnAkArSIrgatAgatam / mArgacchAyA na kApyatra dRzyate'GgeSu yena vaH / / 3 / dado zUnyAn sa huMkArAn ghRSTo'hamiti cintayan / athotthAya yayau gehaM priyAttatalpazambalaH / 44 / Ayayo lekhazAlAyAH pitari nAti cAtmajaH / tasyAdAdrudato vezyA zambalAnmodakaM kare / 45 / so'nan yayau bahistAt taM tatra ratnaM vilokya ca / Arpayat kAndavikasya pratyahaM maNDakAptaye / 46 / jalAntaH kSepaNAjjAtaM jalakAntaM ca tena tat / bhuJjAnA modake bhagne dRSTvA ratnaM priyA'vadat / 47 / A. ni. sA.ni. 'katham' dvAram * sAmAyikalAbhe kathAH dAne kRtapuNyaH / gAthA-847 466 R * modakA ityarthaH / ***
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 467 ratnIkRtya lAghavArthamarjanAM kiM priyA''nayaH / humityuktvA prahRSTo'ntastatpriyAprema bhAvayan / / 8 / itazca secanAkhyebho nadyAmagrAhi tantunA / mantriNA paTaho'dApi yo'dhunA jalakAntadaH / 49 / tasya rAjA nijAM putrI rAjyAca ca prayacchati / tadArpayat kAndavikastantustenA'mucadgajam / 50 / pRSTaH kAndaviko rAjJA kutaste'bhUdidaM vada / cauryAdAptaM sa bhItyAha dadau me kRtapuNyajaH / 51 / rAjoce na tavedaM yattat tvaM vraja nijAlaye / AkArya kRtpuNyasya dezaM putrIM ca dattavAn / 52 / sa tribhAryo'bhunagbhogAnanyadA'bhayamUcivAn / priyAcatuSTayodantamanubhUtaM yathAtathA 53 / acIkarattatazcaityaM dvidvAramabhayo bahiH / kRtapuNyasamaM tatra lepyayakSaM nyavezayat / 54 / sApatyAbhiH samastAbhiH strIbhiryakSo'yamarcyatAm / bhAvI rogo'nyathA'rbhANAmiti cAghoSayatpure 55 / abhayaH kRtapuNyazca niviSTau yakSamaNDape / AyAntI: pazyataH paurIryAvattAH samupAgatAH / 56 / yakSaM patimiva prekSyA'bhUvaMstAH premasAzravaH / yakSotsaGge pitRdhiyA tadapatyAnyupAvizan / 57 / upalakSyA'bhayo buddhyA sthavirAM tAmatarjayat / kRtapuNyasya patnI: sarvasvamapi cA''rpayat / 58 / patnIbhiH saptabhiH sAdha saMsArasukhamanvabhUt / kRtapuNyo yathArthAkhyo martyaloke'pyamartyavat / 59 / A. ni. sA.ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH dAne kRtapuNyaH / gAthA-847 467 -
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghuvRttiH 468 *************** anyadA samavAsArSIt zrIvIrastatra tIrthakRt / kRtapuNyo namaskRtya svAminaM pRSTavAn sudhIH / 60 / sampattizca vipattizca kathamAsInmama prabho ! svAmyUce hanta te jajJe lakSmIH pAyasadAnataH / 61 / rekhAdvayavidhAnAcca babhUvAntarikAdvayam / tacchrutvA tatkSaNAtsarvasAmAyikamupAdade / 62 / atha vinaye puSpazAlasutakathA - mAgadhe gobaragrAme puSpazAla: kuTumbikaH / bhadrAbhAryA ca tasyAsItpuSpazAlastu tatsutaH // 1 / sa mAtApitarAvUce ko dharmastAvathocatuH / vinayAdvatsa ! zuzrUSA mAtApitrorvidhIyate // 2 // dve eva deva bata mAtA ca pitA ca jIvaloke'smin / tatrApi pitA'bhyadhiko yasya vaze varttate mAtA | 3 | pAdazaucAdizuzrUSAM sa cakre'tha sadA tayoH / grAmAdhipo'nyadA''yAtaH sa tAbhyAmapyapUjyata // 4 / so'tha dadhyAvasau tAvan matpitrorapi daivatam / tacchuzrUSAmathA'kArSIdbhAvI dharmo mahAnitaH // 5 / tasyApyanyo'nyadA'dhIzaH prAptastaM so'pyapUjayat / asyApyasau pUjya iti muktvaitamahamapyamum // 6 / seve'tha tasya sevAyAM pravRtto dharmakAmukaH / uparyuparisevArthI zreNikaM sevate sma saH // 7 // zreNiko'pi naman dRSTaH zrIvIraM so'tha dadhyivAn / seve'hamapyamuM tasmAtpUjitairapi pUjitam // 8 // athoce bhagavantaM sa prabho ! sevAM karomi vaH / svAmyUce sAdhuveSeNa sevA'smAkaM vidhIyate / 9 / ****************** *********** A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH vinaye puSpazAlasutaH / gAthA-847 468
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 469 ***** tacchrutvA bhagavadvAkyaM sambuddho vratamagrahIt / evaM vainayikAttasyA'bhavatsAmAyikavratam // 10 // atha vibhaGge zivakathA - magadheSu zivo rAjA babhUvA'kSudramAnasaH / dhanadhAnyahiraNyaM ca pratyahaM tasya vardhate / 1 / citte'bhUttata idaM vidyate karmaNaH phalam / kuto'nyathA dhanAderme vRddhiH puNyaM karomi tat // 2 // bhojayitvA'tha sajJAtInpaurAnjAnapadAMzca saH / dInAnAthAdilokAnAM datvA dAnaM yathocitam // 3 // putraM rAjye ca saMsthApya kSamayitvA'khilaM janam / kArayitvA ca bhikSArthaM 'tAmrapAtrakaTutsuke // 4 // dikprokSitatApasAnAM madhye'bhUttApasastataH / svayaM patitapatrANi bubhuje sa dvyahAttryahAt // 5 // evaM kaSTakriyAM kurvan vibhaGgajJAnamAsadat / apazyattena saptaiva dvIpAnambhonidhIMzca saH // 6 / yathA dRSTAMzca bhAvAnsa gatvA prAjJApayat pure / rAjarSiriti loko'pi mene tadbahumAnataH // 7 // "tataH prabhRti saJjAtaH pravAdo'yaM jagatyapi / saptadvIpAH samudrAzca santyanyannAstyataH param // 8 // 1. 'kaTucchuke' kha / kaDucchukaM pa cha / tAmrapAtraM kuTumbakaiH la / tAmrapAtraMkuTumbakaH la / 2. 'dikproSita' la / 3. itaH prabhRti, ayaM pAThAntaraH anyadA sAdhavo dRSTA mahAtmAno mahAkriyAH / teSAM kriyAphalaM jJAtuM vibhaGgena vyacintayat // 8 // tajjJAnadhyAnatazcAbhUtpariNAmo'tizuddhimAn / tadaivA'pUrvakaraNAtkevalajJAnamApa saH / 9 / pa pa pa, kha la cha / ***** A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe vibhaGge zivarAjA / gAthA - 847 469
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 470 ***** *********** svAmyuktAnanyadA zrutvA'saGkhyAn dvIpodadhIn janAt / jAtazaGkasya tasyA'tha vibhaGgaM sarvathA'gamat / 9 / tataH zrIvIrapArzve'gAddharmaM zrutvA'grahIdvratam / zrutaM paThan vizuddhAtmA saddhyAnAt prApa kevalam // 10 // atha saMyogaviyoge mAthurau vaNijau - mathuraikA dakSiNasyAmuttarasyAM dvitIyakA / saudharmezAnavatte dve digdvayasya vibhUSike / 1 / dakSiNamathurApuryAmekadA vaNigottaraH / yayau sArthena mahatA vyavahartuM mahAdhanaH / 2 / dAkSiNAtyo vaNik tasya dhanadapratimarddhikaH / AtitheyaM mahajhakre kramAnmaitrI tayorabhUt // 3 // tAbhyAmajAtApatyAbhyAM maitrIsthairyakRte tataH / anyonyasantatau kAryo vivAha iti nizcitam // 4 // dAkSiNAtyasya putro'bhUdauttarasya ca putrikA / dvayorapyabhavatprItiH pratijJApUrtisambhavAt // 5 // vivAhakAle saJjAte dAkSiNAtyo vaNigmRtaH / tasya sthAne tattanUjazca kSaDaHkhyADivA'bhavat / 6 / snAtuM tasyA'nyadA nyastAH svarNakumbhAzcaturdizam / tataH paraM rUpyamayA mRnmayAstadanantaram // 7 / kRte kArye vimuktAzca sarve'pyuDDIya te yayuH / snAtotthitasya tasyA'gAtsnAnapIThamapi kvacit // 8 // 1. kSaDaH khyAjivAbhavat pa, / kSiDaHkhAtrivAbhavat pa, / kSaDaH khyAnivAbhavat la / kSiDaH khyADivAla, / ******* A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH saMyogaviyoge vaNijau / gAthA - 847 470
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ EKE A. ni. AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 471 rasavatyAM ca jAtAyAM bhojanArthamupAvizat / patadgrahopari nyastaM puraH sthAlaM hiraNmayam / 9 / svarNarUpyamayA'nekakanolAni ca pArzvataH / kRte ca bhojane sarvairgatamuDDIya pakSivat / 10 / sthAlasyApi prasthitasya dhRtakarNaH sthitaH kare / agretanAnAM mArgeNa tatpunastatkSaNAdgatam / 11 / riktaM zrIgRhamapyAsInidhAnairapyanazyata / tasyA'laGkAravastrAdyairapi sArthaH sa nojjhitaH // 12 // ApaNeSu ca ye'bhUvatrAnApaNyaugharAzayaH / adRzIkaraNo mantra ivA'smaryata tairapi / 13 / tato niHpuSpuiNyamAtmAnaM matvAgAdagrahIdvatam / amuJcan sthAlakhaNDaM tadgItArtho viharannatha / 14 / uttaramathurApuryA kathaJcana sa jagmivAn / yathApravRttyA zvazuragRhe bhikSArthamAvizat / 15 / vilokya tatra niHzeSAM sAbhijJAnAM nijAM zriyam / tathA gRhapatestasya bhuJjAnasya puraHsthitAm / 16 / uddAmayauvanAM bAlAM tAlavRntakarAmbujAm / pazyantritastato yAvanmunirasti savismayaH / 17 / dattabhikSo'pyasau sAdhu na yAtIti gRhAdhipaH / aprAkSItkiM mune ! bAlA prekSase netrakaumudIm / 18 / so'vadadvAlayA nA'rthaH zriyaM prekSe tavAdbhutAm / bhUtistvadarjiteyaM kiM sa Uce'sau kramAgatA / 19 / yadyevaM bhadra ! kiM tarhi khaNDabhAjanabhojya'si / mune ! IdRzamaivetatsandhAtuM naiva zakyate / 20 / sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH saMyogaviyoge vnnijau| gAthA-847 471 *****
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 472 athA''kRSyA'mucatkhaNDaM munirlagnaM ca tatra tat / nirgacchan zIghramutthAya munistena vidhRtya saH / 21 / uktaH kastvaM kuto vA'tra prApto'si brUhi so'bravIt / svaM svarUpaM muniH so'tha proce te zrIriyaM prabho! / 22 / Adito'pi pradattAsau tavaiva varakanyakA / tagRhANa mune ! sarvamAtmIyaM mucyatAM vratam / 23 / viSayAH sulabhAH so'vag vratametattu durlabham / tatkathaM sulabhArthe'haM vrataM muJcAmi durlabham / 24 / kamalA: samalA: sarvAH kAmAH sthAmApahAriNaH / tattvamapyeSu mA rajya parivrajya sukhI bhava / 25 / tadA tadvyAkhyayA'neke pratyabudhyata jantavaH / saptakSetryAM sa sarvasvamuptvA pazcimamagrimam / 26 / kalatraputraputrIbhiH saGgataH saGgavarjitaH / tasyaiva sanidhau sAdhoH sa tadaivAdade vratam / 27 / atha vyasane dvau bhrAtarau - kuto'pi zakaTena dvau bhrAtarau gacchataH pathi / cakramaNDalinI rathyAsthitAM vIkSyA'vadanmahAn / 1 / zakaTaM TAlayetastvaM pApo nA'TAlayallaghuH / Uce cAsyAM vipannAyAM bhrAta: ! kiM bhAvi sUtakam / 2 / zrutvA sA saMjJinI tattacakracchinnA mRtA tadA / kurudeze zrIniveze hastinAgapure pure / 3 / 1. TAlaya itaH tvaM iti sandhiH / TAlayethAstvaM - la / Hua Qing Hua Hua Hua Hua Hua Hua Yao Hua Ju Ye Ye Ye Ju Hua Ye *Le Le Yao Hua Yao Ye Ye Yao Hua Yao A. ni. sA.ni. 'katham' dvAram * sAmAyikalAbhe kathAH saMyogaviyoge vaNijau / gAthA-847 472 *****
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ KKKKI AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 473 A. ni. sA.ni. kule kvApi babhUva strI tAM dhanaH zreSThyupAyata / bRhacchAkaTikasyAtmA pUrva tasyAH suto'bhavat / 4 / jIvitAdapyabhISTaM taM parAM puSTiM ninAya sA / dvitIyo'pyudare tasyAH samutpannaH svakarmaNA / 5 / niviSTa iva pASANo nA'bhISTo garbhago'pi saH / prAjyaiH pAtanabheSajaiH sa kRtairapi nA'patat / 6 / jAtazca vairivad dRSTvA dAsyAzchaditumarpitaH / sa dRSTvA''nIya pitrA tu dAsyAH kasyAzcidarpitaH / 7 / avijJAtaM jananyA taM janako'vardhayatsutam / mahIyAn rAjalalito gaGgadattastu kanyasaH / 8 / sukhAdikAdikaM jyAyAn yatkiJcillabhate tataH / vizrANayati tasyApi bhAgaM bhrAtuH kanIyasaH / / taM vijJAya kuto'pyambA dRSTvA hanti yathAtathA / anyadendramahe jAte bhuJjAne svajane jane / 10 / pitrA''nIya nivezyA'dhastalpaM yAvatsa bhojyate / sA tAvat prekSya dhRtvA'tha kezeSvAkarSati sma tam / 11 / capeTAyestADayitvA'kSipaJcandanikAntare / nItvA'nyatra rudan so'tha snAnaM tAtena kAritaH / 12 / tadA ca tatra bhikSArthamekaH sAdhuH samAyayau / zreSThI papraccha taM mAtuH putro'niSTaH prabho ! bhavet / 13 / muniruvAca - yaM dRSTvA vardhate kopaH snehazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa eSa me pUrvavairikaH / 14 / yaM dRSTvA vardhate snehaH krodhazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa eSa me pUrvabAndhavaH // 15 // 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH vyasane bhrAtarau / gAthA-847 473 ****** Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Le Ye Yao
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 474 tataH zreSThI tamAhevaM dIkSasvA'muM sutaM mama / nItastena gurUpAnte gurubhiH so'tha dIkSitaH / 16 / samAgatya tataH sadyaH pArzve tasyaiva sadguroH / jyAyAnapi pravavrAja bhrAtRsnehAnurAgataH / 17 / jAtau sAdhU tatastau dvo taponiSTho kriyAparau / krazayantau bhavaM svaM ca vyahaSAtAmanizrayA / 18 / itastapaHprabhAvena bhUyAsaM bhAvi janmani / jagadAnandana iti nidAnaM vidadhe laghuH / 19 / gatvA'tha tridivaM pazcAtridAnI vasudevasUH / navamo vAsudevo'bhUdaladevo'paraH punaH / 20 / athotsave AbhIrANi - prAntagrAme'nyadaikasminnA''gacchanti sma sAdhavaH / tatrAbhIrANi tatpArzve dharma zRNvanti nityazaH / / vyAvarNayanti te devalokaM tasya ca vaibhavam / prApyate sa ca dharmeNa tatra teSAM tato'sti dhIH / 2 / indrotsavAdAvanyedyustAnyAbhIrANi kAryataH / dvArikAdyanurUpAyAM nagaryA kutracidyayuH / / vicitravastrAlaGkAraM kastUryAdiprasAdhitam / tatraikSanta janaM tAni locanaivismayasmitaiH / / / parasparamathAkhyAnti taddarzanabhuvA mudA / devalokaH sa evA'yaM sAdhavo varNayanti yam / 5 / athA''gatAni tAnyAkhyan sAdhUnAM yo'tra varNitaH / yuSmAbhirdevalokaH sa pratyakSo'smAbhirIkSitaH / / * anizrayA - nizrA-rAgaH na nizrA iti anizrA, tayA / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. sA.ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH utsave AbhIrANi / gAthA-847 474 *****
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** A. ni. AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 475 * * athA''khyan munayasteSAM devaloko na tAdRzaH / tato'nantaguNaH so'sti dRzyo dehena nAmunA 7 / tato'bhyadhikasaJjAtavismayAni sapadyapi / tAnyAbhIrANi jagRhuvrataM svargApavargadam / 8 / atha RddhidarzanAddazArNabhadraH - dazArNapuranAmnAsti puraM yadbhUtinirjite / bhogAvatyamarAvatyau muktvA dRSTipathaM sthite / / dazArNabhadranAmA'bhUpatirbhUribhUtibhAk / ya: sarvamaGgalAnandI virUpAkSaH paraM na hi / / paJca rAjJIzatAnyasya babhUvurlolalocanAH / nAnimeSakarAlAkSyo babhurdevyo'pi yatpuraH / / rUpayauvanalAvaNyacaturaGgacamUdhanaiH / bhUbhRnmama sama ko'pi nAstyeva trijagatyapi / 4 / dazArNakUTa zrIvIre'vatIrNe'cintayannRpaH / vandiSye'haM tathA prAtaryathA nAvandi kenacit / 5 / saporaH sacamUcakrastataH sAntaHpuro nRpaH / prabhuM nantuM prage'cAlIcalayanacalAmapi / 6 / dadhyo zakro'vadherjJAtvA dazArNanRpacintitam / varAkaH kUpamaNDUko'nIkSitasvargavaibhavaH / 7 / tadrvaM kharvatAM netuM svasainyezchAditAmbaraH / zakraH svargAdavAtArIdA''rukhairAvaNaM gajam / 8 / tasyA''syAni vikuASTau pratyAsyaM dazanASTakam / dante dante'STavApIzca prativApyaSTapachikAm / / sarvamaGgalA - pArvatI * virUpAkSaH mahAdevaH / + kharvatAm - vAmanatAm / * **** * sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH Rddhidarzane drshaannbhdrH| gAthA-847 475 * * ********* **********
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A. ni. Zui Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Qi Jin Ye 476 padye po'STapatrANi patre patre tathaikake / dvAtriMzatpAtrayuktAni nATakAnyaddhatAni saH / 10 / tadAnImA''yayau zakro dazArNadviradopari / zrImadvIraguNagrAmasphItagItavaMzAntaraH / 11 / tribhirvizeSakam / ] dazArNaH prekSya tattAdRgaizvaryaM svargavAsinAm / dadhyau garvaH kathamiyAMzcakre TiTTibhavanmayA / 12 / bhagavAn vandito'nekairvandyate ca mahaddhikaiH / kIdRzo martyakITo'haM hA'vajJAtaH prabhurmayA / 13 / svasainyaM divyasaGgItA''kSiptaM muktvA sapadyapi / dazArNabhadrarAjendurgatvA natvA jinezvaram / 14 / tadaiva vratamAdAya sAdhupako niviSTavAn / tadgajArUDha evendraH pradAya triHpradakSiNAm / 15 / vanditvA zrImahAvIraM tataH sAdhUnaman kramAt / dazArNabhadrarAjarSi dRSTvA'gre vismito'vadat / 16 / / pUrayitvA pratijJAM svAM rAjarSe'haM tvayA jita: / kSamyastridhA'parAdho me ityuktvA''namya taM yayau / 17 / satkAre ilAputraH - ekasmin kutracidgrAme zrutvA dharma guroH puraH / dvija ekaH sapatnIkaH parivrajyAmupAdade / 1 / tapyate sma tapastIvra prIti gAtparaM mithaH / 'dhigjeti strI zUdrasaGgavicikitsAM vyadhAt punaH / 2 / mRtvA to jagmatuH svarga tatra saukhyena tiSThataH / itazca bharate'muSminilAmaNDalamaNDanam / 3 / 1. vazItaraH pa cha / vazAntarA la / strI dhigjA'hamiti garvaNa zUdrasaGgajugupsAM vyadhAt ityarthaH / ******************** sA. ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH Rddhidarzane dshaarnnbhdrH| gAthA-847 476 [Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Le Ye Le
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 477 ******* A. ni. ilAvardhananAmnAsti puramaspardhitaM paraiH / satyopayAcitA tasminnilAnAmnAyasti devatA / / / ekA ca zreSThinI tatra siSeve tAM sutArthinI / sa ca dvijAmaraH svargAzyutvA tasyAH suto'bhavat / / tasyelAputra ityAkhyA cakre'tyutsavapUrvakam / strIjIvo vicikitsAtaH saJjajJe lAputrikA / 6 / prApto smarakarikrIDAvanaM dvAvapi yauvanam / nRtyantIM laGghaputrI tAmilAputro'nyadakSata / 7 / abhavatprAgbhavapremNAnurAgastasya tAM prati / naiva tasya daduste tAM suvarNenA'pi tolitAm / 8 / akSayo nidhirasmAkamiyaM nemAM dadAmahe [dadmahe / yadi naH sahacArI syAdasmadvidyAM ca zikSate / / tadetAmeSa labhate bhUyasApi dhanena na / muktvA kuTumba tatkAmasteSAM so'thAnugo'bhavat / 10 / zikSitaH so'tha tadvidyAM vivAhAyAjituM dhanam / veNAtaTapure gatvA yayAce'vasaraM nRpam / 11 / ilAputrasya nATyasyA'vasaro'dAyi bhUbhujA / svayaM sAntapuraH so'tha paurAH sarve'pi cA'vizan / 12 / nyastastatra mahAn vaMzaH phalakaM tasya copari / nyasto dvau dvau tathA lohakIlako phalakAntayoH / 13 / tasyopari nanarto rilAputro ghanAzayA / ghaninAM dvAri sauvarNayaSTyAM krIDAmayUravat / 14 / adhastAlacaputryA ca gAthakIvRndayuktayA / gItaM gItaM rasasphItaM prItaM sAmAjikairyataH / 15 / sacchidrapAdukApAdaH karopAttAsikheTakaH / utpatyotpatya gagane dadAnaH kiraNAni saH / 16 / sA.ni. 'katham' dvAram sAmAyikalAbhe kathAH satkAre ilAputraH / gAthA-847 477 * * * * *
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 478 apramattaH sapta sapta puraHpazcAnmukhAni ca / phalakaprAntakIleSu pravezayati pAduke / 17 / [sandAnitakam / evaM kRte'bhavallokaH sarvaH sarvasvadAnadhIH / rAjJA datte paraM tyAge prAk pazcAddadate pare / 18 / naTyAM rakto nRpastAni bhUyo bhUyo'pyadApayat / tanmRtyumIhate rAjA sa punardhanamIhate / 19 / jJAtaM tenApyatha yathA naTyAM rAjApi rAgavAn / sa ca tatra sthito dRSTvA nikaTe zreSThino gRhe / 20 / yuvatI: sAdaraM sAdhupratilAbhanatatparAH / sAdhudRSTiM punarbhaktazuddhau tAsAM na vIkSaNe / 21 / dadhyau nirviSayA ete dhig mAM viSayarAgiNam / tadevaM bhAvayan prApa jJAnaM tatraiva kevalam // 22 // rAjaduzcintitadhyAnAttallebhe lajaputryapi / paTTarAjyapi tattadvat bhAvayantI samAsadat / 23 / zrutvA'parAgaM svaM lokAddhyAtvA duzcintitaM ca tat / virakto bhAvanAsaktaH prApa bhUpo'pi kevalam / 24 / caturNA kevalotpattau tatraiyurvyantarAmarAH / sAdhuveSaM dadusteSAM vaMzaM svarNotpalaM vyadhuH / 25 / AkhyaddharmamilAputraH pratyabuddha ghano janaH / samyaktvAbhigrahAdInAM ko'pi kiJcitprapannavAn / 26 / / / athavA ebhiH kAraNaiH sAmAyikalAbhaH syAdityAha - Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A. ni. sA. ni. 'katham' dvAram * sAmAyikalAbhe kathAH satkAre ilaaputrH| gAthA-847 11. 'parAgastaM - pa. 'parAgaH svaM pa, 'parAgastvaM - la, 2. pratibuddho-pa, la, pratyatibuddho pa, / . mukha (napuM) prekSaNake sandhiH / * tAni - mukhAni ityarthaH / - tat * - kevalam, tadvat - lalaputrIvat ityarthaH / ********** 478 XXX
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ *XXX XXX 479 Avazyaka- abbhuTThANe viNae parakkame sAhusevaNAe ya / saMmaiMsaNalaMbho virayAviraIi viraIe / / 848 / / niyuktiH 'abhyutthAne' susAdhudarzanAdAsanatyajane 'vinaye''JjalibandhAdau 'parakkame' parAkrame pare ripavaH kaSAyAsteSAmAkrame-jaye, 'sAdhusevanAyAM' ca / zrItilakA *samyagdarzanalAbhaH viratAviraterdezavirateH, 'virate'zca sarvavirateH / kathamiti dvAraM gatam / / 848 // idAnIM kiyaJciramiti dvAraM - cAryalaghu-vRttiH sammattassa suyassa ya chAvaTThI sAgarovamAI ThiI / sesANa puvakoDI desUNA hoi ukkosA / / 849 / / A.ni. 'zeSayo'rdezaviratisarvaviratyordezonA varSASTakonA pUrvakoTiH / samyaktvazrutayoH SaTSaSTiH sAgarANAmevam / dovAre vijayAisu gayassa sA.ni. "kiyaniraM' * tinniJcue ahava tAI / airega narabhavia nANA jIvANa savvaddhaM / 1 / spaSTA / sarveSAM pratipattipariNAmastvantarmuhUrta eva / / 841 / / adhunA * * 'kati dvAram / katItidvAram / kati kiyanto vartamAna samaye samyaktvAdipratipattAra ityAdyAha - gAthAsammattadesavirayA paliyassA'saMkhabhAgamittAo / seDhIasaMkhabhAgo sue sahassaggaso viraI // 850 // 848-850 * 479 * * 1. zatravaH l| * *
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** Avazyaka- samyaktvadezaviratyoH pratipattAraH kSetrapalyasyA'saGkhyabhAge yAvantaH pradezAstAvanta evotkRSTata ekasmin samaye syuH / * niyuktiH dezaviratipratipattRbhyazca samyaktvapratipattAro asaGkhayeyaguNAH / 'seDhIasaMkhabhAgo suetti' saMvartitasamacaturasrasaptarajjUkRta-* * lokaikapradezAtmikA zreNiH, tasyA asaGkhyabhAge yAvantaH pradezAstAvanto'kSarAtmake sAmAnyazrute ekadA pratipattAraH syuH / 'sahassaggaso * cAryalaghu-vRttiH * virai' sarvaviratiM prati sahasrAgrazaH sahasrAdisaGkhyAH pratipattAraH / jaghanyatastu sarveSAmapyeko dvau vA / / 850 / / prAkpratipannAnAha - 480 sammattadesavirayA paDivannA saMpayaM asaMkhijjA / saMkhijA ya caritte tIsuvi paDiyA aNaMtaguNA / / 851 / / suyapaDivannA saMpai payarassa asaMkhabhAgamittAo / sesA saMsAratthA suyapaDivaDiyA hu te savve / / 852 / / sAmprataM vartamAnasamaye samyaktvaM dezaviratiM ca pratipannAstatpratipattRbhyo jaghanyata utkRSTatazcAsaGkhayeyaguNAH / utkRSTAzca jaghanyebhyo * * vizeSAdhikAH / atrAntare'gretanagAthAyAH pUrvArddha vyAkhyeyam, 'suyapaDivannA saMpai payarassa asaMkhabhAgamittAo' / zrutaM * sAmAnyenAkSarAtmakaM prAkpratipannAH sampratikAle pratarasya samacaturasrasaptarajjvAtmakalokasatkasya ekaprAdezikasyA'saGkhayeyabhAge yAvantaH * * pradezAstAvanmAtrAH / 'saMkhijjA ya caritte' saGkhyeyAH saGkhyAvantazcAritre prAkpratipannAH / 'tIsuvi paDiyA aNaMtaguNA', tribhyo'pi * * cAritradezacAritrasamyaktvAnAM pratipattRpratipannebhyaH sakAzAt cAritraM prApya patitAH anantAH / etebhyo dezacAritrapatitA asaGkhyaguNAH / * A. ni. sA.ni. 'kati' dvAram / 851-852 480
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ F***** * * Avazyaka- * etebhyo'pi samyaktvapatitA asaGkhyaguNAH / atrAntare prAgvyAkhyAtA'gretanagAthApUrvArdhasyottarArdham' - 'sesA saMsAratthA suyapaDivaDiyA hu * niyuktiH te savve' zeSAH saMsArasthAH sAmAnyazrutapatitAste sarve samyaktvapatitebhyo'nantaguNAH / / 851-852 / / samyaktvAdipatitAnAM zrItilakA- * punastatprApteH kiyadantaramityAha - cAryalaghu-vRttiH A. ni. kAlamaNaMtaM ca sue addhApariyaTTau ya desUNo / AsAyaNabahulANaM ukkosaM aMtaraM hoI / / 853 / / 481 * sA. ni. antara * ihAkSarAtmakaviziSTazrutasyAntaraM jaghanyamantarmuhUrtaH / sAmAnyAkSarAtmake zrute eka jIvaM prati anantaH kAla utkRSTamantaram / avirahita* samyaktvAdisAmAyikasyApi jaghanyamantarmuhUrta evAntaram / AzAtanAbahalAnAM tIrthaGkarAdyAzAtanAkAriNAM apArdo'ddhApudgalaparAvarto dezona * dvAradvayam / * utkRSTamantaraM bhavati / / 853 / / uktaM ca / titthayarapavayaNasuyaM AyariyaM gaNaharaM mahiDDIyaM / AsAyaMto bahuso aNaMtasaMsArio bhnnio|1|* gAthA* pravacanaM saGghaH / AcAryoM vajrasvAmyAdiH / gaNadharo gautamAdiH / maharddhikazcAmarSoSadhyAdilabdhimAn sAdhuH / atha kiyantaM * 853-854 * kAlamaviraheNaikodvyAdayo vA sAmAyikaM pratipadyante ityAha - sammasuyamagArINaM AvaliyaasaMkhabhAgamittA u / aTThasamayA caritte savvesiM jahanna do samayA / / 854 / / * 481 'sammasuyamagArINaM' samyaktvazrutAgAriNAM-samyaktvasAmAyikazrutasAmAyikadezaviratisAmAyikAnAM nirantaraM pratipattikAla:- AvalikAyA *
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ **%%%% 482 A. ni. Avazyaka- asaGghayabhAgasamayamAtrAH samayAH / aSTau samayAzcAritre / samyaktvAdisAmAyikeSu sarveSu jaghanyato dvau samayau / / 854 / / eSAM niyuktiH pratipattivirahakAlamAha - zrItilakA- suyasamma sattayaM khalu virayAviraIi hoi bArasagaM / viraII patrarasagaM virahakAlo ahorattA / / 855 / / cAryalaghu-vRttiH AdyasAmAyikayoH sapta, tRtIyasya dvAdaza, caturthasya paJcadazAhorAtrA utkRSTo virahakAla: / jaghanyazcAdyayoreka: samaya uttarayostrayaH / *samayAH / / 855 / / kiyato bhavAneko jIvaH sAmAyikacatuSkaM pratipadyata ityAha - samattadesavirayA paliyassa asaMkhabhAgamittAu / aTThabhavA u caritte aNaMtakAlaM ca suyasamae / / 856 / / * 'samyaktvadezaviratAH' samyaktvadezaviratyAdAnabhavAH kSetrapalyasyA'saGghayabhAge yAvantaH pradezAH utkRSTatastAvantaH / aSTo *cAritrAdAnabhavAH tataH siddhiH / jaghanyastveko bhavaH sarveSAm / anantakAlaM sAmAnyazrutasAmAyikAdAnabhavAH / jaghanyastvatrA'pyeko marudevAyA iva / / 856 / / AkarSadvAramAha - * tinha sahassapuhattaM sayappuhattaM ca hoi viraIe / egabhave AgarisA evaiyA huMti nAyavvA / / 857 / / * pariNAmavizeSeNa puna: punargrahaNamAkarSaH / utkarSata ekasmin bhave jIvasya trayANAM sAmAyikAnAmAkarSaH sahasrapRthaktvam / sarvaviraterAkarSaH zatapRthaktvam / jaghanyatastveka AkarSaH / / 857 / / tathA - sA. ni. dvayam / gAthA855-857 . * BX
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- tinha sahassamasaMkhA sahasapuhattaM ca hoi viraIe / nANAbhave AgarisA evaiyA huMti nAyavvA / / 858 / / niyuktiH nAnAbhaveSu jIvasya trayANAM sAmAyikAnAmAkarSaH sahasrANyasaGkhyAni, caturthasyAkarSaH sahasrapRthaktvam, anantAH sAmAnyazrutasyAkarSAH zrItilakA / / / 858 // sparzanAdvAramAha - cAryalaghu-vRttiH 483 sammattacaraNasahiyA savvaM logaM phuse niravasesaM / satta ya caudasabhAge paMca ya suyadesaviraIe / / 859 / / samyaktvacAritrasahitAH kevalisamuddhAtA'vasthAyAM sarva lokaM niravazeSaM spRzanti / zrutasAmAyikasahitAH saptacaturdazabhAgAn spRzanti, ani teSAmanuttareSUtpAdAt / dezaviratisahitAH paJcabhAgAn tamaHprabhAyAM teSAmapyutpAdasambhavAt / / 859 / / kiM sAmAyikaM kiyadbhirjIvaiH sA.ni. spRSTamiti bhAvasparzanAmAha - : sparzanAdvAram / gAthA* 1. 'savva' la, 1. atra padArthabhedo'sti / hAribhadrIyavRttau 'paMca' ityasyAnvayaH 'sUya' 'desaviraI' iti dvAbhyAM kRtaH / tena tAtparyArthastvayaM-zrutasAmAyikasahitAH "saptacaturdazabhAgAn spRzanti-anuttarasureSvilikAgatyApekSayA, cazabdAt ta (zrutasAmAyikasahitAH) eva paJca bhAgAn spRzanti, tamaHprabhAyAM utpAdasambhAvanayA / dezaviratAH * pazcaiva bhAgAn spRzanti, acyute utpAdasambhAvanayA / adhastu te (dezaviratAH) na gacchantyeva ghaNTAlAlAnyAyenApi taM pariNAmamaparityajyeti, *zrImanmANekyazekharakRtadIpikAyAmapi adhastu te na yAntyeva' ityanena padArthabhedaH, atra tu dezaviratAnAmapi tamaHprabhAyAmutpAda uktatvAt /
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** Avazyaka- savvajIvehiM suyaM sammacarittAI savvasiddhehiM / bhAgehiM asaMkhijjehiM phAsiyA desaviraIo / / 860 / / niyuktiH sarvajIvaiH sAMvyavahArikarAzigataiH sAmAnyazrutaM spRSTam / samyaktvacAritre sarvasiddhaiH spRSTe / siddhAnAmevA'saGkhyeya gairdezaviratiH spRSTA, * zrItilakA ekanA'savayeyabhAgena na spRSTA, yathA marudevAsvAminyA / / 860 / / samyaktvaniruktimAha - cAryalaghu-vRttiH 484 sammadiTThi amoho sohI sabbhAvadaMsaNaM bohI / avivajao sudiTThitti evamAI niruttAI / / 861 / / * samyagaviparItA devAdI dRSTiH samyagdRSTiH / amoho'vitathagrahaH / zuddhirmithyAtvamalApagamAt / santo yathAvasthitA bhAvAH svargAdayasteSAM * *darzanaM sadbhAvadarzanam / bodhi: paramArthA'vabodhaH / aviparyayaH tattvAdhyavasAya: / suSTu dRSTiH sudRSTiriti evamAdIni niruktAni / / 861 / / * zrutaniruktAnyAha - akkhara santrI sammaM sAIyaM khalu sapajjavasiyaM ca / gamiyaM aMgapaviTuM sattavi ee sapaDivakkhA / / 862 / / uktArthA / / 862 / / dezaviratiniruktimAha - virayAviraI saMvuDaasaMvuDe bAlapaMDie ceva / desikkadesaviraI aNudhammo'gAradhammo ya / / 863 / / 1. 'saMvuDamasaMvuDe' la / A. ni. sA.ni. niruktidvAram / gAthA860-863 K***** Hua Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 484
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka- viratAviratiH / saMvRtA'saMvRtaH sthagitA'sthagitAvadyaH / bAlapaNDitaM ubhayakriyatvAt / dezaikadezaviratiH, sthUlasaGkalpitaniyuktiH niraparAdhaprANivadhaviramaNAt / aNudharmaH sAdhudharmA'pekSayA / agAradharmo gRhidharmaH / / 863 / / sarvaviratisAmAyikaniruktimAha - zrItilakAcAryalaghu-vRttiH * sAmAiyaM samaiyaM sammAvAu samAsa saMkhevo / aNavajaM ca parinA paJcakkhANe ya te aTTha / / 864 / / 485 * samasyA'raktadviSTasyA'yanamAyo gamanam, samAyaH / sa eva svArthe ikaNi sAmAyikam / 'iN gatau' ayanamayaH samyag, jIveSu *dayApradhAno'vabodha: samayaH, so'syA'stIti matvarthIye ike samayikam / samyagvAdaH, samyag yathA'vasthitavadanam / samantAd * duHka[SkarmaNAmAsaH kSepo yatra sa samAsaH / saGkSepaH stokAkSaraM sAmAyikaM dvAdazAGgArthapiNDanAt / anavadyaM niHpA[SpApam / sA. ni. pariH parityAgArthe tatazca sAvadhaparityAgAjjAtaM jJAnaM yatra sA parijJA / sAvadhavyApAraH pratyAkhyAyate'nena pratyAkhyAnaM sAmAyikamityaSTau niruktidvAram / niruktAni / / 864 // eSAmaSTAnAmapyanuSThAtUn dRSTAntatvenAha - gAthA 864-865 damadaMte meyaje kAlagapucchA cilAya attee / dhammarui ilA teyali sAmaie aTThadAharaNA / / 865 / / 485 1. 'bAlapaMDita' la, la, pa, ch| A. ni.
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghu-vRttiH 486 tatra zatru mitrasamacittarUpe sAmAyike kathA - ihAsti bharatakSetre nagaraM hastizIrSakam / suvRttaraGgamuktaughaM hastizIrSamivotratam // 1 // damadantaH prabhustatra dharitrIdhavapuMgavaH / yaH saundaryAcca zauryAcca viSamAyudhadarpahRt / 2 / itaH puraM gajapuraM yad dRSTvA manyate janaH / sAkSAtsvargaH sa evAyaM vArtevAnyA'bhidhAyinI | 3 | rAjyaM yudhiSThirastatra vidhatte zakravaddivi / caturbhirbAndhavairlokapAlairiva puraskRtaH // 4 / viSayA iva jIvasya damadantasya te'rayaH / so'nyadA'gAdrAjagRhe jarAsandhasya sannidhau // 5 / pANDavAste'tha taddezaM mumuSuH pupluSustathA / rAjanItiriyaM rAjJAM balavatsu chalaM balam // 6 // tadAkarNya sasaMrambhaH sarvogheNa mahAbalaH / damadantaH kSatArAtidantidantaH samAgamat // 7 // hastinAgapuraM tena paritaH pariveSitam / autpAtikAbhravalayeneva mArttaNDamaNDalam // 8 // niryAnti na bahiste'tha damadanto'bhyadhatta tAn / bhIravaH pherava iva zUnye svairacarA ! aho |9| asti jIvitamantazcettatriHsarata samprati / kaSituM vikramasvarNa nikaSo'haM sa eSa vaH // 10 // nirbhatsitA api na te nirjIvA iva niryayuH / damadanto valitvA'tha nijaM nagaramAgamat / 11 / *************** A. ni. sA. ni. niruktidvAram zatrumitrasama cittarUpa sAmAyike damadantakathA / gAthA - 865 486
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghu-vRttiH 487 ******** athA'nyadA sa nirvitra[NNa kAmabhogo'grahIna vratam / nirmamatvena viharaMzcA''yayau hastinApure / 12 / tasthau bahiH pratimayA sumeruriva nizcalaH / rAjapATyA''gataidRSTvA pANDavaiH paJcabhirnataH / 13 / tatra duryodhano'nvAgAjjApitaH kenacina saH / sa eSa damadanto'hanmAtaliGgena so'tha tam / 14 / sainyairekaikazaH kSiptaH so'smarAzIkRto'smabhiH / rAjJaH ko'pyA''khyanmAdreyo dRSadrAzimamuM vyadhAt / 15 / rAjJA virUpaM so'bhANi prastarAste'paninthire / mardito'bhyajya tailena kSamitazcAtibhaktitaH / 16 / bhakteSu pANDuputreSu dhArtarASTre ca hantari / samo bhAvo'bhavattasya rAjarSerupari dvayoH / 17 / amumevArthamAha - bhA0 nikkhaMto hatthisIsA damadaMto kAmabhogamapahAya / navi rajai rattesuM dudvesu na dosamAvaje / / 151 / / spaSTA / navaraM kAmapratibaddhA bhogAH zabdAdayaH 'kAmabhogAH' / / 865 / / munaya evaMbhUtA eva syurityAha - vaMdijamANAnasamukkasaMti hIlijamANAnasamujjalaMti / daMteNacitteNacaraMtidhIrAmuNIsamugghAiyarAgadosA / / 866 spaSTA / / 866 / / tathA - A. ni. sA. ni. niruktidvAram zatramitrasamacittarUpe sAmAyike damadantakathA / gAthA 866 bhA.gA-151 487 ******** E** *
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghu-vRttiH 488 to samaNo jai sumaNo bhAveNa ya jai na hoi pAvamaNo / sayaNe ya jaNe samo samo ya mANAvamANesu / / 867 / / spaSTA / navaraM 'bhAvena' pariNAmena / / 867 / / tathA - natthi ya se koI veso pio va savvesu ceva jIvesu / eeNa hoi samaNo eso anno vi pajAo / / 868 / / nAsti ca 'se' tasya ko'pi dveSyaH priyo vA, zeSaM spaSTam / / 868 / / samAyike kathA - puramastIha sAketaM rAjA candrAvataMsakaH / AdyA sudarzanA rAjJI dvitIyA priyadarzanA / 1 / AdyAyAH sAgaracandro municandrazca nandanau / guNacandrabAlacandrau dvitIyasyAH punaH suto / / jyeSThaH sAgaracandrAkhyo yauvarAjye kRtaH sutaH / kumArabhuktaye'vantI municandrasya dattavAn / 3 / candrAvataMsako rAjA svaukasyevA'nyadA sthitaH / AdIpajvalanaM kAyotsargo me'stvityabhigrahI / 4 / andhakAre vinA dIpaM kaSTaM bhAvi prabhoriti / snehenA'pUpuraddIpaM yAme yAme ca dIpakRt / 5 / A. ni. sA.ni. nirukti dvAram / samAyikarUpe sAmAyike metAryakathA / gAthA867-868 488 1. 'maNo' la / ******
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghu-vRttiH 489 ** tadA rAjA puraskRtya saddharmadhyAnadIpikAm / bhAvavrate samAruhya nizA'nte sva:puraM yayau / / rAjye sAgaracandro'tha rAjalokaiya'vezyata / (granthA.-5500) nA'rajyata paraM rAjye pravrajyArAjyakAmukaH / 7 / sapatnImAtaraM smAha rAjyaM he amba ! gRhyatAm / etatte putrayorastu vrataM gRhNAmyahaM punaH / / na svIcakAra sA rAjyaM tadA bAlau sutAviti / tadrAjyaddhi vardhamAnAM pazyantI durmanAyitA / 9 / rAjyA'nAdAnataH pazcAt pazcAttApaM vyaghatta sA / chidrANyanveSayAmAsa tamantaM netumutsukA / 10 / yayau rAjAnyadodyAne pUrvAdiSTazca sUdapaH / preSayaJceTikAhaste modakaM siMhakesaram / 11 / vimAtrA ceTikAhastAtsa pazyAmItyupAdade / viSAktAbhyAM svahastAbhyAM parAmRzyA'rpitaH punaH / 12 / tayA gatvA'rpito rAjJastenA''dAya purasthayoH / dvidhA kRtvA kSudhitayostaM vaimAtreyayordadau / 13 / modakaM bhakSayantau tau viSAvegena mUrchitau / rAjJA''diSTairmahAvaidyaiH svarNapAnena sajitau / 14 / pRSTA dAsI nRpeNA''khyadetanmAtA'mumaspRzat / zabdayitvA'tha sA'bhANi pApiSThe ! kiM tvayA kRtam / 15 / dIyamAnaM tadA rAjyaM nA''ttametaha punaH / vyApAdyA'kRtadharmava kSiptaH syAM narake tvayA / 16 / atha tatputrayordatvA rAjyaM pravrajito nRpaH / tenA'vantyA''gatA: pRSTAH sAdhavastatra kiM sukham / 17 / A. ni. sA. ni. niruktidvAram / samAyikarUpe sAmAyike metAryakathA / gAthA-868 489 ******** * *
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ RRRRRI AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghu-vRttiH 490 A.ni. AkhyaMste bhUpateH putraH purodhastanayo'pi ca / etau dvAvapi bAdhete munIn pASaNDino'pi ca / 18 / athA'gAttatra sAmarSaH kRtA''tithyazca sAdhubhiH / Uce bhikSA''nIyatAM te so'bhyadhAdAtmalabdhikaH / 19 / svayaM cacAla bhikSArthaM sthApanAkuladarzakaH / rAjJaH purodhasazcaukaH pradarzya kSullako'valat / 20 / dharmalAbhaM bhaNantrujhairnRpasaudhe'vizanmuniH / morvadeti vAdinyo rAjapanyo viniryayuH / 21 / tadA''karNya muneH zabdametya nItvopari kSaNe / anartayetAM taM vAdyaM svayaM vAdayatazca to / 22 / / pAdabhraSTau ca to duSTo hatvA hastatalAdibhiH / TAlayitvA tathA'GgAni munirudyAnamIyibAn / 23 / rAjJA jJAtaM kuto'pyetatsAgarapiLadhAditi / so'tha tatraitya natvoce prabho!'patye dayAM kuru / 24 / munirUce'tra daNDyastvaM yadAgaH sahase'nayoH / lAtazced vratametau tatsajjIkurve'nyathA mRtiH / 25 / pRSTI prapannaM tAbhyAM tadAgAttatra munistataH / sajjayitvA dIkSayitvA tAvAdAya ca so'gamat / 26 / tato'bhUnme hita iti savrataM nRpajo'karot / vijAtyantargato'smIti jugupsAM dvijasUya'dhAt / 27 / dvAvapi dyAM gatau mRtvA saGketaM cakratuzca tau / bodhyaH pUrvacyuto'nyena cyutvA''dau dvijasUstataH / 28 / ****** *** sA.ni. niruktidvAram samAyikarUpe sAmAyike metAryakathA / gAthA867-868 490 1. 'pAThabhraSTo' la, : 'pATabhraSTo' kha la, cha pa'padabhraSTo' pa, / 2. vrataM cetkuruto'mU tatsajIkurva... la, / *********** ******
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghu-vRttiH 491 metIkukSau rAjagRhe jugupsAto'vatIrNavAn / tatra cAste dhanazreSThI nindustacchreSThinI punaH / 29 / AsInmetakulaM taJca kuTIre tadgRhAntike / tatkarmakaraNAnmetyAH zreSThinyA saha maitryabhUt / 30 / dvayorapi sagarbhatvAtsamAnaprasave sati / metyA'rpitaH sutaH sakhyAstatsutAttA mRtA rahaH / 31 / metAryAkhyaH sa tatrA'tha vavRdhe grAhitaH kalAH / devenA'bodhi sa svapne vratAyA'bodhi naiSa tu / 32 / so'nyadA'STI varAH kanyA yugapatpariNAyita: / sa vimAnasthavaddevaH zibikAstho'bhramatpure / 33 / metaM devaH pravizyA'tha rudannUce mamApi cet / ajIviSyat sutA sA'pyabhaviSyatpariNAyitA / 34 / metyA satyamathA''khyAtaM ruSTo dhRtvA tamAnayat / matpatnI dhUrtayitvA'yaM zreSThinyA'grAhi bAlakaH / 35 / labhyate kiM sa matsUnunijo'grAhi mayA'dhunA / zreSThI dhanIti sarvo'pi loko maunena tasthivAn / 36 / atha taM smAha devaH sa kiM nA'dyA'pi vratArthyasi / sa Uce mAmito bhrAtarnarakAndhorivA''kRSa / 37 / sthApayasva yathAsthAne rAjaputrIM ca dApaya / pazcAdvAdazavarSAnte grahISyAmi vrataM dhruvam // 38 // ratnotsargI tataschAgastasya dattastadujjhitaiH / ratnaiH sthAlaM sa bhRtvA''rpya sUnurjanakamUcivAn / 39 / A.ni. sA.ni. niruktidvAram samAyikarupe sAmAyike metAryakathA / gAthA-868 E* 491 * * * 1. 'matpatnI dhUrtayitvA'yaM zreSThinyA'grAhi bAlikA' pa / 2. bhRtvA'tha la, / *
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * ** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghu-vRttiH 492 ratnAni prAbhRtIkRtya mahyaM prArthyaH sutAM nRpaH / tathA cakre sa rAjJA'tha gale dhRtvA nirAsyata / 40 / so'bhayenekadA'pracchi ratnAnIyanti te kutaH / ratnAnyutsRjati chAgo mantryUce'tastamarpaya / 41 / so'rpitastena saudhe'tha durgandhAM vipruSaM vyadhAt / mantrI devakRti jJAtvA taM tasyaivA''rpayatpazum / / 2 / Uce ca cetsutArtha te rAjaputrIspRhA'sti tat / padyAM kAraya vebhAre svarNavapaM ca naH pure / 43 / putrasya zuddhisnAnArthamabdhiM cA''nAyayA'dhunA / acIkaratsa sarvaM tat snApito'byau suto'tha saH / 44 / rAjA zreSThinamA''kArya taM tasyaivA''rpayatsutam / datvA tasya svaputrIM ca vivAhaH kArito'ddhataH / 45 / bhunakti smA'tha bhogAn sa kalatrairnavabhiH saha / devo'tha dvAdazA'bdAnte tAM tatstrIprArthito dadau / 46 / caturviMzativarSAnte sarvANi prAvrajaMstataH / metAryo navapUrvyAsIjagrAhakavihAritAm / 47 / pure'traivAnyadA bhrAmyan svarNakAragRhaM gataH / zreNikasya jinArtha kurute pratyahaM sadA / 48 / aSTottarazataM svarNayavAnAM sa ca tAstadA / taddinArtha kRtAn muktvA paTTe'ntaH kAryato gataH / 49 / tAMstatkAlAgataH kroJco gilati sma yavAniti / pratyAgato bahistAttAnapazyacivAnmunim / 50 / ********** A. ni. sA. ni. niruktidvAram * samAyikarUpe sAmAyike metAryakathA / gAthA-868 492 XXXXXXXXXXXX 1. 'rAjJA - pa. pa. pala,la,cha / tAm - dvAdazAbdIm [dvAdazAnAmabdAnAM samAhAraH] ********
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** AvazyakaniyuktiH zrItilakA-* cAryalaghu-vRttiH * 493 *************** mune ! gRhItAH kenAmI yavAstvayA'pareNa vA / kurvANa: karuNAM krauJce muninovAca kiJcana / 51 / dattastenA'tha vartraNa zIrSA''veSTo munestathA / yathA'kSigolo nirgatya patitau bhuvi tatkSaNAt / 52 / tathApyavicalacittaH kRpArasasaritpatiH / antakRtkevalI bhUtvA siddhisaudhe jagAma sa: / 53 / sphoTyamAnAttatra kASThAtkhaNDamucchalitaM tadA / lagnaM krauJcagale so'tha bhItastAn vAntavAn yavAn / 54 / svarNakRJcakitaH so'tha dRSTvA tAn hA hato'smyaham / militazca janastatra metArya mRtamaikSata / 55 / rAjA jJAtvA''dizadayaM sakuTumbo'pi hanyatAm / sa tadA sakuTumbo'pi prAvAjIjIvitAzayA 56 / ukto rAjJA vratA''dAnAjIvanmukto'syare'dhama ! / vrataM tyakSasi cedA''ttaM tatkaTAhe kvathiSyase / 57 / evaM sAmAyikaM kArya jIveSu karuNAparaiH / jIvitAntopasarge'pi metAryeNeva sAdhubhiH / 58 / metAryamupabRMhayannAha - jo kuMcagAvarAhe pANidayA kuMcagaM tu nAikkhe / jIviyamaNapehaMtaM meyajarisiM namasAmi / / 869 / / nipheDiyANi dunni vi sIsAveDheNa jassa acchINi / na ya saMjamAu calio meyajo maMdaragiriva / / 870 / / ******************************* A. ni. sA.ni. niruktidvAram * samAyikarUpe * sAmAyike * metAryakathA / gAthA*869-870 493
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghu-vRttiH 494 ****** ************ atha samyagvAde kAlikAcAryakathA - purI turimiNI tatra jitazatrurnarAdhipaH / bhadrAGgajo dvijo dattaH kAlikAcAryajAmijaH | 1 | dattazca madyapo dhUrtaH prArebhe sevituM nRpam / abhavadvAhako rAjye bhedayitvA'tha sannidhim // 2 // rAjAnaM paJjare kSiptvA svayaM rAjA babhUva saH / anekAniSTavAn yAgAn kAlikAryA'nyadA''gamat / 3 / praNantuM tamAgAddatto'pRcchadyAgaphalaM tataH / gururAkhyadaho dharmaH kAruNyAdaparo na hi // 4 // punaH pRSTe guruH smAha hiMsA durgatihetave / serghyaM matto'vadaddattaH spaSTaduSTAzayo gurun / 5 / yadi vetsi tadAcArya ! praznasya vitarottaram / niHzaGko'tha guruH smAha yAgAnAM narakaH phalam // 6 // tato dattaH krudhA'vAdIdAcArya ! pratyayo'tra kaH ? / gururUce pratyayo'sAvitaH saptamavAsare // 7 / pakSyase zunakumbhyAM tvaM datto'tha savizeSaruT / Uce kaH pratyayo'trApi gururUce nizamyatAm // 8 // kurvato rAjapA te vadane saptame dine / turaGgamakhurotkSiptaH pravekSyatyazucerlavaH / 9 / so'thA'tikupito'vAdIttavAcArya ! kathaM mRtiH / gururUce ciraM kRtvA vrataM yAsyAmyahaM divi // 10 // athottasthau guroH pArzvAddattazcitte vicintayan / yanmamAkhyadasAvasya tatkariSye'STame'hani / 11 / **************************** A. ni. sA. ni. niruktidvAram samyagvAde kAlikAcArya kathA / gAthA-870 494
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghu-vRttiH 495 ** tataH pravizya sodhAntardattastasthau dinAni SaT / SaSTho'pi divasastena jJAtaH saptama ityatha / 12 / mArgAnazodhayat sAyaM talArakSairarakSayat / nizAnte mAlikaH ko'pyA''gacchan saMjJA''turo'bhavat / 13 / vyutsRjya rAjamArge drAk pidhAya kusumairagAt / datto'pi niryayau rAjapATikAM saptame'hani // 14 // mArge cAzvakhurotkSiptastasyA''sye'gAllavo'zuceH / tenA'bhijJAnato jJAtaM mRtyuradya sphuTaM mama // 15 // pradhAnaizceti saGketaH kRto'gre'styadya durmadam / dhRtvA'muM sthApanIyo'tra rAjA prAktana eva saH / 16 / dattaH saudhAntare naSTuM vavale'tha sapadyapi / tataH saGketamajJAsItpradhAnairiti zaGkitam // 17 // tataH saudhe'vizaMstaiH sa dhRto maulaH kRto nRpaH / rAjJA tenA'tha duSTaH sa kSiptaH kumbhyAM zanaiH saha / 18 / adhaH prajvAlito vahnistApAttairatha sa zvabhiH / khaNDyamAno'bhavanmRtvA raudradhyAnena nAraka: / 19 / / / 869-870 / / amumevArthamAha - datteNa pucchio jo jannaphalaM kAlao 'turamiNIe / samayAi AhieNaM sammaM udiyaM bhayaMteNaM / / 871 / / 'samatayA' mAdhyasthena, hetunA, Ahitena 'hiMT prayojane' prayuktena preritena / tadbhayamavajJAya samyaguditaM bhadantena / evaM samyagvAdaH kAryaH 1. ''gacchat - kha la, 2.turimiNIe' la, 3. mAdhyasthyena kha / * maulaH nRpaH - prAktanarAjA / *************************** A. ni. sA. ni. niruktidvAram samyagvAde kAlikAcArya kathA | gAthA - 871 495
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ *********** 496 Avazyaka- samAse cilAtIputrakathA - niyuktiH vidvanmAnI dvijanmaiko jinazAsanahIlakaH / vAde'dhisabhamAcAryajitvA ziSyIkRto balAt / / zrItilakA- sthiro'bhUdevatAvAkyAjugupsAM tu mumoca na / bhAryA'dAtkArmaNaM premNA mRtastena divaM gataH / 2 / cAryalaghu-vRttiH * tannirvedena sA'pyAttavratA'nAlocya tanmRtA / divaM yayau sa pUrNAyurdvijadevastatazcyutaH / 3 / pure rAjagRhe zreSThI dhanazceTI cilAtikA / tasyAH stanandhayo nAnA cilAtIputra ityabhUt / 4 / tatprAgjanmapriyApyabdaiH kiyadbhiH suMsumAbhidhA / upariSTAtpaJcaputryA dhanasyaiva sutAbhavat / 5 / sa bAladhArakastasyAzceTo'tha zreSThinA'nyadA / tacihne vikriyAM kurvan dRSTvA niHsArito gRhAt / 6 / gata: siMhaguhApallImiSTaH pallIpaterabhUt / guNaiH kaizcittatastaM sa mumUrSuH svapade'karot / 7 / so'vak caurAna rAjagRhe dhanasArthapatergRham / muSNImo'bhyetya vo dravyaM tatputrI suMsumA mama / 8 / datvA'vasvApinIM prApto muSituM dhanavezma tat / dhano naSTaH saputro'pi so'gAdA''dAya suMsumAm / 9 / dhanenoktAstalArakSA nivartayata me sutAm / dhanaM vo me sutA te'thA'dhAvanbhagnAzca taskarAH / 10 / * 1. 'tatputro'jani nAmA'sya cilA0' la, * paJcAnAm putrANAM samAhAraH paJcaputrI, tasyAH / A. ni. sA. ni. niruktidvAram samAsarUpe sAmAyike cilAtIputra kathA / gAthA-871 496 **********
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ F***** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghu-vRttiH 497 nivRttAste gRhItvA svaM zreSThI paJcasutAnvitaH / nayantaM susumAM ceTamanvadhAvat kRtAntavat / 11 / ceTo'pyazaktastAM voDhuM gRhItvA tacchiro'vrajat / tasthau zreSThI saputro'tha shokaato'th kSudhAditaH / 12 / hatvA mAM khAdatetyUce putrAn yAtA'tha pattanam / tatraiSuH kintu te'pyAhuH zreSThivatsarva eva hi / 13 / zreSThyuvAca punaH putrAn sarveSAM mRtyurastu mA / etadeva vapuH putryAH khAditvA gamyate pure / 14 / tadetaiH kAraNe gADhe putrImAMsAdanaM kRtam / evaM sAdhubhirAhAro grAhyo mahati kAraNe / 15 / tenAhAreNa te yAtA: saMjAtA bhogabhAginaH / syAdevaM kAraNAhArAtsAdhuvargo'pi siddhibhAk / 16 / sa ca zIrSA'sibhRgacchan sAdhumAtApanAparam / dRSTvA''caSTa samAsena dharmamAkhyAhi me'dhunA / 17 / no cette'pi zirazchetsye sAdhudharmo'yamityavak / samAsAdo upazamo vivekaH saMvarastathA / 18 / ekAnte'sthAt pratimayA so'pi tAM tripadIM smaran / jajJAvupazamaH syAdakrodhasyetyatyajatkrudham / 19 / vivekaH syAdasaGgasya khaDgazIrSe tato'mucat / saMvRttendriyacittasya saMvarastaM tathA'karot / 20 / tadA lohitagandhena vajratuNDAH pipIlikAH / zailaM bhitvotthitAzcakruzcAlinImiva tadvapuH // 21 // A. ni. sA.ni. niruktidvAram samAsarUpe sAmAyike cilAtIputra kathA / gAthA-871 497 1. evaM sAdhubhirAhAryamazuddhaM gADhakAraNe / / 15 / / la, I. khagaJca zIrSa-zirastrANaM ca, iti dvandvaH khaDgazIrSe, te /
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghu-vRttiH 498 duHkaSkarmanirgamadvArakArikAH kITikA imAH / upako mametyevaM tAsu dhyAnaM babandha saH / 22 / / / 871 / / amumevArthamAha - jo tihiM paehiM sammaM samabhigao saMjamaM samArUDho / uvasamaviveyasaMvaracilAyaputtaM namasAmi / / 872 / / 'samma'-samyaktvam / upazamavivekasaMvarapradhAnazcilAtIputraH upazamavivekasaMvaracilAtIputrastaM madhyamapadalopI samAsaH / / 872 / / ahisariyA pAehiM soNiyagaMdheNa jassa kIDIo / khAyaMti uttamaMgaM taM dukkarakArayaM vaMde / / 873 / / spaSTA / / / 873 / / dhIro cilAiputto muiMgalIyAhiM cAlaNivva kao / jo taha vi khajamANo paDivanno uttamaM aTuM / / 874 / / spaSTA / navaraM mRtAGge layo yAsAM tA mRtAGgalayAH kITikAH / uttamo'rthaH, zubhaH pariNAmaH / / 874 / / aDDAijjehiM rAidiehiM pattaM cilAiputteNaM / deviMdAmarabhavaNaM accharagaNasaMkulaM rammaM / / 875 / / spaSTA / / 875 / / atha saGkSape AtreyakathA - nagaryA zrIvizAlAyAM jitazatrurmahIpatiH / RSayastatra catvAraH svasvazAstrANi cakrire / 1 / A. ni. sA.ni. niruktidvAram sakSeparUpe sAmAyike Atreya kthaa| gAthA872-875 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 498
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghu-vRttiH 499 KEE *********** upetyAhurnRpaM sarve rAjan ! zAstrANi naH zRNu / rAjoce mAnameSAM kiM lakSAlakSeti te'bhyadhuH // 2 / so'vadatra kSamaH zrotuM rAjyaM sIdati me yataH / saGkSipadbhistataH sarverarddhArddhAdikrameNa taiH / 3 / yAvacaturbhirapyekaH zlokazcakre sa caiSakaH / jIrNe bhojanamAtre yaH kapilaH prANinAM dayA / bRhaspatiravizvAsaH paJcAlastrISu mArdavam // 4 // tadrAjApyazRNodevamasmin sAmAyike'pyaho / caturdazAnAM pUrvANAM saMkSipyA'rtho'sti piNDitaH // 5 / etadevAha sayasAhassA gaMthA sahassa paMca ya divaDDamegaM ca / ThaviyA egasiloe saMkhevo esa nAyavvo / / 876 / / uktArthA / tathA jiNe bhoyaNamatteu kavilo pANiNaM dayAM / vihassaIravissAso paMcAlotthIsu maddavvaM |1| - athAnavadye dharmarucikathA - dhAtrIkroDe sadAsaktaM vasantapuramabhavat / jitazatrurnRpastasya dhAriNI sahacAriNI / 1 / * iyaM gAthA la kha madhye nAsti / **************************** A. ni. sA. ni. niruktidvAram anavadyarUpa sAmAyike dharmaruci kathA / gAthA 876 499
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghu-vRttiH 500 ************* AsIddharmaruciH sUnuryathArthAkhyaH sudhAMzuvat / suvAsanaH puSpamiva RjuH kamalanAlavat // 2 // vRddhatvAdanyadA rAjA jighRkSustApasavratam / dAtukAmastanUjasya rAjyaM saMvignamAnasaH / 3 / so'tha mAtaramaprAkSIdrAjyaM tAtaH kimujjhati / tamUce jananI vatsa ! rAjyaM saMsAravardhanam / 4 / putro'pyuvAca tarhyevaM kAryaM tena mamA'pi na / ubhAvapi tato jAtau tApasau tApasAzrame // 5 / caturdazyAmathA'zrAvi ghoSaNA sarvatomukhI / amAvAsyetyanAkuTTiH prabhAte bhavitA tataH | 6 | adyaiva tatprabhAtArthaM kArya kandAdisaGgrahaH / acintayad dharmaruciranAkuTTirvaraM sadA // 7 // amAvAsyAM ca dRSTvA sa sAdhUn yAto'ntikAdhvanA / aprAkSIdadya vaH kinnA'nAkuTTiryAtha yadvanam // 8 // yAvajjIvamanAkuTTirasmAkaM bhadra ! te'bhyadhuH / IhApohaM prapanno'tha jAtismaraNamApa saH / 9 / tataH pratyekabuddho'bhUdveSaM zAsanadevyadAt / sasmAraikAdazAGgAni siddhaH kRtvA ciraM vratam / 10 / / / 876 / / etadevAha - soUNa aNAkuTTi aNabhIo vajjiUNa aNagaM tu / aNavajjayaM uvagao dhammaruI nAma aNagAro / / 877 / / zrutvA sAdhubhyo'nAkuTTi yAvajjIvikIM nAbhIto'nabhItaH - atyantabhItaH prastAvAdAkuTTe, varjayitvA 'aNakaM' avadyaM pApakarma ****** A. ni. sA. ni. niruktidvAram anavadyarUpa sAmAyike dharmaruci kathA / gAthA-877 500
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ FXX** Avazyaka- *AkuTyAdi / zeSaM spaSTam / / 877 / / parijJAyAM ilAputraH / kathA prAguktA, gAthAmAha - niyuktiH parijANiUNa jIve ajjIve jANaNAparitrAe / sAvajajogakaraNaM parijANai se ilAputto / / 878 / / zrItilakA parijJAya jIvAnajIvAMzca jJaparijJayA sAvadyayogakaraNaM parijAnAti pratyAkhyAti sa ilAputraH / pratyAkhyAne tetalikathA - cAryalaghu-vRttiH nagaraM tetalipuraM gotrA''dhAraM suputravat / narendraH kanakaratho rAjJI padmAvatI punaH / / jAtAn jAtAn sutAn bhogalolo vyaGgayate nRpaH / amAtyastetalisutaH sarvavyApAracintakaH / 2 / svarNakRtpuSpakArAkhyaH zreSThI putrI ca poTTilA / saudhAgre mantriNA dRSTvA prArthayitvodavAhyata / 3 / anyadA mantriNaM smAha rAjJI padyAvatI rahaH / kumAramekaM rakSa tvaM syAdbhikSApAtramAvayoH / 4 / udare mama putro'sti poTTilA'pyasti gurbiNI / samaM daivAtprasUte dve sutaM rAjyaparA sutAm / 5 / mantrI guptaM sutAM rAjya datvA''dAya sutaM svayam / AnIya vardhayAmAsa svagRhe'pAThayaJca tam / / anyadA poTTilAmAtyasyA'niSTA kathamapyabhUt / nAmA'pyasyA na gRhNAti vicitrA karmaNAM gatiH / 7 / sAdhvyo bhikSArthamAyAtAH pRSTAH poTTilayA'nyadA / kathaM patyuH priyA'haM syAmUcustA nedamucyate / 8 / Hua Yao Ye Yao Hua Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 501 A. ni. sA.ni. niruktidvAram * pratyAkhyAnarUpe * sAmAyike * tetali kathA / gAthA-878 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Ye Yao Hua Hua Hua 501 K********* 1. 'so' pa / 2. prArthayitvA paryaNAyata / 3 / la, / 3. sa tAM la, kha / * gotrA''dhAra - gotraH nagarapakSe parvataH, suputrapakSe kulam /
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakA cAryalaghu-vRttiH 502 ********** dharmastAbhiH punastasyAH kathitaH sarvakAmadaH / tato vratArthinI jAtA mantriNaM pRcchati sma sA / 9 / mantryUce vratamAdatsva dharme mAM bodhayeH param / tatprapadyA'tha sA''dAya cAritraM tridivaM yayau // 10 // rAjA'pyabhUtkathAzeSastatastaM sacivaH sutam / rahaH prakAzya sarveSAM sadyo rAjye nyavezayat / 11 / kramAdugrapratApo'bhUdbhUpatiH kanakadhvajaH / mAtoce taM tvayA''rAdhyo mantrI jIvitarAjyadaH / 12 / mantrI sarvezvaro'thAbhUttadAjJAkRnRpaH punaH / svapnAdibhirathA'bodhi mantriNaM poTTilAsuraH / 13 / paraM nA'bodhyatho devaH kSmApaM taM pratyakopayat / namatyamAtye rAjA'bhUdvimukhazcakito'tha saH | 14 | valannanucarairmucyamAna ekAkyagAd gRhe / gRhaloko'pi cA'kArSItpratipattiM na kAmapi // 15 // dadhyau bhItastato mantrI varaM mRtyuH svayaM kRtaH / rAjJA punaH kumAreNa mAraNe tejaso vadhaH | 16 | tatastAlapuTaM bhuktaM mRtyave'bhUna mRtyukRt / kaGkAsirnihitaH kaNThe kuNTho'bhUtso'pi nAchinat // 17 // udbandhane ca tutroTa rajjuH sajjA'pi tatkSaNAt / agAdhe'thA'patatkUpe so'pi gAdho'bhavatparam // 18 / tRNakUTe pravizyAgnijvalitaH so'pi nAjvalat / purAnnirgacchatazcA'tha pazcAdetyavazaH karI / 19 / purastAnmahatI garttA'bhito'ndhaGkaraNaM tamaH / madhyasthitasya patati zarAsAraH samantataH / 20 / athoce dInavadano mantrI trAyasva poTTile ! ruddhA dizazcatasro'pi vrajAmaH kutra kathyatAm // 21 / * kutsitaH mAraH kumAraH, tena / * tejaH prabhAvaH, prAgalbhyam, tasya / **************** ****** A. ni. sA. ni. niruktidvAram pratyAkhyAnarUpasAmAyike tetali kathA / gAthA-878 502
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. ni. sA.ni. niruktidvAram gAthA-879 Avazyaka- athAha poTTilAdevo mA mantrinIdRzo bhavaH / bhItasya zaraNaM bhadra ! pravrajyA bhayahAriNI / 22 / niyuktiH AlApakAn paThantaM taM poTTilArUpadhAriNam / dRSTvA zrutvA prabuddhaH satrUce zamaya bhUbhujam / 23 / zrItilakA- ruSTe nRpe'grahInmantrI vrataM mA bhUditi zrutiH / zamitastena rAjA'gAnmantripArzve samAtRkaH / 24 / cAryalaghu-vRttiH kSamayitvA pravezyA'tha kRtani:kra[SkamaNotsavaH / rAjamAtrA ca rAjJA ca parivavrAja dhIsakhaH / 25 / 503 mantriNA''padgatenA'pi jJAtvA sarvAM bhavasthitim / nirvAhyate sma niHzeSaM pratyAkhyAnaM manISitam / 26 / / / 878 / / atra gAthAmAha - paJcakkhe daTTaNaM jIvAjIve ya putrapAvaM ca / paJcakkhAyA jogA sAvajA teyalisueNaM / / 879 / / pratyakSAn dRSTvA jIvAjIvAn puNyapApaM ca poTTilAdevadarzanAt / jIvAbhAve kaH paralokaM gataH ? puNyAbhAve kathaM mAnuSyAddevatvam / ata * etaddarzanAt jIvapuNyayoH pratyakSatAyAM tadvipakSayorapi sA siddhaiva / zeSaM spaSTam / gataM niruktidvAram / samAptA upodghAtaniyuktiH / / 879 / / iti zrItilakAcAryalaghuvRttisamanvitAyA bhASyakalitAyAH zrIbhadrabAhusvAmiviracitAvazyakaniryukteH sAmAyikaniyuktimayaH / prathamo vibhAgaH samAptaH / / 1. pratyAkhyAtaM - pa pa pa cha kha / 503
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyakaniyukti : zrItilakAcArya EXEX**** kathAnakaviSayaH laghuvRttiH 69 / / 504 // vargaNAsvarUpe dRSTAntaH dravyaparamparAyAM pradyotarAjJaH kathA caraNaguNaprAdhAnye dRSTAntaH jJAnamAhAtmye udAharaNam samuditajJAnakriyAphale andhapaGgudRSTAntaH sAmAyikalAbhe palyAdidRSTAntAH anuyogAnanuyoge dRSTAntAH dravyAnanuyoge govatsau kSetrAnanuyoge kubjA kAlAnanuyoge sAdhuH vacanAnanuyoge badhirakuTumbam grAmeyakaH granthe kathAnakasUciH (prathamo vibhAgaH) gAthA pRSThakramAGkaH | kathAnakaviSayaH 39-40 bhAvAnanuyoge- zrAvakabhAryA saptapadI koGkaNadArakaH nakula: kamalAmelA zAmbaH zreNikaH vyAkhyAnavidhau dRSTAntAH gokrAyakaH 133 candanakanthAdiH 133 ziSyaparIkSAyAM dRSTAntAH mudgazaila: kuTAdiH gAthA pRSThakramAGkaH 134 * granthe 134 *kathAnakasUciH 134 (prathamo 134 vibhAgaH) 134 134 134 // 504 // 133 kkk **
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ E***** laghuvRttiH / / 505 / / Avazyaka niryukti : * gauH zrItilakAcArya kathAnaka viSayaH ********* AbhIrI zrIvIrasya samyaktvalAbhe kathA kulakarotpattI kathA zrI RSabhasvAmivaktavyatA- dhanasArthavAhaH devabhavaH vaidyabhavaH tIrthaGkara nAmakarmopArjanam janma zrI RSabhasvAmIvaktavyatA janmAbhiSekAdiH vaMzasthApanA vivAhaH vratagrahaNam gAthA 139 139 146 154 170 171 172 184 187 188 190 194 215 pRSThakramAGkaH 86 87 91 94 100 105 118 120 123 126 128 151 kathAnaka viSayaH namivinamyo rAjyayAJcAdiH prathamapAraNake zreyAMsakathA kevalotpattiH bharatasya cakrotpAdo marudevIsiddhiH SaTkhaNDasAdhanam - aSTAnavateH pratibodhe aGgArakRtkathA bharatabAhubaliyuddham, bAhudIkSAkevalAdiH mAhaNotpattiH zrI RSabhanirvANam bharatava zrI vIrapUrvabhavAH vizvabhUtiH tripRSThaH priyamitracakrI nandanaRSiH gAthA 317 322 334 343 347 349 361 434 436 444 447 450 pRSThakramAGkaH 169 171 175 178 180 185 192 212 215 219 **************************** 228 granthe kathAnakasUciH (prathamo vibhAgaH ) 222 / / 505 / /
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAnaka viSayaH gAthA pRSThakramAGkaH Avazyaka- * kathAnaka viSayaH niyukti : dvijAya devadUSyArddhadAnam zrItilakAcArya * zUlapANipratibodhaH prabhoH svapnadarzanam laghuvRttiH acchandakaH gAthA pRSThakramAGkaH 460 243 461 245 370 385 764 776 776 783 R // 506 // *caNDakauzikaH 253 255 granthe kathAnakasUciH (prathamo __405 / 783 vibhAgaH) 408 276 288 AryavajrasvAmI anuyogapArthakye - dazapurotpattiH AryarakSitaH nihnavAH (1) jamAliH (bahuratAH) (2) tiSyaguptaH (jIvapradezAH) / (3) AryASADhAcAryaziSyAH (avyaktAH) / (4) azvamitraH (sAmucchedAH) (5) gaGgAcAryaH (vaikriyAH) (6) rohaguptaH (trairAzikAH) (7) goSThAmAhilaH (AbaddhikAH) (8) boTikaH manuSyatvadurlabhatAyAM daza dRSTAntAH * kambalazambalo vaizikAyanabAlatapasvI (tejolezyA) candanA prabhorvacanAtizaye dAsIdRSTAntaH . dazadhA sAmAcArI - vinaye'zvadRSTAntaH * icchAkAre marukadRSTAntaH yathAyuSkopakramakAle rAgAdyadhyavasAnena * mRtyau dRSTAntAH 312 578 679 680 339 724 354 // 506 // ***
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niyukti : zrItilakAcArya laghuvRttiH / / 507 / / ******** kathAnaka viSayaH (1) cullakaH (2) pAzakaH (3) dhAnyam (4) dyutam (5) ratnAni (6) svapnaH (7) cakram (8) carma (9) yugam (10) paramANuH sAmAyikalAbhe kathA: (1) anukampAyAM vaidyaH (2) akAmanirjarAyAM miNThaH (3) bAlatapasi indranAgaH (4) dAne kRtapuNyaH (5) vinaye puSpazAlasutaH (6) vibhaGge zivaH gAthA 846 846 847 pRSThakramAGkaH 443 444 445 446 447 449 450 454 456 461 462 468 469 kathAnaka viSaya (7) saMyogaviyoge mAthurau vaNijau (8) vyasane dvau bhrAtarau (9) utsave AbhIrANi (10) Rddhidarzane dazArNabhadraH (11) satkAre ilAputraH sAmAyika niruktidRSTAntAH (1) zatrumitrasamacittarUpe sAmAyike damadantaH (2) samAyikarUpe sAmAyike metAryaH (3) samyagvAdarUpe sAmAyike kAlikAcAryaH (4) samAsarUpe sAmAyike cilAtIputraH (5) saGkSeparUpe sAma yike AtreyaH (6) anavadyarUpe sAmAyike dharmaruciH (7) pratyAkhyAnarUpe sAmAyike tetaliH gAthA 865 868 870 871 875 876 878 pRSThakramAGkaH 470 472 474 475 476 486 488 494 496 498 499 501 **** *********** granthe kathAnakasUciH (prathamo vibhAgaH ) / / 507 / /
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU.A.zrIvijayarAmacandrasUri-smRti-saMskRta-prAkRta-graMthamAlA caturdazapUrvadharazrIbhadrabAhusvAmIsaMhabdhA zrI tilakAcAryakRtalaghuvRttisamanvitA // zrI AvazyakaniyuktiH / / ||prthmo vibhAgaH // pU.munirAjazrIpuNyakIrtivijayA: saMpAdakAH Title by Khushi Designs:09227504555 Sanmarg (479) 25352072 prakAzaka sanmArga prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyA kI pola, zailIpharoDa, ahamadAbAdaphona : 25352072, pheksa : 25392789 E-mail :
[email protected] |