________________
क
स्य इता
आ. नि.
आवश्यक- सुयधम्म तित्थ मग्गो पावयणं पवयणं च एगट्ठा । सुत्तं तंतं गंथो पाढो सत्थं च एगट्ठा ।।१३०।। नियुक्तिः
अणुओगो य नियोगो भास विभासा य वत्तियं चेव । एए अणुओगस्स उ नामा एगट्ठिया पंच ।।१३१।। [द्वारगाथा] श्रीतिलकाचार्यलघुवृत्तिः
एकार्थिकानि त्रीण्येव । प्रवचनं सामान्येन सिद्धान्तः । सूत्रं-आलापकगाथादिरूपकग्रथितम् । अर्थस्तद्विवरणम् । एकैकस्य इतो है * विभागत: पञ्चपञ्चैकार्थिकानि नामानि भवन्ति । तत्र श्रुतस्य धर्मो बोधः श्रुतधर्मः । तीर्यते भवसमुद्रोऽनेनेति तीर्थं सङ्घ उक्त: * सामायिक* सङ्घाधारत्वात्प्रवचनं तीर्थम् । मृज्यते शोध्यतेऽनेनेति मार्गः । प्रगतं अभिविधिना जीवादिपदार्थेषु वचनं यस्य तत्प्रावचनम् ।* नियुक्तिः *जीवाजीवादीनि नव तत्त्वानि प्रवक्तीति प्रवचनम् । इति प्रवचनैकार्थिकविभागः । सूचनात् सूत्रम् । तन्यतेऽर्थोऽनेनेति तन्त्रम् । एकार्थिकानि * ग्रथ्यतेऽस्मिन्नर्थ इति ग्रन्थः । पठ्यते तदिति पाठः । शिष्यतेऽनेन ज्ञेयमात्मादीति शास्त्रम्, इति सूत्रकार्थिकविभागः । अनुयोग* सूत्रस्यार्थेनानुयोजनमनुयोगः । नियतो निश्चितोऽर्थेन योगो नियोगः, यथा घटशब्देन घट एव वाच्यो न पटादिः । भाषणं भाषा, व्यक्तीकरणं * निक्षेपः । * सान्वयसंज्ञाकरणम् । विविधा भाषा पर्यायशब्दैः स्वरूपाख्यानं यथा घटः कुट: कुम्भः इति । सर्वात्मनानुव्याख्यानं वार्तिकम्, * गाथा* इत्यथैकार्थिकविभागः ।।१२९-१३०-१३१।। अथानुयोगस्य निक्षेपमाह -
१३०-१३२ * नाम ठवणा दविए खित्ते काले य वयणभावे य । एसो अणुओगस्स उ निक्खेवो होइ सत्तविहो ।।१३२।।
*
६३
*
*
*
*
