________________
आवश्यक
निर्युक्तिः
श्रीतिलका
चार्यलघुवृत्तिः
४५
******
श्री वीरपद्महस्तेन प्रवव्राज मृगावती । अष्टावङ्गारवत्याद्याः प्रद्योतस्य च वल्लभाः ।। ५७।।
इति द्रव्यपरम्पराकथा ।।८७ ।। निर्युक्तिशब्दार्थमाह -
निज्जुत्ता ते अत्था जं बद्धा तेण होइ निज्ज़ुत्ती । तहवि हु इच्छावेई भासिउं सुत्तपरिवाडी ।।८८ ।।
`निर्नययुक्ता निर्युक्ता निश्चितास्तेऽर्थाः, सूत्रोक्ताः जीवाजीवादयः पदार्थाः । यद्यस्माद् ‘बद्धा' गाथात्वेन ग्रथिताः सम्यगवस्थापितास्तेन भवति नियुक्तिः । कोऽर्थः ? निर्युक्तानामर्थानां सूत्रे बद्धानां सूत्राद्विरलीकृत्य या व्याख्या सा निर्युक्तिः, भद्रबाहुस्वामिरचितशास्त्ररूपा । आह - यदि सूत्र एव निर्युक्ताः अर्था बद्धाः सन्ति तत्किमनया ? उच्यते, 'तथापि च' एवं सत्यपि सूत्रपरिपाटिरेव भाषितुमर्थान् प्रकाशयितुं निर्युक्तिमेषयति निर्युक्तेरर्थप्रकाशनेच्छां करोतीत्यर्थः ।। ८८ ।। भद्रबाहुः प्रागुक्तनिर्युक्त्त्यर्थानां तीर्थकृद्गणभृतां सम्पदतिशयमाह - तवनियमनाणरुक्खं आरूढो केवली अमियनाणी । तो मुयइ नाणवुट्ठि भविजणविबोहणट्ठाए ।।८९ ।।
बुद्धिम पडे गणहरा गिन्हिउं निरवसेसं । तित्थयरभासियाई गंथंति तउ पवयणट्ठा ।। ९० ।। यथा वृक्षमारूढः पुरुषस्ततो वृक्षादधः स्थानां मालिकानां निमित्तं कुसुमवृष्टि मुञ्चति तेऽपि तेषां रजोगुण्डनभयात्पटं विस्तार्य
१ निर्नियमेन युक्ता निर्युक्ता ल ।
*
आ. नि.
सामायिक
निर्युक्तिः ।
गाथा - ८८-९०
४५
