Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ar zrIdevAnandasUriracitam zrIajitaprabhucaritam AnandAGkaM mahAkAvyam : sampAdikA : sA. vinayapUrNAzrIjI ma. : prakAzaka : AcArya zrI OMkArasUri jJAnamandira - surata
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. zrI OMkArasUrijJAnamandiragranthAvaliH kramAGkaH - 104 zrIdevAnandasUriracitam zrIajitaprabhucaritam AnandAjhaM mahAkAvyam -: AzIrvAdadAtAraH :pa.pU.A.bha. zrIaravindasUrIzvaramahArAjAH pa.pU.A.bha. zrIyazovijayasUrIzvaramahArAjAH -: preraNAdAyakAH mArgadarzakAzca :pa.pU.A.bha. zrImunicandrasUrIzvaramahArAjAH -: sampAdikA :sA. vinayapUrNAzrIjI ma. -: prakAzaka :AcArya zrI OMkArasUri jJAnamandira gopIpurA, subhASacoka, surata
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHRI AJITAPRABHU CHARITAM Author : Acharya Devanandsooriji varSa : 2073 I.sa. 2017 mUlyam : 600Rs. prAptisthAna : * surata A. OMkArasUri ArAdhanA bhavana gopIpurA, subhASacoka, surata. sevaMtIbhAI mo. 9824152727 Email * amadAvAda - A. OMkArasUri gurumaMdira vAvapathakanI vADI, dazAporavADa sosAyaTI, pAlaDI cAra rastA, amadAvAda - 7. phona. 079-26586293 * bhIlaDIyAjI sarasvatI pustakabhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda - 1 phona. 079-25356692 omkarsuri@rediffmail.com mehta_sevantilal@yahoo.co.in vijayabhadra ceriTebala TrasTa pArzvabhaktinagara, hAIve. mu. bhIlaDI (banAsakAMThA ) phona. 02744-233129 mudraka :kirITa grAphIksa phona : 9898490091 - amadAvAda.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya AcArya zrIdevAnandasUriracita zrIajitaprabhu carita'nuM prakAzana karatAM AnaMda thAya che. viduSI sAdhvIzrI vinayapUrNAzrIjIe AnuM eka mAtra pratilipinA AdhAre saMpAdana saMzodhana karyuM che. te vizeSa AnaMdanI vAta che. pU. AcArya bhagavaMta zrIyazovijayasUri ma.sA., pU. AcArya bhagavaMta zrImunicandrasUri ma.sA. AdinuM amane satata mArgadarzana maLatuM rahe che. ane amane graMtha prakAzanano lAbha maLato rahe che. prakAzita graMthonI saMkhyA 100 thI AgaLa pahoMcI che te mArgadarzaka gurubhagavaMtonA pratApe ja. mRddhi apragaTa prastuta graMtha prathamavAra prakAzita thAya che. viduSI sAdhvIjI vinayapUrNAzrIjInuM paNa A prathama saMpAdana kArya che. sAdhvIjI mahArAja AvA bIjA paNa saMzodhana, saMpAdana kAryo kare eja prArthanA. prakAzaka
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalikAlakalpataruzrIpArzvajinastotram (drutavilambitam) kaluSapAMzusamUhasamIraNa !, maraNa-janma-jarA-''mayavAraNa ! / agada ! pArzvajineza ! kRpArasAd, mama punAtu sadA hRdayAmbujam // 1 // tridaza-dAnava-mAnavasevitAM'hriyugapaGkaruhastava bhaktitaH / rucira ! pArzva ! kRpArata ! me'nvahaM, bhavatu te smRtisAgaramagnatA // 2 // azivahRt ! sukhakRd ! bhuvanezvara !, zaraNadAyaka ! pArzvajinezvara ! / suvinayAvanatA praNamAmyahaM, smRtiratA hRdayodgatabhAvataH // 3 // sakaladuSkRtadAruvibhAvasuM, bhavikapadmavibodhadivAvasum / paramapArzvajinaM satataM zraye, svaguNavistRtavaibhavalabdhaye // 4 // stavanabhAvitamadhRdayAdhipaH, prakaTadivyaguNaprakarAdhipaH / vijitadurjayamohadharAdhipo, vijayate prabhupArzvajinAdhipaH / / 5 / / aghatamaHpaTale tapanAyate, zivapathe nanu yA surathAyate / bhavasamudratarI tava dAsatA, milatu sA prabhupArzva ! bhave bhave // 6 // bhavarugauSadha ! mohanivAraka !, nikhiladoSaparAGmukha ! dehi me / varada ! pArzva ! manaHzucitAM parAmazubhavRkSagajendrasamAM drutam / / 7 / / kamaTha-nAgapatau samamAnasa !, mahimamandira ! pArzvajineza ! mAm / caraNapaGkajasevanatatparAmaMva sadA bhavasAgarato'varAm // 8 // azvasenakule candraH, siddhAntarasasaMstutaH / pArtho vitanutAM divyAM, vinayapUrNasampadam // 9 // 1.tava / 2. hRdayodbhUtabhAvataH / 3. tapanaH ivAcarati / 4. rakSa / 5. adhamAm
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktiyogAcArya-pUjyapAda AcAryadevezazrIyazovijayasUrIzvarasadgurUNAM stutyaSTakam yenA'zobhi yazobhistrijagat sa vratizAsakaH / yazovijayasUrIndro, jIyAd vRjinanAzakaH // 1 // rAga-dveSabhujaGgasya, viSApahRt kRpAluhRt / yazovijayasUrIzaH, smaryate zrIyate mayA ||2|| yasyA'kSiNI prabhuM dRSTvA''nandAzrupUrite sadA / yazovijayasUriM taM, namaskurve pratikSaNam ||3|| yazovijayayogIndraM, sAmyabhAve susaMsthitam / svAtmaguNAnubhUtyarthe, samupAse nirantaram // 4 // sulakSaNasamUhena, yena pRthvI pavitratA / yazovijayasUrestat, samAseve padadvayam // 5 // zAstrArthA'mRtapAnena, nirmalIkRtacetasam / yazovijayasUrIndraM, saMstuve svAntazuddhaye ||6|| saMsArAbdhau bruDatsattvatAraNe'tyantatatparam / yazovijayasUrIzaM bhaje'haM zubhabhAvataH ||7|| karuNAdiguNopetamapUrvapuNyadhArakam / yazovijayasUriM taM, naumi savinayaM nayam // 8 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa saMzodhane vyastakarAravindaM, sattvopakAre ratahRtsarojam / medhAvipaGkyacitapAdapadmaM vande sadA zrImunicandrasUrim // paramopakArI, pathadarzaka, pratisamayAvismaraNIya, saMzodhanapremI, karUNAnidhi pa.pU.A.bha. zrImunicandrasUrIzvarajI mahArAjA ! amArA jevA ajJAnI jIvo para karUNAdaSTi karI. ApanA amUlya samayano bhoga ApI satata-satata preraNA protsAhana ane mArgadarzana dvArA ApazrIe ja A mArge amane pA-pA pagalI maMDAvI. ane haMmeza jJAnamArgamAM AgaLa vadhAravA mATenA prayatno paNa ApazrIe ja karyA. jyAre jyAre amAro utsAha maMda paDyo. tyAre tyAre ApazrIe ja utsAhavardhaka vAkyo dvArA amArA utsAhane vadhAravAnuM kAma karyuM. ApazrInI ja kRpAdRSTi ane AzirvAdanuM A phaLa che. ApazrInA 50 varSanA saMyamaparyAya nimitte ApanA hastAraviMdamAM ApanuM ja Apane arpaNa - samarpaNa karatA ame dhanyatA anubhavIe chIe. li. kRpAkAMkSI kulazizu
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvakAra A. municandrasUri paurNamika gacchanA A. zrIpadmaprabhasUrinA ziSya A.zrI devAnandasUrie racela ane adyAvadhi apragaTa 'ajitanAthaprabhu carita'nuM prakAzana thai rahyuM che te ghaNAM AnaMdano viSaya che. AgamaprabhAkara munizrI puNyavijayajI ma. zrIe aneka jJAnabhaMDAronA uddhAra, sUcikaraNa vagere kAryo karyA che. koI paNa jJAnabhaMDAramAM koI navo ke viziSTa graMtha jovA maLe to teo enI pratilipi karAvI letA. kyAreka emAM pAThabheda paNa noMdhAvatA. AvA ghaNAM graMthonI pratilipi 'prAkRta graMtha pariSada' pAse che. ame e pratilipi karela graMthonI sUcImAM 'ajitanAtha prabhu carita' joyuM. saMsthA pAsethI enI jherokSa nakala prApta karI. A graMthanI hastalikhita prato meLavavA ame aneka jJAnabhaMDAronA sUcIpatro tapAsyA paNa kyAMyathI enI hastalikhita eka paNa prata maLI nahIM. vaLI je pratilipi maLI tenuM prathama pRSTha paNa upalabdha na hatuM. 1 thI 14 zloko hatA nahIM. pRSTha 2 upa2 15 mAM zlokathI graMtha zarU thato hato. (A pratilipi karAvelA graMthonI puNyavijaya presakaoNpI = pu.me. evI saMjJA ApavAmAM AvelI che. ahIM paNa pu.me. saMjJA ja rAkhI che.) pratilipi kArya paNa saMskRtanA anabhijJa koI lahiyAe kareluM hovAthI ghaNuM azuddha lakhAyeluM hatuM. AvA ghaNA kAraNo sara A graMthanuM saMpAdana - saMzodhana kArya jaTIla hatuM. AvuM paDakArarUpa kArya saMbhALe evA koI vidvAnane huM zodhato hato ane sAdhvI vinayapUrNAzrI maLI gayA. emane keTalAka prupho joI ApelA eTale emanI kSamatA viSe zraddhA hatI. meM kArya emane soMpyuM ane mane
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtoSa che ke viduSI saMpAdikAe apAra zrama ane dhIraja sAthe A kArya paripUrNa karyuM che. A graMthamAM AvatI kathAo je je graMthomAM AvatI hoya te te graMtho sAthe tulanA karI zuddhIkaraNa karyuM che. vasudevahiMDI, triSaSTi Adi aneka graMtho sAthe sarakhAmaNI karI che. sAmudrika bAbatonA varNanane sAmudrikagraMtho sAthe sarakhAvyuM che. vyAkaraNanI dRSTie paNa prayogonI cakAsaNI karI che. koI kliSTa ke ocho jANIto prayoga Ave tyAM TippaNamAM enI rUpasiddhi samajAvI che. eka apragaTa tIrthakara caritranuM sucAru saMpAdana - saMzodhana karavA badala saMpAdikA sAdhvI vinayapUrNAzrIne aMtaranA AzIrvAda. granthakAra prastuta "ajitanAtha prabhu carita' nA kartA devAnandasUrijIe potAnA gurunuM nAma "padmaprabhasUri' jaNAvyuM che. e sivAya bIjI kazI vigata teozrIe ApI nathI. "devAnanda nAmanA be-traNa munio vagerenA nAma maLe che. A. padmaprabhasUrinA ziSya devAnandasUri pIrNamika gacchamAM thayA che. A gacchano paricaya ane graMthakAranI guruparaMparA vagere bAbato DaoN. zivaprasAde lakhelA "naina zvetAnvara chIM saMkSipta tihAsa" bhA. 2 (pra. pU. mA. 3RArasUrijJAnamaMdiraprasthAvatI - sUrata) (pR. , 137-228) mAM A pramANe Apela che. pUrNimAgaccha kA saMkSipta itihAsa madhyayugameM zvetAmbara zramaNasaMgha kA vibhinna gacchoM aura upagacchoM ke rUpameM vibhAjana eka atyanta mahattvapUrNa ghaTanA hai / zvetAmbara zramaNasaMgha kI eka atyanta mahattvapUrNa zAkhA candrakula [bAda meM candragaccha] kA vibhinna kAraNoM se samaya-samaya para vibhAjana hotA rahA / pariNAmasvarUpa aneka naye-naye gacchoM kA prAdurbhAva huA / inameM pUrNimAgaccha bhI eka hai / pAkSikaparva pUrNimA ko manAyI jAye yA caturdazI ko ? isa prazna para pUrNimA kA pakSa grahaNa
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 karane vAle candrakula ke munigaNa pUrNimApakSIya yA pUrNimAgacchIya kahalAye / vi. saM. 1149 / I. san 1093 athavA vi. saM. 1159/ I. san 1103 meM isa gaccha kA AvirbhAva mAnA jAtA hai / candrakula ke AcArya jayasiMhasUri ke ziSya candraprabhasUri isa gaccha ke prathama AcArya mAne jAte haiM / isa gaccha meM dharmaghoSasUri, devasUri, cakrezvarasUri samudraghoSasUri, vimalagaNi, devabhadrasUri, tilakAcArya, muniratnasUri, kamalaprabhasUri Adi tejasvI vidvAna evaM prabhAvaka AcArya hue haiM / isa gaccha ke pUnamiyAgaccha, rAkApakSa Adi nAma bhI bAda meM pracalita hue / isa gaccha se kaI zAkhAeM udbhUta huI, jaise pradhAnazAkhA yA DhaMDheriyAzAkhA, sAdhupUrNimA yA sArdhapUrNimAzAkhA, kaccholIvAlazAkhA, bhImapallIyAzAkhA, baTapadrIyAzAkhA, borasiddhIyAzAkhA, bhRgukacchIyAzAkhA, chApariyAzAkhA Adi / (pR. 931) kSetrasamAsavRtti yaha kRti pUrNimAgacchIya padmaprabhasUri ke ziSya devAnandasUri dvArA vi. saM. 1455 / I.san 1399 meM racI gayI haiM / kRti ke anta meM prazasti ke antargata racanAkAra ne apanI lambI guru- paramparA kA ullekha kiyA hai, jo isa prakAra haiM : candraprabhasUri T dharmaghoSasUri bhadrezvarasUri I muniprabhasUra 1 sarvadevasUri somaprabhasUra ratnaprabhasUri T candrasiMhasUri
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 devasiMhasUri padmatilakasUri zrItilakasUri devacandrasUri padmaprabhasUri devAnandasUri [vi.saM. 1455 / I. san 1399 meM kSetrasamAsavRtti ke racanAkAra] (jaina zvetAra cha vana saMkSiNa kRtihAsa mA-2, pR. 227-138) A ja graMthakAre kSetrasamAsanI vRtti racyAnuM A uparathI nizcita thAya che. temaja tapAsa karatA kevaLa vRtti ja nahIM. paNa pU. devAnandasUri ma. racita saMskRta kSetrasamAsa (svopajJavRtti sAthe) amane maLela che. jenI 1 prati (DA. 51 graMtha-1002)pATaNa hemacaMdrAcArya jJAnabhaMDAramAMthI maLela che. jemAM mULamAM kSetrasamAsa che. bIjI prati (naM. 18982) amadAvAda lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRta vidyAmaMdiramAMthI maLela che. jemAM chelle kevaLa kSetrasamAsano 7mo adhikAra ja che. saMpUrNa grantha nathI. ane trIjI prati (..............)mAMthI maLela che. jemAM svopajJavRtti sAthe kSetrasamAsa che. A kSetrasamAsanI pU. jinabhadragaNi racita bRhaetrasamAsa ane tenI pU. malayagirijI ma.nI TIkAnA AdhAre zAke 1320mAM zrIdevAnandasUri mahArAjAe saMskRtamAM 298 zloka pramANa svopajJaTIkA sAthe racanA karela che. jemAM upara jaNAvela gurUparamparA prazastimAM varNavela che. temaja granthanA aMtamAM mULazloko A pramANe che. kalAbhRtaH pUtapAdAH, pUrNimApakSabhAsakAH / zrIdevacandraguravaH, zrImat kuvalayaM vyadhuH // 14 // tatpaTTodayazailarazmipatayo, vidvatprakANDAH kSitau, zrIpadmaprabhasUrayo vijayinasteSAM prasAdAnmayA /
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAkAbde nakhapAvakAvani (1320) mite, dRbdhaH kRtAnugrahaiH; zodhyaH kSetrasamAsa eSa kuzalaiH, saptAdhikArAtmakaH // 15 // vAgdevatA sadA deyAdavadAtaguNaM vacaH / amUDhapratibhAmUlaM, kIrtivAJchitapUrtisUH // 16 // dviHsUtrakRnnAmagarbhaH zloko'yam / iha zloke caturNAM pAdAnAM dvitIyairvarNaiH saptamaizca vAradvayaM sUtrakRtA svanAmopanyastaM tacca devamUrtiriti / (vRttibhaithI,) mA sivAya anya graMtho 59 // 2yyA Doya tema 49||y che. 'samayasAraprakaraNam' svopazaTI sAthe vi. saM. 1871 mAM bhAvanagarathI mAtmAnaMha sabhAe pragaTa karela che. A graMthanA aMte nIce pramANe prazasti che. A kartA ajItanAtha prabhu caritanA kartAthI abhinna jaNAya che. loANa devacaMda vva, hiyA paumappahA jiNesapayA / devANaMdasamunnaiheU sayayaM sivaM dintu // 1 // zrIpadmaprabhagaNadharapadadvandvarAjahaMsa imAm / devAnando vyatanuta, TIkAM svopajJasamayasArasya // 2 // nidhirasayugazazi 1469 saGkhye, varSe vikramanRpAt sahasi mAse / zukle trayodazatithau, saumyadine'pUri TIkeyam // 3 // granthakAravize vizeSa mAhitI maLatI nathI. zrI ajitanAtha prabhunuM saraLa ane suMdara saMskRta padyamaya caritra viduSI sAdhvIjI dvArA saMpAdana - saMzodhana thaI pragaTa thaI rahyuM che te ghaNA AnaMdanI vAta che. viduSI sAdhvIjIo dvArA AvA kAryo thatAM rahe eja abhilASA. A graMthanuM vAMcana karI vAcako prabhunA jIvanane samaje upadezane grahaNa kare eja abhilASA.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OMOM hrIM zrI pArzvanAthAya namaH II II sadgurubhyo namaH / sampAdakIya paurNamika gacchanA A. padmaprabhasUrinA ziSya A. devAnandasUri racita ajitanAthaprabhu caritanuM saMpAdana saMzodhana karI prakAzana karatA ati AnaMda thAya che. saMpAdanano A prathama prayAsa che. ane mAtra pratilipi karela kaoNpInA AdhAre koI paNa hastalikhita pratanA AdhAra vinA saMpAdana saMzodhana karavuM eka paDakArajanaka kArya kahevAya, paNa pU. A. bha. zrI municandrasUrIzvarajI mahArAjAe amane A kArya soMpyuM ane ame e zraddhAe svIkAryuM ke muzkelI paDe to mArgadarzana ApavA pU. A. bha. taiyAra ja che... ane ame bhIlaDIyAjImAM A kArya zarU karyuM... - pratilipimAM prathama peja paNa na hatuM eTale 1 thI 14 zloka ame racIne pUrti karI. ane A ja rIte vacce 2-3 jagyAe khUTatA zloko saMdarbha graMthonA AdhAre racIne pUrti karI. aneka sthaLe ame anyAnya caritrono AdhAra laI - pAThanirNaya pAThasaMzodhana karyA che. A graMthanA saMpAdana - saMzodhananA nimitte anekAneka graMtho jovAno lhAvo maLyo. ane pUjyazrInuM mArgadarzana paNa maLatuM rahyuM jyAM paNa ame aTakyA muMjhAyA ke tarata patradvArA mUMjhavaNa vyakta karIe ane vinAvilaMbe patradvArA pUjyazrI amane pratyuttara mokalAve. jyAM je graMthanI jarUra paDe te graMtha paNa tatkSaNa mokalAvI Ape. kayA graMtho jovA. kaI rIte jovA. tenuM mArgadarzana paNa pUjyazrI Ape. I.sa. 2016 mAM bombe loDhAdhAma AgaLa pUjyazrIne akasmAta thayo tyAre svasthatAnA samAcAra mATe patra mokalAvIe, ane pratyuttaramAM eka ja
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ javAba hoya ke ajitacaritanuM kAma cAlu che ne? vihAramAM sAthe rahevAnA prasaMge sthAne pahoMcI darzanAdi kArya pUrNa karI jyAre paNa a.ca.nI zaMkAnA samAdhAnArthe pUjyazrI pAse jatA. tyAre tarata ja svakArya eka bAju mUkI suMdara samAdhAno ApatA. zArIrika thAka hovA chatAM jeozrIe ArAmanI paNa kyAreya darakAra karI nathI. surata - cAturmAsanA prasaMge paNa game tyAre game teTalI vAra pUjyazrI pAse jaIe tyAre paNa saMzodhanakArya eka bAju mUkI amUlya samayano bhoga ApatA. A rIte svayaM nI vyastatAmAM ane kyAreka zArIrika asvasthatAmAM paNa asIma vAtsalyathI prasannatApUrvaka jeozrIe samAdhAna ApI ananya upakAra karyo che. pUphanI jherokSa karAvavI, presamAM mokalavuM, amane punaH mokalavA AvA kAryo paNa jeozrIe udArahRdayathI karyA. ane A rIte svayaM aMgIkRta karelA vacanane prAraMbhathI pUrNatA sudhI nibhAvyuM. pariNAme A graMtha saMpAdana thaI zakyo che. saMzodhana ane tulanA A graMthanA zuddhIkaraNa mATe ame je je graMthono AdhAra lIdho che. te ane A graMthanA te te viSayanI sAthe anya je graMthonI samAnatA che. te nIce mujaba che. sarga-2 mAM - vadhuvairace sIrti-savinayathA temaja sagaaruddiknii antaraGgaghaTanA. sarga 3 mAM - yoni-lunnavarNana. sarga 4 mAM - dharma dhanamitrathA. sarga 6 mAM - vRtarkavipAve vasumatIthA, zravaNendriye subhadrakathA, cakSurindriye lolAkSakathA, rasanendriye rasalolakathA, ghrANendriye gandhapriyakathA, sparzanendriye sukumAlikAnRpakathA. sarga 7 mAM - mukhyatvamAMjo amarattamakathA.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ uparokta sarve kathA vagerenuM upadezamAlA(puSpamAlA)mAM rahelI che te kathAonI sAthe ghaNuM sAmya che. upadezamAlA graMtha prAkRtamAM che. paNa temAM te kathAo vAMcatA ghaNI jagyAe to evuM ja lAge ke A graMthamAM prAkRtanuM saMskRtamAM rUpAntaraNa thayuM na hoya? temaja upadezamAlAmAM banyuM, lakSmI, strI vagerenA vairasthamAM daSTAMto ApyA che. teja rIte ahIM paNa sarga - 2 mAM che. kevala kathAonI bhinnatA che. daSTikoNa eja che. sarga - 1. mannakSetnazavALAnuM zAMtinAthacaritra (pU. mANikyacaMdra sU.ma) ane munisuvratasvAmicaritra (pU. vinayacaMdra sU.ma) mAM rahelI maphartanazawthAnI sAthe ghaNuM sAmya che. kyAMka zabdathI sAmya che. kyAMka zabda badalAyA che. artha e ja rAkhyo che. kyAMka prayoga badalAyA che. ane kyAMka thoDuM vistRta varNana che. pU. gaNi tIrthabhadravijaya ma.sA. dvArA saMpAdita "zrImannavastAritrasada paNa A kathAnI zuddhi mATe upakAraka banela che. vAvamAtAthAnuM munisuvratasvAmicaritramAM rahelI te kathAnI sAthe ghaNuM sAmya che. (A kathA supAsanAcariyamAM paNa che) nA jaituthAnuM kathAratnasAgaramAM rahelI te kathAnI sAthe temaja mitratralethA ane zrAddhatimavinanuM vAsupUjayacaritra (pU. vardhamAna sU.ma.) nI sAthe sAmya che. sarga - 2. mIDavattAnuM ghaTanAonA varNananI apekSAe ane pAtro vagerenA nAmanI dRSTie vasudevahiMDInI sAthe sAmya che. te uparAMta munisuvratasvAmicaritramAM rahelI te kathAnI sAthe A kathAnuM ghaNI jagyAe zabdazaH sAmya che. jema keajita ca0 rA391. muni) ca0 rA99 AdezaM dehi taM cauraM, tvatpAdAntamupAnaye // (uttarArddha) ajita ca0 rA395. muni, ca0 rA103 divasAnaticakrAma, vikramaikadhanaH sa SaT // (utta0)
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 ajita ca0 2422. muni0 ca0 2131 tuSTastvadvikramAcchiSTa !, mAM jAnIhi malimlucam / bhujaGgaM nAma lokAnAM, ghaNI jagyAe paryAyavAcI zabdo dvArA bhinnatA che, ke prayoganI bhinnatA che. bhAvArtha e ja rahe che. jema ke . ajita 20 24390 sasmitaM nRpatti: prorve, "vahIvaM madra ! kri mavAn / nAnyasya vArake hyanyaH, kRtAntenA'pi nIyate // vihasyoce mahArAja:, 'kimetad bhavatoditam / nAnyasya vArake'pyanyatkRtAntenA'pi nIyate ' // muni0 20 298 ajitaca0 24397 tav tranAmi vivezaM hri ?, ji vAgni viSama viSam / hRtvA tAM kAminIM kiM vA, yAmi kvacana durgame // muni0 20 2105 hri vrajJAmi viveze,, ivAva paratuM vastu / dhRtvA tAM yoSitaM yAmi, kiM vA'raNye sudurgame // kathAratnasAgara, uttarAdhyayana vageremAM paNa A kathA che. madhuvintuA pariziSTaparva sarga 2 mAM rahelI te kathA sAthe sAmya dharAve che. --- zuddhIkaraNa jinapAlita-jinarakSitakathAnuM zAMtinAthacaritra, upadezamAlA ane dharmaratnaprakaraNanA AdhAre karela che. temaja zloka 778 thI 845 sudhInuM varNana triSaSTizalAkApuruSacaritra (2/1/139 thI 21 / 255) nI sAthe thoDuM thoDuM sAmya dharAve che. sarga - 3 nuM varNana tri. za. pu. ca. ane vAsupUjyacaritranI sAthe sAmya dharAve che. sarga - 4. sagaracakrinA SaTyuMDasAdhananuM varNana tri.za.pu.caritra (parva2 / sarga-4) nI sAthe temaja pUrNamegha ane sulocananA pUrvabhavanAM saMbaMdhanuM varNana ane meghavAhana ane sahasrAkSanA pUrvabhavanuM varNana tri.za.pu.caritra (parva-2Asarga-5) nI sAthe sAmya dharAve che.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 sarga - 5. sagaraputronA svecchAvihAranuM varNana tri.za.pu.caritra (parva-rAsarga-5) sAthe ane vadhAvavA cauppannamahApurisacariyamAM rahela te kathAnI sAthe sAmya dharAve che. sarga - 6. zlo. 1 thI 231 sudhInuM varNana tri.za.pu. caritra (parvarAsarga-5 ane parva-rAsarga-6) nI sAthe ane zova zrI zAMtinAtha caritranI sAthe sAmya dharAve che. ane notAkSAmAM sAmudrikazAstranuM varNana che. tenuM zuddhIkaraNa upadezamAlA (puSpamAlA), kuvalayamAlA, sAmudrikazAstra, sAmudrikatilaka, hastasaMjIvana tathA vivekavilAsanA AdhAre karela che. sarga - 7. sunakSaUT-zuddhamaTTA tri.za.pu. caritra (parva-rAsarga-3) mAM rahela te kathAnI sAthe sAmya dharAve che. paramatAraka paramAtmAnI divyakRpAthI ane 5.pU. A. zrI municandrasUrIzvarajI mahArAjAnI asImakRpA ane mArgadarzana dvArA te te graMtho maLatA gayA. jethI te te graMthonA AdhAre A graMthanuM zuddhIkaraNa karavAno prayatna karela che. A graMthamAM karela zuddhIkaraNanA keTalAka udAharaNa nIce mujaba che. vyaMjananA pheraphAranAM udAharaNa azuddha zuddha azuddha zuddha 1822 3 2 netracakosaNAM - netracakorANAM rA250 ne - te niHsapannamidaM - niHsapatnamidaM rA250 3 - dhanasAtmasAt - dhanamAtmasAt rApara na hatvAplomi - hatvA''pnomi rA471 ta. sadaMtika: - sa dambhikaH rA476 tha tha na puMjAbhidho - dhanapuJjAbhidho rA490 dra caMdra - vo rI496 % - zrayazrIkAMkSiNorjajJe - jayazrIkAGkSiNorjajJe ro958 va sAgaradvitayAyuSvaH - sAgaradvitayAyuSkaH 3344 4 khalu vAtasya - khalu tAtasya
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddha zuddha 3|551 la - bha apapapa 334 jja kSa 4|56 Na - pa 4 / 106 da - ha 4 / 108 bha - ra 4|110 dha - bha 4 / 214 cha - u 4 / 327 dha - tha 4 / 350 ca - va 4 386 kSa 4 / 446 ka - ta pAe ja- ta - - 184 ja - jJa 6 / 281 da pa - svaranA pheraphAranA udAharaNa 17 azuddha zuddha vilurbhavyaiH - vibhurbhavyaiH zrautAdarSAd zrautAdarthAd lajjANi lakSANi zarakSeNa - svaco'sau na dAyo svAmItyena azuddha bhAnakSatrasurAvAya praNitArthejanavrajAH ->> dUravAn nirviSobhagavat nirviSoragavat rivAmbhodhirghanairapi ->> rivAmbhobhirghanairapi chattarapUrvasyAM - uttarapUrvasyAM vRdhA ceda veda 10506 10627 20311 sa ca tri 2676 3|360 4 / 41 4 / 178 kuMDaladvitIyacchalAt 5aa145 karatrikaMTakodagra...... - - - - ->> - vivAkSe viskRta: nIja: nItaH vijAyeti vijJAyeti pitaramadrAkSIt ->> ->> zarakSepA(d) hUravAn vRthA ->> pitaramaprAkSIt sUcanA :- presakaoNpImAM jevo pATha hato, tevo ja pATha ApIne bAjumAM zuddha pATha lakhela che. e pramANe sarve udAharaNomAM samajavuM. - ->> vivAde vistRtaH - zuddha bhAnukSetre surAcAryo prINitArthijanavrajAH savitri ! svIcakre'sau nedIyo svAmAtyena kuNDaladvitayacchalAt karAttakaNTakodagra
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhArAnA akSaro dUra karyAnA udAharaNa azuddha labdhabhikSo piramuciraM yogyaizcApi 2125 2685 4/320 4 / 338 kRtajJAnAnAM 40346 nAnyonyo trA - 4 / 407 duritavyUhIhApohakRd duritavyUhApohakRd 4 / 448 mandiratoraNAm - mandiratoraNA khUTatA akSaro umeryAnA udAharaNa - ->> yogaizcApi dravyA vyArjanaM dravyArjanaM kRtajJAnAM nAnyo'trA - - - anunAzika umeryAnA udAharaNa 18 1804 zuddha mahAduH[khai]rvyathyate azuddha mahAduHrvyathyate pratiSThatonmanAH 2 / 123 nirmi bhojanam - nirmi[ta]bhojanam 262 ->> [prati] prAtiSThatonmanAH 2823 sphArAlaGkADhyaH 4113 sikatA rasthitI: 4 / 343 na mitro'pi [dha]namitro'pi [mu]gdhahRdayaH 4404 ggha hRdayaH ->>> 4 / 428 kAkyeva [e] kAkyeva - ->> ->> - ->> zuddha labdhabhikSo'pi suciraM ->> azuddha 1 / 608 evamagivadho 10815 satatam - santatam rA63 kA281 dA536 sphArAlaGkA[rA]Dhya: sikatA[srasta]rasthitAH zuddha evamaGgiva vasusabhArabhAsuraH ->> vasusambhArabhAsuraH kimavayA kimambayA aniyatritadRg - aniyantritadRg
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekathI vadhAre pheraphAranA udAharaNa azuddha zuddha 1 / 160 sa nezasya - sa nizamya 1 / 384 na vyAmavadanA - tacchyAmavadanA 1 / 21 svIvakturnekaTaM - svIcakrunikaTaM 1887 citrottarau'pi na sarvajJadharmaH - cittaropitasarvajJadharmaH 1 / 883 vivakarAMbuvare - vicakArA'mbare 2 / 200 bhUpazcAyaM ca yadRkSo - bhUpazcA'vaJcayad dakSo / 21 citrAdhikyagate yutvA - citrAdhiSNyagate cyutvA 4 / 47 satsvAvalyAvau - zazyAvalyAhavau 5 / 82 na svathA - tadyathA AgaLa-pAchaLanA akSarone vyavasthitakaryAnA udAharaNa 1 / 238 kuzalena - kalazena 4 / 105 jaya vimAMginAm - jayamivAGginam * A graMthamAM khuTatA pATha corasa brekeTamAM [ ] ane saMzodhita pATha 2163 prema ( ) ubheyA che. bha3 4 / 456 krI[Da]to.... 6 / 486 siMhasya(syeva) graMthanI vizeSatA A graMthamAM graMthakartAzrIe aneka sthaLe karma. sapuruSa, puNya, tapa, bhAvanA vagere viSayaka subhASito ApelA che. karmaNAM hi pariNAmAnnAsti tad yanna jAyate / 6 / 78 // kRtaM hi karma nA'bhuktvA , chuTatyaGgI kadAcana / 6 / 378 // duHkhitAH paraduHkhena, prAyo yadurlabhA narAH / 1 / 800 // paropakArakaraNe, na zrAmyanti yaduttamAH / 1 / 643 // sAgasyapi kRpAsAhRdayA hi mahAzayAH / 1759 // santo'satsvapi vatsalAH / 1 / 366 // puNyatejo hi durjayam / 1 / 375 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapomAhAtmyato nUnaM, syuH surA api kiGkarAH / 1 / 984 // bhAvanAkAmagauH sarvakAryasiddhikarI khalu / 1 / 1228 // dAnAt paraM na yad vizve, vazIkaraNamuttamam / 1 / 657 / / * eka ja vastunuM vividha upamA dvArA varNana cAritraM karmakakSaughalavitram / / 410 // parivrajyAM pApapannagajAGgalIm / 1 / 371 / / dIkSAM zarmArAmaikasAraNim / 3 / 417 // * kalpanA dvArA jaDa padArthomAM sacetanatAnuM varNana zakrasya sahasA siMhAsanaM kampamavApnuvat / nRtyaM prAduzcakAreva, jinajanmapramodataH / / 3 / 118 / / vaijayantyaH puro mandamarutkamprAJcalA babhuH / vIjayantya iva svAmibhaktyA [bha]vadavAditAn // 3 / 494 / / * kyAMka thoDA pheraphAra sAthe samAna racanA tadamme[va] vinayAt, toSayiSyAmi satvaram / bhUmau skhalitapAdo hi, bhUmimevAvalambate // 11757 / / tadammeva vinayAt, prasannAM karavai drutam / bhUmau skhalitapAdo hi, bhUmimevAvalambate // 6 / 272 / / *is avya yamati bAhyAnarIn sa zastreNa, yathA'jaiSInmahIpatiH / mAtrAdhikena tenaiva, tathaivA'bhyantarAnapi // 3 / 11 // *sarga 3 mAM 220 thI 224. para6 thI para9 ane 610 thI 618 mAM zakradvArA karAyelI paramAtmAstavanA ane sarga 5 mAM zaurasenI. mAgadhI vagere bhASAmAM sagaraputro dvArA karAyelI prabhustavanA suMdara che. temaja aneka sthaLe samaye samaye vairAgyaviSayaka upadeza Adi ghaNuM A graMtharUpI mahAsAgaramAM che. ura uchaLe upakArasmaraNa. upakArIcaraNe agaNitanamana divyAzISadAtA yugamaharSi pa.pU. A. zrI bhadrasUrIzvarajI mahArAjA. zAsanaprabhAvaka, saMghaekatAzilpI pa.pU. A. zrI OMkArasUrIzvarajI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 mahArAjA. apramattatAno Adarza ApanArA pa.pU. A. zrI araviMdasUrIzvarajI mahArAjA. paramanA AnaMdane mANanArA, jIvanarUpI vanane naMdanavana samAna banAvanArA, paramopakArI, vAtsalyavAridhi pa.pU. A. zrI yazovijayasUrIzvarajI mahArAjA. preraNA pAtheyanuM dAna karanArA, agaNita saMzayonuM suMdara samAdhAna ApanArA, utsAhane pravardhamAna banAvanArA, pAyAthI zikharasudhI graMthaprakAzananI javAbadArI saMbhALanArA, amUlya samayano bhoga ApI svAdhyAyamAM rata banAvanArA, prasannatApUrNa kRpAdaSTi varSAvanArA, vastutaH A graMtha saMpAdananA samagrayazanA adhikArI, paramopakArI pa.pU.A. zrI municandrasUrIzvarajI mahArAjA. mitabhASI pa.pU. A zrIrAjapuNyasUrIzvarajI mahArAjA. pravacanakuzaLa pa.pU. A. zrI bhAgyezavijayasUrIzvarajI mahArAjA. sarga 5 mAM zaurasenI, mAgadhI vagere bhASAnA zlokonI saMskRta chAyA karI ApanArA pa.pU. A. zrI zIlacandrasUrIzvarajI mahArAjA. zrutabhaktithI prerAI sarga 1-2 nA prUpha tapAsI ApanArA pa.pU. dIkSitaprabha vi.ma.sA. tathA temanA ziSya pa.pU. saumyaprabha vi. ma. sA. aneka sthaLe samasyAonA samAdhAnArthe amUlya samayano bhoga ApanArA pa.pU. akSayacandravi. ma. sA. pU. A. bha. zrI bhadrasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI pU.sA.zrI prabhAzrIjI ma.sA.nA ziSyA ananyopakAriNI pU.sA. zrI kanakaprabhAzrIjI ma.sA. paramahinaiSiNI dAdIguruNI pU.sA. zrI pUrNacandrAzrIjI ma.sA. janmathI ja susaMskAronuM dAna ApI prabhu zAsanamAM praveza karAvanArA, adhyayanamATe satata preraNA karanArA, agaNitaupakArI, paramavaMdanIya, gurumAtA pU.sA. zrIkulacandrAzrIjI ma.sA. veyAvacca, namratA ane laghutAno Adarza ApanArA, jeono satata A kAryamAM niHsvArthabhAve sahayoga maLyo che. evA ananya upakArI, paramavaMdanIya gurubhaginI pU. sA. zrI siddhAntarasAzrIjI ma.sA. saMskRta bhASAno prAraMbhika abhyAsa bahu ja premapUrvaka karAvanArA paMDitavarya zrI amRtabhAI. vyAkaraNa viSayaka praznonuM samAdhAna ApanArA paMDitavarya zrI pravINabhAI ane paM. zrI janakabhAIno paNa A prasaMge kRtajJatApUrvaka AbhAra mAnIe chIe.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ A graMtha saMpAdanamAM nAmI-anAmI jeono sahayoga maLela che. te sarveno hRdayathI AbhAra mAnIe chIe. pustakanuM suMdara mudraNa karI ApanArA kirITa grAphIksane paNa khUba khUba dhanyavAda. granthakArazrInA AzayathI viruddha jatuM kAMI paNa saMzodhana matimaMdatAnA yoge thaI gayuM hoya to granthakAramaharSinI kSamA yAcIe chIe. paramakRpALu paramAtmA ane paramopakArI pUjaya gurudevonI paramakRpA ane AzIrvAdathI ja A kArya thayela che. prAnta A kAryamAM prathama prayAsa hovAthI ane eka ja presakopIno AdhAra hovAthI saMpAdita A graMthamAM matimAMdyathI daSTidoSathI ke pramAdathI rahI gayela kSatione prakRtithI kRpALu evA sajjano zuddha karI parizramane saphaLa kare eja vinamrabhAve abhyarthanA. li. kRpAkAMkSI vinayapUrNAzrIjI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ talAbha prastuta graMtha prakAzanano saMpUrNa lAbha zrI rAMderaroDa jena je.mU. pU. saMgha rAMdera roDa, aDAjaNa pATiyA - sUrata e jJAnadravyamAMthI lIdho che. zrI saMghanI zrutabhaktinI anumodanA anumodanA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ sampAdanopayukta granthasUciH * anekArthasaGgrahaH * abhidhAnacintAmaNinAmamAlA (svopajJavRttiyutA) * amarakozaH * upadezamAlA (puSpamAlA'parAbhidhAnA) * upadezamAlA (heyopAdeyATIkA) * uttarAdhyayanam * kathAratnasAgaraH * kuvalayamAlA (siMghI jaina granthamAlA. granthAGka-45) * kriyAratnasamuccayaH * gautamapRcchA * cauppannamahApurisacariyaM * triSaSTizalAkApuruSacaritramahAkAvyam * dhanaJjayanAmamAlA * dharmaratnaprakaraNam * pariziSTaparva * maGgalakalazacaritrasaGgrahaH * munisuvratasvAmicaritram (vinayacandrasUriviracitam) * vasudevahiNDI * vAsupUjyacaritram (vardhamAnasUriracitam) * vivekavilAsaH * zabdaratnamahodadhiH * zAntinAthacaritram (mANikyacandrasUriracitam) * saMvegaraGgazAlA * saMskRtadhAtukoSaH * sAmudrikazAstram * sAmudrikatilakam * siddhahemazabdAnuzAsanam * supAsanAhacariyaM * hastasaJjIvanam
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSThAGkaH W0 Gum 10-43 44-77 . viSayAnukramaH prathamaH sargaH viSayaH maGgalAcaraNam saGkSe pato bhavatrayavarNanam vimalavAhanasvarUpaprathamabhavavarNanam dharmacarcA dharmasya phalam dAne maGgalakalazakathA maGgalakalazasya pUrvabhavaH zIle campakamAlAkathA paJca kutUhalakAriNyaH kathAH trivikramakathA kuzavittakathA tapasi nAgaketukathA nAgaketupUrvabhavavarNanam mitratrayakathA zrAddhapratimAvarNanam bhAvanAyAM kUragaDukamunikathA kUragaDukamunipUrvabhavavarNanam dvAdazabhAvanAvarNanam dvitIyaH sargaH vimalavAhananRpasya gurudarzanecchA vimalavAhanarAjJaH sadbhAvanA zrIarindamaguruvandanArthaM rAjJa udyAnagamanam lakSmyAdivirasatAsUcikA gurordezanA lakSmIdurantatAyAM zrIpatikathA bandhuvarasye kIrticandra-samaravijayakathA strIviratAyAmagaDadattakathA viSayatucchatve madhubindukathA dehalAlanavaiphalye zaziprabhakathA / 78-101 80 100 102-121 102 112 123 124 126 189 128 139 151 181 184 T
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 pRSThAGkaH 190 191 197 198 200 201 202 203 204 204 217 218 220 viSayaH dezanAnte vairAgyakAraNasya pRcchA guruNA svIyavRttAntasvarUpA kathitA'ntaraGgaghaTanA vimalavAhanabhUpasya pravrajyAgrahaNecchA mantribhiH saha parAmarzaH rAjyagrahaNArthe kumArAya nivedanam kumArasya rAjyAbhiSekaH kumAramuddizya rAjJaH zikSAvacanAni vimalavAhananRpasya pravrajyAgrahaNam vimalavAhanarAjarSimuddizya guroH zikSAvacanam aviratiparihAre jinapAlita-jinarakSitakathA vimalavAhanamunestIrthakRtkarmopArjanam / vijayavimAne gamanam (dvitIyabhavaH) tRtIyaH sargaH zrIajitaprabhormAtApitrAdi zrIajitaprabhozcyavanaM svapnadarzanAdi ca zrIajitaprabhorjanma dikkumArikAkRtajanmamahaH devendrakRtajanmamahotsavaH zakrendrakRtA jinastutiH sagaracakriNo janma jitazatrunRpavihito'jitajina-sagaracakrijanmotsavaH bAlyakrIDA dehavarNanAdi jitazatrunRpasya sacivena saha vArtAlApa: zrIajitajinasya puraH sacivavijJaptinivedanam zrIajitajinasya pANigrahaNam jitazatrunRpasya dIkSAgrahaNecchA zrIajitaprabho rAjyAbhiSekaH zrIajitaprabhozcintanam zrIajitajinasya sAMvatsarikadAnam 222 226 227 231 241 243 244 247 248 250 253 255 259 261 263 265
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 pRSThAGka: 267 269 271 273 275 277 278 279 280-284 281 283 285 287 288 viSayaH zrIajitajinapravrajyAmahotsavaH zrIajitaprabhoH saMyamagrahaNam brahmadattanRpagRhe prabhoH pAraNam zrIajitaprabhoH kevalajJAnaprAptiH devanirmitasamavasaraNasya svarUpam samavasaraNe dvAdazaparSadAM sthAnAdinirUpaNam sagaracakriNaH prabhuvandanArthaM gamanam devendrakRtA zrIajitajinastutiH zrIajitaprabhordezanA yoni-kulavarNanam aGgArakArakadRSTAntaH gaNabhRtAM sthApanA gaNabhRddezanAdi 34 atizayAH caturthaH sargaH sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam dharmaviSaye dhanamitrakathA pUrNamegha-sulocanayoH pUrvabhavasambandhaH meghavAhana-sahasrAkSayoH pUrvabhavaH cakrisutotpattivarNanam paJcamaH sargaH sagaraputrANAM svecchAvihAraH varuNavarmaNaH kathA aSTApadadarzanam sagarAtmajaiH kRtA jinastutiH SaSThaH sargaH sagaraputrairaSTApadarakSaNAya parikhAkaraNam sagarAtmajAnAM nAgendreNa bhasmIkaraNam 290 314 331 333 334 336 338 357 359 361 365
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 pRSThAGkaH 366 367 368 369 376 379 381 383 384 395 398 400 viSayaH amAtya-sainyA-'ntaHpurastrINAM vilapanam ayodhyAM prati prasthAnam mumUrpUNAmamAtyAdInAM dvijena pratibodhanam / svaputramRtyumiSAd dvijanmanA sagarapratibodhanam sagarasya vilApaH dvijena sagarasyA''zvAsanam gaGgApravAhaskhalanAya bhagIrathasya gamanam bhagIrathasya ayodhyAM prati gamanam kRtakarmavipAke vasumatIkathA girA kRtakarmavipAke azokazrIkathA janvAdisagaraputrANAM bhagIrathasya ca pUrvabhavAH bhagIrathasya vinItAyAmAgamanaM rAjyAbhiSekazca zrIajitaprabhoH sahasrAmravaNe samAgamanam / zrIajitezasya paJcendriyadurvipAkasUcakakathApaJcakamayadezanA zravaNendriyAsaktau subhadrAkathA cakSurindriyAsaktau lolAkSakathA sAmudrikazAstram ghrANendriyAsaktau gandhapriyakathA rasanendriyAsaktau rasalolakathA sparzanendriyAsaktau sukumAlikAnRpakathA sagaracakriNaH pravrajyA sagararAjarSeH kevalajJAnaprAptiH saptamaH sargaH kauzAmbInagare prabhoH samavasaraNam dRDhasamyaktve sulakSaNA-zuddhabhaTTayoH kathA samyaktvamAhAtmye amaradattabhAryAkathAnakam 400 401 402 406 406 425 428 435 439 441 442 443 450
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ // arham // // zrIbhIlaDIyAjIpArzvanAthAya namaH // // zrIbhadra-vilAsa-OMkAra-aravinda-yazovijaya-municandrasUrigurubhyo namaH // zrIdevAnandasUriracitam zrIajitaprabhucaritam prathamaH sargaH [zivamArgopadeSTAraM, jJAtAraM vizvavastunaH / zrIzatruJjayatIrthezamAdinAthaM namAmyaham // 1 // sarvakarmArayo yena, vijitA AtmazaktitaH / antarvairijayArthaM tamajitaM satataM zraye // 2 // svamAMsadAnataH pArApatasya rakSako hi yaH / sa zrIzAntijino bhUyAdamandAnandahetave // 3 // siddhiyoSAtisaktena, yena rAjImatI mudA / tyaktA so'riSTanemiHg, bhUyAd vo'riSTanAzanaH // 4 // acintyamahimAzAlI, yaH kalpadrusamaH kalau / sa zrIpAoN mano'bhISTaM, dadAtu bhavinAM sadA // 5 // yadaMhisparzaharSeNa, manye meruH pranRttavAn / zrImAn sa zrImahAvIraH, zreyase'stu bhave bhave // 6 // 1. idaM tu dhyeyam- asya 'zrIajitaprabhucaritasya' eko'pi hastalikhita AdarzaH prApto nAsti, kevalam AgamaprabhAkaramunipuNyavijayajIsajjIkRtamudraNArhapratiH (pu.pre. = puNyavijayapresakopi iti saGketitA) prAptA, asyAH prathamaM patraM na prApyate, ataH 1 taH 14 mitAH zlokA api na labdhAH, ete 1-14 zlokA asmAbhI racitA atra [ ] koSThake pradarzitAH saMpA. /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH 1 - guruM zrIgautamaM varyamamanantalabdhizevadhim / praNaumi bhAvataH sarvavighnavyUhopazAntaye ||7|| yasyAH smaraNamAtreNa, zuddhabuddhirbhaved dhruvam / praNamAmi jagadvandyAM tAM zrutadevatAM sadA // 8 // yasya kRpAM samAsAdya, jaDo'pi vibudhAyate / taM guruM svAtmabhAvena, praNamAmi kSaNe kSaNe ||9|| anAdikAlato jIvAH, paryaTantyatra saMsRtau / duHkhazatAkulAnAM tu, teSAM ko'pi na rakSakaH // 10 // asminnasArasaMsAre, zaraNyo dharma eva hi / cintAmaNisadRkSaH so'rhatkathitazcaturvidhaH || 11|| rAgadveSavijetA ca sAmyabhAve sadA rataH / nirgatasarvadoSo yaH sakalaguNadhArakaH // 12 // dezakAlAdikaM sarvaM, kevalAlokacakSuSA / jAnIte na tu raktaH syAd, dveSavyApto'pi no bhavet // 13 // saMsevyamAnapAdAbjaH, surAsuranarezvaraiH / sarvajJo bhagavAn dharmasyopadezaM dadAti saH || 14 || [ tribhirvizeSakam ] ] arhatpAdAmbujadhyAnavarjitA mohatarjitAH / arjitaM kRcchrato'pyAzu, nayanti nRbhavaM yathA ||15|| jagannamyaM jagatpUjyaM, jagatstutyaM jagatprabhum / arhantamaprapannAnAM, kuto bhavati yaH zamaH // 16 // 1. 'vRthA' iti saGgatamAbhAti /
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajhepato bhavatrayavarNanam atazcAhaM sphuradbhaktivyaktazaktirjaDo'pi san / anAdibhavasambaddhatIvrartRSNApanuttaye // 17 // ajitasyAhaMtaH krUrairajitasyAntarAribhiH / vRttapIyUSasarasI, lasannavarasAM zraye // 18 // yugmam // jambUdvIpavidehasthavatsAkhyavijaye'bhavat / susImAyAM puri kSamApo, nAmnA vimalavAhanaH // 19 // so'rindamagurorlabdhvA, dIkSAM vijayasajhake / anuttaravimAne'bhUt, suraH pravaradIptibhUH // 20 // tatazcyutvA vinItAyAM, jitazatrumahIbhujaH / vijayAkukSibhUH putro, bhUtvA'rhan siddhimIyivAn // 21 // iti saGkSapataH proktaM, bhavatrayamayaM prabhoH / ajitasyAhato vRttaM, zrUyatAmatha vistarAt // 22 // sarvadvIpAbdhibhirviSvak, parIto'nucarairiva / rAjeva varyavRttazrIrjambUdvIpo virAjate // 23 // yaH surAn svargirivyAjAdUrdhvabAhurvadatyadaH / / "divaM puNyakSayakarI, zritvA mA dhAta bhoH ! smayam // 24 // nekSadhve kimamI bhavyA, mAM zritAH sukRtAdRtAH / ihAmutrApi yuSmAkaM, sevyatAmAzrayantyaho' // 25 // yugmam // asti tatrA'virahitamarhaccakrayarddhacakribhiH / varSaM mahAvidehAkhyaM, dvAtriMzadvijayAnvitam // 26 / / 1. tRSNApanayanAya / 2. dAsatAm /
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 1 tatra sItAmahAnadyA, yAmyakUlAnukUlyakRt / vijayo vatsanAmA'sti vijayI sarvasampadA ||27|| akhaNDapravara zrIko, bhUmImaNDalamaNDanam / raktA-raktavatIkulyAvaitADhyaiH sa SaDaMzabhAk // 28 // vaitADhyottaradigvarttimadhyakhaNDakRtasthitiH / sImanta iva bhUvadhvAH, susImA nAma tatra pUH // 29 // tajjJavijJAtamahimamuktAropamanoharAH / nirbhAgyairdurlabhA yatra, vihArA hAravaddhitAH ||30|| zrIsaGgollAsisaubhAgyenA'bhibhUtapitAmahAH / yatrAneke kalAkelijanakAH puruSottamAH ||31|| yatra sadgurujImUte, dezanAmRtavarSiNi / vRSapoSakRtotsAhA, bhavyAH samayavedinaH // 32 // Upire sammadotkarSAdvittabIjaM sunirmalam / anuttaraphalAvAptyai, vipule kSetrasaptake ||33|| yugmam // vizuddhavilasadralagurugo bharasaGgibhiH / yadAvAsaiH sadA doSodayaH kSayamanIyata ||34|| vilAsArthollasannaikamUrttiH kiM sapriyaH smaraH / ityAzazaGke yatra strIpuMsavargo vizAradaiH // 35 // tatra sutrAmatulyajJaH, sadasajjJAnakovidaH / viditaH zuzubhe bhUmivibhurvimalavAhanaH || 36 || nyAye niyojayannityamanyAyAdvinivArayan / vatsalaH pArayAmAsa, svaprajA iva sa prajAH ||37||
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalavAhanasvarUpaprathamabhavavarNanam pratApatapane yasya, tIvra tapati sarvataH / vairipArthivakAsArA, bhRzaM kAryamazizriyan // 38 // sadA yasya yazaHsome, zubhrIkurvati viSTapam / arinArImukhAbjAni, yuktaM vicchAyatAM yayuH // 39 // arthisArthasuramaNirvairivaMzAzuzukSaNiH / bhItAnAM trAyakaH so'dhAd, dAnayuddharmavIratAm // 40 // so'tyajat svAGgajamapi, sadoSaM malalIlayA / saguNaM bahu mene'nyamapyAraNyaprasUnavat // 41 // kRtyAkRtyavibhAgajJaH, sukRtaikavikAzidhIH / sa zazvat sarvajIveSu, karuNAI~ mano dadhau // 42 // AdadAnaH karaM lokAducitaM zucitAnidhiH / dAsIkurvannarikSmApAn, so'rthasArthamapaprathat // 43 / / kAntaM kAntAparIrambharasalAlasamAnasaH / sa zacIkAmukamapi, jahAsa mahasAM nidhiH // 44 // evaM dhRtAvadhAno'sau, parasparamabAdhayA / trivargaM sAdhayanninye, vAsarAn sukhabhAsurAn // 45 // mantrI vimalabuddhayAkhyo, buddhirAjIvinIraviH / sImA sukRtinAM sphUrjattattvAtattvavivecanaH // 46 // caturdikzrIsamAkRSTimantrAniva yathocitam / sadupAyAn prayuJjAnaH, sAmAdIMzcaturo'nizam // 47 // 1. 'yuddhavIro dayAvIrastyAgavIrazca so'bhavat' iti triSaSTi0 2 / 1 / 41 // 2.buddhikamalinIsUryaH /
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 1 saccakorasuMdhAbhAnurguNamANikyarohaNaH / tasya bhUpasya samabhUdrAjyacintAvidhAyakaH // 48 // tribhirvizeSakam // zRGgAramaJjarIkukSizuktimuktAmaNiH sutaH / harivAhananAmA'bhUt, sadguNastasya bhUpateH // 49 // anyedyurnarazArdUlaH, kRtaprAbhAtikakriyaH / sudharmAsuSamAkharvagarvasarvasvajitvare // 50 // sadasi prollasadratnaprabhApUrNakakummukham / siMhAsanamalaJcakre, pUrvAdrimiva bhAskaraH // 51 // yugmam // sudhAdIdhitisaGkAzasphuradAtapavAraNaH / kvaNatkaGkaNavArastrIcAlyamAnorucAmaraH // 52 // pratApatApitArAtimaNDalairmaNDalezvaraiH / anekairbhaktisambhArAnnatapAdAmbujadvayaH // 53 // nItivratatipAthodairdhRtAmodairniyogibhiH / cakorairiva pepIyamAnavaktrendudIdhitiH // 54 // adha:kRtadhanAdhIzairbahubhirvyavahAribhiH / ratnAlaGkAraramyAGgaiH, paritaH parivAritaH // 55 // vidyAvAridhivAtApivipakSaiH kSatasaMzayaiH / medhAvibhiH sudhAprakhyagIrbhirAnanditazrutiH ||56|| pratyakSo vAsava iva, vizAmIzo manAMsi na / keSAM pramodayAmAsa, vAsasadma jayazriyaH ? // 57|| SaDbhiH kulakam // 1. candraH / 2. vidyAsAgarapAne agastisadRzaiH /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmacarcA tasyAM saMsadi sambhASaM, kSitau tantravizAradAH / racayAJcakrire dharmagocaraM suciraM mithaH // 58 // kazcijjajalpa 'kalpadruriva saGkalpitapradaH / dharmaH paropakArAdyaiH, sadupAyairupAya'te' // 59 // paro vakti sma 'suvyaktaM, dharmaM jAnIdhvamujjvalam / abhyarcanAddeva-pitratithInAM zrutisammatAt' // 60 // vAvadUko'vadaccAnyo, 'vratamAtravicAraNA / kulakramAgataM dharma, sAdhayantu manISiNaH' // 61 // alApIdaparastuNDatANDavaM sphArayannijam / 'na staH pratyakSAlakSyatvAddharmAdharmI khapuSpavat' // 62 / / evaM vividhabhaGgIbhirvivAdaM tanvatastakAn / vIkSya prekSAvatAM mukhyaH, kSamAnAtho vyacintayat // 63 // 'kriyAH paropakArAdyAH, satpuMstvaM sUcayanti hi / tAbhirviziSTaH sa[d] dRSTo, dharmo nizcIyate na tu // 64 / / zrutiproktaM ca devAdipUjanaM hiMsayA'Gkitam / kathaM tatra bhaveddharmaH, kRzAnAviva zItatA // 65 / / yadi vA'yaM kramAyAtastahamI dhIvarAdayaH / mInAdighAtapravaNAH, sutarAM mArgagAminaH // 66 // dharmA'dharmoM na vidyete, iti pralapitaM vRthA / Rddha-duHsthAdivaicitryasyAnyathAnupapattitaH // 67 // 1. AkAzakusumavat / 2.nRpaH / 3. agnau /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH - 1 viduSAmapyamISAM me, manohArI na vAkkramaH / tanmayA katamo dharma:, zrayaNIyaH zivArthinA // 68 // yadi vA kiM vRthA cintAM kurve klezaikakAraNam / puro vimalabuddhyAkhye, satyasmin mantripuGgave // 69 // ayaM hyazeSazAstrajJastattvAtattvavivekitAm / karttuM kSamo mAnasaukAH, kSIranIrAntaraM yathA // 70 // vayasaH pariNAmena, bibhrANo'nupamAM matim / mamA'yaM pitRdezIyaH, sadgurupratimo'thavA // 71 // tanmAmeSa vizeSeNa, yaM dharmaM nanu vakSyati / nirvRtinagarIM gantuM, mataH panthAH sa eva me // 72 // dhyAtveti mantrivadane, prasAdavizadAM dRzam / nyasyannarezvaro'vAdIn, mRdvIkAmadhuraM vacaH // 73 // 'mantrin ! saumyatayA somo, gAmbhIryeNa dhunIdhavaH / buddhyA vRndArakAcAryo, bhavAnevA'vanItale // 74 // tvayA svabuddhimAhAtmyAnnihatA aMhitAH same / dunoti dharmasandehastveko mAmahitaH paraH // 75 // tadvAtAya javAdvANI, kRpANIyati te'nizam / prayuGkSva mAdRzAM mugdhamatInAM hitahetave // 76 // itthaM bhUpagirA kAdambinyeva sacivottamaH / nIlakaNTha iva prAptaH, pramodamatanod giram // 77 // 1. haMsaH / 2. pitRtulyaH / 3. drAkSAmadhuram / 4. samudraH / 5. zatravaH /
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmasya phalam 'rAjan ! hRSTo'smi nitarAM, dharmajijJAsayA tava / yatnatvAnveSiNI buddhiH, prAduHSyAnnorukarmaNAm // 78 // sAvadhAnaM zRNu kSmApa !, pApaprakaravarjita ! / saddharmasya phalaM vacmi, svarUpaM ca yathAkramam // 79 // uttamaM maGgalaM dharmo, dharmaH saukhyadrukAnanam / dharmo duHkhAdridambholirdharmaH zrIvallivArimuk // 80 // dharmataH sukulAvAptirdharmato nirmalaM yazaH / dharmAnnirupamaM rUpaM, dharmAdArogyamadbhutam // 81 // dharmaM bruvanti sarvArthasAdhakaM duHkhabAdhakam / etasya tu svarUpaM na budhyante jaDabuddhayaH // 82 // , arhatA vimalajJAnavijJAtajagatA sa tu / dAna-zIla-tapo-bhAvabhedAdUce caturvidhaH ||83 || dAnaM sarvasukhasthAnaM, zIlaM mUlaM zivazriyaH / tapaH puNyadrumAvApo, bhAvanA bhavavarddhinauH // 84 // amuM caturvidhaM dharmaM, ye dhanyAH paryupAsate / te'dhyAsate siddhisaudhaM, siddhAnantacatuSTayAH // 85 // yugmam // dAnaM zAradazItAMzukAntikAntayazaskaram / dAnaM syAcchakracakryAdisAmrAjyasyApi kAraNam // 86 // dAnaM dattaM nirvizeSamapyaGgiSvanukampayA / sarvabhogopabhogazrIsAmagrIhetutAM zrayet // 87 // pAtre tu vihitaM dAnaM, cintAtItaphalapradam / sukSetroptasya bIjasya, phaladhiM hi pramAti kaH ? // 88 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 satpAtrapANikamale, kamalAM vAsayanti ye / / susthAnAropahaSTeva, tAnasau sevate'nizam // 89 / / saccitta-vitta-pAtrANAM, saMyogo durlabho bhuvi / labhyo bhavyairbhAvibhadraiH, kaizcideva kathaJcana // 10 // dAnAt saubhAgyamArogyaM, prAjyaM rAjyaM yazaH param / yathA maGgalakalasaH, prApa mApa ! tathA zRNu // 91 / / atraiva jambudvIpe'sti, varSaM bharatasaJakam / tasyA. dakSiNe dezo'vantinAmA ramAspadam // 92 // zrIyugAdijinezasya, tanayo'vantivarddhanaH / atiSThipat svanAmnA'yaM, rAmaNIyakamandiram // 13 // tatrA'sti vizvavikhyAtasphAraRddhivirAjinI / avantI nAma nagarI, nAnAzcaryavilAsabhUH // 94 / / yatra caityoccayAgrasthA, haimAH kumbhAH zubhAtmanAm / zivA[dhva]yAyinAM svArthasiddhisUcAkRto babhuH // 15 // tatra rAjA vairisiMhaH, siMhatulyaparAkramaH / AcakrAma parAn prauDhopAyo nyAyojjitAntakaH // 96 / / yasya kramanakhajyotirjale pratyarthipArthivAH / pratApahavyavAhena, tApitAH zAsturanvaham // 97 // sarvAGgasaGgilAvaNyapUrNA puNyaniketanam / AsIttasya priyA somacandrA somasamAnanA // 98 // 1. mokSamArgagAminAm / 2. agninA /
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA dhanadaM dhanapUreNA'nukurvan kRtinAM varaH / dhanadattAhvayastatra zreSThI zreSThaguNo'jani // 99 // yena mAnasasaudhe sve, sthirasaddarzanAsane / Asyate sma sukhaM dharmabhUpatirbahumAnataH // 100 // kSIrasAgaraDiNDIrapiNDapANDurazIlabhAk / tasya priyA'bhavat satyabhAmA satyavaconidhiH // 101 // premAmbudhiM sphUrjayatorajasramaviyuktayoH / samAH zanaistayorjagmuH, kalAbhRjjyotsnayoriva // 102 // svalpAvazeSarajanau, kadAcijjAtajAgaraH / zreSThI ziSTaziroratnaM cintayAmAsivAniti // 103 // 'pUrvapuNyavazAt padmAkelisadmA'bhavaM bhRzam / amodayaM svamitrANi, pAtravargamapUjayam // 104 // rAjaprasAdataraNau, dIpte nityodayaspRzi / sarvAzAbhAsini mamAsajjanaiH kumudAyitam // 105 // bahu kiM ? kRtakRtyo'smi, sarvathA kintu dUyate / mAnasaM me nijakulAnandanaM nandanaM vinA // 106 // kiM karomi dhanaiH svarNai, rUpyairmuktAphalairapi / pravAlaiH sicayairyadvA, yannekSe nandanAnanam // 107 // kalaGkinaM candramasaM, padmanAlaM sakaNTakam / apeyapAthasaM sindhuM, budhaM dAridryavidrutam // 108 // 11 svalpAyuSaM ca guNinaM, dhanavantaM niraGgajam / sRjan hantaiSa durvedhAH, khalAnAM nAgraNIH katham ? // 109 // yugmam // 1. varSANi /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sarga: - 1 12 tAruNyaM me gataprAyaM, vArddhakaM savidhe sthitam / tadaGgajaM vinA vyarthaM gArhasthyaM hA gamiSyati // 110 // kulAdhAraH smarAkAraH, sadmazrInAyakaH sutaH / kenopAyena me bhAvI, nayanAmbhojabhAskaraH // 111 // evaM vikalpaprAleyaglapitAnananIrajam / karanyastakapolaM taM, priyaM vIkSya priyA'vadat // 112 // 'azrutadRSTapUrvakaM, mAlinyaM nAtha ! te mukhe / ke'mI niHzvAsadaNDA vA, dIrghA duHkhaughasUcakAH // 113 // AmayaH ko'pi te kAyaM, kiM prANeza ! vibAdhate ? | aprasAdo bhuvo bhartturabhUddhetoH kuto'pi vA ? // 114 // jajJe vA kA'pi raihAniriSTanAzo'thavA kvacit ? / kiMnimittamidaM duHkhaM ?, gopyaM no cettaducyatAm // 115 // kRtA'smi sukhasambhArabhAjanaM sarvadA tvayA / prasIda tadduHkhabhAgamapIdAnIM prayaccha me // 116 // zreSThI jajalpa 'no kazcidAmayo mama vallabhe ! / aprasAdo'vanIbharttuH, kuto nyAyAdhvacAriNaH ? // 117 // nArthahAnirneSTanAzaH, kA ca tvAM prati gopyatA ? | niSputrataiva marmAvicchalyatulyA dunoti mAm' // 118 // jJAtapatyAzayA saMtyA, tato madhuramUcuSI / 'sukare karmaNi svAmin !, kaH khedastava meduraH // 119 // 1. satyabhAmA /
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA anyA ananyasAmAnyAH, kanyA udvaha mA muhaH / bhAvinastanayAstAsu, dhukSmAsu surazAkhivat // 120 // nirapatyA hi yAH pApAH, punarudvAhakAGkSiNaH / pratiSedhanti kAntA mAM, tAsu mA jIgaNaH prabho !' // 121 // zreSThI giramathA'brUtAnucitaM vakSi kiM priye ! / nAdyApi hRdayaM vetsi, sukRtaikamatermama // 122 // tvatkukSisambhavAH putrAzceto dhinvanti cenmama / tatpramodAya santvanyaiH, punaH prANapriye ! kRtam // 123 // tadupAyamupAyajJe !, kaJcit suvadane ! vada / strIjAtitvena tava yadbhAratI pakSapAtabhAk // 124 // satyabhAmA tato'vAdIdAdInavavimuktayA / vAcA kuNThIkRtonmattakokilAkomaladhvaniH // 125 / / 'nAtha ! pUjaya sadbhaktyA, bhaktacintAmaNIyitam / devadevaM tathA dehi, dAnaM pAtreSu bhAvataH // 126 / / sArmikANAM vAtsalyaM, vidhehi zubhadhInidhe ! / dInaistyAjaya dInatvaM, jJAnaM sajjJAnamAnaya // 127 / / evaM nirmAya manasorminirmANasya satkriyAm / tava cennandano bhAvI, tarhi pUrNA manorathAH // 128 // no cet sukRtakarmedamArAddhaM zubhabhAvataH / paratrA'pi paraM saukhyaM, vidhAsyati budhottama !' // 129 / / 1. doSarahitayA /
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 evaM dayitayA ziSTaH, zreSThI hRSTo viziSTadhIH / pratyUhavyUhApohAya, prAvRtaddharmakarmaNi // 130 // nizi suptaM tamanyeAstuSTA zAsanadevatA / pratyakSatAmitA smAha, bhAgyavAMstanayo'stu te' // 131 // itazca nizi nidrANA, [zayane] svalpakalpanA / satyabhAmA'bhitaH puSpasrakzreNimahitaM [tatam] // 132 / / rAjIvarAjivadanaM, pUrNakumbhaM zubhapradam / kalyANahetuM kalyANamayaM svapne vyalokata // 133 / / yugmam // tayA niveditasvapnaH, patiH zubhamatirjagau / 'samagraguNasampUrNaH, sutaste bhavitA priye !' // 134 / / garbhaM babhAra sA sAraM, pupoSa bhRzatoSabhAg / samaye suSuve vArttamadabhradyutirAjitam // 135 / / kArAGgimocanaM puryAM, patAkodyatprapaJcanam / vyadhatta bhUpaM vijJapya, putrajanmotsave dhanaH // 136 / / sundaryo nanRtustAraM, peThurmaGgalapAThakAH / nedurmaGgalatUryANi, kRtArthA athino'bhavan // 137 / / pravRtteSu maheSvevaM, dvAdaze'hni pitA'tanot / AkhyAM maGgalakalasa, ityasya svapnasaGgatAm // 138 // guNaiH sArdhaM vardhamAnaH, pitroH samprINayan manaH / ayaM jayantatulyazrIH, samabhUdaSTahAyanaH // 139 // 1. svarNamayam / 2. nIrujam / 3. prAjyakAntizobhitam / 4. 'kalazaH kalaso nipaH' (abhi0 cintA0 zlo0 1019) iti dvividhau zabdau staH /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA jinArcArthe sumAdAnabaddhabuddhiH svayaM dhanaH / gacchatyaharahaH prAtarArAmaM sphuradudyamaH // 140 // bAlo'yaM bAlyacApalyAdvAryamANo'pi cAnyadA / pitrA samaM yayau tatrA''luloke mAlikena ca // 141 / / mAlikaH zreSThiputraM taM, vijJAya pravaraiH phalaiH / / saccakAra yataH pUjyAH, sarvaiH sarvatra tAdRzAH // 142 / / zreSThI prApto gRhaM pUjAM, jagatpUjyasya tenivAn / bAlo'pi cakRvAn puSpAdyarpaNena sahAyatAm // 143 / / yAtyevaM samaye'nyedyuH, sa tAtaM vinayI jagau / 'ahamevAtha puSpebhyo, yAsyAmyArAmamanvaham' // 144 // niSedhato'pi tA[ta]syA'numati prApya bhaktitaH / yayau sa nityamArAmaM, zauNDIraH siMhapotavat // 145 // zreSThyAdezAttasya sArAM, mAlAkAro'nizaM vyadhAt / dadau surabhipuSpANi, susvAdUni phalAnyapi // 146 // itthaM svatAtabhakto'yamabhyasyannantarA'ntarA / kalAkalApaM tAruNyasannidhiM samupeyivAn // 147 / / itazca puri campAyAM, kampitAricayo nRpaH / saddAnodyatkaro hastivadasti guNasundaraH // 148 // guNAvalIti tasyA'sti, dehinIva guNAvalI / preyasI pezalAlApaparAbhUtasudhArasA // 149 // 1. mAlAkRtA / 2. 'sAra'miti pu.pre. / zrImANikyacandrasUriracite zrIzAntinAthacaritre 1 / 197 / 'bAlo'sau me sutastena, sArA kAryA'sya sarvathA' iti /
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 tayoH kalpalatAsvapnAkhyAtasadbhAgyavaibhavA / trailokyasundarI jajJe, sundarAkRtiraGgajA // 150 // ullaGghya zaizavAdhvAnaM, bhRzaM zrAntimupeyuSI / vyazrAmyadyauvanArAme, sA lAvaNyAmbuzAlini // 151 // prajJAprakarSe bhAratyA, rUpe rU(da)rpakakAntayA / gaGgayA zIlanairmalye, zazvadyopamame budhaiH // 152 / / babhUva yAM vinirmAtumicchato vedhaso dhruvam / abhyAsAyaiva sarvo'nyanArIsargastriviSTape // 153 / / jananyAdezato nantumAgatAM tAM paredyavi / dRSTvA'dhyAsInnRpaH ko'syA, bhaviSyatyucitaH patiH // 154 // visRjya saMsadaM dhImAnantaHpuramavApya ca / varasvarUpaM papraccha, rAjJI sA'pItyabhASata // 155 / / 'iyamekaiva duhitA, putrasthAne'sti nAtha ! te / tadasyA nocito dUre, vivAho virahArtidaH // 156 / / svakIyamantriputreNa, kanyAmenAM vivAhaya / hRdayeza ! yathA zazvannetrAnandAya jAyate' // 157 / / tatheti matvA tAM vAcaM, bhUSayan bhUpatiH sabhAm / saprasAdaM nijAmAtyamityavocat sasammadaH // 158 // 'amAtya ! nijaputrIyaM, tvatputrAya mayA dade / / tadvivAhapraguNatAM, javAbuddhinidhe ! kuru' // 159 // 1. ratyA /
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA sa nizamyeti tanayaM, nijaM tvagdoSiNaM vidan / vyAjottaraparaH prAha, 'kva bhUmIbhRdahaM kva ca ? // 160 // yathA marAla-bakayoryathA kokila-kAkayoH / kastUrI-paGkayoryadvadabdhi-goSpadayoryathA // 161 // sUra-khadyotayoryadvat, kalpadruma-karIrayoH / yathA tathA''vayorbhartR-bhRtyayormahadantaram // 162 // yugmam // idaM ca vizrutaM vizve, sambandhaH sadRzo bhavet / nAgendra-rAjitau kvApi, nahi sambandhamarhataH // 163 / / anyacca saha devena, mahAn kartuM kathaM kSame ? / ikSudaNDAn sAmayonisparddhayA ko jighatsati ?' // 164 // amuM tataH prativacogocarIcakRvAnnRpaH / bhASate'do bhavAn mantrin !, kiM sAmpratamasAmpratam // 165 // AvayorantaraM kintu, yaH kozo me tavaiva saH / tadutsavavidhAne kA, cintA mAnaya madvacaH' // 166 / / evaM bhUpena madhuramukto'sau bahumAnataH / utsAhitaH paraizcApi, dRDhaH pratyuttare'bhavat // 167 // tatazcomiti jalpitvA'nanyopAyo gRhaM gataH / ArAdhayad gotradevIM, darbhasaMstarasaMzritaH // 168 // zrIkhaNDA-'guru-karpUrasArapUjApramoditA / upavAsatrayAnte'tha, pratyakSA tasya devyabhUt // 169 // 1. 'huMTha' iti pu.pre. /
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 Uce ca 'vatsa ! tuSTA'smi, kSipramiSTaM nivedaya' / tato'sau harSitaH klRptAJjalirdevIM vyajijJapat // 170 // 'prAptavyAghrataTInyAyo, devi ! pRthvIzazAsanam / tava prasAdAdullAghe, sute nirvAhayAmyaham' // 171 // devyapyUce 'na samarthA'smi, bhavatputrA''mayakSaye / yasmAnnikAcitaM karma, bhogyaM tIrthakarairapi' // 172 / / viSaNNo nyagadanmantrI, 'tvatprasAde'pyahaM hahA / ravAvapyudite cakSuhInavanna vizeSabhAk // 173 / / samAnaya tato devi !, naraM kaJcana sundaram / bhATakena vivAnAM, yo dadyAnmama sUnave' // 174 / / devI jajalpa 'yaH kazcidasyA eva puro bahiH / / mandurArakSaklRptAgnau, tRtIye'hni kumArakaH // 175 / / zItArto'bhyeti rAtrau taM, guptamAnAyya kanyakAm / vivAhaye'riti procyA'ntardadhe devatA kSaNAt // 176 / / [yugmam] mantrI guptaM sthAnapAlamekamevamathA'ziSat / 'yo rAtrAveti shiitaato, bAlaH so'rpya upAMzu me // 177 / / tato mauhUrttikairlagnaM, nirdoSaM niraNAyayat / acIkaraccoyamasajjatAM sacivezvaraH // 178 / / devyatho maGgalaM jJAnAdbhUpakanyocitaM varam / jJAtvA'vantImayAsI[t] [ta]mArAmasthamavaikSata // 179 / / 1. nirAmaye / 2. azvazAlArakSakakRtAgnau / 3. vivAhasajjatAm /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA 'kumAraH so'yamurvIzakanyakAM bhATakena yaH / pariNeteti'taM devI, vyomasthA'zrAvayannaram // 180 // so'tha dadhyAvasambaddhamanirIkSitavaktRkam / citrakRt kimidaM vAkyaM, vaktavyaM tatpituH puraH // 181 / / iti dhyAyan gRhaM prApto, vyasmArSIt kelilAlasaH / dvitIye'pyahni cA' zrauSIdArAmasthastathaiva tat // 182 / / adya vapturvadiSyAmi, nizcitaM cintayanniti / tatkSaNaM vAtyayA prAdurbhUtayotpATito'mbare // 183 / / tayA ca tUlavannIyamAno'sau mAnasAntare / caturazcintayAmAsa, prAptasImA sacetasAm // 184 // durnivAro vidhiraho !, yat svapne'pi na cintyate / vidadhAti kSaNAdeva, tacchubhAzubhamaGginAm // 185 / / mukto'tha kSaNatazcampA''sannATavyAmaTan saraH / apazyad dRzyahaMsAlizAlipAlilasadrumam // 186 / / kSIrasAgarasAraNa, paropakRtaye vidhiH / yadvidhAya dhruvaM yAnahaMsAn rakSAkRte'mucat // 187 / / smitAravindasandohamarandArpaNarpitAH / alayo madhurArAvA, jaguryasyA'nizaM guNAn // 188 // svAdusvAmRtapUreNA'mRtakuNDaM vijitya yat / nazarta smerapadmAsyaM, lolakallolahastakaiH // 189 // ___ 1. pituH / 2. 'nanu nismera....' iti pu.pre. /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 tatra snAtaH pItapayAH, krUrazvApadazaGkitaH / nyagrodhadrumamArohadasau pAlIvibhUSaNam // 190 // tadA sUryo'pi taduHkhapratIkArAkSamaH kila / mandaujAH kAlavazato, hiyA dvIpAntaraM yayau // 191 // savitaryApadaM prApte, yajjajRmbhe kuputravat / andhakAraH kila zyAmo'zlAghyastenainasA'bhavat // 192 // sasomatArakAvyAjAdinAste duHkhadUnayA / dinazriyA hAramuktA, viSvak kSiptAH sanAyakAH // 193 // babhudinapateraste, tArakAstArakAntayaH / pramodante khalu kSudrA, mahatAmApadudgame // 194 // tamonidAnaM saccakrAbhISTA sadRSTilopinI / doSA doSAspadaM mattapoSAvat prasRtA'bhitaH // 195 / / kvAyaM vadrumastacca, kva saudhamiti cintayan / udIcyAmaikSatoDyotaM, dikSu cakSuH sa vikSipan // 196 / / tataH kiJci[dvi]lInAtivaTAduttIrya satvaram / calannuddyotamuddizya, sthAnapAlAntikaM gataH // 197|| zI[tA] naiM durmadAste taM, tapantaM tatra jAgRvau / nighnanto yaSTi-muSTyAdyairazlIlavacaso'hasan // 198 / / mantriziSTaH sthAnapAlastathA dRSTvA nivArya tAn / tApayitvA rahaH kvApi, guptaM [taM] mantriNe dadau // 199 / / 1. sUryAste / 2. rAtriH /
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA tadrUpamudito mantrI, guptamAptairakArayat / snAnAzanAdikaM tasya, rakSan gehAbahirgatam // 200 // yAmikAH sacivAdiSTA, nA'tyajastasya sannidhim / deza-grAmAdinAmAni, pRcchato'pi na cAbhyadhuH // 201 // bandhuvat satkRtiH kiM me'rivat kiM vA niyantraNam / iti vismitamanyedyustamabhASata dhIsaMkhaH // 202 / / 'kiJcinmA vatsa ! vismeSThAH, satkurve tvAM svakAryataH / yataH svArthaM vinA bandhA(ndhuma)pi nA''driyate janaH' // 203 // 'mayA bAlena kaH svArtha ?', iti tenoditaH punaH / mantryUce 'dehi rATkanyAM, vivAhya mama sUnave' // 204 // bAlo jagAda 'mA vAdIstAtaitat pApakadvacaH / akAryaM hi na kurvanti, maraNe'pi vivekinaH // 205 // zAstreSu nAnAdAnAni, varNitAni vicakSaNaiH / dAnaM pANigRhItyAstu, naivoktaM kvacidAstikaiH' // 206 // zrutveti nyagadanmantrI, krodhAruNavilocanaH / 'madvAcaM cenna kartAsi, tadA mArayitAsmi re' // 207 // sa smAha 'dhInidhe ! yatte, rocate kuru tajjavAt / nayAdhvasthasya no me bhImaraNAd dhruvabhAvinaH' // 208 / / karavAlaM tataH kozAdAkRSya nizitaM drutam / mantriNA'sau ruSA'bhASi, 're'bhISTAM devatAM smara' // 209 // 1. mantrI / 2. patnyAH /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 kalazo'pyAha 'zaraNaM, zaraNyo'rhan mamA'dhunA / bhavatu svaHzriyAM heturdharmazca tadudAhRtaH' // 210 / / tato'vadannarA AptAH, sacivaM pezaloktayaH / 'nirmantuH kSIrakaNTho'yaM, mudhA kiM mAryate vibho ! ? // 211 // urarIkArayiSyAmo, vayametaM bhavanmatam' / mantriNaM te'bhidhAyeti, bAlamAlapiSuryathA // 212 // 'mA sma bho ! mriyathA mantrimataM manyasva sanmate ! / jIvannaro bhadrazataM, pazyatIti na kiM zrutam ?' // 213 / / bAlo'tha dadhyivAn keyamaho ! vidhivicitratA / kva sA purI vizAlAkhyA ?, mamehAgamanaM kva vA ? // 214 / / kva vA vAtenotpatanaM ?, tadvA kva vyomabhASitam ? / tadidaM khalu bhAvyeva, paraM svArtho vidhIyate // 215 / / dhyAtvetyabhASatA'mAtyaM, 'mayA cet kArayiSyasi / svakAryamAryavaryaikaM, matkAryamapi tatkuru' // 216 / / 'vada kurve kimi'tyukte, mantriNA maGgalo'bhyadhAt / 'vasudhAdhipatirvastu, maGgaleSu dadAti yat // 217 // tanme deyaM vizAlAdhvagataM kAryaM ca pUruSaiH' / mantryapi pratipadyaitat, svakRtyeSu pravRttavAn // 218 / / akhaNDazobhaM sva:khaNDazrIviDambinamAdarAt / maNDapaM medinIzo'pi, nijabhRtyairvyadhApayat // 219 / / athA''cArapravINAbhiH, kulastrIbhiH kumArakaH / saharSaM kAritasnAnazcArucandanacarcitaH // 220 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA sadazojjvalasaMvItavAsAH sAravibhUSaNaH / vindhyazailAnujamiva, samArUDho mataGgajam // 221 / / vividhAtodyanihAdapUritoDupathodaraH / mAyUracchatravRndena, darzayannadbhutAM zriyam // 222 / / mAgadheSu paThatsUccairnirmalAn vipulAn guNAn / lolanetrAsu parito, lIlAsphuradulUluSu / / 223 / / avApya maNDapaM dvAri, samuttIrNo mataGgajAt / gRhItA? mAtRgRhaM, zvazvA ninye vidhijJayA // 224 // paJcabhiH kulakam / / hastAlepe pravRtte'tha, zubhalagnodaye vidaH / dhanyammanyAyA dhAtrIzakanyAyAH karamAdade // 225 // atho vedigRhe bhrAmyan, parito jAtavedasam / bhUpAllebhe dukUlAdyaM, vividhaM maGgaleSu saH // 226 / / tathA'pyasau kRtI vadhvA, hastaM yAvanmumoca na / tAvad bhUpo'vadad 'vatsa !, kiJcidyAcasva vAJchitam' // 227 // paJcavallabhavAhebhyo, vAhapaJcakamuttamam / yayAce so'pi lebhe ca, nRpAnandasya tat kiyat ? // 228 // tataH priyAnvito'cAlIt, sacivAvasathaM prati / vIkSAvismeranayanaiH, paurairiti ca tuSTuve // 229 / / kSIrodatanayAzAlI, kimayaM puruSottamaH ? / sarvaH kimathavA sarvamaGgalAsaGgamaJjulaH ? // 230 // 1. lagnasthAnam / 'mAyaru' iti bhASAyAm /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 prAcInabarhirarthAt kiM, paulomIparirambhabhAk ? / rohiNIyogamApannaH, kiM vA pIyUSadIdhitiH ? // 231 // ityAdyAkarNayan karNasukhaM pauravacazciram / prApa cchadmakhaneH padmavadanaH sadma mantriNaH // 232 // vAsagehe'tha palyaGke, niSaNNaM taM savallabham / antaraGgA [narA]stUrNaM, gamanArthamasaJjayan // 233 // vapuzcintAmiSAdyAvadasau sadbhUtasaGgaraH / niryAtyanuyayau tAvajjalapAtrakarA vadhUH // 234 // kRtAGgacintaM kAntaM sA, vicintaM caturA'budhat / abhyadhAcca 'kSudhA tRD vA, kimu tvAM nAtha ! bAdhate ?' // 235 // umityuktavati preyasyatha mAtRniketanAt / sadhrIcyA''nInayad vegAn, modakAn salilaM ca sA // 236 / / maGgalo'tha tayA sAdhU, modakAMzcittamodakAn / sudhAtulaM jalaM cAsvAdayanevamabhASata / / 237 / / 'amI sAnvayanAmAno, bhaveyurmodakAstadA / avantInagarInIrasambandhaM cedavApnuyuH' // 238 / / kalazena salIlaM tat, svasthAnajJApanecchayA / gUDhamuktaM nizamyaiSA, dadhyau vismayabhAg bhRzam // 239 / / AryaputraH purIM kasmAttAM yojanazatAntarAm / asmArSIttatra vA mAtRkulamasya bhaviSyati // 240 // 1. AptAH / 2. satyapratijJaH / 3. viziSTacintAyuktam /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA tatazceyamadAccandra-lavaGgailAdibandhuram / tAmbUlaM preyase premasthUlaMkaraNamuttamam // 241 // tadA naraiH punarasau, saJjitaH sAdaraM priyAm / 'varNoMgehaM gamiSyAmi, tiSThe'tyAbhASya niryayau // 242 // avantyAH pathi vinyastaM, tainaraistaddhayAdikam / adarzyatA'smai nissImagAmbhIryajalarAzaye // 243 / / ekaM rathaM sArabhRtaM, gRhItvA caturo hayAn / nyayojayadabadhnAcca, hayamekaM sa pRSThataH // 244 // satkRtya zeSavibhavaistAnnarAn sa narottamaH / pRSTvA'dhvagrAma-nagaranAmAdi prAsthita kramAt // 245 // prApto'vantIM drutaM svIyamAvAsaM pravizan rathI / pitRbhyAmanabhijJAtazcillAbhyAM bhRzarodanAt / / 246 // 'rAjaputra ! vaNigvezma, nekSase kiM vizasyaho ? / adhvA puro na niryAtI'tyukto'naMsIttayoH padAn // 247 // yugmam / / atho mAtarapitarAvabhijJAya nijaM sutam / kaNThe vilagyA'rudatAM, rodayantau purImapi // 248 / / tayozca pRcchatoH putraH, svavRttAntaM yathAtatham / acIkathadatUSiSTAM, vyasmeSAtAMtarAM ca tau // 249 // manyamAnau bRhadbhAgyabhaGgIsaGginamaGgajam / utsavaM vyadhiSAtAM ca, tadA janmotsavAdhikam // 250 // 1. viSThAgRham /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sarga :- 1 26 dhanaM dezAntarAnItaM, tAn paJcApi [ca] vAjinaH / nyavIvizad gRhasyAntarmaGgalo maGgalAlayaH // 251 // svAvAsaM vAsavAvAsasadRzaM sa vyadhApayat / bhAgyaprAgbhAralabdhAyAH, kimasAdhyaM zriyaH khalu ? || 252 || vidhatte'narthazAnti zrIrjagatsaMvananaM tathA / dAridyamAraNaM doSazreNedveSamapi drutam // 253 // vipaduccATanaM saukhyapuSTiM sRSTiM guNAvaleH / khala[vi]srambhaM tadasau, mahAvidyAsamA smRtA // 254 // yugmam || yaH padmavAsayA gADhAnurAgeNa kaTAkSitaH / IrSyayevA'pasarpanti, satataM vipadastataH // 255 // zrIreva stUyatAmekA, sarvairanyaiH surairalam / yanmahimnA maghavAdyA, api zlAghyA jagattraye // 256 // atha cA'nujJayA pitroH, satataM vinayojjvalaH / AnandayannupAdhyAyamadhyetuM prAvRta[t] kRtI // 257 // vidyA bhogakarI puMsAM, vidyA satkIrttikAraNam / bandhurvideze vidyaiva yatante tatra tad budhAH || 258 / / 1 kAryAkAryavicAraM no, vidyAd rAbhasiko bhavet / vidyAvihInasUnU[zca], vartate tat pazUpamaH // 259 // ye bAhye locane tAbhyAM, bAhyaM vastu nirIkSyate / antastattvekSaNe tvekaM, zAstramantaranetrati // 260|| 1. AntaranetramivAcarati /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA 27 athA'cireNa medhAvimUrddhanyaH sakalAH kalAH / samprApya kumudaM puSNan, so'bhAt soma ivA'paraH // 261 // itazca vAsasadane, prajighye tena mantriNA / dhRtodvAhikanepathyo, rogarugNanijA'GgajaH // 262 // palyaGkasaGginaM premAlApinaM sA'pi taM kSaNAt / vijJAyA'nyataraM hitvA, nirayAsId gRhAd bahiH // 263 / / puraH sakhInAM cAcaSTa, 'kaSTaM kaSTaM kva sa priyaH / karpUrapUrasurabhirAmagandhirayaM kva ca ?' // 264 / / sakhyo jajalpa 'bhrAntA'si, kutaH paranarAgamaH ?' / sA'brUta 'pazyatA''gatya, bhrAntiyuSmAkameva hi // 265 / / tAbhistathAkRte'bodhi, tatsvarUpaM yathAsthitam / dhRtvA svapArzve prAtaH sA, mAtRgehamanAyi ca // 266 // athA'mAtyaH prage rAjasadane vyAjavAridhiH / pUccakAra paraM khedaM, nATayan kadvadAgraNIH // 267 / / 'devA'bhAgyavatAM sImA, muSito muSito'smi hA / IpsuH sukhazriyaM duHkhasAgare pratyutA'patam' // 268 // 'kenA'si muSito mantrin !, kiM te duHkhamidaM navam ?' / sasambhramaM mahIzenetyukto mantribruvo'bravIt // 269 / / 'prabho ! bhavatsutApANisparzamAtreNa matsutaH / tAdRgdRSTaviziSTAGgo'pyabhUt kuSThagalattanuH // 270 // 1. kumntrii|
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 1 tanme tanayasAmrAjyAvAptyAzAkalpavallarI / samUlakASaM kaSitA, kSaNAddurdaivadantinA' // 271 // zrutveti khedavivazo, vizAmIzaH kanImimAm / tAdRgvAtsalyavasatimapyadRzyAnanAM vyadhAt // 272 // bhUpAjJayA jananyA'pi, sA'vajJAviSayIkRtA / dadhyAvAH ! kIdRzaH karmavipAko me'tidAruNaH || 273 || mayA pUrvabhave nUnaM, nirdoSaH ko'pi dUSitaH / karmopatasthe tadidaM, ko'pi bhuGkte hi nA'kRtam // 274|| ayaM khalu priyo naiva, mamA'bhAgyaiH sa dUrita: / ujjayinyambunA yo hi, modakAn modakAn jagau // 275 // dambhArambhamamuM kaJcid, durAcArasya mantriNaH / zaGke vaktuM tu no zaktA, ko hi manyeta madvacaH ? || 276 || jyotiSkeNa tathA dehalakSaNairvedmi yanmama / priyo'vadhirbhAgyabhAjAM saubhAgyaikanidhirbhavet // 277 // bhAgyaikalabhyaH so'vantyAmasti manye hRdIzvaraH / tasmAdaupayikaM cintyaM, bhAgyAvirbhAvakAraNam // 278 // dhyAtvetyanyedyurambAM sA'vAdI [ n] 'mAtastathA kuru / yathaikadA tAtamIkSe, kiJcid vacmi ca vAJchitam' // 279 // mAtetyuktA'pi kiJcinna, yadA pratyuttaraM dadau / tadA'tiduHkhadUnA sA, dInAsyA paryacintayat // 280 // 1. 'dadhyau AH' iti sandhivizleSaH / 2. upAyaH /
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA kiM karomi ? puraH kasya, duHkhapUraM nijaM bruve ? / kamAzrayAmi ? kaM vopAlambhe hI bhAgyavarjitA ? // 281 // duHkhAni mAM samAyAntu, sarvANyapi samantataH / vitathastu kalaGko'yaM, kimabhUdatidAhakaH ? // 282 // mAtaH ! pitaH ! kathamiyaM, nirmanturdUSyate sutA / yadi vA'yaM na doSo vAM, vidheH kintu durAtmanaH // 283 / / re re durdaiva ! nirdoSAn, dUSayannenaso'pi kim / na bibheti bhavAn ? yadvA, nighuNe kA vicAraNA ? // 284 // yA'haM sarvatra sarveSAM, jajJe vatsalatAspadam / tasyA mamA'dhunA vAcaM, dhi[ka] kazcinna zRNotyapi // 285 // cANDAlapATaka iva, mAtrAdyairapi me'ntikam / / dUreNA'tyAji durdaiva !, kimidaM bhavatA kRtam ? // 286 / / kenopAyena sa preyAn, jJAsyate guNasevadhiH / kathaGkAraM kalaGkena, vimuktA bhavitAsmi ca // 287 // iti cintAcitasvAntA, kadAcit siMhabhUpatim / bhUpamAnyaM praNamyoce, vinayAdracitAJjaliH // 288 // 'tvaM me tAtasamastAtaprItipAtraM ca varttase / tatkRyAM kRtvA matkArye, tAtaM vijJapayaitakat // 289 / / deva ! tvatputrikA yA'sti, daivAdoSasya bhAjanam / suprasannasya te saikAM, vijJapti pravidhitsati' // 290 / / 1. yuvyoH|
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 tadUrIkRtya siMho'pi, gatvA bhUpaM tathA'vadat / yathonmIlatkRpaH so'pi, tAmAkAryaivamabravIt // 291 // vatse ! svairaM vadA'thaiSA, ''veSaM tAta ! me'rpaya' / ityuktvA'jani tUSNIkA, tato'ntardadhyivAn nRpaH // 292 / / kenApyarthena mahatA, puMveSaM yAcate sutA / mama tannItivijJasya, yuktametatsamarpaNam // 293 / / dhyAtveti bhUpatistasyai, puMveSaM pradadau mudA / siMhaM ca svapratikRti, tasyA rakSArthamAdizat // 294 // surakSitA hi sundaryaH, syuH kulasya vibhUSaNam / kalaGkenA'nyathA nUnaM, dUSayantyamalaM kulam // 295 / / punarnRpo'vadad 'vatse !, bhUyo'pyAkhyAhi kiJcana' / sA smAha 'tAta ! gacchAmi, vizAlAM tvadanujJayA' // 296 / / rAjA'pi jJAtataccittAzayaH sAnandamUcivAn / 'vatse ! vraja paraM zIlaM, pAyAH pApApahArakam' // 297 / / zIlAdapAyavilayaH, zIlAt sukRtakelayaH / zAzvataM bhUSaNaM zIlaM, zIlaM mahimamandiram // 298 / / atho kumAraveSA sA, natabhUpapadAmbujA / krameNojjayinIM prApat, jayinI buddhisampadA // 299 // avantIzo'pi campezasutaM trailokyasundaram / vijJAyA''yAntamabhyetya, mahaiH prAvezayat purIm // 300 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA trailokyasundaraM cApa-kRpANyAdizuMbhakSaram / dRSTvA'vantIpatirdadhre, bhUprAptatridazabhramam // 301 || adAt saudhaM ca sanmAnapUrvaM tasmai dharAdhavaH / tasminnatha kumAro'pi, sasiMhastasthivAn sukham ||302|| anyadA guptahRdayA''kUto'sau bahaladrumam / sunirmalajalaM pUrvadezaM tasyAH puro vidan // 303 // dharAdhIzamanujJApya, prAsAde tatra kArite / saptabhUme mahotsAhaH, praviveza zubhe'hani ||304 || yugmam // kadAcit saMzrito vAtAyanaM trailokyasundaraH / paya:pAnAya tAnazvAn, gacchato'pazyadadhvani // 305 // pratyabhijJAya tAn dhImAn, bubhutsayA tadIzituH / prAyuGkta svanarAn jJAtavRttAste'syA'gadanniti // 306|| 'campApurIto maGgalakalasasturagAnimAn / AninAyeti' tacchrutvA, kumAraH pratyabhASata // 307 // 'kva tiSThati sa vAheza: ?, kiM karotIti vitta bhoH !' / viditvA''huste'pi 'gehAsanne'bhyasyatyasau kalAH' // 308|| tacchrutvA niraNaiSIcca, sa evA'yaM mama priyaH / yatitavyaM tathA kintu, siMhaH pratyetyado yathA // 309|| dhyAtveti cA'bhyadhAt siMha, 'tAta ! kreSyAmyamUn hayAn / Izo'mISAM kalAcAryamArAdhayati sAmpratam // 310 // 1. sundaradeham / 2. guptahRdayAzayaH / 31
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 1 adhyApako nimantryastat, sarvaizchAtraiH samanvitaH / yathA tadvRndamadhyasthaH, so'pyeti turagezvaraH // 311 // tatazca tasya hRdayaM, jJAtvA'rthyante turaGgamAH / kraya-vikrayahetoryadvastu bibhrati vANijAH' // 312 // nyamantrayata siMho'pi, pratyUSe'dhyApakaM drutam / chAtravrAtavRtaH so'pi, tatrA''gAd bhUrisammadaH ||313 // strInaro maGgalaM pazyannimeSojjhitadRgyugaH / pulaka sveda kampAdibhAvAkIrNaM vapuH dadhau ||314 // kumArazikSitAzcAtha, bhojanArthamasajjayan / janasaGkhyAta ekaikanyUnaM tatrA''sanAdikam // 315 // tataste tumulottAlA, bAlAzcApalazAlinaH / niviSTe'dhyApake sajjAsaneSu samupAvizan // 316 // yAvanmaGgalakalasaH, sthairyasthAnaM guNodadhiH / vIkSate tAvadAtmArthaM, tatra nA'pazyadAsanam // 317 // savyAjaM strInaraH svIyanarAn serSyamaMdhA'bhyadhAt / 'abhukta eva re ! sthAsyatyayaM kiM puruSAgraNI : ? // 318 // yadyanyadAsanaM nAsti, nyasyatAM tarhi mAmakam' / ityukte te tathA'kArSurupAvikSacca maGgalaH // 319 // Asane mahati kSmApayogyasthAlAdisaGgate / niSaNNo'sau tadA paGkterantamapyAdimAdadhau // 320|| 1. 'atha' ityarthaH /
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA tatastathA taiH sarveSAM, modakAH pariveSitAH / yathA maGgalakalasamasamprAptAH samApitAH // 321 // kumAro'bhyadhitA'thaitAn, 'prAktanA yadi modakAH / na santyasau (smai) taddIyantAM vizAlAvAriyogajAH || 322|| > ta evA'smai hi rocanta' iti zrutvA'tha vismitaH / maGgalo vyamRzadvakti, kumAra: kimidaM vacaH ? || 323 || nRrUpaM kinnu bibhrANA, neyaM bhavati matpriyA ? | anyathA ghaTate'muSminnIdRggIH sambhavaH katham ? || 324|| iti dhyAyan kumAreNa, sImA prekSAvatAM priyaH / sa evaM svocitairevaM, sadakriyata vastubhiH || 325 // bhojanAnte'tha tAMzchAtrAMstAmbUlAdyairamAnayat / kumAraH saddhiyAM dhAma, vizeSeNa tu maGgalam // 326|| yathA yathA'sya sammAnaM, chAtrAyaikSanta nirbharam / tathA tathA duduvire, paGktibhedo hi duHsahaH // 327|| kumAro'dhyApakamathA'vAdIt 'kAJcit kathAmaham / zuzrUSuzchAtravadanAt, tadA''jJApaya kaJcana' // 328 // adhyApako'tha cchAtrANAM, sammukhaM yAvadaikSata / tAvatte'sUyayA krAntAH smitvA yugapadUcire // 329|| 'sammAnamevaM lebhe yaH sa kathAM vo vadiSyati' / adhyApakerito'vAdIt, sotsAho maGgalastataH // 330 // 1. roryaH [ si.he.za. 1 / 3 / 26 ] iti sUtreNa 'rasya yaH' / , 33
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 'kalpitA'nyA ca pRthvIzasUno ! dvedhA kathA smRtA / bhUyo'nyA'pi dvidhA svAnubhUtA'nyAcaritA'pi ca // 331 // tad brUhi kA kathA kathyA ?', kumAro'pyAha sasmitam / 'vada kAJcit svAnubhUtAM, camatkArakarI kathAm // 332 // kathA hi sA camatkAro, yacchrutereva visphuret / syuH satyaM modakAste hi, ye'vantIvAriyogajAH' // 333 // punaH saGketasaMvedhAttAM nirNIya nijAM priyAm / siMhe zRNvati sa svIyavRttaM vismayakRd bhRzam // 334 / / gIrvANapathagI:pUrvodbhUtavAtyApahArataH / Arabhya svapurAvAptiH, proce kanyAvivAhayuk // 335 // yugmam // tannizamya kumAro'pi, ruSAviSTa ivAbhyadhAt / 'asambaddhapralApI bhoH !, ko'yaM kila pizAcakI ? // 336 / / vAtyayA'pahRtiH svasya, ko'yaM tAdRk ca mantriNaH / tyAgo vadhvAzca tAdRzyAH, kathaM zraddhIyate nvaho ! // 337 // bho ! bhostadasmatsacivadUSakaM dharataitakam' / itthaM kumAre vadati, sacchAtrapAThako'nazat // 338 / / gatvA ca dhanadattAyA''cakhyau'yuSmatsutaH kathAm / tAmalApIdyayA so'sti, dhRto naSTvA gatA vayam' // 339 // zreSThI vyAkulacetaskastanayApAyazaGkayA / prAbhRtaM sajjayAmAsa, gantuM rAjakulaM prati // 340 / / atha nArInaro mAlopari maGgalamAdarAt / nItvA''sane cAsayitvA, siMhapratyakSamUcivAn / / 341 / /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA , 'vivAhe kAnta ! me tAtastadA yanmaGgaleSu te / adadiSTa samastaM tat, sAmprataM prakaTIkuru // 342 // yathaiSa siMhanRpatistAtapratinidhirmama / tadvIkSaNAt kSaNAd vRttamidaM sarvaM vibudhyate ' // 343|| maGgalo'thA'vadat 'siMhaH, zvazuro manniketanam / gacchatu svacchadhIrvastu, tat sarvamapi pazyatu' // 344 // siMhakSmApo'pi sAzcaryaH prAptavAMstasya mandiram / dhanena bhItabhItena, satkRto nyagadanmRdu || 345 // 'zreSThipuGgava ! mA bhaiSIrmA bhaiSIryattvadAtmajaH / campAdhipatijAmAtA, mA tAmya svAmyasi dhruvam // 346|| kumAro yaH snuSA sA te, hetoH puMveSadhAriNI / campAdhIzasya duhitA, diSTyA dRSTo'dya tatpatiH // 347 // tasyAH pitrA vivAhe yad, [ya]d dade tava sUnave / tat sarvaM darzayA'smAkaM cetaH pratyetyaraM yathA // 348 // zreSThI hRSTo'tha siMhAya, samastaM vastvadarzayat / tacca campezanAmAGkaM dRSTvA so'pi pratItavAn // 349|| saudhaprAptena siMhenA'nujJAtA'tha svarUpabhRt / trailokyasundarI patyuH pAdau natvetthamabhyadhAt // 350|| " I ' tadA mAM jIvitAdhIza !, cchalayitvA bhavAn yayau vAcAmagocaraM duHkhamanvabhUvamahaM punaH ' // 351 // maGgalo'thA'vadat 'kAnte !, jajJe taddaivajRmbhitam / ataH paraM punarduHkharAzerdatto jalAJjaliH // 352 // 35
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 svasthAnajJApanArthaM ca, prAjJe ! saGketamArpaya[m] / tataH priye ! tvamapyAvizcakartha svamatiprabhAm' // 353 // atha [siMhaH punaH kRtvA, tAM nRveSAM vicakSaNaH / nItvA'vantIzasavidhe, sarvaM [ta]dvRttamAkhyata // 354|| asyAH zIlamaho ! zuddhamaho ! dhASTryaM ca mantriNaH / iti dhyAyannRpaH proce, 'vatse ! bhaja nijaM patim' // 355 / / tato'vantIzvarAnujJAM, samavApya vadhUvaram / tad yayau pravarAmodasundaraM zreSThimandiram // 356 / / atha zreSThI nijAvAse, dazA'hAni vyadhApayat / mahAnandadadadgItanRtyavAdyairmahAmahAn // 357 / / zreSThyAdikAnanujJApya, campAM siMhastu jagmivAn / 'kva tanUjeti' rAjJoktaH, sarvaM vyaktamuvAca ca // 358|| samArpayacca tat sainyaM, nRveSaM cApi bhUbhuje / so'pi pramumude bADhaM, svasutAmahimazruteH // 359 / / dadhyau cAsyA aho ! zIlamaho ! zaktiraho ! matiH / aho ! svadayite bhaktiraho ! doSavimuktatA // 360 // tato nRpaH punaH siMha, prahitya priyasaMyutAm / AnAyayat sutAmutkastaM jAmAtaramIkSitum // 361 / / vadhUvarAvimau vIkSya, mUrttAviva ratismarau / sAphalyaM netrayormene, dRSTadRSTavyayornRpaH // 362 / / 1. utknntthitH|
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA 37 lAvaNyasalilaM pauryaH, puraM pravizatostayoH / satRSNaM vismayasmeranayanAJjalayo'dhayan // 363 // dadhyau dharApatidhig dhig, nRzaMso dhIsakhaH kudhIH / svAmidrohI mama sutAM, vRthA doSAdadUSayat // 364 // nRpo'mAtyaM satanayaM, hantuM siMhamathA''dizat / maGgalazca tadA'vAdIt, karuNAkelimandiram // 365 // 'devA'yaM tAtadezyo me, sacivo muJca muJca tat / mA vadhIrmA vadhIrenaM, santo'satsvapi vatsalAH' // 366 / / tena jAmAtRvacasA, mahIzo'ticamatkRtaH / dezAnnirvApayAmAsa, mantriNaM pApasatriNam // 367 // ihApyanyAyato duHkhaM, labhante dehinazciram / paratra yattu duHkhaM tat, kevalI veda kevalam // 368 // maGgalo mAtApitarAvavantIto nRpAjJayA / AnAyya nyAyyAcaraNastasthivAn sapriyaH sukham // 369 // anyedhurnRpatiH pretyasukhAvAptisphuranmatiH / maGgalAya pradAya svaM, rAjyaM svArAjyasannibham // 370 // zIlabhadragurUpAnte'tyantasaMvignamAnasaH / upAdade parivrajyAM, pApapannagajAGgulIm // 371 // yugmam // bhUpo'tha maGgalo nItipravaNaH paryatoSayat / prajAH karaiH sumRdubhiryathA somaH kumudvatIH // 372 // 1. krUraH / 2. pitRsamaH / 3. svargarAjyasamAnam / 4. zloke'smin zabdazleSeNopamA darzitA, rAjJaH pakSe 'karaiH' = rAjagrAha~rbhAgaiH, candrasya pakSe 'karaiH' = kiraNaiH /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 kadAcidavajAnantastaM vaNiktvAnmahIzvaram / pratyantapArthivAH sphArAnIkavyaJcitabhUtalAH // 373 // rAjyaM jighRkSavo'kSAmapauruSAH paruSAzayAH / durddharA rurudhurbhAnu, pavanodbhUtareNuvat // 374 / / yugmam // maGgalo'pyagaladdhAmA, niHsAmAnyabalo balI / lIlayaiva jigAyainAn, puNyatejo hi durjayam // 375 / / pratApatApitArAterbhuvaM tasyeti zAsataH / jayazekharanAmA'bhUt, tanayo vinayojjvalaH // 376 / / anyadA samavAsArSIdudyAne jJAnabhAskaraH / duSkarmebhaghaTAsiMho, jayasiMho mahAmuniH // 377 / / vanapAlamukhAjjJAtvA, tamAyAntaM narAdhipaH / gatvA natvA ca zuzrAva, vipAkaM puNya-pApayoH // 378 // dezanAnte ca papraccha, 'bhagavannatra janmani / bhATakena babhUvedaM, kuto me pANipIDanam ? // 379 / / doSojjhitA ca kAntA me, kuto'bhUlakSmabhAjanam ? / saMzItivratativrAtaM, chindhyamuM jJAnapazunA' // 380 // athA'vocata sa jJAnI, 'bharate'traiva vidyate / kSitipratiSThitaM nAma, puraM zrIbharabhAsuram // 381 // somacandrAbhidho dharmI, tatrA''sIt kulaputrakaH / zrIdevI dayitA tasya, bhartRbhaktivibhUSitA // 382 / / 1. samIpavartinRpAH / 2. saMzayavallIsamUham /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ maGgalakalazasya pUrvabhavaH 31 tatraiva ca pure tasya, vayasyaH zasyadhIrabhUt / jinadevAbhidhaH zrAddhaH, zuddhaH zraddhAbhRtAzayaH // 383 // jinadevo'nyadA rAtrizeSe sasmAra jAgarI / saMsAre sAramekaM zrIH, sarvavAJchitasAdhikA // 384 / / lakSmI vinA naro loke, sarvathaiva na rocate / yathA jIvaM vinA varma, vinA vA brahma sadyatiH // 385 // gatvA dezAntaraM tasmAt, prayatnAdarjayAmi tA[m] / pUrayitvA ca sarveSAmAzAH kurve sthiraM yazaH // 386 / / kadAcana punardaivAdvideze'vasthitasya me / mRtirbhavettadA puNyahInasya nanu kA gatiH ? // 387 // svavayasyAya tad dravyamarpayAmi nijaM yathA / dadAtyeSa supAtreSu, zreyo'mutra ca me bhavet // 388 / / cintayitveti dInArA'yutaM nyasya suhRtkare / proce dezAntaraM yAmi, bhavAn dadyAdidaM dhanam // 389 / / asya puNyasya SaSThoM'zastave'tyAbhASya so'calat / somo'tha sapriyo dravyaM, taddInAdau dadau mudA // 390 // tayA rAyA sphuracchraddhaH, kurvANaH pAtrasatkRtim / somo'pi sukRtaM prApa, zazizubhraM yazo'pi ca // 391 / / paradraviNadAne'pi, dAturmAhAtmyamullaset / / yacchan pAthodhipAtho'pi, kiM na syAdunnato'mbudaH ? // 392 // 1. bhAgaH /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 zrIajitaprabhucaritam sargaH 1 bhadrAkhyasakhyAH prANezaM vIkSya tvagdoSadUSitam / somapriyA babhASe tAM, pratyevaM hAsyato'nyadA // 393 // 'mahimA'sau tvadaGgasyA'pUrvo yat patirIdRzaH ' / bhadrApyAkarNya tacchyAmavadanA'jani tatkSaNam ||394|| tAM sakhedAM parijJAya, zrIdevI ghRNAnvitA / uvAca 'sakhi ! hAsyena, mayoktaM hRdi mA kRthAH // 395 // evaM hAsyena tatkarma, zarmahAri babandha sA pade pade hA karma, bandhantyevaM pramAdinaH ||396|| anyadA madanAkhyAyA, vezyAyAH paJcabhirnaraiH / durdAntaiH samamudyAnasthAyAH saMlApa ityabhUt // 397 // 'aho ! dharmAgrahaparau, bADhanirmalamAnasau / zrIdevI-somacandrau na, kampyau kenApi zIlataH // 398 // teSAM puMsAmanyatamaH, kAmAGkura iti zrutaH / zrIdevyAH zIlavidhvaMse, vidadhe dRDhasaGgaram // 399 // madanA'pi svasaubhAgyAdunmattA'bhyadhita drutam / 'vidhAsye somacandrasya, zIlalIlAyitakSayam // 400 // kAmAkuro'tha zrIdevIM, viditvaikAkinIM rayAt / gehaM prApyA'vada' ddehi, vAJchitaM praNatAya me' // 401 || kiM tadityamuyA proktaH, so'bhAsiSTa 'mamA'Gka[gam] / smaratApaM svAGgasaGgapIyUSeNA'pasAraya' // 402 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ maGgalakalazasya pUrvabhavaH 're re ! satpathavibhraSTa !, dhRSTa ! durgatikaSTadam / kiM brUSe'hnAya dRgmArga, tyajA'ntyajasamakramaH // 403 // suzIlA lalanA lIlAlayaM lAvaNyazAlinam / tyajantyurvIzamapyanyamaya'mAtrasya kA kathA ?' // 404 // ityukto'pi tayA satyA, sa yAvat yAti no zaThaH / tAvat svazIlarakSAyai, sA pUtkartuM pracakrame // 405 // tribhivizeSakam // tato rAjakulAd bhIti, bibhrANaH sa tadokasaH / nirgatya gatavAn svIyamitrebhyo'kathayacca tat // 406 / / itazca madanodyAnasthitA somaM svamandiram / yAntaM sAyaM vilokyA''zu, kulastrIveSadhAriNI // 407 // AgatyA'ntikamabrUta, 'madbharttA'ntarvaNaM sthitaH / tvAmAhvayati kenApi, kAryeNA''ryajanAgrima !' // 408 / / yugmam // somo'pi RjudhIH prApa, tadvanaM tatpatiM punaH / tatrA'nirIkSya kiM nvetaditi dhyAyaMstayocyata // 409 // 'saubhAgyasambandhenA'tha, prArthanAkalpapAdapa ! / zaraNaM bhava me bADhaM, pIDitAyAH smareSubhiH' // 410 // Uce somo 'hahA bhadre !, kuladvayakalaGkadam / nedaM nau yujyate karma, dharmavidhvaMsakAraNam' // 411 // madanovAca 'mA vAdIH, pratibodhavaco'dhunA / maMsyase madvaco no cettanmarttAsmi tavopari' // 412 // 1. nirlajja ! / 2. 'sAyaM taM sAyaM' iti pu.pre. pAThaH /
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 'yadyevaM tarhi mAM viddhi, tvatprAgapi mRtaM dhruvam' / ityuktvA so'simAkRSya, chinte yAvat svamastakam // 413 // tAvat sA taM kare dhRtvA, svanivedanapUrvakam / kSamayitvA'gamat svIyAspadaM so'pi gRhaM gataH // 414 // zrIdevI-somacandrau tAvevaM zIlojjvalasthitI / vihitArAdhanAvante, prAptAvAdimatAviSam // 415 / / tatrA''yuH paJcapalyAni, pUrayitvA kramAccyutau / yuvAmabhavataM pUrvarItyA tau dampatI nRpa ! // 416 / / dAnamAhAtmyato rAjaMstavA'bhUvan parAH zriyaH / paraM parArthadoSeNA'vakrayopayamo'pyayam // 417 / / paripUrNasya zIlasya, tadAnIM ca prapAlanAt / bhUyo'pi saGgamo'bhUdvAM, zarmadrumaghanAghanaH // 418 // sakhI ca dUSitA hAsyAttoSitA yacca makSvapi / tvatpatnyA pRthivInAtha !, jAtaM yAtaM ca lakSma tat' // 419 // iti pUrvabhavaM zrutvA, [tau] jAtismRtimIyatuH / / dadhyatuzca phalaM hIdRga, jajJe'lpasyA'pi karmaNaH // 420 // saMsAre'tra phalantItthaM, cet karmANi zarIriNAm / rAjyenA'nena tadalaM, karmAdAnaikahetunA // 421 // dhyAtveti tau sutaM bhUpaM, kRtvA jagRhatuvratam / pAlayAmAsatuzcAsidhArAtIvaM jitendriyau // 422 // 1. prathamadevalokam / 2. yuvayoH /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne maGgalakalazakathA x3 krameNa sUriNA svIyapade nyasto'tha maGgalaH / sAdhUnAnandayAmAsa, surAniva surezvaraH // 423 // prAnte'nazana[ta]zcaitau, brahmalokamupeyatuH / bhUyo matyau surau matyau, bhUtvA muktimavApsyataH // 424 // evaM maGgalakalasaM, dAnAdullasitendiram / samAkarNya sakaNrNAH stha, tatra zazvat samudyatAH // 425 // prAyastiryagamartya-nArakibhavAvAptodbhavairdehibhi rdAnaM na pradade nareSu tadaho, prApyA'pi janmaM na yaiH / pAtre svazriyamAdadhadbhiranizaM, vRSTaM pramodAzrubhistairvaidheyajanAzritairbhavadavo, nirvApitA vai katham // 426 // [zArdUlavi.] dAneSu zAstre'bhayadAnamAdyaM, satpAtradAnaM gaditaM dvitIyam / etaddvayaM siddhisukhaikaheturapArasaMsArasamudrasetuH // 427 / / [upajAtivRttam] tathA'nukampocitakIrtibhedaM, dAnatrayaM bhogaphalaM nyagAdi / svargApavargAptinibandhane tad, bhavyA ! yatadhvaM khalu dAnadharme // 428 // [upajAtivRttam] - iti dAne maGgalakalasakathA, graM. 351, akSara-4 .dAnaM nirdraviNairbhUmnA, nArAddhaM kila zakyate / bAhyahetvanapekSaM tat, sacchIlaM parizIlyatAm // 429 // bho bhavyA ! bhavapAthodheH, paraM kUlaM yadIpsavaH / samAzrayata tacchIlapotaM jJAnaniyAmakam // 430 // 1. nAvam / 2. nAvikam / -
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 pIyUSati viSaM toyatyAzrayAzaH srajatyahiH / goSpadatyamburAzizca, zIlabhAjAM zarIriNAm // 431 // aGginAM zuddhazIlAnAM, surAsuranararddhayaH / na durlabhA na dUre ca, mokSasaukhyamapi dhruvam // 432 / / cintAmaNiH kare teSAM, teSAM kalpadrumo gRhe / kAmagauH savidhe teSAM, yeSAM zIlaM samujjvalam // 433 // zIlaM campakamAlAvadvimalaM kalayanti ye / vilIyante]'rayasteSAM, surAzca syurvazaMvadAH // 434|| tathAhijambUdvIpasya bharate, vizAlAkhyA samasti pUH / bahubhirdhanadai DhaM, yA viprakurute'lakAm // 435 / / bhUpo'pAllalitAGgastAM, bhujau yasya virejatuH / yamadaNDAvivoddarpavipakSaughavighAtane // 436 / / tasya prItimatIkukSisarasIkalahaMsikA / sutA campakamAleti, babhUvA'dbhUtarUpabhUH // 437|| asau bahUnAM putrANAmuparyekA'janiSTa yat / saubhAgyavasatiH pitrostenA'tipremabhUrabhUt // 438 // dhAtrIbhirlAlyamAnA'sau, manmanAlApazAlinI / cakre pitroH zrutivApIH, sudhArasabhRtA iva // 439 / / samaye medinInAthaH, samAhUyetyathAdizat / mahopAdhyAyakumudacandraM satkArapUrvakam // 440 / / 1. pIyUSamivAcarati /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA 'medhAvimukhya ! vatsA me, yathA sarvakalAsviyam / kuzalA syAttathA yatnamekatAnamanAH kuru' // 441 // sa tatheti nRpAdezaM, pratizrutya vizAradaH / zAradendusitAM kIrttiM, lipsustAmadhyajIgapat // 442 // sA vAGmAtramupAdhyAyAt, prApyA'pApAzayA rayAt / kalA viveda sakalAH, pUrvAbhyastA iva pradhIH // 443|| zabdavyutpattinipuNA, sAhityAhitasanmatiH / tarkasamparkasubhagA, bhArate pratibhAnvitA // 444 // vINAdivAdyaniSNAtA, nATakeSu paTurbhRzam / prazasyadharmazAstrajJA, babhUva nacirAdiyam ||445 // yugmam // nArIcUDAmaNizcUDAmaNAveSA vizeSataH / vaiduSyamApuSI tAratAruNyabhrAjibhUghanA // 446 || pUrNendusundaramukhI, nIlotpalavilocanA / kundavidyotiradanA'dharadhikkRtavidrumA ||447|| kambupratikRtigrIvA, cakradvandvAkRtistanA / kUpopamalasannAbhI, rambhAstambhanibhorukA // 448 / / raktarAjIvasaGkAzakramA'nyedyurasau kanI / Ayayau bhUpasadasamupAdhyAyasamanvitA // 449 // vizeSakam // praNatAM tAM pitA snehAtirekAdaGkaGgAM vyadhAt / premA'patye nirguNe'pi pituH syAt saguNe kimu ? ||450 // ? 45 itazcAsti kuNAlAyAM, puryAM rAjA'rikesarI / zarIrIva smaraH svAmI, lalitAGganRpasya saH // 451 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 nAmnA'maragurustena, svaguruH kAryayogataH / prahitastatra ca tadA, prApto'vizadadaH sadaH // 452 // rAjJA cAsanadAnAdisatkAraparitoSite / tatrAsIne'tha saJjajJe, kSemapraznAdikaM mithaH // 453 / / so'pi rUpavatImenAM, kanyAM dRgbhyAM nizAmayan / dadhyAviyaM mamezasya, [yogyA'sti] preyasI nanu // 454|| narezastAmathA'prAkSI[d], [va]tse ! mama nivedaya / tvaM jajJAtha kalAH kAH kAH, svIyaprajJAprakarSataH' // 455 // yAvat kiJcana novAca, [sA] tAvat kumudo'vadat / 'vetti sarvAH prakarSaM tu, prAptA cUDAmaNAviyam' // 456 / / amaraH sasmitaM smAha, 'vijJe ! cedvetsi tadvada / kaH kIdRkSaH kadA bhAvI, kAntaste ? kati cA''tmajAH ?' // 457 / / hiyA natamukhAbjeyaM, na dadau kiJciduttaram / tato'vak kumudo 'vatse !, kA hIste praznitottare' // 458 // sA'tho jajalpa 'bhAvI me, varaH kSamApo'rikesarI / itazcA'hno vatsarAnte, sa me pANiM grahISyati // 459 // anyacca dvAdazAbdAni, sArddhAni viraho mama / bhAvI tena samaM so'tha, svayameva ca rakSyate // 460 // tato bhAvi sutadvandvamiti pRSTaM nyavedayam / apRSTamapi kiJcitte, bruve rAjaguro ! zRNu // 461 / / jyeSTho'mriyata te sUnurito'hno dazame'hani / tatraiva nizi te kAntA, sutaM ca suSuve'dbhutam' // 462 / /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 zIle campakamAlAkathA zrutveti yugapacchoka harSoM rAjagururdadhat / punaH papraccha 'paJcatvaM, prApa sUnurasau katham ?' // 463 / / sA'tho vicArya viduSI, vadati sma 'yadA bhavAn / purAt prAsthita bhUpAlanidezAddakSazekharaH // 464 / / tadA'nuyAnasau sUnunirbhartya sthApitastvayA / katicidivasAnmAtuH, pArzve'sthAt krIDayA sukham // 465 / / taravAriM tavA'nyedyuhNan mAtrA nivAritaH / roSaNo gaNayAmAsA'pamAnaM mAnase bahu // 466 // tataH puryA bahirgatvA, vApyAM jhampAmadAdasau / asUMstRNAya manyante, mAnino hyavamAnitAH // 467 / / tatrA'sau bahule paGke, nimamajja tathA yathA / svajanairvIkSyamANo'pi, vIkSAmAse na hi kvacit // 468 // tatte jJApayituM vRttaM, prahito'sti kuraGgakaH / sthito rAjasabhAdvAre, javAdAhUya pRcchyatAm' // 469 // rAjJA''hvAyyA'tha pRSTo'sau, tattathaiva nyavedayat / camaccakAra tajjJAnasaMvAdA[da]khilA sabhA // 470 / / proce rAjaguru' bhUpa !, sAkSAd gIstava putrikA / asyAstrikAlaviSayaM, tathyaM jJAnaM sphuratyalam' // 471 / / atha kSmApena prItena, svarNa-kSaumAdivRSTibhiH / nirvApitaH zramArciSmAnupAdhyAyasya satvaram // 472 // alabdha ca dharAdhIzAdupAdhyAyadhurandharaH / suvarNalakSapramitaM, zAsanaM bahumAnataH // 473 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 lokairapyeSa vastrAdyairacito'tha mahIbhujA / visRSTo'dhyayanAgAramAsadat kanyayA samam // 474 / / bhUpo'prAkSIttato rAjaguruM 'kAraNataH kutaH / prabhuNA prahito'sIti, jalpA'nalpaguNAkara !' // 475 / / athaiSo'vadada'grAhi, giriH kAliJjarAbhidhaH / madonmattena pallIzena, dambhisajJena dambhinA // 476 / / tattaM svIkRtya svaM sainyaM, muJca muJceti sanmate ! / tvAM kuNAlApurI bhartA, samAdizati sAdaram' // 477 / / lalitAGgaH samAcakhyau, 'durgaH svIkRta eva saH / pallIzo me puraH ko'yaM, paJcAsyasya kuraGgavat' // 478 / / tenetyuktvA visRSTo'thA'maraH prApto nijAM purIm / bhUpamAzIbhirAnandyA''sAmbabhUvocitAsane // 479 // Uce ca 'bhavadAdezAdvizAlAM gatavAnaham / satkRto lalitAGgena, labdhavAMzca dRzoH phalam' // 480|| kiM tadvRkphalamityuktaH, sa bhUyo'vak pramodataH / 'deva ! tasya tanUjA'sti, sukRtaprApyadarzanA // 481 // rUpeNa svargavAmAkSIH, kSINagarvAH karoti yA / vAGmAdhuryeNa vasudhAM, mudhA mAdhuryaDambarAm // 482 // guNairananyasAmAnyairvismAyayati yA budhAn / tiraskarotyaGgirasamapi buddhyA prakRSTayA // 483 // 1. 'jagRhe dambhasajJena' iti vinayacandrasUriracite zrImunisuvratasvAmicaritre / 6 / 115 // 2. siMhasya /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA 49 yasyAzcUDAmaNijJAnaM, niraupamyaM vizeSataH / kiM bahUktyA guNAstasyA, no vAcyA jihvayaikayA // 484 // evaM stuvan rAjaguruH, sarvamAvizcakAra tat / yattasyAM sadasi jJAnaM, camatkAri tayA jage // 485 // tattayA bhavato vedhA, vidadhyAd ghaTanAM yadi / gaurI hareNa ghaTayaMstadA na jhUNabhAg bhavet' // 486 // gurogiramiti zrutvA, bhRzamutkalikAkulaH / avadannRpatistIvra, zalyitaH smarasAyakaiH // 487 // 'madarthe sA kumArI kiM, nArthitA bhavatA kRtin ! / kanyArthanAnna laghutA, mahatAmapi jAtucit' // 488 // guru[rU]ce 'motsuko bhUryat satyajJAnayA'nayA / hAyanAnte bhavAneva, bhAvI bhartA'bhyadhIyata' // 489 // bhUmibhartA babhASe'tha, 'kalpakAlopamo mama / hAyano hA kathaM yAsyatyeSa tadarzanaM vinA // 490 // tataH sthagIdharIbhUya, tatra gatvA tvayA samam / drakSyAmi tAM varArohAmanyathA jIvitaM na me' // 491 // na hiyaM na bhiyaM naivA'varNavAdaM na caucitIm / gaNayanti viziSTeSTajanacoritacetasaH // 492 // tataH sthagIdharIbhUtabhUmIzva[ra]yuto guruH / vyAvRtya sabalastUrNaM, tAM vizAlAM purIM yayau // 493 // 1. 'kSatibhAg' ityarthaH / atra 'khUNa' zabdo dezyaH // 2. varSAnte /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 sadaH prApto narezena, pRSTo hetuM drutAgateH / sa kiJcid bhASate yAvadbhUpajA tAvadAyayau // 494 / / guroTuMtAgaterhetuM, pRSTA prazna vicArya sA / atanot satyakumudakaumudIsundarAM giram // 495 / / 'nA'naMsIt tAta ! te pAdau, puro yo'yaM sthagIdharaH / tasya kArye samAyAsIdAzu rAjaguruH kRtI' // 496 / / bhUpo'pyatha kuNAlezaM, taM vijJAyopagRhya ca / AsayitvA''sane bhaktyA, baddhAJjalirado'vadat // 497 / / 'prabho ! mama sutA dhanyA, yasyA vijJAnasaMzruteH / alaJcakre sabhAmetAM, bhavAnapi kutUhalI // 498 // adyA'smAkaM mahAn puNyaparipAkaH sphuTo'bhavat / svAmI rUpaparAvartenApi yad gehamIyivAn // 499 / / kalpadrumo'dya phalito, jajJe me mandirAjire / kAmakumbho'dya vA labdho, bhAgyodayavazAnmayA // 500 // adyA'haM sphuradAnandaH, pralInanikhilavyathaH / vasudhAdhipa ! jAto'smi, prApya tvadarzanAmRtam // 501 // prabho ! rAjyamidaM mAdyadgajAzvarathapattikam / sarASTramRddhimat kozaM, sampUrNamurarIkuru // 502 // svabhujiSyamimaM bhaktaM, nidezakaraNodyatam / prasadyA'nugRhANeza !, sadyaH kRtyaM nivedyatAm' // 503 / / ityuktibhAjaM tamatha, smayamAno'rikesarI / jagAda 'kanyakAdAnaM, yuktamabhyAgatasya me' ||504 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA vizAlezo'vadat 'pUrvameveyaM te dade sutA / kintveSA vakti varSAnte, praznAbhyUhAt karagraham' // 505 // athA'brUtA'maro 'deva !, lagnaM zudhyati naiSamaH / bhAnukSetre surAcAryo, yadArohati samprati' // 506 / / patrI kanyA likhitvAtha, tAtahaste samArpayat / gRhItvA tAM purodhAzca, spaSTamevamavAcayat // 507 // phAlgunazvetaikAdazyAM, sarvadUSaNavarjitam / sarvagrahabalopetaM, sallagnamiti nirNayaH // 508 // athotthAya vizAlezaH, svaprabhuM taM sagauravam / ninAya vinayI saudhe, varivasyAvizAradaH // 509 / / snapayitvA bhojayitvA, prAbhRtairatha cArubhiH / vizAlezena sanmAnyamAno'brUtA'rikesarI // 510 // 'dhatte yadi parAM bhaktiM, bhavAn mayi mahAzaya ! / tattUrNaM prahiNotvetAM, mayA saha nijAtmajAm' // 511 // lalitAGgastathetyuktvA, tanayAmamunA saha / prajighAya hitodAraparivArAM zubhe'hani // 512 // tataH krameNa samprAptaH, svapurImarikesarI / tasyai dadau mahAsaudhaM, dhanyammanyaH pramodabhRt // 513 // bhUpatirbhojanasyAnte, saguruH prativAsaram / tatrA''gatya tayA goSThI, cakre zakrasamaH zriyA // 514 // aprINayacca sA zazvaccharkarArasasodaraiH / praznottarakathAkAvyAdibhirbhUpa-purodhasau // 515 / /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 kutUhalakarI kAJcit, kathAM kathaya kovide ! / tAbhyAM kadAcidityuktA, sA vaktumupacakrame // 516 / / 'zrUyatAM kanyakA kAcidajAnadbhirmitho dade / pRthak pRthag varebhyo yA, janaka bhrAtRbhiH purA // 517 / / atha trayo'pi sotsAhA, varA yugapadAyayuH / daivAcca dandazUkena, daSTA'mriyata kanyakA // 518 / / teSvabhUd bhasmasAccaikazcitAyAmamuyA saha / tasyAH siSeve bhasmApi, vihitAnazanaH paraH // 519 / / tAM jijIvayiSuH pUjApUrvaM bhaktyullasanmanAH / tUrNamArAdhayAmAsa, tRtIyo gotradevatAm // 520 // tatazca prApya pIyUSaM, citAM siktvA ca tad dvayam / so'jIvayadyato'cintyo, daivato mahimA mahAn // 521 / / ahampUrvikayA'thaiSu, tAM kAGkSatsu kumArikAm / syAdvaraH katamo yogya ?, ityAlocya nivedyatAm' // 522 / / vimRzantAvathA'nudyanmanobhUpa-purodhasau / AhatustvAM vinA'laM ko, nirNetumidamuttaram' // 523 // tataH sA nyagadat 'tasyA, jIvadAtA pitA dhruvam / sahotthaH sodarastyaktAzano jJeyastu vallabhaH' // 524 // saivaM vismApya tau bADhaM, kathAM bhUyo'pyabhASata / 'prApAte nyAyaniSThena, rAjJA kenApi taskarau // 525 // vadhArhAgaskRtau tau cA'vadhyAviti mahIbhujA / nIrandhrIkRtya peTAyAM, nyasyA'mbhodhau pravAhitau // 526 / /
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJca kutUhalakAriNyaH kathAH 53 kazcicca tIramAsAdya, tAM peTAM labdhvodaghATayat / tau ca papraccha katitho, divaso vAmihasthayoH ? // 527 // tayorekastadA tUrNaM, taM turyadinamabhyadhAt / taducyatAM kathaM tena, jJAtametadvizAradau ! ? // 528 // tAbhyAM tvameva brUhIti, gadite kanyakA'gadat / 'caturthajvarayogena, sa hi vijJAtavAnadaH' // 529 // punaH sA'tha kathAM smAha, 'bhUpasyaikasya kanyakAm / kheTaH kazcidapAhArSIttato bhUpo'bhyadhAdidam // 530 // 'yaH kazcit puruSottaMsaH, kanyAM pratyAharedimAm / tasmai dAsya itI[daM] me, grAvarekhopamaM vacaH' // 531 // tasya rAjJazca rAjye'sti, nararatnacatuSTayam / naimittiko rathakAraH, sAhasrazca bhiSak tathA // 532 // naimittiko dizaM jajJe, rathakRdvidadhe ratham / tenA'bhragAminA gatvA, sAhasraH kheTamakSaNIt // 533 // kSaNyamAnena tenA'tha, cchinnaM kanyAziro bhiSak / samadhatta tato bhUpazcaturyo'pi dadAvimAm // 534 // kumArI sA'tha caturA, proce 'yaH kASThabhakSaNam / vidhAsyati mayA sAkaM, mAM sa eva vivakSyati' // 535 / / mantrinirmitapracchannasuruGgAdvAri sajjitAm / citAM saha tayA yazca, vivezaitAM vyuvAha saH // 536 / / 1. yuvayoH / 2. caturthadinam / 3. vidyAdharaH /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 ko'sau nivedyatAM dakSAvityuktvA kanyakA sthitA / tAbhyAM vetsi tvameveti, pratyUce sA tato'vadat // 537|| "nimittajJo'sau yadveda, sa satyajJAnazevadhiH / vijJAyA vidyate naiva, sAmprataM mRtirityadaH' // 538 // bhUyo'pi zrUyatAM 'kAcinArI bhUSaNapeTikAm / AmudryA'muJcadAloke, sapatnIstainyabhItitaH // 539 / / sakhIgRhagatAyAM ca, tasyAM duSTasapatnyapi / / tAmudghATya gRhItvA ca, hAraM punaramudrayat // 540 // sA'pyAgatA dRzA peTAM, dRSTvA hAraM ca taM gatam / jJAtvA sapatnI papraccha, na cA'manuta sA yadA // 541 // tadA satyasurasparzazapathArthamanIyata / hAraM dadau ca devA hi, durnayAnAM bhayAvahAH // 542 // kathaM peTAmanuddhATya, bhUSaNAnyanibhAlya ca / sA bubodha gataM hAramiti brUtaM lasaddhiyau ! // 543 / / tvAM vinedRk kva cAturyamiti tAbhyAM prajalpite / sA'bhASiSTa 'svacchakAcamayI peTA'tra kAraNam' // 544|| punaH kathAmajalpat sA, 'kvApi grAme mahaddhike / kulaputraka eko'bhUt, sAravaidagdhyazevadhiH // 545 // pariNItazca so'nyasmin, grAme varyAkRti kanIm / kathaJcanA'pi zvazuragRhaM nA''yAti sA punaH // 546 / / gADhotkaNThAcitasvAnte, tasmin mitrayute'nyadA / tAmAnetuM drutaM prApte, sA'nezat kvApi dUrataH // 547 / /
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJca kutUhalakAriNyaH kathAH aho ! mahatte saubhAgyaM yat priyA'pi na sammukham / pazyatIti vayasyaiH sa, hasyamAno muhurmuhuH ||548 // mandAkSabharanamrAsyo, vilakSaH khedabhAg bhRzam / valitvA svagRhaM prAptaH, svajanairapyahasya || 549|| yugmam // punaH kadAcidAnetumimAmudyamavAnayam / kenApi suhRdA'pyUnapuNyavannA'nvagamyata ||550nnaa ekAkyapi tatazcAsau, niryayAvudvahaMstrapAm / nAdhunA tAmanAdAya, sadmA''yAmIti cintayan // 551 // mArge devakulaM kiJcit, prApya madhyaM pravizya ca / natvA mahAprabhAvADhyaM, yakSaM bhaktyetyabhASata // 552 // 'deva ! cenmama kAntA sA, sAnurAgA mayA samam / sameSyati svamUrdhnA tad, vidhAsye tvatpadArcanam ' // 553 // evamuktvA prayAn prApa, zvazuraukaH kramAdasau / sA'pi yakSaprabhAveNa, priyasaGgotsukA'jani // 554 // zvazvA'tha satkRto nAnAzanAdyairayamAdarAt / autsukyakalitAM kAntAM gRhItvA valitaH pramut // 555 // tadyakSabhavanaM prAptaH, proce['tha] preyasIM yathA / 'tiSTheha yAvada[ma] raM, vande mahimamandiram' // 556 // ityuktvottIrya zakaTAdyakSagehaM gato'sinA / chittvA'bjavacchiraH svIyaM tatpAdAca cakAra saH // 557 // tatrA'nAyAti tadvIkSAhetoH zakaTikastayA / prahitastaM tathA vIkSya, kamprAGgaH paryacintayat // 558 // 55
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 hahA'sya kimidaM karma, ghoraM loke'dhunA ca me / strIlubdho'sau jaghAnainamiti bhAvyayazo mahat // 559 // mriye'hamapi taccitte, cintayitveti dIrghadhIH / svazirastIkSNayA zastryA'cchinat so'tucchasAhasaH // 560|| tayorathA'nAgamane, kimiti vyAkulA bhRzam / sA'pi tatra drutaM prAptA, tathAvasthau dadarza tau // 561 // adhyAyacca na caurAdirhantA ko'pyatra dRzyate / tacchalitamidaM manye, yakSasyaivA'sya kiJcana // 562 // purA'pi khalu loko mAmAha bhartRvirAgiNIm / bhartRghnImadhunA vaktA, tanmamApi mRtirvaram // 563 / / ityAdAya cchurI yAvacchinte'sau svaziro rayAt / tAvadyakSo'vadad 'bAle !, mA kArSIH sAhasaM mahat // 564 // mayA labhyaM hi patyuste, zIrSametadagRhyata / svadoSAzaGkitazcAyaM, varAko'sUn vRthA jahau // 565 / / tvaM tu kiM mriyase mugdhe !, mudhe'tyuktA'tha sA'vadat / 'janApavAdabhItA'hamasUn dhartuM na hi kSame' // 566 / / yakSo vijJAya tAM mRtyAvekAnAM tuSTamAnasaH / ajalpadanayoH zIrSe, nyasya svasvakabandhayoH // 567 / / tayA'tha harSasaJjAtautsukyayA zirasI tayoH / nyaste mithoviparyAsAjjIvitau tau ca satvaram // 568 // tatastau mama mameti, preyasIgocaraM bhRzam / vivAdaM vidadhAnau drAk, svakIyaM grAmamApatuH' // 569 / /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA tajjalpataM budhottaMsau !, kasya sA khalu yujyate / iti campakayA pRSTAvUcAte rATa-purodhasau // 570 / / 'sarasvatIva satprajJA, tvamevedaM sudurgamam / nirNetumIziSe nUnaM,' tataH sovAca vAgminI // 571 // 'sarvasya gAtrasya ziraH, pradhAnaM yadudhA viduH / tat kabandhaziro yasya, tasya seti vinirNayaH' // 572 // pratyahaM vartamAnAsu, goSThISvevaM savismayaH / nRpo'nyadA'vadat 'stutyAH, kalA eva zarIriNAm' // 573 // yadUce - prAyo na kasyApi bhavet samagraH, kalAkalApo dazamaM nidhAnam / kalaGkayukto'pi suvRttazAlI, kSINo'pi pIno'jani yena candraH // 574 // [upajAtivRttam] proce campakamAlA'tha, 'zlAghyA dharmakalaiva hi / tAM vinA dehinAM jJeyA, vikalAH sakalAH kalAH // 575 / / uktaM ca - yudhyante pakSipazavaH, paThanti zukazArikAH / dharmaM zaknoti yaH kartuM, sa zUraH sa ca paNDitaH // 576 // samAcaranti ye dharma, sarvathA suparIkSitam / te namasyAH surendrANAmapi syuH puruSottamAH' // 577|| Uce rAjA tataH satyaM, dharmaH zreyonibandhanam / na tu zuddhatayA zakyo, nirNetuM matabhedataH // 578 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 purodhA avadad 'dharme, kA vidheyA vicAraNA / zrutyuktaiH sa hi yajJAdikarmabhiH sAdhyate budhaiH' // 579 / / yadAhuH - "yajJArthaM pazavaH sRSTAH, svayameva svayambhuvA / yajJo'sya bhUtyai sarvasya, tasmAdyajJe vadho'vadhaH // 580|| auSadhyaH pazavo vRkSAstiryaJcaH pakSiNastathA / yajJArthaM nidhanaM prAptAH, prApnuvantyucchriti punaH" // 581 / / [yogazAstra 2 / 33-34] atho kumAryabhASiSTa, 'mA mA vAdIrayuktimat / pazuhiMsAtmakairyajJaiH, kevalA durgatidhruvam // 582 / / jale cettarati grAvA, vahnizcecchItatAM bhajet / pratIcyAM cedudetyarkaH, svargirizcet prakampate // 583 // candrAdaGgAravRSTizceccedabhavye'pi dharmadhIH / tadapyaGgivadhAnnaiva, jAyate dharmasambhavaH // 584 / / trivikramaH kratUn kurvan, samyagjJAnavivarjitaH / avApa yat phalaM prAjJa !, tadekAgramanAH zRNu' // 585 / / kSitipratiSThitapure, jitazatru mahIpateH / AsIt trivikramo bhaTTaH, purodhA vedapAragaH // 586 / / dadhyau cetasi so'nyedyuH, strIbhAvAdiva dhig ramA / cApalaM nojjhati prApte, priye'pi puruSottame // 587|| na hi sthirA kvacillakSmIH, syAdupAyazatairapi / tadupAdadate kecit, phalamasyAH sacetanAH // 588 / /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ trivikramakathA asArayA'nayA tasmAt, sAraM sukRtasaJcayam / gRhNAmi dRSadA cintAratnavad guruyatnataH // 589 // dhyAtveti dravyavyayataH, sa kAsAramacIkhanat / tarUnazvatthamukhyAMzca, tasya pAlyAmaropayat // 590 // tatra prArabdhayajJo'sau, pramodAt pratihAyanam / chAgAnnihatya nyakhanadyajJastUpAn samunnatAn // 591 // kAlakrameNa taddhyAnalInacetAstrivikramaH / mRtvA tatraiva nagare, chAgatvaM samupeyivAn // 592 / / pitRkramamamuJcantastanayA anyadA mudA / chAgaM tameva yajJArthamAninyunijasadmani // 593|| chAgaH prAgbhavasambandhi, tat kuTumbaM vilokayan / jAtajAtismRtiH sarvaM, nijavRttamabudhyata // 594 / / makhArthaM nIyamAno'sAvAraTan karuNaM pathi / mAsopavAsinA jJAnanidhinA'vAci sAdhunA // 595 / / 'svayaM sa[raH] khAnayitvA, svayamAropya ca dumAn / svayaM yajJAn vidhAyA'pi, kimu bibbIti jalpasi ?' // 596 / / chAge tacchRtimAtreNa, tUSNIMzIle'tha te dvijAH / sacitrA jagaduH 'sAdho !, babhaNe kimidaM tvayA ?' ||597 // 1. tulA-sayameva ya rukkha rovie, appaNiyAe vitaDDi kAriyA / uvAiyaladdhayA ya se, kiM chagalA ! 'be bitti vAsase ? // [vasudevahiNDigranthe pe. 30] sayameva ya lukkha loviyA, appaNiA ya viyaDDi khANiyA / ovAiyaladdhao ya si, kiM chelA ! bebeti vAsasI ? // [ uttarAdhyayananiyukti 2 / 138]
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 jIvaghAtAnnijapituzchAgatAM te'pi sAdhutaH / zrutvA'bhyadhu'rabhijJAnaM, vinA kA pratyayo'tra naH' // 598 // abhyadhattA'tha nirgrantho, 'janako vo viveda yat / tat pRcchata nidhisthAnaM, chAgaM pratyayahetave' // 599 // taiH pRSTaH so'tha tatpAdAgrAbhyAM pazuradIdRzat / pratIyuste'pi dharmaM ca, papracchuH praNatA munim // 600 // Adideza munirbho bho mugdhA ! bhrAntA mudhA ciram / dharmasya sAdhanaM jIvatrANameva vibodhata // 601 // yathA cakSuvinA vaktraM, na bhAtyambu vinA saraH / gandhaM vinA'thavA puSpaM, tathA dharmo dayAM vinA // 602 / / dharmaM prANabhRtAM ghAtAdyo vaidheyo vidhitsati / sa prANiNiSati prAzya, kAlakUTaM kilA'ndhadhIH // 603 // bAhyaM hiMsAmayaM yajJaM, tat parityajya dhIdhanAH ! / bhAvayajJaM prapadyadhvaM, duSkarmadhvaMsanecchayA // 604 / / manaHkuNDasthadhyAnAgnau, [pra]dIpte sAmyavAyunA / indriyANi pazUn hatvA, bhAvayajJo vidhIyatAm // 605 / / uktaM ca - yUpaM kRtvA pazUn hatvA, kRtvA rudhirakardamam / yadyevaM gamyate svarge, narake kena gamyate ?' // 606 / / evaM munigirA buddhAste zrAddhatvaM prapedire / chAgo'pyanazanaM sadyaH, prapadyA'bhUt surottamaH // 607 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 kuzaktikathA evamaGgivadho dharmabuddhyA'pi khalu nirmitaH / nibandhanaM durgateH syAditi cetasi nizcinu // 608 / / sauvastikastataH smAha, tvadvacobhAnubhAnubhiH / ajJAnatimiravrAtastrasto me'dya samantataH // 609 // pravaraH sarvadharmeSu, mayA dharmaH kRpAtmakaH / bubudhe sarvamaNiSu, cintAmaNirivA'dbhutaH // 610 / / kulakramAgatastveSa, dharmaH santyajyate katham ? / duHzIlA'pi nijA mAtA, tyajyate kiM hi kenacit ?' // 611 // bAlA'pyabAlabuddhiH sA, tataH provAca sasmitam / 'dAridrya-mAndya-jADyAdyAH, sevyAH syuH kiM kramAgatAH ? // 612 // mama tAtasya kUpo'yamiti kugrahataH kila / pibatyambu na hi kSAraM, ko'pi tasyaiva zuddhadhIH // 613 / / duHzIlAyA jananyAzca, nArcyatA tAdRgIkSyate / [bho bhadra !] bhadrabuddhayA svakudharmaM muJca muJca tat // 614 // evaM dattaprabodho'pi, cetiSyasi na ced dvija ! / kuzavitta ivAtyantaM, tat pazcAttApamApsyasi' // 615 / / tathAhi - 'catvAraH suhRdaH kecit, kozalAyA dhanAyayA / celurdezAntaraM prApuH, kramAllohAkaraM ca te // 616 / / kuzAMzca jagRhuvarSAsvamI lAbhapradA iti / tadA ca tatra samprAptavaNigbhya iti zuzruvuH // 617 // 1. purohitaH / 2. dhanecchayA /
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 mUDhA lohAkare lInA, mudhA''yAsaM vitanvate / zrInimittaM na gacchanti, puraHsthaM rajatAkaram // 618 / / tannizamya trayasteSu, grahamokSavizAradAH / vyakrINata kuzAneko, na tu mUDhaH kadAgrahAt / / 619 / / gatA rUpyAkaraM rUpyamagRhNannatha te'grataH / zrutvA svarNAkaraM tyaktarUpyAH pracalitAH puraH // 620 / / prApya svarNAkaraM svarNaM, svIcakrunikaTaM punaH / jJAtvA ratnAkaraM tyaktasvarNAstatrA'gaman drutam // 621 / / ratnAni khanituM cAtha, prArabhantA'labhanta ca / sapAdalakSamUlyAni, pradIptAnyarkabimbavat // 622 // teSAM ca khananAvAptaratnAnAM rAjamAnavAH / navAMzAn parigRhNanti, dazAMzaH khanakasya tu // 623 / / sa tu mUrkhaH kuzaireva, tuSTo nA'yatatA'dhikam / suhRdbhiH sAravastUpAdAnArthaM bhaNito'bhyadhAt // 624 / / 'bho ! nA'haM calacitto'smi, yuSmadvallobhabAdhitaH / nA''yAsasantatiM kurve, kuzairevAsmi nirvRtaH' // 625 / / te'tha trayo'pi samprApya, pratyekaM ratnapaJcakam / AyayuH svIyanagaraM, vastvasAraM vimucya tat // 626 / / kuzavitto'pi samprApa, paraM te tu trayaH sukham / ratnadravyeNa samprApuH, prINitA'rthijanavrajAH // 627 / / sa durbuddhistu tAM teSAM, prAjyAmRddhiM vilokayan / pazcAttApaparo jajJe, duHkhabhAjanamanvaham // 628 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA tvamapyevaM dvijanmendra !, dharmaM doSalavojjhitam / asvIkurvanna saukhyAni, lapsyase kuzavittavat ' // 629 // evaM prabodhitau rAjagururbhUpo'pi caitayA / [vi] zuddhaM pratipedAte, dharmaM sarvajJadezitam // 630|| itthaM satatagoSThIbhirmadhure vatsare gate / puNyAhe pRthivIpAlaH, sotsAhamuduvAha tAm // 631 // tayA saha paraM saukhyaM bhuJjAno bhUmivAsavaH / kSaNakalpAnyanalpAni, hAyanAnyanayantrayI // 632 // dadhatI sudatI caiSA, zIlamAntarabhUSaNam / bAhyabhUSaNasambhAraM vapuSyAcArato dadhau // 633 // puMrohito'nyadA prAtaH prAyAyAM rajanau svakam / sairibhArUDhamAcchA[do]jjhitaM kR[SNa] vilepanam // 634 // tarantaM taTinItoye, hanyamAnaM kazAdibhiH / AkAryamANaM kRSNAGgyA, svapne vIkSya vibuddhavAn // 635 // yugmam // smRtapaJcanamaskAraH, sAdhvasodbhUtavepathuH / acintayacca na svapnamamuM vedmi zubhAyati [m ] // 636 // devIM campakamAlAM tat pRSTvA tattvArthasAdhanam / sAvadhAnamanAH kurve, kharvetarasukhazriye // 637|| iti saJcintya cittena, tarasotthAya talpataH / zucIbhUya ca tattvajJaH, sa sarvajJamapUpujat // 638 // " 1. ' anyedyuramaraH svapne, AtmAnaM vigatAmbaram / lulAyapRSThamArUDhaM, prauDhakRSNavilepanam ' // muni ca 6 / 168 // 63
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 tataH pariSadaM prAptaH, svapnaM bhUpamajijJapat / bhUpo'vag 'devyapRSTA'pi, svapnArthaM khalu vakSyati' // 639 // ubhAvapi tato devyAH, savidhaM yayaturjavAt / svapnaM phalaM ca sA'jJAsIt, svayaM cUDAmaNerbalAt // 640 // smAha 'cA'taH paraM mAsA, daza te jIvitaM tataH / yatasva paralokArthaM, dharmamArAdhayottamam // 641 // purodhAH pratyabhASiSTa, bahumAnAnvitaM vacaH / 'devi ! tvaM dharmadAnena, gururmama purA'pyabhUH // 642 / / idAnImapi me brUhi, paralokasya sAdhanam / paropakArakaraNe, na zrAmyanti yaduttamAH' // 643 // tatazcampakamAlA'pi, prodbhavadharmasaurabhAm / moditAryajanAliM vAksrajaM samudalAsayat // 644 / / 'itaH sthAnAdyojanAnAM, zate sArddha'sti Rddhimat / purANAkhyaM puraM nUlaM, gIrvANanagaraprabham // 645 / / tatra siddhAntanAmA'sti, kevalI bhuvanArcitaH / tasmAdAttavrataH siddhipadaM kovida ! lapsyase' // 646 / / sa nizamyeti zAntAtmA, sammadodbhAsimAnasaH / jyAyAMsaM tanayaM nyAsthat, svapade bhUpasammataH // 647|| tAM devIM guruvannatvA, sattvAnAnandya dAnataH / purANapuramAptazca, gurostasmAdabhUd vratI // 648 // dehe'pi nirmamaH sArasaMvegAbhogabhAsuraH / tapasA sarvakarmANi, hatvA cApa paraM padam // 649 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA athA'rikesarI bhUpo, devyA campakamAlayA / raJjito'tyarthamaparA, devIrna samabhAvayat // 650 // dUnA'tha durlabhAdevI, mukhyapatnI mahIpateH / hRnmagnagADhazalyeva, vikalpAnityakalpayat // 651 // varaM daSTA'tiduSTena, viSodagreNa bhoginA / sampannA bhasmasAjjvAlAkarAle pAvake varam // 652 // varaM ca vArDoM patitA, zalyaviddhA varaM hRdi / sapatnyA vilasan bhartA, na punarvIkSito varam // 653 / / tAsAmeva januH zlAghyaM, zasyaM tAsAM ca jIvitam / yAsAM patiH sadA vazyo, bhavet kiGkaravat kila // 654 // tadupAyaM kamapyeSA, racayAmyacirAdapi / yathA bhartA virajyA'syAM, syAnmamA'zrAntamAzravaH // 655 / / dhyAtveti sulasAM nAma, yoginI pApayoginIm / anekamantratantrAdivedinIM saccakAra sA // 656 // bhojanairvasanairgandhairmAlyaiH sA'pi sma tuSyati / dAnAt paraM na yadvizve, vazIkaraNamuttamam // 657|| Uce ca sAdaraM 'vatse !, vada kiJcit samIhitam / yathA tadduSkaramapi, kRtvA syAmanRNA tava' // 658 // jagAda durlabhA 'mAtarazaraNyA'smi sAmpratam / tena tvAM zaraNaM prAptA, duHkhAbdheruddharA''zu mAm // 659 / / mAyAvinyA'nayA'raJji, rAjA campakamAlayA / kRtAparAdhAmiva mAM, vIkSate na dRzA'pi hi // 660 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sarga: - 1 66 tadamba ! matkRte kaJcidupAyaM taM kuru drutam / kalaGkinI yathA'sau syAdrAjA ca mayi rajyate ' // 661 // sulasA smAha 'karmaita[d], duSkaraM yadiyaM sadA / kSudrairadhRSyaM nirvyAjaM, vidhatte dharmamArhatam ||662|| tathA'pi vatse ! tvadbhaktiprAgbhAreNa pramoditA / yathA tathA yatiSye'haM tasyAH kAluSyanirmitau // 663 // ityuktvA sotthitA dadhyau, kuto nu vyapadezata: ? / tasyA gacchAmi savidhaM, vivi[kte] chalavAJchayA ||664|| huM ! vidyate suto nA'syAstadupAyoktidambhataH / gatA lapsye chalamatha, kariSye durlabhepsitam ||665 // / vimRzyeti dvitIye'hni prAptAM tAM sadma sAdaram / dvAsthazcampakamAlAyA, jJApayAmAsa satvaram // 666 // dadhyau devI kimanayA, kuliGginyA yadIdRzAm / saGgenApi kalaGkyeta, dharmo nIlyA: paTo yathA // 667|| citte'niSTA'pyaniSiddhA, sA''gatyA''zIH puraHsaram / niSadya goSThImArebhe, sadambhena hRdA mudA ||668|| prastAve caivamAcakhyau, 'devi ! nAstyaGgajastava / taM vinA khalu gArhasthyavidhirvandhyo'vakezivat // 669 // kiJcA'nirIkSitasutamukhAnAM gatirapyaho ! / niSidhyate dharmazAstrakovidairviduSItare ! ||670 // upAdatsva tataH putrAvAptaye mUlikAmimAm / bhaktinamrA sRjA'rcAM ca, kAlIdevyAH savistaram // 671 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA tadAkarNyA'vadaddevI, 'vizvaM muSNAsi dambhataH / mayi tu jJAtatattvAyAM, nAvakAzo'sti yogini ! // 672 // bhavedyadi gatiH putraistad brUhi viduSibruve ! | kimarthaM duSkaraM dharmakarma kurvanti kovidAH ? // 673 // kukkurI - sUkarI nAgI- jhaSI - godhAdayo'pi ca / durgatiM naiva yAsyanti kRtA'kRtyoccayA api // 674|| tanayA bhavitArazcettadbhavantyeva karmataH / anyathA na bhavantyeva, vidastattvamidaM viduH // 675 // cenmUlikAdibhiH putrA, bhavantIti vinirNayaH / vandhyAH kAzcana tat kvApi na bhaveyurmahItale ||676 || nigrahAnugrahaparA, rAgadveSavisaMsthulAH / devatAzcAbhyarcayituM, mAM vakSi paramArhatIm ||677 / / ko mataGgajamAruhya, kharamArohati pradhIH ? / ArAdhya devadevaM ko. devAnimAnniSevate ? ' // 678 // , 67 sulaseti tadA devyA, kRtapratyuttarA rayAt / uttasthau kopakamprAGgI, dantadaSTaradacchdA // 679 // atha rAtrau nRpe premNA, samprApte vAsavezmani / vicakre vidyayA tatra, puMrUpaM sulasA sphuTam // 680 // tadvIkSya roSato yAvat, khaDgoddhurakaro nRpaH / zayyotthAyamadhAviSTa, tAvannaikSiSTa taM naram ||681|| 1. 'paJcamyA tvarAyAm ' [ si. he.za. 5 / 4 / 77 ] iti sUtreNA'yaM prayogaH /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 adhyAsIcca dhruvaM vidyAbhRtA kenacanA'sakau / ramate nirbharaM vAci, mRSA duSTA ca mAnase // 682 // hanmyenAM kintviyaM zuddhadharmadAnA[d] gururmama / ataH paramiyaM pApA, spraSTavyA na tato mayA // 683 / / dharmavijJA'pi yadasAvitthaM viSayalAlasA / akRtyeSu matiM dhatte, tadaho ! mohajRmbhitam // 684 // saJcintyetyacalAnAthastatra puMrUpamanvaham / IkSamANo vilakSo'syA, aGgasaMsparzamatyajat // 685 / / sA'pIGgitAdibhirbhUpaM, bhrazyadrAgaM vijAnatI / sulasAceSTitaM sarvaM, cUDAmaNibalAdavait // 686 / / vivAhAt prAg yadajJAyi, karma bhogAntarAyikam / upatasthe'dhunaitattadvedyaM kena nivAryate ? // 687|| sarvo'pi karmaNAM pUrvakRtAnAM phalamaznute / nimittamAtraM jAyeta, parastu sukha-duHkhayoH // 688 // iti dhyAnabharodAravivekavimalAzayA / viSayAn viSasaGkAzAn, manvAnA sattapaHparA // 689 / / sarvajJavAgsudhApUrazamitA'sAtapAvakA / vizeSAt pauSadhaM parvadivaseSu vitanvatI // 690 // sAmAyikavrataM sAraM, satataM bibhratI satI / trikAlaM pUjayantI ca, zrIjinendrapadAmbuje // 691 / / upasargaprasaGge'pi, svargiristhiracittatAm / purAtanamumukSUNAM, smRtvA pulakitA sakhA(dA) // 692 / /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA sulasAvihitaM tathA'pakAramatidAruNam / upakAraM paraM manyamAnA ninye dinAniyam // 693 // saptabhiH kulakam // apRcchadanyadA dharmaparAM devIM mahallikA / tAdRkpremasudhAsindhurnIrAgastvayi kiM nRpaH ? // 694 // devyuvAcA'khilaM karma, nimittaM bhuvanatraye / zubhAzubhaparaH ko'tra, hetustajjJairvicAryate // 695 / / vidatAM cAkhilAn bhAvAn, bhuvane kSaNanAzinaH / iSTAptinAzayoH kIdRga, mud-viSAdodayaH kila // 696 // visrasAtaH samIraughodbhUtatUlacayopamam / jananyAH ! prema me khedo, na manAgapi varttate // 697 / / mahallikA'pyatho devImajalpat kalpitasmitA / 'ko'pyAgacchati vidyAbhRt, pumAMste vAsavezmani' // 698 // devI zrutveti zravasosta[pta]trapunibhaM vacaH / vidhurA'vadadAH ! kiM me, samabhUdvacanIyatA // 699 // varaM rAgo varaM bandho, varaM ripuparAbhavaH / kAladharmo varaM nedRg, vigAnaM tu varaM bhuvi // 700 / / kimahaM janma samprAptA, tathA cejjIvitA kimu / jIvitA cettadIdRkSaM, kaulInaM hA kimAsadam // 701 // prAgapi praznatazcaitajjJAtaM yaddhanalobhataH / sulasA vidyayonmattA, mAM nirdoSAmadUSayat // 702 // 1. antaHpurarakSikA / 2. 'janani ! AH' iti sandhivizleSaH /
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 na dUye'pyaNumAtraM yajjAne nirmanturasmyaham / dUye tu yajjinamataM, niSkalaGka kalabyate // 703 // loko hyabaddhavadano, vaktA yat paramArhatI / eSaivaM ceSTate hanta, taddharmo'pIdRzo'sakau // 704 / / ta[di]dAnIM mayA kArya, tat kiJcidyena satvaram / apagacchati mAlinyaM, tamisramiva bhAnunA' // 705 / / nepathyAntarito dhAtrIdhava: palyaGkamAzritaH / zrutvA tadakhilaM citte, dadhyAviti vizuddhadhIH // 706 / / svalocanAbhyAmadrAkSamahaM vidyAbhRtaM naram / asyA vacaHkramazcAyaM, kimidaM ghaTate nu tat ? // 707 / / iyaM vidhiva[zA]cchIlavikalA yadi sambhavet / divyAdapi na zudhyettaddivyasya viSamA gatiH // 708 / / vizuddhaiveyamathavA, jAne nArImatallikA / kutaH kAluSyakalanA, nirmale mAnasAmbhasi // 709 // tato divyAdiyaM zuddhiM, samprApya vidhinA'dhunA / svazIlasaurabhaM vizve, prakhyApayatu sarvataH / / 710 / / itthaM dhyAyati bhUnAthe, prAtaHsamayabodhakaH / tArasvaraM papATheti, paTurmaGgalapAThakaH // 711 // 'yA'bhUnmAlinyabhIrdaivAt, prAcI sA vigalattamAH / ahnAya zudhyatIdAnImine sambhAvanonmukhe' // 712 // zrutamAgadhavAkyo'tha, svagataM dadhyivAnnRpaH / upazrutiriyaM devyAH, zuddhimAkhyAti nizcitam // 713 / /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA 71 atha nirmitaniHzeSaprAtaHkRtyo vizAM vibhuH / prApto dharmAdhikaraNamevaM vAcamupAdade // 714 / / bho ! bho ! janapravAdena, yA duHzIleti paprathe / tasyAzcampakamAlAyA, divyamadya pradIyatAm / / 715 / / zuddhAyAmeva tasyAM me, bhoktavyamiti bhUdhanaH / jalpan pauraiH 'prabho ! mA mA, vAdIrduSkarametakat' // 716 / / ityuktaH satyasandho'hamityuttaraparo rayAt / devImAhvAtuM zuddhAnte, prajighAya mahallikAm // 717|| yugmam // devyapi praznavijJAtAkUtA pAritapauSadhA / snAtA parihitoddAmodgamanIyA''rcayajjinam // 718 / / kAyotsargavidhAnAccA''rAdhya zAsanadevatAm / avadadevi ! vighnaughaM, haMsi tvaM vimalAtmanAm // 719 // zuddhAyA hadvacaHkAyairmamA'sadoSametakam / hatvA pravacane kuryA, vA~ kSipraM prabhAvanAm' // 720 / / tatastasyAM nRpasadaH, prAptAyAM durlabhAdikAH / tasthuH sapatnyo nepathyAntaritA vyAkulA hRdi // 721 // atha tailaM kaTAhAntargataM tApitamagninA / chaNatkArairvipakSANAM, hRdi dAhamajIjanat // 722 // dharmAdhyakSaistatastatra, prakSipte taptamASake / praphullAsyA'vadaddevI, prAJjalA yojitAJjaliH // 723 // 'mano-vacana-kAyaizcet, svapne'pi puruSaH paraH / cintito bhASitaH spRSTastadagne ! matkaraM daheH // 724 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 1 puSpadantau lokapAlAvIkSadhvaM manasA'pi cet / mamA'sti zIlamAlinyamagnirdahatu tatkaram ' // 725 // yAvaccampakamAlaivaM, babhASe prasphuTAkSaram / tAva [da]gniH samuttasthau, nagare pralayAgnivat // 726 // sphuTadvaMzatraTatkAraiH, patatsaudhadhrasatkRtaiH / naSTaprANA iva janA, babhUvurgatacetanAH // 727|| prAjyairmanorathaiH sAkaM, janAnAM bhAgyabhaGgataH / dhagaddhagiti sadyo'pi, snehakumbhAH prajajvaluH // 728 // tArasvareNa cakrandurbhISme tatra kSaNe janAH / nirdagdhadraviNAgAramAnuSAH prasphuracchucaH // 729 // gavAM viyuktavatsAnAM, hambhArAvaiH suduHzravaiH / hRdayAni dayAlUnAM, dalayAmAsire rayAt // 730 // mAtaro'pi nijaprANatrANArthaM svazizUnapi / duHkhena svodare vyUDhAn, jvalite'gnau hahA'tyajan // 731 // pronmuktajIvitavyAzA, dhArmikAH sugatIpsavaH / zizriyuH zaraNaM sveSTadevatAM duritApahAm // 732 // durnivAre kAma iva, prakAmaM tApadAyini / jvalatyagnau jahuH ke ke, dhIrA api na dhIratAm ? // 733|| asAdhyo'yamupAyAnAM vividhAnAM mahA''mavat / saptArciH sarvajantUnAM, dhik prANAnantayiSyati // 734 / / hAkimetadakANDe'pi, samabhUditi bhUdhavaH / janAzca yAvad dhyAyanti, tAvadvANI divItyabhUt // 735 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA 73 'surApagApayaHpUtazIlalIlAvatImamUm / devIM kalaGkayatAM vaH, stokamevaitadapyaho' // 736 / / zrutveti nikhilAH paurA, dainyavismayazAlinaH / rakSa rakSeti jalpantaH, peturdevyAH padAbjayoH // 737|| bhUpAlo'pyUcivAn 'devi !, prAptametairdurAzayaiH / tvayyasaddoSadAnadroH, phalamugraM pacelimam // 738 / / tvaM tu sattvavatI sarvasattveSu hitakAriNI / mahAzayA kSamasvA''gaH, pAhi pAhi rayAt puram' // 739 / / devI tato'bhyadhAdarhan, devaH saGgojjhito guruH / arhatpraNIto dharmazcaikAgraM yadyeSu me manaH // 740 // citte'dhAri ca cet kAnto'rikesaryeva nA'paraH / tadvahniH zAmyatu navaM, hAdyaM cAstu satvaram' // 741 // tadvacaHsamakAlaM ca, jainAmaryA tathAkRte / jitAmarapurIdarpA, nanarteva dhvajaiH purI // 742 // kautukena tathA bhaktyA, prAptairkomni sthitaiH suraiH / prahatasyA''naze dhvAno, dizo maGgaladundubheH // 743 // 'ciraM jaya ciraM nanda, prasaracchIlasaurabhe !' / iti vAcA samaM tasyAM, puSpANi vavRSuH surAH // 744 / / iti dRSTA'dbhutA[d] bhItA, sulasA sahasA tataH / natvA mahAsatImetAmevaM dInaM vaco'vadat // 745 / / 'devi ! devAstvadIyena, vRttenaite vazIkRtAH / sevAhevAkitAM bhejuraGkitAH kiGkarA iva / / 746 / /
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 vidyAbalAnmayA'darzi, bhUpAlAya paraH pumAn / dhig dhig draviNalobhenA''virbhUtAM mama durmatim // 747 / / tat prasIda prANabhikSAM, dehi me natavatsale ! / jinadharmapradAnenA'nugRhANa ca mAmalam // 748 // dharmapotaM tvadAdiSTaM, vinA kvonmajjanaM mama ? / mahApAtakabhAreNa, majjantyA bhavavAridhau' // 749 // sulasAmiti jalpantI, smAha devI 'tvayA na me / kRtaM kiJcana kintveSa, vipAkaH pUrvakarmaNAm // 750 // dhanyA'si tvamasi prAjJe'dhunA'pyUrIkaroSi yat / zrIsarvajJamataM pape, kAlakUToccayAmRtam' // 751 // devyA idaM mRduvacaH, zuzruvAMsastadA janAH / tasyA vijJAtatattvatvaM, prazazaMsurmuhurmuhuH // 752 // bhUpaM kopakaDArAkSaM, sulasAghAtanodyatam / devI campakamAlaiva, nyaSedhat karuNAhRt // 753 // devyatho durlabhA'pyevamadhyAsIjjJAnazUnyayA / dhigmayA'syAM mahAsatyAM, matsaro'kAri dAruNaH // 754 / / matkRtaM sAmprataM cedaM, sarvamAvirabhUt kSaNAt / / kiyacciraM bhavecchannamenaH khalu vinirmitam // 755 / / bhaviSyAmyadhunA'muSyAH, zApenA'hnAya bhasmasAt / acintyo hi susAdhvInAM, mahimA bhuvanottaraH // 56 // tadamUme[va] vinayAttoSayiSyAmi satvaram / bhUmau skhalitapAdo hi, bhUmimevAvalambate // 757 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA 75 dhyAtveti durlabhA natvA, pAdau devIM vyajijJapat / 'kva te kalaGko'kArIda(mA)mabhyarthya sulasAM mayA // 758 // mamA'bhayakaraM pRSThe, karaM dehi mahAsati ! / sAgasyapi kRpAsAhRdayA hi mahAzayAH' // 759 / / yaduktam - apakAriNyapi prAyaH, svacchAH syurupakAriNaH / mArake[bhyo]'pi kalyANaM, rasarAjaH prayacchati // 760 / / evaM dInagire tasyai, kAruNyakarivindhyabhUH / pradadAvabhayaM devI, pRSThanyastakarAmbujA // 761 / / rAjA'pyAkhyat 'tvayi kathaM, devi ! lakSma laset kila / kSAratvaM kimu kutrApi, pIyUSe'pi parisphuret ? // 762 / / kintu tucchAzayA'nayA, kRtaM kiJcana vaikRtam / avalokyA'vimRzyaiva, kuvikalpamakalpayam // 763 // vivAhAt prAgapi praznAdvirahaM ca tvamabhyadhAH / kSamasva tadyanmayakA, vRthaivA'syavahelitA' // 764 // paureratha pratipadaM, sapramodaM natastutA / maGgalaivividhairdevI, prApadantaHpurAntaram // 765 // vAcAmaviSayaM prema, bibhratA bhUbhujA samam / bubhuje ca ciraM bhogAn, prayatA dharmakarmaNi // 766 / / pratigrAmaM pratipuraM, jinasadmAnyacIkarat / pAtreSu ca dadau dAnamanvahaM sA mahAsatI // 767 / / 1. 'saumyA' iti abhi.cintA. / 1050 / zlokasya vRttau / 2. svarNam / 3. pAradaH /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 tato'syA bhuvanAnanda-karisiMhAbhidhau sutau / / babhUvaturvikramiNau, sutA ca jayasundarI // 768 // premAbdhimagnamanyedhuviSayaikarataM nRpam / vairAgyavimukhaM devI, bodhayAmAsa tadyathA // 769 / / 'ApAte madhurAH svAmin !, pariNAme'tidAruNAH / viSayAH pravihAtuM te, yujyante bhavahetavaH // 770 // kiJcA'tra nazvare vizve, bhAvAH [zubhA']zubhA api / yAnto'zubhatvamIkSyante, tadAsthA teSu kIdRzI // 771 // tathAhi - ya eva svIyasaundaryasantarjitapurUravAH / sa evodagraruggrastaH, kutsyaH syAjjagato'pi hi // 772 / / ya eva prasRtiprAyaprasarallocanadvayaH / sa eva kAlayogena, jAtyandha iva jAyate // 773 / / ya eva vAvadUkAgyo, vAcaspatinibhaprabhaH / kAlAt sa eva mUkatvaM, bhajate bhagnagIrbalaH // 774 // kiM bahUktena ? sarvAGgasundaro'pyasumAn bhave / paGgukuNyAditAM kAlAt, kalayet pAtakodaye // 775 / / yaiva rambhAyate tAratAruNyA kila kAminI / bhayaGkarA pizAcIva, saiva syAt prAptavArddhakA // 776 / / anyacca - 1. tava / 2. rambhA ivAcarati /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle campakamAlAkathA 77 mala-mUtrA-'sthi-mAMsA-'sRga-majja-zleSmAdipUrite / dhigdharmamavajAnanti, raktA yoSidvapuSyapi // 777 // bADhaM ramyatarasyA'pi, nArIdehasya ced bhavet / vyatyAso'ntarbahistat syurdurAzca dvikAdayaH // 778 / / jano yathA mRgAkSISu, dRDhabhAvena rajyate / tathA zrIjainadharme cenna dUre tat paraM padam' // 779 // devyaivaM bodhito dhAtrIdhavo bhavavirAgavAn / nyAsthajjyeSThe sute rAjyaM, saMyamazrIjighRkSayA // 780 // sadevIkastato dIkSAM, gRhItvA gurutaH kRtI / devabhUyamupeyAya, kramAt zivamavApsyati // 781 / / evaM campakamAlAyAH, zrutvodAharaNaM janAH ! / zIlaM bibhRta niHzeSamahimAptinibandhanam // 782 / / divyaudArikabhedabhRnnigaditaM, yanmaithunaM hRdvacaH kAyaistanna karoti kArayati no, naivAnujAnAti ca / ityaSTAdazabhedaminduvimalaM, yo brahma dhatte dRDhaM, sotkaNThaM sa sukhazriyA paramayA, dhImAn samAzliSyate // 783 / / ___ [zArdUlavikrIDitavRttam] __ -- zIle campakamAlAkathA / graM. 356, a. 40 .heturmahimnAM sarveSAM, zuddhaM zIlaM bhavatyaho ! / tapo'pIdRkSamanyacca, hanti karma nikAcitam // 784 // devendro devavRndairyad, vinato vinayAJcitaiH / mahaddhiko bhunakti svaH, prasUnaM tattapastaroH // 785 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 phalaM tu nirvRteH padaM, kSaye nikhilakarmaNAm / nIrandhrAnantavijJAnadRSTivIryasukhAtmakam // 786 // mUDhAH kAGkSanti saukhyAni, na tu tanvanti sattapaH / neti cetanti kAryasyodbhavo hetumRte kutaH ? // 787 / / tapyamAnAstapastIvraM dehino nirmalAzayAH / " - zrI ajitaprabhucaritam sarga: - 1 zakrANAmapi sevyAH syurmAnavAnAM kimucyate ? ||788|| pratyUhavyUhamatyugraM, vyapahanti samantataH / zaM cA''viSkurute nAgaketoriva paraM tapaH // 789 / / tadyathA jambUdvIpe'sti bharatamaNDanaM kuNDinaM puram / antarbahizca punnAgaiH sumanaHzAlibhiH zubhat // 790 // , vaNik tatra zriyAM pAtramabhavat sundarAhvayaH / tasyA'janiSTa kAlena, candano nAma nandanaH // 791 // abhaGgurA'bhAgyanidherjAtamAtrasya tasya ca / ambA'bhUt sUtirogArttA, kAlindIsodarA'tithiH // 792 // bAlatve maraNaM mAturvallabhAyAzca yauvane / vArddhake ca sutasyeti, trayaM syAt paktrimeM'rhasi // 793 / / vavRdhe divasaireSa, vimAtrA'vamato'pi san / arakSitapadArthasya, rakSitA daiva eva yat // 794 || vimAtA durvacogarbhaistADanaistamapIDayat / prAyaH sapatnItanaye, vairabhAvo vijRmbhate // 795 / / 1. 'dvIpe jambUdvIpe ' iti pu.pre. / 2. yamA'tithiH / 3. pApe /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasi nAgaketukathA bhAryAsaktaH pitA'pyenaM, nirabhartsayatA'nizam / yato nArIjitA matrtyA, vicAravikalAH kSitau // 796 // zaizavaM samatikrAntaH, krAnto duHkhabhareNa saH / kadApi kaJcana muniM vavande karuNAkhanim // 797|| dharmalAbhAziSA tena, nanditaH so'zrumizradRk / duHkhamAvizcakArA'ntaHpracitaM gadgadadhvaniH // 798 // 'prabho! jIvanmRto'smyeSa, nRpazurbhAgyavarjitaH / vimAturjanakAccAptatIvranAnAkadarthanaH // 799 // kasyA'gre svAni duHkhAni, hRdgatAni bruve vibho ! | duHkhitAH paraduHkhena, prAyo yaddurlabhA narAH ||800 yUyaM sarvajanInAsta[d], duHkhametat prakAzyate / jAne'smAjjIvitAnmRtyuH, sarvaduHkhApaho varam' // 801 // vAcaMyamastato'vocat, 'vatsa ! duHkhamidaM kiyat ? / dehI duHkhAnyanantAni, labhate yad bhavabhrame // 802 // kRtapaJcendriyavadho, mahArambhaparigrahaH / mAMsAhArAdinirato, mRtvA'GgI narakaM gataH // 803|| paramAdhArmikakRtaistathA'nyonyamudIritaiH / kSetrajaizca mahAduH[khai]rvyathyate vacanAtigaiH ||804 // yugmam // jalasthalanabhazcAritiryaggatimavAptavAn / janturApto'tizItoSNa-vadha-bandhAdibhirvyathAm // 805 // martyatve'pi jarA-mRtyu-dAsya-roga-viyogajaiH / duHkhairazaraNa: klizyatyaGgI duSkarmasaGgataH // 806|| 79
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 IrSyA-viSAda-lobhAdivyathayA cyutibhItitaH / devajanmanyapi bhavet, saukhyamekAntato na hi // 807 / / evaM pApodayAjjIvAH, prasphuratklezakoTayaH / lokanAthamanArAdhya, klezAntaM na vitanvate' // 808 // 'lokanAthaH prabho ! ko'sau ?', candaneneti jalpite / tattvaprakAzinI vAcamuvAca yatinAyakaH // 809 / / 'samasti dUrapArAkhyaM, puraM yasya budhA viduH / adholokaM bhUmigRhAnUrddhavalokaM zirogRhAn // 810 // avicAryabalo vazyasurA'suranarezvaraH / ugrazAsananAmA'sya, purasyeSTe janezvaraH // 811 // nigrahAnugrahavidhau, prahvaH sa prakaTaM dadau / uccaiHpadaM sumanasAM, dvijihvAnAmadhaHpadam // 812 // zuddhabuddhyabhidhastasya, sacivaH prasphuradguNaH / sarvavyApAranipuNo'bhrAmyattatrA'khile pure // 813 / / vanasyastasya puruSAzrayA hvaH samajAyata / yo'bhajadbhojanasyApi, bhAjane nAntaraM manAk // 814 // snAte cAlaGkRte cAsmin, mitre mantryapi santatam / bADhaM prItaH svayaM nA'snAdbabhArA'laGkRtIna ca // 815 // vividhairbhojanainityaM, bhojayAmAsivAnamum / tuSTazcaitAvatA'bhukta, na kadAcidayaM svayam // 816 / / 1. 'pahuriti pu.pre. / 3. durjanAnAm / 3. mitram /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitratrayakathA bahu kiM svavayasyasya, spRhApUrtticikIrayam / akArSIt vividhaklezAn, svArthabhraMzamacintayan // 817 // vayasyo'pi paraM prema, darzayannaviyogavAn / mantriNA saha jAgarti, zete gacchati tiSThati // 818 // evaM suhRdasau tasya, nityAsaktatayA khalu / avApadaparAM nityamitramityabhidhAM janAt // 819 // atha vizvahito nAma, vizvapUjyo mahApumAn / mitrakAryakRte gADhaprayAsaM taM vilokayan // 820 // kiM zraddadhAti vacanaM, mamAsau durmado na vA ? | iti dvidhAmanAH prodyatkRpaH prAha kadAcana // 821 // yugmam // 'sakhA tavaiSa cetodrUpa zrIH sukulodbhavaH / keSAM netracakorANAM, na hi caMndrAtapAyate // 822 // parametaddazAM kiJcidvimRza svacchadhInidhe ! | yathA'muSmin dRDhaM rakto bhavAnnA'sau tathA tvayi // 823|| , ayamantaHkuzuddho yat, snAnabhojyAdinA yadA / na satkriyeta khalavadvirUpaH syAttadaiva hi // 824|| dadhAnaH kRtrimaM prema, svArthanirmitalampaTaH / bhavantaM duHkhavidhuramanugantA na caiSakaH // 825 // tadyAvaddaivato nA'yaM, jahyAt prema samujjvalam / tAvat paraH suhRt karttuM yuktaste trANakRd bhaye // 826 // 1. candrAtapaH- candrikA ivAcarati / 81
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 anirmitAnyamitrastvaM, yadA'nena pramucyase / bhAvI dUrasthalokAnAmupahAsAspadaM tadA' // 827 // zrutveti kiJcitsamprAptacetano vyadadhAdayam / kRtajJAkhyaM paraM mitramunmIlacchithilAdaraH // 828 / / apipriNacca sadbhojya-vastra-tAmbUla-maNDanaiH / suhRdaM taM paraM premaparaH parvaNi [parvaNi] // 829 / / tena parvasu sarveSu, pUjyamAnamanAratam / taM nirIkSya janAH parvamitramityAkhyayA'bhyadhuH // 830 // evaM mitradvayIgADhapremapAzaniyantritam / babhASe'muM karuNayA'nyedhurvizvahitaH punaH // 831 / / 'tvayA parvavayasyo yo, nirmame nirmalAzayaH / sa cAruH kintvasau duHkhe, tava duHkhaM dhariSyati // 832 / / apanetuM tu duHkhaM no, zaktirasya manAgapi / bhadra ! yaM suhRdaM kartuM, mayA prokto'si so'paraH // 833 / / sa santuSTo namanataH, stavanAdvA'pi sambhavet / uddhare[d] daivaduHkhAcca, tatra maitrI tanuSva tat' // 834 / / 'kvedRgasti suhRcchuddhabuddhinA vinayAditi / anuyukto vizvahitaH, sArAM giramathA'tanot // 835 / / 'udArasphArarUpo yaH, sudhAdhutisamadyutiH / jAhnavIvIcivizadavasanaH sAramaNDanaH // 836 / / smerarAjIvasaGkAzavadanaH suprasannadRk / bhrAjiSNurbhAgyasambhArairnamyamAno ghanairjanaiH // 837 / /
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitratrayakathA kadAcid dRzyate devAdhidevabhavane sphuTam / kadAcit sAdhuzAlAsu, kadAcit kRtisadmasu // 838 // 83 lokanAthAbhidhaH siddhapumAn sarvagataH sa hi / zaktaH sarvebhyo'pAyebhyo, rakSituM svAzritAGginaH // 839 // caturbhiH kalApakam / / tattena saha sauhArdaM, vidhehi svahitecchayA / edhi sphuritakalyANastatastvamakutobhayaH // 840 // iti vizvahitAcchrutvA, vidhitsustena sauhRdam / dine dine zuddhabuddhirvisasmAra pramadvaraH ||841 // tato vizvahitenA'ya[ma]bhiyukto muhurmuhuH / yAnastha evA'vandiSTa, lokanAthaM tamekadA // 842 // prayojanavazAd gacchan, kadAciddUravartmani / tasya dRSTasya svanaraiH praNAmaM samadezayat // 843 // kadApi preSayAmAsa, kenApi prAbhRtIkRtam / tasmai pArzvacaraireSa, phalapuSpAdi sundaram // 844 // enaM sAnandamanyedyuH, punarvizvahito'ziSat / 'sevasva vizvamahitamenamAdarato budha ! || 845 // dUrasthamamumAlokya, vandasvottIrya yAnataH / Dhaukayasva svahastenA'muSmai puSpaphalAdikam // 846 // evamArAdhayatyenaM, yadyekAgramanA bhavAn / rakSatyasau tadA tIvrAt, pratyUhavyUhato nanu ' // 847 // 1. 'kadApi sadane satAm' iti vAsupUjyacaritre |2| 1643 |
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 atha so'pi tadA cakre, tadvizvahitazAsanam / caturaH ko na manute ?, zikSA hyAyatisundarAm // 848 // niyamAd yannamatyeSa, varmanyenaM nirIkSitam / avocaMstaM tato'muSya, praNAmasuhRdaM janAH // 849 / / mitratrayIM zuddhabuddhirevaMrItyA pramodayan / samayaM samatIyAya, rAjakAryaparAyaNaH // 850 // kadAcinnityamitreNAviyuktaH zayanasthitaH / prabuddhaH pArzvato'pazyacchyAmAnunmudgarAnnarAn // 851 // 'ke yUyaM ? kiM samAyAtA'steneti praznitA amI / prAhuH prAheSmahi vayaM, tvayi kruddhena bhUbhujA' // 852 // 'kimAgo me ? mayi nRpaH, kiM vA vyAkaradityamI / pRSTAstvAhurbhUbhRdeva, jAnAtyAgastavotkaTam // 853 / / bhavAMstvaizvaryato'muSmAt, kRSTvA kUpe nRpAjJayA / kSepyo'smAbhiriti' zrutvA, duHzravaM mantryakampata // 854|| taM nityasuhRdaM mAndyadInayA cA'vadad girA / 'sakhe ! sakhe ! rakSa rakSa, kruddho mayi dharAdhavaH // 855 / / suhRdaH sampadi prAyaH, suprApA bahavo'pi hi / vipadyapi bhavedyastu, dharA tenaiva dhAryate // 856 // tAtA-'mbA-vallabhA-bhrAtR-sutAdibhyo'pi yat priyaH / tvaM mamA'si suhRttasmAdbhayAdasmAt samuddhara' // 857 / / tato nityasuhamlAnavadanaH pratyabhASata / 'rAT kruddho yadi tat kiM me, brUSe sambandhataH kutaH ?' // 858 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitratrayakathA nAsau pratyabhijAnAti, kiM mAmiti sa zuddhadhIH / smAha'no vetsi mAM mitra !, bhrAntacittaH kathaM tvasi?' // 859 / / so'pyuvAcA'tha 'jJAto'si, kimapyAgo mahad vyadhAH / tadugrazAsano bhUpastvAM nigrAhayati sphuTam // 860 // tato'dya bhavatA kiM me, rAjadviSTavidhAyinA / svakRtaM svayamevaiko, bhukSva kiM bhASase bahu' // 861 // paraH proce 'sakhe'kArSamakRtyaM tvatkRte bahu / yadi vA svenopakRtaM, jalpadbhirdIyate svayam' // 862 / / atha nityasuhRd gADhaM, vidhuraH seya'mabhyadhAt / 'vAcATa ! karNakaTukaM, kiM jalpasyasakRnmudhA ? // 863 // vi[da]dhAne mayi snAnAzanAdyAdhAstathA svayam / tat svArthe tvayakA sarvaM, cakre kiJcinna matkRte // 864 / / nRpadviSTena no kazcit, tvayA'rtho me mRSAgirA / yAhi dUre drutamiti', tenAsau vidhRto gale // 865 // atrAntare zuddhabuddhimugrazAsanakikaraiH / dhRtaM zrutvA''kulaH parvasuhRdAgAd drutaM gRham // 866 / / vimuktanityamitrAzaH, so'pyasrAmbuprapUrNadRk / dIno vilokayAmAsa, parvamitrA''nanaM tadA // 867 / / Uce parvasuhRnmitra !, hahA ! kaSTe'pataH katham / idaM madIyasarvasvamapi dattvA chuTA'dhunA // 868 // athavA kaSTamakhilametanmayi niyojaya / dhanena jIvitenApi, kimasmAkaM tvayA vinA' // 869 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 zrI ajitaprabhucaritam sarga :- 1 zrutveti dadhyivAn zuddhamatirmUDhena dhigmayA / poSitaH sarvayatnena, sarvathA puruSAzrayaH || 870 / / kRtajJasya puna: kiJcinna kadAcana nirmame / anayozcAntaramidaM, pratyakSaM hanta vIkSyate // 871 / / iti cintAparamamuM tatkSaNaM puruSAzrayaH / krozan gADhaM gale dhRtvA, dUrIcakretarAM svataH ||872 / / 'enaM vinA bhaviSyAmi, kathaM hA bhAgyavarjitaH / asya sthAne nayadhvaM mAmenaM muJcata muJcata' ||873 / iti tAraM pralapati, svazirastADanApare / saduHkhe parvamitre'muM, jagRhurbhUpakiGkarAH ||874 || yugmam // parvamitramazozocIttasmin kuSTe haThena taiH / sukhaM zizye punarnityavayasyaH kRtakRtyavat // 875 // vahninA bhISaNenoccairdha[gaddha ] giti kurvatA / durdarzanasya kUpasyopakaNThaM tairanAyi saH ||876 // aho ! kaSTamaho ! kaSTamatra kSepsyantyamI ha mAm / kazcidasti na me trAtA, hA tApo'yaM suduHsahaH ||877|| huM ! mAM vizvahito'vocat tvAM kaSTabharapAtinam / pAtA siddhapumAllo~kanAthaH sarvato dhruvam ||878 // tadasmin samaye kAmaM, kaSTaM kaSTamaye mama | sa lokanAthaH zaraNaM, bhUyAdvighnaughaghAtakaH // 879 // ityasau yAvadadhyAya[t], tAvattAratvarA narAH / udAramUrttayo varyadhairyAH spaSTamahaujasaH // 880 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitratrayakathA zazAGkakiraNAkAradaNDamaNDitapANayaH / zvetavAsa:parIdhAnA, udIcyAH kecidAyayuH ||881|| yugmam // 're re ! muJcata no yUyaM, kUpe kSeptumamuM kSamAH / lokanAthanareSvasmAsvIkSamANeSu sAmpratam // 882 // no cedyudhyadhvaM pazyAmaH, pauruSaM vaH kilonmadAH' / iti teSAM girA bhUpakiGkaraiH kalaye sthitam // 883|| mitho jAte'tha samare, siddhapuMbhiH samudgaraiH / jigyire te zaThA uccaiH sthite loke prapazyati // 884 // teSu trasteSu kSuNNeSu, patiteSu mRteSu ca / nanRturlokanAthIyapumAMso vijayojjitAH ||885 / / atha te kUpapArzvasthaM, taM gRhItvA kare'bhyadhuH / tvatpraNAmavayasyastvAmAhvayatyehi satvaram // 886 // sa taiH samamathA'cAlIt, saudhaM cAgre niraikSata / saddRSTituSTidaM sarvakalyANamayamuttamam ||887|| rAmaNIyakaguNAkSiptamanAH sammadameduraH / tatrA'vizadasau sarvendriyAhlAdanibandhane // 888|| bhUrbhuvaH[sva]strayInAthairvandyamAnaM mahAdarAt / sarvadarzanasUrIndrairnUyamAnaM svabuddhitaH // 889 // prasannayA dRzA zazvadvIkSamANaM svasevakAn / niSaNNamAsane varye, catuzcaraNasundare // 890 // 1. samarAya / 2. lokanAthasambandhinarAH / 3. stUyamAnam / 87
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 taM lokanAthamaGgodyattejonirjitatApanam / tasya vizvahitasyA'Gke'vaSTabdhaM dRSTavAnasau // 891 / / tribhirvizeSakam // tasyarddhidarzanAccitte, vismitazcetyacintayat / pradattaM nityamitrAya, sarvasvaM dhig mayA mudhA // 892 // sadakAryapi dhikkAryA'kAryamUDhena na nvasau / saGketasadanaM vizvasampadAM sarvabhItihRt // 893 / / kRtI mAmanvazAsiSyattadA vizvahito na cet / atanvannatimapyasau, tadA'vApsyaM nu kAM gatim ? // 894 / / iti dhyAyan vavande'sau, lokanAthaM sasambhramaH / tenA'pyAzliSya dhRtvA'Gke'pracchi vai[dhu]ryakAraNam // 895 // bhIrugrazAsanAduotyuktavAMzcaucyatA'munA / 'mA bhaiSIrAM zritAnAM na, [sa] prabhUSNu pAdhamaH // 896 / / ahaM na saccakArA'muM, kiJcidityapi mA hRdi / khitthAH praNAmaH sarveSu, satkAreSu yato mahAn // 897|| syAcchIdAnena bhRtyAnAM, zauryAderanRNo nRpaH / praNAmasya punasteSAmanRNo na kathaJcana // 898 // tat triviSTapasAmrAjyAdapi kiJcit paraM padam / adadattvatpraNAmasya, kathaM syAmanRNaH kRtin ! ? // 899 / / kAJciddadAmi tadyAvad, vRddhimasya RNasya te / / tAvat sarvabhayatyakto, mA mucaH sannidhiM mama' // 900 / / 1. kalAntaram /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitratrayakathA ityuktvA nijasaudhAgre, nItvA'sthApyata tena saH / cintAsamAnasamayapUrNakAmacayazciram // 901 // kadAcillokanAthastamuvAcA''tra ciraM sthitaH / bhavAnajJAyi tairduSTAtmabhirbhUpatikiGkaraiH // 902 // amI kadAca[na] [ca]rAzchalino balino bhRzam / tvAM grahISyanti me dRSTiM, vaJcayitvA mahAmate ! // 903 // tattatra kvApi muJcAmi, bhavantaM bhavyasattama ! / bhaveyuryatra te draSTumapi tvAM na prabhUSNavaH // 904 // gacchatAM tatra kintu syAt, panthAH klezAvaho'GginAm / soDhavyaM tatra yaduHkhaM, kSut-pipAsAdibhirmahat // 905 // tat klezasahane sthairya, varyaM nirmAya mAnase / anuttaraM padaM prAptumehyahnAya mayA saha // 906 // mArge'rayaH samArabdhodagradambhAH sasambhramam / mukhe'timadhurAzcitte, virasA rabhasAdapi // 907 // madhurairannapAnAdyairlobhayantaH pade pade / bhavantamAhvayiSyanti, dInavAkyaprapaJcinaH // 908 / yugmam // teSu cedvapuSA vAcA, svAntenApi ca rakSyase / rakSiSyAmi tadA na tvAM, gRhyamANaM chalena taiH' // 909 // evaM zikSAsthiramamuM, gRhItvA'caladadhvani / lokanAthaH prabhApUraparAbhUtArkamaNDalaH // 910 // ___ 1. vicAraNAtulyasamayapUrNIbhUtamanorathasamUhaH / 2. rabhasAt = vegAt = kimpAkAt /
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 mArge prapAsvasau tRSNagapi zItAmbubhirvadhUH / nimantraNaparA mene, bhujaGgIriva duHkhadAH // 911 / / kSudhAturaH puraH satrAgAreSu praNayAJcitam / narAnAhvayato'maMsta, sa vyAghrAniva bhISaNAn // 912 // mArtaNDacaNDapAdaizca, taptaH phala-sumAkulAn / chAyAtarUnavAjJAsIttarAM viSatarUniva // 913 / / zubhavastuSvarakto'sadvastUnAM cA'dviSannayam / vahan lokezaziSTiM tAM, hRdi hAralatAmiva // 914 / / gacchannagre mahat sadmA'nupamAnaM nyarUpayat / puNyavadbhiH pApibhizcA'dRSTapUrvaM sunirmalam // 915 // yugmam // kuto'pyajAtabhIstiSThA'nantaM kAlamiheti' tam / uktvA siddhapumAn bhUyo, lokAbhISTacikIryayau // 916 / / so'pi tat saudhamadhyAsya, parAnandavazaMvadaH / tRNapUlatulA mene, sarvAH zakrAdisampadaH // 917 / / asyAH kathAyA hRdayaM, zRNu bho avadhAnavan ! / puraM yaddUrapArAkhyamapAro bhava eva saH // 918 // rAjograzAsanaH karmaparINAmo'tra budhyatAm / mantrI tu zuddhamatyAkhyaH, zuddhAtmA jIva eva hi // 919 / / tasya nityasuhadehaH, proktAzeSaguNo mataH / jJeyaH parvavayasyastu, saujanyakalito janaH // 920 // 1. sUryacaNDakiraNaiH / 2. lokanAthasyopadezam / 3. 'tRNapUlavartulA' iti pu.pre. /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitratrayakathA yazca vizvahitaH pUjya, upadeza: sa sadguroH / yastacchiSTyA natisuhRccakre dharmaH sa kIrtitaH // 922 // ye niSThurAH samAjagmurugrazAsanakiGkarAH / te duSkarmagaNA vyAdhi-mRtyu-durgatihetavaH // 922 // tairuddhaH zuddhadhIrjanturdehamAlokya niSkriyam / mene sarvAbhisAreNa, tasminnupakRtaM mudhA // 923 // svaduHkhaduHkhitaM pazyaMstadA ca svajanaM janam / tatrAlpamapi satkAraM, kRtaM sAdhvityamanyata // 924|| tatazcaiSa gale dhRtvA, vapuSA dUritaH svataH / zocati svajane nItaH, kUpaM yaM narako hi saH // 925 // tatrA'gnirduHkhasambhAro, duHsaho'smAt sasAdhvase / amuSmin smRtalokeze, prAptA ye pravarA narAH // 926 // te dharmapAkSikAH karmagaNA duSkarmaNAM gaNAn / jitvA dharmasya lIlauko, vivekAkhyaM tamApipan // 927|| tatra dAnAdisatpAdopazamAsanamAzritam / gurUpadezAvaSTambhamasau dharmaM vyalokayat // 928 // saudhAgrabhuvi dharmeNa, kAlaM kamapi yacca saH / sthApito'nvabhavat saukhyaM sA samyagdRksurasthitiH // 929 // , sArAM dattvA tataH zikSAmalubhyan viSayavraje / dharmeNa sa sadAnandaH, siddhisaudhe'dhyaropyata // 930 // lokanAthaH sa dharmo'yamArAddho vidhivad dhruvam / bhavet sarvasukhAvAptiheturduHkhabharAntakaH // 931 // 91
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 tadbhadra ! yadi bhadrANi, vimudrANyabhikAGkSasi / dharmaM sevasva yatnena, prazamopetamAnasaH // 932 // dAna-zIla-tapo-bhAvabhedo no yairupAsyata / dharmo vivekavikalairdRSTAlpasukhalAlasaiH // 933 / / te kAGkSanti kathaM mUDhAzcamatkArakarIM zriyam / zAradenduvalakSaM ca, yazo jagati visphuret' // 934 / / yugmam // zrutveti candanaH sAdhudhuryamabhyadhita 'prabho ! / dAnaM dAtumazakto'hamasvAdhInadhano yataH // 935 // tapasyAmi tapaH kintu, sacchIlaH zuddhabhAvanaH / tannivedayA'vadyajJa !, mama kiJcidvaraM tapaH' // 936 / / sAdhuH smAha 'vidhehi tvaM, caturthaM pAkSike tapaH / SaSThaM ca kaSTanAzAya, cAturmAsikaparvaNi // 937 // sAMvatsaraM mahAparvA'STamenA''rAdhayodyataH / evaM tanvannapArasya, duHkhAbdheH pAramApsyasi // 938 // upaiti tapasA karma, nikAcitamapi kSayam / siddhAnte gaNabhRdbhiryat, proktamevaM tapaHphalam // 939 / / karma nirjara[ya]tyannaglAyakaH zramaNo hi yat / narake nArakA varSazatenApi na tat khalu // 940 // prAtareva kSudhA glAyan, yaH syAt paryuSitAzanaH / athavA nispRhaprAntabhojyannaglAyako'tra saH // 941 // tathA caturthabhaktena, yat karma kSapayenmuniH / na tannairayikA varSasahasreNApi durgatau // 942 / /
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasi nAgaketukathA SaSThabhaktena yA sAdhornirjarA karmaNAM bhavet / labherannArakA varSalakSayA'pi na tAM dhruvam // 943 // zramaNo'STamabhaktasthaH kSapaNaM karmaNAM hi yat / kurute varSakoTyApi, [na] tannairayikAGginaH // 944 // dazamAhAriNaH sAdhoryAvatI karmanirjarA / koTIkoTyApi varSANAM nArakANAM na tAvatI // 945 // " duSkarmadrumabhaGgAya, dviradopamavikrame / tapasi prAjJa ! tanmA sma, pramAdaM vidadhA mudhA // 946 // zamapradhAno dharmazcAbhidadhe dhIdhanairyataH / tenopasargasaGge'pi, mA kArSIH krodhamuddhuram // 947 // prApyeti sAdhuzikSAM sa, toSapoSaM vahan hRdi / tadAprabhRtyapi tapo, vyadhAdaghajighAMsayA // 948 // athA'nyadA paryuSaNAparvaNi prazamAzrayaH / asau kRtASTamatapA, dhRtasAmAyikavrataH // 949 // vilAsayanmanomInaM, saddhyAnodanvadUrmiSu / vimuktAzeSasAvadyo'zrayat tRNakuTIrakam // 950 // yugmam // akasmAttatra ca tadA, prAtivezmikavezmani / uttasthAvanalazcaNDapavanapreraNolvaNaH // 951 // pratIpAnilayogenA'dagdhe'pyatra kuTIrake / vimAtA matsarabharAdasiM (gni) cikSepa pApinI // 952 // 1. dazamabhaktasya / 93
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 madhyasthapariNAmatvAdbaddhamartyabhavasthitiH / agninA dahyamAno'sau kathAzeSa [ tva] mAptavAn // 953 // itazca zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 1 - candrakAntamayAvAsaizcandradIdhitiyogataH / sravadbhiH paGkilA bADhaM, candrakAntA samasti pUH // 954 // sadA / paurA yatra babhuH sarvamaGgalAzleSaharSiNaH / mahezvarAH sadA mUrddhA'dharAyitakalAbhRtaH // 955 // rAjA vijayasenAhvastatrAbhUd yadasiH dveSikuNDalinAM nAgadamanIsadRzo'zubhat // 956 // tatra zrIkAnta nAmA'bhUt kAntazrIH zreSThipuGgavaH / saGkhyAtItadhanaH prAjyabhUpasanmAnabhUSitaH // 957 // zrIsakhI nAma kAntA'sya, kAntA''syajitacandramAH / zrIsarvajJakramAmbhojabhRGgI raGgadguNAvaliH // 958 / / putrIyatI tanoti smopayAcitazatAni sA / gRhasthAnAM vinA putraM, prAjyA'pi zrIrna bhAti yat // 959 // sa candanasya jIvo'tha, tasyAH kukSAvavAtarat / pUrNe ca samaye jAtaH, sutaH svarNasamA'Ggaruk // 960|| saddharmakarmasotsAhabhavyaughamaghanAzanam / sAMvatsaraM mahAparvA'bhUccA''sannataraM tadA // 961 // 1. yasya taravAri: / 2. putram icchantI /
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasi nAgaketukathA idaM paryuSaNAparvA''rAdhyaM kRtvA'STamaM tapaH / iti jalpaparaM lokaM, tadA bAlo nirIkSya saH // 962 // saJjAtajAtismaraNaH, prodyacchraddhAbharaH kRtI / tapo'STamaM viziSTAtmA, pratyapadyata tatkSaNam // 963 // yugmam // nIrogamapi taM tyaktAhAraM pazyan pitA bhRzam / bhRto duHkhena vividhAnupacArAnakArayat // 964 // svapratijJAtanirvAhabaddhabuddhistvasau zizuH / nirAhArastRtIye'hni, kalito'tucchamUrcchayA // 965 // jIvantamapi taM bAlaM, matvA'nAgatajIvitam / lasadvivekA mAtA'sya, hRdayodbhinnagUDhazuk // 966 / / mA bhUt paryuSaNAparvotsAhabhaGgo'dya duHkhataH / iti hetorna kasyApi, taM vRttAntaM nyavedayat // 967 // yugmam // bAlaM tu taM mRdukSaumaveSTitaM pravidhAya sA / gRhArAmabhuvi cchannaM, nyakhanadbhavatattvavit // 968 // pAraNAdanu tadvRttaM, vajrapAtasahodaram / zrutvA zreSThI zokadIrNahRllokAntaramIyivAn // 969 / / dharAdhavaH saputraM taM, paretaM zreSThinaM vidan / jighRkSurasya sarvasvaM, praiSIt paJcakulaM gRhe // 970 / / vizanti yAvanniHzaGkha, rADnarAste gRhAntaram / abhrakSitaH ko'pi tAvad, galahastayati sma tAn // 971 // 1. gaganasthitaH / 2. gale nyasto hastaH = galahastaH, tena apakSipatigalahastayati = karagRhItagalena dUrIkarotItyarthaH /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 1 mimilurna kapATAzcA''dIyamAnA balAdapi / vismitAste'tha bhUpAya, nikhilaM tadajijJapan // 972 // athAgatya svayaM bhUpaH, kozAgAraM vizan rayAt / zrutabhISaNahuGkAro, nyaSadad dvAri bhItibhRt // 973|| bhaktyA smAha ca ' bho gehAdhiSThAtastridazottama ! | jalpa pratyakSatAM prApya, kiM mAmevaM niSedhasi ?' // 974 // sAkSAdbhUya tato divyamUrttiH suravaro'bhyadhAt / 'dharaNendro'hamanyAyAttvAM niSedhAmi bhUpate !' // 975 / / 'anyAyo mama nirvIrAdravyaM svIkurvataH kuta: ?' / ityuktavantaM dhAtrIzaM, dharaNaH pratyabhASata // 976 // 'nirvIrA'sau kuto bhUpa !, prANatyapi tanUdbhave ? / sAkSAdvilokayA'dhyakSe, padArthe saMzayo hi kaH ?' // 977|| 96 ityuktvA sa suro bAlaM, tanmAtrA''nAyya taM javAt / jIvantaM bhAsurAkAraM, darzayAmAsa bhUbhujaH // 978 // savismayena bhUpena, pRSTaH kimidamityatha / tatprAcInabhavAkhyAnapUrvamAkhyat phaNIzvaraH ||979 / / 'jAtismRtisphurajjJAna:, zrutvA paryuSaNAmasau / duSkaraM sAmpratamapi, cakRvAnaSTamaM tapaH // 980 // mUrcchAcchAditacaitanyo, jananyA mRta ityayam / nikhAto bhuvi puNyAtmA, sattvabhAjAM dhurandharaH // 982 // atrAntare vimAnaM me, gacchato gaganAGgaNe / tapomAhAtmyato'muSya, mandirasyordhvamaskhalat // 982 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 97 tapasi nAgaketukathA avadhijJAnavijJAtayAnaskhalanakAraNaH / / adhyAsyA'muSya sadma tvAM, dravyAdAnAnyavArayam // 983 / / amuM ca prAptacaitanyamakArSaM harSapoSataH / tapomAhAtmyato nUnaM, syuH surA api kiGkarAH' // 984 // evamuktvA phaNipraSThe'laJcakruSi nijAlayam / bhUpaH zreSThipadaM tasmai, bAlAya pradade mudA // 985 // nAganAthasya sAnnidhyAllebhe yajjIvitaM zriyam / tena nAmnA nAgaketuriti pRthvyAM sa paprathe // 986 // yazaHzubhritadigbhAgo, lIlAvAso guNazriyaH / cittaropitasarvajJadharmaH satkarmakarmaThaH // 987 / / krameNa vardhamAno'yamasamAnasphuranmahAH / mahAzayaH satAM cetAMsyAnandayadanAratam // 988 // yugmam // pUrvajanmasamabhyastaM, taccaturthAdikaM tapaH / tathaiva parvasUdArabhAvo vyadhita so'nizam // 989 // kRpAnidhijinezA paraH pAtre dadaddhanam / zRNvAnaH saMmayArthAMzca, martyajanmA'kRtArthayat // 990 // ko'pi nA kopinA'nyedhuravimRzya mahIbhujA / sUcakaiH sUcitAlIkacauradoSo vyapAdyata // 991 // sa ca tasminnRpe bibhranmanyumanyAyavarjitaH / vipadya sadyaH saJjajJe, dIptimAnasuraH suraH // 992 // 1. zAstrArthAn /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 prayuktA'vadhirujjvAlajvalanograkrudhaH sa ca / sapurakSmApaghAtAya, vicakArA'mbare zilAm // 993 / / pradattAsu pratolISu, tena sarvo'pi pUrjanaH / garbhakroDanivAsIva, bhRzaM dainyaM samIyivAn // 994 // sabhUpaH sakalo lokazchAditoSNAMzumaNDalAm / nipatAmi pinaSmIti, sudAruNamahAravAm // 995 / / purasyopari saMvIkSya, tAM zilAM pRthu vepathuH / bibhayAmAsa sutarAM, na bhayaM hi mRteH param // 996 / / yugmam // atha kSmApAjJayA'mAtyAdibhirbandhurabuddhibhiH / tadvApacchAntaye nAgaketu ratyarthamarthitaH // 997 / / paropakRtaye so'pi, dhRtotsAho narAgraNIH / zucirabhyarcya sarvajJaM, yayau pauSadhamandiram // 998 // pauSadhaM corarIkRtya, kaSTAmayamahauSadham / cittasphuracchubhadhyAnaH, kAyotsarga prapannavAn // 999 // kSaNAdathA'surastasya, puNyenA'dhyakSatAM gataH / vinayAd vinato'vAdIt, svarUpaM nikhilaM nijam // 1000 / nAgaketurjagAdA'tha, 'bho bho vibudhasattama ! / ekamAgo nRpasyedaM, kSamyatAmavicAriNaH // 1001 / / medhAvin ! mA vidhAH krodhaM, sukharodhanibandhanam / yataH sahacaraM vairaM, krodhAjjanmani janmani' // 1002 / / 1. tadApattinivAraNAya /
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasi nAgaketukathA zreSThinetyanuziSTaH so'suraH samprApya zAntatAm / saJjahAropasargaM taM, jaharSa sakalA'pi pUH // 1003 / / prasarpati jayadhvAne, samAgatyA'tha bhUpatiH / praNanAmainamasuraM, sAranepathyabhAsuram // 1004 // anvazAt so'pi bhUmIzaM, 'mA kArSIravicAritam / sAmprataM zreSThinirbandhAt, samanturapi mucyase' // 1005 // ityuktvA'sminnijapadaM, prApte pRthvIzapuGgavaH / tuSTAva zreSThinaM hRSTaH, kaSTAkUpAranAvikam // 1006 / / aho ! te dharmavisphUtiraho ! te tapa ujjvalam / aho ! te prabhutA sphItA, tvayA'ho ! ratnasUrmahI // 1007 / / zreSThI proce 'kathamalaM, kAryasyA'syA'smi sAdhane / kintu prAktanapuNyAni, vijayante bhavAdRzAm // 1008 / / tattAnyeva dAnAdikarmabhiH zuddhavAsanAH / sevadhvaM dhvastaniHzeSavighnavratAni kovidAH !' // 1009 / / iti zreSThigirA tuSTastadA'kArSInmahIpatiH / jinapUjA-bandimokSa-pAtradAnA-'bhayAdikam // 1010 // nAgaketuH punaH zreSThI, smaraMstadvRttamAsuram / vairAgyaraGgitaH pazyan, bhavaM duHkhabharAspadam // 1011 // samakSaM bhUmipAdAnAM, vezmabhAraM nijA'Ggaje / nidhAya zrAddhapratimApAlane mAnasaM dadhau // 1012 // yugmam / / tataH praNatya vidhinA, sampRcchan pratimAvidhim / sUribhiH zuddhasiddhAntanidhibhiH so'nvaziSyata // 1013 / /
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 'zuddhaM bibharti samyaktvaM, trikAlaM pUjayan jinam / yatra mAsaM gRhI sA''dyA, darzanapratimA matA // 1014|| mAsadvayaM bhavedyatra, zuddhANuvratapAlakaH / pUrvAnuSThAnasaMyuktaH, sA vratapratimA'parA // 1015 // yatra sAmAyikaM dhatte, dvisandhyaM prAkkriyAyutaH / trIn mAsAn sA sAmAyikapratimA smaryate budhaiH // 1016 / / pauSadhapratimA mAsAMzcaturo yatra pauSadham / caturvidhaM catuSpardhyA, dhatte pUrvakriyAnvitaH // 1017 // paJca mAsAn dharan pUrvakriyAH prakaTa(prAsuka) bhojanaH / snAnojjhito brahmacArI, divA rAtrau pramANavAn // 1018 // pauSadha[stha]zcatuSpardhyA, pratimAmAzrayennizi / yatra zrAddho bhavet sA tu, pratimA pratimA[bhi]dhA // 1019 // yugmam // pUrvakriyAyujaH SaSThI, SaNmAsAn brahmacAriNaH / saptamI sapta mAsAn syAt, sacittaM muJcato'khilam // 1020 // tyajataH svayamArambhaM, mAsAnaSTA'STamI matA / navamI syAnnava mAsAnanArambhayataH paraiH // 1021 / / dazamyAM punaruddiSTakRtAhAravivarjakaH / muNDI yadvA zikhI mAsAn, daza syAnnirmamo dhane // 1022 // ekAdazyAM punarekAdaza mAsAn munIyitaH / muNDito luJcito vA''ttarajohRti-patadgrahaH // 1023 / / 1. 'prAzukabhojanaH' iti vAsupUjyacaritre // 2 / 1015 // 2. gRhItarajoharaNa patadgrahaH /
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasi nAgaketukathA 'bhikSAM [me] dehi pratimAM, bibhrANAya dazottarAm' / iti jalpan prAsukAnnagrAhI carati bandhuSu // 1024 // yugmam // ekAdazA'mUH pratimA, nAgaketo ! mahAzaya ! / mohAmbhodhi titIrpUNAM, naudeshyaa gRhamedhinAm' // 1025 // zrutveti zrAddhadhuryo'sau, gurvAdezavazaMvadaH / dhanyammanyaH prayatnena, pratimAH paryapAlayat // 1026 // anyadA pauSadhastho'yaM, zukladhyAnaM samAzritaH / kSaNAd ghAtIni karmANi, hatvA'bhUt kevalojjvalaH // 1027 // devatAdattanirgranthaveSaH saiSa ciraM bhuvi / bhavyAnAnandayAmAsa, cakorAniva candramAH // 1028 // samaye bhuvanAbhyo , lokottaraguNavrajaH / AsasAda ca lokAgra[ma]nantasukhasundaram // 1029 // bhavyA ! navyAmimAM nAgaketorAkarNya satkathAm / pratanudhvaM tapastIvramakhaNDaM sukhamIpsavaH // 1030 // yat pratyUhagajavraje pratikalaM, paJcAsyapotAyate, yasmAllabdhitataM samRddhimasamAM, dhatte camatkAriNI[m] / tIrthezairapi karmazatruhanane, zastraM yadeveSyate, hetau sarvasukhazriyAM tapasi kastasmin pramAdyadbudhaH ? // 1031 // [zArdUlavikrIDitavRttam] -- tapasi nAgaketukathA / graM. 249 - 1. taritulyA / 2. paJcAsyapota iva Acarati /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sarga: - 1 102 amI dAnAdayo dharmAH sarve svargApavargadAH / bhAvanAsahitA eva, na tadvirahitAH punaH ||1032|| dAnaM yathA priyagirA, sAraNyeva drumAvaliH / tattvajJateva sAmyena, prazameneva sanmuniH || 1033 // vineyo vinayeneva nayeneva narezvaraH / dhatte bhAvanayA dharmaH, sarvazobhAM parAM tathA // 1034 // yugmam // durmattacittamAtaGgasRNiH pApatamo'rkaruk / siddhizrIlalanAdUtI, bhAvanA bhAvyatAM budhaiH ||1035 // kAyaklezamakRtvA'pi tapo'taptvA'pi duHsaham / kUragaDukavat so'rthasiddhiM bhAvanayA''pnuyAt // 1036 // tathAhi zuddhacAritrapavitraiH sAdhubhirvare / kvacid gacche muniH kazcin, mAsenA'pArayat sadA ||1037|| anyedyurAzrayAt pUrNatapAH sAdhuH sa pAraNe / kSullakena samaM kAle, niryayau vijihIrSayA // 1038 // varSAvazAttadA cA''san, darduryaH pathi bhUrizaH / ekAM ca kSapakaH sAdhuH, pramAdenA'vadhIt padA // 1039 // RjuhRt kSullakzcainAM, dRSTvoce 'mahadadya te / mune ! jAtamaghaM pAdAhateryaddardurI mRtA' // 1040 // ajIrNaM tapasaH krodha, iti satyApayan vacaH / tapasvI samudIrNakrut, kampamAnaradacchadaH // 1041 // 1. bhAvanAvirahitA: /
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUragaDukamunipUrvabhavavarNanam aGgulyA darzayan pUrvamRtA bhekI: pade pade / abhyadhAd 're ! mayA jaghne, kimasAvapyasAvapi' // 1042 // yugmam // kSullako'kSudracitto'tha, tUSNImAsIdasImadhIH / sacetanA hi ceSTante, sarvatra samayocitam // 1043|| 103 pratikramaNakAle tu, tadenaH kSullakena saH / smArito hRdaye dIptatIvraroSahutAzanaH // 1044|| 'mithyAvAdin ! kimadyApi tathaiva parijalpasi / ityuktvA dhAvito hantuM, gRhItvA khelamallakam // 1045 // yugmam // tIvrakrodhAnasumataH, kRtyAkRtyavicAraNA / samAzrayati no jAtu, durbhagAniva kAminI // 1046 // pItamadya iva krodhoddharo'ruNavilocanaH / bhraSTaH sadadhvano nindyaH prapatennarakAvaTe // 1047 // tato'ntarAle stambhena, skhalito bhinnamastakaH / mRtvA'raNye kvacid dRSTiviSAhInAM kule'jani // 1048 // kule tatra ca prAgjanmavirAddha zramaNavratAH / jAtismRtiyujaH sarve, vidyante kila pannagAH // 1049 // divA'smaddRgviSeNoccaiH, prANighAtaH sma mA bhavat / iti te rajanau bhrAntvA, prAsukAhAramAziSuH // 1050 // so'pi kSapakajIvo hi nijaM prAcyaM januH smaran / sajjJAnagarbhavairAgyasaGgato hRdi dadhyivAn // 1051 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 AH ! kIdRkSamudeti sma, mama duSkarma dAruNam / niyataM kSIyate karmA'nupabhuktaM na jAtucit // 1052 // jIva ! prApyA'pi mAnuSyaM, labdhvA'pi jinazAsanam / cAritravAnapi krodhAddhig dhik prApto'si durgatim // 1053 / / durvipAkaM krudhaH zrImadarhadvAcA vidannapi / bhavAbdhAvandhavajjIva !, petivAnasi hA vRthA // 1054 / / ihA'mutra ca kopo'sau, saukhyAmbhodhighaTodbhavaH / nimittaM sarvaduHkhAnAmAmayAnAmapathyavat // 1055 / / hA dRSTiviSanAgatvaM, kopAdAsedivAnaham / bahuprANavighAtena, durgadurgatikAraNam // 1056 // iti dhyAyan dRSTiviSodbhUtAGgivadhabhIrukaH / divAcAraM tyajan rAtrau, bhrAmyan prAsukamAza saH // 1057 // samullasitanirveda, mAnasaM tasya bibhrataH / bibharAmAsa duSkarmasparddhayA tAnavaM tanuH // 1058 / / itazca vipulazrIke, zrIvasantapure pure / putro'dazyata nAgenA'rimardananarezituH // 1059 // viSaM prasaradaGge'sya, cchAdayAmAsa tatkSaNam / jJAnAvaraNakarmeva, durvAraM hanta cetanAm // 1060 / / duHkhaughavihvalenA'tha, naranAthena satvaram / prayuktA mAntrikAstatropacArAn vividhAn vyadhuH // 1061 / / 1. baddham / 2. sukhasAgarapAne agastisadRzaH /
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 kUragaDukamunipUrvabhavavarNanam mantra-yantrauSadhAdIni, tatra nyastAni moghatAm / avApurUSarakSoNIsamAropitabIjavat // 1062 / / tadekanandano bhUpaH, kSINopAyasamuccayaH / [sa] vajrAhatavat kSmAyAM, papAta gatacetanaH // 1063 / / kSaNena cetanAM labdhvA'ghoSayannagare'khile / viSavegApaharne bho !, rAjyArddha pradadAmyadaH // 1064 // tacchrutvA mAntrikaH kazcid, bhUpAbhyarNamupAgataH / jagAvamAriM nAgAnAM, vidhApaya vibho ! pure' // 1065 // rAjJA tathAkRte so'pi, likhitvA maNDaladvayIm / AcakarSobhayAn sarpAn, gandhanA'gandhanAbhidhAn // 1066 / / sarvadigbhyaH samAjagmurmantrikRSTAH phaNAbhRtaH / acintyo hi maNI-mantrauSadhInAM mahimA'dbhutaH // 1067 / / mAntrikaH smAha 'bho nAgA !, gandhanA'gandhanAkhyayoH / yathocitaM maNDalayoravasthAnaM vidhIyatAm' // 1068 / / zAsanaM mAntrikasyaitattairakAri tathaiva hi| mahAmahimasArANAmAjJA kairnAma labhyate // 1069 / / kumAraM mArasaGkAzaM, yo dadaMza durAtmakaH / taM vinA'nye yathAsthAnaM, yAntu sarve sarIsRpAH // 1070 // iti mAntrikavAcA'sthAdagandhanakulodbhavaH / eka: sAgA mahAnAgaH, pare jagmuryathAgatam // 1071 / / 1. AjJA / 2. kAmadevasamAnam / 3. sarpAH /
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 citAM kInAzajihvAbhajvAlAmAlAsamAkulAm / viracayyA'vadaddandazUkaM taM mAntrikAgraNIH // 1072 / / 'jijIviSuryadi tadA'muSyA'GgAd viSamApiba / no cedetAM citAM vegAt, praviza prANaniHspRhaH' // 1073 / / apipAsurviSaM vAntaM, so'gandhanabhujaGgamaH / citAM viveza mantreNA''kulaH kalitasatkulaH // 1074 / / kulodbhavA varaM prANaparihAraM prakurvate / bhuJjate viSayAn vAntAnna tvagandhananAgavat // 1075 // viSagrastasamastAGge, kumAre'tha mRti gate / kopATopaM dharAdhIzo, jAtau kuNDalinAM dadhau // 1076 // 'samAneSyati yaH kazcit, sarpatuNDaM mamA'grataH / tasmai dAsyAmi dInAramiti' lokAn jajalpa ca // 1077 / / prakRtyA hiMsako loko, vizeSAllobhataH punaH / prAvRtannAgahiMsAyAmajJAnaM hA zarIriNAm // 1078 // dayAhIneSvahInevaM, ghnatsu kazcana mAntrikaH / tadeva dRgviSavyAlavanaM bhrAmyan samAyayau // 1079 / / bahvIstatrauragIrvIkSya, rekhAstuSTamanA bhRzam / prAporagabiladvArANyAzu rekhA'nusArataH // 1080 // teSu cA'muJcadAkRSTinimittaM kiJcidauSadham / mahAprabhAveNa tena drAga, vyAkulA niryayuzca te // 1081 // zirAMsi niryatAM teSAmacchinat so'tiniSkRpaH / kSapakAhibile'muJcat, kramAccA''karSaNauSadham // 1082 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 bhAvanAyAM kUragaDukamunikathA mA prApanmaraNaM ma[d]dRgvIkSaNAdeSa karSakaH / ityArabhata nirgantuM, so'hiH pucchena satkRpaH // 1083 / / nirgataM nirgataM bhogabhAgaM chindati mAntrike / bhogirAD no ruSo lezamapyatanuta mAnase // 1084 / / Atman ! bhuva kRtaM karma, nA'kRtaM hyupatiSThate / kopaM kurvan purAvattvaM, mA sma paptaH kuyoniSu // 1085 // prANApahAriNaM cainaM, duSkarmavyUhabhedakam / vayasyatvena manyasva, bhajasva zaraNaM jinam // 1086 / / evaM dhyAnaparaH svAMho, garhan mRtvA'vatIrNavAn / arimardanabhUpAlapatnyA ga bhujaGgamaH // 1087 // vizeSakam // nAgAdhiSThAtRdevyA'tha, proce 'bhUpa ! kukarma kim / prArabdhaM narakakroDavAsakAraNametakat // 1088 // bhaviSyati tanUjaste, dayAluH zamavAnnayI / medhAvI vikramI sarvalakSaNAkSuNNavigrahaH // 1089 // mAriM vAraya sarpANAM, roSaM muJca svamAnasAt / duHkhAmbhodhau nijAtmAnaM, mA jhaipsIH kSitipuGgava !' ||1090 // atha bhUmAnaghAd bhImasarpaghAtAnnyavarttata / pupoSa rAjJI garbhaM ca, zastasampUrNadohadA // 1091 // sudine cA'jani sutaH, kSamApadRkkumudaiNabhRt / sAnvayAM nAgacandrAkhyAM, dadhaccA'varddhatA'nvaham // 1092 / / Ajanma zamapAthodhirbuddhivratatibhUruhaH / zrIkhaNDazItalavacAH, kasyA'sau nAharanmanaH ? // 1093 / /
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 1 jinAgamasudhAsvAdasaktaH pravyaktacetanaH / mene bhogAnayaM bhogibhogAniva sudAruNAn // 1094 // tasya sadgurubAhulyAsevanAd vRddhimAsadat / cittAlavAle vairAgyadrumo mokSaphalapradaH // 1095|| atyAgrahAdeva putro'pyathA'sau pitarau nijau / anujJApya guroH pAdamUle vratadhurAM dadhau // 1096 // pUrvatiryagbhavavazAt, kSudhAkrAntaH pratikSaNam / Arabhyodayato bhAnorastaM yAvadabhukta saH || 1097 / / janA muhurmuhuH kUraM, bhuJjAnaM krUratojjhitam / jajalpuralpakarmANaM, kUragaDuka ityamum // 1098 // AdadAno vizuddhAtmA, zuddhamAhAramanvaham / karma nirjarayAmAsa, nirmamo munirADayam // 1099 // ekadvitricaturmAsopavAsA'kRtapAraNAH / catvAraH samajAyanta, gacche tasmiMstapasvinaH // 1100 // sa kSullakamunisteSAM prazaMsannadbhutaM tapaH / nirmAyo nirmame vaiyAvRttyamatyantazuddhahRt // 1101 // svaM ninindeti cA'jastraM dhigahaM sattvavarjitaH / mandabhAgyo'sakRd bhuJje, kva lapsye nirvRtizriyam ? // 1102 // , anyedyusteSu pazyatsu, kSapakeSu kRtAJjaliH / nanAma zAsanasurI, pUrvaM taM kSullakaM munim // 1103 // caturmAsopavAsogratapasA pazyatA'tha tat / sAkSepaM bhrakuTIbhISmacakSuSA'vAdi devatA ||1104||
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 bhAvanAyAM kUragaDukamunikathA 'kathaM vivekavaikalyaM, re re paNDitamAnini ! / tvamapyevaM kalayasi, namantI dhAnyakITakam // 1105 / / asidhAropamodagratapaso'smAn vihAya kim / lalajjiSe'pi no enaM, vandamAnA jaDAzaye !' // 1106 / / devyUce 'bhAvatapasA, yuSmAkaM pazyatAmapi / pUjyo'yaM jagatyAM bhAvI, tat kopo mA vidhIyatAm // 1107 / / AhAraparihAreNa, prathitaM dravyatastapaH / bhAvatastu tapastadyA, zamAdiguNapUrNatA // 1108 / / kSudhApIDitadehAnAM, daridrANAmapIha vai / tapo nAsti ? dravyataH kintu, na zlAghyaM tanmanISibhiH // 1109 / / kiJcA'nAdau bhave'muSmin, paribhrAmyannanAratam / dravyakSapakatAM janturalabdhA'nantazaH kila // 1110 // vivekino'pi yad brUtha, dhAnyakITaka ityamum / matsarApUritahRdAM, tattapohAnikRdvacaH // 1111 / / upavAsaH sadA'pyasya, prAsukAhArabhojinaH / svazaktyaiva jinAdhIzaistapazca pratipAditam // 1112 / / tad bhAvatapasA jyeSTho, yuSmAbhiH zamavAnayam / bhAvyanuttarakalyANaH, svato hInaH kimucyate ? // 1113 / / anyacca kevalajJAne, jAte'sya prAtarujjvale / vandArusuranAthairme, nA'vakAzo bhaviSyati // 1114 // svasevAvasare'muSmin, vande'muM tena sAdhavaH ! / prastAvaM veda yo vizve, sa eva svArthasAdhakaH' // 1115 / /
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 zrIajitaprabhucaritam sarga:-1 tannizamya krudhAkrAntAH, zramaNAste'bhyadhurdutam / asAvavirato nantuM, yukto'syAH svasadRktvataH // 1116 / / devyatho tasya teSAM ca, kSAntau krodhe ca nirbharam / vindAnA'nupameyatvamantardhatte sma satvaram // 1117 / / dvitIye'hni prAtarAzaM, gRhItvA kSullako muniH / AgatyA''mantrayAmAsa, caturmAsopavAsinam // 1118 // sa tu kopAnnitiSTheva, tapasvI tasya bhAjane / mithyAduSkRtadAnenA'kSamayat kSullako'pi tam // 1119 / / evamagre'pi tAnyastaniSThyUtAMstrIn parAnapi / kSullako'kSamayat pAdapadmanyastazirA iti // 1120 // dhig dhig mayA pramAdena, nArpitaM khelamAtrakam / jAto'smi vo maharSINAmasamAdhinibandhanam // 1121 // mamA''gaH kSamyatAmetadityuktvA satataM zamI / tanniSThyUtaM samuhRtya, bhuJjAno bhAvanAM dadhau // 1122 // hahA'haM pazuvadvaddhalakSyo'smyannakRte sadA / ete ca kSapakAstIvra, tapyante dustapaM tapaH // 1123 / / udvegakAriNo'jalaM, mamaiteSAM tapasvinAm / duSkarmabhyaH kathaGkAraM, muktiH khalu bhaviSyati // 1124 / / mithyA me duSkRtaM bhUyAttadamuSya mahAgasaH / yatIzvarANAmudvegaM, vidhAsyAmi punarna hi // 1125 / / 1. prabhAtabhojanam /
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAyAM kUragaDukamunikathA jainaliGgadharasyApi, mamA'viratiyogataH / gamiSyati bhavo vRddhi, kaumudIsaGgato'bdhivat // 1126 / / sAdhavo'mI ahamapi, sAdhuH khyAtiriyaM jane / mahAnasti vizeSastu, mahIdhra-paramANuvat // 1127 // iti bhAvanayA sAdhudhuryaH sa kSaNamAtrataH / kSapakazreNimAruhya, ghAtikarmakSayaM vyadhAt // 1128 // kalayAmAsa ca jJAnaM, lokAlokaprakAzakam / anantadravyaparyAyaviSayaM kevalAhvayam // 1129 // surabhiH pravavau vAyurvizvavizvapramodakRt / devA gandhodakaM puSpavrAtaM ca vavRSurjavAt // 1130 / / sauvarNakamale divye, diviSadbhirvinirmite / upavizya sudhAdezyAM, dezanAM vidadhe muniH // 1131 // asakRdbhojino'pyasya, sAdhorRddhiH kimIdRzI ? / iti saMzayazalyaM sa, prAkraMstoddhartumaGginAm // 1132 // tathAhi - ekaikabhAvanA bho bhoH !, sarvasiddhinibandhanam / dAna-zIla-tapAMsi syuniSphalAnyeva yAM vinA // 1133 // prANino'mUmanAruhya, bhAvanAmadhirohaNI[m] / madhyamadhyAsate siddhisaudhasya na kadAcana // 1134 // sA ca bhavyairbhAvanIyA, bhedairvAdazabhiH sadA / nivirIsatamaHstomApahI bhAnumUrtivat // 1135 / /
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 tadyathA zrI ajitaprabhucaritam sarga:-1 dvAdazabhAvanAvarNanam vastuSvanityatAM dhyAyedatrANaM caikatAM tathA / anyatvamatha saMsAramazaucaM lokameva ca // 1136 // karmaNAmAzravaM zazvat, saMvaraM nirjarAM tathA / uttamAMzca guNAn bodhidurlabhatvaM tathaiva ca // 1137 // yugmam // indrajAle kSitaM vastu, dRSTamAtraM vinazyati / yathA tathA suhRdbandhu-deha-zrI-yauvanAdikam // 1138 // svapnasamprAptasAmrAjyo, yathA kazcit pramodate / tathaizvaryamidaM labdhvA, mudhA mAdyati bAlizaH // 1139 // kiM dRpyati zriyaM prApya, tAruNyamadameduraH / yat paJcAhAt paraM na zrIrna tAruNyaM na cAsakau // 1140|| evaM samastavastUnAM dhyAyannazvaratAM sadA / nirmamo vriyate muktizriyA baddhAnurAgayA || 1941 // [anityatA-1] aGginAM janmamaraNarAgaughavazavarttinAm / samasti ko'pi na trAtA, karuNaM krandatAmapi // 1142 // azrAntaM vividhaklezAn, viSahya zrIrupArjitA / mRtyunA hriyamANaM svasvAminaM pAti no manAk // 1143 // kAle'nAdAvanante ca cakri-viSNu-balairapi / nA ko'pi trAyate'trAyi, trAsyate vA'pi mRtyutaH // 1144 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazabhAvanAvarNanam prahINajanmamaraNamekamarhantamanvaham / zaraNyaM zaraNaM kurvan, mucyate sarvabhItitaH // 1145 // evaM vizuddhahRdayaH kazcidAsannasiddhikaH / dhyAyatyazaraNaM bhIto, bhavakAntAracArataH // 1146 // [azaraNam-2] eka: karoti karmANi, bhuGkte dehI tathaikakaH / mriyate jAyate caikaH, sakhA ko'pi na kutracit // 1147 // svaM svaM karmaphalaM sarvo, bhuGkte yat saMsRtAviha / tataH kaH svajanaH kasya, kasya vA kaH paro bhavet // 1148 // svajanAnAM kRte pApAnyanekAni karoti yaH / tasya hA su[kha] - duHkhaughavibhAgI syAnna kaJcana // 1149 // ekatvaM bhAvayannevaM, virataH pApakarmaNaH / ratazcAtmahite karmapaJjarAnmucyate'GgavAn // 1150 // [ekatvam-3] 113 anyat kuTumbamanyA ca, lakSmIranyadidaM vapuH / janturna kenacidyasmAdamutraiSo'nugamyate // 1151 // mAtaraH pitaro bhAryAstanujAH svajanAstathA / samprAptAH kati no karmavazato bhrAmyatA'GginA ? // 1152 // pradoSe pakSivad vRkSe, dezakuTyAM ca pAnthavat / teSAM yogaH samasto'pi viyogAnto dhruvaM bhave // 1153 // ityanyatvaM smaran rAgadveSojjhitamatiH sadA / prANI saMsAraparyantaM, tanute svalpakAlataH // 1154 // [anyatvam-4]
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 jAyate nArakastiryaG, manuSyo nirjaro'pi ca / jantuH karmAnusAreNa, saMsAre sukhaduHkhabhAk // 1155 / / tatra nArakatAM prApto, bIbhatsaH zyAmavigrahaH / nimeSamAtramapi no, zarIrI labhate sukham // 1156 / / paramAdhArmikaiH prAcyaM, smArayitvA'ghamulvaNam / hanyate badhyate cAsau, chidyate bhidyate'pi ca // 1157 / / chinnabhinno'pi dagdho'pi, truTito'pi ca nArakaH / sUtavan milati prAcyakrUrakarmavipAkataH // 1158 // matkAmo'pi bhogyAyurvazAnna mriyate'sakau / vairaM vikalpyA'sadapi, sArddhaM cAnyena yudhyate // 1159 / / kSetrasvabhAvasampannazItoSNAdiprapIDitaH / prabhUtaM samayaM pApaphalaM bhuJjIta nArakaH // 1160 / / prAptaH sthAvaratiryaktve, pRthvyAdiSu jani punaH / zarIrI duHkhamatyantaM, sahate khananAdibhiH // 1161 // nigodeSvaGgavAn kSullabhavagrahaNayogataH / vArAn saptadazaikasminnucchvAse mriyate hahA // 1162 // kRmi-matkuNa-daMzAdivikalendriyatAM gataH / vimardanAdyaiH satataM, maraNaM labhate'sumAn // 1163 / / avyaktacetano dhig dhig, dehavAn vikalendriyaH / vyarthaM zabdAyate yAti, tiSThatyapi niSIdati // 1164 //
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazabhAvanAvarNanam paJcendriyeSu tiryakSUtpannaH zItAtapAdibhiH / kazArAdiprahAraizca, duHkhamApnoti dAruNam // 1165 // jalasthalakhacArIha, paJcAkSaH pizitAzibhiH / dAza-vyAdha-zAkunikairAhArArthaM nibarhyate // 1166 // mAnuSatve'pyaho ! garbhe, zaizave yauvane tathA / vArddhake'pi ca no saukhyaM cintyamAnaM nirIkSyate // 1167 // pratiromAgnivarNAbhiH, sUcibhirbhinnabhUghanaH / yadduHkhaM labhate jantustad garbhe'STaguNaM matam // 1168 // yoniyantrAdviniSkrAntikSaNe duHkhaM labheta yat / tadanantaguNaM duHkhAd, garbhavAsabhavAdapi // 1169 // kSudhA tRSNA- gadAkrAntaH svaM jJApayitumakSamaH / zaizave kevalaM rodityambA''syanyastalocanaH // 1170 // dravyArjanakRte nAnopAyAn kurvaMzca yauvane / jahAti hanta dUreNa kRtyAkRtyavivecanam // 1171 // kevalaM kAminIvaktravilokanaviloladhIH / zikSAM gurujanasyA'pi manyate kAlakUTavat // 1172 // vArddhake kSINaniH zeSazaktiH kamprakarAMhikaH / vAtabhagnavapuH zocyo, bandhUnAmapi jAyate // 1173 // mAlatIkusumaprakhyamUrddhajo galitAGgakaH / dantojjhitAnano vRddho, na dharme kurute ratim // 1174 // '' 115
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 zrI ajitaprabhucaritam sargaH 1 anantasaukhyasadanaM, gIrvANatvaM gato'pi san / pazyan svato'dhikAmanyaRddhi bADhaM viSIdati // 1175 // haran mUDhAzayastatra, parakIyAM striyaM zriyam / AhataH pavinendreNa, SaNmAsAn sahate vyathAm // 1176 // tAM vimAnazriyaM pazyaMzcintayaMzcAnyatazcyutim / yAM prApnotyadhRtiM dIno, veda sarvavideva tAm // 1177|| saMsAraH svasya doSaughamevaM bhAvayato janAt / prakAmaM lajjita ivA'pasaratyeva dUrataH // 1178 || [saMsAra:-5] zukrazoNitabhUrmAtRjagdhAnnarasasarjitaH / navasrota: sravadvisrarasaH kAyaH kathaM zuciH ? // 1179 // susvAdunyapi bhojyAni, kalpante yatra varcase / prasravAya ca pAnAni, kiM zaucaM tatra varSmaNi ? // 1180 // azaucaM bhAvayannevaM bhavyasattvo mahAmatiH / kAyasaMskAravirato'pyAkAGkSaH syAcchivazriyaH // 1181 // [azaucam-6] adhomukhanyastamahAzarAvopari saMsthitam / zarAvasampuTaM hrasvamanukurvan mahAnanaH // 1182 // UrvAdhastiryagbhedena, bibhrANo bhuvanatrayIm / loko dharmAdibhirdravyaiH, prapUrNazcintyate budhaiH ||1183 // yugmam // vimAnanarakadvIpapArAvArAdigocaram / saMsthAnaM cintayelloke, dharmadhyAnavidhAnadhIH // 1184 // 1. 'rmAtRjazvarannarasarvArjata:' iti pu. pre. / 2. viSThAya /
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 dvAdazabhAvanAvarNanam loke'smin zatrutAM mitraM, zatruzcApnoti mitratAm / putratvaM janakaH putro, janakatvamapi spRzet // 1185 // dayitA svasRtAM yAti, dayitAtvamapi svasA / ityAdi ca lokatattvaM, bhAvayed bhava[bha]gnadhIH // 1186 / / itthaM smarati yo lokatattvaM tattvavicArakaH / vAmapAdaM pradatte sa, bhAvArINAM gale drutam // 1187 // [lokaH-7] aGgI pratikSaNaM yoga-kaSAya-viSayAdibhiH / karmA''sravati kaivalyAvAptivighnanibandhanam // 1188 // kaSAyAdiviSadrUNAM, kaTukaM phalamanvaham / jAnannapi jano mUDho, dhik tAneva niSevate // 1189 // evaM vitatavairAgyo, raGgadAsravabhAvanaH / sarvaklezakuraGgeSu, kramAt paJcAnanAyate // 1190 // [AzravaH-8] mano-vAkkAyayogAnAM, karmAzravavidhAyinAm / tisRbhirguptibhI rodha, vidadhyAdvibudhAgraNIH // 1191 // kaSAyA vinigRhyante, mahodagrAH krudAdayaH / kSamAdibhirguNairmantraiH, suprayuktairivoragAH // 1192 / / jinopadiSTacAritraparipAlanatatparaiH / / viSayA vinirudhyante, nayavadbhirivA'nayAH // 1193 // mArgabAdhakadoSANAM, saMsmaranniti saMvaram / na zakyaH karmabhiH spraSTumapyarka iva kauzikaiH // 1194 // [saMvara:-9]
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 karmaNAM nirjarA tIvratapasA syAccharIriNAm / mArtaNDakiraNaughena, pralayastamasAmiva // 1195 // bAhyAbhyantarabhedena, kurvANo dvividhaM tapaH / dvidhA karoti hRdayaM, mahAmoharipoH pradhIH // 1196 / / anazanamaunodarya, vRttisakSepa-lInate / rasatyAgo vapuHklezaH, syAd bAhyaM SaDvidhaM tapaH // 1197 / / prAyazcittaM tathotsargaH, saddhyAnaM vinayo'pi ca / svAdhyAyo vaiyAvRttyaM cetyetat SoDhA''ntaraM tapaH // 1198 // tapovibhAvasurjJAnapavanaprerito'dhikam / dIptaH karoti saMsArakAntAraM bhasmasAt kSaNAt // 1199 / / tapasA kRzayannAtmavA'marSavivarjitaH / kRzayatyeva duSkarma, sattvaH satsattvazevadhiH // 1200 // sajjJAnAmRtakAsAro, nirjarAbhAvanAmiti / bhAvayannirjarasvAminamyatAM labhate kRtI // 1201 // [nirjarA-10] nArI vArIsamAM matvA, tyaktvA ca narakuJjarAH / ye'rhanmate vane svairaM, ramante naumi tAn mudA // 1202 // gurvAsyakuNDasambhUtAM, jarAmRtyunivRttaye / ye dhayantyAgamasudhAM, ta eva zlAghyatAjuSaH // 1203 / / saMsAracArakAnmuktimicchavo'rhantaveditAm / kriyAM kurvanti ye naumi, tAnirgranthaziromaNIn // 1204 / / 1. agniH / 2. arhatkathitAm /
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazabhAvanAvarNanam 119 tAruNyabhISaNAraNyavarttino muSitA na ye / haSIkataskarairduSTaistAn stuve sattvazAlinaH // 1205 // ityuttamaguNAMzcitte, cintayazcetanAnvitaH / tairevA''zrIyate premNA, suhRdbhiriva mitrayuH // 1206 // [uttamaguNa:-11] sulabhaM sArvabhaumatvaM, sulabhA nAkanAthatA / asmin saMsArapAthodhau, bodhiratnaM tu durlabham // 1207 // tathAhi - pudgalAnAM parAvartAnanantAn saMsRtAviha / mithyAtvapratyayaM jIvA, bhramaNaM tanvate'nvaham // 1208 / / yathApravRttakaraNAt, saptAnAM karmaNAM sthitau / antarvAddhi[koTi]koTizeSAyAM sajhijantavaH // 1209 / / rAgadveSaparINAmarUpaM dRDhataraM kila / durucchedaM prApnuvanti, granthiM pUrvamapATitam // 1210 / / yugmam // bhAvibhadrataraH kazcidapUrvakaraNena tam / bhittvA'nivRttikaraNaM, praviSTaH zudhyamAnakaH // 1211 // udIrNe mithyAtve kSINe'nudIrNe zAntibhAji ca / prApnotyantara[kara]NAd, bodhimatyantadurlabhAm // 1212 // yugmam // granthidezamapi prAptA, granthibhedA'kSamAH pare / saGklezAd bhUya utkRSTAM, sthiti badhnanti karmaNAm // 1213 / / anantazo granthidezamabhavyA api lebhire / tatpATanaM tu nirmAtuM, na zaktAste kadAcana // 1214 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sarga: - 1 1 cAritramapi samprAptA, abhavyA bodhivarjitAH AgraiveyakamutpAdaM, labhante na tu nirvRtim // 1215 // sarve bhAvAH prAptapUrvAH, sarvajIvairanantazaH / nAptA tu jAtucid bodhirbhavabhrAntivilokanAt // 1216 // samprAptabodhayo jIvA, viraktA bhISaNAd bhavAt / vimuktamamatA muktimArgameva bhajanti vai // 1217|| samprAptaM nAzayan bodhiratnamIpsuranAgatam / pramAdI hA ! kathaGkAraM, punastallapsyate jaDaH // 1218|| evaM svacetasi dhyAyan, bodherdurlabhatAM bhRzam / vipramAdapaGkamagnaM, svamuddharatyekabuddhimAn // 1219 // [bodhi:-12] itthaM dvAdazabhedeyaM, bhAvanA bhAvitA budhaiH / klezalezaM vinA'pyekakSaNAnnayati nirvRtim // 1220 // 120 iti kevalinastasya, dezanAM mohanAzinIm / zrutvA pravavrajuH ke'pi, zrAddhatvaM ke'pi zizriyaH ||1221 // ta[ta]zca sA surI jainI, kSapakAMzcaturo'pi tAn / uvAca 'svAtmanazcAsya, cAntaraM pazyatarSayaH !' // 1222 // te'tha pazcAttApaparA, raGgadvairAgyabandhurAH / saMsArasindhutaraNi, cintAM cakrurimAM samAm // 1223 / / sarvajJazAsanAbhijJairapyajJairiva vairiNAm / avakAzaH kaSAyANAmasmAbhirdhig dade hRdi // 1224 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAyAM kUragaDukamunikathA yavIyAnapyasau jyAyAn, kSamayaiva vyarAjata / jyAyAMso'pi yavIyAMsaH, kopATopAd vayaM punaH // 1225 // kopo'nena vijigye yastena cedvijitA vayam / tadasmAbhiH kathaM nAma, kAkSyate gauravaM vRthA || 1226 // hIlita: krodhavidhurairasmakAbhirasau zizuH / sahamAna: zamAvAso, vAsavAbhyarcyatAM yayau // 1227 // iti bhAvayatAM teSAmapi jJAnamabhUdvaram / bhAvanAkAmagauH sarvakAryasiddhikarI khalu // 1228 // tataH paJcA'pi bhavyaughaM suciraM pratibodhya te / siddhinArIparIrambhaM cakrire cirakAGkSitam // 1229 // , atanvatastanvatAM ca, tasya teSAM ca sattapaH / kevalA bhAvanaivA''sIt, kevalajJAnakAraNam // 1230|| vairAdIn pratyanIkAn sphuradatulabalAn klezakoTipradAMzcejjitvA sattvA [da] tarkA [da] bhilaSasi yazastArapiNDAvadAtam / prekSAvanmukhya ! bADhaM jinavarasamayasphArazANAdhiropAt, tIvrAM pArzve kRpANIM kuru vimalatarAM tarhi sadbhAvanAkhyAm // 1231 // [sragdharAvRttam] bhAvanAyAM kUragaDukamunikathA / graM. 201 amuM caturvidhaM dharmaM, zrIjinoktaM janezvara ! / ArAdhya svargasiddhizrIsaGginaH syuH zarIriNaH // 1232 // 121 yathA deveSu devendrazcakravarttI nareSu ca / vRkSeSu kalpaviTapI, tapanazca pratApiSu // 1233 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 zrIajitaprabhucaritam sargaH-1 guNeSu sarveSvaucityaM, bhUdhareSu ca mandaraH / tathA sarveSu dharmeSu, jaino dharmaH prazasyate // 1234 // iti sacivamukhAbjodbhUtamatyantasAraM, vacanarasamudAraM bhUpamukhyA nipIya / alina iva babhUvurbADhamAnandapUrNAH, pratikalamatulodyadvismayAstuSTuvuzca // 1235 / / [mAlinIvRttam] iti zrIpadmaprabhAcAryacaraNarAjIvacaJcarIkazrIdevAnandasUriviracite zrIajitaprabhucarite AnandAGke mahAkAvye maGgalakalasa-campakamAlA nAgaketu-kUragaDukarSidRSTAntAvirbhAvitaphaladAna-zIla-tapo-bhAvanAsvarUpacaturvidhadharmaprarUpaNo nAma prathamaH sargaH / granthAgram 1242 a. 24 padasthA /
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sargaH athA'jalpaddharAdhIzaH, sphuraddantadyuticchalAt / antaHpariNataM mUrttamiva dharmaM pradarzayan // 1 // 'mantrimukhya ! prasAdAtte'bhUvaM vicchinnasaMzayaH / ajJAsi dharmamunmIlatsamyagjJAnavilocanaH // 2 // tvadbhAratIsudhApUre, [ye] tanvantyAplavaM janAH / teSAM bhavadavodagratApo nirvAti nizcitam // 3 // manye tvattaH paro vizve, na kazcit karuNAkaraH / na vAgmI na ca zAstrajJo, na prAjJo na hitAvahaH // 4 // niSkalaGkaM dharmatattvaM, vaktuM kastvAM vinA kSamaH ? / naizaM tamo'tinicitaM, ko bhinattyaparo raveH' // 5 // sacivo'voca[ta] tataH, 'sampUrNaM sukRtakramam / vaktuM mandamatiH zaktaH, kSamApate ! mAdRzaH katham ? // 6 // sarvasaGgaparityaktAH, sadAbhyastajinAgamAH / nirmamA nirahaGkArA, nirvikArA bhavanti ye // 7 // ta eva guravaH kRtsnaM, dharmatattvaM jinoditam / budhyante samyagAkhyAnti, kurvate ca nirantaram // 8 // teSAM mukhAravindAdyo, dharmaH kSamApa ! mayA zrutaH / tasya lezo'yamambhodhervAbinduvadadarzi te' // 9 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 2 bhUpo'bhASiSTa ' mantrIza !, tAn gurUn mama darzaya / kRtArthaH syAmahaM dharmaM zrutvA teSAM mukhAdyathA // 10 // AcaSTa sacivAdhIzo, 'mUrttAH kalpamahIruhaH | guravaH samavApyante, na te sarvatra sarvadA || 11 | pUrvopArjitasatkarmodayazAlibhiraGgibhiH / teSAM saGgatirAsanne, kalyANe khalu labhyate ||12|| bhavAn saddharmanirmANasphuratsphAramanorathaH / lapsyate niyataM saGga, gurUNAmapi bhUpate ! // 13 // iti mantrigirA prItastadAdi vasudhAdhavaH / varddhiSNumanvahaM citte, bibhrANo dharmavAsanAm // 14 // sumahatsvapi bhogeSu, vairAgyaM kalayan param / AcakAGkSa kSudhA kSAma, ivAnnaM gurudarzanam // 15 // yugmam // cintayan vArddhikallolacapalAM kamalAM kRtI / vadAnyagrAmaNIreSo'vapat kSetreSu saptasu // 16 // zIlajIvitasaMhAroragISu ramaNISu ca / ratiM zithilayAmAsa bhavavAsaparAGmukhaH // 17 // pratikSaNollasacchuddhabhAvastapasi cAnvaham / cakre duSkarmajImUtapracaNDapavane manaH ||18|| athA'nyadA nizAzeSe, prabuddhasya narezituH / sadbhAvanA babhUvaivaM, mahAnandapadapradA // 19 // asminnasAre saMsAre, sAraM dharmaH satAM mataH / na budhyante na tanvanti, taM tu mohahatAzayAH // 20 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalavAhanarAjJaH sadbhAvanA zaizave cetanAzUnyAstAruNye garvaparvatAH / vArddhake zaktivikalA, mudhA kAlaM nayantyaho ! // 21 // aGgulIvivarabhrasyadaJjalyudakasodaram / jIvitaM ko vidannaGgI, kovido'tra pramAdyati // 22 // nAnAjanmasahacaro'nantaduHkhakhanirhahA ! | na kadApi pramAdo mAM, durvayasya ivojjhati // 23 // sarveSAM vidyate mRtyurniyato janminAmiha / jIryantaM svaM ca pazyanti, budhyante na tu durddhiyaH // 24 // lavasaptamagIrvANA, api te nipatanti cet / vidvAMso ! vimRzantvantastat stheyatvaM [bha] ve bhavet ? // 25 // ApAtamadhuraiH prAntaviSamairviSayairaho ! / vicetanA vinAzyante, kimpAkadruphalairiva // 26 // duHkhAspadamapi svAtmatyAgabhIta ivA'nvaham / saMsAraH kSaNikaiH saukhyaiH, pralobhayati dehinaH ||27|| jAtyandhA iva jAyante, jantavaH zrImadAkulAH / unmArgagAstatazcAzu, patanti narakAvaTe // 28 // svajanasnehanigaDAH, sudurbhedA amI khalu / ciraM saMsArakArAyAM, sthiraM jantuM vitanvate // 29 // apArabhavapAthodhimahAvarttaprapAtinAm / kaNThabaddhazilAkArA dArA iti vinizcayaH ||30|| jananI-janaka-bhrAtR-bandhavaH premasindhavaH / kSamante rakSituM naiva, patantaM durgadurgatau // 31 // 125
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 saJjAtasukRtadrohastanmohasteSu ko mama / paralokAdhvanInaM mAmanuyAsyantyamI na yat // 32 // dhyAtveti prAtaHkRtyAni, vidhAya vidhivannRpaH / alaJcakre sadaH sevAyAtabhUpAlabhUSitam // 33 // tadodyAnabhuvaM prAptaM, nAmato'rindamaM gurum / kalpadrumiva bhUbhatre, zazaMsodyAnapAlakaH // 34 // harSotkarSollasadromaharSastaM bhUpatistataH / svIyasarvAGgasaMsargibhUSaNaiH paryatoSayat // 35 / / atha nantuM muni hastimallAbhaM hastinaM zritaH / chatracAmaracAruzrIH, sAmantazatasaMyutaH // 36 // sindhurairaJjanakSmAdhrabandhubhirbandhuraprabhaH / vAjibhiH svarNaparyANabhAjibhirdhAjitAntikaH // 37 // rathairvyarthIkRtA'svapnavimAnaiH pariveSTitaH / prabhuprasattisotsAhaiH, pattibhiH sevito'bhitaH // 38 // varyamaGgalatUryANAM, ninadairnAdayan dizaH / sUtaistArasvaraM stUyamAnoddAmaguNAvaliH // 39 // sArazRGgAravArastrIparItaH prasthitaH kSaNAt / samavApa tadudyAnaM, nandanazrIviDambakam // 40 // paJcabhiH kulakam // uttIrya ca gajaskandhAdbhavabandhAdiva drutam / siddhidraGgamivodyAnaM, tadviveza vizAMpatiH // 41 // 1. vyarthIkRtA'maravimAnaiH /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSyAdivirasatAsUcikA gurordezanA 127 somasaumyAkRti dharmaratnarohaNabhUdharam / mohAndhatamasAdityaM, gAmbhIryajitasAgaram // 42 // kaSAyatIvradAvAgnividhyApanaghanAghanam / rAgadveSamahAsarpadarpApahRtikAzyapi[m] // 43 // hitopadezapIyUSakuNDaM khaNDitamanmatham / pramAdakarizArdUlaM, pApAmayamahauSadham // 44 // svAdhyAyanirataiH pApavirataiH satkriyAdRtaiH / sAdhubhirvarivasyAMhiM, tatrAdarzacca taM gurum // 45 // caturbhiH kalApakam / / dharmalAbhAziSA zreyodrumAlIbIjabhUtayA / Ana[nda] yadvandamAnaM, nRpaM gururarindamaH // 46 // bhUpo'pyavagrahabhuvaM, muktvA smitamukhAmbujaH / nyaSadaddiviSadgarvasarvasvaM saMharan zriyA // 47 // atho munipatirbhavyasattvAnugrahakAmyayA / dharmopaniSadaM prAduzcakAra karuNArdrahRt // 48 // 'bho bhavyA ! bhAgyato labdhe, durlabhe mAnave bhave / mohaM spaSTA'ghasandohaM, hitvA dhattA''tmano hitam // 49 // lakSmyAM bandhuSu nArISu, viSayeSu zarIrake / jaDA muhyanti na tveSAM, vindate dAruNAntatAm // 50 // badhyate naiva buddhyA zrI, rUpeNa ramate na ca / nAkramyate vikrameNa, na kulenA'nukulyate // 51 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 vAddhikallolasaubhrAtrAdiva lakSmIzcalAcalA / ekatra kutracit sthAne, naiva badhnAtyavasthitim // 52 / / sasnehaM lAlyamAnA'pi, mahAyatnena dhig ramA / rAmeva svairiNI jantUn, kSaNAt tyaktvA'pagacchati // 53 / / dRSTAntaM zrIpateH spaSTamAkarNayata kovidAH ! / indirAmohanAzAya, prollAsAya ca sanmateH // 54 // tathAhisamasti bharate bhUribhUrirAzibhirujjvalaiH / didRkSayA''gatairmeruzRGgairiva virAjitA // 55 / / lakSmIpatikRtAvAsA, sarasvanmadhyabhUriva / dakSiNasyAM dizi purI, mathurA nAma vizrutA // 56 // yugmam // azokadattanAmA''sIdvANijastatra yaH zriyaH / deze deze prApaNenA'pUri cApalakautukam // 57 / / zreSThI samRddhidattAkhyo'nyadodaGmathurAsthitiH / vyavasAyavazAt prApa, paNyAnyAdAya tAM purIm // 58 / / paNyasyA''dAnadAnAbhyAmazokasya sahA'munA / raveH padmavaneneva, sauhRdaM samajAyata // 59 / / ucitAlApavastrAdidAnaiH prema tayomithaH / dinAparArddhacchAyeva, vyavaddhiSTA'dhikAdhikam // 60 // tadajaryaM sthirIkartumiti tau pratyapadyatAm / ekasyA'GgajayA'nyasya, vivAhyo dharmamaGgajaH // 61 // 1. svarNarAzibhiH / 2. mitratAm /
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 lakSmIdurantatAyAM zrIpatikathA dinaiH katipayairmitramApRcchyA'tucchasammadaH / samRddhidattaH svapurI, [prati] prAtiSThatonmanAH // 62 // kSemeNa svapadaM cApto, vasusambhArabhAsuraH / svajanAMstoSayAmAsa, kokAniva divAkaraH // 63 // parasparaM lekhahastAn, puruSAn suhRdAvimau / hRdayaprItaye zazvat, prajighyaturayojitau // 64 // azokadatto'thAnyedyuH, sute jAte svamandire / AnanditAzeSalokaM, mahAmahamacIkarat // 65 // pAtrApAtrAvicAreNA'zokadattastadA zriyam / vavarSA''SADhaparjanya, ivAkhaNDamakhaNDadhIH // 66 // zrIdAnaprINitairlokairayaM bAlaH zriyaH patiH / yadUce tena tAto'pi, taM nAmnA zrIpati vyadhAt // 67|| azokaprahitaiH puMbhiH, putrotpattyA tayA rayAt / vaddhitaH samRddhidattazcitte bADhamamodata // 68 // akArayanmahA ca, svasadmani mahAmaham / mitra[sya] hi sutotpatti, budhAH svasyaiva manvate // 69 // dadhyau ca dhIradhIH pUrvasukRtairadbhutairmama / ramA ratnAkarasyeva, jAyate yadi nandanA // 70 // tattayA mitraputraM taM, svIkRtya puruSottamam / bhajAmyeSa kRtArthatvaM, cirakAleSTasiddhitaH // 71 / / atho samRddhidattasya, gate kAle kiyatyapi / tanayA nayanAnandadAyinI samajAyata // 72 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 kRtvA janmamahaM putryAH, putrasyeva pramodataH / samRddhidatto'zokasyA'jijJapat svanarairdutam // 73 // tatazcAzokadatto'pi, dadhanmodamanuttaram / putrIjanmamahaM svaukasyAtanod dAnalAlasaH // 74 // adhyAsIccA'nayA vadhvA, tanUjo mama bhAsyati / kalpadruH kalpavallyeva, kaumudyeva sudhAruciH // 75 // tatastau prAkpratijJAtaputrodvAhaspRhAM hRdi / satataM dadhatau varSAn, paJcaSAn samatIyatuH // 76 // kAryamevaiSamaH kAryametadityAtmamAnase / nizcityaitau vivAhAya, cakratuH sajjatAmatha // 77 // dUre dezAdapi tadA, preSya maGgalapatrikAH / AhvAyitAH samAjagmuH, svajanAH sundarAzayAH // 78 / / atrAntare'zokadattadehe'jani mahAjvaraH / kurvANo dAruNaM dAhaM, dUtaH pretapateriva // 79 // upacArairupakArairiva nIce vinirmitaiH / jvare'smin kalayAmAse, kalayA'pi guNo na hi // 80 // putrasyA''vedya sarvasvaM, nirbhIko mRtyutaH kRtI / azokaH zokato bandhUn, sadviveko nyavArayat // 81 // paryantArAdhanAM cA''zu, kRtvA'dristhiramAnasaH / vipadya suralolAkSIlocanAnandako'jani // 82 / / cakrandurbandhavastArasvaraM bASpavivarSaNAH / akANDamRtyuzalyena, tasyA'tivyathitA hRdi // 83 / /
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 lakSmIdurantatAyAM zrIpatikathA aurdhvadehikamAdhAya, vihAya zucamulvaNAm / zrIpatiM sthApayanti sma, svajanAH svapituH pade // 84|| manorathe vivAhasya, mandIbhUte'tha zokataH / sarve'pi svajanAH sthAnaM, prayAnti sma nijaM nijam // 85 / / yena sArdhaM premadADhayamiSTaM tasyaiva mRtyutaH / adhAt samRddhidatto'pi, mAndyamudvAhakarmaNi // 86 // atha bhAgyaravAvastaM, zrIpateryAti sarvataH / krUraizcaurairagRhyanta, sthalamArgagatAH zriyaH // 87 // zriyo'nazaJjalAdhvasthA, bohitthabruDanAdibhiH / bhANDazAlAgatA grastAH, kSudhiteneva vahninA // 88 // anyedyuH zrIpatihamamAsanaM snAtumAzritaH / puraH sphuratpayaH pUrNahaimabhRGgArakuNDikam // 89 // bhRGgAro riktatAM yo yastasya snAnAdazizriyat / uDDIya nabhasA'yAsI[t], sa sa pakSIva vegataH // 10 // snAnAdanantaraM tadvat, sauvarNAsanakuNDike / jagmaturnabhasA citraM, tanvatyau zrIpaterhadi // 91 // devAn vanditumAyAto, devApavarakaM tataH / duHsthAgAramivAdarzacchUnyaM pravaravastubhiH // 92 // bhoktuM pracakrame so'tha, khinnavismitamAnasaH / sauvarNe bhAjane ratnakaccolAvalizAlini // 13 // bhuJjAnasyA'sya kaccolaM, yadyadriktamabhUttadA / tattadapyambareNA''zUDDInaM bhAgyaviparyayAt // 94 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 bhojanAnte sthAlamapi, yAvaduDDIya gacchati / tAvaddadhAra hastena, zrIpatiH srAg haThena tat // 95 // sthAlasya [tasya] yAtasya, balAt khaNDamavAsthita / truTitvA zrIpaterdevaceSTitadhyAyinaH kare || 96 || atha citrIyitasvAntaH, sadasatsaMzayAturaH / purAtananidhAnAni, vyaikSatA'sau samutsukaH // 97 // tAnyapyaGgArasarpAlisvarUpANi vilokayan / amanyata sa AtmAnaM, niSpuNyAnAM dhuri sthitam // 98 // zrIajitaprabhucaritam sargaH - 2 tadA ca cintayA''krAntaH puMsA kenA'pyabhASyata / ' tvatpitrA'grAhi me dravyalakSaM dhImaMstadarpaya' // 99 // " athaiSa dadhyau matpitrA, labhyamevA'bhavaddhanam / nanu deyaM tataH kiJcididaM durddevanATakam // 100 // dhyAtvetyUce ca taM 'nAsti, kozAdhyakSo'tra sAmpratam / zvaH samehi yathAlekhyaM samastaM vIkSya dIyate // 101 // evamuktvA prahityainamavadajjananImasau / 'mAtaH ! sarvA'pi sadyaH zrImaM samantumivA'mucat // 102 // zritvA mudhottamarNatvaM, yAcante mAM dhanaM janAH / tadatrA'haM sukhaM sthAtuM na lapsye bhAgyavarjitaH // 103 || tat sAmprataM sAmprataM me, gantuM dezAntare rayAt / strIti tvAmuttamarNo'pi, ko'pi no yAcitA dhanam' // 104 // 1. adhunA / 2. yogyam /
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 lakSmIdurantatAyAM zrIpatikathA ityApRcchayaiSa jananI, sthAlakhaNDaM tadantike / kutUhalAddharan puryA, nirgato'dhvani dadhyivAn // 105 / / capalAcapalAmetAM, zriyamarjayituM mama / mano notsahate hanta, kA ratirdRSTadUSaNe ? // 106 // kedAramiva lUnAnnaM, kAsAramiva nirjalam / nirlakSmIkaM ca mAM kazcinna zrayiSyati sarvathA // 107 / / tat kiM kAryaM jIvitena, nirbhAgyasya mameti saH / mumUrSuH zailataH pAtAt, sakhedaH purato'calat // 108 // pratimAsthaM puraH sAdhumavadhijJAnadhAriNam / vIkSya cA'vandatA''nandAdudayacchuddhavAsanaH // 109 / / pArayitvA munirapi, kRpAluH zrIpatiM jagau / 'vatsa ! kiM lolatAM lakSmyA, dRSTvodvigno'si jIvitAt // 110 // ramA rAmAzca jAnIhi, prakRtyaivA'navasthitAH / raktAn guNanidhIMzcApi, tyajantyetAH kSaNena yat // 111 // ke ke kAMskAnupAyAnna, vitanvanti zriyaH kRte / kAni kAni ca duHkhAni, na sahante hatAzayAH // 112 // tathApi zrIna tAneti, sametA'pi kathaJcana / sthairyamAlambate naiva, rakSitA'pi mahAdarAt // 113 // tadetanmAnase duHkhaM, vRthaiva bhavatA dhRtam / na ca syAnmRtyunA duHkhasyAnto duSkarmajanmanaH // 114 // janmAntare'pi cedbhadra !, duHkhasyAntaM vidhitsati / tajjainI pratipadyasva, dIkSAmakSAmasaukhyadAm' // 115 / /
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 zrutveti sa pravavrAja, nirvyAjahRdayaH kRtI / sAmAcArIM ca sAdhUnAM samastAM samyagagrahIt // 116 // zrIajitaprabhucaritam sargaH:- 2 I tyaktasaGgo'pi tat svarNasthAlakhaNDaM tu sannidhau / guptaM sa bibharAmAsa, samAsannamahodayaH // 117 // vividhAbhigrahagrAhI, tapyamAnaH paraM tapaH / arajyan bhavabhAveSu, nazvareSu nisargataH // 118 // spRhayan satataM siddhisaukhyA [ni] pratipAtite / dehe'pi nirmamazcArucAritraM sa yatirdadhau // 119 // yugmam // guroranujJayA'nyedyuzcarannekAkicaryayA / udIcyamathurAmeSa, sAdhurbhikSAkRte'vizat // 120 // prAptaH samRddhidattasya, mandiraM lasadindiram / dambhojjhito dharmalAbhaM vadati sma vidAM varaH // 121 // " tatra kAMrttasvaramayaistaistairmaNimanoharaiH / AtmIyaiH kuNDikApIThabhRGgAraiH kRtamajjanam // 122 // tatraiva kanakasthAle svIye khaNDita karNake / kaccoleSvapi teSveva, sadyo nirmi [ta] bhojanam // 123 // mAyUrapicchavyajanapraSThapezalahastayA / sutayA vIjitaM sphAralAvaNyaplutagAtrayA // 124 // pazyan samRddhidattAkhyaM, zreSThinaM vismayAJcitaH / labdhabhikSo'pi suciraM tasthivAn munipuGgavaH // 125 // caturbhiH klaapkm|| 1. svarNamayaiH /
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 lakSmIdurantatAyAM zrIpatikathA zreSThyapyUce 'mune ! dRSTyA, dRDhaM nizcalayA bhavAn / bAlAM vA svarNasthAlAdi, vastu vedaM nirIkSate // 126 / / kasminnapyathavA mRSTe, bhojye te manasaH spRhA / AttabhikSo'pi yat sthairyamavalambyA'vatiSThase' // 127 / / sAdhurabhyadhita 'jJAtajina[ta] ttvasya me matiH / / na sammuhyati bAlAsu, kIlAsu bhavajAgRveH // 128 // spRhAM kurvanti kiM kvApi, sAdhavo mRSTabhojane / vraNalepAdidRSTAntaryAtrAmAtrAnnabhojinaH // 129 // eSo'rthasArthaH sauvarNaH, samabhUttava mandire / kuto dinAt prabhRtyetat, praSTuM tiSThAmi kautukAt' // 130 / / zreSThyabrUta 'purANaM me, samastamapi vastvidam' / vratyapRcchat 'kathaM bhuGkte, bhavAn khaNDitabhAjane ?' // 131 / / samRddhidatto'pyAdatta, vAcaM 'vAcaMyamottama ! / yojyamAnaM yatnato'pi, svarNaM sthAle'tra nA'lagIt' // 132 / / sAdhunA sthAlakhaNDaM tadathA''kRSya kaTItaTAt / tatrAsaJjitamAtraM drAgalagIdvidhivalgitAt // 133 / / atha vismitacittena, zreSThinA mandirAnmuniH / nirgacchaMstiSTha tiSTheti, vadatA vandito drutam // 134 // apRcchyata ca yatnena, kimidaM bhagavanniti / pratnaM vastu tavedaM tat, kiM bravImIti so'pyavak // 135 / / AcaSTa zreSThirAT 'sAdho !, mRSoktaM kSamyatAM mama / idaM madIyaM no vastu, zRNu vacmi yathA tathA // 136 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 pUrvaM varSASTakAt snAtumekadA mayi sodyame / akasmAdeva samprAptaM, nabhasA kuNDikAdikam // 137 // dhUpabhAjana-ghaTyAdyametadratnamayaM punaH / mama pUjayituM devAniSThasyA''ptaM [ca] tatpuraH // 138 / / bhojanAvasare cedaM, bhAjanAdi manoharam / samprAptaM mAM munipate'nyaccApi draviNaM bahu // 139 / / Arabhya taddinAt prAjyaM, vibhavaM dhArayAmyaham / tad brUhi vetsi cet sAdho !, kimidaM prAjyacitrakRt // 140 / / tata[zca] caritaM svIyaM, sarvaM sAdhuryavedayat / zrutvA zreSThyapi romAJcopacitAGgo'bravIditi // 141 // 'zrIpate ! tanayA jAtamAtreyaM tava kalpitA / manmandire ca mAdyanti, tavaivaitAH samRddhayaH // 142 // tadenAM tanayAM tUrNaM, pariNIya kuruSva me / manorathadrumaM cittAlavAlasthaM phalegrahi[m] // 143 / / madhure madhyame'muSmin, vayasyanucitaM tapaH / vihAya vilasa svairaM, dhImannAbhivibhUtibhiH // 144 // amUn kautukinaH kAmaM, zyAlakAnnarmabhASitaiH / sAmprataM prINaya prAjJa !, vArddhake vratamAcareH' // 145 // atha saMveganirvedabandhurAM madhurAM giram / zrIpatizcArucAritralasadratiralAsayat // 146 / / 'pazyatAmapi yAstUrNamapuNyapavaneritAH / yAntyuDDIya tRNaprakhyAH, zriyastA na haranti mAm // 147 / /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 lakSmIdurantatAyAM zrIpatikathA mahAmohAhigaralaprasaradhvastacetanaH / kathaJcana prabuddho'smi, siddhAntAmRtalAbhataH // 148 // adhunaiva kathaGkAraM, kAminI viSavallarIm / bheje rirakSiSuryatnAdahaM saMyamajIvitam // 149 / / vayasi kvApyanaucityaM, na tapaH pracikIrSataH / aprastAvo'mRtasyApi, pAne kiM ko'pi sammataH // 150 // jalabuddasaGkAze, jIvite'tra sacetasAm / dharmahetorvArddhakasya, prAptau ko nAma nirNayaH ? // 151 / / bhAgyabhAjo janAstasmAt, santyajya viSayaspRhAm / yatante'nuttaraM saukhyaM, lipsavastapase'nizam' // 152 // evaM saMvegasArANi, tasya vAkyAni jalpataH / avadhijJAnamutpede, kSayopazamazAlinaH // 153 / / atha jJAnAnmunistasya, svasya ca prAgbhavaM vidan / ityavAdIjjJApayituM, dharmAdharmaphalaM sphuTam // 154 // 'kRtaM manastanubhyAM yat, phalaM tasya kimucyate ? / dharmadviSTaM durantaM syAd, girA kRtamapi dhruvam // 155 / / tathAhi zrIpure'bhUtAM, padmAkara-guNAkarau / vayasyau zasyakarmANau, zAntacittau svabhAvataH // 156 / / tAvanyadA gurorvaktrAddharmamAkarNya nirmalam / prabuddhau dezaviratiM, bhejAte bhavabhIrukau // 157 // dharmya vizuddhasamyaktvau, vidadhAnAvanAratam / kRzayAmAsatuH pApasaMhatiM tau kRpAparau // 158 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 kadApyazikSayaddakSamukhyaH kazcana kaJcana / kuryAdakAryaM no dhIrastacchrIsaMhAri yad bhavet // 159 / / tannizamyA'vimRzyaiva, sahasA''ha guNAkaraH / kimakRtye kRte yAti, zrIruDDIyApi pazyatAm // 160 / / zrutveti tadvaco bhUrirloko'kRtyAdbhiyaM jahau / padmAkarastvazAnmitra !, kiM brUSe'narthadaNDakRt // 161 // guNAkaro'pi zocaMstadvacaH sakhyA samaM sadA / dharmakarmaThatAM dadhe, prayato jIvitAvadhi // 162 // anAlocya pramAdena, tAM giraM sa guNAkaraH / mRtvA'bhUvamahaM zuddhadhIstu padmAkaro bhavAn // 163 / / pazyato'pi mamoDDInA, tAdRg lakSmIvihAyasA / tvAM ca bheje sphuTaM pazya, vipAkaM karmaNAmaho ! // 164 // evaM zrutvA smRtaprAcyajAtiH saMvegamAgataH / zreSThI samRddhidatto'smAt, sAdhovratamupAdade // 165 // sA'pi ca zreSThinaH putrI, kulastrINAM patirgatiH / nizizrAya [zrI] jainendrI, dIkSAmaMhaHkSatikSamAm // 166 / / cApalena zriyastena, sAkSAdRSTena tau munI / viraktau bhavato'bhUtAM, samudyuktau vrate bhRzam // 167 / / kramAd dhyAnAgninA dagdhakarmendhanasamuccayau / muktizriyA dhRtotkaNThaM, vRtau jJAnakalAbhRtau // 168 / / nizamya zrIpatervRttamidamAtmahitArthinaH / / lakSmyAM mohaM parityajya, rajyadhvaM satpathe sadA // 169 / /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ bandhuvairasye kIrticandra-samaravijayakathA nAnAklezagaNaM viSahya satataM kRSyAdibhiryA'rjyate, kRcchrAd bhUpa-malimlucA 'nala - jalAdibhyazca yA rakSyate / yA bandhAdinibandhanaM kSititale, sAkSAcca saMvIkSyate, tasyAM kaH karikarNacApalabhRti, prAjJaH zriyAM rajyati // 170 // [zArdUlavikrIDitavRttam ] lakSmIdurantatAyAM zrIpatikathA / graM. 123 a. 12 1 zrIsatattvamidaM proktaM satAM vairAgyakAraNam / svarUpamatha bandhUnAM, zRNutA'vahitA janA: ! // 171 // mAtApitrAdiSu prema, cintayanti sunirbharam / na tvevaM mUDhamatayo, vicAraM kurvate hRdi // 172 / / nirAdike'tra saMsAre, bhrAmyanto bhavakoTiSu / mAtApitrAditAM sarve'pyaGgino lebhire dhruvam // 173 // sarve'pi prApnuvanti sma, vairitAmapyanantazaH / parasparaM tataH ko'tra, mAtApitrAdinirNayaH ? || 174 | na ca nirmitapApAnAM, patatAM narakAvanau / mAtApitrAdibhistrANaM, jAyate dehinAM kvacit // 175 // sarve'pi bandhavaH pUrvaM bhUtvA satpremasindhavaH / kiJcinnibandhanaM prApya, prayAnti vikRtiM kSaNAt // 176 // atrArthe nijasodaryaduzceSTitanirIkSaNAt / buddhasyA''karNyatAM kIrtticandrabhUmipateH kathA // 177 // 1. lakSmyAH svarUpam / -- 139
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 'astyAdyadvIpabharatabhUSaNaM dUSaNojjhitA / campAbhidhA purI svIyazobhayA kampitA'lakA // 178 // pUrNacandrAvadAtodyatkIrtizubhritaviSTapaH / kIrticandrAbhidhAnastAmapAlayadilApatiH // 179 / / jajJe samaravijayanAmA'sya laghusodaraH / yauvarAjyaramAkelipadmaM padmasamAnanaH // 180 // bhuJjAnayostayoH prAjyaM, sAmrAjyaM prItacittayoH / samayaH samatIyAya, bahurbaddhasukhodayaH // 181 / / anyadA kunRpeNeva, grISmeNa tApitAM bhuvam / svasthAM vidhAtuM samprAptastapAtyayanarezvaraH // 182 // yaH zakracApaniryAtadhArAbANaiviyoginAm / handi bhinnAni no veti, vidyu[d]dyotAnniraikSata // 183 / / ghanAghanA yasya bhaTA, bhaktvA grISmasmayaM bhRzam / samprAptayazaso vizve, garjantaH parito'bhraman // 184 // yo mahImAtmasaGgena, navodbhUtaistRNAGkuraiH / cakAra sphAraromAJcodaJcattanumivAbhitaH // 185 // yatropakArAnapekSaM, dadato jIvanaM ghanAH / zikSayanti janAn kartuM, ninimittAmupakriyAm // 186 // jImUto yatra pAnthAnAM, gatirodhAya sarvataH / vyAjenA'mbupravAhAnAmAjJArekhAmivA'kRta // 187 / / evaM prasRtvare bADhaM, stanayitnusamAgame / saudhamUrdhasthito'pazyannadyAM pUraM dharAdhipaH // 188 / /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - bandhuvarasye kIrticandra-samaravijayakathA tataH sodara-sAmanta-sacivAdyaiH samanvitaH / kutUhalAkulastasyAH, saritastaTamAsadat // 189 // kelaye cAruroha drAk, sodareNa samaM tarIm / tarI: paurAH parAzcAnye, sAmantAdyA azizriyan // 190 // evaM yadRcchayA teSu, keliM kurvatsu harSataH / vavarSopari deze'bdaH, pUrazcAvarddhatA'dhikam // 191 // mahAvegAt kRSyamANAstena pUreNa nAvikaiH / nipuNairapi no nAvo, dadhire karmazaktivat // 192 / / athA'syAH sarito madhye, tIre cAvasthitairbhRzam / pUtkRte militA viSvagAturA lakSazo janAH // 193 / / pazyatAmapi lokAnAM, nRpasyA'ntardadhe tarIH / yojanAnyaticakrAma, prabhUtAni ca vegataH // 194 / / lagnA dIrghatamAlAkhyATavyAM nauH kvApi zAkhini / tatastIre samuttIrNaH, kSamAnAthaH kathaJcana // 195 / / sasodaraH katipayairjanairyuktaH zramAturaH / vizrAmyan vAhinInIrakhAtataTyA bilAntare // 196 / / nRpo'drAkSInnidhiM dyotamAnaM ratnakarotkaraiH / utthAya ca parIvArAvRtastasyAntikaM yayau // 197|| yugmam // svayaM dRSTvA ca sasnehaM, nijabhrAturadIdRzat / sAdaraM taM nidhi kSoNIpatiH prAJjalamAnasaH // 198 // krUraH samaravijayo, jAtaduSTamatistataH / nRpaM hatvA nidhimamuM, rAjyaM ca na kimAdade ? // 199 / /
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 2 iti dhyAyan kRpANyA drAg, duSTo ghAtamamuJcata / bhUpazcA'vaJcayad dakSo, bAhau dhRtvA'bhyadhAcca tam // 200|| yugmam || 'kimidaM ceSTitaM vatsa !, bhavatA kiMnimittakam / ko'pi nA'smatkule'kArSIt karmedRkSaM sudAruNam // 201 // asti prayojanaM te cedrAjyena draviNena vA / tattvameva gRhANA''zu, pratipatsye tvahaM tapaH ' // 202|| evaM sumadhuraM bhUpe, vadatyapi durAzayaH / bAhuM vimocya so'nazyad, dveSaM niSkAraNaM vahan // 203 // rAjA vyacintayaddhig dhik, prAcyaduSkarmaceSTitA: / yadvAcApi na vAcyaM taddhelayaiva prakurvate // 204 // itthaM calanti cetAMsi yatkRte tena kiM mama / nidhAneneti tat tyaktvA, nijaM prApa niketanam // 205 // sa tu duSTAzayaH puNyahInatvAttatra taM nidhim / apazyan bhUminAthena gRhItaM hRdyamanyata // 206 // atha dezaM sodarasya, caraTIbhUya luNTayan / kadAcana sa sAmantairbaddhavAgrAhi nRpAntike // 207 // nyamantryata narezena, rAjyadAnAddayAlunA / cakre mithyAbhujAdarponmattaH sa tvavahelanAm // 208 // bhujAbalena sAmrAjyaM, grAhyaM dattaM tu nAmunA / ityAkU[taM] dharan bhUpamandirAcca viniryayau // 209 // evaM muhurmuhurjAtamantuto vidhRto'pi saH / mocito naranAthena, rAjyenA'bhyarthito'pi ca // 210 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 bandhuvarasye kIrticandra-samaravijayakathA lokA babhASire 'hantA'nayoH sodarayorapi / dRzyatAmantaraM hastimalla vAleyayoriva // 211 // pIyUSAt sAramAdAya, vidhAtrA sujanA dhruvam / vinirmitA jagatyasmin, kAlakUTAttu durjanAH // 212 // tAn stumo durjanAn yebhya, AdaraH satsu jAyate / bhavet kasya spRhodyote, dhvAntAbhAve hi sarvathA ? // 213 // khalaH kRtopakAre'pi, na snihyati kathaJcana / dazed dugdhasya dAtAramapi kiM na sarIsRpaH ? // 214 // upakAriNi kurvanti, janAH sarve'pyupakriyAH / nRratnaM tveSa bhUmIza, upakAryapakAriNi' // 215 // iti stutyA'pi lokasyA'nutsikto'vanivAsavaH / smAraM smAraM bhrAtRvRttaM, saMsRtermuhurudvijan // 216 // arajyan rAjyasaukhyeSu, mukhyaH prekSAvatAM dinAn / ninAya dveSahetuM taM, jijJAsurgurusaGgamAt // 217|| yugmam // prAptaH prabodhanAmA'tha, kevalI bhAgyayogataH / [rA]jJA gatvA vavande ca, sandehadhvAntabhAnumAn // 218 // dezanArasamApIya, prastAve pRthivIbhujA / pRSTaH svasodarakrauryahetuM munipatirjagau // 219 / / 'asyaiva jambudvIpasya, varSe videhanAmake / samasti zastasadanaM, vijayo maGgalAvatI // 220 // sugandhipuravAstavyastatrA'bhUnmadano vaNik / tasyaikaH sAgaraH sUnuH, kuraGgAkhyaH paraH punaH // 221 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 zrIajitaprabhucaritam sarga:-2 tau kramAd vyaktacaitanyAvadhyaiSAtAM kalAH kalAH / yauvanasthau pitRbhyAM ca, sotsAhaM pariNAyitau // 222 / / pravaraM puruSArtheSu, samasteSvarthameva tau / / manvAnau cakratustasyA'rjane nAnAmanorathAn // 223 / / parigrahagrahagrastau, prAjyopAyaparAyaNau / kRtyAkRtyavibhAgaM tau, naivAjagaNatAM kvacit / / 224 / / kuraGgastu vizeSeNotkrUratAM kalayan hRdi / mugdhAnapAtayat pAze, kuraGgAniva lubdhakaH // 225 / / kadAci[d] dadhyaturimau, dezAntaragati vinA / labhyate'rthaH kathaM nAma, cetasA paricintitaH // 226 / / pumAn dravyaujasA hIno'vajJAM prApnoti sarvataH / vidhyAtaH pAvakaH padbhyAM, kimu nAkramyate janaiH ? // 227 / / yasyA'rthAstaM zrayante drAg, janAH svAduprapaJcinaH / pUrNaM saranti kAsAraM, vihaGgAH sarvato'pi hi // 228 // arthAdeva vilIyante, vipado nikhilA api / susiddhAd gAruDAnmantrAdivodagrA viSormayaH // 229 // arthAccetomatA bhogAH, prabhavanti zarIriNAm / kIrtiH saJjAyate cArthAcchazAGkakiraNojjvalA // 230 // tasmAddezAntaraM yAvo, dravyopArjanahetave / iti saJcintya pitarAvApRcchetAM javena tau // 231 // niSedhatorapi tayorbhANDaM cAdAya puSkalam / prasthitau vibhavodbhUtimanorathazatAkulau // 232 / /
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 bandhuvarasye kIrticandra-samaravijayakathA yiyAsitasya dezasya, sannikarSaM gatau ca tau / akasmAccAptayA krUracauradhATyA pramUSitau // 233 / / pralApaiH karuNaiH pATaccarANAmapi tAvatha / cillAviva payaHpUrairjanayAmAsatuH kRpAm // 234 // dInArANAM sahasrasya, bhANDaM pratyarpya caitayoH / zeSaM sarvaM samAdAya, jagmuste pAripanthikAH // 235 / / tAvatho dhavalapuraM, tena bhANDena saMyutau / gatAvApaNamevaM ca, gRhItvA tatra tasthatuH // 236 / / vANijyamanayorbAda, kurvatozca kathaJcana / dInArANAM sahasra dve, saJjAte jAtaharSayoH // 237 // lAbhAllobhe parAM prauDhiM, vrajatyatha mahodyamau / lAkSAnIlIprabhRtyeto, gRhNIto vastu santatam // 238 // pravartete niSkaruNaM, yantrapIDanakarmaNi / vRddhau dhanaM dazaikAdazAdivRddhyA ca yacchataH // 239 // kRSISu kSetramukhyAni, duSkarmANyaparANyapi / tayovidadhatorAsan, dInArA adhikAdhikAH // 240 // adhikAdhikavittasya, lAbhAttAvadhikAdhikam / yatamAnau ca dInAralakSAzItiM pracakratuH // 241 // dInArakoTinirmANavAJchayA'tha viDambitau / akRtyeSu samasteSu, prAvartetAmanAratam // 242 // 1. kalAntare, 'vyAja' iti bhASAyAm /
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 2 uSTrA'zvatara cakrIvadukSagantryAdivAhanAt / dezAntarebhyo draviNaM, svIcakrAte zramojjhitau // 243 // vahanAnyabdhimArgeNa, vAhayAmAsatuH sadA / paTTakena ca zulkAdisthAnAni lalaturnRpAt // 244 // poSayAmAsaturdAsIsturagIzcApi sadmani / danta-carma-viSAstrAdivaNijyAmapi cakratuH // 245 // tyajantau dharmanAmApi, pApAdISadabibhyatau / santoSaM ploSayantau cA'nirviNNau duHkhakoTitaH // 246 // nAnopAyaparau koTimapyapUrayatAM takau / ratnakoTyarjane kAGkSAM dhRtavantau tato hRdi // 247 // [ yugmam ] athA'khilaM dhanaM pote sthApayitvA'tilobhataH / , pratasthAte mahotsAhau, prati ratnavasundharAm // 248 // pAthodhau vahane tasminnadhvAnaM laGghayatyatha / vyamRzyata kuraGgeNa, krUratAkrAntacetasA // 249 // sAgare sAgaramamuM, kSiptvA draviNabhAginam / niHsapatnamidaM sarvaM karomi dhanamAtmasAt // 250 // bAndhavA dhanayuktAnAmapare'pi bhavanti hi / viTAdhikA eva punarbandhavo'pi dhanojjhitAH // 251 // tadyAvanmadvadeSo'pIdRkSabuddhirna sambhavet / vizvastaM tAvad hyenaM drAg, hatvA''pnomi kRtArthatAm // 252 // dhyAtvetyasau lokadRSTi, vaJcayitvA kudhIdhana: / sAgaraM potaparyante, niviSTaM kSiptavAJjale // 253 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ bandhuvairasye kIrticandra-samaravijayakathA asuMbhadhyAnasaMyukto, nIrAnmRtvA'tha sAgaraH / tRtIyabhuvi sambhUto, nArakaH paramAyuSA // 254 // kuraGgo'pi kSaNaM sthitvA, mAyAkolAhalaM vyadhAt / mRtakAryaM ca vidadhe, modamAnaH svamAnase || 255 // tato yAvat kiyaddUraM gatastAvadabhAgyataH / tadyAnapAtraM durvAtavazAt prAlIyata drutam // 256 // magnaH parijanaH sarvo, bhANDaM ca nikhilaM gatam / svayaM tu phalakaprAptyA'mbhodhesturye'hni nirgataH // 257 // kiJcinmahApuraM prApyA'rjayiSyAmi ghanaM dhanam / tato bhogAnahaM bhokSye, ityAdisvavikalpanaiH // 258 // kSaNaM tuSyan kSaNaM ruSyan, kSaNaM mUrcchan kSaNaM raTan / paribhrAmyan vane kvApi dRptakesariNA hataH // 259 // [yugmam ] raudradhyAnagato mRtvA, mahApAtakapUrita: / 147 prApa dhUmaprabhAmeSa, paJcamIM narakAvanim // 260 // athoddhRtya narakato, nAnArUpadharAvimau / bhavaM bhrAntvA'Jjanagirau, daivAt siMhatvamAgatau // 261 // tatrApyekaguhAkArye, mitho yuddhavA vipadya ca / caturthaM narakaM prAptAvuddhRtyA''ptau ca sarpatAm // 262 // tatrApyekanidhAnArthe, yuddhavA mRtvA ca nArakau / paJcamyAmavanau jAtau, tato bhrAntau bhavaM bahum // 263 // 1. ' kANDe zaraH zubhaM kSeme, zAraH zabalavAtayoH / kiMzukazca zukazcA'pi smRtAstAlavya - dantyayoH ' // iti zabdaprabhede // 1 // 128 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sargaH 2 148 tato dhanina ekasya, kalatratvamavApatuH / tatra putrodbhavazcAsId, dvayorapi pRthak pRthak // 264 // mRte patyAvatIvA'rthanimittaM kalaho'jani / rAjAdyairapi tadvAdo, na punarniradhAryata // 265 // tato'nyadA'tiroSeNa, zastrairyuddhvA parasparam / mRtvA SaSThyAM narakorvyAmutpedAte tato'pi ca // 266 // bhUrijanmAtyaye'bhUtAM sutau kasyApi bhUpateH / tatrApi tau rAjyahetorayudhyetAM piturmRtau // 267 // raudracittau mitho ghAtAt, saptamaM nirayaM gatau / sarvotkRSTaM prapUryA''yurbhavamabhramatAM punaH ||268|| tataH parigrahasyArthe, nAnAsthAneSu santatam / punarapyApadastAbhyAM, lebhire jIvitAntadAH // 269 // svayaM tu bubhuje naiva, jAtucit sa parigrahaH / kevalaM kaSTakoTInAM jajJe'yaM prAptikAraNam // 270 // rAjan ! pUrvabhave kRtvA'jJAnakaSTaM tathAvidham / abhUtaM tau bhave'trApi, yuvAmevaM sahodarau // 271 // pradveSTi tvAM kuraGgo'yaM, prAgbhavAbhyAsatastataH / adyApi caikadA bAdhAM, durddhastava vidhAsyati // 272 // tRtIye setsyati bhave bhavAnArAdhako nRpa ! | , bhramiSyati punarbhrAtA, tavA'nantaM bhavAmbudhim ' // 273 // zrutveti kevalimukhAt, saMvegaM paramaM vahan / bhavasvarUpaM bhUpAlo, dhyAyannatvA vyajijJapat // 274 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 bandhuvairasye kIrticandra-samaravijayakathA abodhi bhagavan ! yuSmadvAkyAdbhavaviSadrumaH / bandhusne[ha] sphuranmUlo, nAnAduHkhaphaloccayaH // 275 // mohito'hamiyatkAlamajJAnAdamumAzritaH / prasadya sadya ucchettuM, dehi dIkSAkuThArikAm // 276 / / tato'yaM harisiMhAkhyabhAgineyAya satvaram / dattarAjyo munIndreNa, dIkSAdAnAt kRtArthitaH // 277|| navapUrvadharastyaktamamatvaH sve'pi varmaNi / rAgadveSau na bheje sa, iSTAniSTeSu vastuSu // 278 // pANipAtradharazcAtha, jinakalpaM samAzritaH / rajohRtimukhAcchAdamAtropakaraNAnvitaH // 279 // tapasA zoSayan gAtramamAtraguNavAridhiH / ekAkI vyaharat sarvopasargasahanodyataH // 280 // // yugmam / / gato gajapurodhAnamanyedhurmunikuJjaraH / kAyotsargasthito'dhyAyad, dhyAnaM bhUdharanizcalaH // 281 // pApaH samaravijayo, daivAd bhrAmyannihA''gataH / anagAraM nirIkSyA'muM, dIprakrodhAnalo'jani // 282 // yamajihvAkarAlena, karavAlena nirdayam / dadau ghAtaM [sa] tasyarSeH, kandharAyAM narAdhamaH // 283 // vednaato bhRzaM mithyA, me duSkRtamiti bruvan / yatiH papAta bhUpIThe, chinnamUlo yathA taruH // 284 // acintayacca re jIva !, yat parigrahamUrcchayA / vyadhA duSkarma tasyaitat, phalazeSamupasthitam // 285 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 2 bhuGkSva mA sma vidhA: krodhaM, rodhaM duSkarmaNAmayam / tanvan samaravijayo, bADhaM te paramaH suhRt // 286 // maitrIM vidhehi sattveSu, pramodaM dhArmikeSu ca / duHkhiteSu kRpAlutvaM, mAdhyasthaM durjaneSu ca // 287 // bhAvayanniti mRtvA'sau, sahastrAre suro'jani / cyutvotpadya videheSu, samavApsyati nirvRtim // 288 // kIrticandrakathAmetAM bhavanirvedakAriNIm / nizamya dharmamarmajJAH, kathaM muhyanti bandhuSu // 289 // mAtA- vaptA- sahajanikaro, vallabhA nandanAzca, svArthAsaktA dRDhataramaho, prema ye darzayanti / kiJcid dRSTvA hRdanabhimataM matsarApUrNacittAH, saJjAyante khalu sumahate'narthasArthAya te'pi // 290 // [mandAkrAntAvRttam] bandhudurantatAyAM kIrtticandra- samaravijayakathA / graM. 121 a. 4 , nArISvanuttaraM prema, cintayanti vicetanAH / vyaktAnapi nirIkSante, tAsAM doSAn punarna hi // 291 // madirAyAH svasA jyeSThA, taralAkSIti nirNayaH / yaccaitanyaM haratyAdyA, pAnAt darzanato'parA // 292 // yasyAH kRte na jananIM, na tAtaM svajanAnna ca / na jIvitaM na vibhavaM, na jAtiM na kulaM tathA // 293 // gaNayanti jaDAtmAnaH, sA'pi hetoH kutazcana / vikRtA viSavallIvA'narthAya syAnnitambinI // 294 // // yugmam //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 strIvirasatAyAmagaDadattakathA kandaH sarvakalaGkAnAM, nRzaMsatvasya mandiram / nibandhanamanarthAnAM, chadmAnAM bIjamaGganA // 295 / / striyo raktA viraktAzca niyataM duHkhakAraNam / mukhe viSadharasya syAdviSasyaiva hi sambhavaH // 296 // adbhutapremapAtrANAmapi strINAM sudAruNam / dRSTvA vilasitaM prAjJA, budhyante'gaDadattavat // 297 // tathAhi 'bharatakSetre'vantidezavibhUSaNam / avantItyasti pUrRddhyA, nyakkurvANA'marAvatIm // 298 // tatra nAmnA'jitazatrurbhUpa: saccakramodakaH / vinidrakamalaH sphUrjatpratApo'jani bhAnuvat // 299 // vikramI vAjizikSAdidakSo yuddhaniyuddhavit / amogharatha ityAsIt, kSatriyastasya sArathiH // 300 // saha patnyA yazomatyA, tasya vaiSayikaM sukham I bhuJjAnasya kramAjjajJe'gaDadattAbhidhaH sutaH || 301 // vyapAdi janakastasya, zizoreva vidhervazAt / padaM ca tasya bhUjAniranyasmai pravitIrNavAn ||302|| patinAzAt patipadasyA'nyatra gamanAdapi / dUnA dInAnanA'bhIkSNaM, vilalApa yazomatI // 303 // kAlena vyaktacaitanyo'gaDadatto'tha mAtaram / krandantIM vIkSya zughetumanyadA'pRcchadacchadhIH // 304 // tato'mbA nyagadadvASpaklinnabhUH suvadakSaram / nirbhAgyA vatsa ! kiM vacmi, yacchizoste pitA mRtaH || 305 ||
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 kalAsu niHsapatnena, sa[d]yatnenezasevane / satpauruSeNa pitrA te, zrIrasau pravarA'jitA // 306 / / akANDe'pi sa daivena, hatAzena hato hahA ! / bhavAn kalAsu nA'dyApi, vidurazca zizutvataH // 307|| pitA te yadi nA'kANDe'mariSyattarhi satkalaH / abhaviSyastato'yAsyat, kutastasya padaM ripau // 308 / / tvattAtasya padaM bhUpAt, prAptavantaM paraM puraH / / dRkzalyAbhaM prapazyantyA, bASpaugho me na zAmyati' // 309 / / athA'gaDo'pi saGkrAntamAtRduHkho'vadat kRtI / 'mAtaH ! kvacana ko'pyasti, mAM zikSayati yaH kalAH // 310 // acireNa kalAH prApya, savitri ! svapituH padam / svIkariSye nyakkariSye, vipakSAn mA sma khidyathAH // 311 / / jAtena tena kiM svAmbAyauvanadhvaMsahetunA / yasmin satyapi tAtasya, bhUmiranyaivilupyate // 312 / / yaduktamyairvRddhi nIyate vaMzo, bandhuvargo dhanaM yazaH / pitusta eva putrAH syurvairiNaH svairiNaH pare // 313 // na mlApitAnyakhiladhAmavatAM mukhAni, nAstaM tamo na ca kRtA bhuvanopakArAH / sUryAtmajo'hamiti kena guNena lokAn, pratyAyayiSyasi zane ! zapathaivinA tvam' // 314|| [vasantatilakAvRttam]
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA 153 prasUrUce'tha 'vatseyaM, zemuSI te zubhA param / khalApUrNe pure'muSmin, kastvAmadhyApayiSyati ? // 315 // kauzAmbyAM tu sahAdhyAyI, tvattAtasya paraH suhRt / nAmnA dRDhaprahArIti, vidyate tatra tad vraja // 316 // gaNayan pitRsauhArda, tvAM putrIyan pavitradhIH / sa mUrdhanyaH satAM nUnaM, yatnAdadhyApayiSyati' // 317 / / tatastAM jananIvAcaM, tatheti pratipadya saH / prasthitaH prApya kauzAmbI, prANasIt suhRdaM pituH // 318 // enaM so'pi sasanmAnaM, svAgatapraznapUrvakam / kau[ta] skuto'si ko heturAgateriti pRSTavAn // 319 / / yathAtathaM svavRttAntaM, jalpatA sUtasUnunA / toSitazcAvadat prItiprakarSavikasanmanAH // 320 // 'tvaM me nandanadezIyaH, sukhaM tiSThA'tra mandire / cintAM kAmapyakurvANaH, zikSasva sakalAH kalAH' // 321 // tatheti pratipanno'sau, sthirAtmA zobhane'hani / vidyA grahItumArebhe, suprasannAd gurostataH // 322 // kalAH sa[kalayAmAsa, satataM sa yathA yathA / tathA tathA candra iva, sarveSAM mudamaididhat // 323 // so'vidhyaccalavedhyAni, zastrImabhramayattarAm / vAjino vAhayAmAsa, damayAmAsa ca dvipAn // 324|| avakAzaM na nidrAyA, apyadatta sa zastadhIH / aharnizaM priyatamAM, vidyAmevAnukUlayan // 325 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH 2 154 mahotsAhaM gRhArAme'bhyasyantaM satataM kalAH / dehadIdhitisandohanyatkRtottaptakAJcanam // 326 // taM samIpasthasadanavAtAyanamadhiSThitA / kA'pi trastakuraGgAbhalocanA vinyabhAlayat // 327 // yugmam || vismeranetrarAjIvapuTAbhyAM rUpasampadam / tasyA''pibantI yuvatiH, sA''pa tRptiM kadApi na // 328 // nityaM tadrUpapIyUSaM dhayantI nirnimeSadRk / agaNyalAvaNyanidhiH, sA jigAya surastriyaH // 329 // amuyA lIlayA kSiptaH, pANinA puSpakandukaH / tasya dehe'lagat kAmerito yantropalaH kila // 330|| imAmagaDadatto'pi vIkSya pInapayodharAm / zazAGkavadanAM kAmonmAdinIM padmalocanAm // 331 // cintayAmAsa kimiyaM, nAgakanyA'thavA surI ? | ArAmadevatA kiM vA ? kinnarI vA'tha mAnuSI ? ||332 // yugmam // nimeSakarmaNA prAjJamUrddhanyastAM ca mAnuSIm / nizcikAya svakIyadyujjitacampakakorakAm ||333|| anvahaM darzanAttasyAM prAdurbhUtamapi pradhIH / gUDhameva dadhau rAgamasau svaguruzaGkayA ||334 || sA'pi lokSaNA kAmataptA virahavihvalA / na dine na nizAyAM ca ratiM lebhe manAgapi // 335 // mRdupallavasatklRptasaMstare zayitA'pi sA / dehe dAhaM dadhau tIvraM, kArISAgnigatA kila // 336 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA 155 candanAJcitadehA sA, mRNAlIjAlamaJjulA / muhurmuhurjalaiH siktA'pyadhikaM tApamAsadat // 337 / / vadanena parAbhUtaH, zazI tasyAsta, bhRzam / karaiH santApayAmAsa, samprApyA'vasaraM nijam // 338 / / tayA smaradazAmevaM, duHsahAM samavAptayA / taM prati prahitA dUtI, gatvA drutamabhASata // 339 / / 'zRNu he subhagottaMsA'bhyarNaitadbhavanezituH / yakSadattagRhapateH, sAmadattAbhidhA sutA // 340 // vivAhitA'tra pure [sA], viraktA kupriyAttataH / nirIkSya tvAM dRDhaM raktA, manmukhena vadatyadaH // 341 // vIrAvataMsa ! mAreNa, dAruNaiH sAyakairdRDham / hanyamAnAmarakSan mAM, nirdayeSvagraNIrasi // 342 // tanmAM trAyasva trAyasva, zaraNya ! zaraNAgatAm / upekSitA tvavApsyAmi, smarasya dazamI dazAm' // 343 // zrutveti vAcikaM tIvrAnurAgAM tAM vidannapi / agaDo dezakAlajJo, dhIradhIrabhyadhAdidam // 344 // 'ahaM vizAlAvAstavyo'gaDadatteti vizrutaH / kalAbhyAsaM kartukAma, iha prApto'smi susmite ! // 345 // 1. prAkRtabhASAracite vasudevahiNDigranthe zreSThiputryAH 'sAmadattA' iti nAma darzitam, agaDadattarAsamAlAyAM ca pIThabandhAntargate tulanAtmakasamprekSaNe pU. tIrthabhadravijayagaNinA 'zyAmadattA' ityabhidhAnaM darzitam, vasudevahiNDigranthasya gurjarAnuvAde'pi tadeva nAma darzitam, ato'tra 'zyAmadattA' iti samIcInamAbhAti, evaM sarvatra jJeyam /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 2 kalA abhyasya nikhilA, gacchAmyAtmapure yadA / tadA mayA sahA''yAtu, bhadre ! tava sakhI drutam // 346|| bhavatyA sthApyatAM susthA, svasakhI katiciddinAn / dhImatAmapi sidhyanti, kAryANyautsukyato na hi // 347 || ityuktvA kRtasatkArA, visRSTA dUtikA yayau / svayaM punaH kalAzeSamabhyasyaMstasthivAn sukham ||348|| anyedyurbhUpasadasi, gurvanujJAmavApya saH / darzayAmAsivAn sAraM, kalaughaM vigatazramaH // 349 // cakra-mudgara-nistriMza-daNDAdyaiH zramamulvaNam / tanvanneSa sadasyAnAM, ciraM cakre camatkRtim // 350 // taM te zazlAghire dhUtamUrdhAno'tha muhurmuhuH / pRthvInAthaH suvAGmAtreNApi tuSTAva taM na hi || 351 // so'bhyadhatta tato bhUpaM, 'prasAdaste'stu dUrataH / sAdhuvAdo'pi no deva !, mayA'vApi kuto vada' ||352|| bhUpo'bhASiSTa 'bho bhadra ! citramAtraphalAM tava / vIkSamANAH kalAM citrIyante tattvabahirmukhAH || 353 // asmAdRzAstvarhaduktatattvajJAH stuvate kRtin ! / ekAM dharmakalAmeva, praSThAM sarvakalAsvapi // 354 // AjIvikAmAtrakRtA, tava kiM kalayA'nayA / lokottarAmihA'mutra, hitadAM zRNu me kalAm // 355 // abhUdatraiva kauzAmbyAM, hariSeNamahIpateH / subuddhinAmA sadbuddhizevadhirmantripuGgavaH // 356 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA siMhalIkukSibhUstasyA''nanda ityAkhyayA sutaH / yauvane jagrase kuSThavyAdhinA rAhuNenduvat // 357 // tasyA'tyantapUtigandheH, svajanaistyaktasannidheH / makSikaughaparItasya, dinA duHkhamayA yayuH || 358|| jahustamagadaGkArAH, kRtanAnopacArakAH / kaJcid guNamapazyantaH, pizunaM paNDitA yathA // 359 // kuto'pi kAryato'nyedyuryavanadvIpazAsitA / prajighAya nijaM dUtaM, kauzAmbIbhUdhavaM prati || 360|| hariSeNanRpasyA'sau, sadaH prApto mahAmatiH / samprAptagauravo rAjakAryaM sarvaM nyavedayat // 361 // athotthito gRhaM nItvA, saccakre mantriNA bhRzam / tatrA''viSTaJca tvagdoSavantamAnandamaikSata // 362|| ko'yamityatha dUtena, pRSTo'mAtyo'zrupUrNadRk / smAhA' 'sau me suto rogI, bhagnanyakSabhiSagmadaH' // 363 // dUtaH kRtiziroratnaM, vijJAtAnekabheSajaH / mantribhaktibharAd bADhaM prItacitto'bravIditi // 364 // 'asau jAtyakizorasya, zoNite vihitAplavaH / kSaNAdullAghatAM yAyAditi mA saMzayaM kRthAH ' // 365 // mantrI tantramiti zrutvA, hRSTo drutaM visRjya tam / adhyAyat suSTvayaM labdha, upAya: putrarogahRt // 366 // rAjJA mamaukasi prANavallabhaH sarvalakSaNaH / eka: kizoro mukto'sti, vizvAsAdrakSituM purA || 367 || 157
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 2 158 tasya dehe sirAvedhAdudgatenA'sRjA zubham / saMsnApyollAghamAzveva, vidhAsye kuladIpakam // 368|| kizoro'pi ca pInAGgo, bhavitA vRSyasevayA / iti dhyAtvA sirAM tasya, mantrI durudaghATayat // 369 // tadrakte mantriputro'snAnnIruk ca samajAyata / sirA punarasRgvAntA, vyaraMsIt saMvRtA'pi na ||370|| niHzoNito vipede'zvastajjJAtvA kSmApatiH kSaNAt / mantriNaH sakuTumbasya, vadhamAdikSadugraruT // 371 // kSmApAdezaM vitanvatsu, bhUpabhRtyeSu mantrisUH / kSipraM jhampAM khAtikAyAM pradAya prapalAyata // 372 // kenApyalakSito gacchan, pura: svatrANabaddhadhIH / parNavATamavApA'sau taddhartrA ca niraikSyata // 373 // ko'si bhadreti somAlagirA pRSTo'munA'khilam / svavRttaM dInavadano, jagAda sacivAGgabhUH || 374 // kRpAlunA tatastena, nItvA svagRhamaJjasA / bandhu-zrIbhraMzasantapta, AzvAsya sthApyate sma saH ||375|| anyedyustadgRhAyAtasAdhubhyAM praNamannau / vicchAyAsyaH savAtsalyaM, duHkhahetumapRcchyata // 376 // tenApi sAsruNA'zeSe, svavRttAnte nivedite / sAdhubhyAM dharma evaiko'vAdi duHkhAmayauSadham // 377 // munivAkyAt parijJAya, samyagdharmaM dvidhA tataH / AnandaH sphuradAnandaH zrAddhadharmamazizriyat ||378||
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA 159 ArAdhya ca vizuddhAtmA, vipanno'traiva puryabhUt / hariSeNamahIzasya, so'Ggajo gurubhAgyabhAk // 379 // jitazatruriti khyAtaH, so'smyahaM medinIpatiH / jAtajAtismRtirvIkSya, purAntazcAriNau yatI // 380 // tadavApto'smi sAmrAjyaM, zrIbharodbhAsuraM yayA / saivA'laGkurute dharmakalaikA mAnasaM mama // 381 // kalAH syurtRtta-gItAdyA, api keki pikAdiSu / tattAH stutyAH kathaM nAma, sAradharmakalAvidAm' // 382 // evaM sambhASamANo'sti, yAvadenaM dharAdhipaH / tAvat paurAH samAjagmurguruprAbhRtapANayaH // 383 / / vetriNA jJApitA bhUpAdezAtte'tha pravezitAH / DhaukitaprAbhRtA rAjJA, pRSTAH kAraNamAgateH // 384 // teSAmeko'va[da]d vAgmI, 'deva ! paurAMstavA'dhunA / duHkhAkaroti sarvasvaharaNAt ko'pi taskaraH // 385 // pratApabhAsvati mApa !, tvayi satyapi dasyunA / prAleyeneva padminyo, gatapadyAH prajAH kRtAH' // 386 // atha kruddho nRpo'jalpat, talArakSamare ! vada / anAthAmiva muSNAti, pazyatastava kaH purIm ?' // 387 / / talAdhyakSo'pyabhASiSTa, 'svAmistasya grahe kRtAH / upAyA vividhAH steno, na tvasau dadRze kvacit // 388 // tasyA'haM nigrahaM kartumasamartho'smi sarvathA / mamaiva nigrahaM ruSTaH, kurutAM dasyuvat prabhuH' // 389 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 sasmitaM nRpatiH proce, 'vaktIdaM bhadra ! kiM bhavAn / nAnyasya vArake hyanyaH, kRtAntenApi nIyate' // 390 // atha sAhasinAM zreSTho'gaDadatto'vadannRpa ! / AdezaM dehi taM cauraM, tvatpAdAntamupAnaye // 391 / / dinasaptakamadhye taM, nAhare cet kadAcana / jvalite jvalane deva !, tat patAmi pataGgavat' // 392 // ityAdhAya dRDhAM sandhAM, sotsAho bhUbhujA stutaH / vismitairvIkSito lokairniryayau sadaso'ntarAt // 393 / / athodyAna-nadI-kUpa-gaJjA-gIrvANasadmasu / dyUtasthAneSu vezeSu, catvareSu maTheSvapi // 394 // vIkSamANaH paribhrAmyaMzcauracihnamanApnuvan / divasAnaticakrAma, vikramaikadhanaH sa SaT // 395 // [yugmam] saptame divase tvevaM, dadhyau no taskaraH kvacit / lebhe na cAsya vArtA'pi, samAyAsIcchravaHpatham // 396 / / tad vrajAmi videzaM kiM ?, kiM vA'dmi viSamaM viSam ? | hRtvA tAM kAminI kiM vA, yAmi kvacana durgame ? // 397|| ayuktaM kartumetadvA, nirmalAnvayajanminAm / svajihvayA pratijJAto, nArthaH kAryo mayA'nyathA // 398 // caleccUlA'pi hemAdrergacchet pAtAlamuLapi / uttamAnAM pratijJAtaM, kalpAnte'pi calena ca // 399 // sandhAnirvAhasambhUtakIrtigaurA narottamAH / mRtA api hi jIvanti, jIvanto'pi mRtAH pare // 400||
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA 11 iti saJcintya cittenA'parAhne nagarAd bahiH / bhrAmyannekasya vRkSasya, tale zrAnto niSedivAn // 401 / / itazcAyAtavAMstatra, parivrATa kuNDikAkaraH / kASAyasicayo muNDamastaka: katrikAM vahan // 402 // taM vilokyA'gaDo'dhyAsInniyataM parimoSyasau / muneH kare kathaGkAraM, katrikAsambhavaH kila // 403 / / parivrAT taM tato'vAdId, 'haMho bhadra ! kuto bhavAn ? / kathamekaH ? kathaM zUnyacetaska iva vIkSyase ?' // 404 / / agaDaH samayajJo'tha, satprajJo'jalpadalpakam / 'bhagavan ! paryaTAmyeSa, dauHsthyAd duHkhI yate tataH' // 405 / / paro'vAdIdatho 'khedaM, mA''tmacitte mudhA vidhAH / adravattava dAridryaM, yanmAM dadraSTha ziSTadhIH' // 406 / / smitvA'vak so'pi 'lapsye'haM, prabho ! tvattaH zriyaM dhruvam / kalpapAdapavIkSA hi, vyarthIbhavati nA'GginAm' // 407 // itazcAstaM gate bhAnau, tamasi prasRte'bhitaH / agaDena samaM cauraH, praviveza drutaM puram // 408 // dasyurADatha kasyA'pi, dhanADhyasya niketane / dattvA kSAtraM rathibhuvA'vAhayad draviNoccayam // 409 // rathikastaskarAdezAdvAhaM vAhaM mahodyamaH / zUnyaukasi vyadhAcchailazRGgAbhaM draviNotkaram // 410 // 1. cauraH / 2. darzanam /
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 2 162 gatvA stenastato'dhanyAn, suptAn devakule kvacit / lobhayitvA dhanenoccairbhArodvAhArthamAnayat // 411 // bhAramutpATya taireSa, nagaryA niryayau bahiH / sadhyaGGagaDadatto'pi, cetasyevaM vyakalpayat // 412 // idAnIM hanmyamuM dasyuM, tIvreNa taravAriNA / athavA kSatravaMzyasya, na me yuktazchalAdvadhaH // 413 // atha caurAgraNIH puryAstyaktvA bhUmiM davIyasIm / tAn sasnehamivAbhANIdbhArikAn kapaTe paTuH // 414|| 'adyApi bahulA rAtrirbhArodvahanakarmaNA / zramAturA bhavantastaccheratAM kSaNamekakam' ||415 // evaM nirbharavizvAsA, bhAravAhA azerata / bhejatuzchadmanidrAM tu, dhUrtau rathika taskarau // 416 // kSaNAntare samutthAya, srastarAdrathisattamaH / kiJcit kASThaM nijasthAne, nidhAya parataH sthitaH // 417|| athaikAgArikaH so'pi, javAdutthAya bhArikAn / vizvastaM zayitAn khaDgenA'vadhInnirghRNAvadhiH // 418 // sAratheH srastare'tha drAk, samprAptastaravAriNA / kASThe dattvA vRthA ghAtaM, vilakSo yAvadasti saH // 419 // tAvat kRpANamudyamya, satkrodhaM tena hakkitaH / re re ! prApto'si kInAzavaktraM vizvastaghAtaka ! ||420|| smareSTAM devatAmevamuktvA tIvrAsighAtataH / pAtitaH pRthivIpIThe, kaNThaprAptA'surabhyadhAt // 421 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 strIvirasatAyAmagaDadattakathA 'tuSTastvadvikramAcchiSTa !, mAM jAnIhi malimlucam / bhujaGgaM nAma lokAnAM, bhujaGgamiva bhISaNam // 422 // Aste bhadra ! zmazAne'sminnyagrodhasya taroradhaH / mahadbhUmigRhaM nAnAlopcaiH zazvanmayA bhRtam // 423 / / tatra svasA'sti me sAkSAdamarIva bhuvaM gatA / sA zabditA bhaTottaMsa !, dvAramudghATayiSyati // 424 // saGketArthamamuM cAsiM, tasyAH kovida ! darzayeH / tato hRSTA'khilaM dyumnaM, tava sA kathayiSyati // 425 // vivAhya tAM svasAraM me, sAraM svIkRtya cAdbhutam / dAridryasya jalaM dattvA, vilasa svecchayA kRtin !' // 426 / / evaM jalpannasau prANairmumuce'tha niyantRbhUH / taddiSTavarmanA''ttAsirbhUmyokodvAramIyivAn // 427 // zabde vinirmite dvAraM, sA subhrUrudaghATayat / taM ca vIkSya kutaH ko'sAviti bADhaM visiSmiye // 428 // khaDgadarzanato gUDhazokA bAhyapramodabhRt / sA ninAya sasammAnaM, rathiraM mandirAntare // 429 // mukhAttasyA'khilaM bhrAturvRttAntamavabudhya ca / provAca 'bhavadAyattA, ime prANA idaM dhanam // 430 // prANanAtha ! prasadyemAM, zasyAM zayyAmalaGkuru / AgacchAmi gRhItvA'haM, bhavadarthaM vilepanam' // 431 // ityuktvA nirgatAyAM drAk, tasyAM zayyAmadhiSThitaH / agaDo dhyAtavAnevaM, zuddhabuddhinivAsabhUH // 432 //
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 mAyA-'nRta-nRzaMsatva-cApalyajanibhUmiSu / nisargAdeva vizvAso, viduSAM strISu nocitaH // 433 // vizeSAcca dviSajjAmau, vinambho'syAM na yujyate / sarpiNI kheditAM bADhamaGke nyasyati nAma kaH ? // 434 // ityeSa svapraticchandaM, zayyAyAM nyasya zasyadhIH / tasyA didRkSuzcaritaM, svayaM dUre'vatasthivAn // 435 // nyastA'sti tatra talpoddharvaM, tanmAnaikA purA zilA / sA tayA yantrato muktA, tatra dhrusiti petuSI // 436 / / sA buddhavA cUrNitamamuM, hRSTA'bhASiSTa duSTadhIH / 'gato'si mAmakabhrAturmArgaM madanagardabha !' // 437 / / zrutveti kupitaH so'pi, kezeSvAdAya tAM jagau / 'kaH prauDhapauruSo'pyujh, hantuM zaknoti mAmare !' // 438 // tAM tallakSmImivAdAya, tato rAjJaH puro gataH / samastaM dAsyavaM vRttamayamAcaSTa citrakRt // 439 / / bhUpastAM stenabhaginIM, bhoginIM vidadhe budhaH / bhUmisadma vaTAdhastannItazca rathisUnunA // 440 / / ratna-svarNAdivastvoghaM, tatra pazyan savismayam / AhUya nAgarAn bhUpo, yathAsvaM sarvamArpayat / / 441 / / bhUmIdhavena pauraizca, zlAghitottamapauruSaH / tato'sthAd rathikaH purU, tatraiva katiciddinAn // 442 // itazca zreSThinaH putryA, bhRzamAturayA rayAt / sadhrIcI prahitA'bhyetya, sopAlambhaM tamabravIt // 443 //
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA 165 'puNyalAvaNyatAM zreSThitanayAM prabalAratim / upekSase kimadyApi, tvatsaGgaikamanorathAm' // 444 // prAtarvizAlAM yAsyAmi, svasakhIM zazabhRnmukhIm / praguNIkuru bhadre ! drAgityuktvA vyasRjat sa tAm // 445 // sAmadattA sakhIvaktrAttacchrutvA preyaso vacaH / sudhAsikteva tatkAlaM, paraM sammadamAsadat // 446 / / tataH samagrasAmagrI, nirmAyonmudrarAgabhRt / AyatAkSI samAyAtA, sadezamagaDasya sA // 447 // rathisUnuratha prepsu[ra]vantI sajjitAyudhaH / tvarApAstAnile nyAsthattAM rathAGgastanIM rathe // 448 / / yAmyeSa sAmadattAM bho !, apahRtya javAdaham / ahaMyurasti yaH kazcit, subhaTo'strI puro'stu saH // 449 / / iti ghoSannaskhalitaH, kenacit subhaTAgraNIH / aticakrAma kiyatImapi bhUmimapAstabhIH // 450 // tatazca sarasi kvApi, sthitvA bandhuviyogataH / rudatIM tAM sphuraccATu, prasAdhyA'bhojayat priyAm // 451 // tato'dhvAnaM laGghamAnaH, kvacana grAmasImani / mahAntaM janasaGghAtaM, sthitameSa niraikSata // 452 // tasmAnnRyugalenaitya, kuta AgAH ? kva yAsyasi ? / iti pRSTo'tha kauzAmbyA, avantyAmityavocata // 453 / / 1. dhanurdhArI / 2. 'rudantI' miti pu.pre. /
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 proce punarnarAbhyAM 'cedanujAnAsi tattava / sAhAyyAdaTavImetAM, sArtho'yamapi laGghate ||454|| zrIajitaprabhucaritam sarga: - 2 araNyAnyAmihonmatto, mAtaGgo'hizca dRgviSaH / pApo dvIpI tathA stenasenAnIrasti durddharaH ' // 455 // naTapraSThastato'vAdIdakutobhItayo janAH ! / Agacchantu samagrebhyaH, pratyUhebhyo'smi rakSitA' ||456 || tAbhyAM jJApitavRttAntAstataH sArthajanA amum / anujagmurmahotsAhA, vineyA iva sadgurum ||457|| bhAsito bhaMsitenoccairjaTAjUTavibhUSaNaH / ziSyairvRtastadA kazcideko liGgI samApatat // 458 || sArthalokAn babhANA'sau, bADhaM pezalayA girA / 'tIrthayAtrAkRtamatiryAtA'smyujjayinIM purIm ||459 / / yadyanujJA bhavettarhi, sArthametaM zrayAmi vaH / naikAkI vikaTAmIze, prayAtumaTavImimAm // 460 // anujJAto'tha taiH kUTadInArAn darzayaJjagau / 'devArcArthamime dattAH, kRtinaikena me purA // 461 // tannirIkSyocyatAM satyAH, kUTA vA'mI' tatazca taiH / abhANi 'kUTadInAraiH, kenacidvaJcito'si bhoH !' // 462 // tacchrutvA tADayan vakSa:, krandaMzcaiSa sphuratkRpaiH / tairUce 'tApasAdhIza !, dhIratAM hyalaM zucA // 463 // 1. bhasmanA /
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA 167 dInArAH santi naH sArthe, bahavo'pi tavaiva te' / zrutveti sa vidan sArthasArthaM pramumudetarAm // 464 // agaDo'pyarthito'nujJAM, sahayAne tadA'munA / niracaiSIddhiyAMdhAma, krUratAM tasya lakSaNaiH // 465 // Agacchatu mayA stheyamapramattena vartmani / iti cintayatA'kRtyA'nujJAto'sau sahA'calat // 466 / / samastApAyarakSAyAM, kSameNa kSatrasUnunA / sanAthaH sa kramAt sArtho, vyatIyAya bahuM bhuvam // 467 / / madhyAhne'tha kvacit sAndravividhA'nokahAkule / nadItaTe sthitaM sArthaM, liGgI saprazrayaM jagau // 468 / / 'pAkazramaM janA ! mA sma, kRDhvaM yannikaTasthite / gokule'smizcaturmAsI, vyadhAmetAmahaM sukham // 469 / / mayA'sya gokulasyezo, dAnadharmaM prabodhitaH / adhvagebhyo dadAtyuccairbhojyaM dadhipayo'nvitam // 470 / / tasmAdupAnayiSyAmi, nimantryeti' sa dambhikaH / vrajaM gatvA samAdAya, bhojyaM drutamupAyayau // 471 / / rathikena kRpADhyenA'sakRd bhrUsaJayA janAH / niSiddhA api dhIzUnyAstadagRhNata lolupAH // 472 // rathikAya tato dAtuM, bhojyaM prAvarttatA'sakau / anenA'pyadya parvAhaM mametyuktvA nyaSidhyata // 473 // atha sArthajanAn bhojyaM, tad bhuktvA viSayug javAt / drucchAye zayitAn mUrchAgatAneSo'sinA'vadhIt // 474 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 udyamyA'siM tato'nAtmavidayaM nirdayAgraNIH / dhAvan svasammukhaM jaghne'gaDena taravAriNA // 475 / / hato marmaNyadharmAtmA, patitaH pRthivItale / so'tha proce 'kRtin ! steno, dhanapuJjAbhidho'smyaham // 476 // iyatkAlaM mahAsattva !, cchalito'haM na kenacit / tvatprekSAvattayA tvadya, raJjito'smitamAM hRdi // 477 // parAsormama dArUNi, deyA dAkSiNyasundara ! / anyacca zRNu kAntAre'muSmin viSvag drumAdRte // 478 / / ubhayoH saritormadhye'styuttuGgaM devatAgRham / vibhAge tasya pAzcAtye, caturasrA zilA'sti ca // 479 / / [yugmam] tAmutpATya paTuprajJa !, gacchebhUmigRhAntaram / mamA'sti preyasI tatra, svApateyaM ca puSkalam // 480 // tat sarvaM tvamupAdAya, vidhehi svocitAM kriyAm' / ityuktavAn paraM lokaM, prApa pATaccaraH kSaNAt // 481 // tAdRkSasyA'tha dattvA'gni, rathI bhUmigRhaM gataH / pravRttaH prekSituM caurakAntAM tAM snigdhayA dRzA // 482 / / tataH kopAruNadRzA, nitAntaM sAmadattayA / upAlabhyata sAsUyamasau suparuSAkSaraiH // 483 // 'tvatkRte tatyaje dhRSTa !, puraM puramivA''tmanaH / pitarau bandhavazcApi, hA hA tvaM punarIdRzaH' // 484 // iti zrutvA dRDhIbhUtapremabhaGgabhayAdayam / acAlIniLalIkAtmA, tyaktvA tAM draviNaM ca tat // 485 / /
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA adhvAnamatha vegenA'tikrAman subhaTottamaH / balavadgavalAkIrNAM praNadadgavayavrajAm // 486 // sphuracchArdUladuHzabdAM, bhallUkaravabhISaNAm / vikaTAmaTavImATa, raTatkauzikasaGkulAm // 487|| yugmam // tatra kalpAntasaundaryaM, jaGgamakSmAdharaprabham / yamadordaNDadezIyazu [NDA ] tANDavakAriNam // 488 / / sarantaM purato vyAlaM, bhANDAgAraM bhiyAmiva / zaraiH kumbhavyadhaM tanvannirAsthadvIrazekharaH || 489 // yugmam // agrataH sphAraphUtkAraH, samAgacchan bhujaGgamaH / arddhacandreSuNA cakre, vizirA bhaTacakriNA // 490 // purazca lolalolasya, dvIpino bhISaNadhvaneH / ninAya paJcabhirbANairvyAttaM vaktraM niSaGgatAm // 491 // evaM sphorayato vIravRttiM rathikajanmanaH / purastA[d] durddharataraM, pulindAnIkamApatat // 492 // ruddho viSvak zarAsArakAribhirmalinAtmabhiH / pulindairambudairarkavanmahasvI bhaTottamaH // 493 // eko'pyatha mahAvIryaH, pulindAnAM patAkinIm / samIravattuSazreNIM, samantAdudaDAyayat // 494|| pallIzo'rjunanAmA'tha, pazyaMstrasyannijaM balam / utsAhayanmahotsAhastena yoddhumaDhaukata || 495 // 1. 'yugadordaNDa' iti pu. pre. / 2. senAm / 169
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 2 ghnatorniSkRpamanyonyaM kurvatorghAtavaJcanAm / jaya zrIkAGkSiNorjajJe, tayorghoraM raNaM ciram // 496 // agaDo'cintayacchaktyA, na jayyo'sau mahAbalaH / chalAdapyabalenA'rirbalI jeya iti sthitiH || 497|| atho rathAgre vyAmohahetostAM prANavallabhAm / nyAsthanmadanajIvAtuM, jigISuH pallinAyakam // 498 // pallinAtho'dbhutAkArAM tAM prati prerayan dRzam / tena cchalavidA'ghAni, hRdi marmAvidheSuNA // 499 // vizikhena na te bhinnaH kintvahaM puSpadhanvanaH / iti bruvaMzca bhUpIThe, luThito mRtyumApa saH ||500 / itthaM sAdhitaduHsAdho, nirAbAdhaM vizuddhadhIH / adhvazeSaM samullaGghya, prApA'vantIM pravetRbhUH // 501 || yazomatI parijJAya, savadhUkaM tanUdbhavam / samAyAtaM sammadADhyA'bhyAyayau svajanaiH saha ||502 || bhaktitaH praNamantaM ca, [taM] vinItaziromaNi [m] / samAnandayadAzIbhirudvelasnehavAridhiH ||503 || praNamantIM sAmadattAmapyAzAsya prazasyadhIH / mahAmahena tanayaM, nagarAntaravIvizat ||504|| jananyAH svajanAnAM ca, pRcchatAM purato'khilam / yathAvRttaM vyatikaramasau svIyamacIkathat // 505 // anyedyuH sopado nantumAyAto maiMdinIbhujA / jJAtavRttena sAnandaM, nyavezi sa pituH pade || 506|| 1. sopAyanaH / 2. nRpeNa /
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA mAtRbhaktiM vitanvAno, dhinvAnaH svajanavrajam / kRNvAno durnayaM bhUrIn, varSAn so'thAtyavAhayat // 507|| itazca mAkandamaJjarIsvAdasvAdukokilakUjitaH / vAsayan kakubhaH pauSpai, rajobhirmadhurApatat // 508|| malayasparzanasparzodduSitAGgyo mRgIdRza: / mAnena saha yatrA'dhurnIvIbandhaM zlathaM bhRzam ||509 // yatrA'lino mRdupadanyAsAH sumanasAM madhu / dhayantastaruNAn strISu, mArddavaM kila zAsati // 510 // rolambA yatra madhurArAvAH smaramahIpateH / gAyanA iva gAyanti, trijagajjitvarAn guNAn // 511 // guruvadyatra sumana:stomollAsini sarvataH / abhavyajAtivajjAtirnaikA'dhAt sumanaHsthiti[m] // 512 // viyuktakAminAM yatra, candrAdyAstAdRzo'pi hi / dAhaM vitenire mithyAdRzAmiva jinoktayaH // 513 // bhUpastatra vasantarttI, sAvarodho'pi khelitum / udyAnaM prApadanye'pi, nAgarA agaDo'pi ca // 514 // tatra prekhA - gIta-nRtta - kusumAvacayAdibhiH / lokAH pramuditAH krIDAM cakruH praNayinIyujaH // 515 // khelitvA suciraM kSmApo, yayau sAyaM purAntaram / rathiko'pyAtmasadanaM gantuM rathamasajjayat // 516 // " 171
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH - 2 172 atrAntare sAmadattAM, mAdhavIvallimaNDape / preGkhAsaktAM dadaMzA'hiH, kRtAnta iva mUrttimAn // 517|| prANeza ! rakSa rakSeti, raTantI virasasvaram / viSeNa glapyamAnAGgI, rathino'Gke papAta sA // 518 / / pAJcAlikeva nizceSTA, kaSTAM lebhe dazAmiyam / drAgunmIlanmahAduHkho, rathiko'pi mumUrccha ca // 519 / / avAptacetano nAnA, vilapya virahAturaH / enAM paretAM jAnAno'cintayacceti cetasA // 520 // madarthaM kSaNatastyaktajananI-tAta-bAndhavAm / vinA prANapriyAmenAM, jIvituM me na yujyate // 521|| sahA'nayA pravekSyAmi, taccitAM jvalitAnalAm / jJAtavyatikarA tvambA, nizcitaM pratiSetsyati // 522|| dhyAtveti parivArasya, yatnataH pratiSedhataH / dIpte citAnale yAvadudvigno vizati drutam // 523 // tAvadvidyAdharAbhyAM khAduttIrNAbhyAM kRpAbharAt / proce 'bhostrapase kiM na, vanitArthe tyajannasUn // 524 // premapAtraM kalatraM te, vidhAsyAvo viSojjhitam / mA muJca jIvitaM bhadra !, keyaM viSabibhISikA ? ' // 525 // ityuktvA trirjalenemAmabhiSicya sacetanAm / tayoreko vyadhAnmantramahimA hi mahAdbhutaH // 526 // suptotthiteva sottasthau, saMvRNvAnA vapurlatAm / kimidaM kimidaM svAminniti pezalagIdrutam // 527 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA 173 rathI yAvadapazyattAM, dayitAM gurusambhramaH / tAvat kheTau tirodhattAM, bhItau pratyupakArataH // 528 / / atho parijanaM sarvaM, visRjya rathikottamaH / sapriyo devatAgAre, prAvizat savidhasthite // 529 // sUcIbhedye tamaHstome, bibhyatI cAbravIt priyAm / 'mA bhairbhIru ! drutaM vahnimuddyotArthaM samAnaye' // 530 // uktveti gatvA lAtvA'gni, yAvadAgAt suraukasi / vidyujjAtkRtivattAvattatrodyotaM niraikSata // 531 // priye'tra kathamuddyotaH, sAzaGkamiti bhASite / sasmitaM sA'vadat 'svAmistvatpANyase(gne)riyaM dyutiH' // 532 / / tatastasyAH kRpANaM so'rpayitvA svakarAmbujA[t] / avaninyastajAnuH san, yAvaddhamati pAvakam // 533 / / tAvadvikozo nistriMzaH, sazabdaM tatkarAntarAt / purataH pRthivIpIThe, mahAzanirivApatat // 534 // sambhrAnto'pRcchadenAM sa, svabhAvasaralAzayaH / kathaM papAta khaDgo'sau, kAnte ! kozaparicyutaH ? // 535 / / soce 'nAtha ! mahAmohAdadhaH kozo mayA dhRtaH / tadeSa taravArimeM, sasraMse karakuDmalAt' // 536 / / tato'sau vigatAzaGkaH, prajvAlya jvalanaM javAt / rajanImaticakrAma, vividhaiH suratotsavaiH // 537 // 1. agre 571 tame zloke tvatkarasthitapAvakAt /
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH -2 174 prAtazca svajanaughena, harSAdvihitamaGgalaH / puraM prANapriyAyukto'vikSadakSatabhAgyabhAk // 538 // anyedyurbhUbhujA praiSi, pure dazapurAbhidhe / dautye'ridamanakSoNIpatereSa vidAM varaH // 539 // gatastatra ca vijJaptakAryo dhAtrIdhavArpite / saudhe dinAni katicittasthau sthairyekamandiram // 540|| paredyavi ca madhyAhane, dehadyujjitakAJcanam / zamAgAraM munidvandvaM, saudhaprAptamavandata // 541 // prAsukairvastubhistena, zraddhayA pratilAbhite / gate tasmin paraM tAdRgevA''gAnmuniyAmalam // 542 // tathaiva satkRte bhaktyA, tasminnapi vinirgate / tAdRgAgAt paraM sAdhudvandvaM nirdvandvasaMyamam // 543 // tadapi pratilAbhyoccaireSaNIyairmanISirAT / vimamarza kathaGkAraM, trirAyAtAvimau munI // 544|| Rddhe'pyatra pure dAnAnabhijJA: kiM same janAH ? / yadvA sadRzasaudhAlIjAtamohAvihAgatau // 545 // tata: papraccha vanditvA, yuvAM pUjyau kva tiSThathaH / udyAna iti tAvuktvA, yayaturyatipuGgavau // 546 // rathidhuryo'parAhNe'tha, gato munininaMsayA / udyAne SaD vyalokiSTa, mithastulyAkRtIn yatIn // 547 // 1. 'vamUgajU' iti pu.pre. /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA 175 dadhyau ca kaTare sarve'pyamI dhanyA maharSayaH / eSAM sAdhAraNAkRtyA, vyabhrAmyamahamapyaho ! // 548 // natvA'tha vismayAnandabhaktiprAgbhArapUritaH / tAn papracchA'malaM dharma, zarmadAnaikalagnakam // 549 / / teSAM jyeSTho vratizreSTho, dayAmUlamanuttaram / ajJApa[ya]jjinopajJaM, dharmaM taM rathipuGgavam // 550 // papracchA'tha rathI 'pUjyAH !, sadRzI vaH kimAkRtiH ? / yauvane'pi kimIdRk ca, matistapasi dustape ?' // 551 // athovAca kRpAvArirAzirvAcaMyamottamaH / 'zRNu vindhyagirau pallI, vidyate'mRtasundarA // 552 // ajayyaH kSatravaMzAbdhizazAGko'rjunanAmakaH / bhillaiH sevyakramaH pallI, tAM papau varavikramaH // 553 // ko'pyanyadA rathI kAntAnvitaH pallIM samAyayau / sArddhaM tena mahAyuddhamakarot pallinAyakaH // 554 // sa pallIzaM balAjjetumasamarthazchalaikadhIH / rathAgre sthApayAmAsa, preyasIM subhagAkRtim // 555 / / tadrUpadarzanavyagranayanastIkSNapatriNA / / hato marmaNi tenAtha, pallIzaH paJcatAM yayau // 556 / / tasyA'nujA vayaM maca, kSINanyakSaparAkramAH / tadA naSTA jIvanAzaM, svamandiramupeyima // 557 // 1. Azcaryadyotako'vyayaH /
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 zrIajitaprabhucaritam sarga:-2 janayitryA prajAvatyA, cApi nirbharaduHkhataH / kAtaraGkAramAkruSTAstaM hantuM dhAvitAH punaH // 558 // tadrathAdhvAnusAreNa, kramAt puSpakaraNDinIm / yayimA'vApima ke'pi, na punastadvadhakSaNam // 559 // dandazUkavaduddAmAzchalAnveSaNatatparAH / tatastasthima tatraiva, manyudaSTAdharAzciram // 560 // kadAcit sa vasante'rirudyAne krIDituM yayau / taM tatraikAkinaM hantuM, vayamathA'nujagmima // 561 // tasya ca krIDataH prANapriyA preDolane ratA / daSTA'hinA kRpAlubhyAM, kheTAbhyAM drAk ca sajjitA // 562 / / tato'sau devatAsadma, pArzvasthaM sapriyo'vizat / tanmadhye channadIpo'smabhrAtA caikaH purApyabhUt // 563 / / rathiko'pi tato dhvAntabhItAmAzvAsya vallabhAm / gataH kRzAnumAnetumAlokakaraNecchayA // 564 / / so'smAkaM sodarastvatrAntare channaM pradIpakam / AvizcakAra madanAkAraM taM ca dadarza sA // 565 / / tasmiMzca tanvatI tanvI, dRzaM prItitaraGgitAm / avApa tApamasamaM, smarasAyakabAdhitA // 566 / / taM babhANa ca 'bho bhadra !, tvadaGgAliGganotsukam / mamA'Gga vyathate'tyarthaM, subhagAgya ! prasIda tat' // 567|| 1. ujjayanIm /
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIvirasatAyAmagaDadattakathA 177 sa smAha 'kimidaM vakSi ?, padmAkSi ! prANanAzanam / jJAtA cedvallabhaste'dastat kutaH kSemamAvayoH ?' // 568 // tayoce 'bhadra ! mA bhIrusulabhAM bhIrutAM kRthAH / jAnIhi mRtamevA'muM, maddayitamasaMzayam' // 569 / / rathiro'pyAjagAmA'tha, kSaNAdevA''ttapAvakaH / asmAkaM sodaro'pyAzu, taM dIpaM niravApayat // 570 // etattejaH kutaH kAnte !, prasasarpati bhASiNam / priyaM pratyavadat sA'pi, tvatkarasthitapAvakAt // 571 / / so'thA'vak [tara]vAriM me, pratIccha hRdayezvari ! / timiraughavibhedAya, jvalayAmyanalaM yathA' // 572 / / ityuktA sA'pi nistriMzaM, pratISyA''kRSya kozataH / dhamantamanalaM kAntaM, prahartuM yAvadudyatA // 573 / / tAvadvicitraM strIvRttaM, bhavodveganibandhanam / tadvicArayatA bADhaM, karuNAsArdracetasA // 574 / / bhrAtrA nastvaritaM tasyA, lolAkSyAH pANipallavAt / Ahatya svakareNoccaiH, kRpANaH pAtito bhuvi // 575 / / yugmam // priye ! kimidamityuktavantaM vallabhameSikA / durlIH pratyAyayanmoho, mamA'bhUditi bhASiNI // 576 / / tato nirgatya sodaryo'pyasmAkaM tad dRgIkSitam / nikhilaM nyagadat sarve'pyathA'dhyAsiSma mAnase // 577 // vizvasminnapi vizve'sminnupAyaH ko'pi nAsti saH / niyantryatetarAM yena, calaM ceto mRgIdRzAm // 578 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 yoSicceto vidadhato, dhAturye hyaNavazcyutAH / karikarNataDinmukhyA, bhAvAstairabhavannanu // 579 // hRdayena dharantyanyaM, pazyantyanyaM dRzA punaH / dattvA'nyasmai ca vacanaM, ramante'nyena dhik striyaH // 580 // aho ! yasyAH zucA cityAM, prAvivikSadasau rathI / tasyA vizvAsaghAtitvamIdRzaM dhig nirIkSyate // 581 / / preyasyo'pi ca yadyevaM, vighaTante kSaNAdapi / dhriyate prema kiM chekairitareSu janeSu tat // 582 // viduSAM yujyate prItirakRtrimasahodare / kalyANakoTidAnaikakalpadrau dharma eva hi // 583 // hI vayaM zAtravaM bhrAturvRthA hantuM samudyatAH / svasyaiva zAtravAn hanmo, na mohamadanAdikAn // 584 / / anAdau ca bhave zatru-mitratAM nikhilAGgiSu / mitho gacchatsu kaH zatruH, kiM vA mitraM samarthyate ? // 585 / / dhyAtveti gurusaMvegA, bhogAbhogaparAGmukhAH / pratipedimahe dIkSAM, dRDhadhRtyabhidhAd guroH // 586 / / dRDhadharmA dharmarucidharmadAsazca suvrataH / dRDhavrato dharmapriya, ityasmAn gururAhUtaH // 587 / / antaraGgaripustomAtaGkeneva tato vayam / viharAmaH samavetA, evaite dharaNItale' // 588 // iti zrutvA'khilaM vRttaM, svamevarSimukhAdrathI / jJAtasvakAntAdaurAtmyo, bhavodvigno vyacintayat // 589 //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 179 strIvirasatAyAmagaDadattakathA tAdRgAviSkRtasnehA, prANebhyo'pi priyA ca yA / tasyA apIdRzaM hanta, ceSTitaM ziSTagarhitam // 590 // vazAH syu! vazA dAnAnna mAnAnna parAkramAt / na kalAbhyo na guNebhyo, na snehAnna kulAdapi // 591 / / rudatIbhirhasantIbhiH, sudatIbhirbudhA api / ke ke na hi pratAryante, pikIbhiH kAkavat kSitau // 592 // sandhyAvat kSaNarAgiNyo, nIcagA jalapUravat / vyAlIva kuTilA vA, nAryo narakakAraNam // 593 / / imAM vAmamatirvAmAmatyarthaM vAmaceSTitAm / svarvAmalocanAtulyAM, dhik sakAmo vyacintayam // 594 // iti dhyAyan viraktAtmA'gaDadatto'vadat 'prabho ! / yadvRttametat so'smyeSa, yuSmadbhAtRvighAtakaH // 595 // bhRzaM bibhemi nArIbhyo, bhujaGgIvadataH param / sadyaH prasadya taddIkSAM, dehi taddamanauSadhI[m] // 596 // yuSmAkamagrajaM hatvA, yadAtmA malinIkRtaH / adhunA zodhanIyastadvimalena tapo'mbhasA' // 597 // iti bruvannasau tena, karuNArasasindhunA / sAdhunA'dIkSi nikhilaM, sAdhvAcAramazikSi ca // 598 // yathoditaM ca cAritraM, samArAdhya viramya saH / alabdha sugatiM zuddhabhAvanyatkRtaduSkRtaH // 599 / /
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sargaH - imAmagaDadattasya, kathAM karNasudhAyitAm / nidhAya mAnase dhIrAH, santu strISu virAgiNaH // 600|| vAmAkSIrvarSmabhAsA jitakanakaruco darzitarjusvabhAvA, dRSTvA muhyanti jAlmAH sphuradurumadanodagrapatriprabhinnAH / buddhavA kecittu zazvat sravadatulamalApUritAstAH kRpANIkalpasvAntA nitAntaM vijahati sapadi projjvalaprajJayA''DhyAH ||601 || [sragdharAvRttam] 180 iti strIdurantatAyAmagaDadattakathA / [ granthAgram ] 313 viSayAn vAJchitAn prApya, modante mUDhabuddhayaH / etAn viSAnvitasvAdubhojyAbhAnna punarviduH // 602 // saukhyaM prapaJcya paJcApi, viSayAH svalpamAtrakam / narake'nantaduHkhe'syantyaGginaH prApya paJcatAm ||603 // viSayebhyaH sukhaM mohAdyadicchanti zarIriNaH / tadambho mRgatRSNAbhyastaddhanebhyo'thavA dhanam ||604|| dAzo mAMsalavairmInAn, sugItairlubdhako mRgAn / zauniko'vIn ghAsalavairmRduvAgbhiH zaTho janAn ||605 / / yathA tathA mukhe ramyaiH, pariNAme'tidAruNaiH / viSayairdehino mohaH, kaSTakoTiM nayatyaho ! ||606|| yugmam || viSAbhaiviSayaistUrNaM, ghUrNitAH prANino dhruvam / sacchikSAmavamanyante, [manyante ] na hitAhitam // 607|| 1. kRpaNebhyaH /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayatucchatve madhubindukathA viSayairasakRtprAptairna tRptA jantavaH kvacit / kRpITayonivat kASThairApagAbhiH payodhivat // 608 // sukhaM sarSapasaGkAzaM, duHkhaM mandarasannibham / viSayeSu madhubindvA[svA ] dakasya nidarzanAt // 609 // tathAhi ko'pi sArthaH prabhUtArthapUrNaH kAntAramAvizat / kInAzadAsapratimAstaskarAstatra cApatan // 610 // sArthalokA nijaprANatrANaikamatayo drutam / dizo dizi palAyanta, tyaktadraviNasaJcayAH // 611 // kazcidekaH pumAMstrasta:, sArthAd bhraSTo'bhramad bhRzam / zrAntaH kSudhA-tRSAkrAnto, dInavaktro mahAvau // 612 // krauryazikSAguruH pretapaterapyugragarjitaH / mUrtimAniva vindhyAdriH prazcyotanmadanirjharaH ||613 || krodhatAmrAnanaH pAdaprapAtaiH kampayan dharAm / uddharaH sindhuro vanyo, mattastaM pratyadhAvata // 614 // yugmam // ' trastaH sa hasti' saMsparzagocaraM gatavAn pumAn / puraH puraH palAyiSTa, bhayAdhiSThitamAnasa: // 615 // dRSTvA kUpaM tRNacchannaM, dhruvamRtyorgajAdbhiyA / sandigdhamaraNe tatra, drutaM jhampAM dadAvayam // 616 // nipaTaMzcA'vaTataTodbhUtanyagrodhazAkhinaH / prarohe'ntarlambamAne, vilagyA'tiSThadantarA // 617|| 1. agnivat / 2. 'sasti hasta' iti pu.pre. / 181
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 dRzaM kUpatale nyasyan, pAdAvaSTambhalipsayA / dadarzA'jagaraM caiSa, nirbhAgyAnAM dhurandharaH // 618 // vAhaso'pIkSamANastaM, cikIrSuH kavalopamam / kUpAntaH pratikUpAbhaM, vyAdadAdvadanaM nijam // 619 // dRzau nyasyaMstato dikSu, catasRSvapi bhISaNAn / so'drAkSIccaturo mRtyoryAmikAniva bhoginaH // 620 / / utphaNAn sphAraphUtkArAn, jighatsUn vinirIkSya tAn / akampata tanustasya, samIradhutavallivat // 621 // svasyA'valambanIbhUtaM, prarohaM taM ca mUSikau / sitA'sitAvaviratamacchitsAtAM zramojjhitam // 622 // parito'pi paribhrAmyannapyupAdAtumakSamaH / aspAkSIt puSkareNoccairmUrddhani taM [naraM] dvipaH // 623 // tadaprAptyA cAtikruddho, viddhvA tIkSNai radairvaTam / utpATayanniva haThAdadhunA[d] durdharaH karI // 624 // uDDInA vaTazAkhAgravarttino madhumaNDakAt / makSikA vyalagannasya, zarIre tomarAnanAH // 625 // lohasandaMzasaGkAzairjIvAkRSTiparairiva / tuNDairasthiSu vizrAntaiH, saraghA adazannamum // 626 / / madhumaNDAnmadhubindurgalitvA'syA'likasthale / nipapAta luThitvA'thA'vizadAsyaM muhurmuhuH // 627 // AsAditatadAsvAdastAdRkprAptadazo'pi saH / sukhinaM svaM paGkazaityAd, gartAkola ivA'budhat // 628 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayatucchatve madhubindukathA atha vyomapathakroDe, ko'pi vidyAdharazcaran / nunno dayitayA kraSTumamuM bandhurivAyayau // 629 // tasmin pradattahaste'pi, madhubindupralubdhadhIH / nirgantumIhate nAsau, hA mUDhAtmA hatAzayaH ||630 // bhAvArtha: punaretasya, dRSTAntasya nizamyatAm / yaH pumAn sa bhavI janturyA'TavI saMsRtistu sA // 631 // yo dantI sa punarmRtyuryaH kUpo narajanma tat / yaH zayurnarakaH so'tra, ye hayaste dAdayaH ||632 // nyagrodhadrupraroho yastadAyurmUSakau punaH / zukla- kRSNau parijJeyau, pakSAvAyurvibhedakau // 633 // yA makSikA AmayAste, madhubinduH punaryakaH / takat sukhaM vaiSayikaM, dehinAM prItihetukam // 634|| yastu vidyAdharaH kraSTA, sa gururbhavatArakaH / preyasI tvasya karuNA, nirnimittopakAriNI // 635 || guruNA kRSyamANo'pi, prAptaklezoccayo'pi dhik / niyiyAsati naivA'GgI, tucchasaukhyavimohitaH // 636|| evaM sukhaM vaiSayikaM, buddhvA kSullaM vinazvaram / yatadhvaM mokSasaukhyAyA'dabhrAyA'pratipAtine || 637 || amarasadanavarttI jantureSo'marIbhiH, paTucaTumayavAgbhirbADhamArAdhyamAnaH / 183
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 zrI ajitaprabhucaritam sargaH -2 bahusamayamanaiSInnA''pa tRpti tathApi, tadiha taMnuni saukhye mAnuSe ko'nubandhaH ||638 || [ mAlinIvRttam] * iti viSayatucchatve madhubindukathA / granthAgram 37 a. 28 0- aho ! dehakRte mUDhA, akRtyAni vitanvate / vicArayanti cittena, saMtattvaM tasya no punaH ||639 // zreSThA''hAra-gandha-mAlya-vastrAdyaiH satkRto'pi san / deho na zaucaM na sthairyamapi dhatte kadAcana // 640 // zItA-''tapA-''mayAderyadyatnena bahunA vyate / naiva nArakaduHkhAbdhipAte tadvarSma nAvyate // 641 // , kiM rakSanti mudhA dehaM gehaM sarvApadAM sadA / ekaM dharmaM tu rakSantu, nidAnaM sarvasampadAm ||642 // azAzvatAt paravazAt, samalAdantakAdataH / dhruvaM svatantramamalaM, sukRtaM gRhNate budhAH ||643|| durgatiM zazivat prApnotyaGgalAlanalAlasaH / zreyastu sUra vat puNyahetoraGgavizoSakaH ||644 || tathAhi pattanaM pATalIputra masti zastaikamandiram / svarvadhUsmayadrUpavadhUrAjivirAjitam // 645 // jitArirjagatIjAnistatrA'bhUddoSahAnikRt / khAniH sannayaratnAnAM, mAnitAzeSakovidaH ||646 // 1. alpe / 2. svarUpam / 3. rakSyate / 4. naurivAcarati /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 dehalAlanavaiphalye zaziprabhakathA bhUpatestasya tanujau, zazi-sUraprabhAbhidhau / pauruSAkrAntajagatIcakrau pAlayataH prajAH // 647 // AgAttatra caturjJAnI, bhavyakairavacandramAH / munirvijayaghoSAkhyaH, pAradRzvA zrutAmbudheH // 648 / / nantumenaM muni paurA, ahampUrvikayA yayuH / kalayedalasatvaM ko, bhAgyalabhye hi vastuni ? // 649 // zazi-sUrAvapi prAptau, natvA taM munipuGgavam / yathAsthAnaM nyaSadatAmApAtuM dezanAmRtam // 650 // trijagadguruNA''diSTamAcaSTa spaSTameva saH / munirdharmaM dayAmUlaM, zUlaM mohariporbhide // 651 / / laghukarmA laghuH sUro, bodhaM lebhe gurogirA / na punargurukarmatvAd, gurudghatA zaziprabhaH // 652 // avApya saudhaM sapadi, kaniSTho jyeSThamabhyadhAt / 'sarvasaGgaM parityajya, bhrAtau yujyate vratam' // 653 // atho zaziprabhaH karmahatadharmaprabho'vadat / 'jaDastvamiva naivAhaM, svArthabhraMzavidhau yate // 654 / / aihikaM sukhamutsRjya, kAGkSannAmuSmikaM kudhIH / ubhayabhraMzaM labdhAse, sRgAla iva tadyathA // 655 / / sRgAlaH kazcidAsyasthaM, mAMsaM muktvA sarittaTe / upAdAnAya mInasya, dadhAve tvaritaiH padaiH // 656 // mIno'vizajjale'gAdhe, gRdhro mAMsamapAharat / tato'sAvubhayabhraSTaH, paraM khedamazizriyat // 657 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 tadvadrAjyamidaM lakSmImimAM lolekSaNA imAH / sarvaM dRSTamadRSTArthe, tyaktvA bADhaM tamiSyasi // 658 / / asandigdhAH zriyaH prAptAH, parityajya sacetanaH / ko hi sandigdhalAbhAsu, tAsu dhatte mahodyamam ?' // 659 / / sUraprabhaH pratyuvAca, 'medaM gAdIH sahodara ! / sarvajJopajJadharmo na, vyabhicArI phalaM [ prati] // 660|| jitarAgadveSamohA, nirnimittopakAriNaH / nAnyathAvAdinaH sarvavidaH kvApIti nizcinu // 661 // trasareNUpamaM saukhyaM, kiJcedaM bahu manyase / na manyase punaH prAnte, parvatopamaduHkhadam // 662 // ya eva sundarA bhAvA, vIkSyante vapurAdayaH / kAle ta eva bIbhatsA, bhaveyurduvidhervazAt // 663 / / tatteSu hRdayAlUnAM, pratibandho na yujyate / kUTakArSApaNe naiva, rajyante] suparIkSakAH // 664 // sarvAddhAsambhavaM devasaukhyamekatra piNDitam / anantaguNitaM cApi, nApnuyAdyat sukhopamAm // 665 / / tatra muktisukhe jainapravrajyAkaSTalezataH / suprApe kiM pramAdyanti, prabuddhajJAnalocanAH ?' // 666 / / yugmam // ityAdi bahudhA'pyukto, na zazI pratyabudhyata / naivApyate zubhaM yasmAdduSkarmodayasaGgataiH // 667 // 1. sarvakAlasambhavam / 'addhA' ayaM kAlavAcI dezyazabdaH /
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehalAlanavaiphalye zaziprabhakathA 187 sUraprabhaH punargADhataraM saMvegamudvahan / drutaM pravrajya nirvyAjaM, tapastepe sudustapam // 668 // dehe'pi nirmamaH zItA-''tapAdisahanodyataH / asau nA'jagaNat kaSTaM, bhavakaSTAni bhAvayan // 669 / / kAle gRhItAnazanazcatuHzaraNamAzritaH / vipadya dyutimAn brahmakalpe'bhUnirjarottamaH // 670 // zaziprabhaH punarbhogeSUdvahan gRddhimulvaNAm / yadyadaGgasya saukhyAya, siSeve tattadudyamAt // 671 / / duSprApA hi mayA bhogA, amI punariti smaran / bhRzamAsaktimeteSu, tene sa dharaNIdhavaH // 672 // haMsaromAvalimayIM, tUlikAM zritavAn rasAt / zirISasukumArAGgIrAzlikSat sundarIrasau // 673 // sArairbhojyaiH sudhAtulyaiH, peyairdehasya nirvRtim / zazvaccakAra bhUbhartA, dharmakarmaparAGmukhaH // 674 // karpUrA-'garu-kastUrI-candanaiH kusumairapi / saurabhaM bibharAmAsa, zarIre rAT zaziprabhaH // 675 // nATyeSu citrazAlAsu, lIlAsu ca mRgIdRzAm / anyeSvapi ca dRzyeSu, svIcakre'sau dRzoH phalam // 676 / / kAminIbhiH sakAmAbhiH, sotkaNThaM kRtacATubhiH / gItairvAdyaizca zravasoH, zazI sAphalyamAnaze // 677|| evaM vividhabhaGgIbhirbhuJjAno viSayAnasau / kRtArthaM mAnuSaM janma, mene mohavazaGgataH // 678 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 2 sadA'pyatRpto bhogAnAM yoganAmA'pyasaMstuvan / kAladharmaM gataH prApa, tRtIyAM narakAvanam // 679 // sUradevo'pi sodarye, pratibandhaM paraM vahan / tadbodhAya drutaM zvabhramadhyamAgAt triviSTapAt // 680 // jJApayitvA taM cAtmAnamasmai dharmyaM vaco'vadat / 'bhrAtarmayA praNunno'pi, bhogeSu tvamagRdhyathAH ||681|| yaddehasya kRtaghnasya, lAlanAmakarormudhA / IdRkSe dustare'nena, mahAduHkhArNave'pataH' // 682 // tannizamya vibhaGgena, vidan svaM prAcyajanma tat / duHsahAbhiranantAbhirardi [to] narakArttibhiH ||683 || bhrAtustAM vairbudhImRddhi, pazyan gADhAnutApabhAk / dviSannAtmavapuH sUraM, zazIti pratyavocata || 684 // yugmam // 'bhrAtarmayyanukampasva, yAhi sadyo mayojjhitam / tadvapuH kaNTakaiH kSArai:, kazAbhirbhRzamarddaya // 685 // tadbAdhAbhIruNA pUrvaM, na cakre mayakA tapaH / prodbhAvayA'dhunA'pyAzu, tadvapuH pIDanAttapaH ' // 686 // deva: sUraprabho'vAdIccharIre cetanojjhite / kadarthite'pi ko nAma, guNo mandamate'dhunA // 687 / / ayAtayiSyazceddehaM, tapobhirvividhaiH purA / nA'lapsyathAstadIdRkSanarakodbhavavedanAH ||688 || 1. daivIm /
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehalAlanavaiphalye zaziprabhakathA na ca dehArdanAmAtraM, tapaH proktaM maharSibhiH / evaM hyApadyate nArakANAmapi tapasvitA // 689 // prasajyate cA'viratirarhacchrIbhogato'rhatAm / tapasastanna sarvajJairbhaNitA duHkharUpatA ||690 // kiJca ratnatrayAtmakaM bhAve, kSAyopazamike tapaH / sAtA-sAtAtmikA dvedhA, vedanaudayike punaH ||691|| tasmAnna vedanA vijJaistapastvena nigadyate / kintu karmakSaterhetuH, saMvaraH prazamottaraH ||692 || tannimittaM ca sadbrahma- loca- SaSThA'STamAdikam / sarvaM bAhyaM tapaH proktaM, na vapuryAtanAkRte // 693 // vicetanAya dehAya mA sma kupyastato'dhunA / kupya tvaM bandhahetubhyo dadayo duHkhasantatim // 694 // karmANyAdatte mithyAtvA 'viratibhyAM nirantaram / pramAdena kaSAyaizca, yogaizcApi zarIravAn' ||695 / / itthaM zaziprabhaM devo'nuziSya svataporjitAm / divaM gatvA mahAsaukhyAnyabhukta prabhutAnidhiH ||696 // vRttaM zaziprabhasyedaM, dehapoSaNadUSakam / nizamya zamazAlInAH, kurudhvaM hitamAtmanaH // 697|| 189 1. 'ao pasamAigabbho saMvaro pahANo kammakkhayaheU' iti upadezamAlAyAM 255 zlokasya TIkAyAm /
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 2 deho vai parikarmabhirbahuvidhaiH, stheyAn bhave no bhavedAtaGkAH kaphamayu-vAyujanitAH, kSiNvantyamuM santatam / nAmutra pracuropakArakamapi, kSetrajJamanvetyasau tasmAttIvrataraistapobhiramutaH, zreyo budhAM gRhNate // 698 // [zArdUlavikrIDitavRttam] dehalAlanavaiphalye zaziprabhadRSTAntaH / graM. 61 a. 12 zrIpateH kIrtticandrAkhyanRpateragaDasya ca / madhubindoH zazinazca dRSTAntaiH sphuTatAM gatam // 699 // vairasyamindirA-bandhu- vadhU-viSaya-varSmaNAm / vijJAya mohamujjhA''zu, rAjan ! vimalavAhana ! || 700|| yugmam|| zrutvetyarindamagurordezanAmavanIvibhuH / pItapIyUSagaNDUSa, ivA'dhAnnirvRtiM parAm // 701 // rAjJo duSTamahAmohapratyanIkaM jighAMsataH / vairAgyAstraM guruvacaHzANenA''pa nizAtatAm // 702 // tato vinayanamrAGgo, natvA'vAdInnRpo vacaH / hRdAvAlasthatattvadrusumasaurabhasannibham // 703 // 'saMsArasAgaramamuM, janmamRtyujalAkulam / vividhA''mayaduryAdodAruNaM vIkSate janaH // 704 || tathApi naivodvijate, lolupaH kSaNike sukhe / tattAruNye'pi vo brUta, kiM nimittaM vratAdRtau ?' // 705 / / - munirjajalpa 'pRthvIza !, sAvadhAnamanAH zRNu / nivedayAmyamUdRkSakaSTAnuSThAnakAraNam // 706 // 1. pittam / 2. AtmAnam / 3. virasatvam /
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruNA svIyavRttAntasvarUpA kathitA'ntaraGgaghaTanA samastyatIvavistIrNamanantajanasaGkulam / puraM nAmnA bhavAvarta, vividhAdbhutapUritam // 707 / / ahaM kauTumbikastatrA'bhUvaM rAjan ! mahaddhikaH / sarvaM mamaiva sodaryairvasati sma puraM ca tat // 708 // anyadA ca vayaM sarve'pyekena mahatA'hinA / kAlindIjalakAlena, daSTAstIvaviSAziSA // 709 // te sarve'pyatha mUrcchanti, mIlayantitarAM dRzaH / zithilAGgA bhavantyuccaiH, kAryAkAryaM na jAnate // 710 // muhyanti gurudeveSu, na zRNvanti hitA giraH / svaM na jAnanti tanvanti, pratipattiM ca nocitAm // 711 / / nA''lapanti praNayinaH, padanyAse skhalanti ca / paraiH kRtAnupacArAnna vidanti manAgapi // 712 // tadA kecicca tasyogragara[la]syAnubhAvataH / atyantaM kASThavacceSTAzUnyatvamalabhanta dhik // 713 // avyaktadhvanayazcAnye, pRthvyAM lolanti sarvataH / apare zUnyahRdayAzceSTante niSphalaM punaH // 714 // [i]tareSAM punastIvraviSadAhA'bhibhUtitaH / aGgAni vidalantyuccairlocanAni sphuTanti ca // 715 // kiM bahUktyA ? mahAduHkhavyathitAnAmanAratam / dRgnimIlanamAtrasyA'pyeSAM saukhyasya nodayaH // 716 / / 1. tIvraviSam AziSi-daMSTrAyAM yasya saH = tIvraviSAzIstena, 'daMSTrA''zIH' (abhi. cintA. zlo. 1315) /
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 pare tvavyaktaninadaivirasairArasantyaho ! / / azaktA jAtucid vyaktairvacanairhanta bhASitum // 717 / / anye kvacit skhalantyuccaiH, prapatantitamA kvacit / muhuH kvacana mUrcchanti, zerate nirbharaM kvacit // 718 // kSaNaM jAgrati bhUyo'pi, bhUyo'pi bahu zerate / apare zerate nityaM, na tu jAgrati jAtucit / / 719 / / viSavedanayA caivamabhibhUte pure'khile / eko mahAgAruDikaH, prAptaH ziSyAvalIvRtaH // 720 // tatpuraM tAdRzaM dRSTvA, saJjAtakaruNazca saH / sarvAllauMkAnabhASiSTa, vAcA pIyUSakalpayA // 721 // 'bho bho ! asyA viSotthAyA, vedanAyAH kSaNena vaH / mocayAmi kriyAM gurvI, manni[di]STAM vidhattha cet' // 722 // te'vocan 'sA kriyA kIdRk ?', proce gAruDiko'pyatha / 'yAdRkSo mama ziSyANAM, veSo dhAryo hi tAdRzaH // 723 // svaprANAnte'pi yatnena, rakSyAH sarve'pi jantavaH / satyameva ca vaktavyamapi kaNThagatAsubhiH // 724 // dattameva grahItavyaM, dharttavyaM brahma nirmalam / svadehe'pi mamatvaM na, kAryaM bhojyaM ca no nizi // 725 // vastavyaM ca zmazAnA-'dri-kAnaneSu bhayojjhitaiH / svapyaM bhuvi vibhUSAyAM, vartitavyaM na jAtucit / / 726 // bhogastyAjyo vikRtInAmavamodaratAyutaiH / rUkSavRttyA nu sthAtavyaM, praNItAtyazanojjhibhiH // 727 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruNA svIyavRttAntasvarUpA kathitA'ntaraGgaghaTanA upayuktairhiNDitavyaM, vaktavyaM niravadyakam / bhoktavyaM dvAcatvAriMzaddoSamuktaM sadA'zanam // 728 // pIThAdyAdAnanikSepau, kAryau vIkSya pramRjya ca / utsRjyaM kaphamUtrAdi, nirjantujagatItale // 729 // duzcintAyA mano vAryaM tyaktavyA vikathA api / nityaM guptendriyaiH stheyaM, tapyaM ca vividhaM tapaH // 730|| viharttavyamaniyatacAreNaiva ca sarvadA / tyAjyo dUrAdakalyANamitrayogo'pi santatam // 731 // saGgaH kugAruDikAnAM, na karttavyaH kadAcana / soDhavyAH kSuttRSA-zItA - ''tapAdyAzca parISahAH // 732|| deva-tiryag-narodbhUtairupasargairakampatA / dhAryA sarvasahairbhAvyaM, pRthvIvat sarvadA'pi ca // 733|| zazvadasminnanuSThAne, pramAdaparivarjitaiH / jApo madupadiSTasya, kAryo mantrasya yatnataH // 734|| evaM sarvA nivarttante, pUrvoktA viSavedanAH / unmIlatyamalA buddhiH, kiM vadAmo'thavA bahu ? || 735 || samastavedanAmuktamupamAparivarjitam / mahAnandasukhamapi prApyate kriyayA'nayA' // 736 // tasya gAruDikasyedaM, vacaH kaizcinmahIpate ! / nizceSTatAM gataistIvraviSArtyA nApi zuzruve ||737 // yairazrAvi punasteSvapyeke bADhaM hasanti tat / avajAnanti cAnye'nye, nindanti krUravRttayaH // 738 // 193
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 itare tu pratighnanti, nAnAklRptakuyuktibhiH / anye lakuTa-leSTvAdyaistasmin hI [pra] harantyapi // 739 / / zraddadhAnA api pare, na bhajanti pramAdataH / zraddhAlavo mahAbhAgA, anutiSThanti katyapi // 740 // rAjaMstato'hamapyeSa, hantuM tAM viSavedanAm / zritvA tadvAcamabha[ja]mamuM veSaM tadarpitam // 741 // etAM mahAkriyAM cApi, tadvAcaivA''yatau hitAm / duSkarAmapi bhUmIza !, pratipanno'smi yatnataH' // 742 // evamuktvA sthite sAdhau, paraM vismayamudvahan / bhUpo vimalabuddhiM svaM, mantripuGgavamUcivAn // 743 // 'aho ! na jAtucid dakSamukhyAH sAdhava IdRzAH / asambaddhaM prajalpanti, pratAraNavivarjitAH // 744 // idaM cA'sambaddhamivA''bhAti me mAnase'khilam / tathAhi cedbhavAvarta, puraM tAdRg mahattvabhAk // 745 // tatsodaryaiH kathaM kRtsnamapi hanta va[sa]tyadaH ? / kathaM caikena sarpaNa, daSTastAvAn jano'khilaH ? // 746 / / eko mahAgAruDiko, lokasyaitAvataH katham / ArogyakaraNaM cApi, tUrNamabhyupagacchati ? // 747 / / kathaM ca vidhirIdRkSo, viSanirghAtane mataH ? / aho ! [hi] mahatI kApi, girAM duravabodhatA' // 748 // mantrI smitvA tato'vocaddevA'muSya mahAmuneH / lokottaramidaM viddhi, vaco bhavavirAgakRt // 749 // 1. 'aNNe liThThalauDAiehiM paharaMti' iti puSpamAlAyAM 10 tamasya zlokasya vRttau /
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 guruNA svIyavRttAntasvarUpA kathitA'ntaraGgaghaTanA na hyamISAM munInAM gIH, prakRtAnAmiva sphuret / tadantaraGgabhAvArthamasyA rAjan ! zRNu bruve // 750 // bhavAnAM narakAdInAmAvartta iha yatnataH / saMsAro'yaM bhavAvartapuramaucyata sAdhunA // 751 // sarveSAM janakaH kAlapariNatyA samanvitaH / yataH karmaparINAmaH, sodarAstat same'GginaH // 752 / / anantAste ca sarve'pi, vasanto'tra pure'hinA / daSTA ekena yenA'ho !, taM vyAcakSe zRNu pradhIH ! // 753 / / madASTakasphuTo lezyAlasajjihvaH sadAruNaH / kuvAsanAkRSNadeho, rAgadveSogralocanaH // 754 // mAyA-gRddhilasaddADhaH, chainmahAviSakaNTakaH / nokaSAyotka[ra]rado, jJAnAvRtyAdiDimbhayuk // 755 / / mithyAtvaghorahRdayaH, kRtacittabilasthitiH / jagaddazati niHzeSaM, moho viSadharo mahAn // 756 / / vizeSakam // tena daSTAzca mUrchAlA, iva nAtmahitaM viduH / mIlayanti dRzo'lIkasaukhyAnubhavagarvataH // 757 / / dhAryante sevakaizcaite, zlathAGgAH sAdaraM karaiH / bhakSyA'bhakSya-peyA'peyavibhAgamapi no viduH // 758 // 1. 'kopamahAviSakaNTakavikarAlo' iti dharmaratnaprakaraNe 19 tamazlokavRttau purandarakathAyAm / 'kovamahAviSakaMThayaviyarAlo' iti puSpamAlAyAM 10 tamazlokavRttau sarpagAruDikaghaTanAyAm / 2. 'no yuSayotkarado' iti pu.pre. / 'navanokasAyadasaNo' iti puSpamAlAyAM 10 tamazlokavRttau /
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 devAn gurUMstaditarAnna vicinta]nti bAlizAH / gurUpadiSTaM zRNvanti, hitamapyeDavanna ca // 759 // ko'haM ? yuktamayuktaM vA, kiM mameti svamapyaho ! / na jAnate na tanvanti, gurvAdevinayaucitIm // 760 / / nA''lapanti paraM mUkavacca bADhaM pade pade / skhalantyeva na budhyante, kRtA upakRtAH paraiH / / 761 / / tatra tIvraviSAvegAnnizceSTatvaM ca kASThavat / ye prAptAstAn vibudhyasva, jIvAnekendriyAnnRpa ! // 762 // pRthvyAM lolanti cAvyaktaM, rasanto vikalendriyAH / zUnyahattvena ceSTante'GginaH punarasaJjinaH // 763 / / dAhAdikaM mahAduHkhaM, labhante nArakAGginaH / daSTAste yadasAtAkhyasarpaDimbhena nirbharam // 764 / / evaM yathocitaM daMzanAnAtvaM vividhAGgiSu / vicArayeryato mohasarpo bahuparicchadaH // 765 / / avyaktaM virasantyuccaiH, karabhAdyA narezvara ! / nRNAM nu dharmAH skhalana-patanAdyA udIritAH // 766 / / te ca jAgrati samprAptA, viratiM viSalAghavAt / bhUyazca zerate tyaktvA, viratiM viSavegataH // 767 // devAH svapantyaviratinidrayA'nArataM punaH / evaM mohAhiviSataH, sarve jIvA visaMsthulAH // 768 / / tatra gAruDikastIrthakaro yatijanocitAm / kriyAM dizan mohaviSaM, hantumeko'pi zaktimAn // 769 / /
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 vimalavAhanabhUpasya pravrajyAgrahaNecchA vizvaikabandhunA tenopadiSTAM bibhrataH kriyAm / siddhAntamantrajApaikatAnAH syunirviSA dhruvam // 770 // rAjannamuM munigiro, bhAvArthaM lezato'bhyadhAm / uktAnusArataH zeSaM, svayaM vidyA[d] vicakSaNaH' // 771 // iti zrutvA vizAmIzaH, saMvegarasasambhRtaH / zirasyaJjalimAyojya, provAca munipuGgavam // 772 / / 'satyaM satyamidaM svAmin !, yuSmAbhirviniveditam / IdRkprabodhagarbhA gI:, kuto yuSmAn vinA bhavet ? // 773 / / prabho ! mohAhinA tIvraviSeNA'nena nirbharam / daSTA iyacciraM kiJcinnA'cetiSma hahA vayam // 774 // adhunA tu bhavadvAkyapIyUSarasapUrataH / upazAntaviSAvegAzcetanAM bibhRmo mune ! // 775 // niHzeSaviSaghAtAya, tanmAM kAraya tAM kriyAm / veSaM cArpaya taM sarvaduritApahRtikSamam // 776 / / rAjye kumAramAropya, javAdyAvadupaimyaham / tAvadatraiva tiSThantu, gurupAdA ! kRpAlavaH' // 777 // guruya'gadadicchA'sau, sAdhu sAdhu mahAzaya ! / kenApyadbhutabhAgyena, bhAvibhadrasya te'jani // 778 // jJAtatattvaH purA'pi prAgjanmasaMskArato hyasi / hetumAtraM gurUNAM tu, dezanA te mahAtmanaH // 779 // arhattvasyApi hetuH syAd, dIkSopAttA bhavAdRzaiH / ArAmikavizeSeNa, kiM nArAmaH phalarddhibhAk ? // 780 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 sthitA eva vayaM rAjaMstvanmanISitasiddhaye / bhUmau carAmo hi vayaM, bhavyAnu[pa]cikIrSavaH' // 781 // iti kSamApatervAcaM, samAkarNya kSamApatiH / natvotthAyA'vizattIvrasaMvego nagarAntaram // 782 // alaGkRtAsano mantripuGgavAnatha vegataH / AhUya puruhUtazrIH, sasanmAnamavocata // 783 // 'pAramparyAdyathA smo'smin, mandire pArthivA vaya[m] / tathA yUyaM rAjyabhAradhaureyA mantrisattamAH // 784 // medinIsAdhane yuSmacchemuSI heturagrimaH / gauNastvasmadbhujodbhUtavikramaH samajAyata // 785 / / yuSmAbhireva bhUmIyaM, dadhe dhInidhibhiH sadA / ahaM tu vi[Sa]yAsakta, evA'tiSThaM pramadvaraH // 786 / / abhutsi punaradyA'muM, pramAdaM guruvAkyataH / stheyasaukhyapayorAzilopAmudrApatiprabham // 787 / / adAntakaraNagrAmaH, kaSAyakaluSAzayaH / iyacciraM mudhA''tmAnamajJAnAt khalvavaJcayam // 788 // mayA sAdhayatA bhUmipIThaM pratyarthipArthivAH / durmadA nijadorvIryA'nale nighnIkRtAH kati // 789 / / prayuJjAnena SADguNyamatanyata vacaH kiyat / asatyaM nityamevoccairna hi svahitavajinA // 790 // 1. sthirasukhasAgarA'gastitulyam /
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ mantribhiH saha parAmarzaH haThAdrAjyAni bhUpAnAM, sadApyA''chindato mama / adattA[dA]namevA'bhUdAjanma cchadmasadmanaH // 791 // suranArIrUpagarvahAriNIrhariNIdRza: / rasena rasayannanvatiSThamabrahma cAnvaham // 792 // vAriNA vAridhiriva, dAruNA daMmunA iva / jAtu zriyA na tRpto'haM dRptArimahiSadhvajaH // 793|| hiMsAdayo'mI paJcA'pi, durgadurgatihetavaH / ajJAnAdevA'sevyantA'viratena ciraM mayA // 794 // athA'haM sarvaviratiM, prapitsurjAtacetanaH / nidhAsyAmi kumAre'do, rAjyaM prAjyarddhibhAsuram // 795 / / sevyo madvat kumAro'yamudAracaritojjvalaH / prakRtyA vibudhAnAM vaH, zikSAM dattvA'thavA khalu // 796 // mantriNaH smAhururvIza !, pUrvajairdarzite'dhvani / sAdhu saJcarasi pratyAsanna siddhipado'si tat // 797|| devo babhAra bhUbhAraM, vikramAcchakrasannibhaH / asmAbhistatra zobhaivA'bhUdrambhAstambhavad gRhe // 798 // sAmrAjyaM tadidaM devaH, paripAlya nayAdhvanA / jighRkSati parivrajyAM, neyaM kAcidanaucitI // 799 // zastra-zAstrapravINo'sau, kumAro mArasundaraH / kSamAbhAraM samudvoDhuM, kSama eva mahokSavat // 800|| 1. agniH / 199
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 zrIajitaprabhucaritam sargaH -2 dIkSAM mokSaphalAM kAmaM, gRhNAtu svecchayA vibhuH / bhuvametAM kumAro'pi, zAstu zastaguNoccayaH ' // 801 || tato nRpeNa tuSTenA''hvAyito vetradhAriNA / satvaraM samupeyAya, kumAro harivAhanaH ||802 || praNamya pattivat sphAravinayo nayabhAsuraH / niSaNNazca yathAsthAnaM, rAjJA sAnandamaucyata ||803 || 'vatsa ! svacchamate ! bhUpA, asmadvaMzyA agRdhnavaH / bhuvaM pAtvA kSamIbhUteSvaGgajeSu nyavezayan // 804|| svayaM tu nazvaraM matvA, vizvaM vizvaM manISiNa: / anazvarA'nantasukhecchayA cakrurupakramam ||805|| madvat kAlamiyantaM tu, gArhasthyaM ko'pi nA'nvabhUt / pramAdanidrayA suptazcirAjjAgarito'smyaham ||806 // asmAbhiH suciraM bhUmibhAramUDhaM vahodvaha ! / vayaM saMyamabhAraM tu, sAmprataM smo vivakSavaH // 807 // piturgiramiti zrutvA, himAhatasarojavat / mlAnAnano bASpapUrNadRk kumAro'bhyadhAdatha ||808 // 'mayA manturmahA [n] kazcidvidadhe [ma]ndamedhasA / athavA prApadudayamabhAgyamuru kiJcana // 809 // padAtiparamANau [yat], yaH prasAdaparo mayi / tyAgAkUtamakANDe'pi prabhurAvirabhAvayat // 810 // kimRddhenA'pi rAjyena, tAtapAdairvinA mama / kiM pUrNenA'pi nalinahInena sarasA'linaH ? // 11 //
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 kumArasya rAjyAbhiSekaH tattAtapAdA atrArthe, mA dikSanmAmataH param / prAyazcittaM cariSyAmi, gurvAjJAlaGghanainasi' // 812 // svAjJAlopi sphuratsattvaM, sUnostadvacanaM nRpaH / samAkarNya viSaNNazca, prasannazcetthamUcivAn // 813 // 'vatsa ! tvamasi medhAvI, vivekakalito'pi ca / kiM bhASase snehamUlAdajJAnAdavicAritam ? // 814 / / yadA ca tvayyanAzRNvatyapi vizvambharAmaham / mokSaikakAmo mokSyAmi, kumAra ! sphArasadguNa ! // 815 / / tadA'pyasvAmikAmenAM, dhartA zuddhamate ! bhavAn / bhavitaino'dhikaM pUjyAdezAtikramatazca te // 816 / / mA dhA vimarzaklezena, vidhuraM tannijaM manaH / bhaktiprAgbhArabhAkkakSIkuru madvacanaM drutam' // 817 / / mantriNo'pyevamAhuH sma, 'kumAra ! bhavatA'khilam / yuktameva nyagAdIdaM, dhiSaNopamadhIjuSA / / 818 / / paraM yadAdizanti tvAM, devapAdAH kuruSva tat / suputrANAM hyanullaGghyaM, sarvadA'pi piturvacaH' // 819 / / atho kathaJcanA'pyomityuktavAn gadgadasvaram / kumAro'dhyAsyata prItyA'bhiSekAsani bhUbhujA // 820 // maGgalAtodyamAlAyA, ninade dikprasarpiNi / svayaM bhUpo'bhyaSiJcattaM, pAvanaistIrthavAribhiH // 821 / / pare'pi vasudhAdhIzA, abhiSicya [sa]sammadam / paJcAGgaspRSTabhUpIThAstaM nemuratibhaktitaH // 822 / /
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 zrIajitaprabhucaritam sarga:-2 dhRtadivyAMzukaH sphArAlaGkA[rA]DhyaH sa navyarAT / pitrA'tha zikSayAmAse, girA mAdhuryasArayA // 823 / / 'vatsa ! tvayA na moktavyo, nayAdhvA pUrvajAzritaH / anaye hi pravRttAnAmayaH syAt savidhe kutaH ? // 824 / / ziSTAtmAnaH prayatnena, mAnanIyA manISiNA / duSTAtmAnastu nigrAhyA, nItestattvamidaM param // 825 / / pUryA manorathAH zazvannijAnAmanujIvinAm / na hi svArthaM vinA ko'pi, varivasyati nAyakam // 826 / / strISu zrISu ca vizvAso, na vidheyaH kadAcana / ihA'mutra ca duHkhaughapradA hyetAH zarIriNAm / / 827 / / saptadurgatibhItena, sadA vyasanasaptakam / moktavyaM vyaktadoSaughamaghasaGghAtakAraNam / / 828 / / mado guNadrumArAmadAvAgniriti cetasi / buddhvA taM rUpasAmrAjyaviSayaM sarvathA tyajeH // 829 / / trivargaM zubhasaMsargamicchu: svacchamate ! sadA / yathAkAlaM bhajerbAdhAmatanvAnaH parasparam' // 830 / / anuziSyeti dIkSAyAmutko vimalavAhanaH / utthito navabhUpena, vinItenA'nvagamyata // 831 / / sugandhavAribhiH snAtaH, zubhazcandanacarcayA / saMvItadivyavasano, dhRtasarvAGgabhUSaNaH // 832 // mocitAkhilakArAsthasattvaH sattvamahodadhiH / caityeSvarcitasarvajJapratimo'pratimo guNaiH // 833 //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalavAhananRpasya pravrajyAgrahaNam 203 zrito narazatodvAhyAM, zibikAM chatrazobhitaH / cAmarairvIjitaH stUyamAno maGgalapAThakaiH // 834 // pade pade pramodena, paurIbhiH kRtamaGgalaH / varNyamAnaguNagrAmo, muhurgandharvapeTakaiH // 835 / / viSvag maGgalatUryeSu, vadatsu kRtinAM varaH / rAjamArge'tha so'cAlIdacalAcalamAnasaH // 836 // paJcabhiH kulakam // hahA vAtsalyasadanaM, vibhurasmAn jhaTityapi / muktvA nirmamatAM bibhrad, vrajati vratakAGkSayA // 837|| punarbhAgyena kenAho !, dRzya ityanuvarSibhiH / pRSThataH pArzvato'gre ca, sthitaiH paurainirIkSitaH // 838 / / prApyA'navadyamudyAnaM, gurupAdapavitritam / uttatAra cakorAkSaH, zibikAyA dharAdhavaH // 839 / / tribhirvizeSakam // pravizya pAdacAreNa, ta[du]dyAnaM mahodyamaH / dehAduttAritA'zeSabhUSo bhavaviraktadhIH // 840 / / gurudattaM dharan sAdhuveSaM harSaprakarSabhRt / paJcamuSTayuddhRtakacaH, prapaJcaughaparAGmukhaH // 841 / / tattvavidbhirmuhuH zlAghyamAnasattvaguNodayaH / sarvasAvadyayogAnAM, pratyAkhyAnaM tato vyadhAt // 842 / / vizeSakam // pradakSiNAtrayaM dattvA, vanditvA vinayAnatam / puraHsthitamatho rAjaRSi tamaziSad guruH // 843 / / 1. 'cakAra' iti pu. pre|
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 2 asmin saMsArakAntAre, bhrAmyadbhiH zazvadaGgibhiH / kRSNacitrakavatkRcchrAllabhyate mAnavo bhavaH ||844|| tatrApi durlabho jaino, dharmo'bhISTaphalapradaH / ambhonidhau yathA dvIpo, marau surataruryathA // 845 // dharme labdhe'pi kasyApi kRtino laghukarmaNaH / jAyeta sarvaviratAvIhA saMsAradAhabhit ||846 // labdhvA ca sarvaviratiM, dhanyAzcintAmaNIsamAm / yatnataH parirakSanti, kAGkSanto'nuttaraM sukham ||847|| ye tu svIkRtya tAM mUDhA, azubhavAsanA [ vazAt ] / bhavantyaviratervazyA, na zasyAste vipazcitAm // 848 // jinapAlitavattyAjyA dUreNA'viratiH sadA / jinarakSitavannaiva, svIkAryA kAryasiddhihRt ||849 // tathAhi aGgadezavibhUSAkRdabhaGgasukRtakramA / campAkhyA'sti purI trAtA, jitazatrumahIbhujA // 850 // mAkandItyabhidho dyumnamandIkRtadhanezvaraH / prasAdapAtraM bhUpasya, zreSThI tatra vyarAjata // 851 // bhadrAkukSibhuvau tasyA'jAyetAM tanayAvubhau / jinapAlita ityeko'parastu jinarakSitaH ||852|| tau mithaH snigdhahRdayau, samprAptau madhyamaM vayaH / pitrordRkkairavollAsaM, candrAviva vitenatuH ||853 ||
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ aviratiparihAre jinapAlita-jinarakSitakathA 205 utsAhasAhasAvAsau, vArAnekAdazA'mbudhau / nirvighnameva tau yAtrAzcakrAte sadvidharvazAt // 854 // arthatRSNAparAdhInAvadInau tau nadIpatau / dvAdazImapyatho velAM, yAtrAM nirmAtumISatuH // 855 / / pitaraM cocaturyuSmatprasAdArjituM dhanam / AvAM ratnAkaraM tUrNaM, bhajiSyAvo'bhiyogataH // 856 / / sakhedaM nyagadacchreSThI, 'vatsau ! svacchAzayAvidam / yuvAbhyAM na punarvAcyaM, bAdhAkRt karNayormama // 857 // bhavadbhyAmajito dravyasaJcayazcA'tipuSkalaH / prAktano'pyasti tallobhabhUtaH kiM bAdhate'dhikam ? // 858 / / yAtrArambho'mbudhau candra, ivA'sau dvAdazaH khalu / azreya:kAraNamapi, vatsau ! jAyeta karhicit // 859 // mAtApitroH pramodaM tat, kurvANau satataM sutau ! / kadAgrahaM payorAziyAtrAviSayamujjhatam // 860 // ihaiva vyavasAyena, gatApAyena yatnataH / paripUrayataM putrau !, dravyArjanamanoratham' // 861 / / Ucatustanayau 'tAta !, tava pAdaprasAdataH / pUrvekAdazayAtrAvadatrA'pi zivamAvayoH // 862 // yatra tatrApi ca bhavedbhAvyaM bhavabhRtAM khalu / sAzaGkAnAM tu rakAnAM, zriyo na syuH kadAcana // 863 / / AvAM tadanujAnIhi, tAta ! mA khedamudvaha / manorathataruzcittAlavAlasthaH stAt phalegrahiH' // 864 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 pratiSiddhau paraM khedaM, dhAsyato manasIti saH / zreSThirAT sAgare gantuM, tanayAvanvamanyata // 865 / / tatastau muditau paNyairagaNyairvahanaM drutam / sampUryA''pRSTasvajanau, pratasthAte zubhe'hani // 866 / / anekAni sahasrANi, yojanAnAM vyalaGghayat / nunnaM suvAyunA yAnapAtraM tat svalpavAsaraiH // 867 / / anyadA vAridhimadhye, taDitnATakAra bhairavaH / ghanAghano ghanaM garjan, bhApayAmAsa naujanAn // 868 / / adha UddharvaM ca naurnIyamAnA caNDanabhasvatA / cakAsAmAsa doleva, kAlarAtrezcalAcalA // 869 / / kallolaiH paritaH svecchAcAribhiH pavanoddharaiH / tarI: surakSitA'pyeSA, nItA vyAkulatAM rayAt // 870 // azrAntavigaladvASpo, bASpAnAM vyAjato janaH / trAtuM svajIvitaM vArddhaH, sarvasvaM pradadAviva // 871 // cakranduH kAtarAstArasvaraM maraNabhIbhRtaH / dhIrA dharmadhanAH sveSTadevatAH sasmaruH punaH // 872 / / kvApi zaile samAsphalya, janAnAM sukRtaiH samam / durdaivodayato'thaitadyAnapAtramabhidyata // 873 / / phalakaM prApya mAkandIputrAvahni tRtIyake / kSudhitau tRSitau ratnadvIpamAsadatAmimau // 874 / / tatrA''rAmeSu divyeSu, prAptaiH sumadhuraiH phalaiH / jalaizca svAsthyamAsAdya, kvApyAsInau tarostale // 875 / /
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 aviratiparihAre jinapAlita-jinarakSitakathA dadhyatuzca dhigAvAbhyAM, tAtasyAdezamujjvalam / atiyadbhayAmiyaM lebhe, kIdRzI viSamA dazA // 876 / / kva sA zrIrAvayormandIkRtasutrAmavaibhavA / aprArthitA''gatA'kasmAdasakau durdazA kva ca // 877 // cintayanti janA anyadanyacca syAdvidhervazAt / svapantyanyairhahA jAgratyanyaireva manorathaiH // 878 // sahitvA tIvraduHkhaughamarjayanti zriyaM narAH / jahAtyekapade sA tu, hanta tAn vimukhe vidhau // 879 // anayoAyinorevaM, durAcArA durAzayA / svAminI tasya dvIpasya, ratnAdevIti vizrutA // 880 // kampayantI kareNoccaiH, karavAlaM sudAruNam / AyAsIdavadhijJAnaparijJAtatadAgamA // 881 // yugmam // Uce ca 're ! yuvAM bhogAn, bhokSyethe cenmayA samam / tahi prANiSyatho naivA'nyathA mama karau gatau' // 882 // avocatAmimau kamprazarIrau 'devi ! mA kupaH / tavA''dezakarAveva, yadAvAM kiGkarAviva' // 883 // tataH sA toSabhAk sAraratnasambhAranirmite / tau ninAya mahAsaudhe, manonayanahAriNi // 884 // azubhAn pudgalAn hRtvA, zubhAnnyAsthattadaGgayoH / reme ca nirbharaM nAnAvilAsaiH sA pramodabhAk // 885 // 1. pu.pre. bahulatayA 'ratnadevI' iti pATho'sti, agre 898 tame zloke 'ratnAdevI' iti pATho'sti / asmAbhiH sarvatra 'ratnAdevI' iti nAma darzitam /
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 bhojyaiH sudhopamaidivyairalaGkAraivilepanaiH / tayopacaritau cAru, tau sukhaM tatra tasthatuH / / 886 / / anyadA smAha sA 'kAntau !, vAstoSpatinidezataH / susthito lavaNAmbhodhinAtho mAmevamAdizat // 887 / / abhavat kazmalo'mbhodhistRNyA-kASTha-zavAdibhiH / tadekaviMzati vArAn, zodhanIyo'yamAdarAt // 888 / / priyau ! mama lagiSyanti, katicit tatra vAsarAH / stheyaM bhavadbhyAM kheladbhyAM, saudhe'muSmin manorame // 889 / / kadAcinna ratirvAM syAt, saudhe tat pUrvadiksthitam / zrayaNIyaM vanaM prAvRTa-zaradbhyAM sundarAntara[m] // 890 // tatrApi cetasaH svAsthyaM, yadi nAma na jRmbhate / udIcye tadvane gamyaM, hemanta-zizirAzraye // 891 / / tathApyaratisamparke, gantavyaM pazcime vane / sammadaM tatra surabhi-nidAghau vAM vidhAsyataH // 892 / / vane tu dakSiNe naiva, gamyaM yattatra vidyate / pravAha iva kAlindyAH, kRSNasarpo'tidAruNaH // 893 / / yadyuddhatatayA caitadavamatya hitaM vacaH / yAsyathastatra tannAzaM, prApsyatho dRgviSAttataH // 894 / / mRtau ca yuvayoH prANapriyayorme mRtidhuMvA / yataH prabhApateraste, prabhA tiSThet kiyacciram' // 895 // iti prapannazikSau tAvApRcchayaiSA surI drutam / svaprabhoH susthitasyAjJAM, nirmAtuM nabhasA'gamat // 896 / /
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ aviratiparihAre jinapAlita-jinarakSitakathA tato'drASTAM kramAdetau devyAdiSTaM vanatrayam / Rtubhi: SaDbhirAnandadAyi sphuritakautukau // 897 / / yAmyakAnanasaJcAramAvayorniSiSedha kim / ratnAdevIti tau yatnAt prasthitau taddi [ dR] kSayA // 898 || vizantau tadvanaM vegAt pazyantau parito'pi tau / apIDyetAM bhRzaM viSvag, durgandhena prasarpatA // 899 // pidhAya ziGkhinIM celAJcalena ca puro gatau / karaGkanikaraM bhUmau luThitaM vIkSya bibhyatuH // 900 // dadhyatuzca kimAghAtasthAnaM pretapateridam / athavA sAgarAkRSTanRzavakSepaNAspadam // 901 // amuSyA eva vA duSTAkUtAyAH kiJcanA'pyadaH / sambhAvyate'tigahanaM, durbodhaM kUTanATakam // 902 // dhyAyantAviti tAvagre, krandantaM karuNasvaram / zUlAprotaM naraM kaNThagataprANamapazyatAm // 903 // apRcchatAM ca taM 'bhadra !, tavedRg durdazA kuta: ? / kiM cedaM bhISaNaM sthAnaM, luThacchavazatAkulam ?' // 904 // so'pi taddarzanAd bADhaM, duHkhito'vadadAH ! katham / yuvAmapi nRzaMsAyAstasyAH prAptau karAntaram // 905 // eSA hi rAkSasIdezyA, bhagnapotAM narAvalIm / bhApayitvA priyIkRtya, doSe svalpe'pi hanti hA // 906 // 1. kharparasamUham, 'khoparI' iti bhASAyAm / 2. vadhasthAnam / 3. rAkSasItulyA / 209
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 kAkandInagarIvAsI, bhagnapoto'hamambudhau / daivAt phalakamAsAdya, dvIpametaM samAgamam // 907 / / virahasyA'sahA poSayantI varyA'zanAdibhiH / bhogAnabhukta devyeSA, krUrA saha mayA ciram // 908 / / anyedhurAgaso lezaM, kaJcilabdhvA kSaNAdiyam / zUlAyAM mAM nicikSepa, vilapantaM kRpojjhitA // 909 / / tadIdRzI dazA manye, yuvayorapi bhAvinI / etannivarttanopAyaH, kintveko'sti mahAzayau !' // 910 / / tataH sasambhramaM tAbhyAmavAdi 'karuNAmbudhe ! / vadopAyaM yathApAyapAramAvAmavApnuvaH' // 911 // naraH prAha 'samastIha, prAcInavananAyakaH / zelakAkhyo mahAyakSo, dayAluH so'zvarUpabhRt // 912 // aSTamyAM ca caturdazyAM, paurNamAsyamayostathA / kaM tArayAmi ? kaM pAlayAmItyAha mahAdhvaniH // 913 / / yugmam // tamArAdhayataM yatnAdyadi prANetumicchathaH / anyaH kazcana nopAyo, vidyate vAdhilaGghane // 914 // nA''rAdhi mayakA gAya-maugdhyAdivazagena saH / atrArthe kovidau ! kAryA, yuvAbhyAM tvapramattatA' // 915 // zrutveti tau drutaM pUrvavanaM prApya jijIviSU / snAtvA vApyAM smitAbjaistaM, yakSamAnarcatustarAm // 916 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ aviratiparihAre jinapAlita-jinarakSitakathA prApte'tha samaye yakSaH, pratyakSaH sa tathA bruvan / tAbhyAM vinamramUrddhabhyAM, saprazrayamabhASyata // 917 // 'AvAM kAruNyapAthodhe !, tUrNaM tAraya pAlaya / tvAmeva jIvitopAyApetau yaccharaNaM zritau' // 918 // yakSo'gadad 'yuvAM neSye, paraM pAraM payonidheH / kintveSA duHsurI jJAtavRttA'nveSyati satvaram // 919 // vakSyati snehasArANi vacAMsi kapaTe paTuH / snehastasyAM tu pApAyAM, na vidheyo manAgapi // 920 // tasyAM hRdA'pi rakSyethe, drakSyathastAM dRzA'pi vA / svapRSThatastadutkSipya, kSepsyAmi drutamambudhau // 921 // tasyA durAtmano vAkyairna bhetavyaM bhayAvahaiH / matpRSThasthau yuvAM zakro'pyapakartuM na hi kSamaH ' // 922 // omiti pratipedAnau tau turaGgamarUpabhRt / yakSaH svapRSThamAropya, madhyevAridhi celivAn // 923 // kRtvA'tha susthitAdezaM, svasaudhaM drutamAgatA / avIkSya tau ratnAdevI, viluloke vanatrike // 924 // tatrApyavIkSya vijJAyA'vadhinA tIvrakopabhRt / kareNa nizitaM khaDgaM, dhunvAnA'tho adhAvata // 925 // nikaTaM prApya cA'vocadre re pApau ! zaThAzayau ! | / snehArdrA vaJcayitvA mAM sAmprataM kva nu yAsyathaH ? // 926 // , valethAM pratipadyethAM mAmeva zaraNaM tataH / no cecchiro laviSyAmi, kRpANenA'munA kSaNAt ' // 927 // 211
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH - 2 212 'yuvAM matpRSThamArUDhau, mA sma bhaiSTaM yamAdapi / iti yakSagirA tau tu, dRDhacittau babhUvatuH // 928|| ratnAdevI tvavadhinA, tau vibudhya tathAvidhau / apaprathat premagarbhaM, prapaJcacaturA vacaH // 929 // 'sAgaso'pi parityAgaH, svIkRtasya na yujyate / nAthau ! vizeSataH svasyA, dAsyAH punaranAgasaH // 930 // priyau ! premavatI kAntA, bhaktA saralamAnasA / na yujyate viyogAgnau, kSeptuM vAM karuNArdrayoH // 931 // tajjalpitaM taddhasitaM, tat krIDitamapi kSaNAt / vismRtya mantunA kenA'prasAdo'dya vidhIyatAm // 932 // smarAmi svakRtaM kiJcinnA''go vairAgyakAraNam / kRtaM vA kSamyatAM kopaH, praNAmAntaH satAM yataH // 933 // nAthau ! kathaM dhariSyAmi, jIvitavyaM yuvAM vinA / kSipraM naiSThuryamutsRjyA'nugRhNItaM svakiGkarIm // 934 // 'mAyAvinyA vacasyasyAH, pratyetavyaM na pezalau !' / iti zelakavAkyena, sthirau cukSubhaturna tau // 935 // atho mukhe'timadhurA, kAlakUTograhat surI / prAkraMsta bhedamuddAmaM, dambhAd bhedavizAradA // 936 // 'jinarakSita ! vizvAsabhUrabhUrdoSasantateH / bhUripremanidhistoSapradastvaM me sadA'pyabhUH // 937 // tvadbhrAtRtvavazAjjAlmo'pyasadbhUtahRdapyayam / mayA sambhASayAmAse, vRthaiva nipAlitaH || 938 // 1. 'asthAnabhUta ! doSarAzeH' doSarahita iti bhAvArthaH / /
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ aviratiparihAre jinapAlita-jinarakSitakathA asau prativaco no ceddatte mA dAt prabho ! punaH / tava zazvatprasAdaikaparasyaivaM na yujyate // 939 // virahAttava cittaM me, sphoTatIdaM jhaTityapi / rakSa rakSa vadhUhatyApApapAtraM sma mA bhavaH // 940 // re re hRdaya ! mA sphoTIH, sphuTameSa dayAnidhiH / kariSyatyeva me preyAn prasAdaM saralAzayaH ' // 941 // itthamuktamapi jJAtvA, tamasnigdhaM suribruvA / punaH smAha 'na cet snehaM dhatse mA dhA hRdIzvara ! // 942 // kintvimAM kiGkarIM kAnta !, sambhAvaya sakRd dRzA / yeneyaM svasthatAM prAptA, prANAn vAddha vimuJcati // 943 // abhAgyodayato vA'smin bhave mAM vIkSase'pi na / bhavAntare'pi tadbhUyAH, prANanAthastvameva me // 944 // ityuktvA sA'mbudhau yAvajjampAM dAtuM pracakrame / tAvadetanmanyamAno'lIkamapyanalIkavat // 945 // zUlAprotanarAdiSTaM, tadvismRtyA'khilaM kSaNAt / avamatya yakSazikSAM tAmAyatihitAmapi // 946 // " 213 viSameSuzarAghAtavihvalaH premamaJjulAm / vyApArayad dRzaM tasyAM, jaDadhIrjinarakSitaH // 947 // tribhirvizeSakam // dhutvA pRSThaM tato yakSeNA'bdhau kSiptaH sako'pi tat / 'are dAsa ! purastAnme, sAmprataM kva nu gacchasi ? // 948 // mRto'sIti' prajalpantyA, suryA zUlena kIlitaH / khaNDIkRtya ca khaDgena, kSipraM cakre dizAM baliH ||949|| yugmam //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 zrIajitaprabhucaritam sargaH -2 tuSTacetAstato'pyanvAgatyA''zu jinapAlitam / madhurairvacanai ratnAdevI saivamavocata // 950 // 'ayaM dAyAdavat preyaMstava saukhyavibhAgabhAk / aniSTatvAnmayA'lIkavAgbhiH pratyAyya saMhRtaH // 959 // asAdhAraNamevA'tha, sukhaM vaiSayikaM mudA / mayA svAyattayA sArdhaM, niSpratyUhaM bhaja priya ! ' // 952 // 'laghubandhorgatiM mA gA, amuSyAH pratiyan vacaH' / iti yakSagiraM manyamAno'bahu na so'kSubhat // 953 // tataH surI parizrAntA, vyAghuTyA'gAnnijAspadam / yakSazcampApurodyAne'muJcacca jinapAlitam // 954 // ApRcchyA'ntarhite yakSe, svagehaM jinapAlitaH / prAptastAtAya taM sarvaM vRttAntaM vinyavedayat // 955 // pitRbhyAM pretakAryANi, parAsoH sUnujanmanaH / kRtvA nyasto gRhasvAmye, so prAbhukta ciraM sukham // 956 // kadAcit sugurorvAcaM, nizamyA'tivirAgavAn / zritavAMzcArucAritraM, caturANAM ziromaNiH // 957 // paThitvaikAdazA'GgAni, mRtyuM labdhvA samAdhinA / sAgaradvitayAyuSkaH, saudharme'thA'bhavat suraH || 958 / / cyutvA tato videheSu, labdhottamakulaH kRtI / Attavrato dhutA'zeSakarmA nirvRtimApsyati // 959 // AkhyAnasyA'sya gambhIrArthasyA'thopanayaM sphuTam / AkarNaya mune ! sphArabuddhe ! vimalavAhana ! // 960 //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ aviratiparihAre jinapAlita-jinarakSitakathA yathA lAbhArthinAvetau, vaNijau bhavinastathA / sukhArthino bhavAmbhodhi, paribhrAmyanti bhISaNam // 961 // ratnadvIpo yathA'mbhodhau, tathA martyabhavo bhave / ratnAdevI yathA krUrA, tathaivA'viratiH punaH // 962 / / iyaM hi madhurA pUrvaM, prAnte'narthanibandhanam / mRgatRSNopamaiH saukhyaiH, pralobhayati dehinaH // 963 // yathA tAbhyAM ca zUlAsthaH, pumAnaikSi tathA'GgibhiH / dharmavaktekSyate dRSTA'viratyutthaviDambanaH // 964 // ratnAdevyA yathA ghoraM, vRttaM klezaikakAraNam / yakSarAjAcca tanmokSaM, kRpAluH sa naro'vadat // 965 / / tathaivA'virate nAvedanAnAM nidAnatAm / cAritrAnnivRttiM ca [sa], brUte dharmAnuzAsakaH // 966 / / yathA yakSezapRSThaM tAvAzritau tasya zikSayA / tathA''zrayanti cAritraM, dharmazAstragirA'GginaH // 967 / / surIvAgbhiryathA caiko, vimUDhaH klezabhAgabhUt / tathA jIvA duHkhabhAjo, bhavantyaviratervazAH // 968 // yathA'nyo yakSapRSThasthaH, surIvAgbhirakampitaH / tIvA''bdhi svapurIM prAptaH, paramAM mudamAsadat / / 969 / / tathA zritAH sucAritraM, dUritA'viratikramAH / bhavaM muktvA'GginaH siddhiM, samprAptAH syuH sukhAspadam // 970 // -- ityaviratiparihAre jinapAlita-jinarakSitadRSTAntaH / graM. 127 --
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 sAraM sodarayugmasyA''khyAtametanmahAmune ! / nizamyA'viratiM dUre, tyajezcAritramAzritaH // 971 // iti zikSA hitAM rAjaRSivimalavAhanaH / tatheti pratipedAno, vyahArSId gurubhiH saha // 972 // sajjJAnamekamAsAdya, yogaM sAvadyamekakam / vivarjayan zamiSvekaH, zuzubhe sa mahAmuniH // 973 / / mAdhyasthyaRSTinA rAga-dveSAkhyau dvau bhaTau jayan / dvividhasyApi mohasyA'bhavadeSa bhayaGkaraH // 974 // azalyitastribhiH zalyaistribhirdaNDairadaNDitaH / sa ratnatritayaM dhIraH, saJcikAya zubhAyatiH // 975 / / caturgatibhavAt klezarAzerbibhyadayaM yatiH / kaSAyAMzcaturo'muJcaccatasro vikathA api // 976 / / rataH paJcavidhAcAre, yiyAsuH paJcamI gatim / indriyANi sa paJcApi, nijagrAha samAhitaH // 977 / / SoDhA jIvanikAyaM sa, svAtmavat paricintayan / pratyekaM SaDvidhaM bAhyamAntaraM ca tapo'tanot // 978 / / zrayan piNDaiSaNAH sapta, sapta pAnaiSaNA api / saptAnAM durgatInAM sa, dvArazcakre dRDhArgalAH // 979 / / mukto'STabhirmadairaSTakarmanirmUlanodyataH / aSTau pravacanamAtRrmuniH zazvadapoSayat // 980 // navA'pi brahmaguptIH sa, hInasattvaiH sudurddharAH / nidhivaddhArayAmAsa, tapanIyaguNoccayaH // 981 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalavAhanamunestIrthakRtkarmopArjanam tridazastutyacAritro, dazadhA dharmamuttamam / bibhrANaH zubhrayAmA[sa], yazasA'sau dizo daza // 982 // evaM nirmalacAritraguNaH sadgaNasaMstutaH / [samastAM] peThivAnekAdazAGgIM munipuGgavaH // 983 // 6 sa bhakto'rhatsu' siddheSu, jinapravacane tathA / guruSu sthavireSUccaiH, zrutabhRtsu tapasviSu // 984 // umayuktaH sadA jJAne, vidhRtojjvaladarzanaH / vizuddhavinayo doSavarjitAvazyakakriyaH // 985 // 12 niratIcArasacchIlavratamaNDanamaNDitaH / 13 apramAdI kSaNalavaprabhRtAvapyanehasi // 986 // 14 tapaH parAyaNo dravyabhAvatyAgollasanmatiH / 17 vaiyAvRttye mahotsAho, 'gurvAdiSu samAdhikRt // 987 // apUrvajJAnasaGgrAhI, zrutabhaktipavitritaH / 217 20 prabhAvayan pravacanaM, tIrthakRnnAma baddhavAn // 988|| paJcabhiH kulakam // ekAvali - ratnAvali- kanakAvalinAmakaiH / siMhaniSkrIDitAdyaizca tapobhiH kRzayaMstanum // 989 // upasargAn sahamAnastiryagnasuranirmitAn / sa labdhvA'nekasallabdhIvijahAra vasundharAm // 990 // yugmam // buddhvA'tha svAyuHparyantaM, kRtasaMlekhanAdvayaH / paryantArAdhanAmevaM, so'kArSId gurusAkSikam // 991 // jJAna-darzana- cAritra- tapovIryAtmako mayA / atyacAri ya AcArastatra mithyA'stu duSkRtam // 992 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 zrIajitaprabhucaritam sargaH-2 vratAn bhavadrumocchittyai, pazuvattAratIvrakAn / atIcArojjhitAn zuddhamAnasaH satataM zraye // 993 / / sthAvarAn bhU-payo-vahni vAyu-vRkSabhido'GginaH / trasAn dvIndriyaprabhRtIn, kSamayAmyastamatsaraH // 994|| prANighAtAdikAnyaSTAdaza pApAspadAnyapi / mokSAdhvarodhakArINi, vyutsRjAmi tridhA tridhA // 995 / / santu me zaraNaM tIrthakRtaH siddhAH susAdhavaH / jaino dharmazca catvAro'pyete bhavabhayApahAH // 996 / / rAgadveSavazo'kArSa, yat kiJci[d] duSkRtaM kvacit / tannindAmi punarnaiva, vidhAsyAmIti nizcitam // 997 / / jJAnAdigocaraM kiJcit, sukRtaM yat punarvyadhAm / klezasaMhatividhvaMsi, tat sarvamanumodaye // 998 // kazcinna me nA'hamapi, kasyacibhairave bhave / ityullasitasadbhAvo, bhaje nirmamatAM sadA // 999 / / tRptirna jAtu jAtA yaM, bhuktvA bhavazateSvapi / tridhA catuvidhAhAraM, pratyAkhyAmi bhave'tra tam // 1000 / zrutasAraM namaskAraM, paJcAnAM parameSThinAm / dhyAyAmyadInahRdayaH, sarvakalyANakAraNam // 1001 / / itthamArAdhanAM kurvan, samAdhi paramaM zritaH / dehaM tyaktvA sa rAjarSirvimAnaM vijayaM yayau // 1002 // tatrA'sau hastamAnAGgo'hamindro nirahaGkRtiH / zAradenduprabhAzubhrazcArubhUSaNabhUSitaH // 1003 / /
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijayavimAne gamanam kiJcinyUnAM lokanADIM, pazyannavadhisampadA / kalpAtItaH sukhaM siddhisukhakalpamazizriyat // 1004 // yugmam // saptadhAtuvimuktAGgaH, sukhazayyAmadhiSThitaH / sa trayastrizataM tatrA'tyagAt kSaNavadambudhIn // 1005|| prAk SaNmAsyAzcyavanasamayaM nAkino'nye'lpapuNyA, mA[lA]mlAniprabhRtibhiraho !, durnimittairvidanti / gIrvANo'sau punarasamabhAH, prodyadAnandapUro, jJAnenaivA'budhadavadhinA'bhyarNasiddhatvalabdhiH // 1006 // [mandAkrAntAvRttam] iti zrIpadmaprabhAcAryacaraNarAjIvacaJcarIkazrIdevAnandasUriviracite zrI ajitaprabhucarite AnandAGke mahAkAvye 1 3 lakSmI bandhu-strI-viSaya- zarIravairasyasUcakazrIpati kIrtticandra-agaDadattamadhubindu-zaziprabhA''khyAnA'viratisvarUpanirUpakajinapAlita 2 4 5 219 jinarakSitadRSTAntagarbhitabhagavanpUrvabhavavarNano nAma dvitIyaH sargaH ||ch| // graM. 1013 a. 28 // // sargadvaye graM. 2256 a. 20 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH sargaH asti ratnamayenoccairjambUvRkSeNa zobhitaH / jambUdvIpAbhidho dvIpaH, sampUrNazazisannibhaH // 1 // saptavarSo'pi yazcitraM, varNyate'nAdimAn budhaiH / zliSyatyuccaiH zriyaM yazca, mandarAgabhRdapyaho // 2 // tatra dakSiNavAya'nte'dhijyakAmukakAntibhRt / varSa bhAratanAmA'sti, zastAnAmeka AzrayaH // 3 // vaitADhyenA'ntarasthena, dalitasyA'sya dakSiNe / dale samastyayodhyeti, nagarI pIvarI zriyA // 4 // yasyAM jainAlayotkSiptadhUpadhUmAlimudvarAm / pazyantaH kekino nityaM, nRtyantyambhodazaGkayA // 5 // yasyAmRddhibharApAstA'lakAyAM khidyate khalu / arthino'nApnuvan yatnAdapi dAtRjano'nizam // 6 // dravyeNa bhArabhUtena, krINate yatra saddhiyaH / dharmaratnaM paralokadIrghavartmanyabhArakRt // 7 // tasyAmRSabhanAthasya, siddhiprApteranantaram / siddhiM sarvArthasiddhiM ca, saGkhyAtIteSu rAjasu // 8 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhormAtApitrAdi gateSvikSvAkuvaMzyeSu, tadanvayavibhUSaNam / jajJe nAmnA ca dhAmnA ca, jitazatrurmahIpatiH // 9 // yugmam / / sa gambhIro'bdhivat svarNazailavat sthairyarAjitaH / siMhavat pauruSAgAraM, hlAdako'bhUt sudhAMzuvat // 10 // bAhyAnarIn sa zastreNa, yathA'jaiSInmahIpatiH / mAtrAdhikena tenaiva, tathaivA'bhyantarAnapi // 11 // raviryasya pratApena, zazAGko yazasA'pi ca / spardhI kurvanacakSuSyaH, kalaGkI cA'bhavad dhruvam // 12 // yo rAjyamadanirmukto, viSayairaviDambitaH / kalpazAkhI sevakAnAM, muuto dharma ivA'zubhat // 13 / / tasya rAjJo laghurdhAtA, samabhUdalaghurguNaiH / sumitravijayo nAma, yuvarAjapadaM dadhat // 14 // jitazatrunRpasyA''sIdasImaguNamedinI / nAmato vijayAdevI, dayi[tA] dakSatAnidhiH // 15 / / yasyA anuttaraM rUpaM, vIkSya tatsuSamojjitAH / manye devyo na nidrAnti, khedasambhRtamAnasAH // 16 // yadAsyena parAbhUtazcandro'pi kSIyate'nizam / jinAnAM mahatAM kAcit, kSatirneti ca varddhate // 17 // yasyAH salIlayA gatyA, mRdvA vAcA ca vAralA / hatadarpabharA nUnaM, vipine sevate saraH // 18 // tasyAH sarvAn guNAn zIlaguNo bhRzamazobhayat / lakSaNAni samagrANi, sattvamekamivA'GginAm // 19 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 nRpaH prAjye'pi zuddhAnte, tasyAM prema paraM dadhau / sumanonivahe yadvajjAtyAmeva zilImukhaH // 20 // itazca zuklavaizAkhatrayodazyAM nizAkare / citrAdhiSNyagate cyutvA, vimAnAdvijayAhvayAt // 21 // jIvo vimalabhUpasya, jJAnatrayavirAjitaH / zrImatyA vijayAdevyAH, kukSidezamazizriyat // 22 // yugmam // garbhavAsamupetasya, prabhostasya prabhAvataH / api nArakajantUnAmudapAdi kSaNaM sukham // 23 // tasyA eva nizasturye, yAme pravaratalpagA / adrAkSIdvijayAdevI, mahAsvapnAMzcaturdaza // 24 // gajo vaSo muMgArAtirabhiSekaH zriyastathA / dAmA'mRtakaro bhAnurdhvajaH pUrNaghaTo'pi ca // 25 // padmaramyaM saro'mbhodhivimAnaM ratnasaJcayaH / nirdUmazcA'gnirityetAn, svapnAn vIkSya vyabodhi sA // 26 // yugmam / / tasminneva kSaNe jAtAsanakampA jinezituH / AdyaM kalyANakaM jJAtvA'vadhijJAnena vAsavAH // 27 // gatvA padAni saptA'STAnyunmukhaM tIrthakRddizaH / vavandire mahAbhaktyA, zakrastavapuraHsaram // 28 // yugmam // pramodamedurAzcAtha, jitazatrunRpaukasi / Agatya vijayAdevIM, praNipatyeti tuSTuvuH // 29 // 1. rAdhazuklatrayodazyAM, rohiNIdhiSNyage vidhau / jJAnatrayadharaH putraratnatvenopapadyata // triSaSTi0 / 2 / 2 / 19 / 'vaisAhasuddhaterasIe cittANakkhatte vijayAe kucchisi puttattAe uvavaNNo' iti cauppannamahApurisacariyammi / 78
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 zrIajitaprabhucaritam sarga: 3 pratyuvAca nRpaH 'svapnA, devyA'pyadyaita eva hi / niraikSiSata rAjyazrIbhogakIrttisukhapradAH' // 41 // susvapnAnAmathaiteSAM, vizeSAt phalamadbhutam / drutamAhvAyya praSTavyAH, svapnazAstravizAradAH // 42 // athorvInAthanirdezAdAhUtA vetriNA javAt / naimittikAH kRtasnAnAH, saMvItazvetavAsasaH // 43 // anarghyasvalpAlaGkArAH, samAgatya mahIbhujam / AnandyA''zIrbhiH prAgnyastAsaneSu samupAvizan // 44 // yugmam // AsayitvA javanikAntare jAyAM vadhUmapi / phalapuSpakaro'pRcchattAn svapnAnAM phalaM nRpaH // 45 // atho mitho vicAryaite, nizcitArthAH sphuranmudaH / bhUmIzvarAya svapnArthamityAkhyan kSobhavarjitAH // 46 // 'svapnA dvAsaptatiH proktAstriMzatteSvapi sattamAH / mahAsvapnAH punaH kSmApa !, teSvapyete caturdaza // 47 // arhatazcakriNo vA'mbA, tasmin garbhaM samAzrite / sphuTAsphuTAnimAn pazyen, mahAsvapnAMzcaturdaza // 48 // saptekSate mahAsvapnAneSAM madhyAt prasUrhareH / caturastu balasyA'mbA, mAtaikaM maNDalezituH // 49 // arhantau naikakAlaM dvau, na ca stazcakriNAvapi / arhan putrastadekasyA, aparasyAzca cakrabhRt // 50 // jinAgame zrUyate ca, jitazatrunRpAGgajaH / dvaitIyIko jinAdhIzazcakrabhRttu sumitrabhUH // 51 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 pratyuvAca nRpaH 'svapnA, devyA'pyadyaita eva hi / niraikSiSata rAjyazrIbhogakIrttisukhapradAH // 41 // susvapnAnAmathaiteSAM, vizeSAt phalamadbhutam / drutamAhvAyya praSTavyAH, svapnazAstravizAradAH // 42 // athorvInAthanirdezAdAhUtA vetriNA javAt / naimittikAH kRtasnAnAH saMvItazvetavAsasaH // 43 // , anarghyasvalpAlaGkArAH, samAgatya mahIbhujam / AnandyA''zIrbhiH prAgnyastAsaneSu samupAvizan // 44 // yugmam // AsayitvA javanikAntare jAyAM vadhUmapi / phalapuSpakaro'pRcchattAn svapnAnAM phalaM nRpaH // 45 // atho mitho vicAryaite, nizcitArthAH sphuranmudaH / bhUmIzvarAya svapnArthamityAkhyan kSobhavarjitAH // 46 // 'svapnA dvAsaptatiH proktAstriMzatteSvapi sattamAH / mahAsvapnAH punaH kSmApa !, teSvapyete caturdaza // 47 // arhatazcakriNo vA'mbA, tasmin garbhaM samAzrite / sphuTAsphuTAnimAn pazyen mahAsvapnAMzcaturdaza // 48 // saptekSate mahAsvapnAneSAM madhyAt prasUhareH / caturastu balasyA'mbA, mAtaikaM maNDalezituH // 49 // arhantau naikakAlaM dvau na ca stazcakriNAvapi / arhan putrastadekasyA, aparasyAzca cakrabhRt // 50 // jinAgame zrUyate ca jitazatrunRpAGgajaH / dvaitIyIko jinAdhIzazcakrabhRttu sumitrabhUH // 51 //
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhozcyavanaM svapnadarzanAdi ca tajjJeyo vijayAdevyAH, sUnurarhan jagannutaH / vaijayantyAstu SaTkhaNDabharatakSoNinAyakaH' // 52 // zrutveti rAjJA prItena, pAritoSikadAnataH / santoSitA visRSTAste, yayuH svaM svaM niketanam // 53 // vijayA-vaijayantyAvapyathA''gAraM nijaM nijam / prApte garne nirAbAdhaM, bibharAmAsaturmudA // 54 // jinendramAturAvAsaprAGgaNAvanimAdarAt / kalyANIbhaktayo vAyukumAryo'mArjayan sadA // 55 // abhyaSiJcanta tAmabdakumAryo gandhavAribhiH / akiraMstatra sumanaHprakarAnRtudevatAH // 56 // jyotiSkalalanAstIrthapatermA[tu]radarzayan / ratnAdarza yathAkAlaM, prakAzaM ca vitenire // 57 / / kinnoM madhuraM gItaM, jaguH zrutisukhaM puraH / vyantarastriya AdezaM, pratIcchanti sma cAnizam // 58 / / purandaranidezena, svabhaktyA ca surIjanaiH / itthaM sA vijayAdevI, siSeve harSapoSataH // 59 // anyacca vijayA zAraiH, krIDantI preyasA samam / puNyagarbhAnubhAvena, jayameva samAsadat // 60 // dadhyau nRpaH prabhAvo'sau, garbhasyaiva tadaGgaje / jAte vAcyo'yamajita, iti sAnvayasaJjayA // 61 // prabhorgarbhAzritasyApi, prabhAvAt kSitimaNDale / ullasanti sma zreyAMsi, zasyAnIva suvAtataH // 62 //
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 palAyAJcakrire kSudropadravA nikhilAstadA / khelanti mattamAtaGgAH, kiM kesarisamAgame ? // 63 / / evaM jagattuSTikara, jagannAthaM jinezvaram / garbhe'mbA bibhratI jAtu, nApa klezakaNAmapi // 64|| vaijayantyapi garbhasthaM, bibhrANA cakravartinam / susakhIzikSayA pathyAhArAdividhimAdadhau // 65 // gIrvANa-naranAthAbhyAM, pUritAkhiladohade / vijayA-vaijayantyAvityabhASrTI gairabhau sukham // 66 / / athA'rddhASTamaghasre ca, mAsAnAM navake gate / mAghamAsasitASTamyAM, rohiNIdhiSNyage vidhau // 67 // jAtyakAJcanadIprAGgamUrusthadviradadhvajam / asUta vijayA putraM, kalpadru merubhUmivat // 68 // yugmam // bhuvanatritaye'pyAsIt, ko'pyuyotastadA kSaNam / sadya AvirabhUccharma, nArakAGgabhRtAmapi // 69 // dizaH prasannatAM prApuranukUlo vavau marut / puSpavarSo'bhavadviSvag, nedurdundubhayo'mbare // 70 // athA''sanaprakampAt SaTpaJcAzaddikkumArikAH / sasambhramA avadhinA, jinasya vividurjanim // 71 / / muktvA''sanAnyanu jinadizaM dattvA padAni ca / saptA'STAnyanaman zakrastavoccArapuraHsaram // 72 / / 1. gauM /
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ dikkumArikAkRtajanmamahaH 227 tAbhistato'rhato janmamahAya bharatAvanim / yiyAsubhiH samAdiSTA, AbhiyogikanirjarAH // 73 // kSaNAd yojanamAnAni, vimAnAni mahodyamAH / ratnadhutibharApUrNadiGmukhAni vyakurvata // 74 // yugmam // tatra cA'STAvadholokavAstavyA dikkumArikAH / divyAGgarAganepathyazAlinyaH sphArakAntayaH // 75 / / bhogaGkarA bhogavaMtI, subhogA bhogamAlinI / toyadhArA vicitrA ca, puSpamAlA'pyaninditA // 76 / / pratyekaM sAmAnikAnAM, catvAriMzanmitaiH zataiH / mahattarAbhirmahaddhikAbhizcatasRbhistathA // 77 / / anIkaiH saptabhisteSAM, nAthairapi ca saptabhiH / sahasrairAtmarakSANAmapi SoDazabhiH punaH // 78|| anyaizca vyantarairdevairdevIbhirapi bhUribhiH / yutAH svasvavimAnAni, samAruhya samutsukAH // 79 // vaikriyasamudghAtena, rUpamuttaravaikriyam / bibhrANA devagatyA drAga, jinajanmoka AyayuH / / 80 // SaDbhiH kulakam // tat triH pradakSiNIkRtya, vimAnaiH svaiH subhaktayaH / tarastAni sthApayAmAsuH, pUrvodIcyAM harityatha // 81 // pravizya sUtikAgAraM, sajinAM jinamAtaram / trizca pradakSiNIkRtya, praNatyaivaM babhASire // 82 // 1. dikkumArikAH / 2. dizi /
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 'jaya svAmini ! rAmAsu, mUrddhanye ! jagaduttame ! / vizvapradIpo vizvAca'stvayA'yaM suSuve sutaH // 83 // [dik]kumAryo vayaM mAtaradholokasthitAlayAH / jinajanmamahaM kartumAyAtA mA kRthA bhayam' // 84 / / ityuktvA vyadhuraizAnyAM, dizi stambhasahasrabhAk / prAGmukhaM sUtisadanametAzcintanamAtrataH // 85 // paritaH sUtikAgehamAyojanamatha kSaNAt / apajahuH saMvatakavAtAdazucipudgalAn // 86 // tataH saMhRtya pavanaM, tasthustAstrijagatprabhoH / advavIyasi maGgalyagItagAnaparAyaNAH // 87 / / nandanodyAnakUTasthA, UrddhalokagatA atha / dikkumAryaH pUrvarItyA, parivAravirAjitAH // 88 // meghaGkarA meghavatI, sumeghA meghamAlinI / sumitrA va mitrA ca, vAriSeNA balAhakA // 89 // ityaSTau prApya sUtyoko, jinamambAM praNamya ca / jJApayitvA svamahnAya, stanayitnUn vicakrire // 90 // AyojanaM bhuvaM zAntapAMzuM gandhAmbuvarSataH / puSpAkIrNAM ca kRtvA tA, gAyantyastasthurantike // 11 // atha nandottarA-nande, AnandA-nandivarddhane / vijayA vaijayantI ca, jayantI cA'parAjitA // 12 // 1. anatidUre / 2. 'suvatsA vatsamitrA ca' iti triSaSTi. 2 / 2 / 189 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 dikkumArikAkRtajanmamahaH imAH prAgrucakAdristhAH, pUrvavat saparicchadAH / etya sAmbaM jinaM natvA, tasthuH prAcyAM sadarpaNAH // 93 // samAhArA supradattA, supraibuddhA yazodharA / lakSmIvatI zeSavatI, citraguptA vasundharA // 94 / / etA apAcyarucakAdAgatya saparicchadAH / prAgvat praNamya gAyantyo'pAg bhRGgArabhRtaH sthitAH // 15 // ilAdevI surAdevI, pRthivI padmavatyapi / ekanAsA navamikA, bhadrA sItetyamUH punaH // 96 // pratyagrucakavAstavyA, etya tAvatparigrahAH / natvA gAnaparAstasthuH, pratyag vyajanapANayaH // 97 // alambusA mizrakezI, puNDarIkA ca vAruNI / hA~sA sarvaprabhA hIH zrIrityaSTau dikkumArikAH // 98 // udIcyarucakasthAnAH, pUrvaproktaparicchadAH / etya praNamya gAyantya, udak tasthuH sacAmarAH // 99 // vidigrucakavAstavyAzcatasro dikkumArikAH / citrA citrakanakA saterA saurdAmanI tathA // 100 // etya prabhuM prabhozcAmbAM, vanditvA dIpikAkarAH / gAyantyaH svasvavidizi, tasthuH susthirabhaktayaH // 101 // rucakadvIpamadhyasthAzcatasro dikkumArikAH / rUmA rUpAMzikA caiva, surUpA rUpaMkAvatI // 102 // 1. 'saterA sautrAmaNI tathA' iti triSaSTiH / 1 / 2 / 299 / 06 // 98 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 prAgvat parijanopetAH, sametAH sUtisadma tat / natvA svAminamambAM ca, svasvarUpaM nyavedayan // 103 / / chittvA prabho bhinAlaM, caturaGgulavarjitam / kSmAyAM nikhanya khAtaM tadratnapUraiH prapUrya ca // 104 / / tAstadUddharvaM ca dUrvAbhiH, pIThaM baddhvA subuddhayaH / prAgapAgudagAzAsu, rambhAsadmatrayaM vyadhuH // 105 // yugmam // tato jinaM jinAmbAM ca, dakSiNakadalIgRham / nItvA siMhAsane divye, catuHzAlasthite nyadhuH // 106 // zatapAkAdibhistailairabhyaGgamatha tAstayoH / cakrire gandhadravyaistUdvarttanaM sumanoharaiH // 107 / / tataH prAkkadalIvezmacatuHzAlasthitAsane / nyasya tau snapayitvA cA'bhUSayan vastrabhUSaNaiH // 108 // nItvA'thodIcyarambhaukazcatuHzAlAntare sthite / siMhAsane prabhuM devI, cAsayan vAsanAJcitAH // 109 / / AnAyya kSudrahimavatparvatAdAbhiyogikaiH / gozIrSacandanaidhAMsi, mathitAraNidAruje // 110 // vahnau hutvA jagacchAntikRto'pi paramezituH / babandhustA jItamiti, rakSApoTTalikAM kare // 111 / / yugmam // parvatAyurbhavetyuktiparAH karNAntike prabhoH / mitho'thA''sphAlayAmAsurmANikyopalagolakau // 112 // 1. vyvhaarH|
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ devendrakRtajanmamahotsavaH tato jinaM jinAmbAM cAnIya tAH sUtimandire / zayyAyAM nyasya gAyantyo'bhyAse tasthuryathocitam // 113 // tadaiva kalpe saudharme, sudharmAbhidhaparSadi / sAmAnikAnAM sahastrairazItyA caturagrayA // 114 // trayastriMzattrAyastriMzaizcaturbhirlokapAlakaiH / parivArasametAbhirmahiSIbhistathA'STabhiH // 115 // tisRbhiH pariSadbhizca, mahAnIkaizca saptabhiH / saptabhizcAnIkanAthaistathA pratidizaM sthitaiH // 116 // pratyekaM caturazItyA, sahastrairAtmarakSakaiH / parairapyamarainaikaiH sevitAM'hisaroruhaH // 117|| zakrasya sahasA siMhAsanaM kampamavApnuvat / nRtyaM prAduzcakAreva, jinajanmapramodataH // 118 // paJcabhiH kulakam // ko'yaM mumUrSuH pIThaM me'cakampaditi kopataH / dhUtavajraM hariM proce, naigameSI camUpatiH // 119 // 'prabho ! kaM pratyayaM kopATopAdullAlyate paviH / AjJApaya yathA hanti, jano'yaM tava vidviSam // 120 // prayujyA'thA'vadhiM buddhajinajanmA divaspatiH / drAg mithyA duSkRtaM dattvA siMhAsanamamuJcata // 121 // abhi prabhudizaM dattvA, saptASTAni padAni ca / zakrastavena vanditvA, bhUyo bheje svaviSTaram // 122 // 1. anekaiH / 231
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 atha senAnyamAhUya, puruhUtaH prakarSabhAk / AdikSadAhvaya surAn kartuM janmotsavaM prabhoH // 123 // zrIajitaprabhucaritam sargaH - 3 tatheti pratipadyA'sau, pAkazAsanazAsanam / atADayat sughoSAM trirghaNTAM yojanamaNDalAm // 124 // tasyAH prasRtvaraM nAdamanu neduH parA api / ghaNTA ekonadvAtriMzallakSasaGkhyavimAnagAH // 125 // ghaNTAnAM yugapannAdAcchabdAdvaite prasarpati / surAH pramAdinaH sarve'vahitatvamazizriyan // 126 // nUnaM ko'pyadya zakrasya, nirdezo'stIti nAkiSu / dhyAyatsvAghoSayannaigameSI tArasvaraM yathA // 127 // vibudhA ! jambUdvIpasya, bharate'rhajjanurmahe / harirgantA mahaddharjyA tattatraita drutameta bhoH ! // 128 // tato devA amandodyatpramodAH saparicchadAH / tyaktAzeSAnyakAryaughAH, sArAlaGkArabandhurAH // 129 // gajA - 'zvAdIni yAnAni vividhAni samAzritAH / prApuH sarve'pi saudharmanAyakasya puraH kSaNAt // 130 || [yugmam] Abhiyogikadevo'tha, hariNA pAlakAbhidhaH / AdiSTo vicakArA''zu, vimAnaM pAlakAbhidham // 131 // paJcayojanazatyucvaM, lakSayojanavistRtam / maNistambhazatAkIrNaM, zAlabhaJjIgaNAnvitam // 132 // 1. indrAjJAm
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 233 devendrakRtajanmamahotsavaH caJcatsauvarNakalazaM, patAkAlimanoharam / paJcavarNamaNIkAntiklRptazakradhanuHzatam // 133 // sphuradbhiH kiGkaNIkvANairmadhuraistridazAn kila / jinajanmamahaM kartumAkArayadidaM vyabhAt // 134|| tribhivizeSakam // vAsavo'nupamaM bibhradrUpamuttaravaikriyam / Aruhya tadalaJcakre, ratnasiMhAsanaM mahat // 135 // sAmAnikA mahiSyazca, sAmAjikA [a]nIpakAH / AtmarakSAzcAsanAni, zizrivAMso yathocitam // 136 / / nATyAnIkena gandharvAnIkena ca zacIpateH / cetaH kautukapAthodhau, mInakalpamakalpata // 137 / / aSTA'STamaGgalAnyAsan, puruhUtasya cAgrataH / satpUrNakumbha-bhRGgAra-cchatrAdyaM ca tadanvabhUt // 138 // mahendradhvajo yojanasahasro[cca]stato'bhavat / paJcA'nIkezvarAzcA'dhA''bhiyogikasurAstataH // 139 // tato'pyanantaraM sarvaRddhisambhArarAjitAH / saudharmavAsino devA, devyazca prasthitAH puraH // 140 // nadadvividhavAdyena, vimAnenA'munA hariH / udatArIduttareNa, saudharmAttiryagadhvanA // 141 // anye'pi nAnAyAnasthAstridazA anuvAsavam / celuH kolAhalavyAptanabhasaH sambhramaspRzaH // 142 / / 1. triparSade'vAH / 2. 'atha' ityarthaH /
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 dvIpAmbhodhInasaGkhyAtAnullaGghya kSaNamAtrataH / prApa nandIzvaraM dvIpaM, tadvimAnaM biMDaujasaH // 143 / / tatra dakSiNapUrvasmin, girau ratikare hariH / saJcikSepa vimAnaM taM, granthArthamiva satkaviH // 144 / / sadyazcaivaM vimAnena, saGkSiptena kramA[t] kramAt / prabhorjanmagRhaM prApya, tisro'datta pradakSiNAH // 145 / / athaizAnyAM vimAnaM tanmuktvA gehAntaraM gataH / Aloke'pi prabhuM mAtRyutaM natvedamabravIt // 146 / / 'namastubhyaM tvayA mAtarjagatrayavibhUSaNam / janayantyA putraratnaM, strIjAtirudakRSyata // 147 / / ahaM saudharmakalpendrastvatsUnostrijagadguroH / eto janmamahaM kartuM, na hi bhetavyamamba ! tat' // 148 // ityuktvA svopinI mAturdattvA muktvA ca sannidhau / praticchandaM prabhoH zakraH, paJcarUpo'bhavat svayam // 149 // dadhe tatraikayA mUrtyA, gozIrSarasalepataH / sugandhini karadvandve, tIrthanAthaM surezvaraH // 150 // AtapatraM punarmUba~kayA dvAbhyAM ca cAmare / ekayA tu puraH kSiprapratISThaM kulizaM dadhau // 151 // evaM zakro vrajan svarNazailaM prati sudhAsanaiH / sAmAnikAdibhirviSvak, parivavre sasambhramam // 152 // 1. indrasya / 2. 'dattvA'sau svApinI devyA, muktvAtra pratimAM prabhoH' iti vAsupUjyacaritre - 3 / 228 / etadAkhyAM nidrAm //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ devendrakRtajanmamahotsavaH 235 surasaGghaTTasaGkIrNamArgeNa nabhasA vRSA / prApa mandaracUlAyAH, sthitAM dAkSiNataH zilAm // 153 // atipANDukambalAkhyA, kumudodarapANDurA / arhatAM bharatotthAnAmabhiSekazilA hi sA // 154|| tasyAM siMhAsanaM ratnamayaM pUrvakakummukhaH / samAzrayat sunAsIraH, svotsaGgasthApitaprabhuH // 155 / / tadaivezAnakalpezapramukhA api vAsavAH / triSaSTiH pIThakampena, prayuktAvadhisaMvidaH // 156 / / svasvapatticamUnAthaiH, svasvaghaNTAsamAhateH / prabodhitaiH surairyuktAH, svasvAbhiyogikAmaraiH // 157 / / vikRtAni vimAnAni, samArUDhAH surAcalam / sametya natatIrthezAstasthuH sthAne yathocite // 158 // vizeSakam // tathAhiIzAnendraH zUlapANirmahAvRSabhavAhanaH / laghuparAkramAbhikhyasenAnAthaprakAzitAt // 159 // mahAghoSAkhyaghaNTAyA, ninAdAjjAtajAgaraiH / vRto vaimAnikAmattyairlakSASTAviMzatipramaiH // 160 // vimAnaM puSpakaM nAmA'dhyAruhyezAnakalpataH / tiryagdakSiNamArgeNottIrya nandIzvaraM zritaH // 161 // yAnamuttarapUrvasmin, zaile ratikarAbhidhe / saGkSipya kramataH svargasvAminamitamAnamat // 162 // caturbhiH kalApakam //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 AgA[d] dvAdazabhirlakSairvRto vaimAnikAmaraiH / sanatkumAraH sumanovimAnena puraH prabhoH // 163 / / mAhendrastu vimAnezAM, yuto lakSAbhiraSTabhiH / zrIvatsAkhyavimAnasthaH, pArzva prApa jagatpateH // 164 / / brahmezo'pi vimAnezacaturlakSasamanvitaH / nandyAvarttAbhidhaM yAnaM, zritvA prApA'ntikaM prabhoH // 165 / / paJcAzatA vimAnezasahasraiH saha satvaram / lAntakezaH kAmagavavimAnasthaH samAgamat // 166 // catvAriMzadvimAnezasahasraparivArabhAk / zukra[zekra]: prItigamayAnenA''pa jinAntikam // 167|| sahasrArahariH SaSTivimAnazatanAyakaiH / vRtaH prApa prabhoH pArzva, manoramavimAnagaH // 168 / / vimAnezAM zatairyuktazcaturbhiranamat prabhum / vimalAkhyavimAnastha, AnataprANatezvaraH // 169 // AraNA'cyutasutrAmA, vimAnezazataistribhiH / anvitaH sarvatobhadravimAnenA''gama[d] drutam // 170 // saudharmaH sanatkumAro, brahma zukrazca prANataH / eSAM paJcAnAM kalpezAM, naigameSI camUpatiH // 171 / / ghaNTA sughoSA'nyeSAM tu, paJcAnAM parikIrtitA / ghaNTA mahAghoSA senAnAtho laghuparAkramaH // 172 / / iti vaimAnikendrA daza ||ch| 1. 'zukrazakraH prItigamavimAnena jinAntika' miti vAsupUjyacaritre / 3 / 242 /
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ devendrakRtajanmamahotsavaH bhavanezanikAyeSu, camaro'suravAsavaH / hatAyA drumasenAnyaughasvarAyA ninAdataH || 173 || militairasurairyuktaH, samaM sAmAnikAdibhiH / yojanArddhalakSamAnaM vimAnaM samadhiSThitaH // 174 // , prApto nandIzvaraM zakra iva saGkSipya tat kramAt / merumUrddhani tIrthezapAdAntaM samupAgamat // 175 // vizeSakam // mahAdrumAhatamahaughasvarAnAdasaGgataiH / yukto'surairbalIndro'pi tadvadAgAdvimAnagaH // 176 / / nAga-vidyut- suparNA'gni-vAyu-megha- sarasvatAm / dvIpAnAM ca dizAM cendrA, dakSiNazreNigAH kramAt // 177 // dharaNendro harirveNudevazcA'gnizikhastathA / velambaH sughoSo jalakAntaH pUrNo'mito'pi ca // 178 // udakazreNestvamI bhUtAnando harizikhastathA / veNudArI tathA cA'gnimANavazca prabhaJjanaH // 179 // mahAghoSo jalaprabho'vaziSTo'mitavAhanaH / sarve'mI svasvaghaNTAnAM nAdairjAgaritA'marAH // 180 // " vistRtAni yo[ja] nAnAM, sahasrAn paJcaviMzatim / vimAnAni samArUDhA, AjagmuH prabhusannidhau // 189 // paJcabhiH kulakam // nAgAdikAnAM bhavanapatInAM pakSayordvayoH / kramAnmeghasvarA krauJca- haMsa-maJjusvarAstathA // 182 // 237 nandisvarA nandighoSA, susvarA madhurasvarA / maJjughoSA ceti ghaNTA, jJAtavyA abhidhAnataH // 183 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 senAnyo bhadrasenAkhyA, ghaNTAH santADayantyamUH / navAnAM dharaNAdInAM, pareSAM dakSasaJjakaH // 184 / / paJcayojanazatyucco'surabhoMrmahAdhvajaH / tadarddhamAno dharaNAdIndrANAM tu samantataH // 185 // iti bhavanapatIndrA viMzatiH ||ch|| kAlAdayo'pi dvAtriMzadvyantarANAmadhIzvarAH / dakSiNottarapaGktisthAH, prabuddhAH pIThakampataH // 186 / / kramAnma svarAM maJjughoSAM svaiH svairbalezvaraiH / ghaNTAmAsphAlya sammIlya, svasvAn vyantaranirjarAn // 187 / / samArUDhA vimAnAni, vikRtAnyAbhiyogikaiH / prabhujanmamahaM kartuM, mahA samupAyayuH // 188 / / vizeSakam // candrA''dityAvasaGkhyAto, jyotiSkANAmadhIzvarau / AyAtau meruzikhare, samastAttaparicchadau // 189 // candrArkANAmapAcyAnAM, ghaNTAH syuH susvarAbhidhAH / tathA susvaranirghoSA, udIcyAnAM prakIrtitAH // 190 // yojanAnAM sahasraM tu, vimAnAni pRthutvataH / vyantarajyotiSkendrANAM, sapAdaM ca zataM dhvajAH // 191 / / iti dvAtriMzad vyantarendrA jyotiSkendrau ca // zrI / / evaM sarvasurendreSu, militeSvacyutezvaraH / snAtropakaraNAhRtyai, nididezA''bhiyogikAn // 192 / / 1. asya zlokasya anvayo nimnoktarItyA kartavyaH-vyantarajyotiSkendrANAM tu vimAnAni pRthutvato yojanAnAM sahasram, dhvajAzca sapAdaM ( yojanAnAM) zatam /
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 devendrakRtajanmamahotsavaH tairathottarapUrvasyAM, dizyapakramya vaikriyam / samuddhAtaM vidhAyoccaiH, kumbhAH sadyo vicakrire // 193 // sauvarNA rAjatA rAtnAH, svarNarUpyamayA api / svarNaratnamayAzcApi, rUpyaratnamayA api // 194 // svarNarUpyaratnamayAstathA mRtsnAmayA api / aSTAgrasahasrasaGkhyAH , pratyekamabhavanamI // 195 // taistathA sthAla-bhRGgAra-pAtrI-ratnakaraNDakAH / darpaNAH puSpacaGgeryaH, supratiSThAH kRtAstati // 196 / / kSIrAbdhau puSkarAbdhau ca, gaGgAdiSu nadISu ca / mAgadhAdiSu tIrtheSu, padmAdiSu nadeSvapi // 197 / / gatvA te'tha surAH svairaM, salilairatinirmalaiH / kumbhAnapUrayan mRtsAmambujAnyapyagRhNata // 198 // yugmam // kulAdribhyo vakSArebhyo, vaitADhyebhyazca sarvataH / vijayebhyaH surAdristhavanebhyo'pi ca te surAH // 199 // gandhAn puSpANi siddhArthAMstuvarANi tathauSadhIH / melayitvA kSaNAnmeruzikharaM samupAyayuH // 200 // yugmam // atha pramodamasamaM, vahannacyutavAsavaH / utthAya svIyasAmAnikAdibhiH parito vRtaH // 201 // uttarAsagavAn divyaiImaizcApi sumairvaraiH / utkSiptA'garukarpUro, [mumoca] kusumAJjalim // 202 / / 1. hRdeSu / 2. merusthavanebhyaH /
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 vAditraninadaiH pUrNe, rodasIvivare'khile / surIjaneSu nRtyatsu, gItadhvanimanoharam // 203 // devamAgadhasandohe, guNaughaM paThati prabhoH / cAmareSvabhito'pyuddhUyamAneSu surAsuraiH // 204 // jalaiH sarvoSadhImitraizcandanAdisugandhibhiH / unnidrAmbhojasaMzobhivaktrakumbhAvalisthitaiH // 205 // saudharmavAsavakroDagatasya bhuvanaprabhoH / snAtraM zreya:zriyAM pAtraM, nirmame nirmalAzayaH // 206 // SaDbhiH kulakam // snAtre pravartamAne ca, puraH sarve'pi vAsavAH / atiSThaMzcAmara-cchatra-phala-puSpAdipANayaH // 207 // anye'pi devA devyazca, gItairvAdyaiH prava(na)tanaiH / phalapuSpAdivarSeNa, nipAtotpAtato'pi ca // 208 // heSAdinAdakaraNAta, pAdadardarayogataH / anyAbhirapi ceSTAbhirbhRzaM prAdIdRzanmudam // 209 // yugmam // mArjayitvA prabhoH kAyaM, candanena vilipya ca / sAmodaiH kusumaiH smerairAnarcA'thA'cyutAdhipaH // 210 // zrIvatsa-svastikA-''darzA, nandyAvartaH sukumbhayuk / bhadrAsanaM varddhamAno, matsyazcetyaSTamaGgalIm // 211 // akhaNDai rajatamayaistaNDulaizca puraH prabhoH / Alikhya dhUpamutkSipya, vihitA''rAtriko'stavIt // 212 // yugmam // 1. pAdaghAtayogataH /
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakrendrakRtA jinastutiH itthaM pare'pyanujyeSThaM, vAsavA acyutendravat / svAminaM strapayAmAsurdvASaSTiH saparicchadAH // 213 // athezAnavRSA paJcamUrttIrnirmAya zakravat / zritAsanaH prabhuM mUrtyaikayA kroDe samAdade // 214 // ekayA vizadaM chatraM, dvAbhyAM ca cAmare dadhau / zUlamullAlayAmAsa, sthito'gre punarekayA // 215 // zakro'tha snAtrasAmagrIM, vinirmApyA''bhiyogikaiH / sphATikAn svAmino dikSu, vikRtya caturo vRSAn // 216 // tacchRGgebhyo niryatIbhiH, kSIradhArAbhiraSTabhiH / sambhUya nipatantIbhirmUni prabhumasiSNapat // 217 // yugmam // tataH kalpadrumAdInAM, prasUnairjinamArcayat / divyavAso-maNi-svarNAdyalaGkArairabhUSayat // 218 // Alikhya lekhanAtho'tha prabhoragre'STamaGgalIm / vidhAyA''rAtrikaM zakrastavamuktveti cA'stuta // 219 // 'jaya ratnatrayAdhAra !, jaya jJAnatrayojjvala ! / jaya vizvatrayIpUjya !, jaya doSatrayAntaka ! // 220 // prabho ! kRtvA tava snAtraM, nirmalaistIrthavAribhiH / asmAbhirbhavadAvAgnitApo'pAsyata kautukam // 221 // dvitIyastIrthanAthastva[ma] dvitIyaH punarguNaiH / abhUd dvitIyakalyANaparvaNA'dya jaganmude // 222 // 1. utsaGge / 241
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 saurabhAhUtarolambakulairnAnAvidhaiH sumaiH / tvAmarcayadbhirasmAbhirlebhe'ho ! jagadaryatA // 223 / / teSAM prazasyaM [khalu] jIvitavyaM, zlAghyaM ca teSAM jananaM bhave'tra / dvitIyatIrthAdhipate ! pramodAdyaiH sevyase sevakakalpavRkSa !' // 224 // [indravajrAvRttam] iti stutvA hariH prAgvat, paJcamUrtIH zrayan prabhum / IzAnAGkAdupAdAya, vinItAM nagarIM yayau // 225 // saMhRtyA'rhatpratibimbaM, tathA'vasvApinImapi / savidhe vijayAdevyAH, svAminaM vinyavezayat // 226 / / ucchIrSe ca vibhoH kAntinyakRtArka-nizAkaram / kuNDaladvandvamamaladU[Sya]dvandvayutaM nyadhAt // 227 / / prabhozcAkSivinodArthamulloce maNimaNDitam / babandha svarNaprAkAraramyaM zrIdAmagaNDakam // 228 / / hiraNya-svarNa-ratnAnAM, koTIbhatriMzataM pRthak / pRthag dvAtriMzataM nandAsana-bhadrAsanAnyapi // 229 // anyacca vastrA-'laGkAra-phala-puSpAdi sundaram / zakrAdiSTazrIdavAcA'varSan vibhugRhe surAH // 230 / / yugmam / / prabhoH prabhujananyAzca, yo'priyaM cintayiSyati / saptadhA bhetsyate tasyA'rjakamaJjarivacchiraH // 231 / / ityuccairghoSaNAmAbhiyogikAH zakrazAsanAt / tridazAnAM nikAyeSu, caturdhvapi tadA vyadhuH // 232 / /
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNo janma 243 na hyarhantaH prasUkSIraM, rasayantIti vRtrahA / karAGgaSThe vibhosthit, sudhAM divyollasadrasAm // 233 // tato natvA vibhuM vyomnotpatya nandIzvaraM yayau / anye tu vAsavA meroreva taM prApurunmudaH // 234 // tatra prAcyAJjanagirau, saudharmAdhipatiH kRtI / cakArA'STAhnikApUjAmahaM caitye sanAtane // 235 // tallokapAlAzcatvAro'rhatAmaSTAhnikotsavam / vApyantaHsthadadhimukhazaile caityeSu tenire // 236 // udIcyAJjanazaile tu, zAzvatArhaniketane / IzAnavAsavazcakre'STAhnikotsavamuttamam // 237 // lokapAlAzca tasyApi, prAgvaddadhimukhAdriSu / cakruraSTAhnikApUjAmRSabhAdidhruvArhatAm // 238 / / dakSiNAJjanazaile'thA'STAhnikAM camaro'karot / caturSu taddadhimukhAdriSu tasya tu lokapAH // 239 / / pazcime tvaJjanagirau, balIndro'STAhnikAM vyadhAt / tallokapAlAzcatvAraH, punardadhimukhAdriSu // 240 // tatazcAdbhutapuNyena, tena nunnA iva drutam / sarve surA'surA devabhuvaM bhUrisukhAM yayuH // 241 // itazca rAtrau tatraiva, jinajanmakSaNAdanu / vaijayantyapyasUtA''zu, tanayaM dyutizAlinam // 242 // jJAtvA'tha vijayAdevyA, vaijayantyAzca tatkSaNam / putraratnasamutpatti, sammadApUrNacetasaH // 243 / /
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 ceTyo mithaH parAM sparddhA, vahantyo vegavattarAH / bhUminAthaM varddhayitumadhAvanta samantataH // 244 / / yugmam // vaddharyase vaya'se deva !, janmanA putraratnayoH / drutamityUcuSI kAcillebhe ratnacayaM nRpAt // 245 // evaM nivedayatyaGgajanmajanma paricchade / dadaddAnaM dadhau pUrvAparabhedaM na bhUdhanaH // 246 // ArakSapuruSAn dakSamukhyo muditamAnasaH / putrajanmotsavaM puryAM, vidhAtuM ca samAdizat // 247 // gandhodakacchaTAzAntapAMzuM kIrNamaNIvakAm / pratidvArasphuratsvarNakumbhatoraNasundarAm // 248 // kRSNAgaruprabhRtyudyadbhUpasadgandhabandhurAm / baddhA''nabhaHpatAkaughasaMzobhitacatuSpathAm // 249 // pade pade sphuradgItigandharvagaNasaGkalAm / paNastrIvilasallAsyAlokanAkSiptanAgarAm // 250 / / AviddhamauktikazreNiklRptasvastikasantatim / ArakSAste kSaNAccakrustAM purIM pravarazriyam // 251 // catubhiH kalApakam // nAryaH surAGganArUpavijayinyaH karAmbujaiH / bibhrANAH pUrNapAtrANi, prAvizannRpamandiram // 252 // kUrdamAnaiH samaM chAtraiH, paThataH saumamAtRkAm / upAgatAnupAdhyAyAn, saccakre sAdaraM nRpaH // 253 // sAmantAH kSitinAthAya, maGgalAcArakovidAH / 1. nRpaH / 2. kheladbhiH / 3. janmapatrikAm /
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ jitazatrunRpavihito'jitajina-sagaracakrijanmotsavaH 245 tadA mudA samAninyurupAyanaparamparAm // 254 // anekamantukarttAro'pyarayo'pi ca bandhanAt / mocitA bhUbhujA jAte, bhavabandhavimocake // 255 // aprINyantA'thino dravyaiH, svAnyabhedAvivakSayA / pUjAzcA'rhanikAyyeSu, prAvartyanta mahAdbhutAH // 256 / / zazaMseva purI sphUrjanmaGgalAtodyanisvanaiH / janmA'rhaccakriNovizvatrayAya sukhadAyakam // 257 // mahotsavamayI sarvasaukhyoccayamayI purI / babhUvaivaM dazAhAni, bhUmIzvaranidezataH // 258 // atha bhUpo dvAdaze'hni, sammIlya svajanavrajam / AhArairbhUSaNaiH puSpaistAmbUlaiH paritoSya ca // 259 // akSayUte mayA jigye, garbhasthasyA'sya na prasUH / iti svasUnorajita, iti nAma vinirmame // 260 // yugmam // bhrAtuSputrasya tu prAjyapramodApUrNamAnasaH / cakAra sagara iti, nAma sthAmanidhirnRpaH // 261 // paJcabhiH zakranirdiSTA'psarobhirajitaprabhuH / pAlyamAno vyavardhiSTa, viSTapezvarapUjitaH // 262 / / sagaraH punarurvIzAdiSTadhAtrIbhiranvaham / lAlitaH kalayAmAsa, vapurlAvaNyamujjvalam // 263 / / dvAvapyadbhutatejaskau, sphuradadvaitavikramau / bhUmIpatirnijotsaGge'dhArayattau muhurmuhuH // 264 // tanayAGgapariSvaGgaraGganirbharanivRtI / jananyAvatitucchAM tAmamaMsAtAM sudhAmapi // 265 //
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH 3 246 dhAtryo dhartuM na yatnAttau zekuH svacchandacAriNau / gateH praskhalayAmAsustatazcATuprapaJcanaiH // 266 // tAvAsecanakau bhUpAH, pazyantaH paramAdarAt / satataM nijanetrANAM, nininduH sanimeSatAm // 267 // aGkAdaGkaM nIyamAnau, mahIpaiH premapUrataH / tau marAlAvivA'mbhojAdambhojaM rejatustarAm || 268|| saha vizvapramodena, sArddhaM varSmazriyA'pi ca / ullAsaM bibharAmAsa, tayorbuddhirdine dine // 269 // mati-zrutA-'vadhyabhidhairvijJAnaiH sahajanmabhiH / svayameva kalAH sarvA, ajJAstA'jitatIrthakRt // 270 // sagarastvavanIzasya, nidezena zubhe'hani / Arebhe zubhadhIH [zIghraM ], kalAcAryAt kalAgraham // 271 // prAcyapuNyacayodbhUtaprajJAtizayabhAsuraH / AnandayadupAdhyAyamayaM gRhNan kalAH kalAH // 272 // pada- vAkya pramANeSu, niSNAtatvamavApya saH / dharmA'rtha- kAmazAstrANAM, rahasyAni vyacArayat // 273 // alakSyAdAnasandhAnakarSamokSaH zitaiH zaraiH / vedhyAni viddhavAneSa, dUrasUkSmacalAnyapi // 274 // churI-khaDga-gadA-daNDa-kunta-gophaNa-pazubhiH / aparaizcApi zastraiH so'jasramabhyAsyadAhavam // 275 // vinayAdyairguNaiH sArairbhUSaNairiva bhUSitaH / vriyate sma sa sotkaNThaM, kalAbhiH subhagottamaH // 276 //
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 247 bAlyakrIDA zrImAnajitanAtho'pi, surairbhaktiparaiH sadA / padmakhaNDo yathA haMsaiH, sevyate sma prayatnataH // 277 / / bhRtyabhAvaM prabhormanyamAnA bahusurottamAH / tRNAya matvA hitvA ca, svaHsaukhyaM drutamAyayuH // 278 // savayobhUya cA'jasraM, prabhUtaprItibandhurAH / nAnAvidhAbhiH krIDAbhizcikrIDuH prabhuNA saha // 279 / / prabhorAdizataH kAmaM, baddhatRSNAzca sAdaram / papurvaco'mRtaM caJcarIkAH padmamakarandavat // 280 // kecidAsan pratIhArAH, kecicchatramadhArayan / astrANyabibharu: ke'pi, kecanA'pyadharan sthagIH // 281 // kecanopAnahau svIyahastAbhyAmavahan surAH / dhanyammanyAstribhuvanezituH krIDAM vitanvate // 282 // sagaro'pi kalAcAryAd, grAhaM grAhaM kalAvalIm / dine dine'jitezAya, vyajijJapadudAradhIH // 283 // sagareNA''darAt pRSTo, jJAnatrayadharaH prabhuH / abhagnAn pAThakenApi, saMzayAnacchinattarAm // 284 // vAjizikSAM hastizikSA, rAdhAvedhAdyapItarat / abhyastaM durghaTaM prAduzcakre cakrI prabhoH puraH // 285 / / kalAsu sagarasyA''sInyUnaM yat kiJcanApi tat / azikSayat prabhustAdRk, zikSakastAdRzasya hi // 286 / / atha tau bAlyamullaGghya, samprAptau madhyamaM vayaH / dasrAviva dharAM prAptau, kasya no jahaturmanaH ? // 287 / /
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 zrIvatsalAJchitoraskAvuSNISodbhAsimastakau / hemadyutI samuttuGgau, sArddhA cApacatuHzatIm // 288 / / AdyaM saMsthAnamAdyaM cAzritau saMhananaM varam / sallakSaNazatairjuSTau, tau dRSTau muditairjanaiH // 289 // yugmam // dine hInadyutA sphUrjatkalaGkanendunA katham / upameyaM sadodyoti, niSkalaGkaM tayormukham // 290 / / tayoH kapolau rejAte, ratnAdarzAvivojjvalau / nIlotphulladalasparza, vidadhAte akSiNI punaH // 291 // nAsike tilapuSpAbhe, vidrumAbhau radacchadau / zravasI tu zriyo dole, iva vyabhrAjatAM tayoH // 292 / / rekhAtrayAGkitaH kaNThastayoH kambuM vyaDambayat / jigyaturbhujagAdhIzaM, punaH pInAyatau bhujau // 293 / / svarNazailizi]lAkalpaM, vyabhAvakSaHsthalaM tayoH / gambhIrA kUpavannAbhirmadhyaM tu pavisodaram // 294 // vyarAjatAM tayorUrU, karIndrakarasannibhau / mahAstambhopame jake, sthalapadmasamau kramau // 295 / / vAgIzenApi no vaya~, rUpaM nirupamaM tayoH / tasyA'pyekarasajJatvAt, kramodyatvAcca vAktateH // 296 / / vikramAdiguNai rUpeNApi nRSvakhileSvapi / cakryutkRSTo'bhavat kalpadrumaH sarvadrumeSviva // 297 / /
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehavarNanAdi 249 anuttarAntadevebhya, AhArakatanorapi / guNabhRdbhayo'pi cotkarSa, rUpeNA'dhatta tIrthakRt // 298 // tau kumArau kulAdhArau, jitamArau vapuHzriyA / guNodArau rAjalakSmyAH , sArau hArAvivojjvalau // 299 // jitazatrunRpaH pazyan, hallasatprAjyasammadaH / netre dadhAra pIyUSapUrite iva zItale // 300 // yugmam // tAruNyAlaGkRtau vIkSya, tau dadhyumaMgalocanAH / etau gRhISyato yAsAM, pANiM tAH strISu uttamAH // 301 // nRpo'nyedyuH sudharmAbhAM, sabhAM sAmantamantribhiH / vRto vibhUSayAmAsa, dyAM kalAmaMdivoDubhiH // 302 // narttakA nRttabhaGgIbhirgAthakAzcArugItibhiH / tatAdikacaturbhedavAdyairvAdyakalAvidaH // 303 / / kathAbhiH sadrasollAsaramyAbhiH kathakAstathA / camatkArakaraiH kAvyairudArAthaiH kavIzvarAH // 304 // narmoktibhirnarmakRtaH, zilpairapi ca zilpinaH / yatnAt santoSayAmAsustadAnIM kSitinAyakam // 305 // tribhivizeSakam / / atha bibhrat kare vetraM, vetrI vinayavAmanaH / Agatya nRpatiM baddhAJjalirevaM vyajijJapat // 306 / / 1. anuttaravAsidevebhyaH / 2. atra 'na sandhiH ' (si. he. za. 13521) sUtreNa sandhyabhAvaH / yathA vyAzrayamahAkAvye-'kaNThalagnAH sadA strINAm khelanti iha SiGgakAH / virAme na pravartante kadAcitsandhayo yathA' // 1/110 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 deva ! ko'pyadbhutAkAro, naraH kekIva vAridam / tvAM draSTuM bhRzamutkaNThAkalito dvAri varttate // 307|| drutaM pravezayetyuktyA, kSitinAthasya vetriNA / darzitA'dhvA sa Agatya, natvA''ste sma yathocitam // 308 / / dRzA prasannayA vIkSya, kSamApenA'yamabhASyata / 'kutaH prApto'si kAryeNa, kena veti nivedaya' // 309 // athA'sAvabravIdeva !, mahAsAlAbhidhaM puram / vidyate'vadyanirmuktajanarAjivirAjitam // 310 / / zrIkIrtidhavalastatra, bhUbharttA sAnvayAbhidhaH / prajAH pAlayati prAstasamastArAtisantatiH // 311 // tasyA'sti tanayA candrakAntAkukSisamudbhavA / nAmnA madanalekheti, madanojjIvanauSadhiH // 312 // sA zaizavamatikramya, prAptaprauDhakalAvaliH / kalayAmAsa tAruNyaM, kAmakeliniketanam // 313 / / tasyA anuttaraM rUpaM, manye'jasraM nirUpayan / zizrAya surasandoho, netrANAmanimeSatAm // 314 // tasyAM rUpaparAbhUtagIrvANamapi kaJcana / anicchantyAM naraM tAto, varacintArNave'patat // 315 / / kuladevyanyadA svapne, jagAda jagatIpatim / 'mudhaiva cintayA''tmAnaM, klezakoTau kSipaH sma mA // 316 / / yadamuSyA bhavatputryAH, prAjyapuNyaikasadmanaH / jagatstutyo jagaccintAmaNirbharttA bhaviSyati' // 317 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ jitazatrunRpasya sacivena saha vArtAlApa: tataH prabhRti bhUbharttA, sapriyazcintayojjhitaH / ninAya samayaM saukhyamayaM vigalitAratiH || 318 || kadAcana vasantata, sadhrIcIvRndaveSTitA / sA kanyA nagarodyAnamagamad gajagAminI // 319 // campakA-zoka- mAkanda-tamAla- [ba] kulAdikAn / sakhIbhirdarzitAn vRkSAn, pazyantI tatra sA'calat // 320 // tasyodyAnasya madhye'tha, zrInandananiketane / gItaM kinnaranArIbhirAryAdvayamado'zRNot // 321 // jayati vinItAbhartturjitazatrornandano jagadvandyaH / zrImAnajitasvAmI, cAmIkarajitatanUkAntiH || 322|| [ AryA ] kiM kAryaM svarmaNinA ?, kiM vA kalpadrumA'maragavIbhyAm ? / sarvArthasiddhidazcedajitezaH sevituM labhyaH // 323 // [ AryA ] zrutvetyajitanAthasya, guNAnantyanivedakam / AryAdvayamabhUdeSA, vivazA mAnmathaiH zaraiH // 324 // acintayacca cennAthamajitezamavApnuyAm / tadA me mAnuSaM janma, saphalaM jIvitaM tathA // 325 // asAro'pyeSa saMsArastatsaGgAt sAratAM zrayet / zazisaGgAt kuraGgaH kiM bhuvanopari na sthitaH ? // 326 // yadi me mandabhAgyAyA, nA'sau syAt prANavallabhaH / jIvitenA'munA nUnaM kimantargaDunA tataH // 327|| janmanyasmiMstadeko'sau zaraNyaH zaraNaM mama / anyathA maraNaM dIptahavyavAhaniSevaNAt // 328 // , 251
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 evaM vikalpakallolamAlAbhiH preriteva sA / apataddharaNIpIThe, jhaTityeva vicetanA // 329 // tataH sakhIjanai DhaM, vyAkulaiH sA sarojadRk / zizirairupacArairdrAk, caitanyaM samavApyata / / 330 / / tathApi durlabhajanAnurAgavazato'dhikam / duHkhaM vahantI nA'jalpajjalpitA'pi sahasradhA // 331 / / atho kathaJcidAzvAsya, sakhIbhirnRpasadma sA / nItA'pi nivRttiM prApadvirahArtiprapIDitA // 332 // duHkhasaGghaTTivicchAyamAsyaM tasyA mRgIdRzaH / tamograstazazAGkenA'nuhAramakarottarAm // 333 / / tatsakhImukhataH sarvaM, tadvRttaM jajJivAnRpaH / tAmAzvAsyA''zu sacivaM, mAM tvAM prati visRSTavAn // 334 // jitazatrumahInetaH !, kiM bahUktyA ? tavA''tmajam / yadi nApsyati tadbAlA, sA vimokSyati jIvitam // 335 / / zrutveti sAketapatiH, sasmitaM tamabhASata / 'sacivendo ! yuktiyuktamadaH kAryaM kimucyate // 336 / / paramAjanma bhogebhyo, vimukhastanayo mama / prapatsyate na vA prANigrahametanna budhyate' // 337 / / nizamya tadvacaH kAryavighnabhUtaM sa dhIsakhaH / mUni vajrAhata iva, hRdaye duduvetarAm / / 338 / / nRpaH provAca 'bho mantrin !, viSAdaM muJca mAnasAt / svIkAryaH suta AvAbhyAM, vivAhamuparodhya vai' // 339 / /
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 253 zrIajitajinasya puraH sacivavijJaptinivedanam atrAntare'jitezo'pi, tejasA'tinabhomaNiH / AnandakatvenA'tIndurdAnenA'tisuradrumaH // 340 // janayan vismayaM sAmAjikAnAM rUpasampadA / bhaTairanugato bhaktyA , sadasaM tAM samAsadat // 341 // yugmam // mahAmudA pradattaM ca, mahArha viSTaraM zritaH / pezalairvacanairbhUmipAlenaivamabhaNyata // 342 // 'atucchaguNaratnAbdhe !, vatsa ! tvAM vacmi kiJcana / yadi me nA'vajAnAsi, vacazcaturazekhara ! // 343 / / athA'brUtA'jitasvAmI, 'niHzaGkha bhUpate ! vada / suputraiH khalu tAtasya, vacanaM naiva lathyate' // 344|| atha vizvambharAdhIzaH, purastAdajitezituH / vijJapti tAmamAtyasya, savizeSAM nyavedayat // 345 / / svAmI bhavavirakto'pi, rakto'pi ca zivazriyAm / vijJAtAzeSatattvo'pi, bhogebhyo vimukho'pi ca // 346 / / atyAgrahavazAd bhogaphalakarmodayAdapi / tattAtavacanaM mene, pANipIDanagocaram // 347 / / yugmam / / pitarau sa ca mantrInduH, paurAH suravarA api / sammadaM nirbharaM bhejuH, svIkRtopayame prabhau // 348 / / tato nRpeNa bahudhA, sammAnyA'mAtyapuGgavaH / visRSTaH satvaraM gatvA, svasvAminamavarddhayat // 349 / / mahAnandaprakarSeNa, rayAdromAJcakaJcakam / zrIkIrtidhavalo'dhatta, sapriyo'pi tadA vapuH // 350 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH - 3 254 kumAryapi zrutAzeSavRttAntA toSapoSabhAk / dadhyau dhanyA'smi yat svAmI, mAM vAcA'pi prapannavAn // 351 // kutastanme punarbhAgyaM, yenA'yaM labhyate varaH / na hi sambhAvyate kvApi, marau kalpatarUdbhavaH || 352 || tasyaiva vA padadvandvadhyAnotthaiH sukRtairmama / manoratho'yamasamaH, siddhi prApsyati nizcitam // 353 // pIyUSanirmitamiva, kadA'hastadbhaviSyati / yatra drakSyati mAM dRSTyA, snigdhayA jIvitezvaraH || 354|| iti dhyAnasudhAdhvastasantApAM tAM pitA'vadat / 'vatse ! puNyaiH prapUrNaste, durghaTo'pi manorathaH ' // 355 // atrAntare samAyAtaH, kumArIsukRtodayAt / daivajJo'vaninAthena, papracche lagnamuttamam // 356 // vicArya so'pyabhASiSTa, 'nareza ! dazame'hani / astyanekaguNodbhAsi, lagnaM doSakaNojjhitam // 357|| tatastatapramodastaM, visRjya naranAyakaH / karttuM vivAhasAmagrIM, sacivezaM samAdizat // 358 // ajJApayacca senAnyaM, pRtanAM praguNIkuru / DhakkAM vAdaya yAtrAyai, svajanAnapi melaya // 359 // kanyAM gRhItvA ma[da]nalekhAmetAM svayaMvarAm / sAketaM satvaraM yAmo, nedIyo lagnameti yat // 360|| tathAkRte'tha senAnyA, sainyakampitabhUtalaH / vAdyanirghoSanicitadigbhAgaH prAcalannRpaH // 361 //
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 zrIajitajinasya pANigrahaNam lagnasyAsannabhAvena, mitaireva prayANakaiH / zrIkIrtidhavalaH prApa, sAketanagarAntikam // 362 // tadvRttaM jJApanAyA''zu, samprAptAn pravarAnnarAn / satkRtya sammukho'cAlIjjitazatrunRpo'pyatha // 363 // ripumAtaGgaharyakSau, valakSau yazasA bhRzam / kalAsu dakSau padmAkSau, tatastau militau nRpau // 364 / / gADhaM mithaH samAzliSya, kuzalapraznatatparau / tAvazizriyatAmekaM, svarNasyandanamadbhutam // 365 // hRdye saudhe purAsanne, jitazatrunRpastataH / zrIkIrtidhavalaM bhUpaM, sthApayAmAsa sAdaram // 366 / / vijayA candrakAntA ca, rAjyau saha sakhIjanaiH / kAmaM vivAhakAryeSu, vaiyagyaM dadhatustadA // 367 // stambhAgrasthApitAnekazAlabhaJjImanoharaH / muktAprAlambabhRnnAnAcandrodayavirAjitaH // 368 / / vizAlatoraNastambhasphUrjadvandanamAlikaH / kalyANakalasodbhAsidyutividyotitAmbaraH // 369 // anekadyutimadratnanikarAbaddhabhUtalaH / lasaddhvajavrajo reje, tatra vIvAhamaNDapaH // 370 // vizeSakam // atha lagne samAsannatare tUrNaM kulastriyaH / gAyantyo dhavalAnyuccairvarNakodvarNakasthitim // 371 // 1. 'dhoLa' iti bhASAyAm /
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 vidhiyuktAM vinirmAya, snapitAlaGkRtAM kanIm / nItvA mAtRgRhe svarNaviSTare vinyavezayat // 372 // yugmam // atrAntare sudharmezaH, prabhorudvAhamaGgalam / vijJAyA'vadhijJAnA[d] drA[gA]gamat saparicchadaH // 373 // praNamya svAminaM zakraH, snapayitvA vilipya ca / sadazazvetavAsobhibhUSaNaizca vyabhUSayat // 374 // prabhuH kailAzasaGkAzamathArUDho'bhramupriyam / dhRtacchatraH zirasyuccaizcAmarairvIjito'bhitaH // 375 // uttIryamANalavaNaH, surIbhiH pArzvayordvayoH / toSTrayyamAnaH sollAsaM, surAsuranarotkaraiH // 376 / / vikAzinetrapadmAbhistaruNIbhiH savibhramam / dRzyamAno daya'mAno, vismitairnAgarairmithaH // 377 / / nRvimAnasthayA mAtrA, sakhIvRndaparItayA / vIkSitAsyo muhuH prItyA, kalo[lU]luvilAsayA // 378 / / vAraNA'zvAdiyAnasthaiH, sAmantAnAM zatairvRtaH / janakasya purogasya, janitAmandasammadaH // 379 // zakreNa vetriNotsAritAgrecaranarAmaraH / nAdAdvaite [mA] navAnAM, maNDapadvAramAsadat // 380 / / SaDbhiH kulakam // tatra tyaktavato yAnaM, zakrahastAvalambinaH / jagatprabhordadAvaghu, zvazrUrAcArakovidA // 381 // sA lalATaM vibhoragrajAgratkausumbhavAsasA / manthena musalenApi, triraspAkSIt pramodabhAk // 382 / /
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitajinasya pANigrahaNam tayottArya puro muktaM, svAmI salavaNAnalam / sarAvasampuTaM padUyuktavAmAMhriNA'bhanak // 383 || kSiptvA kaNThe'tha kausumbhaM, vastramAkRSya ca prabhuH / va[vA] mautRgRhaM nIto, nyaSadat kanakAsane // 384 // zva[zvA] zakreNa dakSiNe pANau, baddhakaGkaNayorabhUt / vara-vadhvorathA'nyonyaM, darzanaM nUtanazriyoH ||385 // piSTvA zamI-pippalayorekatrodgatayostvacau / hastApaM vidadhire, vadhUhaste'tha sustriyaH || 386 // samayaH samayo'stIti, sphuratyuccairdhvanau prabhuH / zubhalagne vadhUpANi jagrAha nijapANinA // 387 // lalitairdhavalaiH strINAM tUryANAM ninadaiH paraiH / bandinAM tAravAgbhizca, vyAnaze gaganaM tadA // 388 // tArAmele tato vRtte, zacI- zakrau vadhU-varam / baddhAJcalaM pRktapANi, ninyaturvedamandiram // 389 // bhrAmyate parito vahniM, prabhave priyayA saha / hastyazva-ratha- pattyAdi, zrIkIrttidhavalo dadau ||390|| caturSu maGgaleSvevaM, pravRtteSu mahAmahAt / vara-vadhvorvyadhAcchakraH, karAJcalavimocanam // 391 // svAmine kIrttidhavalaH, pANimokSaNaparvaNi / dadAvanuttarAmodo, mahAntaM dezamekakam // 392 // 1. pAdukAyuktavAmapAdena / 2. lagnasthAnam / 'mAyaru' iti bhASAyAm / 257
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 zrIajitaprabhucaritam sarga: 3 AvirbhUtamahotsAhA, anRtyaMstridazastriyaH / kinnaryo madhuradhvAnaM, jagurvizveziturguNAn // 393 // tAM kanyAmupayamyaivaM toSayan bhuvanatrayam / svasaudhaM prati vizvezaH, prAsthitairAvaNaM zritaH || 394 || zrutvA maGgalatUryANAM ravaM dikSu prasRtvaram / vimucyA'zeSakAryANi, pauryo draSTuM dadhAvire // 395 // dhanyA madanalekheyamekaiva hariNIdRzAm / yayA labdho'jitasvAmI, divaspatinataH patiH // 396 // janmA'smAkamapi zlAghyaM, yadayaM bhuvanottamaH / dRgAnandakaro dRSTaH, pravRttodvAhamaGgalaH // 397 // itthamAnandanicitAH, paurINAM praNayA [ d] giraH / zRNvan prabhuH priyAyukto'laJcakAra svamandiram // 398|| vizeSakam // natvA prabhuM samApRcchya, jitazatruM ca vAsava: / surairvRtaH kSaNAdeva, samavApa triviSTapam // 399 // svarNa-mauktika-mANikya-sadvastrAdipradAnataH / vadhUM madanalekhAM tAM, saccakAra prabhoH pitA ||400| zrIkIrttidhavalo'pyuccaiH, svarNAzvebha-rathAM'zukaiH / satkRtya nijadezAya, vyasarji [ja]tazatruNA || 401 // paraHzatAnAM kanyAnAmanyAsAmapi pArthivaH / uparodhya jagannAthamupayAmamacIkarat ||402|| bhUbharttA bhUrayaH kanyA, devakanyopamA mudA / sAdaraM sagareNApi, vyavAhyanta mahAmahAt // 403 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 259 jitazatrunRpasya dIkSAgrahaNecchA ajitezo jitAzeSahaSIko'pi davopamam / bhavaM nAnAvyathAjvAlAzatAkIrNaM vidannapi // 404 // siddhisaGgollasadrAgo'pyutthiterbhogyakarmaNA[m] / reme madanalekhAdipreyasIbhiH pramodataH // 405 / / yugmam // kadAcana varArAme, krIDAdriSu kadAcana / kadAcit kelivApISu, kadAcit sindhurodhasi // 406 // surIbhiriva sutrAmA, rAmAbhiH parito vRtaH / sagaraH sAdaraM krIDA, nAnArUpA vinirmame // 407|| yugmam // anyedhurvijayAdevyA, vivRNvatyA kacoccayam / darzitapalitaM vIkSya, jitazatruracintayat // 408 // aho ! vipAkakaTukaviSayavyAkulAzayaH / iyacciraM sthito vezmanyahaM kApuruSo'bhavam // 409 / / yato'smAkaM kule pUrvairadRSTapalitAGkaraiH / cAritraM karmakakSaughalavitraM jagRhe'khilaiH // 410 // janma-mRtyu-jarA-''taGka-dAridryairdAruNaM hahA ! / pazyannapi bhavaM duHkhamayaM nA'GgI jihAsati // 411 // tadaho mohamutsRjya, vivekamavalambya ca / adhunA mama nirgantuM, yuktaM saMsAracArakAt // 412 // dhyAtveti yuvarAjAya, sumitrAya nyavedayat / so'pyAha yuktamevaitadatrArthe'nucaro'smyaham // 413 // tatastAbhyAM cikIrSubhyAmamutrahitamAdarAt / sampUrNASTAdazapUrvalakSAvityuditau sutau // 414 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 'he putrAvayamAvAbhyAM, bhavo bhISaNaduHkhadaH / mokSyate vRddhakAmAbhyAM, mokSasaukhye sanAtane // 415 // bhajataM tadhuvAM rAjyaM, yauvarAjyaM ca vatsakau ! / dIkSArthamanujAnItamAvAmadyA'vilambitam' // 416 / / ajitezo'vadaddIkSAM, zarmArAmaikasAraNim / upAdittUMstAtapAdAnna niSedhAmi sarvathA // 417 // mokSArthamudyataM tAtaM, yo bhaktyA'pi niSedhati / sa nUnaM tanayavyAjAd, dviSanneva prakIrtitaH // 418 // tathA'pi tAta ! vacmIdaM, mano modayituM mama / laghutAto bhuvaM zAstu, nirastAnayapaddhatiH' // 419 / / sumitro'pyabhyadhAt 'pUjyapAdAn muJce na karhicit / garIyasI gurUNAM hi, sevA cakripadAdapi // 420 // pUjyapAdA ! idaM rAjyaM, dhyAtvA duHkhaikakAraNam / tyajanti tatra me vAJchA, kathaGkAraM vivekinaH' // 421 // ajitezo'tha taM smAha, 'rAjyaM cenna jighRkSasi / tAta ! bhAvayatirbhUtvA, tiSTha prItyai tathApi naH // 422 / / jitazatrurapi smAha, 'bandho ! nirbandhakAriNam / mA smA'vajIgaNaH sUnumayaM sAkSAddhi tIrthakRt // 423 / / tIrthe'sya svepsitaM kuryA, gRha eva sthito'dhunA / pratipadyasva bhAvena, yatitAM bhavanAzinIm' // 424 // tadvacaH pratipedAne, sumitre medinIzvaraH / / ajitasvAminaM rAjye'bhyaSiJcat zubhavAsare // 425 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabho rAjyAbhiSekaH 261 sadazAnyamRtAmbhodhiDiNDIravizadAnyatha / vasanAni nyavastezo, rasezvaranidezataH // 426 / / sarvAGgINamaGgarAgaM, prabhorvArAGganA vyadhuH / candrabimbAt samAnItairamRtairiva candanaiH // 427 // mauktikAbharaNaiH svAmI, vizeSeNa vyarAjata / pUrvajanmasamAcIrNaiH, prasphuTaiH sukRtairiva // 428 // vibhormUrddhani koTIraM, bhUpo mANikyabhAsuram / svayaM nyAsthannidAghA'rkavadurdarzamarAtibhiH // 429 // cAndanastilako rAjJA, bharturbhAle svayaM kRtaH / rAjyalakSyA nivezAya, gaddikAnukRtiM dadhau // 430 // haimAsanasthaH sarvAGgasaGgibhAsurabhUSaNaH / meruzRGgasthakalpadrurivA'bhAjjagadIzvaraH // 431 // dhRtacchatrazcalaccArucAmaraH zuzubhe vibhuH / pUrvAdririva zRGgasthendubimbaH zucinirjharaH // 432 // athA'jito'pi sagaraM, yauvarAjye nyavezayat / ucitAnnaiva kRtino, bhrazyanti hi kadAcana // 433 // tadaivA'jitanAthena, kRtaniSkramaNotsavaH / jitazatruH sadevIko'pyUrIcakre gurorvatam // 434 / / pAlayitvA ca cAritraM, zukladhyAnaM samAzritaH / utpAdya kevalajJAnaM, kramAllebhe paraM padam // 435 // 1. 'gabdiko'nukRti' miti pu.pre. /
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 athA'jitaprabhunagairanekaiH pattimAnibhiH / zeSAsAmyena zirasi, vidhRtAjJo narezvaraiH // 436 / / sudhAkarakaraprakhyayazaHpUreNa sarvataH / durbhUpA'payazomlAnamukhIvizadayan dizaH // 437 / / gIyamAnaguNagrAmo, bhaktitaH kinnarIjanaiH / vAsavAdiSTadevIbhirdarzitAdbhutanATakaH // 438 / / [sva] prabhAvabharApAstasamastopaplavAM kSitim / salIlaM pAlayAmAsa, dalitAzeSadurnayaH // 439 // caturbhiH kalApakam // prabho rAjye striyaH sarvAH, zIlenA'laGkRtA vyabhAn / dadhurAcAramAtraM tu, svarNaratnAdyalaGkRtIH // 440 / / sarvo janaH svadArebhyaH, parasmin pramadAjane / tadA'mbA-jAmi-tanayAvyavasthitimadIdRzat // 441 / / [ma]nohAriNyapi dravye, parakIye te tadA janAH / viSodagramahAghororagabuddhi vyatanvata // 442 // kelISvapi tadA bAlAH, kalahaM na mitho vyadhuH / pazavo'pi na zRGgAyairbadhante sma janAn kvacit // 443 / / rogAH kasyApi no cakruraGgabhaGga maholvaNAH / vyantarAdyA api tadA, na vyathAhetavo'bhavan // 444|| vavarSa vAridaH kAle, vAri nonaM na cA'dhikam / vasudhA ca sakRtsittA, phalaughamasakRddadau // 445 // bhAnurbhAnUccayaM nA'titApadhAyinamAtanot / pAnthasArthakhidAcchedA'dhikaM vAto'pi no vavau // 446 //
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhozcintanam 263 prabhuprabhAvato loko, nyAyAdhvanyeva saJcaran / moghIcakre daNDanIti, samantuSu dhRtodayAm // 447 / / narendrAH svAminaM hasti-turagAdInyanekazaH / upAyanAnyupAnIya, bhejire bahumAnataH // 448 / / prabhuNA suprasannena, vIkSitAste narezvarAH / prAptatrailokyasAmrAjyamivA''tmAnamamaMsata // 449 // iti pAlayataH prAjyaM, rAjyaM trijagadIzituH / tripaJcAzatpUrvalakSI, pUrvAGgeNA'dhikA'gamat // 450 // anyadA'tha svayaMbuddho, rahaHsthaH paramezvaraH / vijJAnagarbhavairAgyanidhirevamacintayat // 451 // dhigdudhiyaH kAlakUTamayamapyetakaM bhavam / tattadviSayalAmpaTyAd, gaNayanti sudhAmayam // 452 // nikhilA api saMyogA, viyogAntA dhruvaM bhave / janizca maraNAnteti, jAnannenaH karoti [ka:] // 453 // parigrahagrahagrastAH, pAtakAhitabuddhayaH / athaiSiNo nirIkSante, no'narthAnAH paratra hA // 454 // parigrahAdudIyete, rAgadveSau hi dehinAm / tatazca payasa: sekAd, druriva sphAyate bhavaH // 455 // zlAghyAH sama[sta] vizve'smisteSAM ca saphalaM januH / niHsaGgatve yatante ye, bhavavAsaM jihAsavaH // 456 / / 1. dhRtAmoghatAm / 2. 'na anarthAn AH' iti sandhivizleSaH /
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 tadadyA'pi kiyanme'sti, bhogakarmeti cintayan / vizvanAtho'vadhijJAnAttatkSINamavabuddhavAn // 457 / / atrAntare brahmalokAdvijJAtArhavatakSaNAH / lokAntikAbhidhA devAH, satsamyaktvAH samAgaman // 458 // sArasvatAdayaste'tha, nAthaM natvA vyajijJapan / sarvajagajjantuhitamIza ! tIrthaM pravarttaya // 459 / / tato gateSu teSvarhannuvAcA''hUya cakriNam / 'vatsa ! rAjyaM gRhANedaM, vayaM svIkurmahe vratam' // 460 / / tacchrutvA sagaro bADhaM, vimanAH sAzrurabhyadhAt / 'adyA'prasAdaH kiM deva !, sevake'smin prakAzyate // 461 // kimapazyaH kvacinmandamedhaso mama durnayam / tadvAtsalyaM vibho ! yena, kSaNatastyaktavAnasi // 462 / / durnayaM na smarAmi svaM, jJAnapAthonidhe ! kvacit / yadvA vihitamajJAnAttaM kSamasva kSamAnidhe ! // 463 / / tvadviyogamahAduHkhahetunA jagatAM pate ! / samRddhenA'pi rAjyena, mama nAsti prayojanam // 464 / / prabho ! projjhitarAjyazcet, pravrajyAM pratipadyase / tannAthA'hamalIvA''se'dhunaiva tvatpadAbjayoH // 465 / / pUjyapAdapadAmbhojavarivasyAlasadrasaH / tariSyAmi bhavAmbhodhimahamapyamalakriyaH' // 466 / / svAmI pratyUcivAn 'vatsa !, yuktamevoktavAnasi / pravrajyApratipatteryannAnyat sAraM jagattraye // 467 / /
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitajinasya sAMvatsarikadAnam kintu bhogaphalaM karma, prAjyaM te'dyApi vidyate / tad bhuktvA samaye dIkSAM kakSIkuryAH sadArjava !' // 468 // itthaM kathaJcana svAmI, sagaraM guruyuktibhiH / pratibodhyA'vanIbhAroddhArAyomityabhANayat // 469 // atha rodontare vAdyanirghoSai [ stan ] maye sati / prAvRtattasya rAjyAbhiSekaH prabhunidezataH // 470|| bhUpAlA mantriNaH paurAH, prAjyaprItyullasa[d]hRdaH / praNemurnUtanaM bhUpaM, surarSa [bha] samaprabham // 471 // bhagavAnatha ni:zeSatIrthaGkaramataM drutam / sAMvatsarikamArebhe, dAnaM dAtuM kRpAmbudhiH || 472 // tadA ca grAma-nagara-kheTa-karvaTabhUmiSu / sthitAnyudyAna-zUnyauka:-sAnumatkandareSvapi // 473 // pratnAni kSINasvAmIni, kSINasetUni ca drutam / nidhAnAni suparvANastiryagjRmbhakanAmakAH || 474 / 265 zakrAdiSTadhanAdhIzapreritAstrijagatpateH / dAnaM pra[da]dataH zazvat, pUrayAmAsurAdarAt // 475 // tribhirvizeSakam // zRGgATeSu catuSkeSu, catvareSu trikeSu ca / sthAneSvanyeSvapi svAmI, ghoSaNAmityakArayat // 476 // eta etadrutaM lokA !, arthajAtaM yadRcchayA / aho gRhNIta gRhNIta, datte'sAvajitaprabhuH || 4774/ evaM ghoSaNayA prAptAnarthino jagatAM vibhuH / kRtArthAn satvaraM cakre, jaGgamaH kalpapAdapaH // 478 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 3 samAhUtAH prabhoH kIrtyA, digantebhyo'pi mArgaNAH / samprAptArthA yathAkAmaM, pratyAvavRtire mudA // 479 // / sUryodayAt samArabhya, pradadau bhojanAvadhi / prabhurekAM svarNakoTIM, sASTalakSIM dine dine // 480|| varSeNa pradadau svAmI, svarNakoTizatatrayam / aSTAzItiM tathA koTIrlakSAzItisamanvitAH // 481 // atha vArSikadAnAnte, pIThakampena vAsavAH / dIkSAkSaNaM vibhorjJAtvA, samAjagmuH zritatvarAH // 482 // tato 'cyutAdyairdevendrairnarendraiH sagarA dibhiH / tIrthAhRtairjalairdIkSAbhiSeko vidadhe prabhoH ||483|| svAmI dhRtAGgarAgo'tha, divyavAsAMsi vA [ si]taH / svayaM vyabhUSi zakreNa, kirITAdyairvibhUSaNaiH // 484|| sagaro'tha prabhoryogyAM, zibikAM suprabhAbhidhAm / suvarNa-ratna-mANikyaiH, svazilpibhiracIkarat // 485 // zakreNApi nijairdevai, ratnastambhAlisundarA / kAritA zibikA tasyAmevAntarabhavattadA // 486 // tAM samAruhya saudharmAdhIzadattakarastataH / nyaSadat prAGmukhe siMhAsane divye'jitaprabhuH // 487|| indudIdhitigaurAbhyAM cAmarAbhyAM jagatprabhum / vIjayAmAsaturbhaktyA, saudharmezAnavAsava ||488|| "
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 265 zrIajitajinapravrajyAmahotsavaH mUrtaM zukladhyAnamiva, zvetamAtapavAraNam / virarAja prabhormUni, muktAsrakzreNisundaram // 489 / / narAH sahasramuddAmasArazRGgArazAlinaH / kulajAH kSamApanirdezAdUhuH prAk zibikAmimAm // 490 // tataH surA-'surAdhIzA, ahampUrvikayA''kulAH / udasyanti sma tAM caJcaccaladbhUSaNabhAsinaH // 491 / / bhuvanatritayasyApi, maGgaloccayadAyinaH / purastAt svAmi[no]'cAlIt, pravaraM maGgalASTakam // 492 / / puro'bhavaMstataH sustrIvargeNa zirasA dhRtAH / bhRGgArapUrNakumbhAdisamUhAH prItidAyinaH // 493 / / vaijayantyaH puro mandamarutkamprAJcalA babhuH / vIjayantya iva svAmibhaktyA [bha]vadavAditAn // 494 / / gajA-'zva-ratha-pattInAmanIkairjagatAM patiH / paryaviyata zItAMzuriva tAraiH samantataH // 495 // abhraMlihaH paJcavarNairvRto'nekaic[lad] dhvajaiH / chatrAtichatraracanA''virbhUtA'dbhutacArimA // 496 / / ratnakiGkaNinikvANasamprINitajanazravAH / mahendradhvajo gIrvANairacAlyata puraH prabhoH // 497|| yugmam // puro'neke narAzcelurmaGgalyazatadarzinaH / guNastavaparA narmacaturA dvirjayAravAH // 498|| 1. jayajayArAvAH /
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 athogrAdikulAzcelubhUpA hastyAdiyAnagAH / maharddhayastato devA, devyo'pi ca vimAnagAH // 499 / / bherIH zaGkhAn kAMsyatAlAn, mRdaGgAn jhallarIrapi / vAdayAmAsurAmodAnmAnavAstridazA api // 500 // jagurgoMrAn guNAn kecid, guNaratnAmbudheH prabhoH / harSamANAH puraH kecinnanRturlolapANayaH // 501 // paJcavarNAni puSpANi, gandhAmbu ca puro'dhvani / vavRSuH kecana prodyadbhaktayastridazottamAH // 502 // prabhunarANAM nArINAmaJjilIn prAJjalAtmanAm / pratyaicchaddakSiNenoccaiH, pANinA bhAvavRddhaye // 503 / / rAgadveSau mahAmallAvatyantaM durjayau jaya / yazo labhasva vizvezA'nanyalabhyaM mahojjvalam // 504 / / saMsAriNAmazeSANAM, duHkhasandohadAyakAn / karmazatAn vinirjitya, jagattuSTikaro bhava // 505 // ahAni pakSAn mAsAMzca, RtUnapyayanAni ca / saMvatsarAn bahUMzcApi, dharmo nirvighnamastu te / / 506 / / samprApya kevalodyotaM, pApadhvAntadivAkara ! / lokAn mohamahAnidrAsuptAn jAgaraya prabho ! // 507 / / ityAzIrgarbhavacanairbhUribhaktisamanvitAH / zazvattuSTuvire nAthaM, manujAH sasurAsurAH // 508 // paJcabhiH kulakam //
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 269 zrIajitaprabhoH saMyamagrahaNam prAsAda-vRkSa-prAkAra-kuTTimAgrANi saMzritaiH / muhurmuhursntRptyaa'nekailokaivilokitH // 509 / / indrANAM nATyagandharvAnIkanirmalabhaktitaH / bahudhA nATakairgItaiH, sasambhramamupAsitaH // 510 // utkaiH parivRtaH pauraiH, pRSThataH pArzvato'grataH / cakriNA'nugato harSazokamUDhena sAzruNA // 511 // sArapUrNAni vezmAni, tyaktvA zUnyAni satvaram / paurIbhiretya yatnena, vizvasAramitIkSitaH // 512 // praklRptAni pratipadaM, maGgalAni purIjanaiH / pratIcchanniHspRho'pyuccasteSAM toSavivRddhaye // 513 // madhyAdhvanA vinItAyA, nirgatya gatamohadhIH / sahasrAmravaNaM nAmodyAnamIzaH samAsadat // 514 / / SaDbhiH kulakam // tatra pravizya cottIrya, zibikAyA jagadvibhuH / mumocA'laGkRtiM sarvAM, klezazreNimivAGginIm // 515 / / saudharmAdhipatirdevadUSyaM skandhataTe vibhoH / nyavezayanmahAbhaktyA, svIyacittamivojjvalam // 516 / / mAghasya zuklanavamIdine brAhmIgate vidhau / SaSThena tapasA saptacchadanAmnastarostale // 517 / / sAyAhne viSayadrUNAmaGkarAniva kuntalAn / paJcabhirmuSTibhirvizvanAyakaH prodamUlayat // 518 // yugmam // 1. rohiNIgate /
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 svottarIyAJcalenendraH, pretISya cikurAn prabhoH / nItvA kSIrArNavajale, kSiptvA cAzu samAgamat // 519 // zakreNa pratiSiddhe'tha, paritastumule vibhuH / kRtvA siddhanamaskAraM, pApakAraskarAnalam // 520 // pratyAkhyAmyakhilaM yogaM, sAvA jIvitAvadhi / iti prakaTagIzcArucAritraM pratipannavAn // 521 // yugmam / / tadaiva kRtasaGketamiva jJAnaM turIyakam / narakSoNIsajJimanobhAsakaM prabhumAsadat // 522 // tadA kSaNaM sukhaM prApurapi nArakadehinaH / uddyotazca jhaTityevA'virabhUd bhuvanatraye // 523 // anutIrthapati kSamApAH, sahasraM bhaktizAlinaH / udbhUtAdbhutasaMvegAvegAddIkSAM prapedire // 524 / / deva-dAnava-mAnAmIzA yojitapANayaH / athA'jitajinAdhIzaM, natvA'stAviSurAdRtAH / / 525 / / 'jaya sphuraccaturjJAna !, jaya doSAbdamAruta ! / jaya vizvatrayInAtha !, jaya cAritramandira ! // 526 / / tIveNa dhyAnakhaDgena, durmattaM mohavairiNam / vizvasantApinaM hantuM, tvameva kSamase'jitaH // 527 / / rAgAdivairibhiH krUrairduHkhagarne prapAtinam / idaM jagajjagadbhartastvayaiva trAsyate dhruvam // 528 / / 1. gRhItvA / 2. doSameghasamIraNa ! /
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmadattanRpagRhe prabhoH pAraNam 271 tubhyaM jitakaSAyAya, viSayAhigarunmate / zamapIyUSakuNDAya, devadeva ! namo namaH' // 529 // stutvetyajitatIrthezaM, pra[Na]mya ca purandarAH / prAgvannandIzvare klRptotsavAH svaM svaM padaM yayuH // 530 // sagaro'pi prabhuM natvA, bASpaklinnavilocanaH / skhaladgativivezA'tha, vinItAM saparicchadaH // 531 // nagaryAmatha tatraiva, dvitIye'hni samAsadat / pAraNAya brahmadatta bhUpateH sadanaM prabhuH // 532 // so'pi prabhuM samAyAtaM, vIkSyodyatpulakAGkaraH / abhyutthAya mudA'naMsIccaraNanyastamastakaH // 533 // harSAzrupUrNanetro'sau, jinezaM pANibhAjanam / acIkarat kRtipraSThaH, paramAnnena pAraNam // 534 // tadA sadyaH surAH sArddhasvarNadvAdazakoTikAm / vasudhArAM tasya gRhe, vavRSuvilasanmudaH // 535 // paJcavarNaprasUnAnAM, vRSTiM gandhodakasya ca / celotkSepaM dundubhezca, nirghoSaM te vitenire // 536 / / brahmadatta ! jaya jaya, zlAghyo'si puNyavAnasi / mahAdAnamadAstvaM yattIrthezAya mahAzaya ! // 537 // asya dAnasya dAtA syAttatkSaNaM vipuladdhikaH / sidhyecca kazcidatraiva, bhave kazcittRtIyake // 538 / /
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 evaM pramodamukharaiH, surairjalpadbhirambare / jAtaH kolAhalaH ko'pi, vyAnaze sakalA dizaH // 539 // vizeSakam // mahIyasotsavenaivaM, vibhurvihitapAraNaH / vijahe'nyatra nirmAtuM, nirjarAM krUrakarmaNAm // 540 / / vizvezacaraNanyAsapUtA pAraNamedinI / molladhyatAM janairevaM, dhyAyan vizadamAnasaH // 541 // ratnairvarairbrahmadattastatra pIThaM vyadhApayat / apUjayacca zrIkhaNDa-puSpAdyairupavaiNavam // 542 // yugmam // svAmyatho nagarA-'raNya-nadI-parvatabhUmiSu / vijahAra guNAdhAraH, surAsuranamaskRtaH // 543 // svarNAdririva niSkampaH, zuddhahRcchAradAmbuvat / sarvaMsahaH pRthivIva, paJcAnana ivA'bhayaH // 544 // guptendriyaH kUrma iva, dIptatejA gabhastivat / saumyalezyazcandra iva, tapasA'gniriva jvalan // 545 // vAyurivA'pratibaddho, nirlepaH padmapatravat / samudra iva gambhIraH, zauNDIraH sAmayonivat // 546 / / niraJjanaH zaGkha iva, khaDgizRGgamivaikakaH / tIrthIcakAra svapadanyAsaiH svAmI vasundharAm // 547 // kalApakam // prabhurhemantatuhinairdISmAtapacayena ca / varSAjalabhareNA'pi, durmanA na manAgabhUt // 548 //
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhoH kevalajJAnaprAptiH 273 kAyotsargasthitaH stambhabhrAntyA vipinasairibhaiH / uddhRSTo'pi skandhakaNDUcchittyai nA'kampata prabhuH // 549 // aSTamAsikaparyantaM, khaDgadhAropamaM tapaH / karmArAtivighAtAya, vidadhe bhuvanezvaraH // 550 // sthAne sthAne vibhurbhavyairanAmi pratyalAbhi ca / astAvi cAnujagme ca, svIyajanmaphalArthibhiH // 551 // AryadezeSu viharannevaM sattvavatAM varaH / / chAdmasthye dvAdazAbdAni, jagannAtho'tyavAhayat // 552 // vinItAmatha samprAptaH, sahastrAmavaNe jinaH / saptacchadatarormUle, tasthau pratimayA sthiraH // 553 / / apramattaguNasthAnAdapUrvakaraNaM gataH / vizvezaH sthitighAtAdIn, paJcA'pUrvAn vinirmame // 554 / / zrautAdarthAd vrajan zabdaM, zabdAdarthaM vrajastadA / nAnAtvazrutavIcAraM, zukladhyAnaM prabhurdadhau // 555 // atho guNasthAnamanivRttibAdaranAmakam / tataH sUkSmasaMparAyaM, kSINamohaM ca bhejivAn // 556 / / kSINamohAntyasamaye, zukladhyAnaM dvitIyakam / ekatvazrutamApyA'']zu, [sa] nirvANamanAH prabhuH // 557 // ahan jJAnAvRtI: paJca, catasro darzanAvRtIH / vighnAn paJca ca sadyo'pi, yoddhevA'rIn sudurddharAn // 558 // yugmam //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 pauSasya zuklaikAdazyAM, zazAGke rohiNIgate / kRtaSaSThasya nAthasya, pUrvAhne'jani kevalam // 559 // tanna kAlatraye lokatraye'pyasti jagadvibhuH / sarvajJaH sarvadarzI yannA'jAnAnna niraikSata // 560 // pravavuH sukhadA vAtAH, prasannAH kakubho'bhavan / nArakAGgabhRto'pyanvabhUvan saukhyaM tadA kSaNam // 561 / / athA''saneSu kampreSu, prayuktAvadhayo'budhan / svAminaH kevalotpatti, sarve'pi suranAyakAH // 562 // utthAyA''sanatastyaktvA, pAduke ratnanirmite / dattvA padAni saptASTAnIzadizyanamannamI // 563 / / tato'laGkRtapIThAH svaM, sAk sammIlya paricchadam / mahA'jitanAthasyA'bhyarNamIyuH samutsukAH // 564 // atho nAthasya samavasaraNArthaM marutsurAH / AyojanamahImastakazmalaprakarAM vyadhuH // 565 / / gandhAmbuvRSTyA stanitakumArAH svAtmanA samam / tAM bhuvaM zAntarajasaM, kurvanti sma smitAnanAH // 566 / / babandhuH svarNa-mANikya-ratnastAM vyantarAmarAH / jarjAnudaghnIM puSpavRSTi, cakrustatra RtuzriyaH // 567 // catvArastoraNAstatrA'bhavan vyantaranirmitAH / caturvidhasya dharmasya, pravezadvArasannibhAH // 568 // 1. jAnupramANAm / 2. RtvadhiSThAyikA devyaH /
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ devanirmitasamavasaraNasya svarUpam 275 zAlabhaJjI-dhvaja-cchatra-makaraprakarAnvitAH / maGgalyASTakavaryAste, toraNA rejiretarAm // 569 / / sasRjustasya bhUpIThasyoddharvaM vaimAnikAmarAH / ratnavapraM maNimayaiH, kapizIvirAjitam // 570 / / paritastaM dvitIyaM tu, vapraM jyotiSkanAkinaH / cakruH svarNamayaM ratnakapizIrSAlimAlinam // 571 / / bahistato'pi bhavanavAsinaH zuddhamAnasAH / vapraM rUpyamayaM svarNakapizIrSavaraM vyadhuH // 572 // vapre vapre ca catvAri, dvArANi pravitenire / nIlAzmadalanirmANatoraNAni surottamaiH // 573 // pratidvAraM dhUpaghaTIniryabhUmAvalicchalAt / palAyAmAsa pApaugho, dharmezAd bhItimAniva // 574 // dvAre dvAre suvarNAbjazAlinI nirmalAmbubhRt / mAnasasyeva sodaryA, varyA puSkariNI vyabhAt // 575 / / madhye sauvarNavaprasya, prabhuvizrAntihetave / devacchandaM ghusadmAnaH, pUrvodIcyAM dizi vyadhuH // 576 / / ratnaprAkAramadhye'tha, vyantaraizcaityapAdapaH / catuHpaJcAzadiSvAsazatocchAyo vinirmame // 577 / / tasyAdho vividhai ratnaiH, pIThaM baddhvA ca te surAH / devacchandagataM siMhaviSTaraM prAGmukhaM vyadhuH // 578 //
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 jJAnadarzanacAritrasvAmitAM bruvatI vibhoH / chatratrayI tadUrdhvaM tairvicakre vakratojjhitaiH // 579 // kRtyaM yadanyadapyatra, cAmaraprabhRti kSaNAt / cakrustad vyantarAH svAmibhaktivyaktatamodyamAH // 580 / / evaM samavasaraNe, nirmite nirairjavAt / surA-'sura-nRbhirharSakolAhalakalairvRtaH // 581 // surasaJcAritasvarNA'ravindanavake kramau / krameNa sthApayan pUrvadvArA'vikSajjagatpatiH // 582 // yugmam // pradakSiNitacaityadruH, prAGmukhaH siMhaviSTare / nyaSIdadatha tIrthAya, nama ityuktagIrjinaH // 583 / / svAminaH pratirUpANi, parasmin diktraye kSaNAt / trINi siMhAsanasthAni, vicakrurvyantarAmarAH // 584 // surAH sarve'GgaSThamAtramapi rUpaM vibhoH kSamAH / na vikartuM kintu tatra, jayati prabhuvaibhavam // 585 / / kiGkaNIjAlavAcAlaH, puro dharmadhvajaH prabhoH / svarNAmbhojasthitaM dharmacakraM ca vilasadyuti // 586 // gabhastimaNDalAkAraM, pRSThe bhAmaNDalaM tathA / divi dundubhinAdazca, prAdurAsan sapadyapi // 587 // yugmam // prAgdvArA ratnavaprasya, madhyamAsAdya tIrthapam / sAdhu-vaimAnikI-sAdhvyo nemurdattapradakSiNAH // 588 //
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 277 samavasaraNe dvAdazaparSadAM sthAnAdinirUpaNam-2 sAdhavo nyaSadannagnidizi teSAM ca pRSThataH / vaimAnikyastasthurUrvAH, sAdhvyastAsAM tu pRSThataH // 589 / / apAgdvArA bhavaneza-jyotiSka vyantarastriyaH / pravizyezaM praNamyoddharvaM, naiRtyAM kramataH sthitAH // 590 // pratyagdvArA bhavaneza-jyotiSka vyantarAmarAH / etya natvA jinaM vAyukakubhi nyaSadan kramAt // 591 // samAgatyottaradvArA, vidhinA''namya nAyakam / aizAnyAM nyaSadan kalpA'mara-mAnava-tatstriyaH // 592 // dvitIyasya tu vaprasya, madhye siMha-gajAdayaH / tiryaJco jAtividveSamapi muktvA mudA sthitAH // 593 / / tRtIyavapragarbhe tu, sammA [da]pyabAdhitaiH / surAsuranarezAnAM, vAhanaiH samavasthitam // 594 // nA''sIniyantraNA tatra, vikathA'pi ca nAvRtat / nA'dhAnmAtsaryamanyonyaM, sAdhvasaM ca na kazcana // 595 / / kecana tridazAstatra, lAsyamullAsato vyadhuH / kecidvAditranirghoSaM, vyatanvannurubhaktayaH // 596 // gAyanti sma guNAn bhartuH, keciccandrakarojjvalAn / kecit kSveDAmakurvaMzcA'likhan ke'pyaSTamaGgalIm // 597 / / dvArANyubhayataH kecinmaGgalyAnamucan ghaTAn / ratnapuSpa[pha]lavAtaM, vavRSuH ke'pi harSataH // 598 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 atrAntare bhRzodbhUtA'dbhutA ArAmapAlakAH / avarddhayan prabhorjJAnotpattyA sagaracakriNam // 599 / / cakravartI sphuratprItiprAgbhAraH pAritoSike / arddhatrayodazAH svarNakoTIstebhyo'dita drutam // 600 // samucchritadhvajAM baddhacAruvandanamAlikAm / vAditraninadapUrNA, gItavyAptagAyanIm // 601 / / kuGkumAmbusamAsiktAM, mauktikasvastikAGkitAm / purIM mahamayIM svIyanarairbhUpo vyadhApayat // 602 // yugmam // tatazca kRtamaGgalyo, divyanepathyabhAsuraH / airAvatamivottuGgamArUDho gandhavAraNam // 603 // vRto mukuTabaddhAnAM, sahasrairvasudhAbhujAm / saGkaTIkRtabhUpITho, gajA-'zva-ratha-pattibhiH // 604 / / AtodyaniHsvanairbanditAravAgbhizca rodasI / pUrayan sagaraH prApa, sahasrAmravaNAntikam // 605 // vizeSakam // dRSTvA samavasaraNaM, dviradaskandhato javAt / uttIrya rAjacihnAni, chatrAdInyamucanRpaH // 606 // san tyaktapAdukaH padbhyAM, carannanugato nRpaiH / udagdvAreNa samavasaraNaM prAvizattataH // 607 // pradakSiNAtrayIM dattvA, prabhuM natvA ca bhaktitaH / sagarazcakrabhRttasthau, pRSThataH tridazezituH // 608 / /
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 279 devendrakRtA zrIajitajinastutiH vinayAvanamanmaulI, zakra-cakradharau tataH / pramodanicitAvevaM, tuSTuvAte jagatprabhum // 609 / / 'jayA'pratihatajJAnavijJAtAzeSaviSTapa ! / jaya jantukRpArabdhadezanopakrama ! prabho ! // 610 // sudurvAramahAmohasAnumadbhidurAya te / jinezvarAya jagatIpravarAya namo namaH // 611 // dhanyAsta eva sugrAhyanAmadheyAzca te'GginaH / hasanti mAnase yeSAM, tvatpAdA vizvavanditAH // 612 / / rasanAM stumahe tAM yA, maheza ! tvadguNastutau / vyApRtA kSAlayatyeva, sAvadyaM vacanAjitam // 613 // zravasI zreyasI devadeva ! te eva ye sadA / svaM kRtArthayataH svIyagocarIkRtya te kathAm // 614 // te eva cakSuSI zlAghye, pItvA rUpAmRtaM tava / yAbhyAmaprekSyaprekSA'hiviSAvego nirasyate // 615 / / stuvImahe lalATaM tat, pAdapIThaspRzA prabho ! / dhriyate nanu yena tvatpAdareNovizeSakaH // 616 // yeSAM tava smRti-stotra-zrutIkSaNAdiSu prabho ! / na vyApRtistakaiH kiM hRjjihvA-zrotrekSaNAntikaiH // 617 / / arakSNAnAM rakSNe bhavabhayabhRtAmacyutaruciH, zriyAM sRSTyai padmaprabhavamahimAM'hastatiharaH / 1. tilakam /
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 sadaivAnandazrIprakaTanakalAkauzalavatIM, [dvitI] yastIrthezo nijacaraNasevAM dizatu me // 618 // [zikhariNIvRttam] iti stutvA viratayoH, surarAT-sArvabhaumayoH / bhagavAn sarvajantUnAM, ninimittaikabAndhavaH // 319 // sarvabhASApariNatAmAyojanavihAriNIm / / paJcatriMzadguNodArAM, sArAM vyatata bhAratIm // 620 // yugmam // 'aho ! apArasaMsArasAgaro'nantaduHkhadaH / tyaktumevocitazcaJcaccaitanyAnAM mahAtmanAm // 621 // anAdau hi bhave'nAdijIvo'nAdisvakarmataH / rAzAvavyavahArAkhye'vasat kAlamanantakam // 622 // tadyathA loke golA asaGkhyAtA, golo'saGkhyanigodakaH / ekaikasminnigode ca, santyanantAH zarIriNaH // 623 // yugapadvihitA''hAra-nIhArAste ca jantavaH / samAnapAnAstiSThanti, bADhaM duHkhabharAkulAH // 624 / / pudgalAnAM parAvartAnanantAn janmanAzabhAk / nayatyevaM nigodeSu, jantuH sammardapIDitaH // 625 / / akAmanirjarAyogAt, tatra karmANi kAnicit / tucchIkRtya vyavahArarAzimApnoti kRcchrataH // 626 / / atyantasthAvaro'pyaGgI, marudeveva kazcana / laghukarmA nRtAM labdhvA, bhave tatraiva sidhyati // 627 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 281 jinadezanAyAM yoni-kulavarNanam prAyeNA'nyastu sarvo'pi, dehI karmavazo bhave / bhrAmyatyavizramaM nAnAyoniSu ca kuleSu ca // 628 // varNa-gandha-rasa-sparzaH, samAnA ye parasparam / utpattisthAnabhedAH syuH, saikA yonivivakSyate // 629 // bhU-dakA-'gni-samIreSu, lakSAH sapta pRthak pRthak / daza pratyekataruSu, yonInAM samudIritAH // 630 // caturdaza punarlakSAH, sAdhAraNavanaspatau / dve dve tu pratyekaM dvi-tri-caturindriyadehiSu // 631 // lakSAzcatasro niraye, catasraH surasadmani / syuzcatasrazca tiryakSu, manuSyeSu caturdaza // 632 // evaM caturazItiH syuryonilakSANi saMsRtau / sAmprataM zRNutaikAgrAH, kulasaGkhyAM manISiNaH ! // 633 / / ihaikayonito jAtA, api nAnAkulA matAH / kRmi-vRzcika kITAdyA, yad dRSTA ekagomayAt // 634 / / lakSANi kulakoTInAM, bhaveyuAdazA'vanau / jale saptA'nale trINi, saptaiva ca samIraNe // 635 // vanaspatiSu cASTAviMzatidvayakSeSu sapta ca / aSTau tryakSeSu nava ca, caturakSeSu dehiSu // 636 / / catuSpadeSu daza ca, bhujageSu navaiva tu / dazorageSu dvAdaza, sA nyudakacAriSu // 637 / /
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 zrIajitaprabhucaritam sargaH - 3 khacAriSu dvAdaza ca, niraye paJcaviMzatiH / SaDviMzatistu deveSu nareSu dvAdazaiva ca // 638 // koTyekA saptanavatirlakSAH sArddhA idaM jinaiH / sarvAgre kulakoTInAM saGkhyAnaM samudAhRtam // 639 // itthaM bahuvidhA yonI:, kulAni ca zarIrabhRt / ekaike'nekazo'bhrAmyat, pratyekaM saMsRtAviha // 640|| itthaM bhrAmyan bhavI kazcit, klRptaduSkarmasantatiH / satkSetra-satkulA-''rogyopetaM nRjanurApnuyAt // 641 // prApte'pi tatra na bhaved guruprAptirbhavecca cet / zrutistathApi duSprApA, tarI: saMsAravAridheH // 642 // tasyAM satyAmapi zraddhollaset kasyacideva hi / tatprAptAvapi vIryaM tu, durlabhaM dharmagocaram ||643| dharmo hi saGganirmuktairbhogatRSNAvivarjitaiH / ArAddhuM zakyate dhIrairnetaraiH kAtarairjanaiH ||644 || tRSNaiva dehinAM dharmavighnakRdduHkhadAyinI / zatrurUpA na kutrApi, janmanyeSA vyalIya // 645 / / svargabhogairapi ciraM bhuktairacchedi yA na hi / chidyate'GgArakRdvat sA, martyabhogaiH kimaGginAm ? // 646|| tathAhi kazcidaGgArakArako'mbudRtiM gRhAt / gRhItvA'gAnnidAghe tu kSINavAriNi kAnane // 647 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinadezanAyAm aGgArakArakadRSTAntaH kAnanAbhyantarAnItasphAradArusamuccayaH / tata: sa [ka]rtumaGgArAn prAvartiSTa prayatnataH // 648 // madhyAhlArkakarodagravahnitApasamutthA / pIpAsayA pIDito'sau, dRteH sarvamadhAjjalam // 649 // suSvApa kvApyasau bADhaM, bAdhyamAna udanyayA / svapne sadmagatazcA'pAnnipa - nandAdigA apaH // 650|| tairjalairavilInAyAM, tRSNAyAM vajravahnivat / adhAsIdandhu-kAsArAdInAM pAthAMsyasau kSaNAt // 651 // tairapi kSAmatAM nA'gAttasya tarSaH prakarSavAn / tato'mbudhi-dhunInIramagalad galitAvadhi // 652 // tathApyasAvanucchinnapipAsaH payase marum / gatvA kUpe'kSipadrajjuyantritaM kuzapUlakam // 653 // dUrAmbhastvena kUpasyA'ntare ca pracyutAmbhasam / taM samAkRSya nizcotya, bindUn so'kSipadAnane // 654|| yA tRSNA tasya pAthodhipAthobhirapi nA'truTat / sA tucchaiH kiM tu pUlAmbhazruNA (pRSa) tairantamApnuyAt ? || 655 // tadvaddevabhavodbhUtairapi saukhyairmahAdbhutaiH / atRptaH kiM kRzairbhogairaGgI tRpyati mAnuSaiH ? ||656 // 283 bho bhavyA ! duHkhasandohapradAM bhogaspRhAM hRdaH / parityajya mahAnandapradaM dharmaM bhajeta tat // 657|| 1. tRSayA /
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 zrIajitaprabhucaritam sargaH 3 , sa tu dharmo dvidhA jJeyaH sarvadezavirAmataH / alpena bhUyasA cAnehasA duHkhavimokSakRt // 658 // tatrAdyadharmasampannaH sarvasaGgojjhito yatiH / dAntapaJcendriyo ruddhakaSAyaH sattapaH paraH // 659 // parISahagaNaM tIvraM, sahamAnaH zubhAzayaH / nirmamaH svazarIre'pi, prapannazcaturo yamAn // 660 // jarA-mRtyu-viyogAdinyakSaduHkhojjhitaM padam / aSTatryaikabhavaiH prApnotyupAstestAratamyataH ||661 || tribhirvizeSakam // yastu no sarvaviratiM, svIkartuM kSamate'GgabhRt / pAramIpsurbhavAmbhodheH, sa dezaviratiM zrayet // 662 // tatra samyaktvamUlAni, vratAni dvAdazA''darAt / sthUlahiMsAviratyAdinyAzrayet susamAhitaH ||663|| pUjAstIrthezacaityaiSu, vividhA nijazaktitaH / tanvan prabhAvanodyuktaH, sidhyatyaSTabhavAntare ' // 664 // yugmam || itthaM ja[ga] duroH pItvA, dezanAmamRtopamAm / vidalanmohagaralA, narA nAryazca satvaram ||665 / / sarvato bhejire kecidviratiM dezato'pare / pare samyaktvamurarIcakrurnirmalamAnasAH ||666 // yugmam // pitA sagarabhUjAneH, sumitro'pi tadA mudA / purA bhAvayatiH svAmipArzve dIkSAmupAdade ||667 //
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNabhRtAM sthApanA 285 zrInAbheyajinAdhIzatIrthAzritavratA api / punaH zrIajitAdhIzAd vratAni pratipedire // 668 // athA'jitaprabhuH svIyarUpalakSmyA surAnapi / nyakkurvatAM mahIpAlasacivAdyaGgajanmanAm // 669 / / tejasA jitabhAnUnAM, navayauvanazAlinAm / upAttagaNabhRnnAmnAM, sukRtazrIkulaukasAm // 670 // siMhasenaprabhRtInAM, kSapitaprAjyakarmaNAm / saGkhyayA paJcanavatestadA tvAttavratazriyAm // 671 / / bhagavaMstattvaM brUhIti, vadatAM vinayojjvalam / utpAda-vigama-dhrauvyalakSaNAM tripadI jagau // 672 / / catubhiH kalApakam / / niHzeSazrutabIjaM tAmanusRtya sumedhasaH / te tadA dvAdazAGgAni, racayAJcakrire kSaNAt // 673 / / tebhyo'nuyoga-gaNayogAnujJAM ditsataH prabhoH / purastasthau divyacUrNasthAlapANiH purandaraH // 674 / / athotthAya prabhuH sUtreNA'rthenaita[d]dvayena ca / dravyairguNaiH paryayaizca, nayaizca bhavatAmidam // 675 // anujJAtaM tIrthamiti, nigadan gaNadhAriNA[m] / teSAM zirassu cikSepa, divyacUrNacayaM svayam // 676 / / yugmam // tadA dundubhinirghoSe, prasarpati sasammadAH / narA nAryaH surAH suryasteSu vAsAnnicikSipuH // 677 //
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 zrIajitaprabhucaritam sargaH-3 teSAM dattvA gaNamapi, bhUyaH svAmI zritAsanaH / ucitAM pradadau zikSAmAdyA'pUri ca pauruSI // 678 // tadA''DhekamitaiH zAlitandulairbhRzamujjvalaiH / kAritaH sagarakSoNIbhotkSipto varairnaraiH // 679 // vizAlasthAlago nAkinyastasadgandhabandhuraH / nArIbhirmaGgalAnyuccairgAyantIbhiH samanvitaH // 680 // dundubhidhvAnasampUrNa[diGmukho nAgarairvRtaH / pUrvadvAreNa samavasaraNaM prAvizadvaliH // 681 // vizeSakam // dattapradakSiNaM bhartuH, purastaM khe'kSipannarAH / tasya bhUmImanAptasyA'gRhNannar3a divaukasaH // 682 // bhUgatasyA'grahIdar3a, sagarazcakravartyatha / taccheSaM tIrthazeSAvadagRhNanapare janAH // 683 / / balestasya prabhAveNa, purANA vyAdhayo'khilAH / zAmyanti yAvat SaNmAsAn, prAduHSanti navA na ca // 684 // atha prabhurudagdvArA, nirgatya svargibhirvRtaH / dvitIyavaprage devacchande vizrAmamAsadat // 685 / / siMhAsane'tha sagareNopanIte sthito'karot / siMhaseno gaNadharo, dezanAM nAzayannagham // 686 / / saGkhyAtItAn bhavAnanyadapi pRSTaM vadannasau / chadmastha iti nA'jJAyi, vinA kevalinaM janaiH // 687|| 1. catuHprasthamitaiH /
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 287 gaNabhRddezanAdi vibhoH khedacchidA ziSyaguNadIptistathA kramaH / pratyayazca dvayorete, gaNabhRddezanAguNAH // 688 // tato dvitIyapauruSyAM, pUrNAyAM gaNabhRdvare / dezanAvirate nAthaM, natvottasthuH sabhAsadaH // 689 // surA nandIzvare nityArhatAmaSTAhnikotsavam / vidhAya vidhivat prApustuSTA nijanijAspadam // 690 // praNamya jagatAmIzaM, sagarazcakravartyapi / sAketaM nagaraM prApa, nUnasAdhuguNAn smaran // 691 // mahAyakSAbhidho yakSo, gajayAnazcaturmukhaH / zyAmo bhakto'jitezasyA'bhUttasyA'STau punarbhujAH // 692 // varado muMgarI saukSasrak pAMzI ceti dakSiNAH / vAmAH sabIjapUro'bhIprado'GkuzI saMzaktikaH // 693 // varadaM pAzayuktaM ca, bibhrANA dakSiNI bhujau / vAmau punarbIjapUrA-'Gkuzayuktau suvarNaruk // 694 / / nAmnA'jitabalAdevI, lohAsanasamAzritA / pArzve'sthAdajitezasya, [bhaktA zAsanadevatA] // 695 // [yugmam] [kAyA nirAmayA ramyA, svedA-''maya-malojjhitA / padmasugandhavAn zvAso, dugdhavad rudhirAmiSam] // 696 / / [AhAra-nIhAravidhizcarmacakSuragocaraH / ] [ca]tvAro'mI atizayAH, sahotthA ja[ga]dIzituH ||697||[yugmm] 1. 'sabIjapUrA bhAmapradaMkuzi' iti pu. pre. / 2. sahajanmAnaH /
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 3 AyojanaM yayau vANI, sarvabhASAnugA prabhoH / bhAmaNDalaM pRSThatazca, sparddhate sma gabhastinA // 698 // yojanapramite'pyasthurbhUbhAge prabhuvaibhavAt / koTAkoTimitAstiryaG-manuSya - tridivaukasaH // 699 // arhadvihArapUtAyAM bhuvi vaira - rujetayaH / vRSTyativRSTi-durbhikSa-mAryaH svaparacakrabhIH ||700|| notpadyante sma sAgre'pi, yojanAnte zate khalu / karmakSayodbhavA ekAdazaite'tizayAH smRtAH // 701 || [ yugmam ] vyomni cchatratrayI dharmacakraM ratnamayo dhvajaH / siMhAsanaM cAmarAzcAM'hrinyAse kamalA nava // 702 // vapratrayI caturvaktravapuSTvaM caityapAdapaH / adhomukhAH kaNTakAzca, natirvartmani zAkhinAm // 703|| gandhAmbuvarSaNaM cAruvicitrasumavarSaNam / vAtAnukUlyaM sarve'pi zakunAzca pradakSiNAH // 704 || keza-roma-nakhA'vRddhirdundubhernAda uccakaiH / jaghanyato'pi koTyekA, samIpasthA divaukasAm // 705|| sarveSAmindriyArthAnAmRtUnAM cAnukUlatA / ekonaviMzatirdevaklRptA atizayA amI || 706 // evaM catustriMzadatizayADhyastrijagadguruH / yativRndavRto bhUmau, caran bhavyAnabodhayat // 707 // saMsArodbhavatIvraduHkhadavathornirvApaNaM tanvatIvicchetrIstamasAM tateH kuvalayAnandAya gAH sphArayan /
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 atizayAH 289 sadvRtto bahutArakaiH parivRto'rhaccandramA adbhutaM, varyAGkaH satatodayAt] samabhinadoSodayaM sarvataH // 708 // [zArdUlavi.] iti zrIpadmaprabhAcArcaraNarAjIvacaJcarIkazrIdevAnandasUriviracite zrIajitaprabhucarite AnandAGke mahAkAvye cyavana-janma-dIkSA-jJAnakalyANaparvavarNano nAma tRtIyaH sargaH // zrI // granthAgraM 710 a. 1 // // AditaH 2964 a. 21 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH sargaH itazcA''virabhUd vyomasthitaM mArtaNDabimbaruk / sudarzanAbhidhaM cakraM, sagarasyA'stramandire // 1 // nAnAratnamayaM nAndIghoSayuk srakcayArcitam / tannirIkSyA''yudhAgArAdhyakSo'naMsIt pramodataH // 2 // tatazca tvaritaM gatvA, sagarAya nivedayan / tadaGgalagnA'laGkArAnavApat pAritoSike // 3 // sagaro'tha drutaM tyaktasiMhaviSTarapAdukaH / padAni katiciccakradizi dattvA nanAma tat // 4 // tatazca pAvanai rairvihitasnAnamaGgalaH / sAranepathyabhRt padbhyAmacalaccakramacitum // 5 // sasambhramairmahIpAlaiH, pAdacAribhiranvitaH / prApyA'strAgAramAlokamAtre cakraM nanAma saH // 6 // romahastena mArjitvA, sauvarNakalasAhitaiH / payobhiH snapayAmAsa, pavitraistanmahIpatiH // 7 // candanasthAsakAMstatra, sthApayitvA ca bhaktitaH / sumanodAmabhirvathaizcitrAM pUjAM vinirmame // 8 // 1. pramArjanasAdhanavizeSeNa / 2. 'thApA' iti bhASAyAm /
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTakhaNDasAdhanam gandhairvastrairalaGkArairapyarcitvA puro'likhat / / maGgalAnyaSTa so'STAnAmAditsuH kakubhAM zriyaH // 9 // paJcavarNaiH prasUnaizcopahAraM purato'karot / ghanasArA-'garusAramadhAkSId dhUpamapyatha // 10 // tataH pradakSiNIkRtya, triH kiJcidapasRtya ca / praNanAma nRpazcakraM, paJcAGgaspRSTabhUtalaH // 11 // zastraukasi kRtAvAso'STA'hAni vividhAn mahAn / cakrI prAvIvRtaccakrapUjAbaddhamatiH kRtI // 12 // tataH saudhaM samAgatyA''hUtasAmantamaNDalaH / zubhe'hni vihitasnAno, dhRtAdbhutottamAMzukaH // 13 // svacchacandanaklRptAGgarAgo'laGkArabandhuraH / ArurohebharatnaM digyAtrAyai [kha]DgaratnabhRt // 14 // yugmam // daNDaratnakaro vAjiratnArUDho nRpAgrataH / cacAla ratnaM senAnIDheiSAM yama ivA'GgavAn // 15 // purodhAH sakalAriSTakASThoccayahutAzanaH / samastadhvajinIbhojyadAnazakto gRhAdhipaH // 16 / / sadyaH purAdinirmANaprabhaviSNuzca varddhakiH / vistAri[NI] karasparzA[d], ratne ca cchatra-carmaNI // 17 // ratne ca maNi-kaukiNyau, dhvAntavidhvaMsanakSame / RddhimantaHpuraM cApi, cakriNA'mA pratasthire // 18 // vizeSakam // 1. senA / 2. pu. pre. bahulatayA 'kAkaNI' iti pAThaH /
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 zrIajitaprabhucaritam sargaH -4 purogavat puro'cAlIccakraM cakrArikAlaruk / dyutimanditamArttaNDamurarIkRtadigjayam // 19 // dhvaniH prayANatUryANAM, kalpakAlAmbudadhvanim / anukurvaMstadA vizvaM, vizvamakSobhayattarAm // 20 // saptadhA prakSaraddAnajalAzcelurmataGgajAH / samprAptAzcakrisevAyai, zailA iva sanirjharAH // 21 // khurAgroddhUtanIrandhrareNupUreNa vAjinaH / tattejo [lu]lupuH sUrasyApi viSNupadasthiteH // 22 // rathA varUthino loladhvajakaitavataH karaiH / jayalakSmIsamAhUtiM vidadhAnA ivA'calan ||23|| karoddhUtAyudho'rINAM, bhISmaH pattigaNo'zubhat / kinnu zauryaguNazcakrisevArthaM bahurUpabhRt ||24|| cakrAnugaH suzakunairvarddhiSNukiyadetikaH / senAnyA daNDaratnena, samIkAritabhUtalaH // 25 // kramAnmiladbhirurvIzaiH, pra'vRddhapRtanaH pathi / yojanapramitaM nityaM, prayANamakaronnRpaH ||26|| yugmam / / kAMzcidunmUlayAmAsa, durvinItAn sa bhUpatIn / navAMzcAropayAmAsa, kAMzcinnItivizAradaH // 27 // utkhAya kAMzcana punastathaiva pratyaropayat / kAMzcicca daNDayAmAsa, ratna-vAraNa-vAjinaH // 28 // 1. vardhamAnotsAhaH / 2. pravRddhasainyaH /
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam pUrvAzAvarttino bhUpAn, vazIkurvanniti kramAt / cakrayApanmAgadhatIrthaM, gaGgAsAgarasaGgame // 29 // tatra cakrinidezena, mahAsaudhAlibandhuram / ApaNa zreNisaGkIrNaM, gurumaNDapamaNDitam // 30 // navayojanavistAraM, dairghye dvAdazayojanam / skandhAvAramayodhyAbhaM, varddhakiH kSaNa [ to ] 'tanot // 31 // yugmam // uddizya mAgadhatIrthakumAraM tatra cakrabhRt / pauSadhaukaH sthito brahmacArI cakre'STamaM tapaH ||32|| strAtasturye dine lambamAnaghaNTAcatuSTayam / adhyAruhya rathaM tAryaistAkSyairiva virAjitam ||33|| senayA'nugato'dhijyadhanuH pANirmahIzitA / rathacakranAbhidaghne, gatvA'sthAjjaladherjale ||34|| atha haimanaM svanAmAGkaM, pRSatkaM dviSadantakaH / vyasRjanmAgadhatIrthakumAraM prati dUtavat // 35 // sa patrI dvAdazollaGghyaM, yojanAni nimeSataH / sUtkAramukharo'paptanmAgadhezasya saMsadi ||36|| kRtAntadaNDavaccaNDaM, taM kANDaM vIkSya so'maraH / bhAlotthabhrakuTIbhISmaH, pratighasphuritAdharaH ||37|| 293 'are ! kaH sukhasuptasya, nyadhAdyaSTiM harermukhe ? | ko vA vyApArayat pANi, kudhIH zeSaziromaNau ?' // 38 // 1. rathacakranAbhipramANe / 2. bANam / 3. krodhasphuritoSThaH /
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 - iti jalpan puraH pazyanniva zatru nijAsanAt / utthAya kampayan khaDgaM, sarvamakSobhayat sadaH // 39 // vizeSakam // vIrAH sarve'pi svasvAmizatrAvAbaddhamatsarAH / uttasthuH satvarAH svasvAyudhAni dadhataH kare // 40 // atrAntare sAyakaM taM, svAmAtyena kare'rpitam / pazyan mAgadhatIrthezo, varNarAjI niraikSata // 41 // 'cakrIha bharatakSetre, dvitIyaH sagarAbhidhaH / sevyatAmasti cedrAjya-jIvitAbhyAM prayojanam' // 42 // vAcayitvetyupazAntakopo mAgadhanAyakaH / vidhijJaH krodhadaSToSThamuvAca svaM paricchadam // 43 // 'bhavadbhUtabhaviSyadbhirnanvaho mAgadhezvaraiH / upAsyaH prAbhRtenoccaizcakrI vidhirayaM dhruvaH' // 44 // ityuktvA spaSTavinayaH, samaM laJcairanekazaH / cakriNaM sagaraM sa sAgupatasthe vihAyasA // 45 // taM zaraM kuNDalA-''vApA-'Ggada-muktAlatAdikam / nepathyaM devadUSyANi, svatIrthAmbho'tipAvanam // 46 / / prAbhRtIkRtya cA'vAdIccakriNaM racitAJjaliH / 'adya prabhRtyahaM prAcyAmasmi te bhRtakAyitaH' // 47 // [yugmam] tataH sanmAnya taM cakrI, visRjya ca nijAspadam / Agatya snAnadevArcApUrvaM vyadhita pAraNam // 48 // 1. 'samaH nAgairanekazaH' iti pu.pre. / 2. bhRtaka ivAcaritaH /
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam 295 mAgadhezituraSTAhAnyatha kRtvA mahAmaham / cakradarzitamArgeNa, pratasthe dakSiNAM prati // 49 // apAkpazcimamArgeNa, vrajannadbhutavikramaH / vipakSaviSabhRttAyo, dakSiNAbdhestaTaM yayau // 50 // tatra varddhakisaGklRptazibiraH pauSadhaukasi / varadAmAnamuddizya, pauSadhe'sthAt kRtASTamaH // 51 // bANakSepAdividhinA, varadAmasuraM tataH / mAgadhezamivA'kArSIt, svavazaM vazinAM varaH // 52 // muktAkalApa-keyUra-kirITa-kaTakAdikam / sArvabhaumAya dattvA'sau, svAspadaM satkRto'gamat // 53 / / varadAmakumArasya, vidhAyA'STAhnikotsavam / cakrI cakrAnugo'cAlIdathA''zAM pazcimAM prati // 54 // dAsitAnekabhUpAlaH, pazcimAmbhonidhestaTam / prAptaH prabhAsatIrthezama bhi cakre'STamaM tapaH // 55 // vazIbhUtaH zarakSepA[d], dikkramAddAsatAM gataH / upAyanamupAdAyA'bhyAgamat so'pi cakriNam // 56 // kaTakAni kaTIsUtraM, cUDAmaNimuromaNim / niSkAdi ca narezAya, dattvA svAspadamApa saH // 57|| tatazcakrI prabhAsasya, cakre'STAhImahotsavam / satpumAMsaH svabhaktAnAM, varddhayanti hi vaibhavam // 58 // anucakraM tatazcakrI, sindhodakSiNarodhasA / prAGmukhaH pracalan sindhudevIsadmAntike sthitaH // 59 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 ante'STamasya sA ratnAsanakampena satvaram / prayuktAvadhirAyAtamajJAsIccakravartinam // 60 // athA''gatyA'ntarikSasthA, sArvabhauma ! ciraM jaya / adya prabhRti te dAsI, varivarmIti [sA'bravIt // 61 // [sahasraM ratnakumbhAnAmaSTottaraM ca bhUbhuje / ratnabhadrAsanadvandvaM, vastrAlaGkaraNAnyadAt] // 62 // [pratigRhyA'tha tatsarvaM, sAdaraM ca visRjya tAm] / cakre ['STAhAni tasyAH sa], zakraspaddhimahAmahaH // 63 / / athaizAnyAM calaccakramanugacchan mahIpatiH / prApa vaitADhyazailasya, nitambaM dakSiNaM kramAt // 64 // tatra vinyastazibiraM, cakriNaM taM kRtASTamam / kamprAsano vaitADhyAdrikumAraH samupeyivAn // 65 // ratnairbhadrAsanairvastrairacitvA'sau narezvaram / ciraM jIva ciraM nandetyAzIbhirmuhurastavIt // 66 // [taM visRjya tatazcakrI, klRptapAraNakakriyaH / tamisrAhvaguhA''sanne, patAkinI nyavezayat] // 67|| [kRtamAlAbhidho devo'STamAnte'tha samAgataH / cakriNamavadat svAmin !], bhRtyaM manyeta bhaktitaH // 68 // nepathyajAtaM tilakacaturdazamanuttaram / strIratnocitamanyacca, vastragandhAdipuSkalam // 69 // prasattyA prAbhRtaM sarvamurarIkRtya cakrabhRt / sambhASya taM visasarja, tatazcASTAhnikAM vyadhAt // 70 // yugmam //
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam 297 cakravartyatha senAnyamarddhasenApuraskRtam / samAdikSadvijetuM drAk, pazcimaM sindhuniSkuTam // 71 // tataH senApatiH prauDhapauruSo nItivittamaH / mahAsindhuramArUDhaH, prollasacchatracAmaraH // 72 // caturaGgeNa sainyenA'nvito'rikSmAdharA'zaniH / pArzva sindhupravAhasya, samavApadupAyavit // 73 // yugmam // atha svapANinA spRSTvA, senAnyA saridantare / kSiptaM pravRddhimaccarmaratnaM beDAtulAM dadhau // 74 / / tenottIrya ca sindhuM drAk, senAnI: saha senayA / siMhalAn barbarAnanyAnapyupAdravaduddharaH // 5 // vyajeSTa yavanadvIpaM, vaitADhyopatyakAgatAH / nAnAvidhA mlecchajAtIH, kacchadezaM ca so'grahIt // 76 / / mlecchA evaM vidalitamAnA mlAnAnanAmbujAH / vayaM te pattayo'tra sma, iti dInollasagiraH // 77 / / hastyazva-ratha-sadvastra-ratna-svarNAdi sundaram / vastuvRndaM camUbhatre, prAbhRtIcakrurAdarAt // 78|| yugmam // sa evaM svavazIkRtya, vidhijJaH sindhuniSkuTam / sindhuM prAgvidhinottIrya, samAgAccakriNo'ntike // 79 // mlecchebhya AhRtaM daNDaM, Dhokayan daNDanAyakaH / annakramanasA cakrabhRtA bhRzamazasyata / / 80 // 1. nAvAkAram / 2. saralamanasA /
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 zrIajitaprabhucaritam sarga :-4 dUradUrAgatai rAjahaMsaiH sevyapadAmbujaH / tatraivA'sthAcciraM cakrI, gurubhAgyAmRtAmbudhiH // 81 // cakriNA''dizyatA'nyedyustamisrAyAH kapATayo: / udghATanAya senAnIrvilasaddaNDakuJcikaH // 82 // guhopAntyaM ca sa prApya, kRtamAlasuraM prati / cakre tapo'STamaM zreyaH, kiM nu syAttapasA vinA ? // 83 // aSTamAnte kRtasnAna:, sadvAsA dhUpamutkSipan / praNanAma guhAM gatvA, kapATau kapaTojjhitaH // 84 // tatrA'STAhImahaM kRtvA, likhitvA cA'STamaGgalIm / apasRtyeSadararI, daNDena trirahan balAt // 85 // tatkapATayugaM vajramayaM vyaghaTata drutam / nyavedayacca senAnIH, sagarAya mahIbhuje // 86 // tataH sainyAnvitazcakrI, kumbhiratnasya dakSiNe / kumbhe nyasya maNIratnaM, tejasA ghumaNIyitam // 87 // paJcAzadyojanAyAmAM tAM guhAM cakramArgagaH / viveza klezarahitaH, kesarIvA'skhaladgatiH // 88 // yugmam // ratnena kAkiNInAmnA, guhAbhittyordvayorapi / ekaikaM maNDalaM cakrI, yojane yojane'likhat // 89 // viSkambhA-''yAmatasteSAM mAnaM paJcadhanuHzatI / [ud] dyotastu yo[ja]nAni dvAdaza tiryak tamisrabhit ||10|| tAnyekahInapaJcAzatsaGkhyAnyAcakrijIvitam / tiSThantyudghATitaM dvAraM, guhAyA api tiSThati // 91 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam athonmagnA-nimagnAkhye, guhAprAgbhittinirgate / sa prApa nimnage pratyagbhittimadhyena sindhuge // 92 // upalo'pi taret kSipta, unmagnAyAmalAbuvat / alAbvapi nimagnAyAM, zileva ca nimajjati // 93 / / sadyo varddhakisaGklRptapadyayottIrya te kramAt / cakrI prApa guhodIcyadvAramudghATitaM svayam // 14 // puraHsareNa cakreNa, kampayan vairiNAM kulam / nirjagAma guhAmadhyAt, sagaraH sainyasaMyutaH // 95 / / pRthvIpAMsubhirudbhUtaistimirAdvaitakalpakam / tanvAnaM tumulaiH zabdAdvaitamadvaitavikramam // 96 / / dRzyasvarNadhvajavyUha, vyaktazastrojjvaladyuti / durnivAraM kSayakSubdhA'mbhodhivat sAgaraM balam // 97 // udIcyabharatA'rdhAntaHkhaNDadezAn samantataH / upadravat samAlokya, jvalitakrodhapAvakAH // 98|| ApAtA iti vikhyAtAH, kirAtAH prasphuranmadAH / prAgadRSTaparAbhUtibhAvAH zrIbharazAlinaH / / 99 // are ! ko'yamakANDe'pi, mumUrSurdaNDaghAtataH / suptaM vyAlaM bodhayatItyavajJAgarbhagIrbharAH // 100 // Aptairiva muhurvAmanimittairvAritA api / abhUvan sammukhA yoddhamudbhUto rahetayaH // 101 / / SaDbhiH kulakam // 1. mArgeNa / 2. nadyau / 3. sagarasambandhi /
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 zrI ajitaprabhucaritam sarga :-4 daNDAdaNDi kuntAkunti, gadAgadi zarAzari / yaSTIyaSTyasyasi yuddhaM, cakruH sainyadvayIbhaTAH // 102 // ApAtairvikramaM bADhaM tanvadbhizcakriNazcamUH / vikrAntA'pi pratipadamAsAditajayA'pi ca // 103 // vitrastahAstikA nazyadazvIyA rugNarathyikA / palAyamAnapAdAtA, kSaNAdeva vyadhIyata // 104 // yugmam // camUnAtho'tha sainyaM svaM prAptadainyaM vilokayan / krodhadaSTA'dharo vAjiratnaM jayamivA'Gginam // 105 // Aruhya pANivilasadasiratno ripUn javAt / hUMravAniva hairyakSaH, praNihantumadhAvata // 106 // yugmam // balinA balanAthena, te varAkAH kirAtakAH / keciddhatAH kecidapi, pAtitA nAzitAH pare // 107 // nirviSoragavat kAmaM, kSINadarpAstatazca te / dUre [ pra] Nazya sambhUya, mitha evaM babhASire // 108 // 'aho ! kenApyanenoccairlokottaratarasvinA / abhUtapUrvA mAnasya, mlAnirAviSkRtA'dya naH // 109 // sainye'sya pattirekaiko'pyameyasthAmazevadhiH / na jeyo'smAbhiraurvAgnirivA'mbhobhirghanairapi // 110 // jIvanto'pi mRtA adya, hitamAnA mriyAmahe / yadvA chettuM ripUnArAdhayAmo gotradevatAH ||111 || 1. bhagnarathyikA / 2. zRgAlAn / 3. siMhaH /
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam 301 'smaryante hi surA eva, mahAkRcchrAgame nRbhiH' / evamAlocya te sarve, bhejuH sindhunadItaTam // 112 // tatrottAnAstya'ktacelAH, sikatA[srasta]rasthitAH / smRtvA meghamukhAn gotragIrvANAMste'STamaM vyadhuH // 113 // jAtAsanakampAste['tha], devA nAgakumArakAH / vijJAyA'vadhinA'bhyetya, tAnUcurviyati sthitAH // 114 / / 'he vatsA ! duSkaramidaM, yuSmAbhiH kriyate kutaH ?' / te'pyabhyadhurayaM kazcidevalepaM lulopa naH // 115 // zaraNyAn zaraNaM prAptAstena yuSmAnime vayam / tathA kuru dhvaMso yathA, yAtyAyAti ca no punaH' // 116 / / UcurmeghamukhA 'vatsA !, dhaddhve vikramimAninaH / zarabhA iva jImUte, garjAmasmin vRthA ruSam // 117|| na surairnA'suraizcApi, na narairna ca khecaraiH / cakravartI hyayaM jayyaH, sutrAmasamavikramaH // 118 / / cakrapANimupadrotuM, kSamo vahnina nodakam / na zastraM na viSaM vidyA-mantra-tantrAdayo'pi na // 119 / / tathApi vaH svabhaktAnAmuparodhena cakriNaH / vighnamAtraM vidhAsyAma', ityuktvA te tiro'bhavan // 120 // tatazcakradharAnIkasyoddhatairdurdine kRte / ghoradhvAntaniruddhAkSA, Asan jAtyandhavajjanAH // 121 // 1. tyaktavastrAH / 2. garvam /
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 musalAkAradhArAbhirvarSaNe prakRte'tha taiH / pasparza pANinA [cakrI], carmaratnaM sapatnabhit // 122 // tacca sadyo'pi vistIrNaM, yAvad dvAdazayojanIm / jaloparisthaM potAbhamArohat sabalo nRpaH // 123 // tathaiva vistRtaM chatraratnamUrddha tu carmaNaH / nidhAya cchatradaNDAnte, maNiratnaM nyavezayat / / 124 / / maNidhvastatamaHstomaM, chatra-carmAntare sthitam / tatsainyaM svaukasAM naivA'smarat klezakaNojjhitam // 125 / / uptAM prage carmaratne, dhAnya-zAka phalAvalim / sAyaM pacelimAM pratyAvAsaM gRhapatirdadau // 126 / / varSatsvakhaNDadhArAbhiH, zazvameghamukheSvatha / saptAhorAtravigame, cakrI yAvadabhUt saruT // 127 / / tAvat sAnnidhyakRdyakSasahasrAH SoDaza drutam / cakricittavidaH kruddhA, varmitAH zastrapANayaH // 128 // upetya meghavadanAnabhyadhU 're durAzayAH ! / sagaracakriNi kimArabdhamAyatidAruNam ? // 129 / / yAta yAta drutaM dUre, kuzalAkAGkSiNo yadi / no cet kuSmANDabhedaM vo, bhetsyAmo lIlayA rayAt / / 130 / / tato meghamukhA bhItAH, saMhRtastanayitnavaH / praNazyA'guH kirAtAMzcA'bhyadhurjayyo na cakrabhRt // 131 / / kirAtAste tato ratna-vastra-kAJcana-vAjinaH / prAbhRtIkRtya sagaraM, cakriNaM zaraNaM yayuH // 132 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam racitAJjalayo vyajJapayaMzca naranAtha ! te / kiGkarAH smastadAgo naH, kSamasvA'jJAnataH kRtam // 133 // cakryapyucitamAbhASya, satkRtya visasarja tAn / senAnyaM cA''dizajjetuM, sindhoH pazcimaniSkuTam // 134 // carmaNA prAgvaduttIrya, sindhuM mlecchAn vijitya ca / upAttadaNDa: sagaraM, praNanAma camUpatiH // 135 // tatra cakrI ciraM sthitvottarapUrvA'dhvanA tataH / cakrAnugo'vrajat kSudrahimavantaM giriM prati // 136 // nitambe dakSiNe cAsya, zibiraM nyasya zasyaruk / aSTamaM pauSadhayutaM, prapUrya rathamAzrayat // 137 // garvAdrirhimavantaM trI, rathAgreNa prahatya ca / akSaipsIt kSudrahimavatkumAraM prati sAyakam // 138 // dvAsaptatiM yojanAni, so'tilaGghya jhaTityapi / patrI patrIva himavatkumArasyAsadat sadaH // 139 // tasyeSoH purataH pAtAd, bhrakuTIghaTitAlikaH / zAntAtmA himavAnAsIttatra catryabhidhekSaNAt // 140 // kSaNAdvihAyasA'bhyetya, vadan jaya jayetyasau / padmadrahodakaM sarvoSadhIrgozIrSacandanam // 141 // devadUSyANi ratnAlaGkaraNAni zaraM ca tam / suradrupuSpamAlAzca, DhaukayAmAsa cakriNe // 142 // yugmam // zritaM sevantaM visRjyarSabhakUTAcalaM nRpaH / gatvA jaghAna trIn vArAn, rathAgreNogravikramaH // 143 // 303
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 pUrvabhAge ca tasyAdreH, kAkiNyA'kSaramAlikAm / alikhat sagarazcakrI, dvitIya iti susphuTam // 144 // tataH zibiramAgatya, vihitASTamapAraNaH / himAcalakumArasyA'STAhnikAmahamAtanot // 145 // mArgeNottarapUrveNA'nucakramatha cakrabhRt / gatvA gaGgAsurIsadmasavidhe zibiraM vyadhAt // 146 / / kamprapIThA'STamAd gaGgA'vadhijJAnena cakriNam / prAptaM vijJAya nabhasopatasthe dhRtasambhramA // 147 / / sahasraM ratnakumbhAnAmaSTottaramanuttaram / svarNamANikyacitraM ca, ratnasiMhAsanadvayam // 148 / / cakrI taddattamAdAya, sasammAnaM visRjya tAm / pArayitvA'STamaM tasyA, vidadhe'STAhnikAmaham // 149 // [yugmam] anugacchannatho cakraM, dizA dakSiNayA nRpaH / prApa khaNDaprapAtAkhyAM, guhAmahatapauruSaH // 150 / / tasyAzca savidhe skandhAvAraM nyasyA'STamaM tapaH / nATyamAlasuraM smRtvA, cakAra sphAravaibhavaH // 151 // pIThakampena so'bhyeto, vividhAlaGkRtIH kRtI / prAbhRtIkRtya bhRtyatvamabhajaccakravattinaH // 152 / / visRjya taM mahIyAMsaM, kRtvA'syA'STAhnikAmaham / gaGgAprAgniSkuTaM jetuM, senAnyaM catryathA''dizat // 153 / / so'pyarddhasainyaprAgbhArabhAreNorvI prakampayan / sindhuniSkuTavad gAGgaM, jitvA niSkuTametavAn // 154 / /
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 305 sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam tato jigAya vaitADhyazreNidvitayavartinaH / vidyAdharAn mahAvidyAdurddharAn sagaro nRpaH // 155 // vibhA'laGkArahastyazvAdhuccaiH prAbhRtadAyinaH / satkRtya te narendreNa, visRSTAH svapadaM prati // 156 // tatazcamUpatizcakrinidezAd dvAramuttaram / prAgvat khaNDaprapAtAkhyaguhAyA udaghATayat // 157|| prAgyuktyA laGghamAnastAM, maNDalAnyAlikhannRpaH / pratyagbhittyudbhave gaGgAprApte prAgbhittivarmanA // 158 // uttIrya padyayonmagnA-nimagnAkhye saridvare / svayamuddhaTitA'pAcyadvAreNa niragAdvahiH // 159 / / yugmam // skandhAvAraM nivezyA'tha, gAGge rodhasi pazcime / nidhInuddizya vidadhe, naranAtho'STamaM tapaH // 160 // athaiyu:sarpa-pANDU, piGgalaH sarvaralakaH / mahApadmaH ko mahAkAlau mANaM -zaGkhakau // 161 // ityete nava nidhayaH, pratyekaM dazabhiH zataiH / surairadhiSThitA haimAH, sadvaiDUryakapATakAH // 162 // cakrASTakasthitA aSTa, nava dvAdaza yojanAH / utsedha-pRthutA-daiya'zcakracandrArkacihnitAH // 163 // tribhivizeSakam // tadadhiSThAyakA devAstannAmAnastadAlayAH / palyopamAyuSo nAgakumArA nRpamabhyadhuH // 164 // vayaM gaGgAmukhasthAnAH, sAmprataM tava sannidhau / bhUmimadhye cariSyAmastvadbhAgyena vazIkRtAH // 165 //
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 zrIajitaprabhucaritam sarga :-4 upabhuGkSva yathAkAGkSa, prayaccha ca yadRcchayA / vayaM pAthodhipAthovadakSayAH kSitinAyaka ! || 166 // tadvAcamanumanyA'STAhnikAM teSAM vyadhAnnRpaH / asAdhayacca senAnyA, prAcInaM gAGganiSkuTam // 167 // catvAri niSkuTAnyanta: khaNDe dve ceti bhAratam / SaTkhaNDaM dvAtriMzatA'bdasahastraiH sagaro'jayat // 168 // yojanapramitaM tanvan prayANaM prativAsaram / praSThacakro'tha vavale, cakrabhRt svapurIM prati // 169 // dvipapaGktimayIM kvApi, hayoccayamayIM kvacit / rathavIthImayIM kvApi, pattistomamayIM kvacit // 170 // bhuvaM kurvannabhaH sainyapAMsubhiH paripUrayan / vinItopAntamApto'sau, zibiraM nyasya tasthivAn // 171 // yugmam // tatra cakradharo'nyedyurvAhyalI bhuvamAzritaH / avAhayanmahIyAMsamekaM zUMkalavAjinam // 172 // uttarottaradhArAsu, kramAdeSa turaGgamaH / AropyatA'khilakalAzAlinA cakravarttinA // 173 // dhArAM paJcamikAmAropitaH prodbhUtapakSavat / khenotpapAta valgAdisaJjJAjJAnajaDo hayaH || 174 // tenApahRtya sagaro, garutmadgururaMhasA / kSiptaH kSaNA[da]raNyAnyAmagaNyasukRtaikabhUH // 175 // 1. azvakrIDAbhUmim / 2. uddhatAzvam /
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam 307 valgAM sAmarSamAkRSyorubhyAM cA''kramya pArzvataH / cakrI dadhe hayaM jhampAM, dattvodataradAzu ca // 176 / / vAho'pi prAptavaidhuryo, dharApIThe papAta saH / caraNAbhyAM caraMzcakrI, purastAt prayayAvatha // 177 // prApyaikaM ca saraH snAtvA, payaH pItvA narezvaraH / tasya tIre sthito'drAkSIdekAM yuvatimuttamAm // 178 // yadvAsyadAsyamAdhAtuM, kuNDaladvitayacchalAt / zazI dvairUpyamAzritya, manye sannidhimAzrayat // 179 // dinAnte prasphuradainyaM, nijasadma mahotpalam / vihAya padmA yannetrapadme bheje sadAsmite // 180 // yasyA dantacchadadyutyA, vidrumo vidrutaH kila / jalarAzerjale'stAghe, papAta maraNecchayA // 181 // lAvaNyAmRtavApI yAM, lasatkramakarAmbujAm / pInonnatakucavyAjAnejAte cakradampatI // 182 // siMhaM jayantyA udarazriyA yasyA dhruvaM gajaH / prItaH svArijayAt svIyAM, prAbhRtIcakRvAn gatim // 183 // tAM pazyannupamAtItarUpasampadamAdarAt / sagarazcakrabhRccitte, dadhyivAn dhImatAM varaH // 184 // surAsurAGganAvRndavidhAnAbhyAsato vidhiH / imAmadbhutalAvaNyapuNyAM vyadhita nizcitam // 185 / / 1. yasyA mukhasya dAsatvam /
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 tat kiM bhUcarakanyeyaM ?, yadvA khecarakanyakA ? / surI kimasurI kiM vA ?, kiM vA kAsAradevatA ? // 186 / / ityanalpavikalpaughaM, kalpayannamuyA'pyasau / dadRze smarasambhUtavibhramasphAranetrayA // 187 // mitho nirvarNanAdrAgastayormanasi tatkSaNAt / prAdurbabhUva vA:sekAdivA'Gkuro mahItale // 188 // sA kAmajvarataH sIdatsarvAGgI zUnyaceSTitA / saMsthApyA''nIyatA''vAse, sadhrIcIbhiH kathaJcana // 189 // sagaro'pi ca kAmArttaH, sarastIre zanaizcaran / sauvidena samabhyetya, praNatyaivaM nyagadyata // 190 // 'zRNu prabho'tra bharate, vaitADhyo nAma parvataH / nagaraM tatra gaganavallabhaM prasphuracchubham // 191 / / sulocanAbhidhastatrA'bhavadvidyAdharezvaraH / guNArAmavasantartuH, saMstyAyaH pauruSazriyaH // 192 // tasyAtmajanmA sahasranayano nAma vidyate / sutA ceyaM sukezAkhyA, pramadAjAtimaNDanam // 193 // eko nimittavijjanmakSaNa eva mahAmatiH / strIratnaM cakriNo jAyAM, bhavitrImabhyadhAdimAm // 194 / / itazca pUrNameghAkhyo, rathanUpurapArthivaH / bhUyo bhUyaH sphuradrAgo'yAciSTemAM sulocanam // 195 //
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam tasminnadadatImAM ca, pUrNamegho haThAdapi / jighRkSurmAninAM sImA, samarArthamupAyayaiau // 196 // pravRtte samare ghore, pUrNamegho mahAbalaH / sulocanaM saMyamanIpurIpathikamAtanot // 197 // sahasranayano bhItastataH svabhaginImimAm / upAdAya vane'trA''gAdrayeNa saparicchadaH // 198 // sarasIha smarAkAraM, bhavantaM vIkSya sA vibho ! | dazAM smaramayIM kAM kAM, na lebhe gatanirvRtiH ? // 199 // tadadya mA vipAdyeSA, sadyastvadvirahAturA / trAyatAM trAyatAM nAtha ! tvayA svIkArabheSajAt // 200 // bruvANe kaJcukinyevaM, sahastranayano'pi saH / Agatya cakriNaM natvA, svAvAse'na[ya] dAdarAt // 201 // strIratnasya sukezAyA, dAnAcca paritoSitam / tamanaiSIdvimAnena, vaitADhyAdrau nijaM puram // 202 // cakrabhRt paitRke rAjye, sahastranayanaM tataH / nivezyA'khilavidyAbhRdIzitAraM vinirmame // 203 // atha strIratnayuk cakrI, zibiraM svamupAyayau / vinItAM prati cakre ca, pauSadhenA'STamaM tapaH // 204 // pUrayitvA'STamaM duSTAriSTaprakarapiSTikRt / nirmame vasudhAdhIzaH, pAraNaM saparicchadaH || 205 / / atha bhUSaNasambhArabhUSito varavastrabhRt / gajendraskandhamArUDhaH, parito'pi vRto nRpaiH // 206 // 309
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 zrI ajitaprabhucaritam sargaH -4 nadannAnAvidhAtodyanAdapUritadiGmukhaH / pade pade kulastrIbhiH, prakRtAne[ka]maGgalaH // 207 // uccairbandijanaiH paThyamAnAsamaguNoccayaH / muditairvismitaiH paurairvIkSyamANo muhurmuhuH // 208 // ghusRNAmbucchaTApuSpaprakarasvastikAdibhiH / pratyugraprasaracchobhAmavikSannagarIM nRpaH // 209 // kalApakam / / klRptamaGgalasandohaM, prAptaH svabhavanAjiram / dvipAduttIrya bhUpAla-senAnyAdIn visRjya ca || 210 // sAntaHpuraparIvAraH, strIratnena samanvitaH / praviveza svadhAma svaHpratidhAma dharAdhipaH // 211 // yugmam // atha snAtvA devapUjAM, kRtvA bhuktvA navairnavaiH / gIta-nRttAdibhi [zcakrI], cikrIDA'meyabhAgyabhUH // 212 // anujJApyA'nyadA devAH, SaTkhaNDabharatezvaram / muditAzcakravarttitvAbhiSekArthaM mahodyamAH // 213 // puryA uttarapUrvasyAM, ratnapIThavirAjitam / vicakrurmaNDapaM ratnamayaM nirmAyamAnasAH || 214 // yugmam // nadI-nada-nadInAtha tIrthebhyo nirjarA jalam / Aninyire bhUdharebhyo, vividhA auSadhIstathA // 215 // atha sAntaHpuraH sastrIratnastaM ratnamaNDapam / pravizya cakrabhRt snAnapIThaM siMhAsanAnvitam // 216 // 1. svargasamAnam /
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam 311 mudA pradakSiNIkRtya, pUrvasopAnavartmanA / adhiruroha pUrvAdimiva rAjIvinIvaraH / / 217|| yugmam // pUrvAzAbhimukhastatra, niviSTaH siMhaviSTare / giriprasthe mRgArAtiriva rAjA rarAja saH // 218 // dvAtriMzatsahasrasaGkhyA, mANikyamukuToddharAH / bhUpA AruruhuH pIThamudaksopAnavartmanA // 219 // cakriNo nAtidUre'sthuH, svasvabhadrAsaneSu te / racitAJjalayaH sAmAnikA iva biMDaujasaH // 220 // senAnAtho gRhapatiH, purodhA varddhakiH pare / zreSThyAdyAzcAbhajan pIThaM, yAmyasopAnavartmanA // 221 // atha kSaNe zubhe devA, abhyaSiJcan mahIzvaram / rAtra-rAjata-sauvarNakumbhasthaistIrthavAribhiH // 222 / / tataH kSoNIzvaraiH senApati-zreSThimukhairapi / abhiSeko mahIneturnirmame nirmalodakaiH // 223 / / rAjJo['Gga] gandhakASAyyonmRjya gozIrSacandanaiH / vyalimpanta mahAbhaktibhAsurAstridazAdayaH // 224 / / tatastairupanItAni, sAdaraM sagaro nRpaH / paryadhAddivyavAsAMsi, ratnAlaGkaraNAni ca // 225 / / maGgalyA sumanomAlA, nRpasyorasi nirjaraiH / nihitA ruruce puNyamAlA mUrtimatI kila // 226 // 1. sUryaH / 2. indrasya / 3. zuzubhe /
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 atha cakrinidezena, zulka daNDa-karojjhitA / bhaTapravezarahitA, nAnAnATakasaGkalA // 227 / / sphuradAtodyanirghoSA, gurugandharvagItibhRt / abhavad dvA[da]zAbdAni, mahotsavamayI purI // 228|| yugmam // purohito gRhapatirvarddhakiH pRtanApatiH / strI gajasturagazceti, paJcAkSaM ratnasaptakam // 229 // cakraM chatraM tathA carma, kRpANaH kAkiNI maNiH / daNDazcaitAni saptaiva, ratnAnyekendriyANi tu // 230 // etairyakSasahasreNa, pratyekaM samadhiSThitaiH / caturdazabhirurvIzo, ratnaiH zobhA parAM dadhau // 231 / / tasyAGgarakSAM yakSANAM, sahasradvayamAtanot / kAsitArthAn pradadire, nidhayazca navA'kSayAH // 232 // dezAnAM medinIzAnAM, nATakAnAM ca cakrabhRt / dadhau dvAtriMzatsahasrasaGkhyAnAM prabhutAM pRthak // 233 / / tasyA'bhUvan rAjaputryo, jAnapadyazca vallabhAH / pRthag dvAtriMzatsahasrapramANAH pravarazriyaH // 234 / / pratyekaM caturazIti, lakSA danti-rathA-'rvatAm / cakrayapAd grAma-pattInAM, koTIH SaNNavatiM punaH // 235 / / dvAsaptateH puravarasahasrANAmadhIzatAm / sahasronadroNamukhalakSAyA api cAtanot // 236 //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH SaTkhaNDasAdhanam 313 pattanAnAM sahasrASTAcatvAriMzatamaiSTa saH / AkarANAM ca sahasraM, viMzateradbhutazriyAm // 237 // karbaTAnAM maDambAnAM, sahasrANi tu cakrabhRt / caturviMzatisaGkhyAni, pratyekaM zazvadanvazAt // 238 // sambAdhAnAM kheTAnAM ca, sahasrANi yathAkramam / caturdaza SoDaza cA'pAlayadbalabhittulaH // 239 / / kurAjyAnAM tathaikonAM, paJcAzatamapAdasau / antarodakaSaTpaJcAzataM cA['meya]pauruSaH // 240 // cakriNaH sUpakArANAM, satriSaSTiH zatatrayI / AsannaSTAdazamitAH, zreNi-prazreNayaH punaH // 241 // SoDazasahasrasaGkhyAn, dvIpAnambhodhimadhyagAn / apAccakrItaradapi, bharatakSetramadhyagam // 242 // SaTkhaNDAM bharatakSoNI, rakSannakSatabhogabhAk / alakSyacaraNo'vikSat, keSAM hRnmandiraM na saH ? // 243 // ajitaprabhumanyedhurvinItopAntamAgatam / vandituM sagaro'yAsIddAsIbhUtairnRpairvRtaH // 244 / / kRpAvAn bhagavAn zakra-cakryAdiSu yathocitam / niSaNNeSu samAdikSaddharmaM duSkarmanAzanam // 245 / / dRSTAntairdazabhirmartyajanma durlabhamApya bhoH ! / yatadhvamarjane puNyasampado dalitApadaH // 246 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 jIvAH pramAdamaireyAsaktyA galitacetanAH / nirgamya nRjanUratnaM, zocantyantakSaNe bhRzam // 247 / / yathA vArIgato hastI, vAgurApatito mRgaH / baDizastho'thavA matsyaH, zoceddharmojjhitastathA // 248 // premazrIjIvitavyAnAM, gandharvanagaropamAm / vidan kaH kovido dharme, pramAdaM kurute kila // 249 / / rUpamArogyamaizvaryaM, vibhavaM cApyanuttaram / yadi kAzta taddharmaM, vidhatta dhanamitravat // 250 // tathAhiatraiva bharatakSetre, mandiraM pravarazriyaH / vinItapauraM vinayapurAkhyaM vidyate puram // 251 // tatrA'bhavadvasuH zreSThI, vasunirjitarohaNaH / dRDhairguNaizcalAM lakSmI, yo baddhvA vyadhita sthirAm // 252 // tasya bhadrAbhidhAnAyAM, jAyAyAmajani kramAt / manorathazataiH putro, dhanamitro'bhidhAnataH // 253 / / prAcyapApodayAttasya, [zi]zorapi parAsutAm / pitarau prApaturlakSmIrapi kSINA samantataH // 254 // mukto'sau parivAreNa, bandhubhi_lito'khilaiH / duHkhena varddhamAno'bhUdAspadaM yauvanazriyaH // 255 / / vinayAt prajJayA cApi, kalAcAryaH prasannahRt / vividhAsu kalAsUccaiH, kauzalaM tamalambhayat // 256 / /
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaviSaye dhanamitrakathA 315 arthAbhAvAt punaH kanyAM, na dadau tasya kazcana / dizaikayA tato duHkhI, lajjayA niryayau purAt // 257 // adhvAnaM laGghamAno'tha, prApta ekAM mahATavIm / parizrAnto vizazrAma, cchAyAyAM kvApi zAkhinaH // 258 // dravyArjanAya vividhAnupAyAn paricintayan / palAzadrumazAkhAyAM, prarohaM [sa] samaikSata // 259 // tataH pramuditasvAntaH, praNunno'sau dhanAryayA / sasmAra khanyavAdasya, zrutapUrvasya tadyathA // 260 // 'akSIradrau prarohazced, dRzyate tadadhastadA / nidhAnaM nigadet kiJcid, dhruvaM bilva-palAzayoH / / 261 // prarohastu yadi sthUlo, nidhAne bhUri taddhanam / tanuko yadi tat stokamiti' prAhurmanISiNaH // 262 / / 'rajanau sa prarohazcejjvalettad draviNaM bahu / USmamAtrAnvitazcettu, tadA vidyAd dhanaM tanu // 263 / / prarohavedhato rakte, nirgate ratnasaJcayaH / kSIre rUpyaM rase pIte, punaH svarNaM bhavennidhau // 264 / / ucco yAvati deze syAt, praroha upari dhruvam / adhastAvati deze tannidhAnaM gaditaM budhaiH // 265 / / UrdhvaM yadi praroho'sau, tanuko'dhaH pRthu ve[t] / tadA nidhAnasamprAptirvyatyayo vyatyaye punaH' // 266 / / 1. dhanecchayA /
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 dhyAtveti samyagAlokya, svarNasattAM vibudhya ca / 'OM namo dharaNendrAyetyAdi' mantraM japannasau // 267 / / taM pradezaM khanan kSipraM, duSkarmodayayogataH / apazyat kevalAGgArapUrNa tAmraghaTadvayam // 268 / / yugmam // khinnastato'sakau dadhyAvaho ! me duSkRtodayaH / svarNe pItarasAjjJAte'pyaGgArAn yannibhAlaye // 269 / / tathApyudyamamujjhiSyAmyahaM naiva kadAcana / aniviNNaH zriyo mUlamityAhuryanmahAdhiyaH // 270 / / dhyAtveti khanyavAdasya, vacAMsi hRdaye smaran / lubdhazcakhAna bahudhA, bhUmibhAgAn puraH puraH // 271 // varATikAmapi punaralabdhvA kvApi nirbharam / khinnaH saGgatimAtene, sAdaraM dhAtuvAdibhiH // 272 // tatrApyabhAgyayogenA'nubhUtaklezasaMhatiH / akRtArtho'mbudhi tIrvA'vizad dvIpAntarANi saH // 273 // tatrA''rjayadayaM kiJcid, draviNaM kRcchrakoTibhiH / mamajja tu tadambhodhau, caurairvA'hriyata kvacit // 274 / / tataH sthalAdhvavANijye, dhRtabuddhirmahodyamaH / saritkAntAra-zailAdiviSame [so]'calat pathi // 275 / / duHkhalakSArjitaM tatrA'pyanazattasya taddhanam / chalAnveSinarendrebhyaH, stenebhyaH pAvakAdapi // 276 / /
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaviSaye dhanamitrakathA tato vANijyamujjhitvA, bADhaM nirviNNamAnasaH / prArabdha bhUmipAdAnAM, sevAM sphuradupakramaH // 277 // 4/ teSAM cittAnuvRttyA sa ceSTate sma tathApi te / tatkRtaM menire sarvaM, viparItaM svacetasi // 278 // tato lebhe dhanaM kiJcinnA'yaM bhAgyavivarjitaH / lebhe vA tucchaM [yat] kenApyasadvAreNa tadyayau // 279 // evaM sa vividhaiH klezaiH khinno dhanalavojjhitaH / AtmAnaM jIva[ya]n bhikSAvRttyA babhrAma bhUtale // 280 // , hastinApuramanyedyurgato bhAvizubhodayaH / sahastrAmravaNodyAne, sthitaM kevalinaM munim // 281 // guNasAgaranAmAnaM, sAdhuvRndasamanvitam / nRpAdInAM puro dharmaM, kathayantamalokata // 282 // yugmam // atha natvA niSaNNo'sau zrutvA tasya munervacaH / bhAvi[tA]tmA galadvASpo'vasaraM prApya pRSTavAn // 283 // 'Arabhya zaizavAt svAmin !, patito duHkhavAridhau / sukhalezamapi prApaM na kadApyatra janmani // 284 // , abhUdviyogo bandhUnAM, dhanasya ca parikSayaH / vandhyatA ca samagrANAmupAyAnAM prabho ! mama // 285 // kRpAlo ! vetsi tatsarvaM, kevalajJAnacakSuSA / bhaNAmi punaruktaM kiM, tatra hetuM tu bodhaya' // 286 // 317
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 tataH sUrivaraH spaSTamAcaSTa zRNu sanmate ! / nivedayAmi te pUrvaduSkRtaM duHkhadAyakam // 287 / / 'bharate'traiva vijayapuranAmni pure'bhavat / gaGgadatto gRhapatirmagadhAprANavallabhaH // 288 / / sa svayaM dharmanAmA'pi, nA'budhyata kadAcana / anyeSAmapyakArSI[cca], vighnaM dharmavidhAyinAm // 289 / / prakRtyA matsarApUrNahRdayazcAzakanna hi / draSTuM varATikAmAtramapi lAbhaM parasya saH // 290 // vyavahAreNa samprAptabahulAbhaM paraM punaH / pazyan dAhajvaraM ghoramasau satatamAsadat / / 291 / / cakAra ca prabhUtAnAM, janAnAM bahudhA kudhIH / lAbhavighnaM nirnimittaM, vyathito'yamasUyayA // 292 / / cittasphuradurvikalpakoTIbhiH praviDambitaH / so'bhavat sadmanaH svAmI, yezaHzeSe'tha vaptari // 293 / / anyedyuH karuNAsAndraH, zrAvakaH sundarAbhidhaH / sAdhUnAmantike'naiSIttaM gADhAduparodhataH // 294 / / dharmazravaNataH sadyaH, sambhUtAcchubhabhAvataH / sundarasyoparodhAcca, gaGgadatto'tha kAnyapi // 295 // vratAni prANAtipAtaviratyAdIni bhejivAn / UrIcakre'bhigrahaM ca, nityacaityanamaskRtau // 296 // yugmam // 1. mRte /
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaviSaye dhanamitrakathA tataH sAdhUn praNatyA''tmasadma prAptaH pramadvaraH / aticAraivratAnyeSa, kAnicinmalinAnyadhAt // 297 // mUlAdeva bhanakti sma, kAnicittu vimUDhadhIH / samyag rarakSa taM caityavandanAbhigrahaM punaH // 298 // ciramitramiva svAntAt, pradveSamatyajannayam / [lA]bhavighnakaro'nyeSAM nijAyuH paryapUrayat // 299 // jAto'si dhanamitrAkhyaH, sa tvaM bhadra ! purAkRtaiH / vratabhaGgAdibhiH pApairujjhito dhana - bandhubhiH // 300 // apAlayaH punazcaityavandanAbhigrahaM tadA / yatnena sAmprataM sAdhusaMsargaM samavApitha' // 301 // zrutveti duSkRtAdbhIto, dhanamitro'nutApavAn / nindannAtmAnamityAkhyanmuniM prati kRtAJjaliH ||302|| 'svAmin ! durAtmanA pUrvabhave hanta hatAtmanA / mayA nAtmahitaM cakre tadatrA'bhUvamIdRzaH // 303|| , prasIda vada taM kaJcidupAyaM pApajitvaram / duHkhAnAmIdRzAM yenAspadaM syAM na kadAcana // 304|| hitaikanirataH sUrirdInaM tamava[da]ttataH / 'bhadra ! dharmaM vinA kazcinnopAyo duHkhabhedakaH // 305 // duHkhabhedAya kalyANodbhedAya ca mahAmate ! / drutaM zrayasva samyaktvaM, vratAni dvAdazA'pi ca // 306 // 319
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 zrI ajitaprabhucaritam sarga :-4 rAgAdivijayI devaH, sarvasaGgojjhito guruH / jinoktaM tattvamityetat, samyaktvaM zreyasAM khaniH // 307 // sthUlAGgighAta-mithyAvAk-cauryebhyaH paradArataH / mahAparigrahAccApi vidadhyAdviratiM gRhI // 308 // gamane dikSu sImAnaM, mAnaM bhogopabhogayoH / tyAgaM cAnarthadaNDasya, kurvItA'vadyabhIrukaH // 309 // sAmAyike dharedyatnaM, tathA dezAvakAzike / pauSadhe saMvibhAge cAtithInAM sukRtaikadhIH // 310|| evaM paJcANuvratAni, trisaGkhyAMzca guNavratAn / zikSAvratAni catvAri, zrayan duHkhAdyamaM nayet // 311|| [dha]namitro nizamyeti, samyaktvaM vratasaMyutam / svIcakArA'nagArANAmIzvarA [d] dravyavAsanaH ||312|| abhyagrahIcca no dharmAditarajjIvitAvadhi | vidhAsye'hno nizazcAdye yAme vAcaMyamAgrima ! ||313|| " anyaccAnyatrAnAbhogAt, sahasAkAratastathA / AjIvitaM parityakto, matsaro'smin bhave mayA ||314|| ityAdyabhigrahAnUrIkRtya kRtyavidAM varaH / dhanyammanyo muniM natvA, prAvizaddhastinApuram // 315 / / tatra sthito'nvahaM gatvA, vATikAmudaye raveH / puSpAvacayasAhAyyAt, rpuSpAjIvamatoSayat // 316 // 1. mAlAkRtam /
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaviSaye dhanamitrakathA 321 tasmAllabdhvA ca puSpANi, saparyAmekatAnahRt / kRtvA'rhatpratimAnAM sa, bhaktyA vyadhita vandanam // 317 / / tatazca prApya sAdhUnAM, sannidhiM vinayAnnataH / zuzrAva bhAvato dharma, dhanamitraH pramodabhAk // 318 // dvitIye prahare'thA'hnaH, sa taila-lavaNAdikam / krItvA vikrIya [ca] nyAyAt, kiJcid draviNamArjayat // 319 // yathA yathA matirdharme, tasya sthemAnamAnaze / tathA tathA'bhavad dravyArjanaM pratidinaM bahu // 320 // tato dharme'dhikAM zraddhAM, dadhadbuddhimadagraNIH / jinapUjAdikAryeSu, vyayati sma ghanaM dhanam // 321 / / tadguNAvarjitamanAH, zrAddhazcaiko mahaddhikaH / tasmai dadau nijAM putrI, sarvaM bhAgyodaye'bhavat // 322 / / gRhamekaM dhanenA'tha, gRhItvA tasthivAn sukham / dharmaikaprasphuradbuddhirvaddhiSNuzrIbharo'nvaham // 323 // gato guDAdi vikretuM, so'nyadA kvApi gokule / tadaiva prAvRtat ta[ttu], [ga]ntuM sthAnAntaraM prati // 324 // nAyako gokulasyA'sya, goNIsthAnnijakiGkaraiH / aGgArAMstyAjayAmAsa, bhRtvA bhRtvA piToccayam // 325 // dhanamitro vIkSamANaH, kevalaM svarNameva tAn / vismito gokulAdhIzaM, tyajyate'daH kimityavak // 326 / / 1. sthiratAm /
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 so'pyAhA''karNaya zreSThinniyacciramime vayam / vaJcitA hoTakamidamiti tAtagirA vRthA // 327 // bhArabhUtAMstadaGgArAnidAnIM tyAjayAmyamUn / iti zrutvA dhanamitrazcintayAmAsa dhInidhiH // 328 / / pUrvavasthAsvahamiva, dhruvaM bhAgyaviparyayAt / svarNamapyetadaGgArAneva pazyatyayaM hahA ! // 329 / / tato gokulanAthaM taM, provAcA'ho ! imAn mama / gRhItvA mUlyamucitaM, dehi mA sma vRthA tya[jaH] // 330 / / kiM vidhAsyasi bho'mIbhiriti tena prajalpitaH / dhanamitro'vadat kiJcidvidyate me prayojanam // 331 / / pitRsatkA mamaite hi, tanmahArghAd dadAmi te / ityuktavantaM santoSya, taM guDAdipradAnataH // 332 // dhanamitraH svapRSThyAnAM, pRSThe nikSipya tAn drutam / svamAlayamupeyAya, nirapAyamupAyavit // 333 // yugmam / / tataH svarNasahasrANAM, triMzataM tAM nibhAlya saH / hRSTo dhAnyAM'zukAdInAM, nAnAhaTTAnyamaNDayat // 334 // svayaM svarNApaNAsInazcArjayad draviNaM bahu / dhanAddhanaM hi suprApaM, janmI janmAntaraM yathA // 335 // dharmaprabhAvato'nenA'jitaM dhanamaho ! idam / sakale'pi pure tasya, khyAtirIdRg vyajRmbhata // 336 // 1. svarNam /
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaviSaye dhanamitrakathA arhatpadAbjabhRGgasya tasya sAdhUnnamasyataH / sparddhayeva hiraNyasya dharme bhAvo'pyavarddhata // 337|| dharmAddhanaM samAsAdya, kRtajJAnAM ziromaNiH / tameva tena satataM, sa pupoSa vidoSadhIH ||338|| asthAt pratimayA zUnyasadanAdau sa parvasu / surAsuranarodbhUtairupasargaizca nA'calat // 339 // evaM dharmaikaniSThasya, yazastasya samujjvalam / samantato mahIpIThe, prasasAra zriyA samam // 340 // itazcAsti sumitrAkhyastatra zreSThI mahAdhanaH / tasyAntikaM kuto'pyarthAddhanamitraH prayAtavAn // 341 // koTimUlyaistadA ratnaiH, sa ca ratnAvalIM parAm / ekAkI racayannasti, viviktasthAnamAzrayan // 342 // [dha]namitro'pi tatraivAsInastena samaM tadA / AlApAnucitAMstanvannasthAdasthAnamaMhasaH || 343 | zreSThI sumitraH kenApi, kAryeNotthAya satvaram / sadanAbhyantaraM gatvA, punaryAvadupAyau // 344 // na tAM ratnAvalIM tAvadadrAkSIdatha cA''kulaH / dhanamitraM prati prAha, 'kva sA ratnAvalI nanu ? ||345 // adhunaiva mayA muktA'dhunaiva ca na dRzyate / tvAM mAM vinA ca nAnyo'trAjagmivAn kazcana dhruvam // 346 // 323
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 mA khedaya sakhe ! tanmAM, hAsyaM jahihi satvaram / sAraM gehasya tAM ratnAvalIM mama samarpaya' // 347 // adhyAyaddhanamitro'tha, karmaNAM jRmbhitAnyaho ! / cetasA'pyakRte pApe, kaulInaM yadavApyate // 348 / / sumitraM pratyavAdIcca, 'satyaM vadasi sanmate ! / yadanyo nAgataH ko'pi, kintu citraM mamApyadaH // 349 // atra ratnAvalI sA'bhUt, puredAnI ca nekSyate / yathA bhavAnado veda, tathA'hamapi veda vai' // 350 // sumitraH smAha 'nedRkSairvacanaizchuTasi dhruvam / vyavahAreNa bhUbhartuH, puro gRhNAmyamUM javAt' // 351 / / 'yadyuktaM tadvidhehIti,' dhanamitrasya bhAratIm / zrutvebhyo bhUminAthAya, taskaraM taM nyavedayat // 352 // bhUmIzo'cintayannaitattatra dharmaikasadmani / sambhavedityahaM jAnAmyapare'pi janAstathA // 353 / / niHsaMzayamanAzcAyaM, tvenaM stenaM pralapatyaho ! / pRcchAmi tattameveti, dhanamitramajUhavat // 354|| [dha]nAt pRSTAcca tat sarvaM, yathAvRttaM dharAdhavaH / AkarNya vismito'jalpadibhya ! kiM kriyate ? vada // 355 // so'bhANIddharaNIbhataH !, kiM pratyeti bhavAnapi / pratyakSataskarasyA'sya, kuMhanAsadmano giri // 356 / / 1. dambhagRhasya /
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaviSaye dhanamitrakathA abrUta dhanamitro'tha, 'deva ! ratnAvalImaham / agRhItAmapi dade, kalaGkaH syAt punaH sthiraH // 357 / / mayA ca sakalaGkena, jainadharmasya lAghavam / jAyate tena bhUnAtha !, divyAt pratyAyayAmyamum // 358 / / sumitrAnumato bhUpastena kArayituM tataH / taptAyogolakAdAnadivyadinamatiSThipat // 359 // tatazcotthAya saMstyAyaM, svaM svaM dvAvapi bhejatuH / rAjA'pi vismitasvAnto'laJcakre mandirAntaram // 360 // dhanamitro vizuddhAtmA, bhAvayan dAruNaM bhavam / prAvatiSTa vizeSeNa, vimale dharmakarmaNi // 361 // prApte divyadine snAnaM, vidhAya vimalAMzukaH / arcA bhagavadercAnAM, vidhijJo vyadhitA'STadhA // 362 / / gabhIrAthaiH stuti-stotraistato'sau caityavandanAm / nirmAyo nirmame prodyatpulakocchvasitAGgakaH // 363 / / surANAM samyagdRSTInAM, vaiyAvRttyavidhAyinAm / kAyotsargaM vidhAyA'tha, so'bhyadhAdavadhAnavAn // 364 // iyaM ratnAvalI cittenApi cet kAGkSitA mayA / mA sma bhUnmama taddivye, zuddhirArhatanirjarAH ! // 365 // anyathA tUnnatiM sArvazAsanasya tathA drutam / pratanudhvaM yathA nAnyo'pyasya kuryAt pratIpatAm // 366 / / 1. gRham / 2. pratimAnAm /
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 praNidhAyeti sAzcaryairjanaiH parivRto'bhitaH / anudvignamanAH prApa, sa bhUpAlaGkRtAM sabhAm // 367 / / sumitro'pyAgamattatra, paurAzca parito'milan / dharmAdhyakSaidhRtau devasthAnasyA'bhimukhau ca tau // 368 // dhmAyamAnaM lohagolaM, dvipaJcAzatpalapramam / samAdAtumatho yAvat, kAmAnazrAvayaddhanaH // 369 // tAvadratnAvalI saiva, dyutidyotitadiGmukhA / sumitrasyopasaMvyAnagranthejhaTiti petuSI // 370 / / ibhyedaM kimiti kSoNInAthe'tha paripRcchati / tenAdbhutena so'tyantaM, kSubhito nottaraM dadau // 371 // kimetaditi bhUbhA, pRSTo'jalpaddhanastataH / devo'vadhArayatyeva, bhUyo'bhASata bhUpatiH // 372 / / 'vivAdo yuvayoryasyA, ratnAvalyAH kRte kRtin ! / seyaM bhavati no veti, brUhi samyag vinirNayam' // 373 // dhano'vAdInmahInetaH !, saiveyaM lakSyate khalu / kAryANAM paramArthaM tu, budhyante sarvavedinaH // 374 / / jAtakSobhe sumitre tu, tUSNImavAzrite nRpaH / ratnAvalI nijakozAdhyakSapANau samArpaya[t] // 375 // dhanamitraM zuddha iti, visRjya prItipUrvakam / ibhyaM sthAnAntare svIye, sthApayitvA gRhaM yayau // 376 / /
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaviSaye dhanamitrakathA dhanamitro'pyagAdvezma, vAdyanAdabhRtAmbaraH / dadaddAnaM janaiH zlAghyamAnastIrthaM prabhAvayan // 377 // dvitIye'hni punA rAjA, sumitraM purasattamaiH / apracchayattaM vRttAntaM, so'pyAkhyAdvimanA iti // 378 // 'mahArAjo muhuH kiM mAmanuyuGkte suyuktivit / paramArthaM na jAne'haM, svayaM yuktaM karotu tat' // 379 // tato bhUmIzvaraH paurA, nikhilAzcAtivismitAH / paramArthamajAnAnA, joSamevAvatasthire || 380 // evaM pure'khile bADhaM, vismite kevalI muniH / sa eva dhanamitrasya, dharmadAtA samAgamat // 381 // atha rAjA samaM pauraiH, pramodollasadAzayaH / RddhyA mahatyA nantuM taM jagAmA''gAmimaGgalaH || 382|| dhanamitro'pi sadbhaktibandhuraH sakuTumbakaH / sotkaNThaM samupeyAya, vandituM taM mahAmunim // 383 // AnAyite sumitre'pi, narezenA'tha kevalI / saddharmadezanAM bhavyaprabodhAya vinirmame // 384 // samaye'vadadurvIzo, natvA viracitAJjaliH / 'bhagavan ! saMzayadhvAntaM, bhiddhi jJAnaprabhApate ! ||385 // yadadbhutaM vivAde'bhUt, sumitra- dhanamitrayoH / bhavanta eva jAnanti, tatra tattvaM sudurgamam // 386|| 327
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 tataH zamanidhiH smAha, 'dehinAM saMsRtAviha / karmabhiH paratantrANAmadbhutaM naiva kiJcana // 387 / / zRNu rAjan ! gaGgadattAbhidhAnaH prAcyajanmani / AsId gRhapatirjIvo, dhanamitrasya RddhimAn // 388 // asau tvibhyastadA gaGgadattasya magadhAbhidhA / gRhiNI spRhaNIyazrIrabhUdAyatalocanA // 389 // sA'nyadezvarasaJjasya, vaNijo mandirAntaram / kathaJcana pravizyA''zu, vaJcanaikavicakSaNA // 390 // se bAlakAbhidhAnAyAstatpatnyA ratnamuttamam / lakSamUlyaM gRhItvA'gAt, kimakRtyaM hi durdhiyAm // 391 // yugmam // sambosikA'pi tajjJAtvA, kathaJcana zucAkulA / gatvA yayAce magadhAnte, tadratnaM vividhoktibhiH // 392 // na punarmagadhA'maMsta, kevalaM krodhadurddharA / mukharatvena yat kiJcijjajalpa prati tAM muhuH // 393 // upAlabhyata sambosikayA'tha magadhApatiH / so'pRcchattAM tataH sApi, jalpAkI pratyabhASata // 394 / / 'asyA gRhamanuSyaistadratnaM jaheM khalu priya ! / abhyAkhyAnaM pradatte me, [sA] mRSA'nRtavAdinI' // 395 / / gaGgadatto'pi tacchrutvA, pratItaH preyasIgiri / prAha sambosikAM gehamanuSyaistadahAri te // 396 / / 1. 'IsaravaNiyassa saMtosiyAe bhajjAe vararayaNa' miti puSpamAlAyAM 478 zlokasya vRttau dhanamitrakathAyAM zlo0 // 136 //
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaviSaye dhanamitrakathA 329 tataH sambosikA zIrNaratnaprAptimanorathA / vyatIyAya bhRzaM khedavivazA'hAni katyapi // 397 / / atha khedena tenaiva, gRhItvA tApasavratam / ajJAnatapasA sambosikA vyantaratAM gatA // 398 // magadhA'pi tataH kiJcit, kRtvA satkarma tAdRzam / jAtaH sumitranAmA'yamibhyaH sArazriyAM padam // 399 / / gaGgadatto gRhapatiH, prapUryA''yuH kramAdayam / dhanamitro'bhavacchuddhadharmollasitasanmatiH // 400 // smRtvA taM ratnavRttAntaM, vyantaraH so'pi kopataH / ibhyasya [tAn] sutAnaSTau, ninAya nidhanaM kramAt' // 401 // ibhyo rAjJA'tha dRSTAsyo'vadat 'satyamidaM prabho ! / kintu teSAM mRterhetumadyaivA'jJAsiSaM sphuTam' // 402 // muniH punarabhASiSTa, 'tenaiva krUracetasA / jahe ratnAvalI sApi, vyantareNollasatkrudhA // 403 / / kAntAM sambosikAgehamanuSyeSu vRthaiva yat / abhyAkhyAnaparAM [mu]gdhahRdayaH sahasaiva hi // 404 // dhanamitro'numene tatkarmaNA vacanIyatAm / iha lebhe kRtaM karmA'nanubhUya cchuTeddhi kaH ? // 405 // yugmam // anyadapyazubhaM bhUri, vyantareNa durAtmanA / cintitaM dhanamitrasyA'pyamunA tvadhunA param // 406 / /
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 zrI ajitaprabhucaritam sarga :-4 vyadhAyi duritavyUhApohakRddharma ArhataH / tenAyaM vyantaro'muSmin prabhaviSNurabhUnna hi ||407 // yugmam // tasmAcca vyantarAdratnAvalIM tAmapi satvaram / mocayitvonnatiM cakruH surAH pravacanAzritAH // 408|| " vismito'tha dharAdhIzo, natvA nirgranthapuGgavam / smAha 'sa vyantaro'dyApIbhyasya kiJcidvidhAsyati ?' ||409 || munirUce' 'nayA ratnAvalyA satrA'khilAM zriyam / vistRtAmapyamuSyaiSa, kramAdapahariSyati // 410 // athebhyastIvraduHkhArtto, bhramiSyati bhave bahu / vyantarAtmA'pi bahudhA, virodhaM sAdhayiSyati // 411 || AkaNyaivaM prajAnAthaH, sumitrAya samarpyatAm / ratnAvalIM svayaM mantri-sAmantAdibhiranvitaH // 412 || sabhAryo jinacaityeSu, vidhAya vividhAn mahAn / saMvigno vidhinA''datta, dIkSAM siddhyadhvadIpikAm ||413|| yugmam // dhanamitro'pi sUnuM svaM jyeSThaM [kR] tvA gRhAdhipam / sapatnIkaH parivrajyAM, prapede muktimAtaram ||414 // ciraM tIvraM tapastaptvA dhRtAzeSarajomalau / avyAbAdhaM padaM prAptau, dhanamitra- narezvarau' // 415 // zrutveti dhanamitrasya dRSTAntaM spaSTacetanAH / dharmaM zarmapradaM zazvadArAdhayata yatnataH // 416 //
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNamegha-sulocanayoH pUrvabhavasambandhaH ___ iti dharmaviSaye dhanamitrakathA ch| graM0 166 evaM zrutaprabhugiro'neke bhavyAstadA'bhajan / samyaktvaM dezaviratiM, sarvato viratiM tathA // 417 // tadA ca vaitADhyagirau, smaratA svapiturvadham / sahastranayanenAzu, pUrNameghe nizumbhite // 418 // palAyya nandanastasya, bhItimAn ghanavAhanaH / tasmin samavasaraNe, zaraNArthI samAyayau // 419 / / yugmam // sa triH pradakSiNIkRtya, vanditvA ca jagatpatim / upapAdAmbujaM puSpandhayavaddhi niSedivAn // 420 // mattaH srastaH kva yAtyeSa, taraNeriva kauzikaH / zaraNaM vAsavasyApi, prApto ghAtyo haThAdapi // 421 // iti krodhoddharastasyA'nupadaM samupAgataH / udAyudhaH sahasrAkSastamaikSiSTa tathAsthitam // 422 / / prabhAvAcca prabhoH zAntaprakopastyaiktahetikaH / natvA pradakSiNApUrvaM, yathAsthAnamupAvizat // 423 / / cakriNA sagareNA'tha, pUrNamegha-sunetrayoH / virodhakAraNaM pRSTaH, samAcaSTA'jitaprabhuH // 424 / / 'AdityAbhe pure dravyakoTInAtho vaNik purA / bhAvanAkhyo'bhavattasya, haridAsAhvayaH sutaH // 425 / / 1. bhramaravat / 2. tyaktAstraH /
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 zrIajitaprabhucaritam sargaH-4 anyedhurbhAvanaH sadmasarvasvaM svAGgajanmanaH / samarpya prayayau dezAntaraM dravyArjanecchayA // 426 / / varSaMAdazabhistatra, samupAW ghanaM dhanam / Agatya svapure zreSThI, bhAvanastasthivAn bahiH // 427 // tatra muktvA parIvAraM, bhRzotkalikayA'JcitaH / [e] kAkyeva vibhAvA~, sadanaM svamupAyayau // 428 / / vizantaM haridAsastaM, cauro'sAviti zaGkayA / jaghAna nighRNasvAntaH, zitena taravAriNA // 429 / / svasya vyApAdakaM sUnuM, tajjJAtvA bhAvano'pyatha / sadya udbhUtavidveSapoSaH paJcatvamAptavAn // 430 // haridAso'pi taM tAtamavabudhya svamAnase / dadhAnaH paramaM khedaM, pretakAryANi nirmame // 431 // kiyatyapi gate kAle, so'pyabhUnmRtyuvatkramaH / bhrematurdAvapi tato, duHkhadAn katicidbhavAn // 432 // kiJcidvidhAya sukRtaM, bhAvanAtmA'tha jAtavAn / pUrNamegho haridAsajIvastvAsIt sulocanaH // 433 / / iti prAgjanmasaMsiddhaM, vairaM prANAntikaM nRpa ! / vibudhyasvaihikaM tvetadanayorAnuSaGgikam' // 434 / / cayapRcchat punaH 'svAmiMstatsUnvoranayomithaH / ko vairahetuH ? prItizca, sahasrAkSe kuto mama ?' // 435 // 1. bhRzotkaNThayA / 2. mRtyum /
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333 meghavAhana-sahasrAkSayoH pUrvabhavaH prabhuH smAha 'purA'bhUstvaM, prakRtyA karuNAparaH / sphuraddAnaguNakhyAtaH, parivrAD rambhakAbhidhaH // 436 / / tadA ca zazyAvalyAhnau, ziSyau te'bhavatAmimau / Avalistu vinItatvAnnitAntaM tava vallabhaH // 437 / / anyedhurekAM godhenu, rAyA krINantamAvalim / zazI gosvAmino bhedaM, kRtvA'pAsthat kaThorahRt // 438 // svayaM cikrAya ca tatastatra vyatikare tayoH / pravRtte kalahe ghore, nijaghne zazinA''valiH // 439 // zazI ciraM bhavaM bhrAntvA, jAto'yaM meghavAhanaH / Avalistu sahastrAkSastadvairamanayoridam // 440 // rambhako'pi zubhAH prApya, gatIrdAnaprabhAvataH / cakrayabhUstvaM sahasrAkSe, snehaste prAktanastataH' // 441 / / atha rakSaHpatirbhImo, niSaNNastatra saMsadi / utthAyA''zliSya ca prItyA, babhASe meghavAhanam // 442 // 'puSkaradvIpabharatavaitADhyazikhariNyaham / prAgbhave kAJcanapure, vidyudaMSTro nRpo'bhavam // 443 / / bhave tatra ca me'bhUstvaM, rativallabhanAmakaH / putro'tivallabho vatsa !, sAmprataM sAdhvasIkSitaH // 444 / / tadevaM sampratyapi me, putro'si pramadapradaH / yanmadIyamanIkAdi, tvadIyaM sarvameva tat // 445 / / anyacca rAkSasadvIpo, vidyate lavaNAmbudhau / yojanAnAM saptazatI, dikSu sarvAsu vistRtaH // 446 / /
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH 4 334 tadantare ca paJcAzadyojanA''bhogavAn mahAn / yojanAni nava prAMzustrikUTAdriH sudurgamaH // 447|| tayordhvaM sphArasa zla - mandira-toraNA / laGketi nAmnA nagarI, kAritA'sti mayA'dhunA // 448 // tathA SaDyojana bhUmimadhyaM gatvA cirantanI / zuddhasphaTikavaprAGkA, ratnauka: sundarAntarA // 449 // purI mama turIyAMzayugyojanazatapramA / nAmnA pAtAlalaGketi, vidyate devadurgamA ||450 // yugmam // tatpurIdvayamAdAya, vatsa ! tatra nRpo bhava / lAhyamuM ca mahA[hA] raM, mANikyairnavabhiH kRtam // 451 // sapramodamidaM bhIma, uktvA taM hAramujjvalam / pUrNameghAtmajAyA'dAd, rAkSasyA vidyayA saha ||452 // natvA prabhuM tadaiva drAgutthito meghavAhanaH / rAkSasadvIpamAgatya, rAjA'bhUllaGkayostayoH // 453 // rakSodvIpasya yat svAmyaM yadvidyA'pi ca rAkSasI / rakSovaMza iti khyAtiM tattadvaMzastadAdyagAt // 454 // prabhuM natvA'tha devendra-narendrAdyA mududdhurAH / svasvAspadaM yayuH svAmI, vyahArSIccAnyatastataH // 455 // , cakriNo'tha catuHSaSTisahastrayA hariNIdRzAm / krI[Da] to jajJire SaSTisahasrapramitAH sutAH // 456 // 1. prAkAraH /
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 335 cakrisutotpattivarNanam dhAtryastAn varddhayAmAsurarthAniva nayazriyaH / guNAniva guroH zikSA, Apa: koraskarAniva // 457 / / tajjahvavAdyabhidhAH krameNa kalayAmAsuH kalAkauzalaM, tAruNyaM bibharAmbabhUvuramalaM, lAvaNyapAthodhayaH / cetazcakrabhRtaH sitAMzuvizadairAnandayanto guNairudyAnAdiSu remire ca satataM, nAnAvidhaiH khelanaiH // 458 // [zArdUlavikrIDitam] iti zrIpadmaprabhAcAryacaraNarAjIvacaJcarIkazrIdevAnandasUriviracite zrIajitaprabhucarite AnandAGke mahAkAvye sagaracakridigvijaya dhanamitradRSTAnta-cakripUrvabhavopetaprabhudezanA-cakrisutotpattivarNano nAma caturthaH sargaH // graM. 459 a. 12 // AditaH 3424 a. 1 // 1. vRkSAn /
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH sargaH athA'nyedyuH kumArAste, kumAropamatejasaH / tAtaM vijJapayAmAsuH, sudharmAbhasabhAsthitam // 1 // tAta ! tvayA nRpAH sarve, bharatakSetravarttinaH / lIlayaiva padAtitvaM gamitA amitaujasaH ||2|| devA mAgadha nAthAdyAH, zazvadAdezakAGkSiNaH / sevAM sevyasya te tAta !, dAserA iva tanvate ||3|| tvatkIrttiH sakalAmurvI, bhrAntvA zrAnteva vAridheH / tIrakAntAravIthISu, vizrAmyati mahIpate ! ||4|| kRtakRtyasya te kRtyazeSaM kiJcinna vidyate / tvatputratAM vayaM svAmin !, jJApayAmo vidhAya yat // 5 // kintu tAta ! tvayA bhUmipIThe'smin sAdhite'khile / svecchAvihArato'smAkaM tvatputratvaM prakAzatAm // 6 // atha te'numatA rAjJA, dhanyammanyA mahasvinaH / utkaNThitAH prayANAya, dundubhIn paryatADayan // 7 // teSAM tadAnImutpAtA, durantA ainaH pradarzakAH / nAnArUpA ajAyanta, prayANapratiSedhakAH // 8 // 1. azubhapradarzakAH /
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 337 sagaraputrANAM svecchAvihAraH tathAhicakampe kAzyapI kAmaM, sammukhaH pavano vavau / rajasaH karakANAM ca, caNDAvRSTirajAyata // 9 // vAzire zivAH sUryadizi dakSiNapArzvagAH / cillAzca maNDalIbhUtA, nIcakairbabhramardivi // 10 // mArtaNDamaNDalaM ketuzatAkulamalokyata / dRzyamAnAntaracchidra, candramaNDalamapyabhUt // 11 // nirmadA abhavan sadyo, gandhadantAvalA api / AsyAntarAttathA'zvAnAM, dhUmalekhA viniryayuH // 12 // avamatyA'khilAnetAnutpAtAn sagarAtmajAH / bhavitavyatayA nunnAH, kRtakautukamaGgalAH // 13 / / nAnAlaGkArasaMzobhizarIrAH zuddhavAsasaH / gajA-'zvAdIni yAnAni, yathAkAmamadhiSThitAH // 14 // strIratnavarjamakhilairanumatyA narezituH / ratnairanugatAzcitrazastrabhrAjitapANayaH // 15 // mUni zvetAtapatreNa, bhAnto'dbhutacamUvRtAH / vAdyanAdAcitadizaH, prAcalanacalazriyaH // 16 // kalApakam // sAmodaM te nagodyAna-idinISu yadRcchayA / khelanto'skhalitaM bhramurabhramA bharatAvanau // 17 // vinItAnnRpatIn mArge, sadA'kAryuryathocitam / durvinItAnnyakArpazcA'tAniSurbhUtale yazaH // 18 // 1. gandhahastayaH / 2. zobhamAnAH /
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 zrIajitaprabhucaritam sargaH-5 atha te kvacanA'raNye, tAruNyabharazAlinam / sthiradhyAnaM jitAzeSahaSIkaM dadRzurmunim // 19 // tatazca sammadodbhUtapulakAstaM munIzvaram / praNatya parayA bhaktyA, papracchuH svacchamAnasAH // 20 // 'sAdhudhurya ! bhavasyA'syA'sAratA'smAbhirapyaho ! / budhyate na punastyaktuM, kiJcanApi hi zakyate // 21 // jAnAnA api [la]kSmyAdi, zaradabhracalAcalam / Rte bAhyaM nimittaM no, virajyante batA'GginaH // 22 // zrIpUjyA ! bhavatAM kena, nimittenedRzI matiH / yauvane'pi bhavatyAgamayI jajJe nivedyatAm' // 23 // sAdhuH provAca 'bhozcakrinandanAH ! saMsRtAviha / jJAnAlokojjhitA jIvA, nekSante svahitaM kvacit // 24 // aho ! asumatAM jADyamaho ! mohaH sudurjayaH / satyapyarhadvacaHpote, yanmajjanti bhavAmbudhau // 25 // kecideva mahyu(hA)sattvAstattvAvagatizAlinaH / svayaM bAhyanimittAdvA, virajyante bhavAdataH // 26 // zrutvA prAgjanmajaM kAntAdurvRttaM munivaktrataH / virakto'smi yathA cakrisUnavaH ! zrUyatAM tathA // 27 // supratiSThitasajJe'bhUt, pure vipulavikramaH / dhImAn varuNavarmAkhyaH, kSatravaMzyo lasadguNaH // 28 // tasyAsIcchIlavatyAkhyA, navayauvanamaJjulA / lAvaNyavasatiH prANavallabhA sukulodbhavA // 29 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ varuNavarmaNaH kathA sA kramAt kulamaryAdAmullaGghyA'thaikamandiram / atyantaM kAmavivazA, svairiNIbhAvamA [ pi]pat // 30 // madhurairvacanaiH zazvacchikSitA'pi na satpatham / pratipede mahApApA, priyeNopekSitA tataH // 31 // anyadA siMhadattAkhyaH, pallInAtho mahAbhujaH / vapuHzobhAparAbhUtarkamalAtanayadyutiH ||32|| bahucauraparIvAro, mUSituM tatpuraM rayAt / papAtA''kasmika[ma] patrAsitAzeSanAgaraH ||33|| [ yugmam ] , mumuSuH svecchayA stenAH puraM trAturabhAvataH / svayaM viveza pallIzo, gRhaM varuNavarmaNaH ||34|| vezmaikadeze varuNo, nilIyA'tiSThadAtmanA / duHzIlA sA tu pallIzaM dRSTvA raktetyabhASata // 35 // 'tvayA moSaNasAmarthyaM, nanvidaM zikSitaM kutaH ? | ceto'pi yena muSNAsi, madIyaM pallInAyaka ! ||36|| yadi vA ko'pyayaM snehaH, prAcyajanmasamudbhavaH / tvatsaGgamasamutkAni, sIdantyaGgAni yanmama // 37 // prArthanAsuraMzAkhistadanukampAparAyaNaH / viSameSuvyathAmagnAM, satvaraM mAM samuddhara' // 38 // iti premavacojAtAnurAgaH pallinAyakaH / tAM gRhItvA dhanasvarNapUrNapalli samAsadat // 39 // 1. kAmadevaH / kalpavRkSaH ! | 339
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 zrI ajitaprabhucaritam sargaH -5 samastAntaHpurapraSThAM, tAM vidhAya ca santatam / vilAsAn vividhAMstanvan premotkarSamadarzayat // 40 // prati pallIzamuktAni, tasyAstAni vacAMsi tu / varuNaH zuzruvAnudyadviveko hRdyacintayat // 41 // [cA]palyaM taDitAM dharmaH, saritAM nIcagAmitA / krUratvaM sarpiNInAM vA, dau: zIlyaM hariNIdRzAm // 42 // pramadAsvapi ye mUDhA, vizvasya sukhamAsate / grasitvA kAlakUTaM te, nizcintAH khalu zerate ||43|| aho ! dhAryamaho ! pApamaho ! asyA: kRtaghnatA / niSThuratvamaho ! rAgo'pyaho ! palleradhIzvare // 44 // iyaM hi svairiNI pUrvamapyaniSTA'bhavanmama / akRcchreNaiva taddiSTyA, vyAghrIvadanato'cchuTam // 45 // iti saJcintayaMstasyA, mocane sa parAGmukhaH / suhRdbhirevamanyedyurupAlabhyata nirbharam // 46 // gRhItAM taskaraiH patnIM, nijAM jAnan mahAmate ! | tasyAH kiM mocanopAyaM, na cintayasi cetasA ? // 47 // padminIva raveraste, taTinIva ghanAtyaye / sA varAkI bhavatsaGgAbhAve yAsyati kAM dazAm ? // 48 // evaM taiH prerito'nicchannapi cittena sa drutam / priyAM [mo]cayituM prAptastAM pallImatibhISaNAm // 49 // bhramaMstatra sumitrA khyasthavirAyA niketanam / prApto mAturivaitasyAH, praNAmaM cA'karot kRtI // 50 //
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ varuNavarmaNaH kathA 341 satkRtyA''sanadAnena, vatsalA pRcchati sma sA / kuta AyAtavAn ? vatsa !, kva gantA ? kiM prayojanam ? // 51 // varuNo'pyabravInmAtaH !, parAbhUtaH svabandhubhiH / dUradezAt samAyAto, deze'muSmin bhraman [bhraman] // 52 // anujAnAsi cedamba !, dinAni katicittadA / tiSThAmyatrA'tha sA'pyUce, 'nizcintastiSTha putravat' // 53 / / tatastayA sutasthityA, zazvat sthAnAzanAdibhiH / satkRto'sau sukhaM [ta]sthAvupAyAnveSaNAparaH // 54 // sthavirA taM cintayA krAntaM, vilokyA'nyedhurAdarAt / papraccha 'vatsa ! te bAdhA, kIdRzI hRdi vidyate ? // 55 // kazcit priyamanuSyasya, viyogastvAM nu bAdhate ? / utAho vairasambandho, duHsAdho bata kazcana ? // 56 / / dIrghoSNA bhavato vaktre, niHzvAsAH prasaranti yat / yacca hastasthadaNDena, likhasyurvI muhurmuhuH // 57 // ciraM yacca hRdA kiJcid, dhyAtvA daSTAdharaH krudhA / raktanetraH khaDgalatAM, muhurmuhuravekSase // 58 // tadasti kAraNaM kiJcinizcinomIti cetasA / agopyaM yadi tadvatsa !, svajananyai nivedaya' // 59 // atha kiJcidvihasyA'sau, smAha 'gopyaM na kiJcana / svebuddhijJAtahRdayAkUtAyA amba ! te puraH // 60 // 1. svamatijJAtahRdayAzayayA /
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 zrIajitaprabhucaritam sargaH-5 neyatkAlaM hiyaivAkhyamityuktvA so'khilaM nijam / avag vRttaM tataH soce, 'vatsArtho'yaM suduSkaraH // 61 // yadekAkI bhavAnatra, pallIyaM cAtidurgamA / mahAbalazca pallIzo, dUre grAmo'pi tAvakaH // 62 // samagraH strIjanaH prAyaH, sphuTakuTaikazevadhiH / vizeSAt tvatpriyA zIlavatI duHzIlatAvadhiH // 63 / / tathA'pIdaM zubhaM cakre, svavRttaM jJApitA'smi yat / grahISye vallabhAyAste, nacirAdAzayaM khalu' // 64 // ityuktvA sthavirA zIlavatyA gehe gamAgamau / prArabhya vividhAM goSThI, nityaM cakre tayA saha // 65 / / kathAntare'nyadA vRddhA'pRcchattAM 'vada sundari ! / kva te vAsaH ? kathaM cAsIt pallIzena samAgamaH ? // 66 // pitarau tava kutra staH ?, zvazurAvapi kutra te ? / priyaste premavAnno vA ?, dhIro vA kAtaro'thavA ? // 67 / / kimatra sukhitA'si tvaM, yadvA zvazuravezmani ? / pitRsadmani vA bhadre !, yad vyAkhyeyaM tadAvada' // 68 // athA'kRtvA'pi praznAnAM, teSAmuttarameSakA / prapaJcacaturA'vAdIditi nirdoSatocitam // 69 // 'mugdhe ! na vetsi nArINAM, pitarau zvazurau patim / muktvA'pi jIvitaM yattadadhikaM maraNAdapi // 70 // abalA viSamAvasthApatitA zaraNojjhitA / AtmAnamIdRgvidhinA, jIvayAmi karomi kim ?' // 71 //
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ varuNavarmaNaH kathA 343 saniHzvAsaM jagAdA'tha, sthavirA 'sakhi ! cedataH / jAyeta nirgamopAyastava tat khalu sundaram' // 72 // parA bASpabharaklinnadRgagAdIt sagadgadam / kvedvaMzi mama bhAgyAni, vyasanAdyacchuTAmyataH // 73 / / milAmi ca drutaM mAtApitrorbandhutaterapi / patyuzca vizvavikhyAtavikramasya guNAmbudheH' // 74 // zrutveti prAJjalA vRddhA, vegAdAgatya mandiram / varuNAyA'khilaM vRttaM, tat saharSamacIkathat // 75 // sa tu dadhyAvaho ! tasyAzchadmadamatidurgamam / kva sa pallIpatau rAgaH ?, kva ca kaitavagIriyam ? // 76 / / candrA-'rka-rAhu-tArANAM, caritaM matizAlibhiH / sujJAnaM pramadAnAM tu, durjJAnaM dambhasadmanAm // 77 // anyedhurvRddhayA gUDhaM, bhAvaM jijJAsamAnayA / soce 'sa[mA] yayau bhadre !, pravRttiH preya[sa]stava' // 78 // zrutvA tanmAyinI sA'pi, sAzrunetrA sasambhramam / jagAda 'satyametat kiM, pratArayasi vA mudhA // 79 // yadi satyaM tadA brUhi, kIdRg vArtA samAyayau ?' / sthavirA'brUta 'bharttA te, bhrAmyati tvAM vilokayan' // 80 // athA'vadacchIlavatI, 'bhavenmAtarado'pi kim / dRgbhyAmamUbhyAM sa preyAn, kadAcidapi dRzyate // 81 // 1. zIlavatI / 2. duHkhAd /
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 zrIajitaprabhucaritam sargaH-5 amba ! tat premalekhaM me, bhartuH saubhAgyazevadheH / matkAryaM hRdaye dhRtvA, tUrNaM prahiNu tadyathA // 82 // 'vipralambhAgninA dahyamAnA'smi subhagottama ! / adyApyupekSAM tanute, samartho'pi kathaM bhavAn ? // 83 // niSkRtrimasnehavatIM, samprAptAM viSamAM dazAm / nAtha ! no vetsi mAM yattat, premNastasyocitaM kimu ? ' // 84 // iti premarasArdrA tAM, vAcaM zrutvArjurmAnA / sthavirA kuTilaM tasyA, ajAnAnA hRdabravIt // 85 // 'mRgAkSi ! ta [va] sa preyAn prApto'sti mama mandire / mA sma tvamudvahaH khedamAnandaM dhehi mAnase' // 86 // tataH sarabhasaM dAnaM pradAya pAritoSikam / patitvA pAdayostasyAH sA'vadacchAThyazevadhiH // 87 // , mAtarjIva ciraM kAntaM mama melaya satvaram / yathA'Gge zamayAmi drAk, tApaM virahavahnijam // 88 // mano'styutkaNThitaM bADhaM, diSTyA pallIzvaro'pyasau / gato'dya yakSayAtrAyAM tadadya priyamAnaya // 89 // " tata: sthavirayA vezmaprAptayA varuNo'khilam / vRttaM tajjJApito bADhaM, svacetasi visiSmiye // 90 // pradoSe vRddhayA darzyamAnA'dhvA praskhalatpadaH / visphuradvAmanetro'tha, sa tasyAH sadanaM yayau // 91 // 1. saralamAnasA / 2. 'pradadau priyamAnase' iti pu. pre. /
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 345 varuNavarmaNaH kathA sA'pi vIkSyA''gataM kAntaM, tatra kAryamiSAd drutam / parIvAraM visRjyA'tha, ruroda kapaTe paTuH // 12 // sthavirA tAM samAzvasya, yayAvAtmIyasadmani / bhRzamAzliSya kAntaM tu, parA zayyAmazizriyat // 13 // atrAntare tayaivA''zu, patidrohapaTiSThayA / AhvAyito dvAradezaM, pallinAthaH samAgamat // 14 // 'hatA'smi vyasanAdasmAt, kathaM nAma cchuTiSyasi' / ityuktvA sA zaThA zayyAtale kA[ntama] tiSThipat // 15 // athA''zliSya mudA zayyAM, nItaH premAtirekataH / pallIzastAmavak 'kAnte !, prasIdA''dezadAnataH // 96 // vidhAya yakSayAtrAyA, bhaGga kamalalocane ! / ahaM tvaritamevAgAM, tvadAjJAbhaGgabhIrukaH // 97 / / svakiGkaramimaM prANapriye ! kRtye niyukSva tat / yathaiSa pUrayet prANairapi hRtkAsitaM tava' // 98 // atha dauHzIlyavasatiravadat sA 'na vetsi kim ? / tvatsaGgamaM vinA dehe, mama yA varttate vyathA // 99 / / svadezaM svajanAMstyaktvA, tvayaiva hRtamAnasA / viSamAyAM vasAmyasyAM, pallyAM premarasodadhe ! // 100 // Ase pIyUSasikteva, vIkSamANA tvadAnanam / narakAdhogatevaiSA, tiSThAmi punaranyathA' // 101 // evaM madhuragI:klRptaprItiH sA punarapyavak / 'AyAti yadi me bhartA, tat tvaM tasya karoSi kim ?' // 102 //
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 zrIajitaprabhucaritam sarga: 5 pallIzo'bhyadhitA'''hAra-tAmbUla-vasanAdibhiH / satkArapUrvamAnandAt, tvAM tasmai pradade drutam // 103 // kuTI pApakuTumbasya, vidhAya bhrakuTIM tataH / sA'vadat 'premahInAnAM, sImA tvamasi nizcitam // 104 // anuraktasya bhaktasya, svIkRtasya janasya hA / parihAre rasajJA te, kathaM vaktuM pragalbhate ? || 105 // sa ca tvAM yadi vIkSeta madvRttasya tadA smaran / tIvraroSabharApUrNo, hantyeva paramo ripuH // 106 // " tat satkartuM nikartuM vA sa te yuktijJa ! yujyate ? | sahante kvApi kiM vIrA, mAnino nijavairiNam ?' // 107 // tata: pallIpatiH smAha, 'mayA snehabharasya te / parIkSArthamado'vAdi, na tu cittena tattvataH // 108 // satyaM tvidaM nirIkSe cettamariM jIvitezvari ! / karomi karavAlena, tallUnazirasaM rayAt ' // 109 // tataH sA nitarAM prItacetAH zayyAtalasthitam / aGgulyA darzayitvA tamUce ripurasau sa te // 110 // tataH pallIpatiH sadyaH, krodhAruNavilocanaH / dattahakkaH kazapAze, dhRtvA vAmena pANinA // 111 // asinA dakSiNakaragatena galakandalam / yAvallunAti tasyoccaistAvatpApA'bhyadhatta sA // 112 // yugmam //
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ varuNavarmaNaH kathA 347 'AryaputraikaghAtena, mAryamANaH sukhaM na me / vidadhAti yathA duHkhamAreNA'sau durAzayaH' // 113 // tataH pallIpaterAjJAkArakairyamamUrtibhiH / sthUNAyAM sa dRDhaM baddhaH, zarIrotkRttacarmaNA // 114 // svasthAnaM teSu yAteSu, tataH sA svairiNI mudA / pallIzena samaM kAmavilAsAn bhRzamAtanot // 115 / / varuNastu tathA pazyan, durdaivasya vazaGgataH / anvabhUdadhikaM duHkhaM, zarIrAdapi mAnasam // 116 / / bIjaM bhavatarormUlaM, vairANAM padamApadAm / nAryo nRNAM bhaveyuH kiM, nanu nirvRtikAraNam ? // 117 / / strInimitto mayA'narthaH, sarvo'yaM prApi dudhiyA / kA'dhunA dharmahInena, gatirlabhyA mRtena tu ? // 118|| evaM cintayatastasya, nissImaprasphuracchucaH / chinno vidhivazAdvandho, bAndhavairiva mUSakaiH // 119 // ruSA'tha savidhaM pallIbharturgatvA sa satvaram / tasyaiva khaDgamAkRSyetyAkSipat paruSAkSaram // 120|| 'puruSAdhama ! re tUrNamuttiSThA'straM kare kuru / nirIkSe pauruSaM vIrammanyasya tava sAmpratam' // 121 / / iti bruvan drutaM tasya, cchittvA khaDgena kandharAm / bhayotthavepathu zIlavatIM roSAdabhASata // 122 // 1. sukhakAraNam / 2. bhayodbhUtakampAm /
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 zrIajitaprabhucaritam sargaH-5 'tyaja dRggocaraM pApe !, na bhavasyanyathA dhruvam' / sA'pyAha 'zaraNaM nAtha !, tvaM me kuru yathocitam' // 123 / / tayA'nugamyamAno'tha, pApayA sa bhaTAgraNIH / rajanyAmeva tAM pallI, jihAsuracalad drutam // 124 / / tAM tu pallIzAnucarajJaptaye pRSThato'dhvani / vAsodazA vimuJcantImRjudhIrbubudhe na saH // 125 / / saridbhirgiribhirvRkSaiviSamaM pallivama' tat / yAvat kiJcillalajhe'sau, tAvadantamagAnnizA // 126 // pRSThA''gamiSyatpallIzabhaToccayabhayAdatha / zIlavatyA samaM kvApi, ku) tasthau nilIya saH // 127 / / pallInAthAtmajo vyAghranAmA'tha subhaTairvRtaH / vAsodazAnusAreNa, tatra sadyaH samApatat // 128 / / prApto'smi tvadabhijJAnaprayogAdiha satvaram / iti zIlavatI kUTapeTAM so'vadaduccakaiH // 129 / / nighnaMzca varuNaM pApAzayayA gaditastayA / mahAripumamuM vatsa !, duHkhamAreNa mAraya // 130 // tato'yaM khAdiraiH kIlaiH, sutIkSNAgraiH bhuvA samam / paJcasvaGgeSu varuNaM, kIlayitvA vyamuJcata // 131 // tAmAdAya svayaM vyAghro, jagAma nijamandiram / varuNastu vyathAvAddhimagnazcetasyacintayat // 132 / /
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ varuNavarmaNaH kathA mayA'ho ! catureNApi, mArge cihnaparA'sakau / nA'jJAyi kasya vA buddhiH, sphuredaive parAGmukhe // 133 // vIkSate yojanazatAt, parato'pyAmiSaM sthitam / zakuno mRtikAle tu vadhapAzaM na pazyati // 134 // sadasadvA yathA yena, purA yatkarma nirmame / sadasadvA tathA tena, phalaM tasyopabhujyate // 135 // vidhIyate'tra saMsAre, kasya kena zubhAzubham / karmaiva kartR vyarthaiva, zeSasya vacanIyatA // 136 // iti tattvasmRtiM tasmin, kurvANe tatra kazcana / kapIzvaraH samAyAsIt, paropakRtilAlasaH // 137 // taM tathAsthaM sa vIkSyA''ptamUrcchA drAg labdhacetanaH / gatvA'drizikharaM vegAdAgA [ dA] dAya mUlikAm // 138 // UrdhvaM khAdirakIlAnAM carbayitvA ca tAmasau / mumoca tatprabhAvAcca, te sarve'pi vinirgatAH // 139 // tataH saMrohiNInAmnyauSadhyA kapipatirvraNAn / saMrohya bhuvi hastenA'likhadakSaramAlikAm // 140 // ahaM tvadgrAmavAstavyaH, siddhakarmAbhidho bhiSak / mRtvA karmavazAdbhadra !, jAto'smyeSa plavaGgamaH // 141 // tvaddarzanasamutpannajAtismRtirasajjayam / tvAM prAcyabhavavijJAtauSadhIyugalataH kSaNAt // 142 // 349
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 zrIajitaprabhucaritam sargaH-5 balinA punarekena, kapinA kapitAntarAt / Agatya yUthamadhunA, tyAjito'smi narottama ! // 143 // tat prasIda sapatnaM taM, vinihatya kapibruvam / vikramaikanidhe ! dhIra !, yUthanAthaM vidhehi mAm // 144 / / vAcayitveti taM tUrNaM, puraskRtyA''ruroha saH / karAttakaNTakodagralaguDaH zikharaM gireH // 145 / / tataH sa plavago vaktramUrvIkRtyA'mucad drutam / bUtkAraM parvataguhocchalitograpratidhvanim // 146 / / bUtkAradhvaninA te[na], dikcakre nicite tadA / sAtaGkAH svApadA vanyAstRNAnyaujjhanmukhAntarAt // 147 / / athorvIkRtalAGgalo, bUtkArabharitAmbaraH / kurvadbhirupalAsAraM, vAnarANAM zatairvRtaH // 148 // bibhrat sakaNTakaM daNDaM, kare kopocchvasattanuH / sadyaH samIye taddarponmattaH sa kapiyUthapaH // 149|| yugmam // athopakAriNA zAkhAmRgeNA''lokitAnanaH / varuNo vairiNaM vegAddaNDena nijaghAna tam // 150 // dRDhena tena ghAtena, parAsau tatra yUthape / varuNasya puro'nRtyat, pUrvaH kapipatirmudA // 151 / / varuNo'tha harIzaM tamApRcchyA'tucchavikramaH / pallI tAmeva bhUyo'gAdrAtrau kenApyalakSitaH // 152 / /
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ varuNavarmaNaH kathA sAhasaikanidhistaM ca, hatvA pallIzanandanam / tAM pApAM pANinA''dAya, kezeSu vavale balI // 153 // vyatIte vartmano'thArddhe'nyasyAH palleradhIzvaraH / vIrakAkhyaH zIlavatIM, lipsustamaru [Na] drayAt // 154 // eko'pyanekAn pallIzasubhaTAnnirjigAya saH / andhakArAniva ravirmRgArAtirmRgAniva // 155 // pallinAtho'bhyadhAdvIra !, pauruSaM sAdhu sAdhu te / kintvimairnihataiH kITakalpaiH kiM kAtarairnaraiH ? // 156 // yadi vIravrataM kiJcidasti te subhaTottama ! | bhava me sammukhInastaddoH kaNDUM khaNDayAmyaram // 157|| mamA'thavA raNArambhastvayA sArddhaM na yujyate / tvayyajJAtakule yasmAt, kA kIrttirvijite'pi hi ? // 158 // ISadvihasya varuNastato'vAdIdudAravAk / gehenardin ! kimAtmAnaM, muhurevaM vikatthase ? // 159 // vIravrataM hi vIrANAM, dordvaye na punargiri / sAmarthyamasti cettarhi, praharA'pasarA'nyathA // 160 // dhIreNa vacasA tena, taM vibhAvya narottamam / pallInAtho'bravId 'bhadra !, giraivA'haM jitastvayA // 161 // kintu brUhi bhaTottaMsa !, ko'si tvaM ? kuta Agata: ? | atrAtiviSame pallIdeze kiM te prayojanam ? ' // 162 // 351
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 zrIajitaprabhucaritam sargaH-5 so'pi pallIpaterevaM, pRcchataH prItacetasaH / tAdRksvadAradauHzIlyagarbhaM svacaritaM jagau // 163 / / pallinAtho'vadadbhadra !, durAcArA'sakau tvayA / sthApyA svasadane naivA'narthavyAlamahA[layA] // 164|| bAhyavRttyA paraM prema, darzayatyaGganAjanaH / antarvRttyA punaH prANA'pahRt kiJcana ceSTate // 165 / / duSTAbhiprAyatA strINAM, dahanaM pAvakasya ca / viSasya maraNaM ceti, svabhAvo nirupAdhikaH' // 166 / / ityuktvA pallinAthena, nItaH svaukasi sAdaram / satkRtaH sa dinaM premasaMlApairatyavAhayat // 167 // tatazcApaM kare bibhrat, pallIzastaM priyAnvitam / uttArya bhISaNAM pallImabhASata hitaM vacaH // 168 // 'athA''sannastava grAmo, varttate bhadra ! tad vraja / duHzIlAyAmamuSyAM tu, vizvasIrmA kadAcana // 169 / / vakSyati premasAndrANi, vacAMsi vividhAnyasau / tvayA teSAM pravezo'pi, na deyaH zravaNAdhvani // 170 // pizAcyA iva kInAzahastayaSTeriva tvayA / asyA vinaSTazIlAyA, bhetavyaM subhaTottama ! // 171 // azeSanItivijJasya, yadvA'laM tava zikSayA' / ityuktvA moTitAtmIyacApaH sa kvacanApyagAt // 172 / /
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ varuNavarmaNaH kathA avAdIdatha tAM pApAM, varuNaH svajanAstava / abhyarNAstatra tad yAhi, tataH sA pratyavocata // 173 // 'ihAmutra ca me tvattaH, paraH ko jvalanaM vinA / nijo'sti praNayin ! yena, vakSyevaM paruSaM vacaH // 174 // yadi tvamapi kaulInaM, dattvA mAM muJcasi priya ! | tadA nirgamayiSyAmi, tvatpuro nijajIvitam ' // 175 // ityuktvA sA tarau kvApi, svottarIyeNa mAyinI / nibadhya kaNTamAtmAnaM, moktuM prArabhata drutam // 176 // tAM nivArya bhRzodvignamAnaso varuNo hRdi / dadhyAvakRtyakhAnIH strIrdhik prapaJcadrumedinIH // 1774/4/ tataH svayamayaM gatvA, tAM ba[ndhU]nAM samarpya ca / prabuddho gurupAdAnte, vrataM dhRtvA divaM yayau // 178 // itazcA'GgAkhyadeze'sti, puraM ratnapurAbhidham / rAT tatrA'zokacandro'sya, priyaGgulatikA priyA // 179 / / tatkukSau varuNo devabhavAccyutvA'vatIrNavAn / jAtazcA'zokabhadrAkhyastanayaH smarasundaraH || 180|| varddhamAnaH kramAdeSa, kalAsu prAptanaipuNaH / sundarIcittavAtAyuvItaMsaM yauvanaM yayau // 181 // anyedyuH sa vasantartu zrIvIkSAyai camUvRtaH / udyAnaM prAptavAnekaM vAcaMyamamalokata // 182 // 1. nArImanamRgavItaMsam / 2. zobhAdarzanAya / 353
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 zrIajitaprabhucaritam sargaH-5 nave vayasi taM khaDgadhArAtIvravrataM munim / vIkSyollasitaromAJcasmerAsyo nRpabhUrabhUt / / 183 / / natvA ca taM lasatprItirapRcchadbhagavan ! dRzau / tvayi dRSTe'pi pIyUSapUrite iva me katham ? // 184 / / tato munivaro'jalpad, 'varuNAhnaH purA bhavAn / duHzIlakAntAsamparkAllebhe nAnAviDambanAH // 185 / / tadA ca vIrakAkhyaH pallIzasta[ttvaM] tvadAnanAt / jJAtvA tvAM pallimuttArya, svAstramAmoTya niryayau // 186 / / bhavodvigno'cintayaM ca, strISu pApAsvimAsu dhik / dhRtarAgA virAgAH syuH, zarmahetau zivazriyi // 187 // strISu raktA narAH prAyo, nodyacchante sukarmasu / gaNayanti [ka]laGka na, durgatenaiva bibhyati // 188 // na zRNvanti gurugirastyajantyupazamazriyam / kiM bahUktyA ? pravarttante, sarvato'vadyakarmasu // 189 / / iti dhyAyan bhRzaM strI-zrI-svajanAdiSu niHspRhaH / dharmaghoSAd guroH prApya, pravrajyAM dyAM samAsadam // 190 // cyutvA ca puNDarIkiNyAM, puryAmatraiva bhArate / nAmnA purandaradatta, indradattAtmajo'bhavam // 191 // anyadA yauvanaM prApto, munerRSabhasenataH / zrutapUrvabhavo'gRhaM,parivrajyAM virAgavAn // 192 / /
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ varuNavarmaNaH kathA tatte varuNajIvasya, prAgjanmaprema mAM prati / idamullasati kSmApatanUjeti vinizcinu' // 193 // zrutvetyazokabhadro'pi, jAtajAtismRtiH kSaNAt / prAgjanmakAntAdurvRttaM, tadvijJAyeti dadhyivAn // 194 // tIvraM viSaM varaM bhuktaM, praviSTaM pAvake varam / varaM prapatanaM kUpe, na tu sneho'GgaganAjane // 195 // viSAdisevayA janmanyekatraiva mRtirbhavet / strIsevanAdanantaM tu duHkhaM vAcAmagocaram // 196 // iti dhyAtvA bhavodvignastasya pallIzvarAtmanaH / guroH pArzve vrataM duHkhabhIto'sau pratyapadyata // 197 // so'haM svaguruNA sArdhaM, viharan sagarAtmajAH ! / atrA''gamaM gurustvApa, sampratyeva paraM padam // 198 // tadayaM vrataheturme, yuSmAbhirapi saMsRtim / pazyadbhirbhISaNAM dharme, yatitavyaM zubhAzayAH ! // 199 // samAkarNyeti muditAste jahvapramukhA munim / bhaktyA paramayA natvottasthuH sthairyaikaparvatAH // 200 // punardattaprayANAzca vividhAzcaryapUritAm / medinIM svecchayA cerurarrikauzikahelayaH // 201 // yAnAdhirUDhairbhUpAlaiH, savayobhiH pade pade / atoSyanta kumArAste, nAnAnarmakathAdibhiH // 202 // 1. ripukauzikasUryAH / 355
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sarga: 5 356 bhuJjAnA vividhAn bhogAn, dadAnA dAnamadbhutam / arhadarcA arcayantaH, sthApayantaH sthiraM yazaH // 203 // anyadA sphATikagrAvamayaM parvatasattamam / te'STApadAbhidhaM prApuH zRGgaraGgajjinAlayam // 204 // yugmam || sAndradrumAvalIramyaM, vilAsArthaM sphuratsuram / prAjyanirjharajhAtkAradhvanipUritadiGmukham // 205 // caityapraNamanotkaNThAM, bibhrANaiH paramAM hRdi / saGkIrNAdhvAnamamara-cAraNazramaNAdibhiH // 206 // tamaSTayojanottuGgaM, caturyojanavistRtam / vIkSya zailaM subuddhyAkhyaM, te papracchuH svamantriNam // 207 // tribhirvizeSakam // dRSTamAtro'pi kSuttRSNApahArI ko tvasau giriH ? | netrAmRtAJjanaM cedaM, kena caityaM vinirmame ? // 208 // uvAca sacivo'muSmin, bhArate vRSabhaH prabhuH / AdyastIrthakRtAmAsIdoGkAro'bhijanasya vaH // 209 // zataM tasyA'GgajA AsaMsteSAM tu bharato'grajaH / ayaM krIDAgiristasya cakriNo'STApadAbhidhaH || 210 || zaile'sminnanagArANAmayutena samaM prabhuH / RSabho nirvRtiM lebhe, caturdazatapaH paraH // 211 // tato varddhakiratnena, nidezAccakravarttinaH / cakre siMhaniSadyAkhyaM, caityaM ratnopalairiha // 212 //
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 357 aSTApadadarzanam tadekayojanAyAmamarddhayojanavistRtam / trigavyUtonnataM sphAracaturaM vyarAjata // 213 // caturviMzatisaGkhyAnAM, vRSabhAdyarhatAmiha / ratnamayyo vyadhIyanta, pratimAH sphArakAntayaH // 214 / / svasvapramANasaMsthAnavarNalAJchanasundarAH / tA arhatpratimA labhyA, acituM bhAgyazAlibhiH // 215 / / svabandhUnAM kRtAH stUpA, mUrtayazcAdyacakriNA / iha zaile vilokyante, kena puNyodayaM vinA ? // 216 / / bharatezaH padAnyaSTau, yojanAntaritAni yat / parito'muM giriM cakre'STApado'yaM taducyate' // 217 // zrutveti sagarasyAtmajanmAno harSazAlinaH / tasya pUrvajazailasya, zRGgamAruruhurdutam // 218 // tatra siMhaniSadyAyAM, caitye te vidhinA budhAH / pravizyA''lokamAtre'pi, vRSabhAdyarhato'naman // 219 // tatazca parayA bhaktyA, snapayitvA yathAvidhi / samabhyarcya ca zuddhAntaHkaraNA iti tuSTuvuH // 220 // sAnandamudyatpulakaiH suparvarAjaiH samabhyarcitapAdapadmAn / jinAMzcaturviMzatimastadoSAn, vandAmahe'STApadazailazRGge // 221 // [upajAtivRttam] nAbheyamukhyAstridazA(strizalA)GgajanmA' ntimA amAtmAtizayazriyA''dyAH /
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 zrIajitaprabhucaritam sargaH-5 japendu-hemAJjana-nIlaratna tulyAGgabhAso vijayadhvamIzAH ! // 222 // sNskRtm|| duddapparAgAimahAgaiMdaghaDAviNigghAyaNakesarINaM / namo'tthu saMsArasamuddapAraMgayANa tumhANa tiloganAhA ! // 223 / / prAkRtam // [durdarparAgAdimahAgajendraghaTAvinirghAtanakesaribhyaH / namo'stu saMsArasamudrapAraGgatebhyo yuSmabhyaM trilokanAthA: ! // 223 // ] bhIdANa bhImAdu bhavAdu [NA]dhA !, tumhaM paya yyeva gadI narANaM / ghoraMdhayAreNa vibo(mo)hidANaM, suyyaM viNA kiM saraNaM bhavejjA ? // 224 // ||shaursenii // [bhItAnAM bhImAd bhavAd nA[thA] !, yuSmAkaM padameva gatirnarANAm / ghorAndhakAreNa vimohitAnAM,sUryaM vinA kiM zaraNaM bhavet ? // 224 // ] ye tumha dAzA naNu tANa dAzI, zulAzulezANa zilI yiNezA ! / ye pujJazuJA puNa vo na dAzA, gazcaMti zaccA havi dAzadaM te // 225 // / mAgadhI // [ye yuSmAkaM dAsA nanu teSAM dAsI, surAsurezAnAM zrIjinezAH ! / ye puNyazUnyAH punarvo na dAsA, gacchanti sattvA jhaTiti dAsatAM te // 225 // ] tesiM katatthaM khalu jIvitavvaM, dhaJA ya te tAna sivaM na tUre / yehiM tumAnaM samayo katAvi, muciyyate [no] nijamAnasAto // 226 // ||paishaacikii // [teSAM kRtArthaM khalu jIvitavyaM, dhanyAzca te teSAM(bhyaH) zivaM na dUre / yairyuSmAkaM samayaH kadA'pi, mucyate no nijamAnasAt // 226 // ]
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagarAtmajaiH kRtA jinastutiH 359 kunA anaMtA cinanAyakA ! vo, amhAtisAnaM patiphA ca thovA / cIhA ca ekkA vatane phanetuM, tumhappabhAvaM kimu tA taremo // 227 / / // cUlikApaizAcikI // [guNA anantA jinanAyakA ! vaH, asmAdRzAnAM pratibhA ca stokA / jihvA caikA vadane bhaNituM, yuSmatprabhAvaM kimu tataH zaknumaH ? // 227 // ] iha sulahau mahIali kapparukkhu, ciMtAmaNi sulahau daliadukkhu / taha sulahI kAmadakAmadheNu, puNu dullahu tumhahaM caraNareNu // 228 // apabhraMzaH // [iha sulabho mahItale kalpavRkSazcintAmaNiH sulabho dalitaduHkhaH / tathA sulabhA kAmadakAmadhenuH, punardurlabhA yuSmAkaM caraNareNuH // 228 // ] ma(bha)drAlayA ! bhUridayAsamudrA !, he devadevA ! gurumohapIDam / samuddharantUruguNA bhavanto, bhIme bhave bhAvigaNaM kaNantam // 229 / / // samasaMskRta-prAkRtam // tIrthe'STApadasaJake harisao saMThAviA meiNInAdheNaM bharadeNa zastinihiNo savvevi titthezalA / ahmAnaM panatAna phattipharato pAvullaI mUlahe, ummUleviNu diMtu ma mahimAvAsA varaM maGgalam // 230 // // sarvabhASAcitraM vRttam // [tIthe'STApadasaJake harSataH saMsthApitA medinInAthena bharatena svastinidhayaH sarve'pi tIrthezvarAH / asmAkaM praNatAnAM bhaktibharataH pApollatA mUlata unmUlya dadatu ma mahimAvanto varaM maGgalam // 230 // ]
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 zrIajitaprabhucaritam sargaH-5 evaM stutvA pracurapulakodbhedanirdigdhadehAste'rhadgRhAdatha bahirupAgatya kRtyajJadhuryAH / nemuH stUpAn bharatanRpateH sodarANAmudArAnandAH svIyaM narajanuramanyanta dhanyaM ca tajjJAH / / 231 / / [mandAkrAntAvRttam ] iti zrIpadmaprabhAcAryacaraNarAjIvacaJcarIkazrIdevAnandasUriviracite zrIajitaprabhucarite AnandAGke mahAkAvye strIduzcaritraviraktA'zoka bhadraRSicaritragarbhitasagaranandanasvecchAvihArazrIaSTApadatIrthavandanavarNano nAma paJcamaH sargaH // // graM. 237, a.4, AditaH 3661 //
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH atha taccaityamAtmIyapUrvajAnAM yazazcayam / dhRtAGgamiva nidhyAya, tanujAn jahnurUcivAn // 1 // 'aho ! bharatavatkvApIdRzacaityavidhAnataH / kurmaH kundojjvalAM kIrti, kSitau vayamapi sthirAm // 2 // sthApite bharatezena, tIrthe'sminneva vA'dhunA / dhruvapuNyAptaye kiJcit, kRtyazeSaM vidadhmahe // 3 // parvato'yaM ratnakhAniH pravarauSadhisaGkalaH / nAnAratnama[ya] zrImadarhadehavibhUSitaH // 4 // pravRtte duHSamAkAle, hInasattvairdhanArthibhiH / bhaviSyatpArthivairlopaM, neSyate pApavRttibhiH // 5 // yugmam || " tadamuSyaiva rakSAyai, yatnaH kazcidvidhIyate / trANaM pratnasya tIrthasyA'dhikaM yannUtnanirmiteH // 6 // ityuktavAnavarajairanujJAtaH kare'karot / daNDaM jahnuH sahasrAMzuriva tejasvinAM varaH // 7 // kanIyobhiH sahA'hlAya, taM zailaM parito'pi saH / dharitrIM daNDaratnena, parikhArthaM vyadArayat // 8 //
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 daNDasyA'meyazaktitvAccakriputrairmahAbalaiH / yojanAnAM sahasraM bhUpIThe khAte jhaTityapi // 9 // prAdurbabhUvurnAgAnAM, bhavanAni rajobharaH / vizaMzca teSu nikhilaM, nAgalokamacukSubhat // 10 // yugmam / / khAtakSmAvivarairarkaH, svakaraughaM rasAtale / tatAna 'nA[ga]lala[nA] tanu'sparzotkadhIriva / / 11 / / hahA ! prAdurabhUt ko'yamutpAta iti vAdinaH / sAtaGkAH svasvazastrANi, bibhrANAH pANipUragAH // 12 / / kopakamprAdharA bADhamAkulIbhUtamAnasAH / satvaraM zaraNaM bhejuH, svanAthaM jvalanaprabham // 13 // yugmam // asamaJjasamAlokyA'kasmAttat jvalanaprabhaH / prayuktAvadhivijJAtasAgaribhyo'kupattarAm // 14 // kampamAnatanuH kopArdarzaH pralayA'rkavat / jhaTityAgatya sagarAtmajAnevaM jajalpa saH // 15 // 'anantajantunirghAtakAraNaM bhUmidAraNam / mahApApamidaM mattAH, kathaM kurutha re jaDAH ? // 16 / / bhavadbhirbhavanezAnAM, bhavanAH zAzvatA api / daNDaprahArato re re, kiM vyadhIyanta jarjarAH ? // 17 // sagarasya tanUjAnAM, bhrAtRvyANAM jinezituH / yuSmAkamuttamAnAM kiM, yujyate kartumIdRzam ? // 18 // 1. 'nAla lAtunu' iti pu.pre. / 2. sagaraputrebhyaH /
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ magaraputrairaSTApadarakSaNAya parikhAkaraNam 363 durmadA daNDaratnAptyA, zrImadAd gatabuddhayaH / na pazyAmi durAcArA !, udakaM vaH zubhAvaham' // 19 // jagurUce'tha 'nAgendra !, nAsmAbhirayamudyamaH / upadravAya yuSmAkaM, sadanAnAM vinirmame // 20 // kintvaSTApadazRGgasthaM, caityaM pUrvajanirmitam / bhAvidurgatalokebhyastrAtuM kheyamakhAnyadaH // 21 // vezmAnAM vaH sudUratvAcchazaGke na hyupadravaH / arhadbhaktiparANAM taddoSalezo'pi nAsti naH // 22 // aparAddhaM daNDazaktyA, nAganAtha ! sahasva tat / kopaM saMvRNu nedRkSaM, vidhAsyAmaH punarvayam' // 23 // jahvanetyanunIto'tha, nAgendraH zamamAzritaH / IdRk kRDhvaM punarmA smetyuktvA'gAt svapadaM drutam // 24 / / Uce'nujAMstato januraSTApadagireridam / kRtaM pAtAlagambhIraM, kheyaM no bhAti nirjalam // 25 // riktasya pUraNaM kAlAd, rajasA'pyasya sambhavet / tad gAGgamoghamAnIyA'mbunedaM pUryate javAt / / 26 / / sAnandaM sodarairjahvarjalpitaH sAdhu sAdhviti / [ra]yA[da] dArayaddaNDaratnena svarnadItaTIm // 27 / / rayanirghoSabadhirIkRtadidviradazravAH / sphuradabhraMlihollolapaTalanyakRtAcalA // 28 // matsya-kacchapa-pAThInamukhyajantukulAkulA / daNDaklRptA'dhvanA prApa, gaGgA tAM khAtikAmatha // 29 // yugmam //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 zrI ajitaprabhucaritam sargaH 6 pAtAlakalpA yojanasahasradvayasI kSaNAt / gAGgairjalabharairviSvak, parikheyamapUryata // 30 // prAgjAtairbhUmivivaraiH, salilaugho'tha bhoginAm / bhavaneSu vivezoccairjanayan kSobhamulvaNam // 31 // tatastrAsasamAkIrNAH, pUtkAramukharAnanAH / nAganAthaM samabhyetyA'bhyadhurnAgakumArakAH // 32 // nAtha ! nAtha ! kuto'pyeSa, jalarAziH prasRtvaraH / pUrayatyahisadmAni, durnivAraH samudravat // 33 // nAgA itastato naSTA, duSTAriSTollasadderA: / etAzca jalapUreNa, plAvyante nAgayoSitaH // 34 // tatastrAyasva trAyasva, nAgAn bhayavisaMsthulAn / samartho'pi kathaM nAmA'samartha iva tiSThasi ? // 35 // nAgezvaro'va[da]t krodhAd bhrakuTIbhISaNAlikaH / 'manye duzceSTitamidaM, sagarasya tanUbhuvAm // 36 // rajobharaprapAtena, pUrvaM yadvihitAgasaH / mayA na zikSitA ete, tadevaM durmadA vyadhuH ||37|| sAmA'yogyAnimAMstAtalakSmIprAgbhAragarvitAn / drAgdaNDaviSayIkurve, mahAmantuvidhAyinaH' // 38 // ityuktvA tvaritaM dRSTiviSakuNDalibhiH samam / niragAdaurvavadvArdheH, pAtAlA[jjva ]lanaprabhaH ||39|| 1. yojanasahastrapramANA / 2. bhayAH / 3. vaDavAgnivat /
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagarAtmajAnAM nAgendreNa bhasmIkaraNam 365 tenA'rkamaNDalekSogradRgviSeNa vilokitAH / babhUvurbhasmasAt SaSTiH, sahasrAH sagarAtmajAH // 40 // sadyaH sanAge nAgeze, pAtAlaM prAptavatyatha / skandhAvArAntare hAhAravaH prAdurabhUd guruH // 41 // tadA mUrchAvazAlluptacetanA abhavan janAH / duradhvagakumArAnuyAtaprANA iva kSaNAt // 42 // kramAdvigatamUstei, zokaprAgbhArapIDitAH / evaM tArasvaraM cakruvilApAn zrutiduHkhadAn // 43 // re daiva ! kimakANDe'pi, yugapannaH prabhoH sutAn / samahArSImahApApa !, niSkRpAnAM ziromaNe ! // 44 // cet saMhRtA amI tat kiM, vayaM muktA durAzaya ! / prabhunAze sahAyAnAM, hAsAyaiva [hi] jIvitam // 45 // hA nAthA ! kva gatA yUyaM, muktvA'smAn zaraNojjhitAn / na kiM pratyuttaraM daddhve, bhaktAnAmanujIvinAm / / 46 / / yuSmAn vinA gatAn no'dya,dRSTvA cakrI virakSyate / vihAsyati ca niHsattvAnathavA nigrahISyati // 47 // nogApa[za]da ! dagdhvA naH, svAminaH zvAnavacchalAt / kva naMSTvA yAsi yuddhAya, praguNIbhava durmate ! // 48 // itthaM vairUthinInAtha-sAmantAdyAH sphuracchucaH / ziro-hRdAdi nighnanto, vyalapan vividhoktibhiH // 49 // 1. asmAn / 2. nAgAdhama ! / 3. senAdhipatiH /
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 antaHpurastriyo'pyevamuddizya svasvavallabhAn / vyalapan bASpadhArAbhiH, pUrayantyaH surApagAm // 50 // hA jIviteza ! hA somadyutida ! praguNoccaya ! / hA saumyaikasadana ! [kva], kvA'si hA madanadyute ! // 51 / / dehi prativacaH preyan !, kiM na jAnAsyamuM janam / prANapriyaM mahAduHkhAkUpArAvarttapAtinam // 52 // paktrimairvAruphalavat, sphuTa re hRdaya ! dvidhA / re re jIvita ! nirgacchA'nugacchA'dhipatiM svakam // 53 // daiva ! preyoviyoge'smAn, drutaM saMhara saMhara / dhartuM kSaNamapi prANAn, zaknumo'taH paraM na hi // 54|| dAvAgni ! tvamiha prAdurbhUya bhUyaH zikhAkulaH / priyaM no'nuyiyAsUnAM, kuru sAhAyyakaM javAt // 55 // pata vA'smAkamupari, nirvilambaM taDillate ! / saridvare'thavotplutya, jalainaH plAvayoddhataiH // 56 / / evaM rudatyo vividhaM, sudatyastA uraHsthalam / Ajanire dRDhaM muktAsrajaM cA'troTayan rayAt // 57 / / itarAnapyalaGkArAn, vyakSipastAH samantataH / bASpaughArdI bhuvaM cA'zoSayaniHzvAsavAyubhiH // 58 // zokAbdhirevamudvelaH, prasaran ruditasvaraiH / vyAnaze sarvato'pyAzu, pakSi-druma-mRgAnapi // 59 // 1. pakvacirbhaTakaphalavat /
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayodhyAM prati prasthAnam 367 vicchAye nikhile sainye, kAryamUDheSu mantriSu / subuddhiH sacivo dhairyamAlambya procivAnatha // 60 // 'bho bho ! araNyaruditenaitenA'laM yato vidhiH / parisphuran sudurvAraH, zakrAdyairapi sarvathA // 61 // naite cakrisutAH zocyA, nazvarAGgavyayena yaiH / tIrthaM surakSitaM kRtvA, stheyaM sukRtamajitam // 62 // athA'smAkaM rayAgacchajjAhnavIjalasaGkale / sapratyUhe pradeze'tra, sthAtuM no yujyate kSaNam // 63 // tadadyaivA'muto dezAt, prayANaM pravitanyatAm / gatvA ca svAmine hasti-turagAdyaM samarpyatAm // 64 / / tato'smAsu prabhuH kiJcidyat karoti karotu tat / na naH kartuM tatAM cintAM, sAmprataM khalu sAmpratam' // 65 // ityamAtyavaco yuktaM, manvAnA nikhilA api / sAmantAdyA gatotsAhAH, prayANakamakalpayan // 66 // mlAnAnanA ayodhyAyAH, prApyopAntabhuvaM ca te / niSadyaikatra sambhUyA'mantrayantetaretaram // 67 / / bhaktAH zaktAH purA dRSTasArA iti mahIbhujA / sasammAnaM samAdiSTA, vayaM sArddha tanUruhaiH // 68 // gatvA ca tAn vinA'dyA''syaM, darzanIyaM kathaM prabhoH ? / vaktavyA vA kathaM putravArteyaM sahasedRzI ? // 69 // tadasmAkaM kulInAnAM, tatra gantuM na yujyate / [yujyate] tvanugantuM tAn, svaprabhUn mRtyusAdhanAt // 70 //
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 kriyate jvalane vAripUre vA tat pravezanam / udare vA kSurIkSepaH, kaNThe vA khaDgavAhanam // 71 // udbadhyate tarau vA''tmA, yadi vA patyate bhRgoH / na tu bhUmIpateH svAsyaM, malinaM khalu darzyate // 72 // kiJca mRtyuM svaputrANAM zrutvA ceccakravartyapi / prANAnujjhati duHkhArtto, mRtyureva tadA'pi naH // 73 // ityanalpavikalpaughavyAkulAn mRtimicchataH / tAnavAdIt tadaivaitaM, ekaH kASAyabhRd dvijaH // 74 // / 'yadi SaSTiH sahasrA bho !, mRtA vaH svAmino'GgajA: / tadviSAdaniSAdaH kiM praviveza hRdAlayam ? // 75 // zrI ajitaprabhucaritam sarga:-6 na hyetannUtanaM kiJcit, prakRtyA bhaGgure bhave / yat saMyogo viyogAnto, maraNAntA tathA janiH // 76 // upAyAnAM khalu zatairapi no rudhyate mRtiH / rudhyate yadi tadyAtAH zakra-cakryAdayaH kva te // 77 // , yugapanmaraNe'pyeSAM na hi kazcana vismayaH / karmaNAM hi pariNAmAnnAsti tadyanna jAyate ||78 || dhruva bhAvini mRtyAvudbhUte [bho] dhIrabuddhayaH ! | zucaM tyajata no pratyAvarttante hi mRtAH zucA // 79 // cakriNo'pi puro vakSyAmyeta [d] yuktaM yathA tathA / na sa zokAmbudhau maGktA, tyajatA''kulatAM tataH' ||80|| 1. vahanameva vAhanam / prajJAditvAt si.hai. - 7- 2 - 165 - sUtreNa svArthe 'NpratyayaH iti zabdaprabhede 2 / 2 / 2. AgataH / 3. khedacaNDAlena /
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 369 svaputramRtyumiSAd dvijanmanA sagarapratibodhanam evamAzvAsya tAnadhvasthitaM kiJcidanAthakam / AdAya mRtakaM so'gAdvinItAM nagarIM dvijaH // 81 // AsthAnamaNDapAsIne, cakriNyatha sa vADavaH / dvAre sthitvordhvadordaNDaH, pUtkRti tenivAniti // 82 // hatA'zeSaripuvyUha !, prINitA'zeSamArgaNa ! / namitAnekagIrvANa !, nItigaGgAhimAlaya ! // 83 // bhavatA rakSite'muSmin, bhArate sakale prabho ! / hahA ! nirnAyaka iva, muSito muSito'smyaham // 84 / / yugmam / / nizamyA'zrutapUrvaM tad, dvArapAlaM nRpo jagau / 'jAnIhi kiM ravItyeSa, yadi vA'tra pravezaya' // 85 // athaitya dvArapAlenA'nuyukto'yaM muhurmuhuH / tathaiva pUtkRti bADhamazRNvAna iva vyadhAt // 86 / / dvArapAlaH punaH proce, 'kimakarNo'syaho dvija ! ? / yat parityajya pUtkAraM, na zRNosi hitAM giram // 87 / / dhanyo'si tvaM gRhe te'dyodgataH kalpatarudhUvam / prasUtA kAmadhenurvA, cintAzmA vA [sa]mAgataH // 88 // yat svayaM sagarazcakrI, bhavaduHkhena duHkhitaH / kRpAmbudhirmadAsyena, hetuM duHkhasya pRcchati // 89 // purato mama tad brUhi, svakIyaM duHkhakAraNam / yadi vA svayamAgatya, bhASasva nRpateH puraH' // 90 // zrutveti bASpasaMruddhalocanaH praskhalatpadaH / vilulanmUrddhajo mlAnAnanaH kSAmakapolakaH // 11 //
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sargaH 6 370 sa dvijo vetriNA sArdhaM, saMsadaM cakravarttinaH / praviveza cakriNA'pItyapRcchyata kRpAlunA // 92 // yugmam || 'vastra - kAJcana- ratnAdi kiJcit te kenaciddhatam ? | nyAsApalApAt kenApi, pApinA pIDito'si vA ? // 93 // grAmArakSAdinA kenA'pyardito'syathavA vRthA ? | kenacidvA parAbhUto, dAropaplavakAriNA ? || 94 || kenA'pyariNA [vA] dUno ?, vyAdhinA bAdhito'si vA ? naiH svenopadrutaH kiM vA ?, yadvA'nyad duHkhakRdvada' // 95 // tataH sa brAhmaNo'zrAntamalIkA zruplutAmbakaH / vimuJcan dIrghaniHzvAsAnnRpamUce kRtAJjaliH // 96 // 'rAjanvatyAM tvayA cakrinnamuSyAM bharatAvanau / kRSNAhivat paradravyaM, janA nai [va] spRzantyapi // 97|| kazcinnA'pahnute nyAsaM guruM svamiva sanmatiH / grAmArakSAdayaH svIyA'patyavat pAnti ca prajAH // 98 // parAGganA mAtR-svasR-tanayopamayA'khilaH / tvadrAjye manute loko, dhatte'ritvaM ca ko'pi na // 99 // bhItAstvatto'raya iva, rujo'pi pralayaM gatAH / dAridryaM tava dAnena, nAzitaM bhuvanAdapi // 100 // na kazcid duHkhito loke, tvanmahimnA mahIpate ! / varjayitvA tu mAmekamamuM durdaivadUSitam // 101 // 1. dAridryeNa /
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaputramRtyumiSAd dvijanmanA sagarapratibodhanam avantideze'zvabhadranAmagrAmakRtasthitiH / agnihotrarato'smyeSa, bIDavo bharatAdhipa ! // 102 // putraM prANapriyaM patnyAH, pArzve muktvA'nyadA mudA / vizeSavidyA'vAptyarthaM, grAmAntaramayAsiSam // 103 // tatrA'dhIyAnamanyedyurbheje mAmaratirbhRzam / aInamittena tenA'tikSubhyan svaM grAmamAgamam // 104 // sUcitA'maGgalo'nekairdurnimittairgRhaM gataH / priyAM hA putra ! hA putretyAkrandantIM niraikSiSi // 105 // mRtyuM putrasya nizcitya, mUcchito'tha parAsuvat / patitaH pRthivIpIThe, cirAccaitanyamApnuvam // 106 // pralapannatha gehAntaH, sarpadaSTamimaM sutam / vIkSyodvegaM ciraM dhRtvA, hRdayena vyabhAvayam // 107 // " sarvArthaghAtinaM zokaM vimucya svAGgajanmanaH / jIvanAya tanomyeSa, upAyaM laghu kaJcana // 108 // , upAyaH ko'sti huM jJAtaM SaTkhaNDabharatAdhipaH / kiGkarIkRtagIrvANa-vidyAdhara-naroccayaH // 109 // samasti sagarazcakrI, dInAnAthaikabAndhavaH / tamAzrayAmi vipadAmasAdhAraNamauSadham // 110 // yugmam || jIvayitvA sa me putraM, duHkhasyAntaM vidhAsyati / Azritasya hi kalpadru, kutaH syAdAtapavyathA ? // 111 // 1. brAhmaNa: / 2. apazakunena / 371
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 iti saJcintya pRthvIza !, tvAmasmyeSa upasthitaH / prasIda jIvaya prANapriyaM putramamuM mama' // 112 // athA''diSTainarendreNa, narendramantrakauzalam / prayuktaM tatra bahudhA'bhUdRthoSaravRSTivat // 113 / / tato jAGgalikAH khinnA, jagadurjagatIpatim / 'deva ! vyApanna evAyaM, yetitvA khalu tadvRthA' // 114 // cakrI vipramuvAcA'tha, 'tvatputro mAntrikottamaiH / amIbhirapi nA'jIvi, yadi tat kiM vidhIyate ?' // 115 // zrutvA tadduHzravaM bhUpavaco vipraH sagadgadam / jagAda 'puNyahInAnAmavadhirvarivarmyaham // 116 // yattvaM samastabhUnAtho, dainyahA dInadehinAm / zaraNyaH zaraNecchUnAM, suraratnasamo'thinAm // 117|| Azrito'pi mayA prodyadgurvAzena na rakSasi / gRhyamANaM kRtAntena, svAminnandanamekakam // 118|| yugmam // prasIda putrazokAbdhau, majjantaM mAM samuddhara / tvamapyupekSase cettad, hA hato'smi hato'smi [hA]' // 119 // iti zrutavacAzcakrI, tad duHkhenA'tiduHkhitaH / bhUyo'pi viSavaidyAnAmAnanAni [ni]raikSata // 120 / / atha te'cintayan dInaM, vividhaM jalpatA'munA / dvijanmanA'vanInAtho, vidadhe kuNThitottaraH // 121 // 1. jAGgalikaiH / 2. yatitvA khalu-yatanIyaM na ityarthaH, niSedhe0 (si.hai. 5 / 4 / 44 / ) iti sUtreNA'yaM prayogaH / 3. dainyanAzakaH /
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaputramRtyumiSAd dvijanmanA sagarapratibodhanam 373 parAsuzcaiSa no jIvayituM zakyaH kathaJcana / tadupAyena kenApi, bodhyo'yaM jaDadhIrdvijaH // 122 // ityAlocya tamAhuste, 'vipanno yatra ko'pi na / rakSAmAnaya tasmAdbhoH !, kutazcinmaGgalaukasaH // 123 // yathA te nandanaM vipra !, gataprANamapi kSaNAt / prANayAmazcikitsA hi, na sidhyedbheSajaM vinA' // 124 // nRpAdezAdatha dvAHsthA, vinItAyAM samantataH / anyatrApi ca papracchurmaGgalaukastathAvidham // 125 / / hasyamAnA janaistAdRgalabdhvA mandiraM ca te / pratyAgatya nRpaM klRptAJjalayo'tha vyajijJapan // 126 // deva ! pratigRhaM lokaH, saGkhyAtItAn mRti gatAn / bravIti vidyate tasmAnna maGgalagRhaM kvacit / / 127|| jajalpA'tha nRpo vipraM, 'rakSA maGgalasadmanaH / tvatputrajIvanAyoccairjAyurAkhyAyi mAntrikaiH // 128 // maGgalaukastu nAstyeva, yato'syAM bharatAvanau / samasteSvapi geheSu, gehamasmAkamuttamam // 129 // asmin kulakarAH sapta, klRptahA-mAdinItayaH / samajAyanta vimalavAhanAdyAH purA kila // 130 // te ca sarve'pi kAlena, kAlena kavalIkRtAH / tatazcA'bhUnmarudevAkukSibhUrnAbhinandanaH // 131 / / 1. kRtahAkAra-mAkArAdinItayaH / 2. samayena / 3. yamadevena /
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 anantavijJAnanidhiH, surAsuranamaskRtaH / prathamastIrthanAthAnAM, bhagavAnRSabhaprabhuH // 132 // vipannaH so'pi kAlena, tasya jyeSThaH sutastataH / AdimazcakriNAmAsId, bharato nAma vizrutaH // 133 / / so'pi prAptaH paraM lokamamuSyA'varajo'pi ca / balI bAhubaliH stheyobhAvaM no bhejivAn bhuvi // 134 / / nAmnA''dityayazA AsIt, sUnurbharatacakriNaH / mahAyazAstatazcA'bhUt, tato'pyatibalo nRpaH // 135 / / tataH paraM balabhadro, balavIryAbhidhastataH / kIrtivIryo jalavIryo, daNDavIryastataH kramAt // 136 / / ete'STau bharatArddhasya, zAsitAro mahaujasaH / arhadvyUDhoSNISadharA, apyAsan mRtyugocarAH // 137 // tataH paraM pare ke'pi, zivaM ke'pi divaM punaH / saGkhyAtItA mahInAthAH, zizriyuH kAladharmataH // 138 // jitazatruH zivaM prApa, sumitrastridivaM tathA / tanmamApi gRhe kAlAnnA'vaziSTo'sti pUrvajaH // 139 / / yajjAnIhi dvijottaMsa !, maGgalauko'sti na kvacit / sarvasAdhAraNaM mRtyu, sahasva svAGgajanmanaH // 140 // na mantrA maNayo nApi, nauSadhAni na buddhayaH / na zastrANi na zauryaM ca, kRtAnte prabhavantyaho ! // 141 / / na mahAbdhau na pAtAle, na vA gIrvANavezmani / na kAntAre na vivare, chAdyate'smAt kRtAntataH // 142 //
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaputramRtyumiSAd dvijanmanA sagarapratibodhanam na bAlaM na jarAkrAntaM,na yuvAnaM na []kSmaNam / na niHsvaM vA jahAtyeSa, samavarttI sudAruNaH // 143 // yadyanantena kAlenA'nantAzcakrayAdayo'pi te / mRtyunA saMhatAstat kiM zocasyekaM mRtaM sutam ? // 144 // kiJcA'sau me pitA mAtA, sodarastanujo'thavA / iti cchidreNa zoko'yaM, vizan vAryo vivekinA // 145 // pAdape pakSiNa iva, vezmanyekatra dehinaH / kenApi karmayogena saMsAre'smin milanti yat // 146 // svasvakarmavazAt kAle, gacchanti ca pRthak pRthak / vidhAtuM tatra dhIrANAM, khedaH kiM nAma yujyate ? // 147 // vairAgyabhAvanAM nAvamivAzritya dvijAgraNIH ! / sadyastvamuddharA''tmAnaM, majjantaM zokasAgare' // 148 // dvijanmA'thA'bhyadhAccakrinnadya me putrazokataH / vidato'pi bhavasyedaM, saMtattvaM makSu vismRtam // 149 // dhIratAM ka ivorvIza !, na jahAti zucAkula: / na hi kalpAntavAtena, na kampante'calA api ? // 150 // dhIrastvamiva no nAtha !, ko'pyasti jagatItale / na hi sthiro meruriva varNyate kvApi kazcana // 151 // jainavAkyAmRtAsvAdadhvastamoho'dhunA bhavAn / mAM prabodhitavAn sAdhu sAdhu zocanavihvalam // 152 // 375 1. lakSmIvantam / 'lakSmIvAn lakSmaNaH zlIla:' iti abhi. cintA zlo. 357 / 2. svarUpam /
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 zrIajitaprabhucaritam sargaH 6 tvayA'pyajitatIrtheza bhrAtrA bharttarvivekinA / vairAgyabhAvanA naiva, tyAjyA svavyasanodaye || 153 / / yataH kAlo'sakau raGkaM, cakriNaM cA'vicintayan / prANAn putrAdikamapi, haratyevA'kutobhayaH // 154 // yathA ca cakrabhRt svasyA, vipuladdheH parikSaye / bADhaM zocati raGko'pi svIyAlparddhastathA kSaye // 155 // na zociSyAmi putrasyaikasya nAze dhiyAM nidhe ! | mA zocIt SaSTisahasraputranAze bhavAnapi // 156 // iti dvijanmano'kANDA'zanipAtanibhaM vacaH / zrutvA yAvanmahIzo ! hA, kimetaditi dadhyivAn // 157 // tAvat prAkkRtasaGketAH, saMvyAnasthagitAnanAH / azrustimitabhUpIThAH kumAropAntavarttinaH // 158 // sAmantA-'mAtya-senAnIpramukhAH praskhalatpadAH / hAhAravaM prakurvANAH, prAptAzcakrabhRtaH sadaH // 159 // yugmam // praNamyA'vAGmukheSveSu, yathAsthAnaM sthiteSvatha / kumArA'nIkSaNAdvipragiraM saMvAdinIM smaran // 160 // " sadyazcakrI dRDhaM vajrAhatavat sthambhitAGgavat / suptavanmattavacchUnyo, vaivarNyaM pratyapadyata // 161 // yugmam // dhairyaM tathA tyajantaM taM prabodhayitumAdRtaH / , vipraH provAca 'kiM cakriMstvamapyevaM vimuhyasi // 162 // 1. svaduH khodaye /
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagarasya vilApaH 377 pRthagjana iva mApa !, bhrazyaddhairya ! svapUrvajam / RSabhezaM bhrAtaraM cA'jitezaM mA sma lajjaya' // 163 / / rAjA dadhyau svaputrAntamiSAdeSa dvijo dhruvam / durvacaM sUcayAmAsa, mamA'zeSasutakSayam // 164 // kintu teSAM kumArANAM, mahAratnavirAjinAm / bhujaujasA'pyajayyAnAM, kena nAzo vidhIyate ? // 165 / / dhyAtveti bhUminAthena, pRSTAH kimidamityatha / zazaMsuH sacivAdyAstajjvalanaprabhaceSTitam // 166 / / rAjA rAjyazca tacchrutvA, nyapatan mUcchitA bhuvi / kathaJcillebhire zItopacAraizcetanAM tataH // 167 // rAjya: svAGgabhuvAM grAhaM, grAhaM guNaparamparAm / ruruduvilulatkezakalApAntahitAnanAH // 168 // AtmarakSAH pratIhArAH, sauvidA vArayoSitaH / ceTAzceTyazca pUtkAraiH, pUrayanti sma rodasI // 169 / / rAjIvadbhUpatirapi, tyaktadhairyastato bhRzam / dIrghaniHzvAsaM muktvA'raM, vilalApeti vihvalaH // 170 // 'he kumArA ! nijaM tAtaM, virahArtiprapAtinam / Agatyoddharata kSipraM, gatA yUyaM kva dUrataH ? // 171 // sutAstAtasya vAtsalye'pIkSitA kApi khaNDanA / yad vo labdhApamAnAnAmiva kazcinna vaktyapi // 172 // 1. svaputramaraNamiSAt /
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 re daiva ! madanAkArA, hArA bhUmimRgIdRzaH / AH ! kumArAH kathaGkAraM, yugapat saMhRtAstvayA // 173 // nAgabruva ! mahApApa !, mamaiSAM tanujanmanAm / ekasminnapi nA''sItte, kiM kRpA krUratAvadhe ! // 174 // hA senAnIrvarddhake ! hA, hA purodho ! gRheza ! hA / kumArANAM paritrANe, prayAtaM tadbalaM kva vaH ? // 175 // gajaratna ! vAjiratna !, cakra-daNDA-'sayaH ! kimu / daive parAGmukhe yUyamapyabhUta tathAvidhAH // 176 // maNe ! kAkiNi ! hA carma !, cchatra ! yuSmAsu satsvapi / kumArA nAgakheTena, tena vyApAditA katham ? // 177 / / pauruSeNApi mahatA, sAmprataM kiM karomyaham ? / na hi prANanti me putrAH, sagotre'pyurage hate // 178 / / hA vatsA ! RSabhasvAmivaMze'muSmin sunirmale / abhUtapUrvamIdRkSaM, kathaM mRtyumavApata ? // 179 // yo vaH svecchAvihAre'bhUdbhArate [tu] manorathaH / tamasampUrya hA ! kasmAt, svavihAre vyadhAyi saH // 180 // rAjyazriyo'dhunA yUyaM, dhuryatAM samupAgatAH / hatAzca yugapadduSTavidhinA nirdayena hA ! // 181 / / yuSmAn vinA'dya me rAjyazriyA kiM nidhibhiH kRtam / alaM cakrAdikai ratnairebhirbha[va]tu cA'subhiH' // 182 / / evaM vilApinaM mUcrchA, gacchantaM ca muhurmuhuH / cakriNaM sa dvijo'vAdIdadInavacanasthitiH // 183 //
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvijena sagarasyA''zvAsanam 379 'naranAtha ! yathA tvaM mAmanvazA adhunaiva hi / tathA'nuzAdhi svAtmAnaM, mA muhaH sattvasevadhe ! // 184 // yasya bhrAtA'jitasvAmI, jaganmohatamoraviH / tasya te bodhyamAnasya, parairnA'patrapA kimu ? // 185 / / saMsAraM svayamevAmuM, vetsyasArataraM tataH / tavAgre kiM vayaM brUmaH, sArAsAravivecaka ! ? // 186 / / pitR-mAtR-svasR-bhrAtR-putra-putryAdayo hyamI / sambandhAH svapnadRSTAbhA, manyante tattvavedibhiH // 187 // vivekin ! muJca tacchokaM, dhIratAmurarIkuru / jIvanti ca mriyante ca, dehinaH svasvakarmabhiH' // 188 // evaM tattvamayaivipravAkyairbodhaM kSaNaM nRpaH / kSaNaM ca putrapaJcatvasmRtyA mohamazizriyat // 189 // tataH subuddhimantrIndurgirA pIyUSatulyayA / bhUpasya khedagaralaM,tIvra bhettuM pracakrame // 190 // 'dhartuM vidhuratA no te, yujyate vyasane prabho ! / / na hi kvacit samudro'pi, maryAdAM laGghate nijAm // 191 / / anyacca mahatAmevA''pado nA'mahatAM punaH / grasyate rAhuNA puSpadantAveva na tArakAH // 192 / / mahatAM vikRtiM kartuM, zaktaH kAlo'pi no punaH / ziziro'pi na zaiziya~, vidadhAti vibhAvasoH // 193 // 1. jagatAM mohAndhakAranAzane sUryasamaH /
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 sudhiyAM bodhatAM cA'smin, bhave sarvaM calAcalam / kutaH zokapizAcasyA'vakAzo'pi hi sambhavet ?' // 194 / / evaM mantrigirA jAgradvivekaH zokavarjitaH / sagaro'vocata giraM, bhavanirvedabandhurAm // 195 / / 'sacivendra ! tvayA sAdhu, sAdhvidaM pratipAditam / kSaNAd dRSTaM kSaNAnnaSTaM, sarvameva bhave'tra hi // 196 / / zailA''pagAmahApUrasadhyag yauvanamaGginAm / kuzAgrasthitapAnIyabindutulyaM ca jIvitam // 197 / / lakSmIstaDillatAlolA, prema buddhadasannibham / viSayAstu sunAsIrakodaNDanibhavibhramAH // 198 / / pazyanto'pIti hA mUDhA !, vAJchitArthasya kasyacit / prAptau nAze ca pramadaM, khedaM ca tanvate vRthA // 199 / / na tUdvijya bhavAdbhISmAdamuSmAduruduSkRtAH / sAdhayanti sarvasaGgatyAgA[t] svArthamanuttaram // 200 // na bAdhate jarA yAvad, yAvad vyAdhirna varddhate / yAvannA'kSINi hIyante, yAvanmRtyurupaiti na // 201 // tAvadbhagIrathAbhikhye, jahvaputre nRpazriyam / niyojya sacivAdhIza !, cAritrAya yatAmahe' // 202 // yAvadvadati cakrayevaM, bhavavairAgyabhRd bhRzam / tAvadaSTApadAbhyarNavAsilokAH samAyayuH // 203 / / 1. girinadImahApUrasamAnam /
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaGgApravAhaskhalanAya bhagIrathasya gamanam 'prabho'smAn rakSa rakSeti,' pUtkurvantasta uccakaiH / bhUbhA''hvAyya kimiti, pRSTA evaM vyajijJapan // 204 // 'daNDaratnena yA kRSTA, gaGgA deva ! tvadaGgajaiH / sA'dhunA'STApadagireH, pUrayitvA''zu khAtikAm // 205 // AplAvayatyupakaNThasthitaM grAma-purAdikam / tat trAyasva mahInAthA'nyathA'nAthA vayaM gatAH' // 206 // yugmam // zrutveti bharatAdhizaH, karuNApUritAntaraH / bhagIrathaM nijaM pautramAdidezeti satvaram // 207 // vatsA'STApadaparyantavAsino'mI janA bhRzam / bhramadbhiH svecchayA gAGgaiH, salilairAkulIkRtAH // 208 / / yAhi tAni payAMsyuccairdaNDenA''kRSya sanmate ! / nItvA pUrvapayorAzau, janAnetAn pramodaya // 209 // kulodbhavo'si prajJAvAnasyasi smarasundaraH / vikrAnto'si vadAnyo'si, zastre kauzalavAnasi // 210 // parairapi guNairdotpattihetubhiranvitaH / vatsa ! tvamasi mauddhatyaM, punargA vipadAM padam // 211 // apyanekairguNaiH santo, na dRpyanti kadAcana / mahAnadI vahatyuccairjalApUrNA'pi mantharam // 212 / / guNalezamapi prApya, mAti vizve'pi netaraH / ratho militanIraughaH, kiM na zabdAyate vahan ? // 213 / / 1. 'vipadAM padam auddhatyaM punaH mA gAH' ityanvayaH /
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sargaH 6 382 darpo duryazasAM karttA, hartA sakalasampadAm / anvayasyA'pi saMharttA, praharttA dharmavarSmaNaH // 214 // vinayaH sampadAM mUlaM, kulizaH klezabhUbhRtAm / saukhyadrumANAM pAthodo, bhAsvAn guNasaroruhAm // 215 // tato vinayinA vatsa !, tvayA zaktimatA'pi hi / varjyo dalitadarpeNa, nAgAdInAmupadravaH // 216 // surANAmasurANAM ca tvayA zazvadyathocitam / upacAre varttitavyaM, vighnavyUhanivRttaye // 217|| tatheti cakriNaH zikSAM, tAM prapadya praNamya ca / camUvRto'caladdaNDaratnamAdAya jahrubhUH || 218 | kramAdaSTApadaM prApta:, smRtvA'tha jvalanaprabham / gandha-mAlAdyupacAraparazcakre tapo'STamam // 219 // upasthitamatho nAgarAjaM jalpitavAn pradhIH / naye'bdhi tvanmatenemAM, gaGgAM dezavinAzinIm // 220 // vAJchitaM kurvataste'stu, nirvighnamityahIzituH / vAcaM zrutvA sa mudito, nirmame'STamapAraNam // 221 // tataH karAntarasphUrjaddaNDaratnakRtAdhvanA / bhagIratho mahAvIryaH, samAkRSya saridvarAm // 222 // pUrvapAthonidhiM ninye, tattIrthaM tatprabhRtyapi / gaGgAsAgara ityAsIt, sarvalokeSu vizrutam // 223 // yugmam // 1. tvadanujJayA /
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagIrathasya ayodhyAM prati gamanam 383 pUrvaM yajja[hanu nA''nItA, prathitA jAhnavIti tat / kRSTA bhagIratheneti, gaGgA bhAgIrathItyabhUt // 224 / / dRgviSoragadagdhAnAM, sagarAtmabhuvAM tadA / asthIni tena gaGgAyAH, pravAheNA'bdhimAzrayan // 225 / / dadhyau ca jahvabhUH sAdhu, pitRNAmasthisaMhatiH / gaGgayA'bdhi gatA netastato'tha prapatiSyati // 226 / / tadA pitRNAmasthIni, jale'kSipyanta tena yat / idAnImapi talloko'dhvAnaM tamanuvarttate // 227 // atho bhagIrathaH pAthaHkaSTAt trAtai nairmudA / stUyamAno rathArUDho'valata svapurIM prati // 228 / / sainyareNubharacchannamArtaNDazcaNDadoryugaH / namitAnekabhUpAlamaulilAlitazAsanaH // 229 // Agacchan vartmani prAjyapuNyaprAgbhArarAjitaH / so'pazyat kevalajJAnavaryamekaM mahAmunim // 230 // yugmam // dhanyammanyo rathAtUrNamuttIryA''ryamatallikA / taM triH pradakSiNIkRtya, nanAmA'tha mahAmatiH // 231 / / nyaSadacca yathAsthAnaM, vinayAdracitAJjaliH / zrotuM pIyUSadezIyAM, dezanAM tasya bhaktibhAk // 232 // Adideza parArthaikaparaH zama[va]tAM varaH / apArabhavanistArakArakaM tattvamujjvalam // 233 // aho ! mano-vacaH-kAyaiH, satkarmaNyeva kovidAH ! / yatadhvaM yadi kAGkSA'sti, saukhye svargApavargaje // 234 //
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 duSkarmANi punaH kAya-vAG-manobhiH kudhIdhanAH / vidhAyA'nantaduHkhAnAM, bhaveyurbhAjanaM bhave // 235 / / zubhAzubhaphalaprAptI, dharmAdharmoM purAkRtau / mukhyau hetU parijJeyau, gauNAH sarve pare punaH // 236 / / vAryate muktamaryAdaH, sAgaro'pi samApatan / avazyabhogyaM kenApi, na tu karmavijRmbhitam // 237 // duSkRtaM svalpamapyuccairdAruNAntaM prajAyate / ihArthe vasumatyAkhyAvaNIvaputrInidarzanam // 238 // tadyathAzreSThI babhUva zrAvastyAM, sudhanurnAma saddhanaH / viSNoH zrIriva tasyAsIdamRtazrIriti priyA // 239 // kramAdajAya[ta] tayornAmnA vasumatI sutA / mRdvIkAmRdugI: sphAralAvaNyamayavarmabhRt // 240 // kalAnaipuNyato bAlapaNDiteti prathAM gatA / sA'bhUt pitroH pramodAbdherullAse candrikAyitA // 241 // sadhrIcyevA'virahitA, mAyayA sA nirantaram / upAyairvividhaiH sarvajanacetAMsyaraJjayat // 242 // atha bAlye'pi mAtA'syAH, paralokamupeyuSI / zreSThI ca kamalAnAmastriyamanyAM vyavAhayat // 243 / / abhyadhatta ca tAM 're cet, sutAM me nijadehavat / na pAlayasi tat kArya, bhavatyA me na kiJcana' // 244 //
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtakarmavipAke vasumatIkathA 385 sA'pi bhItA tataH samyag, vasumatyAmavartata / / yathA tathA svArthasiddhau, ceSTante hi vizAradAH // 245 // kamalA'tha gate kAle, kiyatyapi pati bhRzam / vazaMvadaM parijJAya, tasyAmAsIcchla thAdarA // 246 / / tathA dRSTvA vasumatI, cintayAmAsa kiM pituH / nivedayAmi yadi vA, kimetAvannivedyate ? // 247 // asAdhyaM nAsti madbaddhaH, kiJcanApi mahItale / tattAmeva prayujyA'haM,sAdhayiSyAmyabhIpsitam // 248 // atho gatAyAmanyedyuH, kamalAyAM bahiH kvacit / pradoSe vAsavezmAntaH, sthite ca nijavaptari // 249 / / svayaM dvArasthitA mAyAkhanirvasumatI nijAm / sakhImuddizya vacanaM, provAceti kathAntare // 250 // [yugmam] 'sakhi ! neyaM vimAtA me, cokSA zATikayA khalu / vidhatte taptimetAM ca,[na] tAto bAlikA nvaham // 251 // tat kiM karomi ? kiM vA me, vyarthayA cintayA'muyA / eti nidrA tat svapimItyuktvA' suSvApa caiSakA // 252 // sudhanustu nizamyaitat, kruddho dauHzIlyazaGkayA / kapATe sudRDhaM dattvA, sthitavAn mandirAntare // 253 // atrAntare kamalA'pi, dvAradezamupAgatA / prAha sapraNayaM 'preyan !, dvAramudghATaya drutam' // 254 / / kopAkrAntastu sudhanurnAsyAH prativaco'pyadAt / kamalA'thA'vadacchaGkAzaGkazalyitamAnasA // 255 //
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 'kimiyaM jIvitAdhIza !, kiGkaryAmaprasannatA ? / smarAmi kaJcanAtmIyaM, na mantorlezamapyaham // 256 / / ajJAnAdvA kRtaM mantuM, prasadya kathayA''zu me / kSamayAmi yathA nAtha !, lagitvA tava pAdayoH' // 257|| evamukto'pyasau yAvanna datte kiJciduttaram / tAvat sA dInavacanairvilalApeti hRtahRt / / 258 / / 'priya ! prasAdaM tAvantamupadarthya kSaNAt katham / jAto'si dAruNo'tyantamamuSmin kiGkarIjane ? // 259 / / adarzitaM varaM prema, darzayitvojjhitaM na tu / jAtyandho hi varaM dehI, na tUtkhAtAvalocanaH // 260 // zIlaskhalanarUpaM ca, muktvA''gaH strISu nAtha ! kim / etAvAn yujyate kartuM, kopo dhIman ! vicAraya // 261 / / tvattaH paraM naraM nAhaM, nAtha ! svapne'pyacintayam / tat prasIda prativacaH, karuNAkara ! dehi me // 262 / / upekSase ca yadi mAmevaM dInapralApinI[m] / tadA na vIkSase bhUyo,jIvantIM hRdayezvara !' // 263 / / tacca zRNvannapi zreSThI, mAyinyA sutayA'nizam / purA'pi raJjito'maMsta, duHzIlAmeva vallabhAm // 264 // dadhyau ca matsutAyA gI:, kA'pi vyabhicacAra na / ninimittAni bAlAnAM, vacAMsi syuzca nAnyathA // 265 // iti prativacastasminnadadAne'khilAM nizAm / sA'naiSIdvilapantyeva, patitA duHkhavAridhau // 266 / /
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 387 kRtakarmavipAke vasumatIkathA zreSThI tu prAtarutthAya, nirgato nijamandirAt / bahireva dinaM sarvaM, nItvA sAyaM samAyayau // 267 // vAsaukazca pravizyA''zu, zizye dattAraridvayaH / krandantIM tu tathaivAjIgaNattAM tu krudhoddharaH // 268 // nizAnte'cintayaccaiSA, samutpannamatihuMdA / idaM prAdurabhUnnUnaM, kiJcit khalaviceSTitam // 269 // tAdRk snigdho'nyathA bhartA, kimakasmAd vyarajyata ? / na hi zItaM jalaM vahni, vinoSNatvaM samAzrayet // 270 / / sapatnItanayedAnIM, mayA'darzi hyavajJayA / tatprapaJcapravINAyAstasyAzceSTitametakat // 271 // tadamUmeva vinayAt, prasannAM karavai drutam / bhUmau skhalitapAdo hi, bhUmimevA'valambate // 272 // vimRzyeti lagitvA''zu, vasumatyAH padobhRzam / kamaloce 'sahasvA''go, vatse ! nikhilameva me // 273 / / prasIda saprasAdaM ca, kuruSva pitaraM mayi / tvayaiva vimalaprajJe !, kAryametadvisidhyati' // 274 // tato mAyAvinI sA'pi, nyagAdIdidamamba ! kim / kutaH kadAdi tAto'bhUdaprasanno nanu tvayi ? // 275 // mAyAvilasitaM tasyAstaccittena vidatyapi / kamalA'thA''khyadakhilaM, vRttaM duHkhamayaM svakam // 276 / / asmAbhiDimbharUpaiH kiM, jJAyate'treti sA'pi tAm / uktvA prArabhatA'lIkanidrAM kartuM vizeSataH // 277 //
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 kamalA vilapantI tu, lagitvA tatpadadvaye / babhANA'dya prabhRtyeSA, vatse'smi tava kiGkarI // 278 / / punarnA''gaH kariSyAmi, prasadya pitaraM nijam / sakRnmayi prasannatvaM, naya sanmatizAlinI' // 279 // vasumatyabhaNanmAtaryadi te'yamasadgrahaH / tadbhaNiSyAmyahaM tAtaM, maMsyate cetsa madvacaH' // 280 / / ityuktvA sthApayitvA ca, tatraiva kamalAM svayam / gatvA pitaramaprAkSIdaparAddhaM kimambayA ? // 281 / / so'bravInmA grahIstasyAH, svairiNyA abhidhAmapi / paroce svairiNI jJAtA, kathaM so'pyabhyadhAttataH // 282 / / 'tvayA sakhyA samaM goSThyAM, yadabhANi paredyavi / iyaM zATikayA cokSA, neti' tacchuzruve mayA // 283 // atho vasumatI smAha, sopahAsaM 'pitastava / cArvI vidagdhatA sAdhu, vetsi tattvaM na madgirAm' // 284 / / so'thA'vocata 'vatse ! kiM, tattathA na tvayaucyata' / sA'bhyadhAttAta ! malinAM, nivaste'mbA hi zATikAm // 285 / / mayoktA cA'mba ! kiM zATI, prakSAlayasi na drutam ? / tathApyeSA sthitA joSaM, rajakasya tu no dadau // 286 / / na karoSi punastapti, tAta ! tvamapi tanmayA / tathA'bhaNyata zIle tu, cokSatA mAtureva hi' // 287 / / tatazcintitavAn zreSThI, dhigmAM tattvabahirmukham / avicAryaiva sacchIlA, yaduHkhe pAtitA priyA // 288 //
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtakarmavipAke vasumatIkathA 389 tato gatvA svayaM kAntAmuvAca 'prANavallabhe ! / ajJAnAdyanmayA bADhaM, kheditA'si kSamasva tat' // 289 // kamalA'pyatha tadvattaM, vasumatyA mahAdbhutam / vIkSya bhItA'nizaM tasyA, AjJA naivA'nyathA'karot // 290 // tataH kAle vasumatI, sAketapuravAsinA / pariNinye nandanAmnA, vaNijA vipularddhinA // 291 // ciraM prapAlya gArhasthyaM, mRte bhartari sA punaH / tApasavratamAdatta, tIvra vayasi pazcime // 292 / / mRtvA ca vyantareSvAsIdvezyA cyutvA tato'pi ca / ajAyatarSabhapure, suprabhazreSThinaH sutA // 293 // nAmnA kamalinI sA'tha, vavRdhe kamalAnanA / yauvanaM yuvadRgbhRGgakamalaM samavApa ca // 294 // itazca campA vAstavyaH, zreSThirAT suvratAbhidhaH / svaputrasya vasudattasyArthe tAmavRNot kanIm // 295 / / atrAntare ca yat pUrvaM, tayA mAyApaTiSThayA / duHkhaM vimAtuH kurvatyA, baddhaM duSkarma dAruNam // 296 / / tadvipAkena kenApi, gIrvANa-narajanmanoH / strItvaM prAptaM punaH zeSaM, kiJcidAgAttadodayam // 297 // . mahimnA karmaNastasya, vasudattaH kadAcana / ramamANaH sahacarairhAsyenaivamabhaNyata // 298 // 'mitra ! tvadarthaM tAtena, vRtA yA vidyate kanI / sA'kSNA kANA kurUpANAmavadhilakSaNojjhitA' // 299 //
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 390 kathaM vittheti tenokte, teSAM madhyAdathaikakaH / UcivAnRSabhapure, gato'haM svaprayojanAt ||300|| tathAvidhAM ca tAM dRSTvA, samAgAM tadyathocitam / kuruSveti nizamyA'tiduHkhaM zreSThisuto'zrayat // 301 / / acintayacca kiM kanyA, nAnyAH santi jagatyapi ? / yadIdRzIM pitA vavre, madarthe heyakanyakAm // 302 / / kiM kurve'hamidAnIM tu janyayAtrA calatyasau / paJcame'hani lagnaM ca jalpane lajjyate'pi ca // 303 || na ca tAM tAdRzIM dRgbhyAM draSTuM zakSyAmi tanmama / kiJcit kapaTamAdhAtuM, yujyate nanu sAmpratam // 304|| iti dhyAtvA dRzau baddhvA paTTenA'gAnnijaM gRham / pRSTaH pitRbhyAmUce ca, dRkpIDA me prathIyasI || 305 || pitRbhyAmRSabhapuraM, so'nIyata tathAsthitaH / pariNinye ca dRgbaddhapaTTa eva vadhUmimAm ||306 // AnItA zvazurAbhyAM sA, campAyAM sthApitA gRhe / yAvantyahAni tAvanti, nA''gAdvezmani [so'] pi hi // 307 // sA punaH pravaraistaistaiH, sadguNairvinayAdibhiH / raJjayAmAsa zvazurakulaM sakalamanvaham // 308 // tadduHkhAd duHkhitAbhyAM ca zvazurAbhyAM nijaH sutaH / bhaNito bhANito'pyenAM, dRgbhyAmapi na dRSTavAn // 309 // preSitA'tha piturvezma, zvazurAbhyAM dinAni sA / duHkhaughanirmitAnIva, kalpakalpAnyalaGghata // 310 //
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtakarmavipAke vasumatIkathA vasudatto'pi vezyAbhirvilalAsa ghanaM dhanam / citte tepetarAM nAmni, kamalinyAH zrute'pi tu // 311 // / parai rUpAdikAMstasyAH, suguNAn varNitAnapi / na zraddadhe paraM maunameDamUka ivAzrayat // 312 // evaM kamalinI prAcyajanmopAttasya karmaNaH / doSeNa dvAda [ zA] bdAni, virahaM prApa duHsaham // 313 // kAlenaitAvatA tasyA, nirjIrNe tatra karmaNi / udabhUtsuvratAkhyasya, zvazurasya parA matiH ||314|| tato'sau putrasuhRdaM, nAmato matimandiram / caturddhA buddhisampannamAjuhAva svamandire || 315 || sammAnya tamabhANIcca yathA 'jAnAsi te suhRt / doSojjhitAmapi vadhUM, naiva vAJchati durmatiH || 316 // tathA vidhehi tadbhadra !, yathA sA''pnoti nirvRtim / buddhivallInavAmbhodaM, tvAM vinedaM na sidhyati // 317 // tataH so'pyagadat 'zreSThin !, khidyathA mA sma tAM tviha / channamAnAyaya yathA, sidhyatyarthaH samIhitaH ' // 318 // zreSThyapyAmeti vyAhRtya, cchannaM kamalinIM vadhUm / AnAyyA'nyagRhe kvApi sthApayAmAsa satvaram // 319 // gatvA ca tatra sadbuddhizevadhirmatimandiraH / vidadhyA evamevaM cetyaziSattAM prayatnataH // 320 // 1. AmetyaGgIkAre'vyayam / 391
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 tadbuddhivartmagA sA'tha, yApyayAnamadhiSThitA / vihitodArazRGgArA, vasudattA''paNaM yayau // 321 // tatastAM yuvati so'pi, rUpAtizayazAlinIm / nirIkSya kSubdhacetasko'dApayanmahadAsanam // 322 // tasyAM tatra niSaNNAyAM, vasudattaH sasambhramam / ceTI papraccha kA tveSA, tataH setthamacIkathat // 323 // 'bhUmIzavallabhasyaiSA, magadhAkhyasya gehinI / samprAptA pravarakulAbhidhAnAt sannivezataH // 324|| karpaTA-'garu-karpUra-kasturI-candanAdikam / ito grahISyatyasmAkaM, svAminIyaM vaNigvara !' // 325 / / tacchrutvA tuSTacitto'sau, preritaH puSpadhanvanA / tUrNaM sammAnayAmAsa, tAM tAmbUlAdidAnataH // 326 / / taduktaM vastu sarvaM ca, pradAya svairvaNiksutaiH / bandhayAmAsa sa kSipraM, darzayan paramAdaram // 327 / / tato'staGgatavatyarke, timire ca prasRtvare / dAsyavo[ca]dvasudattamutsUro'jAyatA'dhunA // 328 // yadi kiJcidbhavet sthAnamApaNe vastadA tamIm / laGghate'traiva naH svAminyeSA bADhaM zramAturA // 329 / / vayaM tu kvApi yAsyAmo'nya[tre]ti zreSThinandanaH / AkarNya hRdaye dadhyAvISatsmaravazaMvadaH // 330 // idaM kalatraM bhUmIzavallabhasya vaNik tvaham / dvayorekatra zayanaM, bhRzaM loke virudhyate // 331 / /
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 393 kRtakarmavipAke vasumatIkathA yadvA'daH pramadAratnaM, kathaM muJce karasthitam / loko vadatu yat kiJcit, svArthastu tyajyate na hi // 332 // iti kAmitayA luptayuktAyuktavivecanaH / palyaGke'sthApayattAM sa, jagmivAMstu paricchadaH // 333 / / snehasAraM tatazcaitau, svecchayaiva [vi]lesatuH / yUnorbupAMzu jAgarti, mAnmathI vikriyA'khilA // 334 // evaM premabharAnnityaM, vividhaM krIDatostayoH / dinAni katicijjagmuH, sammadApUrNacetasoH // 335 / / vasudattamathA'nyedyuH, sasmitaM matimandiraH / kathAprasaGge nyagadan, 'mitredAnIM tvayA samam // 336 / / rAjJI kAcana sAnandA, tanulAbhapradAyinam / vyavahAraM karotIti, zrUyate janatAjanAt' // 337|| yugmam // sAkUtaM vakti ccheko'yamityAzaGkAM dadhadvasuH / ava[da]t kApi grAmINA, gRhNIte karpaTAdikam // 338 / / punaH paro'vadat smitvA, 'pazyA'ho puNyapAdape / phalite labhate kAle, sarvaH sarvamapIpsitam // 339 // yat pradoSe kamalinI, pazyatyarko dRzA'pi na / karaiH sparzaM susarvAGga, tAM sukhAkurute prage' // 340 // giraM vidagdhAM zrutveti, vasudatto vyacintayat / adaH kiM vakti gambhIraM, vAkyameSa suhRnmama // 341 // girA'nayA hi rAjJIyaM, sA madbhAryeti sUcyate / kathaM ca ghaTate sA yacchrutaiva viSakandalI // 342 / /
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 iyaM cA'mRtavallIva, na ca tasyA ihAgatiH / sambhAvyA na ca me mitramasambaddhapralApakam / / 343 / / iti cintAparo'thaiSa, suhRdA'vAdi mA muhaH / daivAlloke ghaTate hA'ghaTamAnamapi kSaNAt // 344 // vasudatto'vadat 'kiM nu, saiveyaM suprabhAGgajA ?' / avAdIt suhRdAmeti, vasurbhUyo'pyabhASata // 345 / / 'suhRdbhirmatpuraH kANA, kurUpANAM ca sA'vadhiH / yadajalpyata tat kiM tu,' proce'tha matimandiraH // 346 / / 'tvaM bAlizo'si yatkelIkilAnAM tAdRzAM vacaH / pratyeSi yadi vA doSo, na te teSAM ca nA'sakau // 347|| kintu tasyAH pUrvajanmavihitaM karma kiJcana / udIrNaM tena sA duHkhamiyatkAlamado'nvabhUt' // 348 // iti mitragirA''tmAnamavimRzya vidhAyinam / nindan kamalinI premNA'nAya[ya]t sa nijaukasi // 349 / / kamalinyA samamatho, bhajan vaiSayikaM sukham / ninAya vAsarAn bhUrIn, kSaNavattuSTamAnasaH // 350 // pitaryatha kathAzeSe, gRhasvAmyaM zrayannayam / siSeve dharma-kAmA-'rthAn, yathAkAlaM mahAzayaH // 351 // nAmnA kamalavadanamavadhijJAninaM munim / / natvA'nyedyuH sabhAryo'sau, dezanAmazRNoditi // 352 // 'tattvAtattvaparijJAnavimUDhaiH krUravartibhiH / girA'pi sahasA karma, badhyate durvipAkadam // 353 //
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 395 girA kRtakarmavipAke azokazrIkathA ucchRGkhalatayA tasmAdavicArya manISibhiH / yatkiJcana na vaktavyamAyatau duHkhadaM vacaH // 354 / / zrUyate hi purA puMsA, kenacit jJAnavAn muniH / pRSTo yadbhagavannasti, putrI me bandhurAkRtiH // 355 / / nAmataH sA tvazokazrIrakasmAdaparedyavi / AkrAntA vividhai rogaiH, paraM dauHsthyamupAyayau // 356 // jvaro mahAn dRzoH pIDA, kukSizUlaM galagrahaH / zirotizceti kecana, vyA[dha]yastAmupAdravan // 357 / / aGgakhedaM vaktrazoSaM, zUnyoktiM karakampanam / dadhatI sA svabandhUnAM, mahaduHkhamajIjanat // 358 // praznagrahArcanadevIpUjAmantrAdi vA'param / vividhaM vidadhe kintu, guNaH svalpo'pi nA'bhavat // 359 / / jJAnin ! ko heturatreti, kRpAM kRtvA nivedaya / tato jJAnyAkhyadasyAH prAgjanmakarma nizamyatAm // 360 // asmAdbhavAt tRtIye'bhUd, bhave kurumatItyasau / ghRtarpitabahirvajjvalantI satataM ruSA // 361 / / dugdhe'nyadautunA pIte'nayoce roSato vadhUH / grastA'bhUH kimu zAkinyA, yadugdhaM na hi rakSitam // 362 // tAM ca tadvacanobhrAntAM, tadgRhe chagaNoccayam / sthApayantI chalaM labdhvA, mAtaGgI drutamagrahIt // 363 // 1. 'chANA' iti bhASAyAm /
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 zUnyokti-nyanirIkSA-prAkRtAsmRtyAdilakSaNaiH / viveda mAntrikastasyAH, zAkinIdoSamulvaNam // 364 // tataH sa yantramAlikhya, mantrazaktisudurddharaH / tApayatyanale yAvattAvanmuktakacoccayA // 365 // dahye dahye hahetyuccai, raTantI kaTuniHsvanam / mAtaGgI tatra sA''yAsIt, sahakkaM tena cocyata // 366 / / [yugmam] kva tvayeyamupAttA re !, sA'pi bhItA tato'vadat / zvazrUgirA gRhItA tvagirA muktA tu sAmpratam // 367 / / paraM me jIvitaM rakSestatastAM dharaNIdhavaH / lAJchitvA vyamucadvAkyamaladdhyaM mAntrikasya hi // 368 / / tataH procurjanAH kAlajihvA kurumatI hyasau / / tadAlapyA na kenApi, tacchrutvodvivije ca sA // 369 / / lAtvA drutaM vrataM mRtvA, svargatA pracyutA tataH / taveyamabhavat putrI, prAgdurvAkkarmato'dhunA // 370 / / khadevIdUSitA jajJe, tadAnaya mamA'ntikam / yathA nIrug bhavet prAcyabhavAn smRtvA ca budhyate // 371 // [yugmam] tataH so'pi muneH pArzve'nayattAM svasutAM tadA / munerdarzanato'yAsIt, kranditvA ca khadevatA // 372 / / sA'tha zrutvA nijaM prAcyavRttaM jAtismRteH punaH / pratyakSamiva saMvIkSya, vairAgyaM bhejuSI bhRzam // 373 / / 1. AkAzadevI /
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtakarmavipAke vasumatIkathA guroH purastatazcA''zu, tadAlocya svaduSkRtam / duSkarmamathanaM dharmamarhaduktamazizriyat // 374 // vijJAya kurumatyAstadevaM durvAkyajaM phalam / duHkhAd bhItiM dadhAnAH sta, bhASAsamitizAlinaH' // 375 // iti zrutavacAH sAdhumUce kamalinI tataH / 'alabhe'haM mune ! preyoviyogaM kena karmaNA ?' // 376 // muniH prAha 'vasumatIbhave yat kamalA tvayA / yAmAn dvAdaza kAntA'vahelAdu:khe prapAtitA // 377|| prAptA'si dvAdazAbdAni, taduHkhaM virahodbhavam / kRtaM hi karma nA'bhuktvA, chuTatyaGgI kadAcana' ||378|| savistaraM munervaktrAt, tacchrutvA dampatI imau / saMvignau vezmano bhAre, nyAsthatAM jyeSThamaGgajam // 379 // dhanaM dharme vyayitvA'tha pUjayitvA jinezvarAn / tau sadyaH pratipedAte, dAnte[na] manasA vratam // 380 // saddhyAnadhyAyinau tIvraM, tapyamAnau tapazca tau / prAnte sAnazanau kalpe, dazame'bhavatAM surau // 381 // vasumatyA idaM vRttaM, rvimarSadbhirbudhottamaiH / sAvadhAnaiH sadA pApayogodyogo nivAryatAm ||382|| iti kRtakarmavipAke vasumatIkathA // zrI // graM. 149 // evaM kevalinaH sAdhogiraM zrutvA bhagIrathaH / aprAkSIdyugapat kiM me, pramItAH pitaraH prabho ! ? ||383 // 1. 'vivarddhaddhi' iti pu. pre. / 397
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ janvAdisagaraputrANAM bhagIrathasya ca pUrvabhavAH duHkhakhAniM bhavaM bhrAntvA, kRtvA satkarma kiJcana / abhavannandanA jahnumukhyAH sagaracakriNaH || 394 // sa punaH kumbhakAro'pi, vipannaH kAlayogataH / vaNi virATadeze'bhUdvidadhe dharmakarma ca // 395 // tato mRto nRpo jajJe, prApya dIkSAM suro'bhavat / cyutvA bhagIrathAkhyazca, jahroH putro'bhavad bhavAn // 396 // tenA'tyugravipAkena, saGghaluNThanakarmaNA / abhavan yugapadbhasmasAjjahvapramukhA ime ||397|| tannivAraNarUpeNa, tvaM punaH zubhakarmaNA / na dagdho'si kRtizreSTha !, taMtrevA'trA'pi janmani // 398 // bhagIratho nizamyeti, virakto'pi bhavAdbhRzam / mA bhUt pitAmaho'tyantaM duHkhItyAdatta na vratam // 399 || " tataH kevalinaM natvA divyasyandanamAzritaH / grAmAkarapurAdIni, vIkSamANaH sakautukam // 400 // stutyAn stuvannamannamyAn, pUjyAMzca paripUjayan / sthApayan pRthivIpIThe, hairahAsasitaM yazaH // 401 // ullasannavatAruNyA, naranAthakumArikAH / spRhayantIH salAvaNyAH, svIkurvANaH pade pade // 402|| prAbhRtAni gajA-'zvAdInyanekAni mahIzvaraiH / DhaukitAnyurarIkurvan, prasannAnanapaGkajaH // 403 // 1. tatra - kumbhakArabhave iva atrA'pi / 2. zivahAsyavadujjvalam / 399
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ janvAdisagaraputrANAM bhagIrathasya ca pUrvabhavAH 399 duHkhakhAni bhavaM bhrAntvA, kRtvA satkarma kiJcana / abhavannandanA jahvamukhyAH sagaracakriNaH // 394 / / sa punaH kumbhakAro'pi, vipannaH kAlayogataH / vaNig virATadeze'bhUdvidadhe dharmakarma ca // 395 / / tato mRto nRpo jajJe, prApya dIkSAM suro'bhavat / cyutvA bhagIrathAkhyazca, jahnoH putro'bhavad bhavAn // 396 / / tenA'tyugravipAkena, saGghaluNThanakarmaNA / abhavan yugapadbhasmasAjjahvapramukhA ime // 397 / / tannivAraNarUpeNa, tvaM punaH zubhakarmaNA / na dagdho'si kRtizreSTha !, tatrevA'trA'pi janmani // 398 // bhagIratho nizamyeti, virakto'pi bhavAdRzam / mA bhUt pitAmaho'tyantaM, duHkhItyAdatta na vratam // 399 / / tataH kevalinaM natvA, divyasyandanamAzritaH / grAmAkarapurAdIni, vIkSamANaH sakautukam // 400 // stutyAn stuvannamantramyAn, pUjyAMzca paripUjayan / sthApayan pRthivIpIThe, harahAsasitaM yazaH // 401 // ullasannavatAruNyA, naranAthakumArikAH / spRhayantIH salAvaNyAH, svIkurvANaH pade pade // 402 // prAbhRtAni gajA-'zvAdInyanekAni mahIzvaraiH / DhaukitAnyurarIkurvan, prasannAnanapaGkajaH // 403 / / 1. tatra-kumbhakArabhave iva atrA'pi / 2. zivahAsyavadujjvalam /
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 mAgadhaiH paThitodAravicitracaritaH kRtI / prINitArthijanavyUhaH, sAketapuramAsadat // 404|| paJcabhiH kulakam // zucaM vismArayan putradurmRtyuprabhavAM rayAt / pitAmahasya caraNAvayaM vinayato'namat // 405 // bhairatezo'pi harSAzrupUrapUrNavilocanaH / tasya pRSThe nijaM pANiM, nyasyati sma sasambhramam // 406 / / buddhvA ca rAjyadhuryaM taM, mantri-sAmantasammataH / anicchantamapi prauDhAgrahAdrAjye'bhyaSiJcata // 407 // svayaM punarbhavadavaM, duHkhakIlAsamAkulam / dAruNaM taM hRdA dhyAyan, vimukho viSayoccayAt // 408 // anantasaukhyasadanaM, yiyAsurapunarbhava[m] / cAritraprAptaye baddhaspRho'tiSThanmahAmatiH // 409 / / yugmam || itazcA'pratibaddhena, vihAreNa caran bhuvi / sahasrAmravaNodyAne'jitezaH samavAsarat // 410 // atha sArddhA hiraNyasya, koTIAdaza cakrabhRt / svAmyAgamanazaMsibhyaH, pradadau pAritoSike // 411 / / sAkaM bhagIrathenA'pi, mahA nirgataH purAt / gatvA samavasaraNaM, natvA svAminamastavIt // 412 // 'jaya kalpadruma iva, ja[ga]daGgiSu kAmada ! / bhUrbhuvaHsvavibhustutya !, dvaitIyIkajinezvara ! // 413 // 1. sagaraH / 2. agnijvAlA /
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 401 zrIajitezasya paJcendriyadurvipAkasUcakakathApaJcakamayadezanA jagatprabho ! sudhAdezyA, yugapat sarvadehinAm / harantI tIvrasandehaviSaM jayati gIstava // 414 // ye bhISmAd bhavato bhItA, bhavantaM paryupAsate / padaM sanAtanaM devadeva ! teSAM na dUrataH // 415 // caraNau tava ye nAtha !, zaraNyau zaraNaM zritAH / na tAnavAryavIryo'pi, draSTuM zaknoti moharAT // 416 // bhAvAribhiratikrUrairdUnamUnaM zamazriyA / trAtastrAyasva trAyasva, mAM svIyakramasaMzritam' // 417 / / evaM stutvA yathAsthAnaM, niSaNNe bharatAdhipe / sudhormikalpAM tIrthezaH, prArebhe dharmadezanAm // 418 / / 'bhavyAH ! satkula-sajjAti-buddhi-zraddhAdisaMyutam / nRbhavaM prApya virati, prapadyadhvamavadyataH // 419 / / avadyAt kuzalabhraMzamavadyAdvAsanodayam / avadyAd durgatiM mUDhA, labhante'nAtmacintakAH // 420 // avadyAni ca sarvANi,hRSIkagaNanirjitAH / pItamadyA ivA'jJAnAdvitanvanti zarIriNaH // 421 // zabdAdigocarANyAhuH, zravaNAdIni paJca tu / avivekairdurjayAni, hRSIkANi vizAradAH // 422 // sa zUraH sa ca medhAvI, satAM stutyaH sa eva ca / yasya no luNTyate puNyadhanamindriyataskaraiH // 423 / / akSaiH paJcabhiraGgasthaiH, zazvat khaNDitavaibhavaH / bAhyAn jayan parolakSAnapi zUraH kimucyate ? // 424 //
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 zabde kuraGgaH zalabhazca rUpe, gandhe dvirepho'pi rase ca mInaH / sparze ca gRthuddhiradaH prakAmaM, samAsadadvai vipadaM durantAm // 425 / / [upajAtivRttam] yastu pramAdaikaparaH samastAnyakSANi zazvadviSayairazeSaiH / pralobhayettasya bhaveyurugrA, yadApadastatra kimadbhutaM tu // 426 // [upajAtivRttam] hatA subhadrA zravaNendriyeNa, vaNiksuto'kSNA ca nasA kumAraH / rasajJayA rAD rasalolanAmA, pareNa bhartA sukumAlikAyAH // 427 / / [upendravajrAvRttam] yathA prApA''padaM tIvrAmajitazravaNendriyA / sArthavAhI subhadrAkhyA, bho bhavyAH ! zrUyatAM tathA // 428 // vasantapuramityasti, puraM sarvapurottamam / dhanadAkhyaH sArthavAhastatrA dhanadopamaH // 429 / / premapAtraM svalAvaNyatarjitasmaravallabhA / subhadrA nAma tasyA''sId, gRhiNI hariNekSaNA // 430|| anyedhurdhanadaH patnI, tAM saMsthApya svamandire / AdAya pravaraM bhANDaM, gato'nyatra vaNijyayA // 431 // gRhacintAM prakurvANA, sArthavAhyatha katyapi / ninAya divasAn preyonAmasmRtiparAyaNA // 432 / / kadAcana samutpanne, kasminnapi prayojane / subhadrA nagarasyAntaH, prajighAya svakiGkarIH // 433 / / 1. sparzanendriyeNa /
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 403 zravaNendriyAsaktau subhadrAkathA [i]tazca nagare tatra, sametaH kinnarasvaraH / gandharvaH puSpazAlAkhyo, gAyannasti zravaHsukham // 434 // zrutvA tasya svaraM dAsyastA mRgya iva satvaram / hRtasvAntA yayustatra, vimuktasvaprayojanAH // 435 / / tadgItidhvanimAdhuryaparatantrAzca tAstadA / sthitvA tatra ciraM geyoparame svagRhaM yayuH // 436 // subhadrayA gADharuSA, tatastA bhatsitA jaguH / 'mA kupa: svAmini ! zRNu, hetoryasmAdvayaM sthitAH // 437 / / sAmprataM nagare'muSmin, gAndharvanipuNaH pumAn / puSpazAlAbhidhaH prAptaH, kutazcit kokilasvaraH // 438 / / tadgItenA'timAdhuryAdAkSiptAH pazavo'pi hi / kiM punaH svAmini ! narAH, sphuTacaitanyazAlinaH // 439 // tadgItahatacetaskA, gacchantaM samayaM vayam / prabhUtamapi nA'buddhyAmahi devya iva dyavi' // 440 // sArthavAhI tato'bhANIdyadyevaM tarhi mAmapi / sakhyaH ! zrAvayata kSipraM, tad geyaM sudhayA samam' // 441 // tatheti pratipadyaitAH, pazyantyo'vasaraM tataH / kvaciddevakule yAtrotsave kvApi prasarpati // 442 / / milite pracure loke, gAyantamavabudhya tam / sArthavAhIM subhadrAM drAga, ninyustatra sakautukAm // 443 // yugmam // tadA ca suciraM gAnAt, khinno gAndharvaviddhRzam / pRSThe devakulasyA'sya, zayito'sti sunirbharam // 444 //
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 prastAve'smin sArthavAhabhAryA tatra samAgatA / dAsibhirdarzitaM gAndharvikaM taM suptamaikSata // 445 / / kurUpaM kAkavat kRSNavapuSaM danturaM ca tam / pazyantI sArthavAhI sA, sajugupsamabhASata // 446 / / 'rUpaM yasyedRzaM tasyedRzaM geyamapi dhruvam / guNA AkRtihIneSu, labhyante hi kuto'GgiSu ?' // 447|| ityAdi bruvatI tasya, kurUpatvena khedabhAk / muhurmuhuH sA thUtkRtya, samavApa svamandiram // 448 // puSpazAlaH prabuddho'tha, tasyAH sarvaM viceSTitam / savizeSa samAsannavartibhioNpito'kupat // 449 / / dadhyau ca darzayAmyasyA, durmattAyAH sudAruNam / phalaM pacelimaM kSipraM, madavajJAmahIruhaH // 450 // na karotyupakarturyo'pakarturvA yathocitam / sa mA jIvan mahIpIThe, zilAzakalasannibhaH // 451 // evaM vicintya manasA, tasyAH sakalamapyasau / svarUpaM lokato'jJAsIdapakAraikabaddhadhIH // 452 // yathA sasnehamApRcchya, tAM prAsthita purAdayam / yathA dezAntare bhUpaprasAdaM samavApa ca // 453 / / vyavahArAdyathA dravyamarjayAmAsa puSkalam / yathA nivRttaH sotkaNThamupaiti ca nijaM gRham // 454|| ityAdi sArthavAhasya, dhanadAkhyasya vistarAt / caritaM sakalaM geye, tAvattena nyabadhyata // 455 / /
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 405 zravaNendriyAsaktau subhadrAkathA yAvat prANezvarIsaGgollasadAyallako nijam / vezma pravizati prauDhaRddhyA vismAyayan janam // 456 // // catubhiH sambandhaH // atha rAtrerantyayAme, sthitvA tasya gRhAntike / madhuradhvaninA'nena, tad gAtumupacakrame // 457 / / yathA yathA ca sA gItaM, tacchuzrAva manoharam / tathA tathA'tIvataptA, preyovirahavahninA // 458 // pUrvaM premabharAdbhA, samaM vilasitAni tu / smAraM smAraM sazalyeva, sarvAGgaM sA'bhavanmuhuH // 459 / / mRgIvad gItataH pAravazyaM prAptA svavallabham / pravizantamivA''gAre, jJAtvA'cAlIcca sammukhA // 460 // harSotkarSAcitasvAntA, prAsAdoddharvamapi sthitam / svaM bhUmiSThaM manyamAnA, geyotkRSTarasAd drutam // 461 // ambare dadatIraNaM, niSThure medinItale / patitA mumuce prANaiH, paratrA'pyApa ca vyathAH // 462 // yugmam // anijitena zravaNendriyeNaiva gatA kSayam / subhadreti parijJAya, nigRhNIdhvaM tadudyamAt // 463 // iti zravaNendriye subhadrAkathA | zrI // graM. 36 // cakSurlolo vaNikputro, yathA sehe mahApadaH / tathA'dhunA varNayAmaH, zRNvantu svahitArthinaH ! // 464 / / 1. IraNam = gatim /
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 nagaraM kAJcanapuraM, kaliGgeSvasti sattamam / zreSThI zrInilayo nAma, tatrA'bhUt sAnvayAhvayaH // 465 / / tasya bhAryA yazobhadrA, samabhUt strIziromaNiH / tayormanorathazatairajaniSTa kramAt sutaH // 466 / / ratisenAbhidhaH saiSa, rUpAdiguNazobhitaH / varddhayan pramadaM pitroravarddhata dine dine // 467 // mahAdbhutaM tasya rUpaM, dRSTvA tAto'tiharSabhAk / tadehalakSaNastomaM, bubhutsuH svIyavezmani // 468 / / AhUya lakSaNazAstrapAThakAn matimadvarAn / satkRtyA'pRcchadeSo'GgajanmA kiMlakSaNo mama ? // 469 / / [yugmam] te vIkSyA'thA'vadan 'zreSThin !, zRNu strI-puMsalakSaNam / uktaM zAstreSu vistIrNaM, sakSiptaM] tu nivedyate // 470 // trigambhIrastrivipulazca[tu]IsvaH SaDunnataH / paJcadIrghaH paJcasUkSmaH, saptarakto naro varaH // 471 / / nAbhiH svaraH sattvamiti, gambhIraM zasyate trayam / trayaM tu vipulaM vakSo, lalATaM vadanaM tathA // 472 / / kaNThaH pRSThaM tathA liGgaM, jaGghA ceti catuSTayam / husvaM hAsAya vipadAM, vinirdiSTaM vizAradaiH // 473 / / vakSo nAsA nakhAH kaNThaH, kakSA ca vadanaM tathA / etairabhyunnatairmA , gurvI prApnuyurunnatim // 474 / / madhyamakSNoH stanayozca, bAhU nAsA hanustathA / iti dIrghANi paJca syurdIrghazrIsamavAptaye // 475 / /
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 407 sAmudrikazAstram nakhA aGgulipANi, tvagdantAzcikurAstathA / imAni paJca sUkSmANi, lakSyANi zubhasantataH // 476 / / netrAnta-nakha-tAlvoSTha-jihva pANI padau tathA / etAni sapta raktAni, raJjayanti zriyaM nRSu // 477 / / nRNAM syAcchreSThayA gatyA, yAnaM bhogAH punastvacA / mAMsena sukhamasthnA'rthAH, svareNA''jJA dRzA striyaH // 478 / / puMsAM pAdatalaM raktaM, snigdhaM svedavivarjitam / avakraM padmasomAlaM, vajrAdyata prazasyate // 479 / / khara-kola-sRgAlAstu, yasya pAdatale sthitAH / sa duHkhito daridraH syAt, sarvakAlaM narAdhamaH // 480 // uttuGgAH pRthulA raktAH, snigdhA darpaNasannibhAH / nakhAH zastAH kuzIlatvavyaJjakA rUkSa-puSpitAH // 481 // zasyau kUrmonnatAvuSNau, gUDhagulpho samau padau / nindyau sUrpAkRtI vakrau, sazirau viralAGgulI // 482 / / jaGke vRtte praviralazlakSNaromasamanvite / syAtAM zriye videzAyA'tidIrghasthUlike punaH // 483 // jAnunI mAMsale vRtte, UrU karikaropamau / dhanyAnAM maNinA liGgaM, tUnatena yutaM laghu // 484 // niHsvaH pralambaliGgaH syAt, sthUlaliGgastu niSprajaH / mUtraM pradakSiNAvarta, sazabdaM zasyate punaH // 485 / / siMhasya(syeva) kaTiH zasyA, vistRtA mAMsalA'pi ca / nindyA tu saGkaTA hrasvA, madhyaM vajropamaM zubham // 486 //
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 gambhIraM dakSiNAvarttakalitaM nAbhimaNDalam / prazastamaprazastaM tu, vAmAvartaM tathonnatam // 487 / / vizAlaM mAMsalaM vakSaH, zastaM lomazamunnatam / viSamaM zrIvinAzAya, zastrapAtAcca mRtyave // 488 // vikramI mahiSagrIvaH, kambugrIvo narezvaraH / atidIrgha-kRzagrIvo, duHkhito bahubhakSakaH // 489 / / mAMsalau vipulAvaMsau, zriye duHkhapradau kRzau / zaste svedojjhite pIne, kakSe ka(?)SThamaromazam // 490 / / AjAnulambitau pInAvalparomAnvitau bhujau / rAjyAya kiGkaratvAya, tau hasvau viSamau tathA // 491 / / navAmrapallavAtAmratalAvasvedanau tathA / akarmakarkazAvubhau, pANI syAtAM nRpazriye // 492 / / komalAH saralA dIrghA, aGgulyazcirajIvinAm / zlakSNA medhAvinAM sthUlA, dAsakarmakRtAM punaH // 493 / / zastA aGgulimUrddhAno, dakSiNAvarttasaMyutAH / aGguSThamUlamadhyasthA, yavAH putrayazaHpradAH // 494 / / maNibandhe kramAdekA, dve tisro yavapaGktayaH / dadhyutRRNAM dhanADhyatvaM, sacivatvaM narezatAm / / 495 // dhanI pANestale zoNe, kalmASe dhanavarjitaH / pIte tvagamyanArIgo, nIle bhavati madyapaH // 496 / / rekhAH pANitale zastA, gambhIrA madhupiGgalAH / sUkSmAH snigdhA gatacchedA, avyAvRttAstathA''yatAH // 497 / /
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sargaH 6 410 AbhyAM madhyAGgulisthAbhyAM vAcyaH proktaviparyayaH / lekhA sumRtyudA madhye, tarjanI - gRhabandhayoH ||508 / / zliSTairaGgulimadhyaiH syAnnarANAM dravyasaJcayaH / chidrAnvitaiH punastyAgazIlatAM taiH pracakSate // 509|| vimalaM varttulaM saumyaM, samamAsyaM prazasyate / hrasvaM kRpaNatAheturdIrghaM dAridyakAraNam // 510 // laghvoSTho duHkhito mattrtyaH, pInoSThaH subhagaH punaH / bhogI bhavet pralamboSTho, viSamoSThastu bhIrukaH // 511 // samAH zuddhAH zikhariNo, ghanAzca dazanAH zubhAH / na punarviSamAH zyAmA, rUkSAH praviralAzca te // 512 // nRpo dvAtriMzatA dantairekahInaistu bhogabhAk / triMzatA madhyamaguNastato hInairvilakSaNaH || 513 // dhanyAnAM rasanA dIrghA, zlakSNA padmadalopamA / citralA madyapAnAM syAttAlu raktaM tu zasyate // 514|| kRSNaM kulakSayAya syAnnIlaM duHkhaughakAraNam / haMsasvaro naraH stutyo, nindito vAyasasvaraH // 515 // zrIhetuH zlakSNavivarA, nAsikA saralonnatA / duSTA tu cipiTA gaNDau, prazasyau kUpavarjitau // 516 // Ayatau vipulau karNau, lomazau ca cirAyuSAm / zasyA padmadalAbhA dRg madhupiGgA dhanAvahA // 517|| 1. lakSaNavihInaH /
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 AbhyAM madhyAGgulisthAbhyAM, vAcyaH proktaviparyayaH / lekhA sumRtyudA madhye, tarjanI-gRhabandhayoH // 508 / / zliSTairaGgulimadhyaiH syAnnarANAM dravyasaJcayaH / chidrAnvitaiH punastyAgazIlatAM taiH pracakSate // 509 / / vimalaM vartulaM saumyaM, samamAsyaM prazasyate / hasvaM kRpaNatAheturdIdhaiM dArikAraNam // 510 // laghvoSTho duHkhito martyaH, pInoSThaH subhagaH punaH / bhogI bhavet pralamboSTho, viSamoSThastu bhIrukaH // 511 / / samAH zuddhAH zikhariNo, ghanAzca dazanAH zubhAH / na punarviSamAH zyAmA, rUkSAH praviralAzca te // 512 // nRpo dvAtriMzatA dantairekahInaistu bhogabhAk / triMzatA madhyamaguNastato hInavilakSaNaH // 513 / / dhanyAnAM rasanA dIrghA, zlakSNA padmadalopamA / citralA madyapAnAM syAttAlu raktaM tu zasyate // 514 / / kRSNaM kulakSayAya syAnnIlaM duHkhaughakAraNam / haMsasvaro naraH stutyo, nindito vAyasasvaraH // 515 / / zrIhetuH zlakSNavivarA, nAsikA saralonnatA / duSTA tu cipiTA gaNDau, prazasyau kUpavajitau // 516 / / Ayatau vipulau kI, lomazau ca cirAyuSAm / zasyA padmadalAbhA dRg, madhupiGgA dhanAvahA // 517 / / 1. lakSaNavihInaH /
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmudrikazAstram 411 nIlAkSo'haGkRtaH zvetadRg jJAnI zoNadRgnRpaH / dIrghAkSazcirajIvI syAd, bhogI vipulalocanaH // 518 // kapotanaya[na]: kAmI, gajanetrazcamUpatiH / mArjAranayanaH pApI, kalikRttAmracUDadRk // 519 // krUrAstiryag nirIkSante, saralaM saralAzayAH / savikAzaM puNyavantaH, pApAH punaradhomukham // 520 // andhAt kANo mahAkrUraH, kANAt kekaranetrakaH / kekarAkSA[t] kAka(ta)rAkSaH, prekSAvadbhinigadyate // 521 // rUkSA dRg yasya nirhetu, bhrAmyatItastatazcalA / paradArAdisakto'sau, kAka(ta)ro vipadAM padam // 522 // syurmAnavantaH saubhAgyayutA dIrghapRthubhravaH / strIviSaye prApnuvanti, [tucchabhruvo] mahApadaH // 523 / / dhanyAnAM bhAlamarddhandusaMsthAnaM vipulaM matam / tucchAyuSAmatitucchaM, duHkhinA cAtivistRtam // 524 / / satAJchatrasamaM zIrSaM, kezAzca mRdavo ghanAH / daridrANAM punA rUkSAH, sphuTitA malinA matAH // 525 / / - - 1. 'andhaH krUraH kANaH kANAdapi kekaro manujAt syAt / ___ kANAt kekarato'pi krUrataraH kAtaro bhavati' // 254 // iti sAmudrikatilake prathamAdhikAre // 2. 'hINabhumaAhiM purisA mahilAkajje ya baMdhayA hoti' iti kuvalayamAlAyAM pR.naM. 130 / 216 / tathA 'itthIvisae jAyai mahAvayA tucchabhamuhANa miti puSpamAlAyAM // 261 // zlokasya vRttau vaNikputrakathAyAM zlo. // 43 //
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 anyacca'dhanyo gatestu martyasya,' varNaH snehastato varaH / snehAt svaraH svarAt sattvaM, sarvaM sattve pratiSThitam // 526 / / nArINAmapi deheSu, naravat prAyazo budhaiH / zubhAzubhaphalaM jJeyaM, niHzeSamapi lakSaNam // 527 / / kaniSThAdyAH padAGgulyo, yasyA bhUmiM spRzanti na / ekaM dvau trIzcaturazca, sA [pa]tIn mArayet kramAt // 528 / / prelambana lalATena, hanti devaramaGganA / zvazuraM tUdareNa sphidvitayena ca vallabham // 529 // zAstroktaM lakSaNaM strINAM, kiyadvacmi zubhAzubham / pUrvasUrikRtaM vRttadvayaM tatsUcakaM tvidam // 530 / / pInoruH pInagaNDA samasitadazanA, padmapatrAyatAkSI, bimboSThI tuGganAsA gajagatigamanA, dakSiNAvarttanAbhiH / snigdhAGgI vRttavaktrA pRthumRdujaghanA, susvarA cArukezI, bharttA tasyAH kSitIzo bhavati ca tanujo, vikramI sArvabhaumaH // 531 / / [sragdharAvRttam] 1. 'dhAsyasvacisuvarNasya' iti pu.pre. / tulA-'dhanno gaINa vanno, vannAo suMdaro havai saddo / tattovi varaM sattaM, savvaMpi paiTThiyaM satte // 54 // ' iti puSpamAlAyAm // 2. yasyAstriNi pralambAni, lalATamudaraM bhagaH / _trINi sA hanyate nArI, devaraM zvazuraM patim // 62 // iti sAmudrikazAstre strIlakSaNAdhikAre // tathA 'yasyAH pralambamalikaM, sA nArI devaraM nijaM hanti / 4 / 181 / pUrvArdha // bhavati pralambamudaraM yasyAH sA zvazuramAhanti / 4 / 78 / pUrvArdha // paruSaM rUkSaM cipiTaM sphigyugmaM mAMsarahitaM na zubham / tadapi vilambamAnaM dhatte vaidhavyamacireNa / 4 / 46 / ' iti sAmudrikatilake //
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakSurindriyAsaktau lolAkSakathA 413 piGgAkSI kUpagaNDA kharaparuSaravA, sthUlajaGghordhvakezI, lamboSThI dIrghavaktrA praviraladazanA, zyAmatAlvoSThajihvA / zuSkAGgI saMhitabhrUH kucayugaviSamA, romazA kAkajaGghA, sA nArI varjanIyA sutadhanarahitA, bhraSTazIlA ca puMsA // 532 // [sragdharAvRttam] zreSThinnidaM prasaGgAt strI-puMsayorlakSaNaM sphuTam / sakSepAt kiJcana proktaM, prakRtaM tvadhunA zRNu // 533 // 'tvatputrasya zarIre'sti, sarvaH sallakSaNoccayaH / dRzastu lakSaNaM bADhaM, kAka(ta)ratvena dUSitam / / 534 // tattanUlakSaNaiH zastaireSa zrImAn bhaviSyati / dRgdoSaistvApado bhUyo, bhUyo'pi samavApsyati / / 535 / / aniyantritadRg hyeSa, paradAreSu santatam / saktastenaiva doSeNA'vazyaM prApsyati paJcatAm' // 536 / / zrutveti zreSThizArdUlo, vajrAhata iva kSaNam / sthitvA niHzvasya cAjalpadanalpAratisaGgataH // 537 // 'paradAraprasaktAnAM, zriyA vipulayA'pi kim ? / prabhUtenA'pi zAstreNa, kiM surApAyinAM kila ? // 538 / / zreyo dAridyamapyudyadvivekavimalAtmanAm / na tu lakSmIrapi prauDhakalaGkAGkitavarmaNAm // 539 / / mahate ca kalaGkAya, parastrIprArthanaM nRNAm / vizeSeNa kule'smAkaM, zAradendusamujjvale // 540 / /
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 mamAtmajo'pi cedevaM, klezakoTinibandhane / akArye [patitA] tarhi, daivena muSito'smi hA !' // 541 / / itthaM khedaparaM zreSThidhuryaM lakSaNapAThakAH / smAhurastu zucA bhAvA, bhavantyeva hi bhAvinaH / / 542 / / sammAnya tAnatha zreSThI, visRjya ca vizAradaH / cakAra dharmakarmANi, jAnAno virasaM bhavam // 543 / / sutastu tasya bAlatvAdapyArabhya calAM dRzam / ramaNISu surUpAsu, nyAsthadrAgabharAcciram // 544 / / taruNISu rasotkarSAt, sa zazvallolalocanaH / abhyadhIyata lokena, lolAkSa iti nAmataH // 545 // kalAH krameNa gRhaMzca, duSTadRSTivikAravAn / AsadadyauvanaM kAmamattamAtaGgakAnanam // 546 // tatazca madanonmatto, bhrAmyatyeSa pure'khile / aGgopAGgeSu ramyeSu, pramadAnAM prayuktadRk // 547 / / kAzcidrUpavatIrnArIrAzliSyadbalato'pi saH / kAzcana prArthayAmAsa, ramayAmAsa kAzcana // 548 // tasmin vyatikare caiSa, vadha-bandhAdibhirbhRzam / kAH kAH kadarthanA nApa, pApAnAmavadhiH kudhIH // 549 / / anyadA pramadA rUpazAlinIrmagadheSvayam / nizamyoddizya vANijyamApraSTa pitarau rasI // 550 // tAbhyAmapyatikhinnAbhyAM, visRSTo draviNaM bahu / upAdAya rAjagRhe, yayau parijanAnvitaH // 551 //
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakSurindriyAsaktau lolAkSakathA maNDayitvA tatra haTTaM, vyavahAraparAyaNaH / dinAni gamayAmAsa, sadyoSAvarSmabaddhadRk // 552 // anyedyuH kasyacidbhUpavallabhasya mRgekSaNA / surUpA zibikArUDhA''yayau tasyA''paNAntike // 553 // lolAkSo nizcalanyastanetraH pratyaGgamAdarAt / kSaNaM tAM vIkSamANo'sthAt, pASANaghaTito yathA // 554 // vikalpalakSAkulitamanAH smaravazastataH / kaNThe tasyA anAtmajJo, dhAvitvA lagnavAn dRDham // 555 // tasyAH padAtivargeNa, tADayitvA tato'sakau / sandAnitazcAlitazcA'rpayituM svaprabhorjavAt // 556 // puro'thA''gacchatA tena, prabhuNA'khilamapyadaH / vRttaM vividuSA tasya, sarvasvaM jagRhe drutam // 557 // sa ca yAvannRpasyArpayituM prasthApitaH puraH / tAvadAgAt purazreSThI, vidrumastatpituH suhRt // 558 // bahu pradAya sa svasvaM, prabhUtAccoparodhataH / snehena kRpayA cainaM, vimocya svagRhe'nayat // 559 / / patnIM dhanavatInAmnImabhyadhatta ca sAdaram / 'bhrAtuSputro'yamasmAkaM, satkarttavyaH priye'nizam // 560|| tato'yaM vidrumazreSThimandire prAptagauravaH / yAntamapyavidan kAlaM, tasthivAnurusaukhyataH // 561 // 1. nijadravyam / 415
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH 6 416 tatrApi ca durAkRtaH zreSThijAyAM nirantaram / sthitAM suptAM calantIM vA, sAGgopAGgaM niraikSata // 562|| ekadA ca rahasyetAmatyantaM madanAkulaH / prArthayAmAsa lolAkSo, naicchat sA tu kathaJcana // 563|| prArthanAtaH punarnopararAma sa kadAcana / anicchantImapi raho, labdhvA'nyedyurabhukta ca // 564|| sukhaM gRddhA tataH sApi tasmin bhRzamarajyata / zreSThI ca vidrumo'jJAsIttaddurvRttaM tayoH kramAt // 565 // kiJcid bravIti no yAvacchreSThI nijagurutvataH / tAbhyAM bhRzaM sacetobhyAM tAvanmantritamIdRzam // 566 // kimanenA'ntargaDunA ?, vinAzyainaM rayAttataH / nirantarAyaM saukhyAni, cirarAtrA bhuva // 567 // iti nizcitya lolAkSaH, pizAca iva mUrtimAn / rAtrau suptamamuM yAvat, kSuryA hantuM pravRttavAn // 568 / / tAvajjAgarito daivAd, ghAtaM vaJcitavAnayam / , bhiyA hriyA ca sa tataH palAyAmAsa pAtakI // 569 // atha dadhyau hRdi zreSThI, dhigaho ! mohajRmbhitam / yadakRtyaratAH kRtyA'kRtyAni gaNayanti na // 570 // mayaiSa mocitaH prApto, vipadaM mAraNAntikIm / gRhe ca sthApitaH putra, iva dRSTazca santatam // 571|| tathA'pyaho ! priyAyAM me, saktastuSTazca neyatA / antyajebhyo'pi hIno dhig, yanmAmapi jighAMsati // 572 //
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakSurindriyAsaktau lolAkSakathA na prAk svalpo'pi bhAryAyA, vikAro'darzi jAtucit / idAnIM tvasya saGgena, sA'pyevaM sma vyavasyati // 573 // yadvA'lIkamidaM doSotpattiryat parasaGgataH / viSabhRcchIrSago'pIha maNirdRSTo viSApahRt // 574|| tadiyaM sadmano'rthasya prANAnAM cezvarIkRtA / yadyevaM dAruNA jajJe, gRhavAsena tat kRtam // 575 // iti bhAvayan zreSThI, virakto gRhavAsataH / arhadarcAdikAryeSu, vyayitvA sakalAM zriyam // 576 // parivrajyAM [ca] vibudhasUripArzve prapannavAn / lolAkSena samaM cakre, gehavAsaM pairA punaH || 577 || [yugmam] , lolAkSo dhanavatyaGgAbharaNoccayamUlyataH / pure tatraiva vANijyaM, vidadhAti sma kiJcana // 578 // jarAsandhAnvayodbhUto, bhUpaH samarasindhuraH / pAti prajAstadA tatra, dveSidrumaparazvadhaH // 579 // sa vasantotsave'nyedyurantaHpurasamanvitaH / samaM sAmanta-sacivAdibhirudyAnamIyivAn // 580 tatra paurajano'pyetaH, pravRtta: krIDituM mudA / lolAkSo'pyAyayAvAzu, pravRddhorukutUhala: // 581 // vikArairmAnmathaiH pUrNo, lolAkSastatra saJcaran / yApyayAnAdhirUDhAyA, nRpapatnyA manoharam ||582 // 1. dhanavatI / 417
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 kaGkellipallavacchAyaM, prakvaNanmaNikaGkaNam / mudrAratnocchalatkAntisAndrIbhUtanakhAMzukam // 583 // kathaJcit prakaTaM pANitalaM nirvarNayan kSaNam / utkaNThAnicitasvAntazcintayAmAsivAniti // 584 // vizeSakam / / aho ! yasyAH karAgrasyA'pIdRzaM rUpamadbhutam / tasyAH sarvAM vapurlakSmI, yaH pazyati sa puNyavAn // 585 / / upAyaH ko'stu tad draSTumasyAH sarvAM vapuHzriyam / mUrdhanyo bhAgyahInAnAmasmi pazyAmi no yadi // 586 / / evaM vikalpalakSANi, tanvaMstadarzanotsukaH / pArzva gantumazaktazcA'pRcchat sauvidamekakam // 587 // 'keyaM ? kasyeti' so'pyAkhyat, 'jAnIhyetAM mahIpateH / prANapriyAM mahAdevIM, nAmataH surasundarIm' / / 588 / / zrutveti durlabhAM bADhaM, matvA tAM prasarajjvaraH / kathaJcit sa yayau gehaM, cintAzalyitamAnasaH // 589 // bubhuje na nidadrau na, [na] lebhe ca ratiM kvacit / niHzvasan zUnyahaGkArAn, dadau zUnyanirIkSaNaH // 590 // dhanavatyA'tha nirbandhAt, pRSTo nottaramapyadAt / tato rAtrau prasupto'pi, nidrAlezamanApnuvan // 591 // cintArtaH sahasotthAya, dhASrTayena rajanIbhare / sammukhaM bhUpasaudhasya, tyaktAzeSabhayo'calat // 592 // yugmam // itazca nagare tatra, bhrAmyan vidyAprasAdhakaH / kazcit samprApa lolAkSaM, nRpasaudhArdhavartmani // 593 / /
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakSurindriyAsaktau lolAkSakathA 419 sa ca taM bahudhA''krandaparaM nijanarairdutam / bandhayitvA ninAyaikAM, kAJcanoccairmahATavIm // 594 // asthApayacca zailasya, guhAyAmatha nirdayam / taddehAdraktamAkRSya, mAMsakhaNDAnikRtya ca // 595 / / sAdhako jvalane'hauSIdvArAnaSTottaraM zatam / pupoSa punarauSadhyA, vraNarohaM vidhAya ca // 596 // yugmam // punastathaivA'STazataM, vArAnagnau sa sAdhakaH / juhAva krandatastasyotkRtya mAMsAMzamaGgataH // 597 / / evaM katipayadinaparyante'sau muhurmuhuH / chidyamAno'nvabhUdvAda, vedanAM narakopamAm // 598 // adhyAyacca vidhe ! kruddhastvaM me'sUn harase yadi / tathA'pi darzaya sakRt, sarvAGgaM surasundarIm // 599 / / taddarzanAt kRtArthasya, mama svarucitaM bhavAn / vidadhAtu viSIdAmi, yathA prANAtyaye'pi na // 600 / / itthaM mAnasa-zArIraduHkhala[kSa] vibAdhitaH / dinAni kalpakalpAni, bahUnyeSa vyalaGghata // 601 // lolAkSasya piturbAlamitraM sArthezvaro'nyadA / kAJcanapuravAstavyo, nAmato bhuvanottamaH // 602 / / tato vaNijyayA pratyAvRttaH tatraiva daivataH / sArthaM nyavezayattaM ca, tathA'jJAsIt paricchadAt // 603 // yugmam // jhaTityetya ca taM vidyAsAdhakaM bhayavihvalam / nAzayitvA nije sArthe, lolAkSamanayattataH // 604 / /
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 kArito bhojanaM dehAbhyaGgAdyaiH praguNIkRtaH / pRSTaH sa sArthavAhena, kathamAgAd bhavAniha ? // 605 / / abhyadhAdatha lolAkSaH, pure rAjagRhe yathA / AgAM vANijyato'haM tannikhilaM viditaM hi vaH // 606 / / tiSThastatrA'munA vidyAsAdhakena durAtmanA / haTTamArgAnizi hRtastanmAM visRjatA'dhunA // 607|| yathA tatra gato bhANDaM, saMvRNomyakhilaM nijam / pitrozca kathayetA'lpairahobhiH suta eSyati // 608 // evamAdhuttaraidhUrtastasmAt pitRvayasyataH / svaM vimocya drutaM rAjagRhe'gAnnijamandiram // 609 // 'iyantyahAni kutrA'sthA ?,' iti praznaparAyaNAm / [a]sau dhanavatIM kenApyuttareNa vyabodhayat // 610 // nirgamya surasundaryA, virahAt kRcchrato dinam / bhIto nizATanAt sAyameva gatvA nRpAlayam // 611 // rahaHsthAM sphArazRGgArAM, vAsaukaHsthAmatho nizi / pratIkSamANAM bhUmIzAgamanaM tAM niraikSata // 612 // yugmam // gatvA'bhyarNaM tataH pApastasyA rUpaM vilokayan / kSaNaM citrasthita iva, nimeSojjhitadRk sthitaH // 613 / / atha smaraparAdhIno, dhAvitvA yAvadAzu tAm / samAliGgati tAvat sA'pasasAra jhaTityapi // 614 // atrAntare cAgatena, narezena nijainaraiH / bandhayitvA dRDhamayaM, kazAdibhiraghAtyata // 615 //
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 421 cakSurindriyAsaktau lolAkSakathA 'are pApa ! kimArabdhaM, tvayedamatisAhasam ?' / iti pRSTo'pyasau tUSNImAste zastetarakriyaH // 616 / / tataH sarvAM nizAM taptatailasekAdiyAtanAH / prApito vilapaMzcakre, duHkhitaM lokamapyasau // 617 // prAtarnRpatinirdezAt, koTTapAlena satvaram / bAhyodyAne mahAvRkSazAkhAyAmudalambyata // 618 / / mRto'yamiti jAnantaH, paurA rAjanarAstathA / apasRtyA''spadaM svaM svaM, jagmivAMsaH kramAttataH // 619 // kathaJcitruTite pAze, sandhyAyAM patito bhuvi / nizi zItalavAtenA''zvAsitaH sa samutthitaH // 620 // nijaM ca sadanaM prApto, dhanavatyA kathaJcana / pAlayitvA praguNAGgo, vidadhe dudhiyAM varaH // 621 // anyedhureSa pRthivIpatenirgacchataH purAt / mahAntaM dundubhiravaM, zrutvA papraccha kaJcana // 622 / / kutra prayAti bhUmIndrastataH so'pyavadacchRNu / nAmnA tribhuvanabhAnuH, samprApto'styatra kevalI // 623 // taM nantuM nRpatiH sarvaparIvArasamanvitaH / sAntaHpuro'pi sarvA , yAti bhaktibharojjvalaH // 624 // idaM nizamya lolAkSaH, prekSituM surasundarIm / utko dhanavatIdRSTi, vaJcayitvA pradhAvitaH // 625 // 1. utkaNThitaH /
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 itazca mAdhano devyA, samaM kevalinaM munim / vanditvA vi[na]yAd yogyapradeze'sthAddhAgraNIH // 626 / / dharmaM nizamyA'vasare, papracchA'tha kRtAJjaliH / / 'bhagavan ! jJAnabhAno ! yastadA'ghAti mayA pumAn // 627 / / sa kathaM nindite bAlairapi dRzyamahApadi / akArye tAdRze svAmin !, pravRtta iti bodhaya // 628 // jJAnI jagAda 'bhUmIza !, durjayaiH karaNairnaraH / preritaH kurute kiM kiM, nAkRtyamazubhAyatiH ? // 629 // eko'pi bhaTakoTIryo, jetuM sAmarthyabhAg bhavet / ekenA'pIndriyeNA'ho, tasyA'pi mahimA'syate // 630 // vyomakezo heSIkezo, lokezaH kauziko'pi ca / anye'pi lIlayaivaitairhRSIkaiH kiGkarIkRtAH // 631 // zAstrAbdheH pAradRzvAnastattvavijJAnazAlinaH / bhUtvA'pi bAlavat kaSTaM, ceSTante karaNeritAH // 632 // kiM bahUktena yacchiSTagarhitaM kAryamaGgavAn / kurute viddhi tat sarvamakSANAmeva jRmbhitam' // 633 / / evaM yAvanmunibUMte, lolAkSastAvadunmanAH / dhAvannAliGgituM devIM, baddho nRpanarairdRDham // 634 // zrutvA kalakalaM rAjA, sambhrAntastatra locane / nyasyannaraM mantukRtamupalakSayati sma tam // 635 / / 1. mahAdevaH / 2. viSNuH / 3. brahmA / 4. indraH /
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakSurindriyAsaktau lolAkSakathA 423 bhagavatsannidhau yukto, nigraho neti bhUbhujA / taM vimocya punaH pRSTo, muninAthaH savismayam // 636 / / 'tathA'yaM mArito'pyuccaiH, kathaM jIvati nAtha ! nu ? / kathaM vA pApamIdRkSaM, vyavasyatyantike'pi vaH ?' // 637 / / kevalyuvAca 'satyAyuSyupakramavivarjite / zakro'pi no mArayituM, zakto'nyaH kiM punarnRpa !' // 638 // tato'tivismitAyorvInAthAya munipuGgavaH / nyavedayad vyatikaraM, taM pAzatruTanAdikam // 639 / / anyacca medinIjAne !, cakSuSA paratantratAm / prApito'yamanAtmajJo'kAryamevaM vyavasyati // 640 // bhUyo bhUpo'vadannAtha !, yadasau savidhe'pi vaH / akAryAdRtahattat kiM, nAzrauSIddharmadezanAm ? // 641 // Ameti guruNA prokte, nRpaH prAha 'jagadguro ! / kiM bAdhiryAttato jJAnI, proce 'naivaM narezvara ! // 642 // kintvasya cikkaNaM pApaM, vidyate nirupakramam / tAni sopakramANyeva, cchidyante naH punargirA // 643 // tato dharmaM kathayatAmapi naH padamapyaho ! / saGkrAntaM zravaNe nA'sya, hatAzasya narezvara ! // 644 // darzanendriyacaureNa, hRte ca hRdi netyapi / vivedA'yaM yadastyatra, kaH ? ko'haM ? ko'thavA yatiH ?' // 645 // nRpo'bhASata 'draSTavyadarzanAccakSurindriye / kRtArthe sparzalubdhaH kiM, devyAmeSa pradhAvati ?' // 646 / /
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 abrUta yatinAtho'thA'kSANyetAni parasparam / saMhatAnyeva pApAni, pravarttante prajApate ! // 647 // yatrArthe'bhinivezaM hi, badhnAtyekamapIndriyam / prAyastatraiva sarvANi, pravarttante manovazAt // 648 // dRSTestvayaM vizeSo yadandhAnAM karayaSTivat / sarvAkSANAmiyaM hetuH, svasvArtheSu pravarttane // 649 // yasya dRSTirvaze tasya, vaze'kSANyakhilAnyapi / sA punarno vaze yasya, sarvAkSANAM vazo hi saH // 650 // varAko'yaM kSipatyakSi, tatazcetaH pravarttate / tenA''kRSTaH sparzanAdirakSaugho'tha vijRmbhate // 651 // yathA'yaM puruSaH zeSamapi vizvaM tathaiva hi / tAratamyAt parAbhUyamAnaM viddhIndriyairnRpa ! // 652 // kazcideva punastIvrajainavratakRpANabhRt / dhRtasantoSakavacastajjayaM kurute kRtI' // 653 // zrutvetyurvIpatisteSAmasAdhAraNavairiNAm / jayadhRtodyamaH putraM, rAjyabhAre nyayojayat // 654|| svayaM katipayaiH patnI-sAmanta-sacivAdibhiH / samaM jinAlayeSvarcAH, kRtvA cAritramAdade // 655 / / sa rAjarSirathA'prAkSIt, punaH kevalinaM munim / 'agAnnaraH sa kutreti,' tato'bhASata sAdhurAT // 656 / / 'itaH palAyya calitaH, purasyopAntabhuvyasau / anavasthitacetaskaH, paryATa madanotkaTaH // 657 / /
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghrANendriyAsaktau gandhapriyakathA 425 mahattamasya kasyApi, purastatra janaGgamIm / samaM kAntena gAyantI, zastarUpAM niraikSata // 658 // pazyaMzca suciraM kAmapAravazyaM gato'dhamaH / tAmAzizleSa dhAvitvA, kRtyAkRtyabahirmukhaH // 659 // tadbha; kupitenA'tha, hataH kakiyA hRdi / raudradhyAnI mRto'bhUt sa, tRtIyabhuvi nArakaH // 660 // paripUryA''yurutkRSTamudvRttazca bhramiSyati / anantaM bhavamudbhUtavividhAtiviDambitaH' // 661 / / evaM zrutvA sa rAjarSirindriyagrAmamulvaNam / nirjityA''sAditAnantajJAnaH siddhi samAsadat // 662 / / zrutalolAkSadRSTAntA, bhavino ! bhavabhIravaH ! / nigRhNItA'rthe'nucite, maJju cakSuH pravRttimat // 663 / / iti cakSurindriye lolAkSakathA // granthAgram 200 a. 8 // gandhapriyaH kumAro'tha, ghrANendriyavazIkRtaH / yathA prANAtyayaM prApa, tathA samprati darzyate // 664 / / vasantapurasajJe'bhUt, pure vikramazevadhiH / kIrtizaivalinIzailo, narasiMhAbhidho nRpaH // 665 / / tasya jyeSThaH sutaH sarvaguNapAdapamedinI / pitrorAnandayAmAsa, hRdayaM vinayodadhiH // 666 / / kintu pazyati yat kiJcidvastu tat sarvamapyasau / Ajighrati karotISTe, rAga dveSaM pare punaH // 667 //
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 kriyAsamabhihAreNa, pravRttaM taM tathA'nyadA / guravo hitazikSakaniratA aziSanniti // 668 // 'vatsa ! mA sma karo rAgaM, tvamiSTe vastuni kvacit / itarasmin dveSamapi, kintu mAdhyasthyamAzraya // 669 / / yat pudgalaparINAmo, loke sarvo'pyazAzvataH / upAdhereva saugandhya-daurgandhyapravilokanAt // 670 / / tathAhyazucidehasya, saMsargAt pUtigandhitAm / avApnuyAd] ghanasAra-zrIkhaNDAdyaM sugandhyapi // 671 // sugandhirapi cAhAraH, sacchAli-vyaJjanAdikaH / pazya kaNThAdatikrAnto'zucitAM labhate kSaNAt // 672 / / durgandhAnyapi pAnIyAdIni saMskArayogataH / spaSTameva nirIkSyante, samprAptAni sugandhatAm // 673 / / evaM vibodhatAM sAradhiyAmasthiratAjuSi / kA'stu mUrchA jugupsA vA, pudgalaughe zubhAzubhe // 674 / / jugupsate ca yAnan, viSThAdIMzchannanAsikaH / dRSTasteSAM hi sarveSAM, sambhavo nijavama'taH // 675 / / zazvajjugupsamAnazconmAdamApnoti mAnavaH / tadiSTAniSTayormUrchA-jugupse tyaja dhInidhe !' // 676 / / evaM bahUdito'pyeSo'jasraM ghrANavazaGgataH / vastUnyanveSayAmAsa, zubhagandhAni sarvataH // 677 / /
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghrANendriyAsaktau gandhapriyakathA 427 Ajighran kusumAdIni, vyaramacca na jAtucit / tato gandhapriya iti, nAmnA'sau paprathe jane // 678 // athA'sya yauvanasthasya, vimAtA vikRtAzayA / dadhyau yathA mama suto, laghuryeSThastvasau tataH // 679 / / upAyAnmArayAmyenaM, pazcAnmama sutaH sukham / niHsapatnatayA rAjyalakSmyAH pAtraM bhavediti // 680 // kumAraH sa tu nadyambunyaparairnAvamAzritaH / vayasyainaugataiH sArdhaM, khelati sma dine dine // 681 // vimAtrA'tho puTikAyAM, baddhaM kiJcana tadviSam / jIvitaM yannayatyantaM, ghrAtamAtramapi kSaNAt // 682 / / puTikA'pyatha saikasmin, vinikSiptA samudgake / akSepi laghupeTAyAM, so'pi peTAntare ca sA // 683 // evamanyAnyapeTAsu, bahvISu tadviSaM kramAt / / kSiptvA tasyAstaraGgiNyA, Urdhvadeze pravAhitam // 684 // tarantI viSapeTI sA, kumArasyAntamAgatA / udghATitA kramAttena, yAvat prAptaH samudgakaH // 685 // tamudghATyA['tha] puTikAM, choTayitvA ca tAM viSam / kumAraH sAdaraM jighran, sadyaH prANairvyamucyata // 686 / / kathAM gandhapriyasyaitAM, kRtvA cetasi saddhiyaH ! / sadasadgandhayormUcrchA, kutsAM ca tyajatA'nizam // 687 / /
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 zrI ajitaprabhucaritam sarga:-6 iti ghrANendriye gandhapriyakumArakathA // zrI // graM. 24 // atha bhUpo rasalolo, rasanendriyato yathA / kRtograpApaH samprApa, vipadaM brUmahe tathA // 688 || videhadezabhUSAkRnmithiletyAkhyayA purI / surIrUpavijetrIbhirlalanAbhirmanoramA // 689 // nRpo'bhUttatra vimalayazAH sAnvayanAmabhAk / yenA'rayo rayAnmaitryaM, grAhitA hariNaiH saha / 690 // anyadA sa purIprAnte, devAgamanasUcitam / nantuM kevalinaM sAntaHpurapauraH prayAtavAn ||691 // vanditvA ca niSaNNe'smin, kevalI dharmadezanAm / tanvan prastAvataH prAptamAdidezA'rthamIdRzam // 692 // 'akSeSu durjayA jihvA, mohanIyaM ca karmasu / brahmavrataM vrataughe ca, manoguptizca guptiSu' ||693 / / apRcchannRpatiH 'zeSendriyebhyo rasanendriyam / kathaM durjayamAmnAyItyAkhyAhi bhagavanmama // 694 / / jJAnyavAdInnigRhIte, raseza ! rasanendriye / zeSendriyArthA dhinvanti, geyAdyA na kSudhArditam // 695 // kintu tannigrahAzaktAH, sattvAH sattvavivarjitAH / nAnArasAn gRddhibhAjo, bhuJjate zalyazekharAH // 696 // tatazca lalitaM gItaM, zuzrUSante zravaH priyam / sakAmAH pariripsante, komalAGgIzca kAminIH // 697||
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasanendriyAsaktau rasalolakathA 429 vilepanaM tathecchanti, karpUra-candanAdibhiH / kiM bahUktena bAdhyante, vikArairakhilairapi // 698 // mUle sikte yathA vRkSa, UrvaM syAt phalapuSpabhAk / tatra zuSke ca jhaTiti, zuSyatyeSa samantataH // 699 / / evamindriyavRkSo'pi, prINite rasanAtmani / mUle vikAraiH phalati, zuSyatyevA'nyathA punaH // 700 / / taduktamidamevorvIpate ! durjayamindriyam / jite'muSmin jitAnyeva, jAnIhyajJAnahelayA // 701 // durjayatve'sya dRSTAntaM, zRNvabhUtAM nRpAtmajau / nAmato vibudha-mati[vikalau bhinnamAtRkau // 702 // saha vRddhi gatAvetau, sahaiva krIDitAvapi / sahopAttakalau cApi, jAtau bhinnasvabhAvako // 703 / / vibudhastatra saralaH, zuddhabuddhijitendriyaH / kRtajJaH priyavAk tyAgI, paropakRtikarmaThaH // 704 / / viparItaguNastvanyo, vizeSAjjihvayA jitaH / atRpto [yaH] palaM bhuGkte, madyaM pibati cAnizam // 705 // AdinezodayaM yAvannahi ruddhaH pramIlayA / naivA'khAdyAdapeyAcca, tAvad vyaramadeSakaH // 706 // mRgayAyAM caranneSa, mRga-kolAdikAn bahUn / jantUn jaghAna kAruNyavarjito rasalaulyataH // 707 / / 1. 'zRNu abhUtAm' iti sandhivizleSaH /
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430 zrI ajitaprabhucaritam sargaH 6 vicitrairupadezaistu, vArayantamaharnizam / vibudhaM pratyabhANIt so'naNIya: pAtakAvaniH // 708 || 'mUDhAtman ! mAMsa-madyAdirasaM jAnAti no bhavAn / vRthA vaJcayate nanu ? 1190811 tattasmAd mAmapi kathaM, tadeva sAraM vizve'smin bhujyate pIyate ca yat / no bhuktA na ca pItA ye, te['nte] zocanti mAnavAH' // 710 // evaM samuddhataM jalpan, kalpayan pAtake manaH / avahIlitasacchikSo, baddhalakSo raseSvasau // 711 // tanvAnaH kaSTalakSANi, kSINadurgatipAtabhIH / rasalola iti khyAtiM, lebhe loke samantataH // 712 // yugmam // vasante'thadyAnikayA, gantukAmo'nyadA bahum / snigdhaM madhuramAhAraM, sajjayAmAsa vallavaiH // 713|| sarvaM ca praguNIkRtya, vijJaptastairatha drutam / Agatya svayamaikSiSTa, rasAsvAdanalampaTaH // 714|| tadA ca prajvalatkAyo'pyuccairjvarabharAdasau / pazyan modakaM sadgandhaM, ghRtazAlyAdi sundaram // 715 // AghrAyA''ghrAya lolAtmA, yAvadArabdha jemitum / tAvadvaidyAH suniSNAtamatayo'vArayanniti ||716 // yugmam // 'rAjAGgaja ! jvaraH sadyojAtaH prAjyo'sti te tanau / jAyorapyadhikAro nA'dhunA bhojyasya kA kathA ? ' // 717|| 1. tulA. puSpamAlAyAM 261 tamasya zlokasya vRttau rasalolakathAyAm 'aha annayA calio ujjANiyAe imo' iti /
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 431 rasanendriyAsaktau rasalolakathA abravInmativikalo'dyApi re re cikitsakAH ! / na vittha prakRti kAleneyatA'pi tanormama // 718 / / vAtAdhikaM zarIraM me, jvara UnatayA hyasau / uttariSyati tanmakSu, bahusantarpaNAttanoH' // 719 / / UcurvaidyAH 'zarIrasya, liGgaiH susnigdhatAdibhiH / udgArANAmapyajIrNagandhena ca vibudhyate // 720 // vAtodbhavo [jvaro] naiSa, kumAra ! tava varmaNi / tarpaNAt prabalo bhAvI, laGghanaM yuktamadya tat' // 721 // kumAro'vadadajJAnajanavanmAmapi drutam / laGghanenA'dhunA mArayitumicchatha kiM zaThAH ! ? ||722 / / jAne svIyazarIrasya, prakRti svayamapyaham' / vaidyAstato'vadaMstarhi, yad yuktaM tadvidhIyatAm' // 723 / / tataH svairamasau bhuktvA, rasagRddho durAzayaH / vArito'pi samAruhya, kareNuM niryayau bahiH // 724 // tatrApi prerito bADhaM, rasalolatayA kudhIH / bAhau dhRtvA bhiSagAdyaiH, pratiSiddho'pyavASvaNat // 725 / / AkaNThaM pUrNajaTharo, vAmaceSTo vamannatha / trAyadhvaM trAyadhvamiti, dInagIraluThadbhuvi // 726 / / tathA visUcikAkrAntaM, luThantamazucau rase / taM vijJAyA'tha vibudho, vatsalastUrNamAgamat // 727 //
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 vaidyairniveditaM zrutvA, taM ca vyatikaraM rayAt / zibikAyAM tamAropya, ninAya nijavezmani // 728 / / rasalolo'pi pIDArlo, lagitvA bhiSagaMhiSu / abhASata 'prasadhaikavAraM, jIvayatA''zu mAm' // 729 / / ajalpan bhiSajo 'doSastvayaivaiSa svayaMkRtaH / ta[d] vighno'smatpratIkArAdvinivartyati vA na vA // 730 / / na ca jihvA tava vaze, hitoktiM na ca manyase / ullAghazca tathaiva tvaM, ceSTase'laM zrameNa tat' // 731 // rasalolaH pAdalagno'vadadevaM cikitsakAn / 'adya prabhRti vo vAkyaM, vidhAsyAmyakhilaM nanu' // 732 // tatastathaiva te mAtApitRbhyAM vibudhena ca / bhaNitAH praguNIcakrustaM yatnena kathaJcana // 733 / / samprApto'nAmayamayamavamatya bhiSagvacaH / naivA'khAdyamapeyaM [ca], durdhIstatyAja kiJcana // 734 / / niSedhato vibudhasyopari ca dveSamAdadhau / bAlizA nahi jAnanti, hitAhitavicAraNAm / / 735 / / anyadA tAvubhau bhoktumupaviSTau samaM kvacit / pIyUSa-garalau daivAdekatra militAviva // 736 / / vibudhaH saralAtmA'tha, snigdhaM madhuramuttamam / bhojyaM kiJcit kSaNe'muSmin, prAgeva samupAdade // 737 / /
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasanendriyAsaktau rasalolakathA 433 tacca pazcAdakuzalamate! puNyameva tat / krodhAndho'cintayaccitte, nRzaMsaprakRtiryathA // 738 / / bhuJjAnaM sarasAhAraM, mAmeSa pratiSedhati / sarvaM caikaH svayaM bhuGkte, kaitavAkrAntamAnasaH // 739 // vaimAtre]yo hyayaM bhrAtA, ripureva kathaM hitaH ? / tadamuM mArayAmyadyetyAcakarSa kSurI rayAt // 740 // prahAraM cAmu[cat] krUro, vibudhastu svakauzalAt / vaJcayAmAsa tumulaH, sumahAMzca tadA'bhavat // 741 // aho ! pazyata saMsArasyAsAratvaM yadeSa me / bhrAtA'pi vairivat kAmaM, nirnimittamabhUdaho ! // 742 // amunA gRhavAsena, sarvAnathai kahetunA / tat kiM mameti manasA, dhyAyannudvegabhRdbhavAt // 743 // vibudhastumule tatra, prasarpati vinirgataH / pathi gacchatravaikSiSTa, kvApyudyAne mahAmunim // 744 / / tribhiH sambandhaH // sauvarNakamalAsInaM, taM caturjAninaM munim / bhaktyA natvA ca zuzrAva, mahA* dharmadezanAm // 745 / / saMvignazca tadabhyarNe, pravrajya vijitendriyaH / zubhAzubheSu bhAveSu, mAdhyasthyaM samadhiSThitaH // 746 / / trikAlatrijagadbhAsi, kevalajJAnamAsadat / so'haM narapate'trA''gAM, viharannavanau kramAt // 747 // [yugmam]
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 tato vimalayazasA, rAjJA sabhayavismayam / papracche rasalolasya, tataH kiM bhagavannabhUt ? // 748 / / muninA'bhaNyata zRNu, sa varAko nirantaram / utsAhito lolatayA, prAvRtat pApakarmasu // 749 / / sthApitazcAnyadA saiSa, pitrA rAjye mahaddhike / lolupo'nyAnyamAMsAdirasAsvAdaikadhIrabhUt / 750 // anyedhurAmiSaM rAddhaM, tannimittaM kathaJcana / otunA bhakSitaM sUpakAro bhItamanAstataH // 751 // rathyAyAM nikaTe DimbhaM, krIDantaM kaJcana drutam / gRhItvA hatvA paktvA ca, rasalolamabhojayat // 752 // [yugmam] 'bho bho ! abhuktapUrvo'sau, svAdumAMsarasaH kutaH ?' / iti nirbandhataH sUdamanvayukta sa bhUmi[pa]: / / 753 // prAptAbhayena sUdena, kathite'tha yathAsthite / rasalolo'bhyadhAdevameva kuryA dine dine // 754 / / evaM sa pratyahaM pApazchannaM rathyAgataM zizum / ekaikaM hArayitvA''zu, mArayitvA ca bhuktavAn / / 755 // vidvadbhiH kramatastacca, svarUpaM sacivottamaiH / bahudhA vArito'pyeSa, duSTAtmA virarAma na // 756 // tato nRcakSaHprakRti, buddhvA baddhvA ca taM kvacit / kSiptvA'TavyAM dadU rAjyaM, matkaniSThAya mantriNaH // 757 / /
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 435 sparzanendriyAsaktau sukumAlikAnRpakathA sa tu tatrApi sArthAdibhraSTaM kaJcana mAnuSam / prApya hatvA ca bhujAnaH, kudhIragamayaddinAn / / 758 / / mekhalAyAM girerekAkinyAH kasyAzcidanyadA / pulindyAH zizumuddAlya, bubhuje jaDazekharaH // 759 // tatazca tUrNamAyAtaH, pulindaH prajvalatkrudhA / taM sarvAGgaM zaraistIkSNaiH, prahRtya prApayanmRtim // 760 // apratiSThAnanarake, saptamyAM bhuvi nArakaH / utkRSTAyuH samutpede, rasalolo rasezvaraH // 761 / / purato'pi ca saMsAramanantaM sa bhramiSyati / tadviddhi sakalAkSeSu, durjayAM rasanAM nRpa ! // 762 // bhUmIzo vimalayazAH, zrutvaivaM jJAnino'ntike / pravrajya vijitasrotAH, siddho'bhUt siddhakevalaH // 763 // jJAtvA [rasA] niti prAnte, virasAn kathayA'muyA / teSu mA lolatAM kRDhvaM, siddhAntarasalAlasAH // 764|| iti rasanendriye rasalolanRpakathA // graM. 78 // amuJcat sparzanAsaktaH, pArthivaH sukumAlikAm / vyasanaM rAjyabhraMzAcaM, yathA[''pa] zrUyatAM tathA // 765 / / vasantapurasajJe'bhUt, pure prA[jya]ddhizAlini / jitazatrunUpo'nekavilAsavazamAnasaH // 766 / / tasyA'gramahiSI jajJe, nAmataH sukumAlikA / zirISasumamRdvaGgI, varNato jitakAJcanA // 767 //
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 tasyAH komaladehasya, sparze saktastathA nRpaH / kadAciddezarAjyAdicintAM no cakRvAn yathA // 768 // mantribhirbahudhA dattAmapi zikSAmamaMsta na / kiM sRNiM manyate kvApi, mAtaGgo madadurddharaH ? // 769 // tato'mAtyaiH sa palyaGke, sukumAlikayA samam / supto nizi vane'moci, rAjye [nya]stazca tatsutaH // 770 // prabuddho'tha samaM devyA, nRpo'cAlIt puraH pathi / devI zrAntA ca tRSayA, prakAmaM samapIDyata // 771 / / azaktAM purato gantuM, vinyasyaikatra tAmatha / bhrAmyannanveSayAmAsa, sarvatrA'mbu narAdhipaH // 772 / / tadA'labdhvA'tha [pAnIyaM], rudhiraM nijabAhutaH / AkRSya kSipramajhepsIt, puTikAyAmupAyavit // 773 // madhye ca mUlikAM kSiptvA, [kRtvA] nirmalamambu tat / pAyayAmAsa tAM rAjA, kaTare premavalgitam // 774 // devyAmatikSudhA yAmAhAraM kaJcanA'param / aprApya svorumAMsAni, cchittvA'pakta davAnale // 775 / / saMrohaNImUlikayA, rohayitvA vraNoccayam / devyai zazAdipalalacchadmanA'datta tAnyatha // 776 // tatazcA'gAt sadevIko, gaGgAtIre pure kvacit / vaNijyAM ca vyadhAddevIdehAbharaNarikthataH // 777 / / 1. Azcaryadyotako'yamavyayaH /
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 437 sparzanendriyAsaktau sukumAlikAnRpakathA abhANIdanyadA devI, naranAthaM 'kathaM tvaham / pUrvaM kaJcukisadhrIcIjanaiH parivRtA'bhitaH // 778 // veNu-vINAdibhinityaM, kutUhalitamAnasA / bhUtvA sAmpratamekAkinyeva tiSThAmi vezmani // 779 // [yugmam] tat kaJcana sahAyaM me, vidhehIti' priyAgirA / rAT paGgumavikAro'yamiti dhyAtvA'dharad gRhe // 780 // na tvevaM prAJjalamanA, bubudhe dharaNIdhavaH / yallolAkSyo vratatyazca, prAyeNa syuH sadRgguNAH // 781 // saguNaM nirguNaM vApi, pumAMsaM savidhasthitam / nAryo bhajanti mAkandaM, nimbaM vA vallayo yathA // 782 // paguH zRGgAragarbhAbhiH, kathAbhirgItibhizca tAm / devImAvarNya kAlena, svalpena svavazAM vyadhAt / / 783 / / riraMsuH svecchayA tena, jighAMsAmAsa sA patim / smarAturA hi vAmAkSyo, na hi tadyanna kurvate // 784 // jagAma medinInAtho'nyadodyAnikayA bahiH / ramye taTe ca gaGgAyA, nyaSadat saralAzayaH // 785 // pApinyA'tha tayA prerya, prakSiptaH salilAntare / taran kvApi pure lagnaH, zrAnto'zeta tarostale // 786 / / tarozchAyA ca tasyoddharvaM, sthitA naiva parAvRtat / kimadbhutamidaM sphArabhAgadheya[vi]rAjinAm // 787 / /
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 tadA ca tatra nagare, nRpe niSputrake mRte / mantrAdhivAsito hastI, bhramyamANo'sti mantribhiH // 788 / / tenA''gatya bahiH puryAH, sukhasuptaH sa satvaram / abhiSikto'bhavat prAjyasAmrAjyAdhipatiH kRtI // 789 / / sA tu duSTAzayA devI, bhuktvA dravyaM karasthitam / vahantI zirasA paguM, madhuradhvanigAyinam // 790 / / bhikSAM yayAce bhrAmyantI, pratigehaM janaiH punaH / pRSTA'bhyadhatta 'bhartA'yaM, datto gurujanena me // 791 // yugmam // pativratA pariNItaM, tadamuM pAlayAmyaham / strINAM vizuddhazIlAnAM, patiryadevatopamaH' // 792 / / evaM paribhramantI sA, kra[mA]d grAma-purAdiSu / yayau tannagaraM rAjJA, pAlitaM jitazatruNA // 793 / / rAjA nirIkSya vegenA''hvAyya vAtAyanasthitaH / bhUmisthitAM tAM papraccha, kA'si ? kaH paGgureSa ca // 794 / / pitRbhyAM brAhmaNairdevairdattaH paGguH patirmama / pativratA'haM tadamuM, bhajAmItyabhyadhatta sA // 795 / / 'bAhvo rudhiramApItamUrumAMsaM ca bhakSitam / gaGgAyAM plAvito bhartA, sAdhu sAdhu pativrate !' // 796 / / evamuktvA narAdhIzaH, purAnnisya tAM rayAt / prajAH pAti sma vismerapuNyodayavirAjitaH // 797 / /
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagaracakriNaH pravrajyA 439 jitazatruriti prApa, vyasanaM sparzanendriyAt / devI punarvizeSeNa, tannigRhNIta tajjanAH ! // 798 // iti sparzanendriye sukumAlikAnRpakathAnakam // zrI // [ granthAgram ] 34 // pradarzya tucchakaM saukhyamevaM paJcabhirindriyaiH / anantaduHkhe narake, prakSipyante zarIriNaH // 799 // paJcApi durjayAnyakSANyakSAmatapasastu ye / vijayante zrayante te, sampadaM [mokSasaukhyadAm] // 800 // __ [iti ] indriyapaJcakakathAnakam // granthAgram 384 a. 12 // zrutveti dezanAM bhartuH, sagarazcakravartyatha / praNatya procivAn vizvasvAminaM racitAJjaliH // 801 / / 'svAmin ! mayendriyasukhalolupenA'vazAtmanA / hahA manuSyajanmAyuridamakSapi niSphalam // 802 // sAmprataM tu prasadyA''zu, dIkSArathyAM nivezya mAm / bhItamindriyazatrubhyo, naya nirvANapattanam' // 803 // tato bhagavatA dIkSAgrahaNe'numato bhRzam / bhagIrathAbhyarthanayA'laJcakre sagaraH purIm // 804 // bhaktyA bhagIrathenA'tha, kRtadIkSAbhiSecanaH / dhRtadivyAmbaro'nAlaGkArAlaGkRtAGgakaH // 805 // ArUDhaH zibikAM divyAM, dAnAnanditamArgaNaH / anvIyamAnamArgazca, sAmantA[di]bhirutsukaiH // 806 //
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 zrIajitaprabhucaritam sargaH-6 pade pade janaiH klRptamaGgalo gurubhirmahaiH / prabhAvayan pravacanaM, cakrI prApa jinAntikam // 807 // vizeSakam // bhagIrathadharAnAthopanItayativeSabhRt / caturyAmAmatho dIkSAmajitezAdupAdade // 808 // kumArairjahvapramukhaiH, samaM jagmuzca ye purA / prAvrAjiSustadA te'pi, nRpa-sAmanta-mantriNaH // 809 // anuziSTimayIM teSAM, kRtvA'rhan dezanAmatha / ante prathamapauruSyA, devacchandamazizriyat // 810 // tato gaNadharapraSThaH, pAdapIThaM prabhoH zritaH / cakre dvitIyapauruSyAM, prabhuvaddharmadezanAm // 811 / / svaM svaM sthAnaM tataH prApurhaSTacittAH surA'surAH / bhagIrathAdayo'pyantazcakrisattvaikazaMsinaH // 812 // cakrisAdhuratho pRthvyAM, viharan prabhuNA samam / adhyaiSTa dvAdazAGgAni, nacirAt sUtrato'rthataH // 813 / / nityaM pramAdarahitaH, susamAhitamAnasaH / dazadhA yatinAM dharmaM, sa samyak paryapAlayat // 814 // asmi tIrtheziturbhrAtA, bharatasyA'dhipo'pi ca / ityahaGkAralezenA'pyabAdhyata na sanmuniH // 815 // iti prAjyaM bibhradvinayamasamairArjavamukhaiguNaistaistairdhinvan, vimalahRdayaM sAdhunicayam /
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagararAjarSeH kevalajJAnaprAptiH 441 kramAd ghAtivyUha, sa zalabhatulaM dhyAnadahane, vidhAyA''pa jJAnaM, dhruvataramahAnandajanakam // 816 // [zikhariNIvRttam] iti zrIpadmaprabhAcAryacaraNarAjIvacaJcarIkazrIdevAnandasUriviracite zrIajitaprabhucarite AnandAGke mahAkAvye sagaranandananidhana vasumatIdRSTAntasUcakatatpUrvabhavapaJcendriyadurvipAkasUcakakathApaJcakamayaprabhudezanA-cakravartidIkSAvarNano nAma SaSThaH sargaH // // zrI // [graM.] 822 a. 16 // AditaH 4483 a. 21 //
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH anyedhurbhagavAn vizvaM, mohazatrorupadravAt / avannavApa kauzAmbI, kRpArasamahAmbudhiH // 1 // devaiH samavasaraNe, kSaNAt klRpte sthitaH prabhuH / surAsuranRnAthAnAM, purato dezanAM vyadhAt // 2 // itazcaiko dvijastatrA''gatya vallabhayA saha / praNamyA'vasare'pRcchat, kathaM nu bhagavannadaH ? // 3 // prabhurAkhyata 'bho bhadra !, mahimA sakalo'pyayam / samyaktvasyaiva zuddhasya, kalpadrumasamasthiteH // 4 // samyaktvAdarthasiddhiH syAdanarthasyApi vAraNam / kiM vA bahUktyA ? samyaktvAt, prAptiH svargApavargayoH // 5 // bho vipra ! vighnavilayAdiyato'pyasi vismitaH / suparNotthe sarpanAze, ko'pi citrIyate nu kim ?' // 6 // vipraH praNamya vinayAt, klRptAJjaliravocata / 'bhagavan ! satyamevedaM, nAnyathA sarvavidvacaH' // 7 // evamuktvA sthite joSaM, vipre tattattvavedyapi / janaM jJApayituM nAtha[ma]pRcchad gaNabhRdvaraH // 8 //
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 443 dRDhasamyaktve sulakSaNA-zuddhabhaTTayoH kathA prabho ! vipreNa kiM pRSTamAdiSTaM prabhuNA ca kim ? / iti jJApaya naH spaSTamathoce tIrthanAyakaH // 9 // 'puryA anatidUre'syAH, zAligrAmAbhidho mahAn / agrahAro'sti tatrA'grajanmA dAmodaro'vasat // 10 // tasya somAkukSijanmA, zuddhabhaTTAbhidhaH sutaH / abhUdbuddhiparAbhUtapuruhUtaguruH kRtI // 11 // athaiSa siddhabhaTTasya, sAvitrIkukSikAM sutAm / uduvAhA'bhidhAnena, prakRtyApi sulakSaNAm // 12 // tAruNyapuNyasarvAGgAvatha tau premasaMhatau / bhujAte sma svavibhavocitAn bhogAn yadRcchayA // 13 / / athobhAvapi tau mAtApitRRnAzAt parAM zucam / anvabhUtAMtarAM naikAvasthaM hi sakalaM januH // 14 // kSINA'tha paitRkI lakSmIH, zuddhabhaTTasya daivataH / dAridramAyayau sarvaparAbhavanibandhanam // 15 // nA'pUri svodaramapi, durdaivodayato'sakau / paTaccaraM paryadhAcca, paTupuNyavivarjitaH // 16 // varaM mRgaiH samaM vAsaH, kAntArAntaH zarIriNAm / na punardhanahInAnAM, nagarAntaH svabandhubhiH // 17 // iti citte vimRzyo'yamanApRcchya priyAmapi / nizIthe niryayau svIyanagarAd guruduHkhabhAk // 18 // patyurdezAntaragati, dvitIye'hni sulakSaNA / jJAtvA nirlakSaNammanyA, manasyevaM vyacintayat // 19 //
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 mUrdhanyA gatabhAgyAnAmahameva yadAsadam / nAzaM pitrordhanasyApi, virahaM preyaso'pi ca // 20 // evaM khedaparA kAlaM, kiyantamapi kRcchrataH / yAvanninAya sA tAvadvimalAkhyA pravartinI // 21 // sAdhvImadhukarIsevyapAdapadmA tapaHkhaniH / tapAtyaye gRhaM tasyA, AgAdvasatikAmyayA // 22 // yugmam // sulakSaNA'pi vasatiM, tasyai datte sma modataH / pratyahaM ca zRNoti sma, dharmamarma tadAnanAt // 23 / / vimalA'pi gaNinyenAM, vicArya Rjucetasam / kramAddevAditattvAni, zazAseti prazasyadhIH // 24 // rAgAdidoSarahito, vimalajJAnabhAsuraH / suraa-'suraayo hitavAga, devaH sevyaH zivapradaH // 25 // ye tu strIsaGgataH zastradhAraNAccAtmani sphuTam / rAga-dveSau sUcayanti, kathaM te siddhidAH surAH ? // 26 / / jJAnakriyAzrayAstyaktakaSAyaviSayodayAH / nirIhA nirahaGkArA, guravo bhavatArakAH // 27 // ye sadArAH sadArambhaparA dambhamayakriyAH / bhavAmbhodhAvayaspAtradezyAste guravo dhruvam // 28 // karmamarmApaho dharmaH, zrIsarvajJaprakAzitaH / hiMsAdidoSanirmukto, na moktavyaH zubhArthibhiH // 29 // 1. 'gaNinI vipulA nAma' iti triSaSTi. 2 / 3 / 872 /
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRDhasamyaktve sulakSaNA - zuddhabhaTTayoH kathA hiMsAdikaluSo mithyAdRSTibhirdarzitastu yaH / sa dharmaH saralaH panthA, nirayaGgaGgAmukaH // 30 // devaM guruM tathA dharmamevaM sakRt parIkSya yaH / samyak svIkurute tasya, samyaktvamabhidhIyate // 31 // yastvadeve devabuddhimagurau gurutAmatim / adharme dharmabuddhi ca dadhyAn mithyAtvamasya vai // 32 // mithyAtvamUDhamatayo'nantasaMsAramaGginaH / bhramurbhrAmyanti satataM bhramiSyanti ca duHkhinaH ||33|| , antarmuhUrttamAtraM tu, spRSTvA samyaktvamujjvalam / apArddhapudgalAvarttAntare sidhyanti nizcitam ||34|| zaGkA kAGkSA vicikitsA, prazaMsA paraliGginAm / tatsaMstavazca paJcaite, tasya mAlinyahetavaH ||35|| zama-saMvegau nirvedo'nukampA''stikatA'pi ca / samyaktvasyaitadAkhyAtaM, budhairlakSaNapaJcakam ||36|| jinapravacane sthairya, kauzalaM ca prabhAvanA / bhaktizca tIrthasevA ca, samyaktvasya guNA amI ||37|| , evaM sAdhvIgiraM nityaM zRNvAnA sA sulakSaNA / abhUt samyaktvasaliladhautamithyAtvakardamA ||38|| jIvAjIvAditattveSu, niSNatAM grAhitA tataH / sA dezaviratiM sAdhvyA, vidhvastA'khiladurmatiH ||39|| 1. narakanagaragAmukaH / 445
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ 446 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 bhavavAsasamudvignA, viSayebhyo viraktahRt / upazAntakaSAyA [sA], cA'bhUttattvAvabodhataH // 40 // sudhAsA[dhA]raNI sAdhvyAH, pibantI sA'nizaM giram / varSArAnaM vyatIyAya, muditA kSaNalIlayA // 41 // vihRtAyAmathA'nyatra, pravarttinyAM samAyayau / dezAntarAcchuddhabhaTTaH, samaya' draviNaM bahu // 42 // tenA'nyadA rahasyevaM, pRSTA premNA sulakSaNA / 'dinAn kathamanaiSIstvaM, duHsahe virahe mama' // 43 // sA smAha 'tvadviyogAgnidahyamAnatanormama / sudhAvRSTirivaikA''gAd, gaNinI guNavRkSabhUH // 44 // apAre'bdhau nAvamiva, virahe tava tAM mu~nIm / prApya me manasaH khedo, bibhide tatkSaNAdapi // 45 / / tayA cintAmaNIkalpaM, bhAgyahInaiH sudurlabham / durgatidvAraparighaH, samyaktvaM dIyate sma me' // 46 // kIdRzaM vallabhe ! brUhi, tadityuktA'munA'tha sA / savistaraM tatsvarUpamabravIddhInakalmaSA // 47 // laghukarmatayA so'pi, samyaktvaM pratipadya tat / Uce priye ! tvaM dhanyA'si, yat prApnostattvamIdRzam // 48 // tatastau satataM jainadharmArAdhanatatparau / dhanyammanyau kRpAsAndrau, vyatIyaturahargaNam // 49 // 1. tattvajJAnataH / 2. amRtasamAnAm / 3. sAdhvIm /
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRDhasamyaktve sulakSaNA - zuddhabhaTTayoH kathA tadagrahAravAstavyo, mithyAdRSTirdvijavrajaH / cakAra zuddhabhaTTasya, nindAmiti nirargalam // 50 // dhigetena durAzena, kAntAmohitacetasA / kula kramAgato dharmaH, sarvo'pi paritatya // 51 // kula-jAtI avamate, guru-devAvapAhRtau / datto vedoktaniHzeSakriyANAM hI jalAJjaliH // 52 // ityAdidvijadurvAkyAnyavajJAya mahAzayau / tau dampatI zrAddhabhAvAccelaturna manAgapi // 53 // sulakSaNA'nyadA'sUta, sutaM sallakSaNAnvitam / svavaibhavAnusAreNa, dvijo janmamahaM vyadhAt // 54 // mAghamAse dvijo'nyedyuH, prAtarAdAya taM sutam / dharmArthAgniSTikAM vipraparSatparivRtAmagAt // 55 // viprAste'tha samaM procuH, sAsUyAH zrAvako'si bhoH ! / taddUraM gaccha no yuktaM, dvijAtiSu tavA''situm // 56 // ta evamAkrozakRtastAM dharmAgniSTikAM drutam / veSTayitvA sthitAstasya, pravezaM vyataranna hi // 57 // vIkSApanno'tha samyaktvasthiradhIH sa dvijAgraNIH / samakSaM parSadastasyA, vyadhAt saMtyApanAmimAm // 58 // 'samyaktvaM cejjinAdiSTaM, na bhavAbdhivahitrakam / anekAntasvarUpaM cenna ca vastu yathAtatham // 59 // 1. nirbAdham / 2. pratijJAm / 447
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 mamApi ca mano bADhaM, na cet pravacane sthiram / tanme sUnurayaM jAtavedasA'nena dahyatAm // 60 // adazcet sarvamapyasti, tarhi me tanujanmanaH / amuSya vArivacchaityaM, bhajatAjjvalano jvalan' // 61 / / ityuktvA roSamAJjiSThanetro robhasiko dvijaH / pAvake tatra cikSepa, taM karasthaM stanandhayam // 62 / / mUrkheNa dhig dhigetena, dagdho dagdho nijaH zizuH / ityAkrozaparA parSat, tumulaM bahulaM vyadhAt // 63 // tatrasthaikA ca samyaktvazAlinI vyantarI tadA / dAhazaktiM jahArA'gneH, karAbhyAM ca dadhau zizum // 64 // prAgvirAddhavratA sA hi, vyantarItvamupAyayau / Atmano bodhilAbhaM cA'pRcchat kevalinaM munim // 65 // munirjagAda 'sulabhA, bodhiste bhAvinI dhruvam / bhaveH kintu samudhuktA, samyaktvasya prabhAvane' // 66 // ityeSA'rhatpravacanaM, sthAne sthAne svazaktitaH / prabhAvayantI tatrAgAt, taM jugopa ca bAlakam // 67 // AvirbhUya ca viprANAM, samakSaM taM dvijottamam / sA'zlAghiNTeti samyaktvasthiracitta ! ciraM jaya // 68 / / dhanyo'si janma te zlAghyaM, kulamatyuttamaM tava / yaditthaM dRDhatAM dhatse, samyaktve vimalAzaya ! // 69 / / 1. sAhasikaH / 2. bAlam /
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 449 dRDhasamyaktve sulakSaNA-zuddhabhaTTayoH kathA iyanmAtrazca mahimA, kiM samyaktvasya citrakRt / porIndrasya kuraGgaugha, prati dhvaMsanazaktivat // 70 / / mahimAnaM samyaktvasya, sarvaM vidyAddho'pi kaH ? / iyajjalaM jalanidhAviti ko nirNayennanu ? // 71 // tvayA vai tiryag-narakagatyordatto jalAJjaliH / nR-devagatyoH siddhezca, svAdhInaste sukhoccayaH // 72 // iti stutvA zuddhabhaTTa, tirodhatta surI kSaNAt / adRSTapUrvaM tadvIkSya, vyasmayanta ca vADavAH // 73 // zuddhabhaTTo'pyupAdAya, putraM smitamukhAmbujaH / sUtaiH stutaH pravacanonnatiM tanvan gRhaM gataH // 74 // sulakSaNA'pi tadvRttekSaNAdakSataharSabhAk / ekAnte dayitaM proce, vivekavimalaM vacaH // 75 / / 'yat tvayA tanayo'kSepi, vahnau taccAru no kRtam / sarvasya sarvadA kiM syAt, sannidhau zAsanA'marI // 76 / / samyagdRSTiH surI cennA'bhaviSyat sannidhau tadA / adhakSyata sutastahi, tavA'yaM jIvitezvara ! // 77 / / AyAtaM jinadharmasyA'prAmANyamiyatA ca kim / te tu pApAH pralapeyurevAprAmANyamudhurAH' // 78 // ityAdyAbhASya samyaktvasthemne kAntaM sulakSaNA / samAninAya naH pArve, saMtrA citrIyitaidvijaiH // 79 / / 1. siMhasya / 2. mAgadhaiH / 3. niraGkuzAH / 4. saha /
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 450 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 svenA'nubhUtaM vipro'sau, vRttaM manasikRtya tat / pRcchannasmAbhiH samyaktvamahimoktyA vyabodhyata // 80 // atha ye zuddhabhaTTena, samaM tatrA''gatA dvijAH / tAn prabodhayituM tIrthanAtho bhUyo'bhyadhAditi // 81 // yathA jalAnAM jaladhivindhyAdrirdantinAM yathA / zasyAnAM ca yathA bhUmistArANAM vA yathA nabhaH // 82 / / svaryathA kalpavRkSANAM, ratnAnAM rohaNo yathA / samyaktvaM sarvaguNAnAM, tathA''dhAro'bhidhIyate // 83 / / yugmam // indirA-rUpa-saubhAgyapramukhaM sakalaM bhave / sulabhaM durlabhaM tvekaM, samyaktvaM maGgalAkaraH // 84 // samyagdRSTivrajennUnaM, vaimAnikasuparvasu / cenno vigatasamyaktvo, baddhAyurvA purA na hi // 85 / / samyaktve sthiracittAnAM, dehinAM sattvazAlinAm / zamyante vipadastIvrA, ihApi tridazottamaiH // 86 // zRNvantvamaradattasya, patnyAH saddarzanasthiteH / nAmnA dhAmnA ca vimalayazaso'tra nirderzanam // 87 // surASTrAdezamadhye'sti, purI dvAravatI varA / zreSThI padmAbhidhastatrA'marada[tta]stu tatsutaH // 88 // mUrtyA madanasaGkAzazcAturyAccaturAnanaH / sajjanaM svajanAMzcApi, lambhayAmAsa vismayam // 89 / / 1. dRSTAntaH / 2. Asi suraTThAjaNavayamajjhagayA, kaNayarayaNapaDipunnA / rayaNavaI nAma purI, bhArahavAsammi vikkhAyA // iti puSpamAlAyAM // 103 // zlokasya vRttau amaradattabhAryAdRSTAnte zlo. // 1 //
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 451 samyaktvamAhAtmye amaradattabhAryAkathAnakam so'nyadA janakAnujJAM, prApya pravahaNaM zritaH / vaNijyayA kuzadvIpe'gAt suvarNapure pure // 10 // asti tatra vizaGkAkhyaH, zreSThI zreSThaguNodayaH / jinapravacane bhaktaH, zriyA zrIda ivAGgavAn // 91 // kuto'pi kAryatastasya, zreSThino mandiraM gataH / krIDantImamaradatto, bAlAmekAM vyalokata // 92 // tasyAH zirISakusumasomAle vapuSi sthiram / tannetrabhRGgadvitayaM, lAvaNyarasamApapau // 93 / / samApte prastute kArye, kathaJcinniHsaran gRhAt / so'pRcchat kaJcana naraM, kA'yaM ? kimabhidheti ca // 94 / / tenApyuktaM sutA'syaiva, zreSThino'sau kumArikA / nAmato vimalayazAH, sunirmalakalAspadam // 15 // zrutvetyamaradattastatpANigrahasamutsukaH / yAcayAmAsa tAM zreSThipuGgavaM nijamAnuSaiH // 96 / / zreSThyuvAcA'vazyadeyA, kanyeti viditaM bhuvi / taddade'haM suduSpUro'muSyAstveSa pratizravaH // 97 // yo dharmaviSaye vAde, mAM jetA vidvadagraNIH / sa eva pariNetA'stu, jainI dIkSA'nyathA punaH // 98 // tannizamyA'maro vidvanmanyo mithyAtvabhAvitaH / sAvalepaM jagAdeti, kanyAM drutamupetya tAm // 99 / / 'mugdhe ! tAmyasi yasyA'rthe, nAsti dharmaH sa eva nu / lubdhaiH pASaNDibhirloko, vRthA'yaM vipralabhyate // 100 //
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ajitaprabhucaritam sargaH - 7 452 dharmA-'dharmau hi varNyete, jIvAdhArau subuddhibhiH / jIvastAvat pratyakSeNA'nupalabdherna vidyate // 101 // anyAni tu pramANAni, vyabhicArINi taistataH / kuto'rthapratipattiH syAnnetrairiva sakAmalaiH // 102 // yadakSagocarAtItaM tannAsti kharazRGgavat / jIvastathA ceti siddhaM, jIvA'sattvaM pramANataH // 103 // jIvAbhAve paraM lokaM, ko gantA ka[zca] bhokSyate / dharmAdharmaphalaM tanvi !, mA muhastanmudhA hRdi // 104 // pRthvyaptejo'nilA -''kAzalakSaNAd bhUtapaJcakAt / cetaneyaM samudbhUtA, jIvabhrAntiM tanotyaho ! // 105 // madyAGgebhyo yathA dRSTA, madazaktistathA na kim / bhUtebhyazcetanA sthAnagamanA''sanakAraNam // 106 // tadyauvanabhare'muSmin, sAraM viddhyetadeva hi / yad bhujyate pIyate vA, ramyate vA yadRcchayA' // 107 // smitvA'thovAca vimalayazA 'AlaM kimAttha bhoH ! / dharmAdharmau tadAdhAro, jIvazcAstyeva nizcitam // 108 // Arogya-dhana-vaiduSya-kIrtyAdeH kAryaliGgataH / dharmo'dharmo viparItAdasti dhUmAdivA'nalaH // 109 // na ca vaktavyamadhyakSAt paraM mAnaM na vidyate / bhavatpitAmahAdInAmapyabhAvaprasaGgataH // 110 // adRSTaparalokAdibhAvaM tvamupItarat / pratyAyayasyanumAnapramANenaiva sanmate ! // 111 //
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 453 samyaktvamAhAtmye amaradattabhAryAkathAnakam parAbhiprAyatastaccenmataM tarhi mahAzaya ! / pramANamapramANaM vA'nyamatato'bhidhIyatAm // 112 // pramANaM cet paralokAdikaM tardurarIkuru / athApramANaM tattena, taniSedho'pi duSkaraH // 113 / / ahaMpratyayasaMvedyaH, kartA bhoktA ca karmaNAm / anAdimAn paralokayAyI jIvaH prapadyatAm // 114 // tadaharjAtabAlasya, stanelA prathamA dhruvam / pUrvAbhilASapUrvAbhilASatvAditi mAnataH // 115 // anAdyanekajanmAnuyAyicaitanyasiddhitaH / bhUtebhyo jAyamAnasya, caitanyasya vibAdhanam // 116 // yugmam // acetanebhyo bhUtebhyaH, kAryaM caitanyalakSaNam / jAyate'nanurUpaM yaditi prAmANikI na vAk // 117|| mRtAvasthAyAM bhUteSu, tadavastheSvapIha yat / caitanyaM nopalabdhaM tattadutpAdo na bhUtataH // 118 // tato nizcinu caitanyaM, pUrvajanmAntarAgatam / karmAvaSTabdhamanyAnyazarIrotpAdanakSamam // 119 // tadevaM paralokA-''tmA-'dRSTAdInAM pramANataH / siddhau sAraM tadeveha, sukRtaM yadvidhIyatAm // 120 // virativiSayagrAmAttapasA kRzimA tanoH / sarvAGgiSu kRpA ceti, dharmaH sugatikAraNam // 121 //
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 Asaktirazane pAne, vilAsAzca yadRcchayA / ayaM sarvo'pyadharmaH syAdurgadurgatilabdhaye' // 122 // evaM vadantIM vimalayazasaM padmanandanaH / smAha sasmitamabjAkSi !, dharme te [cet] kadAgrahaH // 123 / / tarhi manmAtApitRbhyAM, svIkRtaM zrutidarzitam / saukhyasantatidaM dharmaM, pratipadyasva sAdaram // 124 // snAnadAnAdisatkRtyamayaM bhUmIzvarAdibhiH / uttamaiH svIkRtaM yatnAddharmametaM vimucya ye // 125 / / zrayanti dharmamaparaM, bAlizA eva te dhruvam / mahAjano yena gataH, sa panthA iti vizrutam' // 126 // yugmam // atho babhASe vimalayazA 'bhadra ! parIkSitaH / dharmaH svIkriyate doSavarjitaH svarNavabudhaiH // 127 / / gatAnugatikatvena, zrito yadbhUribhirjanaiH / etAvataiva nAyaM syAdupAdeyo mahAtmanAm // 128 // vidvan ! snAnena dAnena, dharmo yadvarNyate tvayA / asamIkSitavAktvaM tat, samastaM pratibhAsate // 129 // snAnAnnadyAdinIreSu, jIvaghAtaM vidhAya bhoH ! / pApazuddhiM nigadataH, kA te vacanacAturI ? // 130 // 1. evaM Thie'vi ahavA asaggahaM jai na cayasi taM dhamme / __tA tuha ammApiyaro sivAibhaNiyaM kuNaMti tayaM // iti puSpamAlAyAM / 103 / zlokasya vRttau amaradattabhAryAdRSTAnte zlo0 // 21 // 2. 'zUro' iti pu.pre. /
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 455 samyaktvamAhAtmye amaradattabhAryAkathAnakam srpibhojnto'jiirnndossH khalu samutthitaH / nivRttiM labhate naiva, bhUyastasyaiva bhojanAt // 131 / / kintu tadbhojanAt kRtvoparamaM matimadvaraH / krameNa labhate doSanivRttiM vizrutaM hya[da]: // 132 // evaM pApamu[pa] citaM, jIvaghAtAdihetubhiH / tannivRtto dayAzAlI, kSapayediti yuktimat // 133 / / snAnAd bAhyamalasyApi, samyakzuddhimapazyatAm / antarmalApanayanamicchatAM sAhasaM mahat // 134 // vyAsAdayo'pi tanvantaH, samyaktattvavicAraNAm / avastutvaM jalasnAnasyocivAMsaH sphuTaM yathA // 135 / / nodakaklinnagAtro hi, snAta ityabhidhIyate / sa snAto yo damasnAtaH, sa bAhyAbhyantaraH zuciH // 136 / / cittamantargataM duSTaM, tIrthasnAnairna zudhyati / zatazo'pi jalaidhautaM, surAbhANDamivAzuci // 137|| AtmA nadI saMyamapuNyatIrthA, satyodakA zIlataTA dayormiH / tatrAbhiSekaM kuru pANDuputra !, [na] vAriNA zudhyati cAntarAtmA // 138|| [upajAtivRttam] Arambhe vartamAnasya, jIvaghAtAdivarttanaiH / maithunaM sevamAnasya, kutaH zaucaM yudhiSThira ! ? // 139 / / dayAlurvakti yaH satyaM, parAdattavivarjakaH / brahmacArI ca niHsaGgaH, zucirbhArata ! nityazaH // 140 / / 1. virAmam / 2. zlo. 136-142 tulA-puSpamAlAyAM / 103 / tamasya zlokasya vRttau zlo. 66 taH 72 /
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 cittaM rAgAdibhiH kliSTamalIkavacanairmukham / jIvaghAtAdibhiH kAyo, gaGgA'pyasya parAGmukhI // 141 // cittaM zamAdibhiH zuddhaM, vadanaM satyabhASaNaiH / brahmacaryAdibhiH kAyaH, zuddho gaGgAM vinA'pyasau // 142 // aparaM cayuktalAGgala-bhU-loha-tilAdInAM mataM tva[yA] / yaddAnaM jIvaghAtaikahetustad dRzyate sphuTam // 143 // tena dAnena saMsAro, vRddhimeva samaznute / mRtyunivarttate naiva, kAlakUTasya bhakSaNAt // 144 / / tasmAcchivapradaM dAnaM, tadeva zlAghyate budhaiH / pradattaM kevalaM dharmopagrahaM vidadhIta yat // 145 // tasmAcchivena buddhenA'rhatA vA'stu pradarzitaH / dharmaH sa eva yatra syuH, sadAcArA dayAdayaH // 146 / / yad brUSe cottamairbhUpamukhyaireSa samAzritaH / tadayuktaM yatasteSAmuttamatvaM kuto nanu ? // 147 / / na hi dharmavicAre'tra, rUpa-rai-yauvanAdibhiH / unmattA uttamA grAhyAH, kintu ye tattvadarzinaH // 148 // bhUpAdayo'pi ye kecit, sudhiyo bhavabhIravaH / te prapannAH pravacanaM, jainameva zivecchavaH' // 149 // iti yuktoktibhistanvyA, vihito'sau niruttaraH / hRdi dadhyAvaho ! dAkSyamamuSyA jinazAsane // 150 //
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 457 samyaktvamAhAtmye amaradattabhAryAkathAnakam etadevAdhunA zikSe, tataH pratipadaM tathA / dUSayiSyAmi na yathA, bAleyaM prativakSyati // 151 // iti dhyAtvA sa sAdhUnAM, pAdamUlamupAgataH / pUrNadambhena vinayaM, kurvannArabdha zikSitum // 152 / / pazcAcca mAnase tasya, jinadharmasitacchadaH / bADhaM sthairyamupeyAya, kaTare karmalAghavam // 153 // anyadA caiSa sUkSmArthavicAravilasadrasaH / dRSTaH samantabhadrAkhyasUrINAM sannidhau tayA // 154 / / saMvegazAlinaM jJAnAbhyAsavAsanayA'nvitam / vinayaikaparaM cainaM, sA nirIkSya visiSmiye // 155 / / bhadra ! dharmavicAre te, spRhA'dyApyasti kiM tviti / pRcchantyAM tasyAM tatrA''gAdvizaGkazreSThirADapi // 156 / / pratyuvAcA'maro'pyevaM, 'zuddhAkarasamudbhave / maNau vicAraNAM mandamatIn muktvA karoti kaH ? // 157 // pUrvAparAviruddhArthe, pramANaiH supratiSThite / krodhA-'haGkAra-kapaTa-lobhalezavivarjite // 158 // hRSIkavijayopAyakalite dhyAnabandhure / sarvajJadezite dharme'nantazarmapradAyini // 159 // vimucyA'jJAtatattvArthAn, durgadurgatigAminaH / vicAraNAM vidhatte kaH, kuvikalpaprakalpanaiH ?' // 160 / / vizeSakam // evaM tasya giraM sArAM, zRNvatI harSapoSabhAk / adhyAsIdvimalayazA, nUnaM dharmo'sya mAnase // 161 //
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 samyak pariNato jaino'nyathA saMvegabhAsuraH / kuto vacanavinyAso, bhavatIdRk sunirmalaH ? // 162 // yugmam // anyaccAsya manaH prAgvad, dRDharAgadharaM mayi / nAdhunA lakSyate tattvavijJAnAM lakSaNaM hyadaH // 163 / / tadyadIcchedasau tAto'pyamuSmai mAM dadAti ca / tadudvahAmyamuM jaine, dharme kurve ca susthiram // 164 // tataH zreSThI svaputryAstaM, lakSayitvA''zayaM zubham / acintayadanenA'syA, upayAmo'tha yujyate // 165 // rUpAdiguNasampattiranurUpA purA'pi hi / adhunA jinadharme'pi, sthairyamasya nirIkSyate // 166 / / evaM dhyAtvA kSaNaM dharma, nizamya ca gurormukhAt / tamAdRto nijaM gRhaM, ninAya zreSThipuGgavaH // 167 / / sammAnapUrvamAkhyacca, 'dhanyo'si tvaM mahAyazaH ! / yat sAre sarvaviddharme, nirato viratoM'hasaH // 168 // sArmikasya te sarvaM, madokaHsAramapyadaH / sAdhAraNaM vijAnIhi, putrImAnaM punaH kiyat // 169 / / kRtvA'nugrahamenAM tat, tvamudvaha mahAmate !' / ityuktvA zreSThirAT cakre, tayoH pANigrahotsavam // 170 // dinAni katicittatra, so'sthApi zreSThinA tataH / pitrorlekhe[na] sotkaNTho'gAt svasthAnaM vadhUyutaH // 171 // vinayaM vidadhAnA'pi, vizaGkazreSThibhUratha / AsIcchvazuravargasyA'niSTA dharmavibhedataH // 172 / /
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvamAhAtmye amaradattabhAryAkathAnakam 459 atho pitRbhyAmamaro, babhaNe kimu mugdha re ! / tvamapyamuSyA mAyinyA, girA bhrAnto vRthaiva hi // 173 // tato'sau dRDhasamyaktvo, vacanairjinabhASitaiH / bodhaM dadad dRDhaM pitrodveSapoSamajIja[na]t // 174 / / tatastau satataM vadhvAzchidrAnveSaNatatparau / alIkAnUcaturdoSAnamarasya puraH sadA // 175 // sa tu svabhAvaM preyasyA, niSkalaGka vidan hRdi / na pratyayamupeyAya, pitrorvacasi dhIradhIH // 176 // vahantAvatha tau nityaM, pradveSamadhikAdhikam / varavadhvodharmavighnaM, cakrAte vakratAnvitau // 177 // tathApi ca tayozcetovRttirArhatadharmataH / kAJcanAcalacUlAvat, kiJcanApyacalanna hi // 178 / / anyedhurvimalayazA, gehasyorvatale nije / vAsaukasyAdime yAme, rAtrau suSvApa nidrayA // 179 // tadA ca zvazurau tasyA, duSTau mantritapUrviNau / jJAtvA'maraM bahirdezAt, pravizantaM nijaukasi // 180 / / naraM kaJciddhanaiH prAjyaiH, pralobhyoddharvaM ca sadmanaH / prasthApya tAraM pUtkAramakArTI matsaro hahA // 181 // yugmam // sambhrAnto'maradatto'pi, dhAvitvA zuddhadhInidhiH / saudhoddhatalamArohattadvRttAntadidRkSayA // 182 //
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 460 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 puruSaH sa ca vAsaukaH, pravizya kajjaladhvajam / nirvApya machu nirgatya, jhampAM dattvA palAyata // 183 // pitRbhyAM darzayAmAse, pratyakSaM cA'marasya saH / amaro'pi viSaNNAtmA, dadhyivAniti cetasi // 184 // pratIcyAM cedudetyarkaH, svapreyasyAstathApi na / sambhAvaye kuzIlatvaM, dAhakatvamivA'mbhasaH // 185 / / idaM ca pazyAmyadhyakSamayuktamapi [ta]dvata / durbodhaM duSTadaivasya, kiJcidetadvijRmbhitam // 186 / / pitRbhyAM bhaNitazcaiSa, yasyAH zIlena mUDha re ! / garvaM vahasi tasyA dhik, ceSTitaM vIkSitaM na vA // 187 // asyA IdRza evAsau, dharmo mugdha ! sadUSaNaH / vratinAM vratinInAM copadezo'pIdRzo dhruvam // 188 // taditthaM tvaM nirIkSyApi, dharmaM tyakSyasyamuM na cet / na prayojanamasmAkaM, savadhUkena tattvayA // 189 / / evaM tArasvaraM teSu, kurvatsu kalahaM drutam / vinidrA vimalA sarvamadaH zuzrAva duHzravam // 190 / / hateva pavinA mUrti, hatasAreva sarvathA / cintayAmAsa hA daiva !, kimidaM kaTu ceSTase ? // 191 // aniSTAM kuru mAM bharturhara vA sakalaM sukham / apavAdaM tu me zIle, kimayuktaM vyadhA hahA // 192 // 1. dIpakam /
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvamAhAtmye amaradattabhAryAkathAnakam kiJcA'yazo'smAdRzAnAM cedvadanti vadantu tat / mannimittaM tu kiM dharme, bruvate vacanIyatAm // 193 // yadyupekSe ca dharme'pi, vigAnamuditaM jaDaiH / nUnameSA bhaveyaM taddIrghasaMsArabhAjanam // 194 // tanme kAlocitaM vaktuM yuktameveti sA bahiH / nirgatya zvazuravargaM preyaso'dhyakSamabravIt // 195 // 'yuSmaduktamiyatkAlaM, nyakSaM kSAntiparAyaNA / akSAmyaM bibhyatI krodhavipAkA[da]tidAruNAt // 196 // [i]dAnIM tvayazo dharme, nirmale mannimittakam / procyamAnaM na jIvantI, sahiSye'haM kathaJcana // 197 // tasmAdatra samIpasthA, vimalAkhyA'sti yA nadI / tasyA madhye mahApadmAbhidhAno'sti mahAhUdaH // 198 // dvikrozA''yAma-viSkambhe, tatrA'gAdhajale prage / kSepsyAmi dhruvamAtmAnaM, janAnAM vazca pazyatAm // 199 // yadyazuddhA tatastatra, magnAyA me mRtirdhruvam / yuSmAbhirbhaNitaM caivaM, sarvaM yAsyati satyatAm // 200 // zuddhA ca cettadA dharmaprabhAvAdvigatApadaH / bhAvI me goSpadamiva, sutaro'sau mahAhUdaH // 201 // tatazca lakSmarahitA, vidhAsye svasamIhitam / tat kimu kriyate vyartho, yuSmAbhistumulo'tulaH ? // 202 // kupitAbhyAmatho zvazrUzvazurAbhyAmabhaNyata / 'aviguptA pure kRtsne, na sthAsyati bhavatyapi // 203 // 461
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 zrIajitaprabhucaritam sarga:- 7 jJAtazIlA tvamadyApi, kiM svaM svaM vitapasyaho !' / iti zrutvA'pi sA tUSNI, sthitA svahitatatparA // 204 // tataH prage parihitazuddhavAsA mahAzayA / pUjayitvA jinAn jainI, devatAM praNidhAya ca // 205 / / parameSThinamaskAraM, smarantI zvazurAdibhiH / sazakairvAryamANA'pi, vAJchantI zuddhimAtmanaH // 206 / / kusumA-'kSatasampUrNapANiH pRthvIzvarAdibhiH / puraskRtA dRzyamAnA, janaiH kautUhalAnvitaiH // 207 / / tIraM hRdasya tasyA''pyA'maradattAbhidhaM patim / muktvA yadi mayA'kAGkSi, manasyapyaparo naraH // 208 / / tanmA sma bhUnmamottAra, ityAdyuktvA sphuTAkSaram / hAhAravAkule loke, hRde jhampAmadAdiyam // 209 // paJcabhiH kulakam // jhaTityacalasamyaktvazIlavaibhavaraJjitA / samyagdRSTiH surI ratnamayyAM nAvi svazaktitaH // 210 // vikRtAyAM ratnapIThe, mahArhe vinivezya tA[m] / jalAduttArayAmAsa, puSpavarSaM vitanvatI // 211 // yugmam // maGgalAtodyanirghoSaM, divi devAstadA vyadhuH / tuSTuvuzca janA enAM, vismayasmeralocanAH // 212 / / svargApavargasukhadaM, kalyANadrumakAnanam / kaSTabhUdharadambholi naM jayati zAsanam // 213 // 1. AtmAnam /
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ 463 samyaktvamAhAtmye amaradattabhAryAkathAnakam nabhaHsthitaivaM ghoSantI, bhUpAdInAM puraH surI / tasyAH zvazuravargasya, sarvaM ducaeNmbhitaM jagau // 214 / / stutvA sazIlaM samyaktvaM, vimalAyA muhurmuhuH / antardadhe kSaNAdeSA, zAsanonnatikAriNI // 215 / / nindannAtmAnamasraughapUrNanetro'maro'pyatha / proce 'priye'parAdho naH, kSamyatAmavivekinAm' // 216 / / atha kruddho mahInetA, nayazAlI nayojjhita[m] / tasyAH zvazuravargaM drAg, nigrahItuM pracakrame // 217 // bADhamabhyarthanApUrvaM, sA tu nirmalamAnasA / pratyaSedhat kSamAnAthaM, kSamAguNavi[bhU]SitA // 218 // saMvignA vratamAditsurbhavabhAvavibhAvikA / nantuM cacAla bhuvanalocanAkhyagurUnatha // 219 / / tato nRpeNa sA proce, bhadre'dya prabhRti svasA / mama tvamasi taddharmakarmaThA tiSTha madgRhe // 220 / / zeSA api janA bASpapUrApUrNadRzo bhRzam / yuktaM yuktamidamiti, sAdaraM nyagadaMstadA // 221 / / tatazca vimalA'vAdIdbhagnA'haM bhavaduHkhataH / tadapohakSamAM dIkSAM, kakSIkurve kSamApate ! // 222 // nUnaM jainavratA'gasteH, klezavADavadAruNaH / apAro'pi bhavAmbhodhirbhAsate culukopamaH // 223 // adyAhaM mAnuSaM janma, prAptaM bhAgyazatairyadi / vrataM vinA vRthA nirgamayAmyeSA hatA'smi tat // 224 / /
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 atha bhUmIpatistasya, hRdayasyaikatAnatAm / jJAtvA'nvamaMsta dIkSAyai, vIkSAyai nirvRtizriyaH // 225 / / tataH sA naranAthAdyaiH, prasphuradvismayairmuhuH / stUyamAnA'nvIyamAnA, puraM saMvegamAzritA // 226 / / gaganasthaiH suraiH puSpavRSTiM dhvAnaM ca dundubheH / tanvadbhiranvitA prApa, sUrINAmantikaM rayAt // 227 / / yugmam // natvA'tha sUripAdAn sA, samaM bhUmidhavAdibhiH / upavizyocite sthAne'zRNoddharmaM suzarmadam // 228 // papraccha samaye caivamasadbhUtamidaM mayA / kaulInaM dAruNaM prApi, kutaH sAdhu[dhu]randhara ! ? // 229 // zrutopayogavijJAtaprAgbhavAH sUrayo'bhyadhuH / / bhadre ! sapatnyAM prAgjanmanyabhavattava matsaraH // 230 / / abhyAkhyAnaM tatastasyA, adIyata tadA tvayA / 'parapuMsA samaM dRSTA, mayeyamiti' duHsaham // 231 // bhartA'tivallabhatvena, mene ca tava tadvacaH / tAM ca niHsArayAmAsa, bhRzaM nirbhaya' mandirAt // 232 // tatastAM rudatIM duHkhavivazAM vIkSya nirbharam / kRpAyAM prAdurbhUtAyAmabhANIdbhavatI patim // 233 / / 'evameva mayA'muSyA, abhyAkhyAnamasUyayA / adAyi nAtha ! tat sarvo, manturme kSamyatAmayam' // 234 // tataH so'pi vacastatte, dRDhasnehAdalaGghayan / Aninye tAM gRhe bhUyo'panItazucamAdarAt // 235 / /
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 465 samyaktvamAhAtmye amaradattabhAryAkathAnakam idaM duSkarmaNastasya, phalaM te kiJcanoditam / vrataM tu jainamAdAya, tat sarvaM kSapayA'dhunA // 236 // anyathA punaradyApi, darzayiSyati tacciram / duHkhabhAraM yataH karmaparINAmo'tidAruNaH // 237 // tataH sA prAha 'bhagavannevametanna saMzayaH / duHkhaM caitAvadAlokya, gehe mama ratiH kutaH ? // 238 // tannAtha ! bhavadAvAsI, dahyamAnAM rayeNa mAm / vratAmRtena saMsicya, nirvApaya dayAmaya !' // 239 // evamuktavatImenAM, bhavavairAgyabhAvitAm / muniH pravrAjayAmAsa, vidhinA vidhikovidaH // 240 // tadA rAjApi sAmantAdyanvito'maradattayuk / niviNNamAnaso dIkSAM, pratipede jinoditAm // 241 / / sundarAkhyapravarttinyAH, pArzve'tha vimalA muMnI / adhItyaikAdazAGgAni, tapaH kRtvA ca nirvRtA // 242 // naranAtho'maradattazcaitAvAcIrNasavratau / brahmalokAhvaye kalpe'bhUtAM devau mahaddhikau // 243 / / bhavyA ! amaradattasya, patnyA mAhAtmyamadbhutam / evaM nizamya samyaktve, sthiraM ceto vidhIyatAm // 244 // mithyAtvaM kugatipradAna[ni]puNaM, prAptaM svavaMzakramAdapyutsRjya vizuddhabuddhinidhayo, ye sadguroH saGgataH / 1. bhavadAvAgnitApe / 2. sAdhvI /
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 samyaktvaM sugatipradaM bhavamahAdAvAmbuvAhAyitaM, sevante suravRkSadhenumaNayasteSAM kare'vasthitAH // 245 / / [zArdUlavikrIDitavRttam] // iti samyaktvamAhAtmye'maradattabhAryAdRSTAntaH // // zrI // graM. 165 akSara 24 // jagatprabhordezanayA'nayA tadA, mohAndhakAroSNagabhastikalpayA / dvijAH pare cApi janA jinodite, dharme prabodhaM sthiratAM ca lebhire // 246 // __ [upajAtivRttam] saMsArakArAgrahato'tibhItaH, sphItaprabodho'tha sa zuddhabhaTTaH / sA bhaTTinI ca vratamApya nAthAt, satkevala zrIkalitAvabhUtAm // 247 // [indravajrAvRttam] Anandayan bhavyajanAmbujAlI, sadgobharApAstatamaHsamUhaH / jinezasUro nijapAdacAraiH, pavitrayAmAsa mahIM samantAt // 248 / / [upajAtivRttam] iti zrIpadmaprabhAcAryacaraNarAjIvacaJcarIkazrIdevAnandasUriviracite __ zrIajitaprabhucarite AnandAGke mahAkAvye dRDhasamyaktvazuddhabhavRttAntaprastAvAgatA'maradattabhAryA__ kathAnakanirUpaNo nAma saptamaH sargaH // [graM.] 251 // AditaH 4734 a. 21 ||shrii|| zrIaJcalagacche zrIdharmamUrtisUrivijayarAjye AcAryazrIkalyANasAgarasUri tacchiSya vA.zrIsaubhAgyamUrtilikhitaM bhadraM bhUyAt //
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ 467 AcAryazrI OMkArasUri jJAna maMdira graMthAvalI prabhuvANI prasAra sthaMbha (yojanA-1,11,111) 1. zrI samasta vAvamathaka zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha-gurumUrti pratiSThA-smRti 2. zeThazrI caMdulAla kakalacaMda parIkha parivAra, vAva 3. zrI siddhagiri cAturmAsa ArAdhanA (saM.2057) daramyAna thayela jJAnakhAtAnI AvakamAMthI haste zeThazrI dhuDAlAla punamacaMdabhAI hekkaDa parivAra, DIsA, banAsakAMThA 4. zrI dharmottejaka pAThazALA, zrI jhIMjhuvADA jaina saMgha, jhIMjhuvADA 5. zrI suIgAma jaina saMgha, suIgAma 6. zrI vAMkaDiyA vaDagAma jaina saMgha, vAMkaDiyA vaDagAma 7. zrI garAMbaDI jaina saMgha, garAMbaDI 8. zrI rAMderaroDa jaina saMgha-aDAjaNa pATIyA, rAMderaroDa, surata 9. zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha jaina saMgha pArlA (IsTa), muMbaI 10. zrI AdinAtha tapAgaccha zvetAMbara mU.pU.jaina saMgha, katAragAma, surata 11. zrI kailAsanagara jaina saMgha, kailAsanagara, surata 12. zrI ucosaNa jaina saMgha, samubA zrAvikA ArAdhanA bhavana, surata jJAnakhAtethI 13. zrI vAva pathaka jaina je. mU.pU. saMgha, amadAvAda 14. zrI vAva jaina saMgha, vAva, banAsakAMThA 15. ku. nehalabena kumudabhAI (kaTosaNa roDa)nI dIkSA prasaMge thayela AvakamAMthI
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 16. zrI AdinAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI 17. zrI bhIlaDIyAjI pArzvanAtha jaina derAsara peDhI, bhIlaDIyAjI 18. zrI navajIvana jaina zve. mU.pU. saMgha, muMbaI 19. zrI jazavaMtapurA jaina saMgha - zrAvikA bahenonA jJAnadravyamAMthI 20. zrI pAMDava baMglojha ane sImA ro-hAusa, aThavAlAInsanI ArAdhaka baheno taraphathI... prerikA sAdhvIzrI bhAvapUrNAzrIjI prabhuvANI prasAraka (yojanA-61,111) 1. zrI dipA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, rAMderaroDa, surata 2. zrI sImaMdharasvAmI mahilA maMDaLa, pratiSThA kompalekSa, surata 3. zrI zreNIkapArka jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, nyU rAMderaroDa, surata 4. zrI puNyapAvana jaina saMgha, IzitA pArka, surata 5. zrI zreyaskara AdinAtha jaina saMgha, nIjhAmapurA, vaDodarA 6. zrI amarolI jaina saMgha - amarolI, surata 7. zrI gurUgautama lablinidhAna jaina saMgha, mAdhava resIDansI, surata 8. zrI mayaNA zrIpAla che.mU. jaina saMgha, maNIbhadra resIDansI, pAla, surata 9. zrI akSarajyota je.mU. jaina saMgha, rAMdera roDa, surata sAdhvIzrI prasannacaMdrazrIjInI preraNAthI... prabhuvANI prasAra anumodaka (yojanA - 31,111) 1. zrI moravADA jaina saMgha, moravADA 2. zrI umarA jaina saMgha, surata 3. zrI zatruMjaya TAvara jaina saMgha, surata 4. zrI caumukhajI pArzvanAtha jaina maMdira TrasTa zrI jaina zvetAMbara tapAgaccha saMgha gaDhasivAnA (rAja.)
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa. zrImatI tArAbena gagaladAsa vaDecA-ucosaNa 6. zrI sukhasAgara ane malhAra epArTamenTa suratanI zrAvikAo taraphathI 7. ravijyota epArTamenTa, suratanI zrAvikAo taraphathI 8. aThavAlAInsa jaina saMgha, pAMDavabaMgalo, surata zrAvikAo taraphathI 9. zrI AdinAtha tapAgaccha zve.mUrtipUjaka jaina saMgha, katAragAma, surata 10. zrImatI varSAbena karNAvata, pAlanapura 11. zrI zAMtiniketana saradAranagara jaina saMgha, surata 12. zrI pArzvanAtha jaina saMgha, nyu zamAroDa, vaDodarA 13. pAMDava baMgalo (aThavAlAinsa) suratanI ArAdhaka baheno taraphathI, surata 469 14. zrI mADakA zve.mU. jaina saMgha, mADakA (vAvapathaka) 15. zrI kalApUrA jaina saMgha, bhInamAla, rAjasthAna 16. zrI vAvapathaka dharmazALAnI ArAdhaka baheno (2000) pAlItANA 17. zrI pArzvanagara 1-2-3 (aDAjaNa pATIyAnI ArAdhaka baheno) surata 18. zrI sImA ro-hAusa, ghoDadoDa roDa, surata. ArAdhaka baheno taraphathI... prabhuvANI prasAra bhakta (yojanA - 15,111) 1. zrI desalapura (kaMThI) zrI pArzvacaMdragaccha 2. zrI dhrAMgadhrA zrI pArzvacaMdrasUrIzvaragaccha 3. zrI aThavAlAInsa jaina saMgha, surata zrAvikA upAzraya 4. zrImatI prajJAbena kIrtibhAi zAha (L.A. amerikA) 5. zrI maMgalacaMdajI muNota - jodhapura
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 je 4 vAva nagare pUjya AcArya bhagavaMta kArasUri mahArAjAnI gurU mUrti pratiSThA smRti 1. rU. 2,11,111 zrI vAva zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha 2. rUA. 1,11,111 zrI vAva pathaka the. mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda 31,OOO zrI suIgAma jaina saMgha 31,000 zrI beNapa jaina saMgha 31,000 zrI ucosaNa jaina saMgha 31,000 zrI bharaDavA jaina saMgha 31,000 zrI asArA jaina saMgha 31,000 zrI garAbaDI jaina saMgha 31,000 zrI mADakA jaina saMgha 31,000 zrI tIrthagAma jaina saMgha 31,000 zrI koraDA jaina saMgha 12. rUA. 31,000 zrI DhImA jaina saMgha 13. rUA. 31,000 zrI mAlasaNa jaina saMgha 14. rUA. 31,000 zrI moravADA jaina saMgha 15. rUA. 31,000 zrI vardhamAna je.mU.pU.jaina saMgha, katAragAma daravAjA, surata 16. rUA. 11,111 zrI vAsaraDA jaina saMgha, sevaMtIlAla ma. saMghavI : $ 9 = ?
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 471 pUjyapAd AcAryadeva OMkArasUrIzvarajI mahArAja jJAnamaMdira graMthAvalImAM prApya pustako.. pU.AcAryadeva cazovijayasUrIzvarajI mahArAjA dvArA lakhAyela pustako... * darisana tarasIe bhAga 1-2 * bichurata jAya prANa * pragaTyo pUrana rAga 0 Atama jJAnI zramaNa kahAve * mere avaguNa citta na dharo * RSabha jinezvara prItama mAharo * prabhuno pyAro sparza - parama ! tArA mArge 0 AtmAnubhUti * astitvanuM paroDha * anubhUtinuM AkAza 0 roma rome parama sparza * prabhunA hastAkSara * dhyAna ane kAyotsarga * sAdhanAnuM zikhara * vAtsalyano ghUghavato sAgara - raso vai saH * pravacana aMjana jo sadguru kare 0 ekAntano vaibhava - sAdhanApatha * samAdhizataka bhAga 1-4 0 samuMda samAnA buMda meM * saguNa: zaraNaM mama svAnubhUtinA pagathAre * niraMjana nAtha mohi kaise mileMge ? * dila aTako torA carana kamala meM... * mokSa tamArI hatheLImAM.. pU.AcAryadiva municandrasUrijI ma.sA. saMpAdita-saMkalita prerita graMtho * jaina sAhityano saMkSipta itihAsa (le. mohanalAla desAI) * jaina saMskRta sAhityano itihAsa bhAga 1-2-3 (le. hIrAlAla ra. kApaDIyA) pAIA bhASAo ane sAhitya (le. hIrAlAla 2. kApaDiyA) * vyavahAra sUtra bhAga 1-6 * vyavahAra sUtra pratAkAre bhAga 1-7 * dasa vaikAlika sUtra (pU.A. bhadrakarasUrijI ma.sA.nA vivecana sAthe) * prasaMga vilAsa * prasaMga aMjana * prasaMga raMga * prasaMga sarItA - prasaMsiddhi (hindI) : prAjhira (hindI) 0 prasaMga yAtrA << prasaMga sAgara * prasaMga kalpalatA * prasaMga saMcaya - pravacana
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 zrIajitaprabhucaritam sargaH- 7 sAroddhAra viSamapada vyAkhyA dasamAvagacariyuM - dharmaratnakaraMDaka 0 kathAratnAkara * upamiti kathoddhAra (kartA : 5. zrIhaMsaratnavijayajI gaNi) * uvavAiyasutta * rAyapaseNiyasutta surasuMdarI cariyuM (saMskRta chAyA sAthe) (saMpAdikA sA.mahAyazAzrIjI ma.) * pramANanayatatvAvaloka (vivecana sA. mahAyazAzrIjI ma.) * caityavaMdana caturvizatikA (saMpAdikA sA. mahAyazAzrIjI ma.) 0 karmagraMtha : upazamazreNi, kSapakazreNi, zAMtinAtha caritra sAnuvAda, dAnopadezamAlA savivecana rammaraNa * paumacariyuM (saMskRta chAyA sAthe) bhAga 1-4 (saMpA. muni pArzvanAtha vi.) * siddhaprAbhRta (gujarAtI anuvAda sAthe) jyotiSkaraMDaka (gujarAtI anuvAda sAthe) * AkhyAnakamaNikoza (saMskRta chAyA sAthe) (muni pArtharatnasAgara)
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ divAnandasUricitam zrIajitaprabhucaritam AnandAI mahAkAvyam KIRIT GRAPHICS 09898490091