________________
૨૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ તું કંઈક ચપળ સ્વભાવવાળો થયો છે. વળી આ દુઃષમ કાળ કલિકાલ કહેવાય છે. કોઇક વ્યંતરદેવની આ રમતક્રીડા પણ કોઈ વખત કહેવાય છે. જો તેના ભયથી, હિતોપદેશ બુદ્ધિથી અજ્ઞાનતાથી તે પ્રમાણે પાપ કરવામાં આવે તો ઝેર ખાનારનું જેમ મૃત્યુ થાય છે, તેમ તેને પાપ બંધાય છે. શું કલિકાળમાં અસત્ય બોલવું ઠગવું ઇત્યાદિક નરકમાં નથી લઇ જતા ? શું રાત્રે વિષમ ઝેર ખાધું હોય, તો મૃત્યુ પમાડનાર થતું નથી ?
આ પ્રમાણે મુનિનો ઉપદેશ સાંભળીને બીડેલા નેત્રવાળો ઉન્નતમુખવાળો થયો. ત્યારે મુનિએ કહ્યું કે, હે વત્સ ! તારા પિતાજી મુનિનું વચન સાંભળ.
કલિના પ્રપંચથી ઠગાએલા પોતાના ગુણોથી પ્રાપ્ત કરેલ ધર્મદાસગણી નામ વાળા વિજયસેન મુનિએ જ્ઞાનના બળથી જાણ્યું. એટલે તને પ્રતિબોધ કરવા માટે, તને સદ્ગતિગામી બનાવવા માટે આ ઉપદેશમાળા પહેલેથી જ તૈયાર કરી છે. તેની કંઇક વાનગી જણાવે છે. (૪૭૬) .
રાજા જે કંઇ પણ આજ્ઞા કરે છે, ત્યારે પ્રજા પણ તેરાજાની આજ્ઞા મસ્તકે ચડાવી પાલન કરે છે એ જ પ્રમાણે ગુરુમહારાજના મુખમાંથી નીકળેલું વચન બે હાથની અંજલિ કરવા પૂર્વક શ્રવણ કરવું જોઈએ. સાધુઓ આવતા હોય, તો તેમની સન્મુખ જવું, વંદન કરવું, નમસ્કાર કરવો, સુખશાતા પૂછવી, આ વગેરે કરવાથી પૂર્વનાં લાંબા કાળનાં એકઠાં કરેલાં કર્મ ક્ષણવારમાં વિખરાઈ જાય છે. લાખો ભવોમાં દુલ્લભ, જન્મ-જરા-મરણાદિકના દુઃખસમુદ્રથી પાર ઉતારનાર એવા જિનવચનમાં હે ગુણના ભંડાર ! તું ક્ષણવાર પણ પ્રમાદ ન કરીશ. આ સમયે રણસિંહ રાજાની માતા વિજયા સાધ્વી પણ ત્યાં આવી પહોંચ્યાં, તેણે પણ પુત્રને કહ્યું કે, “હે વત્સ ! આવા પ્રકારનો ઉપદેશ આપનાર આ ઉપદેશમાળા' છે. માટે આને મૂળથી તું ભણ અને એ ઉપદેશ દ્વારા ઉત્તમ સુખવાળા મોક્ષને મેળવ. ધર્મદાસગણિ મહર્ષિ જેઓ તારા પિતા છે, તેમની આજ્ઞાનું પાલન કર. એટલે જિનદાસગણિએ રણસિંહને આ ઉપદેશમાળા ભણાવી. રણસિંહ રાજાએ ઉપકારબુદ્ધિથી ગ્રહણ કરી.
ભાવી જેમનું કલ્યાણ થવાનું છે, એવા બુદ્ધિના ભંડાર હોય, તેમને કંઇપણ અસંભવિત હોતું નથી. નિરંતર અખ્ખલિત વારંવાર પરાવર્તન કરતાં કરતાં નવીન નવીન ભાવોવાળા વૈરાગ્ય વડે કરીને તેનો આત્મા ભાવિત બન્યો. સમય પાક્યો એટલે કમલવતીના પુત્રનો રાજ્યાભિષેક કરીને મુનિચંદ્રસૂરિ પાસે સંયમ-સામ્રાજ્ય અંગીકાર કર્યું. લાંબા કાળ સુધી નિષ્કલંક મહાવ્રતોનું પાલન કરીને, પાપાંકને પ્રક્ષાલન કરીને આરાધના-પતાકા મેળવીને ઉત્તમ દેવગતિ પામ્યો. કમલવતીના પુત્રે બીજા સર્વ લોકોને આ ઉપદેશમાળાનો અભ્યાસ કરાવ્યો. નિરંતર ભણાતી એવી આ ઉપદેશમાળા આજ સુધી અહિં પણ ભણાઈ રહેલી છે.
