________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ રાજાઓએ દુર્જન અનીતિ કરનારને સ્થાપન કરેલા છે.
માટે હે રણસિંહ રાજન્ ! કલિકાળમાં આ મારી રાજ્યસ્થિતિ છે, માટે હે વત્સ ! તું આટલી મારી આજ્ઞાનો ઉલ્લંઘન કરનાર ન થશે.” આ પ્રમાણે રણસિંહ રાજાને ઠગીને એકમદ અદશ્ય થયો. રાજા અર્જુન તથા લોકો જ્યાંથી આવ્યા હતા, ત્યાં સર્વે પોતાના સ્થાનકે પહોંચી ગયા. કલિનાં વચનો સાંભળીને જાએ તેની દુષ્ટ નીતિ હૃદયમાં ધારણ કરી. સ્વભાવને અન્યથા કરવા કોણ સમર્થ થઇ શકે છે ? સંદેહરૂપી હિંચકા ઉપર ઝુલતો હોવા છતાં પણ પહેલાની માફક રાજ્ય પાલન કરતો હતો. તો પણ તેનું વચન દુષ્ટો વડે સ્કૂલના પમાડાતું હતું. લોકો બોલવા લાગ્યા કે -
ઘડા માફક પરિપૂર્ણ હોવા છતાં ચતુર રાગવાળો હોય, પરંતુ કાનના કાચા એવા રાજાને કોણ વિશ્વાસમાં લઇ શકે ? અવિવેકી રાજા ઉપર સમૃદ્ધિ માટે જે લાલચવાળો થાય છે, તે સમૃદ્ધિ ઉપર ચડીને દેશાન્તર જાય છે – એમ હું માનું છું.”
કલિકાળના પ્રભાવનો વિચિત્ર કજિયાનો ઉપદેશ જાણીને ચપળચિત્તવાળા ભાણેજ રણસિંહ રાજાને તેની અસર તળે આવેલો જાણીને તેના મામા જિનદાસ મહામુનિ વિજયપુરનગરના દરવાજા બહાર બગીચામાં વસ્તિની માગણી કરીને ત્રણ-પ્રાણ-બીજરહિત સ્થાનમાં આનંદથી રોકાયા. તેમનું આગમન જાણીને રાજા આનંદ પામ્યો અને તેમને સર્વઋદ્ધિ સહિત વંદન કરવા માટે ગૌરવવાળી ભક્તિથી નીકળ્યો. તે પ્રદેશમાં પહોંચીને ત્રણ વખત પ્રદક્ષિણા આપીને બે હાથની અંજલિની રચના કરીને પ્રણામપૂર્વક સન્મુખ બેઠો.
ધર્મલાભના આશીર્વાદ આપીને તૃણ અને મણિમાં સમાનભાવ માનનારા એવા મુનિએ મેઘના શબ્દ સરખા ગંભીર અવાજથી ધર્મદેશના આપવી આરંભી – “હે રાજનું! નિરુક્ત-નિશ્ચિત મનુષ્યપણામાં એક સાથે જન્મેલા જીવોનો સુખ-દુ:ખની વિશેષતા કે ન્યૂનતા તે પુણ્ય-પાપને પ્રકાશિત કરે છે. જીવ સુખ મેળવવા માટે અને દુઃખ દૂર કરવા માટે પ્રયાસ કરે છે. કર્મ આવવાનાં કારણોને અટકાવે છે, તેનાથી આત્માની શુદ્ધિ કરે છે તે કારણે સુખ મેળવે છે અને આવતાં પાપકર્મ રોકતા નથી, પાપકર્મથી આત્માને મલિન બનાવે છે, તો તેનાથી જીવ દુઃખ પ્રાપ્ત કરે છે.'
પ્રાણીનો વધ કરવો, જૂઠ બોલવું, વગર આપેલું ગ્રહણ કરવું, મૈથુન સેવન કરવું, પરિગ્રહની મર્યાદા ન બાંધવી. આ કર્મ આવવાનાં કારણો-પાંચ આસવ ધારો-જળના પ્રવાહથી આત્મા પૂરાઇ જાય છે. જો દ્વારો બંધ કર્યા હોય તો નવાં પાપકર્મ આવતાં રોકાય છે અને ભૂતકાળમાં એકઠાં કરેલાં કર્મનો ક્ષય થાય છે. હે વત્સ ! પહેલાં તારો આસ્રવ રોકવાનો સ્વભાવ લગભગ હતો, પરંતુ અત્યારે કલિએ ઠગવાથી દુર્જનમિત્રોના સમાગમથી
