Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzana ..kaMkAvAtI praqyuno pravacanakAra vyAkhyAnavAcaspati jaina zAsanaziratAja 'tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva 'zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMpAdaka 'pravacanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ RhIM C| | fans is HHIgIdii praq fler S iS SE rAI thAI vAI) pravacanakAra vyAkhyAnavAcaspati jaina zAsanaziratAja tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadevA zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMpAdaka pravacanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja prakAzaka sunnAtha prakArata jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001 phona : 2535 2072 pheksa : 2539 2789 E-mail : sanmargp@icenet.net najhAro haVLI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMda karI 2| | &I[ -2 ISBN-81-87163-76-3 tRtIya AvRtti : gujarAtI :vi. saM. 20720 nakala: 3000 vimocana divasa : vi.saM. 2072 Aso suda 9, ravivAra, tA. 1-10-2006 vimocana sthaLa : zrIpAlanagara, muMbaI ane smRtimaMdira, sAbaramatI, amadAvAda. mudraNa kharca : seTa (bhAga 1thI 3) nA rUpiyA 275/ bhAga pahelo: pravacana 1 thI 40, bhAga bIjo : pravacana 41 thI 80, . bhAga trIjo : pravacana 81 thI 118, | kula pravacano : 118 nI pRSTha - 586 | pRSTha - 34 - ka23 kula pRSTha - 1843 prAptisthAna jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001 phona : 2pa3pa 2072 pheksa : 2539 2789 E-mail : sanmargp@icenet.net * muMbaI * surata jayaMtakumAra zAMtilAla mahetA navInabhAI TI. voharA Mo. : 9820081532. Mo. : 9824101180 himAMzubhAI praviNacaMda rAjA Mo. : 9820044882 dhanezakumAra mohanalAla saMghavI Mo. : 9825100296 naka
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjyapAda manipravara zrI rAmavijayajI mahArAjamAMthI vyAkhyAna vAcaspati, suvizALa tapAgacchAdhipati, saMghasanmArgadarzaka pUjyapAda AcAryadeva zrImavijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha mahAzva saMgho mahANubhAvo amariMda-nariMda-vaMdiyo eso / titthayarehi vi NiyamA paNamijjai desaNAraMbhe / / saMgha mahAnubhAva che, devendra ane narendrothI e vaMdAyelo che. tIrthaMkaro dvArA paNa dezanAnA prAraMbhe ene nakkI praNAma karAya che. Susie 1 nagaranI jema surakSita che. 2 cakranI jema susthita ane unmArgane kApanAro che. 3. rathanI jema mukti mArga para prayANa karAvanAro che. 4 padmanI jema viSaya-kaSAya-paMkathI alipta che. 5 caMdranI jema zItaLa ane saumya che. 6. sUryanI jema prakAzakara ane pratApI che. 7 samudranI jema vizALa ane gaMbhIra che. 8 meruparvatanI jema susthira ane tejasvI che. - ceIyavaMdaNamahAbhAsa festo fares thes she zrI jinezvara bhagavAne sthApelo caturvidha zrI saMgha... * Alges Assiswis shic. ahiIra it spacious us For Free ni 3.BABASE JIG TECH TIP lA gopa 60 zrIsaMgha tarIke ApaNuM urtavya... sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA A cAra vibhAgamAM vaheMcAyelo zrIsaMgha prabhunI AjJAne ja sarvasva mAnanAro hoya. avasara Avye prabhunI AjJA khAtara ene je choDavuM paDe te badhuM ja choDavA te taiyAra hoya. prabhunA A saMghamAM ApaNuM sthAna acaLa rahe te jovAnI pha2ja ApaNI potAnI ja che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ praHISAya saMghasanmArgadarzaka, jainazAsanaziratAja, tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnAM jinAjJAnA rahasyone sAva saraLa chatAMya saMpUrNa zAstra sApekSa zailImAM raju karatAM pravacanone pustakAkAre prakAzita karI mokSamArganI ArAdhanA karavA icchatA hajAro bhavyAtmAo sudhI pahoMcADavA mATe amoe teozrIjInA puNya nAmane sAMkaLI 'pU.A.zrI. vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA'nuM gUMthaNa prAraMvyuM hatuM. prathama pAMca varSamAM vividha viSayaka pravacanothI yukta 108 pustikAnuM prakAzana saMpanna karyA bAda e ja zreNImAM anya aneka daLadAra pustako taiyAra karI prakAzita karAyAM che. AcArAMga sUtra - dhUtAdhyayananA prAraMbhika sAta bhAgonuM eka sAthe thayela prakAzana paNa enuM ja eka yazasvI pAsuM che. ' have e ja zreNImAM sonerI pRSTha umeravArUpa saMgha svarUpa darzana bhAga 1-23 no seTa navatara rIte chApI prakAzita karavAnuM saubhAgya amane sAMpaDyuM che. A traNa bhAgamAM prakAzita thatAM 118 pravacanonuM saMpAdana pravacanakAra pUjyapAda tapAgacchAdhirAjazrIjInI AjJAthI teozrImanA ziSyaratna vardhamAna taponidhi pU.A.zrI. vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pU.A.zrI. vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAje karyuM che. A e ja pravacano vartamAnakAlIna jarUrane dhyAnamAM laI traNa bhAgarUpe A sAthe punaH prakAzita karAI rahyAM che. sau koI A pravacanonAM vAcana-zravaNAdi dvArA bhavajalatAraNahAra zrIsaMghanuM vAstavika svarUpa jANI, ene satyArthamAM ArAdhI sarva karmano kSaya karavA sAthe zAzvata zivapadane prApta karanArA bane e ja abhilASA. - Riel WEArata
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ hArdika nimohI sanmArga prakAzana dvArA prakAzita thatA pustaka siMgha svarUpa darzana bhAga -1thI 3nA seTone pahelethI noMdhAvI prakAzana kAryamAM lAbha lenAra parivAra pa00 nakala a.sau. bhAratIbena mohanabhAI saMghavInA varSItapanI anumodanArthe bheru tAraka tIrthadhAmavAlA zrI bharamalajI hukamAjI saMghavI parivAra -mAlagAma zrI mANekalAla moholAla jhaverI parivAra ha. hemendrabhAI jhaverI -muMbaI 100 nakala. zrI kakalacaMda hIrAcaMda ajabANI - dhAnerA zrI hiMmatalAla zivalAla TopIvAlA - boTAda zrI vIracaMda pUnamacaMda zAha - bApalA zrI zAMtilAla gamanAjI bAlAjI rAMkA - maMDAra zrI ramaNalAla vADIlAla - AnaMda maMgala 0 a.sau. subhadrAbena kAMtilAla amaratalAla - vahelAla zrI bAbubhAI lakSmIcaMda mahetA parivAra - dAMtarAI * zrI mahendrabhAI cImanalAla parIkha -muMbaI zrI pUraNabhAI svarUpacaMda zropha -muMbaI 9 zrImatI caMpAbena jayaMtilAla dAnasaMgabhAI ajabANI -dhAnerA haribAI mULacaMda mahetA cerITebala TrasTa -muMbaI ha. harasukhabhAI mahetA a.sau. vaMdanAbena zekharabhAI zAha -muMbaI zrI bAbulAla maMgaLajI zAha parivAra -uMbarI 0 zrImatI kalAbena kAMtilAla zAha -jetAvADA zrI kesarIcaMda motIcaMda -damaNa (pAchaLa)
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zArdika rAtmakI sanmArga prakAzana dvArA prakAzita thatA pustaka saMgha svarUpa darzana bhAga -1thI 3nA seTone pahelethI noMdhAvI prakAzana kAryamAM lAbha lenAra parivAra pa0 nakala zrI hasamukhabhAI mohanalAla sAbugoLA -amadAvAda 0 zrI sanAbhAI caMdulAla dalAla -amadAvAda zrI azokabhAI mohanalAla -muluMDa-muMbaI zrI jayaMtilAla AtmArAma zAha -amadAvAda caMdanabena kanaiyAlAla pAnasovorA -dhAnerA sva. pAvalabena maNilAla nihAlacaMda zAha -pAlanapura zrI cImanalAla popaTalAla zAha -pilucA pU.sA.zrI jinAjJAzrIjI ma.sA.nA saMyama anumodanArthe zrI pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI-muMbaI pU.sA.zrI cittaprajJAzrIjI ma.sA.nA saMyama anumodanArthe a.sau. mInAkSIbena anilabhAI jhaverI-muMbaI 3pa nakala 7 zrI kAMtilAla zivalAla jhaverI - maNinagara zrI mohanalAla bhabhUtamala zAha - visalapura (maNinagara) rU. 11000/zrI rIkhavacaMda mohanalAla ha. bharatabhAI -sarvodayanagara -muMbaI zrI pAvalabena maNilAla zAha ha. rekhAbena surezabhAI -pAlanapura Ape karelI zrutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li. znansAI praphAina
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Tho vikAsa namo titkasa - pada dvArA jagaduddhAraka, trilokavaMdya, jagadguru arihaMto paNa jene namaskAra kare che, te zrIsaMgha kevo mahAna, mahanIya, stavanIya, spRhaNIya, AdaraNIya hoya te samajAya tevI vAta che. Aja sudhImAM thayelA aneka mahApuruSoe aneka graMthomAM zrIsaMghanI anvaya/vyatirekathI aneka prakAre stavanAo karI che. e ja paraMparAne anusarIne jaina zAsananA - mahAna jyotirdhara, dIrghadarzI, amUDhalakSI, sakaLa saMgha tAttvika hitaciMtaka, paramArAdhdhapAda pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe potAnA "rAmavijayajI" tarIkenA paryAyamAM mukhyapaNe zrI naMdIsUtra ane aMte zrI saMbodha prakaraNanuM avalaMbana laIne vartamAna kALanA saMdarbhamAM zrIsaMghanA svarUpa ane kartavyanuM yathArtha darzana karAvI "mAIIkutto saMyo"nA zaraNe rahIne 'seso puna dvisaMdhAmo'thI dUra rahevAnuM uttama mArgadarzana ApyuM che vi.saM. 2030nI AsapAsa jyAre e pravacanonA saMpAdananI javAbadArI mArA zIre AvI, tyAre to eka ja mana:kAmanA hatI ke, 118 pravacano sudhI laMbAtI A pravacana zreNInuM sadya saMpAdana karI pUjyazrInA karakamaLamAM tene samarpita karI zakIza. paraMtu bhavitavyatAne kAMIka juduM ja maMjura haze. jethI pUjyazrInI vidyamAnatAmAM mAtra cAra bhAgamAM 97 sudhInAM pravacano taiyAra thaI zakyAM. ane cAra bhAgarUpe chapAI bahAra paDyAM. pUjyazrInI vidAyane be varSa jevo kALa vItyA pachI paNa te pravacana mALAne
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamA bhAga tarIke saMpAdita karIne pUrNa karI zakyo, tene mArA jIvananI eka AnaMdanI kSaNa gaNuM chuM. jo ke pAMceya bhAganA badhAM ja pravacanonI presa -kopI pUjyapAdazrIjInI gItArtha najara heThaLathI pasAra thaI hatI, e jevuM tevuM saubhAgya nathI. e pAMca bhAgamAM samAyelAM 118 pravacano saMpUrNapaNe AvI jAya e rIte traNa bhAga vALI A tRtIya AvRttinuM saMpAdana karyuM che. | be bhAgarUpe pahelI AvRttimAM 40 jeTalAM pravacano vIrazAsana kAryAlaya taraphathI prakAzita thayAM hatAM. to pAMca bhAgarUpe bIjI AvRttimAM 118 jeTalAM pravacano zrI jinavANI pracAraka TrasTa taraphathI prakAzita thayAM hatAM. te trIjI AvRttirUpe have sanmArga prakAzana taraphathI prakAzita thaI rahyAM che. - pUjyazrIe AcArAMga sUtrane avalaMbIne Apela Azare 220 pravacano ke je adyAvadhi aDaghA uparAMta aprakAzita che, tenuM saMpAdana-saMkalana sva. pUjyazrInI vidyamAnatAmAM ja teozrI pAsethI prApta thayela AjJAthI cAlu karyuM hatuM, je Azare 15 bhAgamAM taiyAra thaze, emAMthI bhAga 1thI 7 prakAzita thaI paNa cUkyA che, jyAre bAkInA bhAgonuM kAma cAlI rahyuM che. te teozrInI ja kRpAthI vinAvilaMbe paripUrNa thAya ema icchuM chuM. prAMte A pravacanonA saMpAdanamAM ajJAtapaNe paNa zrI zrI jinAjJA viruddha ke sva. pUjyazrInA Azaya viruddha kAMI saMpAdita thayuM hoya to tenI kSamAyAcanA saha prastuta saMpAdanathI je kAMI sukRta prApta thayuM hoya, tenAthI jagatanA jIvamAtrane zrIsaMghanuM aMga banAvavAnI kSamatA pAmI, svaparanuM sAcuM hita sAdhI zakuM e ja eka mana:kAmanA. vi.saM. 2062 : bhAdaravA vada 14 : tA. 21-9-2006, guruvAra pU. bApajI mahArAjAnI svargatithi smRtimaMdira, sAbaramatI. .... vardhamAna taponidhi pU.A.zrI. vijaya guNayazasUrIzvarajI ma.sA.no caraNareNu vijaya kIrtiyazasUri
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISH F Jef muM J Isis Az 19 de nivelk was the see suspes is 31 D pd vidhA prathama AvRttinA 7500191 JSIP pahelA-bIjA bhAganuM navu pa ....prAstAvika zer HIT LIKE UP & ch 1 A vIsamI sadImAM paramapuruSa tarIke vizvavizruta thayelA svargata nyAyAMbhonidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayAnaMdasUrIzvarajI (AtmArAmajI) mahArAjAnA samasta sAdhu samuhe ane bhakta samUhe pratiSThApita karelA paTTaprabhAvaka svargastha pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayakamalasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra sakalAgama rahasyavedI pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAja Aje jayavaMtA varte che. teozrInA ziSyavarya siddhAMtamahodadhi vAcakavarya zrImad premavijayajI gaNivara paNa Aje jayavaMtA varte che. A pUjyavaranA parama vineya bAlabrahmacArI, zAsana-prabhAvaka, vyAkhyAna-vAcaspati paMnyAsapravara zrImad rAmavijayajI gaNivara, prastuta grantha ""zrIsaMghanuM svarUpa"mAM apAyelAM pravacanonA dAtA che. 1.pahelI AvRtti prasaMge A nAma hatuM.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ patiprAcaTHIRTo paoildmyiya pU. paMnyAsapravarazrIe bAlavaya ne yuvAvayanI madhyamAM bhAgavatI dIkSA grahaNa karI hatI. carama tIrthapati zrImAna mahAvIradevanA samyakta prApti pachIno jema sattAvIza bhavanI noMdha zrI jainazAsane lIdhI che, temaja pUrvakALanA sAdhupuruSonAM jIvano je kAMI upalabdha thAya che, temAM prAyaH prabhuzAsanamAM viziSTa rIte AvyA pachInI ja noMdha hoya che. eTale pU. paMnyAsapravarazrInuM sAcuM jIvana to teozrInI sattara varSanI vayathI ja zarU thAya che. paraMtu teozrInI tIvra buddhi, gurudevo pratyenI vinayazIlatA ane adhyayana karavAnI khaMta teozrInI pragatine vegavaMtI banAve che. thoDA ja vakhatamAM teozrI saMskRta, prAkRta ane mAgadhI bhASA upara kAbu meLave che, temaja jainadarzananAM arthagaMbhIra sUtrono sArAmAM sAro abhyAsa karI le che. uparAMta jainetara darzano viSe paNa teozrI thoDA ja vakhatamAM sArI vidvattA prApta kare che. cheA vidvattAne teozrInI svAbhAvika tArkika zakti khUba khIlave che. teozrI potAnI pAse zaMkA nivAraNa ke vAda karavA AvanArane mAtra zAstra pATho darzAvIne ja zAMta karatA nathI, paraMtu tArkika dalIlono tArkika paddhatithI paNa saMtoSakAraka javAba ApIne jainamatanuM pratipAdana kare che. AvI zakti pUrvabhavanI apUrva ArAdhanA ane saMskAritA vinA kema ja saMbhave ? [ pU. paMnyAsapravarazrInI vANI zrotAjanone khUba ja mohaka, rocaka ane bodhaka lAge che. teozrInI dareka viSayamAM talasparzI vivecanA zrotAonA ane virodhIonA aMtarane paNa hacamacAvI mUke che. muMbaImAM jyAre teozrInAM jAhera pravacano thatAM, tyAre hajAro jaino ane jainataronI ThaTha jAmatI. jeoe TAuna holanI sabhAnuM, zrI mahAvIra vidyAlaya vyAkhyAna holamAM maLelI sabhAnuM ane lAlavADImAM thayelI aneka sabhAonuM dRzya nihALyuM che, teo muktakaMThe kahe che ke, "koIpaNa dharmagurunA dhArmika pravacanamAM Avo ubharAto mAnavasAgara kadI paNa joyo nathI !" pU. paMnyAsapravarazrI jaina dharmaguru hovA chatAMya, teozrI jyAre jAhera pravacano Ape
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, tyAre jaino ane jainetarone te vyAkhyAno ekasarakhI rIte upayogI ne bodhaka nIvaDe che. comera vyApI rahelA ane vyApatA jatA jaDavAdanA A yugamAM AtmavAdano dudubhinAda gajavanAra A zaktizALI mahAtmAne jyAre jyAre hiMdu, musalamAna, pArasI ke anya komavALAe sAMbhaLyA che, tyAre tyAre temaNe pU. paMnyAsapravarazrInI ane jainadharmanA saMgIna tattvonI prazaMsA karI che. prabhu zAsananI A eka anupama prabhAvanA ja che. - pU. paMnyAsapravarazrInA TUMka jIvanamAM sauthI vadhu mahatvanuM kAma to e thayuM che ke, teozrIe aneka yuvAnone unmArgamAMthI bacAvI laIne sanmArgamAM sthApita karyA che ane AthI ja teozrI Aje "yuvAnonA tAraNahAra" tarIke paNa oLakhAya che. pAzcAtya zikSaNa, pazcimAtya saMskAra ane Atmahitane saMhAranArA jaDavAda tarapha jhUkelo juvAna, kulasaMskAra, pUrva saMskAra ke jijJAsAnA yoge teozrImad pAse AvatAM. teozrInA sadupadezathI AtmAnulakSI banI jAya che. Aje AvA saMkhyAbaMdha juvAno che eTaluM ja nahi, paraMtu A pUjyavara joDe carcAspada viSayomAM vAda karavA Avelo ane virodhabhAva dharAvanAro Ajano yuvAna zikSita paNa jyAre teozrI pAse Ave che, potAnI dalIlonA majabUta radIyA meLave che ane AtmahitanI preraNA pAto sacoTa upadeza sAMbhaLe che, tyAre eno garva gaLI jAya che. enI vAda karavAnI vRtti naSTa thaI jAya che. prabhu zAsanano sevaka banIne te AtmavAda tarapha jhUke che. Aje zAsanasevAmAM potAnAM tana, mana, dhana kharcanAra keTalAya juvAno pahelAM A pUjyavaranA virodhI hatA, paNa pAchaLathI teozrInA paricayamAM AvatAM teono jIvanapalTo thayAnuM teo kabule che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ TUMkamAM, jaino ane jainetaromAM Aje A pU. paMnyAsapravarazrIno moTo bhaktasamUha che. teozrInI prabhAvaka pravacanazakti kaI jainetaronA aMtaramAM varSo pachI paNa pU. paMnyAsapravarazrI mATe mAna utpanna kare tevI rIte aMkAI gaI che. muMbaInI smola kojha korTanA rITAyarDa jaja, sAkSaravarya dIvAna bahAdura kRSNalAla mohanalAla jhaverI, jANItA dezasevaka jamanAdAsa mAdhavajI mahetA bAra. eTa lo ane muMbaInI vilsana kolejanA prophesara maMjulAla dave vagere jainetara vidvAnoe A pU. paMnyAsapravarazrInI khUba ja jAhera prazaMsA karI che. vi.saM. 1985, eTale ke I.sa. 1929nuM cAturmAsa muMbaInA zrIsaMghanI AgrahabharI varSonI vinaMtIthI, pU. paMnyAsapravarazrIe, potAnA paramaguru ane gurudevanI puNya chAyAmAM muMbaImAM karyuM hatuM. ) - I.sa. 1929mAM jaina samAjanuM vAtAvaraNa khUba saMkSubdha hatuM. zAsanadrohIo Thera Thera saMghanA nAme pravRtti ane TharAvo karatA hatA ane lokone chetaratA hatA. pAMcasomAMthI pAMca bhegA thaI TharAva kare ane saMghanA nAme jAhera kare. potAnI dareka pravRtti, e pacIsamA tIrthaMkara vat pUjya zrIsaMghanI che, evI bhramaNA teo phelAvI rahyA hatA. AvA zAsanadrohIonI kALI pravRttionuM pU. suvihita sAdhuvaro khaMDana karatA hatA, tyAre teo evo bhrama utpanna karavAne mathatA ke, "A sAdhuo zrIsaMghanuM apamAna kare che." jyAre sAdhuo kahetA ke, "zAsanadrohanI pravRtti karanAra samUha e tIrthakaravatu pUjya to nathI ja, paraMtu hADakAMnA samUharUpa che." tyAre e loko janatAne ema ja samajAvIne uzkeratA ke, "joyuM, zrI tIrthaMkara bhagavAna je zrIsaMghane namIne dezanA devA bese, pUrvAcAryo jene pacIsamA tIrthaMkaravatu pUjya hovAnuM kahe ane je zrIsaMghanI AjJA dareka jaina sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA dareke mastake caDhAvavI joIe, tevA zrIsaMghane A sAdhuo hADakAMno samUha kahe che." 30
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ A saMjogo vacce 1-zrI tIrthakaravatu pUjya zrIsaMgha kone kahevAya?, 2-kayA samUhane hADakAMno samUha kahevAya?, 3-guNahIna zrAvaka saMgha suvihita sAdhune AjJA karI zake ke nahi? ane 4-guNahIna zrAvaka saMgha AjJA kare ane suvihita sAdhuo te na mAne to tene zrI tIrthakaravat pUjya zrIsaMghanuM apamAna gaNAya ke nahi ? A bAbato zAstradaSTie spaSTa thavAnI anivArya AvazyakatA jaNAvAthI, muMbaInA dharmi-samAje e AvazyakatAnI pUrti karavAnI pU.paMnyAsapravarazrIne namra vijJapti karatAM te pUjyavare te svIkArI ane muMbaI-lAlabAgamAM tA. 15-12-1929nA divasathI "zrIsaMghanuM svarUpa" viSayaka vyAkhyAno zarU thayAM. muMbaImAM temaja muMbaInA parAmAM vasatA dezadezAvaranAM seMkaDo jaina strI-puruSoe A vyAkhyAno niyamita sAMbhaLyAM. temaja pU. paMnyAsapravarazrInAM ja vyAkhyAnone prasiddha karanAra "jaina pravacana" sAptAhikanA vAMcako haju paNa te vyAkhyAno vAMce che. zrIsaMghomAM A pravacanoe suMdara asara nipajAvI ane vaDodarAnA saMnyAsa dIkSA pratibaMdhaka nibaMdhano saMkhyAbaMdha saMghoe karelo prabala virodha e teno tAdRzya purAvo che. zrI naMdIsUtranA AdhAre A vyAkhyAno apAyAM che. zrI naMdIsUtrakAre 'maMgalAcaraNamAM 1-nagara, 2-cakra, 3-ratha, 4-kamala, pa-caMdra, sUrya, 7-sAgara ane 8-meru ema ATha upamAthI zrIsaMghanI stavanA karI che. zrI naMdIsUtranA TIkAkAra maharSi zrI malayagirijI mahArAje te te upamAo upara vizeSa vivecana karyuM che ane pUjyapAda paMnyAsapravarazrIe tenA ja AdhAre prastuta pravacano ApyAM che. A viSe teozrIe ApelAM pravacanothI koNa jANe keTalAka graMtha bharAze, paraMtu A graMthamAM to mAtra pahelAM bAvIsa (bIjI AvRttimAM paccIsa) ane bIjA bhAgamAM tevIsathI cAlIsa (bIjI AvRttimAM chavvIsathI ekAvana) vyAkhyAnono saMgraha karavAmAM Avyo che. pahelAM ekavIsa vyAkhyAnomAM pahelI sAta upamAo AvI jAya che ane bAvIsamAMthI zrI meruparvatanI upamA zarU thAya che. vAha 1100 150 1150 151 2 prAMte A saMgrahamAM je kAMI doSa rahevA pAmyo hoya, tadarthe kSamA yAcI viramIe chIe. - zrI vIrazAsana kAryAlaya, amadAvAda. 11
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dvitIya AvRttinA ekathI pAMca bharata aM? , na zakAphAkag GiIST] zrI naMdIsUtra ane tenA upara maharSi zrImalayagirijI mahArAjAe racelI TIkAne avalaMbIne apAyelAM A pravacanomAM zrIsaMghanuM svarUpa, tenI mahattA, tenI maryAdAo, tenI pharajo ityAdi viSayaka atyaMta vizada ane mahattvapUrNa prakAza pAtharavAmAM Avyo che. vi.saM. 1985-86nA e saMkrAti kALamAM hajAronI medanI samakSa thatAM e pravacanoe mohamasta muMbaI nagarInA vilAsI vAtAvaraNamAM dharmanI eka adbhuta cetanA phelAvI hatI - e evo samaya hato ke je vakhate jaina saMghano ja gaNAto amuka varga muktinA rAjamArga svarUpa dIkSAmArgane naSTa,karavA kaTibaddha thayo hato. eTaluM ja nahi. paNa udyApana, upadhAna, sAdharmika vAtsalya jevA pavitra dharmAnuSThAno sAme paNa e varge jhanUnI AkramaNa zarU karyuM hatuM. sudhArAnA nAme aneka kudhArAone amalI banAvavA tanatoDa prayatno teNe AraMbhyA hatA. lokaherI ane gAMdhIvAdanA calatA pravAhamAM kheMcAyelA keTalAka sAdhuo temaja samAjamAM zikSita gaNAtI keTalIka nAmAMkita vyaktiono paNa e ToLAMne sIdho temaja ADakataro sAtha maLavAthI zrI jainasaMghanA moTA bhAgano ajJAna ane bhadrika varga e jALamAM phasAI dharmavimukha banato jato hato. evA vikaTa ane Akramaka jhaMjhAvAtanA samaye pUjya pravacanakArazrIe pahADanI jema nizcala rahIne potAnA nIDara vyaktitva ane akhkhalita vANI pravAha dvArA zrI jaina zAsananA pavitra dIkSAmArga ane kalyANakArI dharmAnuSThAno jevA sanAtana satyonuM rakSaNa karavAno pracaMDa puruSArtha karyo ane dharma virodhIonA baLane chinnabhinna karavAmAM teozrInA e puruSArthe kevo saphaLa bhAga bhajavyo, te te samayanA itihAsanA paricito sArI rIte jANe che. AjanA viSama vAtAvaraNamAM paNa koIpaNa jAtanA avarodha vinA saraLatAthI vahI rahelo dIkSA mArga vizeSatayA e puNya puruSanA athAga prayatnone AbhArI che, tema kahIe to temAM kAMI atizayokti jevuM nathI. AvI pazcAdu bhUmikAne dRSTipathamAM rAkhI prastuta pravacanonuM vAMcaka karavA vAcakone namra sUcana che. 12
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI naMdIsUtranA kartA maharSie nagara Adi ATha manohara upamAo dvArA zrIsaMghanI stavanA karI che. te pratyeka upamAonuM avalaMbana laIne tatkAlIna zrIsaMghamAM pravartatI keTalIka gerasamajUtionuM sacoTa digdarzana karAvavApUrvaka zrIsaMghanuM vAstavika vizada darzana A pravacana saMgrahamAM karAvavAmAM AvyuM che. emAMnA ekAvana pravacano pUrve zrI jaina pravacana sAptAhikamAM prakAzita thaI cUkelAM che. te paikInAM cAlIsa pravacano 'zrIsaMghanuM svarUpa' be bhAgamAM pustakarUpe paNa pUrve, zrI vI2 zAsana kAryAlaya dvArA prakAzita thayelAM che, paraMtu hAla te upalabdha nathI. A vyAkhyAno punaH prakAzita thAya te mATe ghaNA jijJAsuonI mAMga hatI. te mAMga purI pADavAnA prayatnarUpe prathama bhAgamAM pacIsa vyAkhyAno temaja tenA anusaMdhAnamAM keTalAMka pariziSTo prakAzita thayAM che. bIjA bhAgamAM chavvIsathI ekAvana ema kula chavvIsa pragaTa thayAM che. trIjA bhAgamAM pUrve pragaTa nahi thayelAM bAvanathI choMtera ema kula paccIsa pravacano pragaTa thayAM che. cothA bhAgamAM sItyotethI sattANuM ema kula ekavIsa pravacano pragaTa thayAM che ane pAMcamA bhAgamAM 98 thI 118 ema kula ekavIsa pravacano pragaTa thAya che ane A rIte saMghanA svarUpane samajAvatAM 118 pravacanomAM A viSaya samApta thAya che. Resu A saghaLAM mudrita-amudrita vyAkhyAnonuM punarAvalokana, saMkalana ane saMpAdana karI ApavA badala 52ma pUjyapAda AcAryadevazrIjInA tapasvI ziSyaratna pU. munirAja zrI guNayazavijayajI mahArAjanA vidvAna ziSyaratna pU. munirAja zrI kIrtiyazavijayajI mahArA mahArAjanA ame atyaMta RNI chIe. uparAMta bIjA paNa jeo ta2phathI A prakAzamAM sIdhI yA ADakatarI sahAya maLI che te saunA ame atyaMta AbhArI chIe. aMtamAM, A pustaka prakAzanamAM bhagavAna zrI jinezvara bhagavAna zrI jinezvara devonI AjJA viruddha ke zrI pravacanakAra mahAtmAnA vAstavika AzayathI viruddha koIpaNa ukti pragaTa thaI javA pAmI hoya to te aMge micchA mi dukkaDaM devA sAthe prUpha saMzodhananI truTi ke presa doSa jevA anya kAraNe je kAMI kSatio rahI javA pAmI hoya te mATe kSamAyAcanApUrvaka sujJa vAcakone sudhArIne vAMcavA bhalAmaNa sAthe viramIe chIe. - zrI jinavANI pracAraka TrasTa - muMbaI (bIjI AvRttinA ekathI pAMca bhAganI prastAvanAmAMthI TuMkAvIne) 13
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ uGE BE KE che ? hA ? ego sAhu egA ya sAhuNI, sAvao ya saDDI vA / ANAjutto saMgho, seso puNa aTThisaMghAo / / - eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka, eka zrAvikA paNa jo jinAjJAthI yukta hoya to te 'saMgha' che. e sivAyano (jinAjJAhita) to hADakAMno Dhagalo che. - pU.A.zrI haribhadrasU.ma.sA. saMbodha prakaraNamAM. ammApiyasAriccho, sivagharathaMbho ya hoi susaMgho / ANAbajjho saMgho, sappuvva bhayaMkaro hoi / / | mA-bApa, samAna, mokSarUpI mahelanA mobha samAna susaMgha hoya che; jyAre jinAjJA rahita saMgha sarpanI jema bhayaMkara hoya che. | - pU.A.zrI. haribhadrasU.ma.sA. saMbodha prakaraNamAM suhasIlAo sacchaMdacAriNo veriNo sivapahassa / P 4 ANAbhaTThAo bahujaNAo mA bhaNaha saMghu tti / / sukhazIlIyA, svacchaMda AcaraNA karanAra, mokSamArganA vairI ane jinAjJAthI bhraSTa evA ghaNA loko hoya to paNa tene 'saMgha' na kaho ! - pU.A.zrI. haribhadra su.ma.sA. saMbodha prakaraNamAM ikko vi nAyavAI, avalaMbaMto visuddhavavahAraM / so hoi bhAvasaMgho, jiNANamANaM alaMghato / / nyAyavAdI, vizuddha vyavahArano Azraya karatAM, jinezvaranI AjJAne nahi oLaMgato eka paNa hoya to te bhAva saMgha che. - pU.A.zrI. haribhadra sU.ma.sA. saMbodha prakaraNamAM so dhanno so punno, sa mANaNijjo ya vaMdaNijjo ya / gaDDarigAipavAhaM, muttuM jo mannae ANaM / / te dhanya che, te puNyavAna che, te mAnanIya che, te vaMdanIya che, ke je gADariyo pravAha choDIne jinAjJAne mAne che. - samyakatvakulaka
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMdA 2C[9] zae vartamAna parivAra ) 0aa thai gai che.) jaina saMghanA ' ' , eTale ja Tags ApaNA sahunA jhag . . AcAra-vicAra ane uccAranA kathaLelA ane kathaLatA kavi kAli (1) D starane kAnA [2]=>g) js Jes) che. 114 vies - pharI. fillo fois file illes (en5 upara uThAvavA Up 25 arris (@B) 5 M ale () ane che ||gb] kudI jvalaMta banAvavA In 19 rAMDa 08 05 -mATe gai rAjhadAra saMgha svarU5 darzananAM-jhaMjhAvAtI pravacano ke ! (che) che ? hatI vAMcavA ja rahyAM, tArA parivArane prArA thI voka DAyaro ra sapha svajanone vAra mitrone paNa viMcAvavA ja rahyAM, kalyANanI keDI para binadAsta gatizIla karI thavA mATe A pravacano preraka bhomiyAnaMsal SAI gogoi ura kartavya adA karaze. 1pa
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha pa darzana -2 pra.naM. viSaya pR.naM. 1 (41) : zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA ! 2 (42) : kAMkSAnuM mULa - anukULatAnI icchA 588 571 3 (43) : upakAra-apakArano viveka 600 4 (44) : saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI 611 dharma zA mATe dharma pAse zuM magAya ? 630 5 (45) 6 (46) : saMsAranA sukha mATe dharma kema na thAya ? 7 (47) : cotho doSa eTale samyaktvano saMhAra ane mithyAtvano pracAra 8 (48) : dharmamAM prIti ane bhIti beya joIe 9 (49) : jainadarzananI sarvotkRSTatA ane vizALatA 10 (50) : samyaktvanA cothA doSanuM svarUpa ane pariNAma 11 (51) : paDhamaM nANuM tao dayAnuM tAtparya 12 (52) : saMghano AdhAra, jinamUrti ane jinAgama 13 (53) : vicAradhArAne nirmaLa banAvo ! 14 (54) H zAsananI rakSAmAM prabhusevA ! 15 (55) : saMgha, sAdhuno rakSaka hoya ke niMdaka 17 (56) : sAdharmika bhakti 17 (57) : saMsAramAM rahe na 2me, te saMgha huM chatAM saMsAramAM 18 (58) : jo dharmanI kiMmata samajAya to dharma Ave ..... pravacana krama darzana viSaya pR.naM. : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya bhaviSyano vicAra karo ! 21 (61) : 22 (62) : bhUta-bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! 23 (63) : vivekadRSTinI anivAryakhA 24 (64) : dharma ane saMvega 747 OM | 25 (65) : bhava bhayaMkara : mokSa bhadraM kara 26 (66) : saMgha svamatithI nahi, zAstramatithI cAle 360 19 (59) : guNAnurAga, bahumatI ane svAtaMtrya 666 687 697 713 eic pra.naM. 20 (60) 103 34 7552 741 | 34 (74) : dharmopadezako bhATa jevA bane che, tyAre ! ? 769 | 35 (75) H artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, 783 tyAga nathI isse 36 (76) : samyagdaSTinuM vyasana dharma 794 - 37 (77) : saMghanI maryAdA 38 (78): munijIvananI maryAdAo 840 957 27 (67) : dharmanI mahattA svataH siddha che 28 (68) : adAlatanA AMgaNe 29 (69) : sAvadha rahevAnI jarUra 974 993 30 (70) : sarvatra tyAganI ja vAta 1012 31 (71) : jenAthI DUbyA enAthI taravAnuM 1028 32 (72) : rakSA mATe roSa paNa jarUrI 33 (73) : vaphAdArI to zAsananA 1045 SE} caraNe ja 805 2 39 (79) H sevA vinazvaranI ke avinazvarI ? 820 40 (80) H mukti mATe jIvanano saTTo raNa 220 40 (70) 00 835 871 880 897 912 924 1060 1075 1089 1110 1128 1143 1155 1172
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1H zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA ! vIra saM.2459,vi.saM. 1986, poSa vada-10, zukravAra, tA. 24-1-1930 * pahelo doSa zaMkA : * zaMkAdoSano upasaMhAra : * zaMkAne AdhIna AcArya aSADhAbhUtinI dazA : * ASADhAbhUti AcAryanuM guNasamRddha jIvana: paropakArakaraNa : * ziSyone AjJA : * hRdayamAM udbhavelI zakI ane patana : * pratibodhanA upAyo : * pRthvIkAye kahelI kathA : * apUkAye kahelI kathA : tejaskAye kahelI kathA : che vAyukAye kahelI kathA : 0 vanaspatikAye kahelI kathA : * trasakAye kahelI kathA : * prayatnanI saphaLatA : che. kathAnakano upasaMhAra : pahelo doSa zaMkA ! - sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI mahArAjA, zrIsaMghanI vividha prakAre stavanA karatAM, zrIsaMghane nagara Adi sAta upamAo ApyA bAda zrI merUzailanI upamA Ape che. merUnI pITha zreSTha vajaratnanI che, tema zrIsaMgharUpa merUnI pITha paNa samyagdarzana rUpa zreSTha vajaratnanI che. merU parvatanI pITha jema daDha, rUDha, gADha ane avagADha che. tema zrIsaMgharUpa merUzailanI samyagdarzana rUpa pITha paNa daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. doSa e chidra jevA che, e jo merUnA mULamAM chidra paDe to kumatanI vAsanArUpa jaLa temAM ghUse ane tema thAya to zaila DhIlo thAya. doSo pAMca che; temAM pahelo doSa zaMkA che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 52 zaMkAMdoSano upasaMhAra: zrI jinezvaradevanAM vacano svAbhAvika hoI emAM zaMkAne sthAna nathI, chatAM matidurbalatA vagere kAraNe zaMkA thavAnI saMbhAvanA che, te hetuothI kadAca zaMkA thaI jAya to tene paramopakArI paramarSioe pharamAvelI vicAraNAthI gatimAna AtmA zamAvI zake che; ane evo nirNaya karI zake che ke, "vagara upakAre parano anugraha karanArA, rAga, dveSa ane mohane jItanArA, e ja kAraNe vizvamAM sauthI zreSTha, evA zrI jinezvaradevone asatya bolavAnuM koI kAraNa ja nathI. e ja kAraNe te paramarSionA mukhamAMthI asatya vacana kadI nIkaLe ja nahi." AvA anupama nirNaya dvArA, zrIsaMgharUpa merU zailanI samyagadarzana rUpa zreSTha vajaratnamaNI, pIThamAM polANa karanArA pAMca doSo paikInA prathama ane mahAdoSarUpa zaMkAno samULa nAza karavA mATe kalyANanA arthIe sadAya susajja rahevuM ghaTe. * * jo A doSa hRdayamAM janma na pAme to kAMkSA Adi doSo pragaTavAnI, saMbhAvanA paNa ghaNI ja ochI che. je AtmAonuM hRdaya "zrI jinezvaradevonI AjJAnI ArAdhanAmAM ja AtmAnI mukti che evI mAnyatAmAM dRDha nizcayavALuM che, te AtmAo bhAgye ja "kAMkSA' Adi doSothI dUSita thaI zake che. prabhuvacanamAM niHzaMka dazA, AtmAne aneka doSothI saheje saheje bacAvI le che. e ja kAraNe kalyANanA arthI AtmAoe, prabhuvacanamAM niHzaMka rahI zakAya evA ja saMyogomAM rahevuM joIe; ane kSaNe kSaNe niSkAraNa upakArI evA zrI jinezvaradevonA svarUpanuM ane te paramatAraka paramarSionI ekAMtahitakara AjJAnuM niraMtara zravaNa, manana ane nididhyAsana karavuM joIe. zaMkAne AdhIna AcArya ASADhAbhUtinI dazAH niSkAraNa upakArI zrI jinezvaradevonA svarUpanuM ane te paramatAraka paramapuruSanI ekAMtahitakara tathA trikAlAbAdhita AjJAnuM ciMtana nahi karatAM, karmanI AdhIna thaI, je AtmAo bhinna prakAranA vicAro karavAmAM rakta bane che, te AtmAo mahAjJAnI chatAM ajJAnI karatAMya adhama banI jAya che; to pachI pravacanamAM sAzaMka dazAne dharAvatA anya sAmAnya AtmAo mATe to pUchavuM ja zuM ? "karmayoge prabhuvacanamAM sAzaMka dazAne dharAvatA paramajJAnI sUripuraMdara "zrI Arya ASADhAbhUti' nAmanA eka samartha AcAryavarTa kevI. bhayaMkara dazAmAM mukAI gayA" e darzAvatuM eka kathAnaka, zAstrakAra maharSio zaMkA doSathI bacAvavA mATe Ape che. zaMkAdoSathI bacavA mATe, e dRSTAMta ghaNuM ja anupama che. e dRSTAMtathI puNyazALI AtmAo samajI zake tema che ke -
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57s 1 : zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA ! 41 - 3 "prabhuvacanamAM zaMkita thavuM enuM pariNAma ghaNuM ja viSaya hoya che, ane jo koI bacAvanAra na maLe to e dazAmAMthI UgaravuM e paNa ghaNuM ja muzkela che." Arya zrI ASADhAbhUti' nAmanA AcAryavaryanuM AkhyAna AlekhatAM paramopakArI paramarSi pharamAve che ke - Aja bharatavarSamAM sapuruSonA harSano utkarSa karanArI duzmanothI parAbhavane na pamADI zakAya evI ane lakSmItha svargapurIne jItavAnA svabhAvavALI 'ayodhyA nAmanI eka nagarI hatI te nagarImAM eka divasa zrI Arya ASADhAbhUti nAmanA eka sUri-mahArAjA padhAryA. ASADhAbhUti AcAryanuM guNasamRddha jIvana: e sUri mahArAjAnuM varNana karatAM caritrakAra maharSie pharamAvyuM che ke, te sUri mahArAjA ghaNI ja nAmanAvALA hatA, aMgasahita je pravacana tenA jANa puruSonI zreNImAM mukuTa samA hatA, prazaMsApAtra ziSyonA parivAravALA hatA, dezanArUpI amRtane varasAvanArA hatA, "managupti, vacanagupti ane kAyagupti A traNe prakAranI guptiothI gupta hatA ane IryAsamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AMdAna-nikSepa-samiti ane pAriSThApanikAsamiti' - A pAMce samitiothI samita hatA, tathA "sakhyadarzana, samyagujJAna ane samyaphacAritra' rUpa je ratnatraya tenI zobhAne dharanArA hatA." paropakArakaraNa : AvA sUri mahArAjA zrI jinezvaradevanA zAsananI prabhAvanA kare emAM Azcarya paNa zuM che ? kharekhara AvA guNasaMpanna sUri mahArAjA prabhuzAsanamAM alaMkArasamA che. AvA sUri mahArAjA svahita sAdhavA sAthe vizvanA hitane paNa sAdhanArA hoya che. AvA sUri mahArAjA potAnI nizrAmAM rahelA ziSyagaNanuM hita sAdhe emAM kazuM ja Azcarya nathI. sUri mahArAjA potAnA ziSyagaNanuM hita thAya te mATe aMtima avasthAmAM kevA prakAre nirjarA karAvatA hatA, enuM varNana karatAM caritrakAra maharSi lakhe che ke - * "sUro mUrinAmAnoDanuyAnAirA ! zasyaziSyaparIvArA, dezanAmRtavarSiNaH / triguptA: pannakSamatA, ratnatrayavimupaUT: "
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 574 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - e sUri mahArAjAnI sevAmAM viharatA je je aNagAra AhArano parihAra kare che, te te aNagArane te sUri mahArAjA, nirvedane jharavAvALI vANI dvArA nirjarA karAvatA hatA." ziSyone AjJA nizrAmAM rahetA ziSyone je rIte hita thAya te ja rItanI pravRtti karatA sUri mahArAjAnI e paNa pharaja che ke, "aMtima avasthAmAM vartatA ziSyagaNane sArAmAM sArI rItanI ArAdhanA karAvavI." ane e anupama tathA anivArya pharajane adA karatA sUri-mahArAjA, anazana dvArA paralokane sAdhatA potAnA ' ziSyone pharamAvatA ke - "devalokamAM gayelA tamAre pharI amane darzana devuM." *. A pharamAnane aMgIkAra karavA chatAM paNa te ziSyo, devalokamAM gayA pachI devapaNAmAM karavA lAyaka kRtyonI vyagratAnA pratApe AvIne potAnA upakArI evA paNa gurune darzana na ApI zakyA. A pachI potAne bahumata eka ziSya, ke je khUba virAgabhAvane poSI rahyo hato, teNe eka divase anazana aMgIkAra karyuM; te ziSyane sUri-mahArAjAe atizaya prArthanAnA rUpamAM pharamAvyuM ke - he pavitra AzayavALA vatsa ! ahIMthI vegapUrvaka devalokamAM gayelA tAre avazya ahIM AvIne amane tAruM potAnuM darzana devuM.". potAnA parama gurudevanA A pharamAnane sAMbhaLIne AcAryavaryanA te ziSya gurudevanI AjJA mujaba AvavAnI pratijJA karI, te chatAM paNa divya strIonA bhoganI lAlasAmAM paDI gayelo te, potAnA gurudevane deva tarIkenuM potAnuM darzana daI zakyo nahi. hRdayamAM udbhavelI zaMkA ane patana? jyAre aneka ziSyo kALadharma pAmIne svargamAM gayA ane kahevA chatAM paNa anekamAMthI eka paNa darzana devA na Avyo, tyAre tevA tattvavedI AcAryazrInA * roDanAra madira -rAraM vArati dina saM saM nirnavAnI-te nirveviArA jira pAra" + "suramiterkho, revaM vaM sarjana dina: " "tharvava vatsa ! vena, nartana aiza pam | avazyametya deyaM no, darzanaM svaM mahAzaya / / 1 / / "
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 515 - 1: zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA ! .41 -- 5 aMtaramAM paNa karmayoge parivartana thayuM.e ja avasare jo AcAryazrIe e saMbaMdhamAM - zAstra je pharamAvyuM che te vicAryuM hota, to kadI ja teo bhayaMkara parivartanane pAmata nahi; paNa e banavAnuM nimitta pAmIne udaya pAmelA karmane AdhIna thayelA AcAryazrI ekadama parivartana pAmI gayA ane vicAravA lAgyA ke - "paralokanI vAta khoTI che." . arthAt paraloka che ja nahi, kAraNa ke - kharekhara jo paraloka hota, to jarUra pratijJAne karanArA mArA ziSyo AvIne mane darzana Apata, paNa tema thayuM nahi. te kAraNathI e vastu spaSTa ja che ke, jema AkAzanuM puSpa nathI, tema paraloka paNa nathI. ane - "mUrkha lokoe kalpelo A jIva paNa zarIrathI anya koI nathI, e ja kAraNe mArA koI paNa marelA ziSya mane darzana na ApyuM. tathA - . "jIvanA asadbhAvathI e paNa nizcita che ke, paraloka hayAtI bhogavato nathI, te kAraNathI kayA hetu mATe A vratono kaleza sahana karavo; arthAt jyAre jIva paNa nathI ane paralokapaNa nathI, tyAre A vratonuM pAlana karavAno kaleza sahana karavo e vyartha che. * "paraspara viruddha evAM anya darzanoe karIne paNa mAre saryuM. AjathI AraMbhIne to huM sukhane mATe strIonuM darzana karIza; arthAtu have paraspara . virodhI evAM darzanonuM darzana mATe na joIe, paNa sukhanI khAtara strIonuM darzana ja mAre mATe basa che. 0 "parastrotha vRthA " 1. " idi cAro jovo, machidyA: vRtasaraH | tadaitya darzanaM dadyu-stasmAnAsti khapuSpavat / / 1 / / 2. "zarIra para nati, gItoDavaM mUDhalpitaH | gata va mRtaH ziSyo, nAvIne voDapi ranam pArA 3. "vAsaMtIvAto nUna, parovo na vidyate takiyaM vrataviza:, sate ca hetave rUA 4. "paraspara viruddhatu- zivanAntare ! vidhAtaH para strInAM, tane nivRtaH te 4 3tta -
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 576 kahyuM che ke - priyAnuM darzana ja ho ! anya darzAnAnsaronuM prayojana paNa zuM che? kAraNa ke, je priyAdarzananA pratApe rAgavALA citta karIne paNa nirvANa pamAya che; arthAt priyadarzana e ja sAcuM ane svIkArya darzana che, anya darzanonuM kaMI ja kAma nathI." bhAgyavAno ! vicAro ke, eka nahi jevI AzaMkAnA yoge eka samartha AcArya mahArAjAnA AtmAmAM kevuM bhayaMkara parivartana thaI gayuM ? je maharSi prabhuzAsananI zraddhAnA yoge aneka AtmAonA tAraka banyA, te ja maharSi e paramatArakanA zAsanamAM zaMkA thavAne kAraNe potAnA AtmAnI rakSA mATe paNa asamartha banI gayA !ane eka bhayaMkaramAM bhayaMkara nAstikanA je vicAro, te vicAronA upAsaka banI gayA ! eTaluM ja nahi. paNa e vicArane AdhIna thaI gayelA e AcArya mahArAjA e durvAsanAne vaza thaIne potAnA sAdhugaNane sUto mUkIne rAtanA ja cAlI nIkaLyA ! kharekhara, prabhuzAsanamAM zaMkA thavAnA yoge thaI jatI vimUDhatA bhayaMkara ja hoya che ! pratibodhanA upAyo : aneka AtmAonA uddhAraka ane anaMtajJAnI zrI vItarAga paramAtmAnA zAsananA anupama ArAdhaka AtmAone bacAvanAra prAyaH koI ne koI maLI ja rahe che; e ja nyAye potAnA gurudeva zraddhAbhraSTa thaIne ravAnA thayA, e ja arasAmAM AcArya mahArAjAno atizaya mAnIto je laghuziSya kALadharmane pAmIne devagati pAmyo hato, teNe potAnA avadhijJAnano upayoga mUkyo ane e avadhijJAna dvArA potAnA gurune mArgamAM vratonA tyAgI tarIke joyA. parama upakArI gurudevanA upakAranA pratyupakArano A samaya che" ema jANIne teNe ekadama mArgamAM eka gAma vikavyuM; eTale devamAyAthI eka gAma banAvyuM, ane e gAmanI pAse eka atizaya manohara nATaka AraLyuM; e nATakane jovAmAM utsuka banelA AcArya sthira cittavALA thaIne eka page UbhA rahyA ane devatAI prabhAvathI sudhA ane tRSAne paNa na jANanArA te AcArye nATakane jovAmAM cha mahinA vItAvI dIdhA, arthAt divya prabhAvathI nATakane jovAmAM cha mahinA vItI gayA, tenI paNa e patita thayelA AcAryane khabara rahI nahi. A pachI devatAe nATaka baMdha karI dIdhuM, eTale tenA guru AgaLa cAlyA. 1. "pravAhanamevArU, kimajonAre ? prANa vena nirvA, saroja cetakSA IT"
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 - 1 : zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA !.41 - 7 AgaLa cAlatA gurune te deve mArgamAM pRthvIkAya" nAmanA eka bALakane batAvyo. e bALaka bhUSaNothI bhUSita hato, e kAraNe evAM bhUSaNothI bhUSita thayelA bALakane nirjana vanamAM joIne bhraSTa thayelA e AcArye vicAryuM ke, jo A bALakanA alaMkAro huM paDAvI lau to enA yoge bhogo sArAmAM sArI rIte bhogavI zakAya ?" A prakAranA vicAranA yoge e bhraSTa AcArye e bALakanAM bhUSaNo laI levAnI icchAthI hAtha laMbAvyo; teTalAmAM ja te bALaka ekadama bolyo ke - he prabho ! eka kathAne sAMbhaLo. pachIthI paNa A alaMkAro Apane ja AdhIna che." 1. "pRthvIkAye kahelI kathA': bALakanI e mAMgaNIne AcArye svIkArI, eTale e pRthvIkAya' nAmanA bALake kathA kahetAM kahyuM ke - koI eka gAmamAM kaLAthI zobhato ane khyAti pAmelo eka kuMbhAra raheto hato. e kuMbhAra mATIthI utpanna karelAM vAsaNothI potAnA kuTuMbanuM poSaNa karato hato. koI eka divase te kuMbhAra eka mATInI khANane khodato hato, e arasAmAM te khANa paDI ane tenAthI te dabAyo. dabAyelA teNe taTa upara UbhelA eka puruSane uddezIne kahyuM ke - jenA vaDe huM bali tathA bhikSA ApuM chuM tathA kuTuMbane popuM chuM, te ja pRthvI - mArA upara AkramaNa kare che. kharekhara, A to zaraNathI ja bhaya utpanna thayo." . tevI ja rIte huM "pRthvIkAya' nAmano bALaka coranA bhayathI ApanA zaraNe Avyo chuM, to zuM hAlamAM Apa mane lUMTazo ? - bALakanA A praznane sAMbhaLyA chatAM paNa bhraSTa thayelA te AcArye te bALakane kahyuM ke, he bALaka ! tuM catura cho !" A pramANe kahIne te bALakanuM gaLuM chedI nAkhyuM ane tenA alaMkAro laIne potAnuM pAtru bharI dIdhuM. A pachI te jhapATAbaMdha AgaLa cAlyA, paNa AgaLa cAlatAM ja mArgamAM te AcArye eka bIjuM bALaka joyuM. tenuM nAma "akAya' hatuM ane te paNa alaMkArothI bharacaka hatuM. AthI AcAryanI icchA tenA alaMkAro * "tAra ! vithoDA !'
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 laI levAnI thaI, eTale AcArya potAnA alaMkAro le te pahelAM ja teNe paNa eka kathA kahevA mAMDI. 8 578 2. 'akAye kahelI kathA' : kathA kahetAM teNe kahyuM ke, vANIe karIne paTu 'pATala' nAmano eka 'tAlAcara' hato. te koI eka divase sAmA taTe javA mATe gaMgA nadImAM peTho. te nadImAM te vakhate uparavAsamAM varasAda thavAnA kAraNe bhayaMkara pUra AvyuM. e pUranA vegathI te pATala taNAvA lAgyo. tene taNAto joIne tIra upara rahelA loko bolI UThyAM ke, 'he prAjJa pATala ! tane gaMgA tANI jAya che, mATe koI. sAro zloka bola !' lokonA kahevAthI te paNa bolyo ke - "jenAthI bIjo Uge che ane kheDUto jIve che, tenI ja madhyamAM rahelo huM marI jAuM chuM; kharekhara, A rIte mane zaraNathI ja bhaya utpanna thayo che." pATalanAM e prakAranAM vRttAMtane kahIne te,AcAryane te bALake kahyuM ke, "akAya nAmanA mane paNa ApanA AzrayathI-zaMraNarUpa vastuthI ja bhaya pedA thayo che." A pramANe e bALake kahevA chatAM paNa bhraSTa thayelA te AcAryanA aMtaHkaraNamAM dayAnI bhAvanA utpanna na thaI ane prathama bALakanI mAphaka ja enI paNa Doka maraDI nAMkhIne tenAM saghaLAMya AbharaNo.kADhI lIdhAM ane AgaLa cAlavA mAMDyuM. AgaLa cAlatAM AcAryane 'teja kAya' nAmano trIjo bALaka maLyo ane te paNa alaMkAronA bhArathI ladAyelo hato. tenA paNa alaMkAro laI levA taiyAra thayelA te AcAryane te bALake rokyA ane kahyuM ke, 'mArAthI kahevAtuM eka kathAnaka Apa sAMbhaLo !' 3. '-tejaHkAye kahelI kathA' : e trIjA bALake paNa potAnI kathA kahetAM kahyuM ke koIka AzramamAM eka tApasono agraNI hato. te mULa phaLone khAnAro hato ane niraMtara AhutithI agnitritayane poSato hato. eka divase 1. "vInAni cena teiinta, nIvatti 5 pIvAH / mriye'haM tasya madhyastho, jAtaM zaraNato bhayam / / 1 / / "
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 : zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA ! - 41 uSNakALanA ugra pavanathI saLagI UThela agnithI enuM jhUMpaDuM baLI gayuM. te joIne te lokone kahevA lAgyo ke - 579 "je agnine huM niraMtara madha ane ghIthI tarpita karuM chuM, te ja agnie mArUM jhUMpaDuM bALI mUkyuM. AthI kharekhara, zaraNathI ja bhaya utpanna thayo ema kahevAya. athavA - . 'koI paNa mANase vAghanI bhItithI je agninuM zaraNa svIkAryuM, te ja agninA yoge tenuM aMga dagdha thaI gayuM. A paNa, zaraNathI ja bhaya thayo ema kahevAya.. tevI ja rIte - "he prabho ! mane agnikAyane paNa ApanA taraphathI ema ja thayuM che, eTale ke, zaraNarUpa ApanA taraphathI ja prANanAzaka bhaya utpanna thayo che !" A prakAranA kathanathI paNa AcArya na pIgaLyA, eTaluM ja nahi paNa 'tuM ghaNo ja viza cho !' - A pramANe kahIne tenuM gaLuM chedI nAMkhyuM ane bhUSaNo paDAvI lIdhAM. te pachI AcArya AgaLa cAlyA, tyAM to cotho bALaka AcArye joyo. e bALaka paNa alaMkArothI alaMkRta hato ane enuM nAma 'vAyukAya hatuM. enA paNa alaMkArone lUMTI tevA taiyAra thayelA AcAryane e bALake kahyuM ke, 'he prabho ! eka kathA sAMbhaLo !' 4: 'vAyukAye kahelI kathA' : cothA 'vAyukAya' nAmanA bALake paNa potAnI kathA kahetAM kahevA mAMDyuM koI eka puruSa je mahA baLavAna hato, nIrogI hato, subhagamAM agraNI hato ane khAInAM agAdha pANI taravAmAM pravINa hato. have e puruSane evo vA thayo ke jenA pariNAme tenAM saghaLAMya aMgo bhAMgI gayAM. AthI ene daMDanuM avalaMbana karavuM paDyuM. AvI sthitimAM joIne koIka eka mANase tene pUchyuM ke - 1. "ye sarvavAmyaduM zazvanma-madhyAngeAMtavevasam / sa dadAhoTajaM me'dya, jAtaM zaraNato bhayam / / 1 / / 2. "yadA onApi phri vyAghra-bhItyA'gnizaramAM vrata:| maLyuM tavAM teneva, nAta zaraLato mam / / 2aa"
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 "prathama to tuM daDha aMgavALo hato ane have atyAre A rIte lAkaDInA Teke kema cAle che ?" 10 A praznano uttara ApatAM teNe paNa kahyuM ke - "grISma RtumAM je pavana mane sukhakara thato hato, te ja pavanathI A mArI kAyA bhAMgI nakhAya che; e kAraNe mane zaraNathI ja bhaya thayo che." 580 A pramANe kahIne vAyukAya bolyo ke, 'he prabho ! hAlamAM mane paNa Apa jevA dayALu taraphathI AvI hAlata UbhI thavAnA kAraNe zaraNathI ja bhaya pedA thayo !!!' A kathanathI eka leza paNa dravIbhUta na thatAM e AcArye prathamanI mAphaka ja krU25Ne te cothA 'vAyukAya' nAmanA bALakanuM paNa mAthuM kApI nAMkhIne tenA aMga uparanA alaMkAro paDAvI lIdhA ane AgaLa cAlavA mAMDyuM. AgaLa cAlatAM pAMcamuM 'vanaspatikAya' nAmanuM bALaka mArgamAM maLyuM. te bALaka paNa alaMkArothI sajja thayeluM hatuM, eTle tenA alaMkArone paNa jhUMTavI levAne sajja thayelA AcArya pratye te bALake paNa eka kathA kahI. 5. 'vanaspatikAye kahelI kathA' : pakSIonI zreNinA nivAsarUpa eka vizALa vRkSanI nIce mULathI eka latA UgI hatI. e latAe mULathI AraMbhIne AkhAye vRkSane vIMTI lIdhuM. e latA para ArUDha thaIne kramasara eka sarpa vRkSanI zikhAe pahoMcyo ane vRkSanI zikhA upara mALAmAM rahelAM pakSIonAM baccAMone khAI javA lAgyo. AthI bIjAM pakSIo UDIne anya vRkSo upara cAlyAM gayAM ane zoka tathA bhayathI pIDita thayelAM te pakSIo te vRkSane uddezIne kahevA lAgyAM ke ke - "A vRkSa upara amo ATalA kALa sudhI sukhapUrvaka rahyAM, paNa A vRkSanA mULamAM utpanna thayelI velaDInA yoge A zaraNarUpa vRkSathI amane A prakArano bhaya utpanna thayo." A prakAranI kathA kahIne te pAMcamA 'vanaspatikAya' nAmanA bALake AcAryane kahyuM ke, 'jema e pakSIone zaraNarUpa vRkSathI bhaya utpanna thayo, tema 1. "dRDhAGga: pUrvamAsIttva-madhunA mRitmyam / " 2. "soDabUce pavano yo'bhU-thrIbo suhammama | bhajyate tena kAyo'yaM, jAtaM zaraNato bhayam / / 1 / / " 3. "sthitamasmitaro ANa-metAvAM yathAsulam / muotthavarIyo-khkhAtuM zAto mavam ArA"
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 : zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA ! - 41 11 mane paNa zaraNarUpa ApanA taraphathI A prakArano bhayaMkara bhaya utpanna thayo.' A pramANe kahevA chatAM paNa e AcArya na kaMpyA, paNa UlaTA vadhu krUra banIne te bALakanAya gaLAno cheda karIne tenA paNa alaMkAro laI lIdhA ane AgaLa vadhyA. mArgamAM AgaLa vadhatAM te AcAryane eka chaThThuM bALaka maLyuM. te bALaka paNa alaMkArothI alaMkRta hatuM ane tenuM nAma 'trasakAya' hatuM. te bALakanA alaMkArone paNa laI levAnI bhAvanAvALA AcAryane te bALake paNa 'mArA vacanane sAMbhaLo' A pramANe kahyuM ane kathA kahevI zarU karI. 6. 'trasakAye kahelI kathAo' : 581 he bhagavana ! A bharatakSetramAM 'zrI vasaMtapura' nAmanuM eka nagara hatuM. aneka zatru rAjAone jItanAra 'jitazatru' nAmano rAjA e nagarane pALato hato. eka divase e nagara paracakrathI comera gherAI gayuM. vairIo mArI nAMkhaze evI bhItithI bhaya pAmelA, e ja kAraNe gAmamAM praveza karatA caMDoLone, temanA sparzanI bhItithI nagaranA loko temane nagaramAM nahi pesavA detAM bahAra kADhe che, e joIne keTalAka lokoe kahyuM ke 'he mAtaMgo ! nagaramAM rahelA loko kSubdha thayelA hovAthI tamane nagaranI bahAra kADhI mUke che, mATe have tame koI bIjI ja dizAno Azraya lo, kAraNa ke, tamane zaraNathI ja bhaya pedA thayo che.' bajA eka nagaramAM rAjA ja evo hato ke, je jAte ja divase purohite joyeluM rAtre corI Avato.' A vAtane jANIne te nagaranI janatA kahevA lAgI ke - "je nagaramAM rAjA svayaM cora hoya ane purohita bhaMDita hoya, tevA nagaramAM rahenAra loko ! tame aTavImAM cAlyA jAo, kAraNa ke, e to zaraNathI bhaya utpanna thayo kahevAya." bIjA eka nagaramAM 'trivikrama' nAmano eka yajJa karanAro raheto hato. teNe suMdara pANIvALuM ane pALa tathA vRkSothI zobhatuM eka sarovara karAvyuM ane e sarovaranI pALa upara UgelAM je vRkSo te vRkSonI aMdaranA bhAgamAM naraka jevA je kuMDo hato, te kuMDomAM 52mAdhArmika jevI AcAraNA karanAro te yajJakartA 1. "cora: svayaM rRpo yaMtra, puroyA, majki: puna / tatvorA: ninuM yAta, nAtaM zarabato mayam / / / / "
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 582 12 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - agnitrayane homato hato. jAte manuSya chatAM paNa pazu jevI AcaraNa karanAro te yajJakartA potAnA hAthe chedI chedIne pazuone homavAthI potAne pAtakothI ane AkAzane homanA dhumothI vyApta karato hato. te pApI brAhmaNa ArtadhyAnathI marIne bokaDo thayo; ane te bokaDo potAnA ja pUrvabhavanA putronI sAthe ramavA lAgyo. yajJane karavAnI icchAvALA thayelA tenA ja putro te bokaDAne homa mATe laI javA lAgyA, eTale bhaya pAmelo te. 'beM beM' evA svaranA bahAnAthI pragaTapaNe kahevA lAgyo ke, "mArA baMneya bhavo phogaTa gayAM." A samaye mArgamAM jatA eka atizaya jJAnIe maraNathI ribAtA beM bokaDAnA bodha mATe ane tenA putronA bodha mATe, e pramANe vANI uccArI ke "he aja! teM pote ja vRkSo ropyAM che ane khAI paNa jAte ja khodAvI che. tathA sarovara paNa pote ja karAvyuM che, to pachI hAlamAM have zA mATe butkAra che." atizaya jJAnI munivaranA vacananA zravaNathI bokaDAne jAtismaraNajJAna : utpanna thayuM. e jJAnanA yoge eNe jANyuM ke, "A saghaLoya anartha meM pote ja karyo che." ethI teNe pote potAno buskAra baMdha karyo ane mauna svIkAryuM. AthI tenA pUrvabhavanA putro Azcarya pAmyA ane teoe e Azcarya dUra karavA mATe muni pratye pUchyuM ke, "A bokaDo ApanA bolatAMnI sAthe ja ekadama mauna kema thaI gayo ?" A praznano uttara ApatAM jagatane AnaMda ApanAra te munie A bokaDAnA pUrvabhavano vRttAMta zarUAtathI mAMDIne kahyo; eTale putro paNa samajyA ke, A bokaDo bIjo koI ja nathI. paNa pUrvabhavano amAro pitA che, paNa dharmanA svarUpathI ajJAna evA teonA hRdayamAM evI zaMkA upasthita thaI ke, "tevA prakAranAM yajJAdi kRtyomAM prAsakta evA AtmAnI AvA prakAranI gati kema thAya ?" AvI zaMkAnA yoge teoe te munivara pratye kahyuM ke, "A viSayamAM vizvAsa utpanna thAya evI koI vAta Apa pharamAvo.' AthI munivare pharamAvyuM ke, 'tamArA gharanI aMdara rahelo nidhi A batAvaze !" A sAMbhaLIne te loko bokaDAne ghare laI gayA, tyAM te bokaDAe paganA AgaLanA bhAganI saMjJAthI te nidhi darzAvyo. A banAvathI vizvAsu banI gayelA te bokaDAnA pUrvabhavanA 1. "gApitAH svayaM vRkSa, vanitA tivA svayam | saroDAri svayaM vAna !, mui gurUDapunA ? iArA"
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 583 --- 1 : zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA ! -41 - 13 putroe te munivara pAse zrAvakavratono svIkAra karyo ane bokaDo paNa anazanathI marIne svarge gayo. A pramANenI vAto karIne te "trasakAya" nAmanA bALake te AcArya pratye kahyuM ke - je rIte pelA caMDALo vagerene zaraNathI bhaya thayo, te ja rIte ApanA zaraNe AvelA mArA alaMkArone lUMTavAne Apa taiyAra thayA cho, eTale mAre mATe paNa zaraNathI ja bhaya utpanna thayo che ! A jAtanA hRdayadrAvaka kathanathI paNa AcAryanuM hRdaya jarA paNa dravita na thatAM UlaTuM vadhu krUra banyuM ane e krUratAnA yoge zraddhAbhraSTa banelA te AcArya ekadama te bALakane kahe che ke are baccA ! tAruM pAMDitya apUrva che !" A pramANe kahI pUrvanI jema tene mArIne tenA paNa alaMkArone paDAvI laIne, te AcAryo te alaMkArone potAnA pAtramAM nAMkhyA. bhAgyavAno! vicAro ke, eka zraddhAbhraSTa thayelA uttama AtmAnI paNa kevI bhayaMkara dazA thAya che ! SayanA rakSaka AcAryane pratibodha karavA mATe deve chae kAyanA nAmane dharAvanArA bALako banAvIne batAvyAM, chatAM paNa potAnA svarUpamAM na AvatAM UlaTA rakSaka maTIne bhakSaka banyA ! kharekhara, zraddhAbhraSTa banelA AtmAnI dazA ghaNI ja bhayaMkara thAya che ! : ATalA ATalA upAyo karavA chatAM paNa AcArya pratibodha na pAmyA, tyAre deve alaMkAro pAtramAM bharIne cAlyA jatA AcAryanI sAme mArgamAM eka sAdhvIno meLa karAvyo. e sAdhvIe potAnI AMkho aMjanathI AMjI hatI ane -kaMkaNAdi bhUSaNo paheryA hatAM. te sAdhvIne joIne duSTa buddhine dharanArA te AcArye potAnI uttamatA darzAvavA ane potAnuM pApa na pakaDAI jAya, e AzayathI te sAdhvI pratye kahyuM ke - he zAsanano uha karanArI ! kuMDalo, hAra, kaDAM ane mudrikAone dhAraNa karatI tuM mArA dRSTipathathI dUra jA." 1. "apUrva tava patraka !i " 2. "sapanA , hA, To mudrivAstathA dRzyathA vrana re tUruM, zAsanaghiri "
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 bhraSTa AcAryanA kathanane sAMbhaLIne te sAdhvIe paNa AcAryane uddezIne kahyuM ke, he jyeSTha Arya ! tuM zramaNa cho ! gaNI cho !! ane guNI cho ! to have mane kahe ke, A tArA bhAjanamAM zuM che ? kharekhara, A AzcaryanI vAta che ke, tuM pArakAnAM sarasava jeTalAM chidro jue che ! ane potAnAM bIlAM jeTalAM chidrone hovA chatAM paNa joto nathI ! 14 584 A pramANe teNe mArmika ghA karavA chatAM paNa te bhraSTa AcAryane cAnaka na lAgI ! paNa dhRSTatAthI mauna thaIne te AcArya to cupacApa AgaLa ja cAlyA !. vicAro ke, karmanA yoge kevA prakAranI dhRSTatA Ave che ! game tevI dhRSTatA kare paNa pratibodha karavA Avelo deva ocho ja choDe tema che ! AcArya to dhIkA thaIne AgaLa cAlyA, paNa AgaLa cAlatAM AcArye sAmethI senA sAthe AvatA, eka rAjAne joyo ! ane te rAjAe namaskAra karIne AhAra mATe AcAryane niyaMtraNa karyuM ! A nimaMtraNathI AcArya mUMjhAyA ane 'mArAM bhUSaNone A na joI jAya.' A vicArathI AcArye rAjAnuM AmaMtraNa na svIkAryuM ! AthI rAjAe haThathI te AcArya pAsethI pAtra kheMcyuM ane emAM alaMkAro joIne ekadama tenuM mukha bhayaMkara banI gayuM. bhrakuTinA bhaMgathI bhayaMkara mukhavALA banelA rAjAe sUrinI tarjanA karatAM kahyuM ke "hA ! hA ! zuM teM mArAM saghaLAMya te bALakone mArI nAkhyAM ? cokkasa ema ja lAge che, kAraNa ke, tArA bhAjanamAM te bALakonA alaMkAro dekhAya che !" rAjAnI A vAta sAMbhaLIne te AcArya potAnA karmathI khUba khUba bhaya pAmyA. temanuM moM ekadama vilakhuM thaI gayuM. e rIte potAnA 52ma u5kA2I pa2ma gurudevane vilakhA vadanavALA joIne te devatA ekadama kSullakanuM eTale pote potAnA gurunI nizrAmAM jevA sAdhu tarIke hato, tevuM rUpa karIne te AcArya pratye bolyo ke - "he paramagurudeva ! Apa Daro nahi, kAraNa ke, 'bALaka vagere saghaLuMya meM ApanA pratibodha mATe kareluM che.' paNa huM Apane e pUchuM chuM ke, gaNane dharanArA 1. ''dattA tvayA hatA: hri te, sarve'pi mana dvArA: / majjArA nirIkSyante, temAM yadvAnane tava zA" 2. "mA meSIrivuM vArAvi, tvoSAya mA vRtam / gaNardhAryapi cAritra tyAgI jAtaH kathaM vada / / 1 / / "
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 : zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA ! - 41 15 evA paNa Apa AvI rIte cAritrano tyAga karanArA kema thayA ? e Apa pharamAvo." A praznano uttara ApatAM sUri-mahArAjA paNa spaSTapaNe bolyA ke - "je kAraNathI tuM prItimAna chatAM, bhakta chatAM ane pratijJA karanAra chatAM paNa na Avyo, te kAraNathI mane saMyama-saMbaMdhI vidhimAM bhramaNA utpanna thaI gaI; arthAt prItivALo, bhakta ane pratijJA karanAro paNa tuM na Avyo. ethI mane ema thayuM ke, 'A saMyamanA pratApe devagati Adi maLe che e vagere vAto banAvaTI che; eTale paraloka AdinI vAto phogaTa che, ane e phogaTa che eTale A saMyama AdinuM kaSTa paNa phogaTa che.' e ja kAraNe AvA prakAranI patita avasthA mArI thaI, bIjuM kazuM ja kAraNa nathI." 585 te dharmanI zaMkAnA nAza mATe kSullaka, potAnuM devarUpa darzAvIne potAnA parama upakArI sUri-mahArAjA pratye bolyo ke - "devatAo niraMtara abhaMgura mahAbhogonA bhogamAM atizaya rakta hoya che, AthI kAraNa vinA teo atizaya durgaMdhathI vyApta evI A pRthvI upara AvatA nathI. vaLI, meM nIrmelA nATakane jotAM ane te jovAmAM rasika banI gayelA Ape cha mAsa paryaMta tRSNA ane kSudhA vagere na jANyuM. *AthI he vibho ! Apa vicAro ke, 'A divya viSayagrAma ane saMgIta Adi atizaya dusyaja che, to pachI e saghaLuM choDIne devatAo ahIM zI rIte * Ave ?' arthAt Apa paNa samajI zakazo ke, duHkhe karIne tajI zakAya evA divya viSayagrAmane ane saMgIta Adine tajI ahIM AvavuM, e devatAo mATe ghaNuM ja muzkela che. 1. "sopyUrve prItimAnuM mavatta:, nRtasayopi nAta:| yattve tena mama prAnti:, saMnane sAMyane vidho / / / " 2. "mannuramahAmoLa-niratA: satataM surAH / naivAyAnti vinA hetuM, sudurgandhAvilAmilAm // 2 // " 3. " SaSaNmAsIM prekSamANena, prekSaNaM nirmitaM mayA / viviSe na tvayA tRSNA-kSuvAvi rasidyAtmanA ||rU|| 4. " divyo'yaM viSayagrAmaH, saGgItAdiH sudustyajaH / vidAya trizetra, thamALamyate vimo ! / / 4 /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 586 "te kAraNathI te AcAryadeva ! bhagavAna zrI arihaMta paramAtmAe prarUpelA mArgamAM zaMkArUpa kAdavanA anupathI Ape koI paNa divase samyagudarzananI malinatA karavI e yogya nathI. "he AcAryadeva ! "zrI jinezvaradevoe je je pharamAvyuM che, te te te pramANe ja che' e pramANe Ape ApanA hRdayamAM dhAravuM ke, jethI nirvANaramAmokSalakSmI Apane vare; arthAt he nAtha ! muktiramAne varavA mATe eka samyagadarzana ja parama kAraNa che, ane e samyagdarzana, parama vItarAga zrI jinezvaradevanA kathanane sarvAze satya mAnavAmAM ja che; mATe koI paNa kAraNa pAmIne, koI paNa kALe, Ape zrI vItarAga paramAtmAe prarUpelA mArgamAM zaMkA karI te samyagadarzana jevA anupama ratnane jarA paNa malina thavA devuM nahi." prayatnanI saphaLatAH A pramANenA aneka upAyo dvArA, pramAdamAM paDI gayelA potAnA paramaguru : zrI AcArya mahArAjAne pratibodha pamADIne, daivatA potAne sthAne cAlyo gayo ane te sUripuMgava paNa pratibodha pAmIne tarata ja pAchA pharyA ane pharIne gacchano Azraya karIne tathA dIkSAnI sArAmAM sArI rItanI ArAdhanA karI kRtakRtya thaI gayA, eTale potAnuM Atmazreya sAdhI gayA. kathAnakano upasaMhAra: prabhuvacanamAM kAraNavaza thaI jatA zaMkA doSathI bhavya AtmAone bacAvI levA mATe A "zrI Arya ASADhAbhUti' nAmanA AcAryadevanI kathAno upasaMhAra karatAM caritrakAra paramarSi pharamAve che ke - zramaNagaNAdhipati "Arya ASADhAbhUtinAM puSTikara amRtarUpa auSadhanA dravya jevuM, suMdara ane AzcaryakArI caritranuM nizcayapUrvaka zrotrarUpa pAtro dvArA pAna karIne; he saMsAravartI prANIo ! tame "zaMkA'rUpa doSano 1. tasmAttvayA''rhate mArge, zaGkApaGkAnulepanAt / samyagdarzanamAlinyaM, na vidheyaM kadApi hi / / 4 / / 2, yambinezvare: pravakta, tattathati cesi | dhAryamAcArya ! nirvANa-ramA tvAM vRNute yathA / / 5 / / 3. "ityAryASADhabhUteH zramaNagaNapatezcAru citraM caritraM, puSyatpIyUSayUSadravamiva niyataM zrotrapAtrenipIya / zaGkAdoSApahArAttanuta bhavabhRto'rhanmate sanmatiM bho! ena trahoviyatrazna: zrati ti va: sarvalADaDanandalAtrI dA"
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 : zaMkAthI sarjAtI anarthanI paraMparA ! - 41 17 apahAra karIne, zrI arihaMta paramAtmAnA matamAM sanmatine vistAro; ke jenA yoge sadAne mATe AnaMdane ApanArI traNe lokanI lakSmI zIghratAthI tamAro Azraya kare." 587 A kathAnaka u52thI puNyazALI AtmAo sahelAIthI samajI zake tema che, 52ma vItarAga zrI arihaMta paramAtmAe prarUpelI eka paNa vAtamAM zaMkA karavI, e potAnA ja hAthe potAnA AtmAnI katala karavA barAbara che. AthI je AtmAo potAnA AtmAnuM zAzvata hita karavA icchatA hoya, te AtmAoe prathama to game tevI dazAmAM ane game tevA prasaMgamAM paNa, prabhuvacanamAM zaMkA karavI joIe nahi ane kadAca matimaMdatA Adi je je kAraNo anaMtajJAnIoe darzAvyAM che, te te kAraNo dvArA zaMkA thaI jAya, to teNe paramopakArI paramarSionA vacanano vicAra karavo ke 1"je kAraNathI vizvamAM zreSTha evA zrI jinezvaradevo vagara upakAra karyo para AtmAono anugraha karavAmAM parAyaNa che ane rAga, dveSa ane mohane jItanAra che, te kAraNathI anyathAvAdI eTale asatya bolanArA hotA nathI." A kathanane hRdayapaTa upara kotarI laI, te zaMkAne mUlamAMthI ja naSTa karavAnA aviratapaNe akhaMDita prayatno karavA joIe. e prayatno dvArA zaMkAno nirmUla nAza karI, anaMtajJAnI zrI arihaMta paramAtmAoe upadezelA 'samyagdarzana, samyajJAna ane samyacAritra' rUpa mokSamArganI ja eka ArAdhanAmAM rakta thaI javuM joIe ane te dvArA A loka tathA paralokane sudhArI, mokSasukhane svAdhIna banAvI levuM joIe; emAM ja jainatva che ane emAM ja prabhuzAsananuM saMghatva che. A rIte zrIsaMgharUpa suragirinI samyagdarzana rUpa zreSTha vajraratnamayI je pITha, temAM bhayaMkara polANa ka2nA2 je 'zaMkA' rUpI pahelo ane bhayAnaka doSa, tenI upara ApaNe atyAra sudhImAM vivecana karI AvyA. have bIjo doSa je 'kAMkSA' tenuM svarUpa zuM che ? e vagere have pachI 1. 'gaLuvajyaparALu dda-parAvaLA naM niLA nAkhavarA | jiyarAgadosamohA ya, nannahA vAiNo teNaM / / 1 / / "
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 : kAMkSAnuM mULa - anukULatAnI IcchA vIrasaM. 2456, vi.saM.1986, poSa vada-11.zanivAra, tA. 25-1-1930 42 * bIjo doSa kAMkSA : * anukULatAnI bhUkhamAMthI kAMkSAno janma ! svArtha mATe dharmane nabaLo pADavAnI vRtti ! cAra Azrama ane jainadarzana : * zuM "gRhasthAzrama' e dharma che ? sAcI cikitsA : * sukha kyAM che ? * kharekhara duHkha zAmAM che? bIjo doSa kAMkSAH sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI mahArAjA, zrIsaMghanI vividha prakAre stavanA karatAM, zrIsaMghane nagara Adi sAta upamAothI stavyA bAda zrI suragirinI upamAthI zrIsaMghane stavI rahyA che. zrIsaMghanI sarakhAmaNI suragirinI sAthe karatAM agiyAra vizeSaNo vAparyA che, temAMnA prathama vizeSaNa dvArA sUtrakAra paramarSi pharamAvI gayA ke - "tattvArthanI zraddhArUpa samyagudarzana te ja mokSanuM prathama aMga hovAthI sArabhUta che eTale ke samyagdarzanarUpa zreSTha vajathI banela daDha, rUDha, gADha ane avagADha pIThavALA zrIsaMgharUpa mahAmaMdaragirine athavA evA zrIsaMgharUpa mahAmaMdaragirinA mAhAbhyane vinayathI jhUkI paDelo huM vaMdana karuM chuM. A uparathI e vastu spaSTa che ke, suragirino AdhAra jema pITha upara che, tema zrIsaMgharUpa suragirino AdhAra paNa samyagudarzanarUpa pITha upara che. jema zrImerU parvatanI vajUmaya pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che; tema zrIsaMgharUpasuragirinI samyagadarzanarUpa zreSTha vajaratnanI pITha paNa dRDha, rUDha, gADha ane 1. "samehaMsaUviravara-daDhaDhaDhAvaIDhapeDham | vaMdAmi viNayapaNao, saMghamahAmaMdaragirissa / / "
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 589 - 2: kAMkSAnuM mULa - anukULatAnI icchA 42 - avagADha joIe. zrIsaMgharUpa suragirinI samyagadarzanarUpa pITha dRDha tyAre ja bane ke, jyAre zaMkAdi doSorUpa polANathI rahita hoya. zaMkAdi doSo e vivara che, e jo pIThamAM thAya to kumatanI vAsanArUpa jaLa temAM praveze. tema thAya to avazya zrIsaMgharUpa suragiri daDha na rahI zake. pIThamAM vivara jevA doSo pAMca che. pAMca doSo paikIno prathama "zaMkA" doSa jema zrIsaMgharUpa suragirinI samyagudarzanarUpa sarvazreSTha vajaratnamayI pIThane polI karanAro che; tema kAMkSAdi cAra doSo paNa e pIThamAM avazya polANa karanArA ja che. pAMca doSomAM "zaMkA" doSa pahelo che ane "kAMkSA' doSa bIjo che. "zaMkA doSa upara ApaNe vicAra karI AvyA. have ApaNe bIjo doSa je kAMkSA che, tenA upara vicAra karIe. bIjA "kAMkSA' nAmanA doSanuM svarUpa ane pariNAma samajAvatAM kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke - kAMkSA' eTale anya anya darzanono graha, te kAMkSA paNa be prakAranI che. eka "sarvaviSaya' ane bIjI "tezaviSaya.' sarvaviSayA eTale saghaLAya pAkhaMDIonA dharmane icchavArUpa ane rezaviSaya eTale ekAdi darzanane viSaya karanArI jema ke, sugate snAna, anna, pAna AcchAdana ane zayana AdinA sukhano anubhava karavA dvArA aphlezakArI dharma bhikSuo mATe upadezyo che. kahyuM komaLa zayyAmAM zayana karavuM. prAtaHkAlamAM UThIne pIvA lAyaka vastunuM , pAna karavuM, madhyAhuna kALe bhojana karavuM. aparAhna samaye paNa pIvA lAyaka vastunuM pAna karavuM ane aDadhI rAte drAkSAkhaMDa ane zarkarAno upayoga karavo." ATaluM karavA chatAM paNa zAkyasiMhe aMte mokSa joyo che arthAt mokSa mATe tapa AdinI AvazyakatA nathI. A pramANe bauddha zAsana kahe che; e paNa aghaTita nathI, kiMtu ghaTita ja che tathA parivrAjako, bhauto ane brAhmaNo viSayono upabhoga karatA ja paralokamAM paNa sukhanI sAthe yojAya che arthAt sukhanA bhoktA bane che e kAraNe e dharma paNa ghaNo sAro che. 1. kAMkSA anyAnyadarzanagraha sApi sarvaviSayA dezaviSayA ca / sarvaviSayA sarvapAkhaNDi dharmAkAMkSArUpA / dezakAMkSA tvekAdidarzanaviSayA / yathA sugatena bhikSuNAmaklezako dharma upadiSTaH snAnAnapAnAcchAdanazayanIyAdiSu sukhAnubhavarUpeNa yadAha - 2. "mRET zALA pratisthA jevA, maLe mavatti pAna vAparA drAkSAkhaNDaM zarkarA cArddharAtre, mokSazcAnte zAkyasiMhena dRSTaH / / 1 / / "
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 590 AvA prakAranI - kAMkSA paNa paramArtha dRSTie vicArIe to bhagavAna zrI arihaMta paramAtmAe praNIta karela Agamo upara avizvAsa pedA karanAra che. e kAraNe 'kAMkSA' nAmano doSa paNa samyakatvane dUSita karanAra che. jenAmAM AstikAya ajaMpya hoya tene A kAMkSA doSa na naDI zake, ema sahelAIthI samajI zakAya tevuM che. zrI jinezvaradevoe je pharamAvyuM che, temAM pheraphAra hoya ja nahi.' AvA dRDha nizcayavALAne kAMkSAdoSa satAvI zakato nathI. kAMkSAthI bacavA mATe bhagavAnano mArga kaThora che eTalA mAtrathI prabhumArgamAM calacitta nA thaI javAya enI pUratI kALajI rAkhavI joIe.. anukULatAnI bhUkhamAMthI kAMkSAno janma! sabhAH jagatamAM sAruM mUkIne khoTuM levAnI icchA kone thAya ? buddha sAdhuo mATe takalIpha vagarano mArga paNa kAlyo ja ne ? mATe samajo ke takalIpha vinA thatA dharma tarapha duniyA saheje AkarSAya che, itara darzananuM AkarSaNa thavAno pradhAna hetu takalIphano abhAva hovo e che. jyAM zArIrika takalIpha na hoya, takalIpha vinA dharma thAya che ema kahevAnuM hoya ane vagara mahenate dharmamAM khapAtuM hoya tyAM to DhagalAbaMdha dharmI maLe. "mukti to beya dharma kahe che to sahelAIthI jyAM mukti maLe e dharma kema na levo ? AvA bhAvanA tarata Ave che. pachI emAM sArAsArano vicAra karavApaNuM nathI rahetuM, paNa buddhimAna saheje vicArI zake che ke, "thoDI mahenate UMcuM sAdhya kema ja sadhAya?" devadAranI nisaraNI to sAmAnya makAnamAM cAle paNa moTA baMgalAmAM kema ja cAle ? jyAM hajAronI avarajavara hoya tyAM devadAranI nisaraNIthI na ja cAle ! paNa Aje evI vicAraNA Atmahitakara viSayamAM naSTaprAya thaI gaI che. A ja kAraNe Aje ema kahI devAmAM Ave ke, "jaina thavA mATe tilaka sivAya bIjA kazAnI jarUra nathI." ghare haLadaranA gAMThiyAthI paNa tilaka karI jaina gaNAvI zakAya che, tevA evA jaina thanArA ghaNA; ane uparathI mahine pAMca-pAMca rUpiyA ApavAnuM kahevAmAM Ave to to pUchavuM ja zuM ? zrI RSabhadevasvAmIjInA jamAnAmAM paNa zrI bharata mahArAjAne parIkSA 1. iti, etadapi ghaTamAnakameva na dUrApetam / tathA parivATabhautabrAhmaNAdayo viSayAnupamuJjAnA eva paraloke'pi sukhena yujyanta iti sAdhIyAneSo'pi dharma iti / evaM ca kAMkSApi paramArthato bhagavadarhatpraNItAgamAnAzvAsarUpA samyaktvaM dUSayati / "
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 591 -- 2 : kAMkSAnuM mULa - anukULatAnI icchA 42 21 karavI paDI hatI. to pachI, AjanA AvA vicitra samaya mATe to pUchavuM ja zuM? kaMI paNa karavuM na paDe ane jaina kahevarAvAtuM hoya emAM Aje evA AtmAone harakata na hoya emAM zuM Azcarya che ? zrI jinezvaradevano mata suMdara, paNa sahelAI mATe itara darzanamAM javAnI bhAvanA thAya; e kAMI asaMbhavita nathI. bauddha darzanamAM snAna, icchita bhojana ane pAna vagerenI chUTa, gAdalAM vageremAM sUvAnI chUTa, tamAma sukhasAmagrInI chUTa thatAM tyAM dharma gaNAvAyo eTale evA dharmamAM javAnI bhAvanA jhaTa thAya paNa e kAMkSA nAmano doSa che ane e samyaktvane dUSita karanAro che; e vAta kadI ja bhulAvI joIe nahi.7 je AtmAo, dharmanI icchA karatAM anukULatAne adhika icchanArAo che, teone e khyAla bhAgye ja rahI zake che. evA AtmAo prApta thayelA prabhuzAsanane sahelAIthI hArI jAya che, kAraNa ke, pudgalAnaMditA e ghaNI ja bhayaMkara vastu che. AtmA anAdi kALathI pudgalano rAgI che, pugalano prema to eno jIvato ne jAgato che. pudgalane harakata na paDe e bhAvanA to enI nizcita che, eTale koI paNa zAstramAM enI sevAnI vAta Ave ke e tarata pakaDe ! "dharma sAcavavAmAM A (pagala)ne pradhAna na gaNavuM joIe." evI vAta . Ave tyAM zaktinAM bahAnAM kADhe ke jevI zakti tevI bhakti ane "A (zarIra) vinA dharma thaI zake tema nathI mATe enI sevA barAbara karavI joIe." e vAta Ave ke jhaTa pakaDe !! are eTaluM ja nahi paNa anukULatAno artha evA AdhAra to zodhato ja phare !!! - kevaLa pulabhAvanI dRSTi ane emAM upAdeyabuddhi e mithyAtva che; pudgalane anukULa Ave evI sahelAIvALI cIjane AtmA saheje pasaMda kare che. ene laIne ja zrI jinezvaradevanAM suMdara darzanane mUkI itara darzananI vAto grahaNa karavAnI abhilASA jAgRta thAya e kAMkSA nAmano doSa che. itara darzanamAM tevA pratibaMdhano abhAva che. eTale tevI takalIphanuM nAma nahi ane amuka amuka kriyA duniyAnI karavI paDe te paNa dharmarUpe manAya che mATe e tarapha saheje AkarSaNa thAya che, eTale e kAMkSA doSa che enuM paNa anUkULatAnA arthIne bhAna rahetuM nathI. svArtha mATe dharmane nabaLo pADavAnI vRtti ? | itara darzanamAM gRhasthapaNuM (gRhasthAzrama) paNa dharma gaNAya che, amuka samayanI amuka kriyA paNa emAM dharma gaNAya che. jyAre A darzanamAM to AtmA
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 592 mATenI pravRtti te ja dharma. paNa duniyAnI kAryavAhI dharma nathI ja gaNAtI. itara darzanamAM to e dunyavI kriyA paNa dharma gaNAya che ne ! "vepAra e sAdhu mATe pApa, paNa gRhastha mATe to dharma. kema ke e vepAra para duniyA jIve che' e bhASA jainadarzananI nathI paNa kumatanI che. chatAM emAM anukULatA hovAnA kAraNe e vAta ekadama rUci jAya che. AthI dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke jainadarzanathI viparIta siddhAMto tarapha abhiruci e kAMkSA nAmano bIjo doSa che ane te samyakatvane malina karanAro che. eka sAdhu pApa ane puNyano viveka kare tathA duniyAnA rAgamAMthI khaseDI tyAga tarapha vALe tyAre e ja lebAsamAM rahelo bIjo sAdhu rAganI prazaMsA kare; sAMbhaLanArA to e ja, navA nathI, chatAM e vAtomAMthI pahelI vAta na ruci enuM kAraNa kAM to ajJAna kAM to kAMkSA. jene zrI jinezvaradeve prarUpelA tyAganI rUci hoya tenAmAM to zrI jinezvaradevanA.dharma, pratye rAga gaNAya paNa saMsAra pratyenA rAganI rUci hoya tyAM zuM ? rahevuM che zrI jinezvaradevanA zAsanamAM paNa cAle che te cAlatuM rahe to ThIka, e vAta haiyAmAM . beThI hoya te kema cAle ? eka rIte to e paNa kumatanI abhilASA jevuM ja che; paNa evAo kahe che ke, "ame janmanA jaina, jaina kahevAyA ane jainamAM AgevAna gaNAyA, have itaramAM jaIe zI rIte ? mATe AmAM thI ja pola nIkaLe ane TaTTa cAle to ThIka. A kevI ajJAnatA ? atyAra sudhI jene deva guru dharma mAnyA emAMthI dekhItI rIte khasavuM pAlavatuM nathI mATe AmAM ja pola pADI enA AdhAre TaTTa calAvavAno prayatna e to bhayaMkaramAM bhayaMkara ja ajJAnatA ane adhamatA gaNAvI joIe. cAra Azrama ane jainadarzanaH | itaramAM cAra Azrama kahyA che - "brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyastAzrama." paNa A darzane to sIdhI ja saMyastanI vAta karI che. pelA lokone rahevuM ahIM ane bhAvanA lAvavI che tyAMnI. e zuM, e vicAro. zrI jinezvaradeva brahmacaryanuM vidhAna kare. saMnyastanuM kare, vAnaprasthAzramanuM paNa kare kema ke emAM aMze nivRtti che paNa vacalA gRhasthAzramanuM vidhAna kema ane kaI rIte kare e vicAryuM ? e vicAra zAthI nathI thato ? kahevuM ja joIe ke, kAM to prabhunuM darzana rUcyuM ja nathI ane rU hoya to have "kAMkSA nAmanA doSe potAnI sattA jamAvI che. e kAMkSA kAMkSArUpe na mukAya ane samyaktvarUpe mukAya evA be lokonA manoratha che mATe e doSa to bhayaMkara koTimAM jAya che. sAmAnya vyakti paNa jo te vicAre to kahI zake ke zrI jinezvaradevanuM zAsana ghara mAMDavAnuM ke strI paraNavAnuM vidhAna na ja karI zake.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59s - 2 : kAMkSAnuM mULa - anukULatAnI icchA - 42 - 23 zrI jinezvaradeva vItarAga e zrI jinezvaradevanA zAsananA guruo paNa paMcamahAvratadhArI che ane e AgamamAM paNa pAMca mahAvratonI ja mukhyatA che; AmAMthI have bIjuM nIkaLe kyAMthI ? AjanA keTalAka mAne che ke, "jo koI paNa rIte A dAkhala thAya, bhoLA sAdhuo AmAM phasAya ane e rIte kahevA mAMDe to amAro beDo pAra ! AvA doSane laIne Aje badhA ja doSonuM sAmrAjya chavAI gayuM che. AthI spaSTa che ke, zrI jinezvaradevanuM darzana suMdara che, e ja tAraka che. paNa bIjA sAmAnya darzananI icchAnuM kAraNa enA AcAromAM sahelAI che, e che ane anukULatAnA arthIo saheje emAM phasAI paDe che. zuM "gRhasthAzrama' e dharma che? sabhA gRhasthAzramane bhagavAne dharma kahyo che ne ? bhagavAne gRhasthAzramane dharma nathI ja kahyo. bhagavAne be prakArano dharma kahyo che e vAta sAcI. be prakAranA dharmamAM eka sAdhudharma ane bIjo gRhasvadharma, paNa ethI gRhasthAzrama dharma che ema mAnavAnuM nathI, kAraNa ke, ema kahIne e upakArIoe gRhasthAzramane dharma nathI kahyo paNa gharabAra Adi na tajI zakAya tene mATe tyAM rahIne paNa AcaravAno dharma kahyo che. gRhasthAzrama e to pApa ja che." ema prabhunuM zAsana spaSTapaNe jaNAve che. bhagavAne kahyuM zuM ? e ja ke, sAdhupaNuM e ja muktisAdhanAno rAjamArga che. jenAthI sAdhupaNuM na levAya te gRhasthapaNAmAM rahevA chatAM paNa sAdhupaNAnI bhAvanA rAkhIne aNuvratAdi dharmane . ArAdhe. "thoDAe sAdhu thavuM joIe ane bAkInAe gharamAM rahevuM joIe." ema "bhagavAne nathI kahyuM. chokarAM ramADavA paMpALavAnI vAto karavA bhagavAna navarA nahotA. bhagavAne to sAdhudharma ja pradhAnapade pharamAvyo che. je sAdhu na thaI zake tene mATe gRhasthapaNAmAM paNa aNuvrata, guNavrata, zikSAvrata, dAna, zIla, tapa, bhAva, jinapUjana, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadhAdi dharma batAvyo che. A badhI kriyAo e dharma kharo. paNa gRhasthAzrama e dharma nahi. bhagavAne kahelo gRhasthadharma ja evo che ke sAdhu thavAnI bhAvanA vinA paLe ja nahi, gharamAM rahevA mATe paLAto dharma e vAstavika dharma ja nathI. paisA kamAvA ke grAhakonI saMkhyA vadhAravA mATe ja nIti pALavI e vAstavika nIti nathI. paNa e to lobha che ane lobha e kaSAya che, tathA kaSAya e pApa che. tapasvI kaherAvavA mATe ja upavAsa karavo e vastutaH tapa nathI, kAraNa ke, ene mana tapanI kiMmata nathI paNa nAmanAnI kiMmata che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 AthI samajavuM joIe ke, sAdhudharmanI vAsanA vinA gRhasthadharma paLato ja nathI. paisA maLe, jiMdagI sukhI thAya, paralokamAM paNa sAhyabI maLe e mATe ja jinapUjanAdi thAya, e paNa vastutaH dharma nathI. paNa saMsA2thI chUTavA mATe thAya te dharma che. saMsA2thI chUTavAnI bhAvanAthI pUjA karanArA keTalA ? zrI jinezvaradevanA pUjArIne vairAgya kema na hoya ? vairAgya nathI Avato, nathI gamato, enuM kAraNa eka ja che ane te e ja ke je hetuthI pUjA thavI joIe te hetuthI thatI nathI. 'kyAre bhagavAna jevo thAuM !' evI Urmi zrI jinezvaradevanI pUjA karatAM AvavI joIe. 'Avo kyAre thAuM' evuM tyAgIne (sAdhune) joIne thavuM joIe. je bhAvanAe thavI joIe te bhAvanAe eka paNa dharmakriyA na thAya enuM pariNAma joIe tevuM na Ave emAM zuM Azcarya che ? 24 594 ja jJAnIo to kahe che ke duniyA pratyeno abhAva (dunyavI padArtho pratyenI aruci) thayA vinA zrI jinezvaradevano dharma vastutaH paLato nathI. dunyavI padArtho pratye abhAva AvyA vinA dharma thAya zI rIte ? zrI jinezvaradevanI vAto haiyAmAM Utare kyAre ? tyAre ja ke jyAre haiyAnuM mithyAtva nIkaLe. dunyavI padArthone upAdeya mAnI tenI prApti mATe ja prabhunI pUjA karavI e dharma nathI. keTalAka to evA che ke pUjA karavA chatAM jenI pUjA kare tenI kiMmata ghaTADe. ahIM AvIne kahe ke, vepAranI maMdI che, zuM karIe ?' AvAone kahevuM paNa zuM ? deva, guru, dharma pAse duniyAnI bhIkha kema magAya ? AtmaguNa ane AtmaguNane khIlavanArAM sAdhano magAya paNa AtmaguNanAzaka padArthonI bhIkha deva, guru ane dharma pAse kema ja magAya ? hAninuM kharekharuM kAraNa ja A che. 'Avaka ghaTI, vepAramAM maMdI AvI' emAM zAsanane zuM ? zAstra to kahe che ke, 'Avaka ghaTe ! saMsAranuM svarUpa ja evuM che' koIka kahe che ke, 'ghara baLyuM !' zAsana kahe che ke, 'pApodaya !' koIka kahe ke, 'bAyaDI marI gaI, zuM karuM ?' sAdhu brahmacarya pALavAnuM kahe. 'nathI paLatuM' ema pelo kahe. sAdhu ene maryAdAmAM rahevAnuM kahe, paNa emAM paNa e kahe ke maryAdAmAM rahevAya tema nathI, to ene sUjhe te kare, emAM sAdhu bIjuM kahe paNa zuM ? A badhI vAto uparathI samajAze ke, gRhasthAzrama e dharmarUpa nathI ja. sAcI cikitsA : sabhA jainadarzanamAM rahelA sAdhu zuM jainone duHkhI joI zake ? jainadarzananA sAdhu to AkhI duniyAne du:khI joI rahyA che. bIjI vAta e che ke jainadarzanane pAmelA AtmAo kyAM duHkhI che ? nADIparIkSaka e ja sAco vaidya
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 595 - 2 : kakSAnuM mULa - anukULatAnI icchA - 42 - 25 bAkI daradInuM gAyuM gAya te sAco vaidya nathI. nidAna kare te sAco vaidya paNa daradI kahe tema kahe te sAco vaidya nathI. daradInA kahevA para nADIvaidya AdhAra na rAkhe. have vicAro ke, duHkha zAthI ane du:khI kema ? dharmInuM kAMma che ke, dharmInI bhakti ane sAmAnya-duHkhIne sahAya kare, enuM rakSaNa kare, ene zAMti Ape, ene ucca dazAe caDAvavA yogya prayatno kare, paNa pelo kahe tema karavA koI ochuM ja baMdhAyela che ? nirdhana ja duHkhI che ema mAnavuM e paNa mUrkhAI che. paisAvALA paNa duHkhI che. dhanavAnane paNa duHkha, nirdhanane paNa duHkha, moTAne paNa duHkha, nAnAne paNa du:kha, patnIvALAne paNa duHkha ane patnI vagaranAne paNa duHkha, arthAt saMsAramAM eka dharma sivAya sukha che ja kyAM? sukha kyAM che? sabhA: 'e duHkha nathI dekhAtuM !" nathI dekhAtuM to UMdhA cazmA paheryA haze ! joIe e sadgaNa nathI ane viSayakaSAya upara aMkuza nathI, e jIvanamAM sukha kyAMthI maLe ? so AdamI salAma bhare ane eka AdamI salAma na bhare tyAM paNa duHkha thAya che, kAraNa ke, mAnI mANasa so AdamInI salAmane bhUlI jAya che ! ane eka mANase salAma na bharI ne tene yAda Ave che. janmyo tyAre pAI nahotI ane paccIsa lAkha bhegA karyA chatAM emAM eka lAkhanI khoTa gaI eTale moTI poka mUke paNa covIsa lAkha che e na jue ! be baMgalAvALAne trIjo baMgalo nathI e duHkha che !! pacIzavALAne pacAsa, 'pachI so, baso, pAMcaso hajAra ema icchA vadhatI jAya che, vicAro ke, sukha che kyAM ? - patnI nahotI maLatI tyAre bUma mAranAro paraNyA pachI paNa poka mUke che ke, "phAvatuM nathI kaho sukha kyAM che? zAstra to kahe che ke, "AtmA para kAbU rAkho to ja zAMti maLe. duniyAnI amuka vastunA abhAvamAM duHkha ke sadbhAvamAM sukha nathI. duHkhanA nAzano rasto to saMtoSa ja che, virAga che. lAkhamAM sukha nathI. badhAne rAjya maLe to e sukha kyAM che ? badhAne rAjya maLe toya sukha na Ave kema ke pApa che. - zrI zreNikarAjA tathA zrI zAlibhadra beya sukhI hatA enuM kAraNa vicAro. zreNika mahArAje zrI zAlibhadranI riddhi joIne kahyuM ke, "kyAM A ane kyAM huM ! bhagavAne puNyanA aneka prakAra kahyA che. AnuM bhogapuNya e bhogave che, mAruM
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 595. rAjapuNya huM bhogavuM chuM.' AvI bhAvanAnA yoge emane duHkha na thayuM, nahi to lUMTavAnI bhAvanA na thAta ? mATe vicAro ke, sukhano AdhAra zAnA upara che ? puNya temaja pApa, beyano bhogavaTo karatAM na AvaDe to sukha nathI, duHkha ja che. puNya ane pApa beya para mAne, enA yoge maLelI sAmagrIthI potAne judo mAne to e beyano bhogavaTo karatAM AvaDe ane choDatAMya AvaDe enA abhAve badhA ja duHkhI che. AvI bhAvanAvALo sAdharmika che ane enI bhakti karavI te to dharmanI ja bhakti che. zakti hovA chatAM AvA je sAdharmikanI bhakti na kare te anupama dharmanI ArAdhanAthI vaMcita rahe che. sabhAH "sAheba ! sAdharmika vAtsalyano abhAva che." sAdharmikapaNAno paNa abhAva che ne ! sAdharmikapaNe keLavo eTale vAtsalya ApoApa UbharAze. pApAnubaMdhI puNyanA pratApe banelA zrImAno, lakSmInA lobhI che ane pApAnubaMdhI pApanA yoge daridrI banelAo, lakSmInA arthI che;. beyamAM A khAmI che. zAstrakAro kahe che ke, zrImAno jo lakSmInI gulAmI mUkI de ane daridrI jo enuM arthapaNuM mUkI de to tarata badhuMya ThekANe paDe. Aje moTe bhAge bemAMthI eka paNa prazaMsApAtra nathI; ekenAM vakhANa thAya ke guNa gavAya tema nathI. ubhayamAM yogyatA Ave to Aje paNa badhuMye che; mATe A duHkhI che eTalo ja mAtra vicAra karI unmArge dorAI javA jevI vicAraNAone hRdayamAM sthAna ApavuM e koI paNa rIte yogya nathI. duHkhanuM nidAna evuM karo ke jethI ribAvuM na paDe. gharabAra, kuTuMba, lakSmI vagerenA abhAvamAM mithyAdRSTi to duHkha mAne paNa zrAvakoya mAne ? ajJAno jene duHkha mAne che, te duHkha mAnavAmanAvavAmAM sAdhu bhegA kema bhaLe ? daradIno sannipAta vaidyane ocho ja thAya ? sannipAtanA daradIne to vaidya doraDe bAMdhavAnuM paNa kahe. saMbaMdhIo bAMdhavAnI nA kahe to paNa vaidya to kahI de ke, "UThaze, mAthuM bhaTakAze ane daradI ribAIne maraze, doraDe bAMdhavAthI bhaTakAvuM vagere nahi bane ane ethI paDyo paDyo bhale dhruje paNa vadhAre ribAze nahi." e ja rIte A paNa sAcA cikitsako kahI de ke, "lakSmI na maLe, sukha na maLe to saMtoSa pakaDavo, mAnavuM ke bhAgya nathI ane vadhumAM vicAravuM ke maLavAthI phAyado paNa zuM che ?' A vicArathI AtmAne apUrva zAMti thAya che ane sAcuM jainatva khIlI UThe che, paNa A vicAro Aje pasaMda ja zAnA paDe ? Aje to Avaka thoDI ane kharacA ghaNA pachI sukha maLe ja zAnuM ? sAdhana na hoya to kharacA ochA karavA joIe ane sAcA saMyamI banavuM joIe. pAna, bIDI, sigAreTa, hoTala, cAha, nATaka,
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 597 - 2 : kAMkSAnuM mULa - anukULatAnI icchA - 42 ceTaka, e badhuM zA mATe ? khIssAM khAlI che ane kharacavuM ghaNuM che mATe duHkha che. vagara paise kharacavAnI bhAvanA e ja duHkha. sabhAH zrImaMtonI kRpaNatAthI devadravya para najara gaI ne ! e nyAya kyAMno ke koInI udAratAnA abhAve bIjo devALuM kADhe ? koI lakSmIvAna che paNa pApodaye enAmAM udAratA nathI mATe bIjo pApa kare ? ane enA gunAno Aropa bIje ? badhAM ja pApa zrImAnonA ja mAthe ? koI zrImAnane kahe ke, "Apa ! nahi to maMdiranuM dravya khAI jaIe chIe ane enuM pApa tane !' ema kahIne devadravya khAI jAya enuM pApa zrImAnane lAge ke e pApAtmAne lAge ? je je AtmAmAM teTalI khAmI che ema samajAI jAya to badhI ja paMcAta TaLI jAya. vaLI kevaLa roTalAnI vAta ja Aja kyAM che ? dharmanA arthI hoya ane kevaLa roTalAnI ja apekSA hoya to to badhA rastA che. paNa evuM kyAM che ? sabhAH "patnI, parivAra, ThAThamATha badhuM joIe che.' have samajyA ! are ! roTalA khAnArA, sahAya lenAra paNa Aje kahe che ke, "ame tamAruM mAnavA baMdhAyelA nathI. ame bhaNyA bhale, tame amane bhaNAvyA paNa tame kaho tema vartavAne ame baMdhAyelA nathI. marajI Ave tema vartavAnA !" kaho kyAM che sAdharmikapaNuM ? pApanA yoge game te avasthAmAM paNa artha-kAmanA abhAvanI phariyAda devagurudharma pAse laI javAya ? keTalAka to evI vAta kare che, kahe che ke, "deva paisA apAve evA camatkArI joIe ane guru bekArI TALe evA joIe. paNa e vicAra nathI Avato ke pApanA yoge AvelI bekArIne koI paNa zI rIte kADhe ? bhaNelA gaNAtAo paNa potAnI sahInA menIphesTA bahAra pADe che ke, "jaina sAdhuoe jaina samAjanI bekArIno savAla carcA vinA 'chUTako nathI. huM kahuM chuM ke sAdhu kadI e savAla na carce." bekArI pApanA yoge AvI che mATe pApa khaseDo, lobha TALI saMtoSa Adaro ane viSayakaSAyane mUkI do. kharekhara dukha zAmAM che ? sabhAH mULa kAraNa tarapha daSTi jatI nathI. Aje to evA loko duniyAnA savAlone dharmadraSTie vicAravA mAMge che, anAcAramAM dharmanI chApa marAvavA mAMge che ! paNa teone e vicAra nathI Avato ke, pApamAM dharmanI chApa kema hoya ? eka mANasa ema kahe che, "mAre marI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 598 javuM che, mane jhera lAvI Apa, nahi lAvI Ape to khaMjarethI marIza mATe jhera Apa.' to ene lAvI ApavuM ? nahi ja. kAraNa ke, ene sUjhe tema e kare paNa ene jhera lAvIne kema ja apAya ? e rIte unmArge caDhelAo temane phAve tema kare paNa tevAone dharmadaSTie vicArIne uttejana kema apAya ? dharmadaSTie unmArga kema ja poSAya ? koIne potAne ja narake javuM hoya to ene svarga mokalavAnI ApaNI tAkAta nathI. e loko to ema kahe che ke, "deva to amane Ape evA camatkArI joIe, ane samAjanI ciMtA na kare te guru nahi ane badhI vAtanI jemAM hA na hoya te dharma nahi" zuM A kharuM che ? nahi ja. kAraNa ke zAstra to kahe che ke, "deva to . vItarAga ja, e deva bhakti kare tenA upara rAgI na thAya ane gALa Ape enA upara dveSI na thAya, guru che ke jene gharabAra nahi ane duniyAne paNa gharabAra vagere choDavA jevuM che ema ja samajAvanArA ane duniyAne eTale viSaya kaSAyarUpa saMsArane khoTo samajAvavAnI jemAM vAta te dharma, arthAt viSayanA virAgane, kaSAyanA tyAgane, guNanA anurAgane ane e traNeya karanArI je dharmakriyA, temAM apramattapaNuM lAve te dharma. 'deva potAnA bhaktone lAkho Ape, guru saMsArano upadeza Ape ane dharma viSayakaSAyanI chUTa Ape evuM ahIM koIe kahyuM ja nathI. saumAM sukhI thavAnI zakti che paNa evo prayatna thAya to. upAya duHkhI thavAnA thAya tyAM sudhI sukhI thavAya ja zI rIte ? sukhI thavAnI bhAvanA hoya to "gRhasthapaNAmAM rahevAnI zrI jinezvaradeve chUTa to ApI nathI ja' e gokho. e upakArIoe gRhasthadharma jarUra kahyo che. paNa gRhasthAzramamAM rahevuM ema nathI kahyuM. sAdhu thavuM e paramadharma che. - sAdhu thavuM hoya teNe pAMca mahAvrato pALavAM joIe, jenAthI e na bane te gRhasthapaNAmAM pAMca aNuvrato, traNa guNavrato ane cAra zikSAvrata pALe, dAna de, zIla pALe, tapa kare ane bhAvanA UMcI rAkhe. vicAro - "gRhasthano dharma dAna ke lakSmI ? guhasthano dharma zIla ke sadAcAra? gRhasthano dharma tapa ke khAvuM ? gRhasthano dharma sArI bhAvanA ke narasI ? sArI bhAvanA kaI ? 'lAkha meLavuM, kaMpanI kADhe, baMgalo baMdhAvuM' e zuM ? sArI bhAvanA che ? kahevuM ja paDaze ke nahi, to vicAro ke, samyagudaSTinI bhAvanA kaI ? kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA zrAvake karavAnI bhAvanAmAM pharamAve che ke -
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 H kAMkSAnuM mULa - anukULatAnI icchA - 42 29 14 zrI jinezvaradevanA dharmathI rahita evo huM cakravartI paNa na thAuM ane zrI jinezvaradevanA dharmathI vAsita evo huM dAsa paNa thAuM ane daridra paNa thAuM." 599 arthAt zrI jinezvaradevanA dharmanA abhAvamAM cakravartIpaNuM paNa mAre na joIe ane jyAM zrI jinezvaradevano dharma hoya tyAM dAritrya hoya to paNa bhale hoya. 'e dharma pAmyA pachI huM dAsa nathI.' e bhAvanA che. A bhAvanA AvI tyAM duHkha hoya ja zAnuM ? dharma hoya to daridratAnoya ene vAMdho nathI paNa dharmarahitapaNAmAM to cakravartIpaNAnoya e inkAra kare che. eTale ke nathI mAMgato, ane dharmanI hayAtIvALA dAridracapaNAno paNa ene vAMdho nathI. samyaSTinI A bhAvanA hoya che. cakravartIpaNAmAM sukha hota to dharmarahitapaNe e na mAgyuM te kema banata ? AthI samajo ke, 'cakravartIpaNAmAM sukha nathI ane dAridrayamAM du:kha nathI.' 'sukha to dharmamAM che ane duHkha dharmanA abhAvamAM che,' e nizcitapaNe samajo ! A prakArano jo nizcaya thaI jAya to prabhuzAsanamAM avicaLa zraddhA thaI jAya ane e zraddhAnA pratApe, nahi to thAya zaMkA ke nahi to kAMkSA thAya. 'kAMkSA' doSa prabhuzAsananI ruci ghaTADIne itara zAsananI abhilASA pedA kare che. ethI bacavA mATe sAcA vivekI banavuM joIe ane e viveka dvArA vastumAtranA svarUpano vicAra karI prabhuzAsanamAM khUba dRDha banavuM joIe. * 1. "ninadharmavinirmAvato, mA pUrva cakravatti / syAM reTopi riTropi, binadharmAdhivAsitaH / / / "
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 : upakAra-apakArano viveka vIrasaM. 2456, vi.saM. 1989, poSa vada-12 ravivAra, tA. 23-1-1930 * paudgalika rasikatA e ja pApa : * samayadharmanA nAme sagavaDiyA dharmanI zodhamAM : samyagdaSTinAM vivekacakSu : pApasthAnakane puNyasthAnaka banAvAya kharuM paNa manAvAya nahi : e to vAMdarAne dArU pAI nisaraNI ApavA jevuM! * upakAranuM svarUpa samajo ! sAdhu zAnA virodhI che ? * jIvanamAM kAMI nahi ne ame paccIsamA tIrthaMkara? padgalika rasikatA e ja pApa: sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI. zrIsaMghane suragirinI sAthe sarakhAvatAM, enI vajamayI pIThane sthAne samyagdarzana kahe che, te samyagdarzana merUpIThanI jema daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. pAMca doSo samyagdarzana, rUpa pIThamAM polANa karanArA che. jo e pAMca doSo dvArA e pIThamAM polANa thAya to kumatanI vAsanArUpa pANIno emAM praveza thAya; ane jo ema thAya to zrIsaMgharUpa suragiri sthira rahI zake nahi. e ja kAraNe e pAMca doSomAM pahelo doSa zaMkA che. e zaMkA doSa ghaNo ja kAramo che. e doSanuM pariNAma paNa ApaNe "aSADhAbhUti' nAmanA AcAryanA AkhyAnathI joI AvyA chIe. e zaMkA doSathI malina aMtaHkaraNavALA AtmAne zrI jinezvaradevanA vacanamAM jevo joIe tevo vizvAsa nathI raheto ane e avizvAsa tattvadRSTi mATe ghaNo ja aniSTakara che, emAM kazI ja zaMkA nathI. e ja kAraNe anaMta upakArI mahApuruSo pharamAve che ke - _ "jinamatagatAM zaGkAM kurvananekapAra trikApAyapadaM syAt" "zrI jinezvaradevanA matamAM kahelA koI paNa padArthanI aMdara zaMkA karanAro AtmA, paraloka saMbaMdhI aneka apAyonuM sthAna thAya, arthAt evA AtmAne paralokamAM aneka apAyonA bhoktA thavuM paDe che."
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 601 3 : upakAra-apakArano viveka - 43 te ja kAraNe kahyuM che ke - 31 "vimalamapi hi cetaH zaGkayA paGkila syAt, paya iva ca payodheH kardamoddAmayogAt / tadanu ca jinavAkye pratyayaH syAdagADhaH, sa ca khalu paripanthI tattvadRSTeraniSTaH / / 1 / / " 'uddAma kIcaDanA yogathI jema sAgaranuM pANI kAdavavALuM thAya tema nirmala paNa aMtaHkaraNa zaMkAthI malina thAya. e malinatA thayA pachI zrI jinezvaradevanA vacanamAM rahelo je vizvAsa, te zithila thaI jAya che ane e zithila vizvAsa tattvadRSTino kAramo zatru che.' jema zaMkA doSa kAramo zatru che tema kAMkSA doSa paNa bhayaMkara zatru che. atre e ja doSanI vAta cAle che. paramatanI abhilASA te kAMkSA. 'zrI jinezvaradevanA kalpatarU jevA matane mUkI, bAvaLa jevA anya matanI icchA kare koNa ?' A vAta kharI, paNa AtmAne jyAM sudhI AtmabhAvanuM bhAna nathI thatuM tyAM sudhI ene satya karatAM saheluM bahu game che. muzIbate ahIM Avyo, paNa vinA takalIphe dharmI manAvAtuM hoya to e icchA jhaTa thAya che. duniyAnA prANIonI bhAvanA saheje sahelAI tarapha vaLe che, kAraNa ke, pudgalAnaMdI AtmAone pudgalano AnaMda maLato hoya ane dharmI'manAvAtuM hoya, to te bahu game che. jagatanA jIvo pudgalanA rasiyA che, eTale enI khAtara AtmA vastu bhUlavA taiyAra che. Astika mAtra mAne che ke, AtmA ane zarIra bhinna che, zarIrane choDIne AtmA javAno che; chatAM zarIranI ciMtAmAM AtmAne prAyaH koI yAda paNa karatuM nathI. kaho ke, zarIra mATe AtmAne bhUlanArA keTalA ? sabhAH lagabhaga badhA ja ! jyAre zarIranI ciMtAmAM AtmAne bhUlanArA lagabhaga badhA ja tyAre AtmA mATe zarIranI ciMtAne bhUlanAra zodhavA paDe, are, zodhatAMye hAtha na Ave e zuM ochuM zocanIya che ? zarIra ane AtmAnI bhinnatAno svIkAra karavAM chatAM paNa zarIranI upAsanA e ja pradhAnapade rahe che. dUdhanI madhuratA pANIthI vadhAre che, chatAM paNa 'haMsa' pakSImAM ja e guNa che ke, pANIne dUra kADhIne dUdha pIe paNa bIjA pakSImAM e guNa nathI; tema zarIra ane AtmAnI bhinnatA Astika mAtra svIkAre, paNa AtmAne jaDanA saMsargathI alaga karavA khAtara zarIranAM sukha varjanAnI zakti to jainamunirUpI haMsamAM ja che. jANe ghaNA, bolavAmAM koIne harakata nahi. paNa vartAvamAM ja muzkelI che. AthI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 602 32 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 pulAnaMdI jIvone sahelA dharmanI abhilASA thAya e sahaja che. vaLI, keTalAka Aje anya matamAM ghaNuM ToLuM joIne sAcA mArgamAM khAmI mAnI bese che. Aje ghaNA kahe che ke, "bahumatIne mAnavI ! sAcuM hoya to bahumatI kema nahi ?' e ja sUcave che ke, ajJAnane, eTale vastusvarUpane nahi samajanArane khoTA pratye paNa ADaMbarathI abhilASA thavAno saMbhava che. e ja kAraNe ajJAna AtmAone, pariNAme asuMdara evA dharma pratye paNa abhilASA thAya emAM Azcarya nathI ane ema thavAmAM pudgalAnaMda e prabaLa kAraNa che. ' samayadharmanA nAme sagavaDiyA dharmanI zodhamAM! sabhAH "sAheba ! ethI ja Aje samayadharmanA nAme sagavaDiyo dharma cAlI rahyo A che ne ? samayadharmanA nAme sagavaDiyo dharma cAlavAnuM e ja mukhya kAraNa che, emAM kazI ja zaMkA nathI. Aje kahevAtA sudhArako jene samayadharma kahe che. teM e. sagavaDiyo dharma ja che. bAkI vAstavika rIte to zrI jinezvaradevanuM zAsana e ja sAco samayadharma che. "samaya"no artha Agama paNa thAya ane samaya paNa thAya. prabhue prarUpelo dharma sarva samayane anukULa ja che. sAcuM samayanuM darzana to prabhuzAsanamAM ja thaI zake tema che paNa anyatra nahi. "prabhunuM zAsana samayane anukULa che." eno artha e nathI ja ke samayanI nAzaka pravRttiomAM paNa prabhuzAsana sammata che. eno artha to eTalo ja che ke je, je samaye je je rIte Atmazreya sAdhI zakAya tema hoya che te rItonuM vidhAyaka prabhuzAsana che. e ja kAraNe e zAsananAM vidhAno trikAlAbAdhita hoya che. AthI e vastu spaSTa ja che ke AjanA jamAnAvAdIo je prakAre samaya jovAnuM kahe che te prakAre samaya jovAnuM A zAsana pharamAvatuM ja nathI. prabhunuM zAsana to prANI mAtranuM ekAMte kalyANa thAya evuM ja vidhAna karanAra che. AvA suMdara zAsanane pAmavA chatAM paNa tuccha sukhanA arthIone athavA to ADambaranA pUjArIone kAMkSA thavI asaMbhavita nathI. kAraNa ke pugalAnaMdI jIvonuM pudgalarasikapaNuM e eka bhayaMkaramAM bhayaMkara pApa che. bAkI 'udAratA sArI che' ema koNa nathI jANatuM ? prAyaH sau jANe che paNa lakSmInI lAlasA upara chINI keTalA mUke che ? sadAcAro sArA che." ema saune kabUla karavuM paDe che; te chatAM paNa viSayanI tIvra lAlasA e sadAcArono bhAMgIne bhukko kare che. tapa sAro hovA chatAM paNa rasanI lAlasA tamane kyAMya suvADI de che. UMcI bhAvanAmAM Atmahita hovA chatAM paNa e bhAvanAnuM moTA bhAgamAM nAmonizAna paNa
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 : upakAra-apakArano viveka - 43 jaNAtuM nathI. AnuM kAraNa vicArIzuM to pudgalAnaMda e ja mukhya kAraNa che; ema kabUla karyA vinA cAle tema ja nathI. 'udAratA' e prazaMsA pAtra che ema koNa nathI jANatuM ? chUpuM dAna karanArAnI prazaMsA zuM kAma che ? chUpI sahAya karanAranA hitasvI keTalA ? Apatti vakhate enA sahAyaka keTalA ? chUpA dAtAra mATe enA duHkha vakhate AMsu sAranArano pAra nathI ane moTo zrImaMta hovA chatAM paNa jeNe eka pAI paNa nathI ApI, enI pAchaLa 'pApa gayuM' ema kahenArano paNa pAra nathI.' A pramANe kahenArAomAM paNa udAratA kema nathI AvatI ? mAna udArane ke zrImAnane ? zrImAna Ave to UbhA thavAnuM mana thAya ke udAra Ave to ? zrImAna Ave tyAre UbhA thavuM paDe e vAta judI, paNa UbhA thavAnuM mana kyAM thAya ? A samajAya tevI vAta hovA chatAM paNa pudgalarasikatA rUpa pApanA pratApe AtmAne 'udAratA' guNanI prApti thavI azakya thaI paDI che. e ja sthiti dareka guNo mATe paNa che. samyagdaSTinAM vivekacakSu : AthI ja eka vAta nizcita karavI paDaze ke pudgalAnaMda e prabhunA zAsanamAMthI khaseDanAra bhayaMkara durguNa che. samyagdaSTinA romaromamAMthI saMsAranI asAratAnA dhvani nIkaLe. samyagdaSTi aDhAra pApa-sthAnamAMnA ekane paNa puNyasthAnaka na mAne. e pApasthAnakane pApasthAnaka tarIke jarA paNa DhIlA zabdomAM na kahe. potAnA gunAne gunA tarIke ja jAhera kare. potAnA pramAdane DahApaNanuM rUpa ApavAno samyagdaSTine vicAra sarakhoya na Ave. 603 33 enA dRSTAMta tarIke zrImatI mRgAvatIjIne laIe. e mahAsatIno guno karavAno irAdo nahoto. samavasaraNa prabhunuM hatuM, zrI vItarAgadeva sAme beThelA hatA, aMdhAruM thAya tyAM sudhI besavAnI bhAvanA nahotI, prakAzanI bhrAMtie pote beThAM paNa ene guno mAnI jyAre guruNI caMdanabALAjIe Thapako Apyo, tyAre pote mAnyuM ke, bhUla nakkI thaI; jevo u5yoga karavo joIe tevo rahyo nahi. mATe gunAnI nA na paDAya. samyagdaSTinAM vivekacakSu A rIte ughADAM rahe che. A ja kAraNe karmanA udayathI samyagdaSTine saMsAramAM rahevuM paDe to rahe paNa saMsArane vakhANavAno khyAla to e puNyAtmAne svapneya na Ave. pApasthAnakane puNyasthAnaka banAvAya kharuM, paNa manAvAya nahi ! pApa karavAM paDe e kAraNe pApa kare chatAM paNa e pApane pApa mAnavAmAM inkAra na kare, pApane pApa tarIke ja jAhera kare. e AtmA kadI ja pApano bacAva na kare. AthI samajI zakAze ke, pApanA bacAva karavAnI rIta sAme ja
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 604 ApaNane Aje vAMdho che, enI sAme ja ApaNo dharmasaMgrAma che. ApaNI laData anya koInI ja sAme nathI, paNa pApane pApa nahi mAnavAnI bhAvanA sAme ja che. "cUlo kema saLagAvyo?, ghara kema mAMDyuM !, chokarAM kema ramADo cho ?," e kadI na puchAya, paNa "e badhuM pApa che ke puNya e to jarUra puchAya. "dukAne kema jAo cho ?, gharamAM, kuTuMbamAM, parivAramAM kema rahyA cho ? e na puchAya, paNa e rahevA jevuM che ke choDavA jevuM che ane e pApa che ke puNya che ?' e jarUra pUchAya. "chokarA upara prema, agara duniyAdArIno parasparano prema," e pApasthAnaka ke puNyasthAnaka?' - A vastu tamAre barAbara samajI levI joIe: e pApasthAnakane puNyasthAnaka banAvavA mAMgo e to ThIka, paNa pApasthAnakane . puNyasthAnaka manAvavA mAMgo e kema cAle ? sabhAH "dIkarA upara prema rAkhavo, e gRhasthanI pharaja kharI ke nahi? . e pharaja dharmarUpa ke moharUpa ? Aje pharajano artha dharmamAM laI javAya che, mATe e nakkI karo ke, pharaja dharmarUpa ke moharUpa ? ema kaho ke, janma Apyo, upAdhi vahorI, mATe hAtha pheravavo joIe. navarAvavo - dhovarAvavo paDe e ThIka, paNa huM pUchuM chuM ke, e badhuM upAdeya tarIke mAnIne karavA joNuM kharuM ke nahi ? kahevuM ja paDaze ke nahi ja, kAraNa ke, samyagudRSTi rAjAo paNa mAnatA ke, rAjyanA mAlika banyA mATe badhuM karavuM paDe che ane ethI rAjyanuM pApa amArI sAthe Ave che." zrI bharata mahArAjAe zrI bAhubalIjI sAthe bhayaMkara yuddha karyuM ane cakra mUkavAnI anIti paNa karI cUkyA, paNa jyAre zrI bAhubalIcetyA ane emaNe munipaNuM lIdhuM ke tarata ja zrI bharata mahArAjA zrI bAhubalIjInA caraNamAM namI paDyA ane spaSTa zabdomAM bolyA ke - teM mArA pratyenI anukaMpAthI rAjyano tyAga karyo mATe tuM dhanya che ane huM pApI chuM, kAraNa ke, asaMtuSTa hovAnA kAraNe durmada banelA evA meM tArA upara upadrava karyo che ! jeo potAnI zaktine jANatA nathI, jeo anyAya kare che ane jeo lobhathI jitAya che, temAM huM dhuraMdhara chuM ! rAjya e bhavatarunuM bIja che" ema jeo nathI jANatA teo adhama che ane jANatAM chatAM paNa teno tyAga nahi karanAro huM tenA karatAM paNa vizeSa adhama chuM !!!
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 605 3 : upakAra-apakArano viveka - 43. tuM ja pitAno putra cho ke jethI pitAnA paMthe anugamana kare che, huM paNa te pitAno putra tyAre ja gaNAuM ke jyAre tArA jevo thAuM !!' AvA AvA anupama prasaMgono abhyAsa karI karIne tame je je duniyAdArInI kriyA karo tene puNyarUpa manAvavA AgrahI na bano, paNa puNyarUpa banAvavA prayatnavAna bano. puNyanA aMza emAM nAMkhatAM AvaDe, to jarUra e paNa puNyarUpa bano; AkhA pApasthAnakane palaTAvI puNyasthAnaka banAvI zakAya; paNa te pahelAM satya kabUlavuM ja paDaze ke, gharabAra ane kuTuMba Adi bhArarUpa che. mATe tame jo pApasthAnakane puNyasthAnaka tarIke samajAvI zakatA ho to mane khuzIthI samajAvo ane jo tema na hoya to kabUla karo. e to vAMdarAne dArU pAI nisaraNI ApavA jevuM! tame pratikramaNa be vAra karo cho ? badhAye zrAvaka cho ne ? jo jaina kuLanA AcAro sAcavyA hota, to Aje A vigraha ja na hota. janmathI mAMDIne dharmakriyAmAM raMga nathI, tenuM ja A tophAna che. jeo dharmathI viparIta banyA che teone jeTaluM bhaNAvAya teTaluM nukasAna che; vAMdarAone dArU pAIne nisaraNI ApavA jevuM che. AvaData vinAnA rUpALA dIkarAne paNa peDhI soMpAya ? evAne cAvI ApavAmAM paNa harakata kharIne ? zeThiyA munImane cAvI Ape che, paNa nAlAyaka dIkarAne nathI ApatA. nAlAyakAtanA kAraNe to vepArIo gharanA mANasone peDhIthI bahAra rAkhI, bahAranA mANasane vadhAre pagAra ApI peDhInuM kAma calAve che. A uparathI samAjanAM saMtAnone sahAya karavAno niSedha na mAnatA ! sAdharmikane sahAya karavA mATe to potAnA bhoge paNa badhuM ja karavAnI chUTa che. pote bhUkhyA rahIne paNa sAdharmikanI bhakti karavI, e paNa anupama che. potAnAM saMtAnane jeTaluM kalyANakArI bhaNAvo teTaluM ja samAjanAM saMtAnone paNa bhaNAvo; paNa e samAjanAM saMtAna joIe ne ? khera ! tamArA samAjanAM kadI na hoya to paNa kRtaghna samAjanAM to na ja joIe. evAM to na ja joIe ke, je jenA paisAthI bhaNe tene ja kAle savAre kahe ke, amane bhaNavAnI sahAya ApanArA bevakUpha, gadhdhA ane abhaNa che. evAne to kahevuM joIe ke, o haiyA vinAnA ! enAmAM udAratA che ane tuM bhaNyo chatAM paNa tArAmAM e udAratA na AvI, mATe e bhaNelo ane te abhaNa che. vicAro ke, bhaNelo koNa ? ane paMDita koNa ?
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 - - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 606 pApabhIra paMDita ke pApano sAthI paMDita ? pApathI nahi DaranArA lAkho paMDito to satyAnAza vALe. pApathI nahi DaranArA paMDitone pedA karanArAM kArasthAno ane kArakhAnAM baMdha ja thavAM joIe. pApanA pracAranArAone pakavanArAM kArakhAnAM upara tAgaDadhInnA karanArAone kahI dyo ke nAmavaro ! tamArA vinA ame nabhAvIzuM. amane khabara nahotI ke, bhaNIne tame jinamaMdira upara ghurakiyAM karazo! devadravya sAme khoTI najara karazo !! mUrti ane maMdirane jovAthI tamArI AMkhomAM baLatarA thaze !! jo evo svapna paNa khyAla Avyo hota, to tamArA para ame, Avo upakAra karata ja nahi ! daza copaDI bhaNIne tarata ja zrI jinezvaradevanA . mArgane zuddha rIte prakAzita karanArA mahApuruSone gALo bhAMDazo evuM ame dhAryuM , nahotuM. je zikSaNathI deza pratyenI vaphAdArI na Take, te zikSaNa baMdha karo evI Aje hindustAnanI paNa laData che. zikSaNanI asarane samajI zakelA dezanetAo Aje ema ja kahe che ke, evuM zikSaNa baMdha thavuM joIe. tema sAcA zAsananA pUjArIo paNa ema ja kahe che ke dharmane bevaphA thAya tevuM zikSaNa baMdha thavuM joIe. jene samAjanA paisA maphata nathI AvatA. paisA pApathI pedA thAya che, enA sadupayoga mATe ja dAna che, e paisAthI pApazALA kholavAnI na ja hoya. jaina samAjanA paisAthI jinamaMdira, upAzraya, pauSadhazALA baMdhAya paNa pApazALA kema ja baMdhAya ? kevaLa peTa mATe ja vidyA bhaNavI e pApa che. vidyA peTa mATe nathI, peTa to vidyA sAthe bharAyeluM ja che, paNa Aje to kevaLa peTa bharavA mATe ja prAyaH vidyA lenArA che, are, ekalA peTa mATe vidyA lenArA hota toye dhULa nAMkhI, paNa Aje to enA pratApe pArakAnA peTane phoDanArA, AtmahitaiSInA khUnI ane AtmaguNanA duzmanasamAM pAke tyAM zuM karavuM ? zuM jJAna Ave tyAM pApa, puSya, Azrava, saMvara, nirjarAno khyAla na hoya ? hovo ja joIe. paNa e sAcuM jJAna hoya to ne ? upakAranuM svarUpa samajo ! dIkarAne zAsanadIpaka karavA moTo karo cho ? pAMca zera dUdha pAo, pAvAnI manA nathI, paNa tyAM bhAvanA kaI ? e moTo thAya ane zAsanaprabhAvaka bane e bhAvanA che ke, jyAre moTo thAya ane gAdI para bese e bhAvanA che! ane e bhAvanA paNa che ke, chokaro chokarI paraNe ane enAM chokarAM ramADuM !! A kriyA zuM puNyasthAna che ? pharaja paNa konuM nAma ? upakArabuddhie sahAya karavI te pharaja che, paNa cAragaNuM levA mATe sahAya karavI te kAMI pharaja che ?
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 : upakAra-apakArano viveka - 43 benkamAM 2kama mUkavI tyAM upakArano cAMda zAno ? lAkha mUkIne bAre varSe be lAkha levAnI bhAvanA che, e zuM dAna che ? chokarAne dUdha pAo cho te ghara calAvavA, svArtha sAdhavA, emAM upakAra kyAMthI Avyo ? dUdhanuM cakravRddhi vyAja to evuM lyo cho ke, e maratAMya na chUTe. 607 62 chokarAne saMsAratyAganI bhAvanA thAya tyAre mAtA nava mAsa peTamAM rAkhyAnuM meNuM mAre e zuM ? kharekhara samyagdaSTa AtmAne A vakhate duHkha thAya ke AtmakalyANa vakhate AvuM meNuM mAranArI mAnI kUkhe huM kyAM pAkyo ? UMdhe mArge gayo hota, corI laphaMgAI karI hota tyAM kUkha bhAre mAryAnuM kahyuM hota, to e vAjabI hatuM, paNa AtmakalyANanA mArge janArane mATe A vacana ? dharmI chokarAo to AvAM mA-bAponA saMyoge kharekhara chAnA rUe che. pote lajjALu hoI bolatA nathI, potAnI jAMga na kholavA e mA-bApa mATe bahAra kaMI babaDatA nathI. DAhyA dIkarAoe to pUchavuM joIe ke, 'mA ! teM mane pApa karavA; karAvavA garbhamAM rAkhyo, to mArI kema na nAMkhyo ? ke jethI pApa karI durgatieM to na jAta ! kalyANamArge huM jAuM tyAM tane e nava mahinA kema sAMbharyA ? nava mahinAnuM vyAja keTaluM levuM che ?' paNa saMsArarasika mA to AnA utta2mAM kahe ja ke, 'jiMdagIbhara tArI sevA,levI che.' AnuM nAma pharaja ? pharajane samajatA hota to Aje A dazA na hota. dIkaro viratidhara thavAnI vAta kare tyAre dharmI mA-bApa mAne ke, 'pAlana karavAnI amArI pharaja have pUrI thaI, pote svayaM potAnuM jIvana sudhAre che ane amane cetave che.' vadhumAM Aja to vagara paisAnAM mA-bApa paNa ghaNAM phUTI nIkaLe che. amukano dIkaro dIkSA le, emAM bIjAnuM jAya zuM ? evA upakArIne upakAra karavo hoya, to sthaLa ghaNAM che. dukAne dukAne phare ne ! dukAneM dukAne anIti karanArA ane jUThuM bolanArA che, pakaDo emane; juThuM bolavA tathA benA cAra na kahevA kaho, na mAne to emane tyAM jatA grAhakane roko ! sabhA 'tyAM to lAkaDI paDe,' tyAre tamArI gALo khamI khAya, tyAM tophAnano upakAra karavo che ema ? lAkaDI paDe tyAM upakAra nathI karavo ane sAdhuo pAse dharmaviruddha bolavuM che ema ? sAdhu zAnA virodhI che ? koI paNa sAdhu zikSaNanA, zikSaNasaMsthAnA ke jaina sukhI thAya enA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 608 virodhI che. agara hoya ema mAnatA ja nahi. jena sukhI thAya emAM sAdhune zuM kAma duHkha hoya ? paNa e lokoe eka buTTo uThAvyo che ke, "ame bahu bhaNIe to sAdhuo uttara na ApI zake, emanI jabAna baMdha thaI jAya mATe keLavaNIno virodha kare che !" paNa huM evo buddo uThAvanArA bhaNelAone kahuM chuM ke, "jarA Avo to kharA, bhaNelAnuM kauvata (bhaNatara) batAvo to kharA ! e bhaNelA bhegA thaIne ekeeka vidvAna sAdhu pAse jaI Ave ane sAdhu thAkyA" ema kahe to pacha ema lakhavAno adhikAra che ke e pahelAM ja ? e lokoe Aja sudhI eka paNa dharmakriyAnuM yuktithI khaMDana karyuM che ? eka kalAka to sArA sAdhuo sAme e bole ! emane kaho ke, tamArA matanuM pratipAdana karo ! eTaluM ja sAMbhaLatAM teo aneka vicAromAM DUbI jaze. e to pAMca-pacAsa saMgI sAthe Tebala para hAtha pachADe e ja. "udyApanAdi dharmakriyAmAM thato vyaya e dhumADo che' evA emanA matanuM emane pratipAdana karavAnuM to kaho! kahuM chuM ke, yuktipUrvaka kahyuM : ja nahi bolI zake. e ja kAraNe huM bhArapUrvaka kahuM chuM ke, potAnI vastu nathI TakatI, ethI ja teo sAdhuo upara khoTA khoTA Aropono Topalo Thalave che. ame to icchIe chIe ke Akhoe jainasamAja bhaNe; "ekeeka jaina tattvajJAnI bane evI to amArA hRdayanI icchA che; koI abhaNa na rahe evI to amArI manobhAvanA che; koI duHkhI na rahe evA to amArA mananA rojanA manoratho che. paNa AjanA svacchaMdIone sukha ApavA mATe to zrI jinezvaradevo paNa samartha nathI. AjanA svacchaMdIone sukha zAthI? nATaka sinemA vageremAM nahi javAnI jarA vAta upADI temAM to keMkane phaphaDATa thayo ! ane kahevA lAgyA ke, "ATha divasanuM vizrAMtisthAna, kaMTALAne dUra karavA mATe javAnuM eka sthAna, e paNa sAdhune khaTake che," AvAne sukha zAthI maLe ? e to kaho ke, jainasamAjane Aje zuM maLe to e sukhI thAya ? sabhAH tamArI pAse che ethI UlaTuM maLe to. UlaTuM to che, chatAM bUma kema ? eka peDhIvALAneya sukha nathI, cAra peDhIvALAne ethI vadhAre duHkha che, to kaho ke, sukha zAthI maLe ? Aje sukhI gaNAto zrImAna gharathI nIkaLe tyArathI ja kahe ke, Avyo tyAre kharo. bahAra nIkaLe ke eka tAra maLe muMbaIno; gADImAM bese ke bIjo tAra maLe kalakattAno; AdamI eka ane upAdhi ghaNI ! e to kaho ke, sukha zAmAM ? koDamAM ke be
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 609 - - 3H upakAra-apakArano viveka - 43 39 kroDamAM? vicAro ke, chokarAne kevA banAvo to sukhI ! mAre tamane oLakhavA che! tame gharabAra kuTuMba parivArane khoTa tathA duHkharUpa na mAno, tyAM sudhI ApaNo meLa na maLe. chokarAne gharamAM rAkhavAnI bhAvanA, saMsAramAM caDAvavAnI bhAvanA, e samyagudRSTi mATe pAparUpa che. vairAgya thAya tevuM zikSaNa na ja devuM e chokarAnuM pAlana nathI paNa vizvAsaghAta che; e pAlaka nathI paNa vizvAsaghAtI che. jeo potAnA samajaNA bALakane vairAgya tarapha AMgaLI paNa cIMdhatAM nathI te mA-bApa vizvAsaghAtI che. bALakanI tyAM javAnI icchA hoya, chatAM mUkavA na jAya ene kevAM kahevAM, e khUba vicAraNIya che. jIvanamAM kAMI nahi ne ame paccIsamA tIrthaMkara ? samyagdaSTi potAnA chokarAne zuM zIkhave ane kevo banAvavA icche ? vakIla, baeNrisTara ane solisiTara banAvavA icche ke susAdhu athavA sAro zrAvaka banAvavA icche ? kadI rAtre kamiTI bharIne e saMbaMdhI vicAranI Apa-le karI? tamArI mohanI kAryavAhIne pharaja na kaho ! pharaja te kahevAya che, jemAM sva-para hita hoya ! jemAM sva-para hita nathI te pharaja ja nathI. svArthanI kAryavAhI e to koruM pApa che. bALakane ghoDiyAmAMthI AtmaguNanA saMskAra nAMkhavA joIe, enI pAse mahApuruSornI kAryavAhInAM gIta gAvAM joIe ane ene saMbhaLAvavuM joIe ke, ATalA dIkSita thayA, ATalA AcArya thayA ane ATalA muktipade sidhAvyA tathA ATalA parama zrAvaka thayA. A to ghoDiyAmAM ja kahe ke, mAmA Avaze ! ane phalANuM lAvaze !! ane kALI ke gorI !!! A dazAmAM saMghatva zI rIte keLavAya? keLavavuM kaMI nahi ane kahevuM ke, "ame saMgha !" e kema bane ? saMghane kAyadA, baMdhAraNa badhuM hoya paNa kevuM? jeo "bhagavAna pAse naraka nigodamAM huM bhamyo' 'ema kahe ane sAdhu pAse icchakAranA pATha bole, teonA kAyadA kevA hoya? A saMbaMdhamAM vicAravAnuM kAma nahi ane kahI devuM ke, ame paccIsamA tIrthaMkara !" e kevuM kahevAya ? je dharmanI ThekaDI kare, jene khAtAM na AvaDe, pItAM na AvaDe, eka jamaNa thAya to tyAM cAra AnI khAya, bAra AnI thALI nIce nAMkhe, kIDA pADe ane kahe ke, "paccIsamA tIrthakara !" gharanA mATalAmAMthI pANI pItAM paNa AvaDatuM nathI ! enA e pyAlA aMdara nAMkhe, koI kahe to kahe ke, chokarAM ghaNAM che. chokarAM kahe ke, bApAjI ja ema kare che. zrAvakanA ghera eMThavADa kevo hoya ! zrAvakanA gharanI majUraNa zrAvakanI nokarI icche kema ke, zrAvakanI thALI sApha hoya, ene uTakavI na paDe, upacAra mAtra karavo paDe. koI paNa jAtanI zuddhi vinA ame paccIsamA tIrthaMkara' ema bolI zrI tIrthakara zabdanI AzAtanA na karavI joIe.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 'tIrthaMka' zabdane pApI AtmA sAthe na ja joDavo joIe. puNyazALI AtmAoe to ema ja kahevuM joIe ke ame to tIrthaMkaranA paganI raja paNa nathI. 40 610 e to traNa lokano dhaNI, saMsArathI koI AtmAne muktie pahoMcADanAra. eno saMgha saMyamInA paga bhAMge ? saMyamIno nAza kare ? saMyamamArganA nAza mATe rAjAo pAse doDe ? nItithI vicAra karo ! je zrI tIrthaMka2deve varSo sudhI ghora upasargo ane reiSaho sahIne kevaLajJAna meLavyuM, te tArakanI sAthe sarakhAmaNI karatAM pahelAM vicAro. e tArakanuM apUrva dAna anupama zIla, ghora tapa aneM tamAmane tAravAnI bhAvanA.. e badhAnA yoge anaMtajJAna meLavI e tA2ke jagatane tAravA mATe zAsana sthApyuM. e zAsanane seve ane pracAre te saMgha, paNa zAsanane ukheDavA mathe te saMgha nathI ja. caturvidha saMghanA eka aMgarUpa zrAvakasaMghane nAnA munine hAtha joDatAM zarama Ave ? 'cAra copaDI bhaNelo huM ane eka copaDI bhaNelo muni' ema saMghamAM gaNAto kahe ? nahi ja, kAraNa ke, e to vicAre ke meM saMsAra na choDyo mATe huM abhaNa ane eNe choDyo mATe e bhaNelo.' paNa nahi, AjanA nAmadhArIo to potAnI pojhizanamAM paTakAya che, khissAmAMthI hAtha bahAra kADhatA nathI ane pAchA uparathI kahe che ke ame paccIsamA tIrthaMka2 !' AvAomAM samyagdarzana kema ja hoI zake ? dhyAnamAM rAkhajo ke, sugirI samA zrIsaMghanI pITha samyagdarzana che. sabhA sarvoparI sattA covIsa tIrthaMkaranI ke paccIsamAnIM ? zAstra kahe che ke, covIsa tIrthaMkaranI AjJA mAne te saMgha, paNa je covIsa tIrthaMkaranI AjJAne cAvI khAya te nahi; A to evA ke sarvajJane paNa potAnA sevaka banAvavA nIkaLyA che. evAone koI paNa prakAre saMghamAM gaNI zakAya nahi. zrIsaMgharUpa suragirinI e samyagdarzanarUpa pIThamAM polANa karanArA pAMca doSothI bacavAnI jarUra che. e pAMca doSo paikInA prathamanA be doSo 'zaMkA' ane 'kAMkSA', enA upara ApaNe vicAra karI AvyA. AgaLanA doSo mATe have pachI. +
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 : saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI vIra saM. 2456,vi.saM.1986, poSa vada-13, somavAra, tA. 27-1-1930 ochI mahenatamAM dharmI gaNAvuM kone na game ? tapane ArttadhyAnanuM kAraNa koNa mAne ? prabhuzAsananuM tapovidhAna : dIkSAno virodha kyAMthI janme che ? dIkSA mATe zAstrIya vidhAna : 7 mamatAnA tArathI cAlato saMsAra : * nathI khAtA - eno niyama zA mATe ? zrAvaka, zrAvakajIvana jIve to ? * vagara upayoge paNa pApa to kharuM ja ! mamatA choDanArane kAMI lAge ke vaLage ? ekendriyane karmabaMdha zAthI ? kSamApanA kyAM hoI zake? phUTI koDInIya kiMmata nathI : tapa kaI rIte karavAno che ? 'prabhuzAsananI anupamatA : kevAM mA-bApa vizvAsaghAtI che ? enA karatAM vAMjhiyA rahevuM khoTuM zuM ? 0 samyaktva vinA paNa dIkSA apAya ? caraNadAsanA lekhanA khulAsA : zAsanamAM paNa DiTekTivonI jarU2 che : 44 ochI mahenatamAM dharmI gaNAvuM kone na game ? sUtrakA2 maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI mahArAjA zrIsaMghanI stuti karI rahyA che. nagara AdinI upamAthI stavanA karyA bAda zrI suragirinI upamAthI stavatAM e paramarSie pharamAvyuM ke, 'zrIsaMgharUpa suragirinI pITha samyagdarzana che. emAM polANa karanArA doSo pAMca che.' e pAMca doSo paikInA prathama 'zaMkA'
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 612 doSanI vicAraNA ApaNe karI AvyA ane "kAMkSA' doSa upara vicAraNA cAle che. paramatanI abhilASAne kAMkSA kahevAya che. pudgalAnaMdI AtmA mATe : itaradarzananI abhilASA e sahaja che. enuM kAraNa e che ke, sahelAI tarapha ke ADaMbara tarapha sAmAnya janatAnI, eTale ke bALajIvonI saheje ja dRSTi jAya che; kema ke, enAmAM tattvanI parIkSA karavAnI tAkAta hotI nathI. sahelAI, ADaMbara ane dekhItI dayA Adi guNo - ATaluM dekhavAthI evA AtmAone ekadama "kAMkSA thaI jAya che. "zrI jinezvaradeva ane zrI jinezvaradevano mata e. be ja satya che ane e sivAyanuM saghaLuMya asatya che." AvI manaHzuddhine nahi dharanArA AtmAo sahelAImAM jhaTa phasAI jAya che. jo ema na hota to evAo bALa zuM kAma kahevAta? A badhI vastu dhyAnamAM rAkhIne vicAro ke,. jagatamAM bALa ghaNA ke paMDita ghaNA ? vicArazo to samajAze ke, bALanI saMkhyA ja duniyAmAM moTI che. zrI vItarAga paramAtmAnI vItarAgatA samajIne pUjA karanArA keTalA ? : kahevuM ja paDaze ke ghaNA alpa ! te chatAM paNa e uttama AlaMbananA yoge tattva pAmavAnI saMbhAvanA che; mATe enA niSedhanI jarUra nathI, paNa evAo mATe paramatanI abhilASA to sahaja ja che. jyAM sahelAI hoya, takalIpha ochI dekhAtI hoya ane chatAM dharmI gaNAvAtuM hoya, to tyAM evAo jhaTa jhUke ! komaLa zayAmAM sUvuM, savAre UThIne snAnAdi karI iSTa peya pIvuM, madhyAhna iSTa bhojana karavuM, trIjA pahore iSTa vastunuM pAna karavuM, rAtre paNa aneka prakAranAM bhojana levAM, ATaluM karavA chatAM paNa aMte mokSa thavAno che ema zAkyasiMhe joyuM che." AvA prakArano kumata kone na game ? AvA kumatanI chAyAmAM paDelAo khullaMkhullA kahe che ke - kAMI khAdhe pIdhe mokSa aTakavAno nathI; jo khAvApIvAthI mokSa aTakato hota to kuragaDuno na aTakata ? mATe game te khAIe pIe, paNa pariNAma na bagaDe to mokSa maLavAmAM harakata zI ?' tapane ArtadhyAnanuM kAraNa koNa mAne? kumatanI kAramI chAyAmAM AvI gayelA e loko spaSTa zabdomAM tapanuM khaMDana nathI karatA, kema ke, teo samaje che ke, tapanuM khaMDana ekadama koI mAnaze nahi; e ja kAraNe teo kahe che ke, "tapa sAco, paNa ArtadhyAna karavAnI zAstra nA pADe che mATe ArtadhyAna thAya to tapa karavo nakAmo che; ApaNe to-zubha dhyAna rAkhavuM, AtmAnA pariNAma bagADavA nahi. khAdhA vinA na cAle to khAI levuM.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 613 * -- 4 : saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI - 44 - 43 rAte khAvAnI marajI thAya to paNa khAI levuM paNa durbAna na karavuM. ArtadhyAna thAya mATe icchA para aMkuza mUkavAnI jarUra nathI; je vakhate je bhAvanA thAya te vakhate te rIte vartavuM, jethI AtmAnA pariNAma bagaDe ja nahi ane mokSa aTake ja nahi.' A pramANe kahenArAo zrIsaMghamAM kaI rIte rahI zake ? e vicAro ! AvuM kahenArA e loko potAnI jAtane saMghamAM gaNAvavA mATe kahe che ke "ame tapanuM khaMDana kyAM karIe chIe ?' paNa evAonA e kathana upara dhyAna nahi ApatAM, zuddha vivekabuddhithI kalyANanA kAmIoe samajavuM joIe ke evA prakAranA kathanathI "tapa khoTo che.' ema zabdathI nathI kahyuM to paNa bhAva to e ja nIkaLe che. evuM kathana karanArA pudgalAnaMdIoe tapanI kiMmata na karI, paNa icchAnAM amalanI ane icchAnI gulAmInI ja kiMmata karI. icchAnI gulAmImAM ja svataMtratA mAnanArA e loko potAnI e vAtane majabUta karavA mAMTe kahe che ke, "amukamAM jIva rahI jAya to AtmA tyAM utpanna thAya, mATe icchA mujaba ja vartavuM. tapa karavAthI mana ThekANe na rahe to mokSa aTake, mATe icchA mujaba khAvuM pIvuM vagere karavuM ke jethI mana ThekANe rahe ane mokSa aTake nahi.' A rIte e bicArAo kAMkSAnA pariNAme kumatanA ja upAsaka banI gayA; kAraNa ke, "kAMkSA' nAmanA doSane AdhIna thaI gayelA e lokoe mAtra "ArtadhyAna'ne ja pakaDyuM, paNa ArtadhyAnanAM kAraNo na joyAM. phAvatuM pakaDanArA AtmAo zrI jainazAsananA rahasyane pAmI zakatA ja nathI. 'tapa e ArtadhyAnanuM kAraNa nathI. paNa saMsAranI Asakti ja ArtadhyAnanuM kAraNa che." ema e bIcArAo nathI vicArI zakatA. kAMkSA e doSa ja evo che - ke enI AdhInatA thayA pachI AtmAnI sArAsAratAnuM vivecana karanArI zakti - vilupta thaI jAya che, anyathA zAstrakAro to pharamAve che ke - jema zIta ane Atapa Adi, dhananA arthIone duHsaha nathI, tema saMsArathI virakta ane tattvajJAnanA arthI AtmAone paNa zIta ane Atapa Adi duHsaha nathI.' A uparathI spaSTa che ke, saMsArathI virakta banelA ane tattvajJAnanA arthI AtmAone tapa e duHsaha nathI, eTale ke ArtadhyAnanuM kAraNa nathI; bAkI je AtmAone saMsAra e ja sArabhUta lAge che, te AtmAone mATe to kaI kriyA evI che ke je kriyA ArtadhyAnanuM kAraNa na hoya ? arthAt saMsAramAM 1. dhanArthinAM yathA nAsti, zItatApAdiduHsaham / tathA bhavaviraktAnAM, tattvajJAnArthinAmapi / / 1 / /
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 614 Asakta banelA AtmAo mATe evI eka paNa kriyA nathI ke je ArtadhyAnanuM kAraNa na hoya ? prabhuzAsananuM tapovidhAnaH vaLI zrI jinezvara bhagavAne pharamAvelo tapa duHkharUpa che ema kahevuM e paNa ghora ajJAnatA che, kAraNa ke zrI jinezvaradevonA zAsanamAM to tapanuM vidhAna karatAM spaSTapaNe pharamAvavAmAM AvyuM che ke - te ja tapa karavo yogya che ke jenA yoge mana azubha na ciMtave, jenAthI iMdriyonI hAni na thAya ane jenAthI yogo eTale pratyupekSaNA Adi saMyamanA vyApAro hInatAne na pAme." "jema ArogyanI siddhi thatI hovAthI roganI cikitsA karAvatAM thatI kaMIka kAyAnI pIDA bAdhArUpa nathI manAtI, tema anazana' Adi tapathI koI dezamAM athavA koI kAlamAM kvacit je kAMIka kAyapIDA thAya che, te paNa vAMcchita arthane sAdhanArI hovAthI prabhuzAsanamAM hRdayane duHkha ApanArI nathI manAtI." dIkSAno virodha kyAMthI janme che? 'aNAhArI padanA arthI AtmAone anazanAdinA yoge kvacit thatI kAyapIDA mAnasika bAdhAne pedA na kare.' e vAta zararanA pUjArIo samajI na zake e sahaja che. zarIranI parAdhInatAmAM paDelA AtmAone AnaMdapUrvaka khAvApIvAnI vAta jhaTa game, e game eTale kumatanI abhilASArUpa kAMkSA thAya ane pariNAme e AtmAo kumatamAM paNa paTakAI paDe, emAM kazuM ja Azcarya nathI. Aje dIkSAnI bAbatamAM paNa e ja banyuM che. bhavAbhinaMdI AtmAone saMsArano tyAga saheje khaTake. e khaTakavAnA pariNAme enAthI viruddhanA vicAro tarapha teonuM hRdaya saheje DhaLe. koI ema kahe ke, "tyAga ghaNo ja sAro. tyAga kone na game ? saune ja game. paNa e tyAga thAya kyAre ?' eTale tarata ja te tarapha hRdaya DhaLe. "bhuktabhogI thayA pachI ja ane badhA rAjI hoya to ja tyAga thAya." A sumata nathI paNa kumata che; te chatAM paNa tyAgathI 1. so hu tavo kAyavvo, jeNa maNo maGgalaM na cintei / jeNa na indiyahANI, jeNa ya jogA na hAyanti / / 2 / / 2. yApi cAnazanAdibhyaH, kAyapIDA manAk kvacit / vyAdhikriyAsamA sApi, neSTasiddhyatra bAdhanI / / 3 / /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 615 - 4: saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI 4 - 45 gabharAnArAone e vAta jhaTa game ane e game enuM nAma kakSA. e "kAMkSA" nAmanA doSane vaza thavAnA kAraNe kumatavAdIone paNa TapI jAya tevA kadAgrahI banI gayelAo Aje jAheramAM kahe che ke, bALakane vaLI dIkSA zI ? ane koI paNa nArAja thAya evI rIte dIkSA apAya ja zAnI ?' A uparathI ApaNe e vAtamAM nizcita thaI zakIe chIe ke, "kAMkSA' nAmanA bIjA doSanI jo upekSA ja karavAmAM Ave, to te doSathI pariNAme samyaktva nAza pAme che. jeTalA sunaya teTalA ja kunaya. eka sArI yukti sAme ghaNI kuyuktio UbhI che. mATe samyakatvane sAcavavA icchanArAe prabhuzAsanamAM khUba ja sudaDha rahevuM joIe. vAta vAtamAM jarA paNa mUMjhAyA vinA kalyANakAmI AtmAoe to zakti mujaba prabhuzAsananI AjJAo samajI levI joIe. dIkSA mATe zAstrIya vidhAna : sabhAH "dIkSA mATe zAstranI AjJA zuM che ?" | soLa varSanI aMdaranI uMmaranAne dIkSA ApavA mATe mA-bApanI AjJAnI jarUra che, paNa emAM bIjA koInI paNa AjJAne jarUrI mAnI nathI; ane soLa varSanI uparanAne mATe mA-bApanI AjJA vinA na ja apAya ema paNa nathI. soLamAM paNa ATha ane AThanI uparanAne dIkSA apAya ja emAM koI harakata nathI. mA-bApanI AjJA AThathI soLa varSa sudhInA mATe joIe e vidhi, paNa te pachI paNa joIe ja evI vidhi nahi. soLanI aMdaranI uMmare dIkSA lenAranAM mA-bApanI rajA hoya to pachI bIjAonuM kazuM ja lAgatuM-vaLagatuM nathI ane soLa varSa pachI to ajJAna ane mohavaza mA-bApa, ajJAnatA bharelI ho-hA kare to tenI paNa paravA rAkhavAnI nathI hotI. A sivAyanI kukalpanAthI bharelI jeTalI vAto bolAya, te badhI ja kumatanI ane enA taraphanI abhilASA te kAMkSAvALI vAto che. jo enI upekSA karavAmAM Ave to pariNAme samyakatvano nAza thAya. dIkSAnA prasaMgomAM mohAdhIna AtmAo taraphathI ghoMghATa thavo ane bhavAbhinaMdI AtmAo taraphathI te ghoMghATane uttejana maLavuM e badhuM ja susaMbhavita che, eTale ethI samyagdaSTi AtmAone mUMjhavaNa na ja thavI joIe. vastu ane vastunA marmane nahi jANanArAo game tema bole, tenI kiMmata zANAoe na ja AMkavI joIe. dIkSA prasaMge moha ane ajJAnathI utpanna thatA ghoMghATane pApanuM kAraNa mAnIne "saMyama na levuM joIe ane na devuM joIe evI mAnyatA tyAgane mAnanAra mithyA matonI paNa nathI. chatAM paNa
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 616 bhavAbhinaMdI AtmAone e vAta jhaTa rUcI jAya che ane ethI kahevAya che ke, "sArA kAmamAM koIne paNa duHkha zA mATe ?' paNa AnI sAme ame paNa ema ja kahIe chIe ke, "kAma sAruM che, to ho-hA karanArAo duHkha kare che kema ?" paNa samajo ke, ajJAna ane mohavaza AtmAone duHkha na thAya e saMbhavita nathI. kAraNa ke mohavazatA ane ajJAnatAnA yoge emane sArI vastu sArI lAgatI ja nathI. ethI e asaMbhavitane saMbhavita banAvavAnI kapolakalpita ane eka. kSaNa paNa na TakI zake tevI dalIlo lAvIne, zrI jinezvaradevanI AjJAnusAra je rUDha mArga hoya tenAthI viparIta vAta karavI, e mArgane baMdha karavAnI vAta che,. tethI ja te kumatavAda che ane emAM DhaLavuM te samyakatvane naSTa karanAra aneka doSonuM pragaTIkaraNa thAya che, kAraNa ke, evI kakSAnA yoge tarata ja ema thAya ke, "bhagavAnanI AjJA AvI te hoya ? evI zaMkA thAya ane tevI zaMkAnA pariNAme kumata tarapha DhaLatAM ane kumatane apanAvatAM vAra lAgatI nathI. ' mamatAnA tArathI cAlato saMsAra : . sabhAH 'sAheba ! paNa dIkSA lenAranI pAchaLa amuka raDe kare enuM pApa kone ?" vidhi mujaba dIkSA lenAranI pAchaLa jeo raDe, tenuM pApa rokanArAone ja lAge. jema maranAro maratI vakhate badhAne hRdayathI vosirAvIne gayo hoya, to pAchaLanA game teTaluM raDe toye enuM pApa ene nathI lAgatuM. sabhAH zuM na vosirAvyA hoya to maranArane paNa pApa lAge ? hA ! jarUra lAge. are, dIkSA lenAra paNa jo potAnA kuTuMbamAM mamatA rAkhe to kuTuMbInA rudanAdinuM pApa ene paNa lAge. saMvAsAnumati zrAvaka, mAtra gharamAM khAya pIe, bAkI dharma ja kare. salAha paNa kazI na Ape toye ene sAdhu nathI kahyo, kema ke, emAM mArApaNuM beThuM che. mArApaNuM jemAM hoya te cIja game tyAM jAya paNa tenA pApanI bhAgIdArI beThI ja che. kaMpanImAM pacAsa bhAgIdAra hoya emAM bhale ogaNapacAsa ghera rahetA hoya, paNa khoTa badhAne bharavI paDe ne ? dRSTAMta tarIke eka jaNa cappa mUkIne marI jAya. e jo manathI takyuM na hoya to tenAthI thatI kAryavAhInuM pApa maranArane lAge che, paNa jo tajIne mare to na lAge. samajo ke, eka cappA upara tamAruM nAma hoya. bhale e cappa bIjA pAse hoya ane bIjAe e cappAthI koInuM khUna karyuM, khUnI nAsI gayo, pachI polIsa pakaDe kone ? polIsa tamane ja pakaDe ke bIjAne ? pachI tame sAbita karo ke dasa divasa pahelAM e cappa bIjAne ATalA jana samakSa vecavAmAM AvyuM che athavA to tame ApyuM ke guma thayuM che ane te
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 617 - 4H saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI - 44 - 47 * vakhate tamArI mAlikI nahotI ema puravAra karo to ja tame chUTo, nahi to nahi ja, kema ke, nAma tamAruM emAM rahyuM che ne ? e ja rIte duniyAnI koI cIjamAM mamatA rahe to pAchaLanA kAryanI bhAgaparaMparA cAlu che, mATe to chellI vakhate bhavobhavanAM pApanuM micchAmi dukkaDa devAya che. chelle to badhuM choDavuM ja paDe che, to pachI hRdayathI zA mATe na choDavuM ? 'hRdayathI choDyA sivAya pApanI paraMparA chUTatI ja nathI maranAra, TrasTIne vyavasthA kahI jAya to enA kahyA mujaba lAbha-hAni ene; pachI TrasTI pheraphAra kare temAM ene lAgatuMvaLagatuM nathI. duniyAnI cIja pratye je mamatva che tenuM ja pApa ene che. jene tajIne jAya te mATe kaMI lAge-vaLage nahi. dIkSA lenArane paNa bIjAo mAro mAnIne rUe che ane dIkSA lenAra paNa teone "mArAM mAne, eTale e mamatAno tAra paraspara saMdhAya ane ema thAya to ene paNa enuM pApa lAge ja. mamatAnA tArathI ja AtmAno saMsAra cAle che. aviratino ogha Azrava niyama vinA baMdha thato nathI. pANI tame zerabazera vAparo, paNa AkhI duniyAnA pANInI avirati ogha rIte tamane lAgu che, kema ke mAno ke, acAnaka tame game tyAM pahoMcI gayA ane tRSA lAgI to zuM tame nahi pIo ? tRSA na lAge ane na pIo te vAta judI, paNa lAge to to pIo ja ne ? ethI ja aviratinuM pApa beThuM che. nathI khAtA eno niyama zA mATe? sabhAH jene mAMsAhAra to na ja kare, chatAM paNa tene pApa lAge ? - jaina , mAMsAhAra karavo nathI, to niyama kema nahi ? ajJAna athavA to viratine nahi pAmI zakavAnI avasthAmAM niyama na lIdho e judI vAta che, paNa samajyA pachI ane yogya avasthAne pAmyA pachI paNa heyano niyama kema nahi ? e niyamano abhAva ja sUcave che ke, kAM to evA niyamo pratye zraddhA nathI athavA to aMdara evI bhAvanA ghara karIne beThI che ke, "vakhate khapa paDe to!" dRSTAMta tarIke samajo ke, Aje marajI Ave te eka-be zAka khAvAnAM, paNa bAra maLe to choDo ? na maLavAthI na khAo e vAta judI paNa vAsanA gaI nathI. ghI na maLe ethI roTalI lUkhI khAo e vAta judI, paNa jamaNanuM notaruM Ave to ? niyama vinAnA doDyA jAya paNa niyamavALo jAya ? nahi ja, to pachI vicAro ke niyama vagaranAne doSa kema nahi ? kahevuM ja paDaze ke, doSa kharo.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 618 48. saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - zrAvaka, zrAvakajIvana jIve to ? sabhAH keTalAka kahe che ke, "relagADI to cAle che, mATe emAM besavAmAM pApa zuM ?' e yukti ja khoTI che. jiMdagI sudhI relamAM na besavuM, evA niyamavALAne pApa na lAge. bAkI jene chuTTI che e to AraMbhamAM beTho ja che. jo evI kuyukti mAnIe to to duniyAnI cAlu koI paNa cIjano upayoga karavAmAM pApa ja nahi ema thAya ane e koI paNa rIte vAjabI nathI, yuktisaMgata paNa nathI, temaja Agamane anukULa paNa nathI. virati nathI tyAM sudhI avirati oghe to rahI ja che. garama pANI pIvAno niyama karanArane badhA pANInI avirati nahi lAge. AgaLanA zrAvako amuka kUvo rAkhatA. potAnA gharamAM e ja pANI Ave; emAMye comAsAmAM bharelA TAMkAnuM ja pANI, bIjuMya nahi, bIjI RtunuMye nahi ! duniyAmAM cIjo to ghaNI che paNa amuka ja ane te paNa ATalI ja cIja vAparavI, ane bAkIno niyama karatA, parigrahanuM pramANa bAMdhatA. zrAvaka zrAvakajIvana jIve to paNa ghaNAM pApothI bacI jAya. ghaNuM pApa to nakAmuM lAge che. vagara upayoge paNa pApa to kharuM ja! sabhAH "ghaNuM pApa ema ne ema lAge che tenuM kAraNa zuM ? hRdayanA toSanA abhAve. saMtoSanA abhAve badhI ja chUTa. mane A maLe to sAruM ane mane te maLe to sAruM, e bhAvanA to hRdayamAM beThI ja che. to pachI pApa nahi e kema bane ? jyAM sudhI AvI bhAvanA beThI hoya tyAM sudhI pApano baMdha to thavAno ja. hIrA, mANeka ane pannA vagere maLatA nathI e vAta judI, paNa meLavavAnI bhAvanA to che ja ne ? hA, to pachI pApa kema nahi ? sabhAH icchA kare to ne ? are bhAI ! icchA to beThI ja che. icchA na hoya to karo baMdha ! mATe samajo ke, icchA chUpI to goThavAyelI ja che. are ! icchA to zahenazAhatanI che, paNa maLavAnA saMjogo nathI mATe icchA dekhAtI nathI. atyAre jarA icchA nathI paNa koka pAMca lAkha maLavAnuM batAve to chokarAnA vivAhamAM vIsa hajAra kharacavAnI bhAvanA tarata jAge. hRdayamAM to e beThuM ja hatuM, paNa tijorI kANI hatI mATe e dekhAtuM nahotuM. joSI vIsa lAkha maLavAnuM kahe eTale vIsa lAkha maLyA pahelAM ja vIsaso manoratho kare. "vIsa lAkha' e zabdoe DhaMkAyela bhAvanAne uttejita karI, "vivAhamAM A bhAIthI sAro kharca karuM' e bhAvanA to
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 : saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI - 44 hatI ja. gADI moTara nathI maLI mATe enA vicAra bahu nathI, paNa vepAramAM to e bhAvanA to kharI ke, gADI moTara maLe evo lAbha kyAre thAya ! e vicAra kadAca roja na thAya to paNa UMDANamAM to che ja. 619 49 pacAsa ke sonA pagAradArane pAMca hajAranuM parigraha parimANa ka2vA kaho, thaze Ubho ? AkhI jiMdagImAM hajAra bhegA na thAya evA ghaNA che, kema ke, sonI Avaka hoya, lagabhaga teTalo ja kharca hoya; pAMca paccIsa bace to evo prasaMga Ave tyAre jAya, chatAM e paNa niyamana na kare; kema ke, hRdayamAM UMDe UMDe evuM che ke, 'pAMdaDuM phare to !' pacAsano pagAradAra pAMca lAkha maLe to na le ? le, paNa niyamavALo to lAta ja mAre. e ja kAraNe niyama vinAnA mAthe ogha aviratinuM pApa badhe ja beThuM che; pApa karAya ane jevuM e lAge tevuM e pApa nahi, bAkI pApa to kharuM ja. gAmamAM lUMTAru hovAnI zaMkA thAya eTale sa2kA2 badhAnI jhaDatI le. chUpA zAhukAranI paNa le ne ? kAraNa ke, tyAM vasyA e ja guno ! je lattAmAM be badamAza vase tyAM vasanArAoe dhADa na Ave to ahobhAgya samajavuM. be badamAzanI dhADa bAraso para Ave. saTTo kare koka ane raste cAlato pakaDAya; tyAMthI cAlyo kema ? mArAmArI jonA2ne paNa sAkSI tarIke polIsa pakaDe ne ? mamatA choDanArane kAMI lAge ke vaLage ? sabhA khAnArane khetInuM ane vastra paheranArane milanuM pApa lAge ?' niyama vinAnAne badhuM pApa lAge. paMdara karmAdAnamAM badhuM AvI jAya. zrAvake pote e paMdara karmAdAnano tyAga karyo to pachI e pApa na lAge. kuTuMbamAM rahenAro paNa amuka milakatano upabhoga nakkI kare, to tyAM game teTalI milakata chatAM enuM pApa ghaTe che. jeTalo niyama teTalo lAbha ! 'daza dravya ja `khavAM' evA niyamavALo so cIja haze toya agiyAra khAI zakaze ? nahi ja, ane aMkuza na hoya to badhuM ja khAya. na maLavAthI na khAya e vAta judI che. paNa mamatA rahI eTalo hisso to che ja. sAdhune gRhastha bhASA bolavAno paNa niSedha che. koIne samajAvavA kahevuM paDe e vAta judI che. sAdhu thayA pachI mamatA thAya to e paNa baMdhAya. mamatA choDanArane kaMIye lAgatuMvaLagatuM nathI. ekendriyane karmabaMdha zAthI ? ekendriyane karmabaMdha kema ? enAmAM hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha kaMI paNa che ? baMdha zAno ? jyAM paDyA tyAM paDyA ! agnimAM besADo to paNa
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 620, 50 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2. hAle nahi. na prANAtipAta, na mRSA, na corI, na maithuna, na parigraha chatAM baMdha kema ? jo ke AhAra nidrA, maithuna tathA bhaya saMjJA che paNa pragaTarUpe che ? tamArI dRSTie e hiMsA kare che? juThuM bole che ? corI kare che ? maithuna seve che? khoTI sAkSI bhare che? khoTA dastAveja kare che ? lAkha be lAkhanI ene mUDI che? ene pApa zAthI ? zAstra kahe che ke, mithyAtva, avirati, kaSAya ane yogane teo AdhIna che, ethI karmabaMdha kAyama che. mATe ja saMsAramAM rUle che. pApapravRtti karyA vinA paNa oghathI pApa lAge che. ekeMdriya pote mAra khAya, zekAya, chedAya, pIlAya, e koIne mAre nahi, zeke nahi, chede nahi. pIle nahi, chatAM ene paNa baMdha; enuM kAraNa e ja ke, e mithyAtvAdine vaza che. ' kSamApanA kyAM hoI zake ? bAkI kare ene ja pApa lAge ema mAnI laIe, to to ekeMdriyane pApa lAgata ja nahi ane ethI sauthI pahelAM mukti enI thAta, paNa zAstra kahe che, ke, muktie to paMceMdriya ja jAya, temAM paNa manuSya ja jAya, temAM paNa amuka sAmagrIvALA ja jAya ane temAM paNa mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga e cAreno abhAva thAya to ja mukti thAya; e ja kAraNe mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga e cArethI chUTA thavAnI jarUra che. e ja kAraNe mithyAtva ane aviratithI bacelA evA sAdhuoe paNa yogo upara aMkuza rAkhI, kaSAyano paNa nAza karavAmAM ja macyA rahevAnuM che. e ja kAraNe sAdhune thayelo kaSAya jo paMdara divasamAM na zake, kSamApanA na mAMge, AgaLa vadhI cAra mahinAmAM na zake, tyAre paNa kSamApanA na mAMge, chevaTa eka varSamAM na zame ane chelle chelle e vakhate paNa kSamA na mAMge, to ene samudAyathI bahAra karavAnI paNa zAstrAjJA che; paNa e kayo kaSAya ? e samajavAnI ghaNI ja jarUra che. ninavo sAthe thayelA dekhItA kaSAyanI e vAta ja nathI; kAraNa ke tyAM to jiMdagI sudhI na bole to paNa harakata nathI, kAraNa ke, e kaSAya, kaSAyanuM kAma karanAra nathI. kumatavAdI tathA kudarzananuM khaMDana to prasaMge prasaMge karavAnuM hoya, paNa enI mAphI mAMgavAnI na hoya. TUMkamAM svArtha mATe bIjAne duHkha lagADyuM hoya agara TapATapI ke mArAmArI thaI gaI hoya athavA bIjAnuM manathI paNa bhUDuM ciMtavyuM hoya, e badala mAphI mAgavAnI che. potAnA svArtha mATe bagADa karyo hoya enI kSamApanA che, paNa dharmavirodhI sAthe nahi bolavAthI ene duHkha lAge tenI mAphI nathI. jo ema mAphI mAgavAnI hoya to to saMvatsarInuM pratikramaNa karavA pahelAM jaina sAdhue badhA kumatavAdIne zodhavA paDe ane mAphI mAMgavI paDe ane ema
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 4 : saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI - 44 -- 51 mAphI mAge to to loka jANe ke, mAphI mAgavA AvyA mATe kyAMka khoTA haze. AthI samajo ke, mAphI bhUlanI hoya che. paNa sAcA mATe nathI hotI. sastunI prarUpaNAnI mAphI hotI nathI. gurue ziSyanA bhalA mATe upAlaMbha dIdho temAM ziSyane mAThuM lAge, enI mAphI hoya ? e chatAM micchAmi dukkaDaM devAya che, tyAM e Azaya che ke, upAlaMbha detI vakhate, jo kadAca bUrAM pariNAma thaI gayAM hoya, enI e mAphI che; bAkI mAphI na hoya. paNa A badhI vAtone te ja samajI zake ke, je jJAnIonAM vacanamAM saMpUrNapaNe niHzaMka hoya. 621 phUTI koDInIya kiMmata nathI ! anaMtajJAnIonA vacana pratye saMpUrNa niHzaMkatAnA yoge jJAnIoe prarUpelA mArga karatAM sahelA lAgatA anya mArga taraphanI rucithI avazya bacavuM joIe, kAraNa ke,jJAnIe kahyA karatAM sahelA mArga tarapha DhaLI paDavAnI ruci, e kAMkSA che. 'zAstra game te kahe paNa samayane anukULa ja karavuM' ema kahevAmAM sanmArganuM utthApana ane unmArganuM sthApana che. mahAna AcAryoe paNa amuka amuka kALe amuka amuka AcaraNA jarUra karI che, paNa te saghaLI ja zAstrathI aviruddha, niravadya ane gItArthonI saMmatipUrvaka karI che ! saghaLA gItArthonI saMmati vinA ane sAvadya tathA zAstraviruddha evI paNa AcaraNA jo koI moTA : gaNAtAM AcArye karI hoya, to paNa tenI prabhuzAsanamAM eka phUTI koDInI paNa kiMmata nathI. Aje rAjA paNa jo kAyadA viruddha kArya kare che to korTamAM ghasaDAya che, nyAya * maLe ke anyAya maLe e vAta judI, paNa korTe to ghasaDAya che ne ? tema AcArya e zAsananA nAyaka kharA, paraMtu e paNa zrI jinezvaradevanA kAyadAne AdhIna ja, eTale emane paNa AjJAne joyA vinA vicAra sarakhoya karavAno adhikAra nathI. ayogya adhikAra nahi hovAno ja e pratApa che ke, Aje paNa zAsana abAdhitapaNe cAlyA kare che. muktinA sAcA mArga kaThina ja hoya, mATe ethI gabharAIne 'prabhunA mArganI kaThinatA batAvI, bIje sahelAI ane suMdaratA batAvavI' e kumatano pracAra karavA barAbara che. sahelAIne zaraNe javAnI bhAvanA thAya te kAMkSA che ane e pariNAme AtmAne kumatano upAsaka banAve che. tapanI bhAvanAmAM paNa zarIranA pUjArIoe evI dazA UbhI karI che. tapa kaI rIte karavAno che ? sabhA : 'anazanAdi tapathI yogonI zithilatA thAya tenuM zuM ?' A prazna ja asthAne che, kAraNa ke, prathama ja ApaNe kahI AvyA ke, 'mana
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ para , I : - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 azubha na citave, iMdriyo ane yogonI hAni na thAya tevA prakArano tapa. karavAnI ja zrI jinezvaradevonI AjJA che." ane zakti mujabanA tapathI yoganI zithilatA na ja thAya. tapa to AtmAne prabhumArgamAM adhika rakta banAvanAra che. zrI jinazAsanano tapa saMyamanI zuddhi mATe che paNa ghAta mATe nathI. saMyamanA ghAtaka tapane jainazAsane tapa mAnyo ja nathI. zuddha tapanuM svarUpa darzAvatAM svaparasamayanA pAradarzI paramarSi mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI gaNivara pharamAve che ke - je tapamAM brahmacaryanuM pAlana che, zrI jinezvaradevanI carcA che, kaSAyonI hAni che ane zrI jinezvaradevanI AjJAnuM evuM pAlana che ke je pAlananA pratApe AjJAnuM pAlana akhaMDita banatuM jAya, te tapane zrI jinezvaradevanuM zAsana zuddha tapa tarIke mAne che." prabhuzAsananI anupamatA : zrI jinezvaradevanuM zAsana e ja kAraNe sarvazreSTha manAya che ke je ekAMte muktisAdhaka hoI, hara koI muktinA arthI mATe ArAdhI zakAya evuM che. zarata eTalI ke, enA ArAdhake saMsAranI ArAdhanA baMdha karavI joIe. zrI jinezvaradevanA zAsanano eka paNa siddhAMta ke eka paNa AcaraNA evI nathI ke, jenI uttamatA ane anupamatA sAthe koI paNa darzana sarva rIte sarasAI karI zake. koI paNa suyukti zrI jinazAsananI sAme AvI zakatI nathI ane kuyuktio aneka hovA chatAM te zrI jinazAsananI sAme TakI zakatI nathI. e rIte zrI jinazAsana A vizvamAM sau mATe sevya che ane koIthI paNa parAbhava pAme tevuM nathI. sabhAH "yuktio ghaNI che, ene thoDI suyuktio pahoMce ? hA ! lUMTArA ghaNA hovA chatAM paNa polIsa thoDI hoya to paNa basa. lUMTArAmAM rahelI lUMTa ja jema luMTArAno nAza kare che, tema kuyuktimAM raheluM kutsitapaNuM ja te kuyuktino nAza kare che. kevAM mA-bApa vizvAsaghAtI che? sabhAH jainadarzanane pAmelAM mA-bApa saMyama levA jatA saMtAnane nA kahe ? 1. catra brahma ninA , pAvA tathA ratiH | sAnubandhA jinAjJA ca, tattapaH zuddhamiSyate / / 1 / /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 693 - 4H saMsAranuM sarjana rAgathI. visarjana tyAgathI 4 - 13 mohanA yoge nA paNa kahe; paNa mA-bApane chAjatI kriyA kare, amAnuSIpaNuM to na ja kare. sabhAH gaIkAle vizvAsaghAtI zAthI kahyAM hatAM ? A vastuno khulAso kAle ja thaI gayo che, chatAM paNa Aje kaMIka vadhu e vAtane vicArIe. kaho, mA-bApa bALakanA pAlaka kharAM ne ? mA-bApane bALakanAM hitaiSI to mAno cho ne ? buddhi anusAra paNa te hitaiSI to kharAM ja ne ? bALaka sukhI thAya evI mA-bApanI bhAvanA kharI ne ? sabhA: hI. vA; bALaka paNa mAne ke mA-bApa rasto sIdho ja batAve, kAraNa ke, kudaratI rIte ja bALakanI evI mAnyatA hoya, duniyAnI dRSTie paNa mA-bApa pAlaka, poSaka ane hitaiSI manAya che. je mA-bApa jemAM hita dekhe temAM ja saMtAnane joDe, emAM dekhItI rIte koI guno na kahI zake, paNa je mA-bApa nukasAna jANavA chatAM paNa bALakane enAthI bacAve nahi athavA tyAM joDe to e guno nathI ema kema ja kahevAya ? sAcAM mA-bApanI pharaja che ke, bALakane sAcA mArga tarapha AMgaLI cIMdhe. samyagudaSTi kahevAtAM mA-bApa svArthI ja bane ane hitakara mArga sUcave ja nahi to ? e nahi sUcavavAnI bhAvanA kevI kahevAya ? vaLI saMtAna sanmArge javA dhAre ane mA-bApa sanmArgane kumArga tarIke oLakhAve to ? e rIte tuccha svArthanA yoge je mA-bApa game tema varte, ene hitaiSI tarIke zI rIte oLakhAvAya? pote sanmArga tarapha AMgaLI cIMdhe . chatAMya bALaka sanmArge prayANa na kare, to mA-bApa gunegAra nathI, paNa sanmArganuM bhAna ja na karAve ane UlaTAM sanmArgane unmArga tarIke oLakhAve, to e vizvAsaghAtI kema na kahevAya? . vyavahAramAM paNa kahevAya che ke, je mA-bApa bALakane bhaNAve nahi te duzamana che. lAlacathI bhaNAve, na mAne to mArIne paNa nizALe mokalIne bhaNAve. zikSakane paNa bhalAmaNa kare ke, "bahAra nIkaLavA na detA" e rIte karIne paNa bALakane bhaNAve che. vyavahAramAM mA-bApanI e pharaja kharI ne ? e rIte ahIM paNa samajavuM joIe. samyagdaSTi mA-bApa paNa potAnA samyaktvanI nirmalatA mujaba potAnA bALakane prabhuno mArga cIMdhe ja ne ? pote jeTaluM jANe teTaluM batAvavA to e baMdhAyela che ne? zuM dUdha pAI khavarAvI, pIvarAvIne moTA karavA pUratI ja mA-bApanI pharaja che ema? kahevuM ja paDaze ke, samyagudRSTi mA-bApanI eTalI ja pharaja nathI, paNa sanmArga darzAvavAnI avazya pharaja che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 624 bIjI vAta. cora bApa corInI sajA jANe che, pote daza vAra jelamAM jaI Avela che, chatAM potAnA saMtAnane corInA dhaMdhA zIkhave che, irAdApUrvaka zIkhave che; ene kAraNa pUcho to kahe ke, "e to amAro kuLadharma che ke, corI karavI ane jelamAM javuM." zuM A vAjabI che ? nahi ja, to pachI ApaNe samyagudRSTi mAbApane pUchIe ke, tame viSayakaSAyamAM phasAyAnI durdazAne jANo cho to bALakane kema phasAvo cho ? AnA uttaramAM e potAnI bhUla na kabUle, e kema vAjabI gaNAya ? jainadarzanane pAmelAM mA-bApa banavuM che ane saMtAnane sanmArga na batAvavo, e vizvAsaghAta kema na gaNAya ? e khUba vicAro ! chokaro nAnI vayamAM corI karI Ave ane korTamAM kahe ke mA-bApanA * kahevAthI karI hatI, to kadAca duniyAdArInI korTa rahemathI tene choDI de, paNa karmano kAyado e nathI. e ja kAraNe viSaya kaSAyanA vipAkane jANanAra samyagudRSTi mA-bApe to, bALaka samakSa viSayakaSAyanA bhayaMkara vipAkanuM pratipAdana karavuM joIe ane enA pariNAmathI ene cetavavo ja joIe. emAM. ja bALake potA upara mUkelA vizvAsanuM pAlana che. huM to haju AgaLa vadhIza ane kahIza ke, sAcAM mA-bApa to zrIkRSNa mahArAjAnI jema baLAtkAre paNa saMtAnane sanmArge caDAve. bALaka ghaNuM vahAluM hoya paNa rUpiyo bahAra pheMkI Ave to ? bALakane paNa mAro, kema ke, rUpiyAnI kiMmata che. eTale have ema kaho ke, ahIM sanmArganI tathA sva-para hitanI eTalI kiMmata nathI ! nizALe mUkavAmAM sva-para hita ke svArtha, je kaho te joI zako cho ane ahIM joI zakatA nathI, e kema cAlaze ? potAne saMghamAM manAvanAra samyagudRSTi sva-parahita zAmAM mAne ? potAnuM saMtAna rAjyano guno kare to karavA do ? nahi, to e ja rIte ahIM tamArA saMtAna zrI jinezvaradevanA zAsanano droha karavA taiyAra thAya to tamAre zuM karavuM joIe ? sabhAH "aTakAyata." have samajyA, paNa keTalAka to kahe che ke, "pahelethI hitamArge caDAvyo nahi, enAmAM sArA saMskAra nAMkhyA nahi ane moTo banI dharmadrohI banyo eTale have ame zuM karIe ?' A pramANe kahenArAone huM to kahuM chuM ke, bApapaNuM bhUMsI nAMkhavuM joIe, arthAt jAhera karavuM joIe ke, dharmano drohI banelo A dIkaro amArA kulano dIpaka nathI. paNa amArA kulano aMgAro-che ane ethI have amAre tenI sAthe kazo saMbaMdha nathI." A rIte jAhera karI eno saMbaMdha toDavAmAM na Ave ane enAmAM paNa mArApaNuM rAkhavAmAM Ave, tyAM sudhI e pApano hisso e mA-bApane zira paNa che ja.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 625 - 4 : saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI 44 - 55 enA karatAM vAMjhiyA rahevuM khoTuM zuM? * tamArA chokarA svacchaMdI vartane paisA gumAve to tamArI AbarUne zuM baTTo na lAge ? kahevuM ja paDaze ke lAge. are ! sArAM mA-bApane to paisA paNa cUkavavA paDe che, ane mATe to noTisa paNa Ape che; e ja rIte dharmadrohI banelA dIkarA mATe karavuM joIe, paNa "zuM karIe ?ema kahIne besI na rahevuM joIe. zuddha samyagudRSTi mA-bApathI ema na thAya. zuM maphatanA bApa banavuM che ? ThoTha nizALiyo pote na bhaNe te pAlave. paNa bIjAne paNa bhaNavA na de te kema pAlave ? e na bhaNe tyAM sudhI to kadAca zikSaka AMkha ADA kAna kare, paNa ghoMghATa kare to zikSA kare ke nahi? jo evAne tophAna karavAnI paNa chUTa Ape to e zikSaka kema kahevAya ? e ja rIte potAno dIkaro dharma kare nahi, bIjAne karavA de nahi ane bIjo kare, tene ADakhIlI kare evAnA bApa banavA karatAM paththaranA bApa banavuM athavA vAMjhiyA rahevuM khoTuM zuM? bApa jo potAnA evA dIkarAne nAlAyaka jAhera kare to duniyA paNa ene yogya kahe ane kahe ke, evo ayogya che ke bApane paNa mAnato nathI." bApa evA dIkarAne ayogya jAhera kare to eke ahIM UbhA na rahI zake, paNa e loko evA hoziyAra che ke kAgaLamAM to bApane zirachatra ane tIrtharUpa' lakhe; paNa kahI de ke, "tamAre mArI AjJA mAnavAnI, mAre tamArI nahi." vIsamI sadInI AvI sabhyatA ja azAMtinI hoLI saLagAvanArI che. AthI ja kahuM chuM ke, khoTI sabhyatA tajI sAcI sabhyatAnA upAsaka bano. nAnapaNathI ja bALakane suMdara zikSaNa Apo. bALakane kahI do ke, "dere gayA vinA, upAzraye gayA vinA, devanI pUjA ane gurune vaMdana karyA vinA mArA dIkarA tarIke mAre ghera roTalI nahi maLe." munImane sono pagAra kyAre Apo ? akSara juo, kAma juo to ne ? nAnA bALakane AMgaLIe laI jAo, ethI nAno hoya to keDe laI jAo. samaje eTale doDato mokalo, tame pAchaLa jAo; nahi to keTalAka evA paNa hoya che ke, ramI Ave ane kahI de ke jaI Avyo ! AvuM karo to chokarA kevA pAke ? mA-bApa banavuM hoya to banI jANo. bALakamAM dharmasaMskAra na nAkhanAra bALakanAM sAcAM mA-bApa nathI banI zakatAM. evAM mA-bApane jenazAsanamAM sthAna nathI. dharmadrohI dIkarAne sArA 'dIkarA gaNanArAM mA-bApa, A darzanamAM rahI zakatAM nathI. sabhAH "e dIkarAo paNa emane mA-bApa nathI gaNatA !" e to nathI ja gaNatA, gaNavAnAya nathI; paNa duniyA gaNe che ne ! mATe
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ paka - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 888 ja mA-bApa banavuM hoya to banI jANo. jAtamAM guNa keLavo ane saMtAnane sanmArgamAM joDo. samyagudaSTi AtmAnI A pharaja che. caraNadAsanA lekhanA khulAsA: sabhAH "samyaktva vinA dIkSA apAya ?' zAstra kahe che ke, samyaktva na paNa hoya chatAMya jo saMsAra pratye virAga Avyo hoya ane vratanA pAlanamAM dhIra jaNAya to evA mithyAtvadRSTine paNa dravya samyakatvano Aropa karIne dIkSA devAya. A prazna "caraNadAsa'nI sahIthI AvelA lekhane aMge che ne ? sabhAH "e caraNano dAsa koNa ? kone khabara ? jyAM maLe tyAM caraNanA dAsa bananArAno kyAM toTo che ? emanAM nAma bahAra Ave to to tamArI AMkho paNa phATI jAya; paNa tame to ahIMyAM bhoLA bano cho. AvA bhoLA jo tame vepAramAM, gharamAM ke bajAramAM banyA hota to bhIkha mAMgatA hota ne ! dharma mATe kazuM vicAravAno tamane TAima nathI, hitaahita, sAcuM-khoTuM jANavAnI tamane darakAra kyAM che! jo e hoya to caraNadAsa koNa, kAnti koNa, e badhA hamaNAM ja hAthamAM Ave; paNa e tamArA hAthamAM nahi Ave; kema ke, tamane kALajI nathI. nigraMtha-pravacanopAsake lakhelI dIkSAnI lekhamALAnuM be kaoNlamamAM phAve tema lakhI manamAnatI rIte khaMDana karI nAMkhyuM. ane kahe che ke, "A jamAnAmAM dIkSA apAya ? samyaktva hoya tene ja dikSA apAya ? vAru ! zI khAtarI ke amukamAM samyakatva che? e caraNadAse DahApaNa to tyAM sudhI DahoLyuM che ke, potAnI vAta sAcI manAvavA bhagavAna zrI gautamasvAmIjIne paNa ajJAna TharAvyA che ! kahe che ke, gautamasvAmI jevA paNa evA ajJAna hatA ke vAraMvAra prazna pUchatA hatA !" paNa e caraNadAsane koI pUche ke, "samyaktvanI to tamArA kahevA mujaba koIne khAtarI che nahi. tyAre pUrvAcAryoe Aja sudhI dIkSAo zI rIte ApI ane AjanA AcAryo paNa zI rIte Ape che? sabhAH "eNe jAte kaI rIte lIdhI ?" tame vaLagI paDo cho kone ? khabara che ke, caraNadAsa te sAdhu ja che ? jyAM sudhI jaNAya nahi tyAM sudhI bolAya nahi. mATe hAla e vAta bAjue rAkhI ApaNe e lekhane aMgenI keTalIka jarUrI vAtonA khulAsA karI daIe -
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ haan - 4: saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI 1 - 57 1. manane barAbara jANyA vinA jo dIkSA na ja devAya to viziSTa - jJAnIonA kALa sivAyanA kALamAM zAsana rahe ja nahi ane e vAta to spaSTapaNe Agamaviruddha che, kAraNa ke, prabhuAgama pAMcamA ArAnA aMta sudhI zAsana rahevAnI udghoSaNA kare che. 2. bIjI vAta e che ke, bhagavAna zrI gautamasvAmIjI mahArAjane ajJAna kahenAra khuda ja ajJAna che, kAraNa ke, bhagavAna zrI gautamasvAmIjI to cAra jJAnane dharAvatA hatA ane dvAdazAMgInA svayaM racayitA hatA. bhagavAna zrI gautama mahArAjA bhavya jIvonA lAbha arthe prazno karatA. evA paramajJAnI paramarSi ane prabhuzrI vIranA zAsanamAM ziratAja tarIke zobhatA tathA pacAsa hajAra kevalajJAnI RSionA guru tarIke prasiddhine pAmelA, aneka labdhisaMpanna e prathama gaNadhara devane "ajJAna' zabdathI saMbodhatAM e caraNadAsanuM hRdaya kaMpI kema nahi UThya hoya ? e paramarSine paNa ajJAna kahevAnI kaLA, e kayA gurunI pAse zIkhyo ? kharekhara, AvA AtmAo mATe kahevAya paNa zuM? jeo taddana vivekahIna hoya teone A zAsana samajAya paNa zI rIte ? 3. trIjI vAta mithyAdRSTine dIkSA ApavA aMge che. mithyASTipaNAmAM dIkSA levA chatAM paNa gurvAzAne AdhIna thaIne ArAdhanA karanArA aneka AtmAo Aja sudhImAM potAnuM kalyANa karI gayA. mithyAdRSTi hovA chatAM paNa je AtmAnuM mithyAta maMda paDyuM hoya, enA yoge saMsAra ene heya lAgato hoya, mokSa meLavavAnI jhaMkhanA hoya, svIkArelAM vratone pALavAnI pUrepUrI taiyArI hoya ane guru pratye samarpaNabhAva hoya to evA AtmAne dravyathI paNa samyaktvano Aropa karI dIkSA ApavAnuM jainazAsanamAM vidhAna che. vaLI vartamAnamAM viziSTa kakSAnuM jJAna na hovAne kAraNe kayo jIva mithyAdaSTi che ane kayo jIva samyagudRSTi che, kayo jIva bhavya che ke kayo jIva abhavya che eno ekAMta nizcaya thaI zake nahi ane jyAM sudhI tevo nizcaya na thAya tyAM sudhI dIkSA na apAya to mArgano viccheda thaI jAya. mATe AjanA kALamAM bAhya lakSaNo jotAM yogya jaNAya to ene dravyathI samyaktvano Aropa karIne paNa dIkSA ApavAnuM vidhAna che evuM pUjya upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje adhyAtmasAramAM pharamAvyuM che. A rIte bAhya lakSaNothI parIkSA karavA chatAM chabastha avasthAnA kAraNe parIkSakanI bhUla thAya ane temAM koI gADha mithyAdRSTi ke abhavya jIva paNa
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 ----- - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 628 AvI jAya, te chatAMya parIkSaka doSane pAtra banato nathI ane jyAre khyAla Ave ke A gADha mithyAdaSTi ke abhavya che tyAre teno tyAga karavAnuM vidhAna paNa zAstrakAroe karyuM che. AthI to zAstramAM paNa evAM aneka dRSTAMto sAMbhaLavA maLe che ke samavasaraNamAM zrI jinezvaradevanI RSi siddhi joI mana thavAthI abhavya paNa dIkSA le che. abhavya paNa dIkSAnA dravyapAlananA pratApe navamA raiveyaka sudhI jAya che. evI ja sthiti gADha mithyAdRSTinI paNa thAya che. paNa AvA AtmAonI sthiti pariNAme atyaMta dAruNa bane che. e jIvo navamA raiveyakamAM paNa aMtarathI sukhI nathI hotA ane tyAra pachI to temane mATe durgatinI paraMparAnuM sarjana thAya che. AthI evA jIvone dIkSA ApavAnuM vidhAna zrI jainazAsanamAM nathI, paNa upara jenuM varNana karI gayA tevA maMda mithyAdRSTi AtmAone dIkSA ApavAnuM spaSTa vidhAna che paNa jeneM sarvazaMnAM vidhAno sAthe levAdevA ja na hoya ane potAnI mUDha matinA AdhAre ja bolavuM lakhavuM hoya tene koNa samajAvI zake? : : zAsanamAM paNa DiTekTivonI jarUra che: vastusthiti A pramANe che mATe yatheccha lakhanArane zodhI kADhavA joIe. sabhAH "paNa e to moTI ToLI che, eka caraNadAsane zodhe zuM thAya ?' chIMDethI eka cora pakaDAya pachI polIsa badhAne pakaDe, enA bApa pAse jAya, bApa pAsethI enA mitrone oLakhe ane e rIte badhAne pakaDe. zAsanamAM paNa DiTekTivonI jarUra che. zAsanamAM chUpI polIsa thAya to AkhI ToLI ane eno nAyaka paNa pakaDAyA vinA rahe ja nahi. eka ja muddAthI A bolAya che ke, aNasamajuo emanA bolavAmAM na phasAya. tamane ema lAgaze ke, aNasamajuone bacAvavA mATe AvAone zodhIne bahAra lAvavA ja joIe." to jarUra e lokone zodhavAnuM tamane mana thaze. jo evAone zodhavAnuM mana upara laI prayatna karazo to e naMgo jarUra oLakhAze. kAMti, caraNadAsa ane enA nAyaka vagere badhA ja jaNAze. bAbara lUMTAra pahelAM bhale na pakaDAyo, paNa Akhare polIse pakaDyo. polIsa pachavADe paDe eTale kAM to ene lUMTa mUkIne vagaDAmAM bhAgavuM paDe ane kAM to pakaDAvuM paDe. zAsananI polIsa paNa kAma kare to AvI zAsananAzaka caLavaLa baMdha paDe; athavA uThAugIro enA nAyaka sAthe hAtha Ave.bAbara devA mATe to phAMsI hatI. paNa ApaNe tyAM phAMsI nathI hoM ! ApaNe to emane eka
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 : saMsAranuM sarjana rAgathI, visarjana tyAgathI - 44 -- 59 na UMcA Asane besADavA ane emanAM vakhANa karavAM ke, 'te nAmacIna A ke jenI * ApaNe vAta karatA hatA. jenA phaMdAmAM na phasAvAnuM kahevAmAM AvatuM hatuM te A oLakhI lo.' e vakhate keMkane thaze ke, emane AvA jANyA hota to tyAM na bhaLata, ApaNI bhUla thaI ane AvI bhUla pharIthI nahi karIe.' ATalA mATe A badhI mahenata che. pariNAma Ave ke na Ave, paNa mahenata karanAranuM to avazya AtmakalyANa che ja. A badhI vAta tene ja samajAya ke, jenuM samyaktva poluM na hoya. e ja kAraNe sUtrakAra paramarSi samyaktvane saMgharUpa suragirinI pITha kahe che ane TIkAkAra maharSi e pIThane polI karanArA doSothI bacavAnuM kahe che, jema 'zaMkA' doSa kAramo che, tema 'kAMkSA' doSa paNa kAramo che. e baMneya doSanA svarUpanuM ane pariNAmanuM jarUrI vivecana ApaNe karI gayA ane bAkInA doSonuM have pachI. 629
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 : dharma zA mATe - dharma pAse zuM magAya ? vIrasaM. 2456, vi. saM. 1989, poSa vada-14, maMgaLavAra, tA.28-1-1930 dharmakriyAno hetu : manodazA kevI hovI joIe ? 0 lokottara mithyAtva : jainazAsana uttama zAthI ? zraddhALu bano to sAcA bano : dharma, e phurasada maLe tyAre ja karavAnI cIja nathI : 7 sAdharmika bhakti karo cho ? 7 khoTA bacAva na zodho : dharmamArge caDAvavAmAM ja muzIbata : * kRtaghna nahi paNa kRtajJa bano ! khoTI mAnyatAmAM na phasAo ! mUrtipUjA kaLAnI dRSTie nathI ! khoTI baLatarA tajo ane vastu samajo ! 45 dharmakriyAno hetuH sUtrakA2 maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrIsaMghanI stuti karI rahyA che. nagarAdi sAta rUpako sAthe sarakhAmaNI karyA bAda have sUtrakAra maharSi pU. zrIsaMghanI, zrI merU sAthe sarakhAmaNI karI rahyA che. temAM mokSanuM mukhya aMga je zrI samyagdarzana, tene vajraratnamaya va2pIThane sthAne sthApela che; je dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. e pIThamAM kumatanI vAsanArUpa pANI praveze to pITha avazya polI thAya. e pIThamAM doSo e ja polANa che. zrI jinezvaradevanA vacanamAM vizvAsano abhAva e ja zaMkA doSa che, kAMkSAmAM paNa e ja che; e ja rIte vicikitsAmAM paNa e ja dazA che. AtmAne banAvaTI vastu para jeTalo rAga che, teTalo vAstavika vastu para rAga nathI mATe zaMkA thAya che. pudgalAnaMdI AtmAne kaThina karatAM saheluM bahu game che, ene aMdaranI suMdaratA karatAM bahArano aDaMbara bahu rUce che; enuM kAraNa enAmAM paDelo kAMkSA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ haan - 5: dharma zA mATe - dharma pAse zuM magAya?-ka - 71 doSa che. jene kudaratI vastu para prema hoya tene zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkAne kAraNa nathI; kema ke, tyAM kRtrimatA nathI; paNa e vicArAya to hRdayamAM bese, na vicAre tene mATe A vAta nathI. zrI jinezvaradeve kahelI vAtano eka ja hetu che ke, dabAyeluM AtmasvarUpa khaluM thAya, maMdira tathA mUrtine mAnavA ane pUjavAnA tathA vyAkhyAna-zravaNanA temaja aneka dharmakriyA karavAnA vidhAnano hetu karmathI dabAyelA AtmAne chUTo karavAno che. aneka jIvonAM sthAna tathA svarUpa batAvyAM, eno hetu paNa e ja ke, AtmA enI hiMsAdi karI karmathI baMdhAya nahi. pRthvIkAya Adi badhAmAM jIvo che, e batAvavAno e sivAya bIjo koI ja hetu nathI. eka to vastusvarUpanuM pratipAdana thAya che ane bIjuM e ke e jANIne AtmA koIne hAni na kare, jethI pApa na lAge ane pApa na lAge to AtmA nirmala bane. vastusthiti A hovA chatAM enA uparano vizvAsa DAmADoLa bane che enuM nAma zaMkA che ane kaThinatA karatAM sahelAI pasaMda karavI tathA jemAM pudgalaprApti vadhu hoya tevA dharmanI pasaMdagI karavAnI icchA thavI te kAMkSA doSa che. zrI siddhagiri moTAmAM moTuM tIrtha hovA chatAM paNa keTalAkane kesariyAjI pratye prema vadhAre kema? e RSabhadeva judA che ane zrI siddhagirijInA RSabhadeva judA che? nahi ja, chatAM paNa tyAM vadhu mAnyatAnuM kAraNa moTA bhAge e ja che ke, tyAM camatkAra mAnyo che !eTale ke mananI mAnelI pudgalasAdhanAnI lAlasA AkhI dazA ja pheravI nAMkhe che !!! kesariyAjI camatkArI che, je mAMgIe te Ape che' ema kahetAM samyagudRSTine zarama na Ave? zuM vItarAga tuSTamAna thAya?" ema koI pUche to evAo zuM uttara Ape? paNa AvA vicAra karavAnuM nathI sUjhatuM enuM kAraNa e che ke, dharmakriyA karatAM karatAM paNa hRdayamAM UMDe UMDe abhilASA * pula prAptinI rahelI hoya che. manodazA kevI hovI joIe? bhagavAna zrI RSabhadeva svAmIjIne mAno cho vItarAga ane emanI pAse paNa artha-kAmanI kAmanA rAkho e kevI bhayaMkaratA ? zuM vitarAgapaNe bhUlI javAya che? jeo zrI vItarAga paramAtmA pAse paNa rAganA padArtho mAMge teone itara darzana ke jemAM ema kahyuM che ke "Izvara ja Ape che tyAM abhilASA thatAM vAra kema lAge ? pudgalapremI AtmAne duniyAnA padArtho pratye rAga thavo e taddana saheluM che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara saMgha svarUpa darzana bhAga-2 632 zaMkA ane kAMkSA thAya e ja sUcave che ke, zrI jinezvaradevanA vacana para . yathArtha pratIti nathI. prabhumArgamAM marajI Ave tevI zaMkA karanAra, ghaDI ghaDI itara mArganI abhilASA karanAra AtmA, potAnA jainatvane zI rIte sAcavI zake ? jaina te kahevAya ke jene zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA thAya ja nahi; samajavA mATe zaMkA thAya paNa vastune nahi mAnavArUpa zaMkA na ja thAya. jainane itara matanI abhilASA na ja thAya. kema na thAya ? sAco jaina mata sAro. mAnyo mATe ja ne ? tame jaina mata sAro mAnyo enI khAtarI tyAre ja gaNAya ke, jyAre tame "A vastu jevI vastu duniyAmAM koI sthaLe nathI dekhAtI AvI mAnyatAvALA banyA ho ! tamArI manodazA - deva, vItarAga, guru, nigraMtha ane dharma tyAgamaya ja; tyAM kamInA zI ?' AvI ja hovI joIe. lokottara mithyAtvaH sabhAH "vAta kharI, paNa sAheba ! potAnuM jANatA nathI ane pArakAmAM mAthuM marAya che mATe ja gUMcavaNa UbhI thAya che.' , potAnuM na jANe tyAM sudhI pArakAnA sahavAsanI manA che." e vAta AgaLa AvavAnI che, eTale hAla ene mulatavI rAkho ane e ja vicAro ke, A vastu UMcI zAthI ?" "potAnA AtmIya svarUpane pragaTAvanArI che mATe ja uttama che ema mAno cho ne ? A mAnyatA bhUlyA to paramAM paDAze ane paramAM paDyA to A zraddhAthI jhaTa khasavAnA, mATe ja zraddhAmAM majabUtapaNe sthira rahevAnI AvazyakatA che. A zAsanamAM/mArgamAM, A deva, guru pAse duniyAnI vastu mAMgavAnI vAta hoya ja nahi." e vAtamAM khUba nizcita bano. zAsanamAM vastunI prasaMzA paNa nathI, tame jyAM beThA cho tyAMnA paNa A zAsanamAM vakhANa nathI; mATe AmAMthI khasatAM vAra na lAge e banavA joga che. e ja hetuthI ATalA TakI rahyA che e paNa teonuM ahobhAgya sUcita thAya che. jJAnI kahe che ke zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmavuM atizaya durlabha che, zrI jinezvaradevanA vacananuM zravaNa enAthI paNa atizaya durlabha che, enA tarapha rucinI durlabhatA to e karatAM paNa vadhAre che, e rUci asthimajjA thavI e vaLI mahAkaThina che ane amala to ekadama kaThina che. duniyAnA padArtho pratyenI kAmanA arucikara lAgaze tyAre "A mata sAro che" e bhAvanA Takaze. A ja kAraNe samyagudRSTi AtmAo lokottara mithyAtvamAM na phasI jAya e vAta upara jJAnIo ghaNo bhAra mUke che. laukika mithyAtva saune hAni kare che tema lokottara mithyAtva samyagraSTine
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ess - 5H dharma zA mATe - dharma pAse zuM magAya? - 45 - 93 ghaNI hAni kare che. lokottara mithyAtvanI sevanAnA prabhAve jate divase samyagudRSTine samyakatva pratye avizvAsa pedA thAya che. mAnyatA mujaba zrI kesariyAjI cAra vAra phaLyA ane pAMcamI vAra potAnA azubhodaye na phaLyA to ? gurue duniyAnI vAta eka-be vAra kahI emAM phAvyA ane trIjI vAra na phAvyA to ? dharma pratApe duniyAnI sAmagrI thoDo vakhata zubhodaye maLI ane azubhodaye na maLI to ? mATe samajo ke, lokottara mithyAtvanI sevanAnA pratApe samyadRSTi AtmAne paNa zrI jinezvaradevanA mArga pratye avizvAsa pedA thAya che ane e rIte gayelo vizvAsa pharI Avavo muzkela thaI paDe che. vivekI AtmA lokottara, to enuM mithyAtva paNa lokottara, laukika avasthAmAM paDelA bhadrikajIvane to lokottara mithyAtvanI pravRttithI kadAca lAbha paNa thaI jAya, paNa lokottarane to lokottara mithyAtva mArI pADe. laukika avasthAmAM paDelo to ajJAna che, dharmanA svarUpane samajato nathI, kudeva, kuguru ane kudharmanI kyAsanAmAM paDyo che, devane ja jagatano kartA mAne che, sukha-zAMtinA dAtA ene mAne che, mATe e to tyAM mAMge, kema ke, ene to mithyAtva cAlu che, rUDha che : paNa tame to jANo cho ke, deva to vItarAga ke, je bhaktithI tuSTamAna thAya nahi ane sevAthI rAjI thAya nahi; guru te kahevAya ke je mahAvrata dhare ane jeNe saMsAra choDyo hoya; AvuM mAnanArA jyAre te ja deva ane guru pAse paudgalika padArthonI AzA rAkhe to emanuM samyaktva . khasatAM vAra paNa lAge nahi ane pachI e sIdhA ThekANe paNa Ave nahi. jainazAsana uttama zAthI? huM pUchuM chuM ke, jaina dharma tame sAro mAno cho paNa kaI bhAvanAe mAno cho e kaho ! mokSano mArga batAvanAra che mATe ja ke bIjI rIte ? 'viSayakaSAyathI choDAvI, duniyAnA raMgarAgathI dUra karAvI, saMsAranA baMdhanathI choDAvI, muktimArge caDAvI, saMsArano pAra pamADI AtmAne mokSamAM laI janAra che, mATe ja sAro che ema mAno cho ne ? paisA, rAjya, devalokanI riddhi-siddhi e vagere maLe che e ja mATe sAro mAno cho ema to nathI ne ? jeTaluM sAruM te badhuM bhale enAthI maLe paNa e mATe ene sAro mAno cho ema to nathI ne ? jo e
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 634 4 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 mATe ja ene sAro mAno to to kahevuM ja paDe ke tamArA hRdayamAM duniyAnA padArtho karatAM e matanI kiMmata vadhatI nathI. A darzananA anuyAyIne jema e badhuM maLe che tema itara dharmanA anuyAyIone e dharmanA prabhAve paNa e badhuM to maLe che. jo ke, A darzananA anuyAyIone ghaNuM ja sAruM maLe che e vAta kharI; paNa ethI kAMI A darzananI mahattA jevI joIe tevI vadhatI nathI ! A darzananI mahattA to mokSa apAve che, e mATe che. A darzanano anuyAyI jyAre potAne maLelA bhogamAM raMgAto nathI tyAre itara darzanano anuyAyI to maLelA bhogamAM raMgAya che. A darzanamAM mokSanI sAdhanA sahaja che. A darzananA anuyAyIno saMsAra pAtaLo. paDe, duniyAnA raMgarAga enA moLA paDe ane kuTuMbI vagere uparano svArthI prema paNa ghaTe. samyagdaSTine koI kahe che ke, 'amuka deva to lAkha Ape che' to e kahe ke, amAre e na joIe, amAre to choDAvanArA joIe. koI kahe ke, 'amuka guru badhuM batAve che, badhuM Ape che' to e kahe ke, 'amArA guru to kevaLa mokSamArga ja kahe, guru thaIne gharabAra Ape e na pAlave, guru kadI gharabAra mAMDavAnuM na kahe, jo guru ema kahe to kahIe ke tame amArAthI bhUMDA cho' A badhuM hoThethI nahi paNa haiyAthI nIkaLavuM joIe. hoThe to A matane sAro kaho cho paNa, Take tyAre ke jyAre hRdayathI kaho. jyAM sudhI deva, guru ane dharmanI mahattA je hetuthI che te hetu nahi samajAya tyAM sudhI zreya nahi thAya. zrI jinazAsananI mahattA zrIsaMgha na samaje e kema cAle ? potAne jainasaMghamAM gaNAvatI eka vyakti kahe che ke, 'je samAjamAM cAraso sAdhu vase che te samAja bhIkha mAMge ? eka paNa sAdhu evA camatkArI nahi ke lakSmIvAna banAvI de ?' vicAro, A mahAnubhAve keTalI akkala doDAvI ? mahAvrato sAthe A vAtane kazo paNa meLa che ? sabhA nahi sAheba. paNa jyAM sAMsArika udaya e ja dhyeya hoya tyAM prabhuzAsananI mahattA zI rIte samajAya ! 'sAdhu saMsAranA poSaka na hoya paNa zoSaka ja hoya,' evo nizcaya jeone na hoya teo AvuM bole emAM kazI navAI nathI; paNa jyAre teo potAne saMghanA pratinidhi tarIke oLakhAvavA bahAra Ave che tyAre ja navAI lAge che ke, AvAo, ane saMghamAM ? tame paNa dharmamAM sArApaNAnI buddhi
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 635 - 5 : dharma zA mATe - dharma pAse zuM magAya ? - 45 65 zAthI rAkhavAnI e khUba samajo, kAraNa ke, e samajAyA vinA kaye divase dharmathI khasI javAze te kahI zakAya nahi. jenuM hRdaya saMsAramAM Asakta che, te kAle ja khasI jAya to paNa Azcarya na thAya, kAraNa ke, evAothI to na khasAya e ja eonuM mahAbhAgya ! zraddhALu bano to sAcA bano vairAgyanI vAto lAge mIThI paNa evo gharamAM prasaMga Ave tyAre pharI na javAya, e vastunI pUrepUrI kALajI rAkhavI joIe. eve samaye - 'Ape utAvaLa karI, Apane vairAgyanI vAto karavAnI chUTa paNa mArA gharamAM ane mArA saMbaMdhIomAM A vAta hoya ? huM Apano kharo paNa A prasaMge mAre Ave UbhA rahevuM paDaze, kadAca vacce paNa AvavuM paDaze. huM roja AvanAro chuM mATe mArI zarama khAMtara paNa mAnI jAo !' AvuM bolavAnI dazA hoya e kevI adhama dazA che enA upara vicAra karo. 'je vastu sArI che e potAmAM ke potAnA parivAramAM AvavI ja joIe. evI dazA jenAmAM na hoya e prabhuzAsana pAmyA che, e kema ja kahevAya ? sabhA pArakA chokarAne jatI karavAnI kahevata zAthI ?' e gAMDAnI kahetI che,jatI thavuM khoTuM mAno cho ? potAthI sArI vastu na . bane to pArakAne paNa sahAya karavAmAM dharma che. ahIM AvanAre agara ahIM potAnA saMtAnane mokalanAre to e ja mAnavuM joIe ke, 'sadguruonI sevAmAM rahenArane vairAgya thavo ja joIe.' AvI mAnyatAvALAne to vairAgya na thAya emAM ja navAI lAgavI joIe. evA AtmAo potAne vairAgya Ave to khuza thAya ane 'potAno bALaka vairAgya pAmyo' evA samAcArathI teone AnaMda thAya eTale teo kahe ke, 'ame e icchatA ja hatA' ema kahIne samAcAra -ApanArane vadhAmaNI Ape. A sivAya sAcI mAnyatA che enI khAtarI zI, e kaho ! emAM pola hoya e kema nabhe ? zuM zrAvakanA gharamAM A vAta navI che ? pUrve to mAthe dhoLA vALa AvelAo, saMsAramAM 2hetAM za2mAtA hatA ane kahetA ke, 'pUrvajo to dhoLA vALa pahelAM nIkaLI gayA ane ame to dhoLA vALa AvyA chatAMya rahI gayA ! bAlyakALamAM to nahi paNa dhoLA vALa AvyA tyAM sudhI paNa virAga na thavA mATe emane zoka thato hato. Aje to kALA vALa karatAM dhoLA vALavALA vadhu mhAle che. mATe to e kahe che ke, 'alyA ! amane tyAga nahi ane tane kema ? A zI dhAMdhala !!!' samajadAranI A dazA zAthI ? kahevuM paDaze ke 'jinamata sAro che.' e hajI samajAyuM ja nathI.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpe darzana bhAga-2 636. | zrI upAdhyAyajI mahArAjA kahe che ke, "zrI jinamata rUpa suratarune choDI anya matarUpa bAvaLane koNa vaLage ?" kaho A mata surataru che enI tamane khAtarI che ? jo che to enAM kAraNa samajo. e nahi samajo to ApattimAM bhAgI javAno pUro saMbhava ! kadI lajjAthI dharma nahi choDo paNa haiyAmAM thaze ke kAMI nahi !' e kAMI nahi" ema thavAnuM ane enA pariNAme kaI vakhate zrI jinezvaradevano dharma chUTI jAya te kahevAya nahi. kevaLa mokSanI sAdhanA mATe zrI jinezvaradevanuM zAsana che e zraddhA aNIzuddha keLavavI joIe. A zAsana pAmyA chatAM e bhAvanA jAgRta na thavA mATe pazcAttApa thavo joIe. gharanA tathA kuTuMbIo pAme evA manoratha thavA joIe. na pAme to pamADavAnA prayatna karavA joIe. jeo dharma nathI pAmelA teo dharma pAmyA che evA samAcAra maLe to harSa thavo joIe. A svarUpe varSothI lakhAyuM che, ghaNA maharSioe tamane saMbhaLAvyuM che, "hAjI, hAjI'thI tame vadhAvI paNa lIdhuM che, paNa enA pariNamanane puravAra nathI karI zakyA, have e karavuM paDaze ! oghadRSTie mAtra gatAnugatikapaNAthI zraddhA vinA jaina matane sAro kahenArane zAstra mithyAdaSTi kahe che, kuLanI rUDhithI zraddhA vinA AcaraNA mAtra karavAthI samyagdaSTi na thavAya, mATe vastunI parIkSA karo ane sAcA zraddhALu bano. vastunuM pariNamana thayuM che, ema to tyAre ja manAya ke; jyAre "ghara bhale jAya paNa dharma rahevo joIe." AvI mAnyatA daDhamULa thAya. dharma eTale dayA ane satya Adi; tenI khAtara pUrvanA puruSoe rAjya jatAM karI bhayaMkara Apattio vaholI lIdhI che, bhIkha mAMgI che, e kayA baLe ? zrI harIzcandra satya mATe badhuM jatuM karyuM, pote vecAyo, strI vecANI, saMkaTo vahoryA, vicAro ke, "e satyane kevuMka samajyo haze ?' moTo paMDita thaI, cauda vivAno pAragAmI thaI AvanAra, rAjAnuM tathA AkhA nagaranuM mAna pAmanAra ane rAjA jene sAme levA jAya evA dIkarAne tarata ja dRSTivAda bhaNAvavA mokalanAra mAtAne dharma kevo pariNamyo haze ! satya e Atmadharma che evuM samajAya to satya e dharma; paNa satyano upayoga sodA mATe hoya ? sodo hoya to e dharma nahi. phAvyuM to ThIka nahitara kaMI nahi, e satya nathI paNa sodo che. vadhAre UMDANathI vicArIe to e sodo paNa nathI kiMtu luccAI che, "anukULatA hoya to dharma karIe, nahi to nahi' evuM kahenAra, dharma nathI paNa DoLaghAlu che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 637 - 5 dharma zA mATe - dharma pAse zuM magAya? -45 - kaccha dharma e phurasada maLe tyAre ja karavAnI cIja nathI. anukULatAe dharma kare emAM viziSTatA zI ? e ThIka che ke anukULatAe paNa dharma nahIM sAdhanArA karatAM, anukULatAe paNa sAdhanArA sArA; paNa enA upara vizvAsa rAkhI AgaLa na calAya. "bhaya na Ave tyAM sudhI huM rakSaka, aTavI laMghavI hoya to bhale Ave" AvuM kahenArane sArthavAha kahevAya ? bhaya na hoya tyAre ja rakSAmAM sArthavAhapaNuM manAtuM hoya to to sau sArthavAha thAya; sArthavAha to te kahevAya che, je Apatti vakhate rakSA kare. e ja rIte je ema kahe ke, amane harakata na Ave, kaMIye vighna na naDe ane amArA TAimamAM vAMdho na Ave to ja ame dharma karIe; paNa amAruM bagADIne dharma na karIe" AvAno vizvAsa kema rakhAya ? - sAdhune Apatti nathI, majethI beThA che, tyAre vaMdana karavA Ave, emAM Azcarya zuM ? dhADa paDI ema khabara paDe tyAre AvanArA keTalA ? anUkULatA jonArAnA AdhAre dharma cAle nahi; Take ja nahi, anukULatAne mAnanAra dharmanI kiMmata vadhu mAne che ke potAnI ? pahelAM potAne mAnanAro ane dharmane pachI mAnanAro dharmane kaI rIte ujALaze? Aje A doSo to bhArobhAra paDyA che. AthI ja pUchuM chuM ke dharmane kaI dRSTie tame sAro mAno cho ? sAro che to kAyama mATe karavAno hoya, phurasade ja ema nahi. phurasada na hoya to enA mATe lAvavI joIe. duniyAnA kAmane kahevAya ke, "hAla nahi, dharma sadhAyA pachI tame, tamane meLavavA dharma na gumAvAya.' Aja to kahe che ke, "mosama vakhate dharmane Agho rAkhavo; mosamamAM kamAI levuM pachI sukhe sukhe dharma karavo.' huM pUchuM chuM ke, mosamamAM dharmane Agho mUkanArA dharmanA rAgI che ? nahi ja, kAraNa ke, "mosamamAM marI gayA to ?' duniyAnI mosama yAda Ave che to zAstra AkhA manuSya jIvanane dharmanI mosama kahe che. loka duniyAnI mosama kone kahe che? pAka ghaNo hoya, vakaro ghaNo hoya, gharAkI ghaNI hoya, Avaka sArI hoya, kharIdanArA ghaNA hoya, ene ja ne ? hA, to zrI jinezvara bhagavAne manuSyajIvanane dharmanI mosama kahI che, kema ke, e jIvanamAM sAmagrI bahu che, sAdhyane sAdhavAnAM sAdhana ghaNAM che; AvI dharmamosamane pelI mosamamAM suvADI denArane dharmano prema kayA khUNAmAM che ? zrI jinezvaradevanI pUjA na thAya tyAre AMkhamAM pANI na Ave ? khAvAnuM bhAve ? AvuM kadI thAya che ? kamANI na thAya te divase zuM thAya che ? dharma para Apatti Ave to kAMI nahi ane gharamAM be-pAMca hajAra jAya to ? dharmanI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - vAtamAM kahI de ke, "bhAvi, bhagavAna kahI gayA che ke, paMcama kALamAM pAkhaMDIo pAkavAnA che.' AvAnA AdhAre dharma jIve ? nahi ja. AthI ja kahuM chuM ke, dharmamAM kevaLa phurasadiyA ja na joIe ! Aje to keTalAka niyama evo le ke, "hoTala na Ave arthAtuM na maLe to ja na pIuM." e zuM niyama che ? jaMgalamAM kyAM cA pIvA javAno hato ? hoTala mArgamAM Ave eTale maLe to kharI ja ne ? paNa tyAM cA choDe tyAre ja kharuM. e ja kasoTIno samaya che. corInA niyamamAM rastAmAM paDelI cIja sAme zrAvaka jue paNa nahi, ema ' che ne ? lAkha rUpiyAno hIro paNa zrAvaka rastAmAMthI na le ! zrAvakanI AMkha nIce DhaLelI rahe te zA mATe ? jIva jaMtu mare nahi te mATe. evuM jonAranI AMkhe hIro dekhAya ja nahi ema na mAnatA. paraMtu te puNyavAna to hIro jue ke kIDI maMkoDI ? AjanA to evA che ke, rastAnI pAI paNa na choDe. pAIne paga taLe . dabAvI, kAMTo vAgyAno DoLa karI, kAMTo kADhavA jevuM batAvI, pAI upADIne cAlavA mAMDe, A dazA che. je pAI mATe dharma bhUle te zAsananuM zuM ukALe ? ThIka che, ogha dRSTie rAga che te koI vakhate khIlaze mATe avagaNanA nathI karato, paNa enAM vakhANa kaI rIte karAya ? sAdharmika bhakti karo cho ? lakSmI tathA saMsAranI asAratA mATe ghaNuM kahevAyuM, tyAga mATe tathA sAdharmika bhakti mATe paNa ghaNuM kahevAyuM, paNa amala kayo karyo e batAvo ! sAdharmika potAnuM haiyuM kholIne vAta karavA Ave evI koIe ene taka ApI ? potAnI uttama bhAvanA vyakta karavAthI tene zAMti, vizrAMti ane sahAya maLavAnI ene koIe khAtarI ApI ? lAgatAvaLagatA cAra sAdharmikane koIe kahyuM ke, "phIkara na karo ! amArA pAlananI jema tamAruM paNa pAlana karazuM' Apatti vakhate saMkoca vinA cAlyA Avajo - ema kahyuM ? zrI kRSNa mahArAjAe AkhI dvArikAmAM dAMDI piTAvI hatI, tame pADozamAM to piTAvo ! cAra lAgatAvaLagatA sAdharmikane to sevo ! sahAyanA abhAve dharmanI ArAdhanAthI keTalA pAchaLa haThyA e joyuM ? pAsenA pAMca paDozI na sacavAya ? mahelAno zrImAna, vAto moTI kare ane potAnA mahollAnI paNa Apatti na TALe e zuM ? vAru, dharmanA phaLamAM vizvAsa che ? sAdharmIne ApelA so, baso, pAMcaso javAnA nathI evo vizvAsa che ? kadI daivayoge e rUpiyA sAdharmika unmArge vApare to paNa tamAruM hita to khAtarIpUrvaka che, e vAtanI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 : dharma zA mATe - dharma pAse zuM magAya ? - 45 khAtarI che ? AvI khAtarI vinA ane prabhuzAsana upara suMdara zraddhA vinA, - 'phAve tyAre ane phurasade tathA ThIka paDe to karuM' AvI mAnyatAthI karelA dharmanuM tattvadRSTie phaLa paNa zuM ? khoTA bacAva na zodho ? 639 69 sabhA 'sAdharmikane ema ne ema sahAya karavAthI e edI bane - evI AjanI dalIla che enuM zuM ?' e badhI kRpaNatAnI vAto che. ema to kahenArA kahe che ke, 'dAna devuM e daMbhanuM poSaNa che.' evuM paNa kahenAra paDyA che ke, 'sAdhue potAnI AjIvikA pote calAvavI joIe. paNa pArakA upara jIvavuM nahi.' AvI vAhiyAta vAto karanArA tarapha jovAnuM ApaNuM kAma nathI. A zAsanane barAbara samajo eTale ApoApa badhuM ja samajAze. zrI jinezvaradevanA dharmane anusaravo hoya to itarane bhUlI jAo. 'garIbane be paisA ApavAthI edI thAya' evuM vicAravAnI buddhi pUrvanA mahApuruSomAM nahotI ? A to evuM thayuM ke, 'ziSya ema vicAre ke, 'gurunI bhakti karuM to guru edI thaI jAya.' Aje AvA vicAro AvyAM kyAMthI ? tijorImAMthI kADhavuM paDe che mATe e vicAro AvyA. zAstramAM vidhie lAkhkhonAM dAnanA dAkhalA Ave che, sAdhanasAmagrI ApyAnA dAkhalA Ave che, uchALIne ApavAnA dAkhalA Ave che, paNa dAnathI duniyA edI bane evI zikhAmaNa ApyAno eka paNa dAkhalo che ? dharma ane duniyAno bheda samajo. saMsAra pAmyo ane dharma pAmyo emAM bheda che. paisA dhIryA ane paisA dIdhA emAM kAMI phera jaNAya che ?' devuM te ja dAna nathI, e kAraNe AgaLa vadhavuM paDaze. jo devuM te ja dAna hoya to to badhA ja dAnezvarI thaI jAya, mATe devuM te ja dAna nathI paNa mUrchA utArIne upakAranI buddhie devAya te dAna. anukaMpA tarIke 'jene ApIe te zuM karaze ?' e na jovAya. evI jokhamadArI levAya to eka pAI koIne nA apAya. anukaMpAdAna kupAtra mATe che. supAtra mATe to bhakti che. supAtrane hAtha joDIne 'amane tAro, amAro uddhAra karo. amAro vistAra karo.' ema kahevAnuM che. tyAM 'le alyA ! laI jA !' ema nathI kahevAnuM ane kupAtramAM anukaMpA che. mUrchA utArI, sAmAnuM kalyANa thAya tevA tene saMskAra ApI dAna dyo. 'sarve sukhI thAo, nirAraMbhI thAo' - e bhAvanA keLavo, evuM kaho, e rIte dAna dyo. gAyane choDAvatAM, 'paisAthI e kasAI zuM karaze' - e vicAra na thAya. hA, koI paNa sthaLe vivekabuddhi na gumAvIe, e vAta paNa sAthe ja che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 640 dharmamArge caDAvavAmAM ja muzIbata H Akho saMsAra pApathI gherAyelo che. hiMsAnI vADamAM ahiMsA chupAyelI che : asatyanA killAmAM satya chupAyeluM che : coTTAonA ToLAmAM asteya dharma sAdhavAno che : viSayAsaktonA ToLAmAM rahI brahmacarya pALavuM che : vAsanAno pAra nathI, duniyA mohamAM phasAyelI che, viSayakaSAya bhArobhAra bharyA che, emAM sAdhavuM che. A dazAmAM AMkha mIMcyA vinA chUTako nathI. sAthiyAmAM pahelAM cAra pAMkhaDAM zA mATe ? cAra gatithI chUTavAnuM sUcavavAM. traNa vastunA yoge jyAM javuM che tyAM javAya kyAre ? cAra bhulAya to ne ? hiMsA bhulAtI nathI ane ahiMsA Dagale ne pagale bhulAya che. koInuM mAthuM kema kapAya e bhaNavuM paDe ? asatya bolavA mATe bhaNavAnI nizALa hoya ? nahi, evuM to prAyaH zIkhelo ja che. pANIne khADAmAM laI javA prayatna karavo paDe? nA, e to sIdhuM ja jAya ! tyAre UMce laI javA mATe vidhividhAna karavAM paDe. tema jIvo nIce to jaI ja rahyA che. paNa UMce caDAvavA mATe to vidhividhAna karavAM paDe ne ? zuM AtmAne duniyAmAM rUlAvavA bAkI che ? nahi ja, kAraNa ke, rUlelA to che ja ! paisAnA moha pamADavAnI buddhinI jarUra che ? nahi, kAraNa ke, e moha to che ja. kAma bhogamAM to lIna che ja. muzIbata badhI dharmamAM Ave che !' zuddha dharmanA praNetA zrI jinezvaradevanA vacanamAM nizcaya na thAya e zaMkA che ane zrI jinamata sivAya anya matanI abhilASA e kAMkSA che. e be doSo AjanA moTA bhAgane gaLe vaLagelA che. zaMkA-kAMkSA kyAM thaI enuM paNa bhAna nathI. sumata ane kumatanuM paNa jJAna ke bhAna nathI. vAru, tamane cokhkhI vairAgyanI vAto game ke rAgAmizrita ? huM kahuM chuM ke, rAgamizrita vairAgyanI vAta jainadarzananI nathI paNa kumatanI che; paNa eTalI jhINavaTamAM huM tamane atyAre laI javA mAMgato nathI; e vAta samajavI bahu kaThina che, eTale bALaka paNa samaje tevI moTI moTI vAta kahuM chuM. tame gharamAM paNa DAMDI piTAvI che ke, 'bhagavAnanuM zAsana surataru che, anupama che, je sAdhe te puNyavAna, jene sAdhavAnI bhAvanA thAya te paNa puNyavAna, huM na sAdhI zakuM to paNa jene sAdhavuM hoya tene huM sahAyaka chuM' AvuM kahyuM ? nagarImAM nahi, samAjamAM nahi, paNa gharamAMya nahi ? are, haiyAmAM paNa ema vicAryuM ? ATaluM paNa nahi karavA chatAM kahevuM ke, 'ame dharmI !' evAone kaMI kahevAya paNa nahi. e kevI dazA ? jainadharma kevaLa phurasadiyAone nathI. e to covIse kalAka sAme rahevo joIe. duniyAnI kAryavAhImAM paNa najara sAme e ja hoya. jo ema na hoya
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 : dharma zA mATe - dharma pAse zuM magAya ? - 45 71 to eno rasa na ja Ave. A dharma navarA mATe nathI paNa kAmagarA mATe che. - gharanA vyavahAramAM paNa najarathI eka miniTa paNa A dharma dUra na karavo joIe. duniyAnI kAryavAhI dharmane Takkara mAre e dazA na joIe. A dazA Ave to mAnuM ke zrI jinezvaradevano dharma jarU2 otaprota thayo che; nahi to sAro kaho eTalA mAtrathI vizvAsa kema rakhAya ? 641 ---------------- kRtaghna nahi paNa kRtajJa bano : prathama kAgaLiyAmAM sahI kare, pachI lAge ke polIsa pakaDavA Avaze, to kahe ke, 'jokhamadArI hoya to sahI nahi' - A kaI dazA ? sahI zobhA mATe hatI ke sevA mATe ? e vicArI lo! na A to kahe che ke, 'ADuMavaLuM na hoya to Ubho rahuM.' zuM dharmanI sevAmAM jokhamadArI nahi joIe ? peDhImAM bhAga kharo paNa naphAmAM, toTAmAM nahi ema cAle ? nahi. to phaLa mAMguM paNa ApattimAM Ubho na rahuM, e kevI vAta ? pUjA kharI paNa bhagavAnane upADI jAya to 'kyAM mArA ekalAnA che ?' e kevI bhAvanA ?* TrasTI lAkhkhono vahIvaTa kare paNa maMdiramAM zuM thAya che enI khabara na rAkhe ane tyAM kahI ke, 'sAmAjika milakata che; samAja game tema kare' e cAle ? jeno vahIvaTa kare enI khAmI ane naDatara nahi jovAnAM ? je gharamAM rahe te gharanI bhIMta paDe to e rahenAra samAre ke bIjo ? chokaro marI jAya to bALavA na jAya ? 'huM to ramADuM, bALavA na jAuM' ema kahe to ? ema koIe paNa kahyuM che ? gharamAM koI mAMduM thAya to ene sAjuM karavAnA upAya na karo ? vepAranI hAni pUro ke nahi ? tema dharma upara AvatI Apatti TALavAnI tamArI pharaja kharI ke nahi ? takalIpha bhogavIne paNa dharmanuM rakSaNa karavAnI pharaja kharI ke nahi ? 'zrI jinezvaradevano mArga saMsAranAM baMdhana choDI mokSamAM javA mATe che' A nakkI karo to zaMkA na thAya. je che te choDavAnI dharmamAM bhAvanA hoya, AvI akhaMDa mAnyatA dharmInI hovI joIe. AvI mAnyatAvALAthI kvacit dharma na thAya e bane, paNa enuM
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 642 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - duHkha to ene jarUra ja thAya : haiye pIDA to thAya ja. jeno e sevaka, enI sevAmAM e bahAnAM kADhe ? je gharanA mAlike tamane sukhI karyA, te mAMdo paDe to ene jovA na jAo, davA khAvA ke sAravAra karavA na jAo, to tame kuTuMbI kevA ? tema je dharme tamane AryadezamAM mAnavajIvana ane emAM paNa uttama kula ApyuM, AvI sAmagrI ApI, te dharma para Apatti vakhate tame enAthI AghA jAo e kevuM? tamane je maLyuM che te dharmathI maLyuM che, ema to mAno cho ne ? anAryadezamAM na jatAM AryadezamAM AvyA. zrAvaka-kulamAM janmyA, e saghaLo dharmano prabhAva che, ema mAno cho ke nahi ? khAnapAna ane sukhasAhyabI vagere je maLyuM ane A tamAma pAmyA che : dharmanA yoge ke tamArI buddhithI ? tamArA karatAM keTalAya guNI buddhivALA bhIkha mAMge che, e zuM tame nathI jANatA ? agiyAra vAge taiyAra rasoI maLe che e tamArA moMne ? je dharmathI A badhuM maLyuM tenuM zuM thAya che eno vicAra paNa na karo e to kRtajJatA kahevAya ke kRtajJatA ? bolo ne, cUpa kema ? je dharme AvI yogya sAmagrImAM tamane mUkyA te dharma para Apatti Ave te vakhate 'joIzuM, thAya che, phurasada nathI, mosama che, muMbaI jevuM zahera te thatuM hoya tema thAya' A badhuM kema bolAya ane kayA moDhe bolAya ? AvA vakhate kaTu zabdomAM paNa hitazikSA ApanAra joIe ke nahi ? khoTI mAnyatAmAM na phasAo : sabhAH "je dharma mATe ATaluM badhuM varNavo tene rakSAnI zI jarUra ?' dharma tamArI rakSA kyAM mAMge che! huM tamArI pharaja tamane yAda ApuM chuM. dharma, tamArA para nathI jIvato. tamArI AbarUnA AdhAre dharmanuM jIvana nathI paNa tame pharajahIna na bano ema huM kahuM chuM. pharajahIna banazo to khADAmAM jazo, ema cetavuM chuM. dharma tamArA vinA marI nahi jAya, paNa pharajahIna banyA to marI jazo. je dharmayoge A sthiti pAmyA tenI sevA nahi karo to tamArI bhUMDI hAlata thaze ema cetavuM chuM. pharajabhaMgano guno sAbita thaze ane sajA thaze. tamArA AdhAre dharma jIve che; evuM na mAnatA. je dharmathI sukhI thayA chatAM ene bhUlo e pharajano bhaMga che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 : dharma zA mATe - dharma pAse zuM magAya ? - 45 'bhagavAnano mahimA vadhAravA pUjIe chIe' evuM na kahetA, 'amAre AdhAre deva, guru ane dharma che' evuM na kahetA ane na mAnatA paNa 'amArI saMsA2vAsanA ghaTe, pApabaMdha ghaTe, puNyabaMdha thAya, sArI gati ane sArI sAmagrI maLe. jethI mokSamArga ArAdhI zakAya mATe mUrti, maMdira, sevA, pUjA tamAma che' ema kaho ane ema mAno ! mUrtipUjA kaLAnI dRSTie nathI ! sabhA : eka jaNa to kahe che ke, ghoDiyAmAM sUtelI, hasatI ane ramatI mUrti banAvo.' 643 _____________ 73 e lokone phAve tevI e banAve ane judAM maMdira karI jaina tarIke jAhera kare; khabara to paDe ! mUrtimAM to vItarAga-bhAvanA ja joIe, paNa vItarAgatAthI beparavA banI manamAnatI kaLAnA pUjArI banelAo Aje kaLAnA nAme mUrtinA sadbhAva tarapha ghA kare che. zAstra kahyuM che, pratiSThita, aMjanazalAkA thayelI mUrti pUjAne yogya che, paNa aMjanazalAkA thayA vagaranI paNa zrI arihaMta paramAtmAnI mUrtinI AzAtanA na thAya, ene nakha ne aDADAya, kema ke, AkRti konI ? bhale, emAM maMtrAkSa2thI Aropa nathI thayo mATe pUjana na thAya, paNa AzAtanA na thAya. ApaNe mUrtine kaLAnI dRSTie ja pUjavA nathI icchatA. ema kahI zako ke, pahelAM sarakhA za2I2vALI samacaturasa saMsthA vALI mUrti banatI hatI, lakSaNasaMpanna banatI hatI ane Aje tevI prAyaH nathI banatI.' ema kahevAmAM harakata nathI. zAstranA jJAtA pAse vastune samajyA vinA jeNe teNe bharAvI hoya to ema paNa bane, paNa tame navI bharAvo tyAre upayoga rAkho ! zrI saMprati mahArAjAe savAkroDa mUrti bharAvI te vidhipUrvaka banAvI che ne ? tame paNa ema karo; paNa ethI bIjI mUrtimAM vItarAgatA nathI dekhAtI ema kahI zakAya tema nathI. jyArathI maMdiramAM ilekTrika AvI tyArathI vAtAvaraNa bagaDyuM che, zuddhi gaMI, havA bhraSTa banI. e lAiTa ja evI che. lAiTa snigdha ane komaLatA phelAya tevI joIe. thoDA divasa baTana baMdha rAkhIne e anubhava to karo ! e prAcIna vidhipUrvaka prathA zarU karI juo ! kaI bhAvanA Ave che ? sudhArAne bagADavo ane sudhArAnI vAta karavI e kyAMno nyAya ? manamAnatI kaLAnI vAto karanArA, Ama paradezI vastunA boyakoTanI bUma mAre che ane maMdiramAM lAiTa e loko baLAtkAre paNa mukAve eno artha nathI tyAM mukAvavAnA e loko prayatno kare che to kahe ke, paradezIno boyakoTa kyAM thayo ? ?
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 kharekhara, A lokonI dazA ja judI che !!! je sudhArA joIe che teno saMhAra kare che ane nathI joItA te dAkhala karAvavA mathe che. AvI AjanAonI dayAjanaka dazA che. jainadRSTie sthApanA mAnI, vastu mAnI, pAchI mana:kalpita kalAnA AropanA bahAne vastune uDAvavAno prayatna karanArAmAM vastutaH jainatva ja nathI. 74 644 khoTI baLatarA tajo ane vastu samajo : pAse pAse maMdira hoya ene khaDakAyelA DhagalA kahenArA zuM jaina che ? pAMca maMdiromAM traNa to vacce che. maMdira pAse maMdira hoya to vAtAvaraNa zuddha ke gRhasthanA baMgalA hoya to vAtAvaraNa zuddha ? maMdira khaDakAyelA DhagalA to baMgalA DhagalA nahi ? ghaNI mUrtine pradarzana kahe che to gharamAM chokarA paMdara kema ? tijorImAM thelI zA mATe ? thelImAM keTalA ? hajAra ! eka kema nahi ? hIrA, mANeka, pannA, vagere zA mATe ? gharamAM ane tijorImAM badhuM joIe to maMdiramAM mUrti ja mUrti ane upAzrayamAM sAdhu ja sAdhu kema na joIe ? maMdiramAM mUrti ane upAzrayamAM sAdhu keTalA joIe ? eka ? nahiM, aneka joIe. arthakAmanI vAsanAnI vastuno to pAra nathI. Tebala, khurarzI, taLAI, pharnicara, cUlA, sTava badhuMya goThavAyeluM taiyAra, tema maMdiramAM bhagavAna, bhagavAna, jyAM juo tyAM bhagavAna ja dekhAya ane upAzrayamAM sAdhu ja dekhAya emAM AMkhamAM baLatarA kema thAya che ? zrI jinezvaradevanA maMdira jevuM jagatamAM koI maMdira nathI. evI svacchatA, suMdaratA bIje kyAMya nathI. eka sarakhA bhAvavAhI zabdo bIje nathI. maMdiramAM je Ave te zuM bole ? 'bhagavan ! mane tAro kahe, 'koI kahe, 'saMbhava jinavara vinaMtI' to koI kahe ke, 'prazamarasanimana' to koI kahe ke, 'naraka nigodamAM huM bhamyo.' puruSa ke, strI, nAnA ke moTA, bole to A ne ? bALaka hoya to 'je je' kahe, hAtha joDe, paNa koI paisA mAMge ? 'cAra pAI ane cha pAI Apa' ema koI kahe ? jainamaMdira jevuM maMdira bIje lAvo to kharA ? AvA ekadhArA zabda, ekadhArI vairAgyavAsanA, ekadhArA uttama bhAvanAnA phuvArA A maMdira sivAya bIje kyAMya che ? sabhA 'keTalAka kahe che ke, koI mUrti mAthe hAtha daIne besADo to koI sUtI padharAvo' ema judI judI AkRti banAvo.' bhagavAna du:khI hatA ke lamaNe hAtha devarAvIe ? covIse tIrthaMka2, traNe covIsInA bahoMtera tIrthaMka2, mahAvidehanA vIse tIrthaka2, badhAnI mUrti eka ja
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 645 - 5 : gharma zA mATe - dharma pAse zuM manAya ? -45 - 75 sarakhI, e ja vItarAgabhAva darzAvanArI hoya. zrAvaka badhA ene name, snAtra - kare, pUjA kare, tyAM caityavaMdana kare, stavana bole, phaLa-naivedya dhare. tyAM bolAya zuM ? e ja ke, "khoTAthI choDAvo, khoTAthI choDAvo ! badhAM stavanamAM vAta zI ? 'bhagavan! Apa AvA ane huM pApI - mane tAro." koI paNa mahApuruSanuM stavana lyo paNa vAta to e ja ne ? Ama chatAM paNa Aje je viruddha vAtAvaraNa vilasI rahyuM che, enuM kAraNa zrIsaMgharUpa suragirinI samyagudarzanarUpa zreSTha vajaratnathI pIThamAM zaMkA ane kAMkSArUpa doSe polANa karyuM che e che. koI paNa rIte e polANa pUravA jevuM che. e doSothI ane AgaLanA doSothI thatI durdazAnuM varNana have pachI.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 : saMsAranA sukha mATe dharma kema na thAya ? vIra saM. 2456, vi.saM. 1986, poSa vada-0)), budhavAra, tA. 29-1-1930 saMgha-vyavasthAne koNa zithila kare che ? vicikitsA doSanI oLakhANa : dharma karavAno zA mATe ? * Adarzo lAvavA mATe zraddhAmAM nizcala thavAnI jarU2 : * kSamA keLavatAM zIkho ! 7 bhaktine sthAne bhaya zAthI thAya che ? mAnavajIvananI prazaMsA zA mATe ? * tamArAM varSa saphaLa thayAM ke niSphaLa gayAM ? huM kaDavuM bolato nathI paNa mAre bolavuM paDe che ! koInI dIkSA joI dharmI dharmathI khase kharo ? 46 saMgha-vyavasthAne koNa zithila kare che ? sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI mahArAjA, zrIsaMghanI aneka rUpakothI stavanA karI rahyA che. aneka rUpakothI stavanAmAM 'nagara' Adi sAta rUpakonI stavanA ApaNe vicArI ane AThamA 'suragiri'nA rUpakathI karelI stavanAno vicAra cAle che. e rUpakathI stavanA karatAM sUtrakAra pa2marSie pharamAvyuM ke - 'jema suragirinI pITha zreSTha vajraratnamaya hovA sAthe daDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema zrIsaMgharUpa sugirinI pITha paNa samyagdarzanarUpa zreSTha vajraratnamaya che ane te paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che.' zrI samyagdarzanarUpa pITha dRDha to banI rahe ke, temAM zaMkAdi doSorUpa polANa na thAya. jo zaMkAdi doSorUpa polANa thAya to jarUra temAM kumatonI vAsanArUpa pANIno praveza thAya ane jo tema thAya to jarU2 zrIsaMgharUpa sugirinI samyagdarzanarUpa zreSTha vajraratnamaya pITha dRDha na rahI zake. zrIsaMghamAM rahevA icchatA dareke e pIThane dRDha rAkhavA mATe zaMkAdi doSothI bacavuM joIe.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 : saMsAranA sukha mATe dharma kema na thAya ? - 46 je vyakti e pAMce prakAranA doSothI bacavAnI potAnI pharaja nathI samajatI ane e pharajane samajanAra tarapha kudRSTithI jue che, te vyakti ApoApa ja potAnI jAtane zrIsaMghathI alaga tarIke jAhera kare che. 647 66 pITharUpa samyaktvane dUSita karanAra dUSaNothI irAdApUrvaka alaga nahi rahevuM ane zrIsaMghamAM gaNAvuM e khare ja daMbhanI parAkASThA che. game tyAre paNa zrIsaMghanI vyavasthAne zithila banAvanArA jo koI paNa hoya to tevA ja AtmAo che. zaMkAdithI ribAtA ane anyane paNa e dUSaNothI dUSita banAvavAno prayatna karanArA AtmAo, zrIsaMgharUpa suragirinI pIThamAM ja polANa karanArA che. evA pApAtmAonI chAyAthI paNa dUra rahevuM, e pratyeka jainanI Avazyaka ane anivArya pharaja che. zakti hoya to to evA pApAtmAone tema karatAM aTakAvavA mATe saghaLuM ja karI chUTavuM joIe, paNa tevI tAkAta jo na ja hoya to tevAonI chAyAthI paNa dUra rahevAnI ja pharaja che. tenAthI to bhraSTa na ja thavuM joIe. 'vicikitsA' doSanI oLakhANa : be zrIsaMgharUpaM suragirinI zrI samyagdarzanarUpa pIThamAM polANa karanArA pAMca doSo paikInA prathama be doSo je 'zaMkA' ane 'kAMkSA' e benuM svarUpa vagere ApaNe joI AvyA. e uparathI e vAta nizcita thaI gaI ke, tevA prakAranA kSayopazamAdinA abhAve jyAM sudhI AtmAne svAbhAvika vastuno khyAla na thayA, tyAM sudhI zrI jinezvaradevanA vacanamAM vizvAsa na bese ane enuM nAma te zaMkA, temaja anya darzananI abhilASA te 'kAMkSA.' A be doSo pachI trIjo doSa che 'vicikitsA.' e 'vicikitsA' doSanuM lakSaNa ane svarUpa Adi varNavatAM kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke - "vicikitsA eTale 'cittano viplava' yukti tathA Agama e ubhayathI utpanna evA zrI jinadharmanI hayAtI hovA chatAM paNa 'retInA koLiyAnI mAphaka svAdarahita evA moTA A taparUpa klezanI phalasaMpat bhaviSyakAlamAM thaze ke nirjarA phalathI rahita evuM A tapakarma mAtra klezarUpa ja che.' AvA prakAranI vicAraNA e vicikitsAnuM svarUpa che." 1. "vicikitsA cittaviplavaH, sA ca satyapi yuktyAgamopapatre jinadharme'sya mahaMtastapaH klezasya sikatAkaNakavalavanniH svAdasyAyatyAM phalasampadbhavitrI atha klezamAtramevedaM nirjraaphlviklmiti ?
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 648 kAraNa ke, kriyAo ubhaya prakAranI dekhAya che : keTalIka saphaLa ane . keTalIka aphaLa : kheDUta AdinI kriyAo paNa ubhaya prakAranI dekhAya che tema A kriyA paNa ubhaya prakAranI hoya ema saMbhAvanA karI zakAya che." enuM kAraNa ema kahevAmAM Ave che ke, 'pUrva puruSo zrI jinezvaradevoe pharamAvyA mujabanA mArganI AcaraNA karanArA hatA. e kAraNathI teone to phalano yoga ghaTe che ane amArAmAM to buddhi ane saMghayaNano viraha hovAthI te kriyAonuM tevuM phala na ghaTe' - AvA prakAranI vicikitsA paNa bhagavAna zrI jinezvaradevanA vacanamAM avizvAsarUpa hovAthI samyakatvano doSa che." * 3"A vicikitsA zaMkAthI bhinna nathI ema nathI kiMtu bhinna ja che kAraNa ke, "zaMkA' e sakala ane asakala padArthone bhajanAra hovAthI dravya ane guNano viSaya karanArI che ane A "vicikitsA' to mAtra kriyAno ja viSaya karanArI che :" athavA "vicikitsA" eTale "niMdA ane te "suMdara AcArone dharanArA munivarone viSaya karanArI che. jevI ke asnAna karIne eTale munivaro snAna nahi karatA hovAthI ema kahevuM ke "parasevAnA pANIthI kilanna thayelA malavALA hovAnA kAraNe A sAdhuo durgadhathI bharelA zarIravALA che : A sAdhuo jo prAsuka pANIthI aMganuM kSAlana kare to zuM doSa thAya tema che." AvA prakAranI 'vicikitsA' paNa paramArthathI bhagavAna zrI jinezvaradevanA dharma upara avizvAsarUpa hovAthI samyatvano doSa che." zrI samyaktva saptatikAnA kartA paramarSi paNa "vicikitsA' nAmanA trIjA doSanuM varNana karatAM prarUpe che ke - 1. ubhayathA hi kriyA dRzyante saphalA aphalAzca kRSIvalAdInAmiva iyamapi tathA sambhAvyate / 2. yadAha-"puvapurisA ahoia-maggacarA ghaDai tesi phalajogo / amhesu ya dhIsaMghayaNa-virahao na taha tesi phalaM / / 1 / / " iti / / vicikitsApi bhagavadvacanAnAzvAsarUpatvAt samyaktvasya doSaH / 3. na ca zaMkAto neyaM bhidyate / zaGkA hi sakalAsakalapadArthabhAktvenadravyaguNaviSayA, iyaM tu kriyaviSayaeNvA. 4. yadvA vicikitsA nindA sA ca sadAcAramaniviSayA yathA asnAnena prasvedajalaklinamalatvAd durgandhavapuSa eta iti / ko doSaH syAdyadi prAsukavAriNA'GgakSAlanaM kurvIraniti / iyamapi tattvatto bhagavaddhAnAzvAsarUpatvAt samyaktvadoSaH /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 649 - 6H saMsAranA sukha mATe dharma kema na thAya ? - 46 - 79 - "zrI jinezvaradevanA vacananI ArAdhanAnA phala pratye saMdeha enuM nAma 'vicikitsA' athavA "vicikitsA' eTale munijano viSe jugupsA karavI te." mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAe, paNa vicikitsAnuM svarUpa AlekhatAM pharamAvyuM che ke - saMzaya dharmanA phaLa taNo, 'vitigicchA' nAme; trIjuM dUSaNa pariharo, nija zubha pariNAme." A badhuMya varNana samajAve che ke, "zrI jinezvaradevoe pharamAvelA dharmanI ArAdhanAnA phaLamAM zaMkA karavI te vicikitsA che. A badhuM khUba sArI rIte yAda rAkhavAnuM che. "prabhunA vacanamAM zaMkA enuM nAma "zaMkA' nAmano prathama doSa : 'kumatanI abhilASA" enuM nAma "kAMkSA'. A kAMkSA nAmano bIjo doSa che ane "prabhupraNIta dharmanAM anuSThAnonA phalanI zaMkA enuM nAma "vicikitsA nAmano trIjo doSa che. dharma karavAno zA mATe? A trIjo doSa paNa evo che ke, "koI paNa dharmakriyAmAM cittanI sthiratAne TakavA de nahi." phalArthI AtmAne ArAdhanAnA phaLamAM zaMkA, e mUMjhavyA vinA . kema ja rahe ? phaLamAM mUMjhavanArI A "vicikitsA' nAmanA doSanA yoge dharmakriyAmAM ekatAnatA rahI zakatI nathI ane vAta paNa sAcI ja che ke, jyAM phaLanI zaMkA hoya tyAM kriyAmAM sthiratA Ave kaI rIte ? A ja kAraNe paramopakArI jJAnIo kahe che ke, duniyAnA koI paNa phaLanI apekSA vinA dharma karavo joIe. dunyavI phaLanI AzA thaI ke, dharma Dagyo samajo, kAraNa ke, e AzAnA pariNAme dharmakriyAo upara avizvAsa Ave che, zAstravacano para apratIti thAya che, dharmakriyAmAM ekatAnatA AvI zakatI nathI ane cittamAM ' viplava thayA vinA paNa raheto nathI. A badhA uparathI samajo ke, "duniyAnA sukhanI icchAthI ja dharma na karavo joIe." jo e rIte dharma karyo to saMdeha jarUra thavAno. "dharma karavAthI A lokamAM takalIpha na thAya, paralokamAM zAMti maLe.' ema zAstra kahyuM che, e uparathI "A lokamAM takalIpha na thAya.' e vacanane ja pakaDI dharma karavA mAMDyo ane pUrvanA azubhodaye kadAca takalIpha AvI, eTale tarata manamAM thAya ke, "dharmathI A lokanI takalIpha to maTatI nathI to pachI paralokanI to vAta ja zI ?" 1. vitigicchA saphalaM pai, saMdeho muNijaNammi u dugaMchA /
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 650 . duHkha zAthI Ave che eno vicAra karyA vinA dharma para sIdho ja Aropa oDhADe ane kahI de ke, "je dharma A takalIphone paNa dUra karato nathI, e vaLI rAjya, Rddhi, svarga ane mukti zI rIte Ape ?' 5galAnaMdI AtmAo azubhanA udayathI AvelI takalIphane paNa dharmanA nAme ja caDAve. evA AtmAo evuM ja mAne ke, "game tevuM pApa karyuM hoya paNa bhagavAnane kevaLa hAtha joDIe eTale takalIpha javI ja joIe.' paNa ema zI: rIte jAya ? kharekhara dharma zAne mATe ane kaI rIte sevavo joIe, e na samajAya ane phaLanI zaMkA thayA ja kare tyAM sudhI vicikitsA doSa beTho ja che ! tathA e doSanI hayAtImAM ArAdhanAnI aMdara aMtaHkaraNanI ekatAnatA thavI e azakya prAyaH che. Adarzo lAvavA mATe zraddhAmAM niccaLa thavAnI jarUraH dharma kayuM sukha Ape, kyAre Ape, kevI rIte sevAya to enAthI sukha maLe, e nizcita karavAnI bahu ja jarUra che. prabhuzAstra to game tevI avasthAmAM paNa dharmIne sukhI ja kahe che. A badhuM kahevAno muddo e che ke, dharma karanAre potAnI manovRtti pheravavI paDaze. AjanA saMsArapipAsuo to kahe che ke, "pUjA karIe ne lakSmI jhaTa kema na maLe ?" pUrve tIvra aMtarAya bAMdhyo che ane tilaka karavAthI jhaTa lakSmI maLe ema evAo mAne, eTalA ja mAtrathI kema maLe ? paNa e bicArAone kyAM khabara che ke, jyAM sudhI aMtarAya tUTe nahi, azubhano udaya khase nahi, tyAM sudhI dharma vAstavika rIte bAhyasukhanI sAmagrI ApI zakato nathI; nahi to munine upasarga-pariSaha kema ja Ave ? gRhastha game tevo toye pApamAM beTho che, paNa muni to dharma ja che ne ? bhagavAna zrI mahAvIradevane paNa upasarga-pariSaha AvyA che e jANo cho ne ? zrI DhaMDhaNakumAra muni temaja zrI metAryamuni vagerene paNa upasarga AvyA che ne ? jo ke, tIvra dharma tathA tIvra pApanuM phaLa tarata paNa maLe che, paNa atyAre to huM e mATe A samajAvI rahyo chuM ke, jethI dharmakriyA karatAM jJAnIe kahelA dharmanA phaLa pratye zaMkA na thAya, dharmavRtti DahoLAya nahi ane pariNAme zrI jinezvaradevanA mArganI zraddhA khase nahi. prANI mAtrane doSothI bacAvavAno prayatna karaNIya che. samyakatvanI pITha polI bane to kumatanI vAsanArUpI pANI praveze ane tema thAya to merUnA sthAne besADavAnI vRtti pAra paDI zake tema nathI. zrIsaMgha kevo hoya, te samajAvavAno ja A varNanamAM irAdo che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 : saMsAranA sukha mATe dharma kema na thAya ? -6 vicikitsA doSa sAmAnya kakSAnA jIvane tarata Ave che. dharmanA svarUpane nahi samajanAramAM zaMkA ane kAMkSAnI jema vicikitsA paNa vAta vAtamAM AvI jAya che. ene to vItarAganI vItarAgatAmAM ane sAdhunI sAdhutAmAMye zaMkA thAya. enA ja pratApe ghaNA kahe che ke, "sevA phaLe nahi to sAdhu zAnA ? ame page lAgIe, bhakti karIe, pagacaMpI karIe ane amAruM daLadara phITe nahi to. sAdhu zAnA ? bImAra pAse sAdhune lAvIe ane daradI sAro na thAya to e sAdhu zAnA ?" vicAro ke, A zAthI bolAya che ? kahevuM ja paDaze ke, dharmanA svarUpane samajelA nahi hovAthI ja. - jJAnI puruSo to pharamAve che ke, zrI vItarAganI sevA karI vItarAga thavuM hoya to AtmA paranAM rAganAM baMdhana khaseDo, e tArakanI bhakti karo ane e tArakanI AjJA jIvanamAM utAro ! AjJA pUrI paLAya to karmakSaya thAya ane karmakSaya thAya to vItarAgatA vagere ApoApa ja pragaTa thAya. Adarzo lAvavA mATe zraddhAsaMpanna banavuM joIe. deva, guru, dharma pratye avicaLa zraddhA tyAre ja rahe ke jyAre deva, guru ane dharma tenA vAstavika svarUpe samajAya. kSamA keLavatAM zIkho ! saMtoSa, kSamA, saralatA, nirlobhatA vagere dharma che, paNa e kayA sthAnamAM ane kyA svarUpe, e vicAraNIya che. kSamAdharmanuM phaLa kayuM?kaSAyo AtmAne na bALe, kaSAyothI karma na baMdhAya, bhaviSyamAM Apatti na Ave, bIjA karmono paNa kSaya thAya. enA yoge AgaLanI duniyAmAM sukha-sAhyabI svargAdi maLe che ane pariNAme mukti paNa maLe e kSamAnuM uttama phaLa che ! kSamAno pahelo lAbha to e ke, ene dhAraNa karanAro game tevA prasaMge paNa mUMjhAya nahi. jyAM kSamA nathI tyAM krodha Ave ane e Ave ke pahelAM ja e pote baLe bIjAne to bALaze. tyAre bALaze, sAmAno azubhodaya haze to sAmo kadAca baLaze, paNa pahelAM to e pote ja baLaze. jyAM kSamA nathI tyAM krodhanA yoge game tevA prasaMge baLatarA pahelI thaze ane kSamA hoya to kAMI ja na thAya. jene kSamAnI Teva nathI, e sAmAnya prasaMgamAM paNa aMdara baLyA ja kare; bhale bahArathI kahI na zake. paNa aMdara to saLage ja. ciMtAthI vicArazakti paNa naSTa thAya ane ethI e sArAsArane vicArI na zake, jyAre kSamAguNathI to game tevA prasaMge paNa zAMti ja rahe. e zAMti maDadAnI ke mUrmAnI nahi paNa sAcI. je sAruM-narasuM samaje ja nahi tene gusso na thAya e judI vastu che, paNa je samajIne baLe nahi enAmAM ja kSamA AvI kahevAya.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 652. jenAmAM kSamA dharma Avyo tene paheluM phaLa to e ja maLe che ke, tenI zAMti kadI ja na jAya, paNa jeo e dharmanA rahasyane samajI zakatA nathI, teo kahe che ke, "kSamA rAkhI, to sAmo be gALa daI gayo ne ? AMkha lAla karI hota to gALo deta ? kevI vicitra vAta che ? pelAe gALa dIdhI e zuM kSamAnuM phaLa che ? nahi ja, kAraNa ke, zAstra to kahe che ke azubhodaye gALa khAvI paDI ane jo kSamA na hota to ene badale bAra gALo khAvI paData ane kadAca evuM vaira paNa thAta ke, je bhavAMtaramAM paNa sAthe Avata. paNa A badhuM evAone jovuM ja nathI tyAM zuM thAya ? AvA AtmAone dharmanuM phaLa samajAvavuM bahu kaThina che. bhaktine sthAne bhaya zAthI thAya che? AthI ja kahuM chuM ke, dharmanA svarUpane sAvadhagIrIthI samajo to phaLanA viSayamAM kadI ja zaMkA nahi thAya, nahi to Dagale ne pagale zaMkA thavAnI ane enA pratApe trIjA vicikitsA doSanuM sAmrAjya chavAyeluM ja rahevAnuM. vastutattvane tAttvika dRSTie vicAratA nathI e ja kAraNe zaMkA, kAMkSA ane vicikitsA dekhAtAM nathI; jarA ekAMte amane pUcho to khabara paDe. svarUpa samajAya nahi agara zuddha vastu rUce nahi tyAM sudhI zaMkA thAya ja. zuddha dharmane badale sahelAInI icchAthI bIje DhaLavAnI bhAvanA te kAMkSA. "A karyuM, ATaluM karyuM paNa kaMI na thayuM !' e vicikitsA ! prathama jhINA doSanI khabara paDatI nathI, pachI bhayaMkara doSo Ave che. vastumAM nizcaLatA thayA vinA bIjuM thAya paNa zuM ? dharmanA phaLamAM saMdeharUpa vicikitsA doSa to AjanA keTalAya AtmAomAM Dagale ne pagale dekhAya che. samyagadarzananA svarUpane samajavAmAM na Ave tyAM sudhI zaMkA, kAMkSA ane vicikitsA javAnI paNa nathI. zAstra to kahe che ke tyAgInA tyAgane, tyAgInA kaSTane sAMbhaLI pAchA paDavAnI manovRtti paNa doSarUpa che. tyAgInA tyAgane joI bhakti thAya e to samyakatvanI nirmaLatAnuM kAraNa che, paNa kaMpArI Ave e to dUSaNa ja che. samyagudRSTi AtmA to tyAgInA tyAgane joI bhakti kare, zira jhukAve ane tyAgInA tyAganA darzanathI enA hRdayamAM AnaMdanI Urmio ja UchaLe paNa kaMpArI to na ja thAya. tyAgInA tyAgathI gabharAmaNa thAya eno artha zo ? e ja ke UMcI koTino dharma enA hRdayamAM pravezI zakyo nathI ane sahelAImAM e raMgAyo che, mATe kaThinatA dekhAya tyAM bhaktine badale bhaya pedA thAya che. kharekhara, bhavathI
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65s' - 9H saMsAranA sukha mATe dharma kema na thAya? - 48 - 83 Dare te dharma che paNa dharmathI Dare te dharmI kahevAto nathI. bhavane bhayaMkara mAne e samyagudRSTi paNa dharmane bhayaMkara mAne te to nahi ja. AtmAnaMdI AtmAne bhava bhayaMkara ane dharma bhadraMkara lAge che, tyAre pulAnaMdI AtmAne dharma bhayaMkara ane bhava bhadraMkara lAge che. duniyAnA jIvanamAM paisA pedA karavA mATe chokaro bhUkhe peTe kAma kare emAM mA-bApane duHkha na thAya, chokaro kahe ke, "bhUkhe marI gayo to AzvAsana to Ape paNa pAcho kahe ke, "e to hoya' arthAtu aMtarathI rAjI che. duniyAnI sAhyabI meLavavAmAM takalIpha paDe temAM sAthI-saMbaMdhI vAMdho na le. kAraNa ke, teo to emAM rAjI hoya. vepAramAM gayelA zeTha moDA Ave to emanA mATe rAha joIne strI khAdhA vinA besI rahe, paNa ene samAcAra maLe ke, "zeTha dharmanA kAme gayA hatA to pAMca saMbhaLAve. dharmakriyA mATe koI tapa karato mAluma paDe to kahe ke, "ghelA ! kare tene hAtha joDIe ! paNa ApaNe e hoya ? vicAro ke, A kevI manodazA che ? bhavAbhinaMdIno e guNa che ke, tene bhavanI kriyA mIThI lAge ane dharmakriyA karaDI lAge. skUlamAM zikSaka mAre tyAM rAjI thAya paNa pAThazALAno mAstara mAre to kahI Ave ke, "nahi marAya ! e bhaNavA amArAM chokarAM navarAM nathI !" . . . sabhAH 'sAheba ! sAmAyika pratikramaNAdinA bhaNataramAM roTalA ochA ja che ? A vyavahAru bhaNataramAM to roTalA che ne ? - vAre, to kaho ke, "roTalA mATe hoya te jarUrI ane AtmA mATe hoya te * jarUrI nathI, evI bhAvanAvALo samyagdaSTi ke mithyAdRSTi ? AvA 'AtmAone peDhIno TAima niyata, peDhInI kAryavAhI badhI niyata, mAtra sAMdhA ane vAMdhA badhA ahIM ja ! keTalAka kahe che ke, "amane ToNA mAre che ! A "vIsamI sadImAM AvA pravRttimaya jamAnAmAM derA upAzrayano TAima kADhIe e kAMI ochuM che ?" A manovRtti Aje che. huM evAone pUchuM chuM ke, tame jIvananI kiMmata samajo cho ke nahi ? A jIvana jarUrI ke binajarUrI ? mAnavajIvananI prazaMsA zA mATe ? jJAnIe devajIvananAM nahi ane mAnavajIvananAM aneka prakAre vakhANa zA mATe karyo? zarIra to devatAnAM divya che ane ahIM to hADa gAmanA kothaLA che. zakti paNa devatAnI aciMtya che chatAM mAnavajIvanane zAstra kema vakhANuM ? mAnavajIvananI daza dRSTAMte durlabhatA ghaNIvAra sAMbhaLI gayA hazo, paNa bhUlI
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 gayA hazo kema ? mAnavajIvana mojazokha mATe che ? khAna-pAna mATe che ? pAMcapacAsa lAkha meLavavAmAM, moTa2-gADI doDAvavAmAM ke icchAnusAra vartavAmAM mAnavajIvananI saphaLatA che ema ? mAnavajIvananI sArthakatAne aMge tame karyuM zuM e to kaho ! 84 654 kaDavA zabdo aneka rIte kahevAya. duzmanadAve paNa kahevAya ane dayAbhAve paNa kahevAya. bacAvavA paNa kahevAya ane habakAvI mAravA paNa kahevAya. A huM dveSathI nathI kaheto, paNa dayAthI kahuM chuM. tame dayApAtra cho ema tamane lAge che kharuM ? mAnavajIvananI sArthakatA karavAne badale teno nAza karI rahyA cho, ema tamane jaNAya che kharuM ? mAnavajIvanamAM karavA lAyaka cIja kaI ? traNa cIja kahI hatI te yAda che ? eTaluMya yAda rAkhatA nathI ! AvA vidyArthI parIkSAmAM zI rIte pAsa thAya ? skUlamAM to zikSaka AvA vidyArthIne aMgUThA pakaDAve paNa ahIM to evuM kAMI che ja nahi. huM roja sAmAnya rIte ekanI eka vAta pharI pharIne kahuM chuM. pahelAMnuM judA zabdomAM kahI pachI thoDuM navuM AgaLa kahuM chuM. chatAM yAda na rahe e vidyArthI kevA ? ATalo vakhata sAMbhaLyA pachI yAda na rAkho to tame ToNA mAravAne yogya ke paMpALavAne yogya ? tamane tamArApaNAnuM bhAna nahi thAya tyAM sudhI DAhyA mANasonA zabdonI kiMmata nahi samajAya. zabdonI kiMmata samajAyA vinA mahApuruSonI mahattA nahi samajAya. tame to mAnyuM ke; dharmanI vAtamAM marajI mujaba chUTachATa cAle, paNa dharmanA abhAve mAnavajIvananAMya doDhiyAM nahi Upaje ! keTalAya saDIne rAkha thaI gayA. anaMtakALe anaMta puNyarAzie mAnavajIvana maLyuM che, e eLe cAlyuM jaze to pachI rovuM paDaze; pUrvanuM puNya hoya tyAM sudhI bhale mhAlI lyo ! atyAre to pUrvanuM puNya jAgatuM che mATe koI pUchanAra nathI ! e puNyayoge badhA tamArA para AMkha DhALe che ! e puNyayoge keTalAka sAdhu paNa tamane tamArA AtmanAzaka durguNo kahetAM khacakAya che ! sAdhune paNa ema thAya ke, 'vakhate khasI jAya to !' emAM thoDI dayA paNa hoya ke, 'ATaluMye kare che te nahi kare !' paNa e rIte sAdhu aMjAya emAM tamAro nAza nirmAya che. maLelA puNyano A bhogavaTo nathI thato paNa devALuM nIkaLe che. duniyAmAM paNa sAco vepArI te kahevAya che ke je vyAja meLavIne yA vepA2IthI kamAIne khAya paNa mUDIne AMca na AvavA de; mUDIne AMca AvavA de te vepArI nathI kahevAto. to have tame kaho ke, tame je mUDI laIne AvyA cho te kAyama rAkhavI che, khAI javI che, vadhAravI che ke khADo pADavo che ?
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 : saMsAranA sukha mATe dharma kema na thAya ? - 46 85 kAle kRtaghna kone kahyA hatA e yAda che ? karelA guNano ghAta kare ane UlaTo sAmAne kalaMkita kare, te kRtaghna. je dharme Aryadeza, AryajAti, AryakuLa, temAM e zrAvaka kuLamAM janma Apyo ene keTalI miniTa yAda karo cho ? A khAnapAna, mAnapAna, kapaDAM-lattAM, e tamArA rUparaMgane maLe che ke tamArA moMne maLe che, evuM rakhe mAnatA ! tejavALA AvA to keTalAya royA kare che, je dharma AtmAne unnata avasthAmAM lAve tene bhUlanAranI hAlata kaphoDI thAya che. vAto badhI kare paNa vastu mAtra vAtamAM ja 2he che, amalamAM nathI, e ja duHkha che. mATe jJAnIoe kahyuM che te mujaba huM paNa kahuM chuM ke, evI kAryavAhI zIkho ane Acaro ke jethI mAnavajIvana dIpe. 655 mAnavajIvanamAM gAMDAnI jema lava lava karAya nahi, jema tema bolAya nahi, jema tema calAya nahi, jema tema besAya-uThAya nahi. je te khavAya-pIvAya nahi. e rIte to pazu kare. jema tema karavuM e to pazujIvana che. jyAM tyAM paDatuM melavuM, jene tene zIMgaDAM mAravAM, game te khAvuM e pazunuM kAma che. mAnava to cAle joIne, bole vicArIne, bese tapAsIne ane khAya bhakSyAbhakSyano viveka rAkhIne ! icchA mujaba game tema varte e to mAnava nahi paNa Dhora che. potAnI bhUlathI sAmAne Thokara vAgI, tyAM 'e athaDAyo kema ?' ema mAnavathI na bolAya. manuSyajIvana eTale moTAmAM moTuM aMkuzamaya jIvana che. AjanA jaDavAdanA vAyarAmAM taNAyelA loko aMkuza vinAnA banavA mAMge che, paNa teo Aje bhUlI rahyA che. tamArAM varSa saphaLa thayAM ke niSphaLa gayAM ! 'huM koNa ? mAruM zuM ?' e viSe covIsa kalAkamAM kaMI vicAryuM ? nahi ja, kAraNa ke, tamArI dazA Aje yaMtra jevI banI che. savAre AMkho coLatAM coLatAM UbhA thayA. sTava saLagAvyo. peTamAM garamAgarama chA reDI, jarA TAITa thayA. eTale cAlyA bajAramAM ! koI jarA ThIka hoya to bhagavAnanuM moM juve. koI vaLI bhagavAnane be-pAMca tilaka kare, paNa e kevAM ? rItasara tilaka to potAnA kapALamAM kare ! bhagavAnane to jema Ave tema cAle, koI puNyazALI bhagavAnane rItasara tilaka karatA hoya, to e eTalA bhAgyavAna. bajAramAM jaIne zuM kare, te to te ja jANe ! gha2mAMya koIne khabara na paDe, emanI e vAto to kahetAM zarama thAya tema che, paNa eTaluM samajo ke, 'teo tyAM kamAvA jAya che, dAna devA nahi ? ghara bharavA jAya che, koInuM bhaluM karavA nahi ! zrImaMta banavA jAya che, zAhukAra banavA nahi ! yena kena prakAreNa Avaka
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ka2vI che ! kharaco pUro karavo che ! sAhyabI ane ThATha meLavavA che ! dukAnanAM ane gharanAM bhADAM tathA kharco temaja nokara-cAkaranA pagAra vagere kADhavAM che ! tyAM badhI bhAvanA ja judI. udAratA, dAna, sadAcAra, bhalamanasAI, sunIti, uttama vicAra, sajjananA satkAra sanmAnanI bhAvanA tyAM Ave ja nahi. kamAvuM kema e ja tyAM to vAta. puNyavAna hoya to sAMje vahelo ghare jAya, nahi to aMdhAre sahI ! rAtre khAvAmAM vAMdho mAne to ne ? A rIte badhuM kAma yaMtranI jema cAle che. 656 rAtre khAya, pachI thoDI 2mata gamata kare ane pachI ghore !' artha ane kAma . e benI covIse kalAka mArAmArI. vacce thoDo dharma caTaNI jevo, eno hisAba zo ? AvI rIte roja dhapAve jAo, divaso, mahinA ane varSo kADho ane kaho ke, 'moTA thayA'. jJAnI kahe che ke, A gAMDo nAno thato jAya che tyAre moTo thayo hovAnI vAto kare che. zAstra to kahe che ke jema divasa jAya tema dharma na sadhAya to moTA to rUe ke, ghaTyA ! paNa A to kahe che, 'ame ATalA varSanA !' paNa e vicAravuM joIe ke, e varSa saphaLa thayAM, niSphaLa gayAM ke nukasAnakAraka thayA ? A rIte jIvana dhapAvo ane sAdhu tamane sArA kahe e bane ? huM kaDavuM bolato nathI paNa mAre bolavuM paDe che ! tamane kevuM kahenAra maLe to tame UMcA AMvo e kaho ! tamArA mAnavajIvanane sArthaka banAvavA tamane kevuM kahenAra joIe ? koIka kahe che ke, 'mahArAja bahu kaDavuM kahe che, amane kRtaghna kahe che, amArA para kRtaghnatAno Aropa mUke che.' huM paNa icchuM chuM ke, na mUkavo paDe. A Aropa mUkatAM mane bahu duHkha thAya che. huM hasIne kahuM chuM evuM na mAnatA ! ka2DA thaIne kahevA jogA tame cho ke nahi ? bhUlecUke paNa DAhyAne mUrkha kahevAtA hoya to mAphI mAMgavA taiyAra chuM. tamArA jevA buddhizALIne kamaakkala kahevAnI mane jarUra paDe e ochuM che ? duniyA tamane buddhizALI mAne tyAre jJAnInI dRSTie juduM ja dekhAya che. jyAM tyAM tame zeTha kahevAo ane ahIM mAre tamane zuM zuM nathI saMbhaLAvavuM paDatuM ? zo upAlaMbha nathI devo paDato ? huM to kahuM chuM ke, khUba ja AgaLa vadhArIne tamane kImatI banAvavAnI kALajI to jarUra che; paNa vagara kiMmate kImatI kema kahuM ? ane ema kahuM to to pApa choDavAne badale tame vadhAre pApa karo ane huM vizvAsaghAtI banuM ! mAnapAna mATe, jainazAsanamAM pApAtmAne sArA kahenAra para vizvAsaghAtIpaNAno Aropa Ave che. jainazAsananI korTamAM
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 857 - 6H saMsAranA sukha mATe dharma kema na thAya? - 46 - 87 nyAyazIlatA jIvatI jAgatI che. e kesamAM dhArAzAstrInI jarUra nathI. guno thayo ke rekarDamAM kesa noMdhAI ja jAya. e pUche nahi. sAMbhaLe nahi, sIdho ja cArja mUke. TAima thayo ke tarata pakaDIne laI jAya. "javAno mokha nathI kahIe to paNa na ja cAle. amAre AvI takalIphamAM UtaravuM na paDe, amArA para guno lAgu na thAya ane tamAruM bhaluM thAya, vaLI tamane khoTuM paNa na lAge evo koI rasto che ? hoya to batAvo ! mAnavajIvana jevuM devajIvana paNa nathI. devajIvanathI A jIvana vadhu kImatI che. devoe mANasane pUjyAnA dAkhalA che ne ? zrI arihatadeva manuSya hatA. paNa devoe pUjyone ? keTalA devoe pUjyA ? asaMkhya devoe ! evA mahAmUlA jIvanamAM phAve tema vartAya ? UMce javuM che ke nIce ? huM jANuM chuM ke, javuM UMce joIe tamArI icchA UMce javAnI che, paNa huM joI rahyo chuM ke, tame nIce gabaDI rahyA cho. mATe bUma mAruM chuM. kinAre jaIne gabaDo nahi te mATe mArI bUma che. bUma na sAMbhaLe ene mATe mArI bhayaMkara rADa che. e rADamAM upalaka dekhAtI kaThoratA Ave che. e kaThoratA tamane khaTake che kema ? jene khaTakatI hoya tene bhale khaTake ane khaTakyA chatAMya jo pApathI aTake toye jItyo mAnuM. jeTalI vAra khaTake teTalI vAra paNa jo pApa aTake to paNa huM mArI jAtane kRtArtha mAnuM. jeTaluM pAmyA teTaluM to puNya kharuM. dhIre dhIre AgaLa vadhAya. pachI to aNIcUkyo so varSa jIve. basa, e vicAre huM bUma mAruM chuM. koInI dIkSA joI dharmI dharmathI khase kharo? - keTalAka kahe che ke, trikALapUjana karanArA, sAdhunI kAyama sevA karanArA, * parvatithie pauSadha karanArA, tithie upavAsa karanArA, sAmAyika pratikramaNa karanArA paNa eka dIkSAnA prasaMge dharmathI khasI gayA. ". sabhA kayo banAva ?" kahe che ke, "nAnAM baccAMne dIkSA ApavI te !' kharekhara, AvI vAto jyAre sAMbhaLavAmAM Ave che tyAre tevA jIvo pratye dayA UpajyA vinA rahetI nathI. bIjAnI dIkSA joIne dharmathI patita thanArA te dharmI - sAcA dharmI hatA ? UlaTuM ema paNa koI kaheze ke sAruM thayuM ! hAza ! prasaMga Avyo ke jethI naMga oLakhAI gayo ! ane samajAyuM ke, e saMyamanA rAgI nahotA. evAo pahelAM roja upAzraye AvatA e sAdhune rAjI karavA ke lokamAM dharma manAvA. jo ema na hoya to kaho ke, dharmakriyA karatA hatA eno hetu zo ? be ghaDInuM sAmAyika zA mATe ? sAvadya joganuM paccakakhANa zA mATe ? be ghaDInuM sAmAyika karanArane
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 658 jiMdagIparyaMtanA sAmAyikanI bhAvanA hoya ke nahi ? mAvajIvanI sAmAyikamAM be ghaDInuM sAmAyika karanAra kalyANa mAne ke nahi ? mAvajIva sAmAyikanA samAcArathI ene AnaMda thAya ke nahi ? sabhAH e phariyAda banAvaTI che. badhI phariyAda banAvaTI che, paNa UbhI karAyelI phariyAdanA paNa radiyA to ApavA ja joIe. satya pracAranI taka kema javA devAya ? prasaMga pAmIne eka paNa vAta jatI na karAya. vyavahAramAM kahe che ke avasara na sAcave te mUkha. to huM avasara kema javA dauM ? mAre to banI zake te dareka rItathI mAnavajIvananI suMdaratA samajAvavI che ne ! eTale huM evI phariyAdo zA mATe . jatI karuM ? potAnA bALakane mA-bApa saMyama ApavA jAya, tyAM bIjA bhADUtI mA-bApa kyAMthI nIkaLe che ? potAnA svArtha mATe potAnA bALakane game tema homI denArA paramA- . rthIo (?) pArakA bALakanI AvI hitaciMtA kare ?' zuM teo jiMdagIparyatanI sAmAyikathI dharmane AghAta thato mAne ? saMyama ane nahi levA lAyaka ema teo mAne che ? saMyama zrI jinezvaradevanA zAsanamAM AjJAnusAra che emAM zuM emane zaMkA che? emane saMyamanA phaLamAM zaMkA che ? choDIne nIkaLe che tyAM emane duHkhanI mAnyatA che ? chatI sAhyabIe raMga-rAga bhogavyA vinA nIkaLyo enuM zuM thAya, evI emanI bhAvanA che ? vartamAna samayamAM sAhyabI na bhogavavAmAM ke sAdhu thavAmAM pApa mAne che ? bhogane bhogavyA vinA nAnI vayamAM saMyamanI bhAvanAne e pApodaya mAne che ? je mA-bApa potAnAM saMtAnane pApasthAnakonuM zikSaNa Ape che, evuM zikSaNa ApatI zALAmAM mokale che, evA zikSaNamAM pAvaradhA banAve che, evAM mA-bApa karatAM potAnAM saMtAnane saMyamamArge mokalanArAM mA-bApa potAnAM saMtAnonuM ke potAnuM bhUruM kare che evI e dharmIonI mAnyatA che? duniyAmAM rahevAmAM mAnavajIvananI saphaLatA che ane sAdhujIvanamAM e je jIvananI niSphaLatA che ema teo mAne che ? nAnA bALakane pApa zIkhavavuM vAjabI ane dharmakriyA zIkhavavI bhUMDI ema teo mAne che ?
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 659 -- 6H saMsAranA sukha mATe dharma kema na thAya ? - 46 - 89 dabANathI paNa pApa karAvAya te vAjabI, paNa ruci pedA karIne dharma karAvAya te vAjabI nahi, ema zuM teo mAne che ? kaho to kharA ke, e kahevAtA dharmInI mAnyatA zI che? ramakaDAM ApIne duniyAdArImAM joDI zakAya, paNa enA kahevAtA ajJAnano lAbha laI sArI vastumAM na joDI zakAya, teo ema mAne che ? duniyAnI kAryavAhImAM joDavA dabANa thAya, paNa upadeza ApIne sanmArgamAM na mukAya zuM teo ema mAne che ? jeTalo samaya saMyamadharmanI ArAdhanA thaI teTalo samaya jIvanasiddhi nizcita thaI, emAM emane zaMkA che ? jo A badhA praznono uttara "na' kAramAM hoya to pachI e dharmIo gabharAya che zAthI? - sabhAH "zuM AvI zaMkA dharmI gaNAtA paNa kare che ?' e vAta pachI. hAla to emane dharma mAnIne vAta karo ! sAmAyika karanArA ane kapaDAM khaMkheranArA ahIM paNa hoya ane tyAM paNa hoya ! A to sarvasAdhAraNa rIte kahevAya che. A praznomAM dharmInI kaI mAnyatA che ? jo viparIta mAnyatA hoya to tevA ApoApa adharmI sAbita thAya che ane saMmata hoya to dharmI puravAra thAya che ane pachI virodha karI zake ema nathI. keTalIka vakhata sIdhI kAnapaTI na pakaDAvatAM hAthane mAthethI pheravIne DAbI taraphathI paNa - pakaDAvavI paDe che. jevo AdamI ! sAmAyika, pratikramaNa, jinapUjana karanAra, vyAkhyAna sAMbhaLanArane rUDha dRSTie dharmI kahevAya, paNa dharmanI vyAkhyA karAya tyAM ghaNA TakA bAtala karavA paDe; bAtala karyA vagara paNa ApoApa bAtala thaI jAya. vrata lenAra dezavirati kahevAya pachI bAra vrata le ke yAvat eka le ! paNe jo ene sarvavirati pratye anurAga na hoya to e mithyASTi tathA ghora avirati che. vratadhArI dezavirati kharo paNa sAthe ja zarata e che ke, e saMyamano rAgI hovo joIe. A badhuM eka ja irAde kahevAya che ke, dharmIo sAcA zraddhAsaMpanna bane ane zraddhAsaMpanna eTale samyakatvarUpa pIThamAM polANa karanArA doSothI mukta rahevAnI kALajIvALA. e doSo paikInA traNa doSonI vicAraNA ApaNe karI ane bAkInA be doSo mATe vaLI have pachI.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 : cotho doSa eTale samyaktvano saMhAra ane mithyAtvanopracAra vIrasaM. 2456, vi.saM. 1986, mahA suda-1, guruvAra, tA. 30-1-1930 viparIta dhyeyanuM pariNAma ! mithyAmati-prazaMsAno kAramo utpAta : * cothA doSanuM pariNAma : pAtrabhede guNa paNa doSa - doSa paNa guNa : prazasta rAgAdinI AvazyakatA : * avaLI diSTa ! svataMtratAnA nAme parataMtra banavAnI pravRtti : guNAnurAganA nAme karAtI mithyAmatinI prazaMsA * zrI jainazAsana ja sauthI zreSTha : * pramoda ane anumodanAmAM bheda : pramoda bhAvanA : eka dRSTAMta : samyakRtvanI yatanA : ayogya sthAne rahelA guNa : * zrI haribhadrasUri : zAstromAM abhavyonuM varNana che, prazaMsA nahi ! vartamAna samaya : 47 viparIta dhyeyanuM pariNAma : sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMgharUpa suragirinI vajramayI samyagdarzanarUpI pIThanI dRDhatAnuM varNana karatAM kahe che ke, emAM doSarUpI chidro na hovAM joIe. samyaktvanA doSo pAMca che. temAMnA prathama be zaMkA ane kAMkSAnA saMbaMdhamAM ApaNe mahApuruSonAM vacano dvArA ghaNuM kahyuM. emAM zrI upAdhyAyajI mahArAje eka bALaka paNa samaje evI bhASAmAM kahyuM ke - 'rAjA ane raMka e beyamAM samabhAva dharanAra zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkAne sthAna nathI, e devamAM mArApaNuM ke pArakApaNuM koI mATe nathI mATe e kadI pheraphAra kahe ja nahi.'
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 661 7H cotho doSa eTale samyaktvano saMhAra ane mithyAtvano pracAra -47 -- 91 kAMkSA mATe paNa e mahApuruSe kahyuM ke, 'suratarune choDIne bAvaLiyAne vaLagavAnuM kAma DAhyAnuM nathI ane zrI jinamata e surataru jevo che tyAre anya mato bAvaLiyA jevA che.' "saMzaya dharmanA phala taNo, vitigicchA nAme; trIjuM dUSaNa pariharo, nija zubha pariNAme." trIjo doSa vicikitsA yAne vitigicchA che. zrI jinezvaradeve batAvela dharmanA phaLamAM zaMkA karavI te vicikitsA che. e jo AtmAmAM zubha pariNAma Ave to avazya TALI zakAya che. e ja kAraNe enuM svarUpa darzAvI, tenAthI bacavAnA upAya darzAvavApUrvaka eno parihAra karavAno upadeza ApatAM e ja nyAyavizArada nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjAe pharamAvyuM che ke - A uparathI spaSTa che ke, zrI jinezvaradevanA svarUpanuM bhAna na thAya tyAM sudhI zaMkA thavAno saMbhava pUro che ane ADambara jovAnI vRttivALA AtmAone tathA saheluM levAnI icchAvALA pudgalAnaMdIone saheje kAMkSA thAya e ja rIte duniyAnA padArtho tarapha ja dRSTi rAkhanArAone ane e ja kA2Ne joItA zubha pariNAmathI pa2vA2I beThelAone dharmakriyAnA phaLamAM paNa avazya saMdeha thAya che. evA dharmIo ghaNA che ke, jeo roja dharma kare paNa jarAka Apatti Ave ke taraMta tenA manamAM ema thAya ke, "dharmamAM zuM che ?' enuM kAraNa ja e che ke, 'teoe zubha pariNAmanA abhAve dharmakriyAnuM dhyeya saMvara ane nirjarA * tathA pariNAme mukti nahi rAkhatAM duniyAdArI ja rAkhI hatI.' evuM UlaTuM dhyeya rAkhe enuM pariNAma e Ave emAM Azcarya paNa zuM ? dharma ka2vAnuM dhyeya e hovuM na joIe. dharmI potAne nIrogI icche ke jethI dharmasAdhanA sArI rIte karI zakAya paNa tema chatAMya azubhanA udaye roga Ave to eno doSa e dharma upara na DhoLe.'kuTuMba Adi na joIe. paNa jo maLe to dharmane anukULa maLe ema dharmI icche. sAdhana maLe to anukULa maLavAnuM icche che ke jethI dharma sadhAya paNa sAdhana na maLe athavA UlaTuM sUlaTuM maLe to paNa dharmI AtmA, dharma tarapha kudRSTi na kare kAraNa ke, e potAnI ja khAmI mAne : paNa A vastu dhyeyazuddhi thAya to ja bane. vicikitsAno bIjo e paNa artha che ke, 'sadAcAramAM rahelA munionA melAM vastra ke gAtra joIne, 'A sAdhuo asnAnanA yoge parasevAthI kilanna banI gayelA malanA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 662 yoge durgadhI zarIravALA che ! jo acitta pANIthI aMganuM kSAlana kare to doSa zuM lAgI jAya !" "AvA prakAranI niMdA karavI.' AvA prakAranI niMdA e paNa doSa che. A doSa paNa dhyeyazuddhi hoya to thavAno saMbhava nathI. mithyAmati-prazaMsAno kAramo utpAta H have cotho doSa miththAmationA guNavarNanano ane pAMcamo doSa miththAmationA paricayano che. emAM ghaNA mUMjhAyA che. jo ke zaMkA, kAMkSA ane viDigicchAmAM kamInA nathI, to paNa vastuno viveka nahi karI zakanArAone A cothA ane pAMcamo dUSaNamAM mUMjhAtAM vAra lAgatI nathI. ghaNA evA che ke, "TUTInurA'nA nAme mithyAdRSTinI prazaMsAM" nAmanA cothA doSamAM phasAya che. "guNAnurAganA svarUpane nahi jANanArAo Aje kAramA miththAmationI prazaMsAne jorazorathI pracArI rahyA che ane ema karIne teo sva-paranA samyatvane lUMTavAno dhaMdho calAvI rahyA che. evAonA pratApe Aje sAcA guNI AtmAo niMdAI rahyA che ane daMbhIo pUjAI rahyA che. e pApAtmAono Aje guNAnurAga'nA nAme jevo tevo utpAta nathI macI rahyo. "guNInA guNane dekhI jene AnaMda na thAya te guNarAgI nathI.' - AvAM vacanono AdhAra laIne kAramo utpAta macAvanArAo ema kahe che ke, "je guNathI AnaMda thAya enI prazaMsA karavAmAM hAni zI ?" paNa ema pUchanArAone khabara nathI ke, "jeTalI vastu anumodavA jogI hoya teTalI badhI ja vakhANavA jogI nathI hotI. jene joIne haiyAmAM AnaMda thAya, tene paNa bahAra na kahevAya evI aneka vastuo che. jeTalI cIja anumodanIya che teTalInI prazaMsA thavI ja joIe evo kAyado nathI. ghaNAnA guNa evA paNa hoya che ke, je joIne AnaMda thAya paNa ene bahAra mukAya to mUkanAranI AbarUne paNa baTTo lAge. coranuM dAna, enAM te vaLI vakhANa hoya ? dAna to sAruM paNa coranA dAnanI prazaMsA karanArane paNa duniyA corano sAthI samaje. duniyA pUche ke, "jo e dAtAra che to cora kema ? jenAmAM dAtAravRtti hoya tenAmAM corI karavAnI vRtti zuM saMbhavita che ? kahevuM ja paDaze ke nahi. e ja rIte zuM vezyAnI suMdaratAnAM vakhANa thAya ? suMdaratA to guNa che ne? vezyAnI suMdaratAne vakhANanAra sadAcArI ke vyabhicArI? e guNa kharo paNa kyAM rahelo ? viSTAmAM paDelA caMpakanA puSpane suMghAya ? hAthamAM
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 663 - 7 cotho doSa eTale samyakatvano saMhAra ane mithyAtvano pracAra-47 - 93 levAya? A badhA prazno upara khUba khUba vicAra karo to ApoApa samajAze -ke, kharAba jagyAmAM paDelo sAro guNa anumodAya paNa bahAra na mukAya; kharAba vyaktimAM rahelA guNane guNa tarIke bahAra mukAya; paNa e vyaktinA guNa tarIke bahAra na mukAya." AthI spaSTa thaze ke, "jeo guNAnurAganA nAme bhayaMkara mithyAmationI prazaMsA phelAvI rahyA che teo kAramo utpAta ja macAvI rahyA che ane e utpAta dvArA potAnA samatvane phanA karavA sAthe anyanA samyakatvane paNa phanA karavAnI ja kAryavAhI karI rahyA che. cothA doSanuM pariNAma A cotho doSa kAramo che, e ja kAraNe nyAyAcArya mahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA spaSTa zabdomAM pharamAve che ke - "miththAmati guNa varNano, TALo cotho doSa; unmArgI guNatAM huve, unmArgano poSa." A kathana, guNarAganA nAme kAramo utpAta macAvanArAo mATe khUba vicAravA yogya che. A kathana dvArA teoe samajavuM joIe ke, 'unmArgamAM rahelA guNanA vakhANathI unmArganI puSTi thAya che; kema ke e AkarSaNathI bIjA ene mArge jAya che. "Avo paNa ene vakhANe che" ema samajI janatA pelAnI pAchaLa ghasaDAya che, pariNAme aneka AtmA unmArge caDhe che : mATe guNAnurAganA nAme mithyAdRSTinI prazaMsA avazya tajavA yogya che." pAtrabhede guNa paNa doSa - doSa paNa guNa ! * suMdara guNa ayogya sthAne dekhAya to haiyAmAM ema thAya ke A guNa jo - yogya vyaktimAM hota to pUjya banata paNa kamanasIbI che ke kupAtramAM che. e vAta tadana sAcI che ke, sanmArgamAM rahelo AtmA doSane paNa guNa banAve che, - jyAre unmArgamAM rahelo Atma guNane paNa doSa banAve che. - samyagudRSTi AtmA, kaSAya jevA doSane paNa prazasta banAvI guNarUpa banAve che; tyAre mithyAdaSTi AtmA guNane paNa kharAba kare che. samyagudRSTi AtmA jyAre krodhathI paNa lAbha meLave che ane mAna, mAyA tathA lobhathI paNa sva-paranuM bhaluM kare che eTale ke, sva-parano vistAra kare che tyAre mithyASTi AtmA kSamA AdithI paNa sva-paranuM ahita kare che; kAraNa ke, e bicArAne guNa paNa doSarUpe pariName che. vaidyanA hAthamAM AveluM jhera paNa jyAre auSadha bane che tyAre mUkhanA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 hAthamAM gayeluM amRta paNa jhera thAya che. kharekhara e ja rIti mithyAddaSTi AtmAo jyAre guNane paNa doSa banAve che tyAre samyagdaSTa AtmA doSane guNa banAve che. 94 664 je kaSAyo AtmAne DubAvanAra che, je rAgadveSa AtmAne kharAba karanAra che, tene ja samyagdaSTi AtmA sva-52nA bhalAnA upayogamAM le che. gussAthI karmabaMdha thAya paNa vAlI munie gussAthI tIrtharakSA karI. emane e gusso karmakSayanuM kA2Na thayo. paNa karmabaMdhanuM nahi. rAga hAni karanAra che paNa bhagavAna zrI gautama mahArAjAne gurubhakti mATe thayo. e rAganA ja yoge zrI gautama mahArAjA zAsananA ziratAja banyA. mAna duniyAne pADanAra che paNa te mAne zrI gautama mahArAjAne zrI mahAvIra bhagavAna bheTADyA-pamADyA; khedathI karmabaMdhana thAya che. paNa te khedathI zrI gautama bhagavAnane kevaLajJAna thayuM. prazasta rAgAdinI AvazyakatA : 'rAga-dveSa na ja karAya, rAga-dveSa na thAya e ja dharma,' ema koI kahe to kahevuM paDaze ke e dharma ApaNA mATe nathI. kaSAya sarva prakAre jAya tyAre rAgadveSa na thAya mATe e jyAM sudhI na jAya tyAM sudhI to ayogya vastu uparanA rAgane khaseDIne yogya vastumAM rAga sthApavo e ja dharma che. keTalAka kahe che ke, 'ApaNe rAga-dveSa zA ? badhA deva, guru, dharma sarakhA ! Aya ThIka ane teya ThIka !' paNa Ama kahenArA cokhkhA mithyASTi ja che. AtmA jyAM sudhI rAga-dveSamAM paDyo che, tyAM sudhI sArI vastumAM rAga ane khoTI vastumAM dveSane keLavyA vinA vItarAga thaI zakavAno nathI. koI kahe ke, 'tame zrI vItarAganI mUrti pAchaLa ATalA badhA ghelA kema ?' to kahejo ke, 'Aja sudhI ame paisA tathA 2maNI pAchaLa ghelA hatA te have zrI jinezvaradevanI mUrti pAchaLa ghelA thayA chIe; ame ghelachAnI dizA palaTI che. Aja sudhI baMgalA sArA banAvavAmAM ghelA hatA, ane have maMdira sArAM banAvavAmAM ghelA thayA chIe ! kAraNa ke, A rIte dizA palaTavA vinA zreya nathI. prabhu, prabhunI mUrti, prabhuno mArga, prabhunuM pravacana (Agama) A badhA para jene rAga nathI, AnI hAnimAM jeno AtmA kaMpato nathI, AnA uparanA AkramaNa samaye je AtmAne duHkha thatuM nathI te vAstavika rIte dharma pAmyo ja nathI. duniyAnI cIjanA nAza vakhate jene duHkha thAya che tene dharmanA nAzamAM duHkha thatuM nathI. tenAmAM dharmIpaNuM hoya ja zI rIte ? na ja hoI zake. e ja kAraNe duniyA
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7: cotho doSa eTale samyaktvano saMhAra ane mithyAtvano pracAra "47 pratyenA rAgane khaseDI AtmakalyANakara vastu pratye e rAgane keLavavo joIe. sabhA 'pachI ene nAbUda karavo ?' : pachI to ApoApa e nAbUda thaze, ene nAbUda karavA mATe prayatna karavAnI jarU2 ja nathI paDatI. vaLAu enI meLe ja pAcho jAya che. AthI spaSTa che ke, samyagdaSTa AtmA rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha ane moha vagere doSane guNa banAve che, jyAre mithyAdgaSTi AtmA guNane paNa doSa banAve che. 665 95 avaLI dRSTi vidyArthIne zikSaka kahe ke, 'barAbara pAMca kalAka besa, vAMca ane kahuM tema kara.' te vakhate ayogya vidyArthI kahe ke, 'ame tamArA gulAma nathI, tame amArA para tamArI sattA'jamAvavA mAMgo cho !, tyAre mAstara kahI de ke mUrkhA ! sattA jamAvavA nathI kaheto paNa tArAmAM lAyakAta nipajAvavA kahuM chuM. Aja sudhI tuM rakhaDatAM zIkhyo hato, tArAmAM e kuTeva hatI te kuTeva kADhavA mATe besatAM zIkhavI rahyo chuM, e kuTeva kADhavA mATe besavAnI pha2ja mUkuM chuM. mAre mAruM svAmitva jamAvadhuM nathI. paNa tArAmAM lAyakAta pedA karavI che.' paNa A satyakathanane nahi svIkAratAM ullaMTha vidyArthIo, potAnuM ja babaDyA kare che. A ja rIte avaLI dRSTinA upAsaka banelA ajanA loko paNa e ja rIte kahe che ke, 'zAstra tathA zAstrakAro amArI svataMtratA chInavI levA mAMge che, amane baMdhanamAM nAMkhI rahyAM che; amAre phAve to trikAlapUjana karIe nahi to na paNa karIe. sAmAyikamAM be ghaDI zA mATe ? amAre phAve to pAMca ghaDI besIe, na phAve to eka miniTa paNa na besIe, paNa baMdhana zA mATe ?' AvI rIte avaLI dRSTinA upAsako, manasvI pralApo dvArA anaMtajJAnIoe pharamAvelI vastuone paNa vagovI rahyA che ane ethI ja je cIjo guNarUpe che te paNa emane doSarUpe ja pariName che. svataMtratAnA nAme parataMtra banavAnI pravRtti : svataMtra ane svataMtratA e zabda suMdara che. zrI jinezvaradevo paNa svataMtratA meLavIne svataMtra banAvavAnuM pha2mAve che. anAdi kALathI AtmA parataMtra che ene svataMtra banAvavAnuM zrI jinezvaradevo kahe che ane e mATe to munidharmane e paramatArakoe mukhya mArga tarIke prarUpyo che. kharekhara e pa2matA2koe prarUpeluM munipaNuM e to svataMtratAno rAjamArga che. jyAre munipaNuM svataMtratAno
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 666 rAjamArga che tyAre gRhasthapaNuM e AtmAnI svataMtratAne pIsI nAkhanAruM bhayaMkara yaMtra che. A chatAM paNa ajJAnIo, munipaNAne halakuM pADI gRhasthapaNAne puSTa karavAnI ja pravRttio karI rahyA che. vicAravAmAM Ave to duniyAmAM paDelAnI svataMtratA to pisAI ja rahI che." A vastu barAbara samajAya to "munipaNuM e eka svataMtratAno rAjamArga che." e tarata ja nizcita thAya. rAjamArgamAM cAlanArane evI svataMtratA pedA thAya che ke,. duniyAnI koI paNa vastu ene asara karatI nathI. jagatano eka paNa padArtha ene AkarSI zakato nathI; paNa zarata eTalI ke, "e rAjamArge barAbara cAlavuM joIe." bAkI baMgalA, bagIcA ane moTara gADI vageremAM svataMtratA, e to banyuM paNa nathI ane banaze nahi. page cAlanAro moDo pahoMce. paNa icchA mujaba. tyAre "moTaramAM cAlanAranI kaI dazA ?' - e vicAro. jo moTara aTakI to e bicAro tyAM ja rahe. e moTarane kheMcavA mATe bIjuM sAdhana joIe. cAlavAnI Teva to bhUlI gayA. eTale jyAre bIjuM sAdhana maLe ane emAM jagyA hoya to besAya tyAre ghara bhegA thavAya. page cAlanAra svataMtra ke relamAM janAra ? rela gAmegAma na UbhI rahe, sTezane ja UbhI rahe. temAMya mela to amuka jagyAe ja Ubho rahe. page cAlanAro to pAMca gharanA gAmaDe paNa bese, eka mAIle, pAMca mAIle, pacIsa mAIle, are ! potAne phAve tyAre bese. have kaho ke, "svataMtra koNa ?" svataMtratAnI vAta karavAnI bhAvanAvALAe sauthI pahelAM duniyAnI gulAmI choDavI paDaze. "A joIe ne te joIe." e bhAvanAne dUra karavI paDaze. "maLe to bhale ane na maLe to ThIka e bhAvanA keLavavI paDaze. 'amuka joIe' e kADhI nAMkhavuM paDaze. potAnA svarUpane pedA karavuM te parataMtranA nathI. duHkhane dUra karanArAM sAdhana meLavavAmAM paDatI mahenata e mahenata nathI. unALAmAM rasoDAnI aMdara garamI ghaNI lAge che te sahana thAya che kema ke, agiyAra vAge garamA garama rasoInI lAlasA che. mATe e takalIpha takalIpharUpe manAtI nathI. e vakhate amuka sAdhana na hoya ane cIja karyA vinA rahI javAya e duHkha gaNAya che. paNa rasoDAnI garamI, du:kharUpa gaNAtI nathI. sAdhana hoya to e garamImAM bIjI paNa cIjo banAve. khAvAnI lAlasAne laIne e garamI garamI gaNAtI nathI, mahenata gaNAtI nathI, e rIte AtmaguNane khIlavavAnI mahenata te mahenata ja nathI ane sAcI svataMtratA meLavaMvAno rasto paNa e ja che. paNa e badhuM tyAre ja samajAya ke, jyAre guNa, guNAbhAsa ane
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 887 - 7 cotho doSa eTale samatvano saMhAra ane mithyAtvano pracAra-47 - 7 avaguNanI parIkSA karatAM AvaDe. AthI ja kahevuM paDe che ke, doSa ane doSAbhAsane tathA guNa ane guNAbhAsane paNa samajatAM zIkho. guNAnusAranA nAme karAtI mithyAmatinI prazaMsA: guNa e prazaMsApAtra che e vAta taddana sAcI che. paNa emAMya vivekanI ghaNI ja AvazyakatA che. mithyASTimAM paNa rahelA prabhumArgAnusArI guNo jarUra prazaMsApAtra che, paNa mithyAdRSTi koI paNa rIte prazaMsApAtra nathI, e vAta samyakatvanI zuddhinA arthIe kadI paNa visaravI joIe nahi. mithyAmatinA guNanI prazaMsAthI unmArganI puSTi thAya che e vAta to ApaNe zrI upAdhyAyajI mahArAjanA zabdomAM joI AvyA. have ApaNe joIe ke, samyakatvanA cothA doSanuM varNana karatAM kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA zuM pharamAve che. samyatvanA cothA doSanuM varNana karatAM zrI yogazAstramAM kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke - je AtmAonI daSTi, mithyA eTale zrI jinezvaradevanA AgamathI viparIta hoya che; te AtmAo, mithyAdarzanavALA hoI mithyAdRSTi kahevAya che; teonI prazaMsa karavI e samyakatvanuM dUSaNa che : e prazaMsA be prakAranI che : eka sarvaviSayaka ane bIjI dezaviSayaka. "saghaLAMya "kapila' AdinAM darzano yuktithI yukta che." A pramANenI madhyasthapaNAnA sAravALI stuti karavI e sarvaviSayaka prazaMsA kahevAya che ane e samyakatvanuM dUSaNa che : "A "buddhanuM vacana ja tattva che athavA to A sAMkhya" ane "kaNAda' AdinuM vacana ja tattva che." A pramANenI prazaMsA karavI e dezaviSayaka prazaMsA kahevAya che ane A to pragaTapaNe ja samyakatvanuM dUSaNa che." - A varNanathI spaSTa thaze ke miththAmatinI prazaMsA e samyakatvane dUSaNa lagADanArI vastu che. A dUSaNane jo guNa ja mAnI levAmAM Ave to pachI samyakatva TakI zakatuM ja nathI. A dUSaNanA pariNAme samyakatvano saMhAra ane mithyAtvanI prApti sahaja che. "guNanI prazaMsA karavAmAM zuM vAMdho che " Ama bolanArAoe A vastu khUba ja vicAraNIya che. guNAnurAganA nAme mithyA * 1. mithyA jinAgamaviparItA dRSTidarzanaM yeSAM te mithyAdRSTayasteSAM prazaMsanaM prazaMsA taca sarvaviSayaM dezaviSayaM ___ ca / sarvaviSayaM 'sarvANyapi kapilAdidarzanAni yuktiyuktAnI ti mAdhyasthyasArA stutiH samyaktvasya dUSaNam / / +++ dezaviSayaM tu idameva buddhavacanaM sAGkhayakaNAdAdivacanaM vA tattvamiti idaM tu vyaktameva samyaktvadUSaNam / /
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 matanI ane mithyAmationI kUTa mAnyatAonI mAnyatA vadhI jAya ema karavuM e buddhimattA nathI. paNa buddhimattAnuM kAramuM devALuM che. ghara vecIne varo karavA jevo e dhaMdho che. 'guNanI prazaMsA' e, sadguNa pAmavA ane pracAravA mATe ja upakArIoe vihita karI che. eno upayoga sadguNonA nAza mATe agara to sadguNone DhAMkI devA mATe karavo e khare ja kAramI ajJAnatA che. evA ajJAnano samyaktvanA arthIoe nAza ja karavo joIe. evI UMdhI pravRtti samyagdarzananA pUjArIo karI zake ja nahi. jeo, evI UMdhI UMdhI pravRtti kare che, teo samyagdarzanInA svAMgamAM rahevA chatAM paNa hRdayathI mithyAdarzananA ja pUjArIo che e niHsaMzaya vAta che. evA AtmAo, potAnuM ahita karavA sAthe aneka bhadrika AtmAonA hitano saMhAra karanArI kAramI pravRtti kare che. evI kAramI pravRtti karanArAo, tema karatAM aTake evI vyavasthA darekedareka zrIsaMghe karavI joIe. paNa AjanA kRtrima samAnavAdanA pracAre A Avazyaka bhAvanAno ja saMhAra karyo che. maryAdAmAtrano irAdapUrvaka nAza karavA mATe ja AjanI sudhAraka hilacAla che. AvI hilacAlanA yoge ja Aje A bhayaMkara doSa marakInI mAphaka prasarI rahyo che. A doSanA nAza mATe hamaNAM nahi to avasare paNa samajadArone bhagIratha prayatno karavA ja paDaze. je prayatno karavA ja paDavAnA che te AjathI nathI thatA e eka kamanasIbI che paNa samaju gaNAtAonIya AMkho na UghaDe tyAM upAya zuM ? zrI jainazAsana ja sauthI zreSTha : Aje DhoMga, daMbha, prapaMca eTalo vadhyo che ke jenI sImA ja nathI. 'ahIM kaMI ane tyAM kaMI ! vANI, vacana ane vartAvamAM meLa ja nahi !!!' e AjanI dazA che !!!! AthI ja huM kahuM chuM ke, 'ApaNe guNanA rAgI jarUra chIe. paNa guNAbhAsanA to kaTTara virodhI ja chIe.' ApaNe tyAga joIe tyAM ApaNane AnaMda jarU2 thAya, paNa e tyAga jo sanmArge hoya to ja e tyAganA upAsakanI prazaMsA karIe nahi to satyane satya tarIke jAhera karIe ane e mATe samaya anukULa na hoya to mauna paNa rahIe. 'kayo tyAgI prazaMsApAtra ?' e vAta guNAnurAgIe avazya vicAravI joIe. Aje A vastune nahi vicAranAro sahelAIthI guNAbhAsano prazaMsaka banI jAya tema che. 98 668 samyagdaSTinI eka navakArazIne mithyAmationuM hajAro varSanuM tapa paNa nathI pahoMcI zakatuM e eka nirvivAda vAta che. AthI huM bhalAmaNa karuM chuM ke game te sthitimAM paNa prabhumArgathI khasI na javAya tenI kALajI rAkhatAM zIkho !
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 669 - 7:cotho doSa eTale samajyano saMhAra ane mithyAtvano pracAra-47 - 99 devatattvanA viSayamAM juo to A zrI arihaMtadeva jevA duniyAmAM koI deva nathI. gurutattvanA viSayamAM vicAro to zrI jainazAsanamAM je susAdhu che te duniyAnA koI paDamAMye nathI ane dharmatattvanA viSayamAM koI paNa darzana, zrI jainadarzane prarUpela dharmatattvanI sAthe sarasAI karI zake tema nathI. vizvamAM eka zrI jainadarzana ja sarvazreSTha che," A satya game tyAM ane game tyAre puravAra thaI zake tema che. mATe guNAnurAganA nAme paramapuNyodaye maLeluM zrI jainazAsana na hArI javAya enI pUratI kALajI rAkhavI joIe. enI jeTalI upekSA teTalo Atmahitano kAramo nAza che e kadI ja na bhUlatA. pramoda ane anumodanAmAM bhedaH je guNo, yogya sthAnamAM hoya tenI prazaMsA vAjabI che. paNa je guNo paNa ayogya sthAnamAM hoya te guNa guNAbhAsa che. e kAraNe enI prazaMsA, e samyakatvamAM dUSaNa che. zrI upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke, mithyAmatinA guNanI prazaMsAthI unmArganI puSTi thAya che. bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjA paNa kahe che ke, zrI jinAgamathI viparIta dRSTi jemanI che, te badhA mithyAdaSTi AtmAo che ane emanI prazaMsA e samyakatvamAM dUSaNarUpa che. jeonI zrI jinezvaradevanA Agamane anusaratI dRSTi nathI temanAmAM koI guNa hoto nathI ema nahi, tyAM sArI vastu nathI hotI ema nahi, enI sArI karaNInI anumodanA na thAya ema nahi. paNa e guNa, sArI vastu ke - sArI karaNIne laI mithyAmatinI prazaMsA na thAya. * cAra bhAvanAmAM bIjI bhAvanA pramoda bhAvanA che. pahelI maitrI, bIjI pramoda, trIjI kAruNya ane cothI mAdhyazmabhAvanA. jyAM jyAM guNa dekhAya tyAM te joIne AnaMda thAya e pramodabhAvanA che. paNa e guNa tarIke bahAra kyAre mukAya ? jenAmAM guNa dekhAyo tenI dRSTi samyagu thayA pachI ja. guNa joI AnaMda thAya e pramoda bhAvanA che. paNa ayogya sthaLe rahelA guNanI prazaMsA e samyakatvane dUSita karanAra che. guNa joIne AnaMda thavo e to samyatvane poSanAra che. paNa ayogya sthaLanA guNanI prazaMsA samyakatvane dUSita kare che. pramoda bhAvanA ane samyakatvano cotho doSa e beno bheda bahu vicAravA yogya che. samyagudRSTi AtmAne jyAM jyAM guNa dekhAya tyAM tyAM AnaMda thAya ja, guNa joIne to eno AtmA ullAsa pAme, AnaMdano atireka paNa thAya, romarAjI vikasvara paNa thAya, enI prasannatAno pAra paNa na rahe paNa e gaMbhIra eTalo
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 670 badho hoya ke mukhathI bolatAM pahelAM so vakhata vicAra kare. badhAnA guNa haiyAmAM rAkhe, guNa joIne niravadhi AnaMda thAya paNa prazaMsA to yogya guNavAnanI ja kare. jema tema ane jenA tenA guNanAM vakhANa karanAra to pariNAme guNano ghAtaka bane che. kharAbanA paNa guNanI prazaMsAmAM vAMdho zo ?" ema kahenArane zAstra kahe che ke e rIte bolanAra guNano rakSaka, pUjaka ke premI nathI paNa guNano ghAtaka ane khUnI che; ene guNanI kiMmata ja nathI. e pote paNa avaLe mArge jAya che, bIjAne paNa avaLe mArge laI jAya che ane thoDuM ghaNuM pAmyo hoya e paNa hArI jAya che; e rIte emAM aneka hAni rahelI che. pramodabhAvanA : ayogya vyaktimAM rahelA guNane vajana ApavAnA ane prakAzita karavAnA pariNAme Aje sanmArgano saMhAra thaI rahyo che. jyAM hIrA jaDelA hoya te badhI " ja vastuo mAthe na mukAya. mojaDImAM hIrA jaDelA hoya to paNa e page ja paherAya, mAthe na mukAya. chatAM guNAnurAganA nAme ajJAnIonI Aje evI ja dazA che. guNAnurAganI vAto karanArA evAo, pramodabhAvanAnA marmane samajI zakyA nathI. pramodabhAvanAno hetu guNaprAptino che. guNa, dekhIne AnaMda thavo, guNavAnanA guNa grahaNa karavAnI icchA thavI, anyamAM rahelA guNo kyAre maLe e ja bhAvanA rahevI e pramodabhAvanAnuM kArya che. paraMtu e guNavAna vyaktinI prazaMsA to, tyAre ja thAya ke jo e vyakti zuddha hoya ke zuddhanI je pakSapAtI hoya, eTale ke mithyAtvathI dUSita na hoya. Aje guNanA nAme ayogya vyaktinI prazaMsAnA pariNAme sajjanone hAni thaI rahI che, eTaluM ja nahi paNa guNano ja nAza thaI rahyo che; A cothA bhayaMkara dUSaNanA pratape Aje zAsana ghaNI rIte chinnabhinna thaI rahyuM che. guNano rAga keLavatAM pahelAM guNa, guNAbhAsa ane avaguNane oLakhavA joIe. keTalAya guNo evA hoya che, ke te guNarUpe dekhAtA hovA chatAM pariNAme nAzaka hoya che. samyagudRSTie eTalA vivekI banavAnI jarUra che ke, sArI karaNI dvArA paNa ayogya vyakti kadI pUjAI na jAya; ayogya vyakti sArA dekhAvathI paNa kadI samyagudRSTine ThagI na jAya. DAhyA ane cAlAka tathA kuzaLa vahepArIne uThAugIra vahepArI ke grAhaka game tevA ADaMbarathI paNa chetarI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7H cotho doSa eTale samyaktvano saMhAra ane mithyAtvano pracAra - 47 na zake. moTI moTI vAtothI, ke sonaiyAnA dekhAvathI DAhyo vepArI aMjAya nahi, "chetarAya nahi. pUrve vastunI parIkSA A Dhabe hatI. eka dRSTAMta 671 101 kahevAya che ke, bheMsAzA nAmano moTo zeTha hato. e, evo zrImAna ane zAkhavALo hato ke enA nAme game tyAM je mAMgo te maLe. enI mAtA yAtrAe nIkaLI tyAre sAmagrI to badhI lIdhI chatAM mArgamAM ghaTe to zuM karavuM ema pUchatAM bheMsAzAe potAnI mUchano vALa ApIne kahyuM ke, 'tuM bheMsAsAnI mA che, A mArA mUchanA vALathI game tyAM je mAMgIza te maLaze.' A vAta eka bIjA mANase sAMbhaLI, ane e paNa potAnI mUchano vALa laIne paisA levA gayo. eNe vicAryuM ke duniyAmAM mUchanA vALanA paNa paisA maLe che, paNa e akkala na rahI ke konI mUchanA vALanA maLe ? enI ke zAkhavALAnI ? e bIje gAma gayo ane mUchanA eka vALa para paisA mAMgyA. pelAe ene vAMko vALa kahyo ke jhaTa eNe bIjo cUMTyo ke tarata pelAe tene uThADI mUkyo. mUchanA vALano A rIte upayoga karanArane rAtI pAI paNa na maLe. mUcha to badhAne hoya che paNa badhA mUchALA nathI hotA H ghaNA to mUchano mAtra bhAra ja upADanArA hoya che. sabhA H have to mUcho kAMDhI naMkhAvAya che. e vAta choDI dyo. jeo maryAdA ja choDe che tenI vAta ApaNe nathI karatA. atyAre duniyAnI vastuonuM varNana nathI karavuM. je AdamIne je vaMstunI kiMmata nathI tenI AgaLa tenuM varNana e bahe2A pAse gANA gAvA jevuM che. guNo paNa sthAnamAM zobhe che. ayogya sthAnamAM rahela guNa mATe hRdayamAM bhale AnaMda thAya paNa e vyaktinuM mahattva na vadhArAya. sabhA: zrI kRSNa mahArAje kUtarAnA dAMtanAM vakhANa karyAM hatAM ne ? kUtaruM kumata phelAvavA javAnuM hatuM ? zAstramAM AvatI vAto je rIte levAvI joIe te rIte levAtI nathI, e kAraNe AvI mUMjhavaNa thAya che. guNa jarUra prazaMsavA yogya, grahaNa karavA yogya, pUjavA yogya paNa ayogya sthaLe rahelo guNa prazaMsA yogya raheto nathI. hRdayamAM 2khAya to rAkho paNa vakhANa to na ja karAya. samyaktvanI yatanA samyaktvanI yatanAomAM paNa Ave che ke zrI jinezvaradevanI pratimA paNa anya tIrthakoe grahaNa karyA pachI na pUjAya kema ke anekanA mithyAtvanI vRddhinuM
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 kAraNa che. DAhyo game te mAnIne jato hoya paNa itara zuM samaje ? e kAMI ghera ghera kahevA jAya ? je sthAne javAthI bIjI bhAvanA udbhave tyAM na javuM. ethI mUrti pratye arAga nathI paNa e sthaLa pratye arAga che. vivekahInapaNe jenA tenA guNanI prazaMsAne zAstrakAra cotho doSa kahe che. kema ke, ethI samyaktvano saMhAra ane mithyAtvano pracAra thAya che. Aje vItarAgadeva, sAcA nigraMtha guru ane sAcA tyAgadharma pratye anurAga ghaTato gayo e zAthI ? kahevuM ja paDaze ke ayogya sthaLanA guNonI prazaMsAnA pracArathI. AthI guNa pratye vaira keLavAya che ema na mAnatA ! guNa pratye prema che, paNa e jarUra ke hIrAthI jaDelI mojaDI mAthe na mukAya. jhaverI paNa ema na kahe. sArI cIja paNa nAzakanA hAthamAM jAya to bhayaMkara che. dvAdazAMgI paNa mithyAdaSTinA hAthamAM mithyAzruta thAya che, nakAmI bane che ane UlaTI hAni karanArI thAya che. je hIro tijorIne zobhAve te ja moMmAM ghAle to ? AbarU gayA pachI AbarUdAra, poSaka hIrAthI potAno ghAta kare che. jenI AbarU javA beThI tene bacAvavo hoya to enA hAthamAMthI hIrAnI vIMTI ane khissAmAMthI paisA laI levA tathA je oraDAmAM e hoya tyAMthI kaDuM, khIlo, doraDuM Adi kADhI levAM. jo na levAya to te saghaLAno durUpayoga karaze. e ja rIte mithyAddaSTimAM rahelA guNo mATe AnaMda thAya paNa e guNavAna che evI havAno pracAra bahAra na thAya. 102 672 ayogya sthAne rahelA guNa : samyaktva aMge jeTalI vastu jarUrI che teTalI Avaze to ja samyaktva dIpaze, bAkI oghadRSTie 'ame samyagdaSTi' ema mAnavAthI ke kahevAthI kalyANa nathI. dRSTi eTalI dIrgha banavI joIe ke dareka vastunAM pariNAma parakhAya. svayaM na AvaDe to jANakA2ne anusaravuM joIe. Aje to akkala thoDI ane DahApaNano pAra nathI. AjanA mANasone koI sArA-samajunI salAhanI paNa lagabhaga 52vA nathI. vyavahAramAM to salAhakAra, vaDIla, moTA, rakSaka, pAlaka badhAne mAne che. kema ke, tyAM to sAcavavuM che; eka dharmamAM e badhAnI jarU2 nathI mAnatA. kema ke, dharmanI jarU2 mAnI nathI. cothA doSamAM ja moTI muzkelI che. zaMkA to najare dekhAya evI che. kAMkSA paNa parakhAya ke pAra Ave. vicikitsAvALAne Agho karAya. paNa 'huM' to guNAnurAgI' ! ema pacAsamAM kahe tyAM koI samajAvavA jAya eTale to badhA ja bolI UThe ke A to TUMkI dRSTivALA che. guNarAgano bacAva karavo bhayaMkara che. jyAM tyAM guNarAganA nAme paDatuM mUkanAranuM kadI bhaluM na thAya. 'vApi hita
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 673 - 7 cotho doSa eTale samyakatvano saMhAra ane mithyAtvano pracAra-47 - 103 prA' e vAta kabUla che. viSTAmAM paDelA phUlane kadI lobhavazAt ke na chUTake lIdhuM, sApha karIne upayogamAM paNa lIdhuM. paNa kyAMthI lIdhuM ?' ema koI pUche to "jAjarUmAMthI' ema kahezo ? kahezo to sAMbhaLanAra kevA kaheze ? turata ja kaheze ke maherabAnInI rUce e sthAna na batAvo. sAMbhaLanArane phUlanI suMdaratAnI asara na thAya paNa bIjI asara thAya. kharAba sthaLe rahelI vastu game tevI sArI hoya; to paNa e sthaLanI prazaMsA to kadI ja na thAya. enI prazaMsA je kare te potAnA samyatvane kalaMkti karanArA che. duniyAmAM AvAM aneka dRSTAMto che bagalAnuM dhyAna vakhANAya ? coTTAnI suziyArI ane caturAI vakhANAya ? kahevata che ke "zAhukAranI be ane coranAranI cAra" "khUnInI nIDaratA vakhANAya ? seMkaDo jIvo taraphaDatAM chatAM talavAra pherave ja jAya enI hiMmata vakhANAya? hiMmata, caturAI vagere che to guNa paNa ayogyomAM rahelA vakhANAya ? nahi ja, kAraNa ke, vezyAnI suMdaratA, coranI caturAI ane zeTha AdinI saphAI na ja vakhANAya; kema ke, e guNa kharA paNa sthAna khoTuM che. - sajajana jANe badhuM paNa Acare yogya ja; jyAre durjana jANe badhuM paNa amala ayogyano ja kare. sajjana ane durjanamAM A aMtara che. ayogyano amala karanAranA guNo viSTAmAM paDelA phUla jevA che ane e asvIkArya che. AgaLa kahevata hatI, zAhukAra dhULamAMthI paisA na le kema ke e to dhULadhoyAnuM kAma. temAM emanI zAhukArI vakhANAtI hatI. zeTha zAhukAronAM varNana graMthakAre lakhyAM te yogyatA hatI mATe. ayogyanI lakSmInAM vakhANa to madAMdha banAvavA mATe che. e ja rIte guNa mATe paNa samajavuM. e ja kAraNe upakArIo kahe che ke zrI jinAgamathI viparIta jenI dRSTi te badhA mithyAdRSTi. emAMthI koI ekane na levAya. kapilAdi badhA kudarzanamAM ane jainadarzanamAM samAna bhAva rAkhavo e samyatvanuM dUSaNa che. badhAM darzana jo yuktiyukta hoya to eka ja darzananuM anuyAyIpaNuM kema pakaDo cho ! jaina ja kema kahevAo cho ? sarvamatAnuyAyI kahevAo ne ! zrI haribhadrasUri bhagavAna zrI haribhadrasUrijI mahArAjA mane vIra pratye pakSapAta nathI ane kapila vagere pratye dveSa nathI. jenuM vacana yuktivALuM che tene ja grahaNa karavuM joIe." 1. pakSapAto ja e vIre, ra kepaH pAripu ! yuktimadvacanaM yasya, tasya kAryaH parigrahaH / /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 674 A pramANe kahe che e vAta sAcI che : paNa e paramarSi, "namama vIra;' kahe che paNa namAmi paruM !' ema nathI kahetA. je loko emanuM eka ja vAkya le che ane bIjuM nathI letA teo zAstranA cora che; evAone A mahApuruSanA vacanane bolavAno paNa adhikAra nathI. vAkya bIjuM ane kriyA potAnI e kema pAlave ? zrI haribhadrasUri koNa hatA ? cauda vidyAnA pAragAmI hatA. paNa jyAre satya samajAyuM ke tarata vedAMta choDI jainazAsanane zaraNe AvyA. paNa huM vicAra svAtaMtryane mAnanAro chuM. bhale veda mane mAnya nathI paNa uttejana to ApavAno ja." ema na kahyuM. 'luccAI mane gamatI nathI. paNa vyakti svAtaMtrya mATe ene uttejana ApavAno" ema zAhukAra kahe ? kadI e sAbita thAya ane pakaDAya to sajA na thAya ? bhagavAna zrI haribhadrasUrie jainadarzananA svIkAra : pachI tamAma viparIta darzananuM khaMDana karyuM che. zAstromAM abhavyanuM varNana che, prazaMsA nahi? prazna ayogyanI prazaMsA na ja thAya to abhavyathI aneka taryA ema kema kahyuM? zAstra ema kahyuM ke, abhavyothI aneka taryA; e to banelo banAva kahyo; abhavyathI aneka tarI zake e vasturUpa kahyuM. paNa emAM abhavyanI prazaMsA kyAM AvI ? abhavya paNa potAnA abhavyapaNAne aMdara rAkhI prabhue kahelA mArgane yathArtha dekhADe che ane bIjA pAse ArAdhanA karAve che to bIjAne tArI zake che ane bIjA tarI zake che. abhavyathI ghaNA taryA ema kahyuM. paNa abhavyane sAro kahyo che ? nahi ja. kAraNa ke abhavyanA jJAnane ajJAna kahyuM che. enA saMyamane asaMyama kahyuM che ane eno dharma vastutaH dharma ja nathI ema paNa kahyuM che. enA tapane paNa vakhANyo nathI. zrI jinezvaradevanI riddhisiddhi dekhI svargAdikanI abhilASAthI e maLe te mATe abhavya saMsAra taje che, pote bAhya tyAgano svIkAra kare che ane anekane tyAgamArge vALe che ethI aneka tare che. A je bInA che tene zAstra kema chupAve ? abhavyanA jJAna, saMyama ane tapane sAruM kahyuM hota to A praznane avakAza hota paNa tema nathI. abhavya che ema jANyA pachI paNa mAnavA ane vAMdavAnuM kahyuM hota to vAta judI hatI. paNa ema nathI kahyuM. zAstra to kahyuM ke, abhavyanI nizrAmAM hajAro AdamI hoya paNa jJAnIne mAluma paDe ke e hajAro abhavyanI nizrAmAM che to e jJAnI hajArone jaNAvI de ke, "A abhavya che, tyAjya che ane ema jaNAvIne emane bacAvI le che. abhavyathI aneka taryA ke tare e banAva, vastu-svarUpanA varNanano che. nahi ke abhavyanI prazaMsAno.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 - 7 cotho doSa eTale samyaphTano saMhAra ane mithyAtvano pracAra-47 - 105 keTalAka kahe che, kahone ke ahIM evo ja bIjo prazna thaI zake che ke, duniyAno vyavahAra pAparUpa lAgyo to zAstra lakhyo kema ? ghara kuTuMba parivAranuM varNana karyuM kema? javAba e che ke, zAstra zuM nathI kahyuM? sAcuM ane khoTuM badhuM kahyuM che. mana:paryavajJAnI zuM na jANe ? sabhAmAM beThelAnA manamAMnuM badhuM na jANe ? jeTaluM jANe teTaluM kahe ? kahe to pariNAma zuM Ave? ahiMsA joya to hiMsA zeya nathI ? zeya ane upAdeya beya zeya che; satya ane asatya, adattAdAna viramaNa ane adattAdAna, brahmacarya ane abrahma, aparigraha ane parigraha badhuM zeya che. badhAMnuM zAstramAM varNana karyuM che. paNa heyane heya kahyuM, upAdeyane upAdeya kahyuM. khoTAthI bacAvavA ane sAthe mArge vALavA varNana to beyanuM karavuM paDe. AmAM badhAnI prazaMsA nathI. abhavyanA jJAnane ajJAna ane saMyamane asaMyama kahyuM che. e saMyamanA pAlanathI abhavya nava raiveyeka sudhI jaI zake. paNa enI mukti kadI na thAya. abhavyane jANyA pachI enI dezanA saMbhaLAya nahi, enAM vakhANa thAya nahi ne ene sAro paNa kahevAya nahi. vartamAna samaya - mithyAdRSTinI prazaMsA doSarUpa che. guNane joI pramoda thAya temAM vAMdho nathI. ayogyanA guNane moTuM rUpaka ApavAthI Aje badhI dhamAcakaDI macI che. hajI paNa UMdhyA karazo, duniyAnI ALapaMpALathI UMcA nahi Avo, "haze-haze" na karIne ghakelyA karazo to paristhiti bhayaMkara thaze. divasa jAya che tema paristhiti bhayaMkara bane che. atyAre e samaya che ke bhAgyavAna bace. bhagavAna pAse prArtho ke evA saMyoga maLe ke sAdhya sAdhI zakAya. vastusthiti barAbara samajAya, haiyAmAM bese te chatAM paNa pramAda karo to tamArA jevA kamanasIba koI nahi. samajyA chatAM vyavahAra. duniyA ke pojhizana pAchaLa taNAI dharma na sevo, zAsanasevA na karo to zAstra kahe che ke kalyANanI kAmanA che kyAM? vAta vAtamAM huM ane mArI pojhizana" karanArane zAstra kahe che ke e dharma pAmyo ja nathI. Aje samyagudRSTinI mazkarI karanArA paNa ghaNA che. koI emane kahe ke, jainakuLamAM janmyA pachI ApaNAthI AvI rIte karAya? to teo kahe ke "besa besa have samyagudRSTinA pUMchaDA duniyAmAM rahIe to badhuM karavuM paDe. A sthitinuM kAraNa e che ke, "dharmane choDIne potApaNAnI ciMtA ghaNI che ane e dharmane vaphAdAra kyAM sudhI rahI zake ? kahevuM ja paDaze ke, potAne mAna-pAna,
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 676 sArI jagyA maLe tyAM sudhI; mAlUma paDe ke have jagyA nathI ke tarata mahArAjane ane Agamane khamAsamaNA daI cAlyo jAya. guNarAgI keTalo vivekI hoya ? bahAranI kriyAthI e mUMjhAya ? dAna, zIla, tapa ane bhAvanA svarUpane e barAbara samaje kema ke e darekanI pAchaLa aneka prakAranA bhAvo kAma karatA hoya che. prazaMsA kyA dAnanI ? vepArI grAhakane cA, pAya, pAna khavarAve e dAna che ? sabhAH "ucita dAna nahi ?" nA ! mahemAnane ke oLakhItAne cA pAya e hajI ucita dAna. A to cAnA garamAvAmAM mUMjhAvI enI pAsethI manamAnatA paisA kaDhAvavA mATe pAye che. ethI ucita dAna paNa na kahevAya. guNonuM mApa kADho. jemAM tenAM guNagAnathI to duniyAnuM UMdhuM vaLe che, A doSa dharmanA svarUpathI ajJAna jaina samAjamAM rage rage prasaryo che. puNyavAna koI vIralA baccA haze ayogya sthAne rahelA guNanI prazaMsAthI svaparano nAza thAya che mATe enAthI avazya bacavuM joIe.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 : dharmImAM prIti ane bhIti beya joIe vIrasaM. 2456, vi.saM. 1989, mahA suda-2, zukravAra, tA. 31-1-1930 48 * vivekanAzanuM pariNAma : guNanA nAme thaI rahelA daMbhathI ceto ! * hitanI darakAra vinAnI kSamA : * AjanI dazA : . sAcA guNa meLavavAmAM ja mahenata paDe che : * siMhanI zUratA ane hAthInI sAvadhAnI : prIti ane bhIti ubhaya joIe : * avasare badhuM ja kAma lAgavuM joIe : koNa kyAre kalpataru, kyAre kaMTakataru ? * dharma kaThina che mATe ja yogyatA jovAnI : * yogyane badhuM ja hitakara bane ! * tyAganI taiyArI to joIe ja : vivekanAzanuM pariNAma . sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMghanI merU sAthe sarakhAmaNI karatAM pharamAvI gayA ke, jema merUnI pITha vajaratnamayI che, temA zrIsaMgharUpa merUnI pITha paNa samyagdarzanarUpI vajaratnamayI che. merUnI pIThanI jema e paNa daDha, rUDha, gADha ane avagADha hovI joIe. zaMkAdi doSarUpa vivara (polANa) na hoya to samyagdarzanarUpa pIThamAM daDhatA Ave. doSa pAMca che emAM zaMkA, kAMkSA ane vitigicchAnuM svarUpa ApaNe vicArI gayA. cotho doSa mithyAmatinA guNanI prazaMsA karavI" e che ane e doSanI vicAraNA cAlI rahI che. e doSanA sevanathI mithyAmArganI puSTi thAya che. ethI janatA sanmArgane badale unmArge dorAyA che. guNa tarIke guNa jarUra prazaMsApAtra paNa. jyAM guNa hoya te badhA prazaMsApAtra che e kAyado nathI. guNanI prazaMsano niSedha nathI paNa ayogya vyaktinI prazaMsAno niSedha che. guNanA nAme ayogya vyaktine uddezIne prazaMsA na thAya. guNanI prazaMsAnI harakata nathI. paNa guNane
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 678 108 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 joIne jenI tenI prazaMsA karatAM pahelAM vicAravAnuM che. kevaLa guNane vaLagI game tevAnI prazaMsAnA pariNAme AkhI vastu bagaDI jAya che. amuka guNane laIne game tevI vyaktinI prazaMsAnA pariNAme sAmAnya AtmAo ene guNI mAne, enI salAha mAne ane pariNAme sanmArgane badale unmArge jAya e bhayaMkara nukasAna che. guNanAM vakhANa covIseya kalAka karo, paNa vyaktinI prazaMsA karavAmAM jarA thobho. vyaktine juo ! enI prazaMsA karavAthI koInuM ahita to nahi thAya ne ? e vicAro. to jo enI prazaMsAmAM nukasAna na dekhAya to karo; lAbha na thAya to kAMI nahi paNa harakata to na ja thavI joIe. vAtathI, prazaMsAthI sAmo pAmI jAya to sAruM, na pAme to kAMI nahi. paNa nAza na thavo joIe. evI prazaMsA na thAya ke jethI durguNI pUjAI jAya. 'keTalo badho tyAga !' ema kahetAM pahelAM enI pAchaLa zuM che e juo, kahe che ke 'e to na jouM' to e kema nabhe ? ethI to DuMguru poSAya che. veSa e guNa che paNa koNa pahere to ? veSa mahattvano jarU2 paNa konA mATe ? veSanA yoge kevaLajJAna paNa kone ? zrI prasannacaMdra rAjarSi Adine ! zAthI ke veSano mahimA e puNyAtmAonA hRdayamAM aMkAyo hato mATe. sArI cIja guNa kone kare ? sArI cIja ayogyane lAbha na kare. mATe e cIja khoTI nathI. mUrti joIne paNa anekanAM haiyAM baLe che mATe mUrti kharAba che ema na kahevAya. sArI cIja paNa ayogya pAse javAthI UMdhuM pariNAma lAve che to ayogya pAsenA guNanI prasaMzA thAya to hAninuM pUchavuM ja zuM ? paNa Aje A viveka lagabhaga nAza pAmyo che ane ethI bhayaMkara nukasAna thaI rahyuM che. guNanA nAme thaI rahelA daMbhathI ceto : kahe che ke, 'koInA guNa gAvAmAM paNa dveSa ? AvI kSudratA ?' AnI sAme ApaNe kahIe chIe ke, 'bhAI ! guNa gAne !! guNa gAvAnI nA paNa koNa pADe che ? paNa guNanA nAme ayogya vyaktine vacce lAvavAnI jarUra zI che ? je vyakti bhayaMkara che ane je banAvaTI guNane sArI rIte keLavI jANe che, tenI prazaMsAthI phAyado paNa zo che ? vadhumAM samajo ke, jene kumata phelAvavo hoya che tenI samatA ajaba hoya che ! duniyAmAM paNa je AkhI peDhI pacAvavA mAMge tenI kSamA jeTalI kSamA peDhInA sAcA mAlikanI na ja hoya. peDhI bathAvI pADavA AvanAra to bahu ThaMDo hoya, jarAye UMco na thAya; peDhIvALo ene gALa de toye e hAtha joDe; ane kahe
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 679 - 8 : dharmamAM prIti ane bhIti beya joIe - 48 - 109 ke "Avo vizvAsaghAta ! tane sAro mANasa jANI dastAveja na karyo, khAtuM pataruM na karyuM eno A badalo ?' AthI peDhIno mAlika ciDAya paNa peDhInA mAlikanI gALothI paNa pelo uThAvagIra na ciDAya. kAraNa ke ene khoTI rIte pArakI peDhIne mAlika banavuM che. ethI e uThAvagIranI kSamA, zAMti, namratA ane diInatA pASANane paNa pIgaLAve tevI hoya. vakhate ene jonAra koI kahe ke, "A kevo zAMta ane A kevo kaThora !" to e sAMbhaLI peDhInA mAlikane zuM thAya ?' kharekhara jene khoTI vAta phelAvavI hoya te kadI gusse na thAya; kema ke e samaje che ke mULamAM polANa che, gusso karIne rahuM kyAM ? mATe e AbAda daMbha keLave, jyAre sAcAthI evo daMbha keLavI zakAto ja nathI. pADozI kahe ke, "kAMI nahi, bALaka rUe che, davA na pAvI' paNa mA e vAta kema mAne ? mA to baLAtkAre paNa pAya, bALakane pakaDIne, rovarAvIne, moMmAM velaNa ghAlIne, be paga vacce ene dAbIne paNa davA pAya. pADozI jevI dayA ane uThAvagIro jevI kSamA na icchavI joIe. dhvAthI doDato bALaka to pADozInA gharamAM paNa pesI jAya paNa mA tyAMthI pakaDI lAvIne paNa davA pAya. sabhAH "bALakane mA karatAM pADozI sArAM lAge ne ?' e davA pIvA pUratAM lAge. jene khoTI vastu bahAra mUkavI hoya ene gusso na Ave. enAmAM zAMti hovI ghaTe. kema ke ene ciDAvuM na pAlave. 'eka ja bhAvavALo vepArI grAhakanI dADhImAM hAtha na ghAle. jene Ano be AnA niyata napho levo che te dADhImAM hAtha na ghAle. paNa jene Ano kahIne bAra AnA levA hoya te badhuM kare. cokhkhA mAlavALo palsI na kare paNa jene banAvaTI devuM hoya e pallI kare. mAla daIne paisA levA emAM dhAMdhala zI ? e to bhAva paNa lakhI nAMkhe. ekanA bAra karanAro badhuM kare paNa e bAra mahine eka tarapha baso-pAMcaso vadhAre kamAya to bIjI tarapha enA hajAra gumAve e niyama che ane anIti naphAmAM rahe. khoTI vAta phelAvanAro samatA na rAkhe to ene UbhuM paNa koNa rahevA de? kema ke yukti, zAstrArtha ke dalIlamAM to e Take tema hoya ja nahi. juThThAne phAvavA mATe evI kSamA vagere guNo sivAya chUTako nathI. AthI ja kahevuM paDe che ke, "guNanA nAme thaI rahelA daMbhathI ceto." hitanI darakAra vinAnI kSamA H khoTAonI kSamA jyAre kRtrima hoya che tyAre sAcAnI kSamA svAbhAvika hoya che. eTale hitanA avasare e kSamA paNa bhayaMkara rUpa lIdhA vinA nathI rahetI. TheTha sudhI e kSamAnA nAme maravA de nahi. zikhAmaNa denAra hitaiSInI
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 - saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 680. madhuruM bolavAnI paNa hada hoya che. samaye e kaDaka thatAM paNa na gabharAya. jene sAmAnA hitanI darakAra nathI e maratAM sudhIye ThaMDuM bole; e garama thAya ja nahi. kema ke, ene sAmAnA hitanI kazI paDI nathI. kupathya khAtAM koNa roke ? sAco hiteSI hoya te ja. sAco hitaiSI jhUMTavI le, bhAI kahIne laI le ane ema na mAne to kAMDu pakaDIne paNa paDAvI le. sabhAH "AjanA vaidyo eTalI darakAra karatA nathI.": ' ' daradI rogI rahe to tijorI bharAya" evI dRSTi hoya tyAM ema ja thAya bAkI daradInuM sAcuM hita icchanArA vaidyo, kupathyanI taddana nA ja pADe ane daradI na mAne to enI davA ja na kare; evo vaidyo paNa Aje paDyA che. vyavahAramAM chatAM jeo pramANika che, jemanAmAM thoDI dayAnI lAgaNI ane thoDI paNa dharmabuddhi che, teo sAmAno bhayaMkara vizvAsaghAta kadI nahi kare, e nizcita vAta che. sAco vepArI uThAvagIra grAhaka pratye ekadama lAla thAya. je evA grAhako sAthe kalAko sudhI lamaNAMphoDa kare tene jarUra prapaMcI mAnavo. paisA laI mAla Apavo. emAM khoTI mAthAphoDa zI ? ayogya grAhaka sAthe kalAko sudhI mAthAphoDa karanArA prAyaH juThThA hoya che. bAkI sAcAnI dazA to badhI ja vAtamAM judI hoya che. AjanI dazAH paNa Aje vepAra ja kyAM ? Aja to saTTA che. tyAM paNa jugAra ! lokoe, e dhaMdhAne Aje majeno mAnyo che. e dhaMdhA bahArathI phurasada dekhADe che paNa aMdara ciMtAnI citA saLagAve che. AgaLanA lokone peDhI para bese tyAM sudhI ciMtA; e paNa evI ciMtA nahi. sAmAnya pravRttirUpa ja phIkara. emanI AbarU aMta sudhI sacavAtI hatI. AjanA lokonI AbarU hathelImAM ramatI hoya che. "javAnI nakkI" ema pote jANe ane kahe ke, "rahI tyAM sudhI bhAgya." ghaNA saToDiyA khulluM kahe che ke, pacIsa varasa AbarU TakAvI e amArI huziyArI bAkI gaI e javAnI to hatI ja. kAraNa ke, javAno to dhaMdho mAMDyo ja hato. AvI dazAmAM covIse kalAka ciMtAnI citA saLagatI ja hoya pachI dharma hRdayamAM praveze zI rIte ? pahelAMnA puruSo te niyata samaye vepAra kare pachI ahIM to nirAMte besatA. hRdaya coTatuM eTale guNano vadhAro thato. Aje Avaka thoDI ane ciMtA ghaNI, kadI Avaka ghaNI to enI pAchaLa jAvakano paNa pAra nahi, kAraNa ke, evI jAvaka rAkhyA vinA emanuM TaTTa cAle paNa nahi e to
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 681 - 8 : dharmamAM prIti ane bhIti beya joIe - 48 - 111 AjanI dazA. keTalIka vakhata bajAramAM rahevA mATe bajAranA mANasone paNa khuza rAkhavo paDe che e AjanI dazA che. sAcA guNa meLavavAmAM ja mahenata paDe cheH - sAco ja sAcI salAha Ape ane tyAM kaTutA paNa Ave. kaTutA tyAM ja Ave. ayogyane guNa varelA che kema ke banAvaTI che. sAcAne guNaprApti mATe mahenata karavI paDe che; tyAre juThAne guNaprApti mATe mahenata nathI karavI paDatI. kAraNa ke, sAcAne sAcA guNa joIe che, tyAre juThThAne banAvaTI joIe che. nabaLAne kSamA zIkhavI na paDe. jyAre baLavAnane kSamAno abhyAsa karavo paDe che. nabaLAne koI gALo de toye e na bole ane baLavAnane abhyAsa karavo paDe ke rakhe gusso na thaI jAya. kAraNa ke, baLavAnanI kSamA sArI hoya che tyAre nabaLAnI kSamA khoTI hoya che. nabaLAne potAthI nabaLo maLe to e, enA upara dhAryo julama gujAre : jyAre vivekI sabaLa to, jarUra paDye potAthI baLavAna pratye gusso kare. paNa potAthI nabaLA pratye to kare ja nahi. AthI mahenata che sAcA guNa meLavavAmAM ja. siMhanI zUratA ane hAthInI sAvadhAnIH siMhano garjAva, trADa tathA pUchaDuM pachADavuM e badhuM hAthI sAme : bAkI ziyALiyA tarapha to e jue paNa nahi. jaMgalI jAnavarone jeTalI nirbhayatA siMha taraphanI che teTalI nAnA taraphanI nathI. emane (nAnAne) to parasparano bahu bhaya hoya che. sAmAnya baLavAnane parasparano bahu bhaya hoya che. bAkI moTA baLavAnano bahu bhaya nathI hoto. siMhanI trADa evI ke enAthI badhA bhAge e vAta judI paNa covIse kalAkanI nirbhayatA to siMha taraphanI ja hoya che. siMha jyAM tyAM jAya ja nahi, e jenA tenA para tarApa mAre ja nahi, jene tene nakhanA nakhoriyAM mAre ja nahi. hAthIne paNa magatarA mATe kAna halAvyA karavA paDe che. paNa siMha mATe nahi; e covIse kalAka kAna halAve te kSudra magatarA mATe. siMha to trADa pADI, pUchaDuM pachADI hAthIne cetave pachI trApa mAre eTale hAthIne siMha mATe bhayabhIta rahevuM paDatuM nathI. paNa magatarA (mudra) mATe covIse kalAka ene kAna halAvavA paDe che. e magataruM jarAka phAve, ene taka maLe, to hAthIno jIva laI jAya, AthI bhaya mudra taraphathI che. hAthI pramAda kare to ene mAthuM ja phoDavuM paDe ! siMhavRtti jarUra keLavo paNa sAthe sAvadhAnatA paNa hAthI jevI hovI joIe. nAnAnI phAvaTamAM to AbarU jAya. siMhathI hAthI mare emAM ene duHkha na thAya. kema ke
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 682 sAcA baLavAnanA hAthe mare che, paNa magatarAthI maravuM paDe tyAre mAthuM pachADIne ja maravuM paDe. siMha jevA zUravIra bano ane hAthI jevA sAvadha bano. tamArA taraphathI kSudrane bhaya na joIe. paNa emanAthI sAvadha to pUrA rahevuM joIe. dharmanA duzmano mATe siMha jevA bano. paNa sAvadha hAthI jevA bano. Aje nathI siMha jevI krUratA ane nathI hAthI jevI sAvadhAnI. sabhAH "sAheba ! sAvadhAnI to ghaNI che." che paNa te A khokhA (zarIra) mATe; emAM to ekkA cho. paNa A to AtmAnI vAta cAle che : mATe jo AtmA mATe sAvadha ho to, dharmanI hAni pahoMcADavA icchatA zudrone kahI dyo ke - ame tamArA jevA kadI nahi thaIe, tamAruM nahi bagADavAnI kALajI rAkhIzuM, amArA svArtha mATe paNa tamane hAni nahi pahoMcADIe, banaze tyAM sudhI bhaluM karIzuM; A amArI siMhavRtti che. paNa chaLa karavA mAMgazo to nahi phAvo, ame jIvatA chIe, amArAmAM viveka vinAnI narI siMhavRtti ja nathI. paNa hAthI jevI sAvadhagiri paDe che. vAstavika guNa-avaguNa samajAya to A badhuM ja sahaja bane. prIti ane bhIti ubhaya joIe ? rAjAmAM "bhImapaNuM ane kAMtapaNuM' A beya guNa joIe. enI eka AMkhamAM prIti hoya ane eka AMkhamAM bhIti hoya. jenI beya AMkha kaDavI ke beya AMkha mIThI hoya e rAjA, rAjA tarIke jIve nahi. e ja rIte dharmI ke jenI eka AMkhamAM kaThoratA ane eka AMkhamAM mRdutA hoya. amI paNa jhare ane agni paNa jhare. dharmavirodhI ene dekhIne kaMpe jyAre sAmAnya AtmA ene maLavAne cAhe. kavie kahyuM ke, "mImAntapucho rAnA' - rAjA taddana bhIma paNa nakAmo ane taddana kAnta paNa nakAmo. jagatamAM sarjana ane durjana beya che ane e beyanI vacce jIvavuM che to eka guNe kema ja nabhe ? zrI jinezvaradevanI vANImAM paNa e tAkAta che - pote vItarAga chatAM emanI vANImAM paNa e tAkAta che ke tyAM kalyANArthI jhUke ane saMsArArthI dhrUje. darekedareka yogya vyaktimAM be guNa joIe, dharmInI sAthe dharmI tathA adharmI je rIte vAta karI zake te ja rIte jo dharmavirodhI paNa karI zake to tyAM dharma che ja nahi ema mAnavuM paDe. dharmIne dharmI bheTI zake, adharmI majethI pAse AvI zake. paNa dharmavirodhI to enI chAyA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ : dharmImAM prIti ane bhIti beya joIe - 48 paNa na joI zake; e to kaMpe. rAjA TUMkano belI ane zrImAnano sAthI paNa lUMTArAno to kALa. rAjA, raMka mATe bhaMDAra khullA mUke ane kahe ke tamArA dvArA to mArA khajAnAnI sArthakatA che. zrImAnane pAse besADe ane kahe ke, tame to mArA rAjyanI zobhA cho; paNa lUMTArAone to kahe ke, 'tame to koTaDInA mAlika cho.' je rAjAne raMka pratye rahema nathI, potAnA jevo gamato nathI ane lUMTArA pratye kaDakAI nathI te rAjya zI rIte calAve ? A dRSTAMta badhe ja ghaTAvAya. eTale saMghaLI yogya vyaktio mATe A dRSTAMtano upayoga thAya. avasare badhuM ja kAma lAgavuM joIe H 683 113 vastu mAtrane yathAsthitapaNe darzAvanAruM zrI jainazAsana sadAne mATe jayavaMtu che. enI sAme koI AMgaLI cIMdhI zake tema nathI. enI sAme AMgaLI cIMdhanArAo eka kSaNa paNa TakI zakatA nathI. enI sAme thanArane rokanAra aneka che. je kamanasIbane rokanAra na maLe tene svayaM pAchuM paDavuM paDe tema che. parvata sAme hAthI doDyo jato hoya to sAme koI DAhyo maLe to vALe ane vaLe. paNa jo vALanAra na maLe to TicAIne, dAMta pADIne ane lohIluhANa thaIne pAcho vaLe : bAkI enAmAM e tAkAta nathI ke, e parvatane bhedI jAya. zrI jainazAsana paNa sugirinI mAphaka aprakaMpya che. gAMDA hAthIne vALanAra sajjana hoya to ene ochuM vAge. sajjana hayAta hoya to gAMDA hAthI jevAone bacavavAnI emanI pharaja che ja. e vakhate tana, mana, dhananI kiMmata na aMkAya. sAmagrI jo samaye kAma na Ave to e dhULamAM ja maLelI che. vastu, samaye kAma lAgavI joIe. AdamI jIvato hoya tyAM sudhI badhAM auSadha kAma lAgavAM joIe; mUA pachI vaidya kahe ke, ghaNuM hatuM to zA kAmanuM ? e laI gayo hota ane daradIe na khAdhAM hota to hajI e kSantavya gaNAya. sAco vaidya hitakara auSadha jema pAyA vagara rahe ja nahi, tema sajjanoe, unmArge jatA AtmAone bacAvavA mATe saghaLuM karI chUTavuM ja joIe. koNa kyAre kalpataru, kyAre kaMTakataru ? 'jJAnI, sattAdhIza, rUpavAna, baLavAna ane lakSmIvAna e pAMca kalpataru che. zrI tIrthaMkaradevamAM pAMce vastu hatI. jJAna to garbhathI ja traNa hoya che. rUpa evuM hoya che ke enI pAse anuttara vimAnanA devonuM rUpa paNa aMgArA jevuM lAge. kAraNa ke e tArakonuM rUpa enAthI paNa anaMtagaNuM che; sattA traNa lokanI che, iMdro paNa emane hAtha joDe che. lakSmI keTalI ? to kahe pAra vinAnI. baLa
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 684 'keTaluM ? to kahe pRthvIne UMdhI-cattI kare eTaluM. jagatano nAza tathA uddhAra karavA e tArako samartha hoya che. jJAnI kalpataru kharo paNa kayo ? upakArIo pharamAve che ke vinIta jJAnI kalpataru. vinIta te kahevAya ke je AtmAne lAgelAM karmanA kSayamAM prayatnazIla hoya. karmane bheLAM karavA prayatna kare e jJAnI to kaMTakataru ene to jeno hAtha aDe ene lohI nIkaLe. je enAthI bhaTakAya te lohIluhANa thAya, emAM je phasAya te bahAra na Ave. traNa jJAnanA e dhaNI paNa kevaLajJAna thayuM tyAM sudhI kaMI na bole, e nAnIsUnI vAta che ? mati, zruta, avadhi ane dIkSA pachI to cothuM mana:paryavajJAna thAya che. A rIte cAra jJAnanA dhaNI, je sAmAnA mananA paryAya paNa jANe chatAM kevaLajJAna thAya tyAM sudhI prAyaH mauna ja sAcave. mahinAo sudhI UbhA UbhA ghora upasargo sahe ane ApattinI darakAra paNa na kare, e kevo yogya prayatna ! adbhuta rUpa sAthe sadAcAra paNa abhuta. anupama sattAvAna hovA chatAM govALiyA jevA upasarga karI jAya to paNa tArakane popacuM UMcuM karavAnuM mana na thAya. baLa eTale ke popacuM UMcuM kare to pahADa tUTe. paNa kadI tema karavAnuM ja nahi. lakSmIne mArI kahIne tijorImAM bharI rAkhI nahi paNa chUTe hAthe dIdhI. A pAMce vastuno samAgama zrI tIrthaMkaradevamAM hoya che. jJAnI vinIta hoya to kalpataru, nahi to kaMTakataru che. rUpavAna sadAcArI hoya to kalpataru paNa durAcArI hoya to kaMTakataru che. sattAdhIza nItimArge hoya to kalpataru paNa anItinA mArge hoya to kaMTakataru, baLavAna kSamAzIla hoya to kalpataru, nahi to e paNa kaMTakataru. lakSmIvAna udAra hoya to kalpataru nahi to e paNa kaMTakataru. dharma kaThina che mATe ja yogyatA jovAnI zrI jainazAsanamAM rAjA, zrImAna, dharmI thavuM e badhuM ja kaThina. A zAsanamAM badhuM ja kaThina che. e ja kAraNe A zAsanamAM je hoya te lAyaka hoya paNa uddhata na hoya; bAhoza hoya paNa behoza na hoya. zrI jinezvaradevanA zAsanano zrImAna, vastuno vicAra vinA vyaya karanAra na hoya tema vyaya samaye mUThI vALanAra paNa na hoya. mahArAjA zrI kumArapALanI dayA eTalI ke nAnA jaMtune paNa koI mAre nahi evI udghoSaNA karAvI; paNa e ja AjJA bhAMganAra mATe badhI sajA taiyAra; ene choDatA nahi. ,
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 : dharmImAM prIti ane bhIti beya joIe - 48 115 ekalA kAnta, mIThAM sAkara jevA, ahIM paNa ThIka ne tahIM paNa ThIka kahenAra mArgastha hoI ja nathI zakatA. evAo to unmArgagAmIonI prazaMsA ane sanmArgagAmIonI niMdA karI potAnA AtmAne malina karanArA ja hoya che. A zAsananI saghaLI ja vastu pAmavI e paNa kaThina che ane ArAdhavI e paNa kaThina che mATe ja yogyatA jovAnI vidhi upakArIoe pharamAvI che. 685 e vidhinA pAlanathI ja zAsanano vijaya che. bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI pAse pAMcaso jaNA bhaNavA AvyA; cAraso navANuM cAlyA gayA, eka rahyA emaNe paNa cUka karI ke 'ayogya' kahI nA pADI. hoya te lAyakane ja apAya ema te tAraka mAnatA hatA. paNa jyAM tyAM pheMkAya ema nahotA mAnatA. yogyane badhuM ja hitakara bane H artha ane kAma ekAMte anarthakara che. paNa yogya pAse hoya to hitakara paNa banI zake che. samyagdaSTinI sAdhanasAmagrI moTe bhAge hitamArge ja yojAya che. pAtre paDelI vastu sAruM ja phaLa Ape. vigaI vikAra kare. paNa munine dAna detAM zrAvaka e na vicAre, kema ke, muni e uttama koTinuM supAtra che. pAtramAM vigaI viSayAsakti na kare. paNa vigaInA yoge puSTa thayelo saMyamI potAno ane zAsanano paNa uddhAra kare. tyAganI taiyArI to joIe ja H sAdharmika bhakti karanAra, 'sAdharmikane kesariyA modaka pacaze ke nahi' evo vicAra na kare; e vicAra jamanAra kare paNa jamADanAra na kare. zrI jainazAsanane pAmelA AtmAo, tevA Asakta na hoya. e puNyAtmAomAM virati ane tyAga na hoya te nabhe paNa teomAM tyAganI taiyArI na hoya e na nabhe. zAsana mATe ghara paNa ApI devAnI taiyArI joIe. lazkaramAM sainikane jiMdagIbhara pagAra maLe che te enI pAse roja kAma nathI levAtuM, e to moja kare. paNa jiMdagImAM be-pAMca TAima evA Ave ke, jemAM jIvanano sodo hoya. e vakhate je sainika UbhA na rahe enI khabara e sattA barAbara le. DAhyAne sArA mANasa poSe te avasare kAma mATe. e ja rIte zrI jainazAsana pAmelA roja bhale tyAga na karI zake, paNa tyAganA samaye, jyAre tyAga mATe mAMgaNI thAya tyAre to e taiyAra joIe ja. te vakhate 'zuM karavuM ?' ema pUchavA na avAya.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 zrI kumArapALa mahArAjA, rAjyAdinA tyAgI nahotA, paNa kaMTakezvarIne tAbe na thayA. kaMTakezvarIe kahyuM ke, "rAjya pAyamAla thaze, tArA prANa jaze." kumArapALe kahyuM, 'tenI paravA nathI, rAjya bhale jAya paNa dharma rahevo joIe, mane prANanI paravA nathI." e ja rItano eka bIjo prasaMga. zrI hemacaMdrasUri graMtho racatA ane lahiyAo tADapatra para lakhatA. eka vakhata tADapatra khUTyAM. zrIkumArapALa mahArAje vicAryuM ke, "guru pustaka navAM race ane huM, lakhavA tADapatra paNa pUrAM na pADI zakuM ?' emaNe abhigraha karyo ke, "jyAM sudhI tADapatra pUrAM na paDAya tyAM sudhI anna-pANIno tyAga." zuM A badhuM tyAganI taiyArI vinA zakya che ? nahi ja, mATe prabhuzAsanane pAmelAmAM tyAganI taiyArI to joIe ja. dharmanA prabhAve vRkSone hAtha lAgatAM anya jAtinAM vRkSo tADanAM vRkSo banyAM. A banAva pATaNamAM banelo. sabhA: 'e ja pATaNa A ?" hA ! e ja pATaNa A. e banAvathI samajo ke, dharma mATe karelI mahenata, vAparelA paisA, karelI doDadhAma kadI niSphaLa gaI nathI, jatI nathI ane jaze paNa nahi. AthI hayAta sAdhanasAmagrIno lAbha levAya teTalo laI lyo, bAkI sAdhanasAmagrI gayA pachIno pazcAttApa niSphaLa che.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 : jainadarzananI sarvotkRSTatA ane vizALatA vIra saM. 2456, vi.saM. 1986, mahA suda pra. 3, zanivAra, tA. 1-2-1930 * guNarAgIe kevA banavuM joIe ? * zrI jainadarzana ja eka sarvAMga satya che : ratna to ratnAkaranuM ja : * vastumAtranuM saMpUrNa varNana zrI jainadarzanamAM ja : e ja kAraNe anya darzananI prazaMsA, e paNa doSa che : bhADUtI lekhako, bhATa ane bhAMDathI paNa bhUMDA : 49 guNarAgIe kevA banavuM joIe ? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI mahArAjA, zrIsaMghanI stuti karatAM zrIsaMghane suriigara sAthe sarakhAve che. 'surigiranI pITha, jema zreSTha vajraratnanI che : tema zrIsaMgharUpa suragirinI pITha paNa; samyagdarzanarUpa zreSTha vajraratnamayI che.' ema sUtrakAra paramarSi pharamAvI gayA. e samyagdarzanarUpa vajraratnamayI pIThane dRDha banAvavA temAM doSarUpa vivara na paDavA devAM joIe. jo tema thAya to jarUra temAM kumatavAsanArUpa pANI praveze ane te pITha polI thAya. te mATe. pIThane dRDha rAkhavA icchanArA AtmAe, 'zaMkA' Adi pAMca doSono tyAga karavo joIe ema sUtrakA2 52marSi pha2mAve che. e pAMca doSo paikInA zaMkA, kAMkSA ane vitigicchA.' A traNa doSo ApaNe vicArI gayA ane 'mithyAmatinA guNanI prazaMsA' nAmanA cothA doSanuM varNana cAle che. mithyAmatimAM paNa guNa to hoI zake che. paNa e guNa vAstavika rIte prazaMsApAtra nathI. e guNathI samyagdaSTi AtmAne AnaMda jarU2 thAya. e guNa potAnA jIvanamAM utAravAnI bhAvanA paNa samyagdaSTa AtmAne jAge paNa e guNane laIne jenAmAM e guNa hoya tenI, unmArgano pracAra thAya e rItanI prazaMsA to na ja karAya. AthI spaSTa che ke, ApaNane, guNa sAthe vAMdho nathI paNa vyakti sAthe vAMdho che : kAraNa ke, je guNathI samyagdaSTi AtmA hita sAthe che te ja guNathI mithyAdRSTi AtmA, ahita sAdhe che H te mATe evA guNavAnanI prazaMsA na thAya ke jenA pariNAme anya AtmAo, ayogya mArge caDhI jAya. jo
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 e rItanI prazaMsA karavAmAM Ave to e rItanI prazaMsA karanAra, bIjAone unmArge caDAvavAnA pApano paNa bhAgIdAra thAya. e ja kA2Ne guNarAgI bananAre vivekI, parIkSaka ane vicArazIla banavuM joIe tathA dekhAvamAtranA guNamAM rAcavA na maMDI paDavuM joIe. dekhAvamAtranA guNamAM rAcI paDavuM e viveka nathI paNa aviveka che. 118 688 sajjananA guNo jeTalA pramANamAM hoya teTalA ja bahAra Ave ane durjanamAM guNo hoya thoDA paNa dekhAya ghaNA kema ke, eno ADaMbara to potAnI jAtane pUjAvavAno hoya che. e kAraNe guNarAgI, dekhAvamAtrathI lobhAya to kadI paNa sanmArge na TakI zake. hitanA arthIoe, potAne sanmArgamAM sthira rAkhavA tathA bIjA unmArge na caDhe e mATe 'guNa, paNa kono che.?' e avazya jovuM joIe. A ja kAraNe kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke, zrI jinezvaradevanA AgamathI viparIta jenI dRSTi te badhAya mithyAdaSTi che ane evA AtmAonA guNanI prazaMsA karavI e samyaktvano cotho doSa che. AthI spaSTa che ke, mithyAdRSTi vidvAna ane zaktisaMpanna hoI zake, paNa enI vidvattA jJAna koTinI nathI hotI. paNa ajJAna koTinI hoya che ane enI zakti sadguNa koTinI nathI hotI. paNa durguNa koTinI hoya che. ghora mithyAdRSTi, potAnA jJAna, zakti ane kSamA Adi guNono upayoga Atmahita mATe nathI karI zakato. 'dvIpAyane, tapanI zaktino upayoga zAmAM karyo ?' e to tame jANo ja cho. kharekhara sadguNa pacAvavA mATe dRSTi zuddha joIe; nahi to e guNane durguNa banatAM vilaMba nathI lAgato : e ja kAraNe guNarAgI, sva-parano ghAta thAya evI prazaMsA na kare. A kathanathI e vAta puravAra karavAnI jarUra nathI ja rahetI ke, 'sAcAne khoTuM manAvavA A zAstrakAra mAgatA ja nathI.' kAraNa ke, jo ema hota to to e upakArIo, 'tyAM guNa ja nathI athavA to amuka ja sAcA.' ema ja kaheta : paNa ema nahi kahetAM A to kahe che ke guNa to avazya hoya, tyAM paNa udAratA, sadAcAra, tapa, bhAvanA paNa hoya : paNa e guNathI, e muktinI sAdhanAne badale saMsAranI sAdhanA kare che : mATe e guNo, jevuM phaLa ApavuM joIe tevuM phaLa nathI ApI zakatA : ethI ja e guNone laIne e guNanA svAmIo, prazaMsApAtra rahetA nathI. eka mithyAmatinA guNanI ke saghaLA mithyAmatinA guNanI ane eka darzananI ke sarvadarzananI prazaMsAthI samyaktvamAM doSa lAgyA vinA raheto nathI e ja kAraNe guNarAgIe, khUba ja sAvadha 2hevuM joIe ane cakora vivekI banavuM joIe.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 689 - 9ra jainadarzananI sarvotkRSTatA ane vizALatA -49 - 119 zrI jainadarzana ja eka sarvAga satya cheH sabhAH "jema jainadarzana uttama che tema bIjAM paNa darzano suMdara che, yuktiyukta che, e daSTie enI stuti karavAmAM harakata zI ?" suMdara tema ja yuktiyukta ja hoya to to prazaMsA karavAmAM kazI ja harakata nathI. paNa evuM eka paNa darzana hovuM joIe ne ? ane jo saghaLAMya darzano evAM ja hoya to to e saghaLAMya sevavAne ApaNe baMdhAyelA ja chIe. amuka cIja ApaNI che mATe sevavI ane amuka pArakI che mATe na ja sevavI evA AMdhaLA pakSapAtI ApaNe nathI. jainadarzanane pAmelo, potAnI marajImAM Ave ene ja pUje ema nahi; eNe to guNavAna mAtrane pUjavA joIe. marajI na hoya to paNa guNavAnane pUjavAnI to enI pharaja che. "AMne ja mAnuM' ema to mithyASTi kahe paNa samyagudRSTi ema na ja kahe. kAraNa ke, A zAsanane pAmelAe to yogya hoya e sarvane mAnavA paDe. marajImAM Ave ene mAne evI chUTa ahIM nathI. vadhumAM jo badhAM ja darzana yuktiyukta, vAstavika ane satya ja hoya to ApaNe zrI jainadarzananA ja anuyAyI zuM kAma kahevarAvIe ? zA mATe sarva darzananA anuyAyI. na kahevarAvIe ? je vastu yuktiyukta hoya tene na mAnavAnI chUTa samyadRSTi AtmA laI zake tema nathI; jo evI chUTa le to mithyASTimAM ane emAM phera paNa zo ? tyAM kulaparaMparAno bacAva na cAle. kulaparaMparAmAM paNa sAcuM hoya te ja manAya paNa khoTuM na ja manAya. badhAMya darzana jo yuktiyukti ja hota to ekAMte guNanA ja pUjArI evA ApaNA pUrvAcAryo, potAne jainAcAryo" tarIke oLakhAvatAM "sarvadarzanAcAryo' tarIke ja oLakhAvata : paNa ema hatuM ja nahi. e ja kAraNa ke kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke, mAdhyazmanA DoLathI sarvadarzanane yuktiyukta kahI enI stuti karavI e paNa samyakatvamAM dUSaNa che. AthI spaSTa ja che ke, A vizvamAM sarvAga satya darzana koI paNa hoya to te eka zrI jainadarzana ja che. ratna to ratnAkaranuM ja H sabhAH "ATalAM badhAM darzano che, emAM zuM jarAya sArApaNuM nathI ?' zrI. jainadarzana sivAyanAM anya darzanomAM bilakula sArApaNuM nathI ema nathI ja; paNa vyavahAra (duniyA)no niyama che ke, nadI-nALAmAMthI kadI ratna nIkaLI to te paNa ratnAkaranA ja gaNAya. ratnAdika nIkaLI jAya mATe e nadI
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 690 nALAnAM na kahevAya athavA nadI nALAMne ratnAkara na kahevAya. kahevuM ja paDe ke ratna to ratnAkaramAMthI ja nIkaLe paNa bIjethI hAtha Ave to paNa mAnavuM ke pANInI choLa bhegAM AvI gayelAM te nIkaLyAM. bIjethI nIkaLe ja nahi evo Agraha nathI. paNa e ratno nIkaLyAM te to ratnAkaranAM ja. tema anya darzanomAM je sArApaNuM AvyuM che. temAM paNa prabhAva mULa vastuno che, paNa jyAM sArApaNuM AvyuM che teno nathI. anya darzanamAM sArI vastu che paNa te zrI jainadarzananI che. ethI tyAM rahelI vastu sArI che paNa te sthAna sAruM nathI. anya darzanomAM dekhAtA guNo e emanA potAnA nathI. paNa zrI jainadarzananA guNo ja emAM gayelA che. anya darzanomAM je suMdaratAnuM darzana thAya che te temano potAno prabhAva nathI. paNa zrI jainadarzanano ja prabhAva che. koI koI guNa laIne AgaLa karI devA mAtrathI koI paNa kALe ane koI paNa rIte kudarzana sudarzana nathI banatAM. guNamAtranI utpattibhUmi zrI jenadarzana che. vizvamAM guNamAtranuM pravartana karanAra eka zrI jainadarzana ja che. e ja kAraNe guNaratnanI apekSAe ratnAkara koI hoya to eka zrI jainadarzana ja che. anya darzanomAM je je guNa daSTigocara thAya che te zrI jainadarzananI ja milakata che. vastumAtranuM saMpUrNa varNana zrI jainadarzanamAM ja e ja kAraNe vastumAtranuM saMpUrNa varNana zrI jainadarzana sivAya anyatra labhya ja nathI. koI paNa guNa lo ke koI paNa tattva lo enuM yathAsthita ane saMpUrNa varNana sivAya jainadarzana anya koI paNa darzanamAM nahi ja maLe e nirvivAda che. jIvatattvanuM svarUpa jANavuM e ahiMsAvAdI mAtra mATe ati Avazyaka che, paNa tenuM svarUpa jANavA itaranAM game teTalAM pustako vAMco paNa yathAsthita ane saMpUrNa varNana, koI paNa darzanamAM nahi maLe. kAraNa ke, koI to AtmAne viSNu ane eka ja kaheze. koI ene aneka jaNAvIne sarvavyApI kaheze : koI, nitya ja to koI anitya ja kaheze : koI, nirlepa ja to koI lepavAna ja kaheze. AthI vadhAre svarUpa koI paNa sthaLe nahi maLe. jyAre zrI jainadarzanamAM jIvonI anekatA ane enI dehaparimANatA uparAMta enuM svarUpa, eno svabhAva, enA prakAra Adi ene lagatI ekeeka avasthAnuM yathAsthita ane saMpUrNa varNana maLaze. jIvatattvanA viSayamAM jema yathAsthita varNana zrI jainadarzanamAM ja maLI zake che tema ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSatattvanuM yathAsthita ane saMpUrNa varNana paNa zrI jainadarzanamAM ja maLI zake tema che. AthI e vastu sunizcita che ke vastumAtranuM yathAsthita ane saMpUrNa varNana eka zrI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 691 9H jainadarzananI sarvotkRSTatA ane vizALatA -49 - jainadarzanamAM ja che. paNa anya darzanomAM nathI. anya darzanomAM to, koI paNa vastunuM ekadezI varNane ja karavAmAM AvyuM che ane ene ja saMpUrNa mAnI levAmAM AvyuM che. e ja kAraNe ene kudarzano mAnavAmAM Ave che ane ethI ja e darzanone yuktiyukta ke suMdara kahevAmAM samyakatvane doSa lAge che. A vizvamAM parama vItarAga ane sarvajJa evA zrI jinezvaradevoe pharamAveluM zrI jainadarzana ja evuM che ke jemAM vastumAtranuM svarUpa sarvadezIya ane yathAsthitapaNe AlekhAyeluM che. dravyArthikaye AtmAnI nityatA ane paryAyArthika naye anityatA tathA anAdisiddha enuM svarUpa, enuM parivartana kSaNe kSaNe thAya che te, kema thAya che te, kaI avasthAe konA yoge kevuM parivartana thAya che te, e parivartananA prakAra ane kyAre tathA kayA yoge AtmA, potAnuM saMpUrNa svarUpe pragaTa kare che e vagere ane saMsAravartI jIvo keTalA che ane kevA kevA prakAre rahyA che e tathA siddhipadanA AtmAo paNa keTalA che ane kevI rIte rahyA che, vagere saghaLuMya jANavA yogya jIvatattvane lagatuM svarUpa eka zrI jainadarzanamAM ja AlekhAyeluM che. jIvatattvathI viparIta tattva ajIva che. ajIva karmonA yoge jIvanuM svarUpa dabAyeluM che. e kAraNe ajIvatattvanuM svarUpa jANavuM jarUrI che to enuM svarUpavarNana paNa yathAsthita zrI jainadarzanamAM ja maLI zake tema che. e ja rIte puNya ane pApa to sarvadarzano kaheze, paNa enA svarUpa tathA prakAra Adino vAstavika prakAza to eka zrI jainadarzana ja pADaze. puNya ane pApanA phaLa tarIke svarga ane naraka to itaradarzano paNa svIkAraze. paNa eka svarga ane narakanA svarUpa AdinA varNanamAM anya darzano mUka jevAM ja che, jyAre svarga ane narakanuM varNana tathA e sthAnonI vividhatA, viziSTatA, vicitratA, vilakSaNatA ane virUpatA AdinuM tathA e sthAnomAM rahelA jIvonI sthiti AdinuM saghaLuMya varNana to zrI jainadarzanamAM ja maLaze. | itara darzano, puNya pApa mAnaze paNa puNyapApamAM phaLa ApavAnI zakti nahi mAne. e ja kAraNe e darzanomAM enAM phaLane ApanAra tarIke IzvaranI kalpanA karavAmAM AvI che. e kalpita Izvarane e loko evI rItano kartA mAne che ke je mAnatAM vastusvarUpanA jJAtAone to eno inkAra ja karavo paDe. je karma AtmAne baMdhanamAM rAkhI zake che te karma AtmAne phala paNa ApI zake emAM kazo ja pratyavAya nathI." AvI sIdhI ane sAdI vAta paNa itara
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 darzananA praNetAo mithyAtvanA yoge nathI samajI zakyA. karmanA phaladAtA Izvarane mAnyA eTale itara darzananA praNetAo, zubhAzubha karmanuM svarUpa yathAsthita nathI jANI zakyA. Izvarane karmono phaladAtA mAnI levAnI teonI dRSTi evI gherAI gaI ke jethI e vastuno vicA2 ka2vAnI tAkAta paNa teomAM na rahI. e ja hetuthI Azrava zuM ke saMvara zuM ? ane baMdha zuM ke nirjarA zuM ?' e to e bicArAo samajI ja nathI zakyA. AvA AtmAo mokSataMttvane paNa tenA vAstavika svarUpamAM na samajI zake e sahaja che. mokSatattvanA svarUpane nahi samajI zakavAthI ja koIe mukta thayelA AtmAne ajJAna Adi mAnyA to koIe potAnA mAnI lIdhelA eka ja AtmAmAM samAvI lIdhA. Ama eka paNa tattvanuM vAstavika svarUpa itara darzanomAM nathI; tyAre saghaLAMya tattvonuM vAstivaka svarUpa zrI jainadarzanamAM vividha rIte varNavAyeluM che. 692 jema jIvAdi tattvonuM vAstavika svarUpa zrI jainadarzanamAM ja varNavAyeluM che tema devatattva, gurutattva ane dharmatattvanuM vAstavika svarUpa paNa zrI jainadarzanamAM ja varNavAyeluM che. e ja rIte dharma-adharmInuM svarUpa paNa zrI jainadarzanamAM ja yathArtha rIte maLI zake tema che. koI paNa vastu evI nathI ke jenuM varNana zrI jainadarzanamAM thayeluM na hoya. itara darzanonI mAphaka lIlA karanArAone A darzana deva tarIke nahi manAve. A darzana to tene ja deva manAvaze ke,'je aDhAre doSothI rahita hoya. itara darzano, jema AraMbhAdikamAM paDelAone ane AraMbhAdinA upadezakone guru manAvaze, tema zrI jainadarzana nahi ja manAve. zrI jainadarzana teone ja guru tarIke manAvaze ke, 'je AraMbhAdithI rahita thavAno ja upadeza ApanArA haze.' zrI jainadarzana, AraMbhAdimAM sabaDatA AtmAone sAdhu tarIke nathI svIkA2tuM. zrI jainadarzanamAM te ja dharmaguruo gaNAya che ke, 'jeo sadguru pAse mahAvratadhArI banI, te tArakanI nizrAmAM rahI grahaNazikSA ane Asevana zikSAnA svIkAra dvArA jIvanane suvizuddha banAvI sUtra ane arthanA jJAtA thaI dharmadezanAno adhikAra prApta kare. zrI jainadarzananA dharmaguruo nigraMtha hoI nigraMtha pravacananA ja upadezaka hoI zake che. e mahApuruSo mithyAzrutane paNa sabhyazruta banAvIne ja arthIone Ape che eTale viparItapaNe vartanAsao eTale zrotAone mithyAdarzana tarapha DhaLatA karanArAo athavA to AraMbhAdimAM yojI saMsAramAM 2kta banAvanArAo, jainadarzanamAM dharmaguruo tarIke nathI oLakhAtA. paNa zrI
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 : jainadarzananI sarvotkRSTatA ane vizALatA -49 jainazAsanamAM- drohI tarIke oLakhAya che. evAone zrI jainadarzana, adRSTavyamukha jaNAve che. evAonuM darzana paNa ahita karanAruM che ema A darzana pha2mAve che. 693 123 A rIte jema A zrI jainadarzana, devatattvamAM ane gurutattvamAM pola nathI calAvatuM, tema dharmatattvamAM paNa pola nathI cAlavA detuM. 'ahiMsA paramo dharma:'nI bAMga pokAravA chatAM paNa itara darzano jema gRhasthAvAsamAM paNa dharma manAve che, tema A zrI jainadarzana nathI ja manAvatuM. gRhasthAvAsane to A zrI jainadarzana, narakanA pratinidhi tarIke ja oLakhAve che ane "vRttAzramasamo dharmo, na bhUto na bhaviSyati" A pramANe kahenArAone ghora mithyAmati tarIke jaNAve che. A zrI jainadarzana, 'saMpUrNa ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha' - A pAMce prakAranA mahAdharmo sarvaviratidharamAM ja svIkAre che. 'gRhasthAvAsamAM phasAyelo ane e pAMce mahAdharmonuM pAlana karanAro' evI vaMdhyAputra jevI vAtane A zrI jainadarzana svIkAratuM ja nathI. zrI jainadarzanamAM dharma te ja manAya che ke, je hiMsaka bhAvane nahi pedA karatAM AtmAne muktinI sAdhanAmAM sahAyaka thAya. zrI jainadarzana jevuM, deva, guru, dharma ane dharmInuM darzana paNa anya darzanomAM nathI. evAM darzanomAM jIvAdi tattvonuM ane kSamAdi dharmonuM paNa vAstavika varNana na hoya e sahaja che. AMthI anya darzanomAM kvacit koI koI guNanuM sAmAnya darzana thAya che-te paNa zrI jainadarzananuM ja che. saMpUrNa darzana koI hoya to eka zrI jainadarzana ja che, kAraNa ke, e zrI vItarAga paramAtmAnuM prarUpeluM che. vastumAtranuM saMpUrNa varNana A darzana sivAya anyatra nathI ja: itara darzanomAM dekhAtA guNa zrI jainadarzananA guNanI dRSTie kSullaka che. tyAM thoDo guNa paNa mahAna lAge, kema ke nahi tyAM thoDuM paNa suMdara ja lAge. dasa rUpiyAnI hIrAnI vIMTI sAmAnya AdamIne suMdara lAge ane e rAjI thAya, paNa jhaverIne e ja vIMTI paheratAM zarama Ave. pacAsa lAkhanI esTeTavALAthI e vIMTI na paherAya. bhIlanI strIo pittaLanAM ghareNAM hAthe tathA page pahere ane ethI to 'ame moTAM' ema mAne paNa e ja AbhUSaNo tame pahero to ? sabhA H 'calAya nahi.' calAya to nahi paNa lokeya hase. jyAM jenI kiMmata tyAM tenI mahattA. e
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 694 kuLamAM to e rANIo gaNAya, e zrImAnanI koTImAM gaNAya. e ja rIte te darzananI apekSAe je mahAguNa che te A darzananI apekSAe zudra guNa che. guNamAtranI saMpUrNatA A zrI jainadarzanamAM ja che ane e darzanomAM doSono pAra nathI. e ja kAraNe anya darzananI prazaMsA, e paNa doSa che? e ja kAraNe anya darzanonI prazaMsA paNa doSarUpa pharamAvI che. anya darzanonA guNanI prazaMsAne doSarUpa kahI che eTaluM ja nathI paNa e darzano pratyenA rAgane dRSTirAga tarIke varNavI enI satpuruSo mATe durucchedatA varNavI che, kAraNa ke, e rAga AtmAne asadAgrahI banAvI denAra che. kutsita darzano pratyeno rAga, sarvastune samajavAmAM mahAna aMtarAyarUpa che. A ja kAraNe evAMdarzano pratyenA jeo rAgI te mithyAdRSTi ane teonA guNanI je prazaMsA te paNa samyakatvano cotho doSa. A doSathI bacavAnI bhAvanAvALAe, kudarzanothI khUba ja sAvadha rahevuM joIe. ayogya sthaLe rahelo guNa paNa pradarzanamAM mUkavA lAyaka nathI raheto. e guNane pradarzanamAM mUkavA mATe enI AdhArabhUta vastu paNa sAthe rAkhavI paDe che ane e AdhArabhUta vastune sAthe rAkhatAM e vastune laIne e guNa paNa doSarUpa bhAse che. e ja kAraNe enI prazaMsA e paNa doSarUpa che. duniyAmAM paNa A vastu siddha che. duniyA paNa kahe che ke - ayogya vastuno mahimA na ja gaNAya ane jo koI gAtuM hoya to tenAthI sAvadha rahevuM joIe. ayogya vastunI zakti paNa na vakhANAya. so vAra dhovAyeluM ghI bhale dhoLuM bAsatA jevuM hoya to paNa e jo khavAI jAya to mArI nAMkhe mATe koIne ApatAM kahevuM ja paDe ke, "e nAzaka che; e kAraNe bahAra lagADavA mATe che. paNa moMmAM nAkhavA mATe nathI. e ja rIte "AdamI bahu hoziyAra" hovA chatAM paNa jo cora hoya to ene koI paNa na rAkhe. hoziyAra bhale paNa hAthano cokhkho hoya to ja rakhAya. paNa hAthanA melAne to na ja rakhAya. zeThiyAo, munIma vinA calAve e hA, paNa hAthanA melAne to na ja rAkhe. zeTha samaje che ke ThoTha corI karavA jAya toya pakaDAya, paNa hoziyAra to jame udhAra barAbara kare, paNa vacamAMthI khAI jAya enuM zuM thAya? AthI vyavahAramAM kahevAya che ke, "corano bhAI ghaMTI cora' eTale coranI prazaMsA karavA AvanArane paNa corano ja sAthI samajavo. corane peDhImAM rakhAvI enI corImAMthI paNa tevAo mAla khAnArA hoya che. AthI ja kahevuM paDe che ke, ekalA guNa upara ja mUMjhAtA paNa kono guNa che ? e jarUra pUchajo ane jANajo.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 : jainadarzananI sarvotkRSTatA ane vizALatA -49 125 game tevo hoziyAra ghoDo paNa lagAma vinA enA 52 na ja besAya. hAthI para besavuM sAruM paNa aMkuza vinA besavuM e bhayaMkara ja che. e ja rIte guNa sAro paNa sthaLa joyA vinA vakhANAya nahi. nahi to anartha thAya. e ja kAraNe jJAnIo kAMkSAne ane mithyAmationA guNavarNanane paNa doSa tarIke jaNAve che. 695 bhADUtI lekhako, bhATa ane bhAMDathI paNa bhUMDA ! : guNamAtra mATe guNI koNa che e oLakhavuM Avazyaka che. lekhanakaLA e paNa eka guNa che. paNa e guNavALA jo bhADUtI banI jAya to e bhATa ane bhAMDathI paNa bhUMDA che, bhATo, jema nirguNInA guNa gAI zake che H tema bhAMDo, nirdoSonA doSo paNa bolI zake che. evAone bAraNe UbhA rAkhavA e paNa pApa che. evAonI vRddhi duniyAne zrAparUpa che. evAo kaI vakhate kayo utpAta macAvaze. e kahevuMya muzkela che ane kaLavuMya muzkela che. 'Aje bhADUtI lekhakoe satyAnAza vALyuM che.' e vAtano konAthI inkAra thaI zake ema che ? evA lekhakothI thayelA nukasAnano AMka paNa kADhI zakAya tema nathI. evA lekhako, paisA khAtara vecAyelA che : e ja kAraNe evA lekhako kahe che ke, 'ame to parAdhIna, so rUpiyAnA pagAradAra chIe; mAlika kahe tema amAre to icchAe ke anicchAe paNa lakhavuM ja paDe.' AvuM kahetAM evAone zarama lajjA Adi kazuM naDe paNa nahi. kharekhara je bhADUtI lekhaka, bhADUtI vaktA, evA evA je bhADUtI AdamIoe potAnA guNanA upayogane paisA mATe vecyo che teo jeTaluM pApa na kare teTaluM ochuM. sabhA 'bhADUtI cAritrI ?' e paNa emAM ja. e ja kAraNe upakArIoe kahyuM che ke, khyAti, mAna, pUjA, pratiSThAne aMge thatI dharmakriyA adhyAtma koTinI nathI. paNa AtmAnA kalyANa mATe thatI dharmakriyA te ja dharma che. duniyAnI vastu mATe sadhAto dharma te vAstavika dharma nathI. kharekhara jeo, potAnA guNane ane dharmane vece che, teono trAsa A duniyA upara bhAremAM bhAre che. bhADUtI lekhako, jenA so maLe eTale tenuM lakhe ane bIjAnA baso maLe eTale potAnA ja lakhANanI pote ja evI katala kare ke so ApanArane paNa bhUmimAM pesavuM paDe H AthI guNa2AgIe guNanI sAthe guNIne oLakhavA mATe paNa cakora banavuM joIe. bAkI nimakahalAla to te kahevAya ke je zeThathI judo thAya, paNa enuM vAMkuM to na ja bole ane kahe ke, 'ene tyAM huM rahyo chuM
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 696 129. saMgha svarUpa darzana bhAga-2 eTale zakti hoya to enuM bhaluM thAya e hA, paNa mArAthI enuM bhUvuM to na ja thAya." sabhAH e vakhata paNa gayo ane e munImoya gayA. bhAI ! e munIme gayA to e zeTha paNa gayA. kayo zeTha nokaranI ApattimAM Aje Ubho rahe che ? bImAra paDe toye pagAra kApe evA paNa zeTha che ne? evA paNa zeThiyAo che ke ene devALuM kADhavuM paDe toye nokarane poSe, pagAra cUkave ane potAnI lAcArI batAve. nokara paNa pagAra na le ane kahe ke, "amAro pagAra ApanA devAmAM cUkavo, ApanI jema ame paNa game tevI sthitimAM nabhAvI zakIzuM." guNInuM bhUSaNa e che arthakAma mATe pArakAnI ciMtA ja na kare ane AnaMda mAne ene samyagudRSTi paNa koNe kahyo? samyagdaSTinuM dhyeya guNa hoya ke lakSmI ?samyadRSTi paisA mATe AnaMdapUrvaka dharma choDe e kema bane ? pote tyAgI nathI e sAcuM, paNa chatAMya e evo na ja hoya ke, paisA mATe dharmaviruddha AcaraNA kare. dharmI to kahe ke, "mane paisAnI mamatA gaI nathI. paNa paisA khAtara dharmaviruddha to huM na ja karuM. A dazA Ave to ja guNa, guNa tarIke dIpe. mAtAnI zarama paNa yazobhadra ATAno kUkaDo mAryo, toye pariNAma bhayaMkara AvyuM ne ? sabhAH mAnI AzAtanA nahi, jo nA pADe to ? evI AjJAmAM nA pADe to e nA pADavAmAM ja mAnI bhakti che. paNa kUkaDo mAryo emAM to mAnI UlTI AzAtanA che. enA kAraNe ene ane enI mAne keTalA bhava karavA paDyA ane kevI kevI viDaMbaNAo bhogavavI paDI enI tamane khabara che ? AthI ja kahuM chuM ke, vastunA svarUpane samajo. vastunA svarUpane samajyA vinA A doSathI bacavuM ghaNuM ja muzkela che ane e doSathI bacavAmAM nahi Ave to pIThamAM jarUra kumatanI vAsanArUpa pANI pravezavAnuM ane te polI banavAnI. mATe jeone e saMgharUpa suragirinI samyagdarzanarUpa zreSTha vajaratnamayI pIThane daDha rAkhavI hoya teoe zaMkA Adi doSothI bacavAnI jarUra che, tema A cothA doSathI paNa bacavAnI jarUra che. samyakatva rAkhavuM ane AMdhaLA banavuM e koI paNa rIte ucita nathI. vadhu vaLI have pachI.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10H samyakatvanA cothA doSanuM svarUpa ane pariNAma vIra saM. 2456, vi.saM.1981, mahA suda ddhi. 3, ravivAra tA. 2-2-1930 50 * guNa ane doSano viveka : paramopakArIonI spaSTabhAvitA : * viveka e dIpaka che : * kleza thAya eTalA mAtrathI sArAM kAryo baMdha na karAya ! * "logaviruddhaccAo" padanuM tAtparya samajo ! . klezanA bhayathI dharma choDI dRSTine nirmaLa banAvo to vAstavikatA samajAya : vivekadRSTi ane AtmanirIkSaNanI anivAryatA : vyAkhyAna zA mATe ? * sarvatra dharmalAbha !, arthalAbha kyAMya nahi : * mAtra dharmamAM ja samaja nahi ! . * mohAMdhonI dazA paNa pAraghI jevI : . . DUbatAne bacAvavA saMmatinI rAha jovAya ?. guNa ane doSano vivekaH sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI mahArAjA, zrIsaMghanI stavanA karatAM zrIsaMghane nagara AdinI upamAthI stavavA bAda suragirinI upamAthI stavanA karatAM pharamAvI gayA ke, suragirinI pITha jema zreSTha vajaratnamayI hoI, daDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya che, tema zrIsaMgharUpa suragirInI pITha paNa samyagudarzanarUpa zreSTha vajaratnanI che ane te paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hovI joIe. TIkAkAra maharSi AcArya bhagavAna zrImalayagirijI mahArAjA paNa pharamAvI gayA ke zrIsaMgharUpa suragirinI samyagdarzanarUpI zreSTha vajaratnamayI pIThane daDha rAkhavA mATe zaMkAdi doSorUpI vivara na paDavA devuM joIe ke jethI emAM kumatonA vAsanArUpI pANIno praveza thaI jAya ! samyakatva pIThane polI banAvanArA doSo pAMca che. emAMnA "zaMkA, kAMkSA ane vicikitsA' A traNa
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 doSonuM svarUpa Adi ApaNe joI gayA chIe ane cothA 'mithyAmatiguNavarNana nAmanA cothA doSanuM varNana cAle che. 698 e doSanA nAmathI ja, e vAta spaSTa che ke, 'mithyAmationA guNonuM varNana karavuM' e paNa samyaktvane dUSita karanAra che. kAraNa ke guNano mahimA gAvA jatAM durguNano mahimA vadhI jAya che. guNa e, yogya sthaLe guNanuM kAma kare che tyAre ayogya sthaLe durguNanuM kAma kare che.. e ja kAraNe guNarAgI, pAtranI parIkSA karyA vinA guNI prazaMsAno prayatna kare ja nahiM. guNa e prazaMsApAtra che. paNa ayogya vyaktinA nAme nahi, kema ke, e prazaMsAthI guNa chupAI jAya che ane avaguNa pedA thAya che. koInI kSamA juo to, kSamAguNane khUba vakhANo. paNa je pAtramAM kSamA juo tenI prazaMsA karatAM pahelAM khUba ja soco, kAraNa ke e ja guNa ayogya AtmAmAM judI ja sAdhanA mATe hoya che. daza prakAranA yatidharmamAM pahelo dharma kSamA che, paNa e ja guNa unmArgadezakamAM doSa (durguNa) rUpa che. muktinI ArAdhanA mATe jyAre kSamA e guNa che tyAre bIjA mArganI ArAdhanA mATe kSamA e doSarUpa che. 'nadInuM mIThuM pANI paNa sAgaramAM jAya to khAruM kema ?' A praznano uttara e ja che ke, 'sAgaramAM gayuM mATe.' e ja rIte sAro paNa guNa ayogyamAM doSarUpa che, kAraNa ke, durguNarUpe pariName che. meghanuM pANI svAti nakSatramAM chIpamAM paDe to juduM phaLa Ape ane sarpanA mukhamAM juduM phaLa Ape che. pANI ekanuM eka ja paNa bheda pAtrano che. guNa ekano eka paNa ayogya sthaLe doSarUpa thAya che. guNa prazaMsApAtra jarUra che, paNa jenAmAM guNa che teno vicAra kare e samyagdaSTi ane vicAra na kare ene mithyAsRSTi banatAM vAra nathI lAgatI. parAkrama vagere guNo yogyanI pAse AvavAthI yogya AtmAoe jagatano uddhAra karyo ane enAthI ja ayogyoe jagatano saMhAra karyo. prApta thayelA anaMta baLathI, zrI tIrthaMkaradevoe kevaLajJAna meLavyuM, jyAre hINakarmI AtmAoe maLelA baLathI sAtamI naraka Adi durgati meLavI. je sAdhanasAmagrIthI, uttama AtmAo taryA te ja sAdhanasAmagrIthI adhama AtmAo DUbyA. paheluM saMhanana puNyayoge maLe paNa enAthI keTalAya mokSe gayA ane keTalAya narake gayA. lakhavA bolavAno paNa guNa che paNa e ja zaktinA yoge Aje duniyAmAM dhamAcakaDI macI che ! Aje badhe kolAhala ayogya lekhako tathA vaktAono che. 'lakhavuM bolavuM e paNa vikaselI zakti che, chatAM utpAta zAthI ?' A
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 praznano uttara, 'jene zakti maLI che te pAtra ayogya che,' A che. e zakti sArI, jo dhA2vAmAM Ave to e zaktithI jagatane sanmArge dorAya. paNa e ja zakti svArthI, peTabharA, duniyAnA raMgarAgamAM paDelAmAM Ave to kayo anartha na thAya ? duniyAnA jIvomAM paNa buddhi che; ane tyAgImAM paNa buddhi che; kaI subuddhi ane kaI kubuddhi ? e vicAro; kAraNa ke, vastu sArI ane narasI beya rUpe rahelI che. guNAnurAgI khaMDita thAya nahi ane enA nAme durguNa phAvI jAya nahi e ApaNuM dhyeya che. 699 10: samyaktvanA cothA doSanuM svarUpa ane pariNAma - -50 guNAnurAgamAM jo khAmI Ave to pramodabhAvanA ke je samyaktvanuM bIja che ane samyaktvane sIMcanArI, khIlAvanArI tathA poSanArI che te UDI jAya che ane jo enA nAme durguNI phAve to samyaktvamAM dUSaNa lAge che. pramodabhAvanA javA devI nahi ane dUSaNa lAgavA devuM nahi e beya sAcavavuM che. guNa joIne jo AnaMda na thAya to pramodabhAvanA jAya ane guNAnurAganA vegathI jenA tenA guNa gavAya to samyaktva dUSita thAya che. AthI guNa joIne pramoda pamAya paNa gAvAnA prasaMge te koNa che te jovuM joIe, e yogya hoya to guNa gavAya. jo A yogyAyogyatA na jovAya to jate divase prabhunA mArgathI vaMcita rahevAnuM ane rAkhavAnuM pariNAma Ave. kAraNa ke, jenA tenA guNa gAvAnA nimitte, potAnI sAthe aneka AtmAo unmArge jAya. e ja kAraNe upakArIonI AjJA mujaba guNa ane doSano viveka karavo e Avazyaka che. * paramopakArIonI spaSTabhASitA : 'guNa ane doSano viveka' Avazyaka che e ja hetuthI 52ma mAdhyasthyane dharatA paramarSioe, koI paNa vAtamAM potAnI spaSTabhASitAne AMca nathI AvavA dIdhI. dareka darzananuM svarUpa Adi parama mAdhyasthyabhAve varNavavA chatAM 52mopakArI 52marSio, e darzanonI heyatAne spaSTa karyA vinA nathI ja rahyA. jeo, zrI AnaMdaghanajInA nAme masta banIne yatheccha bolavAnI ane lakhavAnI vAto kare che, teoe dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke, zrI AnaMdaghanajIe paNa asatyanuM unmUlana karatI ane satyanuM samarthana karatI spaSTabhASitAne jatI nathI karI. teoe paNa zrI RSabhadeva svAmInA stavanamAM - 66 'koI kahe lIlA re alakha alakha taNI re, lakha pUre mana Aza;" A vAta sAmAnI lakhI ane te pachI tarata ja pote lakhyuM ke - "doSarahitane lIlA vi ghaTe re, lIlAdoSa vilAsa."
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 700 130 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 A pramANe lakhIne, lIlAvAdIonI mAnyatAnA zrI AnaMdaghanajIe cUrecUrA karI nAMkhyA ane sApha sApha kahI dIdhuM ke - jeo Izvarane lIlA karanArA mAne che, teo, IzvaranA IzvarapaNAnuM lilAma kare che, kAraNa ke, eka bAju Izvarane vItarAga Adi kahevA ane bIjI bAju lIlA karanArA kahevA e IzvaranA IzvarapaNAnuM ughADuM lilAma ja che. dokharahitamAM doSanA vilAsanuM sthApana karavuM e doSarahitanIdoSarahitatAnuM lilAma nahi to bIjuM che paNa zuM ? AthI samajo ke doSanA vilAsarUpa lIlA IzvaramAM ghaTatI nathI mATe je Izvara che te lIlAnA karanArA nathI ane je lIlAnA karanArA che te Izvara nathI." paramopakArI paramarSionI AvA prakAranI spaSTabhASitA hoya che. prabhuzAsanane pAmelAonI madhyasthatA, temane sAcA-khoTAnI spaSTatA mATe mUMgA kadI ja nathI banAvatI. jeo, Aje sAcA ane khoTAnI spaSTatA karavAmAM zakti hovA chatAM muMgA banI beThA che, teo "lokanA pUjArI hoI vAstavika rIte prabhuzAsananA pUjArI ja nathI' - ema kahevAmAM kazI ja atyukti nathI. viveka e dIpaka che: jeo, potAne prabhuzAsananA vivekarUpa dIpakane pAmelA tarIke manAve che, teo paNa, jo satya ane asatyanuM prakAzana na kare ane satyanI arthI janatAne paNa aMdhakAramAM athaDAve to teone, viveka nahi pAmyA chatAM pAmavAno daMbha karanArA tarIke oLakhAvavAmAM leza paNa mUMjhAvAnuM nathI. evAonA pApe ja, bhadrika janatA paNa Aje, miththAmationA guNavarNanamAM phasI paDI che. je kSamAzIla Aje kSamAnA nAme aneka jUThANAM pracArI dharmajanatAnA bhAvaprANo harI rahela che tenI kSamAnAM vakhANa e dharma nathI. paNa ghora adharma che." ema jAhera karI devAnI Aje anivArya AvazyakatA che ane e AvazyakatA mujaba prabhuzAsananI suvizuddha praNAlikAne anusarIne e vAta huM Aje jAhera karI dauM chuM ane kahuM chuM ke - guNanirUpaNa bhale karo. paNa vyaktinI prazaMsA vakhate ekadama sAvadha thAo. jenA tenA guNa gAvAthI pamAyeluM samyakatva (je mAno che te) nahi Take. niraMtara doSonuM sevana e AtmAnA zuddha guNanuM paNa ghAtaka che. lokavAhavAhanA zaraNe thavuM e paramatAraka dharmanA zaraNano parityAga karavA jevuM che. mATe ceto ane samajo ke, guNAnurAgI, guNarAganA nAme nirguNIno ane durguNIno mahimA vadhAravAnI kriyA na ja kare."
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10: samyaktvanA cothA doSanuM svarUpa ane pariNAma - 50 bAkI AjanA mUrkhAonI to, prazaMsA ja judI che. kAraNa ke, AvezamAM AvIne teo kahe che ke, 'amuka gRhastha to evA ke sAdhuthI paNa vadhI jAya !' have vicAro ke, A rIte guNa gavAya ane sAdhu paNa A rIte guNa gAya to pelo kadI paNa gRhasthapaNAmAMthI bahAra nIkaLe ? nahi ja, vaLI kaI apekSAe gRhasthane sAdhu karatAM vadhu koTimAM gaNAya ? ane jo gRhastha, sAdhu karatAM vadhatA hota to to sAdhutAnI kiMmata paNa zI rahe ?' paNa A badhuM vicAravuM che kone ? gRhasthapaNAmAM paNa zrI tIrthaMkaradeva jevI viraktAvasthA koInI paNa hoya che ? nahi ja. devalokamAM paNa e tA2kano AtmA to virakta hato. te bhavamAM paNa, gRhavAsamAM virakta hatA. chatAM paNa jyAM sudhI saMsAra na tajyo tyAM sudhI e muni tarIke na oLakhAyA ane zAstra emane muni tarIke na oLakhAvyA. e tArakanuM jJAna ghaNuM. e tArakano virAga ghaNo, e tArakano bhogavaTo paNa bhogakarmanA kSaya mATe, e tArakanI jiteMdriyatA paNa ajaba. kema ke, tIvra ArAdhanA karIne e AvelA che. iMdriyo para kAbU eTaloM ke, duniyAnI koI cIja e tArakanA AtmAne calita karI zakatI nathI, koI viSaya e tArakanA AtmAne AkarSI zakato nathI. AvA AtmAne paNa zAstra tyAgI banyA vinA, sarva sAvadya yoganA paccakkhANa vinA, muni tarIke na oLakhAvyA mATe prazaMsA karatAM pahelAM vicAro ke prazaMsA konI ne keTalI hade tathA kaMI maryAdAmAM thAya ? na 701 131 prabhuzAsanano viveka e duniyAmAM moTAmAM moTo dIpaka che. e dIpaka, satya tathA asatyane nirALAM karIne batAve che. kathananI yogyAyogyatAnuM enAthI mApa nIkaLe che. e dIpaka nathI mATe ja Aje kaMInuM kaMI vetarAya che. e ja kAraNathI e dIpakane pAmIne ane dIpakanI prApti na thAya tyAM sudhI e dIpakane pAmelAonI nizrAmAM rahI aneka pAponI mAphaka A cothA doSarUpa pApathI paNa bacavAnI atyaMta jarUra che. Apa A rIte vivekarUpI dIpaka dvArA satya ane asatyane nirALAM karavAnuM samajAvo cho. paNa keTalAMka evo AkSepa kare che ke Apa Ama karIne kleza vadhArI rahyA cho. e ja rIte dIkSA saMbaMdhamAM paNa teo evo prazna kare che ke dIkSAthI kleza thAya che to dIkSA baMdha kema na karAya ?' sabhA : kleza thAya eTalA mAtrathI sArAM kAryo baMdha na karAya ! dIkSAthI kleza thAya che, to eTalA mAtrathI dIkSA baMdha na karAya ! jagatanA mohavaza jIvono kleza karavAno svabhAva che. dharmAtmAne dharma karato dekhI mohAdhIna AtmAo dhAMdhala kare eTale dharmIe dharma ka2vo mUkI devo ? mohanI
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 702 mArAmArI saMyamanA nAme caDAvAya ? zAMtinA nAme mohanI kriyAne puSTi ApavAnI ? ajJAnIono utpAta jJAnInA nAme caDAvavAno ? - tArkikaziromaNI AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke, duniyAnA tamAma kumatonI utpatti zrI jinezvaradevanI vANImAMthI thaI che. bhagavAne bharatakSetramAM dharma sthApyo na hato, tyAM sudhI eka paNa kumata nahoto. sUrya na Uge to aMdhArAne jANe koNa? kumatanI utpatti zrI jinezvaradevanI vANIthI thaI. paNa emAM zrI jinezvaradeve zuM kare ? e game tevuM sAruM kahe paNa kubuddhinA dhaNIone UMdhuM ja dekhAya temAM upAya zo ? evAne UMdhuM dekhAya ane kumato phelAve tethI bhagavAna vANIno prakAza na kare ? zikhAmaNanI paNa vAta UMdhAne UMdhI ja lAge tyAM zikhAmaNa denAra zuM kare ? dIkSA lenAra kahe che ke, "bApAjI!huM saMsAranI tamAma sukhasAmagrI ahIM mUkIne jAuM chuM, mane emAM have kAMI rasa nathI. mAre mArA bhaviSyane ujjavaLa banAvavuM che, mane rAjIkhuzIthI rajA Apo."toye bApAjI kahe ke, "nA, tane javA ja na dauM' - enuM zuM thAya ? ahIM kalezanuM kAraNa saMyama che ke moha che? beya vastunA svarUpane barAbara samajo to AvA prazna na UThe. duHkhe peTa na phUTe mAthuM, tyAM vaidya zuM kare? kulezanI dhamAdhama dekhAya che. paNa te konA kAraNe che, e vicAro. jo e saMyamanA kAraNe che tema sAbita karo to vicAraNA karavA taiyAra chuM. dharmane duniyAnA kajiyAnA kAraNa tarIke manAya kema ? rAga e kajiyAnuM kAraNa che. paNa tyAga e kajiyAnuM kAraNa nathI. tyAgane kajiyAnuM kAraNa kahenArAM ajJAnI che. je kajiyo kahe che tenAmAM tyAga nathI. kuTuMbIo rovA bese tenI sAthe tyAgI paNa rovA besI jAya to kahevuM paDe ke tenAmAM tyAga nathI. bhagavAna zrI mahAvIradeva jyAre tyAgI thaIne cAlyA tyAre naMdIvardhananI chAtI bharAI gaI, rudana cAlu thayuM, paNa bhagavAna UbhA na rahyA kema ? e jANatA ja hatA ke bhAI to raDavAnA ja. kAraNa ke e mohane AdhIna che. mohanA baMdhanathI baMdhAyelA che. mohAdhInono e svabhAva che. naMdIvardhana rAganA baMdhanathI baddha hatA, prabhu parama virAgI hatA. baMneyanI AMtaradazA judI hatI. zrI naMdIvardhane paNa e vAta kabUlI ke - nirAga citta bhAI ! huM rAgI ane tuM virAgI' emaNe ema na kahyuM ke, tuM mane raDAvIne
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10: samyaktvanA cothA doSanuM svarUpa ane pariNAma -50 jAya che. mATe huM raDuM enuM karma tane. eka AtmA sArI karaNI kare ane bIjAne potAnI ayogyatAnA kAraNe e na game. eTalA mATe dharmAtmA e dharmasvarUpa sA2I ka2NIne zuM choDI de ? 703 133 'loga viruddhaccAo' - padanuM tAtparya samajo !' AjanA lokoe 'oviruddhazcAo' e pada potAnA bacAva mATe zodhI kADhyuM che. kahe che ke lokaviruddha kriyA koI kALe thAya ja nahi. paNa jo ema manAya to paheluM lokaviruddha bhagavAne ja karyuM ema kahevuM paDe. kAraNa ke lokamAM sarvavirati keTalAne game ? ane bhagavAne to pote sarvavirati svIkArI ane jagatanA anya sarva yogya AtmAone zakti hoya to sarvavirati svIkAravAnuM ja pharamAvyuM. lokane to khAvuM-pIvuM, paheravuM-oDhavuM, haravuM-pharavuM e badhuM ja game. ene sarvavirati thoDI game ? loka to vAtono rAgI. je bAjunI havA te bAjunuM bole, ene kAMI nizcaya siddhAMta na hoya. sabhA loka eTale paMca ne ?' paMca to te kahevAya ke, je vagara vicArye eka zabda paNa na bole. jema tema bolI nAMkhanArane paMca na kahevAya. paMca badhAnI vAta ThaMDA kaleje sAMbhaLe paNa enA peTanuM pANI na hAle. e bhale hajAronI vAto jANe paNa enA hRdayanI vAta bahAra, na jAya. Aje badhI vAta judI che. jema tema vagara vicAre bolanAra bahu vadhI gayA che; paNa e eka prakAranuM gAMDapaNa che. zrI zAlibhadranI Rddhi joIne zrI zreNika mahArAjAe emanuM bhogapuNya mAnyuM ane zrI zreNika mahArAjAne potAnA rAjA tarIke oLakhyA pachI zrI zAlibhadre emanuM rAjapuNya mAnyuM. zrI zAlibhadre vicAryuM ke mAre rAjA na joIe to dIkSA levI. paNa saMsAramAM rahevuM ane svAmI na joIe e na bhUto na bhaviSyati / duniyAmAM durdazAno abhAva hoya ja nahi. duniyAnA raMgarAgamAM phasAyelAmAM nirlepatA saMbhave nahi. vastunA kArya kAraNane judAM pADo to sAcI vAta samajAya. ghaNA vidyArthIne mAstara para gusso Ave che. kema ke, e besavAnI ane vAMcavAnI pharaja pADe che. ramatiyALa svabhAvanA vidyArthIone besavuM ane vAMcavuM gamatuM nathI. tethI e phariyAda kare che ke A zikSaka kaDaka che mATe gamatA nathI. paNa e cAle ? jJAnI kahe che ke, e kaDakAInuM kAraNa tAro 2matiyALa svabhAva che. ramata mUkI vAMcavA-bhaNavAnuM cAlu kara to zikSaNa kaDakAI nahi batAve.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 704 phlezanA bhayathI dharma choDIe to ! ahIM paNa lAlasA tathA moha choDavo nathI to e choDyA vinA kleza kema maTe ? bhagavAna cokhkhI nA kahe che. tame guNa-doSane oLakhI zakatA ja nathI. saMyama e guNa ke moha e guNa ? ghI na khAvAnA niyamavALo mAnA rovAthI ghI khAI le ? jhAMjharIA munivara phasAyA nahi ane zAsanahIlanA karAvI enA karatAM e strInuM jarA mAnyuM hota to ! evuM kahevAya ? na mAnyuM e,emanI bhUla gaNAya ? e bAInI zI mAMgaNI hatI ? jarAka ogho Agho mUkIne potAnI sAthe rahevAnuM mAMgyuM hatuM ne ? e mAnyuM hota to kajiyo maTata ane nAhakanI zAsananI 'hA-hA' na thAta ema hatuM ne ? chatAM emaNe mAnyuM ? kema na mAnyuM ? kaho ke, e na mAnavAmAM ja zAsananI zobhA ane rakSA hatI; mAnavAmAM to potAno nAza ane zAsananuM paNa ahita ja. hatuM. sItAjIe ema na vicAryuM ke, 'thanAra hatuM te thayuM; kleza vadhe che to rAvaNanI vAta mAnI jAuM !! bhayaMkara yuddha thayuM, anekanI jAnahAni thaI, paNa e badhI vAta gaNatarImAM na lIdhI. A badhI vAta jANo cho ne ? AjanI duniyAno nyAya to UMdho che. eka mANasa dharma pALavA mAMge tethI bIjA nArAja thAya tyAre, kahenArA dharmIne dharma choDavAnuM kahe che. paNa pelAne adharma choDavAnuM nathI kahetA. AnuM kAraNa vicAro ! e vicAratA nathI tethI ja Aje pApa vadhyuM che. AjanA lokonI salAha ja judI. kaheze ke, 'dharma sAro paNa mA-bApane kAMI nArAja karAya ? saMsA2mAM 2hyA mATe badhuM ja karavuM paDe. saMsAramAM to asatya vinA na cAle, anIti paNa karavI paDe. roja UThIne gharamAM kajiyA na karAya. TakaTaka thatI hoya to mAthe devuM karIne paNa lAvavuM paDe.' AvI salAha ApanArA Aje ghaNA. pachI e devuM koNa bApa bhare ? pAghaDI pheravavAno vAro Ave. bairI-chokarAMne rAjI rAkhavA jatAM kaMIkane pAghaDI pheravavI paDI. uparathI e ja bairI-chokarAM, devALuM kADhyuM mATe gALo paNa saMbhaLAve. Avo che Ajano tamAro saMsAra. dharmIe to kahI devuM joIe ke saMsAramAM rahyo chuM to nItithI banaze to lAvIza. bAkI tamArI khAtara adharma karavA kAMI baMdhAyelo nathI. dRSTi nirmaLa banAvo to vAstavikatA samajAya : tamAre to dharma ke dharmanA svarUpane jANavuM nathI, adharma ke adharmanA svarUpaneya jANavuM nathI, dharma-adharmanA phaLane paNa samajavuM nathI ane adharmanA phaLane dharmanA
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 705 10: samyaktvanA cothA doSanuM svarUpa ane pariNAma - -50 135 nAme caDhAvavuM che, to e kema bane ? Aje koI jarA du:khI thAya to pelA nAmadAro tarata kaheze ke, 'joyuM ? karane posA paDikkamaNAM ! zuM phaLa kADhyuM ? A jamAnAmAM AvuM badhuM na cAle. vyAkhyAna, pUjA kare zuM vaLe ? bAra kalAkanI nokarI barAbara karavI paDe, to roTalA bhegA thazo. A ame maratAM sudhI mahenata majUrI karI to Aje sukhI chIe. deruM-apAsaro ane sAdhuonI pAchaLa AMTA-pherA mAravAmAM rahyA hota to Aje amArI dazA paNa tamArA jevI ja hota mATe jarA samajo !' AvuM saMbhaLAvanArA Aje ghaNA maLaze. duniyAmAM rahenArA duniyAmAM rahenArane na oLakhe. tamArA chokarAnI khoDakhAMpaNa tamane na dekhAya; e to bIjo jue ene dekhAya. potAnI AMkhamAM paDeluM taNakhaluM ke phUluM jovA mATe darpaNa joIe. AMkhano e durguNa che ke pA2kuM badhuM jue paNa potAnuM kharAba ka MI ene na dekhAya. duniyAnuM svarUpa mohAMdho jANe ke duniyAthI dUra rahyA hoya te jANe ? ame tamane sAcuM svarUpa samajAvIe tyAre tame 'ghera ghera mATInA cUlA' kahIne UbhA rahevAnA. duniyA AvI ne tevI kahIne tame zuM karavAnA ? kaho ke, enuM e ja. huM koI bApane kahuM ke, chokarAne AvI salAha devAya ? to e tarata kaheze ke, 'huM ekalo thoDo dauM chuM ? badhAya evI ja de che.' paNa badhA kUve paDe to tameya paDavAnA ? tyAM to kaheze ke, nahi mATe dareka vastunA nidAnane parakhatAM zIkho ! tame to evI kAryavAhI AraMbhI che ke koI paNa vastune sAcI rIte oLakhI zakatA nathI. tame dIrghadarzitA gumAvI che. pariNAma jovAnI tamArI pAse dRSTi nathI ane e dRSTi keLavavAno prayatna paNa nathI. kevaMLaH potAnI mAnyatA para rAcavAthI kadI uddhAra na thAya. ghaNA kahe che ke, zuM, amAruM mAnavuM khoTuM ? jJAnI kahe che ke, zAstradRSTi vinA badhuM khoTuM che. dRSTine zuddha banAvIne pachI AgaLa cAlo. te mATe 'ahaM' bhAvane kADhavo paDaze. ahaMbhAva e evo durguNa che ke, je vastune yathArtharUpe dekhavA na de, guNane guNarUpe jovA na de, guNamAM paNa doSa zodhavAnI mahenata karAve, pariNAme guNInA guNane AghA mukAvI avaguNano dhajAgaro caDhAve. vastunI parIkSA nAza pAmI. tethI samyaktvanA cothA dorSa ghara ghAlyuM che. gRhasthanI prazaMsA sadguNa nathI. gihipasaMsA na kuNai sAhu / - sAdhu gRhasthanI prazaMsA na kare ! vivekadRSTi ane AtmanirIkSaNanI anivAryatA : gRhastha to bicArA mohamAM paDelA. jo emanI prazaMsA karavAmAM Avaze to
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 e potAnA sthAnathI UMcA Avaze ja nahi. vaLI e pote potAne samajadAra ane DahApaNavALA mAne che. emAM ene Teko ApavAmAM Ave. pachI zuM thAya ? mUrkhane buddhimAna kahevAthI ene pahelA naMbarano sannipAta thavAno. mUrkhAne DAhyAnA upanAmathI oLakhAvavAmAM Avaze to e jyAM tyAM potAnuM DahApaNa batAvyA vinA raheze nahi. mATe evI utAvaLa na karavI e ja hitakara che. evA mANasonAM sAdhu vakhANa kare ane e sAdhune traNa khamAsamaNA de; tethI enI ke sAdhunI mukti na thAya. e mATe samaja, vivekadruSTi ane AtmanirIkSaNa joIe. samaju dekhAvAno DoLa karanArA potAnI khAmI jue kharA ? 706 tAva Ave to mApo paNa potAnA AtmAnI khAmI kadI mApI ? sUtAM, besatAM, UThatAM potAnA doSa joyA ? joIne kADhavAno nirNaya karyo ? jarA sAruM kAma thaI gayuM hoya to covIse kalAka jyAM tyAM gAyA karanArA potAnA doSane to vicAre ja nahi, e cAle ? haiyAmAM juduM, vacanamAM juduM ane vartAvamAM juduM, e kema cAle ? paNa A badhuM koNa samaje ? potAnA jIvananuM nirIkSaNa kare te ke bIjA ? AtmanirIkSaNa vinA guNa-doSanI parIkSA thaI zake nahi. anaMtajJAnIoe suMdara pariNAmane paNa mithyAtvanA yoge asuMdara oLakhAvyo che. sArI paNa kriyA kharAba dhyeyathI karavAmAM Ave to kharAba tarIke oLakhAvI che. jenI dRSTi zrI jinezvaradevanA AgamathI viparIta hoya te badhA mithyAdaSTi che. evAnA guNa gavAya ? jenA guNa gAvAthI mithyAtvanI vRddhi thAya, mithyAtvanI puSTi thAya, evuM kAma dharmAtmAthI thAya ? sAdhu potAno dharma sAcave ke sAmAnuM mana sAcave ? sAdhu koInuM mAna sAcave ke bhagavAnano dharma sAcave ? sAdhu jo bhagavAnanA dharmanA bhoge sAmAnuM dila sAcave to A odho rAkhavAno te adhikArI nathI. sAmAnuM mana sAcavavAnI mahenata kare e sAdhuno guNa nathI paNa durguNa che. sAdhue dharma sAcavavo ke sAmAnA vicAra ? tamane sAcuM samajAvavuM jarUrI ke tamAruM mana sAcavavuM jarUrI ? vyAkhyAna sAmAne khuza karavA mATe nathI. paNa satyAsatyano viveka karAvavA mATe che. vyAkhyAna zA mATe ? AcArya bhagavAna zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjA pha2mAve che ke - vairAgyaraMgo paravaMcanAya dharmopadezo janaraMjanAya / / 'paravaMcanAya' eTale pArakAne ThagavA mATe zuM ? vairAgyano raMga dekhADavo te ane 'janaraMjanAya' eTale lokane rAjI karavA mATe dharmano upadeza karavo te.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10: samyaktvanA cothA doSanuM svarUpa ane pariNAma - 50 137 A baMne doSa che. baMne ThagavidyA che. lokaraMjana mATe dharmadezanA nathI. lokane rAjI karavA A pATe besavAnuM nathI. tamane rAjI rAkhavA pATe besIe to A pAnAM to nAmanAM ja amArA hAthamAM rahI jAya. tame rAjI thAo evuM A pAnAMmAM kAMI nathI. tame rAjI zAmAM thAo ? tame rAjI thAo evuM A pAnAMmAMthI maLe to jarUra ema karuM paNa e azakya che. hAthamAM zrI jinezvaradevanuM Agama levuM ane tamArA mananuM raMjana karavuM e koI rIte zakya nathI. to have zuM karavuM ? tamane rAjI rAkhatAM ApaNe beya lAjIe ane A Agamane rAjI rAkhatAM ApaNe beya rAjIe (zobhIe). kayuM sAruM ? bolo, tamane zuM game ? 707 sabhA 'pAchaLa AvatI vairAgyanI vAto kADhI nAMkho to badhuM game.' A ja vAMdho che. A zAstra ema ka2vAnI nA kahe che. jJAnIo kahe che ke, je kathAmAMthI vairAgya nIkaLI jAya. e badhI kathAo pApakathA bane che. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA mATe pApakathAo vAMcavAno ane sAMbhaLavAno paNa niSedha che. durgatimAM laI janArI kathA sArI hoya ke rasamaya hoya to paNa zuM kAmanI ? mANasa rUDorUpALo hoya paNa ene nAka na hoya, pAghaDI dupaTTAvALo hoya paNa ene zAkha na hoya, rasoI majenI hoya paNa emAM lUNa ja na hoya; A badhuM zuM kAmanuM ? zAstra kahe che ke; jenI dezanAmAM vairAgya nathI te dharmadezaka nathI paNa bhAMDa bhavaiyA che. A pATe besIe chIe ke kAMI nATaka ka2vA nahi. dharmadezanAne rAjArANInI vAta sAthe nisabata zI ? nisabata hoya to paNa te aMte vairAgya lAvavA mATe, tamane rAjI ka2vA mATe nahi. ahIM to vairAgya ja vaMcAya. vairAgya ane vairAgyapoSaka vAto sAMbhaLavAnI icchA hoya to ja ahIM Avo e lAbhadAyI. rAMganI kathA sAMbhaLavA ahIM AvavAnuM zuM kAma ? e to saMsAramAM badhe maLaze. Akho saMsAra rAgathI bharelo che. strI parivAranAM moM joyA karo toye rAga poSAze. rAga mATe ahIM AvavAnuM yogya nathI. ahIM to virAga mATe ja avAya. virAganI vAto A sthAna sivAya bIje durlabha che. AcArya bhagavAna zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjA haiyAno pazcAttApa vyakta karatAM kahe che ke - dharmopadezo janaraMjanAya - AthI ApaNane e mahApuruSa samajAve che ke dharmopadeza janaraMjana mATe na hoya. lokaraMjana na jovAya paNa lokanuM bhaluM jovAya. ramatiyALa chokarAne samaju bApa kahe ke, tane 2mato joIne rAjI to thAuM paNa pachI zuM ? moTo thAya
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 708 ne kamAI na zake to tAruM thAya zuM ? tAruM ahita thatuM joIne rAjI kevI rIte thAuM ? e ja rIte vyAkhyAna zA mATe ? eno javAba Apo ! sarvatra dharmalAbha, arthalAbha kyAMya nahi? tame to kaho cho ke, "amArI saMsAranI kAryavAhImAM sAdhu pITha thAbaDe.' huM kahuM chuM ke, to pachI ahIM AvavAnI jarUra paNa zI che ? ame ja tamArA ghare ane peDhIe AvI dhana-dhAnya vRddhinA AzIrvAda ApI jaIe eTale kAma patI jAya. paNa pachI zuM ? ahIMthI marIne ApaNe beyane kyAM javAnuM ? mATe samajI rAkho ke amArAthI e bane nahi. amAre to ahIM paNa dharmalAbha. ane tamArA ghera AvIe to paNa dharmalAbha. dInane paNa dharmalAbha ane zrImAnane paNa dharmalAbha. bhaktane paNa dharmalAbha ane duzmanane paNa dharmalAbha. hAtha joDanArane paNa dharmalAbha ane gALo denArane paNa dharmalAbha. amArA pagamAM. paDanAra ke amArA mATe lAkho kharcanArane paNa amAre dharmalAbha ja ApavAnA paNa arthalAbha koIne nahi. ' zAstra kahe che ke koI hAtha joDe eTalA mAtrathI tenAmAM dharma Avyo ema na kahevAya. paNa AtmakalyANa mATe joDe tyAM dharma Avyo ema kahevAya. dharmakriyA dvArA saMsAranA sukha meLavavAnI bhAvanAne laIne tamArI bhIkha maTatI nathI. dharmalAbhamAM badhuM samAya che evuM samajanArA to eka dharmanI ja AzAe hAtha joDe che. enA pratApe maLe badhuM paNa e maLyA chatAM dharma jIvaMta rahe che, ane dhanAdi icchavAnI vRtti sadA mATe maTI jAya che. jainapaNAne pAmelo AtmA duHkhanA kALamAM paNa samAdhinA sukhano bhoktA hoya che. kharA jainane karmanA yoge du:kha hoya to paNa e duHkhI na hoya. evA AtmAne saMsAranA padArthanI icchA thAya to te dharma sArI rIte karavA mATe thAya. paNa sukhamAM majhA karavA mATe nahi. mATe samaju cho to jene namo, hAtha joDo, te pahelAM nakkI karo ke emAM kAMI prapaMca to nathI ne ? tame je kaho temAM hA bhaNAvavAnI icchA mATe hAtha joDatA ho to huM kahuM chuM ke tame sAcA vANiyA paNa nathI. kahevata che ke vANiyo lAbha vinA loTe nahi. paiso dekhe to ja dhULamAM hAtha nAkhe. hIro dekhe to ja vAMko vaLe. vepArI lAbha geralAbha pahelAM jue. A huM Atmika lAbhanI vAta karuM chuM. kharI vAta e che ke tame dharmanA mArge buddhi keLavI ja nathI. paisA kamAvAmAM, vyAja gaNavAmAM, jamA udhAra karavAmAM, copaDA lakhavAmAM, sahI levAmAM, sAmAne lakhatAM na AvaDe to aMgUTho cItarAvavAmAM, e badhI vAtomAM tame kuzaLa cho. vakIla, baeNrisTara badhAne pUchIne pAkuM kAma karo
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 709 10: samyaktvanA cothA doSanuM svarUpa ane pariNAma - -50 139 evA cho. eka miniTamAM pAMca gInI ApIne paNa salAha laI lo evA cho. mAtra ahIM ja kAMI samajavAnI vAta nathI. badhA vAMdhA ja ahIM naDe che. huM kahuM chuM ke tame kadI amArI vAtamAM samajyA vinA hAjI na bhaNo. na samajAya tyAM sudhI nA kaho. sAro vaipArI lAkhonI UthalapAthala karanAro ahIM samajyA vinA 'hAjI' kema bhaNe ? mATe samajo, na samajAya to pUcho ane samajIne pachI bIjAne samajAvo. dharma sAthe jANe kazI nisabata ja na hoya evuM na rAkho. Aje dharma saMbaMdhamAM tamArI dazA kevI che ? pADozI kahe ke, cora peTho, toye kahe ke jouM chuM. pharI cetave ke, mAla uThAvyo, toye kahe ke, kyAM javAno che ? pachI kahe ke A to cAlyo laIne ! toye kahe ke, bhale jAya ! keTaleka jaze ? A ema ne ema cora badhuM laIne cAlyo jAya, adazya thAya, pachI polIsamAM phariyAda karavA jAya tyAre pelo pADozI kahe ne ke, 'bhAI ! kAM to tuM corane oLakhato nathI. kAM to bAyalo che - bAkI Ama na hoya. tAruM lUMTAya emAM navAI nathI.' DAhyo mANasa kadApi corathI Dare to paNa AMkhanA izAre ke gaLAnA khoMkhAre bIjAne jaNAve, mANasa bhegA kare, bane to polIsane khabara pahoMcADe ane mAla corAto aTakAvavA koziza kare. AvuM kAMI na kare ene tame bevakUpha ja kahone ? to emAMnuM ahIM kAMI nahi karavAnuM ? evuM kema cAle ? pUrvAcAryonAM, pUrve thaI gayelA 52ma prabhAvakonAM ane pUrvanA zrAvakonAM dRSTAMto sAMbhaLyAM che ke nahi ? sabhA 'A grAhaka che ke uThAvagIra, e na samajAya to ?' evo mANasa peDhI kholIne na bese; nahi to vahelo lUMTAI jAya. samyaktvanA cothA doSanuM varNana cAle che. pramodabhAvanA sAcavavI che ane samyaktvamAM doSa lAgavA devo nathI. guNa dekhIne AnaMda jarU2 thAya paNa guNa tevAnA na gavAya ke jethI tenA paricayamAM AvanAranA guNa saLagI jAya. varNana karatAM na AvaDe ane samajyA vagara bolAya to pramodabhAvanA nAza pAme ane samyaktvamAM ghA paDe. varasAda adhika thAya to dhAnya saDI jAya. e rIte khoTA guNanI prazaMsA thAya to DALAM pAMkhaDAM saDe ane phaLa maLe nahi. bIja sAcavavuM ane phaLa khAvuM. guNAnurAga e bIja che. e barAbara sAcavavuM. paNa ayogya sthAnamAM rahelA guNanI prazaMsA na thAya to phaLa khavAya. guNa dekhI pramoda thavo e guNAnurAga. jyAM guNa dekhAya tyAM duHkha na thAya, AnaMda ja thAya. ema thAya ke A guNa mArAmAM kema nahi ? vepA2InI kSamA joIne sAcA
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 710 140 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 guNAnurAgIne ema thAya ke AvI kSamA dharmamAM hoya to ? paNa e vAta 2khAya haiyAmAM. bahAra guNa gAvA hoya tyAre e koNa che te jovuM paDe. mohAMdhonI dazA paNa pAradhI jevI pAradhI jALa bichAvI anAjanA dANA nAMkhI seMkaDo kaMbUtaro bhegAM kare che. eka paNa UDI na jAya mATe barAbara pahero bhare. enI cAla paNa evI hoya ke je joIne muninI cAla yAda Ave. dUrathI AvanArane izArAthI avAja na ka2vA kahe, jethI kabUtarone dANA khAvAmAM jarAya aMtarAya na paDe. caherA para dayAnA bhAva dekhADe. na oLakhe te to 'kevo dayALu !' ema kahIne cAlyo jAya. paNa samajadAra to pUche ke, 'koNa che ?' jo koI kahe ke, 'amuka zaiTha che' to to cAlyo jAya, paNa khabara paDe ke 'pAradhI che' to e evI bUma pADe ke badhAM kabUtaro trAsa pAmIne UDI jAya. kabUtaro majethI khAtAM hatAM. ene uDADI mUkayAM, to ene pApa lAgyuM ? kabUtarone trAsa pamADyo, bhojanano aMtarAya karyo ane pAradhIne gusse karyo to ene karma baMdhAyane ? sabhA 'nA, jarA paNa nahi. eNe to kabUtarone bacAvyAM.' tyAM eNe ema vicAryuM hota ke ApaNe zuM ? nAhaka koIne trAsa zA mATe pamADavo ? to e dayALu kahevAya ke dayAhIna ? Ave vakhate bhojananA aMtarAyanI ciMtA karanArA kamaakkalanA dhaNIomAM zrI jainazAsana rahI zake kharuM ? dayAnI AvI vAyaDI vAto karanArA zrI jainazAsanane pAmelA kahevAya ke pAmavAno DoLa karanArA kahevAya ? A zAsana pAmyA pachI paNa kapaTa-prapaMca cAlu rahe ane enuM duHkha paNa na rahe to e AtmaghAta karavA jevuM che. A zAsanane pAmyA pachI to vivekI ane saraLa banavuM joIe. yogya sthAne guno ekarAra karavo joIe. luccAI A zAsanamAM na nabhe. e to mUrkhAonA ToLAmAM nabhe. lokanI ajJAnatAthI ahIM kadAca phAvyA toye karma nahi choDe. A zAsana anupama che. koInI zarama ahIM cAlatI nathI. cauda pUrvadharo paNa bhUlyA to nigodamAM gayA evuM kahenAra A zAsana che. cAritra mohanIyano vyaya nahi karatAM upazama karI zrI vItarAga jevuM cAritra pAmanAra karmanA udayathI paDe che. paDatAM paDatAM paNa sAvadha nahi thaI zakanArA evA gabaDyA ke anaMtakALa paNa bhaTakyA, evuM kahenAruM A zAsana che. pAradhInI jALamAM phasAyelAM kabUtarone bacAvanAro bacAve tyAre tenA bhojanamAM aMtarAya karyAnI ciMtA zrI jainazAsanane pAmelo kare ? je evI
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10: samyaktvanA cothA doSanuM svarUpa ane pariNAma -50 ciMtA kare tene kahevuM paDe ke mUrkha ! jarA samaja ! eNe bhojanano aMtarAya nathI karyo. paNa hajArone mRtyunA mukhamAMthI choDAvyAM. phAMsInA mAMcaDe caDatAM bacAvyAM. e ja rIte eka AtmA anaMta hiMsAthI aTakato hoya tyAre ene jovAno ke mohAMdhonI caMpe jovAnI ! ceMmeM karanAra e mohAMdho to evA hoya che ke vakhata Avye mAMdAnA moM paranI mAkhIye na uDADe, maratAMne pANI pAvA paNa na Ave ane maryA bAda enuM maDaduM cAra majU2ne bolAvI ThekANe pADe. AvA dAkhalA joyA che neM ? 711 141 tamane trirAzI mAMDatAM paNa nathI AvaDatI ? ka2vo che sa2vALo ane karo cho bAdabAkI, tyAM zuM thAya ? paMdara ne pAMca vIza, paNa tame karo cho daza. AvuM na thAya mATe bAdabAkI vacce ADI lITI, saravALA mATe UbhI cokaDI ane guNakAra mATe vAMkI cokaDI rAkhI. badhuM bheguM karo to bhIkha mAMgavAno vAro Ave. paMdara ne pAMca vIza, paMdaramAMthI pAMca jAya to daza ane paMdara guNyA pAMca paMcotera, keTalo phera ? hajAra kabUtaronA abhayadAnanI ciMtA karAya ke enA bhojananA aMtarAyanI ciMtA karAya ? DUbatAne bacAvavA saMmatinI rAha jovAya ? ghaNA AtmAo unmArge jaI rahyA hoya tyAre zAMti rAkhavAnI ke pracaMDa avAja uThAvavAno ? koI kUvAmAM gabaDe tyAre zAMti 2khAya ke bUmarANa macAvI tene rokAya ? DUbato chokaro bacAvavAnI bUma pADe tyAre tene ema kahevAnuM ke, 'Ubho rahe, tArA bAMmane pUchIne te saMmati Ape to tane kADhuM ! tAre paNa bApanI rajA maLe pachI ja bahAra nIkaLavuM !' pelo kahe ke, 'have to mArA nAkamAM pANI gayuM, mane gUMgaLAmaNa thAya che, jaladI bahAra kADho !' toye kahe ke, 'e to jevuM tAruM bhAgya ! bAkI ame tArAM mA-bApanI rajA vinA to na ja kADhIe.' bolo, AvuM kahenArA DAhyA kahevAya ke mUrkha ? samaju kahevAya ke akkalahIna ? dayALu kahevAya ke nirdaya ? AvI rIte maratAMne vahelo mota bhego karanAra saMgha kahevAya ke ToLuM ? zrI jainazAsanamAM saMghanA nAme AvA ToLAM bhegAM karAya ? jenAmAM dayAno chAMTo nahi, je zAstra upara chINI pheravavA taiyAra thAya, evAM ToLAMne saMghanA nAme kyAM sudhI vaLagI rahevAnuM ? jeo DUbatAne ema kahe ke, 'tAruM bhAgya ! paNa ame na kADhIe, tArAM mAbApanI rajA vinA kADhIe to amane pApa lAge ! - A kevA dayALuo ? A mata to terApaMthI gRhasthono che. teo ema mAne che ke gAyanA vADAmAM Aga lAge ane hajAro gAyo baLatI hoya to paNa ene kaDhAya nahi, ene kADhIe
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 712 142 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - ane pachI e kAcuM pANI pIe to enuM pApa kADhanArane lAge ne ? A dayA che? pelA dayALuo (!) kahe che ke, "ame to tane tArA bApanI rajA hoya to mahinA pachI kADhIe, nahi to tuM nIkaLe toye dhakko mArI pAcho dhakelIe.' zrI jainazAsanane pAmelA AvuM kahe ? te AyuSyane caMcaLa mAne ke sthira ? gharaDA ja mare ke juvAna paNa mare ? mA-bApane pUchyA vinA dharma na ja thAya ? enuM kAMI kAraNa kharuM ? nokarane paNa chUTa hoya che ke lAbhano sodo hoya to karI levo - pUchavA AvavuM nahi. navANuM vakhata nokara lAbha karI Ave ane ekAda vakhata khoTa kare to DAhyo zeTha ene Thapako na Ape. uparathI hiMmata Ape. Thapako Ape to e zeTha nahi paNa kuMbhAra kahevAya. saMtAnane eTalI paNa chUTa nahi ?. mA-bApe saMtAnane kahevuM joIe ke, "UMdhA mArge jatAM pahelAM salAha levA Avaje. paNa sanmAge jAya to pUchavA AvavAnI jarUra nathI." mATe samajo ke nAza thato hoya tyAre zAMti-kSamAnI vAto karanArA irAdApUrvaka nAzane vahelo kheMcI lAvanArA che. koI gabaDaze tema lAge to so hAtha dUrathI paNa bUma mAravI. 'Avo bhAI !" emra dhImethI te vakhate na bolAya. tyAM utAvaLe bolavAthI samatA jatI rahetI nathI. kheDUta paNa eTaluM samaje che. te paNa bhayanA vakhate gAmamAM avAja pahoMcADavA kAnamAM AMgaLA ghAlI evI rADa nAMkhe ke pAse UbhelA kaMpI UThe. Aje je samatAnI vAto thAya che te samatA nathI, paNa zabavRtti che. e zAMti vAstavika nahi, smazAnanI zAMti che. pharI jaNAvuM chuM ke saravALAnA ThekANe bAdabAkI na karo ? udhAramAM so, pacAsa, pacIsa ane paMdaranI rakamo hoya to eka so nevuMnuM leNuM thAya, paNa bAdabAkI karo to daza maLe. bhIkha mAMgavAno vakhata Ave evo hisAba karanAro munIma hoya to tenA zeThanI peDhI vahelI UThe. prabhuzAsananI peDhI para paNa saravALAnA ThekANe bAdabAkI na karo. samyaktva sAcavanAre pramodabhAvanA javA devI nahi ane sabhyatvane dUSaNa lAgavA devuM nahi. e beya sAcavavAnuM che. have pAMcamo doSa mithyAmatino paricaya che - te have pachI.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 : paDhamaM nANuM tao dayAnuM tAtparya vIra saM. 2456, vi. saM. 198 6 mahA suda-5 somavAra, tA. 3-2-1930 7 pAMcamo doSa mithyAmatino paricaya : mithyAmatinA paricaya vinA paNa jo A dazA ! to paricaya pachI zuM ? mokSa eTaluM zuM ? mithyAtvanA udaya vinA AvuM na bolAya dIkSA koNa laI zake ? : jJAnInI nizrAe ajJAnI paNa tarI jAya : 7 janmathI ja bALakamAM saMskAra nAMkho : * A che, dIkSAno virodha karanAranI manodazA : .. 51 pAMcamo doSa mithyAmatino paricaya : sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNIjI zrIsaMgharUpa merUnI vajraratnamayI samyagdarzanarUpa pIThamAM dRDhatA lAvavA te pIThamAM doSorUpa polANa na AvavAnI cetavaNI ApatAM, samyaktvanA doSonuM varNana kare che. cothA doSane aMge ApaNe joI gayA ke samyagdaSTie pramodabhAvanA sAcavavI joIe ane doSathI paNa bacavuM joIe. guNavAnanA guNa joIne jo AnaMda na thAya to samyaktvanI bhAvanAmAM maMdatA Ave ane ayogyanI prazaMsA thAya to samyaktvamAM dUSaNa lAge. e bAbatamAM samyagdaSTae barAbara sAvadha rahevAnuM che. jeTalo guNAnurAga hovo joIe teTalo vyaktine oLakhavAno viveka paNa hovo joIe. viveka vinAno guNAnurAga samyaktvane malina kare ane guNAnurAgano abhAva samyakRtvano nAMza kare. guNa pedA karavAnI bhAvanAvALo guNa ta2pha jhUke ja, paraMtu guNAnurAgI ayogyanA guNa gAya to samyaktvane gumAve. samyagdaSTi sAcAkhoTA vacce kadI madhyastha na hoya. vastu jevI hoya tevI ane jeTalA pramANamAM hoya teTalA pramANamAM ja mAne, kahe ane e rIte varte. to ja samyaktva sacavAya, nahi to doSo pesI jAya. e doSothI saMgharUpa merUnI samyaktvarUpa pIThamAM polANa thAya ane kumatanAM vAsanArUpI pANI emAM pesavA mAMDe. ApaNe cAra doSo aMge vicArI gayA. have pAMcamo doSa che 'mithyAmatino
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 paricaya'. vepAranA kAme ke duniyAdArInA saMbaMdhe maLavuM paDe e paricaya gaNAto nathI, paNa besavA-UThavAno gADha saMbaMdha te paricaya che. mithyAmatinA paricayanA pariNAme pUrvanA cAre doSo AtmAmAM praveza pAme che. kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke, mithyAmatinA paricayathI dRDha samyaktvamAM paNa bheda thAya che, to sAmAnya samyaktvamAM pUchavuM ja zuM ? mithyAmationI pAse rahevAthI, enI kriyA jovAthI, enI sAthenA vAtacItanA ati prasaMgathI vAtavAtamAM zaMkAo UbhI thAya. dRDha samaMkitI paNa palaTo khAI jAya to sAmAnya agara navA dharmInuM zuM kahevuM ? zAstrakAra kahe che ke, samakitIe A pAMce doSothI dUra rahevuM joIe. samartha AtmAne mATe kAyado judo che. ene to mithyAdaSTionI sabhAmAM javAnI paNa chUTa che ane enI sAthe vAda karavAnI paNa chUTa che. kema ke, enAmAM to unmArgamAM rahelA bIjAne paNa ahIM sanmArgamAM kheMcI lAvavAnI zakti che. ghaNA kahe che ke, 'vADAbaMdhIthI phAyado zo ? jo mArga ApaNo sAco hoya to vADAbaMdhInI jarU2 zI ? zuM ApaNA darzanamAM kaMI polANa che ?' paNa temane khabara nathI duniyAmAM kahevata che ke, 'tamAkunA khetarane vADanI jarUra nahi.' moMghA pAkanA khetarane vADa hoya ja. vADa na hoya tyAM samajavuM ke khetara mAladAra nathI. duniyA kImatI mAlanA rakSaNa mATe prayatna kare che. mAla vagaranI cIjanA rakSaNanI koI ciMtA karatuM nathI. anAdikALathI mithyAtvamAM paDelo, mithyAtvane sevato ane emAM ja rAcatomAcato AtmA mahApuNya yoge A samyagdarzanane pAme, tyAre enA rakSaNa mATenA yogya upAyo prayatnapUrvaka karavA ja joIe ne ? 144 714 duniyAmAM kahevAya che ke DAhyA paNa mUrkhAnA saMge mUrkha bane che. mATe ja nItikAro paNa kahe che ke - na mUrkhajanasaMsargaH surendrabhavaneSvapi / mUrkhanA saMsargavALuM surendrabhavana hoya to te paNa na joIe. ethI to kavie gAyuM ke - 'mUrakha saMga ati maLe, to vasIe vanavAsa; paMDitazuM vAso vasI, chaMdo mohano pAza.' sobata sArI na maLe to jaMgalamAM rahevuM sAruM; paraMtu nagaramAM paNa mUrkhano saMga thato hoya to na rahevuM, mUrkhanA roSa ane toSa baMne nakAmA che, nukasAna
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 : paDhamaM nANuM tao dayAnuM tAtparya - 51 145 ka2nA2A cho. beyamAM e navA-jUnI karyA vinA na rahe. mUrkhA surendrabhavanane paNa narkAgAra banAve. enAmAM eTalI AvaData hoya che. mahAmuzIbate, mahApuNye, anAdikALe, ati durlabha evA samyaktvaratnanI prApti jene thAya e mithyAmationA ToLAmAM jAya e cAle ! 715 e loko kahe che ke, 'sAruM badhAne batAvatA kema nathI ? paNa emane khabara nathI ke sAruM paNa sArAne ja batAvAya. badhAne na batAvAya. kImatI khajAno cora-DAkune na batAvAya. sArAne paNa batAvavAnI AvaDatavALAthI ja batAvAya. zuM batAvavuM, zuM chupAvavuM, enI jANakArI na hoya ne batAvavA jAya to ubhayane nukasAna thAya. evo ghamaMDa na rAkhavo ke sAcuM che to badhAne huM kema na samajAvuM ? sAmarthya vinA samajAvavA jaIza to tuM to samajAvatA samajAvIza, paNa sAmuM e tane samajAvI jaze. samyaktva kImatI che mATe enuM rakSaNa karavuM atyaMta Avazyaka che, e vAta tamArA magajamAM barAbara utAro ! mithyAmatinA paricaya vinA paNa jo A dazA ! to paricaya pachI zuM ? samyaktvanI bhAvanA bahu durlabha che. nahi bolatA jaDa padArtho paNa jo AtmAne mUMjhavI jAya to unmArge rahelA bolatA evA cetanavaMtA AtmAo mUMjhavI jAya emAM navAI zI ? paiso, mAnapAna, sAhyabI vagere jo AtmAne mUMjhave, to.bolavAnI kuzaLatAvALA mithyAmatino paricaya zuM na kare ? ghaNI vAra tame kaho cho ke, mukti joIe che nakkI. virati vinA mukti maLe nahi e paNa nakkI, e badhI vAta so TakA sAcI paNa... pachI zuM ? pachI badhA bacAva ke, 'saMyoga anukULa nathI, bhAvanA evI thatI nathI, zakti nathI', ema eka pachI eka bahAnAM batAvavA mAMDo cho ne ! mithyAmatinA paricaya vinA paNa jo A hAlata che to jyAM unmArganuM ja maMDANa che evA mithyAmationA paricayathI zuM na thAya ? sabhA 'saMyoga nathI, zakti nathI, vagere kahevAmAM samyaktvane dUSaNa kharuM ?' sAcI rIte kahetA ho to dUSaNa nahi paNa e sthitimAM dUSaNa AvatAM vAra keTalI ? vastune samajyA pachI kevaLa saMyogo ja joyA kare, nahi jevI azaktine moTuM rUpa ApyA kare, thAya tevI vastune paNa na thAya tevI mAnyA kare to pariNAme zuM thAya ? lakSmIno arthI saMyoga na hoya to moTo sodo na kare. paNa tenI jhaMkhanA kevI hoya ? e bajAramAM jAya, zaktizALI vepA2Ione maLe, enI dADhImAM hAtha nAMkhe, zakya eTalI badhI koziza kare, evuM ahIM paNa joIe ne ? emAMnA koI prayatna ahIM dekhAya che kharA ? sabhyaSTi karI na zake e bane paNa prayatna ja
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 716 na kare e cAle ? covIsa kalAka virati levA mATenA prayatna keTalA ? viratinA bAdhaka saMyogone khaseDavA mahenata keTalI ? virati mATe zakti vadhAravA ane azakti TALavAno puruSArtha keTalo ? je cIjanuM arthIpaNuM hoya te azaktinA yoge maLe nahi e bane paNa tene mATe prayatna ja na hoya e na bane. roja "saMyoga nathI" ema bolyA kare zuM vaLe ? pUjA na thAya to samakitIne duHkha na thAya ? vyAkhyAna rahI jAya to ene mUMjhavaNa na thAya ? duniyAnI sArI cIja khAvAnuM mana thaI jAya tyAre potAnI tyAga nahi karI zakavAnI nirbaLatAno vicAra paNa na Ave ? khAtAM pItAM svAdamAM paDI javAya tyAre "are hajI paNa A svAda khasato nathI" ema paNa na thAya ? aNubhara AgaLa na vadhe ane kahyA kare che, samyaktva sAcuM, to e samyakatva kyAM sudhI Take ? mithyAmatinA paricaya vinA paNa A dazA che to paricayathI to zI dazA thAya ? ' . . A maharSioe je baMdhana mUkyAM che te irAdApUrvaka ane ekAMte bhalA mATe ja mUkyAM che. paraMtu Aje keTalAka phariyAda kare che ke, A rIte paricaya na karIe, saMbaMdha na rAkhIe to rahevuM kaI rIte? zAstra kahe che ke, samyakatva sAcavavAnI tAkAta AvyA pachI ThIka lAge tyAM pharaje. hamaNAM to mithyAmationA vinA sahavAse paNa pariNAma TakAvavAnI tAkAta nathI to sahavAsamAM gayA pachI kaI rIte TakAvIza ? samartho mATe badhI chUTa che. ApaNA samartha AcAryoe chae darzanIonI sabhAomAM jaI vAda karyA che ane jIta meLavI che ne ? emane mATe e doSa nathI. paNa tamArA mATe doSa che. A rIte zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, mithyAdRSTinI prazaMsA tathA mithyAdaSTino paricaya A pAMceya doSo prayatnapUrvaka tajavA yogya che. jo A doSo jAya to pIThanI polANa purAya ane e purAya to pITha daDha bane. zaMkA e pahelo doSa che. zrI jinezvaradeve kahelI eka paNa vAta khoTI na hoya. kAraNa ke, je jJAnadRSTie joyuM te ja emaNe hyuM. je kahyuM te AtmasvarUpa pragaTAvavA ja kahyuM che. emAM kAMI zaMkA karavA jevuM nathI. kadI mohanA yoge zaMkA thAya to buddhimAna e rIte samAdhAna meLave ke, zrI jinezvaradeva rAjA tathA reka beyamAM samAna dRSTivALA hatA. emane khoTuM kahevAnuM kAMI prayojana nathI. mane A vAta samajAtI nathI temAM kAraNa mArI matinI maMdatA che. agara tevA samartha jJAnIno abhAva che. vadhumAM hoya tattvanI gahanatA ke mArA jJAnAvaraNIyano udaya ke vastunI siddhi mATe pUrAM dRSTAMtono abhAva, e paNa kAraNa hoI zake che. A rIte buddhimAna potAnI zaMkAne zamAvI zake che. .
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 717 - 11 : paDhamaM nANuM tao dayAnuM tAtparya - 51 - 147 mokSa eTale zuM? zrI jinezvaradeve je kAMI kahyuM che te AtmAnA svarUpane vikRta karanArAM AvaraNone khaseDI tenuM svAbhAvika rUpa pragaTAvavA kahyuM che. mokSa eTale zuM ? mokSamAM kAMI mahelAto nathI, rUDArUpALAM nagaro nathI ke vADI vajIphA, baMgalA bagIcA ke hATahavelI paNa tyAM nathI. tyAM kAMI puSpanI zayyAmAM sUvAnuM nathI. besavuM, UThavuM, sUvuM, nahAvuM, dhovuM, khAvuM, pIvuM vagere kazuM tyAM nathI. icchA thAya ane na karI zakAya ke na maLe tema nahi paNa tyAM icchA ja nahi. koI cIjanI jarUra ja nahi. sabhAH "teo kaI sthitimAM rahe ?' ' pote je sthitimAM nirmaLa thayA te sthitimAM ja rahe to temanuM sukha anirvacanIya che. khAvuM e sukha nathI. paNa sudhAvedanIyarUpa roganuM auSadha che. ema samyagdaSTi mAne che. auSadha kone joIe ? mAMdAne. nIroga.ne auSadha na joIe. auSadha mAnIne bhojana lenAro keTaluM che ane kevI rIte le ? duniyA je cIjomAM sukha mAne che te badhI cIjone samyagudRSTi auSadha mAnIne sevavI paDe to seve. jene auSadha mAne te kaI rIte sevAya ? Aje to auSadha nahi paNa sukhanAM sAdhana mAnIne sevAya che. duniyAnA koI paNa padArthane sukhanAM mAnIne sevavAM e ja mithyAtva. devalokanA sukhane paNa jJAnI duHkha kahe che. sabhAH nAzavaMta che mATe ja ne ? e to ahamindro ane mahApuNyavAna devo mATe sAmAnya devomAM to bIjA paNa irSyAdi ghaNA doSo bharelo hovAthI duHkha anubhave che. pote utpanna thAya tyAre to AnaMda pAme paNa pachI bIjA devone adhika sukhI jue eTale haiyAmAM baLatarA zarU thAya. IrSAdinI dhamAdhama tyAM paNa ghaNI che. ahamindro, svarUpanA jJAtA samyagadaSTi devo, zrI jinezvaradevonA khUba paricayamAM AvatA devo, e badhA devone IrSAdinAM duHkha ochAM hoya to paNa temanuM paudgalika sukha e saMyogajanya sukha che mATe duHkharUpa che. viyoga nakkI che. saMsAramAM rahelo samyagRSTi duniyAnA padArthone auSadha tarIke bhogave. jethI bhogavatAM paNa karma kSINa thAya. zrI tIrthaMkaradevo nikAcita bhogAvalI karmanA udaye bhogo bhogave paNa tene roga mAnIne bhogave che. mATe ja pUjAmAM paNa gAyuM ke -
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - bhoga karma paNa roga taNI pere, bhogave rAga nivArI re, paravAlA pare bAhya raMga dhare, paNa aMtara adhikArI re. mATe to bhogo bhogavavA chatAM emane mahAvirAgI mAnyA. samakitI khAvA bese tyAre sudhAvedanIya sahevAnI zakti nathI ema samajIne khAya. pachI e caTaNI mAMge kharo ? bhANAmAM Ave ane khAya e vAta judI. ene e puNyano prakAra mAne paNa emAM lepAya nahi. lepAvAmAM navI upAdhi mAne che. je bhojanane duHkha mAne te vaLI svAdane sukha mAne ? sabhAH A badhuM amalamAM mUkavuM bahu kaThina che. kaThina mAno paNa e khAmI che. ema kabUla karo to paNa ahobhAgya ! peDhI kholyAM pachI moTI kamANInuM dhyeya bhulAya ? ' . ' rasakasamAM Asakta banelAne prabhumArgamAM vAtavAtamAM zaMkA thAya. "A khAIe to pApa ? rAte khAIe to pApa ? vAtavAtamAM pApa ?' Ama ene zaMkA thayA ja kare. A ja mithyAtva. devatA kavalAhAra na kare. jema uparanA devatA tema ene bhUkha thoDI. jema AhAra pANInI abhilASA ochI tema sukha vadhAre. daza divasa sudhI tamane bhUkha na lAge, khAdhA vinA cAle ane kAmakAjamAM bilakula bAdhA na AvatI hoya to sAruM na mAno ? khAvA mAMgo khaca ? khAvAnI pIDA keTalI che ? rasoDuM kALuM thAya, gharamAM dhumADo thAya, vAsaNa mAMjavAM paDe, bAIone cUlA pAse besavuM paDe ane hAtha tathA moM gaMdAM karavA paDe, A badhuM khAvAnA pratApe ja ne ? moM bagaDe zAthI ? rogo thAya zAthI ? veTha karavAnI zA mATe ? badhuM peTa khAtara ja ne ? A badhI vAta tamane nahi bese paNa vicAro to vastusthiti A ja che. sudhA na lAge ane AnaMdathI badhuM kAma barAbara cAle to koI khAvAne icche ? , AhAra pANInI icchA vAraMvAra na thAya e ja devalokamAM sukha che. bahu lAMbA samaye icchA thAya ke tarata tRpti thaI jAya e enI uttamatA che. samyagdaSTi vastune vastasvarUpe samaje eTale eno AnaMda ora che. nAzavaMtI ane pArakI cIjane potAnI mAnavI e ja mithyAtva. ene zrI jinezvaradevano mArga pAmavo, haiyAmAM rUcavo kaThina ane pAmelo hoya to kyAre cAlyo jAya te kahevAya nahi. mokSamAM khAvApIvAnI paMcAta nathI mATe ja parama sukha che.khAvuMpIvuM kone paDe !bhUkhyA tarasyAne besavuM kone paDe?UbhA rahIne thAkelAne. sUvuM kone paDe ? zramita thayelAne. tamane jo zrama na lAgato hota to rAtri vItAvavI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 719 - 11 : paDhamaM nANuM tao dayAnuM tAtparya -5 - 149 bhAre paData.mosamamAM tamane dahADo TUMko lAge che. UMghamAMthI kyAre UThIne kAme lAgI jAuM, ema thAya che. cAra kalAka UMghavuM paDe, paNa zA mATe ? zrama lAge che mATe zrama lAge che, jhokAM Ave che, AMkho parANe mIMcAI jAya che mATe ja sUI jAo cho ne ? nahi to tame jaMpIne ArAma karo. tevA nathI. zrama na lAge ne mosama cAlu hoya to koI sUve ? Ama je sukha kamyuM te banAvaTI che, duHkhothI bacavA mATe che. duHkha ja na hoya to e banAvaTI sukhanA sAdhananI jarUra ja nathI. AtmAnuM je zuddha svarUpa che te svarUpa pragaTe te mokSa. tyAM lADI, vADI, gADI, baMgalA, bagIcA ane mAruM, tAruM e kazuM nathI. A badhuM jyAM che te to A saMsAra che. jIva caramAvartamAM Ave pachI ja tenAmAM mokSanI icchA jAge ane ardhapudgala parAvartanI aMdara Ave pachI ja samyakatvane pAme. A kALa paNa anaMto che. anaMto eTale aMta vagarano ema nahi. paNa ghaNo lAMbo. ema chatAM anaMtA pudgala parAvartanI apekSAe ghaNo ocho. ahIM anaMtano rUDha artha levAno, vyutpatti artha nahi. aMta ja nahi, evo artha na levAya. anaMta ane asaMkhya e zabdo pAribhASika che. vyAkaraNakAra kahe che ke rUDha arthane bAdha karanAra vyutpatti artha na levAya. rUDha arthane bAdhaka na hoya to levAya. gau eTale "cAle te gAya" e vyutpatyartha. tame badhAM paNa cAlo cho ne ? chatAM gau'no rUDha artha gAya ja thAya. anaMta zabdano vyutpajyartha "aMta ja nahi' evo thAya. paNa ahIM "anaMta' zabda rUDha arthamAM levAno che. ema na hoya to anaMtakALa gayo, ema nahi kahevAya. anaMtano aMta to hoya ja nahi. pachI e kahevAya kaI rIte ? bhagavAna mahAvIrano AtmA saMsAramAM anaMta kALa bhamyo, ema paNa nahi kahevAya, mATe rUDha artha ja levAno. mithyAtvanA udaya vinA AvuM na bolAya ? pahelAM mokSanI icchA thAya, pachI samyaktvanI prApti thAya. dIkSA levA AvelA mumukSune puchAya ke zA mATe levI che ? javAbamAM e kahe ke, "saMsAra khoTo che ane mokSa meLavavA jevo che ema lAgyuM che mATe." AvuM kahenArane kadAca bIjuM jJAna ochuM hoya to cAle. nAnA baccAne to "kIDI mAravAmAM pApa" eTaluM ja jJAna joIe. e beiMdriya ke teiMdriya, evuM ene na puchAya. maMdiramAM hAtha joDAvavA ane "je dAdA' bolAvavuM. eTaluM jJAna enA mATe pUratuM che. bhagavAna koNa, kevA e badhuM te vakhate ene samajAvavA na besAya. maMdiranuM patAnuM bALaka upADe to "pApa lAge" ema kahIne mukAvI devAya. paNa e devadravya kahevAya vagere ene samajAvavA jAo to e sAMbhaLe ? e to ramato
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - jAya ane "je dAdA' kara, ema kaho eTale hAtha joDI mAthuM namAvato jAya. jainazAsanamAM janmelAne dayA kema ? kaho ke pApanA jJAnathI. jainazAsanamAM janmelA badhA eTalA pUratA samyagdaSTi ke e badhA pApathI Dare. "pApa, pApa zuM karo cho ?' ema bole eTale mithyAtva AvyuM. kIDI, maMkoDI mAravAmAM pApa zuM? evA prazna jainakuLamAM janmelAne UThe? jo UThe to mAnavuM ke kupAtra pAkyo. kIDI zuM ? ene iMdriya keTalI ? vagere bhale pUche paNa emAM pApa zAnuM ?' ema bole to jaina bApa kahI de ke, "tuM kuputra pedA thayo, A gharamAM rahevA lAyaka nathI.' AvI sAvacetI rakhAya to jainakuLo sArAM banyAM rahe. jainakuLamAM janmeluM nAnuM bALaka paNa pApathI pAchuM haThe, nAnA jIvane paNa koI mAre to e kaMpI UThe, tenAthI bUma paDAI jAya. 'emAM pApa zuM ? ema bole to samajavuM ke jaina saMskAramAM dAvAnaLa lAgyo. rAtribhojanamAM pApa, amuka amukamAM pApa, e to jainakuLamAM rUDha hoya. nAnA bALakane paNa e rIte keLavAya ke dhIme dhIme rAtre dhAvatuM ke dUdha pItuM maTI jAya. samajI jAya ke rAtre na khavAya. tamAre kadApi rAtre khAvuM paDe to nabaLAI mAno. paNa emAM pApa zuM ? evuM to na ja bolo ne ? Aje to kahe che ke pahelo lAiTo nahotI, have to vIjaLInI battIo che, pachI zuM vAMdho ? emane pUcho ke bhagavAna zrI jinezvaradevane tamArI vIjaLInI battIonI khabara na hatI ? game teTalI battAo sUrya jeTalo prakAza Ape ? dUra paDelo paiso divase dekhAya paNa rAtre dekhAya ? e kRtrima prakAza che. AMkhone Aje che. kudaratI prakAzamAM jiMdagIbhara kAma karo toye vAMdho na Ave ane A battIonA prakAzamAM lAMbo vakhata kAma karanArA AMkho gumAve che, e anubhavanI vAta che. mATe AvA kutarko choDI do. bAra kalAkano divasa che. pachI rAtre khAvAnI jarUra zI ? eTale, "rAtre khAvAmAM pApa zuM ? kIDI maMkoDI jevA nAnA jIvo marI jAya emAM zuM thaI gayuM ?' AvuM jaina na bole. keTalAka mUrkhAo vaLI ema paNa bole che ke, "ema pApa, pApa karIe to bhagavAnane hAtha joDavAmAM paNa pApa lAge. kAraNa vAukAyanA jIvo marI jAya.' A te dalIla che ke eka prakArano roga che ? mithyAtva nAmanA roga sivAya AvuM bolAya nahi. saMsAra khoTo ane mokSa sAco, mATe saMsArathI chUTavA ane mokSa meLavavA mAre dIkSA levI che, ATaluM jJAna dIkSA levA AvanAra mATe basa che. dIkSA koNa laI zake ? sabhAH "kevaLa lokone page lagADavAnA bhAvathI letAM hoya to ? e ja bhAvanA hoya to na apAya. paNa badhA ja eNvI bhAvanAthI le che
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 2 paDhamaM nANuM tao dayAnuM tAtparya -51 151 ema mAnavuM e eka bhramaNA che. page lagADanAranA paNa paga akaDAya che ema e samaje che. dIkSA levI e kAMI khAvAnA khela nathI. ughADA page ane ughADA mAthe cAlavAnuM che. kalpanA khAtara mAnI lo ke ahIM muMbaImAM kadAca zIrA-purI maLe che paNa bIje zuM ? A badhuM enA khyAla bahAra nathI hotuM. sabhA zrAvakone vaza karI le eTale gADI cAle ne ? A vIsamI saMdInA zrAvako ema vaza thaI jAya evA che ? 721 sabhA 'maMtra-taMtra, dorAdhAgAthI vaza na thAya ?' e vAtamAM kAMI mAla nathI. ema chatAM koI evA hoya paNa kharA. gAma hoya tyAM DheDhavADo paNa hoya. paNa e keTalA ? gaNatrInA. AkhA sAdhusamudAyamAM koI apavAdarUpa evA paNa hoya tethI zuM ? badhA evA hoya e saMbhavita nathI. Aje to kahe che ke, jJAnagarbhita vairAgya joIe. te vinA dIkSA apAya ja nahi. AvuM kahenArA pote ja ajJAna ane mUrkha che. jJAnagarbhita vairAgyavALo dIkSA le te uttama vAta che. paNa badhA ja evA hoya ema na bane. prAraMbhamAM to asAroDayuM saMsAraH eTaluM samaje ane A asAra saMsArathI ugAranArA A guru bhagavaMta jema kahe tema jIvavuM emAM mAruM kalyANa che, ATaluM jJAna hoy to basa che. AvI rIte jJAnInI nizrAmAM samarpitabhAva keLavIne rahyA ane uttama jIvana jIvyA, tevA to anaMtA tarI gayA. prAraMbhamAM dravya cAritra pAmI gItArtha gurunI nizrAmAM samarpitabhAva keLavIne rahyA to pariNAme vIryollAsa pragaTatAM kaMIkano uddhAra thaI gayo. chaye darzananuM ane chaye dravyonuM pUruM jJAna pAmIMne ja dIkSA lenAra keTalA ? bhagavAna tIrthaMkaradevo sivAya svayaM dvAdazAMgInA reMcanArA zrI gaNadharadevoe paNa dIkSA lIdhA pachI ja dvAdazAMgI jANI ane racI. gaNadharadevane paNa gurunA zaraNe javuM paDyuM. bhagavAnane joI bhagavat prabhAve mane pUrvanuM jJAna tAjuM thAya che. bhagavAnane tattva pUche che. bhagavAna pannevA kahe che. jhaTa utpanna thatAM padArtho najare jue che. chatAM adhUruM lAge che eTale pharI pUche che. bhagavAna vinamerU vA kahe che. e paNa najara sAme dekhAya che. to paNa hajI kAMIka adhUruM lAgavAthI pharI pUche che. tyAre bhagavAna kahe che veD vA. A rIte bhagavAnanA zrImukhe tripadI sAMbhaLatAM ja teozrIne samagra zrutajJAnano apUrva prakAza lAdhe che ane pachI te gaNadha2devo dvAdazAMgInI racanA kare che. Aje ahIM pahelethI badhuM bhaNelA hoya evA lAvavA kyAMthI ? vyavahAramAM game tevA hoziyAra mATe paNa ahIM to badhuM navuM ja ne ? dIkSAne yogya saghaLuM
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 2 jJAna pahelethI ja AvI jAya ? bALako paMDita thayA kaI rIte ? vagara AvaData nizALe jaIne beThA to ne ? AvaDe pachI nizALanI jarUra zI ? kakko bArAkhaDI kAMI jANe nahi; mA-bApa kahe, "nizALe javuM paDe eTale mane-kamane jAya. na jAya to patAsuM ke pIparameMTa ApIne mokale. ema karatAM jatuM thaI jAya. pachI to evI laganI lAge ke vagara khAdhe TAimasara bhAge. evuM ahIM paNa na bane ! jJAnInI nizrAe ajJAnI paNa tarI jAya ! jJAnInI pAchaLa ajJAnI na tarI zake ? peDhIvALAnI pAchaLa peDhI vagaranA nathI raLI khAtA ? peDhIvALA vadhAre ke peDhI vagaranA ? peDhIvALAnI nizrAe peDhI vinAnAonAM peTa bharAya ke nahi ? eka peDhInI pAchaLa aneka mANaso nabhe che. eka kArakhAnAmAM hajAro mANaso nabhe che. e rIte eka jJAnInI nizrAe saMkhyAbaMdha AtmAo tare che. eka jinezvaradevanI pAchaLa asaMkhyAtA muktie pahoMce che. RSabhadeva bhagavAnanA zAsananA yoge asaMkhyAtA AtmAo muktie gayA. muktinI paraMparA cAlI. kAraNa to bhagavAna RSabhadeva ne ? emanI utpatti pahelAM A bharata kSetramAM A avasarpiNImAM koI muktie gayuM? trIjA ArAne aMte emane kevaLajJAna thayuM. pachI aMtarmuhUrta pachI mokSamArga khUlyo te jaMbusvAmI sudhI rahyo. e mokSamArganA mULa nidAna covIsa tIrthaMkaradevo. ekanI pAchaLa aneka tare. zrI jinezvaradeva jevuM jJAna laIne AvyAM tevuM jJAna laIne bIjA koNa Ave ? evA eka jJAnInI nizrAe asaMkhyAta ajJAnI mokSa pAme evAM kAMI navAI nathI. . saMvatsarI pratikramaNa badhA kare. paNa temAM kaMIkane muhapatti paDilehatA nathI AvaDatI. ene paDikamaNuM karyuM na kahevAya. vyAkhyAnamAM AvanAra badhA samaje che ? keTalAka evA paNa Ave ke samaje kAMI nahi paNa mAne ke mahArAjanuM vyAkhyAna sAMbhaLavuM sAruM. evAne paNa lAbha thaI jAya. Aje mAtra zabdo sAMbhaLanArane ATha-daza divase e zabdo samajavAnI zakti Apaze. dhIre dhIre bolatA thaze ane cha mahine sArA jANakAra banI jaze. samajelA hoya te Ave, evo kAMI kAyado baMdhAya ? huM ahIM navo Avyo tyAre samyakatva e vaLI zuM ?' ema ghaNA pUchatA hatA. have koI pUche che ? so sAdhu hoya ane koI AvIne pUche ke, "AtmA zuM? to kahe ke, "guru pAse jAo." te vakhate sAme ema puchAya ke "to sAdhu zuM kAma thayA ?' ane pUche to pelA ema ja kahe ke "bhAI ! tArI pAse nathI thayA, guru pAse thayA chIe. amane kAMI AvaDatuM nathI. paNa guru to
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 :.paDhamaM nANuM tao dayAnuM tAtparya - 51 153 jANe che ne ?' sTImaramAM besanArAne sTImara kema calAvavI e AvaDe nahi. e to kaptAna jANe, chatAM emAM besanArA baMdare pahoMce. besanArA to amana camana karatA hoya, 2mata-gamatamAM mazagUla hoya chatAM sthAne AvI jAya ne ? e ja rIte jANakAra gurune zaraNe Avelo ochuM bhaNelo paNa ArAdhaka bane. vidhi che ke gItArtha ziSyo gocarI jAya tyAM koI kAMI pUche to 'guru jANe' ema ja kahe. gItArtho paNa gurune batAvyA vinA bhikSA na vApare. gurune pUchyA vinA eka kadama paNa na bharAya. are ! AMkhanuM popacuM paNa gurune pUchyA vinA UMcuMnIcuM na thAya. paNa e pUchavAno samaya raheto nathI. tethI roja savAre 'bahuvela saMdisAhu, bahuvela kazuM'nA Adeza mAMgavAmAM Ave che. 723 sabhA 'sAdhu ekalA vihAra karatA hoya to puchAya ?' hA. jarUra puchAya. jainazAsanamAM be prakAranA vihAra kahyA che. eka gItArthano, bIjo gItArthanI nizrAno, ekalo hoya to jJAnI joIe ane bekalAmAM eka ajJAnI hoya to paNa cAle. aTavImAM eka bhIlanI pAchaLa badhuM ToLuM aTavI pAra karI jAya. kAraNa ke bhIla rastAno jANakAra che. eka dIvo badhAne mArga dekhADe - mANasa eTalA dIvA na joIe. ghaNA dIvA hoya to sAruM paNa eka hoya to cAle. e ja rIte eka jJAnI gurunA yoge aneka AtmAo saMsAra aTavIne laMghI jAya. mATe vicAro ke dIkSA lenAranI yogyatA keTalI jovAnI ? 'saMsAra khoTo, mokSa sAco ane gItArtha gurunI nizrAmAM rahI teo kahe tema karavuM.' ATalI yogyatA hoya to bIjuM badhuM ApoApa kheMcAI Ave. e loko 'paDhamaM nALa to vavA' e sUtrane AgaLa dhare che. paNa tenA rahasyane vicAratA nathI. jeTalA jaina eTalA jIvavicAra jANe ? jANe e uttama, paNa na jANe te kIDI maMkoDInI dayA na-pALe ? jIvavicAra na jANe enI kIDI maMkoDInI dayA khoTI ema kahevAya ? jainazAsanamAM pAMca varasanA bALakane paNa hiMsAmAM pApa ane dayAmAM lAbha na thAya ? na thAya to kadAca e uMmaramAM e marI jAya to zubhAzubha gatimAM e konA yoge jAya ? samaje nahi ene pApa-puNya nahi. ema mAno to enI gati kayA AdhAre ? e to kaho ! oLakhyA vinA bhagavAnane hAtha joDAvavAthI bALakane lAbha thAya ke nahi ? zAstra kahe che ke vagara samaje dayA pALanArA svarge gayA. vagara samaje je je karI bhagavAnanAM darzana karanArA svarge gayA. vagara samaje 'namo arihaMtANaM' bolanArA svarge gayA. namo arihaMtANaM gokhatAM gokhatAM maranArA svarge gayA.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1. 724 Ano artha evo na mAnavo ke chatI zaktie paNa samajavAno prayatna na kare ke samajavAnI darakAra na rAkhe to paNa lAbha thaI jAya. A sabhAH "bALaka dayA pALe, darzana kare vagere to enA pUrvanA puNyathI ne ?" pUrvanA puNyathI to manuSya thayo paNa parabhavanuM AyuSya to A bhavamAM bAMdhe ne ? bIjAM karmo evAM che ke A bhavamAM bhogavAya, parabhavamAM bhogavAya ane lAMbA kALe paNa bhogavAya. paNa AyuSya karma evuM che ke gayA bhavanuM A bhavamAM bhogavAya ane ahIM bAMdheluM AvatA bhavamAM ja bhogavAya to bALaka AvatA bhavanI gati mATenuM AyuSya ahIM bAMdhe ne ? AjanA sudhArAvAdIo kAyado kare che ke aDhAra varSathI ochI uMmaranAne dIkSA na ApavI. to aDhAra varSanI aMdara mare tene sadgatinA dvAra baMdha ne ? AvI vAtothI barAbara sAvadha rahevA jevuM che. janmathI ja bALakamAM saMskAra nAMkho: saMskAra e bahu adbhuta cIja che. Dhabu ane rUpiyo jue tyAre bALaka paNa Dhabu mUkI rUpiyo ja upADe che. kAraNa ? rUpiyAnA cosaTha paisA, batrIsa Dhabu Ave evuM e kAMI samajato nathI. paNa mA-bApa pahelo rUpiyA le che ema e jANe che. mA-bApanI e kriyA joI enAmAM paNa e saMskAra paDyA. bALakane eka-be vakhata agnimAM hAtha nAkhato aTakAvo eTale samajI jAya, pachI nahi nAMkhe. mA kahe ke, "bAvo Avyo eTale tarata cUpa thaI jAya. bAvo kevo hoya enI ene kAMI khabara nathI, paNa ene thAya ke kaMIka bhaya pAmavA jevuM che. bApa hAtha lAMbA kare eTale bALaka UMcuM thAya. A badhA saMskAra che ke bIjuM kAMI ? saMskAra kAma kare che mATe samajo ke mohamAM paDelAne karma baMdhAya. mATe ja bhagavAna pAse "je' bolAvatAM bALakane puNya thAya. jevuM AyuSya baMdhAya tevI gatimAM jAya. ajJAnanAM paNa pariNAma sudhAravA e saMskAra apAya tene AdhIna che. kakko bhaNyA vinA bALaka "kAkA' bole che ne ? nizALe gayA pahelAM kAkA, mAmA, bApA, mA, roTalo, roTalI, lADavo, zIro, ghara, bajAra, dukAna, badhuM bolatAM zIkhI jAya che ne ? "bApA" kema bole che ? mAe zIkhavADyuM mATe. eTale bALaka to dhAryuM kAma Ape. are, paDhAvelA popaTa paNa dhAryuM kAma Ape che. janAvaro ane pakSIo dhAryA kAma Ape che, mANasa karatAMye uttama nokarI bajAve che to bALaka saMskAra ApTe taiyAra thAya emAM kAMI vAMdho? juvAniyA ne gharaDAM to saMsAramAM paDyA paNa bALaka emAM na kheMce to vAMdho zo ? saMsAranI asAratA viSayonI sAmagrImAM DUbelAne samajAvavI kaThina. bALake
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 725 - 11 : paDhamaM nANuM tao dayAnuM tAtparya - 51 - 155 patAMsAno svAda na cAkhyo hoya tyAM sudhI mA chI-chI karI paDAvI le paNa eka vAra svAda cAkhyA pachI mA chI kahe toye na mUke. pakaDeluM choDAvavuM muzkela paDe. pachI to enAthI patAsAM saMtADavAM paDe. kAraNa ke, ethI bALaka mAMdA paDe che. virAgI banelAne viSayanI sAmagrImAM goThavavA e saMnnipAta che. paraNyA pachI mA-bApaneya vecI khAnArAo guru ane zAstrane mAne ? strIne sahacAriNI kahe ane mA-bApane AghAM kADhe, kahI de ke, "bhegAM rahevuM hoya to amArI anukULatA jALavavI paDaze. jarA DAhyo hoya to ATaluM ja bole ane gAMDo hoya to ethI AgaLa paNa vadhe. viSayanA saMgIne vairAgya Avavo sahelo nathI. chellI hade vyAdhi thaI gayA pachI. vaidyane hAtha khaMkheravA paDe. viSayanA saMgamAM gayA pachI bacanArA thoDAM varSo sudhI abhyAsa pADe tyAre mAMDa mAMDa bace. bALakane vairAgyanI vAsanA jAgI ane gurusevAmAM e rahevA mAMge to tyAM mUkavAmAM guno karyo ? sAruM-narasuM, leNuM-deNuM e badhuM ATha varSanA bALakanuM na jovAya, aDhAra varSanAnuM jovuM paDe. ATha varSano bALaka dIkSA levA Ave ene vadhAre pUchavuM na paDe. ene eTaluM ja puchAya ke, "tane ahIM gamaze ? ahIM tArAM mA-bApa nathI, mAMgIza te badhuM nahi maLe." bALaka kahe ke, bhale. ATaluM kahe to tene dIkSA ApI devAya, paNa aDhAra varSano Ave to badhuM pUchavuM paDe. enA bApane pUchavuM paDe ke, "kAMI apalakSaNa to nathI ne ? koInuM uThAvI le evo nathI ne ? kahyuM kare evo che ne ? vagere vagere... kema ke amAre ene paga pAse besADavAno che, mAthe besADavAno nathI. be divasa rahIne bhAgI jAya to amArI pAse polIsa nathI ke pakaDI lAve. loko paNa bole ke, "kevAne mUMDyo ke be divasamAM bhAgyo?' A badhI jokhamadArI amArA mAthe che. teno amane khyAla che. nAnA bALakanI kuTevo sudhAratAM vAra na lAge. tame nAnA bALakane kaho ke, A ghera na javAya' to jarA vAra kadAca raDe. paNa pachI samajI jAya. moTAne rokavo bhAre paDe. nAnapaNathI tAlIma ApI jema duniyAdArImAM pAvaradhA banAvI zakAya che tema ahIM paNa banAvI zakAya. A che dIkSAno virodha karanArI manodazA : viSayamAM raMgAyA pachI vairAgya Avavo kaThina che. svAda cAkhyA pachI moja mUkavI bhAre che. jIvane anAdikALano e ja abhyAsa che mATe eno cepa lAgyA pahelAM khaseDavAmAM salAmatI che. jethI e badhI buddhi ahIM kAma lAge. bAkI cauda AnI buddhi duniyAmAM kharcAI jAya, tamAma zaktino duniyAnAM kAmomAM bhAMgIne bhukko thaI jAya, badhI vAte paravArI jAya. pachI dIkSA leto hoya to
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - _726 bhale le ! evuM kahenAro varga Aje pAkyo che. jo ke pachI paNa e vAMdhA UbhA karyA vinA rahe evA nathI. evAone to oLakhI levA jevA che. gharaDA dIkSA le to e kahe ke, bUDhA bela jevA dIkSA laIne ukALaze zuM ? prauDha dIkSA le to kahe ke, cAra chokarAno bApa, ghara calAvavAnI trevaDa nathI eTale javAbadArI phagAvIne bhAgyo, paraNyA pachI jAya tene kahe ke, bAyaDI mUkIne bhAgyo to paraNyo to zuM kAma ? bAyaDIne vidhavA banAvavI che ? paraNyA vagarano nIkaLe to kahe ke eNe bhogavyuM zuM ? nAno le to ajJAna samaje zuM ? Ama dareka vAte vAMdhA kADhe tenI bhAvanA kevI, e vicAro. emano aMtagarta hetu vicArIe to samajAya ke emane dharma ja joIto nathI. have A bhAvanAmAM samyakatva Take ke jainatattvano nAza thAya ? mATe paDhamaM nAdi to ratha nuM rahasya samajo. darekanI kakSA vicArI eno artha besADo. bALakane "A pApa' e ja jJAna. ekalavihArI jinakalpIne sADA nava pUrva sudhInuM jJAna ane sAmAnya sAdhune "saMsAra asAra mATe guru e ja zaraNa" eTaluM jJAna. Ama darekanA jJAnamAM taratamatA hoya. ArdrakumAra sAthe pAMcaso jaNAe dIkSA lIdhI, emane kahyuM jJAna hatuM ? eka navakAramaMtranuM. anAryadezanA hatA. AryadezamAM AvI corI lUMTaphATano dhaMdho karatA-mAMsAhArI, madirApAnI ane hiMsaka hatA; chatAM dIkSA lIdhI. AdrakumAra upara bhaktivALA hatA. "Apa jAo to amAruM zuM thAya ?' evo prazna karyo. AdrakumAra kahe, 'tame paNa Avo. ahIM bahu majA che." ATaluM sAMbhaLI dIkSA lIdhI. kayuM jJAna ? AdrakumAra pratyeno samarpitabhAva, e kahe ema karavuM e ja jJAna. A badhI vAto barAbara vicAro. A rIte samyaktvanA pAMce doSo jAya to samyaktva dRDha thAya ane enI pIThamAM polANa na paDe.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 : saMghano AdhAra, jinamUrti ane jinAgama 52 vIra saM. 2456, vi. saM. 1980, mahA suda-7, maMgaLavAra, tA. 4-2-1930 * zrI jana saMghanuM kartavya : * zrI saMghanI vicArazreNI kaI hoya ? * - to tame ame koNa? * e saMgha nahi, ToLAM che ? * bagaDelA jainoe paradezIone paNa bagADyA : vartamAnamAM AdhAra zrI jinamUrti ane zrI jinAgama : . samyagdaSTinI pariNAmadhArA : zrI jinamUrti mATe jainanI bhAvanA : " * to... samajajo ke, adha:pAta nirmAI cUkyo che : * jaina samudAya A sAMbhaLI zake ? * sAdhuo zaheramAM kema Ave che ? - sAdhune khAnagI TapAla hoya ? " * ApaNI pharaja : zrI jainasaMghanuM kartavyaH anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI saMghanI merU parvata sAthe tulanA karatAM pharamAve che ke - jema merUnI pITha vajamayI che, te jema dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamayI pITha paNa daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. parvatanI pIThamAM polANa na hoya, emAM pANI na pese, to e daDha bane, tema samyagdarzanarUpa pIThamAM paNa zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, mithyA matiprazaMsA ane mithyAmati paricaya - e doSorUpI polANa na joIe. e polANa na hoya eTale kumatavAsanArUpI jaLa emAM na pese. A pAMca doSo jAya tyAre samyagdarzanarUpI pIThamAM daDhatA Ave - e pAMceya doSone ApaNe pharIthI vicArI jaIe. pahelo doSa "zaMkA" che, zrI jinezvaradevanA manamAM zaMkA na hovI joIe; kAraNa ke rAga-dveSa tathA mohathI e sarvathA mukta hatA. tethI teo yathArthabhASI
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 728 hatA. temanuM koI vacana na samajAya to temAM potAnI matinI maMdatA, zeya tattvanI gahanatA, potAnA jJAnAvaraNIya karmano udaya, tevA prakAranAM samartha jJAnInI gerahAjarI ane vastunI siddhi mATe dRSTAMta tathA pramANano abhAva - evAM badhAM kAraNo vicArI buddhimAna AtmA potAnA "zaMkA" doSane dUra rAkhI zake che. bIjo doSa "kAMkSA' che. zrI jinezvaradevanA matano bhAvathI svIkAra karyA vinA AtmasvarUpa kadI pragaTI zakatuM nathI; mATe paramatanI abhilASA na karavI. trIjo doSa "vicikitsA" che. dharmanA phaLamAM saMdeha thavAthI e doSa pedA thAya che. samyagdaSTi AtmA e doSanA sevanathI dUra rahe. ' cotho doSa che "micyAmatinI prazaMsA'. enuM varNana karatAM ApaNe joI. gayA ke samyagdaSTie guNAnurAga nAmanA guNane sAcavavAno che ane tema chatAM koInI paNa prazaMsA karatAM sAvaceta rahevAnuM che. guNAnurAga jAya to pramodabhAva naSTa thAya eTale ke samyakatvanI jaDano ja nAza thAya ane guNAnurAganA nAme jenA tenA guNo gavAya to samyakatvamAM dUSaNa lAge. guNAnurAga jarUra sAcavavo, paNa prazaMsA karatAM pahelAM barAbara vicAravuM. guNAnurAga bhUlIe to mULamAM bagADo thAya ane prazaMsA karatAM sAvacetI na rahe to vRkSanA mULamAM saDo pese. samyagdaSTi AtmA guNano rAgI jarUra hoya, koInA paNa guNane joIne ene AnaMda thayA vinA na rahe, paNa vyaktinI prazaMsA karavAnA prasaMge e parIkSA karyA vinA na rahe. e kadI mithyAmatinI prazaMsA jAheramAM na kare. ' pAMcamo doSa che "mithyAmatino paricaya." samyagdaSTi AtmA mithyAmatinA paricayathI haMmezAM prayatnapUrvaka dUra rahe. A pAMceya doSo jAya to pITha daDha bane. merUnI pITha polI nathI tema zrI saMghanI pITha polI na joIe. polANa jAya eTale daDhatA Ave. merUnI pITha jema daDha che tema rUDha che. daDha che eTale majabUta che, tema rUDha che eTale cirakALathI majabUta che, eno pAyo jAmelo che, e navo jamAvavAno nathI. zrI saMgharUpa merU zailanI samyagdarzanarUpI pIThamAM daDhatA AvyA bAda rUDhatA kyAre Ave te jaNAvatAM zrI TIkAkAra maharSi pharamAve che ke - rUDha pratisamayaM vizuddhayamAnatayA prazastAdhyavasAyeSu cirakAlaM vartanAt /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 729 - 12 : saMghano AdhAra, jinamUrti ane jinAgama - 52 - 159 artha : je samyagdaSTi AtmA pratisamaya uttarottara vizuddhabhAve lAMbA kALa sudhI prazastakoTinA adhyavasAyamAM rahe che, tenA samyagdarzanane rUDha samyagdarzana kahevAya che. - daDhatAmAM jema polANano abhAva sUcavyo tema rUDhatAmAM sUcave che ke - samyagdaSTi AtmA pratyeka sameya uttarottara vizuddha thatA uttama adhyavasAyamAM ghaNA kALa sudhI rahe, arthAt e adhyavasAyane ghaNA kALa sudhI TakAve. zrI saMghanI vicArazreNI kaI hoya ? adhyavasAya eTale pariNAmanI dhArA. e kevI hovI joIe ? divase divase nahi, kalAke kalAke nahi paNa samaye samaye, eTale ke jJAnInI dRSTie sUkSmamAM sUkSyakALa che te samaye paNa adhyavasAyazuddhimAM ja samyagdaSTi rahe to pITha rUDha thAya. saMghamAM jema sAdhu-sAdhvI che, tema zrAvaka-zrAvikA paNa che. cAreyamAM pariNAmanI dhArA kaI hoya to saMgha gaNAya - e vAta barAbara vicAro. Aje to kahe che ke - saMgha e to upanAma che, bAkI game tema varte, to paNa cAle ! A vAta kema cAle ? kahevAya saMgha ane varte game tema, e kema nabhe ? zrI saMghane uttama merU banAvavo che ne ? tame samyagdarzanarUpI pIThane dRDha banAvI ? huM vAMcI gayo, tame sAMbhaLI gayo, eTalA mAtrathI badhuM AvI jAya ema na mAnatA. zaMkAdi doSothI sAvadha raho to daDhatA Ave. dRDha banyA pachI rUDha na banAvAya toya pIThamAM polANa AvatAM vAra na lAge. pagale pagale polANanAM sAdhano paDyAM che. majabUta pITha para paNa ghA paDe to e calavicala thayA vinA na rahe. mATe pIThane rUDha paNa banAvavI che, ekalI dRDha nahi. merUnI pIThanAM cAra vizeSaNa che. daDha, rUDha, gADha ane avagADha. gADha eTale jenAM mULiyAM UMDAM che ane avagADha eTale sAmAnya nahi paNa ghaNAM ghaNAM UMDAM che. evI pITha che mATe merU zaila zAzvata che. enA para anaMtA tIrthaMkara bhagavaMtonA janmAbhiSeka thayA ane hajI anaMtA tIrthaMkaradevonA janmAbhiSeka thaze. e samaye asaMkhyAtA devo tyAM Ave, nAce, kUde paNa merU kadI hAle nahi. evI rIte zrI saMghane paNa kadI calAyamAna na thAya evo banAvavo che. sabhAH "bhagavAna mahAvIradeva vakhate to merU kaMpyo che ne ?' e to AnaMdathI nAcyo che ! e rIte nAcavAnI to tamane paNa chUTa che. kavie tyAM kalpanA karI che ke - koI tIrthaMkara deve potAnA caraNathI mAro sparza karyo nathI paNa A paramAtmAe karyo tenA harSathI e nAcI UThyo che. tame paNa
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160. - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 30 e rIte jarU2 nAco ! e nAcyo chatAM enuM mULiyuM hAlyuM nathI. e pahADa gabaDIne nIce paDyo nathI. Aje paNa Ubho che ane sadAkALa e ja rIte Ubho rahevAno che. kAraNa ke enI pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che. rUDhatA mATe pariNAmanI dhArA zuddha joIe. zrI saMghanI pariNAmanI dhArA kevI hoya ? mAtra sAdhue ja saMsAranI asAratA ciMtavavAnI, ema na mAnatA, mAtra sAdhue ja aDhAra pApasthAnakathI dUra rahevAnuM, ema na mAnatA. AkhA saMghanA mAthe A javAbadArI che. mahAvratonI vAta dUra raho paNa samyagdarzana to je rIte sAdhu-sAdhvIne te ja rIte zrAvaka-zrAvikAne paNa na hoya. vizuddha pariNAmonI dhArA jema sAdhu-sAdhvIne hoya tema zrAvaka-zrAvikAne paNa hoya. munimAM jema viratine uddezIne pariNAmanI dhArA tIvra hoya tema zrAvaka saMghamAM samyagdarzanane lagatI UMcA prakAranI pariNAmanI dhArA hoya. pariNAmanI dhArA UMcI hoya to samyagdarzanarUpI pITha rUDha bane. pITha dRDha banAvI. besI na raho paraMtu rUDha paNa banAvo ! mAno ke have zaMkA, kAMkSA, vitigicchA doSa nathI rahyA, mithyAmatinA prazaMsA ke teno paricaya nathI karatA, tyAM sudhInI avasthA prApta karI paNa jyAre tevA saMyoga upasthita thAya, prasaMga ja evo AvI paDe, te vakhate samyagdarzana calavicala thAya ke pariNAma gabaDe evI dazA che ? evA prasaMge gabaDavuM na joIe. tyAre ja kharI kasoTI che. "zrI jinezvaradevanuM zAsana bahu uttama, zrI jinezvaradeve kahyuM e tamAma sAcuM, zrI jinezvaradevano mArga UMco, sAcA guNa to zrI jinezvaradevanA zAsanane sevavAthI ja Ave" AvuM AvuM vicAro kharA ane mithyAmatinI prazaMsA ke paricaya na paNa karo paraMtu evo avasara AvI lAge, saMyogo evA UbhA thAya, duniyAmAM aneka jAtanI kUTa vicAraNAono pracAra cAlI rahyo hoya, tevA prasaMge Take koNa ? te vakhate kahenArA tamane kaheze - "AkhI duniyA prazaMsA kare che ane tame eka ja samajedAra cho, ke nathI karatA ? ATalA badhA jene mAne che e badhA khoTA ane tame eka sAcA ? ghelA lAgo cho !" A sAMbhaLI tamane thaI jAya ke - "bhUlatA to nathI ne ?" kema ke cAreya taraphanuM vAtAvaraNa tevuM che, cAre tarapha havA ja evI phelAI che. evA samaye TakavuM saheluM nathI. e kahenArA ema paNa kaheze ke "tame ekalI saMsAranI asAratAnI ja vAta karo cho paNa juo ! saMsAramAM rahelA paNa AvA-AvA nathI ? e sAdhuthI paNa caDI jAya tevA che." AvuM sAMbhaLI TakanArA keTalA ? vaLI ema paNa kaheze ke saMsAranI asAratAnI vAto karavI che, to saMsAramAM
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 731 - 12 : saMghano AdhAra, jinamUrti ane jinAgama - 52 - 161 rahyA cho kema ? gharamAM rahyA cho to gharanI cIjone potAnI mAnyA vinA cAle ? badho vyavahAra yogya rIte keLavyA vinA kema cAle ?' AvI ja havA cAre tarapha cAlu rahe to daDha samyagdaSTi paNa Take kyAMthI ? eTale ke khase; mATe dRDha uparAMta rUDha paNa joIe... icchita vastu kamAyA, kamAyeluM tijorImAM pUryuM, tijorIne moTuM tALuM mAryuM, kUMcI keDe bharAvI, have to kAma pAkuM thaI gayuM ne ? ema chatAM havelInAM kamADa ke kampAunDano daravAjo sUto pahelAM baMdha karo ke nahi ? kema ? kaho ke daDha to thayuM paNa pAchuM rUDha paNa karavAnuM - tyAM AvuM samajo cho. ahIM jJAnI kahe che ke samyakta pAmyA to have ene evI rIte peka karo ke jemAM doSarUpI corone pesavuM bhAre paDe. evA paNa cora paDyA che ke tijorInI cAvI tamArI keDe ja rahe ane AkhI tijorI ja UpaDI jAya. mATe ja DelInuM bAraNuM ane kampAunDano daravAjo paNa baMdha karavAM paDe. uttama pariNAmanI dhArA sevIne pIThane rUDha na banAvo to samyakta jatAM vAra na lAge. prabhuzAsana arthAt samyakatva pAmyA pachI kAMI paNa karavApaNuM nathI rahetuM ema na mAnatA. samyakta AvyA mAtrathI koI UMcakIne mokSamAM laI jaze evuM nathI. samyakta pAmIne hArelA keTalA nigodamAM gayA, e jANo cho ne ? pariNAmanI dhArA evI suMdara banAvo ke samyakatvane nAza karanArA durguNI phAvI na zake. TIkAkAra maharSi graMthakAra maharSinA muddAne spaSTa karatAM kahe che ke - pratisamaya atizaya zuddhine pAme tevA prazasta adhyavasAyane sevo. adhyavasAya to jagatanA jIvamAtrane hoya paNa uttama adhyavasAyanI A vAta che. e sevAya to ja dRDha samyakatva rUDha bane. prabhunuM zAsana pAmIne covIse kalAka kaI bhAvanA joIe te nizcita karo ! - to tame ame koNa ? keTalAka kahe che ke - "vastu pAmyA pachI thoDI javAnI che ?" hA, jAya paNa kharI - moTA pIranI paNa jAya. bhagavAna mahAvIradevano AtmA, eka nahi jevI vAtamAM gabaDyo, to tame ame koNa ? evA AtmAe paNa madamAM caDI nIcagotra bAMdhyuM, to tame ame koNa ? evo AtmA paNa dunyavI sukha mATe ziSyanI lAlasAe usUtrabhASI banyo ane koTAkoTI saMsAra vadhArI dIdho, to tame ame koNa ?
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 732 e paramAtmAne to roma roma virAgAvasthA chatAM emanI evI dazA thaI, to Aja jyAM virAganuM nAmanizAna nathI, evA ApaNI kaI dazA thAya ? - daDhatA mAnI besI rahIe ane yogya pariNAma na sevIe to jaIe kyAM ? e saMgha nahi, ToLAM che AvI viSamatAnA yoge zrI saMgharUpa merUno moTo bhAga Aje kaMpI UThyo che. kaMpI UThyo che eTaluM ja nahIM paNa paDuM paDuM thaI rahyo che. "e paDyo.....'nI bUmo saMbhaLAI rahI che. AkhA vizvano rakSaka gaNAto e Aje saMhAraka thavAnI taiyArImAM che. ApaNo bacAva che ke e vAstavamAM saMgha nathI paNa ToLAM che. arihaMta paramAtmAe sthApelo zrI saMgha to Aje paNa sAbUta che. vizvanI rakSA karavA samartha che. saMkhyAmAM kadApi alpa hoya to paNa zuM ? e ja sAco saMgha che ke je zAsanane vaphAdAra hoya. ToLAMnA nAme sAcI vastune AMca Ave te ApaNe sahevA taiyAra nathI. jagatamAM tyAga vadhu na phelAya mATe ene pharatI kAMTAnI vADa kare e zrI saMgha kahevAya ? "A rIte tyAga pasaryA kare to saMsAra kema nabhe ?' e vicAra zrI saMghanA hoya ? zrI jinezvaradevanA saMghamAM gaNAtA ema bole ke-"mane ATalAM ATalAM jinamaMdiro ne dharmasthAnako joI kaMI kaMI thaI jAya che, A badho paisAno dhumADo che. sAmAyika to oTale besIne paNa thAya. ene mATe AlIzAna makAnonI jarUra zI ? vakIlo, baeNrisTaro ke DaoNkTaro jeo jagatanuM bhaluM karI zake temane mATe evA AlIzAna makAnonI jarUra che. Akho divasa sAmAyika karI nirudyamI thaI besI rahenArA zrAvako ane sAdhuo jagatane taddana nirupayogI che. muhapatti AmathI tema pheravavAmAM kalyANa zuM thavAnuM ? dukAna para besI lobha na karavAnI vAto karanArAthI vikAsa zuM thavAno ? rAtre khAvuM nahi, kaMdamULa khAvuM nahi. khAvI vevalI vAto A jamAnAmAM kema cAle ? na Ave pArTIomAM, na Ave khANIpINInA meLAvaDAomAM, na Ave dunyavI ramatagamatomAM; A to e bhalA, emanAM maMdira upAzrayo bhalAM ane emanI dharmakriyAo bhalI evAthI duniyAno zo uddhAra thavAno ?" bhagavAna zrI mahAvIranA zrI saMghamAM gaNAtAonI paNa Aje A manodazA che. AvI manodazAvALA paNa saMghanuM lebala lagADIne phare tyAM sudhI zrI saMghanuM zreya nathI. A vizvane hitakAraka koNa ? upakAraka koNa ? enI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 : saMghano AdhAra, jinamUrti ane jinAgama parIkSA karIne mApa kADhavuM paDaze. dRDha samyagdarzanane rUDha banAvavA pariNAmanI dhArA kaI hoya, e vAta mAre tamArI pAse karavI che. 733 - 52 - 163 Aje keTalAka kahe che ke 'derAsaromAM ghaNA paisA paDyA che. e paisAthI eka baeNMka UbhI karo ane garIba jainone paisA dhIro' huM pUchuM chuM ke 'jainomAM koI zrImAna zrAvaka nathI ke je garIba zrAvakone baso-pAMcaso dhIrIne lAine caDAve ?' 'derAsaramAM paiso mUkavA jevo nathI, tyAM paisAnI zI jarU2 che ?' AvuM bolanArA ja derAsaramAM je paisA paDyA che, te ApI devAnI bUmo mAre che. eTale navuM mUkavuM nahIM ane jUnA dhIrI devA. dhIryA pachI na bhare to e ja kahevA Ave ke-'mUkone paMcAta, bIcAro garIba che. kyAM tArA gharanuM jAya che ? bhale ne na Apato !' Ama derAsaranA paisA khavAI jAya to dasakA pachI hAlata zuM thAya ? A maMdiro zAnA AdhAre UbhAM raheze ? chaThThA ArAmAM dharmano nAza thavAno che te have atyArathI ja karavA mAMDavo che ? AvA TharAvo dharmabhAvanAnA nAzaka che. bagaDelA jainoe paradezIone paNa bagADyA : jaina samAjanA uddhArakonuM biruda lenArAone pUcho ke Aje paradezamAM jainonI khyAti zAthI che ? Abu delavADA ane rANakapurajInAM maMdiro joI paradezIo paNa mAthAM halAve che. 'jaino potAnA devanI bhaktimAM pANInI jema paisA vahevaDAve che,' e khyAti e maMdiroe~ UbhI karI che. 'jaino jene Izvara mAne che tenI pAchaLa keTalo vyaya kare che !' e nAmanA jainonI pazcimanA dezomAM e maMdironA yoge ja phelAI che. e maMdiro na hota to jaina dharma che evuM pazcimavALA kadAca e rIte na paNa jANata. AjanA ApaNA jaino jeo pazcimamAM jAya che, temanAmAM jainatvanI khumArI che ? e to tyAM paradezIone maLIne emanA sArA vicAromAM paNa agni mUkI Ave evA che. eka vakhata tyAMnA vidvAno jainadharmanI prazaMsA karatA, te paNa niMdA karatA thayA hoya to ApaNA e nAmadAronAM paricayane AbhArI che. kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA graMtho joI, e vidvAno kahetA ke 'AvA guru Aje maLe to emanA ziSya thaI jaIe.' AvI prazaMsAno bhAva hato. e bhAvanA yoge to bhavAMta2mAM mArganI prApti thaI jAya. paNa tame jemane bhaNAvyA e lokoe to A bhAvanAno bhAMgIne bhukko karI nAkhyo. mahAna pUrvAcAryo mATe paNa yathecchA bolatAM e loko acakAtA nathI. zrI jinezvaradevanAM maMdiro, mUrti, Agama Adi to zrI jainazAsanano akhUTa khajAno che. ene mATe potAne saMgha manAvanArA ema kahe che ke -
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 'vItarAganI mUrti pAchaLa ATalA kharcA zA ? barAsa ke kesara vinA na cAle ? sonArUpAnA varakha lagADavAthI zuM ? mAtra sukhaDanA cAMllA karo toye basa che. jamAno evo che ke maMdiranI zobhAnAM, pUjAnAM, sevA-bhaktinAM sAdhanomAM jema bane tema kharcA ochA karo. ocho karo ema nahi paNa baMdha karo.' saMghanA nAme AvA TharAvo thavA lAgyA che. AvA TharAvathI bahAranI duniyAmAM jainonI AbarU zI vadhaze ? vyasano choDavAnA, tuccha mojazokhanA kharcA vadhyA che tema sAme cAMpatA ilAja levAnA TharAva karo to lokomAM AbarU paNa vadhe. loko paNa mAne ke jaina samAja sadAcAranA paMthe AgaLa vadhyo. 734 vartamAnamAM AdhAra zrI jinamUrti ane zrI jinAgama : bhagavAnanI mUrti ane Agamo vaDe to zrI jainazAsana jIvatuM che. A be kevAM che ? marUdezamAM suratarunI lUMba jevAM ane bharadariye prarvahaNa jevAM che, ema jJAnIo kahe che-Ama chatAM tamArA paisAthI ja bhaNIgaNIne taiyAra thayelAo A benI rakSA karanArane aMdhazraddhALu ane ghelA bhakto kahe che. tamArA paisAthI ja bhaNelAo tamane taddana samaja vinAnA tarIke cItare che. jemane e aMdhazraddhALu kahe che emanA ja roTale e jIvI rahyA che, chatAM e badhA buddhinidhAno ! zrI jinamUrti tathA zrI jinAgamanI rakSA karanArA badhA aMdhazraddhALu ! kevI navAInI vAta ? jaina samAjamAM AvuM cAlyA kare to pariNAma zuM Ave ? jo ke AvI vAtothI .satya kadI AcchAdita thavAnuM nathI paNa bhadrika loko keTalA bhulAvAmAM paDe ? samyagdaSTinI pariNAmadhArA : samyagdarzana dharAvanArAnI pariNAmadhArA kevI hoya ? kevI vicAradhArAvALA prabhunA saMghamAM gaNAya ? tame jaina gaNAo cho te konA baLe ? zarIranA baLe ? lakSmInA baLe ? jarajhaverAtanA baLe ? evuM hoya to pazcimanA dezomAM lakSmI ghaNI che. zuM e badhA jaina kahevAya ? jainatva to virAganA baLe Ave. sAcA jainanI pratyaka pravRttimAM virAga jhaLahaLato hoya. jainajAtimAM janmavA mAtrathI sAcA jaina banI gayA ema na kahevAya. jaina banavA mATe to jainatvane chAje tevA vicAronA pUjArI banavuM joIe. jainakuLamAM janmelo kadAca zrI jinezvaradevanI badhI AjJAono amala na paNa karI zake paraMtu enA vicAro to zrI jinezvaradevanI AjJAne anusaratA ja hoya ne ? jene ApaNe tA2ka mAnIe, jene ApaNe AdhArarUpa mAnIe, temanI sAthe jemane rahevuM na phAve tevAnI sAthe ApaNane rahevuM kema phAve ? jarA paNa na phAve.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 735 - 12 : saMghano AdhAra, jinamUrti ane jinAgama - 52 - 165 zrI jinamUrti mATe jenanI bhAvanA : zrI jinezvaradevanI mUrti mATe jainone kevA bhAva hoya ? game tevo jaina paNa moTe bhAge varSamAM eka vAra to tIrthe jAya ja. zrI siddhagiri ke zrI sametazikharajI. na javAya to muMbaImAM rahenAro chevaTa agAzI tIrthe paNa jAya. bhale thoDo zrama paDe, thoDuM cAlavuM paDe, be paisAno kharca paNa karavo paDe to paNa jaina tIrthayAtrAe jAya, kAraNa ke e mAne che ke ethI potAno AtmA pavitra bane che. jyAre AjanA bhaNelA kahevAtAo judI havA phelAve che. e kahe che ke bhale pADozamAM maMdira hoya, paNa amAre phurasada hoya to jaIe. na jaIe to paNa zuM ? eTalA mAtrathI jaina thoDA maTI gayA ? paththaranI mUrtine bhagavAna mAnI be-pAMca cAMllA karI Avo to bhale karo paNa tenI pAchaLa sonA-cAMdIhIrAnA dAgInAnA A badhA ThaThArA.zA ?' ApaNe emane kahevuM che ke-tamAre bhakti na karavI hoya to na karo paNa karanArane karavA do to sAruM-maMdiro tamane na pAlavatAM hoya to tame maMdire na Avo paNa enI avagaNanA na karo to sAruM. 'amane nathI maLatuM ane bhagavAnanI bhaktimAM ATaluM badhuM kema ?' evI IrSyA na karo. e tArake traNa lokanuM puNya ekatrita karyuM che mATe A rIte pUjAya che. pUjA karanArAonI udAratAthI e nathI pUjAtA paNa potAnA puNyabaLe ja pUjAya che. lAkho rUpiyAnA alaMkAra pote paherI zake tema hovA chatAM pote e nahIM paheratAM bhagavAnanA aMge caDAvavA zrImaMto doDAdoDa karatA hoya to temAM paNa prabhAva paramAtmAnA apratima puNyabaLano ja che. to.. samajo ke adha:pAta nirmAI cUkyo che? Aje zaheromAM evI dazA thaI gaI che ke koI atithi najare caDe to joyo na joyo karI moDhuM pheravI cAlavA mAMDe-2khe sAme maLI jAya to kyAre AvyA cho ? ane kyAre javAnA cho ?' ema pUche. ame kahIe chIe ke A to gRhasthAIno bhaMga che. gRhastha te ja kahevAya ke je atithi maLatAM ja tenA khabaraaMtara pUche. "ghaNe divase AvyA, padhAro, mAre tyAM AvyA sivAya javAze nahi," ema kahI bAvaDuM pakaDe. khabara paDe ke lojamAM UtaryA che to kahe ke-"A zuM ? amArI AbarU levI che ?" ema kahI jAte sAmAna upADI ghare laI jAya. atithi pratyenI A bhAvanA Aje zaheromAMthI naSTa thaI gaI. enuM pariNAma e AvyuM ke je abhAva atithi pratye Avyo te have sAdhu pratye paNa thavA mAMDyo. jaina samAjanA tarIke oLakhAnArA amuka varge deva-guru mATe ADIavaLI vAto karIne lokonA haiyAmAMthI deva-guru pratyenI bhaktine
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 735 naSTa karavAno prayatna karavA mAMDyo che. AvAonI to jaina samAjanA AgevAnoe barAbara khabara levI joIe. evAonI khabara na levAya te jaina samAja mATe kalaMkarUpa che. ola iMDiyAnA jaina samudAyanuM pratinidhitva dharAvavAno dAvo rAkhanArI saMsthAnA saMmelanamAM bhegA thayelA samudAye tyAM zraddhAvihoNA keTalAko AvIne deva-guru-dharmanA viSayamAM game tevI vAto kare to tene sAMbhaLavI ja na joIe. evAone bolatAM ja aTakAvI devA joIe. temanI dharmanAzaka vAto pratye sakhta nArAjI darzAvavI joIe. jo evAonI vAta jaina samudAya paNa dhyAnamAM le to kahevuM ja paDe-e samudAyano adha:pAta nirmAI cUkyo che. jaina samudAya A sAMbhaLI zake ? jaina zvetAMbara mUrtipUjaka samudAya eTale zuM ? e kAMI gADaronuM ToLuM che ? enI sAme dharmavirodhI ane game tevI zudra vAto koI karI zake ? kare to e sAMbhaLe ? e to tarata ja kahe ke-ame kAMI mUrkha nathI. tamArI AvI vAto sAMbhaLavA AvyA nathI. "phalANA dharma kema kare che ? maMdiro kema bAMdhe che ? upadhAna-ujamaNAM kema kare che ?' AvuM AvuM vicAravA kAMI bhegA nathI thayA, paNa jainonuM jainatva kema Take ? kema jhaLake ?-e vicAravA bhegA thayA chIe. "maMdiromAM ATalI badhI pUjA kema thAya che ? bhagavAnane hIrA motInA hAra kema caDe che ? bhaMDAramAM ATalA paisA kema nakhAya che ? AvuM AvuM bolAya ane e badhuM baMdha karavAnAM TharAvo karAya to zuM e vAjabI che ? eka jaNe to ema paNa kahyuM ke-"dAna devAthI yAcako edI thAya che mATe dAna na devuM' A vAjabI che ? jaina samudAye bhegA thaIne jo AvA ja TharAvo lAvavA hoya to huM paNa temane kahuM chuM ke nIce mujabanA TharAvo karo ne ? (1) strI paraNIne vidhavA thAya che mATe paraNavuM ja nahi. (2) maravAnuM nakkI che mATe koI janme evuM thavA devuM ja nahi. (3) devALuM nIkaLe mATe dukAna kholavI ja nahi. (4) ajIrNa thAya mATe khAvuM ja nahi. (5) nApAsa thavAya mATe zikSaNa levuM ja nahi. AvA AvA TharAvo karazo ? zrI jinezvaradeva jevA pAtrApAtrano vicAra karavAno upadeza ApanArA paNa kahe che ke-anukaMpAdAnamAM pAtrApAtrano vicAra na karavo. bhaktinA prasaMge
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 737 12 : saMghano AdhAra, jinamUrti ane jinAgama - 52 - 197 e vicAra jarU2 ka2vo. duHkhInuM duHkha dUra karatI vakhate ene kAMI pUchavAnuM nahi-e pAtra che ke apAtra che e jovAnuM nahi. jJAnIo Ama kahe tyAre A buddhinA nidhAno kahe che ke-edIpaNuM vadhI jAya mATe yAcakone dAna na devuM.' haiyAnI udAratA marI paravArI che mATe AvuM bolAya che ! -- samAjano udaya karavo hoya to je pApothI samAjano adhaHpAta thaI rahyo che, e pApothI bacAvavA samAjanA AgevAnoe jAgavuM joIe ane maMca 52thI jAhe2 ka2vuM joIe ke-jeo AvI AvI samaja vagaranI vAto karI rahyA che, te ayogya che. AvI vAtone Teko ApI zakAya nahi. pApodaya ane daridratA zuM zrI jinezvaradevanI bhaktithI AvyAM che ? ene mATe zuM sAdhuo javAbadAra che ? jIvanamAMthI deva-gurunI bhakti naSTa thaI enA pariNAme e AvyAM che ? bekArI TALavAno rasto prabhubhakti vadhA2vI e che ke prabhubhakti ghaTADavI e che ? zrAvakone koI ema kahe ke 'huM prabhubhakti baMdha karIne tane sahAya karIza' to e zrAvaka kahI de ke-marI jAuM to paNa tArI sahAya nahIM lauM. prabhubhakti baMdha karIne sahAya hoya ? e loko ema kahe che ke 'utsavamahotsavo baMdha karIne zrAvonAM peTa bharo-sAdhuonA pravezanA varaghoDAono rivAjaM ghUsI gayo che te baMdha karo. e badhAM paisAnAM pANI che. netAonAM saraghaso to jarUrI che. enAthI to jAgRti Ave che. samAjano ane dezano enAthI uddhAra thAya che ! sAdhuonA sAmaiyAthI zuM bhaluM thavAnuM che ?' A badhI kharI vAta che ? emane je zabdo lakhatAMye mUMjhavaNa nathI thaI te zabdo vAMcatAM, vicAratAM ane temArI pAse mUkatAM paNa amane kheda thAya che ! sAdhuo zaheramAM kema Ave che ? kahe che ke-"sAdhuo gAmaDAMmAM nathI jatA mATe gAmaDAMnA jaino jaina maTI gayA. mATe sAdhuoe zahero choDIne gAmaDAMmAM javuM joIe-paNa gAmaDAMmAM temane takalIpha paDe che ane zaheromAM anukULatAo maLe che mATe zahero choDatA nathI.'' mAre kahevuM na joIe chatAM kahuM chuM ke gAmaDAMmAM jevI anukULatA che tevI zaheromAM nathI. te chatAMye sAdhuo zahe2mAM Ave che, kAraNa ke zahe2mAM gAma gAmanA loko bhegA thayA hoya che-je kAma gAmaDAMmAM mahinAomAM na thAya te zahe2mAM divasomAM thaI zake che. ghaNA gAmanA ghaNA loko dharmathI patita thatA bace ane dharma pAme. e loko potAnA gAmamAM jAya tyAre tyAM paNa jAgRti lAve. A eka ja irAde sAdhuo zahe2mAM 2he. paNa sAdhuoe zahe2mAM na rahevuM evI teo pha2ja nAkhavA mAMge che. emAM temano hetu e che ke zahe2mAM
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 koI bolanAra na hoya to teo niraMkuzapaNe vartI zake. game tema bole toya koI sAmo javAba ApanAra na rahe. sAro sAdhu hoya to baso-pAMcasone bhegA kare. maMdira ane dharmasthAno temaja dharmAnuSThAno sAme AvatA temanA hallA aTakAve ! nAno sAdhu hoya toya pAMca-pacIsa jaNA to navakArasInuM paccakkhANa levA paNa Ave. e pAMca-pacIsa paNa temanI dharmavirodhI pravRtti sAme UbhA rahe. eTale upAzrayamAM sAdhu hoya tyAM sudhI e badhA phAve nahi . nAnuM baccuM paNa UM....UM... kare tyAM sudhI corathI ghUsAya nahi. e bALaka paNa badhAne jAgatA rAkhe. emane to upAzrayone, pAMjarApoLone ane maMdirone kAlejomAM pheravI nAkhavA che. jo ke pAMjarApoLo paNa emane bahu phAvatI nathI eTale haoNspiTalonI vAta kare che. emane pUjA karavI nathI, dharmakriyAo joItI nathI ane dharmasthAno sAthe nisbata nathI chatAM hakka karavA Ave che. kesa cAle ane sAro nyAyAdhIza hoya to emano hakka ghaDInA chaThThA bhAgamAM UMDI jAya. paNa sAcI rIte laDanAra joIe ne ? 738 sAdhune khAnagI TapAla hoya ? e loko kahe che ke-'gAmanA AgevAnoe sAdhunI TapAla vAMcIne pachI ApavI.' mAre emane pUchavuM che ke-TapAla khAnagI gRhasthanI ke sAdhunI ? gRhasthane khAnagI hoya to bhAvatAla ke lIdhAdIdhAnA sodAnI vAta hoya. jyAre sAdhunI TapAla to evI khAnagI hoya ke AcArya pAse beThelA gItArtha paNa e vAMcI na zake. keTalAya AtmAo potAnA jIvananI khAnagImAM khAnagI vAto lakhI tenAM prAyazcitto maMgAve, taravAno upAya puchAve, je vAta koIne na kahe te gurune kahe. je guno nyAyAsana pAse na kabUlyo hoya, game tema karIne chUTI Avyo hoya, te guno gurune kahe. AlocanA lenAra gRhastho badhI vAto puchAve. paradezamAM rahelAne vAMcatAM vAMcatAM bodha thAya to e paNa potAnI haiyAnI vAta gurune jaNAve ane pUchavA yogya puchAve. A badhI vyaktigata khAnagI vAto hoya. e Amane jANavI che. e jANe pachI pariNAma zuM Ave ? 'sAdhunI TapAla gAmanA AgevAna vAMce pachI sAdhune Ape' AvuM kahenArA zuM ema mAne che ke-'e badhA zAhukAra ane sAdhu badhA cora ?' sAdhunI TapAla phUTavAmAM sAdhunuM to kAMI javAnuM nathI paNa kaMIkanI AbarUnuM lilAma thaI jAya, kaMIkanI samAdhi naSTa thaI jAya, kaMIkane jhera pIvAno vakhata Ave, e badhI javAbadArI konI ? mATe kahuM chuM kAMIka samajIne bolAya to sAruM.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 739 - 12 : saMghano AdhAra, jinamUrti ane jinAgama - 52 - 169 ApaNI pharaja H mAro muddo e che ke - prabhunI mUrtine, maMdirane, Agamone, sAdhuone AvA loko bahAranI duniyA pAse kevA kadarUpA cItaravA mAge che, enuM e bicArAone bhAna ja nathI. nahi to jaina jAtimAM janmelAonA AvA hIna vicAro hoya ? koI zrAvaka AvIne ema kahe ke-"phalANAe avidhi karI" to sAMbhaLanAra kahe ke-bhAI! eno irAdo zo hato ? bhaktino ? to prasaMge ene samajAvAya paNa bhaktino niSedha na ja thAya. A badhI vAto huM hajI bahu zAMtithI boluM chuM paNa samaya evo AvI lAgyo che ke jorathI kahevuM paDe. eTale avasare jorathI paNa kahIza. jeTalA Takaze teTalAne nabhAvAze. moTI sabhAnA lobhe sAcI vAto bolavI baMdha nahi karAya. je vAta kahI gayo te barAbara samajo ! AvI vAto sAme phiTakAra varasAvavo ja paDaze. jaina zvetAMbara mUrtipUjaka samudAyamAM AvI vAto pratye phiTakAra na thAya to te kema cAle ? ApaNe e karavo ja paDe. AvA samaye jo na karIe to ApaNe ApaNI pharaja cUkyA gaNAIe. ' saMsthA moTI, nAma moTuM, tema enI kAryavAhI paNa moTI hoya ne ? samudAyanuM gaurava vadhAre tevI ja hoya ne ? A sarakAranI paoNlisI juo ! dhArAsabhAmAM cUMTAyA pachI paNa tene khurazI kyAre maLe ? vaphAdArInA sogaMda le tyAre ne ? "huM nAmadAra zahenazAhanI sarakArane vaphAdAra rahIza, tene hAni thAya evI eka paNa pravRtti nahi karuM ane banatI sevA karIza'-AvA sogaMda lIdhA pachI khurazI maLe che ane bolavAno adhikAra prApta thAya che. kerTamAM sAkSInA pIMjarAmAM paNa Izvarane mAthe rAkhIne vAta karavAnI pratijJA pahelAM levaDAvAya che. A samudAyamAM paNa e vaphAdArInA sogaMda hoya ke "zrI jinezvaradevanA Agamane Takkara lAge evI eka paNa vAta nahi boluM." bolanAranuM moDhuM baMdha karI nIce utAravA paDe. Aje to evuM paNa bolanArA che ke bhagavAnane kevaLajJAna hatuM ke nahi ! phalANA AcArya sAcA hatA ke nahi ! phalANuM Agama pramANika che ke nahi ! e badhuM huM vicAruM chuM." evAne pUcho ke bhAI ! tuM jaina cho ? tArA bolavA uparathI to lAgatuM nathI. mATe maherabAnI karI maMca uparathI nIce UtarI jA ! A bharatakSetramAM vIsamI sadImAM pAkelA paMDitone paNa zrI jinezvaradevanA kevaLajJAnamAM zaMkA che e jANo cho ne? eTale teo AvuM AvuM paNa bolavAnA- to tyAM kahI devuM ke-Agamane
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 anusaratI pravRtti ja ahIM thaze. AgamathI viruddha eka paNa pravRtti nahIM thaI zake. amArAthI paNa viruddha pravRtti thaI hota to pAchI kheMcavA, mAphI mAgavA taiyAra chIe. dhArAsabhAmAM aMgrejo paNa bhUlathI bIjI vAta bolAI hoya to pAchI kheMce che. kAnUna pAse e paNa potAno Topo utAre che. A paoNlisIthI sarakAranuM rAjyataMtra cAle che. jeTalA udhAmA A rAjyataMtrane khaseDavA thayA che teTalA koI mATe thayA nathI. chatAM joIe chIe ke vAyusaMcAra paNa thaI zakato nathI. bahAra game teTalI bUmarANa mace paNa e sarakAranuM eka paNa khAtuM baMdha nathI. eno vahIvaTa joI badhA sArA mANasone barAbara che" ema kahevuM paDe che. kAyadAnI bArIkI pAse potAnA khoTA zabdo pAchA kheMcatAM ene zarama naDatI nathI. sattAsthAnethI karAyelo nAnA amaladArano hukama enAthI dasaguNA pagAravALo paNa pALe ja. basono pagAradAra maeNjisTreTa moTA polIsa adhikArIne amuka gunegArane pakaDavA ke kabaje rAkhavA hukama kare to ene eno amala karavo ja paDe. sabhA: "ahIM to badhI vAto judI ja che. AvA saMyogomAM to konpharansa pramukhe rAjInAmuM ApI devuM joIe.' evuM na bolo; rAjInAmuM zuM kAma Ape ? ApaNe to kahIe chIe ke pramukha pramukhapadane dIpAve. AvA samaye rAjInAmuM ApavAnuM na hoya, sevA karavAnI hoya. bhaNelAoe pote jene abhaNa kahe che evA pramukhanI nizrA lIdhI che. maMdira ane mUrtine mATe game tema boMlanArAoe maMdiranA upAsaka ane vahIvaTadAra pramukhanI nizrA svIkArI che. emane rAjInAmuM ApavAnuM ApaNe kema kahIe ? A pramukha to kacchI komanA AgevAna che. e rAjInAmuM na Ape. e to kahe ke mArI badhI sattAno amala karIza. emaNe to dharmavirodhIonA virodhano nazo utArI nAkhavo joIe. jeTalA goTALA thayA hoya tenA hisAba mAgavA joIe; gunegArone nazIyata karavI joIe. pramukha to dhAre to badhuM ja karI zake. astu have samyagdarzana rUDha kema thAya te saMbaMdhe vadhu vicArIe :
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 : vicAradhArAne nirmaLa banAvo ! 53 vIra saM. 2456, vi. saM. 1980, mahA suda-7, budhavAra, tA. 5-2-1930 * deDha samyakta rUDha kyAre bane ? * jaDa-cetanano viveka : * sAco zAhukAra koNa ? * zrI saMgha pUjya che, paNa enI oLakha jarUrI che : * saMsAranI vAsanAnuM pariNAma : udaya koNa kare ? bhagavAna zrI mahAvIra devanA AtmAnuM dRSTAMta : dhanAM netro kevAM hoya ? vyAkhyAna kaI rIte sAMbhaLazo ? * pApanA rasiyAone sAdhuo naDatararUpa lAge : daDha samyakta rUTa kyAre bane ? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNijI zrI saMghanI stuti karI rahyA che. zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamayI pITha merU parvatanI pIThanI jema dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe ema pharamAvI gayA. zaMkA, kAMkSAM, vicikitsA, mithyAmatinI prazaMsA ane mithyAmatino paricaya, e pAMca doSothI e pIThamAM polANa thAya che ane e pAMca doSo TALavAthI e pITha dRDha bane che. samyagdarzana e AtmAno guNa che, ene vikasAvavA athavA sthira karavA A pAMceya doSono tyAga karyA vinA chUTako nathI. jene samyagdarzananI kiMmata che te ema na mAne ke-"AvI uttama cIja che; to teno nAza kema thAya ?' kImatI cIjono nAza jaladI thAya, kAraNa ke tene mAthe jokhama ghaNAM che; tenA upara ghaNAnI bUrI najara hoya che. sAmAnya cIja game tyAM paDI rahe, tene kAMI vAMdho na Ave. trAMbAno paiso khissAmAM paDI rahe paNa sonAmahora mATe to pAkITa joIe. jema vastu kimatI tema tenI rakSAnI ciMtA vadhAre. mATe samyagdarzanarUpI pIThane daDha banAvavA graMthakAra pAMceya doSothI bacavAno bhArapUrvaka upadeza Ape che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 zrI jinezvaradevanA vacanamAM prANAMte paNa zaMkA na thavI . joIe. kSayopazamanI maMdatAnA yoge na samajAya e bane, paNa tethI e ema na vicAre ke -'AvuM te hoya ? ApaNA magajamAM UtaratuM nathI ane ApaNane nathI samajAtuM mATe e kema banI zake ?' 172 742 e ja rIte bAhya game tevA ADaMbarathI paNa ene paramatanI abhilASA na thAya. prabhuzAsananI jyoti prakAzavaMtI ja che paNa kALanA mahimAthI ApaNI alpa najare e na dekhAya, chatAM paramatanI abhilASA to na ja karAya. vaLI dharmanA phaLamAM saMdeha na 2khAya. je dharmAnuSThAna karatA hoIe ke karavAnuM hoya, tenuM je phaLa jJAnIoe batAvyuM che, temAM jarA paNa saMdeha na rAkhavo joIe. guNAnurAga bahu jarUrI che. e barAbara keLavavAno ja che, paraMtu guNAnurAganA nAme jyAM tyAM na jhukAya, e khyAla rAkhavo paNa eTalo ja jarUrI che. Aje guNAnurAganA nAme ghora mithyAtvano pracAra thaI rahyo che. jenA guNonI prazaMsA karavI che, e vyakti kevI che, e na jue tene samajadAra koNa kahe ? zAstra evI prazaMsA karavAnI nA pADe che, paNa Aje to keTalAka kahe che ke ApaNe to guNa jovA, guNa kyAM 2helA che, e jovAnI jarUra zI ?' AvuM bolanArA kAM to ajJAnIo che athavA daMbhI che. jo A rIte jenI tenI prazaMsA karavAmAM Ave ke jenI tenI AgaLa jhUkavAmAM Ave to uThAvagIro guNano dekhAva karI tamane jhukAve ane loko mAne ke A badhA to yogya sthAne ja jhUkanArA hoya tethI tamArI pAchaLa doravAI pelA uThAvagIranA paDakhe caDI unmArge kheMcAI jAya to e pApanA bhAgIdAra koNa ? mATe guNarAgI jarUra banavuM paNa guNI supAtra joIe. kupAtranA dekhItA guNone jarA paNa vajana na apAya. guNanuM anumodana haiyAmAM jarU2 thAya paNa prazaMsA to vyakti yogya hoya to ja karAya, nahi to maratAM paNa na karAya. guNAnurAga rAkhavAno, paNa enA nAme gAMDapaNa na AvavuM joIe. e ja rIte mithyAmatino paricaya paNa na karavo. mithyAmati jIvo ghaNA prakAranA che. keTalAka jIvo ogha mithyAdRSTi hoya che. emane dharma sAthe bahu levA devA nahIM. deva, guru, dharmano kazo khyAla ja na hoya. e bIjAne 'mArA deva sAcA ane tArA khoTA' evuM kazuM samajAvavAnI paMcAtamAM paDatA ja nathI, evAnA paricayathI hajI bahu nukasAna na thAya. keTalAka mithyAddaSTi jIvo evA hoya che, je potAnA maMtavyane pracA2vA ane
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 743. - 13 : vicAradhArAne nirmaLa banAvo ! - 53 - 173 dRDhapaNe ThasAvavA avazya prayatna kare che. AvAno paricaya jokhamI che. tenAthI bacavA sAvadha rahevuM joIe. paNa A be sivAya trIjA keTalAka mithyAdRSTi jIvo evA hoya che ke je pote jaina kahevarAvavA chatAM zrI jinezvaradevanA nAme ja bhaLatI vAto kare che. enA nAme ja potAnI mana:kalpita mAnyatAono pracAra kare che. A trIjA prakAranA mithyAdRSTi jIvo sauthI bhayaMkara che. zAstra AvA jIvone utsutrabhASI kahyA che. emAM keTalAka nihnava paNa hoya che. AvA usUtrabhASI ane nihnavono paricaya AtmaghAtaka che, samyagdarzana guNano nAzaka che, mATe tenAthI dUra ja rahevuM joIe. have daDha samyakvarUpa pIThamAM rUDhatA lAvavI che. e mATe pariNAmanI suMdara dhArA cAlu rahevI joIe. e na rahe to rUDhatA AvavAnA badale daDhatA paNa cAlI jAya. pratisamaya vizuddha banatI jatI evI prazasta adhyavasAyarUpa uttama pariNAmanI dhArAmAM AtmA ghaNo kALa varte to daDha samyakta rUDha bane. rUDhatA lAvavAnA prayatna vinA ghaNA dRDha to bhedAI gayA. tamAre covIse kalAka rahevAnuM kyAM ? arthakAmanA ja bharacaka saMyogomAM ne ? saMyogo e, rItabhAta badhI ene ja lagatI ane pravRtti paNa lagabhaga saMsAranI, A sthitimAM prazasta adhyavasAyarUpa uttama pariNAmanI dhArA na hoya to daDha samyaktanuM paNa jIvana keTaluM ? paugalika saMyogonI AtmA para asara nathI thatI ema na mAnatA. jo ema na hoya to tame saMsAramAM zA mATe paDI rahyA cho ? pAMca-daza lAkha jAya tyAre kSaNabhara vairAgya Ave paNa bIjI ja kSaNe mana manAve ke - "kAMI nahi ! pharI meLavI laIzuM.' A asara nathI ? jaDa-cetanano viveka: polika padArthonI lAlasAnA yoge to saMsAra cAle che. pudgalanI AtmA para asara ja na hota to saMsAra kema cAlata? samyagdarzana thayuM tyArathI jaDa ane cetana judAM evo viveka jAgRta thayo. AvI jAgRtivALAmAM have kaI bhAvanA Take to samyakatva cAlu rahe ? jaDanI sevAnI ke cetananI sevAnI ? Aje tamArA hRdayamAM kaI bhAvanA che ? keTalAka to ema bole che ke-"jaDa cetana judA kharA, paNa jaDanI sevAmAM cetana haNAya to vAMdho nahi. badhA ema ja kare che ne ? zrI tIrthaMkaradeve paNa kyAM bhogo nathI bhogavyA ? bhogAvaLI karmane to e paNa AdhIna thayA ne ? vaLI AnaMdakAmadeva jevA agiyAra agiyAra pratimA vahana karanArA zrAvako paNa sarvavirati na laI zakyA. to ame to koNa mAtra ! are ! je AnaMda zrAvakane
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 gRhasthapaNAmAM avadhijJAna thayuM ane jemanI pAse gautama mahArAjAne paNa micchAmi dukkaDa' karavA paDyA, evA paNa saMsAra na tyajI zakyA to amArI zI vAta ?" AvuM mAnanArA ane bolanArAonuM samyakatva zuddha ke meluM ? zAstra kahe che ke samyagdaSTine AvA vicAro na Ave. dRSTAMtomAMthI AvA bhAvo tAravavA e zrI jainazAsanane baMdhabesatI vAta nathI. mahApuruSonAM dRSTAMtomAMthI A levAnuM che ? cetana ane jaDa judA e viveka haiyAno ke hoThano ? A vivekanA abhAve, samyaktanI sabhAvanAnA abhAve bhalabhalA AtmAo dharmanA zikhara parathI gabaDI gayA, to tame ame koNa mAtra ? samyagdarzana TakAvavAnI bhAvanA hRdayamAM na hoya to tamAro ke amAro adha:pAta nizcita che. tyAM amArA sAdhu veSanI ke tamArA tilakanI zarama nahi cAle. A zAsana juduM che. tyAM koIno pakSapAta nathI. jenapaNAnA nAte ke sAdhu yA zrAvakapaNAnA ilakAbe pApa karavA chatAM bacI javAze e-na bhUto na bhaviSyati. karmasattAe zrI tIrthaMkaradevanA AtmAnI paNa eka eka doSanI noMdha lIdhI che. marIcinA bhavamAM karelo kuLamada bhagavAnanA bhavamAM badalo levA AvIne hAjara thayo. kahe che ke tIrthakara bhale bano paNa karelA karmano vipAka cUkavo. ane eTalA mATe to vyAzI divasa devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM bhagavAnane rahevuM paDyuM. baMdhAyeluM karma bhogavyA vinA cAle ? garbhathI ja asaMkhyAta devo jemanI sevA kare, idronAM Asana jemanA puNya prabhAve kaMpe, evA prabhAvazALI bhagavaMtane paNa madanA yoge baMdhAyelA karme jatA na karyA ! jene asaMkhyAtA iMdro seve ene eka govALIo mArI jAya ? kAnamAM khIlA sudhdhAM ThokI jAya ? je karmasattA AvA AtmAone na choDe te tamane ane amane choDe ? tyAM koInI siphArasa cAlaze ? tyAM ema kahezo ke-bhAvanA to sArI hatI, saMsAra kAMI gamato na hato, paNa kuTuMba parivAranI dayA khAtara ja rahyo hato - to e cAlaze ? tame badhA koInA upakAra mATe saMsAramAM rahyA cho ? duniyAnA padArthonI mamatA chUTI nathI ema kaho. e baMdhananA yoge rahyA cho ane e baMdhanane sukharUpa mAno cho. Aje to vaLI enA premapUrvakanA pAlanamAM dharma manAvavAnI peravI thaI rahI che. jo emAM paNa dharma hoya to pachI dharma-adharmano bheda zI rIte ? jaDa ane cetananI bhinnatAnI mAnyatA kyAM rahI ? e vivekane TakAvavA uttama pariNAmanI dhArAnA sevana vinA chUTako
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 745 : vicAradhArAne nirmaLa banAvo ! - 53 175 nathI. paNa e dhArAnuM sevana bahu kaThina che. tamane saMsAra game che. e dhArA saMsArane kApavAnuM kAma kare che. e dhArAmAM saMsArane vaheravAnI ja vAta che. zrI saMghane merU jevo banAvavo che ne ? e merUnI pITha to evI baLavAna hoya ke asaMkhyAtA devo tyAM Ave to paNa eno eka aNu mAtra paNa na hAle. sabhA: Avo saMgha Aje zakya che ? Aje paNa zakya che ane bhaviSyamAM bhagavAnanuM zAsana raheze tyAM sudhI paNa zakya che. bhagavAnanuM zAsana jaze tyAre ja e nAza pAmaze. mATe to sUripuraMdara zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka ane eka zrAvikAmAM saMgha raheze ema kahIne saMkhyA TUMkAvI nAkhI. jo e zakya ja na hota to zAsana raheta kyAM ? zAsana DahoLAtAmAM nathI. "dharmakriyA karI toye ThIka ane na karI toye ThIka' -AvuM mAnanArAmAM zAsana nathI. dharmakriyA kadI na paNa kare paraMtu karavI ja joIe ane nathI thatI mATe potAne pAmara mAne-enAmAM zAsana Take. "dharmakriyA karI toye ThIka ane na karI toye ThIka-AvA udgAra to zuM, paNa Avo vicAra paNa jainazAsanavartI AtmAne na Ave. "saMsAramAM rahevAmAM vAMdho zo ? ema bolanArAmAM zAsana nathI. chuTAya nahi e bane paNa emAM potAnI pAmaratA mAne eno nitAra vahelo moDo nizcita che. sAco zAhukAra koNa ? saMyogavazAt bhale paisA na ApI zake paNa leNadArane hAtha joDIne potAnI lAcArI batAve te sAco zAhukAra che. paNa ema kahe ke-jA, jA, hoya to ApIe, na hoya to kyAMthI lAvIe ? kAMI bhAgI thoDA gayA chIe ?' A pramANe bolavuM e zAhukArInuM lakSaNa nathI. durbhAgyanA yoge leNadArane na paNa ApI zakAya, nAdArI paNa noMdhAvavI paDe, chatAM lAcArI kabUlanAranI zAhukArIne baTTo lAgato nathI. Aje to nAdArInI chUTa hoI potAnuM badhuM akabaMdha rAkhI nAdArI noMdhAvanArA pAkyA che. temanA leNadAro rUe che ane temanA potAnA dUdha cokhA akabaMdha rahe che. zAstra kahe che ke e to zAhukArIno premI paNa nathI. duSkarmanA yoge kadI nAdArI noMdhAvavAno samaya Ave to pahelAM badhuM rajU karyA pachI ja nAdArI noMdhAve e sAco zAhukAra kahevAya, paNa pahelAM badhuM strI, chokarAM ke bhAInA nAme caDhAvI pachI nAdArImAM jAya enAmAM zAhukArInI bhAvanA kyAM rahI ? ema bhale tamArAthI saMsAra na chUTe paNa pAmaratA to manAya ne ? A badhuM saMghasvarUpanuM varNana thAya che. samyagdarzana vivaraNa to tenI aMtargata Ave eTale e paNa kahevuM ja paDe ne ?
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 zrI saMgha pUjya che, paNa tenI oLakha jarUrI che H zrI saMgha pUjavA yogya che. zrI tIrthaMkaradevanI gerahAjarImAM e tIrthaMkara samAna che. e vAtanI puSTi mATe ja A badhI mahenata che. paNa sAthe ja e khyAla rAkhavAno che ke zrI saMghanA nAme kyAMka patharA na pUjAI jAya. koI evAM ToLAMnI pUjA na thaI jAya ke 2khe AtmAnuM ahita thAya. guNAnurAganA nAme mUrkha na banI javAya ! bhaktinA nAme AzAtanA na thaI jAya ! saMghapUjAnA nAme ja zAsanano saMhAra na thAya ! A badhuM jovAnuM kharuM ke nahi ? koI kahetA Ave ke - 'ame saMgha !' to emane kaho ke- 'bhAI ! tame saMgha kabUla ! paNa tamAro nAyaka koNa ?' to kahe ke- eka pAghaDIvALo, ene phAve tema calAve ane ame tenI pAchaLa cAlIe' to emane kahI do ke- 'e na cAle,' cAlatI Trene caDhavAno hakka dharAvanArAnA TopA para sikko coDelo hoya che. vaoNraMTa bajAvanAra belIpha pAse paTTo hoya che. paTTA vaga2 pakaDavA Ave to e ja pakaDAya, jo sAmo kAyadAno jANa hoya to ! e ja rIte saMghanuM nAma letAM Ave to tenI pAse paNa paTTo to joIe ne ? 746 je koI 'ame saMgha, ame saMgha' ema kahe tene pUcho ke - 'tamAro saMgha kono ? vANiyAno ke zrAvakano ?' e kahe ke - 'zrAvakano.' to pachI ene pUcho ke - zrAvaka kone kahevAya ? zrI jinezvaradevanI AjJA mAne tene ke na mAne tene ? tame evA hoziyAra thAo ke vANInA baMdhanathI koI tamane bAMdhI zake nahi. tame kaho ke - 'ame jyAM tyAM na namIe. mAthuM e to uttamAMga e yogyane ja name.' pelA kaheze ke - to ame tamane abhimAnI, durAgrahI kahIzuM.' to kahevuM ke - 'lAkhavAra kahejo. jarAye bAkI na rAkhajo.' paNa A badhuM koNa kahe ? jene mastakanI kiMmata hoya te. bAkI A to daza zerIyo goLo, phAve tema gabaDAvo tyAM zuM thAya ? tamArI bhAvanA to evI che ke - ame Ama ne Ama khAMtA pItA rahIe ane bhagavAnanuM zAsana ArAdhAI jAya to basa ! amAruM kAma thaI jAya. paNa ema jarAye zrama lIdhA vinA, buddhinA sadupayoga vagara zAsana ArAdhAI jatuM hota to saMsA2mAM raheta koNa ? badhA mokSamAM jaIne ja beThA hota ne ? saMsAranI vAsanAnuM pariNAma : eka eka vastunA marma sudhI pahoMcI tenI barAbara parakha karo to zAsana samajAya. vastu mAtrane nidAna vinA na vaLago to zAsanasevA thAya. zrI saMghane
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77 - 13H vicAradhArAne nirmaLa banAvo ! - 53 - 177 na mAnavAnuM samajAvavAnI A badhI mahenata thAya che ema na mAnatA. zrI saMgha pUjya che. enI AzAtanA amArAthI ke tamArAthI bhUlecUke na thavI joIe enI AjJAnuM khaMDana ajANatAMya na thaI jAya enI kALajI rAkhavI joIe. paNa saMgha saMgha hovo joIe ane tenI AjJA e prabhuzAsananI AjJA hovI joIe. ema nahi varte to samaya evo AvI lAgyo che ke-evA samudAyanA zaraNe javAmAM badhuM ja choDavuM paDaze. "bhagavAnanI mUrti pAchaLa A badhI dhamAla zI ? paththanI mUrti pAchaLa lAkhkhono vyaya ? supAtranA nAme tyAgI kahevAtA sAdhuonAM ATalAM badhAM mAna ? A vIsamI sadImAM jyAre jamAno vIjaLI vege AgaLa vadhI rahyo che tyAre A badhuM kema nabhe ?' AvuM kahenAro varga Aje vadhato jAya che. e loko kahe che ke - AjanA jhaDapathI AgaLa vadhI rahelA jamAnAmAM A mUrtio, A sAdhuo ke A Agamo kaI rIte uddhAra karavAnA che ? mUrti to vItarAgabhAva darzAve che, niSkriya beThI che, na rAga prere, na sukha sAhyabI Ape, mAtra vItarAga thavAnI bhAvanA prere ane sAdhu kevaLa virAgI thavAnI vAto kare. have vItarAganI mUrti ane virAganA vAghA paherelA sAdhuo A jamAnAmAM zo udaya lAvavAnA che ? udaya koNa kare ? e kahe che ke - "udaya to te ja kare je divasa Ugye navI navI zodhakhoLo karatA hoya, navA navA akhatarA karatA hoya, vepAra udyogonI navI navI yojanAo taiyAra karatA hoya. evA vejJAniko, vakIlo, baeNrisTaro, DaoNkTaro, dhArAsabhyo vagere udaya karI zake. jUnA kALamAM AcAryoe hita karyuM haze ! mUrtithI lAbha thayo haze ! paNa Aje emanAthI kAMI lAbha na thAya." AgaLa vadhIne kahe che ke - "jyAre duniyAmAM dhamadhokAra moTI moTI kaMpanIo ane kArakhAnAM sthapAI rahyAM hoya tyAre jaina samAja AraMbha-samAraMbhanA nAme ALasu banI pAchaLa rahI jAya e kema cAle ? maMdiramAM jaIne "tAra ho tAra ho" kare emAM kAMI dI' na vaLe. evI cetanavaMtI yojanAo taiyAra karo ke jethI samAjamAM cetana Ave. A badhI vartamAna mAnyatAo che. e samajAve che ke - mUrti, Agama, pUjA, sAdhu e badhuM kharuM paNa AjanA yugamAM e kAMI kAma na Ave. AvI spaSTa vAta emanI che. sabhA: 'AvI badhI mAnyatAonuM mULa zuM ?' enuM mULa saMsAranI vAsanA. je A zAsanane mAne tenI saMsAranI vAsanAo upara kApa paDe. AvI badhI mAnyatAo tene na satAve. je kALamAM
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - jemanI saMsAranI vAsanA ghaTI teo ja zAsanane pAmyA. mUrti, Agama, sAdhu vagere saMsAravAsanA vadhAravA mATe nathI paNa kApavA mATe che. saMsAranA premI pAse ame vItarAgane manAvavA mAgatA ja nathI. vItarAga, sAdhu, Agama vageremAM zuM paDyuM che te e mAne ? jenI saMsAravAsanA gaI hoya te ja ene mAne. saMsAravAsanAne poSavA pUrvanA zrAvako emane pUjatA hatA ane lAbha uThAvatA hatA ema na mAnatA. saMsAravAsanA jIvatI rAkhI jinapUjAthI lAbha meLavanArAne to e lAbha pacAvavo bhAre thaI paDyo che. -. bhagavAna zrI mahAvIradevanA AtmAnuM dAMta: bhagavAna mahAvIradevanA jIve vizvabhUtinA bhavamAM saMyamanAM phaLanA badalAmAM mAtra baLa mAgyuM, to enuM pariNAma zuM AvyuM? e pacAvatAM emanuM tela nIkaLI gayuM. vAsudeva to thayA paNa pachI sAtamI narake javuM paDyuM ne ? "ATalI zarIranI mamatA tajI, Avo ghora tapa tapyA, to phakta ATalI najIvI vAtamAM AvaDI moTI zikSA ?' evI zarama karmasattAne na AvI. jainazAsane varNavelI karmasattA bahu bhayaMkara che. jevuM jainazAsana UMcuM tevI karmasattA bhayaMkara. kevI bhayaMkara ? e udayamAM Ave tyAre sAkSAt tIrthaMkaradevanA AtmAne paNa na jue. avadhijJAnanA dhaNI evA asaMkhyAtA iMdro paNa na mAlUma eve samaye kyAM chupAI jatA hatA ! sudharmAindra bhagavAna mahAvIra pAse siddhArtha yakSane mUkyo hato. zA mATe ? prANAMta upasargamAM prabhunI rakSA karavA mATe. yakSanA maMdiramAM prabhune bhayaMkara upasargo thayA tyAre e ja rAtrinA e nAmadAra pharavA gayelA. sevAmAM rahelA e siddhArthe amuka gAmamAM bhagavAnanA nAme keTalAka upadravo karyA hatA. karmasattA AvI che; mATe ceto. pAMca-pacIsa varSanA bhogavaTAno badalo evo bhogavavo paDaze ke nava ne pANI UtarI jaze. karelAM karmanuM phaLa bhogavavuM paDaze, e vAtamAM zraddhA che ke nahi ? puNyavAna paNa gabaDI gayA tyAM tame ame zuM hisAbamAM ? tamArI to mAnyatA che ke-"cAle tema cAlavA do, bhagavAnane be tilaka karI AvazuM eTale patyuM, ApaNe kyAM lAMbu pApa karIe chIe ?' jene je joIe te mATe je kAMI karavuM paDe te karI levAmAM e lAMbu pApa mAnato ja nathI. ane kadAca mAnato hoya to vicAre ke bAre mahine saMvatsarI pratikramaNamAM micchAmi dukkaDa'daI dezuM agara ekAda pUjA bhaNAvI prAyazcitta karI lezuM eTale basa ! badhuM patI jaze. A bhAvanA Aje che. dharmInAM netro kevo hoya ? bhoMya para paDelA pAMca rUpiyA levA mATe pagathI dAbI devAmAM pApa mAno
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13: vicAradhArAne nirmaLa banAvo ! - 53 cho ? adattAdAnanA paccakkhANavALo paNa manamAM samAdhAna karI le ke-bIjAnA hAthamAM jAya enA badale mArA hAthamAM Ave te khoTuM zuM che ? emAM vaLI be-pAMca hajArano hIro hAthamAM AvI jAya to vicAre ke AraMbha nahi karavo paDe. manamAM ja mAnI le ke-adattAdAnano doSa to lAge che paNa AraMbhanA doSathI to bacAya che ne ? paNa e gAMDAne khabara nathI ke e AvelA harAmanA hIrAthI hajAra jAtanI malina bhAvanAo manamAM jAgaze ane bIjAM aneka pApo baMdhAze. kamAvA mATe to AraMbha hato, have to bhogavavAM kema ! enI hoLI manamAM UbhI thaze. vaLI adattAdAnano doSa naphAmAM ane koInuM paDeluM ghara bheguM karavAnI Teva inAma khAte. A rIte dhIme dhIme vratamAM pola paDe to samyaktva jAya, mithyAtva Ave, tIvra baMdha thAya ane pachI karmasattA kAnabuTTI pakaDIne AtmAne jyAM laI javo hoya tyAM upADI jAya. 749 179 AjanA zrAvako to kahe che ke sAdhuno dharma judo ane ApaNo dharma judo'-A vAta kharI che ? e kahe che ke-sAdhu to ekAMte tyAganI vAta kare paNa e ApaNAthI thAya ? zAstra to kahe che ke-zrAvaka ane sAdhunI bhAvanA eka ja hoya. pravRttimAM bheda hoya. sAdhu AcAre sAdhu che, zrAvaka vicAre sAdhu che. zrAvaka niyamA sAdhu bane e kAyado nathI paNa ene sAdhu thavAnA mano2tha to jarUra hoya ja. sabhA 'jaMgalamAM navuM nagara vasatuM hoya, rAjA vagere na hoya to tyAM vinA mUlye vasanArane adattAdAnano doSa lAge ?' jyAM sarvathA mAlikI na saMbhavatI hoya tyAM doSa na lAge e vAta pachI karazuM paNa trIjuM vrata lenAra mATe to e paNa chUTa nathI. bhale koInI mAlikI nathI chatAM e na le. badalo ApIne hakkapUrvakanuM je maLe tenAthI e calAve. pArako icchApUrvaka Ape te le, e vAta judI. Aje eka evI mAnyatA che ke rastAmAM paDelI cIja hoya to te laIne derAsa2mAM mUkavI, paisA hoya to laIne bhaMDAramAM nAkhI devA. paNa zAstra nA pADe che. kemake be-cAra AnA ke be pAMca rUpiyA sudhI to e bhAvanA TakI rahe paNa jyAM kImatI cIja maLI jAya tyAM lenArane ema thAya ke 'je cIja bhagavAnane khape te mane kema na khape ?' ema vicArI khIsAmAM mUke. dharmI AtmA A rIte zarUAtathI ja anAyAse pApamArge kheMcAya che. mATe sAvacetInI bahu jarU2 che. adattAdAnanA niyamanA dRSTAMtamAM evI vAta Ave che ke eka rAjA vanamAMthI ekalo pasAra thaI rahyo hato. tyAM deve parIkSA karavA rastAmAM mAyAthI eka pachI eka mUlyavAna vastuo paDelI
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 batAvI chatAM rAjA te tarapha najara sarakhI na karatAM pasAra thaI gayo. tyAre deve pragaTa thaIne kahyuM ke tuSTo'm / sAco vratadhArI te A. dharmInAM netro evAM keLavAyelAM hoya ke e bIjuM na jovAnuM jue ja nahIM. sAmethI devAMganA cAlI jatI hoya to paNa zrAvakanuM AMkhanuM popacuM UMcuM na thAya to pachI kudRSTithI jovAnI vAta to kyAM rahI ? A rIte rahenAra ja vrata pALI zake. ayogya vastu jovAmAM lIna banelA vrata zI rIte pALe ? parvatithie zIlapAlananA niyamavALA te ja divase nATakaceTaka ke sinemA jovA jAya ? jAya to tenI kaI hAlata thAya ? vezyAnA gharamAM rahIne brahmacarya pALavAnI tAkAtavALA to tame badhA nathI ne ? nATaka ceTaka ane sinemA jonArAnI vratamAM sthiratA rahe ? tyAM eka eka naMgane joIne kaI bhAvanA thAya ? tamArAM mana keTalAM sthira che ? viSayomAM lIna banelA ane pAI mATe paNa anIti karanArA AvA bhayaMkara pralobhanavALA sthAnamAM jaIne hRdaya zuddha rAkhI ghera Ave kharA ? AjanAM nATaka, sinemA Adi to kSayaroganAM, mULa che. rAtribhojananA niyamavALA paNa mahinAmAM be-cAra divasanI chUTa rAkhe che te zA mATe ? A nATaka AdimAM jAya tyAre bhAIsAhebane joIe mATe ja ne ? zrAvakanA dIkarAe rAtre khAvAno prasaMga Ave evI sthiti zA mATe UbhI karavI ? nATaka ceTakamAM sArI bhAvanA Take ? vyAkhyAna kaI rIte sAMbhaLazo ? 180 750 samyaktvanI pIThanI rUDhatA mATe je pariNAmanI dhArAnI vAta karavI che te mATe A pIThikA bAMdhI rahyo chuM. dRDhatAmAM to doSa TALavAnA hatA; rUDhatAmAM hRdayane keLavavAnuM che. dRDhatAmAM doSothI AghA rahevAnuM hatuM; rUDhatAmAM to covIse kalAka kayA manoratho UchaLe e nakkI karavAnuM che. tamane vicAre sAdhu banAvavA che. AcAre bano e to uttama vAta che paNa e na banAya to vicAre to sAdhu bano ne ? tame taiyAra thaIne sAMbhaLavA Avo ! taiyArI vinA Avo cho mATe phAvaTa AvatI nathI. kapaDAM paheravAM enuM nAma taiyArI nathI. doSa doSa rUpe dekhAya ane guNa guNa rUpe dekhAya eTale doSane tajavAnI ane guNane levAnI taiyArI joIe. e hoya to vyAkhyAna phaLe. tamArI A taiyArI hota to A cha-cha mahinAthI vyAkhyAna vaMcAya che, to rAtribhojana cAlu rahyuM hota ? abrahma evuM ne evuM rahyuM hota ? nATaka, ceTaka,
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 : vicAradhArAne nirmaLa banAvo ! - 53 181 sinemA, cAha, prAna, bIDI, sigAreTa jevI kSudra cIjone jIvanamAM hajI sthAna rahyuM hota ? 'A na chUTe ! A na bane !' ema ja karyA karazo to AgaLanuM pAmazo kaI rIte ? evuM na mAnatA ke ekI sAthe na chUTe, krame krame ja chUTe-tamAre ekI sAthe choDavuM hoya to na chUTe evI A badhI cIjo nathI. A to doSa tajavo nathI, guNa levo nathI tyAM vyAkhyAnamAM rasa Ave kyAMthI ? be-pAMca vAkyothI UbharA jevo uchALo AvI jAya paNa ene zamI jatAM vAra na lAge, kAraNa ke amala vinA e Take zI rIte ? rasa tenuM nAma ke doSane doSa tarIke jANyA pachI e tajavA mATe AkAza-pAtALa eka kare. ema ja thAya ke-kema na tajAya ? 751 'huM kevo ? huM zuM karuM chuM ? mArAthI zuM karAya ? mArAthI zuM na karAya ?' covIsa kalAkamAM eka kalAka paNa A aMge vicAravA mATe rAkhyo che ? jo tame badhA AvuM kAMI na vicAro to mAro ane tamAro meLa lAMbo kALa na nabhe. cha mahinA vyAkhyAna sAMbhaLyA pachI zuM pAmyA, tenI kAMI noMdha rAkhI che ? bhAvanA, vicAro ane vartanamAM zuddhi ane uttamAM AvatI javI joIe. vicAra ane vANI evA thaI jAya ke je sAMbhaLI sAmAne zi2 jhukAvavAnuM mana thAya. tamArI kuTevo na jAya tyAM sudhI vyAkhyAna pariNAma na pAme. mAruM eka mahinAnuM vyAkhyAna ane tamAro eka divasano sinemA ! mArI mahinAnI mahenata para pANI pharI vaLe. pUrvanA puNyavAno evA hatA ke hajAro varSa saMsAranI kAryavAhI kare paNa eka ja dharmadezanA sAMbhaLatAM jIvanamAM parivartana AvI jatuM-eka ja dharmadezanA emanA mATe kalyANakAriNI banI jatI. Ama kema ? tamane jeTalI lahejata tyAM nATakasinemAmAM Ave che teTalI lahejatathI ahIM saMbhaLAtuM nathI. ahIM to dRSTi kyAM, vicAro kyAM ane besavAnI rIta paNa nirALI-ane tyAM to paDado UpaDyo ke haiyuM ekatAna, bIjI badhI kriyAo baMdha, AMkho sthira, jANe jIvatA jAgatA paNa cItarelAM pUtaLAM joI lo ! ridrI daridratA bhUlI jAya ane zrImAna paNa bIjI ciMtA bhUlI jAya. badhA ekAkAra. prabhunI mUrtinAM darzana e rIte kadI karyAM ? sabhA 'tyAM to paisA kharcI TikiTa levI paDe che ne ?' upakAra mATe, dIna, hIna, garIba, tavaMgara badhA lAbha laI zake te mATe ahIM TikiTa na rAkhI mATe A akImatI ema ? paisA ApIne lAvo te ghaDAne Takoro mAre ane paisA vagara ghaDo lAvo tyAM kAMI na juo ema ? to pachI A vyAkhyAna tamane phaLe zI rIte ? bhagavAna pAse badhA je rIte Ave che e paNa
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 752. jovA jevuM che. jo ke ATalI paNa rUDhi cAlu na hota to koI Avata paNa nahi. eTale Ave che e to ThIka che paNa Ave che kaI rIte ? maMdiramAM Ave, pradakSiNA kare, gokhelA ekAda zloko ke duhA bolI jAya, (temAM paNa azuddhio to hoya) sAthiyo kADhe, badAma mUke, yaMtravat badhuM karI ravAnA thaI jAya-paNa e na vicAre ke-huM koNa ? kyAM Avyo chuM ? A bhagavAna koNa che ? ahIM kaI rIte avAya ? kaI rIte bolAya ? e kazo khyAla ja na hoya evI dazA che. utAvaLo utAvaLo Ave, cIja-vastu haDapheTamAM leto jAya enuM dhyAna paNa na rahe ane jeTalA jozathI Avyo eTalA jozathI pAcho jAya. pachI bhagavAna eno paNa ene khyAla na hoya-AvI AjanI tamArI sthiti che. vicArazIla mANasane to maMdiramAM paga mUkatAM paNa paga bhAre thaI jAyaene tarata manamAM vicAra jAge ke-A sarva doSamukta ane huM pApathI bharelo, AvA paramAtmA pAse kema javAya ? kema UbhuM rahevAya ? kema stuti thAya ? e badhA vicAro pachI ene Ave. pachI maMdiramAMthI nIkaLatAM paNa ene trAsa thAya. ene ema thAya ke- "have A pavitra saMga chUe na mAlUma have A AtmA kyAM jaI paTakAze ?' AvA koI vicAro Ave che kharA ? zAstra eTalA mATe to evAM vidhAna ane evAM sUtro bolavAnAM pharamAvyAM che ke jenA eka eka zabdanA arthane vicAro to paNa bhAre parivartana AvI jAya. paNa e badhuM che kyAM ? A to sUtra bolyA na bolyA, doMDAdoDa karI ane phUdaDI pharIne cAlyA; A sthiti hoya tyAM zuM thAya ? | nATaka sinemAmAM sArI beThaka zodhIne bese pachI bhale cAra AnAno TikiTavALo hoya ke pAMca rUpiyAvALo hoya. barAbara dhyAnathI jue, joyA pachI vAraMvAra e dRzyo vAgoLe, je maLe ene rasapUrvaka enI vAto saMbhaLAve, bIjI vakhata jovA javA cAra sAthI paNa taiyAra kare, Ama kaMIkane pAyamAla kare. jyAre ahIM sthiti sAva UlaTI. huM pheravI pheravIne eka eka vAta aneka vAra samajAvuM chuM. chatAM bahAra jaIne e vAta bIjAne samajAve evA keTalA ? UlaTuM koI pUche to kahe ke "mahArAja samakita, samakita karatA hatA, vAta bahu majAnI hatI, game evI hatI, paNa ApaNane kAMI yAda rahe nahi ane ApaNAthI kAMI bane paNa nahi." Ama saravALe vAta zUnyamAM Ave. uparathI be sAthI AvavA taiyAra thayA hoya te paNa gumAve. ahIMnA sAMbhaLanArAoe navA zrotA keTalA banAvyA ? ahIM keLavavAmAM AvatA vicAro keTalAnA hRdayamAM utAryA ? A badhAno saravALo mAMDo to javAbamAM prAya: mIDuM ja Ave evuM dekhAya che.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 753 - 13 vicAradhArAne nirmaLa banAvo ! - 53 - - 183 dharmakriyAmAM gharano nAyaka paNa kahI de ke-"zuM karIe ? ene rUce to kare, ApaNo upAya nathI." e ja vaDIla zALAnA zikSaNa mATe ke dukAnadArI mATe barAbara kaDakAI rAkhe. jarA paNa gaphalata cAlavA na de. cAra dIkarAnA bApane pUchIe ke badhA pUjA kare che ? to kaheze ke-moTAne to phurasada ja nathI, nAno ramatiyALa che, vacalA be kadI kadI pUjA karavA jAya che paNa roja to e paNa jaI zakatA nathI. zuM karIe ? A to saMsAra che ! ema ja cAlyA kare." A badhA pAchA duniyAdArInI vAtamAM kevA che ! ema pUcho to kaheze ke-moTo peDhI barAbara saMbhALe che, bIjo vakIla banavAno che, trIjo meDikalanuM kare che, cotho vaLI kAMIka bIjuM, paNa ekeya navarA nathI. badhA kAme lAgI gayA che. rAtre khAvAnuM keTalAne baMdha ! evuM pUcho to kahe ke-sAheba.! e na pUchatA. kuTuMba moTuM, kyAM roja roja kajiyA karavA besIe. koI koIvAra kahIe chIe paNa have e to jene rUce te kare. jorajulamathI kAMI thoDuM karAvAya che ? sAmAyikanuM pUchIe to kaheze ke-sAheba, huM ja koI koIvAra karato houM tyAM emane zuM kahuM ? e ja dIkarAo jo gharanA kAmamAM akhADA kare to saMbhaLAvI de ke-AvA patharA kyAMthI pAkyA ? ame kAMI tamArI gadhAmajUrI karavA thoDA jamyA chIe ? mATe garabaDa karyA vinA kAme lAgI jAo: Ama "vyAkhyAne phAve to jAya paNa dukAne javuM ja joIe, sAmAyikapratikramaNa phAve to kare bAkI nAmuM to lakhavuM ja joIe, copaDA taiyAra joIe, khatavaNI bAkI na rahe, vyAja gaNatAM barAbara AvaDavuM joIe, mAla levAvecavAnI AvaData hovI ja joIe, sAmAyika letAM na AvaDe to cAle, pratikramaNa na AvaDe to bIjA karAve ane ApaNe sAMbhaLIe emAM kAMI vAMdho na Ave." AvI manovRttivALAnA kayA khUNAmAM samyakta rahe, e vicAraNIya che. pApanA rasiyAone sAdhuo naDatararUpa lAge? jo mA-bApa ke vAlI potAnA saMtAnane baLAtkAre paNa dharma na karAve to karAve koNa ? davA baLAtkAre pavAya, kaDavA ukALA baLAtkAre pivaDAvAya, DaoNkTarane bolAvI tIvra hathiyAro baLAtkAre zarIramAM khosAvAya, jarUra paDyuM. ATha dahADA baLAtkAre bhUkhyA paNa rakhAya; zarIranA roga mATe A badhuM thAya ane AtmAnA roga mATe jarAya dabANapUrvaka kAMI na karAvAya. e to ene manamAM AveM to kare, nahi to kAMI nahi, AvuM badhuM cAle ? chokaro jUThuM bolato thAya, anIti kare, anAcAra seve to enA upAya mATe koI DaoNkTara rAkhyA che ?
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 754 sabhA 'sAdhu mahArAja che ne ?' to e sAdhu mahArAjano pAka baMdha thAya evI peravI kema karavA mAMDI che ? tamArA rogonI polo ughADI na pADe mATe ? e kahe che ke-sAdhuo amArI pragatimAM ADe AvanArA che; aDhAra pApasthAnakano hAu Ubho karI vikAsa rUMdhI rahyA che, nAnI nAnI bAbatomAM hiMsA, jUTha, corI kahIne pApa-pApano pokAra karI rahyA che, paisATakAne parigraha kahIne ane AraMbhAdimAM hiMsA-hiMsA karIne pragatinI ADe dIvAlo UbhI karI rahyA che. A kAraNathI to sAdhuo Aje emanI AMkhamAM kaNAnI jema khaTakI rahyA che. sabhA e kahe che ke, jaina samAjanuM nikaMdana sAdhuoe kADhyuM che.' e bhale kahe paNa tame samajI rAkho ke samAjanuM nikaMdana sAdhuoe nahIM paNa e rakhaDatA lokoe ja kADhyuM che. samAjanuM dharmarUpI dhana e lUMTArAoe ja lUMTyuM che. maMdira tathA sAdhu pratyenI avicaLa pUjya bhAvanAno nAMza e ja zraddhAhIno karI rahyA che. zrI vItarAga pa2mAtmAnI mUrti pratye avajJAbhAva pedA karanArA e ja durAtmAo che. zrI jinezvaradevanAM maMdira, mUrti, Agama, sAdhu vagerene mAnavAmAM jainatva che. e jainatvano nAza karavA mATenA emanA prayatno che. enAthI bacavA mATe suMdara pariNAmanI dhArAno upAya ApaNe levo joIe. dRDha samyaktvane pariNAmanI dhArAthI ApaNe rUDha karavuM e karavA mATe je je bhautika padArtho ApaNane iSTa che tene aniSTa mAnavA paDaze. e mATe ja suvihitaziromaNI sUripuraMdara AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe kahelI bhAvanA tathA kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdra sUrIzvarajI mahArAjAe kahelA zrAvakanA manoratho huM tamane kahevAno chuM. samyagdarzana rUpI pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha karavAno prayatna che. e samyagdarzananI sAme saMghanA nAme elaphela bolanArAo sAthe ApaNane kAMI meLa nathI. evA saMghano inakAra karavAnA ane evI sattAne bhUzAyI karavAnA prayatno karavAnI ApaNI pharaja che ane e pharaja bajAvatAM kajiyAkhoranA ilakAbane sukhapUrvaka vadhAvI levA ApaNe taiyAra chIe. e mATe vizeSa varNana have pachI.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 : zAsananI rakSAmAM prabhusevA ! vIra saM. 2456, vi. saM. 1987, mahA suda-8, guruvAra, tA. 6-2-1930 dharmanI sAdhanA zA mATe ? 0 zrI jainazAsana eTale ? dharmanI kiMmata samajAya to ? * Arya koNa, anArya koNa ? * jainazAsanano upadeza zAno upadeza Ape ? hakkano haDakavA : jo haju paNa mauna rahyA to ? * kartavyano viveka : cAlo konpharansamAM : 54 dharmanI sAdhanA zA mATe ? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNIjI zrI saMghanI stuti karatAM pharamAvI gayA ke jema merUnI pITha vajraratnamaya che ane dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che tema zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajraratnamaya pITha paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe ane ema hoya to ja e zrI saMgharUpa merU Take. e pIThamAM jo doSarUpa chidro paDe to kumatavAsanArUpa jaLa pese ane parvata polo bane. polo banelo parvata rakSaNahAra banavAne badale saMhAraka thAya. samyagdarzanarUpa pIThane polI banAvanArA doSo pAMca che. zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, mithyAmatinI prazaMsA ane teno paricaya. e ApaNe joI gayA. A pAMca doSo jyAM hoya tyAM saMghatva rahI zakatuM nathI. jyAM pAyo polo thAya tyAM pahADa Take zI rIte ? A to merU jevA pahADanI sAthe sarakhAmaNI che ! merU eTale lAkha yojana UMco. e kAMI nAnosUno nathI. UMce pade besavAnI bhAvanAvALo vAtavAtamAM DolI UThe, caLa-vicaLa thaI jAya e nabhe nahi. A zAsanamAM rahenArathI zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA thAya ja nahi. potAne je vAta na samajAya tyAM matimaMdatAdi kAraNo mAne paNa 'A kema hoI zake ?' evI zaMkA na uThAve. temaja enAthI kAMkSA eTale paramatanI abhilASA na thAya. duHkha jAya ane sukha Ave evI bhAvanAthI dharma kare ane duSkarmanA yoge duHkha
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 186 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - ' : 756 Ave, sukha jAya to ghaNAne dharmanA phaLamAM saMdeha thAya che. paraMtu Ama na banavuM joIe. mATe to kahyuM ke-dharmanI sAdhanA AtmakalyANa mATe che, paudgalika sukha mATe nathI. kema ke e sukha e vAstavika sukha ja nathI. mithyAmatinI prazaMsA thAya ja nahi. Aje to guNAnurAganA nAme jainasamAjamAM evA puruSo gavAI rahyA che ke jethI jainazAsana chinnabhinna thaI jAya. e ja rIte mithyAmatino paricaya paNa na karAya. A doSo jAya tyAre samyagdarzanarUpI pITha dRDha bane. daDha banyA pachI rUDha, rUDhatA AvyA pachI gADha ane tyAra bAda e avagADha bane. avagADha banI gayA pachI to e evI nircALa bane ke DagAvI DagAvAya nahi. paraMtu, jyAM vastunuM ja ThekANuM na hoya, mULamAM ja daDhatA na hoya tyAM rUDhatA, gADhatA ane avagADhatAnI vAta kyAM karavI ? ApaNe kAle kahI gayA ke-A pIThane rUDha banAvavA sAdhu nahIM banI zakanAra AtmAe paNa vicAre sAdhu thavuM ja joIe. prabhunA zAsanamAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA-e cAreyane sthAna che. temAM prathamanA be to sarvaviratidhara che ane pAchaLanA be yadyapi sarvavirati vinAnA che to paNa enI bhAvanA to sarvaviratidhara banavAnI ja che. kyAre sarvavirati prApta thAya ! e eno manoratha che. sarvaviratinI rakSAmAM potAnuM sarvasva homI devuM paDe to homI devuM evI e bhAvanAvALA che. AvI bhAvanA hoya to ja samyaktva daDha bane. pachI rUDhatA mATe pariNAmanI dhArA kevI joIe ? zrI saMghamAM covIseya kalAka kevA prakAranI pariNAmanI dhArA vahetI rahe to rUDhatA Ave ? samaye samaye pariNAmanI vadhatI jatI zuddhivALA uttama adhyavasAyomAM zrI saMgha rame to rUDhatA Ave ane to zrI saMgha sAmenAM AkramaNo ApoApa dabAI jAya. paNa evA sArA vicAra tyAre ja Ave ke jyAre zrI jinezvaradevanA mArgamAM avicaLa zraddhA thAya. zAstranI koI vAta ene na samajAya to paNa e ema mAne ke-evI ghaNI vAto hoya ke je na paNa samajAya. paraMtu tameva sarjaM nisaMva, gaM nihiM paDyuM !' zrI jinezvaradevoe kahyuM te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM che." e mAnyatA evI dRDha hoya. ahIM ja pola hoya to zuM thAya ? Aje to koI ekAda kalpita vAta vahetI mUke tyAM anekanAM mana DahoLAya. AjanI to dazA ja judI che. prabhunA mArge caDelA koIne paDelo sAMbhaLe ke mArgamAM beThelA ghaNAne evI mUMjhavaNa thAya che ke-mArgamAM ja kAMIka khAmI che. A kevI dazA ? bajAramAM koI
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 757 - 14 : zAsananI rakSAmAM prabhusevA ! - 54 - 187 devALuM kADhe to bIjA vepArIo vepArane bhUMDo nathI kahetA. jyAre ahIM to mULa vastu para ja hallo lAve che. AvI kaphoDI AjanI hAlata che. e sUcave che ke daDhatA nathI AvI. koI kALa evo paNa Ave ke jyAre sArA sArA paNa khase toya zradhdhALu to kahe ke e bicAro pAMgaLo ! paNa enI sAthe pote paNa bhUsako na mAre. Aje to paDanArA pAchaLa kaMIka paDatuM mUkanArA che. zrI jainazAsana eTale ? zrI jainazAsana e A saMsAramAM UMcAmAM UMco parvata che. tyAM to puNyavAna Take. akkala vinAnA to gabaDe ja. A zAsananI khUbI e ke khAvuM nahi paNa devuM; mAla ApaNo paNa bhoga bIjAne. jene duniyA potAnuM mAne tene A zAsanamAM pArakuM manAvAya che. rahevuM duniyAmAM, jIvavuM duniyAmAM ane bhAvanA duniyAthI para thavAnI che. lUMTAruo sAthe vasavuM ane zAhukArI akhaMDita sAcavavAnI che. coTTAonA sAthamAM rahIne prAmANikatAne AMca AvavA na devI, e A zAsana che. rahevuM baMgalAmAM paNa mAnavA ene kedakhAnAM, e A zAsana che ! sabhAH "anya darzano paNa mamatva ghaTADavAnuM to kahe che !" kahe che, paNa e nAmanuM! jyAM beThA je vastu karavI paDe ene e dharma manAve che. gRhasthAzramane e dharma kahe, kanyAdAnane e mahApuNya kahe-pachI ? ahIM to kanyAdAna nivAravAnI vAta che. jainazAsana zuM cIja che te tame hajI samajyA nathI. ahIM to Ave e ja Azcarya, AvyA pachI na paDe e ja navAI, pAmeluM na hAre e ja adbhuta, bAkI na Ave emAM Azcarya nathI, paDe emAM kAMI navAI nathI. pAmeluM hArI jAya e kAMI navuM nathI. siMhanA garjArava thAya tyAM na bhAge e ja parAkramI. siMhanI trADathI hAthInA ToLAmAM nAsabhAga thAya to haraNiyAM vagereno zo hisAba ? sabhA: "A dharma eTalo badho sakhta ?' jarUra ! ahIM kAMI pola nathI. jema ghara moTuM tema sakhtAI vadhAre. sAmagrI ghaNI tema killo majabUta ane cokIpahero vadhAre. bhIlanA gharane bAraNAMnA ThekANAM nahIM ane tamArA gharanAM bAraNAM evAM majabUta ke coranAM hathiyAra paNa buThThAM bane. jema cIja UMcI tema tenA rakSaNanI cokasAI vadhAre. makAna UMcuM tema pAyo UMDo. upara jevuM vajana tevA ja majabUta ane moTA thAMbhalA. A to eka AdamI paDe ke tarata kahe ke-dharmamAM kAMI khAmI paNa ApaNA bApa (jJAnI puruSo).
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 75 188 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - kahI gayA che ke paDe emAM kAMI navAI ja nathI; na paDe to ja navAI samajavI. paDelAnI saMkhyA na paDelA karatAM anaMtaguNI che. eTale mahenata caDAvavAnI thAya, caDAvyA pachI sAcavavAnI thAya. paDatAne Teko apAya tema hoya to Teko ApavAnI, jhilAya tema hoya to jhIlavAnI, goThavAya tema hoya to goThavavAnI mahenata thAya paNa ene dhakko mAravAnI ke enI pAchaLa paDatuM mUkavAnI mUrkhAI na karAya. sabhAH "to pachI caDhavAnA sAdhanane nisaraNI nAma kema ApyuM ?" sArI rIte caDhI zakAya mATe nisaraNI. jo kALajIthI cAle, AMkha ughADI rAkhe, kaTheDo barAbara pakaDe ane cUke nahi to upara jAya; nahi to bhoMyataLiye paTakAvAnuM to lakheluM ja che. bacce caDhavA mAMDe ke "joIne caDhaje" ema kahevuM paDe. caDhavAnI vastu hoya tyAM na paDavAnI sAvacetI ApavI ja paDe. e na rAkhe te caDhI na zake. sArI vastunI pAchaLa bhayanA hetu ghaNA che. hajAranI rakama laIne bahAragAma jato hoya to "corathI sAvadha raheje" ema kahevuM paDe. pelo kahe ke maMgalamAM ja cora ? to kahevuM paDe ke hA ! cora to e cIjanI pAchaLa rahelA ja che. mATe to sAvacetI ApavI paDe che. khAlI khIssAvALo pATiyA para UMghI jAya paNa pAse jokhamavALo prAya: UMdhe nahi ane kadAca UMghe toya be kalAkamAM bAvIsavAra jhabakIne jAgI jAya. A badho anubhava che ne ? jainazAsana nAnuMsUnuM nathI. dharmanI kiMmata samajAya to...! anaMta puNyarAzi ekaThI thAya tyAre mAnavabhava maLe ane te pachI anaMtI anaMtI vadhatI puNyarAzie Aryadeza, AryajAti, AryakuLa maLe ane tethI paNa puyAI vadhe tyAre zrAvakanuM kuLa maLe. tyAM paNa susaMskArita ghara keTalAM ? temAMye zrI jinezvaradevanA zAsananI vAsanAthI vAsita ghara keTalAM ? emAMye susthira rahenArAM keTalA ? amala karanArAM keTalAM ane AraMbha karyA pachI chevaTa sudhI TakI rahe evA pariNata keTalAM ? ahIM ATalA bhegA thayA che paNa aNInA avasare UbhA rahe evA keTalA ? keTalAka to evA che ke je jarAka khabara paDe ke kaMIka dhamAla che to tarata UThIne cAlavA mAMDe. e to ema ja mAne che ke amArA vaDe ja dharma jIve che tethI ame jIvatA hoIzuM to pachI dharmanaMjivADIzuM mATe jAtane pahelAM sAcavI levI. dharmanA bhoge paNa amAre jIvI javAnuM. amArA bhoge kAMI dharmane na jivADAya." Aje moTA bhAge AvI dazA che. sabhA: kahevata che ne ke jIvato nara bhadrA pAme !
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ s - - 14 : zAsananI rakSAmAM prabhusevA ! - 54 - 189 svArthIonI e kahevata che. dharmanA bhoge jIvanAra dharmI nathI. paisA mATe jIva e mANasa nathI paNa janAvara che. tame pahelA maravA taiyAra cho ke pahelAM dharmane mAravA taiyAra cho ? zrI tIrthakara devoe potAnA bhoge dharmane sAcavyo che tyAre emane kevaLajJAna thayuM. "ghera gayuM e saMyama ! eka govALiyA jevo khIlA mArI jAya ane huM mAra khAI lauM e kema bane ?" AvuM bhagavAna zrI mahAvIradeve vicAryuM hota to emane kevaLajJAna thAta ? baLa to ghaNuM hatuM, AMkhanuM popacuM UMcuM kare to asaMkhyAtA iMdro paNa bhAgAbhAga kare eTaluM baLa hatuM chatAM emaNe dharma sAcavyo to emane kevaLajJAna thayuM. tamAre kevaLajJAna kaI rIte levuM che ? bhagavAna zrI mahAvIradevanuM sAcuM anuyAyIpaNuM kyAre Ave ? dharma mATe sarvasva pavAnI bhAvanA Ave to ne ? A to kahe che ke "ame hoIzuM to dharma raheze ne ?' jainazAsana vaDe jaino ke jaino vaDe jainazAsana ? tame pahelAM janmyA ke jainazAsana pahelAM janme ? pahelA, bIjA ane trIjA ArAnA chevaTa sudhInA samayamAM jaino hatA ? mANaso hatA paNa jaino na hatA. jaino kyArathI thayA ? bharatakSetramAM pahelA, bIjA, trIjA ArAmAM dharma na hato. mahAvideha kSetramAM kAyama che. sadA sthira che. tyAM sadA cotho Aro che. vastune zAzvatI siddha karavA je na hatuM te hatuM ema kahevAya? ahIM navuM UbhuM thayuM che mATe ema kahyuM-khoTI baDAI hAMkavI nathI. dharmane yogya jIvo na hoya tyAM zAsana na hatuM ema ja kahevuM che. Aje paNa pApAtmAmAM zAsana nathI ema kahevAya. jainazAsana mATe potAnA sarvasvano bhoga ApanArA thoDA ghaNA paNa rahe tyAM sudhI zAsane raheze. khAvuM, pIvuM, paheravuM, oDhavuM, baMgalA, bagIcA vagere zAsana khAtara choDanArA jainazAsanamAM che paNa zAsanane bAju para mUkI e badhI cIjone paMpALyA karanArA to zAsana bahAra che. emanAthI zAsana lAMbo kALa na Take. Aje sAdhu thavAnuM baMdha thAya, sAdhutAno upadeza baMdha thAya to pacAsa varSa pachI zAsanano nAza samajavo. dareka nakkI kare ke gharabAra choDavAM ja nathI to zAsanane tALAM lAge. sAdhu vinA zAsana nahi. sabhA: e to bApa vinA dIkaro nahi enA jevuM thayuM. hA, ema ja. zuM sAdhu zrAvakanA bApa nahi ? bApa mare to dIkaro paNa ekalo rahe. pachI ene bIjo bhAI thAya ? jainazAsananA rakSako zAsana mATe phakarI lenArAo nahi hoya tyAre zAsanano viccheda thaze. kuTuMba parivArane ja sAcavanArA, paisAne paMpALanArA, baMgalA-bagIcAnI mamatAmAM ja rAcanArA zuM
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 zAsanane sAcavaze ? ATalA sAdhu che to ADAM avarodhIne paNa gaLiyA baLada jevA tamane UbhA kare che, te pachI thaze ? ATalI bUmo marAya che toya UMcA thatAM nava neje pANI Ave che, cAra bhegA thatAM traNa bhAge che, koI pAghaDInA bhayathI to koI paisAnA bhayathI to koI vaLI pojhIzananA bhayathI bhAgAbhAga kare che. koI vaLI kahe che ke-"ame rahyA gRhastha eTale saMsArI, amAre badhuM jovuM paDe, amane pAlave to dharmasthAnamAM AvIe ane amArAthI bane te karIe." AvuM kahIne UbhA rahe tyAM zuM thAya ? vadhAre kahIe to kaheze'mahArAja, hamaNAM maMdI cAle che,' 'bagaDI rahyuM che' kahIe to kahI de ke-'emAM ame zuM karIe ? AvAo zuM ukALe ? 190 760 saMsAranagaranA vivekapahADa upara jainazAsanarUpa nagara che. enA kinArethI paNa khasyo te gabaDe. e nagaramAM moharAjAnA luccA subhaTo ghUsyA che ke je e nagaranA lokone bhoLavIne kinAre lAvIne gabaDAve che. e saMsA2naga2mAM dharma subhaTonI khAmI che ane je che te pAlA che, dahIM-dUdhiyA che. amane kAMI kahe ane bahAra kAMI bole evA che. sAruM che ke ame emanA pATha bhaNavAnuM mokUpha rAkhyuM che. ane eTale ja atyAra sudhI jIvatA rahyA chIe. e to amane vAtavAtamAM samayane oLakhavAnuM kahe. e samaje che ke-A sAdhuo jeTalA makkama haze teTalA ApaNAM khissAM kANAM thavAnAM- ahIM to pAghaDI paNa utA2vI paDe, thelIonAM moDhAM khullAM karavA paDe ane baMgalA paNa choDavA paDe mATe e sAdhuo polA thAya to ThIka.' mATe e amane evA pATha bhaNAvavA Ave ja. sabhA : zuM ApanI pAse paNa evA Ave che ? hA, Ave che ane AvIne amane kahe che ke-'juo mahArAja ! dIkSA to bahu uttama, hAtha joDIe paNa jamAno to jovo joIe ne ? amAre jyAre amArA dIkarAne dIkSA nathI apAvavI pachI tamAre zI paMcAta ? jyAre loko dIkSAnI bhAvanAvALA hatA tyAre to tame upadeza ApatA hatA te ThIka paNa have atyAre comera jyAre enI sAme baLavo che to hamaNAM pacIsa-pacAsa varasa e vAta mAMDI vALo to zuM vAMdho che ? pachI jyAre emane bhAna thAya tyAre vAta.' amane Ama kahI jAya ane tyAM jaIne kahe ke- "bephIkara raho ! ame barAbara samajAvI AvyA chIe, have nahi bole !" amane evuM samajAve ke 'pacAsa varasa koI sAdhu nahi thAya to bagaDI zuM javAnuM che ? jainonI vasati vadhaze e phAyado ja che ne ? paradezamAM to vasati vadhAravA mATe saskAra kAyadA kare che, inAmo kADhe che. ahIM paNa evuM karavuM joIe.' jenA hRdayamAM AvA vicAro
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 761 - 14 : zAsananI rakSAmAM prabhusevA ! - 54 - 191 Ave tenAmAM zAsana Take ? amane dezakALa jovAnI salAha Ape che. dezakALanA nAme kaI vAta karAya ? sAdhu tyAga tathA dharmano upadeza baMdha kare evo koI dezakALa che ? jo sAdhu tyAga ane dharmano upadeza baMdha kare to Arya ane anAryamAM pharaka zo ? Arya koNa, anArya koNa? jyAM "dharma' zabda paNa sAMbhaLavA na maLe te anArya deza che. jenA kAnamAM dharma zabda paDe nahi te anArya jAti-kuLanA kahevAya. sabhAH "tyAM paNa devaLa, dharma vagere to che." jyAM e che te eTalA aMze Arya koTinA che. jyAM e paNa nathI te saMpUrNa anArya koTinA che. Aje jene tame anArya kaho cho, emaNe pote jene dharma mAnyo che, pachI te samyaka che ke mithyA e vAta javA do, paNa teno virodha karanAra mATe phAMsInA mAMcaDA taiyAra rAkhyA che. gavarnara janarala jevo hoddedAra, hiMdano sUbo, nAmadAra zahenazAhano pratinidhi paNa ravivAre enA carcamAM jAya ja. e to ahIM ja evA keTalAka kahevAtA bhaNelAo pAkyA che ke je saMvatsarIe paNa dharmanI mazkarI uDAve. pelA moTAmAM moTA hoddedAro paNa dharma pAse mAthuM namAve. jyAre mane evo hoddo maLI jAya to duniyA rasAtALa jAya. Aje sATha-sitteranA pagAramAM paNa jamInathI cAra veMta adhdhara cAle che, chAtI kADhIne phare che ane unmattanI jema cAle che to jo emane AvI UMcI khurazI maLI jAya to zuM na kare ?* dharmanuM svapna paNa na Ave. pazcimanA dezo pAsethI tame zIkhyA zuM? emanI nIti, emanuM ekavacanIpaNuM, samaye nivRtti levAnI rIta, evuM kAMI zIkhyA ? gadhdhAmadhUrI choDavAnuM zIkhyA ? yuropiyana bacco che kalokathI adhika kAma na kare. ane A to ghAMcInA belanI jema divasa-rAta navaro ja na paDe. gharanAM strI chokarAMne paNa thAya ke A mAlika kevo ke jenAM darzana paNa durlabha ! tamArA samayamAM koI ThekANAM nahi. pelAnuM TAima-Tebala niyata. pazcimathI tame zIkhyA zuM ? enI nakAmI vAto badhI zIkhyA, sArI vAta eka paNa na zIkhyA A kevI kamanasIbI ? jainazAsanano upadezaka zAno upadeza Ape ? zrI jainazAsanamAM koI dezakALa evo nathI ke jemAM tyAgano upadeza na apAya. Aje kahe che ke-jamAno joIne upadeza Apo !" A jamAnAmAM kayo upadeza hoya ? AjanA jamAnAne zuM joIe che ? Ajano jamAno to * varSe pahelAM kahevAyelI A vAta Aje anubhavamAM AvI rahI che.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 _792 vilAsI ane vikArI vAtAvaraNa UbhuM karavAno che ne ? to sAdhu zuM eno upadeza Ape ? jema bane tema vadhu paisA kamAo!' evo upadeza sAdhu Ape ? jo ke kamAvAnuM Aje raheluM nathI. mahenata vadhI ane Avaka ghaTI kema ke puNya gayuM ane pApa jAgyuM. Aje to bolatAM zIkhyA che ke "TAima ijha manI' - "samaya e paiso che." emane pUcho ke "bhAI ! pUjA karI ?" to kaheze ke samaya ja kyAM che ? paNa emanA covIse kalAkanI kAryavAhI tapAso to khabara paDaze ke nakAmAM gappAM mAravAno TAima keTalo ? navarI vAto karavAno TAima keTalo ? pArakI niMdA karavAno TAima keTalo ? "phalANA tUTyA ane phalANA tUTavAnI taiyArImAM che" AvI vAto vahetI karavAmAM AMcako paNa na Ave. ApaNe kahIe ke tAre zuM ? to kahe ke- "huM jANuM chuM to kema na boluM ? ene kahIe ketArI vAto koI kare to ? to enuM moDhuM bagaDe paNa pAcho pote to bIjanI vAta kare ja. e mAne che ke potAne to badhI vAtanI chUTa che. game tenI game tevI vAto karavAno hakka che. hakkano haDakavAH A hiMdustAnamAM Aje hakkanI mArAmArI bahu vadhI gaI che. paradezI rAjakartAo samaje che ke A hakkano haDakavA A dezamAM jIvato che, tyAM sudhI ApaNI gAdI salAmata che. je dezamAM hakkano haDakavA hoya che tyAMnA rAjAne kazI ciMtA nathI ema itihAsa kahe che. jyAM hakkanI laDAI che paNa hakkanA svarUpanuM jJAna nathI tyAMnI rAjasattA trikALAbadhita che. zrAvako pAse sAcI vastu kahevAno mane hakka kharo paNa e kaI rIte ? dhArAzAstrIne potAnI vAta nyAyAdhIzanA magajamAM ThasAvavAno hakka kharo paNa kaI rIte ? dhArAzAstrI bhale kalAko sudhI bole, cha cha kalAka lekacara calAve, dalIlo badhI kare, lAMbuMTUMka vivecana kare, maeNjisTreTanA magajamAM vAta utAre ane e asarathI mejisTreTa hakAramAM mAthuM halAve to bhale paNa nakAramAM mAthuM dhuNAve to bocI pakaDIne hakAramAM mAthuM halAvavAno dhArAzAstrIne hakka kharo ? Aje to AvI dazA che. potAnA vicAro duniyAmAM dalIlathI phelAvavAno prayatna hota to hiMdanI Aje A hAlata na hota. tane tArA vicAro phelAvavAno jeTalo hakka teTalo ja sAmAne enA vicAro phelAvavAno hakka kAyama rAkhe to hakkanuM svarUpa samajyo kahevAya ke ema ne ema ? AjanA lakhanArAe badhA pUrvAcAryone ahamiMdra, aMgArA ane indrajALiyA kahyA tethI evuM kahenArAne koI aMgArA kahe to pelA kahe che ke
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 : zAsananI rakSAmAM prabhusevA ! - 54 'asabhya bhASA !' paNa ene ekalAne ema kahyuM emAM jene asabhya bhASA lAge che tene, enA bApanA sthAne rahelA hajArone pelAe aMgArA kahyA temAM asabhya bhASA nathI lAgatI ? kahe che ke 'dIkSA chAnI rIte apAya che.' kharI vAta che. paNa dIkSAnA dhADapADuo tyAM jaI lUMTe nahIM mATe emanAthI bacavA emanA mATe bAraNAM baMdha karyAM tene e chAnI dIkSA kahe che to AjanuM heMDabIla vAMco ! (tA. 6-2-1930nuM) emAM sApha lakhe che ke 'amArI vAtane mAne te ja amArI sabhAmAM Ave.' jyAre tamArA kacarApaTTI jevA vicArone luTAvAno bhaya ane tethI tame bIjAo mATe bAraNAM baMdha rAkho to hIrA, mANeka, pannA jevI amArI milakatane luTAvAno bhaya nahi ? ena luTAya mATe ame paNa khaMbhAtI tALAM na lagAvIe ? thoDuMka vyavahArika jJAna hota to paNa Ama na bolAta paNa Aje hakkanuM jJAna nathI chatAM hakkano haDakavA che ane ethI je sattAne ukheDavA mAgo cho tenAM mULiyAM UMDAM jatAM jAya che. enuM puNya che tyAM sudhI eno vALa paNa vAMko nahi thAya. jema tema bhASaNo bhale kare, e chUTa che, koInI jIbha nahi pakaDAya paNa yAda rAkho, aMte bhIkha bhegA thavAnA che. jema ahIM mArA vicAro mahinAothI kahuM chuM, tema teo paNa AvIne bole. bolavAnI ahIM chUTa che paNa e manuSyane, janAvarane nahi. jAhera sabhAo bhare. pote bole ne sAmAne bolavAMnI chUTa Ape. 193 763 sabhA 'e..to emanI sabhAmAM emanA ja vicAro bolAya. bIjAne bolavAnI chUTa na Ape. evo emano kAyado che !' Aje hiMdamAM mArAmArI ja A che ke potAnAthI viparIta vicAranA mANasonI pAghaDI uchALavI. tema chatAM A badhA kahevAya svataMtratAvAdI. svarAja levA e nIkaLyA che. jo e ema kahetA hoya ke-nAno pakSa maravAno, moTo ja jIve' to huM kahuM chuM ke gavarmenTa sAme tophAno zA mATe kare che ? e kahe che ke-'ame sattAdhIza chIe, tame gulAma cho mATe pisAo !' tyAM tamArA ja nyAye tophAna TakatAM nathI. have tamane phariyAda karavAno hakka nathI. jaMgalI lokono kAyado ke aTavImAM zaherIne lUMTe-'zaherI bahu bole to pelo kahe ke'zahe2mAM AvIe tyAre tuM amane lUMTaje.' sabhA paNa e pakSa Ama to nAno che !' kabUla, paNa gADariyo varga bIjo moTo che ne ? e pakSane nAno mAnI cupakIdI sevI to gADariyo varga je Ama vaLe tevo hoya te e tarapha vaLI gayo ne ?
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 764 jo haju paNa mauna rahyA to...! vIsa varSa bedarakArI rAkhI to AvuM jovA-sAMbhaLavAno vakhata Avyo. to hajI dasako Avo kADhyo to bhAre thaI paDaze. huM kahI gayo chuM ke cAra AnI 52ma zraddhALu varga che. be AnI zraddhAhIna varga che. ardhI AnI kevaLa dhAMdhaliyo varga che. ane bAkIno sADI nava AnI varga evo che ke je emAM ghUme tenI sAthe e bhaLe. cAra AnI varga je che e to hAla maravAnI AzAe jIve che. ardhI AnI to maratAM maratAMye doDadhAma kare che. e comera evo ghUme che ke na pUcho vAta. A sthitimAM cAra AnI varganI cupakIdIthI pelA daza AnI vargane ema thAya che ke ATaluM badhuM kahe che to 'kAMka' to haze ne ? e 'kAka' bhAre nukasAna kare che. tame jo thoDI paNa mahenata karI hota to e daza AnI varga dharma ta2pha vaLyo hota ane pelA vargane dhANInI jema phUMka mArI uDAvI dIdho hota. e daza AnI varga evo DahoLAyelo che ke-"e AvIne kahe che ke-samajIe chIe, jANIe chIe ke e adharmI loko che, ayogya che paNa pAchuM ema thAya che ke ATaluM badhuM kahe che to 'kAMka' to hoya ne ? A 'kAMka' mArI nAkhe che. AkhA zarIre kSaya thAya e pahelAM zarUAtamAM kAMIka ja hoya che. e kAMIka asa2 jaNAya eTale DaoNkTa2 tarata salAha Ape ke 'zahera choDo, bhogavilAsa baMdha karo, vyasano choDI do, sUkI havAmAM jAo, mAtherAna, mahAbalezvara pahoMco nahIM to darda vadhI jaze ane herAna-herAna thaI jazo !' pelo kahe ke 'paNa hajI to kAMIka che ne ?' to e cAle ? pelo pUche ke gha2nI strI pAse paNa na jAuM ? to DaoNkTara kaheze 'nA.' ekalA ja jAo. ! rasoyo laI jAo. ! jo DaoNkTaranuM mAne to ThIka nahi to e 'kAMka'mAMthI rAMka thAya. pahelAmAMthI bIjA sTejamAM jAya. pharI DaoNkTara cetave ane to paNa na mAne to aMte trIjA sTejamAM jAya. pachI upAya nahi, davA nahi chatAM DaoNkTa2 kahe ke hajI bacavuM hoya to badhuM choDa, jema ka2vAnuM kahyuM che tema ka2, javAnuM kahyuM che tyAM jA, bhAgya haze to grIza. bAkI have upAya nathI. AyuSya pUruM kare ane jIve tyAM sudhI khoM khoM karyA kare. ahIM paNa ame tamane cetavAnuM kahIe chIe. jo upalA sTejamAM darda gayuM to amAre paNa hAtha khaMkheravA paDaze. nidAnanI thoDI ghaNI zakti amArAmAM paNa che; nathI ema na mAnatA. loka bhale bUma mAre paNa bekArI amane hajI sAlatI nathI, jeTalAM enAM kAraNo sAle che. kartavyano viveka : Aje jaina samAjamAM je prakAranI vikRta vicArasaraNIono pracAra thaI
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 765 14.: zAsananI rakSAmAM prabhusevA ! - 54 - 195 rahyo che ane e mATe je je yojanAo ghaDAI rahI che, te ja A badhAnA mULamAM che. mATe ja tevI vastuone aTakAvavA saue potapotAnI kakSAe prayatno karavA ja paDaze. [ahIM zrI giradharalAla parasottamadAse UbhA thaIne sarvene thoDA divaso bAda bharAnArI kaoNnpharansamAM javA bhArapUrvaka jaNAvyuM hatuM ane kahyuM hatuM ke-A vakhate kaoNnpharasanA baMdhAraNano pazna che. paMcAMgI mAnavAnuM kahevAnI ApaNI vAta che. mAne to vAMdho nathI. na mAne to pachI ApaNe tene naoNna-jaina kaoNnpharansa mAnIzuM. paNa ApaNe javuM to joIe ja. gujarAta, kAThiyAvADamAMthI bahu thoDA loko Avaze kAraNa ke adhivezananuM sthAna ghaNuM dUra che, eka khUNAmAM paDI gayuM che. atyAre bIjAM dareka kAraNo gauNa karI tyAM javuM joIe. A vakhate bhADA bhaththAMno ke bIjI takalIphono hisAba gaNavAno nathI. prabhuzAsananI paMcAMgInI rakSA mATe javAnuM che. devadravya sAme have dhADa AvavAnI che. tenI rakSAno paNa savAla che. kajiyo ApaNe karavo nathI. dharmaviruddha kAMI na thAya te mATe javAnuM che ApaNI sAcI vAta teo mAnaze ema mAnIne javuM che. tema chatAM na mAne, jaino chatAM paMcAMgI pratye vaphAdArI jAhera na kare to e naoNna jaina kaoNnpharansa che ema sAbita thaze. pachI to evA che ema mAnI ApaNe cAlyA AvavuM che. cha cha mahinAthI ApaNe vyAkhyAna sAMbhaLIe chIe tenI asara zI che te atyAre jaNAya. AmAM kAMI bahu moTI vAta nathI. baMdhAraNano prazna pahele divase carcAvAno che mATe tyAre je hAjarInI jarUra che. pachI bhale cAlyA Avo. dazame agAsIno mahotsava che e paNa kImatI che, tema A paNa mahotsava jevo ja AjJApAlanano prasaMga che mATe e javA na devAya. darekedareka gharanA chokarA paNa sAthe Ave. gharanuM eka jaNa agAsIka jAya bAkI badhA AmAM Ave. baheno paNa jarUra Ave kAraNa ke tyAM mahilA samAja paNa che, eTale jarUra AvI zake che. vagere vagere bahu asarakAraka vAto karI.] - pUjyazrI:- AvA samaye hAjarI ApavAmAM bemata hoya ja nahi. keTalAka mAne che ke zAsanupakSa kajiyo karavA mAge che paNa evuM nathI. huM ghaNIvAra kahI gayo chuM ke je saMsthA je vastu TakAvavA mAgatI hoya te saMsthAe te vastu pratyenI vaphAdArI avazya jAhera karavI joIe. Aje samaya evo sAro AvI lAgyo che ke e loko ja tamane zAsanapremI-zAsanarasika tarIke oLakhAve che ane potapotAne tenAthI itara tarIke oLakhAve che mATe have tamAre zAsanarasikatA batAvavI ja rahI. tamAre eka ja kahevAnuM che ke-amAre konpharansanI sattA joItI nathI, ame eno vahIvaTa karavA mAgatA nathI. gAmegAmanA jaino bhegA thaIne jainonA udayanI kAryavAhI kare temAM amane AnaMda ja hoya. paNa bhagavAnanAM bhAkhelAM pistAlIse Agama (paMcAMgI sahita) pratye vaphAdArI
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 jAhe2 ka2vI joIe. e karo pachI bIjuM kAMI jovA ame mAgatA nathI. pachI jaina samAjanI badIo dUra karavA eka lAkhane eka TharAva pasAra kare te badhA amane kabUla che. vRddhone lagna karatA aTakAve tene ame tALI pADI vadhAvIzuM, pacIsa varSa sudhI bhAI-bAI brahmacarya pALe e TharAvane amArI pahelI saMmati haze. badI dUra karAvavAnA TharAvonA amalamAM ame badhI sahAya ApavAnA. A ja samaye agAsImAM eka moTo prasaMga che tema chatAM suratano moTo bhAga tyAM (kaoNnpharansamAM) pahoMcaze. bane teTalA vadhu javuM joIe e dvArA saMdezo mokalI zake-je sthaLe javAnI vAta che, vinaMtI karAya che te paNa mahotsavanI AjJApAlananI sthApanA mATe che.* 766 * [atre suratanA eka gRhastha bolyA hatA ke atyAranuM vAtAvaraNa jotAM tyAM javuM ghaNuM jarUrI che. atyAre keTaloka varga evo Ubho thayo che ke jethI tyAM dharmaviruddha TharAvo pasAra thavAno pUro bhaya che. ane pachI e nAme jAhera pracA2 ka2ze mATe khAsa tyAM javuM jarUrI che. tyAM paNa jo e kharekhara ughADA thAya to ApaNe cAlyA AvavAnuM che. evA zAsanavirodhIonI ApaNane paravA nathI. ApaNe khoTI mejoriTIne mAnatA nathI. paNa tyAM javuM to joIe.] [ahIM pharIne giradharalAla parasottamadAse UbhA thaIne jaNAvyuM keApaNAthI sthAnakavAsI judA che, digaMbara judA che, e paNa badhA ema mAne che ke-A kaoNnpharansa jaina zvetAMbara mUrtipUjakonI che. tyAM paMcAMgI mAnavAmAM vAMdho hoya nahi. gujarAta kAThiyAvADathI ghaNA AvI zake ema nathI. dharmaviruddha TharAvo karI jAya to e nAme e loko pracAra kare mATe pharI pharI bhArapUrvaka kahuM chuM ke tyAM darekedareka jaNe AvavuM.] pUjyazrI :- tyAM javAnuM prabhuAjJAne avicaLa banAvavA mATe che. eTalA mATe ja A be bhAIo vAraMvAra bhArapUrvaka kahe che. mahotsavamAM javuM e paNa uttama che; paNa kadI A kAraNe na javAya to e ja mahotsavanI AjJAnI sthApanA mATe ahIM javAnuM che, e dhyAna rAkho ! pahelAM paNa tamane e vAta samajAvI che ke parvatithie pauSadha lenAro (niyamavALo) zrAvaka, jo ene khabara paDe ke be mAIla cheTe bImAra muni che ane pote pauSadhanA niyamanA bahAne tyAM na jAya to zAstra ene virAdhaka kahe che. e jAya to eno pauSadhano niyama bhAMgato nathI paNa potAnA te niyamane dIpAve che. zAstra to tyAM sudhI kahyuM che ke-eka munie upavAsanA paccakkhANa karyAM hoya, bahAragAmathI zAsananA kArya mATe e munine bolAvavAmAM Ave ane kahevaDAvavAmAM Ave ke-'tamArA vinA
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 A kAma thAya tema nathI' to samudAyanA AcArya e upavAsI munine kahe ke-jo upavAsamAM jaMI zake to bhale, nahi to tane AhA2 ka2vAnI rajA che paNa tyAM pahoMcI jA ! tyAM paccakkhANano bhaMga nathI. e ja nyAye atyAre ApaNe dhArmika mahotsavane pUjya mAnIe chIe ane ahIM paNa paMcAMgInI AjJAnI avicaLa sattA sthApavA mATe javAnuM che. ahIM vighna Ave to occhavo aTake. ahIM bacAva thAya to lAkhkho occhavo thAya mATe eka dRSTie to ahIM javuM e UMcI koTinuM che. 14 H zAsananI rakSAmAM prabhusevA ! 54 - 767 kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke-'he vItarAga ! tArI pUjA karatAM tArI AjJAnuM pAlana vadhAre zreSTha che. AjJA AghI mUke ane pUjA kare enuM kAMI na vaLe. ane AjJAne vaLaganArane kadAca pUjAno avasara na maLe to paNa enuM kevaLajJAna na aTake. tamAruM dhyAna vAraMvAra kheMcanArano Azaya barAbara samajo ! zrI jinezvaradevanI pUjAmAM hajAro kharcanArA tame AjJApAlana prasaMge javuM vadhAre kImatI mAno e emano kahevAno Azaya che. mATe e bhAIo tamane pharI pharIne vinaMtI kare che. ethI kadAca pAMca-pacAsanI hAjarI occhavamAM ochI thAya to te ochI gaNAya nahi. jonAra paNa kaheze ke prabhubhakti karanArA AjJApAlananA avasare prANa paNa pAthare che kharA ! daza-paMdara bhADAnA thaze te niSphaLa javAnA nathI. bAra mahine be hajArano kharca rAkhanArA AvA prasaMge daza-paMdarano hisAba gaNe to kahevuM paDe ke dharmasiddhAMta rakSAnI koI laganI ja nathI. e bhAI viMnatI kare che te tamane potAnA mAne che mATe kare che. [* atre agAsI tIrthamAM prabhu mastake caDanAra pavitra mukuTanAM darzana karAvavAmAM AvyAM hatAM; je joI aneka bhavyAtmAonAM netro TharyAM hatAM. anekanA hRdayamAM bhaktino udreqa thayo hato. manAya che ke AvA vyayane dhumADo kahenAra koI hAjara hoya enA paNa roma ghaDIbhara vikasita thayA hoya. mukuTa caDAvavAnuM ghI bolAvavAmAM AvyuM hatuM. * atre giradharalAla parasottamadAse jaNAvyuM hatuM ke-ahIM ghI bolavAno utsAha joI mane AnaMda thAya che. devadravya sAme ATalo virodha chatAM je utsAhathI ghI bolAya che te joI AnaMda thAya che. mATe ja kahuM chuM ke e ja devadravya upara dhADa lAvavA mATe TharAva AvavAno che to tyAM dareke AvavAnI jarU2 che.] pUjyazrI :- A bhAIno kahevAno Azaya e che ke kaoNnpharansamAM jaIne ApaNo sAco sUra jAhera karavAno che. ApaNe aMgata kAMI levA-devA nathI.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - gAmegAmanA jaino, jainono udaya karavAnA prayatna mATe bhegA thAya tyAM ekaso eka TakA ApaNI sahAnubhUti hoya temAM be mata nathI. vAtAvaraNa je jAtanuM phelAI rahyuM che te jotAM tyAM javAnI agatyatA ghaNI ja che. muMbaIvALA jaI zake. dUranAo jaI zake tevI zakyatA ochI che. mATe tamane bhArapUrvaka kahevAya che. A kaoNnpharansa dUranA khUNAmAM rahelA eka nAnA gAmamAM bharAya che. je gAma sTenazanathI paNa sATha mAIla aMdara che. tyAM pahoMcavA mATe sAdhanonI sthiti paNa evI ja hoya e banavAjoga che. e takano lAbha laIne dhAMdhaliyAo dhamAdhama karI dharmane ghAtaka TharAvo na karI jAya. mATe dharmA pakSe potAno avAja saMbhaLAvavA javAnI jarU2 che. kaoNnpharansa, jaina zvetAMbara mUrtipUjakonI che. tyAM paMcAMgI sahita pistAlIse Agama prati vaphAdArInA sogaMda levAya to duniyA paNa jANe ke jaina samAja hajI tenA dharma pratye vaphAdAra che. jo tyAM tamArI A sAcI vAta paNa na sAMbhaLavAmAM Ave to tame ane e judA che e siddha thAya che. te tame jagatane jaNAvI zako cho. * - cha mahinA vyAkhyAna sAMbhaLyAnI asara mATe bhArapUrvaka e bhAI tamane tyAM javA vinave che. te kAraNe ahIM kadApi vyAkhyAna baMdha rAkhavAM paDe to paNa harakata nathI; ane saMghasvarUpa cAle che te kadI ahIM rahelAne saMbhaLAvIza to enuM e ja pharIne paNa tamane saMbhaLAvIza; pachI kAMI kahevuM che ? badhA jatA ho to traNa divasa vyAkhyAna baMdha rAkhavAmAM paNa harakata nathI. bahAra jaIne vAto phelAvanArA kaheze ke "A rIte mokalyA." e bhale kahe-ApaNo to vaphAdArI jAhera karavAno hetu che. ApaNe vaphAdArI jAhera karavI che ane bIjAne emAM joDavA che emAM vAMdho zo ? . - yuropiyana bacco paNa kAnUna pAse Topo utAre che. daza-paMdaranA bhADAno hisAba AvA vakhate na gaNAya. bekArInA nAzano sAco upAya A che ane ahIM bedarakArI karI to bekArIne AmaMtraNa ApyuM samajajo. [ahIM eka kacchI bhAIe moTAone paNa bedarakArI choDI tyAM AvavA AhavAna karyuM hatuM ane tyAra bAda vyAkhyAna samApta karavAmAM AvyuM hatuM.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 : saMgha, sAdhuno rakSaka hoya ke niMdaka ? vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mahA suda-9, zukravAra, tA. 7-2-1930 saMsAra choDyA vinA mokSa na maLe : dharmanI upekSA, vidhino anAdara : A zAsanamAM rAjA ane raMka beya samAna : * zrImaMta ane daridra beya pharaja bhUlyA : samyaktvane rUDha banAvavA zuM karavAnuM ? zuM dharma ka2vA mATe ja samaya nathI ? AjJAnA virAdhaka na bano ! * amAre nimakaharAma nathI banavuM : guru ke gora ? sudhAravAnI paNa rIta hoya che : 55 saMsAra choDyA vinA mokSa na maLe H sUtrakA2 maharSi zrI devavAcakajI gaNivara pharamAve che ke-zrI saMgha e merU jevo che. merUnI pITha vajranI che, dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che; tema zrI saMgharUpa merUnI pITha samyagdarzanarUpa vajraratnamaya ane dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. e pIThamAM polANa na paDe mATe emAM daDhatA lAvavA zaMkAdi pAMca doSo dUra karavA joIe dRDha pIThane rUDha banAvavA samaye samaye vizuddhi pAmatA uttama vicAromAM sthira thavuM joIe. kAyama mATe zuddha pariNAmanI dhArA caDhatI rahe to dRDha samyaktva paNa DhIluM paDatAM vAra na lAge, kAraNa ke anAdithI AtmA paudgalika saMyogomAM phasAyelo che. pudgala sevAno abhyAsa eno anAdino che. viSaya-kaSAyAdi to AtmA sAthe beThelA ja che. e sthitimAM suMdara pariNAmanI dhArA jo cAlu na hoya to mahAmusIbate ane anaMta puNyarAzithI maLeluM samyaktva Take kaI rIte ? je cIjane TakAvavI hoya tenAmAM tanmaya banavuM joIe. jo tanmaya na banAya to 2kSA na thAya. mATe AtmAe samyagdarzananI bhAvanAmAM tanmaya banavuM joIe. covIse kalAka tenA vicAra hovA joIe. bhAvanA ekasarakhI TakAvI rAkhavI joIe. dharmanA bhoge
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ - Do - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - saMsAranA vyavahAro sAcavavAnI vRtti ke pravRttimAM jainazAsana nathI. duniyAdArInA bhoge dharma sAcavavo e ja samyagdaSTinuM kAma che. - bhagavAna zrI mahAvIradeve game tevI Apatti sahIne saMyamamAM sthiratA jALavI to kevaLajJAna meLavyuM-zarIra sAcavavA dhyAna tathA saMyama e paramAtmAe tyajyAM hota to ? je je AtmAo muktimAM gayA te saMsAra tajIne ke saMsAra bhajIne ? A to kahe che ke "ame chIe tevA rahIe, duniyAnI sAdhanA thayA kare, kuTuMbaparivAra riddhi-siddhi akhaMDita rahe, enI sevAmAM jarAye vAMdho na Ave ane prabhuzAsana paLAya to ThIka," A bane ? A be to pratipakSI vastu che. saMsArane ane mokSane meLa hoya ? saMsAra choDyA vinA mokSa joIe te koNa lAvI Ape ? pratibaMdhaka vastune vegaLI mUkyA vinA iSTa vastune sAdhavAnI bhAvanA vastuta: vAMjhaNI che; phaLa ApavA sarvathA asamartha che. Aje mokSamArganI ArAdhanA karanArA evuM mAnanArA pAkyAM che ke "mokSa joIe temAM saMsArane asAra mAnavAnI jarUra zI ?" temane prazna che ke jo saMsAranI asAratAM mAnavA taiyAra nathI to mokSanuM kAma zuM? jo saMsAra sArabhUta che to mokSa zA mATe joIe ? e kahe che ke "mokSanI ArAdhanA to iSTa che paNa zaratI dharma na joIe. marajI mujaba dharma karIe." marajI mujabanA vartanane dharma gaNAya ? kahe che ke ame pUjA karIe chIe to dharmI kema na kaho ? zA mATe karIe chIe e na pUcho; e cAle ? zAstra kahe che ke hetanI zuddhi vinA dharmanI zuddhi nathI. mATe to hetunI zuddhi na hoya to vastuta: te dharmI nathI. jo dharmakriyA karavI hoya to e dharmakriyAnA zAstra batAvela vAstavika hetune mAnyA vinA cAle nahi. | unnati sAdhavAnA prayatnonI vAto kare ane emane pUchIe ke unnati thAya zAthI ? to kahe ke "e jovAnuM kAma amAruM nathI' A cAle ? Aje comerathI bekArI, garIbAI, roga, du:kha vadhyAnI bUmo saMbhaLAya che. e kabUla, eno nAza karavo joIe e paNa kabUla paNa A zAstra emane pUche che ke e badhuM zAthI che ? duniyAmAM be cIja che. zrImaMtAI ane daridratA, sukha ane duHkha, roga ane nIrogIpaNuM A beyamAM hetu vinA ja badhuM bane che ? vagara mATIe ghaDA bane ? hetu vinA duHkha dUra thaI jAya ane sukha maLI jAya ? jo mAtra mahenatathI ema thatuM hoya to duniyAmAM mahenata majUrI karanAranI saMkhyA ochI che ? paNa e mahenata sAcI dizAnI joIe. UlaTI dizAnI mahenatathI to kAma thavAne badale kAma AchuM ThelAya. unnati karavAnI jarUra che paNa je
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 15 : saMgha, sAdhuno rakSaka hoya ke niMdaka? - 55 - 201 kAryavAhI karI rahyA cho tenAthI unnati thaze ke avanati thaze, e vicAravAnI jarUra nathI ? dharmanI upekSA, vidhino anAdara : Aje moTI viTaMbaNA to e che ke niyamita vyAkhyAne AvanArA, pUjApratikramaNa-pauSadhAdi karanArA, dharma gaNAtA paNa zAsanane samajyA nathI to virodhIonI vAta kyAM karavI ? Amane ja be-pAMca vAta pUchIe to mAthAM khaMjavALe, eka vAtano sIdho uttara na ApI zake. mAnyatA ja e ke rUDhi mujaba pUjA karI levI, vyAkhyAna sAMbhaLI levuM, vyAkhyAnamAM sAmAyika karI levI, navakAravALI pheravavI parvatithie pauSadha karavo, paDikkamaNuM karavuM; paNa A badhuM e kare che zA mATe, eno koI sarakho javAba maLe ? pauSadha badhA kare paNa koIe vidhi pUchI ? mArI kriyAmAM kyAMya khAmI che ke kema, e pUchyuM? pUjAmAM, caityavaMdanamAM vidhiavidhinI vAta pUchI ? caityavaMdana kaI mudrAe thAya, e pUchuyuM ? pacAsa varasathI dharma karanAranI paNa A dazA ! eTale ke dharmakriyAnA svarUpane jANatA nathI to bahAranAnI vAta ja zI karavI ? A badhI cIjano abhyAsa karavAnI tamane jarUra kema na lAgI ? varSothI kriyA cAlu chatAM duniyAnI Asakti ghaTI ? vaya vadhI, dharmakriyAnA divaso vadhyA paNa maLyuM zuM e pUchuyuM? * dareka peDhI bAra mahine hisAba kare pachI vepAra AgaLa cAle. ahIM badho vagara hisAbano vepAra nahi to, eka dharma eka lAkha adharmInI sAme basa che. kemake enI bhASA, vAtacIta, vartana ja sAmAne cakita karI nAkhe; paNa dharmanuM svarUpa ja na samaje tyAM zuM ? lAMbuM tattvajJAna na hoya e bane paNa je kriyA karo tenA hetu paNa na jANo ? tenI vidhinI kALajI na hoya ? bhUlo karato hoya te kare ja jAya ? ATalA divasathI samajAvAya che, chatAM hajI pratimAjIne je rIte upADatA hoya te rIte upADe ja jAya, e ochA du:khanI vAta che ? eka hAthamAM babbe pratimAjI pakaDe, letAM mUkatAM khakhaDATa thAya e rIte le-mUke, e badhuM kema sudharatuM nathI ? A phakta kriyAnI jaDatA ja che evuM nathI, bhAre anAdara paNa che, bahumAnano abhAva che; zrI jinezvaradevanI jinezvaradeva tarIkenI pratItino abhAva che. sabhA: "sUcaka borDa na mukAya ? TrasTIo eTaluM na kare ?" jarUra mukAya. tame paNa mUkI zako cho. eTaluM kAma tame karo ! jene je hitakara kAma sUjhe teno te AraMbha kare. borDa mUkavA jAo ane TrasTI nA pADe
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 - - saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 2 tyAre vAta che ne ? Aje to nirNAyaka jamAno Avyo che. dharmabhAvanA lukhkhI thatI jAya che. paudgalika bhAvano pAro vadhato jAya che. pArakAnI AzAe besI rahevA jevuM nathI. A zAsanamAM rAjA ane raMka beya samAnaH zrImaMta ja dharma kare ane garIba na karI zake ema na mAno ! dharma paisAvALA paNa karI zake ane paisA vagaranA paNa karI zake. paisAvALA rahI jAya ane sAmAnya mANasa vadhI jAya, ema paNa bane. jainazAsanamAM rAjA ane raMka beya samAna che. rAjAo muktie gayA che ane raMka paNa muktie gayA che. beya narake paNa gayA che. rAjA hoya ke raMka, jeNe dharma ArAdhyo te muktie gayA. tyAM mukuTa ke pAghaDInI zarama nathI. A zAsanamAM to sarvavirati, dezuvirati, samyagdaSTi, mArgAnusArI, evA badhA ilakAba che. zrImAna ke rAjA-evA ilakAba nathI. ThIka che, samyagdaSTi ane zrImAna hoya to bahu sAruM, zrAvaka ane zaktisaMpanna hoya to ghaNuM majenuM, dharmI pAse abajo hoya to uttama, kRpaNa pAse parAddha hoya toya nakAmA-dharmI to lakSmIne asAra mAne che. vastupAla-tejapAla pAse lakSmI ghaNI thaI, zuM karavuM e vicAravA lAgyA. tIrthayAtrAe javAnuM nakkI karyuM paNa sAthe dhana keTaluM levuM ? anupamAdevInI salAha mAgI-devIe kahyuM pAchA AvIe tyAre khAvA joIe eTaluM rAkhI bAkInuM badhuM laI lo. khAvA jeTaluM dhana bhUmimAM dATavA gayA tyAM bhUmimAMthI bIjuM nIkaLyuM. pharI anupamAdevIne pUchyuM ke-have zuM karavuM ? to kahe-tame bhAgyavAna cho. A sUcave che ke lakSmI tamane choDavAnI nathI. mATe have to badhuMya laI lo hatuM te ane nIkaLeluM paNa, badhuM laI tIrthayAtrAe cAlo ane vAparo ! zrImaMta ane daridra beya pharaja bhUlyA : sabhA : "AvA bhAva zI rIte Ave ? maMtra joIe che ? lakSmInI asAratAnuM bhAna Ave to evA bhAva Ave. Aje to zrImaMta ane daridrI beyanI bUrI dazA che. daridrI lAlacu banyA che to zrImaMta kRpaNa banyA che. ekane hADakAM calAvavAM nathI ane bIjAne mUThI ughADavI nathI. pelA pAMgaLAne ekeya kadama cAlavuM nathI to zrImaMta le-le kare paNa hAthamAMthI chUTe nahi. evI dazA che. bemAMthI ekeya prazaMsApAtra nathI. AvI kaphoDI hAlatanA kAraNe TaTTa vacce aTakyuM che. divase divase saMyogo viSama thatA jAya che. zrImAnane Aje tijorImAM paDelA lAkhane saMbhALavAnI ciMtA vadhAre rahe che. e mAnI ja beThA che ke tijorImAM paDelA pUchyA vinA jaze ja nahi.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ T3 - 15 : saMgha. sAdhuno rakSaka hoya ke niMdaka? - 55 - 203 paNa e hINabhAgIne khabara nathI ke sUto hoIza ne cAlyuM jaze, tyAre madada karavA koI nahi Ave. janArI cIjane hAthe kADhavAmAM DahApaNa nathI ? bhartuhari kahe che ke-sAmagrI javAnI che e nakkI che to ene yogya mArge kema na vAparavI ? vastu pAtramAM ApIe to haiye AnaMda thAya ane dharmanI prabhAvanA thAya. e ja cIja luTAya to haiyAmAM zoka thAya ane duniyA bevakUpha kahe. pachI pastAvo karyo zuM vaLe ? ghaNAM mA-bApa evAM joyA che ke potAnA saMtAnane dharmamAM aMtarAya kare ane e bALaka ATha divase marI jAya tyAre poka mUke ane bole ke meM dharma karavA na dIdho. paNa pachI roye zuM vaLe ? sabhA: 'amane e samajAvo ke lakSmI vAparavAthI vadhe che ane rAkhavAthI rAkhoDI thAya che." A zAsanamAM A samajavuM hajI tamAre bAkI che ? supAtre devAthI lakSmI ghaTe che evo tamane saMdeha che ? jo ema hoya to kahevuM ja joIe ke tame vyAkhyAna sAMbhaLyA ja nathI ane sAdhune ThagavAnI tamArI Teva gaI nathI. lakSmI to zuM, zarIra sudhdhAMne A zAsanamAM nAzavaMta kahyuM che e tame nathI jANatA ? dharmInI pAchaLa lakSmI dAsInI jema ghUme che e to nAnuM bALaka paNa jANe che. jenI dAnaprakRti nathI tenI mAMhomAMhe zI khyAti che ? khUbI e ke evA cAra bhegA thAya tyAre pahelo bIjAnI ane bIjo trIjAnI kRpaNatAnI niMdA kare paNa e gamAro potAnI to vAta kare ja nahi. je mANasoe je svarUpamAM vartavuM joIe te mANaso e svarUpamAM nathI vartatA tenI A badhI musIbata che. zAsana jeo pAmyA te samajyA nahi mATe virodhIone virodhanAM sAdhana maLI gayAM che. jo ke e bole enI kiMmata nathI, kAraNa ke hRdayamAM dharmabhAvanAno abhAva che tene laIne e bole che. eTale tenA bolelAne TALavuM zakya che paNa e mATe dharmIe dharmanuM svarUpa jANavAnI jarUra che. dharmI dareka vastunA svarUpane barAbara vicAre. dharmI zrImAna lakSmIne joIne roja vicAre ke-"A lakSmI vastuta: mArI nathI. sAMbhaLyuM che ke rAtre sUtelA ghaNA zrImaMto savAre bhikhArI banyA che. puNya jIvatuM che tyAM sudhI lakSmI nahi khase paNa puNya paravAre tyAre pUchavA nahi rokAya mATe eno sadupayoga karI levAmAM DahApaNa che. amArI pAse evuM kahenArA AvyA che ke"sAheba ! kevI rIte lakSmI gaI e khabara ja na paDI. comerathI samAcAra AvyA ke cAra kroDa gayA ane uparathI pacAsa lAkhanuM devuM thayuM, have jivAya zI rIte ? sAMje pAMca lAkhanI Avaka gaNanArAne savAramAM e pAMca lAkha
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 jatAM upa2thI pAMca lAkhanI khoTa AvI. AjanA bajAronI vadhaghaTa kevI che ? rAjA raMka ane raMka rAjA bane. Aje vepAra nathI paNa saTTo che. AvA samayamAM lakSmIne paMpALyA karo emAM kaI buddhimattA che ? vAparavAnAM kSetra nathI ? sAte kSetro mojUda che ne ? jo lakSmI tajAya to anupama; na tajAya to zAstra sAmAnya rIte vidhi batAvI che ke potAnI milakatano aDadho bhAga ke trIjo bhAga dharmamAM vAparavA khAte rAkhI bAkInI mUDInA traNa bhAga karI eka bhAga jamInamAM, eka bhAga vepAra khAte ane eka bhAga AjIvikA mATe ! A rIte vyavasthA karanAra kadI duHkhI thAya ? sabhA 'muMbaInA kharcA A rIte nabhe ?' 774 muMbaInA kharcA to nabhe paNa tamArI lAlasA na nabhe. muMbaImAM jo sAdhunI sAdhutA jaLavAya to zrAvakanuM zrAvakapaNuM kema na jaLavAya ? A muMbaImAM evA paNa paDyA che je chatI zaktie kAyama AyaMbila tapa kare che. bhAvanA hoya to dharma jaLavAya. ahIM dharmane ArAdhavAnI sAmagrI ochI nathI. ema kaho ke tRSNA 52 aMkuza mUkavAnI Teva pADI nathI. tRSNA thAya eTale ene pUrI karavAnA vicAra karo cho paNa pariNAma nathI jotA. pariNAma juo to e tRSNAne zamAvavAnuM mana thAya. bekArI zAthI AvI ? pUrvano pApodaya to che ja, emAM vartamAnanI pApakaraNI bhaLI. zAstra kahe che ke ayogya vicArane AdhIna na thavAya to pUrvanuM pApa, puNyarUpa thaI jAya; jyAre AdhIna thavAya to pUrvanuM puNya paNa pApamAM palaTAI che. puNya-pApa paNa nimitta pAmIne phaLe che. ayogya nimittathI bacavA mATe sAvadha raho ! cauda niyama zA mATe che ? vratamAM pola vadhAre rAkhI che mATe ne ? cauda niyama dhAryA pachI paNa bhANe AvelI vastumAMthI hajI kema ochI thAya ane choDAya ema vicAravAnuM kahyuM, emAMye sArI cIja, jenI lAlasA vadhAre, te khAsa choDI devA kahyuM. AvI rIte vartavAmAM zarUmAM kaThinatA lAge, takalIpha jaNAya, mUMjhavaNa UbhI thAya, ADAMavaLAM vighno paNa Ave, AjubAjuvALA hA-nA kare paNa jo eka divasa e Teka jaLavAya to bIje divase koI vitAve nahi. ane badhA ema ja kahe ke-bhAI ! have ene choDavo nahi, nahi to kyAMka gha2 mUkIne bhAgaze. evA eka dharmanI.chAyA AkhA kuTuMba upara paDe AkhA kuTuMbanA saMskAra zuddha bane. gha2mAM eka vyakti ayogya mArge jAya to bIjAo upara evI chAyA paDe ane eka dharmI thAya to dhAre to badhAne dharma tarapha kheMce.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 775 15 : saMgha, sAdhuno rakSaka hoya ke niMdaka ? - 55 ------------------------------------ 205 samyaktvane rUDha banAvavA zuM karavAnuM ? A sthiti keLavyA vinA saMgha merU bane ? enI samyaktvarUpa pITha majabUta thAya ? sAMbhaLyuM eTaluM nahi to aMze to amala karo. sabhA 'kadI amala kare toya Apa raho tyAM sudhI.' tyAM sudhI karo toye amane khAtarI che ke amalamAM eTalI tAkAta che ke pachI paNa choDavAnuM mana nahIM thAya. paNa zarUAta karo to ne ? dRDha samyaktvane rUDha banAvavAnI A vAta cAle che. rUDhatA mATe kevAM pariNAma jAIe, e samajAvavuM che. e pariNAma evAM che ke je sAMbhaLI zarUmAM to tamane trAsa thAya. jene tame sukha mAno tene du:kha mAnavAnI ane jene tame levA doDo cho tene mUkavAnI emAM vAta che. tamArI pAse eka vAta mUkatAM pahelAM be-cAra divasa to huM enI pIThikA karuM chuM. jo emane ema kahI dauM to asara zI thAya ? 'jI-jI' karo ane je karatA ho te karatA raho evuM thAya. e 'jI-hA'mAM kAMI jAme nahi. mATe jI-hA kahevarAvatAM pahelAM ATalI lAMbI lAMbI vAto karuM chuM, nahi to be gAthA kahetAM vAra keTalI ? ghaNAo moTAM moTAM Agamo sAMbhaLyAnI vAto kare che. amuke Rddhi-siddhi tajI, cakravartIoe cha khaMDa tajyA, rAjAoe rAjya choDyAM, zeThiyAoe zeThAI choDI, e badhA mahApuNyavAna evI vAto kare paNa temanI potAnI vAta pUchIe to kahe ke-'ApaNe to bhAI ! page lAgIe e badhAne ! ApaNAthI to kAMI choDAya nahi.' dharmazAstrakAroe dharmInI kathA zA mATe kahI ? navarA hatA mATe ? eke eka rAjAnI Rddhi-siddhi, saMpatti, sattAnuM vistA2thI varNana karyuM te zA mATe ? e samajAvavA ke AvI sthitivALAoe paNa prabhuzAsana pAmIne e badhuM tajyuM. zrI jinezvaradevanA zAsanano mahimA ja tajavAmAM che. Aje to Rddhisiddhi maLyAnI vAta yAda rAkhe ane tajyuM e vAta bhUlI jAya. vicAro paNa kevA kare ?'emane tyAM corAzI lAkha hAthI, ane ApaNuM puNya kevuM ? ekanuMye ThekANuM nahi ! emane cha khaMDanuM rAjya, ApaNuM to gha2mAMye koI mAne nahi ! AvA AvA vicAro karyA kare tyAM thAya zuM ? zuM dharma karavA mATe ja samaya nathI ? pUjA sAmAyikAdimAM TAima nathI ema kahe, lAkha meLavavAno maMtra ApuM to eno jApa karavAno TAima maLI jAya. e maMtra levA badhA UbhA thAya eTale sAmAyika mATe TAimanuM bahAnuM khoTuM che. mULamAM dharmanI jarU2 ja nathI lAgI. dharmanI jarU2 vinAnA ahIM Ave emAM lAbha paNa zo thAya ? 'dharmanI jarUra
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - che' evuM jene jacatuM nathI. evAono moTo zuMbha meLo joI harakhAvuM enA jevI bevakUphI eke nathI. ahIM paNa dharma na joIe to joIe zuM ? | tamane paisAnI vAtamAM TAima maLe, dharma mATe na maLe. ADatiyo cAra divasa rahe to enI sevAmAM badho TAima maLe. UMce pATale besADI UMcAM mAlapANI jamADo. tAra Ave to sTezane levA doDo. dekhAya eTale vaLagI paDo, jANe bhArobhAra prema UbharAyo ! ane ahIM bhagavAnanI bhakti bhagavAna upara jANe upakAra karatA ho e rIte karo to pachI dharmano khapa che, ema kevI rIte kahevAya ? ghaNA to evA che ke doDAdoDa karatA maMdire Ave, phAve tema stuti bolI jAya, phAve tema pUjA karI le, traNa lokanA nAtha ahIM beThA che, eno khyAla paNa ene na hoya cAra jaNA caityavaMdana karatA hoya paNa A nAmadAra evA ghAMTA pADe ke badhAnuM DahoLAI jAya. cAle paNa evI rIte ke beThelA mANaso ke paDelI dharmasAmagrIne Thokara mArato jAya. ghaMTa evo Thoke ke sAMbhaLanArane trAsa thAya. A rIte ghaMTa ThokavAnI vidhi che ? prabhudarzanano AnaMda vyakta karavA ghaMTanAda karavAno che, te evI rIte kare ke gAnAranA sUramAM sUra bhaLI jAya. A to AMkho mIMcIne ThokavA ja mAMDe. AmAM viveka kyAM rahyo ? dharma mATe TAima nathI ema kahenArA khoTA che. sAmAyika, pratikramaNa ane pUjA mATe dhAre to samaya na meLavI zake evo zrAvaka mane koI dekhAto nathI. Aje moTA bhAge ATha kalAka UMghanArA ghaNA che, ATha kalAka UMghavuM e edInuM lakSaNa che ! vaidaka zAstra cha kalAkathI vadhAre UMghavAnI nA pADe che. A to ATha kalAka UMdhyA pachI pAcho navaro paDe to dahADe paNa UMghe paNa sAmAyika na kare, dharmanAM pustaka na vAMce, tattvagoSThi na kare. navaro paDe tyAre gappAM mAre, koInI niMdA kare ane thAke tyAre UMghe ane pachI TAimanAM khoTAM bahAnAM kADhe. tamAruM TAima Tebala Apo to badhAM kAma tamane goThavI ApuM. paNa dharmano khapa hoya to badhuM thAya. AjJAnA virAdhaka na bano ! ghaNA AvIne mane kahe che ke-Aje maMdI evI AvI che ke dukAne besI mAkho uDAvavI paDe che, huM pUchuM chuM ke-A hAlata zAthI ? sabhA: "parabhavano azubhodaya." ane sAthe vartamAnanI karaNI, ema paNa bolo ! pAmapravRttithI pAchA nahi haTho, ayogya vicAra para aMkuza nahi mUko, prabhuAjJAthI viruddha na javAya enI kALajI nahi rAkho ane jema cAle che, tema duniyAnA pravAhamAM ghasaDAye
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 15 : saMgha, sAdhuno rakSaka hoya ke niMdaka ? - 55 - 207 jazo to hajI vadhAre bhIkha mAgavAno samaya Avaze. e vakhate koI bApa paNa sahAya nahi kare. bhagavAnanI AjJAnA virAdhakane sahAyaka paNa maLatA nathI. vAsudeva vageree pApa karyA kharAM paNa e prabhaAjJAnA virodhI na hatA. jiMdagI sudhI prabhu AjJAne mastake rAkhI hatI. e narake gayA to emanA snehIo tyAM paNa emane sahAya karavA gayA. na karI zakyA e judI vAta che. e jIvone narakamAM paNa zAMti che kema ke emanuM samyaktva jIvatuM jAgatuM che. samyagdarzana nahi pAmelA pAmaro AjJA virAdhI durgatimAM javAnA ane tyAM emane koI sahAyaka paNa nahi maLavAnA. zrI jinezvaradevanI AjJAno amala zakti na hoya to na karo; eTale na karo ema kaheto nathI, karo ja, paNa kadI zaktinA abhAve na karo paNa viruddha amala to na ja karo ! jo viruddha amala thayo to mAnajo ke jiMdagInA adha:pAtanuM pagaraNa zarU thayuM. game tyAre koI samajAve ke-"AvuM prabhuAjJA viruddha na bolAya" to tarata ja "bhUlyo" kahI mAphI mAgajo; paNa te vakhate "ema paNa thAya, emAM zo vAMdho" evI khoTI dalIlo ke khoTo bacAva na karatA. pitAnI bhakti thAya e uttama, na thAya to na karatA paNa emanI sAme to na ja bolAya, emanA avarNavAda to na ja gavAya. mA-bApa sAthe na phAvyuM to kadApi strIne laIne alaga thavuM paDe to thAo tyAM sudhI to samajyA paNa mA-bApane kanaDagata to na karo ne ? evuM karanArA to kudakka dIkarA che. svArtha saryA pachI je dIkarA mA-bApane paNa tarachoDI de, e jainazAsanano zo uddhAra kare ? tamArAthI bhakti na thAya to "kama bhAgI chIe" ema jAherAta karo paNa "emAM zuM paDyuM che ?' evuM ghasAtuM na bolo. tamAre pUjA na karavI hoya, tamane sAdhu tathA jinAgama na gamatAM hoya to mUMgA raho, paNa "e Agamo barAbara nathI" evA bakhALA na kADho ! jo kADho to cogAnamAM UbhA rahI e rIte puravAra karo, enA hetuo Apo, eka eka vAta yuktithI sAbita karo ! ema na karI zako to "amArI vAta khoTI hatI' ema jAhera karo. tamAre Agamane na mAnavuM hoya to na mAno paNa te mATe tenA upara khoTAM kalaMka na Apo !je sAdhu tamArA kumatane na vaLage tene na mAnavA hoya to na mAno paNa eTalA mATe temanA aMge khoTI vAto bahAra na phelAvo ! amAre nimakaharAma nathI banavuM eka vAtathI tamane cetavI dauM. ahIMnA keTalAka sAMbhaLanAra ahIM nathI bolAtI evI vAto bahAra phelAve che. gaI kAle kaoNnpharansa aMge ApaNe zI
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - vAta karI hatI ? tyAM jaIne AgamanI vaphAdArI pragaTa karavI ane teno svIkAra karAvavAno. e loko na mAne to "tame-ame" eka nathI, ema jAhera karavuM. A ApaNI vAta hatI. vAta karanArAe bahAra vAta phelAvI ke mahArAje kahyuM ke-"mAthAM phUTe enI paravA nahi paNa jAo, TikiTanA rUpiyA maLI raheze. tyAM lagana che pachI acakAo cho zA mATe ?" ThaMDA kalejAnI, zAMtipUrvaka pharaja samajAvavAnI ApaNI vAtane AvI vikRta rIte jAhera kare tyAM thAya zuM? huM eka paNa vAta choDuM nahi. ADIavaLI badhI vAto roja carca paNa te kevA svarUpamAM ane keTalI maryAdAmAM rajU karavI e mArI mukhatyArI che. Agama sAmenAM vidgo TALavAno mAro prayatna hoya ja. huM jeno munIma e mAlikanuM kAma karavAnuM ja. jenA siddhAMta phelAvavA mAguM enI vacce AvatI ADakhIlIone khodIne ukheDavAno prayatna karuM ja. hajArono virodha vahorIne, lAkha gALasahIne paNa e pharaja bajAvuM ja. kahenArA mane kahe che ke-mahArAja!bahu ThIka nathI, kadI muzkelImAM AvI paDazo." temane paNa mAre kahevuM che ke-e mATe to jamyA chIe. jenI pAchaLa mana-vacana-kAyA samarNA tyAM e bhaya hoya ? jenI AjJAmAM kalyANa mAnyuM, jenA siddhAMtanI sevAmAM, pracAramAM AtmakalyANa mAnyuM tyAM koI jAtano bhaya rAkhavAno hoya ? sarva pApathI AtmAne vosirAvyo, zuddha banelA AtmAne jyAM sarvathA samaryo tyAM bhaya hoya ? jyAM AtmA samarpo, jyAM mana-vacana-kAyAnA yogo samaryA enI sevAmAM vighna vakhate pAcho haThe enimakaharAma che. A vIsamI sadImAM evI nimakaharAmI karavI amane pAlavatI nathI. Aje nimakaharAmI karanArAno toTo nathI. emAM have amAre vadhAro karavo nathI. bhagavAna zrI mahAvIradevanA nAme pharavuM, emanA nAme mAnapAna levAM, emanA ja nAme bhakti ane khyAti pAmavI ane emanA ja Agamo para paga mUkavo evI hInatA to durgatigAmI ane bahusaMsArI AtmA sivAya bIjAne sUjhe nahi. - sAdhu bhagavAna zrI mahAvIradevanA, veSa bhagavAn zrI mahAvIradevano ane vartana matikalpanA mujabanuM, e kema cAle ? munima zeThano, paNa gAdI para besI potAnI marajI mujaba varte, e kyAM sudhI nabhe ? moTo amaladAra paNa kAnUnanI rUe ja varte. potAnA gharanuM kAma sarakArI nokarane batAvI na zake. kadI batAve to cAlyuM tyAM sudhI ThIka paNa pelo phariyAda kare to amaladAra daMDAya. badhA sarakhA bhegA thayA hoya ne chaTakI jAya e vAta judI.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- 15 : saMgha, sAdhuno rakSaka hoya ke niMdaka ? - 55 - 209 eTale ame konA ? bhagavAna zrI mahAvIradevanA ne ? tamane zaMkA paDe to pUchajo ! vAraMvAra pUchajo ! pUchIne amane jAgatA rAkho ! "ame tamArA' ema kadI amArAthI na kahevAya. ame tamArA kharA, paNa zuM ? guru. tamArA celA nahi. celA konA ? celA to amArA gurunA, AgamanA ane bhagavAnanA. e kahe tema amAre karavAnuM, tame kaho tema nahi-e samajI rAkho ! UlaTuM ame kahIe tema karavAnI tamArI pharaja. tamane tamArI pharaja bajAvavA amArI gurutAnI parIkSA karavAnI chUTa che. sabhA: 'tyAM pAcho daSTirAga ADe Ave ne ?" zAstra kahe che ke dRSTirAgI to maravA ja janmyA che. kevaLa nAmathI satyamArganA rAgI jIvI na zake. koI kahe ke kanyAdAnamAM puNya che evuM amuka graMthamAM lakhyuM che, to kahevuM paDe ke e lakhanAra koI ajJAna haze ! e kahe ke "bahu moTuM nAma che.' to kahuM ke "e banAvaTI !" e AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIjInuM nAma Ape to kahI dauM ke-e evuM lakhe ja nahi. "kema ?" to kahuM ke pAkkI khAtarI che mATe. vepArImAM paNa amukanI khAtarI ke enI rUkha khoTI bhAgye ja paDe. jaina sAdhunI khyAti zI ? e bole zuM ? e upadeza zAno Ape ? A badhAno javAba ApatAM tame mUMjhAo to tame jaina nathI. kaho ke khAtarI ja che ke-jaina sAdhu saMsArane asAra ja kahe, khoTo ja kahe. sabhAH khoye kahe ke khoTo che ja. saMsAra sAro che ja nahi mATe sAro kahe ja nahi, khoTo ja che mATe khoTo ja kahe. zrI jinezvaradevoe je che te ja kehyuM che, nathI ke nathI kahyuM. anAdine anAdi kahyuM, anaMtane anaMta kahyuM, yogyane yogya kahyuM ane ayogyane ayogya kahyuM, bhavyone mokSa mATe yogya kahyA, abhavyone mokSa mATe ayogya kahyA, abhavyane mukti na ja maLe ema kahyuM. jAtibhavyane tevA kahyA-AjJA ArAdhe te ja muktie jAya, virAdhe te bhaTake; AjJA paNa pUrI paLAya tyAre ja muktie javAya, adhUrI rahe to mukti na ja maLe; A badhuM kahyuM. A zAsanamAM eka paNa vAta anizcita che ja nahi. guru ke gora? samyakta pAmelA mATe ardha pudgala parAvartanano ja kALa kahyo, vadhAre nahi. dezavirati te ja ke je sarvaviratinI lAlasAvALo hoya. samyagdaSTi te ja ke je saMsArane khoTo mAne, kuTuMbAdine baMdhana mAne, lakSmIne nAzavaMta mAne.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 780 lagnamAM muhUrta to gora sAcavI Ape, guru to dIkSAnAM muhUrta sAcave. sAdhu ke zrAvaka kema banAya te guru batAve paNa vepArI kema banAya ? e batAve A badhA bhedabhAva samajo cho ? " daridrI zrAvakane paNa jo koI bolAvIne arthanI vAta kare to e daridrI zrAvaka paNa pUche ke "tame mahArAja cho ? A prazna sAMbhaLatAM gurune gabharAmaNa chUTe. e pUche ke kema ? to pelo zrAvaka kahe ke-huM be cAra AnA kamAu ke na kamAu tenI Apane zI ciMtA ? kayA mahAvratamAM AvuM pUchavAnI Apane chUTa maLI che ? mArA dIkarA keTalA dharmI che, e pUcho; mArA gharamAM abhakSya bhakSaNa, rAtribhojana vagereno tyAga che ke nahi, e pUcho; te pUjA, pratikramaNa, sAmAyika, pauSadha thAya che ke nahi, e pUchuM; paNa AvuM puchAya ? ; zrAvako AvuM pUchatA thAya to je sAdhuo bhASA para kAbU nathI rAkhI zakatA te rAkhatA thaI jAya. A to enA jevuM thAya ke jAya mAMdane ghera khabara pUchavA ane kare potAnA leNAnI ugharANI ! eka to pelo maravA paDyo hoya, ArtadhyAnamAM pIDAto hoya, tyAM evI vAta thAya ? kahevuM joIe ke "bephIkara raho ! Apa nahi ho to ApanA chokarA pAse rUpiyA nahi mAguM" AvuM kahenArA keTalA ? A to pelA maratAne kahe ke chokarAne kahetA jajo, pAMcaso pahoMcADI de.' pelo pathArImAM paDelo samaje che ke tevaDa to nathI, zuM karavuM ? have AthI ArtadhyAna vadhe ke ghaTe ? gRhastha paNa bolatAM zIkhavuM paDaze. sAdhu pAse kema javAya, kema besAya, kema bolAya, A badhuM jANavuM joIe kuTuMbI, snehI, pADozI pAse, mAMdA mANasa-pAse ane chevaTa marI gayA pachI jyAM dilAso ApavA jAo tyAM, kema javAya, kema bolAya e badhuM zIkho. A to AMkhamAM AMsu Ave nahi eTale khesa oDhI o-o karato rovAnA DhoMga karato jAya; pelA gharavALAne patharaNuM pAtharavuM paDe. e paNa hasatA bolatA hoya te badhuM baMdha karI tarata rovA mAMDe, game tema karI rAgaDA kADhI AMkhamAMthI be-cAra sAcAM khoTAM AMsu kADhI AMkha lAla kare tyAre ja chUTako thAya. AMkha lAla na dekhAya to AvanAra kahe ke "che kAMI lAgaNI ?" toya bhoga lAge ! sudhAravAnI paNa rIta hoya che! duniyAnI vAta pUchanAra sAdhune zrAvaka pUche ke "Apa guru thaIne A pUcho cho ?' guru tarata sAvaceta thaI jAya. AvA tamArA praznathI navIna sAdhu paNa saMyamamAM bhUlatA hoya to sthira thaI jAya. AthI ja zrIvakane sAdhunAM mA-bApa paNa kahyA che.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 : saMgha, sAdhuno rakSaka hoya ke niMdaka ? - 55 eka AcArya jaMghAkSINa thayA hatA-e nagaramAM duSkALa paDyo. tamAma sAdhune vihAra karAvyo. pote vihAra na karI zakyA tethI tyAM ja rahyA. be bALa sAdhu AcAryano viraha na sahI zakavAthI thoDe jaI pAchA AvyA. AvIne kahyuM ke-'bhUkhe rahIzuM paNa Apane choDIne jaIzuM nahi.' ema kahIne tyAM ja rahyA. 781 ------------------ 211 have AhAra vinA cAle keTalA divasa ? temanI pAse AMkhamAM AMjavAthI adRzya thaI javAya tevuM aMjana hatuM. aMjana AMjI adRzya thaI e beya bALa sAdhu rAjamahelamAM jAya ane rAjAnA bhANAmAMthI jamIne AvatA rahe. A vAtanI gurune paNa khabara nathI. rAjA ekalo le keTaluM ? traNa jaNane thAya teTalo khorAka letAM lajjA Ave. bhUkhyo rahevA lAgyo-zarIra kSINa thavA lAgyuM. maMtrI pUche che ke Ama kema ? rAjA kahe ke 'zuM kahuM ? AhAra adhdhara UpaDI jato hoya ema lAge che.' maMtrI buddhizALI hato. bhojananA samaya pahelAM mahelamAM aLato patharAvyo. pelA be muni AvyA eTale pagalAM paDyAM te dIThAM-tarata dhumADAnA goTA karyAAMkhamAM pANI sAthe aMjana nIkaLI gayuM ke muni dekhAyA. maMtrI coMkyo ke A to gajaba thayo ! A to jaina muni ane rAjA atyAre kope to zuM thAya ? vicakSaNa maMtrI tarata rAjAne kahe che ke- Apa to mahA bhAgyavAna ke AvA puNyavAn maharSio ApanA bhANAmAM jame che. AvA mahAtmAo AMgaNe kyAMthI ? je svayaM Apane pAvana karavA padhAre. ApanA puNyanI avadhi nathI.' rAjAno kopa tyAM rasoDAmAM ja zamI gayo ane vAta kyAMya bahAra na gaI. pachI guru pAse AvI maMtrIe kahyuM ke- 'kRpALu ! AvA coTTA ziSyone rakhAya ? mArI jagAe bIjo hota to phajetI keTalI thAta ? ane sAdhuonI hAlata zuM thAta ?' AcArya maMtrIne kahe che ke- maMtrIzvara ! e tArA pApe cora banyA che. AvA bhayaMkara duSkALamAM sAdhuonI khabara levAnI tArI pharaja na hatI ? kadI duSkALamAM AvIne pUchyuM ke zI rIte cAle che ?' maMtrIe tarata bhUla kabUlI mAphI mAgI-maMtrInA gayA pachI AcArye ziSyone dhamakAvIne kahyuM ke-'ATalA mATe rahyA hatA ? jaladI vihAra karI jAo !' ziSyoe paNa pagamAM paDI mAphI mAMgI ane vihAra karyo. zrAvaka maMtrIe rAjA dvArA munio 52 AvanArI Apatti TALI, AcArye zrAvaka pAse munione halakA na paDavA dIdhA ane ziSyone paNa dhamakAvIne yogya raste vALyA-keTalA sudharyA ? rAjA, maMtrI ne munio badhA sudharyA ane AcArye zAsanane dIpAvyuM.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 72 traNenA hRdayanI bhAvanA kaI ? maMtrInI e ja bhAvanA ke bhagavAnano dharma halako na paDe. AcAryanI e bhAvanA ke sAdhuo zrAvaka pAse khoTI rIte halakA na paDe ane sAthe sAthe sAdhuo unmArge na jAya tenI paNa kALajI. A samyagdaSTi kahevAya. tame hota to zuM thAta ? niMdA ja ne ? Aje to sAdhumAM doSa na hoya toya nidA karanArA che-sAdhune sAdhutvamAMthI khaseDavAnA prayatna karavA ane mA-bApa banavA AvavuM, e to namUno 2 maviSyati | rUDhatA saMbaMdhI vizeSa have pachI.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 : sAdharmika bhakti vIra saM. 2456, vi. saM. 1984, mahA suda-10, zanivAra, tA. 8-2-1930 56 * samyagdaSTi, saMsAramAM rahe paNa rame nahi ? sAdharmikanAM darzanano AnaMda : ' zrI saMgha ane jJAtinA bheda samajo ! badhI kAryavAhI tene lagatA baMdhAraNane AdhAre thAya : dharma zAmAM, e samajo !. * dharma ane vyavahArano viveka karo ! * dharma mATe dhana meLavavAnI jarUra nathI : gharamAM lagna hoya paNa peTamAM roga hoya to ? sAdhune bagADo nahi ? * traNa divasa pachI... samyagdaSTi saMsAramAM rahe paNa rame nahi? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNijI zrI saMghanI stuti paratve merUnI sAthe sarakhAmaNI karatAM pharamAvI gayA ke zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamayI pITha dRDha, gADha ane avagADha joIe. daDha samyakta rUDha na karAya to khasatAM vAra na lAge. samyaktane daDha banAvavA zaMkAdi pAMca doSone tajavAnI jarUra che ane pachI rUDha banAvavA haMmezAM uttama vicAro cAlu rAkhavAnI jarUra che. zrI saMghamAM kyA prakAranI vicArazreNI hoya ? zrI saMghamAM rahevuM badhAne game kemake zrI saMghane zAstrakAre alpasaMsArI kahela che. prabhunA saMghamAM Avyo e thoDA vakhatamAM muktie javAno mATe to sarakhAmaNImAM ene pacIsamA tIrthakara jevo kahyo che. jema covIza tIrthakaranI AjJA mAnya tema zrI saMghanI paNa AjJA mAnya hoya. paNa zrIsaMghamAM AvatAM pahelAM, zrIsaMgha tarIke AjJA manAvatAM pahelAM saMgha tarIkenA guNo to keLavavA joIze ne ? yogyatA to meLavavI paDaze ne ? ApaNe joI gayA ke samyakta dRDha banAvavA zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA na joIe, paramatanI abhilASA na karAya, dharmanA phaLamAM saMdeha na
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 784 rakhAya, mithyAddaSTinI prazaMsA tathA paricaya na karAya : A pAMce doSono tyAga karavo joIe. . have rUDhatAnI vAta cAle che. daDhatA jaLavAya eTale rUDhatA Ave. enA mATe kayA prakAranI vicAra zreNI-pariNAmanI dhArA hoya ? suvihita ziromaNI AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pha2mAve che ke-A vicAro to tene ja rUcaze, jene saMsAra ta2pha aruci ane mokSa tarapha ruci jAgI haze; kema ke samyagdarzanano artha ja e che. jo ruci saMsAra ta2phanI ja hoya to samyagdarzana pUrvenI ane pachInI sthitimAM phera zo ? samyagdaSTi ane mithyAdRSTinA vartAvamAM bheda ja nahi ? Aje ghaNA kahe che ke pArakAnA vacana upara vizvAsa rAkhavo emAM DahApaNa nathI. jJAnI kahe che ke game tenA vacana upara AdhAra rAkhavo e vAjabI nathI paNa sarvajJanA kathanamAM to zraddhA joIe ne ? jo kevaLa potAnI mati mujaba cAle e ja mANasa kahevAya to to gharamAM paNa evuM cAlatuM nathI. koI paNa kAma karatAM pahelAM tenA anubhavInI salAha levI paDe che. jo vyavahAramAM Ama hoya to dharmanI bAbatamAM na hoya ? e nathI mATe pariNAma kharAba Ave che. duniyAnI A havA jainasamAjamAM ghUsI tenAthI nukasAna ghaNuM thayuM che. samyaktva sthira banAvavAnA vicAranI dhArA tene ja game ke je jyAM beTho che tyAMthI chUTavAnI mahenatamAM hoya. gADha rAga-dveSanI graMthi bhedAya tyAre to samyaktva thAya. A saMsAramAM anaMtAnaMta AMtmAomAM manuSyo to phakta saMkhyAtA ja, e manuSyabhavamAM jyAre koI jIva samyaktvane laIne Avyo hoya athavA graMthi bheda karI samyaktvane laIne Avyo hoya athavA graMthibheda karI samyaktva prApta kare tyAre enI vizeSatAnuM bhAna to thavuM joIe ne ? vyavahAramAM paNa moTA mANasanI cAlacalagata, rItabhAta badhI judI hoya che ne ? suvihitaziromaNi AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke samyagdarzanapUtAtmA, ramate na bhavodadhau / samyagdarzanathI pavitra thayelo AtmA saMsArasAgaramAM rahevuM paDe to rahe kharo paNa temAM 2me nahi, arthAt temAM majA na kare. jene graMthibheda thayo, samyagdarzana thayuM, je AtmA tattvanI zraddhAthI pavitra thayo ane saMsArasAgaramAM rahevuM paDe toya majA kyAMthI Ave ? tattvanI zraddhA thAya, jJAnanI prApti thAya, prabhue kahelI eka eka vAta haiyAmAM jacI jAya e AtmA evo ne evo rahe ? tenAmAM kAMI palaTo na dekhAya ? saMsAramAM
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 215 - 19 : sAdharmika bhakti - 56 - pahelAMnI jema ja e majA kare ? jo evuM hoya to zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke-e pAmyo ja nathI. e AtmA jo saMsAramAM AnaMda kare to samyagdarzana Take kyAM ? sAdharmikanAM darzanano AnaMda Aje to kahe che ke-"AvI dharmaghelI vAtothI duniyAmAM jivAya kema ?' vaLI kahe che ke vItarAgano sevaka vitarAganA sevakane jue to AnaMda pAme, sAkSAt vItarAganAM darzana thayAM ema mAne;" sAcI vAta che; kAraNa ke bannenA haiyAmAM vItarAgane sthAna che. vItarAgane haiyAmAM rAkhanAra samudAyane joIne dharmIne prema to thAya paNa pachI e vItarAganA sevakonA samudAyamAM vAto kaI thAya ? eka zrAvaka pacIsa zrAvakonA samudAyane bhego karIne kahe ke-"Aje mAro mahApuNyodaya ke tamArAM darzana thayAM. tamArAM darzanathI vItarAganAM darzana jeTalo AnaMda thayo." Ama kahyA pachI "kuTuMba kabIlo kema che ? vepAradhaMdhA kema cAle che ?' AvuM pUchavA mAMDe ? AvuM pUche to je AnaMda thayo hato te sAdharmikonA darzanano ke saMsArarasikonAM darzanano ? zAtre kahyuM ke sAdharmikanAM darzana, saMyoga, sahavAsa jevuM puNya eka paNa nathI e vAta kharI, sAdharmiko maLyAno AnaMda jarUra thAya, sAkSAt vItarAganAM darzana thayA jevo lAbha thayo ema jarUra kahevAya, paNa e bhego thayelo sAdharmikono meLo kare zuM ? bole zuM ? . *AjanA "muMbaI samAcAramAM A badhI vAta AvI che. vItarAganAM darzana jeTalo sAdharmikonA darzananAM AnaMda varNavyo che. varNana to barAbara che. sAdharmikano samudAya paNa mAnyo, paNa have tyAM vAta kaI thaze ? jenAM darzanathI, jenA saMyogathI zrI vItarAga maLyAno AnaMda thAya tyAM vAto kaI thAya ? eka jaNa svAmIvAtsalya kare, uttama uttama cIjo pIrase paNa pIrasatI vakhate moDhAM jovAya ke A pAMca lAkhanI AsAmI, A pacIsa lAkhanI AsAmI A to sAmAnya-mAmUlI, nakAmI, AvuM kare to bahumAna rahe ? e saMghabhakti ke zrImaMtAInI bhakti ? AjanA mANaso bhegA thaIne zuM bole che, zuM vicAre che, teno temane khyAla nathI. vItarAganA sevaka tarIke koIne abhinaMdana ke mAnapatra apAya to vAta paNa vItarAganA siddhAMtone chAjatI thAya ne ? sabhAH "navakArazI ane svAmIvAtsalyamAM zuM pharaka ?' zaheromAM A bheda paDyo che, gAmaDAmAM nathI. thoDAne amukane jamADavA te svAmIvAtsalya ane tamAmane jamADavA te navakArazI. * te vakhate bharAnArI konpharansa aMgenI vAta hoya tema lAge che.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 vAta e che ke sAdharmiko bhegA thAya e vAta judI ane mANasonAM ToLAM bhegAM thAya e vAta judI. vItarAganA anuyAyIo bhegA thAya tyAre parasparane vitarAganAM darzana thayAno AnaMda to thAya paNa pachI tyAM vicAro kayA thAya ? duniyAmAM kema AgaLa vadhAya, duniyAmAM kema sArA kahevarAvAya, paisATakA, kuTuMbakabIlAmAM kaI rIte vadhAro thAya, mAnapAna, khyAti, pratiSThA kema vadhe, A badhI vicAraNAo thAya to koI meLa maLe kharo ? sAdharmika tarIke jene jamADo tene kAma paNa na batAvAya. tene ema na kahevAya ke-"jo A jamADyA che. pAchA bhUlI jatA nahi." jo ema hoya to to kahevuM paDe ke-sAdharmikane nathI jamADato paNa mArA kAmano mANasa che eTale jamADuM chuM." sAdharmikane to ema kahevAya ketame mAro nikhAra karyo, supAtra cho, pharIne mAruM ghara pAvana karajo !" bAkI cAra roTalI khavaDAvI bAra roTalInuM kAma levuM ane lahAvA sAdharmika bhaktinA levA e bane ? Aje A eka moTI upAdhi che. AthI satya DhaMkAI jAya che. mIThA zabda saune sArA lAge, kaDavI paNa sAcI vAta bhAgye ja game. badhAne puNyazALI kaho to khuza thAya paNa sAthe ja samajAvo ke "manuSyabhava pAmyA mATe puNyazALI to kharA paNa hamaNAM kAryavAhI ervI che ke pApIne chAje," to zuM thAya ? puNyazALI kahenAre sAcI vastu samajAvavAnI taiyArI rAkhavIpuNyazALIno ilakAba lenAre ja kAryavAhI UMdhI hoya to pApIno ilakAba sAMbhaLavAnI taiyArI paNa rAkhavI joIe. tame puNyazALI to kharA, kemake Arya deza-jAti-kuLa temAMye zrAvakakuLa ane badhA anukULa saMyogo maLyA paNa ArAdhanA na karo to ? mammaNa zeTha pAse lakSmI to bahu hatI paNa Akhare zuM thayuM ? na khAdhuM, na pIdhuM ane kALI majUrI karI marIne sAtamI narake gayo. lakSmI maLI mATe puNyazALI paNa gADha mUccha karI marIne sAtamIe gayo mATe pApI. e ja rIte tamane sAmagrI maLI mATe puNyazALI paNa e sAmagrIno sadupayoga na karo to tame kevAM ? moTo samudAya ekatra thAya e kAM to vepArI, nyAtIlA ke gRhastha tarIke athavA to sAdharmI tarIke ema be rIte bhegA thAya. have pahelI rIte bhegA thAya te to sAmAjika vyavahAronI ke vepAra dhaMdhAnI ema game te vAto kare paNa sAdharmI tarIke bhegA thAya to AkhI vAta ja pharI jAya che. upAzrayamAM zrAvako bhegA thAya ane bajAranA bhAvatAlanI vAto karavA mAMDe to e cAle ? to dharmIe emane bahAra javAnuM kahevuM paDe ne ? bhegA thavAnI anukULatA 'upAzrayamAM vadhAre rahe paNa tethI tyAM vepAra-rojagAranI ke kuTuMba-kabIlAnA khabaraaMtara levAnI vAto thAya ? bajAramAM jAo tyAM game te vAta karo te cAle
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 : sAdharmika bhakti - 56 217 kemake tyAM vepArI tarIkenI chApa che. bhale zrAvaka vepA2I kahevAyo paNa mULa chApa to vepArI tarIkenI ne ? tema ahIM zrAvakapaNAnI chApa che. bajAramAM vepAranI vAta karo to tyAM pApa na lAge ema samajavAnuM nathI paNa vepArI cho, saMsAra choDyo nathI ane tyAM e vAta vinA rahevAnA nathI, tethI e dRSTie tyAM e vAta karo to judI vAta che; paNa upAzrayamAM bhegA thAo tyAM vepAra AdinI ke sagapaNa-vivAha AdinI vAta na thAya, kAraNa ke sthaLabheda che. sAdharmikano samudAya bheLo ka2vo ane vAta vyApArAdinI ke saMsAranAM kAryomAM pragati sAdhavAnI karavI, e kema cAle ? vastunI bhinnatA karatAM zIkho. gharamAM zuM karo cho ? rasoDuM juduM, zayanakhaMDa judo, beThakano khaMDa judo, rasoDAmAM pANI DhaLe ke eMThavADa paDe to harakata nahi paNa beThakanA khaMDamAM ke zayanakhaMDamAM evuM na thAya enI kALajI rAkho cho ne ? zrI saMgha ane jJAtinA bheda samajo !. zrI saMgha ekatrita thAya tyAM zI vAto thAya ? 'ATalI nyAta jamADo' evo phaDaco saMgha na Ape. lagnanA varaghoDAnI rajA saMgha na Ape. saMsAra vyavahAranAM kAryonI javAbadArI saMgha na le. rathayAtrAnA varaghoDA, muninAM sAmaiyAM, navakArazImAM jamaNa, ke upadhAna ujamaNAnI rajA mATe saMgha bhego thAya ane rajA Ape. A traNa divasa badhA bhegA thaI kAMIka kAryavAhI karavAnA che, mATe A vAta samajI levA khAsa bhalAmaNa che. saMgha ane jJAtino bheda samajo. e bhegA thayelA tamane kaheze ke-zrAvako bekAra che mATe amuka udyoga-dhaMdhA kholavAnI jarUra che. to kahejo ke e vicAro saMghanA nAme na thAya. jJAti ke samAjanA nAme karavA hoya to thaI zake che. saMghanA nAme to pAThazALA, dharmAnuSThAno, maMdiro, upAzrayo vagerenI vicAraNA thAya. saMgha ane jJAtino bheda tame beThA cho, eTalA paNa samajo to majA Ave. 787 ghaNA kahe che ke sAdhu emanI vAta kahe, to gRhastho potAnI vAta na kare ? kabula che ke kare, paNa tenA sthAne ne ? derAsara AvelI zrAvikA sAthiyo karatAM 'cokhA orIne AvI chuM-zAka samAravAnuM bAkI che' evI vAta kare te cAle ? e doSa kahevAya ke guNa kahevAya ? vepA2I sArthavAhanI sAthe janArA ThAma ThAma vepA2 kare, e to samajyA paNa saMghamAM yAtrAe nIkaLelA mArgamAM vepAra kare ene saMghayAtrAno lAbha maLe ? derAsare pUjA karavA javA nIkaLelo mArgamAM badhAne 'AvuM chuM, AvuM chuM' kaheto maMdiramAM Ave enI maMdiramAM bhAvanA kaI rahe ? zAstra vidhi bAMdhI ke maMdire javA nIkaLelAthI rastAmAM bIjI vAta na
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 788 218 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 thAya. bIjAo paNa samajI jAya ke 'e nahi bole'-eTale e vakhate koI enI sAthe bIjI ADIavaLI vAta kare ja nahi. AvI Teva pADo ! ekatrita thayelA saMghamAM duniyAdArInI vAto thAya e doSa ke guNa ? doSa-guNano vibhAga na karI zako to enA pariNAme zAsananI kharAbI thAya, dharmanI hAni thAya-A badho viveka bhulAto jAya che, enA kAraNe dharmasthAno pApasthAno thavA mAMDyAM che ! zrI saMgha bhego thAya e kayA TharAvo kare ? badhI vAtanA yogya rIte bheda pADo. badhA bhegA thaI duniyAnI vAto karatA hoya tyAM sAdharmikanAM darzanano AnaMda manAya ? tIrthayAtrA mATe saMgha nIkaLe tyAre tenA prarveza-mahotsava gAmegAmanA saMgha kare che, jamADe che, bhakti kare che, badhuM kare che paNa vepArInuM ToLuM nIkaLe to kAMI kare che ? enA snehI saMbaMdhIo kAMI kare.e vAta judI paNa saMgha kare ? koI paradezanI saphare jato hoya to enA snehI bahumAna kare paNa saMgha kare ? jyAre, saMgha to nAnAmAM nAno ane najIkanA agAzI jevA tIrthano nIkaLe toye bAjunA gAmavALA badhI bhakti kare. Ama dharmanI ane duniyAnI kAryavAhInA bheda pADatA thAo ! A viveka zIkho to dharmanA nAme cAlato dharma vadhato jaze ane adharma ApoApa baMdha thaze. badhI kAryavAhI tene lagatA baMdhAraNanA AdhAre thAya; vepArI bhAvatAla bajAranA AdhAre kahe. dhArAzAstrI kAnUnanA AdhAre vAta kare. vaidya cikitsAzAstranA AdhAre varte. tema saMghanA mANaso bhegA thAya te zAnA AdhAre vicAre ? dharmazAstronA ne ? dardI mATe DaoNkTaronI kaoNnpharansa bhegI thAya. tyAM vakIla nakAmo AvI caDyo hoya to bese paNa vacce abhiprAya na Ape. kAyadAnI bArIkI vicAravAnI hoya tyAM vakIlonI kaoNnpharansanI jarU2. vepA2nA niyamo ghaDavA mATe vepArImaMDaLa joIe. Aje juo ! dareka saMsthAo alaga alaga che. marcanTa cembara judI, DaoNkTaronuM eNsosiyezana juduM, vakIllanuM maMDaLa juduM, rAjakIya pariSada judI, mahAsabhA judI, moDareTa ju, jahAla judA, mavALa judA, uddAmavAdI judA, ema badhuM juduM che ne ? eka jAtanA vicAravALA bhegA thaI emanuM alaga baMdhAraNa karI alaga vyavasthA na goThave to nabhe nahi . to pachI ahIM dharmamAM ja badho khIcaDo kema bhego bAphavAmAM Ave che ? vepAra, vahevA2 ane dharma e badhAnA vicAra eka ja saMsthA kare ? badhI cIjanA phaDacA eka ja ToLuM bheguM thaIne kare e cAle ? keLavaNI aMge
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 : sAdharmika bhakti - 56 219 vicAraNA karavA abhaNa ToLuM bheguM thAya to zuM kare ? abhyAsakrama nakkI karavAno hoya tyAM bhaNelAne besADAya ke majUrone ? jaino A badho viveka na kare to udayanI vAto nakAmI che. duniyAnI vAto dharmanA nAme karAya to vinAza sarjAI cUkyo samajajo ! dharma zAmAM e samajo ! vepAra karavo e dharma ? ghara baMdhAvavuM e dharma ? chokarAM paraNAvavAmAM dharma ? rasoI banAvavI e dharma ? ame to badhuM mUkIne ahIM AvyA. amAre e kAMI karavAnuM nathI. tame kahI zako cho ke-ame vepAra na karIe, ghara na baMdhAvIe, cUlA na saLagAvIe, chokarA-chokarI na paraNAvIe, e badhuM kema bane ? kemake ame hajI vyavahAramAM beThA chIe, to e vAta kabUla paNa e kAMI dharma kahevAya ? nahAvuM, dhovuM, cAhapANI pIvAM, vepAra-dhaMdhA karavA, zarIranI sevA karavI, e badhAne dharma kahevAya ? e badhuM karatA ho te tame jANo paNa jaina thaIne amuka kAma na karI zakAya, amuka sthAnomAM na jaI zakAya, ema to kahevAya ne ? A badhuM samajAya to bhramaNA na thAya. ka2vuM badhuM paDe che e vAta javAdo paNa je karavuM paDe e dhaMdho dharma kharo ? dharma ane vyavahArano viveka karo ! 789 jo khAvA-pIvAne dharma mAno to navakA2zI, porazI, AyaMbila, upavAsa vagerene zuM mAnazo ? upavAsa karo to dAtaNa karavAnA dharmanuM khaMDana thAya ne ? kaho ke upavAsa e dharma, dAtaNa e vyavahAra. zarIrarUpI khokhuM vaLagyuM che, mamatA chUTatI nathI eTale e kharAba na dekhAya mATe karavuM paDe che. jo dAtaNa karavuM, cAha pIvI, bhojana karavuM e badho dharma gaNAya to dAna, zIla, tapa, bhAva e zuM ?. dAna e dharma paNa lakSmI e dharma nathI. zIla e dharma paNa viSaya sevavA e dharma nathI. tapa e dharma paNa khAvuM pIvuM e dharma nathI. uttama bhAvanA e dharma paNa duniyAdArInA vicAro e dharma nathI. 'amuka marI gayo, kAle zuM thaze ? pAMcasono kharco ne cAraso ja maLyA, have zuM karavuM ?' A badhI che to bhAvanA paNa e dharma nathI. A bhAvanAmAM mare to kaI gatimAM jAya ? dharmanI vAto ane duniyAdArInI vAtonI bheLaseLa na karo ! nahIM to dharma khasI jaze ane duniyAdArInI vAto ja rahI jaze. kAM to dharmapariSada kaho athavA to vyavahAra pariSada kaho : paNa be vAtano bhego khIcaDo na bApho. vyavahAra pariSada hoya ne vyavahA2nI vAta karo, dharmane bAjue rAkho to tame jANo paNa emAMya dharmane bAdhaka to kAMI thatuM nathI ne ? e jovuM paDe. zAstra kahyuM ke-"paisA
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 790 che to choDavA jevA paNa choDI na zako agara ene meLavyA vinA rahI na zako to anItithI to na ja meLavo !" tamArI vyavahAra pariSada hoya to vAta judI paNa dharma pariSadamAM to ADIavaLI eka paNa vAta na thAya. jo ema thAya to to vyavahAra e ja dharma manAya. jo vyavahArane ja dharma mAnazo to Akho saMgha mithyAdRSTi Tharaze. vepArane dharma kahe te samyagdaSTi ke mithyAdRSTi ? evuM mAnanAramAM saMghapaNuM kyAM rahyuM ? evAono kAyado dharmIne baMdhanarUpa na rahe. jene potAnI pharajanuM bhAna na hoya e bIjAne zuM bhAna karAve ? "zrAvako ATalo vepAra kare" evI vAto sAdhu saMmelanamAM thAya ? jyAM potAnuM bhUMDuM tyAM bIjAnuM bhaluM kaMI rIte ? je sthiti che, tene te svarUpe oLakhatAM zIkho ! jaina tarIke bhegA thayA ho, to jainatvayukta vicAro karo ! bIjA vicAro karavA hoya to zabda pheravI nAkho ! jaina jJAti tarIkenuM saMmelana jAhera karo. saMgha bhego thAya e zuM vicAre ? "bhagavAnanI pUjA vidhipUrvaka thAya che ke nahi ? jaina siddhAMtono pracAra kema thAya ? dharmI keTalA che ? dharmIone dharma karavAmAM zI takalIpho che ? e takalIpho kaI rIte dUra thAya ?" vagere vagere. saMgha to AvA badhA vicAro kare. saMsthAnuM baMdhAraNa barAbara hovuM joIe ane te baMdhAraNane vaphAdAra rahI saMsthAe vartavuM joIe. ethI bIjAo paNa jANI zake ke A zrAvako bhegA thayA che ke A vepArIo bhegA thayA che. vepArI bhegA thayA hoya to e vepAranI vAta kare te vAjabI, paNa zrAvako bhegA thaI ADIavaLI vAto kare to bIjAo upara paNa kevI chApa paDe ? tamArA snehIne vepAranI salAha pUcho to e vAjabI paNa mane pUcho ke-"mahArAja ! huM kApaDIo banuM ke jhaverI banuM ? ke pachI gAMdhI banuM ?" to huM zuM kahuM ? huM to ogho batAvuM ane kahyuM ke-kAM to sarvavirati, e na banAya to dezavirati, e na banAya to samyagdaSTi ane e paNa na banAya to mArgAnusArI bano. paNa kApaDIA vagere banavAnuM kahuM to ? sabhA: "to Apa sAdhu nahi !' vAha ! AvuM bolo to to mane game. ATalI hiMmata tamArAmAM Ave to Aje vAtAvaraNa ghaNuM sudharI jAya. Aje to kahe che ke sAdhuo dharmaguru kharA paNa e amArI saMsAranI sthitinI ciMtA kema na rAkhe ? huM pUchuM chuM ke to e dharmaguru zAnA ? e to arthaguru thayA-ene dharmaguru koNa kahe ? dharma mATe dhana meLavavAnI jarUra nathI ! zAstra kahe che ke-dharma karavA mATe paisA meLavavAnI icchA e pApa che.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 --- - 16 : sAdharmika bhakti - 56 - 221 maLelI lakSmInI mUccha utAravA mATe dAna che paNa lobha vadhAravA mATe dAna nathI. koI saMgha kADhI pacIsa hajAra kharcI nAkhe paNa pachI kahe ke "have be mahinA dhaMdho barAbara kheDavo paDaze. kasara kADhavI paDaze" to tene kahevuM paDe ke- bhAI tane saMgha kADhavA koNe bAMdhI mAryo hato ? saMgha kADhavo vagere dharmanAM kAma karavA mATe paisA kamAvAnI chUTa hoya to badhA e ja prayatna kare. vaLI prayatna badhA kare paNa saMgha kADhe keTalA ? lakSAdhipati thavuM saheluM che paNa dharma karavo muzkela che. jJAnIo pharamAve che ke paisA hoya to dharma karo paNa dharma mATe paisA kamAvA na jAo. pANI hoya tethI vAparavA mATe kAdavamAM hAtha ghAlavo ema karavuM e DahApaNa nathI. kAdava evo paNa hoya che ke jene aDavAthI hAthamAM saDo thAya. dharma mATe paisA kamAvAnI icchA e saDo kare evA pAparUpa kAdavamAM hAtha nAkhavA jevI ceSTA che. gharamAM lagana hoya paNa peTamAM roga hoya to ? DabAmAM paDeluM miSTAnna nAkhI devuM na paDe tethI bhUkha vagara kAMI peTamAM na padharAvAya ! bhUkha vagara khAya te DAhyo ke gAMDo ? khAya ne peTamAM dukhe to vaidya paNa kahe ke teM hAthe karIne dukhAvAne AmaMtraNa ApyuM che. pheMkI dIdhuM hota to DAhyo kahevAta, koIne ApyuM hota to udAra kahevAta paNa cAra divasa pachI bagaDI jaze ame vicArI vagara bhUkhe khAI janAro bevakUpha kahevAya. vagara bhUkhe peTamAM nAkheluM.pacAvatAM dahADA jAya ane tema chatAM na pace to roga ghara karI jAya, Aje zrImAno moTe bhAge mAMdA kema rahe che ? gharamAM mAlapANI bharyA paDyAM hoya, joIne mana lalacAI jAya, vagara bhUkhe khAya ane mAMdA thAya. ghera lagna hoya, pakavAnanA tATa goThavAyA hoya paNa pathArImAM paDelo khAya to DAhyo ke mUrkha ? gharamAM lagna che paNa peTamAM zuM che, e to eNe vicAravuM joIe ne ? paisA kamAvAthI dharma thAya evuM na mAnatA. paisA AvyA pachI to dharma cAra gAu cheTe javAno. sonA pAMcaso maLatA thAya eTale parigraha vadhe, pApa vadhe, pojhIzana vadhe, badhuM vadhe ne dharma ghaTe. mATe zAstra kahe che ke pAse hoya to dAna karo, sAmagrI hoya to pUjana karo paNa enA mATe kamAvAno vicAra na karo. maMdire phaLa caDhAvavA ke zrI siddhagiri para phUla caDhAvavA rUpiyo meLavavA anIti na karAya. rUpiyA mATe anIti karanAro pachI pAMca mATe anIti karaze. anItinI ene Teva paDI jaze. dharma dharmane tyAM raheze, phUla mALIne tyAM raheze, AtmA UMdhe raste caDI jaze ane dhIre dhIre saDavA lAgaze.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 2 222 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 zrAvakanI bhAvanA kaI hoya ? potAnAM saMtAnone bhaNAvavAM, DIgrIdhara banAvavAM, duniyAdArImAM vaLagADavAM, e badhuM to Aje pazcimanI prajA paNa kare che. dharmI tarIke tamArI vizeSatA zuM ? Aje to eka sabhA thAya tyAM mUMjhavaNa UbhI thAya ke na mAlUma kevAye TharAvo karaze ! kemake e je kAMI kare te pAchuM dharmanA nAme kare. A eka moTI upAdhi che. DaoNkTaranAM pATiyAM ghaNAM dekhAya paNa emAM dayALu keTalA? game tevo garIba bolAvavA Ave paNa e kahI de ke "mArI phI ane moTarabhADuM ApavAnI trevaDa hoya to ja AvuM !" AmAM koI apavAMda hoya tene bAju para rAkho. Ama hovA chatAM A badhAmAM dharma manAvavAnI mahenata kema thAya che ? koI DaoNkTara kadI thoDo upakAra kare to tenI pAchaLa khyAti pratiSThA meLavavAnI bhAvanA kAma karatI hoya ane e khyAti dvArA paNa vadhu Avaka karavAnI bhAvanA jIvatI hoya che. Ama kharAba vastune sArI tarIke paMkAvavAnA prayatno keTalA thAya che ? Aje to mAMsano dhaMdho karanArA paNa kahe che ke ame mAMsAhArIonI sevA karIe chIe- temane takalIpha na paDe mATe badhuM karIe chIe. Ama duniyAdArInI kAryavAhI kare peTa mATe, potAno lobha saMtoSavA mATe ane nAma dharmanuM Ape te kema cAle ? A badhI vAtono bheda pADo. sAdharmiko bhegA thAya tyAM dharmanI vAto cAle, vratadhArIo bhegA thAya tyAM vratanI vAto cAle. vratanI ArAdhanA kema vadhe, vratadhArIo kema vadhe, e badhI vicAraNA thAya. AvuM thAya to zAsanano udaya thAya. zAsanano udaya saMsAramAM majA karavAthI na thAya, saMsArano tyAga karavAthI thAya. pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA samyagdaSTinuM varNana karatAM pharamAve che ke-ramate na mokaLo | saMsArasAgaramAM rame nahi. saMsArasAgaramAM ramavAthI udaya na thAya. jyAM zrI saMgha bhego thAya tyAM saMsArasAgaramAM ramavAnI vAta na hoya paNa teno tyAga karavAnI vAto cAlatI hoya. A vastu nizcita karavA mATenI mahenata che. sAdhune bagADo nahi? kahe che ke "e varga evo che." huM kahuM chuM ke e varga game tevo hoya paNa tame sArA thAo ! sAdhu bhUle to zrAvaka DAhyA thaIne ThekANe lAve. amuka varga athavA be-pAMca sAdhu kharAba hoya tethI koI paNa sAdhu zikhAmaNa ApavA lAyaka nathI, ema bolAya ? pAMca AdamI devALuM kADhe eTale bajAramAM koI salAha ApavA lAyaka zAhukAra vepArI nathI ema kahevAya ? are ! bhale badhA devALuM kADhe paNa eka zAhukAra hoya to paNa ema na bolAya ke salAha ApavA lAyaka koI nathI.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 223 798 _ - - 19 : sAdharmika bhakti - 56 lAkha devALiyA karatAM eka zAhukAranI kiMmata vadhAre che. UMdhI salAha ApanArA zrAvako eka pachI eka badhA amane maLe ane di' Ugye pacAsa jaNA AvIne enI e vAta saMbhaLAve to sAmAnya sAdhunuM gaju zuM ? e paNa AvyA to tamArAmAMthI ne ? badhA pASANahRdayI kyAMthI lAvavA ? mATe sAdhune kharAba karanAra zrAvaka che. "amAruM game te thAya paNa tame amArI paMcAtamAM na paDo" evuM tame sAdhune kahyuM ? A to sAdhu pAse paNa kImiyA mAge che. AMkapharaka kADhe evA guru joIe-A kevI dazA ? amane AvIne kahe paNa kharA ke-mahArAja ! tame guru kharA paNa kAmanA zuM ? tamArAmAM amAruM vaLe zuM ? bAra mahinAmAM be divasa tame kAma lAgo. pelA to roja kAmamAM Ave. kAraNa ke AMkaDA kADhI Ape. sAdhu ane zrAvakanA cAra AnI bAra AnI bhAgathI vepAra cAlatA hoya tyAM zuM thAya ? AvA zrAvakoe sAdhune bagADyA che. sAdhu vyavahAranI vAta kare toya zrAvaka nA pADe. AvuM na thAya tyAM sudhI jaina samAjano udaya thAya evuM huM mAnato nathI. traNa divasa pachI. - havenA traNa divasamAM jaina samAjanuM bhAgya aMkAvAnuM che; enA bhAgyano nirdhAra thavAno che. keTalAka kahe che ke sAdhuone amuka saMsthAo sAthe vaira che. vaira nathI e jaNAvavA tyAM javAno upadeza ApIne mokalAya che. tyAM jaIne emane kahevuM ke "ame zAsananA chIe evuM puravAra karo ! nahi to UThAM bhaNAvavAM baMdha karo." traNa divasa pachI jo pariNAma sAruM joIzuM to prazaMsAnA dhodha vahevaDAvIzuM. ane pariNAmamAM pheraphAra haze to aMgArA khare tevI sAcI vAto saMbhaLAvavI paDaze. A traNa divasamAM taiyArI karavAnI che. tyAM janArA tyAM lokamata keLave. ahIM huM lokamata keLavuM. pachI zuM bolavuM te nakkI karo. amAre koInI sAthe aMgata levAdevA nathI; kemake amAre koInuM leNuM deNuM nathI. paNa zAsanane aMge mAnyatAbheda che ja. mATe sAruM joIzuM to motIDe vadhAvazuM. ane UMdhuM dekhAze to judI rIte svAgata karavuM paDaze. e lokoe zrI vItarAganAM darzana jeTalo sAdharmikonAM darzanano AnaMda varNavyo che. ApaNe mAnIe chIe ke zrI vItarAganA bhakto bhegA thAya che to vairAgyanI choLo UchaLaze; ane e jo na UchaLe ane vairAgya pharatI vADa UbhI karAya to e vADane kApavA mATe saghaLAM zastrono upayoga karavo paDe ne ? Aje ATaluM basa che ? vadhu have pachI. ' ,
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17: saMsAramAM rahe chatAM saMsAramAM na rame, te saMghaH vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, mahA suda-11, ravivAra, tA. 9-2-1930 57 tattvazraddhAnI parIkSA : * zrI saMgha-merU kevo che ? * zrI jainazAsanamAM tyAga ane virAganI ja vAta hoya ? evI vAtothI sAvadha rahevA jevuM che : * je pravRtti pAchaLa koI rUve te na karavAnuM nakkI karo ! ! * sAco prema ane mohajanya prema : * dharmano prabhAva : sAcI dayA Ave che ? saMkhyA vadhAravA game tene praveza na apAya : * kaMgALAnA hAthamAM sattA Avaze tyAre... : tattvazraddhAnI parIkSA : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNijI zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamayI pIThanuM varNana karatAM kahI gayA ke e daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. emAM daDhatA lAvavA mATe zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, miththAmatinI prazaMsA tathA miththAmatinA paricayano tyAga karavo joIe. dRDha samyakta paNa rUDhatA vinA Take nahi. samyagdaSTi AtmAne potAnA daDha samyaktvamAM rUDhatA lAvavA kayA vicAro karavAnA hoya ? guNa Avyo, majabUta banyo, e pachI e evo daDha banAvavo joIe ke e khaseDyo khase nahi. covIse kalAka duniyAnAM kAmomAM mazagUla rahenArane samyakatva TakAvavA kAMI joIe ke nahi ? ahIM mokSanI ArAdhanA che jyAre duniyAmAM saMsAranI ArAdhanA che. AtmA uttama bhAvanAothI bhAvita banyo na hoya, vicAro sthira na hoya to samyaktva khasatAM vAra keTalI ? zaMkA, kAMkSAdi na hoya chatAM uttama bhAvanAo vinA daDhatA (mananI dRDha pariNati) Take nahi. samyakatva mATe jema doSo bhayarUpa che tema zuddha pariNAmano abhAva paNa jokhamarUpa che. samaye samaye vizuddha thatI jatI uttama pariNAmanI dhArA hoya to ja e daDha samyakatva rUDha bane.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 795 - 17 : saMsAramAM rahe chatAM saMsAramAM na rame, te saMgha - 57 - 225 samyakatvane rUDha banAvavA mATe je vicAro AvavA joIe te kayA AtmAne rUce ? e vicAro kAMI dareka AtmAne na rUce. jyAM hRdayamAM icchAo ja bIjI beThI hoya tyAM zuddhapariNAmanI dhArA Ave ? jJAnIe kahyuM che ke samyaktva atizaya durlabha che. mAnavajIvana ja durlabha che paNa temAMye yogya kuLa Adi maLavuM to atizaya durlabha. sadguruno yoga thayA pachI paNa zAstrazravaNanI ruci thavI duSkara, e pachI premathI zravaNa karavuM e ethI paNa duSkara ane sAMbhaLyA pachI vastu jacI javI te to atyaMta duSkara. A badhI duSkaratAo khoTI nathI, kAraNa ke A badhI vastuo AtmAne mATe aparicita che. duniyAmAM AtmAe anaMta kALa gumAvyo paNa A badhI vastuothI paricita thayo nathI. anAdi kALathI e je rIte varyo che tethI judI rIte vartavA mATe A zAsana che. judI rIte vartavAnI bhAvanA jAge, evI AjJA karanAra pratye vizvAsa jAge, emAM zaMkAdi doSa na hoya to samyakatva dRDha thAya ane uttama pariNAmanI dhorA sthira rahe to samyaktva rUDha thAya. e vicAro kayA ? enI pIThikA karatAM sUripuraMdara AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve sanipUNAtmA, na ramo mevoyo " jeno AtmA tattvazraddhAthI pavitra banyo che, te saMsArasAgaramAM rame nahi. to e zuM vicAre ? jyAM rahyo che tyAM ramavAnuM kyAre bane ? je vicAradhArA cAlu che te baMdalAya tyAre ne ? nahi to A saMsAramAM ramavAnuM mana thAya ja. badhA kahe che-amArAmAM tattvanI zraddhA pUrI che; paNa ema kahyuM na cAle. A mahAtmA ahIM enI khAtarI mAge che. mAM paNa pramANapatra maMgAya che. ahIM pramANapatra kayuM ? tattvazraddhA rucinuM pramANapatra e che ke tattvazraddhAthI pavitra thayelo AtmA saMsArasAgaramAM kadI rame nahIM. rahevuM paDe to rahe bhale paNa rame to nahi ja. tattvazraddhAthI pavitra banelA AtmAnuM jIvana jagatanA sAmAnya loko karatAM juduM hoya. saMyogavazAt pAlana ochuM vatuM dekhAya paNa tenI dizA to nakkI ja hoya. dizA nakkI na hoya e na cAle. dakSiNa dizAe javAnuM nakkI thayuM pachI bhale koI lokalamAM jAya ke koI phAsTamAM jAya : koI savAre jAya to koI bapore ke sAMje jAya : koI vahelo thAya ke koI moDo thAya enI kazI gabharAmaNa nahi, paNa dizA sAcI joIe. tattvazraddhAthI dhyeya nizcita thayA
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 pachI kAMI mUMjhavaNa nathI. e AtmA saMsArasAgaramAM 2me nahi ema AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che. jene tattva rUce te to game te kahe paNa je tattva rUcyAnuM kahe teNe to pariNAma batAvyA vinA kema cAle ? 796 zrI saMgha ke jene tIrthaMkaravat pUjya kahyo che, tyAM gAMbhIrya, dhairya keTalAM hoya ? enI vAto, enI pravRtti kevI hoya ? jJAnIoe zrI saMghane tIrthaMka2vat pUjya kahyo che te bahu zuddhabuddhithI kahyo che. zrI saMghane tIrthaMka2vat pUjya na mAne te to durbhAgI AtmA che. kalikALamAM zrI saMgha tIrthaMkaravat pUjya che, eno inkAra kayo pApAtmA kare ? paNa evuM kahenAre ke lakhanAre. je hetuthI e jaNAvyuM che te samajAvavA A rUpaka che. zrI saMgha-merU kevo che ! zrI saMgha kAMI pahADa nathI; paNa merUgirinI upamAthI pahADanA guNo tyAM joIe ema jaNAvavuM che. merU samagra lokanI madhyamAM che; AkhA lokanI maryAdA tyAMthI baMdhAya che; tamAma dizAe prakAza tyAMthI thAya che; jagatane prakAzita karanArA sUrya-caMdra paNa enI AsapAsa phare che; saghaLA pahADomAM suMdaramAM suMdara te che; badhA pahADo karatAM ughAno, maMdiro, mUrtio vagere tyAM ghaNAM che; jeTalA zrI tIrthaMka2devo A jaMbUTTIpamAM janme e badhAno janmAbhiSeka tyAM thAya che; pAvana pahADa che; devatAono kAyama tyAM vAsa che; zrI jinezvaradevanI zAzvata mUrtio tyAM virAje che; aneka vidyAdharo ane devatAo tyAM AvI krIDA kare che ane mahotsavo paNa kare che; vaLI zAzvata che eTale anAdikALathI che ane anaMtakALa rahevAno che; sadaiva ekasarakhA pramANavALo che; jeTalI jagatamAM pahADanI uttamatA gaNAya che, te badhI tyAM che; e ja rIte zrI saMghamAM paNa AvA aneka guNo samAyA che. evo anAdi anaMta zrI saMgha paNa zAzvata che. have e varNana cAlatAM pahelI vAta pIThanI Ave che. e pITha dRDha, rUDha, gADha, avagADha hoya to pachI upara bIjI racanA thAya. jo pITha evI na hoya to phAvaTa na Ave. zaMkAdi doSathI rahita thayelA ane tattvazraddhAthI pavitra banelA AtmAe khAtarI to ApavI paDe, ema zrI sUtrakAra maharSi pharamAve che. e khAtarI eka ja ke e AtmA saMsAramAM AnaMda na mAne. saMsAramAM rahe chatAM saMsAramAM ene game nahi. pAyo ahIM ja che. jainadarzanamAM pAmavAnuM zuM ? saMsA2mAM 2mavAnuM mana na thAya e ja. sarvavirati ane dezavaratinI vAta dUra rAkho ! paNa samyagdarzanamAMye 'saMsA2 2hevA jevo che' evI vAta Avaze ?
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 797 -- 17 : saMsAramAM rahe chatAM saMsAramAM na rame, te saMgha : - 57 227 zrI jainazAsanamAM tyAga ane virAganI ja vAta hoya H A zAsanamAM Ave tene saMsArathI chUTavAnI bhAvanA thAya temAM navAI nathI ane tyAM amArA jevA saMsArathI chUTavAnuM kahe emAM navAI nathI. paNa Aje eka varga amane kAMIka juduM ja kahe che. e zuM kahe che te samajo. e amane kahe che ke "tamArI pAse je Ave tene tame saMsAra choDavAnI ja vAta karo cho. AgaLa vadhIne jene nIkaLavAnI tIvra bhAvanA thAya ene koI pratibaMdha kare to tenuM mAnavuM nahi, evI salAha Apo cho. e kAraNathI ghaNA saMsAra choDavA taiyAra thAya che. tame vyAkhyAna bhale vAMco paNa enA yoge koI saMsArano tyAga ka2ze to kAyadesa2 pagalAM laIzuM. badhAne bAvA banAvavAno tamane adhikAra nathI." A muddo bahu vicAraNIya che. ene barAbara samajo. zrI jainazAsana ja eka evuM che ke enA sahavAsamAM je Ave tene saMsArathI chUTavAnI bhAvanA jAge ja. je enAthI AghA rahe tenI vAta judI. jene ghera lagna hoya ene thAka lAgyA vinA rahe ? bahAranAne na lAge. e bhale amanacamana kare. zAsanamAM AvanArane to ekeekane saMsA2thI chUTavAnI bhAvanA thAya ja. bahAranA bhale kahe ke te vAta sArI paNa mArI icchA nathI.' jema lagnamAM paNa bahAranA to kahe ke khUba miSTAnna banAvo paNa gharanA to kahe ke tijorI joIneM badhuM thaze. jainazAsana rUpa gharamAM AvelAne saMsAra asAra lAge tyAM matabheda hoya ? bahAra rahelAnI vAta judI che. merUnI pIThamAM sarva viratinI vAta to hajI dUra che. AmAM to samyagdarzananI vAta che ne ? ahIM to 52mopakArI A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA eka ja bAMyadharI mAge che ane te e ke-e AtmA saMsArasAgaramAM 2me nahi. tamane koI pUche ke tame saMsArasAgaramAM kema rahyA cho ? to tame kahone ke rahyo nathI paNa rahevuM paDyuM che ? sabhA : 'bhogAvalI ?' 'bhogAvalI' kahetAM paNa e hase nahi paraMtu ene lajjA Ave. mAthuM nIcuM name. AMkhamAM jhaLajhaLiyAM Ave. kAraNa ke e zabdo khAlI bolavAnA nahi paNa haiyAnA hoya che. zabdanA bhedane parakhatAM zIkho. 'mane tAva Ave che' ane 'bApujIne tAva Ave che' e be vAkyo bolavAmAM bheda kharo ke nahi ? bolavAnI DhabamAM phera paDI ja jAya. bhale bApa, paNa Akhara koNa ? potAthI to parane ? bApAjI mAMdA hoya to chokaro bhUkhyo rahe ? jenA peTamAM duHkhe e rADa
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 saMgha svarUpe darzana bhAga-2 78 pADe ke bIjo ? snehInI bImArIthI AMkhamAM AMsu paNa Ave paraMtu snehInI tathA potAnI bImArInI DaoNkTara pAse vAta kare enI DhabamAM bheda paDI ja jAya. ahIM e bheda TALavo che. paranI vAtamAM paDelA AtmAo prabhunA mArgane ArAdhI zakatA nathI. jJAnIe e mAnyuM che ke badhA ja zraddhALuo sarvavirati ke dezavirati laI zakavAnA nathI. evA jIvo che ke levAnI bhAvanA gaLA sudhI hoya paNa laI na zake. emAM kAraNa kAM to azaktinuM, kAM to vipnonuM ke kAM to tIvra karmodayanuM che; paNa ene DhoMgI na kahevAya. paNa je hRdayapUrvaka saMsAramAM rAcImAcIne rahetA hoya e to DhoMgI ja kahevAya. e jAtino dharma hRdayamAM pariNAma pAme nahi tyAM sudhI e mANasa pachI zuM karaze te kahevAya nahi. evI vAtothI sAvadha rahevA jevuM cheH AjanA jamAnAnI svataMtratA e paNa eka DhoMga che, vyakti svAtaMtryanI vAto karavAmAM Ave che paraMtu e paNa eka prakAranI cAlabAjI che. koInA vicAro nahi dabAvavAnI vAto e mAtra banAvaTa che. bhoLAonuM satyAnAza kADhavAno e payagAma che. sArA vicAravALAo potAnA vicAro phelAvavA icche tyAre bagaDelA vicAravALAo potAno cepa badhe lagADavA icche che. koDhIAnI e Adata hoya che ke na aDavuM joIe chatAM bIjAne aDe. jANe che ke bIjAne aDIza to e paNa rogI thaze chatAM aDyA vinA raheto nathI. e roganA yoge ene pariNAma ja evAM thAya che ke huM Avo rogI ane A nIrogI kema ? eTalA mATe ghaNI jagyAe koDhIAne alaga rakhAya che. nAtanI jAjama para ene besavA devAmAM AvatA nathI. chatAM e Ave. apamAna khamIne paNa Ave. bhale pachI pAchA javuM paDe paNa Ave kharA. potAnA dIkarAne koDha vaLage enI paNa ene darakAra nahi. e rogamAM evo bhayaMkara durguNa che. e cepI roga che. evuM ja bagaDelA vicAravALAnuM samajavuM. "svataMtra pravRttine rokAya kema ? Avo zabdADaMbara Aje cAlu che. paNa e zabdADaMbarathI je vastunuM rakSaNa thavuM joIe teno ja nAza thAya che. pUrve zraddhALu ghaNA hatA paNa dharma nahi karanArane temaNe kadI satAvyA ? Aje paNa dharmIo dharma nahi karanArane satAve che ? e kahe kharA ke-"manuSyajanma pAmyo to dharmanI kAryavAhI karI le !" paNa pelo nA kare to pakaDI bAMdhIne-karAve evo eka dAkhalo nathI. paNa dharmIne dharma karatAM khaseDavAnA prayatno cAle che. A julama dharmIno che ke adharmIno ? jene dharma na karavo hoya te na kare, upAzraye na AvavuM hoya te na Ave, bhale bajAramAM AMTApherA mAre, paNa AvanArane zA mATe satAve ? bajAramAM puNya ane ahIM pApa, evuM to nathI ne ?
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 797 - 17H saMsAramAM rahe chatAM saMsAramAM na rame. te saMgha H - 57 - 229 je pravRtti pAchaLa koI rUve te na karavAnuM nakkI karo ! kahe che ke dIkSA lenAranI pAchaLa rokakaLa thAya che mATe dIkSA na levI. huM pUchuM chuM ke saMyama lenAranI pAchaLa pAMca-pacIsa thoDA divasa rUe, paNa tamArI pAchaLa roja keTalA rUe che ? gharamAM jAo ne phAvaTa na AvI to rovAnuM cAlu. Aje tame pAMcaso kamAyA paNa sAmAe khoyA, to e rUe ke hase ? "pAchaLa koI rUe evI kriyA karavI ja nahi" evo niyama karo to bahu sArI vAta khAnagI ke jAheramAM, pahelAM ke pAchaLathI, je kriyA pAchaLa koIne rovuM paDe evI kriyA na karavAnI tame pratijJA karo to huM paNa evI dIkSA na ApavAno niyama karuM. pAchaLa ronArAnI dayA khAvI to mane paNa game che. mana, vacana, kAyAthI karavA, karAvavA, anumodavA rUpe pAchaLa koI rUe evI kriyA na karavAno niyama karo to dIkSAmAM bAkI zuM rahyuM ? sa va tIkSA - te ja dIkSA. sAdhu jIve tyAM sudhI "dharmalAbhe kahe-e mare eTale pAchaLa "jaya jaya niMdA' kahevAya, tame jIvo tyAM sudhI roja keMkane rovarAvo ane tamArI pAchaLa paNa zuM ? phajetInA phALakA. A bAju strI rUe, bIjI bAju kuTuMbIo rUe, sau potAnA svArthane rUe ane bole ke badhuM karyuM paNa amAruM kAMI na karyuM. korTe jo kAyado ke vyavasthA rAkhI hota ke maranAranI pAchaLa paNa phariyAda cAle to korTane evI paMcAta thAta ke eka maranAra pAchaLa hajAra phariyAda noMdhAta. tame kAMI ema ne ema maro? koIne vAyadA ApIne ke koInI thApaNa rAkhIne maro. maratA pahelAMnI kAryavAhI kaI ? A badhA dayALu e kahe che ke-"pAchaLanA rUe che, te du:kha sahAtuM nathI !" are buddhinA bhaMDAro ! mUrkha AgaLa evI vAto karo : DAhyA eN vAta nahi mAne. banAva evA bane che ke dhIme dhIme dharma-virodhI AtmAnI manodazA samajAyA vinA na rahe. paNa tame hajI samajI zakatA nathI e vAMdho che. tame jo samajo to dharma mATe zuM karAya, zuM na karAya te hastAmalakavatuM dekhAya. e loko kahe che ke-"sAdhuo nirdaya che." e huM kahuM chuM ke-sAdhuo jevA jagatamAM koI dayALu nathI. e vAta kharI ke cAra jaNanA cAra divasanA rudanathI e nathI pIgaLatA, paNa ene pIgaLavAmAM bhAvanA ane hetu judA che. sabhAH "pablika ema nathI jANatI." pablikane to hamaNAM samajAvIe paNa ene nahi samajavA denArA ApaNA gharanA ja bhUvA che. kAMI hoya nahi chatAM e bhUvA khoTAM mAthAM dhuNAve. jenI dayA dekhADe enAM ja khissAM khAlI karAve. vAta dayAnI kare paNa dayAnuM
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 800 nAmanizAna maLe nahi. dayA to tenuM nAma jenI dayA karAya tene pharI rovuM ja na paDe. sAco prema ane mohajanya premaH zAlibhadranA saMyamanI vAta sAMbhaLI mAtAne evI mUrchA AvI ke zarIra paranA alaMkAro paNa tUTI gayA. paDavAnA avAjathI dAsa-dAsI badhAM doDI AvyAM; paNa roja bhakti karanAra zAlibhadra najIka na gayA hatA tyAM ja UbhA rahyA. e zAlibhadrane nirdaya kahevAya ? nahi. e vicAre che ke mUccha khavarAvavAnI bevakUphI koNa kare ? A pachADa e to mohane vadhAranArI che. dAsadAsIonI sAravArathI mAtAnI AMkho jyAre UghaDI ane joyuM ke zAlibhadra to pAse paNa nathI Avyo tyAre tarata ja mAtAne thayuM ke- "zAlibhadra badalAI gayo. A mAro zAlibhadra na hoya. huM paDI gaI toye pAse paNa Avato nathI. dAsa-dAsI AvyAM paNa e Avyo nahi ! vadhI gayelI mohanI mAtrA ghaTI gaI. zAlibhadranuM dhAryuM thayuM. ' vAru ! jagatamAM mA-dIkarA jIvana sudhI paraspara mohamAM rahe ane e ja sthitimAM mare to kaI gatimAM jAya ? mA-dIkarA kharA paNa A bhavanA ke bhavobhavanA ? mAe dIkarA mATe badhuM karyuM, kudevanI mAnatA mAnI, nALiyera paiso caDhAvyAM, kuguru, kudharma sevyA ane dIkarAe mA khAtara badhuM karyuM ane emAM ja uOM phuTu phu svAhA thAya to kaI gati thAya ? sabhA: "prema ane mohamAM phera kharo ?" phera kharo, paNa Aje bahulatA duniyAmAM jene prema kahe che te moha che. kaMIka ThIka dekhAto prema paNa mohanA gharano che. sAcA premano artha tamane pAlavaze nahi. dIkSA levAnI bhAvanA e ja mAtA-pitA parano sAco prema che. enI pAchaLa rUe e khoTo prema, na rUe e sAco prema. A vAta tamArA mAnavAmAM Avaze ? mATe tame jene prema karo cho, tene huM mohanA gharano kahuM chuM. kayA premIe potAnA premInA AtmAnI ciMtA karI ? svArthanI mAtrA ochI hoya to premI khAtara kadAca pote sahana kare paNa eya kriyA zAnI ? bahAranI ja ne ? potAno premI AtmA durgatimAM na jAya te mATe zuM karyuM ? maitrIbhAvanA e sAco prema che. parahitaciMtA e maitrIbhAvanA che. maitrIbhAvanA eTale paraspara bhegA thaIne cA-pANI pIvAM ke arasaparasa bheTa sogAdo ApavI e nahi paNa ekabIjAnA AtmAnI ciMtA karavI e che. sAdharmika paraspara bhegA thaI bhojana Adi kare emAM vAMdho nathI paNa te sAthe
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 801 - 17 saMsAramAM rahe chatAM saMsAramAM na rame, te saMgha - 57 - 231 parasparanA hitanI ciMtA hovI joIe ne ? e Aje kyAM che ? e AvI jAya to dhAryuM kAma thAya. pAchaLa rokakaLa thAya che mATe dIkSA vagere dharmakriyA nathI gamatI' ema kahe che e vAta khoTI che. kharI vAta e che ke emane vAstavamAM dIkSA vagere dharmakriyA ja nathI gamatI. sabhAH "samyagdarzananI bhAvanA Ave to ne ?' e mATe to A mahenata che. A bhAvanA koIne kadAcit Ave mATe ja ATaluM kahevAya che. A bhAvanA Ave kvacit, Ave koIne, AvyA pachI cAlI paNa jAya ane evI jAya ke gayA pachI patto paNa na lAge. mATe ja ene mATe ATalI badhI mahenata karavI paDe che. je kriyA pAchaLa koI paNa mANasa khAnagI ke jAheramAM rue te karavI ja nahi. Avo niyama eTale vagara dIkSAe dIkSA. tamArI kriyA pAchaLa to roja du:kha ane kleza rahelAM ja che. jiMdagI sudhI covIse kalAka bIjAne rovaDAvavAnI kriyA karanArAo, dIkSA lenAra pAchaLa cAra jaNA cAra dI mATe rUe te pratyenI dayAnI vAta kare che, e vAjabI che ke banAvaTI ? sabhAH "ajJAnI A samajatA nathI." ajJAnI to jyAM tyAM hA jI bhaNe. badhA ja jJAnI hota to takalIpha ja kyAM hatI ? ahIM AvanArAne eTalA mATe samajAvuM chuM ke-jethI ahIM bole tevuM ja bahAra bole. tame ahIM ja vAMkuM bolo to bahAranI zI vAta ? ahIM ja ema kaho ke-A te kaI sadInI vAta ?" to pachI bahAra zuM kaho ? je sadImAM sukha joIe te sadInI A vAta che. A sadImAM sukha joIe to A ja vAta karavI paDaze. je sadImAM sukha na joIe te sadInA jIvo mATe A vAta che paNa nahi. sukha to dareka sadImAM saune joIe che. je sadImAM A vAta nahIM hoya te sadInA jIvo ribAI ribAIne maravAnA che. dharmano prabhAva : - paMcama kALa to hajI sAro che ke thoDA paNa jIvo sukhapUrvaka jIvI zake che, te A dharmanA prabhAve. chaThThA ArAmAM to AkAzamAMthI agni varasaze, megha nahi varase. bhUmi loDhA jevI tapaze ane kSAramaya banI jaze. Aje je niyamita vRSTi thAya che, sUrya-candra niyamita prakAza Ape che, e dharmano prabhAva che. je dI dharma gayo tyAre sUrya evo tapaze ke jamIna para paga nahi mukAya. varasAda pANIno
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 802 nahi varase ane kadI pANI varasaze to evuM varasaze ke badhuM sApha karI nAMkhaze. atyAre amuka aMze sukha che, te dharmano prabhAva che. amuka dezamAM Aje paNa vAraMvAra bhUkaMpa thAya che ane jvALAmUkhI phATe che. Aga evI lAge ke mAIlo sudhI badhuM bhasma thaI jAya. hiMdamAM A nathI. ahIM bhUkaMpa kvacita ja thAya che. AnuM kAraNa dharmano prabhAva che. itara dezanA mANaso vadhu buddhizALI manAya che, sAdhano tyAM vadhAre che chatAM AvA akasmAto tyAM vadhAre che ane ahIM sAdhano thoDAM chatAM akasmAto thoDA, enuM kAraNa dharmano prabhAva che. - atyAre sUryodaya pachI bahAra kAme nIkaLAya che. jyAre chaThThA ArAmAM to sUrya Uge eTale guphAmAM ja pesI javAnuM ane tyAM paNa taraphaDavAnuM. kyAre sUryAsta thAya enI ja rAha jovAnI. sUryAsta thayA pachI amuka kalAko pachI jyAre bhUmi jarA ThaMDI thAya tyAre e bahAra nIkaLe ane je maLe te khAya. Aje paNa jemanAM gharomAMthI, jemanA haiyAmAMthI dharma gayo che, temanA haiyAmAM sagaDI saLage che. bhale lAla moDhAM rAkhI phare paNa tyAM sukhanuM svapna paNa nathI. huM jJAnI nathI ke badhuM vivaraNa karuM paNa nikaTanA paricayamAM rahenArAne e spaSTa mAlUma paDI jAya che. keTalAka to evA paNa dharmavirodhIo che ke je covIse kalAka eka ja ciMtA kare che ke kyAre A badhA dharmanA DhIMgalA ThekANe paDI jAya ! dharmanA nAme lokonuM satyAnAza kADhanArA kyAre jAya !" e lokone duniyAmAM seMkaDo pApa karanArA badamAzo, coro, anAcArIo, uThAvagIro najare caDhatA nathI paraMtu pAMca-pacAsa sAdhu tathA thoDA dharmIo tarapha temanI dRSTi jAya che. ane enA nAza mATe covIse kalAka ciMtA seve che; banatA upAyo kare che. emanA kahevA mujaba kalpanA khAtara mAno ke bhagavAnanI mUrtio nakAmI, sAdhuo peTabharA, dharmIo edI ane ALasu paNa A duniyAmAM karapINa kAryo karanArA bIjA keTalA che ? emane ane Amane sAmasAme pallAmAM goThavo to khabara paDe ke ghora pApI ane duniyAnuM satyAnAza kADhanArA koNa che ! sAcI dayA Ave che ? jo duniyAnI dayA AvatI hoya to AvAonI pApa kAryavAhI aTakAvo ne ! paNa tyAM to kahe che ke-"enA vinA na cAle. kAyadAnA nAme katala calAvanArAnI paNa jarUra che.' Aje kAyadAnA nAme kevuM cAlI rahyuM che ? eka mANasa kAyadAbAjanI, DaoNkTaranI ke vepArInI cuMgAlamAM phasAyo ke mUo gAmaDAmAM juo ! koI garIba mANase karaja karyuM ke cakravartI vyAjanA cakkaramAM phasAyo. pachI eno chuTakAro ja na thAya. jIve tyAM sudhI bhare toya leNuM kAyamanuM
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ 17 : saMsAramAM rahe chatAM saMsAramAM na rame, te saMgha H - 57 -- 233 kAyama. koI varasa varasAda na paDe to japtI paNa lAve. AvA vepArI Aje keTalA ? pacAsano pagAra laI so khAI janArA nokaro keTalA ? ATha kalAkano pagAra laI cAra kalAka paNa pUruM kAma nahIM karanArA keTalA ? nokaranA zarIrane jALavanArA zeTha keTalA ? pathArIe paDelA garIba daradI pAse paNa potAnuM bIla vasUla karanArA DaoNkTaro keTalA ? gharanA kahe ke 'kamAnAro A hato.' toye DaoNkTa2 na sAMbhaLe. koI evo nIkaLyo ke uparathI sahAya kare ! apavAda koI hoya enI nA nathI. AvA anIti, anyAya dUra karavA A bhaNelAoe keTalI mahenata karI ? 803 emane to bhagavAnanAM maMdira, mUrti, Agama, dIkSA, dAna, sAdharmika vAtsalya, upadhAna, ujamaNAM, e badhuM khaTake che. ene e bekArInAM kAraNo mAne che. paNa A badhA to unnatinA upAyo che. coMvIze kalAka anIti AdimAM mazagUla rahevuM e ja bekArIno rasto che. A Aryadeza Aje anArya banI rahyo che evI zaMkA Upaje che. zAstra kahe che ke Aryadeza paNa kALabaLe tevA saMsargathI anArya paNa thAya ane anArya Arya paNa thAya. kADhavA jevI vAtone kADhavAnuM svapnamAM paNa nathI sUjhatuM ane AtmAnI poSaka vAtone kADhavA taiyAra thAya che e ochA duHkhanI vAta nathI. saMkhyA vadhAravA game tene praveza na apAya H e loko'jainonI saMkhyA vadhA2vI joIe' evI bUmo pADe che. huM kahuM chuM ke ToLAmAM rAjI thavAnuM nathI. zaMbhumeLo bhego karavAthI lAbha zo che ? saMkhyA vadhA2vA game tene bhegA na karAya. saMkhyA vadhAravA tophAnIone bhegA karazuM to e ja ApaNane mArI pADaze. gharamAM cAra mANaso hoya tenA bAra karavA bahAranA AThane thoDA aMdara AvavA devAya ? DAhyA to salAha Ape ke cArane mAra khAIne bahAra nIkaLavuM hoya to AThane aMdara AvavA devAya. ATha to samaje che ke aMdara ghUsI sattA jamAvIzuM to cArane kADhatAM zI vAra ? kahyuM che ke-para: praviSTaH te vinAzam / pArako pese eTale nAza ja samajyo. zvetAMbara mUrtipUjaka cAra lAkhane badale eka lAkha, are ! pacAsa hajAra paNa hoya to harakata nahi. paNa enI pAse A zarata joIe ke-bhavoththo na ramate / bhavodhimAM 2me nahi. AvI zarata kabUle evAne vadhAro. paNa kahe ke 'e nathI gamatuM'to evAne dUra rAkho. pelA pacAsa hajAra to eka dAyakAmAM pAMca lAkha pedA ka2ze. bhavodadhimAM na 2me evA joIe. AvA badhA thAya to yuga palaTAya.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 kaMgALonA hAthamAM sattA Avaze tyAre ...: AnAthI viruddha vartAva thAya to phAyado nathI. aMgrejonuM rAjya che, te ApaNe Aje A bolI zakIe chIe. maMdiromAM ghaMTa vagADI zakIe chIe; dhajA caDhAvI zakIe chIe. je divase AvA kaMgALonA hAthamAM sattA Avaze 804 tyAre pahelI trApa maMdiro para paDaze. e kaheze ke maMdiro baMdha karo, kArakhAnAM kholo. evo samaya AvI rahyo che. evo paNa samaya Avaze ke jyAre dharma gha2mAM ja thaI zakaze. tyAganA upadeza jAheramAM apAya che, te nahi ApI zakAya. ApanArane cAlyA javAnuM kaheze. svataMtratAnI vAto karanArA, bIjAnI svataMtratA nahi svIkAre. kaheze ke - 'ame kahIe ema ja karavuM paDaze..' e loko kahe che ke-'tyAganA rAgaDA nathI joItA.' emane pUcho ke to zenA joIe che ? kANa mokANanA ? AgaLa vadhIne kahe che ke-AgamanI vAyaDI vAto nathI. joItI; dIkSAnI ghelI vAto baMdha karo; paMcAMgInI jarUra nathI; amAre lakIranA phakIra nathI banavuM.' vAta kharI che ke tame e mATe janmyA ja nathI. lakIranA phakIra to te thAya ke jeno pUrNa puNyodaya hoya; jeno AtmA sadgatimAM javAno hoya. puNyahIna ane durgatigAmI AtmAone A badhuM na rUce. dIkSAmAM emane gAMDapaNa lAge, paMcAMgI emane vAhiyAta lAge, emAM kAMI Azcarya nathI. AkhI duniyA kadI dIkSAnI vAtane gAMDI kahe, paMcAMgIne vAhiyAta kahe toye zraddhALu to kahe ke-e ghelachA emane mubA2ka ho ! paNa ame to nAzaka ane saMhA2ka evA tamArA zaraNe AvavA taiyAra nathI. mATe vastune vastusvarUpe samajo. samyagdarzananI rUDhatA mATe 'mogho na ramatte' e zaratanI vAta karI. have AgaLa zuM joIe, te kahe che. # ma 1. AjathI chappana varSa pUrve uccArelI A vANI Aje akSarazaH anubhavamAM AvI rahI che.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 : jo dharmanI kiMmata samajAya to dharma Ave vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mahA suda-12, somavAra, tA. 10-2-1930 pITha upara moTo AdhAra che : samyagdaSTinA vicAro kevA hoya ? e kutarkonI jALane bheghe ja chUTako : saMgha, saMsAramAM hovA chatAM saMsArane kevo mAne ? ahIM to je sAcuM haze te ja kahevAze : jene dharmanI kiMmata hoya tenI pAse jamAno pAmara che H dharmAtmA pAse sItAjI jevuM haiyuM joIeM : dharmIne adharmI sAthe meLa na hoya : tamArI bahAdurInI amane IrSyA thAya che H bALakanA jeTaluM paNa svamAna che ? dharma ka2vo hoya teNe bhoga to Apavo ja paDaze ? 58 pITha upara moTo AdhAra che : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNijI zrI saMghane merU sAthe sarakhAvI stavanA ka2tAM pharamAve che ke jema merUnI pITha vajraratnamaya ane dRDha, gADha, avagADha che tevI ja rIte zrI saMdharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajraratnamaya pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hovI hoIe. samyagdarzanarUpa pIThane daDha banAvavA zaMqAdi pAMceya doSono tyAga karavo joIe. pAMca doSono parityAga na thAya tyAM sudhI emAM dRDhatA na Ave. dRDha banyA pachI e pIThane rUDha banAvavA mATe zuM karavuM joIe, e vicAra cAle che. pITha dRDha banyA pachI rUDha banAvavA prayatna na thAya to ene paNa bhedAtAM vAra na lAge. merUnI sAthe zrI saMghanI sarakhAmaNI cAle che. merU e anAdi anaMta ane lAkha yojana pramANanI zAzvatI vastu che. emAM koI kALe parivartana thAya tema nathI. vastu jeTalI mahattvanI teTalI ja emAM dRDhatA vagere hovI joIe. zrI saMghanI samyagdarzanarUpa pITha mATe dRDhatA vagere hovI joIe. zrI saMghanI samyagdarzanarUpa pITha mATe daDhatA vagere eTalI ja jarUrI che. Aje kevaLa saMghanI
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 zithilatA che ema nathI paNa pIThanI paNa zithilatA che. pIThanI zithilatAne kA2Ne to upa2no samudAya bojArUpa bane. pITha DhIlI hovAthI e samudAya kyAre zuM kare te na kahevAya. saMghatvanA rasiyAe pIThane dRDha, rUDha, gADha, avagADha banAvavA prayatna karavo joIe. 236 806 zaMkAdi pAMceya doSonA parityAgathI e samyagdarzanarUpa pIThane dRDha banAvavI jethI kumatavAsanA rUpI jaLa aMdara na pese. e rIte daDha banyA pachI paNa vicAronI sthiratA nahi hoya, bhAvanAnI makkamatA nahi hoya, samaye samaye vizuddha thatI jatI uttama pariNAmanI dhArA kAyama nahi hoya to emAM rUDhatA nahi Ave ane daDhatA nahIM Take. duniyAmAM rahevuM ane pITha sAcavavI e ghaNuM kaparuM kAma che; kemake Ajano hallo A pITha upara che. u52nI badhI vastuo TakavAno AMdhAra pIThanI majabUtAI u52 che. pITha gaI to uparanuM badhuM rAkhyuM paNa na rahe: Aje moTe bhAge polANa pIThamAM che. samyagdaSTinA vicAro kevA hoya ? zrI vItarAganA anuyAyIo bhegA thayA hoya emane jovAthI zrI vItarAganAM darzana jevo AnaMda thAya ema je kahevAyuM che te zA kAraNe ? enA caherA upara evuM zuM AkarSaNa hoya, ke jethI eTalo AnaMda thAya ? enA bhAlapradeza upara kAMI maNi laTakAvyo hoya che ? ke enI pAghaDI moTI hoya tethI AnaMda Ave ? A badhuM barAbara vicAro. daDhatA pachI rUDhatA mATe ApaNe je vicAro batAvavA mAMgIe chIe, je bhAvanA keLavavA mAgIe chIe, e bhAvanA ja na hoya tyAM saMdhatva rahe zI rIte ? zrI saMghanuM varNana zA mATe cAle che ? covIsa tIrthaMkaranI gerahAjarImAM zrI saMgha pacIsamA tIrthaMkara samo che, mATe. e zrI saMghane zAstra nagara, cakra, 25, padma, caMdra, sUrya ane sAgara e sAteya upamAothI stavyo ane have AThamI upamA merUphiMgiranI ghaTAve che. te upamAnA guNo zrI saMghamAM hovA joIe. emAMnA guNono eka aMza paNa na hoya evA samudAyane joIne jo zrI vItarAganAM darzana jeTalo AnaMda thAya to to kahevuM joIe ke enA vItarAga paNa koI judo haze ! vepA2I nAto konI sAthe rAkhe ? badhuM lUMTI jAya enI sAthe nA to rAkhe ? eka vAra so laIne na ApyA, bIjI vAra laI gayo ne na ApyA pachI enI sAthe nAto rAkhe kharo ? chatAM evI vAto thAya che tethI lAge che ke AvA vicAra dharAvanArAomAM samaja ja ochI che. zAstranuM emanAmAM
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- 18 : jo dharmanI kiMmata samajAya to dharma Ave : - 58 jJAna nathI, zrI jinezvaradevanA zAsanane e oLakhatA ja nathI. sAdharmika bhakti TakAvavAno inkAra nathI ane zrI saMgha e pacIsamo tIrthaMkara che, tethI enuM apamAna ApaNAthI na thAya enI kALajI rAkhavI joIe e vAtano paNa inkAra nathI. paNa vastumAM tattva che ke nahi, e to jovuM paDe ne ? sabhA : pATa para beThelA bole to ne ? 807 237 huM kaheto hato ke A bhAI kahe che. ane koI paNa samaju mANasa ema kahe. paraMtu e vAta hamaNAM bAjue rAkho. ahIM to je pha2ja bajAve te lAbha uThAve. dharma janonA haiyAmAM zuM zuM cAlI rahyuM che ane kevI nirAzA janmI che, te samajAya che ne ? A samaye besI rahevAthI nahi cAle. potAnI saghaLI zaktino upayoga karI potAnI jAtane ane potAnA sAthIone bacAvavA zakya tamAma prayatno karavA. bahAra lAgelI Aga potAnA ghara sudhI Ave toye bIjAnI AzAe kema besI rahevAya ? je vicAro prabhunA saMghamAM hovA ghaTe te na hoya, to vartana ane pariNAmanI vAta ja kyAM rahe ?vicArono meLa nathI e ja moTI viSamatA che. potAnI mAnelI cIja rAkhavI joIe, tema chatAM avasare e paNa mUkavI paDe. zarIranAM aMgo ApaNAM ja che ne ? paNa temAM paNa avasare koI aMgamAM saDo pese ne te aMga kapAvavuM paDe. to kapAvAya ke rAkhI mukAya ? mAruM kyAM sudhI ? kaho ke sudhare tyAM sudhI. taddana saDe, aMdara kIDA paTe chatAM rAkhavuM e to mUrkhAI ja che ne ? AvI ja mUrkhAI karavAmAM jaina saMghe Aja sudhI ghaNuM gumAvyuM che. dharmane hAni pahoMcI che ane karavA jogI kAryavAhI karI zakyA nathI. mATe saMghanuM svarUpa samajI enA baMdhAraNane barAbara majabUta karavuM paDaze. baMdhAraNa majabUta haze to dhAryuM kAma pAra pADaze. mATe sUtrakAra maharSi samyaktvanI dRDha pIThane rUDha banAvavA kahe che. e kutarkonI jALane bhedo ja chUTako : sUtrakA2 52marSie kahelA vicAro A vIsamI sadImAM cAle ke kema ? e prazna Ubho thayo che. kahe che ke A to vAtavAtamAM saMsAranI asAratA lAve che. e lokonI dalIla che ke "gRhasthAvAsa e jo pApa che to gRhasthanAM annapANI vinA karyo sAdhu jIvI zake che ?" jaina darzanane samajelAnAM A vacana hoya ? huM pUchuM chuM ke kayA tIrthaMkara bhagavaMte gRhasthanA annapANIno upayoga na karyo ? chatAM koI tIrthaMkare gRhasthAvAsanI puSTi karI ? je pApanA AdhAra vinA na cAle te pApane pApa na kahevAya ? A to kahe che ke "pApa-pApa kahevuM ane
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 808 238 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 enI nizrA vinA rahevuM nahi, eno artha zo ?" huM kahuM chuM ke-gRhasthanA AhAra pANI vahoranAro sAdhu pApanI nizrA le che, ema pu2vA2 karI zakazo ? mokSamAM janA2ne cha kAyanI nizrA kharI ke nahi ? manuSya yoni vinA mokSamAM javAya ? nA. to manuSya yonimAM AvavAno daravAjo to abrahma che, chatAM tIrthaMka2deve abrahmane pApa kema kahyuM ? badhA brahmacArI bane to mANasa janme kyAMthI ? ane mANasa janme nahi to muktie jAya koNa ? AvI badhI jANa zrI tIrthaMkaradevone nahotI ema ? chatAM emaNe brahmane pApa kahyuM ane brahmacaryane mahAvrata kahyuM ne ? je abrahmanA yoge muktie javAya (abrahmanA yoge manuSyabhava-manuSyabhavanA yoge mukti) e ja abrahmanAM paccakkhANa karavAnuM zrI tIrthaMka2devoe pharamAvyuM ne ? A lokonuM tarkazAstra kaI jAtanuM che enI emane paNa gatAgama nathI. paraMtu temanA AvA ayogya vicAronI sAmAnya janatA upara kevI chApa paDe, te ja vicAravA yogya che. gRhasthAzramanA TekA vinA sAdhuo jIvana na zake to pachI gRhasthAzramane tyAjya kema kahe ?' A temano savAla che. vAruM ! to kaho ke tyajyuM te ajJAna ke jJAna ? bhagavAne paNa tyajyuM ane tyajavAno ja upadeza Apyo ne ? to pachI AvA prazno kema thAya che ? sabhA emanA vicAro evA che. emanA vicAro game tevA hoya paNa tamArA vicAro kevA che ? A DALAM pAMkhaDAM nathI halAvAtAM paNa mULa ja khodAya che, vRkSamAM agni nathI mukAto paNa tenA mULamAM ja agni mukAI rahyo che. vRkSamAM agni mukAya to mULane sIMcIne vRkSane pharI navapallavita banAvI zakAya paNa mULamAM agni mukAya eTale to sarvanAza thaIne ja rahe. Aje amuka varga dharmane mULamAMthI ja sApha karavA mAge che. chatAM ajJAna loko temanI pAchaLa doDI rahyA che. jhAMjhavAnAM jaLa pAchaLanI A doTanuM pariNAma zuM Avaze ? jainazAsanathI paravArI beThelAonI A badhI dhamAla che. mATe tame emanAthI cetI jAo. jheranAM pArakhAM vAraMvAra na hoya. duniyAmAM kahetI che dUdhano dAjhelo chAza paNa phUMkIne pIe. mATe tamane kahuM chuM ke have barAbara sAvadhAna thaI jAo. Aje evI kamanasIba sthiti sarjAI che ke tamArAmAM ane amArAmAM evA loko pesI gayA che ke jemane ApaNe oLakhavA paDaze. ahIM beThelAmAMnI paNa cakAsaNI karavI paDaze. zAhanA samudAyamAM devALIA peMsI jAya, tema ahIM AvIne paNa saMsAranI vAtane puSTi ApanArA hoya. A doSamAM paNa tamArI
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 18 : jo dharmanI kiMmata samajAya to dharma Ave : - 58 javAbadArI che. svArtha, mAnapAna, pojhizana khAtara tame ghaNuM jatuM karyuM tenuM A pariNAma AvyuM. mATe have to 'tame pharajamAM makkama rahI amane paNa makkama banAvo.' evuM A pATe beThelAne tamAre kahevuM paDaze. deva, guru, dharmane mukti mATe mAnavAnA che. amukane ja deva mAnavA evuM A zAsanamAM nathI paNa amuka viziSTatAvALA vItarAgane ja deva mAnavA evo kAyado che. badhA ja guru-evuM nahi paNa susAdhune ja guru mAnavAnA che. ane jenA yoge muktinI sAdhanA thAya tene ja dharma mAnavAno che. AvI yogyatA tapAsIne vartavAnuM che. pachI eka taraphano vAMka kADhI khasavA mAMDo te kema cAle ? ethI to tamArI bhUlane chupAvavA mAgo cho, evuM nakkI thAya. deva, guru, dharmanI suMdaratAnI jema have zrI saMghanI suMdaratAnuM varNana cAle che. zrI saMgha zuM bole, zuM vicAre kaI pravRtti kare, e badhuM jovuM paDaze ane jANavuM paDaze. pAMca-pacIsa bhegA thayA eTalA mAtrathI tene saMgha na kahevAya. e je kahe te badhuM mAnI na levAya. jo mAnI lo to tamAruM sthAna saMghamAM ke ToLAmAM ? saMghamAM nIti kevI hoya ? saMghamAM beThelAne marajI mujaba karavAnI chUTa kharI ? je marajI mujaba varte te saMghamAM rahI zake kharA ? saMghamAM koNa rahI zake ? potAnI marajI mujaba varte te ke bhagavAnanI AjJA mujaba varte te ? ` 809 A pIThanI vAta cAle che. pIThamAM mAtra kANAM nathI paDyAM paNa kIDA paDyA hoya evI sthiti thaI che Ano doSa tame koInA para DhoLI zakatA nathI. ApaNe sau oche-vatte aMze javAbadAra chIe. 'bhagavAna bhUlyA' ema guru ja kahe che, to amAre zuM ? evuM jamAlInA pAMcaso ziSyoe nathI kahyuM. emaNe to tarata ja jamAlIno tyAga karyo. gurunI buddhi phare, e unmArge jAya, patanazIla thAya, to e vAta vacce lAvI tame AghApAchA thAo ane pachI bacAva karo e na cAle. saMsAranI mojamajAmAM udaya mAnanArAo pAsethI zrI saMghanA bhalAnI AzA kema rakhAya !...astu. saMgha ane jJAtino bheda samajo. lagnanI rajA jJAti Ape ke saMgha ? jo ekalA saMghathI ja badhuM kAma cAlatuM hota to nyAtanI jarU2 zI ? paNa amuka kAryo nyAta ja kare ane amuka kAryo saMgha ja kare. saMgha zAno nirNaya kare ? saMgha eTale zuM ? sahAya paNa kare ane aMtarAya paNa nAkhe ? sAdharmikane joIne zrI vItarAganAM darzana jevo AnaMda thayA pachI tyAM bolAya zuM ? vartAya kema ? maMdiranI corAzI AzAtanA yAda che ? tyAM duniyAnI vAto thAya ? hAMsI,
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 mazkarI thAya ? zrI vItarAganA anuyAyIo zrI vItarAganA mArgane suvyavasthita karavA bhegA thAya, to zA zA vicAra thAya ? 810 jaina jJAti bhegI thAya, jainono sAmAnya samudAya bhego thAya to tyAM e jJAtine lagatAM kAryo kare temAM koIne vAMdho na hoya paNa saMghanA nAme bhegA thAya tyAM zuM kare ? zuM thaI zake ? e vicAravuM jarUrI che. bImAra AgaLa kaoNnpharansa DaoNkTaronI ke vakIlonI ? tyAM dhArAzAstrIno abhiprAya kAma lAge ? dhArAzAstrI kahe ke 'hajI to pacIsa varSano thayo che, e mare zAno ? mare to phariyAda mAMDuM ! to kaI kaoNrTa pAse phariyAda mAMDe ? DaoNkTaro bhUMgaLI mUke, phephasAM tapAse, preza2 mApe, palsa jue ane ghaTatI vyavasthA kare. e DaoNkTaranI jagyAe bIjA DahApaNa karavA jAya to daradI kAle marato hoya to Aje mare. je samudAya je mATe bhego thayo hoya, te te aMgenA nirNayo le ke bIjA ? 'ame gRhastho zA mATe badhuM na karIe ?' evo bacAva karo te na cAle. samyagdaSTi thavA mAgatA ho, bhagavAnanA saMghamAM rahevA mAgatA ho to bhAvanA kaI hovI joIe, vicAra kayA hovA joIe, pravRtti kaI hoya-e vicAryuM ? pravRtti na hoya to hajI nabhe paNa vicAra to yogya hovA ja joIe ne ? saMgha saMsAramAM hovA chatAM saMsArane kevo mAne ? tame gRhasthAvAsamAM rahevA chatAM jainazAsanamAM rahI zako cho, paNa gRhasthAvAsamAM rahevuM joIe ema kaho to saMghamAM kema rahI zako ? tamAre pRthvIkAyAdinI hiMsA vinA nathI cAlatuM mATe upayoga karavA chatAM saMghamAM rahI zako cho, paNa 'enA upayogamAM kAMI vAMdho nahi' ema bolo to saMghamAM TakAya ! pratikramaNamAM sAta lAkhathI mAMDI corAzI lAkha jIvayoni haNyA, haNAvyA, anumodyAnI kSamApanA karo cho, tyAM 'roja haNIe enI vaLI kSamApanA zuM kAma ?' ema kaho to cAle ? 'gRhastha vinA sAdhu jIvI zake nahi, to pachI gRhasthapaNAmAM pApa zenuM ?'-eka varganI A dalIla che. huM pUchuM chuM ke gRhastho ghara mAMDIne beThA che te zuM sAdhunI rakSA mATe ja ema ? sAdhuo cAlyA jAya to gRhastho ghera tALAM mArIne cAlyA javAnA ema ? muMbaInA A badhA mALAo sAdhuo AvyA pachI baMdhAyA ke pahelAM hatA ? zrI nemanAtha bhagavAnanA caritramAM Ave che ne-bhAbhIo bhagavAnane kahe che ke *strI vinA mahemAnane koNa jamADe ? yAtrAmAM sAthe koNa Ave ?' to tame badhA paNa e mATe ja paraNyA cho ne ? bAra mahinAmAM tIrthayAtrA keTalI karo cho ? sAdharmika mahemAno keTalA jamADo cho ? tame jo sAdhu mATe ja gRhasthAvAsa mAMDyo hoya
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 81 - 18H je dharmanI kiMmata samajAya to dharma Ave ? - 58 - 241 to to mAnavuM paDe ke sAdhue tamArI nizrA lIdhI mATe pApanA bhAgIdAra banyA. paNa A saMsAramAM gRhasthAvAsa kAyamI che ke hamaNAM navo zarU thayo che ? sAdhu hoya to ja e cAle ke na hoya to paNa cAle ? sAdhu Ave to ja tame khAo ke na Ave to paNa khAo kharA ? sAdhune upavAsa to tamAre paNa upavAsa ema ? sAdhune vahorAvyA pachI ja jamanArA keTalA ? ane bAra mahine eka divasa paNa sAdhune ghera na laI gayA hoya evAM ghara keTalAM ? ane AgaLa vadhIne AvAne ApavAmAM lAbha zo ?" evuM kahenArA keTalA ? mATe samajo ke gRhasthAvAsa to kAyamano che. enI sAthe sAdhune saMbaMdha zo ? gRhasthanuM badhuM bagaDatuM hatuM, badhuM anna pApI peTamAM jatuM hatuM, te sAdhue AvIne emAMnuM thoDuM sanmArge vALyuM. emAM sAdhune pApa sAthe meLa kyAMthI thayo ? tamArI pApakriyA e puNyazALIne mAthe caDAvAya ? tamArI kAyamanI AraMbhAdinI pravRtti emanA mATe che ema manAvavuM e samyaktanI kriyA ke mithyAtvanI kriyA ? A badho pracAra zAno che ? jeTalI sArI cIja, enuM utpattisthAna ayogya ja hoya. kamaLa kAdavamAM pedA thAya che, mATe ene kAdava jevuM kahevuM, e mUrkhAI che. kAdava hAthamAM na levAya ane kamaLa suMghAya. ene mAthe paNa caDAvAya. zrI saMghane kamaLanI upamA ApI, paNa tyAM kahyuM zuM ? zAstra kahe che ke saMgha alpa saMsArI che, mATe e upamA ApI che. kamaLa jema kAdavamAM utpanna thavA chatAM ane pANIthI vadhavA chatAM e baMnethI adhdhara-nirlepa thaIne rahe che; tema zrI saMgha saMsAramAM utpanna thavA chatAM ene saMsAra ane bhoga na game. e baMnethI e nirlepa banIne rahe. AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke je AtmA tattvazraddhAthI pavitra thayo kahe, tene pramANa pUcho ! jema meTrika pAsa thayelA pAse sarTiphikeTa mAMgo cho, tema enI tattvazraddhAnuM pramANa mAMgo e pramANa zuM ? na ramate mo - saMsArasAgaramAM rame nahi. tattvazraddhA thayAnuM A pramANa che. A na pAlave tenuM ahIMyAM kAma nahi. jene saMsAra game ene pUrepUruM rUce nava tattvamAM kayuM tattva che ? saMsAramAM ramavA icche te samyagdaSTi kahevAya ? samyagdaSTi kahevarAvavuM ane saMsAranI ramata majethI cAlu rAkhavI e kema bane ? A to bhagavAnane saMsAratAraka kahe ane sAthe ja kahe ke-"mane to saMsAramAM majA che mATe ahIM ja rahevA do ! AvI vAta che. moTA thayA pachI dhULamAM hAtha na nakhAya.bALaka viSTAmAM hAtha nAkhe to kSamya che paNa moTA nAkhe to ?
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 812 sabhA 'mUrkha kahevAya.' tema potAne samyagdaSTi kahevarAve te saMsAramAM 2me to te kevo kaMhevAya ? mATe samajo ke samyagdaSTi saMsAramAM 2me ja nahi-e vAto zAnI kare ? nItizAstramAM kahyuM che ke be paMDita bhegA thAya to tattvanI vAta kare ane be gadhdhA bhegA thAya to lAtAlAta kare. ane gadheDA pAse sajjana jAya to ? ene paNa lAta khAvI paDe. DAhyo mANasa bhUlathI ghoDo samajI gadheDA pAse jaI caDe paNa jevI khabara paDe tevo ja tenAthI dUra bhAge. e rIte mANasa paNa zabdADaMbarathI kadI na oLakhAya ne saMparkamAM AvI javAya, paNa jevo oLakhAya ke tarata teno saMbaMdha kApI nAkhe. nahi to pelAnI jema lAto khAvAno vAro Ave. samyagdaSTi saMmyagdaSTi sAthe ja aMtarano meLa jAme, anyanI sAthe kema jAme ? ja ahIM to je sAcuM haze te ja kahevAzeH zrI saMgha sarva prakAre pUjya kharo paNa tyAM saMghatva joIe. saMghatva na hoya to kema nabhe ? dRDha pIThamAM rUDhatA lAvavA mATe joItA vicAromAM tanmaya banavuM joIze. ene anusaratI bhAvanA joIze. A to kahe che ke-'amArA saMsArane vagovavAno munione hakka zo ?' huM kahuM chuM ke tamArA saMsArane vagovavAno, tamane saMsA2thI choDAvavAno, pAghaDIvALAne ughADA mAthAvALA banAvavAno bhagavAne amane hakka Apyo che. e hakka jene svIkArya na hoya teo ahIMthI UThI jaI zake che. ApaNe to khullekhullI vAta karavI che. ema ne ema koIne gaLe kAMI vaLagADavA mAgatA nathI. ghaNA kahe che ke-mahArAja badhAne ochA vaLagADI de che. paNa ema koIne vaLagADAya nahIM. vaLagADavAnI e cIja nathI. dIkSA levA AvanAra paNa hAtha joDIne mAgaNI kare ke " icchakArI bhagavan pasAya karI mama muMDAveha, mama pavvAveha, mama vesaM samaccheda / " tyAre ja ame ogho ApIe chIe. dIkSA levA tarapha tamArI manovRtti keLavavAno amane hakka che. ane e mATe tamArA saMsAranI vAstavika kharAbI pragaTa karavAno paNa amane hakka che. tamAruM hita karavuM che mATe tamArI khAmIo ja batAvavAnI ane tamArA guNa manamAM rAkhavAnA. sAdhu kAMI tamane rAjI rAkhanArA bhATacAraNa nathI. khAmIo sAMbhaLavAnI zakti hoya temaNe ja ahIM AvavuM. khoTA kAmanI pAchaLa bhale
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 813 - 18 : jo dharmanI kiMmata samajAya to dharma Ave : - 58 lAkha mANaso hoya toye khoTAne khoTuM kahetAM ame acakAvAnA nahi. pAchaLa samUhabaLa jANyA chatAM khoTAne khoTuM jAhe2 ka2vAmAM Avaze ja ane enI uddaghoSaNA thaze ja. e sAMbhaLavAnI zakti hoya ane bahAra jaI evo ja sUra pUravAnI bhAvanA hoya to ja ahIM AvavuM. koI kahe ke 'paNa phalANA emAM che' paNa moTo camarabaMdhI hoya toye zuM ? tame-ame konA AdhAre jIvIe chIe ? prabhuzAsananA AdhAre. e baLa gayA pachI jIvavAmAM rasa paNa zuM 2hevAno ? pachI to chaThTho Aro ja che. pAMcamA ArAmAM bhagavAnanuM zAsana maLyuM, mATe duHkha bhUlI gayA. 243 A paMcama kALa che. phaNidhara jevo bhayaMkara chatAM zrI jinezvaradevanA zAsanarUpa maNinA yoge manohara paNa che. viSayukta chatAM viSamukta paNa che. e maNi jAya e pahelAM maravAnuM mAgajo ! Ama maravAnuM na maMgAya chatAM A hetue maMgAya. zrI jinezvaradevanA zAsanarUpa uttama maNinI rakSAmAM kadI phaNidhara karaDe ane kadApi maraNa Ave to paNa sadgati ja thAya. AtmakalyANa thAya. e maNinA nAza pahelAM maravuM icchAya. enA nAza pachI jIvavuM bhayaMkara. zAsanarUpa maNi gayA pachInuM jIvana, jIvana nahi paNa hADakAMno Dhagalo ja kahevAze. chaThTho Aro kone kahe ? prabhunuM zAsana vidyamAna na hoya tene ne ? zAsana jaze pachI to sUryamAMthI paNa agni varasaze. sabhA 'sUrya paNa pakSapAtI ?' hA ! devo paNa dharmanA pakSapAtI hoya che. zANAno pakSa dharmamAM ja hoya. sajjanano pakSa kyAM ? dharmamAM. tame ane ame zrI jinazAsanarUpI maNinA AdhAre jIvIe chIe. e jAya ke chaThTho Aro Avyo ! chI to eka cIja paNa anukULa na rahe. A maNinA AdhAre jIvanArAnI manovRtti kaI hoya ? enI bhAvanA ane pravRtti kaI hoya ? e AjanAonI jema ema na kahe ke-'tame amane mAno, amane dharmI kaho, amane sArA ane samakitI kaho ane ame game tema karIe temAM saMmata thaI jAo.' pU. AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUri mahArAjA to kahe che ke tattvazraddhAthI pavitra thayAnuM kahenAra pAse pramANa mAgo. pramANa e ke-e saMsArasAgaramAM 2me nahi. jo 2me to mithyAtva AvyuM samajo. khoTAne khoTuM na mAne ene samyagdaSTi kahevAya ?
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 dharmanI kiMmata hoya tenI pAse jamAno pAmara che H sabhA : 'jamAno jovo joIe ne ?' 244 814 jamAno jovAno, paNa zA mATe jovAno ? dharma TakAvavA ke dharma gumAvavA ? zAstra to kahe che ke je jamAnAmAM dharma na AcarI zakAya, te jamAnAmAM jIvIne paNa zuM karavAnuM ? sItAjIne rAvaNa upADI gayo. laMkAmAM koI temanuM belI na hatuM. udyAna, dAsa, dAsI badhuM rAvaNanuM hatuM. bolo... sItAjI mATe e jamAno kevo ? rAvaNanuM mAnyuM hota to tame Aje emane yAda karata ? zIla pALavA mATe anukULa sAmagrI hatI ? jevo ghero Aje ApaNI cAreya bAju che, tenAthI keTalAya guNo moTo ghero emanI cAreya ta2pha hato ne ? jIMga jAgyo e hA, paNa emaNe rAvaNa pAse namatuM na jokhyuM. potAnA samAna strI jAtanI rAvaNanI paTTarANI satI maMdodarI emane kahe che ke-'devI ! mAnI jAo ! tame puNyazALI cho ke A traNa khaMDano mAlika tamArA upara rIjhayo che. Apa enI vAta mAno to ame soLe hajAra ApanI dAsInI mAphaka rahezuM. Avo mAlika maLe chatAM bhaTakatA bhUcaranI pAchaLa kAM paDyA raho cho ?' ahIM sItAjI ekalAM hatAM. ogaNIsa-ogaNIsa divasathI bhayaMkara udyAnamAM annapANI vinA bhUkhyAM rahyAM hatAM. trAsa vartavAmAM kAMI bAkI na hatuM. nokara, cAkara ane jAnavaro paNa rAvaNanAM hatAM. Ave vakhate maMdodarI jyAre Ama kahe che, tyAre sItAjI ene zuM saMbhaLAve che ? e kahe che ke-"UTha ! UTha ! pApiNI ! tuM ahIMthI cAlI jA ! have huM samajI ke rAvaNane tuM yogya ja maLI che. kAgaDAnA kaMThe haMsalI hoya ja nahi. jevo e evI ja tuM che. kharekharI kubhAryA maLI cho. ahIMthI jaladI UThI jA, jethI mArA tAre jevI pApiNInuM moDhuM jovuM na paDe." A sAMbhaLI maMdodarI stabdha thaI gaI. ene lajjA AvI gaI. AvI sthitimAM jarA paNa muMjhAyA vinA sitAjI ene AgaLa kahe che ke-'sAMbhaLa ! rAma je che, te che. mAre tArI traNa khaMDanI sAhyabI nahi joIe. sAhyabInI huM gulAma nathI. mArA zIla pAse e sAhyabIne huM Thokare mAruM chaM." sItAjInA AvA anupama sattvanA kA2Ne Aje ene duniyA hAtha joDe che. A saMyogomAM rAvaNanI paTTarANI pAse AvA zabdo bolavA e nAnIsUnI vAta nathI. emane prANanI paravA na hatI paNa zIlanI paravA hatI. zIla gumAvavAno vakhata Ave to te pahelAM prANatyAgano nirNaya ane sAmarthya hatuM. 'haze tyAre' ema emaNe
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 815 - 18H jo dharmanI kiMmata samajAya to dharma Ave ? - 58 -- 245 na vicAryuM. Aje dharma upara game tevAM AkramaNo Ave tyAre paNa "haze tyAre" ema kahenArA ghaNA che. e pAchA ADatiyA sAthe hisAba karavA bese tyAre "haze tyAre evuM nathI bolatA. kiMmata zAnI lAge che te AthI parakhAI Ave che. jamAno bhayaMkara che. paNa bhayaMkara jamAnAmAM dharma sAdhe-sAcave te dharmI, phurasade ke anukULatAe ja dharma kare ane emAM DahApaNa mAne enI kiMmata zI ? mosamamAM paNa pUjA na cUke e dharmI. bharayauvane vrata pALe te dharmI. gharaDo thAya, khAvAnuM na bhAve tyAre kahe ke have khavAya tema nathI mATe dekhAva mATe paccakhkhANa kare ethI zuM ? Aje to kahe che ke-"dharma kharo paNa atyAre hoya ?" atyAre na hoya to kyAre hoya ? maraNa AvI lAge tyAre je dharma kare te dekhAvano hoya to ? vaLI teo kahe che ke-dharma kharo paNa saMsArane kharAba na kaho. mokSanI vAta karo paNa ogho batAvyA na karo. ame vidhavAne paraNIe temAM tamane zuM thAya che ? vidhavAvivAha na hoya to vAMDhA kyAM jAya ?' hINakarmI vAMDhA paNa rahe, paNa tethI vidhavAnAM zIla bhaMgAvAya ? AvuM bolatAM emane lajjA paNa na Ave ? ane evAnI sAthe besavAnuM hajI tamane mana che ? jo hoya to tamArA mATe paNa zuM samajavuM ? dharmAtmA pAse sItAjI jevuM haiyuM joIe? rAvaNa jevo paNa sItAjI sAme joI zakato na hato evo e satIno tApa hato. zayAmAM taraphaDiyAM mAratAM pApano pastAvo karato. vicArato ke-"e satI che, huM pAmara chuM." A badhuM zAthI ? sAme mahAsatI hatI mATe ne ? e na hota to ? "jaMga thAya che, kAramI katala thAya che, huM ahiMsApremI chuM, ane hiMsA na thAya mATe samya oLakhI rAvaNanI mAgaNI svIkArI lauM chuM." AvuM sItAjIe rAmane kahevarAvyuM ? na kahevarAvyuM. e satI tamArA jeTalAM udAra nahi. tame to evA udAra ke vAtavAtamAM "haze have" ema kahIne baMdha vALo. Ajano dharma varga, vagara kajiyAe vagara tophAne, sabhyatAnI rUe, vartamAna kAyadAno sadupayoga kare ane e mArge cAra kadama bhare to paNa ghaNo sudhAro thAya. sAmA paNa sudhare. dharmIne adharmI sAthe meLa na hoya? - ogaNIsa divasa sudhI bhayaMkara udyAnamAM annapANI vinA satAjI ekalAM rahyA. bhayaMkara bhUtAvaLavALuM sthAna, trAsa upajAve tevuM vAtAvaraNa, strI jAti, paNa navakAra gaNatAM ane yak mAvi tal bhavati ema mAnIne rahyAM. Ajano jamAno kAMI ATalo bhayaMkara nathI. dharmanI sAdhanA mATe Ajano jamAno to
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 816 bahu anukULa che. pUrve to rAjyano bhaya hato. maMdiramAM ghaMTa na vagADAya, dhajA na caDAvAya, mUrtine kyAreka bhoMyarAmAM saMtADavI paDe. Aje AvuM kAMI che ? Aje to badhuM karI zako cho. dharmamAM pratibaMdhaka koI vastu Aje nathI. phakta tame vilAsI vAtAvaraNamAM phasAyA cho e ja moTAmAM moTuM naDatara che. jamAnAnA nAme dharmane Agho karavA tame taiyAra thayA cho. sabhA: "sAcI vAta gaLe Utare to koma thAya !" - tame sAcA bano to sAcI vAta gaLe Utare ne ? badhI kAyaratA khaMkheravI paDaze. kAkA-mAmAnA saMbaMdha gauNa karavA paDaze. sAdhue sarvathA tyAga karyo to tamAre maryAdita tyAga karavo paDaze. ATaluM kauvata batAvazo to. zrAvakapaNuM Takaze. sAdhune jAvajIva trividha trividha tyAga to tamAre paNa maryAdita tyAga kharo ne ? vepAramAM svArtha khAtara tyAga karatAM tame acakAtA nathI. pacAsa varasanA saMbaMdhI ADatiyA sAthe vAMdho paDe to saMbaMdha kApI nAkhorne ? pelo kaheze ke- tArA bApanA vakhatano saMbaMdha che.' to kahI do cho ne ke-"tArA bApa zAhukAra hatA mATe saMbaMdha hato. teM zAhukArI gumAvI dIdhI che. eTale saMbaMdha nahIM rahe." pAMca hajAra vasUla karavA avasare pacIsa hajAra paNa kharcI nAkho ne ? e kadI khAtuM pADI Ape, chUTa mAge, jatA karavAnuM kahe to tame karo. e vAta judI. e nAto sacavAya. paNa e ema kahe ke-"leNA ja kyAM che ?" ema kahIne copaDo ja khoTo TharAvavA mAge to ? phariyAda mAMDI korTe ghasaDI jAo ane copaDA sAcA sAbita karo ne ? evI chApa UbhI karo ke badhA samajI jAya ke AnA paisA nahi rakhAya. evuM na karo ane badhA ema karavA mAMDe to peDhI UThI jAya ne ? dharma to phurasada hoya to thAya, ema na kahevAya. Aje to kahe che ke "TAima hoya, mArgamAM koI maLI jAya nahi, bIjo koI aMtarAya na Ave ane maMdire pahoMcAya, bhagavAnane tilaka thaI jAya to thaI jAya; nahi to rahI paNa jAya. paNa eTalA mAtrathI kAMI jainatva jatuM rahetuM nathI." lokone mUMjhavanArI AvI vAto kare ane vaLI kahe ke sAdhuonA vicAro bahu saMkucita che. e badhI cIjamAM pApa-pApa kare che. saMsArane kharAba ja kahyA kare che. pApane pApa kahe ane saMsArane asAra kahe mATe sAdhunA vicAra saMkucita ? bhagavAna zrI tIrthaMkaradevoe paNa ema ja kahyuM che. phurasada maLe tyAre karAya ema bolavuM e barAbara nathI. tame jamAnAno vAMka ja na kADho. samajo to A jamAno to dharma karavAnuM kahe che. jamAnAnI eka eka cIja dharma karavAnuM kahe che. AjanAM
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 917 - 18H jo dharmanI kiMmata samajAya to dharma Ave ? - 58 - 247 vAhano emAM besavAnI nA pADe che. pUrvanAM vAhanone akasmAta naDatA na hatA. AjanA vAhana to kahe che ke beThA pachI jIvatA rahyA to bhAgyavAna ! AjanI badhI sAmagrI bhagavAnano dharma ArAdhavA mATe bilakula anukULa che. tamArI bahAdurInI amane paNa IrSyA thAya che: pUrve to bhogasAmagrI paNa joradAra hatI. eTale cothA ArAmAM jema mokSamArga khullo hato tema sAtamI naraka paNa khullI hatI. Aje eTalI naraka khullI nathI. Aje bhogasAmagrI paNa nathI. pUrve pati Ave to patnI sAme levA jAya, satkAra kare. AjanA samAna hakkanA jamAnAmAM e dRzya jovA na maLe. AjanA bajhAranA vyavahAra paNa kevA ? tAra TapAlano mAro kevo ? bajhAranI dhaDAdhaDI kevI ? rAta-divasa ciMtAno pAra nahi ghera Avo tyAM hukama kevA chUTe ? kharekhara ! tame bahAdura cho !tamArI bahAdurInI amane IrSyA thAya che ke jo evI bahAdurI amArAmAM ahIM Ave to dhAryuM kAma thAya. tamane to AvI dazAmAM paNa tyAganI vAta gamatI nathI. bALaka jeTaluM paNa svamAna che? Aje bhautika sukha-sAmagrI bahu maLI gaI che, mATe tame temAM bahu lubdha banyA cho, tevuM nathI; paraMtu lAlasA vadhI gaI che, mATe ja Ama banyuM che. cIkAzanA yoge mAkhI zlekhamAM phasAI gaI che. tame sAkara para beThelI mAkhI jevA nathI ke jyAre icchA thAya tyAre UDI jaI zako. tame to evA bahAdura cho ke bhoga jAya to paNa tene pakaDI rAkho. bhoga jAya to tame raDavA beso. lakSmI jAya to paNa raDavA beso. to e bhoga ane lakSmI tamArAM ke tame bhoga ane lakSmInA? vepAranA kAraNe dharmane Agho mUko to tame vepAranA ke vepAra tamAro ? dharmanA prasaMge saMsAranAM kAma choDo ke saMsAranA kAma mATe dharma choDo ? tame bhagavAna zrI jinezvaradevanA ke saMsAranA ? keTalAka to kahe che ke-"amArAM kAMI ThekANAM nahi ane bhagavAnane hIrAnA mukuTa kema ?" AvuM bolanArAno sAtha na karatA. evAne sAthe na rakhAya. chokarAo kAMkarAnI ramata rame temAMye phAvaTa na Ave to arasaparasa saMbaMdha toDI nAkhe che. pelo be dahADe akaLAya ane manAve tyAre pAcho saMbaMdha joDe. kAMkarAnI ramata karanArA bALakamAM paNa ATaluM svamAna hoya to dharma khAtara tamArAmAM kAMI svamAna kharuM ke nahi ? prabhuzAsanano virodha kare enI sAthe sneha rakhAya ?
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 dharma karavo hoya teNe bhoga to Apavo ja paDaze H dharma khAtara bhoga to Apavo ja paDaze. tamane lAge ke adharmIo phAve che, dharmIo pAchA paDe che. to baso-cAraso yuvAno taiyAra thAo ! so-baso odhA lo ! ane The2 The2 'saMsAra khoTo' kahyA karo, to dhArI asara thAya. sAcI vAtane paNa 'khoTI che-khoTI che' ema kahyA karanArA anekane mUMjhavI nAMkhe che, to A to sAcI che tene ja sAcI kahevAnI che. 248 818 brAhmaNa khabhA para bakarInuM baccuM laIne cAlyo jato hato. dhUtArA sAme maLyA. baccuM paDAvI levA yukti karI. brAhmaNa ema to na Ape. pelA thoDA aMtare goThavAI gayA. pachI pahelAM eka sAmo maLyo ane brAhmaNane pUchyuM ke bhaTajI ! A kUtaruM kyAMthI lAvyA ? brAhmaNa kahe kUtaruM nathI, bakaruM che. AgaLa cAlyo tyAM bIjo maLyo. eNe paNa ema ja pUchyuM ane kahyuM ke brAhmaNa thaIne khabhe kUtaruM rAkhyuM to rakhAya ? brAhmaNa kahe are bhAI ! A to bakaruM che, kUtaruM kyAM che ? pachI AgaLa jatAM trIjo maLyo ane moTethI bolyoM ke 'are re ! zuM kALa Avyo che ? brAhmaNa jevA brAhmaNa paNa khabhe kUtaruM rAkhatA thaI gayA.' have, pelo zaMkAmAM paDI gayo. bakaruM joI khAtarI karI AgaLa cAlyo. tyAM cotho dhUtAro maLyo kahe 'mahArAja ! tamArA jevAne A chAje che ? kUtarAne aDAya ? nahAvuM nahIM paDe ?' brAhmaNane thaI gayuM ke badhA Ama kahe che to nakkI A kUtaruM ja che, bakaruM nathI. eTale e bakarInA baccAne nIce mUkI cAlato thayo. A rIte khoTI vAta vAraMvA2 karIne paNa bakaruM choDAvI dIdhuM. ApaNe to sAcI vAta karI choDavA lAyaka choDAvavuM che. mATe tame paNa A rIte saMsAranI pAchaLa paDI jAo to saMsAra choDAvavAmAM vAra na lAge. paNa tame pracAra karavA lAgo tyAre ne ? saMsAra khoTo. kuTuMba, parivAra, sagAMvahAlAMnA saMbaMdha khoTA, baMgalA bagIcA khoTA, dhanavaibhava mojazokha khoTA-AvI vAtonA dhvani vAtAvaraNamAM gAjyA kare to udaya jaladI thAya. bAkI e badhAmAM macyA rahevAthI udaya nahIM thAya. dhanavAna paisA na kharce, baLavAna baLa na kharce, buddhimAna buddhi na kharce to udaya kyAMthI thAya ? e to 'na bhUto na bhaviSyati' / pUrvAcAryoe lohInAM pANI karI Agamone sAcavyAM hatAM. pUrvanA zrAvakoe lakSmInA dhodha vahevaDAvI jainazAsanane jayavaMtu rAkhyuM hatuM. bhagavAnanI pratiSThA nirvighnapaNe thAya tyAre tenA AnaMdamAM zrAvako zikhara para caDI saunaiyA varasAvatA. A udAratA hatI. zAsananA prabhAvaka e kahevAya.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 819 - 18 ? jo dharmanI kiMmata samajAya to dharma Ave ? - 58 - 249 AjanI sthiti kevI che ? lagna prasaMga hoya to kahe ke-"pADozIe pAMca hajAra kharmA to mAre sAta hajAra kharacavA." ane TIpanI vAta Ave tyAM pUche keAgaLa beThelAe zuM lakhAvyuM ?' AvA kRpaNothI zAsanaprabhAvanA na thAya. sabhA: "sAheba ! pATa uparathI ja viruddha avAja saMbhaLAya che. enuM zuM ?' koNa viruddha avAja kADhe che ? "saMsAra sAro' evuM kayo sAdhu kahe che ? tyAgane khoTo kayo sAdhu kahe che ? nAma Apo to khabara paDe. utAvaLathI huM nAma Ape evI ahIM koIe AzA rAkhavI ja nahi. ane evI icchAthI ahIM koI prazna pUchavo ja nahi. AvaDA moTA samAjamAM koI judA vicAravALA paNa hoya. eka gharamAM paNa pAMca mata hoya che paNa tethI kAMI mULavastune bAdha Avato nathI. vAto kare udaya nahIM thAya. levAya to AkhI dIkSA lo ! na levAya ane zakti na hoya to aradhI lo ! paNa khAlI vAto na karo. sabhA: "zaktino atireka thAya ? evuM koI kahetuM nathI. vaidya para vizvAsa rAkho. vaidya mAtrA ekadama na Ape. pAse besADe, pUche, telanuM TIpuM paNa na levAya evI zarata mAge, e maLe ne khAtarI thAya tyAre mAtrA Ape. paNa tamane vaidya para jevo vizvAsa evo amArA para kharo ? vaidyanA hAthamAM Akho hAtha ApanArA ane AMgaLI paNa na Ape. jANe ke rakhe ogho vaLagADaze. paNa amane amArI jokhamadArInuM bhAna che. ogho ApI devA mAtrathI zuM ? pachI sAcavavAnI javAbadArI nathI ? bahAra to laDAI UbhI che. dI' Ugye navA phatavA bahAra paDe che, tyAM vaLI gharamAM laDAI vadhAruM ? zAsananA udayanI tIvra abhilASAvALA jene tattvazraddhA thaI tenI pAse e pramANe joIe ke e-. bhavothI na ramate . - saMsArasAgaramAM e rame nahi. have rUDhatA mATe vizeSa je kahe che te vicArIe.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 : guNAnurAga, bahumatI ane svAtaMtrya vIra saM. 2456, vi. saM. 1984, mahA suda-13, maMgaLavAra, tA. 11-2-1930. 59 * guNAnurAganA nAme cAlato anartha : * bahumatInI bahumatI mAnya rakhAya : - aMgata vicAro aMgata 2khAya, jAheramAM na mukAya : AjanA zikSaNanuM pariNAma : * zrI jainazAsanamAM svAtaMtrya kayA prakAranuM ? * guNanuM pUjArI jainazAsana : * zrAvakanI sAMsArika ciMtA sAdhu kare ? - sAdhuonA doSa gAnArAonI A prAmANikatA kevI ? * mithyAmatinI prazaMsAnA yoge zrI jaina zAsananuM sarvasva luMTAyuM che : * svataMtratA-parataMtratAno bheda vicAro ! guNAnurAganA nAme cAlato anarthaH . anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNijI zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamaya pIThanuM varNana karatAM kahe che ke e daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. zaMkA, kAMkSA, vitigicchA, mithyAmatinI prazaMsA tathA eno paricaya e pAMca doSo jAya tyAre emAM daDhatA Ave. pachI ene rUDha banAvavA mATe samaye samaye vizuddha banatI prazasta vicAronI utkaTa pariNAmanI dhArA joIe. zrI saMghanA vicAro kevo hoya ? zrI saMghanuM dhyeya karyuM hoya ? rUDhatAnI vAta karavI che paNa hajI daDhatA kyAM AvI che ? A badhuM vicAravAnuM che. Aje to zaMkAdi pAMceya doSonuM sAmrAjya phelAyeluM che. vAtavAtamAM zaMkA thAya che, kAMkSAnuM paNa pUchavA jevuM nathI, pachI vicikitsA to hoya ja, miththAmatinI prazaMsAe to ghara ghAlyuM che ane teno paricaya vadhI rahyo che. guNAnurAganA nAme bhAre pApAtmAonI paNa prazaMsA tamArAthI thaI jAya che. guNAnurAganA nAme hiMsaka vRtti dharAvanArAone paNa maMca upara besADavA tame taiyAra thaI jAo cho. samartha saMyamano dharanAra hoya, Agamano jJAtA hoya paNa
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 : guNAnurAga, bahumatI ane svAtaMtrya : - 59 251 jo e eka akSara, sUtra viruddha bole to enI paNa prazaMsA na thAya. tyAM enA saMyama ke jJAna na jovAya. abhavImAM sADA nava pUrvanuM jJAna hoya, bhavInA saMyamane paNa Takkara mAre tevuM saMyama hoya, saMkhyAbaMdha AtmAone muktie mokale evI emanI dezanA hoya che paNa e jo abhavya tarIke jaNAI jAya to A zAsanamAM eno bahiSkAra karavAnuM pharamAvyuM che. ghelA guNAnurAgane ahIM sthAna nathI. guNAnurAganA nAme pApapoSaka AtmAonI prazaMsA e samyaktvamAM mahAna doSa che. emAMthI bacavAnI bArI nathI. 821 zaMkA tathA kAMkSA karanAra to pote mare, vicikitsA karanAra pote kareluM hAre paNa mithyAmatinI prazaMsA karanAra to pote DUbe ane bIjA paNa anekane DubADe. e to AkhI nAvane kANI karavAno dhaMdho kare che. hajAronI sAthe nAvamAM besIne e nAvone kANI karavI, pote DUbavuM ane bIjA anekane DubADavA enA jevuM bhayaMkara pApa bIjuM kayuM che ? ajJAnatAthI thAya tenI vAta judI che paNa jeo samajapUrvaka AvuM pApa kare che teo koI paNa rIte dayApAtra nathI. teo irAdApUrvaka A badhuM kare che. zAstrakAroe AvAone 2AsabhavRttinA kahyA che. sabhA : 'rAsabha dayApAtra nahi ?' ApaNe vRttie emane rAsabha jevA kahyA che. AkAre to e paNa mANasa che ne ? mANasonI sabhAmAM e Ave che, bese che ane AgevAnIbharyo bhAga le che. vaktA ane lekhaka hovAno dAvo dharAve che. samakitI hoya te A badhI vAtano viveka karyA vinA rahe nahi. ApaNe samajAvI gayA ke samyagdaSTine guNAnurAga to hoya kAraNa ke enA vinA pramodabhAvanA ja na Take. paNa e bhAvanA sAcavavI ane sAthe mithyAmatinI prazaMsArUpa cothuM dUSaNa na lAgavA devuM, e baMne vAtano khyAla rAkhavAno che: jo guNAnurAga jAya to pramodabhAvanA khaMDita thAya ane enA nAme mithyAmatinI prazaMsA thAya to samyaktva dUSita thAya. guNAnurAga akhaMDita rAkhavo ane vANI para aMkuza rakhAya to ja samyaktva sacavAya. guNane joyA pachI AnaMda na Ave to pramodabhAva ghavAya ane bolavAmAM bhUla thAya to samyaktva ghavAya. anyamAM guNa na ja hoya athavA anyanA guNa joI khuza na thavuM evuM ApaNe kahevA nathI mAgatA. guNa joIne jarUra khuza thavuM paNa ghelA na banavuM. grAhaka ene sAmAnya sabhyatAno guNa mAne tyAM sudhI ThIka paNa jo e emAM
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 saMgha svarUpe darzana bhAga-2 lapaTAya ane mAnI bese-"A to bahu sAro mANasa, ahIM bhAvatAla karAya ja nahi." to grAhaka kadAca luMTAI paNa jAya. sabhyatAne nAme Aje luMTAI jatAM vAra lAge evuM nathI. mATe sAvadha rahevAnI bahu jarUra che. zAMti, sabhyatA, kSamAzIlatA Adi guNo joI khuza thavAya paNa vakhANavA jevA hoya to ja vakhANavA nahi to mauna rAkhavuM. " kumata phelAvanAramAM zAMti e kudaratI guNa che. bhikhArIne cAra gALa do toye e moTuM nahi bagADe paNa uparathI "annadAtA" kaheze. e gusso nahi lAve paNa nahi AvatAM hoya toye AMkhamAM AMsu lAvaze. e samaje che ke ahIM kSamA na rakhAya to roTalo jAya. A kSamAnAM vakhANa thAya ? A kSamAM joIne ema jarUra thAya ke AvI kSamA ApaNane mokSanI sAdhanAmAM jarUra hovI joIe. bhikhArIne roTalInA TukaDA mATe jeTalI icchA ane pravRtti che teTalI ApaNane mokSa mATe nathI, dharma mATe nathI. jeTalo prema, garaja ane AturatA bhikhArIne roTalInA TukaDA mATe che enA somAbhAge paNa jo ApaNane dharma mATe hoya toye dhAryuM kAma thaI jAya. pachI AjanA jevI ApUNI hAlata na rahe. A rIte bhikhArInI kSamA mATe manamAM jarUra vicArAya paNa enI prazaMsA na karAya. e to kapaNane paNa dAnavI kahe, adharmIne paNa dharmI kahe, ene je roTalIno TukaDo Ape tene dharmAtmA kahe. koI bhikhArIne kahe ke "A to kasAI che' toye e kahe ke-e game tevo che paNa mane to TukaDo Ape che.ne ? mATe mAro to e annadAtA, mAre mATe e dharmAtmA. bhikhArInI A kSamA ane udAratAno guNa dharmasAdhanA mATe AvI jAya to sAruM, ema haiyAmAM vicArAya paNa moDhethI enI prazaMsA jAheramAM na ja karAya. bagalAnI zAMti mAchalAM pakaDavA mATe che. pApamAM na DhaLavA mATe evI zAMti Ave to lAbha thaI jAya. e ja rIte vepArInI kSamA, udAratA ityAdi guNo mATe paNa samajavuM. A badhA guNonI haiyAmAM e rIte anumodanA thAya ke AvA guNo, dharmabuddhithI AvI jAya to kevuM sAruM ? paNa enI prazaMsA jAheramAM kadI na karAya. samyagdaSTinuM dhyeya zuM ? tamane hajI dhyeyanI ja khabara nathI. sabhAH "dhyeya mokSanuM." to saMsArane zuM karavo ? sabhA: 'tajavo." A vAta kyAM che ? Aje tajavAnI vAta mAnavAmAM paNa vAMdhA paDe che.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 823 19 : guNAnurAga, bahumatI ane svAtaMtrya : - 59 253 sabhA: mAnanArA mAne che.' A samaSTinI vAta che ? koI mAnatA hoya tene niSedha nathI. Aje to nathI samajaNa anumodanAnI ke, nathI viveka prazaMsAno. nathI jaLavAtI pramoda bhAvanA ke, nathI bacAtuM dUSaNothI. samyagdaSTi koInA guNa joIne rAjI thAya paNa ayogyanI prazaMsA to e kadI na kare. A muddo jALavavA badho prayatna che. e na jaLavAya to samyaktvanI dRDhatA nahi rahe; pachI rUDhatA AdinI to vAta ja zI ? Aje to guNAnurAganA nAme samyaktva para ghA thAya che. badhA guNanI anumodanA jarU2 thAya, paNa e haiyAmAM thAya. prazaMsA karavI eTale bahAra bolavuM, tyAM thobhavuM paDe, vicAravuM paDe. prazaMsA konI thAya ? zAstra kahe che ke zrI vItarAgadevanI, nigraMtha guruonI ane emanA kahelA mArge cAlanAra dharmIjanonI; e sivAya bIjAnI na thAya. sabhA : 'bIjA badhAne kADhI nAkhyA ?' e to gayelA ja che ne ? kADhavAnI jarUra ja kyAM che ? zrI vItarAga eTale rAga-dveSarahita ane te ja deva, emanA mArge cAlanA2 nigraMtho ane emane mAnI e mArge cAlanArA dharmIonI prazaMsA thAya. sabhA : A pakSapAta nathI ?' pakSapAta kharo paNa kono ? zrI vItarAga paramAtmAno - e pakSapAta to jarUra hoya. jene zrI vItarAga paramAtmAno pakSapAta nathI te samaju nathI. pakSapAta e doSa che paNa kono ? rAgIno ke dveSIno ? satyano pakSapAta to devatA paNa kare che. asatyano pakSa pachI te sagA bApano hoya to paNa na karAya ane pakSe duzmana hoya to paNa eno pakSa karAya. anumodanA badhAnI thAya paNa prazaMsA to sudeva, suguru, sudharma ane sudharmInI ja thAya. guNa prApta karavAnI bhAvanAvALA mATe anumodanA che. jene evI bhAvanA na hoya tenI anumodanA paNa sAcI nathI. Aje jenI tenI prazaMsA kema thAya che ? prasiddhimAM AvavA mATe. je prasiddhimAM Avyo hoya tenI prazaMsA karavAthI potAnuM paNa kAma thaI jAya. guNadRSTie prazaMsAbhAva Ave to AkhI bhAvanA pharI jAya. Aje prazaMsAnI rIta vilakSaNa che. hajAra mANasa beThA hoya tyAre jue ke badhA kaI bAju DhaLelA che ane konI 'jaya' bolAvavAthI tALIo paDe tema che, tyAM jemanuM palluM name te tarapha e bese.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 sabhA sabhA joIne bolavuM e to sAruM ne ?' coranI pallImAM gayelA zAhukAre tyAM corInA guNa gAvA ema ? "tame na hota to zrImaMtonI lakSmIno upayoga koNa karata ? zeThIAo UMcI chAtI rAkhI cAlatA hatA temane tame ThaMDA pADyA te bahu sAruM karyuM, amAre ghera paNa dhana vadhe tyAre khuzIthI Avajo." coranI pallImAM jaIne AvuM bolazo to tALIo paDaze. bolazo ne ? tamAre to sabhA joIne bolavAnuM ne ? sabhA : nA, ema to nahi.' 824 mANasanuM moDhuM joIne bolanAra e mANasa na kahevAya paNa mANasanuM bhaluM thAya evuM bolanAra e mANasa kahevAya. bahumatInI bahumatI mAnya rakhAya : sabhA bahumatIne mAnavI paDe ne ?' bahumatI eTale 'ghaNI buddhi' jenAmAM hoya, evAnI bahumatI hoya tene mAnavAmAM vAMdho nathI. paNa mUrkhAonI bahumatI zA kAmanI ? jo thoDI ti ane moTuM ToLuM - ene ja mAnavuM hoya to nigoda taiyAra che ? tyAM akSarano anaMtamo bhAga khullo che ane ToLuM na gaNI zakAya eTaluM moTuM che. bhagavAna tIrthaMkaradeva kahI gayA che ke nigodiyA anaMtAnaMta che. e kadI khUTaze nahi. zrI tIrthaMka2devane jyAre pUcho tyAre ema ja kahe ke eka nigodano anaMtamo bhAga muktie gayo che. dezakALanA nAme, samayanA nAme, jamAnAnA nAme, bahumatInA nAme Aje evI evI vAto banI rahI che ke je sajjanonI sabhAmAM eka kSaNa paNa na Take. bahumatIno prazna evo gUMcavaNavALo thayo che ke sajjanone to enAthI AghA ja rahevuM paDe che. jaina samAjamAM ja Ama che evuM nathI paNa Aje to sarvatra A dazA che. je sardImAM samagra vizva guMcavAyuM che tyAM jaina samAja kema bAkAta rahe ? duniyAnI havA ene paNa lAgyA vagara kema rahe ? phAMTAo, taDAtaDI, mArAmArI kayA sthAne nathI ? khurazIo badhe UDe che. bhaNelAo paNa bhAna bhUlyA che. khoTI svataMtratAnI havArUpa marakI cAre ta2pha phelAI gaI che. paNa e svataMtratA che ke svacchaMdatA che, e paNa teo samajI zakatA nathI. sAcI svataMtratAmAM mAnatA hota to ATalA kAbU bahAra teo na hota. A sabhAmAM koI game tema pUche ke bole toye huM zAMti rAkhuM; kemake e khullI vAta che ke badhA kAMI zAstranA jJAtA na hoya. irAdApUrvaka ayogya prazna karanArane
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 : guNAnurAga, bahumatI ane svAtaMtrya : - 59 255 rokavAno prayatna karAya paNa ajJAnatAthI pUchanArane rokAya nahi. ene to yogya rIte samajAvAya. svataMtratA jo sAcA arthamAM pariNAma pAmI hota to Aje A hAlata na hota. badhA zrI tIrthaMkaradevoe 'kema bodha pAmatA nathI ? bodha pAmo' evo upadeza karyo paNa evo hukama na karyo - hukama karyo hota to eka paNa Ubho na raheta - svataMtratA to e kahevAya. 825 aMgata vicAro aMgata rakhAya, jAheramAM na mukAya H Aje keTalAko pote mAneluM satya puravAra karavAno vakhata Ave tyAre gabharAya che. paNa pote bolI cUkyA mATe e satya mAnavuM ja joIe evo kadAgraha paNa rAkhe che. satya lAge te jAheramAM mUke, Take to bhale, nahi to pAchA phare; e niyama hota to nAnA moTA badhAne e chUTa hota. paNa Aje e nathI. potAnuM mAneluM satya na Take tyAre e kahI de ke - 'e amArA aMgata vicAro che.' paNa aMgata vicAro hoya to ene aMgata rAkhI mUke. jo bahAra mUkavA hoya to sAbita karavA paDe. e saMbaMdhI je koI pUche ene radiyo Apavo paDe. koIno potAno nigoda ke narake javAno aMgata vicAra hoya to e jAya, paNa bIjAne laI javA devAya ? 'corI A rIte thAya' ema koI jAhe2mAM samajAve to sa2kA2 ene roke ke nahi ? tyAM potAnA aMgata vicArano bacAva cAle ? corI khIlavavAnI skUla kadI calAvI na zakAya. potAnA aMgata vicAra samAjane bhayarUpa nathI, ema sAbita karavuM paDe. jo badhAne potAnA vicAro bahAra mUkavAno adhikAra hoya, to to pApI ane harAmakhora lokonI ja bahumatI thaI jAya. vepArI sArI rIte jUThuM bolI, grAhaka pAse kapaTa keLavI jANe che paNa bole zuM ? 'huM jUThuM boluM ? koI.divasa be bhAva karato nathI. bhagavAnanA sogana khAIne kahuM chuM - tamArI pAse vadhAre bhAva levAya ? juo, A bharatiyuM ne paData juo, khoTuM keTalA bhava mATe bolavAnuM ? jUThuM bolanAra vepArIne paNa AvuM AvuM bolavuM paDe che. sabhA 'eTale jUThThuM bolatI vakhate paNa pratipAdana to satyanuM ja karavuM paDe che, e vAta sAcI che.' emAM chUTako ja nahi. korTamAM khUnI paNa bacAva e ja kare ke mA2vAno irAdo na hato, bacAva karatAM vAgI gayuM. paNa mAryAnuM kabUle to phAMsI taiyA2. A sarakArano kAyado to aMgata vicArano adhikAra potAnI jAtane paNa Apato nathI. aMgata abhiprAyathI karAtA ApaghAtane paNa sa2kA2 guno
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 826 256 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 mAne che. jaina samAjanA vakIlo ane dhArAzAstrI gaNAtAonI dayA Ave che ke teo ATaluM paNa samajatA nathI. kAyadA bhaNelA evA emanA karatAM kAyadA nahIM bhaNelA ame sArA ke ATaluM to dIvA jevuM spaSTa samajI zakIe chIe ! kayA aMgata vicAra bahAra mukAya ? samAjanA hitamAM hoya te ja bahAra mukAya. sabhA 'badhA vakIlo AvA che ?' evuM kyAM kahyuM ! je AvuM mAne ane bole che, tenI vAta che. ghaNA evA che ke je potAnA vicAro bIjAne nathI rUcatA te bahAra nathI mUkatA. jeTalA pramANamAM mUkatA hoya teTaluM temanuM ajJAna. badhAne badhA vicAro pracAra karavAnI chUTa maLe to duniyAmAM sajjano vadhe ke durjano ? hiMsako vadhe ke ahiMsako ? atIndriya padArthanI vAta judI che. tyAM hitAhitano saMbaMdha phakta potAnI sAthe che. pANImAM jJAnIo asaMkhyAtA jIva kahe che. mAno to hiMsAthI bacI zakazo, na mAno to duniyAnuM emAM bIjuM khAsa ahita nathI. puNya pApa mAno to bacI zakazo, nahi mAno to tamane bhAre che; paNa 'anIti karI zakAya, jUThuM bolI zakAya', evuM to nAstika paNa na kahe kAraNa ke sAmAnya janatAnI dRSTie paNa jUTha, corI, hiMsA khUna, anAcAra e sArAM manAtAM nathI. sArAM sAbita karI zakAtAM paNa nathI. . dareka vAto bahAra mUkatAM pahelAM AjanA bhaNelAne paNa 'janatAnA bhalA mATe' ema kahevuM paDe che, to emAM bhaluM hovuM joIe ke nahi ? aphINanI dukAno thoDI. lAisansavALA ja rAkhI zake. enA vecANanuM pramANa vagere zarato niyata hoya. aphINa mATe A badhuM kharuM paNa jhaverAta mATe kema nahi ? hIro cUsavAthI paNa mANasa mare to che. keTalAka hIrA evA che, je cUsavAthI nakkI marI javAya. keTalAkathI bhale na marAya paNa e naDe to kharo ja. e moDhAmAM mUkavA lAyaka to nathI ja. Ama chatAM hIrA mATe lAisansa kema nahi ? kAraNa, aphINathI maranArA karatAM hIrAthI maranArA keTalA ? ghaNA ochA-koIka ja. hIro kAMI jyAM tyAM hoya ? aphINa to be paisAmAM maLe - mATe enA para jApato. aphINa mATe jApato ane hIrA mATe kema nahi, e puchAya ? je vicAranI bahAra prasiddhithI hAni vadhAre hoya te aMgata mAne to manamAM rAkhe paNa bahAra na mukAya. kayA vicAro hitakara ane kayA hAnikara, enIM maryAdA bAMdho. zAstra to majenI bAMdhI che. je vicArothI ahiMsAdi guNo khIle te hitakara ane
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19: guNAnurAga, bahumatI ane svAtaMtrya : - 59 257 jenAthI e guNo UDI jAya, hiMsAdi guNo khIle te hitakara ane jenAthI e guNo UDI jAya, hiMsAdi doSo pracAra pAme te hAnikara. A sIdhuM tharmomITara jevuM mApa che. ahiMsAdi guNonuM pAlana thatuM hoya, pracAra thato hoya evA vicAro darekane bahAra mUkavAnI chUTa che. gharaDo ke bALaka badhA mUke. 'corI na karAya, jUThuM na bolAya' evuM badhAthI bolAya paNa 'corI karAya' evuM bolavAnI to badhAne manA ja hoya. koI sudhArIne goThavIne ema bole ke "ApattikALe Ama paNa lavAya to vAMdho nahi" to ema paNa bolavA na devAya. kAraNa e paNa corI ja kahevAya. 827 ahiMsAdi puNyasthAnakanA vicAro haiyAmAM paNa thAya ane hoThe paNa lavAya. hiMsAdi pApasthAnakanA vicAro bolAya to nahi ja, haiye paNa lavAya nahi. ghaNA ajJAnIo kahe che ke - ame to jevuM hoya evuM kahI daIe. jevuM hoya tevuM kahI devAthI jANe pApa na lAge ema teo mAnatA hoya che. corI, khUna vagere gunA kare paNa sAcuM bole to choDI mUkavo evo kAyado hoya to pariNAma zuM Ave ? pAMca-pacAsane mArIne 'mAryA' ema kabUle to korTa choDe ? sAcuM bolavAthI gunegArano guno maTI zakato nathI. hiMsAdi pApa vadhAranArA ahitakara vicAro haiyAmAM paNa na Ave to sAruM paNa evI sattA lAvavI kyAMthI, ke je ene aTakAvI zake ! zrI zreNika mahArAjA paNa kAlasaukarikane aTakAvI zakyA nahi. jyAre temaNe kAlasaukarikane bolAvIne kahyuM ke - tuM roja pAMcaso pADA mAre che e ThIka nathI.' tyAre e kasAIe kahyuM ke 'rAjan, e to mAro dharma che. huM pAMcaso pADA na mAruM to mAMsAhArIone keTalI takalIpha paDe ? huM roja mAruM chuM tethI ja e loko sukhe jIvI zake che. mATe Apa mane aTakAvI zakatA nathI.' kAlasaukarikanA A aMgata vicAro hatA. tyAM zreNika mahArAjA paNa zuM kare ? paNa jo e jAheramAM e. jAtano pracAra karato hota to rAjAe ene jarU2 zikSA karI hota. Aje hitAhitano vicAra karI zakanAra varga ghaTyo che, tenI A badhI paMcAta che. je vicAro bahAra mUkavA hoya, tene hitakArI tarIke sAbita karavA joIe. 'mArA A vicAra che, mATe huM kema bahAra na mUkuM' a bolavuM e to svacchaMdatA che. AjanA zikSaNanuM pariNAma : Aje to A havA AkhA dezamAM sarvatra che. vartamAna dezanAyako paNa AjanI zikSaNapaddhatine tiraskAre che. bhaNelAne AjanA bhaNatarathI
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 828 garamIno pAro caDe che. "huM koNa ? ema thaI jAya che. vicArakone kahevuM paDyuM ke A bhaNatara AdhyAtmikavAdanuM ghAtaka che. pUrvapuruSo jJAnInA vacananA vizvAse A vAta kahetA hatA. jyAre A dezanAyako Thokara khAIne have e vAta kabUlI rahyA che. vAryA na mAne te hAryA mAne e AnuM nAma. DAhyAnI zikhAmaNathI khADAmAM paDatAM aTake e DAhyA ke khADAmAM paDIne pachI e vAta mAne e DAhyA ? AjanuM zikSaNa yuvAnomAM uddhatAI ane nAstikatA lAve che. zAstranI vAtonI hAMsI uDAvavAmAM teo gaurava anubhave che. jJAnAvaraNIya karma vageremAM temane zraddhA nathI. bhaNavAnAM pustakone teo mAthA nIce ke paga nIceM paNa rAkhe ane tenA upara bese paNa kharA. kAgaLanA DhagalA upara pezAba karatAM temane vicAra paNa na Ave. borDiMganA vidyArthIonI AvI vartaNUka joI varSo pahelA eka AcAryazrIe pokAra pADelo, ke "A keLavaNI saMskArono nAza karaze." pustako keLavaNInAM sAdhana che. enAthI jJAna meLavavAnuM che, mATe e upakAraka che. enI AvI AzAtanA thAya ? paNa tameM e samajAvavA jAo to AjanA vidyArthIo tamArI ThekaDI uDADe. AjanI vidyAno A pratApa che. pelA AcAryazrIe te vakhate kahyuM hatuM ke "Astika mA-bApoe potAnAM saMtAnone AvA nAstika banAvavA tenA karatAM abhaNa rAkhavA sArA. A to saMtAnonI katala karavAno dhaMdho che." AvI cetavaNI ApavA mATe temanI sAme jaMga jagADavAmAM Avyo hato. Aje dezanAyako paNa A ja phariyAda karI rahyA che ane vartamAna zikSaNa paddhatino tiraskAra kare che. sabhAH "dezanA nAyakone to AjanA bhaNelAo mAne che, to emanI vAtane e kema nathI mAnatA ?' vastuta: AjanA bhaNelAo to koIne mAnatA nathI. emane phAvatuM Ave tyAM ja e mAne che. bAkI to sagAM mA-bApane paNa e mAnavA taiyAra nathI. bApane bApa kahetAM paNa keTalAkane zarama Ave che. e to ema paNa kahI de ke - "janma Apyo mATe bApa kahevA paDe e ThIka, paNa emane page paDavuM vagere DhoMga zA ?' tame puNyazALI cho ke tamArA gharamAM AvI sthiti nathI. bAkI Aje sudharelAM kuTuMbonAM gharanI vAta karIe to trAsa thAya evuM che. ApaNI vAta e che ke khoTA vicAro haiyAmAM na Ave to sAruM. paNa kadAca pApodaye AvyA to ene bahAra mUkavAno Agraha na hoya. "game tevA vicAro bahAra mUkavAnI chUTa' - evI svataMtratAnA bhUgalano to Aje duniyAmAM utpAta che.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 829 19 : guNAnurAga, bahumatI ane svAtaMtrya : - 59 259 zrI jainazAsanamAM svAtaMtrya kayA prakAranuM ? svataMtratAne to jainazAsane jarA paNa khaMDita thavA dIdhI nathI; barAbara jALavI che. jainazAsana jevI svataMtratA to duniyAbharamAM nathI. samyagdaSTi te ke je zuddha deva ane zuddha gurune ja mAne. kuguru, samyagdaSTine potAne guru mAnavAnI pharaja na pADI zake. sAdhu sAco paNa hoya, paraMtu jo zrAvakane enAmAM zaMkA paDe ane na vAMde to sAdhuthI kAMI na kahevAya. ene gurutA dekhAya to name. gurutA nizcita thayA pachI na name to e pApano bhAgIdAra bane; tyAM sudhI nahIM. bhagavAna pArzvanAthenA zAsananA gAMgeya muni bhagavAna mahAvIranA samavasaraNamAM AvyA, paNa zaMkA paDavAthI namyA nathI. bhagavAna pArzvanAthe 'mahAvIradeva thavAnA' ema jaNAvyuM che, e jANatA hatA. paNa e mahAvIra A ke bIjA, e zaMkA hatI. samavasaraNAdi pratyakSa chatAM e iMdrajALa kema na hoya ? e zaMkAthI vaMdana karyuM nathI. hAtha joDIne UbhA rahyA che. 'vAMdatA kema nathI ?' ema koIe na kahyuM. A svataMtratA nathI ? A gAMgeya munie bhagavAnane ghaNA prazno pUchyA che. bhagavAne tamAma uttara ApyA hatA. pachI atIndriya padArthonA prazno pUchI, enA paNa khulAsA meLavyA. pachI jyAre haiyAmAM nirNaya thayo ke sarvajJa sivAya Avo nirNaya koI na kaMhI zake ke tarata pote namyA ane pote emanI karelI parIMkSA badala mAphI mAgI. tyAre bhagavAne ema nathI kahyuM ke 'mArI parIkSA ?' jainazAsanamAM jevI chUTa che, evI bIje kyAM che ? AvI svataMtratA kyAMya nathI. jyAM veSa tyAM jhUkI paDavAnI bhagavAne paNa nA pADI. veSanI mahattA khAtara pheTAvaMdana jarUra karo ke jethI duniyAmAM aprIti na jaNAya ane e mahApuruSa hoya to enI avagaNanA na thAya. paNa ekadama adghio na khamAvAya - A ochI svataMtratA che ? guNanuM pUjArI jainazAsana : sUripuraMdara zrI haribhadrasUri mahArAjAe paNa kahyuM ke ame mahAvIranA nAma pAchaLa nathI paDyA, paNa enA kAma pAchaLa paDyA chIe. ame mAtra enA nAmane nathI namatA paNa enA guNane namIe chIe. siddhArthanA dIkarA to ghaNA hoya paNa namIe tamane ja, bIjAne nahi. pUrvanA ekeeka AcArye Ama ja kahyuM. teoe jAhera kahyuM che ke A amAro pakSapAta nathI paNa zreSThatA bhAsI che, mATe A zAsana mAnyuM che. A kevI svataMtratA che, te juo ! 'amukane mAnavA ja' ema na kahyuM. pharamAvyuM ke vyaktigata moha na karo paNa padanA - guNanA
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 pUjArI bano. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu-e pAMceya padanA pUjArI bano. sabhA: "koIno upakAra hoya to ?' to enA para prema vadhAre thAya e bane, paNa sAdhupade to badhA sarakhA. jema vaDIla badhA sarakhA, paNa bApa to ekane ja kahevAya. bIjAne kahIe te temanuM mAna jALavavA mATe. phakta bolavAmAM. jenAthI upakAra thayo hoya, e paNa unmArge jAya to temane paNa na manAya - emano upakAra na bhulAya paNa manAya, pUjAya nahi. zA mATe ? emanA ja bhalA mATe. emaNe pharamAvelA upadezano ja amala karavA mATe - emane paNa e hetu jaNAvo to e paNa kadAca jAgI UThe. kahI zako ke - Ape ja e pATha bhaNAvyo hato ke paMca mahAvratadhArI, prabhuvacanane mAne e ja guru - Aje ApanAmAM e jaNAtuM nathI mATe Apa guru nahi. ema kahevAthI kadAca e paNa coMkI UThe ane kadI sudharI jAya to tamane paNa upakArano badalo vALyAno lAbha maLe - moDhe kahI zakAya ke "upakArI cho, paNa have guru nahi. haiye pUjya paNa hoThe nahi -' e prayatna emane sudhAravA ja che ema paNa kahI zako cho. duniyAne paNa kahI zakAya ke "e upakArI hatA paNa have pheraphAra thaI gayo che.' ema kahevAmAM vAMdho nathI. bhagavAna mahAvIra to Aje haiyAmAM che ne ? paNa e marIcInA bhAvamAM utsutrabhASI banyA, saMyama tathA mArgathI bhraSTa thayA, kapilane "ahIM paNa dharma ane tahIM paNa dharma" kahIne koTAkoTi pramANa saMsAra vadhAryo, vasubhUtinA bhavamAM niyANuM karI vAsudeva thaI siMhane cIryo, dvArapALanA kAnamAM sIsAno UkaLato rasa reDAvyo, sAtamI naraka kharIdI, marIne sIdhA sAtamI narake pahoMcyA. to "bhagavAna paNa sAtamI narake gayA hatA" ema kahevAya ne ? ema kahevAmAM bhakti cAlI gaI ? koI pUche ke narake kema gayA ? kahevuM paDe ke "pApI banyA, pApa karyuM mATe.' pUche ke "AtyAre kema mAno cho ? to kahIe ke bhagavAna banyA mATe, mokSe gayA mATe." AmAM vAMdho zuM ? upakArIno upakAra manAya paNa apakAraka bhAvanA na poSAya. kRSNajI bhaviSyamAM tIrthakara thavAnA che paNa koI pUche ke atyAre kyAM ? to kahevuM paDe ke "narakamAM'. "kema ?" "pApa karyuM hatuM mATe. "emane bhagavAna kyAre mAnazo ?" "tIrthakara thaze tyAre." Ama kahevAmAM zuM vAMdho ? zAstra kahe che ke evAne paNa karme na choDyA to tame ame koNa ? emane mATe paNa zAstra AvuM lakhe, to tamane amane phAve tema bolavAmAM
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 831 - 19H guNAnurAga, bahumatI ane svAtaMtrya : - 59 - 291 vAMdho ja nahi ? "ame marajI mujaba kema na vartIe ?" ema kahenAre kahevuM joIe ke - "ame zAsana bahAra javA mAgIe chIe.' zrAvakanI sAMsArika ciMtA sAdhu kare ? marIcInA pratibodhelA hajAro AtmAe bhagavAna RSabhadeva svAmI pAse dIkSA lIdhI hatI, marIcI bhagavAnanI sAthe ja pharatA hatA. ane mAMdA paDyA tyAre koIe emanI sevA na karI, saMbhALa paNa na lIdhI. bhale haiyAmAM upakAra mAne che. marIcInA manamAM eka vAra ema paNa thayuM ke - Amane lokavyavahAranuM paNa bhAna nathI, paNa tarata bIjI ja kSaNe bhUla sudhArIne vicAre che ke - "huM bhUlyo, A to nirmama ! e mArA jevA asaMyatinI sevA kema kare ?" A e zAsana che. Aje to kahe che ke - "sAdhuo amArI ciMtA kema na kare ?' marIcI to brahmacArI hatA, aNu vratadhArI hatA ane pratibodha karI hajArone bhagavAna pAse dIkSA levA mokalatA hatA; chatAM emanI sevA sAdhuoe na karI. tyAre AjanAo to kahe che ke - "dIkSA levA to na daIe paNa lenArano paga kheMcI pAcho vALIe." AvuM bolanArA pAchA ema kahe che ke - sAdhuo amArI gRhasthonI ciMtA kema na kare ? zAstra kahe che ke sAdhuo gRhasthonI sAMsArika ciMtA kare to pApa lAge. "tAruM zarIra kema che? mAthuM dukhe che ? vepAra dhaMdhA kema cAle che ?' gRhasthonI AvI vAtomAM sAdhu paDe to e pApathI baMdhAyA vinA na rahe. - saMgha eTale zaMbhumeLo nathI. emAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA-e cArane ja sthAna che. pAMcamo koI emAM na Ave. zrAvaka koNa ? sAdhu pAse sevA mAge te ? ke sAdhu pAse AjJA paLAvavA icche che ? sabhAM: "e to tamArI khabara levA icche che." kaI jAtanI khabara levA icche che, e to kaho ? sabhA kahe che ke saMgha ame - sAdhu nahi." dIkarA kahe ke mAlika ame, bApa nahi." enA jevI A vAta che. jarA buddhipUrvaka vicAro. vartamAna sAdhuo svataMtratAnI ADe nathI AvavA mAgatA. paNa svataMtratAne zuddha banAvavA mAge che, icche che, ane prayatna kare che. ahIM cAlu vyAkhyAnamAM koIne paNa ardho kalAka bolavAnI chUTa che. kemake enAthI A zrotAo bharamAya evI mane zaMkA nathI. e aradhA kalAkanuM vAtAvaraNa pA kalAkamAM pheravI zakuM evI mane zraddhA che, pachI vAMdho zo ? tamArA vicAro hitakara banAvIne mUko. svacchaMdI bano e na cAle.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 sAdhuonA doSa gAnArAonI A pramANikatA kevI ? hajAronI samakSa eka paNa purAvA vinA sAdhuonA doSa gavAya ? 'amuka sAdhu AvA !' ema kahevAya ? mA, bApa, bhAI, bahena ke dIkarA-dIkarImAM doSa hoya to bahAra bolo cho ? tyAM svataMtratA nahi ? pote kevo ? potAnI sAcI vAta koIne kahe ? are koI jo ene mATe bole to dhamAdhama karI mUke, 'badanakSIno kesa mAMDuM' ema kahe. pote taddana zuddha hovAno dAvo rAkhe. koI enI nabaLI vAta kare to kahI de ke 'e to IrSyALu che.' jAtanA chatA doSane chupAvavA ATaluM karanArA sAdhusaMsthAnA achatA doSo gAvA kema besI jAya che ? sAdhusaMsthAne saDelI kahe tyAM tAlI pADanArA bevakUpha che. devALuM kADhe e devALIo kahevAya paNa koI devALIo bajAramAM hoya mATe AkhA bajArane evuM kahevAya ? jAhe2mAM bole ke 'sAdhusaMsthA saDI gaI che.' paNa ene bhAna nathI ke e konI samakSa bole che. sAme to pArakA loko beThA che. e game tema lakhaze, e koNa vAMcaze ? vicA2 bahAra konA mukAya ? kaI rIte mukAya ? e barAbara samajo. daDhatAnA arthIthI mithyAmatinI prazaMsA na karAya. guNAnurAganA nAme Aje durguNIo phAve che. jeno pAyo polo e mahelamAM rahenArA maravA ja sarajAyA che ne ? 832 kiMpAkaphaLanA guNono guNAnuvAda thAya ? mithyAmatinI prazaMsAnA yoge zrI jainazAsananuM sarvasva luMTAyuM che H kahe che ke 'ame to guNAnurAgI ! kRSNa mahArAjAe paNa kUtarAnA dAMta vakhANyA hatA ne ?' kRSNa mahArAjAe zuM kahyuM hatuM ? kUtaruM bhayaMkara saDeluM ane gaMdhAtuM che paNa tenA dAMta sArA-dADamanI kaLI jevA che.' tyAM paheluM vAkya kema nathI dhyAnamAM letA ? jemAM kUtarAnI vAstavika paristhiti jaNAvI pachI ja dAMta vakhANyA che. vezyAne rUpALI kahevI hoya to sAthe kahevuM paDe ke rUpALI to che paNa agninI jvALA jevI che. anekane phasAvanArI che. paisA khAtara jAtane vecanArI che ane nakkI karelA paisA na Ape tenA prANa lenArI che. Ama pUrI vAta na kare ane kevaLa rUpanAM vakhANa kare e kema cAle ? enAthI to aneka loko phasAya enI jokhamadArI konI ? hoziyAra mANasa paNa uThAvagIra hoya to kevaLa tenI hoziyArInAM vakhANa thAya ? ke sAthe kahevuM paDe ke sAvaceta rahejo ! muratiyAnAM vakhANa kare paNa ratAMdhaLo hoya cheM vAta chupAve, kanyApakSa kanyAnAM vakhANa kare paNa tenI khoDakhAMpaNa chupAve to tedhI keMkanA saMsAra naSTa na
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 : gAnurAga, bahumatI ane svAtaMtrya : - 59 thayAnA dAkhalA che ne ? tyAM kahe ke-'ame to guNAnurAgI ! e cAle ? itihAsamAM viSakanyAnI vAto Ave che. e rUpe raMge suMdara, buddhizALI ghaNI, guNavAna paNa kharI paNa sparza kare enA prANa jAya. enA rUparaMganAM vakhANa kare paNa bIjI vAta na kare to cAle ? kiMpAkanAM phaLa dekhAvamAM suMdara, paNa sUMghatAM enuM jhera caDhe ane khAtAM prANa le, enI suMdaratAnAM vakhANa karAya ? karAya to sAthe 'prANa lenArAM che' ema kahevuM paDe ke nahi ? jJAnIoe saMsArane kiMpAkanA phaLa jevo kahyo che. guNAnurAgIe prazaMsA karatAM bahu viveka rAkhavo paDe. svataMtratA - parataMtratAno bheda vicAro ! 833 273 sAdhuone svataMtratA gamatI nathI ema nathI. parataMtratA gamatI nathI tene mATe ja A badhI mahenata che. svataMtratA evI joIe ke koI kadI ADe AvI na zake. deva, guru ke sagAM mA-bApane na mAne paNa bIjA hajAronI gulAmI svIkAre e svataMtratA che ? dukAnane, gAdIne roja page lAgavA karatAM deva gurune page lAgavuM zuM khoTuM ? roja kUMcI AMkhe lagADavA chatAM dava lAgyAnA dAkhalA che ne ? dhanaterase cokhkhA gAyanA dUdhathI muhUrta jovaDAvI dhananI pUjA karanArA paNa devALiyA banyAnA dAkhalA nathI ? AvuM nahi karanArA chatAM bhagavAnanI bhakti niyamita ka2nA2A evA ne evA rahyAM jovAmAM Ave che. e sUcave che ke paNe phaLa nizciMta nathI. paisAnI sevAthI paisA rahe e nakkI nathI. koTanA aMdaranA khissAmAM paisA mUkI baTana bhiDAve eTale e rahe ja ema ? tijorIo ema ne ema rahI ane enA mAlika UpaDI gayA, e nathI jANatA ? e maranAre paherelA alaMkAro enA aMga parathI kADhI le ke bhegAM ja baLavA de ? jenuM pariNAma A jAtanuM che e lakSmInI sevA karavAnuM kahI tArakanI sevA sAme baMDa uThAvanArAne kaI koTinA kahevA ? lakSmInI sevA mATe ATha kalAkanI majUrI kabUla, zarIra mATe savAra-sAMja be-cAra mAIla page cAlavuM kabUla, paNa huM trikALa pUjAnI vAta karuM to kahe ke-'vIsamI sadImAM e kema cAle ? e jamAno gayo.' mUrkha ! je lakSmI mUkIne javAnI, tyAM ATha kalAka majUrI karavAnI ane ahIM virodha ? bhUla thAya to daMDa paNa thAya, tuMkArA sahevAnA, rajA joIe to na maLe, traNa-traNa arajI kare tyAre kadAca maLe to maLe, A badhI svataMtratA che ? bhaNelA DigrIdharo sonI nokarI meLavavA dhakkA khAya che. cha-ATha kalAkanI gulAmI svIkAre che. korTamAM vakIlanI, davAkhAnAmAM DaoNkTaranI, sarakArI khAtAmAM amaladAranI ema badhAnI gulAmI svIkAranArA
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 834 svataMtratAnI vAto kayA moDhe kare che ? tyAM svArtha to sare. paraMtu A tArakanI sevAmAM to kalyANa nakkI ja che, chatAM tyAM svataMtratAnI vAto kayA moDhe kare che ? tyAM svArtha to sare tyAre sare paraMtu A tArakanI sevAmAM to kalyANa nakkI ja che, chatAM tyAM svataMtratAne AgaLa karI chaTakabArI zodhAya che. A badhuM e batAve che ke Aje svataMtratAnA nAme svacchaMdatAnuM sAmrAjya vyApyuM che. zrI saMgharUpa merUnI samyakatvarUpI pIThane daDha banAvavA mATe zaMkAdi pAMceya doSo tajavA joIe - e daDha pIThane rUDha banAvavA mATe vizeSa zuM karavuM joIe te have pachI.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mahA suda-14, budhavAra, tA. 12-2-1930 oLakhyA vinA anumodanA thAya paNa prazaMsA na thAya : 0 guNano upayoga mokSa mATe thAya, paNa saMsAra mATe na thAya : * samyagdaSTine saMsAramAM rahevuM paDe to nirlepabhAve rahe : praznAvali eka nyAyAdhIzanI : nirvANano pradhAnamArga, tyAga : adhUrA vAMcana-zravaNano pratApa : kayo dharma mukti Ape ? dharma mATe saMsArano bhoga ke saMsAra mATe dharmano bhoga ? sAdhu zarIranA nahi, paNa AtmAnA lAbhanI vAta kare : * cAra AzramamAM gRhasthAzrama kone mATe ? samyagdarzana eTale ja sAco viveka : nabaLA vairAgyane sabaLo banAvAya, paNa toDI nakhAya nahIM : bAlyavayamAM paNa vairAgya : 0 vairAgya bhAva na Ave to te lAvavA mATe paNa dharmakriyA khUba karo ! koI paNa prakAre Avelo vairAgya, jo te sAco hoya to upakAraka che : navo vairAgya nAnA bALaka jevo che, ene paMpALAya paNa karamAvAya nahi : 70 vairAgyanA parIkSakanI dAnata kevI hovI joIe ? * bALamuni atimuktakano vairAgya : vairAgyanI TIkA-TIppaNa na karo ! 60 oLakhyA vinA anumodanA thAya paNa prazaMsA na thAya : anaMta upakArI sUtrakA2 52marSi zrI devavAcaka gaNijI zrIsaMghanI stuti karatAM enI meriMgiMra sAthe sarakhAmaNI kare che. merUnI pITha jema vajraratnamaya hoya, dRDha-rUDha-gADha ane avagADha hoya tema zrIsaMghanI samyagdarzanarUpI pITha vajraratnamaya temaja dRDha-rUDha-gADha ane avagADha hoya. jyAM sudhI e pIThamAM polANa hoya tyAM sudhI zrIsaMghane merUnI upamA ghaTe nahi. zrIsaMgha pUjya che, sevya
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 263 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - che, ArAdhya che, pacIsamA tIrthaMkara samo che e badhI sAcI vAta paNa te kayo saMgha ? e samajAvavA sUtrakAra maharSino A prayatna che. A zrI saMghanI nagara, cakra, ratha, kamaLa, caMdra, sUrya ane sAgara e sAte rUpakothI stavanA karI have merUnA rUpaka dvArA e mahAtmA zrIsaMghane stave che. merUnI pITha jema vajaratnanI che tema zrIsaMgharUpa merUnI pITha samyagudarzanarUpa vajaratnanI che. e pIThane daDha banAvavA mATe zaMkAdi pAMceya doSonA parityAganI jarUra che, te ApaNe joI AvyA. pITha polI hoya to temAM kumatavAsanArUpa jaLa pese ane ethI pAyo dAdaro bane, mATe pIThane dRDha banAvavA pAMceya doSono parityAga karavo joIe. vaLI game tevA daDha samyaktane paNa uttama vicAronA sevanathI, divase divase samaye samaye vizuddha banatI pariNAmanI utkaTa dhArAvALA prazasta vicAronA satata sevanathI rUDha nahi banAvAya to ene jatAM vAra nahi lAge. duniyAmAM rahevuM ane samyakta jALavavuM e kaThina che. AtmA sArI bhAvanAothI raMgAelo hoya to ja duniyAmAM rahevAya chatAM samyakta jaLavAya. * * samyaktanA pAMca doSonA varNanamAM cotho doSa mithyAmatinI prazaMsA viSe ApaNe joI gayA ke guNAnurAga kAyama joIe paNa e guNAnurAganA nAme durguNInI prazaMsA na thavI joIe. daDhatAmAM jema be vAta sAcavavAnI che ke-eka to pramodabhAvanA jALavavI ane bIjI-durguNInI prazaMsA na thAya tenI kALajI rAkhavI, ema rUDhatAne aMge paNa evuM ja che. eka to Asakti chUTatI nathI mATe saMsAramAM rahevuM paDe che ane bIjuM mokSa joIe che mATe samyakta sAcavavuM paDe che. jo guNano rAga jAya to pramodabhAvanA jAya ane guNAnusAranA nAme game tenI prazaMsA karavAnI kuTeva paDI jAya to samyakta dUSita thAya. A badhI vAto AtmaguNanI cAle che"emAM zuM ?' ema duniyAdArImAM kahI zakAya paNa ahIM na cAle. samyakta zuddha banAvavA mATe pramodabhAvanA sAcavavAnI jeTalI jarUra che teTalI ja jarUra samyakta daDha banAvavA mATe jenA tenA guNa na gAvAnI kALajI rAkhavAnI che. koInA guNa joI hRdayamAM AnaMda jarUra thAya paNa je vyaktimAM e guNa che tenI prazaMsA karavI hoya to e vyakti koNa che, tenI parIkSA karavI joIe. thoDAzA dekhAtA guNane joIne bIjA aneka durguNothI bharelI vyaktinI jAherAta karAya, prazaMsA karAya ane emAM guNAnurAganA nAme samyaktanuM poSaNa thAya che ema manAya to e khoTuM che, emAM samyaktanuM poSaNa nahIM paNa
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 20 : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya: - 60 - 277 samyaktanuM zoSaNa che. potAnA ane bIjA anekanA samyaktanA nAzanI e pravRtti che. chaThThA guNaThANA jeTalo varSollAsa cothe pAMcame guNasthAnake jAgRta nathI thayo e mAnyuM; mATe ene saMsAramAM rahevuM paDe che e kabUla; paNa ene mokSa joIe che to samyakta to jALavavuM paDe ne ? e samyagdarzana jALavavA zuM karavuM joIe e samajAvavA sUtrakArano A badho prayatna che. daDha samyakta rUDha banyA vinA dhAryuM kAma to na Ape paNa enA TakavAmAMye zaMkA che. doSothI bacavA mATe game tenA guNAnurAgamAM vAMdho nathI paNa guNAnurAganA nAme ghelachA na joIe. vyaktine oLakhyA vinA game tenA guNanI prazaMsA karavAnI zAstra nA pADI. haiyAthI khuza thavAnuM kahyuM-"eno amuka guNa mArAmAM Ave to sAruM' evuM vicAravAmAM vAMdho nathI. paraMtu vyaktinI parIkSA karyA vinA enI mahattA na gAvI ke jethI aneka AtmAo unmArge na caDhI jAya. ayogya vyaktimAM paNa amuka sArApaNuM hoI zake che. ane ApaNe icchIe to e sArApaNuM laI zakIe chIe paNa enA yoge e vyakti sArI na kahevAya ke tenI prazaMsA na karAya. guNano upayoga mokSa mATe thAya, paNa saMsAra mATe to na ja thAya ? guNo aneka rIte Ave che. je guNa mokSa mATe upayogI bane che te ja guNa saMsAra mATe paNa upayogI bane che. mokSasAdhanA mATe jema kSamA meLavavI, keLavavI ane jALavavI paDe che tema saMsArasAdhanA mATe paNa kSamA meLavavI, keLavavI ane jALavavI paDe che. kSamA beya sthAne che. paNa saMsArasAdhanA mATenI kSamAM joI hRdayamAM AnaMda anubhavAya ane evuM jarUra vicArAya ke AvI kSamA mane mokSamArganI sAdhanA mATe Ave to bahu sAruM paNa e kSamA joIne e vyaktinI prazaMsA na karAya. ayogyamAM guNa na ja hoya evuM ApaNe mAnatA nathI. guNa amukamAM ja hoya evuM paNa ApaNe kahetA nathI. ochAvattA aMze guNa to darekamAM hoya paNa e guNa zA mATe che te jovuM joIe. muninI kSamA zA mATe ane vepArInI kSamA zA mATe e bheda pADavo paDaze. guNa jyAM dekhAya tyAMthI levA e pharaja, kharAbamAMthI paNa sAruM levuM e dharma, paNa nahi jevA sArA guNane joIne guNAnurAganA nAme koI vyaktinAM guNagAna gAvAnA yoge to enA doSonI bIjA para chAyA paDe, jagatabharamAM guNanA nAme doSo phelAya ane bhoLA loko guNa bhUlI doSa pratye kheMcAya, e pariNAma Ave. mATe samyagdaSTie guNAnurAganI pramodabhAvanA jarUca jALavavI paNa ayogyanA guNa gAvAnA doSathI jarUra bacavuM.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - = 888 kharAba vyaktimAM rahelA paNa guNa AMkho che mATe dekhAya jarU2, buddhi che mATe parakhAya paNa kharA, zakti che mATe oLakhAya paNa kharA paNa e vyaktinI prazaMsA na thAya. ekalA guNanuM varNana game teTaluM karo temAM vAMdho nathI paNa vyaktinA nAma sAthe varNana karavuM hoya to vyaktine oLakhyA vinA e varNana na karAya. vyaktine oLakhyA vinA guNa gAvA e potAne, e vyaktine temaja bIjA anekane unmArge laI javAnuM kAraNa che. samyagdaSTine saMsAramAM rahevuM paDe to nirlepa bhAve raheH mokSa joIe che ane saMsAra chUTato nathI to samyagdarzana sAcavavuM joIe. koI potAne samyagdaSTi jaNAve to te vAta barAbara che paNa enI khAtarI zI? zrI haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che ke-je potAne samyagdaSTi hovAnuM, tattvanI zraddhA pUrI thaI hovAnuM jaNAve tenI pAse zarata mUkavI. e zarata. svIkAryA vinA tenI vAta mAnI na levI e zarata kaI ? bhavodadhau na ramate / e AtmA saMsAramAM rame nahi. saMsAra paNa majeno lAge ane tattvaruci paNa che, e be vAta bane nahi-tAva paNa che ane khAvuM paNa bhAve, e be vAta bane ? tAvanA vikAramAM sArI paNa cIja kaDavI lAge tema tattvanI zraddhA thayA pachI saMsAra game ? saMsAra rUce ane tattva game e kema bane ? samyagdaSTinI parIkSA mATe jainazAsanamAM A rUDha vAta che. samyagdarzana hovAnuM A pramANa che ke e AtmA saMsAramAM rame nahi, arthAt saMsAra ene game nahi. saMsAramAM rame koNa ? jene saMsAramAM game te. rahe koNa ? e prazna na thAya. rahevuM paDe mATe paNa rahe. paNa ramavuM paDe evuM kharuM ? jene samyagdarzananI prApti thaI, jene zrI jinezvaradeve kahelAM tattvonI ruci thaI, jene AtmA, puNya, pApa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSa e nava tattvonI pichAna thaI, jene svarga-narakAdi gationI jANa thaI tene saMsAra para prema thAya kaI rIte ? jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha, mokSa e nava tattvo che. deva, manuSya, tiryaMca, nArakI e cAra gati che. jaDanA saMsarganA sarvathA abhAva vinA cetana potAnA svarUpane kadI pAmI zakavAno naMthI. jaDanA saMyogathI chUTyA vinA AtmAne enuM anaMta sukha kadI,maLavAnuM nathI. AvuM tattva jANyA pachI e AtmA jaDanA saMsargamAM rAce zI rIte ? jaDanA saMsargamAM rahevuM paDe e vAta judI paNa rahevAnI icchA kema hoya ?
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 237 - 20 : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya :- 60 - 279 praznAvali eka nyAyAdhIzanI : sabhAmAM bahAragAmanA eka jainetara nyAyAdhIza AvelA hatA. temaNe ahIM keTalAka prazno karyA hatA. AkhA vyAkhyAnamAM moTA bhAge temanA ghaNA suMdara prazno thayA jenA pUjyazrIe atyaMta saMtoSakAraka khulAsA karyA hatA e praznothI jaina janatAne paNa ghaNuM jANavAnuM maLyuM hatuM-nyAyAdhIza jainetara gRhastha hoI emanA prazno cAra Azramone anulakSIne hatA. e cAre AzramonI yojanA, saMkalanA, hetuo vagere pUjyazrIe bahu suMdara rIte samajAvyA hatA. temAM jainadarzananA pAribhASika zabdonI vAta sAmAnya bhASAmAM jainetara paNa samajI zake e rIte samajAvI hatI. nyAyAH "gRhasthAzramamAM uttama dhyeyane anulakSIne rahI zake ?" - rahevuM paDe to rahe paNa rahevuM joIe ema nahi. tyAM rahevA chatAM rahevAmAM harakata nathI ema e mAne ? nyAyAH "ema to na ja manAya." -"pApathI kyAre chUTuM" e bhAvanA samyagdaSTinI sadA jAgRta hoya. nyAyAH "rahevuM paDe to rahI zake !' rahevuM paDe to rahe zake paNa rahevuM joIe ema mAnIne nahi. rahevuM joIe e bhAvanA AvI to mULa vastu UDI gaI. pUrvasaMcitanA yoge, tIvrakarmanA yoge saMsAra choDI na zake, saMsArathI chUTe evA saMyogo na hoya to saMsAra choDavAnI bhAvanA majabUtapaNe rAkhIne saMsAramAM rahyo hoya to mAtra eTalA uparathI ene saMsArano pipAsu kahevAno koIne adhikAra nathI. saMsAramAM rahyo mATe saMsArano pipAsu ema na kahevAya. zAstra traNa vastu mAnI che. samyagdarzana, samyagrajJAna ane sammacAritrasammacAritra e chellI koTinI ane UMcI vastu che. je samyaphacAritra pAme tenAmAM pahelI be hoya ja. samyagdarzana pAme tenAmAM samyakucAritra kriyArUpa che, amalarUpa che. tyAga karyo e bAhya vastu che ane tyAganI bhAvanA e AMtera vastu che. bhAvanA hoya ane varSo sudhI tyAga na paNa thaI zake e bane. samyagdarzana chatAM samyakUcAritra laI zakAtuM nathI eTale varSo sudhI tyAga na paNa thaI zake e saMbhavita che. jema zreNika mahArAjA jiMdagI paryaMta cAritra na laI zakyA, paNa emanuM samyagdarzana kevuM? meluM ke cokhkhuM ? anaMta jJAnIe emanA samyaktvane kSAyika kahyuM, jarA paNa maLa vagaranuM jaNAvyuM. saMsAra khoTo che evI emanI spaSTa mAnyatA hatI. "kyAre chUTuM evI pUrI
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 40 bhAvanA hatI. chUTyA vinA mukti nathI evuM emanA manamAM nizcita hatuM. saMsArano bAhyatyAga karyA vinA AMtaratyAganI bhAvanAthI brahmajJAnI (jane jaino kevaLajJAnI kahe che) thayAnAM zAstromAM dRSTAMto che. uttama bhAvanAthI kSapakazreNie caDhI tenA yoge karmamaLane bALI kevaLajJAna-pUrNajJAna pAmyAnA dAkhalA zAstramAM jarUra maLe che paNa tyAM maMtavya kayuM ? sthiti kaI ? e ja ke saMsAramAM rahevuM paDe to rahe, rahI zake paNa ramI zake nahi. rahevuM ane ramavuM e emAM bahu pharaka che. rahevuM paDe emAM karmanI paravazatA che ane ramavuM eTale AnaMda anubhavavo, tyAM AtmAnI lInatA che. saMsAramAM AnaMda anubhavyA sivAya AtmA nirlepapaNe rahe to ja ene hRdayano tyAgI manAya. nirvANano pradhAnamArga tyAga : je AtmAo duniyAnA raMgarAgamAM majA mAne che te to saMsAranAM vakhANa, paNa kare. evAo to kahe che ke "tyAgamAM zuM paDyuM che ? gharamAM rahIne dharma kyAM nathI thato ?' AvuM koNa bole ? saMsAramAM ramanArA bole. rahevuM paDyuM hoya ne rahyA hoya e AvuM na bole. saMsAramAM ramanArA to ema paNa bole ke-"hRdaya cokhyuM hoya to game tema vartavAmAM harakata zI ?' saMsAramAM nahi ramanArA AtmAo game tevA prasaMge paNa ema to na ja kahe ke- tyAgamAM kAMI che ja nahi". je AtmAo saMsAramAM rahIne sAdhI gayA te paNa tyAga tarapha bahumAna dharAvIne ja, saMsArane khoTo mAnIne ja ane potAnI pAmaratA svakArIne ja. saMsAramAM rahIne je pavitra AtmAo tarI gayA te paNa saMsAranI asAratAnI bhAvanA roma roma pariNamyA pachI ja. saMsAranI asAratAnI bhAvanA jene roma roma pariName te saMsAramAM kyAre rahe ? na chUTake ja rahe. nirvANano pradhAnamArga tyAga ja che. adhUrA vAMcana-zravaNano pratApa H zarIra vaLageluM che tyAM sudhI AtmAnI mukti nathI ema to mAno cho ne ? zarIra sAthe laIne muktie javAya ema to nathI mAnatA ne ? ethIye AgaLa cAlo-zarIrane choDavuM paDyuM mATe choDyuM. paNa emAM mamatA rahI toye mukti maLavAnI nathI. AtmA sAthenA jaDanA saMyogo sarvathA chUTe, e jaDa saMyogothI AtmA sarvathA nirALo bane to ja mukti maLe, to pachI e jaMDa saMsargo choDavAnA prayatnomAM tatpara rahevuM tyAM Azcarya zuM ? Aje to kahe che kebaMgalAmAM rahIne khAte pote paNa muktie jaI zakAya to choDavAnuM zuM kAma ?" irAdApUrvaka durupayoga thAya che.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya : - 60 -- 271 Aje zAstranuM vAMcana ane zravaNa adhUruM thAya che. mahinAothI tyAganI vAta karuM tyAM lakSya na 2he paNa jo dhImethI eka vAta evI karuM ke-'saMsAramAM rahyA chatAM amuka mokSamAM gayA mATe e rIte paNa javAya' to tarata e vAta pakaDI le. AjubAjunI mahinAo sudhI karelI vAto vyartha vahI jAya. bAra mahinA sudhI dAMDI pITI te nakAmI thAya ane AvI vAta pakaDI le. vaLI bahAra jaIne bole ke-'mahArAja paNa kahetA hatA ke tyAga uttama paNa na thAya to ghare beThA mokSa maLyAnAM dRSTAMta che.' adhUrA vAMcana-zravaNano A pratApa che. e dRSTAMta lakhanAra pavitra mahAtmA puruSono Azaya e hato ke gha2mAM 2hevA chatAM koI vakhata mamatAno ekadama abhAva thAya to tyAM rahyA chatAM paNa AtmA tarI zake che. jene tyAga kahevAmAM Ave che te hradayamAM rahyo hoya toye Avo anupama, to jIvanamAM Utare tenuM to pUchavuM ja zuM ? dRSTAMta ApavA pAchaLano zAstrakArono A dhvani Akho uDADI mUkyo ane UlaTI lokoe kahetI UbhI karI ke 841 'mana caMgA to katharoTameM gaMgA' e kahe che ke 'AtmA jJAnI pachI kriyAnuM prayojana zuM ?' paNa AvuM kahenArA e nathI vicAratA ke 'chate jJAne kriyA vinA DUbyA keTalA ?' bAhyakriyA vinA AtmAnA tIvra pariNAmanA yoge taryAnA dAkhalA to AMgaLInA veDhe gaNAya eTalA ja. jo ke tyAM paNa tIvra pariNAma e paNa kriyA to che ja. duniyAmAM paNa kahevAya che ke game tevo hoziyAra mANasa hoya paNa bajA2mAM na jAya to enuM peTa na bharAya. bhAgyanuM mApa gherA beThA na nIkaLe. peDhI kholavI paDe, nokarI karavI paDe ke majUrI karavI paDe. pachI na maLe to kapALe hAtha devAya paNa pahelethI ja kAMI kapALe hAtha mukAya ? vyavahAramAM sau A vAta mAne che. zAstra paNa kahe che ke jJAna game teTaluM hoya paNa ucita kriyA vinA dhyeyaprApti thAya zI rIte ? jJAnathI ja mukti ke jJAnakriyA ubhayathI ? kahyuM che ke jJAna kriyAbhyAM mokSaH / jJAna ane kriyA ubhayathI jyAM mukti che tyAM ekalA jJAnathI mukti thaI zake ke nahi, e Agraha rahI zake tema nathI. pUrvasaMskAranA yoge koI AtmAne gRhasthAzramamAM paNa tathAprakA2nI kriyA AvI jAya, kriyAno AvirbhAva ekadama thaI jAya tenA inkAra nathI. saMyogAdhIna gRhasthapaNAmAM rahyA chatAM je AtmAo tarI gayAnAM pUrvanAM dRSTAMto che tyAM paNa ema mAnavuM paDyuM ke e
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 42 AtmA bhUtakALamAM evI tIvra ArAdhanA karIne AvyA hatA ke tyAM emane gRhasthAzramamAM ja e udaya AvyuM. e uparathI to UlaTuM e sAbita thAya che ke ApaNe A bhavamAM evI tIvra ArAdhanA karavI joIe ke jethI bhavAMtaramAM kadI viSama saMyogomAM, sAdhyasAdhaka saMyogo na sAMpaDe toya A udayamAM Ave; jethI DUbAya nahi. kayo dharma mukti Ape ? nyAyA: 'tyAganI icchA chatAM gRhasthAzramamAM rahI zakAya ? -tyAganI bhAvanA hoya, saMsAramAM rahevAnI manovRtti na hoya chatAM saMsAramAM rahevuM paDe to rahI zakAya, paNa "rahevAya, vAMdho nahi, rahevuM joIe, rahevAthI gabharAvuM nahi' ema kahevAmAM Ave to ? to to badhA ja kahe ke "amane tyAganI bhAvanA che. eTalA mATe to zAstra dharmanuM svarUpa bAMdhyuM. kayo dharma mukti ApI zake ? to kahyuM ke jatthaya visayavirAo, kasAyacAo guNesu aNurAo / kiriyAsu apamAo, so dhammo sivasuhovAho / / 1 / / artha : "jemAM viSayano virAga hoya, kaSAyano tyAga hoya, guNomAM anurAga hoya ane kriyAomAM apramAda hoya te dharma zivasukhano upAya che." je dharmanI sevAthI viSayano virAga, kaSAyano tyAga, guNano anurAga ane e traNene lagatI kriyAmAM apramattAvasthA thAya te dharmamukti ApI zake. ahIM viSayano virAga, kaSAyano tyAga ane guNano anurAga-A traNa kahIne zAstrakAra thobhyA nahi, kemake e traNamAM DhoMga, prapaMca, ADaMbara badhuM cAle. viSayane bhogave chatAM dareka potAne virAgI jaNAve ane viSayane bhogavavAnA kAraNamAM pUrvasaMcita (karma)ne AgaLa dhare ene pakaDavA zI rIte ? e oLakhAya kaI rIte ? so potAne kaSAyanA tyAgI jaNAve ane gusso kare tyAre kahe ke e to sAmAnA bhalA mATe karyo hato. kahe ke "guNano rAga to mArAmAM roma roma bharyo che. have A badhuM dekhAya zI rIte ? koI yaMtra mUkIne mapAya evuM che ? tyAre jJAnIne kahevuM paDyuM ke e traNene lagatI kriyAmAM apramattAvasthAvALo dharma ja mukti Ape. A e traNenuM mApaka yaMtra che. jene viSayano virAga thayo tene viSayanA tyAganI kriyAmAM AnaMda kema na Ave ? jenAmAM kaSAyano tyAga Avyo tene kaSAya choDavAnI pravRttimAM jAgRti kema na Ave ? jene guNano anurAga thayo tene guNa levAnI vRtti kema na jAge ? hIrAno parIkSaka patharAmAM
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 713 - 20: anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya : - 60 - 273 paDelA hIrAne joI hAtha lAMbo karyA vagara rahe? A prasaMge be jaNa hAtha lAMbo na kare. kAM to tyAgI na kare; kAM to mUrkha na kare. paNa je DAhyo che ane tyAgI nathI te hIrA dekhI hAtha lAMbo karyA vinA rahe ? tevI rIte viSayano virAgI, kaSAyano tyAgI ane guNano anurAgI ene lagatI pravRtti chatI zaktie, chatA saMyoge na kare e bane ? ene kriyAmAM bAdhaka kAMI che ja nahi, pachI kema na kare ? jenAM dRSTAMta lyo tenA saMpUrNa bhAvane, hetune, pariNAmane vicAro ke emaNe kaI kriyA kaI vakhate karI, eno hetu zo, enuM pariNAma zuM, upAdAna zuM, vagere badhuM vicAro ! samyagdarzana sAdhumAM ja hoya ane saMsArImAM na hoya ema kAMI zAstrakAra nathI kahetA paNa e khAtarI to jarUra mAge che ke e AtmA mavathI narama aa saMsArasAgaramAM na rame. saMsArasAgaramAM e AtmAnI ramaNatA na ja hoya. saMsAramAM ramaNatA hoya tyAM samyagdarzana na hoya ema jJAnI kahe che. tamArA mATe "nathI' ema ekadama huM kaheto nathI. gabharAo nahi ! paNa jJAnI e vAta spaSTa kare che ke mohanA yoge kadI saMsAramAM ramaNatA thaI paNa jAya paraMtu jAgRta thAya ke tarata 'bhUlyo' ema AtmAne jarUra thAya. A eka chello bacAva che. paNa "bhUlyo" ema maratAM sudhI kahyA kare e na cAle. e to eka jAtanI bhayaMkara kuTeva kahevAya. dharma mATe saMsArano bhoga ke saMsAra mATe dharmano bhoga ? Aje saMsAra eTalo to priya thaI paDyo che ke dharma mATe saMsArano bhoga devAto nathI jyAre saMsAra mATe dharmano bhoga devAnAM dRSTAMta to A paMcamakALamAM pAra vinAnAM che. jeTalA AdamI eTalAM dRSTAMta. are mAnavInA jIvananI jeTalI paLo eTalAM dRSTAMta che. paNa dharma mATe saMsArano bhoga ApyAnAM dRSTAMta zodhavAM hoya to mIzIbatano pAra na rahe. lAvavAM kyAMthI ? jo ke Aje paisA mATe, khAvApIvA mATe, iMdriyonA AnaMdanA upabhoga mATe tyAga thAya che. paNa AtmakalyANa mATe tyAga karavo kaThina paDe che. e dRSTie to amArA karatAM tamane vadhAre tyAgI kahevA paDe. kharekhara tamArA jeTalI ciMtAno boja amArAthI to sahana na thAya. sabhA: "bIjI rIte tyAgathI kaMI lAbha nahi ?' - lAbha to nahi paNa UlaTI hAni che. tame je takalIpha sahana karo cho, mAnApamAna saho cho, te mATe kharekhara
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 .. 844 tame hAtha joDavA lAyaka cho. tamArI dazA joIne amane tamArI ekAMte dayA Ave che ke - "A bicArA vinA kAraNe zA mATe duHkhI thAya che ?' zrImaMta, garIba badhA eka rIte du:khI che. e bicArA na zAMtithI khAya, na zAMtithI beseUThe, na zAMtithI sUe, na zAMtithI vAtacIta kare, na zAMtithI snehI sAthe bolacAle, na zAMtithI pAMca miniTa paNa besI zake - AvA e baMdhA du:khI che. kadI snehI sAthe vAta kare tyAre paNa haiyAmAM baLatarA koI judI ja cAlatI hoya. koInI sAthe hAtha mIlAve tyAre paNa tene UThAM bhaNAvavAnuM cAlu ja hoya. A rIte na sukhe khAvuM pIvuM ke na sukhe besavuM UThavuM ke UMghavuM, A badho tyAga e kAMI tyAga nathI paNa e to rAganoye bApa che. rAganA mATe karAyelA tyAgane hitakara kahevAya ? icchA vinA sArI karaNI thaI jAya eno lAbha jarUra maLe paNa rAgane poSavA mATeno tyAga to bhayaMkara che. atyAre A vAta AtmakalyANa mATenA tyAganI cAle che. dharmakriyAnI vAta judI che. icchA vinA thayelI dharmakriyA paNa lAbhadAyaka to che ja. sAdhu zarIranA lAbhanI nahi paNa AtmAnA lAbhanI vAta kare." tyAga paNa aneka hetue thAya che. mokSanI sAdhanA mATe paNa thAya che ane saMsAranI sAdhanA mATe paNa thAya che. zarIrane sAcavavA mATe Aje na khAya e tyAga nathI, kAraNa ke e to kAle sArI rIte khavAya mATe Aje nathI khAto. tAva Ave tyAre vaidya kahe ke-"Aje nahi khAya to ja kAle khAI zakIza" mATe e Aje khAvAno tyAga kare che. tyAM bhAvanA tyAganI nathI paNa bIje divase sArI rIte khAvAnI che. sabhA: "paNa ethI zarIrane to lAbha thAya ne ?' -ahIM AtmAnA lAbhanI vAta cAle che. zarIranA lAbhanI vAta samajAvavA huM beTho nathI. zarIrano lAbha batAvanArA nahi maLe to paisA ApIne paNa tame te meLavavA javAnA. emAM vAMdho nahi Ave. je lAbha duniyAmAM kyAMya na maLe te lAbha vagara paise, hajAro gALo khAIne paNa samajAvavA huM mahenata karuM chuM. zarIra mATe to badhI kriyA karavA loko taiyAra chezarIra sAcavavA mATe cAra vAge UThe, ughADA zarIre akhADAmAM pahoMce, nAce kUda badhuM kare-ema karatAM Thokara vAge, hAthapaga bhAMge to tethI paNa gabharAya nahIM - kahe ke - vAge paNa kharuM - paNa A kaMI tyAga nathI. zAstra paNa Ane tyAga nathI kahetuM - paisA mATe dhAruM to hamaNAM tamArI pAse tyAga karAvI zakuM. mUThI vALIne kahuM ke "AmAM kAMIka che" to ghaDIvAramAM pAMca hajAra hAtha joDatA Ave-"kyAMthI
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya : - 60 275 AvyuM ?' ema e gAMDAo na vicAre. duniyAnA padArthono lobha evo che ke enI lAlaca batAvI lokone kSaNavA2mAM anuyAyI banAvAya. 845 vaidyo ane DaoNkTaro game tevA vyasanIonAM vyasana choDAvavA samartha che, game tevuM khAvAnI TevavALAne e khAvuM pIvuM baMdha karAvavA samartha che, game tevA vilAsIonA vilAsa baMdha karAvavA samartha che; kemake tyAM zarIranI sAcavaNI e muddo che. DaoNkTara kahe ke vilAsabhuvanamAM gayo to marI jaIza to 'heM !' kahIne na javAnuM kabUle paNa muni kahe ke 'abrahmamAM pApa che' to tarata kahe ke - 'haze ! paNa amArAthI eno tyAga thAya ema nathI. A jamAnAmAM AvI vAto na cAle - pote choDyuM mATe bardhAne choDAvavA nIkaLyA che vagere'. AtmIya lAbha samajIne koI kazuM choDavA taiyAra nathI - lAkhanA savA lAkha karavA mATe baeNnkamAM mUkavA khuzIthI jAya che kAgaLa'laI Ave ne lAkha mUkI Ave che. ahIM dharmasthAnamAM jarUra hoya tyAM ApavAmAM vAMdhA. kadI Ape to ATalA nahIM paNa ATalA ema bane teTalA ochethI ja patAve. - sabhA 'ahIM lAbha pratyakSa dekhAto nathI.' -adhUruM na bolo. kaho ke pratyakSa dekhAto nathI ane parokSa manAto nathI. AjanI tamArI zraddhA sAcI che ke banAMvaTI e kaho ! dharmanA phaLanI zraddhAmAM AjanA Astiko. sAcA che ke kAcA ? e ahIM muddo che. AtmA, puNya, pApa, svarga, naraka jANyA pachI enI vAto karatAM chatAM, avasare e bhulAya ? na2ka jevI cIja dareka pApapravRtti karatAM yAda kema na Ave ? asatya na bolAya ema jANavA chatAM dareka vepArI grAhaka sAthe kevI vAta kare che ? 'huM jUThuM boluM ? joI lyo A bharatiyuM !' ema kahe, paNa pAchuM bharatiyuM paNa banAvaTI hoya, AvI Aje dazA che. 'jUThuM e pApa che' e mAnyatA che evI zraddhA AvA vartanathI kema rakhAya ? mAno ke mAnyatA che paNa te AvA vartanathI pachI kyAM sudhI Take ? sArA ane sAcA nimitte khoTAM vyasano choDavAnuM jJAnIe kahyuM. je lokoe guNanA nAme bhayaMkara doSo apanAvyA, pariNAme emanA guNa gayA ane doSo bahAra AvyA; e sthiti na AvavA devA mATe A mahenata che. saMsAramAM nathI rahevuM e mAnyatAvALo saMsAramAM kevI rIte rahyo hoya ? kriyA bhale ekanI eka hoya paNa judI judI rIte rahenAranI raheNIkaheNImAM bheda paDe ke nahi ? Aje saMsAra paNa kevo che enuM varNana thAya ema nathI. Aje moTe bhAge koI sAco gRhastha paNa nathI. gRhastha eTale bhAgAbhAga karanAra
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 46 hoya ? dhArmika kriyA mATe phurasada nathI ema gRhastha kahe ? phurasada majUrane na hoya ke gRhasthane ? saMsAranI asAratAnI bhAvanA vadhaze to ja gRhastha gRhastha banI zakaze, nahIM to kadI nahIM banI zake. jainazAsanamAM kRpaNa nabhe paNa lakSmI sArI mAnanAra nahi nabhe. saMsAramAM rahevuM paDyuM che mATe rahyo chuM ema kahenAra A zAsanamAM nabhe paNa "rahevuM joIe" ema kahe e na nabhe-rahevAmAM harakata zI ? ema kahenAra na nabhe. cAra AzramamAM gRhasthAzrama kone mATe ? nyAyA: "na tajI zake tene saMsAramAM rahevAnuM kahI zako ? -nA. ema kahuM ke saMsAra tajavA jevo che. pahelo mArga e che. paNa na tajAya to tyAM A rIte vartAya-bhAvanA tajavAnI ja rakhAya, prayatno tevA ja karAya ane tene anusaratI AvI AvI kriyAo karAya. . nyAyA: 'vAnaprasthAzrame rahI zake ne?gRhastha guru hoI zake ne ?' -gRhastha gurunI maryAdA bAMdhavI paDaze. gRhasthAzramanA bhogavaTAnA pariNAme vAnaprasthAzrama Ave evI tamArI mAnyatA che ? gRhasthAzramano bhogavaTo e vAnaprasthAzramanuM kAraNa che ke gRhasthAzramane pAparUpa mAnavo e vAnaprasthAzramanuM kAraNa che ? nyAyAH "yogya rIte gRhasthAzrama bhogavAya to ?" -eTale zuM kahevA mAgo cho ? nyAyao: 'pUrvanA saMcitanA bhogavaTA mATe rahe to ?' - e sthiti pharI gaI. pUrvanAM saMcita potAne saMsArathI khasavA detAM na hato mATe saMsAramAM rahyo, ema kahevA mAgo cho ne ? nyAyAva: "hA." - to to tyAM pUrvanA saMcitanI AdhInatA thaI. e AdhInatA na hota to to e gRhasthAzrama na bhogavata ne ? (ahIM nyAyAdhIze eka daSTAMta jaNAvyuM jemAM saMnyAsa lenArane koI mahAtmAe thobhI javA jaNAvyuM hoya evuM jainetara darzananuM dRSTAMta hatuM.) -e mahAtmA pelAnI bhAvi sthiti kaLI zakatA haze. sarvajJa ke viziSTa jJAnI hoya e badhuM jANI zake ane enA jJAnamAM sAmAnA upakAramAM jevuM dekhAya tevuM e sAmAnA bhalA mATe kahI zake. paNa jo e niyama badhA mATe hoya
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 847 -- 20 : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya : - 60 to to evuM thAya ke evA jJAnInI hayAtImAM ja dharmopadeza thAya. dareka kALamAM evA jJAnIonI hayAtI hotI nathI. dareka kALamAM evA mahApuruSa nathI hotA ke je pUrvasaMcita pA2khI zake. 277 je je vastu je je svarUpe kahevAya tene te te svarUpe mAnavAnI A vAta cAle che. tamArAmAM cAra AzramanI yojanA che. brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyastAzrama. brahacaryAzramamAMthI gRhasthAzrama ane vAnaprasthA-zramamAM gayA vinA saMnyastAzramamAM na ja jaI zakAya, ema mAno cho ? jaI zakAya. ema ja mAnuM paDaze. kAraNa ke bAlabrahmacArI yogI tamAre tyAM paNa vadhu pUjya gaNAya che ne ? eTale have saMnyastAzrama svIkAranAre te pahelAM gRhasthAzrama ane vAnaprasthAzrama svIkAravoM ja joIe, evo koI niyama raheto nathI. jenAM saMcita (pUrvakALamAM upArjela bhogakarma) bAkI hoya tene mATe gRhasthAzrama che ema nizcita thayuM. A badhuM jotAM gRhasthAzrama ane vAnaprasthAzrama kevA gaNAya ? saMcita (pUrvakarmanA) yoge jenAmAM saMnyastAzrama svIkAravAnI zakti na hoya tene mATe e baMne visAmArUpa che. jeo Aje ema kahe che ke kramasara eka eka Azramano svIkAra karyA pachI ja chello Azrama svIkArAya' teonI e vAta koI paNa rIte sAcI kahI zakAya tema che ? nyAyA : `'nA, na kahI zakAya.' eTale have e vAta sArI rIte spaSTa thAya che ke jeomAM sIdho ja saMnyastAzrama svIkAravAnI tAkAta na hoya, tevA nabaLA jIvo mATe ja vaccenA be Azramo visAmArUpa che. gRhasthAzrama pUrvasaMcitanA bhogavaTArUpa che paNa te saMnyastAzramanuM kAraNa (sAdhana) nathI. - 'kAraNa' kone kahevAya? jenA yoge je maLe te tenuM kAraNa kahevAya. mATI e ghaDAnuM kAraNa che paNa retI ghaDAnuM kAraNa nathI. mATImAM ghaDo banavAnI yogyatA che. e yogyatA retImAM nathI. je AtmAmAM tathAprakAranI yogyatA hoya te saMnyastane pAme paNa gRhasthAzramanA yoge arthAt gRhasthAzramanA bhogo bhogavavAnA kAraNe saMnyasta pAme ema nahi.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 848 samyagdarzana eTale ja sAco viveka : nyAyA0 :'viSayo bhogavatAM vairAgya thAya tyAre saMnyAsa svIkAre.' viSayano bhogavaTo e vairAgyanuM kAraNa che ke viSaya pratye aruci e vairAgyanuM kAraNa che ? viSaya pratyenI virakti pariNAme vairAgya lAve paNa viSayano bhogavaTo vairAgya lAve ? viSayanA vipAkanuM bhAna vairAgya lAve paNa viSayanA sevanathI vairAgya na Ave. nyAyA0 : 'tyAM viveka joIe.' viveka kaho ke viSayanA svarUpanuM bhAna kaho e eka ja che. tame jene viveka kaho cho tene jainadarzanamAM samyagdarzana kahe che. sArA khoTAno, sasano viveka e ja samyagdarzana. heya (tyAjya), jJeya, (jANavA yogya) ane upAdeya (svIkAravA yogya)no viveka e ja samyagdarzana. viSayanA vipAkanuM jJAna thAya tyAre vairAgya Ave paNa viSayanA bhogavaTAthI vairAgya na Ave. muddo e che ke gRhasthAzramano bhogavaTo e vairAgyano hetu nathI paNa tyAM rahelo (AtmAmAM pragaTelo) viveka e vairAgyano hetu che. cAra AzramonA nAme Aje evI gerasamaja phelAvavAmAM Ave che ke-cAra AzramanA krame ja AtmA AgaLa vadhe-paNa A vAta barAbara nathI. samartha mATe kramanI jarUra nathI. krama to nabaLA mATe che. jyAM cArA AzramonI vAta karI che tyAM kahyuM ke-gRhasthAzrama tathA vAnaprasthAzrama-e visAmA levA paDe to tyAM rahelo jIva viveka jAgato rAkhe. saMcita bhogavavA mATe saMsAramAM rahevuM paDe e bane paNa tyAM viveka na bhUle-'kyAre chUTuM ?' e ja bhAvanA hRdayamAM jAgRta hoya. jene samyagdarzana thayuM, jene tame viveka kaho cho e jene thAya te saMsArathI Dare ke saMsArane sAro mAne ? nabaLA vairAgyane sabaLo banAvAya paNa kyAreya toDI nakhAya nahi : nyAyA'AvezathI vairAgya thAya ke tyAga kare e cAle ?' AvezapUrvakano vairAgya ane tyAga khAmIvALo hoya mATe kema cAle ? ema tamAro prazna che. mAre tamane samajAvavuM che ke sArI cIja dareka zarUAtamAM khAmIvALI hoya che. jyAM sudhI cIja khAmIvALI hoya tyAM sudhI aMgIkAra karAya nahi evuM mAnIe to A duniyAmAM sArI cIja koI AtmA koI kALe pAmI zake ja nahi-moTAbhAganA jIvane zarUAtano vairAgya to AvezavALo ja thavAno kAraNa ke AtmAne anAdikALano abhyAsa Agano ja che. rAgIne
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 849 - 20 : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya : - 60 - 279 zarUAtano vairAgya AvezavALo ja hoya-taddana abhaNa mANasa paNa sArAmAM sAro vidvAna thaI zake che ne ? zikSake lakhI Apelo ekaDo bALaka kadI sIdho ghUMTI zake che ? icchA hoya toye sIdho ghUMTI zakato nathI. teno hAtha vAMkocUMko thayA vinA rahe ja nahi. paNa bALaka sIdho-khAmI vinAno ekaDo ghUTe pachI ja nizALe Ave evo kAyado thAya ? nyAyAH "pATImAM ghATa kotarAya che. emAM ja ghUMTe to ?' toye zarUAtamAM bahAra lITA jAya ke nahi ? nyAyA: 'ema to jAya." e jAya to paNa bALakanA abhyAsane avagaNAto nathI. e ja rIte jIva bhale ekavAra sArI cIja AvezathI pAme paNa pachI te jIva sAcI rIte pAmI zakavAno pUro saMbhava che. Aveza vinA zarUAtamAM taddana cokhkho vairAgya thAya e vastu dareka jIva mATe na bhUto na bhaviSyati e banavAnuM nathI. dardIne amuka mAMdagImAM vaidya-DaoNkTaro ruci vinA paNa khavaDAve che. na khavaDAve to e UThI nA zake, maganA pANI para rAkhelA dardIne ekadama khAto na karAya paNa dhIre dhIre khAto karI mULa khorAka para lAvavAmAM Ave che ne ? anAdikALathI rAgathI raMgAyelA AtmA mATe e ja rIte upAyo karavA paDe to emAM kAMI vAMdho che ? e karyA sivAya chUTako ja nahi. duniyAdArIthI raMgAyelA AtmAne prAthamika bhUmikAmAM sAco vairAgya jAgrata karavo e saheluM nathI. pUrvasaMskArathI ke zAstrazravaNanA yoge saMsAra asAra ane tyAgamArga sAro lAge e vaizAya-samyagdaSTi jIva saMsAramAM rahe toye prabhumArgane dhyAnamAM rAkhIne rahe paNa saMsAramAM rame to nahi ja. AjanA jIvonI vAta judI che. Aje to saMsAranI asAratA jorazorathI samajAvavI paDe tema che. e samajAya to ja tyAga prAptinI bhAvanA jAge ane tyAga sanmukha dRSTi rahe. tema chatAM tyAga na laI zake tene duniyAdArInI kAryavAhImAM rahyA chatAM nirlepa rahevAno prayatna karavAnuM zAstra kahyuM. AgaLa vadhIne kahyuM ke tame jyAre ekadama vairAgya nathI pAmI zakatA to jeo ekadama vairAgya pAmI tyAgI thavA nIkaLe temanI vacce AvavAno adhikAra tamane nathI. nyAyA): 'ati tIvra vairAgya hoya to vAta judI, to to rajAnI jarUra nahIM paNa evo tIvra vairAgya na hoya to vacce na avAya ?' saMsArano tyAga karanAranI thoDI paNa manovRtti potAnA kuTuMba tarapha
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 850 kheMcAyelI rahe to e badhA pAchaLanAo je kAMI kleza karI karmabaMdha kare temAM e paNa bhAgIdAra bane ema zAstra kahe che. tyAgI bananAro vairAgya vinA bIjA koI svArtha mATe jo nIkaLe ane pAchaLanAne rakhaDAve to e kabUla nathI. paNa vairAgIne rAganA (rAgIonA) bhoga thavAnuM kahevAya nahi e paNa sAthe ja pharamAvyuM che. vairAgyanA svarUpane samajo. vairAgyane rAganA bahAne rAgIonI khAtara dhakko pahoMcADavAnI saMmati apAya nahi-koI AtmAmAM pUrvakarmanA yoge nAnI vayathI ja duniyAnA padArthonI, khAnapAnanI ane vyavahAranI kuzaLatA dekhAya che ane te tame mAno cho, tema koI AtmAne pUrvanA saMskAranA yoge ke sArA nimittathI ke zikhAmaNathI duniyAnA padArtho pratye vairAgyabhAva vadhe ane saMsAratyAga karavAnI bhAvanA jAge to evA AtmAne tyAganA mArge caDAvavo e vairAgyanA premIno dharma che. bhaviSyamAM enA jIvanamAM zuM banavAnuM che e to jJAnI jANI zake. are ! jJAnI paNa bhaviSyamAM e patita thavAno che ema jANavA chatAM ene vartamAnamAM tyAga ApavAmAM ja lAbha jue to dIkSA Ape che. . nyAyA: "ekaMdare to lAbha ja che." * mAro muddo tyAM ja che. sabhAH "parIkSA karavAnI kharI !' zAstradRSTie sthitinA pramANamAM parIkSA jarUra karavAnI. sabhA: vAnaprasthAzrama ane saMnyastAzramamAM phera zuM ? vAnaprasthAzramamAM saMnyasta jeTalo tyAga nahi-brahmacarya bhale pALe paNa strI sAthe rahI zake vagere. sabhAH jenadarzanamAM cAra Azramo che ? -nathI. paNa mAno ke je saMpUrNa tyAga na karI zake te cothuM vrata le, vairAgya jIvaMta rAkhI AraMbha samAraMbha ghaTADI dharmakriyAmAM rakta rahe, e vAnaprasthAzrama. koI AvIne mane kahe ke-dIkSAnI bhAvanA che, paNa vayanA kAraNe paLAze ke nahi e zaMkA che mATe abhyAsa karuM-to ene kahyuM ke siddhagiri vagere tIrthamAM raho, sAdhuono sahavAsa karo, vyAkhyAna vANI sAMbhaLo to bhAvanA vadhaze ane zakti jAgaze. have e rIte rahe ene vAnaprasthAzrama kahevAmAM vAMdho che ? bAra vratadhArI zrAvaka, sAdhupaNAnA abhyAsa mATe zrAvakanI pratimAo vahana karanAro to vAnaprasthathI paNa caDI jAya tevA UMcA prakAranuM jIvana jIvanAro hoya che.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 851 - 20 : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya :- 60 - 281 bAlyavayamAM paNa vairAgya : sabhA : "A kALamAM tIvra vairAgya thavA mATe vayanI koI maryAdA kharI ? hA. A kALamAM paNa tIvra vairAgya mATe jJAnIoe ATha varSanI vayanI maryAdA bAMdhI che. te pahelAM paNa vairAgya thAya paNa e sarvavirati jogo nathI thato.. sabhA: "ATha varSanI vayamAM evo vairAgya kayA kAraNathI thAya ?' pUrvasaMskArathI. pUrvasaMskArane to mAno cho ne ? e vayamAM samajI gayo enuM kAraNa e ke A vastu pratye pUrvasaMskAranA yoge rAga jAgyo. koI bALakane divasa Ugye dUdha pIvAnuM mana thAya tyAre koI bALakane divasa Ugye maMdiraupAzraya javAnuM mana thAya enuM kAraNa zuM ? bhale samaje kAMI nahi paNa evAye bALaka che ke je darzana karyA vinA dUdha nahi pIve. bhale svarUpa na samaje paNa pUrvanA saMskAranA kAraNe A sthiti hoya che. e ja vairAgyanuM pagathiyuM che. sabhA: "Teva paDI hoya mATe paNa ema thAya ?' Teva kharI paNa sabhAva zAthI ? gayA vinA game nahi e zAthI ? rUpiyo ane ogho e bemAM koI bALakane ogho game enuM kAraNa zuM ? zrI jinezvaradevanuM svarUpa jANyuM nathI evA bALakane paNa prabhunAM darzanathI AnaMda thAya, sAdhunuM svarUpa jANe nahi chatAM sAdhune joI harSita thaI jAya, mA-bApa sAdhune zuM Ape che te jANe nahi to paNa kAMIka Ape che e joIne rAjI thAya ene pote ApavA doDe, A badhAmAM pUrvasaMskAra ja mAnavA paDaze. krame krame saMskAra khIlatA jAya ane ATha varSanI vayano thAya tyAre kahe ke mAre hIrA mANeka ke paisA TakA nathI joItA. mAre to mahArAja pAse javuM che to e zuM ? e ja vairAgya. are, ema na thAya ane mAno ke mAbApa samajAve ke kharo mArga to A tyAgano ja che, bIjuM badhuM khoTuM che ema samajAvatAM samajAvatAM amuka samaye asara thaI jAya to paNa harakata zI che ? hA ! eka vAta sAcI, AmAM baLAtkAra na karAya. bALakane koI kharAba kAma karatAM rokAya, samajAvavA chatAM na rokAya to baLAtkAra paNa karAya, jUThuM bole to dhola paNa marAya, abhakSya khAtAM bhaya batAvI aTakAvAya paNa saMsAra choDavAnuM mana na hoya to ene dIkSA parANe na apAya. zikhAmaNanA yoge bALakanI marajI vairAgya pratye vadhe to kAMI vAMdho kharo ? are, A duniyAmAM ghaNA evA jIvo che ke jemane vairAgyanI vAta game
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 282 - saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - ja nahi-vairAgyanI vAta e sAMbhaLe ja nahi. are, nAnA bALakane sAdhu thavAnuM kaho to e paNa cokhkhI nA kahe. e to kahe ke-"mAre to lagana karavAM che, paisA kamAvA che, sAdhu thaI bhIkha mAgIne khAvAno dhaMdho karavo nathI." AvuM jyAM vAtAvaraNa cAre tarapha chavAyeluM hoya tyAM koI bALaka ema bole ke "mAre paraNavuM nathI, saMsAra khoTo che, mAre to dIkSA levI che, mane tyAM ja game che. to bhale e pUrvasaMskAranA yoge ke koI nimittanA yoge ke koInI zikhAmaNanA yoge AvuM bolato hoya paNa emAM vairAgya mAnavAmAM harakata zI che? tIvra vairAgyanI vAta konA mATe ? saMsAramAM paMDyA, bhogomAM lapeTAyA, evA jIva je ahIM AvavA taiyAra thAya tene mATe tIvra vairAgya jarUrI che. paraMtu bAlyAvasthAno thoDo vairAgya bhakta bhogInA tIvra vairAgyathI caDI jAya che. bhoga bhogavIne Avelo saMyama le, enI pariNAmanI dhArA sthira na paNa rahe. ane jo pUrva bhogonuM smaraNa thAya to enA mATe patanano saMbhava vadhAre che. paNa je bAlyakALathI dIkSita che, mULathI ja jene viSayano saMsarga nathI, enA patanano saMbhava ghaNo ocho che. tame bAlyakALathI kIDI, maMkoDI bacAvavA TevAyA cho-have saMyogavazAt koI hiMsaka paDozamAM rahevAno vakhata Ave ane amuka vakhata rahevuM paDe to paNa tamArA jIvadayAnA saMskAra ekadama na bhUMsAya zAthI ? bAlyakALanA saMskAra che mATe-bALake bAlyakALamAM gokhelA "mA-bApa" e zabdo jIvanabhara bhulAya che ? bIjuM bhaNeluM ghaNuMye bhulAya paNa "mA-bApa" e zabdo UMghamAMye na bhulAya-kema ? e saMskAra rUDha thaI gayA. bAlyakALanA e saMskAra che. dareka darzanakAroe bAlabrahmacArInuM mahattva gAyuM che. uttama zaktinuM preraka brahmacarya che. dareka darzananA mukhya praNetA moTA bhAge bAlyAvasthAmAM saMsAratyAgI banelA. bAlyakALanA vairAgyamAM kAraNarUpe zAstrajJAnanI vAta na Ave ! e prabhAva to pUrvanA saMskArano ja mAnavo paDe. saMsAra na game ane tyAga game e ja vairAgya. pachI bhale pUrvasaMskArathI e sthiti hoya ke koI vartamAnanA bAhya nimittathI ke zikhAmaNathI hoya. A jamAnAmAM nATaka ceTaka, haoNTela sinemA vagere raMgarAga choDI ahIM AvavAnuM mana kone thAya ? jene viveka jAge tene ja athavA to pUrvasaMskArathI paNa thAya. have e bALaka e vAta samajAve zI rIte ? rUpiyo ane Dhabu bemAMthI bALakano hAtha rUpiyA tarapha jAya. rUpiyAnA batrIsa Dhabu Ave e vAtanI ene khabara che ? nA-to paNa ema kema ?
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 853 - 20: anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya: - 60 - 283 nyAyAH "pUrvanA saMskAra." tane zuM jJAna che ke Dhabu mUkI rUpiyo lIdho ? ema e bALakane puchAya ? jo jJAna mujaba ja pravRtti karAvavA mAgo to eka paNa bALaka jIve ? bALako jIvyA ane nAnAthI moTA thayA te jJAnathI ke zraddhAthI ? mA-bApa je cIja moMmAM mUke e poSaka ja che evuM ene jJAna che ? nA. have evuM jJAna thayA pachI ja e cIja enA moMmAM mUkavI evo kAyado karo to ? to e bALaka jIve ? zraddhA vinA jivAya ja nahi. badhe ekalI jJAnanI vAta karAya ? janmathI jJAnI koNa hoya ? zrI tIrthakara devo ane tevA viziSTa jJAnI puruSo: bIjA AtmAone to pUrva-saMskArathI, koInI preraNAthI, koInA nimitte, koInI zikhAmaNathI ke zAstrathI jJAna ane vairAgya thAya. zAstra kahe che ke samyakudRSTi mAtApitAnI mukhya pharaja potAnA saMtAnane sArA saMskArita karavAnI ane mokSamArge caDAvavAnI che. chevaTe kAMI nahi to ene vairAgya vAsita karavAnI ane samyagdarzana pamADavAnI che. e pharaja bajAvatAM bALakane sanmArgano prema thAya to ene vairAgya mAnI e mArge caDhAvavAmAM hiteSI mAtApitA vilaMba na kare-tyAM tIvra vairAgyanI rAhata na jue. Aje to kahe che ke "moTI umaranA thAya, ghaNuM ghaNuM vAMce ane paMDita bane to ja vairAgya Ave" e mAnyatA vAjabI nathI. vairAgyabhAva na Ave to te lAvavA mATe paNa dharmakriyA khUba karo! bIjI eka vAta samajo ! dharmadhyAna sAtame guNasthAnake ja Ave ema kema ? zreSTha nirAlaMbana ane zreSTha sAlaMbana dharmadhyAna paNa viziSTa ekAgratA vinA na Ave. ame ke tame bhagavAnanI AjJAnuM varNana karI zakIe, karmanuM-karmanA vipAkanuM varNana karI zakIe paNa zAstra kahe che ke AjJAmAM ekAgratA to pramAda gayA vinA na Ave. vastunuM nirUpaNa karIe, zrI jinezvaradevanI AjJA kevI enuM varNana kalAko sudhI bhale karI zakIe paNa pramAda gayA vinA ekatAnatA na Ave. pramAda kayA ? khAvuM, pIvuM, sUvuM, UMghavuM e pramAdo che. zAstrakAroe madya, viSaya, kaSAya, nidrA, vikathA e pAMca pramAda kahyAM che. bIjI rIte ATha prakAranA pramAda paNa batAvyA che. e pramAda jAya nahi, apramattAvasthA Ave nahi tyAM sudhI tanmaya thavAya nahi, eTale dhyAna Ave nahi. have e dhyAna na Ave tyAM sudhI kriyA na karavI ? bhagavAna zrI vItarAga paramAtmA che evuM jANIe, sAthiyo karI cAra gatirUpa saMsArano cheda mAgIe, jJAna-darzana-cAritra yoge mukti mAgIe paNa
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 vItarAga bhAvanA kyAM ? e mULanuM ThekANuM na hoya to mukti maLe ? moTethI stavano bole, joradAra vinaMtIo kare paNa pUcho ke mana vItarAgamaya banyuM ? to javAba zo Ave ? stavanamAM gayA ke 'mAre tuM eka dhaNI' paNa dhaNI rAkhyA che ghaNA enuM zuM ? 'mAre tuM eka dhaNI' ema bolatI vakhate paNa haiyAmAM zeTha nArAja thavAnI ciMtA cAlu hoya to e avasthA kevI kahevAya ? 854 have barAbara vicAro ke vItarAgatAmAM pUrI lInatA na Ave tyAM sudhI ene A stavanAdi bolavAno ane prabhubhaktinI kriyA karavAno adhikAMra kharo ke nahi ? zAstra kahe che ke roja kriyA karo ! e pUjA, e sAthiyA, e vinaMti, e stavanA, e bhakti roja karo, e guNagAna roja gAo, e potAnI khAmI roja pragaTa karo ! ema roja karatAM karatAM koka divasa ervo Avaze ke jyAre Tako lAgI jaze. phakta haiyAmAM e bhAvone pragaTAvavAnI bhAvanA joIe, vairAgyanI vAtamAM paNa ema ja samajo.'tyAM ceDAM na kADho ! pUro vairAgya Ave tyAre ja nIkaLAya e kadAgrahanA pariNAme to rAga gha2 ka2ze ane vairAgya kyAMya havAmAM UDI jaze. koI paNa prakAre Avelo vairAgya jo te sAco hoya to upakAra cheH phaLa pedA thavAnI zakti mULamAM che. mULa kyAM hoya ? jamInamAM. koI pUche ke mULa batAva ! to zI rIte batAvAya ? nyAyA0 : 'mULa khodIne batAve to phaLa gayuM !' huM e ja kahevA mAguM chuM. mULa khodIne na batAvAya. aMkura pragaTe eTale kahevAya ke mULa hatuM. mULa na hota to aMkura kyAMthI pedA thAta ? nAnA bALakane saMsAra choDavAnI bhAvanA thAya tyAM zAstrakAra kahe che ke mULa hatuM mATe e aMkura pedA thayo, aMkuro phUTyo-pachI to vADa karavI paDe, kyAro karavo paDe, jaLasiMcana karavuM paDe, to e vadhe ane phaLa Ave paNa aMkura toDIe to ? aMkurane mATI lAge to ? phaLa kadI na Ave. evI ja rIte vairAgyarUpa aMkurane jaina samAje khIlavavA joIe. ene mATI na lAge tevI kALajI rAkhI niraMtara jaLasiMcana karavuM joIe. jaina samAjanI e pha2ja che. e pharaja adA karanArA jaina che, jaina saMgha che, jaina saMghamAM che; anyathA nathI. zarUAtanA vairAgyamAM mULa jovAnI mAgaNI na thAya, Aje to pUche che ke'mUrkha ! kyAMthI vairAgya thayo ?' Ama kahIne enI parIkSA levA mAMDe. huM pUchuM chuM
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ kakaka - 20: anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya : - 60 - 285 ke vairAgyanI parIkSA virAgI kare ke rAgI ? rAgI, virAgInI parIkSA kare e vAta bhUlI jAo! zubha ke azubha karmano udaya AtmAne pUchIne nathI Avato. vaDodarAnA gAyakavADa nareza pahele divase Dhora cAratA hatA ane bIje divase moTA rAjA banI gayA. zubhodaya emane pUchavA na gayo ke huM AvuM ? e ja rIte pUrvasaMskAranA yoge bALakane vairAgya Ave che. e paNa kAMI pUchIne nathI Avato. cAra-cAra moTI hatyA karanAra dRDhaprahArIne hatyA karI te ja vakhate vairAgya thAya che ne ? hajI to hAthamAM talavAra che ane haiyAmAM vairAgya thAya che. tyAM kAle kevo hato e puchAya ? are, kalAka pahelA kevo hato e paNa na puchAya. kalAka pahelAMnA raMka, rAjA nathI thatA ? ane rAjA raMka paNa nathI thatA ? zrI jinezvaradevano mArga samajanAre vairAgyanuM svarUpa samajavuM paDaze. sabhAH kevA prakAre ane kaI rIte vairAgya Ave to yogya ?" game te rIte Avelo vairAgya yogya ja che. nimitte sAruM ke narasuM game tevuM hoya paNa enAthI jo vairAgya poSAya to e saphaLa che. kharAba nimittothI paNa vairAgya Ave kono ? vairAgya Avavo sahelo che ? khAvApIvA na maLe tevA jagatamAM keTalAM ? strI vinAnA vAMDhA rakhaDanArA keTalA ? kubhAryAnA klezathI kaMTALelA keTalA ? pUcho ! emane vairAgya Avyo ? khoTA nimitte paNa vairAgya Ave e kAyado che ? - khAvA mATe paNa ahIM AvavA taiyAra keTalA ? kemake e samaje che ke covIse kalAke eka sthAnamAM rahevuM paDaze ane ATaluM ATaluM pALavuM paDaze. jo jaina sAdhupaNAmAM bIjI kazI pharaja na hota ane gADI moTaranI moja hota to vaLI vAta judI hatI. nyAyA: "ema to nathI. jaina sAdhuonI kriyA UMcI ane bahu Thina che." jaina sAdhu bane te khAya to kharA, paNa zuM ? je bhakSya hoya ane 42 doSathI rahita hoya te ane te paNa rAtre to nahi ja. A badhI tene khabara hoya eTale e ahIM Ave ja nahi. du:khathI bacavA mATe paNa ahIM AvanArA nathI. jo AvatA hoya to tame paNa AvI jAo ! tamane duniyAmAM jeTaluM du:kha ane ciMtA che ke nahIM rahevA dauM. tamAre saMsAramAM ochuM duHkha che ? ghare duHkha, bajAramAM du:kha ane tejImaMdImAMye du:kha. parama divase koI bolatuM hatuM ke bhAvanI UthalapAthalathI bajAramAM gabharATa che. e badhAthI bacavA tame ahIM AvI jAo! tamArA AhArapANI paNa mAre jAte lAvI ApavA ane tamArA badhAnI mAre pUrI kALajI rAkhavI, cho taiyAra ? du:khanA kAraNe paNa ahIM
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 858 bhAgyavAna ja Ave che. du:khI paNa te ja ahIM Ave ke jene potAnA AtmA para thoDo kAbU hoya. bAkI emane ema du:khathI ahIM avAtuM ja hoya to mAruM tamane badhAne AmaMtraNa che; kaho to kaMkotrIo lakhuM. are, tyAM to kahe ke-badhuM kharuM. paNa... amArAthI to e kAMI bane nahi." kema na bane ? kAraNa ke jANe che ke-pachI copATI pharavA na javAya, rAtre cA-nAsto na maLe, kapaDAM sArAM na maLe, sUTabUTa na caDAvAya, paTiyA na paDAya, badhA "zeTha-zeTha" kahetA hoya te baMdha thaI jAya, ughADA page cAlavAnuM, mAthe loca karAvavAno, khAvAnuM paNa je bhikSAmAM Ave te maLe, kAMI miSTAnnanA DabbA bharI na rAkhyA hoya-to A badhuM ze bane ? jainasAdhupaNuM eTale koI vAhiyAta vAta na mAnatA. ene vAhiyAta kahenArAo to pahelA naMbaranA vAhiyAta che. thoDo paNa puNyodaya hoya te ja ahIM Ave. somAM pAMca khoTA paNa AvI jAya enI nA nathI. pacIsa hAMllAmAM eka hAMlluM phUTe paNa kharuM; tyAM zuM thAya ? duniyAnA kAbela vepArI paNa koIvAra uThAvagIra gharAkathI nathI ThagAtA ? paNa zuM kare ? AsAmI tUTe che ema dhIranArA nathI jANatA ? chatAM dhIravAnuM baMdha karyuM ? thoDI sAvacetI vadhAre rAkhe. ema ame paNa parIkSA badhI rIte karIe. - temAM kadI chetarAIe paNa kharA. paNa eTalA mAtrathI mArga baMdha na karAya. pArakhuM jarUra karavuM joIe. paNa e vairAgyanA pArakhAM rAgI to na ja karI zake. prAraMbhanA vairAgInI kasoTI je rIte karAtI hoya te rIte ja karAya. khANamAMthI nIkaLe e paNa sonuM ane so TacanI lagaDI bane e paNa sonuM bannenI kasoTI ekasarakhI rIte na thAya. tema zarUAtano vairAgya ane pachI prabaLa thayelo vairAgya e benI kasoTI ekasarakhI rIte kema karAya ? : navo vairAgya nAnA bALaka jevo che, ene paMpALAya paNa karamAvAya nahi? Aje to kahe che ke-janmatAM ja utkRSTa vairAgya joIe. paNa e bane kharuM ? tame janmatAM ja bolatAM, cAlatAM zIkhyA ? mAbApa jANe che ke bALaka janmatAM to U UM kare, ene khAtAM pItAM na AvaDe, jhADo pezAba karatAM na AvaDe, kapaDAM bagADe, to paNa e mAbApa bALakane mAre kharAM ? e vakhate mAbApa e bALakanuM gaLuM dAbe to enI tAkAta che ke cIsa pADIne pAMca mANasa bhegAM kare ? chatAM bALakane paMpALAya che, paLAya che ne ? e ja rIte navo vairAgya e tarata janmelA bALaka jevo che. ene TUMpo denAra to pelA bALakanuM gaLuM dabAvanAra jevA che. e vairAgyanAM to mA-bApa bano ! e vairAgyane jo na poSo to e marI jAya emAM pUchavuM zuM ? bALakane dUdha na pAo to karamAIne marI jAya emAM navAI zuM? koI pUche ke e prAraMbhano verAgya kevo? to kahevuM
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 857 - 20H anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya : - 60 - 287 paDe ke marI jAya evo. jivADo to jIva, mAro to mare-tame e vairAgyane dabAvI do to e vairAgya jIve kaI rIte? tyAM to mAbApa, bALakane godaDImAM suvADe, paMpALa, pAlana kare ane barAbara sAcave. to e bALakane jivADavAnA ATalA prayatna karanArA vairAgyane jivADavAnA prayatna na kare enuM kAraNa? jyAM moha che tyAM badhI mahenata karo cho ne ? eka eka chokarA pAchaLa keTalI mahenata ? evAM keTalAM chokarAM ? zarIranI sAcavaNI mATe, paisA mATe, rogathI bacavA mATe keTalA prayatna ? e badhA mATe badhuM karAya ane AtmA mATe kAMI nahi ? AtmAnA nAnA guNane paNa kema na paMpALavo ? jo tame jaina ho, dharmI ho to navA vairAgyanI TIkA-TippaNa na karatA. vairAgyane khatama karavo hoya to vAta judI. zarUAtano vairAgya evo ja hoya. zarUAtanA sAdhune koI pUche ke "dIkSA kema lIdhI ?' to bALasAdhu hoya to kahe ke "gurue dIdhI tema lIdhI-pelo kaheze "ema na levAya.to A kahI de ke "tuM na laIza." ame Aje bolIe cAlIe chIe te dIkSA lIdhI tyAre to kAMI AvaDatuM na hatuM. evA amane gurue saMgharyA na hota to Aje A dazAe pahoMcyA hota ? gurue kahyuM hota ke "mUrkha ! badhuM zIkhIne pachI Ava ! to amArI Aje kaI hAlata hota ? tamArAthI paNa hIna dazAmAM hota. jema nAnA bALakane paMpALe tema gurue amane rAkhyA to A dazAmAM ahIM beThA chIe. vairAgyanA parIkSakanI dAnata kevI hovI joIe ? nAnA sAdhune "vairAgya kema Avyo ? saMsAra kema khoTo lAgyo ? zuM samajyo ?' evuM evuM na puchAya-pUcho to kahe ke-"mane bhagavAnanA vacanamAM zraddhA che, bhagavAne saMsArane khoTo kahyo che'-enA vartanathI ja samajAI jAya. atyAre ahIM tamArA kAkA Ave ane mArA kAkA Ave to phera na paDe ? tame UbhA thaI sAme levA jAo ane huM dharmalAbha kahI besI rahuM. zarUAtanA vairAgyanI kasoTI maLe ? khANamAMthI nIkaLelA sonAne kasoTIe caDAvo to Taca Ave ke mATI ? keTalI mahenata thAya, keTalA puTapAka apAya tyAre e so TacanuM thAya ? vairAgyane paNa poSAya-pachI lAMbe gALe, kasoTI karavI hoya to thAya. tamane koI kahe ke "saMsAra nathI gamato." to kahejo ke "bahu sArI vAta. saMsAra evo ja che, bhayaMkara che, tame bahu puNyavAna cho vagere.' paNa bIjuM ADuteDuM kAMI na bolatA. prazno paNa keLavyA pachI thAya. pahelAM na thAya. bALakanI parIkSA paNa bAra mahinA abhyAsa karAvyA pachI levAya che. bhaNavA beTho ne tarata na levAya.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 . 859 ekaDiyAnA parIkSaka paNa kevA hoya ? e bALaka sAme AMkha na kADhe. prazno, hasatuM moDhuM rAkhI pUche. AMkha kADhe to bALaka Darano mAryo AvaDatuM hoya te paNa bhUlI jAya. e parIkSaka paNa ATaluM samaje che. parIkSA letAM vahAla evuM dekhADe ke bALakane lAge ke jANe mA-bApa AvyAM. e ramADato jAya ne parIkSA leto jAya. pUche evI rIte ke bALakane na AvaDatuM hoya toye AvaDI jAya. sabhAH "vidyArthIne nApAsa karavAnI dAnata parIkSakanI hoya ke nahi ? nApAsa karavAnI dAnata hoya e parIkSaka na kahevAya. navo vidyArthI game tevo hoziyAra hoya toye je puchAtuM hoya te ja puchAya. navadIkSita mATe paNa vidhi ke guru pote UThIne ene bhikSA Ape ane sArAmAM sArI cIjuM ene Ape. be divasa ema kare pachI trIje divase pelo ApoApa samajI jAya. saMpratirAjAnI vAta jANo cho ne ? kevaLa khAvA mATe ja dIkSA lIdhI hatI. Aryasuhasti sUrimahArAjAe jAte sArAmAM sArI cIja ApI. pelAne thaI gayuM ke aho ! kevo A dharma ! jenA yoMge rAjAne paNa pUjya evA guru bhagavaMta jAte mane badhuM Ape che. bhikhArI che, kAMI samajato nathI paNa A bhAvanA AvIkhAdhuM ane rAtre ajIraNa thayuM-moTA zeThiyAo sevA karavA lAgyA. jANatA hatA ke bhikhArI che. to paNa pagacaMpI kare che. bhikhArI paNa vicAre che TukaDo nahotA ApatA te Aje pagacaMpI kare che. kharekhara kevo uttama dharma che ! A bhAvanAnA yoge tyAMthI marIne sIdho saMprati thayo. "khAvA Avyo che ?" ema gurue kahyuM hota to ? | mA ruSa ane mA tuSa eTaluM paNa jemane gokhatAM nahotuM AvaDatuM, nAnA chokarAMo paNa jemanI mazkarI karatAM hatAM te mASa taSa munine guru kahetA ke hoya, pApano udaya che tethI ema thAya-paNa gokho ! emAM ja AtmakalyANa che. gurunA vacana para zraddhA rAkhI gokhyA karyuM to emaNe cha mahinAmAM kevaLajJAna meLavyuM. cothA ArAmAM paNa Ama hoya to A kaLikALanI zI vAta ? bALamuni atimuktakano vairAgya : kANAkUbaDA toye potAnA dIkarAne pheMkI na devAya. e ja rIte jainathIsamyagudRSTithI potAnA saMtAnanA ke koInA paNa vairAgyane veDaphI na nakhAya paNa ene khilavAya. AjanAonI vAta judI che. koI AvIne mane kahe bhagavAna mahAvIre to kAnamAM khIlA ThokAyA toye sahana karyuM mATe evI sahanazIlatA hoya to ja sAdhu thavAya, to Aje mAre ogho mUkI devo paDe. e sAmarthya lAvavuM kyAMthI ? bhagavAne to eka rAtrimAM visa bhayaMkara ane bIjA
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 859 -- 20 : anumodanA, prazaMsA, cAra Azrama ane vairAgya : - 60 -- 289 nAnA aneka upasarga sahana karyA paNa enA eka upasargathI keTalAka guNA bhAgane sahevAnuM paNa sAmarthya lAvavuM kyAMthI ? koI kahe ke 'evA sahanazIla na thAo to sAdhu na mAnIe' to kahevuM paDe ke 'bhAI ! ame tArA sAdhu thavA mAgatA nathI.' atimuktakanA vairAgyane bhagavAne pote Teko Apyo che. e bALasAdhu bahAra jaI pANInA khAbociyAmAM kAcalI, nAvaDI banAvI tarAvatA hatA. kAcA pANInI virAdhanAnI emane khabara na hatI. sthavira sAdhuone thayuM ke A keTalo ajJAna che. ene A pApa kahevAya e paNa khabara nathI. bhagavAne pote ene dIkSA ApI hatI. sthavirone bhagavAne kahyuM ke-'AvuM na vicAro, enI AzAtanA na karo ! hamaNAM thoDA vakhatamAM ja jANazo ke e koNa che !' atimuktakamAM koI jJAna nahotuM. eka ja bhAvanA hatI ke bhagavAna kahe che ke pApa na thAya mATe pApa na karavuM. pApa kone kahevAya e paNa hajI samajato nathI. atimuktaka Avyo eTale bhagavAne ene kahyuM ke 'atimuktaka, teM pApa karyuM.' atimuktaka tarata coMkayo. bhagavAna pApa kahe che mATe pApa thayuM e nakkI ema mAnI prAyazcitta mAge che. bhagavAna iriyAvahI paDikkamavAnuM kahe che. atimuktaka vicAre che ke 'bhagavAna kahe che ke iriyAvahIthI pApa dhovAya mATe evI iriyAvahI karuM, evI iriyAvahI karuM ke pApa dhovAI jAya. hajI e iriyAvahImAM ke egidiyA beiMdiyAmAM kAMI samajato nathI. bhagavAnanA vacana 52 zraddhA cheH vairAgyanI jaDa tyAM che. IriyAvahI paDikkamatAM e atimuktakane kevaLajJAna thayuM.. e Avyo evuM bhagavAne kahyuM hota ke-'tArAmAM jJAna nathI mATe pahelA gaNadhara jeTaluM jJAna meLavIne Ava !' to enI hAlata zI thAya ? gaNadhara bhagavaMto pahelAM - mithyAdaSTi hatA. bhagavAna pAse AvI tripadI pAmI aMtarmuhUrtamAM AkhI dvAdazaMgI race, eTaluM jJAna bIjA lAve kyAMthI ? vairAgyanI TIkA-TippaNa na karo chokarAMne nizALe bhaNyA pahelAM mokalAya ke bhaNyA pachI ? bApA kahe ke nizALe jaIza to gAdItakiye besavA maLaze, tyAre dIkaro bhaNavA taiyAra thAya. tamane nAnapaNathI mAbApe nizALe mokalyA to tame AvA banyA. nAnapaNamAM mAbApe pALIpoSI moTA karyA to Aje pAghaDI dupaTTo paherIne pharanArA zeThIA banyA. e ja rIte zarUAtanA virAgIne poSAya, ene uttejana apAya to ja e AgaLa vadhe ne ? dharmI tarIke vairAgyane poSavAnI tamArI pharaja che.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 60 - vairAgyanI TIkA-TippaNa na karo. zrI saMghane nagaranI upamA ApI-e nagara zuM kare ? vairAgyane, virAgIne, dharmIne Azraya Ape. cakranI upamA ApI-e cakra zuM kare ? dharmInuM rakSaNa kare. rathanI upamA ApI- e ratha zuM kare ? A badhuM ApaNe varNavI gayA e yAda che ne ? koI vairAgya pAmelo paDe to gabharAvuM nahi. bane to sthira karavo. jagatamAM jeTalI nisaraNI che te caDavA mATe banI che. paNa bhAgye ja koI evI nisaraNI haze ke jenA parathI koI paDyuM na hoya. chatAM have nisaraNI karavI ja nahi, kAraNa ke loka paDI jAya che evo kAyado karyo ? nA. kAraNa paDyA kharA paNa caDanArA keTalA ? ' saMsAranI Asakti chUTatI nathI ane mokSa joIe to saMsAramAM samyakta to jALavavuM joIe ne ? e samyaktva jALavavA mATe zaMkAdi-koSono parihAra karavo paDaze. vairAgya majabUta banAvavo paDaze. zaMkAdi doSono parihAra karyA vinA ane vairAgyane puSTa karyA vinA samyakta jaLavAze nahi. have vairAgyane majabUta karavA zuM karavuM te have pachI... "
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 : bhaviSyano vicAra karo ! 61 vIra saM. 2457, vi. saM. 1980, mahA suda-15, guruvAra, tA. 13-2-1930. bhaviSyanI dRSTie saMsAranI asAratA : * laukika ane lokottara : nizcaya ane vyavahAra : * * samakitI dharma zA mATe kare ? * vIsamI sadImAM ahiMsAno punaruddhAra : - sAdhu, saMsArInA AdhAre jIve ? * saMsAranI bhIti-dharmanI prIti : * AvA pADozamAM na rahetA : AjJA kyAM ane konI levAnI : dayA konI khAvAnI ? * vAlIpaNuM konuM jhUMTavavuM joIe ? . * saMsAramAM kadI badhA samAna hoya ? * je baLa maLe tenAthI ja sAdhanA karI lo * jainakuLamAM janmelA naMgo che. * vairAgIne vimAsaNamAM mUkavAno menIyA : bhaviSyanI daSTie saMsAranI asAratA ? anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcakajI gaNivara zrI saMghanI stuti karI rahyA che. nagarAdi rUpakathI stavyA pachI have zrI saMghane merU sAthe sarakhAve che. zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpI vajaratnamaya pIThanI dRDhatA, rUDhatA, gADhatA ane avagADhatA viSe kahetAM zaMkAdi pAMceya doSonA parityAgathI e pIThamAM daDhatA Ave ema pharamAvI gayA. have rUDhatA mATe suvizuddha samyagdaSTinAM pariNAma kevAM hoya te kahe che. samaye samaye vizuddha banatI pariNAmanI utkaTa dhArAvALA prazasta adhyavasAyo vinA samyaktamAM daDhatA AvatI nathI. tattvazraddhAthI pavitra thayelAmAM zuM joIe, te mATe pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 862 che ke-e AtmA bhavodadhimAM na rame. rahevuM saMsAramAM ane enA raMge raMgAvuM nahi e kyAre bane ? zuddha tattvAnusArI dRSTithI saMsAra je svarUpe che, te svarUpe jue tyAre. jenI AMkhamAM kamaLo thato hoya, te dhoLI vastune paNa pILI dekhe. kamaLo maTI jAya eTale vastu jevI hoya tevI dekhe. e rIte jenI AMkhamAM gADha mithyAtvano roga hoya, te saMsArane jevo che, tevo joI zake nahi. mithyAtva jAya, samyaktva Ave, tattvazraddhALu bane, e AtmA zAstrAnusArI bhAvathI buddhirUpI cakSu dvArA saMsArane e je svarUpano che, te svarUpe jue-samyagdaSTi saMsAramAM na rame teno hetuM A che. jeo saMsAramAM. rame che, teo saMsAranA svarUpane joI zakyA nathI; kemake emanI dRSTi hajI mithyAtvathI bharelI che. e hajI zuddha banI nathI. e AtmAo zAstradaSTie saMsArane jotA nathI paNa potAnI dRSTie jue che. zAstra to kahe che ke vartamAnamAM dekhAtAM sukhanAM sAdhano upAdeya manAya to pariNAme du:khane ApanArAM che, mATe ceto ! paraMtu mithyASTi AtmA pariNAma tarapha AMkha mIMcI rAkhI vartamAnane ja jue che. e AtmAone sAhyabI jAya tyAre kadI saMsAra asAra lAge, paNa jyAM sudhI managamatuM khAvApIvA, paheravAoDhavA maLe tyAM sudhI emane saMsAranI asAratA bhAsatI nathI. zAstrakAroe saMsAranI asAratA varNavI che te bhaviSyanA pariNAmane uddezIne. vartamAnakALe badhA ja du:khI hoya evo kAyado nathI. manuSyamAM ane devamAM keTalAka sukhI paNa hoya, paNa te sukha vartamAnanuM che. jJAnIe pariNAmanA du:khanI ciMtAthI saMsAranI du:khamayatA varNavI che. bhaviSyanA pariNAmano vicAra na kare ane vartamAnanI dRSTie ja vicAre tene saMsAranI asAratA lAge ? cakravartI dIkSA le te vartamAnanA du:khanI ciMtAthI ? e cha khaMDanA mAlikano vartamAna kevo che ? cakravartI eTale parama puNyazALI. jenA zarIramAM eka paNa roga nahi, jenuM rAjya senAnA baLa upara nahi paNa potAnA bhujAbaLa upara nirbhara hoya, enuM puNya ane baLa evuM ke duzmana paNa enI AjJA mAnavA taiyAra, evA cakravartIne vartamAnamAM vAMdho zo che ? emane vartamAna dRSTie saMsArane du:khamaya batAvI vairAgya pedA karAvAya ? jJAnIe sadA mATe saMsAranI asAratA varNavI te bhAvi pariNAmanI dRSTie. vartamAnanI vAta karIe to duniyAmAM evA paNa che, ke je potAne phakta eka roTalo paNa maLe, thoDAmAM thoDuM paNa maLe, tyAM sudhI e saMsAranI asAratA mAnavA taiyAra nathI. paNa mAno ke e jIvo evA saMyogomAM kadAca saMsArane asAra mAMne paNa iMdro ane
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 853 - 21 : bhaviSyano vicAra karo!- 61 - 293 cakravartIo zA mATe mAne ? jo vartamAna dRSTie ja saMsAranI asAratA vicAravAnI hoya to e mAne ? cakravartIne cosaTha hajAra rANIo che ane teo cakravartIno paDyo bola jhIlanArI che, batrIsa hajAra mukuTabaddha rAjAo jenA caraNamAM jhUke che, jenI AMkhanuM popacuM UMcuM thatAM tamAma mukuTo tyAM name che, evA cakravartIne vartamAnamAM du:kha zuM ? jo ke AvAya cakravartIone nikAcita pApano udaya Ave, tyAre A bhavamAMya du:kha AvyA vinA rahetuM nathI. zrI sanatakamAra cakravartInI AkhIya kAyA mahArogathI gherAI gayelI. brahmadatta cakravartInI baMne AMkho eka pAmara manuSya phoDI nAMkhelI. AvA apavAdone bAda karatAM ema jarUra kahI zakAya ke manuSyalokanAM badhAMya sukho cakravartInA caraNomAM hoya che ane A lokanAM koI du:khono emane anubhava thato nathI. AvA cakravartIo vairAgya pAmIne saMsAra choDe, dIkSA le, te vartamAnathI kaMTALIne nahi, paraMtu A vartamAna sukhonI prApti ane bhogavaTAmAM baMdhAtAM pApothI bhaviSyamAM durgati na thAya e mATe indrAdi devo paNa sukhI nathI ema jJAnIo pharamAve che. te mukhyatve temanA vartamAnanI apekSAe nahi paNa bhaviSyanI apekSAe samajavAnuM che. duniyAnA jIvone saMsAra asAra nathI lAgato te vartamAna dRSTie, bhaviSya sAme AMkha mAMDe to saMsAra asAra lAgyA vinA na rahe. vartamAna sukhamAM mUMjhAI bhaviSyanI duHkharUpa sthiti na jovI e ja mithyAtva. sabhA: 'duHkhamaya zI rIte ?' moha nAmanA pApanA udaya vinA saMsAranuM sukha majethI bhogavAtuM nathI ane A jagatamAM je kAMI pApa thaI rahyAM che, te badhAMnuM mULa saMsAranA sukhano rAga che. e rAMgathI karelI pravRttithI sukha maLe ke na maLe paNa pApa to baMdhAyA vinA na ja rahe. ane e pApanuM pariNAma du:khamAM AvavAnuM temAM zaMkA ja zI ? paNa bilADo dUdhamAM dRSTi rAkhI tyAM moM ghAle che, tyAre ene pAchaLanI DAMga dekhAtI nathI. dUdha joIne e malakAya che, paNa ene e vicAra nathI Avato ke jeNe dUdhano pyAlo mUkyo haze, tenI AMkho nahi hoya ? A bilADAnuM dRSTAMta badhA Ape, paNa pAchA pote kevA te na jue. dRSTi zuddha bane, samyakatva Ave, zAstradRSTie vicArAya, to jarUra saMsAra jevo che, tevo ja dekhAya. mANasa buddhihIna nathI. badhuM jovAnI zaktivALo che, paNa enI AMtaracakSuno mithyAtvarUpI roga javo joIe. agara manda thavo joIe. pachI A baMgalA, bagIcA, sAhyabInI pAchaLa zuM che, e ene barAbara dekhAya. saMsAra
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 - - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 864 jevo che tevo joI zake che. mATe zuddha samyagdaSTi AtmA bhavodadhimAM na rame. jeo rame che, teo saMsArane jevo che, tevo joI zakyA nathI. saMsAramAM jeo viSaya kaSAyamAM rAcatA hoya teo saMsAranA svarUpane samajyA ja nathI. - Aje to A ja moTI vimAsaNa che. kahe che ke samyagdaSTi thaIe mATe saMsAramAM amArAthI moja thAya ja nahi e kevuM ? zuM samyagdaSTie kAMI guno karyo che ! enAthI saMsAramAM ramAya ja nahi ? zAstra kahe che ke samyagdaSTi tarIkenI UMcAmAM UMcI chApa ema ne ema na maLe. samyagdaSTi tarIke oLakhAvuM ane saMsAramAM majA karavI e be vAtano meLa kema maLe ? ghaNA kahe che ke-"AvuM to koI nahotuM kahetuM. A to badhuM navuM kahe che." paNa huM kahuM chuM, ke-"AmAM kAMI navuM nathI. zAstramAM je che, te ja kahuM chuM. zAstranAM pAnAM mArA hAthamAM che. koI pUche to kahejo ke "zAstravArtA samuccaya'mAM A vAta che ane AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pote ja pharamAve che ke samyagdaSTi AtmA bhavodadhimAM na rame-' AcArya zrI haribhadrasUri mahArAjAno Azraya lenArAthI saMsAranAM vakhANa na thAya. Aje to kahe che ke "amane samyagdaSTi banAvo ane marajI mujaba jIvavA gho,' paNa e cAle ? AjanA lokonI bhAvanA judI che. e kahe che ke-"puNyayoge maLyuM to bhogavIe kema nahi ? maLeluM mUkIe ane pharI na maLe to ? samyaktanI kasoTI ahIM ja che. je mUkavAnuM kahe che tenAthI anaMtagaNuM sAruM na maLavAnuM hota to A mUkavAnuM kaheta ja nahi, evA A upakArI che. A karuNAnidhi tamane daridrI ke du:khI banAvavA nathI icchatA. jevA cho tenAthI keTalAya guNA sArA ane sAcA sukhI jovA e icche che. zrI tIrthaMkaradeva para vizvAsa jAgavo joIe. e paramAtmA ApaNuM bagADe ke sudhAre ? zaMkA kakSAdi doSa ahIM ja thAya che. mUkIe to pAchuM kyAre maLe ! maLe ke nahi ! e ciMtAmAM paDelo vastu hitakara ke ahitakara tene vicArI zakato nathI. laukika ane lokottara : jainazAsana mahAna che. enuM tattvajJAna ghaNuM gahana ane UMDuM che. koI puNyavAnane e maLe ane koI puNyavAna ja ene samajIne sAcavI zake. A zAsana lokottara, enA praNetA lokottara ane enA siddhAMto paNa lokottara. A lokanI tuccha vAtono meLa enI sAthe zI rIte maLe ? loka mAge che duniyAnuM sukha, je nAzavaMta ane duHkhanuM mULa che. A zAsana vAta kare che
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 855 - 21 : bhaviSyano vicAra karo ! - 61 295 AtmAnA sukhanI, je zAzvata ane saMpUrNa che. loka zarIranA ArogyanI vAta kare che jyAre A zAstro AtmAnA ArogyanI vAta kare che. zAstra kahe che ke zarIra saDe enI ciMtA na karo kemake eno svabhAva ja evo che. e aMte nAza pAmavAnuM ja che. AtmAmAM bagADo na thAya enI ciMtA jarUra rAkho. e ciMtA nahi rAkho to bhAre nukasAna thaI jaze, bhaviSya bagaDI jaze ane durgatinI paraMparA UbhI thaI jaze. DaoNkTaranI davAo khAvA chatAM Aje ghaNA mare che. tema chatAM mAMdA paDo eTale DaoNkTara pAse ja doDo cho ne ? davA levAnuM bhUlatA nathI ne ? DaoNkTaranI davA letAM pahelAM gAmane bheLuM karo cho ? DaoNkTara ATha divasa paDI rahevAnuM kahe to badhAnI saMmati levA jAo cho ? sabhA: 'tyAM vizvAsa che." to e rIte AtmAno roga amuka davAthI maTavAnI khAtarI thAya to badhAne pUchavA javAnI jarUra kharI ? A sAdhupaNuM e AtmAnI davA che. vizvAsa bese ke AnAthI phAyado thaze to koIne pUchavA na jatA. jenI samaja ochI hoya ne na rUce te na svIkAre paNa jene rUce te to svIkAre ne ? Aje dIkSA levI hoya teNe saMgha bheLo karI pUchavuM joIe evo TharAva karavAnI vAto karanArAne mAre pUchavuM che ke bImAre auSadha karAvavA mATe pahelAM gAma bheLuM karI badhAne pUchavuM evo TharAva karavo che ? evI pharaja pADavI che ? nizcaya ane vyavahAra : ahIM eka bhAIe UbhA thaI vyavahAra-nizcayanI vAta karI jaNAvyuM ke nizcayavALAM davA na khAya. vagere... vaLI AgaLa keTalAka bahAranA doharA bolI lAMbu lekTara calAvavA mAMDyuM eTale pUjyazrIe tenA javAbamAM jaNAvyuM ke-] bhagavAna zrI mahAvIre kevaLajJAna thayA pachI paNa davA khAdhI che e jANo cho ? nizcayavyavahAranuM svarUpa samajo cho ? enI gaMdha paNa tamane nathI, evuM tamArA bolavA uparathI jaNAI Ave che. bahAranI uktio lAvI jainazAsananA nAme vAta karavI e na cAle. jainazAsana vyavahAra ane nizcaya ubhayathI cAle che ane ubhayanuM rakSaka che. samajo ke A lekacara haoNla nathI-ahIM sIdhA prazno karavAnI chUTa che. paNa prazna karavAnI rIta zIkhavI jarUrI chekaho, nizcayanayanuM samyakta kayA guNaThANe ? cothA, pAMcamA, chaThThA guNaThANAvALA badhA mukhyatayA vyavahAranayanA ArAdhaka che. nizcayanayanuM sAtame guNaThANe Ave-cothe guNaThANe zreNika mahArAjA jevA avirata
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 299 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 samyagdaSTi, pAMcame guNaThANe AnaMda zrAvaka jevA sarvaviratidhara sAdhu, e badhA vyavahAranA samakitI che. nizcayanuM lakSya emanuM jarUra hoya, paraMtu nizcayanayanuM samyakta ane cAritra juduM che. A badho viveka na Ave tyAM sudhI jainazAsana nahi samajAya-eka vAta dhyAnamAM rAkho ke ahIM zAstra vaMcAya che, gappAM nathI marAtAM. na samajAya tyAM prazna jarUra karo paNa DahoLavAno prayatna na karo-A bhAI, saMbaMdha - vagaranuM ghaNuM bolI gayA mATe ATalo khulAso karavo paDe che. have Avo ApaNI mULa vAta upara. samakitI dharma zA mATe kare ? samyakta pIThane daDha banAvavA jema zaMkAdi pAMca doSano tyAga karavo joIe tema ene rUDha banAvavA pratisamaye vizuddha banatI pariNAmanI dhArAvALA uttama adhyavasAyomAM AtmA cAlu ramato rahevo joIe. Avo AtmA saMsAramAM rame ? jenAmAM tattvaruci pragaTI, bhagavAnazrI mahAvIradevanuM tattvajJAna gamyuM, nava tattvo jANyAM ane rUo, e eka paNa tattvamAM jene zaMkA nathI e AtmA kevo hoya ? pU.A.zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA eka ja vacanamAM kahe che ke-e AtmA bhavodadhimAM rame nahi. jene jJAnIno mArga rUo, te saMsAramAM rame kaI rIte ? ramavAmAM ane rahevAmAM bheda che. rahevuM paDe to samyagdaSTi rahe kharo paNa rame nahi. A cothA guNaThANAnI vAta che. e kema na rame ? kAraNa ke e saMsAra jevo che, tevo joI zake che. mATe pahelAM e rIte joI zakato na hato mATe ramato hato; have joI zake che mATe nathI ramato. kamaLo gayA pachI dhoLuM paNa pILuM dekhavAnI dazA palaTAI gaI, eTale have dhoLuM e dhoLuM ja dekhAya - tattvanI ruci thAya, tattvanI zraddhArUpa samyagdarzana Ave, mithyAtvarUpa roga jAya tyAre saMsAra che tevo dekhAya; tyAM sudhI na dekhAya. vartamAnanI dRSTie ke dekhItI rIte saMsAra du:khamaya che, e vAta cakravartI ke iMdrane na bese kemake emane mATe duHkhamaya nathI. paraMtu jJAnI je dRSTithI du:khamaya kahe che te ja dRSTi cakravartI tathA iMdronI che, mATe mAne che. mithyAtva roga jAya tyAre e dRSTi Ave. e roga hoya tyAM sudhI sukhane mATe dharma karanAra paNa koI judA sukhane mATe e dharma kare che. je sukhane mATe e dharma kare che, te sukhane pAchA jJAnIo du:kha kahe che. samyagdaSTi dharma zA mATe kare ? mokSa mATe, bIjA kazA mATe nahi ne? nahi to to pacIsaso levA mATe pacIsanuM dAna kare e dharma che ?
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 887 - 21 : bhaviSyano vicAra karo !- 61 - - 297 jJAnIe ene samyapha koTimAM na mUkyo; kAraNa ke emAM malInatA che, mithyAtva bhaLeluM che. - saMsAranI asAratA samajavA mATe sAcI daSTi joIe ? keTalAka AtmAonI apekSAe jema saMsAranI asAratA vartamAna dRSTie siddha che, tema amuka sukhI AtmAo mATe bhaviSyanI dRSTie te siddha che. bhaviSyanI dRSTinI pradhAnatA che, mATe to cha khaMDanA mAliko mukuTa utArI cAlI nIkaLyA ane bhikSakadharma svIkAryo-iMdro paNa emanA caraNomAM namyA ane kahyuM ke "tame jJAnI; ame tevA nahi." iMdrone avadhijJAna hoya ane muni thayelAne na paNa hoya, chatAM avadhijJAnI iMdra avadhijJAna vinAnA muninA caraNamAM name ke nahi ? zAthI ? jJAnanuM phaLa munie meLavyuM mATe. jJAnastha praviratiH 1 iMdra pote jJAnI kharA paNa phaLahIna. eTalA mATe to anuttaravimAnavAsI devone paNa cothe guNasthAnake mAnyA. e devonuM avadhijJAna teja, emanA kaSAyo maMda, viSayanI Asakti nahi, vikAro emanAthI dUra, zAstra emane vItarAga prAyaH jaNAvyA, chatAM emane cothe guNasthAnake kahyA che ane munine chaThThA guNasthAnake kahyA enuM kAraNa ? munimAM jJAnanuM phaLa AvyuM mATe. phaLanI prApti thayA bAda pelA jJAnane vikasAvatAM vAra na lAge. deva avadhijJAnI asaMkhyAta kALa e jJAnamAM rahe chatAM kadI kevaLajJAna na pAme; jyAre aSTapravacana mAtAnA pAlaka muni avadhijJAna pAmyA vinA paNa kevaLajJAna pAme. * koI kahe ke meM ATalAM pustako vAMcyAM eTale vastunuM jJAna thayuM. zAstra nA pADe che. zAstra kahe che ke jJAna sAthe pariNAma joIe. samakitI, dezavirati, sarvaviratinAM pariNAmo mATe judI judI yogyatAnI niyata zarato che. "huM to pahelAM hatuM evo ja sadAye rahIza' evuM samyagdaSTi kahe e cAle ? jene samyakta prApta thAya e pApathI na kaMpe ? e pApane pApa na mAne ? e rasapUrvaka pApa kare ? kaMdI-karavuM paDe. ne kare to bane teTaluM ochuM ane kaMpapUrvaka ja kare ne ? mATe to kahyuM ke-gosi dor3a vaMtho | samakitIne baMdha alpa hoya. AjanI dazA judI che. Aje to du:khane paNa saMsAranI asAratA manAvavI muzkela che. TukaDo paNa maLavAnAM ThekANAM nahi chatAM saMsArane to sAro ja mAne. chatAM mAnIe ke duniyAnA duHkhI AtmAo kadI vartamAna dRSTie saMsArane asAra kahe paNa iMdro, rAjA, mahArAjA, dhannA, zAlibhadra jevAne saMsAranI asAratA kaI dRSTie samajAvAya ? ApaNI vAta javA dyo. emanI apekSAe to AjanA loko kaMgALa che. AjanI riddhi-siddhi ke baMgalA bagIcAmAM kAMI
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 mAla nathI-pUrvanA keTalAka puNyavAnonuM to puNya evuM hatuM ke AMkhanuM popacuM UMcuM kare ne pahADa tUTI paDe. upAdhyAyajI mahArAjAe lakhyuM che keyessaaN bhrUbhaMgamAtreNa, bhajyante parvatA api / 868 "jemanI bhrakuTi UMcI thatAM parvato paNa tUTI paDe." AvAone saMsAranI asAratA kaI rIte samajAvavI ? paNa jJAnIoe emane evI rIte saMsAranI asAratA samajAvI ke evI paNa sAhyabI tajIne e bhikSuka banyA; ane evA tyAgI banyA, evA nizcala rahyA ke'game tevA saMyogomAM bhagavAnanA mArgathI jarA paNa casyA ke khasyA nahi. zrI zAlibhadrane sAmAnya rIte kahevAmAM Ave ke saMsAra du:khamaya che to e kahI zake ke 'zuM du:kha che ?' roja navANuM peTIo Utare che. devatAI bhojana karuM chuM. devatAI vastro ne alaMkAro paheruM chuM. AjanuM pahereluM kAle kADhIne pheMkI dauM. chuM. sAtamA mALethI nIce Utarato nathI. mAtA paNa evI maLIM che ke mane mahAlavA de che. batrIse patnIo evI maLI che ke je mArI icchA ja joyA kare che ane e pramANe varte che. TADha-taDakAnI mane khabara nathI.' ...AvuM AvuM e kahI zake ne ? paNa e jainazAsana pAmyA hatA. emanI dRSTi samyaktvane kAraNe nirmaLa banI hatI. eTale emane 'svAmI' zabda sAMbhaLI vairAgya thayo, Aje 'svAmI' zabda keTalIvAra saMbhaLAya che ? chatAM vairAgya thAya che ? kaho ke jainazAsana hajI sparyuM nathI. jyAre zreNika rAjA. AvyA, mAtAe zAlibhadrane jaNAvyuM ke 'ApaNA rAjA, magadhanA mAlika ApaNA AMgaNe AvyA che. ApaNe tenI prajA chIe. emano satkAra karavAnI ApaNI pharaja che.' tarata zAlibhadrane thayuM ke 'jJAnIo saMsAranI asAratA varNave che te sAcI che.' AvA sukhIne AvI bhAvanA zAthI ? dRSTi samyaktvathI nirmaLa banI hatI mATe ne ? vartamAnanI sAthe ja bhaviSyanAM pariNAma tarapha dRSTi hatI mATe ne ? tamArI dRSTi nirmaLa banI nathI, malinatAnA kAraNe pariNAma joI zakatI nathI mATe tamane saMsAranI asAratA samajAtI nathI. baLa zA mATe mAMgo cho ? Aje to kahe che ke 'maLeluM zuM kAma choDAvo cho ?' evA jIvo maLelAmAM moja mAne che. joI joIne rAjI thAya che. malakAya che. mahAle che. saMyogamAM AnaMda anubhave che. viyogathI mUMjhAya che. A badhAMnuM kAraNa ? mAtra vartamAna tarapha dRSTi che mATe. e dRSTi jo pariNAma tarapha jAya to Aje dazA palaTAya.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 859 21 : bhaviSyano vicAra karo !- $1. 299 bhagavAna zrI mahAvIradevanI chadmasthakALamAM vartamAna sthiti kevI hatI ? emane pharatAM pharatAM govALIo mArI jAya ? teo AMkha kADhe to govALIo to zuM iMdra paNa pAse AvI zake ? chatAM bhagavAne baLano upayoga karyo ? jaMgalI jAnavaro paNa bhagavAnane mArI jatAM, e paNa emaNe sahana karyuM. anaMta baLanA dhaNI hatA, chatAM "koNa cho ? AvI jAo" ema na kahyuM. sudharmA iMdra sevAmAM rahevA AjJA mAgI tyAre bhagavAne kahyuM ke-tIrthakaro potAnA baLe ja kevaLajJAna upArje che, koInI sahAyathI nahi. baLathI eTale bIjAne mArIne nahi, mukko batAvIne nahi. baLa kyAM kharcavAnuM ? bhaviSyanI sAdhanA tarapha dRSTi rAkhI, game tevI ApattimAM paNa tyAMthI aMzamAtra nahi khasavAmAM e baLa kharcAyuM-koIne mArI haThAvavAmAM ke koInI sAme AMkho kADhavAmAM e baLa nathI kharcAyuM paNa dhyeyathI calAyamAna na thavAmAM e baLa kharcAyuM tyAre kevaLajJAna maLyuM. tamane Aje e baLa maLe to kaI bhAvanA jAge ? koInuM rAjya paDAvI levAnI ke koI bIjI ? AjanI prajA baLa zA mATe mAge che e kaho! tame dhyeya nakkI karo to huM paNa emAM saMmatti ApuM. paraMtu nAma bIjuM, dhyeya bIjuM, bhAvanA bIjI, e badhuM yogya che ? baLa mAgI mAgIne, meLavI meLavIne keTalAye sAtamIe gayA. bhagavAna mahAvIranA vizvabhUtinA bhavanI vAta jANo cho ne ? e bhavamAM bhagavAnano AtmA yuvarAjano putra hato. te vakhate tyAM niyama evo hato ke rAjakuTuMbano koIpaNa kumAra kriIDA arthe amuka udyAnamAM jaIne rahyo hoya to tyAM khuda rAjakumArathI ke rAjAthI paNa ene kADhIne jaI zakAya nahi. vizvabhUti eka vakhata tyAM kriIDArthe gayo hato. rAjAno putra vizAkhAnaMdI bahAra Ubho hato. vizvabhUti kyAre bahAra nIkaLe tenI rAha joto hato. A badhuM rANInI dAsIoe joyuM. mahArANIne vAta karI. mahArANIne IrSyA jAgI. potAnA putrane aMdara mokalavA rAjAne kahyuM. rAjAe kahyuM ke rAjyano niyama che, tethI e yuvarAja putra tyAM hoya tyAM ApaNA kumArane mokalAya nahi. yuvarAjaputra e paNa ApaNe je bALaka che. paNa rANI mAne ? rAjA rANIne AdhIna thayo. prasaMge upasthita karI yuvarAjaputrane bahAra kAme mokalyo eTale rAjakumAra udyAnamAM pahoMcI gayo. pelo jyAre pAcho Avyo ane udyAnamAM praveza karavA gayo tyAre paheragIre aTakAvyo ane kumAra aMdara hovAnuM jaNAvyuM. yuvarAjaputrane badho prapaMca samajAI gayo. gusso AvI gayo paNa hRdayamAM pitRbhakti hatI tethI khAmozI rAkhI. pitAnA bhAI paNa pitA ja gaNAya ne ? pelA kumAranA mANasone batAvavA koThAnA jhADa upara eka muThThI mArI badhAM
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 koThAnAM phaLa nIce pADyAM ane kahyuM ke 'dhAruM to A ja rIte tamArA badhAnAM mAthAM bhoMya bhegAM karuM-paNa hRdayamAM rahelI pitRbhakti ema karatAM aTakAve che-' pachI to tyAM ene vairAgya jAgyo. dIkSA dIdhI. tapasvI banyA. mAsakSamaNAdi ghora tapa karI zarI2 kRza karI nAkhyuM. 300 870 eka vakhata mAsakSamaNAnA pA2Ne mathurAnagarImAM gocarIe nIkaLyA. tyAM te vakhate prasaMgavazAt vizAkhAnaMdI paNa Avelo hato. tapasvI munine mArgamAM eka gAye pADI nAkhyA. e joI vizAkhAnaMdI hasyo ane munine hyuM ke kyAM gayuM te baLa ke jyAre eka muThThI mArI badhAM koThAMnAM phaLa pADyAM hatAM ? munithI A hAMsI sahana na thaI. pelI gAyane zIMgaDAMthI pakaDI goLa goLa bhamAvI AkAzamAM uchALIne nIce paDatAM jhIlI lIdhI ane potAnuM baLa batAMvI ApyuM. tyAM te vakhate janmAMtaramAM baLavAna thavAnuM niyANuM karyuM. baLa maLyuM. vAsudeva thayA ane tyAMthI marIne sAtamI narake gayA. kaho ! tamAre baLavAna zA mATe thavuM che ? pariNAma juo ! karmasattA pAse popAbAInuM rAjya nathI cAlatuM. ATalI cakoruM gavarnamenTa pAsethI kadAca guno ka2nA2 chUTI zake, pakaDAyA pachI kuzaLa dhArAzAstrInI dalIlothI guno karyA chatAM chUTe paNa karmasattAnA sAmrAjyamAM e nahi bane. DoLa, damAma, ADaMbara choDI sIdhA banavAnI jarU2 che. paisA mATe bahu udhamAta na karo ! thoDAghaNA svArtha mATe AtmAnuM satyAnAza na vALo ! dRSTi phare tyAMre ja saMsAranI asAratA samajAya. dRSTi phe2vavAnuM zikSaNa pracalita na thAya tyAM sudhI jainatva Avaze nahi ane Takaze paNa nahi. jaina jAtimAM janmavA mAtrathI jainatva AvatuM nathI, tema anya jAtimAM janmavA chatAM dhAMdhala karavAthI paNa AvatuM nathI. vIsamI sadImAM ahiMsAno punaruddhAra ? AjanA keTalAka kahe che ke vartamAnakALamAM ahiMsAno uddhAra thaI rahyo che. bhagavAna mahAvIradevanI ahiMsAno punaruddhAra A vIsamI sadImAM thAya che, e vAta kharI che ? e ahiMsA A sadImAM AgaLa vadhI ke pAchaLa paDI ? e vAta sAcI ke-bhagavAna zrI mahAvIra devanA jamAnAmAM ane temanI hayAtImAM ahiMsAno upayoga duniyAdArInAM sAdhanomAM nahoto thato; jyAre A vIsamI sadImAM duniyAnA svArtha mATe 'ahiMsA' zabdano upayoga thAya che, thavA lAgyo che. sabhA : "ahiMsA' zabdano ?' -hA. artha dUra che, ghaNo dUra che. bhagavAna zrI mahAvIradevanI ahiMsAno
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 : bhaviSyano vicAra karo ! - 61 A vIsamI sadInA ajJAnIoe uddhAra karyo ema ? emane pUcho ke ahiMsA eTale zuM ? enA javAbamAM mAthAM eTalA mata sAMbhaLavA maLaze. koI eka vyAkhyA bAMdhe tyAre bIjo bIjI bAMdhe. ahiMsA eTale zuM ? ahiMsAno pAyo zuM ? ahiMsA zA mATe ? e badhuM pUcho to koI sa2kho javAba nahi maLe. zAstra kahe che ke jene avyAbAdha pada joIe teNe potAnuM jIvana avyAbAdha banAvavuM paDe. vyAbAdhA eTale pIDA. jenAthI koIne pIDA na thAya e rIte jIvana jIvavuM tenuM nAma avyAbAdha jIvana kahevAya. evuM jIvana jIvavAthI avyAbAdha pada eTale mokSapada maLe. avyAbAdha jIvana e ja sAcuM ahiMsaka jIvana. sAdhu saMsArInA AdhAre jIve ? 871 301 badhI vastu be rIte bane che. nIti dharma mATe paNa paLAya che ane svArtha mATe paNa paLAya che. daza prakArano yatidharma mokSa mATe paLAya che tema saMsAranI sAdhanA mATe paNa paLAya che. muni paNa kSamA pALe tema saMsArI paNa kSamA pALe. muni mukti mATe jyAre saMsArI svArtha mATe kSamA dhAre. saMsArI jue ke polIsa AvI ghodo mAryo, kSamA nahIM rAkhIe to bIjA be paDaze ke tarata kSamA Ave. e ja saMsArI sAdhu pAse Ave ane upadezamAM sAdhu kAMIka kaDaka kahe to tarata AMkha lAla thAya, te vakhate kyAM gaI kSamA ? sAdhu mATe to emanI mAnyatA evI ke 'e amArA para jIve che.' huM kahuM chuM ke je sAdhu tamArA para jIve e sAdhu nathI; paNa veSadhArI che. zrAvaka zuM sAdhunA mAlika kahevAya ? nA. tame ema kaho ke sAdhu prabhumArganA anuyAyI che ane ame paNa prabhumArganA anuyAyI chIe eTale ame prabhumArganA saMyamane dharanArA sAdhuonA sahAyaka chIe. A rIte sahAya karanArA tame sAdhu para upakAra nathI karatA paNa zramaNopAsaka tarIkenuM tamAruM kartavya bajAvo cho. jo upakAra mAnIne tame e sahAya karatA ho to e baMdha karajo; kAraNa ke upakAra karIe chIe ema mAnIne sAdhune AhAra, pANI, vasati Adi devAM e bhakti nathI paNa AzAtanA che. vaLI evuM paNa na bolatA ke 'amArAM annapANI khAya che ne amArAM chokarAM kema laI jAya ?' hakIkatamAM guru tarIke tame bolAvyA tyArathI mAlikI emanI thaI cUkI che. tamArAM chokarAMne ame ahIM nathI lAvI zakatA eTalI amArI kacAza ne tamAro pApodaya. tamAro puNyodaya hota ne amArAmAM kauvata hota to tamArAM chokarAMne ame ahIM lAvyA vagara na raheta. amArAmAM vairAgya pamADavAnI zakti hoya ane tame puNyazALI ho to
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 302 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 82 tamArA gharamAMthI koI sAdhu thAya emAM Azcarya che ? "amArAM AhAra pANI le ne amArAM ja chokarAM upADI jAya ?' e prazna ja asthAne che. jyArathI guru mAnyA tyArathI badho haka thaI cUkyo ja che. jyArathI emanI sevA bhakti svIkArI tyArathI tamArA gharamAM saMyamanI suvAsa na hoya ema manAya ? vidhi samajo ! lenAra muni ane denAra gRhastha, to paNa munine bolAvavA gRhastha jAya, pAcho mUkavA paNa jAya; kadI vagara bolAvya muni AvI caDyo hoya to gharanAM badhAM kAma mUkI muni pAse Ave, hAtha joDe, AnaMda pAme, vahorAve ane kahe keAje mAro zubhodaya, mArA mananA manoratha phaLyA !' e manoratha kayA ? dharmI banavuM hoya to A badhuM jANavuM paDaze. bahAranI saphAI mATe badhAM sAdhano vasAvo paNa AtmAnI saphAI mATe kAMI nahi, e cAle ?' saMsAranI bhIti-dharmanI prItiH jeTalA pramANamAM saMsAranI bhIti teTalA pramANamAM dharmanI prIti zrI jinezvaradeve paNa kahyuM ke-saMsAramAM bhaTakI bhaTakIne thAkyo. A vAta sAMbhaLI che ne ? AjanA keTalAka to kahe che ke-"saMsArathI Dare te bAyalA-pApa pApa karIne DaratA rahe te bAyalA. saMsAranAM kAma, saMsAranA raMgarAga mojathI kare e bahAdura." A vyAkhyA AjanA bahAduronI che. paNa A vyAkhyAthI to tamArI bahAdurIno ilakAba cora lUMTArA lUMTI jaze-dhoLe divase tamArI tijorI phADe ke strIone upADI jAya e bahAdura kharA ne ? pApathI na Dare e bahAdura kaho to e nyAye AvAne bahAdura kahevA paDaze.' saMsArathI dharmI Dare te enI nirmAlyatA ke sattvazAlitAM ? baMgalAmAM pesatAM dhruje e nirmAlya ane dhaDAdhaDa pagathiyAM caDe e bahAdura ema ? bahAdura ane bAyalAnI kharakha karatAM zIkho ! jo pApathI DaravAnuM nahi to duniyAmAM DaravAnuM zAthI ? AvA pADozamAM na rahetA : eka bALaka game tevA unmArge jAya tyAM koI kazuM na bole, pADozI paNa kAMI na kahe, rAte eka vAge Ave, koInuM ghara bagADIne Ave, bApa paNa kahe ke-chokaro nApAka pAkyo' toye pADozI kahe ke "hoya ! saMsAra che, chokarAM che, juvAniyA che, ema ja cAle. ApaNe paNa e vaye kevA hatA ?' AvuM AvuM kahI bacAva kare paNa e ja pADozIne samAcAra maLe ke "chokaro rAtre sAdhunA upAzraya gayo hato" to aradhI rAtre kamADa ThokI jagADe ane kahe ke-dhyAna rAkha ! tAro chokaro sAdhu pAse che. huM joIne Avyo. ceta ! nahi to vAta bagaDI jaze. jo
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88. 21 : bhaviSyano vicAra karo ! - 61 303 e ja chokaro rAtre nATaka caTaka jovA jato hoya to e pADozI ene pAcho na vALe. AvA pADozamAM vasatA nahi. AvA pADozIo to hitazatruo che-sAdhu pAse jAya to satyAnAza thaI jAya ane nATakaceTaka sinemAthI gharano uddhAra thAya ema ? ' AjJA kyAM ane konI levAnI ? keTalA jIvo akALe maryA ? pApAcaraNathI, vyasanothI, khoTI kuTevothI keTalA pAyamAla thayA ? emanA uddhAra mATe koI saMsthA khUlI ? nA. paNa koI sAdhu na thAya enI takedArI rAkhavA mATe upakArIo ! saMsthA kholavAnI vAto kare che. A kevA prakAranI mati ? koI pApanAM kAryo kare tyAM e kahe ke-"svataMtratAno jamAno che. koIne aTakAvAya nahi. saune potAnI marajI pramANe karavAno hakka che' koI DaoNkTara thAya, koI vakIla thAya ke koI bhIkha mAge ene na rokAya paNa koI dharma karavA taiyAra thAya to kahe ke-"Ubho rahe ! amArI AjJA lIdhI ?' chokaro corI kare, polIsa pakaDe, cha mahinAnI sajA thAya to mA-bApa paNa kahe ke-"kajAta pAkyo !" pachI jelamAM khabara kADhavA paNa na jAya. paraMtu e chokarAne jelamAM paNa sabuddhi jAge ane vicAre ke "meM kuchaMde caDI khoTuM kAma karI nAMkhyuM, jiMdagI barabAda karI paNa ahIMthI chUTIne sadgurunA zaraNe jAuM," jelamAMthI chUTI cAra dADA pachI tyAgI thavAnI vAta kare tyAre badhA bhegA maLI rokavA taiyAra thaI jAya. te vakhate pelo paNa kahI zake ke- jelamAM gayo tyAre badhAM kyAM bhAgI gayA hatA ? e ja rIte koI mAMdI paDyo hoya tyAre khabara pUchavA paNa nahi janArA, bhUkhyo ke tarasyo marato hoya tyAre saMbhALa paNa nahi lenArA, bhAgyayoge e dIkSA levA taiyAra thAya tyAre doDAdoDa karI mUke, ADA paDe ane kahe ke "amArI AjJA lIdhI ?' e vakhate saMghapati ane nagarazeTha paNa doDI Ave-jaina saMgha A kAma kare ? zrI saMgha kayAM kAma kare ane kayAM na kare, e nakkI karo. dayA konI khAvAnI ? zrI saMgha dayALu jarUra hoya. paNa dayA konI karavAnI ? saMsArathI nIkaLanAranI ke saMsAranA kIcaDamAM phaselAnI ? vyasanothI chUTanAranI ke vyasanI bananAranI ? pApathI chUTanAranI ke pApa karanAranI ? dukAna para besI sAcAMkhoTAM karanAranI ke e badhI jaMjALa choDanAranI ? hiMsA, jUTha, corI,
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 - saMgha svarUpe darzana bhAga-2 , 874 prapaMca, anAcAra Adi karanAranI ke e badhuM tajanAranI ? tuccha vastuo mATe jhaghaDanAranI ke milakata mAtrano tyAga karI janAranI ? aDhAra pApasthAnaka sevanAranI ke tene tajanAranI ? dayA konI, e nakkI karo. dayAnA bhAvane samajo ? dasa varasanuM bALaka anIti, jUTha, prapaMca AdithI bharelA jIvana vyavahAramAM praveza kare e sAruM ke e badhAMno tyAga kare e sAruM ? vAlIpaNuM konuM jhUMTavavuM joIe ! AjanA loko kahe che ke jeno bApa bALakane saMyama apAvaze enuM vAlIpaNuM jhUMTavI laIzuM." aDhAra pApasthAnakathI bacAvanAranuM vAlIpaNuM jhUMTavI levA mAge che. ame jo nyAyanI rIte emanI jema vartIe to emAMnA ekane emanA bALakanA vAlI ke bApa tarIke rahevA na daIe. ApaNA loko sarakAra pAse barAbara rajUAta karatA nathI. rAjyane zuM joIe ?hiMsA,jUTha,corI, vyabhicAra ane kajiyA kaMkAsa joIe ? na ja joIe ne ? to pachI eno tyAga karAvanAranuM vAlIpaNuM jhUTavAya ? jeo bALakane janmathI jUThuM bolatAM zIkhave che, grAhakane UThAM bhaNAvI khissAM kAtaratAM zIkhave che, e badhI prapaMcakaLA zIkhavanAranuM vAlIpaNuM jhUMTavAvuM joIe ke e badhA durguNothI mukta karanAranuM ? Aje salAha ApavAno dhaMdho karanArA zI salAha Ape che ? kahe ke-be sAkSI UbhA kara "e vAta khoTI che' ema kahe to bacAva thaze. pelo kahe ke "vAta to khoTI nathI e badhA jANe che.' toye pelo salAha Ape ke pAMca-pacAsa kharcAne paNa sAkSI UbhA kara. A salAhathI pelo jUThuM bole. bIjAne bolAvarAve ane salAha ApanAra jUThAno pracAra kare-pelo gunegAra to gAMTha ja vALe ke guno karavAmAM vAMdho nahi, cAra sAkSI UbhA karavA ane phalANA bhAIne pacAsa rUpiyA phInA ApI devA eTale basa ! badhuM kAma patI jAya. have AvAnuM vAlIpaNuM jhUTavAya ke saMsArathI choDAvaDAve tenuM jhUTavAya ? sabhAH to to vakIla ja na rahe." nAma na gho-na rahe to kAma paNa zuM che ? guno karo ja nahi ke jethI emanI jarUra paDe. tame emanA AdhAre jIvo cho ke dharmanA AdhAre ? dharma jAya to badhuM jAya-kharI vAta e che ke dharmI dharmanA svarUpane samajyo ja nathI ane mATe ja pelAonI gADI cAle che. dharmI dharmane samaje to emanI gADI cAle nahi. to kaho ke saMsArathI Dare te bAyalo ? bhagavAna nemanAtha, mAtApitAne kahe che ke anAdikALathI saMsAramAM evo
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 875 - - 21 : bhaviSyano vicAra karo ! - 61 - 305 bhaTakyo ke koI sthAna bAkI rahyuM nathI. have to thAkI gayo chuM-mAtApitA jyAre nemanAtha bhagavAnane paraNavAnuM kahe che, tyAre bhagavAna A uttara Ape che. pote anaMta baLanA svAmI chatAM A rIte kahe che. mAtA-pitAnI prArthanA chatAM dIkaro A rIte kahe che, tyAre Ajano bApa dIkarA mATe kanyA zodhe tyAM dIkaro kahI de ke-zodhI laIza. tame vacce nahi AvatA." A AjanI maryAdA che. saMsAramAM kadI badhA samAna hoya ? vaLI Aje eka samAnatAno pavana phelAyo che. strI-puruSanI samAnatAnI vAta pachI karazuM paNa kahe che ke-be hAtha be paga vagere AkAre badhA sarakhA chatAM eka zeTha ane eka nokara kema ? paNa kudaratI je bheda che, te kaI rIte maTI javAno ? kahe ke-nAno toye zeTha e"zeTha.ane kahe ke-moTo toye nokara e nokara ! sukalakaDI toye zeTha ane alamasta toye nokara e nokara ! zeTha pAzera bhAra paNa na upADe ane pelo dasa maNa upADe toye nokara. AjanA kahe che ke "A bheda zA mATe ?" badhA sarakhAM joIe. mAno ke koI lakhapatie badhAne sarakhA banAvavA so so rUpiyA ApI dIdhA paNa badhA e sAcavaze enI khAtarI che ? kaMIka koTipati raMka banyA kaMIka raMka rAjA banyA e nathI sAMbhaLyuM ? tame jaina cho ne ? karma, puNya, pApa vagere mAno cho ke nahi ? puNya-pApa mAnanAro jaina samAja AvI vAhiyAta vAto kare ? badhAnI samAnatA lAvavI kyAMthI ? eka ja bApanA be dIkarA paNa samAna che ? nahi. eka kALo che, to eka goro che. ekanI nAsikA lAMbI, to ekanI beThI. eka meTrika pAsa thAya, to eka ThoTha rahe. A badho pheraphAra kema ? Aje zAbdika carcA bahu cAle che. mArI bhalAmaNa che ke e carcAmAM na paDatA. . . . . eka nAstika matane choDIne dareka Astika darzanakAro deva-guru-dharmane mAne che, ApaNo bheda enA svarUpamAM che. ApaNo sudhAro che ke deva to te ja kahevAya ke je vItarAga hoya, e lIlA karanArA na hoya, e jagatanI bhAMjagaDamAM na paDe. guru te ja kahevAya ke jeNe saMsAra tajyo hoya ane bIjAne tajAvavAno prayatna karatA hoya. dharma te ja kahevAya ke je aDhAre pApasthAnakathI AtmAne bacAve, AzravathI bacAve, saMvara sadhAve ane karmathI choDAvI muktie mokale. A ApaNo sudhAro che. bIjI koI takarAra nathI. koI kahe ke na mAnuM, to kahevuM paDe ke-rakhaDo ! jevI tamArI marajI.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 876 307 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 samAnatA kyAM thAya ? eka jagyAe thAya. mokSamAM-kevaLajJAnI AtmAomAM paNa pUrI samAnatA nathI, kemake cAra ghAtI karmo kSaya thayAM paNa cAra aghAtI karmo bAkI che, temAM koInAM kevAM hoya to koInAM kevAM hoya. sarva rIte samAnatA mokSamAM che. samAnatA joIe che paNa saMsAra choDavo nathI to samAnatA kyAMthI AvavAnI che ? AjanAone to kahe che ke rAjya maLaze tyAre maLaze paNa hamaNAM to DaphaNAM paDe che. duniyAnI nIti che ke mUrkhAne samajAvavAnI rIta judI che. gadheDA 52 cAra maNanuM chAlakuM caDAve tyAre ene bhAra lAge eTale cAle nahIM pachI kuMbhAra enA para caDI bese eTale sADA sAta maNa bhAra thAya. pachI dhIre dhIre calAvI thoDe jaI kuMbhAra UtarI jAya eTale gadheDuM mAne ke bhAra UtarI gayo ane sArI rIte cAlavA mAMDe. cAra maNa bhAra to hajI che ja paNa mUrkhAne samajAvavAnI A rIta che. A prANI jevI akkala vagaranI koI jAta nathI. je baLa maLyuM che, tenAthI ja sAdhanA karI lo ! AjanA lokonI paNa lagabhaga AvI dazA che. ApaNe samajAvIe ke juo ! vartamAnamAM AvuM AvuM du:kha che to kaheze ke 'vAMdho nahi, paNa svarAja AvavA do, pachI juo ! kevA sukhanA DhagalA thAya che.' basa AvI ja mithyA kalpanAmAM rAce che. paNa jarA vAstavika svarUpa vicAro ! bAkI to duniyAnI nIti cAle tema cAlavA do, emAM vacce AvavAnuM ApaNuM kAma nathI. ApaNI to jIvananA bacAvanI vAta cAle che. cAra jaNanI sAthe UbhA rahevuM paNa paDe, daIne chUTavuM paNa paDe e vAta judI paNa nizcaya zo ? e nakkI karo ane eTalA mATe jJAnI saMsAranI asAratA varNave che. zrI jinezvaradeve potAnA bALakano upayoga dhyeyanI siddhimAM karyo. bIjAmAM e baLano upayoga karyo hota to kevaLajJAna thAta ? Aje je baLa magAya che te zA mATe ? Aje to kahe che ke-'atyAre maLelI zaktithI duniyAnI sAhyabI sAdhI lo, pachI dharmanuM to thaI 2heze'-have pacAsanI Avaka vakhate je dharma nathI karato e pAMca lAkhanI Avaka vakhate karaze ? atyAre je zakti meLavavA prayatna karAya che, te dharma mATe ? jarA haiyAne pUcho to khabara paDe. jJAnIoe baLa maLyA pachI ja dharma ka2vAnuM kahyuM che ? pote paNa ema karyuM che ? nA. emaNe to je baLa maLI gayuM tenAthI sadhAto dharma sAdhatA jaI adhika adhika baLa meLavI adhika adhika dharma sAdhyo to pariNAme anaMta baLI thayA. bAkI to game teTalI kasarata karI
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 * 21 : bhaviSyano vicAra karo !- $1 - 307 bhujAone majabUta banAvI paNa e kapAI jAya to ? na ja kapAya evI sthiti mATe zodha karI ? brahmadatta cakravartI cha khaMDano mAlika paNa enI AMkho eka gAyo carAvatA chokarAe phoDI nAkhI. karmayoge badhuM bane. jeTala khAmI enuM pariNAma AvavAnuM ja. pachI to cakravartI gusse thayo. chokarAe brAhmaNanA kahevAthI Akho phoDelI tethI brAhmaNa jAti upara gusso Utaryo. brAhmaNa mAtranI AMkho kADhI kADhIne lAvavA maMtrIone hukama karyo. maMtrIo DAhyA hatA. vicAryuM ke A AMdhaLo have dekhavAno nathI. nAhaka brAhmaNonA prANa zuM kAma levA ? evA padArtho lAvatA ke jeno sparza AMkho jevo lAge. ene coLIcoLIne pelo rAjI thAya. marIne sAtamI narake gayo. AvuM saMsAranuM svarUpa ! kaho ! saMsArathI Dare te dharma ke emAM rAce te ? jeno mithyAtva roga gayo che, te saMsArane yathArtha svarUpamAM joI zake che. zarIranA roganI davA karavA mATe koIne pUchavA javAnI jarUra nathI, tema AtmAnA roganI davA mATe paNa koIne pUchavA javAnI jarUra nathI. badhAne pUchIne davA karavA jAya e dardI lAMbo thaI jAya ane roga vadhI jAya. e ja rIte AtmAnA roganI davA mATe koInI rAha jovAya nahi. vaidya dardIne kahyuM hoya ke "A davA sAthe dUdha khAvAnI manA che. khAIza to marI jaIza" have mA bApa kahe ke "vaidya to kahyA kare, khAdhA vagara cAle ? AjanA vaidya to bhUkhyAmArI nAkhe evA che. ghare lagana che. badhA dUdhapAka khAya ne tuM na khAya e cAle ? tuM na khAya to amArA gaLe paNa zI rIte Utare ? tuM khAya to ja ame khAIe." mA-bApa AvuM kahe to dardI khAI le ? sabhA: 'paNa mA-bApa AvuM kahe ?" -hA. kahe, keTalAMka. mUrkha mA-bApa lhAvo levAnA rasiyA hoya che. lagnAdinA lhAvA lenArAM AvAM mA-bApa ghaNAM hoya che. kanyA chokarAne lAyaka na hoya, gharamAM pAlave tevI na hoya, chokaro nA, nA kaheto hoya toye vahunuM moM jovAno lhAvAmAM badhuM bhUlI jAya ane parANe paraNAvI de. saMsAranuM nATaka vicitra che. pelo dardI chokaro DAhyo hoya to dUdhapAka khAya ? na khAya. kahI de ke-vaidyanI davAthI mAMDa. ATha dADe to beTho thayo chuM. have pharIthI pathArImAM paDavuM nathI. tame bahu to "he bhAI ! he bhAI !" karazo paNa temAM mAruM zuM vaLe ? takalIpha to mAre ja sahevI paDe ne ? mATe mArI pAse dUdhapAkanI vAta karatA nahi.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 878 308 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 sabhA kadI mA-bApa nA kahe ane chokarAnuM ja mana thAya to ? -to DAhyAM mA-bApa na ja khAvA de. parANe khAvA jAya to hAtha pakaDI rAkhe. sabhA 'cAritra mATe mA-bApa nA pADe to ?' -e muddAnI vAta samajAvavA mATe to A badhI vAta karI rahyo chuM. je rIte e mAMdAnI sthitinuM bIjAne bhAna nathI, te rIte jene vairAgya thayo tenI sthitinuM bIjAne bhAna nathI. jene saMsA2 gamato hoya tene virAgInA hRdayanI hAlatanI zI khabara ? bhaNelAnI parIkSA levA abhaNa bese to ! bhaNelo hisAba gaNavA bese to abhaNane thAya ke A zI dhAMdhala ? bhaNelo vAMce to abhaNane thAya ke A zo lavAro kare che ? nemanAtha prabhunAM mAtA-pitAe kahyuM ke'RSabhadeva, ajitanAtha Adi paNa paraNyA hatA,' tyAre prabhue vinayathI hAtha joDIne kahyuM ke-'pitAjI ! mAtAjI ! huM e badhuM jANuM chuM. paraMtu jene bhogakarma bAkI hoya te paraNe. A to badhAM mohanAM kAma che. mAre bhogAvalI bAkI nathI.' A sAMbhaLI mAtApitA cUpa thaI gayAM. vairAgyanI vAta sAMbhaLavA yogya haiyuM hoya tyAM ATalI paNa vAta kahevAya ne ? jainakuLamAM janmelA naMgo : Aje koI gAmanA so mANasane bhegA karIne vairAgyanI vAta saMbhaLAvavI hoya to ? emAM daza to evA ullaMTha hoya ke gAmegAma pharIne evI dhAMdhala UbhI kare ke avasare dharmIne tyAMthI bhAgavuM paDe ane daza vaLI evA hoya ke oTale besI bhagavAnanI pUjA karanArane bhagataDo kahI mazkarI uDAve. sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha karanArane navarA kahe. terasanA lADu khAvA mATe pauSadha kare che ema kahe-huM evAne kahyuM che ke Avo ! cAra lADuM khAo ane cAra bhegA paNa laI jAo-bolo ! pauSadha ka2vA che ? to kaheze nA re nA, amArAthI e kAMI na bane ! have kaho ! e pauSadha karanArA lADunA lAlacu ne A bolanArA lADunA tyAgI ema ? nA-evuM kazuM nathI paNa e dharmI varganI hAMsI ka2vAno dhaMdho laIne beThelA loko che. e pAchA jainajAtimAM janmelA ane zrAvaka gaNAtAM naMgo che. vairAgIne vimAsaNamAM mUkavAno menIyA H vaLI dharma karanAre amArI saMmati meLavI dharma karavo evA e TharAvo
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 879 21 : bhaviSyano vicAra karo ! - 61 309 karAvavA mAge che. huM kahuM chuM ke daniyAnAM dareka kAmo gAmanI saMmati meLavIne ja karavAno TharAva karazo ? paNa evI saMmati kadI maLI nathI ane koIe meLavI paNa nathI. khuda zrI tIrthaMkaradeva jevA paNa sAdhudharma levA nIkaLyA tyAre aneka saMbaMdhIo raDyA che. sanatakumAra cakravartIe to rAjya bhogavyuM, saMsAra bhogavyo, saMtAno paNa thayAM ane pachI jyAre zarIramAM roga pedA thayA, kIDA paDelA joyA tyAre pote cAlI nIkaLyA. to te vakhate paNa zuM thayuM? Akho parivAra cha mahinA sudhI raDato raDato pAchaLa pharyo che. cakravartIe vicAryuM ke-"ATalo lAMbo vakhata e badhAMnI sArasaMbhALa lIdhI ane have jyAre A zarIra bagaDyuM tyAre huM mArA AtmAnI sudhAraNA karavA nIkaLyo to e vakhate paNa A badhA mane naDatara karI rahyA che, mAro keDo choDatA nathI. je vakhate mane vadhAvavo joIe. mAruM kalyANa icchavuM joIe, tyAre AvuM vartana? paNa e badhAM to mohane AdhIna che. huM mohane jItavA nIkaLyo chuM. mAre to emanI sAme paNa na jovuM joIe. have to narasiMha banuM. pazusiMha to siMhAvalokana paNa kare, mAre to pAchuM vALIne jovuM paNa nahi.' A rIte vicArI sanatakumAra cAlyA jAya che. pAchaLa najara paNa karatA nathI. pachI zuM thayuM ? dhIme dhIme sau pAchA vaLavA mAMDyA. mRtakanI pAchaLa game teTalA hoya paNa dhIme dhIme badhA pAchA jAya ne ? nikaTanA cAra rahe, cAra snehI rahe ane cAra garaju nAtIlA rahe, (kemake potAne ghera prasaMga Ave tyAre mANasa joIe evI garaja che.) te badhI doDAdoDa kare, kAraNa ke jhaTa lAkaDAM bhego karavAnI vRtti hoya. e rIte cakravartI pAchaLanA sau aMte pAchA vaLI gayA. cakravartI potAnI sAdhanAmAM lIna banI apratibaddhapaNe pRthvItala para vicAravA lAgyA. saMsAranA rasiyA janone maratAMye vairAgyano AnaMda na hoya evA jIvone virAgInI hAlata kevI hoya enI zI khabara hoya ? Aje virAgIne vimAsaNamAM mUkavAno menIyA thayo che. e menIyAno bhoga DAhyA na thAya evI mArI bhalAmaNa che. e menIyAvALA jIvo dayApAtra che. emanA pratye paNa durbhAva na karavo. daDha samyaktane rUDha banAvavA mATe samaye samaye vizuddha banatI pariNAmanI utkaTa dhArAvALA prazasta adhyavasAyo viSe ApaNe vicAraNA karI rahyA chIe. zAstrakAra bhagavaMta A viSayamAM hajI paNa AgaLa zuM pharamAve che, te have pachI.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 H bhUta-bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! vIra saM. 2456, vi. saM. 1980, mahA vada-1, zukravAra, tA. 14-2-1930. 62 * saMsAra asAra kyAre lAge ? * Aje kevuM kevuM bolAya che ? mAtra vartamAnano ja vicAra kare te nAstika : * niyANAnI viSamatA ane brahmadatta : * niyANuM eTale zuM ? kabUlAta paNa be rIte : samyagdaSTi jIvanI manodazA : AstikatA-nAstikatA : cAra puruSArthamAM heya-upAdeya : - bahirAtmA, aMtarAtmA, mahAtmA ane paramAtmA : vyAkhyAna zA mATe ?' upekSAnuM pariNAma : saMsAra asAra kyAre lAge ? anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNijI zrI saMghanI stuti karatAM pharamAve che ke-zrI saMgharUpa merU parvatanI samyagdarzarUpa vajaratnamaya pITha daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. e pIThanI daDhatA mATe zaMkAdi pAMceya doSono parityAga karavo joIe ane enI rUDhatA mATe samaye samaye vizuddha banI pariNAmanI utkaTa dhArAvALA uttama adhyavasAyothI AtmAe vAsita hRdayavALA rahevuM joIe. samyagdaSTi kayA vicAro kare to daDha samyakta rUDha thAya ? pU. AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke tattvazraddhALu samyagdaSTi AtmA saMsArasAgaramAM kadI rame nahi. kema na rame ? vivekacakSu pedA thayAM che mATe. samyakatvanI prApti thavAthI zAstrAnusArI mativALo banelo AtmA saMsAra je svarUpe che, te svarUpe tene joI zake che, mATe e saMsAramAM na rame. jema nIrogI cakSuvALo mANasa, je vastu jevI hoya tevI dekhe, tema mithyAtva roga vinAno
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 881 22 : bhUta-bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! - - 311 AtmA, saMsAranA svarUpane yathAsthita joI zake che. enA ja kAraNe e AtmAmAM saMsAranI ramaNatA rahI zakatI nathI. 62 saMsAranI asAratA ke bhayaMkaratA pariNAma (bhaviSya)ne avalaMbIne paNa varNavI che; kevaLa vartamAnane avalaMbIne nahi. vartamAnamAM to evA paNa sukhI jIvo hoya che ke jemane te kALane uddezIne saMsAranI viSamatA kahevAmAM Ave to mAne ja nahi. paNa saMsAranA vartamAna saMyogo pariNAme bhayaMkara che, e samajAvavAthI jene e samajAya te AtmA saMsAranA yathArtha svarUpane samajI zake. ekalI vartamAnanI vAto karanArA dharma sAMbhaLavAne lAyaka nathI. zrI tIrthaMkaradevanI hAjarImAM dharma sAMbhaLanArA devo, manuSyo tathA tiryaMco gaNAya. bAhyadRSTie devonuM jIvana sukhamaya gaNAya jyAre tiryaMco ane manuSyanuM jIvana moTe bhAge thoDuM sukhamaya to thoDuM duHkhamaya gaNAya. paNa dharma sAMbhaLavAne vadhAre yogya manuSya gaNAya. kAraNa ke dharmane jIvanamAM AcaravA mATe manuSyamAM je zakti che, te devomAM paNa nathI. have manuSyamAM paNa jeo suMdara puNya upArjIne AvyA che, teo sukhI bahu ane du:khI alpa hoya che. puNyano bhogavaTo karanAra, e AtmAne saMsAranI asAratA kyAre jace ? dharma kyAre rUce ? enI dRSTi vartamAna parathI bhaviSya para jAya to. kevaLa vartamAna dRSTino vicAra kayo ? bhUkha lAge to khAvuM, tarasa lAge to pANI pIvuM, icchAnusAra cIjo meLavavI emAM ja sukha mAnyuM che ne ? have vicAro ke bhUkhyAne annanI jarU2, tarasyAne pANInI jarUra, taDakAthI tapelAne chAMyAnI jarU2. ThaMDI lAge tyAre garamInI jarUra; A badhI jarUriyAta mAne paNa dharmanI jarU2 kyAre mAne ? Aje kahe che ke-bhUkhyAne dharma rUce ? tarasyAne tattvanI vAto game ? dareka avasthAmAM AtmAe duniyAnA padArthothI sukha mAnyuM che. A sthitimAM saMsAranI asAratA ane dharmanI jarUra jaNAya ? saMsAranI asAratA jaNAvI dharmanI jarUriyAMta jJAnIe pharamAvI, te vartamAnane ja joIe nahi paNa pariNAmane joIne. pU. A. zrI haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che ke 'samyagdaSTi AtmA saMsAramAM na 2me' teno hetu eka ja che ke teno mithyAtva roga gayo che, buddhi zuddha thaI che mATe, zAstrAnusArI dRSTithI saMsAra jevo che tevo joI zake che-e na joI zakAya tyAM sudhI dharma samajAvo kaThina che. atyAre moTo bhAga kahe che ke, 'A jamAnAmAM paisAnI jarU2 che, dharmanI nahi. sabhA : jarUra hoya paNa tethI maLI jAya che thoDA ?
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 paNa e vicAre to ne ? garIba kema ? to kahe ke AvaData nathI. AvaData kema nathI ? to kahe ke bhaNyo nahi ? to kahe ke bhaNyo kema nahi ? to kahe ke ramatiyALa hato-2matiyALa kema ? to kahe ke Teva paDI hatI mATe. AvI AvI vAto kare paNa AthI AgaLa bIjuM kAMI vicAre ja nahi.. 312 882 e loko kahe che ke-bhUtakALa to gayo ane bhaviSya to Ave tyAre kharo. atyAre to vartamAna cAle che mATe enI ja vAta ane enA ja vicAra karavA joIe. bhUtakALano vicAra karyA karanArA gAMDA che. bhaviSyanI ciMtA karanArA mUrkha che, vartamAnanI vAto karanArA DAhyA che, evo temano mata che. Aje kevuM kevuM bolAya che Aje pavana kaI jAtano phUMkAya che, te juo ! elaphela bolanArA kyAM sudhI bole che, te vicAro ! teo zuM bolI rahyA che te samajavAnI temanAmAM buddhi nathI. eka bAI kahe che ke- mahAvIra pachI navaso varSe eTale AjathI seMkaDo varSo pUrve lakhAyelAM zAstrone vaLagI rahevuM e to aMdhAriyA kUvAmAM DUbakI mAravA jevuM che.' bhAIo jema tema bole to bAIo kema na bole ? vaLI AvuM bolanArAM zrAvaka-zrAvikA ja che. eka sAdhu kahe che ke-'have mArAthI calAtuM nathI mATe lokonA upakAra mATe huM relavihArI thayo chuM.' A vAta sAdhue kahI, sAMbhaLanArAe tALI pADI vadhAvI lIdhI. eka zrAvake Teko ApatAM kahyuM ke-'A vAta barAbara che. pahelAMnA jamAnAmAM to vAhanone ghoDA, baLada jevAM prANIo joDAtAM hatAM mATe e vAhanomAM besavuM e pApa hatuM, paNa atyAre moTa2 ke TrenamAM besavuM emAM pApa nathI.' A zuM kahe che, e badhuM tame samajo cho ? bhagavAnanA jamAnAmAM devavimAno hatAM e to jANo cho ne ? vaLI atyAranAM gADI, moTara Adi vAhano jevAM e bhayaMkara na hatAM, ene AjanI jema vAraMvAra akasmAta naDatA na hatA. e badhuM paNa jANo cho ne ? e vimAna evAM ke thoDIvAramAM dhAro tyAM pahoMcADI de. devo paNa bhagavAnanA bhakta hatA. jo ghoDA ke baLada vinAnA vAhanamAM pApa na hota to e vAhanomAM sAdhune besADI bhagavAne upakAra kema na thavA dIdho ? are ! eka azvane pratibodha karavA mATe bhagavAna munisuvratasvAmI eka rAtrImAM sATha jojana cAlyA to e vAhanamAM kema beThA nahi ? vartamAnanA vAyarAmAM kheMcAyelA A badhuM bhUlI jAya che. divase divase vicArono A kacaro vadhato jAya che, e pheMkI devA jevo che. zrI devardhigaNi kSamAzramaNajIe Agamo pustakArUDha zA mATe karyAM ? emaNe
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 883 22 : bhUta-bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! - 62 313 joyuM ke A Agamone yAda rAkhanArA have dekhAtA nathI ane jJAna to javA mAMDyuM, to enA vinA bhaviSyanA jIvonuM thaze zuM ? mATe emaNe Agamo pustakArUDha karyAM jyAre Aje e mATe evuM bolAya che ke-e to emanA mATe lakhyAM che. ApaNe zuM ?' A to zikSaka vidyArthIne zikhAmaNa Ape ke-'nahi bhaNe to moTo thaIne bhIkha mAgIza' tyAre vidyArthI kahe ke-zikSakane pagAra joIe che mATe bhaNavAnI zikhAmaNa Ape che'-enA jevI vAta thaI. e upakArI, bhaviSyanA jIvo mATe apavAdanuM AlaMbana laIne Agamo pustakArUDha karI gayA, tyAre A kahe che ke-e to emanA mATe karI gayA, e aMdhAriyA kUvAne kyAM sudhI vaLagI rahezo ?' AvI kalpanAnuM kAraNa eka ja che ke emanI dRSTi bhUtakALane parakhatI nathI, bhaviSyane vicAratI nathI, kevaLa vartamAna para ja nirbhara che. evAne dharma samajAvavA prayatna karavo emAM kevaLa kaMThazoSa sivAya bIjuM kAMI phaLa nathI. dharmane mATe e jIvo yogya ja nathI. bhUtakALano vicAra na kare, bhaviSyanI ciMtA na kare, evA jIvone dharma kadI rucikara thavAno nathI. e loko to mAne che ke 'bhUtakALanI vAtomAM kevaLa gappAM che; bhaviSyakALanI vAto mAtra bhaya batAvavA mATe che, vartamAnamAM je samaye yogya lAge te karavuM.' AvAnI sAthe vAta zI karavI ? jema anumAna, Agama, pratyakSa ane upamAna e cAra pramANamAM ekane na tema bhUta ane mAne ane bAkInAM traNane mAne tene paNa nAstika kahevAya che, bhaviSyakALanI avagaNanA karIne mAtra vartamAnane ja mAne te paNa nAstika gaNAya. mAtra vartamAnano ja vicAra kare te nAstika : 'huM koNa ? kyAMthI Avyo ? kyAM javAno ? A vicAro e AstikyanuM lakSaNa che. sabhA 'vartamAna e zuM ?' cAlu jIvana. vadhAre sUkSmatAthI kaho to mAtra 'samaya' paNa evAne 'samaya' nI vAta kyAM samajAvavI ? vartamAna gayo te bhUta banyo ane bhaviSya hato e vartamAna banyo. sabhA 'samayadharma, vartamAna jamAno joI, e mujaba ghaDatara gha che.' -e roja ghaDe ne roja phoDe, enI ene koNa nA pADe che ? paNa ghaDyuM kema ?
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 884 314 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ane phoDavAnuM zA mATe ? eno vicAra to karavAno ne ? vyavahA2mAM paNa lIdhA yAda na rAkhe to na cAle. gaI kAle paisA ApyA ane Aje pelo lenAro kahe ke e to bhUtakALa thayo. have bhUlI jA ! to ApanAro bhUlI jAya ? na Astika te kahevAya ke je traNe kALa vicAre-huM koNa ? kyAMthI Avyo ? ahIM kema ? have kyAM javAno ? vagere badhA vicAro e kare 'huM eTale huM ja ane huM Avo ja' AvuM vicAre e nAstika. A 'nAstika' zabda ghaNAne khaTake che. bahu juThuM bolanArane paNa koI juThTho kahe to enAthI sahana thatuM nathI. paNa sahana thAya ke na thAya, khaTake ke na khaTake chatAM svarUpa jevuM hoya tevuM batAvyA vinA na cAle, ekalA pratyakSa pramANavALo nabhI zakato nathI. vastu jANavA mATe badhAM pramANa mAne te ja sAco Astika. Astike bhUta ane bhaviSyakALa beyane samajavA tathA vicAravA paDe. bhUtakALanA itihAsane to AjanA loko mana:kalpanA mAne che; ane bhaviSyanA vicAra emane gamatA nathI. have emane dharma samajAvAya kaI rIte ? zrI jainasaMgha traNeya kALa mAne ke eka ja ? vartamAnane ja AMkha sAme rAkhanArA kadI bhUtakALanI vAta vAMce to paNa te vartamAnamAM phAvatI vAtonI puSTi mATe ja vAMce; jema svArthI mANasa badhAnI sAthe phare paNa lAbha potAno ja jue, bhale pachI ema karavAmAM sAmAnuM satyAnAza nIkaLI jatuM hoya. dharma to vartamAna anukULatAonI avagaNanAmAM che. vartamAnamAM maLelI sAhyabImAM lepAvAmAM dharma nathI, paNa enA tyAgamAM dharma che. lakSmIno bhogavaTo karAya ke nahi e bhaviSyane AMkha sAme rAkhI vicAra karAya to ja enuM nukasAna dekhAya ane eno tyAga thAya. rAjAmahArAjAoe sAhyabI choDI saMyama lIdhuM te bhaviSyanA vicAre. vartamAnano ja vicAra hoya to evuM maLeluM choDAya ? cakravartI, rAjA, mahArAjA vageree dIkSI lIdhI tyAre emanI pAchaLa emanI strIonA pokAra hatA ke 'tamArA vinA nahi jivAya,' haiyAphATa rudana hatuM, prajAnA paNa pokAra hatA chatAM e badhAne avagaNIne teo zAnA AdhAre nIkaLyA ? bhaviSyanA vicAre, nahi ke vartamAnanA vicAre. je bhaviSyane na mAne ene dharmanI jarU2 zI ? ane je bhUtakALane na mAne te kyAMthI AvyA ? kema AvyA ? e badho vicAra kyAMthI kare ? AvuM jainazAsana pAmavA chatAM kevaLa vartamAna draSTinI ja vAto karo to tame paNa nAstikamAM gaNAo. paNa A vAta upara to Aje bhayaMkara TIkAo thAya che. kahe che ke-'A lokoe to bhaviSyanI vAto karI karIne vartamAnanuM satyAnAza vALyuM.' paNa
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 985 - 22 : bhUta-bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! - 62 - 315 vicAra karo to khabara paDaze ke bhaviSyano vicAra karanAro ja nyAyazIla rahI zake che. vartamAnamAM kevaLa paisA ja bhegA karavAnI icchAvALo anItithI nahi Dare. bhaviSyano khyAla ApavA mATe to rAjyanA kAyadA che ane bhUtakALamAM rUliMgono paNa AdhAra levAya che. amuka gunA mATe amukane A sajA thaI tenI noMdha thAya che. ane e dAkhalAo kesa cAlatI vakhate apAya che. "koInA upara humalo karavAthI korTamAM pacIsa dhakkA khAvA paDaze ane bacAva nahIM thAya to sajA thaze." A jANyA pachI gusso Ave toye hAtha gajavAmAM ja rahI jAya. e bhaviSyanA pariNAmano vicAra na kare ane hAtha calAve to polIsa pakaDe. te vakhate polIsane kahe ke huM kAyadAne nathI mAnato to e na cAle. polIsa kahe ke tuM na mAne e tArI marajI paNa eTalA mAtrathI kAyado nIkaLI na jAya. sabhA: 'tyAM to kAyado jANato na hato ema kahe toye nathI cAlatuM." na ja cAle-kAyado, pharajiyAta dareka nAgarike jANavo ja joIe. duniyAnA kAyadA mATe bhUtabhaviSya mAnavA paDe che, to karmasattAne kevI mAno cho ? kahe che ke "duniyAmAM jIvavA mATe jarA pApa thAya to emAM bagaDI zuM jAya ? huM kahuM chuM ke e na pUcho. karmasattAne tyAM to samaye samaye AtmAmAM pedA thatA pariNAma mujaba karmano baMdha thayA ja kare che. nAnAmAM nAnA paNa kharAba pariNAmanI paNa sajA che. bacAva kare ke "amukane mAryo nathI, phakta vicAra ja karyo hato" toye na cAle. vicAra karyo ke karma baMdhAya ane e karma udayamAM Ave tyAre jo khapAvavAno prayatna na karyo hoya to sajA bhogavavI paDe. - jainazAsane samajelA, jainazAsanamAM janmelA A paristhiti bhUle ? A zAsana samajanArA AMdhaLA thaIne ghUme ? duniyAnA raMgarAgamAM doDe ? je jIvo bhAnabhUlA thaIne duniyAnA raMgarAgamAM ja masta banIne rahe enI gati zI ? huM A dayAthI kahuM chuM. koIne narake javuM hoya to rokI zakAya tema nathI. bhagavAna mahAvIre kAlasIrika mATe zreNika rAjAne e ja kahyuM hatuM ke-e to narake javA ja sarajAyelo che. jene durgitamAM javuM ja hoya, mAnavajIvana hArI javuM ja hoya tene mATe koI upAya nathI. pharaja eTalI ke tAkAta hoya teTalI udghoSaNA karyA karIe. Aje kAMI bolIe ke karIe te tamArA hita mATe che. zAstra kahe che ke parahitapravRttimAM svahita niyamA che. sAmo jo yogya hoya to enuM hita thAya, na hoya to na thAya. paNa potAnuM hita to niyamA thAya. niyANAnI viSamatA ane brahmadattaH kevaLa vartamAna tarapha dRSTi rAkhanArane dharma samajAvavo kaThina che. zrI
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 jinezvaradeva paNa vartamAnane uddezIne saMsAranI asAratA samajAvI zakyA nathI. samajAvAya zI rIte ? bhAre niyANAthI maLelI sAhyabI, dRSTine bhaviSya tarapha javA detI nathI, mATe e niyamA narake jAya che. emAMnA keTalAka e bhaviSya sAMbhaLe, jace, mUMjhAya paNa paraMtu kahe ke 'badhuM kharuM paNa A na choDAya.' niyANuM e evuM baMdhana che ke je AtmAne bhaviSya tarapha DhaLavA na de. 316 886 brahmadatta cakravartIno pUrvabhava yAda che ne ? e bhavamAM pote tathA potAnA bhAI baMne muni hatA. bhAI manuSyanA A bhavamAM paNa muni thayA che. avadhijJAna thayuM ane enA yoge A bhavamAM brahmadattanI avanata dazA joI tene pratibodha ka2vA AvyA. brahmadatte temano upadeza sAMbhyo. munine joI pUrvabhavanA yoge prema paNa thayo. AnaMda pAmyo. muninI eka eka vAta jacI ane kahyuM ke 'ApanA para prema Ave che, ApanI badhI vAta jace che paNa mane A saMsAra choDavAnI jarA paNa icchA thatI ja nathI.' UlaTo munine te kahe che ke-Apa A veSa choDI mArI pAse AvI jAo-mArI pAse ATalI sAmagrI chatAM Apane Avo tyAga zA mATe karavo joIe ? ATaluM kAyakaSTa zA mATe sahana karo cho ?' Ama UlaTo munine e dezanA devA beTho. munie ene bahu bahu samajAvyo. muninI dareka vAta eNe kabUla karI paNa kahyuM ke-A badhuM choDAya to nahi.' A niyANAno ja prabhAva hato. niyANuM eTale zuM ? dharmanA phaLa tarIke duniyAnI sAhyabI mAgavI, enuM nAma niyANuM. dharmano prabhAva evo che ke enAthI sAhyabI maLe jarU2 paNa e niyANuM, bhaviSya tathA bhUtakALanI dRSTie bhulAve. pApAnubaMdhI puNya A kAma kare. bhUtakALane sAMbhaLe kharA, vicAre paNa kharA, daSTAMto mAne, paNa saMsAra choDavAnI vAtamAM jarAye taiyA2 na thAya. pApAnubaMdhI-puNyanA yoge maLelI lakSmI ene saMsAramAMthI khasavA ja na de-are, maLelI cIja ene dhakko mAre toye na khase. sabhA : karma nikAcita hoya to ? -prayatna chatAM na choDI zakAya tyAre nikAcita manAya ke prayatna vinA ja ? AMkho mIMcI pathArImAM paDyA raho to cAle ? UbhA thAo chatAM AMkho mIMcAI jAya to tIvra darzanAvaraNIyano udaya manAya. pApanubaMdhI puNyanA udaye maLelI sAhyabI evI che ke AtmA emAM ja ragadoLAya. e bhUtakALa sAMbhaLe jarU2, e vAto ene rUce paNa kharI, sAcI vAtane e sAcI na mAne ema paNa nahi, 'viSayAsakti na tajavAthI amuka jIvo mahAdu:khI thayA' evI vAta sAMbhaLe
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 887 - 22 H bhUta-bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! - 62 - 317 ane mAne paNa kharo, viSayanA bhayaMkara bhaviSyane paNa sAMbhaLe, A badhuM chatAM jIvanamAM e badhI vAto utAravAnuM koI kahe to ene aDavA na de. ThIka che. bhUta-bhaviSyanI vAto sAMbhaLe, mAne eTale darajju ghora mithyAdRSTio karatAM A AtmAo puNyavAna kharA; paNa kevaLa mAnyatAmAM ja kyAM sudhI rahevAnuM ? kevaLa mAnyatA dharAvanArA pahele guNaThANe maMdamithyAvIpaNAmAM ke cothe guNaThANe avirata samyagyadRSTipaNAmAM hoya. paNa emane tyAMthI pAMcame, chachuM javAnI icchA hoya ke nahi ? tamAre paNa e rIte pahele ke cothe ja rahevuM che ke pAMcame chachuM javuM che ? anuttaravimAnavAsI devo taddana nirvikAra hoya che, lagabhaga kaSAya vinAnA, jemanI jiMdagI AkhI padravyanA ciMtanamAM ja jAya, paNa guNasthAnaka cothuM ! kAraNa ke badhuM mAnyatArUpa hoya che, vartAva nathI. vikAra nathI paNa abrahma sevuM nahi, sevarAvuM nahi evI pratijJA che ? nathI. mAnyatA game tevI UMcI paNa e sthAna ja evuM ke tyAM virati na hoya. mAre to tamane chachuM guNaThANe lAvavA che. tenI ja A mahenata cAle che. kabUlAta paNa be rIte ! ' puNyayoge sAmagrI maLI e chUTatI kema nathI ? choDavA jevI mAnuM chuM ema kahe paNa zAlibhadranI vAta Ave, tyAM kahe ke "e mahAna ane ame pAmara !" Ama tarata potAnI pAmaratA kabUle jethI AgaLa vadhavuM ja na paDe. A kabUlAta sAcI che ? kabUlAta be rIte thAya che. eka hRdayanA duHkhathI ane eka potAnA bacAva mATe agara toM vAtane kApI nAkhavA mATe. tamArI kabUlAta hRdayanA duHkhathI hoya to huM rAjI. evAne to bolatAMye haiyAmAM cIrADo paDe. jyAre bacAva mATe bolanArA evI rIte bole ke jethI vAta AgaLa vadhe ja nahIM. evA mATe to kaI upamA ApuM ? hRdayanA du:khathI kabUlAta karanAro to kadama kadama vadhe, e vadhyA vinA na ja rahe. AgaLa vadhavAnA enA prayatno cAlu ja hoya. samyagdaSTi jIvanI manodazA : janmathI samyaktva yoge virakta bhAvanAvALA saMsAramAM rahelA AtmAo sahaja nimitta pAmatAM tarata saMsArathI khase che. nimitta maLyA pachI jarAye UbhA rahetA nathI. dhanAjIne strIoe eTaluM ja kahyuM ke-"kahevuM saheluM che, karavuM kaThina che' to eTalI vAtamAM e cAlI nIkaLyA. kahI dIdhuM ke-"ATalI ja vAra, lo karI batAvuM !" strIoe kahyuM ke "A to mazkarI hatI.' dhanAjI kaheApaNI mazkarI paNa AvI-e niSphaLa na jAya" tamane to strIo game tevAM
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 888 kaThora vacano saMbhaLAve to e naThora banI sAMbhaLI lo paNa tyAMthI jarAye khaso nahi ne ? . uttama AtmAo duniyAnA game te prasaMgane joIne vairAgya pAme che. Aja to kabUla karI le ke-ame gurukarmI chIe". Ama potAne bhAre karmI manAvavAmAM paNa bhaya na hoya tyAM vAta zI karavI ? sAmo vAta karanAro AgaLa vadhe ja nahi ne ? vartamAna sukhamAM majethI paDelA mATe dharmanI ArAdhanA azakya nahi to duHzakya che. vartamAna sukhamAM sukhanI mAnyatAvALAne samyakta thavuM duHzakya che. vartamAna sukha nahi choDavAnI bhAvanAvALA mATe dharmanI ArAdhanA thavI duSkara che. mizrAdaSTine samyaktanI prApti duSkara che, kAraNa ke, e vartamAna kALanI sAhyabImAM ja sukha mAne che. sukha sAhyabImAM phasAyelA AtmA mATe dharmanI ArAdhanA duSkara che; kema ke, e vartamAna sukhamAM phasAyo che. AMkhano roga javAthI vastu vAstavika svarUpe dekhAya che, tema mithyAtva roga javAthI saMsAra jevo che tevo dekhAya che ane saMsAra che tevo samajAya to ja dharmanI ArAdhanA mATe sAco bhAva jAge. * sabhAH pApAnubaMdhI puNya khape kharuM ? -pariNAmanI tevI dhArAthI jarUra khape; paNa e dhArA sAcI haiyAnI hovI joIe, mAtra hoThethI bolya na cAle. bhUmikA evI svaccha banAvo ke citra ApoApa UpasI Ave. malina bhUmikA hoya to pachI paNa kharAba thAya, raMga bagaDe ane mahenata nakAmI jAya. svaccha bhUmikA upara citrAmaNa suMdara thAya ane jonArane AkarSaNa thAya. e ja rIte haiyAne svaccha ane nirmaLa banAvo. zI rIte ? __ anityametada bhavinAM zarIrama zarIra anitya che ne ? anitya zarIranI, zAzvata hoya e rIte sevA kare tyAM zuM thAya ? evI sevA bhagavAnanI mUrtinI kare to ? nahAtI vakhate potAnA zarIrane nakha na vAge enI keTalI kALajI ? ahIM pUjAmAM bhagavAnane nakha na aDe enI kALajI rakhAya che ? zAzvata koNa ? zarIra ke paramAtmA ? A zarIrane anitya kahevAnuM ke mAnavAnuM paNa kharuM ? eka vAra zuddha mAnyatA AvavI joIe. zreNika mahArAjAne bhagavAna zrI mahAvIradevanA nAmazravaNathI romarAjI vikasvara thatI, bhagavAnanA samAcAra roja meLavavA mANaso niyata karyA hatA. roja samAcAra maLatA ane samAcAra ApanArane roja dAna devAtAM. emanI bhAvanA evI hatI ke mArA bhagavAnanA samAcAra ApanArane dAna devuM ja
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 889 - 22 : bhUta bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! - 62 - 319 joIe. samAcAra UbhA thaI sAMbhaLatA pachI pAMca-sAta kadama AgaLa jaI vaMdana karI pachI siMhAsane besatA hatA. Aje to kahe che ke "A jamAnAmAM pUjA, sAmAyika, paDikkamaNAnA TAima hoya ?' AjanA vepAra judA, rItabhAta judI, rAtanA agiyAra, bAra, eka vAge Ave. savAre ATha vAge UThe, be garamAgarama cAhanA glAsa peTamAM reDI A cAlyA. AvI dazA che. evAne saMsAramAM na ramavAnI vAta game ? saMsAramAM koNa na rame ? je ene barAbara joI zake che. koNa joI zake ? je mAtra vartamAnane na jotAM bhUta ane bhaviSyano vicAra kare te. sabhAH bhUtakALano paNa vicAra karavo paDe ? -vartamAnakALa e bhUtakALanI mahenatanuM phaLa che ane vartamAnanI karaNInuM phaLa bhaviSya che. bhUtakALanA baLe ja AjanI sthiti che. bhUtakALanI kiMmata samajAya to ja bhaviSyanI vicAraNA thAya. voraM? yutaH samAthAta ? e bhUtakALanI vicAraNA che. sabhAH "to pachI ataM zova ema kahyuM che, e zAthI ?" AtmAne ArtadhyAna thAya tevA prasaMge ArtadhyAnathI bacavA mATe e vicAravAnuM che. bAkI to bhUtakALanI vicAraNA khAsa karavAnI che. bhUtakALanI vicAraNA karavAthI ja bhUtakALanI bhUlono ane enAM pariNAmono khyAla Ave ane bhaviSyamAM evAM pariNAmothI bacavA vartamAnamAM tevI bhUlo na thAya tenI kALajI, janma. vaLI bhagavAna zrI mahAvIradeva vagere covIseya tIrthaMkaradevonuM tathA temanI AjJAnuM smaraNa e paNa bhUtakALanI ja vAta che ne ? sabhA: 'e to svAdhyAya che." -to e rIte "huM koNa ? kyAMthI Avyo ?' vagere vicAraNA e paNa svAdhyAya che; mATe gabharAvAnI jarUra nathI. bhUtakALanI vicAraNA bhulAI mATe to bhaviSya tarapha najara jatI nathI. mAruM ghara, mArI lakSmI' kare che paNa zAstra kahe che ke e tAruM nathI. e tAruM zAthI ? AvyuM kyAMthI ? e vicAra ! e vicAravA mATe bhUtakALa tarapha najara doDAvavI paDaze. bhUtakALanA upakArono vicAra na kare to bALaka mAtApitAne hAtha joDe? bhUtakALanI vicAraNAnI kiMmata bahu che. na mAne ane game tema bole te judI vAta paNa vicAra kare tene mAnyA vinA cAle ja nahIM. sabhAH "vANIsvAtaMtryano yuga che ne ?
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 -evA vANIsvAtaMtryane A zAsanamAM sthAna nathI. duniyAnA padArthomAM paNa AvuM vANIsvAtaMtrya cAlatuM nathI. tyAM paNa vastune uddezIne ja bolAya che. mAla lIdhA-dIdhAnI vAta tijorImAM paisA hoya to bolAya che ne ? na hoya ne bole to bhIkha mAge. bhUtakALanI AvI mahenatanuM A phaLa che. e dRSTi hoya to ja bhaviSyano vicAra karAya. vagara kamAye jene lakSmI maLe, tene tenI kiMmata nathI hotI paNa jenI pAse pahelAM na hoya ane pachI ghaNI mahenatathI maLe te to sAta vIse so mAne che. pAMca vIse nahi paNa sAta vIse so mAne eno artha e ke eneM enI muzIbatanA anubhavano pUro khyAla che. AstikatA-nAstikatA : bhUtakALane samajyA vinA bhaviSyakALane sudhAravAnuM mana na thAya. manuSyajIvana e zAnuM pariNAma ? bhUtakALa kevo haze tyAre A bhava maLyo ? e jo vicAro to bhaviSyanI ciMtA jAge ane tyAgadazA jAge. sabhA : meghakumArane ema ja thayuM ne ?' . 890 320 -badhAne moTA bhAge evuM ja bane che. bhUtakALanA thoDA dharmane ane enA vartamAna pariNAmane vicAre to bhaviSyamAM adhika kare-bhUtakALane na vicAranArA bhaviSyano vicAra karI zakatA nathI. bhUta ane bhaviSya baMne kImatI che. paNa bhaviSyanI jarU2 samajAya kyAre ? bhUtakALa sAro haze mATe ja vartamAna sAro che ema vicArAya, samajAya ane manAya to ne ? eya dRSTi sAme rAkhavI paDaze. eka paNa dRSTine bAju para nahi mukAya. vartamAnanAM dRSTAMto tamane eTalI preraNA nahIM Ape. 'joyo ene have !' ema ja thaze. bhUtakALanAM dRSTAMtothI herata pamAze. e dRSTAMto anukaraNIya manAze, to e dRSTAMtonA avalaMbane AtmA UMco Avaze. AstikatA meLavavI hoya to bhUta-bhaviSya vicAravAM paDaze ane vartamAnane gauNa karavo paDaze. sAdhu, dezavirati, vratadhara, niyamadhara kyAre thAya ? sukhasAmagrIno tyAga kyAre thAya ? bhUta-bhaviSyano khyAla karAya to. kevaLa vartamAna dRSTivALo to maLyuM ene bhogavavAnuM mAne che ane kahe che; jyAre bhUta-bhaviSya dRSTivALo maLyuM emAM mUMjhAvAmAM mAne che ane kahe che. Astike bhUta-bhaviSya lakSyamAM rAkhI vartamAnane gauNa karavo paDaze, sukha mUkI du:kha svIkAravuM paDaze. sabhA 'zuM vartamAna jovAno ja nahi ?'
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 891 - 22 : bhUta-bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! - 62 - 321 -vartamAnane jovAno paNa te bhaviSyane ujvaLa banAve te rIte. vartamAnano upayoga jIvanane virAgamArge vALavA mATe che. vartamAnamAM lAkha maLatA hoya tyAM dhyAna rAkhavuM ke nIti chUTI na jAya. nIti rahetI hoya to bhale, nahi to lAkha pAchA javA devA, vartamAna A rIte jovAya. pUrvanI sArI kAryavAhIthI A maLyuM che mATe bhaviSyanI sAdhanA mATe vartamAna kevo gALavo e tyAre ja vicArAya-e vicAra vinA baMgalA bagIcAmAM paDelAne dharma game ? nAstikatAnuM mULa ahIM che. nAstikatA to badhe beThelI che. AstikatA evI che ke ene lAvavAnI mahenata karavI paDe. AvyA pachI jALavavAnI mahenata karavI paDe, jALavatAM na AvaDe to cAlI jatAM vAra na lAge, ane tarata nAstikatA Ave. AjanA Astika kyAre nAstika thAya e na kahevAya, dharma karatAM jarA Apatti AvI eTale nAstikatA AvIne UbhI rahe. AjanI A dazA che. sabhA: "nimittavAsI jIva che ne ?' - mATe to kahe che ke sArAM nimitto meLavavAnI utAvaLa karo ! pUjA karavA gayo ane Apatti AvI ke tarata bole ke "dharmamAM zuM che eTale nAstikatA AvI. zAstra kahe che ke-pUjA karavA Avyo e to kharuM paNa pUrve UMdhuM vALIne Avyo che enuM zuM ? cAra puruSArthamAM heya-upAdeyaH dharmane gauNa karI artha-kAmane mukhya banAvavAnI Aje kAryavAhI cAle che ane enAM A pariNAmo che. hAla keTalAka zrAvako paNa ema kahe che ke-"dharmane hamaNAM gauNa karo ane duniyAne paiseTake bharapUra banAvo." dharmane badale arthakAmanI mukhyatA hoya evo koI kALa hoya ? puruSArtha dhAra che. dharma, artha, kAma ane mokSa. samyagdaSTi mATe artha-kAma heya che ane mokSa ane enA mATe dharma upAdeya che. jeo kAmane sAdhya ane arthane sAdhana mAne te mithyAdRSTi che; ane jeno mokSane sAdhya mAnI dharmane tenuM sAdhana mAne te samyagdaSTi che. tenAthI kapaTa na thAya, e koIne lUMTe nahi, kemake e badhuM anitya mAne che-jenuM mokSa sAdhya tenuM sAdhana zuM ? dAna, zIla, tapa ane bhAva. jenuM sAdhya bhoga tene jarUra arthanI. enAthI dAnAdi dharma thAya ? ene dAna mATe kahevAya toye vicAre ke-"mahArAja to kahe paNa Aje kAMI kamAyo ?" gaye varase pAMca lAkha kamAyo e na vicAre paNa A sAla na kamAyo e vicAre.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 892 dAna, zIla, tapa, bhAva game kone ? mokSane sAdhya ane dharmane sAdhana mAne tene ke kAmane sAdhya ane arthane sAdhana mAne tene ? Aje to sArA sArA zrAvako, maMdira, upAzrayano vahivaTa karanAra TrasTI banelA zrAvako kahe che ke- ekalI dharma karavAnI vAto have baMdha karo. AvuM kahenArAnA hAthamAM maMdirano vahivaTa hoya pachI sthiti zuM thAya ? duniyAmAM jAhera karo ke maMdira, upAzraya ane dharmasthAnonA TrasTI te ja thaI zake ke jeo arthakAmane heya mAnatA hoya, mokSane sAdhya ane dharmane mokSanA sAdhana tarIke mAnatA hoya. tame AvI jAherAta karo pachI pelAo UMdhI pravRtti karatA hoya to te duniyAnI najare paNa khoTI jaNAya. AvuM jAhera karyA vinA have tamAro chUTako ja nathI. jeo muktine mAnatA nathI, jemane mukti joItI nathI, gamatI nathI, jemane dharmanI kiMmata nathI, evA vahivaTadAro avasare zuM karaze ? jarU2 paDe to lUMTA2o paNa zeThane salAma kare,paga paNa dAbe paNa enI kiMmata zuM ? e to dAva zodhato rahe ane koI na hoya tyAre paga dAbatAM dAbatAM gaLuM paNa dAbI de. vANiyo paNa kahe che ke kacaro kADhanAro pAMca rUpiyAno pagAradAra paNa prAmANika joIe. kacarAmAMthI jaDelI pAvalI khissAmAM mUke evo na cAle. pagAramAM kadI pAMcanA sAta Ape paNa vastu upADI khissAmAM na mUke evo nokara zodhe. tema ahIM TrasTIo dharmanI gAdIne vaphAdAra hovA joIe. ApaNI vAta e cAle che ke samyagdaSTi zrAvaka bhUta bhaviSyane vicAre ane vartamAnane bhUle. vartamAnane kadI jue to paNa eMTalA pUrato jue ke temAM prabhunI AjJAnuM pAlana kaI rIte vadhu thAya. cAra puruSArthamAM samyagdaSTi mATe be upAdeya che. ane artha-kAma e be heya che. e jace to saMsAra oLakhAyo kahevAya-nahi to saMsAra bhayaMkara lAge ? roja saMsAranI bhayaMkaratA varNavAya che, anubhavAya che, chatAM hajI e vAtamAM zaMkA rahe che, enuM kAraNa ? kAraNa ke artha-kAma upAdeya manAI gayA che. moDhe game tema bolo paNa haiyAne pUcho. ahIMthI bahAra jaIne evuM bolanArA paNa sAMbhaLyA che ke-mahArAja to kahe paNa paisA vinA ghI-dUdha Ave ? lukhkhA roTalA gaLe kaI rIte Utare, te mahArAjAne zuM khabara paDe ? pADozI moTaro doDAve ane ame paga ghasatA cAlIe to manane kAMI thAya nahi ? pelo vilAyata jaI Avyo ane ahIM to hajI sTImara paNa jovA maLI nathI, kevI kamanasIbI ! paisA vinA A badhuM zI rIte thAya ? mahArAja to paisA choDavAnI vAto kare paNa ahIM to paisA vinA DagaluM paNa bharAtuM nathI.' AvuM AvuM bolanArA amAruM mApa kaI rIte kADhe che te vicAro. vaLI kahe che ke 'sAdhuoe A badhuM samajI gRhastho sukhI bane, moTa2,
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 893 - 22H bhUta-bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! - 62 - 323 baMgalA bagIcAvALA bane evI yojanAo ghaDI samAja samakSa mUkavI joIe. jo AvuM kAMI kare to e dezakALanA jANa. dravya, kSetra, kALa ane bhAvane samajanArA kahevAya. A to pATe beThA ke badhuM choDavAnI ja vAto kare te A jamAnAmAM kema cAle ?' AvuM bolanArA sAthe amAre meLa kaI rIte maLe ? huM to kahuM chuM ke bhUta-bhaviSyane bhUlanArA ane kevaLa vartamAnane icchanArAe jaina sAdhunA vyAkhyAnamAM AvavuM ja nahi.AvavA mATe eka bArI khullI che te e ke vartamAnamAM paNa sukhapUrvaka jIvI zakAya e mATe nIti vagerenA pATha zIkhavA mATe AvavuM hoya to bhale Ave.paNa khAtarI che ke jene bhaviSyano Dara nathI te nItinA pATha sAMbhaLavAno ke amalamAM mUkavAno nathI. kadI nItino dekhAva kare toye e ADaMbara haze-evAo kyAre anIti tarapha kheMcAya e kahevAya nahi. jeo bhUta-bhaviSyano vicAra nathI karatA, teo vartamAnanI dharmakriyA kare zA mATe ? e dharmakriyA emane Ape zuM ? dAna karavAmAM to ApavAnuM che, zIla pALavAmAM bhogasAmagrIno kApa che, kAyA ane iMdriyo para aMkuza Ave che, tapa karavAmAM chatI sAmagrIe na khAvuM ke ochuM khAvuM thAya che ane bhavamAM koInuM bhUMDuM icchavA para pratibaMdha mukAya che. A badhuM ene kema phAve ? AvA jIvo dAna, zIla, tapa ane bhAva kaI AzAe kare ? koI kaheze ke nAmanA mATe-paNa nAmanA mATe dAna, zIla, tapa, bhAva vAstavika svarUpe thatAM nathI. sAcuM dAna te daI gayA ke je lakSmIne asAra mAnatA. lakSmInI temane kiMmata na hatI. kema ? saMsAra jevo che tevo teo joI zakyA mATe. e jIvo tattvazraddhALu hatA. evA jIvo saMsArasAgaramAM rame nahi. sabhA: 'artha-kAma heya chatAM e puruSArtha kema ?" -kAraNa ke e paNa maLe che prayatnathI mATe. puruSothI e icchAya che e dRSTie paNa ene puruSArtha kahyA che paNa che to e heya ja. bahirAtmA, aMtarAtmA, mahAtmA ane paramAtmA : have pUjya A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ketdRssttvaa cintayatyevaM prazAntenAntarAtmanA / bhAvagarbha yathAbhAvaM paraM saMvegamAzritaH / / artha : saMsAranA svarUpane joIne parama saMvegane pAmelo samyagdaSTi AtmA prazAMta evA aMtarAtmA dvArA bhAvanAne anurUpa evA upayogapUrvaka saMsAranA svarUpanI kaMthArtha vicAraNA kare che.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 AtmA traNa prakAranA che. bahirAtmA, aMtarAtmA, paramAtmA, vacce mahAtmA paNa Ave. bahirAtmA pahelA guNaThANe hoya. cothethI e aMtarAtmA kahevAya, chachuMthI mahAtmA ane terame guNaThANe paramAtmA bane. duniyAnI vastune potAnI mAne te bahirAtmA. zarIrane "huM" mAne te bahirAtmA. "huM" zarIrathI judo, ema mAne te aMtarAtmA. zarIrane je para mAne, te saMsAranI bIjI cIjane potAnI mAne ? saMsAranuM svarUpa samajI zake, zarIrAdithI AtmAne bhinna mAne te aMtarAtmA cothe, pAMcame guNaThANe e hoya. chachuM mahAtmA banI AgaLa vadhatAM vadhatAM te paramAtmA thAya. parama AtmA te paramAtmA. chaThe pahoMcIne mahAtmA banelA Trena ke moTaramAM bese ? kaMdamULa Adi khAya ? vADIvajIphA rAkhe ? vADIno pAka sAcavavA kALajI rAkhe te mahAtmA kahevAya ? sAdhu veSamAM rahIne sAdhue na karavAnAM kAmo kare te mahAtmA kahevAya ke adhamAtmA ? ' jaino gADarIA pravAhamAM taNAya ? vastunA e vivekI hoya ke AMkho mIMcIne jene tene mAnanArA hoya ? jene khAvA-pIvAno viveka na hoya, e mahAtmA ? sarva deva-guru-dharma sarakhA manAya ? are ! e dUra rahyuM paNa je devaguru-dharma na ja mAne, te kayo AtmA kahevAya ? AryadezamAM guru na maLavAno hetu zuM hoya ? pote potAnAmAM gurutA mAnI eTale bIjA badhA laghu ja dekhAya. e kahe che ke-huM apUrNa kharo, paNa meM mArA jevo paNa koIne joyo nathI; ema kahe eTale zuM? eTale ema ke huM sarvathI adhika A to eka jAtanI vAjALa che. "huM apUrNa na kahe to koI sAMbhaLe nahi. apUrNa chatAM sarvathI to potAne adhika ja na mAne che. evAne deva, guru, dharma mATe pUcho to zuM kahe ? e kahe ke deva to che ja nahi. paththarane deva manAya nahi. guru A kALamAM koI jovA maLatA nathI. ane aMtarano avAja e ja sAco dharma A enI mAnyatA. kahe ke-"zAstra mAnuM kharo paNa mArA aMtaranA avAjane anusare to AvAnuM zAstra thavuM hoya teNe enA aMtaranA avAjane anusaravuM joIe. zAstra paNa kahI de ke mAre tAruM zAstra banavuM nathI." AvAne Aryadeza to maLyo paNa haiyAmAM anAryatA AvI gaI. e kahe che ke game tevI cIja paNa amuka samaye khAvAmAM harakata nathI. vastu abhakSya hoya to paNa samaya Ave khAvAmAM pApa na gaNAya." Ama bole e cAle ? mAno ke kadI khAvI paDI - khAdhI nahi paNa khAvI paDI-toye pApa e pApa nahi ? AvI vAto aMtarAtmA ke mahAtmAthI karAya ?
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 895 - 22 H bhUta-bhaviSyanA lakSyapUrvaka vartamAna jIvo ! - 62 - 325 kalikAlasarvajJa zrI A. hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAe pharamAvyuM che ke syAcchazavai mAtRmukhastArUNye tarUNImukhaH / vRddhabhAve sutamukho, mukho nAntarmukhaH kvacit / / 1 / / bAlyAvasthAmAM mAnuM moM jue, juvAna thAya eTale patnI sAme jue, gharaDo thAya eTale chokarA tarapha jue paNa e gamAra mANasa potAnA AtmA tarapha kadI joto nathI. ' A dazA hoya, tyAM zuM thAya ? A badhAM bahirAtmAnAM lakSaNa che. sabhA: "bahirAtmAmAM judA judA bheda hoya ? hoya, paNa tenI mahattA nathI. badhAya paththaranI khANa, koI vAMko to koI goLa to koI aNIdAra-paNa Akhare badhA paththara. bhagavAnanI mUrti kayA paththaranI thAya ? TAMkaNuM mAratAM bhAMgI jAya enI ? nA. TAMkaNAno ghA khamI zake evA paththaranI ja mUrti thAya. e ja rIte dharmanA siddhAMto pacAvI zake te aMtarAtmA banI dharI dhIre paramAtmA banI zake. sabhAH mahAtmA' zabda pAribhASika che ?' -jainazAsanamAM e vAta rUDha che ke je tattvadRSTi dharAvato AtmA potAnI samajano pUro amala kare te mahAtmA. duniyA jemAM ravaDe temAM je na ravaDe te mahAtmA. bAkI to koIne roTalIno TukaDo na maLe ane koIne ghebara maLe, koIne sUvA kaMthA paNa na maLe ane koIne sadAye puSpanI zA maLe, gadheDo rAkhamAM ALoTe ane zrImaMta palaMgamAM ALoTe, A badhAmAM bheda che paNa enI koI mahattA nathI. badhAMye bahirAtma dazAnAM lakSaNa che. vyAkhyAna zA mATe ? aMtarAtmA te kahevAya ke je duniyAnA ekeeka padArthathI potAne para mAne. e kyAre bane ? bhUta-bhaviSyano vicAra kare to bhUtane na mAne. bhaviSya na vicAre te nAstika che, pachI tame ho ke huM houM! huM paNa bhUta-bhaviSyane bhUlIne vartamAnamAM thatI vAhavAha mATe vyAkhyAna vAMcuM, to huM paNa nAstika. vyAkhyAna tamArI pAsethI vidvattAnuM sarTiphikeTa meLavavA mATe nathI. vAhavAha mATe vyAkhyAna vAMcanArane pAnAM hAthamAM ja rahI jAya. e kadI pAnAM vAMce toye nAmanA mATe bAkI to moDhAnAM gappAM ja mAravAM paDe. kAraNa ke vyAkhyAna paNa sAmAne rAjI karavA mATe ja vAMcavAnuM che ne ? evA upadezake kahyuM ke- bhagavAne tyAga kahyo te amArA mATe, tame tyAMga karavA jazo to mAryA jazo. lakSmI pedA karavAmAM mUMjhAvuM
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 nahi. vasu vinAno nara pazu che. ame sAdhu, mATe amAre paisA na hoya, paNa tamAre enA vinA kema cAle ? amAre paNa nibhAva to tamArA para che ne ?" zAstro vAMcavAnuM A pariNAma ? AvuM eka be ke cAra ATha divasa vAMce eTale cAlyuM. e enA zrAvaka ane e enA guru, beya paMcama kALanA kalpataru ane samayanA jANa ! mATe samajo ke vyAkhyAna vAhavAha mATe nathI.. upekSAnuM pariNAma keTalAka kahe che ke-"AvuM karavuM kahevAya ?' paNa jo karavuM kahevAnuM na hota to vyAkhyAnanI jarUra zI ? je karo cho te ja kahevAnuM hoya to piSTapeSaNanI jarUra zI ? karI rahyA cho, te ja kahevAnuM ke nathI karatA te ? gharabAra, strI parivAra, paisATakA mATe to mahenata cAlu ja che. Aje to vaLI vidhavAone ThekANe pADavAnI paNa vAta calAve che. paNa eka vidhavAe bharasabhAmAM kahyuM ke"paMdara varSathI vaidhavya pALuM chuM paNa mane vaidhavya jaNAyuM nathI. viSaya kaSAyano tyAga jALavI zakuM chuM. kadI koI vidhavA apavAde kharAba banI te mATe vidhavA mAtrane zA mATe vagovo cho ? tamArI dRSTi ja rAgI banI gaI jaNAya che !" AjanI bhAvanAo ane vicAro evA uddAma banyA che je bhUta ane bhaviSyane bhulAve che. e bhulAyuM ke nAstikatA AvI. kevaLa vartamAnanA dRSTA sAthe zrI jainazAsanane meLa nathI bhUta bhUle bhaviSya avagaNe ane kevaLa vartamAnamAM racyApacyA rahe e bahirAtmA che.' keTalAMka varSa pahelAM eka sAdhue relavihAra karyo. tyAre anya sAdhuoe avAja uThAvyo hato. paNa bedarakArI thaI ane upekSA sevAI. Aje vAta vadhI. rela pachI have sTImara AvI. seMkaDo jaino samakSa relavihAra karanAra munie khulluM kahyuM ke-"pArakAnA bhalA mATe rela vihAra karuM chuM.' eka bhAI samajAve che ke baLada, ghoDA vagere joDAya e vAhanamAM pApa, paNa rela ke moTaramAM pApa nathI, kAraNa ke tyAM koI jIva maratA nathI. Aje je tyAM bolAyuM te jatA divase muMbaInA cogAnamAM bolAze. eka be pAMca daza bhegA thayA eTale pravAha cAlaze. pachI vAhanamAM nahi besanArA purANapAThI ane emano ja kakko ghaMTanArA kahevAze. AvA koI phaMdAmAM tame na phasAo mATe ATalI cetavaNI ApuM chuM. daDha samyaktane rUDha banAvavA mATe hajI paNa zuM karavuM joIe te have pachI.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 : vivekadRSTinI anivAryatA vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mahA vada 2+3, zanivAra, tA. 15-2-1930. samyagdaSTinI vivekadRSTi : saMvega eTale zuM ? sukhamAM vairAgya : azakti ke Asakti ? bIjAne ThaganAra potAne ThagI rahyo che : * maLelI vastuno sadupayoga karI jANo : * je potAnI ciMtA na kare, tenI ciMtA sau -kare : * huM to... evAne zeThiyA nahi paNa veThiyA 'kahuM : 63 samyagdaSTinI vivekadRSTi: anaMta upakArI sUtrakAra bhagavaMta zrI devavAcakajI gaNijI zrI saMghanI stuti kare che. nagarAdi rUpakathI zrI saMghanI sarakhAmaNI karyA pachI have zrI merUparvatanI upamAthI stavanA karI rahyA che. merUnI pITha jema vajraratnamaya che, daDha-rUDha-gADha ane avagADha che, tema zrI saMgha rUpa merUnI samyagdarzanarUpa pITha paNa daDha-rUDha-gADha ane avagADha hovI joIe. e pIThanI dRDhatA mATe zaMkAdi pAMceya doSono parityAga karavo joIe ane rUDhatA mATe pratisamaya vizuddha banatI pariNAmanI dhArAnuM sevana karavuM joIe. e pirAmanI dhArAnuM svarUpa samajAvatAM pU. AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke-jeno AtmA tattvanI zraddhAthI pavitra thayo hoya te 'saMsAramAM 2me nahi.' tyAM prazna thAya che ke kema 2me nahi ? enuM samAdhAna karatAM e mahAtmA jaNAve che ke jema AMkhanA rogano nAza thavAthI vastu vastu jevA svarUpe hoya tevA svarUpe joI zakAya che tema buddhirUpI cakSu khUlavAthI, mithyAtvarogano nAza thavAthI, zAstravacanone anusaravAthI e AtmAne saMsAra jevo che tevo dekhAya che. saMsAra jevo che tevo jANavA bhUta ane bhaviSyakALano vicAra karavo joIe, e ApaNe joI gayA. kevaLa vartamAnanI ja jaMjALamAM paDelA
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 AtmAo saMsArane yathArtha svarUpamAM joI zakatA nathI. bhUtakALa kevo hato ane bhaviSya kevo joIe e vicArAya to ja vartamAna suMdara bane. samyagdaSTi AtmA kadI vartamAnamAM maLelI bAhya sAmagrImAM mUMjhAto nathI. mithyAtva roga dUra thavAnA kAraNe saMsAranuM vAstavika svarUpa jANyA pachI e AtmA prazAMta bane che. AvA prazAMta banelA AtmAne aMtarAtmA kahevAya che. aMtarAtmadazAne pAmelo te AtmA saMsAranA vAstavika svarUpane jANato hovAthI suMdara vicAra para ArUDha thAya. e kadI duniyAnA padArtho tarapha DhaLato nathI. mArA AtmAnuM zuM thaze, e ja enI niraMtara vicAraNA hoya che. bAMhya padArthonI prAptimAM e kadI potAno udaya na mAne. saMsArasvarUpane jANanAro AtmA atizaya zAMta bane, enA kaSAyo ghaTe, enI dunyavI pravRtti rasa vagaranI hoya, enI viSayanI kriyA taddana maMda hoya, enA haiyAmAM parama saMvega hoya A viSe pUjya AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke tadRSTvA cintayatyevaM, prazAntenAntarAtmanA / bhAvagarbha yathAbhAvaM, paraM saMvegamAzritaH / / 10 / / artha :- "saMsAranA svarUpane joIne parama saMvegane pAmelo e AtmA krodhAdi kaSAyo zAMta thavAnA kAraNe nirAkuLa thaIne saMsAra jevo che tevuM tenuM bhAvapUrvaka ciMtana kare che." * , arthAt e AtmAmAM parama saMvega hoya, hRdayamAM uttama bhAva hoya ane padArthanA vAstavika svarUpane e AtmA vicArI zake che. je AtmA saMsAranI sthitine vAstavika rIte na samaje tenAmAM saMvega Ave kyAMthI ? saMvega vagara uttama bhAva Ave kyAMthI ? uttama bhAva vinA jagatanA padArtho mULa svarUpe ene dekhAya zI rIte ? saMvega eTale zuM? saMsAranA sukhane du:kha mAnavuM ane kevaLa mokSanI ja abhilASA rAkhavI te. duniyAnA du:khane duHkha to AkhI duniyA mAne che paNa A to sukhane du:kha mAnavAnI vAta che. upAdhyAyajI mahArAjAe kahyuM ke "suranara sukha je duHkha karI lekhave, vaMche zivasukha eka." saMvegavaMta AtmA deva ane mAnavanA sukhane paNa du:kharUpa mAne ane eka mAtra mokSasukhanI ja icchA rAkhe. roga, zoka vagere du:khane to mithyASTi paNa
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 899 - 23 : vivekadaSTinI anivAryatA ! - 63 - 329 du:kharUpa mAne che. samyagdaSTi AtmAno bheda ahIM ja paDe che ke e saMsAranA sukhane paNa du:kha mAne che. sukha mATenI jagatanA jIvonI dRSTimAM ane samakitInI dRSTimAM bahu pharaka hoya che. jagatanA jIvonI dRSTie to bhUkhyAne anAja, tarasyAne pANI, ThaMDImAM garama sAdhano ane garamImAM ThaMDakanAM sAdhano maLe emAM ja sukha maLI gayuM ema lAge che. jyAre samyagdaSTi to khAvuM paDe ene ja upAdhi mAne che. bhUkha lAge tyAre khAya baMne, paNa sthiti baMneyanI judI-pelo khAvAnuM maLe emAM AnaMda mAne jyAre samyagdaSTi khAvuM paDe ene upAdhi mAne ane khAvAnuM kyAre chUTe enI ciMtAmAM hoya. duHkhane dukha mAnavuM emAM navInatA zI che ? nArakI paNa du:khane du:kha mAne che. devo paNa zokAdi prasaMgone du:kha mAne che. tiryaMcane paNa hAtha pheravo to rAjI thAya ane paroNAnA godA mAro to duHkhI thAya. manuSyamAM paNa ema ja. paNa samyagdaSTi to sukhane paNa du:kha mAne e viziSTatA che. sudhAvedanIyane dUra karavAnuM sAdhana bhojana ema samyagdaSTi mAne, paNa bhojanathI bhUkha zame ja ema na mAne-auSadha e upAya kharo paNa AyuSya hoya tenA mATe. AyuSya tUTe ene auSadha kAMI kAma na lAge. bhojana e bhUkhanuM auSadha kharuM paNa sAthe zAtAvedanIyano udaya hoya to ! nahi to khAdhA pachI navI upAdhi jAge. nArakIne game teTaluM khavAI jAya chatAM tenI bhUkha zamatI ja nathI paNa vadhe che. devatAne vakhatovakhata bhUkha lAgatI ja nathI. kadI lAge to icchA mAtrathI zame che. mATe e sukhI che. A badhuM vicAratAM bhojanathI bhUkha maTe ja che evuM kyAM rahyuM ? siddha bhagavAnanA AtmAne bhUkha lAgatI ja nathI. TUMkamAM bhojana e bhUkhanA du:khanA nAzano upAya che evuM ekAMte nathI-tamane thoDuM khAvAthI bhUkha maTe che e puNyavAna cho mATe. jene bhasmaka roga thayo hoya tene game teTaluM khAvA Apo toye bhUkhyo ja rahe che. samyagdaSTi AtmA sudhAvedanIyanA zamanArthe jarUra paDe to bhojana svIkAre bhale, paNa ene AMzika upacAra mAne. paNa bhUkhanA rogane mULathI nAza karanAra na mAne-gUmaDA para paTTI mAro to. upara uparathI rUjhAya paNa aMdarano vikAra na jAya. roja khAya ne roja bhUkha lAge e vAstavika auSadha kahevAya ? vAstavika auSadha to te kahevAya ke je lIdhA pachI roga jAya ane gayA pachI pharI kyAreya Ave ja nahi, A to agiyAra vAge khAya ne pAMca vAge pharI bhUkhyo thAya. pAMca vAge khAya ne pAcho rAtre daza vAge bhUkhyo; A kaI jAtanuM auSadha ?
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 900 330 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 samyagdaSTi AtmA saMsAranA sukhane paNa du:kha mAne che tethI jagatanA jIvo karatAM enI dRSTi judI ja hoya ane enA kAraNe enI abhilASA paNa judI ja hoya. mATe ja kahyuM ke jene tattvazraddhA thaI te saMsAra-sAga2mAM 2me nahi, kAraNa ke e AtmAo saMsAranA vAstavika svarUpane joI zake che ane tethI temanA haiyAmAM saMvegabhAva pedA thAya che. sukhamAM vairAgya : duHkhane du:kha to AkhuM jagata mAne che. duHkha dUra karavA to sau marI rahyA che. e duHkhane dUra karavA evA evA upAyo yojAya che ke UlaTuM duHkha vadhatuM jAya che; paNa e du:khanuM nidAna koI vicAratuM nathI. dardIne vAyuno kopa che ke pittano prakopa che e jANyA vinA. davA ApanAra vaidya to dardIne ribAve che. evI dazA Aje ApaNI che. tamArI mAnyatA Aje zI che ? bhUkha lAge ke khAvuM, daridratA TALavA paisA meLavavA, paisA meLavavA mATe anIti, jUTha, prapaMca Adino paNa Azaro levo; Ama ja che ne ? e rIte paisA kadAca maLI jAya paNa karelI anItinuM pariNAma vicAryuM ? saMsAranI paraMparA Ama ja vadhe che. gAMDAonuM ToLuM moTuM hoya che. zrI jinezvaradevanA zAsananI tamAma vAto nidAna 52 che. saMsAranA du:khanA nAza mATe samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra e traNa cIja zrI jinezvaradeve joI che ane pharamAvI che. e samajAya to saMvega Ave, rAjA, mahArAjA, zrImaMta ke daridrI game te hoya paNa haiyAmAM saMvega pragaTe eTale e bAhya vastumAM sukha na mAne. sabhA vairAgya, sukhathI ghaNAne thAya ke duHkhathI ?' -duHkhathI ghaNAne thAya, sukhathI bahu thoDAne thAya che. sabhA dRSTAMta to sukhInAM ghaNAM Ave che.' -dRSTAMta emanAM ja levAya. upadezaka kahI zake ke AvAoe paNa tajyuM to tame kema rahyA cho ? eka sukhI jIva saMsAramAMthI nIkaLe enI pAchaLa bIjA hajAro nIkaLe. emAM ghaNA du:khI ane sAmAnya paNa hoya; paraMtu e badhAnAM nAma na lakhAya. jyAM rAjA vairAgya pAme tyAM zaMka kema na pAme ? parama sukhI AtmAo jo saMsAramAM duHkha joI zake to du:khe ribAtA kema na joI zake ? duHkhamAM duHkha mAnavuM saheluM che. sukhamAM du:kha mAnanAra bahu thoDA. samyaktva AvyA pachI
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ chA - 23 : vivekadRSTinI anivAryatA ! - 63 - 331 saMsAranuM sukha paNa duHkharUpa bhAse che. saMsAranA sukhane du:kha manAya e vartamAnane laIne ke bhaviSyanA vicAre ? jo mahApuruSonAM dRSTAMto laIe to emano vartamAna to anukULa ja hato. vAsudeva-prativAsudeva marIne narake gayA paNa jiMdagI sudhI anukULatA emanI icchA mujabanI hatI, pAMca iMdriyonA viSayo emanI pAse nAcatA hatA. emane e levA javA na paDe. emane tuSTamAna karavA devatA Ave emano vartamAna kevo ? cha khaMDanA mAlika cakravartIno vartamAna ethI paNa vadhe chatAM emaneya choDavAnuM mana thAya e bhaviSyane laIne; nahi ke vartamAnanA vicAre. A AtmAo 'marIne kyAM jaIzuM" A vicAranA yoge saMvega pAme che. mAtra vartamAna jonArane saMvega na Ave. azakti ke Asakti? * . 'alamasta zarIvALAne eka vakhata khAvAnuM choDavuM paDe toye gabharAmaNa thAya. ane sukalakaDI zarIravALo aTTama para aTTama karye jAya, enuM kAraNa alamasta zarIravALAmAM azakti nathI paNa Asakti che. tenuM AcaraNa Asakti upara che. azakti upara hota to hajuye kalyANa thAta. prabhue zrAvaka mATe pharamAvelAM anuSThAno thaI zake tema nathI evuM kayo zrAvaka kahe ? paMdara divase eka upavAsa na thAya ? roga AdinA kAraNe na thAya, paNa evA thoDA. * Aje dharmapravRttinA abhAvamAM Asakti e mukhya kAraNa che. ahIM Asaktine badale "aMzakti' zabdano prayoga karI bacAva karo te na cAle, azaktivALA dharmanA rasiyAnI vAtacIta ane rItabhAta judI hoya. mArI dRSTie to Ajano moTo bhAga AsaktivALAono jaNAya che. khIsAkharcI mATe rUpiyo saheje kharcI nAkhanArA Aje ghaNA che, nokariyAto paNa cA pAnanA sAMja paDye cAra-ATha AnA kharcI nAkhe che paNa ahIM dharmanA kAmamAM jarUra paDe to "nA" kahI de e azakti ke Asakti ? zaktino upayoga badhA kare to paristhiti ghaNI badalAI jAya. AmAM kALanuM bahAnuM na kADho. kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacandrasUri mahArAja to pharamAve che ke mAre to A pAMcamo Aro cothA ArA karatAM paNa sAro che ke jyAM bhagavAnanuM zAsana mane maLyuM che-jene dharma nathI maLyo evA jIvo mATe bhale A kALa sAro na hoya paNa dharma pAmelA jIvana mATe to A kALa kharAba nathI. zaktine jarA gopavavI nahi e bhAvanA Ave ane zaktithI ardha paNa dAna karAya to dAna kyAM kyAM karavuM e mATe sthAno zodhavA nIkaLavuM paDe. vartamAnamAM dharmanAM kAryo
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 - 02 saMgha svarUpe darzana bhAga-2 aTakyAM dekhAtAM hoya to te azaktinA kAraNe nahIM paNa AsaktinA kAraNe aTakyAM che evuM moTe bhAge jaNAyA vagara rahetuM nathI. apramatta banavuM, mahAmuni banavuM, dharmadhyAna-zukladhyAna pAmI kevaLajJAna meLavavuM e na banavAmAM azakti e kAraNa jarUra che. A kALamAM e na bane paNa nAnI nAnI kriyAo na banavAmAM to azakti nahi paNa Asakti e ja kAraNabhUta che-ATalo vizvAsa dharmI mAtranA haiyAmAM thAya to kAma thAya. A nizcayathI AtmA saMvega pAme, saMvega pAme eTale Akho saMsAra tAdaza dekhAya, pachI dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa dharma to jIvanamAM otaprota thaI jAya. ene dAnano upadeza Apavo na paDe, zIla ene samajAvavA mahenata na karavI paDe ane kadI upavAsa na kare to paNa sAmAnya paccakhANa to e kare ja. covIse kalAka bhAvanAnI pariNati enI cAlu hoya. - have vicAro ke zuM cAreya prakArano dharma azakya che? paripUrNa brahmacArI nA banI zake toye anAcArI banato to aTake ne ? kadI lAkhonAM dAna na de to paNa potAnAthI banatuM to Ape ne ? bhale lakhapati lAkhonA dAna de, tethI ochI mUDIvALA hajAro ke seMkaDonAM dAna de paNa pote eTaluM nahIM to paNa potAnI zakti mujaba thoDuM paNa dAna kare ne ? kamANImAMthI rUpiye be-pAMca paisA paNa alaga kADhe to phaMDa karavA javuM na paDe. paNa e alaga kADhelA bAju para ja mUkavA paDe. enA upara potAnI sattA nahi. enuM vyAja na ja khavAya. eno tarata ja vyaya karavo ghaTe. A paNa na thAya enuM kAraNa Asakti che. lAkhanI milakatavALAne jo cAra AsAmI tUTe to AMkho mIMcIne besI rahevuM paDe. kasamaye pacAsanA pagAradArane cAlIsa kare to kabUlI levuM paDe. kare zuM ? khisse kapAIne cAlyA jAya to roIne rahe. to pachI hoya te vakhate potAnA hAthe dAna karavuM zuM khoTuM ? bhartuharIe kahyuM che ke-"vastuno viyoga thavAno nakkI che to tyAga kema na karavo ? lAkhanA tyAgathI khUba du:kha thAya che. khedanI vAta che ke ATaluM spaSTa dekhAya che chatAM loko tyAgI kema thatA nathI ?' Aje dharma nahi karanArA azaktinA kAraNe nathI karatA ema huM nathI mAnato. huM to mAnuM chuM ke AsaktinA kAraNe ja dharma khatama thaI rahyo che. jo tame bacAvamAM azakti kahezo to mAre tamane mRSAvAdI kahevA paDe. azakti kevI che te ame joI zakIe chIe. bajAramAM doDAdoDa karanArA, ATha kalAka khare taDake UbhA rahenArA, pratikramaNa beThA beThA kare ane bacAva AgaLa dhare e
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90s - 23 : vivekadaSTinI anivAryatA! - 63 - - 333 cAle ? ahIM ja badho thAka jaNAya ? bhAva nathI, utsAha nathI, ema ahIM ja kahevAnuM ? mojazokha ane vyasanonA kharcAmAM hAtha chUTo ane ahIM baMdhAyelo e azakta ke Asakti ? jo tame azaktinA kAraNe ja na karatA hota to tamArA pratye lAgaNI thAta. ema thAta ke bhAvanAthI to raMgAyelA che paNa bicArA azakta che. phalANo na kare to huM kema karuM ? evuM dharma na jue. e na kare to nukasAna ene, paNa tuM kara ne ? cakravartI narake jAya tethI enA AjJAMkita rAjAo muktie na jAya ? mAlika dharmasAdhanA na kare mATe nokara paNa dharmasAdhanA na kare ? je dharma kare enuM kalyANa thAya, ne kare enuM na thAya. paNa Aje to badhA ekabIjA sAmuM jue ane dharma karavAnuM TALe, to kalyANa kyAMthI thAya ? kAyAnI zaktivALA kahe ke paisAvALA paisA nathI kharacatA to huM zuM karuM ? mArI pAse kyAM paisA che ? tyAre ene kahevAnuM mana thAya ke bhalA bhAI tArI pAse paisA nathI to tane koNa kharcavAnuM kahe che ? paNa tArI kAyAnI zaktino to upayoga kara ! emAM zuM kAma bIjA sAmuM jue che ? "bIjA na kare to huM kema karuM ?" A bhAvanA jyAM sudhI haiyAmAM haze tyAM sudhI dharma pariNAma nahi pAme. azaktinI vAta karavI khoTI che. potAno pApano udaya che ema jAhera karo. ahIM kahelI vAtane TALavA moM bagADe ane bahAra jaI hase ! e kevA kahevAya ? bhAvanAno leza na hoya ne azakti che ema kahevuM e kema nabhe ? zakti oM paNa zaktinA pramANamAM amala thAya to kAma thAya. amala kyAre thAya ? bahirAtmA maTI aMtarAtmA banAya tyAre. bahirAtmAthI amala nahi thAya. Aje dharma paNa moTe bhAge bAhya dRSTie thAya che. evo dharma kare ke je joIne hajAro dharma pAme, eno inakAra nathI. paNa koI jue nahi tyAre khAnagI dharma karavAnuM mana ja na thAya e zuM ? je samaye je sthAne je je, jeTaluM jeTaluM, jeNe jeNe karavuM ghaTe te sthAne te te, teNe teNe, teTaluM teTaluM karavuM ja joIe. ene AhvAna karI bolAvavA javA na paDe. tame zrI jinezvaradevanA sevaka kharA ke nahi ? dharmanA sevaka kharA ke nahi ? sevaka kone kahevAya ? stavanamAM to lalakAro cho ke dAsano dAsa chuM tAharo." paNa dAsapaNuM AvyuM che ? dekhAya che ? dAsa, svAmI sAme zI rIte Ubho rahe ? enuM mastaka nameluM hoya, enuM zarIra vaLeluM hoya. enI AMkho AjJAne avalokatI hoya. sUripuraMdara zrI haribhadrasUri mahArAjAe traNa vAta karI.
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 204 kaI ? "1. jene tattvazraddhA thaI te AtmA saMsAramAM rame nahi. 2. kema na rame ? AMkhano roga javAthI nIrogI AMkhavALo thayelo AdamI jema vastu che tevI jue tema mithyAtvarogano nAza thavAthI saMsAranuM svarUpa jevuM che tevuM e AtmA joI zake che. 3. ethI aMtarAtmA banelo te AtmA prazAMta bane che, saMvegamaya bane che. AgaLa kahe che ke-jenA haiyAmAM saMvega hoya evo e AtmA saMsAranuM svarUpa jevuM hoya tevuM ciMtave che. ahIM ApaNe saMvega mATe thoDuM vivaraNa karavAnuM che. ahIM moTo prazna che ke-duHkhane hajI duHkha nathI manAtuM tyAM sukhane to du:kha mAnavAnI vAta ja zI ? sukha joIe e laukika bhAvanA che. A zAsananI bhAvanA judI che. jainazAsanane pAmelo AtmA saMsArasukhano rasiyo na hoya. sukhano rasiyo e jarUra hoya paNa te sukha bIjuM, khAvApIvA AdinuM nahi. ene to e du:kha mAne che. alaMkArone e bhAra mAne che. bhogone e roga mAne che. A sthiti na Ave tyAM sudhI zrI jinezvaradevanA zAsananuM pAlana thAya ? hajI duHkhane du:kha nathI manAtuM tyAM sukhane du:kha kema manAya ? e moTo prazna che. Aje dazA bahu judI che hajI to vyasano paNa chUTatAM nathI. nAnI nAnI kriyAomAM "banatuM nathI, banatuM nathI evA pokAro cAlu che. paNa e pokArothI to tame tamArI jAtane Thago cho. mArI bhalAmaNa che ke "jAtane na Thago." banAvavAnI mahenata vinA "nathI banatuM' kema kahevAya ? vagara mahenate ema kahevuM e to AtmaghAta karavA jevuM che. evo AtmaghAta na karo. bIjAne ThaganAra potAne ThagI rahyo che: eka mANasa bIjAne mArI AvIne kahe ke "mArI Avyo". zAstra kahe che ke tuM ja marI Avyo !" pelo kahe ke "be dhola mArI Avyo'. jJAnI kahe che ke-"tuM ja TipAyo !" duniyAnA Thagane jJAnI ThagAtA mAne che. pelA kahe che ke-"jagatane ThagIe chIe." jJAnI kahe che ke-svayaM ThagAya che. adharma karanAra-pApa karanAra potAnA AtmAne ja vaMce che-Thage che. deva tathA gurune ThaganArA, ThagavAmAM 'sa pazyatyasya yadrUpaM, bhAvato buddhicakSuSA / samyakzAstrAnusAreNa, rUpaMnaSTAkSirogavat / / 9 / / tadRSTavA cintayatyevaM, prazAntenAntarAtmanA / bhAvagarbha yathAbhAvaM, paraM samyaktatvamAzritaH / / 10 / / - zAstravArtA samuccaya stabaka-9 mo.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 905 23 : vivekadRSTinI anivAryatA ! 335 bahAdurI mAnanArA Aje ghaNA paDyA che. e kahe che ke-'sAdhu pAse gayo hato paNa huM kAMI phasAuM ? emaNe to ghaNuMye ulaTAvI ulaTAvIne kahyuM paNa ApaNe kAMI aDavA ja na dIdhuM. pachI levAnI vAta kyAM ?' bhalA ! teM na lIdhuM to emAM sAdhunuM zuM gayuM ! tuM sAruM na pAmI zakyo emAM sAdhune zuM nukasAna thayuM ? e pAcho bahAra jaIne kahe ke 'sAdhune hasIne ThagyA che. sIdho nA pADuM to mAne nahi. vAta choDe nahi ane emane khoTuM lAge. A to nA pADavI nahi, khoTuM lAgavA devuM nahi ane hasIne vAtane TALI devI. A rIte mahArAjane samajAvIne ThagI Avyo.' ene khabara nathI ke sAdhu tArA karatAM vadhAre samaje che-e jANe ke 'A mAnavAno nathI to sAva hAthathI jAya enA karatAM thoDo bhale rahyo' mATe kAMI na kahe. eTale pelo mAne ke 'sAdhu ThagAyA.' A dazA cheare ! mAno ke bhoLA sAdhu enI hoziyArIthI ThagAyA paNa ethI ene zo lAbha ? Aje to moTo bhAga Avo che. - 63 ghaNA kahe che ke-derAsara upAzraye jaIe, sevA-pUjA-sAmAyika karIe, vyAkhyAna-vANI sAMbhaLIe pachI bIjuM kAMI karIe nahi. manamAM samajIe ke mahArAja to emanI ja vAta kare. dAna devAnuM kahe paNa paisA kema kamAvAya che enI emane zI khabara ? sabhA e AtmA kaI koTinA kahevAya ?' -e AtmA bahu hIna koTinA gaNAya. deva-gurune paNa ThaMge, sarvajJane paNa Thage evA e che. bhagavAna pAse paNa bole kAMI ane manamAM hoya kAMI. prabhu pAse paNa emanuM pAkhaMDa calAve paNa sarvajJa e badhuM na jANe ? grAhakanA mananI vAta vepA2I jANI jAya e tame nathI jANatA ? vepA2I manamAM kahe ke-baccA game teTalI vAto kara paNa phasAya e bIjA. mUchamAM hasIne vAto bhale kare, e mANasa jarA kAmano lAge to ene kAMI kahe nahi, paNa manamAM na samaje ? vepArInI peDhI to eka gAmamAM hoya jyAre sAdhunI peDhI gAmegAma hoya. zAstra nahi bhaNelo vepArI grAhakane paga uparathI oLakhI le to zAstra bhaNelA ane bAra mahine pacIsa-pacAsa ane ethI paNa vadhAre gAmanuM pANI pInArA sAdhu AvAne na pArakhI zake evA mUrkha mAno cho ? huM kahuM chuM ke ATaluMye na samajI zake ane ThagAya e dharma samajAvavAne lAyaka nathI. hA ! e bane ke sAdhu kadI vAta gaLI jAya, moDhe na kahe e bane paNa samaje nahi ? grAhakane oLakhI zakanArA tame sAdhune ThagI AvyAnI hoziyArI karo cho. paNa sAdhu yogyane kahe ane ayogyane na paNa kahe mATe sAdhu ThagAyA evuM mAnavAnI mUrkhAI na karo.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 906 336 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 yogyane badhuM kahevAya. jene vadhu kahevAya e to vadhAre khuza thAya. jainazAsananI rIti evI che ke jene vadhu kahevAya e to potAne lAyaka mAne. DAhyo dIkaro to bApAjI kAma batAve tethI khuza thAya paNa 'ATalA nokara chatAM mane kAma kema batAve che ?' ema na kahe. e jANe ke mArA vinA thAya evuM nahi hoya mATe ja bApAjI mane batAve che. nokarane kahevAnuM e na kahe-e rIte AcArya tathA guru jene vadhu AjJA kare te ziSya vadhu khuza thAya-ene covIse kalAka e ja bhAvanA hoya ke kyAre guru AjJA kare e AjJA karatAM gurune ke AcAryane vicAra karavo paDe to lAyakAtamAM khAmI manAtI. bhagavAna mahAvIradeva vAtavAtamAM gautama mahArAjAne AjJA karatA hatAzAthI ? yogyatA hatI mATe. Aje to zuM kahe ? 'basa ! mane ja joyo che ? mane ja vAraMvAra kahevAnuM ?' zAstra kahe che ke AvuM bolanAranuM bhAgya phUTyuM samajavuM-ATalA badhAmAM potAne kahevAya e to potAne bhAgyazALI mAne. ayogyane ke apAtrane kahevAya ? Ama kahIe to kaheze ke-'mahArAja ThagavA mAge che.' pUrve paNa agatyanAM kAma to amukane ja kahevAtAM hatAM. AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA, kumArapALa rAjAnI badhI ciMtA karatA, chatAM kumArapALa to ema ja kahetA ke emane to aneka paNa mAre to e eka ja-vAtavAtamAM 'amane ja kema !' e bhAvanA hoya tyAM sudhI dharma pariNamyo nathI. maLela vastuno upayoga karI jANo ! tame saMveganA mAlika kharA ne ? maLelI sAmagrIne gumAvo nahi. ALapaMpALamAM paDyA to AMkha mIMcAI jaze ane pariNAme rovuM paDaze. maLelI vastuo pArakI che e nathI jANatA ? puNyayoge pArakI vastunA mAlika thayA cho to teno sadupayoga karI lo-pArakI pAse AvIne beThI to kAma karAvI lo-rIsANA pachI kAMI kAmamAM nahi Ave. puNye potAnI thaI che to DAhyA thaIne kAma kaDhAvI lo. potAnA rIsANAM manAvAze, pArakAM nahi manAvAya. zarIranI game teTalI sevA karo paNa rIsANuM eTale khalAsa ! javAba ja nahi Ape. hAlaze nahi ane UThavA paNa deze nahi. kauvata che tyAM sudhI sAdhI lo. lakSmI, strI ane jamIna e traNe pArakI vastuo che. traNe risAyA pachI mAthuM kUTo toye kAMI na vaLe. puNyayoge enI mAlikI maLI to mAlika na banI zakyA evA kaMIka zrImAna kaMgAla banI gayA, jamInadAro bhIkha mAgatA thaI gayA. puNya hoya tyAM sudhI lakSmI vadhe, strI anukULa maLe, jamIna phaLe ane vadhe; puNya paravAryuM ke badhuM khalAsa.
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 07 337 - 23 : vivekadaSTinI anivAryatA ! - 63 - pArakI AzAe jIvanArA maravAne janmelA che. lakSmInA AdhAre jivAya ? mAlika to kahe ke "huM tane tijorImAM to na ja besI rahevA dauM. judo ja upayoga karuM lakSmI tamArI ke tame lakSmInA ? A to thelI ughADe ne baMdha kare, joyA kare ne hAtha pheravyA kare ane AnaMda pAme. paNa evA to ghaNA ravAnA thaI gayA-zrImAna so gAu dUra gayA ne phanA thavAnA tAra samAcAra AvyA. cAvIno jhUmakho keDe rahevAmAM AnaMda hato te cAlyo gayo. AvA dAkhalA joyAsAMbhaLyA che ke nahi ? evI rIte jIvo ke lakSmI jAya toye jagata pUje. lakSmInAM ja AdhAre jIvanArA to lakSmInA gulAma che. tame A sAMbhaLI gusso na karatA. mane dayA Ave che ke A bicArA rakhaDI maraze; mATe ja ATaluM kahuM chuM. Avo. koI lakSmIvAna mane AMjI gayo nathI ke huM aMjAvA icchato nathI. je lakSmInI gulAmI kare che te deva-guru-dharmanI sevA karaze ? enAthI deva-guru-dharmanI bhakti thAya ? pethaDazAhanA pitAe mRtyu samaye pethaDazAhane bolAvIne pUchayuM kekaroDonI milakata che temAMthI tuM kahe teTalI rAkhuM, bAkInI vAparI nAkhuM.' pitA pAse suvarNasiddhi paNa hatI. vidyAthIe siddha thAya. pethaDazAhe e suvarNasiddhi potAnA mATe rAkhIne bAkInI badhI milakata vAparI nAMkhavA jaNAvyuM. pitAjIne kahyuM ke A badhI milakata ApanI kamAyelI che ane Apa vAparomAre emAMthI ekapAI paNa na joIe. sabhA: "suvarNasiddhi to mAgI ne ?' -mAgI, paNa e to vidyA hatI. phaLe ke nahi te zaMkA hatI chatAM eka pAI paNa na rAkhavA kahyuM. "badhuM vAparo, mAtra copaDA Apo, ugharANI vasUla karI roTalA khAIzuM evuM koI dIkarAe enA bApane kahyuM kharuM ? tyAganI vAtane samajavAno prayatna karo, uDADavAnI koziza na karo ! pitAe tamAma milakata sAteya kSetramAM vAparI nAkhI. pAchaLathI bhAgyayoge suvarNasiddhi paNa na phaLI. paNa koI divasa pethaDazAhane glAni na AvI. sAmAnya sthitimAM varSo gALyAM paNa prabhupUjA, dharmakriyA, vyAkhyAna zravaNAdi ne choDyAM. AvI manovRtti jyAM hoya tyAM lakSmIne AvyA vinA cAle ? pachI te aDhaLaka lakSmI kamAyA ane dharmakAryomAM puSkaLa sadvyaya karyo. jara, jamIna ane joru puNyayoge maLyAM che paNa e tamArAM nathI. tamArI
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 08. mAlikImAM che tyAM sudhI enI pAse kAma laI lo. Aje ghaNA kahe che ke "gharamAM paNa amAruM calaNa nathI." paNa zAthI nathI ? jara, jamIna ane joru (strI) mATe jhaghaDA karyA kare, e traNanI pAchaLa covIse kalAka bhUtanI jema bhamyA kare ane emAM ja racyApacyA rahe; A rIte tame enI gulAmI svIkAro pachI e tamArI para sattA na jamAve ? tame ja gulAmImAM jIvo te strI ke lakSmI tamArA para sattA kema na jamAve ? tame lakSmInA mAlika nathI. mAlika kadI mUMjhAya kharA ? mAlika che ke jene enI paravA ja na hoya. dhanAjI lakSmIne jarAye gaNatA na hatA, to lakSmI emanI pAchaLa pAchaLa bhamatI hatI. lakSmI jue tyAMthI e bhAgatA ane lakSmI emanI pAchaLa doDatI. emanAM pagalAM paDe tyAMthI lakSmI nIkaLe ane jyAMthI nIkaLe tyAM je maLe tene e ApI detA. e ATalA udAra hatA tethI lakSmI emanI sevikA thaIne rahI. jeTalA tyAgI eTalI ja sAcI rIte e vastunA mAlika. zrI jinezvaradevo jevo duniyAnI sAhyabIno bhogavaTo koIe karyo nathI. jIvananA aMta sudhI evI sAhyabI vacce rahIne muktie gayA ane jeoe lakSmInI gulAmI karI te evA ravaDyA ke patto ja nathI. sabhAH "zAlibhadrane evI sAhyabI nahi ?' ' -zAlibhadrane sAhyabI tIrthaMkara paramAtmAnI sAhyabI pAse koI visAtamAM nahi. are, paganI raja sarakhI paNa nahi. bhagavAna, mAtAnA garbhamAM Ave tyArathI devo tathA iMdro doDAdoDa kare. janme tyAre cosaTha iMdro meru parvata upara hAjara thaI jAya. emanI sAthe kriIDA karavA paNa devo.Ave. emanI kAyAnI kALajI covIse kalAka iMdro karyA kare. zAlibhadrajIne to eka pitA deva tarIke temanI saMbhALa letA, jyAre paramAtmAnI sevAmAM to saMkhyAtA asaMkhyAtA iMdro ane devo che. janmAbhiSeka samaye meruparvata upara e badhA devo ane iMdro Ave. tyAM kSIrasamudra vagerenA jaLathI snAna karAve. ane te paNa keTalA jaLathI ? zuM A sAhyabI bIjAne maLe ? sabhAH e jaLa kevuM ? -ghI, sAkarathI mizrita kaDhelA dUdha jevuM-tame tyAM gayA ho to pIvA ja mAMDo. bhagavAnanA hAthanA aMgUThAmAM iMdra, amRtano saMcAra kare. stanapAnanI emane jarUra nahi-sudhA lAge tyAre dUdha mATe emane raDavuM na paDe. aMgUThe amRta chatAM e paramAtmAno virAga kevo ? iMdro Ave chatAM sAmuM na jue-e Ave ne jAya paNa temane kAMI asara na hoya. tamArI pAse koI sAmAnya deva
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 : vivekadRSTinI anivAryatA ! - 63 339 paNa Ave to ? ane jo varadAna mAgavAnuM kahe to ? zuM mAgo ? are, mAgavAnA vicAramAM ja sannipAta thaI jAya. devo tamArI pAse nathI AvatA e ja sAruM che. kAraNa, jyAM jara, jamIna ne jorunI gulAmI che, tyAM jo devo varadAna mAgavAnuM kahe to mokANa ja maMDAI jAya. e traNanA rasiyA pAse devo na Ave, jyAre deva, guru ane dharma e traNanA rasiyAne devo zodhatA phare. 909 deva-guru-dharmanA rasiyA pAse devo pragaTa thaIne varadAna mAgavAnuM kahe toye e na mAge. e to kahe ke zrI jinezvaradevanI bhakti maLI eTale mane badhuM ja maLI gayuM che. kadI deva bahu mAgavAnuM kahe to pelo potAnI bhaktinuM je phaLa maLavAnuM hoya te mAge tyAre devane kahevuM paDe ke e bhaktinuM phaLa ApavAnuM sAmarthya hota to tArI sevA zA mATe karata ? huM ja e phaLa meLavIne besI na jAta ? pelo kahe ke to mArI bIjA koI phaLano khapa nathI. mATe kahyuM ke-'samyagdaSTi AtmA saMsAramAM 2me nahi'-e dhana vagereno gulAma na hoya paNa mAlika hoya. sabhA : AvI vANI sAMbhaLavAthI sAcI vAta na samajAya ? -mohAMdha jIvone na samajAya. rAjya khoTuM; riddhi khoTI ema bhagavAna pote kahe toye kahenArA hatA ke-e to bhagavAna che mATe kahe paNa ApaNe evuM badhuM kAMI thoDuM mAnI levAya ? pachI rAjya gayuM tyAre bhale royA, paNa pahelAM to na ja samajyA. je potAnI ciMtA na kare tenI ciMtA sau kare AMtmA badhA sarakhA nathI. keTalAkane muktinI ciMtA che, to keTalAkane saMsAra cAlu rAkhavAnI ciMtA che. keTalAkane vaLI evI ciMtA che ke-badhA sAdhu thaI jAya to saMsAramAM raheze koNa ? ApaNe to ahIM AvanAranI ciMtA ka2vAnI vAta che. emane mAre samajAvavuM che ke saMsAranA sukhane duHkha mAnavuM e saMveganI vAta che. e mATe hRdayano palaTo thavo joIe. ekaluM mAthuM halAvyu kAma nahi thAya. haiyAmAM e vAta ghoLAvI joIe. e ghoLAya to amalamAM mukAya-amala thAya to pachI pUrvanA bhAre pApodaya vinA lakSmIhIna nahi thavAya-pachI to lakSmI tamArI dAsI banaze-apUrva sukhano anubhava thaze. pachI to tamArA sukhanI ciMtA tamAre nahi karavI paDe, e ciMtA jagata ka2ze. tamArA sukha-duHkhane vicAranArA bIjAo tamArI pAchaLa pharaze-tyAgInI ciMtA bIjAne thAya. tamArA puNyanI mAtrA jema vadhe tema tamArI ciMtA bIjAne vadhe.
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 340. saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 10 pApAtmAone choDIne AkhI duniyA AtmAnI ciMtA kare. atyAre to gharanA ciMtA kare, pachI to gAmanA, nagaranA ane chelle sArI duniyAnA loko enI ciMtA kare. Aje to tamAro kIko, kIkI, gharanI strI vagere cAra-ATha jaNA ja tamane mAnanArA che. are, emAM paNa kharekhara mAne koNa ane na mAne koNa e to tamAre cha-bAra mahinA evuM cAle tyAre DAhyA thaIne bole ke "bApAjI have herAna bahu thAya che. have to chUTe to sAruM !' Ano artha samajyA ne? bole che, bApAjI bahu herAna thAya che ane manamAM e ke "ame bahu herAna thaIe chIe." bole che, bApAjI A du:khathI chUTe to sAruM ane manamAM che ke "ame A duHkhathI chUTIe to sAruM.' A rIte maravA karatAM sArI rIte maravuM zuM khoTuM ? snehIo ja ApaNe chUTIe ema icche enA karatAM e rIte jIvo ke maratI vakhate hajAro AtmA samAdhi Ape. evI rIte jIvo ane evI rIte karo ke duniyA tamArA jIvana-maraNane yAda kare. haM to evAne zeThiyA nahi paNa vejyiA ja kahuM H Aje to tame be mahattvanAM sthAna nakkI karyA che. eka baMgalo ane bIjuM bajAra. maMdira ane upAzraya to phurasada maLe tyAre. bAkI manamAM to covIze kalAka havelI ane peDhI-ahIMthI moTaramAM UpaDe eTale tyAM ane tyAMthI UpaDe ke sIdho ahIM-jANe pherI karanAro pheriyo ! dukAne nokara enI rAha jue, ghare patnI rAha jue. maMdire kadI Ave to kapALamAM cAMllo karI bhagavAnane hAtha joDI ravAnA thAya. kadI pUjA karatAM bhagavAna pAse vItarAgatAno aMza mAgyo ? A ghara tathA peDhInA AMTAthI kaMTALyAnI bhagavAna pAse kadI kabUlAta karI ? are, moTara paNa doDAve evI ke chAtImAM pavana bharAI jAya, kemake TAima ijha manI." have AvAo Aje kahe che ke-"amane zeThiyA kaho !" huM to evAne veThiyA kahuM. ame zeTha kahIe to ene traNa zera lohI caDe ane kahe kemahArAja kAMIka vahevAru banyA" nahi to kaheze ke "mahArAja vyavahAra paNa jANatA nathI. paNa jainazAstra evA vyavahArane mAnatuM nathI. ThIka che ke-rAjAne rAjan kahIe ane sAmAnyane sAmAnya saMbodhana karIe. koIne karavuM ane koIne mIThuM kahIne paNa devAnuM to eka ja. lakSmI vagaranAne kahevAya ke gabharA mA ! ane lakSmIvALAne kahevAya ke bhAgyazALI ! emAM mUMjhAo mA ! Ama alaga alaga rIte kahIe paNa kahevAnuM to eka ja 'tame moTA kahevAo cho paNa khoTA na thatA" ema paNa kahIe chatAM kahevAnI vAta to e ja ne ? AcArAMgamAM kahyuM che ke
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 - 23 : vivekadRSTinI anivAryatA ! - 63 - 341 jahA puNNassa katthai tahA tucchassa katthai / jahA tucchassa katthai tahA puNNassa katthai / / artha :- je puNyavAnane kahevAya te sAmAnya janane kahevAya. je sAmAnya janane kahevAya te puNyavAnane kahevAya. arthAt rAjAne ane raMkane kahevAnuM to eka ja. raMkane kamAvAnuM kahe ane rAjAne bhogavavAnuM kahe to dharmanI vAto karaze koNa ? sabhA: 'tame cho ne ?' -patyuM. pachI ? mArI vAta tamArA kAna sudhI pahoMce che kyAM ? e pahoMce to kAma thAya. | saMvegano mAlika banelo AtmA kayA vicAro kare ane samyaktanI rUDhatA mATe graMthakAra AgaLa zuM pharamAve che te have pachI.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 : dharma ane saMga vIra saM. 2456, vi. saM. 1984, mahA vada-4, ravivAra, tA. 19-2-1930. . 64 * saMsAranA svarUpanuM yathArtha darzana : dareka prakAranI dharmakriyAo dhyAna pAmavA mATe : * mAnyatA jo... haiyAnI hoya to...? * dharmanA koIpaNa aMganuM apamAna e samagra dharmazAsananuM apamAna che : * dharma pratye mArApaNuM Ave to ? * pethaDazAhanI anupama udAratA : * dharma upara Apatti Ave tyAre ? * ahiMsA ane rAjarSi kumArapALa : saMsAranA svarUpanuM yathArtha darzana : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNijI, zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa pIThanI dRDhatAnuM varNana karI. gayA bAda have rUDhatAnuM varNana kare che. dRDhatA AvyA pachI emAM jema jema tanmaya banAya tema rUDhatA Ave. e tanmayatA na keLavAya to daDhatA paNa nAza pAme. rUDhatA mATe kayA vicAro jarUrI che te mATe sUripuraMdara A. zrI haribhadrasUrijI mahArAja, zAstravArtA samuccayamAM jaNAve che ke- tattvazraddhAthI pavitra thayelA AtmA saMsArasAgaramAM rame nahi. AMkhano roga nAza pAmavAthI jema nIrogI AMkhavALo mANasa vastune vAstavika svarUpamAM joI zake che tema tattvazraddhALu AtmA saMsArane jevo che tevA svarUpe joI zake che; mATe te saMsAramAM ramato nathI-saMsAranuM vAstavika svarUpa koNa samajI zake ? je bhaviSyano vicAra kare che. vartamAna dRSTivALA e na joI zake. vartamAna dRSTivALA to khAvuM-pIvuM, paisA meLavavA, kAmabhoganI sAmagrI meLavavI emAM ja sukha mAnI le. paNa dharma mATe prayatna koNa kare ? je bhaviSyano vicAra kare te. bhagavAna zrI jinezvaradevo iMdro ane cakravartIo samakSa paNa saMsArane duHkhamaya jaNAve te vartamAna dRSTie nahi, paNa bhaviSyanI dRSTie. merUne daMDa banAve ane jaMbUDhIpane chatra banAve evI zakti dharAvanArA iMdrAdi vartamAna
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 913 - 24 : dharma ane saMvega - 64 343 dRSTie potAne duHkhI kaI rIte samaje ? bhaviSyanA khyAlathI ja e samajAvI zakAya. saMsAranA svarUpane yathAsthita joI zakanAra AtmA prazAnta bane che. eTale enI lAlasAo mAtra zame che. e bahirAtmA maTI aMtarAtmA bane che. bahirAtmAnuM svarUpa varNavatAM eka mahAtmAe jaNAvyuM ke- A jIva janma tyAre mAtA sAme jue che, jarA moTo thAya tyAre ramakaDA sAme jue che, gharaDo thAya tyAre putra sAmuM jue che, paraMtu e mUrkha, aMtarmukha thaI AtmA sAme kyAreya joto nathI. saMsArane tathAsvarUpe-jevo che tevo-jue to aMtarAtmadazA Ave. jeTalA bAhyapadArthomAM lepAyA che, te bahirAtmAo che. emane prabhuzAsanamAM sthAna nathI. jenI bAhyapadArthomAMthI dRSTi khase ane AtmA upara dRSTi maMDAya te aMtarAtmA. aMtarAtmA AtmaguNamAM potApaNuM sthApe che kemake enAmAM saMvega Avyo che. saMvega Ave tyAre jene bhItaramAM bhAva che te A pramANe vicAre. dareka prakAranI dharmakriyAo dhyAna pAmavA mATe cheH sabhAH "samyaktvadharane kriyAno amala nahi ? evuM koNe kahyuM ? cothe guNaThANe pAMcamA chaThThAnI kriyA nathI karI zakato paNa tyAM cothAnI kriyA to che ja. samyagdaSTi taddana niSkriya nathI. enI mana, vacana, kAyAnI apUrva kriyA che. e samajAvavA to pU. upAdhyAyajI mahArAjAe gujarAtI bhASAmAM sakjhAyanI racanA karI che. samakitanA saDasaTha bolanI e sAyamAM saDasaTha sthAna kahyAM bhagavAnane mAne, Agamone mAne, enA mATe kazI kAryavAhI na hoya evuM hoya ? prabhupUjA, jinavANInuM zravaNa, devagurunI bhakti, A badhI kriyA enAmAM na hoya ? A badhI pravRtti e kriyA nathI ? dezavirati tathA sarvavirati svIkAravAnA vicAro tene AvatA ja hoya. zravaNa karyA bAda tenI vicAraNA ane bhAvanA e kAMI nAnIsUnI kriyA nathI-jo A kriyAmAM rUDha thAya to e AtmA, dravyathI sarvaviratipaNuM svIkAryA vinA paNa kevaLajJAna pAmI jAya. bAhya padArthomAM mUMjhAyA vinA A bhAvanAmAM rUDha thanAra AtmA, apramattapaNAmAM AvI jAya to tyAM ja kevaLajJAna pAmI AyuSya pUrNa thAya to tatkALa siddhipade paNa pahoMcI jAya, kAraNa ke ciMtana ane temAMthI pedA thatuM dhyAna e aMtima kriyA che ne ? AtmA A badhI kriyAo kare che te zA mATe ? sthiratA meLavavA ane
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ za4. 344 saMgha svarUpe darzana bhAga-2 keLavavA mATe ja ne ? pratikramaNa karavuM, badhI kriyA UbhA UbhA vidhipUrvaka karavI, hAtha joDavAnI kALajI rAkhavI, sthApanAcAryathI dRSTi na khasavA devI, e badhuM zA mATe ? sthiratA keLavavA mATe-A badhI kriyAonA yoge AtmA evI sthiratA keLave che ke samaya jatAM e AtmA mahinAo sudhI dhAre teTalo sthira rahI zake. UMcAmAM UMcI sthiratA te zukladhyAna. e dhyAna eka aMtarmuhUrta mATe AvyuM ke tarata kevaLajJAna. mAnyatA che haiyAnI hoya to....! muni AcAra sarvavirati che, samyagdaSTi vicAre sarvavirati che. bhale samakitIne sarvaviratino amala nathI paNa haiyAmAM to e ja che. paNa tamAre to Aje enAye vAMdhA che ne ? mAnyatAnA ja vAMdhA hoya tyAM zuM thAya ? "paisA meLavavA joIe e mAnyatA che to covIse kalAka keTalI mahenata karo cho? tyAM paisA vinA na cAle-e mAnyatA che. dharma vinA na cAle, e mAnyatA haiyAnI ke hoThanI ? Aje to haiye hovuM joIe te hoThe che ane hoThe hovuM joIe te haiye che. jyAM ja hovuM joIe tyAM te nathI paNa tene badale bIje che. dharma e ja zaraNa" ema kahe paNa zaraNa manAya tenA mATe zuM na thAya ? paisA mATe zuM nathI karatA ? AtmAnI to katala karI rahyA cho. jUThathI, anItithI AtmAno ghAta thAya che e nathI jANatA ? durgati thAya che e nathI jANatA ? chatAM e badhuM cAlu ja che ne ? koI upadeza de to kahI do cho ne ke-A jamAnAmAM na cAle ? kaho have "dharma e ja zaraNa" e mAnyatA rahI ? ayogya vicArothI zuddha mAnyatA ghasAya che. zuddha mAnyatAo ghasAvAthI zuddha pravRtti ghasAya che ane e kAraNathI divase divase samAjano adha:pAta thAya che. jJAnI kahe che ke-tattvazraddhA jene thaI te saMsAramAM na rame. jene saMsAra game tenAmAM tattvazraddhA nathI. tattvanI zraddhAvALAne saMsAra kema game ? zarIramAM zAMti joIe ema mAno cho mATe ja AMgaLInA khUNe eka nAnI phollI thAya eTale moM upara enI asara jaNAya; becenI thaI jAya-sADAtraNa maNanI kAyAmAM AMgaLInA Terave eka nAnI phollI thaI temAM ATalA dhamapachADA kema ? jarA phollI thAya temAM to bUmAbUma kare, AkhI rAta UMghe nahi. koI vAta kare to ene mUMgA rahevAnuM kahe. jenI vAta sAMbhaLyA vinA gamatuM na hatuM e bole to paNa na khamAya. kAraNa ? mana pelI phollImAM ja jAya ane becenI anubhave. e ja rIte jene tattvanI zraddhA thaI tene saMsAra koI khUNethI paNa sAro na lAge
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 - 24 : dharma ane saMvega - 64 345 ane lAge to tarata mana becenI anubhave. saMsAra hato tevo jovAthI ene saMvega Ave. atyAra sudhI du:khane du:kha mAnato hato, have sukhane du:kha mAne che. bahirAtmA paNa du:khane to duHkha mAne che ane sukha icche che. aMtarAtmA banyo eTale phera zuM paDyo ? bahirAtmA karatAM AgaLa vadhyo. e zuM mAnavAthI ? sukhane du:kha mAnavAthI-jo ke samyagdaSTi paNa sukha to icche che paNa te kayuM ? oghadRSTie jagatanA prANImAtra sukha icche che te juduM ane samyagdaSTi icche te juduM. jagatanA jIvo jevI ja tamArI icchA thAya to tame paNa bahirAtmA-A saMveganI vAta cAle che. sukhane paNa du:kha mAne te samyagdaSTi. sabhAH "evo bhAsa thAya ?' -cokhkho bhAsa thAya. puSpazapyA paNa kaMTakazayA jevI khUMce. bhogane roga mAne-mohanA jhapATe kadI AtmA dabAya paNa dRSTi to A ja hoya. duniyAnI saghaLI cIjo ene trAsarUpa lAge. du:khane duHkha mAnavAmAM navAI nathI. be lAkha javAthI ke chokaro gujarI javAthI duHkha manAya tyAM navAI nathI paNa dharma upara Apatti Ave ane haiyAmAM ghA paDe to A (dharma) pAmyA kahevAya. Aga lAgI, pacIsa ghara baLyAM, chavIsamuM potAnuM baLe che, tyAre "pacIsanI jema mAruM paNa" ema mana vALyuM ? tyAM to huM ! mAruM ?' ema thaI jAya che. ahIM dharmanI vAtamAM "je badhAnuM thaze te ApaNuM thaze? AvI bhAvanA Aje vadhatI jAya che. dharmanI vAtamAM "emAM zuM ?' e bhAvanA Ave che te khAmI nAnI-sUnI nathI. vyavahAramAM AbarU bacAvavA devuM karIne paNa cUkavavA taiyAra thAo cho. ochuM khAIne, takalIpho veThIne, leNadArane hAthe page lAgIne paNa AbarU sAcavo cho paNe dharma mATe bhoga ApavAnI vAta Ave tyAM hajAra vAMdhA Ave. kAraNa tyAM mArApaNuM nathI. saMvegano prema hoya to e thAya. saMvega pAmavAnI vAta to ethI paNa dUra che. saMvega Ave tyAre duniyAnA sukhane du:kha manAyatamAre to beya kAma karavAM che. saMsAra paNa sAcavavo ane dharma paNa karavo; saMsAra sAcavIne dharma karavo; vyavahAramAM pojhIzana barAbara sAcavIne dharma thAya to karavo. dharmanA koI paNa aMganuM apamAna e samagra dharmazAsananuM apamAna che : Aje to paristhiti evI bhayaMkara che ke dharmIne mATe koI game tema bole toye ema manAya ke A to amukane mATe bole che, mAre zuM ? A eka kamanazIbI nathI ? samyagdaSTinI AvI mAnyatA hoya ? mithyAtvanA udaya vinA AvuM bane ? koIpaNa sAdhunuM (sAdhunuM hoM!) apamAna e AkhA zAsananuM
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - apamAna che. A mAnyatA vinA dharmaprApti kaThina che. potAnA eka polIsanA apamAnamAM sarakAra potAnuM apamAna mAne che. havAladAranA hukamano amala na kare tene sarakAra potAnA hukamano anAdara karyo hoya te rIte sajA kare che. mATe ja pacIsa rUparaDIno pagAradAra, karoDapatinuM kAMDuM pakaDI zake che. tarakaDAnI jAta ane pAMca rUpiyAno mAla paNa koI jene dhIre nahi evo paTAvALo, karoDapatine paNa Ubho rAkhe e kaI hiMmatathI ? enI pAchaLa zahenazAhanuM baLa che. rAjya paNa samaje che ke paTAvALAne na mAne to rAjasattA UkhaDI jatAM vAra na lAge. rAjyanA nokaronI rakSAmAM ja rAjyano TakAvI che. polIsanA apamAnamAM e potAnuM apamAna mAne che. tame jAtane ja juo cho, bIjuM kAMI jotA nathI. eka paga bhAMge ane moTuM sAruM hoya toye laMgaDo kahevAya ne? jema zarIranA dareka aMgonI saMbhALa levAya tema dharmanA dareka aMganI saMbhALa levAnI ke nahi ? dharma pratye mArApaNuM Ave to ! ' du:khane duHkha mAnavAthI dharmI tarIke naMbara vadhato nathI. paNa sAhyabIne duHkha mAno ane mokSanI ja abhilASA rAkho to ja dharmanI kiMmata samajAI che ema manAya. tijorImAM jene abajo hoya e zrImAna nathI paNa e abajone potAnA na mAnanAra zrImAna che. je rUpiyAmAM ja rame eno dharma to saLagI jAya. lAkha jAya to AMkha coLIne rahe emAM vAMdho na Ave. sarakAra be TakA inkamaTeksa vadhAre to "sAheba' kahIne Ape ne ? sabhA: 'tyAM to pratyakSa daMDo che !' -e pratyakSa daMDAne mAno to pachI AnA upara zraddhA na rahI ne ? mithyAtvanuM paheluM lakSaNa ja A che. AvI nizcita vAtomAM paNa zaMkA ? vAta sAcI, pachI paNa-paNa karo e kema cAle ? duniyAnA sukhane du:kha na manAya tyAM sudhI dharmanI ArAdhanA duSkara che. bhartuhari jevA mithyAdRSTie paNa A ja nicoDa kADhyo che. sabhA: "evA mArgAnusArIne mithyAdaSTi kahevAya ? hA ! mArgAnusArI be jAtanA-samyakta pAmelA ane pAmyA pahelAMnA. samyakta pAmyA pahelAM jenuM mithyAtva maMda paDyuM hoya tenAmAM mArgAnusArIpaNuM AvI zake che. AvA mArgAnusArI paNa pahelA ja guNaThANe hovAthI mithyAdRSTi
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 917 - 24 : dharma ane saMvega - 64 347 gaNAya che. AvA maMda mithyAdRSTi mArgAnusArI hoya tyAre jema ajANa mANasa vagara jANyuM paNa anAyAse sIdhA mArge cAle tema AvA maMdamithyASTi mArgAnusArI paNa anAyAse sIdhA mArge cAle che. bhartuhari pahelAM mohAMdha hatA, Thokara lAgI ane jAgrata thayA, najara sAme badhuM joyuM-jJAnadRSTi jAgI. pachI kahyuM ke "vastu mAtrano viyoga jarUra thavAno. jeno saMyoga teno viyoga nakkI che ! kyAM to vastune choDIne AtmA jAya, kyAM to AtmAne mUkIne vastu jAya. jeno viyoga thavAno ja che teno tyAga kema na karavo ?" mithyAdRSTi chatAM A vicAraNA jAgI ! e vicAre che ke "viyoga nakkI chatAM jagata tyAgI kema nathI banatuM ? viyoga thavAthI AtmAne pArAvAra du:kha thAya, kleza thAya, AtmA mUMjhAya; jyAre tyAga karavAthI AnaMda ane sukha thAya che." vAta paNa kharI che ke lAkhano hIro lUMTAI jAya to mANasa pachADa khAya paNa koIne dAnamAM Ape, tyAga kare tyAre AnaMda thAya. banne prasaMgamAM hIro javAno e to nakkI. sabhA: 'tyAga karavAnI bhAvanAmAM hoya ane jhuMTavAI jAya to ?" -bhAvanA pUrI hota to danamAM apAI gayo hota, jhuMTavAta nahi; paNa bhAvanAmAM polANa hatuM. hAla bhAvanAnI lUkhI vAtone gauNa karo. bhAvapUrvakanI ke bhAva lAve tevI kriyAno Azraya karo ! jo de to duniyA udAra kahe ane jhuMTavAya to kahe ke-"kRpaNano kAko hato. e ja dAvano hato." cIja jAya, duHkha thAya ane uparathI lokanA jUtAM paDe. badhI rIte durdazA. zrI bhartuharIe Avo nicoDa kADhI rAjya taryuM. sukhane duHkha mAne ene mUMjhavaNa zI ? A saMvega che! sabhAH mithyAdaSTine saMvega Ave ?' -hA. e sthitimAM AvI zake evo Ave. saMvega AvyA pachI Aje jema chatI sAmagrIe dharma thato nathI tevI avasthA nahi rahe, saMsAra ane saMsAranI sAmagrImAM mArApaNAnI bhAvanA nahi rahe. dharma ane dharmasAmagrImAM mArApaNAnI bhAvanA jAgaze. Aje to dharma ane dharmasAmagrI pratye mArApaNAno bhAva nathI. e mArApaNAno bhAva hoya ane pachI dharma upara Avela Apattino sAmano tAkAtanA abhAve na thAya ane dharmane hAni thAya te vAta judI-paNa mArApaNAnI bhAvanAvALo Apatti vakhate zakti anusAra rakSAno prayatna karyA vinA na rahe. e prayatna karyA pachI pariNAma na Ave to paNa ene lAbha to
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 jarU2 maLe ja. dharmInA haiyAmAM dharma pratyenI mArApaNAnI bhAvanA Ave eTale adharmIone moTe bhAge pIchehaTha karavI ja paDe. 348 918 zuM Aje tame baLavAna cho ? sAmo eka mukkI ugAme to ? cAra jaNA talavAra laIne Ave to ? tame sAmano karI zako kharA ? Ama chatAM cora rAtre kema Ave ? dhoLe dahADe dhADa kema nathI pADatA ? kAraNa ke e samaje che ke "nabaLA nabaLA paNa 'mAruM ghara, mArA paisA' e bhAvanAthI raMgAyelA, kImatI vastu jatI dekhaze tyAre zuM kare e kahevAya nahi. e mAra khAze toya sAmano ka2ze. ma2ze toya jIvato javA nahi de." kema ? tame ene tamAruM mAnyuM che tethI. tamArAthI so guNo baLavAna paNa e cIja tamArI AMkha sAmethI upADI levAnI hAma bhIDI zakato nathI. konuM ghara ? phalANAnuM ! mATe hAtha na marAya. e rIte A konuM zAsana ? bhagavAna mahAvIradevanuM ! tyAM kAMI ghAlamela na karAya, bhale koI corIcapATI karI jAya paNa koI dhoLe divase dhADa na pADI zake, paNa Aje to khAtarI evI ke maMdira to pArasanAthanuM..emAM vANiyAne zuM ? Aje kahe che ke-'amane kAryavAhInI dizA sUjhatI nathI.' paNa zAnI sUjhe ? mArApaNuM jAgyuM nathI. nokara 'cora che' ema khabara paDI jAya to kADhavAnA keTalA upAya jaDe ? jANyuM ke nokara jAmI paDyo che to paNa tene kADhavA zeThiyAoe evA upAya yojyA ke-mAnyuM ke te mAnabhera gayA ane na mAnyuM te hAthamAM kaDI sAthe nokarIethI UtarI,gayA ane zeThe cArja saMbhALI lIdho. A upAyo ane ATIghUMTInA A ukela zAthI jaDyA ? copaDA tathA peDhIne potAnA mAnyA tethI. evI rIte dharma tathA dharmanI peDhIne potAnA mAno to badhA upAya sUjhe-Aje to dharma karanArA pote dharma upara upakAra karatA hoya e rIte varte che. tame maMdira tathA upAzrayo amArA mATe baMdhAvo cho ? jo amArA mATe ja baMdhAvatA ho to na baMdhAvatA. tamAre maMdiranI garaja hoya to bAMdho. zrI jinezvaradevanI mUrti vinA jivAya nahi ema lAge to bhagavAnanI mUrti bharAvo, maMdira bAMdhI padharAvo, dharmakriyA karavA mATe sthAnanI jarUra lAge to upAzrayo UbhA karAvo, muninA pAtramAM devAthI mokSa mAnatA ho to vahorAvovidhi A che. A badhuM kAMI bIjA mATe karavAnuM nathI paNa potAnA AtmAnA vAstavika lAbha mATe karavAnuM che. Aje to bole che ke 'amAre sAdhuo mATe A badhuM karavuM paDe che-' huM kahuM chuM ke AvAnA AdhAre jIvavA karatAM to bahetara che ke na jivAya to sAruM. AvAo to sAdhuonAM chidro ja zodhyA karavAnA.
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 24 : dharma ane saMvega - 64 349 pethaDazAhanI anupama udAratA ? sukhamAM du:kha mAnavuM te saMvega. du:khamAM duHkha to sau mAne che. mana vinAnA asaMjJI jIvo paNa mAne. taDakethI chAMye to sau jAya che. chAMyethI taDake javAya tyAM navAI. muktie javAnI icchAvALAe chAMyo mUkI taDake javuM paDaze. chate anAje bhUkhyA rahevuM paDaze. chate pANIe cauvihAra karavA paDaze. duniyAnA sukhamAM du:kha mAne tene A zAsana game. bAkI e sukhamAM duHkha na mAne tenA mATe amArI bUmo nakAmI che. saMvega vinA zAstrakAra je vicAraNA kahevA mAge che te AgaLa kevI rIte cAle ? sukhane du:kha mAnatA hatA mATe to AgaLanA rAjA-mahArAjA, zrImAna zeThiyAo trikALa pUjAmAM pUro TAima ApatA hatA; dharmarakSA mATe na varNavI zakAya tevA bhogo ApatA hatA. mithyAmationI nagarImAM zrI jinamaMdiro baMdhAvavA mATe pethaDamaMtrIe zuM zuM karyuM ? e nagaramAM mithyASTionuM ja prabhutva hatuM-moTA bhAganI prajA jinamaMdira ane jinamUrtinI virodhI hatI. paNa pethaDazAhanI bhAvanA e hatI ke e rIte paNa zrI jinamaMdiranA nAme emanA moMmAM jinanuM nAma to pesaze ! A nAnIsUnI vAta nathI. e rAjyamAM maMdira mATe jagyA kevI rIte maLe ? pethaDazAhe e rAjyanA maMtrI hemaDanA nAme eka dAnazALA kholI-je Ave teno satkAra thAya ane AdarapUrvaka jamADavAmAM Ave. AgatA-svAgatA evI suMdara thAya ke e dAnazALAmAM gayelo maratAM sudhI yAda kare-rojanA hajArono kharca kare pote, paNa nAma heDanuM maMdira to banaze tyAre kharuM paNa atyAre maMdirane mATe paisA veravA zarU karI dIdhA. zAstra kahe che ke maMdira banAvI zake e pahelAM paNa jo e maMtrI mRtyu pAme to paNa maMdira baMdhAvavAnA puNyano lAbha ene maLI jAya; kemake maryano AraMbha thaI cUkyo che. A vAta vahetI vahetI hemaDanA kAne pahoMcI. e vicAre che ke A zI vAta ? huM kRpaNano ziromaNI ane mArA nAme A dAnazALA ! A badhI dhAMdhala zI che ? vAta magajamAM UtaratI nathI. paNa eke kahyuM , bee kahyuM, tyAre kahyuM, caude kahyuM, badhA eka ja vAta kare. nokarane khAnagI tapAsa karavA mokalyo. paNa tyAM vyavasthA evI ke hemaDa sivAya koInuM nAma ja na levAya. nokare AvIne kahyuM ke- saMbhaLAya che te vAta sAcI che. Azcarya pAmI maMtrI pote tyAM gayo. to tene paNa badhA pAse e ja vAta sAMbhaLavA maLI-Akhare tyAMnA mukhya vyavasthApakane khAnagImAM bolAvIne pUchyuM ke-"sAcI vAta bola ! hema to huM chuM-huM paisA mokalato nathI
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 to A badhA paisA koNa Ape che ?' ATaluM ja kAma hatuM-eTale have pelA vyavasthApake kahyuM ke-paisA to pethaDamaMtrI mokale che-hemaDa vicAre che ke 'mArA jevA kRpaNane jagatamAM dAnavIra tarIke mazahUra banAvanAra pethaDa mAro upakArI che. AnI pAchaLa teno jarU2 kAMIka hetu hovo joIe. vinA kAraNa Ama na kare' pote pethaDazAhane maLavA enI rAjadhAnImAM gayo. maMtrIzvarano mahemAna banyo, vAtacItamAM prasaMga kADhI Ano hetu pUchyo. maMtrIzvare 'e to sahaja' ema kahI vAta TALavA prayatna karyo. hemaDe kahyuM-'A sahaja na hoya-paisA tamArA kharcAya ane lokajIbhe guNa mArA gavAya-Ama karavAnuM kAraNa hovuM ja joIe.' tyAre maMtrIzvare khulAso karatA pahelAM kAma karI ApavAnI kabUlAta lIdhI. ane pachI tyAM gAmanI madhyamAM mokharAnI jagyAe suMdara jinamaMdira banyuM. taraMta badalo meLavavAnI AzA rAkha-nArAothI AvuM kAma na thaI zake. hemaDa`maLe ane kAma thAya tyAre kharuM paNa tyAra pahelAM mahinAo sudhI hajAro sonaiyAno kharca cAlu rAkhavo e nAnuMsUnuM kAma nathI. dharma upara Apatti Ave tyAre...? pahelAM dAna khobe devAtAM, pachI mUThIe devAtAM thayAM ane hamaNAM to AMgaLIo gaNIne apAvAM lAgyAM-A kaI dazA AvI ? mUThI to gaI paNa AMgaLIe paNa trAMbAnANuM devAnuM AvyuM. dAnathI mukti kharI paNa te kayA ane kevA dAnathI ? AvA dAnathI mukti thAya ?'mUThI cokhA Ape emAMye daza dANA pAchA laI le. joIe mukti ane dAnamAM yukti, e kema cAle ? zrI jinezvaradeve kaI rIte dAna dIdhuM ? jeNe jeTaluM mAgyuM teTaluM ApyuM. evA dAtAra hatA tyAre mAganArA maLatAM na hatA-dAtAra ghaTyA tethI mAganArA to nahi paNa cora, lUMTArA ane badamAza vadhI gayA. 920 zAstra kahe che ke mANasa jevo mANasa cora bane e zAhukAranA pApe. nahi to udAra zrImaMtanA gherathI cora kadI corI kare ? are ! cora to evAnI cokI kare. cora jAtimAM paNa jema durguNa che ema sadguNa paNa che. ene aNInA samaye tame sahAya karI hoya to e kadI bhUle nahi ane avasare mAthuM Ape. vANiyo upakAra bhUlI jAya paNa pelo na bhUle. janmanA jainone-naThora banI gayelA jainone apAya che teTalo upadeza emane Apyo hoya to-so gaNuM kAma thAya. vastu sArI che ema khAtarI thayA pachI paNa be AnA ochA ApavAnI bhAvanAvALA vANiyAthI kadI kesariyAM thAya ja nahi. mATe to tIrthaMkara devo kSatriya ja hoya. vANiyA kadI nahi. sAcI vAta samajyA pachI vilaMba na hoya.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 : dharma ane saMvega - 64 351 vaLI, dharmamAM saTTo na ramAya-devuM thoDuM ane levuM ghaNuM e eka jAtano saTTo che. pAMca gAMsaDInA vepAramAM pAMcaso kamAI levAnI dAnata e saTTo. pahelAM vepAra hatA-rUpiyAnI sattara AnI karatA. jethI pote mojathI roTalA khAtA ane grAhaka paNa vizvAsa rAkhI kharIdI karatA. Aje gALA vadhI gayA. pelo vepAra hato have saTTo thaI gayo. khissAmAM pAMca na hoya ne pacAsanI bITa mUke e saTTo-Aje dharmamAMye Avo saTTo cAlyo che te ThIka nathI. 921 dharma upara Apatti Ave tyAre vicAramAM samaya gumAvAya ? A to kaheze ke cArane bolAvIe, pAMcane bheLavIe, sone bhegA karIe, pachI vicArIne badhuM kAma karIe. ema vicAramAM ne vicAramAM badhuM sAruM thaI jAya tenuM zuM ? ghara saLage tyAre 'zI rIte saLagyuM' e pUchavA na rahevAya. te vakhate to pANI chAMTavA ja lAgI javuM paDe. nokara bIDI pIto hoya ne taNakho UDe, dukAna saLage, nokara khabara devA Ave tyAre zeTha enI sAthe jhaghaDo karavA bese ke'basa, teM bIDI pIdhI kema ?' tyAre pelo DAhyo hoya to kahe ke-meM to bIDI pIvAnI eka mUrkhAI karI paNa tame have vAtomAM samaya gumAvavAnI bIjI mUrkhAI na karo.' zeTha kahe ke'huM tArA para dAvo karIza, japtI lAvIza' tyAre pelo kahe ke-'paNa lezo zuM ? pagAra to pacIsano Apo cho. be hAMllAM paDyAM che te laI jajo.' A zeTha DAhyo ke mUrkha ? be lAkhano mAla baLyA pachI e nokara pAse levAno zuM ? dava lAge tyAre baMgalA na jovAya, tijorImAM nANAM gaNavA na besAya. e vakhate to jAtane paNa jokhamamAM mUkavI paDe. to ja rakSaNa thaI zake. evuM ja dharmanA prasaMgamAM samajavuM. e na bane to kahI devuM ke 'ame to vAjAM vAge tyAre AvavAnA, dupaTTA-pAghaDI paherI AgaLa cAlavAnA; bAkI patharA UDavAnA hoya to jaNAvI dejo. AghApAchA thaI jazuM-ame to zobhAnA chIe. tame mahenatamajUrI karo ne amArI nAmanA thatI hoya to jarUra AvIe, bAkI rAtI pAI kADhavAnI vAta karazo nahi.' AvI dazA hoya tyAM zuM thAya ? kaho ke dharma pratye hajI mArApaNuM jAgyuM ja nathI. ahiMsA ane rAjarSi kumArapALa H kumArapALa mahArAjAe potAnA samagra rAjyamAM amArinuM pravartana karAvyuM hatuM. ahiMsA dharmanA rakSaNa mATe eka vakhata potAnA banevI sAme yuddhe caDavuM paDyuM-bannenAM sainyo sAmasAmAM AvI gayAM. kumArapALe laDavAno hukama karyo
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - paNa senAe hathiyAra na UMcakyAM. mahAvatane pUchayuM ke Ama kema ? mahAvata kahe mahArAja ! AkhuM sainya phUTI gayuM che. ApanuM koI nathI-tyAre mahAvatane pUchyuM ke tuM kema cho ? mahAvata kahe-"mahArAja ! huM ane A hAthI, be ja Apane vaphAdAra chIe-sAruM thayuM ke Aje Apa paTTahastI para nathI. bAkI e paNa Apano nathI.-kumArapALa kahe-"vAMdho nahi. tuM to barAbara che ne ? to calAva hAthI AgaLa-" mahAvate hAthIne calAvyo, vIjaLIvege. dhasI sAmA rAjAnA hAthI para chalAMga mArI kumArapALa caDI gayA ane tene nIce paTakyo. duzmana sainya e joI gabharATamAM paDI nAsavA mAMDyuM-kumArapALanuM sainya A joI DaghAI gayuM-duzmana rAjAe mAphI mAgI, pagamAM paDyo. pachI to banne sainyoe kumArapALanI jaya bolAvI. vijaya meLavI kumArapALa pAchA pharyA. paraMtu te vakhate ke tyAra pachI kadI eka paNa sAmaMta ke maMtrIne phUTI gayA saMbaMdhI eka akSara kahyo nathI; ane eka paNa sAmaMta ke maMtrIe te pachI maratAM sudhI kumArapALa sAme mAthuM UMcakyuM nathI. ' zrI kumArapALa samajatA hatA ke kSudra manovRtti hoya tyAM A hAlata hoyakSudra manovRttivALAnAM pArakhAM na hoya. AthI ja kumArapALane zrI jainazAsananA prabhAvaka ane AgevAna mAnyA che. rAjA chatAM dharmarakSAnA kAryamAM emaNe kadI jAnanI paravA karI nathI. nAyaka te kahevAya, dharmI te kahevAya ke je-dharmanA viSayamAM jyAre AkhI duniyA karavA yogya kAmane mATe paNa ema kahe ke "A kema thAya ?" tyAre e kahe ke-"A kema na thAya ? dharma khAtara azakyane paNa e zakya banAve. lakSmIvAnane svArthIo zeTha kahe, garIbane tenI strI zeTha kahe paNa jagatano sAco zeTha te ke je jagatane pALe, dharmano AgevAna dharmamAM UbhI thatI ekeeka gUMcane ukele ane e mATe je kAMI bhoga Apavo paDe te Ape. kAraNa ke enuM haiyuM sadAye saMvegathI raMgAyeluM hoya. saMsAranAM tamAma sukhone e du:kharUpa mAnato hoya. dharma mATe evAM sukhone choDavAmAM ene jarAye du:kha na hoya. saMsAranA sukhane du:kharUpa mAnato hovAthI te eka mokSanI ja abhilASAvALo hoya ane e mATe badho ja bhoga ApavA taiyAra hoya. merU jevA zrI saMghanI samyagdarzanarUpa vajaratnamaya pIThamAM rUDhatA lAvavA mATenuM varNana cAle che. e pIThane daDha banAvavA mATe zaMkAdi pAMceya doSo tajavA joIe. rUDhatA mATe kahI gayA ke pratisamaya vizuddha banatI pariNAmanI dhArAmAM AtmA rame.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 353 - 24 : dharma ane saMvega - 64 - tattvanI zraddhA thAya te AtmA saMsAramAM na rame, kAraNa ke eNe saMsAranuM tAdaza svarUpajoyuM che. saMsAra-svarUpa yathArtha zAthI dekhAya ? bhaviSyanA vicAre dekhAya-jene e dekhAya te AtmA aMtarAtmA bane. ene saMvega Ave-e prazAMta bane ane prazAMta banelo te saMvegI AtmA zuM zuM vicAre te have AgaLa upara joIzuM.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 : bhava bhayaMkara : mokSa bhadraMkara H vIra saM. 2456, vi. saM. 1987, mahA vada-5, somavAra, tA. 17-2-1930. 70 saMsAra bhayaMkara kema ? to mokSa paNa najIka che : 7 jo.... kiMmata samajAya to ? laghukarmI, bhArekarmI ane durlabhabodhi : jo karma bAMdhyAM che, to bhogavavA taiyAra raho ! samyagdaSTi jIva, dharma kaI rIte ane zA mATe kare ? dharma, 'yathAmati' nahi paNa, 'yathAgama' karavAno samyagdaSTi duSkara kAryane paNa sukara banAve : : 65 saMsAra bhayaMkara kema ? anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNi kSamAzramaNa mahArAjA zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajraratnamayI pIThanI rUDhatA have varNave che. e pIThane dRDha banAvavA mATe zaMkAdi pAMceya doSono tyAga karavo joIe ane rUDha banAvavA mATe pratisamaye zuddha thatI pariNAmanI dhArAnuM sevana kAyama karavuM joIe. zrI haribhadrasUrIzvarajInuM mahArAjAnuM e kathana ApaNe joI gayA ke"je AtmAne tattvanI zraddhA thaI te AtmA saMsArasAgaramAM 2me nahi-kemake bhAvacakSuthI zAstrAnusAre samyagdaSTi AtmA, saMsArane e je svarUpe che te svarUpe joI zake che. tethI, e rIte saMsArane jovAthI prazAMta thayelo, aMtarAtmA banelo, 5rama saMvegane pAmelo AtmA A pramANe vicAre. ahIM je vicAro have kahevAya che te bhAvanA tanmaya thAya to e daDha pITha rUDha bane, rUDhatA AvyA pachI gADhatA ane avagADhatA Ave. A cAreya vizeSaNathI yukta pITha bane to tenA upara merUgiri jevI racanA thAya. samyaktva e pAyo che. pAyo jeTalo majabUta teTaluM u52nuM caNatara Take-pAyo jo nabaLo to u52nuM caNatara jokhamI bane; Azraya lenA2ne bhayaMkara ApattimAM mUkI de. saMsAranA svarUpane joyA pachI AtmA zuM vicAre ? e vicAre kesaMsArasAgara bhayaMkara che, emAM vartatA jIvo mATe e klezakara che. emAM aneka
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 925 -- - 25H bhava bhayaMkara : mokSa bhaTUMkara - 65 - 355 upadravo mojUda che. pahelo upadrava janma che ane chello upadrava mRtyu che. vacce jarA, vyAdhi, aneka prakAranA roga, zoka ityAdi upadravothI bharapUra che. A badhA upadravothI saMsArasAgara bharelo hovAthI e kevaLa klezane mATe thAya che. janma, mRtyu, jarA, roga, zoka Adi upadravo saMsAramAM pratyakSa dekhAya che. emAM navuM zuM che ? ene laIne saMsAra bhayaMkara che. saMvega pAmelA AtmAnA A vicAro che. jene saMvega thAya e saMsAranA sukhane paNa du:kha mAne. duniyAnA kSaNika sukhane sukha mAnanArAnI to AMkho baMdha thaI gaI che, buddhi bahera mArI gaI che ane vicArazakti haNAI gaI che. jo duniyAnA sukhane kSaNika mAnyAM hota to emanI buddhi khIlata. saMsAramAM 'AmAM majA, AmAM majA" ema jyAM tyAM majA mAnanAro, majAmAM masta banelo AdamI vastune vicAravAnI hada sudhI pahoMcI zakato nathI. duniyA je sukhane icche temAM ane jene saMvega thayo hoya te je sukhane icche emAM moTuM aMtara che. duniyA to dekhAtA du:khanI tAtkAlika pratipakSI vastumAM sukha mAne che, jyAre jene saMvega thayo hoya te AtmA to duniyAnA sukhane duHkha mAne che ane e kevaLa mokSasukhane ja icche che. saMvegavALA ane saMvega vagaranA jIvonI dRSTimAM A bheda che. samakitInI dRSTi ja judI che. e to garIba avasthAmAM paNa sukha mAne ane sAhyabImAM duHkha mAne. Aje to bIjAthI sArA kahevaDAvavuM che paNa sArApaNuM hovuM joIe evuM nathI, e kema nabhe ? ' saMsArasAgara bhayaMkara zAthI ? janma, jarA, mRtyu, vyAdhi, roga, zoka ityAdithI bharelo che. koInA ghera janma to koInA ghera mRtyu. A vinA bIjuM kAMI che ? prANImAtrane mATe saMsAra klezakara che. samyagdaSTi AtmA saMveganA yoge A badhuM vicAre. A vicArathI saMsArano prema UThe. ene janma, maraNa, vyAdhi AdithI bharelo saMsAra na game. jene janma, maraNAdi upadravo na game tene saMsAramAM rahevuM kema game ? A saMsAramAM paribhramaNa karatAM jIvane pahelo upadrava janma che. zAstra janmanI pIDA bhayaMkara kahI che. lAlacoLa tapAvelI loDhAnI soyo ekasAthe pratyeka romamAM khosAya enAthI je pIDA thAya tenAthI paNa keTalAya guNI pIDA jIvane janma vakhate thAya che. zAstra A pIDA kahI paNa tame mAno kharA ? mAno to zuM joIe ? eTale ene hAla bAjue rAkhIe. e pIDAno anubhava tamane yAda nathI, tethI tene hAla dUra rAkho. paNa pachInA bIjA upadravo to pratyakSa che ne ?
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - ses sabhAH janmanI je vedanA kahI te evaDuM baccuM kema sahe ? -e na sahe to jAya kyAM ? karmasattA e kAMI jotI ja nathI. pANI tathA cAha vinA na cAle ema kahenArA ghaNAne jyAre kensara jevo roga thayo tyAre mahinAo sudhI enA vinA calAvyuM ne ? ghaNA kahe che ke "mAre bolyA vinA na cAle'-paNa jabAna baMdha thaI jAya tyAre zuM kare che ? nArakIne du:kha keTaluM ? ApaNAthI sAMbhaLI na zakAya eTaluM. vartamAnamAM to saune eka chevaTuM saMghayaNa che paNa temAM sAmAnya pheraphAra hoya. emAM nabaLAM saMghayaNavALA paNa vadhAre sahe che e nathI jotA ? amuka saMghayaNamAM vadhAre sahana karI zake e vAta kharI paNa tyAM du:kha ochuM mAnavAne kAraNa nathI. janmathI pIDAne na mAno to paNa vyAdhi, jarA, roga, zoka, mRtyu Adi to najare dekhAya che ne ? janmanI pAchaLa ja A badhA upadravo che ne ? AvA saMsAramAM rahevAnI icchA thAya ? A to evA che ke janma, jarA, roga, zoka Adi joIe nahi paNa saMsAra rAkhavo che, to e bane ? saMsAra rAkhyo to A badhuM kapALe lakhAyeluM ja che. saMsAra klezakArI che evI samaja samyagdaSTi haiyAmAM kAyamanI hoya. to mokSa paNa najIka che : jyAM janma, jarA, maraNa, roga, zoka Adi kazuMye nahi evuM sthAna to eka mokSa ja che. sabhAH "e to kyAre maLe ? enA mATe to bhavo joIe ne ?' -ArAdhanA na karanArane na maLe. mAmUlI ArAdhanA karanArane bhavo joIe paNa barAbara ArAdhanArane tarata maLe. ahIMthI marIne mahAvidehamAM jAya. tyAM AThame varSe dIkSA ane navame varSe kevaLajJAna thAya. mahenata karyA vinA to paisA paNa maLatA nathI. eTale to tame pathArImAM paDI rahetA nathI. keTalI mahenata karo cho ? ema ArAdhanA karo to mokSa paNa tarata maLe. sabhA: "AvI mahenata karanAra to koIka !" -tame e "koIkathAone ? tame tamane e "koIkathI judA mAno cho zuM kAma? mokSa pratye tevo prema jAgyo nathI mATe ema manAya che. duniyAnA padArtho pratye tamAruM kheMcANa che paNa e kheMcANathI chUTyA vinA rasto nathI. samyagdaSTinI samyaktanI rUDhatA mATenI pratisamayanI bhAvanAnI vAta cAle che. te sadAya vicAre ke
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 : bhava bhayaMkara : mokSa bhadraMkara - 65 1 janmamRtyujarAvyAdhirogazokAdyupadrutaH klezAya kevalaM puMsAmaho, bhImo mahodadhiH / / 11 / / zAstravArtA samuccaya artha : janma, jarA, vyAdhi, roga, zoka vagere upadravavALo bhayaMkara A saMsArarU5 mahAsAgara puruSone mATe mAtra duHkhanuM ja kAraNa che. 927 357 bhavya AtmA bhavyapaNAnI tamAma zaktino upayoga kare to mokSe jAya. mATImAM ghaDo thavAnI yogyatA che paNa tyAM paDye paDye thAya ? kuMbhAranA hAthamAM e jAya tyAre thAya ne ? kuMbhAranA hAthamAM jAya to ghaDo thAya ane tamArA hAthamAM jAya to hAtha melA thAya ane hAtha dhue eTale e mATI dhovAI jAya. kuMbhAra paNa mATIne palALe, pagathI khuMde, piMDa banAMve, pachI cAka 52 caDhAve, to ghaDo bane ne ? e ja rIte bhavya AMtmA paNa zaktino tamAma upayoga kare to muktie jAya. jema kuMbhAra mATIne je svarUpe goThave te rUpe goThavAya to eno ghaDo bane tema bhavya paNa sadgurunA hAthamAM jAya ane e je svarUpe goThave te svarUpe tyAM tyAM goThavAya to e muktipadano adhikArI bane che. A to kahe che ke 'ame bhavya kharA paNa gurunI AdhInatA na joIe; e kahe tema na karIe.' to e cAle ? mukti kaThina che, e vAta sAcI paNa yogya AtmA ArAdhanA kare to ene mATe sahelI. sadguru caraNe ArAdhanA karanArane mokSaprApti agharI nathI. jeTalI mahenata saMsAra mATe thAya che emAMnI ane e jAtanI ethI thoDI ghaNI mahenata mukti mATe thatI hota to mukti nikaTa thAta. saMsAramAM pAMca snehI vinA na cAle paNa mokSamAM ekAkIpaNe barAbara cAle. samyagdaSTi tene ja kahevAya ke jenI dRSTi AtmasvarUpa tarapha hoya - ene saMsAra asAra ja lAge. mokSa tarapha enI dRSTi avicala hoya - bhoganI sAdhanAmAM e lepAya nahi. tethI tene mATe mukti najIka. jo bhavya AtmA potAnI badhI zaktino upayoga kare to badhI pIDAthI rahita banIne tyAM janma, jarA, maraNa, roga, zoka Adi nathI ane ekAMte sukha che evA mokSapadane pAme. jo... kiMmata samajAya to...! dRDha samakitI paNa potAnA samyaktvane rUDha banAvavA mATe saMsAranI bhayaMkaratA ane mokSanI suMdaratAnI vicAraNA sadAye kare. enA jIvanamAM eka divasa paNa A vicAraNA vinAno na hoya- sUtAM, UThatA besatAM badhe enI e ja vicAraNA hoya-jo e dazA na Ave to kahevuM paDe ke-tame e pAmyA nathI
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 . 928 agara pAmyA cho to enI tamane kiMmata nathI, mATe bedarakAra cho. vyavahAra dRSTie kadI pAmyA cho ema manAya paNa jenI tamane kiMmata na hoya e vastu Take kyAM sudhI ? gamAranA hAthamAM bhAgyayoge ciMtAmaNI Ave to zuM thAya ? e mUrkha, sAdhavAnuM sAdhe nahi ane aMte vastu gumAve. eka rabArInI vAta zAstramAM Ave che. rabArI pAse vANiyAnuM eka rUpiyAnuM leNuM hatuM-vANiyAnI ugharANIthI rabArI gaLe AvI gayo hato. jeTaluM dUdha Ape e vyAjamAM jAya ane rUpiyo bAkIno bAkI ja rahe. e rabArIne jaMgalamAM bakarAM cAratAM eka camakato paththara maLyo hato. hajAronI kiMmatano maNi, paNa rabArIne mana eka dekhAvaDA paththara karatAM enI vadhAre kiMmata na hatI. eNe to enA vahAlAmAM vahAlA bakarInA baccAnA gaLe e maNi bAMdhI dIdho ane joIne khuza thavA lAgyo. evAmAM vANiyo ugharANIe Avyo. eNe A maNi joyo. bahu kImatI vastu che e samajI gayo. manamAM vicAryuM ke. rUpiyo leNo che eTale A maNi meLavavAmAM bahu muzkelI nahIM paDe. rabArIne kahyuM ke"A patharo mane Apa-mArA chokarAne ramavA kAma lAgaze-rabArI ajJAna hato. maNinI kiMmata e samajato na hato. eNe kahyuM ke tAruM A eka rUpiyAnuM leNuM mAMDI vALe to ApuM. vANiyo kahe-"nA re bhAI ! ema kAMI Akho rUpiyo mAMDI vaLAya ?' lobhI vANiyo dasa hajAranA maNi mATe eka rUpiyo paNa ApavA taiyAra nathI. rakajhaka karatAM ATha AnA mAMDI vALavA taiyAra thayo. paNa rabArI, rUpiyAthI oche ApavA taiyAra na thayo-vANiyo vicAre che ke-kAMI nahi. Aje nahIM to kAle Apaze-kyAM javAno che ? ene to kAMI gatAgama nathI ane bIjo koI khabara vagara kyAM laI javAno che ! kAle vAta ! ema karI ghare gayo. ahIM tenA kamanasIbe eka bIjo vANiyo e tarapha nIkaLyo ane tenI paNa A maNi upara najara paDI gaI. eNe paNa rabArI pAse mAgyo. rabArInuM mana to eka rUpiyAmAM hatuM eTale eNe eka rUpiyo mAgyo. pelAe to tene ekane badale dasa rUpiyA ApyA. rabArI to khuza khuza thaI gayo. vANiyo paNa maNi laI cAlato thayo. pelA vANiyAne rAtre UMgha na AvI-tene ciMtA thaI gaI ke rakhe koI bIjo pahoMcI jaze ne laI jaze to huM rakhaDI jaIza. savAramAM UThI vahelo pahoMcI gayo ane rabArIne bAra AnAmAM pelo paththara ApavA kahyuM-rabArIe gussAmAM AvI eka rUpiyo enI sAme pheMkyo ane kahe ke tAro rUpiyo-have pharI ugharANIe Avaze nahi. vANiyAne phALa paDI-pUchyuM ke paththara kyAM gayo ?
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 359 25 : bhava bhayaMkara H mokSa bhadraMkara pelo kahe tAro kAko daza rUpiyA ApI laI gayo. vANiyo kahe-'mUrkha, tuM chetarAI gayo-e to daza hajAranI kiMmatano maNi hato.' rabArI kahe-'huM mUrkha paNa paNa tuM to mahAmUrkha ! huM to ajJAna hato paNa tuM to jANavA chatAM lobhamAM maryo ane rUpiyA khAtara daza hajA2no maNi gumAvyo.' 929 65 je AvA lobhI hoya te game tevA lAbha gumAvI nAkhe. e rIte tame paNa viSayanA lobhamAM pelI badhI vAta dhyAnamAM letA nathI ane nAzavaMta vastuo pAchaLa kheMcAyA karo cho. paNa have dRSTi pheravo. mokSamAM ja saMpUrNa sukha mAnyA pachI saMsAra jIvaMta rahe evI bhAvanA hoya ? ene to saMsAra na ja game. samyagdaSTi gaNAtAne A bhAvanA (je kahI gayA te) na rUce to kahevuM paDe ke e samyaktva pAmyA ja nathI; athavA mAno ke kiMmata che to paNa nAzavaMta viSayonI Asaktine laIne emanI mati mUMjhAI gaI che, jethI vicAra karI zakatA nathI. pelA vANiyAne to tame mUkhkha kahyo paNa tamArI jo AvI dazA hoya to tame kevA ? sabhA : 'mahAmUrkha !' -e tame jANo-paNa enAthI tame UMcA kaI dRSTie ? laghukarmI, bhArekarmI ane durlabhabodhi : ApaNe merU Ubho ka2vo che. enI pITha dRDha joIe. dRDhatA TakAvavA rUDhatA joIe. e mATe sUtrakAre cha gAthA kahI che emAM paheluM pada cAle che. pITha kevI joIe ? AkhA saMghasvarUpano vicAra cAle che. e saMghasvarUpane pAmelA, e saMghasvarUpanA pUMjArI, e saMghasvarUpane icchanArA-A badhA laMghukarmI che. pAmelA to laghukarmI che, paNa pAmavA icche che, te paNa laghukarmI che. pAmelA tarapha sanmAna rAkhanArA paNa laghukarmI che. AthI viparIta AcaraNAvALA, viruddha vicAravALA bhArekarmI che. saMsAra kevaLa duHkhamaya che emAM zaMkA che ? zAstrakArane A badhuM kahevAmAM koI svArtha che ? kevaLa hitadRSTie hitaiSIe kahelI A vAto hradayamAM na jace, na sthira rahe to keTalo pApodaya ? saMvega pAmelo samyagdaSTi AtmA nIrogI banelo hoI, saMsAranA svarUpane yathArtha joto hoI eka ja ciMtA kare che ke-bhavodadhi bhayaMkara che. * sabhA bhArekarmI ane durlabhabodhimAM bheda ?' -hA ! bheda che. bhArekarmI ghaNAne kahevAya, durlabhabodhi amukane kahevAya.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - mArgane na pAme te bhArekarmI paNa mArgane avagaNe te durlabhabodhi. sArA mANasanuM sanmAna na kare te mUrto paNa apamAna kare te mahAmUrkhA. - ogha rIte e zabdo ekasarakhI rIte vaparAya bhale paNa arthabheda jarUra che. jo arthabheda na hoya to zabdabhinnatA na saMbhave. bhArekarmIne ApaNe kahI gayA te vicAraNA jacatI nathI. "je sukha dekhAtuM nathI, je sukha kadI sAMbhaLyuM nathI jenuM varNana kevaLI paNa na karI zake, tevA mokSasukhane mATe vartamAnamAM maLelA sukha choDI devAM, e bane ? AvuM mAnanArA bhArekarmI che.' je karma bAMdhyAM che, to bhogavavA taiyAra raho ! saMsAramAM ATalI mahenata chatAM upadravo Ave che, e to pratyakSa che ne ? spaSTa dIvA jevuM dekhAya che. "A sahI zakaze ke nahi !' ema karma jotuM nathI. "AnA vinA kema cAle ?" ema kahenArAne paNa evo ja roga thAya che ke enA vinA ja calAvavuM paDe che. bAMdhelAM pAva udayamAM Ave tyAre karma sAmAnI sthiti jotAM nathI. cha khaMDanA mAlika sanaskumAranA zarIramAM kSaNavAramAM kIDA paDI gayA. kSaNa pahelAM kAMI na hatuM ane kSaNa pachI kAyA rogathI bharAI gaI. A kaI sthiti ? azubhodaya koIne choDe ? karma to kahe che ke sahana karavAnI zakti na hatI to karma bAMdhyAM kema ? be gALa khAvAnI tAkAta na hatI to sAmAne eka gALa dIdhI zA mATe ? duHkha bhogavavAnI zakti na hoya to pApa rAcImArIne thAya ? chaDecoka pApa karatAM DaravuM nahi, jematema bolatAM gabharAvuM nahi ane narakAdinAM duHkha na joIe, e cAle ? paga nIce nAnA jaMtune kacaDatAM tamane kaMpa na thAya to tame kacaDAo emAM navAI che? kacaDyA pachI kacaDAvAmAM bhaya zA mATe ? akasmAtu, vinA icchAe koI kacaDAI jAya e vAta judI, paNa emAM zuM ?' evuM kahe e cAle ? je sthiti, je kriyA tamane nathI gamatI e AcaraNA bIjA pratye tame kema Acaro cho ? pApa karavuM hoya to teno natIjo bhogavavA taiyAra rahevuM joIe. Apatti veLAe samyagdaSTi to vicAre ke-"pApa karyuM che to have pharaja che ke bhogavavA taiyAra rahevuM." Apattine e AvavA na de paNa AvyA pachI mUMjhAya paNa nahi. ene e azubhodaya mAne ane vicAre ke-jeTalA AnaMdathI karma bAMdhyuM che teTalA AnaMdathI vipAka bhogavavo joIe, to karmano nAza thAya. zrI tIrthaMkaradevono e ja upadeza che ke je karma bAMdhyAM te bhogavI levAM ane e upadeza temaNe pote paNa amalamAM mUkyo hato. mATe to e pote ekAkIpaNe
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 : bhava bhayaMkara : mokSa bhadraMkara 65 371 vicaratA hatA. game teTalI ApattimAM paNa aDaga rahyA che; iMdre sevAmAM 2hevAnuM kahyuM tyAre ene paNa kahyuM che ke- tIrthaMkaro pArakA baLe kevaLajJAna meLavatA nathI. 931 samyagdaSTi AtmA mAne che ke azubhodaya vinA Apatti AvatI nathI. have jyAre karma bAMdhyuM che, udayamAM AvyuM che, to bhogavatAM bUmarANa zI ? bhaviSyamAM bhogavavuM na hoya to sAvadha thA. A to dazA evI che ke pApanA yoge duHkha Ave ane e duHkhanA nAza mATe pharI pApa karavuM, e zuM ? pApa na karo. kareluM karma vipAkamAM AvyuM te bhogavI lo. AsaktinA yoge hiMsaka kriyA karI paNa pachI zuM ? karma kahe che ke have tuM paNa e bhogavavA taiyAra thA. marajI mujaba pApo bAMdhyAM hoya ane have bhogavatI vakhate AnAkAnI kare to te samyagdaSTi nathI-e to potAnA AtmAne kahe ke bAMdhelA pApane vicArIne bhogavavA sAvadha thaI jA ! jIbhane AdhIna thaIne vadhAre paDatuM khAI nAMkhe ene jhADA ke UlaTI thAya to emAM navAI zI che ? peTamAM bharAvo thayo te AgaLathI ke pAchaLathI nIkaLe tyAre ja zAMti thAya-khAtI vakhate dhyAna kema na rAkhyuM ? mAla pArako hato paNa peTa pArakuM na hatuM ne ? svAda bahu karyo to badalo paNa sahana karavo paDe. nAkhyuM eTaluM kADhavuM paDe-are, ethI adhika paNa kADhavuM paDe. nAkhatAM vAra na lAge paNa kADhatAM vAra lAge-vakhate bhayaMkara vyAdhi paNa lAgu thaI jAya to maratAM sudhI bhogavavo paDeH jarA jIbhane AdhIna thaIne khAI nAkhavAthI ahIM pratyakSa A dazA bhogavavI paDe che,to pApanA natIjA nahi bhogavavA paDe ? pApa, anIti Adino natIjo kevo ane keTalo ? tamArA pApane vakhANanAra tamArA AtmahitanI katala karanArA che, tamArA bhAvaprANano nAza karanArA che. saMsAramAM paDelA ane pApa AcarI rahelAne 'haze have, emAM harakata zI ?' ema kahevAya ? 'saMsAramAM to pApa vinA na cAle' ema kahevAmAM Ave to to e pApamAM pAvaradhA thAya. tamArI DhIlAzane puSTi maLe to to tamArI hAlata vadhAre bagaDe. 'corI vinA na cAle' ema cora bole, ane 'hoya, ema ja cAle' ema kahIne zAhukAra puSTi kadI Ape ? ayogyane ayogya kAryavAhInI salAha devAya ? nAnI paNa bhUlano natIjo ahIM jo bhayaMkara dekhAya che to pApano natIjo kevo Avaze ? nahi jevA svAda mATe dharma bhUlI adharma Acaro, to enA vipAka vakhate du:kha nahi bhogavo to jazo kyAM ? vyAdhinA kAraNe khAvApIvAnuM baMdha thAya, to tyAga karo ne ? bhUkha tarasa veTho ne ? zAstra kahe che ke e rIte bhUkhe maravA karatAM rAjIkhuzIthI annano tyAga karo ne ? bhAgyayoga palaTAya ane sukkA roTalA khAvAno vakhata Ave tyAre tyAgavRtti keLavI
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 AyaMbila ka2vAmAM vAMdho zo ? paNa e na sUjhe. pAMceya indriyanA viSayomAM Ama ne Ama paDI rahyA ane pApano udaya Avaze tyAre emAMnuM kazuM nahi maLe. te vakhate bUmarANa karazo e koI sAMbhaLaze nahi. paNa tamane A vAtamAM zraddhA nathI. keTalAka to kahe che ke 'kAlano vicAra zo ? bhANAmAM reDAtI ghInI dhArane kema choDAya ?' paNa A pramANe 'kAlanI vAta kAla' ema kahenAranI hAlata zI thavAnI ? saMsAra bhayaMkara che emAM zaMkA che ? 932 sabhA A jamAnAmAM A badhI vAta jace ? -A jamAnAmAM saMsAra bhayaMkara che e vAta na jace to kyAre jacaze? A jamAnAmAM to Dagale ne pagale saMsAranI bhayaMkaratA dekhAya che. pUrvakALa karatAM to atyAre bahu spaSTa jaNAya tema che. jo A khAtarI na hoya,to samyaktva Ave ane Take kaI rIte ? je bhavane bhayaMkara na mAne ane,bhadraMkara mAne te dharmane lAyaka nathI. dharma mATe te anadhikArI che. dharmIpaNuM enAthI vegaLuM che. mANasAI vinAnA mANasa jema nakAmAM che tema dharma vagaranA kahevAtA dharmI nakAmA che. dharmI saMsAranI kriyA rAcImAcIne kare ? 'rAcImAcIne thAya' ema bole ? jo evuM bole to kahevuM paDe ke zrI jinezvaradevanI pUjA, sAdhuno sahavAsa, vyAkhyAna zravaNa vagere eNe karyuM ja nathI. e badhuM karavA chatAM saMsAra khoTo ane tyAjya na mAne to enI pUjA vagere badhuM eLe gayuM samajavuM. tyAM" lAMcaruzavata nahi cAle-tame sAthiyo karo cho emAM zI bhAvanA che ? cAreya gatine cUravAnI ne ? emAM kAMI pola che ? e kAMI ramakaDAM kADho cho ? rUDhatA mATe jaNAvAtA A vicAro rUDha na thAya to samyaktvanI pITha majabUta kema bane ? samyagdaSTi jIva, dharma zA mATe ane kaI rIte kare ? sUripuraMdara zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke-tattvazraddhALu AtmA saMsAramAM 2me nahi. enA mithyAtvaroga javAthI saMsArane yathArtha rUpamAM jovAthI saMsAra ene game nahi. bhavane e bhayaMkara mAne ane mokSane bhadraMkara mAne. sukhAya tu paraM mokSo janmAdiklezavarjitaH / bhayazaktyA vinirmukto, vyAbAdhAvarjitaH sadA / / 12 / / heturbhavasya hiMsAdirduHkhAdyanvayadarzanAt / mukteH punarahiMsAdirvyAbAdhAvinivRttitaH / / 13 / / -zAstravArtA samuccaya
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 933 -- - 5 : bhava bhayaMkara H mokSa bhaTUMkara - 65 - 33 artha : janma vagere klezothI rahita, bhayanAM kAraNothI rahita ane sadAya dareka prakAranI utsukatA vagere vyAbAdhAthI rahita mokSa parama sukhanuM kAraNa che. du:kharUpa saMsAranuM kAraNa hiMsA vagere che. kAraNa ke hiMsA vagerethI viSaya pipAsA vagere dukhanI paraMparA sarjAtI dekhAya che ane sukharUpa mokSanuM kAraNa ahiMsA vagere che; kAraNa ke-ahiMsA vagerethI viSaya-pipAsA vagere pIDAnI nivRtti thAya che. saMsAra bhayaMkara che ane mukti bhadraMkara che. saMsAramAM rAkhanArAM hiMsAdi aDhAra pApasthAnaka che. 1. hiMsA, 2. jUTha, 3. corI, 4. abrahma, 5. parigraha (dhanadhAnyAdi nava prakArano), 6. krodha, 7. mAna, 8. mAyA, 9. lobha, 10. rAga, 11. dveSa, 12. kalaha, 13. abhyAkhyAna, 14. paizunya, 15. ratiarati, 13. paraMparivAda, 17. mAyAmRSAvAda, 18. mithyAtvazalya. A aDhAre saMsAranA hetuo che. je bhavane bhayaMkara mAne te hiMsAdithI bhaya pAme. jene du:kha na joIe te bhavathI Dare-bhavathI Dare eTale hiMsAdithI Dare. jyAM bhava che tyAM hiMsA che. jyAM hisA che tyAM duHkha kAyama che. A anvaya che. du:khAdino saMbaMdha hiMsAdi sAthe che ane hiMsAdi, bhavanA hetu che. duHkha na joIe to hiMsAdi choDo ane hiMsAdi choDavAM hoya to bhava choDo. - hiMsAdi rAkhyA to bhava rahyo ane bhava rahyo to duHkha paNa rahyuM. pachI bUma mAravAthI kAMI na cAle. muktinuM sAdhana ahiMsAdi che, kemake emAM sva-paranI pIDAno abhAva che. - pU.AcArya zrI haribhadrasUri mahArAjA have AgaLa kahe che ke- "A rIte saMsAranA tathA mokSanA svarUpa, hetu tathA pariNAmane samajelo, saMsAranI nirguNatA-asAratA ane bhayaMkaratA temaja muktinI guNarUpatA samajI vizuddha banelo AtmA "kathA' Agame kahyuM tema, "tartha'-mokSa mATe ceSTA arthAt pravRtti kare." bhavane nirguNa ane mokSane saguNa mAne to ja AtmA vizuddha bane, muktine mATe prayatna kare. have kriyAnI vAta kare che e mukti mATe kriyA kaI rIte kare ? to kahe che ke "yathA mam' Agamane anusarIne kare. karaNIya zuM ? kyAre thAya ane kema thAya ? A traNa vAtano jene nizcaya nathI e samyagdaSTi nathI.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 karaNIya zuM ? mokSasAdhaka anuSThAno; e karAya kaI rIte ? Agama kahe te rIte; e karAya zA mATe ? mokSa mATe. 374 934 jene bhava nirguNa lAge nahi, mukti guNamaya bhAse nahi, e badhA saMghamAM ke saMgha bahAra ? A varNana saMghanuM cAle che ne ? jene muktinI saguNatA bhAse nahi ane saMsAra majeno dekhAya e badhA saMgha bahAra che. evAo saMghamAM abhiprAya Ape e cAle ? evAone abhiprAyanI chUTa apAya to. e saMghamAM Aga lagADe ke pANI chAMTe ? abhiprAya koNa Ape ? prabhuzAsanavartI samAjamAM abhiprAya ApavAnI sattA lebhAguone na hoya. je saMsArane heya mAne, mokSane ja sAdhya mAne tevAne abhiprAya ApavAnI A zAsanamAM chUTa che. jemanAM mULa saDelAM che, jemanA pAyA dodarA che, tevAnA abhiprAyanI koI kiMmata nathI. AvuM potAnA AtmAne, sAthIne, kuTuMbIne, gharamAM ane bajAramAM saune kahI zakazo ? virodhIne paNa A vAta saMbhaLAvI zakazo ? samyagdaSTi saghaLI pravRtti zA mATe kare ? kahe che ke tarthak mokSa mATe karecAra padamAM keTalI vAto karI ? AkhI dvAdazAMgIno sAra emAM samAvyo che. AmAM samyagdarzana, dezavirati, sarvavirati, apramattAvasthA, dharmadhyAna, zukladhyAna, kevaLajJAna ane muktipada e badhuM AvI jAya che. A zloka para caudapUrvIne bolavA besADyA hoya to tamane UThavA'ja na de. ApaNI e tAkAta nathI. keTalA anubhavathI A lakhAyuM haze ! bhArekarmI AtmAne A vacano jace nahi. AvA saMsAranA rasiyAne A vacano na game emAM A vacanono zo doSa ? emano to svabhAva ja evo che ke emane to A menIyA lAge. dharma 'yathAmati' nahi paNa 'yathAgama' karavAno ! na A zAstrakAra to kahe che ke-'bhava nirguNa mAnI mokSa saguNa mAne to ja AtmA vizuddha bane; ane pachI muktine mATe prayatna kare, e prayatna game tema kare ? nA-vathAmam-AgamamAM kahyA mujaba kare. sabhA tyAM yathAmati -ema kahyuM hoya to ? -AjanAo eTaluM ja mAge che. paNa tyAM 'mati' zabda mUko eTale AmAMnI bIjI eka paNa vAta lAgu na thAya. saMkalanA evI che ke emAM eka paNa banAvaTI zabda ghUse to badhuM jAya-'thAmati' pachI tyAM bhavanI nirguNatA, mokSanI saguNatA, tarthak mokSa mATe Atmavizuddhi, A badhuM lAvavuM kyAMthI ?
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 25 : bhava bhayaMkara : mokSa bhadraMkara - 65 - - 395 mATe AvI vAtomAM kheMcAtA nahi. tamArA AtmAne eTalo baLavAna banAvo ke koIpaNa nimitta maLatAM paNa e baLa ghaTe nahi. pANInuM pUra Ave tyAre pALa na baMdhAya. bAMdhatAM bAMdhatAM to badhuM tANI jAya. te vakhate to e pUrane bIjI dizAmAM vALI levAnI kAryavAhI karavI joIe. loTAmAM ke maTakAmAM bhAga ke nazAvALo padArtha paDyo hoya to to loTAne pheMkI devAya ane maTakAne phoDI naMkhAya paNa je sarovaramAMthI pANI AvatuM hoya emAM ja bhAMga ke nazAvALo padArtha paDyo hoya ane ghare ghare dareka naLa dvArA e padArtha pANI sAthe Avato hoya tyAM zuM thAya ? tyAM to bane teTaluM cokhkhuM pANI bahAranA koI kUvA vageremAMthI meLavI pIvuM, bAkInAthI dUra rahevuM; e ja upAya che. prabhunA zAsanano sevaka te kahevAya ke je saMsArane nirguNa mAne, muktine saguNa mAne ane prayatna mokSa mATe ja kare. te paNa kaI rIte kare ? Agama kahe te rIte-A pramANe bolavuM paDaze. koI ema kahe ke vacce Agama kyAM lAvyA ? to kahI devuM ke- "bhAI bahAra jAo." pelo kahe ke "A to tame mokANa mAMDI" -to kahI do ke Agamane avagaNavAthI ATalI to maMDAI che ane hajI vadhAre maMDAzeane aMte pAyamAla thazo-core game teTalA cakora hoya paNa Akhare to sarakAra pakaDe ja-e rIte AgamanI avagaNanAnAM phaLa pratyakSa jovA maLaze. kahyuM che ke * gavupukhathApanAmideva pasTam ' artha: "ati ugra puNya-pApanAM phaLa ahIM ja maLe che." ugra pApanAM phaLa A lokamAM ja maLe che. A dazakA-vacakAmAM AgamanI avagaNanAmAM kamInA nathI rahI-pariNAme atyAre bekArI vadhI rahI che. hajI avagaNanA thaze to bhale moTI kaoNlejo, kArakhAnAM kholo, lAkhonI AvakanA DhagalA dekhAya paNa te vakhate kyAMya suraMga caMpAI jatAM badhuM saLagavA mAMDaze. anAyAse upadravo jagaze. kArakhAnAM rahI gayAM ane paise pAyamAla thaI gayA evA ghaNA che. mAla bharelI sTImaro DUbI gaI jeno patto paNa na lAgyo. kyAM gaI badhI mahenata ? kaho ke pANImAM. ghaNI moTI peDhIo ghaDIvAramAM sApha thaI gaI. Ama kema banyuM ? pApanAM pariNAma-prapaMcI bhoLAone jALamAM phasAvavAno dhaMdho kare tyAM AvAM pariNAma Ave emAM navAI zI ? A to mAmUlI pariNAma-paNa pachI durgatimAM pheMkAI jaze tyAre kharI khabara paDaze. eka divasa evo samaya Avaze ke evAthI ahIM paNa jAheramAM UbhA nahi rahevAya. saMsAra tamane bhayaMkara lAge che ? zaMkA nathI ne ? ema mAnavAmAM pelA
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 938 tamane gAMDA kaheze. adharmIo dharmIne dharma pAchaLa gAMDA ane dIkSA pAchaLa ghelA kahe che. emanI najare evA dekhAo to ja tame dharmI-emanI najare sArA dekhAvAmAM kAMI sAra nathI. adharmI Aje ApaNane Agama pAchaLa paDelA purANapAThI kahe che. emane khabara nathI ke purANapATha vinA tamArA bApanI mukti thaI nathI ane koInI thavAnI paNa nathI. jo ke emano dhvani che, "purANa eTale gappAM' ema e kahevA mAge che. e arthamAM zAsanapremIone e purANapremI kahe che. paNa emane khabara nathI ke A purANa e ajJAnIoe racelAM purANa nathI. A to pUrve thaI gayelA sarvajJa paramAtmAnI AjJAne anusaranArA mahApuruSoe racelAM zAstro che. e loko to goLa-khoLane sarakhAM manAvI zAstronI zraddhAne toDavA mathe che. emanA covIsa kalAkamAM eka kalAka sAro nahi maLe. aDhAre pApasthAnaka vinA emAM bIjuM kAMI na hoya. mATe tamane cetavuM chuM ke emano prema ke sAtha meLavavAnA lobhamAM na paDatA. emanI dRSTie DAhyAmAM khapavA na icchatA. samyagdaSTi AtmA saMsArane nirguNa mAnI, mokSane saguNa mAnI vizuddha banI mukti mATe Agama pramANe ceSTA (kriyA) kare" kevI suMdara ane saraLa vAta che ! ATaluM jace to beDo pAra ! A bhavamAM ghaNuM maLI gayuM mAno. bahAranI game tevI vAtothI A mAnanAro mUMjhAya nahi. Aje to koI ema kahe ke "dharmanI vAta kharI paNa A jamAnAmAM e cAle ?" to A paNa emAM sUra purAve kevAta to sAcI !" to zuM thAya ? moTA killAne toDavA nIcethI eka ja IMTa kheMcAya che. paNa killA evA banAvo ke aneka ITo kheMce chatAM killo na paDe. ekalo dharma nathI karI zakato e khAmI kabUla karo paNa sAmAne kaho ke "amArI mAnyatAthI khaseDavA game teTalA prayatna karazo to paNa jarAya khasavAnA nathI." pU. A. zrI haribhadrasUri mahArAjAe keTalA majabUta thaIne A lakhyuM haze ? dharma keTalo pariNamyo haze ? zAsana pAmyA pUrve paNa prakhara jJAnI ane jJAnanA abhimAnI hatA. pUrNa svataMtratAnA himAyatI hatA. koI paNa vicAranA teo gulAma na hatA chatAM emaNe paNa joyuM ke AgamanI AdhInatA vinA mukti nathI. cauda vidyAnA pAragAmI, koInA bolyAno bhAva na samajAya to enA ziSya thaI javAnI pratijJAvALA, potAnA jJAnanA abhimAnI, citoDanI rAjadhAnImAM pahelA naMbaranA vedAMtavAdI paMDita hatA. evA paMDita paNa ahIM zira jhukAvyuM ane bhagavAnane kahyuM ke-"tamArA vinA amAruM thAta zuM?" teozrIe eka jagyAe lakhyuM che ke
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 25 : bhava bhayaMkara : mokSa bhadraMkara - 65 - 367 marisa gIvA, sumoisiyA | - I UTdI varda haMtA, napha na haMtA nimAM " .. AvA mahApuruSe A lakhyuM ke yathArAma ! kriyA Agama kahe tema thAya - A zabdo emanA che. pakSapAto ke vIre...vALA emanI ukti mukhapRSTha upara lakhanArAe temanI uparanI vAto paNa barAbara lakhavI ghaTe che. emanA nAme samAjane unmArge doranArAoe temanI uparanI vAtonuM zaraNuM levuM jarUrI che. pakSapattio je vIre. e pada to potAnI taTasthatA tarapha bIjAonuM dhyAna kheMcavA mATe hatuM-pote vedAMtadarzanamAMthI AvelA hatA. e vakhate badhAM darzano purapATa cAlatAM hatAM. bIjAone sAcA mArga tarapha AkarSavA mATenuM A vidhAna hatuM. emaNe e badhAne uddezIne jaNAvyuM ke "bhAI ! mahAvIrano huM kAMI pakSapAtI nathI ane kapIlano huM kevI nathI-"paNa jenuM vacana yuktiyukta che te mane mAnya che potAnA bhUtakAlIna sAthIo ane paricita praNetAone sAce mArge kheMcavA mATe, sAcI vAta temanA magajamAM utAravA mATe A pramANe temaNe kahyuM che. e ja pustakamAM prAraMbhamAM prakhya mahAvIre lakhyuM che paNa prApya vapa. nathI lakhyuM. te e lokonA dhyAnamAM nathI AvatuM e vAta dhyAnamAM laI loko AgaLa rajU kare to emanI badhI imArata tUTI jAya. A to bhavane nirguNa mAnavA kahe che, te emane pAlave.? eka mAmUlI DIgrI meLavavA dharmane vecI khAya te bhavane nirguNa kahe ? nahi jevA mAnapAna mATe zAsanane dhakko mAre te bhavane nirguNa mAne ? khoTI kIrti khAtara je prabhunA AgamanI darakAra na kare tene bhava nirguNa lAge ? bhavane nirguNa ane mokSane saguNa mAnanAro vizuddha banelo-saMvega pAmelo samyagdaSTi AtmA mukti mATe ja ceSTA pravRtti-kriyA kare-ane e paNa yathA ma-AgamamAM kahyA pramANe kare-pUjA paNa Agame kahelI vidhithI kare, pote mAnelI vidhithI nahi-dharmaSTAnI A vAta che. dharmaceSTA sivAyanI kriyA e pAparUpa, pararUpa ane AtmAne hAnikara mAne; enAthI e dhrUje-dharmakriyA paNa svargAdi mATe na kare-pote gRhastha che. badhuM karavuM paDe paNa nevaM raLI A karavA yogya nathI. ema e mAne-A badhuM "pAparUpa che, tyAjya che' ema e mAne. bhavane nirguNa mAne tyAre have bhavamAM to nArakInA jIvo paNa Ave ane anuttara vimAnavAsI devo paNa Ave. jema nArakI na icchAya tema sarvArthasiddha vimAna paNa na icchAya. saMsAranuM pragaTa adhikamAM adhika sukha sarvArthasiddha
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 2 368 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - vimAnamAM che ane bhayaMkaramAM bhayaMkara du:kha sAtamI nArakImAM che. samyagdaSTi AtmA jema sAtamI na icche tema sarvArthasiddha vimAna paNa na icche. samyagdaSTi mAtranI A bhAvanA hoya. bhale kSAyika kSAyopathamika hoya. A bhAvanAmAM tIvratA maMdatA hoya-jeTalI maMdatA teTalI khAmI. yathAr - nevaM varIyaM-eTale AgamamAM kahyuM hoya tema kriyA thAya. Agamane Aghe rAkhIne eka kadama paNa na bharAya. A saMghanuM varNana cAle che ne-saMghane nAme yatheccha bolanArA pAkyA to ApaNane A varNana vAMcavA, sAMbhaLavA ane vicAravA maLyuM-temane A vAta jaze ke na jace paNa zuddha buddhithI kahenAra ane sAMbhaLanArane to lAbha ja che. mAruM AmAM kalyANa ja che ane tamAruM paNa kalyANa che. bIjA bahAranAonuM e jANe. anekAneka AtmAonuM kalyANa karanArI A cIja che. samyagdaSTi duSkara kAryane paNa sukara banAveH A maharSi have kahe che ke-samyagdaSTi ramA evAM anuSThAna Acare ke je zudra AtmAo mATe duSkara hoya, kSudra AtmAo eTale saMsAranI AsaktimAM paDelA-evA game tevA bhaNelA mATe paNa A vANI siMhanAda jevI che. siMhanAda thatAM ziyALiyAM ApoApa nAsavA mAMDe-A zI vAta kahI ? samyagdaSTi AtmAne romaroma saMsAranI bhayaMkaratA lAge. mokSa ja ene sukhakara lAge. tethI mokSa mATe ja e mahenata kare ane te paNa AgamamAM kahelI vidhi mujaba kare-A badhI vAto AjanAone pAlave ? kevaLa carmacakSuthI jonArAne A vAta rUce ? e to kahevAnA ke-jyAM saMsAramAM rahIe te khoTuM ane na joyeluM mokSanuM sukha sAcuM mAnavuM e zI rIte bane ? zAstra kahe te mAnavAmAM parAdhInatA lAge ane gharanI strI jema kahe tema karavuM paDe, e gulAmI ene mIThI lAge. kaMcana ane kAminImAM gulatAna thayelAone A vAto na ja game. prabhuzAsananA virodhIone pApathI tIvratA vadhatI jAya che. ema karIne paNa emane nAmanA kamAvI che. e nAmanA paNa eka bojo che. e bhale kamAtA, enI ADe AvavAnuM ApaNuM kAma nathI. bojo vadhe eTale nAva taLiye jaIne bese-A taLiyuM evuM UMDuM che ke jyAM peThA pachI nIkaLavuM bhAre-nadInA ArA paNa keTalAka evA hoya che ke jo bhUlecUke koI tyAM peTho ke gayo. akkala Ave ane ADo paDe to tare-paNa hINakarmIne e na sUjhe.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 939 - - 25 : bhava bhayaMkara H mokSa bhadraMkara - 65 - 369 koIne pAtALamAM mokalavAnI mahenata ApaNAthI na karAya tema emanA bhegA ghasaDAvAnI mUrkhAI paNa na karAya. emane nAmanA kamAI levA dyo ane natIjo bhogavI levA gho-evuM vicArI ApaNAthI besI paNa na rahevAya. ApaNe to lAla vAvaTo batAvavo. eTale ke unmArge jatAM rokavA-bhUlecUke lIlo vAvaTo na batAvavo-unmArga tarapha kadI AMgaLI na cIMdhavI-vAvaTo koI paDAvI le ke kaDI paDI jAya to pAchA vaLo-ema kahevuM, rokavA mATe banatuM karavuM, na mAne to adaba vALI UbhA rahevuM paNa sAtha to na ja purAvavounmArga tarapha AMgaLI to na ja cIMdhavI-jo kadApi ema karyuM to tame paNa pApanA bhAgIdAra banazo. A badhI vAto samajI vicArI, unmArgathI bacI-bacAvI sanmArge cAlavAcalAvavAnA ja samyagdaSTinA prayatna hoya. samyagdaSTinI karaNI viSe hajI paNa AgaLa graMthakAra zuM vizeSa pharamAve che te have pachI.
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 : saMgha svamatithI nahi, zAstramatithI cAle vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mahA vada-6, maMgaLavAra, tA. 18-2-1930. saMsAra che tyAM duHkha che-mokSamAM sukha che H saMsArano hetu hiMsAdi che, mokSano hetu ahiMsAdi che : dRSTikoNa badalo ! * jenuM nAma Apo tene barAbara oLakho ! je pATha 2jU karo tenA arthane barAbara samajo : zAsanano-zAstrano rAga che, ema bolavA mAtrathI na cAle : svamatine AgaLa karanArA vicAre : prarUpaNAno adhikArI koNa ane te kaI rIte kare ? mAtra mahAvIranuM nAma devAthI na cAle, mahAvIranA siddhAMto mAnavA paDe : * bahA2nA karatAM gharanAno bhaya vadhAre : je na jANIe tyAM mauna rahevAya paNa yatheccha na bolAya : zvetAMbara-digambara : sAdhuthI zuM karAya, zuM na karAya ? mArgaviruddha prarUpaka mithyAdRSTi : * zrAvakane dravyapUjA, sAdhune kema nahi ? evAothI sAvadha bano ! saMsAra che tyAM duHkha che-mokSamAM sukha anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI pharamAvI gayA ke zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajraratnamaya pIThane dRDha banAvavA jema zaMkAdi pAMceya doSono tyAga karavo joIe, tema tene rUDha banAvavA mATe pratisamaya vizuddha banatI pariNAmanI dhArAnuM sevana karavuM joIe, e pariNAmanI dhArAnuM nirUpaNa karatAM sUrapuraMdara zrI haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che ke-tattvanI zraddhAthI pavitra banelo AtmA saMsArasAgaramAM 2me nahi; kema ke eNe saMsArane yathAsthitarUpe joyo che. e AtmA bahirAtmadazAthI pAcho pharI aMtarAtmadazA pAmI saMvegamAM lIna thaI saMsArasvarUpane yathArtharUpe jANato hovAnA kAraNe samyagdarzananI rUDhatA mATe A rIte vicAre che 66 :
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 : saMgha svamatithI nahi, zAstramatithI cAle - 66 saMveganA pratApe e AtmAne saMsAranuM sukha paNa duHkharUpa lAge. duniyAnA prANIo du:khane duHkha mAne jyAre saMvegI AtmA duniyAnA sukhane paNa duHkha mAne che. e AtmAnI sukhanI icchA duniyAnA prANI karatAM bhinna prakAranI che. e to eka ja vicAre ke A bhavodadhi bhayaMkara che ane prANImAtrane kevaLa kleza ka2nA2o thayo che. janma, jarA, mRtyu, Adhi, vyAdhi, upAdhi ane roga, zoka vagere emAM ThAMsI ThAMsIne bharelA che. saMsAra eTale A badhA upadravono samUha ! jyAM e upadravo nathI e saMsAra nathI. e to mokSa che-saMsA2mAM rahevuM ane A badhA upadravo na joIe to e kadI banavAnuM nathI. na 941 371 janma, jarA, mRtyu, roga, zoka Adi jyAM bharelA hoya te saMsAra. jemAM Adhi, vyAdhi, upAdhi nathI te saMsAra nathI. saMsAra hoya ane Adhi, vyAdhi, upAdhi na hoya e saMbhavita ja nathI. eTalA mATe ja samyagdaSTi, saMsArane bhayaMkara ane prANImAtrane mATe klezakara mAne. e AtmA sukha mAtra mokSamAM ja mAne-janmAdi upadravono jyAM abhAva tyAM ja sukha, bhavyAtmA potAnI saghaLI zaktinA upayogathI saMsArathI.mukta thavA prayatna kare. mukti maLe eTale pachI enI saghaLI pIDA nAza pAme. saMsArano hetu hiMsAdi che : mokSano hetu ahiMsAdi che hiMsA; mRSA, corI, abrahma, parigraha vagere aDhAra pApasthAnako jyAM che tyAM saMsAra niyamA che; ane jyAM saMsAra che tyAM duHkha niyamA che. ahiMsAdinuM saMpUrNa pAlana thAya to mukti niyamA che; ane muktimAM sukha niyamA che. jene sukha joIe teNe saMsArathI AghA khasavuM paDe ane saMsArathI AghA khasavA hiMsAdithI viramavuM paDe. jeTalI kriyA hiMsAnI janaka, poSaka, pre2ka, vardhaka te badhI pravRtti zrI jinezvaradevanA anuyAyI mATe akaraNIya che. hiMsAne vadhAranArI badhI vastu saMsAra vadhAranArI che mATe sukhanA arthI mATe nakAmI che. dRSTikoNa badalo ! evI eka paNa kriyA na joIe ke jethI saMsAra vadhe. hiMsAdithI saMsAra vadhe che. vartamAnamAM kadI hiMsA na paNa dekhAtI hoya paNa pariNAme hiMsA thatI hoya toye e varjya che. eTalA mATe to pUjA, sAmAyika Adi dharmAnuSThAno saMsArasukhanI lAlasAe karavAnI nA pADI kemake e pariNAme hiMsAnA poSaka che. vartamAnamAM hiMsAmAM prere nahi, pariNAme hiMsAmAM joDe nahi, tevA ja vicAra ane pravRtti karaNIya che.
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 - saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 42 du:kha na joIe to saMsArathI chUTo ane enAthI chUTavA hiMsAdithI baco. bhavanI nirguNatA ane mokSanI guNamayatA samajI vizuddha banelo samyagdaSTi AtmA 'tartha' -muktine mATe, "yathA' -Agame kahyA pramANe, "nityaM' - sadA, ceSTA kare arthAt pravRtti kare. vicAro ! samyagdaSTi zuM kare? ceSTApravRtti-zA mATe ! muktine mATe. kaI rIte ? Agame kahelI rIte : "tu yathAmati' -marajI pramANe nahi. zuM samajIne kare? saMsArane nirguNa ane mokSane guNamaya samajIne kare-jeTalA samyagdaSTi teTalAnI pravRtti, mukti arthe ja hoyamokSa arthenI enI saghaLI pravRtti premapUrvakanI ja hoya. e hajI tyAgI nathI banI zakyo eTale vagara preme paNa ene duniyAnI ghaNI kriyA karavI paDe che, paNa e lukhkhI hoya che. enI kiMmata nathI. premapUrvaka, hRdayapUrvaka, ullAsapUrvaka e je kriyA kare te to muktine mATenI ja hoya. ' jenuM nAma Apo ene barAbara oLakho! sabhAH "zreNika mahArAjA samakitI chatAM bhAna bhUlyA hatA ne ? nA, e bhAna bhUlyA ja nathI. AjanI novelomAM gappAM ghaNAM Ave che. zreNika mahArAjA aviratidhara hatA chatAM tIrthakara nAmakarma nikAcI zakyA evuM sthApavA mATe AjanA avirativAdIo e dRSTAMta AgaLa kare che, ane e rIte manAvavA mAge che ke "viratidhara ja muktimAM jAya evo niyama nathI; aviratidharo paNa jAya, mATe ame e rIte jaIe to vAMdho zo ?' AvA tarkavAdIo paNa pAkavAnA. evuM samajIne ja pU. upAdhyAyajI mahArAjAe kahyuM ke zreNika sarikhA re avirati thoDala... mATe emano dAkhalo na lo ! e loko mahApuruSone potAne phAvatI Dhabe bahAra mUkavA mAge che. samyagdaSTie AvuM sAhitya vAMcavuM ghaTe nahi. vAMcavA lAyaka lAge to paNa e vaMcAya tyAre ke jyAre e gItArthanI dRSTimAMthI pasAra thayela hoya. tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanAmAM arihaMta padanI emanI bhakti kaI ane keTalI ? romaromamAM arihaMta padanI bhakti bharI hatI. bhagavAna mahAvIradevanuM nAma sAMbhaLatAM ja emanI romarAjI vikasvara thatI hatI. emAM ja e AtmAnuM kalyANa mAnatA hatA. samyakta evuM avicala hatuM ke devatA paNa calAyamAna na karI zake, to bIjAnI zI tAkAta ? sabhA: "e viratidhara na hatA to tapa vinA rihaMta padanI ArAdhanA zI rIte karI ?"
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 - 27: saMgha-svamatithI nahi, zAstramatithI cAle - 66 - 373 - zreNika mahArAjAe vagara tape arihaMta pada ArAdhyuM. upavAsa karanArA ja arihaMta pada ArAdhI zake evo niyama nathI. bhagavAnanA nAma, sthiti, pada ane karaNInI emane akhUTa anumodanA hatI. akhUTa rAga hato ane bhagavAnanI AjJA mATe e prANa ApavA paNa taiyAra hatA. hRdaya evuM raMgAyeluM hoya to ja e thaI zake. jema gRhIliMge rahelA, jiMdagI sudhI aviratapaNAnI pApapravRttimAM paDyA hoya chatAM aMte eka aMtarmuhUrtamAM bhAvathI sarvaviratipaNuM pAmI, apramattAvasthAmAM AvI kSapakazreNI mAMDI kevaLajJAna pAmI muktipade jAya che ne ? evI rIte ahIM paNa arihaMta pada pratyenA tIvra pariNAma thavAthI emaNe utkaTa ArAdhanA karIne tIrthaMkara nAmakarma nikAmuM-paNa e dRSTAMtathI ArAdhanAnI karaNI baMdha na thAya. sabhA: "e bhavamAM ja tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM ?' bAMdhyuM pUrve paNa hoya paNa nikAcyuM e bhavamAM-mAtra bAMdhyuM hoya paNa nikAcanA na karI hoya to e daLiyAM vikharAI paNa jAya. nikAcanA thayA pachI pheraphAra thAya nahi. trIje bhave e tIrthaMkara thayA ja sabhAH "zreNika rAjAe narakanuM AyuSya kayAre bAMdhyuM ?' samyakta thayA pahelAM samparvanI prApti narakanuM AyuSya baMdhAyA pachI thaI che. je pATha rajU karo tenA arthane barAbara samajo ! sabhA: 'tIrthakaranA pravacana pratye rAga hoya paNa kugurusaMge ke pote mAnato hoya te rIte asat padArthane prarUpe to tene samakitI kahevAmAM vAMdho kharo ? (atre pragnakAre eka gAthA rajU karI hatI.)" khoTuM karI rahyo hoya evuM na jANe tyAM sudhI to ThIka paNa jANyA pachI, koI cetave chatAM cAlu rAkhe to ene samakitI kahevAya nahi. potAnI matine ja vaLage, ghaNA inkAra kare toye na aTake to tyAM mithyAtvano udaya mAnavo paDe. A gAthAmAM "di zabda che "niva' nathI. pote mAne-eTalI AmAM vAta che, nirUpaNanI vAta nathI. vaccethI eka gAthA levAya ane AgaLapAchaLanA saMbaMdha tarapha dRSTi na karAya tenI A dazA che. samyattvanuM nirUpaNa karatAM A gAthAmAM ema kahe che ke potAnA alpa kSayopazamanA kAraNe, gurunA anupayogathI ke kugurunA kugurupaNAnA kAraNe jo koI asat vastune sat mAne to eTalA uparathI samyaktane bAdha nathI, kemake gurunI nizrAmAM to che. paNa koI cetAve toye na phare to mithyAdRSTi kahevAya.
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 - saMgha saMgha svarUpe darzana bhAga-2 -. 944 zAsanano-zAstrano rAga che, ema bolavA mAtrathI na cAle? atre praznakAre digaMbara-sthAnakavAsInI vAta rajU karI hatI ke-teo pote e rIte mAne che ane kahe che chatAM samakitI kema nahi ?]. digaMbara-sthAnakavAsIno prazna A bhAIe cheDyo che mATe ApaNe have e vastu spaSTa karI levI joIe. je gAthA A bhAI lAvyA che ane jemanI e lakhelI che emaNe ja Amane nihnava kahyA che e to jANo cho ne ? na jANatA ho to have jANo. adhUruM jAye vAta na thAya.' - jyAre digaMbara mata nIkaLyo tyAre enA sthApakane mahinAo sudhI AcArya bhagavaMte yuktithI samajAvyA che chatAM na mAnavAthI nihnava kahI saMgha bahAra karyA che. jyAM saMgha bahAra karavAnI jAherAta karI hoya tyAM samyakta mAnavAnI vAta hoya ? e gAthAnA AgaLapAchaLanA saMbaMdha joI enuM rahasya samajo. potAno kSayopazama alpa hoya, gurunA anupayogathI ke kugurupaNAthI asat vastunI sarUpe zraddhA thAya, chatAM zrI jinezvare kahyuM te sAcuM evI akhaMDa mAnyatA hoya to enA samyakatvano ghAta thato nathI, kahevAno Azaya A che. bAkI game tevuM prarUpe ane moDhethI bole ke "mane pravacanano rAga che" to e cAle ? seMkaDo gItArtho roke, inkAra kare chatAM potAnI mati mujaba kare jAya to e cAle ? evI matino zrI jainazAsanamAM niSedha karyo che. zAstra kahe che ke potAnI buddhi judI paNa paDe paraMtu AgaLathI saMgata na hoya, gItArthone saMmata na hoya to e vAta potAnA manamAM ja daTAI jAya paNa kadI bahAra na kADhe. vArU ! mithyAdarzanamAM rahelA potAnA devane kevA mAne ? sarvajJa ja mAne ane potAnI mAnyatA pramANe e sarvajJanI vAta pote sAcI mAne to tyAM vAMdho zo ? batAvo ! ahIM tamArI dalIla kaI che ? . sabhA: "mAtra digaMbara-sthAnakavAsI pUratI vAta karuM chuM; kemake jainadarzana vyApaka che.' jainadarzana jevuM digaMbara-sthAnakavAsImAM vyApaka che tevuM nyAya, vaizeSika ke sAMkhya matanamAM nathI ? che ja. potAnI buddhie mAne te paNa samyagdaSTi gaNAya to te nihnava kahyA kema ? svamatine AgaLa karanArA vicAra! sabhA: 'jamAlIe to bhagavAna bhUlyA ema kahyuM hatuM ne ?' e paNa jamAlIe potAnI matie kahyuM hatuM e eka vAta ane jamAlI
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 945 - 29: saMgha-svamatithI nahi, zAstramatithI cAle - 66 -- 375 vinA bIjAoe to ema nahotuM kahyuM; e to ema kahetA ke bhagavAnanI dvAdazAMgIno artha Ama nahi paNa A rIte thAya che. chatAM emane nihnava kahyA tenuM kAraNa ? jo matinI mukhyatA hoya to "yathA TH' zabda zobhArUpa ja banI jAya che ne ? tame to bhagavAnane eka vAra sAcA kaho jyAre banAvaTI bhakta banelo so vAra sAcA kahe. jene pote sAcA kahe temanA AgamanI vAta potAne na bese to nirUpaNa na kare paNa e potAnI mAnyatA peTamAM ja rAkhe. samartha zAstrakAra AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA avadhijJAnanuM nirUpaNa karatAM kSetranuM varNana kare che tyAM bhASyakArathI potAnI buddhi judI paDe che. emanI mAnyatA gurune paNa sAcI lAge che. paNa AcArya zrI haribhadrasUri mahArAjA tyAM sApha lakhe che ke "mane ahIM buddhibheda thAya che, mArA vicAramAM guru paNa saMmata che paNa mahAbuddhinA nidhAna bhASyakAra maharSi zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNa mahArAjA jevA gaMbhIra jJAnIno tyAM virodha Ave che mATe huM mUMgo rahuM chuM-kyAM che ane kyAM. huM ?' kalikAlasarvajJa A. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke-"he bhagavad ! tArA zAsanamAM utpAta aa mATe nathI ? kAraNa ke anya darzanonI jema ahIM gurunI vAtanuM ziSya khaMDana karato nathI...-zrI hemacaMdrAcArya jevA samartha kavi paNa kahe che ke-kyAM siddhasena divAkajInI stutio ane kyAM mArI ! AvI laghutA teo dharAvatA hatA. potAnA kathanane pUrvAcAryonA kathana sAthe bAdha Ave tyAM teo tarata cUpa thatA hatA. vItarAganA pravacanane mAnuM' ema kahe ane mati mujaba bolavAnI chUTa hoya to ekeya Agama, ekeya pATa ke ekeya paraMparA na cAle. AvezamAM AvIne "bhagavAna bhUlyA' kahenArA jamAli to ugra nihanava thayo, paNa bIjA nihanavo evA nathI. e to potAnI vAta mATe AgamanAM ja seMkaDo pramANa ApatA, paNa AcAryoe samajAvyuM ke e pramANone UMdhe mArge laI javAya che, chatAM na mAnyuM to je mAthA para vAsakSepa nAkhelo tyAM rAkha nAkhI saMgha bahAra karyo." "enI mati ema hatI to te ema kahe" evuM na cAlavA dIdhuM-jo ema ja mAnavAnuM hota to A badhuM lakhavAnI, samajAvavAnI mahenata zA mATe ? gItArthono tIvra vIrodha chatAM, satya samajAvavA chatAM jeoe potAnI buddhinI haTha karI teone jainazAsane nihnava jAhera karyA che; mATe tenI sAthe A gAthAno bAdha Avato nathI.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ va 376 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 946 prarUpaNAnA adhikArI koNa? ane te kaI rIte kare ? have A gAthAmAM to "sadahaI" lakhe che paNa A bhAI to vaLI nirUpaNanI vAta kare che. zAstra kahe che ke utsarga apavAdanA nayane jANe te dezanA na de. - prakalpa dhare, utsarga-apavAda jANe, kaI vastu kyAM yojAya te jANe tene pATe besavAno (nirUpaNa karavAno) adhikAra gItArtha Ape; pachI potAnI mati rahI kyAM ? pATe beThelAe vaLagavAnuM kyAM ? Agamane. "kathana' eTale Agama kahe te bolavAnuM pachI potAnI mati rahI kyAM ? AgamathI kadI potAnI mati judI paDe to tarata cUpa thAya, bahAra kAMI na bole. pravacana mAnya kare ane bolavAnuM mati pramANe-e be vAtano meLa maLe? pachI tyAM samyaktva rahe ? pote kadI kuguru yoge juduM mAnyuM, e pramANe bolyo paNa te vakhate koI cetavaNI Ape to tarata coMke, paraspara vicAraNA kare chatAM pote sAbita na karI zake to mAne ke "yadyapi mane nathI samajAtuM paNa AgamathI saMgata nathI mATe cUpa rahuM chuM ! ema vicArI cUpa rahe. e vAtane e bahAra na lAve jainazAsanamAM A nIti na hota to A badhuM sacavAta nahi. are ! pAThamAM matAMtara paDyA to tyAM paNa ema jaNAvyuM. tyAM badhAnA pATha nAma sAthe lakhyA ane kahI dIdhuM ke tattva kevalI jANe. jyAM ATalo bhaya hoya tyAM matinI vAta cAle ? dareka darzanavALA potAnA devane vItarAga ane doSarahita mAne che. tyAga vinA kalyANa nathI ema paNa dareka Astika darzanakAra mAne che. khullI rIte koI darzana hiMsAnuM vidhAna karatuM nathI. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha A pAMce tattvo badhAmAM samAna che. A pAMcamAM koI darzana vAMdho uThAvatuM nathI. ATaluM chatAM zAstra emane mithyAdRSTi kema kahyA ? zAstra kahe che ke emanI bhAvanA khoTI nathI paNa bicArI sAco mArga pAmI zakyA nathI. A bhAInA kahevA mujaba mAtra pravacanane mAne ane maMti mujaba nirUpaNa kare teneya samyagdaSTi kahevAmAM vAMdho nathI ema mAnIe to to A kudarzanavAdIo paNa kahI zake ke "amane kema mithyASTi kaho cho ? ame paNa devane vItarAga mAnIe chIe. mAtra mahAvIrane na mAnIe mATe mithyASTi ? ane tamArAmAM ja mahAvIrane mAnIne phAve tevA goTALA vALe te samyagdaSTi ?' itara darzanavALA paNa potAnA devane sarvajJa mAne che, to enI vAta mAne ene mithyAdRSTi kema kahyA ?
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 947 - 27 -saMgha svamatithI nahi, zAstramatithI cAle - 66 - 377 sabhA: "e zAstra kahenArA Apta nathI." teo to emane Apta mAne che ne ? tame na mAno tethI zuM ? jevo prazna digaMbara-sthAnakavAsI pratye tevo ja ahIM lagADo eTale uttara maLI gayo samajo. mAtra mahAvIranuM nAma devAthI na cAle, mahAvIranA siddhAMto paNa mAnavA paDeH A darzanamAM pakSapAta nathI. pU. AcArya zrI haribhadrasUri mahArAjAne kahevuM paDyuM ke "mahAvIrano mane pakSapAta nathI ane kapilAdi pratye dveSa nathI." bhagavAnanA siddhAMto sAcA mAne, saddahe te samyagdaSTi. A to evI vAta thaI ke "tuM mArA bApane bApa kahe pachI corI kare toye tArI sAthe Ubho rahuM', e cAle ? potAnA bApane bApa kahenAro paNa jo vastu corI lAve to zAhukAre kahevuM paDe ke-"ema na lavAya. mAphI mAMga. pAchuM mUkI Ava.' pelo kahe ke mArI matimAM AvyuM mATe lAvyo; bAkI bApane to bApa mAnuM chuM, to e cAle ? e mUkavA na jAya to e kema cAle ? e ja rIte pravacana mAnuM chuM ema kahe ane gappAM mAre e cAle ? pAMcaso ziSyanA guru aMbhavi hatA, enuM dRSTAMta jANo cho ne ? e pAMcaso ziSyo potAnA e gurune tAraka mAnatA hatA. bIjA eka gItArtha AcArye emane cetavyAM ke "tamArA A guru abhavi che mATe tyAjya che. pelAoe pUchyuM ke enI khAtarI zI ?, khAtarI karavA mATe rAtre mAtra paraThavavA javAnI jagyAe khAnagI rIte kolasI patharAvI dIdhI. munio rAtre zaMkA TALavA te tarapha gayA, to keTalAka AgaLa na jatAM pAchA pharI gayA, keTalAka bahu kaMpate haiye gayA-kolasImAM paga paDatAM avAja thAya. eTale jIvAta che ema mAne. pachI guru UThyA. kolasImAM paga paDatAM avAja thayo. AjubAju koI nathI enI khAtarI thatAM haLave rahI khuza thatAM bolyA ke-"vAha ! mahAvIranA kIDA kevA cuM cuM kare che ?" pelA AcAryanI salAhathI ziSyo to jAgatA ja sUtA hatA. temaNe A sAMbhaLyuM ane nakkI karyuM ke "jIvanuM nirUpaNa bhale sArAmAM sAruM kare paNa zraddhA nathI, mATe tyAjya che. pAMcasoye ziSyoe tarata guruno tyAga karyo. cetavyA pachI paNa potAnI vAtane pakaDI rAkhe te kema cAle ? bahAranA karatAM gharano bhaya vadhAre ! te ApaNane jeTalo itara mithyASTino bhaya nathI teTalo gharanA mithyASTino bhaya che. iMtaro koI vAta mahAvIranA nAme karavAnA nathI.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 948 . 378 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 gharanA to mahAvIranA nAme bole ane te paNa potAnI mati mujabanuM bole, tyAM vAMdho che. pANImAM jIva nathI ema itara kahe paNa te mahAvIranA nAme kahe che ? nA. to pachI bIjAnA nAme kahe tyAM vAMdho zo ? A to kahe ke-"mahAvIrane mAnuM, Agamo mAnuM paNa pANImAM jIva nathI mAnato, mahAvIra pANImAM jIva kahe ja nahi." AvuM bole e na nabhAvAya, kahevuM paDe ke e nidbhava-eka hAthamAM dUdhI ane eka hAthamAM baTeTuM rAkhIne kahe ke "AmAM thoDI jIva ane AmAM anaMtA-AvuM vaLI mahAvIra kahetA haze ?", AvuM bolanArA ane mahAvIranA nAme khoTI vAto karanArA pelAthIye bhayaMkara che. Aje virodhI paNa mahAvIrane khoTA nathI kahetA, "zraddhA nathI" ema kahe che ? tamAma Agamane khoTAM kahe che ? khoTAM AgamamAM zraddhA nathI ema kahe che ? nA. e kahe che ke-"zrI jinezvaradeva kharA-emanI AjJA kharI-paNa e AjJA Aje rahI nathI. have Amane samyagdaSTi manAya ? e kahe che ke"covIsaso varSa pahelAMnI AjJA to bhagavAna mahAvIra sAthe gaI. Aje che te to banAvaTI che. pAchaLanAoe UbhI karelI che.' AvuM bole chatAM ene saMghamAM manAya ? jo bhagavAna mahAvIranI sAthe badhuM gayuM to zAsana rahyuM kyAMthI ? AcArAMga, sUyagaDAMganA banAvanArA svayaM gaNadharadevo che, te paNa jo banAvaTI lAge to A. zrI haribhadrasUrijInI kiMmata zI ? pachI to kahI do ke bhagavAnanuM zAsana bhagavAnanI sAthe gayuM. Ama kahevuM che ? AvuM hota to yathA -lakhavuM na paData. "arihaMtanA pravacana para rAga che" ema bolavA mAtrathI samyaktva na Aveje na jANIe temAM mauna rahevAya paNa yatheccha kyAreya na bolAya? yAmAne vi sampanaM - pote na jANe chatAM-zrI jinezvaradeve kahyuM te sAcuMevA bhAvathI zraddhA rAkhe te samyagdaSTi, ema kahyuM tyAM vacce potAnI matinI vAta lAve te kema cAle ? AgamanI AjJA joIne ja bolAya-na bese tyAM mUMgA rahe-sAIINa thamyo-' dharma AjJAmAM che-dharma matimAM nathI. jainadarzanamAM to ghaNIye vastu hoya paNa mane jeno abhyAsa na hoya te kalpanathI kahI zakato houM to paNa kahevAnI zAstra nA pADI. Agama pAse kalpanA thAya ? gItArthonA virodhathI ghaNA munio mUMgA rahyA paNa potAnI mati mujaba bolyA nathI. amane chamasthapaNuM chatAM bolavAno hakka ane zrI jinezvaradevane chaghakALamAM bolavAno hakka kema nahi ? chaghaukALamAM emaNe pote bolavAno hakka svIkAryo nathI ane amane chaghaWkALamAM
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 949 - - 27 saMgha svamatithI nahi, zAstramatithI cAle - 66 - 379 bolavAnI chUTa ApI enuM kAraNa ? e bhUla kare evA chabastha ane ame bhUla na karIe evA chadmastha, ema to nahi ne ? emane to garbhathI traNe vizuddha jJAna sAthe ja che. potAno janmakALa, dIkSAkALa, kevaLajJAnakALa, nirvANakALa e badhuM pote jANe che. pUrvanuM jJAna paNa emane pragaTa che. chatAM teo chadmastha kALamAM moTe bhAge prAyaH mauna rahe che, kadI prasaMgavazAt eka-be vAkya bole e vAta judI. ema kema? kAraNa ke zrIjinezvaradevane to svataMtra kahevuM che ane amAre to emanuM kaheluM kahevuM che. je kahelAnuM jJAna na hoya ane te aMge kahevAmAM Ave tyAM amAre mauna rAkhavAnuM che. keTalAka amuka vAtane prakSipta (umerelI) che ema kahe che. emane pUcho ke amuka prakSipta ane amuka prakSipta nahIM e zAnA AdhAre kaho cho ? cAra jaNA cAra judI judI vAtone prakSipta kahe to sAcuM koNa ? zrI jinezvaradeva to traNa jJAnanA dhaNI. e bolavA dhAre to bolI zaketamArI amArI matimAM to moTuM mIThuM che. kahelI cAra vAtamAM aDadhI yAda rahe ne aDadhI bhulAI jAya-kalAka pahelAMnI paNa vAta kaMIkane yAda rahetI nathI. kaheluM badhuM yAda rAkhanArA to bhAgye ja koI hoya che. matinI A dazA che tyAre zrutano abhyAsa keTalo ? eka gAthA ahIMthI ane be gAthA tyAMthI uThAvIne AgaLa dharavI evo ja zrutano abhyAsa che ke bIjo ? avadhi to sAMbhaLyuM nathI ane mana:paryava tathA kevaLajJAna to che ja nahIM-AvA ApaNane mati mujaba bolavAnI chUTa hoya? arihaMtanuM pravacana sAcuM-enA para rAga kharo paNa boluM to mane phAve tema-AvuM bolanArano rAga kevo ? , zvetAMbara-digambara : " vAru ! nikSepA keTalA ? cAra che ne ? nAma, sthApanA, dravya ane bhAvaemAMnA traNa mAne ane sthApanA na mAne to ? e paNa potAnI matithI ja ema mAne che ne ? paNa e cAle ? vaLI koI kahe che ke-"sUtarano taMtu hoya to saMyama nahIM. mATe ja strIne kevaLajJAna na thAya-" A paNa matinI mAnyatA che. paNa tyAM samyakta manAya ? "strI nagna na rahI zake mATe ene cAritra ja nahIM ane tethI mukti paNa nahIM' ema kahI dIdhuM. have prazna thAya che ke sUtaranA taMtumAM jo mUrchA thAya to sADI traNa maNanI kAyAmAM na thAya ? tamane prema vadhAre vastra para ke zarIra para ? vastra to hajI choDAya, pahereluM saLage to jhaTa kADhIne pheMkI devAya paNa saDelI AMgaLI kapAvavI hoya to ? DaoNkTara behoza kare pachI kApI zake.
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3i80 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 50 iMjekzanathI cAmaDI baherI karavI paDe, pachI ja vADhakApa thAya. sADA traNa maNanI kAyA sAthe, chatAM emAM mUccha nahi !ane sUtaranA taMtumAM mUccha kharI, AvuM mAnanArA kahe che ke-"arihaMtanuM pravacana mAnuM chuM paNa mArI mati kahe che ke "zarIra para mUrchA na thAya paNa sUtaranA taMtumAM thAya." zAstra to kahe che ke AvuM kahenArA ajJAna che. zvetAMbaro evuM nathI kahetA ke nagnane kevaLajJAna na thAya ke enAmAM saMyama na hoya ! vastro hoya paNa lUMTAro lUMTI jAya to saMyama paNa bhAgI jAya evuM e nathI mAnatA. paraMtu evI avasthAmAMye kSapakazreNI mAMDe ane kevaLajJAna paNa pAme ema teo mAne che. tyAM koI paNa prakAranI haTha nathI. A to kahe che ke sUtarano taMtu zarIrane vaLagyo eTale kevaLajJAna na thAya. mATe to mallInAthane mallanAtha kahe che. A kadAgrahanA kAraNe emanAmAM cAra prakAranA saMghamAMthI be prakArano ja . rahyo. sAdhvIsaMgha to rahyo ja nahi ane sAdhu paNa A sarakAranA rAjyamAM ema karI zake nahi. bhagavAne cAra prakArano saMgha sthApyo tyAre emaNe be prakArano ja rahe tevI yojanA AdarI. vaLI e loko kahe che ke Aje dvAdazAMgI che nahi. pUchIe ke "tyAre zuM che ? to kahe che ke purANa che. vAruM ! paNa e purANa banAvyAM koNe ? to eno javAba nathI. Ama chatAM e kahe che ke "amane pravacana para rAga che mATe bIjuM kAMI na jovAya." A kaI jAtano nyAya ? sAdhuthI zuM karAya, zuM na karAya? have AjanA ApaNA gharanAonI dalIla sAMbhaLo. e kahe che ke-jema muni pUjA na kare paNa zrAvakane pUjA karavAnuM kahe che te rIte zrAvakane bIjI kriyA karavAnuM kema na kahe ? pote cUlo bhale na saLagAve paNa zrAvakane saLagAvavAnuM kahevAmAM zuM vAMdho ? pote vepAra bhale na kare paNa zrAvakane vepAra dhaMdhA karavAnI preraNA kema na kare ?AvuM badhuM potAnI matithI ja kahe che ne ? AvuM kahevAnI ghaTanAne paNa chUTa kharI ? tamane kyA dIkarA game ? cAra dIkarA hoya paNa prema konA upara ? tijorImAM lAve tenA para ke bahAra pheMkI Ave tenA upara. cAramAMthI eka dIkaro kahe ke- "bApAjI ! tame to lobhiyA thayA cho. huM to tijorImAMthI phAve tema uDADIza !" ema kahI uDADavA mAMDe to bApAjI zuM kare ? pAgala thayo che ema kahIne oraDImAM ja pUre ne ? - AvA gharanA mithyASTio jeTalA pelA bahAranA mithyASTio bhayaMkara nathI. pelAne to badhA oLakhe. gharanA oLakhAya nahi-zAstramAMthI AvI ekAda gAthA laI tene evA vikRta svarUpe rajU kare ke satyAnAza vALe-evAne
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26: saMgha svamatithI nahi, zAstramatithI cAle - 66 381 to pIMkhI pIMkhIne oLakhAvavA paDe. khullA cogAnamAM maMca para UbhA karI jagatane cetavavuM joIe ke 'Amane oLakhI lejo. potAnI mati pramANe cAlI jagatane UMdhA mArge ghasaDI janArA A nAmadAro che. mATe temanAthI barAbara sAvadha rahejo !' 951 bhagavAnanI dravyapUjA ane cUlo saLagAvavAnI kriyA e benI sarakhAmaNI hoya ? e loko kahe che 'sAdhu jema zrAvakanA zrAvakapaNAnI ciMtA kare tema tenA vepAra rojagAranI ciMtA kema na kare ?' koI to vaLI ema paNa kahe che ke-'A sAdhuo ke jeo kevaLa dharmanI ja vAto karyA kare che, te nakAmA che. jeo dharmanI vAta kare tema saMsAranI paNa vAta kare, jema be ghaDInuM sAmAyika karavAnuM kahe tema bAkInI ghaDIomAM vepAra ka2vAnuM paNa zIkhave te sAdhu kAmanA-sAdhuo ane kAMIka evuM batAve ke amArA vepAra rojagAra cAle, ame'kamAIne ghI copaDyuM anAja meLavIe ane emane paNa vahorAvIe, ame paNa sArI rIte jIvIe ane e paNa jIve. ema beyanuM kAma cAle. sAdhuone jIvavAnuM to amArA AdhAre che ne ? amArAM chokarAMne navakAra bhaNAve to kakko bArAkhaDI kema na bhaNAve ? kalAka navakA2 bhaNAve to bAkInA be-cAra kalAka kakko bArAkhaDI bhaNAve. e paNa vidyA nathI ?' temanI AvI vAto sAMbhaLI bhoLA loko emAM AvI jAya ane kahI de ke'hA bhAI ! kharI vAta che' to zuM thAya ? AvI rIte potAnI mati pramANe vAto kare ane 'amane arihaMtanA pravacana 52 rAga che ema bole e beno kAMI meLa kharo ?" huM vAraMvAra 'pravacana para rAga' ema kema boluM chuM ? e tame samajI zako cho ne ? mukti mATe samyajJAna jarU2I ke mithyAjJAna ? samyajJAna paraloka mATe upayogI che-kevaLa Aloka mATe upayogI hoya to te mithyAjJAna che. tamArA chokarAne soMpI do to ekaDo paNa bhaNAvuM, kakko bArAkhaDI paNa bhaNAvuM ane navakAra paNa bhaNAvuM-paNa jo mane soMpyA pachI vaLI pAcho laI javAno hoya to ekalo navakAra ja bhaNAvuM. kema ? kAraNa ke ene ekaDo bhaNAvuM to e zuM karavAno ? copaDA lakhavAno, vyAja vaTAvanA hisAba gaNavAno, naphAnukasAnanAM saravaiyAM kADhavAno. ahIM samarpita thayo hoya to enA bhaNatarano upayoga AgamanAM 2hasyo samajavAmAM thavAno. e loko kahe che ke-'sAdhuo nyAya tathA vyAkaraNa kema bhaNe che ?' sAdhuo nyAya-vyAkaraNa paNa Agamo samajavA mATe bhaNe che. .
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 952 mArgaviruddha prarUpaka, mithyAdRSTi : 'arihaMtanuM pravacana mAnya che' evuM mAtra jIbhe bolanArA daMbhIoe to A zAsanane bhayaMkara nukasAna pahoMcADyuM che-zAstra kahe che ke mahAvIrane mAnavAnI vAta karo to AjJA enI mAno-kavivarya zrI devacaMdrajI kahe che kesvAmIguNa oLakhI, svAmIne je bhaje, darizana zuddhatA teha pAme : moDhe arihaMtanA pravacana para rAga hovAnuM jaNAve ane pachI potAnI mati calAve to darzana malina thAya-alpa kSayopazamanA kAraNe bhUla thAya paNa koI batAve to tarata sudhAravAnI taiyArI hoya to samyaktva na jAya, paNa jenI bhUla sudhA2vAnI taiyArI na hoya enAmAM samyaktva hoya ? ane hoya to Take ? je potAnI buddhimAM Ave tema calAvye rAkhe ane samajavA taiyAra paNa na hoya te to mithyAdaSTi che. sUtarano taMtu dehane vaLage eTale saMyama na rahe, saMyama na hoya eTale kevaLajJAna na thAya mATe strIne saMyama na hoya, kevaLajJAna na thAya, evuM mAnanArA tathA cAra nikSepane badale sthApanA nikSepAne uDAvI traNane mAnanArAmAM samyaktva kema hoI zake ? mArga viruddha prarUpaNA karanArAne mithyAdraSTi mAnavAmAM ha2kata zI ? zrAvakane dravyapUjA ane sAdhune kema nahi ? sabhA 'dravyapUjA sAdhu pote nathI karatA mATe pApa che ? pApa hoya to zrAvakane dravyapUjA karavA yogya che ema kema kahe ?' } dravyapUjAmAM pApa che mATe sAdhu nathI karatA ema nathI. bhagavAnananI pUjAmAM pApa kema manAya ? tyAM adhikArIpaNAno savAla che. sAdhu dravyapUjAno adhikArI nathI-zrAvakane dravyapUjA avazya karaNIya che. pathArImAM paDelA dIkarAne bApa davA pAya ke nahi ? pAya ja. paNa pote na pIve. kAraNa, potAne roga nathI. dIkaro rogI che. e vakhate dIkaro kahe ke-'bApAjI, tame nathI pItA to mane kema pAo cho ? to e cAle ? dIkaro mAMdo thAya to DaoNkTarane ghera bolAvI pacAsa rUpiyA vijhiTa phInA kharcI davA lAve ane pote pAya. roga sAro nathI, davAno prema nathI paNa davA karavAthI pariNAma.sAruM mAnyuM to davA kare che ne ? davA pItAM moDhuM kaTANuM kare toye pAya che ne ? DaoNkTara kahe ke cAha
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 : saMgha svamatithI nahi, zAstramatithI cAle -66 nahi ApavAnI to kahI de ke-'nahi ApuM.' bApa cAha pIve ane dIkaro mAge toye na Ape. pote davA na pIe ane dIkarAne pAya-e ja rIte zrAvakane parigraha rUpI roga lAgyo che, munine nathI. 953 383 zrAvakane parigraharUpI roga vaLagyo che, te kADhavA dravyapUjAnI jarUra che. munine e roga nathI mATe ene dravyapUjA karavAnI nathI-tame dIkSA lo to tamArA mATe pUjA vidheya nahi rahe, jyAM sudhI khATale paDyA cho tyAM sudhI tyAMthI beThA karavA mATe pUjA e parama auSadha che. emAM pApa nathI. e auSadha sevavuM paDe che e khAmI che. sAdhune to roga nathI mATe nathI karatA. bAkI pUjAmAM pApa manAya ? parigraharogathI gherAyelA tamane parigrahano tyAga karAvavA mATe pUjA e auSadha rUpa che, jema tyAM rogI dIkaro auSadha pIto thaI jAya to bApa rAjI thAya. kahe ke-kevo DAhyo thaI gayo ke potAnI meLe davA pI jAya che. roja Ama pIve to AnaMda thAya. e ja rIte tame pUjA karo to amane AnaMda thAya. ame prazaMsA karIe-dhanyavAda daIe, tame hIrAnI AMgI karo, roja suMdara bhakti karo to ame tamArAM vakhANa karIe kema ke tame jAte davA pItA thayA, hoMze hoMze auSadha letA thayA eTale khAtarI thaI ke have tamAro roga javAno-nIrogyae davA pIvI e mUrkhatA che. nIrogI bApa rogI dIkarAne davA na pAya ? mATe dravyapUjAno niSedha karanArA mithyAdgaSTi che. parigrahanA phaMdAmAM phaselAne e .phaMdAmAMthI bahAra kADhanArI dravyapUjAno niSedha karanArAomAM samyaktva.kema hoI zake ? gurune vAMdavA jAya tyAM pApa nahi ane bhagavAnanI pUjA pharavA jAya to pApa lAge ? gurunA kapaDe paga aDe tyAM pApa mAne ane bhagavAnanI mUrtinI AzAtanAmAM vAMdho na mAne enuM kAraNa ? pachI kahe ke'arihaMtanuM pravacana mAnuM chuM' to e sAcuM kahevAya ke DhoMga kahevAya mAlikanA nokare mAlikanA kUtarAne paNa 2mADavo paDe che. zeThanA phoTA para jUtAM na mukAya-e phoTA para kacaro paDyo hoya to khaMkheravo paDe. snehInA phoTAne eno premI jotAM dharAto nathI. svargavAsa pAmelI strIno phoTo AMkho pahoLI karI karIne jue ane vAraMvAra rUve. are ! ene bolAvavAnI koziza paNa kare-A badhuM gAMDapaNa nathI ? tyAM Avo prema ane bhagavAnanI mUrti sAthe vAMdho-bhagavAnanI mUrti jotAM zrI jinezvaradevanI AkRtinuM bhAna nathI thatuM ? e mUrti joIne hAtha joDavAnuM mana na thAya ane moDhe bole ke zrI
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 954 jinezvaradevane mAnuM chuM to zAstra kahe che ke e mAnato ja nathI paNa mAnavAnuM manAvavAno kevaLa DhoMga kare che. evAothI sAvadha bano ! sabhA: 'have to ghauMmAMthI kAMkarA alaga karavA paDe tema che." AjanI to vAta ja judI che. ghauM paNa saDelA hoya to ? vaLI keTalAka evA paNa che ke viNelA ghauMmAM daLatI vakhate paNa pAchaLathI kAMkarI nAMkhI jAya. kAMkarA nahi paNa kAMkarI ho ? ke je viNAya paNa nahi. e ghauMne to pachI cALavA ane jhApaTavA paDe. AjanA pAkhaMDIo bhoLAo samakSa eka evI vAta vahetI mUkI de ke pelA aTavAyA ja kare. mATe tamane cetavuM chuM ke adhUruM na vAMco ? adhUruM na sAMbhaLo ! saMsAranA pipAsuonI zANI lAgatI vAtomAM AvI jatA nahi-Aje bhoganA pipAsuo, artha-kAmanA premIo samAjanA hiteSI hovAno dAvo kare che. sTeja para AvI jAtajAtanA hAvabhAva dekhADI AbAda khela bhajavI jAya-AMkhamAM pANI paNa lAve ane lokone pANI pANI karI nAMkhe. AMkhamAM jhaLajhaLiyAM lAvI bole ke- , "ahA ! tamArI AvI duHkha sthiti joI mane bahu duHkha thAya che. AvuM kema cAle ? je jainonA ghera ghera hAthIo jhUlatA te jainonI AvI kaMgAla dazA joI mAruM haiyuM raDI UThe che. saMprati mahArAjAnA vakhatamAM jainonI jAhojalAlI kevI, ane AjanI A dazA kevI ? mATe harve jAgo ! have dharma pAchaLa ghelA na thAo. dharma kharo paNa Ajano dezakAla juo ! jarA thobho ! jarA vicAro ! thoDI dizA badalo ! te sivAya have uddhAra nahi thAya.' temanI AvI vAto sAMbhaLatAM sAMbhaLanArAne paNa thaI jAya ke oho ! A to dayAnA payagaMbara utArI AvyA-nakkI ApaNo uddhAra have thaI javAno. artha-kAmanA lobhiyAone vaza thatAM vAra keTalI ? AjanA mUrkhAone dharmathI khaseDavA ATalI vAto basa che. pachI e paragajuo ATalethI nathI aTakatA-e AgaLa vadhIne ema paNa bole che ke-"juo ? dharma to amAre paNa joIe che. paNa dharmaghelA banavAthI phAyado zuM ? samaya juo ! dezakALa oLakho. khAlI jUnI vAto pakaDI na rAkho-je vakhate vidhavAonI saMkhyA vadhatI hoya, bIjI tarapha vAMDhAo paNa vadhI rahyA hoya te vakhate e bene joDavAmAM pApanI vAta vacce lAvanArA to bevakUpho che-AvAo to samAjano nAza notaraze. kanyA maLe nahi ane
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 : saMgha svamatithI nahi, zAstramatithI cAle - 66 385 vidhAvavivAhanI chUTa nahi, tethI keTalAya juvAnIA unmArgagAmI banI gayA. jyAM tyAM bhaTakatA thaI gayA-chatAM A dharmaghelAo dharmano hAu batAvI vAMDhAo ane vidhavAone bhegAM-nathI thavA detA, e samAjanI keTalI kamanasIbI che ? AvuM bole ne pAchA AMkhamAM AMsu lAve. 955 have AgaLa yukti laDAve ane kahe ke-sAdhune dharmanI vAtamAM hakkasamAjIka bAbatomAM emane mAthuM mA2vAno hakka nathI.' AvI vAta karI sAdhune dUra karyA. vaLI e sAdhuone mAnanArA zrAvako paNa emane naDe eTale emane vaccethI AghA kADhavA ema kahe ke-pelA vANiyA to vevalA' sAdhuonI vAtamAM hA e hA karanArA, e bIjuM zuM samaje ? Ama beyane mATe abhiprAya ApyA pachI samajaNano ijAro emano rja hoya evI rIte vAto kare-kAraNa ke e mAne ke ame to DIgrIdhArIo, vijJAnayugane pIchANanArA eTale sarva guNa amArAmAM. dezavideza pharI AvelA ame, eTale ame je samajIe te bIjA zuM samajI zake ? temanI AvI vAto sAMbhaL, sAMbhaLanArA tAlIo pADe. Ama arasaparasanI gADI cAle. huM cha mahinAthI tamAA mAthAmAM mArI vAto utAravA koziza karuM chuM, chatAM hajI evuM bolanArA A sabhAmAM paNa nIkaLe ke 'emAM zuM khoTuM kahe che ? A kevI dazA ? ahIM to samaje dalIlamAM phAvazuM nahi eTale na bole paNa pAchA tyAM jaIne tAlIo pADe evA hajI che. AmAM udaya kyAMthI thAya ? vidhavAvivAhanA himAyatIo e vicAratA nathI ke-A vidhavA thaI kema ? ekane darza kanyA maLe ane bIjAne eka paNa nahi enuM kAraNa zuM ? lokomAM ATalI ThaMgAliyata kyAMthI AvI ? A badhAnA mULamAM puNya-pApa samajAvIe to kaheze ke 'AvI vevalI vAto na karo. ame AvA nirAzAvAdamAM mAnatA nathI.' sAMbhaLanArAne paNa pote nirmama lAge evo dekhAva kare. Aje tamane mIThuM bole te game ke kaDavuM ? jo kadAca huM ema kahuM ke-'tyAga kharo, paNa kAMI sahelo nathI. tyAga sAro e vAta sAcI paNa teya avasare hoya' A vAta tamane kevI gamI jAya ? te vakhate kahI do ke-'joyuM ! mahArAjane kAMI haTha che ? kevI ApaNI phIkara rAkhe che ? che utAvaLa ? dharmanI vAta kare che paNa pahelAM ApaNuM jue che.'
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 53 386 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - Aje. zrAvakagaNamAM AvI manovRtti phelAtI jAya che. AvuM phelAvanArA matimAnono saMsarga na karo. evAM sAhitya hAthamAM paNa na lo. prabhuzAsanamAM mati kalpanAne sthAna nathI. matie cAlanArA mithyAdRSTi kahevAya che. moDhe pravacanano rAga kahenArA paNa mati mujaba cAlanArA zAsanano nAza karanArA che. samyagdaSTi karaNI kaI kare ? sabhAH "A bhAMjagaDamAM paDavA karatAM mahAvIranuM jIvana ja pheraMvI naMkhAya to ? A bhAI mahAvIranuM jIvana pheravavA kahe che-e kahe che ke ema thAya to badhI paMcAta maTI jAya. emane khabara nathI ke e rItanuM mahAvIranuM jIvana lakhAya paNa che. mATe ja kahuM chuM ke evA sAhityathI baco! ! daDha samyaktane rUDha banAvavA mATe hajI AgaLa zuM pharamAve che te have pachI..
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27: dharmanI mahattA svataHsiddha che vIra saM. 2456, vi. saM. 1980, mahA vada-7, budhavAra, tA. 19-2-1930 61 * yogya pariNAmanuM sevana karo ! samakitI dvArA karAtuM anuSThAna alpa sattvavALA mATe duSkara : svarUpahiMsA : amArI kAryavAhInI ADe na Avo ! jainajIvana : * emAM doSa dharmazAsanano nathI : vyaktinI ayogyatA vastune lAgu na paDAya : dIkSA lenAra upara julama na gujAravo, evo TharAva karo! jaina dharmanI vizALa dRSTi : deDakAM mAravAmAM zuM vAMdho ?' evuM zrAvaka bole ?' * e potAnI vAta vadhAre che : - * evI vAta karanArAone oLakhI lo!. * dIkSA aMgenA TharAva zAstra karelA ja che : ' * saMgha kevo ane emAM koNa Ave ? * junnara adhivezanamAM eka vidhavAnuM pragaTeluM brahmateja : * saMgha zuM mAne ane zuM bole ? * jainadarzana ane itara darzanamAM bheda kyAM ? yogya pariNAmanuM sevana karo! anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNijI zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamayI pIThanI dRDhatAne rUDha banAvavA mATe pharamAve che ketenA mATe pratisamaya vizuddha banatI pariNAmanI dhArAnuM sevana karavuM joIe. ajJAnIonI vacce rahelo ane duniyAnA ayogya saMsargomAM Ucharelo saMsArI jIva yogya pariNAmanuM sevana na kare to enuM daDha samyakta paNa khasI jatAM vAra na lAge. A. zrI haribhadrasUrijI mahArAjA pharamAve che ke
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 958 388 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 tattvazraddhAthI pavitra thayelo AtmA saMsAramAM na 2me, kemake, jema AMkhano roga jeno nAza thayo hoya te mAnavI vastune pratyakSa joI zake che, tema jeno mithyAtvarUpI roga nAza pAmyo che te AtmA saMsAranA svarUpane te jevuM che tevuM barAbara joI zake che ane e rIte saMsAranA yathArtha svarUpane joyA pachI tene saMsAramAM 2mavAnuM mana thatuM nathI. jene saMsAramAM ramavuM rUce che te AtmA saMsAranA svarUpane samajyo ja nathI. A rIte saMsAranuM svarUpa jene samajAya te AtmAne tarata ja saMveganI prApti thAya-saMvega prApta thavAthI, e AtmA bahirAtmA maTI aMtarAtmA bane che. A rIte aMtarAtmA banelo jIva vicAre che ke "A saMsAra bhayaMkara che, prANImAtrane kleza ApanAro che, kemake, e janma, jarA, mRtyu, roga, zoka vagere aneka upadravothI bharelo che. e badhA upadravo mokSamAM nathI. je bhavyAtmA potAnI tamAma zaktino upayoga kare te mokSa meLave. saMsAranA hetu hiMsAdi che ane mokSanA hetu ahiMsAdi che. sukhaprAptinI icchAvALAe saMsAra tajavo joIe, mokSa tarapha dRSTi rAkhavI joIe ane te mATe ahiMsAdinuM sevana karavuM joIe. e ja rIte jene duHkha na joIe teNe paNa saMsArane dUra karavo joIe ane hiMsAdithI bacavuM joIe." A. zrI haribhadrasUrijI mahArAjA AgaLa pha2mAve che ke "je AtmA saMsArane nirguNa mAne, mokSane guNarUpa mAne te vizuddha banelo AtmA AgamanI AjJA mujaba pravRtti kare." samyagdaSTi AtmA ekalI mokSa mATenI ja karaNI kare e asaMbhavita che. sarvaviratidhara sivAya ekalI ja mokSanI karaNI bIjAthI thaI zakatI nathI. mATe ja saMyamInI kAyA e dharmakAyA kahevAya che. evI dharmakAyAnI puSTi tathA rakSA e dharma che, kAraNa ke enAthI ekAMte muktinI ja sAdhanA thAya che. eTale, sAdhunA dehane sAcavavAnI badhI kriyA e dharmarUpa che, AzravarUpa nathI. dezavirati tathA samyagdaSTinI kAyA ekAMte muktinI ja sAdhanAmAM vaparAya che evuM nathI. samyagdaSTine bIjI evI ghaNI karaNI ka2vI paDe che ke jene muktinI karaNI kahevAya nahi. enI icchA bhale eka mAtra muktinI karaNI ja ka2vAnI hoya te chatAM tene karmanA udayathI artha kAmanI karaNI paNa ka2vI paDe mATe kare, paNa hRdayapUrvaka na kare. dRSTAMta tarIke-supAtradAna, anukaMpA vagere e premathI kare paNa potAnA parivAranuM pAlana karavuM paDe mATe kare. potAnA bALakane e dUdhano pyAlo premathI
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 27: dharmanI mahattA svataHsiddha che - 67 - 389 na pAya paNa pAvo paDe mATe pAya, kAraNa ke tyAM prema kare to pote mohanIyakarmathI baMdhAya che. pelI kriyA AtmAnI zuddhi karanArI jyAre A kriyA AtmAne malina karanArI che. eTale samyagdaSTi je kAMI kriyA premathI kare te mukti mATenI hoya e ja kare bAkInI kriyA karavI paDe mATe kare. eka kriyA sAdhaka che ane bIjI bAdhaka che. sabhAH "sagAMvahAlAMmAM paNa ema ? sagAMvahAlAMmAM svArthanI bhAvanAthI na ApatA ho to e sAdhaka che, paNa tyAM to ApIne pAchuM levAnI vRtti che tethI e sAdhaka kaI rIte thAya ? samyagdaSTi AtmA muktinI sAdhakakaraNI ja premapUrvaka kare. kAraNa ke saMsArane e nirguNa ane muktipadane e guNamaya mAne che. Avo AtmA muktinI sAdhakakaraNI paNa Agamane anusarIne ja kare. marajI mujaba e cAle nahi. Agama sivAyanI pravRttimAM ene potAnuM hita lAgatuM ja nathI. samakitI dvArA karAtuM anuSThAna alpa sattvavALA mATe duSkaraH AgaLa jatAM zrI haribhadrasUrijI mahArAjA pharamAve che ke"samyagdaSTi AtmA je anuSThAna kare te alpa sattvavALA mATe duSkara jeo samyakta pAmyA nathI te kSudra che. evA AtmA samyagdaSTithI AcarAtAM anuSThAnone evI zake nahi. e to joIne ja bhaDake. samyagdaSTinuM eka paNa anuSThAna evuM nathI ke je saMsArano rasiyo sevI zake. anaMta puNyarAzI bhegI thAya tyAre mAnavabhava maLe che. tethI adhika puNya yoge sadaguruno yoga maLe-enAthI adhika puNyayoge zAstrazravaNa, tethI adhika puNya zraddhA ane tethI paNa adhika puNyayoge pravRtti thAya che. saMsAranA premane ane dharmAnuSThAnanI ArAdhanAne vaira che. saMsArano premI AtmA dharmakriyA karatAMye duniyA sAme dRSTi doDAve, jyAre samyagdaSTi AtmA jema jema dharmakriyA kare tema tema saMsArathI parADabhukha thato jAya. eno dRDha Agraha mokSa mATe che, saMsAra mATe nathI. mokSanA AgrahathI e jevI kriyA kare tevI saMsArano AgrahI zI rIte karI zake ? svarUpa hiMsAH bhagavAna zrI jinezvaradevo muktinA anuSThAnamAM thaI jatI hiMsAne svarUpa hiMsA kahe che, jyAre AjanA saMsAranA rasiyAo duniyAdArImAM thatI
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 hiMsAne svarUpa hiMsAmAM goThave che. e vAstavika rIte anubaMdha hiMsA che, tema chatAM e ene svarUpa hiMsA tarIke oLakhAvavA mAge che. 390 960 sabhA : "AvuM koI dRSTAMta che ?" enuM dRSTAMta che AjanuM AkhuM deDakA prakaraNa. e loko kahe che ke e deDakA cI2vAmAM 52mArtha keTalo che ? emane pUcho ke e tamArA paramArthanI vyAkhyA zI ? emano paramArtha, emano dharma, emanI bhAvanA, e badhuM juduM-jJAnIo AvAne kSudra kahe che, teo jyAM beThA che tyAM lIna che. e lInatAnA yoge emane aneka prakAranI mUMjhavaNa thAya che. samyagdaSTi banavuM hoya to duniyAnI pApakaraNIothI dUra rahevuM paDaze-pApane pApa mAnavuM paDaze, pelA kahe che ke badhA pApa sevIe chatAM zA mATe samyagdaSTi na rahI zakIe ? zAstra kahyuM che ke-hiMsAdi pApo sevAI jAya tethI samyaktva cAlyuM na jAya, paNa zA mATe na sevIe ? e bhAMvanA Ave to jarUra cAlyuM jAya, temanAmAM ATalo paNa viveka nathI, tenI ja A badhI mUMjhavaNa che. -"amArI kAryavAhInI ADe na Avo" : e loko kahe che ke- "mahAvIrane sarvajJa ane Agamane sAcA mAnavA e amane kabUla che paNa tame e benA nAme amArI duniyAnI kAryavAhImAM ADA na Avo-" emane marajI mujaba vartavAnI chUTa Apo to e mahAvIranuM ke AgamanuM vAMkuM na bole. emane mahAvIra ke Agama nathI naDatAM paNa e AgamamAMthI nIkaLato dhvani emane khaTake che-mATe ja AvA loko premathI dharmakriyA nathI karI zakatA-e je kare che e ADaMbara che. eTalA mATe ja A. zrImAna haribhadrasUri mahArAjA kahe che ke "samyagdaSTi je anuSThAna kare te kSudra mATe duSkara che." kSudro e na ja karI zake, paNa e na karI zake mATe samyagdaSTie mUMjhAvuM nahi. samyagdaSTinA anuSThAna mATe A mahAtmA dRSTAMta Ape che ke-jema kAmano rasiyo parastrImAM Asakta thayo hoya tyAre enI dRSTi e tarapha ja kheMyAcA kare, ene bIjuM kazuM bhAna te vakhate rahetuM nathI. ghara-bAra, kuTuMba-parivAra, kuLa-maryAdA, potAnI AbarU, e badhuM bhUlI jAya che. jyArathI enI dRSTi tyAM gaMI tyArathI e mANasa ja maTI gayo, ene pUcho to e pote kaheze ke 'mAruM hRdaya tyAM che. je kSaNo jAya te bhayaMkara sthitimAM vIte che'-ene khAvuM-pIvuM, besavuM-UThavuM, bolavuM-cAlavuM e kazuM gamatuM nathI. e vakhate potAnA vyaktitvanuM paNa tene
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 : dharmanI mahattA svataHsiddha che - 67 = 961 391 bhAna rahetuM nathI. sAmAnI game tevI gulAmI karavA paNa taiyAra thaI jAya che. rAmAyaNamAM paNa A ja hAlata Ave che. rAvaNanI hAlata kevI hatI te joyuM ne ! A mahAtmA kahe che ke kAmIne jevo anya vanitAmAM rAga che tevo samyagdaSTine muktirUpI vanitAmAM rAga hoya. kevuM baMdhabesatuM dRSTAMta !' sabhA : A to samyagdaSTi upara kAmI tarIke doSAropa !" Avo doSAropa svIkAravA taiyAra chIe. A dRSTAMta jevuM tevuM nathIgraMthakAro-sUtrakA2o duniyAnA svarUpane nathI samajI zakatA ema nahi mAnatA. A graMthomAM badhuM bharyuM che-kAmanuM svarUpa, kAmIonI hAlata. tame na jANo teTalI A mahApuruSo jANe che-paNa jJAnano upayoga teo sAcI dizAe kare che mATe teo jJAnI ane tame UMdhI dizAe karo cho mATe tame ajJAnI sabhA 'anubhava vagaranuM jJAna samyak kahevAya ?' tame to anubhava yogya paNa nathI. vanitAne vaza thaI jAya te anubhavI nathI. anubhavI to te kahevAya ke je ayogya sthAnamAM phasAya nahi-game te prakAre tenAthI bace e anubhavI che. mArgane nahi jotAM paNa AMkho mIMcIne cAle toye sIdho ja cAle te anubhavI kahevAya paNa Dagale ne pagale bhUle te anubhavI zAno ? jevo kAmIne pelI strI para rAga tevo samyagdaSTine mukti para rAga hoya. jema pelo badhuM bhAna bhUlI jAya che tema samyagaddaSTi mukti pratyenA rAgane kA2Ne saMsAranuM badhuM bhAna bhUlI jAya che. enI tamAma saMsAranI kriyAo lukhkhI hoya-mATe ja enuM sAmAyika, enuM pratikramaNa, enI pUjA, e badhAM suMdara bane. A mahApuruSe ApelA dRSTAMtamAM ja rahenArA bahAra nIkaLavAnA nahi. Aje udayathI vAto karanArA mArga bhUlelA che. temanA vicAro malina banI gayA che. nahi to zrI jinezvaradevanA Agamo mATe khoTA vicAro kare ? elaphela bole ? nAnAmAM nAnA jaMtune paNa na haNAya, kIDI-maMkoDI paNa paga taLe na kacarAI jAya enI kALajInA saMskAra je kuLomAM janmathI hoya tevAM kuLomAM janmyA chatAM jemane paMcendriya jIvonI katalathI kaMpArI na thAya e kayA saMjogomAM jIvatA haze ? emanAM jIvana kevAM haze ? e vicAro - jainajIvanaH zrI jinezvaradevanA zAsanamAM janmelA, jaina tarIke gaNAtA, jainonA sAmAnya AcAro paNa seve-pALe toye duniyAnAM ghaNAM pApothI bace-joIne cAlatAM zIkhelo zrAvaka keTalI hiMsAthI bace ? paga nIce ghAsa, jaMtu ke kAgaLano
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 982 392 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 TukaDo na Ave evI kALajI e na rAkhe ? AvI kALajI rAkhe tene keTalo lAbha ? jenajIvana eTale peDhIvALuM ke dhAMdhala-dhamAlavALuM jIvana nahi-lAkha dIdhA ne lAkha lIdhA karanAruM jIvana nahi e jIvana to na chUTakenuM vyavahAru jIvana che. paNa tyAM vyavahAramAM paNa jainajIvana juduM ja tarI Ave, duniyAnI kAryavAhIthI nyAro thaIne vartanAro aneka pApothI bacI jAya che-grAhaka mATe mAla kADhIne batAve ne tarata khoTA bhAva kahe ? na ja kahe-e to kaMpe ane vicAre ke A badhuM konA mATe ? emAM doSa dharmazAsanano nathIH sabhAH "lAlA lajapatarAya jevAe jainadharma choDI dIdho, e jeno emane sAcavI na zakyA mATe athavA to jainadharmamAM pola haze mATe ne ? evuM samajAve che to emAM zuM mAnavuM ?' e irAdApUrvaka tamane UMdhu samajAve che. tame emanI cAlamAM phasAtA nahIMe loko kahe che ke-jo sAdhuo durAgrahI na banyA hota, "AmAM pApa-temAM pApa" evuM temaNe hAMkya na rAkhyuM hota, tuccha manovRtti na rAkhI hota to AvA dezanetAne jaina dharme na gumAvyo hota, bolo ! A kevI vicitra vAta che ? huM pUchuM chuM ke-bhagavAna mahAvIra tamAre amAre to parokSa che paNa gozALAne to pratyakSa hatA ne ? to eNe bhagavAnane kema choDyA ? ApaNe to bhagavAna mahAvIrano dharma paraMparAe pAmyA paNa gozALAne to e sAkSAt maLyA hatA ne ? chatAM e kema na pAmyo ? (maratAM maratAM samyakta pAmyo e judI vAta che paNa A to pahelAMnI vAta che) gozALo jevo tevo hato ? agiyAra lAkha to eno paDyo bojha jhIle evA bhakto hatA. AjanA dezanetA pAchaLa to evA agiyAraso paNa nahi hoya-AvA gozALAe bhagavAna mahAvIra jevAne kema tajyA ? zuM bhagavAna ene sAcavI na zakyA mATe ? sabhA: "e loko to ema ja kahe che." e to badhuM kaheze paNa tame tamAruM magaja ThekANe rAkho. e to kahe che ke"gozALA jevA vidvAnane Avo cItaravAmAM zAstrakAroe bhUla karI che." huM kahuM chuM ke AvuM kahenArAne jainazAsananuM kazuM jJAna ja nathI, enA svarUpanuM kAMI bhAna ja nathI. A zAsana jevuM niSpakSa zAsana duniyAbharamAM bIjuM nahi maLe. bhagavAna mahAvIra devane bhayaMkara vedanA denAra, tejalezyA mUkI prabhune cha cha mahinA vyAdhi rahe evuM bhayaMkara vartana karanAra, je tejalezyA bhagavAna pAsethI zIkhyo eno bhagavAna para ja upayoga ane te paNa mArI nAMkhavAnA irAde,
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 968 - 27 dharmanI mahattA svataHsiddha che - 67 -- 393 evo e bhayaMkara pApAtmA paNa maratAM maratAM mithyAtvanuM AvaraNa khasavAthI bhagavAna mahAvIrane oLakhI zakyo ane samyakta pAmI gayo-enA maraNa bAda zrI gautamasvAmI bhagavAnane enI gati pUche che ane bhagavAna svayaM kahe che "prApta tena savaa'-e pAmI gayo-lAvo duniyAbharamAM AvI niSpakSatA. sAta divasa tejovezyAnI tIvra vedanA sahana karI akAma nirjarAnA yoge mithyAdRSTinuM AvaraNa khasI javAthI samyakta pAmyo.' sabhAH "bhagavAnane kevaLajJAna pachI paNa tejolezyA asara kare ?' kare, nirUpakramI AyuSya hovAthI mare nahi paNa tApa to lAge ne ? zarIra zarIrano dharma bajavyA vinA na rahe. ahIM vicAravAnuM e che ke AvA bhayaMkara pApI mATe paNa keTalo niSpakSapAta ! bhagavAnanA sevaka chatAM je bhUlyA tyAM A graMthakAro bhUlyA lakhe che. are ! bhagavAnanA jIvanamAM emanA pUrvabhavomAM emanI paNa bhUlo graMthakAro batAvyA vinA rahyA nathI. A badhuM vAMcavuM nahIM ane game tema gappAM calAvavAM e cAle ? gozALAne aMge zuM kahezo ? bhagavAna mahAvIra ene sAcavI na zakyA, ke e pAmara bhagavAnane pArakhI na zakyo ? enI bhUlano Aropa bhagavAna para mukAya ? tevI rIte koI saMsArano kIDo zrI jinezvaradevanA dharmano tyAga kare tyAM dharmanI khAmI batAvAya ? e batAvanArI samudAya ane enA nAyaka kaI jAtanA haze te vicArI lo-saMskAro naSTa thAya tenuM ja A pariNAma che-nahi to AvA vicAra kema Ave.? sabhAH "gozALAe bhagavAnane parakhyA to kharA ne ?' chelle maratI vakhate parakhyA, pahelAM to nahi ja-pahelAM to khIra mATe, mAlapANI mATe ja parakhyA hatA. bhagavAnanI tIrthakarapaNAnI Rddhi joIne e to evuM paNa bolyo che ke "ATalI ATalI Rddhi chatAM hajI A saMtoSa pAmato nathI." bhagavAnane parakhyA hoya to AvuM bole ? bhagavAnane gALo de ? mAravA jAya ?. tejovezyA mUke? potAnI tejovezyA potAne vaLagI, tIvra vedanA anubhavI, ethI akAma nirjarAnA yoge mithyAtvanuM AvaraNa khasyuM ane maratAM maratAM samakti pAmyo, bhagavAnane tyAre oLakhyA, khUba pastAvo karyo-A badhuM koI jANatuM na hatuM paNa bhagavAne pote kahyuM ke "e pAmI gayo." Avo niSpakSapAta bIje kyAM maLavAno ? AjanI vAta judI che. zAstromAMthI paNa phAvatuM levuM che, bIjAne aDavuM nathI. mAnI, prapaMcI mithyAdRSTi AtmAonuM e lakSaNa che ke phAvatuM levuM. je
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 964 394 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 vAta ene na phAve tyAMthI enuM abhimAna ane mithyAtva ene Agho khaseDe. mAna vinaya na AvavA de. vinayanA abhAve e sajjananA zaraNe jhUke nahi-ethI sajjana ene oLakhAya nahi. zrI jinezvaradevane tathA emanA dharmane oLakhavAmAM vartamAnanI keLavaNI nakAmI che. pustakonA DhagalA vacce ALoTe toya e bhagavAnane ke emanA dharmane na oLakhI zake. bahAra paDelAM lakhANothI spaSTa mAlUma thAya che ke jene jainadharmanuM jJAna nathI, enA svarUpanI khabara nathI-evA kadI jainadharmane choDI gayA to emAM dharmano doSa ? AvuM bolanArA, sAMbhaLanArA, lakhanArA, vAMcanArA ane evAne tALIo pADIne vadhAvanArA e badho kaI jAtano samudAya che e oLakhI lejo. pahelAMnA pAkhaMDIo AvA na hatA. e to paMtha kADhIne beThA hatA-anuyAyIonAM ToLAM dharAvatA hatA. dalIlo ane yuktiothI Takkara le evA hatA. evA paNa bhagavAnane na pArakhI zakyA to emAM bhagavAnanI khAmI ? sabhA dharmanetAnuM sthAna UMcuM ke dezanetAnuM ?' mane pUcho cho ? tame zuM mAno cho ? dezanI,AbAdIthI dharmanI AbAdI ke dharmanI AbAdIthI dezanI AbAdI ? tame jIvo cho te duniyAnI sAmagrInA yoge ke puNyanA yoge ? sabhA e loko dezanI AbAdI mukhya mAne che.' emanI vAta choDo. tamArI vAta karro-e loko bahu AgaLa vadhyA che'mahAvIrane utpanna karanArA paNa ApaNe' ema e to mAne che. mahAvIra pedA karavA mATe kaye TAime, kevI rIte kAma bhoga ka2vA enI yojanAo ghaDI rahyA che. mATe emanI vAta ja na karo. kAmanI karaNInA AdhAre mahAvIra pedA thAya ? tame e mAno cho ? sabhA : 'saMyogathI to kharuM ne ?' saMyoga to badhAne cAlu che. siddhArtha mahArAjA ane trizalA rANI karatAM kaMIka guNA baLavAnanA saMyogo cAlu na hatA ? chatAM mahAvIra kema pedA na karI zakyA ? gAMDAonI duniyAnI vAto gAMDI ja hoya-tame enI pAchaLa taNAvAnI gAMDAI na karo. sabhA : 'lajapatarAyane A to na sAcavI zakyA paNa e pote samayadharma kema na sAcavI zakyA ?' e to kaheze ke ame to hamaNAM pAkyA ne ? javAba- badhA Apaze. Avo
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 985 - 27: dharmanI mahattA svarasiddha che - 67 - 395 dezanetA jaina dharma aMgIkAra karato nathI paNa dharma taje che mATe dharmamAM khAmI Ama kahevuM e nyAya che ? to to batrIsa kroDanI vasatImAM pAMca lAkha ja jaino che mATe dharmanI kiMmata nathI, evuM kahe to paNa ene koNa rokI zake ? huM to kahuM chuM ke dharmanI mahattA ja e che ke pAmaro emAM pesI zakatA nathI-phalANA dharmamAM kema na TakyA ? to kahevuM paDe ke emanAM apalakSaNothI. jenAmAM bhayaMkara truTio hoya te kadI dharma sevI na zake. bhagavAna mahAvIra pAse gozALo kAyama rahyo, bhagavAnanuM utkaTa saMyama eNe najare nihALyuM (ApaNe to e zAstrathI jANIe chIe), bhayaMkara upasargomAM bhagavAnanuM dhairya eNe jAte joyuM, jyAre dava lAgyo tyAre bhagavAn ! bhAgo !" evI bUma mArIne e bhAgyo, bhagavAna UbhA rahyA, davA najIka Avyo, bhagavAnanA paga baLyA, dava bujhAyo, bhagavAna dhyAnamAM aDaga rahyA; AvA upasargomAM paNa bhagavAnanI AvI aDagatAne najare jonAra gozALo bhagavAnane kema na pArakhI zakyo ? ATaluM ATaluM najare jovA chatAM e pApAtmAne bhagavAnanI sevAnuM mana thatuM nathI to AjanA pApI jIvone na thAya tyAM navAI zI ? bhagavAna pratyakSa chatAM e gozALAne bhaktirAga na thayo to zAstranI vAtothI ajJAna evA AjanA kamanasIba jIvo na pAmI zake emAM kAMI navAI che ? vaLI evA keTalAka je jainadharmane tajI gayA emAM AjanA bhaNelAono ja pratApa che, jainazAsanano e pratApa nathI. AjanA bhaNelAo jainazAsanane bUrI rIte cItare che, mohanI dRSTie dharmanI sthiti mUlave che, dharmanI vAtamAM mohanuM sAmrAjya sthApavA mAge che. "ayogya dIkSA" ema e loko kahe che. have vicAro ke e vAta barAbara che ? vyaktinIM ayogyatA vastune lAgu na paDAya : zAstra dIkSA lenAra vyaktinI ayogyatAnuM varNana karyuM che paNa dIkSAne ayogya kahI nathI; jyAre A nAmadAro dIkSAne ja ayogya kahe che. zAstra kahyuM ke coTTA, badamAza, uThAvagIra e badhA dIkSAne mATe ayogya che. paNa pachI kAyama mATe ayogya, evuM to na ja kahevAya ne ? je divase enA pariNAma palaTAya, coTTApaNAne badale zAhukArIno pariNAma Ave tyAre enI ayogyatA maTI jAya che. satI strI eka vakhata zIla khaMDe to te khaMDatI vakhate ja asatI kahevAya ke jIvanabhara asatI kahevAya ? Ama chatAM zIla paMDyA pachI
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ene sAdhvI thavAno adhikAra ja nahi ema kahevAya ? asatIpaNAno Aropa kAyama chatAM enA pariNAma badalAya to e sAdhvI na thaI zake ? zAstra kahe che ke anAcAranA pariNAmamAM e rakta hoya tyAM sudhI dIkSA mATe ayogya che; paNa anAcAra pratye napharata jAgI, zIla pratye prema jAgyo ke tarata ja e AtmA dIkSA mATe yogya che. 966 dIkSA lenAra upara julama na gujAravo, evo TharAva karo : A loko kahe che ke-'bALakane, bhAgIne AvelAne, corane vagerene dIkSA na devAya kema ke e ayogya che.' huM emane pUchuM chuM ke zuM A badhA ayogya che ? aTavImAMthI potAnA dhananI thelIne potAnA jAna sAthe cora lUMTArAthI bacAvIne, koI zAhukAra corIchUpIthI, nAsIne, doDIne, bhAgIne, potAnA ghera pahoMce te ke nAlAyaka ? evI rIte bhAgIne AvelAne nagaranA daravAjAmAM pesavA na devo evo koI rAjya kAyado kare ? to e rAjya kevuM kahevAya ? tevI rIte bhAganArane bhAgavAnuM kAraNa koIe pUchyuM ? dIkSA lenAra potAnI evI bhAvanA mAbApa ke kuTuMbIo pAse vyakta kare, pelA tene samajAve chatAM e na samaje to 2jA Ape; to pachI bhAgavAnuM kAMI kAraNa che kharuM ? pUrvanAM dRSTAMtomAM zuM Ave che ? bALakane vairAgya thato tyAre mA bApanI rajA levA jAya, mA bApane ekavAra to AnaMda Ave paNa pAcho moha satAve eTale rokavA prayatna kare. paNa emano moha AMdhaLo nahi. mohanA yoge duHkha thAya, AMkhamAMthI pANI paNa Ave, kadI mUrchA paNa AvatI, tema chatAM mohanI sAthe ja pelI vastu pratyenI. sadbhAvanAno lopa na thato. bALaka tarapha geravAjabI vartaNUka nahotAM karatAM. bALakanA mAthe vahAlathI hAtha pherave, ene chAtIsaraso cAMpe, eno vairAgya khase evI hRdayamAM bhAvanA paNa kadAca seve paNa e bALakane vairAgyathI khaseDavA ene mArakUTa na kare ke enA upara koI paNa prakArano julama na gujAre. jene saMyamanI bhAvanA thAya tenA upara mAnasika, vAcika ke kAyika evA koIpaNa prakA2no julama gujA2vo nahi evo TharAva karavA AjanA sudhArakono samudAya taiyA2 che ? jo nA, to pachI bhAganArano koI guno che ? sArI mAnasika vRttivALAoe sArA rahevA mATe AvAothI dUra rahevuM joIe. eTale evAo emanAthI AghA bhAge e ja yogya che. evI rIte bhAgIne AvelAne dIkSA apAya ja. evI dIkSAne ayogya dIkSA kahenArAnI akkala ThekANe nathI. jainasamAjane sudhA2ko gamatA nathI evuM nathI, bhaNelAno
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 27: dharmanI mahattA svataHsiddha che - 67 - 397 khapa nathI evuM nathI, badhA buddhihIna rahe evuM icche che ema paNa nathI. chatAM virodha zAthI karavo paDe che ? sabhAH "vAMkA cAle che mATe." sIdhA cAle to vAMdho hoya ? sTImarano kaptAna sTImaramAM bhaNelAneya laI jAya ane abhaNane paNa laI jAya. paNa bhaNelo koI DoLa karato Ave ane kaptAne kahe ke tuM khasI jA, huM sTImara calavIza, athavA huM kahuM tema calAva, to e kaptAna enuM mAne ? pelo potAne bhaNelo mAne to kaptAna ene Dobo ja kahe. pelo kahe ke huM ema.bI.bI.esa. huM to kaptAna kahe ke-"jA, mAMdAnI nADI tapAsa ahIM tAruM kAma nathI. tuM bhaNyo nathI paNa pothAM phADyAM che, nahi to AvI vAta na karata. sTImara kema calAvavI, kyAM calAvavI emAM tuM na samaje, e to mAruM ja kAma." e ja rIte duniyAnI game tevI kAryavAhI karanArA, dIkSA lenAranI parakha kare ? coTTAo jene pramANapatra Ape e zAhukAra ? A nyAya che ke anyAya ? A sudhArako duniyAnI najare dharmane halako cItarI batAve che. e kahe che ke-dharmamAM yogyatA hoya to sArA mANaso kema ene AdhIna na thAya ? jainadharmanI vizALa daSTi , jo jainadharma vizALa hoya to sArA mANaso ene kema na apanAve evuM e loko kahI rahyA che. . huM kahuM chuM ke jainadharma jevI vizALatA sthApanAro jagatamAM koI dharma nathI. enI vizALa dRSTino sumAra nathI. jainadRSTi nahi pAmelAne jeTalAM baMdhanAM sthAna teTalAM ja jainadRSTi pAmelAne nirjarAnAM sthAna. sArI duniyAne je sAdhano AzravanAM kAraNa te je sAdhano jainadRSTi pAmelAne saMvaranAM kAraNa. duniyA jenAthI baMdhAya tenAthI jainadRSTi pAmelo chUTe. jenA jenA yoge duniyA rAgI bane tenA tenA yoge jainadRSTi pAmelo virAgI bane. duniyAne jeTalAM saMsAranAM sAdhana teTalAM ja jainadRSTi pAmelAne muktinAM sAdhana. AnAthI vizALa dRSTi kaI hoI zake ? are, kasAIne, khUnIne, sAte vyasana sevanArane paNa A zAsana apanAve paNa zarata e ke badhI kriyAne e haiyAthI pApa mAne. chakAya jIvanI virAdhanAmAM tame pApa mAno cho paNa azakya parihAra jovo joIe, jyAM pApa manAya tyAM te pravRtti vinA cAle tema na hoya to na chUTake ja karAya. kasAI paNa AvIne pUche ke-"huM jaina thavAne lAyaka chuM ?' to kahuM ke "tArI kriyAne haiyApUrvaka pApa mAnavAne taiyAra ho to lAyaka chuM haiyAthI AvuM mAne pachI zakya hoya tyAM sudhI pApa kare ema mAno cho ? lAvo,
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 Avo vizALa ane niSpakSapAta dharma bIje hoya to ! deDakAM mAravAmAM zuM vAdho ? AvuM kyAreya zrAvaka bole ? e loko to kahe che ke-ame cAMllA karIe pachI zrAvaka kema nahi ? cAMllA mAtrathI emane zrAvaka manAvavuM che. vaLI kahe che ke 'puruSane ekathI vadhu strIno adhikAra to strIne ekathI vadhu puruSano adhikAra kema nahi ?" AvI sodAbAjI A zAsanamAM cAle ? vaLI evI paNa dalIla karavAmAM Ave che kerAjAo yuddhamAM lAkhonI tala kare. chatAM tene zrAvaka mAno, vastupAla tejapAla yuddhamAM aneka mAnavono saMhAra kare, tene paNa zrAvaka mAno, to ame thoDAM deDakAM mArIe, eTale zuM zrAvaka maTI gayA ? mAre tamane kahevuM che ke o buddhinidhAno ! e rAjAo ke vastupAla-tejapAla, e hiMsAne karavA yogya mAnatA hatA ? are, e puNyavAno to yuddhabhUmimAM evA kasoTInAM prasaMge paNa duzmanano prahAra thayA vinA kadI pahelo ghA karatA nahi. emane evI pratijJA ke sAmo prahAra kare pachI ja vaLato prahAra karavo. sAmenA duzmano paNa jevA tevA nahi. e paNa pahelo prahAra karavA mATe AhvAna karatA-tyAre A kahetA ke'ema ghA kare e bIjA, ame nahi-ame to zrAvaka chIe. prANa jAya paNa niyama na tUTe. prahAra AvyA vinA kadI sAmA para hathiyAra na ugAmIe.' 968 have vicAro ke A puNyAtmAonI hiMsA ane AjanAonI deDakAMnI hiMsAnI sarakhAmaNI thAya ? pelA maMtrIzvaronI bhAvanA ane A deDakAM cIranArAonI bhAvanA sarakhI kahevAya ? teo lokone samajAve che ke'sAdhuo to zAstronA marmane samajI zakatA ja nathI.' emAMno eka jaNa to kahe che ke-'bhagavAnanuM zAsana bhagavAnanI sAthe ja gayuM.' to bIjo vaLI potAne vadhAre DAhyo mAnanAra kahe che ke-'bhagavAnanuM zAsana to AnaMdaghana sAthe gayuM.' AgaLa vadhIne kahe che ke-'vastupALa, tejapALa, kumArapALa vageree ATalI hiMsA karI toye zrAvaka rahI zakyA ane ame pAMca-pacIsa deDakAM mArIe temAM A sAdhuo ATalI kAgAroLa kema macAve che ?' AvA e vastupALa-tejapALa ke kumArapALanI hiMsA ane niraparAdhI deDakAMone Tebala para temanA pagamAM khIlIo ThokIne karAtI hiMsA sarakhI ? tyAM duzmana evA ke eka ja prahAre mAthuM uDAve chatAM tyAM nirbhayapaNe sAmAno ghA AvyA pachI ja vaLato ghA karavAno niyama. e mAnatA ke duzmanane gaphalatamAM rAkhIne ghA karavo e anIti che. enI sAme A loko to bicArA niraparAdhI asahAya evAM deDakAMonA pagamAM Tebala upara rAkhI khIlIo ThokI
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 S7 - 27: dharmanI mahattA svataHsiddha che - 67 - ThaMDA kaleje temane cIre ane "emAM vAMdho zuM ?" ema bolI potAne zrAvaka kahevaDAve, e kevI ane keTalI dhRSTatA ? e loko sAmAnya janone AvI vAto karI bharamAve che, bAkI hajAronI medanI samakSa evI jAherAta kare kevastupALa-tejapALe hiMsA karI chatAM zrAvaka rahI zakyA to ame A rIte deDakAM cIravA chatAM zrAvaka kema na rahI zakIe ? ane e vAta sAbita kare, to emane bhaNelA mAnuM; nahi to A badhI vAto temanI vAhiyAta che ema ja kahevuM paDe, ajJAna janone bharamAvavAnI cAlabAjI che. e samaje che ke AvuM jAheramAM bolavAthI to ApaNI UlaTI nAlezI thavAnI. e potAnI khyAta vadhAre cheH - nAkakaTTAno paMtha evo hoya che ke e potAnI jAta vadhAravA ja icche. e mAne ke ApaNuM ToLuM moTuM hoya to sAruM, jethI lokamAM zaramAvuM na paDe. pAMca cora sAthe maLI eka ghera corI karavA gayA. gharanI bAIne game tyAMthI khabara paDI gayelI eTale teNe paNa e coronuM svAgata karavA taiyArI karI rAkhI. dIvAlamAM eka bAkoruM paNa pADI rAkhyuM. corone to bAkoruM taiyAra joIne majA AvI gaI ke cAlo ApaNI to mahenatu maTI gaI-eka core AgaLa jaI aMdara zuM cAle che, koI jAgatuM to nathI ne ? e jovA mATe bAkorAmAMthI mAthuM nAMkhyuM. pelI bAI hAthamAM charI rAkhI taiyAra UbhI hatI-jhaTa daIne pelAnuM nAka kApI nAMkhyuM. eTale core tarata mAthuM bahAra kheMcI laIne nAke DUco dAbI dIdho. teNe vicAryuM ke huM to bUco thaI gayo paNa bIjA mArI jevA thAya to sAruM. nahi to e badhA bhegA thaImArI mazkarI karaze. coroe ene pUchayuM ke zuM thayuM ? to kahe aMdara bahu vAsa Ave che. mArAthI sahana thaI nahi. pelA kahe zenI vAsa che ? to kahe e mane khabara paDatI nathI. tame jAo to khabara paDe. eTale bIjAe jaIne bAkorAmAM mAthuM ghAlyu-enI paNa e dazA thaI. e samajI gayo ke pahelAe barAbara banAvaTa karI. paNa have nakkI karyuM ke ApaNe paNa ema ja karavuM, nahi to A traNa amArA be sAme hasaze. Ama vArApharatI pAMca jaNanAM nAka kapAyAM tyAre saune saMtoSa thayo. kAraNa ke saMkhyA vadhI. tema A lokone paNa potAnI saMkhyA vadhAravI che. pote banyA che evA bIjAne banAvavA mAge che. potAnuM ToLuM vadhAravA icche che. evI vAto karanArAone oLakhI lo! e lokonI yukti paNa kevI che ? prasiddha dezanetAnA nAme vAta upADI. lajapatarAya prasiddha dezanetA. chApAMo enA guNagAna gAya. evA mANasano
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 koI virodha kare to tene paDakAranArA ghaNA nIkaLe. e badhA pAchA emanAmAMnA ja hoya. e loko svataMtratAnI vAto kare paNa emanI svataMtratA bahu judI jAtanI. potAne phAve tema bolavAnI svataMtratA ane bIjAne mATe baMdhI. Avo to emano nyAya, enAM zuM vakhANa karavAM ? sabhA : 'lajapatarAya to sthAnakavAsI jaina hatA.' e tame kaho cho paNa emanA nAme vAto karanArA e vAta nathI karatA. emane to badhuM goLagoLa lakhI janatAne UMdhe mArge doravI che. ema karIne potAnI AbarU vadhAravI che ne zAsananI AbarU ghaTADavI che. zAsananI AbarUnI emane darakAra nathI. 400 970 e lajapatarAye bhAratano itihAsa lakhyo temAM jainadharmane evo kadarUpo cItaryo che ke koI jainetara paNa evuM na lakhe. eno jyAre khUba virAdha thayo tyAre eNe pote to khullA dile kahyuM ke-'A badhI vAtamAM huM bahu jANato nathI chatAM AvA mANasa paNa dharmathI khasI gayAno Aropa dharma upara, e zAthI ? e Aropa ghaDanArA koNa che ane enI pAchaLa temano hetu zuM che, e badhuM barAbara samajo, dIkSA aMgenA TharAva zAstre karelA ja cheH jainono samudAya ekatra thAya, te jainazAsanane prabhAvavaMtu kare ke tene jhAMkhapa lAge evuM kare ? e satyano jhaMDo pharakAve ke asatyano ? bhagavAnane mAnanAro samudAya ekatra thAya tyAM khoTI bUmo pADanArA phAve kharA ? sabhA : 'emanI vAto to eka pakSIya che.' paNa pAchA be pakSIya manAvavAno daMbha kare che ne ? duniyAno paNa kAyado evo che ke phariyAdIne be vAra bolavA de. pahelAM e bole eTale sAmo enI vAtone game te rIte toDe. paNa enA pachI pharI bolavAno pahelAno hakka hoya. A to bolavAno hakka ja nahi, e kyAMno nyAya ? dIkSA jevI mahattvanI vastumAM ekapakSI vAto kare te kema cAle ? dIkSAnA praznamAM mukhya traNa vastu vicAravAnI-AjJA, saMgha ane yogyatA. AjJAnuM svarUpa, saMghanI sattA ane baMdhAraNa mujabanI yogyatA, e traNeya vAtano niveDo lAvyA vinA game tema gappAM mAre e cAle ? pAMca eka tarapha bhegA thAya, dasa bIjI ta2pha bhegA thAya, paMdara trIjI ta2pha bhegA thAya, e traNeya potAne saMgha manAve ane judI judI vAto kare to zuM thAya ? so mANasano samUha paNa saMgha kyAre kahevAya ? saMghanI rIte varte to ne ? marajI mujaba varte ane marajI mujaba bole, evA badhAne saMgha kema kahevAya ? dIkSA mATe TharAvo karavA
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 971 - 27: dharmanI mahattA svataHsiddha che - 67 - 401 bhegA thayelAoe pahelAM AjJAnuM lakSaNa bAMdhavuM joIe, dIkSAnuM svarUpa samajavuM joIe ane yogyayogyatAno nizcaya karavo joIe. e pachI ja TharAvo karI zake-game tema gappAM mAravAno artha nathI. zAstra to saMghanuM svarUpa, dIkSAnuM svarUpa, dIkSAnI vaya, AjJA e badhI vAtonuM nizcita varNana kareluM che. dIkSA mATe zAstra badhA TharAvo karelA ja che. kAMI bAkI rAkhyuM ja nathI; have navA kayA TharAvo karavAnA che ? zAstra kahe che ke mokSanA arthe saMsAra choDI saMgurunA zaraNe jIvana AkhuM samarpavuM te dIkSA che. dIkSAnI vaya mATe pharamAvyuM ke ATha varSathI mAMDI sAMTha ke sittera varSanI uMmaravALA dIkSA mATe yogya che. AjJA mATe pharamAvyuM ke AThathI soLa varSa sudhInAne AjJA vinA nahi ane soLathI uparanI vayamAM AjJA maLe to bhale, na ja maLe to vinA AjJAe paNa levAya. yogyatA mATe paNa kahyuM kecoTTA, badamAza vagere yogya nahi paNa jyAre jenA pariNAma badalAya tyAre te yogya gaNAya. zAstra ATalA TharAvo karyA che, have kayA bAkI rahyA ? saMgha kevo ane emAM koNa Ave ? " saMgha mATe paNa zAstra kahyuM ke e nagara, cakra, ratha, padha, caMdra, sUrya, sAgara ane merU jevo hoya. emAM cUMTaNInI vAta na Ave. AjanAo to navAM baMdhAraNa ghaDavA mAge che. kahe che ke bahumatanA dhoraNe baMdhAraNa ghaDo. pachI e bahumatImAM cUMTAya koNa ? temAM lAyakAtanuM koI dhoraNa kharuM ? bhagavAne cAra prakArano saMgha sthApyo. duniyAmAM mANaso keTalA ? samavasaraNamAM lAkho devatA ane manuSyo samakSa bhagavAne dezanA dIdhI tyAre sAdhu-sAdhvI tarIke kone cUMTyA ? "bhagavAnano dharma gayo' ema to badhAe kIdhuM, paNa jeo tene saMpUrNapaNe pALavA taiyAra thayA tevA amukane ja sAdhusAdhvI tarIke cUMTyAM. e pALavA mATe temaNe alaMkAra utAryA, mukuTa mUkI dIdhA ane bhagavAnanA zaraNe AvyA. bhagavAne emane sAdhu-sAdhvI tarIke jAhera karyA. pachI zrAvaka-zrAvikA tarIke kone cUMTyAM ? jemaNe samyaktano pahelAM svIkAra karIne nakkI karyuM ke deva to A ja, guru to A ja ane dharma to A ja; trikALapUjanAdi kriyA kAyama karavAnI ane bAra vrata, na bane to agiyAra, daza, nava, ATha, sAta, cha, pAMca, cAra, traNa, be, yAvatuM eka paNa vrata svIkAryuM, tene zrAvezrAvikA tarIke jAhera karyA. keTalAke kahyuM ke vrata pALavAnI tAkAta nathI paNa haiyAthI deva-guru-dharma to Ane ja mAnavAnA ane enI AjJA viruddha nahi vartavAnA, evAne samakitI tarIke cUMTyA. bAkInuM ToLuM kevuM ?
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 Aje saMghanI cUMTaNImAM tame mata kone Apo ? 'Agamo kalpita che' evuM kahenArAne ? 'pUjA, sAmAyika, pratikramaNa e to badhAM phurasadiyAonAM kAma che' evuM bolanArane ? 'vyAkhyAnamAM jUnA jamAnAnI vAto sivAya bIjuM zuM Ave che ?' evuM jaNAvanArAone ? AvAne cUMTAya ? jJAnInI zarata mujaba cUMTo to tamArI bahumatI paNa kabUla che. A to jhAjhAM mAthAM bhegAM thAya ane game temAM hAtha UMcA kare, evAnI bahumatI zA kAmanI ? 402 972 junnura adhivezanamAM eka vidhavAnuM pragaTeluM brahmateja : konpharansanA junnera adhivezanamAM eka bAIe A bahumatavAdIonI barAbara khabara laI nAkhI. tyAM bahumatI UDI gaI. vidhavAvivAhanA prazne eka pavitra vidhavA bAIe UbhA thaIne jaNAvyuM ke-'huM paMdara varSathI vidhavA thaI chuM. paraMtu vaidhavyanI mane khabara paNa nathI. kamanasIbe koI kharAba thAya tenA Aropa tamAma vidhavA para karanArA A yuvako kharekhara bhAna bhUle che-' vagere vagere kahyuM. tethI pelA paropakAra karavA nIkaLelAnAM moDhAM to zyAma paDI gayAM. emanI jabAna baMdha thaI gaI. huM to kahuM chuM ke bhAMgyuM bhAMgyuM toye bharUca che. ratnonA DhagalA bhale gayA paNa tenA kaNiyA haju rahI gayA che. e kaNiyA paNa hajAro patharAne oLakhAve. junnera konpharansamAM e anubhava pratyakSa thaI gayo. have e bhale potAnI jItanAM byUgalo phUMke, bIjAone utArI pADavA kuTilatA Adare, paraMtu rahI gayelAM ratnonA kaNiyAoe zAsananuM pANI batAvI emane nisteja karI nAkhyA-paththaronA gaMja vacce ratnano prakAza thayo. viSayalolupIone eka pavitra vidhavAe be badAmanA banAvI dIdhA. emane hAtha UMcA karAvI TharAva pasAra karavA hatA; paNa A vidhavAnA brahmateja pAse e 'kAma'nA gulAmonI kArIgIrI na cAlI. are, Ave samaye kadI hAtha UMcA karavAno prasaMga Ave tyAre paNa emane UbhA rAkhIne puchAya ke-tamAre mA che ? 'hA' kahe to puchAya ke bApa che ? 'nA' kahe to puchAya ke e vidhavA mA agara vidhavA bahenanAM lagnanI pahela karI ? jo ke AvuM bolatAMye dharmIne to du:kha thAya. pelAoe to kapaDAM kADhI nAkhyAM che. e lAja vaga2nAo potAnA gharamAM jaIne AvI vAta kare to.emanI mAbahena emane mAravA UThe. vidhavAvivAhanAM bhASaNa karanArAnI mA to kahe che ke-'AvAne meM kyAM veMDhAryo ? Avo paththara mArA peTe kyAMthI pAkyo ?' emanI baheno paNa AMkhamAM AMsu sAratI bole che ke-'AvAnI bahena thavAnuM amArA
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 : dharmanI mahattA svataHsiddha che - 67 bhAgyamAM kyAMthI sarajAyuM ?' e loko kahe che evI bahumatInA kAyadAno artha to e ja ke anAcArIone bajAra vacce nAcavAnI chUTa paNa pachI naga2mAM ke gharamAM rahenArI kuLavatIonA pariNAma bagaDe ane gha2mAM dharmane badale adharmanuM vAtAvaraNa phelAya tenuM zuM ? enI ciMtA emane nathI. bahumatInI vAto ka2nA2ne potAnA paga para kuhADo levAnuM kaho ! ema kahezo to nakkI bahumatI ApaNI ja thaze. A thaI vidhavAvivAhanI vAta. have Avo saMghanI vAta upara. saMgha zuM mAne ane zuM bole ? 973 403 saMghanA baMdhAraNanI vAtamAM e buddhimAno kahe che ke emAM sAdhu tathA zAstrone vacce lAvavAnuM zuM prayojana ? zAstra kahe che ke- gAMDA bhAI ! jyAM sAdhu tathA zAstro nathI tyAM saMgha ja nathI. ene ToLAMnI cUMTaNI bhale kaho paNa e saMghanI cUMTaNI na ja kahevAya. to amane paNa kabUla che, paNa te konI ? bahu che mati jenAmAM, tenI. AvI bahumatI lAvo to tene vadhAvI laIe. dhArAsabhAmAM niyama ke je viSaya para bolavAnuM hoya te viSayano jANakAra hoya te ja e viSaya para bole. e paNa paristhitine anusaratuM ja bole, ane 'mane Ama lAge che' ema kahe. potAnuM bolavAnuM paristhitine anukULa che, rAjyane ADakhIlIrUpa nathI tathA mULa dhyeyane hAnikartA nathI ema sAbita karavuM paDe. AvI AvaData na hoya to besI rahevuM paDe. chatAM bolavA jAya to ghaMTI mArI besADI devAmAM Ave. phAve tema bole e kema cAle ? phalANAe dharma kema choDyo, e koI prazna che ? sAruM thayuM ke eNe dharma choDyo-Aje thoDA AgaLa vadhelA ATaluM avaLuM vATe che to e vadhAre AgaLa vadhelo zuM karata ? jo ke eNe to khulle dile bhUlyAnuM jAhera karyuM che, paNa AjanA kadAgrahIonI vAta bhayaMkara che. jainadarzana ane itaradarzanamAM bheda kyAM ? itaradarzanoe jyAM hoziyArI dekhI tyAM daivI aMza manAvyo. hoziyArane 'avatAra' mAnyA. jainazAsana 'avatAra' manAvatuM nathI. jyAM tyAM daivI aMza mAnavAnI nA kahe che. A zAsana vastutattvane mAne che. jenAM tenAM byUgalo phUMkI oLakhAvavAnI A zAsana nA pADe che. jene jace te Ave; na jace te jAya. koIne rAjI rAkhavA siddhAMtamAM ghAlamela na calAve. mATe ja kahyuM ke samyagdaSTi AtmAnuM anuSThAna kSudra mATe duSkara che. astu. vadhu have pachI.
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 : adAlatanA 68 vIra saM. 2456, vi. saM. 1984, mahA vada pra. 8, guruvAra, tA. 20-2-1930. * saMvegathI navo phAyado : * sukhathI chUTavA koNa icche ? samakitInI manodazA : zAMta-prazAMta bano to sArA vicAra Ave : * samakitI ane sAdhunI bIjA upara chAyA paDe : chAyA evI hoya ke khoTI vAta karanAra Dare : maharSioe karelA AkarA zabdaprayogo : - samyagdaSTi, saMsAramAM nirasa : , * AgamacIMdhyA rAhe ja udaya ane unnati : * pApathI pedA thatA AhAra-pANIthI jIvavA chatAM sAdhuniSpApa kema ? * badhA ja dIkSA laI le to ? * dIkSitanA kuTuMbanI dayA na khAo, saMgha ene vadhAvavA taiyAra che : * zAsananI bhakti mATe : zAsanapakSa ane itarapakSa : * tAraka to guNahInane paNa tAre ? * meM dIkSA kone ApI che ane kone ApuM : pU. mULacaMdajI mahArAja ane pagamAM beDI : * A sAdhune, game te rIte phasAvo ! * e manoratha manamAM rAkho ! saMvegathI navo phAyadoH anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivara zrI saMgharU5 merUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamayI pIThanuM varNana karatAM pharamAve che ke e pIThane daDha banAvavA jema zaMkAdi pAMceya doSono parityAga karavo joIe tema e daDha banelI pIThane rUDha banAvavA pratisamaya vizuddha banatI jatI pariNAmanI dhArAnuM sevana karavuM joIe. e pariNAmanI dhArAnA vicAra aMge sUripuraMdara
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 : adAlatanA AMgaNe - 68 405 AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUri mahArAjAnA zabdo ApaNe vicArI rahyA chIe. 975 e paramarSi pharamAve che ke-'samyagdaSTi AtmA saMsArasAgaramAM 2me nahi. jema netranA roga vinAno vastunA vAstavika svarUpane joI zake che, tema jeno mithyAtvarUpI roga gayo che te AtmA saMsAra jevo che tevo joI zake che. tema jeno mithyAtvarUpI roga gayo che te AtmA saMsAra jevo che tevo joI zake che. saMsArane yathArtha svarUpe jovAthI e AtmAne saMvega pedA thAya che. saMveganI prApti thavAthI e prazAMta bane che. prazAMta banelo AtmA bahirmukha maTI aMtarmukha thAya che. duniyAnA padArtho atyAra sudhI AtmAne mUMjhavatA hatA te have saMvega thayA bAda mUMjhavatA baMdha thAya che.' je AtmA saMsAranA sukhane sukha mAne te tenAthI chUTI zakato nathI. eTale saMvegathI navo phAyado to e thAya che ke-saMvega saMsAranA sukhane paNa du:kha manAve che. duHkhathI chUTavAnA to saunA ekasarakhA prayatno che. bhayathI, duniyAnI aneka dhamAdhamathI, jAtajAtanA klezathI chUTavA tau sau icche che paNa rAjariddhi, ghara-bAra, kuTuMba-parivArathI chUTavA koNa icche che ? e saMvega pAmelo hoya te ja icche che. saMvegathI jIvanamAM moTuM parivartana Ave che. sukhathI chUTavA koNa icche ? bImArI tathA dhaMdhAmAM khoTane to badhA duHkharUpa kahe che paNa gharabAra, kuTuMbaparivArane duHkharUpa koNa kahe ? jene saMvega thayo hoya te. dunyavI vastuo asAra lAgyA vinA saMsAranI manokAmanA pAchI haThe nahi. ane e haThe nahi tyAM sudhI A sAdhupaNuM game ? maLeluM choDI devuM ane pachI je nirdoSa maLe tenA 52 jIvana gujAravuM game ? dAna, zIla, tapa ane bhAva e darekamAM vAta to choDavAnI che ke bIjI koI ? samyagdaSTipaNAmAMye choDavAnuM, zrAvakapaNAmAMye choDavAnuM ane sAdhupaNAmAMye choDavAnuM che. duniyAnAM du:khothI to chUTavA sau icche paNa sukhathI chUTavA koNa icche ? je samyagdaSTi hoya te ja. sabhA kahyuM che ke, yo dhruvANi parityajya, adhruvaM parisevate / dhruvANi tasya nazyanti, adhruvaM naSTameva ca / / ' to...nItikAranI A vAta kevI rIte ghaTaze ? zuM tamArA baMgalA-bagIcA dhruva che ? tame A zlokane yAda rAkhyo paNa
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 976 emAMnI muddAnI vAtane kema bhUlI gayA ? eka kavie gAyuM che ke "je ghara nobata vAgatI, thAtA chatrIse rAga re; khaMDera thaIne te khAlI paDyA, besaNa lAgyA kAga re." saMsAranI tamAma sAmagrIne asAra-nAzavaMta-anitya batAvanArAM AvAM aneka vidhAno tame yAda rAkhatA nathI-mAtra phAvatI vAta pakaDo cho enuM kAraNa e ja che ke hajI saMvega pedA thayo nathI. pU. A. zrI haribhadrasUri mahArAjA samakitInI parIkSA mATe suMdaramAM suMdara cAvI batAve che ke-samyagdaSTi AtmAnA haiyAmAM saMvega hoya eTale ene Akho saMsAra anitya, azaraNa, asAra lAge tethI ja e AtmAne saMsAramAM rahevuM paDe to rahe, paNa rame nahi. jema ramatiyALa chokarAne zikSaka kahI de ke ahIM zALAmAM AvavuM hoya to pAMca kalAka ramata choDIne bhaNavuM paDaze." e rIte zAstra kahe che ke saMsArano ramatiyALa ahIM na joIe. samakitInI manodazA : tattvanI ruci thAya ane saMsAramAM ramavAnuM mana thAya ? jIva, ajIva, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha, mokSa vagere tattvone jANe, emAM heya, ya, upAdeya kayA kayA, A badhuM samaje ene saMsAramAM ramavuM game ? samyagdaSTi che ke jene dharmanI sAdhanAmAM game teTalAM kaSTa Ave to paNa kaSTa na lAge. jyAre heya sAmagrI meLavavAmAM ane muzkelI lAge. A vAta AgaLa vistArathI AvavAnI che. tamane je padArthomAM AnaMda Ave emAM samyagdaSTine AnaMda na thAya. e saMsAramAM kema na rame ? kAraNa ke saMsAra jevo che tevo e joI zake che mATe. saMsArane yathAsthita svarUpamAM jovAthI e AtmAmAM saMvega pragaTe che. saMveganA kAraNe pahelAM covIse kalAka saMsAramAM ramato hato te have zAMta-prazAMta bane che. bahirmukha maTI aMtarmukha bane che. saMsArane jevo che tevo joI zakavAthI e AtmA pahelAM je UkaLato hato, UchaLato hato te have zAMta thAya che. bAhya padArthomAMthI e mArApaNuM uThAvI le che. duniyAnI koI vastu tarapha e kheMcAto ke ghasaDAto nathI, ane e rIte nathI kheMcAto mATe ja e vastune vastusvarUpe joI zake che, tamane Avo anubhava nathI, kAraNa ke tame saMvega pAmyA nathI. hajI tamAro AtmA bahArano bahAra ja che. tethI tamane zAMtinuM svapnaye nathI.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 977 28 : adAlatanA AMgaNe - 68 407 zAMta-prazAMta bano to sArA vicAra Ave gahana vastunA vicAra ghoMghATa vacce na thAya, paNa ekAMtamAM ja e karavA paDe. are ! e vakhate AMkho paNa mIMcavI paDe. ughADI AMkhe to ghaNI vastu dekhAya, jethI vicAradhArAmAM bhaMgANa paDe. AMkho mIMcAya eTale kazuM na dekhAya, tethI uttama vicAro jAgavAne avakAza maLe-A to AMkho ughADI ane haiyuM paNa bahAra bhaTakatuM hoya, tyAM zuM thAya ! duniyAmAM cogaradama nATaka cAlI rahyuM che, tenA dhaDIma dhaDIma avAz2a cAlu hoya tyAM suMdara vicAra kaI rIte Ave ? pU. A. zrI haribhadrasUri mahArAjA saMvega thavAthI prazAMta ane aMtarmukha banelA AtmAnI vicAraNAnuM varNana karatAM kahe che ke e AtmA saMsArane bhayaMkara ane prANI mAtrane mATe klezakArI mAne, kema ke-saMsAra janma, jarA, mRtyu, vyAdhi, roga, zoka AdithI bharelo ene najaronajara dekhAya che. ene e pratIti thAya che ke sukha to muktimAM ja che. mukti vinA kyAMya sukhanuM ke zAMtinuM nAmanizAna nathI. bhavya AtmA potAnI saghaLI zaktinA upayogathI ja e mukti meLavI zake che. AvuM vicArIne pachI, hajI AgaLa e vicAre che kesaMsA2nA hetu hiMsAdi che ane mokSanA hetu ahiMsAdi che. A badhuM e AtmAnI najara sAme tare che. samakitI ane sAdhunI bIjA upara chAyA paDe samyagdaSTi cAra vAtamAM sunizcita hoya-saMsArane e nirguNa mAne. mokSane guNarUpa mAne, premathI jeTalI ceSTA karavAnI te mukti mATe ane 'yathAnamaM' eTale Agama kahe tema karavAmAM mAne ane duniyAnI kriyAmAM e evo lukhkho hoya ke jonArane barAbara eno bhAsa thAya. zeThiyA ne veThiyAnA kAmamAM bheda mAlUma paDe ? mAlika koNa ane nokara koNa ? e jonArAne khabara paDI ja jAya. bhaNelo bhaNelAnI pa2IkSA karI zake e vAta sAcI paNa nahi bhaNelo paNa, 'A bhaNelo che' eTaluM to samajI zake-jema kAma karavAnI rIta parathI zeTha-nokaranI khabara paDI jAya tema bhASA, bolacAla vagere uparathI bhaNelAabhaNanI khabara paDI jAya, sAcA-khoTAnI parIkSAnI vAta pachI.. pramukhanI khurazI para beThelA keTalAka pUtaLA jevA hoya che to keTalAka javAhI jevA tejasvI hoya che, e jonArA nathI jANI zakatA ? eka pramukha evo ke bIjAnuM bolAvyuM bole, koInuM lakheluM vAMce ane pArakAne pUchI pUchIne badhAM kAma kare. loko samajI jAya ke A nAmanA pramukha che, bAkI to koInA
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 hAthanuM ramakaDuM che. bIjo pramukha evo ke potAnuM dhAryuM ja kare-enI sattA ADe koI AvI zake nahi, potAne bolavuM hoya e ja bole ane potAne yogya lAge e ja kare. e pramukhapadane lAyaka gaNAya-lokone bhale pramukhanA kAyadAnI samaja na hoya paNa eTaluM to samaje che ke pramukhapaNAne yogya. ghaNA zikSaka evA hoya che ke jene jotAMnI sAthe ja game tevA tophAnI chokarI paNa zAMta thaIne besI jAya. ane bIjA keTalAka evA zikSaka hoya ke je game teTalA hAkoTA kare toye chokarA gabharAya nahi. zikSakanI rItabhAtathI ja chokarAo zikSakane oLakhI jAya. e ja rIte samyagdaSTinI duniyAnI karaNI evI lukhI hoya ke jonArane jaNAI Ave. jonAra kahe ke bhale e duniyAmAM rahyo che, paNa e lukhkho che. sabhAH "eTale enI chAyA paDe." chAyA paDe e ochI vAta che ? ApaNe vAta chAyAnI ja karIe chIe. chAyAnuM ja kAma che. chAyA evI hoya ke khoTI vAta karanAra Dare: sAdhunI chAyA evI hoya ke duniyAnA artha-kAmanA lobhI paNa sAdhu pAse artha-kAmanI vAta karatAM acakAya-yuvAna soLa varasano dIkaro marI gayo hoya to sAdhu pAse e vAta karatAM mUMjhAya, kAraNa ke e samaje che ke sAdhu e vAta sAMbhaLe bhale, paNa e to kahevAnA ke-bhAI, saMsAramAM mRtyu to nizcita ja che, mATe enI pAchaLa zoka karIne navAM karma na bAMdhavA-sAdhu to ene yogya zabdomAM saMsAranA padArthonuM nazvarapaNuM samajAve. ane enA yoge vAta karavA AvelAmAM vairAgya ja prere. sAdhu kAMI enA bhego kharakharo karavA na bese. gRhastho sAdhu pAse AvIne mojathI artha-kAmanI vAto karI jAya to e sAdhunI sAdhutAmAM UNapa gaNAya. evA sAdhunI chAyA na ja paDe-enA upadezanI asara na thAya. jJAnI AgaLa ajJAnIne badhuM pUchavAnI chUTa kharI paNa jJAnagoSThimAM Dakho karavA mATe nahi. Dakho karavA AvelA sAme e jJAnI ke upadezakanuM evuM vartana hoya ke pharIne e Dakho karavA AvanArane bhaya lAge. ene ema thaI jAya ke ahIM ApaNA koI udhamAta nahi cAle. eTalA mATe jJAnIe kadI kaDaka paNa thavuM paDe. na thAya to na cAle. e kaDakAI e gusso nathI paNa ajJAnIne UMdhe mArge jatAM rokavAnI eka jAnI tAkAta che. e na keLavAya to pelA ThekANe na Ave. eka, be ne traNa vAra e rIte kaDakAI batAve to pelA cUpa thAya. ema karatAM e sAdhune gussAkhora paNa kahe paNa tethI mUMjhAye
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 : adAlatanA AMgaNe - 68 na cAle. ApaNe smazAnazAMtinI jarUra nathI. cetanavaMtAo muDadAnI zAMtine icche ? vastutattva ghavAya toye zAMti ? grAhakanI dADhImAM vepArI hAtha kyAM sudhI ghAle ? be paisA paNa maLatA hoya tyAM sudhI to grAhakane nArAja na kare paNa grAhaka mAla uThAvI paisA ApyA vinA ja cAlato thAya toye e zAMti rAkhe ? rAkhe to e vepArI kahevAya ke gamAra vhevAya ? 979 409 e ja rIte ahIM samajavAnI buddhie puchAya tyAM sudhI to muni zAMtithI samajAve paNa Dakho ghAlavA Avyo che ema samajAya to ugratA paNa lAve. e ugratAmAMthI kadI bhaDakA paNa UThe-pelo paNa samajI jAya ke ahIM kAMI nahi cAle. AvuM na samajAvI zake tenAthI A zAstra koIne na devAya. maharSioe karelA AkarA zabdaprayogo : . kSamAnA sAgara evA maharSioe lakhatAM lakhatAM evA paNa zabdanA AkarA prahAro karyA che ke na pUcho vAta. e prahAro kAMI nAnAsUnA nathI, paNa e jANatA hatA ke evA prahAro vinA vastunuM pariNamana thAya ja nahi. manuSyajIvanane khUba UMcuM kahyuM, kahevAya teTaluM UMcuM kahyuM, paNa emAM ayogya vartAva thAya to e ja manuSyajIvananA emaNe chotarAM ukhADI nAkhyAM. evA manuSyajIvananI koDInI paNa kiMmata nathI ema paNa emaNe ja kahyuM. mAnavajIvanane atizaya durlabha kahyuM. paNa te kayuM ? e jANavuM jarUrI nathI ? kalikAlasarvajJa A. zrI hemacaMdrasUri mahArAjA pharamAve che ke A mAnavajIvana ghaNuM durlabha che. je mAnavajIvana vinA tIrthaMka2devo paNa mukti sAdhI zakyAM nathI, muktinI sAdhanA mATe temane paNa je mAnavajIvanano khapa paDyo che, are eka eka AtmA je muktie gayA te A mAnavajIvanane pAmIne ja gayA che, vartamAnamAM je jAya che ane bhaviSyamAM je javAnA che te badhA A mAnavajIvanane pAmIne ja, AvuM ati durlabha A mAnavajIvana che. mAnavajIvana, Aryadeza, AryajAti, AryakuLa vagere tamAma uttama sAmagrInA yoge ja mukti pamAya, paraMtu e ja mAnavajIvana pAmI jiMdagI AkhI bhogasukhamAM ja pasAra karavAmAM Ave to e maharSie kahyuM ke-e suvarNapAtramAM madirA bharavA jevuM che.' temaNe pha2mAvyuM che ke "jJAna-rzana-cAritra-ratnatritaya bhAjane I manujatve pApakarma, svarNabhANDesuropamam / / 1 / / " kaho ! kAMI bAkI rAkhyuM ? mAnavajIvananA durupayogane kevI upamA ApI ? muktinA sAdhanabhUta mAnavajIvanane je bhoganuM sAdhana samaje tene
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 mAnavajIvananI kiMmata ja nathI. daza dRSTAMte durlabha mAnavajIvanane keTalI bhayaMkara upamA ApI ? vastu jeTalI sArI teTalI ja temAM ayogya vastu bhaLe eTale nakAmI. yogya sthAne beThelo pUjAya, paNa e sthAnane anurUpa thaIne rahe to, jo e na AvaDe to evo gabaDe ke sthAne beThA pahelAMnI lAyakAta paNa gumAve. hoddAnuM paNa evuM che. hodde na beThA hoya tyAM sudhInI vAta judI paNa hodde beThA pachI enI javAbadArI na jaLavAya to lAyakAta gumAve ane kiMmata koDInI thAya. 410 980 samyagdaSTi saMsAramAM nirasa : samyagdaSTinI saMsAranI lukhkhAza sau joI zake. keTalI lukhkhAza, zAthI lukhkhAza e bhale parokSa rahe paNa lukhkhAza to pratyakSa ja thAya-mArA zeThanI peDhI e mArI peDhI' ema munIma bhale bole, paNa peDhImAM lahAya lAge tyAre je AghAta zeThane thAya te munImane na thAya. bhale munImanI AMkhamAM pANI paNa Ave ane zeThanI AMkhamAM pANI na Ave, to paNa jonArane moDhAnI AkRti parathI ja bheda jaNAI Ave. zeThanuM moDhuM joIne saheje khyAla Ave ke 'AnA duHkhano pA2 nathI.' patinA maraNanuM duHkha cheDA vALavAmAM nathI parakhAtuM, paNa ekAMtamAM parakhAya che. du:khanA AghAta vakhate bolAya ? du:khano DUmo haiye hoya tyAre moMe gIta cAle ? badhA jAya ane gharamAM ekalIM paDe tyAre kharuM duHkha thAya. e vakhate bolAvo to bolI paNa na zake. pAMca miniTa mauna rAkhavuM paDe-e pANI pIe, DUmo heTho bese, pachI enAthI bolAya-rAgaDA tANe e to DhoMga samajavA. be jaNA khAvA bese, eka vagara icchAe khAya ane bIjo rasapUrvaka khAya eno bheda na parakhAya ? pelAne gaLe utAratAM sAta-pAMca thAya ane bIjo sabaDakA leto ja jAya e vAta kAMI chupAya ? pU. A. zrI haribhadrasUrijI mahArAjA kahe che ke samyagdaSTi saMvega pAmelA ane prazAMta banelA AtmAnI ATalI vastu pratyakSa dekhAya. kaI vastu ? e AtmAne saMsAra nirguNa bhAse, mokSa guNamaya lAge, enI premapUrvakanI ceSTA mukti mATe ja hoya ane e tamAma ceSTA Agama kahe te pramANe hoya. Agama cIMdhyA rAhe ja udaya ane unnati : zrI jinezvaradevonA Agamane AghA mUkIne sudhArAnI, udayanI ane paramArthanI moTI moTI vAto karanArAo sAcA nathI paNa vastutaH mRSAvAda ane
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 : adAlatanA AMgaNe - 68 prapaMcano Azraya laI rahyA che. Agama AdhuM mUkIne zrI jainazAsanamAM eka paNa sudhAro thayo nathI, thato nathI. ane thaze paNa nahi. Agame je vastune je svarUpe joI te svarUpe jonArA Aje kyAM che ? udaya tathA unnatine Agama jANe ke tame ? udaya tathA unnatinA rastA Agame cIMdhyA ke tame ? bhaNIne bolavA Ubho thayo kyAMthI ? zodhyuM ane meLavyuM AgamamAMthI ane have bolavuM phAvatuM, e cAle ? manaphAvatuM levAthI ja lAbhane badale hAni karI. AjanA e loko sAdhuone pUche ke-AjanA sAdhuo AkAzamAM vicare che ke pRthvI upara ? e pUchanArAmAM jovAnI zakti hoya to joI zake che ke sAdhuo AkAzamAM nahi paNa pRthvI para ja vicare che. are ! amArA zrI jinezvaradevo paNa bhUmi u52 ja vicaratA hatA. 981 411 zrI jinezvaradevo pAse AkAzagAminI labdhi hoya to paNa e cAlatA bhUmi 52 ja. e tArako labdhino upayoga kadI karatA nathI. chadmastha munio zAsananA lAbha mATe kvacit labdhino upayoga kare paNa duniyAnI sAdhanA mATe to na ja kare. niSkAraNa labdhino upayoga karavAnI A zAsanamAM manA che. duniyAnI sAdhanA mATe labdhino upayoga karavAnI A zAsanamAM manA che. duniyAnI sAdhanA mATe labdhino upayoga kare to e labdhio kadI TakatI nathI. munisaMgha para Apatti AvI tyAre viSNukumAramunie paNa labdhino upayoga karyo hato. paNa A badhuM kvacit. jaMghAcAraNa ane vidyAcAraNa munio labdhino upayoga kare che, paNa e tIrthayAtrA mATe ja. cAraNamunio lAbha dekhe tyAM A labdhinA baLe jAya paNa te kvacit. niyama che ke labdhino upayoga pramattAvasthAmAM ja thAya. labdhinA upayoga vakhate apramattAvasthA rahe ja nahi. sAtamA guNaThANe labdhinA upayoganAM dvAra baMdha thAya che. chaThTha guNaThANe ja eno upayoga che. sabhA : gozALA para zItalezyA bhagavAne mUkI tyAre guNAsthAnaka karyuM ?' chaThThuM. zrI jinezvaradevonuM caritra chadmasthakALamAM paNa bhAraMDa pakSInI jema apramatta kahyuM che. eTale e chaThThuM guNaThANuM paNa ati ucca kakSAnuM hoya che. e tArakonI chadmasthakALamAM paNa apramattAvasthA kharI paNa e chaThThA guNaThANAnI. sAtamA guNasthAnakano kALa to kroDa pUrvanA AyuSyamAM paNa dIkSA lIdhA pachInA AkhA jIvanano bhego karo to paNa aMtarmuhUrtano che, ke jemAM chelle kSapakazreNInA yoge kevaLajJAna thatA vakhatano sAtamAno kALa paNa AvI jAya che. eka mate to chaThThuM paNa ekasAthe aMtarmuhUrta ja vadhumAM vadhu rahe. jAya Ave te
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 vAta judI. A mate chaThThA-sAtamA guNasthAnakamAMthI eka paNa guNasthAnaka aMtarmuhUrtathI vadhAre Take nahi. taratamatA badhe hoya. 982 ApaNo muddo e che ke labdhidhara maharSio paNa AkAzamAM vicaratA na hatA. e paNa pRthvI para vicaratA hatA ane ame paNa pRthvI para vicarIe chIe, te badhA jANe che. are, jainasamAjanuM nAnAmAM nAnuM bALaka paNa e samaje che. kAMI navI vAta nathI. paraMtu Avo prazna karI pachI pelAo AgaLa kahe che ke-"pRthvI para rahevuM ane 'pApa-pApa'nA pokAra karavA e cAle ?" huM emane kahuM chuM ke-e to bhagavAna mahAvIradevane pUchI Avo. pApathI pedA thayela anna-pANI para jIvavA chatAM sAdhu niSpApa kema ? bhagavAna paNa pRthvI para ja rahetA hatA ne ? emanuM jIvana paNa AhArapANI upara ja nabhatuM hatuM ne ? AhAra-pANI AraMbhasamAraMbhathI thAya e bhagavAna nahotA jANatA ? ema chatAM bhagavAne e badhAmAM pApanuM pIMjaNa kema karyuM ? e loko pUche che ke-'gRhasthAvAsa na hoya to sAdhu jIve kaI rIte ?' mAro temane prazna che ke-zrI AcArAMga sUtrakAre gRhasthAvAsane kaI upamA ApI te jANo cho ? je loko-vRdghasthAvAsa samo dharmo na bhUto na bhaviSyati'-eTale 'gRhasthAvAsa jevo dharma thayo nathI ane thavAno nathI' evI vyAkhyA bAMdhe che, temane to zrI AcArAMga sUtrakAre mUrkha ane ajJAna kahyA che ane e vyAkhyAne mUrkhAno pralApa kahyo che. e loko kahe che ke-'pApathI pedA thayelA annanA upayoga vinA jo sAdhune paNa cAle tema nathI to 'pApa vinA cAle' ema sAdhuo kema bole che ? ane 'pApa vinA na cAle ?' evo prazna paNa teo kema kare che ? huM kahuM che ke-sAdhune A badhI vAta barAbara yAda che, mATe to ekeeka sAdhu sarvaviratimAM ja sarva dharma samaje che ane anyane samajAve che. je sAdhuo evuM nathI samajyA te kAMIka bhUlyA lAge che. vaLI teo prazna kare che ke-pApI gRhasthAvAsathI pedA thayelAM annapANIthI sAdhu jIve che ane pApamaya lakSmIthI sArAM khAtAM cAle che, e vAta sAdhuo kema bhUle che ?'
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 : adAlatanA AMgaNe - 68 413 huM kahuM chuM ke-sAdhuone e vAta aNIzuddha yAda che ane jJAnIone paNa yAda hatI mATe to saMsAranI asAratA ja pokArI, saMpUrNa suMdaratA saMyamamAM ja sthApI ane vAstavika temaja saMpUrNa sukha mokSamAM ja kahyuM. emane saMpUrNatayA yAda hatuM ke-'duniyAnA padArthonI mamatA che, tyAM sudhI prANIo pApathI lepAyA vinA rahevAnAM ja nathI. nahi to zrI jinezvaradeva jevA manobaLI, vacanabaLI ane kAyabaLI temaja niyamA muktigamananI khAtarIvALA gRhasthAvAsa choDI aTavImAM vicare enuM kAraNa ? 983 doSanuM svarUpa, e kone lAge, kaI rIte lAge ane keTalA pramANamAM lAge tenuM paNa AjanAone bhAna nathI. zAstra munine jema sarvathA ahiMsaka kahyA, tema samyagdaSTine alpabaMdhaka kahyA. je vastune je svarUpe je pramANamAM kahevI joIe te vastune te svarUpe te pramANamAM kahevAmAM zAstra kacAza rAkhI nathI. 'jo ema na hoya to cha kAyanI nizrAnA AdhAre jIvanArA munio muktipada sAdhI zake kaI rIte ? muktimAM jAya tyAM sudhI nizrA to cha kAyanI che ja ne ? AcArAMga sUtranA pAMcamA lokasAra adhyayanamAM kahyuM che ke yadyapi gRhInI nizrAno sAdhu svIkAra kare che, gRhInI nizrAthI banelA AhAra-pANIthI sAdhu saMyama TakAve che,,to paNa e rIte gRhInI nizrAno bhogavaTo karatA muni, muni kyAre rahI zake ? jema kamaLa kAdava ane jaLanA saMsargathI pedA thavA chatAM nirlepa thaIne rahe che tema rahe to, anyathA nahi. kAdava tathA jaLanA saMsargathI kamaLane dUra karo to e cAra kalAkamAM karamAI jAya. temaja kAdava tathA jaLamAM e lepAI jAya-emAM paDI jAya to e saDI jAya-sUtrakAra maharSi kahe che ke-te munirUpI kamaLa, kAdava ane pANIrUpa gRhasthAvAsanI nizrAmAM rahevA chatAM nirlepa rahe to ja jIve, nahi to khatama thaI jAya. varasAda dhArAbaMdha kamaLa para paDe to paNa kamaLa koruM ja rahe. tema gRhInA saMsargamAM AvavA chatAM e muni pApane to pApa ja pokAre, gRhasthAvAsane tyAjya ja samajAve ane saMsAramAM paDelAne bahAra potAnI pAse kheMcI lAve to ja e muni jIvI zake paNa pApane puNya batAvavAnI bhUla kare ane bahAra nIkaLelAne saMsAramAM phasAve to kamaLarUpano nAza thAya che. A badhuM bhUlyA tenuM to A pariNAma che. pelA loko sAdhuone kahe che ke-'tame pApa-pApanI bUma zAnA mAro cho ? pApA vinA tame paNa kyAM jIvo cho ?'
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 984 414 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 amAro temane javAba che ke-ame bhagavAna mahAvIranI AjJA pramANe cAlIe to AhAra-pANI levA chatAM ane tamArAM AlIzAna makAnomAM rahevA chatAM niSpApa rahI zakIe chIe. amAre munijIvana TakAvavuM hoya to saMsAranI ekeeka kriyAne pApa tarIke oLakhAvavAno amane hakka che. e hakka jo ame gumAvIe to samajI levuM ke munipaNAne ame oLakhI zakyA nathI. vaLI bIjI vAta e che ke, darekamAM sAmAne samajAvavAnI zakti na hoya paNa-pote choDyuM emAM pApa hatuM e to dareka samajI zake ne ? badhA ja dIkSA laI le to ? potAnI pAse AvanA2ne saMsAra choDavA yogya kahe tyAM sudhI to muni muni tarIke rahI zake, paNa je muni ema kahe ke-"bhAI, sAMbhaLa. saMsAra choDavA jevo che e ThIka che, paNa pachI badhA ja choDavAnI ghelachA ka2vA lAgaze to amAruM zuM thaze ? mATe saMsAra choDavAnI vAta sAcI, paNa te badhAne mATe nahi." to pariNAma zuM Ave ? eka moTA mahAtmAne eka jaNa pUchavA Avyo ke 'ApanA upadezathI gAma, nagara ke deza Akho tyAgI thAya ane badhA oghA laI sAdhu thaI jaze to tamane roTalA koNa vahorAvaze ?' mahAtmAe javAbamAM kahyuM ke-"gAMDA bhAI ! je dI'evuM thaze e dI' jhADanAM tamAma pattAMnI roTalI banI jaze, jamInanI tamAma retI sAkara banI jaze ane sarovaranuM pANI ghI banI jaze. eTale roTalI ghImAM jhaboLI jhaboLIne sAkara sAthe khAzuM, samajyo ?" pelo kahe-"e to kadI banatuM haze ?" mahAtmAe kahyuM-"to mUrakhA, A paNa kadI banatuM haze ?" "Aja pUrve anaMtA tIrthaMkaro thaI gayA, temanI dezanAmAM puSkarAvartta meghanI jema tyAga varasato hato. keI bhavyAtmAo emAM jhIlI nirmaLa thatA hatA. te chatAM evI dezanAthI paNa AkhI duniyA sAdhu na banI to amArI dezanAthI AkhI duniyA sAdhu thaI jaze ? tane AvI zaMkA paNa kema thAya che ?" vAta paNa kharI che. jo dI' Ugye pAMca-pacIsa sAdhu thatA hota ne A zaMkA karI hota toye vAta judI hatI, paNa varase dahADe mAMDa pAMca-paMdara nIkaLe temAM paNa AvI zaMkA ? bAra mahine pAMcaso-hajAra mare, baso-pAMcaso rAMDe, pAMca-pacAsa peDhIo UThe, pAMcapacAsa ThekANe lahAya lAge, e badhAnI A kamanasIbone phIkara na jAgI ane pAMca-paMdara sAdhu thAya tenI ciMtA thaI paDI ! A kevI vicitratA ?
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6:5 415 - 28 : adAlatanA AMgaNe - 68 - dIkSitanA kuTuMbanI dayA na khAo ! saMgha ene vadhAvavA taiyAra che? Aje vidhavAne pUruM khAvA nathI maLatuM, enAM sAsu-sasarA ene pUruM khAvA paNa nathI ApatAM, tyAM zuM karyuM ? chate patie trAsa sahana karanArI patnIo mATe zuM karyuM ? chate dhaNIe ane chatI dhaNiyANIe vyabhicArI bananAra mATe zuM karyuM ? chate bApe chokarAM dUdha vinA TaLavaLe che tyAM zuM karyuM ? chatA dIkarAe ane chatI vahue DosA-DosIne cUlA AgaLa besI dhumADo khAvo paDe che tyAM zuM karyuM ? A badhA mATe jarA paNa phIkara nahi rAkhanArA e paropakArIo rakhe koI be-pAMca jaNAe dIkSA lIdhI tyAM to AgaLa AvI pokAra uThAvaze ke-"enI strInuM zuM ? enAM bALabaccAMnuM zuM ? enAM mAbApanuM koNa ?" are bhAI tuM maphatiyo enI ciMtA zA mATe kare che ? enI ciMtA rAkhanAro tAro bApa saMgha bahu moTo beTho che. koI dIkSitanA kuTuMbane to saMgha puSpothI vadhAvavA taiyAra che, dIkSitanA kuTuMbanI bhakti karavAthI to saMgha potAne kRtArtha mAne che. e bhaktimAM potAnI lakSmI kyAre sArthaka bane e mATe to saMgha sadAye suMdara manoratho seve che. e lokone mAre kahevuM che ke-tame dIkSitanA kuTuMbIonI dayA na khAo paNa tamArA potAnI dayA khAo. bhaNelA keTalAya pAse Aje pATalUnanA paNa paisA nathI ane khurazI TebalanA kharcA jeTalI paNa Avaka nathI. amane korTamAM kheMcI gayA tyAM amane A badhuM najare jovA maLyuM che. vakIlAtanI DIgrIo dharAvanArAne meM rUpiyAnI noTisa lakhAvavA mATe asIlonI dADhImAM hAtha nAMkhatA joyA..be to be, paNa lAva, e maLaze to kAle pATalUna dhovA apAze. mane to e joIne thayuM ke-"are ! A AryadezamAM Avo pAka pAkyo kyAMthI ? bhUkhe to e mare che ke dIkSitanA kuTuMbIo ?' zAsananI bhakti mATe : Aje deza tarapha najara karo. tyAM kaI bUmarANa saMbhaLAya che ? kahe che ke"deza mATe jhaMpalAvo ! jAnanI paNa paravA na karo ! gharabAra, mAbApa, kuTuMbaparivAra badhAne mUkIne Avo ! strI parathI prema utArIne Avo !" tyAM A pramANe elAna kare che. ene pUcho ke, pachI mAbApa bhUkhe maraze, kuTuMba rajhaLaze, patnI, bALako raDavA besaze, e badhAMnuM zuM ? keTalAya sArA sArA mANaso jelamAM gayA. enAM bairAM-chokarAM ane kuTuMbIo codhAra AMsue raDI rahyAM che. tyAM to kahe che ke "e to badhuM dezabhakti mATe che." to huM kahuM chuM ke
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 zAsanabhakti mATe varase dahADe pAMca-paMdarane oghA ApI prabhumArge caDAvuM temAM ATalo baLApo kema thAya che ? A sabhA: "emano bhAva puchAto baMdha thaI jAya che mATe." e loko sIdhA mArge cAlatA hoya to emano bhAva pUchavA ApaNe taiyAra chIe. bAkI AvA hallA to meM bahu joyA che. pUrve paNa zAsana upara AvAM AkramaNo ghaNAM AvyAM che, paNa tethI kAMI rovA na besAya. eno pratikAra karavo ja paDe. koI dIkSA le to kahe che ke-"enI patnInuM zuM thAya ?' bhAvanA thAya to dIkSA le, nahi to zrAvikA banI vratanuM pAlana kare. to pUche che ke "na pALI zake to zuM?" kahevuM paDe ke enuM bhAgya ! chate patie paNa kulaTA bane tenuM zuM ? paDavuM ja hoya tene rokanAra koNa che ? bAkI bAra mahinAmAM dikSA keTalI ne paDanAra keTalA? paDe thoDA ane caDe ghaNA. vepAramAM khoTuM keTalI vAra? khoTA AvyA kare to paNa vepAra baMdha karyo ? gharAkI nathI mATe dukAna baMdha karI ? tyAM to kahe ke, dukAna to AvakanuM sAdhana-e baMdha kema karAya ? to prabhunAM mArgathI koI paDe eTalA mAtrathI mArga baMdha karavAnuM zA AdhAre kahe che ? dIkSA vakhate pokAra pADe ke-mAbApanuM zuM? paNa khabara nathI ke keTalAMya mAbApa chate dIkare paNa gharanA khUNe roI rahyAM che ? are, amArI pAse AvIne paNa rUe che. mAre nAma nathI ApavuM. kahe che ke-"A to patharo pAkyo, enI pAchaLa khuvAra thayA, devuM karIne bhaNAvyo ne bAkI hatuM te paraNAvyo. have amane ja bahAra kADhe che kyAM jaIe ? ame kahIe ke pahelAM kema na cetyA ? to kahe ke "potAno mAnyo hato paNa pArako nIkaLyo." ame kahIe ke "to pachI ahIM Avo' to kahe che "tAkAta nathI' ema kahIne pAchAM rUe che. amAre dilAso devo paDe che ke "navakAra gaNo. zAMtithI sahana karavAnI zakti Avaze. azubhodaya Avyo che te dUra thaze. samAjamAM AbarUdAra gaNAtAM mA-bApone paNa gharanA khUNe besI rovAno vakhata Avyo che ne AvA dIkarAone kAraNe AbarUne paNa dhakko lAgyo che. zAsanapakSa ane itarapakSaH Aje jainasamAjamAM be pakSa thaI gayA che. zAsanapakSa ane itarapakSa. je dIkSA ane devadravyanI tarapheNa kare ane vidhavAvivAhano virodha kare te zAsanapakSamAM ane je dIkSAno virodha kare, devadravyano manaphAvato upayoga karavAnI vAto kare ane punarlagnanI himAyata kare te itarapakSamAM. sabhAH "sAmo pakSa ja ApaNane zAsanapakSa kahe che."
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 987 - 28: adAlatanA AMgaNe - 68 417 e ja to khUbI che. kudarata ja emanI pAse evuM bolAve che. jaina samAjamAM AvA be pakSa che, ema kahyA pachI dIkSAvirodhanA TharAvane AkhI jainakomano avAja kahe che e kevA samajavA ? e buddhimAno ne! pUcho ke zAsanapakSa sabhA choDIne cAlyo gayo ema bolyA pachI bAkInAno avAja e AkhI komano avAja kaI rIte kahevAya ? zAsanapakSa mATe "guMDA" ane "zetAna' jevA zabdono prayoga paNa kare che. bhale kare. paNa zAsanapakSa gayA pachI "AkhI jainakomano avAja !' ema kaI rIte bolI zako cho ? eno kAMI javAba che kharo ? bAkI emane jUThuM bolavAno bhaya nathI. AvI ughADI vAta mATe jUThuM bole to bIjAM chUpAM jUTha to keTalAM bolatA haze ? ajavALAne aMdhAruM kahe to pachI aMdhArAne zuM kahetA haze e vicAravA jevuM che. "mUrtipUjaka" zabda uDAvI have zvetAMbara nAma rAkhI badhAne bheLave che kAraNa ke e vinA saMkhyAbaLa thAya tema nathI. AvI badhI peravI cAle che. tArako to guNahInane paNa tAre ? zAstrakAra kahe che ke tAraka te ke je guNahInane paNa tAre, jo e guNavAna banavA icchato hoya to-A loko kahe che ke guNahInane tAravAno prayatna karAya ja nahIM. huM pUchuM chuM ke bhagavAne saMgha sthApyo te pahelAM badhA kevA hatA ? bhagavAne sthApelA zAsananA ziratAja evA agiyAra gaNadharo paNa pahelA samosaraNa tarapha AvavA nIkaLyA tyAre kevA hatA? tame ame je bolI paNa na zakIe tevuM bhagavAnane mATe e bolyA che. iMdrabhUtie to bhagavAnane dhUrta, prapaMcI, iMdrajALIA, mAyAnuM kuLamaMdira vagere vizeSaNothI navAjyA che. evAne bhagavAne gaNadharapade sthApyA ane ApaNe rakhaDatA rahyA, enuM kAraNa ? iMdrabhUti ghora mithyASTi hatA, samyaktane mULathI kApanArA hatA, kudevakuguru-kudharmanA pUjArI hatA, pote kuguru chatAM guru tarIke manAvanArA hatA. potAnA manamAM zaMkA hovA chatAM potAne sarvajJa manAvanArA hatA. evAne paNa bhagavAne gaNadharapade sthApyA. samavasaraNanA pagathIe caDhyA ane bhagavAnane joIne iMdrabhUtinuM haiyuM palaTAyuM. manamAM thayuM ke "mArA haiyAmAM rahelI zaMkA jANIne kahI batAve to caraNomAM besI jAuM." bhagavAne paNa "vatsa !" kahIne premathI bolAvyA. enI zaMkAne kahIne nirmaLa karI. e iMdrabhUti A zAsananA zIratAja thayA. bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsananA mukuTa banyA. AdrakumAranA pAMcaso sAmaMto AdrakumAranI pAchaLa AryadezamAM AvyA
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418. saMgha svarUpa darzana bhAga-2 988 pachI paNa lUMTa calAvatA hatA. cora ane mAMsAhArI hatA. paNa AdrakumAra maLatAM emane e lokoe pUchayuM ke-"amAruM have zuM thAya ? AdrakumAre kahyuM kedhAro to mArA jevA thaI zako cho, A sAMbhaLIne pAMcaso jaNAe tarata dIkSA lIdhI ane AdrakumAre ApI. prabhavasvAmI koNa hatA ? e paNa prabhuzAsananA zIratAja banyA. paNa pUrve mAtra cora nahi paNa coronA saradAra hatA. jaMbUkumAranuM ghara phADavA AvyA hatA. badhuM ja laI javuM hatuM. e jevA tevA cora na hatA. vidyAsiddha cora hatA. zrImaMtone ja lUMTanArA hatA. pAMcaso coronA mAlika hatA. paNa e kyAM sudhI ? jaMbusvAmInA gharamAM peThA tyAM sudhI, pachI badhuM pharI gayuM. dIkSA lIdhI. jaMbusvAmInI pATe AvyA. caudapUrvI thayA. zrutakevalI kahevAyA. : zayaMbhavasUrijI kevA ? vezyAne tyAM bAra varSa rahyA paNa pachI ?caudapUrvI thayA. cora, lUMTArA, vezyAgAmI e badhAne dIkSA apAya ? kaho ke pariNAma palaTAyA pachI apAya. jo na apAya to A daSTAMto kevI rIte banyAM ? meM dIkSA kone ApI che ane kone ApuM ? sabhA: "jeNe dIkSA levI hoya teNe bAra varSa vezyAne tyAM rahevuM joIe ke A vaLI navo kAyado ! parama divase meM pUrvapakSa kahyo hato ke Aje sTeja dhrujAvanArA kahe che ke-"atyAre bekArI vadhI che mATe dharmane hamaNAM Agho mUko." A konA zabdo hatA ? sTeja para caDhIne bolanArAnA ane teno te vakhate radiyo Apyo hato. paNa te te divase temAMnA keTalAka nAmadAro AvelA te adhUruM sAMbhaLIne agara adhUrA AdhAre bahAra bolavA lAgyA ke- have mahArAja ThekANe AvyA, cha mahinA na mAnyuM, paNa have Thokara khAIne ThekANe AvyA. juvAnInA madamAM koInuM na sAMbhaLe paNa Akhare khattAM khAIne ThekANe Ave." AvA mUrkhAo sudhArakonA pratinidhi banIne sAMbhaLavA Ave tyAM thAya zuM? Aje to tame ATalA sAMbhaLavA Avo cho paNa samaya evo paNa Ave ke badhAne A vAta na rUce ane na paNa Ave, to te vakhate huM A sAdhuone saMbhaLAvIza ane emane paNa nahi rUce tyAre A dIvAlone saMbhaLAvIza, paNa bolIza to A ja; bIjuM kyAre paNa nahi. jo ke mane vizvAsa che ke sAMbhaLanArA ghaTavAnA ja nathI. ghaTe zAnA ? bhagavAnanI kahelI sArI ane
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ S:9 - 28: adAlatanA AMgaNe - 68 - 419 sAcI vAto sAMbhaLanArAmAM ghaTADo thAya nahi ane thAya to tenI ciMtA paNa nathI. mArA A zabdo barAbara yAda rAkho ! huM corane paNa dIkSA ApuM, jugArI-badamAza-vezyAgAmIne paNa dIkSA ApuM, paraMtu zarata eTalI ke dIkSA levA AvanAra potAnI Aja sudhInI e badhI kriyAone pApa mAne. mAbApanI rajA vinA AvelAne paNa ApuM. ahIM AvanAranA moDhA parathI enI ceSTA ane vAtacIta vagere parathI jaNAya ke ene pApano pazcAttApa thAya che to prAyazcitta ApI dIkSA ApuM. jo ke AvAne hajI sudhI ApI nathI, paNa prasaMga Ave to jarUra ApuM. bAkI hajI sudhI to corI mATe sajA pAmelo eka paNa sAdhu mArI pAse nathI. badamAza tarIke jAhera thayelo koI sAdhu ahIM nathI. lUMTAruM ke vezyAgAmI banelAne ame dIkSA ApI evo eka paNa purAvo nathI, aDhAra varSanI aMdaranI uMmaravALAne mA bApanI rajA vagara, meM dIkSA ApI evo eka paNa dAkhalo batAvI zake tema nathI. aDhAra varSanI uparanI uMmaravALAne paNa mAbApanI rajAthI dIkSA ApI che ane rajA mAgavA chatAM na ja maLI to rajA vinA paNa ApI che. jemane rajA vinA ApI tene mATe kesa paNa thayA che. paraMtu temAM hajI sudhI aNIzuddha pAra Utaryo chuM. e loko kahe che ne ke jene tene dIkSA Ape che. paNa huM kahuM chuM ke evo eka to batAvo ! khoTA hobALo macAvavAthI kAMI nahIM vaLe. bAkI aDhAra varSanI uparanAne to rajA na maLe to rajA vagara paNa ApavAnA. . . sabhA: 'aDhAra varSanI aMdaranAne paNa rajA vagara ApI ema lakhyuM hatuM ne ?" ApI hoya to puravAra kare. bAkI Aje lakhavAnuM to kyAM levA javuM che ? Aje sArA mANUsone paNa. luccA kahenArA nathI ? Aje to kAMI sArA mANasane paNa cAra gALo daI devI ke ene badamAza kahevo ke kalaMkita cItaravo emAM vAra zI che ? ema karanArA samaje che ke sAmo kAMI eTalA mATe korTakacerInI dhamAlamAM UtaravAno nathI. tame cora nathI ? zeThanI munImagIrI kevI karo cho, te AtmAne pUchIne kaho ! pachI zAhukArInI vAta samajIne karo. sabhAH "paNa bAra vratadhArI AvuM lakhatA hoya to ?' are, AMje to paMcamahAvratadhArI paNa phAve tema bolatA hoya tyAM bAra vratadhArIno vAMka zuM kADho cho ?
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 420 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 mULacaMdajI mahArAja ane pagamAM beDI: hajI pAMca mahAvratadhArIne bALadIkSA ApanAra-apAvanAranA hAthamAM hAthakaDI ane pagamAM beDI paherAvavAnA manoratha che, e tame jANo cho ? mArA kAna sudhI e dhaDAkA AvyA che. mULacaMdajI mahArAja vakhate amadAvAdamAM Avo prasaMga banyo hato. mULacaMdajI mahArAja vakhate sAdhunI saMkhyA bahu alpa hatI. emanI dezanA sacoTa hatI. ghaNA amadAvAdIo mUMjhAyA. emanI dezanA sAMbhaLIne keTalAkanA chokarA bhAgyA paNa kharA. e vakhate tyAM saMgha ekatra thayo. mULacaMdajI mahArAjane pATe besADyA. paNa have bole koNa ? koI sArA mANasanI hiMmata cAlI nahi tyAre eka nAgA gaNAtA mANasane Ubho karyo. AvA prasaMge badhe nAgAone ja AgaLa karAya che. pelo Ubho thaIne bolyo ke "mahArAja ! samajIne dezanA Apo. bahu karazo to pagamAM beDIo paDI jaze. e vakhate mULacaMdajI mahArAje javAba Apyo ke-tArA jevA kALA moMnA dhaNI sAdhunA pagamAM beDI naMkhAvavA jIvatA che to tArA bApa - keTalAya e beDIo toDAvanArA paNa hajI jIvatA che. mATe ciMtA karIza nahi." A sAMbhaLI tarata ja saMghe "jaya" bolAvI ane sau UbhA thaI gayA. pelAne bho bhAre thaI gaI. bALadIkSA ApanArAnA pagamAM jhaMjhIra nakhAvavAnA manoratha sevanAre jANavuM joIe ke bALadIkSA ApanArA enA karatAM kAyadA vadhAre jANe che. pArakAne jhaMjhIra paherAvavA nIkaLelA, kudaratanA niyamAnusAra potAne e vaLagI na jAya tenI kALajI rAkhe. bALadIkSA ApanArA bIjAnA baLe nathI jIvatA, bALadIkSA e hajI A aMgrejonA rAjyamAM guno nathI gaNAto. e vAta kharI ke emanA hAthamAM sattA Ave to bALadIkSA ApanArA sAdhu mAtranA pagamAM e beDIo paherAve; devadravyanI vAtane pakaDI rAkhanArAne. e kedamAM nAMkhe ane vidhavAvivAhano virodha karanArAne e gunAmAM phasAvI sajA karAve. paNa mAre emane kahevuM che ke-"nAmadAro ! hamaNAM samatA rAkho. hajI rAjya tamAruM nathI. kAyadesara vartanArAne khoTI rIte herAna kare evI koI rAjyasattA hajI pedA thaI nathI. A sAdhune game te rIte phasAvo! khaMbhAtanA banAvanI tamane vAta karuM -rajA vagaranI dIkSA aMge kesa cAlyo. tyAre tyAMnI rAjasattA amArI sAme hatI. ame tyAMnA sattAdhIzone jaNAvI dIdhuM hatuM ke "tamArA kAyadAnI koI paNa cuMgAlamAM ame AvatA
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 991 - 28: adAlatanA AMgaNe - 68 - 421 hoIe, to koI maherabAnInI rAhe tame amane choDatA nahi." jAhera patromAM amArA viruddha ghaNuM lakhAyuM hatuM. saurASTra' patranA adhipatie lakhyuM hatuM ke, A sAdhune game te rIte kAyadAnI cuMgAlamAM phasAvavA joIe. eNe jAhera karyuM hatuM ke, gAmegAmanAM polIsa mathakomAM A sAdhunA AvavAnI khabara ApavI tathA ene koIpaNa rIte kAyadAmAM phasAvavAnI yojanA karavI. amadAvAdanA eka mArA pratye bhakti dharAvanArA amaladAre paNa mane sAvadha rahevA vinaMtI karI hatI. eNe kahyuM hatuM ke-"mahArAja ! huM jANuM chuM ke satya tamArA pakSe ja che paNa tamane phasAvavA aneka peravIo cAle che, jo ke mane vizvAsa che ke satyavAdIo hamezAM pIMjarAmAMthI paNa chUTI Ave che tema tema paNa chUTI AvavAnA. tema chatAM tamArA para bhakti che mATe cetavyA vinA rahI zakato nathI.' Akhare khaMbhAtanI sarakAre virodhIone jaNAvI dIdhuM ke-"e munine aTakAvavA mATe kAyadAnI koI kalama kAma Ape tema nathI. sAdhunA pagamAM beDI ? guno zo ? bAladIkSA e guno che ? je divase karmanA yoge gAMDAI karIne guno karIzuM ane pagamAM beDI paheravAno vakhata Avaze, tyAre lakhI rAkhajo ke ame A veSamAM nahi hoIe. veSa utArI nAMkhazuM. A veSe to jhaMjhIra na ja paherIe ! e manoratha manamAM rAkho ! tame khADA khodo to temAM retI pUravAnuM kAma amAre karavuM ja paDe. bAladIkSA ApanArane beDI paherAvavAnA manoratha sevanArA mahAtmA, temanA e manoratha hamaNAM manamAM ja rAkhe. tAkAta hoya to chaDecoka pATa para besI jAheramAM bole. bAkI cAra bhakto pAse gusapusa kare tenI kiMmata nathI. bALadIkSA e kAMI guno che ? mAtA-pitA pote bALakane mUkavA AvyAM ane khuda bhagavAne atimuktakane upADI lIdho e jANo cho ne ? mAnI rajA laIne gautamasvAmIjInI AMgaLIe e cAlyo. mArgamAM e bALaka kahe che ke-"bhagavan! ApanI pAse bhAra ghaNo che. thoDo mane Apo. huM paNa upADuM." gautama mahArAjA premathI kahe che ke-"vatsa ! tane na apAya. e to dIkSA le tene ja apAya.' tyAre e bALaka kahe che ke-"mane dIkSA Apo.' gautamasvAmI kahe che ke-"mAne pUchyuM ?" bALaka kahe che ke"mAtAe to sAthe mokalyo ja che ne ? samajAya che A bALakanI vAta ? heM hai zuM karo cho ? bhagavAne dIkSA ApI dIdhI. bhagavAnanA zAsanamAM bALadIkSA e
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 9:2 saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - koI navAInI vAta nathI. bALadIkSA ApanArane koIno Dara nathI. vANiyAthI khoTI rIte Dare e sAdhunI nabaLAI che. - ame tamane 'bhAIsAheba !" zuM kAma kahIe ? ame to spaSTa kahIe ke-bane to A (ozo) lo ! levAnI zakti na hoya to levAnA bhAva rAkho. paNa jo tamane A na gamatuM hoya to tame rakhaDavA ja sarajAyA cho. samyagdaSTinuM anuSThAna kSudrane duSkara lAge. e mATe AgaLa zuM kahe te have pachI.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 : sAvadha rahevAnI jarUra vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mahA vada dvi. 8, zukravAra, tA. 21-2-1930 samyagdaSTi mATe saMsAranI kriyA duSkara-mokSanI kriyA sukara : samyagdaSTine khaTake zuM ? jainazAsananI tyAgabhAvanA : * samyagdaSTine duHkha zAnuM ? samyagdarzana vinAnuM jJAna-ajJAna : munipaNuM saMsAra tyaje tyAre Ave ane samyagdarzana saMsAra na game tyAre Ave : * jJAna, darzana, cAritrano paraspara saMbaMdha : upadezakanuM kartavya : * bahAdura koNa ? tyAganuM dhyeya : prabhAvanA zAmAM ? - dareka vastune paisAnA mApe na mapAya siddhagirinI yAtrA baMdha thaI tyAre ! e lUMTArAothI sAvadha rahejo ! e-mithyAdaSTi, ajJAnI ane prapaMcI che : 69 samyagdaSTi mATe saMsAranI kriyA duSkara-mokSanI kriyA sukara : anaMta upakArI sUtrakA2 52marSi zrI devavAcakajI gaNivara mahArAjA pharamAve che ke-zrI saMgharUpa merUnI vajraratnamaya pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. daDhatA mATe zaMkAdi pAMceya doSono parityAga karavo joIe. e dRDhatAne rUDha karavA arthAt e pIThamAM rUDhatA lAvavA mATe pratisamaye zuddha banatI pariNAmanI dhArAnuM sevana ka2vuM joIe. pariNAmanI dhArAnuM nirUpaNa karatAM 'zAstravArtA samuccaya' nAmanA graMthamAM pU. AcAryadeva zrI haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che ke-"tattvanI zraddhA jene thaI te AtmA saMsArasAgaramAM 2me nahi ." kema na 2me ? kAraNa ke-netrano roga javAthI jema mANasa vastunA vAstavika rUpane joI zake che, tema mithyAtvaroga nAza pAmavAthI e AtmAne saMsAra che tevo dekhAya che ane saMsAra che tevo dekhAvAthI ene saMvega pedA thAya che.
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 saMsAranA sukhamAM paNa du:kha mAnavuM tenuM nAma saMvega; kema ke e sukha vastuta: sukha ja nathI. saMvega thavAthI e AtmA bahirmukha maTI aMtarmukha bane che. pachI aMtarmukha banelo e prazAMta bane che. prazAMta banelo AtmA uttama prakAranI vicAraNA kare che. vicAraNA karatAM ene bhava bhayaMkara bhAse che. prANImAtrane mATe A saMsAra ene klezakara jaNAya che, kemake e janma, jarA, mRtyu, vyAdhi ane zokathI bharelo che. e badhA klezano jyAM sarvathA abhAva che e ja mokSa che. ahiMsAdithI e mokSa siddha thAya che. bhavya AtmA potAnI tamAma zaktino upayoga kare to mokSa meLavI zake che. saMvega jene thayo che tevo prazAMta AtmA ATalI vicAraNAmAM nizcita thAya eTale ene bhava nirguNa lAge ane mokSa guNarUpa lAge. e samyagdaSTi bane che. pachI enI premapUrvakanI ceSTA mokSa mATe ja thAya ane te paNa "yathAmam" AgamAnusAra hoya. 424 994 pU. AcAryadeva zrI haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che ke-AvI nizcita vicAraNA dharAvato samyagdaSTi AtmA je rIte anuSThAna kare te te ja kare. anya kSudrothI e na thAya. kemake samyagdaSTinuM hRdaya muktinI bhAvanAthI raMgAyeluM che. eTale mukti sAthe ekAkAra hRdayavALo e, jevuM anuSThAna karI zake tevuM anuSThAna kSudra AtmAo na ja karI zake. kSudra AtmAonuM hRdaya to jyAM tyAM bhaTakatuM hoya che. A vAta samajAvavA tyAM dRSTAMta ApyuM ke-kAmI mANasa anya strImAM jevo Asakta hoya ane ene vaza karavA te je je kriyA kare te vakhate e bahAranuM bhAna bhUlI jAya che. e ja rIte mukti vanitAmAM rAgI banelo samyagdaSTi AtmA mukti mATenI tamAma kriyA kare. duniyAnI bIjI kriyAomAM e taddana nirasa hoya che. samyagdaSTine khaTake zuM ? have mahAtmA AgaLa vadhIne kahe che ke-samyagdaSTi je je anuSThAna kare tenAthI sAdhavA lAyaka vastu samyak prakAre na sadhAya to ene cena na paDe. zuM na sadhAya to samyagdaSTine duHkha thAya ane zuM na sadhAya to AjanA dharmIne du:kha thAya, e kaho. jyAre jyAre potAnA anuSThAnathI darzana, jJAna, cAritra samyak prakAre na sadhAya tyAre tyAre samyagdaSTinA hRdayamAM duHkha thAya. duniyAnI koI vastu na meLavAya tyAM ene du:kha thAya, kemake enuM hRdaya muktinI bhAvanAthI raMgAyeluM che. samyagdaSTine mukti kyAreka yAda Ave ke satata yAda Ave ? tamane divasamAM kyAre kyAre yAda Ave che ? jo na Ave to tamAre mATe uparanI badhI vAta nakAmI thaI gaI.
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 : sAvadha rahevAnI jarUra - 69 duniyAnI sAdhanA na thAya to Aje ghaNAMne duHkha thAya che paNa vAstavika pUjA, sAmAyikAdi na thayuM hoya to du:kha gaNyAgAMThyAne ja thAya che. A mahAtmA pharamAve che e vicAraNAmAM caDanAra samyagdaSTi AtmAne duniyAnI sAdhanA muzkela lAge che. ene gharabAra, kuTuMbaparivAra duHkharUpa lAge che. ene dharmakriyA sahelI lAge che. dhUnananI vAtamAM ApaNe joI gayA hatA ke zAstrakAre sauthI paheluM ane saheluM dhUnana svajanadhUnana kahyuM. bahAranI ALapaMpALa ane gharabAra kuTuMbaparivAranA dhUnanane saheluM kahyuM. samyagdaSTi AtmAne muktinAM pratibaMdhaka sAdhano khaTake ane muktinAM sAdhaka sAdhano game. muktinI sAdhanA na thAya tyAM ene du:kha thAya. ene muktinI sAdhanA sahelI lAge ane duniyAmAM rahevuM kaThina lAge. jainazAsananI tyAgabhAvanA samyagdaSTi AtmA muktino rasiyo che mATe ene duniyAnA saMyoga choDavA sahelA lAge che, kemake e samaje che ke saMyoga ja bhayaMkara che. jJAnIoe kahyuM che ke 995 425 saMjogabhUlA 'jIveNa pattA duHkhaparaMparA / / saMyogathI ja jIvo duHkhanI paraMparA prAme che. mATe ja saMyogamAtra ene tajavA yogya lAge che, e tajavA yogya lAgavA emAM dIkSAnI vAta che ? ghaNA kahe che ke mahArAja to roja dIkSAnI ja vAta kare che, paNa A to samyagdarzananI ja vAta che ne ? paNa emAMya tyAganI vAta to Ave ja. zAstrakAra kahe che ke-A zAsanamAM koI vastu evI nathI ke jemAM tyAgano samAveza thato na hoya. tyAgane jarA bAju para mUko to e ja anuSThAnano, e ja kriyAo dharmarUpa maTI badhI pAparUpa banI jAya. itaranAM dharmAnuSThAnomAM ane A zAsananAM dharmAnuSThAnomAM A bheda che; ahIM A viziSTatA che. A viziSTatA bAju para rakhAya to vastunuM parivartana thaI jAya. samyagdaSTine duHkha zAnuM ? samyagdaSTi AtmA potAnA anuSThAnathI sAdhyanI samyak prakAre siddhi na thAya to du:kha pAme. kahyuM che ke upAdeyavizeSasya, na yat samyakprasAdhanam / dunoti ceto'nuSThAnaM, tadbhAvapratibandhataH / / 16 / /
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 tatazca duSkaraM tantra, samyagAlocyate yadA / ato'nyad duSkaraM nyAyAddheyavastu prasAdhakam / / 17 / / - 996 artha : "jema koI paNa padArtha upAdeya lAgI jAya to tene meLavavA mATe game teTaluM kaSTa veThavuM paDe to paNa te padArtha pratyenA rAganA kAraNe mana du:khI banatuM nathI, tema mukti pratye anurAga pragaTI jAya ane enA sAcA upAyo barAbara samajAI jAya to te upAyarUpa anuSThAno kadI duSkara lAgatAM nathI. A sivAyanI bIjI badhI ja pravRtti ke je mukti ApavA asamartha hoya ane heya evA artha kAma vagere ApavA samartha hoya tevI dareka pravRtti ene kaSTakara lAge che. e pravRttimAM enuM mana duHkhano anubhava kare che." A uparathI samyagdaSTi AtmAne duHkha zAmAM ane sukha zAmAM, e barAbara samajI zakAya tema che. samyagdaSTi AtmAne mokSasAdhaka dharmapravRttithI kadI duHkhano anubhava na thAya. dharmapravRttimAM dekhAtuM duHkha paNa ene sukhano anubhava karAve, kAraNa ke e jema jema dharmapravRtti karato jAya tema tema eno mokSa najIka Avato dekhAya che. e AtmAne duHkha saMsAranI pravRtti karatAM thAya che kAraNa ke enAthI ene mokSa dUra thato dekhAya che. je kriyAthI mokSa dUra thato dekhAya, e kriyAthI samakitIne thAkano ane duHkhano anubhava thAya e sahaja che. AthI samajI lo ke khAlI vAto karavAthI kAma nahi cAle. "huM samyagdaSTi chuM" evuM kahevaDAvatAM pahelAM vicAra karo ke tamAMrI AvA prakAranI dazA che ? e dazA na hoya to e dazA pAmavAnI bhAvanA paNa che ? jo nA, to samajo ke kevaLa vAto ke nAmanI vidvattA ane kevaLa bAhya ADaMbara, A badhuM zAsanamAM Take tema nathI. samyagdarzana na thAya tyAM sudhI game tevA jJAnane ajJAna kahyuM. bhale hajAro pustako bhaNIne e paMDita banyo hoya paNa jo enAmAM samyagdarzana nathI to zAstrakAro ene ajJAnI kahe che. kAraNa e ke, e jJAna ene saMsAramAM rAcavA mANavAmAM sahAya kare che, icchAnusAra vartavAnI ene chUTa Ape che ane jJAnanuM phaLa je virati che, e viratirUpa phaLathI AtmAne vaMcita rAkhe che. e mithyAjJAnarUpa ajJAna paNa jJAnarUpa banI zake che, paNa kyAre ? jyAre samyagdarzana Ave tyAre. koI kahe ke mane samyagdarzana thayuM, to pU. AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke-ene pUcho ke-'saMsAra tane game che ?' jo hA, kahe to samajavuM ke enI vAta khoTI che. kevo suMdara krama ? kevI sarasa majAnI cAvI ?
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 987 - 29: sAvadha rahevAnI jarUra - 69 - 427 eka tyAganuM dhyeya jarA bAju para mukAya to anuSThAna rahe paNa emAMthI jainazAsana nAza pAme. A zAsananI kriyAmAtramAM tyAga ane tyAganI bhAvanA ThAMsIne bharela che. ahIM to zabda zabda ane vAte vAte tyAga che. eka eka AcaraNA tyAgathI otaprota che. ane tyAganI bhAvanAne bAju para rakhAya to jainazAsana gayuM samajo. sabhA: "itaramAM paNa tyAga to che ne ?' che, paNa je dRSTie ahIM che te dRSTie tyAM nathI. tyAga tyAgamAM paNa ghaNo bheda paDe che. vepArI paNa tyAga nathI karato ? kare che. paNa tyAM enI dRSTi kamAvAnI che. dunyavI dareka vastunI sAdhanAmAM tyAga to che ja. tyAga vinA e sAdhanA paNa kyAM che ? paraMtu eka tyAga duniyAnI vastu sAdhanA mATe che ane bIjo tyAga duniyAthI sarvathA chUTavA mATe che, pacAsa so rUpiyAno pagAradAra nokara khAvAno tyAga karI kAma karavA doDe che ne ? paraMtu eno e upavAsa tyAgamAM gaNAya ? ghaNA kahe che ke mahArAja roja tyAganuM vyAkhyAna ja vAMce che. paNa huM pUchuM chuM ke eka zloka, eka gAthA, eka pada paNa evuM lAvo ke jemAM tyAganI vAta na hoya. A zAstramAM evI eka paMkti nahIM maLe. samyagdarzana vinAnuM jJAna-ajJAna samyagdarzana rUpI pIThane rUDha banAvavAnI vAta cAle che. pahelI vAta e che ke samyagdarzana na hoya tyAM sudhI duniyAnuM badhuM jJAna ajJAna che. samyagdarzana vinAnA samartha jJAnIne paNa A zAsanamAM koI AcArya ke muni abhimAna kare tyAM doSa' kahIne TIkA-TippaNa karanArA A zAstrakAra, tyAM emane "bicArA" kahe che; kemake tyAM semyagdarzana nathI. sAvadyAcArya abhimAnathI eka ja vAtamAM pheraphAravALuM bolyA ke ene mATe zAstra anaMta saMsAra vadhAryAnuM lakhyuM ane iMdrabhUtie bhagavAnane iMdrajAlIyA, Thaga, dhUrta vagere badhuM kahyuM toye emane mATe evuM na lakhatAM phakta ajJAna kahyA. iMdrabhUti vidvAna evA ke enI sAme Ubho rahe evo eka paMDita te vakhate na hato. yuktithI emane parAjita karavAnI koInAmAM tAkAta na hatI. iMdrabhUti Adi agiyAreya sarakhA vidvAna hatA darekanA hRdayamAM eka eka zaMkA hovA chatAM, te paraspara jaNAvyA vinA dareka potAne jagatamAM sarvajJa manAvatA hatA. pote potAne khuzIthI sarvajJa mAnatA hatA, Ama chatAM zAstra emanI
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 998 TIkA-TippaNa na karI. kemake, "duniyAdArInuM game teTaluM bhaNelA e bicArAne vastunuM vAstavika jJAna kyAM che ?' evuM A zAstrakAra jANatA hatA. jyAre e agiyAreya bhagavAna pAse AvyA, bhagavAnane maLyA, zaMkAthI virAma pAmyA, vastunuM jJAna pAmyA, bhagavAnanuM zaraNuM svIkAryuM, upannaI vA-vigameI vAdhuveI vA-e tripadI pAmI dvAdazAMgI racI, tyAre emane ja, e ja zAstrakAre samyagdaSTi ane jJAnI kahyA. samyagdarzana vinAnA game tevuM bhaNelAne paNa A zAstrakAra ajJAnI kahe che. munipaNuM, saMsAra tyaje tyAre Ave ane samyagdarzana saMsAra na game, tyAre Ave ? sabhAH "samyagdarzana saMsAra na game to ja Ave ke saMsArane sAme na mAne toye Ave ?' zAstrakAra bhagavate zuM kahyuM ? navo ja ramate "saMsArasAgaramAM na ramekoNa na rame ? saMsAra game te na rame ? ke saMsAra na game te na rame ? jene saMsAra game te saMsAramAM ramyA vinA rahe ? ane jene saMsAra na game te saMsArasAgaramAM kema rame ? jherane prANanAzaka mAnyA pachI koI khAya che kharo ? dUdhano kaToro, kesara kastUrI elAyacI pistAM jAyaphaLa vagere masAlAthI bharapUra, kaDhelA ane sugaMdhI dUdhano kaToro hAthamAM laI pIvA mATe mhoM sudhI laI gayA, hoThe aDADyo ane koIe kahyuM ke emAM jhera che to tarata hAthamAMthI gabaDI jAya ? ene mUkI devo na paDe paNa enI meLAe ja paDI jAya ne ? kema ? mAnyuM che ke "viSe prAnAzavam' - "viSa prANano nAza karanAra che." - je evo dAvo kare ke-mane samyagdarzana thayuM che, tattvanI zraddhAthI huM pavitra thayo chuM, to tene pUcho ke tane saMsAra game che ? jo e "hA" kahe to tene kahI gho ke tArAmAM samyagdarzananAM phAMphAM che. samyagdarzana rastAmAM nathI paDyuM ke ema AvI jAya. jJAna, darzana, cAritrano paraspara saMbaMdhaH ghaNA kahe che ke tattva samajyA pachI game tema vartavAmAM harakata zI ? AvuM je e bole che e ja sUcave che ke haju ene tattva samajAyuM ja nathI. samyagdarzananA varNanamAM tyAga ane tyAganI bhAvanAne bAju para mukAya ? samyajJAnanA varNanamAM tyAganI vAta sAthe ja hoya ke bAju para ? sammacAritramAM to tyAga che ja. e traNamAM mokSamArga che. tattvArtha sUtrakAre zuM
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 999. 1. 29 : sAvadha rahevAnI jarUra - 69 - 429 kahyuM ? sayatanA -caritraji mokSanA | darzana, jJAna ane cAritra traNene bhegAM bahuvacanamAM lIdhAM ane mokSamArga ekavacanamAM. e vacanabhedathI jaNAvyuM ke traNeya bhegAM thAya tyAre ja mokSamArga bane che. samyagdarzana tathA samyaphacAritra vinA samyajJAna muktimArga thAya ? sammacAritramAM bAkInA be na hoya to mukti sadhAya ? samyagdarzanamAM paNa samyakyAritra na hoya to cAle ? samyagdarzana ekalAthI ja mukti, samyajJAna ekalAthI ja mukti agara samyakyAritra ekalAthI ja mukti kahenArA samyagdaSTi ke mithyAdRSTi ? jyAM samyagdarzana hoya tyAM bIjarUpe jJAna-caritra paDelAM ja hoya-jyAM samyagUjJAna hoya tyAM bIjarUpe darzana-cAritra pahelAM ja hoya-jyAM samyaka cAritra hoya tyAM bIjarUpe jJAna-darzana hoya ja. ATaluM samajyA pachI samyagdarzanamAM tyAganI vAtanuM zuM kAma e have kahevAya ? na ja kahevAya. sAdhu A traNa sivAya cothI vAta na kahe-sAmAyikamAM rahelA muni sAmAyikanI ja vAta kare, bIjuM na kahe. sAmAyika eTale ? samaya ! jenAthI samyagdarzana, samyajJAna, saMmmacAritrano lAbha thAya te sAmAyika. AmAM koI cothI vAta che ? sAdhu zuM vAMce to A traNa na Ave ? kAMI paNa vAMce emAM e Ave che. mATe samyagdarzananA nirUpaNamAM tyAga vinA cAle ? samyajJAna ke cAritranA varNanamAM tyAga na Ave e bane ? evuM koI zAstra batAvo ke jemAM A na Ave. zrI saMgharUpa merunuM varNana cAle che. emAM hajI to ApaNe samyagdarzanarUpa pIThanI vAtamAM chIe. e pIThanI daDhatA ane rUDhatA vicArI rahyA chIe. samyagdarzana ane enI bhAvanAnI vAta cAle che. keTalAka kahe che ke tyAganI vAta karyA vinA karmanI prakRti AdinI vAta karo to zuM vAMdho ? e mAnyuM, ane prakRti AdinI vAto karI, paNa pachI ? e prakRtiono upazama, kSaya ane kSayopazama zA kAraNe ? kAraNa vinA kArya thAya ? anaMtAnubaMdhInA krodha, mAna, mAyA, lobha ane mithyAtva mohanIya AtmAnA samyagdarzana guNano ghAta kare che. e khase to samyagdarzana thAya. tyAga ane tyAganI bhAvanA vinA e khase ? kaI manodazA hoya to apUrvakaraNa Ave ? apUrvakaraNa eTale ? "ya verADapi pUrve ja prata' je kadApi pUrve prApta
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 nathI thayo, evA pariNAmanI prApti ke jenAthI graMthabheda thAya e kadI prApta thayA na hoya evA kayA pariNAmanI prApti ? khAvA-pIvA, 5he2vA-oDhavAnA pariNAmanI ? ke koI mojazokhanA pariNAmanI ! nA. e to hatAM ja. emAM navuM zuM ? ahIM to enAthI UlaTA pariNAmanI prAptinI vAta che. pUrve je pariNAmamAM AtmA marato hato tenAthI judA pariNAmanI prAptinI vAta che. khAvApIvAnI lAlasAmAM AtmA kadI na hato ema to nathI ja. mojazokha ane raMgarAgamAM to e paDelo ja hato, e khulluM jANI zakAya tema che. pariNAmamAM rUpAMtaro bhale thayAM hoya. saMyogAnusAra bhAvanA phare eTale rUpAMtara hoya, paNa apUrva pariNAma to enAthI judAM ja. A enuM citra dorAI rahyuM che. upadezakanuM kartavya : 430 1000 pU. A. zrI haribhadrasUri mahArAjA cetavaNI Ape che ke-koI kahe che ke mane tattvazraddhA thaI to enI khAtarI mATe enI pAse zuM mAMgazo ? e jainazAsanamAM praveza mAMgaze to zuM kahezo ? sabhA 'pAsa mAMgavAno.' e pAsa eTale zuM ? ene saMsAra sAthe phAvaTa che, ema pUchavAnuM e ja ne ? e hA pADe, 'bahu phAvaTa che' ema jaNAve to ene nahi pesavA devAno ne ? ene kahevAnuM ke jene saMsA2mAM phAve te ahIM kAmano nahi. ahIM AvIne e upAdhi ja UbhI karavAno. jene tyAM na phAve e ja ahIM meLa karI zakavAnA. jene tyAM phAvaTa hoya ene mATe tyAM to bhagavAna kahe che ke ahIM jagyA ja nathI. tame A badhuM bhaNo. e nathI bhaNyA mATe mUMjhavaNa thAya che, kAraNa ke pAyo ja sthira nathI. bAkI to sAdhakane gabharAmaNa zI ? sAdhaka to upasarga mATe taiyAra ja hoya. vidyAsAdhaka smazAnamAM jAya ane bhUtapretathI Dare ke kUtaruM bhase ne Dare, to e cAle ? kUtarAM bhasavAnAM e to nakkI ja che kALI caudazanI aMdhArI rAtre, vinA prakAze smazAnabhUmimAM javAnuM ane tyAM kUtaruMye na bhase, e banavAnuM che ? smazAnamAM jAya tyAM badhA bhaya to nakkI ja che. samyagdarzananA trIjA liMgamAM kahyuM ke : vaiyAvacca gurudevanuM re, trIjuM liMga udAra; vidyAsAdhaka taNI pare re; ALasa nahiya lagAra re... prANI.
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1001 29 : sAvadha rahevAnI jarUra vidyAsAdhaka to jIvato ghera Ave tyAre sAco. bAkI tyAM bhUtapretAdinA bhayanI dhAka nakkI ja che. sAdhatAM sAdhatAM bhayathI kaMpe to 2khe gAMDo paNa thaI jAya. e ja rIte sAdhu ke zrAvaka 'Ama thaze to, tema thaze to' evuM ja vicAryA kare to zAsanane sAdhI ke ArAdhI na zake. A pATe besI zrI jinezvaradevanI vANI saMbhaLAvanAro 'A nArAja thaze to, pelo nArAja thaze to,' evuM vicAryA kare to enAthI vyAkhyAna veMcAya ja nahi. sAmAnI kAryavAhI ughADI thatI hoya tyAM e nArAja thavAno ja che, paNa eno upAya zuM ? zAstrakAra kahe che ke badhA rAjI thAya ane bhagavAnanAM zAstro vaMcAya, e kadI na bane. A zAstrone sAMbhaLIne rAjI to te thAya ke je laghukarmI hoya, ardhapudgala parAvartamAM mokSe pahoMcanAra hoya. * - 69 431 A to kahe che ke-'have tame pAnAM na juo paNa amane juo, amane rAjI rAkho.' tamane rAjI to rAkhuM paNa A zAstra sacavAya to. paNa ene gumAvIne tamane kaI rIte sAcavuM ? hA ! tamane badhAne tA2ka mAnuM to vAta judI. huM DUbato hoIza tyAre A badhA mane UMcakIne siddhazIlAe pahoMcADaze evI mane zraddhA jAgaze tyAranI vAta judI. paNa A badhA to evA ke tyAM mokalaze toye ekendriya banAvIne mokalaze, karmarahita banAvIne nahi; e vAtanI mane khabara che. huM tAraka to A pAnAne mAnuM chuM, pachI mAre jovuM konI sAme ? je AmAM nahi jotAM mAtra jamAno joIne bole che, te zrI jinezvaradevanA Agamane samajI zakato nathI, hRdayamAM pariNamAvI zakato nathI ane AmAMthI (zAstramAMthI) ApavAjoNuM ApI zakato nathI. lAkhkho mANasa bhegAM thayAM hoya to paNa bolavAnuM to A Agamo kahe te ja. vIzamI sadIno vigraha A eka ja che. vIzamI sadImAM paNa e buddhimAnoe sthApelI saMsthAomAM A vigraha nathI. tyAM e sAmAne joIne vartavAnuM nathI kahetA paNa sAmAne joIne kAyado kahe ema ja vartavAnuM kahe che. ahIM paNa tamArI rItabhAta joIne Agama kahe te ja kahevAnuM pharamAna che. A Agama to kahe che ke jyAM sudhI saMsAra game tyAM sudhI zAMti nathI. pacIsanA pagAradArane pacAsanI, pacAsavALAne sonI, sovALAne hajAranI ane AgaLa vadhIne lAkha, kroDa ane abajanI icchA thAya che. eTaluM ja nahi paNa ene rAjA, mahArAjA, cakravartI ane iMdra thavAnI icchA hoya che. enI icchAono aMta Avato ja nathI. A badhA icchAmAM ja marI rahyA che. mATe jyAM saMsAra game tyAM zAMti hoya ?
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1002 bahAdura koNa ? jyAre saMsAra na game tyAre zAMti Ave. zAMti Ave eTale AtmA bAhyadRSTithI vimukha banI AMtaradRSTivALo thAya. AMtaradRSTi thAya ke saMvega Ave. saMvega Ave eTale A vicAraNA AgaLa cAle ke-bhava bhayaMkara che. kone mATe ? prANImAtrane mATe. zrI tIrthaMka2deve paNa (pUrvAvasthAmAM) avasara pAmIne A ja zabdo kahyA che. bhagavAna zrI vAsupUjyasvAmIne emanAM mAtA-pitA pANigrahaNa mATe Agraha kare che, seMkaDo rAjakanyAo emane paraNavA taiyAra che, tyAre anaMta baLano dhaNI e paramAtmA pote zuM kahe che ? e kahe che ke-'thAkI gayo chuM. saMsAramAM bhaTakI bhaTakIne gaLiyA baLada jevo thaI gayo chuM. evo thAkyo chuM ke have A bojo upADI zakuM tema nathI.' tamane koI mA-bApa Avo Agraha kare to tarata ghoDe caDone ? bahAdura e ke tame ? saMsAranoM kAyado judo che. tyAMnAM mApa judAM che. kRSNanI strIo bhagavAnazrI nemanAthasvAmIne zuM kahe che ? kahe che ke'tamArA bhAI batrIsa hajAra strIonuM pAlana kare che to tamArAmAM eka strInuM pAlana karavAnI tAkAta nathI ?' bhagavAna A sAMbhaLI hase che. AvA saMsArarasikane kahe zuM ? duniyAnI dRSTie bahAdura gaNAtA kRSNa pote bhagavAnane zuM kahe che ? e kahe che ke- 'samartha Apa ane pAmara huM ! Apa A badhuM choDIne cAlyA ane huM emAM khUMcyo. Apa ucca sthAne (mokSamAM) pahoMcavAnA ane huM pAtALamAM javAno. are re ! tArA jevo traNa lokano nAtha mAro baMdhu ane svAmI, chatAM mArI A dazA ?' zrI nemanAtha bhagavAna kahe che ke-bAMdhyuM te bhogavyA vinA chUTako nathI. ekavAra to bhogavI levuM paDaze, pachI mArA jevo ja thaIza.' bhoga bhogave te bahAdura ke bhogathI gabharAIne bhAge te ? rAjI thaIne paraNe te bahAdura ke paraNavAthI dUra bhAge te ? miSTAnna mATe phAMphAM mAre athavA emAM lIna thAya te bahAdura ke eno tyAga karI AyaMbila kare te ? tyAM to evA bahAdura (ajJAna) kahenArA paDyA che ke-'pacatuM nahIM hoya eTale nahIM khAto hoya. pace to khAyane ? hojarI kAma karavI joIe ne ?' tamAre A badhI sthitine samajyA vinA chUTako nathI. tyAganuM dhyeya : tame game tyAM pharI Avo ane A zAstranA koI pAnAmAM, enI koI
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1008 -, 29H sAvadha rahevAnI jarUra - 69 - 433 vAtamAM, enA koI zabdamAM tyAga nathI ema koI puravAra karI Ape to enuM bhaNatara kharuM mAnuM. jainazAsanamAM eka gAthA, eka kaDI ke eka vAta paNa tyAganA dhyeya, Adarza ke bhAvanA vinAnI che ja nahi. dareka kriyAnA, dareka vAtanA mULamAM tyAga, vartavAmAM tyAganI chAyA Ave ane e saMpUrNatAe pahoMce to ja e mukti mATe thAya. ema na thAya to e kriyA mukti na Ape. jenA. mULamAM tyAganI bhAvanA na hoya, vartAvamAM yathAzakti tyAganI choLo na UchaLe ane pariNAme tyAganI saMpUrNatA na thAya tyAM sudhI mukti thAya evuM kadI na mAnatA. AvuM zrI jinezvaradevanuM kathana che. jainazAsanano A nirNaya che. tamane A nirNaya hoya ke na hoya paNa amArAthI to eka divasa paNa tyAganI vAta vinA vyAkhyAna thAya tema nathI. jene tyAga khaTake tene amArI sAthe meLa na maLe. evI bhUla kare tenA para dayA rakhAya paNa "emAM sAthe meLa na maLe. evI bhUla kare tenA para dayA rakhAya paNa "emAM harakata zI ?' ema bolavAno ene haka nathI. koI sArA AbarUdAra paisAvALAno chokaro corInA AropamAM pakaDAya to nyAyAdhIza saMyogo joI rahema karIne kadI choDI mUke, paNa e zuM kahIne ? e kahe ke "tArA jevA mATe A yogya nathI. mane lAge che ke A tAruM kAma nathI. koInI zikhavaNInI teM karyuM che. paNa have pharI AvuM na thAya tenI kALajI rAkhaje. hAla to rahema para choDuM chuM. bAkI teM kAma to ghaNuM khoTuM karyuM che;" paNa ema na kahe ke-"kAMI nahi have, ThIka che, e to zeThano chokaro che ne ? emAM zuM thaI gayuM?' . prabhAvanA zAmAM? tame moTaramAM ahIM Avo cho; cAlI zakatA nathI. cAlavAnI zakti gumAvI dIdhI che mATe moTaramAM Avo cho, e tame jANo. paNa tame ema bolo ke-moTaramAM AvavAmAM harakata zI ?' to mAre kahevuM paDe ke "harakata to pUrepUrI che. e vakhate bolyA vinA cAle ? taddana na Avo enA karatAM moTaramAM Avo e vAta judI paNa e karatAMye page Avo to uttama e ja. zrI siddhigirijInI yAtrAmAM charI' kahI che ne ? have keTalAka gADI ane TheTha upara sudhI DoLI vApare che enuM zuM ? e vAparo te tame jANo paNa vidhi zI ? ThIka che-ema paNa tame zubha pravRttimAM cho e vAta judI, paNa uttama to page cAlIne javAnuM ja. gADI ane DoLIthI lAbha ocho. tamane ema to na ja kahevAya ke-"tame to zeTha cho. tame to gADI vageremAM Avo emAM ja prabhAvanA. tame kevA ? jamIna para to tame paga paNa na mUko
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 evA, AvAM tamArA vakhANa kare to kahevuM paDe ke e sAdhu zrI jainazAsananI maryAdAne samajyo ja nathI. 1004 ene to ema kahevAya ke-"mahAnubhAva ! A gADI, moTa2, vagere pUrvanA puNyathI maLyAM che. paNa emAM phasAyo to pAchA 'Take zera bhAjI ane Take zera khAjA' jevI hAlata thavAnI." evo koI sAdhune ema kahe ke-"sAheba, ame pAmara chIe. e rIte TevAyA chIe' to sAdhu e sAMbhaLe ane e Teva sudhAravAnuM kahe, paNa e TevanAM vakhANa to na ja kare. 'A rIte gAMDImAM Avo cho e khoTuM karo cho ane hArI javAnA' ema kahevAno Azaya nathI. paNa emAM lepAyA to hArI javAnA e vAta nakkI che ane gADI vinA AvavuM e vAta uttama che e ni:saMzaya che. sabhA emAM prabhAvanA nahi ? ThAThamAThamAM to prabhAvanA che !' rAjA paTTahasti para besIne Ave e prabhAvanAmAM ane vAjAM gAjAM sAthe khullA page cAlIne maMdire Ave e prabhAvanAmAM kaI prabhAvanA uttama ? kumArapALa mahArAjAe cha'rI pALIne saMgha kADhyo ne ? koTyAdhipati zrImAna moTa2 gADImAM besIne maMdira upAzraye Ave ane page cAlIne Ave e bemAM enI prazaMsA zAthI vadhAre thAya ? ahIM ghaNI moTara gADIo joIne lokone thAya ke 'vAha, dhanya che ke AvA AvA loko paNa ahIM lAbha levA Ave che.' ane page cAlIne AvatA RddhimAnane jue to loko kahe ke jenA ghera hAthI, ghoDA, moTa2 vagere puSkaLa sAmagrI hovA chatAM kevA dharmI che, ke page cAlIne Ave che.' kroDapati cAlIne Ave emAM zAsananI vizeSa prabhAvanA kharI ke nahi ? sabhA 'page cAlIne Ave temAM ghaNI prabhAvanA, paNa pelAmAM thoDI to kharI ne ' eno kyAM inakAra che ? sabhA 'prabhAvanA mATe ThAThamAThathI AvavuM joIe ne ?' jarUra ! paNa te dhAmadhUmathI, vAjAMgAjAM sAthe, mArgamAM dAna deto deto, sonaiyA uchALato Ave, to e ocho ThAThamATha che ? hAthI upara ke vAhanamAM besIne Ave to ja ThAThamATha kahevAya evo kAyado nathI. sabhA : 'muMbaI jevA zaheramAM e kema bane ?' kema na bane ? muMbaI jevA zahe2mAM evA dharmIne cAlavA mATe kAMI
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 : sAvadha rahevAnI jarUra - 69 435 muMbaInI saDako nA pADe che ? moTaramAM AvanArA prabhAvanA nathI karatA, ema kahevAno Azaya nathI. paNa sarakhAmaNImAM uttama kayuM ? eka zrImAna saMgha kADhe ane bIjo zrImAna saMyama le, e bemAM uttama kayuM ? inakAra ekano paNa nathI, paraMtu vadhAre uttama kayuM e ja ahIM vicAravAnI vAta che. saMgha kADhe tyAM ema kahevAya ke-'karoDapatie ATalA lAkha dharmamAM kharcyA, dhanya che ene.' ema ahIM parimita vAta che ene ! kroDonI sAhyabI choDIne nIkaLI gayo. so rUpiyAnuM dAna denAro UMco nathI evuM kahevAno Azaya nathI, paNa hajAranuM dAna denAro enAthI vadhe ane sarvasva denAro sauthI vadhe emAM navAI zI ? 1005 sabhA : 'jUnA vakhatamAM rela vagere sAdhananA abhAve pagapALA saMghanI prathA hatI ne ' te vakhate paNa gRhastho evA hatA ke pote potAnAM sAdhanothI jaI zake tevI sAmagrI dharAvatA hatA. sabhA : 'paNa mArgamAM bhaya raheto ne ?' e bhayanuM nivAraNa karavAnAM sAdhano emanI pAse bahu hatAM, zAstrakAronA dhyAnamAM A badhI vAta na hatI ? prati varSa prabhAvanA thAya tevI kriyA karavAnuM lakhyuM, tyAM 'A jamAnAmAM thAya paNa sAdhanavALA jamAnAmAM na thAya, ema lakhavuM bhUlI gayA ema ?? AvI vAto karanArA bhale karatA, paNa tame emAM kheMcAI na jAo. utsava mahotsavo ane sAdhuonA nagarapravezanA sAmaiyA Adi mATe paNa e loko to ema ja bole che, paNa emanI e vAta mAnI levAya kharI ? vAhanonA vaparAza pachI yAtrAmAM phera paDyo ke nahi ? kaho ke lAkhkho gADAMno phera paDyo che. have to badhA ja TAima mukarara hoya. cetrI pUnamanI yAtrA karyA terasanI rAtre ahIM (muMbaI)thI nIkaLe. caudaza musApharImAM jAya koI yAda karAve ke bhAI ! kAle to caudaza che to kahI de ke ApaNe yAtrA karavA jaIe chIe ne ! emAM caudaza zI jovAnI ? lAga phAve to caudazanI rAtre pahoMcIne paNa cahA-nAstA kare. savAre vahelo UThIne paNa cahA-pANI kare. pachI upara yAtrAe jAya. dhamAdhama karI yAtrA patAvI sAMje nIce AvI sIdho gADIe pahoMce ane bIje divase to pAcho muMbaImAM hAja2. ghare kahIne ja nIkaLyo hoya ke-'Aje jAuM chuM kharo paNa trIje divase pAcho hAjara thaI jaIza. ciMtA na karatA.' A zuM karI Avyo ? mane pUcho to kahuM ke-'hIro ghoghe
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 1008 jaI Avyo ane DelIe hAtha daI Avyo." AjanAM sAdhanoe to A badhI hoLI UbhI karI che. e traNa divasamAMye zAMti nahi. dhamAdhama ja cAlu hoya. pelo to yAtrAe nIkaLe eTale mahino be mahinA zAMti, mArgamAM yAtrAnA ja vicAra. tyAM AyuSya baMdhAya toye kAma thaI jAya. are, tathA prakAranI ArAdhanAmAM hoya ane mArgamAM AyuSya pUruM thaI jAya toye marIne niyamA svarge jAya. bhAvanA UMcI joIe. bAkI hAlanAM sAdhanonI to vAta javA dyo. e sAdhano evAM che ke gherathI nIkaLe tyArathI anekane trAsa pamADato jAya. bhAvanA ane vicAro paNa evA na rahe. A badhAM to pApanAM sAdhano che; e kAMI dharmanAM sAdhano nathI. jJAnIe pharamAvela anuSThAno te kALa mATe ja hatAM evuM nathI. e to bhoLAjanone bharamAvavA mATenI vAto che ke te kALamAM rela nahotI mATe saMghanI jarUra hatI. are ! hamaNAM paNa saMgha nIkaLyA tyAre lokoe zuM kahyuM? varSothI AvuM joyuM nahotuM ema hajAro loko bolatA hatA. A kAMI ochI prabhAvanA che ? pUrvakALanA loko karatAM AjanA lokone enI ochI jarUra che evuM nathI. dareka vastune paisAnA mApe na mapAya H . sabhAH 'trirAzI mUko to vyayanA pramANamAM phaLa zuM ? e phaLa kahevAne huM to asamartha chuM. tyAM vyayanuM mahattva nathI paNa bhAva ane vidhi bahumAnanuM mahattva che. vyayanA AdhAre phaLa mApavAnI vaNikavRtti ahIM ma cAle. eka ghoDAne samyakta pamADavA mATe khuda zrI munisuvratasvAmI bhagavAna pote (kevaLajJAna thayA pachI) eka rAtrImAM sATha yojana cAlyA, e A zAsana che. eka tIrthaMca ghoDAnI jAtane samyakatva pamADavA traNa lokanA nAthane A mahenata ? AvuM koI pUche to ? A rIte phaLa mapAya ? "jene mATe zrI tIrthaMkaradeva sATha yojana cAle tene AzAtanA keTalI ?" ema koI pUche to ? AvuM pUchanArA kevA ? A zAsana to te che ke eka azvane samyaktva pamADavA zrI tIrthaMkaradeva paNa eka rAtamAM sATha yojananI majala kare. eka saMgha nIkaLe temAM pAMca-pacIsa jaNA paNa dharma pAmI jAya to evI bhaktinuM phaLa mapAya ? e lAbha pAse A dravya vyayanI kiMmata keTalI ? eka jIvabodhi bIja pAme enA lAbhanA phaLanI trirAzI mukAya ?
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1007 - 19 * tA 29 : sAvadha rahevAnI jarura - 69. - 477 siddhagirinI yAtra baMdha thaI tyAre ! zrI siddhagirijInI yAtrA jyAre baMdha thaI hatI ane e cAlu karAvavA mahenata thatI hatI tyAre eka vakIle trirAzI mUkI hatI. eNe lakhyuM hatuM ke"jaino to mUrkha che ke zrI siddhagirijInI yAtrA cAlu karAvavAnI mahenata kare che. varSe divase sarerAza pacAsa hajAra yAtrALu yAtrAe jAya ane darekanuM kharca sarerAza daza rUpiyA gaNIe toye varSe divase pAMca lAkha rUpiyAno kharca thAya. A pAMca lAkha bace to cAlu bekArImAM keTalo phAyado thAya ? nAhaka A yAtrA cAlu karAvavAnI mahenata zI ? AvI trirAzI mUkanArAo jainazAsanamAM rahI zake? evAnI sAthe saMbaMdha rAkhanArAo, evAnA hAthamAM hAtha mIlAvanArAo potAnA jainatvane jokhamamAM mUkI rahyA che. evAne to kahI devuM joIe ke "tArA jevAnuM A saMghamAM sthAna na hoya."pacAsa hajAra jAtrALunA jAtrAnA lAbha karatAM pAMca lAkhane vadhu kImatI mAnanAro jaina nathI. eka jaNe to vaLI ema kahyuM hatuM ke "evA to lAkha siddhigiri UbhA karIzuM." anaMtA tIrthaMkara thaI gayA te ekathI bIjo siddhagiri Ubho na karI zakyA, viza viharamAna bhagavaMto tyAM mahAvidehamAM eka siddhagiri Ubho na karI zakyA ane jenA varNanamAM kahevAya che ke-"cauda kSetramAM tIratha na evo" e siddhagiri, Ajano e kaMgALa, jene peTa bharavAnAMye ThekANAM nathI evo, e lAkha siddhigiri UbhA karaze ? AvI baDAI hAMkanArAnI rakhechAtI ja na besI jAya ! jyAM kAMkare kAMkare anaMtA siddhipadane pAmyA e kSetra lAvavuM kyAMthI ? sabhA: koI kSetra evuM nathI jyAM anaMtA AtmAo muktie na gayA hoya." 'hA, e vAta sAcI. koI kSetra evuM nathI ke jyAMthI anaMtA AtmAo muktie na gayA hoya, paNa anaMta anaMtamAM phera che. A anaMtu pelA anaMtA karatAM keTalAya gaNuM vadhAre, e kema bhUlI jAo cho ? jJAnIoe jJAnadRSTimAM e joyuM che mATe eno mahimA che. anaMtajJAnIoe kahyuM che ne, ke zrI siddhagirinAM darzana karanAro niyama bhavya. AvA siddhagiri lAkha to zuM paNa eka paNa Ubho karI zakAya kharo ? amuka mANaso evA che ke e AvI takano lAbha levA ja beThA che. bekArInI bUma paDe ke tarata AvI vAto UbhI karI che. e vAta sAMbhaLIne bhUkhe maratAo e vAtane upADI le. bhUkhe maratAomAM AvI bhAvanA AvA pApAtmAoe ja
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1008 pedA karI che. pUrve game tevA bhUkhe maranArA, paNa koI saMgha kADhe tene hAtha joDatA. paNa ema nahotA kahetA ke AvA kharcA karo cho te amane kema nathI ApatA? garIbonA hRdayamAM duSTa bhAvanA pedA karanArA e pelA pApAtmAo che. e pote duSTa bhAvanAothI marI rahyA che. ane bIjAone mArI rahyA che. e lUMTArAothI sAvadha rahejo ! bhUkhe maranArA bhUkhe kema mare che? pUrvanA aMtarAyathI ke ema ne ema ? yAcakane dAtAra dAna na de, to yAcakone dAtArane gALa devAno haka che ? jo Avo haka Apazo to kRpaNanuM ghara lUMTavAno paNa haka Apavo paDaze. lAkha rUpiyA bIje kharcanAro kadApi tane pAMca rUpiyA na Ape, to tane ene gALa devAno haka maLI jAya ? jo ema hoya to zrImaMto paNa kahezuM ke "tame garIba thayA cho mATe amArI majUrI karavA baMdhAyelA cho, mATe karo to emAM khoTuM zuM? tame pelAnI zrImaMtAInA lAbhano haka karavA jAo, to e tamArI garIbAInA lAbhano haka mAge emAM khoTuM zuM che ? zrImAna de ke na de, e enI khuzInI vAta che. mATe yAcakane gALo devAno haka nathI. Ajano to nyAya ja UMdho che. Aje to kahe che ke phalANo AmAM paisA kharce che to bIjAmAM kema nathI kharcato ? paNa e to enI marajInI vAta che. enI marajI hoya to saMgha kADhe, marajI hoya to pUjA bhaNAve, marajI hoya to so zrAvakane jamADe ane marajI hoya to pAMca zrAvakane sahAya kare. hajI ene ema samajAvAya ke "sAteya kSetra dharmanAM che. ApanA jevA dharmI sAteya kSetranI khabara rAkhe ja. e sAteya kSetra tAraka che. ApanI bhAvanA vadhe tema karo. bahu sIdAtA kSetra pratye khAsa dhyAna ApavuM iSTa che.' A rIte kahevAya. bagIcAmAM eka jhADa sukAtuM hoya tyAM nIka karI ene pANI sIMcavAnuM kahevAya, paNa "lIlA jhADane pANI kema sIMco cho ?" ema kahevAya ? pANI sIMcanAro paNa kahe ke "amArI jANa bahAra peluM jhADa sukAtuM hatuM tyAM pANI sIMcavA mATe amAruM dhyAna kheMcyuM, e te bahu sAruM karyuM, paNa A lIlA jhADane pANI pAvAnI nA kema pADe che ?" zuM ene sUkavI nAMkhavuM che ?' vaLI jenA AdhAre je hoya tene paheluM jivADAya. zarIranA AdhAre saMyama che mATe zarIra sAcavavuM e ThIka, paNa zarIra e rIte na sacavAya ke jemAM saMyamano ja ghAta thato hoya. pariNAma duSTa thayAM ane saMyamanI patana thatuM hoya to zuM karavuM ? zAstrakAra kahe che ke jIvanano aMta ANavo paNa saMyamano ghAta na thavA devo.
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 439 29 : sAvadha rahevAnI jarUra - 69 sAta kSetromAM mukhya kayA ? zrI jinamUrti, jinamaMdira ane jinAgama. A traNa vinA pAchaLanA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e cAra hoya ? mAno ke koI evo TharAva lAve ke 1009 'mUrti ane maMdira ghaNAM che mATe badhA eka ThekANe ekatra karo ane bekArI vadhI che, pUjanArA thoDA che mATe vadhArAnI mUrtione bhaMDArI do.' A ema nakkI karIne bhaMDArI dIdhI, pachI thoDA vakhata pachI pAchI vAta UbhI kare ke bekArI ora vadhI che, lokone pUjA-darzanano samaya nathI A paNa have kyAMka padharAvI do.' ema TharAva karIne kyAMka padharAvI de, pachI vAta lAve ke juo ! kaoNleja, skUlo mATe makAnonI jarUra che. bIje vagara bhADe maLatAM nathI, mATe A khAlI paDelAM maMdiro vAparavAM. evo TharAva kare ane vApare. sabhA 'pachI evo TharAva lAve ke devadravya to ApaNuM ja mUkeluM che ane ApaNe have jarUra che mATe vaheMcIne khAI javuM.' hA ! e barAbara che. pachI bAkI zuM rahyuM ? deva to gayA. have rahyAM Agama. e to jUnA jamAnAmAM lakhAyelAM. e kAMI sAcAM thoDAM che ? ane sAcAM hoya toye Aje ene sAMbhaLanAra koNa che ? ane sAMbhaLanAra hoya to samajanAra kyAM che .? mATe e badhAMne hamaNAM bAMdhIne UMce mUkI do, evo TharAva kare. vItarAganI mUrtio ane Agamo kAMI bole to nahi ! pachI rahyA cAra. emAM sAdhu, sAdhvI to bolyA vinA rahe nahi to e emane kema lAve eTale e vicAre che .ke-A sAdhu, sAdhvI Dakhala karyA vinA rahevAnAM nathI. e emanI nokA2zI ne pozInI bUmo mAryA ja karavAnA, mATe e paNa na joIe. e mATe emano pAka ja baMdha karI devo joIe. mATe navo koI na thAya ane A che eTalA pa2vA2I jAya evI yojanA emaNe zodhI kADhI.-e kaI yojanA ? paheluM e ke aDhAra varasanI uMmara pahelAM dIkSA levAya ja nahi. pachI paraNelo le to enI strIne koNa sAcave ? ane chate dhaNIe bAIne raMDApo ! mATe ene paNa nahi. pachI be chokarAM thayAM to e nAnAM bALakonuM zuM ! mATe ene paNa nahi. pachI gharaDo thAya to e have tyAM jaIne zuM ukALavAno ? zrAvakanA maphatanA roTalA khAvA ja jAya che ne ? mATe ene paNa nahi. bolo ! A kevI yojanA ? sabhA : 'A badhAmAMthI pasAra thaIne koI nIkaLe che to eneya kyAM rajA Ape che ?'
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 evo koI taiyAra thAya to pachI ene AkhA saMghanI saMmati joIe. te vakhate emAM virodha kare evA pAMca dADiyA taiyAra rAkhyA ja hoya. e UbhA thAya eTale pelAne ghara bhegA ja thavuM paDe. basa pachI rahyA koNa ? badhA napharakhaMDA ! navasRSTinA sarjanahAra ! jagatanA tAraNahAra ! samajI gayA ne ? mATe samajI lo ke-maMdiro baMdha karAvavAmAM ke devadravya taphaDAvavAmAM saMmati ApanArA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e saMgha nathI paNa- jainazAsananA lUMTArA che. eka veSadhArI lUMTArA to bIjA gRhastha lUMTArA che. e cAreyathI sAvadha rahevuM paDe. 440 1010 to have bolo ke, sAta kSetramAM bhaktivALo tyAgano Adarza uThAvavA prayatna kare ? enI manovRtti kaI hoya ? je vakhate A rIte tyAganA Adarzane uDAvavAno prayatna thato hoya te vakhate chatI zaktie tenI sAme sAme je na bole, yogya prayatno na kare tene zAstra gunegAra kahyo che. e mithyArdaSTi ajJAnI ane prapaMcI che : tyAganA dhyeya vinA, enI chAyA vinA, enI apUrvatAnA varNana vinA amArAthI vyAkhyAna vaMcAya tema nathI. tyAganA sAMbhaLanAra koI nahi hoya to ekalo haiyAne saMbhaLAvIza, tyAganI navakAravALI gaNIza, paNa jamAnA sAme joIne tyAganI vAta mUkavAnuM amArAthI nahi bane. amArAM zAstro nA pADe che. sabhA ekalo lADu ja pIrasavAno ? sAthe bIjuM kAMI nahi ?' bIjuM paNa kharuM ! paNa bUmarANa zAnI ? jamaNa zenuM kahevAya ? jamADanAra Agraha zeno kare ? bUmarANa zenA nAmanI macAve ? to lokathI viruddha huM paNa kema varte ? zAka para aMkuza mukAya paNa miSTAnna para aMkuza mUke to AbarU jAya. zAka dALa pIrasanArA to ekAda be cakkara mArIne jatA rahe, paNa lADune pIrasanArA to pharyA ja kare. zAka vagere paNa miSTAnna jamADavA mATe che. dALabhAta paNa pAchaLathI e miSTAnna pAchuM na vaLe mATe ene ThekANe pADavA mATe che ane pAnapaTTI paNa enA DakAra TALavA mATe ane ene pacAvavA mATe che. mATe badhI vAtamAM mahimA to e miSTAnnano ja che. mATe dALa zAkane tALAM hoI zake paNa miSTAnnane na hoya. sabhA : koI dayALu jamADanAranI dayA ciMtavI enA miSTAnnanI oraDIe tALuM mArI jAya to ?' mAla jamADanArano che ke pelAnA bApano che ? kadAca pelo tALuM mArI jAya
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1011 - 29 : sAvadha rahevAnI jarUra - 69 - 441 to mAlika tALuM toDAvI nAMkhe, are, bajAramAMthI bIjuM maMgAvIne jamADe ane badhAne khulAso karI de ke-A to pelo lucco mAruM bagADavA tALuM mArI gayo hato. ahIM paNa eka cIja evI nathI ke jemAM tyAga na hoya. ahIM bUma to tyAganI ja mAravAnI. bIjuM kahevAya te paNa tyAgane mATe ja. tyAga vinA samyagdarzana samajAvanArA mithyAdaSTi che. tyAga vinA samyajJAna samajAvanArA ajJAnI che. ane tyAga vinA samyapha cAritra samajAvanArA prapaMcIo che. tyAganI vAta vinA samayagdaSTine cena na paDe. daDha samyakatvane rUDha. banAvavA mATe hajI paNa AgaLa zuM varNana Ave che te have pachI.
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 : sarvatra tyAganI ja vAta vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, mahA vada 9, zanivAra, tA. 22-2-1930. 10 * saMsAra na game to ja mokSano sAco puruSArtha thAya : * Arya ane anArya : svopakAra ane paropakAra : samyagdaSTi zuM vicAre ? * badhI vastunA anubhava na karAya : * jJAna zA mATe : * deva, guru, dharma mAne tene saMsAra game ?" jyAM juo tyAM badhe ja tyAganI vAta : * pAchaLa koI ruve enuM pApa kone ? * amane vairAgya nahi ane tamane kema ? * saMgha konA pakSe hoya? * saMgha hoya tyAM dIkSA chUpI na ApavI paDe : saMsAra na game to ja mokSano sAco puruSArtha thAya ? anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivarajI zrI saMghanI stuti karI rahyA che. zrI saMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamaya pIThanI dRDhatA mATe zaMkAdi pAMce doSono sarvathA parityAga karavAnuM pharamAvyA bAda emAM rUDhatA lAvavA mATe samyagdaSTi AtmAe pratisamaya vizuddha banatI pariNAmanI dhArAnuM sevana karavuM joIe ema pharamAve che. e pariNAmanI dhArAnuM nirUpaNa karatAM pU. AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe je pharamAvyuM che teno vicAra karatAM ApaNe joI gayA ke - "tattvazraddhAthI pavitra thayelA AtmAne saMsAramAM AnaMda na hoya." pachI 1. talanA : sata yAsmitro ghaca: sadanasaMyutaH | tattvazraddhAnapUtAtmA ramate na bhavodadhau / / 8 / /
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 443 - - 30 : sarvatra tyAganI ja vAta - 70 - e AtmA prazAMta bane, ene saMvega thAya, e aMtarmukha bane ane vicAre ke saMsAra bhayaMkara che, prANI mAtrane mATe klezakara che, kemake emAM janma, jarA, mRtyu, vyAdhi, roga, zokAdi upadravo ThAMsI ThAMsIne bharelA che. e upadravono sarvathA abhAva mokSamAM che. mATe mokSa sukhanuM kAraNa che. hiMsAdi saMsAranA hetu che ane ahiMsAdi muktinA hetu che." "A jANyA pachI e AtmA saMsArane nirguNa mAne ane mokSane guNarUpa mAne. enI tamAma premamaya ceSTA mukti mATe ja hoya ane e Agamane anusarIne ja hoya." have e mahAtmA kahe che ke-"samyagdaSTi AtmAne mokSa pratye atyaMta rAga hovAthI, te je anuSThAna kare te kSudra AtmA mATe duSkara che." bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelo mArga kSudra AtmAo na sevI zake. jene saMsArano rAga che te zrI jinezvaradeve kahelAM anuSThAno sevI zakatA nathI, kema ke e pAmaro mATe zrI jinezvaradevano mArga ghaNo duSkara che. jene saMsAra rUce tene A mArga kema rUce ? ene joIe bhoga ane A mArga batAve tyAga. A zAsananI nAnAmAM nAnI paNa kriyAmAM tyAga che. krame krame duniyAnI badhI vastuonI Asakti jIvanamAM ghaTe evuM A zAsananuM dhyeya, eno nirdeza tathA pharamAna che. jene samyagdarzananI prApti thaI hoya te A vastu mAne. jenAmAMthI 1. tulanA :- IvA jintavece, prazAntanAttara tminA ! bhAvagarbha yathAbhAvaM paraM saMvebhamAzritaH / / 10 / / janmamRtyujarAvyAdhirogazokAdyupadrutaH / klezAya kevalaM puMsAmaho ! bhImo mahodadhiH / / 11 / / sukhAya tu paraM mokSo, janmAdiklezavarjitaH / bhayazaktyA vinirmukto, vyAbAdhavarjitaH sadA / / 12 / / heturbhavasya hiMsAdirduHkhAdyanvadarzanAt / muH punarahiMsAvivAthavinivRttitaH zAharUA. buddhavaivaM bhavanairguNyaM muktezca guNarUpatAm / tadarthaM ceSTate nityaM vizaddhAtmA yathAgamam / / 14 / / duSkaraM kSudrasattvAnAmanuSTAnaM karotyaso / muktau dRDhAnurAgatvAtkAmIva vanitAntare / / 15 / / -zAstravArtA samuccaya stabaka-9
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 1014 444 saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - samyagdarzana jAya, Agamane anusaravAnI mAnyatA khasI jAya, enuM jIvana A zAsanamAM TakI zakatuM nathI. e nahi TakavAnA anekAneka hetuo che te ApaNe kramasara joIe. eka vastu samyagdaSTine sAdhavI sahelI ane e ja vastunI sAdhanA mithyASTine duSkara enuM kAraNa ? kAraNa e ke-mithyAdRSTine saMsAra guNamaya bhAse che ane mukti nirguNa bhAse che. mukti haze ke kema ? e vAtamAM paNa ene mUMjhavaNa thAya che. saMsAranI pratipakSI mukti paNa che evuM jene bhAse tene to saMsAranI eka paNa kAryavAhI rasarUpa lAgatI nathI. paraMtu, jene saMsAra saguNa bhAse ane muktinI zaMkA hoya tene mUMjhavaNa ja thAya. pariNAme manovRtti e thAya ke "jyAM beThA chIe tene anukULa vastu bhogavavI kema naMhi ?' evI moTA bhAganI dazA che. Arya ane anAryaH Arya ane anAryamAM bheda zo ? anArya to kahe ke je samaye je maLe te khAvuM, pIvuM ane bhogavavuM-emAM kAMI vAMdho nathI. je samaye je sAmagrI maLe teno upayoga karavAmAM ene kAMI bAdha jaNAto nathI. jyAre Arya to kahe kebhUkhe maravuM paDe to bhale paNa abhakSya na khAvuM, tarasyA rahevuM paDe to bhale paNa apeya na pIvuM ane sAmagrI game teTalI sArI hoya paNa hAnikara hoya to eno svIkAra na thAya. Arya ane anAryamAM A bheda che. Arya ane jainamAM ethIye bheda paDaze. jainamAM paNa samyagdaSTi ane zrAvakamAM paNa bheda paDaze ane AgaLa jatAM zrAvaka ane sAdhumAM paNa bheda paDaze. A badhA bheda kharA ne ? zrAvaka musApharIe nIkaLyo, mArgamAM thAkyo ane vAhana maLe to emAM besI jAya to paNa patita nahi kahevAya; paNa sAdhu bese to ? svopakAra ane paropakAra : pArakA upara upakAra karavAnA bahAne vAhanomAM besanArA bese che ane dezavidezamAM ghUme che paNa jemAM potAno upakAra nathI tyAM pArakAno upakAra kyAMthI ? pUrve samartha mahAtmAo thayA, jemanAmAM upakAra karavAnA sAmarthyanI ochapa na hatI, jemanI eka eka dezanAmAM te zakti hatI ke hajAro AtmAne saMsArathI virAgI banAvI detA, hajAro AtmAne pApasthAnakothI khaseDI muktinA mArge caDAvI detA, evA e mahAtmAo paNa svopakAra bhUlIne paropakara karavA nathI gayA. je pote potAno upakAra nathI karI zakato te pArakAno kaI rIte karI zake ? emane koI pUche ke "vAhanamAM kema beThA ?'
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1915 - 30H sarvatra tyAganI ja vAta - 70 - 445 eTale bacAvamAM kaheze ke zithilatA'. to pachI zrAvaka paNa vAtavAtamAM zithilatA ja kaheze. zrAvakane kaho ke "A kema khAya che ? jUThuM kema bole che ? to e kaheze ke-"mana thavAthI khAuM chuM ane kamANI dekhI mATe jUThuM boluM chuM." sAdhu kaheze ke-"ema kema thAya ?" to zrAvaka paNa kaheze ke-"Apa karo cho tema !" mATe samajo ke saue potAnI maryAdA jALavIne ja saghaLI pravRtti karavAnI che. | muni, munimArga cUke, mArga Agho mUke ane pachI pArakAnA upakAranI bhAvanA jaNAve tevAne A zAstrakAro daMbhI ane prapaMcI kahe che. evA daMbhIothI jaina samAjano kadI uddhAra thayo nathI, thato nathI ane thavAno paNa nathI. evAthI paNa upakAra thavAnuM jeo kahI rahyA che emanuM jJAna avarAyuM che ane vastu samajavAno viveka rahyo nathI. jo mArgabhraSTomAM upakAra karavAnI zakti hota to mArganI kiMmata, zI? mArgahIna AtmA paNa sAmA para chAyA pADI zakatA hota to mArgamAM makkama rahevAnuM zrI jinezvaradevone kahevAnI jarUra zI hatI ? mArganI rakSA vinA nathI svano upakAra thato ke nathI parano upakAra thato. jene paropakAra karavAnI bhAvanA hoya teNe potAno upakAra bhUlavo joIe nahi. je AtmA potAnA upakArane bhUle che te pArakAnA upakArane bhUle ja che. (sabhAmAM hAjara rahelA relavihArI sAdhu A vakhate UThIne cAlI gayA hatA.) sabhA: "A labdhi na kahevAya ? nA, e labdhi nathI. e to pApapravRtti che. bAkI A zAstra AkhuMye labdhisaMpanna che. pAmaro ene pacAvI zakatA nathI. samyagdaSTi zuM vicAre ? - samyagdaSTi AtmAne muktinI sAdhanA duSkara nathI lAgatI paNa sahelI lAge che. duniyAnI sAdhanA ane muzkela lAge che. heyane meLavavAmAM ane jarUra muzkelI lAge che. ene jeTaluM sAdhupaNuM ke zrAvakapaNuM kaThina na lAge teTalI jagatanA nAzavaMta padArthonI sAdhanA kaThina lAge. aMtarAyanA udaye, tIvra duSkarmanA yoge sarvavirati ke dezavirati kadI e na paNa sAdhI zake paNa ene emAM jeTalo AnaMda Ave teTalo saMsAranI pravRttimAM na ja Ave. saMsAra ene bhayaMkara lAge. muktinI sAdhanA enAthI na thaI zake tyAM ene potAnI pAmaratA lAge.. ghaNAthI upavAsa nathI thato e bane. upavAsa karyo hoya to rAtre mUMjhavaNa thAya e zakya che kemake ghaNA kALanI khAvAnI kuTeva che paNa e vakhate
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 447 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 samyagdaSTi e mUMjhavaNanuM kAraNa upavAsa na mAne. e vicAre ke-'are ! huM kevo kamanazIba chuM ? khAvAnI A kevI kuTeva paDI che ? dhanya che te tapasvIone, ke jeo aneka upavAsa majethI karI zake che.' e evuM na vicAre ke-'A upavAsa na karyo hota to ThIka thAta. zAMtithI pratikramaNa thAta. have pharI AvuM sAhasa na karavuM.'samyagdaSTi to AvA samaye nirNaya kare ke-'anaMta zaktinA dhaNI evA AtmAe game te bhoge khAvAnI latamAMthI chUTavuM ja. joIe. RSabhadeva bhagavAne tera mahinAthI vadhu upavAsa karyA, mahAvIra prabhue cha mahinAnA upavAsa karyA ane huM pAmara eka divasa paNa nathI rahI zakato ? kyAre A khAvAnI gulAmI chUTe ?' kahyuM che ke 1016 upAdeyavizeSasya na yat samyakprasAdhanam / dunoti coto'nuSThAnaM tadbhAvapratibandhataH / / 16 / / tatazca duSkaraM tatra samyagAlocyate yadA / ato'nyad duSkaraM nyAyAMddheyavastu prasAdhakam / / 17 / / zAstravArtA samuccaya stabaka 9 artha :-"meLavavA yogya vastunA ava-- kAraNabhUta anuSThAna te vastu pratyenA rAgane kA2Ne manane kleza ApatuM nathI." "tethI jo sabhyaprakAre vicArAya to muktisAdhaka anuSThAna duSkara lAgatuM nathI. paraMtu muktimAM bAdhaka bane tevI heya, sAMsArika vastuonI prAptimAM kAraNabhUta anuSThAna duSkara lAge che." AnuM nAma samyag AlocanA vicAraNA che. eTale 'upavAsamAM cittanI sthiratA TakatI nathI mATe vicAra palaTAyo' ema samyagdaSTi upavAsa para doSa na mUke paNa e khAvAnI kuTeva 52 doSa mUke. e vicAre ke-RSabhadeva bhagavAna phAgaNa vada 7thI bIjA varSanI vaizAkha suda 2 sudhI AhAra pANI vinA rahyA, paNa mUMjhAyA ? mahAvIra bhagavAna cha mahinA AhAra pANI vinA rahyA paNa mUMjhAyA ? jo upavAsa e mUMjhavaNanuM kAraNa hoya to e tArako kema na mUMjhAyA ? mATe mUMjhavaNanuM kAraNa upavAsa nathI paNa khAvAnI lata, lAlasA, kuTeva che. samyagdaSTi A rIte vicAre. AnuM nAma samyak AlocanA che. sabhA 'lAlasA e ajJAna nathI ?' kuragaDu munine jJAna hatuM paNa navakArazI mahAmuzkelIe karatA. zreNika
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 : sarvatra tyAganI ja vAta - 70 447 mahArAjAne saMsAranI asAratAnuM jJAna hatuM paNa tyAga karI zakatA na hatA. kRSNa mahArAjAne khyAla hato paNa mohanA yoge zakti na hatI. tamane amane mAno ke khyAla nathI ema kahIe paNa emanA mATe ema kahevAze ? zreNika tathA kRSNa mahArAjAne ajJAnI kahevAya ? jJAnIne paNa mUMjhavaNa thAya paNa e vicAra kayo kare ? ahIM vicArabhedanI vAta che. upavAsa karavAnI herAnagati thaI ema mAne to samyaktva jAya. 1017 eka upavAsa karavo hoya temAM aMta2pAraNe dAbIne khAya, eTale upavAsanA divase jhADA thAya, pachI pAraNe je te khAya eTale ajIrNa thAya ane pachI doSano Topalo upavAsanA mAthe oDhADe; A yogya che ? kahevuM paDe ke tyAM samyag AlocanAno abhAva che. pU. A. bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA zarata mUke che kesamyagdaSTine saMsAra na game. je samyag AlocanA kare te vAstavika vicAra karI zake ene zrI jinezvaradevanuM anuSThAna duSkara na lAge paNa saMsAranI sAdhanA duSkara lAge. samyagdaSTi saMsAramAM rahyA che ane rahe che. ema mAnIne rahe paNa rahevA mATe na rahe. ghaNI vakhata moTo vepArI cha mahinAmAM badhuM sameTavA dhAre paNa cha varSeya sameTI zake nahi. pathAro evo thaI gayo che ke eka sameTe tyAM bIjI cAra jagyAe guMcAya. icchA chatAM sthiti evI ke patto ja na lAge. pU. A. bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnA ApaNe joI AvyA te zloko barAbara yAda rAkhavA jevA che. e parathI tamane samyagdarzana tathA samyagdaSTinI pIchAna thaze. Aje DhoMgI samyagdaSTi ghaNA phare che. e kahe che ke-game tema khAIe, game tema pIe, game tema bolIe, cAlIe ane game tema vartIe emAM samyaktvane bAdha kyAM Ave che ?' samyagdaSTi AvuM bole ? samyak cAritranI bhAvanA vinA samyagdarzana hotuM nathI. samyak cAritra levA jevuM na lAge enAmAM samyagdarzana zI rIte hoya ? sabhA 'gunegArane bacAvano hakka nahi ?" jarA paNa nahi. AropIne kharo. AropI te ke jenA parano Aropa vakhate khoTo paNa hoya. guno sAbita thayA pachI bacAva zAno ? kuTuMbanA pAlana mATe anIti ke pApa karyuM - ema kahevAthI karmasattA choDI deze ? lAlasA maTatI na hatI ane tethI durdhyAna na thAya mATe kaMdamULa khAdhuM ema kahevAthI karma choDaze ? jo evA
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 bacAva karavAthI mukti maLI jatI hota to badhA ema ja karata. pApano bacAva na hoya. eno khullekhullA ekarAra karavo e ja bacAva. loka niMdA kare to sahI levI ane pApanI sajA bhogavavA taiyAra rahevuM e ja bacAva. guno karanAre sajA mATe taiyAra rahevuM ja joIe. guno ka2vo ane pachI ene chupAvavo, e chupAvavA so juThThAM bolavAM, anekane juThThAM bolatA banAvavA, e badhuM to sonAnI thALImAM loDhAnI mekha mAravA jevuM che. samyagdaSTi evuM kadI na kare. 448 1018 badhI vastunA anubhava na karAya H saMsAra to choDI zakuM paNa eka vakhata anubhava karavo che.' AvuM samyagdaSTi bole ? evuM kahe e samyagdaSTi ke mithyAdaSTi ? kahe che ke nAnAM baccAMne anubhava vinA sAdhu na karAya. ene saMsArano anubhava zo ? huM kahuM chuM ke - khADAmAM pADavAno anubhava karAya ? nadImAM paDavAthI DUbI javAya e anubhavathI mAnyuM ke sAMbhaLIne ? lapasaNI jagyAmAM paga mukAya ? rasto na hoya ne mUkavo paDe to jALavIne mUke paNa ema ne-ema Akho paga na mUke. A to kahe che ke 'lapasI javAya enI khAtarI zI ? mATe paga mUkI tapAsI jouM.' samyagdaSTi potAne saMsAramAM phasAyelo mAne. jJAna zA mATe ? zarUAtanA zloka tamane gamyA ? mane to e bahu game che. mane game te tamane game to ApaNe meLa maLe. mane game te tamArI yogyatA hoya to tamane paNa game e geraMTI kharI paNa tamane game te mane game e geraMTI nathI. 'potAnuM amane gamADe che, amAruM pote kema nathI gamADatA ?' evuM na kahetA. A vicAraNAmAM jema jema UMDA UtarAya tema tema vastu spaSTa thatI jAya. je vastu je svarUpe che tene te svarUpe te pramANamAM oLakhavI joIe. khAlI ADaMbara karavAthI na cAle. evA ADaMbara karanArane kadI jJAnI na kahevAya. seMkaDo pustaka bhaNyo hoya, kammapayaDInI jhINI gUMco kADhI zakato hoya, karmanI bhinna bhinna prakRtionI vAto karato hoya paNa saMsA2 ene khAro na lAgatAM sAro lAgato hoya to e samajyo zuM ? ene to majUra kahevAya paNa jJAnI na kahevAya. samyagdarzana kema thAya ? e mATenAM yathApravRttikaraNa Adi saghaLAM karaNo jANe ene saMsAra sAro lAge ? Aje to e jJAna paNa paisA mATe bhaNanArA che. 'bhaNIzuM to pAThazALAmAM pacIsa-pacAsano mahino maLaze ane mAstara banAze' - AvuM vicAranArane zAstra mahAmUrkha kahe che. zrI jinezvara
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 : sarvatra tyAganI ja vAta - 70 449 devanA zAsananuM jJAna peTa mATe hoya ? je peTa mATe bhaNavA Ave ene e kubuddhi choDavAnuM kahevuM paDe. Aje vidyA mAtra peTa mATe bhaNAya che tethI e pariNAma pAmatI nathI. nahi to bhaNe tema akkala vadhe ke ghaTe ? akkala vadhe tema viveka vadhe ke ghaTe ? viveka Ave te sAcAne vaLage ke khoTAne ? Aje to bhaNatara vadhe tema ADaMbara vadhe che, vAtavAtamAM 'huM' pada dekhAya; kemake je irAde bhaNavuM joIe te irAde bhaNAtuM nathI. 1019 paMDita thavA mATe, vidvAna kahevaDAvavA mATe, nAmanA mATe ke peTa bharavA mATe bhaNavAnI manA che paNa bhaNavAnuM to AtmakalyANa mATe che. bhaNavAnuM to AtmAnI anaMta zakti khIlavavA mATe che. pU. A. zrI ratnazekharasUri mahArAjA ratnAkara pacIsImAM kahe che ke :'vAdAya vidyA'dhyayanaM ca bhe'bhUt / 'mAruM vidyAnuM adhyayana vAda mATe thayuM.' samajavA ke guNa khIlavavA tarka thAya paNa vidvattA batAvavA tarka kare che te bhIMta bhUle che. A zlokono niSkarSa samyagdarzana che, pU. A. bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe sAtaso zloka pramANa 'zAstravArtA samuccaya' nAme graMtha lakhyo. temAM itara darzananI vArtA paNa lakhI. enAM pakSa paNa mAMDyA ane pachI emAMnuM khoTApaNuM paNa batAvyuM. vacce rahasyabhUta jainadarzananI vAto mUkI. A vAto hradayamAM utAravA jevI che. e vAto hradayamAM UtaryA vinA kevaLa prakRtinI vAto karye zuM vaLe ? karmaprakRtiono kSaya, upazama, kSayopazama zI rIte thAya ? prakRti pachI pariNAma kevAM ? pariNAma pachI vRtti kevI ? A badhuM na jANe to ? mATe zrutakevalI bhagavaMta zrI bhadrabAhusvAmIjIe kahyuM ke 'jahA kharo caMdaNabhAravAhI, bhArassabhAgI Na hu caMdaNassa + evaM khu nANI caraNeNa hINo, nANassa bhAgI na suggaIe / ' "jema caMdanano bhAra vahana karanAra khara (gadheDo) bhArano bhAgI che paNa caMdanano bhAgI nathI. tema cAritrahIna AtmA mAtra jJAnano bhAgI bane che paNa sadgatino bhAgI banato nathI." gadheDA para caMdanano bojo gadheDA mATe to mAtra bhArabhUta che. caMdana jaMgalamAMthI kApe kaThIArA, ene upADI lAve gadheDA ane enI ThaMDaka bhogave
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1020 puNyavAna. puNyazALInA aMge ja caMdananA vilepana hoya. gadheDo kAMI enI ThaMDaka ke sugaMdhano bhogI nathI, e to mAtra bojAno bhAgIdAra che. e rIte cAritrahIna (cAritranI icchA vinAno) jJAnI paNa sadgati pAmI zakato nathI. zrutakevalI bhagavAne paNa gadheDAnI upamA ApI ne ? huM kAMI mArA gharanI ja vAta karuM chuM evuM to nathI ne ? A to kahe che ke-'amane jJAnI mAno.' A sUtrakAra ADaMbara mAtrathI jJAnI mAnavAnI nA pADe che.. 450 samyagdaSTi samyak rIte vicAre mATe jJAnInuM eka paNa anuSThAna ene duSkara na lAge. ene to saMsAranI pravRttio duSkara lAge. savAramAM UThIne AtmAne roja pUcho ke-'saMsAramAM rahevuM game che ? 'jo javAba saMyama pakSa tarapha DhaLe to AtmA kAMIka pAmyo che ema mAno ane saMsAra tarapha DhaLe to e kamanazIba AtmA pAmyo nathI ema mAno. AmAM kAMI kaThinatA che ? deva, guru, dharma mAne tene saMsAra game ? A ogho levA jevo na mAne ene paNa je-samyaktva ApI zakatA hoya tene A zAsana pArakA kahe che. A zAstrakAra kahe che ke evA loko zrI jainazAsananA nathI. cAritra pratye prema vinA zraddhA zI rIte bane ? tame kadI AgamanI jhINI vAto ke badhI vAto na jANo paNa zuddha deva, zuddha guru ane zuddha dharma upara zraddhA hoya to samakita e to jANo ne ? zuddha deva koNa ? vItarAga. zuddha guru koNa ? nigraMtha-je paMca mahAvrata pALe te. zuddha dharma kayo ? kevalIbhASita hoya te. A sivAya badhuM khoTuM, e to tamane khabara che ne ? ApaNA guru zuM kahe ? pApathI chUTavAnuM kahe ke nahi ? hiMsAdi e pApa kharAM ke nahi ? e pApa vinA gRhasthAvAsa hoya ? gharamAM raho ane pApa na thAya e bane ? jo pApa vinA gRhasthAvAsa na hoya to ene choDavAnuM sAdhu kahe ke nahi ? e kahe te tamane game ke nahi ? e na game to samyaktva rahe ? A badhI vAto je che te che. huM tamane bIjuM kAMI kahuM chuM ? jarA bhAra mUkIne kahuM chuM e vAta kharI. Aja sudhI e vAto sAmAnya rUpe kahIne AgaLa vadhAtuM hatuM. Aje jaNAya che ke enI majabUtI karavI bahu jarUrI che. deva, guru ane dharma upara, enI AjJA upara sAco prema pragaTyA vinA samyaktva Take nahi. A to kahe che ke-deva vItarAga paNa vItarAgatA na joIe, guru nigraMtha
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 451 paNa nigraMthatA na joIe, dharma sarvajJano paNa enI AjJAno vicAra na joIe. A cAle ? AvuM hoya tyAM samyaktva hoya ? jene jene vItarAga deva joIe tene tene vItarAgatAnI icchA joIe ja, nigraMtha joIe teNe nigraMthatAnI bhAvanA keLavavI ja paDe. e benI AjJAmAM dharma mAnyA pachI AjJApAlananI bhAvanA rAkhavI ja joIe. have kaho ! vItarAga deva, nigraMtha guru ane kevalIbhASita dharma mAne tene saMsAra game ? enI e ja vAta AvIne ? 1021 30 : sarvatra tyAganI ja vAta - 70 30 . jyAM juo tyAM badhe ja tyAganI vAta : palaMgamAM game te rIte sUo, ADA sUo ke UbhA sUo, mAthuM A tarapha rAkho ke te tarapha rAkho paNa zarIrano madhya bhAga to madhyamAM ja AvavAno. A zAstranI paNa game te vAta vicAro, jIvatattva ke ajIva tattva vicAro, puNya ke pApanI vicAraNA karo, Azrava-saMvara vicAro ke baMdha-nirjarA vicAro, yAvat mukti vicAro paNa vAta tyAganI ja AvavAnI. AcArAMga vAMco, ThANAMga vAMco ke bhagavatIjI vAMco paNa Ave to e ja ne ? karmagraMtha vAMco ke jIvavicAra vAMco paNa A sivAya kaMI Ave kharuM ? RSabhadevasvAmI caritra vAMco ke zAlibhadrajInI kathA vAMco paNa tyAMye Ave to tyAga ja . tame mAgo te emAM Ave ? artha-kAmanI vAta emAM Ave ? zrI vItarAgadevanI vANImAMthI ke sAdhunI dezanAmAMthI A sivAya bIjuM nIkaLe zuM ? ' - sabhA : 'bIjuM kADhavuM hoya te kaDhAya kharuM ne ?' kaDhAya ja nahi. paNa ghI ApIe to ghI laIne paNa pANIe dhoIne jhera banAvanArA che ne ? tene zuM karIe ? ghI to poSaka che paNa mUrkhA durupayoga kare teno upAya zo ? 'sAdhuthI Ama na thAya'-eTalI sAmAnya vAta karI te paNa kema khaTakI ? sArI vAta paNa UMdhI pariName tyAM upAya zo ? A vAta barAbara samajo. Aje UThAM bhaNAvanArAno pAra nathI. e kahe che ke-'vAta caudamA guNaThANAnI kare
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 452 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ane chaThThA guNaThANAnuM to ThekANuM nathI. emane pUcho ke caudama guNaThANAno kALa keTalo ? caudamA guNaThANAnI vAta paNa samajAve to chaThThAvALo ja ne ? siddhipadane samajAve koNa ? e paramAtmAo tyAMthI samajAvavA AvavAnA che ? chaThThA guNaThANAvALo ja samajAve. sAtamA pachI to bolavAnuM nathI. phakta terame guNaThANe kevaLajJAnI bole. te to je kALamAM hoya tyAre. bAkI moTA bhAge bolanArA to chaThThA guNaThANe che ne ? chaThThAvALo caudamAnI kriyA na karI zake paNa caudamuM pAmavAnI icchA to che ne ? icchA hoya te nirUpama karI zake. chaThe, pAMcame, cothe badhe evuM. jevI bhAvanA, jevA vicAra tevuM prakAzana. zrI vItarAganA sevakane vairAgya ke vItarAgatA sAthe kadI vaira na hoya. pAchaLa koI ruve enuM pApa kone ? bhagavAna muktimAM gayA tyAre iMdro badhA royA hatA, enuM pApa bhagavAnane lAge ? Aje kahe che ke-dIkSA lenAranA kuTuMbIo rUe to enuM pApa dIkSA lenArane lAge mATe kuTuMbIonI saMmati sivAya dakSA na apAya. A vAta vAjabI che ? to pachI bhagavAnathI badhA bhaktonI sanmati sivAya muktimAM javAya ? mAbApa ane tAjI paraNelI strIne paNa raDatI mUkIne paradeza janArA jAya che. tyAM sau raDanArAne AzvAsana ApavA Ave che paNa janArAne rokatA nathI. jAya enI sAme koI phariyAda paNa karatuM nathI. dIkaro sTImaramAM bese tyAre mAbApanI AMkhamAM pANI Ave ke nahi ? chatAM dIkaro jAya che ne ? kaheto nathI ke AMkhamAM pANI Ave tyAM sudhI na ja jAuM-mAbApa paNa kahe che ke jANIe chIe ke apamaMgala na ja karAya paNa pANI to Ave ja. zuM karIe ? javuM che to e pANI sAme joyA vinA eNe javuM ja joIe. - tamAro kAyado lAgu karIe to eka dIkSA le tenI pAchaLa to ronArA thoDA paNa zrI jinezvaradeva muktimAM jAya tyAre emanA virahathI ronArA ghaNA. emanA para prema ghaNAMne, ghaNA atmAo emanA AdhAre jIve che. e badhAnI rajA vinA muktimAM na javAya evo TharAva karo to cAle? maravA mATe ke mAMdA paDavA mATe saMmati nahi paNa dIkSA mATe to saMmati joIe ja, A kevo nyAya ? gharano pAlaka pathArImAM paDe to badhAne trAsa thAya. evo paDe ke pharIne uThADyo UThe nahi to vaLI vadhAre trAsa thAya. tyAM saMmati vinA kema paDyo, ema kaho to ? tyAM to "karmano udaya' kahIne mana vALo ne ? jyAre ahIM to badhuM ja pUchavAnuM. saMghanA gharaDA gharaDA mANaso, jemane kazuM lAgatuMvaLagatuM na hoya, evA paNa pUche ke "Ubho rahe, kyAM cAlyo ? ema na
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 : sarvatra tyAganI ja vAta - 70 453 javAya.' mAMdagI, maraNa, musApharI e badhuM rAjIpA vinA thAya ane dIkSAmAM evo te zo guno che ke e rAjIpA vinA levAya ja nahi ? jeno moha chUTyo e jAya tyAre mohAMdho to raDe paNa tethI mohathI chUTanAre zuM pAchI mohanI kharIdI karavI ? sago dIkaro dIkSA le tyAre kadI mohanI thappaDa vAge paNa samyagdaSTi bApa 'amane rovarAvIne na javAya ema kahevAnI mUrkhAI to na ja kare. 'amane moha naDe che paNa mArga to e ja sAco che' ema ja kahe. pUrvanAM dRSTAMto jozo to badhAe e ja kahyuM che. 1023 amane vairAgya nahi ane tane kema ? jaMbusvAmInAM mAtA-pitAne e ekano eka dIkaro hato ane milakatamAM navANuM kroDa sonaiyA nagada tijorImAM paDyA hatA. tamArI pAse lAkha be lAkha hoya toye e kAgaLiyAmAM, nagada to zodhavA paDe. evA jaMbusvAmIe vairAgya thavAnuM jaNAvyuM tyAre mAtApitAe e ja kahyuM ke-'puNyavAna tuM ke tane vairAgya thayo, amane hajIye na thayo.' Aje to savAla uThAve ke-'mAbApane vairAgya na thAya ne dIkarAne thAya ?' emane pUcho ke-mahAvIra bhagavAnanAM mAtA-pitA muktimAM na gayA ane bhagavAna pote kema gayA ? mAtApitA tIrthaMkara kema ? iMdrabhUtijInAM mAtApitA ghoraM mithyAddaSTi ane e pote zAsananA gaNadhara kema ? A to kahe che ke 'ame ghaNA munionAM pAsAM sevyAM toye amane vairAgya na thayo ane A chokarAMne ghaDIkamAM kyAMthI thaI gayo ?' ene kahevuM paDe ke tuM kamanazIba ke varSothI munionAM pAsAM sevavA chatAM vairAgya na Avyo. ane A bALaka puNyazALI ke ene darzana mAtrathI vairAgya Avyo. darzana mAtrathI vairAgya Ave ke nahi ? ilAyacIkumAranuM dRSTAMta vicAro. ilAyacIkumAra naTaDInA mohamAM paDI kuLamaryAdA, AbarU, pratiSThA mUkI naTa banyo che ane vAMsa upara caDI nRtya kare che. A vAta bahu prasiddha che. sAme koI zeThiyAnI havelInA AMgaNAmAM eka strI munine vahorAvI rahI che tyAM enI najara paDI. strI padminI che. enA aMgamAMthI kamaLanI suvAsa prasare che. enA hAthamAM kesarIA modakano thALa che. munine bhaktithI 'lyo, lyo' kare che. muni letA nathI ane sAme jotA paNa nathI. e dRzya joIne ilAyacIkumA2nI vicAradhArAM palaTAI ane zubha dhyAnamAM kevaLajJAna thayuM. muninI pAse to zrAvikA hatI. vaLI te muninI bhakti karatI hatI chatAM ene kevaLajJAna na thayuM ane ilAyacIkumArane thayuM. kAraNa ? munine joIne bhAvanA ilAyacIkumA2ne
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 1024 thaI te e bAIne na thaI. bAI phariyAda kare ke-"tane naTane kema muni phaLyA ? ane mane kema nahi ?" to e cAle ? - ilAyacIkumAranI AkhI sthiti pharI gaI. eNe joyuM ke-padminI sAme che, modakano bharelo thALa hAthamAM che, bhaktipUrvaka lyo-lyo kare che, toye muni AMkhanuM popacuM paNa UMcuM karatA nathI. dhanya e maharSine ! muni paNa caDatI juvAnIe che, bAI paNa navayauvanA ane padminI che, ekAMta che chatAM A aDagatA kevI ? dhanya che e mahAtmAne ! ane dhikkAra che mane ! meM A eka naTaDI pAchaLa mohAMdha banI bhAna gumAvyuM. huM koNa ? mAruM svarUpa zuM ? basa ! A bhAvanAmAM e caDyA. caDyA te evA caDyA ke bhAvathI munipUNuM pAmyA, apramattAvasthA pAmyA, kSapakazreNie caDyA ane kevaLajJAna pAmyA. devatAe munivaza Apyo, e ja sthaLe siMhAsananI racanA karI, munie tyAM dezanA ApI, e dezanAnA pratApe naTaDI, rAjA ane rANIone paNa kevaLajJAna thayuM. e badhA kevA hatA ? ilAyacIkumAra naTaDI pAchaLa pAgala banI naTa banyo hato. rAjA naTaDImAM lubdha banI inAma Apato nathI ane pharI pharI ilAyacIkumArane nacAvato hato. rANIo rAjAnI manovRttine pAmI javAthI gussAmAM hatI, naTaDI. to hInakuLa ane hIna jAtinI hatI. A badhA rAga-dveSanA raMge raMgAyelA ane mohamAM mUMjhAyelA hatA paNa saMyoga palaTAyA ke badhAnI dazA badalAI. ilAyacIkumArane kevaLajJAna thayA pachI naTaDIne vicAra jAgyo ke "dhikkAra che A rUpane ! ke jenI pAchaLa zeThano dIkaro pAgala banyo, rAjA paNa e rUpamAM lubdha banIne ja gAMDo thayo che. dhikkAra che e mArA rUpane !" ema bhAvanAmAM caDatAM naTaDIne paNa kevaLajJAna thayuM e jANIne potAnA pApano pazcAttApa thatAM ane bhAvanAmAM caDatAM rAjAne paNa kevaLajJAna thayuM. rANIone paNa saMsAranI asAratAnuM bhAna thatA zubha ciMtavanamAM caDatAM kSapakazreNinA yoge kevaLajJAna thayuM. sabhA: 'AmAM pUrvanI ArAdhanA kAraNarUpa hoya ?' hoya ane na paNa hoya. marUdevA mAtAne kyAM hatI ? " sabhAH "moTe bhAge to hoya ne ?
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 30 : sarvatra tyAganI ja vAta - 70. 455 hA, moTe bhAge hoya. Aje to gharaDAo kahe che ke "amane dhoLA AvI gayA, ghaNI divALI joI, ghaNI navAjUnI joI, motanAM teDAM AvyAM toye amane vairAgya na thayo ane A UgIne Ubho thAya che enAmAM vairAgya kyAMthI AvI gayo ?' potAne vairAgya nathI Avato e mATe zaramAvuM ghaTe ke A pramANe DahApaNa DahoLe ? AthI to pelo kAco-poco hoya to enI zI dazA thAya ? saMyamanA pariNAmavALAne joIne saMgha to Ubho thAya, hAtha joDe ane kahe ke "tame puNyavAna ke pAmI gayA, ame kamanazIba te rahI gayA." A sAMbhaLI pelA saMyamanA pariNAmevALo DhIlo hoya toye dRDha thaI jAya. ene ema thAya ke hajI to mAtra saMyamanA vicArathI A sthiti to saMyamanA pAlanathI keTalo lAbha ?" paraMtu AvI rIte vicAranArA ane vartanArA Aje saMghamAM keTalA ? zAlibhadranA ane dhanAjInA vairAgyane sAMbhaLI zreNika mahArAjAe zuM kahyuM? - "bhagavAna mahAvIrano kharo bhakta to huM chuM, emanAM sAmaiyAM to huM karuM chuM, ThAThamAThathI sAme levA huM jAuM chuM, bhagavAna kyAM vicare che enA pahelA samAcAra roja huM meLavuM chuM, e samAcAra ApanAranuM dAridraya to huM pheDuM chuM, samAcAra sAMbhaLatAnI sAthe siMhAsanathI UtarI sAme jaI vaMdana huM karuM chuM, chatAM mane vairAgya nahi ane Amane vairAgya kyAMthI thaI gayo ? -AvuM emaNe nathI pUchyuM. - e zreNika mahArAjAe to samAcAra sAMbhaLatAMnI sAthe ja emanI mAtAone jaIne kahyuM che ke-"e jevo tamAro dIkaro che evo mArI prajAno eka uttama AtmA che. eno mahotsava to huM ja karIza." pote ja mahotsava karyo, dIkSA lenArane potAnA ghera bolAvyA, pote snAna karAvyuM, pote vastrAlaMkAra paherAvyA, pote pAlakhImAM besADyA, pote varaghoDo kADhI copadAra banI sAthe cAlyA ane pote mahotsavapUrvaka dIkSA apAvI. te vakhate pote kahyuM ke-"dhanya che tane ! ke merUno pahADa upADavA taiyAra thayo che. ame to kharekhara kamanazIba chIe.' tyAM cAritranI mahattAnuM varNana karyuM paNa te evI Dhabe ke je sAMbhaLIne cAritra para prema thaI jAya ane je prema hoya te vadhI jAya. Aje saMghanI saMmatinI bUmo pADanArAmAM A guNono aMza paNa che ? saMgha konA pakSe hoya ? mA-bApa kahe tema karavuM e sAcI vAta paNa mA-bApa jhera pAya to ? bApa
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 -- 1025 bIjI patnI lAve pachI sago dIkaro paNa zakita thAya. kemake e jue che ke have bApAjI badalAyA. navI mAnA thayA. ema saMgha paNa viratino pUjArI maTI agiritano pUjArI ane pachI tyAM saMghatva rahe ? viratinI sahAyamAM rahevAne badale aviratino pakSa kare e kevA kahevAya ? e bIjIne paraNyA kahevAya ne ? saMgha thavuM hoya to viratinA premI banavuM joIe. aviratinA bacAvamAM na UbhA rahevAya. A to kahe che ke "juvAnIA zuM kahe che te sAMbhaLo!" unmatta banelA juvAnIAono e bacAva kare che. kahe che ke-juvAnIAono vega . pArakho, nahi to athaDAI paDazo." ame kahIe chIe ke "athaDAya che ke je enI haDapheTamAM Ave. sAMDhIA doDe to enI pAchaLa koNa doDe ? uttama jAnavara to bAju para rahe. e enI pAchaLa na doDe. juvAnIAono vega pArakhavAmAM vAMdho nathI paNa e mAnavInI maryAdAmAM raheto ne ? manuSyapaNuM gumAve to ? saMgha viratino pakSakAra ke aviratino ? aviratinI vAtamAM paNa saMgha Ubho na rahe. koI dIkSA levA Ave to saMgha saMhAyaka thaI tene dIkSA apAve. pAchaLathI koI AvIne kahe ke-sAdhu pAsethI pAcho apAvo to saMgha kahe ke amAro e kAyado nathI ke pAcho apAvI zakIe.' pelA kahe ke "korTamAM sAthe cAlo" to saMgha kahe ke-"e amAruM kAma nathI.' dIkSA lenAranA kuTuMbIo rotA Ave to saMgha zuM kare ? saMgha emane page lAge, sanmAna kare ane viyanathI kahe ke-"tame mahApuNyavAna ke tamArA ghamAMthI hIro nIkaLyo. ame kamanazIba ke amArA gharamAMthI koI nIkaLatuM nathI." saMgha banIne saMghanI rIte vAta karanArAne to samajAvIne ke kAnapaTTI pakaDIne paNa besADI zakAya tema che. saMghane mAnavAno inkAra nathI paNa saMghatva joIe. saMgha hoya tyAM dIkSA chUpI na ApavI paDe ? , somacaMdra (hemacaMdra)ne levA emanA bApa maMtrI udayanane ghera AvyA. tyAre maMtrIzvare emanI bhakti karavAmAM ochapa nathI rAkhI. pachI paNa zuM zuM karyuM te tame jANo cho. e saMgha kahevAya. saMyama levA jAya tenI ADe saMgha na Ave. e to sahAya ja kare. ane jyAM evo sahAyaka saMgha hoya tyAM koNa evA mUrkha hoya ke rajA vinA dIkSA Ape ane le ? hajAro rUpiyA bajAra vaccethI lAvavAmAM bhaya hoya ? zAhukAronA lattAmAMthI game teTalA rUpiyA lAvavAmAM bIka zI ? paNa coranA lattAmAMthI ke aTavImAMthI lAvavA hoya to chupAvIne ja lAvavA paDe ane mUThI vALIne bhAgavuM ja paDe.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 30 : sarvatra tyAganI ja vAta - 70 457 je saMgha saMmati Ape che tene jaNAvyA vinA dIkSA kadI thAya che kharI ? gAmamAM pAMcaso mANasa hoya temAM jue ke ATalA prabhuzAsananA rAgI ane satyanA pakSapAtI che, prabhumArganA rakSaka che, temane to bolAvavAmAM Ave ja che; ane temanI samakSa ja dIkSA apAya che. A to pelA dIkSAnA ja virodhIo kahe che ke 'amane kema na bolAvo ?' tyAre kahevuM paDe ke-'tamane to nahi, nahi ne nahi ja bolAvavAnA.' 1027 ahIM zAstrakAra bhagavaMta kahe che ke-samyagdaSTi AtmAne saMsAranI sAdhanA duSkara lAge ane muktinI sAdhanA sahelI lAge. have enI manovRtti kevI thAya, vartAva kevo thAya, vagere varNana AvavAnuM che. rUDhatAnI vAta cAle che. temAM have ogho Avaze. je hoya ene chupAvAya ? baLavAna bano to lejo ane pAghaDIvALA ja rahevuM hoya to tamArI marajI-vadhu have pachI.
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 H jenAthI DULyA enAthI taravAnuM vIra saM. 2456, vi. saM. 1984, mahA vada-10, ravivAra, tA. 23-2-1930 71 * samyagdaSTine saMsAranI sAdhanA kaThina lAge che : samyagdaSTi sauthI judo : bIjarUpa bhAvanA : * emAM khAmI konI ? - * lakha pUre manaAza : zuM badhAne bhikhArI banAvavA che ? kartavya samajAya to ArtadhyAna na thAya : * muktinI sAdhanAmAM viddhabhUta na bane te tapa karavo ! * jenAthI DULyA enAthI ja taravAnuM che : * ...to prANatyAga karAya paNa AMkho na phoDAya : * koI paNa yoga na sIdAya tevAM zrI jainazAsananAM vidhAno : apavAda to utsarganI rakSA mATe che : * aucitya vinA dharma nahi samyagdaSTine saMsAranI sAdhanA kaThina lAge che : anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcakajI gaNivara pharamAve che kejema merUgirinI pITha vajaratnamaya che tema zrI saMgharUpa merUgirinI pITha paNa samyagdarzana rUpa vajaratnamaya che. merUgirinI pIThanI jema e paNa dRDha, rUDha, gATha ane avagADha joIe. daDhatA lAvavA mATe zaMkAdi pAMceya doSono parityAga karavo joIe. tyAra bAda rUDhatA mATe eTale ke dRDhatAnA TakAva mATe, dRDhatAne rUDha banAvavA mATe pratisamaya vizuddha banatI jatI utkaTa pariNAmanI dhArAnuM sevana karavuM joIe. e pariNAmanI dhArAnuM nirUpaNa karatAM pU. A. bha. zrI haribhadrasUri mahArAjAe je pharamAvyuM che te aMge ApaNe vicArI rahyA chIe. jeno AtmA tattvanI zraddhAthI pavitra thayo che te saMsArasAgaramAM rame nahi, saMsAra ene game nahi kAraNa ke saMsAra je svarUpe che te svarUpe te joI zake che.
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 : jenAthI DUbyA enAthI taravAnuM - 71 459 saMsArane enA vAstavika svarUpe jovAthI e AtmA zAnta ane prazAMta bane che, bahirmukha maTI aMtarmukha bane che, saMvegane pAme che ane pachI nIce mujaba vicAraNA kare che : 1029 'saMsAra bhayaMkara che ane prANI mAtrane mATe klezakara che kemake janma, jarA, mRtyu, vyAdhi, roga, zoka vagere aneka upadravo emAM ThAMsI ThAMsIne bharelA che. e saghaLA upadravono sarvathA abhAva mokSamAM che. hiMsAdi saMsAranA hetu che ane ahiMsAdi mokSanA hetu che.' ATaluM kahyA pachI AgaLa vadhIne have bhagavAna zrI haribhadrasUri mahArAjA kahe che ke 'e AtmAne saMsAra nirguNa lAge, mokSa guNamaya lAge ane enI premapUrvakanI tamAma ceSTA mukti mATe hoya ane te paNa yathAmam-eTale Agama pramANe ja hoya. vaLI samyagdaSTi AtmA je anuSThAna kare te kSudra AtmA mATe duSkara che kemake samyagdaSTi AtmA muktinA raMge raMgAyelo che jyAre kSudra AtmA saMsAranA raMge raMgAyelo che, saMsA2nI vAsanAothI dabAyelo che.' eTale, muktinI sAdhanA samyagdaSTine sahelI lAge che jyAre saMsAranI sAdhanA ene duSkara lAge che. upAdeyanI siddhi na thatAM ene duHkha thAya che ane heyanI siddhimAM paNa ene duHkha thAya che. yU. A. zrI haribhadrasUri ma. AgaLa vadhIne tyAM sudhI kahe che ke jJAnIe kahela kaThina anuSThAno sAMbhaLIne paNa samyagdaSTine leza paNa gabharAmaNa thatI nathI. kSudra AtmAone jyAre dharmakriyAo bhayaMkara lAge che tyAre samyagdaSTine saMsArasAdhanA bhayaMkara lAge che, keTaluM aMtara che be vacce ? saMsAranA mohane poSanArI, zarIrane sukhada ane sahelI kriyA paNa samyagdaSTine kaThina lAge ane saMsAranA mohane kApanArI tyAga tathA takalIphavALI kaThina kriyA paNa ene sahelI lAge. e kema bane ? to A mahAtmA kahe che ke-'e bane, jo dRSTi pheravo to.' samyagdaSTi sauthI judo : ' AkhI duniyA jyAM AnaMda mAne tyAM samyagdaSTi duHkha anubhave ane AkhI duniyA jyAM duHkha anubhave tyAM samyagdaSTine AnaMda thAya. samyagdaSTi AtmA AkhI duniyAthI judo paDe. duniyAnA mANaso enI prazaMsA na kare e banavA joga che. e AtmAnI bhAvanA, vicAro ane kriyA saMsAranA rasiyAne trAsarUpa lAge emAM Azcarya nathI. zAhukAranI badhI kAryavAhI lUMTArAne trAsarUpa lAge kAraNa ke bannenA svabhAva ja judA che. zAhukAra dIvo laIne
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 nIkaLe e corane na game. e to aMdhArAne ja icche jyAre zAhukArane prakAza joIe. uThAvagIra sAmAnI gaphalata icche ane zAhukAra sAvacetI icche. zAhukAra jema jema sAvaceta rahe tema tema uThAvagIra cIDAya. 1030 samyagdaSTinI eka eka ka2NI joIne duniyAnA AtmAne jarUra mUMjhavaNa thAya kemake eka mohane AdhIna che, bIjo mohanA tyAgane icche che. samyagdaSTine duniyAnI sahelI kriyA paNa kaThina lAge che ane mukti mATenI kaThina kriyA paNa sahelI lAge che. e vAta barAbara samajAvavA paramopakArI A. bha. zrI haribhadrasUri mahArAjA ahIM eka vyavahAru dRSTAMta Ape che: koI eka mANasa bhayaMkara vyAdhimAM sapaDAyo che. pote DAhyI ane samajadAra che paNa vyAdhi bhayaMkara cIso paDAve che, rahI zakato nathI. koI sAro cikitsaka Ave che, eka paDIkI Ape che ane dardI ekadama rAhata anubhave che. cIso pADato baMdha thAya che. pachI e dardI pelo vaidya kahe ema vartavA taiyAra thAya ne ? vaidya kahe che ke jo darda mULathI kADhavuM hoya to AnAthI bhayaMkara kaDavI davA pIvI paDaze, kaDakamAM kaDaka carI pALavI paDaze, khAvA-pIvAmAM ghaNuMkharuM baMdha karavuM paDaze, bolavA-cAlavAnuM baMdha karI mUMgA paDI rahevuM paDaze. A badhuM karavA e dardI taiyAra thAya ne ? je davA ene jovI gamatI na hatI, jenI kaDavI vAsathI e trAsa anubhavato hato evI paNa davA levA taiyAra thaI gayo te zAthI ? kaho ke Arogyano kSaNabhara anubhava thayo tethI. vaidha joIne paNa e AnaMda anubhave che. vaidya Ave tyAre emanuM sanmAna kare che ne khuzI thAya che. e vaidya mATe koI ghasAtuM bole, koI kahe ke-A to bahu AkarI carI paLAve che. enA karatAM bIjA ghaNA vaidya che enI davA lo, to evI salAha sagAM mAbApanI ke sagI strInI paNa e sAMbhaLavA taiyAra thato nathI, kAraNa ke ene zraddhA besI gaI che ke mAro roga bahu bhayaMkara che ane te A vaidya ja maTADaze. vyAdhithI khUba pIDAyA pachI ArogyanA lezano jeNe anubhava karyo che evo DAhyo AdamI have game tevI kaSTakArI kriyAmAM paNa dhIra banelo samyak prakAre prItithI pravartana kare che. kema ? ene vyAdhinuM bhAna che, auSadhathI kiMmata samajAI che, kiMcit anubhava thayo che mATe have e badhuM karavA taiyAra che. divasamAM dasa vAra davA pIvI paDe to e premathI pIze, nA nahi pADe. e ja rIte saMsAravyAdhithI pIDAto uttama AtmA samatArUpI ArogyanA lezane pAmIne pachI e guru kahe tema karavAmAM bhAvapUrvaka-prItipUrvaka taiyAra thAya ja. samyagdaSTi AtmAne upAdeyanI siddhi na thavAthI du:kha thAya ane heyanI siddhi
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1091 ----- 31: jenAthI DUbyA enAthI taravAnuM - 71 - - 461 thAya temAM paNa du:kha thAya. ene saMyama kaThina na lAge. na banI zake tyAM potAnI pAmaratA lAge, te vakhate potAne DhIlo mAne paNa saMyamane kaThina ke azakya na mAne. A dareka vAta yuktithI ane dRSTAMtathI barAbara saMgata thAya tevI che. bIjarUpa bhAvanA : samyagdaSTinI A bhAvanA ane vicAraNA cAlu rahe to samyagdarzana rUpa pITha rUDha bane. Aje to dharmAnuSThAnanI vAta AvatAM mAthuM dukhavA Ave, keDa bhAMge, zarIramAM ALasa UbharAya, zAthI ? saMsAra vyAdhirUpa bhAsyo nathI mATe. saMsAra vyAdhirUpa bhAse tyAre ja saMyamarUpa auSadhano khapa samajAya. rogane roga na mAne te davA pIve ? pIve to paNa ene zraddhA hoya ? ane zraddhA vinA vyAdhi maTe ? jene saMsAra vyAdhi lAge te samyagdaSTi. jJAnInA vacananI AMzika ArAdhanAnA yogathI ene kAMIka ArogyanI prAptino anubhava thAya che. pachI ene game tevI kaThina paNa dharmakriyAmAM AnaMda Ave che ane duniyAnI koI paNa kAryavAhI karatAM e kaMpe anubhave che. "savi6i navo'vALI gAthA have lAgu paDe che; atyAra sudhI to mAtra bolavAmAM ja hatI nipkasa pariNAma kyAre na thAya ? saMsAramAM duHkha lAge to ne ? saMsAramAM AnaMda ja hoya to nirdhvasa pariNAma thAya ja. . . A samyagdarzanamAM samyajJAna tathA samyakyAritra che ke nahi ? samyajJAna tathA samyakUcAritra bAju para rAkhIe to samyagdarzana jaLavAya ? A bhAvanAmAM sthira AzayavALAne A vastunI prApti duSkara nathI. ene to pachI anaMtajJAna (kavaLajJAna) paNa duSkara nathI. bIja che to phaLa jarUra AvavAnuM. bIjarUpa A bhAvanA che. bIja evI jamInamAM ane evI rIte vAvavuM joIe ke e phaLe, bhavya AtmAnA hRdayamAM A bIja paDyA pachI enI AkhI sthiti pharI jAya che. samyagdaSTi AtmAne dAna, zIla, tapa, bhAva, samyagdarzana, samyajJAna ane sammacAritra saMbaMdhI saghaLAM anuSThAnomAM kAMI takalIpha na lAge. ene jyAM takalIpha dekhAya tyAM e samaje ke hajI vastunuM bhAna thayuM nathI. ene kadI upavAsAdi tapathI mUMjhavaNa thAya paNa samyagdaSTi AtmA e mUMjhavaNano Aropa tapa upara na mUke; Aropa e potAnI AhAranI Asakti upara, potAnI nabaLAI upara, potAnA doSo upara mUke. samyagdaSTine chAjatA vicAro tyAre Ave ke jyAre A vastu haiyAmAM kotarAI jAya, paraMtu jyAM saMsAra ja vyAdhirUpa lAgato nathI tyAM zuM thAya ? je
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 saMsA2ne sAro mAne tene A zAsanamAM sthAna nathI, e gokhI rAkho. saMsAra sAro lAge ane zrI jinezvaradevanI vANI game e bane ? 1032 sabhA evAo paNa ahIM sthAna to meLave che !' ogha dRSTie e bhale meLavatA hoya paNa vastutaH temanuM sthAna ahIM nathI. eka posAtInI pAchaLa be bALako jamI jAya ke eka mAlikanI pAchaLa cAra hajUriyA jamI jAya e vAta judI che. jJAnInA vacananI ruci sahelI nathI. ...emAM khAmI konI ? rUDhatA mATenI A bhAvanA rUDha na thAya to zaMkAdi pAMceya doSonA tyAgathI dRDha baneluM samyaktva cAlyuM jatAM vAra na lAge, AvI rUDhatAvALo samyagdaSTi AtmA muktisAdhaka game tevI kriyAmAM AnaMda ja mAne, muktinA kAraNarUpa tapane e ArtadhyAnanuM kAraNa na mAne. tapane je ArtadhyAnanuM kAraNa mAne che te mithyAddaSTi che. dAna detAM jeno hAtha nacAle athavA dIdhA pachI pazcAttApa thAya to kahevuM paDe ke e vastutattva samajyo ja nathI. zIlapAlanamAM mUMjhavaNa thAya e khAmI e suMdara AcAranI ke viSayanI asaktinI ? tapa zeM bane ! ema thAya ke karyA pachI mUMjhavaNa thAya e khAmI tapanI ke khAvApIvAnI gulAmInI ? maMdiraupAzrayamAM ke sAmAyika pratikramaNamAM ke pauSadhAdi dharmAnuSThAnomAM bhAvanA TakatI nathI e khAmI konI ? maMdiramAM rahelA vItarAgadevanI, upAzrayamAM rahelA gurumahArAjanI ke te te dharmakriyAonI ke manamAM rahelI malina bhAvanAonI ? malina bhAvanAo tame niraMtara sevI rahyA cho tenI ja e khAmI samajavI. 'lakha pUre mana Aza' : mananI malina bhAvanAo khase nahi tyAM sudhI bhagavAna paNa zuM kare ? bhagavAna paNa kAMI tamane vastu ghoLIne pAvA na Ave. vyAkhyAnamAM paNa tame mAgo te na Ave to tamane game ? tamAre zuM joIe ? sabhA 'saMsAranI lIlA.' have, ahIM vAta cAle vairAgyanI, e lIlAnA pIpAsuone game ? AnaMdaghanajI mahArAjAe kahyuM ke : koI kahe lIlA re, alakha alakha taNI re, lakha pUre mana Aza; doSarahitane lIlA navi ghaTe re, lIlA doSa vilAsa.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1os3 - 31: jenAthI DULyA enAthI taravAnuM - 71 - 493 pahelA padamAM lokanI mAnyatA jaNAvI. e padano artha karavAmAM keTalAya bhUle che athavA temAMthI phAvato artha kADhe che. pachI bIjA padane to e aDatA ja nathI. pahelA padane pakaDIne kahI de che ke- "AnaMdaghanajI paNa kahe che ke-lakha pUre mana Aza'-mananI lAkho AzA pUre che; to pachI emanI pAse pAMca-pacIsa AzAo pUrI karavAnuM mAnavAmAM harakata zI ?" sabhAH "paNa tyAM "koI kahe" ema spaSTa karyuM che ne ?" spaSTa to je jue tene ne ? e to koI kahe" ema lakhyuM che paraMtu na paNa lakhyuM hoya toye samyagdaSTi to "lakha pUre mana Aza" evA AzayathI vicAra ja na kare. A to kahe che ke- "lAkho AzA pUre tenI pAse pAMca-pacAsa vastuo mAgavAmAM harakata zI ?' have pacAsa mAgaNI kare emAM pAMca phaLe ane bAkInI na phaLe eTale varALa kADhe ke-camatkAra che ja kyAM ? keTalAka to ema paNa kahe che ke maMdiramAM ATalI mUrtio ane upAzrayamAM ATalA sAdhuo chatAM ATalI bekArI kema ?" have sAdhuone ane emanI bekArIne meLa zo ? maMdiranA deva ane emanI bekArIne zo saMbaMdha ? sAdhuo emanI bekArI TALavA ke emanI nokarI karavA nIkaLyA che ? AvI adhUrI vAto pakaDe to samyakatva jAya ane mithyAtva lAge. AnaMdaghanajI mahArAjAnI mAnyatA to bIjA padamAM chedoSarahitane lIlA navi ghaTe re, lIlA doSa vilAsa." - doSarahita AtmAmAM lIlA hovI ghaTe nahi kemake lIlA e to doSanuM sthAna che. emanI mAnyatA kaho ke emanA kahevAnuM tAtparya kaho-te A che. zuM badhAne bhikhArI banAvavA che? lIlAnI mAgaNImAM paDelAne maMdiramAM majA Ave ? jyAM vairAgyanAM jharaNAM vahetAM hoya tyAM eno rasa UDI jAya. e to kahe ke-"zuM che te A choDAvavAnI vAto lAvo cho ? amArI pAse zuM dekhI gayA cho ? amane ApyuM hota ane pachI choDavAnuM kahetA hota toye dhULa nAkhI. dAna gho, ema kahyA karo cho paNa amArI pAse che zuM ? dAtAra banAvavA hoya to koI suvarNasiddhi ke citrAvelI Apo. tijorI tara thAya to hamaNAM dAna ApavA mAMDIe. pahelAMnA rAjA mahArAjAoe bhale tyAga karyo paNa badhuM bhogavIne ne ? tyAga karyA pahelAM ochuM bhogavyuM che ? amane to mahAmuzIbate A thoDuM ghaNuM maLyuM che eya roja choDAvavAnI ja mathAmaNa karo te kema pAlave ?' AvI bhAvanAvALAone maMdira
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ke upAzraya game ? ene to ha2vA pharavAnAM sthAno game, nATaka-sinemA ne mojazokhamAM sAdhano game. ene mATe vAte vAte paisA joIe. emAM khUTe eTale mUMjhavaNa maTe ja nahi. jyAre sAmAyikamAM zuM joIe ? aDhI hAthanuM paMcIuM, eka hAthanuM kaTAsaNuM, covIsa AMgaLanI muhapatti ane eka caravalo hoya eTale basa. AthI vadhAre kAMI joIe ? 1034 sabhA : badhAne bhIkha mAgatA karavA che ?' A bhIkha paNa evI che ke jenI comera lakSmI AMTA mAre che. gALo khAtAMye kAMI na maLe evI A bhIkha nathI. A bhIkha jo sAcI hoya to enI AgaLa pAchaLa to lakSmInA Dhera paDyA che. bAkI emAM DhoMga na cAle. mATe to puNiyA zrAvakane ghe2 zreNika mahArAjA pote sAmAyika levA AvyA hatAM; arthAt potAno bhaMDAra ApIne sAmAyikanuM phaLa kharIdavA AvyA hatA. puNiyo kahe che ke-mAre bhaMDAra na joIe. sAmAyika pAse ene mana bhaMDAranI koI kiMmata na hatI. mAno ke tame paisA mATe barAbara mahenata nathI karatA mATe tamane nathI maLatA paNa covIse kalAka doDadhAma karanArAne maLI gayA ? paisA pAchaLa gAMDAghelA thayelAne paisA maLI ja gayA ? bahu doDadhAma karanArAne eka Thokara evI lAge che ke tyAM ja kapALe hAtha daIne besI javuM paDe che. tame emane pUchajo ke-'bhAI ! ame to mahenata nathI karatA ne na maLe paNa tame to ATalI mahenata karo cho chatAM Ama kema ? ame to kalAka pUjAmAM gALIe ane A eka sAdhu AvyA che tyArathI bIjA be kalAka emanI pAchaLa gALIe chIe eTale amAro dhaMdho ocho cAle e bane, paNa tame to covIse kalAka mahenata karo cho pachI tamane kema na maLe ?' tame AvuM temane pUchI zako cho ane evuM pUchazo eTale e kapALe ja hAtha devAnA. vyAkhyAnamAM AvanArA rahI gayA ane gAdItakiye besanArA phAvI ja gayA evuM nathI. pApa puNyane nahi mAnanArAne kapALe hAtha mUkIne kahevuM paDe che ke-'amAruM nasIba phUTyuM.' pApa puNyane na mAne to jAya kyAM ? tamArAmAM te jAtanI bhAvanA jAgavI joIe. tame paNa jo sAmAyikamAM besIne lAkhopati banavAnI icchA karo to tame paNa gayelA vItelA ja cho. sAmAyika kyAre phaLe ? 'sAvajyuM jogaM'nuM paccakkhANa jaLavAya to. paccakkhANa 'sAvarjA jogaM'nuM karo ne manamAM goTALA vALo te na cAle. nissihI kahIne maMdiramAM peso ane
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1035 - 31: jenAthI DULyA enAthI taravAnuM - 1 - - - 465 enuM pAlana na karo to pUjA sArI thAya ? tapa karo ane icchAnirodhane na sacivo to zarIrane mUMjhavaNa thAya e bane. kartavya samajAya to ArtadhyAna na thAya? sabhAH "zaktinuM mApa kevI rIte kaDhAya ? cAra kadama paNa nahi cAlanArA cAra mAIla cAlatA thayA ke nahi ? zI rIte thayA ? cAlatAM cAlatAM thayA ne ? e rIte ahIM paNa samajavuM. nAnAmAM nAno tapa navakArazI che. be ghaDIno e tapa che. bALaka paNa be ghaDI to dUdha pIdhA vinA rahI zake che. kevo suMdara tapa ! pachI krame krame AgaLa vadho. cha mahinAnA tapa sudhI vadhavAnI chUTa che. bALaka cAlatAM zI rIte zIkhyuM? pahelAM paga mAMDI zakato na hato. keTalI mahenate paDatAM AkhaDatAM cAlatAM zIkhyo. Aje keTalI zakti ? dhAro to cha kalAka UbhA raho ne ? zarIramAM thAka lAgyo hoya paNa dhADa Ave to bhAgavAnI zakti AvI jAya ne ? e zakti kyAMthI AvI jAya che? zakti keLavavI jarUrI mAne to enA mATe prayatno thAya ane e Ave. milakata sAcavavA have doDavuM joIe ema samajanArane doDavAnI kriyA mATe ArtadhyAna na thAya. e to AMkho mIMcIne bhAgavA ja mAMDe. ahIM paNa meLavavA jevuM lAge to ArtadhyAna na thAya. upavAsane svarUpa prAptinuM - sAdhana mAnyuM nathI mATe ArtadhyAna thAya ema lAge che. jo tapathI ja ArtadhyAna thatuM hoya to zrI RSabhadeva svAmIne kema na thayuM ? muktinI sAdhanAmAM vidanabhUta na bane. paNa sahAyabhUta thAya evo tapa karavo ! 1. heya ane upAdeyano viveka Ave ane abhyAsa keLavAya to ArtadhyAna na thAya. ghaNA evA paNa che ke-upavAsa kare, zarIre kSINa paNa thAya, sUe paNa kharA paNa kahe ke phIkara nahi. e azakti na kahevAya. dhannA kAkaMdI ane aMdhakameninA tapanA varNanane sAMbhaLyuM che ne ? skaMdhanamuni cAlatA tyAre zarIranAM hADakAM khakhaDatAM hatAM. paga paNa dhAre tyAM nahoto paDato. kevo tapa karyo haze ? chatAM e uMjha vihAra karatA ane tapa to cAlu ja. tapa karatAM zarIra sukAya te na jovAya paNa muktisAdhaka anuSThAnane hAni na thavI joIe te jarUra jovAya. tapa karIne je sAdhavuM che te sadAya nahi e to jovuM joIe ne ? - muktinI sAdhanA jenAthI haNAya te na thAya. mana, vacana, kAyAnA yogone je dizAe vALI je meLavavuM che te iSTaphaLamAM je vikara thAya e na karavuM. mana, vacana ane kAyA-e traNa yogathI ApaNe ratnatrayInI ArAdhanA karavI che. e
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1035 ArAdhanAmAM hAni pahoMce evI kriyA na karAya. eka anuSThAna evuM na thAya ke je bIjAne bAdha kare. bIjuM na thaI zake te vAta judI paNa bIjAne bAdhaka na thavuM joIe. paNa e yoga, e vAta ke e ghaTanA saMsAranI sAthe lAgu na karAya. cha mahinAnA upavAsanuM paccakhANa laI lIdhuM ane ATha divasanA upavAsanI paNa zakti nathI to pariNAme mana-vacana-kAyAnA yogonI kaI sthiti thAya ? mATe to jJAnI vinA ane AyuSyanA jJAna vinA anazanano niSedha che. azana karI nAkhe ane AyuSya bAra mahinAnuM bAkI hoya to zuM thAya ? zrI jinezvaradeva paNa AhAra letA. zrI RSabhadeva bhagavAna paNa roja bhikSAe pharatA. kAraNa ? AhAra vinA deha Take nahi ane deha na Take to dharmanI ArAdhanA kaI rIte thAya ? saMyamamAtrA mATe AhAra levA chatAM e tapasvI ja hatA. jenAthI DULyA enAthI ja taravAnuM che? * mana-vacana-kAyAnA yogothI dhAryuM kAma na levAya to ArAdhanA kaI rIte thAya ? jinakalpa koNa aMgIkAra kare ? cha mahinA sudhI AhArapANI vinA jenI svasthatA Take te. e aglAnapaNe vicare, durbAna na kare. AvuM sAmarthya hoya te ja jinakalpa aMgIkAra kare. ene paNa cha mAsano ja tapa kahyo. tethI vadhAre nahi. cha mahine AhArano yoga maLe ja. kasoTI kahI, zakti mAnI paNa cha mahinA sudhInI ja A vAta. kAma to mana-vacana-kAyAthI ja levuM che ne ? jenAthI adharma thAya che tenAthI ja dharma karavo che ne ? AtmA hajI parataMtra che, svataMtra thayo nathI. jyAM sudhI e parataMtratAmAM phasAyelo che tyAM sudhI kaLAthI kAma levAnuM che. je yogo AtmAne saMsAramAM bAMdhe che te ja yogothI AtmAe chUTavuM che. je yogothI AtmA anAdikALathI saMsAramAM rUle che te ja yogo dvArA taravuM che. vAta e che ke atyAra sudhI e mana-vacana-kAyAnI gulAmI hatI te have zeThAI karavAnI che. peDhI calAvanAra hoziyAra tunamane zeTha ekadama kADhI na mUke. zeTha ne mAne nokara paNa sAthe ja samaje ke-e che to peDhI che. bhAva-tAla-1nI jAta, levaDa-devaDa, kharIdI-vecANa vagere badhuM e jANe che. ene rajA Ape kema pAlave ? DAhyo zeTha kadI evI murkhAI na kare. e-rIjI rAkhI enI pAsethI levAya teTaluM kAma le ane pote zeTha banyo che. bAra mahinA thAya nokara nIkaLI javAnI vAta kare to zeTha eno pagAra vadhArI Ape. pAMcasonA sAtaso karI Ape. ane uparathI kahe ke "tArA vinA kAMI cAle ?" pelo kahe ke paNa mAre nokarI karavI ja nathI to zeTha ene cAra AnI bhAga paNa karI Ape, kAraNa
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ DUbyA enAthI taravAnuM - 71 477 31 : jenAthI ke-samaje che ke, A che to kamANI che, nahi to peDhI UDatAM vAra lAge tema nathI hA ! eka vAtanI kALajI zeTha jarUra rAkhe ke-e che munIma 2khe mAlika na banI bese. 1037 e ja rIte mana-vacana-kAyAnI gulAmI choDI AtmAe enA mAlika banavAnuM che. kAyA na joIe, ema gusso karI gaLuM dabAvIe ke peTamAM charI khosI daIe to mokSamAM javAya ? A kAyAno ema nAza na karAya. tIrthaMkara bananArAne paNa manuSyabhavanI nizrA levI paDI. devalokamAM sphaTika jevuM zarIra paNa tyAM kevaLajJAna nahi. e mATe to ahIM A gaMdhAtI gaTa2mAM ja AvavuM paDe. devalokamAM kevaLajJAnanI sAmagrIno abhAva che. tyAM divya evA paudgalika saMyogono yoga ane bhautika sukha puSkaLa che. tetrIsa tetrIsa sAgaropama sudhI satata SaDUdravyanuM ciMtvana kare to paNa eka samaya mATe paNa sarvaviratinA pariNAma na ja Ave. jyAre ahIM to eka miniTamAM vairAgya paNa Ave ane sarva viratinA pariNAma paNa Ave. jJAnIoe kahyuM ke-devo viSayamagna che, nArakIo du:khamagna che ane tiryaMco viveka vikala che. mAtra manuSyalokamAM dharmasAmagrI che. munine paNa zarIra sAcavavAnI AjJA che paNa te saMyama mATe; moja majA mATe ke sArA dekhAvA mATe nahi. kahyuM che ke: 'yena yogA na hIyante' tapa evo ka2vo ke jethI yogo na sIdAya. mokSanI tAlAvelI to bahu lAgI paNa manane vaza kema karavuM ? ghoDesavAra game tevo paNa lagAma na choDe. moTara calAvanAro sTIarIMga uparano kAbU na choDe. ...to prANatyAga karAya paNa AMkho na phoDAya : (ahIM sabhAmAMthI koIe suradAse AMkho phoDyAnA prasaMganI vAta karI.) A itaranI vAta che. ema AMkho phoDavI e ajJAnatA che. paraMtu emAMthI e guNa laI zakAya ke ene viSayo pratye keTalI napharata jAgI hatI ? paNa tethI AMkho phoDavI yogya na kahevAya. AMkho gayA pachI prabhu mUrtinAM darzana, zAstronuM vAMcana, jIvadayAnuM pAlana vagere kyAM rahyuM ? AMkho vinAno to saMyamano adhikArI paNa nathI. AMkho ayogya sthAne jAya to pAchI pheravavAnuM jJAnIonuM vidhAna che paNa phoDI nAMkhavAnuM vidhAna nathI. vratabhaMga prasaMge prANatyAganuM vidhAna kharuM paNa eka paNa iMdriyano nAza karavAnuM vidhAna nathI. mokSamArgane anukULa na thAya evI mana-vacana-kAyAnI pravRtti na thAya. muktinuM anuSThAna siddha thAya evI kriyA mana-vacana-kAyAnA yogothI thAya.
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 koI paNa yoga na sIdAya tevA jainazAsananAM vidhAno mana-vacana-kAyAnA yogo azubhane zubha tathA azuddhane zuddha banAvavA che. e yogo zubha ane zuddha bane to sAdhavAnuM sadhAya mATe e yogone zubha tathA zuddha banAvavAnI kALajI rakhAya. pUrvakALamAM paNa jinakalpa ane sthavirakalpa ema be kalpa hatA. jinakalpI te ke koI paNa saMyogomAM zarIranI zuzruSA na kare. AMkhamAM paDeluM taraNuM paNa na kADhe. cha mahinA sudhI AhAra pANI na maLe to paNa aclAnapaNe vicare. game tevA vyAdhimAM paNa auSadha na kare' jinakalpI mATenAM A vidhAno sthavirakalpI mATe kema nahi ? jinakalpImAM je sAmarthya che te sthavirakalapImAM nathI mATe. paraMtu jinakalpInI kAyA, tenI iMdriyo kiMmata vagaranI ane sthavirakalpInI kiMmatavALI evuM nathI-jJAnIoe AjJA evI ja karI ke jethI mana-vacana-kAyAnA yogo mokSanI sAdhanAMmAM vikala na bane. 1038 sAvaghayoganuM paccakkhANa be ghaDInuM paNa che, covIza kalAkanuM paNa che ane jAvajIvanuM paNa che paraMtu tapanuM paccakkhANa jAvajjIvanuM che ? nahi. navakArazI, porazI, sADha porazI, purimaTTha, avaDha, biyAsaNuM, ekAsaNuM, nIvI, AyaMbila, upavAsa ane pachI ekathI mAMDIne soLa upavAsa sudhInuM paccakkhANa rAkhyuM. tethI vadhu kema nahi ? je jJAnIe sAvadyayoganuM paccakkhANa jiMdagIbharanuM kahyuM temaNe tapanuM ATaluM ja kema rAkhyuM ? dIkSA letAMnI sAthe jiMdagI sudhI cAreya AhArano tyAga kema na rAkhyo ? kAraNa ke zakti nathI. zAstre kahyuM ke jiMdagIbhara sAvaghayoganuM paccakkhANa paLe tema che jyAre cAreya AhAranA tyAganuM paccakkhANa jiMdagIbharanuM paLe nahi. mana-vacana-kAyAnA yogo mokSanI sAdhanAmAM kuMThita na banavA joIe. jiMdagIbharanA sAvagha yoganA paccakkhANathI e yogo mokSanI sAdhanAmAM kuMThita banatA nathI paraMtu jiMdagIbharanA cAreya AhAranA tyAgathI mokSasAdhanamAM e yogo kuMThita bane che. tapanuM paccakkhANa vihita karanArA zrI jinezvaradevoe dIkSAnI sAthe ja cAre AhA2nA tyAganuM vidhAna karyuM hota to pariNAme mokSamArga baMdha thayo hota. sAvaghayoganA jAvajIvanA paccakkhANamAM mana-vacana-kAyAnA yogo hIna na thAya. kadI manathI bIjo vicAra thAya to aticAra lAge. paNa jiMdagIbharanA upavAsanA paccakkhANamAM to bhaMga ja thAya kemake peTamAM roTalA jAya tyAre ja mAmalo pate tema che. pAMceya mahAvratono niyama kevo ? 'tivihaM tiviheNuM'mana, vacana ane
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1039 - - 31 : jenAthI DULyA enAthI taravAnuM - 71 - 469 kAyAthI na karavuM, na karAvavuM ane na anumodavuM, e rIte upavAsa to covihAra thAya to bhale, nahi to tivihAra paNa thAya eTalI chUTa kema ? tyAM mahAvratomAM ekeyamAM dvividhanI chUTa nahi ane tapanI vAtamAM Ama kema ? e ja samajavAnI vAta che. evI suMdara yojanA che ke jo barAbara vicArAya nahi to athaDAI maravAnuM ja thAya. A zAstra jeTaluM suMdara ane saheluM che teTaluM ja gahana che. jeTaluM manohara che teTaluM ja kaThaNa paNa che. svecchAcArIne eno amala karavo pAlave ja nahi. gajasukumAlane smazAnamAM dhyAna karavA javuM hatuM to paNa bhagavAnanI anumati mAgI. A zAsanamAM mANa mAM - AjJAmAM ja dharma kahyo che. AjJA bAhya pravRtti game teTalI sArI hoya to paNa temAM dharma nathI. cAra jJAnanA dhaNI, svayaM dvAdazAMgInA praNetA, tIrthaMkaradevanI gerahAjarImAM bIjI porazImAM pote dezanA de, kevaLajJAnI sivAya A chadmastha che ema koI jANI zake nahi-evA gaNadhara mahArAjAo paNa mrAjJA vinA parva na carita - bhagavaMtanI AjJA vinA eka pagaluM paNa na bhare. e paNa AjJAnA baMdhanane saharSa svIkAre che eTale tapa paNa bhagavAnanI AjJA mujaba karavAno che ane bhagavAnanI AjJA che ke koI paNa yoga na sIdAya te rIte tapa karavo. * tapa karatAM mana-vacana-kAyAnA yogo sAcavavA paDaze paNa te zA mATe ? viSayabhoga mATe nahi, paNa saMyamasAdhanA mATe. tapa karatAM zarUmAM jarA takalIpha paNa lAge paNa abhyAsa cAlu rAkho. pahelA upavAse paDikkamaNAmAM jarA cena na paDe ema paNa bane. jarA TekoM paNa levAya paNa kriyA cAlu rAkho. abhyAsanA yoge dhIme dhIme ekavIsamA upavAse paNa kaThina nahi lAge. ApaNo muddo e che ke muktinA anuSThAnamAM bAdha na Ave te rIte tapa karavo. tapamAM mUMjhavaNa thAya to evuM citavo ke-anAdithI paDelI khAvAnI kuTevanA kAraNe ja A dazA che. dhannA kAMkadInA tapanuM varNana zreNika mahArAjA pAse bhagavAna mahAvIradeve evuM karyuM che ke sAMbhaLatAM paNa dhrujArI pedA thaI jAya. sArthavAhano e dIkaro, kevaLa bhoga-sukhamAM Ucharelo, eNe nava mahinAmAM evI sAdhanA karI ke sarvArthasiddha vimAne gayo. evo tapa karyo to e pada maLyuM - zarIra kevuM banAvyuM ? jIbha to tADanA pAMdaDAM jevI ane mAthuM sUkI tuMbaDI jevuM thayuM hatuM. A varNana sAMbhaLatAM zreNika mahArAjAnA rUMvADAM UbhAM thaI gayAM hatAM. jaMgalamAM zodhavA paNa muzkela thaI gayA hatA.
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 | 1040 Ama zarIra sukAya teno jarAye vAMdho nathI paNa muddo e che ke mana-vacanakAyAnA yogothI evI kriyA na karAya ke jethI muktinI sAdhanAmAM vAMdho Ave. apavAda utsarganI rakSA mATe che: | gItArtho utsarga tathA apavAda beya jANe paNa pote potAnI jAte apavAda seve ? zAstra kahyuM ke apavAda jANIne pote jAte ja apavAda seve to moTA bhAge patita thAya. jevA jevA AtmA jue tene TakAvavA e apavAdano upayoga kare. badhI bArIo emanA hAthamAM che mATe e gItArtha pote potAnA mATe jarUra sivAya eno upayoga na kare. paraMtu apavAda jANatA hoI bIjAne TakAvavA mATe jarUra eno upayoga kare. badhI jAtanA pariNAmanI dhArA tapAsIne AgaLa cAle te sAdhanA sAdhI zake. apavAda e utsarganI rakSA mATe che. . . aucitya vinA dharma nahi? gRhastha UThIne ema kahe ke-mAre saMsAra choDavo nathI, gharamAM rahevuM che, vepAradhaMdho karavo nathI. muninI jema bhikSA lAvIne khAIza, to e cAle ? zAstra kahe che ke ethI to dharma haNAya. evA ne huM mArI sAthe bhikSA mATe pheravuM to ? loka keTalA divasa khavaDAve ? cAra dahADA khavaDAve paNa pachI ? pachI enI gADI AgaLa na cAle. bhikSA dharma konA mATe ? jema huM pAtro laIne bhikSAe pharuM chuM, tema enAthI thALI laIne bhikSAe pharAya ? na pharAya. tyAM jJAnI ene aucitya jovAnuM kahe, paNa pachI jJAnI ethI AgaLa na vadhe. koIne ghera jaI "dharmalAbha" kahevAnuM kAma muninuM che paNa gRhasthanuM nahi. zrAvako thALI laIne bhIkha mAgavA nIkaLe to dharmanuM apamAna thAya. duniyA kahe ke A jainone nabhAvavA kevI rIte ? dharma ke je aucityano tyAga kare. aucityano e jANa hoya. je aucityane na samaje te dharmane lAyaka nathI. je mana-vacana-kAyAnA yogo saMsAramAM rUlAvanArA che tenA dvArA ja mukti meLavavAnI che. puNya tyAjya kahyuM chatAM puNyAnubaMdhI puNya upAdeya kahyuM. mukti maLe pahelAM saMghayaNathI. mokSasAdhaka paheluM saMghayaNa puNyAnubaMdhI puNya vinA maLe ? muktie javA mATe utkaTa manobaLa, utkaTa vAmbaLa, utkaTa kAyabaLa, prathama saMvanana vagere meLavavuM joIe. enA vinA mukti na thAya. zrI jinezvaradevanA zAsananI kriyAo che nirjarA mATe paNa puNyabaMdha na thAya ema nathI. nirjarA na thAya tyAM puNyabaMdha to beTho ja che. munine ekAMta nirjarA mATe ja kriyA che paNa nirjarA thAya tyAM paNa puNyabaMdha to che ja. gRhastha
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 - 31jenAthI DULyA enAthI taravAnuM - 11 - 471 mATe paNa nirjarAno inkAra nathI. chatAM emAM bheda to che ja. game teTalI UMcI bhAvanA hoya to paNa samyagdaSTine sarvavirati kahyo ? e vepAra na kare ke kAcA pANIne na aDe ema kahyuM ? kemake e enAthI banavuM zakya nathI. samyagdaSTinI bhAvanA kevI hoya ? duniyAnI kAryavAhI ene du:kharUpa lAge ane muktinI kaThina kriyA paNa ene sukharUpa lAge. sabhAH "samyagdaSTi AtmA duniyAnA du:khane icche ?' hA ! karmanirjarAmAM sahAyaka evA du:khane e jarUra icche. na icche to upavAsa kare ? upavAsa paNa kAyAne to duHkharUpa ja che ne ? samyagdaSTinI bhAvanAnI vAta cAle che. enI bhAvanA UMcI hoya tema chatAM samyagdaSTi ane sarva viratimAM moTo taphAvata che. UMcAmAM UMcI koTinA zrAvaka karatAM nIcAmAM nIcI koTiMno muni anaMtaguNa vizuddha che. kSAyika samakitI ane dezavirati paNa muninA caraNomAM mAthuM mUke. avadhijJAnI iMdro, kSAyika samakitI zreNika mahArAjA jevA rAjAo ane pratimA pAlanathI pavitra banelA bAra vratadhArI AnaMda, kAmadeva jevA zrAvako paNa eka divasanA muninA caraNomAM name che. pANImAM nAvaDI taratI mUkanAra atimuktaka muninA caraNomAM paNa e badhA mastaka namAve. kemake tyAM anaMtaguNa vizuddhi che. zrAvaka game tevo hoya, dara parve pauSadha kare paNa mUDInuM vyAja khAya ke nahi ? jyAre sAdhunI vAta judI. ene to jarA bIjano kaNIyo caMpAya to aticAra lAge, jarA pANIno chAMTo aDe to AloyaNa ane tamane evuM nahi enuM kAraNa ? tamane pApa na lAge mATe ? nA evuM nathI. pApa to lAge paNa maryAdA judI che. tamAre mATe e badhI baMdhI pharamAvavAmAM Ave to keTalA Take ? A rIte sthira AzayavALAnuM samyakta rUDha thAya. vratadhArI na paNa hoya chatAM samyagdaSTi kahevAya, kAraNa ke vratadhArI banavAnI bhAvanA to enI hoya ja. dAna, zIla, tapa ane bhAva sAdhIne anaMtA AtmA muktie gayA e vAta kharI paNa kyAre ? koI paNa ekanI sAdhanA karatAM bAkInA traNa pratye premavALA ane AdaravALA hoya to ja. bhAva zuddha che to maMdiramAM gayA toye zuM ane na gayA toye zuM ? sAdhu pAse gayA toye zuM ane na gayA toye zuM ? AvuM zuddha bhAvanAvALA kadI na bole. sAro zrAvaka to aDhI gAu dUra sAdhu hoya tyAM sudhI alaga paDikkamaNuM na kare.
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 12 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 sabhA: "Aje potAne bahu vidvAna mAnanArA sAdhu sAthe pratikramaNa nahi karatAM alaga ja kare che.' ' e ajJAnatA che. bahu vidvattAnuM phaLa zuM ? potAne alaga besavAmAM vadhu AnaMda Avato hoya ane kare e vAta judI paNa juduM karavAnI enAthI bIjAne salAha na apAya. abhayakumAra vidvAna ke kaThiyAro ? chatAM abhayakumAra e kaThiyArA nUtana munine bahumAnapUrvaka vaMdana kare che ne ? iMdro niyama samyagdaSTi ane avadhijJAnI chatAM siMhAsana para besatAM pahelAM viratine praNAma kare. zrI jinezvaradeva kyAre janma, vagere iMdro jANe ane muni na jANe chatAM e iMdro munine name che. A vAta samajavI ghaTe che. gharamAM beThelA kriyA karanAranI bhAvanAmAM ane upAzrayamAM beThelA kriyA karanAranI bhAvanAmAM phera na paDe ? gharamAM tarata samAcAra maLe jyAre ahIM to samAcAra Ave tyAre jANe. vacamAM eka kupaMtha nIkaLyo hato. koIe kahyuM hatuM ke vidhipUrvaka AjanAM maMdira nathI mATe eno tyAga karavo joIe. A sAMbhaLI kaMIka lokoe maMdirono tyAga karI dIdho. paMthanA praNetAne koI mahAtmA ke sadguru maLyA ane samajAvyuM ke-tuM zAstro mAne che ? jyAre traNa lokanA nAtha vidyamAna hatA tyAre paNa badhAM maMdiro saMpUrNa vidhipUrvakanAM ja hatAM. ema kahI zakAze ? vidhi e Adarza che. saMpUrNa hoya te saMpUrNa pAlana karI zake. na karI zake teNe vidhinA Adarzane sAme rAkhIne kriyA cAlu rAkhavI ja joIe. avidhivALI kiyAno paNa tyAga na thAya. vidhino rAga na javo joIe e vAta kharI. mahAtmAe samajAvavAthI pelo to samajyo ane potAnA bhaktone kAgaLa lakhyA ke "mArI bhUla hatI." bhaktoe sApha jaNAvI dIdhuM ke- tame bhale bevakUpha ho ne pharo, ame bevakUpha nathI ke pharIe ! koIpaNa navI vAtano samajyA vagara pracAra karavAmAM moTuM jokhama che. pracAraka prasaMge sudhare paNa tenI pAchaLa ghasaDAyelA jaladI na sudhare. pote pratikramaNa alaga kare tenuM e jANe paNa bIjAne alaga karavAnI salAha na apAya. "AjanA sAdhu to paDikkamaNAmAM goTALA vALe che. enA karatAM ame sAruM karIe chIe mATe tyAM na jAo; -AvuM kahenArA mithyAdRSTi che. eka bhAIne meM pUchyuM ke-"pratikramaNamAM kema nathI AvatA ?' emaNe kahyuM kemane tyAM AnaMda Ave che. be-aDhI kalAka lau chuM" vagere. meM kahyuM, "bahu sArI vAta che. tamArI bhAvanA UMcI che. paNa ahIM karatAM tyAM vadhAre yogya che evI bhAvanA na sevatA.'
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1043 - 31 : jenAthI DULyA enAthI taravAnuM - 71 - 473 - stavano ane sakjhAyone kevaLa bhASAnI kaLAno saMgraha na mAnatA. emAM to AgamanAM jharaNAM vahe che. pUrvAcAryonI badhI kRtio tattvathI bharapUra hoya che. pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAjAnI kRtio mahA arthagaMbhIra che. emAMthI "zuM muMDe zuM loce re" evI ardhI vAta pakaDe to ? kahevuM paDe ke ene vastunI samaja nathI. pU. upAdhyAyajI mahArAjAe spaSTa zabdomAM lakhyuM che ke 'dravyaliMganI mahattA na samaje te ajJAna che. zAstrakAro pharamAve che ke kevaLajJAna thayA pachI anyaliMge e AtmA na ja rahe. sAdhuno veSa svIkAre ja. aMtakRta kevaLI ja anya liMge muktimAM jAya. kevaLajJAna thayA pachI cha mAsathI adhika AyuSya bAkI hoya te A liMgano svIkAra kare ja. rAjamArgane e na lope. kevaLajJAnIne paNa oghAnI jarUra ? hA.. liMga che mATe jarUra che ja. - pU. upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che ke-vidhimArganI sthApanA karavAnA sAmarthya vinA avidhimArganuM umUlana karanAro zAsanano nAzaka che. avidhi ukheDI vidhinuM sthApana kare tene to vaMdana che. paNa vidhi sthApavAnI tAkAta vinA avidhiyukta anuSThAnone ukheDe to e AtmA mArgano nAza kare che. e pApAtmA che. "UbhAM UbhAM-paDikkamaNuM karavuM hoya te ja kare, bIjA bahAra jAya." ema kahevAmAM Ave to keTalA rahe ? ema kahenArane zAstrakAra kahe che ke-are bhAgyazALI ! A tuM zuM bole che ? eka hajAramAM mAMDa so jaNA UbhA UbhA karanArA hoya, bAkInA nava to to "paDikkamaNuM karavuM ja joIe e paNa samajyA nathI. parvatithie karIe to ThIka AvI sAmAnya bhAvanAe Ave che. ene kahevAmAM Ave ke "UbhA UbhA na karavuM hoya cAlyo jA," to pelo kaheze ke sAruM mahArAja ! A cAlyo' pachI ? ApaNe ema kADhI mUkavA nathI paNa samajAvIne vidhimArge caDhAvavA che. muni bImAra hoya ane jaladI pratikramaNa karAvavAnuM kahe to ema . karAvavAmAM paNa lAbha che. kemake "mAruM pratikramaNa rahI gayuM" ema ene na thAya. enA pariNAma Take enI kiMmata che. koI zrAvaka paNa vaheluM pratikramaNa karavA mAgato hoya ane e rIte Takato hoya to TakAvavAmAM lAbha che. sthiratAvALA jIvo ochA hoya che. keTalAka to bahu vAra lAge to manamAM kacavATa karatA hoya ke "kemeya pUruM ja thatuM nathI !' vidhino rasa hovo joIe e nakkI, paNa navA AvelAne to rasa rahe e rIte TevAya ema karavuM joIe. navo mANasa paDikkamaNAmAM Ubho na thAya to ene ema kahevAya ke "bhAI ! tamane Teva nathI eTale UbhAM UbhAM karavuM kaThaNa jarUra lAge paNa vidhi e che hoM." to pelo paNa
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1044 474 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 page lAgIne e vAta svIkAre. paraMtu 'basa, UbhA thAo, nahi to cAlyA jAo' ema kaho to lAbha thAya ? tame zuddha karatA ho te sArI vAta paNa tethI tamane anyanI TIkA karavAno hakka nathI. tame traNa kalAke pratikramaNa karo te sArI vAta che paNa tethI bIjA paNa traNa kalAka kare ja evo Agraha na hovo joIe. badhAnA bhAva TakAvavA khAtara samayasa2 pratikramaNa pUruM kare ane pachI betraNa kalAka zAMtithI svatana sajjhAya bole to eno inkAra nathI. tame e jarU2 kahI zako ke bhASyakAre pharamAvelI vidhi mujaba jyAM jyAM saMpadA hoya tyAM tyAM aTakavApUrvaka sUtro bolavAM. dareka vidhi sAcavavI. paNa avidhie karanAranI avagaNanAM na karAya. zAstra kahyuM ke je je vidhi je je kALe kahI tema karavuM joIe. bhASyamAM kahelI vidhi jALavavI. saMpadAdi jALavavAM. emAM jeTalI bhUla eTalI khAmI. paraMtu jema e badhI vidhi che tema aDhI gAumAM sAdhu hoya tyAM sudhI zrAvaka alaga paDikkamaNuM na kare e paNa vidhi che. bIjI vidhi jALavanAre A vidhi paNa na jALavavI joIe-astu. have rUDhatAne aMge AgaLa zuM kahe che te have pachI.
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 : rakSA mATe roSa paNa jarUrI vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mahA vada-11, somavAra, tA. 24-2-1930 * dRDha ane rUDha banelA samyaktvane gADha zI rIte banAvazo ? deva, guru, dharmanI parIkSA koNa karI zake ? puSpazayyA ane kaMTakazayyA : saMyoga-sAmagrIno prabhAva : sArA hetuthI satya kahevuM e gusso nathI : * zikSakane zikSA karavAno haka hoya to ja zikSaNa ApI zakAya : ajJAna paNa sadgurunA yoge tarI jAyaM : to-ja te kriyA sadgurunA yoge tarI jAya : to-ja te kriyA AdhyAtmika gaNAya : zAstra-siddhAMtanI rakSAnA samaye mauna rahevuM te pApa che : * rakSA mATe jhaghaDo paNa jarUrI : vaMdanika-avaMdanika : * 72 dRDha ane rUDha banelA samyaktvane gADha zI rIte banAvazo ? anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivara have zrIsaMgharUpa merUnI samyagdarzana rUpa vajaratnamaya pIThanI gADhatAnuM varNana kare che. graMthakAra maharSi varNana karI gayA ke dRDhatAmAM zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, mithyAddaSTinI prazaMsA ane eno paricaya na joIe. samaye samaye zuddha thatA prazasta adhyavasAya viSe AtmA cirakALa varte tyAre dRDha samyaktva rUDha thAya. duniyAmAM rahelA samyagdaSTinA pariNAma A hoya. atyAra sudhI jaNAvI gayA te vicAraNA karIne samyagdaSTi AtmA dRDha samyaktvane rUDha banAve. have gADhatA kyAre Ave ? tattvanA viSayanI ruci tIvratara thAya tyAre samyaktva gADha thAya. tattva kayAM ? jIvAdi naveya tattva che ane deva-guru-dharma paNa tattva che. ahIM devaguru-dharmanI vAta vicAravAnI che. A traNa tattvo zrI jinezvaradevanI hayAtI sudhI ja rahe ke zAsana rahe tyAM sudhI hoya, koI kALamAM deva-guru tattva hoya
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 15 476 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - ane dharma tattva na hoya, koI kALamAM deva-dharma tattva hoya ane guru tattva na hoya, koI kahe to e sAcuM che ! nA. e traNe sAthe ja hoya ane zAsana rahe tyAM sudhI rahe. deva to te ja ke je vItarAga hoya. A vAta sarva kALa mATe sarakhI. emAM zAstra bheda na pADyo. paNa gurutattva ane dharmatattvamAM zAstra kAlAnusAra bheda pADyo. guru ane dharma kone kahevAya ? saMyama dhare te guru ane saMyama te dharma. devane to kSAyikabhAve caritra thaI gayuM eTale emAM have kAMI vadhaghaTa thavAnI nathI. jyAre guru saMyamadhara e sAcuM paNa kayA saMyamane koNa dhare e bheda pADavA paDyA. cAritra pAMca prakAranAM che. 1. sAmAyika, 2. chedopasthApanIya 3. parihAravizuddhi, 4. sUkSma saMparAya, 5. yathAkhyAta. AmAM pAchaLanA traNa Aje che ? nathI. sAmAyika ane chedospasthApanIya e be prakAranAM cAritra Aje che. emAM pAchAM ene dharanArAnA pAMca bheda pADyA. emAM Aje phakta bakuzakuzIla che. emAMye taratamatA hoya-jevI sAmagrI, jevo saMyoga, jevuM sahana, jevI pariNAmanI dhArA, tevuM tevuM saMyama hoI zake. e saMyamI kharA ke nahi ? bhagavAnanI hayAtImAM paNa badhA sAdhu tathA zrAvaka ekasarakhA ja hatA ane bhedabhAva nahotA ema na mAnatA. jenuM samyakta dRDha ane rUDha thAya tenI tattvanI ruci bahu tIvra hoya. e AtmA jeTalA pramANamAM tattva dekhe teTalA pramANamAM tathAvidha pUje. ATha prakAranA prabhAvakamAM pahelA prakAranA prabhAvaka prAvacaniMkane kahyA che. pUjya upAdhyAyajI mahArAjAe prAvacanikanI vyAkhyA karatAM kahyuM ke vartamAnamAM jeTaluM pravacana hoya tene artha ane sUtra sAthe jANe'. tyAM zrI jinezvaradeve kaheluM badhuM jANe ema na kahyuM. badhuM lAve kyAMthI ? dvAdazAMgI pUrI hatI tyAre pUruM jANanArA pravacanika kahevAtA. jema jema ghaTatuM gayuM tema tema ja kALe jeTaluM rahyuM teTaluM jANanArA teTalA prAvacanika kahevAyA. dazapUrva hatAM tyAre dazapUrvI, eka pUrva vakhate eka pUrvI, pUrva mAtra gayAM ane agiyAra aMga rahyAM tyAre agiyAra aMganA pAThI prAvacanika kahevAyA. atyAre to e paNa pUrAM nathI. atyAre hoya teTaluM jANe te prAvacanika kahevAya. atyAre to pistAlIsa Agama, bhASya, TIkAdi che paNa duppasahasUri mahArAjane to dazavaikAlikanA cAra adhyayananuM ja jJAna, chatAM e prAvacanika kahevAyA. atyAre to e paNa pUrAM nathI. atyAre hoya teTaluM jANe te prAvacanika kahevAya.
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1047 - 32 : rakSA mATe roSa paNa jarUrI - 72 - 477 atyAre to pistAlIsa Agama, bhASya, TIkAdi che paNa duppasahasUri mahArAjane to dazavaikAlikanA cAra adhyayananuM ja jJAna, chatAM e prAvacanika. e vakhate koI kahe ke-"kyAM duppasahasUri ane kyAM pUrvanA AcAryo ?' to ene paNa kahI zakAya ke "kyAM pUrvanA zrAvako ane kyAM tuM ?' hajI to ghaNA vidhimArga ane apavAdamArgane samajatA nathI ane mAtra zabdathI ja athaDAya che. mukhyanI apekSAe sAmAnya vastu apavAdamAM gaNAya paNa e sevavA yogya kharI ke nahi ? e paNa vidhi ke avidhi ? e jANavuM joIe. zrAvaka mATe trikALapUjAno kALa niyata karyo e vidhi, e utsarga mArga. paNa jinapUjA vinA rahevuM nathI ane traNe kALano samaya maLato nathI e nakkI che, are, eka kALanI pUjA paNa niyata samaye na karI zakAya evA saMyogo che to evo mANasa koI paNa kALe jinapUjA karI Ave e apavAda ja che ne ? mukhyanI apekSAe enAthI Utarato e apavAda. enI apekSAe enAthI Utarato e apavAda. paNa e apavAda e vidhimArga ke avidhimArga ? koI kahe ke "pUjAnA samaye thAya to ja pUjA kare, to e cAle ? jarU2, mukhya vidhimArga UMco kharo. zAstra vastunuM nirUpaNa UMcuM ja kare. ema na bane to Ama, ema paNa na bane to Ama karavuM, e badhA caDatI kriyAnI apekSAe apavAda kharA paNa e sevya che, vidhimArga che. e rIte paNa pUjA karyA vinA nahi khAnAro vidhine laMghato nathI. hA, pUjA karyA vinA khAnArA vidhi saMghe che. have ethI paNa AgaLa-kadAca khAya paNa pUjA karyA vinA to na ja rahe, e paNa eTale aMze vidhipAlaka che. badhAne apavAda mArga kahI na sevavA yogya kaho to pariNAma zuM Ave ? deva, guru, dharmanI parIkSA koNa karI zake ? tattva pratye AsthA hoya ane potAthI nAno ke moTo chatAM guNavAna hoya to tene namI paDavAnI potAnAmAM laghutA hoya, to, te muninI parIkSA karI zake. muninI parIkSA karanAra muni sAme chAtI kADhIne na Ave. munipaNAnI parIkSAmAM jJAna niyata nathI karyuM. amuka jJAna hoya te ja muni, evuM che ? cauda pUrvadhara paNa muni kahevAya, dvAdazAMgInA jANanAra paNa muni kahevAya, eka pUrva jANanAra ane aSTapravacanamAtAnuM jJAna dharAvanAra paNa muni kahevAya. munine koI pUche ke- "Sadravya jANo cho ? "AgamasAra' vAMcyo che ? "muni' nA kahe to pelo kahe ke-"to muni zAnA ?' paNa ema kahevAya ? jJAnamAM jJAnAvaraNIyano kSayopazama che ane cAritramAM cAritramohanIyano kSayopazama che. enuM kAma juduM
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 che. e meLa kaI rIte maLe ? 'mA ruSa mA tu' zabda gokhavA jeTalI paNa munimAM zakti na hatI. paNa na AvaDe tyAM sudhI AyaMbila karyAM. chokarAM mazkarI karatAM to emane upakArI mAnyA. mazkarImAM paNa sAcA zabdo chokarAM bolatA to muni kahetA ke-mArA upakArI che ke mane sAcA zabdo yAda karAve che. kevo UMco guNa ? darzanamohanIya tathA cAritramohanIyano kSayopazama thayo che, ane e AtmA nirmala thayo che; ethI e mazkarI ke ThapakAne gaNe nahi; paNa mazkarI karanAra ke Thapako denArane potAnA upakArI mAne. jJAna to ghaNuMye hoya 'paNa vAta vAtamAM pitto khase to ? sahanazIlatA ane samatAbhAva haze to jJAna paNa Avaze paraMtu e nahi hoya to haze te paNa jJAna jaze. 1048 zAstrakAre vaiyAvaccane apratipAtI guNa kahyo che. laghutA vinA vaiyAvacca na thAya. hAtha joDavA paDe, mAthuM jhukAvavuM paDe, e laghutA AvyA vinA thAya ? vinaya e dharmanuM mULa che. evA vinayanA yoge vagara bhaNelA paNa kevaLajJAna pAmyAnAM dRSTAMto che ne ? amuka karmanA kSayopazame amuka guNa thAya. tene bIjA sAthe bheLavAya nahi. puSpazayyA ne kaMTakazayyA : saMyamanA pariNAma poSAya kyAM ? e loko kahe che ke-ahIM gharamAM rahe, gharamAM rahIne saMyamanA pariNAma majabUta ka2, pachI jA, to e vAta vAjabI che ? dayALune katalakhAnAmAM rahI ahiMsAnA pariNAma keLavavAnuM kahevA jevI e vAta che. caDhI rahelAne pADavAnI e manovRtti che. zAstra to kahe che ke sArA pariNAma thayA ke sArI jagyAe besADI ja devo. zumarUM zIghra gatiH / dharmastha tvaritA gatiH / anaMtakALe koI jIvane koI vakhate A pariNAma Ave. ene jarA thaMbhAvyo to paDatAM vAra keTalI ? sabhA 'ene e loko dayA kahe che.' zAstra ene ghora nirdayatA kahe che. puSpanI zayyAmAM sUteluM bALaka game tema ALoTe toye vAge kharuM ? ane kAMTAnI zayyAmAM sUtuM hoya to ? jarAka paDakhuM phare tyAM hAtha paga cholAya ane kAMTA bhoMkAya. sAdhujIvana e puSpanI zayyA jyAre gRhasthavAsa e kAMTAnI zayyA che. ahIM 2me toya zAnAthI ? ahIM saMyoga kayA ? ahIM vacano kayAM saMbhaLAya ane tyAM kayAM saMbhaLAya ? tattvamaya AtmA vastunI parIkSA karI zake. vastunI parIkSA vinA samyaktva dRDha ane rUDha hoya toye gADha na bane. sabhA : 'vinaya vaiyAvaccavALo na paDe ?'
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1049 32 : rakSA mATe roSa paNa jarUrI - 72 moTe bhAge na paDe. banAvaTI paDe tenI nA nahi paNa sAco vinayazIla na paDe. bAkI banAvaTI vinIto ghaNA paDyA. hajI to dRDhatAmAMye polANa che. mithyAddaSTinI prazaMsA ane teno paricaya A be doSonuM hajI sAmrAjya che. konA guNa kyAre, kyAM, kaI rIte ane keTalA pramANamAM gavAya ke na gavAya teno hajI kAMI khyAla ja nathI. 479 saMyoga-sAmagrIno prabhAva ghaNA kahe che ke-'amuka zrAvaka to sAdhu karatAMye UMco' have AvuM bolAya ? huM kahuM chuM ke sAdhu kaSAyavALo hoya ane zrAvaka samatAno sAgara hoya to paNa AvuM bolanAra mithyAtva pAme. mAnyuM ke sAdhune karmanA udaye kaSAyano AvirbhAva che paNa enAM sthiti, sthAna ane saMyogo evA che ke-ene dUra thatAM vAra keTalI ?ane zrAvakanI samatAmAM Aga lagADanArI tyAM saMsAramAM sAmagrI keTalI ? bhAMgyuM toye A to bharUca-game tevuM toye gAmaMDAthI to e sAruM. zAstra kahe che ke gayelo (uttaraguNamAM khAmIvALo) toye muni. yAda rAkho ke muninI A vAta che. kevaLa nATakiyA ke veSadhArInI vAta nathI karato. enI puSTi nathI karato. mULa guNanI khAmInI vAta nathI karato paNa A to uttaraguNanI khAmInI vAta che. muniveSe uttaraguNamAM DhIlo hoya paNa mArgano rAgI hoya tenI A vAta che, jeo muni veSamAM che paNa mArganA rAgI nathI, bolTanA cAlavAno jene khyAla nathI, muni chatAM je saMsAranI vAto kare che, rAAstra nA kahe chatAM 'emAM harakata zI ?' ema jeo kahe che temanI va choDI do. e to zrAvakathI paNa gayelA che. gato bhraSTastato bhraSTaH che. enAna to zAstra alIka chAparA- eTale enuM moDhuM na jovAmAM ja kalyANa che ema kahyuM che. evAo kadI jovA ke saMgharavA lAyaka nathI. caMDarUdrAcAryane keTalo gusso hato ? pote potAnI e sthiti samajI zakatA ane mUMjhAtA hatA; mATe to samudAyathI alaga besatA hatA. koInI jarA paNa khAmI jue ne gusso Ave tyAM thAya zuM ? uttaraguNanI kevI khAmI ? chatAM munipaNA pratyeno rAga kevo ? vaLI A sthiti, sthAna, saMyoga hatA to kaSAyo kADhI kevaLajJAna pAmavAmAM keTalo samaya lAgyo ? ApaNo muddo e che ke te kALamAM paNa AvA AtmAo hatA. mULaguNa sAthe uttaraguNa paNa sArA hoya to e uttama che. paNa e na paNa hoya ema bane: krodha, mAna, mAyA, lobhanI mAtrA adhika paNa hoya, aprazasta kaSAya paNa Ave ane saMjvalananA kaSAyo anaMtAnubaMdhIno bhAsa karAve, evuM paNa bane paNa e sthiti, sthAna ane saMyoga ene palaTAvavA samartha che.
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 480 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ziSyanA mAthAmAM lohI joyuM ke tarata caMDarUdrAcArye vicAryuM ke "are ! A eka divasano sAdhu, enAmAM AvI kSamA ? ATalA prahAro chatAM eka harapha na uccAryo ! kevI anupama kSamA ? ane huM varSothI dIkSita chatAM mArI A dazA ? dhanya che ene ane dhikkAra che mane !" A bhAvanAnA yoge kaSAyo gayA. kaSAyo kema na jAya ?' evuM thayuM ke kaSAyo maMda paDyA, krodha gayo, kSapakazreNi mAMDI ane kevaLajJAna pAmyA. aSTa pravacanamAtA e uttaraguNa che, paMca mahAvrata e mULa guNa che. sArA hetuthI kahevuM e gusso nathIH koI AMkha lAla kare eTalA mAtrathI gusso na mAnatA paNa hetu jojo. abhaNa chokarAne bApa vaDhe eTale kaDavo lAge. . . sabhA: "bhaNelA paNa evA dekhAya to ?" . tamArI dRSTie bhaNelA, paNa zAstranI dRSTie e bhaNelA nathI. bhagaMvAna mahAvIradevane gozALAe jyAre kahyuM ke-"tAro ziSya zaMkhalIputra gozALo bIjo, huM nahi," tyAre bhagavAne kahyuM ke-taNakhaluM ADuM dharavAthI cora na chupAya. tuM te ja maMkhalIputra gozALa che. vRthA tArI jAtane chupAvavAnA prayatna kare che." A sAMbhaLI gozALo krodhe bharAyo re ? bhagavAnane kaSAya hato ? nahi ja. paraMtu satyanuM svarUpa ja evuM che ke e sAcA zabdo juThThAne bALIne khAka kare. mithyASTine oLakhAvavA mATe bhagevAne pote kahyuM ke- "chAyA rU I kSamAnA sAgare paNa mleccha kahyA ne ? kare zuM ? vastune yathAsvarUpe oLakhAvavA zabda na vApare to zuM kare ? utsutrabhASIne adIThakalyANakarA kahevAmAM gusso nathI. hIrAne hIro kahenAra jhaverI, paththara mATe kayo komaLa zabda vApare ? viMdhyA strIne oLakhAvavA mATe vaMdhyA kahevI ja paDe. kadI koI kahe ke "putra nathI thato ema kahIne oLakhAvo to sAmo kaheze ke thaze, AzA rAkho." tyAre khulAso karavo paDe ke "bhAI ! thAya ema nathI, e vaMdhyA ja che." jhaverI kahe ke "A hIro nathI tyAre pelo pUche ke "paNa che zuM ?" to paththara che ema kahevuM paDe ne ? koI kahe ke hAthI zabdano prayoga karo kAraNa ke te sAro lAge che paNa maherabAnI karI "gadheDo' e zabdano prayoga na karatA. sArI vAta che. paNa sAme gadheDo ja dekhAya tyAre zuM karavuM ? zAstra tyAM paNa "prajApatino hAthI ema varNana karyuM toye pelo na samajyo. te vakhate prajApatino artha e rAjA kare tyAre
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 : rakSA mATe roSa paNa jarUrI - 72 koSa kADhIne ene samajAvavo paDe ke jema rAjA thAya tema kuMbhAra paNa thAya. ane e kuMbhArano hAthI eTale A sAme dekhAya che te gadheDo samajavo. Ama vastune yathAsvarUpe oLakhAvavA mATe tene anurUpa zabdo vAparavA paDe tethI emAM kaTutA ke gusso che ema na samajavuM. sabhA vANiyo maganuM nAma maga na pADe evI kahetI che ne ?" 1051 481 che, paNa e eno guNa nathI paNa khAmI manAya che. vaLI e vANiyo che te kadAca ema kare paNa ame to sAdhu chIe. haThIlAne besADavA be zabda jorathI paNa bolavA paDe to e ugratA nathI paNa sAmAnA hitanI bhAvanA che. zikSakane zikSA karavAno haka hoya to ja zikSaNa ApI zakAya : zikSaka badhA vidyArthIo pratye prema to sarakho ja rAkhe paNa ghaNA vidyArthI pratye ene karaDA thavuM paDe che. ghaNAne mATe hAthamAM soTI ke phuTapaTTI rAkhavI paDe che. zikSakane zikSA karavAno hakka che. jo e hakka zikSaka na dharAve to enA zikSakapaNAne e jALavI na zake. vidyArthI game tema varte toye nabhAvI le, e zikSaka zikSakapaNAne lAyaka nathI. e rIte vidyArthIne chUTa ApI tethI to prophesaronI ThekaDI uDADatA thayA. evA prophesaronI kamabakhtI ja thAya che. ene avara pUe karavo kaThina paDe che. enI dazA to e ja jANe che. keTalAka prophesaro to taiyAra karIne lAveluM jhapATAbaMdha bolI ja jAya che. vacamAM vidyArthIo hure ! bolAve paNa pelo to jema tema pUruM karIne jhaTa chUTavAnI vetaraNamAM ja hoya. jene potAnuM sthAna ane mAna jALavavuM che e to kaDakAI rAkhe ja che. jene nokarI vahAlI che ane vidyArthIo sAcI khoTI arajIo karI kaDhAvI mUkaze to pote rakhaDI paDavAno bhaya che, teo to vidyArthIonAM tophAna nabhAvI le che paNa jeo pAvaradhA banyA che, nokarInI jemane darakAra nathI evA prophesaro to potAnA sthAna ane mAnane sAcave ja che. nathI sAcavatA temane sahana karavuM paDe che. A badhAM jhe2 AjanI zikSaNapaddhatinAM che. zikSaka e guru ke nokara ? AjanA vidyArthInA mAnasamAM to e ja che ke A to pagAradAra che mATe nokara che. have jenI pAse bhaNe tene nokara mAne e bhaNanAramAM vidyA Ave ? zikSaka UbhA hoya ne pelo bAdazAhanI jema aDhelIne beThA hoya tyAM jJAna zI rIte Ave ? AjanA parIkSA pAsa karI janArAonI pachI thoDA divaso bAda parIkSA lo to moTA bhAge napAsa ja thavAnA. parIkSAnA
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1052 pAMca divasa mATe ja taiyAra thayA hoya. somAMthI paMcoterane to pAsa karavA evuM agAuthI nakkI thayuM hoya-nApAsa kare to virodhanAM saraghaso nIkaLe. have AvA jematema karI jabaradastIthI pAsa thayelAomAM vidyAnuM pariNamana kyAMthI hoya ? pariNata vidyArthIono to zikSaka pratye akhaMDa bahumAnabhAva hoya che. e to maratAMye zikSakanuM RNa bhUlato nathI. evAo to Aje samAjane zobhAve che. bAkI seMkaDe nevuM TakA to mUrkha che. e to jyAM tyAM DahoLavAnuM ja kAma kare che. emane na kamAtA AvaDe, na jIvatAM AvaDe. bolatAM paga dhrUje ane lakhatAM kalama kaMpe, vAMcavuM kema, te paNa pUruM na jANe. ajJAnI paNa sadgaranA yoge tarI jAya? "jevo tevo paNa saMyamI' e zabdo yAda che ne ? zabda.barAbara yAda rAkho. ahIM saMyamInI vAta che, koI veSadhArI nATakIAnI vAta nathI. "jevA tevA saMyamI karatAM zrAvaka sAro" ema bolavAmAM guNaprazaMsA nathI. vAru, jevo tevo saMyamI na game to jevo tevo paNa zrAvaka kema. game ? pUro zrAvaka, pAko zrAvaka kyAre kahevAya ? traNa kALa pUjA kare, ubhaya kALa Avazyaka kare, bAra vrata uccaryA hoya, nitya guruvaMdana kare, niraMtara jinavANI sAMbhaLe, parvatithie pauSadha kare, AtmasAkSIe-devasAkSIe ane guru sAkSIe paccakakhANa kare, AtmasAkSIe-devasAkSIe ane gurUsAkSIe paccakakhANa kare, e pAko zrAvakane ? AmAM nyUnatA hoya to ? pUjA trikALane badale eka kALa kare to ? to e cAle ne ? tyAre zrAvaka jevo tevo cAle ane muni jevo tevo na cAle, A kaI manodazA batAve che ? bAra vratadhArI zrAvaka bhAMgA na jANe toye zrAvaka kharo ne? Aje bhAMgA jANanArA zrAvaka keTalA ? samyagdarzananA bhAMgA paNa e jANe kharo ? bolavA UbhA karo to bolI zake ? chatAM e zrAvaka kharo ne ? ane evo zrAvaka pAcho munine pUche ke zuM bhaNyA ? tyAkhyAna nathI AvaDatuM ? paDikkamaNuM nathI AvaDatuM? to muni zAnA ? AvuM AvuM bole e zAthI ? sabhAH "e varganI evI mAnyatA che ke savAla pUche ane javAba na ApI zake to e muni nahi." savAla pUchanAra to ghaNA evA hoya che ke sArA sArA samartha puruSone paNa ene hAtha joDavA paDyA, mauna sevavuM paDyuM. zuM kare ? bhagavAna duniyAne anAdi kahe, tyAre pelo pUche ke e kevI rIte ? to kahe ke jevI rIte che tevI rIte. pelo pachI ? pachI ? ema pUchyA ja kare enuM pachI, mATe ja nahi, tyAM thAya zuM ?
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 : rakSA mATe roSa paNa jarUrI - 72 vaLI uttara ApavAnI azaktino Aropa mahAvratamAM hoya ? parIkSA to te ke je kALe jJAnIe jeTalA guNa vihita karyA che te kALe guNa hoya to manAya. zrAvakamAM bAra vratadhArIne lIdhA tema eka vratadhArI ane vrata vagaranA zraddhALune paNa lIdhA ke nahi ? saMgha eTale sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA. zrAvakazrAvikAmAM vrata vagaranAno paNa samAveza karyo ke nahi ? kema karyo ? tyAM e prazna nathI UThato to sAdhu-sAdhvImAM ja vAMdho kema levAya che ? 1053 483 vAru ! AgaLa cAlo. zAstra kahyuM ke mithyAddaSTine paNa dravya samyaktvano Aropa karIne dIkSA apAya. ene paNa ogho ApIne jagata pAse pUjAve, tyAM zuM kahezo ? hajI dravyasamyaktvano Aropa che, haiyAmAM kAMI nathI mAtra saMsAra asAranI bhAvanA jAgI che ane saMyama ThIka lAgyuM che eTaluM ja, chatAM dIkSA ApIne pUjya banAve che ne ? hajI to e AtmAe zrI jinezvaradevane pUrA oLakhyA paNa nathI, nigraMthagurunuM vizeSa kAMI svarUpa jANyuM paNa nathI. SaDUdravyane samajato nathI, jIvAdi tattvono pUro khyAla paNa nathI, to paNa zAstra kahe che ke evA to anaMtA AtmAo gurusaMyoge vIryollAsanA yoge karmano kSaya karI kevaLajJAna pAmI muktimAM pahoMcI gayA. - to... je te kriyA AdhyAtmika gaNAya : jainakuLamAM janmelAne dIkSA sAme ATalo virodha, enuM kAraNa zuM ? are, dIkSAnA umedavA2ne salAha Ape che ke-becAra varasa kADhI nAkha, ahIM rahIne pALa, pachI bhaviSyamAM leje; AvI salAha apAya ? evI salAha ApanArA pAchA varSothI kriyAkAMDa bahu kare che. emane pUcho ke varSothI ATalI badhI kriyAo karo cho chatAM tamane vairAgya kema nathI thato ? to kaheze ke 'e to bhoLAone thAya. samajadArane ema vairAgya thaI jatA haze ?' have AvA samajadArane samyagdaSTi kahevA ke mithyAddaSTi ? koI ene kahe ke 'amuka puNyAtmA hajI thoDA samayathI maMdira, upAzraye jato thayo ane ene vairAgya thaI gayo ane tame to varSothI kriyAmAM UMDA UtaryA cho, lAMbo samaya kriyAmAM gALo cho chatAM tamane hajI vairAgya kema nathI Avato ?' to kaheze ke 'e badhA kAcA mananA, ame evA nahi.' zAstra phahe che ke-A eka prakAranI dhIDDAI che. kriyAone e ghoLIne pI gayA che tethI e kriyAonI emane kAMI ja asara nathI. pahele guNaThANe AdhyAtmika kriyAnI zarUAta thAya tenI paNa e kriyA khyAti ke mAnapAna mATe na hoya. AtmAne uddezIne kare to ja e kriyA AdhyAtmika gaNAya.
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 sUtronA jApa kalAkonA kalAko kare, aneka kriyAomAM lAgyA ja rahe chatAM ene vairAgya kema na thAya ? na thAya to enuM du:kha paNa na hoya ? muninA darzanathI enA romAMca khaDAM kema na thAya ? 484 1054 zAstrasiddhAMtanI rakSAnA samaye mauna rahevuM te eka pApa cheH pUrve parIkSako hatA paNa e AvA na hatA. e samajI zakatA ke A ugratA konA gharanI che ? bApa dIkarAne zikSA kare tyAre kALa jevo lAge paNa koI ema na kahI zake ke A duzmana mAre che. jo koI ema kahe to chokaro ja tene kahI de ke-'cUpa rahe, e mAro bApa che.' sabhA 'Aje evA dIkarA kyAM che ?' e paNa na rahyA-kA2Na bApe hAtha calAvyo paNa hetu sAco,na hato. hetu na parakhe te parIkSA na karI zake. A to dazavaikAlikanI eka gAthA gokhI rAkhI ke'corane cora na kahevAya. kANAne kANo na kahevAya-ema kahevAmAM mRSAbhASaNa che ane bhASAsamitinuM khaMDana che.' ene pUcho ke-bhASAsamitinA bheda keTalA ? to kaheze-bhagavAna jANe ! vAru ! je zAstra corane cora kahevAnI nA pADI te ja zAstra mithyAddaSTine mithyAddaSTi kahyA ke nahi ? kema kahyA ? to kahe ke-'hoya nahi.' pAnAM batAvo toye kaheze ke-'huM e na mAnuM.' have AvA e vidvAnone na mAlUma koNe AvuM bhUta vaLagADyuM. eka vAta gokhI rAkhI ke 'kaSAya kare te narake jAya.' paNa e vAta yAda kare phakta maMdira-upAzrayamAM, peDhI, ghara, bajAramAM yAda na kare. tyAM to kaSAya evA kare ke na pUcho vAta. khAvAmAM jarA ochApa hoya to thALI pachADe ane strIne sattara vacano saMbhaLAve. loka paNa tamAzo jue-kalAko sudhI durdhyAna kare. tyAM kaSAyono kAMI khyAla ja nahi ane ahIM muni jarA kaDaka kahe to kahI de ke 'kaSAya kare te narake jAya' grAhaka sAthe vAMdho paDe to moTo jhaghaDo kare, paisAnI leNadeNa mATe traNa korTa sudhI jAya, tyAM kaSAyanA kaTu vipAka yAda na Ave ane ahIM muni kahe ke-'zAsananA kAmamAM kAMIka karavAnI jarU2 che, Ama DhIlA rahya na cAle.' to tarata kahe ke-muni tapI gayA-zAMti rAkhavI joIe. ka2ze te bha2ze-ApaNe zuM kAma tapavuM joIe. kaSAya kare te narake jAya-vagere.' AvAne samyagdaSTi manAya ? gharabAra, bajAra, peDhI mATe kaSAya karanArA zAsanarakSAnA prasaMge samatAnA pATha bhaNAve e ajJAna nathI ?' ghara saLagyuM' ema sAMbhaLe to doDI janArane koI kahe ke-'bhAI ! zAstra kahyuM che ke ghara to pArakuM che, nAzavaMta
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1055 - 32 : rakSA mATe roSa paNa jarUrI - 72 = 485 che, emAM ATalI doDAdoDa zI ?" to tarata kaheze ke-"besa, besa, tuM zuM samaje ? ema kahIne tarata pahoMce. e ja mANasa maMdira-upAzrayanI Apatti vakhate zAMtinI vAto kare, samatA vinA mukti nathI ema bole, e samajadArI che ? potAnA copaDA khoTA kahenArane korTe kheMcI jAya ane Agamone khoTAM kahe tyAM samatAnA jApa japAya, e kaI hAlata che ? evAonA to sahavAsamAM paNa na rahevAya. evAnI prazaMsA karavI e paNa pApa che. dharmanA nAza vakhate jenAmAM ugratA na Ave tene mATe zAstra kahe che ke-e dharma pAmyo ja nathI. mukti mATe ratnatrayI pALavAnI che. je ratnatrayInA yoge mukti maLavAnI che, jenA yoge ATale sudhI ame pahoMcyA, e ratnatrayIne uThAvI jatuM hoya toye joyA karIe ? kAMI bolIe nahi ? amArA gurune koI DAMga laIne mAravA Ave toye kAMI karIe nahi ? e cAle ? te vakhate to rakSA mATe je AvaDe te badhuM karIe. jo joyA karIe to mahAvrata jAya. AcArya pAse zaktisaMpanna sAdhu joIe ema zAstra zA mATe kahyuM ? roTalA khAvA mATe ? nA. avasare rakSA karavA mATe. AcArya pAse vAdI paNa hoya. kema ? emanI sAme vAda karavA AvanArA ghaNA hoya. AcArya pAse evA vAdI hoya ke e bAraNe beThA ja hoya. AvanAra vAdIne e ja pahelAM Ubho rAkhe ane kahe ke pahelAM mane to jIta ! pachI AgaLa vadhaje. jarA ADo cAle to tyAMthI bahAra ravAnA karI de. AcArya to zAsananA samrATa gaNAya che. bhagavAnanI sabhAmAM paNa saMkhyAbaMdha vAdIo AvatA. e evA hatA ke devonI sabhAmAM paNa ajeya gaNAtA. evA paNa vAdIo AcAryanI pariSadamAM paNa Ave tyAre. AcArya kAMI mauna rahe ? AcAryo dezanA detA tyAre paNa zaktivaMta sAdhuo paDakhe rahetA. tAkAta nahi koInI ke AcArya sAme game tema varte-Aje to darzanavAdIo kyAM che ? te vakhate prakhara darzanavAdIo AvatA ane dezanAmAM paNa kudarzanonuM khaMDana barAbara thAya-sAmo game teTalo gusse bharAya to paNa satyanA pratipAdanamAM jarAya kacAza na rAkhatA. rakSA mATe jhaghaDo paNa jarUrI: teo "daMta mangava'nI gAthA batAve che. huM pUchuM che ke e gAthA e loko ja bhaNyA che ke sAdhu paNa bhaNyA che ! sabhA: 'kaSAyo sarvathA kyAre jAya ?' dazamA guNaThANe.
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ 489 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1056 sabhAH "to pachI e prazna rahyo ja kyAMthI ? sAdhu karatAM potAne UMcA manAvanArA zrAvako to e prazna Ubho kare ne ? ethI to bole che ke-krodhe kroDa pUrvataNuM saMjama phaLa jAya.' sabhAH "AvuM bolavAthI to e loko ughADA paDe che !" e ughADA paDe emAM ja lAbha che. atyAra sudhI ughADA na paDyA ane na pADyA enI to A badhI paMcAta che. kaMIka bhoLAo ethI bhramita thayA ane sAdhunA samAgamathI vaMcita rahyA. ughADA paDyA hota to A dazA na thAta. A to emane jonArA mUMjhAya che ane kahe che ke "zuM samatA ?' paNa daMbhIo samatA vinA jIve nahi. nItizAstra kahe che ke-sarjananA haiyAmAM amRta hoya che jyAre jIbhe kvacit jhera paNa hoya che; jyAre durjananA haiyAmAM jhera hoya che ane jIbhe amRta hoya che. jeTalA kumatavAdIo che emane moDhAmAM sAkarathI paNa vadhAre mIThAza lAvavI paDe che. khoTI vAta karavI ane pUjAvuM e kAMI ema ne ema bane ? kAM to janatA satya para jhUke ane kAM to ADaMbara para jhUke. ajJAna janatA to ADaMbara para ja vadhu jhUke-satya kahenArane ADaMbaranI paravA nathI. ane asatya kahenArane ADaMbara vinA chUTako nathI. madhuratA to ene ja varelI hoya. samatA ane sAttinA phuvAca e ja uDADe-e vinA enuM TaTTa cAle kyAMthI ? koInI peDhI pacAvI pADanArA ustAda loko zuM zuM kare ? e hAtha joDe, AMkhomAM pANI lAve ane sAmAne kahe ke-bhalA mANasa ! nikaTano saMbaMdhI ane sAro AdamI jANI be lAkha ApyA, vizvAsa mUkyo ane dastAveja paNa na karyo eno have A badalo ? AvuM khoTuM sAMbhaLI pelA sAcA vepArIne keTalo gusso Ave ? toye A nAmadAra to samatA ja rAkhe, jonAra gamAra hoya e to ema ja kahe ke-vAha ! kevI samatA ? tyAre pelo kharo mAlika hoya te ene kahe kebhAI ! tAruM kAma nathI. tuM tAre mArge cAlyo jA." pelo ustAda to manamAM samaje ke-rAtI pAI ApaNe to ApI nathI eTale ApaNe to samatA ja rAkhavAnI che. kAMI ne kAMI maLaze to cha-bAra mahinA TUMkA thaze. nahi maLe to ApaNI kAMI AbarU javAnI nathI. pAMca-pacAsa jaNA kAMI vAMkuM bolaze to enuM ja bolaze, ApaNuM kAMI bagADavAnuM nathI. AvA ustAda loko to samatA rAkhe ja. Aje kahe che ke-"mUrti mATe jhaghaDA zA ? strI mokSe jAya ke nahi e vAtanI kheMcatANa zI ? A to anekAMta dRSTivALo syAdvAdamArga, tyAM AvI nAhakanI
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 487 1057 -- 32 H rakSA mATe roSa paNa jarUrI - 72 carcA zI ? eka jaNa to vaLI salAha Ape che ke-"atyAre kyAM koI muktie javAnA che ? muktimArga khUle tyAre A badhI paMcAta karajo." vaLI e samajAve che ke-"strI mokSe na jAya to e "strImAM puruSatva mAno paNa jhaghaDo zA mATe ? e badhA mane zAMtinA pATha bhaNAvavA Ave che. carcAnI samAdhAna karanAra koI AvI paNa paMcAta kare che, samajyA ? e kahe che ke-Agama ThIka che. paNa pUrvAcAryoe e vakhate dharmano khapa hato tethI dharma mATe e lakhyAM. Aje arthakAmano khapa che mATe tevAM zAstro lakhAvAM joIe. e vakhate saMmatitarka ane nyAyazAstra AdinI jarUra hatI, Aje samAjanA bhalA mATe samAjazAstra ane arthazAstranI jarUra che." AgaLa vadhIne kahe che ke- samAjanA roTalA khAnArAe potAnA mahAvratamAM jarA bAMdhachoDa karIne paNa samAjanuM kAMIka kalyANa karavuM joIe. vaLI munipaNA mATe ogho ja zA mATe joIe ? ema paNa teo dalIla karatAM cUkyA nathI. munino phoTo koTapATalUnamAM AvI gayo che. bhaviSyano itihAsakAra lakhaze ke jainamuni koTapATalUna paheratA hatA. e badhA kahe che ke veSanA jhaghaDA zA ? TreDamArka mATe duniyAmAM jhaghaDA thAya che. eka TreDamArkano bIjAe upayoga karyo to evA kaMIka daMDAyA. paNa ApaNe pUchIe ke koTapATalUna paherelAne "munizrI' lakhAya ? to kaheze ke have A navo jhaghaDo zarU karyo ? vaMdanika avaMdanika avagADhatA eTale jIvAdi padArthono samyaka prakArano bodha thavo te. e padArthono pUro bodha kone hoya ? kevalIne ke zrutakevalIne, zraddhA pUrI hoya tene paNa zAstra bodha kahyo paNa e darekanA bodhamAM phera keTalo ? A cAreya vizeSaNa viziSTa samyakta bane tyAre saMghamerUnI pITha majabUta thAya. have enA para imArata gaNAya. je saMghanI pITha AvI hoya tenI kAryavAhI kevI hoya ? enA vicAro kevA hoya ? enI salAha kevI hoya ? enI AjJA kaI hoya ? potAnI pAse AvanArane e zuM kahe ? prabhunA zAsanamAM jJAnI-ajJAnI beya tare che. jJAnI kriyAno amala karIne tare che. ajJAnI jJAnInI nizrAe tare che. je samudAyanA eka gItArtha vaMdya to enI nizrAmAM rahenArA arthAt e gItArthanI AjJA mujaba vartanArA bAkInA vaMdya ja che. "nAyakane ja vAMdu, bIjAne na vAMdu" ema kahenArA mithyASTi che.
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1958 sabhAH "eka varga evo che je svargavAsa pAmelAne mAne che, jIvatAne nahi." eTale koIne abhuDhiyo na khAvo paDe ema ne ? mukhya gItArtha vaMdya to enI AjJAmAM vartatA sAthe rahenArA vaMdya che ja. nizrAmAM rahenAra ATha varSano paNa mahAmuni ane kAMI na AvaDe arthAt bahu ochuM bhaNelo chatAM kahe tema karanAro paNa mahAmuni che, je ema kahe ke gItArthane ja vAMdu, bIjAne nahi te vastuta: gItArthane mAnato ja nathI. zAstramAM be prakAranA vihAra kahyA che. paDhamo gIyatthavihAro, bIo gIyatthanissio bhaNio / / eka gItArthano vihAra ane bIjo enI nizrAno vihAra. jo AgevAna gItArtha na hoya to enI sAthenA paNa nakAmA che. eka sAdhuno samudAya hato. temAM eka sAdhune evI Teva paDI.ke roja doSa kare ne roja AlocanA le. roja enA e ja doSa kare ane AlocanA paNa lIdhA kare. nAyaka paNa evA mUkha hatA ke ene roja ekane eka doSanI AlocanA Ape ane uparathI roja prazaMsA kare. kahe ke-"juo ! doSa karavA sahelA paNa AlocanA levI kaThina.kevo bhAgyazALI che A ? roja AlocanA le che.' pelo paNa samajyo ke A ThIka che. doSa karAya che, AlocanA thaI jAya che ne nAmanA paNa vadhe che. A kImiyo khoTo nathI. thoDA samaya pachI koI bIjA sAdhuno samudAya Avyo. enA nAyake A joIne pelA samudAyanA bAkInA ziSyone kahyuM ke tamArA guru agItArtha che. jo Ama ne Ama cAlaze to badhA sAdhuo mAnaze ke doSa karavAmAM harakata nathI, paNa AlocanA levI kaThina che mATe te levI. to pariNAma zuM Avaze ? mATe tamArA gurune samajAvo agara enI nizrA mUkI do." zAstra kahe che ke-agItArthanI nizrA choDIne gItArthanI nizrAmAM javuM joIe. e rIte gItArthanI nizrAmAM rahenAro Akho samudAya vaMdanika che. evA samudAyanA paNa nAyakane vAMdIne bIjA nizrAmAM rahenArane na mAne te mithyAtvI che. ane ATaluM chatAM "huM gItArthane vAMduM chuM -kahenAra keTalo ajJAna gaNAya ? e samajo ! merUnI pITha, thaI gaI, have AvI mekhalAnI vAta. jamIna e pITha, enI upara pATalA hoya. pATalAnI upara enAthI ocho pahoLo pATalo hoya tyAre e be pATalA vacce khullI paDatI pahoLAI e mekhalA kahevAya.
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1059 - 32 : rakSA mATe roSa paNa jarUrI - 72 - - 489 maeNrUnI vajaratnamaya pIThane sthAne to samyagdarzanane mUkyuM. have mekhalAnA sthAne zuM? zreSTha dharma. pAyo purAyA vinA makAna na baMdhAya. pITha baMdhAyA vinA imArata na thAya. pITha vinA je kriyA kare te mekhalA meLavavA na pAme arthAt te mekhalArUpa na bane. samyakta Ave to zreSTha dharma Ave. zreSTha dharmarUpa ratnothI maMDita suvarNamaya mekhalA zrI saMgharUpa merUne joIe. badhA kahe che ke-dharma-kaho paNa ahIM zreSTha dharmanI vAta kahe che. samyagdarzanarUpa pITha vinA zreSTha dharmarUpa mekhalA meLavavA na doDatA. emAM sAdhu, zrAvaka tathA AcArya AdinA AcAro Avaze. haze tevuM kahevAze. gusso karye kAma nahi Ave. sabhAH "e sAMbhaLatAM jene akaLAmaNa thAya te na Ave !" have samajyA. akaLAmaNa karyuM na cAle. je hoya te kahevuM ja paDe. e mekhalAnA viSayamAM AgaLa zuM kahe che te have pachI.
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 : vaphAdArI to zAsananA caraNe ja 7: vIra saM. 2457, vi. saM. 1980, mahA vada-12, maMgaLavAra, tA. 25-2-1930 , * lIna ane dIna na bano ! IrSyAnA pApathI baco ! mA-bApanI sevA paNa ni:svArthabhAve : * bekArI ne garIbInuM mULa : * vahIvaTa karavAno hakka kone ? evA AtmAonI dayA khAo ! * enA traNeya sudharyA, ApaNA traNeya bagaDyA : * bhaNelA bekAro vadhe enA karatAM abhaNa zraddhALu pAke te sArA : * ...to amArA moDhe tALAM mAravAnI chUTa che : * zuM bIjAnA AdhAre ja jivAya ? lIna ane dIna na bano ! anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivara zrI saMghamerUnI vajaratnamaya pIThanI daDhatA ane rUDhatAnuM varNana karI gayA pachI gADhatA tathA avagADhatAnuM have varNana kare che. zaMkAdi pAMceya doSonA parityAgathI daDhatA Ave che ane dareka samaye zuddha banatA prazasta adhyavasAyanA utkaTa pariNAmanI dhArAmAM cirakALa vartavAthI rUDhatA Ave che. tattvanI tIvra rucithI samyakta gADha bane che ane jIvAdi padArthono samyaka prakAre saMpUrNa bodha thavAthI samyakta avagADha thAya che. A samyagu darzanarUpa pITha majabUta thAya to ja uparanI vastu saphaLa thAya. te sivAyanA guNo niSphaLa che. niSphaLa che eTaluM ja nahi paNa UlaTuM nukasAna paNa kare che. samyakta vinA guNo saphaLa thatA nathI. enA vinA niyANAnA yoge ke saMsAranA padArthonI vAsanAnA yoge saMsAra ghaTavAne badale UlaTo vadhe che. je dharmakriyA saMsAra ghaTADanArI te ja kriyA saMsAra vadhAranArI thAya che. dharmanA pratApe maLe e vAta judI paNa magAya nahi.' zrAvaka kadI dIna na bane. puNyayoge maLe te bhogave e vAta judI paNa e
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ .33 : vaphAdArI to zAsananA caraNe ja - 73 dIna na bane. jema e maLeluM bhogavavAmAM lIna na bane tema na maLavAthI dIna na bane. Aje to dInatA dekhAya che. lAkhonI sakhAvata koI kare paNa du:khIne sahAya na kare. du:khI paNa ene kRpaNano kAko kahe paNa potAno lAbhAMtarAya na samaje. DhaMDhaNamunine bhikSA na maLI to dvArikAmAM koI dAtAra ja nathI ema emaNe kahyuM ? lAbhAMtarAyanA udaye dAtArane paNa ene ApavAnuM mana na thAya. zrI jinezvaradevanA dharmane samajanAro dIna na hoya. 1061 491 IrSyAnA pApathI baco ! saMghamAM pAMca lAkha koI kharce tyAre keTalAka kahe che ke 'amAruM zuM karyuM ?' zrAvakanA A vicAra hoya ? A badhA vicAronA pracAranuM mULa to AjanA bhaNelA gaNAtA che. sAmAnya lokonI buddhi bagADanArA paNa e ja che. pahelAM evuM koI nahotuM bolatuM. Aje to bhagavAnanA utsava joIne, bhagavAnanA alaMkAro joIne peTa bALanArA ghaNA che. vicAro ke A kaI hAlata che ? jainanA vicAro AvA hoya ? deva-guru-dharmanI bhaktimAM thato dhanavyaya joIne e vyaya potAne mATe thAya to ThIka, evo vicAra jainazAsana pAmelAne thAya ? pAtrApAtrano bheda samajanAra AvuM kadI vicAre ? zrI tIrthaMkaradevanI sevAmAM asaMkhyAtA devo tathA iMdro hoya che e joIne sAmAnya muni ema kahe ke'emanI sevAmAM kroDo devatA ane mArI sevAmAM eka paNa kema nahi ?' to e cAle ? e puNya upArjana karIne AvyA che mATe devo emanI sevA kare che. vagara puNye sevA icche te maLe ? tIMrthaMkara paNa dharmacakrI che. eka gharamAM beya janme, tIrthaMkara tathA cakravartI. beyanI mAtAne cauda svapna Ave paNa abhiSeka mATe iMdro merU para kone laI jAya ? zrI tIrthaMkaradevane ja, cakravartIne nahi. zrI tIrthaMkaradevane devIo ramADe ane cakravartInuM pAlana strIo kare, puNyamAM bheda kharo ke nahi ? ajItanAtha bhagavAna ane sAgara cakravartI beya eka ja gharamAM janmyA, beya sagA bhAI paNa merU para abhiSeka to zrI ajItanAthano ja thayo. devIo temane ja uchere. tyAM sagara cakravartIe 'mane kema nahi ?' ema na kahyuM. supAtramAM paNa bheda paDe che. zrI jinezvaradeva ratnapAtra. gaNadhara-bhagavaMto emanAthI ochuM pAtra, viziSTajJAnI emanAthI ochuM ane cauda pUrvadhara emanAthI ochuM, ema pAtrabheda kharA ne ? eTale deva-guru-dharmanI bhakti joI 'amane kema nahi ?' evuM zrAvaka vicAre ?. ane evuM vicAre to e dInatA vadhA2vAno rasto ke sukhI thavAno rasto ? potAne mATe dharmakriyAne gauNa banAvavAno vicAra ja potAnI gauNatAne
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 492 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1062 sUcave che. samyaktva sparze to jainakuLamAM janmelAne A vicAra hoya nahi. A vicAra to sUcave che ke jainakULamAM maLyuM paNa mULa gayuM. A vicAra karanArA to bhayaMkara pApa bAMdhI rahyA che. evA AtmAo kadI sevApUjA karatA hoya to paNa zAstra kahe che ke e kriyA e daMbha che; emAM guNa nathI. bIjAnI sArI sthiti ke sArI dharmakriyA joIne jainane to AnaMda ja thAya. jaina te ke pote daridrI hoya paNa bIjAne zrImAna joIne ene harSa ja thAya paNa enI AMkhamAM kadI IrSyAno agni na pragaTe. koI daridrI zrImAnane joIne baLe tethI ene lakSmI maLI jAya ? maLe nahi e nakkI vAta, to pachI baLatarA zA mATe ? eka buddhimAna rojanI so gAthA kare ane bIjo maMdabuddhivALo mAMDa eka kare, to pelo 'so kema kare che ?' ema kahe to uparathI jJAnAvaraNIya bAMdhe ne pachI to eka AvaDatI hatI te paNa na AvaDe. so gAthA ka2nA2nI IrSyA karavAthI e zakti paNa gumAve. jene mAnapAna joIe teNe bIjAnAM mAnapAna jotAM zIkhavuM joIe. nAmanAnI icchAvALAe bIjAnI nAmanA khamatAM zIkhavuM joIe. koInI pUjA joIne IrSyAthI baLazo to potAnI pUjA pahelI naSTa thavAnI. jJAnIne joIne to ajJAnIe rAjI thavuM joIe. sabhA 'koInI khoTI pUjA thatI hoya to cAlavA devAya ?' khoTI pUjAnI nahi, ahIM to sAcI pUjAnI vAta che. khoTI pUjA karanArA ane karAvanArA veSadhArIonI vAta nathI. tevAne to jarAye Teko na Apavo ema zAstra kahe che. dharma na hoya ane dharma kahevarAve evAne to khullA pADavA joIe. pUrvanA pApodayathI daridrI banelAnI to pha2ja che ke bIjAne zrImAna joI duHkhI na thAya. potAnI daridratAmAM pUrvanI ArAdhanAnI khAmI mAne. muninA bAvIsa pariSahamAM jJAna ane ajJAna beya pariSaha che. prajJA (jJAna)ne pariSaha kahyo ane ajJAnane paNa pariSaha kahyo. buddhi vadhe ne ghamaMDa Ave, 'huM ja vidvAna' ema bole to jJAnI ene mUrkha kahe che ane enAthI keTalAya guNA jJAnI evA pUrvanA anaMtajJAnI ta2pha najara karavAnuM kahe che. bIjI tarapha ajJAnIne lamaNe hAtha devAnI jJAnI nA pADe che. jJAnI pharamAve che ke pUrvanA tIvra karmano A prabhAva che. e karma khapAvavAnA prayatna karavAnuM kahe che paNa gabharAvavAnI nA pADe che. jJAnI ghamaMDa kare ane ajJAnI lamaNe hAtha daIne bese to beya mare. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM Avelo game te avasthAmAM paNa nirjarA ja kare. e enA zubha pariNAmane game tevA saMyogomAM paNa sAcave ja. maitrI,
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ 493 103 - - 33 : vaphAdArI to zAsananA caraNe ja - 73 pramoda, kAruNya ane mAdhyastha bhAvamAM kadI khAmI AvavA de ja nahi. AjanA daridrIo to avaLA vicAre caDyA che, mATe bhayaMkara daridratAthI lepAyA kare che. pUrvanI dharmArAdhanAnA abhAve hAla khIsAmAM rAtI pAI paNa nathI evAmAM koIne sukhI bhALe to pAchA haiyAmAM saLage che. zAstra kahe che ke vadhAre duHkhI thavAno A rAjamArga che. ATalo du:khI to A bhavamAM che ja, bhavAMtaramAM e vadhAre du:khI thavAno. AjanA bhaNelAo kapaDAM apaTuDeTa paheratAM zIkhyA, eTIkeTa-pojhizana, khurazI Tebala para besatAM, chAtI kADhIne pharatAM, bIjA para hukama karatAM zIkhyA paNa e buddhimAno (!)ne e vicAra nathI Avato ke AvI rIte rahI koNa zake ? badhAnI icchA hoya paNa badhAne evI sAhyabI maLe kharI ? "amerikAmAM ATalI sAhyabI ane ahIM kema nahi ?' A dezamAM ATalA karoDapati ne huM kema nahi ?" AvuM vicAryA kare paNa e thAya kyAMthI ? samyagdaSTine AvA vicAra Ave ? sabhA: 'mahattvAkAMkSA hovI e guNa nathI ?' kaI mahattvAkAMkSA ? "paMcama jyorja zahenAzAha ane huM kema nahi ?'ema ? zahenazAhata paNa pUrve dharmanI ArAdhanA karI hoya tene ja maLe che. paNa e icchavA jevI cIja nathI. dharma ArAdho to mukti maLaze. avaLA vicAro karavA mUkI do. mahattvAkAMkSA e durguNa che. e durguNamAM samyaktano abhAva che. AvAnuM bhaNatara UMdhI dizAmAM jAya che. eka ja varga, eka ja zikSaka ane eka ja pustaka chatAM eka vidyArthI pahelA naMbare pAsa thAya, eka chellA naMbare pAsa thAya ane keTalAka ThoTha nApAsa thAya che enuM kAraNa ? eka vidyArthI evo ke vargamAM barobara sAMbhaLe. ghera AvIne pustaka jue paNa nahi, chatAM pAsa thAya ane eka evo ke vAMcI vAMcIne marI jAya toye mAMDa pAsa thAya, kadAca napAsa paNa thAya. Ano hetu zo ? e vicAra A zAsana karAve. pachI enA mATe prayatna thAya paNa IrSyA na thAya. Aje to prayatna gayo ne IrSyA AvI. keTalAka to kahe che ke-"zrI jinezvaradevanI pUjAmAM ATalo kharca kema ? zrAvakano A prazna hoya ? zrAvakanI to manodazA e hoya ke ochuM maLaze to ochAmAM nabhAvIza paNa paramAtmAnI pUjAbhakti to akhaMDita rahevI joIe. potAne bhale kadApi mAgIne khAvuM paDe paNa bhaktimAM khAmI na AvavI joIe. AvI manodazA zrAvakanI hoya. enA badale AvI hIna manodazA kema thaI
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ 494 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1084 gaI ? khAvA-pIvAnuM khUTI gayuM ke jethI dRSTi bhagavAnanI pUjAmAM thatA pUna vyaya upara jAya che ? vepAra dhaMdhA cAlu chatAM corI karavAnuM mana kone thAya ? luccAone ja thAya ne ? vyavahAra Ama kahe che. jema vyavahAramAM e lucco gaNAya tema badhuM hayAta chatAM dRSTi ahIM devadravya upara ke dharmAnuSThAnomAM thatA dhanavyaya upara jAya e kevA kahevAya ? e tame nakkI karI zako cho. mA-bApanI sevA paNa niHsvArthabhAve : bApanA AdhAre jIvanArAne nItizAstra adhama kahyA che. bApanI lakSmI bhogavanArane nItikAroe bahu halakI upamA ApI che. A vAtane UMdhI na letAM paNa ema kahevAmAM nItikArano Azaya e che ke-evAoe hADakAMnA harAma na thavuM joIe. potAnI AjIvikA mATe pote mahenata karavI joIe. nItikAranA kahevAno Azaya e che ke-"pArakI AzAe na jIva paNa hAthe pedA kara." jyAre nItimAM paNa AvI majA to zrI jinezvaradevane bhakitathI arpita thayela dravya khAvAnuM mana thAya tyAM hAlata zI ? bApanuM dhana bhogavavAnI nItie manA karI. sAcA dIkarA te ke je vaDIlane kahI de ke-"Ape pedA karyuM te ApanA hAthe ja vAparI dAna-puNya karo, amArI ciMtA na karo. amane Ape nAnAthI moTA karyA, dUdha pAIne pALyA poSyA e Apano nAnosUno upakAra nathI. e upakAra amArAthI bhulAya tema nathI." mAtA-pitAnA upakArano badalo zo ? emanuM pedA kareluM khAI javAno ? mAtA-pitAnI bhaktinI bAMga pokAranArAone mAre kahevuM che ke jo bApanA sAcA bhakta ho to temane kahI do ke- "tame have dharma sAdho. lakSmIno ThIka lAge tema savyaya karo.' paraMtu Aje to tyAM bhAga maMgAya che. potAnuM pAse rAkhe ne bApanI milakatano "vaDIlopArjita' kahIne bhAga mAge. ene pUcho ke-"tuM pote zAthI upArjita ? sabhA: 'kAyado evo che ne ? kAyado to karanAre karyo paNa ApaNe uttamatA keLavavI hoya to koI nA pADe che ? bekArI ne garIbInuM mULa Aje to tyAM sudhI kahe che ke "bhagavAnanA mugaTanA caDAvAmAM pAMca hajAra thAya to temAMthI eka hajAra zrAvakone ApavAmAM vAMdho zo? evAne huM kahuM chuM ke jhoLI laIne bahAra nIkaLo to kharA ? keTalA maLe che te khabara paDaze. A to
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10:5 - - 33: vaphAdArI to zAsananA caraNe ja - 73 - 495 paramAtmAnuM puNya che mATe tyAM bhaktimAM dhananA DhagalA thAya che. maMdiranA paisA khAIne sukhI nahi thAo. maMdiranI eka pAI paNa gharamAM AvI to pAyamAla thaI jazo, e lakhI rAkho. jainomAM AvA vicAro kyAMthI ghUsyA ? ghaNA to ghInI bolInA paisAnuM vyAja khAya che e jANo cho ne ? bolImAM pAMcaso bolyA eTale e milakata have potAnI nathI, enuM vyAja khavAya ? derAsarano vahIvaTa karanArA dareka khAtAonI thelIo alaga rAkhe. e paisA potAnA upayogamAM levAnI ke enuM vyAja khAvAnI dAnata na rAkhe. e pArakI milakata kahevAya. enuM vyAja khAvAnI vRtti e to harAmanuM khAvAnI dAnata kahevAya. sabhA: "vyAja khAvAno irAdo na hoya to ?' ' mAno ke irAdo na hoya ane ajJAnathI ema thatuM hoya; paNa ajJAnathI paNa jhera khavAya to na marAya ?-jherI jhADanI chAyAmAM ajANapaNe paNa sUnArane cakkara Ave, mUrchA Ave ane tAtkAlika ilAja karanAra vaidya DaoNkTara na maLe to marI paNa jAya. jANyA pachI sAvadha thavAnI AvazyakatA kharI ne ? divase divase AvatA dAritrya tathA vadhatI jatI dInatAnAM nidAna A che. e loko Ama karIne nAzanA daravAjA kholI rahyA che. Ama karavAmAM ApaNA karatAM emane ja hAni vadhAre che. jo ke teo karavA dhAre che e banavAnuM ja nathI; paNa mAno ke zraddhALuonI zakti ghaTI ane e loko emanuM dhAryuM karI gayA to e sukhapUrvaka jIvI zakaze kharA ? hajI to bolyA kare che tyAM A hAlata che to karaze tyAre zI hAlata thaze ! corane corI karavA nIkaLe tyAM ja manamAM dhaDakAro thavA mAMDe. corI na kare toye mUMjhavaNa thAya che. gherathI nIkaLe tyArathI ja AMkho kAgaDAnI jema cakaLavakaLa thatI hoya. enI cAlamAM paNa corI chUpI vartAI Ave. ATalA bhaNelA chatAM bekAra kema ? bhaNelA bhUkhe mare ? jene lakhatAM bolatAM AvaDe te potAnuM peTa paNa na bharI zake ? evA bhUkhe kema mare ? paNa e dAnatanA cora che tethI ja bhUkhe mare che. potAnA sahavAsamAM AvanAra sukhI thAya evI manovRtti nathI. e vakIlAta karatA hoya to asIlanI pUrI vAta sAMbhaLIne pachI yogya salAha ApI phI levAnI bhAvanAvALA nathI. e to pahelI potAnI phI laIne ja asIlanI vAta sAMbhaLe. sabhA: "vAdI prativAdI seTalameMTa kare toye moTuM bIla mokalI Ape." e batAve che ke emanAM haiyAM sApha nathI. dAnata AvI haze tyAM sudhI du:kha maTavAnAM nathI. game teTaluM maLe toye emanuM pUruM thavAnuM nathI. eTale to have
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 497 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1066 emanI dRSTi dharmAdA TrasTa upara gaI che. dravadravyanA bhaMDAra have emanI najare caDyA che. - Aje dhArmika saMsthAono vahIvaTa karanArAomAM paNa sAcA zraddhALu keTalA ? deva-gurune namanArA keTalA ? jeone deva-guru-dharma pratye zraddhA nathI emane derAsarano vahIvaTa calAvavAno, derAsaranI mAlikInI vAto karavAno hakka kyAM che ? kaMpanImAM bhAgIdAra koNa rahI zake ? naphA tathA toTAmAM-beyamAM Ubho rahe che. jene peDhInuM hita haiye hoya te peDhIno bhAgIo. potAnA gharanA kADhIne paNa peDhInI AbarU bacAvanArA vahivaTa karavAno hakka dharAve che. devadravyane vadhAranArA, enuM rakSaNa karanArA maMdirano vahivaTa kare ke devadravyane khAI javAnI icchAvALA eno vahivaTa kare ? derAsara vagerenA vahivaTemAM hisso badhA jainono che. nAnuM bALaka pUchavAne hakkadAra che. paNa emanI bhAvanA enA rakSaNanI ane enI vRddhinI joIe. ane sAcavavA tana-mana-dhanano bhoga ApanArA e hovA joIe. khAI javAnI vRttivALAne kazo haka nathI. have samaya evo Avyo che ke Ane mATe keso laDavA paDaze. sTeTameMTo rajU karavA paDaze. hRdayapUrvaka kabUlAto karAvavI paDaze. vahivaTa karanArane jeno vahivaTa karavA mAge che tenI pUjyatA mAnya che ? tenAM pharamAna mAnya che ? ema pUchavuM paDaze. je AgamamAM devadravyanAM vidhAna che te Agama tene mAnya che ke nahi, e nakkI karavuM paDaze. vahivaTa, jenI peDhI tenI AjJA mujaba cAle, munImanI marajI mujaba na cAle. mAlika kahe ke mAre to jUnA AsAmI sAthe vyavahAra sAcavavAno che to munIme sAcavavo ja paDe. je sthAnano je vahIvaTa karavA mAge tyAMnA kAnUna mujaba ene cAlavuM paDe. upAzrayamAM zAnI mITiMga bolAvAya e upAzrayano vahivaTa karanAra dhyAna na rAkhe ? jagyA khAlI che mATe vepAranI ke vyavahAranI mITiMgo tyAM bolAve evA vahivaTadAro vahivaTa karavA mATe lAyaka nathI. temanuM e kArya gerakAnUnI che. enI sAme nyAya mAgavAmAM Ave to rAjyasattA paNa barAbara nyAya Ape. rAjyasattAne barAbara vAta samajAvavAmAM Ave to evAo kadI na phAve. upAzrayamAM bhojanAlaya karavAnI rAjasattA ja nA pADe. TrasTaDIDa mAMge ane makAna zA mATe baMdhAyuM, baMdhAvanArano uddeza zo hato, e badhuM pUche. amuka hetu mATe ja e baMdhAyuM che evuM puravAra thAya to khAlI rahe e bane paNa eno bIjo upayoga to rAjasattA paNa na thavA de. maMdira khAtAnI lakSmI tijorImAM raDI rahe
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 : vaphAdArI to zAsananA caraNe ja - 73 e bane paNa vaparAya to maMdiramAM ja, bIje nahi. vyavahAramAM paNa dIkarInuM dhana paDyuM rahe te hA, paNa bApathI e khavAya nahi. lokamaryAdA mUkI hoya evA zarama vinAnA hoya enI vAta judI. zAhukAro lUMTavAnuM dhyeya kare tyAM upAya nathI. dharmanIti je rIte jaLavAvI joIe te rIte jaLavAya to ja e vahivaTane yogya gaNAya. 1067 622 evA AtmAonI,dayA khAo ! zrI saMghamAM daridrI ane zrImAna beya hoya. daridrI paNa saMtoSI ja hoya, paNa kyAre ? samyaktva dRDha hoya to ne ? AjanA daradrIonI vAta judI che. koI saMgha kADhe ke occhava kare to e tarata kaheze ke-Ama paisAnAM pANI kare che paNa amAruM kAMI karatA nathI.' AvuM bolanArA zrAvaka kahevAya ? e saMghamAM rahe ? ApaNe to e kacaro dUra karavo che. game tevo zrAvaka daridrImAM daridrI hoya paNa ene prabhunI bhaktithI AnaMda ja thAya. jinamUrtinI zobhA joIne enuM haiyuM ullasita thAya. Aje to keTalAka nAmadAro ! e ullAsanA daravAjA ja baMdha karavA mAge che. bhagavAnane moTo mugaTa caDe to e kamanazIbone thAya che ke-'amArA mAthe kALI TopInAM paNa ThekANAM nathI ane bhagavAnane Avo mugaTa ?' zrI siddhagirijIno cAra lAkhano mugaTa jue ne emane kAMInuM kAMI thaI jAya che. sabhA 'emAM e vyAjakhAdha gaNe che ! e kahe che ke enuM vyAja.' jarUriyAtavALAne vaheMcI Apo to samAjano uddhAra thAya. e samAjanA uddhArakothI to* sAvaceta rahevA jevuM che. eka maharSie pUjAmAM lakhyuM che ke prabhunI aMgaracanA e aMgaracanA nathI paNa aMgaracanAnA bahAne zrI mokSapurImAM patra pAThavAya che ke-'jhaTa bolAvo !' e hIrA-mANeka-pannA nathI paNa eka prakArano patra che. jevuM sthAna tevo patra hoya ne ? cAlu kAgaLa kALI zAhIthI lakho paNa kaMkotrImAM to lAla zAhI hoya ne ? to pachI A to siddhipurImAM patra lakhavAno che. temAM to badhuM anupama ja joIe. AvI bhAvanAvALo zrAvaka bhagavAnanI AMgI joIne-A badhI dhAMdhala zA mATe ?' ema bolIne baLatarA kare ? zAstra kahe che ke dharmI AtmAne jeTalAM taravAnAM sAdhana teTalAM ja pApI AtmAo mATe DUbavAnAM sAdhana H jenAthI samyagdaSTi AtmAo karmanI nirjarA kare tenAthI ja AvA AtmAo karmanAM baMdhana kare. evAne to kahevuM paDe ke tamAre mATe to maMdiramAM AvavuM nakAmuM che kAraNa ke tamane e gamatuM ja nathI.
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1068 498 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 amane to tyAM bhakti che mATe jaIe, bhagavAnane moTA mugaTa paNa paherAvIe ane amAruM sarvasva tyAM samarpaNa karIe; paraMtu tamane e badhuM gamatuM nathI to tamAre maMdiramAM AvavuM na ghaTe. tame to AvIne paNa phogaTa karma ja bAMdhavAnA cho. have to vahIvaTadAroe utsava prasaMgoe evo phatavo bahAra pADavo paDaze ke-'Aja roja zubha divasa hovAthI zrI siddhagirijI para -dAddAne mugaTa caDAvavAno che; to jeo e joIne rAjI thAya teoe jarU2 AvavuM paNa e joIne jemanAM haiyAM baLe temaNe bahetara che ke e divase AvavAnuM mulatavI rAkhavuM.' Ama karavAthI e bicArA durbhAva karatAM bacI jaze. nahi to teo e joIne ema ja bolavAnA ke-'amane pUrA pacAsa paNa nathI maLatAM ane ahIM A ?' pUrvanA pApanA udaye A dazA che ane A bhavamAM AvI kAryavAhIthI bhaviSya kharAba nakkI che. emanA para dayA rAkho paNa gusso na karo; pApodaye emanI mati bagaDI che, mATe emanA upara karuNA rAkho. emaNe pUrve dharma karyo nathI, vartamAnamAM karI zakatA nathI ane ethI bhaviSyamAM karI zakavAnA nathI mATe evA AtmAnI dayA khAo. jevo pote dharma karatA nathI ane karanArAne ka2vA detA nathI, emanuM bhaviSyamAM thaze zuM ? enA traNeya sudharyA, ApaNA traNeya bagaDyA - atyaMkara zeTha eka dhanADhya ane dharma zrAvaka hatA. aDhaLaka lakSmInA mAlika hatA. munIma vagere nokaro ghaNA hatA paNa be nokara bahu sAmAnya hatA. eka Dhora cAranAro hato ane bIjo vAsIduM vALanAro hato. beya Akho divasa kAmamAM 2he. navarA bhAgye ja paDe. eka divasa daivayoge baMnene jarA navarAza maLI ane bhegA thaI gayA, tyAre paraspara vAto karavA lAgyA ke-"ApaNe kevA kamanazIba ke A kAmakAjamAMthI navarA ja paDatA nathI. Aje vaLI A ATalI vAta ka2vA bhegA thaI gayA. ApaNA zeTha kevA puNyazALI che ke je gAdIkiye bese che, ghare lakSmIno pAra nathI ane nokaracAkara sevAmAM eTalA che ke pANI mAgatAM dUdha hAja2 kare che. emaNe to kharekhara gayA bhavamAM bahu puNya karyuM che eTale A bhavamAM ATalI Rddhisiddhi maLI che ane A bhavamAM paNa eTaluM dAna puNya kare che ke AvatA bhavamAM AthI savAyuM pAmaze. emano to gayo bhava sudharyo, A bhava sudharI gayo ane Avato bhava sudha2vAno; jyAre ApaNo to gayo bhava nakAmo gayo, A bhava paNa eLe jAya che ane Avato bhava paNa
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 : vaphAdArI to zAsananA caraNe ja - 73 evo ja javAno." zrAvakanA gharanA ajJAna ane nokaro paNa kevI suMdara vicAraNA karI rahyA che ? daivayoge temanI A vAtacIta zeThanA sAMbhaLavAmAM AvI gaI, ane zeTha vicAravA lAgyA ke kharekhara ! AtmAo bahu uttama lAge che. 1069 499 AjanA nokaro AvI sthitimAM zuM vicAre ? e evA ja vicAra kare ke'ApaNe ATalI gadhdhAmajUrI karIne marIe chIe paNa A zeThane che enI kAMI kadara ? moTo dharmIpaNAno dekhAva kare che. bIje ATalA paisA vApare che paNa ApaNane eka paiso Ape che ? AvAne to sIdhA karI devA joIe.' nokaro Ama vicAre che tyAre zeThiyA paNa gAMTha vALIne bese che ke-'A nokaro luccA che. game teTaluM ApIe toye sudha2vAnA nathI tethI paisA ApIne moDhe caDAvavA jevA nathI.' A zeThe to vicAryuM ke nakkI mArA kuLano e prabhAva che ke gha2no kacaro kADhanAra ane pazuo carAvanAramAM paNa A buddhi AvI. pote emane have sAdharmika mAnyA. koI eka parva divase zeThe. emane bolAvI snAna karAvyuM. sArAmAM sArAM vastro pahe2AvIne beyane maMdira laI gayA. pelA to Azcarya sAthe bahu AnaMdita thayA. maMdiramAM aneka lokone sevAbhakti karatAM joI temanI anumodanA kare che. 52mAtmAnAM darzanathI bahu rAjI thayA. potAnA zeThanI anumodanA kare che ane vicAre che ke amAro zeTha kevo puNyavAna AtmA che ke je amArA jevAne paNa ahIM lAvyo ane bhagavAnanAM darzana karAvyAM ! have zeTha emanA hAthamAM pUjAnI vATakI ApI pote je rIte kare te rIte pUjA karavAnuM kahe che. pelA beya nA pADe ke-'pA2kA keMsarathI ame pUjA kema karIe ?' vicAro ! AmAM pUjA na karavAnI bhAvanA nathI paNa pArakI sAmagrIthI pUjA kema karAya e bhAvanA che. e kahe che ke vastuo ApanI ane bhakti ame karIe evo khoTo dekhAva amArAthI kema thAya ? sAmAnya ajJAna ane abhaNa mANasonI A vRtti to tamArI zI vRtti ? bAra mahine kesara sukhaDano rUpiyo ApatAM paNa akhADA karanArA che ne ? maMdiramAM nhAvA Ave, cAra bAladI pANI DhoLe paNa paisA ApavAmAM chaTakabArI zodhe. pachI e badhA kharcA kyAMthI thAya ? sAdhAraNamAMthI ane emAM paNa khAdha hoya to devadravyamAMthI ne ? AvI khoTI dAnatavALAono kadI uddhAra thAya ? cAha, pAna, bIDI, sigAreTa, hoTela, nATaka, sinemAnA paisA emane maLe che
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1070 paNa pUjAnI sAmagrI mATe paisA na maLe to emAM nirdhanatA mAnavI ke nirmArgIpaNuM mAnavuM ? pUjAnI sAmagrI gharanI vAparanArA keTalA ? "derAsaramAM kharcA keTalA thAya che ?' evI bUmo mAranArA pote e kharcA mATe zuM Ape che ? saMsAramAM uDAu kharcA majethI karanArAone ahIMnA dharmanA kharcA nathI pAlavatA e daridrI banavAnI nizAnI che. pUrvanA puNyodaye A bhavamAM na thAya to AgAmI bhavamAM daridrI banaze. evAo pratye hitabuddhithI A kahevAya che ke tamArA pApamArge thatA khoTA kharcA baMdha karo ane-dharmamArge zakti mujaba kharcatA thAo, temAM ja tamAruM kalyANa che. puNyavAna AtmAonA dharmamArge jeTalA paisA jAya che tenAthI aneka gaNA paisA jaina samAjanA pApanA mArge kharcAya che. jainasamAjano udaya karavo hoya to e pApamArge thatA kharcA bacAvo ane dharmamArge vALo to udaya vahelo thaze. devadravyAdi dharmAdA dravya sAme najara nA nAkho. pArake paise paramArtha karavA nIkaLelAone teo jevA che tevA oLakhAvI do, jethI emanI vAtomAM bIjA na phasAya. dharmanA kharcAnI bUmo pADanArAone aDhAra pApasthAnakomAM paisA kharcAya te khaTakatA nathI, e temanI lAyakAta kevI che e batAve che. tamArAthI upavAsa na thAya ke tame ghI dUdha khAo tenI TIkA na karuM paNa tame cAha, pAna, bIDI, nATaka, ceTaka, hoTela AdinA khoTA kharcA zA mATe karo ? tame tamArA vAhiyAta kharcA baMdha karI e paisAthI sAdharmika bhakti karo to vAta karatAM pacIsa lAkha Aje bhegA thaI jAya. jaina koma kAMI bhikhArI nathI. pacAsano pagAradAra nakAmA kharcA zA mATe rAkhe che ? e khoTA kharcA rAkhe pachI bhIkha mAgavI paDe temAM kAMI navAI che ? roTalI ghImAM boLIne na khavAya to copaDIne khAya. "pADozI boLIne khAya to huM kema na khAuM ?' evA vAda na thAya. roja copaDIne na khAI zake to ekAMtare ghI khAya paNa koInI IrSyA na karAya. AjanI dazA judI che. cAra mitro sAthe nIkaLe eTale jhaTa hoTelamAM pese. paNa vicAra na kare ke sAmo to cAha pAI zake ema che paNa huM pAI zakIza ke kema ? A sthitimAM na pIve te DAhyA kahevAya. e kahI de ke huM nathI pI zakato. A nItinI vAta che. AvuM thAya to bekArI na rahe. devadravya taraphanI badadAnata ApoApa pharI jAya. Aje to dharmabhAvanA to gaI paNa nItiye rahI nathI. AjanA sinemAnAM dRzyonA chApAmAM phoTA Ave te kevA bhayaMkara che ? ema chatAM paisA kharcIne sinemA jovA janArA ghaNA che. paraMtu tyAgIo vagara paise dharmadezanA de te ghaNAne na game tenuM kAraNa? A dhArmika sAhitya kema nathI gamatuM?
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 : vaphAdArI to zAsananA caraNe ja - 73 501 pelA zeThe kahevA chatAM nokaroe pUjA na karI. zeThe pUjA karI ane nokare darzana karI anumodanA karI. pachI zeTha nokarane guru pAse laI gayA ane e AtmAnI uttamatA jaNAvI. guru emane dharma samajAve che. 1071 emAMthI eka jaNA pAse pAMca koDI hatI. guru mahArAja te vakhate koI zrAvakane samajAvI rahyA che ke-zakti mujaba bhakti thAya. lAkhavALo lAkha vApare ane ochAvALo ochA vApare." A sAMbhaLI pelA bemAMno eka nokara pUche che ke pAMca koDIthI dharma thAya ? guru kahe-uttama dharma thAya. ta2ta e ghe2 levA gayo. zeTha paNa ghera gayA. pelo bIjo nokara hajI guru pAse beTho che. evAmAM koI zrAvake tyAM AvI guru pAse upavAsamAM paccakkhANa lIdhAM. pelAe gurune pUchyuM ke, bhagavan ! AmaNe zuM karyuM ? guru mahArAje e bhadrika AtmAne samajAvyuM ke-emaNe Aje upavAsa karyo eTale Ajano divasa khAvApIvAnuM baMdha karyuM. pelAe pUchyuM ke ema karavAthI zuM thAya ? guru kahe-dharma thAya. e sAMbhaLI eNe paNa guru pAse upavAsanuM paccakkhANa mAMgyuM. paisA nahotA tethI pArakI sAmagrIthI dharma ka2vAnI enI marajI na hatI paNa A to potAnA hAthanI vAta hatI. pelA nokare pAMca koDI lAvI tenAM phUla kharIdI bhagavAnanI pUjA karI sArthakatA mAnI. A upavAsanA paccakkhANa laI ghera gayo. zeThe te divase beya nokarone potAnI sAthe jamavA besADyA. beyanAM bhANAM pIrasAIne AvyAM. evAmAM tyAM munirAja gocarI padhAryA. pelA upavAsavALo nokara Ubho thayo ane munine vinaMtI karI ke 'mahArAja ! Aje mane ja lAbha Apo kAraNa ke mAre Aje jamavuM nathI paNa upavAsa karavo che ane A bhANuM mAruMeTale mArA hakanuM che. munie paNa tenI bhAvanA joI tene lAbha Apyo. muni gayA pachI zeThe bIjuM bhANuM tenA mATe maMgAvyuM tyAre teNe kahyuM ke-mAre na joIe kAraNa ke meM Aje upavAsa karyo che. zeTha kahe to teM pahelAM bhANuM kema lIdhuM ? to kahyuM ke e mArA hakanuM hatuM. meM e lIdhuM to mahAtmAno lAbha mane maLyo. beya bhadrika AtmAo ArAdhanA karavAthI marIne rAjakumA2 thaI tyAM dharma pAmI kevaLajJAna meLavI muktie pahoMcI gayA. zrAvakanA gharanA nokaronA AvA vicAro hoya to zrAvakanA vicAro kevA hoya ? bhaNelA bekAro vadhe enAM karatAM abhaNa zraddhALu pAke te sArA H AtmAne be ghaDI zAMti Ape evA A zrI jinezvaradevanA maMdira ane upAzraya jevAM bIjAM kayAM sthAno che ? ane AtmAne pelA abhaNa nokaromAM paNa je saMskAro hatA evA saMskAro kayuM zikSaNa Ape ? jaino zikSaNa icche,
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ 502 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 vidyA icche paNa e zikSaNa ke vidyA bekArI vadhAre evAM na hoya. saMskArahIna bhaNelAo to samAjane bojArUpa che. e upayogI thayA nathI ane thavAnAye nathI. samAjanA paise moTA thayA, samAjanA paise bhaNyA ane DIgrIo meLavI ane samAjanA paise jIvanArA Aje samAjane hajI kahe che ke-'amAruM pUruM kema karatA nathI ?' samAja emane kahe che ke 'amane AvI khabara nahotI ke ATaluM karyA pachI paNa tamArI bhUkha maTaze ja nahi.' 1072 zraddhALu jainasamAjane potAnA paisA kharcyAnuM A phaLa maLaze e khabara na hatI. emaNe jeTalA paisA e saMskAravihIna zikSaNa pAchaLa kharcyA teTalA A susaMskAro reDavA pAchaLa kharcyA hota to A zAstromAM varNavyA mujabano bhale nAnakaDo paNa Adarza saMgha karIne ApaNe besI gayA hota, ke je saMghane AkhI duniyA jhUkavA Avata. hajI paNa dravyavyayano pravAha A tarapha vALe to eka dazakAmAM evo saMgha thAya. chokaro moTo thAya tyAre potAnI sevA karaze evI AzA bApuM rAkhe e duniyAno vyavahAra che. A lokone paisA apAyA tyAre evI AzA hatI ke e loko dharmanI sevAmAM UbhA raheze. e paisA ApanArA svapneya evuM nahotA jANatA ke temanA paisAthI ja AgaLa vadhanArA dharmane hambaga kaheze, devadravya ta2pha badadAnata ka2ze, munione samAja mATe bhArarUpa kaheze ane pavitra dIkSA mATe elaphela bolaze. samAjanI sevA karavAne badale samAjane vimAsaNamAM mUkaze evI khabara hota to samAja emanI pAchaLa rAtI pAI paNa na kharcata. paisA letI vakhate to ema kahevAyuM hatuM ke A loko bhaNIne zAsananA kalyANamAM UbhA raheze, zAsana paranAM AkramaNo aTakAvavA prayatna karaze, vagara paise korTa vagerenA kAmamAM UbhA raheze. A sAMbhaLI bhoLAo bhoLavAI gayA ane paisA ApyA. e paisA ApanArane ja Aje e loko mUrkha ane aMdhazraddhALunA cAMda Ape che. A samAjamAM Aje vakIla keTalA che ? dharmanA kAmamAM vagara phIe UbhA rahevAnuM koIe kahyuM ? sabhA UlaTA e to doDhA paisA mAge che ane bIla pote na mokale ne potAnA bhAgIdAra mAraphata mokale che !' e bahu majAnI vAta che. potAno bhAga to aMdara kharone ?-AvuM zikSaNa ApI bekAro vadhAravA karatAM zraddhALu vadhe tevI keLavaNI Apo, ke je keLavaNI pAmelA AdarzarUpa jIvana jIve ane kahe ke prabhunA mArga para AkramaNa Ave tyAre bacAva ame karIzuM. AvA pAchaLa game teTalA paisA kharco to paNa te saphaLa
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1073 - 33 : vaphAdArI to zAsananA caraNe ja - 73 - 503 thAya. Aje to zraddhALu samAjanA paise bhaNelA ja prabhumArga sAme chaDecoka AkramaNa karI rahyA che. ...to amArA moDhe tALAM mAravAnI chUTa ! sAdhu zikSaNanA virodhI che evuM na mAnatA. sAdhu to kahe che ke samyagdarzana, jJAna, cAritra vinA mukti nathI. jJAna vinA mukti na mAne e sAdhu jJAnano virodha kare ? eno niSedha kare ? kadI nahi; paNa ajJAna vadhAre evA jJAnano tathA mithyAjJAnano to e bhArapUrvaka niSedha karavAnA ja. tyAM mUMgA kadI na rahevAya. amane bhaya batAve che ke "tame bolI bolIne kyAM sudhI bolavAnA ?' ame kahIe chIe ke jIvananA chellA zvAsa sudhI bolavAnA. je zAsananA baLe A deha poSAya che tene mATe zarIra, vANI ane manano upayoga karavAnA ja. tamArA roTalAthI ame nathI nabhatA paNa A zAsananA prabhAve ja ame nabhIe chIe. jeo tamArA roTalAnA AdhAre emanuM jIvana mAnatA hoya te bhale ema kahe. huM to kahuM chuM ke ame A zAsananA AdhAre ja jIvIe chIe, enA prabhAve ja amane roTalA maLe che. amAruM jIvana svataMtra nathI, parataMtra che; paNa jenA prabhAve A jIvana che, A sthitie pahoMcyA chIe ane varSothI nirbhayapaNe gAmegAma pharIe chIe, tenA pratyenI pharaja to chellA zvAsa sudhI bajAvavAnA. A zAsanane vaphAdAra rahevA mATe pramAdI jIvone jagADavA bUmarANa karavAnA ja, jema roNIyA rAtre bUmo mAre che tema. UMghanAro pramAdI moTo camarabaMdhI hoya to paNa roNIyAne bUma mAratA aTakAvavAnI ene sattA nathI. enI sAme enI phariyAda cAle ja nahi. tema amane paNa aTakAvavAnI koInI tAkAta nathI. paNa hA ! zAsanane vaphAdAra rahevAnI geraMTI kharI. jo e vaphAdArIne AghI mUkIe to amArA moDhe tALAM lagAvavAnI tamane chUTa che. sabhA: tamane gAmamAM ja na pesavA de to kone saMbhaLAve ? gAmanI bhAgoLe lokone bhegAM karIne saMbhaLAvIzuM. tyAM paNa bheLAM karavAnI tAkAta che. kaLAno jANanAra vAMsaLI vagADe ke tyAM haraNiyAM bhegA thAya ja. sabhAH gocarInuM zuM ? evAne tyAM gocarI nahi jaIe, phIkara na karo. "sAdhuo amArA roTalA para jIve che' ema mAnanArA ne kahenArA vANiyAo ajJAna ane mUrkha che. emanA karatAM jainetaro kaMI guNI bhakti karavA taiyAra che. sAdhu sAthe pharo to khabara paDe.
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504 saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 1074 samyaktanA abhAve Aje je kAMI banI rahyuM che te tamArA dhyAna para lAvuM chuM. have dhananA vyayanI dizA pheravo. mithyAjJAnane badale samyagujJAnamAM paisA kharco. prabhumArganA saMskAra phelAvavAmAM dhanano vyaya karo. zuM bIjAnA AdhAre ja jivAya? korTamAM bacAva mATe vakIla joIe ja evo kAyado nathI. vakIla hoya to ja kesa jitAya ema na mAnatA. luccAI karavI hoya tene badhuM joIe. sAcesAcI vAta rajU karanArane kAMI na joIe. gunegAra potAne choDI devAnuM kahe toye korTa na choDe. bInagunegAra bacAva na kare paNa "Izvara mAro belI che" ema kahe ane kahI de ke-koI purAvo paNa nathI luccAomAM phasAyo chuM, mAro AdhAra Izvara che, to korTane mAthe pAMca zerI paDe. ekaMdama nyAya na Ape. rAjyanA baeNrisTarane eno bacAva karavA roke ane pharIne phariyAdIne cha kalAka pAMjarAmAM Ubho rAkhe. so savAla pUche ane jarA paNa zakano lAbha maLe to AropIne choDI de. vastu hoya teno lAbha lo te judI vAta che. bAkI enA AdhAre ja jivAya ane jitAya, evuM kAMI nathI. vagara vaidya pahelAM cAlatuM hatuM. tyAre rogo eTalA na hatA. Aje cAra makAna mUkIne eka DaoNkTaranA pADozIne tyAM ja bImArInA khATalA paDyA hoya ane e DaoNkTarane khabara levAnI phurasada na hoya? have pITha para mekhalA vagerenuM AgaLa zuM varNana Ave che te have pachI.
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 : dharmopadezako bhATa jevA bane che, tyAre ! vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, mahA vada-13, budhavAra, tA. 27-2-1930 74 * dharmanuM svarUpa zuM ? * manane jItavA vacana ane kAyAne kAbUmAM rAkho ! * abhyAsathI mana jitAya : * chUpA nAstiko : * zuM ame tamArA AdhAre jIvIe chIe ? * zAstromAM zuM Ave ? dharmopadezaka bhATa bane tyAre ! " * bhogavyA pahelAM ja choDe e vadhu samaju : * khAmI darzAvavAnI khUbI : * bhATa banelA sAdhuo roTalA mATe sAdhutAnuM lilAma kare che : dharmanuM svarUpa zuM? anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghamerUnI samyagdarzanarUpa ratnamaya pIThanI dRDhatA, rUDhatA, gADhatA ane avagADhatAnuM varNana karI gayAM. have jema merU parvatane ratnajaDita suvarNamaya mekhalA hoya tevI rIte zrI saMghamarUnI samyagdarzanarUpa pITha para ratnamaya suvarNamekhalA hovI ghaTe. e ratna ane suvarNanA sthAne zuM ? te have kahe che- zreSTha dharmarUpI ratnothI maMDita suvarNamekhalA hovI joIe, ema kahyA bAda have e mahAtmA dharmanI vyAkhyA kare che : durgatI prapatatprANIdhAraNArddharmarucyate / durgatimAM paDatA AtmAne dhAraNa kare te dharma. arthAt durgatimAM paDatA AtmAne bacAve ane zubha sthAnamAM sthApe te dharma. je durgatimAM paDatA bacAvI na zake ane zubha sthAnamAM sthApI na zake te dharma nahi. duniyAmAM jo koI evI vastu hoya ke je AtmAne durgatimAM paDatA bacAve to kaho. je paraloka mAne tene sugati-durgati mAnavI ja paDaze, svarga-naraka mAnavAM ja paDaze, sadAcAraanAcAra mAnavA ja paDaze. ane kharApaNuM-khoTApaNuM paNa mAnavuM ja paDaze.
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ 506 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 1075 ahIMnI kAryavAhI para paralokano AdhAra che. A lokonI kAryavAhI sArI to paraloka sAro. A lokanI kAryavAhI kharAba to paraloka kharAba. durgatithI bacAvanAra dharma che ema mAne tene paraloka mAnavo ja paDe. ghara-bAra, kuTuMba-parivAra, Rddhi-siddhi-saMpatti, dhana-dhAnya, vakIla-DaoNkTara, jhaverI ke kApaDiyo koI durgatithI bacAvI zakaze ? hoya to kaho, ApaNe jarA UbhA rahIe, AgaLa pachI vadhIe. deva, guru ane dharma vinA cothI cIja durgatithI bacAvanArI che ? gurupade besIne jo koI ADIavaLI vAta kare to emane AvuM pUchavuM joIe. durgatimAM paDatA bacAvanAra je hoya te ApaNane kabUla maMjUra che. ApaNe Ane ja pUjIe ema nahi, paNa bIjA hoya to batAvo. ame to amArA ane tamArA paralokanI ja ciMtA karIe, A lokanI nA karIe. A laukanI ciMtA karanArA to ghaNA paDyA che. jyAM svanI ciMtA che tyAM paranI ane jyAM paranI ciMtA che tyAM svanI che. paNa muddo e ke paranI hitaciMtA joIe. je hita na samajI zake te paroprakAra na karI zake. paropakAra thAya tyAM sva-upakAra hoya. AtmAne ane AtmAnA svarUpane sAcI rIte samajanAro sva-parano upakAra karI zake. je hita jANe ane pArakAnuM hita kare te potAnuM bhUle ? hita na samaje ane pArakAnA bhalAno dAvo kare te khoTo DhoMga che. A lokanI cIjomAM to duniyA AkhI cakacUra che. mAbApa vagere tamAma e to zIkhavADe. vepAra rojagAra, kamAvAnuM, khAvA-pIvAnuM to duniyAmAM badhA zIkhavADe che. paralokanI vAta koI karatuM nathI. e to phakta deva, guru ane dharma ja kare che. paralokamAM sugati-durgati beya che. A lokanI cIjamAM khUba rAcyAmAcyA, paisA paNa meLavyA, pachI zuM ? pachI durgatimAM jatAM e bacAvaze ? "gRhasthane paisA paNa joIe-evo upadeza ApanArane e jarA pUcho ke kamAtA kamAtAM ke rUpiyA gaNatAM gaNatAM nahi marAya, evuM nakkI che ? ema karatAM karatAM khapI gayA to bacAve koNa ? DaoNkTara, vakIla, solisiTara ke baeNrisTara banyA, are ! mAno ke paMcama jyorjanuM siMhAsana paNa bacAvI pADyuM, paNa pachI zuM ? ahIMthI gabaDyA to e ratnajaDita siMhAsana ADuM paDaze ? narake jatAM bacAvaze ? AvuM AvuM pUcho to A lokanI paMcAtamAM paDelA ane A lokanI vAto karanArA sAdhuo jarUra ThekANe AvI jAya. temane kahevuM joIe ke "A lokanI paMcAta karavI hoya to sAdhutAnA
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 : dharmopadezako bhATa jevA bane che, tyAre ! - 74 -------------------------- 507 svAMganA DhoMga zuM kAma ? A lokanI phIkara ane pravRtti to ame sArI rIte karI zakIe tema chIe.' A svAMga kevo ? A svAMga jagatane jaNAve ke A to saMsAranA tyAgI. A svAMgadhArI pAse paisA, khAnapAna ke koI paNa dunyavI padArtha ke raMgarAganI vAta maLe evuM koI samaje ? ahIM to dharma ja maLe ema saheje sau samaje. A lokanI vAto karanArA mATe A svAMga dharavo sau samaje. A lokanI vAto karanArA mATe A svAMga dharAvo e DhoMga che. 'durgatithI AtmAne bacAve te dharma' A vAta dareka darzanakArane mAnya che; AmAM matabheda che ? A to sarvasAmAnya vyAkhyA che. A vyAkhyA je mAne tene paraloka, puNya, pApa, svarga, naraka e badhuM mAnya hoya ja. A vyAkhyA na mAne te nAstika. A vyAkhyA mAnI ke durgati AMkha sAme dekhAya ja. jenI AMkhe durgati dekhAya te pApa kaI rIte kare ? pApa karavAno upadeza e kaI rIte Ape ? 'paisA haze to badhuM thaI 2heze' evuM e zI rIte bole ? 1077 duniyAnI laData Aje kaMcanakAminI mATe che. jara, jamIna, ane joru pAchaLa ja duniyAnI badhI dhamAdhama che. A loka eTale jara, jamIna ane joru. kahevata paNa che ke ja2 jamIna ane joru, e traNa kajiyAnAM choruM. A traNa jenI pAse ghaNA te moTo zeTha. A traNa meLavavAnA, vadhAravAnA upadeza de te dharmopadezaka ke pApopadezaka ? A traNa jhaghaDAnuM mULa che ema tame kaho cho paNa e maLe to tamane game che eTale tamane eno upadeza paNa gamI jAya che. paNa dharmopadezaka evo upadeza na Ape. ene meLavavAnA mArga na batAve. evuM batAve to e pApopadezaka che. atyAra sudhI ApaNe pIThamAM hatA, have upara mekhalAmAM AvyA. pITha dRSTithI na joI zakAya paNa mekhalA to joI zakAya. atyAra sudhI mAnyatAnI vAta hatI, have amalanI vAta che. have mAtra 'hAjI-hAjI' karazo te nahi cAle. majabUtAImAM paNa mahenata apUrva che paNa have mekhalAmAM to ethIye adhika mahenata che. pahelAM kevaLa rucinI vAta hatI, mAtra mAnyatA pUratI vAta hatI paNa have to amalanI vAta che. duniyAne artha-kAma to game che paNa dharma nathI gamato evI zAstrakAranI rUDha mAnyatA che. samyagdaSTine artha-kAma nathI gamatA, kadAca aviratinA tIvra udaye gamI jAya toye upAdeya to na ja lAge. sabhA 'A badhuM samajAya kharuM paNa amala thaI na zake to ?' to tIvra pApodaya mAnI pApa khaseDavAnA prayatna cAlu rAkhavA.
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 manane jItavA vacana ane kAyAne kAbUmAM rAkho : e prayatno cAlu rAkhavA mATe uttama bhAvanA bhAvo, uttama AcaraNa Acaro, uttama kriyA karo, uttama sahavAsa sevo. kriyAmAM raho pachI mana bhale phare, enuM gajuM keTaluM ? mana bhale amuka kriyA icche paNa tame karo ja nahi to ? vacana ane kAyA e be jo tame kAbUmAM rAkhI zako to mana game tevI doDAdoDa kare paNa enuM vaLe zuM ? e thAkIne heThuM besI jAya. ekalI phArmA ane vacananA aMkuzathI paNa ghaNA tarI gayA. mana sAthe vacana ane kAyA e khoTA mArge ekAkAra thAya to satyAnAza vaLe. mana khoTA mArge jAya che ema pahelAM lAgavuM joIe, pachI vacana ane kAyAne tAbAmAM lo to aMte manane vaza thayA vinA chUTako nathI. 508 1078 jeTalA mANasa teTalAM mana, mana teTalA vicAra, kSaNe kSaNe vicAra judA. tyAM kazI maryAdA na baMdhAya. chellI hadae ke manazuddhithI Atmazuddhi thAya paNa vacana ane kAyA upara aMkuza Ave to manazuddhi thAya. mana bhale vilAyata jAya paNa kAyA na jAya to ? bATalo hAthamAM laIne moMe mAMDe to dArU pIdho kahevAya ne ? mana vilAyata gayuM paNa kAyA na gaI to tyAMnA mAMsa madirA vAparyAM ? nahi ja. AtmAnA traNa duzmana che. mana, vacana ane kAyA. mAnI lIdhuM ke e traNamAM mana e vadhAre baLavAna che. to te sivAyanA bene to jeTalAM dabAya teTalAM dAbavAM. zarUAtamAM lAbha ocho paNa thAya. peDhIne pahelAM ja lAbha thaI jAya ? hajI to zarUAta che. thoDI ja mahenata karI che tyAM vadhAre lAbha thAya kyAMthI ? anAdi kALathI gulAmI kharIdI lIdhI che. have ekadama chUTavA mAgo te thAya zI rIte ? prayatna karo to te samaya paNa jarU2 Avaze. jeTalo mela caDhyo che te kADhavo to paDe ne ? sabhA paNa rAta thoDI ne veSa ghaNA, tenuM zuM ?' mATe jaladI ceto ema jJAnIo kahe che. haiyAmAM e vAta jacI hoya to A badhuM baMdha karo ane ahIM AvI jAo. varSono kATa jaladI kema nIkaLe ? vAsaNa upara kATa caDI gayo hoya to AMbalInAM pANI taiyAra karavAM paDe, gharanI strIthI na nIkaLe to ghasavA mATe majUra rAkhavA paDe, kAthInAM gUMcaLAM laIne cAra-cha divasa khUba ghase tyAre e kATa nIkaLe ne vAsaNa UjaLuM thAya. anAdikALanI vAsanA ekadama jAya zI rIte ? vastu samajAya ane vacana tathA kAyA aMkuzamAM Ave toye kAma thAya. mATe to dvividha trividha paccakkhANa rAkhyuM.
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1079 - 34 : dharmopadezako bhATa jevA bane che, tyAre !-74 -- 509 anumodanA rahI paNa karavuM-karAvavuM to baMdha thayuM ne ? jo ema na kare ane traNeya sAthe kAbUmAM Ave tyAre ja kriyA AdaruM ema nakkI kare to e rakhaDe. abhyAsathI mana jitAya. bALakane sAmAyikamAM besADo ane kaho ke aDatAlIsa miniTa besI rahevAnuM. e bole, cAle, UMconIco thAya paNa tyAM ja beTho beTho ne ? evuM thoDA divasa kare pachI halacala ochI kare, hAthamAM mALA leto thAya, pachI pustaka ughADI vAMcato thAya pachI mahine dahADe e pote kahe ke sAmAyikamAM koI gALa daI jAya toye ApaNe na bolAya. A sthiti zAthI ? abhyAsathI. abhyAsanA yoge AtmAno guNa khIle. zarUAtamAM ja kAMI badhA guNa na khIle. koI koI zrI tIrthakara devano AtmA paNa caDyo, paDyo, caDyo, paDyo, ema karatAM e tIrthakara thayA, to ApaNe koNa ?. sabhA: "kAMIka Akaro upAya batAvo !" cUMTI khaNIne manane manAvavuM e ja Akaro upAya che. zrI AnaMdaghanajIe kahyuM ke : suranara paMDita jana samajAve, samaje na mAharo sAlo.. jaMgalI jAnavaro paNa manuSya sAthe gela karatAM zIkhyAM e koNe zIkhavyAM ? e kAmanA kasabIoe. siMha, vAgha ke citto manuSyanI gaMdha sahe ? chatAM manuSya sAthe gela kare che e zAthI ? manuSya siMhanI chAtI para caDI bese, siMhane jItyo ema batAve, jonArA hajAro tAlIo pADe chatAM siMha e badhuM sahe che e zAthI ? UTha kahetAM UThe che ane besa kahetAM bese che; enI krUratA, eno gusso ane enI hiMsA vagere kyAM gayAM ? enuM nakhanuM, dAMtanuM, dADhanuM jhera kyAM gayuM ? madArI sarpane phove tema ramADe che ! hajAronI vacce mANasa e siMhano Aje jema kAna pakaDe che tema pahelAM pakaDyo hota to ? chUTo mUke toye kAMI na kare, hajAro loko "vansa mora' kare toye ane tAlIo pADe toye evo na evo zAMta rahe. jANe ene kAMI asara ja nahi. jaMgalamAM maLyo hoya ane ema karyuM hoya to ? sabhAH "e to TevAyelA sAthe ja ema vartAya ne ?" jema vadhu TevAya tema e siMha paNa kUtarA jevo thAya. uMdara bilADI ane kUtarAne janmajAta vaira hoya che paNa ghaNA gRhasthone tyAM kUtarAM-bilADAM bhegAM rame che. zAthI ? jAti vairavALAMne paNa janmathI ekabIjA sAthe goThavI dIdhAM
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ 510 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1980 tethI. e rIte kSamAnI Teva paDe pachI to bApa gALa de toye na bole, mA AkarAM veNa kADhe toye na bole, guru be zabda saMbhaLAve toye sahanaane koI bIjA game tema bole toye zAMti rAkhe. e Teva evI paDe ke gALa denArA duzmananuM paNa e kalyANa ja icche. vagara abhyAse ekadama e samatA Ave ? pAMca varasano jUno tAva ekadama maTe ? cha mahinA ukALA pIvA paDe tyAre e maTe. moTo tAva jaladI Utare paNa jhINo tAva kADhavA bhAre mahenata karavI paDe. zera pANImAM kaDavA ukALA UkALI be rUpiyA bhAra pANI rahe tyAre pIvAnAM. e pItAM to mAthAnA vALa paNa UMcA thaI jAya evA kaDavA hoya. cha mahinA evA ukALA pIve tyAre hADa, mAMsa ane lohImAM pesI gayelo e tAva zarIramAMthI nIkaLe. bhaTakatA manane ThekANe lAvavAno guNa veSamAM, kriyAmAM ane bhAvanAmAM che. sAmAyikamAM beThelAne gusso kadI Ave paNa tarata vicAra Ave ke are ! huM to sAmAyikamAM chuM. jeno amala nathI karavAno eno vicAra karavAnuM kAma zuM? paNa e vicAra sAmAyikamAM beTho hoya ene Ave ne ? gharamAM ke dukAnamAM beTho hoya ane mana caLavicaLa paNa kadI thAya paNa jAya kharo ? pachI thoDA divasanA vadhu abhyAsa pachI ema paNa thAya ke javuM nahi to bhAvanA paNa zA mATe bagADavI ? paNa A badhuM abhyAsathI thAya. strI jAti keTaluM sahana karI zake che ? zAthI ? anubhava, amala ane abhyAsathI. veThAya ke na veThAya paNa veThI le che ne? vyAdhinI vAta vicAro. tAva lAgu paDe tyAre zarUAtamAM bahu akaLAmaNa thAya. paNa thoDA divasa jAya pachI dardIne e koThe paDI jAya che. "A to rojanuM thayuM' ema ene thAya che. zarUAtamAM sUI raheto hoya e pachI UThe, bese, khAya, pIve ane kAma paNa kare. koI pUche ke tAvamAM UThyo ? to kahe ke "e to rojanuM thayuM, kyAM sudhI paDyA rahevuM ?" Ama vyAdhi sAthe paNa mANasane dostI thaI jAya che to uttama cIja sAthe prema na thaI jAya ? tamane ghera na game evuM amane A oghA sAthe game che, tame mAnazo ? amane AnI sAthe dostI thaI gaI. tamane A bagalamAM ghAlavAthI mUMjhavaNa thAya ane amane e bagalamAM na hoya to mUMjhavaNa thAya. UMghamAMye amArA moMmAthI "dharmalAbha" nIkaLe, tamAre jAgatAMye "karmalAbhanI ja vAta nIkaLe. A badhuM abhyAsanuM kAraNa che. bALaka "mA, mA ja kare e zAthI? TevathI. ghaNA bImAra dardamAM 'hAya bApa" kare ane ghaNA "arihaMta-arihaMta' kare, emAM kAraNabhUta abhyAsa che. keLavo to guNa Avaze. paraMtu hajI tamane vastutattva jaDyuM nathI.
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 : dharmopadezako bhATa jevA bane che, tyAre ! - 74 511 durgatimAMthI AtmAne bacAve koNa ? dharma. hIro kImatI che e hRdayamAM beThuM che tethI kAdavamAMthI hAtha bagaDe toye e levAya che. AvI mAnyatA ahIM thavI joIe. e thAya to rAtre na khavAya, vyasano na sevAya, hoTalamAM na javAya, nATaka-sinemA na jovAya, e badhuM samajAvavAmAM mahenata na paDe. pote ja kahetA Ave ke ame Ama nahi karIe. A to kahe che ke-'rAtre khAvAmAM pApa zuM ? zuM ethI sadgati aTakI jAya ?' AvA prazno kare che. sadgati zAthI aTake ane AtmAne durgatimAM paDatAM bacAvanAra koNa ? e nakkI karo. e nakkI nathI karyuM enI ja A badhI moMkANa che ane enuM nAma ja nAstikatA che. evI nAstikatAmAM phasAyelA pAmaze. Aje veSane paNa lajave che. teo paraloka sudhA2vAnI vAta mUkI A lokanI vAhiyAta vAto karavAmAM paDI gayA che. moDhe sAruM sAruM bole paNa aMdara badhuM poluM che. mATe toM zrI malayagirijI mahArAjA kahI gayA ke paralokanI kriyAne gauNa karI A lokanI kriyA vadhAravA icchanArA, vadhAranArA chUpA nAstiko che. A khAvAthI mRtyu thAya e jANyA pachI mare toye e, e vastu khAya ? are amuka mAtrA khAnArAne jIvanabhara amuka vastu na khavAya to evA mANaso potAnI rasoI alaga banAve che. sArA sArA zeThiyAonI A vAta karuM chuM. enA rasoyA alaga ane rasoI paNa alaga-jAte pote anAja tapAse ke 2khe na vA52vA yogya vastu aMdara na AvI jAya. AnuM kAraNa ? jIvana vahAluM che mATe. e ja rIte paraloka mAne, naka mAne e pApa kare ? 1081 chUpA nAstiko sabhA : 'chUpA nAstika ane khullA nAstikamAM zo phera ?' khullA nAstika to eTalA pUratA sArA ke moDhe ja kahe ke ame nathI mAnatA; paMcAta .maTI, koI phasAya to nahi ? A to kahe ke ame paraloka mAnIe chIe paNa...! e paNa...kahIne ja badhA goTALA vALe. khullA duzmana sArA paNa chUpA duzmana hUMDA. khullA duzmana to kahI jAya ke 'huM joI laIza !' eTale mANasa enAthI sAvaceta rahe. ene kaLathI jitAya. kadApi enAthI hArIe toye mUMjhavaNa nahi kAraNa ke eNe ApaNane sAvaceta to karyA hatA. paNa sAhebajI kahI hAtha milAvI paDakhAmAM pesI ghA mAre ene kema pahoMcAya ? e chUpA kahevAya. sAdhu tarIke oLakhAvuM, dharmadezanA daIe chIe ema kahevaDAvavuM ane lokane A lokanA pApamAM joDavAnI vAto ka2vI e kaI nAstikatA ? A lokamAM paisA kamAvAnA ke lagna karI ghara mAMDavAnA upadezanI lokane jarUra che ?
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 102 e koNa nathI karatuM ? raMgarAga mANavAnA upadeza ApavAnI jarUra che ? "A badhuM na karavuM joIe" e samajAvavAnI, eno upadeza ApavAnI jarUra che. dharmopadezake A cAvI barAbara hAthamAM rAkhavAnI jarUra che. A cAvI evI suMdara che ke e maLyA pachI UMghamAM bole toye mArgane anusaratuM ja bolAya. saMsAranI asAratA, saMyamanI suMdaratA ane mokSanuM dhyeya jene pariNamyuM tenA moMethI khoTuM nIkaLe ja nahi. jene potAnA manamAM khUNe khUNe paNa saMsAra ThIka lAge che, saMyama kharuM paNa levAya to ThIka-na levAya to saMsAramAM rahIne kyAM dharma nathI thato ? ane mokSa to atyAre kyAM che ?- ema thAya, evAo kALajIthI ane jAgatAM bole toya enAthI khoTuM bolAya. jene saMsAranI asAratA bhAsI tene to koI kahe ke "iMdro ane ahamiMdro mahAsukhI che' toye e kahe ke "nA, e paNa duHkhI che. enuM paNa maraNa nizcita che. ene saMsAranA game tevA sArAmAM sArAM sukho batAve toye e kahe ke badheya duHkha che. saMsAranI asAratAnA roma roma pariNamana vinA saMyamanI suMdaratA bhAsatI nathI. eTale "saMsAra asAra che, mokSa sAra che ane saMyama e ja eno upAya che A cAvI jenA hAthamAM AvI e badhe phAvI zake che. zuM bolavuM, zuM karavuM e badhuM te samajI zake che. "zuM ame tamArA AdhAre jIvIe chIe ?' guru, guru maTI yAcaka bane eTale kRpaNanA kAkAne e dAtAra kahe. jAtajAtanA AzIrvAda Ape paNa e phaLe kyAMthI ? e AzIrvAda denArane bhAna nathI ke pelA kamanasIbanA bhAgyamAM ja e nathI. ene evuM vicAravAnI paMcAtamAM paDavuM ja nathI. ene to sAmAne rAjI karI paisA ke chevaTe managamatuM kaMIka levuM che. evA bhikhArI, kRpaNane dAnavIra kahe, kAyarane zUravIra kahe adharmIne dharmavIra kahe; prAcIna badhA mahApuruSonA nAme ene oLakhAve ane AgaLa vadhIne ema paNa kahe ke "tame na hota to amAruM thAta zuM ? tamAre vaDe ja ame chIe." e kamanazIbane potAnA bhAgya para paNa vizvAsa nathI. zrI jainazAsanamAM zrImatI mayaNAsuMdarInI vAta prasiddha che. potAnA pitAne e zuM kahe che ? kahe che ke-vyavahArathI Apa mArA pitA kharA, vaDIla ane pUjya paNa kharA, Apane page lAguM e kabUla, Ape moTI karI bhaNAvIgaNAvI e badhI vAta sAcI paNa Apa kahetA ho ke-"ApanA AdhAre ja huM jIvuM chuM to e ApanI mAnyatA khoTI che. huM mArA puNyabaLe ja jIvuM chuM. dIkarI bApane paNa A rIte sAcI vAta kahe, e A jainazAsana che. e zAsananA sAdhuo "ame tamArA vaDe jIvIe chIe', ema zrAvakane kahe ?
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1083 -- 34H dharmopadezako bhATa jevA bane che, tyAre !- 74 - 513 zAstromAM zuM Ave? varSamAM be vakhata zrIpALa rAjAno rAsa vaMcAya che. emAM tyAgavairAgyanI vAto Ave che e yAda che ke ATalI strIone paraNyA, e ja yAda che ? keTalAka mArA mATe kahe che ke-"A mahArAjane to badhAmAM tyAganI ja vAta lAvavAnI paNa zrIpALa caritramAM tyAga lAve kyAMthI ?" A vakhate caitramAsamAM jo huM ahIM rahuM to mAre e ja vAMcavuM che ane emAM tyAga keTalo bharyo che e batAvavuM che. saMsAranA rasiyAo e rAsa ke caritra vAMce ane emAMthI tyAga na kADhe temAM huM zuM karuM ? emanI najara ja Rddhi siddhi ane strIo Adi upara ja hoya temAM ApaNo zo upAya ? siddhAMtamAM makkamatA, vidhi-avidhinuM jJAna, zIlavatIono dharma, sadAcArIonA suMdara AcAra, e badhI vAto emAM Ave che. paNa vastusvarUpanA jJAna vinA zlokanA artho bolI rAjA-rANInI vArtA kahIne lokone ja rAjI karavAnA dhyeyavALA hoya e emAMthI vairAgya kADhe kyAMthI ? bhagavAnanAM caritromAMthI paNa raMgarAganI vAto zodhI kADhanArAone AmAM vairAgya dekhAya kyAMthI ? e to AvAM cAritromAMthI paNa "idaM tRtIya kADhe. sabhA "e to kahe che ke A badhAM kathAnako kalpita ane banAvaTI che." bhAgyahIno mATe to bhagavAna mahAvIra paNa kalpita ane banAvaTI che. sabhA: 'amuka vAto zAstromAM nathI, ema kahe che." zAstromAM to vIsa viharamAna bhagavAna paNa kyAM che ? bajAranA bhAva copaDe hoya ja ema ? jJAnInI paraMparAe ghaNI vAto AvI che. bApanA bApa A vAta kahetA hatA ema tame paNa kaho cho ne ? dAdA to kuTuMbamAM pistAlIsa mANasa hovAnuM kahetA hatA ane Aje pAMca che to e gaDuM mAratA hatA ? are bApA kahetA hatA ke emane bApA hatA to e paNa gamyuM ? basa ! pratyakSa hoya e ja mAno ? AvA akkalanA ijAradArone kema pahoMcAya ? zAstra to dizA batAve. zrI jinezvaradevanuM Agama to AMgaLI cIMdhe. jyAM sudhI dRSTi UMdhI che tyAM sudhI uttama vastumAMthI paNa tyAga nahi maLe. A darzanamAM nAnAmAM nAnuM paNa kathAnaka evuM nathI ke jemAMthI saMsAranI asAratA, saMyamanI suMdaratA ane mukti e ja sAdhya ema na nIkaLe. paNa jonArane mAtra nagara, rAjA-rANI, dhanadhAnya ane suMdarIo ja jovAM hoya tyAM zuM thAya ?
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1984 514. saMgha svarUpa darzana bhAga-2 dharmopadezaka bhATa bane tyAre ! eka mahAtmA pote racelA zlokamAM kahe che ke-potAnA svArtha mATe luccAne paNa zAhukAra kahe, Thagane paNa dharmAtmA kahe ane kRpaNane paNa dAnavIra kahe evA dharmopadezakane bhATa sivAya zI upamA apAya ? sabhA: e zlokanA kartAnuM nAma ? nAma atre nathI ApyuM paNa lakhe che ke koI prAcIna sUri kahe che. sabhA: 'koI kahe che ke-e rAmavijayajIe navo banAvyo che." . . to mArI pAse pAnAM taiyAra che. jovAM hoya to batAvuM. vaLI A zAsanamAM navuM banAvavAnI chUTa che. phakta e AgamAnusArI joIe. AgamAnusArI navAM sUtako racanArA mahAkavione A zAsanamAM prabhAvaka kahyA che. huM hajI evo kavi banavAne bhAgyavAna nathI thayo paNa e zakti Ave to rAjI jarUra thAuM. A to prAcIna sUrinI kRti che ane mAgaze to pramANa ApIza. samyagdaSTi jIvaDo, kare kuTuMba pratipALa, aMtargata nyAro rahe, jema dhAva khelAvata bALa. kaho, A doharAmAM zuM AvyuM ? saMsAranI asAratA, saMyamanI suMdaratA ane dhyeyarUpa muktinI nizcitatA A traNe doharAmAMthI nIkaLe. jainazAsanamAM dohare dohare A ja vastu bharI che. jemAM A traNa na hoya e zAsananuM sUkta nathI. sabhAH "che kharuM, paNa Apa bahu bhAra mUkIne bolo cho." bhAra mUkavA mATe to bhagavAne amane A sthAne besADyA che. cAra prakAranA saMghamAM pAchaLanA be to saMsAramAM beThA che; sAdhu bhAra mUkanAra hoya to A zAsana Take. sAdhuthI dharma Take che. sAdhu vinA tIrtha Take nahIM. sabhAH "bhATa ane bhAMDamAM phera zo ?' bhATa thAya enAmAM pachI bhAMDapaNuM paNa Ave. have zlokanA racayitA kahe che ke evA bhATa banelA dharmaguruo zrAvakonI stuti karIne dAnArdika meLave che. tame na hota to amAruM zuM thAta ? amAro gujAro to tamArA upara che ne ? tame cho to ame chIe ane A caMdaravA pUMThIyA badhuM che." AvuM koNa kahe ? bhATa banelA guruo AvuM kahe ema A mahAtmA pharamAve che. evA A rIte
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 : dharmopadezako bhATa jevA bane che, tyAre ! - 74 515 zrAvakonI prazaMsA karI karIne icchita meLave che. pachI e zlokanA kartA AcArya, e dharmaguru mATe tathA stuti sAMbhaLanAra, sAMbhaLavA icchanAra zrAvako mATe potAno abhiprAya Ape che. 1085 zrI saMghasvarUpanA varNana mATe A badhuM zodhavuM paDe che. tame mArgamAM sthira thAo e hetu che. tamArI stuti sAdhu kare to tamAre emane rokavA joIe. ame karIe to amane paNa roko. tamArI stuti sAdhu kare to tamane lajjA AvavI joIe. 'tamArA vaDe ame' ema sAdhu kahe ane e sAMbhaLI rahe, to e zrAvaka potAnA zrAvakapaNAnuM lilAma kare che. zrAvaka to kahe ke-'Apa e zuM bolyA ? amArA vaDe Apa nahi paNa ApanA vaDe ame. amane lAge che ke Apa amArI kasoTI ka2vA ja Ama bolyA hazo ! paraMtu bhagavaMta ! have evuM na bolazo. Apa AvuM bolazo to ame to ApanA mAthe caDI besIe evA chIe.' jyAM bhATapaNuM AvyuM tyAM to roTalA mATe ja sAdhupaNuM rahe che. koI pUche ke-'koTa pATalUna paheryAM, sTImaramAM musApharI karI pachI 'muni' zabdono moha zA mATe ?' kahevuM paDe ke emAM roTalAno hetu che. peluM karavAmAM phAvaTa AvI ane peTanuM TaTTu naLyuM to to ThIka che paNa emAM kadI na phAvyA to 'muni'nA nAme roTalA maLe ne ? muniveSa to aneka rIte rakhAya che. nAmanA mATe, roTalAM mATe, mAnasanmAna mATe paNa rakhAya che ane TakAvAya che. bhATapaNuM AvyuM ke munipaNAnI kiMmata ene mana ghaTI ane duniyAnA padArtho ane duniyAnI vAha vAhanI kiMmata vadhI. zuM muMDe, zuM loce re - e evA mATe kahyuM ?' sabhA : ema ja samajo ! bAkI to muMDana ane locathI to kevaLajJAna pAmI ghaNA tarI gayA. sArA mATe evuM bolanArA to mithyAdRSTi che. sArA sAdhu mATe evuM bolanArA zrAvako potAnA zrAvakapaNA upara agni mUke che. bhATapaNuM AvyuM pachI to 'maganabhAI' ne 'chaganabhAI' karavAnuM zarU thaI jAya. eka zeThiyo Avato dekhAya ke chAtImAM thaDakArA thavA mAMDe. ThIka che, koI navo Ave ane ene mArge caDAvavA yogya zabdomAM kahevuM paDe te judI vAta paNa roja AvanArA zrAvakane sAdhu UThIne mAnapAna zA mATe Ape ? koI pUche ke ATha varSanI uMmaranAne apAtI dIkSA vAjabI che ke nahi ? enA javAbamAM 'Ape te jANe' evA uDAu javAba vAjabI che ? jenI pAse jAya te dIkSA Ape ane jenI pAse na jAya te na Ape e bIjI vAta che paNa
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ 516 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 1086 apAya ke nahi, eno javAba to barAbara Apavo joIe ne ? paraMtu bhAvanA judI che tethI game tevA javAba apAya che. sAdhu pAse AvanAra AtmA paNa ghare jaIne pastAvo kare ke "are ! ApaNI mamatA chUTatI nathI." paNa AvuM kyAre bole ? guru taraphathI evo upadeza apAya to ne ? niraMtara jinavANI sAMbhaLavAnI vidhi che. zA mATe ? saMsAramAM rahevA chatAM phasAI javAya nahi mATe ne ? saMsArano moha utAravA zrI jinezvaradevanI vANI gArUDI maMtra jevI che. saMsArano moha e ja moTI pIDA che. saMsAranI aneka anukULa sAmagrI maLI e to AtmAno saMhAra kare che. pratikULa sAmagrImAM to hajI dharma karanAra maLe. bhogavyA pahelAM ja choDe e vadhu samaju keTalAka ema bole che ke "vagara paraNelA brahmacaryano niyama le tenI kiMmata zI ? hoya ane taje to kiMmata !" kevA akkalavAna che ? e pUche che ke "na hoya tyAM taryuM zuM?' ene khabara nathI ke e tajanArane have maLe toya e enI sAmuM jovAno nathI. vastunA saMyogamAM AvyA vinA tyAga karanAro vadhAre parAkramI ane DAhyo che. kAdavavALo hAtha thayo to dhovo e ThIka che paNa kAdavamAM hAtha ja na nAkhe e kevo ? maLeluM taje te bahAdura emAM nA nahi paNa saMsArano rasa cAkhyA vinA nIkaLe e anupama che. zAstra lakhyuM ke bAlyavayamAM dIkSA le tene dhanya che ane pachI eTale saMsArano rasa cAkhyA pachI nIkaLe tene paNa dhanya che. be jaNA koInA makAnamAM pesavA gayA. eka to dUrathI raMga joIne bahAra ja Ubho rahI gayo. bIjo aMdara peTho. bAraNAmAMthI DokiyuM karyuM tyAM bhaya jaNAyo tethI pAcho pharyo ane chajAmAMthI kUdIne bhAgyo. bhayamAMthI chaTakIne bhAgyo e bahAdura to kharo paNa pelo bahAra ja Ubho rahI gayo ene zuM kahe ? kahe ke-tuM hoziyAra ke raMga joIne dAkhala ja na thayo. paristhiti samajI gayo. Ama pahelAMthI samajanAra vadhAre jJAnI ane pAchaLathI samajanAra ocho jJAnI, emAM zaMkA che ? pelo chaTakanAra bahAdura ane mahenatu kharo paNa na pharanAra vadhAre uttama che. viSayavAsanA AtmA sAthe rUDha che. e rUDha vAsanAne na gaNakArI pahelethI ja tyAga kare e uttamatA ochI nathI. sabhAH "A to vagara cIje tyAga karanAra upara paNa AkSepa ane vastu hoya - teno tyAga kare tyAM paNa AkSepa ! enuM kAraNa ?" kAraNa spaSTa che ke e loko vastunA premI nathI. vastuno premI hoya tenI bhAvanA ja judI hoya. A to vastune mAnatA ja nathI.
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1087 - 34 dharmopadezako bhATa jevA bane che, tyAre !- 74 - 517 khAmI darzAvavAnI khUbI : koI pUjA karato hoya ane temAM avidhi dekhAya to tene ema kahevAya ke bhAgyavAna ! tuM puNyazALI cho ke prabhunI pUjA kare che, be kalAka e mATe kADhe che; paNa tAre ATalo sudhAro karavA yogya che ! paNa, "karI have pUjA !" ema kahevAya ? koI vyAkhyAna sAMbhaLanAramAM khAmI dekhAya to ema kahevAya ke 'bhAgyavAna ! ahobhAgya che ApanuM ke niraMtara zrI jinezvaradevanI vANI sAMbhaLo cho, mATe ja ApanAmAM A na ghaTe' paNa "sAMbhaLyuM, sAMbhaLyuM eNe vyAkhyAna !" ema kahevAya ? evuM bolanArA vastunA premI nathI paNa kharekhara to vastunA virodhI che; eTale ja teo ema bolanArA che. sabhA: "emanI pAse dalIla nathI." AjanI nahi, janmathI nathI. paNa jaDabAtoDa javAbo apAtA hoya to e vahelA bolatA baMdha thaI gayA hota. latte latte, zerIe zerIe eka eka AvA javAbo ApanArA ApaNe UbhA karavA che. e sAMbhaLI pelAne bolatA baMdha ja thaI javuM paDe-saMsArane asAra tathA saMyamane suMdara mAnanAro ane ekAMta sukha muktimAM ja mAnanAro ghara dITha eka to joIe ja. e phoja UbhI karavAnI che. e kahI ja de ke saMsAranI asAratAmAM zaMkA zI ? pratyakSa che. saMyamanI suMdaratAmAM be mata hoya ja nahi; ane sukha to muktimAM ja nizcita che, emAM carcAne avakAza ja nathI. bhATa banelAM sAdhuo roTalA mATe sAdhutAnuM lilAma kare che? A mahAtmA kahe che ke A dUSamakALamAM guru bhATa thayA. huM to saMbhALI saMbhALIne boluM chuM paNa A mahAtmA to bahu kaDaka kahe che. huM kaDaka nathI kaheto kAraNa ke sAMbhaLavAnI tamArAmAM tAkAta nathI AvI paNa A mahAtmAe to pUruM ja kahI nAkhyuM che. e kahe che ke evA bhATa thayelA guruo zrAvakanI stuti karI dAnAdika le che. jainazAsanamAM sAdhuone muvAlAthI mudhAnIvI kahyA che. jenA sAdhunI dharmadezanA paNa pIgalika svArtha vinAnI hoya. sAdhu annAdika le tyAM paNa dharmalAbha ja Ape. kacyuM hoya to le. pelo na Ape agara na maLe to je mudrAe tyAM peTho hoya te ja mudrAe pAchA nIkaLI jAya. paNa tyAM pelAnAM vakhANa karavA na bese. bhATa sAdhuo sAdhupaNAne kalaMka lagADe che. stuti icchanArA zrAvako potAnA zrAvakapaNAnuM lilAma kare che. evA sAdhuo zrAvakane tenI bhUla na
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ 518 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1088 batAve paNa dharmavIra, karmavIra, dAnavIra, zUravIra evAM evAM birudo Ape emAM navAI nathI. evA sAdhu ane zrAvaka kevA che te batAvatAM A mahAtmA kahe che ke-UMTanA vivAhamAM gardabho UMTane kahe che ke vAha ! zuM ApanuM rUpa che ? tyAre gardabhone UMTa kahe che ke vAha ! zuM ApanuM gIta che ? Ama parasparanI mithyA prazaMsAmAM rAcatA e sAdhu ane zrAvaka banne zAstranA tattvane nahi samajatAM bhavasAgaramAM DUbe che. A AkSepa koI amuka upara nathI e samajI rAkhajo. AvuM je kare te badhAne lAgu paDe che. ame karIe to ame paNa evA. je kare te tevA. tame karo to tame paNa tevA. ema roTalA mATe zrI jinezvaradevanI AjJA ApI mUke te sAdhu, sAdhu maTI bhikhArI bane che. roTalAnA TukaDA mATe koIne dAnavIra to bhikhArI kahe, sAdhu to "dharmalAbha" ja kahe. kiMmata roTalAnI ke AjJApAlananI ? AjJApAlanamAM roTalA nathI ? "roTalA ApanAranA AdhAre sAdhu jIve che." ema bolanArA jainazAsananA siddhAMtano nAza kare che. itaro paNa mAne che ke jainazAsanamAM sAdhuo to parama tyAgI. evA tyAgI sAdhuo upara gRhastho AjJA calAve ? ane te paNa pote emane roTalA vahorAve che mATe ? gRhastho mATe to e vidhi che ke sAdhune levA javA, makAnamAM Ave to UbhA thavuM, "padhAro' kahevuM, Asana ApavuM, vaMdana karavuM, tamAma cIjo emanI pAse dharI "anugraha karo" ema kahevuM, muni je cIja le temAM AnaMda thAya, na le tyAM kheda thAya, pachI sAdhune mUkavA jAya. A badho vidhi jyAM hoya tyAM temanI para AjJA hoya ? A badhI vAto tame barAbara samajo. jeo evI vAto calAvatA hoya temanAthI sAvadha raho. jJAnIo game tevI pravRttine dharma nathI kahetA. jJAnIo to dharma tene ja kahe che ke je durgatimAM paDatAM bacAve ane sadgatimAM sthApana kare. zrI saMghamerUnI mekhalAnuM varNana karatAM e dharmanA viSayamAM AgaLa zuM pharamAve che te have pachI.
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathIH 75 vIra saM. 2456, vi. saM. 1987, mahA vada-14, guruvAra, tA. 27-2-1930 * dharma kone kahevAya ? * te badhA bhATa kahevAya ? * dharmanA prakAra : * saMghatva viziSTa saMgha : . * evAM ToLAM saMghamAM na cAle : * chatA paralokamAM zaMkA kema ? evA garune vosIrAvI dejo ! dharma zA mATe ane dharmanuM mukhya tathA gauNa phaLa kayuM ? ekalI kriyAthI lAbha kone ? * AvAone vyAkhyAna phaLe ?" dharma karavAnI javAbadArI che . * * saMsAranI bhayaMkaratA kaI rIte vicArazo? * dharmamAM sarvatra tyAga : * tyAga, tyAga ne tyAMga : --- 0 -evo tyAga e tyAga naMthI : dharma kone kahevAya ? anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivara zrI saMghamerUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamaya pIThanI dRDhatA, rUDhatA, gADhatA ane avagADhatAnuM varNana karyA pachI have ratnamaMDita suvarNamekhalA, jema merUne che tema, zrI saMghanI zreSTha dharmarUpa ratnothI maMDita suvarNamekhalAnuM varNana kare che. zrI samyagdarzanarUpa pIThane dRDha banAvavA mATe zaMkAdi pAMceya doSo. na joIe. pAMceya doSonA parityAgathI samyagdarzanarUpa pITha dRDha bane. samaye samaye vizuddha banatI pariNAmanI dhArAvALA prazasta adhyavasAyomAM vartavAthI e dRDha pITha rUDha bane. tattvanI rucinI tIvratAthI e gADha bane ane jIvAdi tattvono samyak prakAre bodha meLavavAthI e pITha avagADha bane.
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ 520 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - - 1090 AvI pITha banyA pachI upara mekhalA thAya. pITha uparanI UMcI jamIna te mekhalA. pIThamAM mAtra vicAra pUratI vAta hatI. mekhalAmAM have amalanI vAta Ave che. e amala sarvIze ke alpAMze paNa hoya. A maharSi dharmasvarUpanI pIThikamAM mekhalAnI pIThikA bAMdhatAM dharmanuM svarUpa batAvatAM kahe che ke - surti prAnta natuvi gharatIti gharma | durgatimAM paDatA prANIgaNane bacAve te dharma.' dharmanI A vyAkhyA A ja dharma mAnavo evuM zrI jinezvaradeve na kahyuM paNa A vyAkhyA saMgata hoya te dharma mAnya kahyo. AtmAne durgatimAM paDatAM bacAve evI duniyAnI koI paNa cIja hoya to te mAnavAmAM harakata nathI; hoya to batAvo. dharma mAnyo tene sadgati durgati mAnavI ja paDe, paraloka mAnavo ja paDe. sadgati puNyathI thAya ane durgati pApathI thAya mATe puNya-pApa mAnavAM ja paDe. sadgatidurgatimAM janAra tathA ahIM rahenAra AtmA che, te mAnavuM ja paDe. jene AtmA, puNya, pApa, sadgati, durgati, paraloka para zraddhA nathI tene A vyAkhyA mAnavAmAM vAMdho Avaze. javAnuM darekane nizcita che; javuM paNa sadgatimAM evI darekanI bhAvanA che; durgatimAM koIne javuM nathI e paNa nakkI che; paNa durgatithI bacAvI sadgatie laI jAya koNa ? je sadgatimAM laI jAya te ja dharma. duniyA AkhI kAMI ALasu nathI, covIse kalAka mahenata karyA ja kare che. emAMnuM kAMI paNa jo durgatithI bacAvatuM hoya to harakata nathI. sadgati durgatine nihALI rahelo munipaNAmAM rahelo AtmA duniyAne kaI cIja Ape ? je cIjathI janatA durgatimAM gabaDatAM aTake te ja Ape ne ? jethI e sadgatimAM pahoMce. A sivAya muni bIjI vastu Ape ? A vyAkhyA sarva darzanamAnya che. sarvane svIkArya che. AmAM koIne takarAra nathI. takarAra kare to nabhI zake tema nathI evI A vyAkhyA che. "dharma te ke je durgatimAM paDatAM bacAve' AmAM takarAra kevI ? A vyAkhyA mAnanAranuM hRdaya, enAM pariNAma, vartAva, bhAvanA vagere kevAM hoya ? AjanAo zuM kahe che ? e kahe che ke "ema paraloka mAnIe, puNya-pApa mAnIe paNa A tamArA hukamo na mAnIe, kemake A jamAnAmAM evI dharmakriyAonI jarUra nathI ke jemAM lakSmIno vyaya thAya; temaja vagara lakSmIe thatAM sAmAyika, pauSadha, pUjA pratikramaNa kharAM, paNa emAM samayanI barabAdI che, eTale e paNa A jamAnAmAM na pAlave. vaLI A na khavAya ane tene pIvAya e to badhuM AtmavaMcanA jevuM che. maLelI sAmagrIno upabhoga na karavo e mUrkhatA che.
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1091 - 35 : artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI - 75 - 221 kaho ! have bAkI rahyuM zuM ? jeo dharmanI A vyAkhyA kare teNe duniyAnA padArtho taraphanI sva-paranI dRSTine pAchI vALavI ja paDe. jo na vALe to te A vyAkhyA pramANe dharmadezanA ApI zakato nathI. amuka dharma ema nahIM paNa durgatimAM paDatA prANIgaNane bacAve te dharma. AmAM vAMdho che ? AvI koI cIja tamArI pAse hoya to bolo, nahi to A kabUla karo. A vyAkhyA kahenAro dharmAnuSThAnone AghA karI duniyAnI kriyAne poSe kaI rIte ? duniyAnAM gharabAra, baMgalA, bagIcA, peDhIo, kaMpanIo vagere. jo koI durgatithI bacAvatAM hoya to te sAbita karavuM joIe. Ama chatAM jeo sAdhunA veSamAM rahIne artha-kAmano upadeza Ape che temane mATe ApaNe navo zloka prAcIna sUrivarano lAvIne mUkavo paDyo. temAM kahyuM ke "jeNe dharmanI bAbatamAM gurutA nathI keLavI te game tevo moTo hoya to paNa jenazAsanamAM enI kiMmata bhATathI vadhAre nathI. pITha pachI have ApaNe mekhalA bAMdhavI che. pITha to DhaMkAyelI che. mekhalA dekhAvamAM Ave che. have "hA-hA' karyuM nahi cAle. have to amalanI vAta AvI. daDhatA, rUDhatA, gADhatA, avagADhatAmAM "hA e hA' karyo nabhya kemake e dekhAya evuM na hatuM. paNa jo mekhalAmAM na Take to samajAya ke pITha polI che. te badhA bhATa kahevAya? - zrI saMghanuM A varNana cAle che. enI samyagdarzanarUpI pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya, te have bahAra jaNAvI joIe. upara jeTalI caMcaLatA teTalI ja bhItaramAM polANa. A zAsanamAM eka vAta parANe manAvavAno Agraha nathI, sAcI lAge ane hRdayamAM jace to mAno. AtmAne durgatimAM paDatAM bacAve te dharma. tame A viSe covIsa kalAkamAM kAMI paNa vicAryuM hoya to bolo, kemake A vAta gaI kAle tamane karI hatI ane vicAravAnuM kahyuM hatuM. A vyAkhyA mAnanAraMthI, kahenArathI, A lokanI koI karaNI sArI manAya nahi. 'jarUrI, mATe karavAmAM harakata nahi' ema bIjAne kahevAnI ene chUTa nathI. jenI jarUra che te meLavavAmAM to loka hoziyAra che. duniyAnI kAryavAhI koI paNa evI hoya to batAvo ke je karavA mATe sAdhunI salAha levA tathA zAstrano abhiprAya jovA mATe koI thoLyuM hoya. e kAryavAhImAM koI kazAnI rAha jotuM nathI. je kAryavAhI mATe zAstranI apekSA nahi tene mATe zAstra vacce zuM kAma Ave ? baMgalA, bagIcA baMdhAvatI vakhate, vivAha, lagnAdi karatI vakhate ke paisA kamAtI vakhate zAstrane pUcho cho ? e to ApoApa karo cho.
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ 522 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 gharabAra baMdhAvavA. kaDiyA, majUra ApoApa meLavI lo cho. e kriyAmAM sAdhuno ke zAstrano khapa paDato nathI. zAstrano khapa zAmAM ? paralokanAM kAryomAM. 52lokanI vidhi mATe zAstra che. A loka mATe zAstra upayogI kharuM paNa keTalA pUratuM ? A lokanI kAryavAhIthI lokane jeTalA aMze bacAvAya teTalA pUratuM. je AtmAo paraloka sudhAravAnI kAryavAhImAM na joDAI zake tevAo paNa tyAM vadhAre na gabaDe teTalI kALajI rAkhavA pUratuM. A vyAkhyA bhUle temane mATe ja kahyuM guruLo maTTA khAvA- guru te bhATa thayA. evAo zrAvakanI stuti kare ane potAnI stutinA rasiyA zrAvako te sAMbhaLe. e beya bhegA thaIne DUbe ema A mahAtmA kahe che. 1092 dharmanA prakAra H je durgatimAM paDatAM bacAvavA zaktimAna nathI te dharma paNa nathI. hoya to bolo ! have AgaLa cAluM ? sabhA : 'hAjI !' e dharmanA eTale ke durgatimAM paDatAM AtmAne bacAvanAra dharmanA be prakAra che. mULaguNa rUpa ane uttaraguNa rUpa. mULaguNa A prakAre che. savvAo pANAivAyAo veramaNaM... 1. sarvathA prANAtipAta viramaNa. 2. sarvathA mRSAvAda viramaNa. 3. sarvathA adattAdAna viramaNa. 4. sarvathA maithuna viramaNa. 5. sarvathA parigraha viramaNa. A mUla guNo che. A pAMce mUla guNone je pote dIpAve, majabUta banAve, te badhA uttaraguNa. zrAvakadharma AnI aMtargata. A saMpUrNa to peluM thoDuM paNa vAta to eka ja ne ? pelAM mahAvrato ne A aNuvrato. jenAthI mahAvrato na thAya e aNuvrato kare. prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha-A pAMcethI sarvathA ane dezathI viramaNa tathA samyaktva ane dayAdi dharmo vinA durgatimAM jatAM koI bacAve tema nathI, ema lAge che ke nahi ? prANAtipAta Adi pAMceya jIvane durgatimAM laI janArAM che. A pAMcethI viramavuM e ja dharma
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 : artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI : - 75 523 ke bIjo ! A pAMceyanA viramaNa rUpa dharma pedA karavAmAM je je vastu sahAya kare te badho dharma. deva te ke jenI mUrti A pAMcenA virAma tarapha laI jAya; guru te ke je A pAMcenA virAma tarapha dRSTi kheMce; ane dharma te ke je A pAMcenA viramaNamAM rakta banAve arthAt A pAMcethI virakta banAvI enA viramaNamAM rakta banAve. 1093 zrI vItarAga 5ramAtmAnI mUrti joIne A pAMce pApomAMthI eka paNa karavAnuM mana thAya ? guru A pAMcamAMthI eka paNa ka2vAnuM kahe ? 'prANAtipAtamAM vAMdho nahi, jUTha vinA A jamAnAmAM vepAra kema cAle ? maithuna tathA parigraha-to jarUrI gaNAya' AvuM guru kahe ? prANAtipAta Adi pAMce vinA koI jIvI zakato na hoya to tene mATe guru A pAMcenI hA pADe ? mekhalAnuM varNana have karavuM che. pIThanA rUpakane bahAra lAvavuM paDaze. durgatimAM paDatA AtmAne bacAve te dharma. dharmagurune dharma ja kahevAno adhikAra che. dharma sivAya bIjI vAto kare e dharmaguru, dharmaguru maTI, A mahAtmAnA kahevA mujaba bhATanA upanAmane pAme che. A mahAtmA kahe che ke AvA bhATa banelA e guruo zrAvakonI prazaMsA karI dAnAdika le che ane e beya tattvane nahi samajatAM, saMsAramAM DUbe che A vAta ApaNe gaI kAle karI gayA. moDhethI ema bole ke durgatimAM paDatAM bacAve te dharma paNa A vyAkhyAnamAM zraddhA na hoya mATe vAta kare bIjI, tyAM meLa maLe kaI rIte ? A vyAkhyAmAM zraddhA na Ave to samyagdarzana khaMDita thAya che, jJAna ajJAna bane che ane cAritra kucAritra thAya che. Ama badho goTALo thaI jAya che. durgati-1 temAM pAta eTale paDavuM -2 ane tenAthI bacAva -3. A traNa vastune dharma samajAvanAre jovI joIe. badhA darzanakAroe A traNa cIja joIne zodha karI. jo ke zrI jinezvaradevanA zAsane chellI hadanI vAta karI paNa dareka darzanakAre ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha A pAMcane dharmarUpa mAnyAM. badhAne A pAMca vAta mAnavI paDI. e mAnyA vinA koIno chUTako thayo nahi. e pAMcemAM dareke bhale pote mAnyuM teTalA aMze te te aMge kahyuM. ahiMsAne aMge jIvAdinA jJAna ane bhAna pUratuM kahyuM, jUThamAM paNa potAnI mAnyatA mujaba kahyuM, corImAM jeTaluM mAnyuM teTaluM kahyuM. e ja rIte brahmacarya ane aparigrahamAM paNa potAnI dRSTi pramANe kahyuM paNa hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigrahanI khAsa chUTa na ApI. A pAMceya pApa che, e pApane sevavA mATenuM bhaNatara e ajJAna che ane enA mATeno prayatna e kucAritra che. hiMsA
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ 524 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 sArI rIte karI zakAya, jUThuM keLavIne bolI zakAya, corI kaLApUrvaka karI zakAya, strI potAne AdhIna thAya ane manamAnyo parigraha maLe enA mATe jeTaluM bhaNe, jeTalAM pustaka vAMce, e badhuM ajJAna. enI khilavaNI e badhI ajJAnanI khilavaNI che. jUTha vagereno upayoga bhaNelA vadhAre kare che ke abhaNa ? sabhA : 'bhaNelA ?' evA bhaNelA AzIrvAdarUpa ke zrAparUpa ? 1094 AmAM huM bhaNatarano niSedha karuM chuM ema na samajatA; paNa zA mATe bhaNavuM e kaho ! hoziyAra thavuM e kabUla paNa e hoziyArI zAnA mATe e samajAvo ! mATe koI paNa prakArano jemAM vivAda na thAya evuM dharmanuM TUMkuM svarUpa (lakSaNa) bAMdhyuM ke AtmAne durgatimAM paDatAM bacAve te dharma. AtmA, puNya, pApa, paraloka, sadgati, durgati mAne nahi tenAthI. A lakSaNa manAya ja nahi. 52loka mAne ane durgati AMkha sAme dekhAya teM A pAMcamAMthI eka paNa prApa ni:zaMkapaNe kaI rIte seve ? A vicAravALA zrI saMghamAM che ane A vicAra vagaranA zrI saMgha bahAra che. saMghatva viziSTa saMgha H prANAtipAta, mRSAvAda, corI, maithuna ane parigraha (baMgalA, vADI, vajIphA, pharnicara vagere) A pAMcane sevavAnI tathA meLavavAnI kaLAmAM, enI khilavaNImAM zrI saMghano udaya ? zrI saMghanI hayAtI ane zobhA kyAre hoI zake ? kayA saMghanI AjJA sarvane mAnya hoI zake ? saMghanI AjJAnuM prakaraNa nIkaLyuM che tyAre ApaNe zrI saMghanuM prakaraNa kADhavuM paDyuM che. zrI saMghanI AjJAno khoTo ADaMbara na karyo hota to ApaNe hAla A na vAMcata. paraMtu keTalAkoe jyAre bUmarANa macAvI ke 'ame saMgha chIe, saMghanI AjJA kema na mAne ?' tyAre ApaNe A saMghanuM svarUpa vicAravuM paDe che. AjJA mAnya kharI paNa konI ? cha mahinAnI jelano hukama kabUla paNa e hukama kono ? jela2 paNa jenA tenA hukamathI jelamAM na rAkhe. raste cAlanArAnA hukama na cAle. nAnAmAM nAnA hukama mATe paNa yogya rIte maLelI sattA joIe. e sattAnI rUe yogya sthAne besIne AjJA thAya, jyAM tyAM na thAya. saMgha AjJA kare paNa te sthAne ke jyAM tyAM ? 'saMgha' zabdano upayoga karo to saMdhatva svIkAro. e na svIkAroM to 'saMgha zabdane Agho karo, paDato mUko, bhUlI jAo. jenA nAme amala karAvavo che te vastu to joIe ne ? e vastune samajAvavA mATe sUtrakA2ne ATalI badhI
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1095 - 35: artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI - 75 - 525 mahenata karavI paDe che. sUtrakAra maharSi zrI saMghane vaMdya ane pUjya kahe che, enI stuti kare che, ene jayavaMto ane zAzvata jovA mAge che. sabhAH "samUhabaLa e saMgha." A vIsamI sadIne paNa e vyAkhyA mAnya nathI. A yugamAM paNa jo samUhabaLa para kAyadAno AdhAra hoya to eka ja maeNjisTreTa hajAro gunegArone kedamAM kema nAkhe ? samUhabaLa to gunegAro pAse che. korTamAM vAdI prativAdInA mANasa vadhAre ke nyAyAdhIzanI saMkhyA vadhAre ? nyAyAdhIzanA to be paTAvALA ne bahu bahu to pAMca-sAta polIsa paNa vadhumatI konI ? jo samUhathI jIta thatI hoya to vAdI hajAra mANasa laIne jAya nahi ? ghaNA mANasa laI javAthI korTa tarapheNamAM cukAdo ApI de? ghaNA mANasone laI jAya toye korTa gunegArane to na ja choDe. sAbita thAya te pramANe kAyadA mujaba nyAya Ape. pAMjarAmAM Ubho rahelo mAravAno bhaya batAve tethI nyAyAdhIza DarI jAya ? enI khurazInI kiMmata je samaje che te game tema thAya toye anyAya na kare, nyAya ja kare. zrI saMghanA nAme AjJA calAvavI hoya to pahelAM saMghatva viziSTa bano. ToLAMnAM hukama na manAya. zrI saMghanI pIThanI majabUtAImAM ApaNe joI gayA ke saMgha te ke je zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA kare ja nahi, zrI jinezvaradeva vinA anya matanI abhilASA kare ja nahi. zrI jinezvaradeva vinA anya matanI abhilauSA kare ja nahi, zrI jinezvaradeve kahelAM dharmAnuSThAnanA phaLamAM saMdeha kare ja. nahi, zrI jinezvaradevane na mAnanArI prazaMsA kare ja nahi ane eno paricaya paNa kare nahi. zrIsaMghane to saMsAra bhayaMkara lAge ane mokSa ja suMdara lAge. zrI saMgha saMsArane nirguNa ane mokSane saguNa mAne. zrI saMgha mukti mATe ja mahenata kare ane e mahenata Agama kahe te rIte ja kare. sAdhavA yogya na sadhAya tyAM zrI saMghane du:kha thAya. zrI jinezvaradevanI AjJAnuM pAlana zrI saMghane saheluM lAge ane duniyA je mArge jAya che te zrI saMghane bhayaMkara lAge. zrI jinezvaradeve jene deva kahyA che tene ja deva, guru kahyA che tene ja guru ane dharma kahyo che tene ja dharma manAya. zrI saMghamAM A vicAra che. evAM ToLAM saMghamAM na cAle? ApaNI sadgati-durgatino AdhAra zrI jinezvaradevanI AjJAnA ArAdhana ane virAdhana para che. e AdhAra kAMI samUhanI sahIo para nathI.
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ 527 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1096 sabhA 'e sAcI vAta.' have samajI gayA. sadgRti-durgatino AdhAra ApaNI kAryavAhI upara che. rAjAne svarga maLe ane TaMkane naraka maLe evuM nathI. sahI mAtrathI mukti maLe ? svarga, naraka ke muktino AdhAra kAryavAhI para che. pIThikAnA vicAro ApaNe karI gayA. have mekhalA Ave che. mekhalAmAM pahelo ogho Ave che. paNa hajI to pIThanuM ThekANuM nathI, tyAM zuM thAya ? AjanA e loko kahe che ke 'zrI jinezvaradeva kharA paNa emanI badhI vAta na manAya.' tyAre kahevuM paDe che ke 'are bhalA bhAI ! to ema ja kahI de ne ke e khoTA nAhaka kharA kahIne lokone bhramamAM kAM pADo cho ?' jo kharA kahe che to emanI AjJA kabUla karavI joIe ne?. A zAstrakAra to khullekhulluM jAhera karI gayA ke jo zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA hoya to A zAsanamAM sthAna nathI. duniyAnI cIjo sArI lAge ene ahIM AvavAnuM kAma zuM ? A loko to vAtavAtamAM zaMkA kare che ane che ke-'khAvA-pIvAmAM, khelavA-kUdavAmAM nATaka-ceTakamAM, duniyAnA raMgarAga ka2vAmAM ene khAtara thoDI hiMsA thatI hoya to temAM,-thoDuM jUThuM bolavAmAM A badhAmAM vAMdho zo ?' AvuM bolanArA ane mAnanArA saMghamAM hoya ? zrAvakane to UMghamAM pUcho toye saMsArane asAra ane muktine sAra kahe. jene saMsAranI asAratAmAM matabheda hoya, saMyamanI zreSThatAmAM zaMkA hoya ane mukti meLavavAno vicAra karavAnuM hajI bAkI hoya, tenuM ahIM kAma zuM che ? jene mukti na game, jene saMyama suMdara na lAge ane jene saMsAranI asAratAnuM bhAna na thAya, evAM ToLAMne saMghamAM bheLAM karAya to dhAMdhala ja thAya ne ? e to eka ja sAro rasto ke A geraMTIvALAne ja bheLA karavA. sabhA 'evuM nakkI karavAno divasa kyAre ?' e divasane hajI vAra che. hajI to A vicAra ahIM ATalAmAM ja che. ahIM paNa saDo haze ? zI khAtarI ke ahIM taddana saDo nathI ? ahIM beThelAmAMthI paNa avasare keTalA UbhA rahe ? bahAra jaIne game tevA saMyogomAM paNa A zAstrane ja sAcuM kahenArA keTalA ? are, hajI evA paNa che ke-'je kahe ke sAcuM A paNa mUMgA raho.' ApaNA vicAro A makAnamAM guMje che emAM paNa keTalAka mAthAM halAvI bahAra kADhI nAkhatA haze. chatAM paralokamAM zaMkA kema ? bALakane vairAgya kema thAya ! evI zaMkA paraloka mAnanArane thAya ? bALakane vagara samajye dharma ka2vAnuM mana kema thAya ? evI zaMkA pUrvajanma
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1097 - 35 H artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI - 75 - 527 mAnanArathI karAya ? chApAmAM AvyuM hoya ke traNa varSanI chokarIe jUnI vAta kahI to e mAne, Azcarya pAme, tyAM jovA jAya ane e vAtane sAcI manAvavA prayatno kare. tyAM e chApAnI vAta manAya ane ahIM na manAya tenuM kAraNa zuM? "Ama kema thayuM ?" evuM paraloka mAnanAra pUchI na zake. paralokanA saMskAra pragaTa thAya tyAre sthiti ane bhAvanA pharatAM vAra zI ? are, ahIM ja juo ne ? eka lakSAdhipati ane ekane eka paisAnAM phAMphAM, ekane hIrAnI vIMTI ane ekane trAMbAnI vIMTI paNa nahi enuM kAraNa ? jo tamArI buddhi para kamANIno AdhAra mAnatA ho to e bheda kema ?-e batAvo. A bheda atyAranI kAryavAhIne AbhArI che ke pUrvanI ? eka pacAsa varSano ne bIjo pacIsa varSano kema ? badhA sAthe kema na janmyA ? ATalA badhA palaTA AMkha sAme dekhAya che chatAM paralokamAM zaMkA kema ? sabhAH "A badhA pheraphAra paralokanA kAraNe ja ke A lokamAM navA pheraphAra paNa thAya ?' beya bane. samyakta thAya, dezavirati ke sarvavirati thAya e navuM ne ? vaheluM moDuM thAya emAM paralokanI kAryavAhI kAraNabhUta che. pUrvabhavamAM muni na thayo hoya te A bhavamAM thAya ke nahi ? pUrvanA saMyoge saguruno yoga thAya pachI pariNAma ne pravRtti navAM thAya, paralokanI kAryavAhI na mAne e jIvI kema zake che? moTo so varasano paNa jIve che ane nAno mAMdo paDI vahelo mare che, kAraNa ? sAthe jUnmelA bemAM eka khurazI Tebala para bese che ane bIjAne UbhA rahIne page pANI Utare che, enuM kAraNa ? eka moTara nIce paga nathI mUkato ne bIjo TAMTiyA ghasyA ja kare che, enuM kAraNa ? buddhimAna rakhaDe che ane bevakUpha moTaramAM phare che, evuM paNa dekhAya che ne ? zeThiyAno dIkaro gAMDuM bole toye DAhyuM gaNAya. ane buddhino nidhAna yogya salAha Ape toye koI sAMbhaLe nahi, kAraNa ? je paraloka mAne tene ahIM thatAM zubhAzubha pariNAmamAM zaMkA kema ? paNa hajI zraddhA kyAM che? evA gurune vosirAvI dejo! - AjanA jainomAM zraddhA nathI. anubhavano upayoga karatAM emane ocho AvaDe che. ethI AkhI jiMdagI du:khamaya gALavAmAM Ave che. chatI sukhanI sAmagrIe duHkhamaya jIvana banAvAya che. potAnI lAlasAnA yoge sukha jhaDapAI gayuM che. seMkaDopati, hajAropati, lAkhopati ke karoDapati badhAnI eka ja hAlata che. seMkaDopati kahe che ke sono pagAra to che paNa bAra kalAka nokarI
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 528 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 bharavI paDe che. hajAropati vepAramAM vIMTAyo che. lakSAdhipati kahe. che ke peDhImAMthI TAima ja maLato nathI. karoDapati kahe che ke 'oNphiso ane kaMpanIo eTalI badhI che ke pahoMcI zakato nathI.' moTa2mAM badhe doDuM chuM. toye keTalAMye kAma rakhaDe che. tAra TapAlanA thokaDA bhegA thAya che, vAMcavA mATe pagAradAra nokaro rAkhyA che ! agatyanI vAto noMdha karI mArI pAse mUke che. magaja para bojo eTalo rahe che ke e loko kahe che te paNa yAda rahetuM nathI,'-karoDapatinI paNa A dazA che. batAvo. sukhI koNa che ? karoDapatine kahevAmAM Ave ke bhAI! tArI mUDInA vyAjamAMthI sAta peDhI khAI zake ema che mATe upAdhi zA mATe ! to e kaheze ke 'udyama to karavo joIe ne ? nirughamI rahevuM e to mahApApa che.' have ene koNa samajAve ke bhalA bhAI ! udyamano kyAM toTo che ? trikALa pujana, ubhayaTaMka Avazyaka pauSadha, svAdhyAya, bhaNavAnuM, gokhavAnuM A badhA udyama nathI ? paisA kamAvA e ja eka udyama che ? moTaromAM doDAdoDa karI majUrI karavI e ja udyama ? moTaro doDAvI majUrI karavI e moTo udyama ke A moTo udyama ? eka kroDanA be kroDa karatAM eka thappar3a evI lAge ke badhuM sApha thaI jAya. e vakhate amArI pAse AvIne 'marI gayo' ema poka mUke, tyAre amAre kahevuM paDe ke, 'bhAI ! tuM maravA ja janmyo hato, ATalA divasa jIvyo e ja Azcarya !' dharmane jeo nathI pAmyA e, to game tema varte paNa tame dharma pAmavAno dAvo karanArA game tema kaI rIte vartI zako ? duniyAnI pravRttimAM mazagUla rahevAnuM kahenArA guru maLyA hoya to huM kahuM chuM ke vahelA vosirAvI dejo, nahi to chatI sAmagrIe DUbI marazo, chatI AMkhe aMdha banI bhaTakAI marazo. evAne pUcho ke amane kyAM laI javA che ? eTaluM paNa nahi pUcho ? 1098 AjanA udyamavAdIoe evo udyama Ubho karyo che ke dharma, e to nirughamInuM ja kAma na hoya. e loko kahe che ke navarAza ja kyAM che ke paDikkamaNuM karIe ! dharmanuM bhaNavAno ke sevA-pUjA ka2vAno samaya ja kyAM che ? e samaya maLe ke meLavavAno ? agiyAra vAge nokarIe pahoMcavAno TAima maLe ke meLavavAno ? duniyAnI dhamAla macAvavA TAima maLe che ke meLavo cho ? vyAkhyAnamAM niyamita samaye keTalA Ave ? ahIM badhA aniyamita ane tyAM badhA niyamita kema ? A badhA paraloka mAnanArA kahevAya ? paraloka mAnanArAnI A hAlata hoya ? AmAMthI ja paralokanI mAnyatAnI zaMkA pedA thAya che, paralokanI zraddhA acUka jAme to saMsArano bhaya lAge ne ? jene saMsArano bhaya nathI tenI paralokanI zraddhA e DhoMga che. kahe che ke 'mAnIe badhuM paNa karIe managamatuM' to e cAle ? kharekhara e mAnato ja nathI. game tevo
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1099 - 35 artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI - 75 - 529 zAhukAra paNa peDhI DUbatI lAge ke tarata kaMpI UThe. bacavAnA tanatoDa prayAsa kare, chatAM devALuM nIkaLe to AghAta anubhave, kAraNa ke e samaje che ke AbarU gaI. AbarUmAM e zraddhAvALo che mATe kaMpe che, tema paralokamAM zraddhAvALo hoya tene dharmamAM jarA khAmI dekhAya ke kaMpe. "durgatimAM paDatA jIvone bacAve te dharma" A lakSaNa dharmanuM mAne ane kahe, tenI rItabhAta kevI hoya ? e samajAve zuM ? enA uddeza kyA hoya ? sAdhu vAtavAtamAM zuM bole ? 1. saMsAranI asAratA, 2. saMyamanI suMdaratA ane 3. mukti ja sukhanuM sthAna tathA enuM ja dhyeya. A traNa vAta to e roja bole ja. A traNa vAta je divase bolavAmAM na Ave te divasa nakAmo. tamane paNa A traNa vAta je divase na saMbhaLAya te divasa vAMjhiyo gayo ema tamAre mAnavAnuM. vyAvahAramAM paNa je divase pAMca-pacIsanI kamANI na thAya, te divasa vAMjhiyo gayo mAno cho ne.? A to nAnA mANasanI vAta paNa jema mANasa moTo tema maLatara vadhAre hoya ne ? e na maLe to divasa vAMjhiyo gayo ema samaje che ne ? je paralokane mAne ane durgatithI Dare te sukhI. bAkInA badhA du:khI. samyagdaSTi to na maLe tyAM pUrvanuM pApa mAne ane maLe to puNya mAne. chokaro mare to enuM AyuSya pUruM thayuM ema mAne ane saMbaMdha eTalo ja hato ema mAne. e pote mAMdo paDe to pApodaya mAne paNa hAya bApa !na kare. bImArI zAthI Ave che ? pArakAne trAsa ApavAthI, jIvonI hiMsAthI Ave che. je paraloka mAne tene du:kha nathI. e doDadhAma kare ja nahi. zrI jinezvaradevanA zAsanane pAmelo dharmakriyAthI paravAryA pachI ja arthakAmanI ciMtA kare. tamArI kaI hAlata che ? maMdiramAM paNa arthakAmanI ciMtA karo ne ? moTe bhAge A dazA che. koIka puNyavAnane maMdiramAM arthakAmanA vicAra na Ave, vairAgyanA ja vicAra Ave. AvA apavAda hoya, kemake bhagavAnanuM zAsana jayavaMta che. arthakAmanI ciMtAmAM paDelAne paralokanuM bhAna na hoya. potAne pacAsa hajAra maLatA hoya to bhalene pacAsanAM peTa phUTatAM hoya enI ene kaMpArI na Ave. e to laIne ja jaMpe. koI pUche ke "AvuM karIne jaIza kyAM ?' to kahI de ke "evo bhaya rAkhe e bIjA ! ame nahIM.' AvAo paralokathI Dare ? e maMdira ke upAzraye Ave chatAM sAdhe zuM ? jeo paraloka bhUlyA evA dharmaguruo bhATa banyA ane zrAvako potAnI stutinA rasiyA banyA. pelA bhATa banelA stuti kare ane A zrAvako prazaMsAnA rasiyA stuti sAMbhaLI AnaMda anubhave. zrI jinezvaradeve kahelA
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1100 530 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 paralokane bhUlelA e baMne saMsArasAgaramAM DUbe. zrAvakone dharmaguru pAse zeThiyA thavAnI bhAvanA e zuM ? pelA bhATa banIne kahe che ke-'zAsananI prabhAvanA tamArAthI thAya che. tame cho to ame zobhIe chIe. tamArAthI ja ame.' zrAvaka A sAMbhaLI rAjI thAya che. e beya paraloka bhUlyA. ahIM eka mANasane lAkha jaNA mAne ke salAma bhare, 'ghaNI khammA' kare, paNa pachI ? lAkhanAM vakhANa meLave paNa dharma cUke to gati kaI ? ene sadgati-durgatino khyAla ja nathI. kalpasUtra dara varSe sAMbhaLo cho. emAMnI vAta yAda che ? tyAM' kaMhyuM kemahAraMbhI, mahAparigrahI ane raudradhyAnI narake jAya. vAMru ! enI anumodanA kare te kyAM jAya ? enAM vakhANa kare te kyAM jAya ? kaho ke e paNa narake jAya. joIe che devagati paNa maLe zI rIte ? viSayavAsanAmAM lAgyo ja rahe; emAM ja jIvana pUruM kare ene devagati maLe ? zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmyA chatAM hajI A dazA rahe to kahevuM paDe ke-sTImara maLI chatAM madhadariye DUbyA. sTImara na DUbI paNa A bhAIbaMdha pANI jovAmAM lIna banI UMconIco ne gAMDoghelo thaI kUdI paDyo ne DUbI mUo, gabaDI gayo ne nIce gayo. e ja rIte ahIM dharmakriyAne mUkI sonA-cAMdI, hIrA-mANeka, bairA-chokarAM ane potAnuM zarIra jovA, sAcavavA, saMbhALavAmAM, mojamajA karavAmAM rahyA, DUbyA ne taLiye pahoMcyA. eka gamArane ciMtAmaNI ratna maLyuM hatuM. te vahANamAM tUtaka upara besI hAthamAM laI Ama tema jovAmAM mazagUla banyo. kevuM che, kevuM che, ema bolavAmAM ane jovAmAM gAMDo thayo. ratna hAthamAMthI sarI gayuM ane samudranA taLiye pahoMcyuM. Ama ghaNA to potAnuM moM vAraMvAra jovAmAM ane paTiyAM pADavAmAM ja ghaNo samaya bagADe che. A jiMdagI zA mATe ! e kaho. nAhI dhoI moM jovAM, paTiyAM pADavAM, paisA kamAvA, strI paraNavI, raMgarAga mANavA, nATaka ceTaka jovAM, bAbo bebI pedA karI enI pAchaLa kAlAMghelAM karavAM ema ? savAramAM UThyA pachInI tamArI kAryavAhInuM samayapatraka lAvo. vidyArthI sArA ke potAnuM TAima Tebala rAkhe ane zikSakane batAve. sabhA TAima Tebala ApatAM to zarama Ave evuM che.' jevA cho tevA oLakhAvAmAM za2ma zI ? zrAvakapaNuM na hoya chatAM zrAvaka tarIke oLakhAvAnA koDa zA mATe ? tamArI kAryavAhI batAvo. tamane sArA kahenArA tamane game to che paNa e to tamAro ghAta karanArA che. tamane sArA kahenArAnA tame snehI na bano. vAta vAtamAM hAthatALI ApanArano vizvAsa na karo. 'Aya ThIka ne teya ThIka' evA bheLaseLiyAnI bhegA tame na bhaLo. jarA
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1101 35 : artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI - 75 - 531 DAhyA bano. basa ! khAvuM, pIvuM, kamAvuM, paraNavuM, pachI eka mare to bIjI ne bIjI mare to trIjI. A ne A sthitimAM jiMdagI pUrI thAya to maryA pachI gati kaI ? hamaNAM kaheze ke-"AvI vAto karI lokone bhaDakAvI mAre che, jepIne khAvApIvA paNa detA nathI. paraMtu mekhalA mATe A badhI mahenata che. pIThamAM makkamatA vinA mekhalAnI utAvaLa nakAmI che. "durgatimAM paDatA AtmAne bacAve te dharma.' keTalI sIdhIsAdI vyAkhyA che ! ghaNA sAdhuoe kahI haze ane tame ghaNI vAra sAMbhaLI haze. A vyAkhyAmAM zaMkA che ? ATaluM sAMbhaLyA pachI A vAta gaLe utAravAmAM ATalI mahenata kema ? gati cAra che. nArakI, tiryaMca, deva ane manuSya. have tamArI AvI kAryavAhIthI to tamArI gati kaI kahevAya ? naraka ke tiryaMca ne ? deva ane manuSya gati koNa pAme ? saraLa hoya, dharmapremI hoya, dAna-zIla-tapa ane bhAvarUpa dharmano ArAdhanAra hoya, dharmamAM dRDha hoya, dharmarakSA mATe prANArpaNanI taiyArIvALo hoya te e gati pAme. janAvaranI jema Akho divasa khA khA kare chatAM peTa jenuM khAlI ja hoya tene e gati maLe ? tame kaho cho to kharA ke naraka-tiryaMca gati na joIe paNa kAryavAhI evI hoya to e gatiomAM gayA vinA chUTako che ? A na khAvuM, A na pIvuM, A na karavuM e badhuM zrI jinezvaradeve tamArA bhalA mATe ja kahyuM che, tamArI dayAthI ja kahyuM che. dharma zA mATe ane dharmanuM mukhya tathA gauNa phaLa kayuM ? sabhA: 'devapUjAthI svarga maLe mATe e ja karyA karIe to ? tamArA praznano bhAva zo che ? ATalI ja vAta che ke AgaLa kAMI bolavAnuM che? peDhI khullI mUkIne rakhaDyA kare tene paisA maLe? peDhI kholanArA kaMIka evA che ke je pachI kapALa kUTe che. devapUjA e sAdhana kharuM paNa je devanI pUjA kare emane mAne ja nahi to ? devane cAMllA kare paNa bolato jAya ke "A to pacIsaso varSa pahelAM thaI gayA. emanI vAta te vakhate bhale cAlatI hoya paNa Aje na cAle, to zuM ? AvA eka mANasane koIe pUchuyuM ke "tamArA AvA ja vicAro che to maMdire Avo cho zuM kAma ?" tyAre pelo kahe ke mAre samAjamAM rahevuM che ne dharmImAM khapavuM che eTale AvuM chuM, eTaluM ja nahi paNa page ghUgharA bAMdhIne nAcuM paNa kharo."bolo have samAjamAM rahevA mATe ATale sudhI bolanArA paNa AvA pUjArIo che ne ? sabhA "ene kaMI lAbha nahi ?" lAbha to nahi paNa hAni kharI. peTa, nAmanA ke pratiSThA khAtara, samAjamAM
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ 532 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 rahevA mATenI A kriyAmAM lAbha zo ? jo ema lAbha hota to koI ekAMtamAM besI dhyAna kare ane emAM koInA khUnanA ja vicAra kare to ene lAbha thAya ? enI gati kaI ? rAjA udAyinuM khUna karavAnA vicAre eka mANasa jainAcArya zrI kAlikasUrijI pAse Avyo. saMsAranI asAratAno dekhAva batAvI, vairAgyano DhoMga karI dIkSA lIdhI. cAritra laIne evuM pALyuM ke na pUcho vAta. evo vinIta banyo ke gurue ene vinayaratnanI padavI ApI. paNa A badhuM pelA rAjAnuM khUna karavA mATe ho ! oghAmAM charI chupAvI rAkhelI. roja paDilehaNA kare paNa koI jue nahi e mATe pUro sAvadha. gurune evo vizvAsa pamADyo ke jyAM potAnI sAthe guru koIne na laI jAya tyAM ene laI gayA. rAjAne tyAM eka vAra guru ene laIne gayA. taka joIne madhyarAtrie rAjAnuM mAthuM kApI cAlato thayo. bAra varSa saMyama pALyuM to ATTalA ja mATe. batAvo AmAM lAbha ke hAni ? 1102 Aje kahe che ke 'devalokamAM hajAro devAMganA meLavavA ja ahIM eka strI sAthe saMga tyAga karI brahmacarya pALe e paNa dharma. emAM vAMdho zo ?' jainazAsana Ane brahmacarya nathI kahetuM paNa anartha, adharma, anAcAra kahe che. AvI mAnyatAnA yoge prabhunI pUjAmAM paNa AvAM vAkyo ghUsyAM che. kahe che ke 'vartamAna dazA dezakI vicAro, baladehake kAraNa brahmacarya ko dhAro' samajAya che ke-'dezanI vartamAna darzA vicArI ne dehanA baLane khAtara brahmacaryane dhAraNa karo.' dehamAM baLa maLe pachI zuM ? pachI nirbaLano khoDo kADho e ja ne ? bIjuM zuM ? brahmacarya kadI deha ke baLa mATe hoya ? e to mukti mATe ja hoya. munie brahmacarya zA mATe pALavuM e kaho ? AvI mAnyatAthI dharmanA siddhAMta ja pharI jAya. sabhA : ane brahmacaryano hetuM paNa mAryo jAya !' zrI jainazAsanamAM lakhyuM ke dharmathI Ama thAya, Ama thAya, gautama nAme AvuM AvuM thAya e vAta sAcI paNa gautama mahArAjAnuM nAmasmaraNa karavAnuM zA mATe ? dharma karavAno zA mATe ? tyAM to lakhyuM ke kevaLa mukti arthe ja. zrI haribhadrasUri mahArAjAe lakhyuM ke dharma e dhanArthIne dhana Ape, kAmArthIne kAma Ape paNa dharma ka2vo zA mATe ? tyAM sAruM lakhyuM ke mukhyarthameva-mukti mATe ja. brahmacaryathI dehabaLa maLe, kAnti maLe, maLe badhuM paNa e brahmacaryanuM pAlana to mukti mATe ja.
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1103 - 3pa : artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI - 75 - 533 zrI jinezvaradevanA zAsananI dareka kriyA evI che ke jyAM sudhI mukti na pamADe tyAM sudhI saMsAramAM rakhaDAve nahi, du:khI thavA de nahi paNa e kriyA karavAnI che to mukti mATe ja. paisA ane svarga mATe ja dharma sevAya ane ema sevavAthI ja e maLe to mukti mATe ene sevata koNa ? hajI to muktinA sukhanI paNa ghaNA lokone khAtarI nathI. ghaNA evA che ke je moTara, baMgalA, bagIcAmAM ja sukha mAne che. paNa dharmathI maLatAM e sukha to ghAsa jevAM che. dharmanA yoge mukti na maLe tyAM sudhI vacce AvAM sukha maLe te badhuM ghAsa, e phaLa nahi. phaLa to mukti ja. duniyA jyAM jhUkI che tyAM ja jhUkavAthI hAlata zI ? eka paNa dharmakriyA A loka mATe sarjI nathI, nIrmI ja nathI. A lokamAM enAthI AbAdI, zAMti, samAdhi maLe paNa aMtima phaLa to mukti ja. paralokamAM zraddhA vagarano, A lokanI bhAvanAe, samAjamAM rahevA vagere mATe dharmakriyA kare, e kadI maMdiramAM be kalAka zAMti paNa rAkhe paNa e zAMtinA garbhamAM zuM ? kesariyA modakanA eka ja bhAgamAM viSano kaNiyo hoya to e khavAya ? e kesariyA modakathI peTa bharAya ke marI javAya ? e mIThAza to suMghavA jevI paNa nathI. pelI kriyAmAM rahelI zAMtinI bhItaramAM zuM che ? ekalI kriyA ja jovAnI ? ekalI evI kriyAmAM lAbha kone ? e be kalAka paNa bahAranA pApathI bacavAno lAbha kone ? athavA e kriyA paNa phaLe kone ? ekalI kriyAthI lAbha kone ? jene kazo vicAra nathI paNa mAtra oghadRSTie kriyA kare che, muktinI gama nathI ke saMsAranI asAratAnuM paNa bhAna nathI, mAtra bApAjI, kAkAjI agara badhA kare che mATe karavI ema dhArIne je kriyA kare che tene lAbha kharo. zAstra kahe che ke e kriyA ene phaLI paNa jAya, kemake enAmAM jema sArI vRtti na hatI; tema khoTI paNa na hatI. paraMtu irAdApUrvaka khoTI vRttie sevA karanArane e kriyA lAbha Ape kaI rIte? hAni ja nIpaje. AvazyakanA guruvaMdana adhikAramAM AvI vAtonA samAdhAna aMge Avo prazna caryo che. tyAM prazna karyo ke "kuguruvaMdanamAM harakata zI ? enI kriyA ane bhAre paNa veSane vaMdana karavAmAM vAMdho zo ? veSa to che ne ? jema bhagavAnanI pratimAmAM guNa nathI, e to jaDa che, chatAM ene jema vaMdana-pUjana thAya che tema laMgane (kugurunA veSane) vAMdavAmAM harakata zI ?' maharSi pU. A. zrI haribhadrasUri mahArAjA kahe che ke "mUrtimAM jema guNa
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ 534. saMgha svarUpa darzana bhAga-2 -- 1104 nathI tema durguNa paNa nathI mATe e vaMdya che; paNa ahIM to veSa che paNa sAthe durguNa che mATe ene na vaMdAya. jo koI jANavA chatAM vAMde to te enA doSano poSaka thAya ane potAno anaMta saMsAra paNa vadhAre. jene saMsAranI asAratAnI bhAvanA nathI, muktino prema nathI paNa oghadRSTie kriyA kare che, be kalAka gALe che tene to eTalI zAMtino lAbha che kemake enA hRdayamAM jema sArI vRtti nathI tema malina vRtti paNa nathI; paNa je kharAba vRttie kriyA kare che te to tyAMnA be kalAkamAM pApanI yojanA kare che. bahAra cALA game tevA kare paNa haiyAmAM bhAvanA kaI ? jinapUjanamAM eno hetu nAmanAno che, samAjamAM rahevAno che, potAnuM TaTTa nabhAvavAno che. evAne e dharmakriyAthI kazo ja lAbha nathI. eNe to mAtra tyAM svArthanI ja yojanA ghaDI che. pote jUTho chatAM grAhaka pAse sAco manAvavA moTuM tilaka kare e zuM ? maMdiramAM AvanArA AvA paNa hoya che. ene phaLyuM zuM ? AvAone vyAkhyAna phaLe ? " eka vepArI zrAvaka mahAzrotA gaNAto hato. jJAnadRSTie nahi paNa bAhya dekhavAnI dRSTie e ThIka gaNAto hato. vyAkhyAna barAbara sAMbhaLe. kyAreka DolI UThe, kyAreka AMkhamAM pANI paNa lAve. AvI koTino e hoI e eka sAro zrotA manAto. niyamita AvanAro hoI kyAreka pAMca-daza miniTa moDo thAya to guru paNa enA AvavAnI rAha jue. te divase vyAkhyAna eTaluM moDuM zarU thAya, AvI enI chApa hatI. enI kriyA koI jue to ene e paramazrAvaka lAge. maMdiramAM babbe kalAka kADhe. Avo e parama zrotA eka divasa vyAkhyAnamAM na Avyo ane vyAkhyAna paNa te divase na thayuM. bIje divase Avyo tyAre gurumahArAje AgaLane divase na AvyAnuM kAraNa pUchyuM. Avo mukhya zrotA gaNAto hoya tene puchAya to kharuM ne ? zeThe jaNAvyuM ke "sAheba ! gaI kAle to eka evuM moTuM vighna UbhuM thaI gayuM ke jethI AvI ja na zakyo." guru kahe "evuM zuM vighna AvI gayuM ?" zeTha kahe "sAheba ! mArA dIkarAnA daza ja varasanA chokarAe mArI sAthe AvavAnI haTha lIdhI. ghaNo samajAvyo paNa koI vAte mAne nahIM. ene samajAvatAM samajAvatAM ja vyAkhyAnano samaya pasAra thaI gayo eTale avAyuM nahi.' guru mahArAja kahe "are, emAM zuM ? ene sAthe laI Avavo hato ne ?" zeTha kahe "mahArAja ! Apa to bhadrika cho. amArA jevA paththara paNa ApanI dezanAthI pIgaLI jAya to e kumaLA bALakanuM zuM gajuM? e to jyAre barAbara pAkko thaI jAya tyAre lavAya. ApanI pAse to pAkkA ghaDAnuM kAma ke je kadI vAta
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1105 - 35H artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI - 75 -- 535 vAtamAM bhIMjAya nahi." gurue manamAM vicAryuM ke "vAha re vAha ? A to kharo naMga nIkaLyo. AMkhamAM pANI lAvI kevA DhoMga karato hato !kharekhara enI rAha jovAmAM to mUrkhAI ja thaI." AvAo roja vyAkhyAnamAM Ave, namra banIne sAMbhaLe, Dole ane AMkhamAM AMsu paNa lAve, chatAM e vyAkhyAna ene phaLe zuM ? | svArthavRttino nAza thAya to ja zrI jinezvaradevanA zAsananI dezanA phaLe. munine mATe to kAyado che ke AcAryo jyAre vAcanA Ape tyAre je munigaNa e sUtranI vAcanA laI rahyo hoya temAM e vAcanA sAMbhaLatAM je munine vairAgyanA aMkurA na phUTe ane ADuMavaLuM joyA kare tene maMDaLImAMthI uThADI mUkavo, nahi to e bIjAne paNa bagADe. A vidhi che. dharma karanAranI javAbadArI : podgalika svArtha mATe karAto dharma e adharmarUpa che. prapaMca mATe karAtA dharmanAM ane e dharma karanAranAM vakhANa na thAya. khabara na hoya tyAM sudhI bolIe ke phalANA zeTha maMdiramAM babbe kalAka bese che paNa aMdarano bheda jaNAya to bolavuM baMdha karavuM paDe. zAstramAM kahyuM che ke anAcArIo dharmane kalaMkita kare che. dharmIthI dharmakriyA ochI thAya te nabhe paNa enAthI evo anAcAra to na ja thAya ke je joI bIjo adharma pAme. trikALa pUjA kare, niraMtara vyAkhyAna sAMbhaLe, pauSadha, pratikramaNa, sAmAyika kare, ukALeluM pANI pIto hoya, have evAne koI vezyAnA gharamAM jue to ? jonArane tarata enI kriyA DhoMga ja lAge ne ? e lokaviruddha kriyA che. lokaviruddhano tyAga karavAno kahyo te A. lokone ThagavA dharmakriyA hoya ? lokone dharma tarapha kheMcavA che paNa te kevaLa lADu batAvIne nahi. ahIM AvyA pachI dharma na pALe te rIte na kheMcAya. khoTIvRttie dharmasthAnamAM be kalAka gALanAranI zAMtinI kazI ja kiMmata nathI. paraloka sAme AMkha joIe. "huM koNa ? ahIM kyAMthI Avyo ? mArAM kuLa, jAti, AcAra zAM ? ahIMthI javuM che kyAM ?' A vicAro je niraMtara karato nathI te dharmane lAyaka nathI. be-cAra baMgalA baMdhAvavA, kroDa, be kroDa bheLA karavA e kartavya ke trikALa pUjanAdi kartavya ? durgatimAM na javuM hoya ane sadgatimAM javuM hoya to karaNI sudhAro. vicAro sudhAro. samyagdaSTinA vicAro karyA hoya ? bhava kevo ? bhayaMkara. bolavAmAM utAvaLa na karatA, bhavane bhayaMkara kahyo eTale pachI A ogho ja raheze; sivAya bAkI kAMI nahi rahe.
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ 536 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1106 jene bhava bhayaMkara lAge teno cahero kevo hoya ? e jhagArA mAre. ene kazI ciMtA na hoya. e vicAre ke bhava ja bhayaMkara che to bhavamAM beThelo huM bhaya vagarano kyAMthI houM ? sAgaramAM rahe tene magarathI Darye pAlave ? magara tyAM hoya ja, emAM navAI zI ? aTavImAM vAgha, varu, siMha, ziyALa e badhAnI trADa ane avAja sAMbhaLavA ja paDe. e badhA to vanamAM hoya ja. bhavane bhayaMkara nahi manAvanAra sAco darzanakAra ke sAco tyAgI nathI. kahenArA kaheze ke bhavane bhayaMkara kahI kahIne janatAne namAlI karI." e loko kahe che ke "bhavathI DarIne bhAge te bAyelA ane bhavamAM nirbhaya banIne rahe te bahAdura." A vAta tamane mAnya che ? koI paNa siddhipade gayelo AtmA evo che ke je bhavathI na ryo ? badhA DaryA. tame bahAdura.' A vAta tamane mAnya che ? koI paNa siddhipade gayelA AtmA evo che ke je bhavathI na Daryo ? badhA DaryA. tame bahAdura ke na Daro. dareka dharmagurue agara dareka zrI jinezvaradeve dharmadezanAnI zarUAta ja saMsAranI asAratA batAvavAthI karI che. mA vahota acchA - ema kahyuM ? bhavamAM raho, khAo, pIo ane mahAlo' ema kahyuM ? bhava rahevA lAyaka nathI, e vAta tamane jacI ? - mUlaguNa ane uttaraguNarUpa, ema dharma be prakArano che. samyaktano mUla guNa kayo ? Astikya. e pachI guNa kayo ? anukaMpA. anukaMpA konI ? potAnA AtmAnI temaja pArakAonI. pachI ? pachI nirveda, saMvega ane upazama. Astikya nakkara hoya ke poluM? AstikyavAna bole zuM? pUjya AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUri mahArAjAe kahelI vicAraNA kramasara bolo. tattvazraddhAthI pavitra thayelo AtmA saMsArasAgaramAM rame nahi. kema na rame ? - mithyAtvaroga nAza pAmavAthI e AtmA saMsAra jevo che tevo joI zake che. saMsArane yathArtha svarUpamAM joI zakavAthI e AtmA prazAMta bane che. prazAMta banavAthI pachI bahirAtmA maTI aMtarAtmA bane che. aMtarAtmA banavAthI saMvegavALo thAya che. eTale ene vicAra Ave che ke rAnavanacaritra-naMtrita manane | - manujatve bhogakarma, svarNapAtresuropamam / .
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1107 - 35 : artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI - 75 - 537 manuSyajIvana e jJAnadarzana cAritrarUpa ratnatrayInI ArAdhanAnuM suvarNamaya bhAjana che. temAM viSayabhoga e madirA che. suvarNapAtramAM madirA bharAya ? saMvega thAya te saMsAranA sukhane paNa du:kha mAne. saMsAranA duHkhane to sau du:kha mAne paNa saMsAranA sukhane paNa saMvegavAn AtmA duHkha mAne che. jo ema na hoya to daridrI to saMsArane bhayaMkara mAne, paNa zrImaMta kema mAne ? roTalA na maLe te to kapALa phUTe paNa miSTAnna maLe te kapALa kUTe ? saMsAranI bhayaMkaratA kaI rIte vicArazo ! sukhI-duHkhI saune saMsAra bhayaMkara manAvavo hoya to kaI rIte ? saMsAranA sukhane paNa duHkha manAvavAnI dRSTie ne ? zrI tIrthaMkaradevoe cakravartIne tathA rAjA, mahArAjA, zAhukArone saMyamanA rasiyA kaI bhAvanAe banAvyA ? cakravartIo paNa choDI choDIne cAlI nIkaLyA e zAthI ? iMdronI kaI sAhyabI ? asaMkhyAtA devo jenI sevAmAM, zarIramAM roganuM nAma nahi, mahinAo sudhI jene bhUkha lAge nahi, jyAre bhUkha lAge tyAre icchA thatAM ja tRpti anubhave, evo iMdro paNa paNa e bhAvanAmAM rame che ke "kyAre A chUTe ane manuSyabhavamAM zrAvakane ghera janma maLe ! jainadharmathI rahita cakravartIpaNuM na joIe paNa jainadharmayukta daridrapaNuM bhale ho !" iMdronI paNa AvI bhAvanA zAthI ? saMsAranA sukhane du:kha manAya tyAre ne ? AnI sAme Aje tamArI kaI dazA che e vicAro. Aje saMghamAM saMghatva ane jenomAM jainatva akhaMDita hota to dharmadezanAmAM ATalI muzkelI na hota. keI gUDha tattvonI vicAraNA cAlatI hota. tene badale Aje to hajI pIThikAmAM ramIe chIe, kAraNa ke mULa vastu ja UDI gaI che. dharmamAM sarvatra tyAga : * * samyagdaSTi AtmAne to mANasanI parIkSA sahelI che. enI pAse devaguru-dharmanI parIkSAnI suMdara cAvI che. eka dANo hAthamAM laIne bAI cokhA caDyA che ema pArakhI zake che; tema samyagdaSTi AtmA kahe ke mArA deva te ja ke je saMsArathI tarI gayA, saMsArane pele pAra gayA, e have pharI avatare nahi, e amane kaMI Ape nahi, emanI bhaktithI maLe toye ame laIe nahi. emanI pUjA bhakti to amAruM AtmasvarUpa pragaTAvI emanA jevA thavA mATe che. emanI pAse hIrA mANeka na mAgIe paNa mAtra mukti ja mAgIe. mArA guru
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ 538 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1108 te ke je saMsArathI bhaya pAmIne teno tyAga karI gayA. e amane saMsAramAM ramavAnuM kahe ja nahi. mAro dharma che ke je amane samajAvIne, kheMcIne, AMgaLI pakaDIne paNa saMsArathI choDAvIne mokSamAM laI jAya. mArA deva, guru ane dharma e traNe saMsAranA pratipakSI che. AvuM bolatA thAo. samyagdaSTi AtmA kahe-mArA devanI mUrti ja evI ke je mane saMsAra choDavAnI preraNA Ape, mArA guru saMsAra choDI gayelA, e amane saMsAra choDavAnuM ja kahe, ogho ApavAnI ja vAta kare. e amane baMgalA baMdhAvavAnuM na ja kahe. e bhaNavAnuM kahe paNa kayuM bhaNavAnuM ? vakIla, DaoNkTara ke solisiTara thavAnuM, nAmuM zIkhIne copaDA lakhavAnuM ne vyAjanA hisAba mAMDavAnuM ? nA. e to navakAra, sAmAyika, pratikramaNa, jIvaMvicAra. navatattva vagere bhaNavAnuM kahe ane pachI badhuM mUkIne saMsArathI bhAgavAnuM kahe: saMsAranuM bhaNAvavA to mAstara ghaNA che, pagAra laIne ghare bhaNAvavA AvanArA paNa che, paraMtu amArA guru judA; ane mAro dharma to saMsArathI choDAve te ja. AmAM koI jarA paNa pheraphAra bole to UbhA rAkhajo. tyAga, tyAga ne tyAga : ahIM dharmamAM tyAga ja che. jinapUjanamAMye tyAga, gurusevAmAMye tyAga, niraMtara jinavANI sAMbhaLavAmAMye tyAga, dAnamAM lakSmIno tyAga, zIlamAM bhogano tyAga, tapamAM khAnapAnanI mUrchAno tyAga, ane bhAvamAM AkhA saMsArano tyAga, A gokhI rAkho. evo tyAga e tyAga nathI? lakSmI gayA kare, rakhe mArA para dhADa Ave" evI ciMtA rAkhyA kare enAthI dharma na thAya, dAna na devAya. evAnuM dAna paNa dAna nathI. zarIra sAcavavA ke zarIrabaLa meLavavA paLAtuM zIla e zIla nathI. tapa karavAthI zarIra sAruM rahe mATe tapa karIe ema vicArI tapa thAya e tapa nathI. ApaNA bhagavAna kahI gayA ke paMdara divase prAyazcittarUpe eka upavAsano tapa karavo. A vAta meM karI tyAre keTalAka mazkarI karavA lAgyA. thoDA vakhata bAda koI DaoNkTarano lekha Avyo ke paMdara divase eka upavAsa karavAthI zarIre sAruM rahe che tyAre pelA mazkarI karanArA kahevA lAgyA ke ApaNA zAstranI vAta sAcI. zrI jinezvaradevanI vAtanI paNa satyatA mATe pramANapatra AjanA DaoNkTaranuM ! bolo-AvI to e lokonI zraddhA!
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 : artha-kAmanA lakSyavALo tyAga, tyAga nathI : - 75 -- 539 zarIra mATe tyAga karAvavo bahu sahelo che. za2I2nA kA2Ne cAha, bIDI ane nATakAdino tyAga sahajamAM karAvAya. kSayanA dardIne bIDI baMdha karAve che ane e tarata kare che. te vakhate enI talapa kyAM gaI ? zarIra mATe to AkhI duniyA tyAga karavA taiyAra che. Aje mUThImAM kAMIka batAvanArAnI pAchaLa hajAro phare che. lakhapatio paNa zAMtithI khAtA-pItA nathI, khAtAM khAtAM paNa hAthamAM TeliphonanuM bhUMgaLuM ne 'Avyo, Avyo' kare A badhuM zAthI ? arthakAma mATe to duniyA badhuM karavA taiyAra che. e mATe to DhagalAbaMdhane tyAgI banAvI zakAya. mokSa mATe ja tyAgI bananArAno toTo che. arthakAmanA upadezathI paNa tyAgI na banAvI zaMke e to bhAre kamajorI kahevAya. bolatAM na AvaDe to lAcAra. nahi to e mATe to kaMIkane tyAgI karI zakAya. lokone kaho ke dADhI rAkhavAthI lAkha maLaze to badhA dADhI na muMDAve. bAkI Aje to astrA sAthe rAkhIne ja phare che ne roja dADhIo ghase che. Aje ghaNA mUcho muMDAve che paNa emane kaho ke 'mUcha muMDAvavAthI lakSmI gaI, lakSmI joIe to mUcha rAkho' to tarata mUcha kapAvavAnuM baMdha ka2ze. are ! vecAtI lAvIne paNa vaLagADaze. 1109 arthakAmanA upadezathI tyAgI banAvavA e to baccAMnI ramata che. mUThImAM 'kaIka che' ema kaho eTale pAchaLa haz2Aro bhaTake. kaThinatA mukti mATenA tyAgamAM che.. arthakAma mATe thato tyAga e tyAga nathI paNa AtmakalyANa mATe thato tyAga te tyAga che. zarIra-sudhAraNArthe thato tapa te tapa nathI. svArtha mATe sevAtI bhAvanA te bhAva nathI. durgatimAM paDatAM bacAve te dharma. e be prakArano mULaguNa ane uttaraguNa rUpa. mULaguNa muninA kahevAze temAMthI zrAvakanA temaja samyagdaSTinA paNa samajAvIzuM. muni, dezavirati ke samyagdaSTi badhAnuM dhyeya mukti. mekhalAmAM sAdhu Avaze. saMghamAM mukhya koNa ? sAdhu. sAdhu vinA saMgha hoya ? sAdhunI nizrA vinA saMgha hoya ? hoya to e saMgha saMgha nathI. evAo bhegA thaIne game teTalI kriyAo karatA hoya tenI kazI kiMmata nathI. mULaguNane dIpAve, poSe te uttaraguNa, e viSe AgaLa zuM kahe che te have pachI.
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 H samyagdaSTinuM vyasana dharma : vIra saM. 2456, visaM. 1989, mahA vada-0)), zukravAra, tA. 28-2-1930 76 * pIThamAM vRtti ane mekhalAmAM pravRtti jovAnI : * samyagdaSTine dharmIkaraNInuM vyasana hoya : * je Agamane na mAne te amArA nahi : * mUrtinA AlaMbananI anivAryatA : * sAkSAt tIrthaMkara pAse chatAM gautamasvAmI aSTApada kema gayA ? * ame "ka-kha' kayA bALakane bhaNAvIe ? tame jene mAno enAM vakhANa karanArane paNa oLakhI lejo ! * upakArIno upakAra paNa vivekapUrvaka manAya : - mane uthalAvatAM rakhe tame na UthalI paDo ! * Agama ane AgamanI vAta na mAne te jaina nahi : * to ja mAro-tamAro meLa jAme ! * evA jaino be kroDa hoya toye zuM ? * zAsananI hIlanA koNa kare che? huM muMbaI Avyo te pahelAM.... : : * jarUra paDaze to rastA vacceya vyAkhyAna karIzuM . pIThamAM vRtti ane mekhalAmAM pravRtti jovAnI anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivara pharamAve che kejema zrI merUparvatanI pITha vaja ratnamaya che tema zrI saMgharUpI merU zailanI vaja ratnamaya pIThikA zrI "samyagdarzana' che. merUnI pIThanI jema e pITha paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hovI joIe. zaMkAdi pAMce doSonA sarvathA tyAgathI e pITha dRDha bane che. pratisamaye vizuddha banatI prazasta adhyavasAyanA pariNAmanI dhArAnuM satata sevana karavAthI e rUDha bane. e rIte daDha ane rUDha banelI e pITha tattvanI tIvra rucithI gADha bane ane tattvanA samyagu avabodhathI avagADha bane che. have merUnI pITha para jema ratnajaDita suvarNamaya mekhalA che tema ahIM paNa
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1111 36 : samyagdaSTinuM vyasana dharma : - 76 zrI saMdhamerUnI samyagdarzanarUpa vajaratnamayI ane dRDha, rUDha, gADha ane avagADha pITha 52 zreSTha dharmarUpI ratnajaDita suvarNamekhalA hovI joIe. pITha to bhItaramAM che jyAre mekhalA bahAra che, dekhAvamAM che. pITha mATe koI kahe ke 'jJAnI sivAya hRdayanI zuM khabara paDe ?' to kahI zake che paNa mekhalAnI vAtamAM zuM kahe ? jo ke pIThanI parIkSA mATe paNa evI suMdara vastuo batAvI che ke je dvArA e nakkI karI zakAya. pIThanI dRDhatAmAM zaMkAdi pAMce doSa na ja hoya. dRDha pIThavALo zrI jinezvaradevanA eka paNa vacanamAM zaMkA kare ? na ja kare. e anya matanI abhilASA kare ja nahi. zrI jinezvaradeve kahelA dharmAnuSThAnamAM ene saMdeha hoya ja nahi. mithyAdRSTinI prazaMsA (prazaMsA kahuM chuM-guNanI anumodanAno niSedha nathI.) tathA paricaya e na ja kare. Aje to vAta vAtamAM zaMkA, Dagale Dagale kAMkSA, vicikitsA paNa vAte vAte, guNAnurAganA nAme mithyAddaSTinI praMzasA cAlu ane pachI paricayanuM pUchavuM ja zuM ? A pAMce doSa na hoya tenuM samyaktva dRDha gaNAya. A jovuM muzkela nathI. chatAM AmAM kadAca koI ema kahI zake ke 'tame hRdaya na pArakhI zako, hRdaya to jJAnI pArakhI zake, tame mAtra mane halako pADavA kaho cho,' to e ghaDIbhara cAle paNa mekhalAmAM zuM kahe ? tyAM cAle ? pITha 52nI UMcI jamIna te mekhalA. e to dekhAvAmAM joIe ne ? jo ke samyagdarzana jANavA mATe paNa jJAnIoe bAhya lakSaNa eTalAM badhAM bAMdhyAM che ke emAM daMbha ke pola nabhI zake tema nathI. koI AtmA game tema bole, game tema varte ane chatAMya potAne samyagdaSTi tarIke oLakhAvavA mAge to tene A zAsanamAM e rIte oLakhAvI zakAya tema nathI. samyak cAritramAM caraNane yogya ane samyajJAnamAM jJAnane yogya jema pravRtti joIe, tema samyagdarzanamAM paNa tene yogya pravRtti joIe. 541 samyagdaSTine dharmakaraNInuM vyasana hoya H samyagdaSTi ema to kadI na ja kahe ke pUjA thaI toye zuM ane na thaI toye zuM ? paththaranI mUrtimAM zuM paDyuM che ? AtmA pote ja arihaMta che, jo pote ja arihaMta che to bhaTake che kema ? arihaMta kharo paNa kyAre ? yogyatA pragaTe tyAre ne ? devatattva, gurutattva ane dharmatattva e traNe tattva AtmAmAM che e vAta sAcI, paNa kyAre ? pragaTAve tyAre ne ? zrI jinezvaradevanA AtmAe paNa arihaMtapadanI pUjA karI ke nahi ? emano AtmA arihaMta nahoto ? arihaMta bananAra hatA toye arihaMta Adi padanI pUjA emaNe karI to ApaNe nahi karavAnI ? koIpaNa dharmakaraNI bAbatamAM 'karI toye zuM ane na karI toye zuM !'
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ 542 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ema dharmIthI (samyagdaSTithI) bolAya ? 'zrI jinezvaradevanI pUjA karI toye zuM ane na karI toye zuM ? gurune vAMghA toye zuM ane na vAMghA toye zuM ? jinavANInuM zravaNa karyuM toye zuM ane na karyuM toye zuM ?' A rIte samyagdaSTi kadI na bole. bole to kahI zakAya ke samyagdarzananI prApti ene thaI nathI. samyagdaSTi kahevarAvIne UMdhI pravRtti karavI enA karatAM bahetara che ke potAne samyagdaSTi na kahevarAvavuM. ema na mAnavuM ke pIThanI parIkSA nathI. ApaNe jhINI parIkSAnI vAta nathI karatA paNa moTI parIkSAnI vAta che. jhINI parIkSAmAM to ghaNA AtmA pasAra na thAya. e parIkSA to AjanI tamArI yunivarsiTInI parIkSAthI ghaNI kaThaNa che, muzkela che; paNa moTI parIkSA mukhya pravRttithI thAya. 1112 samyagdaSTi AtmAne zrI jinezvaradeve kahelAM anuSThAna pratye abhAva na hoya. e na thAya emAM e kadI bacAva na kare. na thAya te mATe potAne kamabhAgI mAne ane tevo ja jAhera kare paNa 'A kAraNa ane te kAraNa' evo bacAva na kare. khAvA-pIvAmAM, pahe2vA-oDhavAmAM, sUvA-besavAmAM ke ha2vA-pharavA javAmAM kyAMya bacAva karo cho ? tyAM to badhAM kAma samayasa2 karye ja jAo cho ne ? jema tyAM khAdhApIdhA vinA, UMghyA vinA, beThA UThyA ke pharavA gayA vinA na cAle tema ahIM samyagdaSTi AtmAne jinapUjA, guruvaMdana ane jinavANI zravaNa vinA cAle nahi. emAM vepAra dhaMdhAne kAraNe TAima na maLavAno bacAva thAya to kahevuM ja paDe ke dharmakriyAo pratye lAgaNI ochI che. kAma to badhAne roja che. kAmanAM bahAnAM kADhavAM hoya to roja ekaso eka bahAnAM nIkaLe. roja evAM bahAnAM kADhI jinapUjana, guruvaMdana ke jinavANInuM zravaNa na thAya to mukti zI rIte maLe ? ane kyAre maLe ? samyagdaSTi to e traNenuM vyasana hoya. jema saMsArI jIvane khAvApIvA AdinuM vyasana che tema samyagdaSTi AtmAne jinapUjana, guruvaMdana ane jinavANI zravaNanuM vyasana hoya. vyasana eTale tenA vinA na cAle evI dazA. vyasanIne e vastu vinA cena ja na paDe. cAhanA vyasanIne cAha vinA cAle ja nahi. ene sphUrti ja tyAre Ave ke jyAre cAha maLe. pAnanA vyasanIne khAdhA pachI pAna joIe ja. tema samyagdaSTine di' Ugye jinapUjana, guruvaMdana ane jinavANInuM zravaNa joIe ja. enA vinA ene udvega rahyA ja kare. ene cena ja na paDe. Avo e majabUta vyasanI che. e vinA samyagdaSTi kahevarAvavuM e DhoMga che. tame saMsArI cho. tamArAthI jinapUjana, guruvaMdana ke jinavANI zravaNa na thayuM to zuM thaI
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 : samyagdaSTinuM vyasana dharma : - 76 543 gayuM ? cAle, emAM vAMdho nahi. bhAvanA to che ja ne ?' AvI tamArI dayA khAnArA dayALu nathI paNa nirdaya che, e tamArA hitanA ghAtaka che. chokaro jarA na khAya to mAbApane ciMtA thAya, 'zuM che, zuM thayuM ?' ema pUche, DaoNkTarane bolAve, davA pAya, mAbApa hoya e badhuM kare ne ? e rIte jinapUjanAdi kriyA na thAya ke tarata sAdhu pUche ke 'kema ! zuM thayuM ?' tame paNa sAdhu pAse 'haze have' ema kema kahevarAvavA mAMgo cho ? mAbApa karatAM sAdhu ochAM hitaiSI ? 1113 AjanA zrAvako sAdhune kahe che ke amuke kriyA na karI to haze have ! enI mAthAphoDa zI ?' sAdhu paNa kahI de ke 'hA ThIka che. haze tyAre.' kahevuM paDe e sAdhu nahi ne e zrAvaka nahi. jo samyagdaSTine A traNa cIjanuM vyasana na lAge to samyaktvamAM ja phAMphAM samajavAM. bhojanamAM jarA mIThuM-maracuM ochuM hoya to akaLAI UTho cho ne ? to jinapUjana, guruvaMdana, vyAkhyAna zravaNane bheM bhulAya ? emAM AvatI khAmI mATe arekA2o na thAya to samyagdaSTi zAnI ? je Agamane na mAne te amArA nahi AjanA keTalAka lokoe to mAnyuM che ke 'jinapUjA, guruvaMdana, vyAkhyAna zravaNa e to ghelA ane navarA lokonuM kAma che. je gharaDA thayA hoya, jIvanane chelle Are beThA hoya, maravAnI ALase jIvatA.hoya, evAne mATe e badhuM che. bAkI javAniyAne zuM che ? e to khAya pIve ne majA kare. 'juvAniyAo mATe A badhA dharmanAM dhatIMga zAM ?' samAjamAM AvI bhAvanA varSothI phelAI rahI che ane e bhAvanAne poSaNa paNa maLyuM ane e poSaNa A sAdhuveSamAM rahelAoe paNa ApyuM che. sAdhu pAse AvanAro Agamane na mAnato hoya to e potAnI pAse zA mATe Ave che, e kadI ene pUchyuM ? roja mArI pAse Ave che ane Agamane mAnato nathI to zuM lAMcabAMca ApavA Ave che ? e kadI vicAryuM ? Agamane khoTAM kahenAro sAdhu pAse kaI rIte AvI zake ? Ave to sAdhu ene tyAM besavA ja zuM kAma de ? hA, jo ene Agama na samajAtuM hoya ne samajavA Ave to samajAvAya. Agama samajavA mATe zaMkA karato Ave to enuM samAdhAna paNa karAya. paNa Agama mATe elaphela bole ane sAdhu pAse nirbhayapaNe Ave ? ema AvI zake e bane ? Agama mATe yatheccha bolanArA potAne sAdhunA bhakta kahevarAve to e je sAdhunA bhakta kahevarAve e sAdhune paNa lAMchana che. e sAdhue jAhe2 ka2vuM joIe ke 'AgamanA yoge to ame aTale sudhI AvyA chIe. e tAraka Agamo mATe game tema bolanArA amArA bhakto nathI,
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1114 544 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 evAo potAne jo amArA bhakta kahevarAvatA hoya to evA te bhaktone ame trividhe trividhe vosirAvIe chIe.' pelA bhakto kahe che ke-'ema Apane jarU2 mAnIe chIe paNa bhUtakALanA AcAryonI vAtamAM amane zraddhA nathI.' tyAre AvuM sAMbhaLanAra sAdhu mauna rahe ? e ene kahI de ke 'bhAI ! tuM pUrvAcAryanI vAta mAnavA taiyAra nathI to amane teM kevI rIte mAnyA ? sabhA pUrvAcAryonI vAtone to e gappAM mAne che.' to ame paNa gappAM ja ne ? amAro janma kyAMthI ? manuSyapaNAno janma jema mA-bApanA yoge tema sAdhupaNAmAM janma gurunA yoge, AgamanA yoge, pUrvAcAryonA yoge ja ne ? jo e badhAM gappAM to ame e gappAMnA ja saMtAna. pachI e loko amArA bhakta zAthI e emaNe jAhera karavuM paDe. 'jeo pUrvAcAryone ane Agamone gappAM mAne che te amane paNa nathI mAnatA.' AvuM na mAne ane jAhe2 na kare emAM sAdhutA nathI. tamAruM jinapUjanAdinuM vyasana ane amArI mUlaguNonI pravRtti akhaMDa joIe. jinamUrti mAnIe ane darzana pUjana thAya to ye zuM, na thAya toye zuM ? ema bolAya ? 'game tema bolavAmAM ha2kata zI ?' ema mAnavuM ane sAdhunA bhakta kahevarAvavuM e bane ? vyavahAramAM zAhukArano dIkaro koNa kahevAya ? leNadAra ugharANIe Ave tyAre enI AMkhamAM pANI Ave, hAtha joDe, zIra jhUkAve, pelAnA copaDe kadAca na hoya to paNa lAvelA pAMcaso potAne yAda hovAnuM ja kahe ane lAcArI darzAve, vakhata Avye ApavAnuM ja kabUle paNa deNAno kadI inkAra na kare, kulIna-akulInamAM bheda kharo ne ? uttama jAti ane adhama jAtimAM taphAvata kharo ke nahi ? jema tyAM bheda paDe tema ahIM paNa bheda paDe ja. je samyagdaSTi banyo te Avazyaka karaNI mATe game tema bole ? AjanI to moTI carcA ja e che. kahe che ke-jinapUjana na thayuM, sAdhune na vAMghA ane vyAkhyAna na sAMbhaLyuM emAM samyaktvamAM zo bAdha AvI gayo ? huM pUchuM chuM ke peDhI kholI ne pachI tyAM na gayA, thaDA upara na beThA ane ghera pathArImAM paDyA rahyA to emAM vAMdho zo AvI gayo ? tyAM to kahe che ke evuM kare to to mahoMkANa maMDAI jAya. tyAre ahIM ja badhuM cAle ema ne ? mUrtinA AlaMbananI anivAryatA : sabhA 'mUrtine na mAne enAmAM samakita hoya ?' je potAnA tArakanI AkRtine nathI mAnato e tA2kane mAne che ema kaI rIte kahevAya ? tArakanuM nAma sAMbhaLIne to AnaMda thAya, tArakano paDachAyo
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1115 - 36H samyagdaSTinuM vyasana dharma - 76 - 545 joIne harSanA uchALA Ave, tArakanI AkRti joIne to romAMca khaDAM thAya. mitrano phoTo joIne "mAro sneha, mAro snehI' ema hRdaya uchALA mAre che. zrI vItarAgadevanI AkRti joIne jene AnaMda na thAya tene samyagdaSTi kahevAya kaI rIte ? sabhAH "mUrtinA AlaMbana vinA bhakti na thAya ? zI rIte thAya ? AlaMbana chatAM sthiratA TakatI nathI to vagara AlaMbane Take ? zrI jinezvaradevanI prazamarasa vaherAvatI vItarAga dazAnI mUrti AMkha sAme virAjamAna chatAM mana TakatuM nathI to vagara AlaMbane kema Take ? tame bhaNyA zAthI ? kakko bhaNyA e AlaMbana nahi ? "ka"nuM AlaMbana na lIdhuM hota to kAkA" vAMcatA thayA hota ? nahi ja. zrI vItarAgadevanI mUrti AMkha sAme chatAM jarA rUparaMga dekhAya ke AMkha te tarapha doDe, jarA zabda kAne paDe ke tarata kAna te tarapha kheMcAya, jarA ghoMghATa thAya ke mAthuM pharI jAya, are ! prabhunI mUrti sAme chatAM jarA kokanI koNI vAgI jAya to ene mAravAnuM ke tenI sAthe jhaghaDo karavAnuM mana thaI jAya che, to e mUrtinA AlaMbana vinA dazA zI ? zikSakanI hAjarImAM je vidyArthI nathI mAnato ane tophAna kare che te gerahAjarImAM zuM na kare ? sabhAH "asalane page lagAya ke nakala ne ?' asala zuM ane nakala zuM ? bhagavAna vicare tyAre paNa page lAge te kone ? zarIrane ne ? zarIra e zuM ? e paNa AkRti. AtmA tathA enA guNo to arUpI che. munine muni kema mAnyA ? zarIra e muni ke AtmA e muni ? mATe zrI vItarAgadevanI AkRti e ja asala. "prazamarasa nimagna.." mAM jaNAvelA bhAva batAve e mUrti e ja asala. e vItarAga AvA hatA, evo khyAla e mUrti ja Ape che. phoTo asala ke nakala ? phoTA vinA vyavahAra cAle che ? sabhA: 'mahArANInA bAvalAne koIe kALuM karyuM hatuM emAM apamAna manAyuM hatuM.' duniyAnA vyavahAramAM to cAlatuM ja nathI. ahIM ja badhI dalIlo thAya che, paNa te khoTI che. vidyArthIne bhUgoLa AkhI vaMcAve paNa nakazA na rAkhe to ? emAM harakata zI ? evuM puchAya ? peDhI kholyA pachI badhuM karavuM ja paDe. agiyAra vAge javuM paDe, nokara-cAkara para dekharekha rAkhavI paDe, mAlanI kharIdI-vecANanuM dhyAna rAkhavuM paDe, grAhaka tarapha najara rAkhavI paDe, udhAranuM jamA ane jamAnuM udhAra na thaI jAya enuM paNa dhyAna rAkhavuM paDe. A badhuM dhyAna na rAkhe to harakata zI ema puchAya ? e dhyAna na rakhAya to peDhI UThI
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1116 549 saMgha svarU5 darzana bhAga-2 jAya. eka vepArI thavAmAM ke eka sAmAnya evI nokarI karavAmAM jo ghaNI jAtanI jomabadArI rahe che to dharmI thavAmAM kAMI jokhamadArI ja nahi ? A to bhagavAna maMdiramAM, guru upAzrayamAM, dharma pustakanA pAnAmAM ane ame dharmI, e cAle ? samyagdaSTine kazI jokhamadArI nahi ? e game tema bolI zake ? vepArI paNa game tema bole to traNa divasamAM pAkhaDI pheravavAno vakhata AvI jAya. je sodAmAM gaI kAle hA pADI hoya temAM Aje nA pADe to enI zAkha jAya. enA nAme sodA lakhavA baMdha thAya. borDa paNa enA mAna upara cokaDI mUke ne bajAramAM jAhera kare. e ja rIte dharmInI jokhamadArI mATe paNa samajavuM joIe. enAthI "jinapUjana Adi na thayuM to zuM?" evuM na bolAya. bole to e sUcave che ke ene tattva pratye zraddhA nathI. sabhA: "mAnasika pUjA kare to ? zAstra kahe che ke cothe pAMcame ane chahe guNasthAnake AlaMbananA abhAvanI vAta karanArA mithyAdRSTi che, anAvalaMbananI vAta to sAtame. tyAM paNa dharmadhyAna kahyuM temAMye cAra AlaMbana kahyAM. zrI jinAjJA vicAranuM AlaMbana, karmavipAka vicAranuM AlaMbana, apAya vicAranuM AlaMbana ane lokasvarUpa vicAranuM AlaMbana. A cAra AlaMbana hoya tyAre dharma-dhyAna thAya. AlaMbana vinA tamAre cAle che ? bUTa paheryA vinA dharatI para paga nahi mUkanArA AlaMbananI jarUriyAta zI, ema kayA moDhe bole che ? Dagale Dagale AlaMbana joIe. chachuM guNasthAnake rahelA muni mATe paNa vidhi e ke, e ekalo na jAya. cothe guNasthAnake jinapUjanAdi kriyA te adhyAtma, pAMcame guNaThANe dezaviratinI kriyA te adhyAtma ane chaThTha guNasthAnake muninI kriyA te adhyAtma. paraMtu te te kriyA mUkIne AMkho mIMcIne bese te adhyAtma nahi paNa aMdhAtma che. adhyAtmano artha zo ? AtmAnA kalyANane uddezIne je kriyA karAya che. kevaLa AMkho mIMcIne besI rahevuM te adhyAtma nathI. zrI vItarAgadevanI mUrti sAme jotAM chatAM goTA vaLe che to AMkho mIMcyA bAda zA goTA na vaLe ? je "sodano artha na samaje e enA jApathI zuM meLave ? vItarAganI AkRti sAme hovAthI zrI vItarAgadevanuM jIvana AkhuM najara sAme tare che. bhagavAna mahAvIradeva AvA hatA, emaNe Avo tyAga karyo, Avo tapa karyo, kevaLajJAna pAmyA, Avo upadeza Apyo, AvI AjJA pharamAvI gayA ane muktimAM
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1117 - - 39H samyagdaSTinuM vyasana dharma - 76 - 547 pahoMcyA, e badhuM mUrtinAM darzanathI ja tAjuM thAya che. gRhasthane covIse kalAka vicAro kayAM Ave ? AlaMbana vagara jivAya ? jo AlaMbana vagara jivAya to ghara, bajAra, dukAna badhuM zA mATe ? mAruM mAruM zA mATe ? badhAM ghara potAnA mAnI, jyAM tyAM pesavA jAo to ? rahevA koTaDI vinA na cAle, vepAramAM copaDA vinA na cAle, mAtra dharmamAM ja AlaMbana khaTake, e zuM ? daza grAhakanI vAta yAda nathI rahetI ne tethI rojameLa, khAtAvahI, Avaka, vyAjavahI, jamA noMdha, udhAra noMdha beTho meLa, rokaDa meLa A badhuM joIe. pAMcaso hajAranA vepAramAM paNa AlaMbana joIe ane AtmAnA anaMtajJAnAdi guNone khIlavavAnI kriyAmAM AlaMbana nahi ? adhyAtmanA nAme aMdhAtma na calAvo. aMdhAre athaDAzo to mAMgu phUTaze, lohI nIkaLaze ane jonArA gamAra kaheze. sAkSAt tIrthaMkara pAse chatAM gautamasvAmI aSTApade kema gayA ? sabhAH "mAnasika pUjAthI lAbha na maLe ?'' mAnasika bhojana karI saMtoSa mAno to ? peTapUjAmAM mAnasika roTalIthI calAvI lo ne ? cUlo saLagAvavA vagerenI mAthAphoDa zI ? tyAM mAnasika nahi ane prabhupUjAmAM mAnasikanI vAto karavI emAM chetarapiMDI nathI ? sabhAH "nAmasmaraNathI bhakti na thAya ? roTalInA nAmasmaraNathI peTa bharAya ? sAkSAt prabhu Ave toya zA mATe jAya ? kahI de ke nAma smaruM chuM, evI rIte mAtra nAmasmaraNavALA to emane oLakhe paNa nahi. garIbanA chokarA peMDAnuM smaraNa kare pachI kaI peMDo Ape to moDhAmAM na mUke? mUrkha chokarAne peMDAnI AkRti paNa samajAvavI paDe. tamane paNa ekaDAnI ane kakkAnI AkRti jaNAvavI paDI hatI. ka-kha-ga-1 ema badhA akSaro moDhe ja bolAvyA hota ane AkRtio oLakhAvI na hota ke Ane "ka" kahevAya, to pustaka vAMcI zakata ? nahi ja. AkRtithI vastuno khyAla Ave che. sAkSAt jinezvaradeva to amuka kALa ja rahe. RSabhadeva bhagavAna corAzI lAkha pUrva rahyA paNa temanuM zAsana kyAM sudhI rahyuM ? pacAsa lAkha kroDa sAgaropama sudhI emanuM zAsana rahyuM te zAnA AdhAre rahyuM ? asaMkhyAtA AtmAo muktimAM zAnA AdhAre gayA ? bhagavAnanI sAthe vicaratA te paNa AkRtine sAcavatA hatA. sAkSAt mahAvIradeva pAse chatAM gautamasvAmI mahArAja aSTapade kema gayAM ? kone vAMdavA gayA ? bhagavAnanI AkRtine ja ne ? tamAruM ahIM ja kalyANa' ema RSabhadeva svAmIe gaNadhara puMDarika
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ 548 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 svAmIne kahyuM ane emane tyAM ja mUkIne gayA paNa tamArA vinA nahi rahuM 'ema puMDarika svAmIe na kahyuM. e rIte sAkSAtne mUkIne rahyAne ? teno hetu zo ? 1118 hajI to sAkSAt-asAkSAtno paNa khyAla nathI. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva-A cAra nikSepo che. emAMnA ekane paNa na mAne te mithyAdRSTi che, ekalA bhAvane mAne ane nAma, sthApanA, dravyane na mAne te paNa mithyAdRSTi che. ekalA bhAvane mAnavAnuM kahe ane bAkInA traNane mAnavAnI nA pADe e AtmA bhAvanI sAthe beThA chatAM paNa akalyANa sAdhe. vastune vastu tarIke mAnyA sivAya kalyANa na thAya. jenAthI mULa vastunuM bhAna thAya tenI sevA to khAsa karavI joIe. ame 'ka' 'kha' kayA bALakane bhaNAvIe ? svara ane vyaMjanathI dvAdazAMgI racANI mATe kahyuM ke svara tathA vyaMjananI paNa AzAtanA na thAya. akSara bhUMsIe toye jJAnAvaraNIya karma baMdhAya. 'ka' para paga na mukAya kema ke, dvAdazAMgI enAthI banI che. sabhA mithyAzruta mATe paNa ema kema ?' ApaNane 'ka' 'kha'no virodha nathI paNa enA durupayogano virodha che. e dvArA thatA duniyAne nukasAna sAme virodha che. e nukasAna karanAra vastu sAme virodha che. duniyAnA aneka AtmAnA nAzanA bacAvanI tyAM bhAvanA che. sabhA 'mithyAzrutane pANImAM nakhAya ?'. jevo samaya tevuM thAya. kayA zikSaNano virodha ? 'ka' 'kha'no nahi paNa ayogya pariNAma lAve te zikSaNano virodha che.'ka' 'kha' to jema tame bhaNyA tema ame paNa bhaNyA. taddana abhaNa bALaka tame amane soMpI jAo to ame paNa ene kakko bhaNAvIe, kemake have enA hAthe eno sadupayoga thavAno nizcita che. paNa jo tame ene pAcho laI javAnA ho to na bhaNAvIe kemake phakkA dvArA thanAra suMdara upayoganI nizcitatA tyAM naSTa thAya che. AlaMbana kyAM na joIe ? jyAre AlaMbanahIna thavAya tyAre na joIe. je maharSione zarIranI paNa paravA nathI temane AlaMbana na joIe. zarIrane TakAvavA anAja, pANI, nidrA vagere badhAM AlaMbano svIkAranAra, tA2kanI bhakti mATe AlaMbana (mUrti, pUjA, kriyA Adi) na svIkAre ? mAnasika zuddhi vinA dravyapUjA barAbara phaLatI nathI e vAta jema kharI che tema dravyapUjA vinA mAnasika zuddhi AvatI nathI e vAta paNa eTalI ja kharI che. mIThAIno svAda jANavA mATe eno anubhava karavo ja paDe. vastunA sAcA khyAla mATe anubhava jarUrI che.
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1119 - 39 : samyagdaSTinuM vyasana dharma :- 76 549 tame jene mAno enAM vakhANa karanArane paNa oLakhI lejo! sabhAH "AnaMdaghanajInuM adhyAtma kevuM ?' AnaMdaghanajInA nAme loko gappAM calAve che. Aje to gappAMno pAra nathI. AnaMdaghanajInAM stavano e kevA hatA enI pratIti karAve che. emanAM stavanomAM varNavelA AcAravALA e hoya to ja e ApaNane mAnya che ane loko kahe che tema agaDaMbagaDuM calAvanArA hoya to ApaNane mAnya nathI; paNa e evA hoya ? teo zuM kahe che ? pApa. nahi koI usUtra bhASaNa kisyo...' AvuM kahenArA e mahApuruSa eka paNa ayogya pravRtti kare ? lokonAM gappAM na manAya. AjanAM moTA bhAganAM sAhitya bane tyAM sudhI dezavaTo devA jogAM che. e loko AnaMdaghanajIne mAne che ? nahi. e to koIne ja mAnatA nathI. e loko jo AnaMdaghanajIne mAne che to e AnaMdaghanajI je Agamone mAne tene kema na mAne ? pU. AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUri ma.ne mAne teo e mahApuruSa je Agamone mAne athavA emaNe je Agama (zAstro) lakhyAM tene kema na mAne ? e loko kahe che ke "haribhadrasUri bhAvAcArya hatA.'kabUla che ke e bhAvAcArya ane parama madhyastha hatA; paraMtu emanI to badhI vAta kabUla che ne ? ema pUchIe to pAchA tyAM "hA" nathI kahetA. e vAtamAM AghApAchA thAya che; tyAre zrI haribhadrasUri manI prazaMsA karavAno hetu lokone emanA nAme bhoLavavAno che. eka paNa prAmANika AcAryane mAne tene tamAma jinezvarone, pUrvAcAryone, Agamone, jIvAdi nava tattvone, deva-guru-dharmane, samyagdarzana; jJAna-cAritrane, dharmAnuSThAnone mAnavAM ja paDe evI suMdara yojanA A zAsananI che. amukane prAmANika mAne ane bAkI badhuM na mAne te nAstika che, mithyAdRSTi che, kADhI mUkavA jevo che, pachI bhale e game tevo moTo gaNAto hoya. jamAlI bhagavAnano jamAI, bhANeja ane ziSya, pAMcaso ziSyono guru ane agiyAra aMgano pAThI paNa eNe jyAre bhagavAna bhUlyA" kahyuM ke tarata saMgha bahAra mukAyA. pAMcaso ziSyo emano tyAga karI bhagavAnane zaraNe gayA. "A to bhagavAnanA jamAI !" e vAta tyAM na cAle; bhagavAne bhavacakramAM evA to ghaNA jamAI karyA, tene manAya ? bhagavAnanA evA to ghaNA ziSyo bhavacakramAM thayA paNa tethI kAMI emane manAya ? bhagavAnanI AjJA, bhagavAnanA Agama, bhagavAnanA sAhityane je mAne tene mAnIe, bIjAne nahi. Aje to potAnI eka vAta siddha karavA game tevI bhaLatI vAto lakhAya che.
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 devacaMdrajIne mAnanArAoe emane bA2pUrvI siddha karavA pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAne caudapUrvI lakhyA. jo emane caudapUrvI na lakhe to Amane bArapUrvI koNa mAne ? ema dhArI upAdhyAyajIne caudapUrvI lakhI to nAkhyA paNa ema lakhanArane pUcho ke bhagavAnanA zAsanamAM bhagavAnanA nirvANa pachI pUrvanuM jJAna rahyuM kyAM sudhI ? bhagavAnanA nirvANathI hajAra varSe pUrvano viccheda thayo che, tyAre devacaMdrajI mahArAjane to hajI aDhIso varSa ja thayAM che. paNa lakhanArane e bhAna hoya ? pU. upAdhyAyajI mahArAja paNa jo A vAta sAMbhaLe to evuM lakhanArane gamAra kahe ke 'kyAM cauda pUrvadhara ane kyAM huM ?' * 550 1120 pU. upAdhyAyajI mahArAjAnA samakAlIna pU. u. zrImAnavijayajI mahArAjAe lakhyuM ke 'zAstramAM pUrvadharanI vAta vAMcIe chIe paNa pUrvadhara kevA hoya enI jhAMkhI pU. upAdhyAyajI mahArAjA karAve che.' Ama emaNe kahyuM, e zAsananuM mArgAnusArIpaNuM che. vAta praNa kahI ane maryAdA paNa sAcavI. zAstrAnusA2I vAta ka2nA2 sApekSa varNana kare jyAre unmArgagAmIo nirapekSapaNe kare. tame jene mAno eno paNa e khUba vakhANa kare tyAre rAjI na thavuM, kema ke emAM paNa hetu tamane phasAvavAno che. tame jene mAno tene e jinezvaradeva jevA vakhANI nAkhe to samajI lo ke e tamArAmAM kAMIka jhera reDavA mAge che. tame emane kahI gho ke 'ame jene mAnIe chIe, e jevA che tevA vakhANo tyAM sudhI ThIka paNa ene jinezvaradeva kahI do cho to lAge che ke enI pAchaLa kAMIka bIjo ja hetuM che. upakArIno upakAra paNa vivekapUrvaka manAya... : koI AdamI upakArI gurune bahu bhaktithI pUje emAM vAMdho nahi, eno A zAsanamAM inkAra nathI. ene keTalIka vakhata ema paNa thAya ke zrI jinezvaradeva upakArI paNa e to dUra; mArA to A najIkanA upakArI, to tyAM paNa vAMdho nahi paNa e ema kahI de ke-'A ja jinezvara,' to na cAle. ema kahe to satyAnAza vaLe. zrI jinezvara keTalA ? covIsa ja. A pacIsamA, ema na kahevAya. koIne koI gRhasthano upakAra hoya to ene e upakA2I mAne paNa ene kahevAya to zrAvaka ja, sAdhu nahi. nahi to navakAra paNa pheravavA paDe. e loko kahe che ke 'upakAranA kAraNe arihaMtane siddhapadanI pahelAM mUkyA ema jene jenAthI upakAra te tene pahelA mUke emAM vAMdho zo ?' to pachI koIne AcAryathI upakAra thAya, koIne upAdhyAyathI ane koIne sAdhuthI thAya to dareka paheluM pada +
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1121 - 39 : samyagdaSTinuM vyasana dharma :- 76 - papa1 tene tene Ape ema ? koIne gRhasthathI upakAra thAya to te "namo dityAnuM bole ? koIne patnIthI upakAra thAya to ? upakArI upakArI tarIke manAya paNa vastune vastu tarIke sAcavIne. ghaNA kumata A rIte cAlyA che. upakArInI bahu bhakti karavAnuM mana thAya emAM vAMdho nathI, jinezvara karatAMye vadhu smaraNa thaI jAya che ema kahe tyAM sudhI vAMdho nathI paNa "Ane jinezvara kema na mAnIe ? ema kahe tyAM vAMdho. AvI bhaktinA pariNAme to zrI jinezvaradevanI AzAtanA thavA mAMDI. pote jene mAne tenA phoTA vacce rAkhe ane zrI jinezvaradevanA phoTA AjubAju rAkhavA lAgyA. pachI ethI AgaLa vadhyA. pUjA bhaNAvatAM bole ke "A jinane pUjIye bhavikA -te e pada bolatAM AMgaLI vacalA phoTA sAme ja kare. A cAle ? enA upakArI bhale hoya paNa tethI e jina hoya ? A bhAIno amuka zeTha che paNa enAthIye koI moTo zeTha Ave ne A bhAI kahe ke gAdI para to mAro zeTha bese, pelA moTA zeThane na besavA dauM, to e cAle ? mane uthalAvatAM rakhe tame na UthalI paDo ! AlaMbana na mAne to cothuM, pAMcamuM, chaThTha guNasthAnaka na Take. zrI jinamaMdira hoya ne sAdhu darzana karavA na jAya to ene chaThThanuM prAyazcitta Ave. vihAra karatA hoya, vacce gAma Ave, bhale javuM AgaLa hoya paNa e vaccenA gAmamAM jinamaMdira hoya ane darzana karyA vinA jAya to prAyazcitta Ave. sabhAH "sAdhune prAyazcitta Ave ane zrAvakane nahi ?' jinapUjana e zrAvakanI karaNI che, ene prAyazcitta kema na lAge ? pharaja na bajAve e guno to kharo ne ? sabhA: "sUtaka hoya to ? sUtakamAM darzana-pUjana ja nahi ema koNe kahyuM ? eka vAta to e ane bIjI vAta e ke darzana ane pUjana karyA vinA game tevA saMyogomAM rahevuM nahi athavA to enA vinA annapANI levuM nahi evo niyama che ? to zAstrakAre mArga badhA rAkhyA che. jinapUjana, guruvaMdana ane vyAkhyAna zravaNa e zrAvakanI karaNI che, samyagdaSTinI avazya karaNI che; "e na thAya toye zuM ?' ema bolAya ? samyagdaSTi Ama bole ? na thAya to pazcAttApa thAya, ene badale Aje to kahe che ke "na thAya toye zuM ? Aje to AvuM bolAya che, lakhAya che, vaMcAya che,
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 112 552 saMgha svarUpe darzana bhAga-2 vaMcAvAya che, phelAvAya che ane AnI sAme amAro virodha che, vigraha che, enuM khaMDana karIe chIe mATe amane kajiyAkhora kahevAya che. A virodha huM mUkI dauM to huM kajiyAkhora maTI jAuM, pachI mAruM koI nAma na le. e kahe che ke-tame zAstranAM pAnAM vAMco paNa amArI sAme AMgaLI na cIMdho. huM jo mAtra pAnAM vAMcI jAuM ane trikALa pUjana karavuM joIe, A karavuM joIe, te karavuM joIe ema mAtra saMbhaLAvI jAuM to emane kAMI vAMdho nathI paNa huM to trikALa pUjana karavA jevuM kahI "jeo enI jarUra nathI ema kahe che te khoTA che" ema kahuM chuM, e emane khaTake che. e kahe che ke "A sAdhu amArI pAchaLa paDyA che.' e loko kahe che ke "A sAdhu pAnAmAMthI eka ukti laIne vivecana evuM kare che ke amArI mAnyatAne, vicArane bhAvanAne, pracArane; kAryane, kAryakramane khAMDI khAMDIne bhukko kare che mATe e sAdhu amane bhayaMkara lAge che, tethI amAre emane uthalAvavA prayatna karavo joIe." e loko eTalA mATe to mane uthalAvavAno vAraMvAra prayatna kare che. cheTethI badhuM kare che paNa phAvatA nathI. huM kahuM chuM ke "tame mane uthalAvavAno prayatna karo ane huM tamane uthalAvavAno prayatna karuM; je phAve te kharo. mane uthalAvavAnI tamane chUTa che paNa dhyAna rAkhajo evI rIte na uthalAvatA ke rakhe tame ja paDo. mATe tame UthalI na paDo e sAcavajo. mArA khaMDanathI temane gusso bahu Ave che ane e gussAnA yoge pote zuM kare che enuM paNa bhAna teo bhUlI jAya che." Agama ane AgamanI vAta na mAne te jaina nahi? huM zAstramAMthI vAta karuM chuM eTale emaNe sIdho hallo zAstra upara karyo. zAstrane khoTAM kahI dIdhAM eTale paMcAta ja na rahI. paNa emAM gayuM konuM ? chokarAne koIe zikhAmaNa dIdhI ke "tArA bApanI AjJA kema mAnato nathI ?' tyAre eNe vicAra karyo ke bApane bApa mAnuM to A paMcAta ne ? enA karatAM chApAmAM jAhera karI dauM ke "A mAro bApa ja nathI, huM ene bApa mAnato ja nathI to vAta eTalethI ja patI jAya ne ? sabhA: "paNa ema jAhera karyA pachI bApanI milakatamAM bhAga rahe ?' milakatanA bhAganI vAta to pachI, paNa duniyA pUche ke dIkaro kono ? bhUta, preta, pizAca che ? athavA nabApo che ke zuM ? zikhAmaNa na mAnavA mATe bApane paNa bApa na mAnanArA kevA gamAra ? A loko paNa kaMIka evA ja unmatta banyA che. mArI vAtane toDavA sIdhuM AkramaNa zAstra upara karyuM. ethI to have mArI mahenata maTI-mAruM kAma saraLa banyuM. e jaina che evuM puravAra
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 : samyagdaSTinuM vyasana dharma : - 76 553 karavAnuM have emane bAkI rahyuM. A jaina kema hoI zake ! ema kahevuM paDatuM hatuM te have nahi kahevuM paDe, kema ke Agama mAnatA nathI mATe jaina nathI e sAbita thaI gayuM. Agama mATe elaphela bolavAthI AgamanA virodhI sAbita thaI gayA. AvI kAryavAhIthI nAmanA konI bagaDI ? 1123 ApaNe koIne 'e AvA che' ema kahevAnI utAvaLa karIe ja nahi. ApaNA mATe e game tema kahe tenI paravA nahi; paNa koI DAhyA mANasane ApaNe kAMI kahevuM paDe tevuM kAraNa ApaNe ApIe ja nahi. 'A jaina nathI' evuM ApaNe na bolIe; paNa, AvA hoya te jaina, Agamane mAne te jaina ane Agamane na mAne te jaina nahi' A kahIe eTale kAMI bAkI rahe ? jainetara hoya te paNa samajI zake. zAstra kahe che ke jinapUjA e samyagdaSTinI karaNI che. jinapUjana vinA samyaktva rahe ? ATalI khullI vAta karyA vinA cAle ? jo vagara kriyAe ema ne ema ja badhA samyagdaSTi kahevAtA hota to to badhA samyagdaSTi kahevaDAvavA taiyAra thAta. koI darzanano anuyAyI potAne mithyAddaSTi kaheto nathI paNa samyagdaSTi ja kahe che. samyagdaSTi eTale zuddhadaSTi. mithyAdRSTine pUcho to e paNa potAne samyagdaSTi ja kaheze ane potAMnA devane sarvajJa ane vItarAga ja kaheze. pachI koI pUche ke devane A badhI dhamAla zI ? to kaheze ke e to lIlA, AgaLanI kAryavAhInI paMcAMtamAM na Utare e vAta judI. A rIte virodhI paNa potAne 'su' mAne ene kema rokAya ? ApaNuM kAma to 'su'nuM svarUpa batAvavAnuM che. to ja mAro-tamAro meLa jAme ! AlaMbana vinA kAryasiddhi nathI. gRhastha thavAmAM ke vepArI thavAmAM ke nokarI bajAvavAmAM jema jokhamadArI samajo cho tema dharmI thavAmAM jokhamadArI samajo, to tamAre ane amAre meLa jAme. pachI tame ziSya thavA mAgo toye rAkhuM ane zrAvaka tarIke rahevA mAgo toye rAkhuM. are ! mA-bApa tarIke, bhAI tarIke, snehI tarIke, ziSya tarIke, je rIte rahevA mAgo te rIte rAkhuM; paNa kyAre ? dharmI thavA mATe joItI jokhamadArI samajo to. samyagdaSTi gharabAra kuTuMba parivAramAM ja potAnuM na gumAve. e badhuM choDyA vinA zreya nathI ema kahyA vinA samyagdaSTi AtmA na ja rahe. jinapUjana, guruvaMdana, jinavANI zravaNa na thAya, te divasane e AtmA vAMjhiyo mAne. ATaluM thAya to to tamAro ane amAro saMbaMdha cAlu 2he.
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ 554 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ... 1124 evA jaino be kroDa hoya toye zuM ? 'haze have ! pUjA thaI toye zuM ne na thaI toye zuM ?' ema samyagdaSTi na kahe. zreNika mahArAjA tathA kRSNa mahArAjA trikALapUjA karatA hatA e yAda che ne ? guruvaMdana nitya karatA hatA ne ? tamane TAima na maLe ? ahIM beThA che emAMthI niraMtara jinapUjana karanArA keTalA ? vrato levAnI azakti kahe, munipaNuM ke dezavirati levAmAM azakti batAve, e badhuM hajI nabhe paNa jaina nAma dharAvI jinapUjana na kare e nabhe ? jaina nAma dharAve ane 'jinapUjA thaI toye zuM ane na thaI toye zuM ? na thAya to harakata zI ?' ema bole e cAle ? pUjA na kare te to ThIka paNa pUjA karanAranI TIkA kare evA paNa ghaNA pAkyA che. evA potAne jaina kahevaDAve tethI phAyado zuM ? jene peDhInI kAMI darakAra ja nahi evAne bhAgIdAra tarIke rAkhavAthI peDhIne lAbha zo ? jene jainatvanI darakAra nahi evA be kroDa jaino hoya toye kAmanA zA ? evAthI to jainazAsana vagovAvAnuM ja che. upAzrayamAMthI bahAra nIkaLyA ane koI pUche ke 'upAzrayamAM zuM hatuM ?' to evAo to kaheze ke 'koIne upADI lAvyA ne dIkSA ApI dIdhI.' AvuM jaina bole ? pelo to AvuM bolIne cAlato thAya paNa koI ajaina AvuM sAMbhaLe tyAre ene jaina sAdhu mATe kevA vicAra Ave ? ane emAM eno doSa paNa zo ? paNa koI vivekI jaina kahe ke 'nA bhAI nA, koIne uThAvI nathI lAvyA. A to amuka kuTuMbanA amuka bhAIe ullAsathI dIkSA dIdhI che ane temanA kuTuMbIoe apAvI che tenI dhAmadhUma hatI,' to pelo paNa sAMbhaLIne prazaMsA kare. koIne niMdA ka2vAnA vicAra na Ave. zAsananI hIlanA koNa kare che ? chApAMomAM niMdA kema Ave che ? enI meLe ? nA. pelA nAmadAro ja banAvaTI lekho ApI Ave che mATe ne ? vaLI pAchA e ja nabIrAo hIlanA thavAnI bUmo mAre che. hIlanA karanArA paNa e ane bUmo mAranArA paNa e ja. nATaka to evuM cAle che ke na pUcho vAta ! eka gAmamAM koIne dIkSA apAtI hoya tyAM upAzrayamAM ja jo badhI vATAghATa karavAmAM Ave to to tyAM ja badhuM pate paNa Aje to zuM thAya che ? gAmamAM cAra paMcAtiyA taddana phurasadavALA hoya. koInI dIkSAnI khabara paDe ke e paragajuo ALasa khaMkherI UbhA thAya. tapAsa kare tyAre khabara paDe ke mAbApanI to anumati che. eTale pUche ke paNa sAta peDhImAM koI vAMdho lenAra che ke nahi ? evAM eka-be nAma zodhI kADhe pachI bahAragAma pelAnAM sagAMvahAlAMone e nAme tA2A kare. tA2mAM zabdo kevA lakhe ! 'bhayaMkara julama, sAdhuono atyAcAra, jaladI Avo.' tAra maLe ene na AvavuM hoya toye lokalAje snehI tarIke gaNAvavA AvavuM paDe. ene thAya ke cAla, tyAre jaI
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 : samyagdaSTinuM vyasana dharma : - 76 AvIe. gayA kahevAze ane tAla paNa jovAze. e jAya eTale pelA phu2sadiyA ene sAme levA Ave. vAto vadhArI vadhArIne kare, AMkhamAM AMsu paNa lAve. trAsa trAsa thaI gayo ema jaNAve. pachI kahe ke ciMtA nahi karatA. ame tamArI sAthe chIe. AvA sAdhunI to barAbara khabara lo. vakIla karI ApazuM. kharcanI ciMtA na karo. ame beThA chIe. paNa sAdhunI sAna ThekANe lAvo.' Ama kahIne caDAve. ghera laI jaI ene jamADe. pelA kahe ke paNa enAM mAbApa rAjI che tyAM zuM thAya ? to kahe ke 'tame ekavAra korTe caMDo. pachI badhuM thaI paDaze. enAM mAbApane samajAvI levAze;' Ama kahI pelAne AgaLa kare. samaje che ke mArA bApanuM zuM jAya che ? phAve to ThIka che, nahi phAve to AbarU korTe caDanAranI javAnI che, mArI thoDI javAnI che ? ane javAnI hoya to hatI paNa ke dI ?' 1125 555 AvAo ja zAsananI hIlanA kare che ke bIjA ? chApAmAM AMdhaLo vAMce evAM mathALAMthI chapAve. lakhe ke 'bhayaMkara atyAcAra ! sAdhuono julama !' vagere vagere. koI pUche ke 'che zuM ?' to vAtamAM kAMI na hoya. meM ApelI dIkSAonA lagabhaga badhA prasaMgomAM AvAM heDiMgo meM joyAM che. e lokonI dRSTie ame atyAcArI gaNAIe chIe. e loko amane atyAcArI kahe che. paraMtu AvuM lakhI lakhIne, thAkI thAkIne hAryA. korTanI dhAMdhala-dhamAlamAM bhaLyA ane tyAM paNa hAryA. hAre te dI' gAmamAM zodhyA na jaDe, be dI' Ama tema jaI Ave. vAta jarA ThaMDI paDe pachI Ave: kahe ke ame to ahIM ja hatA. kyAMya gayA na hatA. korTamAMye maeNjisTreTa pUche tyAre Amatema gallAMtallAM karI khasI jAya ane tyAMthI ravAnA thaI jAya. AvA bejavAbadAra svArthIo dharmanI hIlanA karAve che. dharmIthI dharmanI hIlanA hoya ? na ja hoya. AvA dharmanI hIlanA karAvanArAo jaina gaNAya ? e jaina hota, emanAmAM jainatva hota to Avo ghoMghATa na hota. AvAone khullA karI samAjane oLakhAvavA paDaze. have goLa goLa vAto karye kyAM sudhI cAlaze ? hIlanA eTale zuM ? kema thAya che ? koNa kare che ? kaI rIte kare che ? e badhuM jANo. jaina nAma dharAve paNa game tema lakhe, chApe, pracAra kare, evo pracAra kare ke rAjyanA amaladAro paNa mUMjhAya. amaladAro paNa sarvajJa nathI. emanI pAse arajIonA thokaDA jAya, te paNa jainonA e vAMce to kharA ne ? have vAMcIne asara paNa thAya to emAM emano zo doSa ? amane ghaNA amaladAro maLavA AvIne A bInA kahI gayA. gAmamAM pesIe te pahelAM emanI pAse arajIo AvI ja gaI hoya. eka lakhe ke-e luccA che. bIjo lakhe ke 'e badamAza che.' trIjo lakhe ke 'e uThAvagIra che.' cotho lakhe ke-'e khojA jevA che. chokarAo
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1126 557 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 uThAvI jAya che. na mAlUma e e chokarAonuM zuM kare che ? teno patto ja nathI.' AvI AvI arajIo amArA mATe karAI che. amaladAra kahI gayA ke-ame karIe zuM ? AvI arajIonA thokaDA che. ame kAMI sarvajJa nathI ke magaja na phare. paNa have tamane maLyA, vastu jANI; mATe e tamAma pharaphariyAMne have kacarAnI TopalIne svAdhIna karazuM.' huM muMbaI Avyo te pahelAM... ame muMbaImAM AvyA e pahelAM kahevAmAM AvatuM hatuM ke 'emane muMbaImAM paNa pesavA devAmAM nahi Ave, jAmIna levAmAM Avaze.' koI jAmIna levA AvyuM nahi. AvyuM hota to sAruM hatuM. vAtacIta to thAta ! jAmIna levarAvavAnI peravI pUrI karI haze paNa emAM phAvyA nahi hoya, vyAkhyAna baMdha karAvavAnI mahenata ghaNI karI, emAM paNa phAvyA nahi. vyAkhyAna baMdha karAvavA sudhI gayA emaNe jAmIna mATe zI mahenata na karI hoya ? paNa emane khabara nathI ke jAmIna ema ne ema zA mATe le ? jene arajI karI hoya te paNa pUche ke jAmIna zA mATe ? corI karI che ? khUna karyuM che ? koI Aropa che ? pelA kahe ke chokarAM upADyAM che. to pUche ke purAvo zo ? tyAre kahe ke 'korTe gayA hatA.' to adhikArI pUche ke-korTamAM daMDa ke sajA thaI hatI ke chUTI gayA hatA ? tyAM cUpa thaI jAya. badhe nirdoSa chUTyA hoya tyAM jAmIna zI rIte levAya ? navalohiyA juvAniyA udhamAta macAvI badhuM kare paNa amaladAra gAMDA thoDA hoya ? e to badhuM samaje ne ? amaladArono AmAM doSa nathI. arajIo karanArAnAM nAma paNa kevAM ? e. epha. zAha ane ke. pI. zAha - nAma ThAma badhuM juduM. lakhe prinsesa sTrITa ne hoya naLa bajAramAM. nAma ThAma beya evAM khoTAM hoya ke zodhyAM maLe nahi. hIlanA karAvanAro Avo varga samAjamAM varSo thayAM Ubho thayo che; ane teo thaI zake teTaluM khoTuM pracArakArya karI rahyA che. jarUra paDaze to rastA vacceya vyAkhyAna karIzuM : sabhA : 'have to bIje paNa vyAkhyAna aTakAvavA prayatna karAya che.' dIkSAnI mahenatamAM na phAvyA eTale have e kAmamAM paDyA. paNa tyAMye pAchA paDe che. dIkSA thAya to vyAkhyAnathI ne ! eTale have vyAkhyAna pAchaLa paDyA che. bhale paDyA, paDavA do. paDe eTalA mAtrathI phAvavAnA nathI. hajI to sthaLa ja sAcavIe chIe. bAkI amane yogya jaNAze tyAreM rastA vacce paNa vyAkhyAna karIzuM. jema vadhAre niSedha karaze tema vadhAre vyAkhyAna ApIzuM e lakhI rAkhavuM. uttama vastu sAmenI aTakAyata calAvI levAya nahi.
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 : samyagdaSTinuM vyasana dharma : - 76 557 madArIne sApa ane ramakaDAthI loka bheLAM karatAM AvaDe che to ame nahi bheLAM karI zakIe ? amane sAdhune khoTI rIte cheDavAmAM phAyado nathI. amAre gAmamAM gha2 nathI, bajAramAM peDhI nathI, sImamAM jamIna nathI, pAse phUTI koDI nathI, AgaLa ulALa nathI, pAchaLa dharALa nathI; amAre bhaya zo ? amArI bhAvanA kaI ? 1127 go'haM natthI me koI, nAhamannassa kassaI / / huM ekalo chuM, mAruM koI nathI ane huM koIno nathI. amAre ghara nathI.. kAyA tyAM chAyA, pachI bhaya zo ? sAdhupaNuM haze to duniyAnI koI sattA amane naDI zake tema nathI. lUMTAro paNa amArI pAsethI zuM lUMTe ? sAdhu to lUMTArAne paNa zAha banAve. coranI pallImAM paNa sAdhu jAya ane corane e zAhukAra banAve. sAmo mAge to potAnI pAse je che ta jaApe ane sAmo koI paNa saMyamopayogI cIja Ape to paNa badalAmAM 'dharmalAbha' ja kahe. AvA sAdhune cheDyA nakAmA che. sAdhu sAme moracA na mAMDo. A sAdhunI vAta che ho ! hiMmata hoya to kusAdhu sAme moracA mAMDo. sArA sAdhu sAme moracA mAMDyA to pariNAma bhayaMkara che. ghara mUkIne nIkaLyA pachI amAre bhaya kono ? tamAre badhI vAtanI ciMtA, amAre ciMtA zI ? muMbaImAM pacIsa varasa kadAca rahevuM paDe toye mane zo vAMdho ? vadhu rahIza ane sAMbhaLanArA vadhu Avaze to vadhu lAbha. nahi Ave to emanuM e khoze. amAruM zuM jAya ? zAstra kahe che ke amane to ekAMte lAbha ja che, jo hitabuddhi hoya to. hitabuddhinI geraMTI joIe, upakArabuddhinI zarata pahelI. jenuM khaMDana karIe tenuM paNa bhUMDuM na icchAya. e duHkhI thAya ke narake jAya e icchA na thAya, paNa enA AtmAnuM kalyANa ja icchAya ane enA kalyANa mATe ja A badhI mahenata che ane hoya. jinapUjana, guruvaMdana ane jinavANI zravaNano to samyagdaSTi AtmA vyasanI hoya. samyagdaSTinI parakhanuM A cihna che. A vyasana jenAmAM na hoya tyAM mAnavuM ke samyaktva nathI. pITha paranI mekhalAnuM varNana have AvavAnuM che. zreSTha dharmarUpI ratnothI maMDita suvarNamekhalAnuM varNana karatAM AgaLa zuM kahe che te have pachI.
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 : saMghanI maryAdA vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, phAgaNa suda-1, zanivAra, tA. 1-3-1930 sAcA dharmane oLakho ! saMghamAM koNa gaNAya ? maryAdAnuM mahattva : sAdhu ane zrAvakano saMbaMdha : dAkSiNyatA : 0 saMghamAM rahevAnI zarata: evAo saMghamAM rahI zake ? sAdhu-zrAvakanI maryAdA : e badhA bhayane huM ghoLIne pI gayo chuM : vyAkhyAna eTale TIkA : rajoharaNa e muninuM bhraSaNa : 77 sAcA dharmane oLakho ! anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivara zrI saMgharUpa merunI samyagdarzanarUpa vajraratnamaya pIThanI dRDhatA, rUDhatA, gADhatA ane avagADhatAne varNavI have mekhalAnA svarUpane kahe che: e mekhalA zreSTha dharmaratnothI maMDita suvarNanI che. 'AtmAne durgatimAM paDatAM bacAve ane sadgatimAM sthApe tathA chelle muktipurIe pahoMcADe te dharma, ema A maharSi paramArtharUpa pharamAvI gayA. zAstrakAroe e paNa sUcavyuM ke-amuka ja dharma evo Agraha nathI; paNa jenA yoge AtmA durgatimAM paDatAM bace te dharma ane te karaNIya. e sivAya bIjuM kazuM karaNIya nathI; e Agraha to kharo. e sivAyane ka2NIya mAnavuM te ja mithyAtva.' jyAM sudhI duniyA dharmane dharma tarIke na samaje tyAM sudhI e dharmane sevI na zake, mATe dharmanuM svarUpa bAMdhavuM paDaze. e dharmanuM svarUpa samajAya kyAre ? duniyAnI cIjo AtmAne durgatithI bacAvI zake tema nathI ema khAtarI thAya to
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 papa9 - 37 : saMghanI maryAdA - 7 - A dharma samajI zakAya, nahi to gharabAra, kuTuMba parivAra vagere pratyakSa sAmagrI mUkI parokSa sAmagrIne sArI mAne koNa ? jene e sAmagrI durgatithI bacAvI zake tema nathI evI khAtarI thAya te. Aje ghaNA kahe che ke-prabhunI pUjA karIe ethI durgati zI rIte aTake ? AvAone dharmanA bheda, prabheda, sAmagrI e badhuM nakAmuM ja lAge. duniyAnA padArtho AtmAne sahAya karI zake tema nathI ema lAge to ja dharma samajAya. game tevo koTyAdhipati mAMdo paDe tyAre tenI game teTalI sAmagrI paNa zA kAmanI ? duniyAnA padArtho durgatithI bacAvI zake tema nathI evuM lAge to ja dharmanA mULaguLa, uttaraguNanA bheda-prabheda rucikara thAya. zAstra zabdanI vyutpatti artha e ja che ke zAsana kare ane trANa-rakSaNa kare. arthazAstra ane kAmazAstra te te viSayamAM zAsana ane trANa kare che, paraMtu e rakSaNa keTalA pUratuM ? emAMya dharmanI sahAya hoya to ja rakSaNa maLe. mATe duniyAnA padArthothI rakSaNa maLatuM nathI ema jyAM sudhI AtmAne na lAge tyAM sudhI dharma upara prema jAgato nathI. samyagdarzana e pITha che. e pITha pahelAno dharma lukhkho. sAco dharma tyAre ja Ave ke jyAre samyagdarzana Ave, samyagdarzana vinA dharma vAstavika dharmasvarUpe sevI zakAto nathI. samyagdarzana pragaTyA pahelAM dharma sevanAranI dRSTi moTe bhAge duniyA tarapha hoya che. samyagdarzana Ave tyAre enAmAM sAcuM jJAna pedA thAya che, eTale enI dRSTi duniyA parathI UThI jAya che. Aje moTA bhAge dharma zA mATe sevAya che? maLeluM sacavAya ane vadhe e mATe. bhagavAnanAM darzana karavAnI mAnyatA e ke darzana karavAthI dhaMdhA-pANI sArAM cAlaze ane jAhojalAlI vadhaze. dunyavI sukha dharmathI ja che e vAta sAcI paNa dharma kranAro e sukha mATe ja dharma kare che tethI ene zrI vItarAga paramAtmA pratye sAco prema nathI jAgato ane guru pratye ke dharma pratye paNa sAco prema nathI pragaTato. prabhunI sevA karavA taiyAra thAya paNa vacce koI kAma Ave to pUjA rahI jAya. saMyogavazAt rahI paNa jAya; paraMtu te vakhate e potAne pAmara mAne. e pAmaratAnuM du:kha anubhave. paNa evuM thatuM nathI. kAraNa ? loko dharma judI dRSTi kare che. jyAre A zAstra dharma judI dRSTie karavAnuM kahe che. Aje dharmanA viSayamAM sau saunI mAnyatA judI ane kalpanA paNa judI. A zAstra badhAne eka khIle baMdhAvAnuM pharamAve che. jo eka khIle baMdhAya to ja sAco dharma thAya. bAkI, khAlI dharmanAM varNana nakAmAM. e khIlo che zrI
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ 590. saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1130 jinezvaradevanI AjJA. e khIle je baMdhAya, e AjJA jene samajAya, ene pachI duniyAnA padArthomAM AtmAnuM zreya na ja lAge. enI pAse lAkho rUpiyA Ave ke jAya emAM ene majhA ke mUMjhavaNa na thAya. Aje to savAre navakArazI karI ke bhagavAnanAM darzana karyA eTale dharma thaI gayo athavA to "bhagavAnanuM moTuM joIe to dahADo sAro jAya evI bhAvanAthI bhagavAnanuM moM joyuM eTale dharma thaI gayo, AvI ja kalpanAmAM moTo bhAga rAce che. zrI vItarAga paramAtmAnAM darzana vinA na ja rahevaya evI bhAvanA kema pedA thatI nathI ? kAraNa ke bhAvanA pharI gaI che. dharmanAM kalpita varNana karanArAne dharmanAM A varNana khaTake che. eTale e prazna kare che ke - "dharma karavAmAM tyAganuM kAma zuM ? gharabAra mUkavA jevAM ema mAnavAnI jarUra zI ? saMsAra khoTo, ema kahevAnI jarUra zI ? basa, maMdira upAzraye jaI AvyA eTale dharma thaI gayo !" zAstra kahe che ke maMdira upAzraya ane tyAMnI kyiA, e to badhAM dharmanAM sAdhana che. dharma to dUra che. jyAM sudhI AtmAne saMsArano bhaya na lAge ane mukti meLavavAnI icchA na janme tyAM sudhI e kriyAo anaMtavAra karavA chatAM paNa dharma pragaTato nathI ane AtmAne sAco lAbha thato nathI." ratnajaDita suvarNamekhalAnuM varNana cAle che. duniyAmAM raste cAlatAM sonuM kAMI pagamAM nathI athaDAtuM-Dagale Dagale sonAnI khANa nathI hotI. ratno jyAM tyAM nathI maLatAM tyAM ratnajaDita suvarNamekhalA kyAre bane ? koI sonAnI khANa hAtha lAge, mATImAM maLeluM e sonuM kArIgara juduM pADe, ene taddana zuddha so TacanuM banAve, pachI eno ghATa ghaDI emAM ratno jaDe, tyAre e dIpe. e ja rIte A dharmane ratnajaDita suvarNamaya mekhalA jevo banAvavo e nAnuMsunuM kAma nathI. e dharma kayo ? te ja ke je durgatimAM paDatAM AtmAne bacAve. eTale ke moha, mamatA ane viSaya kaSAyathI AtmAne pAcho haThAve ane pariNAme sadgatinI paraMparA sarajI moze pahoMcADe. dharma roja kare ane moha mamatA vadhe to ? vastu pariNamI kyAre kahevAya ? ke jyAre enAthI palaTo dekhAya. saMghamAM koNa gaNAya ? jo jIvana che tevuM ja cAlu rahe ane saMghamAM gaNAvAtuM hota, to bhagavAne saMghamAM amuka ja saMkhyA kema lIdhI ? manuSya mAtrane saMghamAM kema na gaNyA ? samavasaraNamAM to badhA AvyA hatA ne ? emAMthI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e cAra prakArano ja saMgha kema ? manuSya mAtra saMghamAM kema nahi ?
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1131 - 37 : saMghanI maryAdA - 7 - 51 muMbaInI bAra lAkhanI vastImAMthI jaina saMghamAM vIza hajAra ja kema ? A to oghathI vIza hajAra kahuM chuM bAkI emAMye sArI rIte saMghamAM gaNavA lAyaka keTalA ? emAM paNa bheda pADavA paDaze. sabhAH "A badhI saMkucita dRSTi nathI ?' bhagavAne cAra ja prakArano saMgha kahyo e saMkucita dRSTi nathI ? mATe bhagavAnane jaIne pUcho ke Ape Ama kema karyuM ? jene dharma game tene dharmanuM varNana game. dharma te kahevAya ke je AtmAne durgatimAM paDatAM bacAve. ghara, kuTuMba, parivAra, paisATakA, lADI, vADI, gADI, baMgalA, bagIcA, nATaka, ceTaka, sinemA, hoTela e badhuM durgatithI bacAvI zake tema nathI, ema jene lAge te dharmanI gaveSaNA kare ne ? ke bIjo kare ? je e badhAmAM sukha mAne te dharma zodhavA nIkaLato ja nathI. samajavA chatAM je dunyavI sukhanI icchAe dharma kare che tene dharmanA prabhAve e sukha maLe che kharuM paNa pachI evI thappaDa vAge che ke eno patto lAgato nathI. dharmanA prabhAve maLelI sAmagrImAM e AtmA evo lIna thAya che ke tyAMthI durgatimAM gabaDI jAya che. dharmanA prabhAve devaloka icchaLyo ane maLyo, paNa ene pariNAme je sAmagrImAM e rame che, temAM ja marIne utpanna thAya che. paMceMdriya maTI ekeMdriya paNa bane che. sabhAH "bhavobhava tArI bhakti hojo-ema to magAya ne ?' hA e magAya, paNa kyAre ? dunyavI sAmagrI karatAM bhaktinI kiMmata vadhAre lAge tyAre ne ? zrI jinezvaradevanI bhAvanA to "savi jIva karuM zAsanarasI' hatI, paNa, pachI saMgha sthApyo tyAre emAM amuka ja lIdhA enuM kAraNa ? gharamAM badhAne pravezavA devAya ? je gharanI rIte rahe evAne ja praveza apAya ne ? badhAye samAna, evI udAratA batAvI kahyuM hota ke-"game tema varte paNa Avo' to pariNAma zuM Avata? vyavahAra paNa jANo cho ke nahi ? zAhukAra corathI Agho rahe che ne...? kema...? cora game tevo mAladAra hoya paNa enI sAthe hAtha milAvavAnI udAratA zAhukArathI batAvAya ? e udAratAnuM pariNAma kevuM Ave ? . sabhA: 'corane zAhukAra banAvavAnI udAratA zAhukAra na batAve ? zAhukAra corane ema kahI zake ke- mArI sAthe rahevuM hoya to tArAM
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52. saMgha svarUpe darzana bhAga-2 1132 lakSaNo sudhAra." tyAM sudhI to ThIka, paNa-"tuM tAre game tema vartaje, hara kata nahi, paNa mArI sAthe AvIne besa." ema kahe to nukasAna kone thAya ? pU. upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che ke- sAgaranI eka choLathI AkhI gaMgA khArI thAya paNa AkhI gaMgA sAgaramAM jAya toye sAgaranuM eka TIpuM paNa mIThuM nA thAya. viSanA bhAjanamAM so maNa dUdhanA kuMDAmAM viSano eka kaNiyo paDe to badhuM viSa banI jAya. A rIte kahIne e mahApuruSa mUrkhAIbharI udAratA karavAnI sApha nA pADe che. corane eno durguNa mUkavAnuM, enI Adata choDavAnuM kahevAmAM Ave, e ene choDe, pachI Ave to harakata nathI. pachI eno bacAva paNa karAya. paraMtu game tevo, temAM mane zI harakata ?' ema kahI bhego rAkhyo to enA bhegI tamArI AbarU paNa khalAsa. khoTAno e guNa che ke sArApaNAne sahelAIthI bagADe. khoTAne sudhAravuM e sArA mATe duSkara che. mATe kahyuM che ke ___na mUrkhajanasaMsargaH surendrabhavaneSvapi / varaM parvatadurgeSu, bhrAntaM vanacaraissaha / / 1 / / "jo mUrkhanA saMsargamAM rahevAnuM thatuM hoya to tevuM idrabhavana paNa na joIe, enA karatAM to DuMgarAomAM jaI vananAM pazuo vacce rahevuM sAruM-". pelo eka ja mUrkha AkhA iMdrabhavanane paNa narkAgAra banAve. eka ja mUkha hajAronI zAMtimAM agni saLagAve. makAna bAMdhavAmAM ghaNA kArIgara ane saMkhyAbaMdha majUro joIe paNa ene saLagAvavAmAM to eka ja dIvAsaLI basa thaI jAya. pachI pelo saLagAvanAro kahe ke "mane saLagAvatAM vAra nahi ane tamane bAMdhatAM ATalI vAra ?' to ene kahevuM paDe ke bhAI ! amAre to bAMdhavuM che ane tAre to bALavuM che. agni sAthe ramatanI udAratA DAhyo mANasa na kare, kemake, e udAratA bhayaMkara che. pariNAme koI vAra kapaDAM saLage tyAre kADhavAnoye samaya na rahe. divALImAM dArUkhAnuM phoDatAM ghaNA saLagI maryA che. AvuM ja durjananI sobatanuM samajavuM. sajjananI bhAvanA bhalI hoya mATe e durjanane sudhAravA prayatna karI zakato hoya to kare paNa enI sAthe eno saMbaMdha dUrathI ja hoya. e enI sAthe hAthamAM hAtha milAvIne na phare, enI salAma jhIlI rAjIpo na anubhave, enI sAthe enI ramata kadApi na hoya. ema kare to enAye sajjanapaNAmAM zaMkA thAya. jugArIonA aDDAmAM sajjana zeThIo bese to koIne paNa zaMkA thAya ke
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1133 - 37 : saMghanI maryAdA - 7 pa63 e paNa jugArI haze ! saToDIA sAthe besanAro kyAre saTTe caDhI jAya e kahevAya nahIM. coTTAone zAhukAranI peDhImAM sthAna na hoya ane corI karI mAladAra banelAne mahAjanamAM sthAna na hoya. e badhAne dUra ja rAkhavA paDe. e ja rIte zrI jinezvaradevanA AgamanA virodhIo sAthe ApaNe meLa na hoya. enI sAtheno meLa to ApaNA jainapaNAmAM kalaMkarUpa bane. udAratAnI paNa hada hoya. udAratA evI na hoya ke je uDAupaNAmAM jAya. udAra je rIte Ape emAM lAbha thAya. uDAu je rIte Ape emAM nukasAna thAya. Ape to beya, paNa beyanI rIta judI. udAra vivekI hoya. uDAumAM viveka nathI. udAratA e guNa che, uDAugIrI e doSa che. maryAdAnuM mahattvaH * zAstra kahyuM ke kalyANArthI prayatna jarUra kare paNa zaktimAM rahIne kare. jema zakti gopavavAmAM vIryAtarAyano doSa che, tema zakti ullaMghavAmAM paNa pAchA paDavAno doSa che. zaktinI paNa maryAdA batAvI che. virakalpa ane jinakalpa ema be prakAranI maryAdA zAstra kahI che. e paNa Take kyAre ? baMne potapotAnI maryAdA jALave to sthavirakalpI potAnI maryAdA mUke to enuM munipaNuM jAya. kalyANanI icchAnuM bahAnuM tyAM na cAle. bhale icchA kalyANanI hoya paNa pravRttimAM yogyatA joIe ne ? nisaraNI mUkIne kAMI muktie nahIM javAya. cAre ghAtIno nAza karIne kevaLajJAnI thayA bAda mukti najare dekhAya, chatAM AyuSya pUruM na thAya tyAM sudhI muktimAM jaI zakatA nathI. ATheya karmano kSaya thAya tyAre ja muktimAM javAya. karmano eka aMza paNa bAkI hoya tyAM sudhI mukti maLe ? are ! bIjAM karma vadhAre bAkI hoya ane AyuSya ochuM hoya to kevalIne paNa samuddhAta karavo paDe; eTale ke evI kyiA karavI paDe ke jenA yoge badhAM karmonI sthiti "sama' bane. kevaLajJAna thayA pachI to anaMta zakti che ne ? anaMtajJAnImAM anaMta zakti kharI paNa karmano saMpUrNa kSaya thayA pahelAM muktie javA jogI zakti nathI. AyuSya bAkI hoya tyAM sudhI saMsAramAM rahevuM ja paDe. A zAsanamAM maryAdA vinA eka kadama bharavAnuM nathI, sAgarane paNa maryAdA. hAthIne paNa aMkuza, siMhane paNa pAMjaruM. siMha game tevo pALelo hoya paNa gharanA AMgaNe ene na baMdhAya, kema ke e jAta judI. lohIno chAMTo dekhyo ke baMdhanane na gaNatAM e uchALo mAre. gRhastha pAse Agama kema nahi ? kAraNa
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ 574 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ke enI e mATe yogyatA nathI. temAMya AjanA keTalAka gRhastho to Agamoneya cAvI khAya evA che. kemake e vAghanI jAta che. vAghanI jAta ja khAudhara hoya che. 1134 sabhA cAvI javAnI bhAvanA hoya tyAM sudhI to khAudhara jAta, paNa saLagAvavAnI bhAvanA Ave e kaI jAta ?' evI ja bIjI bhayaMkara jAta samajo. evo vonI to vAta ja na thAya. bAkI game tevA zuddha pariNAmavALo paNa aMte to gRhastha ne ? mAthe to pAghaDI ne ? abhyAsa jAya kyAM ? jamaNA hAthano koLiyo AMkho mIMcIne mUko toye moMmAM ja jAya, kemake abhyAsa che; paNa DAbA hAthe koLIyo lIdho hoya to muzkelI paDe. e hAthano e abhyAsa nathI. yogyatA vinA Agama devAya to anartha ja thAya. yogyatAnusA2 ka2NI hoya to phaLe, nahi to phUTe. pALelo siMha chatAM pAMjaruM joIe. avasare bahAra kADhavo paDe toye sAvacetI pUrI rAkhavI paDe. kadAca viphare, mATe badhI taiyArI rAkhe. siMhano jAtisvabhAva ja evo che. ahIM paNa sAdhu ane zrAvaka, tyAgI ane gRhastha, e bemAM svabhAvano bheda pADavAno ja. sAdhune nAno kAMkaro pheMkatAM paNa AMcako Ave ane gRhastha taka Ave to patharAno paNa ghA kare. koI samajadA2nI vAta judI, paNa sAmAnyanI A vAta che. are ! gRhasthamAM paNa pAghaDIvALA ne TopIvALAmAM phera paDI jAya. TopIvALAne bAMhya caDhAvatAM vAra na lAge. pAghaDIvALo jarA thobhe. TopI UchaLe enI kiMmata nahIM paNa pAghaDI UchaLe enI bahu kiMmata-mATe samajo ke corane zAhukAranA pATha bhaNAvAya, paNa sAthe na besADAya. sAdhu ane zrAvakano saMbaMdha : are ! e vAta javA do, paNa tamAre ne amAre saMbaMdha kevo ? chatAM kadI sAthe jamIe kharA ? nA, cIja tamArA gharanI, chatAM tamArAthI chUpI rAkhI vAparIe; enuM kAraNa ? jAta judI mATe. sabhA 'keTalAka sAthe vApare che.' e gayelA vItelAnI vAta na karo. rAtre AcArye munine vAta karavI hoya to pAghaDIvALo koI che ke nahi, te tapAsIne vAta kare. kemake tamArA kAne gayelI vAtano tame kevo upayoga karo ? tame to gRhastha. tame kAMI ekalA jinezvaradevanA ja cho ? nahi. tame to gharanA, strInA, kAkA-kAkInA, e
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1135 - 37 : saMghanI maryAdA - 7 535 badhAnA paNa cho ne ? ahIM eka vAtanI "hA" pADo paNa ghera "nA" pADe to vAta patI jAya. "mUko paMcAta !" ema thaI jAya. tame hajI evA (vizvAsapAtra) samarpita nathI, mATe tamane AghA rakhAya che. jyAre sAdhu to tame tenI pAse Avo toye "dharmalAbha" kahe ane e tamArI pAse Ave toye "dharmalAbha" kahe. sAdhu kahe zuM ? A ja, dharma' ja. AjJA jeTalI AghI mukAya teTalo mAra paDe che. natIjo sAkSAt che. irAdApUrvaka bhUla na jue teno upAya nathI. Aje to ema kahenArA paDyA che ke "A mahArAja to mArA paricita che. kAMDuM pakaDIne kahI zakuM ema chuM. dhAruM to Ama pheravI nAkhuM." jo koI zrAvaka koI sAdhu mATe AvuM bole to tyAM samajavuM ke beyamAM polANa che. bAkI vicAra karo ke koNa kone pherave ? zrAvakane to khAtarI hoya ke sAdhu ja zrAvakane pherave. pelo kahe ke "sAdhu mArA che. paNa sAdhu tArA kahyA koNe ? tArA to guru, ane sAdhu to bhagavAna zrI mahAvIradevanA. zrAvaka ema jarUra kahI zake ke huM vinaMti karI joIza ane emane hitakara dekhAze to vAta judI !hita lAgaze tema karaze. zrAvake sAdhune khissAmAM rAkhavAnI vAta hoya ? sabhA: "Aje to evuM cAle che. * . e cAle che emAM maryAdAno bhaMga che. maryAdApAlananI khAmI che. dAkSiNyatA : jaina sAdhu jeTalA saraLa ane namra hoya teTalA ja bhagavAnanI AjJA mujabanI vAtamAM nizcala ane aDaga hoya. sabhA: dAkSiNyatA na rAkhe ? sudAkSiNyatAM joIe. koInAthI aMjAI jAya evI dAkSiNyatA emanAmAM na hoya. je dAkSiNyatA batAvavAthI zrI jinezvaradevanI AjJA vadhAre dIpe evI dAkSiNyatA batAvAya paNa jenAthI Agama UMce mUkavuM paDe evI dAkSiNyatA to na ja rakhAya. zrI jinezvaradevanuM zAsana saMsAradRSTie jonArA gAMDA che. saMghamAM rahevAnI zarataH zrI jinezvaradeve pharamAvyuM ke nAnA, moTA, vRddha, juvAna badhA mArA saMghamAM rahI zake che. sarvavirati tarIke, dezavirati tarIke, samyagdaSTi tarIke agara to mArgAnusArI tarIke paNa saMghamAM rahI zake che, paNa A zarato mAne to. pachI emAM kuLa-jAti jovAnAM nahi. kuLa sAruM hoya to sAruM, kuLa sAruM na joIe
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1136 ema nahi paNa kadAca hInakuLa hoya paNa A zarato mAne te saMghamAM AvI zake che. "saMsArane nirguNa mAne, muktine saguNa mAne, pravRtti mukti mATe ja kare ane te paNa Agane kahyA mujaba." A zarato mAnya hoya te badhA saMghamAM bAkInA saMgha bahAra samajavA. jene saMsAra majAno lAge, "mukti koNe joI ?' ema je. kahe, pravRtti icchA mujaba kare ane "AgamanuM kAma zuM ?' ema je bole-evAonuM saMghamAM kAma zuM? upara kahI AvyA e zarato mAnya hoya tene saMghamAM gaNavAmAM harakata zI? e zaratanAM borDa banAvI gharamAM lagADo. e borDa AMkha sAme hoya to zAstraviruddha eka akSara na bolAya; kadI bhUlathI bole to " micchAmi dukkaDa' Ape. evAo saMghamAM rahI zake? ' AgamonuM kAma zuM che ? ApaNI icchAnusAra kema na vartAya ? mokSa kyAM che ? batAvo hoya to ! saMsAra khoTo kema ?" AvI vAto karanArA sAthe mAthAphoDa koNa kare? mukti najare jovA mAge ene pahoMcAya ? e loko to kahe che ke-"ame mukti nathI mAnatA. hoya to batAvo. A sUkSmadarzaka yaMtra lo ane emAM tamArI mukti batAvo to mAnIe. saMsAra khoTo zAthI ? bairI, chokarAM, paisA, TakA, baMgalA, bagIcA, khAnapAna, raMgarAga, nATaka, sinemA, hoTela, pAnapaTTInI lahejata, nAkamAMthI dhumADA kADhavAnI kaLAmAM rahelI majA- A badhuM jemAM che evo saMsAra kharAba zAthI ? tame zAstrane nAme game tema calAvo e nahIM mAnI laIe;" AvuM kahenArA ane phAve tema bolanArA saMghamAM rahI zake ? pAMcasonI sabhAmAM pAMca AvA ullaMTho pesI jAya te bhayaMkara che. patito jyAM sudhI saMghamAM che, tyAM sudhI AkhA saMghane upadrava rahevAno, bahetara che ke evA na hoya. pAMca-pacIsa mANasonI sabhA sArI paNa AvAM moTAM ToLAMne zuM kare, ke jyAM "AgamanuM kAma zuM ? mukti koNe joI che ? dharma to haMbaga che, saMsAra khoTo zAthI ?' AvAM cUMthaNA cUMthAtAM hoya ! AvA loko zrI jinezvaradevane mAnavAnI vAta kare paNa zrI jinezvaradevanuM kahevuM mAnavAmAM akhADA kare. muktine sUkSmadarzaka yaMtrathI jovA mAge. AvAne saMghamAM gaNavA te ApaNI bhUla nathI ? e loko AgaLa vadhIne kahe che ke-"baTATA kema khAIe ? khAvAnA na hoya
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 : saMghanI maryAdA - 77 577 to duniyAmAM pAkyA kema ? jenA bhAgyamAM na hoya te na khAya. khAvA na maLe te tapa kare.' AvA bejavAbadAra udgAro temanA cAlu ja che. emanI thALImAM abhakSya joIne kahIe ke bhAI ! A zuM ? to kaheze ke, 'e pAkyuM kema ?' tarata ema kahIe ke-'tuM AvuM bole che mATe jaina nathI.' to e sAmethI kahe che ke 'jaina banAvavA hoya to AvI jhINI vAtamAM TakaTaka na karo.' sabhA : e tamane gaNe zAno ?' 1137 amane te gaNe tenI paravA nahi paNa bhagavAnanA siddhAMtone to gaNe ke nahi ? bIjA karatAM jainomAM viziSTatA zI ? maryAdA UMcI, e ja A darzananI viziSTatA che. sadhdhara vepArIno ceka tarata svIkArAya che, pachI bhale ene tyAM kacaro kADhanAro eno nokara e ApI gayo hoya. paisA ApanArane jenA nAmano e ceka che tenI zarAphI mATe pUrI khAtarI che, ke-2khe kAMI gUMca Ave toye paisAne vAMdho nathI. jema sAmAnya mAnavI ane pratiSThita zAhukAramAM A bheda che, tema bIjA karatAM jaina tarIkenI tamArI viziSTatAno bheda zo ? tame jaina kema ? rAjAne tyAM janmelo jaina nahi ane kaMgALane tyAM janmelo jaina zAthI ? sabhA e janmasiddha hakka che.' . paraMparAe janmasiddha hakkathI maLelI gAdI paNa lAyakAta vinA hAthamAM rahetI nathI. zrI kumArapALa rAjAne jyAre maMtrIoe pUchyuM ke, rAjya kevI rIte karazo ? tarata temaNe kahyuM ke-vasva mULAvanuM tasya rAkhyam| - jenuM bhujAbaLa tenuM rAjya,-mATe mArI bhujAnA baLe rAjya karIza-kapaDAM saMkoce ane 'Apa kahezo tema karIza' evAM namAlAM vacano bole te rAjyano adhikArI nathI. AjanI sarakAra paNa kahe che ke-ema rakhaDatAo rAjA thatA hota to ame jAmata ja nahi. 'ame tamane uThADI mUkazuM' ema bolanAra sAme e sattAdhIzo hase che. kayA baLe uThADe ? jarA AgaLa dhape ke sIdhI hAthakaDI paDe ane jela bhegA kare. vagara baLe doDe to zuM thAya ? sabhA: khasI javAnI bhAvanA hoya to ?' to pataMgIAM jevI hAlata thAya. ethI lAbha zo thAya ? mANase dIrghadarzI banavuM joIe. paristhiti, rakSaNanI sthiti vagere badhuM jovuM joIe. rAjyanA moTA senAdhipatio, ke jemanI pAchaLa lAkhonI senA hoya che, te paNa sAmAnuM baLa joIne pachI kUca kare che. jarUra paDe to pIchehaTha paNa kare. senAnI vaheMcaNI paNa kare ane TukaDIo paNa pADe. hajAro mANasone vinA kA2Na motanA momAM
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa68. saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1138 dhakelI devAmAM DahApaNa na kahevAya. e moTA senAdhipatio paNa Ama mAnatA. mUThIbhara mANaso dvArA be hajAra gAu dUra sattA jamAvavI che. e mUThIbhara mANasone jema tema karavA devAya ? baLano upayoga paNa badhuM joIne, cAre taraphano vicAra karIne karAya. koTipati paNa AMkha mIMcIne kharce ja jAya; to cAra dahADAmAM bhIkha mAge. Avaka joIne vyaya karAya; ane baLa joIne mUThI ugAmAya. eka polIsa sAme pacAsa AdamI paNa hallo karatAM vicAra kare ane kare toya polIsa Dage ? nahIM. kemake enI pAchaLa rAjyanuM pIThabaLa che. eno ene vizvAsa che. eka sITI vagADe to bIjA AjubAjunA pacAsa polIsa bhegA thaI jAya. vAtAvaraNa vadhAre bagaDatuM lAge to phona karI bIjA baso kSaNavAramAM bhegA kare. potAnI pAchaLa AkhuM rAjya UbhuM che, mATe e polIsa aDaga che. tamArI pAchaLa zuM che ? tamArA hAthamAM zuM che ? tamArI hiMmata keTalI ? mATe jJAnI kahe che ke vicAryA vinA, potAnI maryAdAno khyAla karyA vinA, pariNAma joyA vinA jema tema kadama bharanArAnI kiMmata nathI. jaina e viziSTa varga che. prabhuno saMgha anupama che. manuSya badhA, paNa saMghamAM badhA nahi. saMghamAM to khAlI jaino. paNa e jaina kone kahevA ? khoTI udAratA ke dahIM-dUdhiyA nIti tyAM na cAle. nokarane jo zeTha sAMje veLAsara khAvA javA na de, to nokara kahI zake ke "tame jaina kahevaDAvo bhale paNa hakIkatamAM jaina nathI; lAcAra chuM ke nokarI karavI paDe che." pUjA na karatA nokarane zeTha kahI zake che ke- "tuM jaina che ane pUjA nathI karato ? A kema cAle ? sabhA: "Aje to dharmakyiA na karanArane ja nokarI mATe pahelI pasaMdagI Ape.' mATe to huM kahuM chuM ke A badhI tamArA jainapaNAnI kasoTI che. sAdhu-zrAvakanI maryAdA : ApaNe zrI saMghanuM varNana karI rahyA chIe. zrI saMgha e trikALa pUjya che, paNa saMghatva hoya to. muni ane zrAvaka saMghanuM ja aMga paNa maryAdA alaga che. gRhasthanA gharanI bhikSA lAve chatAM pramAdathI paNa muni jo gRhasthanA dekhatAM e vApare to zAstra ane AjJAbhaMjaka kahyo che. muni ekAsaNuM karatA hoya, gRhastha AvI caDe, sthaLa sagavaDanI khAmIne kAraNe gRhastha joI jAya tema hoya, to muni cAlu ekAsaNuM karatAM UThIne Aghe jAya toye ekAsaNAnuM paccakhANa na bhAMge.
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1139 - 37 : saMghanI maryAdA - 7 ! 569 sabhAH "muni gRhasthanA dekhatAM na khAya tenuM kAraNa ?' kAraNa ghaNAM che. game tevo toye gRhastha. sAdhunA pAtramAM sAmAnya cIja paNa hoya ane sArI paNa hoya. pelo gRhastha pariNata paNa hoya ne apariNata paNa hoya-tene kyAre kayA vicAra Ave te zuM kahevAya ? mATe A bAbatamAM vadhu na bolAvo-sAnamAM samajo. game tevo zrAvaka toye gRhastha. zAstrakAre ene tapAvelA loDhAnA goLA jevo kahyo. capaTo paNa na kahyo paraMtu goLo ja kahyo, kemake e gabaDe ja. goLo paNa tapAvelA loDhAno, eTale lAlaghUma hoya. jyAM gabaDe tyAM bALe. bALe eTale kALuM kare. e goLo DhALamAM bahu gabaDe. ghaNA goLA to DhALa para ja che. koIka ja khADA upara rahI TakelA che. AvA goLAothI sAdhue sAvadha rahevuM ghaTe. e goLAnA saMparkamAM AvI je sAvadha na rahyA ane potAnI pharaja cUkyA te caMpAyAM. pALelAM jaMgalI jAnavaroe keTalAya mAlikanAM aMgo phADI khAdhAM, e jANo cho ne ? pelo mAlika "huM chuM, huM chuM" kare paNa te pelo sAMbhaLe ? e to kahe ke "mane tArA lohInA svAdanI gaMdha AvI gaI che. have na choDuM." kaI baLavAna hoya ne jaDabuM majabUta hAthe pakaDI rAkhI chaTakIne bacI jAya, to e vAta judI. e badhA bhayane huM ghoLIne pI gayo chuM zrAvaka game tevo toye AraMbhI, mahAraMbhI, parigrahI, mArAtArAmAM paDelo, e zuM na kare che. je sAdhu maryAdA cUkyA tene gRhasthoe potAnA jevA banAvyA. AjJA jemanI mAnavI paDe temane potAnI AjJA manAvavA lAgyA. gurune guru maTADI ziSya banAvyA. potAnA jevI kAryavAhI e gRhastho te sAdhuo pAse karAvI rahyA che. . abhimAnanAM pUtaLAM banelA keTalAka gRhastho to Aje ema paNa bole che ke-"sAdhuo amAruM kema na mAne ?' AvI mAnyatA temanA haiyAmAM hoya ane pachI koI temanuM mAnanAra maLe to zuM thAya, e pUchavA jevuM che ? e to jyAM tyAM kahetA phare ke "je sAdhune hajAro mAne che te paNa amane mAne che." A dazA AvI tyAM bAkI zuM rahe ? evA gRhasthone koI ema kahe ke-"tamArA vinA ghaNAM kAma aTakI paDyAM che," to e tarata Ave. ahIM Ave ane ame paNa kahIe ke bhAgyazALI ! tame bahu puNyavAna cho, tamArA vinA to badhuM aTakI paDyuM che, tame hatA to badhuM nabhatuM hatuM." basa, pachI pUchavuM zuM ? sabhA: "evA gRhastho ahIM kema nathI AvatA ?"
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ 570 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 e sAdhuomAM khAmI che ke-emanAM vakhANa nathI karatA. e to kahe che ke"amane joIne vyAkhyA karo. zAstranAM pAnAM joIne ekaluM na vaMcAya. amArI paristhiti tathA vartamAna saMyoga sAme juo ! e pAnAMomAM to game te lakhyuM hoya. tame amane navakArazI, pUjA, sAmAyika vagerenI vAto karo paNa jarA najara to pheravo ke amane e badhAno samaya che ? khIsAmAMthI ghaDiyALa kADhavAno paNa TAima nathI eTale to kAMDe bAMdhIne pharIe chIe. kAmadhaMdhA ADe khAvAnI paNa phurasada nathI, ne tame pUjA, pratikramaNanI vAto karo cho. e badhuM A jamAnAmAM nahIM cAle. pUjA, paDikkamaNAM vagere badhuM phurasadavALAo mATe che. ame to A bAra mahinAmAM be divasa AvIe chIe-te paNa amArI pADa mAno. bAkI "bahu TIkA-TippaNa karazo to emAM majA nathI,' evo paNa bhaya amane batAve che, paNa e badhAnA bhayane huM pI gayo chuM, eTale ja ATaluM kahI zakuM chuM. nirbhayatA meLavyA sivAya sAco dharmopadeza ApI zakAto nathI. A zAsananI vyAkhyAo-jaina sAdhunuM vyAkhyAna kone game ? saMsAranA premIo to ahIM moTe bhAge Ave ja nahIM-lakSmInA madamAM chakelA ane lakSmInI lAlasAvALAne A badhI vAto game nahIM. ene to A zAstra, sAdhu, dharma ane bhagavAna zrI mahAvIradeva paNa nathI gamatA, e mArI mAnyatA che. Avo mAro vizvAsa che. tamane AmAM zaMkA che ? vyAkhyAna eTale TIkA : ghaNAM kahe che ke-"mahArAja ghaNuM kaDaka bole che, TIkA bahu kare che. huM kahuM chuM ke, e TIkA e ja vyAkhyAna ane vyAkhyAna e ja TIkA. vyAkhyAna zA mATe, e kaho. vyAkhyAna e be kalAka bolI javAnI pharaje mAtra nathI. vyAkhyAnamAM samajAvavAnuM zuM e kaho-vyAkhyAna tamArI TopI ane pAghaDI utarAvavA mATe ja ame karIe chIe. amAruM aMtima dhyeya to A badhuM utArI aMte mukti pAmo e ja che ne ! zuM bolIe ke zuM samajAvIe to e dhyeya siddha thAya ? tamane bahAra koI pUche ke A mahArAja roja tyAganI vAta kema kare che ? to zuM kahezo ? vyAkhyAna e zuM, zA mATe, koNa vAMce, emAM zuM kahevAya, e badhuM nakka karo. tame e nakkI na karo to ApaNo ATha mahinAno saMbaMdha chatAM avasare e tUTatAM vAra nahIM lAge. beya taraphanA AMkaDA sAmasAmAM vaLelA eka bIjAmAM bheravAyelA rahe to bheLA rahevAya-tame dhyeya bhUlo to e AMkaDA tUTatAM vAra na lAge. tamane tamArA pADozI sAthe saMbaMdha tUTatAM vAra na lAge to mArI
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 : saMghanI maryAdA - 77 571 sAthe ke mAreM tamArI sAthe tUTatAM vAra zI ? tame svArtha mATe toDavAnA, huM zAsana mATe toDavAno. A bheda tamane hRdayamAM jace che ? mATe maryAdA samajo ane sAcavo. zrI jinezvaradevanA zAsananI maryAdA svIkAryA vinA chUTako nathI. 1141 tame eTaluM barAbara samajI lo ke-tame ame kImatI nathI paNa A zAsananA yoge ApaNe kImatI banyA chIe. vyavahAra paNa tamAro copaDAnA AdhAre cAle che ne ? copaDAmAM golamAla karo to hAthamAM kaDI paDe ne ? ahIM Agama sAthe ceDAM karo te cAle ? ahIM koNa beDI paherAvanAra che, ema kaho te nabhe ? koI virodhIe to lakhI nAkhyuM ke 'A pakSano (zAsana pakSano) sUrya Athamyo !' kAraNa ke tame emanA saMmelanamAMthI voka AuTa karIne pAchA AvyA ne ? paNa ene khabara nathI ke zAsana pakSanAM mULiyAM UMDAM che. lUMTArAnI jamAtamAMthI to game tema karIne paNa zAhukAroe nAsI chUTavuM, e nIti che. ApaNe maryAdAzIla banIe to badhuM sIdhuM thAya. prabhuAjJAmAM ja kalyANa che evo nirdhAra karIe, e AjJAnA bheda-prabheda jANIe, jANIne ene hRdayathI mAnIe to kazo vAMdho na Ave. ApaNAM mana-vacana-kAyA eka joIe. prabhuAjJAmAM tanmayatA joIe. rajoharaNa e muninuM bhUSaNa : zrI saMghane merUnI upamAnI vAta cAle che. durgatimAM paDatA AtmAne je bacAve, sadgatimAM sthApe ane pariNAme mokSe pahoMcADe te dharma. e dharma be prakArano. mULaguNarUpa ane uttaraguNarUpa. mULaguNo e suvarNa che ane uttaraguNo e emAM jaDavAnAM naMga che. suvarNane e dIpAve che. AMgaLImAM mudrikA paherAya te hoya sonAnI ane ene jhaLakAve vaccenuM naMga. ahIM muninA, zrAvakanA ane samyagdaSTinA mULaguNa tathA uttaraguNa kahevAze. mULaguNa badhAnA eka ja paNa munine sarvathA pAlana, zrAvakane yathAzakya pAlana ane samyagdaSTimAM bhAvanA rUpe che. paraMtu, 'amala na karavo' evuM paccakkhANa to koIne na hoya ne ? 'amArAthI amuka kriyA na thAya to ha2kata zI ?' ema samyagdaSTi pUche ? ridrInI bhAvanA paNa lakSAdhipati thavAnI hoya ne ? bhUkha vinA khAvAnuM mana thAya ? samyagdaSTine paisAnI bhUkha hoya ke mokSanI ? jenuM peTa bhareluM hoya tene kesariyA modaka Apo toye nA pADe. tamane bhUkha lAgI che ? vicA2Ine bolajo. bhUkha lAgI kabUlazo to pachI mane jo zaramALa lAgazo to parANe paNa A ogho bagalamAM mUkIza. zaramanA mAryA tame bhUkhyA raho evuM nahIM thavA dauM.
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ 572 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 _1142 jamADanAramAM jora joIe. jamanAra kevo che, te paNa e joI zake-tema bhUkha kabUlazo to huM mArI peravImAM rahIza. huM mAnIza ke amane bhUkha to che paNa zaramALa che, mATe parANe ApavuM joIe. kharo jamADanAra bhUkhyA jamanArane bhUkhyA rahevA de? evA paNa zaramALa AdamI hoya che ke doDha kalAka "nA, nA," kahe paNa e badhuM zaramathI kahe che. jamADavAnI sAcI dAnata hoya to enI zaramano khoTo lAbha na levAya. sabhAH "paNa mosALamAM jamavAnuM ne mA pIrasanArI hoya to ?' A mosALano paricaya ghaNA kALathI nathI ane evAM paNa chokarAM hoya che ke mA pAse paNa na mAge. tame bhUkha lAgI che ema kabUlazo to huM bhojana karAvavAnI peravImAM rahevAno. huM to kahuM chuM ke-huM dIkSA ApavA Avyo chuM. badhA dIkSA le e mArI icchA-jema ghaNA dIkSA le tema mane ghaNo AnaMda. jyAM jAuM tyAM e vAta pahelAM ja karuM chuM, emAM kAyado paNa amane naDI zakato nathI. jemane phAve te sAMbhaLavA Ave. amane oLakhe, pachI Ave. amAro veSa ja amane oLakhAve che. UMcA ane sArA lAgIe to ja sAmA levA Avajo ane beMDavAjAM vagADajo; nahi to kazuM na karatA. amAro veSa ja bole che-"A sAdhu che ane bIjAne sAdhu banAvavA phare che. AmAM navuM zuM che ? amArI khyAti ja e. ogho to amArI pAse AgaLa ja hoya. roja e ja batAvuM. bagalamAM rAkhyo che ja batAvavA. ghaNA kahe che ke-roja batAvAya ?' huM kahuM chuM ke-hA, roja batAvAya ane mAganAra yogya hoya to tene jhaTa apAya. eTale ja bagalamAM evI rIte rAkhIe ke jonArane jhaTa pahelo najare caDhe. moM para nAkanuM sthAna UMcuM hoya che ne ? e nIcuM hoya to cIbo kahevAya. nakTo e moTI gALa che. zarIranuM bhUSaNa jema nAka che, zeThanuM bhUSaNa jema zAkha che, tema muninuM bhUSaNa ogho che. bhUSaNa sAthe ja hoya, AvuM na hoya. A rajoharaNa rakSaka che ke bhakSaka ? rakSaka. e bhAre ke halako ? halako phUla jevo; pAmarone mATe bhAre. mekhalAnA varNanamAM zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM kahe che, te have pachI.
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 : munijIvananI maryAdAo : vIra saM. 2456, vi. saM. 1986. phAgaNa suda-2, ravivAra, tA. 2-3-1930 78 * mULaguNomAM pola na cAle : * saMsArano bhaya e nirbaLatA nathI : -ema sthUlibhadrajInuM dagaMta na levAya : * ...e DahApaNa nathI paNa bevakUphI che : * sAdhu AvuM na kare che, * roja pAMca-pacAsa gALo jamA karavI paDe che : * vAta to je hoya te ja samajAvavI paDe : * kALajuM ThekANe rAkhIne boluM chuM: mULaguNomAM pola na cAle ? anaMta upakArI sUtrakAra, maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghamerUnI samyagdarzanarUpa pIThanuM varNana karI gayA bAda have zreSTha dharmarUpa ratnothI maMDita suvarNamekhalAnuM varNana kare che. * - durgatimAM paDatA bacAve te dharma che. e dharma be prakArano che. mULaguNarUpa ane uttaraguNarUpa. mULaguNarUpa dharmasuvarNa uttaraguNarUpa ratno vinA zobhe nahi. uttaraguNa e mULaguNanAM bhUSaNa che. sarva prakAre hiMsA, mRSA, corI (pArakI taNakhalA jevI paNa cIja ApyA vinA levI te), abrahma ane parigrahano tyAga e mULaguNo che. A pAMceya pApono sarvathA tyAga munithI ja thaI zake. pAMca samiti, traNa gupti vagere uttaraguNo che. A be prakArano dharma saMsAramAM rakhaDatA AtmAne durgatithI bacavavA samartha che. zrAvaka mATe paNa hiMsAdinA tyAgarUpa A pAMca mULaguNo che; paraMtu, emAM pADavA hoya teTalA bheda paDe. munine to pAMceya mahAvrata sarvathI svIkAravA paDe, te paNa mana-vacana-kAyAe ane karaNa-karAvaNa ane anumodana rUpa traNeya prakAre, temaja jIvanabharane mATe hoya. koI kahe ke "kAyAthI pAlana thAya che pachI vacanathI bolavAmAM ke manathI vicAravAmAM na thAya to temAM harakata zI ?' to e na cAle. munithI eka paNa yoga khullo na rakhAya. eka paNa karaNa enuM
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ 574 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1144 chUTuM na hoya. A mULaguNone zobhAvavA uttaraguNonuM akhaMDita sevana muni kare. A mULaguNo gRhastha to dezathI paNa pALe. dezathI pALavAmAM gRhasthane ha2kata nathI. jeTalA aMze pALe teTalA aMze dharma. e guNane saMpUrNapaNe pALavA jevA mAne ane e rIte pALavAno samaya kyAre Ave ! evuM icche, e badhA saMghamAM rahI zake. paraMtu jyAM enA pratye sadbhAva nathI tyAM samyaktva paNa nathI. pIThikAmAM sAmAnya prakAre pravRtti hatI. ahIM viziSTa prakAre pravRtti che. saMsArane sA2o mAnIne pAlana karAya evo eka paNa mULaguNa nathI.. beMkamAM garabaDa thAya eTale pAMceyamAM thAya. zrAvakanA mULaguNamAM aneka bheda paDe. e bAra vrata paNa le ane yAvat eka vrata paNa le. manathI, vacanathI ke kAyAthI ema game te eka yogathI, phAve te rIte pALI zake; paNa muninA mULaguNamAM bheda nahi. ene to pAMceya mahAvrata traNeya yogathI ane traNeya karaNavaDe jiMdagIbhara pALavAnAM. enA pAlanamAM koI zithila paNa thAya toye te potAnI pAmaratA jAhera kare to tene ahIM sthAna che paNa 'jevo samaya' ema kahe to evI pola ahIM na cAle. 'paLAtuM nathI, pALe tene dhanyavAda, paNa vastu to e ja sAcI' ema kahe e nabhe paNa samayanuM bahAnuM na nabhe. 'mahAvrata pALavAno A kALa nathI, pAMca mahAvratamAMthI koI ochuM vadhu pALe to vAMdho zo ?' evuM bolanAro A zAsanamAM na nabhe. are ! pALavA chatAM paNa hRdayamAM ema mAnato hoya ke 'nathI pALatA to muni tarIke paMkAtA nathI mATe pALavuM paDe, bAkI A jamAnAmAM AvuM badhuM kAMI pALI zakAya nahi;' to AvI mAnyatAvALo to nahi pALavAvALA karatAMye bhayaMkara che kemake e to eka rIte jhera ja varasAve che. pelA to nathI pALatA eTaluM ja paNa A to dekhAva pALavAno kare che ane 'emAM che zuM ?' ema mAne che. na sabhA : pAMca mahAvrata khaMDita thayAM hoya evo paNa sAdhu zrAvaka karatAM to sAro kharo ne ?' koTyAdhipati devALuM kADhe chatAM seMkaDopati karatAM to sAro ne, ema kahevAya ? sArApaNuM kyAM sudhI, enI paNa maryAdA hoya ne ? zAstra kahyuM ke uttaraguNamAM zithilatA nabhAvI levAya, vakhate drudha-mAna-mAyA-lobhanI mAtrA vadhI jAya ke emAM taratamatA hoya te nabhe paNa mULaguNamAM jarA paNa pola na cAle. sabhA khoruM thI dIvelathI paNa jAya ?' dIvela to kAmamAM levAya ene khoruM ghI pheMkI devuM paDe. khorA ghInI cIjane
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1145 38 : munijIvananI maryAdAo : - 78 575 koI na aDe. khAvA aupo to khAnAro moDhAmAM nAkhe ane nArAja thAya ane koI to evA ghInA upayoga karanAra mATe tiraskAra paNa vyakta kare. hajI saheja khoruM hoya to cAlyuM jAya paNa jo vAsa pesI gaI hoya to to na ja khavAya. jamaNavAra karyo hoya paNa koI jame ja nahi evuM bane-e rIte uttaraguNamAM zithilatA nabhI jAya, mULaguNamAM na nabhe. jenA vaDe ja munipaNuM che, te ja jAya to pachI rahyuM zuM ? abajo maLyA paNa zAkha gaI to rahyuM zuM ? zeThAI paNa zAkhane AdhIna che. mULaguNa hoya to muni-mULaguNa jAya to munipaNuM jAya. saMghamAM ekalI pITha na cAle. merUnI pITha bhale majabUta che paNa uparanI badhI vastuo (mekhalA, udyAna, naMdanavana vagere) na hoya to ATalI paMkAta nahi. pAyo game teTalo majabUta hoya, are emAM bhale hIrA, mANeka ke motI bharyAM hoya paNa u52 eka mALanuM paNa caNatara na hoya to kAmanuM zuM ? sabhA : 'tyAM to pachI janAvaro ALoTe.' mATe samajo ke ekalI pIThathI na nabhe. AjanA ekalA jJAnaudyotavAdIo to vaLI pAyA/pITha vinAnA ja mahela caNe che, paraMtu, pITha vinA makAna na hoya ane jamIna vinA aMkura na hoya, e vAta temane koNa samajAve ? saMsArano bhaya e nirbaLatA nathI : pITha majabUta thaI hoya to zuM zuM jaNAya ? zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA na thAya, anya darzananI abhilASA na thAya, zrI jinezvaradevanA anuSThAnanA phaLamAM saMdahe na thAya, mithyAdaSTinI prazaMsA na thAya ane eno paricaya na thAya. e jIvane saMsAramAM majA na Ave. saMsAra ene bhayaMkara ja lAge. saMsAra bhayaMkara lAgavo e nirbaLatA nathI. ghaNA kahe che ke 'saMsArano bhaya batAvI, zAstrakAroe badhAne namAlA karI dIdhA, huM kahuM chuM ke jeo saMsArathI nathI DaratA te ja namAlA che. duniyAnuM satyAnAza temaNe ja vALyuM che ke jemane saMsArano bhaya nathI ane tethI ja pApano Dara nathI. evAo ja duniyAne mATe zrAparUpa che. saMsArathI DaryA te to sAcA bahAdura che. durjanathI DaravuM e kAMI sajjananuM apalakSaNa nathI. -ema sthUlibhadrajInuM dRSTAMta na levAya : Aje to kahe che ke-'tame sajjana cho to durjanathI Daro cho kema ? sajjano durjananA ToLAthI dUra kema bhAge ? naiSThika brahmacArIne vezyAne tyAM
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ 576 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 116 paNa javAmAM harakata zI ?' zAstra kahe che ke sajjane durjananA saMsargathI dUra rahevAmAM ja lAbha che. jyAM tyAM bhaTakanAro brahmacArI rahI zakato nathI. jyAM tyAM bhaTakavAnI icchA e ja brahmacaryane kalaMkarUpa che. vezyAne tyAM javAmAM harakata zI ? evuM brahmacaryano premI na bole. brahmacArIne "vezyAne tyAM javAnuM mana ja kema thAya ?" e loko kahe che ke-"sthUlibhadrajIne kema mana thayuM hatuM ?". sthUlibhadrajIne zAnuM mana thayuM hatuM, te barAbara samajo. temane bAra bAra varSano e vezyA sAthe saMbaMdha hato. vezyA paNa evI ke sthUlibhadrajI sivAya bIje dRSTi paNa na kare. temane thayuM ke jenI sAthe bAra varSa rahyo tene kAMI pamADuM to ThIka." evI bhAvanAthI paNa potAnI marajIthI nathI gayA paNa guruAjJA laIne gayA che. gurue paNa temanI yogyatA joIne ja AjJA ApI che. siMhaguphAvAsI munie jyAre AjJA mAgI tyAre gurue sApha nA pADI che. kahyuM che. ke-e to sthUlibhadra eka ja, enA vAda na hoya. e muni na mAnyA to zuM thayuM, te tame . sAMbhaLyuM che. A dRSTAMta ahIM pahelAM kahevAI gayuM che. sthUlibhadrajI muniveSamAM vezyAne tyAM gayA tyAre dUrathI emane joIne vezyAne thayuM che ke-munipaNuM laI to lIdhuM paNa pALavuM kyAM saheluM che ? na paLAyuM mATe AvyA." sthUlibhadrajIe cAturmAsa rahevA vasati mAgI. vezyA kahe A badhuM ApanuM ja che. phAve tyAM raho. pUchavAnI zI jarUra che?' sthUlibhadrajI kahe-"e jUnI vAta badhI bhUlI jA. have e sthUlibhadra huM nathI. A koI cIjane huM mArI mAnato nathI. huM phakta cAturmAsa rahevA mATe sthAna mAguM chuM. anumati hoya to rahuM te paNa sADAtraNa hAtha tAre mArAthI dUra rahevuM-e zarata mAnya hoya to ja." vezyAe mAnyuM ke "muni banIne navA navA AvyA che, hajI zaramAya che eTale ema ja bole ! samaya jaze eTale ApoApa ThekANe Avaze." badhI vAta kabUla rAkhI citrazALA kholI ApI. e citrazALA paNa evI ke je joIne pAvaiyAne paNa pAno caDe. paNa A mahAtmAne to have badhuM samAna hatuM. vezyAne pratibodha pamADavA ja AvyA hatA. vezyAne kahyuM ke-"tuM ne huM samAna chIe paNa prabhuzAsananA yoge huM A pAmyo ane tArI hAlata kaI che te jo !" cAra mahinA sudhI vezyAe sthUlibhadrajIne AkarSavAmAM koI ochapa na rAkhI paNa Akhare e hArI, sthUlibhadrajIne zaraNe gaI ane bhagavAnano dharma pAmI gaI. AvAM dRSTAMto laIne "kharA brahmacArIne vezyAne tyAM javAmAM harakata zI ?' ema kahenAranuM brahmacarya poluM samajavuM. e mAtra AnaMbara che ema zAstra kahe che.
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 : munijIvananI maryAdAo H - 78 577 A badhA jaNAvelA guNonI pratIti ane prApti tene ja thAya ke jenI pITha majabUta hoya ane jene pITha pratye anurAga hoya. e pIThanI rUDhatA mATe maharSie jaNAvelI vicAraNA karavAnI che. e vicAraNAmAM bhIrutA nathI. saMsAra nirguNa che, mukti saguNa che, samyagdaSTi AtmAnI premapUrvakanI pravRtti mukti mATe ja hoya ane Agama kahe tema ja hoya. saMsAra janma, jarA, mRtyu, vyAdhi, roga zoka Adi upadravothI bharelo che. enAthI DarIne chUTavA prayatna karavAmAM bhIrutA nathI. durjanathI cetIne cAle e ja sajjana. durjana sAthe majethI bese te sajjana nathI. sArAmAM sArA citrane paNa zAhInA chAMTAthI bagaDatAM vAra keTalI ? khoTI cIjane sudhAravAmAM vAra lAge. dUdhane khATuM ka2vAmAM jarA jeTalI chAza basa che. 1147 sabhA 'tattvajJAnAdi mATe A dezanI strI nahi, paNa paradezI strIno paricaya rAkhavAmAM vAMdho kharo ?' tattvajJAna mATe vaLI strInA paricayanI zI jarUra ? A dezanI strI karatAM paradezI strIo vadhAre chUTachATavALI hoI teno paricaya vadhAre bhayaMkara che. kvacit koI arthe Ave to pAMca-pacIsa jaNAnI hAjarImAM tattva samajAvavAmAM ha2kata nathI; paNa enA mATe paricaya ja joIe, evuM zA mATe ? sabhA : 'paraMtu, e prophesara hoya to ?' prophesara hoya tethI zuM ? e vAtanuM mahattva nathI. je maryAdA A dezanI strIomAM che te maryAdA paradezanI strIomAM mahenata karo toye AvatAM vAra lAge. sabhA 'enAmAM pUrato vairAgya hoya to ?' sAco vairAgya hoya to maryAdA AvatAM vAra na lAge. pachI paricayanI vAta rahetI nathI. bAkI. vairAgya kAMI rastAmAM nathI paDyo. e paradezI strIoe kevAM kAma karyAM che e tame jANo cho ? dazabAra varSa pahelAM thaI gayelA vizvayuddhanI vAta che. te vakhate jarmanInI strIo jAsUsI karavA iMglaeNnDamAM pahoMcI gaI hatI. tyAMnA moTA moTA mANaso ne aphasaronI strIo banIne rahI ane temanI potAnI banIne temano nAza karyo. chevaTa sudhI parakhAI nahIM. dareka moTA amaladAranA gharamAM dAkhala thaI gaI ane nAnAmAM nAnI bAtamI jarmanImAM pahoMcADI detI. iMglaeNnDamAM je vyUha racAya tenA samAcAra vinA vilaMbe jarmanImAM pahoMcI jAya. AvI strIomAM vairAgya AvI
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ 578 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 114 gayAnI vAta mAnI levAmAM utAvaLa karavA jevI nathI. Aryadeza, AryajAti, AryakuLamAM je jamAnAmAM vairAgyanAM sAMsAM hoya te kALamAM anAryadeza-jAtikuLamAM tIvra vairAgyanI kalpanA karavAmAM DAhyA mANase vicAra karavA jevuM che; nahi to mUrkha banatAM vAra nahi lAge. paricayathI enAmAM vairAgya Ave paNa kharo, paNa e paricayamAM maryAdA kevI hoya ? muninI mahattA AcAramAM che. zAtre kahyuM ke vAtaH pati nimA bAlajIvo liMgane jonArA hoya che. - pU. A. zrImAna haribhadrasUri mahArAjAe jIvonA traNa prakAra batAvyA. bAla, madhyama ane paMDita. bAla jIvo lIMga jue. mArga na samajI zake te badhA bAlajIvo gaNAya. e badhuM bahAranuM jue. emane dharma pamADavAM mATe AcAraniSTha banavuM joIe. e jaina ke jainetara paNa hoya. e mahAvrato samajavA mAge to temane samajAvAya. emAM cothA vratanI vAtamAM navavADanuM varNana Ave. temAM vijAtIya sAthe ekAMta na sevavAnI vAta Ave tyAre itara sAMbhaLanAro paNa hoziyAra hoya to moDhe na kahe paNa manamAM gAMTha vALe ke ahIM paNa pothImAMnAM rIMgaNAM che. e chAyA kevI paDI ? tattvajJAna ApavA mATe strI sAthe paNa ekAMtamAM bese to ja apAya ? jema be kalAka vyAkhyAnamAM niyata tema tattvajJAna mATe paNa samaya niyata rakhAya ane temAM bIjA paNa AvIne bese to harakata zI Ave ? sabhAH "zIkhavavAnI khAsa paddhati che, ema kahe che." e ayogya che. tattvagoSThi bIjAo samakSa na thAya evuM jainadarzanamAM kahyuM nathI. e kAMI guhya vastu nathI. mAtra AlocanA jAheramAM na thAya. tattvagoSThi ekAMtamAM ja thAya evI vAtono AraMbha thaze to mahAvratanI rakSA mATenI dIvAlamAM chIdro paDaze. mAno ke ekavAra bevAra ke pAMca-pacIsavAra agara ekane, baMne ke dazane vAMdho na paNa Ave, vyaktio sArI paNa rahe paNa enuM pariNAma zuM? mATe tattvagoSThI mATe kalAka be kalAkano bIjo samaya jarUra rAkhe paNa ekAMtamAM rAkhavAnuM kAraNa nathI. sabhAH "sAmAnA samayanI sagavaDa jovI paDe ne ? jovI paDe to bhale jUo, paNa eka vAta samajo ke ghara vecIne varo na thAya. e to rAtre kahe to rAtre strI sAthe munithI besAya ? muninA AcAra zrAvake jANavA joIe. jJAnIoe bAMdhelI maryAdAo laMghIne uddhAranI vAto karavA mAgo ke tattva pracAravA mAgo to e na bhUto na bhaviSyati !'
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 - 38 : munijIvananI maryAdAo :- 78 - 579 pUjya AcArya zrI hIravijasUrijI mahArAjA page cAlIne gayA, bAdazAhe mokalelAM vAhana na svIkAryA, to pahoMcatAM pahelAM ja akabara bAdazAhanA hRdayamAM e mahApuruSanI yogyatA aMkita thaI gaI. pachI to mAtra bIjA vAvavAnI ja mahenata rahI. hAthI para besIne gayA hota to bAdazAhane thAta ke jevo huM evA e.' AcAra vinAnI vidvattAthI kadI sAmo ghaDIbhara mugdha bane paNa saravALe ene AdarabhAva na thAya, bahumAna pedA na thAya. vartana vinAnuM jJAna, AcAra vinAnI vidyA, AgamAnusArI pravRtti vinAnI vidyA te gadheDA para bojA jevuM che. bhArano e bhAgIdAra thAya paNa khubono nahi, pachI bhalene e caMdanano bhAra hoya. tattvajJAnI paNa icchA mujaba vartavAnuM kahe, to ajJAnI ne tattvajJAnImAM bheda zo ? moTo paNa azucimAM hAtha nAkhe, to nAnA moTAno bheda zo ? tattvajJAnI game tema vartI zake evI chUTa apAya to jeTalA sAdhu eTalAM ghara maMDAya. tattvajJAnanA nAme ekAMta sevavAnI chUTa hota to Aje sAdhu zodhyA na jaData. zrI jinezvaradevanuM jIvana saMpUrNatayA apavAdahIna hoya che. jamIna para paga vALIne e kadI besatA nathI. zarIra to emanuM ghaNuM upakArI che chatAM apavAda eka nahi. ApaNe to apavAdathI bharelA chIe to paNa pAMca mahAvratamAM bAkInAmAM bhale apavAda hoya, ceMthAmAM jarAya apavAda nathI. apakAyanI virAdhanAnI manA, to paNa nadI UtaravAno apavAda pahelA vratamAM rAkhyo paNa cothe kevala nirapavAda. vijAtIya sAthe ekAMtanI koI paNa kAraNe chUTa nathI. agni pAse mINanA goLAne rAkhavAthI pariNAma zuM Ave? mINanA goLAne chUTAM mAro to lohI kADhe, paNa agni pAse mUko to tarata pIgaLavA mAMDe-TakI zake ja nahi. bUTa paheryA mATe khIlA upara paga na ThokAya. bUTa cIrIne pagamAM bhoMkAtAM vAra na lAge. e ja rIte tattvajJAnanA bahAne vijAtIya sAthe ekAMta sevAyaM tame mAnIe ke vartamAnamAM kadAca doSa na paNa hoya paraMtu doSane AvavAnA daravAjA ughADA to mukAya che. e kAryavAhI vAjabI nathI. enuM pariNAma bhayaMkara che. ekAMtamAM vidyA grahaNa karavAno sAdhvI mATe niSedha che. mahApuruSo vAcanA Ape tyAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA cAre prakArano saMgha sAMbhaLe. sAdhvIne pUchavuM hoya to ADA mukhe pUche. tattvajJAnanI Apa-le mATe ekAMta ja zA mATe joIe ? AvI pola zrI jainazAsanamAM nathI. ... e DahApaNa nathI paNa bevakUphI che? Aja vitaMDAvAda vadhI paDyo che. zAstra vitaMDAvAdanI manA kare che. koI
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ 580 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 itara samajavA mAge to to jarUra samajAvIe. zrI jinezvaradeve pharamAvelI vAto jAhe2mAM samajAvavA taiyAra chIe paNa maryAdA mUkIne nahi. yAcakane gharanA AMgaNe AvavA devAya paNa uThAvagIrane AMgaNuM na dekhADAya. ene to rastAmAM ja pAMca-daza rUpiyA ApI vidAya karAya. ene jo gharamA pesavA do to badhuM joI jAya ane game tyAre AvIne dhApa mArI jAya. mATe to kahevata paDI ke roTalo koIne paNa Apavo paNa oTalo to mANasa oLakhIne ja Apavo. darekanI maryAdA judI. badhA sAthe eka sarakho vartAva A zAsanamAM na nabhe. samyagdaSTi, dezavirati athavA sAdhu name kone ? zrI vItarAgadevane, nigraMtha gurune, satya dharmanA anuyAyIne. bIjAne na name. na name mATe koI abhimAnI kahe to bhale kahe. tijorImAM khoTA sAcA baMne prakAranA rUpiyA mukAya ? kema nahi ? samatAbhAva rAkhI banne mUko to zo vAMdho ? mUrkhamAM khapavuM paDe ane koI vizvAsa na mUke. je Ave te mUko, evI udAratA batAve ne Ape evA levA mAMDe to ApanAranuM to kAma,thAya paNa lenArane dhoLe dahADe AbarU gumAvavAno vakhata Ave ane bhIkha mAgatA thavuM paDe. AvI udArtA, samatA ane zAMtimAM udayanI vAto karavI e DahApaNa nathI paNa bevakUphI che, sAcA khoTAnI cokasAI karIne levA devA e vicakSaNatA che. 1150 sAdhu AvuM na kare : Aje ghaNA kahe che ke-'sAdhu zA mATe gRhastha sAthe pharavA na jAya ? game tyAM rahe to zo vAMdho ? game te khAya pIye to zuM bagaDI jAya ?' A badhI kevI vAhiyAta vAto che ? A zAsanamAM e na cAle. ahIM to sAdhu bananAre to aMkuzamAM rahevuM ja paDe. enAthI jema tema na bolAya, je teM na khavAya, jyAM tyAM na javAya. Aje to kahe che ke-'sAdhu laoNna upara kema na bese ? vanaspati 52 cAlavAmAM zuM vAMdho ? Ameya bIjA to enA upara cAlavAnA ja che ne ? sAdhu cAlaze to upayogapUrvaka cAlaze eTale hiMsA ochI thaze.' AvuM kahe mATe sAdhu vanaspati para bese ? ema to gRhasthAvAsanAM ghaNAM kAryo sAdhu Ape ? sAdhu kASTha pUMjIne vAparavAno upadeza Ape paNa koInA ghare jaIne pUMjI Ape kharA ? gRhasthane caMda2vo bAMdhavAno upadeza Ape paNa na bAMdhe to ene mATe kyAMyathI lAvI ApIne pote enA ghare bAMdhavA jAya ? zrI jinapUjAnI vidhi badhI sAdhu batAve paraMtu kesaranI vADakImAM AMgaLI boLI pUjA karI batAvavA sAdhu na Ave. jo A badhI vAtamAM manA hoya to tattvagoSThi mATe strIo sAthe ekAMtanI
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1151 - 38 : munijIvananI maryAdAo :- 78 - 581 chUTa hoya ? yuvAna strI ane te paNa paradezI, jenAM aMgopAMga vadhAre khullAM dekhAya tevo veSa dharAvanArI strI sAthe tattvajJAna mATe ekAMta, e to patanano mArga che. "yuropamAM to Ama hoya ane tema hoya, tyAMnA rivAja tame na jANo." evI evI vAto karI paradA rAkhI lokathI alaga paDI ekAMta sevavuM e ISTa nathI. A badhI vAto yogya nathI. emAM UMDA UtaravAmAM mAla nathI. maryAdAonuM ullaMghana karIne upadeza ke upakArane bahAne paNa koI vartana karAya nahi. munine saMyamapAlanamAM bAdha Avato hoya to zAstra comAsAmAM paNa munine vihAranI chUTa ApI che. sAmAcArImAM jaNAvyuM che ke-muni bhikSAe gayA hoya, mArgamAM varasAda Ave, to muni koI makAna taLe UbhA rahe; tyAM koI sAdhvI AvI caDe, bIjuM makAna pacAsa kadama dUra hoya to bharavarasAdamAM paNa e sAdhvI tyAM jAya paNa ahIM na UbhI rahe. eka sAdhu ane eka sAthvI athavA be sAdhu ne be sAdhvI sAthe UbhAM na rahI zake. tyAM koI pAMcamuM joIe. pAMcamo koI sAdhu, athavA koI sAdhvI, athavA koI zrAvaka ke zrAvikA AvI jAya to pAMca jaNA thAya eTale tyAM UbhA rahI zake. nahi to bharavarasAdamAM paNa sAdhu ke sAdhvI tyAMthI AgaLa jAya, paNa tyAM sAthe UbhAM na rahe. A badhI maryAdAo batAvanArA zAstrakAro bahu buddhizALI hatA. A maryAdAo saMyamanI rakSA mATe che, nAza mATe nathI. muninAM darzana karavA mATe tame bharavarasAdamAM AvI zako paNa tamane darzana ApavA ke upadeza ApavA amArAthI varasAdamAM sAme na avAya. - roja pAMca-pacAsa gALo jamA karavI paDe che : duniyA game tema varte temAM amAruM kAMI bagaDatuM nathI. tema chatAM A badhuM zA mATe kahevuM paDe che ? ATalA virodhIo che temAM koInI sAthe amAre aMgata virodha nathI: koI parAyA ke duzamana nathI. koInI sAthe kAMI leNudeNuM nathI. sAcI ane hitakara vAto saMbhaLAvIe chIe; chatAM gALo Ape che to gALo khAIne paNa kahyA karIe chIe te zA mATe ? tamane sAcuM samajAvavA. A pATe besIne sAcuM na samajAvIe to gunegAra TharIe. ghaNA kahe che ke dveSathI bole che. paNa ema dveSathI bolavAmAM lAbha zo ? badalAmAM inAma to gALonuM maLe che ne ? amane ilkAba ghaNA maLe che. dI' Ugye saMkhyAbaMdha gALo jamA karavI paDe che. e gALo paNa kevI ? denArane ja vaLage evI. mAre to mA, bena kazuM nathI. pachI lAge kyAM ? jyAMthI Ave tyAM ja pAchI jAya. bhASA paNa kevI ? emanA moMmAM ja zobhe evI-amArI khabara laI nAkhavAnA kAgaLo Ave che. ame to
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ 582 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 kahIe chIe ke 'bhAI ! vahelo Avaje.' A badhuM jokhama ame vahorIe chIe. zA mATe ? tame ahIM AvanArA sAcuM samajo mATe. -vAta to je hoya te ja samajAvavI paDe 1152 sabhA : 'kahe che ke AgaLa-pAchaLanAM vidvattAnAM ane padavInAM verajhera che.' vidvattAnAM kadI verajhera na hoya ane na padavI koI rokI zakatuM nathI. are, koI raste cAlanAro potAne bAdazAha kahe tyAMye koI rokavA 'jaMtuM nathI. vIsamI sadImAM koI koInI padavI chInavI zake kharuM ? vastunuM varNana Ave tyAM e vastu jenAmAM hoya tene du:kha paNa thAya tyAM upAya zo ? zrI jinezvaradeva paNa kare zuM ? samavasaraNamAM dezanA de tyAM AtmAne nitya paNa kahe ane anitya paNa kahe. tyAM koI bauddhadharmI Ubho thAya ne kahe ke-A dveSathI bolo cho. have dravyAdikanaye ane paryAyArthikanaye jevuM hoya tevuM bhagavAna kahe emAM dveSa kyAM Avyo ? pelA pUche eTale bhagavAna samajAve ke A rIte nitya ane A rIte anitya. hetuo ApartA jAya tema tema pelAthI sahana na thAya ane pachI mUMjhAya paNa tethI thAya zuM ? jevuM hoya tevuM kahyA vagara cAle ? be ne be cAra, ema samajAvavAmAM koI akaLAya tyAM zuM thAya ? saMyamarakSAnI vAtamAM varasAdamAM munithI javAya nahIM e vAta Ave tyAM jhaTa kahe ke phalANA gayA hatA enuM khaMDana AvyuM. sAdhune roTalAnI ciMtA na hoya ema kahIe eTale tarata kahe ke amuka mATenI vAta AvI. jamAno joIne dharmakriyA gauNa na thAya ema kahuM eTale kahe ke-joyuM ? jamAnAnuM khaMDana AvyuM ! paNa tyAre karuM zuM ? varasAdamAM munithI javAya, ema kahyuM ? sAdhune roTalAnI ciMtA hoya, ema kahuM ? jamAno joIne dharmakriyA gauNa karavAnuM kahuM ? vidyAnA varNanamAM rahuM ke zrI jinezvaradevanA sAdhu vidyAno niSedha na kare, vidyAnuM anumodana kare, paNa te vidyA evI na hoya ke jenAthI pApano pracAra thAya. eTale tarata kahe ke vidyAlayanuM khaMDana AvyuM. cAle tyAM sudhI vastune goLagoLa kahIne vastunuM pratipAdana karuM chuM; tema chatAM koIne vAMdho Ave tyAM ApaNo upAya zuM ? kALajuM ThekANe rAkhIne boluM chuM : samyagdaSTi koNa ? zrI jinezvaradeva, nigraMtha guru ane prabhue prarUpelo dharma, A traNane zraddhApUrvaka mAne te. je A traNane na mAne eTaluM ja nahi paNa tenI viruddha bole te to mithyArdaSTi karatAMye adhama che. pachI e aNuvratadhArI ke mahAvratadhArI rahyo kyAM ? deva-guru-dharmanI viruddha bolAya tyAre 'huM zuM karuM ? ' ema viratidhara paNa kahe ? Aje jamAnAnA nAme kevI pravRtti cAle che te juo.
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 : munijIvananI maryAdAo : - 78 583 - kahe che ke 'svataMtratAnI rUe amane ThIka lAge tema bolIe. AgamomAM paNa je vAta amane khoTI lAge te vAtane ame khoTI kahevAnA. 'Agama kahe te ja pramANa ' e A jamAnAmAM nahi cAle. huM kahuM chuM ke 'tame AgamanI vAto khoTI puravAra karI batAvo.' to kahe che ke-'e pu2vA2 ka2vI na karavI te amArI marajInI vAta che. ame kAMI baMdhAyelA nathI.' AvuM bolanArAne bejavAbadAra ke ayogya kahIe tyAre kahe che ke 'tame aMgata virodha ane TIkA kema karo cho?' tamAma Agama, Agamadharo ane anaMtA jinezvaradevo tathA gaNadharadevo mATe temane game tema bolavA mATe svataMtratA kharI paNa evA zraddhAhIna ToLAMne zAstranAM vacanonA AdhAre hADakAMno Dhagalo kahevAnI sAdhune chUTa nahi; A temanI ekataraphI svataMtratA kevA prakAranI ? sAdhune to teo pUche ke-'tamArI bhASAsamiti kyAM gaI ?' kahevuM paDe ke ' bhAI ! e tame phelAvelo kacarAno Dhagalo sApha karavA gaI, e kacarAne jalAvI devA gaI.' 1153 na anaMtA jinezvaradevo mATe jematema bole, Agamo mATe na bolavAnuM bole, tyAre, 'enuM e jANe, ApaNe zuM ? ka2ze te bhogavaze !' ema bolI saMtoSa na vaLAya. evo ahIM Ave to evAnI sukhazAtAye na svIkArAya. badhA upara hallo lAvatA hoya, badhuM luMTAtuM hoya, tyAre sAdhu nahi bole to koNa bolaze ? sAdhuthI beThA beThA jotA rahevAya ? mANasa luMTAyA pachI 'pelo jAya, pelo jAya' ema bUmo mAre paNa 'e cora che' ema na bole tyAM sudhI polIsa ene pakaDe zI rIte ? polIsane e rIte pakaDavAnI sattA nathI. grAhaka hajArono mAla uThAvIne cAlato thAya toye munIma zAMti rAkhe tyAre zeTha kahe ne ke, pagAra zAno khAya che ? pelo mAla uThAvIne cAlato thAya che. toye zAMtithI beTho beTho joyA kare che ? Avo gamAra pahelethI jANyo hota to nokarImAM rAkhata ja nahi. pagAra khAvo ne dhyAna na rAkhavuM e nahi cAle. e ja rIte Agama ane mUrti mATe game tema bolAtuM hoya te vakhate paNa mUMgA rahe to e zrI jinazAsananA AcArya zAnA ? sAdhu zAnA ? emane to kahevuM paDe ke 'ghara bhegA thAo, nAhakanA zrAvakonA roTalA na bagADo.' gharamAM cora pese ne nokara kadI bhaya pAme to gharamAM na jAya paNa rADa to pADe ne ? loka to bheLuM kare ne ? tamane lAgaze kemahArAja garama thayA. paNa huM bhale garama thayo chatAM kALAM ThekANe rAkhIne boluM chuM. AcAryo tathA munio jainazAsananI peDhInA rakSako che. avasare temaNe. temanI pharaja bajAvavI ja joIe. zAMta besI rahe na cAle. koI DAhyo mANasa kAraNasara be zabdo game tema bolato Ave tyAM namratA rAkhIne tene zAMta pADIe
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ 584 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 e jAdI vAta che. e namratA paNa sArthaka che. paNa unmattone zAMta pADavA to e jeTalA jorathI AvatA hoya, tenI sAme Dabala jora batAvavuM paDe. to ja e narama thAya. sAmo jAtavAna hoya to tenI sAthe e rIte vartAya paNa jAtavAna nathI ema mAlUma paDe to ene bolatAM ja dabAvavo paDe; A nIti che. sIdhA prazna pUchanArane majethI zAMtipUrvaka samajAvAya paNa ADATeDA prazna pUchanArane to evo uttara apAya ke e paNa gabharAya. pUrve paNa vAdI Ave tyAre sIdhI rIte vAda kare to pUrvAcAryo e rIte uttara detA paNa jo ADo cAle to uparAuparI praznonA dhodha enI sAme evA varasAve ke pelo mUMgo banIne cAlato ja thaI jAya. 1154 zrI saMghamerUnI zreSTha dharmaratnothI maMDita suvarNamaya mekhalAnuM vizeSa varNana karatAM zAstrakAra bhagavaMta hajI paNa AgaLa zuM kahe che te have pachI.
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 : sevA vinazvaranI ke avinazvaranI ? vIra saM. 2456, vi. saM. 1984 phAgaNa suda-3 somavAra, tA. 3-3-1930 79 * pAMca mahAvratanuM svarUpa : * AgamanAM rahasyo kone apAya ? * jainadarzananuM apUrva tattva ane upakArIono upakAra : * dayA jJAnInI ane ajJAnInI : sahana karavAnI Tema pADo ! " AtmasevAnA arthIne zarIranI sevA bhayaMkara lAge : * sevA, nAzavaMtanI ke zAzvatanI..? ' vyAyAma-akhADA zA mATe ? * pracAranI pokaLatA : . evAone madada na karAya : 0. amAro virodha kyAM ? * bolavAnA samaye bolyA vinA na cAle : pAMca mahAvratanuM svarUpa - anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivara zrI saMghamerUnI samyagdarzanarUpa pIThanuM varNana karI gayA bAda, e pIThanI dRDhatA, rUDhatA, gADhatA ane avagADhatAnA svarUpane batAvI gayA ane have tenI mekhalAnuM svarUpa varNave che.' zreSTha dharmaratnothI maMDita suvarNamaya mekhalA joIe. mULaguNo suvarNa che ane uttaragoNo e ratno che. uttaraguNo vinA mULa guNo zobhatA nathI. mANasa game tevo rUpALo hoya paNa vastra vinA zobhato nathI. vastra vinA ene chupAIne ja rahevuM paDe. ghaNA kahe che ke-"jarA Amatema bolAya, thoDuM ochuMvatuM bolAya temAM bIjAM mahAvratane zI hAni ?" zAstra kahe che ke e na nabhe. hiMsA, jUTha, corI, strIsaMga, parigraha A pAMceya na karavAM, na karAvavAM na anumodavAM; tenAM mana, vacana, kAyAnA yoge; e rIte navakoTi paccakakhANa karyA che. navakoTI paccakhANa karyA pachI game tema bolavAnuM kahe e cAle ? munipaNAnA
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ 587 saMgha svarU5 darzana bhAga-2 - 1158 . mULaguNamAM bArI nathI. emAM AzravanA badhA daravAjA baMdha che. Azrava rokyA vinA nirjarA kAma na Ape. AzravanI dhamacakaDI cAlu hoya to, jAya thoDuM ne vaLage ghaNuM. e AtmA nirmaLa thAya kyAre ? AgamanAM rahasyo kone apAya? koI kahe ke "ame kyAM strI rAkhI che ? pachI vratabhaMga kevI rIte ?" kahevuM paDe ke rAkhI nahi te ThIka che paNa rakhAvavAnI peravI karI hoya to ? e paNa na cAle. sabhA: "evuM karavuM hoya to sAdhupaNAmAM rahIne lAbha zo ?" lAbha e ke arthIjano prazaMsA kare. sAdhu thayA pachI jema jema DIgrI vadhe tema tema AgamanI cAvI enA hAthamAM Ave. tijorInI cAvI kone apAya ? zAstrarUpI khajAnAnI cAvI jene tene na apAya. zeThiyAo tijorInI cAvIno jhUmakho nokarane soMpatAM pahelAM parIkSA kare che. pahelAM to gharamAM be-cAra vakhata paisA jyAM tyAM rakhaDatA mUke ane tapAsa kare. be-pAMca vAra parIkSA karyA bAda so TacanuM sonuM jaNAya to jhUmakho Ape. moTA zeThiyAone tyAM rUpiyA paNa tolIne apAya levAya che. lAkho rUpiyAnI letI detI hoya, tyAM gaNavA bese to Aro Ave ? emAMthI roja pAMca-pacIsa uThAvavA dhAre to uThAvI zake. mATe ja cAvIno jhUmakho zeThiyAo parIkSA karyA pachI ja soMpe che. AgamanI cAvI paNa enA hetu, rahasyo jANyAM hoya ene apAya. hiMsA, jUTha, corI, strIsaMga, parigraha A pAMceya na karavAnAM navakoTithI jene paccakakhANa hoya tene AgamanI cAvI apAya. koI kahe ke "ame AvA baMdhanamAM AvavA nathI mAgatA." to temane kahevuM paDe ke-"to ghera jAo !" mekhalA polI na cAle. thAMbhalA sArA ne majabUta na hoya to tenA para moTuM makAna na thAya. pratijJA pUrI pALavI hoya to Avo, nahi to cAlyA jAo. pahelI mekhalA para AkhA saMghano AdhAra che. jenA dharmagura DhIlA, jeno senApati AMdhaLo, enuM kaTaka kUvAmAM. mekhalAmAM mukhya koNa? mULaguNa ne uttaraguNa. e konAmAM hoya ? sAdhumAM. jainadarzananuM apUrva tattva ane upakArIono upakAra: . have merU upara citrakUTo che. citrakUTo eTale zikharo. je pahADa moTo tene zikhara ghaNAM hoya. temAM eka moTuM zikhara to hoya ja. paththaranAM pahADanAM zikhara
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 -- 39 sevA vinazvaranI ke avinazvaranI ? - 79 - 587 , sAmAnya hoya jyAre merU to suvarNano che, tethI enAM zikharo paNa kAttimAna ane dIptimAna hoya che. jyAM devo ane vidyAdharo kriDA karavA Ave, e jagyA ane enAM zikharo anupama hoya temAM navAI nathI. zrI saMghamerUmAM have kUTo ghaTAvavAnAM che. A zAstrakAro jevA upakArI kyAMya maLavAnA nathI. teo ApaNA bhalA mATe badhuM kahI gayA che. ApaNe zuM khAvuM, zuM pIvuM, eno vicAra paNa emaNe karyo che. jo ke emanI icchA to badhAne aNAhArI banAvavAnI che paNa jo jANatA hatA ke badhA ema ekadama aNAhArI banI jAya tevA nathI. eTale bhakSya, abhakSya vagere samajAvIne evI sthiti karI ke jenA pariNAme AtmAo aNAhArI bane. A bhakSya che ane A abhakSya, kAraNa ke emAM jIvotpatti thAya, vagere badhuM A upakArIoe bahu jhINavaTathI batAvyuM che. jIvonAM utpattisthAna, nAzanI sthiti vagerenuM jevuM varNana ahIM che te bIje jovA nahi maLe. bIje to koIe AtmA ekAMta nitya kahyo to koIe ekAMta anitya kahyo, koIe eka kahyo to koIe aneka kahyo, koIe vaLI ekAMta nirmaLa kahyo paNa pachI AgaLa kAMI nahi. ekeMdriya, beiMdriya, teiMdriya, caurindriya, paMcendriya, sthAvara, trasa, saMjJI asaMjJI, saMmUcchima, garbhaja, paryAptA, aparyAptA, A badhI jhINavaTabharI vAto A zAstrakAroe batAvI che. jIvo keTalA prakAranA, kayA jIva kyAM ane kyAre utpanna thAya, e badhI vAto bIje jaIne pUcho to mAthuM khaMjavALaze. vastunuM sUkSmamAM sUkSma varNana to A upakArIoe karyuM che. e badhuM svarUpa jAme te vAstavika dayA pALI zake. tattvajJAna thAya tyAre AtmAne vastunI oLakha thAya; e thAya pachI tathAvidha eno amala thAya; paripUrNa amalanA yoge AtmA vizuddha bane; Atmavizuddhi yogeya karmamaLano vigama thAya; saMpUrNa karmamaLano nigama thAya tyAre muktipada maLe. mATe muktisukhanA arthIe A badhuM jANavuM paDaze ane jANIne AcaravuM paDaze. mukti tarapha ekalI AMgaLI cIMdhe nahi cAle; paraMtu enA sAdhaka-bAdhaka tamAma tattvo jANIne, bAdhaka khaseDI sAdhaka sAdhavAM paDaze tyAre sAdhya siddha thaze. jainazAsananI A khUbI che; bIje eka vAta pUrI nahi maLe. - jagata keTaluM ? to brahmAMDano goLo, ema bIje kahI dIdhuM; paNa tenA pramANa viSe bIjI kAMI vigata na jaNAvI. keTaluM lAMbu, keTaluM pahoLuM, keTaluM UMDuM vagere pUchavA mAMDo to trIjA prazna mUMgA thavuM ja paDe. jyAre ahIM to game teTalA prazno
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 puchAya to paNa eka pachI eka tenA masara uttaro maLye ja jAya. jamIna keTalI, pANI keTaluM, nadI-nALAM-dvIpa-samudra-sarova2-draho keTalA, lAMbApahoLA-UMDA keTalA, enI paridhi keTalI, enuM ghanamULa, enuM vargamULa vagere badhuM A darzane kahyuM. gaNitanA prophesara pAse game tevA moTA saravALA bAdabAkI mUko paNa taratamAM e enI bhUla pakaDI Ape; kAraNa ke vastu enI najare tare che. tamAro tyAM patto paNa na lAge. e ja rIte sarvajJa A badhuM jJAnacakSuthI jue che. bIjA to dekhAya te ja kahe. temAM AgaLanuM kahe to pAchaLanuM rahe ane pAchaLanuM kahevA jAya to AgaLanuM rahI jAya. ahIM AgaLapAchaLa, upara-nIce, AjubAju, e tamAma sthAne je hoya te kahe. 588 1158 sarvajJatAnI parIkSA ajaba che. enA gaNitamAM phera na paDe.. ekaeka vastunAM pramANa masara nirUpaNa kare. jainazAsananI bhUgoLa samajAvanAra barAbara samajAve to e samajAvavAmAM varSo vahI jAya. duniyAnI vartamAnanI bhUgoLa kevI ? pRthvI kevI ? to kahe goLa daDA jevI; kAraNa eka jagyAethI nIkaLyA ne cAlyA jaIe to mahinAo pachI pharI pharIne pAchAM tyAM AvIe. ATaluM kahI de tyAM vAta aTake. vaDodarAmAM bhulabhulAmaNIno bAga che. e bahu to pA mAIlanA vistAramAM haze. paNa emAM bhUlo paDelo kalAko sudhI bahAra nIkaLavA mathe paNa pharI pharIne pAcho tyAMno tyAM ja Ave. amuka jagyA evI hoya ke jyAMthI juduM phaMTAvAnuM hoya paNa e enA khyAlamAM Ave ja nahi tyAM sudhI AMTA mAryA ja kare. e khyAlamAM Ave ke tarata bahAra Ave. agara bUmo mAre ne koI hoziyAra AvIne bahoMra kADhe to bahAra Ave. . AjanI duniyAnA varNanamAM paNa A vAta ghaTe che. amuka sthAnethI alaga paDatAM bIje javAtuM hoya paNa e dekhAya ja nahi tyAM zuM thAya ? pharI pharIne ahIM Ave ane pachI e ja rIte mAne. eno upAya nathI. DAhyA zikSako bhaNAve che kharA paNa kahI de che ke bhAI ! e loko Ama kahe che. bhaNAve che kharA paNa kahI de che ke bhAI ! e loko Ama kahe che. saMzodhako paNa kahe che ke ATalo meLa maLe che; ATaluM dekhAyuM che; emAM bhUla paNa hoya; kAMIka rahI paNa jatuM hoya; eTale e DAhyA che; koI vAta AkharI che ema kahetA nathI. pANInA eka biMdumAM chatrIsa hajAra vo sUkSmadarzaka yaMtrathI joIne manAvanAre manAvyA. ane have keTalAka jaino paNa mAne che. ane kahe che ke 'bhagavAna pANImAM jIva kahetA hatA te sAcuM. vaijJAniko najare batAve che.' . .' sAdhu paNa keTalAka ema ja bolavA lAgyA che. vAru ! e najare joIne mAne che te
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 : sevA vinazvaranI ke avinazvaranI ? - 79 549 jIva kayA ? e jIva to bIjA. e kAMI aplAyanA jIva nathI. dRSTimAM Ave te to trasa jho hoya. akAyanA jIvo to sthAvara che. e dekhAya kharA ? hAlecAle kharA ? hAlecAle e jIvo bIjA. vaLI jema jIva hAle tema jaDa paNa hAle ne ? pANImAM kacaro hoya te paNa hAlecAle. eTale jIva ane jaDa beya hAle. pANInA eka biMdumAM chatrIsa hajAra skvo che ema jaino paNa Aje bolatA thaI gayA. zrI jinezvaradeve to asaMkhyAtA jIvo kahyA che; paNa e vAta emane gaLe na Utare. e to kaheze ke-'chatrIza hajAra ja che' kema ? to kaheze kevaijJAniko kahe che mATe.' 1159 bhagavAne kahelA asaMkhyAta vo e pANIrUpa jIvo che. pANIrUpa vo ane pANImAM jIva e bemAM bheda che. zAstrakAroe pANIne ja svayaM svarUpa mAnela che. ApaNuM za2I2 jIvavALuM che. emAM AtmA rahyo che; e ja rIte pANI paNa akAya jIvonuM zarIra che. pANInA eka biMdumAM evA asaMkhyAtA jIvo che. enA seMkaDo kaNiyA paDe. tevA eka kaNiyAnA paNa asaMkhyAtA jIvo ane AkhA samudramAM paNa asaMkhyAtA jIvo. e asaMkhyAtAnA paNa asaMkhyAta bheda paDe che. A darzananuM saMkhyAtu, asaMkhyAtu, anaMtu, e badhuM juduM. gaNAya te ja saMkhyAtu ema nahi. pAya te paNa saMkhyAtu hoya. badhAnI judI judI maryAdAo che. kaMdamULa ke anaMtakAya (baTATA vagere)nA soyanA agrabhAgamAM jeTalA vo che tenA karatAM jJAnI kahe che ke duniyAnA tamAma pANInA, pRthvInA, vAyunA, agninA, pratyeka vanaspatinA, manuSyanA, devanA ane tiryaMcanA (sAdhAraNa vanaspati siMvAyanA) tamAma jIvo bhegA karo to paNa te keTalA ochA che, te jANo cho ? anaMtaguNA ochA che. sabhA : 'AjanA buddhivAdIo A na mAne.' e na mAne te emanI marajI. e bhale na mAne to paNa yuktisaMgata to che ja. ghauMnA ATAnI bharelI mATalImAM dravya to eka ja ne ? ane breDa vastuo bhegI lasoTI ratibhAranI goLI banAvI hoya to evI goLImAM paNa breDa dravya kharAM ke nahi ? koI kahe ke AvaDI moTI mATalImAM eka dravya ane ATalI nAnI goLImAM breDa dravya ? ema kema bane ? najare batAvo. to kahevuM paDe ke vAta yuktisaMgata che paNa tuM na mAne to tArI marajI. zrI jinezvaradeve to kahyuM ke ghaNA padArtho atIndriya che, je AMkhathI na dekhAya. bhagavAne anaMtakAyano niSedha karyo tenuM kAraNa eka ja che ke zarIrane
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1160 590 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 poSanArAM sAdhano ghaNAM che, hiMsA to darekamAM che ja, chatAM ochI hiMsAe nabhe to vinAkAraNa anaMtakAyanA anaMta AtmAno ghANa zA mATe kADhe ! ane saMsAramAM zA mATe rakhaDe ? jainadarzana viziSTa koTinuM che, anupama che. duniyAnA jIvo saMsAranA pArane pAme mATe ja upakArIoe upakAra ddaSTie A badhI vAto karI che. zrI jinezvaradevo e paNa jANatA hatA ke A vAtanI ghaNA zraddhAhIne loko mazkarI paNa karaze. paNa satya e evI cIja che ke tenI sAme lAkho AkrmaNa Ave to paNa e TakI rahe che. Aje to ghaNA evA DAhyAo (!) paNa che, je najare joyelI vAtane paNa mAnavA nA kahe; paNa tethI e vAta kAMI khoTI kahevAya ? chappana mALanA bilDiMganI vAta jaMgalano bhIla mAne ? game teTaluM samajAvo toye e na mAne. e to hAtha UMco karIe eTaluM makAna UMcuM hoya, ema mAne. ghAsanI jhUMpaDImAM e 2he. tyAM sutAranI nisaraNInI jarUra ja na paDe. chappana mALanI havelInI vAtane e gappu ja mAne. e pUche ke enA upara caDhAya ja zI rIte ? pelo kahe ke paNa ame emAM rahIMe chIe, bhAI ! to kahe ke 'gappAM mAro cho ! kadI zahe2mAM ene lAvo to dUrathI ja zahe2nI dhamAla joIne e bhAge. paNa e bhIla na mAneM mATe chappana mALanA makAnanI vAta khoTI kahevAya ? A dezamAM relagADI navI AvI tyAre gAmaDAnA loko vAMkA vaLIne jotA hatA ke Ane baLadiyA kyAM bAMdhyA che ?' relamAM besatAM paNa gabharAtA hatA. chappana mALanA makAnane nahi mAnanAro bhIla jevo tamArI najare che, tema jJAnIonI najare tame e bhIla jevA cho. sthUlabuddhinA dhaNIthI lAMbu na jaNAya. zraddhAthI mAnavuM joIe, nahi to sarvajJa jevI zakti keLavavI joIe. bhagavAna sarvajJoe kahyuM ke kAM to amAruM mAno, nahi to amArA jevA banI najare juo. amArA jevA thAo nahi, amAruM kahyuM mAno nahi, to saMsAranuM cogAna paribhramaNa karavA khulluM che. dayA-jJAnInI ane ajJAnInI jema jema jJAna vadhe tema dayAmAM bheda paDe. ApaNI dayAmAM ane emanI dayAmAM AsamAna jamInanuM aMta2. tame to vAtavAtamAM koI du:khiyAne joIne kaMpI UTho, jJAnI ema na kaMpe. jJAnI jJAnadRSTie jagatanA eka eka du:khI jIvane jue ane kaMpyA kare to e ve keTalA divasa ? sau AtmAo karmAdhIna che ema e joI rahyA che mATe ene bacAvavA karmanA svarUpa Adi batAvI
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 : sevA vinazvaranI ke avinazvaranI ? - 79 tenAthI mukta banavAnA upAya batAve che. e ja emanI dayA. chokaro dUdha mAMge ne na maLe to mAbApanI AMkhamAM pANI Ave paNa sAdhunI AMkhamAM pANI na Ave. sAdhu to enI icchAne rokavAnuM samajAve. duniyAnA sarva prANIo karatAM sAdhu komaLa kharA, paNa DAhyA hoya. enI dayA vivekavALI hoya. tamane paNa jevI mohajanita dayA tamArA dIkarA mATe Ave, evI bIjA mATe na Ave. 1161 591 tamArI dayA gholakInI che, saMkucita che. sAdhunI evI nathI. sAdhunI dayA vizALa che. sAdhu tamane kaThora lAge paNa ema to tame paNa kaThora bano cho. DaoNkTaro manA kare te cIja kaThora banIne, bALakane raDavA chatAM paNa nathI ApatA. pADozI kahe toye na Apo. tame e rIte kaThina ane ame A rIte kaThina. jJAnInI dayA tAttvika hoya che. bALaka dUdha mATe rove tyAre dUdha ApI chAnuM rAkhavuM e vyAdhi zamAvyo nahi paNa vyAdhi vadhavAno rasto batAvyo kahevAya. sAcAM mAbApa kadI bALakanI latane AdhIna na thAya. e to bALakane evA banAve ke e bALaka mAbApa Ape te ja le; bIjuM mAge ja nahIM. bALaka mAge, haTha kare te mAbApa na ja Ape, kemake mAgavAnI kuTeva paDavAthI bALaka du:khI thAya. mAbApa sArI cIja bALakane ApyA vinA na rahe paNa bALaka haTha kare to na ja Ape, bAlyakALamAM evI Teva paDe pachI mAgyuM roja maLe ema lakhI ApyuM che ? na maLe tyAre rUve koNa ? e to bALakane du:khI karavAno rasto che. bALakane jyAM khAtarI thaI ke mAbApa ApyA vinA rahe tevAM nathI paNa mAgyuM to Ape ja nahi evAM che, to e bALaka.kadI mAgaze nahi. AvuM bALaka bahAra pharavA jAya ne aneka vastuo jue to paNa ene koI mana na thAya. Aje to bahAra pharavA jAya tyAM moTAo paNa jyAM tyAM naja2 nAkhyA kare. AvAne ja muMbaInuM pANI lAge che. je jue te ene khAvA joIe. zarIra moTuM, cIjo ghaNI. AMkho jyAM tyAM pharyA kare ane icchAno aMta nahIM; jeTaluM navuM dekhAya teTaluM levAnI Teva paDI hoya, pachI e du:khI na thAya to thAya zuM ? mAbApe ene keLavyo evo, mATe enI e dazA thaI. Aje to zeThAI che paNa kAle kaMgAliyata Ave tyAre zuM ? zeThiyAoe A vicAravAnuM che. sadA sarakhI sthiti koInI rahetI nathI. zeTha mAnI bALakane jyAM tyAM hAtha nAkhavA devAnI Teva na pADo. DAhyA ane samajadAra mANaso to jeo pUrve kaMgALa sthitimAMthI moTA zeTha zAhukAra ke rAjA mahArAjA
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ 592 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 banyA tyAre game tevA uttama bhojano bhANAmAM Ave to paNa pahelAM to roTalAnuM baTakuM khAya pachI ja jame, jethI pUrvanI sthiti bhulAya nahIM. e vicAra kare ke bhale Aje to zIrApurInA jhAkajhamALa che paNa kAle kadAca cAlyA paNa jAya; jyAre, A roTalo to haMmezano che; game tyAre paNa maLI javAno; mATe Ane bhUlavo nahi, jethI evA vakhate mUMjhavaNa na thAya. kahe che ke vaDodarA nareza hajI paNa roja jamatAM pahelAM ke jamyA pachI thoDo roTalo ne bhaiDakuM khAya ja che. Ama pUrvanI sthiti yAda rAkhe e ja DAhyo. bhaviSyanI Apatti vakhate mUMjhavaNa na thAya evuM jIvana jIvatAM zIkhI rAkhe te samajadAra kahevAya. sArA mANasoe paNa takalIpha bhogavavAnI Teva pADavI joIe. sahana karavAnI Teva pADo : 1162 zAstra munine paNa zItakALamAM ThaMDI sahevAnI ane uSNakALamAM AtApanA levAnI Teva pADavA kahyuM. vakhate vastro na maLyAM ke aTavImAM lUMTAI gayA ane zItakALa hoya, tyAre jo munie Teva na pADI hoya to durdhyAna thAya. e durdhyAna thavAno vakhata na Ave mATe Teva pADavI joIe. bahu ThaMDI paDatI hoya tyAre muni zuM kare ? jhAjhAM kapaDAM na oDhe, paNa paheryAM hoya te paNa kADhI nAkhe. jarA vAra ThaMDI sahana kare ane pachI jarUra lAge to ekAda be oDhI le. Ama karavAthI ThaMDI ApoApa ochI thaI jAya. A zarIrano svabhAva to gadheDA jevo che. ene jema paMpALo tema vAMkuM ja cAle ane DaphaNAM mAro to sIdhuM cAle. e zarIrane eka godaDuM oDhADe eTale bIjuM mAgaze ane bIjuM oDhADo eTale trIjuM mAgaze; paNa tamAma kADhI nAkho pachI eka ja maLaze toye 'hAAza' ema ka2ze. upasarga to kyAreka thAya tyAre veThI levAnA paNa pariSaha to sahevAnI roja abhilASA rAkhavAnI. upasarga sahevAnI zakti meLavavA sAdhuoe pariSaha sahevAnI Teva pADavI joIe. evI Teva rAkhavI ja joIe. roja sahevA yogya, e ja pariSaha. mahApuruSoe bhayaMkara upasargo sahyA te zAthI ? pADelI TevanA baLe. bhUkha sahevAnI paNa Teva pADavI joIe. AhAra AvyA pachI paNa munipuMgavo eka kalAka AhAra nahi letA; kyAM sudhI nabhe che te jovA mATe. e rItanI Teva paDI hoya to koI vakhata taddana na maLe to paNa gabharAmaNa na thAya. svakArazI, porasI, sADhaporasI, purimaDha, avaDha, ekAsaNuM, AyaMbila, upavAsa, chaThTha, aThThama karavAnA abhyAsavALo aTavImAM bhUlo paDe toye gabharAya nahi kemake traNa divasa bhUkhyA kADhavA te TevAyelo che. paNa savAranA sAta vAgyAmAM jene
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1163 - 39 : sevA vinazvaranI ke avinazvakaranI ? - 79 - 593 cAha vinA na cAle. enI tyAM zI dazA thAya ? e to TAMTiyA ghase ane lathaDiyAM khAya. ochA khAnapAnathI nabhe evI Teva pADavI joIe. ahIM zarIrasevAnI vAta nathI paNa AmasevAnI vAta che. AhAra AvI gayA pachI ekadama levAnI icchA na thAya ane kalAka sudhI thobhAya emAM ochuM AtmabaLa nathI. AtmasevAnA arthIne zarIranI sevA bhayaMkara lAge DaoNkTaronI vAta sAthe A vAtano meLa nahi maLe. DaoNkTara to A vAta sAMbhaLIne gusse thaze. mUrkha mAnaze. kaheze ke Ama TADhuM karIne khAvAthI to roga vadhe. ene kahevuM paDe ke je tamArI sahAya levA Ave enI pAse A badhI pIMjaNa karajo. bAkI to tame zarIranA DaoNkTara, AtmAnI vAtamAM tamAre vacce AvavAnuM nahi. sanakumAra cakvartI pAse be devo dhanvantarI rUpe AvyA. temanA roganA auSadha upacAra mATe rajA mAgI. tyAre e cakra mahAtmAe jaNAvyuM ke "roga be prakAranA che. karmaroga TALavAnuM sAmarthya hoya to prayatna karo. zarIranA roga TALavAnuM sAmarthya to A rahyuM, juo !" ema kahI AMgaLI moMmAM ghAlI enA jevI karI batAvI. paNa emane zarIranA roga TALavAnI paravA ja kyAM hatI ? zarIranA rogane to karmakSayamAM e sahAyaka mAnatA hatA. devatAe paNa bhUlanI kSamA mAgI, namIne cAlyA gayA. AtmAnI sevAnA arthIne zarIranI sevA akArI lAge.* sevA, nAzavaMtanI ke zAzvatanI ? - zarIranA upAsako jema amane mUrkha kahe che tema ame emane mUrkha kahIe chIe. DaoNkTara amane mUrkha kahe, amane e mUrkha lAge. beyanI dRSTimAM phera che. ame to ene enI mUrkhAI kabUla karAvIe. ame ene kahI zakIe ke "tuM zarIranI game teTalI sevA kara paNa baccAjI ! e zarIrane eka divasa badhA bALI na mUke to mAruM nAma kADhI nAkhaje !' e zuM kahe ? ame kahIe ke nAzavaMta zarIranI pAchaLa pApanI AcaraNA pApano bhaya mUkIne karavI e mUrkhAI nahi ? ame to zAzvata vastunI sevA karIe chIe. aMte to zAzvata vastunI sevA karyA vinA chUTako ja nathI. zAzvata vastu pAchaLa mahenata karavI emAM DahApaNa ? ke nAzavaMta vastu pAchaLa mahenata karavI emAM DahApaNa ? jeTalI zarIranI sevA karo cho teTalI AtmAnI sevA thAya to ? jJAnI kahe che ke evI paddhatithI zarIrane keLavo jethI du:khane paNa sukha manAya. zrI jinezvaradeve sahelA upasarga ApaNAthI khamAya tema nathI. vagara Teve
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa94 - 1164 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 kyAMthI khamAya ? pApAtmA saMgame paramAtmA mahAvIradevane eka rAtrImAM vIsa bhayaMkara upasarga karyA hatA jenuM varNana sAMbhaLatAM paNa ApaNane trAsa thaI jAya. emaNe je sahana karyuM te sAMbhaLatA ApaNAM haiyAM hacamacI UThe che. je sAMbhaLavuM paNa ApaNA mATe muzkela, tene e sahI kema zakyA haze ? evI anupama zakti kaI rIte meLavI haze ? e abhyAsanuM pariNAma che. evo abhyAsa nathI keLavAyo, evo abhyAsa karavAnI manovRtti nathI keLavAI, tyAM sudhI badhuM kaThina ja lAge. duniyAnI sevA mATe je abhyAsa thAya che te AtmaguNa keLavavA, khIlavavA thAya to kAma thAya, beDo pAra thAya. vyAyAma, akhADA zA mATe? sabhAH "akhADAmAM vyAyAma ke kasarata devaguru dharmanI rakSA mATe pharatA hoya to vAMdho kharo ? deva, guru, dharmanI rakSA mATe e vyAyAma karanArAne pUcho ke, deva, guru, dharmane tame oLakhyA che ? samajyA che ? devane roja namo cho ? guru pAse jhUko cho ? dharmane mAno cho ? ke e traNene hambaga kaho cho ? kAle to vepArI paNa kaheze ke meM peDhI deva, guru dharmanI sevA mATe kholI che to mAnI levuM ne ? pachI badhA ja ema kahevA lAge ke ame milo, kArakhAnAMo, kaMpanIo deva, guru, dharmanI sevA mATe kholI che to e paNa sAcuM ? e badhA DhoMga-dhatUrA javA do, jyAM deva, guru, dharmanI rakSAnuM dhyeya hoya tyAM devapUjA vinA khAvuM bhAve ? sabhA: "hullaDa vakhate koI dekhAtA nahotA ? kyAMthI dekhAya ? e badhI.vAhiyAta vAto che. vepArI kahe ke huM deva, guru, dharma mATe vepAra karuM chuM to ene pUcho ke deva-gurUnI sevA mATe ApyA keTalA e ApavAnI vAta Ave tyAM to kahe ke-phAve to ApIe. kAMI baMdhAyelA thoDA chIe ? paNa pAchA bole ema ke peDhImAM Avaka thAya to kesara sukhaDamAM apAyane ? kadI kesara sukhaDamAM pAMca Ape paNa kharo paraMtu hajAro tijorImAM kema mUke che ? pAMca Ape e puNyodaya paNa peDhI deva, guru, dharma mATe kahevAya ? pracAranI pokaLatAH sabhAH "borDa to deva-guru-dharmanI rakSAnAM laTakAvAya che !' . borDanI vAta javA do. AjanA borDonI kiMmata keTalI ? "tAjo mAla' ane "eka bhAvanAM borDa vAMcI e dukAnamAM kharIdI karavA janArA moTA bhAge mAra khAIne Ave che. "tAjI cAha" ne "uttama bhojananuM borDa vAMcI e hoTalamAM
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1165 - 39 : sevA vinazvaranI ke avinazvaranI ? - 79 - 595 janArA bahAra AvI phariyAda kare che ke "paisA gayA. bhaMgAra jevI cahA ane vAsI ThekANA vagaranuM bhojana hatuM." borDa to mUrkhAone ThagavA mATe ja lagADyAM hoya che. eka vaidyane koIe pUchyuM ke eka mAmUlI davAnI ATalI badhI jAherAta peparomAM kema Apo cho ? vaidyarAja kahe-e jAherAtathI ja mAro dhaMdho cAle che. A dezanI kreDonI vasatimAM lAkha be lAkha mUkha na maLe ? e maLe eTale jAherAtanA paisA vasUla. jAherAta karatAM na AvaDI evA kImatI davA banAvanArA vaidyo evA ne evA rahyA ane paisAnI goLI banAvI rUpiyo lenAro huM A jAherAtanA pratApe mAladAra banI gayo. evA mUrkha ghaNA che ke je UThIne dAtaNa karyA pahelAM bhagavAnanuM nAma nathI letA paNa pahelAM chApuM hAthamAM le che. e zAstranI vAtane haMbaga mAne ane chApAnI vAtane brahmavAkya mAne. tyAgIonI vAtane haMbaga mAne ne vepAra karavA beThelA chApAvALAonI vAtane sAcI mAne, e mUrkha nathI ? AvA mUrnAnI saMkhyA Aje ochI nathI. eTale barDoe to kaMIka DAhyAne mUrkha banAvyA che. borDo to dharmIonAM khissAM kANAM karavA paNa lagADAya che. bhoLA dharmIo dharmanA nAme tarata paisA kADhe che. bAkI to vyAyAma ane kUdAkUda karanAro diva-guru-dharmanI rakSAnA prasaMge kyAM khovAI gayA eno patto nathI. nabaLAne mAre ne sabaLAthI bhAge evA e magatarAMne coLI nAkhanArA tIsamArakhAM' jevA hoya che evAone madada na karAya ? eka miyAM hatA. goLanI baraNI upara mAkhIo baNabaNatI hatI. miyAMe mUThImAM jhapaTa mArI mAkhIo pakaDI masaLI nAkhI ane pachI gaNI to trIsa thaI. mIyAM bolI UThyA ke meM ekalAe trIsa mAkhI mArI mATe mAruM nAma tIsamArakhAM. ghera AvI bIbIne paNa bahAdurI batAvatAM kahyuM ke "abe bIbI ! merA nAma tIsamArakhAM kahIyo. maiMne akelene trIsa mammI mArA." bIbI kahe "cUpa raho-nahi to koI gamAra kaheze." evA e badhA tIsamArakhAM nabaLA para kUde. bAkI "ahIM Ava" ema kahenArathI to dUra bhAge evA che. deva-guru-dharma mATe ame akhADAmAM khelakUda karIe chIe' ema kahenArA AcAramAM kevA hoya ? e dhyeyavALA AvA svacchaMdI kadI hoya kharA ? e devavaMdana, guruvaMdana, vyAkhyAna zravaNa na kare ? dharmanAM pharamAna na mAne ? A badhuM haMbaga che evuM bole ? deva-guru mATe zuM bolAya, zuM na bolAya e na
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa96 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1166 samaje ? mATe A badhA deva-gurunI rakSA mATe akhADAmAM jAya che e bhoLAone samajAvavAnI vAto che. lokone phasAvavAnI vAto che. evAone sAcI rIte oLakhAvI janatAne cetavo-badhuM khulluM mArI pAse ja na kahevarAvo. tame paNa buddhizALI cho, to maLelI buddhino upayoga karI sanmArganuM rakSaNa karo. maMdiranI bAjumAMthI nIkaLe paNa darzana karavA na jAya; ahIMthI nIkaLe to vyAkhyAna DahoLAvatA jAya; ene zAMti rAkhavAnuM kahevAmAM Ave to sAmA thAya; e badhA baLavAna banI deva-guru-dharmanI rakSA karaze ema ? UMdhA baLa ane UMdhI keLavaNIthI kadI lAbha nahi thAya. tamArI tijorIo khullI rAkho, tijorI khullI hovAnuM jAhera karo. paNa e dharma mATe, dharmanI sAme thanArA mATe nahi-evAne to rAtI pAI paNa na apAya. mUrtine, sAdhune, dikSAne, dharmane hiMbaga kahenArA kadI deva-gurunI rakSA nathI karavAnA. emane to gaLathuthImAM ja UMdhuM zikSaNa maLyuM che ke deza pahelo ne dharma pachI." A jhera jyAM sudhI haiyAmAMthI nIkaLe nahi tyAM sudhI teo sAce raste Ave nahi. sabhAH "pArasIoe dharma mATe deza jyo." , are ! duniyAnA darzanakAro kahe che ke "ghartha rAmapi tya' dharma mATe rAjya paNa choDavuM paDe to choDavuM. dharma mATe to sarvasvano tyAga thAya. pahelAMnA rAjA mahArAjAo yuddhamAM jatA to tyAM paNa potAnI dharmakyiA cUkatA nahi. saMghamAM jema maMdira sAthe hoya tema yuddhamAM paNa maMdira sAthe rAkhatA. pUjA vigere Avazyaka vidhinuM pAlana yuddhamAM paNa na cUke. sabhAH "yuddhamAM jaya maLe te mATe ? " nA, dharmanA pAlana mATe - Avazyaka pharaja mATe. kumArapALa mahArAjAnAM vAhanomAM paNa pUMjaNI rahetI. temanA agiyAra lAkha ghoDAone pANI gALIne pavAtuM. ene mATe khAsa nokaro rAkhyA hatA. eka vAra mahArAjA kumArapALanI pUjavAnI kyiA joIne eka senAnA nAyakane hasavuM AvI gayuM. enAthI bolAI gayuM ke AvI rIte pUjavAmAM paDelA mahArAjA laDAI kevI rIte karaze ? kumArapALa A sAMbhaLI gayA. pelAne pAse bolAvI potAnuM baLa batAvyuM. lokhaMDanA kaDAyAmAM bANano ghA mArI kaDAyuM toDI nAkhyuM; ane pachI kahyuM ke mUrkha ! A baLa nirbaLa ane pAmara jIvonA nAzamAM na kharcAya. enA to rakSaNamAM ja kharcAya. baLa to duzmanane batAvAya ke jethI duzmana paNa samajI jAya ke Ane cheDavA jevo nathI.
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 : sevA vinazvaranI ke avinazvaranI ? - 79 597 bhagavAna zrI mahAvIradevanA jIve tripRSTa vAsudevanA bhavamAM siMhane cIryo hato e prasaMga yAda che ne ? zAlinA kSetranI rakSA mATe bIjA rAjAo paNa jatA; paraMtu, e zuM karatA ? AgaLa hAthIo rAkhe, pAchaLa sainya goThave, chelle pote rahe. pelo siMha hAthIone ane sainikone mArI khAya, tyAM sudhImAM samaya pUro thAya eTale potAnI rakSA ka2vAno kALa pUro karI e rAjAo jAtane bacAvI pAchA ghare pahoMcI jatA. 1167 tripRSTano vAro Avyo ane teNe jyAre A vAta jANI, tyAre ene Azcarya thayuM. e kahe che ke- 'zuM AvA kSatriyo ? e sainya laIne tyAM pahoMcyo tyAre marelA hAthIo ne manuSyonAM hADakAMnA DhagalA paDelA joyA. senAne eka bAju rAkhI pote 2thamAM basIne siMha je sthAne raheto tyAM sAmo gayo. siMhane bahAra AvavA paDakAra karyo. guphAmAM paDelA siMhe AMkho UMcI karI tiraskArapUrvaka tenI sAme dRSTi karI. ene thayuM ke A vaLI. koNa navo Avyo ? bALaka jevo joI mUrkha samajI AMkho pAchI mIMcI dIdhI. siMha paNa vanarAja che. paraMtu jevo e siMha che tevo A paNa narasiMha che.' tripRSThe pharI siMhane paDakAryo ane kahyuM ke - 'ALasu thaIne kema paDyo che ? tAro duzmana sAmo Avyo che to Ubho thA ane batAva tAruM parAkrama !' have siMha UThyo. dhIme Dagale guphAmAMthI bahAra Avyo. sAme AvI rahyo che tyAre tripRSTa vicAryuM ke siMha page cAlIne sAmo Ave che tyAre mArAthI vAhanamAM na besAya. tarata pote paNa vAhanathI nIce UtaryA. vaLI vicAryuM ke siMha hathiyAra vinAno che to mAre paNa hathiyAra na rakhAya. eTale hathiyAra paNa eka bAju mUkI dIdhAM. siMha paNa Azcarya pAme che. ene thAya che ke-'kevo gamAra che ! UgIne Ubho thato A bALaka keTaluM sAhasa kheDe che ?' ApaNo muddo e che ke AvA baLavAna ane krUra duzmana sAme paNa sAcA vIrapuruSo A rIte nyAyapUrvaka laDatA. laDanArA te AnuM nAma. tame ho to zuM karo ? duzmananI pITha pAchaLa ghA karAya ? pITha pAchaLa ghA karanArA to bAyalA che. chUpuM nAma rAkhI gALo denArA paNa evA ja bAyalA che. 'mArI nAkhuM, mArI nAkhuM' ema baLavAna na bole, bhasatAM kUtarAM karaDe nahi ane gAjyA megha varase nahi. baLavAna kadI bola bola na kare. e to paDakAra karIne kahe ke zaurya batAva !' bharata mahArAjAe bAhubali para cakra mUkyuM tyAre 'hAhAkAra' thaI gayo che. devo ne vidyAdharo paNa bhAgAbhAga karavA lAgyA che; paraMtu cakne potAnI
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1168 598 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 sAme AvatuM joIne paNa bAhubali gabharAyA nathI. e manamAM vicAre che ke 'hamaNAM mUThI mArI cano bhukko karI nAMkhuM chuM.' jevA vIra hatA tevA ja dhIra hatA. sAcA baLavAnane gussA sAthe vaira hoya. sAcA baLavAnane koInA bUrAnI bhAvanA sAthe meLa ja na hoya. sAcA baLavAna kadI ugra thaIne duzmanane uchALe paraMtu pAchA ene bacAvavA e ja UbhA rahe. bharata mahArAjAne bAhubalIe AkAzamAM uchALyA paNa pachI tarata thayuM ke, moTI bhUla thaI gaI. ATalA UMcethI bhAI nIce pachaDAze to hADakAM bhAgIne bhukko thaI jaze. AMkhamAM jhaLajhaLiyAM AvI gayAM. tarata hAtha lAMbA karI pote ja bhAIne jhIlI lIdhA. Aje Avo baLavAna hoya ne koIne uchALe to pachI jhIlavA taiyAra thAya ? sabhA : 'Aje to jhIlavAne badale nIce bhAlA goThave.' pAmI AvA hoya ? talavAra tene devAya ke jene myAna karatAM AvaDatI hoya. kyAM vAparavI, kyAM na vAparavI, enI jene gama na hoya tenA hAthamAM talavAra na apAya. bALakanA hAthamAM cappu ramavA na apAya. e to lohI kADhe, ne vakhate prANa paNa gumAve. baLavAnanI vAta judI ane nabaLAnI vAta judI ane ajJAnInI vAta paNa judI. vANiyA laDavA bhegA thAya to AkhuM gAma jANe ane be kSatriya laDe to e be ja jANe, ne hisAba cUkate kare. vANiyo to mukkI mAravI hoya tyAM bAMhyo caDhAve. have mukkI mAravI emAM bAMhyo caDhAvavAnI zI jarUra ? paNa manamAM bhaya ke eka mAruM ne be paDaze to ? eTale bAMhya caDhAvI dekhAva karIne ja saMtoSa mAne. ApaNuM kahevAnuM e che ke jeo deva-guru-dharmanA rakSaka hoya, sevaka hoya, tenAM lakSaNa judAM hoya. putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI jaNAya ane vahunAM lakSaNa bAraNamAMthI jaNAya. e bAraNAmAM paga mUkatAM ja dhaDAkA kare to samajavuM ke kulIna nathI. maryAdAzIla hoya to samajavuM ke kuLavadhU che; kuLanI zobhA vadhAranArI che. akulIna hoya to AvatAMveMta dhaNIne mA-bApathI judo kare . mAbApa kahe ke pALI poSIne moTo to ame karyo ane have Ama ? to pelo kahe ke- 'e badhuM have bhUlI jAo. atyAre to huM eno chuM, tamAro nathI.' mAbApa samajI jAya ke 'lahAvA levAI gayA. AvI khabara pahelI paDI hota to ghoDe ja na caDAvata, vAjAM na vagaDAvata ane mAMDavo na baMdhAvata..paNa A to rAMDyA pachInuM DahApaNa thayuM. e kAmanuM zuM ? A dazA che.
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1169 - - 39 : sevA vinazvaranI ke avinazvaranI ? - 79 - 599 amAro virodha kyAM? deva-guru-dharmanI rakSA karanArAnI pravRtti, bhAvanA ane bhASA kevA prakAranI hoya ? emane pUcho ke tamAro mULa vAMdho kyAM che ? e kaheze ke A sAdhuo to duniyAnI pragatinI ADe Ave che. huM kahuM chuM ke tamArI pragatinI nahIM paNa avagatinI ADe AvIe chIe. tamArI zaktino vikAsa thAya tema deva-guru-dharma pratye tamane prema vadhato hoya to rAjI thAta. kaheta ke kharekhara ! jaina samAjamAM A hIrA pAkyA che. paNa A to bhaktimAM aMtarAya nAMkhe ane bAvaLiyA jevA thAya tene kyAM nAkhavA ? have to vaMdana karavA AvanArane paNa oLakhavA paDe. pagamAM mAthAM mUkanArA paNa evA hoya che ke vaMdanA karatAM karatAM paNa vera vALI le. AvA bhAgyazALIo paNa amArA jovAmAM AvI jAya. tame to suratathI beThA eTale sIdhA muMbaI Utaro. ame to gAmegAmanI havA letA AvIe, eTale badhAne oLakhIe. sAdhune vANiyA ThagI jAya evuM na mAnatA. bAkI sAdhu DAhyA hoya bole to bole nahi e vAta kharI. A to jyAre dharmanA nAme dhamAla thAya tyAre bolyA vinA cAle nahi. ghera ke bajAramAM tame game tema karatA ho to tyAM huM kahevA na Ave. samajuM ke badhA jIvo karmAdhIna che. pachI tyAM bolavAnuM zuM ? samaje tene samajAvIe. bolavAnA samaye bolyA vinA na cAle. * - mohanI ceSTAne jyAre dharmanA nAme caDAvavAmAM Ave tyAre bolyA vinA rahevAya ? jo teo ema kahe ke "ame amArA zarIranA vikAsa mATe, vyavahAru agavaDa TALavA mATe A khelakUda karIe chIe ane prasaMge dharmarakSA mATe paNa UbhA rahIzuM." to to mAnIe ke e vAta ThIka che. jeTalA aMze dharma kare teTalA aMze puNyavAna. paNa e dhamAcakaDInI kriyAne dharmanuM upanAma Ape to bolyA vinA kema rahI zakIe ? koI kahe ke pAMca lAkha kamAyo ne pAMca hajAra dharmamAM vAparyA, to kahuM ke tuM puNyavAna ke tane pAMca hajAra dharmamAM vAparavAnuM mana thayuM paNa e ema kahe ke dharmamAM vAparavA mATe dhaMdho karuM chuM' to kahuM ke "evo DhoMga na kara." A badhA baLa zA mATe meLave che ? AjanA e baLavAna jAtrAe jatA hoya ne relavemAM be bIjA besavA Ave to jo pelA nabaLA hoya to DabAmAM pesavA de ke AgaLa ravAnA kare ? pelo jora karI besavA jAya to ThoMsA mArIne Ubho kare. A baLavAna kahevAya ? sAco baLavAna to tyAM ema kahe ke-"mAruM zarIra kasAyeluM che tethI huM Ubho rahI zakuM chuM, mATe Apa beso !"
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ 900 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1170 sabhAH "Aje to bAIo UbhI hoya ne marado beThA hoya toye bAIone besavA jagyA na Ape." eTale to kahuM chuM ke Ajano jamAno bhayaMkara che. mANasAI bhulAtI jAya che. evA baLavAna thaIne paNa bIjAnuM zuM bhaluM karavAnA ? sabhAH "jainetaromAM hajI AvuM ochuM jovA maLe che." jainetaro dharmanA nAme Avo daMbha nathI karatA. A to dharmanA nAme badhuM calAvavA mAge che. bahAranA duzmana karatAM aMdaranA duzmana jaladI nukasAna kare. bahAranA duzmanane to AvatAMye vAra lAge, pesatAMye vAra lAge, cAvI zodhatAMye vAra lAge, mAlamattA gotatAMye vAra lAge ane e badhAmAM cAra-cha kalAka nIkaLI jAya. evAmAM koI AvatuM jaNAya to je maLe te laIne bhAge; paNa gharano duzmana to avasara sAdhI saghaLo mAla uThAvI evo guma thaI jAya ke pachI patto ja na lAge. sabhA: "mahArASTrIyana praznakAra 'tame kyAM sarvajJa cho ke tamane AvuM badhuM kahI janAranA hRdayane jANI zako ! vakhate niMdaka hoya ne AvI khoTI vAta calAvato hoya to? gavarnamenTe gunAo zodhavA mATe polIsa rAkhela che. polIsa khoTo kesa lAve to gavarnamenTa enI TIkA karavAnuM paNa cUkatI nathI; paraMtu, sAcA gunA zodhI kADhanArane inAma paNa apAya che. e rIte zAsanamAM paNa cokIdAro hoya che. gunAne ke gunegArane zodhI kADhe tethI tene niMdaka na kahevAya. e nidaka nathI paNa rakSaka che. vaLI ame sarvajJa nathI e vAta sAcI, paraMtu kevaLajJAnI kevaLajJAnathI jema jue tema zrutajJAnI zrutajJAnathI jue ane keTalIka vAta bIjAnA kahevAthI paNa jANe. vepArI grAhakane nANAM dhIre che, te oLakhIne ke oLakhyA vinA ? vepArI sarvajJa che ? tema chatAM vagara oLakhe ApyuM jAya to vepArI nathI gaNAto paNa kuMbhAramAM khape che ane ApavAnuM ja baMdha kare to vepAra paDI bhAMge che. mATe mati anumAna vagerethI ja vyavahAra cAle che. mati, anumAna vagerene na mAnanAra ane kevaLa pratyakSane ja mAnanArane A zAstra mithyAdRSTi kahe che. evAne A zAsanamAM sthAna nathI. vaLI, evo AdamI to potAnI patnIno pati paNa thaI zakato nathI. ghaNI patnIoe patine jhera ApyA chatAM patnInuM rAMdheluM vizvAsathI khavAya che ne ?
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 : sevA vinazvaranI ke avinazvaranI ? - 79 anumAnathI to saghaLo vyavahAra cAle che. ema na mAno to vyavahAra paNa na cAle. 1171 -- 601 nyAyAdhIza sarvajJa hoya che ? chatAM nyAya toLe che ne ? 2mAbAIno kesa jANo cho ne ? jaja phariyAdInI TIkA kare che, AropIne choDI mUke che, phariyAdI para phariyAda kema na thAya tevI Takora kare che ane jeTalA para phariyAda mAMDI che te badhAne kharcanA rUpiyA phariyAdIe cUkavavA tema pharamAve che. nIcalI korTanA AvA kesamAM banatA sudhI hAIkorTa paNa ADe AvatI nathI. samaje che ke purAvAo ane phariyAdI, AropI ane sAkSIonI ceSTA parathI maeNjisTeTe je anumAna karyuM tenI ADe avAya nahi, hAIkorTa jajane kadI apIla dAkhala karavI ThIka lAge to paNa pelA AropIne tenuM moDhuM jovA rUbarU bolAve ane pachI pelAnI vAta sAMbhaLe. mATe matijJAna e jevo tevo viSaya nathI. iMgitAkArathI ziSyo paricayanA kAraNe gurunA mananA bhAva jANI zake che. vidyArthI zikSakanI icchA jANI zake che. A badhI vAto barAbara vicArIne samajo. merUnI mekhalA saMbaMdhamAM zAstrakAra hajI paNa AgaLa zuM kahe che. te have pachI.
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 mukti mATe jIvanano saTToH 80 vIra saM. 2459,vi.saM. 1987 phAgaNa suda-4, maMgaLavAra, tA. 4-3-1930 vaphAdArInA sogaMda : * niyamarUpa zilA upara ujvaLa cittarUpa zikharo : * AjJA na paLAya e bane paNa enAthI viruddha to na ja bolAya : chA guNaThANe pramAda seve paNa sevavA jevo na mAne : svataMtratAvAdIone AvAM baMdhano kema game che ? * pUrvajonI khyAtinA pratApe : * mukti mATe jIvanano saTTo khelatA rAjarSi kumArapALa : * ahiMsAthI svarAja meLavavAnI vAto ane tenuM pariNAma : * A vezathI paNa dharma koNa karI zake ? * ...e ahiMsAdi dharma nathI : maravA paDe tyAre kIDI-maMkoDIne pAMkha Ave che : baLAbaLa joIne kAma thAya : anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrIdevavAcaka gaNivarajI zrI saMgharUpa merU parvatanI stuti karI rahyA che. teozrI merUgiri sAthe zrI saMghanI sarakhAmaNI kare che. temAM pIThanuM varNana ApaNe joI gayA. zrI saMgharUpa merUne samyagdarzanarUpa pITha hovI ghaTe ane te paNa daDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya. e daDhatA Adi kema Ave te ApaNe batAvI gayA. te pachI mekhalAnuM svarUpa batAvyuM. zrI saMghamerUnI zreSTha dharmarUpI ratnothI maMDita suvarNamaya mekhalA hoya e vAta ApaNe karI gayA. temAM mUlaguNo suvarNane sthAne che ane uttaraguNo ratnanA sthAne che. mUlaguNa ane uttaraguNarUpI dharma AtmAne durgatithI paDatAM bacAvI zake che ane sadgati sarajI zrI muktipade pahoMcADe che. e rIte dharmarUpa mekalAnuM varNana karyA bAda have citrakUTanuM varNana kare che. merUnA tamAma padAtho sAthe sarakhAmaNI karavAnI che. merUparvata Akho sonAno che. enI suvarNamaya zilAtala para aneka citrakUTo (zikharo) goThavAyelAM che je svaccha ane dIptimAna hoI jhaLahaLI rahelAM dekhAya che. e ja rIte zrI saMgharUpa
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1178 - 40 : mukti mATe jIvanano saTTo : - 80 - 603 merU upara cittarUpa suMdara kUTo rahyA che. zrI saMghane merUnI upamA Ape che mATe amuka rUpako laI te te vAtane jIvanamAM utAravAnuM A maharSi kahI rahyA che. UMcA pahADanI uparanAM zilAtalo para kUTo rahelA hoya che. zrI saMgharUpa merUne paNa citta-(mana) rUpa kUTo-(zikharo) hoya te kevAM hoya e jaNAvatAM kahe che ke - pAMce iMdriyo ane noiMdriya-(mana) e chae je niyamothI dabAya te niyamarUpI suvarNatala para goThavAyelAM cittarUpI kUTo ujvala ane kAMtimAna hoya che. zrI saMghamAM rahenArA dareka AtmAnuM aMta:karaNa niyamarUpI zilAtala para goThavAI javuM joIe. saMghamAM rahenArAnAM citta niyamazilA para ArUDha ja hoya.. A vAtamAM Aje moTI paMcAta UbhI thaI gaI che. kahe che ke "mANasane vaLI ATalAM niyamonAM baMdhana zA ?' e lokonI vAto sAMbhaLo to Azcarya pAmazo. e kahe che ke-"saMpUrNa svataMtratAnA vAtAvaraNamAM UcharelA gaganavihArI evA amArA mAthe A badhAM baMdhana zAM ?' vaLI potAnI alano vizeSa upayoga karatAM AgaLa vadhIne e loko kahe che ke - "pakSIne pAMjare koNa pUre ? gaganavihArI; svataMtra evA pakSIne pAMjare pUravAmAM to zAstra paNa pApa kahyuM che. to je zAstra pakSIne pAMjare pUravAmAM pApa kahe te zAstra manuSyane pAMjare pUravAnuM kahe ? pakSI svataMtra che. game te jhADanI DALe bese, game te sarovaranuM pANI pIe, ene jo pAMjaruM nahi to vaLI manuSyane baMdhana zuM kAma ?" Avo temano prazna che. vaphAdArInA sogaMda : Agamane vaphAdAra rahevAnI salAhane e loko mUrkhAI mAne che. dhArAsabhAmAM janAre sarakAra pratyenI vaphAdArInA sogaMda levA paDe che. e rIte jainoe Agama pratyenI vaphAdArInA sogaMda levA joIe, A kahevAyelI vAta e lokone rUcI nathI eTale te aMge avaLI rajUAta karatAM teo dalIla kare che ke - briTiza gavarnamenTa e to prapaMcI rAjataMtra che. e svArthIonuM taMtra hoI prajAne vaphAdArInA sogaMda levAnuM kahe paNa paramArthI zAsanamAM ema hoya ?' A kevA kutarka ? tyAM vAtano muddo zuM hato ? AgamanI vaphAdArI paratve ApaNe e samajAvavA mAgatA hatA ke jeNe je taMtra calAvavuM hoya teNe temAM bhAga letAM pahelAM tenA pratyenI vaphAdArI pratijJA levI ghaTe; e rIte Agama pratye paNa vaphAdArInA sogana levA ghaTe. e vAtamAM dhArAsabhAmAM levAtaM vaphAdArInA sogaMdanuM ekadezIya dRSTAMta lIdhuM hatuM. AnI sAme avaLI rajUAta karatAM teo
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 - saMgha svarUpa darzana bhAga-2 1174 kahe che ke - "briTizonuM taMtra to prapaMcI ane svArthI hoI tene bhaya hoya mATe te vaphAdArInA sogaMdanI skIma goThave paNa zAsana jo sAcuM hoya, kadI DolAyamAna na thAya tevuM hoya to ene rakSaNanI ke AvA vaphAdArInA sogaMda levarAvavAnI zI jarUra ?' A kevI UMdhI vAta che ? sogaMda levarAve che koNa? je jene mAne teNe pote vaphAdArInA sogaMda levA joIe. ATalI sAdI ane sIdhI vAtane paNa prapaMcathI kevI rIte ulaTAve che ! niyamarUpa zilA upara ujvala cittarUpa zikharo? muddo e che ke AjanA svataMtratAvAdIone potAnA jIvana upara koI paNa prakArano aMkuza pAlavato nathI; jyAre A maharSi kahe che ke - pAMceya iMdriyo ane mana e chane aMkuzamAM rAkhe, ADAMavaLAM na javA de, tevI tAkAtavALA niyamane AdhIna thanAra AtmAnAM citta ja zrI saMgharUpa merUnA citrakUTanI . upamAne pAme che. merU parvata kUTothI ja zobhe che: kUTa vinAno pahADa bAMDo lAge. e ramaNIya na dekhAya. kUTa vaDe ramaNIya lAgato e pahADancomera jhaLahaLato dekhAya che. jema merU parvata para aneka kUTo goThavAyelA hoya tema zrIsaMghamerU para paNa anekAneka zikharo zobhAyamAna hoya; paNa e kyAre ? niyamorUpa zilA hoya to ne ? e zilA ja na hoya agara hoya to bhAMgelI hoya, to? e zilAnI jagyAe A maharSi UMcA prakAranA niyamonI vAta mUke che. e vAta karuM te pahelAM vartamAnamAM e viSe zI vAto cAlI rahI che te tamArI pAse mUkuM chuM. e loko kahe che ke - AvuM suMdara mAnavajIvana maLyuM, temAM AvAM suMdara bhoganAM sAdhano maLyAM, pachI tenA upara AvA aMkuzanAM baMdhana zA mATe ? baMdhana to bhaya hoya te UbhAM kare. jainazAsanane bhaya zo che ? dharmazraddhALune bIka zAnI ? yama, niyama, tapa A badhuM zA mATe ? jyAM svataMtratAnuM haraNa thAya tyAM dharma kaI rIte rahe ?" AjanA gaganavihArI svataMtratAvAdIonA A udgAro che. AjJAna paLAya e bane paNa enAthI viruddha to na ja bolAya? e lokono prazna che ke-"zuM vAtavAtamAM AgamanI ja AdhInatA ? khAtAM Agama jovuM, pItAM Agama jovuM, bolatAM paNa Agama sAme dRSTi rAkhavI, are ! duniyAnI pravRtti mAtra karatAM Agama sAme ja dRSTi rAkhavI, AgamAnusAra thAya che ke nahi athavA viruddha to nathI thatuM ne.? A kALajI dareka vAtamAM rAkhyA karavI, e badhuM kema pAlave ?" ApaNe kahyuM ke-"AgamanI badhI AjJA na pALI zakAya e banavAjoga che. tyAre ene UMdhI rIte laIne avaLo
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1175 - 40 : mukti mATe jIvanano saTTo : - 80 - 905 pracAra zarU karyo ke joyuM ? e pote ja kahe che ke, "AgamAnusAra vartavAnuM na bane" A vAta keTalI sAcI che ? te vicAro. | huM roja kahuM chuM ke AgamanI badhI AjJA na paLAya te banavAjoga che. chadmastha jIvana-pramAdI jIvana-viSayakaSAyathI gherAyeluM jIvana-aneka prakAranI karmanI AdhInatAno bhoga baneluM jIvana evA A jIvanamAM AgamanI badhI AjJAnuM pAlana na thaI zake e banavAjoga che, kemake, anAdinI duSTa vAsanAo AtmAne gherIne paDelI che. zAstra paNa kahe che ke evA saMyogomAM AtmA zrI jinezvaradevanI badhI AjJAnuM pAlana na paNa karI zake paraMtu eTalo nirNaya to karavo ja paDe ke enAthI viruddha vartavuM hoya, viruddha na vartavAmAM bhaya lAgato hoya, viruddha na vartavAnI vaphAdArI na svIkArI zakato hoya, te jainasaMghamAM na rahI zake e sIdhI vAta che. jJAtinA baMdhAraNamAM jamaNavAra badhA kare ja ema na hoya, koI aneka prakAranA ThAThathI jamaNa kare, koI potAnI zakti mujaba sAduM jamaNa kare ane koI na paNa kare to e banavAjoga che. ene nabhAvI levAya. paNa koI jJAtinA niyamothI viruddha AcaraNa kare to ene jJAti nabhAvI le ? kAMIka baMdhAraNa to joIe ne ? zeThiyo dAna na de te cAle, evo paNa zeThiyo paNa gAmamAM rahI zake, paNa dI' Ugye koInAM ghara phADe e rahI zake ? dAna devuM, na devuM e marajInI vAta che, paNa yAcake enuM ghara phADIne paNa laI levuM evo kAyado karAya ? koI kahe ke ame dAna to nahIM karIe ane jarUra paDye bIjAnAM ghara phADIe to temAM harakata zI ? to ene kahevuM paDe ke- bhAI ! tuM nagaramAM vasavAne lAyaka nathI. pUrve coranI pallIo nagaranI bahAra dUra jaMgalomAM rahetI. te kALanA zAhukAro zAha hatA mATe corone nagaramAM vasavuM bhAre hatuM. e zAhukAro corane kahetA ke tAre zAha na thavuM hoya to bhale paNa tArI uThAugIrI ahIM calAvI nahi levAya. AthI samajIne e loko nagarathI dUra dUra pallIomAM jaIne rahetA. rAjanA bhAyAtomAM koI baLavAkhora thato to te rAjyano tyAga karIne, nagarano-gharabArano tyAga karIne vagaDAmAM dUra dUra vasIne bahAravaTuM kheDato. e bahAravaTiyA banyA eTale nagaramAM na rahI zake, rAjyasabhAmAM na besI zake. e pote paNa samajatA ke bahAravaTuM karavuM ane nagaramAM rahevuM-rAjyasabhAmAM besavuM, e na bane. e kyAre bane ? badhA bahAravaTiyA hoya te bane. pramukha bahAravaTiyo, maMtrI paNa bahAravaTiyA hoya to e badhA sAthe besI zake ema
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ 907 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 (1176 bane. bAkI to rahevuM rAjamAM, besavuM rAjasabhAmAM Aje karavuM bahAravaTuM e kema bane ? bahAravaTAno artha ja e che ke bahAra bhaTakavuM ane rakhaDI khAvuM. ene gAma ke nagaramAM rahevAno kAyado nathI. zrI jinezvaradevoe to saMkhyAbaMdha AjJAo karI che. e badhI AjJAonuM pAlana na karI zako e banavAjoga che. bhale sau potapotAnI bhUmikA mujaba AjJA pALe. chaThThA guNaThANAvALo enI bhUmikA mujaba AjJA, pALe, pAMcamAvALo enI maryAdA mujaba ane cothAvALo enI maryAdA mujaba pALe. je je guNaThANe rahelA hoya te tyAMnA guNa mujaba; bhUmikA mujaba ane potAnI zaktinI khilavaTa mujaba AjJA pALe, paNa AjJAthI viruddha na vartavAnuM to badhAthI bane ne ? chaThThA guNaThaNe pramAda seve paNa sevavA jevo na mAne ! muni kahe guNaThANe che. e guNasthAnakanuM nAma ja pramatta guNasthAnaka che. muni pramAda seve e nabhe paNa pamAda sevavA jevo che ema kahe to e nabhe ? na ja nabhe. sabhAH munithI pramAda sevAI jAya ke seve ? seve. je vAta jevI hoya tevI khullI karavAnI. e guNasthAnakanuM nAma ja pramattaguNasthAnaka che. "sevAI jAya evuM kyAM kahevAya ? bhagavAna mahAvIradeva mATe e kahevAya. sADA bAra varSanA chadmastha kALamAM be ghaDInI nidrA AvI gaI, tyAM sevAI jAya ema kahevAya. e be ghaDInI nidrA lIdhI nathI paNa AvI gaI che. jyAre ahIM to roja cAra-cha kalAka UMghavA joIe, roja e rIte UMghIe tyAM sevAI jAya ema kema kahevAya ? "sevIe chIe' ema ja kahevuM paDe. UMghavA mATe to sUIe chIe ne ! jAgavA sUIe ke UMghavA ? kahevuM ja paDe ke UMghavA. zrI RSabhadeva bhagavAnane eka hajAra varSamAM eka ahorAtrInI nidrA. tyAM sevAI jAya" ema kahevAya. bha. mahAvIradeva mATe ema kahevAya. paNa ame munio to roja UMghIe, roja UMghavA joIe, tyAM nidrA sevIe chIe e khullI vAta che. pramAda jarUra sevIe chIe. chaThThA guNaThANAnuM nAma ja pramattaguNasthAnaka che. bhagavAnanuM guNasthAnaka paNa chaThuM paNa te ucca koTinuM. sAtamAnI sAthe gela karatuM hoya evuM, e chahuM paNa sAtamA jevuM, ema kahevAmAM vAMdho nathI. ekeka mahino, babbe mahinA, cAra-cAra mahinA ke cha-cha mahinA are bAra mahinA sudhI AhAra-pANInI paravA vinA viharanArA ane eka sthAne mahinAnA mahinAo sudhI aDagapaNe dhyAnamAM UbhA rahenArA, e tAraka
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ 307 40: mukti mATe jIvanano saTTo : - 80 52mAtmAonI vAta zI karavI ? toye tyAM guNasthAnaka to chaThThuM ja kahyuM. ane roja cAra-cha kalAka UMghanAra muninuM guNasthAnaka paNa chaThThuM kahyuM. 1177 e ja rIte bAra vrata pAlana ka2nA2nuM tema ja ochAM vrata yAvat eka vrata pAlana karanAranuM paNa guNasthAnaka pAMcamuM kahyuM. zrI jinezva2deva jevA athavA evA mahApuruSo mATe pramAda sevAI jAya ema kahevAya. ApaNe to sevIe chIe. ema mahAtmAo pAraNuM paNa tapa mATe karatA hatA. mAsakhamaNane pAraNe mAsakhamaNa, chaThThane pAraNe chaThTha, aThThamane pAraNe aThThama karatA hatA paraMtu temanuM e pA2NuM paNa bIjA tapa mATe hatuM. kaMIka tapasvIo pA2Ne AyaMbila karatA, temAMye rasakasa vinAno AhAra ane je avasare je maLe te, laIne vAparatA hatA. e pAraNuM zA mATe karatA hatA ? ATalo Teko nahi maLe to bIjo tapa nahi thAya e mATe. emanA AvA prakAranA AhA2ne rucipUrvakano AhAra na kahevAya. zrI zAlibhadra ane zrI dhanAjI mAsakhamaNane pAraNe bhikSAe gayA, mAtAne tyAM bhikSA na maLI, pAchA vaLyAM. tyAM gAmane da2vAje rabAraNa (zAlibhadranI pUrvabhavanI mAtA) pAsethI dahIMnI bhikSA maLI. mAtra e dahIMthI ja pAraNuM karI aNasaNa laI vaibhAragIrI para jaIne sUtA. aMta2pAraNuM kaho ke uttarapAraNuM kaho, badhuM e dahIMthI ja. e AhAra gaNAya ? kaho ke AhAra nahi paNa Teko. tame eka upavAsa karo tyAM pAraNe keTalI cIjo ? upavAsanI AgalI sAMje ane upavAsanI bIjI savAre keTalI dhamAdhama ? ApaNI sthiti ja judI che. e mahApuruSo mATe 'pramAda sevAI jAya' ema kahevAya. ApaNe to sevIe chIe. potAnI jAtane jevI hoya tevI oLakhAvavAmAM jarA paNa bhaya rAkhavo nahi. chellAM kALamAM janmavuM, paDatA kALamAM rahevuM, pAMgaLA thaIne pharavuM ane bahAdurInAM baNagAM phUMkavAM emAM DahApaNa nathI paNa mUrkhAI che. muni pramAda seve che paNa e sevavAthI enuM chaThThuM guNa jatuM nathI paNa 'pramAda sevavo joIe, kema na sevIe ? emAM zuM thaI gayuM ? koNa nathI sevatuM ?' AvuM AvuM bole to chaThThuM to jAya, paNa pAMcamuM ane cothuMye jAya, yAvat paheluM Ave. pramAda na sevavAnI AjJA chaThTha guNasthAnake rUDha nahi. e guNasthAnake 'pramAvA haiyAH' pramAdo tyAjya kahyA, paNa- 'neva sevanIyAH''na ja sevavA'-ema na kahyuM. 'na ja sevavA' e vAta sAtame guNasthAnake kahI..
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-2 svataMtratAvAdIone AvAM baMdhano kema game che ? amAre baMdhana na joIe' evuM bolanArA AjanA svataMtratAvAdIo potAnuM A jIvana pUruM karavA keTalAM baMdhano svIkAre che te vicAro ! janmathI, are garbhathI mAMDIne jIvananA aMta sudhI baMdhana vinAno koI samaya che kharo ? mAtAnA garbhamAM nava mahinA ke thoDo ocho vatto samaya je rahe te-baMdhana ochuM che ? e jagyA bahu sArI rahevA jevI che ? pachI janme tyAre dUdha kyAMthI pIe ? mAtAnA zarIramAMthI ne ? e baMdhana nahi ? pachI suvADe tyAM sUe, uThADe tyAre UThe, dhavaDAve tyAre dhAve, Ape to le, A badhAM baMdhana nathI ? ghoDiyAmAM royA kare paNa koI le nahIM to zuM kare ? ghoDiyAmAMthI bahAra nIkaLavAnI enA dehamAM zakti che ? sAta-ATha varasa sudhI to kapaDAM vinA nAgo paNa phare. paNa pachI ?' mArI marajI, ga2mI thAya che mATe kapaDAM nathI paheravAM, nAgo ja pharIza' ema kahe to cAle ? e paNa baMdhana ja che ne ? moTo thAya eTale skUle samayasara pahoMcavAnuM ane zikSaka kahe tema karavAnuM baMdhana. nokarIe caDhe tyAre nokarInuM baMdhana, vepAra kare to dukAnanuM baMdhana, sAta vAge UThIne cAha joIe e paNa baMdhana. e rIte khAvAmAM, pIvAmAM, bolavAmAM, cAlavAmAM, vepAradhaMdhAnI letI detImAM, tAra, TapAla, hUMDI, ceka, ApelA vAyadA pUrA karavA, dIkarA dIkarI varAvavAM, vevAIvelA sAcavavAM, vyavahArika prasaMgo pAra pADavA vagere kyAM kyAM baMdhana nathI, e to kaho ? e badhAM baMdhana temane paravaDe che paNa nathI paravaDatAM e baMdhano ke je AtmAne vilAsI maTADI virAgI banAve. 608 1178 kharca Avaka joIne karavo paDe che. zrImaMta mANasa roja rasa roTalI jame ane sAmanya mANasa AkhI mosamamAM be-cAra vakhata jame, kema ? ene nathI bhAvatI mATe ? bhAve to che paNa paisA nathI, A baMdhana nathI ? game tema vartavAthI ghareya na cAle ane peDhI paNa na cAle. peDhI para besI bhAva kahevAmAM paNa bajArabhAvanuM baMdhana. tyAM potAnA gharanA bhAva bole ke gappAM mAre e cAle ? vaLI vepArIno vahevAra Aje kevI rIte cAle che ? koInA pAMcasono vAyado pUro thato hoya to bIjAnA lAvIne paNa ene Ape, ane pachI mudata thaye trIjAnA lAvI bIjAne Ape, A rIte vAyadA sAcavavA paDe e baMdhana nathI ? A rIte peDhI calAvI hoziyArIthI baso-pAMcaso meLave te peTakhAte jamA kare. be paisA dhIranArane 'Avo zeTha' kahIne gAdIe besADavo paDe ane sAcI-khoTI khuzAmata karavI paDe, e paNa baMdhana che ne ? A badhAM baMdhana game che
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1179. - 40. mukti mATe jIvanano saTTo : - 80 - Sot paNa zAstra kahelAM Atmahitakara baMdhano gamatAM nathI enuM kAraNa ? svataMtratAnA himAyatIone A badhAM baMdhana kema game che ? pUrvajonI khyAtinA pratApe ! zrI saMghamerU para aneka prakAranAM cittarUpI citrakUTo hoya paNa niyamarUpI kanakazIlAtala majabUta joIe. merU jhaLahaLe zAthI. enAthI ? sabhAH "dhyeya saMsAramAM rahevAnuM hoya to A kema mAne ?' bhale na mAne paNa pachI e jaina kharo ? jinano sevaka te jaina. jhaverI kahevaDAve ne tela maracuM vecato hoya e cAle ? sabhA: "jenane tyAM janmyA mATe jaina !' ThIka che. jaina tarIke janmyA mATe jaina; to bhale e rIte nAmanA jaina tarIke ! paNa ahIM na Avo, ahIM ghAlamela na karo, maMdira vagerenI bAbatamAM DahApaNa na DahoLo. e badhuM karavAno temane hakka nathI. nAmanA jhaverIne jhaverIonI sabhAmAM besavAno ke bolavAno hakka nathI. nAmanA jhaverI, evuM DahApaNa karavA jAya to rakhaDI mare. sabhAH "eMsI TakA evI pola nabhe che. ' bhale nevuM TakA nabhe. paNa e kema nabhe che ? emanA pUrvajo jaina hatA mATe nabhe che. paraMparAthI cAlI AvatI gAdI para koI nAlAyaka paNa pAke paraMtu e paNa thoDo vakhata to nabhe ne ? bhale be-pAMca varase UthalI paDe paNa tarata to vAMdho na Ave ne ? e rIte bApanI AbarU para evAo be-pAMca varasa nathI jAya paNa pachI parakhAya ke A ratno nathI paNa aMgArA che tyAre ApoApa samAjamAMthI emanuM sthAna UkhaDI jAya. jemanI pAse hAla vahIvaTa che, temanA pUrvajo jaina hatA. temanA pUrvajoe tana, mana, dhanano bhoga Apyo che, e potAnA pUrvajonA puNya temane A jagyA maLI che. have e pUrvajonuM puNya tape tyAM sudhI to e nAmadAro (!) nabhe ne ? kroDapatino dIkaro bhale bevakUpha hoya to paNa bApa marI jAya ke tarata bhikhArI na thAya. varasa be varasa lahera karI le. badhI lakSmI lUMTAI jAya pachI bhIkha mAgato thaI jAya. koI ene tarata bevakUpha kahe to e sAMbhaLe ? e to kahI de ke mArI pAse be joDa che. tArAmAM zI akla che ?' e be breDa gayA pachI game te thAya paNa bApa mare ke tarata to kroDanI gAdIno mAlika kharo ne ? e ja rIte AmanA pUrvajoe sevA karavAmAM ochapa nathI rAkhI. e
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ u10 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 - 1180 pUrvajonA puNya A nabhe che. sArI nAmAMkita peDhImAM khoTo vahIvaTa dAkhala thAya to zarUmAM be-pAMca varasa vAMdho nathI Avato, jAnuM nAma hoya, vahIvaTa sAro hoya, temAM chokaro kulAMgAra pAke tyAre tarata to peDhIne vAMdho nathI Avato. amuka vakhata jAya. vAyadA na cUkavAya, tyAre dhIre dhIre vAta phelAvA mAMDe ane be-pAMca varSe vahIvaTamAM vAMdhA Ave. je peDhInI nAmanA dezavidezamAM phelAI cUkI hoya, sau koI sAmethI dhIravA AvatA hoya, na rAkhe toye parANe thApaNa mUkI jatA hoya evI evI peDhIno kuzaLa vahIvaTadAra mAlika marI jAya ane tenI jagyAe eno mUrkha dIkaro Ave to paNa pUrvanI nAmanAthI be-pAMca varasa vAMdho nathI Avato. e ja rIte varSothI cAlyA AvatA A zAsanamAM emanA pUrvajoe dharmabaddhie sevA karI che tenI rUe e gAdIe AvelA ayogya hoya to paNa temane Aja ne Aja na uThADAya. e to puravAra kare ke amArA bApadAdAe A badhuM mAMDyuM hatuM tyAre tamAre kAma thAya. mukti mATe jIvanano saTTe khelatA rAjarSi kumArapALa : jainazAsananI Aje A hAlata che. paMcama kALa che, divasa paDatA che, puNyavAna hoya te bace. te bhAgyavAna. gabaDyA te gayA. pahADanI Toca para cAlatA hoya tyAre bhayaMkara vAyuno jhapATo Ave tyAre TakavuM saheluM nathI. mAMDa eka eka pagaluM mukAya evI jamIna che tyAM e dazAmAM koI paDe to navAI che ? vagara pacce TakIne caDhI jAya e navAI; tophAnI sAgaramAM sTImaramAM besIne janAro hemakhema pahoMce te navAI, bAkI DUbe to thAya ke jokhama to hatuM ja. jIvanano saTTo khelyA sivAya sTImara ke plenamAM besAtuM nathI. arthakAmanA upAsako AvA jIvananA saTTo khele che to mokSanA upAsako mokSa mATe jIvanano saTTo kema na khele ? kaThina kAma che e vAta sAcI. tyAM jIvanano saTTo kheDanAra ghaNA, ahIM ochA, kAraNa ke tyAM arthakAma pratye mamatva che, ahIM mamatva nathI. e mamatva Ave pachI kahevuM nahi paDe. zrI kumArapALa mahArAjAe mukti mATe jIvananA saTTA keTalI vAra khelyA, e jANo cho ne ? emaNe traNa traNa vakhata evA saTTA khelyA che. eka kaMTakezvarI devI sAme, bIjo chae RtunAM puSpo mATe ane trIjo tADapatro mATe. traNa lokanA nAthanI chae RtunAM puSpothI pUjA kema na karuM? basa ! chae RtunAM puSpothI aMgaracanA na karI zake tyAM sudhI AhArapANIno tyAga. have eka RtumAM cha RtunAM phUla Ave kyAMthI ? Avo abhigraha e to jIvanano saTTo che ne ? evAM phUlo maLe nahi to AhArapANI vinA jivAya kyAM sudhI ? paNa
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40: mukti mATe jIvanano saTTo : - 80 711 evo abhigraha karanArA e to kahetA ke 'jIvavuM che kone ?' paNa evAne ma2vA paNa koNa de ? devatA tarata AvIne ene kahe ke-tArA jevA mukti mATe jIvananA sarTI khelanArAne maravAnuM hoya ? jA, tArA bAgamAM roja cha RtunAM phUla thaze. devatAo AvAnI pAse to tarata doDI Ave che. vaLI devatAo AvIne emane mAgavAnuM kahe to e mAgatA paNa nathI. e to kahe che ke-AvA vItarAgadeva, nigraMtha guru ane dayAmaya dharma maLI gayo pachI have mAgavAnuM bAkI zuM rahe che ke mAgIe ? emanA AhA2pANInA tyAganA abhigraha vakhate devatA Ave, evuM nakkI to nahotuM ne ? 1181 devI kaMTakezvarI sAme paNa kevo jIvanano saTTo khelyo che ? krodhAyamAna ane lAlapILI thayelI kaMTakezvarI trizULa laIne Ave che ane trADa pADIne kumArapALane bhoga ApavA kahe "che. kumA2pALanA kapALa sAme trizULa dharyuM che. te vakhate paNa kumArapALa ene kahe che ke-'ahIM bhoga nahi maLe, arhat deva, hemacaMdrasUrijI jevA guru ane yAmaya dharma maLyA pachI bhoganI vAta ja zI ? Aja sudhI ajJAna hato, have samajyo chuM. tuM devI ho, mAtA ho, kuLadevI ho, to mArA dharmamAM mane sahAya kara adharmanA mArge na laI jA, devI mArI nAkhavAnI dhamakI Ape che. paraMtu mahArAjA aga rahe che. kapALa sAme trizULa toLAI rahyuM hoya tyAre aDaga rahenArA keTalA ? aDaga rahe koNa ? jIvananI paravA na hoya te. mukti mATe jIvanano saTTo te A. devI kumArapALa mahArAjAne trizULa mArIne jatI rahI. enA yoge kumArapALa mahArAjAne AkhA zarI2mAM koDha vyApI gayo. aMga baLavA lAgyAM, paNa e DagyA nahi. e to kahe ke-pUrvanA pApodaye badhuM thAya paraMtu puNyavAna evA, emanI zakti paNa evI ane emane guru paNa evA ja maLyA hatA. pariNAme e devIne paNa emanI dAsI thavuM paDyuM. hiMsaka devI hiMsaka maTI ahiMsaka banI: ahiMsAdharmanI rakSaka banI. jIvanano trIjo so gurune tADapatra pUrAM pADavA mATe karyo. mahArAjAe vicAryuM ke 'gurudeva navA navA graMtho race ane huM pAmara e lakhAvavA mATe tADapatra paNa pUrAM na pADI zakuM ? A to kevI khedanI vAta ? jyAM sudhI tADapatra pUrAM na pADuM tyAM sudhI anna-pANI baMdha ! anna-pANIno tyAga e to emane mana 2mata. e saTTAmAM paNa phAvyA. emanA udyAnomAM DhagalAbaMdha tADapatro thaI gayAM. mukti mATe jIvanamAM saTTA karanArA phAve ja che. arthakAmanA upAsako vananA sarTI khele che te rIte prabhuzAsanamAM mokSamArganI ArAdhanA mATe A rIte aneka mahApuruSoe jIvananA saTTA khelyA che. ane emanAM ja pavitra nAmo A zAstrone pAne lakhAyAM che.
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ 612 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 arthakAmanA upAsako kyAM samra nathI karatA ? paisAnA, AbarUnA ane jIvananA paNa saTTA khele che. lAkhanI mUDI ane pAMca lAkhano vepAra kheDe e so nathI ? emAM to AbarUno saTTo che. pAMDavo jevAe potAnI patnIne paNa hoDamAM mUkI hatI ne ? duniyAmAM arthakAmanA rasiyAo jema aneka jAtanA saTTA khele che tema mokSamArga mATe prabhuzAsanamAM jIvanano Avo saTTo khelanArA hatA mATe ja A zAsana jhaLakatuM hatuM. evo saTTo khelanArA baMdha thayA tyArathI ja zAsana jhAMkhuM paDavA lAgyuM. zAsananA dareka mahApuruSonA jIvanamAMthI e ja maLaze : zrI kumArapALa mahArAjAe AhAra-pANI tyAganA abhigraha 'karyA tyAre devatA Avaze evuM nakkI hatuM ? nA. Aje to evuM kAMI karavAMno samaya Ave tyAre manamAM ja pahelAM ema thaI jAya ke-lAva, jarA khAI lauM, pachI abhigraha karuM !' haiyAnA tyAga vinA kadI devatA Ave ? 1182 are, bhagavAna mahAvIradevano paNa saMgama sAme saTTo ja hato ne ? mAno ke bhagavAnane jJAna vaDe potAnA jIvananI khAtarI hatI paNa te vakhate vedanA kevI hatI ? anya mahApuruSoe prANAMta upasargo samabhAve sahyA che e paNa jIvananA saTTA kharA ne ? avadhijJAna munio paNa AvA prasaMge jJAnano upayoga nathI mUkatA. bhagavAna mahAvI2 paramAtmAe abhigraha karyo ke-rAjaputrI hoya, kedamAMthI chUTI hoya, pagamAM beDI hoya, AMkhamAM AMsu hoya, eka paga uMmarAnI aMdara ane bIjo paga uMmarAnI bahAra rAkhIne UbhI hoya, potAnA hAthamAM sUpaDAnA eka khUNAmAM rahelA aDadanA bAkaLA vahorAve to enA hAthe bhikSA levI. e na maLe tyAM sudhI AhArapANI tyAga. jIvanano A kevo moTo so ? sabhA 'emaNe te vakhate upayoga mUkIne abhigraha nahi karelo ?' upayoga mUkyo hoya to to e abhigrahanI kiMmata ghaTI jAya. upayoga mUkyo hoya to roja roja bhikSAe phare ? vAtavAtamAM upayoga mUkanArAnuM avadhijJAna Take ? evAne avadhijJAna maLe ja nahi. vAte vAte hAtha upADanArAne baLa na maLe. evAne baLa maLe to e zuM na kare ? aTakacALAne baLa maLe to pariNAma kevuM Ave ? vAMdarAmAM buddhi hoya to eka mANasane paNa sukhe besavA na de. eka mANase vicAra karyo ke-vAMdarA vADIno pAka bagADe che mATe temane bANathI vIMdhI nAkhavA. have jo vAMdarAmAM buddhi hoya to enI AkhI vADI ja bALI nAkhe. e pelAne kahI de ke-'yAda rAkha ! tuM amArA badhAno nAza karavA taiyAra thayo che paNa tuM sUto rahIza ne tArI vADI saLagI jaze.' paNa vAMdarA ema nathI karatA. kema ?
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1183 40 : mukti mATe jIvanano saTTo sabhA enAmAM buddhi nathI.' : : - 80 313 e buddhi kema nathI ? kAraNa ke e aTakacALI jAta che mATe. ayogya AtmAone tevI buddhi ke baLa maLatAM nathI. arthakAma mATe duniyA AkhI saTTA khele che. have to mukti mATe saTTA khelavAnA che paNa Aje e bhAvanA ja jovA maLatI nathI. sabhA baMdhA evA saTTA khelavA mAMDe to zuM thAya ?' tame gabharAo nahi. Aje to koI ekadama saTTo khelI nAkhavAnA nathI. eka akrama karavo hoya to be divasa to AtmAne samajAvavo paDe. aMtarapA2Ne khATalA para khAvA bese tyAM ja vicAra kare ke have traNa divasa khAvuM nathI. mAre sarakhuM khAI levuM eTale to guMdarapAka banAvIne khAya, jethI zarIramAM zakti rahe. tIvra ArAdhanAno bhAva hoya to ja Avo saTTo thAya. badhA Avo saTTo karI nAkhe evo bhaya rAkhatA nahi. hajAro vAta sAMbhaLe paNa karavAnI vAta Ave tyAM so vicAra Ave. 'Ama thAya to ? tema thAya to ?' evI aneka ciMtA manamAM thAya. pethaDazAhe pitAjInI tamAma milakata temanA hAthe ja sAta kSetramAM vaparAvI nAkhI. amuka varSa bAda puNyayoge pAchA dhanavAna thayA, moTA maMtrIzvara thayA ane dAnezvarI paNa thayA. A vAta tame sAMbhaLI ? tema chatAM ApI devAnuM mana thAya che ? 'ApyA pachI na AvyuM to ?' AvA vicAra manamAM AvyA ja kare. UlaTuM Aje to ema paNa kahe ke 'emaNe vA52I devAnI mUrkhAI karI to pAMcadaza varasa garIbAImAM kADhavA paDyAM ne ?' mATe kahuM chuM ke zakti vinAnAthI AvA saTTA na thAya. Aje to eka upavAsa karavo hoya temAM to AgalI sAMje evuM khAya ke bIje divase.vAMdho na Ave. ekAsaNuM kare emAM bamaNuM to na khAya paNa savAyuM doDhuM to khAya. AvAothI AvA saTTA ke abhigraho thAya ? abhigrahamAM to 'maLo yA na maLo' e eka ja vAta che. mATe to pahelA saMghayaNavALAne ja kevaLajJAna thAya che. pahelA saMghayaNa sivAya kevaLajJAna thAya tevA pariNAma ja na Ave. mokSe javA jevA pariNAma mATe, tema sAtamI nake javA jevA pariNAma mATe paNa paheluM saMghayaNa ja joIe. nabaLAne gusso paNa keTalo ? kUtaruM bhase kharuM paNa jarA Aghe jaIne pAchuM khase. kUtarAne bIjuM kUtaruM gaLe bacakuM bharI jAya to pachI e jIvI zake nahi tethI kUtaruM evo vakhata AvavA ja nathI detuM. bhasatuM bhasatuM bahA2nA kUtarA sAme jAya to kharuM paNa peluM jarA sAme ghUrake
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ 714 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 ke tarata pAchuM haThavA mAMDe. evI e hoziyAra jAta che. AvI sA2meya vRttivALA koI kAma na karI zake. enA para AdhAra ja na rakhAya. 1184 vANiyo bahAdura kyAM ? peDhI 52. jaMgalamAM koI maLe to tarata mUMDI nIcI namAvI enI 'hAmAM hA' karI pAcho pharI jAya. vANiyAthI kesariyoM na thAya. e to kSatriyo ja kare. vANiyo koIne mAre toye pAMca zerI sIdhI na mAre, kothaLAmAM ghAlIne mAre. polIsa jue toye kahe ke huM to khAlI kothaLo mArato hato. hradayanuM sattva hoya tevA ane teTalA ja pariNAma Ave. sattvahInane evA pariNAma na Ave. mATe arthakAmamAM rAcyA-mAcyA rahenArA, khAvApIvAne ja TevAyelA, aneka prakAranI lAlasAomAM paDelA, evA badhA bhUlecUke paNa abhigraha karI nAkhe evI gabharAmaNa na rAkhatA. evA to eka niyama kare tyAM keTalI chUTa rAkhe ? 'sAje mAMde chUTa,' gAma paragAma chUTa', 'koIne ghare gayA tyAM chUTa', 'akasmAt bhUlI gayo to chUTa.' Ama cAre tarapha 'chUTa' - badhA daravAjA ughADA. A hAlatamAM AkarA abhigraha ke jIvananA sAnI AzA rakhAya ? dRDhaprahArI ghAtakI hato, paNa eNe dIkSA lIdhI ke tarata abhigraha karyo keje divase mArI hiMsA mane yAda Ave agara koI yAda karAve te divasa mAre anna pANI na levAM.' kevo abhigraha ? 'koI yAda karAve temAM huM zuM karuM ?' evI bArI na rAkhI. emane AhA2 ka2vA vakhate kyAre Avyo ? dIkSA lIdhI tyArathI kevaLajJAna thayuM tyAM sudhI AhAra karI zakyA ja nahi. je jue te emane ghAtakI ja kahe, ghAtakI tarIke ekabIjAne batAve, mAre, pITe, badhuM ja kare, tyAM yAda na AvavAnI vAta ja kema bane ? jIvanano saTTo te AnuM nAma. kAya2thI e bane ? kAyara yuddhamAM jAya tyAre bhAgavAnA rastA pahelethI ja joto jAya. na dekhAya to bIjAne pUchato jAya. zUro yuddhamAM jAya tenI to duzmana sAme ja naja2 hoya. e potAnA upara paDatA prahArane paNa na jue. jIvananA saTTA evA zUravI2 ja khele ! savAranA sAta vAge tyAM cAha vinA na cAle, bIDI vinA cena na paDe, e vaLI abhigraho kare ? evAne to eka nAno evo paNa niyama karAvatAM nava neje pANI Utare. - comAsAmAM brahmacaryano niyama karAvavo hoya to keTalI muzIbata ! 'Ama thaI jAya to ! tema thaI jAya to !' ema sattara savAla pUche. mahArAjA kumArapAlane eka ja rANI 'bhopaladevI' hatI. rAjagAdI 52 beThA te vakhate ja dharma pAmyA ane tyAre ja niyama karyo ke A eka strI sivAya bIjI rANI paraNavI nahi. thoDA vakhata bAda ja bhopaladevInuM mRtyu thayuM. tyAre maMtrI vagere
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 : mukti mATe jIvanano saTTo H - 80 bhegA thaI kahe che ke 'rANI vagara na cAle. rAjasiMhAsana rANI vagara na zobhe, rAjyanI maMgala yiAo rANI vagara na thAya.' tyAre kumA2pAle kahyuM ke-e have na bane. na cAle to bhopaladevInI sonAnI mUrtine siMhAsane besADo ane rAjyanAM kAma calAvo. bAkI rAjya gauNa che. dharma mukhya che. mAro dharma sacavAvo ja joIe. 1185 715 AvA niyamo karavAnI bhAvanA to puNyavAnane ja thAya. maharSionA abhigraha maharSio ja kare. AvezathI paNa dharma koNa karI zake ? sabhA : 'AvezathI niyama karI nAkhe to ?' are ! Aveza paNa che kyAM ? kajiyo thAya tyAre bAI kUve paDavAnI dhamakI ApIne gharanI bahAra jAya. pAMrca-pacIsa kadama gayA pachI jue ke dhaNI pAchaLa nathI Avato eTale Aveza ogaLI jAya ne tarata pAchI phare. sAcA Aveza paNa kone Ave ? badhAne na Ave. bApa dhola mAre tyAre gusso Ave paNa pachI 'Ava bhAI !' kahe eTale tarata narama paDI jAya ne sAme jAya. beyanA gussA kyAM gayA ? viSayavAsanAnA gulAmone Aveza paNa nathI AvatA. AvezamAM sattva joIe nAnuM bALaka gussAthI lapaDAka mAre paNa enA AMgaLAM na UThe. nAnA bALakanI lAta mAtA khAya che; kema ? emAM vAge zuM ? dAMta AvyA pachI mAtA bALakane stanapAna nathI karAvatI. kadI koI bALaka Teva na choDe tyAM kaDavAza lagADIne paNa e paNa e Teva choDAve. kemake stanapAna karavAnI maryAdA pUrI thaI. huM roja dIkSAnI vAta karuM chuM paNa koI Ubho thayo ? zAno thAya ? AvezathI koI dIkSA nathI laI letuM. AvezathI dIkSA levA AvanA2ne to ame eka sekaMDamAM pArakhI laIe. evI vAta karIe ke -mArAthI e na bane' ema kahIne cAlavA ja mAMDe. sAcA Avezano AdhAra paNa zakti para che. Aveza paNa zakti ane bhAvanAne anurUpa hoya che. zrI jinezvaradevanA abhigraho ghaNAya AcAryoe sAMbhaLyA paNa karavAnuM mana keTalAne thayuM ? gautama mahArAjAe paNa kyuM ke 'e to e ja pALe.' duniyAmAM paNa kahevata che ke baLiyA sAme bAtha na bhiDAya. bhIDavA jAya te mare. kadApi mare nahi to mAMdo thAya. zrI jinezvaradevanI vAta javA do. emanI AjJA paLAya toye vAha vAha ! are pALavAnI vAta dUra rahI paNa AjJAthI viruddha na vartAya toye
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ 916 - saMgha svarUpe darzana bhAga-2 - 186 mahAbhAgya ! Aje to keTalAkane eTalI vAta paNa khaTake che, e temanI kamanazIbI che. ahiMsAthI svarAja meLavavAnI vAto ane tenuM pariNAma sabhAH "ahiMsAthI rAjya maLe ? svarAjya mATenI hAlanI kahevAtI ahiMsaka A caLavaLa vAjabI gaNAya ?' hAlanI vAta javA do. e badhI vAto bahu viSama ane vinAzaka che. ahiMsAthI rAjya maLe paNa meLavAya nahi. ahiMsA to mokSa meLavavA mATe che. mokSa sivAya bIjA hetue sevAtI ahiMsA e vastuta: ahiMsA ja nathI. AjanI kalpanAo judI che ane AjanI sthiti paNa viSama che. kevaLa svArthanI ja jene laganI lAgI hoya tene A vAta nahi jace. loka jyAre svArthamAM taNAya tyAre e bIjuM na jue. pariNAmanI vAta ene na rUce. paramArtha e judI cIja che. . paramArthanI kAryavAhI kaI kahevAya ? ane e koNa kare che? tyAM hetu zo ? enuM phaLa zuM? e badhuM jANavuM joIe. dAna be rIte devAya. eka dAna tyAga mATe devAya ane bIjuM nAmanA khATI mAladAra banavA paNa devAya. badhAmAM A vAta samajI levI. dharma mATe nIti paLAya, paisA mATe paLAya, nAmanA mATe paLAya ane svArtha mATe paNa paLAya. ahiMsA, saMyama ane tapa e mukti mATe ja che. mukti sivAya bIjA koI paNa hetu mATe eno upayoga na thAya. ane jo bIjA hetu mATe upayoga karAya to e vAstavika ahiMsA, saMyama ane tapa che ja nahi. ... e ahiMsAdi dharma nathI ? ahiMsA, satya, saMyama, tapathI arthakAma, rAjya ane mokSa e badhuMye maLe paNa ene sevavAnAM che mukti mATe. bIjA hetue seve to te ahiMsAdi te te rUpe rahetAM ja nathI. janapUjanAdi karaNI mokSa mATe che. paisA TakA mATe ke rAjyAdi meLavavA mATe e na karAya - jinapUjA che kalyANakAriNI. paraMtu e paisATakA ke rAjyAdi mATe kare to te vastuo maLe kharI paNa pachI kalyANa na thAya. je ahiMsAnA yoge hiMsAnI bhayaMkara sAmagrI meLavAya te to hAthI vecIne gadheDAnI kharIdI karavA jevo dhaMdho che. ahiMsArUpI mUlya kharce bhayaMkara hiMsAnAM kArakhAnAM meLavAya e airAvaNane sATe rAsabha meLavavA jevuM che. asatya vinA kSaNa paNa na cAle evI sAmagrI satyanI kiMmata cUkavI meLavavI e ciMtAmaNI ApIne kAcanA TukaDAnI kharIdI karavA barAbara che. saMyamathI ja asaMyamanI kharIdI karavI te sonuM vecI kathIra kamAvavAno dhaMdho che. ahiMsaka dhyeya vinAnI ahiMsA e ahiMsA nathI. ahiMsaka dhyeya prApta karavAnI icchA vinA sevAtI
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1137 40 : mukti mATe jIvanano saTTo :- 80 - 917 ahiMsA e vastuta: ahiMsA nathI. jyAM asatya vinA cAle ja nahi tevI vastu mATe sevAtuM satya e vastuta: satya ja nathI. ane jyAM asaMyamanA UbALA dekhAtA hoya tevI dazA meLavavA mATe saMyamanI vAto karavI te nATakiyo svAMga che. maravA paDe tyAre kIDI-maMkoDIne pAMkha Ave che: huM khaMDana khulluM nahi karuM, kAraNa ke Aje ema karavAnuM pariNAma bhayaMkara che. Aje sAcI vAtane UMdhI rIte cItaranArA ghaNA che. (vi.saM.) cumoteranI sAlathI A vAta huM karI rahyo chuM... jema jema samaya jAya che, tema tema mArA e vicAro majabUta thatA gayA che. pariNAma Aja sudhI kharAba ja AvyuM che ne AvatuM dekhAI rahyuM che. AMkho mIMcIne cAle ane svArthavaza pariNAma jue ja nahi, tyAM upAya nathI. maravAnI taiyArI thAya tyAre kIDI-maMkoDIne pAMkha Ave che. keTalAka kahe che ke have to e loko jamIna para nathI cAlatA paNa AkAzamAM UDe che. huM kahuM chuM ke A chellI avasthA che. arthakAmanA rasiyA mare paNa moTe bhAge enA ja sannipAtathI. deva-guru-dharmanI niMdA karanArAne sannipAta thayA vinA rahe ja nahi. UDavA mAMDe ane jamIna parathI UMce UDatA dekhAya tyAre samajI lejo ke e kIDI-maMkoDIne pAMkha AvI. have aMta najIka che. basa ! ATalAmAM samajo.. baLAbaLa joIne kAma thAya ? DAhyo mANasa pariNAma na jue ? konI sAme kema bolavuM, e khyAla koNa na rAkhe ? rojanI be hajAranI phI lenAro dhArAzAstrI paNa sAme sonA pagAradAra nyAyAdhIza sAme kAyadA bahAra na bole. "nAmadAra !" kahIne ja vAta kare. e samaje che ke "bhale mArI Avaka be hajAranI ane enI sonI, kAyadA bhale huM vadhAre jANuM ane ene paNa kAyadA huM batAvuM, bhale jarUra paDe to e ja mane kAyado pUche, bhale prasaMge vAisaraoNyanI joDe huM besuM ane ene to vAisaraoNyanuM moM jovAnI paNa taka na hoya ane bhale dezamAM mArI pAchaLa hajAro mANasa pharatA hoya; paraMtu A holamAM to enuM ja sAmrAjya che. ahIM mArA hAthamAM kaDI naMkhAvavI hoya to kSaNavAramAM e naMkhAve." AvuM e dhArAzAstrI samaje che. bhale pachI e game te karI zake paNa eka vAra to ene hAthakaDI paDI jAya. mATe to e "nAmadAra !" kahIne ja bole che. dareke potAnuM baLa jovuM joIe. vastu sAdhavA jatAM pahelAM sAdhanasaMpannatA ane sAdhanahInatAno vicAra barAbara karI levo ghaTe. hajAro manuSyonA sArthavAha
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ 718 saMgha svarUpa darzana bhAga-2 thaI nIkaLanAre enA pAlananI, rakSaNanI badhI taiyArI rAkhavI joIe. aTavImAM adhavacce jo sArthavAha kahe ke anAja khUTyuM che, dhADa Ave tyAM kahe ke cokiyAta jatA rahyA che to sAthe AvelA paNa kahe ke-are mUrkha ! AvI taiyArI na hatI to sArtha kADhyo zuM kAma ? batrIza kreDanA sArthavAha kyAre banAya ? 1188 A praznane aMge ATaluM kahyuM che te basa che. bAkI vinA avasare vadhAre na kahevAya. prasaMge prasaMge e saMbaMdhI thoDo chaMTakAva karAya. . have citrakUTa saMbaMdhI AgaLa zuM kahe che te avasare. [dvitIya bhAga samApta]
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ muMbaI AghATa thaMbha sanmArga prakAzananA zubhakAryamAM AtmIyabhAve atyaMta mahattvano phALo ApI AdhArasthaMbha bananArA puNyavAnonI zubha nAmAvali 1. bhorolatIrtha nivAsI mahetA zAMtilAla harIlAla muMbaI 2. hasamukhalAla cunilAla modI muMbaI 3. ramIlAbena mahendrabhAI cImanalAla zAha muMbaI 4. praNekalAla moholAla jhaverI 5. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI svarUpacaMda maganalAla ha. vADIlAla surata 9. bhorolatIrtha nivAsI voharA jevatalAla svarUpacaMda amadAvAda 7. zAha premacaMda IzvaralAla muMbaI 8. zrImatI kaMcanabena sArAbhAI zAha ha. virendrabhAI (sAInTIphIka leba) amadAvAda 9. jhaverI kumArapALa bAlubhAI muMbaI 10. zAha joItAlAla TokaradAsa ha: zAha dinezabhAI je. muMbaI 11. zAha chabIladAsa sAkaLacaMda parivAra muMbaI 12. zAha bhAIlAla vardhIlAla (rAdhanapura) ha. zAha rAjubhAI bI. navasArI 13. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI maNIbahena manajIbhAI ha. caMpakabhAI surata 14. zAha dalapatabhAI kakalubhAI (pIlucAvALA) surata 15. saMghavI zAMtilAla vADIlAla . . bhAbhara 17. zAha bAbulAla maMgaLajI parivAra * uMbarI 17. zrImatI kaMcanabena kAMtilAla maNIlAla jhaverI pATaNa hastagiri pratiSThA smRti nimitte 18. pAlanapura nivAsI zAha zazIkAMta pUnamacaMda 19. zAha camanalAla cunIlAla dhAnerAvALA muMbaI 20. zAha maMgaLadAsa mAnacaMda liMbodrAvALA 21. jhaverI jItubhAI jhaveracaMda muMbaI 22. zAha lAlacaMda chaganalAla parivAra piMDavADAvALA muMbaI. 23. dhAnerA nivAsI zAha caMdanabena kanaiyAlAla ha. narezabhAI navasArI 24. suzIlAbena pratApabhAI dalAla pATaNa 25. sAlecchA ukacaMdajI jugarAjajI amadAvAda 26. zAha jayaMtilAla AtmArAma amadAvAda 27. zrImatI praviNAbena caMpakalAla gAMdhI muMbaI 28. zrImatI savitAbena maphatalAla vArIyA ha: kIrtibhAI maphatalAla vArIyA muMbaI 29. choTAlAla nAthAlAla zAha 30. sItAdevI podAra muMbaI muMbaI muMbaI - muMbaI
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ muMbaI muMbaI muMbaI sahayogI * sanmArga prakAzananA zubhakAryane potAnuM mAnI Agavo phALo ApI sahayogI bananArA puNyAtmAonI zubha nAmAvali. 1. hemacaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI 2. amulakhabhAI pUnamacaMdabhAI mahetA ha. kumArabhAI Ara. zAha surata 3. ramaNikabhAI revacaMdabhAI zAha dhAnerAvALA ha. araviMdabhAI Ara. zAha surata 4. saMghavI sohanarAjajI rUpAjI 5. zrImatI nirmaLAbena hiMmatalAla dozI ha. zrI bharatabhAI hiMmatalAla dozI muMbaI 6. zrI kezavalAla dalapatalAla jhaverI zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI muMbaI 7. zrI maNIlAla nahAlacaMda zAha ha. ratilAla maNIlAla zAha 8. sva. zAha mULacaMda dharmAjI tathA . bhAMDotarA - temanA dharmapatnI pArUlabahena mULacaMdajI parivAra 9. sva. bhIkhamacaMdajI sAkaLacaMdajI zAha ratanacaMda phulacaMda , muMbaI 10. zAha pArubahena mayAcaMda varaghAjI : * jetAvADA 11. zAha maNIlAla haragovanadAsa nesaDAvALA ha. praviNabhAI surata 12. zrImatI jayAbahena pAnAcaMda jhaverI ha. pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI 13. zrI dIpacaMda lallubhAI tAsavALA surata 14. zAha bAbulAla nAgaradAsa paTosaNa (u.gu.)vALA ' 15. zAha amIcaMda khImacaMda parivAra ha. yogezabhAI tathA nikuMjabhAI muMbaI 16. zAha mANekalAla nAnacaMda muMbaI 17. zAha mayAcaMda mulakacaMda parivAra 18. zAha babAbhAI DAhyAlAla rokANI (jUnA DIsAvALA). muMbaI 19. zrI cunIlAla mANekalAla daDIyA muMbaI 20. vIracaMda punamacaMdajI dalAjI (bApalAvALA) muMbaI ha. tulasIbena, kasuMbIbena, samubena 21. a.sau. puSpAbena maphatalAla dalIcaMdajI zAha AlavADA 22. meghajI sAMgaNa caralA ha. mAlazI - khetazI meghajI caralA AdhoI-kaccha 23. sva. rasIkalAla cimanalAla jhaverI ha: abhayabhAI muMbaI 24. zAha maphatalAla jezIMgabhAI habharatabhAI navasArI 25. vINAbena dhIrajalAla kapAsI 26. zrImatI AzAbena kIrITabhAI zAha 27. voharA rAmacaMda hakamacaMda pU.sA.zrI jayaprajJAzrIjI rAmapurA | vijayapajJAzrIjI saMyamasmRti 28. kalAbena kAMtilAla panAjI jetAvADA-muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustako bhATe mAvana sabhya jhI mAtra 3. 5000/ - sanmA/ prAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1 TERET Ph. : 2535 2072, Fax : 2539 2789, E-mail : sanmargp@icenet.net sArA eriyAmAM mAtra eka skaveara phuTa jagyA maLe eTalI ja rakamamAM jIvanabhara mATe jIvanane adhyAtmanA ujAsathI bharatA aDhaLaka pustako meLavo ! janmA pradAna dvArA prakAzita thatAM pustako jaina AcAra, vicAra ane tattvajJAnane khUba ja saraLa bhASAmAM, subodha zailImAM, AkarSaka rUparaMgamAM prastuta kare che. dasa varSanA gALAmAM doDhaso jeTalAM pustako prakAzita thayAM che. eka eka pustake keMkanAM jIvana palaTyAM che. navI daSTi ApI che. mUrajhAyelI dharmacetanAne pharIthI jIvatI ane jAgatI karavAmAM amUlya phALo Apyo che. prativarSa lagabhaga 800 thI 1000 pAnAM jeTaluM zAstrAnusArI mArgastha sAhitya | dhe24 prApta thaze. . mAtra lAbha ja lAbha A yojanAmAM hoI Aje ja rU. 5000/- bharI janmASTal| kikAta - pustaka yojanAnA AjIvana sabhya bano. sabhya banatAMnI sAthe 4 tamArI 5saMgIna 3. 1000/-Fi pusto bheTa aAze. pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRtiH saMskRta-prAkRta graMthamALA ja 1. jIvanasAphalyadarzanam (zrI vijaya rAmacandrasUri) prata 50-00 2. darzanazuddhiprakaraNam (bRhadvRtti saha) prata * 100-00 . 3. dharmopadeza kAvyam saTIka (zrI lakSmIvallabhagaNi) prata 60-00 4. navasmaraNa-gautamasvAmI rAsa (moTA TAipa) prata 63-00 5. indriyaparAjayazataka saTIka (zrI guNavinayagaNi) prata 6. dIpotsavakalpa (zrI hemacandrasUri) prata / 50-00 7. zrIzrIpAlacaritram (zrI jJAnavimalasUri) prata 8. zrIzrIpAlacaritrama (zrI satyarAjagaNi) prata / 100-00 9. yogaviMzikA-prakaraNam saTIka (bhASAMtara) pustaka . 25-00 10. hitopadezaH saTIka (zrI prabhAnaMdasUri) prata 300-00 11. uttarAdhyayanasUtra saTIka prata (paM. zrI. bhAva vi.) prata 300-00 12. SaDdarzana samuccaya (guja. bhAvAnuvAda) bhAga-1 pustaka 130-00 13. SaDdarzana samuccaya (guja. bhAvAnuvAda) bhAga-2 pustaka 155-00 14. hitopadezaH (mUla-vRtti-kathA-tulA-TippaNIsamanvitaH) pustaka 175-00 15. . hitopadezaH (kathArahita-vRttisamanvitaH) pustaka 75-00 16. piMDaniyukti parAga 25-00 17. oghaniyukti parAga 25-00 60-00 65-00
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ - rU/ pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA naM. nAma kiMmata 1. smRti graMthamALA (21-22 pustakonA cAra seTa) (aprApya) 2. smRti graMthamALA (21-22 pustakono pAMcamo seTa). Ao geTa). 125/3. bhagavAne bhAkhyA bhAvinA lekha (aprApya) 4. samyagdarzana (aprApya). 5. AcArAMga sUtranAM (dhUtAdhyayana)-vyAkhyAno (bhAga-1 thI 15) 2200/ki. jainazAsananI milakata (aprApya) 7. AtmAnI traNa avasthAo (aprApya) 8. sanAtana satyano sAkSAtkAra 40/9. vaMdittA sUtranuM vivaraNa . 50/10. rAmAyaNano rasAsvAda (aprApya) 11. AryasaMskRtino Adarza (aprApya) 12. viMzati-vizikA '. ka0/13. ninazAsana ve prati daHIRI 3ttarAyitva anya prakAzano * 1. sanmArgadarzana bhAga-1 (aprApya) 2. sanmArgadarzana bhAga-2 (aprApya) 3. grovanya prANa (aprApya) 4. mRtyunI maMgaLapaLe - samAdhinI sAdhanA. 50/5. arihaMtanA atizayo . (aprApya) 9. ahaMnnamaskArAvalI 20/7. vizvavijJAna prAcIna ane navIna , (aprApya) 8. dravyasaptatikA 100/9. preraka parivartana 50/10. bhAvapratikramaNanuM tALuM kholo /11. vairAgyazataka-IndriyaparAjayazataka 70/12. nemidUta kAvyam 50/13. zrAddhavidhi prakaraNa (gujarAtI bhASAMtara) 125/14. sUtrasaMvedanA bhAga-1 50/15. sUtrasaMvedanA bhAga-2 60/16. zramaNa upayogI sUtra-sArtha 40/17. zrAvakadharma-dharmasaMgraha sAroddhAra bhAga-1 -90/18. zramaNadharma-dharmasaMgraha sAroddhAra bhAga-2 50/19. prAkRta-saMskRta zabdo 40/20. agamya jIvasRSTi (aprApya) 21. mAMdagImAM mananI mAvajata (aprApya)
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pravacanaprabhAvaka graMthamALA + (pravacanakAra : pU. A. zrI vijaya kIrtiyaza sU. ma. sA.) naM. nAma kiMmata 1. pravacananuM pratibiMba 50/2. navapada upAsanA 60/3. navapadanA upAsako (zrIpALa-mayaNA) 40/4. sAdhanA jIvananA caDAva utAra (aprApya) 5. prArthanA sUtranA mAdhyame paramAtmAne prArthanA 30/6. jinAjJA paramamaMtra (aprApya) 7. mArga : duHkhamukti ane sukhaprAptino (aprApya) 8. AtmA ja saMsAra, AtmA ja mokSa (aprApya) 9. ahiMsAno paramArtha 25/10. dharmamAM bhAvavizuddhinI anivAryatA 20/11. tapasyA karatAM karatAM ho DaMkA jora bajAyA ho... 25/12. sAdhanA ane sAdhaka 20/13. AtmadhyAnanA avasare (aprApya) 14. samakitano saMga muktino raMga 40/15. jainasaMghanA mobhIone mArgadarzana 50/16. jhANe : (manane jANo ! manane jIto !) - 30/17. gama jANo ! (sUyagaDAMga sUtranAM vyAkhyAno bhA. 1). u0/18. Atama jAgo ! (sUyagaDAMga sUtranAM vyAkhyAno bhA. 2) ka0/19. baMdhana jANo! baMdhana toDo ! (sUyagaDAMga sUtranAM vyAkhyAno bhA.3) 90/20. jinAjJA jIvanamaMtra | (aprApya) rUpa/ * pravacanaprabhAvaka hindI graMthamAlA * 2. ninAza paramamaMtra 2. prArthanAsUtra ke mAdhyama se paramAtmA ko prArthanA 3. jaina saMgha ke agraNioM ko mArgadarzana 4. AtmadhyAna ke avasara para 5. navapada ke upAsaka - zrIpAla - mayaNA ra5/50/rU0/50/ * English Books * 1. Jainism A Glimpse 2. Atma The Self 3. Devasia-raia Pratikramana Sutra 20/25/30/
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhimAna te ja che. sAcA-khoTAnI parIkSA kare, kaho ke bhA prakAzana pADhivAhika samAcAra rANAvANA - . sanmArgeNaiva gantavyaM, nonmArgeNa kadA'pi hi / sanmArgAjAyate siddhi-sanmArgAddhavavarddhanam / / satyAnuM prakAzana : jaina ArAdhanA bhavana TrasTa, pAchIyAnI poLa, rAkeza . * ' dara paMdara divase rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona : 2335 2072 | gujarAtI ane hindI bhASAmAM E-mail: sanmargp@icenet.net : 2539 2789 jainatva jAgRta karatuM pAkSika aaaaae janmA pradAna pArivArika samAcAra pAkSika patra gujarAtI-hiMdI alaga alaga AvRttirUpe . dara paMdara divase ghare AvI sUtelA AtamarAmane DhaMDhoLI anaMta sukhanA svAmI banavAno kimIyo batAvatuM jA pAkSika jana-janamAM jANItuM ane mANatuM. banI cUkyuM che. vyAkhyAnavAcaspati pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA sacoTa pravacanazo temaja pravacanaprabhAvaka pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjanAM pravacanothI A pAlikanAM pRSTho alaMkRta banelAM che. te uparAMta jainazAsananuM tattvajJAna, svAdhyAyano sathavAro, cUMTelA zAstra zloko, jaina AcAra-vicAra, pUjya puruSono paricaya ane muMjhavatA praznonA zAstrIya samAdhAno A pAkSikanI virala vizeSatA che. satyArthatA DajhanabaMdha vizeSAMko caturvidha zrIsaMgha khUba ja AtmIyatAthI. saMgharI rAkhe che; kema ke te aMko te te viSayanA prAmANika saMdarbho banI rahe che. varSe 300thI vadhu pAnAM A/4 sAIjhanA ujaLA bhAre kAgaLa para bahuraMgIophaseTa prinTIMgamAM chapAtuM sabhA bAhyAbhyatara AkarSaka rUparaMga dharAve che. mAtra 1000/- rUpiyA ekaja vAra bharI AjIvanaparyata ghera beThA meLavo. je bhASAnI AvRtti joIe te lakhI jaNAvazo. - janmALa pradAna jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1 Ph. : 2535 2072, Fax : 2539 2789, E-mail : sanmargp@icenet.net (mAtra 1000/- rU. mAMjiMdagIno adhyAtma vImo utarAvo.
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjya AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA 13e pratyeza jainanI pharaja jainasaMgha, jainasamAja, to jainazAsanane dIpikAnA karavA pUratA prayatno kare, paNa jo koI saMsthA jainazAsanane kaluSita karavAnA prayatno kare, 'to ene nAbuda karavI e pratyeka jainanI pharaja che. w r Satnag (079) 25352072 Title by khushi Designs PA 9228136377 prakAzana ISBN-81-87163-7-3